{"id": "c1f7b766793cf186", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/taiwant-n-at-mlikec.html", "title": "Taɣiwant n At Mlikec (Bgayet)", "original_title": "Taɣiwant n At Mlikec (Bgayet)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-30", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:08.434080", "language": "kab", "content": "**Tamnaḍt n umezruy d yidles**\n\n*Aṭas n temnaḍin n tmurt n Leqbayel i d-yefkan tulawin d yirgazen n yiseɣ i tmurt n Lezzayer, ama deg umezruy, idles d tẓuri, ama deg leqdic yelhan s umata. **Gar temnaḍin-a, ad d-nebder taɣiwant n At Mlikec, i d-yezgan deg wasun n Tezmalt, tawilayt n Bgayet.*\n\n**Aglam d usenked**\n\nTaɣiwant n At Mlikec d yiwet seg temnaḍin timesdurar, taddart-is akk ɛlayen d Taɣalaḍt. Tekka-d s 950 n lmitrat s nnig yilel. Ḥerrent-tt-id waṭas n tamiwin-nniḍen timesdurar, seg tama n ugafa, ḥerrent-tt-id kra n tɣiwanin n twilayt n Tizi Wezzu am Yillilten, Iferḥunen d Uqbil, seg unẓul, d taɣiwant n Tezmalt, ma seg tama n umalu, d taɣiwant n Uɣbalu (Tubiret), akked Yiɣrem (Aqbu) seg usamer. Imezdaɣ n At Mlikec, ar aseggas n 2008, wwḍen azal n 8400 d amezdaɣ. Am waṭas n temnaḍin, tiɣiwanin d tudrin n Leqbayel, yal ta ɣur-s turda seg wansa i d-yekka yisem-is. Isem-agi n At Mlikec, ɣef wakken i nesteqsa, nnan-aɣ-d tella yiwet n turda i d-yeqqaren, deg tallit taqburt, bedden sin n yirgazen n temnaḍt-a ttnaɣen, a-t-aya iɛedda-d yiwen tama-nsen, yebɣa ad ten-yefru s wawal, dɣa yekker-d yiwen deg yirgazen-nni, yenna-as “Mel i kečč”, seg yimiren dɣa i d-yeqqim wawal-a, yuɣal syin akkin Mlikec, syin At Mlikec. Tesɛa 10 n tudrin, bdu-tt-id s ufella seg tuddar n Iɛeggacen d Tala n Tiɣilt i ineṭṭḍen ɣer Yiɣrem, tṣubbeḍ-d akken ɣer Tɣalaḍt, Tabuda d Ugentur, alamma tewwdeḍ-d d akessar ɣer Nezla d Yidamuten i d-yezgan nnig kan n temdint n Tezmalt.\n\n**D tamnaḍt n tfellaḥt **\n\nTettwassen temnaḍt-a s yiḥerqan d yiɣewdan meqqren n uzemmur, lxedma n tfellaḥt acku d tamnaḍt yesɛan aman, ma nebder-d kan taddart n Tbuda (tabuda di teqbaylit : d ṣṣenf n leḥcic i d-imeqqin deg yimukan ideg llan waman. Md : Ifellaḥen ttgen tabuda d tisumtiwin gar uzaglu d yiri n uzger -Seg usegzawal Issin wis sin n K. Bouamara- sb, 63). Ar ass-a n wussan, teṭṭef u teḍfer tsuta tamaynut deg ubrid i d-wwin lejdud, ama d ansayen, timliliyin gar yimezdaɣ i ferru n wuguren d tallelt i ttemyefken way gar-asen mi d-teḥḍer teswiɛt.\n\n**Abrid-is, meqqer deg yidles **\n\nDeg taɣult n yidles, aṭas i d-tmudd tɣiwant n At Mlikec i Tmaziɣt, ladɣa seg wid iqedcen war akukru akken ad d-afent tsutwin i d-iteddun tala zeddigen ideg ara d-agment. Ɣur-s ddeqs n tlawin d yirgazen imussnawen, seg wid irefden imru ad arun, ad ssefrun neɣ ad gen leqdicat yelhan ilan abaɣur. Ad d-nebder amedyaz ameqqran n tallit taqburt Muḥend Ssaɛid Amlikec, amaru amnadi Racid Ulebsir, aselmad n Tmaziɣt, amedyaz d uḥeddad n wawal Malek Ḥud, amaswaḍ n Tmaziɣt Yeḥya Bellil d umaru Ǧamal Areẓqi i igan adlis n unadi ɣef tudert n “Muḥend Ssaɛid Amlikec 1812-1877, amedyaz / anazbay”, tarbaɛt n umezgun Lewhama i yerzan ɣer waṭas n tudrin n Leqbayel d waṭas n yisdawanen yettnadi di tmussni n tutlayt Tamaziɣt di tesdawiyin n Bgayet, Tubiret d Tizi Wezzu. War ma nettu xilla n yirgazen werǧin kcimen s aɣerbaz, maca ssnen timɛayin d temsirin n tudert, i d-ttawin s timawit di tejmuyaɛ n tudrin. Akken daɣen i llant tulawin d temɣarin s yidles-nsent amesbaɣur d tmucuha n zik, d Teqbaylit iṣeḥḥan i ttmeslayent, ssawaḍent izen n tutlayt i yimecṭaḥ i d-yettenkaren.\n\n**Tekki s lǧehd deg tegrawla **\n\nMa nuɣal-d ɣer umezruy, ad naf belli tamnaḍt-a tekki deg tegrawla n Lezzayer s tidet, irgazen-is d tulawin-is d wid yellan deg unnar. Ad tt-naf gar tɣiwanin timezwura i yefkan amḍan meqqren n yimeɣrasen, imi ddeqs deg-sen i tefka i tegrawla n (1954- 1962), azal n 1000 i yefkan idammen-nsen d asfel akken ad d-tḥelli tmurt timunent-is. Ad d-nebder akulunil Abderrehman Mira i yeṭṭfen adeg n Ɛmiruc asmi t-nɣan Irumyen, ameɣras Azwaw Ɛemran seg taddart n Tɣalaḍt... Ma nerra ɣer umezruy n tussna, ad naf ibder-itt-id daɣen umazray d umesniles ameqqran Ibn Xeldun deg tirawin-is, anda i d-yenna belli At Mlikec d taqbilt i d-yeffɣen deg tallit n Yisenhaǧen, ṭṭfen armi d lqern wis 15 amḍiq (fertile) n Mettiǧa uqbel ad ten-id-squqren syin Imiriniyen, acku At Mlikec d taqbilt tamecṭuḥt nezzeh di tallit-nni . Dɣa lewhi n 1307 i d-wwḍen ɣer Ǧerǧer ddaw leɛnaya n yidurar-is i asen-yefkan taɣellist d lehna. Uqbel ad d-adren ɣer wanda llan ass-a nnig n Tezmalt. Yerna yenna-d Ibn Xeldun ɣef Wayt Mlikec asmi ruḥen ad fken tallelt i Dday akken ad ḥudden ɣef Lezzayer tamaneɣt mgal amnekcam Afransis, deg 1830, anida aṭas deg-sen ǧǧan tirwiḥin-nsen din.\n\n**Leɛwayed d wansayen**\n\nTaɣiwant n At Mlikec tesɛa yiwen n wansay umi qqaren lweɛda n Sidi Lmufeq i d-yettezzin yal aseggas, d asiher i d-yessemliliyen akk tuddar n At Mlikec ɣer lemqam n Yiɣil Leqrar i d-yezgan deg taddart n Lemṣella, ttemlilin-d yimezdaɣ meẓẓi meqqer s tumert d lbaraka, ttgen ttebyita s tbaqiyin n seksu i d-ttawin gar yifassen, d ddeɛwat n lxir n yimɣaren d temɣarin akken ad d-ters tegmat gar yimdanen d usfillet i lɣella d leqniɛa ara yeččaren ulawen uqbel ixxamen.\n\n**D tamnaḍt yettwattun **\n\nƔas akken, ar ass-a n wussan mazal xuṣṣen nezzeh wallalen n tudert deg tama n At Mlikec, iɣerbazen ideg qqaren yinelmaden aṭas deg-sen i iqedmen, werɛad yekcem lgaz n temdint ixxamen, iberdan n ukerrus ttwaɣen fiḥel awal, d waṭas n lixṣas yerzan ilmeẓyen ur nettaf ara tikwal yiwen wadeg i usɛeddi n wakuden ilmawen, anef ɛad i yidgan n unegmu d unefli ur d-nettwabdar ara deg tɣiwant-a. Maca ad naf imezdaɣ-is, d wid yeddren s lɛezz d lḥerma. Di lewqat iweεren, imdanen wa yettak afus i wa, akken fell-asen ad tixfif teɛkemt n tudert ẓẓayen. Deg usirem ad as-ttunefken akk wallalen n tudert yelhan, am nettat, am temnaḍin-nniḍen timesdurar, akken imezdaɣ-nsent ad idiren di talwit d yiseɣ.\n\n*Khaled Achoui*\n\n*I tutlayt-inu*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/taiwant-n-at-mlikec.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 5624, "word_count": 945, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "taiwant-n-at-mlikec"}}} {"id": "a8c0a8076ba76cd4", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/timezra-d-wazalen-ikudanen.html", "title": "Timeẓra d wazalen ikudanen", "original_title": "Timeẓra d wazalen ikudanen", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-30", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:09.698261", "language": "kab", "content": "**Di temsirt-a, ad d-nefk azal akudan i d-yettifriren yal tikkelt mi ara yernu umallal ɣer umyag yeftin ɣer yiwet si tmeẓra. Ha-ten-a wananen yellan s yimedyaten:**\n\n**DEG YIZRI:**\n\n### 1**. Azwiri n tigawt deg yizri:**\n\n- Tella tgen.\n\n- Tuɣ-itt tgen.\n\n### 2. **Aseḍfer n tigawt deg yizri:**\n\n- Tella ad tgen.\n\n- Tuɣ-itt ad tgen.\n\n### 3. **Asfari deg yizri:**\n\n- Tella teggan.\n\n- Tuɣ-itt teggan.\n\n**DEG YIMAL:**\n\n### 1. **Asured neɣ azwiri n tigawt deg yimal:**\n\n- Ad tili tgen.\n\n- Ad tt-taɣ tgen.\n\n### 2. **Asured neɣ aseḍfer n tigawt deg yimal:**\n\n- Ad tili ad tgen.\n\n- Ad tt-taɣ ad tgen.\n\n### 3. **Asfari deg yimal:**\n\n- Ad tili teggan.\n\n- Ad tt-taɣ teggan.\n\n**DI TNUMI NEΓ DEG WALLAS:**\n\n### 1. **Azwiri n tigawt tanumant neɣ tanalast deg yizri:**\n\n- Tettili tgen.\n\n- Tettaɣ-itt tgen.\n\n2. **Aseḍfer n tigawt tanumant neɣ tanalast deg yimal:**\n\n- Tettili ad tgen.\n\n- Tettaɣ-itt ad tgen.\n\n### 3. **Tiḍri n tigawt tasfarayt:**\n\n- Tettili teggan.\n\n- Tettaɣ-itt teggan.\n\n**G.M**:\n\n1. Deg yizri, amallal yefti ɣer yizri.\n\n2. Deg yimal, amallal yefti ɣer wurmir.\n\n3. Di tnumi d wallas, amallal yefti ɣer wurmir ussid.\n\n**Tamsirt-a, tettwakkes-d seg yiwen udlis n tutlayt ara d-yeffɣen deg yiwen wakud uqrib.*\n\n*Sadeq Bendali*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1223, "word_count": 208, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "timezra-d-wazalen-ikudanen"}}} {"id": "6f0445a74de4e47a", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tinfaliyin-tusbikin-asbak.html", "title": "Tinfaliyin tusbikin (asbak)", "original_title": "Tinfaliyin tusbikin (asbak)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-30", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:10.952812", "language": "kab", "content": "Am di tutlayin nniḍen, di Tmaziɣt, llant tenfaliyin tusbikin. Tanfalit tusbikt, tettili d tagrumma n wawalen yezdin akken ad d-fken yiwen unamek. Tezmer daɣen ad tili d tafyirt, tikwal, d inzi.Tanfalit tusbikt, tseεεu yiwen unamek kan, ur yettbeddil ara. Xas awalen-is yal wa, ila anamek-is iman-is, anamek ara d-fken yemgarad.\n\n**Amedya:**\n\n*Ikeccem ger yiccer d uksum.*\n\n**Anamek-is:** Yettḥettic, yettnadi aṭas ad yefhem, xas d ayen i t-yexḍan - Mačči dɣa, yezmer walbeεḍ ad yaweḍ ad yekcem ger yiccer d weksum n uḍad: ulamek, d awezɣi.\n\n*Temlal tasa d way turew.*\n\n**Anamek-is:** Mlalen-d akk wid εzizen, ayt yiwet twacult. Wamag, tasa ur tettarew ara. D amdan (tameṭṭut) i yettarwen i iseεεun. tarwa.\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 706, "word_count": 111, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tinfaliyin-tusbikin-asbak"}}} {"id": "8e9723ff17a8fff6", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tagetnamka.html", "title": "Tagetnamka", "original_title": "Tagetnamka", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-09-28", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:12.237562", "language": "kab", "content": "**Tabadut:**\n\n**Tagetnamka d awal uddis, yegber \"gget\"+ \"anamek\", anamek-is yesεa aṭas yinumak. Yiwen n wawal, yezmer ad d-yefk aṭas yinumak. **Ha-ten-a kra n yimedyaten:\n\n**(imyagen, ččar, aɣ, ṭṭef)**\n\n**Amyag. \"ččar\":**\n\n1.Yeččur weqcic-a.\n\n2.Yeččur wul-is.\n\n3.Yeččur uqerru-is.\n\n4.Yeččur aεebbuḍ-is.\n\n5.Yeččur wulzuz (ssuq).\n\n6.Yeččur d awal.\n\n7.Yeččur d zzux.\n\n8.Yeččur-d aḍellaε.\n\n9.Yeččur wufad-is.\n\n10.Teččur-d si tala. (tugem-d si tala)\n\n**Amyag \"aɣ\":**\n\n1.Yuɣ awal n baba-s.\n\n2.Yuɣ abrid n Tala.\n\n3.Yuɣ iselman.\n\n4.Yuɣ abrid yelhan.\n\n5.Yuɣ tamɣart.\n\n6.Yettaɣ awal.\n\n7.Aṭṭan yuɣ akk tawacult.\n\n8.Yuɣ ufus n uḥeccad.\n\n9.Tuɣ-it igen.\n\n10.Tuɣ temtunt.\n\n**Amyag \"ṭṭef\":**\n\n1.Teṭṭef afus n yemma-s.\n\n2.Teṭṭef deg wawal-is.\n\n3.Teṭṭef tkerrust-is.\n\n4.Teṭṭef di tutlayt-is..\n\n5.Teṭṭef tmeɣra sin wussan.\n\n6.Teṭṭef tin i as-yukren azrar-is.\n\n7.Teṭṭef aqemmuc-is.\n\n8.Teṭṭef tbuzewwaɣt deg-s.\n\n9.Teṭṭef tawala di tala.\n\n10.Teṭṭef talemmast.\n\n*Sadaq Bendali*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 955, "word_count": 124, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tagetnamka"}}} {"id": "604b9cfd61ffb4b7", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/asebter-n-unelmad.html", "title": "Asebter n unelmad", "original_title": "Asebter n unelmad", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-09-28", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:13.571062", "language": "kab", "content": "**Tiɣri**\n\nI wakken ad yessebɣes\n\n**i tira, ablug \"TUTLAYT-INU\" ad d-yeg tiɣri-a i yiselmaden, tiselmadin d yimarawen daɣen. Iswi n teɣri , d asekles d uzuzer n yiḍrisen deg yisebtar n ublug-nneɣ. I lmend n waya, a-t-a nga-d***inelmaden d tnelmadin-nneɣ***. Ad d-nessuter seg-wen ad aɣ-d-taznem aḍris yufraren (yuklalen) seg wid uran yinelmaden-nwen neɣ tarwa-nwen.***\"asebter n unelmad\"*Ta, d tagnit yettufarasen, ad tettunefk akk i\n\n**. Tzemrem ad d-taznem srid ɣer ublug neɣ i***wid ilemmden deg yiɣerbazen, iɣerbazen ilemmasen d tesnawiyin***Tesεam azref ad d-taznem yiwen uḍris kan. Nessutur ad yili war igulen, yura ddaw-s yisem n ugrud, taneɣrit (aswir) d uɣerbaz ideg yeqqar s tansa, ternum-d tawlaft n unelmad neɣ tnelmadt. Ma ur tewjid ara tewlaft-is, aznet-d tin n uɣerbaz-is neɣ n taddart-is (ulac uɣilif).***S.Bendali.***G.M:**\n\nTzemrem daɣen ad aɣ-d-taznem tugna neɣ unuɣ icebḥen i yexdem ugrud. Tutlayt-inu, la ken-tettraǧu s tumert.\n\n** Tanemmirt**.\n\n*Tutlayt-inu*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 981, "word_count": 142, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "asebter-n-unelmad"}}} {"id": "8fdd106178d303a1", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/asmi-ttnuzun-waklan.html", "title": "Asmi llan ttnuzun waklan", "original_title": "Asmi llan ttnuzun waklan", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-27", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:14.867244", "language": "kab", "content": "Asmi lkan ttnuzun waklan, iṛuḥ yiwen n umeṛkanti ɣer ssuq-nsen. Idewwer armi ters tiṭ-is ɣef yiwen akken d aɛlayan, d ačuran, iqeṛṛeb armi d ameẓẓuɣ-is yesbecbec-as :\n\n- Ur ẓriɣ ara ma ad iyi-k-isenz bab-ik ?\n\nYerra-as-d ula d netta ɣer tmeẓẓuɣt :\n\n- Mačči d Ččɣel - iw.\n\nIɛawed yesteqsa-t :\n\n- I ma heḍreɣ d bab-ik, d acu tenniḍ ?\n\nYerra-as-d : winna, d Ččeɣl - ik.\n\nAsteqsi nniḍen :\n\nI ma nemsewwaq nekk d bab-ik, meqqar tḥerced deg uxeddim n wakal ; tayerza, aserwet, afras, aleqqem...\n\nImuqel-it-id armi i as-d-yerra :\n\n- Winna d Ččɣel-iw.\n\nHacene Kashi\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 558, "word_count": 100, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "asmi-ttnuzun-waklan"}}} {"id": "34c3053bdc8f775f", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tajerrumt-imyagen-n-tara.html", "title": "Tajerrumt: imyagen n tɣara", "original_title": "Tajerrumt: imyagen n tɣara", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-26", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:16.116857", "language": "kab", "content": "**Imyagen, nezmer ad ten-nebḍu ɣef sin yiḥricen: imyagen imugna d yimyagen n tɣara. **\n\n**Imyagen imugna **ssenfalayen tigawt, md: azzel, aru, sew, kmez, gzem, ečč.\n\n**Imyagen n tɣara** ssenfalayen taɣara neɣ addad (amek iga kra). Ur mmalen ara tigawt. Tuget-nsen, nessuddum-d seg-sen igelman (irbiben), md: awraɣ si iwriɣ, aẓayan si aẓay, aleqqaq si ilqiq, ahrawan si ihriw.\n\n## Taseftit ɣer yizri:\n\n- Di tseftit ɣer yizri, imyagen n tɣara, mgaraden ɣef yimyagen imugna (n tigawt). Ha-t-a umedya n tseftit amyag \"ibrik\":- Nekk berrikeɣ ..............ɣ\n- Kečč berrikeḍ ..............ḍ\n- Netta berrik. ...............\n- Nettat berriket ............et\n- Nekkni berrikit..............it\n- Kunwi berrikit ..............it\n- Kunemti berrikit...........it\n- Nitni berrikit. ..............it\n- Nitenti berrikit..............it\n\n**Tasemlilt:**\n\nDi tseftit n yimyagen n tɣara ɣer yizri:- Imataren udmawanen, ttilin kan di taggara.\n- Udem wis 3 n wasuf amalay (netta), ur yesεi ara amatar udmawan.\n- Tella kan yiwet talɣa n usget, amatar-is udmawan d \"...........it\".\n\n**Timawin:**\n\n- Kra n yimyagen n tɣara, am yimyagen imugna, di tseftit ula ɣer yizri (lhu, cmet).\n- Di kra n temnaḍin, taseftit n yimyagen n tɣara ɣer yizri ur temgarad ara ɣef tin n yimyagen n tigawt. Ẓer deg umedya-a:berrikeɣ, tberrikeḍ, iberrik, tberrik, nberrik, tberrikem, tberrikemt, berriken, berrikent.\n\n\n*Sadeq Bendali*", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1387, "word_count": 203, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tajerrumt-imyagen-n-tara"}}} {"id": "d44513c4eff61033", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tadiwennit-d-tmarut-dalila-qeddac-cix.html", "title": "Tadiwennit d tmarut Dalila Qeddac", "original_title": "Tadiwennit d tmarut Dalila Qeddac", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-25", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:17.370176", "language": "kab", "content": "**Tin iqeddcen ɣef tutlayt-is, s uselmed d tira**\n\n**Massa Dalila Qeddac-Cix, d tayemmat, d taselmadt, d tameskart n ddeqs n yidlisen, ger tullisin, inzan d wungal. Tessuffeɣ-d tawenza deg useggas n 2015, tafat taderɣalt (2018), asirem yettaqecmen (2019). Di 2019, daɣen ffɣen-d sin yidlisen-is: aεwin akked tiqit tiqit, ad neččar tabaqit.**\n\n**Anta i d massa Dalila Qedd**\n\n**ac-Cix? Ttxil-m, Ssenked-d iman-im i yimeɣriyen n \"tutlayt-inu\".**\n\nMassa Qeddac-Ccix d tameṭṭut taqbaylit i iḥemmlen tameslayt-is. D yelli-s n Wayt Yeḥya Musa, taɣiwant n ugrawliw ameqqran Krim Belqasem. Dalila Qeddac, d taselmadt i yebdan aselmed n tutlayt Tamaziɣt deg useggas n 2002. Tlul ass n 09/02/1978.\n\n**D acu yessaɣen deg-m tayri n tira? Ahat tella kra n tɣawsa i kem-yewwin ɣer taɣult-a!**\n\nTira, d allal swayes tettidir tmeslayt. Ayen yessaɣen tayri-s deg-i, imi ahat tella deg yidammen-iw diɣen ahat d lexsas i d-nettmagar nekkni s yiselmaden deg unnar. Tira, seg zik i tezdeɣ deg-i. Cfiɣ mi lliɣ qqareɣ deg uɣerbaz alemmas ttaruɣ ayen din s Tifinaɣ.\n\n**Imi d awal ɣef ugemmay n tira, efk-d tamuɣli-m ɣef win iwulmen s wayes ara taẓ Tmaziɣt ɣer zdat. D Tifinaɣ neɣ Talatinit? Ayɣer? **\n\nYuwi-d ad tettwaru Tmaziɣt s yisekkilen n tlatinit imi tuget n wid yeṭṭfen tarwiḥt i Tmaziɣt, yis-s i tt-uran am Saɛid Bulifa, Mulud Mɛemri... Diɣen i wakken menwala yezmer ad tt-yelmed ad tt-yissin yerna ad tjuǧǧeg ger tutlayin-nniḍen. Tifinaɣ, d agerruj-nneɣ yuwi-d ad t-neḥrez, ur nettakk fell-as afus. Ad teqqim d tamuɣli-w.\n\n**Afran-im, iban deg yidlisen-im, turiḍ-ten s usekkil alatini. Amek yella wassaɣ-im d yimeɣriyen-im. Ttafen iman-nsen d yisental iɣef tettaruḍ neɣ ssuturen-am-d ad asen-taruḍ ɣef wayen nniḍen?**\n\nDi tuget-nsen, ttafen ayen din iman-nsen imi dɣa isental iɣef tezziɣ d wid tettidir tmetti-nneɣ. Wid yettafen iman-nsen s waṭas d iselmaden akked yinelmaden-nsen. Llan wid i d-yessuturen ad aruɣ ɣef kra n temsal maca nekk ttaruɣ ayen yezmer baba neɣ mmi neɣ wiyeḍ ad t-iɣer mebla akukru. Imi akken d-nniɣ, iswi agejdan imi ttaruɣ akken ad naf d acu ara nesselmed deg uɣerbaz. Aɣerbaz, d annar n tmussni d usedwel.\n\n**Massa Dalila Qeddac, tettekka yakan di kra n tmeskanin tiseklanin (isaragen...), mazal neɣ ur tesmenyaf ara abrid-a?**\n\nAr tura, iswi-w, ad telḥu tira-w deg yiɣerbazen akked ɣer wid iḥemmlen Tamaziɣt. Ma d ayen yeɛnan isaragen, urɛad ahat i iyi-d-tettunefk tegnit. Xedmeɣ kra n yisaragen deg yiɣerbazen ilemmasen ilmend n tefsut n yimaziɣen. Akken tettwasekles tedwilt di tv4 iwumi qqaren Adlis.\n\n**Deg yimeslayen-im, tettban-aɣ-d tugna n tmeṭṭut taqbaylit ilan imenzayen, yeṭṭfen deg yiẓuran d yidles-nneɣ. Amek tessarameḍ ad tili tmeṭṭut taqbaylit neɣ tamaziɣt s umata? Akka tella tura, tgerrez neɣ teḥwaǧ ad tili akken nniḍen?**\n\nTameṭṭut taqbaylit, d ajgu alemmas. D nettat i d ul n tmetti, ma yeḥbes tudert ad tenger. Yuwi-d ad neṭṭef deg wansayen-nneɣ d wayen iɣef netturebba. Tameṭṭut taqbaylit, d nnif, d lḥerma, d tadukli, d tagmat... S umata d tala n yiḥulfan seg d-ttagmen ama d tarwa ama d atmaten ama d irgazen-nsent (tisednan). Ur ilaq ara ansi d-isuḍ waḍu ad teddu. Ass-a, tameṭṭut taqbaylit tella tella....\n\n**Massa Dalila Qeddac, ****nessen-itt d taselmadt n Tmaziɣt, d tayemmat, d tamarut s yiles aqbayli. Ay-a, d taεkemt fell-as. Ansi d-tettawi tazmert akken ad tettmagar tameddurt d wamek tbeḍḍu akud-is?**\n\nMačči dayen fessusen akken ad tesdukkleḍ gar-asen, maca amdan mi ara yebɣu kra yesqizzib i wakud akken ad as-yeddu di lebɣi. Imi ma yella wakud, ayen din yeshel. Aṭas n wid i iyi-yettakken afud, gar-asen imawlan-iw d urgaz-iw. Ay iyi-yefkan daɣen tabɣest d assaɣ yellan gar-asen imi yal wa irennu i wayeḍ.\n\n**Acḥal yidlisen (ungalen, tullisin) i turiḍ? Smekti-aɣ-d izwal-nsen i yimeɣriyen s umata.**\n\nAr tura uriɣ 5 n yidlisen: Tawenza, d ammud n tullisin. Tafat taderɣalt, d ammud n tullisin. Asirem yettwaqecmen, d ammud n tullisin. Aɛwin, d ungal, d netta i d tirmit-iw tamezwarut. Tiqit tiqit ad neččar tabaqit, d ayen i d-leqḍeɣ seg tudrin ideg zedɣeɣ ama d timucuha neɣ d inzan d temseɛraq.\n\n**Anida yezmer ad ten-yaf umdan i tɣuri?**\n\nIdlisen-a, llan ɣur-i. Maca yezmer ad ten-yaf yimeɣri ɣer teẓrigin n Al-Amal neɣ ɣer tnedlist n Cixi.\n\nT**esεiḍ isenfaren nniḍen? I melmi aẓrag-nsen (ma llan)? **\n\nIsenfaren imaynuten ad ilin ma yebɣa Rebbi. D acu, mazal ad ɛeṭṭlen\n\n**Tineggura-a, annar n tsekla taqbaylit, simmal yettnerni. Aṭas n tilawin i d-ibanen deg-s. D acu d tamuɣli-m deg waya? Ama seg yidis n umḍan, ama seg yidis n tɣara n wayen ttarun?**\n\nD ayen yessefraḥen mi ara waliɣ uletma taqbaylit neɣ tamaziɣt deg unnar-a n tsekla taqbaylit! Tuget deg-sent ttarunt ɣef yiḥulfan-nsent d wayen i tent-iceɣben. Ad asent-iniɣ afud igerrzen.\n\n**Ablug-nneɣ \"tutlayt-inu\" d ilemẓi, yebda tikli, ddac ddac. D acu d tamuɣli-m fell-as d wacu tessarameḍ ad yili deg-s?**\n\nD isem-is i d awal-is! Iban kan d ilemẓi ara yuɣalen d ababat. Ncallah ad yili d tala i d-yessurugen anagar tamussni. Sarameɣ-as ad yennerni ad ijuǧǧeg!\n\n**Ad am-nessuter ad aɣ-d-tiniḍ 3 si tirga n Dalila Qeddac: tamarut, taselmadt, tayemmat. D acu-tent?**\n\n1. Sarameɣ tira-w ad tennerni, ad iliɣ ilmendad n tutlayt-iw!\n\n2. Sarameɣ ad iliɣ d tayemmat ara ibedden ɣef tarwa-s!\n\n3. Sarameɣ inelmaden seɣreɣ, ara seɣreɣ ad awḍen ɣer wayen bɣan. Ad aɣ-d-ttmektayen ala deg wayen yelhan.\n\n**Tutlayt-inu, tessaram-am aṭas n tenkekwit d tumert di tudert-im d twacult-im d waṭas n tebɣest di taɣult n tira akken ad ternuḍ deg umecwar n usebɣer n tsekla taqbaylit.**\n\nAḥuddu aḥunnu !\n\n**Awal-im n taggara, nebɣa-t d asirem-im s umata.**\n\nAwal-iw n taggara, tanemmirt imi iyi-d-tefkam tagnit-a i wakken ad nesqerdec timsal-a! Sarameɣ tutlayt-nneɣ, ad tekcem deg yal taɣult. Ad as-id-yuɣal wazal i as-ilaqen. Maca azal-a, d nekkni s tarwa-s i d-yuwi ad nbedd fell-as. Yessefk tagmat d tdukkli. Ad farseɣ tagnit-a akken ad dɛuɣ s ccfa i yimuḍan-nneɣ, ad yessifses Rebbi fell-asen aqraḥ.\n\n**Ha-ten-a yimeslayen s wayes tfukk d tdiwennit n tutlayt-inu d tmarut Dalila Qeddac-Cix:**\n\nAfud igerrzen i kečč diɣen a **mass ****Bendali. **Tanemmirt-nwen. Ssarameɣ diɣen talwit d tezmert i **yiselmaden d tselmadin d yimeɣriyen **merra.\n\nTadiwennit, yexdem-as-tt *Sadaq Bendali*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 6180, "word_count": 980, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tadiwennit-d-tmarut-dalila-qeddac-cix"}}} {"id": "f425cc94f66a1719", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/targit-asefru.html", "title": "Targit (asefru)", "original_title": "Targit (asefru)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-24", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:18.630042", "language": "kab", "content": "\n*Targit*Kecmeɣ di targit ruḥeɣ\n\nṬṭafareɣ zyen ur nelli\n\nΓer ṭṭlam ttazzaleɣ\n\nD tafat, wwiɣ-as lebɣi\n\nDi tesraft mi kecmeɣ\n\nUfiɣ-d iman-iw weḥd-i\n\n*Sḥassfeɣ*\n\nTarwiḥt-iw ttezmeɣ\n\nAmek teḍra tagi yid-i!\n\nQqimeɣ d yiman-iw ttnaɣeɣ\n\nSi lbeεd sliɣ i teɣri\n\nLdiɣ imeẓẓuɣen-iw ad sleɣ\n\nTasraft tezder di tsusmi\n\n*Sliɣ, la selleɣ :*\n\nA yemma, ttxilem yid-i ddu\n\nAla kemm ay nesεa\n\nA yemma ddunit d aɣurru\n\nAki-d seg yir tanafa\n\nIni-d anwa ara nesεu\n\nYiwen ur kem-icuba\n\n*A yemma*\n\nLimmer d lmut ad nettu\n\nXas tejreḥ tasa\n\nImi d yir ddeεwessu\n\nTurez-ikem mebla snesla\n\nRruḥ-im tetthuddu\n\nTezzuzun-ikem am lmuja.\n\n*F.Cebbiri*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 617, "word_count": 98, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "targit-asefru"}}} {"id": "4683389ad9a5a937", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/asuddes-tudds2.html", "title": "Asuddes (tuddsa)", "original_title": "Asuddes (tuddsa)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-24", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:19.904125", "language": "kab", "content": "Asuddes, yettili-d s usemlili n sin wawalen akken ad d-fken awal nniḍen s unamek-is. Neqqar-as isem uddis, yettaleɣ s ddeqs n talɣiwin yemgaraden. Isem uddis, yezmer ad yili yeddukkel di tira, am \"asɣarsif\"; neɣ ferqen yiferdisen-is di tira, am \"ibiw n yilef\". Ismawen uddisen, nettaf-iten rzan imɣan, iɣersiwen, tuddar, imdanen, aḍḍanen...Asuddes, iḍerru-d akka:\n\nISEM+ISEM:\n\n- aqesbuḍ (iɣes+abuḍ)\n\n- iles ufunas (iles+afunas)\n\n- fudelɣem (afud+alɣem)\n\nISEM+TANZEΓT+ISEM:\n\n- Ilmendis (ilem+n+idis)\n\n- akilugram (akilu+agram)\n\n- tuɣmest n temɣart (imɣi, d aserwes)\n\nISEM+IGLEM (arbib):\n\n- amergu amezdaɣ (agḍiḍ ur nelli d iminig)\n\n- aqelqul azegzaw ( agḍiḍ, amek yettban)\n\nISEM+AMYAG (amaɣun):\n\n- asɣar ẓiden (imɣi, taɣara-s)\n\nAMYAG+ISEM:\n\n- cuff mejjir (d aḍḍan)\n\n- ẓidelmum (ẓid +lmum!)\n\nASUDDES S \"BU\" neɣ \"M\":\n\n- burekku (bu+rekku, d aḍḍan n yisekla)\n\n- tabuzewwaɣt (bu+azewwaɣ, isem unti, d aḍḍan)\n\n- m teεrurt (m+taεrurt, d isem n uεekki)\n\n- bukeffus (bu+akeffus, d isem n uεekki)\n\nASUDDES S \"AYT\" neɣ \"AT\" - ISMAWEN N TRAKALT:\n\n- Ayt Xelfun (d isem n wedrum di Bumerdas)\n\n- At Dwala (d isem n wedrum di Tizi Wezzu)\n\n- ayt wawal, at wawal (isem n wid iheddren tidet)\n\n- ayt wakal, at wakal (imawlan n wakal)\n\nTamawt 1:\n\nDeg usuddes s yisem d yisem, yezmer yisem asemmad n yisem ad yili yura s talɣa n waddad amaruz, md: iles ufunas.\n\nTamawt 2:\n\nIsmawen yulɣen \"ayt\", ttbeddilen deg waddad amaruz, md:\n\n- Yezdeɣ deg Wayt Xelfun.\n\nIsmawen uddisen, yulɣen s \"at\", ur ttbeddilen ara deg waddad amaruz, md:\n\n- Usan- seg At Mlikec.\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1532, "word_count": 248, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "asuddes-tudds2"}}} {"id": "e7ca39e85c65d958", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tilawin-tiilt-n-mehmud-amedya-imgerrez.html", "title": "Tilawin n Tiɣilt n Meḥmud, amedya imgerrez n tmeṭṭut taqbaylit", "original_title": "Tilawin n Tiɣilt n Meḥmud, amedya imgerrez n tmeṭṭut taqbaylit", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-23", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:21.183045", "language": "kab", "content": "**Izen n Lwennas, ur yettmettat**\n\nTajmilt ara rreɣ ass-a, ur telli d awal kan maca d ayen yellan d tidet, d sseḥ. D tajmilt i tlawin Tiqbayliyin akken ma llant, anida ma llant, sut nnif d lḥerma. D tin ara iruḥen srid ɣer tilawin n tiɣilt n Meḥmud, di Ssuq n Letnin (Mεatqa), yal ta s yisem-is, yal ta s wazal-is.\n\n**Asirem n Teqbaylit, meqqer**\n\nS lebɣi d usirem meqqren i d-ddant deg umecwar d ubrid n yedles d usnerni-ines. Aɣerbaz-nsent d aɣerbaz n tudert ideg d-wwint tarmit s wacu ttqabalent ddunit.Tulawin-nneɣ ttwalint tilawin i tent-yecban seg tuddar-nniḍen, rrant ad tent-εandent deg wayen xeddment.\n\n**Tezdeg n wulawen, d allal n tezdeg n Tiɣilt n Meḥmud**\n\nS lḥir d ccuq d wannuz i teddunt deg umahil -nsent: tiwizi n usizdeg, tuẓẓut n yijeǧǧigen, asbaɣ d usuneɣ, rrqem, awri...asekfel d uḥraz n tsekla timawin ; icewwiqen d ccnawi n zik...Sduklent iɣallen, msefhament ɣef yiwet tekti d yiwen n wawal.\n\n**Timlilit n tsutwin**\n\nMyennant: \"Taddart-nneɣ ad d-tufrar, ad tecbu tudrin-nniḍen s warraw-is, meẓẓiy, meqqer, d argaz neɣ d tameṭṭut, yal yiwen ad d-imudd afus s tazmert-is deg tezdeg d ccbaha n taddart-nneɣ, Tiɣilt-nneɣ, yal tazniqt. yal tamḍiqt ...\n\n**Tadukli i yedles d Tmagit**\n\n\" Ma neddukel, nezdi lqedd ad nbedd am udrar n Ǧerǧer, acemma ur aɣ-yettruẓu, ala tissas d lhiba ara d-nettmuddu\".\n\n**Taqbaylit di Mεatqa, mačči d awal kan**\n\n\"Ma necbeḥ ad d-nefk udem amaynut, ad neddu ɣer sdat deg ttrebga d tmussni, s wakka ad d-nerr i teɣri n mass Ɛisat Rabeh i d-yemlan abrid ara d-yerren azal d yiseɣ i tudrin n Leqbayel.\n\n*Farida Cebbiri*\n\n*I tutlayt-inu*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1581, "word_count": 267, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tilawin-tiilt-n-mehmud-amedya-imgerrez"}}} {"id": "ec40cbae36c227ea", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/amawal-ad-ne-ttuad.html", "title": "Amawal: ɣaḍ neɣ ttuɣaḍ", "original_title": "Amawal: ɣaḍ neɣ ttuɣaḍ", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-09-23", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:22.674374", "language": "kab", "content": "Aṭas n medden, mi ara ttmeslayen, tekksen-as anamek i umyag \"ɣaḍ\", ttarran deg wadeg-is, anamek n umyag attwaɣ \"ttuɣaḍ\". Aya, yekka-d seg wakken \"ɣaḍ\" d amyag yerzan addad (lḥala deg way deg yella walbeεḍ), ur yemmal ara kra n tigawt. Mi ara d-yini yiwen \"yettuɣaḍ umuḍin\", tafyirt ur teɣdim ara. Tin iṣeḥḥan d ta: yettɣaḍ umuḍin. S yimedyaten kan i nezmer ad negzu, ad nekkes ugur-a.\n\n1**. Mi ara d-nini:**\n\na- Igellil iɣaḍ Masil, d izri.\n\nb- Igellil ad iɣaḍ Masil, d urmir.\n\nc- Igellil yettɣaḍ Masil, d urmir ussid. 3 tefyar kifkif, am wakken d yiwet. Amyag ur ibeddel ara, temgarad kan tmeẓri.\n\n**2.Mi ara d-nini \"Yettuɣaḍ**\", iban d Masil i yettuɣaḍen imi iḥuza-t uɣiḍi n yigellil, tḥuza-t liḥala-s.\n\nUlamek ara ad yili yigellil yettɣaḍ imi d-nenna si tazwara belli \"iɣaḍ\".\n\n**Taggara n wawal:**\n\n- Igellil iɣaḍ Masil (yerra-t ḥnin fell-as).\n\n- Masil yettuɣaḍ, sɣur yigellil (tḥuza-t liḥal n uɣiḍi n yigellil.\n\n**Di tjerrumt:**\n\n- Amyag \"ɣaḍ\", d amyag amenzu (verbe primaire).\n\n- Amyag \"ttuɣaḍ\", d amyag asuddim attwaɣ (verbe dérivé passif)\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1045, "word_count": 173, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "amawal-ad-ne-ttuad"}}} {"id": "25ce5945192a1d44", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/imyagen-imallalen.html", "title": "Imyagen imallalen", "original_title": "Imyagen imallalen", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-23", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:24.017056", "language": "kab", "content": "Amallal d amyag i nrennu i umyag agejdan (zdat-s) akken ad d-imel akud. Yessebyan-d daɣen talɣa tibawt d wudem. Llan sin yimallalen d igejdanen, nessemras-iten aṭas. Wi d \"aɣ\" d \"ili\".\n\n**Imallalen \"a****ɣ. ili\":**\n\n- Lliɣ qqimeɣ di tebḥirt.\n\n- Tuɣ-iyi qqimeɣ di tebḥirt.\n\n- Tuɣ qqimeɣ di tebḥirt.\n\n- Ad iliɣ qqimeɣ di tebḥirt.\n\n- Ad iyi-taɣ qqimeɣ di tebḥirt.\n\n- Ad taɣ qqimeɣ di tebḥirt.\n\n- Ttiliɣ qqimeɣ di tebḥirt.\n\n- Tettaɣ-iyi qqimeɣ di tebḥirt.\n\n- Tettaɣ qqimeɣ di tebḥirt.\n\n**Imyagen imallalen nniḍen:**\n\nHa-ten-a yimallalen nniḍen, asemres-nsen ur yeggit ara:\n\n- Qqim: Yeqqim yettraǧu ar mi d tameddit.\n\n- Ṭṭef: Yeṭṭef yessenɣel taqecwalt n uzemmur.\n\n- Uɣal: Tessaki-t yemma-s, yuɣal igen.\n\n- Ddu: Tedduɣ ad ffɣeɣ dɣa yebda ugeffur.\n\n- Ezg: Tezga tegguni di tala d tsednan.\n\n- Wwet: Yewwet yettnadi fell-as ur t-yufi.\n\n- Kker: Nekker ad nruḥ, yebda usḥissef.\n\n- Bdu: Yebda la d-iɣelli ugeffur.\n\nSadeq Bendali\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 918, "word_count": 151, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "imyagen-imallalen"}}} {"id": "f87f6033edb34d38", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tasnalmudt-aawas-n-wullis.html", "title": "Tasnalmudt: aɣawas n wullis", "original_title": "Tasnalmudt: aɣawas n wullis", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-22", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:25.586603", "language": "kab", "content": "**Deg wullis, nettaf smuset talliyin (5 yeḥricen), zdint akk ullisen, ttilint ɣef talɣa n uɣawas-a:**\n\n1**. TAGNIT N TAZWARA: **\n\n- Yettili-d deg-s usenked n uwadem agejdan d yiwudam isinanen, adeg, akud.\n\n2. **AFERDIS AMERWAY: **\n\n- Yettbeddil tagnit n tazwara. D tadyant i d-igellun s yineḍruyen d tigawin n wullis. Yettili d timlilit, d tadyant ur nettraǧu ara ad d-teḍru...\n\n3. **INEḌRUYEN neɣ TIGAWIN: **\n\n- D tigawin i iga uwadem agejdan d yiwudam nniḍen n wullis. Gellun-d s umhaz apsikuluji n uwadem agejdan. D tidyanin yettemyeḍfaren, ta tcudd ɣer ta.\n\n4. **AFSAY neɣ TIFRAT: **\n\n- Yis-s i ttfakkant tigawin, d tadyant i d-yemmalen taggara n tmukrist d tifrat-is.\n\n5. **TAGNIT N TAGGARA:**\n\n- Ta, d agmuḍ neɣ d taggara n wullis. Tettili telha, tgellu-d s tumert neɣ diri-tt, tessegray-d asḥissef neɣ yir addad.\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 820, "word_count": 136, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tasnalmudt-aawas-n-wullis"}}} {"id": "2177b044bb1ce96b", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/anta-i-d-massa-lynda-bousellahen.html", "title": "Anta i d Lynda Bousellahen?", "original_title": "Anta i d Lynda Bousellahen?", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-22", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:27.013781", "language": "kab", "content": "![](https://scontent-mrs2-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/fr/cp0/e15/q65/120077994_1492374544283284_1990506763020194825_n.jpg?_nc_cat=108&_nc_sid=32a93c&efg=eyJpIjoidCJ9&_nc_eui2=AeFrOXv5KyeeV4nQMkjEITB_Xxn8RaTC3fdfGfxFpMLd94wRbiCS5gIxrM72ZaY9SW9tfVH-G27U-YmELAZPEGGF&_nc_ohc=jsh4qRbJNX8AX_FizHw&_nc_ht=scontent-mrs2-1.xx&tp=14&oh=817ace45bb9aa6a1d4bf0dd5c2e02733&oe=5F911270)\n\nXas akken meẓẓiyet di leεmeṛ, iḥulfan d yimeslayen n Linda Buṣellaḥen meqqṛit, weznen u cebḥen.\n\nDi tdiwennit-a, tewwi-aɣ-id awal ɣef wammud-is amenzu n yisefra i d-yeffɣen dduṛt-nni yezrin. D targit i as-yuɣalen d tilawt imi tufa wid i as-yefkan lǧehd n tgecrirt, wid i as-d-yerran azwu i turet.\n\n\n1-Anta i d massa Lynda Bousellahen?\n\n-Linda Buṣellaḥen tlul ass n 28 deg yebrir aseggas n 1998. D tanelmadt n tmaziɣt deg uswir aneggaru deg uɣeṛbaz unnig n yiselmaden Buzerriεa ; akken teqqaṛ tutlayt taglizit deg ugezdu n tutlayin tijentaḍin deg tseddawit n Bgayet.\n\nLynda d yelli-s n taddart n Xellil \"At Ifser\", taɣiwant n Yiberbacen i d-yezgan di Bgayet.D yiwet gar yilmeẓyen i yefkan tagnit i wul akken ad d-yales deg tferkit tacebḥant s yimru-ines .\n\n\n\n2- Melmi i d-yeffeɣ wammud-im n yisefra ''Tiram''?\n\n- Yeffeɣ-d wammud-iw n yisefra \"Tiram\" ass n 08 deg ctembeṛ 2020.\n\n\n\n3-Ḥku-aɣ-d amek i tebdiḍ.\n\n- Ahat asefru akken ttwaliɣ nekki mačči dayen ara yebdu umdan s lbɣi-s; d ayen ara d-iduqqen tawwurt s yiman-is.\n\nCfiɣ ɣef tikkelt tamezwarut imi yendeh yimru-inu s usefru , lliɣ d tanelmadt deg tesnawit deg useggas n ukayad n l'Bac. Yella-d waya tanezzayt deg yennayer 2016, asmi uriɣ asefru. Ass amenzu, ur ẓriɣ ara d akken d asefru! Maca ɣileɣ d kra n uḍris kan akka am wid i uɣeɣ tannumi ttaruɣ. Imi t-id-ɣṛiɣ i yemma, tenna-yi-id yelha yerna aṭas acku asentel-ines qeṛṛiḥ aṭas. Wwiɣ-d deg-s awal ɣef lmut n mmi-s n εemmi \"Nadir \" fell-as yeεfu Ṛebbi .\n\n\n\n4-Ahat tufiḍ wid i kem-yessebɣasen si zik ama di twacult-im neɣ deg uɣeṛbaz?\n\nDi tdiwennit-a, tewwi-aɣ-id awal ɣef wammud-is amenzu n yisefra i d-yeffɣen dduṛt-nni yezrin. D targit i as-yuɣalen d tilawt imi tufa wid i as-yefkan lǧehd n tgecrirt, wid i as-d-yerran azwu i turet.\n\n1-Anta i d massa Lynda Bousellahen?\n\n-Linda Buṣellaḥen tlul ass n 28 deg yebrir aseggas n 1998. D tanelmadt n tmaziɣt deg uswir aneggaru deg uɣeṛbaz unnig n yiselmaden Buzerriεa ; akken teqqaṛ tutlayt taglizit deg ugezdu n tutlayin tijentaḍin deg tseddawit n Bgayet.\n\nLynda d yelli-s n taddart n Xellil \"At Ifser\", taɣiwant n Yiberbacen i d-yezgan di Bgayet.D yiwet gar yilmeẓyen i yefkan tagnit i wul akken ad d-yales deg tferkit tacebḥant s yimru-ines .\n\n2- Melmi i d-yeffeɣ wammud-im n yisefra ''Tiram''?\n\n- Yeffeɣ-d wammud-iw n yisefra \"Tiram\" ass n 08 deg ctembeṛ 2020.\n\n3-Ḥku-aɣ-d amek i tebdiḍ.\n\n- Ahat asefru akken ttwaliɣ nekki mačči dayen ara yebdu umdan s lbɣi-s; d ayen ara d-iduqqen tawwurt s yiman-is.\n\nCfiɣ ɣef tikkelt tamezwarut imi yendeh yimru-inu s usefru , lliɣ d tanelmadt deg tesnawit deg useggas n ukayad n l'Bac. Yella-d waya tanezzayt deg yennayer 2016, asmi uriɣ asefru. Ass amenzu, ur ẓriɣ ara d akken d asefru! Maca ɣileɣ d kra n uḍris kan akka am wid i uɣeɣ tannumi ttaruɣ. Imi t-id-ɣṛiɣ i yemma, tenna-yi-id yelha yerna aṭas acku asentel-ines qeṛṛiḥ aṭas. Wwiɣ-d deg-s awal ɣef lmut n mmi-s n εemmi \"Nadir \" fell-as yeεfu Ṛebbi .\n\n4-Ahat tufiḍ wid i kem-yessebɣasen si zik ama di twacult-im neɣ deg uɣeṛbaz?\n\n- Mi ara mmeslayeɣ ɣef tebɣest, ur zmireɣ ara ad d-xedmeɣ umuɣ i kra n yisem iyi-yefkan tallelt deg umecwaṛ-iw n tira i bdiɣ, maca zemreɣ ad d-addreɣ imawlan-iw εzizen i d-yeqqaṛen ayen i txeddmeḍ akka d iseɣ i nekkni d twacult-im akk. D awalen-agi i d afud-iw , d nutni i d-yessaɣen tafat n ubrid-iw. Tin ɣuṛ-s Mass Iftene Tarek, aselmad-iw n tmaziɣt win i yefkan azal i lehduṛ-iw imi i d-asen-yesla tikkelt tamezwarut; yekkes-iyi akukru-nni i yellan yezdeɣ ul, ɣas deg yimru ur yelli .\n\n\n\n5-Anwi imedyazen i wumi tḥemmel ad tɣeṛ Linda?\n\n5-Anwi imedyazen i wumi tḥemmel ad tɣeṛ Linda?\n\nAyen yeεnan imedyazen i wumi i qqaṛeɣ, tamezwarut ur ttarraɣ ara lwelha-w ɣer yismawen , tin yernan ɣuṛ-s, zemreɣ ad d-iniɣ ḥemmleɣ s umata isefra n Ssi Muḥend u Mḥend , isefra n Meεtub , dda Sliman ad asen-yeεfu Ṛebbi , wid n dda Mḥend Djama, rnu ɣuṛ-s Muḥend n At Ɛebdellah atg...\n\n6-Melmi i tettaruḍ isefra-m?\n\n-Deg wayen yerzan akud n tira n yisefra-inu, ur zmireɣ ara ad d-iniɣ ahat sεiɣ yiwet n tamert deg acu i d-yettlal lebɣi-nni n wurar s wawalen, imi ttaruɣ war ma qudṛeɣ akud, neɣ adeg neɣ kra n yisudaf yeεnan aya ! Maca s umata, imru-inu ineddeh i lehdur-nni i iweznen deg yiḍ mi ara yekfu leεyaḍ n wass u tekcem tsusmi n ṭṭlam , d ccbaha n tziri i wumi i zzin yitran . Akka i d nekk , akka i d isefra-inu .\n\n7-Acu n yiḥulfan i d-iɣellin ɣef Linda mi ara tettaru?\n\n-Mi ara tturareɣ s wawalen , neɣ mi ara d-ttmeyewatent tektiwin gar yijerdan n wenyir akken ad d-rsent ɣef yijerdan n walug , aḥulfu-nni yesslalay-d deg-i Linda i iḥemmlen tamedyazt i yettqadaṛen asekkil d yisudaf-is. Deg teswiεt-agi, ahat s wawal d amecṭuḥ i zemreɣ ad d-iniɣ tleddi-iyi-d tewwurt d umaḍal-nniḍen. Ahat akken i t-ḥessbeɣ d araz sɣuṛ bab n yigenwan .\n\n\n\n8-Acu n yisental i ɣef d-tettawiḍ isefra-im?\n\n8-Acu n yisental i ɣef d-tettawiḍ isefra-im?\n\n-Isental n yisefra-inu ggten, ur sεiɣ ara kra n yisental i wumi ggiɣ azal ɣef wiyaḍ , maca mi ara d-mmeslayeɣ ɣef wayen ḥemmleɣ nekki, tella tayri , tasertit imi sin n yisental-agi i wumi ttḥussuɣ aṭas , iyi-iqeṛben di kullec. Bla ma ttuɣ daɣen uriɣ ar ass-a ɣef tudert , tamurt...\n\n\n\n9-Asefru ''Ad tekfu targit'' εziz aṭas ɣef wul-im, ayen?\n\n9-Asefru ''Ad tekfu targit'' εziz aṭas ɣef wul-im, ayen?\n\n-Asefru \"Ad tekfu targit \" ḥemmleɣ-t aṭas , mi ara tessleḍ i uzwel ad tḥulfuḍ i unamek; d isem-is i d nnaεt-is. Tamezwarut, yesεa adeg εzizen imi i d-yewwi awal ɣef tayri; asentel i wumi rriɣ azal akken id nniɣ yakan. Rnu ɣuṛ-s taqsiḍt-is ahat ma nniɣ-d teεna-iyi kan, drus .\n\n\n\n10-Tettekkaḍ yakan di tfaskiwin n tmedyazt i d-yettilin di Bgayet am tin n Udrar n Fad, neɣ ahat tessarameḍ ad tettekkiḍ?\n\n10-Tettekkaḍ yakan di tfaskiwin n tmedyazt i d-yettilin di Bgayet am tin n Udrar n Fad, neɣ ahat tessarameḍ ad tettekkiḍ?\n\n-Ala, ur ttekkaɣ ara yakan di tfaskiwin ɣas akken sɣawseɣ i waya aseggas-agi imi d tella tegnit, maca ilmend n unfafad \"corona\" ur yekmil ara wayen i wumi i heggaɣ. Maca, aya mačči d ugur akk! Ma irad uxellaq ad ttekkiɣ tikkal i d-ileḥḥun akken ttekkaɣ yakan deg kra n temzizzlin.\n\n\n11-Amek i kem-id-tusa tikti i wakken ad d-tjemεeḍ isefra-inem deg wammud-agi?\n\n- Tikti n ujemmuε n yisefa-inu deg wammud-agi ahat tella amzun d targit seg temẓi , maca dayen ur nwiɣ ad awḍeɣ imi d tasdawant i lliɣ. Nniɣ-as aya ad yili mi ara bduɣ aselmed, maca irad uxellaq s lemεawna n uselmad-iw Mass Iftene Tarek win ara snemmreɣ seg wul ɣef wayen akk i d-yexdem ɣef liǧal n wammud-agi. D netta i yefkan azal i lehduṛ-iw, yessnerna tikti neɣ ahat targit-iw yerra-tt d tilawt .\n\n\n\n12-Isefra-agi-inem, tesmenyifeḍ ad qqimen kan ɣef tferkit neɣ awi-d ukan win ara ten-yecnun?\n\n- D ayen yessfṛaḥen s waṭas limmer ad d-yaweḍ wass i deg ara waliɣ isefra-inu d tizlit s wayes zhan wussan, neɣ ad as-sleɣ deg yimi n umdan i yefkan taṛwiḥt i wawalen-iw.\n\n\n\n\n11-Amek i kem-id-tusa tikti i wakken ad d-tjemεeḍ isefra-inem deg wammud-agi?\n\n- Tikti n ujemmuε n yisefa-inu deg wammud-agi ahat tella amzun d targit seg temẓi , maca dayen ur nwiɣ ad awḍeɣ imi d tasdawant i lliɣ. Nniɣ-as aya ad yili mi ara bduɣ aselmed, maca irad uxellaq s lemεawna n uselmad-iw Mass Iftene Tarek win ara snemmreɣ seg wul ɣef wayen akk i d-yexdem ɣef liǧal n wammud-agi. D netta i yefkan azal i lehduṛ-iw, yessnerna tikti neɣ ahat targit-iw yerra-tt d tilawt .\n\n12-Isefra-agi-inem, tesmenyifeḍ ad qqimen kan ɣef tferkit neɣ awi-d ukan win ara ten-yecnun?\n\n- D ayen yessfṛaḥen s waṭas limmer ad d-yaweḍ wass i deg ara waliɣ isefra-inu d tizlit s wayes zhan wussan, neɣ ad as-sleɣ deg yimi n umdan i yefkan taṛwiḥt i wawalen-iw.\n\n**13-Ḥku-aɣ-d cwiṭ amek i tferneḍ tiẓrigin-im d wanwa akk i am-d-yefkan afud?**-Afran n teẓrigin-agi ''El Amel\" tidet kan lliɣ ur sεiɣ ara ula d tikti fell-asent. Ssawḍeɣ ad tent-issineɣ s tallelt n Mass Iftene Tarek,d netta i iweqqmen assaɣ akken ad d-yali wammud-agi akken daɣ iyi-yefka afud meqqṛen.\n\n14-Anda ara naf ammud-im?\n\n-Ammud-iw ma irad uxellaq ad yili di tnedlisin n bgayet d tizi wezzu d tubiret deg taggara n ctember\n\n\n15- Acu d isenfaṛen-im akka ɣer sdat di lehna?\n\n15- Acu d isenfaṛen-im akka ɣer sdat di lehna?\n\n-Isenfaṛen-iw ma yebɣa Ṛebbi ɣer sdat, iswi-nsen akk d lebɣi akken ad fkeɣ tagnit i yimru ladɣa imru amaziɣ , ama d asefru, d tamacahut, d ungal neɣ d ayen nniḍen. Yezmer ma irad uxellaq asnulfu i d- ileḥḥun ad yili s tutlayt nniḍen neɣ yezmer s tɣessa nniḍen daɣen .\n\n\n16-Awal-im n taggara.\n\n16-Awal-im n taggara.\n\nΓer taggara, ad snemmreɣ Uzmir iyi- yefkan afud i waya; tin ɣuṛ-s, imawlan-iw εzizen ad ten-iḥrez Ṛebbi bla ma ttuɣ mass Iftene Tarek ɣef ubeddi-is yidi deg yal asurif i ggiɣ ɣer sdat. Tanemmirt i kemmi daɣen a massa Menza ɣef tegnit-agi iyi-tefkiḍ d kra n win iyi-yefkan afus n tallelt ama s wawal ama s lǧehd-is, s wakud neɣ s wayen nniḍen.\n\nSsarameɣ awalen n wammud-agi d wid ara yilin deg lebɣi n kra n win i t-yeṭṭfen gar yifassen-is neɣ i yeɣṛan ɣas ciṭ kan seg yijerdan-is .\n\nTanemmirt .\n\nSsarameɣ awalen n wammud-agi d wid ara yilin deg lebɣi n kra n win i t-yeṭṭfen gar yifassen-is neɣ i yeɣṛan ɣas ciṭ kan seg yijerdan-is .\n\nTanemmirt .\n\nMenza IAMRANENE\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 9399, "word_count": 1587, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "anta-i-d-massa-lynda-bousellahen"}}} {"id": "d6cf216ae76325b9", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tirga-n-yemma-tata.html", "title": "Tirga n Yemma Ṭaṭa", "original_title": "Tirga n Yemma Ṭaṭa", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-21", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:28.336314", "language": "kab", "content": "Imma Ṭaṭa (akka ay as-ssawalen wat taddart) d yiwet n temɣart yesεan ugar n 80 n yiseggasen di tudert-is. Γas yekna lqedd-is, ɣas akken teǧǧa-tt tezmert-is maca mazal lbaṛaka, teṭṭinnig am uεeqqa n ubelluṭ. D nettat ay qublen tuget n yimezdaɣ n taddart. Ayen yellan deg taddart ad tili yid-s, ama d lferḥ ama d lqerḥ.\n\nTikwal, tettεedday ɣef yixxamen, testeqsay ɣef yimezdaɣ war ma yella kra. Teqqar: Ad nemẓer send ad aɣ-tawi lmut tamcumt. Yiwen wass, deg wussan n Rebbi, tamɣart, tger-d abrid ad terzu ɣef kra n twessarin n taddart, ɣas ulac tin wessren nnig-s.\n\nTamezwarut iɣef terza, d Nna Lwiza. Ur teqqim ara ɣur-s aṭas maca teswa-d tacrift s tbuεjajin idehnen s zzit n tmurt. Teǧǧa talwit i Nna Lwiza, abrid-is srid ɣer Nna Jaja. Mi tewweḍ ɣur-s tufa-tt tettheggi imekli: tessewway lḥut. Ameslay ifetti gar-asent, iselman ttewwan nnig ukanun.\n\nMi wwan, tekker Nna Jaja tessaẓ-as tamejlubt-nni n lḥut i Yemma Ṭaṭa, tenna-as:\n\n- Aweɣ ad teččeḍ a Ṭaṭa!\n\n- Tanemmirt-im a Jaja, ur zmireɣ.\n\n- Greɣ-am Rebbi a Ṭaṭa, aweɣ ad teččeḍ!\n\n- Ad iketter Rebbi lxir-im a Jaja. Tura hah ay d-swiɣ lqahwa s teɣrifin ɣer Lwiza.\n\n- Ad kem-iḥaseb, i as- terra Nna Jaja.\n\nKemmlent akken aqeṣṣer armi slant i lwaseε, tekker Yemma Ṭaṭa teṭṭef abrid n tuɣalin s axxam-is. Azekka-nni mi d-tuki, tuɣal armi d Nna Jaja tules-as targit n yiḍ yezrin. Tenna-yas: Suref-iyi a Jaja! Iḍ yezrin urgaɣ amɣar-im ad fell-as yeεfu yerḥem.\n\n- Yak d lxir.\n\n- Urgaɣ-t yewweḍ-iyi-d ɣer uxxam, yenna-yi-d:\n\n\" Wwah a Ṭaṭa!? Tefka-yam-d Jaja lḥut ad yi-t-id-tawiḍ, tugiḍ.\"\n\n*Murad Γazi*\n\n*Tutlayt-inu*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1564, "word_count": 264, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tirga-n-yemma-tata"}}} {"id": "612a243615bd4ad7", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tasnanawt-n-yidrisen-adris-agelman.html", "title": "Tasnanawt n yiḍrisen: aḍris agelman", "original_title": "Tasnanawt n yiḍrisen: aḍris agelman", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-21", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:29.673506", "language": "kab", "content": "Aḍris agelman, mmalent-t ddeqs n tsukaz, ha-tent-a:\n\nA. D aḍris ideg i d-yettili uglam n: wadeg, tumast, amdan, taddart, aɣersiw...\n\nB. Anaw-a n uḍris, yessenkad-d umlan ɣef kra n usentel s usmiwer n tsukaz-is.\n\nC. Daɣen, yettḥaz akk isental war tilas, am umezruy, taẓuri, tussna, tarakalt.\n\nD. Seg-s, ameɣri, ilemmed isallen ɣef kra n usentel d wugar n tmussni fell-as.\n\nE. Ulac di tseddarin-is aḥulfu d turdiwin n umeskar. Afran n usentel, yemmal-it-id di tseddart taneggarut.\n\nTisetratijiyin n tɣuri n uḍris agelman:\n\n- Taɣuri tazerbant (tarurdant) tafessast n uḍris: azwel, igrezwal (intertitres), isummal... Ad gzuɣ ɣef wacu i d-yettmeslay uḍris d yiferdisen iɣef i d-yewwi.\n\n- Ad aruɣ igrezwal.\n\n- Ad nadiɣ awalen arussinen (ur nettwassen ara).\n\n- Ad derreɣ isallen ixataren.\n\n- Ad geɣ (ad rreɣ) awalen-tisura neɣ iwenniten di tama.\n\n- Ad d-afeɣ aɣawas agelman: tazwart, asnefli, tagrayt.\n\n- Ad d-geɣ agzul d ameẓyan n wayen i gziɣ.\n\n*TAΓESSA N UḌRIS AGELMAN:*\n\n__A. TAZWART:__\n\n1. Asentel n usezwer (sujet amené): ad d-ssnekdeɣ asentel s umata, war ma nsmmaɣ-t-id srid. Ad as-sskecmeɣ axemmem i umeɣri war ma fkiɣ-as tiririt.\n\n2. Asentel unkid (sujet posé): ad semmiɣ asentel n uḍris ɣef talɣa n tefyirt tamseɣrut war ma muddeɣ turda-inu\n\n3. Asentel amebḍu (sujet divisé): ad d-fkeɣ tineqqiḍin (iḥricen) n usnefli ara d-yettwabedren deg uḍris.\n\n. Igrezwal: izwal i yettilin ger tseddarin n uḍris.\n\n. Ameskar: win neɣ tin yuran aḍris\n\n. Taɣbalut: d tamkant (tamdint) ideg yettwaẓreg uḍris, aɣmis, tasɣunt, adlis, asmel internet.\n\n__B. ASNEFLI:__\n\n- Yiwet tseddart i uglam: tamezwarut, syin, imir-n, di taggara...\n\n- Ad d-snekdeɣ aḥric seg yiḥricen (si tneqqiḍin) n usnefli...\n\n- Iḥricen n usnefli, sneflayen-d tiktiwin tigejdanin n uḍris.\n\n- Yal aḥric, yebḍa ɣef waṭas yifurkan (sous-aspects) i yesneflayen tiktiwin tisinanin n uḍris.\n\n- Taseddart nniḍen, ad tili i usuddas aḍrisan (organisateur textuel).\n\n- Ad d-mleɣ tamentilt n ufran n usentel-iw s wazal n sin yifukal yelhan iwulmen.\n\n__C. TAGRAYT:__ (yiwet tseddart)\n\n1. Asuddas aḍrisan n tegrayt:\n\ndi taggara, ad nfakk s, taggara n wawal.\n\n2. Asmekti:\n\nAsmekti awezlan n usentel ubdir\n\n3. Alday/tullya:\n\nAsirem, asfillet, asteqsi, afakul, awelleh (recommandation)\n\n4. Iferdisen imuɣlanen (éléments visuels) n uḍris agelman:\n\n. Tugniwin, isummal: zemren ad ilin deg uḍris ideg iswi d asegzi n kra n uferdis seg uḍris.\n\n. Azwel:\n\nd tira i yettilin di tazwara n uḍris\n\nYura-t-id *Sadeq BENDALI*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2454, "word_count": 384, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tasnanawt-n-yidrisen-adris-agelman"}}} {"id": "e0dc3e48aeafba8d", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/asefru-targit.html", "title": "Asefru: tagmat", "original_title": "Asefru: tagmat", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-21", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:30.992706", "language": "kab", "content": "Di tmurt itetten arraw-is\n\nMi bedden ad ččen tiɣrit\n\nWin iqerben ɣur-s\n\nAla ammus ara yames\n\nMa yenṭeq-d ad yečč tiɣrit\n\nUr yezmir yiwen weḥd-s\n\nAnida yedda teεkes\n\nMa yedda ad yečč tiɣrit\n\nAsɣar si tezdemt yenqes\n\nWi iεeddan ad t-yeεfes\n\nUlac tagmat, ad yečč tiɣrit\n\nD tadukli ay nxuss\n\nGar-aneɣ nettak afus\n\nCcah, akka ara ntett tiɣrit\n\nD Rebbi i d aεessas\n\nAd ɣ-yekkes lweswas\n\nGar-aneɣ ad tezdi tayri\n\nYal wa ad yeεqel gma-s\n\nUr yettak afus fell-as\n\nUr t-yettaǧǧa ad yeɣli\n\nAd neḍfer abrid n Lwennas\n\nAd nebnu tamurt ɣef llsas\n\nNnif-tagmat d tdukli\n\nAd necbu timura n leǧnas\n\nTudert ad s-nefk lqima-s\n\nMa neddukel, nerra-d i teɣri\n\n\n*Farida Cebbiri*", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 653, "word_count": 112, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "asefru-targit"}}} {"id": "857cad069c808dcf", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/aglam-n-uqewwar-n-tizi-labed-tawilayt-n.html", "title": "Aglam n uqewwar n Tizi Lεabed, tawilayt n Tbatent", "original_title": "Aglam n uqewwar n Tizi Lεabed, tawilayt n Tbatent", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-20", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:32.354565", "language": "kab", "content": "*Aḍris agelman s Tcawit*\n\nTizi Lεabed, tesɛa azal n 400 n yimezdaɣ, amur ameqqran deg-sen, d inuwar yiḍ d ifellaḥen. Taqliɛt n Tizi-Lɛabed, d taqdimt tus-d deg tɣiwant n Tizi-Lɛabed tatrart. Tebɛed ɣef temdint n Tbatent azal n 60 n yikilumitren.\n\nTiddar-nnes tiqdimin skant s uẓru. Abrid-nnes yessewen, yefrurri-d seg ubrid ameqqran. Yebḍa-tt ɣef sen n yiɣiren : aɣir aniji d uɣir aneddi.\n\nΓer umalu, d idurar i as-d-yezzin, ad naf deg-s aslaf, ixef n uyder, irzan... deg-s uxlif sserḥen yudan ixfawen-nsen. Γer unẓul, yella uqewwar n Ijj-qqaḍi d usuf ameqqran.\n\nΓer ugafa, ad naf aqewwar n Umazzer. Γer usammer, ad naf abrid ameqqran d tɣiwant n Tizi-Lɛabed tatrart.\n\nImir-a, Tizi Lɛabed ssistɛayen deg-s, ttekksen tiddar tiqdimin bac ad ṣkan tiddar-nsen titrarin s ubiṭun, tettqabal-itt-id tɣiwant tatrart uɛan tanmehla dun.\n\n*BUƐLI Xeḍra*\n\n*Taselmadt n tutlayt tamaziɣt*\n\n*tutlayt-inu*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 889, "word_count": 137, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "aglam-n-uqewwar-n-tizi-labed-tawilayt-n"}}} {"id": "223ef9cc7f99daa1", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/aserwet-ger-zik-d-tura.html", "title": "Aserwet ger zik d tura", "original_title": "Aserwet ger zik d tura", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-20", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:33.711943", "language": "kab", "content": "Aserwet d armud n tfellaḥt yellan akk deg tumura n ddunit, yettili-d deg unebdu mi ara d-megren nneɛma iḥedmen, s unamek nniḍen d ferru n lḥebb ɣef walim. Di tmurt n Marikan, Asya d lber n Luṛuba deg tallit n zik yettili-d s uɛekkaz neǧren i wannect-a s kra n yisefraren ittunefken akken ur ttfeddixen ara lḥebb-nni. Ma nezzi-d ɣer Tefriqt n ugafa, di tmurt n Leqbayel ad d-naf serwaten s tyuga.\n\nDeg tazwara uqbel ad bdun aserwet , ad ḍeṛṛin annar anda ara srewten. Uqbel akk, ad awin leɣbar n yizgaren d waman, s yen ad selɣen tiɣerɣert-nni n urwet, aya-gi ur d-yelli ara kan akka dimi k-qqaren a bab n wawal yezwar-ik bab n wakal, iswi-nsen, mi ara d-yefrari lḥebb-nni ur t-itett ara wakal. Mi ara yenǧer dayen iɣerra, afellaḥ ad iheggi akk allalen s wacu ara yexdem ama (tazzert, timedwasin, tikmamin, tazaglut…).\n\nS yen ɣer-s, ad qqnen tayuga n yizgaren, iɛudiwen… Ad bdun aserwet s ddersa gren daxel n wannar (irden, timẓin…), kra ara yekk wass, afellaḥ ad itezzi deg unnar s tyuga-s, ad yesserwat ddersa, ad itetti, ad iteddu yeqqar: a weɛli nnac nnac, lḥebb-ik iga tirac\". Ma llan yid-s wiyaḍ, ad as-d-ṭeggiren nneɛma ɣer tagnit , wiyaḍ ad as-d-ṭṭummun s tmedwasin, akken akken arma sneɣden kra yellan.\n\nTicki yenɣed mliḥ, ad bdun azuzer neɣ asizdeg, d-yettilin swaswa deg tremt n unezwu, mi ara d-iserreḥ ubeḥri dɣa yettawes-iten deg-s, mi ṭṭfen tazzert ad ttekksen alim ɣer tama, lḥebb-nni izedder. Mi d-yeḥder kfan, llan wid itterran tayuga tayeḍ n tikkelt i wakken ad rnunt cituh, ad alsen azuzer, llan wid ittṣeffin srid tirect, akerfa weḥḥed-s, lḥebb weḥḥed-s. Mi sulin armud-agi, ad ktilen s lgelba s yen ad bḍun nneɛma.\n\nDeg tallit n zik afellaḥ yettawi amur wis semmus, bab n wayla yettawi ukkuẓ n yimuren ma d akerfa beṭṭun d izegnan. Deg taggara n userwet, yella uniwel d ansay i wakken aburket n nneɛma ad yili di yal aseggas i deg t-zerrɛen. Aniwel-agi, yella umgarad si tama ɣer tayeḍ deg tgelwin, wa d seksu n tasilt, wa d ameqful s tmellalin yeslin…\n\n----Deg tallit n tura, aserwet yettili-d s wallalen itraren d tmacinin timikanikin; d tigetwuranin, din tamegra, din aserwet, din asizdeg d ujmeɛ n lɣella. D tin yennerna aṭas deg lqern wis 19. D tidet sifessen taɛkemt ɣef umdan yerna afellaḥ yuɣal yettawi azgen n umur neɣ d adrim, d abaɣur meqqren imi aṭas n ufares id-jamaɛen i wass, tadamsa d tin d-yessekcamen aṭas n tedrimt seg-s. D acu kan seg tama tayeḍ, yessenɣes afus ixeddmen, imi allal atrar ur ixes ara aṭas n yixeddamen akken ad t-selḥun, ayen yeǧǧan trebbawt tegget ladɣa deg yiseggasen-as-agi ineggura. Ansay n uniwel yettwakkes maḍi, d imexḍa kan uɣur d-yeqqim.\n\n*Racidda ƐEMMAR*\n\n*tutlayt-inu*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2637, "word_count": 453, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "aserwet-ger-zik-d-tura"}}} {"id": "336ae35df64bcdbf", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/timecredt-n-at-weban.html", "title": "Timecreḍt n At Weεban", "original_title": "Timecreḍt n At Weεban", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-20", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:35.013823", "language": "kab", "content": "Tasebḥit, at taddart bḍan d igrawen kra ɣer tririt n tregwa akken ad ferqen aman ɣef tebḥirin , wiyaḍ yessnen i tmezla, ɛeddan ɣer uheyyi n tmecreḍt, timezla d ufraq n uksum s umḍan n yimdanen yettidiren di taddart d yinebgawen-nsen , tilawin ssuffuɣent tuččit i teggent deg uxxam am teḥbulin d teɣrifin, ttruḥunt ssrusuyent-tt deg umkan iwumi qqaren “lɣut” neɣ lemqam n Sidi Ḥend Ɛemran aniɣer d-ttasen daɣen yibeṛṛaniyen ɣef taddart ɣer ẓẓyara.\n\nDaɣen ad ḥedren i tmecreḍt imi dinna yakan i tettili tazzla n yidammen d ufraq n weksum zdat n yimezdaɣ akken ma llan , inebgawen i d-yettasen, s tumert d tameqqrant i ten- ttmagaren. Deg wass-agi ad naf irmuden yemxalfen cudden-d ɣer tririt n tregwa am temsikent n yeɛbanen d uẓeṭṭa si tama. Si tayeḍ d ḥeb lemluk d yigumma nniḍen yellan di temnaḍt-a. Γer tmeddit, inebgawen d-yusan, uɣalen ferḥen s zzyara. At taddart, imensi-nsen akk d seksu s weksum n tmecreḍt, am uẓawali am win yesɛan.\n\nTibḥirin, ur txaṣṣant aman, ad ččarent d izegza. Send kra n yiseggasen i d-tusa tikti n ulday n wulzuz n tlawin i tikkelt tamenzut deg-s ara naf yettnuz kra tga tmeṭṭut taqbaylit : aẓeṭṭa, iɛdilen, iɛbanen, ibernyas... ijeqduren n talaɣt, ifarisen n uyefki n testan d tɣeṭṭen am uguglu d yiɣi d wudi, izegza n tmurt am yifelfel aqerḥan d yibawen d tǧilbant. Igumma am taknisya d yiniɣman d lexrif ifuṛes d ddeffaḥ di tallit-nsen\n\nAseggas-a, timecreḍt, ur telli ssebba n ukman d lemḥadra ɣef tdawsa n yemdanen. aman uɣalen ɣer tregwa di tsusmi kan.\n\n*Tarek Iftene*\n\n*tutlayt-inu*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1520, "word_count": 259, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "timecredt-n-at-weban"}}} {"id": "f2c71f3a82dcea20", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tasensegmit-assaen-ger-uselmad-d.html", "title": "Tasensegmit: assaɣen ger uselmad d yinelmaden-is", "original_title": "Tasensegmit: assaɣen ger uselmad d yinelmaden-is", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-20", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:36.255677", "language": "kab", "content": "Aselmad, yelha-as uqerreb ɣer yinelmaden i wakken ad yissin aḥric n tudert-nsen i yuklalen ad t-yessemres i tifrat n yiɣeblan. Deg waṭas tegnatin, iɣeylufen n unelmad neɣ n tnelmadt, ttilin d tiseɣlit zdat-s i usfari deg ulmud-is. Aselmad, ma \"yejbed-d\" anelmad ɣur-s, d ayen i t-yettallen deg useddu n temsirin-is, aḍfar-nsent d tegzi n yigburen n wahilen n uselmed. Asebɣes n uselmad, yettarra-t irennu deg wussisen d usuffeɣ n tzemmar-is. D yiwen wallal n uḥelli n yiswan n uselmed d ulmud.\n\nAselmad daɣen, d amdan ay yella, yettḥulfu i yal taɣawsa, yuklal ad yettwagzu ula d netta. Nezmer ad t-nesserwes ɣer tala ansi d-ttagmen yimdanen. Ilaq-asen ad ttagmen seg-s war ma sluɣen-tt. Ma tluɣ tala, tettruḥu tezdeg n waman-is iwumi sran medden di tudert-nsen. Inelmaden, ilaq ad myallen d uselmad-nsen akken ad yessawaḍ ad asen-\"yettmuddu\" timussniwin i ḥwaǧen ɣur-s. S wakka, ad aẓen yilmuden-nsen akken iwata ɣer zdat d usnefli-nsen.\n\nTikwal, ttilin kra n yinelmaden ḥemmlen ad d-gen iεekkiren i uselmad-nsen deg urmud n uselmed. Am wid i as-iteggen adɣaɣ deg usebbaḍ. Aya, d ayen i yettuɣalen mgal-nsen acku uguren ttḥazen tilḥin yelhan n temsirin, iswan-nsent d yigmaḍ yetturaǧun. Assaɣen ger uselmad d yinelmaden-is, ilaq ad yili useḥbiber fell-asen akken ad qqimen kan lhan, gerrzen. Ta, d YIWET TSARUT ILEDDIN TIWWURA N TUSSNA D TMUSSNI. Tasarut-a, yessefk-as ad tenneḥraz akken iḥerrez umdan tasarut n uxxam-is.\n\n*S.Bendali*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1435, "word_count": 226, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tasensegmit-assaen-ger-uselmad-d"}}} {"id": "d2fe5b407b961240", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tahemza-n-tazwara-d-taggara.html", "title": "Tahemza n tazwara d taggara", "original_title": "Tahemza n tazwara d taggara", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-09-20", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:37.587184", "language": "kab", "content": "Tira n yismawen ilan tahemza n Taεrabt \"ء\":\n\nGer wuguren i nezmer ad d-nemlil di tira, yella win yerzan afunim \"ء\" i yellan di tutlayt taεrabt maca ur t-nettaf ara di tutlayt-nneɣ. Imesli-a, isem-is tahemza - الهمزة. Acḥal d amdan i yettnadin ɣef \"tifrat\"! Acḥal d aselmad n Tmaziɣt i d-yettafen iman-is di tegnit tukmirt, yettḥar kan amek ara yaru ismawen yecban \"فؤاد neɣ وفاء\"! Wid ilan aswir di tutlayt taεrabt, ssnen belli tahemza, tettrus ɣef yiwen seg yisɣimen \"ي ـ و ـ ا\" neɣ srid ɣef ujerriḍ. S wakka, nettaf-itt tura: أ ـ ؤ ـئ neɣ ء. Akken teẓram, di tutlayt taεrabt, llan yilugan yerzan tira n themza \"ء\". Imi nla \"taluft\" i yettraǧun seg-neɣ tifrat, ad d-nehreg seg-sen, ayen iwumi tesra tutlayt-nneɣ, Tamaziɣt. Di tilawt, ugur, yettilii ladɣa di tlemmast n yismawen. Aql-i dɣa, ad d-ssnekdeɣ isumar i yemmalen amek i yessefk ad nettaru tahemza-a. Ha-ten-aya:\n\nTAHEMZA N TLEMMAST:\n\n1. Tahemza yettarun di Taεrabt ɣef usɣim \"y\" - ئ , ad tt-nettaru di Tmaziɣt s uzgen-aɣri \"y\". Imedyaten:\n\nRayid رائد, Tayir ثائر, Ɛayca عائشة, Wayil وائيل, Israyil اسرائيل, Israyili اسرائيلي. Mixayil ميخائيل.\n\n2. Tahemza yettarun di Taεrabt ɣef usɣim \"w\" - ؤ, ad tt-nettaru di Tmaziɣt s uzgen-aɣri \"w\". Imedyaten:\n\nFuwad فؤاد, Ruwam رؤام, Ɛebd Lmuwmen عبد المؤمن, Rawuf رؤوف, Dawub دؤوب.\n\n3. Tahemza yettarun di Taεrabt ɣef usɣim (ا) - أ + إ, ad tt-nettaru daɣen (am tis 2) di Tmaziɣt s uzgen-aɣri \"y\". Amedya:\n\n1. Di tilawt, tahemza n tazwara, ulac deg-s ugur imi temmal srid tiɣri: a=أ, i=إ u=أ. Nettaru: Islam إسلام, Usama أسامة, Anisa أنيسة.\n\n2. Tahemza n taggara ɣef ujerriḍ di Taεrabt, tɣelli maḍi (tettwakkas) di Tmaziɣt. Nettaru: Wafa وفاء, Baha بهاء, Baha Ddin بهاء الدين, Xansa خنساء, Bayda بيداء, Tara ثراء, Lamya لمياء, Tana ثناء, Ḍiya ضياء, Ɛala علاء.\n\nTamawt:\n\nDi tmeslayt n yal ass, yella Ɛebd Lmumen deg wadeg n Ɛebd Lmuwmen akked Ɛica deg wadeg n Ɛayca.\n\nSsarameɣ ad iliɣ fkiɣ-d tifrat i wugur.\n\nAmeskar: Sadeq BENDALI.\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1931, "word_count": 327, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tahemza-n-tazwara-d-taggara"}}} {"id": "9aa52b132052acf3", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tutlayin-di-liraq.html", "title": "Tutlayin di Lεiraq", "original_title": "Tutlayin di Lεiraq", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-18", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:40.332775", "language": "kab", "content": "Assa, ad d-nawi awal ɣef yiwet tmurt, amur ameqqran n yimezdaɣen-is d Aεraben deg yidammen (80%); mačči am Lezzayer ideg llan azal n 30% ttmeslayen yiwet si tantaliwin n Tmaziɣt; ulamma +94% laṣel-nsen d Amaziɣ. Ha-t-a wayen yuran di tmendawt n Lεiraq n 2005 ɣef tmagit d tutlayin:\n\nAMAGRAD 3:\n\nLεiraq, d tamurt ideg ggten yiɣerfan d tserḍin (ddyanat), tettekka deg ugraw n yiwunak aεraben (ligue arabe), tqeddec deg-s, teṭṭafar isuḍaf-is; tettekka deg umaḍal ineslem.\n\nAMAGRAD 4:\n\nTamezwarut: Tutlayt taεrabt d tutlayt takurdit d tutlayin tunṣibin (di snat) n Lεiraq. Iεiraqiyen, yettwaḍmen-asen uzref-nsen deg uselmed n tarwa-nsen s tutlayt n tyemmat am Tturekmanit, Tasiryanit, Tarmanit, deg yiɣerbazen n unabaḍ (aḥric azayez) s yisuḍaf n uḥric n uselmed d usegmi, neɣ s kra n tutlayt nniḍen.\n\nTis snat: Asemres deg unnar n yirem n tutlayt tunsibt d usnas n umagrad-a, yella deg usaḍuf i igebren:\n\na. Tuffɣa (tira) n uɣmis unsib s snat tutlayin\n\nb. Ameslay, askasi d usenfali di taɣulin tunsibin am useqqamu n yimazanen (parlement), aseqqamu n yineɣlafen, tinefra (ixxamen n ccreε), iswiren d yigrawen unsiben s yiwet si snat tutlayin-a (Taεrabt neɣ Takurdit)\n\nc. Akk arraten unsiben ara yarun di snat tutlayin-a yesεa azal\n\nd. Alday n yiɣerbazen s snat tutlayin-a s uḍfar n yisuḍaf d yilugan n uḥric n usedwel d uselmed\n\ne. Akk taɣulin nniḍen, ad ssεedlent (di tira) ger snat tutlayin, am yidrimen, arraten tmagit, izegrilasen (passeports), iziwal (timbres).\n\nSadeq Bendali\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1478, "word_count": 236, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tutlayin-di-liraq"}}} {"id": "3b7db4a1290b987e", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tirawalt-tussda.html", "title": "Tirawalt: tussda", "original_title": "Tirawalt: tussda", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-18", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:41.746165", "language": "kab", "content": "Tussda, tettwaruy s sin yisekkilen (kif kif) neɣ imesli ussid yettwaruy s sin yisekkilen.\n\n__Imedyaten:__\n\nyeddem - alemmas - imegger - ttuselmed.\n\n## Tussda, nezmer ad tt-nessismel ɣef 4 yiḥricen:\n\n### 1. Tussda n tseftit deg wussiden:\n\nta, tebḍa ɣef snat taggayin:\n\na - Tussda n tergalt yellan di talɣa taḥerfit n umyag:\n\nlmed/lemmed, tlemmdeḍ - sel/sell, tselleḍ.\n\nb - Tussda yellan deg umatar i nrennu:\n\n+ ttu neɣ ttwa: seggem/ttuseggem, zdeɣ/ttwazdeɣ.\n\n+ sse, ssu: rwel/sserwel, ffeɣ/ssuffeɣ.\n\n+ mm: els/mmels, ečč/mmečč.\n\n### 2. Tussda n ulugen ɣef teɣra:\n\nAlugen yeqqar-d \"ger teɣri tilemt e d teɣri nniḍen a, i, u, e targalt tettili d tussidt\".\n\n- ger e d a: yenna, nella\n\n- ger e d i: tenniḍ, telliḍ\n\n- ger e d u: tameddurt!\n\n- ger e d e: medden!\n\n### 3. Tussda n uẓar (n laṣel):\n\nqqim, ddu, mmet, ass, akka, ggall.\n\n### 4. Tussda n talɣa:\n\n(nettaf-itt di kra n yismawen n umeskar, tusa-d si tutlayr taεrabt)\n\n- mdeḥ/ameddaḥ\n\n- xdem/axeddam\n\n- gzer/agezzar\n\n\n*Sadeq Bendali*", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 983, "word_count": 168, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tirawalt-tussda"}}} {"id": "3d2298fa25e8a444", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tasnalmudt-asenfar-d-tgezmin.html", "title": "Tasnalmudt: asenfar d tgezmin", "original_title": "Tasnalmudt: asenfar d tgezmin", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-17", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:43.168478", "language": "kab", "content": "1.ASENFAR:\n\nAsenfar, d allal asnegman ideg yettekkay unelmad s timmad-is s tigawt d unadi, akken ad yebnu, ad ireṣṣi timussniwin. Ay-a, yettili-d ladɣa, s wahil n yirmad i iteggen azal i wassaren n unelmad d wayen iɣer yettmal neɣ i iḥemmel. S usenfar, aqcic (neɣ taqcict), yettizmir ad. yexdem kra s yiman-is, s tzemmar-is. Asenfar, yettili fell-as umsegzi si tazwara, aḥric deffir wayeḍ. Anelmad, yettekkay deg yirmad-is yemgaraden segmi ara bdun alamma kfan (taggara-s). Ayen igerrzen aṭas deg-s, d axdam n unelmad nen n tnelmadt s tayri d tumert deg yirmad-is. Tamentilt n waya, tettekk-d seg wakken, asenfar, yeqqen ɣer wayen yellan di twennaḍt-is d wayen ilan azal ɣur-s.\n\nS wudem amatu, asenfar, xeddmen-t yinelmaden deg ugraw. Ttemyallen deg-s akk akken llan, d tagnit i yal yiwen akken ad yessenfali s tmussniwin-is d tzemmar-is. Asenfar asnegman, yezmer ad yili di yal iswiren n uselmed seg uɣerbaz amenzay alamma d tasdawit. Isenfaren, ttḥazen aṭas n yisental. Tignatin n useḍru n yisenfaren, d aɣerbaz, tiwaculin, timetti d yiɣsuren izuyaz yemgaraden.\n\n2. TAGZEMT:\n\nTagzemt n ulmud neɣ tagzemt tasnegmant, d tagrumma n tmussniwin i yeṣka uselmad i tessewjed i yinelmaden-is akken ad ssiwḍen ɣer kra n yiswi yettujerrden si tazwara n usenfar, asenfar i yebḍan d tigezmin.Di taggara n tegzemt, yettaweḍ unelmad ad ili aṭas n tzemmar.\n\nTagzemt, tegber aṭas n tedwilin (temsirin). Ttilint seggment, cuddent gar-asent. Yal yiwet tesεa iswi-nnes, terna tesεa assaɣ d yiswi n tegzemt agejdan. Di tedwilin n tegzemt, ttilin ddegs n yirmad: taɣuri, amawal, tajerrumt, tirawalt, taseftit, afares iraw... Tagzemt, d aḥric seg usenfar. Asenfar, igebber ddeqs n tgezmin, snat, kradet, ukkuẓet...\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1695, "word_count": 264, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tasnalmudt-asenfar-d-tgezmin"}}} {"id": "291126da086a17ab", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tismin-d-taara-ne-d-attan.html", "title": "Tismin: d taɣara neɣ d aṭṭan!", "original_title": "Tismin: d taɣara neɣ d aṭṭan!", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-17", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:44.644449", "language": "kab", "content": "Tismin, ur d-ttawint ayen yelhan ama i bab-nsent, ama i win iɣef llant. At tismin, ttnadin ad sxerben, ad cemmten, ad hudden ayen ur zmiren ad awḍen ɣur-s neɣ ad t-xedmen nitni.\n\nTismin, qqazent deg wulawen iberkanen n wid ur nḥemmel i wiyeḍ: ad icbiḥen, ad amren, ad issinen, ad banen, ad sεun... Tismin, d tiderɣalin, ssekcament iman-nsent deg wid d wayen yexḍan bab-nsent.\n\nTismin, ssawaḍent ɣer tzelgi d truẓi. Γur-sent: ma yelha kra, ad yuɣal diri-t; ma iseggem kra, ad t-rrent yexser; ma iban-d kra, ad t-ffrent... Wissen ma yella usafar yesseḥlayen imuḍan n tismin nen ulac!\n\nQqaren medden daɣen, llant tismin yelhan. Ti, win i tent-ilan, yessemras-itent akken ad yali uswir-is di tezrawin, amahil, addal, ayla, tahuski... Maca, annect-a, yezmer ad yili d tidet ma ulac tebrek n wulawen.\n\nSadeq Bendali\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 810, "word_count": 133, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tismin-d-taara-ne-d-attan"}}} {"id": "f4f3760bf66d991f", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tafriqt-n-unzul-11-tutlayin-tunsibin.html", "title": "Tafriqt n unẓul: 11 tutlayin tunsibin", "original_title": "Tafriqt n unẓul: 11 tutlayin tunsibin", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-09-17", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:46.029206", "language": "kab", "content": "\n*Snat, d \"timellalin\", 9, d \"tberkanin\"*Deg wussan yezrin, niwi-d awal ɣef tutlayin tunsibin deg yiwet n tmurt n Turuft (Europe) - d Swis - d usemres-nsent di yal taɣulin n tudert; assa ad d-nessukk tiḍt ɣef yiwet n tmurt tanesbaɣurt n umenḍaw-nneɣ i yeffɣen seg uzaglu n meḥyaf \"appartheid\" deg useggas n 1996. D Tafriqt n wenẓul, tamurt n uzamul ameqqran n talsa Nilsun Mandila.\n\nTamurt-a, d tagduda yebḍan ɣef 9 temnaḍin (9 provinces), yal ta, tesεa anabaḍ-is amnaḍan d ubarlaman-is. Deg uswir aɣelnaw, yella uselway ufrin, anabaḍ aɣelnaw (lḥukuma n tmurt) d ubarlaman aɣelnaw. Tafriqt n wenẓul, deg-s azal n 60 yimelyunen n yimezdaɣen. 80% deg-sen d iberkanen, +8 % d imellalen, 2,5% si Asya (Lhend) ma d 9% nniḍen d uxliḍen.\n\nDeg wayen yerzan **tutlayin tunsibin** di 9 temnaḍin, yal tamnaḍt, tesseqdac ma drus snat: a/**tutlayt** tunsibt tamnaḍant **b/tutlayt** tunsibt taɣelnawt (d Taneglizit neɣ d Tafrikanest). Tutlayin tinaṣliyin d ti: Tazulut, Taxhusant, Tasabindat, Tandibilt n Tranesbal, Tasutut n Ugafa, Tasutut n Unẓul, Tatsungat, Taswatit.\n\nI usmeki d uwelleh, tasertit n **tutlayin** di tmurt-a tcuba tin n Swis maca di Tefriqt n unẓul, amḍan-nsent, meqqer aṭas. Ta, d yiwet n tmentilt i yerran ttbanen-d ddeqs wuguren d yemgirden gar-asent, deg unnar. Imussnawen, ssḥissifen ɣef waya, qqaren lemmer yelli umḍan ddaw n wakka, ahat ad tili tegnit tgerrez aṭas. Annect-a akk, yessaweḍ armi d-ttifrirent kan tutlayin iǧehden am Tneglizit d Tefrikanest.\n\n*Sadeq Bendali*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1485, "word_count": 233, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tafriqt-n-unzul-11-tutlayin-tunsibin"}}} {"id": "ebf123160b89f6fd", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tasenzikt-tizamugin-n-yimazien-di.html", "title": "Tasenzikt: tizamugin n Yimaziɣen di Lezzayer", "original_title": "Tasenzikt: tizamugin n Yimaziɣen di Lezzayer", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-17", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:47.388366", "language": "kab", "content": "Aṭas i d-yeqqaren, ttwabnant d tajmilt i yimdanen ummiten at wazal ameqqran am yigelliden inebḍen tigeldiwin timaziɣin yeffɣen ɣef-Yirumanen di talliyin-nni. Yal tazamugt, teṣka s uẓru ɣef yiwen udasil (adda) amkuẓ, simmal tettali s igenni alamma tuleɣ, tga am tqubbet. Yal yiwet si tzamugin n Frenda, tegber yiwet neɣ aṭas texxamin. Tin meqqren akk gar-asent, tla 20. Ger texxamin, llan yizrugen i yettawin ɣur-sent; ma d kra seg-sent lant igadiren (udekkanen i yiɣimi). Ahat, ttwaxedmen i tẓallit. Tiwwura tigensanin (n daxel), zewwqent s kra n talɣiwin timensayin d tfelwiyin yunɣen s tegnatin n ugmar (aṣeyyed) neɣ s yiɣersiwen. Annect-a akk yessenfalay-d ɣef tudert di talliyin n zik.\n\nImussnawen, nnan-d d akken d tigi i d tizamugin tineggura i yemmuggen send anekcum n Waεraben d tneslemt ɣer Tmazɣa. Tiqubbtin timeqqranin nniḍen, akk zwarent Ijeddaren n Frenda: Amedruz (monument) anemmid n Imedɣasen, tebna di tsut tis 3 send talalit n Ɛisa; Aẓekka n Ugellid amaziɣ yesdukklen Tamazɣa, Masensen, yeṣka di tsut tis snat send talalit n Ɛisa; ma Taqubbet tagellidant n Tamuriṭanit tebna di tsut tamezwarut send talalit n Sidna Ɛisa.\n\nIjeddaren n Frenda, armi d tasut tis 19, di tallit n umnekcam afransis i yebda fell-asen unadi ussnan. Aṭas i ixesren, i idermen seg-sen. Di tallit n uzarug, deg useggas n 1969, kelsent tzamugin n Frenda di tgemmi taɣelnawt n uɣluf n yidles. Yeggra-d ad rnunt ad kecment di tgemmi tamaḍlant n UNESCO. Ammas aɣelnaw n unadi azarmezruyan (CNRPAH), yessewjed akaram i yiswi-a.\n\n*fr.m.wikipedia.org*\n\n*afp agence, yettuzuzer ass n 15/01/2019*\n\n**Sadeq Bendali**\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1598, "word_count": 251, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tasenzikt-tizamugin-n-yimazien-di"}}} {"id": "e3df76db46cdfc36", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/taseftit-timezra-n-umyag.html", "title": "Taseftit: timeẓra n umyag", "original_title": "Taseftit: timeẓra n umyag", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-17", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:48.718517", "language": "kab", "content": "Amyag yezmer ad yesεu smuset (5) talɣiwin\n\nyemgaraden deg unamek s wassaɣ d wakud neɣ d tegnit n tiḍri n tigawt. Yal ta neqqar-as timeẓri. Ha-tent-a tmeẓra:\n\n- URMIR: yemmal tigawt taḥerfit\n\n- URMIR USSID: yemmal tigawt yettalsen (yettεawaden) neɣ ɣezzifen.\n\n- IZRI: yemmal yezrin, yeḍran yekfa.\n\n- ANAḌ: yemmal asendeh ɣef tigawt taḥerfit.\n\n- ANAḌ USSID: yemmal asendeh ɣef tigawt yettalsen neɣ ɣezzifen.\n\nImedyaten:\n\n- Urmir: ad yawi, ad nekcem, ad teqqim...\n\n- Urmir ussid: yettawi, nkeccem, tettɣima...\n\n- Izri: yewwi, nekcem, teqqim, ssneɣ, tuliḍ...\n\n- Anaḍ: awi, kecmet, qqimemt, issin, alit ...\n\n- Anaḍ ussid: ttawi, keccmet, ttissin, ttalit...\n\nTamawt:\n\nIzri d wurmir ussid sεan snat talɣiwin: talɣa tilawt d talɣa tibawt. Yal wa yettili d ILAW neɣ d IBAW.\n\na- Izri ilaw: yuder, yegzem, yella.\n\nb- Izri ibaw: ur yudir, ur yegzim, ur yelli.\n\na- Urmir ussid ilaw: yettader, igezzem.\n\nb - Urmir ussid ibaw: ur yettader, ur igezzem.\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 937, "word_count": 152, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "taseftit-timezra-n-umyag"}}} {"id": "9bb74a86d98a2e88", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tifert-n-temsirt.html", "title": "Tifert (n temsirt)", "original_title": "Tifert (n temsirt)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-17", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:50.091828", "language": "kab", "content": "Tifert, d yiwen warrat seg warraten i yessemras uselmad (neɣ taselmadt) deg umahil-is aɣurbiz. Temmal-as d acu ara yexdem d yinelmaden-is mi ara asen-yessenked tamsirt n kra n urmud di tneɣrit. Tifert, tegber azwel, tibuda, tisemlilin.\n\nAselmad, yessefk ad iheyyi tifert n temsirt send anekcum-is ɣer usmil. Yessewjad-itt qbel ad yemlil d yigerdan i yesselmad. S wakka, yeẓra iswi i ijerred akken ad yaweḍ ɣur-s yid-sen d tmussniwin ara awin neɣ ara reṣṣin deg wallaɣen-nsen. Umlan i yellan di tifert, ilaq ad ilin ṣeḥḥan, ttwagmen-d (ttwaddmen-s) si teɣbula iṣeḥḥan, yebnan ala ɣef tidet.\n\nAgbur n tifert, yessefk ad yili, iban, yefra, yeshel i uḍfar sɣur aselmad. Allal-a, yettili-as d amεiwen i usedfu n temsirt di tegnit igerrzen, war kra n wugur. Daɣen, yettal-it deg usnerni n tektiwin i yettembeddal d yigerdan-is. S wakka, i yettaweḍ lebɣi-s di temsirin, irennu wazal-is ɣer yinelmaden-is.\n\n*S-BENDALI*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 911, "word_count": 143, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tifert-n-temsirt"}}} {"id": "7c2eb5561e245860", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/ameslay-agrudan.html", "title": "Ameslay agrudan", "original_title": "Ameslay agrudan", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-16", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:51.473673", "language": "kab", "content": "**Ameslay n yigerdan n yicawraren**\n\nSegmi ara d-ilal ugrud, simmal igemmu, yettimɣur, yettnerni di tfekka d wallaɣ. Si tazwara, yessen ad iḥerrek ifassen-is d yiḍarren-is war ma yeẓra anamek n yimussuten-is. Yessen ad yettru ma yebɣa kra, ladɣa akken ad yeṭṭeḍ. Cwiṭ cwiṭ, ad tafeḍ yettlaεi, yessawaḍ ad d-yini kra n yimesla ifessasen. Imalasen d wayyuren, zerrin dɣa ad as-tselleḍ yeqqar-d kra n tsawalin. Send ad yissin awalen ummiden, ilemmed akked yimarawen-is (yemma-s d baba-s) ismawen n tɣawsiwin.\n\nDi tmetti taqbaylit, tiwaculin ssifsusent awalen akken ad as-yishil ulmud i umeẓyan. I lmend n waya, yella umawal agrudan (n yicawraren) yettwassen akk di Tmurt** n Leqbaye**l; xas akken yezmer ad yili wemgired d afessas si temnaḍt ɣer tayeḍ. A-ten-a dɣa kra n yimedyaten seg umawal agrudan n\n\n*: mama - baba - nanna - qaqqa - cacca - dadda - jajja - bwabwa - beεbeε - deεdeε - miεεu - beεεu - feffu - lellu - čečču - memmu - bucu - deddi - xexxi - titi - xxuc - mmaḥ - bbaḥ - ddac - baxxac - hemma...*\n\n**Teqbaylit***Sadeq Bendali*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1040, "word_count": 180, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "ameslay-agrudan"}}} {"id": "4fd28d3debe9bee1", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/09/tamurt-n-swis-4-tutlayin-tunsibin.html", "title": "Tamurt n Swis: 4 tutlayin tunsibin", "original_title": "Tamurt n Swis: 4 tutlayin tunsibin", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-09-16", "archive_month": "septembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:52.783173", "language": "kab", "content": "Asikked ɣer wazal yettunefken i **tutlayin** d uɣerbaz di tmura d yiwunak n umaḍal, yezmer ad aɣen-d-yefk tikti ɣef wayen i ten-yessawḍen ɣer tenkelwit d usfari. Assa, ad d-nutlay ɣef yiwet si tmura n Turuft (Europe). Ta, d tafidiralit n Swis i d-yezgan ger Almanya, Fransa, Ţalyan d Licenctayen.\n\nTamurt-a, d **tamurt** n talwit yerwan, yegguman ad tettekki deg useqqamu n Turuft neɣ tarbeεt n URU, xas akken tella di tlemmast n umenḍaw. Swis, deg-s 26 ikantunen (igezda), zedɣen-tt azal n 9 yimelyunen n yemdanen. Azal n 64 % d Ijirmanen(almaniyen) n lasel, 20% d Ifransawalen, 8% d Iṭalyanwalen, 0,6 % d Irumanen. Akked warraw n tmurt, llan azal n 9% yiminigen i yettidiren di Swis, yal wa s tutlayt-is. Di tmendawt n 1999, yersa **\"tafidiralit taswisit,** deg-s **4 tutlayin tunsibin\".**\n\nDeg wayen yerzan tadbelt, taɣdemt, d tsudda n tmurt, ssexdamen 4 tutlayin akk, deg warraten unsiben. Kra n lkaɣeḍ (arrat unsib) ara yettwaxedmen ama, deg uxxam n tɣiwant, di tbanka, neɣ deg uɣsur n unabaḍ (n lḥukuma) nniḍen, ilaq ad yaru s 4 **tutlayin tunsibin**. Deg yiseqquma n uwanek n unabaḍ d useqqamu n uparlaman, yal wa, yesεa azref ad yemmeslay s tutlayt-is neɣ tin i as-yehwan (si 4). Ulac win ara as-yinin \"ma fhemt-kc\", akken qqaren daki ɣur-neɣ.\n\n*TUTLAYIN DEG UΓERBAZ:*\n\nYal akantun, yessexdam tutlayt-is tunsibt, irennu ma drus yiwet tutlayt nniḍen (d tis 2). **Tutlayt talmanit **sselmaden-tt di temnaḍin akk (26 ikantunen). D nettat i ttmeslayen ugar n Yiswisiyen, azal n 2/3.\n\n- Tafransist, qqaren-tt deg yikantunen akk ḥaca Grizuns (Grizons).\n\n- Taneglizit i yellan d taberranit, seg wakken tla azal ameqqran di ttiknulujit d tussniwin, sselmaden-tt di temnaḍin akk, anagar di Tessin (tamnaḍt isuman Ṭalyan).\n\n- Di temnaḍt-a n Tessin dɣa, yettuḥettem fell-asen ad sslemden **tutlayin tunsibin** akk.\n\n* Arraw n tmurt n Swis, ferḥen s tmurt-nsen ttcaxen yis-s. sεan akk izerfan-nsen, ur yelli maḥyaf gar-asen. Ulac win ara k-yinin nekk d \"aṭalyan\" neɣ \"d afransis\" neɣ d \"ajirmani\". Xas akken, amur ameqqran deg-sen, lasel-nsen d almaniyen maca ur ak-qqaren ara nekkni d almaniyen. Qqaren akk nekkni d Iswisiyen, tamurt-nneɣ d **Swis.**\n\n*Sadeq Bendali*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2165, "word_count": 348, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "09", "slug": "tamurt-n-swis-4-tutlayin-tunsibin"}}} {"id": "f18a563c10c3b936", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/10/aktawal-aktawal-d-awalen-akk-itezzin-i.html", "title": "Aktawal", "original_title": "Aktawal", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-10-31", "archive_month": "octobre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:53.671407", "language": "kab", "content": "## **D acu d aktawal?:**\n\nAktawal d awalen akk itezzin i yiwet tekti neɣ yiwen usentel. Mi ara nebɣu ad d-nefk aktawal n kra usentel, ilaq ad d-nini akk awalen i nezmer ad d-nebder ma nutlay-d fell-as. Qqaten-as daɣen iger amawalan. Ha-ten-a kra n yiktawalen:\n\n**Aɣerbaz:**\n\nIselmaden, inelmaden, idlisen, anemhal, tizmamin, tafelwit, tasenbert, timsirin, addal, Tamaziɣt, tangiwin, tanedlist, tadbelt, tazeqqa n yisemmaden, iluɣma, asnas, tira, taɣuri, unuɣen, isenfaren...\n\n**Tagrest:**\n\nAsemmiḍ, adfel, ageffur, isɣaren, aseḥmu, agris, ameččim, isaffen, anfal n wasif, isyaxen, aḍu, azayeḍ, iɣezran, aqajjer, tisiwanin, iceṭṭiḍen, iqeffazen, adari, tasdarit, azemmur, tirmegt (rrεud), asigna, usem (lebraq), igenni...\n\n**Tameɣra**:\n\nSeksu, lḥenni, tislit, asensi, ticriḥin, abernus, tiɣratin, iḍebbalen, ccna, imneggfen, imeεraḍin, tiwaculin, lqehwa, takerrust, ijeǧǧigen, tilawin, acebbeḥ, taqendurt, amendil, arrac, isli, tamɣart, bab n tmeɣra...\n\n*Sadaq Bendali*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/10/aktawal-aktawal-d-awalen-akk-itezzin-i.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1056, "word_count": 126, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "10", "slug": "aktawal-aktawal-d-awalen-akk-itezzin-i"}}} {"id": "38b57eca792eaf4d", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/10/mansouri-habib-llah-amaru-amaswad-n.html", "title": "Mansouri Ḥabib Llah, amaru, amaswaḍ n tutlayt tamaziɣt", "original_title": "Mansouri Ḥabib Llah, amaru, amaswaḍ n tutlayt tamaziɣt", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-10-31", "archive_month": "octobre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:55.214434", "language": "kab", "content": "**Ad ḥemdeɣ Uzmir imi ssawḍeɣ ad aruɣ wa ad snulfuɣ s tutlayt i yefren wul-iw.**\n\n\n*Ḥabib Llah Mensuri, d amaru d amaswaḍ n tutlayt tamaziɣt. Yeqqar, yettaru,n yessuqul, yettnadi . Yettwali ɣer sdat ; yekkat amek ara. yesnerni amḍan n yimeɣriyen-is s 3 titlayin. Izen-is iban: d almud n Tmaziɣt neɣ ɣef Tmaziɣt xas tutlayt nniḍen. Yezga yessaram ad yaweḍ akk ɣer wid yettutlayen tantaliwin timaziɣin d wid yeffuden tamussni ɣef tutlayt n Mulud At Mεemmer.***Anwa-t Habib-Allah Mansouri ?**\n\nLuleɣ-d deg temdint n Wehran ass n 09 seg furar 1968. Lasel-iw, seg temnaḍt n Wat Ɛidel, seg Yijeɛfer (Ǧaɛafra) deg twilayt n Burǧ Buɛrariǧ. Sɛeddaɣ temẓi-inu armi d aseggas n 1992 deg temdint-agi ideg ɣriɣ, armi d-wwiɣ agerdas n lissens deg Umezruy seg tesdawit n Ssinya. Ruḥeɣ-d sakin ɣer tesdawit n Mulud Mɛemmri, ɣer ugezdu n tutlayt d yidles imaziɣen akken ad kemmleɣ leqraya-inu.\n\n**Xas akken tekkreḍ-d di temdint taεerbawalt (Wehran), tḍefreḍ tizrawin n Tmaziɣt, d acu i k-iwellhen tuɣeḍ taɣult-a? **\n\nD tidet, kkreɣ-d deg temdint n Wehran, tamdint taɛerbawalt, maca amahil-inu ɣef Tmaziɣt din i yebda uqbel tisin-inu ɣer tmurt n Leqbayel. Mi lliɣ d anelmad asdawan, mlaleɣ-d wid yessefraken tiddukla « Numidya ». Lliɣ gar wid i tt-yesbedden s wudem unsib, am wakken lliɣ d amaray amatu n tiddukla-agi. Deg temdint n Wehran daɣen i ssneɣ Kamal Nait-Zerrad d Ḥaman Ɛebdellah (ad fell-as yeɛfu yerḥem), lliɣ daɣen d amaray amatu n tiddukla « asirem ». Gar tacciwin, amagrad-inu amezwaru ɣef Tmaziɣt, yeffeɣ-d deg tesɣunt n tiddukla-agi « Tidmi tamirant », maca deg tallit-nni tuɣ-iyi ttaruɣ s Taɛrabt. Tazrawt n umezruy teldi-iyi allen-iw ɣef temsalt n timmuzɣa. Ihi, ulac acu i yessewhamen ma ḍefreɣ abrid n Tmaziɣt.\n\n\n\n**Amek i tkecmeḍ annar n tira?**\n\nAm wakken i am-d-nniɣ, amagrad amezwaru i uriɣ yeffeɣ-d deg tesɣunt « Tidmi tamirant » s tutlayt taɛrabt. Mi kecmeɣ ɣer tesdawit n Mulud Mɛemmri, uriɣ aṭas n yimagraden i d-yewwin ɣef umezruy i d-yeffɣen deg yiɣmisen yellan deg yiseggasen n 1990, amedya « Le Pays ». Maca ayen yerzan tisuqilin, bdant seg tazwara n yiseggasen n 2000 s tsuqilt n « Ageldun amecṭuḥ » n Antoine de Saint-Exupéry d « Tamilla » n Ferdinand Duchêne, seg tallit-nni ur ḥbiseɣ tira.\n\n**Acḥal yedlisen i turid? Mmeslay-aɣ-d fell-asen.**\n\nLlan yidlisen i uriɣ, llan wiyaḍ d tasuqilt kan i asen-xedmeɣ. Amur ameqqran n wayen i d-ssuffɣeɣ d tasuqilt. Ad bedreɣ kra seg-sen kan : ayen uriɣ, « La Kabylie dans les écrits français du XIXe siècle », adlis-agi deg tilawt d tazrawt i xedmeɣ deg tesdawit n Mulud Mɛemmri akken ad heyyiɣ agerdas n Majister deg tɣerma tamaziɣt ; « Adlisfus ameẓyan i uselmed n tmawalt deg uswir alemmas » i d-yeffɣen ɣer tezrigin « Tira ». Ayen i ssuqleɣ bḍan ɣef sin n yiḥricen : aḥric amezwaru seg tefransist ɣer taɛrabt : « Imaziɣen ass-a » n Salem Chaker, d « Introduction à la littérature berbère » n mass Haddadou (ad fell-as yeɛfu yerḥem) ; aḥric wis sin seg tefransist d taɛrabt ɣer tmaziɣt : ugar n wid i d-bedreɣ iwsawen, ad bedreɣ « adraw » (Le Banquet) n Mɛemmri ; « Tiɣermin yemmeččen » d « Igefran n wureɣ » n Sari Mohammed ; « Leɛzib n yiɣersiwen » (La ferme des animaux » n Georges Orwell ; deg wussan-agi ineggura, kfiɣ tasuqilt n wungal n Lynda Chouiten « Roman des Pôv’Cheveux » (Ungal n Anẓaḍmeɣbun », am wakken heyyaɣ yiwet n tesniremt n umezruy s Tmaziɣt (terminologie d’histoire »…\n\n**Tasuqilt teṭṭef azal axatar deg yimuhal-ik, ssegzi-aɣ-d tamentilt n waya. **\n\nD tidet, d tasuqilt i yeṭṭfen amur ameqqran n umahil-inu. Tamentilt n waya ɣur-i, ur nezmir ara ad nemmeslay ɣef uselmed n Tmaziɣt ma ur nufi ara deg tnedlisin idlisen d wungalen yuran s uɣanib ifazen s tutlayt tamaziɣt ; d tagnit daɣen s wayes nezmer ad neldi tiwwura n Tmaziɣt ɣef Wayeḍ. Ayen yerzan tasuqilt n yidlisen n umezruy s Tmaziɣt, urǧin ad naweḍ ad nesmuzzeɣ tizrawin tisdawanin ma ur yufi ara unelmad idlisen deg taɣult-agi uran s Tmaziɣt.\n\n**Telliḍ yakan d aselmad, tuɣaleḍ d amaswaḍ. Mmeslay-aɣ-d ɣef snat termitin-a d wassaɣ i yellan gar-asent. **\n\nKecmeɣ ɣer uselmed deg useggas n 1993, lliɣ d aselmad n umezruy d trakalt deg tesnawit, umbaɛd unekcum n Tmaziɣt ɣer uɣerbaz, uɣaleɣ d aselmad n tutlayt tamaziɣt deg useggas n 1995 deg tesnawit « Ɛamiruc » deg temdint n Tizi-Uzzu. Sin n yiseggasen umbaɛd, ufiɣ iman-iw d aselmad deg uswir alemmas anda qqimeɣ azal n 16 n yiseggasen, uɣaleɣ sakin d amaswaḍ deg useggas n 2010.\n\nIlaq ad teḥsuḍ d akken aselmed n Tmaziɣt deg yiseggasen-ines imezwura yewɛer mačči d kra : aẓayer n uselmad d tanga i yesselmad ur iban ara, d tanga tanufrant (facultative) ; ulac ahilen unsiben ; ulac isemliyen isnalmuden. Aselmed n Tmaziɣt, deg tallit-nni, d acqirew !\n\nAssaɣ yellan ger uselmed d tesweḍt iban, d tirmit-inu i kesbeɣ deg uselmed i ttaɛraḍeɣ ad ssiwḍeɣ i yiselmaden yellan deg wannar.\n\n**Assa, aselmad n Tmaziɣt, yettidir ddeqs n wuguren; swayes i yessefk ad frun? D acu i itegg umaswaḍ akken ad as-yefk afus n tallelt? **\n\nUguren n uselmad n wass-a mgaraden ɣef wuguren i d-mmugren yiselmaden n Tmaziɣt imezwura. Iselmaden n Tmaziɣt ass-a, akken ma llan ur sɛin ara uguren inedbalen, ttwaḥesben am nitni am yiselmaden niḍen. Ayen yerzan asileɣ, d tidet, ttmagaren aṭas n wuguren imi tasdawit (agezdu n tutlayt tamaziɣt) urɛad yewwiḍ ad yessuffeɣ amkil i yeḥwaǧ uselmed n Tmaziɣt, dagi i tettbin temlilt n umaswaḍ : aneḍfur n uselmad deg wannar d usileɣ-ines.\n\n**Yella wacu tettheyyiḍ ɣer sdat (isenfaren) ? **\n\nImir-a, ɣur-i yiwen n usenfar ara iyi-yeṭṭfen ma ulac maḍi semmus neɣ seddis n yiseggasen : tasuqilt n « Amezruy n Yimaziɣen » n Ibn Xeldun ɣer Tmaziɣt.\n\n**D anwi ay d imeɣriyen n yidlisen-ik? D wid yellan kan di taɣult n Tmaziɣt neɣ llan wiyaḍ? **\n\nAmur ameqqran n yimeɣriyen-inu, d wid yellan yakan deg wannar n Tmaziɣt, maca ayen i d-ssuffɣeɣ s Taɛrabt d Tefransist, iḥuza azayez niḍen. Asmi teffeɣ tsuqilt n Salem Chaker « Imaziɣen ass-a », faqeɣ d akken imaziɣen n temnaḍin niḍen n tmurt (Icawiyen d Yimẓabiyen) ur ufin ara acu ara ɣren ɣef Tmaziɣt, imi idlisen yerzan taɣult-agi uran deg tuget-nsen s Tefransit.\n\n**Anida zemren yimeɣriyen ad afen idlisen-inek? .**\n\nKra n yizwal kan i nezmer ad d-naf deg tnedlisin am Multichikh d \"L'Odyssée\". Wiyaḍ, kfan.\n\n**Mass Mensuri, yeqqar, yessen akken iwata 3 tutlayin. Anta seg-sent i ɣer yettaẓ wul-is ugar? D Tamaziɣt, d Taεrabt neɣ d Tafransist**\n\nTettunefk-iyi tegnit ad lemdeɣ kraḍet n tutlayin-agi, yal tutlayt s wazal-is, rnu, am wakken i d-yenna Ferhat Imaziɣen Imula deg yiwet seg tuɣac-ines « Tutlayin, am yimdanen, kif-kif-itent deg uzref ; d tafat i yeskanayen abrid i yal aɣref ». Maca ma nuɣal ɣer tin n wul, tban tririt : d Tamaziɣt ! Ad ḥemdeɣ Uzmir imi ssawḍeɣ ad aruɣ wa ad snulfuɣ s tutlayt i yefren wul-iw, ur iyi-teḍri ara am umaru ameqqran Malek Heddad, i yerẓen imru-ines, yeḥbes tira s tefransist imi d Taɛrabt i yesmenyif, maca netta ur yessaweḍ ara ad yelmed tutlayt Taɛrabt.\n\n**Amek tettwaliḍ aselmed n Tmaziɣt gar yiḍelli (iseggasen imezwura) d tura? Amek ara yili deg yimal (tamuɣli-k)? **\n\nIswan n uselmed n Tmaziɣt deg yiseggasen-ines imezwura mgaraden mliḥ ɣef wid n tura. Deg yiseggasen imenza, iswan n uselmed d asidef n tutlayt deg unagraw asnalmudan azzayri, d tukksa seg wallaɣ n yicenga n tmaziɣt tikti-nni i d-yeqqaren d akken tamaziɣt urǧin tezmer ad tili d tutlayt tussnant s wayes nezmer ad nesɣer. Sin n yiswan-agi, newweḍ ɣur-sen. Maca tura acqqirew i yettganin tamaziɣt, d asdukkel-ines d usetrer-ines. Ahilen unsiben n tmaziɣt ur d-ddin d yiswi-agi.\n\nUr zmireɣ ara ad mmeslayeɣ ɣef yimal n uselmed n tutlayt-agi skud ur nesɛi ara iswan ibanen.\n\n**Taggara-a, yettunefk-ak warraz ɣef tsuqilt i tgid i udlis n M.A Ḥaddadu, si tutlayt tafransist ɣer Taεrabt. Acu d aḥulfu-ik? \"Tutlayt-inu\", la k-tesnemmir, la ak-teqqar mebruk. Acu n tmentilt i k-yeǧǧan ad t-tessuqleḍ ɣer tutlayt n Taεrabt send Tamaziɣt? **\n\nTanemmirt ɣef usebɣes. Ayen yeɛnan timental yellan deffir n tsuqilt-agi ɣer Taɛrabt, hedreɣ fell-asent yakan, maca ad asen-d-alseɣ akken niḍen : tamentilt tamezwarut, d asufeɣ n Tmaziɣt ɣer wallunen imaynuten. Tamentilt tis snat, iɛerbawalen, ur ufin ara acu ara ɣren ɣef Tmaziɣt, ula d Imaziɣen ur nessin ara Tafransist ttmagaren ugur-agi. Tura ayen yeɛnan tasuqilt-ines ɣer Tmaziɣt, ur ifut ara lḥal.\n\n**Amek tettwaliḍ azekka n tutlayt-nneɣ? Acu i d asirem-ik?**\n\nAnwa i as-yennan ad nizmir ad nesɣer deg yiɣerbazen-nneɣ Tamaziɣt s Tmaziɣt. Ma nuɣal ɣer yiseggasen n 80, nettwali tamsalt-agi am wakken d awezɣi. Anwa i as-yennan daɣen ad nessiweḍ ɣef usuffeɣ n tesniram i d-yewwin ɣef usɣan, tiliktrunit, tasnilest, amezruy, takrura… Ad awen-d-alseɣ ayen i d-yenna umaru Amin Zaoui asmi iyi-yettunefk warraz ɣef tsuqilt n « Le petit prince » ɣer Tmaziɣt : « Tamaziɣt i yessawḍen ad tessuqel « Le petit prince » d tutlayt yesɛan imal. » Maca nekkni s Imaziɣen ilaq ad neḥbes ciṭuḥ asuter, yessefk fell-aɣ ad nebges i uxeddim. Tameslayt, d arraw-is i tt-yesnernayen mačči d ayen niḍen. Anwa i as-yennan ad nizmir ad nesɣer deg yiɣerbazen-nneɣ tamaziɣt s tmaziɣt.\n\n**Acu i d awal-ik ɣef ublug amaziɣ i d-yelhan deg usnerni d uselmed n tutlayt, idles d wayen yeqqnen akk ɣur-s?.**\n\nAm wakken neḥwaǧ idlisen i neḥwaǧ iblugen. Anternet, d allun ideg ilaq ad nessidef tamaziɣt, acku tasuta-agi tamaynut tessexdam-it s waṭas Ayen yerzan ablug-nwen, igerrez, yuɣal d aɣbalu i yiselmaden i ixeddmen deg wannar. Ihi, afud ijehden.\n\n*Tadiwennit, texdem-itt Farida Cebbiri*\n\n*Tutlayt-inu*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/10/mansouri-habib-llah-amaru-amaswad-n.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 9469, "word_count": 1575, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "10", "slug": "mansouri-habib-llah-amaru-amaswad-n"}}} {"id": "7e523aec47b28796", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/10/aseqqul-n-tarabt-tala.html", "title": "Aseqqul n Taεrabt, talɣa ال مفعول", "original_title": "Aseqqul n Taεrabt, talɣa ال مفعول", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-10-30", "archive_month": "octobre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:56.616896", "language": "kab", "content": "Nessen d akken tutlayin akk ttemyerḍalent awalen gar-asen. Akka i teḍra ula i Tmaziɣt d Teqbaylit. Aṭas n wawalen-is i yettwawin ɣer tutlayin nniḍen d waṭas i d-tiwi seg-sent. Mi ara yili d amyag neɣ d isem i yettumazɣen, yeḍfer ilugan n tutlayt-nneɣ, ulac uɣilif. Maca mi ara d-yettwarḍel wawal, yusa-d yeqqim akken s \"weεmam-is\", yugi ad iserreḥ i tmagit-is, \"yettcemmit\" tagnit. Deg umedya, ismawen n tutlayt taεrabt, yeqqimen akken i ten-tuɣ s ال n usbadu, am: lebḥer (البحر), lehna(الهناء), lεid(العيد), lǧennet(الجنة) neɣ s tussda n tazwara ma seg yisekkilen \"iṭijanen\", am: rrmel(الرمل), dderya(الذرية), ṣṣeḥ(الصح), ddunit (الدنيا). Llan daɣen yismawen n Tefransist i yegguman ad brun i umagrad \"le\", am: luzin (l'usine), likul (l'école), lufan (l'enfant), lmir (le maire).\n\nAyen nniḍen iɣef nezmer ad nesḥissef deg yireṭṭalen, i d-ikecmen tutlayt-nneɣ d ismawen d yerbiben (igelman), yeqqimen akken llan s uẓar d talɣa, iwumi qqaren di Taεrabt \"على وزن \"مفعول am:\n\n- amerkub مركوب wissen, ayɣer mačči \"urkib\"!\n\n- ameslub مسلوب wissen ayɣer mačči \"uslib\"!\n\n- amengur منڨور wissen ayɣer mačči \"ungir\"!\n\n- amezluḍ مزلوط wissen ayɣer mačči \"uzliḍ!\n\n- ameqful مقفول wissen ayɣer mačči \"uqfil\"!\n\n- ameslux مسلوخ wissen ayɣer mačči \"uslix\"!\n\n- amexluḍ مخلوط wissen ayɣer mačči \"uxliḍ\"\n\n- ameclux مشلوخ wissen ayɣer mačči \"uclix\"\n\n**Tamawt 1:**\n\n\"Tawaɣit\", d akken talɣa-a tenṭeḍ ula di kra yismawen untiyen n tɣawsiwin, am:\n\n- *tameɣrust مغروسة*\n\n*- tamenguct منڨوشة = منقوشة*\n\n**Tamawt 2:**\n\nAd d-smektiɣ, imyagen-a ikerdeskilen yellan ɣef talɣa \"R1R2eR3\", d nitni akk i yeggten di Tmaziɣt yernu tella talɣa n usuddem seg-sen d Tamaziɣt 100%, d ta: \"uR1R2iR3\". Ẓret-tt deg yimedyaten-a:\n\n- *ubzig si bzeg*\n\n*- unciw si ncew*\n\n*- ubrin si bren*\n\n*- urkil si rkel*\n\n*- uzlig si zleg*\n\n*- ungif si ngef*\n\n*- ucmit si cmet*\n\n*- ufrin si fren*\n\n*- urqim si rqem*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1860, "word_count": 297, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "10", "slug": "aseqqul-n-tarabt-tala"}}} {"id": "4efd919f362865f4", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/10/afunim-ne-ifinimen-t.html", "title": "Afunim (neɣ ifunimen) \"t\"", "original_title": "Afunim (neɣ ifunimen) \"t\"", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-10-27", "archive_month": "octobre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:42:59.329674", "language": "kab", "content": "Imesli neɣ afunim\n\n**\"t\"**, d yiwet tumant i yuklalen ad as-yettunefk waṭas n wazal di tutlayt tamaziɣt deg wayen yerzan inadiyen n tesnilest, ladɣa di taɣult tasnislant. Amek? Ifukal i zemreɣ ad d-fkeɣ mačči yiwen i yellan. Nekk, ttwaliɣ\n\n**\"t\"**d yiwet si \"tmental\" i yessemgaraden ger tmeslayin daxel n yiwet tantala tamaziɣt si tama; Si tama nniḍen, tessemgarad, tessiwεir amsefham ger yimutlayen n tantaliwin timaziɣin s umata. Amedya, ger Teqbaylit d Tcawit neɣ ger Temẓabt d Tmaheɣt... Ifukal i yi-yesbeɣsen ad d-awiɣ awal ɣef taluft-a, ggten. Ha-ten-a, ad ten-id-bedreɣ:\n\n**1. Abeddel n yimesli \"t\" - ت,ث s yimesli \"h\" ها**\n\n- Di Tcawit neɣ di Tcenwit, md: *hamurt=tamurt*.\n\n- Di Teqbaylit (di kra tmeslayin): *nihni=nitni, ad hen-yawi=ad ten-yawi.*\n\n**2. Abeddel n ususru n \"t\" s \"tt=ts\":**\n\n- Di kra n temnaḍin: *tamtunts=tamtunt*\n\n**3. Tibawt n uzenzaɣ \"t\" = ث d uznaggaɣ \"ts\":**\n\n- Di kra n tmeslayin n Teqbaylit:* d tamenzut=ttamenzut (t=ت)*\n\n**4. Aɣelluy n yimesli \"t\" deg waddad amaruz:**\n\n- Di kra tmeslayin n Yiflisen: *taɣart n zemmurt (= taɣart n tzemmurt).*\n\n**Sadaq Bendali**\n", "tags": [], "description": "Tutlayt tamaziɣt, idles.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1097, "word_count": 175, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "10", "slug": "afunim-ne-ifinimen-t"}}} {"id": "acb1fe8945bac03e", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/10/ussid-amek-yettale-taseftit.html", "title": "Ussid : amek yettaleɣ? (taseftit)", "original_title": "Ussid : amek yettaleɣ? (taseftit)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-10-27", "archive_month": "octobre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:00.655844", "language": "kab", "content": "Di tseftit, yemgarad wamek yettaleɣ WANAḌ USSID d WURMIR USSID. Nezmer ad nebḍu imyagen ɣef 6 waggayen ilmend n tarrayin n usileɣ n wussid-nsen:\n\n**1. S tussda n tergalt:**\n\n- *cfu/ceffu, tceffuḍ*\n\n* - ẓer/ẓerr, tẓerreḍ*\n\n* - lmed/lemmed, tlemmdeḍ*\n\n**2. S tmerna n umatar n wussid:**\n\n-* aẓ/ttaẓ, tettaẓeḍ*\n\n* - ili/ttili, tettiliḍ*\n\n* - uɣal/ttuɣal, tettuɣaleḍ*\n\n**3. S temlellit:**\n\n- *sgen/sgan, tesganeḍ*\n\n* - ssizweɣ/ssizwiɣ*\n\n* - ssifeg/ssafag, tessafageḍ*\n\n**4. S temlellit d tussda n tergalt:**\n\n- *del/ddal, teddaleḍ*\n\n* - mel/mmal, temmaleḍ*\n\n* - ẓed/ẓẓad, teẓẓadeḍ*\n\n**5. S temlellit d tmerna n umatar n wussid:**\n\n* - cennef/ttcennif, tettcennifeḍ*\n\n* - mured/ttmurud, tettmurudeḍ*\n\n* - gaber/ttgabar, tettgabareḍ*\n\n**6. S tussda n tergalt d tmerna n umatar n wussid:**\n\n- *eg/tegg, tetteggeḍ*\n\n* - el/ tell, tettelleḍ*\n\n**Tamawt:**\n\nTarrayt-a tis 6, deg-s kan 2 yimyagen \"eg, el\", tezmer ad tenneḥsab d tasureft kan.\n", "tags": [], "description": "Tutlayt tamaziɣt, idles.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 931, "word_count": 145, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "10", "slug": "ussid-amek-yettale-taseftit"}}} {"id": "e5be6096b6c8fd53", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/10/taqendurt-n-leqbayel.html", "title": "Taqendurt n Leqbayel", "original_title": "Taqendurt n Leqbayel", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-10-26", "archive_month": "octobre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:02.083170", "language": "kab", "content": "\n*Taqendurt n Leqbayel. ur telli ara kan d timelsiwt tettlusu tmeṭṭut akken ad tesser iman-is, neɣ akken ad terr asemmiḍ ɣef tfekka-s. Maca taqendurt, d azamul n nnif, lḥerma d tirrugza., d azamul n yedles d tgemmi, yewwi-d fell-aɣ ad nesseḥbiber fell-as.**Taqendurt n Leqbayel, ad yuɣal umezruy-ines ɣer twinas n yiseggasen, yal tasuta tettaǧǧa-tt-id i tayeḍ. D lwert neɣ d agerruj n yimarawen -nneɣ. Ilaq ad tt-nessider, ad neddu yis-s ɣer sdat. Ulac Taqbaylit ur nesεi neɣ ur nelsi taqendurt, mezẓiyet neɣ meqqret di leεmer, d nettat i as-irennun ccbaḥa d sser.*\n\n**Amek tga tqendurt n zik? **\n\n**Taqendurt n telmeẓyin:**\n\nTilmeẓyin d tullas, sεant ssenf n tqendurt i wumi qqaren takessiwt. D taqendurt yettemcabin ɣer rruba (la robe), ttebḍina-s, tejbed ɣer deffir, teqlec aţas deg wammas, ttgent-as taɣeggadt s tesfifin sufella azal n krad neɣ ukkuz n yiḍuḍan, ttcuddunt-tt ɣer sdat.\n\nZik di tmeɣriwin tilawin ttlusunt yiwen n ssenf n tqendurt i ccḍeḥ. Yuɣal seg wammas d akessar, yeqlec mliḥ mliḥ, yeččur d iḥwicen d yizagzagen. Qqaren-as Rruba.\n\n**Taqendurt taglantit:**\n\n**Kra n lemtul ɣef tqendurt:**\n\nTilawin zik-nni. ttawint-d kra n lemtul ɣef lesnaf n lkettan i ttlusunt, qqarent-as :\n\n* 1- Ccac ddu s talwit*\n\n* Car ay ara k-d-tefk trumit*\n\n* Ma izeddeg yiwen n wass*\n\n* Tameddit ad tt-id-tawḍit.*\n\n*2- Ccac ajiju*\n\n* Mi t-telsa teslit*\n\n* Tamɣart ad tt-id-yettεujju*\n\n**Azalen n yiniten d yinumak-nsen:**\n\nAyen i d-yennulfan daɣen di tqendurt n yimira, d lkettan aberkan i ssexdament di txeggadt tatrart. ama d win n leḥrir neɣ n ccac hayat. Ger wayen mmalen yiniten, ad naf:\n\n__Awraɣ:__ d ini n yiṭij, yettmuddu-d tazmert.\n\n__Azegzaw (aḥcayci):__ d azamul n tudert d usirem d ubeddel ɣer wayen yelhan.\n\n__Amidadi:__ d asfillet i tlelli.\n\n__Ačini/ačinawi:__ yessenfalay-d iseɣ, nnif d tirrugza.\n\n__Amellal:__ yettusexdam i tqendurt n teslit.\n\n**Taqendurt, assa:**\n\n*Ayɣer i d-yella ubeddel n tqendurt ɣef wakken yella zik? Acu-ten lesnaf i d-yennulfan? .*\n\nAmbeddal n umaḍal, d umbeddal n tsutwin, yerra taqendurt ad tbeddel ula d nettat ɣef wakken tella zik, ama di txeggadt neɣ di ssenf n lkettan . Taqendurt, zik d timelsiwt n yal ass, xas akken εezlent tid n leqdic ɣef tid n ccbuḥ. Ass n wassa, tuɣal tettmelsa kan di tmeɣriwin d tegnatin n tumert am wakken tettwaεzal, tuɣal di ṭṭerf. Tasebba d aselsu agraɣlan i d-yettnulfun, simmal.\n\nAţas n lesnaf n txeggadt i d-ibanen s yeḥwicen d yizagzagen imaynuten d wid yettmucεalen. Afessel-ines yemgarad ɣef win n zik s waṭas. Ad naf taqendurt d tuḍyiqt, teḥkem mliḥ, d tin i d-yesbanayen tafekka n tmeṭṭut. Ma d ifassen-is wezzilit, tikwal ur ten-tesεi ara maḍi. Llant teqnedyar ɣezzifen, llant daɣen tid wezzilen'. Llant tid ttlusunt s lfuḍa, tiyad mebla lfuḍa.\n\n**Yal tamnaḍt n Leqbayel s tqendurt-is:**\n\nGergari, caryata, ameddah, taxeggadt m-tebzimin, taxeggaḍt m-tedliwin, abrudi s ufus d win n tmacint, taxeggadt n Tiɣilt...\n\n**Taqendurt n Yiwaḍiyen:**\n\nMa nebder-d taqendurt n Yiwaḍiyen, d tin ttxiḍin s lkettan n leḥrir, ttaččaren-tt s yeḥwicen n leḥrir. Tuddar akk i as-d-yezzin d taqendurt n Yiwaḍiyen i tettrusu teslit ass n lḥenni.\n\n**Taqendurt n temnaḍt n Meqleε:**\n\nDi temnadt n Meqleε ; yal tama si tudrin-is tesεa ssenf n tqendurt-is. S tuget, ttxiḍint s yeḥwicen yettmucεalen . Ma d iḥwicen iquranen εezlen-ten i tqendurt n yal ass. Zik. taqendurt-nsen wezzilet, tuɣal ddaw tgecrar, tesεa ijifar iqelcen, tettmelsa mebla lfuḍa. Akka imira, ssiɣzifent taxeggadt n tqendurt, ttcuddunt-tt s usaru neɣ taɣeggadt i xeddment s yifasden-nsent...Lfuḍa ɣur-sen ala tin meqqren di leεmer i tt-yettlusun.\n\n**Taqendurt n jida:**\n\n**Taqendurt taqbaylit, d aɣbalu n tudert:**\n\n\n\n**Tekka-d timura, tezger ilel:**\n\nTaqendurt n Leqbayel, ur teqqim ara kan di tmurt n Leqbayel, tekka-d akk tamurt-nneɣ, tezger akkin i yilel, ttlusunt-tt ula d tiberraniyin.\n\nIhi, xas akka aṭas n umaynut d umbaddal i d-yellan ɣef tqendurt n Leqbayel, ad teqqim d talaba n sser d nnif. Lεezza-ines weḥd-s, ur tt-yettawi yiwen. D nettat i irennun ccbaḥa d lhiba i tmettut taqbaylit. Γef waya yewwi-d ad temmels s zzux d unerfud n uqerru.\n\n*Cebbiri Farida*\n\n*tutlayt-inu*\n\n**Awal n tutlayt-inu:**\n\n*Di tazwara, ad nesnemmer aṭas tameskart n umahil-a unadi. massa Cebbiri. Tajmilt-is, meqqret ɣef wussisen-is ur neḥbis armi d-yers umahil-is zdat wallen-nneɣ ad t-t-nɣer Tayri-s i Teqbaylit d yedles-is, mačči d awal kan. Ha-tt-a zdat-wen, temla-tt-id deg umagrad-is.*\n\n*Syin akkin, ma nmuqel ɣer usentel s telqey, ad naf mačči d ayen isehlen akken ad d-yettwagem akk wayen yegber. Ama deg wayen yerzan, timnaḍin, tiɣawsiwin, adeg, akud.... i icudden ɣur-s; neɣ d allalen akk i yezmer ad yeḥwaǧ.*\n\n*Seg wakken, taqendurt taqbaylit (n Leqbayel), d yiwen uzamul axatar n tmagit n tmetti-nneɣ, ad ken-nenced ad d-ternum ayen tesεam d timussniwin d yisallen, i yellan ahat di tudrin-nwen. Tiɣri, ad n-truḥ ladɣa ɣur-went, kunnemti a tilawin. Arut-d iwenniten-nwen ddaw umagrad. Tanemmirt.*\n", "tags": [], "description": "Tutlayt tamaziɣt, idles.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 4928, "word_count": 778, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "10", "slug": "taqendurt-n-leqbayel"}}} {"id": "bbd8df00e5d6e5d2", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/10/aselmad-anazur-muhemmed-mezyani-azawan.html", "title": "Aselmad anaẓur, Muḥemmed Meẓyani: aẓawan, yettak abeḥri i turet.", "original_title": "Aselmad anaẓur, Muḥemmed Meẓyani: aẓawan, yettak abeḥri i turet.", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-10-23", "archive_month": "octobre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:03.431524", "language": "kab", "content": "**Muḥemmmed MEZYANI neɣ NARABAS, yis-s i yettwassnen deg unnar n tẓuri, d yiwen n yilemẓi seg taddart n At Ḥwelḥaǧ taɣiwant n At Yeḥya Musa, deg wasun n Draε Lmizan, d aselmad n tutlayt tamaziɣt deg uɣerbaz alemmas Ṭaleḥ Muḥemmed Deg Tiẓra Ɛisa.**\n\nSend ad d-mmeslayeɣ ɣef yisurifen-iw imezwura deg unnar-agi n ccna, ** riɣ ad ssiwḍeɣ rreḥma i umɣar n baba, acku d netta i iyi-yesmecḥen lbenna n ccna** imi netta d yiwen n uxuni i yettwassnen aṭas deg lɛerc n At Yeḥya Musa d tudrin i as-d-yezzin. Akken d-nniɣ yakan, yal mi ara d-nezzi ɣer lkanun ad iyi-yerbu, ad yebdu adekker alamma yeɣder-iyi yiḍes. Deg yiseggasen n 90\n\n**, nexdem aṭas n tmeɣriwin ladɣa deg yiɣaramen isdawanen**\n\n*nesbedd-d yiwet n terbaɛt n uẓawan deg uxxam n yilemẓiyen n At yeḥya Musa iwumi nsemma “KENZA”***,**syin deg useggas n 2000 ɛeddaɣ deg tedwilt “Icennayen n uzekka”, deg useggas n 2003 skelseɣ tasfift “Leḥsan”.\n\n**Amek tga tmuɣli n twacult-ik ɣur-k, d anaẓur?**\n\n**Akken d-zwareɣ awal yakan, kkreɣ-d deg yiwet n twacult yeṭṭfen aṭas deg tjaddit, d tin yesseḥbibiren ɣef wansayen, maca ayagi ur d-yelli ara d ugur ama fell-i neɣ ɣef twacult-iw imi umnen ***d ayen zeddigen i ttnawaleɣ.*\n\n**Melmi i d-yeffeɣ ufares-ik amezwaru? Hder-aneɣ-d fell-as.**\n\nAfares-iw amezwaru yella-d deg useggas n 2003, skelseɣ yiwet n tesfift ideg llan 06 n yizwal, semmaɣ-as “Leḥsan\".\n\n**Amek i t-mugren yimdanen? **\n\nD yiwen ufaris i qublen medden s tumert ladɣa ilemẓiyen n tɣiwant-iw, imi lliɣ gar yimenza i yerẓan asalu xas akken ttawilat ulac imi di tallit-nni lliɣ d anelmad deg tesdawit.\n\n**Nettwali arraw-ik, ula d nitni kecmen s tehri di taɣult n uẓawan. Wissen ma seg-k neɣ d afran-nsen. Ini-aɣ-d.**\n\nD tidet, ayagi yella-d s lebɣi-w d lebɣi-nsen, acku ur d-yewwi ara ad tḥettmeḍ kra i walbaɛḍ ladɣa agrud.\n\n**Acu nniḍen i txeddmeḍ deg wakuden-ik ilmawen neɣ di tudert-ik s umata? **\n\nTikwal, lehhuɣ-d deg unǧar n tɛekkzin, imi* *** taddart-nneɣ tettwassen s lxedma n tɛekkzin, d** tagnit akken ad nessebɣes ilmeẓyen akken ur as-berrun ara i umahil-a.\n\n**Amek tessawḍeḍ ad tesdukkleḍ ger uẓawan d umahil-ik n uselmed n Tmaziɣt? **\n\n** Aẓawan urǧin yella d aɛewwiq deg wudem n yal amahil, ladɣa ɣer uselmad n Tmaziɣt, **imi ula d netta yezmer ad yili d allal swayes ara tessiwḍeḍ timussniwin i yinelmaden.\n\n\n*Aẓawan d tagella i wallaɣ**,*llan sbiṭarat anda i t-semrasen d asafar i yimuḍan n wallaɣ.\n\n**D acu n yisenfaren i tessewjadeḍ i sya ɣer zdat?**\n\nAkken qqaren wayt zik, \" lecɣal n taddart meqqrit, nekkni nekker-d meẓẓiyit”.* Sewjadeɣ yiwen usekles i yelli Taninna, akken diɣ ttheggayeɣ yiwen n uɣerbaz i tikci n temsirin n uẓawan i yigerdan iran ad lemden turart n upyanu d tgiṭart s tallelt n Tninna.*\n\n**D acu i d tamuɣli-k ɣef waddad ideg tella tsekla tamaziɣt/ taqbaylit deg wakud-a.**\n\nDeg yiseggasen-agi ineggura, aṭas n yidlisen i d-yetteffɣen, ama d ungalen, tullisin d yisefra d ayen yessefraḥen, ara yessiwḍen ɣer usenṣeb n tutlayt Tamaziɣt acku ayagi ad d-yas kan s ufaris. *Maca tamawt ara d-geɣ d lexṣaṣ n tsekla i ugrud. Ilaq ad d-nerr cwiṭ lwelha-nneɣ ɣer ugrud.*\n\n**Imi kečč d ababat, efk-d asirem-ik d tiɣri i yimawlan.**\n\nAd d-greɣ tiɣri i yimawlan, ad wellhen arraw-nsen ɣer uẓawan, acku yettall agrud deg ulmud-ines akken diɣ i yesnernay tigzi, d allal swayes yezmer ad d-yessenfali iḥulfan-is.\n\n**Di taggara n tdiwennit-nneɣ , ad ak-d-ssutreɣ tamuɣli-k ɣef “tutlayt-inu”.**\n\n** “Tutlayt-inu” **d yiwen n ublaḍ i d-yernan ɣer watmaten-is i usali d useǧhed n llsas n Tmaziɣt ama deg tsekla neɣ deg yidles sumata.\n\n\n**Nessaram-as teɣzi n tudert acku d aɛwin i win yelluẓen, d tala i win yeffuden.**", "tags": [], "description": "Tutlayt tamaziɣt, idles, taẓuri.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 3598, "word_count": 598, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "10", "slug": "aselmad-anazur-muhemmed-mezyani-azawan"}}} {"id": "c4f7de0d6dd491ef", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/10/tamarut-samira-hocini-ben-abdelmalek.html", "title": "Tadiwennit d tmarut Samira Hocini Ben Abdelmalek", "original_title": "Tadiwennit d tmarut Samira Hocini Ben Abdelmalek", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-10-20", "archive_month": "octobre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:04.927211", "language": "kab", "content": "**Tamaziɣt, ur telli d ayla n yiwen weḥd-s, Tamaziɣt, d ayla-nneɣ merra, ilaq ad tt-nemɛawan. Yal wa, ad yexdem tazmert-is d tmussni-s, akken ad nessali di ccan-is.**\n\n\n\n\n**D anta-tt Samira HOCINI BEN ABDELMALEK ?**\n\nSamira HOCINI BEN ABDELMALEk d tamsedrart, d yelli-s n lɛerc n At yettura ; Iferḥunen. D taselmadt n tutlayt tamazight deg tesnawit n Mestafa BEN BULƐID di Micli - Ɛin Lḥemmam.\n\n**Melmi, anda d wamek tebdiḍ tira?**\n\nLeɛmer greɣ iman-iw ɣer wannar n tira, maca asmi iyi-terra tmara, ddmeɣ imru yerna yedda di lebɣi i wul, yura aḍris d usefru. Uriɣ aḍris amezwaru deg useggas n 2015. Gelmeɣ-d taddart-iw (Agni n tala), aḍris-agi, xedmeɣ-t i yinelmaden-iw deg tneɣrit iɛǧeb-asen nezzeh yerna xedmen-iyi afud akken, ad rnuɣ iḍrisen nniḍen. Seg yimir-nni i d-rriɣ tira gar wallen-iw.\n\n**Si melmi tessarameḍ ad tuɣaleḍ d tamarut? Neɣ ahat tella kra n tedyant i kem-idemren ɣer tira?**\n\nUrǧin ssarmeɣ ad uɣaleɣ d tamarut, d lḥewǧ (d ṭṭrura) i d iyi-yeǧǧan ad aruɣ, asmi greɣ ɣer wannar, ufiɣ-d iman-iw, ẓewreɣ (akka i iyi-d-nnan wid yeɣran ayen uriɣ). Xas ulamma yella lexsas, meɛna aql-i la ḥeffḍeɣ.\n\n**D acu-t uzwel n udlis-im amezwaru?**\n\nTILUFA, d azwel n udlis-iw amezwaru. Adlis-agi, d ammud n tullisin, sumata yettales-d ɣef tudert n tmeṭṭut deg tmetti-nneɣ; tilawin-agi, d tid iɣef iɛedda lbaṭel neɣ lḥif…. Deg udlis-agi, furseɣ tagnit, sseddaɣ-d kra n yiḍrisen i nettiḥwiǧ deg uselmed (xedmeɣ-d tarudemt, asegzi n wansay, aglam n wadeg).\n\n**Acḥal n tezrigin iɣer truḥeḍ send aẓrag-ines? Acḥal n wakud i terǧiḍ armi d-yeffeɣ udlis-agi?**\n\nDeg tazwara, qesdeɣ aseqqamu unnig n timuzɣa, wwiɣ-asen-t deg furar 2017, rǧiɣ almi d ctember, ur d-iban wara! Imir, uɣaleɣ ɣer teẓrigt EL AMEL, ssuffɣeɣ-t-id ɣur-sen. Iɛedda useggas akken ad yaweḍ ɣer tnedlisin, imi ur d-telli ara tuffɣa-ines almi d meɣres 2018.\n\n**Mi d-yeffeɣ udlis-im, tumreḍ. Anwi-ten wid i yumren yid-m?**\n\nUmreɣ nezzeh s tuffɣa n udlis-iw, akken tumer twacult-iw d yinelmaden-iw d yiselmaden-iw akked ixeddamen n tesnawit ideg sselmadeɣ. Maca lferḥ zriɣ ɣer yinelmaden-iw dayen i izaden, ḥusseɣ yis-sen, d nutni i iyi-ixedmen afud, akken ad kemmleɣ.\n\n**D acu tettḥulfuḍ, mi ara tettaruḍ s tutlayt n tyemmat Tamaziɣt/Taqbaylit? **\n\nMi ara ttaruɣ s tutlayt-iw, tekkseɣ-d ayen yellan deg wul-iw, ssawaḍeɣ izen akken i iwata. Ttaruɣ xir n wakken ttmeslayeɣ. Ttḥulfuɣ rennuɣ-d abruy i Tmaziɣt, ttaruɣ s tumert.\n\n**Amek mmugren medden s umata tuffɣa n udlis-im? Amek gant tmuɣliwin-nsen?**\n\nLlan yimdanen i yettwalin ayen xedmeɣ, igerrez, xedmen-iyi afud akken ad kemmleɣ; llan wid i iyi-yerẓan ifadden, zmumgen-d kan s udem-iw, hedren deffir: “ win yekkren kan ad yaru, ruḥet ad teɣrem Albert CAMUS…..” Amzun akken Tamaziɣt ur tuklal ad tettwaru neɣ ahat ur teswi tibṣelt ɣur-sen!\n\n**D acu nniḍen tḥemmleḍ ad t-txedmeḍ di tudert-im?**\n\nḤemmleɣ akk ayen yerzan taẓuri. Diɣen ssarmeɣ mliḥ ad iliɣ d taneɣmast, maca lmektub yewwi-yi ɣer uselmed. Ḥemmleɣ asewwi, ttakkeɣ-as akud d wazal i tgella, beqquɣ ad ččen warraw-iw lqut yesseww ufus-iw.\n\n**D acu n yisental iɣef tettaruḍ, ahat d ayen i d-tettawiḍ si tilawt neɣ uhu?**\n\nAmur ameqqran n wayen ttaruɣ d tilawt. Yettili cwiṭ n usugen, maca ugar d tilawt; ayen ẓerreɣ s wallen-iw, yeqqar-it-id yiles-iw. Aṭas n yisental iɣef d-mmeslayeɣ, gar-asen: tameṭṭut, lɣerba, iɣeblan n yilmeẓyen…..\n\n**Ini-asen-d i yimeɣriyen n TUTLYT-INU, idlisen-im d acu-ten? d ungalen, d tullisin...?**\n\nSɛiɣ sin n yidlisen; amezwaru “TILUFA” d ammud n tullisin; wis sin d ungal, azwel-is “INIG”.\n\n**Anda zemren ad ten-nafen akken ad ten-ɣren? **\n\nIdlisen-agi, zemren ad ten-id-afen deg kra tnedlisin n temdint n TIZI-WEZZU\n\n**Mi ara yili walbeεḍ d amaru, ladɣa n Tmaziɣt, d acu i yelhan; d acu i ixussen? Ahat llan wuguren!**\n\nTamezwarut, d tamuɣli n kra n yimdanen ɣer tutlayt Tamaziɣt. Llan wid iḥeqren iman-nsen, cuban tamcict yeččan arraw-is. Tis snat, asuffeɣ n yidlisen icudd ɣer yidrimen, ma ur tesɛiḍ ara adrim, ad yiwεir lḥal, ad yeqqim wayen turiḍ d tiferka kan Tis kraḍet, adlis n Tmaziɣt, ur yettnuz ara aṭas, imeɣriyen, drus. Tikwal, ad d-tessuffɣeḍ adlis, medden akk ad ḍemɛen ad asen-t-tefkeḍ.\n\n**Di tallit-agi, tasekla tirawt taqbaylit, simmal tettnerni. Aṭas n yimura ilmeẓyen i \"d-yennulfan\". Ansi i d-yekka waya ?**\n\nTamentilt n waya, d lexsas deg yiḍrisen i nettiḥwiǧ deg uselmed d usebɣer n tutlayt Tamaziɣt\n\n**Acu i d-aḥulfu-nnem? Ttilint-d tegnatin n temlilit gar-awen? **\n\nTicki ara afeɣ adlis yelhan, ferrḥeɣ mliḥ, qqareɣ-t yal mi ara sɛuɣ cwiṭ n wakud, ula mi ara qeddceɣ ttḍeqqireɣ tiṭ-iw, ttḥiriɣ ad t-kfuɣ s tɣuri, qqareɣ-t s ccuq. Llan kra nniḍen ssewhamen: win yekkren kan, ad yaru! Urǧin kcimeɣ rreḥba n yidlisen neɣ mlaleɣ ḥedd, imi akka tura meẓẓiyit warraw-iw, ur zmireɣ ara ad zwireɣ deg uxeddim ad ten-ǧǧeɣ; lecɣal akken myezwaren. Ncalleh kan ad yiɣzif leɛmer, lxir ur yettfat.\n\n**D acu tessarameḍ d tayemmat, d taselmadt, d tamarut?**\n\nSsarameɣ, ad teṭṭef Tmaziɣt amkan-is, ad tili d tutlayt n tmussni, n uselmed, ad tettusexdem deg yal taɣult.\n\n**Ablug-nneɣ \"tutlayt-inu\", \"nesnulfa-t-id\" i usnerni n usemres n tutlayt tamaziɣt d wayen tegber d idles, tamussni, tasekla... ttxil-m, efk-d tamuɣli-m fell-as tgeḍ-d tiɣri i wid yessaramen tiẓin ɣer zdat.**\n\nSsarameɣ ablug TUTLAYT-INU , ad yesnerni deg wazal n Tmaziɣt. Tiɣri-w: Tamaziɣt, ur telli d ayla n yiwen weḥd-s, Tamaziɣt, d ayla-nneɣ merra, ilaq ad tt-nemɛawan. Yal wa, ad yexdem tazmert-is d tmussni-s, akken ad nessali di ccan-is. *Tanemmirt i wid akk iqeddcen deg ugraw, tazmert n tzemmu**rt.*\n\n*Tadiwennit, yexdem-itt Sadaq Bendali*\n", "tags": [], "description": "Tutlayt tamaziɣt, idles.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 5534, "word_count": 875, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "10", "slug": "tamarut-samira-hocini-ben-abdelmalek"}}} {"id": "47e07871e9bd546b", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/isestanenimattaren.html", "title": "Isestanen/imattaren", "original_title": "Isestanen/imattaren", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-11-29", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:05.947614", "language": "kab", "content": "\n\n**1. Imqimen isestanen/imattaren:**\n\n**Anwa?**nessemras-is deg usteqsi, ma nerǧa tiririt s yisem asuf amalay.\n\n\n\n**Anwa i yuran ungal amezwaru di talsa? D Afulay.****Anta?**nessemras-it deg usteqsi, ma nerǧa tiririt s yisem asuf unti.\n\n\n*Anta i d tagellidt n Yimuhaɣ? D Tinhinan.*\n\n**Anwi?**nessemras-it deg usteqsi, ma nerǧa tiririt s yisem asget amalay.\n\n\n\n**Anwi i d imawlan n tmurt-a? D Imaziɣen.****Anti?**nessemras-is deg usteqsi, ma nerǧa tiririt s yisem asget unti.\n\n\n*Anti i idles d wansayen-nneɣ? D tilawin.*\n\n**Wi?**nessemras-is deg usteqsi, ma nerǧa tiririt ideg ur nesεi ara tikti ɣef win (wid, tin, tid) ara d-yettwabedren deg-s.\n\n\n\n**Wi tufam di tejmaεt? Nufa imɣaren d yilmeẓyen.****Acu?**nessemras-is deg usteqsi, ma ur nesεi ara tikti ɣef wayen ara yilin neɣ ara d-yettwabedren di tririt i nerǧa. Imqimen isestanen, d wi:\n\n\n*Acu teččam di tmeɣra? Nečča seksu s uksum n uεejmi.*\n\n\n\n\n**Tamawt 1:**\n\n*La yettnadi anwa ara yawi yid-s.**La yettnadi anwi ara yawi yid-s.**Tenna-as anta tḥemmel.**Ini-as anti teǧǧiḍ deg uɣerbaz.**Ur ẓriɣ ara wi yeqqimen di tmurt.**Ssuter-d acu tebɣiḍ.*\n\n**Tamawt 2:**\n\n*Iwumi/imumi tefkiḍ adlis-nni?**Wiɣer/uɣur teǧǧiḍ memmi-m?**S wayes/s wiyes/s wacu ẓeḍḍen tiqecwalin?**Ukkud,/wikked yettruḥu dadda-k ɣer yiger?*\n\n**2. Imerna isestanen/imattaren:**\n\nAmernu asestan, nessemras-it deg usteqsi ideg nebɣa ad nẓer tagnit ideg tḍerru tigawt: adeg, akud, taɣara tasmekta neɣ tamentilt. Imerna isestanen igejdanen, d wi:\n\n**Anida, **ansi, anisi, aniɣer, aniwer, sani**? - i wadeg.**\n\n*Anida teqqareḍ?**Ansi yella ubrid ɣer Tala n Yilef?**Anisi yella ubrid ɣer Tala n Yilef**Aniɣer yerra umcic-ik?**Aniwer yerra umcic-ik?**Sani yerra umcic-ik?*\n\n**Melmi**, si melmi, ar melmi**? i wakud.**\n\n*Melmi temmut Faḍma n Sumer**?**Si melmi d-tegguǧǧem ɣer da?**Ar melmi ad ken-nerǧu?*\n\n**Amek? i tɣara.**\n\n*Amek tessewwayeḍ tiɣrifin?**Amek bennun tizamugin?*\n\n**Acḥal,** annect**? i tesmekta.**\n\n*Acḥal teɣriḍ di tesdawit?**Annect n wurkilen i teẓẓam?*\n\n**Ayɣer**, acuɣer, acimi, iwacu**? i tmentilt.**\n\n*Ayɣer ur tettawiḍ ara yid-m tasiwant?**Acuɣer**ur tettawiḍ ara yid-m tasiwant?**Acimi**ur tettawiḍ ara yid-m tasiwant?**I wacu**ur tettawiḍ ara yid-m tasiwant?*\n\n**Tamawt 3:**\n\nImerna isestanen, zemren ad ttusmersen d imassaɣen di tefyar tuddisin, md:\n\n*Yessen Yuba**ansi ara iεeddi ɣer Tala n Yilef.**Ini-iyi-d aniɣer truḥem iḍelli.**Mmekti-d melmi tkecmeḍ ɣer uɣerbaz.**Ur cfiɣ ara si melmi d-negguǧǧ ɣer da?**Bɣiɣ ad as-d-tiniḍ ar melmi ad yezdeɣ yid-neɣ.**Tesselmed i yelli-s amek ara tesseww tiɣrifin.**Yettu umuḍin acḥal yekmen deg uxxam.**Behten yicenga deg-neɣ ayɣer ur telli tdukli gar-aneɣ.*\n\n**Acu n tririt i yal asestan?**\n\n**A. Imerna isestanen/imattaren:**\n\n**Anwa? anta? anwi? anti? **tettili tririt fell-asen s usumer igebren tazelɣa n tilawt \"d\" d yisem neɣ asenfal-is. Amgired, nettaf-it kan deg umḍan d tewsit. Imedyaten:\n\n*- Anwa i yuran tullist? D anelmad D netta. D anelmad in tesdawit. D win yuran tamezgunt...*\n\n*- Anta i yuran tullist? D tanelmadt. D nettat. D tanelmadt n tesdawit. D tin yuran tamezgunt...*\n\n*- Anwi i yuran tullist? D inelmaden. D nitni. D inelmaden n tesdawit. D wid yuran tamezgunt...*\n\n*- Anti i yuran tullist? D tinelmadin. D nitenti. D tinelmadin n tesdawit. D tid yuran tamezgunt...*\n\n**Wi? **tettili tririt fell-as s usumer igebren tazelɣa n tilawt \"d\" d yisem neɣ asenfal-is. Da, ur nezmir ara ad nessugen amḍan d tewsit si tazwara. Imedyaten:\n\n**Wi yuran tullist? **\n\n*D anelmad D netta. D anelmad in tesdawit. D win yuran tamezgunt...**D tanelmadt. D nettat. D tanelmadt n tesdawit. D tin yuran tamezgunt...**D inelmaden. D nitni. D inelmaden n tesdawit. D wid yuran tamezgunt...**D tinelmadin. D nitenti. D tinelmadin n tesdawit. D tid yuran tamezgunt...*\n\n**Acu?**s umata\n\n**,**tettili tririt fell-as s usumer igebren:\n\n- Acu turiḍ? Uriɣ asefru.\n- Acu yeḍran? Yergel ubrid.\n- Acu tt-yuɣen? Tuḍen.\n\n- Acu tebɣam? D izerfan.\n- Acu tebɣam? D izerfan n uɣref-nneɣ.\n\n**Iwumi?**tettili tririt fell-as s usemmad arusrid:-\n\n*tefkiḍ adlis-nni? Fkiɣ-t*\n\n\n*i**Masil.*\n\n**Wiɣer? s wayes? ukkud?**tettili tririt fell-asen s usemmad anezɣan:\n\n*teǧǧiḍ memmi-m? Ǧǧiɣ-t*\n\n\n*ɣer**nanna. (tanila, adeg)*\n\n*- S wayes ẓeḍḍen tiqecwalin? Ẓeḍḍen-tent*\n\n**s**uɣanim. (allal)*- Ukkud yettruḥu dadda-k ɣer yiger? Iteddu*\n\n**akked**baba. (tadukli)**B. Imerna isestanen/imattaren:**\n\n**Anida, **ansi, aniɣer, sani**? - **Tettili tririt fell-asen s umernu n wadeg neɣ usemmad anezɣan n** wadeg.**\n\n**- **Anida tzedɣeḍ? Zedɣeɣ **di** __taddart__./Zedɣeɣ, __da.__\n\n*- Ansi yella ubrid ɣer Tala n Yilef? Abrid, yella si Buɣni.*\n\n*-Aniɣer ara truḥem? Ad nruḥ ɣer Tubiret.*\n\n**Melmi**, si melmi, ar melmi**? - **Tettili tririt fell-asen s umernu n wakud neɣ usemmad anezɣan n** wakud.**\n\n**- **Melmi temmut Faḍma n Sumer*? Temmut zik. Temmut deg useggas n 1863.*\n\n*- Si melmi d-tegguǧǧem ɣer da? Negguǧǧ-d deg unebdu-nni.*\n\n*- Ar melmi ad ken-nerǧu? Rǧut-anen ar tameddit.*\n\n**Amek? - **Tettili tririt fell-as s umernu n tɣara, s usemmad anezɣan n** tɣara **neɣ s umyag yemmalen aglam.\n\n- Amek *tleḥḥu tsekkurt? Tleḥḥu *__akka__*. Tasekkurt, tleḥḥu am *__tjirra__*. Tettecrurud.*\n\n**Acḥal,** annect**? ****- T**ettili tririt fell-asen s umernu n **tesmekta **neɣ s tenfalit yemmalen amḍan n : timar, ikilumitren, iseggasen, tiɣawsiwin...\n\n- Acḥal *teɣra di tesdawit? Teɣra *__aṭas__*. Teɣra *__smus yiseggasen.__\n\n*- Annect n wurkilen i teẓẓam? Ẓẓiɣ sḍis wurkilen.*\n\n*- Acḥal yellan ger Bgayet d Tizi Uzzu? Llan 150 yikilumitren.*\n\n*- Acḥal n temreqmin i tesεiḍ? Sεiɣ snat.*\n\n*- Acḥal yeqqim deg yinig? Yeqqim drus. Yeqqim mraw yiseggasen.*\n\n**Ayɣer**, acuɣer, acimi, iwacu**? ****- **Tettili tririt fell-asen s **tesɣunt n tmentilt** \"**acku\", \"axaṭer\".**\n\n**- **Ayɣer *ur tettawiḍ ara yid-m tasiwant? *__Acku__* ulac ageffur.*\n\n*- Acuɣer **ur tettawiḍ ara yid-m tasiwant? *__Axaṭer__ ulac ageffur.\n\nTamsirt, sɣur *Sadaq Bendali*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 5891, "word_count": 839, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "isestanenimattaren"}}} {"id": "35f89deaa3a2ed07", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/amussnaw-charles-darwin.html", "title": "Amussnaw, Charles Darwin", "original_title": "Amussnaw, Charles Darwin", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-11-29", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:07.269722", "language": "kab", "content": "**Bab n teẓri n umhaz n tlemsin**\n\nCharles (Robert) Darwin ilul ass n 12 Fuṛaṛ 1809 deg Shrewsbury (Shropshire, Langliz) – Yemmut ass n 19 Yebrir 1882 deg Down (Kent, Langliz). Darwin d amesgama abriṭani. D memmi-s n memmi-s n Erasmus Darwin. Yezrew tasnajya (médecine) deg Tesdawit n Edinburgh, am wakken ay yezrew tasnudert (biologie) deg Cambridge. Yettwazen deg uɣerrabu n HMS Beagle d amsengama akken ad yezrew iɣersiwen d tesnakalt (géologie) n Temrikt n Unẓul d Yillan n Unẓul gar 1831 d 1836.\n\nDeg usikel-nni (voyage) yufa-d aṭas n tɣawsiwin timaynutin ɣef yiɣersiwen d tesnakalt yernu yura-d fell-asent tiɣawsiwin s wazal-nsent. D aya ay as-d-yellan d azadur (base) i teẓri-nnes n umhaz (théorie de l’évolution). Darwin iger tamawt dakken yella unmezgi (concurrence) gar yiterrasen n yiwet n telmest (espèce) yernu iwala, ɣef umedya, dakken mi ara yili ugḍiḍ yesɛa aqamum d umsid ugar n yigḍaḍ niḍen n telmest-nnes, ad yesɛu tawenza (chance) akken ad yedder xir n yigḍaḍ-nni niḍen yernu, arraw-nnes, mi ara sɛun ṣṣifat-nnes, ula d nitni ad ifen igḍaḍ niḍen.I lmend n waya, yenna-d dakken **agama yesmenyafay iterrasen (individus)** ay ijehden ugar yernu d iterrasen-a ay izemren ad sɛeddin ṣṣifat-nsen ugar i tsutwin ay d-yetteddun. Darwin, iwala dakken d ta ay d tasemseddut (mécanisme) ayyes agama yessejhad ṣṣifat yelhan yernu yettekkes ṣṣifat n diri deg tlemsin (espèces) timuddirin. Yeqqim Darwin yettmahal ɣef teẓri-nnes ugar n 20 n yiseggasen, sakkin yessuffeɣ-tt-id deg udlis-nnes mechuṛen n **« Ɣef Tizert n Tlemsin » (De l’origine des espèces) deg 1859**.\n\nAkken kan ay d-yeffeɣ udlis-nni, yebda yettnuzu s waṭas yernu nudan-d fell-as aṭas n medden. D acu kan, ula ma dindin kan ussnanen qeblen tiẓri n Darwin, aṭas n yimḍebbren isɣananen (religieux) ay d-iwten deg-s yernu yekker fell-as umjadel. Ula ma tennegma (se développer) tmussni n tesnudert s tegra (découvertes) ay d-yellan deg tsenjint (génétique), maca tiẓri n Darwin ɣef umhaz mazal-itt tesɛa azal d ameqqran deg tussna.\n\nGar yidilisen-nnes ixataren (importants) niḍen, yella « **Anuḥyu [variation] deg Yiɣersiwen d Yimɣan Yettwaṛebban » (1868)** d « **Addur**** [descente] n Umdan » (1871)**. Darwin yettwamḍel deg tabbayt n Westminster.\n\nRzut ɣef Usegzawal n Tutlayt Tatrart – Tamaziɣt-Tafṛansit: https://sites.google.com/site/asegzawaltafransit/\n\n**Ɛumar Mufuq**\n\n*tutlayt-inu*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2363, "word_count": 359, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "amussnaw-charles-darwin"}}} {"id": "5ce940f0b501caf6", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/tuqqna-n-lhenni-di-tfualt.html", "title": "Tuqqna n lḥenni di Tfuɣalt", "original_title": "Tuqqna n lḥenni di Tfuɣalt", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-11-28", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:08.668957", "language": "kab", "content": "**Tafuɣalt, d yiwet si tudrin n Leqbayel, n Yiflisen n Umellil. D yiwet n taddart meqqren i d-yezgan di tɣiwant n Wayt Yeḥya Musa, deg wasun n Draε Lmizan deg waɣir n Tizi Uzzu. Seg-s i d-tewwi tmeskart Ɛelǧeyya BUHAR, tugna n yiwen seg wansayen yettusemrasen ar assa. Ansay-a, d tuqqna n lḥenni. Deg umagrad-a, ad d-yili wawal ɣef lḥenni n teslit.**\n\nMa hedreɣ-d ɣef tuqqna n lḥenni i teslit d ayen mazal nxeddem-it ar assa acku d ayen yesεan azal d unamek meqqren ama d tiɣawsiwin i nesseqdac neɣ imeslayen i d-neqqar. Ihi tuqqna n lḥenni n teslit tettili-d ɣef wudem n lefjer.\n\nD ayen yesfilliten i tafat akked zzher yukin, ad d-teqqim teslit gar twacult-is ad d-qerrbent temɣarin i as-yettilin d yemma-s Di tazwara, ad taɣ allalen ara ad ssmersent rrsen ɣef tgida. Lmeṣbeḥ, rsent deg-s snat n tcemmuεin; taqessult, deg-s rsent tmellalin: snat neɣ rebεa akked rrbeε n lfeṭṭa, dayen yesfilliten i dderya .\n\nTabuqalt deg-s ad ilin waman xelḍen d waman n zzher iwakken tislit ad tesεu zzhar deg uxxam-is amaynut, syen ad tekker tin ara yeslexsen lḥenni, imiren ad bdunt ccekran neɣ tibuɣarin yiwet ad d-thedder tiyeḍ ad d-ttalsent.\n\nSyen ad d-qerrbent tid ad as imudden tawsa d idrimen ara srusunt di ṭṭeq. Tibuɣarin mxallafent si temnaḍt ɣer tayeḍ maca yiwi-d ad d-cekkrent tislit baba-s, yemma-s, atmaten-is d yessetma-s. Ger wayen qqarent tlawin:*Awi-d lḥenni tabaqit tirad*\n\n*Ad teqqen-it teslit yelli-s n wayrad*\n\n*Awi-d lḥenni di tbaqit n nnḥas*\n\n*Ad teqqen-it teslit yelli-s n uɣilas*\n\n* Ṭṭfeɣ lmeṣbaḥ deg ufus ayeffus*\n\n* Udreɣ timizar ideg ǧǧuǧǧgen leɣrus*\n\n* Kemmini a tislit am ssaεa deg ufus*\n\n* Ṭṭfeɣ lmeṣbaḥ deg ufus azelmaḍ*\n\n* Udreɣ timizar yeǧǧǧuǧgen am lefnar*\n\n* Kemmini a tislit d iṭij mi ara d-yenqer*\n\n*A lḥenni ḥninen yegman di tili*\n\n*Ad teqqen-it teslit Rebbi ad tt-ihenni*\n\n*A lḥenni ḥninen yegman ger nnwar*\n\n*Ad teqqen-it teslit s teɣzi n leεmer*\n\n*Lḥenni ḥninen yersa ɣef tgertilt*\n\n*A lal n tmeɣra cεel-as-d taftilt*\n\n* A ttejra yerran tili*\n\n* Afer-im ur iɣelli*\n\n* Axxam n baba-m ttu-t*\n\n* Axxam n wergaz-im ḥyu-t*\n\n* Ur ttru a tasekkurt*\n\n* Ilewsan-im ɣef tebburt*\n\n*Ɛelǧeyya Buhar*\n\n*tutlayt-inu*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2131, "word_count": 357, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "tuqqna-n-lhenni-di-tfualt"}}} {"id": "c48d2fbeed3f6a84", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/asnekdan-d-yiwsilen-is.html", "title": "Asnekdan d yiwṣilen-is", "original_title": "Asnekdan d yiwṣilen-is", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-11-27", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:10.146667", "language": "kab", "content": "Asnekdan, d awal armeskil s wayes i d-yettili usenked n krad: d taɣawsa, d amdan, neɣ d aɣersiw ... Llan kra yisnekdanen:\n\n**Asnekdan, yezga yeqqen ɣur-s umqim udmawan awṣil iwumi neqqar awsil n usnekdan, md:**\n\n*aql, ha, a.**Aql-aɣ***(aql**, d asnekdan;**aɣ**, d awsil-is)*Ha-ten***(ha**, d asnekdan;**ten**, d awsil-is)*A-tt-aya***(a,**d asnekdan;**tt**, d awsil-is;**aya**, d d arbib ameskan)\n\n**Asnekdan d urbib ameskan:**\n\nDeffir n uwsil n usnekdan, yezmer ad naf yerna-d urbib ameskan i yemmalen adeg, md:\n\n*Aql-i-(y)i = nekk, lliɣ***da**, tura.*Aql-i-(y)in = nekk, ad iliɣ***din**, la tedduɣ ɣer**din**.*Ha-t-an = netta, ad yili***din**, la iteddu ɣer**din**.*Ha-t-a/ha-t-aya = netta, yella***da****,**tura.*A-tt-a/a-tt-aya = nettat, tella***da**, tura.\n\n**Asnekdan, talɣiwin d twuriwin:**\n\nDi usumer igebren asnekdan, nezmer ad naf iferdisen-a:\n\n- Asnekdan,\n**d aseɣru****(1)** - Awsil n usnekdan, d asemmed-is,\n**d asilaw****(2)** - Tazelɣa n tnila, teḍfer awsil n usnekdan\n**(3)** - Isem neɣ awal nniḍen i yettilin d asemmad asegzay n uwsil n usnekdan\n**(4)**\n\nA - tt - aya tmenzut.\n\n**(1) (2) (3) (4)**\n\nAsemmad asegzay n uwsil n usnekdan, yezmer ad yili:\n\n**a. D amaruz:**ma yusa-d deffir n uwsil n usnekdan, md:\n\n*Ha-tent-aya*__tsedwa.__\n\n**ma yusa-d deffir n uwsil n usnekdan, md:**\n\n__b. D ilelli:____Tisedwa,__*ha-tent-aya.*\n\nAsemmad asegzay n uwsil n usnekdan, yeṭṭafar awsil n usnekdan i isemmed deg umḍan d tewsil. Ẓer imedyaten-a:\n\n- Ha-\n__t____wuccen.__- (asuf amalay) - Ha-\n__ten____wuccanen.__- (asget amalay) - Ha-\n__tt____tuccent.__- (asuf unti) - Ha-\n__tent____tuccanin.__- (asget unti)\n\n**Tamawt:**\n\nUdem n uwsil n usnekdan, yeṭṭafar amḍan d tewsit n win iwumi nettmeslay, md:\n\n- Aql-\n__ak__, da! -__(kečč__: asuf, amalay ) - Aql-\n__akem__, da! - (__kemm__: asuf unti) - Aql-\n__aken__, da! -__(kunwi__: asget, amalay) - Aql-\n__akent__, da! -__(kunemti__: asget, unti)\n\n**Asemmad asegzay:**\n\nAsemmad asegzay n uwṣil n usnekdan, yezmer ad yili d isem neɣ d awal nniḍen. Ẓer tifyar-a:\n\n- d isem:\n*Ha-t-a***yizem.** - d iglem/arbib:\n*Ha-t-a***wuzyin.** - d amḍan:\n*Ha-t-a***yiwen.** - d amqim udmawan ilelli:\n*Ha-t-a***netta.** - d amqim ameskan:\n*Ha-t-a***wa.** - d amqim arbadu:\n*Ha-t-a***wayeḍ.** - d asumer/tanfalit:\n*Ha-t-a***win tebɣiḍ./***Ha-t-a***umur-nwen.ε**\n\n**Asnekdan d wudmawen i as-iwatan:**\n\nAsnekdan, ur nezmir ara ad t-nessemres d d wudmawen akk. Yal wa, nessemras-it i kra n wudmawen kan i as-ilaqen.\n\n* Asnekdan\n\n**aql**, nesseqdac-it d wudem:**a. amezwaru**(n wasuf: asuf d usget, amalay d wunti): nekk, nekkni, nekkenti.\n\n**b. wis sin**(n wasuf: asuf d usget, amalay d wunti): kečč, kemm, kunwi, kunemti)\n\n* Isnekdanen\n\n**a**d**ha**, nesseqdac-iten d wudem:**wis krad**(n wasuf: asuf d usget, amalay d wunti): netta, nettat, nitni, nitenti. I tegzi ugar, ɣer imedyaten-a:\n\n- Nekk (amalay):\n*aql-iyi.* - Nekk (unti):\n*aql-iyi.* - Kečč:\n*aql-ik, aql-ak* - Kemm:\n*aql-ikem, aql-akem.* - Netta:\n*ha-t/a-t-a.* - Nettat:\n*ha-tt/a-tt-a.* - Nekkni :\n*aql-aɣ, aql-aneɣ.* - Nekkenti :\n*aql-anteɣ.* - Kunwi:\n*aql-iken, aql-aken.* - Kunemti: aql-ikent, aql-akent.\n- Nitni:\n*ha-ten/a-ten-a.* - Nitenti:\n*ha-tent/a-tent-a.*\n\n\n**Sadaq Bendali**\n\n**G.M:**\n\n**Amahil-a, d ayla n umeskar, ur yelli wi ixedmen ay t-yecban send-is.**\n\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/asnekdan-d-yiwsilen-is.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 3331, "word_count": 462, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "asnekdan-d-yiwsilen-is"}}} {"id": "743705415105fa71", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/iwsilen-n-umyag-usrid-d-urusid.html", "title": "Iwṣilen n umyag, usrid d urusid s usilqey", "original_title": "Iwṣilen n umyag, usrid d urusid s usilqey", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-11-24", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:11.513386", "language": "kab", "content": "Akken neẓra di temsirt \"imqimen udmawanen\", amqim awṣil n umyag (usrid neɣ arusrid), iteqqen ɣer umyag. Nezmer ad t-naf yeḍfer-it (deffir-s) neɣ yezwar-it (zdat-s).. Tikwal, tettilin di sin, ḍefren-t neɣ zwaren-t. Melmi yettili uwṣil n umyag deffir umyag uɣur icudd? Isatalen, rzan timeẓri n umyag d yiferdisen nniḍen i as-yezzin i umyag. Ha-tent-aya:\n\n**A- Deffir umyag:**\n\n**Anaḍ:**\n\n*Awi-t ɣer yiger. (awsil usrid)**Awi-as ɣer yiger. (awsil arusrid)**Awi-as-t ɣer yiger. (awsil arusrid + awsil usrid)*\n\n**Anaḍ ussid:**\n\n*Ttawi-t ɣer yiger. (awsil usrid)**Ttawi-as ɣer yiger. (awsil arusrid)**Ttawi-as-t ɣer yiger. (awsil arusrid + awsil usrid)*\n\n**Izri ilaw:**\n\n*Yegzem-itt. (awsil usrid)**Yegzem-as. (awsil arusrid)**Yegzem-as-tt. (awsil arusrid + awsil usrid)*\n\n**Urmir war tazelɣa \"ad\":**\n\n*Ddem-d awren, tawiḍ-t. (awsil usrid)**Ddem-d awren, tawiḍ-as. (awsil arusrid)**Ddem-d awren, tawiḍ-as-t. (awsil arusrid + awsil usrid)*\n\n**Urmir ussid war tazelɣa: **\n\n*Tettawi-t. (awsil usrid)**Tettawi-as. (awsil arusrid)**Tettawi-as-t. (awsil arusrid + awsil usrid)*\n\n**B- Zdat umyag:**\n\n**Anaḍ ussid ibaw:**\n\n*Ur ten-ttawi ara ɣer yiger. (awsil usrid)**Ur as-ttawi ara ɣer yiger. (awsil arusrid)**Ur as-ten-tawi ara ɣer yiger. (awsil arusrid + awsil usrid)*\n\n**Izri ibaw:**\n\n*Ur tt-yegzim ara. (awsil usrid)**Ur as-yegzim ara. (awsil arusrid)**Ur as-tt-yegzim ara. (awsil arusrid + awsil usrid)*\n\n**Urmir s \"ad\" neɣ \"ara\":**\n\n*Ad tt-yegzem. Mi ara tt-yegzem. (awsil usrid)**Ad as-yegzem. Mi ara as-yegzem. (awsil arusrid)**Ad as-tt-yegzem. Mi ara as-tt-yegzem. (awsil arusrid + awsil usrid)*\n\n**Urmir ussid s tzelɣa:**\n\n*La tt-igezzem. (awsil usrid)**La as-igezzem. (awsil arusrid)**La as-tt-igezzem. (awsil arusrid + awsil usrid)*\n\n**Amaɣun:**\n\n*D netta i tt-igezmen/ara tt-igezmen/i tt-igezzmen. (awsil usrid)**D netta i as-igezmen/ara as-igezmen/ i as-igezzmen. (awsil arusrid)**D netta i as-tt-igezmen/ara as-tt-igezmen/i as-tt-igezzmen. (awsil arusrid + awsil usrid)*\n\n**Inumak***:*\n\n**Awsil usrid:**\n\nAwsil n umyag usrid, yettaṭṭaf adeg n yisem neɣ asenfal-is i yesεan tawuri n usemmad usrid, md:\n\n*Nezla ikerri. / Nezla-t. (\"t\", yuɣal deg wadeg n \"ikerri\")**Nezla ikerri aberkan. / Nezla-t. (\"t\", yuɣal deg wadeg n \"ikerri aberkan\")**Nezla winna i d-yuɣ dadda. Nezla-t. (\"t\", yuɣal deg wadeg n \"winna i d-yuɣ dadda\")*\n\n**Awsil arusrid:**\n\nAwsil n umyag arusrid, yettaṭṭaf adeg n yisem neɣ asenfal-is i yesεan tawuri n usemmad arusrid, md:\n\n*Fkan awren i tgellilt / Fkan-as awren. (\"as\", yuɣal deg wadeg n \"tgellilt\")**Fkan awren i tgellilt n udrum. / Fkan-as awren. (\"as\", yuɣal deg wadeg n \"tgellilt n udrum\")**Fkan awren i tin ur nesεi. / Fkan-as awren. (\"as\", yuɣal deg wadeg n \"tin ur nesεi\")*\n\n**Adeg-nsen di tefyirt:**\n\n**Deffir umyag:**\n\nAkken d-yusa deg ufella, adeg n uwsil n umyag (d usrid neɣ arusrid), yettili deffir umyag mi ara yili yefti:\n\n__ɣer wanaḍ:__\n\n*Awi-ten. Awi-as. Awi-as-ten*\n\n__ɣer wanaḍ ussid ilaw:__\n\n*Ttawi-ten. Ttawi-as. Ttawi-as-ten*\n\n__ɣer yizri ilaw:__\n\n*Tmudd-itt. Tmudd-as. Tmudd-as-tt.*\n\n__ɣer wurmir war tazelɣa:__\n\n*Ddem, tmudd-tt. Ddem, tmudd-as. Ddem, tmudd-as-tt.*\n\n__ɣer wurmir ussid war tazelɣa:__\n\n*Ttaddam,*tett*mudduḍ-tt. Ttaddam, temudduḍ-as. Ttaddam, temudduḍ-as-tt.*\n\n**Zdat umyag:**\n\nAkken d-yusa deg ufella daɣen, adeg n uwsil n umyag (d usrid neɣ arusrid), yettili zdat umyag mi ara yili yefti:\n\n__ɣer wanaḍ ussid ibaw:__\n\n*Ur as-ten-ttawi ara.*\n\n__ɣer yizri ibaw:__\n\n*Ur as-tt-mudd ara.*\n\n__ɣer wurmir s tzelɣa \"ad\" neɣ \"ara\":__\n\n*Ad as-tt-tmudd.*\n\n*Mi ara as-tt-tmudd.*\n\n__ɣer wurmir ussid s tzelɣa:__\n\n*La as-tt-tettmuddu.*\n\n__deg umaɣun:__\n\n*D netta i as-tt-igezmen.**D netta ara as-tt-igezmen.**D netta i as-tt-igezzmen.*\n\n**Tamawt**__:__\n\nMi ara myeḍfaren sin yiwsilen n umyag usrid d urusrid, d arusid i izewwiren (usrid, yettas-d deffir-s). D annect-a i iḍerrun di yal tagnit: ama llan deffir umyag, ama zdat-s. Ẓer imedyaten-a:\n\n*Idrimen-is, yefka-as-ten.**Idrimen-is, ad as-ten-yefk.*\n\n\n*Sadaq Bendali**https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/iwsilen-n-umyag-usrid-d-urusid.html?m=1*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 4053, "word_count": 543, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "iwsilen-n-umyag-usrid-d-urusid"}}} {"id": "9ee7ffd2ab65f2ef", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/ismawen-irmeskilen-n-waddad.html", "title": "Ismawen irmeskilen n waddad", "original_title": "Ismawen irmeskilen n waddad", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-11-23", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:12.865557", "language": "kab", "content": "Irmeskilen n waddad, d ismawen ijenṭaḍen, i d-yekkan si tutlayin tiberraniyin, ur zmiren ara ad beddlen, anida bɣun zgen-d di tefyirt. Xas akken, aṭas seg-sen beddun s teɣri, ur ten-tettḥaz temsertit ur ten-yettḥaz warruz neɣ ubeddel n ususru ulamma d afessas. Acuɣer? Acku tiɣri n tazwara mačči d tin n umalay i yettwassnen di tutlayt-nneɣ, Tamaziɣt. Ha-ten-a kra, seg-sen:\n\n*Arminya/Arminya**Irlanda/Irlanda**Usetralya/Usetralya**Kurya/Kurya**Gamebya/Gamebya**Hunduras/Hunduras.*\n\n**A/A: **\n\n*Amestirdam, tecbeḥ. Tecbeḥ Amestirdam.**Alaska, deg-s asemmiḍ. D asemmiḍ di Alaska.*\n\n**I/I:**\n\n*Izmir, d tamdint. Yerza ɣer Izmir.**Iran, d tamurt. Yuɣal-d si Iran.*\n\n**U/U:**\n\n*Urdun, d tagelda.**Ḥusin, d agellid n Urdun.**Usetralya, d amenḍaw.**D amenḍaw Usetralya.*\n\n**Tamawt:**\n\nDi tesleḍt n wawalen n tefyar, tawuri n yismawen-a, d armeskil n waddad.\n\n**Awelleh:**\n\nAddad d \"lḥala\" neɣ tagnit ideg yella yisem (neɣ usenfal-is) di tefyirt. Aṭas i t-yettɣillin d talɣa. S wakken nniḍen, addad d tagnit i as-tettmuddu twuri i yisem.\n\nDeg umedya, mi ara tili twuri-s d asemmad usrid, addad-is yettili d ilelli: Uɣeɣ-d tamment (tamment d isem yellan deg waddad ilelli acku d asemmad usrid).\n\n- Mi ara tili twuri n yisem d asemmad arusrid, addad-is yettili d amaruz: Yerra aman i tamment (da, tamment d isem yellan deg waddad amruz acku d asemmad arusrid). Yeqqim-d, tura yisem ma ibeddel neɣ ala deg waddad amaruz. Ta, d tamsalt nniḍen: llan yismawen ttbeddilen, llan wiyeḍ ur zmiren ara ad beddlen/talɣa-nsen kan ur ten-nettaǧǧa ara ad beddlen).\n\n\n**Sadaq Bendali***https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/ismawen-irmeskilen-n-waddad.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1637, "word_count": 227, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "ismawen-irmeskilen-n-waddad"}}} {"id": "167a7c1f45c50323", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/imqimen-udmawanen.html", "title": "Imqimen udmawanen", "original_title": "Imqimen udmawanen", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-11-22", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:14.279282", "language": "kab", "content": "Di tjerrumt, amqim udmawan, d yiwet n tesmilt n yimqimen i yemmalen udmawen ijerrumanen.\n\nUdem amezwaru (anekkay), yemmal wi yettmeslayen (nekk, , nekkni, nekkenti).\n\nUdem wis sin (akennay), yemmal win iwumi nettmeslay (kečč, kemm, kunwi, kunemti)\n\nUdem wis krad (anettay), yemmal win iɣef nettmeslay, i d-d-yettwabedren.\n\nImqimen udmawanen, ttilin d ilelliyen (nekk, netta, nitenti) neɣ d iwṣilen. Iwsilen, teqqnen s tjerriḍt n tuqqna (s tezdit) ɣer wawal nniḍen (yura-AS, ɣur-SENT, adlis-IM...)\n\n**Imqimen udmawanen ilelliyen:**\n\n1.sf: nekk\n\n2. sf.m: kečč\n\n2. sf.m: netta\n\n3. sf.nt: nettat\n\n1.gt.m: nekkni\n\n1. gt.nt: nekkenti\n\n2. gt.m: kunwi\n\n2. gt.nt: kunemti\n\n3. gt.m: nitni/nutni\n\n3. gt.nt: nitenti/nutenti\n\n**Imqimen udmawanen iwsilen:**\n\n**Iwsilen n yisem (s yimedyaten):**\n\n- tutlayt-iw, tutlayt-inu\n- tutlayt-ik, tutlayt-nnek, tutlayt-inek\n- tutlayt-im, tutlayt-nnem, tutlayt-inem\n- tutlayt-is, tutlayt-nnes, tutlayt-ines\n- tutlayt-is, tutlayt-nnes, tutlayt-ines\n- tutlayt-nneɣ\n- tutlayt-nteɣ\n- tutlayt-nwen\n- tutlayt-nwent, tutlayt-nkent\n- tutlayt-nsen\n- tutlayt-nsent\n\n**Iwsilen n tenzeɣt (s yimedyaten):**\n\n- nnig-i\n- nnig-k\n- nnig-m\n- nnig-s\n- nnig-s\n- nnig-neɣ\n- nnig-nteɣ\n- nnig-wen\n- nnig-went, nnig-kent\n- nnig-sen\n- nnig-sent\n\n**Iwsilen n umyag (s yimedyaten):**\n\n(wigi, bḍan ɣef sin yiḥricen: usrid, arusrid)\n\n**Iwsilen n umyag usriden:**\n\n- yerfed-iyi (= yerfed nekk)\n- yerfed-ik\n- yerfed-ikem\n- yerfed-it\n- yerfed-itt\n- yerfed-aneɣ, yerfed-aɣ\n- yerfed-anteɣ\n- yerfed-iken\n- yerfed-ikent\n- yerfed-iten\n- yerfed-itent\n\n**Iwsilen n umyag irusriden:**\n\n- yemla-iyi (=yemla i nekk)\n- yemla-ak\n- yemla-am\n- yemla-as\n- yemla-as\n- yemla-aneɣ, yemla-aɣ\n- yemla-anteɣ\n- yemla-awen\n- yemla-awent, yemla-akent\n- yemla-asen\n- yemla-asent\n\n**Iwsilen n usestan/n umattar (s yimedyaten):**\n\n(am yiwsilen n umyag, wigi daɣen, bḍan ɣef sin yiḥricen: usrid, arusrid)\n\n**Iwsilen n usestan usriden:**\n\n- Acu-yi? (=acu lliɣ nekk?)\n- Acu-k?\n- Acu-kem?\n- Acu-t?\n- Acu-tt?\n- Acu-aneɣ, acu-aɣ?\n- Acu-anteɣ?\n- Acu-ken?\n- Acu-kent?\n- Acu-ten?\n- Acu-tent?\n\n**Iwsilen n usestan irusriden:**\n\n- Acu-iyi-t (=acu-t i nekk)?\n- Acu-ak-t?\n- Acu-am-t?\n- Acu-as-t?\n- Acu-as-t?\n- Acu-aneɣ-t, acu-aɣ-t?\n- Acu-anteɣ-t?\n- Acu-awen-t?\n- Acu-awent-t, acu-akent-t?\n- Acu-asen-t?\n- Acu-asent-t?\n\n__ Tamawt__:\n\nΓer yiwsilen n yisem, n tenzeɣt, n umyag, n usestan (n umattar); ad nernu iwṣilen n usnekdan:\n\n- Aql-iyi\n- Aql-ik, aql-ak\n- Aql-ikem, aql-akem\n- Ha-t\n- Ha-tt\n- Aql-aɣ, aql-aneɣ\n- Aql-anteɣ\n- Aql-iken, aql-aken\n- Aql-ikent, aql-akent\n- Ha-ten\n- Ha-tent\n\n\n**Tamsirt sɣur Sadaq Bendali**** Rǧut tamsirt s usilqey ɣef yiwṣilen d tegnatin n usemres-nsen di tefyar, ussan i d-iteddun.*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/imqimen-udmawanen.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2731, "word_count": 388, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "imqimen-udmawanen"}}} {"id": "597d87bec1685387", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/tazela-n-usiwel-a.html", "title": "Tazelɣa n usiwel \"a\"", "original_title": "Tazelɣa n usiwel \"a\"", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-11-21", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:15.652133", "language": "kab", "content": "Tazelɣa n usiwel\n\n\n\n**\"a\"**d yiwen uferdis i nessemras deg usiwel neɣ deg undah. Adeg-is di tefyirt, zdat yisem n win (ayen) i yerza usiwel neɣ iwumi nendeh. Md:*A mass.**A massa.**A taqcict.**A aqcic.*(da, nessusruy: a-y-aqcic)\n\nDeg ususru, mi ara tili tezwar isem yebdan s teɣri, nrennu-as \"y\" n tayayt. Ma di tira, ur yessefk ara ad tbeddel:\n\n*(xas nessusruy \"a-y-uḥric\", nettaru \"a uḥric\")**Uɣal-d zik a uḥric*\n\n*Akit a Imaziɣen*\n\n(xas nessusruy \"a-y-Imaziɣen\", nettaru \"a Imaziɣen\")\n\n**Timawin:**\n\n1. Awal i yeṭṭafaren tazelɣa n usiwel, yettili deg waddad ilelli. Imedyaten:\n\n*A izem, anda telliḍ?**A tameṭṭut, rebbi tarwa-m.**A uzlig anef-iyi.*\n\n*A Masensen (d isem)**A ungif (d iglem/arbib)**A tinnat (d amqim arbadu)**A udem n yiddew (d tanfalit)*\n\n\n**Sadaq Bendali**", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 775, "word_count": 114, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "tazela-n-usiwel-a"}}} {"id": "6438c1821604dbd8", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/tira.html", "title": "Tiɣra", "original_title": "novembre 20, 2020", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-11-20", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:17.036092", "language": "kab", "content": "Tutlayt tamaziɣt tegber 4 teɣra, d ti: a, i, u, e.\n\nNessawal-asent: aɣra (a), iɣri (i), uɣru (u), ilem neɣ tiɣri tilemt (e). Ha-ten-a yimedyaten fell-asent:\n\n**- a: ***amawal, tira, ass, Tamazɣa, agama.*\n\n**- i: ***imensi, timmi, iles, udi, taẓuri, tislit, izi.*\n\n**- u: ***ulmu, asafu, aqerru, ul, bururu, cfu.*\n\n**- e: ***els, err, eg, iger, iɣes, udem, medden.*\n\n*G.M:*\n\nTiɣri \"e\" d tafessast deg ususru armi qrib ur as-nettḥulfu ara belli tella. Urǧin tettili di taggara n wawal. Tezmer ad tbeddel amkan ma tbeddel talɣa n wawal ideg tella, md:\n\n-*kcem, kecmeɣ, yekcem.*\n\nTamsirt tameẓyant sɣur **Sadaq Bendali**\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/tira.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 670, "word_count": 100, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "tira"}}} {"id": "43e65e4ff585cec4", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/tawait-d-tamuli.html", "title": "Tawaɣit (d tamuɣli)", "original_title": "Tawaɣit (d tamuɣli)", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-11-20", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:18.395077", "language": "kab", "content": "**Tafranziɣt d Tmaεrabt!**\n\nMi ara tselleḍ i yiselmaden n Tmaziɣt di youtube neɣ deg yiger amiḍan s umata. Ladɣa ma \"begsen-d\" ɣer usenfali d usnerni n tutlayt. Din din ad k-id-yas uḥulfu n usirem, ad tebdu ad k-tkeccem tumert. Ad as-tiniḍ meqqar, a-tt-a tekker-d tsuta ara ibedden ɣef tutlayt-nneɣ, ad tt-tessiɣ di yal taɣult n tmussni.\n\nAhat ayɣer ala, ad tecbu tutlayin nniḍen, ad tuɣal am nitenti! Iban kan nesra: ad nettwali ilmeẓyen d telmeẓyin-nneɣ \"at tmussni\" yeɣran di tesdawit ssnen ad ssmersen allalen itraren, ad qedcen ad ḥerzen agerruj i aɣ-d-ǧǧan yimezwura.\n\nAgerruj-a d tutlayt; ma ulac-itt, ulac-aneɣ; ad yenger yidles, ad ternu tɣerma. Icenga, mačči yiwen, zgan gezzmen-aɣ ifadden akken ad rnun ad glun s tmagit d wayen i aɣ-d-yeqqimen d iseɣ d wakal.\n\n**UGUR,** tikwal mi ara tefkeḍ mliḥ tameẓẓuɣt i \"tmeslayt\" n at youtube-agi d tbidyutin i d-yettusenkaden \"ZEƐMA\" i usmatu n uselmed n Tmaziɣt, ad ak-teṭṭef tergagit ma telliḍ seg wid yeṭṭfen di tnaṣlit. Ahat, yezmer ad ak-yeɣli usirem i d-ilulen tineggura-a.\n\nAmek ala, mi ara d-ibedden uselmad neɣ amaru zdat wallen-ik, la ak-d-yettmeslay deg utilibizyun neɣ di tbidyut; ad ihedder (tikwal) am wakken di lqehwa n taddart neɣ (ma d tameṭṭut) di tḥanut n yiselsa n yigerdan! D **TAWAΓIT!**\n\nGer tefyirt d tayeḍ, ad tesleḍ: ** normalement, aprés, puisque, jamais, ça va, bien, allez, oui, non, en principe, obligé, il faut..**. Ma tedda akka, ugadeɣ ad tuɣal tutlayt-nneɣ d TAKRIYULT n Tmazɣa.\n\nMa d wiyaḍ, acḥal ḥemmlen ad leqqmen i tefyar s wawalen yecban: * lukan, mbeεd, lmuhim, ṣṣut, lweḥda, ttlata, ssebt, lḥedd..*.!! Ad as-niniɣ: yak tella ddajǧa! Iwumi tayeḍ?! D tawaɣit!\n\n*Sadaq Bendali*\n\n**https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/tawait-d-tamuli.html**\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1734, "word_count": 271, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "tawait-d-tamuli"}}} {"id": "44edc103ec9ec7dc", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/acennay-lhusin-kan.html", "title": "Tadiwennit d ucennay Lḥusin Kan", "original_title": "Tadiwennit d ucennay Lḥusin Kan", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-11-20", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:19.745539", "language": "kab", "content": "**Isem-iw n tidet d Lḥusin Ɛacur, ma d Lhusin kan, d isem ɣ n unaẓur, anamek-is Lhusin awḥid. Taddart-iw d tin i wumi ṣsawalen Iεellalen n Bumehni. di tɣiwant n Ɛin Zawiya deg wasun n Draε Lmizan. Maca lasel-iw, d amεatqi. Xedmeɣ di Algerie poste.**## Lunis Ayt Mangellat, lemmer ulac-it,\n\nAnwa i d Lḥusin kan ? Acu i d anamek n yisem-ik?\n\n## Lunis Ayt Mangellat, lemmer ulac-it,\n\nahat ur cennuɣ ara nekkini.\n\nAnwa i d Lḥusin kan ? Acu i d anamek n yisem-ik? **Melmi tebdiḍ ccna? **\n\nSegmi meẓẓiyeɣ ḥemmleɣ ad cnuɣ, ahat asmi sεiɣ 12/ 13 yiseggasen i bdiɣ cennuɣ s snitra i xedmeɣ s ufus-iw, akken akk i xeddmen yigerdan ɣ tallit-nni. Lliɣ daɣen ttɣimaɣ d wid meqqren i icennun, lemdeɣ-d ugar ɣur-sen urar s tgitart .\n\n**Acḥal n yiḍebsiyen i d-tessuffɣeḍ?**\n\nAr tura ala yiwen i d-yeffɣen di 2017-2018. Aţas i bɣiɣ ad ten-id-ssuffɣeɣ, maca ur aɣ-tettunefk ara tegnit, tettwaḥras teswiεt mliḥ. Rnu, nekk d yiwen umdan yettsetḥin aṭas, ttuɣaleɣ di ṭṭef, d imeddukal-iw n facebook i ibedden ɣur-i, ḥersen-iyi akken ad d-ssuffɣeɣ aḍebsi-a. Nnan-iyi-d ilaq ayen tcennuḍ ad as-slen wiyad, ur tjemmeε ara kan i yiman-ik. Ilaq ad as-slen medden.\n\n**Anwa i ak-iεawnen deg umecwar-inek n ccna? .**\n\nIsefra d uẓawan d ayla-w, d nekk i ten-ixeddmen. Ma d. aεiwen siwa imeddukal-iw n facebook i ibedden ɣer tama-w s tmerniwt n wafud d usebɣes-inu.\n\n**Anta tizlit ger tezlatin-ik i εzizen fell-ak aṭas, tettmaleḍ ɣur-s?**\n\nD ayen i iweεren akken ad tferneḍ tizlit ɣef tayeḍ, ffɣent-d akk seg wul, yal yiwet tesεa azal-is. Imi d ayen ttḥulfuɣ d wayen i iyi-iqerḥen i d-qqareɣ. Maca zemreɣ ad d-ddmeɣ yiwet, d \"*I zik anida telliḍ?\".*\n\n**Acu n yisental iɣef tcennuḍ ? **\n\nIsental akk i icudden ɣer tudert cennuɣ fell-asen, ur sεiɣ ara afran. Werǧin xemmeɣ ad aruɣ tizlit ɣef kra, ayen d-yusan deg uqerru -iw, ad t-aruɣ. Weḥḥed-sen kan i d-ttasen yisefra.\n\n**Anwa acennay tḥemmled ad as-tesleḍ aṭas ?.**\n\nIcennayen akk n Teqbaylit, selleɣ-asen; iqdimen, imaynuten, meẓẓiy neɣ meqqer. maca win uɣur icudd wul-iw d Lunis Ayt Mangellat, Cukkeɣ limmer ulac-it netta, ur cennuɣ ara nekkini. Yis-s i bdiɣ, yis-s ara kemmleɣ, acku Lunis d yiwet n tgejdit meqqren n ccna-nneɣ. Imeslayen-is d timsirin, ttrebbin tisutwin.\n\n**Acu d uguren i d-tettmagareḍ deg ubrid-agi n ccna?**\n\nTudert mebla uguren ur teswi acemma, rnu ulac amdan'ur nesεi uguren.D uguren i aɣ-yeǧǧan, ad d-nessuffeɣ ayen i aɣ-iqerḥen d isefra. Nekk, ugur-iw d leḥya i ttsetḥiɣ aṭas.\n\n**Ahat tessewjadeḍ kra n usenfar akka ɣer sdat ?**\n\nS tidet aql-i akka tura deg usekles n uḍebsi wis sin, ara d-yeffɣen ur yettεeṭṭil ara ma yebɣa Rebbi. Deg-s 9 n tezlatin, wwiɣ-d ddeqs n yisental . Akken walaɣ ad yili xir n umezwaru-nni. Ṣsarameɣ ad yili di lebɣi n wid ara as-yeslen.\n\n**Acu i d asirem-inek? **\n\nTudert mebla asirem ur teswi acemma, Asirem-iw ihi, di teswiεt ideg nella, ssarameɣ ad iruḥ fell-aneɣ unfafad (abeεεuc) , i d-yeɣlin ɣef umaḍal, ad yenger. Ssarameɣ tamurt, ad taf iman-is, tutlayt-nneɣ tamaziɣt ad taɣ amkan-is. Maɣef wayen yerzan tazuri, nessaram ad yili ciṭ n ubeddel; acennay, ad yaf iman-is acku tallit ideg nella tewεer mliḥ.\n\n**Acu ara d-tiniḍ ɣef ublug-nneɣ i iqedcen ɣef yedles d tutlayt ?**\n\nTanemmirt-nwen ɣef wayen txeddmem almend n yedles d usnerni-ines. A wi yufan ad ilin aṭas aţas n wid ara d-yefken afus n tallelt akken ad nerfed tutlayt-nneɣ. Ma ulac-aɣ, ur tettili. Ma ur telli, ula d nekkni ur nettili. Akken i as-yenna Lunis :\n\n*Win i kem-iḥemmlen*\n\n* Fell-am isebbel rruḥ-is*\n\n* Iεebbed-ikem*\n\n* Yis-sem yesbedd lqedd-is.*\n\n**Awal-ik n taggara? **\n\nAwal-iw n taggara, tanemmirt meqqren imi iyi-terram azal, tesferḥem-iyi-d aṭas. Ssarameɣ teɣzi n leεmer i ublug **tutlayt-inu.**\n\n**Tadiwennit, texdem-itt F. Cebbiri.**\n\n__G.M:__\n\n*Ma tebɣam ad teslem i tuɣac Lhocine Kan, kecmet ɣer youtube*.\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/acennay-lhusin-kan.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 3837, "word_count": 627, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "acennay-lhusin-kan"}}} {"id": "723e9c1f58abcd2d", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/tiri-tamezwarut-n-yisem.html", "title": "Tiɣri tamezwarut n yisem", "original_title": "Tiɣri tamezwarut n yisem", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-11-19", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:21.197945", "language": "kab", "content": "Deg usenfel n yisem seg wasuf ɣer usget, yettili ubeddel di teɣri tamezwarut. Ay-a yerza amalay akken yerza unti. S umata, tiɣri tamezwarut yettilin d \"a, i, u\" deg usget, tettɣimi akken tella neɣ tettuɣal d \"i\" ma tuɣ-itt d \"a, u\" deg wasuf. Talɣiwin d ti: a/i, i/i, a/a, u/u. Ha-ten-a kra n yimedyaten:\n\n**a/i: ****Amalay:** *asaru/isura, aḍebsi/iḍebsiyen. ***Unti:** *tasarut/tisura, taḍebsit/tiḍebsiyin.***i/i**: **Amalay:** *ilef/ilfan, iɣzer/iɣezran ***Unti:** *tileft/tilfatin, tiɣzert/tiɣezratin***a/a: ****Amalay**: *addad/addaden, ayyur/ayyuren ***Unti: ***tarda/tardiwin, tazzla/tazzliwin***u/u:****Amalay:** *ul/ulawen, ugur/uguren***Unti:** *turet/turin, tuɣmest/tuɣmas***Tamawt:**\n\nKra n yismawen ffɣen i ulugen, ur t-ttḍafaren ara; daymi nettaf kra n talɣiwin d timaẓlayin, akka:\n\n- a/u: ass/ussan, tallest/tullas\n- i/a: icc/acciwen, ticcert/tuccar\n- i/u: iḍ/uḍan\n\n\n*Sadaq Bendali*", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 896, "word_count": 108, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "tiri-tamezwarut-n-yisem"}}} {"id": "c2d9738dab90a5c4", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/tamnadt-tamaziwalt-n-watlas-ablidi.html", "title": "Tamnaḍt tamaziɣwalt n Waṭlas Ablidi", "original_title": "Tamnaḍt tamaziɣwalt n Waṭlas Ablidi", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-11-19", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:22.565514", "language": "kab", "content": "Tamnaḍt n Waṭlas Ablidi d nettat ay d tamnaḍt tamaziɣwalt ay d-iqerben akk ɣer Lezzayer Tamaneɣt, ula ma, amur ameqqran seg yimaziɣwalen n temdint n Lezzayer tizert-nsen (origine) seg Tmurt n Leqbayel. Tantala n Waṭlas Ablidi ttinin-as yimsiwlen-nnes \"tacelḥit\", \"taqbaylit\" neɣ \"haqbaylit\" (imi ɣer kra seg-sen, [t] azenzaɣ deg tazwara n wawal yettwanṭaq d [h] ula ma tarat-a [phénomène] tettwassen ugar ɣer deg tentala tacenwit yettusawalen deg temnaḍt n Ḍḍahra).\n\nTantala n Waṭlas Ablidi d yiwet seg tentaliwin timaziɣin iqerben akk ɣer tantala taqbaylit yernu zemren ad tt-gzun Yiqbayliyen war ugur. Tantala-a teqreb ugar ɣer tmeslayt (parler) n utaram [ouest] n Tmurt n Leqbayel (Tadmayt, Draε Lmizan, Tizi Ɣennif, Ayt Ɛemṛan, Yesser) imi snat-a n tsenfal [variantes] cerkent aṭas n umawal d waṭas n ṣṣifat tsebgan [caractéristiques] tisenmeslanin.\n\nIqbayliyen n Bumerdas, mi ara slen i yimaziɣwalen iblidiyen ssawalen s tcelḥit, ttinin-d dakken wi ssawalen am yimɣaren n temnaḍt n Bumerdas. Deg tidet, deg tneyyirt (continuum) n tentaliwin timaziɣin n Tefriqt n Ugafa, tacelḥit n Waṭlas Ablidi d \"tileggit\" (pont) gar tantala taqbaylit d tentala tacenwit n yidraren n Ḍḍahra (Tipaza, Ɛin Ddefla, Cclef). Ɣef waya ara tt-naf teqreb ɣer Teqbaylit am wakken ay teqreb ɣer tantala n Ḍḍahra.\n\nDrusit yinadiyen isdawanen ɣef tantala-a, d acu kan,, deg yiseggasen-a ineggura, Mass Samir El Arifi yelha-d s ulqaḍ n kra n wayen yeqqnen ɣer tantala-a, ama d amawal, ama d asagem (corpus), ama d ismawen imaziɣen n yideggen n temnaḍt-nni yernu yessuffeɣ-d amawal n tentala-a deg 2016. Wa d yiwen seg yiklasen ay d-iga n yiwen n umɣar yessawalen s tentala n Waṭlas Ablidi:\n\nhttps://www.youtube.com/watch?v=_Y3JNvTVf_0\n\nWa d asebter n Facebook n tentala n Waṭlas Ablidi:\n\nhttps://www.facebook.com/amazighs.atlas.blideen/\n\n*Ɛumar Mufuq*\n\n**tutlayt-inu**\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1846, "word_count": 277, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "tamnadt-tamaziwalt-n-watlas-ablidi"}}} {"id": "aed02ef0444c3d4e", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/ad-naru-i-d-ne-id-melmi.html", "title": "Ad naru \"i d\" neɣ \"id\": melmi?", "original_title": "Ad naru \"i d\" neɣ \"id\": melmi?", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-11-17", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:23.888889", "language": "kab", "content": "**Melmi i nettaru \"i d-\" (amqim amassaɣ + tazelɣa n tnila \"-d\")?****Melmi i nettaru \"-id\" (tazelɣa n tnila \"id\" kan)?**\n\n- Amdan ma ihedder, yessemras deg uqerru-is taseddast neɣ tasnalɣa, imi yessen tameslayt, xas ur yeɣri ara Tamaziɣt, ur tt-yettaru ara. Tafyirt d tagrumma n wawalen yezdin, myeḍfaren akken ad d-fken kra n unamek. Yal aferdis n tefyirt, ila anamek-is i yerzan kra n tekti.\n\n- Yella yiwen ugul di tirawalt, nezga nettaf-it, nettemlili-t-id. D acu-t? Agul-a, d yir tira di tenfalit igebren tazelɣa n tnila; ladɣa ma yella umqim amassaɣ \"i\" deg-s. Aṭas n medden i ur as-nettḥulfu ara xas sεan awsir igerrzen di tutlayt: d iselmaden, d inelmaden isdawanen, imura... Amek ttarun? Ttarun \"id\", ssenṭaḍen-t d tzelɣa n tnila, ttɣillin d yiwen uferdis. Di tilawt, taɣawsa, d ayen isehlen maaḍi. Ha-tt-a, ad tt-id-ssegziɣ di snat tneqqiḍin deg wadda:\n\n** 1. Tazelɣa n tnila, tettili d \"id\"** mi ara tili kan teḍfer awsil n umyag usrid (deffir-s). Md: Awi-as-t-id, ɣer da . Ad as-t-id-tawiḍ, ɣer da. (amqim awsil usrid d \"t\")\n\n** 2. Amqim amassaɣ \"i\",** yettaru iman-is kan, tazelɣa n tnila \"-d\" (mačči \"id\"), tezmer ad d-tas deffir-s. ad t-id-teḍfer, war ma yenṭeḍ ɣur-s. Ad nẓer imedyaten-a, ad negzu ugar:\n\n-\n*Adlis, yuɣ-it-id*(da, ulac amqim amassaɣ, tazelɣa n tnila d \"-id\" acku teḍfer awsil usrid, ulac ugur) -\n*D adlis i d-yuɣ*(da, yella umassaɣ \"i\" + tazelɣa n tnila d \"-d\", mačči \"-id\", daymi ferqen di tira, ur nṭiḍen ara)\n\n**Tamawt 1: **da, deg unamek, amqim amassaɣ \"i\", azal-is d \"que\" n Tefransist.\n\n*D netta i d-yuɣen adlis.*(kifkif, amassaɣ + tazelɣa n tnila \"-d\", ferqen di tira)\n\n**Tamawt 2:** da, deg unamek, amqim amassaɣ \"i\", azal-is, d \"qui\" n Tefransist.\n\n**Tamawt 3:**\n\nAmqim amassaɣ \"i\", nezmer ad t-naru s talɣa nniḍen, d \"ay\". I = AY.\n\n*D adlis I d-yuɣ*= D adlis AY d-yuɣ.\n\n**Annay:**\n\nAyen i d-nenna ɣef tzelɣa n tnila \"-d, -id\", yerza tazelɣa n tnila \"-n, in\".\n\n__Ameskar:__*Sadaq BENDALI*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1928, "word_count": 324, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "ad-naru-i-d-ne-id-melmi"}}} {"id": "6247fc3d4ce0497f", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/11/adeg-n-tzela-n-tnila-di-tefyirt.html", "title": "Adeg n tzelɣa n tnila di tefyirt", "original_title": "Adeg n tzelɣa n tnila di tefyirt", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-11-17", "archive_month": "novembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:25.253434", "language": "kab", "content": "**1. Zdat umyag:**\n\n- Anaḍ ussid (+ur):\n*ur d-ttas ara azekka.* - Izri (+ur):\n*ur d-usint ara iḍelli.* - Urmir (+ad):\n*ad d-taseḍ sellazekka.* - Urmir ussid (+la):\n*la d-yekkat ugeffur.* - Amaɣun (+i):\n*d nitenti i d-yusan.*\n\n**2. Deffir umyag:**\n\n- Anaḍ:\n*as-d azekka.* - Anaḍ ussid:\n*ttas-d zik.* - Izri:\n*usant-d iḍelli.* - Urmir:\n*ssiweḍ setti-k, tuɣaleḍ-d.* - Urmir ussid:\n*tettaseḍ-d zik.*\n\n\n**Sadaq Bendali***https://sadbendali.blogspotadeg-n-.com/2020/11/tzela-n-tnila-di-tefyirt.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 494, "word_count": 66, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "11", "slug": "adeg-n-tzela-n-tnila-di-tefyirt"}}} {"id": "bc7474ad9c9895f1", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tazela-n-yimal-ad.html", "title": "Tazelɣa n yimal \"ad\"", "original_title": "Tazelɣa n yimal \"ad\"", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-12-31", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:26.313925", "language": "kab", "content": "**D acu i d tazelɣa n yimal?**\n\n**\"ad\"**, d yiwen uferdis i ilan tawuri di tseddast akked tesnamka. Di tefyirt, nettaf-itt zdat umyag yeftin ɣer wurmir neɣ ɣer wurmir ussid. D nettat i as-yettmudun anamek n wakud n yimal . Imal, yerza ayen i d-iteddun: azekka, sellazekka, wabel... Imedyaten:\n\n__Tafyirt 1:__\n\n*Ad ruḥeɣ ɣer Tmenɣast, di tefsut-a.*\n\n* (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)*\n\n__Acu tegber tefyirt-a?__\n\n1. tazelɣa n yimal *ad*\n\n2. amyag ** ruḥeɣ, ** yefti ɣer wurmir\n\n3. tanzeɣt *ɣer *\n\n4. isem ** tmenɣast**, d asemmad anezɣan n wadeg\n\n5. tanzeɣt *di*\n\n6. isem ** tefsut**, d asemmad anezɣan n wakud\n\n7. iglem/arbib ameskan n tama *a*\n\n__Tafyirt 2:__\n\n*Ad ttruḥuɣ ɣer yilel deg unebdu-a.*\n\n*(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)*\n\n1. tazelɣa n yimal *ad*\n\n2. amyag ** ttruḥuɣ, ** yefti ɣer wurmir ussid\n\n3. tanzeɣt *ɣer *\n\n4. isem ** yilel**, d asemmad anezɣan n wadeg\n\n5. tanzeɣt *deg*\n\n6. isem ** unebdu**, d asemmad anezɣan n wadeg\n\n7. iglem/arbib ameskan n tama *a*\n\n__Tamawt:__\n\nTikwal, tazelɣa n yimal ** ad**, temmal asfillet. Di tegnatin i deg yettili usfillet-a, yettusemras yisem n ugellid ameqqran, Rebbi d Ncallah. Imedyaten:\n\n1. **Ad **ak-**yefk **__Rebbi __ayen ira wul-ik\n\nneɣ **Ad **ak-**yettunefk **wayen ira wul-ik, __Ncallah.__\n\n2. **Ad** yeg __Rebbi__ ad tafeḍ amahil.\n\nneɣ **Ad** tafeḍ amahil, __Ncallah__.\n\n**Ara, tazelɣa n yimal:**\n\n**\"ara\"**, nettaf-itt zdat umyag yeftin ɣer wurmir d wurmir ussid am \"\n\n**ad\"**, maca tettili daɣen zdat yimuɣan-nsen. Imedyaten:\n\n*Azekka,*(zdat umyag yeftin ɣer wurmir)\n\n**tmeɣra**__ara tili__**, azekka. (zdat talɣa umaɣun n wurmir)**\n\n__ara yilin__**tmeɣriwin (zdat umyag yeftin ɣer wurmur ussid)**\n\n__ttilint__**(zdat talɣa n umaɣun n wurmir ussid)**\n\n__ara yettilin____Tamawt:__\n\nTazelɣa n yimal \"ara\", tseεεu tawuri n umqim amassaɣ** i **neɣ **ay daymi amqim-a amassaɣ ur yettili ara zdat umyag yerza imal deg unamek. Ẓer imedyaten-a:**\n\n*1. a. D nettat i yuran - D isefra i tura. IZRI*\n\n* b. D nettat i yettarun - D isefra i tettaru. TANUMI*\n\n*2. a. D nettat ara yarun. D isefra ara taru. IMAL*\n\n* b. D nettat ara yettarun. D isefra ara tettaru. IMAL*\n\n**Awer, tazelɣa n usfillet ibaw:**\n\n**Awer**, d awal uddis, igebren sin snat tzelɣiwin: ** ad** +\n\n**. Neqqar-as tazelɣa n usfillet ibaw acku deg unamek, tezdi imal (asfillet) d tibawt. Tazelɣa n usfillet ibaw awer, tettili zdat umyag yeftin ɣer wurmir. Imedyaten:**\n\n*wer (ur)**1. Awer tellaẓeḍ.* Anamek n tefyirt, awer teqqimeḍ i laẓ (d asfillet i tawant)\n\n*2. Awer d-iḍill fell-awen wass amellal.* Anamek n tefyirt, awer tferḥem, awer tafem talwit (d yir asfillet, d asfillet n diri).\n\n*Sadaq Bendali*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tazela-n-yimal-ad.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2683, "word_count": 428, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "tazela-n-yimal-ad"}}} {"id": "9ac7ce54ea161364", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/fadma-n-sumer-tagrawliwt.html", "title": "Faḍma n Sumer, tagrawliwt", "original_title": "Faḍma n Sumer, tagrawliwt", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-12-29", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:27.655799", "language": "kab", "content": "**Lla Faḍma n Sumer d tameṭṭut taqbaylit i d-yeǧǧan isem-is deg umezruy s yibeddi-ines mgal amnekcam afransis. Tlul deg useggas 1830 di taddart n Werǧa, lεerc n At bu Yusef. Temmut deg useggas 1863 deg usekraf (lḥebs) . Taddart n Werǧa, tezga-d deg ubrid yettawin ɣer Useqqif n Ṭṭmana ɣer Tizi n Trurda, deg wul n Ǧerǧer. Isem n Sumer i d-tewwi Fadma, d isem n taddart-nniḍen ur nebεid ara ɣef taddart n Werǧa ideg tedder lla Faḍma.**\n\n## Anida i d-tekker Faḍma?\n\nTekker-d Faḍma deg yiwet n twacult n yimrabḍen, nettat d uletma-s d ukkuẓ n wayetma-s. Baba-s d Muḥend Ameẓyan n At Sidi Ḥmed. Yeɣra leqran, d aεeyyal n ṭṭariqa rreḥmaniya, i d-yesker Sidi Ɛebd Rreḥman bu sin yiẓekwan deg useggas 1716. Asmi tewweḍ lla Faḍma ssa (7) yiseggasen, tawacult -is, teǧǧa Werǧa, truḥ ɣer Sumer anida yuɣal baba-s d Ccix n taddart. Lla Faḍma, xas tetturebba-d am teḥdayin n tallit-nni, s wansayen d ttrebga n Leqbayel n zik, tewwi-d tikli- nniḍen yemgaraden ɣef tin n tezyiwin-is. Ur tettaɣ ara awal i yimawlan-is, d tamnafeqt, d ayen yeǧǧan tilawin qqarent-as ** Lalla Faḍma, **teǧǧa\n\n*ansayen-nneɣ.*D annect-a i yerran tawacult-is ad tt-tḥerr deg uxxam, ur tetteffeɣ ara.\n\n\nAsmi tewweḍ 16 n yiseggasen, yenna-as baba-s : Aqli-kem d tameṭṭut, ilaq ad terreḍ axxam. Terra-as: ur lliɣ si tid yettarran axxam, sεiɣ kra n temsal meqqren, d tid-nni kan ara ḍefreɣ. Baba-s yuggad ɣef yelli-s, acku medden qqaren-as ur tesfi ara. Yefka-tt tezweǧ d Yeḥya n At Buxulaf ɣer taddart n Ɛesker di lεerc n At Yetturaɣ. Maca Lla Faḍma akken tewweḍ s axxam-is, terra iman-is tuḍen, d aya i tt-yeǧǧan ad d-tuɣal s axxam-nsen... Di 1849 Faḍma tesdukkel amennuɣ d Si Muḥemmed Lhacimi di Dehra deg umalu n Lezzayer tamaneɣt...\n\n### Amennuɣ n Faḍma n Sumer d tmettant-is\n\nSyin akkin, tekker tnekra n Bubeɣla s yisem n tidet, terna Faḍma ɣur-s, tuɣal d aɣella n yiserdasen. Ass n 7 di yebrir 1854, iserdasen n lqebḍan Wulf, zeḍmen-d ɣef udrar. Faḍma yesdukklen iɣallen d ugraw n Bubeɣla, temmuger-iten deg wasif n userdun deg Yiεeẓẓugen. Γas akken Irumyen ugaren-ten di leslaḥ d yiserdasen. Maca uɣalen ɣer deffir sdat n tyitwin n yiserdasen n Faḍma n Sumer. Faḍma n Sumer, aţas n n yijiniralen i tesseɣli di ddeqs n yimennuɣen. Akken kan tezmer-asen i yicenga, teɣleb-iten, almi d asmi tt-zenzen . Yeɣli-d fell-as ujiniral Yusef, tameddit n wass di taddart n Texliǧt, yeṭṭef-itt nettat d tid yellan yid-s akked gma-s Ṭaher, rran-ten ɣer lḥebs. Teqqim Lla Faḍma 7 n yiseggasen di lḥebs armi d asmi temmut.Segmi tettwaṭṭef Lla Faḍma, Fransa tessaweḍ terẓa tanekra n Yiqbayliyen ɣef tlelli, terẓa adrar n nnif, tressa deg umkan-is tadbelt-ines deg Tmurt n Leqbayel. Ugar n lqern deffir tmettant-is, ass n 3 di yulyu 1995, wwin-d iɣsan n Lla Faḍma n Sumer, neḍlen-ten di uẓekka di tjebbant n Lεalya, anida meḍlen imeɣrasen n tegrawla.*Aḍris-a, urant-t tnelmadin useggas wis 3 deg uɣerbaz alemmas di Mεatqa :**Gendud Ikram**Muxţari Huda**Siɣilani Anayis**I tutlayt-inu*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/fadma-n-sumer-tagrawliwt.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 3007, "word_count": 492, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "fadma-n-sumer-tagrawliwt"}}} {"id": "ee68b8352b516ec5", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tadiwennit-d-hasiba-xerbuc-taselmadt-n.html", "title": "Tadiwennit d Ḥasiba Xerbuc, taselmadt n Tmaziɣt di Hibey", "original_title": "Tadiwennit d Ḥasiba Xerbuc, taselmadt n Tmaziɣt di Hibey", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-12-27", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:29.091446", "language": "kab", "content": "**Aselmed n Tmaziɣt di tesdawit tacinwat, d tilawt.**\n\nMassa Xerbuc d Tanelmadt deg uswir n doctorat. D tamnadit deg taɣult n tesnalmudt n Tmaziɣt deg unarem n unadi LAILEMM n tesdawit n Bgayet. Tewwi-d agerdas n Bak deg useggas n 2008. Teɣra deg tesdawit n Ɛebraḥman Mira i d-yezgan deg temnaḍt n Bgayet anda i tettkemmil tazrawt n uduktura ass-a.\n\nM. Ḥasiba Xerbuc, d tin i iḥemmlen ad d-tadder tutlayt tamaziɣt yal tikkelt ideg ara as-tettunefk tegnit. Tefka isaragen deg azal n 8 n temliliyin tussnanin gar tid yellan d tiɣelnawin akked tid yellan d tigreɣlanin. Tura 5 n yimagraden ussnanen. 3 ffɣen-d deg tesɣunin tussnanin tizzayriyin. 2 tessufeɣ-iten-id deg tesɣunin tussnanin tiberraniyin.\n\n\n*Deg wussan yezrin, newwi-d awal d Tlelli Bellal, tamdakkelt-is deg uselmed n Tmaziɣt di tesdawit n Hibey - Cinwa; assa d nettat i d-yerran ɣef yisteqsiyen n S.Bendali di tdiwennit-a taɣezzfant timgerrezt.*D acu d amahil-im?\n\nD aselmed d unadi ussnan ɣef wayen akk yerzan tutlayt akked taɣult n tesnalmudt n Tmaziɣt.\n\nMmeslay-aɣ-d cwiṭ ɣef tesdawit tacinwat ideg tesselmaded Tamaziɣt.\n\nTasdawit ideg sselmadeɣ tezga-d deg temnaḍt n Shijiazhuang. D yiwet gar tesdawiyin i yettwassnen s waṭas deg tmurt n Cinwa. Teldi tiwwura-ines i yinelmaden deg useggas n 1998. Tettwassen s uselmed n tutlayin tiberraniyin. 75 n tutlayin i yettuselmaden deg-s. 10 n tutlayin d tmezzugin (langues de spécialités) ma d 65 n tutlayin-nniḍen d ilmuden s tnefrunin (langues options) gar-asent ad d-bedreɣ Tamaziɣt.\n\nMelmi tebdiḍ aselmed akked tesdawit n Hibey?\n\nBdiɣ aselmed deg tesdawit n Hibey akken kan i yedba useggas asdawan 2020/2021 deg wayyur n ctember.\n\nIni-aneɣ-d amek tebdiḍ deg-s.\n\nAss amezwaru, xedmeɣ-asen i yinelmaden aktazal amnadan d iluɣma kan (évaluation diagnostique) akken ad ẓreɣ anda yewweḍ uswir-nsen akked tzemmar-nsen (ayen i ssnen d wayen ideg xussen). Syin akkin, bdiɣ timsirin.\n\nMelmi yebda uselmed n Tmaziɣt di tesdawit-a?\n\nAselmed n Tmaziɣt yebda deg tesdawit n Hibey deg useggas n 2018.\n\nD acu n yiswiren i tesselmadeḍ?\n\nSelmadeɣ sin yiswiren; Aseggas wis sin (L2) akked useggas wis krad (L3).\n\nAcḥal n waggayen i tesεiḍ d umḍan n yinelmaden i yellan di yal yiwen?\n\nƔur-i sin yigrawen: L2 akked L3. Yal yiwen yegber 53 yinelmaden.\n\nAcḥal n yisragen (swayeε) i txeddmeḍ yid-sen deg wass?\n\n4 wussan xeddmeɣ 5 yisragen, yiwen wass sɛiɣ 4 yisragen. Ihi sεiɣ 22 yisragen i yimalas.\n\nTallit n yikayaden, tewweḍ-d, amek i asen-ssewjaden yinelmaden deg unnar?\n\nAkayad n Tmaziɣt d win ara d-yilin ass n 28 Dujember 2020. Inelmaden, kukran cwiṭ acku ur ẓrin ara amek ara d-ilin yisteqsiyen. Yerna uɛad ssinen tarrayt-iw.\n\nƔef waya, xedmeɣ-asen timsirin n usmekti akked yiluɣma. Skefleɣ-asen-d akk ayen i ɣran segmi i bdan lemmden Tamaziɣt iwakken ad d-mmektin ayen i ttun, rniɣ leqḍeɣ-d akk cwiṭ cwiṭ deg wayen i ɣran ɣur-i.\n\nInelmaden, yeɛjeb-asen lḥal s waṭas imi i asen-xedmeɣ timsirin n usmekti, xedmen akk iluɣma i asen-fkiɣ akken daɣen i d-ttaken isteqsiyen yal tikkelt. Seknen-iyi-d dakken bɣan ad xedmen akken iwata deg ukayad.\n\nSsegzi-d i yimeɣriyen amek i tḍerru tegzemt n uselmed? Kemm, deg Uqbu di Tmurt n Leqbayel, inelmaden-im di temdint n Hibey di Cinwa!\n\nƔas akken sselmadeɣ ɣef umeccaq maca tamsirt tettili-d amzun deg yiwet n tneɣrit i nella. Inelmaden ttwalin-iyi-d, nekk daɣen ttwaliɣ-ten. Ihi, assaɣ gar-aneɣ, yettili-d s wudem usrid. Iwakken ur nesruḥuy ara akud, send ad tebdu temsirt s 5 tedqiqin, ttheyyiɣ-d allal s wacu ara xedmeɣ: ad d-ldiɣ asnas n Dingtalk s wacu i sselmadeɣ. Ad asen-ceyyɛeɣ izen i yinelmaden, d awal “Azul”, ad iyi-d-rren nutni daɣen s wazul. Syin akkin ad asen-ssiwleɣ s tbidyut, ad d-kecmen akken ma llan ɣer tbidyut-nni. Ad nebdu imaren tamsirt.\n\nAmek i izerri ukayad deg unnar? Amek i d-yettili useɣti-nnes, inelmaden dihin, taselmadt da?\n\nAkken i d-nniɣ yakan akayad ad yili ass n 28 Dujambir, swejdeɣ-d isental n ukayad i yinelmaden-iw. Akayad, ad yezri deg tesdawit n Cinwa akken iwata. Mi ara fakken asɛeddi, tadbelt ad aɣ-d-tazen tiwlafin n tfertin n yinelmaden iwakken ad tent-nesseɣti.\n\nTeṭṭfeḍ kra n yinelmaden i yettheyyin taggara n turagt, acḥal yid-sen? Amek i d-yettili waya?\n\nIhi, ɣur-i 8 n yinelmaden i yessewjaden tizrawin n taggara n turagt (Licence). Leqdic yid-sen, yettili-d ɣef umeccaq s wallal n Wechat. Ass amezwaru, nemlal deg yiwen ugraw i asen-d-snulfaɣ i nutni kan. Fkiɣ-asen tagnit akken yal yiwen ad d-yemmeslay ɣef usentel iɣef yebɣa ad yexdem tazrawt.Wid i ifernen isental iwatan wellheɣ-ten akken ad kemmlen amahil-nsen. Ma d wid walaɣ ur watan ara yisental-nsen, ḍelbeɣ-asen ad ten-beddlen s wiyeḍ. Llan daɣen wid i wumi summreɣ isental. Syin ɣer-s heyyan-d ineqqisen n tazwara (les rapports d’ouverture), yal tikkelt, tceyyiɛen-iyi-d imahilen-nsen nekk imaren tɛawaneɣ-ten ama s yiwellihen ama s useɣti.\n\nD acu unagraw n uselmed i yimerrsen di tesdawit tacinwat? D win n \"LMD\" neɣ d tuddsa nniḍen?\n\nAnagraw-n uselmed di tesdawit n Hebei d win n Licence (4 sgs) akken iyi-d-yenna unemhal n tesdawit; sya ɣer sdat ad d-rnun win d la maitrise.\n\nAmek i d tamuɣli n yinelmaden icinwaten ɣef Lezzayer?\n\nIcinwaten sɛan tamuɣli igerrzen ɣef Tmurt n Lezzayer. Ferḥen s waṭas imi sɛan tiselmadin tizzayriyin.\n\nAhat yella wacu ssnen ɣef Tmurt n Leqbayel d Yimaziɣen s umata!\n\nUr ssinen ara aṭas ɣef Tmurt n Leqbayel, maca bɣan ad tt-issinen u ad issinen idles n Tmazɣa. Ɣef waya, yal tikkelt ggareɣ-asen-d iḍrisen i icudden akka ɣer yidles amaziɣ. Akken daɣen i asen-mmaleɣ kra n wansayen n Tmurt n Leqbayel.\n\nAssa, timura d yigduden, ttemsazzalen di yal taɣult. D acu i d abrid iwatan ad t-naɣ akken ad d-nḥelli kra gar-asen? Ladɣa i tutlayt-nnen d tɣerma-nneɣ.\n\nAbrid iwatan i d-yewwi ad t-neḍfer iwakken ad d-nḥelli kra gar tmura yuẓan ɣer sdat d abrid n tussna. Ilaq ad ilin leqdicat ussnanen igreɣlanen ɣef tutlayt d yidles amaziɣ . Ad ilin fell-as inadiyen ilqayanen. Yewwi-d ad tt-id-neggar yal tikkelt ara d-ilint akka temliliyin tussnanin ladɣa tiberraniyin iwakken ad tt-issinen deg berra. Akken i qqaren at zik: “ffeɣ ɣer berra ad timɣureḍ”. Ihi, ula d tutlayt, ssuffeɣ-itt ɣer berra ad timɣur ad tennerni.\n\nD acu i ilaqen (i tessarameḍ) ad t-xedmen Yimaziɣen?\n\nSarameɣ ur tettun ara belli d Imaziɣen i llan. Dɣa yewwi-d ad ṭṭfen deg tjaddit-nsen. Ad fken azal i tutlayt akked yidles amaziɣ. Ad snernin deg wazal n Tmaziɣt akked Tmazɣa. Ad d-seknen tamurt-nneɣ s wudem igerrzen.\n\nKemm - massa Xerbuc d temdakkelt-im taselmadt massa Bellal, tesnemmir-iken aṭas \"tutlayt-inu\". La awent-teqqar tabɣest timgerrezt.\n\nTanemmirt tameqqrant i “tutlayt-inu”, ssarameɣ-as teɣzi n leɛmer d wafud igerrzen. Aḥuddu aḥunnu fell-awen.\n\nD acu ara d-tiniḍ ɣef ublug-nneɣ ? D acu iwatan akken ad yaẓ ugar ɣer zdat?\n\nAblug-nwen, yelha s waṭas, d win yessawalen tidet, yessawaḍ tussna akked umaynut i yimeɣriyen ladɣa deg wayen yerzan Tamaziɣt akked yidles-is. D aɣbalu ideg yezmer yimeɣri ad d-yagem aṭas n wayen yelhan. D ayen ara t-yesselḥun ɣer sdat.\n\nTadiwennit, yexdem-itt:\n\nSadaq Bendali\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tadiwennit-d-hasiba-xerbuc-taselmadt-n.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 7048, "word_count": 1116, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "tadiwennit-d-hasiba-xerbuc-taselmadt-n"}}} {"id": "8c1e68134ab0dec3", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/asemgired-ger-e-d-a.html", "title": "Asemgired ger \"e\" d \"a\"", "original_title": "Asemgired ger \"e\" d \"a\"", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-12-25", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:30.524984", "language": "kab", "content": "**Aṭas n yimdanen, ur teggen ara amgired ger sin yimesla \"a\" d \"e\". Sin yimesla-a, myeqraben aṭas (deg ususru). Tikwal, ad teḥḥared acu n usekkil ara taruḍ, ma d a neɣ d e! Di tilawt, d ayen isehlen maḍi ma nerra tamawt ɣer wamek yettususruy yal yiwen seg yimesla-a. Ha-t-a wamek:**\n\n**Mi ara tiliḍ tebɣiḍ ad taruḍ awal akken iwata,**\n\n1. Ad taruḍ awal, ad teğğeḍ amkan n usekkil d ilem, md:\n\n-taf.t, azr.r, am.ziɣ, as.ru\n\n2-Tura, ɣer-d awalen war tiɣri:\n\n-taft, azrr, amziɣ, asru.\n\n3-Mi d-teɣriḍ awalen, ẓer ma ibeddel ususru ger\n\nwamek i ten-tessusruyeḍ si zik d tura qbel ad\n\nternuḍ tiɣri ilaqen deg umkan-is.\n\n4-Deg wawalen akk, ibeddel ususru, ihi d \"a\" i\n\nilaqen ad t-taruḍ deg wadeg n tneqqiḍt:\n\n-tafat, azrar, amaziɣ, asaru.\n\n5- Ad d-nernu awalen nniḍen, ad nexdem am\n\ntazwara:\n\n-tam.ṭṭut, ib.dd, am.nzu.\n\n6-Ad d-nɣer yal awal send ad nernu tiɣri iwatan:\n\n- tamṭṭut, ibdd, amnzu.\n\nDa, mi ara d-nɣer, awalen nessenṭaq-iten akken i nuɣ tanumi neqqar-iten, i asen-nsell neɣ i ten-nessen.\n\n**Ihi, di tegnit am ta, d \"e\" ara naru deg wadeg il****em:**\n\n- tam**e**ṭṭut, ib*e*dd, am**e**nzu.\n\n**Kra n wawalen ideg nettaru \"a\":**\n\n*aḍ.r/aḍ ar, tamɣ.rt/tamɣart, amd.n/amdan, am.ru/amaru, ag.dir/agadir.*\n\n**Kra n wawalen ideg nettaru \"e\":**\n\n*nekc.m/nekc em, igid.r/igider, ig.n/igen, im.nsi/imensi, m.dd.n/medden, alɣ.m/alɣem.*\n\n**Sadaq Bendali**\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1347, "word_count": 211, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "asemgired-ger-e-d-a"}}} {"id": "aca1c78f2a45a10c", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tasledt.html", "title": "Tasleḍt (1)", "original_title": "Tasleḍt (1)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-12-24", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:31.883933", "language": "kab", "content": "\n(akken i d-tettili di tesnawit d uɣerbaz alemmas)\n\n**Kra n yimedyaten n tesleḍt:**(akken i d-tettili di tesnawit d uɣerbaz alemmas)\n\n*Tuzen tabrat i nanna-s.**Ad yekcem waruy deg uεerqub n yibawen.**Yettawi-as-tent-id uqcic, tameddit.*\n\n**Tafyirt 1: ***Tuzen tabrat i dadda-s.*\n\n**tuzen:**d amyag yeftin ɣer yizri ilaw d wudem wis 3 n wasuf unti.\n\n**t:**d amatar udmawan, d amigaw (d asentel).\n\n**uzen:**d afeggag, d aseɣru umyig (amyagan)\n\n**tabrat**: d isem asuf unti, deg waddad ilelli, d asemmad usrid.\n\n**i:**d tanzeɣt\n\n**dadda:**d isem asuf amalay, deg waddad amaruz, d asemmad arusrid.\n\n**s:**d amqim awsil, d asemmad n yisem.\n\n\n\n**Tafyirt 2:** *Ad yekcem waruy deg uεerqub n yibawen*.\n\n**ad**: d tazelɣa n yimal (n wurmir).\n\n**yekcem:**d amyag yeftin ɣer wurmir d wudem wis 3 n wasuf amalay.\n\n**ye:**d amatar udmawan, d amigaw (d asentel).\n\n**kcem:**d afeggag , d aseɣru umyig (amyagan).\n\n**waruy:**d isem amalay asuf, deg waddad amaruz, d asemmad imsegzi (asegzay - n umeskar)\n\n**deg:**d tanzeɣt.\n\n**uεerqub:**d isem asuf amalay, deg waddad amaruz, d asemmad s tenzeɣt.\n\n**n:**d tanzeɣt.\n\n**yibawen:**d isem asget amalay, deg waddad amaruz, d asemmad n yisem.\n\n**Tafyirt 3:** *Yettawi-as-tent-id **uqcic, tameddit.*\n\n**yettawi-id:**d amyag yeftin ɣer wurmir ussid ilaw d wudem wis 3 n wasuf umalay.\n\n**ye:**d amatar udmawan, d amigaw (d asentel)\n\n**ttawi:**d afeggag, d aseɣru umyig (amyagan).\n\n**as:**d amqim awṣil n umyag, d asemmad arusrid.\n\n**tent:**d amqim awṣil n umyag, d asemmad usrid.\n\n**id:**d tazelɣa n tnila.\n\n**uqcic:**d isem asuf amalay, deg waddad amaruz, d asemmad imsegzi (asegzay - n umeskar)\n\n**tameddit:**d amernu n wakud.\n\n*Sadaq Bendali*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tasledt.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1726, "word_count": 249, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "tasledt"}}} {"id": "de8b3860fec0f0cd", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/azemmur.html", "title": "Alqaḍ n uzemmur", "original_title": "Alqaḍ n uzemmur", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-12-19", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:33.314855", "language": "kab", "content": "\n*Azemmur, d agerruj i aɣ-d-ǧǧan lejdud-nneɣ, azal-is meqqer deg useddu n tudert-nneɣ n yal ass. *\n\n**Melmi d wamek d-yettili ulqaḍ n uzemmur?**\n\nBeddun medden azemmur di taggara n ḥertadem, ticki yebda yettuɣal d aberkan. Ad ruḥen qbel ad sfeqden azemmur ma yurew, ad fersen tizemrin, ad asent-kksen inijjel neɣ tiεfert ma tezzi-d i tzemmurt.\n\nMi d-yewwed lawan n ulqad, imelqaḍen ttḥirin ad d-jemεen rrezq-nsen, ad beddlen lecɣal. Xas akken yettili εeyyu d leεtab di tallit n uzemmur, yettili daɣen uqesser d unecraḥ, tukksa n lxiq d umerreḥ di tẓegwa d yiεerqab.\n\nMi ara ffɣen yimelqaḍen seg uxxam, yal wa acu yettawi yid-s ; wa d amextaf, wayeḍ d tagelzimt neɣ taqabact...wa d tagella ara ččen dinna, s tuget imesdurat ḥemmlen ad awin seksu, iniɣman, latay neɣ ciṭ n lqahwa. Di teẓgi, ayen tewwiḍ ẓid yerna yettili laẓ ...\n\nMi wwḍen yimelqaḍen ɣer yiger, ad bḍun gar-asen amahil ; win i iceṭren ad yali ɣef tzemmurt, wid meẓẓiyen d wid meqqren ad leqḍen di lqaεa. Ma d win yessnen afras, ad yefres tazemmurt, ad as-yekkes ifurkan ara tt-iḍurren, wid i as-yettekksen lǧehd neɣ wid yerran d asawen ...Lewhi n 12:30 ad d-zzin d agraw ɣer yimekli d-ḥman ɣef tmes i ceεlen. Ma wwin latay ad tessegrin, win yesεan taɣellayt igellu s lqahwa isewway-itt din. Mi fukken učči, ad uɣalen srid ɣer ulqaḍ, ulac asgunfu. Ad kemmlen amahil-nsen s lḥir uqbel ad yader yiṭij.\n\nTameddit telḥeq-d, asemmiḍ yebda-d d lawan n tuɣalin s axxam, win yesεan zzayla ad yuɣal d afessas, ma d win ur nesεi ad iεebbi azemmur ɣef uzagur-is neɣ ɣef tuyat-is. Ad t-yawi srid ɣef lemεinesra, ad t-yesmir ɣer uεric-is, ad yettmuqul deg-s acḥal mazal ad yeččar.\n\nTicki wwḍen yimelqaḍen s axxam, εeyyu d tisfi, tidi .. maca mi d-mmektan lɣella ara d-awin, ad asen-d-tuɣal tezmert, ul-nsen ad yefreḥ.\n\n**Tiwizi d llsas n tudert di tmurt n Leqbayel.**\n\nDi tallit n uzemmur, imesdurar ttemεawanen gar-asen, wa ur yettaǧǧa wayeḍ, tiṭ n wa ɣef wa akken qqaren . Win yesεan aṭas n uzemmur yettawi yid-s tiwizi, amma i ulqaḍ, amma i uzway. Zik, lɣella tella aṭas, imdanen d tamurt ay d ccɣel-nsen . Ulac tawacult i ileqḍen weḥd-s, ttemεawanent gar-asen akken ad kfunt zik.\n\nAss n twizi d tameɣra, bab n wayla ayen akk yesεa ad t-yawi i yiwiziwen, ad ten-iεuzz. Ma yejmeε acedluḥ (lexliε) ad t-id-yeddem, win i izemren i uksum neɣ ayaziḍ ad t-id-yaɣ. Win ur nesεi, ad yawi ayen fessusen fell-as ; seksu s yibawen (leɣmud) neɣ seksu s lḥemmez. Mi ara tili twizi ttilin yicewwiqen, zehhun iman-nsen, ttgen-d lḥir i ulqaḍ. Wigi d kra seg-sen :\n\n*A iwiziwen*\n\n* Rebbi ad aken-iεiwen*\n\n* Kemmlet akka*\n\n* Tirni d asawen*\n\n* A iwiziwen*\n\n* A at uqendur*\n\n* Kemmlet-aɣ tirni*\n\n* Akka ar ṭṭhur*\n\n* A iwiziwen*\n\n* A ay uḥayek*\n\n* Kemmlet -aɣ tirni*\n\n* Akka ar yimidek*\n\n* *\n\n* Ad nelqeḍ azemmur*\n\n* Ad nesser aεemmur*\n\n* Tajmilt i Rebbi*\n\n* I aɣ-igan amur*\n\n* Azerzur urqim*\n\n* Ers-d ad neqqim*\n\n* Taṭuṭaḥt tezweǧ*\n\n* Tameqqrant teqqim*\n\n* *\n\n* A Lbaca Weεli*\n\n* Aqerru n yisɣi*\n\n* Iḥemmel seksu*\n\n* Mi ara as-yernu iɣi*\n\n* A lbaca Weεli*\n\n* A bu yedmaren*\n\n* Iḥemmel seksun*\n\n* Ma llan yibawen.*\n\n**Seg uεeqqa n uzemmur ɣer zzit yeṣfan**\n\nMi ara yawi bab n wayla azemmur-is ɣer lemεinesra, bab n tsirt ad t-iεemmer ɣer yiɣuraf syin ad t-rren ɣer tesnatin, ad smiren aman yeḥman fell-as, ad d-teffeɣ zzit ad d-teεzel ɣef umureǧ d legric. Aṭas n lesnaf n zzit i yellan:- Zzit n uḥeccad i d-yekkan seg useklu n uḥeccad.\n\n- Zzit ur kkin waman (zzit n uɣaref ), telha mliḥ d ddwa.\n\n- Zzit i nessexdam i wučči d tin yesεan aman.\n\nUla d azemmur aṭas n lesnaf i yesεa ; lǧerrazi, acamlal, aḥerri d uzebli. Tazemmurt, nnfeε-is meqqer, ifer-is d ddwa, asɣar-is i lḥamu. Ma d zzit-is tugar-itent akk ; učči, d ddwa, aṭas n twaculin i yeddren yis-s.\n\nIhi, tewwi-d fell-aɣ s tsuta n wass-a, ad nesseḥbiber fell-as, ad tt-nefres, ad tt-nenqec ... ad tt-neḥyu akken i aɣ-teḥya\n\nUrant-t:\n\n*- Lagil Lina*\n\n*- Ureḥmun Lina*\n\n*- Ɛemmam Tiziri*\n\nD tinelmadin n useggas wis 3, deg:\n\n__Uɣerbaz alemmas Unar Muḥemmed - Mεatqa__\n\n*tutlayt-inu*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/azemmur.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 4028, "word_count": 701, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "azemmur"}}} {"id": "3effeeb2cccb0521", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tamazit-musawi-taselmadt-di-tesnawit-d.html", "title": "Tamaziɣt Musawi, taselmadt di tesnawit d youtube", "original_title": "Tamaziɣt Musawi, taselmadt di tesnawit d youtube", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-12-16", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:34.671061", "language": "kab", "content": "**Ssarameɣ ad teddukkel tarwa n Tmazɣa u ad taɣ Tmaziɣt di yal tamnaḍt n umaḍal**\n\n\n\n*Uɣen tanumi wid i kem-iẓerren di youtube, tessenkadeḍ-d timsirin n Tmaziɣt d tedwilin. Assa, teɣli-d tegnit, ini-aɣ-d anta i d Tamaziɣt Musawi?*Tamazight Moussaoui d taselmadt n Tmaziɣt deg tesnawit n Aliane Hmimi deg Ccerfa, d taneɣmast d tameɣnast n Tmaziɣt.\n\n*Melmi tebdiḍ irmuden-im di youtube?*\n\nLdiɣ tameglit-iw youtube deg taggara n maggu neɣ 29 maggu 2020.\n\n*Amek armi, kemm yellan d taselmadt n Tmaziɣt di tesnawit, terniḍ tudfeḍ deg wallal-a atrar, tesselmadeḍ daɣen?*\n\nImi aṭas iyi-d-yesuturen ad asen rnuɣ timsirin dɣa walaɣ iẓeḍwa inmettiyin-a i d allal yufraren i usiweḍ n yizen s sshala, ama i uselmed ama i tgemmi sumata.\n\n*Acu d iswi-nnem agejdan di leqdic-a?*\n\nIswi-w ad yettwassen yidles-nneɣ deg umaḍal meṛṛa.\n\n*Iwumi txeddmeḍ tidwilin d temsirin-im. Ini-aɣ-d wi yeṭṭafaren leqdic-im.*\n\nAselmed neɣ timsirin, xeddmeɣ-t i yiεerbawalen d yinelmaden yeqqaren deg yiɣerbazen ama d alemmas neɣ d tasnawit. Tidwilin neɣ timsirin xeddmeɣ-tent akk i yimsefliden, ttabaεen-iyi-d seg yal tamnaḍt deg ddunit, neɣ deg ukkuẓ n tɣemmar, seg Marikan, Kanada, Fransa, Meṛṛuk, Rrus, Saεudiya, Sudan, Tunes, Lezzayer iban..\n\n*Yal amahil (yal tamsirt n youtube) yesra i wakud n usewjed, glem-aneɣ-d annect-a. Ahat yessefk-as ddeqs n wakud!*\n\nD tidet, timsirin uḥwaǧent aṭas n uheggi d wakud imi yettili umaynut yal tikkelt.\n\n*Tamsirt n youtube akked tin n tesnawit, εedlent neɣ mgaradent? Ssegzi-aɣ-d.*\n\nUr εdilent ara temsirin n youtube d tesnawit imi deg youtube, anelmad ireffed kan ayen yuḥwaǧ, ur iḥemmel ara tuzzya d tunnḍa.\n\n*D acu n tmussniwin i ilaqen ad tent-yesεu win ara igen iman-is di taɣult? D acu n wallalen akk i tessemraseḍ?*\n\nWin ara yegren iman-is deg leqdic ilaq ad t-yissin, ad yesεu deg wallaɣ-is. Ma d allalen seqdaceɣ, d asawal kan tasaεet-a.\n\n\n*Di tsensegmit d tesnalmudt, d acu ay tessexdameḍ d tarrayt? Ahil, tettjerrideḍ-t si tazwara neɣ tetteggeḍ timsirin ta deffir ta, deg wakud-nsent?*Youtube mačči am uɣerbaz, iswan-is mgaraden, tarrayt-is temgarad daɣen.\n\n*Yella wi am-yettaken afus n tallelt? Ini-aɣ-d amek (techniquement)?*\n\nD argaz-iw kan i yi-d-yettεawanen s ufilmi, ma d asebɣes aṭas iyi-yessebɣasen.\n\n*Nga tamawt tessexlaḍeḍ tutlayin nniḍen deg uselmed-im. Acu d iswi-m deg waya?*\n\nSexlaḍeɣ gar tutlayin akken aṭas ara yegzun ayen d-qqareɣ ama d imawlan neɣ d wid ur nessin ara Tamaziɣt.\n\n*Dɣa seg yidis-a, ini-aɣ-d ma llan yiεerbawalen i yeṭṭafaren timsirin-im d tedwilin i tessenkaded.*\n\nIh. Llan aṭas n yiεerbawalen bɣan ad issinen Tamaziɣt.\n\n*Massa Musawi, d tayemmat, d taselmadt, tqeddec di youtube; amek i tessawaḍeḍ, txeddmeḍ-tent akk? Ansi d-tgemmreḍ akk tazmert i waya (hh)? Amek i tessudduseḍ iman-im? Ahat mačči d ayen isehlen!*\n\nMačči d ayen isehlen ad tekkreḍ akk i ccɣel maca mi ara tḥemmleḍ taɣawsa s lferḥ ara tt-txeddmeḍ, leεtab ur t-id-nettader.\n\n*Nezmer yiwwas ad kem-nẓer deg tilibizyun neɣ ad am-nsel di radyu deg usenked n kra n tedwilt?*\n\nAhat! Ayɣer ala. D asirem.\n\n*Amek tga tmuɣli ama n twacult-im, ama n yinelmaden-im ɣur-m, di leqdic-im n youtube?*\n\nḤemmlen mliḥ ayen xeddmeɣ, ṭṭafaren-iyi-d akken ma llan, dɣa ad ten-snemmreɣ, ama d argaz-iw, * arraw-iw Dyna, Lydia, Amar*, d\n\n**.**\n\n*yinelmaden-iw n tesnawit n Ɛelyan Ḥmimi deg Ccerfa**D acu i ilaqen neɣ i ixussen i tutlayt-nneɣ akken ad teffeɣ ɣer tafat, ad teṭṭef amkan i tuklal di tmurt-nneɣ neɣ ger tutlayin nniḍen, deg umaḍal?*\n\nTameslayt-nneɣ, tuklal ad tt-neseqdec deg yal taɣult, ad nzux yis-s, ad nesεu nnif fell-as, akken ad d-tifrir ɣer sdat.\n\n*Efk-d yiwen yizen i wid yesεan tismin ɣef Tmaziɣt. Rnu-d awellih i wid iwumi semmḍit wulawen-nsen ɣef tutlayt-nsen d tmagit tanaṣlit n tmurt-nsen.*\n\nQqaren yimezwura: win ur nesεi nnif, awer t-id-yaf lexrif. Tamaziɣt tejreḥ uqbel Ṛṛuman, ass-a tuḥwaǧ lehna, tuḥwaǧ allaɣen.\n\n*Tkeccmeḍ ɣer ublug-nneɣ \"tutlayt-inu\"?*\n\nIh. keccmeɣ mi ad iyi-tettunefk tegnit.\n\n*D acu i d tamuɣli-m fell-as (neɣ ɣur-s)? *\n\nAd ak-iniɣ tanemmirt ɣef leqdic-ik, trennuḍ-d aṭas i Tmaziɣt, tqeddceḍ seg wul.\n\n*Ma nessuter-am acu tessarameḍ i yimal, acu ad d-tiniḍ?*\n\nI yimal nessaram ad d-yas wass Tamazɣa, ad myeεqalen warraw-is, tutlayt-nneɣ ad d-tifrir gar tmura. Tanemmirt.\n\nTadiwenanit, yexdem-itt **Sadaq Bendali**\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tamazit-musawi-taselmadt-di-tesnawit-d.html?m=1*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 4352, "word_count": 659, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "tamazit-musawi-taselmadt-di-tesnawit-d"}}} {"id": "a761350fc0d85130", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tajerridt-n-tuqqna-tizdit.html", "title": "Tajerriḍt n tuqqna - tizdit", "original_title": "Tajerriḍt n tuqqna - tizdit", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-12-15", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:36.003615", "language": "kab", "content": "*ssnent*, nessusruy-it am wakken d yiwen wawal maca di tilawt, llan sin (amyag + awsil-is). Ihi yessefk ad nerr tizdit gar-asen. ad naru:\n\n**. A-tent-a ihi tegnatin ideg tettili:**\n\n*ssnen*-*t***1. Tizdit, ger sin wawalen:**\n\n**Isem d uwsil-is: **\n\n*- Tutlayt-nneɣ*\n\n*- Akal-nsen*\n\n**Tamawt:**\n\nIsem, yezmer ad yili deg wadeg-is usenfal-is:\n\n__Igran-nsen/ __\n\n-*Wigi-nsen (amqim ameskan d uwsil-is)*\n\n*- Imeẓyanen-nsen (arbib d uwsil-is)*\n\n**Amyag d uwsil-is usrid neɣ arusrid:**\n\n__a-d uwsil usrid:__\n\n*- Ufan-tt*\n\n*- Neẓra-ten*\n\n__b-d uwsil arusrid:__\n\n*- Zemreɣ-asen*\n\n*- Fkant-as*\n\n**Amyag d tzelɣa n tnila:**\n\nAmyag, mačči ala awsil i izemren ad yeqqen ɣur-s.\n\nUla d tizelɣiwin n tnila **\" d\" **d **\"n\"**, zgant qqnent s tezdit ɣer umyag. Tazelɣa n tnila, ur tezmir ara ad tili d aferdis ilelli di tefyirt:\n\n*- Tuɣalemt-d **- Ad n-aseɣ*\n\n__Tamawt:__\n\nTikwal, ttilin yiwsilen di sin:\n\n*- Mudden-as-tt*\n\n*- Ad as-tt-mudden*\n\nTikwal, trennu ɣur-sen tzelɣa n tnila daɣen:\n\n*- Yewwi-as-tt-id, yewwi-as-tt-in*\n\n*- Ad as-tt-id-yawi, ad as-tt-in-yawi*\n\n**Tanzeɣt d uwsil-is: **\n\n*- Deg-sent*\n\n*- Γur-neɣ*\n\n*- Nnig-k*\n\n**Asnekdan d uwsil-is: **\n\n*- Aql-i, aql-iken*\n\n*- Ha-ten, ha-tt*\n\n__Tamawt:__\n\nTikwal, trennu daɣen tzelɣa n tnila ɣer\n\nusnekdan:\n\n*ha-tt-an, ha-ten-a ...*\n\n**Asestan (amattar) d uwsil-is: **\n\nAkken i neẓra di temsirt n yisestanen, asestan, yettili d amernu neɣ d amqim.\n\n__a- amernu asestan d uwsil-is:__\n\n- *Anida-ten, acḥal-it, ansi-tt, acu-t, acu-as-t...?*\n\n__b- amqim asestan d uwsil-is:__\n\n- *Anwi-ten, anta-kem anwa-t, anti-tent...?*\n\n**Tamsirt, ad tkemmel.**\n\n**2. Tizdit, deg wawal uddis:**\n\n**3- Tajerriḍt ger tefyar.**\n\n**4- Tannuft (n tazwara n tefyirt).**\n\n*Sadaq Bendali*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tajerridt-n-tuqqna-tizdit.html?m=1*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1780, "word_count": 248, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "tajerridt-n-tuqqna-tizdit"}}} {"id": "dbd6d2c94fd7d9cc", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tinfaliyin-tusbikin-asbak.html", "title": "Tinfaliyin tusbikin - asbak", "original_title": "Tinfaliyin tusbikin - asbak", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-12-14", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:37.341316", "language": "kab", "content": "Am di tutlayin nniḍen, di Tmaziɣt, llant tenfaliyin\n\ntusbikin. Tanfalit tusbikt, tettili d aggay n wawalen yettemyeḍfaren neɣ d tafyirt. Ilaq ad nẓer belli tesεa yiwen unamek kan, ur yettb0ddil ara. Daɣen, yemgarad ɣef unamek ara d-fken wawalen-is ma bḍan, yal yiwen iman-is. Tikwal, tinfaliyin tusbiin, ttilint d inzan.\n\n__Amedya 1:__\n\n*Ikeccem ger yiccer d uksum.*\n\n__Anamek-is: __\n\nYettḥettic, yettnadi aṭas ad yefhem, xas d ayen i t-yexḍan - Mačči dɣa, yezmer walbeεḍ ad yaweḍ ad yekcem ger yiccer d weksum n uḍad: ulamek, d awezɣi.\n\n__Amedya 2:__\n\n*Temlal tasa d way turew.*\n\n__Anamek-is: __\n\nMlalen-d akk wid εzizen, ayt yiwet twacult. Wamag, tasa ur tettarew ara. D amdan (tameṭṭut) i yettarwen i iseεεun arraw-is.\n\n__Kra n tenfaliyin tusbikin:__\n\n__Kra n tenfaliyin tusbikin:__\n\n*Ur d-smektay agujil ɣef yimeṭṭawen.**D aseqcer n temẓin.**Efk-as afus n tallelt.**Di tuqqna n tiḍt.**D afus-is ayeffus.**Yefla ufus-is.**Flan leǧyub-is.**Acḥal ɣezzif yiles-is!**Ulin-as yidammen ɣer uqerru.**Ur yettenneḍ ara iles-is.**Ayɣer la tettfeẓẓaḍ di tqeṭṭiḍt!**Ur yeẓri Ḥemza anida yenza.**Uεuss igenni d tmurt.**Ad tɣeẓẓeḍ iḍudan-ik.**Adder-d aydi, teddmeḍ aεekkaz.**Amdan (argaz) yettwaṭṭaf seg yiles.**Iles ẓiden iteṭṭeḍ tasedda.*\n\n\n**Sadaq Bendali**\n\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tinfaliyin-tusbikin-asbak.html?m=1*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1329, "word_count": 175, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "tinfaliyin-tusbikin-asbak"}}} {"id": "bb251d4b41fe9e36", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tajmilt-i-yidir.html", "title": "Tajmilt i Yidir", "original_title": "Tajmilt i Yidir", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2020-12-12", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:38.718036", "language": "kab", "content": "\n*Ger tejmilin i as-yuɣalen i Yidir deffir tmettant-is, aḍris n Ɛli Bexti deg ugraw FB \"tunt-inu\", yufrar ɣef wiyaḍ. Ta, d tamuɣli-nneɣ. Ameskar, yefren-d, yelqeḍ-d imeslayen seg yifyar n tezlatin n unaẓur aqbayli, azzayri, amaziɣ; yessemlal, yessemsawi deg-sen armi d yebna tajmilt yecban tasrit. Izen n Ɛli Bexti dakken Idir, xas temmut tfekka-s, netta yedder, ad yedder. D tigemmi i d-yeǧǧa i tsutwin s wayes ara yedder, ara yettwabdar. Abrid i yuɣ di tudert-is ahat d winna ara yaɣ ugdud-is i lebda.***Yemmut Ḥamid, yedder Yidir**\n\nBaba inuba, iruḥ, yelli Ɣriba teggujel, yeǧǧa-tt uzwaw i ndel s umendil awraɣ.\n\nAy nkukra d aɣbel n lmut, assa teẓẓel-d afus-is. Limmer d aεdaw i t-yenɣan, nekkni yid-s, ad nemseglu, imi d lmut i t-yewwin, ad nerfed isem-is, xir ma nru. Nekker sbeḥ, nufa-d liḥala tluɣ, timɣarin, tislatin, tinuḍin d tlewsatin steqsayent ma d tidet ayen yeḍran. D tidet adrar-inu, assa yeḥzen, tawaract n wudi n ssendu iseg i d-nemceḥ tezder di lqaε n teccuyt, tiziri yeḍwan, iɣumm-itt usigna.\n\nMuqleɣ taddart n At Yanni, Yidir walaɣ udem-is. Cfiɣ amzun d iḍelli mi yebda ccna, Mεemmri, yenǧer abrid i tira, Yidir ikemmel-as s ccna. Yefka azal i wawal, yecna ɣef ugdud, tilelli, lḥerma, tadukli, lefhama. Iwessa-aɣ ɣef tegmat, yezzuzen-aɣ s tmacahut n tsekkurt. Isem-is inuda leεrac, yerna timdinin. Anta tutlayt i s wayes i zemreɣ ad ruɣ fell-ak ass-a? Taglizit, Tarumit neɣ Tamarikanit? Ala ur teεriq ara teɣribt-iw, ad ruɣ kan s Teqbaylit. Ttxil-m a lmut ur t-ttɣeyyir, yesbur tacḍaḍt n lejdud.\n\nḤamid yemmut, Yidir mazal ad yidir gar-aneɣ. Sgunfu di talwit, xas teǧǧiḍ-aɣ, teǧǧiḍ-aɣ-d.\n\n\n\n\nƐli BextiƐli Bexti\n\n*tutlayt-inu*\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tajmilt-i-yidir.html?m=1\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1713, "word_count": 265, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "tajmilt-i-yidir"}}} {"id": "18fa40bef8716cc1", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/ismawen-isuddimen.html", "title": "Ismawen isuddimen", "original_title": "Ismawen isuddimen", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-12-12", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:40.121352", "language": "kab", "content": "**1. Isem n umeskar/n umigaw:**\n\nD isem yemmalen wi igan tigawt, yettas-d seg umyag n tigawt, md:\n\n*amekraz si krez (d win ikerrzen)**anelmad si lmed (d win ilemmden)**aberraḥ si berreḥ (d xin yettberriḥen)**axeddam si xdem (d win ixeddmen)*\n\n**2. Isem n tigawt:**\n\nD isem i d-yettusuddumen seg umyag n tigawt, md:\n\n*učči si ečč**tira si aru**aqerdec si qqerdec**azway si zwi*\n\n\n__Tamawt 1:__*Tikwal, isem n tigawt yettawi isem akmam n tɣawsa neɣ agmuḍ i d-tesseggray tigawt, md:*\n\n\n**- Učči,**d isem n tigawt ma yerza**tigawt yeḍran/iḍerrun.**\n\n**- Učči,**d isem akmam n tɣawsa, ma yerza**tagella neɣ ayen yettmeččan.**\n\n**- Tira,**d isem n tigawt neɣ**ayen iga win yuran.**\n\n**- Tira,**d isem akmam n tɣawsa neɣ**ayen yettwarun.****3. Isem n tɣara****:**\n\nD isem i d-yettusuddmen seg umyag n tɣara, md:\n\n*tebrek si ibrik**temses si imsus**acmat si cmet**taẓayt si aẓay*\n\n**4. Isem n wallal:**\n\nD isem n tɣawsa swayes tḍerru tigawt.\n\n*tasalelt si all**amger si mger**timceḍt si mceḍ**tisiqqest si qqes*\n\n__Tamawt 2:__\n\nΓer yismawen-a isuddimen, nezmer ad nernu tasmilt nniḍen. Ta, d iglem neɣ arbib imi yettemcabi aṭas ɣer yisem di talɣiwin: ila sin yemḍanen, snat tewsatin d sin waddaden. Ihi, iglem (arbib), ula d netta, d awal asuddim. S umata, nessuddum-d igelman deg yimyagen n tɣara, md:\n\n*asemmaḍ si ismiḍ**unciw si ncew**ameqqersu si qqers**azuran si uzur*\n\nAkken i llan yigelman (irbiben) ttusuddmen-d seg yimyagen i llan wid i d-yettusuddmen seg yismawen, md:\n\n*alibi si Libya**akanadi si Kanada**akudan si akud*\n\n* Awalen n yimezdaɣen tmura, zemren ad ttusmersen d irbiben neɣ d ismawen, am:\n\n*akubi: d ayen yerzan Kuba neɣ d amezdaɣ n Kuba.**anijiryan: d ayen yerzan Nijirya nen d amezdaɣ n Nijirya.*\n\n*Sadaq Bendali*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/ismawen-isuddimen.html?m=1*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1801, "word_count": 269, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "ismawen-isuddimen"}}} {"id": "f05f126eca28f3e9", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/adris-n-unelmad-nayt-gudi-muhend-tahar.html", "title": "Aḍris n unelmad Nayt Ǧudi Muḥend Ṭahar", "original_title": "Aḍris n unelmad Nayt Ǧudi Muḥend Ṭahar", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-12-11", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:41.480068", "language": "kab", "content": "**Antirnat d udlis**\n\n**Anelmad: **\n\n*Nayt Ğudi Muḥend Ṭahar ,*\n\n__Taneɣrit:__* 3AST2 (G:A)*\n\n*Taddart n Lǧemεa n Ssariǧ, *\n\n__Tasnawit__: *Smaεili Σli d warraw-is.*\n\nAntirnat d yiwen n wallal i d-yennulfan yakan, yuγ amkan ameqqran di tudert n yimdanen axaṭer yessemras-it di yal taγult neγ taγawsa i yeḥwaǧ. Ihi, nezmer ad d-nini d akken antirnat d allal seg yiwet n tama yenfeε, si tama niḍen yeṭṭurru.\n\nTamezwarut, antirnat tettεawan amdan mliḥ di tudert-is n yal ass imi yezmer ad t-yessexdem di lxedma-ines neγ di leqraya-s. Akken diγ tameṭṭut tezmer ad t-tessexdem i wakken ad telmed asewwi.\n\nTis snat, amdan yezmer ad yesnerni tamussni ines s usexdem n antirnat imi aṭas n tmussniwin i nezmer ad d-nekkes seg-s (idlisen,…) Tis tlata, akka tura, nezmer ad d-nini d akken qrib ad yuγal kullec ileḥḥu s antirnat, amedya, di tmura i irebḥen (Fransa, Marikan…), lγaci ur ḥwaǧen ara ad ffγen i wakken ad d-aγen leḥwayeǧ. Llan les “sites” antirnat ttwaxedmen i lbiε n tγawsiwin.\n\nLameεna, antirnat-agi tezmer ad tḍurr amdan xas akken aṭas n yibaγuren i tesεa, imi amdan aṭas n wakud i yesruḥuy mi ara yessexdam antirnat, dγa ad d-yaf iman-is isεedda-d ass yemmed netta ur yettfiqi. Diγen, llan kra tneṭṭeḍ-iten antirnat-agi, uγalen ur zmiren ara ad idiren ma ulac-itt, ayagi d ayen ur nelhi ara.\n\nSi lǧiha niḍen, adlis d ameddakkel n umdan, imi yettεawan amdan iwakken ad yesnerni timussniwin-is. Leqraya n yidlisen d armud igerzen mliḥ, aṭas n yirmad i yif. Maca nezmer ur d-nettaf ara aṭas n leḥwayeǧ deg udlis, dγa nessexdam antirnat. Ihi nezmer ad d-nini d akken antinat d udlis d sin wallalen i inefεen aṭasamdan di ddunit-is.\n\n*Tutlayt-inu*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/adris-n-unelmad-nayt-gudi-muhend-tahar.html?m=1*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1739, "word_count": 273, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "adris-n-unelmad-nayt-gudi-muhend-tahar"}}} {"id": "da2b18f1b00e5e93", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tadiwennit-n-tilelli-bellal-taselmadt-s.html", "title": "Tadiwennit d tselmadt n Tmaziɣt, Tilelli Bellal", "original_title": "Tadiwennit d tselmadt n Tmaziɣt, Tilelli Bellal", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2020-12-10", "archive_month": "décembre 2020", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:42.879430", "language": "kab", "content": "**Tesselmad inelmaden Icinwaten n tesdawit n Hibey - Hebei ɣef umeccaq EAD**\n\n*Massa Tilelli Bellal, d yelli-s n Tubiret, tlul deg useggas n 1992 di tɣiwant n Uɣbalu. Tekker-d di taddart n Tqerbust, taddart meqqren akk gar tudrin n Leqbayel. Dinna i telmed ama deg uɣerbaz amenzu, deg uɣerbaz alemmas neɣ di tasnawit. Deg useggas n 2011, tewwi-d lbak di tutlayin tiberraniyin, syin tekcem ɣer Tesdawit n Tubiret, anda i d-tewwi agerdas-is n Master 2 di tsekla tamaziɣt. Assa, a-tt-a d taselmadt deg uɣerbaz alemmas, daɣen tessewjad aduktura-is deg tesdawit Akli Muḥend Ulḥaǧ.*\n\n**Nesεa yiwen yisalli d akken tesselmadeḍ Tamaziɣt/Taqbaylit i Yicinwaten. Yella waya?**\n\nIh, d tidet, yella waya, aql-i sin wagguren aya , segmi bdiɣ sselmadeɣ Icinwaten. Di tazwara, ula d nekk ur umineɣ ara belli zemren ad tt-ɣren di Cinwa,-ma yella di tmurt-nneɣ yakan aṭas i tt-iɣunzan. Acu kan, ilaq ad nẓer belli deg tmurt n Ccin, gren-as irebbi i tutlayt-agi kraḍ n yiseggasen-aya, di tesdawit n Hebei. Ur d-qqareɣ ara d nekk i d tamezwarut ara tt-yeslemden, maca tajmilt ad tuɣal i snat n telmeẓyin tiqbayliyin i yerzan ɣer tmurt-agi, yiwet dɣa d taselmadt n Talmanit, d nettat i asen-yefkan tikti-agi akken ad d-rnun tutlayt tamaziɣt, d tidet ur telli ara deg wannar, acu kan tessaweḍ tga-as adeg gar tutlayin i d-rnan akken ad tent-issinen, syin tuɣal tewwi tilemẓit-nniḍen, ula d nettat ur teɣri ara Tamaziɣt, maca texdem ayen iwumi tezmer. Aseggas-a, walan belli tutlayt, gan-as amkan, ḥwaǧen iselmaden akked wid d-yeffɣen s ugerdas n tutlayt d yidles amaziɣ, dɣa gan-d ulɣu di Facebook, anda i d-nnan belli ḥwaǧen win ad yeslemden tutlayt-a; tidet kan di tazwara, am nekk am waṭas n yimeddukkal ur numin ara, neɣ meḥsub nenna-as ulac akk deg-s waya, maca, xas akken nniɣ, ad aẓeɣ, ulac d acu ara xesreɣ, ɣer taggara, qeblen-iyi-d nekk akked yiwet n temdakkelt i d-yeffɣen deg tesdawit n Bgayet. Qeblen-aɣ-d di snat yid-nteɣ, imi gar yimezwura i yerran ɣef tiɣri n wulɣu, rnan ufan belli di snat nettheggi duktura di tutlayt-agi. Ma zik qqaren: sutret tamussni, xas lukan ad tt-tafem deg Cinwa, ass-a ad d-nini, slemdet Tamaziɣt, xas lukan di tmurt n Cinwa. Meḥsub dagi, ara negzu timettiyin yettaẓen di tmussni, ur nettɣunzu ara tutlayin; akked tmettiyin yettebɛaden ɣef tmussni, yettegdalen tutlayin.\n\n**Amek ttuheyyan lecɣal s wudem unṣib? Amek teddun?**\n\nAm wakken i d-nniɣ yakan, sin n wagguren-aya segmi bdiɣ aselmed, iban kan s wudem unṣib, ayen ilaqen akk ad d-yekk si tedbelt-nsen yewweḍ-iyi-d. Anfafad-agi n Kuruna, aṭas n temsal i yesseḥbes, ama da, ama dihin, maca xas akken aselmed yella-d ɣef umeccaq \"à distance\" - EAD.\n\n**Wi d-yezgan fell-as d lmendad deg wayen yerzan aseddu adeblan?**\n\nIlaq ad nẓer belli mačči d agezdu s lekmal i as-yettuheyyan i Tmaziɣt deg tesdawit-agi n Hebei, maca qqaren-tt d almud, deg ugezdu n tutlayin tafransist d talmanit, maca fkan-as 22 n tsaεtin deg yimalas. Ɣef uqerru n ugezdu-agi, mass Louis Wang, d netta i d amɣar - \"doyen\", meḥsub yid-s i yettili wawal ɣef wayen yerzan tadbelt.\n\n**Anamek-is, d yiwet tanga ger tutlayin tiberraniyin nniḍen!**\n\nIh, akka swaswa.\n\n**D anwi i d-yelhan deg uselmed? D Tilelli Bellal iman-is neɣ yella win nniḍen?**\n\nAla, ass-a, aql-anteɣ di snat yid-nteɣ i nesselmad, nekk akked yiwet qqaren-as massa Xerbuc, ula d nettat tesselmad yid-i; dɣa d nettat i yebdan aselmed d tamezwarut fell-i, acku nettat teṭṭef iswiren: wis sin d wis kraḍ, imi d nutni i d-yuɣalen d imezwura, ma d nekk ṭṭfeɣ aswir amezwaru, d imaynuten ɣer tesdawit.\n\n**Acḥal n yinelmaden i ilemmden Tamaziɣt ɣur-went?**\n\nInelmaden yeqqaren ɣur-i kan, ɛeddan i 120, sin yigrawen, yal yiwen yesɛa 65 n yinelmadn; wigi d wid kan n uswir amezwaru.\n\n**Acu tettḥulfu tmeṭṭut tamaziɣt taqbaylit mi ara tesselmad tutlayt-is i yinelmaden n tmurt n Cinwa?**\n\nTidet kan, xeddmeɣ aya s tumert, acuɣer? Tamezwarut, acku walaɣ tutlayt-agi, tesɛa azal, imi ssawḍen fkan-as adeg gar tutlayin tigreɣlanin nniḍen. Tis snat, acku mi ara sselmadeɣ tutlayt-agi, ttafeɣ-d lebɣi n ulmad-is sɣur inelmaden-agi n Ccin. Ur yeshil ara wayen akka xeddmeɣ, yesɛa aṭas n leɛtab, imi yessaweḍ-iyi lḥal almi sselmadeɣ deg yiḍ, acku zwaren-aɣ s 7 swayeɛ, ulamek ara leḥqeɣ taɣuri-inu imi ttheyyiɣ aduktura di tsekla n Tmaziɣt, rniɣ aselmed deg uɣerbaz alemmas, maca akken qqaren: leɛtab ur t-id-nettadder.\n\n**Aḥuddu d uḥunnu fell-am.**\n\nTanemmirt.\n\n**Tesselmadeḍ seg uxxam, acu tessexdameḍ d allalen? Inelmaden-im, anida tettilin deg wakud n ulmad-nsen? Amek tettili teywalt gar-am yid-sen? Ahat tella tɣerɣert...**\n\nSselmadeɣ s ttawil n antirnat, sɛan yiwen usnas - n \"application\" qqaren-as Ding talk, ssemrasen-tt i uselmed, yal anelmad ad yesɛu asawal-ines ɣur-s s umiḍan n Ding talk, syin ad zzuzureɣ yid-sen tamsirt, nutni ad tt-id-ttwalin, imi ssemrasen daɣen data show, mi ara tekfu temsirt, xeddmeɣ-asen iluɣma, iyi-d-ttaznen amzun d tawlaft, ttektazaleɣ-ten.\n\nIban kan mačči s Teqbaylit i asen-ttmeslayeɣ, imi ur iyi-d-fehmen ara, ssemraseɣ Tafransist akked Tneglizit akken ad asen-d-ssegziɣ. Ur ssawḍeɣ ara ɣer 100%, maca ẓriɣ belli izen yettaweḍ, aya yettban-iyi-d deg yiluɣma i asen-xeddmeɣ. Mačči d amahil n yiwen n wass, yeḥwaǧ akud, yeḥwaǧ ssber.\n\n**Maca ahat simmal yettnerni uswir-nsen?**\n\nIh, simmal yettɛeddi yizen s sshala. Ussan imezwura, yuɛer-iyi aṭas, maca uɣalen wulfen tarrayt-iw n uselmed, wulfen-iyi. Rnu mlaleɣ-d d waṭas n yinelmaden yesɛan lebɣi meqqren akken ad lemden ugar tutlayt-agi-nneɣ.\n\n**D acu i d igburen n uselmed?**\n\nDi tazwara, ur sɛiɣ ara tikti n wacu ara slemdeɣ, meḥsub ayen yellan d llsas, steqsaɣ aṭas n yiselmaden d yimdukkal, llan wid ixedmen d yiɛerbawalen, nudaɣ ɣur-sen acku nutni mlalen-d neɣ xedmen akked wid ur nettmeslay ara Tamaziɣt, neɣ Taqbaylit; fkan-iyi-d tamussni-nsen, akka am mass Usdiden Xellaf akked mass Xaled Ɛecwi. Am wakken daɣen i ɛerḍeɣ ad mmeslayeɣ d yiselmaden yellan deg tesdawit, imi walaɣ amzun akken ilaq ad ten-nesteqsi imi nutni zwaren-aɣ di tirmit, maca tidet kan, ulac tiririt axxi s wafud igerzen. S wakka, uɣaleɣ iman-iw kan i ɛerḍeɣ ad d-ssumreɣ adlisfus, yes-s i ten-sselmadeɣ. Sselmadeɣ-asen tiɣawsiwin timeẓyanin kan, bdiɣ s ugemmay, d acu i isem, d acu i d amyag, amek ad d-snekdeɣ iman-iw, amek ad d-snekdeɣ amdan-nniḍen, amawal yerzan tawacult, ... Am wakken sya ɣer da, xeddmeɣ-asen timsirin n umezruy n Yimaziɣen, anida i ttmeslayen akk Tamaziɣt, aniwa-ten yimura i imucaɛen, ... imi d nutni i d-yeṭṭalaben aya, dɣa amzun akken furṣeɣ tagnit, abeɛda ɣef yimura, acku sɛiɣ iswi anda ad ten-wellheɣ ɣer tɣuri n wungalen n Mulud Mɛemmri, Mulud Ferɛun, Ṭawes Ɛemruc d wiyaḍ. Tura akka sɛiɣ 8 n yinelmaden, d nekk i yellan di lmendad n tezrawin-nsen, nniɣ-as acuɣer ala, sya d afella ungalen n Mɛemmri, n Kateb Yasin, n Ferɛun mačči d wid n Victor Hugo!\n\n**Ma ulac uɣilif, asmi ara tḥulfuḍ banen-d yigmaḍ n umahil-im, efk-aneɣ-d tunṭict seg-sen ɣer \"tutlayt-inu\". Ama d**\n\n**taseddart yuran, ama d tabidyut n usenfali... neɣ ayen yellan.**\n\nAkka i d-testeqsam ɣer umahil-agi, ara d-nadiɣ s timmad-iw asmi ara d-uɣaleɣ s yigemmaḍ. Amahil, mačči weḥd-i kan, akken qqaren yiwen n ufus ur yettserfiq ara, yis-neɣ, yis-wen ara d-yili, igemmaḍ yelhan, nessaram-iten.\n\n**D acu ara tiniḍ i wid-nneɣ ur nettmuddu ara azal i tutlayt-nsen? (ḥeqren-tt!)**\n\nAwal ara d-iniɣ nekk, yenna-t-id Lewnis Ayt Mangellet: ** Laṣel-ik yezgel-ik, win tebɣiḍ yugi-k, ini-d wi k-ilan**. Ad nmuqel kan amek i fkan yigduden azal i tutlayt-nneɣ ad neḥqer iman-nneɣ. Nekk s timmad-iw, aṭas n tikkal i d-ttmagareɣ wid-nni yezgel rray, qqaren-iyi-d acu ara txedmeḍ s Tmaziɣt, ass-a ad asen-d-iniɣ, aṭas i zemreɣ ad t-xedmeɣ s Tmaziɣt.\n\n**D acu d izen-im i wid yesεan tazmert d tmussni di Tmaziɣt?**\n\nIzen-iw nekkini i wid yesɛan tazmert d tmussni di Tmaziɣt, d izen n yal win yesɛan tismin ɣef tutlayt-is: snernit-tt akken ad tuɣal xir n wakka, fket-d ttbut i wid-nni d-yennan di tezrawin i gan belli Tamaziɣt gar tutlayin ara yesfeḍ zzman.\n\n**Tutlayt-inu tesnemmir-ikem aṭas, kemm, ula d tamdakkelt-im massa Xerbuc. Tiwwura, a-tent-a ldint, kecmemt-d war asṭebṭeb.**\n\nTanemmirt daɣen i kunwi, i aɣ-yefkan tagnit ass-a akken ad d-nemmeslay ɣef umahil-agi.\n\n**Awal-im dɣa ɣef ublug-nneɣ!**\n\nAblug \"Tutlayt-inu\", d amaynut, xas melmi kan i d-yennulfa, maca leqdicat-is ugten, abeɛda ayen yeɛnan tutlayt tamaziɣt. Ssarameɣ-as afud igerzen, akken ad yennerni ugar. Xas ur d-kcimeɣ ara ɣur-s deg Facebook, maca yettaweḍ-iyi-d umaynut-is yal tikkelt ara d-yettuzuzer, ɣer \"gmail\". Tanemmirt-nwen.\n\n**A-tt-an tegnit ɣur-m, nefka-am-tt, ini awal i wid εzizen fell-am (ma tebɣiḍ). **\n\nAwal-iw nekk, ad t-azneɣ srid i kra n win ibedden yid-i, yumnen s wayen akka i xeddmeɣ, i twacult-iw uɣur d-ugmeɣ aṭas n tɣawsiwin, yes-sen i d-wwḍeɣ ass-a ɣer uswir-a, llan-iyi-d d afud, werǧin d-nnan ala. Tanemmirt-nwen d tameqqrant.\n\n**Ula d kemm nesmmir-ikem aṭas nessebɣas-ikem ad tkemmleḍ deg wayen txeddmeḍ. D abrid n yiseɣ yessawaḍen i tuɣeḍ. Ar tagnit nniḍen.**\n\nTanemmirt i kečč diɣen d tameqqrant.\n\nTadiwennit, yexdem-itt **Sadaq Bendali**\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tadiwennit-n-tilelli-bellal-taselmadt-s.html?m=1*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 9083, "word_count": 1422, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2020", "month": "12", "slug": "tadiwennit-n-tilelli-bellal-taselmadt-s"}}} {"id": "4592bb5f523765d6", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/asile-n-usget.html", "title": "Asileɣ n usget", "original_title": "Asileɣ n usget", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-01-30", "archive_month": "janvier 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:45.046690", "language": "kab", "content": "**Tiɣri tamezwarut n yismawen:**\n\nDeg usenfel n yisem seg wasuf ɣer usget, yettili ubeddel di teɣri tamezwarut. Ay-a yerza amalay akken yerza unti. S umata, tiɣri tamezwarut yettilin d ** \"a, i, u\"** deg usget, tettɣimi akken tella neɣ tettuɣal d \"i\" ma tuɣ-itt d\n\n**deg wasuf. Talɣiwin d ti:**\n\n*\"a, u\"***,**\n\n*a/i***,**\n\n*i/i, a/a***. Ha-ten-a kra n yimedyaten:**\n\n*u/u*__a/i: __\n\nAmalay: asaru/isura, aḍebsi/iḍebsiyen.\n\nUnti: tasarut/tisura, taḍebsit/tiḍebsiyin.\n\n__i/i: __\n\nAmalay: ilef/ilfan, iɣzer/iɣezran\n\nUnti: tileft/tilfatin, tiɣzert/tiɣezratin\n\n__a/a: __\n\nAmalay: addad/addaden, ayyur/ayyuren\n\nUnti: tarda/tardiwin, tazzla/tazzliwin\n\n** u/u**:\n\nAmalay: ul/ulawen, ugur/uguren\n\nUnti: turet/turin, tuɣmest/tuɣmas\n\n__Tamawt:__\n\nKra n yismawen ffɣen i ulugen, ur t-ttḍafaren ara; daymi nettaf kra n talɣiwin d timaẓlayin, akka:\n\n- a/u: ass/ussan, tallest/tullas\n\n- i/a: icc/acciwen, ticcert/tuccar\n\n- i/u: iḍ/uḍan\n\n**Asileɣ n usget yettili-d:**\n\n1. s tehrayt (di taggara ...n), md: axxam/ixxamen.\n\n2. s temlellit, md: asafu/isufa, asefru/isefra.\n\n3. s temlellit d tehrayt, di snat, md: azger/izgaren, tameɣra/timeɣriwin.\n\n4. D amaẓlay, yeffeɣ i ulugen, md: icc/acciwen, taddart/tuddar.\n\n__Tamawt 1:__\n\nUgur n teɣri tamezwarut, ilaq ad t-nmuqel iman-is kan si tazwara. Ha-t-a wamek i d-yewwi ad tili teɣri tamezwarut ma tella talɣa n usileɣ n usget teḍfer alugen (1+2+3):\n\n- Tiɣri tamezwarut, ur tettbeddil ara, tettɣimi akken tella, md: isli/islan (i/i), ul/ulawen (u/u), addad/addaden (a/a).\n- Tiɣri tamezwarut, tettbeddil, md: anelmad/inelmaden (a/i) - \"a\" n wasuf, yettuɣal d \"i\" deg usget.\n\n__Tamawt 2:__\n\nAsget, melmi yettili d amaẓlay? Mi ara tili truẓi di teɣri tamezwarut.\n\n** G.M:** Sya ɣer zdat, ad d-zziɣ ɣer talɣiwin n usget s usilqey.\n\n*Sadaq Bendali*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/asile-n-usget.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1834, "word_count": 250, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "01", "slug": "asile-n-usget"}}} {"id": "08a2d8cef30b13b3", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/inumak-n-wunti.html", "title": "Inumak n wunti", "original_title": "Inumak n wunti", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-01-30", "archive_month": "janvier 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:46.395843", "language": "kab", "content": "\nD acu ay d unti?\n\nD acu ay d unti?\n\nAwal unti, yemmal ayen ilan assaɣ d tewtemt (féminité) n umdan d uɣersiw, md: *tameṭṭut, tislit, tamcict*… neɣ yiwet si snat tewsatin tijerrumanin ma terza taɣawsa, md: tabrat, taga, tafukt, tazzla. S wakka, ad naf unti yessenfalay:\n\n**Asimẓey (asemẓi):**\n\naḍebsi/taḍebsit\n\naqemmuc/taqemmuct\n\n**Tawtemt:**\n\namcic/tamcict\n\nanelmad/tanelmadt\n\n**Tayunt (aferdis seg waṭas):**\n\nazemmur/tazemmurt\n\n*afeqqus/tafeqqust*\n\n__Tamawt:__\n\nLlan kra n yismawen mgaraden wunti-nsen d umalay-nsen deg uẓar, md:\n\n*iḥiqel/tasekkurt *\n\n*azger/tafunast *\n\nSadaq Bendali\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/inumak-n-wunti.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 650, "word_count": 79, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "01", "slug": "inumak-n-wunti"}}} {"id": "712ba3e9400d93f1", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/asile-n-wunti.html", "title": "Asileɣ n wunti", "original_title": "Asileɣ n wunti", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2021-01-29", "archive_month": "janvier 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:47.751808", "language": "kab", "content": "Deg umata, asileɣ n wunti n yisem neɣ n yiglem (arbib), yettili-d s tmerniwt n \"t\" di tazwara d taggara n umalay. Deg yismawen, llant talɣiwin nniḍen n usileɣ n wunti.\n\n## 1. tarrayt tagejdant \"t-------t\":\n\nanelmad - tanelmadt\n\nawtul - tawtult\n\naxxam - taxxamt\n\n## 2. \"t\" di tazwara d tmerniwt n tergalt i \"t\" n taggara:\n\n\"t\" di tazwara, wt di taggara \"t-------wt\" :\n\n\nameksa - tameksawt\n\n\"t\" di tazwara, \"yt\" di taggara \"t--------yt\":\n\n\naɣerda - taɣerdayt\n\n\"t\" di tazwara, \"ct\" di taggara \"t--------ct\":\n\n\naḍad - taḍadect\n\n## 3. \"t\" di tazwara d teɣri \"a\" neɣ \"i\" di taggara:\n\n\"t\" di tazwara, \"a\" di taggara \"t-------a\":\n\n\nagaref - tagarfa\n\n\"t\" di tazwara, \"i\" di taggara \"t--------i\":\n\n\nasusem - tasusmi\n\nTamawt:\n\nAsileɣ n wunti n yigelman (irbiben), yettili-d kan s tarrayt tagejdant \"t--------t\", md:\n\naẓidan - taẓidant\n\nunciw - tunciwt\n\nameqqersu - tameqqersut\n\nSadaq Bendali\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/asile-n-wunti.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 943, "word_count": 147, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "01", "slug": "asile-n-wunti"}}} {"id": "b5eddfc37a9ac1d2", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/timsertiyin-yemgaraden.html", "title": "Timsertiyin yemgaraden", "original_title": "Timsertiyin yemgaraden", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-01-25", "archive_month": "janvier 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:49.111063", "language": "kab", "content": "## D acu i d tamsertit?\n\nDeg umata, tamsertit, d abeddel n ususru i d-yettilin mi ara mlilen sin yimesla (sin yisekkilen).\n\nTimsertiyin, aṭas i yellan, ha-tent-aya amek i d-ttilint:\n\n### 1. s tenzeɣt i yeḍfer yisem neɣ umqim:\n\nn+t=tt: *awal n tidet - awal ttidet, adlis n ta - adlis tta*\n\nn+w=bb: *tiḥerci n wuccen - tiḥerci bbuccen*\n\nn+y=gg: *tabɣest n yizem - tabɣest ggizem*\n\ndeg+u=deggw: *asennan deg uḍar - asennan deggwḍar*\n\ndeg+w=deggw: *amuḍin deg wusu - amuḍin deggusu, awi deg wa - awi deggwa*\n\nseg+y=segg: *tuɣalin seg yiger - tuɣalin seggiger*\n\ndeg+i=degg: *ilfan deg iɣezran - ilfan deggɣezran*\n\nɣef+u=ɣeff: *akemmus ɣef ugadir - akemmus ɣeffgadir*\n\nɣef+w=ɣeff: *taguni ɣef wudem - taguni ɣeffudem*\n\nam+w=amm: *iεedda am waḍu - iεedda ammaḍu*\n\nam+u=amm: *iḍelli am uzekka - iḍelli ammzekka*\n\n### 2. s umqim amassaɣ i yeḍfer umyag bu umatar udmawan neɣ n umaɣun \"i\" neɣ \"y\":\n\ni+i=igg: d *akal-is i ixeddem - d akal-is iggxeddem*\n\ni+y=igg: *d taferka-s i yekrez - d taferka-s iggekrez*\n\ni+i=igg: d *ungal i yura Ufulay - d ungal iggura Ufulay*\n\ni+y=igg: *d Afulay i yuran ungal d amezwaru - d Afulay i gguran ungal amezwaru*\n\n### 3. s tesɣunt ilan \"i\" di taggara d umyag ilan amatar udmawan d \"i\":\n\nmi+i=migg: *cfiɣ-as mi ilul - cfiɣ-as migglul*\n\nmi+y=migg: *usan-d ɣur-s mi yuḍen - usan-d ɣur-s migguḍen*\n\nasmi+y=asmigg: *yella deg yinig asmi yemmut dadda-s - yella deg yinig asmiggemmut dadda-s*\n\n### 4. s tenzeɣt \"n\" d yisem yebdan s yiwet si tergalin \"b, f, l, m\":\n\nn+b=bb: *tameṭṭut n baba-s - tameṭṭut bbaba-s*\n\nn+f=ff: *amendil n Faḍma - amendil ffaḍma*\n\nn+l=ll: *axxam n Lunǧa - axxam llunǧa*\n\nn+m=mm: *tamurt n Marikan - tamurt mmarikan*\n\nn+r=rr: *akal n Rebbi - akal rrebbi*\n\n### 5. s tzelɣa n yimal \"ad\" d umatar udmawan \"t\" neɣ \"n\":\n\nad+t= att: *ad tissin - attissin*\n\nad+n= ann: *ad nissin - annissin*\n\n### 6. s temlilit n \"ḍ\" d \"t\":\n\n*Tasemmaḍt - tasemmaṭ *(deg yiwen wawal)\n\n*Teẓriḍ-t? - teẓriţ *(amyag d uwsil-is)\n\n7. s temlilit n \"d\" d \"t\":\n\n*Igenni d tmurt - igenni ttmurt *(tasɣunt d yisem)\n\n*Dihya, d tamezwarut - Dihya, ttamezwarut *(tazelɣa n tilawt d yisem)\n\n*Tezdeɣ d teslit-is - tezdeɣ tteslit-is *(tanzeɣt d yisem)\n\n*G.M:*\n\n** Deg wussan-a, ad d-teḍfer temsirtt nniḍen ideg ara d-nefk tigmuẓarin n ddeqs n temsertiyin**.\n\nSadaq Bendali\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/timsertiyin-yemgaraden.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2344, "word_count": 384, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "01", "slug": "timsertiyin-yemgaraden"}}} {"id": "60588e5bf21fb915", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/addad-anamek-tawuri-d-tala.html", "title": "Addad: anamek, tawuri d talɣa", "original_title": "Addad: anamek, tawuri d talɣa", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-01-24", "archive_month": "janvier 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:50.509635", "language": "kab", "content": "\n*Send ad nekcem di tekti n waddad, yessefk ad nẓer d akken yerza kradet tɣawsiwin. D tamara ad tent-nissin ad d-nehder fell-asent. Ha-tent-a: anamek, tawuri akked talɣa.*## Anamek:\n\nAddad, d tagnit ideg yezmer yisem ad yili. Ma nesla kan i wawal “addad” tettas-aɣ-d tikti n ususru, imi annect-a yerza “asenṭeq”. Amgired ger waddaden ilelli d umaruz send ad iban di talɣa d twuri n wawal, yettban-d deg ususru.\n\nAddad ilelli, d tagnit ideg ulac acuddu ger yisem d kra n wawal nniḍen i yeḍfer. Md:\n\n\n- Abuqal yerreẓ. Da, isem “abuqal”, yella deg waddad ilelli, ulac kra n wawal t-yezwaren.\n\n- Yura uneɣmas amagrad. Da, isem \"amagrad\", xas yella yisem zdat-s, ur yuriz ara ɣur-s deg ususru, tella tesgunfut gar-asen.\n\nAddad amaruz, d tagnit ideg yettili yisem yurez (icudd) deg ususru ɣer wawal i yeḍfer, i yesmed. Md:\n\n\nYerreẓ ubuqal. Da, isem “ubuqal”, yella deg waddad amaruz. Mi ara d-nɣer tafyirt, yettban-aɣ-d am wakken d yiwen wawal aɣezfan – yerreẓubuqal, ulac tasgunfut gar-asen.\n\nYura uneɣmas amagrad. Da, isem \"amagrad\", yella umyag \"yura\" zdat-s, yurez ɣur-s deg ususru, ulac tasgunfut gar-asen.\n\n### Tawuri:\n\nTawuri n yisem, d amahil-is di tefyirt (ayen ixeddem deg-s). Llant aṭas tegnatin ideg yezmer ad yili ama deg waddad ilelli ama deg waddad amaruz. S waya, ad negzu d akken llant twuriwin n yisem i t-yettarran deg waddad ilelli akked tid i t-yettarran deg waddad amaruz. Tid yerzan addad amaruz, llant ukkuẓet (04) tgejdanin, d tid ideg yettili yisem:\n\na. d asemmad n umigaw (asegzay):\n\n- Yenfel wasif.\n\n- Teqqur tala.\n\nb. d asemmad anezɣan (s tenzeɣt):\n\n- Ixeddem deg yiḍ kan.\n\n- Yettmeslay am uwessar.\n\nc. d asemmad arusrid (s tenzeɣt “i”):\n\n- Ibudd ungal-is i yinelmaden.\n\n- Efk-as amur-is i teqcict.\n\nd. d asemmad agucclan (n yisem, n umqim, n yiglem…):\n\n- Yuɣ-d asegzawal n Tmaziɣt.\n\n- Neswa wid n tala (aman n tala).\n\n- Yuba, amenzu n twacult.\n\n### Talɣa:\n\nAkken nwala i usawen, tawuri n yisem (neɣ asenfal-is), d nettat i d-yemmalen ma ad yili deg waddad amaruz neɣ deg yilelli. Mi neẓra tawuri n yisem di tefyirt, yerna iban-aɣ-d waddad ilaqen ma d ilelli neɣ d amaruz, ad d-naweḍ ɣer talɣa. Da ara nẓer amek i ilaq ad yaru yisem: ma tbeddel talɣa-s d tira-s neɣ ala. Tuget n yismawen ttbeddilen deg waddad amaruz maca llan wid yettɣimin akken llan xas deg waddad amaruz i llan. Tamentilt (ahat) d tazmert ur zmiren ara ad beddlen, ulamek. Annect-a yerza tasnalɣa n yisem d tjerrumt. Ta d tizlit nniḍen.\n\n#### Tamawt:\n\nTikwal, nsell i ddeqs n yiselmaden, qqaren: isem-a ur yesɛi ara addad amaruz. Nekk, ttwaliɣ d akken tuget n yismawen sɛan sin waddaden: ilelli d umaruz. Yeqqim-d kan ad d-nini ma ma ibeddel neɣ ur ibeddel ara deg waddad amaruz.\n\nDaɣen, tasureft, i nezmer ad naf deg usentel-a n waddaden, llan ddeqs yismawen, d irmeskilen n waddad. Akka i asen-neqqar. Imedyaten: Iran, Alaska, Usetralya.\n\n* I usilqey di twuriwin i d-yettaken addad ilelli Neɣ amaruz, yelha ma yuɣal umdan ɣer temsirin nniḍen i yellan deg ublug \"tutlayt-inu.\"\n\nSadaq Bendali\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/addad-anamek-tawuri-d-tala.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 3061, "word_count": 507, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "01", "slug": "addad-anamek-tawuri-d-tala"}}} {"id": "ba4f9149db087a91", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/tadiwennit-d-uselmad-amaru-amedyaz.html", "title": "Tadiwennit d uselmad, amaru, amedyaz Malek Ḥudd", "original_title": "Tadiwennit d uselmad, amaru, amedyaz Malek Ḥudd", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-01-23", "archive_month": "janvier 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:51.900089", "language": "kab", "content": "\n\n\n*Qqaren-as Malek Houd, ilul deg At Mlikec, yezdeɣ deg Tezmalt. D aselmad n tutlayt tamaziɣt (taqbaylit) seg 1995 almi 2019, aseggas ideg yewwi tastaɣt-is, yexdem azal n 42 yiseggasen deg tudert-is. D amedyaz, d amaru diɣen, dima s tutlayt tamaziɣt taqbaylit.***Acu i ak-yeǧǧan ad tkecmeḍ annar n tira d tmedyazt ? Melmi i tebdiḍ ? **\n\nTira n tmedyezt bdiɣ-tt seg zik, mi lliɣ akken qqareɣ deg uɣerbaz alemmas, Lliɣ imiren ttaruɣ-tt s tutlayt n Voltaire (Tafransist). Almi d iseggasen n 70 i bdiɣ ttaruɣ isefra-inu s Teqbaylit.**Tuget n tmedyazt-ik ɣef wacu i tt-txedmeḍ ? Acu n usentel ideg tettafeḍ iman-ik ? **\n\nIsefra-inu tezzin, tuget deg-sen ɣef yisental i uran yimedyazen n ddunit fell-asen am yiɣeblan n ddunit, tayri, aglam n umdan d ugama maca nekk uriɣ aṭas ɣef tnegmit n tmagit tamaziɣt. Tikwal ad bduɣ asefru ɣef tayri, ɣer taggara ad d-afeɣ iman-iw ttaruɣ ɣef tmentilt tahaggart, dagi bɣiɣ ad d-iniɣ Tamaziɣt i bɣan ad tt-snegren cwiṭ cwiṭ wigi akka i yettcaxen ɣef yimal-nneɣ.**Acḥal n yedlisen i d-tessuffɣeḍ? **\n\nUriɣ ṭam (8) n yidlisen. Umuɣ d wa :\n\nIdlisen-inu i d-yeffɣen llan ass-a deg ssuq d wi: Ammud n tmedyazt: “** Asirem yessaramen**”;\n\n**;**\n\n*Tamacahut n udrar aberkan***Tizlit tuḥzint n yimattaren n Teqsebt d Yasmina tamecṭuḥt yenɣa baba-s”**(d tasuqilt); Ammud n tmucuha d temɛayin; Ammud n tullisin: “\n\n**”; Ammud n tullisin: “**\n\n*Timsirin n yiḍ***Ammud n tmedyazt wis sin: “**\n\n*Terẓeg n tament”;*\n\n**Tilelli ur telli\"**;**Ccḍeb akked yiẓuran**(d unga). Llan daɣen yidlisen, heggan fukken maca urɛad d-ttwaẓergen: ammud n tmedyezt “\n\n**”, ammud n tmedyezt: “**\n\n*Tijmilin**” akked yiwen n usefru n 1007 yifyar, yis-s rriɣ tajmilt i umaru aneɣmas, ameɣnas Ṭahar Ǧaɛut, fell-as yeɛfu yerḥem: “*\n\n**Tirwayin****”.**\n\n*D tarẓagant am yilili*Xeddmeɣ diɣen iẓeḍwan n wawalen inmudag (mots croisés). Deg yiseggasen 2000, 2001, 2002 yal ass n Larebɛa aɣmis “Le Matin” yessufuɣ-iyi-d yiwen n uẓeṭṭa n wawalen inmudag d yiwen n “Frawal” (mot caché) s Teqbaylit.\n\n\n\n**Neẓra belli aṭas warrazen iseklanen i d-tḥellaḍ; ttxil-k, mmeslay-aɣ-d fell-asen**\n\n**Anida i nezmer ad naf idlisen -ik?**\n\nYezmer ad ilin deg Tizi ma tnudaḍ akken i ilaq. Llan diɣen deg Zzayer, Bgayet, Aqbu, Tazmalt...\n\n**Acu n ssenf n yedlisen i tḥemmleḍ ad teɣreḍ ?**\n\n\n**Anwa amedyaz i wumi tselleḍ neɣ teqqareḍ isefra-ines ?**\n\n\n**Anwa aḥric n tira ideg tettafeḍ iman-ik, tamedyazt neɣ tullisin?**\n\n\n**Imeɣriyen-ik, acu ḥemmlen ad ɣren seg wayen tettaruḍ ?**\n\n\n**Amek tettwaliḍ idles-nneɣ ass-a, ɣef wakken yella zik (tallit n lḥers)?**\n\n\n**Wissen imal n Tmaziɣt di tmurt-nneɣ amek ara yili?**\n\n\n**Tteffɣen-d ddeqs n yedlisen s Tmaziɣt taggara-a, acu ara d-tiniḍ deg wannect-a?**\n\n\n**Neẓra akken tesεiḍ ablug \"aghucaf\", rezzun-d ɣur-s yimeɣriyen?**\n\n**Acu ara d-tiniḍ i wid ixeddmen ɣef Tmaziɣt s tutlayin-niḍen?**\n\nD ayen yelhan. Acimi ? Kra n Yicinwaten kkan kra n yiseggasen deg tmurt-nneɣ, lemden taqbaylit. Imḍebbren-a nneɣ ɣas nettwaḥkem nnig n 14 n leqrun, ɛedzen ar ass-a ad lemden tutlayt tamezwarut n tmurt : Tamaziɣt (Taqbaylit). I wakken ad ḥsun d acu i nebɣa nekkni s Yimaziɣen, tuwi-d ad naru iḍrisen-a s tutlayin i fehmen am Tefransist, Taɛrabt, Taneglizit… Ɣas akka, ar tura sɛuẓẓgen, ttaken-d lwi cwiṭ cwiṭ kan. Diɣen kra n yiḍrisen ussnanen, mazal ar ass-a ur nessaweḍ ara ad ten-naru s tutlayt-nneɣ, nessexdam tutlayin i ɣ-yeǧǧan maca asentel yerza dima Tamaziɣt.\n\n**Yella wacu d-tettheggiḍ ɣer sdat (isenfaren) ?**\n\nYella wayen i d-iheyyan meɛna mazal ur d-yeffiɣ ara. Kraḍ wammuden n tmedyezt fukken aṭas aya, maca wissen melmi ara d-ffɣen. Deg uqerruy-iw itezzi wungal wis sin, wissen anwa ass ara ɛeddiɣ ad t-bduɣ…\n\n**D acu i d-asirem-inek ?**\n\nAsirem-iw mačči d awezɣi. Ssarameɣ ad dduklen Leqbayel ɣef wayen akk i aɣ-yesdduklen am tutlayt, idles, amezruy, insayen, JSK… Ma neddukel ayen akk nessaram ad d-yeɛjel. Ssarameɣ Tamurt n Leqbayel ad taf iman-is, ad tḍebber ɣef yiman-is, ad texdem deg tal taɣult ayen ara yeffɣen fell-as i wakken timsal ad ddunt akk akken i tent-yebɣa wul… Aqbayli.\n\n**Acu ara tiniḍ deg ublug tutlayt-inu i iqedcen ɣef yidles ?**\n\nAwal nniɣ-t-id deg yiwet n tdiwennit ur cfiɣ anwa aɣmis i d-tedda : «Zik neqqar win yebɣan Tamaziɣt, yissin tira-s ». Tura mi ggten wid i tt-yeqqaren, wid i tt-yettarun, tuwi-d fell-aneɣ ad nbeddel tanfalit-a ara nerr akka : « Win yebɣan Tamaziɣt, yeldi ablug » akken ad sfaydin yinelmaden akked d wid iḥemmlen taɣuri.\n\nLlan tura ddeqs n yiblugen i iqeddcen akken ad yennerni yidles amaziɣ, gar-asen ablug «Tutlayt-inu» i yekkaten ad yessiweḍ yiwen n yizen i Yimaziɣen akken ma llan : « Seḥbibrem ɣef tutlay-nwen, ala kunwi i tesɛa ma tebɣam ad d-teqqim ur tettaɣ ara abrid n nnger » (ɣef yiqerray n wid ur tt-nebɣi ara).\n\n**S wacu ara twessiḍ ilmeẓyen n wass-a i iqeddcen ɣef tutlayt-nneɣ ?**\n\nAd asen-iniɣ afud igerrzen. Ad rreɣ tajmilt dagi i kra n win yettawin Tamaziɣt deg wul-is, yexdem fell-as mebla kra n lemzeyya, imeɣnasen imezwura i yerẓan asalu deg uḥuddu n tutlayt-nneɣ akken ad teǧǧuǧǧeg, ad tecbu tutlayin yettazzalen deg umaḍal. Ilemẓiyen yukin, s ttawilat d wallalen atraren n tura am internet, tasenselkimt, zemren ad xedmen leɛǧeb, ad fken afud ameqqran i wayen akk yerzan Tamaziɣt (Taqbaylit). Nekk, umneɣ yis-sen, d akud ara iyi-yefken lḥeqq.\n\n**Awal-ik n taggara ?**\n\nSsarameɣ tiririt i d-rriɣ ɣef waṭas n tuttriwin-inem ad teddu deg lebɣi n yimeɣriyen n ublug Tutlayt-inu. Ad snemmreɣ kra n win yerran tanfalit-a «Leɛtab ur yettwaḥsab» d ayla-s. Teɣzi n tudert i yiblugen am wi akked d wid iqeddcen fell-asen.\n\nAzulen.\n\nTadiwennit, texdem-itt\n\n\n*Farida Cebbiri*\n\n*Tutlayt-inu*", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 5580, "word_count": 895, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "01", "slug": "tadiwennit-d-uselmad-amaru-amedyaz"}}} {"id": "c04206209f74420a", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/asfugel-n-yennayer-deg-yiwet-di-tuddar.html", "title": "Asfugel n yennayer deg yiwet si tuddar n Leqbayel", "original_title": "Asfugel n yennayer deg yiwet si tuddar n Leqbayel", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-01-20", "archive_month": "janvier 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:53.290449", "language": "kab", "content": "**Tiɣilt Meḥmud, d yiwet n taddart gar tudrin n Leqbayel n Mεatqa. D isem-is i d nneεt-is, d tiɣilt iqublen Ǧerǧer. Tuska-d deg unẓul n Tizi-Uzzu, zzint-as-d ddeqs n tudrin. At Zmenzar d Wat Ddwala si tama n ugafa, Amecras seg unẓul, At Ɛebdelmumen seg usammer, ma d Ssuq n Letnuyen seg umalu.**\n\n**Amenzu n yennayer, ass yifen akk ussan**\n\nImezdaɣ n taddart, am yal aseggas. sfuglen yennayer ass-nni n sem 15 yennayer 2021. Tameɣra teḍra deffir tejmilt i as-yuɣalen i Racid Wahab ilemẓi i yeɣlin di tefsut taberkant. S wakka i d-yella ufraq ger snat tedyanin: tin n lqerḥ d tin n tumert.\n\nDdeqs n yinebgawen i d-yerzan ɣer Tiɣilt n Meḥmud ; imura d yimedyazen, tiddukliwin n tlawin n tudrin tiǧiratin (tisednan n Yicerqiyen, tullas n Yiɣil n Teqḍibin d tid n At Zεim).\n\n**Idles, taẓuri, tinḍi d tgella n lejdud?.**\n\nMi d-leḥqen yimezdaɣ d yinebgawen n lḥerma, ufan-d tazeqqa teqεed, twenneε tegnit. Timzikent i d-yellan d tamesbaɣurt, ddeqs tɣawsiwin i d-yersen, ayen akk i icudden ɣer tgemmi d yedles aqbayli, ass-nni yella.Taqendurt n Leqbayel si yal ssenf, ifecka n tfellaḥt, afexxar, imɣan n teẓgi, tifelwiyin n usuneɣ, idlisen d-wwin yimyura. Rnu tibaqiyin n tgella d wučči n yimezwura-nneɣ: aɣrum n bibras, aɣrum n uḥray, sfenǧ d seksu... Llan daɣen kra n yisufar n ulawi n Leqbayel.\n\n**Amezruy, tamussni d yisefra**\n\nAkken kan yekfa wučči, imdanen zzin-d d agraw, yal yiwen yuɣ amkan-is yeqqim. Tameɣra tebda s usarag ɣef yennayer d uwitay i icudden ɣur-s. Syin yendeh wurar n lxalat n taddart \"itri n ssbaḥ *, ssut ḥninen, d yimeslayen yezzuzunen.\n\nTamedyazt ula d nettat tesεa adeg di tmeɣra; isefra iqburen d yisefra itraren, ciṭ seg yimezdaɣ, ciṭ seg yinebgawen i d-yusan. Akken ara naf daɣen, ccna atrar sɣur yilmeẓyen n taddart, d nutni i d-yernan ccbaḥa d sser i tmeɣra. Ass qrib ad yekfu, d lawan n umsudeɣ n tmuda (défilé de mode), tiḥdayin s teqnedyar n Leqbayel, zzint-d i tqaεet.**Asdukel n yiɣallen ger yilmeẓyen d useqqamu n taddart**\n\nAseqqamu n taddart d yilmeẓyen, d nutni i d tasga uɣur nettwali. Ass-nni llan ɣer tama-nneɣ, mudden-d afus n lemεawna deg useddu d ucebbeḥ n tegnit, mugren inebgawen i d-yusan, qublen-ten s leqder d tumert meqqren. Yal yiwen deg-sen yeẓra taεkemt yersen ɣef tuyat-is, yerfed-itt akken i ilaq.\n\nInebgawen, imezdaɣ ččan, swan, lxir yugar. Lweεda teqqim-d, mačči tabaqit neɣ snat, ssuffɣen-tt yilmeẓyen ɣer lǧameε d tɣiwant. Tameɣra, tekfa tameddit n wass s wurar, ccḍa d teɣratin. Imezdaɣ d yinebgawen nnejmaεen s ixxamen-nsen, udmawen-nsen tdel-iten teḍsa d tumert.*Farida Cebbiri*\n\n*Tutlayt-inu*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2021/01/asfugel-n-yennayer-deg-yiwet-di-tuddar.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2641, "word_count": 422, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "01", "slug": "asfugel-n-yennayer-deg-yiwet-di-tuddar"}}} {"id": "8444663f15e6839d", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/02/tarrayt-n-usile-n-yimyagen-isuddimen.html", "title": "Tarrayt n usileɣ n yimyagen isuddimen", "original_title": "Tarrayt n usileɣ n yimyagen isuddimen", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-02-28", "archive_month": "février 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:54.449999", "language": "kab", "content": "Akken i t-id-nefka d tamawt di temsirt yezrin, asileɣ n umyag asuddim, iḍerru-d ilmend n yisekkilen n tazwara n ufeggag n umyag amenzu. Wa seg yiwet tama, si tama nniḍen, yezmer daɣen ad yili wassaɣ akked umḍan i ila umyag amenzu neɣ win ansi ara d-yili usuddem. Ha-tent-a ihi tegnatin n usuddem amek i d-ttilint:\n\nDeg usuddem n uswaɣ:\n\nS uzwir \"s\":\n\nZdat yiwet tergalt, md: sbedd, si bedd.\n\nZdat yiwet tergalt iwumi tekkes tussda, md: sdegdeg, si ddegdeg.\n\n\nS uzwir \"sse\":\n\nZdat snat tergalin, md: ssexser, si xser.\n\nZdat tergalt tussidt, md: sseddu, si ddu.\n\n\nS uzwir \"ssu\" neɣ “ssi”:\n\nZdat tergalt tussidt, yiwet tsawalt, sin yimesla, md: ssuṭṭeḍ, si ṭṭeḍ.\n\nS uzwir \"ssi\": Zdat teɣri \"a\" n umyag amagnu, tamlellit s teɣri \"i\", md: ssimes, si ames.\n\n\nS uzwir \"ss\":\n\nZdat teɣri \"i\", tamlellit n teɣri tis snat deg umyag n tɣara, md: ssiwzel, si iwzil.\n\nZdat teɣri \"e\", md: ssens, si ens.\n\n\nDeg usuddem n umyaɣ:\n\nS uzwir \"m\":\n\nzdat yiwet tergalt, md: mzelli, si zelli.\n\n\nS uzwir \"mye\":\n\nZdat snat tergalin, ugar n yiwet tsawalt, md: myenqab, si nqeb.\n\nZdat tergalt tussidt, md: myezzu, si zzu.\n\n\nS uzwir \"my\":\n\nZdat teɣri \"a\", \"i\" neɣ \"u\", md: myaɣ (si aɣ), myili (si ili), uɣal (myuɣal).\n\n\nS uzwir \"myu\":\n\nZdat teɣri yezwaren targalt tussidt, tamlellit, md: issin, si myussan.\n\n\nDeg usuddem n uttwaɣ:\n\nS uzwir \"ttu\":\n\nzdat yiwet tergalt, md: ttubehdel, si behdel.\n\n\nS uzwir \"ttwa\":\n\nZdat snat tergalin, md: ttwakreb, di kreb.\n\nZdat yiwet tergalt tussidt, md: ttwaqqes, si qqes.\n\n\nS uzwir \"ttw\":\n\nZdat teɣri, md: ttwagem, si agem.\n\n\nS uzwir \"mm\":\n\nZdat teɣri \"e\", yiwet tsawalt, md: mmečč, si ečč.\n\n\nDeg usuddem n talɣiwin tuddisin:\n\nS umata, asileɣ n talɣiwin tuddisin, iḍerru-d akken i d-iḍerru usileɣ n talɣiwin tiḥerfiyin.\n\nTamsirt, yessewjed-itt-id Sadeq Bendali\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2021/02/tarrayt-n-usile-n-yimyagen-isuddimen.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1853, "word_count": 298, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "02", "slug": "tarrayt-n-usile-n-yimyagen-isuddimen"}}} {"id": "246b4574859b758f", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/02/imyagen-isuddimen-d-acu-ten.html", "title": "Imyagen isuddimen, d acu-ten?", "original_title": "Imyagen isuddimen, d acu-ten?", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-02-27", "archive_month": "février 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:55.899268", "language": "kab", "content": "**Amyag, yettili d amenzu neɣ d asuddim. Amyag amenzu, d win ur d-nettusuddem ara seg umyag nniḍen. Tirgalin n ufeggag-is, d nitenti i d aẓar, ur nezmir ad nekkes yiwet seg-sent. **\n\nAmyag asuddim, yusa-d seg wawal nniḍen. Deg ufeggag-is, rnan-d ɣur-s yisekkilen akken ad as-fken anamek nniḍen i umyag. D ayen iwumi neqqar amatar. Imyagen isuddimen d wi:\n\n### Aswaɣ:\n\nDeg unamek, amigaw, yettili d tamentilt n tiḍri n tigawt ara yexdem wayeḍ, d netta i t-yerran ad yexdem tigawt. Asileɣ n uswaɣ, yettili s tmerniwt n yiwen seg yizwiren-a: s, ss, sse, ssu. Ha-ten-a kra yimedyaten:\n\nsɣer, yettusuddem seg umyag ɣer.\n\nssendeh, yettusuddem-d si ndeh.\n\nssulleɣ, yettusuddem si lleɣ.\n\nssiweḍ, yettusuddem-d si aweḍ.\n\n\n* Deg umedya-a wis 4, tella temlellit n teɣri a i yuɣalen d i.\n\n### Amyaɣ:\n\nDeg unamek, amigaw yerza sin yidisan, yal wa yexdem tigawt i wayeḍ: myexdamen tigawt.\n\nAsileɣ n umyaɣ, yettili s tmerniwt n yiwen seg yizwiren-a: my, mye, myu, m. Ha-ten-a kra yimedyaten:\n\nmyaf, yettusuddem seg umyag af.\n\nmyegzam, yettusuddem-d si gzem.\n\nmyukkas, yettusuddem si kkes.\n\nmyussan, yettusuddem si issin.\n\nmxatal, yettusuddem-d si xatel.\n\n\n* Deg yimedyaten 2, 3, 4, 5 tella temlellit.\n\n### Attwaɣ:\n\nDeg unamek, amatar udmawan n umyag attwaɣ yeftin, yerza win iɣef teḍra tigawt, yesεa azal n usemmad usrid.\n\nAsileɣ n uttwaɣ, yettili s tmerniwt n yiwen seg yizwiren-a: ttu, ttwa, ttw, mm. Ha-ten-a kra yimedyaten:\n\nttumudd, yettusuddem seg umyag mudd.\n\nttwazdeɣ, yettusuddem-d si zdeɣ.\n\nttwali, yettusuddem si ali.\n\nmmels, yettusuddem si els.\n\n\n* Deg umedya wis 4, tella temlellit.\n\n## Talɣiwin tisuddimin tuddisin:\n\nLlan kra yimyagen ttemlilint deg-sen snat talɣiwin n usuddem, neqqar-asen imyagen isuddimen uddisen. S wakka, ad naf llant kradet talɣiwin tisuddimin tuddisin, ha-tent-aya:\n\n**Aswaɣ n umyaɣ:**\n\nssemyuɣal: yusa-d seg umyaɣ \"myuɣal\" i d-yettusuddmen seg umyag amenzu \"uɣal\"\n\nssemyegzam: yusa-d seg umyaɣ \"myegzam\" i d-yettusuddmen seg umyag amenzu \"gzem\"\n\n\n**Amyaɣ n uswaɣ:**\n\nmsengar: yusa-d seg uswaɣ \"ssenger\" i d-yettusuddmen seg umyag amenzu \"nger\"\n\nmyesgan: yusa-d seg uswaɣ \"sgen\" i d-yettusuddmen seg umyag amenzu \"gen\"\n\n\n**Attwaɣ n uswaɣ:**\n\nttusiweḍ: yusa-d seg uswaɣ \"ssiweḍ\" i d-yettusuddmen seg umyag amenzu \"aweḍ\"\n\nttwasgen: yusa-d seg uswaɣ \"sgen\" i d-yettusuddmen seg umyag amenzu \"gen\"\n\n\nTamawt:\n\nAsuddem n yimyagen, iḍerru-d ilmend n yisekkilen n tazwara n ufeggag n umyag amenzu. Annect-a, ad ten-nwali s telqey di temsirt \"asileɣ n yimyagen isuddimen \"ara d-iḍefren ta.\n\nTamsirt, yessewjed-itt-id Sadeq Bendali\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2021/02/imyagen-isuddimen-d-acu-ten.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2621, "word_count": 389, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "02", "slug": "imyagen-isuddimen-d-acu-ten"}}} {"id": "06e55947613b269e", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/02/ismawen-n-umyili-timarewt.html", "title": "Ismawen n umyili (timarewt) II", "original_title": "Ismawen n umyili (timarewt) II", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-02-26", "archive_month": "février 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:57.187771", "language": "kab", "content": "# Aḥric wis II: Inumak n yismawen n timarewt (n umyili):\n\nTimarewt neɣ amyili d assaɣ i yettilin ger yiεeyyalen n yiwet twacult tameẓyant neɣ tameqqrant. D ayen i d-tesseggray tlalit neɣ tisulya deg yiwet twacult neɣ ɣur-s. Assaɣ-a yettili s wudem usrid neɣ d arusrid. S wakka, nettaf imdanen i d-yuɣen aẓar di twacult, zdin-ten yidammen yid-s akked wid i d-ikecmen tawacult uɣen-d aẓar si twacult nniḍen war ma zdin-ten yidammen.\n\n### a. Ismawen n yiεeyyalen i zdin yidammen:\n\n- baba: d argaz i yi-d-yesεan.\n- jeddi: d argaz i d-yesεan baba neɣ yemma.\n- gma: d aqcic i d-yesεa baba d yemma, i d-yesεa baba d tmeṭṭut-is tayeḍ neɣ i d-tesεa yemma d urgaz-is wayeḍ (i tuɣ send baba neɣ deffir-s)\n- dadda: d gma-s n baba neɣ zemreɣ daɣen ad t-iniɣ i gma ameqqran fell-i.\n- mmi neɣ memmi: d aqcic i d-sεiɣ.\n- mmi-s n mmi: d aqcic i d-yesεa mmi.\n- mmi-s n yelli: d aqcic i d-tesεa yelli.\n- mmi-s n gma: d aqcic i d-yesεa gma.\n- ayyaw: d aqcic i d-tesεa uletma maca nezmer ad t-nini i win i d-tesεa twellit-nneɣ.\n- mmi-s n uletma: d aqcic i d-tesεa uletma, d ayyaw.\n- mmis n yelli: d aqcic i d-tesεa yelli.\n- εemmi: d gma-s n baba.\n- xali: d gma-s n yemma.\n- mmi-s n εemmi: aqcic i d-yesεa εemmi.\n- mmi-s n xali: d aqcic i d-yesεa xali.\n\n### b. Ismawen n yiεeyyalen i d-yuɣen aẓar di twacult nniḍen:\n\n- argaz: d win tuɣ tmeṭṭut.\n- amɣar: d baba-s n urgaz n tmeṭṭut.\n- aḍewwal: d argaz yuɣen yelli neɣ d baba-s n tmeṭṭut-iw.\n- argaz n εemmti: d argaz yuɣen εemmti.\n- tameṭṭut n εemmi: d tameṭṭut yuɣ εemmi.\n- argaz n yemma: d argaz i tuɣ yemma send ad tt-yaɣ baba neɣ deffir-s.\n- tameṭṭut n baba: tameṭṭut nniḍen n baba maca mačči d yemma.\n- alwes: d gma-s n urgaz n tmeṭṭut.\n- tanuḍt: d tameṭṭut n gma-s n urgaz n tmeṭṭut.\n- aslif: d argaz n uletma-s n tmeṭṭut-iw.\n- arbib: d mmi-s tmeṭṭut neɣ mmi-s urgaz si tsulya tamezwarut.\n- mmi-s n ulwes: d mmi-s n gma-s n urgaz.\n- mmi-s n telwest: d mmi-s n uletma-s n urgaz.\n- iken: d gma i d-tesεa yemma yid-i deg yiwen wass.\n- takna (1): d uletma i d-tesεa yemma yid-i deg yiwen wass.\n- takna (2): d tameṭṭut tis 2 i yuɣ urgaz n tmeṭṭut, ttidirent yid-s deg yiwen wakud.\n- mmi-s n takna: d wi i d-tesεa takna.\n\nTamsirt i d-yessewjed S.Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/02/ismawen-n-timarewt-n-umyili.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2255, "word_count": 428, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "02", "slug": "ismawen-n-umyili-timarewt"}}} {"id": "2d109618f29d5a56", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/02/ismawen-n-timarewt-n-umyili.html", "title": "Ismawen n timarewt (n umyili) - I", "original_title": "Ismawen n timarewt (n umyili) - I", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-02-26", "archive_month": "février 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:58.472365", "language": "kab", "content": "**Ismawen n timarewt, rzan imeslaḍen n twacult d yimdanen ilan assaɣen n umyili gar-asen.**\n\nAṭas seg-sen, ur sεin ara tiɣri tamezwarut neɣ \"t\" n wunti akken seεεun yismawen n yimdanen (imugna). Isem n timarewt d ameskil, ila snat tewsatin (amalay, unti) d sin yimḍanen (asuf, asget). Kra deg-sen udfen-d si tutlayt taεrabt, am: jeddi, εemmi, xali. Ismawen-a, nezmer ad ten-nebḍu ɣef sin yimuren:\n\n- Wid yerzan imdanen i d-yuɣen aẓar di twacult, zdin-ten yidammen yid-s.\n\n- Wid i d-ikecmen tawacult uɣen-d aẓar si twacult nniḍen\n\n- Wid yerzan imdanen i d-yuɣen aẓar di twacult, zdin-ten yidammen yid-s.\n\n- Wid i d-ikecmen tawacult uɣen-d aẓar si twacult nniḍen\n\n### Umuɣ n yismawen n timarewt neɣ n umyili:\n\n#### a. Ismawen n wid yezdi uẓar (i zdin yidammen):\n\n- baba/ibabaten, yemma/tiyemmatin.\n- jeddi/ijedditen, jida/tijidatin neɣ setti/tisettitin.\n- gma/ayetma, ayetmaten, atmaten; uletma/yessetma, tiyessetmatin.\n- dadda/idaddaten, nanna/tinannatin\n- mmi neɣ memmi/arraw, yelli/yessi, tiyessetmatin.\n- mmi-s n mmi/arraw n mmi, yelli-s n mmi/yessis n mmi.\n- mmi-s n yelli/arraw n yelli, yelli-s n yelli/yessi-s n yelli.\n- mmi-s n gma/arraw n gma, yelli-s n gma/yessis n gma.\n- ayyaw/ayyawen, tayyawt/tayyawin.\n- mmi-s n uletma/arraw n uletma, yelli-s n uletma/yessi-s n uletma.\n- mmi-s n mmi/arraw n mmi, yelli-s n mmi/yessis n mmi.\n- mmi-s n yelli/arraw n yelli, arraw n yelli/yessis n yelli.\n- εemmi/εmumi, εemti/εmumati.\n- xali/xwali, xalti/xwalati.\n- mmi-s n εemmi/arraw n εemmi, yellis n εemmi/yessis n εemmi.\n- mmi-s n xali/arraw n xali, yelli-s n xali/yessis n xali.\n\n#### b. Ismawen n wid ur yezdi uẓar (ur zdin yidammen):\n\n- argaz/irgazen, tameṭṭut/tilawin.\n- amɣar/imɣaren, tamɣart/timɣarin.\n- aḍewwal/iḍewlan, tislit/tislatin.\n- * argaz n εemmti/irgazen n εmumati (n εemmti!).\n- * tameṭṭut n εemmi/tilawin n εmumi (εemmi!)\n- * argaz n yemma/irgazen n yemma!\n- * tameṭṭut n baba/tilawin n baba.\n- - alwes/ilewsan, talwest/tilewsatin\n- * tanuḍt/tinuḍatin.\n- aslif/islifen, taslift/tislifin.\n- arbib/irbiben, tarbibt/tirbibin.\n- mmi-s n ulwes/arraw n ulwes, yelli-s n ulwes/yessi-s n ulwes.\n- mmi-s n telwest/arraw n telwest, yelli-s n telwest/yessi-s n telwest.\n- * iken/akniwen.\n- * takna/takniwin.\n- mmi-s n takna/arraw n takna, yelli-s n takna/yessi-s n takna.\n\n#### Timawin:\n\n1. Ismawen \"argaz n εemmti, argaz n yemma\", ur sεin ara talɣiwin n wunti.\n\n2. Ismawen tameṭṭut n εemmi, tameṭṭut n baba, tanuḍt, ur sεin ara talɣiwin n umalay.\n\n3. Ismawen \"iken, takna\", ad d-yili fell-asen usegzi ugar di temsirt i d-iteddun i yerzan inumak n yismawen n timarewt.\n\nTamsirt i d-yessewjed S.Bendali\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2021/02/ismawen-n-timarewt-n-umyili.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2683, "word_count": 405, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "02", "slug": "ismawen-n-timarewt-n-umyili"}}} {"id": "4714434a01f1c5d6", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/03/tadiwennit-d-tselmadt-massa-guidir.html", "title": "Tadiwennit d tselmadt n Tmaziɣt, massa Guiddir", "original_title": "Tadiwennit d tselmadt n Tmaziɣt, massa Guiddir", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-03-29", "archive_month": "mars 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:43:59.164370", "language": "kab", "content": "## Tamaziɣt, d tamagit, d tutlayt n tyemmat, d idles, d amezruy...\n\nMassa Guiddir: AZUL fell-awen. Di tazwara , tanemmirt-ik d tameqqrant a Mass Bendali ɣef tdiwennit-agi d wazal i tgiḍ i leqdic-inu, s lferḥ d ameqqran ara d-rreɣ ɣef yisteqsiyen-inek.\n\nTutlayt-inu: D anta-tt massa Gidir?\n\nMassa Guiddir: Massa Guiddir Djedjiga neɣ Ɛacuri, d taselmadt n tutlayt d yidles amaziɣ deg tesnawit , bdiɣ deg useggas 2013 ar ass-a. Luleɣ deg taddart At Ɛisa Uyeḥya deg tɣiwant n At Yellilten , dinna i lemmdeɣ almi d tasnawit. Γur-i agerdas n yizerfan (licence des sciences juridiques et administratives) di tesdawit Mulud Mɛemmri - 2009. Agerdas n master deg tutlayt d yidles amaziɣ deg tesdawit Ɛebd Raḥman Mira , Bgayet - 2013.\n\nTutlayt-inu: Melmi tebdiḍ asenked n temsirin di youtube? D acu ay d iswi-inem agejdan deg useqdec-im n wallal-a atrar?\n\nMassa Guiddir: Bdiɣ asenked n temsirin-agi deg youtube (s yisem n Massa Akselyan) seg umenzu n yennayer 2021 ar ass-a , iswi- inu d aselmed n tutlayt n tmaziɣt berra n tneɣrit akken almud n tutlayt-a ur-yettɣim ara kan deg usmil, ad yekcem ttawil agi amaynut. Inelmaden n wass-a ḥemmlen allalen itraren dɣa d tagnit tutlayt-agi ad tawi amkan-is gar tutlayin nniḍen.\n\nTutlayt-inu: Kemm yellan d taselmadt n Tmaziɣt di tesnawit, d acu i kem-yesbeɣsen akken ad tezriḍ ɣer tedwilin s ubrid n youtube.\n\nMassa Guiddir: Wid iyi-d-yefkan afud, di tazwara d inelmaden-iw , acku ahil n useggas-agi akken neẓra akk, ur nebdi ara aseggas aɣurbiz di lawan , ɣef ssebba n unfafad kuruna. Dɣa, ahil yella-d usifses deg-s s temsirin s wudem n umeccaq (à distance ) inelmaden-iw ur gzin ara s ttawil uktazal-nsen s tira , dɣa sutren-d deg-i asekles n ssut-iw akken ad gzun akken ilaq, d tagi i yi-yeǧǧan xedmeɣ-d timsirin s ubrid-agi n youtube.\n\nTutlayt-inu: Iwumi laqent? D anwi i izemren ad tent-yeḍfer? Amek i ttwalin leqdic-im yinelmaden-im d yimeddukkal-im iselmaden n tesnawit?\n\nMassa Guiddir: Timsirin i d-ttheyyiɣ d ahil i yinelmaden n uswir n tesnawit, ama d wid yeqqaren deg uɣerbaz neɣ s tebratin akked ilelliyen, war ma ttuɣ wid yebɣan ad lemmden tutlayt tamaziɣt .\n\nInelnelmaden d yiselmaden, ad rnuɣ imaṣwaḍen, d nutni i d afud-iw; anagar asebɣes i d-yekkan si tama-nsen. Xas ma asekles neɣ tamsirt yella wayen ixuṣṣen deg-s maca tuget deg-sen ttaken-iyi-d tabɣest ad kemmleɣ.\n\nTutlayt-inu: Ger temsirin di youtube akked tid n tesnawit, d acu i iεedlen neɣ i yemgaraden?\n\nMassa Guiddir: D yiwen wahil , tarrayt d yiwet maca timsirin mgaradent aṭas imi mačči kif-kif mi ara d- nessenked tamsirt sdat n yinelmaden d ma yella ulac-iten. Dɣa timsirin i d-xeddmeɣ deg youtube xeddmeɣ-tent amzun akken wid iwumi ttmeslayeɣ werǧin tt-ssinen , ttawiɣ-d akk isallen ilqayanen icudden ɣer temsirt , yiwet yiwet, akken ad yegzu unelmad. Segzayeɣ s waṭas wudmawen acku yemgarad uswir n wid i yi-d-yeṭṭafaren, ssemraseɣ tutlayin nniḍen anda ilaq , tugniwin , izenziɣen. Iswi, d aseqreb n tikti d tmussni i unelmad.\n\nTutlayt-inu: D acu n wallalen i tessemraseḍ di tedwilin-im? Ansi i asent-id-tettagmeḍ timussniwin?\n\nMassa Guiddir: Ddeqs n ttawilat i semraseɣ , skud xeddmeɣ, skud ttafeɣ-d allalen yelhan. Tamsirt, ttaruɣ-tt s powerpoint; asekles, xeddmeɣ-t s uselkim; aseggem n usekles, xeddmeɣ-t s yiwen usnas (application) akken ad taweḍ tugna d ṣṣut i yinelmaden d wid i yi-yeṭṭafaren akken iwata.\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d cwiṭ ɣef wahil i tjerrdeḍ d yigburen-is.\n\nMassa Guiddir: Ur nwiɣ ara ad sεuɣ annect-a n yinelmaden i yi-yeṭṭafaren , ferḥeɣ nezzeh yis-sen imi iyi-gan taflest , ṭṭafaren-iyi , xeddmen-yi-d afud; ɣef waya, lebɣi-w meqqer. Sεiɣ asenfar ɣer sdat, d aheyyi n temsirin n tutlayt tamaziɣt ara yennalen akk iswiren; annect-a, ma irad wuzmir.\n\nTutlayt-inu: D acu n tarrayt i tessemraseḍ, iɣef tbennuḍ amahil-im akken ad gezzun yiseqdacen ad ttawin ɣur-m tamussni?\n\nMassa Guiddir: Tarrayt, d asexleḍ gar tarrayt tamaynut d tmensayt acku llant temsirin ideg ilaq ad d-fkeɣ imedyaten, ad segziɣ yis-sen, akken daɣen tikwal, ad slen , ad walin tugna , azenziɣ … atg Inelmaden gezzun yis-sen , iswi-inu d asiweḍ n yizen i wid d tid ara iwalin timsirin-inu.\n\nTutlayt-inu: D anwa i am-yettaken afus n tallelt (ma yella)? Ini-aɣ-d amek (techniquement)?\n\nMassa Guiddir: Deg wayen yerzan aɣawas n temsirin igburen d nekk i yessewjaden, i yettnadin deg teɣbula yemgaraden ama d timsirin n yisdawanen , idlisen , ikatayen , iblugen… ma d aseggem d ucebbeḥ n temsirin d argaz-iw Mass Achouri i t-ixeddmen.\n\nTutlayt-inu: Kemm, yellan d tayemmat yettrebbin, tesselmadeḍ di tesnawit d youtube; ahat ur yeshil ara fell-am akken ad trefdeḍ akk taεkemt-a! Amek i tessawaḍeḍ ad tessedduḍ imuhal-im?\n\nMassa Guiddir: Mačči d ayen isehlen, d taεkemt ẓẓayen. Refdeɣ-tt acku umneɣ s tutlayt d yidles-inu , ḥemmleɣ axeddim-iw d yinelmaden-iw , rnu ɣer-s beṭṭuɣ akud –iw gar ttrebga d uselmed. Leεtab, ur yettuneḥsab, iswi-inu, d tutlayt tamaziɣt, ad teflali gar tiyaḍ , ad tt-lemmden warraw-is.\n\nTutlayt-inu: Ma nessuter-am-d ad tgeḍ aktazal i umecwar akk i d-telḥiḍ, amek ara yili? Igerrez neɣ yeḥwaǧ ad yelhu ugar! D acu tessarameḍ i yimal deg way-a?\n\nMassa Guiddir: Ur d-qqareɣ ara igerrez d ayen, nekk, simmal ttnadiɣ ad snerniɣ igburen , ad seggmeɣ ugar asenked-nsen. ad d-awiɣ tarrayin timaynutin i yessawaḍen ugar tamussni war leεtab ama i nekk ama i yinelmaden. Ad iniɣ skud nella mazal lxir ar sdat.\n\nTutlayt-inu: Aṭas medden i yeqqaren nḥemmel tutlayt-nneɣ. D acu i d tayri n Tmaziɣt ɣur-m?\n\nMassa Guiddir: Tayri n tmeslayt d aseqdec-ines, d asemres-ines s zzuxx war akukru , nekkni s wid d tid i tt-yesselmaden ilaq ad as-neg amur deg wulawen n yimdanen , ad nreṣsi azal-ines deg ulawen d leqdicat-nsen s wudem n tussna.\n\nTutlayt-inu: D acu n wazal i tla tutlayt tamaziɣt ɣur-m? D acu i as-ilaqen akken ad d-yali fell-as wass amellal, ad teṭṭef amkan i tuklal di tmurt-nneɣ neɣ ger tutlayin nniḍen?\n\nMassa Guiddir: Tamaziɣt, d tamagit, d tutlayt n tyemmat, d idles, d amezruy … maca leḥbis-is d imnaṛen, teqqim kan anda i tt-ssawalen. Γef waya, d lawan ad ncemmeṛ i yiɣallen. Yal yiwen, s tezmert-is s wudem ussnan , ad–tt-id-ibeyyen deg yal taɣult s usemres n wallalen imaynuten yeddan d tallit ideg nella.\n\nTutlayt-inu: Ablug-nneɣ \"tutlayt-inu\", zrin ɣef tlalit-is ugar n 6 wayyuren, mudd-aɣ-d tamuɣli-m fell-as.\n\nMassa Guiddir: Γur-i nekk, d aɣbalu n tmussni s wacu ara tennerni tutlayt n tmaziɣt. S timmad-iw, ttawiɣ-d tamussni deg-s , ssarameɣ-as teɣzi n tudert, d aɣbalu ara yettfeyyiḍen d tagrest neɣ d anebdu, d leqdicat yecban wigi ara yefken afud d tudert i tutlayt tamaziɣt.\n\nTutlayt-inu: Awal-im n taggara, efk-it-id ttxil-m, d asirem-im i yimal.\n\nMassa Guiddir: Tanemmirt-ik i tikkelt nniḍen imi tefkiḍ azal i leqdic-iw. Tanemmirt akk i wid d tid i iyi-d-yettakken afud, yal yiwen s yisem-is. Ssarameɣ ad iliɣ gar tid ara yesnernin tutlayt tamaziɣt. Ddeqs n yisenfaren iwumi xemmleɣ iɣallen ad nuɣal ɣer-sen mi ara d-banen s wudem unṣib. Awal-iw ar da «Tamaziɣt, buddeɣ -as tudert. ».\n\nAssaɣ i unekcum ɣer temsirin n. massa akselyan di youtube:\n\nhttps://youtube.com/channel/UCz9vfCqylBxBnghLgS7I-Zw\n\nTadiwennit, yexdem-itt S.Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/03/tadiwennit-d-tselmadt-massa-guidir.html", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 7160, "word_count": 1145, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "03", "slug": "tadiwennit-d-tselmadt-massa-guidir"}}} {"id": "4773e823b3849180", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/03/tala-taherfit-n-umyag-s-usilqey.html", "title": "Talɣa taḥerfit n umyag s usilqey", "original_title": "Talɣa taḥerfit n umyag s usilqey", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-03-28", "archive_month": "mars 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:00.460246", "language": "kab", "content": "## Acu d-teqqar tbadut?\n\nTalɣa taḥerfit, d talɣa n umyag send ad yefti. D nettat i d tameẓyant ger talɣiwin-is. I wakken ad d-tafeḍ talɣa taḥerfit n umyag, ssefti-t kan ɣer wanaḍ akked wudem wis 2 n wasuf (kečč, kemm).\n\n### Anwi imyagen i ilan talɣa taḥerfit?\n\nImyagen n tutlayt akk, lan talɣa taḥerfit: iluganen d yirluganen, imenza d yisuddimen, n tigawt neɣ n tɣara..\n\n- Imyagen iluganen: ndeh, mdel, ldi, zwi, ɣumm…\n- Imyagen irluganen: asem, ggall, dhu, af, zwir...\n- Imyagen n tɣara: imẓiy, iwriɣ, aẓay, iẓid, imsus...\n- Imyagen n tigawt: azzel, gzem, grurej, rẓem,\n- Imyagen imenza: lmed, ečč, aɣ...\n- Imyagen isuddimen:\n\n- Aswaɣ: sselmed, ssečč, ssiɣ...\n\n- Attwaɣ: ttwalmed, mmečč, ttwaɣ...\n\n- Amyaɣ: myelmad, myečč, myaɣ…\n\n-Talɣiwin tuddisin: ttuselmed, mselmad, myelmad...\n\n### Asemgired ger talɣa taḥerfit n umyag asuddim d tin n umyag amenzu:\n\nAṭas n medden i iteggen tuccḍa, ladɣa iselmaden! Ttawḍen armi mmalen ayen ur nṣeḥḥa ara i yinelmaden-nsen. Akken i d-nenna deg ufella, yal amyag, yesεa talɣa-s taḥerfit. Talɣa taḥerfit n umyag asuddim, mačči d tin n umyag amenzu ansi d-yettusuddem. Akken mgaraden deg unamek ay mgaraden di talɣa taḥerfit. Ad nẓer tafelwit-a n yimedyaten, ad negzu ugar:\n\nTamsirt, yessewjed-itt-id Sadaq Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/03/tala-taherfit-n-umyag-s-usilqey.html", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1328, "word_count": 202, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "03", "slug": "tala-taherfit-n-umyag-s-usilqey"}}} {"id": "53d4d5d45abe530f", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/03/asuffe-n-ufeggag-seg-umyag-yeftin.html", "title": "Asuffeɣ n ufeggag seg umyag yeftin", "original_title": "Asuffeɣ n ufeggag seg umyag yeftin", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-03-26", "archive_month": "mars 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:01.727415", "language": "kab", "content": "**Nessen d akken amyag yeftin, yegber sin yiferdisen: amatar udmawan akked ufeggag. Mi ara nekkes amatar udmawan, ayen ara d-yeqqimen d winna ay d afeggag.** Md: *\"*nelmed\", deg-s ne d amatar udmawan 1u n usget, lmed d afeggag n umyag \"lmed\" yeftin ɣer yizri.\n\nS wakka, ad negzu dakken yal udem ila amatar-is udmawan, yal timeẓri tla afeggag-is. Γef wayen yerzan afeggag, llan yimyagen ideg yettemcabi ger tmeẓri d tayeḍ. Ma nuɣal ɣer temsirin n umyag alugan d umyag arlugan, ad naf akk tignatin, ttunefkent-d.\n\n### Aserwes n yifeggagen ger tmeẓra:\n\nAnaḍ d wurmir, sεan yiwen ufeggag. Md: zwiret/ad tezwirem.\n\nIzri, ila yiwen ufeggag akked wurmir d wanaḍ, mi ara yili umyag d alugan. Md: tmuddeḍ (izri)/mudd (anaḍ)/ad tmuddeḍ (urmir).\n\nAnaḍ ussid d wurmir ussid, sεan daɣen yiwen ufeggag. Md: ttmagaret/tettmagarem.\n\nAfeggag n yizri ibaw ideg tekcem teɣri n tibawt \"i\", yettemgarad ɣef win n yizri ilaw. Md: nezdeɣ/ur nezdiɣ\n\nAmaɣun, iseεεu afeggag n tmeẓri-s:\n\n\nAfeggag n umaɣun n yizri d win n yizri. Md: yeggull/yeggullen\n\nAfeggag n umaɣun n wurmir d win n wurmir. Md: ad yeggall/ara yeggallen\n\nAfeggag n umaɣun n wurmir ussid d win n wurmir ussid. Md: yettgalla/yettgallan\n\n\n### Amgired n yifeggagen:\n\nAfeggag n wurmir, yezga yettemgarad d win n wurmir ussid. Md: ad tader/tettader\n\nAfeggag n wanaḍ, yezga yettemgarad d win n wanaḍ ussid. Md: adret/tettadrem\n\n\n### Amgired ger ufeggag d uẓar:\n\nAẓar n umyag, yegber kan tirgalin tinaṣliyin, ulac deg-s tiɣra neɣ tirgalin i d-yernan ɣer umyag amenzu. Md: Amyag “nelmed”, afeggag-is, d “lmed”, aẓar-is, d “lmd”.\n\nDeg wanaḍ, urmir akked yizri, tirgalin n ufeggag akk, d tid n uẓar. Md: afeg (anaḍ), ad tafgeḍ (urmir), ad yafeg (izri).\n\nDeg wanaḍ ussid d wurmir ussid, llant tergalin i d-irennun d ticraḍ n tmeẓri neɣ n talɣa tasuddimt. Deg umedya, amyag “lmed”, yefka-d ilemmed (urmir ussid), ttwalmed (attwaɣ), sselmed (aswaɣ), myelmad (amyaɣ),\n\n\n\nTamsirt, yessewjed-itt-d S.Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/03/asuffe-n-ufeggag-seg-umyag-yeftin.html", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2013, "word_count": 311, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "03", "slug": "asuffe-n-ufeggag-seg-umyag-yeftin"}}} {"id": "4208a7eba1d3b030", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/03/azalen-ikudanen-n-wurmir-ussid.html", "title": "Azalen ikudanen n wurmir ussid", "original_title": "Azalen ikudanen n wurmir ussid", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-03-22", "archive_month": "mars 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:02.973226", "language": "kab", "content": "## Urmir ussid d timeẓri yemmalen tigawt yettalsen neɣ inezzgen i iḍerrun deg yizri, deg umiran (amha) neɣ deg yimal. Akud, yemmal-it umernu, amallal, tazelɣa neɣ tigzi n tefyirt.\n\n### 1-Urmir ussid war tazelɣa:\n\na-Tanumi:\n\nIxeddem Mḥend deg usensu. (talɣa tilawt)\n\nUr ixeddem ara Mḥend deg usensu. (talɣa tibawt)\n\n\nb - Izri:\n\nZik, tzerrew Jeǧǧiga di tesdawit. (talɣa tilawt)\n\nZik, ur teqqar ara Jeǧǧiga di tesdawit. (talɣa tibawt)\n\nTella Jeǧǧiga tzerrew di tesdawit. (talɣa tilawt)\n\nUr telli ara Jeǧǧiga tzerrew di tesdawit. (talɣa tibawt)\n\nJeǧǧiga, tuɣ-itt tzerrew di tesdawit. (talɣa tilawt)\n\nJeǧǧiga, ur tt-tuɣ ara tzerrew di tesdawit. (talɣa tibawt)\n\n\n### 2-Urmir ussid s tzelɣa:\n\na-Amiran:\n\nTaseεdit, la tẓeḍḍ abernus.\n\nTaseεdit, ur la tẓeḍḍ ara abernus.\n\n\nb-Imal :\n\nDeg unebdu-a, yal ass, ad d-ntekkes tibexsisin.\n\nDeg unebdu-a, ur d-ntekkes ara, yal ass, tibexsisin.\n\n\nTamsirt-a, yessenked-itt-id Sadeq Bendali\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2021/03/azalen-ikudanen-n-wurmir-ussid.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 998, "word_count": 138, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "03", "slug": "azalen-ikudanen-n-wurmir-ussid"}}} {"id": "71b581103830f76a", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/04/tadwennit-d-tmarut-cabha-ben-gana.html", "title": "Tadiwennit d tmarut Cabḥa Ben Gana", "original_title": "Tadiwennit d tmarut Cabḥa Ben Gana", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-04-14", "archive_month": "avril 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:03.598715", "language": "kab", "content": "## Cabḥa Ben gana, d yiwet tmarut tilemẓit si Ɛin Lḥemmam (Micli), tessuffeɣ-d ungal is amezwaru deg useggas 2019 tsemma-as Amsebrid; terna-d ammud n tmedyazt di 2021 akked gma-s Masinisa, semman-as : Ixef n wawal.\n\n## Tutlayt-inu: Melmi i turiḍ aḍris-im amezwaru n temẓi? (ma tecfiḍ) D acu i d azwel-is?\n\nCabḥa Ben Gana: Aḍris-inu amenzu uriɣ-t mi lliɣ deg uɣerbaz alemmas gar 2002 d 2004, azwel ines : Ccix-iw-Aselmad-iw (Matoub Lounes).\n\nTutlayt-inu: Ahat tella kra n tɣawsa i kem-iwellhen ɣer taɣult n tira. D acu-tt?\n\nCabḥa Ben Gana: Ayen yi-iwellhen ɣer taɣult-agi n tira, d leḥmala-w i tira d tɣuri, i tsekla, daɣen leḥmala-w i tutlayt d yidles inu.\n\nTutlayt-inu: Anida, melmi tettaruḍ? D acu n uḥric n wass i tesmenyafeḍ i tira?\n\nCabḥa Ben Gana: Ur sɛiɣ ara akud neɣ adeg i tira, maca sumata ttaruɣ mi ara iliɣ i yiman-iw, ladɣa deg yiḍ ; tira am udfel, tḥemmel tasusmi d tillas.\n\nTutlayt-inu: Ungal-im amezwaru \"Amsebrid\", yettawi ameɣri ɣer wammas n tmetti taqbaylit. D acu ay d izen agejdan i yeffren deg-s?\n\nCabḥa Ben Gana: Aṭas n yiznan i d-mesckukleɣ deg umsebrid, ama ɣef tayri di twacult, gar urgaz d tmeṭṭut. ɣef umennuɣ n tmeṭṭut gar wansayen d tiddin-ines deg wakud yuẓen ar sdat… Amdan akken yebɣu yuzzel, amek yebɣu yidir ɣer taggara, ad yeqqim d amsebrid kan, d inebgi di tudert !\n\nTutlayt-inu: Aṭas n yinelmaden iqburen n ugezdu n tutlayt d yidles imaziɣen n M.At Mεemmer n Tizi Wezzu, gar-asen, kemm, i uɣalen d imura. D acu ay d ufur n waya?\n\nCabḥa Ben Gana: Ahat imi i aɣ-iḥuza ujajiḥ n tefsut taberkant. Wa yessaweḍ-d, yecfa-d wa ḥkan-as-d ɣef lbaṭel ibubb ugdud aqbayli. Bɣan ad as-gezmen iles d yiẓuran. Neffud tutlayt nelluẓ idles. Ma d tarmit-inu, afran i tira, d tira s Teqbaylit (Tamaziɣt) yella-d yakan uqbel ad kecmeɣ ɣer tesdawit. Maca aṭas i ibeddel deg-i unekcum-inu ɣer ugezdu n tutlayt d yidles amaziɣ. Din-a i ḍalleɣ ɣef umaḍal n tsekla taqbaylit s tewsatin ines. Aṭas i d-newwi ɣer iselmaden-neɣ am Saɛid Cemax, Ṛemḍan ɛacur, Akli Ṣalḥi d wiyaḍ nniḍen ama d tamussni ama d afud … ad faṛseɣ tagnit akken ad ten-snemmreɣ.\n\nTutlayt-inu: Γur-m, d acu i isehlen, i iweεren, d tira n udlis neɣ d asuffeɣ-nnes?\n\nCabḥa Ben Gana: Ur tewɛir ara tira n udlis akken yewɛer usuffeɣ ines.\n\nTutlayt-inu: D acu n umaru n tsuta yezrin i tessarameḍ ad am-yili d azamul, ad taɣeḍ abrid-is ?\n\nCabḥa Ben Gana: Yal amaru n tsuta yezrin, d azamul ɣur-i, sɛan azal, imi tira nsen ur teqqim ara kan d tsekla, d amennuɣ d tiɣri, d asekfel d usefti n tgemmi-nneɣ…\n\nTutlayt-inu: Iwumi tettaruḍ? I uɣref-im neɣ i talsa s umata? D acu ara tiniḍ ma teɣli-am-d tegnit n usuqel n wungal-im?\n\nCabḥa Ben Gana: Tira-w, tikwal d azuzen d usugen, tikwal d izen, tikwal i tutlayt tikwal, i talsa. Ma d tasuqilt ur d-qqareɣ ara ala!\n\nTutlayt-inu: Di tmuɣli-m, amdan amaziɣ neɣ aqbayli, d win yeqqaren neɣ yesra i usḥulfu ugar ɣef tɣuri?\n\nCabḥa Ben Gana: Llan wid yeqqaren, mazal ḥemmlen ad kecmen deg umaḍal n yidlisen, maca les réseaux sociaux yejbed cwiṭ ilmeẓyen ɣef udlis, mačči ala iqbayliyen, tamsalt-a tḥuza leǧnas merra.\n\nTutlayt-inu: Tutlayt tamaziɣt, mazal-itt ur tufi iman-is ar tura. D acu i tt-ixussen akken ad teffeɣ seg yir addad ideg tella?\n\nCabḥa Ben Gana: Ddac ddac akken ad naweḍ, ur ntettu ara belli si mi nebda abrid, si 81 i tebda tutlayt-a tesrusuy iman-is ɣef tferkit. Lexṣas yella, yewwi-d uxeddim ad yili, yal wa ad yernu asɣar-is, akken ad temmed taffa. Tutlayt-a teḥwaǧ arraw-is ; wid ara tt-yarun, ara tt-yeɣren, ara tt-yemmeslayen, teḥwaǧ imura, imesnilsen, imazrayen… atg\n\nTutlayt-inu: D acu tessarameḍ deg waya?\n\nCabḥa Ben Gana: Sarameɣ tadukli gar yiqbayliyen, gar yimaziɣen ilmend n Teqbaylit d Tmaziɣt !\n\nTutlayt-inu: Efk-d tamuɣli-m ɣef \"tutlayt-inu\" fell-as d yigburen-is.\n\nCabḥa Ben Gana: Afud igerrzen di leqdic nwen.\n\nTutlayt-inu: Awal n taggara, a-t-an ɣur-m.\n\nCabḥa Ben Gana: Tanemmirt i kunwi i yesseqraben imura ɣer yimeɣriyen.\n\nTadiwennit, yexdem-as-tt Sadaq Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/04/tadwennit-d-tmarut-cabha-ben-gana.html", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 3993, "word_count": 664, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "04", "slug": "tadwennit-d-tmarut-cabha-ben-gana"}}} {"id": "3b3b47a536552c76", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/04/tadiwennit-akked-umaru-anemas-mer-tafat.html", "title": "Tadiwennit akked umaru aneɣmas Ɛmer Tafat", "original_title": "Tadiwennit akked umaru aneɣmas Ɛmer Tafat", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-04-12", "archive_month": "avril 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:04.893566", "language": "kab", "content": "## Ɛmer Tafat d yiwen n umdan i iḥemmlen tutlayt-is, idles d tnaṣlit. D amedyaz, d bab n wawal, d aneɣmas, d ameɣnas. Si temẓi-s ar assa, yezga iqeddec ɣef tutlayt d yedles n weɣrif-is. Ha-tent-a tririyin-is ɣef yisestan i as-tefka massa Cebbiri:\n\nTutlayt-inu: Acimi tsemmaḍ iman-ik Ɛmer Tafat?\n\nƐmer Tafat: Mačči d nekk i isemman i yiman-iw Tafat, maca akka i d-ufiɣ isem-iw ɣer yimarawen-iw. Isem n twacult-iw * Tafat *, tettwassen di taddart n Yizarazen, taɣiwant n Tmizar.\n\nTutlayt-inu: Ḥku-aɣ-d ɣef umecwar-ik d yedles, melmi d wamek tebdiḍ?\n\nƐmer Tafat: Amecwar-iw, simmal yettimɣur, simmal yettibεid i tmuɣli. Mi ara sikdeɣ ansi i d-εeddaɣ, yettban-iyi-d yebεed. Tikwal tettuɣ kra n tɣawsiwin mehleɣ... kkreɣ-d ufiɣ-d iman-iw ttɣamaɣ d yimɣaren n taddart, leqḍeɣ-d ɣur-sen tamusni, lemdeɣ ɣur-sen amek ttfessilen Taqbaylit.\n\nSyin, zziɣ ɣer tɣuri n yedlisen s Tefransist ulac adlis ur iyi-d-yuɣ ara baba. Γriɣ idlisen n Dda Lmulud, Mulud Ferεun, ladɣa wid yettwarun s Teqbaylit ; Si Muḥend, isefra n Leqbayel...dɣa wigi werǧin i asen-ṭṭaxreɣ armi ssazzaleɣ taɣuri-nsen am waman. Uɣalen-iyi d imeddukal n yal ass, din i iyi-tudef tmedyazt allaɣ-iw.\n\nTutlayt-inu: Gar tira n tmedyazt d tesrit, anida tettafeḍ iman-ik?\n\nƐmer Tafat: Ttafeɣ iman-iw deg-sent di snat, acu kan ur tent-mehleɣ ara ɣef tikkelt; ttasent-d ɣur-i s nnuba. Mi d-isuḍ waḍu n tmedyazt, ad yi-tafeḍ ssefrayeɣ, mi d-isuḍ waḍu n tesrit ur ḥebbseɣ ara tira. Tiɣawsiwin-a, di snat ḥemmlent ad ffɣent ɣer uzayez, ticki tettaruḍ, tessuffuɣeḍ-d ad d-rnunt tiyaḍ. Ma qqiment kan, asariǧ-nni n tira ad yeḥbes…\n\nTutlayt-inu: Tcuddeḍ mliḥ ɣer tmedyazt taqburt, acuɣer?\n\nƐmer Tafat: S tidet uriɣ tizrawin ɣef kra n yimedyazen iqburen, yecban Yusef Uqasi, Beɣdad n taddart-nneɣ akked Si Muḥend. Tizrawin-a ffɣent-d yakan deg yiɣmisen d tesɣunin n yiseggasen yezrin. Ɛawdeɣ-asent-id deg ublug-inu…\n\nYewwi-d fell-aneɣ ad d-nejmeε tasekla taqburt, ad tt-nerr di texzant n tsekla, ad d-yas wass ad tenfeε, Akken yenna Ṭaher Ǧaεuṭ, ad fell-as yeεfu Rebbi deg usentel-a deg useggas n 90 \"yal taddart tesεa amedyaz zik, yewwi-d fell-aɣ ad d-nerr tasekla taqdimt i aɣ-iruḥen. Iwata yal win yettnadin, ad d-yejmeε isefra iqburen n taddart-is\".\n\nTutlayt-inu: Neẓra tesεiḍ iblugen n Tmaziɣt, amek i ten-tseddayeḍ ?\n\nƐmer Tafat: Γur-i iblugen n Tmaziɣt, wid yellan : Tamazight ass-a (di blogger), idles-iw (blog 4 ever), tasuta (canablog) rnu amaṭṭaf n youtoube, d usebtar n facebook. Iblugen-agi, cubaɣ-ten ɣer tesɣunin, yal yiwen s yisental-ines. Timsal rzant anadi deg ttawilat n internet, simmal tettnadiḍ ad d-ldint tewwura. Ḥemmleɣ ad geɣ i Tmaziɣt ablug i ifazen, ara tt-id-yesbanen.\n\nTutlayt-inu: Ɛmer Tadat, d ameɣnas, d aneɣmas. Amek i ak-tεawen tɣamsa di leqdic adelsan?\n\nƐmer Tafat: Tidet kan d taɣamsa i iyi-ikemmlen ad snerniɣ di tira s umata. I wakken amyaru ad yili yekmel, yewwi-d ad yizmir ad yaru deg yiɣmisen d tesɣunin. Uriɣ di ddeqs n tesɣunin ; Izen n Umaziɣ, Tafuɣalt...akken uriɣ deg uɣmis Tamurt, le Doir d'Algérie, Quotidien de Kabylie.\n\nTutlayt-inu: Acu-ten wuguren i d-temmugreḍ iḍelli d wass-a?\n\nƐmer Tafat: Ugur-iw nekk iban, d ugur n tedrimt i usuffeɣ n yedlisen-iw, uriɣ ukkuz (4) n yedlisen mazal ur d-ffiɣen ara. Limmer ad d-ffɣen ahat ad sεun amkan-nsen akken iwata, acku wwin arrazen n warraz n Dda Lmulud At Mεemmer. Limmer llan wid iḥemmlen nezzeḥ Tamaziɣt, d wid iweεεan zemren ad aɣ-εiwnen ad ten-id-nessuffeɣ. Imi akka i d-tesbeḥ, ad d-nini kan melmi d-yewweḍ wakud-nsen ad d-ffɣen.\n\nTutlayt-inu: Mi ara nmuqel tallit n lḥers ɣef Tmaziɣt akked tallit n wass-a, anti axir?\n\nƐmer Tafat: Di snat n talliyin sεant azal; tallit n zik 80 d asawen llan aṭas n wid yesεan tabɣest d nnif d argaz neɣ d tameṭṭut. Ǧuhden s wul d nneyya, sebblen ixfawen-nsen ɣef Tmaziɣt, wwten wwin-d ayen i wumi zemren i tutlayt d yedles. Ur tt-bnin ara ɣef uεebbuḍ, tella tegmat d tdukli, yal amussu ad as-tiniḍ d yiwen.\n\nTura diɣ, arrac d tullas Llah Ibarek, yal yiwen acu imehhel i Tmaziɣt. Ddeqs n tɣawsiwin i d-yernan ɣef zik ; ttawilat n tfurmatit, anasiw, iblugen… zemren ad ten-smersen deg usnerni n yedles s sshala. Acu kan ur d-yewwi ara ad nsers anzel ɣer lmaεun,, iwata ad neḥseb am wakken ass-a i d-nlul. Ilaq ad nmuqel ɣer tutlayin i aɣ-d-yeǧǧan, mačči ɣer tid nif.\n\nTutlayt-inu: Ddeqs n yedlisen i d-yetteffɣen taggara-a. Acu twalaḍ deg-sen ? Wissen ma ddan deg ubrid n yimezwura ?\n\nƐmer Tafat: Γas ulamma lliɣ gar yimezwura i yuran idlisen, xas mazal ur d-ssuffɣeɣ ara. Maca ččiɣ, rwiɣ mi ttwaliɣ tteffɣen-d yedlisen wa deffir wa s tutlayt-nneɣ. Tella kan yiwet n tamawt nwala txuss deg yedlisen, tteffɣen-d ddeqs ɣef tsekla d uselmed . Ilaq ad d-rnun yedlisen di taɣulin-nniḍen, amezruy d tussna. Wamma d ayen igerrzen s waṭas, ma netbeε-itt akka, ad ten-yeḥrez Rebbi wigi iqeddcen s wul zeddigen d leḥrara .\n\nTutlayt-inu: Tasuta n wass-a., cudden ɣer yedles d tgemmi?\n\nƐmer Tafat: Tasuta n wass-a, ad asen-iniɣ ur iwata ara ad neǧǧ tutlayt d lbur, iwata ad tt-nefres, ad tt-nemhel am wakken nmehhel tibḥirt. Tutlayt d umezruy d aẓar, ur ilaq ara ad ten-nbeddel s kra n tɣawsa, mačči d ayen ara taɣeḍ neɣ ara tezzenzeḍ. Iwata ad tili tdukli d tallelt gar-aneɣ, tigemmi ad tt-nqader am wakken ttgen wurbiḥen. Ad nesseḥbiber fell-as, ur tt-nettaǧǧa ara di rraya; aqdim, ad t-nseggem akken ad yicbiḥ, ad as-neg lḥerma d leqder, yal asentel di tgemmi-nneɣ yewwi-d ad t-id-nerr d amaynut.\n\nTutlayt-inu: Ɣef leḥsab n tmuɣli-inek, acu nxuss s Yimaziɣen?\n\nƐmer Tafat: Nxuss tadukli ɣer wayen yelhan. Yal taɣawsa, mi ara d-terzu, ilaq-as umeyyez deg wayen ara aɣ-tenfeε, ur ilaq ara ad nesεu azaylal fell-as. Ad nmuqel ɣer umezruy s tiṭ yesqerdicen, ad nxeẓẓer imal s tiṭ tamusnawt d tussnant. Ad nili d wid yettesken mačči d wid yessedramen, iwata ad nekkes tura tismin, ddɣel d ccḥani.\n\nTutlayt-inu: Limmer ad d-yekker Dda Lmulud, acu ara yexdem mi ara d-yaf addad n Tmaziɣt ass-a?\n\nƐmer Tafat: Yenna Dda Lmulud deg wawal-is : nekkni nefres-awen annar, kunwi kemmlet-t s yimuhal, gerrzet-t.\n\nTutlayt-inu: Yella kra n usenfar deg wallaɣ-ik ?\n\nƐmer Tafat: Isenfaren-iw, d idlisen-iw akken ad d-ffɣen s annar amaynut n Tmaziɣt. Ma d ayen ttaruɣ fessus, ad t-tafem deg yiblugen-iw d usebtar-iw d umaṭṭaf n youtoube. Aqli ad aken-necdeɣ ɣur-sen, ad teɣrem ayen ttaruɣ s umata.\n\nTutlayt-inu: Acu ara tiniḍ i yilmeẓyen n wass-a i iqeddcen deg uḥric-agi ?\n\nƐmer Tafat: Ad asen-iniɣ ad awen-yefk Rebbi tazmert n tzemmurt am urgaz am tmeṭṭut, ayen tmehlem d iseɣ, ur yezmir yiwen ad t-id-yaɣ di ssuq s yedrimen. Ama rrezg-nwen kunwi i d-yemmugren tussna, tesεam allalen s wacu ara tesnernim idles-nneɣ deg wakud-a amaynut. Γret amezruy akken ad tlemdem tadukli d yiwen yellan gar yimeɣnasen imezwura n Tmaziɣt d tirrugza yesεa ugdud-nneɣ. Kemmlet deg ubrid n tidet, ala awwaḍ ara tawḍem ɣer yiswi .\n\nTutlayt-inu: Asirem-ik d wawal-ik n taggara?\n\nƐmer Tafat: Ssarameɣ aṭas n yisurrifen ɣer sdat i Tmaziɣt, akka tella ha-tt-an gar yifassen n warraw-is. Xas llan wid i tt-irefden, a wi yufan aɣref azzayri s umata mačči kan kra. Ssarameɣ ad teṭṭef adeg-is n tidet di tmurt n yimawlan, ad tekcem di tmendawt s sseḥ, akken ur yettizmir yiwen ad as-yessenqes deg wazal-ines.\n\nTanemmirt tameqqrant i ublug n tutlayt-inu ɣef tdiwennit-agi, ssarameɣ-awen afud igerrzen di leqdic-agi i ifazen.\n\nTadiwennit, texdem-itt Farida Cebbiri.\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/04/tadiwennit-akked-umaru-anemas-mer-tafat.html", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 7372, "word_count": 1187, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "04", "slug": "tadiwennit-akked-umaru-anemas-mer-tafat"}}} {"id": "196fdd8447dbef2f", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/04/tanmegla-3.html", "title": "Tanmegla (3)", "original_title": "Tanmegla (3)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-04-09", "archive_month": "avril 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:06.147262", "language": "kab", "content": "### D acu i d tanmegla?\n\nTanmegla, d assaɣ yellan ger sin wawalen i ilan inumak inemgalen. Awalen-a, mgaraden maca ttekkin deg yiwet tserkemt tajerrumant. Md: ɣezzif/wezzil.\n\n### Taggayin n yinemgalen:\n\nNezmer ad nebḍu inemgalen ɣef snat taggayin:\n\n-Inemgalen inmawalen (md: ali/ader, ayeffus/azelmaḍ, aṭas/drus).\n\n-Inemgalen isnalɣanen, ttalɣen s usuddem s temerniwt n uzwir \"ar\" (md: usrid/arusrid, alugan/arlugan)\n\n### Imedyaten:\n\ntasawent/takessart\n\n\ntemɣer/temẓey(temẓi)\n\naẓɣal/asemmiḍ\n\nyerwa/yelluẓ\n\nmmeslay/susem\n\nldi/mdel\n\namenzu/amaẓuẓ\n\nazuran/arqiqan\n\nalewwaɣ/aquran\n\ndeffir/zdat\n\n\nTamsirt, yessewjed-itt-id Sadaq Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/04/tanmegla-3.html?m=1", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 692, "word_count": 74, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "04", "slug": "tanmegla-3"}}} {"id": "67cf2ecf6c83d2f4", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/04/tamacahut-n-teqcict-tucbiht-d-yilemzi.html", "title": "Tamacahut n teqcict tucbiḥt d yilemẓi igellil", "original_title": "Tamacahut n teqcict tucbiḥt d yilemẓi igellil", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-04-04", "archive_month": "avril 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:07.481508", "language": "kab", "content": "**Ḥekkun-d ɣef yiwet n teqcict tecbeḥ mačči d kra. Asmi d-tewweḍ i zzwaǧ, yuɣ-itt yiwen n yilemẓi d igellil ; d aẓawali, ur yesεi ara acu ara yečč.**\n\nYiwen wass, yekker-d urgaz-a, yenna-as i tmeṭṭut-is : ad ruḥeɣ, ad inigeɣ ad nadiɣ axeddim, ad d-ḥerreɣ idrimen ad am-kkseɣ lḥif ɣef uqerru-im. Ma yella ur d-uɣaleɣ ara akka 20 n yiseggasen, ḥseb iman-im tennebraḍ, tekkreḍ ad tεiwdeḍ ddunit-im.\n\nAzekka-nni, yeṭṭef urgaz-nni abrid, ileḥḥu yettnadi armi d-yufa amahil di tmurt i ibeεden mliḥ. Yal ass d amahil, ijemmeε deg yidrimen irennu...\n\nUqbel ad yessiweḍ 20 n yiseggasen ɣer rrwaḥ-is, yessuter deg umεellem-is, ad yuɣal ɣer uxxam-is, tameṭṭut-is d mmi-s i yeǧǧa-n di tεebbuḍt n yemma-s. Amεellem yeqbel yerna imudd-as-d kraḍet twiztin, yenna-as, ahat ad tent-tiḥwiǧeḍ deg ubrid-ik.\n\nAkken d-yebda urgaz-nni abrid, yemmuger-d sin n yilmeẓyen d yiwen umɣar, ikemmel amecwar yid-sen. S kra yella ubrid, amɣar ur d-yenni kra, argaz yewhem kan deg-s, yesteqsa ilmeẓyen, nnan-as : ma tebɣiḍ ad tesleḍ i yiwet tefyirt s ɣur-s, mudd-as tawizet.\n\nYeqqim urgaz d yiman-is, yenna-as ahat awal-is d lfayda, ad as-fkeɣ akk tiwiztin-a. Akken i as-tent-yefka, yenṭeq-d :\n\n- Tamezwarut, ḥader asif.\n\n- Tis snat, mi twalaḍ igudar deg yigenni, ruḥ muqel acu yeḍran.\n\n- Tis kraḍet, uqbel ad txedmeḍ kra, ḥseb armi d 25 .\n\nIkemmel urgaz-nni abrid, yelḥa, yelḥa armi yewweḍ ɣer wasif, din din yemmekta-d awal n umɣar-nni.\n\nYeqqim, yesteεfa, yusa-d yiwen ɣef uεawdiw, iruḥ ad yezger asif, ihewwel yewwi-t. Ma d aserdun yemneε, yewhem deg wawal n umɣar, yerkeb-it ikemmel tikli.\n\nIteddu, ileḥḥu iwala igudar, iqerreb s adeg-nni yufa kraḍ yemdanen fesren di tmurt, tama-nsen asenduq yeččur d ureɣ. Yerfed-d asenduq, yuɣ abrid n taddart-is armi yewweḍ s axxam-is.\n\nAkken yekcem deg umnar n tewwurt, yesla i tmeṭṭut-is thedder d yiwen . Yejbed-d amrig-is, yemmekta-d awal n umɣar, yebda iḥetteb : 1, 2, 3, 4, 5... armi yesla i yilemẓi, yeqqar-as i yemma-s ; ɣef wakken d-tenniḍ assa ara d-yuɣal baba.\n\nYebra i umrig-is, yeẓdem s axxam s ucmumeḥ d teḍsa. Seg wass-nni ur tuɣal twacult ad temfaraq, temlal tasa d way turew.\n\n** Musus Yasmin, **tanelmadt deg useggas wis 3,\n\ndeg uɣerbaz alemmas Unar, Mεatqa\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/04/tamacahut-n-teqcict-tucbiht-d-yilemzi.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2269, "word_count": 357, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "04", "slug": "tamacahut-n-teqcict-tucbiht-d-yilemzi"}}} {"id": "0796e32a8937d743", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/05/tadiwennit-d-umaru-akli-gebra-asnulfay.html", "title": "Tadiwennit d umaru Akli Ǧebra, asnulfay n yinzan", "original_title": "Tadiwennit d umaru Akli Ǧebra, asnulfay n yinzan", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-05-31", "archive_month": "mai 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:08.273869", "language": "kab", "content": "\nAkli Ǧebra, d mmi-s n taddart Tanεast seg Wayt Jennad, di Tmurt n Leqbayel.\n\nYettaru s Tmaziɣt Taqbaylit, tizlatin, isefra, akken daɣen i yettaru s Tefransist.\n\nSend ad yeffeɣ ɣer testaɣt, yella ixeddem d amsiḍan n twuri (comptable de profession). Ar tura, irennu ixeddem, ur yeqqim ara kan. Daɣen, yettmuddu azal i tiran yidlisen. Tutlayt-inu, tga tadiwennit yid-s, ha-tta-aya:\n\n## Tutlayt-inu: Acu i k-yewwin ɣer ubrid-a n tira?\n\nAkli Ǧebra: Sεiɣ deg wul-iw lḥir d lebɣi akken ad snerniɣ ciṭ deg umecwar n umennuɣ ɣef Tmaziɣt. Ahat itett-iyi wul-iw ɣef yedles-nneɣ.Tutlayt-inu: Acḥal n yidlisen i d-tessuffɣeḍ?\n\nAkli Ǧebra: Uriɣ sin; yiwen, \"inzan s lmizan\", yeffeɣ-d ɣer teẓrigt \"identité\", yelḥa mliḥ . Wis sin, \"inzan si tudert yefsan\", iteddu s ttawil.\n\nTutlayt-inu: Anida zemren yimeɣriyen ad afen idlisen-ik?\n\nAkli Ǧebra: Di temkarḍiwin n tmurt n Leqbayel, ad steqsin kan.\n\nTutlayt-inu: Inzan, i d-tewwiḍ deg yedlisen-inek, d kečč i ten-id-yesnulfan. Amek i ak-d-tusa tikti?\n\nAkli Ǧebra: Isental ɣef i ttaruɣ, jemmleɣ-d akk wid yelhan n ddunnit, tayri, tagmat, atg.\n\nTutlayt-inu: Acu n yisental iɣef d-tettawiḍ inzan?\n\nAkli Ǧebra: Yal asentel yellan di tudert-nneɣ, ḥemmleɣ ad zriɣ fell-as inzan. Ttextiriɣ isental yeṭṭuqten di tmettl : tayri, lḥif…\n\nTutlayt-inu: Yella wacu tettheyyiḍ Ɣer zdat.\n\nAkli Ǧebra: Aql-i, ssewjadeɣ adlis-inu wid kraḍ, qrib ad ifakk.\n\nTutlayt-inu: Idlisen-ik, d ayen qqaren yimeɣriyen ?\n\nAkli Ǧebra: Tidet kan, idlisen-inu, d wid qqaren, greɣ tamawt anida serseɣ adlis, ad t-aɣen yimeɣriyen.\n\nTutlayt-inu: Temlaleḍ-d uguren deg ubrid n tira?\n\nAkli Ǧebra: Ugur-iw, d ugur n yimura akk, adlis amenzu d win i iyi- yesserwan lḥif, ma d adlis wis sin, ciṭ kan n wuguren. Ilaq imeɣriyen ad ẓren belli d amaru i yettxellisen amaẓrag (l'éditeur) akken ad as-d-yessuffeɣ adlis-is.\n\nTutlayt-inu: Acu i k-yewwin ɣer tira n yinzan, mačči ɣer tewsatin-nniḍen?\n\nAkli Ǧebra: Zik ttaruɣ tizlatin, isefra daxel-iw ur ttwaqennεeɣ ara s wannect-a. Asmi zziɣ ɣer yinzan ufiɣ iman-iw mliḥ mliḥ.\n\nTutlayt-inu: Acu ara tinid i wid i iqeddcen ɣef yedles (ablug tutlayt-inu) ?\n\nAkli Ǧebra: Ad iniɣ i wid yettarun, yelha mliḥ ticki ara naru s tutlayt-nneɣ, maca yewwi-d fell-aɣ ad naru ayen ara irefden timetti, ayen s wacu ara nenfeε idles d tutlayt-nneɣ. Ma d ablug tutlayt-inu ad awen-iniɣ tanemmirt imi iyi-tefkam azal, terram-d ɣur-i. Tanemmirt ɣef wayen i txeddmem akken ad tesnernim idles-nneɣ.\n\nTutlayt-inu: Asirem-inek?\n\nAkli Ǧebra: Ssarameɣ tutlayt-nneɣ ad tecbu tutlayin-nniḍen, ad teṭṭef amkan-is, ad tesεu azal di tmurt-is d tamezwarut, syin di tmura n umaḍal merra.\n\nTutlayt-inu: Awal-ik n taggara?\n\nAkli Ǧebra: Awal-iw aneggaru, ssarameɣ ad uɣalen yimeɣriyen am zik, ad fken azal i udlis. Di taggara, ad snemmreɣ aṭas ablug tutlayt-inu d massa i iyi-ixedmen tadiwennit-agi.\n\nTadiwennit, texdem-itt Farida Cebbiri\n\nTutlayt-inu\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/05/tadiwennit-d-umaru-akli-gebra-asnulfay.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2936, "word_count": 438, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "05", "slug": "tadiwennit-d-umaru-akli-gebra-asnulfay"}}} {"id": "287646655df8383a", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/05/ismawen-at-tussda-idefren-tiri.html", "title": "Ismawen at tussda iḍefren tiɣri tamezwarut", "original_title": "Ismawen at tussda iḍefren tiɣri tamezwarut", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-05-28", "archive_month": "mai 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:09.644998", "language": "kab", "content": "## Ismawen i ilan tussda di tergalt iḍefren tiɣri tamezwarut, mgaraden ɣef wiyeḍ di tesnalɣa. Deg wacu i mgaraden fell-asen?\n\n### Deg usileɣ n usget:\n\n\nIsmawen-a, d irmeskilen di tazwara-nsen: ama d tiɣri tamezwarut ama d tussda i yellan deg wasuf, ttɣimant akken llant deg usget, ur ttbeddilent ara. Abeddel ger wasuf d usget, nettaf-it kan di tlemmast neɣ di taggara, s temlellit neɣ s tehrayt. Md:\n\nUccen/uccanen, tuccent/tuccanin\n\nAddad/addaden, tattalt/tattalin\n\n\n### Deg usileɣ n waddad amaruz:\n\n\nIsmawen-a, ur tettbeddil ara teɣri-nsen tamezwarut, ur tɣelli ara tussda i tt-iḍefren.\n\na- Deg umalay, trennu targalt \"y\" zdat teɣri tamezwarut, ma tella d \"i\", md:\n\n(iccer/yiccer)..\n\nMa d \"a\" neɣ d \"u\", nrennu kan targalt \"w\" zdat-s., md:\n\nAddal/waddal\n\nUccen/wuccen..\n\n\nb- Deg wunti, talɣa-nsen deg waddad amaruz, d tin n waddad-nsen ilelli, ulac abeddel, md:\n\nTiccert, teqqur > Teqqur ticcert.\n\nTallest, tuḍen > Tuḍen tallest\n\nTuccent, temmut > Temmut tuccent.\n\n\nSadaq Bendali\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 983, "word_count": 150, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "05", "slug": "ismawen-at-tussda-idefren-tiri"}}} {"id": "8abbe2a13c38bcc8", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/05/arbib.html", "title": "Arbib", "original_title": "mai 28, 2021", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-05-28", "archive_month": "mai 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:10.980052", "language": "kab", "content": "## Asniles uṭṭun 10: (S.Bendali)\n\n## I yinelmaden n BAK\n\nArbib, d awal ameskil yemmalen amek iga kra (isem). S umata, irbiben nessuddum-iten-d seg yimyagen n tɣara maca ttekken-d ula seg yimyagen imugna. Am yisem, arbib, iseεεu snat tewsatin, sin yimḍanen d sin waddaden.\n\n### a. Snat tewsatin:\n\namalay: aqcic awezlan\n\nunti: taqcict tawezlant\n\n\n### b. Sin yimḍanen:\n\nasuf: anelmad uḥric\n\nasget: inelmaden uḥricen\n\n\n### c. Sin waddaden:\n\naddad ilelli: afus amellal\n\naddad amaruz: afus n uberkan\n\n\n#### Imedyaten nniḍen:\n\nawraɣ seg iwriɣ\n\naẓayan seg aẓay\n\namessas seg imsus\n\naberkan seg ibrik\n\nunciw seg ncew\n\naquran seg qqar\n\namezwaru seg zwir\n\nazewwaɣ seg izwiɣ\n\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/05/arbib.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 715, "word_count": 105, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "05", "slug": "arbib"}}} {"id": "e074189b019e3564", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/05/imataren-udmawanen.html", "title": "Imataren udmawanen", "original_title": "Imataren udmawanen", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-05-28", "archive_month": "mai 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:12.346159", "language": "kab", "content": "## Asniles uṭṭun 9: (S.Bendali)\n\n## I yinelmaden imazwaren n Bakalurya\n\nDeg umyag yeftin, tella tmeẓri, yella umatar udmawan. Deg usniles uṭṭun 8, neẓra timeẓra. Assa, ad d-nesmekti imataren udmawanen. Llan yimataren udmawanen yerzan anaḍ d wanaḍ ussid, llan wid yerzan timeẓra nniḍen: izri, urmir d wurmir ussid\n\n### 1. Imataren udmawanen yerzan anaḍ d wanaḍ ussid:\n\n----------------: udem wis 2 n wasuf (kečč, kemm) md: af, ttaf\n\n---------------t: udem wis 2 amalay asget (kunwi) md: afet, ttafet\n\n-------------mt: udem wis 2 unti asget (kunemti) md: afemt, ttafemt\n\n\n### 2. Imataren udmawanen yerzan izri, urmir d wurmir ussid:\n\n----------------ɣ: udem amezwaru n wasuf (nekk) md: ufiɣ, ad afeɣ, ttafeɣ.\n\nt---------------ḍ: udem wis 2 n wasuf (kečč, kemm) md: tufiḍ, ad tafeḍ, tettafeḍ.\n\ni/y--------------: udem wis 3 amalay asuf (netta) md: yufa, ad yaf, yettaf\n\nt----------------: udem wis 3 unti asuf (nettat) md: tufa, ad taf, tettaf\n\nn---------------: udem amezwaru n usget (nekkni, nekkenti) md: nufa, ad naf, nettaf\n\nt-------------m: udem wis 2 amalay asget (kunwi) md: tufam, ad tafem, tettafem\n\nt-------------mt: udem wis 2 unti asget (kunemti) md tufamt, ad tafemt, tettafemt\n\n----------------n: udem wis 3 amalay asget (nitni) md: ufan, ad afen, ttafen\n\n---------------nt: udem wis 3 unti asget (nitenti) md: ufant, ad afent, ufant\n\n\nTamawt:\n\nAṭas n yimyagen n tɣara, mgaraden yimataren udmawanen-nsen deg yizri. Ha-ten-aya:\n\nNekk: ........................ɣ md: fessuseɣ\n\nKečč, kemm: .............ḍ md: fessuseḍ\n\nNetta: ........................ md: fessus\n\nNettat: ......................t md: fessuset\n\nNekkni: .....................it md: fessusit\n\nKunwi: ......................it md: fessusit\n\nKunemti: ..................it md: fessusit\n\nNitni: ........................it md: fessusit\n\nNitenti: .....................it md: fessusit\n\n\n* Imataren-nsen udmawanen llan akk di taggara.\n\n* Udmawen n usget, amatar-nsen udmawan akk, d \"it\"\n\n* Udem wis 3 amalay asuf (netta), ur yesεi ara.\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1997, "word_count": 281, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "05", "slug": "imataren-udmawanen"}}} {"id": "345080723d0a22d3", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/05/tasledt-2-imerna.html", "title": "Tasleḍt (2) : imerna", "original_title": "Tasleḍt (2) : imerna", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-05-28", "archive_month": "mai 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:13.731515", "language": "kab", "content": "## Asniles uṭṭun 7: (S Bendali)\n\n## I yimazwaren n bakalurya\n\nDeg tutlayt, yezmer ad d-yettunefk umernu i tesleḍt. Ha-ten-a yimerna i yettusemrasen s waṭas:\n\nIMERNA N WADEG (n umkan):\n\nda - dagi - dinna - dihin - sya - syina - berra - daxel - akkina - s ufella - s wadda...\n\nIMERNA N WAKUD (n lweqt):\n\nassa - azekka - llina - iḍa - imira - azekka-nni - zik - zik-nni - tameddit - tanezzayt - qa-el - wabel - aseggasa - sendiḍelli...\n\nIMERNA N TΓARA (amek?):\n\nakka - akken - mezleg - timendeffirt - tiɣendist - mliḥ - tinnegnit - s ttawil ...\n\nIMERNA N TESMEKTA (acḥal?):\n\naṭas - drus - bezzaf - ddeqs - xilla - cwiṭ - ciṭṭeḥ - nezzeh ...\n\nIMERNA N TILAWT:\n\nih - s tidet.\n\nIMERNA N N USURED (ccekk):\n\nahat - wissen ...\n\nIMERNA N TIBAWT:\n\nur - ur-ara - ala - ur-ur - urǧin - urεad - ulac ...\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/05/tasledt-2-imerna.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 853, "word_count": 160, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "05", "slug": "tasledt-2-imerna"}}} {"id": "b241f0f2b0b2f5c4", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/05/takenwaiknawen.html", "title": "Takenwa/iknawen:", "original_title": "Takenwa/iknawen:", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-05-26", "archive_month": "mai 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:15.096777", "language": "kab", "content": "## Asniles uṭṭun 6: (S.Bendali)\n\nI yinelmaden imazwaren n Bakalurya:\n\nAknaw n wawal, d awal nniḍen ilan yiwen unamek yid-s. Aknwaw n yisem, d isem, aknaw n umyag, d amyag, aknaw n urbib, d arbib... Ha-ten-a kra n yimedyaten:\n\naydi = aqjun\n\ntaqcict. = taqrurt\n\namur = tunt\n\nameẓyan = amecṭuḥ\n\n## yebɣa = yexs\n\nyutlay = yemmeslay\n\n\n### Alaɣmu:\n\nAfet-d iknawen n wawalen-a:\n\nccetwa - ahuskay - lebḥer - agḍiḍ - iṣubb - addag - luḍa - ṭṭaq - terẓem - teɣleq - aḥday - amɣar - taduli - taguni - taṣebḥit - aqemmuc - ttmer - asimes - lbir - lehna.\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/05/takenwaiknawen.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 603, "word_count": 104, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "05", "slug": "takenwaiknawen"}}} {"id": "e269cb9a1d9b70d4", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/05/taseftit-n-wurmir-ussid.html", "title": "Taseftit n wurmir ussid", "original_title": "Taseftit n wurmir ussid", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-05-26", "archive_month": "mai 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:16.471775", "language": "kab", "content": "## Asniles uṭṭun 5: (S.Bendali)\n\nI yinelmaden imazwaren n Bakalurya:\n\nGer yisteqsiyen i d-yettuɣalen deg ukayad n Bakalurya, win yerzan asileɣ n wurmir ussid. Assa, ad d-nessenked talɣiwin s yimedyaten. Ha-ten-aya:\n\n1.Tussda n tergalt tis snat:\n\nlmed/ilemmed, rnu/nrennu.\n\n\n2. Timerna n \"tt\" deg tazwara n ufeggag:\n\nafeg/ttafgen, imɣur/nettimɣur.\n\n\n3. Tamlellit n teɣri:\n\nsgen/tesgan, sekcem/sekcamen.\n\n\n4. Tussda n tergalt d temlellit n teɣri:\n\ndel/ddaleɣ, gen/neggan.\n\n\n## 5. Timerna n \"tt\" d temlellit n teɣra:\n\nmured/yettmurud, seggem/tettseggimem\n\n\n6. Aɣelluy n tussda d tmerna n teɣri:\n\nggall/ttgallant, ruḥ/ttruḥu.\n\n\n7. Tamlellit n teɣri d tmerna n \"y\":\n\nsnerni/snernay, sserwu/tesserway\n\n\n8. Timerna n \"t\" d ubeddel n uẓar:\n\nitess, wet/yekkat.\n\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/05/takenwaiknawen.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 814, "word_count": 106, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "05", "slug": "taseftit-n-wurmir-ussid"}}} {"id": "09ea522b54b39202", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/05/tasledt-1.html", "title": "Tasleḍt (1)", "original_title": "Tasleḍt (1)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-05-26", "archive_month": "mai 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:17.834149", "language": "kab", "content": "## Asniles uṭṭun 4 (S.Bendali)\n\n## i yinelmaden imazwaren n Bakalurya\n\nKra n yimedyaten n tesleḍt:\n\nTesseww imensi i twacult-is.\n\nYuɣal-d ufellaḥ seg yiger n uzaɣar.\n\nAd as-tent-yefk uselmad, azekka.\n\n\n### Tafyirt 1:\n\nTesseww: d amyag yeftin ɣer yizri ilaw d wudem wis 3 n wunti asuf.\n\nte: d amatar udmawan, d amigaw (d asentel).\n\nsseww: d afeggag, d aseɣru umyig.\n\nimensi: d isem amalay asuf, deg waddad ilelli, d asemmad usrid.\n\ni: d tanzeɣt\n\ntwacult: d isem unti asuf, deg waddad amaruz, d asemmad arusrid.\n\nis: d amqim awsil, d asemmad n yisem.\n\n### Tafyirt 2:\n\nAd as-tent-yefk uselmad, azekka.\n\nad: d tazelɣa n yimal (n wurmir)\n\nas: d amqim awsil, d asemmad arusrid.\n\ntent: d amqim awdsil, d asemmad usrid.\n\nuselmad: d isem amalay asuf, deg waddad amaruz, d asemmad imsegzi (n umeskar)\n\nazekka: d amernu n wakud.\n\n### Tafyirt 3:\n\nUɣalen-d warrac seg yiger n uzaɣar.\n\nuɣalen-d: d amyag yeftin ɣer yizri ilaw d wudem wis 3 n umalay asget.\n\nuɣal: d afeggag, d aseɣru umyig.\n\nen: d amatar udmawan, d amugaw (d asentel)\n\nd: d tazelɣa n tnila.\n\nwarrac: d isem amalay asget, deg waddad amaruz, d asemmad imsegzi (n umeskar)\n\nseg: d tanzeɣt.\n\nyiger: d isem amalay asuf, deg waddad amaruz, d asemmad s tenzeɣt.\n\nn: d tanzeɣt.\n\nuzaɣar: d isem amalay asuf, deg waddad amaruz, d asemmad n yisem.\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1289, "word_count": 225, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "05", "slug": "tasledt-1"}}} {"id": "d2a6f18e2dca80ff", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/06/lidya-miludi-taselmadt-tilemzit-n.html", "title": "Lilya Miludi, taselmadt tilemẓit n tutlayt tamaziɣt", "original_title": "Lilya Miludi, taselmadt tilemẓit n tutlayt tamaziɣt", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2021-06-23", "archive_month": "juin 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:18.634323", "language": "kab", "content": "## \"Ayen i iyi-yewwwin ɣer uselmed, d tayri n Tmaziɣt, seg wasmi lliɣ d tamecṭuḥt, lemmdeɣ-tt, ḥemmleɣ-tt d ayen kan; ass-a, uɣaleɣ sselmadeɣ-tt seg wul.\"\n\n\n**Lilya**\n\n\nMiludi, d taselmadt tamanunt deg uɣerbaz amenzu ḤAKEM Muḥemmed, Bzerqa, 21 n yiseggasen deg tudert-is, nettat n Wat Cafeε, tlul deg Uẓeffun, teɣra uɣerbaz amenzu d ulemmas deg Wat Cafeε terna di tesnawit deg Uẓeffun . D tuffiɣt seg uɣerbaz unnig n yiselmaden Buzerriεa, deg useggas n 2020. Imi tella d tin yufraren di tezrawin-is, tutlayt-inu, tuẓa ɣur-s, tefka-as awal. Annect-a, d tajmilt i nettat d yiselmaden imaynuten i tt-yecban. Nettat si tama-s terra ɣef tuttriwin-nneɣ s tumert d wul icerhen.\n\n![Lidia Miloudi, jeune enseignante de langue amazighe Lidya Miludi, taselmadt tilemẓit n tutlayt tamaziɣt](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh2cOIdHuZT2iyS_89F3VUCa05ehm_bf0ME6xefb3HGj1LgYVdZTrT2jSWvSst_kS3PzZM_i2gHG41wvfX3YEV-L03G__2f8D7tRHArFka27vs1Pzy2PunFhmrY7U9_7jyeJnmERSanhxQ/w227-h292/received_1394138094293326%257E2.jpeg)\n\n**ε**a? D acu n tussniwin i tḍefreḍ dinna?\n\nLilya Miludi: Uwiɣ-d akayad n \"bak\" deg useggas n 2017, syin akkin xtareɣ Tamaziɣt deg uɣerbaz unnig n yiselmaden n Buzerriεa, nexdem asileɣ di kraḍ yiseggasen. Deg useggas amezwaru d wis sin, nexdem ayen yerzan tutlayt acku llan yid-neɣ yinelmaden iεerbawalen ur neɣri ara akk Tamaziɣt. Tazrawt, tella am tin n tesdawit, ma yella deg useggas aneggaru, nexdem ɣef wayen yerzan aselmed, izegriren akken ma llan ɣef wayen ara n-af deg wennar nexdem daɣen tannant i yebḍan ɣef sin yiḥricen: aḥric aẓrayan, anida nettwali amek i d-tessenkad tselmadt timsirin, d uḥric asdaran anida nekkni s timmad-nneɣ ad d-nessenked timsirin. Zemreɣ ad d-iniɣ belli aḥric ameqqran n wayen i d-lemdeɣ, lemdeɣ-t-id deg tannant, nexdem-d aneqqis n tannant ɣer taggara. Aseggas-nni, nexdem kan azgen seg tannant acku yeɣli-d lehlak n \"covid-19\"; syin uwiɣ-d agerdas-inu n turagt n tmaziɣt.\n\nTutlayt-inu: D acu n waktayen igerrzen i d-tḥerzeḍ seg uɣerbaz-a (neɣ wid ixussen ma llan)\n\nLilya Miludi: Deg uɣerbaz-a, llan aṭas n waktayen yelhan acku Tamaziɣt-agi! ttwalin-tt yiεerbawalen d tamaynut, llan wid i as-yefkan azal lemden-tt, ttmeslayen-tt war uguren. Iselmaden i aɣ-yeslmeden, gerrzen sεan mliḥ timussniwin, maca yella kan yiwen wugur: iselmaden-agi d wid n Tizi-Wezzu, Bgayet d Tubiret. Ttasen-d alamma d Lezzayer tamaneɣt, llan wid ur nesεi ara ttawil akken ad qqimen din ttuɣalen. Γef way-a, zemreɣ ad d-iniɣ belli yella cwiṭ n lexṣaṣ n yiselmaden.\n\nTutlayt-inu: Acuɣer tesmenyifeḍ asileɣ deg uɣerbaz unnig n yiselmaden ɣef tesdawit Mulud At Mεemmer?\n\nLilya Miludi: Smenyifeɣ asileɣ deg uɣerbaz unnig n yiselmaden ɣef tesdawit n Mulud At Mεemmer, acku deg uɣerbaz unnig n yiselmaden asileɣ-nneɣ ad d-nawi deg-s akk ayen neḥwaǧ ɣef uselmed d aheyyi i wakken ad aɣ-id-suffɣen d iselmaden ad nruḥ srid ɣer wannar.\n\nTutlayt-inu: D tayri n Tmaziɣt i kem-yewwin ɣer uselmed neɣ d tin n yigerdan imeẓyanen?\n\nLilya Miludi: Ayen i iyi-yewwwin ɣer uselmed d tayri n Tmaziɣt, seg wasmi lliɣ d tamecṭuḥt lemmdeɣ tamaziɣt ḥemmleɣ-tt d ayen kan, yal tikkelt ttawiɣ-d deg-s tazmilt tamezwarut ass-a uɣaleɣ sselmadeɣ-tt seg wul, ssarameɣ ad d-yas wass anida ara tennerni ad tuɣal tesεa azal am nettat am tutlayin nniḍen.\n\nTutlayt-inu: Anida i tesseɣreḍ deg useggas-a deffir mi tfukkeḍ tizrawin?\n\nLilya Miludi: Degmi kfiɣ tizrawin-inu, uwiɣ-d agerdas, bdiɣ aselmed deg temnaḍt n Uẓeffun deg uɣerbaz amenzu ḤAKEM Muḥemmed, Bzerqa.\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d ɣef mi tebdiḍ, ini-aɣ-d amek? Acu tettḥulfuḍ tura mi tesεiḍ aseggas n tirmit.\n\nLilya Miludi: Asmi bdiɣ, deg tazwara, kukraɣ acemma acku mi ara tiliḍ deg wannar yemgarad ɣef tannant, ufiɣ-d iman-iw d tamasayt ɣef tneɣrit, aseggas-agi daɣen d awetyan lehlak-agi aṭas n tɣawsiwin i ibeddel akud yenqes, inelmaden ẓẓayit, aswir iṣubb... maca mi iεedda lḥal, bdiɣ seεεuɣ tirmit uɣeɣ tanumi. Yerza-d ɣur-i umaswaḍ yefka-iyi-d iwellihen, ḍefreɣ-ten, uɣaleɣ ur sεiɣ ula d yiwen wugur.\n\nTutlayt-inu: Aṭṭan n covid 19, iḥuza aṭas isemras n wakud, asuddes d wahilen iɣurbizen; amek teddreḍ taluft-a kemm yellan d taselmadt tamanunt?\n\nLilya Miludi: Aṭṭan n covid 19 iḥuza isemras n wakud d wahilen deg wannect-agi d inelmaden i yenṭerren s waṭas ɣef yiselmaden. Di tazwara, ula d nekk ttafeɣ-d kra n wuguren ladɣa deg usemres n wakud d temsirin yettwakksen i yinelmaden, maca uɣaleɣ ssemraseɣ akud akken iwata timsirin-nni yesεan azal yettwakksen segzayeɣ-asen deg tneɣrit mi ara nesεu cwiṭ n wakud. Ugur ameqqran i d-nettaf s yiselmaden, d akken inelmaden ttɣiman aṭas n wakud deg uxxam, akud-nni i sεan ur lemmden ara deg-s ɣef way-a nettaf-d uguren yid-sen deg tneɣrit.\n\nTutlayt-inu: S umata, iselmaden n Tmaziɣt, ttḥemmilen-ten yinelmaden-nsen, i kemm, amek tḍerru yid-m (hh)?\n\nLilya Miludi: Iselmaden n Tmaziɣt, ḥemmlen-ten yinelmaden acku ttafen iman-nsen mi ara d-senfalin s tutlayt-nsen tayemmat. Nekk, inelmaden-iw, ḥemmlen-iyi seg wass amezwaru yid-sen ladɣa imi meẓẓiyeɣ rnu ɣef way-a ḥnineɣ aṭas ɣer-sen. Ttakeɣ-asen tagnit ad d-senfalin, ur smenyifeɣ ara gar-asen, kifkif-iten akk ɣur-i. Ass aneggaru n uswir wis semmus, deg uɣerbaz, tinelmadin akk ttrunt ur bɣint ara ad iyi-ǧǧent dagi kan ara d-iban wassaɣ gar-i yid-sen.\n\nTutlayt-inu: D acu d awal-im ɣef yibalmuden d tselmadt-nsen i ten-yesɣaren s tutlayt n tyemmat-nsen?\n\nLilya Miludi: Aselmed n Tmaziɣt d yinelmaden-iw, ur d-ufiɣ ara deg-s ula d ugur acku d tutlayt-nsen tayemmat llan kra n wawalen imaynuten s Tmaziɣt ara lemden yal tikkelt nettεawad-iten-id deg tneɣrit akken ad cfun fell-asen d ayen yemgaraden ɣef tannant acku di tmaneɣt ur ssinen ara akk tamaziɣt ɣef way-a ilaq ɣef uselmad ad yeg ugar n wussisen akken ad ten-yesselmed tutlayt tamaynut.\n\nTutlayt-inu: Bder-aɣ-d dɣa kra n yirmad isnegmanen i tessenkadeḍ di temsirin-im.\n\nLilya Miludi: Gar wayen xeddmeɣ, d yinelmaden-iw, alaɣmu s wurar. Deg urmud-a, inelmaden, tettili tnefsit-nsen tgerrez, tturaren, lemmden, gezzun tamsirt; daɣen ssebɣaseɣ wid i d-yuwin tizmilin yelhan akken ad xedmen wiyaḍ am nitni. Mi ara nekfu armud deg wakud i aɣ-id-tettagaren, nxeddem tizlatin akken ad tent-lemden yinelmaden. Inelmaden, ḥemmlen-tent aṭas, ttekksent-asen lxiq sselmadent-asen aṭas n tɣawsiwin. Deg uselmed n tutlayt, tuwi-d ɣef uselmad ad yessexdem tarrayin ilaqen akken ad d-yerbeḥ inelmaden-is, ad ten-id-yejbed ɣur-s. S wakka, ad ḥemmlen Tamaziɣt, ad ṭṭafaren s wul ayen i asen-yesselmad.\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d cwiṭ ɣef tarrayt n uselmed i tessemraseḍ d yimeẓyayen, allalen d wuguren i yettilin ahat deg unnar (ma llan).\n\nLilya Miludi: Deg uselmed n yinelmaden-iw ufiɣ-d belli i wakken ad yegzu unelmad ilaq ad yili uselmad yessen ɣef tesnafsit n yinelmaden ilaq ad nexdem yid-sen irmad s wurar i wakken agrud ad yeffeɣ cwiṭ deg waddad n tɣuri, akken daɣen ilaq ad nessemras tugniwin s yiniten... akken ad d-nejbed anelmad.\n\nTutlayt-inu: Ger uzraw di tesdawit d umahil, yella wayen yemgaraden, d acu n wayen tufiḍ deg unnar, irennu-am-d di tmussniwin?\n\nLilya Miludi: Gar uzraw di tesdawit d umahil amgired d ameqqran acku tiẓri temgarad ɣef uxeddim llant kra n tegnatin, netteɣlay-d deg-sent ur nexdim ara tizrawin fell-asent, ladɣa aṭṭanen n yinelmaden. Tineggura-a, tuget n yigerdan, sεan uguren, dagi i neḥwaǧ imesnafsiyen d \"les orthophonistes\" deg yiɣerbazen acku aselmad weḥd-s ur yezmir ara i way-a ɣef waya-a i nessaram sya ar sdat ad d-rren ddehn-nsen yimasayen ɣer way-a.\n\nTutlayt-inu: Eg-aneɣ-d kan dɣa ttxil-m tugna ɣef wassaɣen akked yimarawen, iselmaden…\n\nLilya Miludi: Ma mmeslayeɣ-d ɣef wassaɣ gar yimarawen d yiselmaden s umata ur d-qqareɣ ara igerrez acku ddeqs n yimarawen n yinelmaden deg yal tagnit ttlummun ala iselmaden ṭṭalamen iselmaden, ur ttnadin ara ɣef mmi-tsen ma yesεa kra n uswir. Ttnadin ala ɣef tezmilin igerrzen maca iselmaden n Tmaziɣt ur sεin ara ugur ameqqran acku d tutlayt tayemmat anelmad yezmer ad tt-yelmed iman-is.\n\nTutlayt-inu: D acu i tḥemmleḍ ad txedmeḍ berra n wakuden n umahil, di tudert n yal ass?\n\nLilya Miludi: Berra n umahil-inu neɣ deg tudert-iw n yal ass, ḥemmleɣ ad qqimeɣ anida ara yers wallaɣ-iw deg yilel ladɣa tamurt-nneɣ ɣur-s tiftisin icebḥen aṭas, akken daɣen ḥemmleɣ ad sεeddiɣ akud d twacult-iw d yimɣaren, ad asen-smuzguteɣ mi ara d-ttalsen ayen ddren zik.\n\nTutlayt-inu: D acu i tettwaliḍ ilaq ad yettwaxdem akken ad tidir tutlayt-nneɣ?\n\nLilya Miludi: I wakken ad tidir tutlayt-nneɣ i lebda tuwi-d fell-aneɣ ad tt-naru, ad as-nerr azal acku ma yella nekkni ur as-nefki ara azal, ur as-t-ttakken ara wiyaḍ. Ilaq ɣef yal aqbayli ad yissin iẓuran-is d umezruy-is d wansayen-is yerna ad yeṭṭef deg-sen. Tamaziɣt ass-a, la tettnerni tettuselmad deg waṭas n temnaḍin, nessaram ahat sya ɣer sdat ad teṭṭef adeg gar tutlayin nniḍen.\n\nTutlayt-inu: Acu d asirem-im uqrib i useggas 2021/2022 d usirem-im amatu i sdat?\n\nLilya Miludi: Asirem-iw uqrib i useggas n 2021/2022, ad yerfed Rebbi fell-aneɣ aṭṭan-agi, ad iεeddi uṣenṣeb-inu akken iwata, ma yella ɣer sdat ssarameɣ ad xedmeɣ kra s wayes ara ttekkiɣ deg usnerni n Tmaziɣt, kra s wayes ara d-yettwabdar yisem-iw ad d-ǧǧeɣ adriz.\n\nTutlayt-inu: A-tt-a tegnit, tettunefk-am, fares-itt, ssiweḍ izen i yal imdanen εzizen fell-am.\n\nLilya Miludi: Bɣiɣ ad d-iniɣ i yemdanen akk i ḥemmleɣ d wid i iyi-iḥemmlen, kunwi d agerruj i sεiɣ deg tudert-iw, ssarameɣ ad ken-yeḥrez Rebbi, ad yesseqwu assaɣen n way gar-aneɣ, ad yesnerni tayri, tagmat... Ttmenniɣ ad nesεeddi ala ayen yelhan deg tudert-nneɣ, ad awen-yefk Rebbi tazmert d talwit. Lilya i ken-iḥemmlen aṭas.\n\nTutlayt-inu: Ahat terziḍ yakan ɣer ublug-nneɣ \"tutlayt-inu\", amek i t-tufiḍ?\n\nLilya Miludi: Ablug-nwen \"tutlayt-inu\", rziɣ ɣur-s, yeεǧeb-iyi aṭas; d amahil igerrzen s waṭas. Deg-s, aṭas n tɣawsiwin ara yallen amdan. Ama d iselmaden ama d inelmaden neɣ d wid yebɣan ad lemden Tamaziɣt. Bɣiɣ ad snemmreɣ mass BENDALI ɣef umahil-agi d leqdicat nniḍen akk i iqeddec ɣef Tmaziɣt. D imahilen yecban ablug-agi ara yesnernin deg tutlayt-nneɣ.\n\nTutlayt-inu: Awal-im n taggara.\n\nLilya Miludi: Γer taggara ad snemmreɣ mass BENDALI i tikkelt nniḍen ɣef umahil-ines, ad t-snemmreɣ daɣen imi i iyi-yefka tagnit ad d-mmeslayeɣ ɣef termit-inu deg useggas-iw amenzu n uselmed.\n\nTadiwennit, yexdem-as-tt Sadeq Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/06/lidya-miludi-taselmadt-tilemzit-n.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 10273, "word_count": 1539, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "06", "slug": "lidya-miludi-taselmadt-tilemzit-n"}}} {"id": "d7ff707b9c3da2f8", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/06/tamarut-zuhra-awdiyatutlayt-d-arraw-is.html", "title": "Tamarut Zuhra Awdiya: Tutlayt, d arraw-is kan ara tt-irefden", "original_title": "Tamarut Zuhra Awdiya: Tutlayt, d arraw-is kan ara tt-irefden", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2021-06-19", "archive_month": "juin 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:20.030841", "language": "kab", "content": "## \"Ma yella ur d-uriɣ ara s tmeslayt s iyi-d-tessawel yemma a h Yelli, s wacu tebɣam ad d-aruɣ!\" D amenzay seg wayen tenna tmarut di tdiwennit-a:\n\nTutlayt-inu: Azul. D anta-tt Zohra AOUDIA?\n\nZuhra Awdiya: Azul fell-awen, tanemmirt-nwen imi iyi-tgam leqder d ccan s leεraḍa-agi d tegnit i iyi-tefkam akken ad utlayeɣ kra ɣef wungal-inu «Tiziri». S tumert tameqqrant ara d-rreɣ ɣef yisteqsiyen. Nekk, Zuhra Awdiya, n taddart n Texliǧt At Ɛettu, di Ɛin Lḥemmam (Micli). Luleɣ deg yiseggasen n 80, xedmeɣ yakan d afus ayeffus ɣer yibugaṭuten. Xedmeɣ daɣen deg tedbelt n yiɣerbazen. Wwiɣ-d BAK deg useggas 2010. Γriɣ deg tesdawit n Mulud Mεemmri ansi d-ffɣeɣ s ugerdas n Master deg tesnilest (tasniremt d tesnulfawalt). Uriɣ sin yiḍrisen: \"Jida Ḥemmu\", \"abrid ɣer lɣerba\", ffɣen-d deg tesɣunt aselmad deg wuṭṭun wis 07 i d-yeffɣen deg yebrir 2020. Ma deg 2021, ssuffɣeɣ-d ungal-inu amezwru s uzwel TIZIRI ɣer tezrigin ACHAB.\n\nTutlayt-inu: D acu i d tawuri-m deg tudert n yal ass?\n\nZuhra Awdiya D taselmadt n Tmaziɣt deg tesnawit n Ɛebban Ṛemḍan deg Tizi Wezzu.\n\nTutlayt-inu: D acu i kem-ijebden ɣer tira?\n\nZuhra Awdiya: D tira i yi-ijebden ɣur-s acku twala llant temsal ḥwaǧent tabɣest akken ad yemmeslay umdan fell-asent ladɣa deg tmetti-nneɣ. Imi nekk d yiwet i iḥemmlen ad tini tidet akken tella daɣen ad d-tebru i rray-is s teɣzi s tehri mebla akukru.\n\nTutlayt-inu: Ahat yella win i kem-yesbeɣsen akken ad tuɣaleḍ d tamarut?\n\nZuhra Awdiya Am wakken i d-nniɣ yal tikkelt tajmilt tameqqrant ad tuɣal i Mass Saïd Chemakh akked Lyes Belaïdi d nutni i iyi-iserrḥen ɣer lebḥer n tira acku ḥemmlen aɣanib-inu aseklan d wamek wezzneɣ timsal. Mebla ma ttuɣ wiyaḍ nniḍen am Kahina Hireche, Nassima KhouKhi, Saliha Hemrani d wiyaḍ...\n\nTutlayt-inu: Kemm, d tin yuran s Tmaziɣt taqbaylit. Annect-a, d afran neɣ d tamara?\n\nZuhra Awdiya: Ma yella ur d-uriɣ ara s tmeslayt s iyi-d-tessawel yemma a h Yelli, s wacu tebɣam ad d-aruɣ! D tira kan i izemren ad tefk i tutlayt tudert ɣezzifen.\n\nTutlayt-inu: D acu n uḥric n wass ideg tḥemmleḍ ad taruḍ? Ayɣer?\n\nZuhra Awdiya: Ur zmireɣ ad xtireɣ tagnit neɣ adeg anda ara aruɣ mi iyi-d-tusa tjenniwt (L'inspiration!), imru ad yebdu tikli.\n\nTutlayt-inu: Ini-d awal ɣef wungal-im “Tiziri”, ɣef wacu d-yettmeslay. Amek i t-mugren yimeɣriyen?\n\nZuhra Awdiya: D yiwen wungal i yufgen d afug. Acku yekcem-d s uɣanib d yisental imaynuten. Anda i d-tules tziri tadyant-is seg wasmi tella deg tεebbuḍt n yemma-s armi d asmi d-teffeɣ d tabugaṭut deg tedyant-is tbedd ɣef waṭas n tfuḥanin am tmenɣiwt n yiman, tamḥeqranit, tigujjelt, tteεdiyat n yirgazen ɣef tlawin ar taggara...\n\nTutlayt-inu: Ahat tesεiḍ isenfaren nniḍen n tira. I melmi ungal wayeḍ?\n\nZuhra Awdiya: La ttrebbiɣ tirga-w yiwet yiwet mi d-yelḥeq lawan ad asent-id-serrḥeɣ ɣer wennar ad urarent.\n\nTutlayt-inu: D acu tḥemmleḍ ad txedmeḍ di tudert-im n yal ass, deg wakuden-im ilmawen?\n\nZuhra Awdiya: Ur sεiɣ ara akud ilem acku tudert-iw n yal ass tettruḥu gar uselmed, taɣuri s snat tutlayin : Tamaziɣt d Tefransist, aferreǧ n yinadiyen n wayen yerzan timenɣiwt (Les enquêtes criminelles), addal, asewwi d tira mi iyi-d-tusa tehregt. Ɣur-i, akud ilem d asteεfu, d lawan n tguni acku ilem yettak-d kan ilem.\n\nTutlayt-inu: Acu d tamuɣli-m ɣef waddad n tsekla Tamaziɣt yuran, ladɣa s Teqbaylit?\n\nZuhra Awdiya: Tessefraḥ acku aṭas i d-yernan ɣer wennar-agi n tsekla. Acu kan ilaq ad d-ilin yisental imaynuten ur nettezzi ara kan ɣef yiwet n tbaqit. Yelha daɣen ma nura-d ɣef tmettiyin nniḍen. Akken tutlayt-nneɣ ad teḥrez amkan-is deg umaḍal s lekmal-is.\n\nTutlayt-inu: Llan wid i d-yeqqaren belli tasekla-a tettmuddu-d aṭas n usirem maca tutlayt mačči d ungalen akked d tullisin kan i teḥwaǧ! D acu d tamuɣli-m deg way-a?\n\nMa asirem fell-as i tebna tudert acu kan yehwaǧ lebɣi d uxeddim akken ad yessiweḍ bab-is ɣer yiswi.\n\nZuhra Awdiya: D tidet tasekla semman-as iziɣer n tutlayt ma neṭṭef deg umedya, Tamaziɣt, d tasekla timawit i tt-yeǧǧan tedder leqrun armi i d-tezger ɣer tizi n wass-a. meɛna mačči ala tasekla ara yessidren tutlayt. Ilaq yal yiwen seg tama-s s wayen yezmer neɣ s wayen yessen ad tt-yessekcem deg unnar n uxeddim. Tameslayt, ilaq ad tekcem akk taɣulin am tẓuri, tadamsa, tasreḍt, addal, tasertit, amezruy, asedwel, taɣamsa, tussna, tasnselkimt …\n\nTutlayt-inu: D acu n yizen i tettwaliḍ ilaq ad t-nessiweḍ i yimeɣriyen i yesεan tussna d tmussni di taɣulin nniḍen?\n\nZuhra Awdiya: Ilaq ad fken azal i tɣuri n wungalen n Tmaziɣt. Acku nekk kerheɣ awal-nni i d-qqaren kra \" Ur qqareɣ ara ungal n Tmaziɣt acku nekk ur ssineɣ ara Taqbaylit!!\" Yerna ad t-tafeḍ yettmeslay-ak-id s Teqbaylit. Tutlayt d arraw-is kan ara tt-irefden.\n\nTutlayt-inu: D acu d isirmen-im imeqqranen deg tudert-im s umata?\n\nZuhra Awdiya: Isirmen-inu leqqayit, ur sεin tilas. Zemreɣ kan ad bedreɣ yiwen; Ad tebbeεnunez, ad teẓẓel Tmaziɣt deg tmurt n Tmazɣa, ad tifrir ger tmura.\n\nTutlayt-inu: Ini-d awal ɣef ublug-nneɣ \"Tutlayt-inu\" i iqeddcen ɣef tutlayt d yidles.\n\nZuhra Awdiya: Afud igerrzen. Kemmlet ur ḥebbset ara. D ablug ara yernun afud i yimura akked tsekla. D tagnit i yimeɣriyen ad issinen wid yettarun d wayen i d-itteffɣen s tutlayt tamaziɣt.\n\nTanemmirt-nwen.\n\nTadiwennit, yexdem-itt Sadeq Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/06/tamarut-zuhra-awdiyatutlayt-d-arraw-is.html", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 5254, "word_count": 844, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "06", "slug": "tamarut-zuhra-awdiyatutlayt-d-arraw-is"}}} {"id": "5367a238ca713c4f", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/06/tadiwennit-akked-umaru-nadir-saxri.html", "title": "Tadiwennit akked umaru Nadir Saxri", "original_title": "Tadiwennit akked umaru Nadir Saxri", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-06-15", "archive_month": "juin 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:21.468415", "language": "kab", "content": "## Nadir Saxri, d amaru aqbayli i d-yekkren deg yiwen twennaḍt i deg amennuɣ ɣef tutlayt d tmagit ur xussen ara. Xas akken tuɣ-it d aselmad n tussniwin tigamanin, aṭas i yeqdec d yimdukkal-is ɣef Tmaziɣt d yidles-is di tdukkliwin n temnaḍt-is. Ussan-a, yessuffeɣ-d ungal s tutlayt n tyemmat-is. Asentel i yefren tikkelt-a, s wazal-is imi ur yeggit ara di tsekla taqbaylit: d amezruy n tegrawla n 1954.\n\nTutlayt-inu: Anwa i d Nadir Saxri? Ttxil-k, Ssenked-d iman-ik i yimeɣriyen d yiseqdacen n ublug-nneɣ ?\n\nNadir Saxri: Azul fell-ak a mass Sadeq Bendali, tanemmirt-ik s tussda, tԑelleḍ-iyi leqder; tefkiḍ-iyi-d tagnit akken ad d-awiɣ awal ɣef wungal-iw ad ak-iԑell Rebbi leqder yessali deg ccan-ik. Nadir Saxri, yekker-d deg Ṣṭif ugafa; tzɣiwant n It Cbana, asun (tamnaḍt) n It Wertiran. Ilul ass n ṭam deg mayu aseggas n 1966. Yella d aselmad deg uɣerbaz alemmas (tussniwin tigamqnin - Sciences naturelles) yeffeɣ tastaɣt, aseggas n 2017. D aqeddac deg tdukkliwin yemgaraden. Tura d aqeddac gar n yimdukkal-is deg tneɣlust taseklant “Tamusni” n It Cbana.\n\nTutlayt-inu: Si melmi tkecmeḍ di taɣult n Tmaziɣt, aɣnas d usemres n tutlayt?\n\nNadir Saxri: Seg wasmi nqeddec nekki d yimdukkal-iw deg tidukkla tadelsant “Asirem” deg useggas 1996 d asawen. Bdiɣ tira seg wasmi i d-tufrar Tmaziɣt, tazwara d tutlayt taɣelnawt, syinna d tutlayt taɣelnawt tunsibt aseggas n 2016.\n\nTutlayt-inu: Ma yella kra n wayen neɣ n walbaεḍ i k-yesbeɣsen akken ad tḍefreḍ abrid-a aheggar, mmeslay-aɣ-d fell-as.\n\nNadir Saxri: Iẓuran n leḥmala n tutlayt mɣin-d deg-i seg temẓi-inu, ma yella d tira, tusa-iyi-d tikti ad ԑerḍeɣ ad aruɣ taggara-ayi(agi) kan. Am yilemẓiyen n tmurt n Leqbayel ɣef yiri n lkanun anida i ɣ-d-temmal Jidda ad tt-yerḥem Rebbi timԑayin n zik-nni. Annecta yella d tirni tamenzut ara d-yeqqnen ɣer tiyaḍ akken ad tegmu leḥmala n tutlayt-nneɣ tayemmat. Syinna, asmi lliɣ d anelmad deg tesnawit, aseggas n 1983 almi d aseggas 1985, ccfawat n yilemẓi ɣef yiseggasen imenza n tefsut n yimaziɣen 1980 d tikliwin i d-yettilin yal asfuggel n 20 yibrir yal aseggas ẓẓant deg wallaɣ-iw… D acu kan ayen yesɣezfen tikti-inu i tira akken i d-nniɣ tazwara , asmi nqeddec nekki d yimdukkal-iw deg tidukkla tadelsant “Asirem” deg useggas 1996 d asawen, melba ma yella ttuɣ ad as-ssirmeɣ teɣzi n leԑmer i tdukli-ayi(agi). Leqdic-nneɣ itezzi ɣef yidles akked tutlayt tamaziɣt d wayen yeԑnan timetti taqbaylit. Dɣa asmi d-tufrar tutlayt tamaziɣt tazwara d tutlayt taɣelnawt syinna d tutlayt tunsibt, Tamaziɣt tuɣ abrid ɣer sdat, tekcem deg umezruy, annecta d aɣan (un devoir) n yal yiwen neɣ yiwet deg-neɣ ad yaru akken ad teffeɣ tutlayt-nneɣ seg timawit ɣer tira. Akka i tella tirni-nni n taggara, iqqnen ɣer tiyaḍ, almi i d-tban ɣur-i s wudem aḥeqqani tikti n tira, i wakken ad ɛerṭeɣ ad aruɣ !\n\nTutlayt-inu: Melmi turiḍ aḍris ilelli amezwaru?\n\nNadir Saxri: Aḍris-iw amenzu, uriɣ-t ɣef ugama aseggas n 2012 deg yiwen n usmel “Site”. Syin ɣur-s uriɣ adlis amezwaru d tamacahut “Tafunast n yigujilen” ɣer teẓrigin El Amel 2019. Uriɣ-t s tutlayt n Tmaziɣt, Syinna ԑerḍeɣ rriɣt-id ɣer tutlayt taԑrabt akked tin n tefranṣiṣt akken ad yili gar yifassen n wid ur nessin ara tutlayt tamaziɣt, d tagnit akken ad yettuzuzzer yidles-nneɣ gar yegduden n ddunit s umata.\n\nTutlayt-inu: Ussan-a, terniḍ-d adlis i tsekla taqbaylit, tessuffɣeḍ-d ungal-ik amezwaru s Tmaziɣt - tafsut d tinigit . Ad k-nsenmmer fell-as, ad ak-nini mebruk.\n\nNadir Saxri: Tanemmirt, ad ibarek Rebbi deg leqdicat-ik akked tezmert-ik. Ih d ungal-iw amenzu, uriɣ-t s tutlayt tamaziɣt (taqbaylit). Tafsut d tinigit, yewwi-d awal ɣef teqṣiḍt yeḍran deg tallit n tegrawla n tmurt n lezzayer deg taggara n tefsut n useggas n 1958 deg yiwet n taddart n Tmurt n Leqbayel.\n\nTutlayt-inu: Ma ulac uɣilif, efk-aɣ-d fell-as agzul d ameẓyan kan fell-as.\n\nNadir Saxri: “Tafsut d tinigit”, deg-s mraw yiḥricen, gar-asen nniɣ-d tazwara win i d-yewwin awal ɣef teqṣiḍt yeḍran deg tallit n tegrawla n tmurt n lezzayer. Tadyant-a, teḍra tallit deffir n tin yeḍran deg useggas n 1956, ayen i wumi qqaren yinmazrayen, tadyant n «Opération K» neɣ tadyant n ugṭiṭ azegzaw (Oiseau bleu). Deg taddart-a, iɣellaten n lԑesker n Fransa ssutren deg yimḍebbren n taddart ad d-refden timegḥal (ibeckiḍen) akken zeɛma ad d-bedden deg wudem n tegrawla mgal igrawliwen. Imḍebbren n tegrawla n tama temezwarut (zone: 1) deg uɣir wis kraḍ, fkan lamer i yimḍebbren n taddart ad d-ssutren timegḥal ɣer yiɣellaten n lԑesker n Fransa. Fkan-asen-d mraw snat (12) tmegḥal, heyyan-d iman-nsen akken ilaq: Menhu? Amek? Melmi? Ffɣen s tmegḥal-nni ɣer udrar. Iḍ n twafɣa ɣer udrar, ɣezzif mačči d kra ɣef yimezdaɣ. Tidet taswiɛt ɣas ḥercawet, dacu mačči d tin n menwala, tadyant tekcem deg umezruy i lebda alama tenger ddunit. Iḥricen nniḍen n wungal, wwin-d awal ɣef tmetti taqbaylit amek tella di tallit-nni n tegrawla deg taddart-a.\n\nTutlayt-inu: Anida i yettnuz wungal-ik akken ad t-id-aɣen wid yebɣan ad t-ɣren?\n\nNadir Saxri: Dayi (dagi) deg It Wertiran, deg Uqbu, Sedduq, Sṭif, Tizi (Iwaḍiyen). Ussan i d-iteddun ad yili deg temnaḍin nniḍen; Lezzayer tamaneɣt, Tubiret, Bgayet ad yernu ad yaweḍ ɣer yal tamnaḍṭ.\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d ɣef yisenfaren-ik nniḍen.\n\nNadir Saxri: Yezmer lḥal ad d-rreɣ ungal-ayi(agi) ɣer tutlayt tafranṣiṣt, llan aṭas n wid yebɣan ad t-ɣren s tutlayt-ayi(agi). Bɣiɣ ad aruɣ adlis ɣef yennayer akked uwitay n tfellaḥt ner Leqbayel “Calendrier agraire Kabyle”.\n\nTutlayt-inu: Aṭas n yimdanen, la nekkren laṣel, la ttaǧǧan tutlayt-nsen. Acu n yizen ara asen-tefkeḍ?\n\nNadir Saxri: Taqbaylit, mačči d awal kan, Taqbaylit, d tigejdit akken i d-yenna Dda Sliman Ԑazem ad t-yerḥem Rebbi: « A Taqbaylit a tigejdit a tinna ɣef yebna uxxam ». Taqbaylit d laṣel, yes-s kan ara nrebbi ara nessimɣur arrac-nneɣ ɣef tidet d lḥerma d nnif d leḥmala d tezdeg. Taqbaylit, d tayemmat, d tameṭṭut, tin yuklalen leqder acku d nettat i d llsas ɣef i tbedd Teqbaylit d tmetti taqbaylit. Ihi, yewwi-d ad nerr tajmilt tameqqrant i tmeṭṭut d tyemmatin n tmurt n leqbayel imi nuhenti llant d ajgu alemmas n wid akk i iḥerrzen idles d tutlayt-nneɣ seg nnger ɣas akken taswiɛt ur teshil ara. Qqaren yimenza-nneɣ tarwa n laṣel leԑmer ad nekren laṣel-is, ma yella d wid i t-inekren ur nwiɣ ad sԑun azal deg tmetti, yerna leqder-nsen ad yeɣli, d nnger i ten-id-ittrajun !\n\nTutlayt-inu: Ablug « tutlayt-inu », la yekkat ad yessebɣes almud d usemres n tutlayt d yidles-nneɣ. D acu ara tlniḍ fell-as?\n\nNadir Saxri: Tanemmirt i ublug « tutlayt-inu » d kra n wid iqeddcen deg-s, tuklalem leqder, ssarameɣ-as teɣzi n leԑmer. Tajmilt seg wul i kra n wid iɛerrḍen amennuɣ ɣef Tmaziɣt akked yidles-is, i kra n wid yattawi nnif ɣef taddart-nsen d tmurt-nsen.\n\nTutlayt-inu: Awal n taggara, a-t-an ɣur-k. Ini-d deg-s asirem-ik.\n\nTadiwennit, yexdem-itt Sadaq Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/06/tadiwennit-akked-umaru-nadir-saxri.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 6833, "word_count": 1097, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "06", "slug": "tadiwennit-akked-umaru-nadir-saxri"}}} {"id": "4512244d625e5418", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/06/tamarut-racida-bensidhum-uld-lhusin.html", "title": "Tadiwennit d tmarut Racida Bensidhum Uld Ḥusin", "original_title": "Tadiwennit d tmarut Racida Bensidhum Uld Ḥusin", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-06-08", "archive_month": "juin 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:22.857272", "language": "kab", "content": "## Massa Racida Bensidhum Uld Ḥusin, d yiwet n tmarut s Tmaziɣt taqbaylit si tsuta tamirant. Mi ara nẓer belli d tin yettnadin yettheyyin aduktura-ines di tutlayt tamaziɣt akked tayri-s tameqqrant i tsekla d tutlayt n tyemmat-is, nezmer kan ad as-nessirem imal yeǧǧuǧǧgen d uḥelli n targit-is; nettat yebɣan ad tessiweḍ aswir n Taoues Amrouche. Iwakken ad tt-tissinem ugar, nefka-as awal, temmeslay-d s wul yeldin di tdiwennit-a:\n\nTutlayt-inu: Ssenked-d iman-im, ttxil-m.\n\nRacida Bensidhum: Di tazwara azul, tanemmirt a mass Bendali ɣef wazal i iyi-tefkiḍ akken ad d-mmeslayeɣ ɣef tirmi inu di tira. Massa BenSidhum Racida, 34 yiseggsen di leɛmeṛ-iw. Luleɣ-d, ddreɣ, nnerniɣ di twacult igan azal i tmeṭṭut abeɛda tin yeffɣen ɣer tmussni. D tamarut s tutlayt n tyemmat. D tamarut, d tamedyazt, d tamnadit deg ugezdu n tutlayt d yidles amaziɣ di tesdawit n Mulud At Mɛemmeṛ n Tizi Wezzu.\n\nTutlayt-inu: Si melmi i telliḍ tebɣiḍ ad tuɣaleḍ d tamarut?\n\nRacida Bensidhum:\n\nTutlayt-inu: D acu i am-yefkan tayri n tira?\n\nRacida Bensidhum: Tayri n tira tlul-d weḥd-s akken d-nniɣ dakken ttaruɣ i yiman-iw, ḥemmleɣ ad aruɣ ɣef wayen sɛeddayeɣ di tudert-iw yelha neɣ diri-t. Yal tameddit ad as-alseɣ i uzmam-iw ayen akk yeḍṛan deg wass. Tella d tanumi meẓẓiyen tuɣal meqqret ɣer tnumi meqqṛen.\n\nTutlayt-inu: Deg wungal-im \"icenga n talsa\" turiḍ-d ɣef usentel d amaynut di tsekla tamaziɣt taqbaylit. Yekkat seg uḥulfu ahat? Acu d tiririt-im?\n\nRacida Bensidhum: Icenga n talsa, ttwaliɣ belli mačči d nekk i t-yuran. D aktayen i d-yemlalen, snin-d iḍrisen, d tudert n yal as sur nerkid ara, d isuɣan, d tiɣri n yemdanen ur nufi ara iman-nsen ula di teglimt-nsen. D izri i d-yettsuɣun akken ad aɣ-d-yini belli ur yezmir ara i wayen yewwi yid-s d taɛkemt terfed tatut, nḍegger-as-tt ur nuki d yiman-nneɣ. Icenga n talsa, mačči kan d iḥulfan n Racida weḥd s, umneɣ, ḍemneɣ u ttekleɣ belli yal win t-yeɣṛan neɣ ara t-yeɣren, yella wacu ara yaf deg-s yurez-it ɣer tallit yezrin, ɣer tegnit yedder-itt.\n\nTutlayt-inu: Amek i t-id-mugren yimeɣriyen?\n\nRacida Bensidhum: Yal yiwen/yiwet amek i tella tmuɣli-s, tuget feṛḥen yes-s. yeɛǧeb-asen. Nekk si tama-w, umreɣ aṭas s tselḍin-nsen imi ufiɣ-tent d tiwejda iɣef yebded ujgagal n tebɣest-iw akken ad kemmleɣ ɣer sdat.\n\nTutlayt-inu: Tettaruḍ i tmetti neɣ ɣef tmetti? Di tira-m, tessekfaleḍ-d imenzayen-is neɣ tessawaḍeḍ-as iznan?\n\nRacida Bensidhum: Ufiɣ di tmetti ayen ilaqen ad yettwakkes, ufiɣ diɣen ayen ilaqen ad yili. Maca tella yiwet n tannumi sɣezfen-as tudert d asemgel (la contradiction), deg waṭas n temsal yeɛnan amdan, tawacult, tameṭṭut…..atg. Γef waya, tikwal, ttafeɣ-d iman-iw ttaruɣ ɣef tmetti akken ad kkseɣ iṭabuten yellan d ẓẓṛubat i yemdanen, diɣen, ttaruɣ i tmetti (imi timetti d imdanen) akken ad gren tamawt i wayen akken izelgen.\n\nTutlayt-inu: Γer yidis n tira, d acu nniḍen i tḥemmleḍ ad txedmeḍ?\n\nRacida Bensidhum: Tira, d ajeǧǧig, yuḥwaǧ aman, aman-is, d taɣuri. Iwakken ad snerniɣ aswir di tira yessefk fell-i ad ɣreɣ idlisen, tella diɣen tayri n uẓawan.\n\nTutlayt-inu: D acu tettwaliḍ yezmer ad yessefreḥ neɣ ad yesseqreḥ amaru di twuri-s?\n\nRacida Bensidhum: Ur zmireɣ ara ad d-fkeɣ tirirt sumata ɣer yimura, imi yal yiwen d tikti-s neɣ amek yettqabal timsal-agi. Ur ttruḥuɣ ara, tmuɣli-w akkin, ad d-iniɣ ɣef yiman-iw yessefraḥ mi ara waliɣ idlisen-iw di tnedlisin, dagi di Tizi Uzzu neɣ anida nniḍen, ssefṛaḥent tezrawin neɣ isenfaṛen yettwaxedmen ɣef wungalen. Mi ara d-nadin yinelmaden yellan di tesdawit ɣef udlis uriɣ, d yisteqsiyen-nsen dayen yessefṛaḥen, tikwal timliliyin-nni yid-sen nekk s timmad-iw ssekfaleɣ-d amaynut deg wayen d-uriɣ ur ukiɣ yid-s. Ma yella dayen yesseqṛahen, d widen d-yeggaren iman-nsen ɣer tsekla ur as-ssinen. Ad tafeḍ kra n yemdanen ur zṛin d acu yellan deg wungal maca mi ara d-mmagren amaru n udlis-nni, isteqsiyen-nsen, ffɣen akk i wennar: ulac akk d acu i ten-icudden ɣer wayen iɣef d-yura umaru neɣ tmarut-nni. Aql-i d nekk, deg unnar n tsekla d tamnadit deg tesdawit maca uqbel ad iniɣ awal neɣ ad muddeɣ asteqsi ttḥebbireɣ-as mačči d cwiṭ, ɣef waya a wi yufan, yal yiwen, ad yeɛnu tamussni-s.\n\nTutlayt-inu: Anida d melmi i tettafeḍ iman-im di tira neɣ i am-d-tettas tehregt?\n\nRacida Bensidhum: Tira tura, tuɣal d tamsalt-nniḍen. Mi ara ferneɣ asentel, ttɣimiɣ-as si yal tiɣmert akken ad waliɣ acu ilaqen d wayen ur nlaq. Timsal, qqnent ɣer tedyanin n tudert n yal ass i d-iḍeṛṛun, d cbaḥa n umeslay i as-irennun aseqɛed. ttaruɣ deg texxamt-iw deg yiḍ mi ara gnen meṛṛa neɣ taṣebḥit, maca adeg akk i ḥemmleɣ ad iliɣ deg-s, ad aruɣ war aḥbas d ilel neɣ amkan ideg ara sleɣ i waman teddun.\n\nTutlayt-inu: Tesmenyafeḍ tira s yimru neɣ s uselkim?\n\nRacida Bensidhum: S yimru. Aselkim, akken kan ad rebḥeɣ akud wanag s yimru i nebbceɣ akk awalen icebḥen di tira.\n\nTutlayt-inu: Tawacult d twennaḍt n tudert, zemrent ad sbeɣsent ugar tamarut. Kemm yellan d tayemmat, d acu i am-d-rennunt?\n\nRacida Bensidhum: Tawacult, si zik tella-iyi d tayet senndeɣ fell-as, tella-iyi d tala n tmusni, d aɣerbaz lemdeɣ-d u mazal-iyi lemmdeɣ deg-s ugar n temsirin. Tilin d tayemmat, ufiɣ tabɣest sɛukkzeɣ fell-as, tilin n yessi terna-iyi afud akken ad dduɣ ɣer sdat, ad snerniɣ timusniwin-iw, aswir-iw, imi ayen akken i riɣ ad t-awḍeɣ mačči i yiman-iw kan, i nutenti, i baba-tsent yellan sdeffir n wayen akka iɣer wwḍeɣ.\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d ɣef yisenfaren-im n yimal. I melmi adlis-im amaynut?\n\nRacida Bensidhum: Isenfaṛen ttlalen-d yid wakud, yal aseggas, nettaf iman-nneɣ nra ad naweḍ ɣer tɣawsa. Akka tura, riɣ ad kemmleɣ deg ubrid-agi n tira, syin ɣer-s, riɣ ad rreɣ tidmi-w ad nadiɣ deg wayen ara yeḥwiǧ unelmad di tesdawit. Ungal nniḍen, mazal acku twalam aṭṭan acu yexdem, ɣef waya, aql-i ttṛaǧuɣ si Kanada d acu ara d-tini tinna ara t-id-yessuffɣen.\n\nTutlayt-inu: Ger yimura izzayriyen imaziɣen, anwa neɣ anta i am-ikecmen ul, i tessarameḍ ahat ad taɣeḍ abrid-is?\n\nRacida Bensidhum: A wi yufan ad yili am nutni, ulac win yifen wayeḍ yal wa d tamusni-s i aɣ-d-yessaweḍ s ubrid i as-yettunefken. Ma ferneɣ-d ad d-iniɣ kan ulac d acu ara rnuɣ ma ssawḍeɣ ad iliɣ am Taoues Amrouche fell-as talwit.\n\nTutlayt-inu: Amek tettwaliḍ addad n Tmaziɣt assa, amek tettwaliḍ imal-is? S wayes i tezmer ad tennerni tutlayt-nneɣ ugar, ad tecbu tiyaḍ?\n\nTutlayt-inu: Nuɣ tanumi nessutur i yinebgawen-nneɣ tamuɣli-nsen ɣef ublug-nneɣ \"tutlayt-inu\". I kemm d acu ara d-tiniḍ?\n\nRacida Bensidhum: A wi yufan akud yugaren akken ad yeqqim kan ɣer uzeṭṭa n internet, ur iteffeɣ ara seg ublug-a. Tanemmirt ɣef wayen akk i d-tezuzzurem, d timusniwin i d-nrennu. Afud igerrzen , tanemmirt i kečč i aɣ-d-yessemlalen deg-s.![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjuB-DiHZcGcQUL9y2urZDk9OmGltHcyzZdjEytdk2kSMiJ7m4R4jtnu8vLJbCATJPyJJ4a9UXuIpMA0czs06IkVeXKQK1qP6q3WkJFzGhdfKHmzkyZUuiL7v3yJe3ZrXPUAmpgnlYeugo/s320/Bensidhum+1.jpg)\n\n\nTutlayt-inu: Ad am-neǧǧ awal n taggara, ttxil-m azen-it i wid tḥemmleḍ d wid i kem-iḥemmlen (tawacult-im, imeɣriyen-im…)\n\nRacida Bensidhum: Di tazwara, tanemmirt i kečč ɣef tdiwennit, tanemmirt i yal win neɣ tin i iyi-ttaken tabɣest akken ad kemmleɣ deg ubrid-a i d-wwiɣ ama d iselmaden, ama d imeɣriyen, ama d imdukkal d temdukkal.Tanemmirt i twacult-iw i yellan ɣer yidis-iw, umnen s wayen xeddmeɣ, ḥemmlen leqdic-iw aseklan. Tanemmirt i yemma , tanemmirt i yal argaz i as-igan azal i tmeṭṭut yebded yid-s, ɣer yid-is, yal ass yella. Tanemmirt i wergaz-iw, tasudent i yessi. Tanemmirt i kenwi kunemti ara yeɣren tadiwennit-a; ssarameɣ ad tili di lebɣi-nwen/nkent.\n\nTadiwennit, yexdem-itt Sadaq Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/06/tamarut-racida-bensidhum-uld-lhusin.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 7591, "word_count": 1172, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "06", "slug": "tamarut-racida-bensidhum-uld-lhusin"}}} {"id": "6b32511bc10ccb07", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/07/askasi-d-uselmad-n-tmazit-brahim.html", "title": "Askasi d uselmad n Tmaziɣt, Brahim Benḥemmuc", "original_title": "Askasi d uselmad n Tmaziɣt, Brahim Benḥemmuc", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-07-28", "archive_month": "juillet 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:23.661201", "language": "kab", "content": "## Win yuklalen ad yili d amedya i yiselmaden nniḍen\n\nTutlayt-inu:Anwa i d Brahim Benḥemmuc ?\n\nB.Benḥemmuc: Nekk, d aselmad n Tmaziɣt di temnaḍt n taddart Lmecta taɣiwant n Yeɣram n tama n Uqbu. Asmi i d-wwiɣ lbak deg useggas 1997, kecmeɣ ɣer tesdawit akken ad d-awiɣ agerdas n Lisens n tutlayt d yedles amaziɣ. Lliɣ deg tesdawit n Bgayet deg tesga 2.\n\nTutlayt-inu: Melmi i tebdiḍ aselmed n Tmaziɣt?\n\nB.Benḥemmuc: Bdiɣ aselmed deg dujember 2002 mi fukkeɣ tazrawt. Bɣiɣ ad kemmleɣ maca daɣen bɣiɣ ad slemdeɣ, yerna ilaq ad xedmeɣ.\n\nTutlayt-inu: D acu i k-iwellhen ɣur-s? D tayri n Tmaziɣt i k-yewwin ɣer uselmed neɣ d aselmed i k-yewwin ɣer Tmaziɣt?\n\nB.Benḥemmuc: Asmi d-wwiɣ lbak, ilaq ad ɣreɣ deg Lezzayer tamaneɣt, deg Buzariɛa, deg tesga n umezruy. Asmi sliɣ ad ldin tasga n turagt n Tmaziɣt, uɣaleɣ-d ɣer Bgayet, acku ḥemmleɣ Taqbaylit, tutlayt d-wwiɣ deg yidammen-iw. Ulac akk kra n ccek.\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d ɣef umecwar-ik di taɣult-a n uselmed.\n\nB.Benḥemmuc: Deg yiseggasen-nni imezwura n uselmed, ggten wuguren, ulac adlis aɣurbiz, d anadi kan i d-nettnadi iḍrisen, nettemlili akka d yemdukkal di temliliyin i d-yettheyyii umaswaḍ iwakken ad nemmeslay ɣef wamek ara nesselmed. Nejbed akka d wakka, newwet akk yis-sent, ɣas ulac ttawilat, yella lebɣi d ameqqran. Deg useggas 2007, tettunefk-aɣ tegnit iwakken ad nekki di tannant n usileɣ \"aselmed s usenfar\" - la pédagogie de projet- dinna i nebda nlemmed aselmed s tarrayt tamaynut, tettunefk-aɣ tegnit yakan i nekkni iwakken ad nelmed di tannant i d-ihegga HCA di lweqt-nni akked d tesdawit n Paris 8 n tmurt n Fransa, Dinna i nesbedd isenfaren, nedder uguren i yezmer ad d-yemlil unelmad deg ulmud, nella deg umkan-is, seg yimir d afella i aɣ-iban nezmer, ilaq ad t-nefhem.\n\nTutlayt-inu: D acu i d-yewwi ad t-yexdem uselmad akken ad yili d aselmad igerrzen ɣef lehṣab-ik?\n\nB.Benḥemmuc: Ilaq, aselmad ad iḥemmel ixeddim-is, ad yeqneɛ s wayen yesselmad, syin ɣur-s ad yili d aselmad amnadi, ad ilin wassaɣen d yinelmaden-is bnan ɣef leqder, mačči ɣef tugdi.\n\nTutlayt-inu: D acu i txeddmeḍ (i tḥemmleḍ) berra n twuri n uselmed?\n\nB.Benḥemmuc: Hemmleɣ ad rebbiɣ tizizwa, ad ɣreɣ idlisen.\n\nTutlayt-inu: Neẓra tekkiḍ akked tegrawt n yiselmaden deg udlis n Uduktur Naser Ayt Weεli, \"De la pédagogie de projet et de l’enseignement de la langue amazighe en Kabylie» neɣ \"Tasnegmit n usenfar d uselmed n tutlayt tamaziɣt di Tmurt n Leqbayel\"; d acu n yisenfaren n tira i d-tessewjadeḍ (ma llan)?\n\nB.Benḥemmuc: Yettili uɣmis n uɣerbaz i d-iteffɣen yal 03 wayyuren, yebḍa d iḥricen ttekkin deg-s yinelmaden, ttarun-d imagraden ɣef waṭas yisental: addal, tasekla, tidyanin yeḍran, agama... Yal yiwen, yettaru anda yufa iman-is, nettheggi daɣen akka tawwayin “des reportages audiovisuels” akked yinelmaden, selmadeɣ-asen amek ara xedmen isenfaren-nsen s ttawilat n ttiknulujit , rnu sluleɣ-d agraw awesɛan n tɣuri deg uɣerbaz..\n\nTutlayt-inu: Nẓerr-ik d win icudden aṭas ɣer tgemmi d yidles n tmetti-nneɣ taqbaylit, ansi i ak-d-tusa tayri n waya?\n\nB.Benḥemmuc: Nekk yakan, d mmi-s n taddart, kkreɣ-d deg tmurt n Leqbayel, cfiɣ-d i wasmi tella tejmaɛt. Tidet kan, ass-a, tigemmi d yedles n tmetti taqbaylit iteddu ɣer nnger, ma ur nesseḥbiber ara fell-as nekkni, ad yekcem di tatut.\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d cwiṭ, ɣef tuffɣiwin i tessudduseḍ i yinelmaden-ik ɣer yimeḍqan inmezrayen d yidelsanen di tudrin n tmurt n Leqbayel.\n\nB.Benḥemmuc: Tuffɣiwin tussnanin i d-nettheggi, ddant d wahil aɣurbiz, d akemmel-ines, acku s tegnit i ilemmed unelmad berra n leḥyuḍ n uɣerbaz. Yettemlili imdanen n taddart, yettwali lebni aqbur n tudrin, yettwali tezdeg, atg.. Imi yakan nekk, inelmaden-iw d arraw n temdint, tuget deg-sen d tikkelt tamezwarut ara yissinen tajmaɛt , tala, imukan n umezruy. Ayen i d-ilemmed unelmad di tuffɣiwin-agi, yettɣima i lebda deg wallaɣ-is acku d netta s timmad-is i yerzan ɣer uɣbalu n tmussni. Lemmden ismawen iqburen n yimukan, n yisekla, ttmeslayen d yemɣaren d temɣarin n tudrin, snernayen amawal-nsen s Teqbaylit taqburt, annect-a, ulac-it deg uɣerbaz.\n\nTutlayt-inu: Nettwali-k d aselmad yettleqqimen tayri n tɣuri deg yinelmaden-ik, acu ay d iswi-k?\n\nB.Benḥemmuc: Iswi inu, d akken anelmad ad iḥemmel taɣuri n udlis, ladɣa adlis n Tmaziɣt , ad iɣer tullisin, ungalen , timucuha n lejdud-is, nebɣa ad d-neslal tayri n tɣuri, ad yimɣur usugen (l’imagination) deg wallaɣ-is, ad yettxemmim ɣef temsal, nebɣa ad yesɛu idles. Aql-aɣ nettidir deg yiwet n tallit anda allalen n teywalt imaynuten ‘’les smartphones, tilibizyun…\" ṭṭfen amkan meqqren di twacult d tmetti.\n\nTutlayt-inu: Awal, ad aɣ-yawi ɣer \"uqusis n tɣuri d tsekla tamaziɣt\" n uɣerbaz-ik. Melmi d wamek i d-ilul? Anwi i yettekkin deg-s?\n\nB.Benḥemmuc: Agraw-a n tɣuri, ilul-d deg useggas 2016, ttekkin yinelmaden n yal aswir, nettemlili-d tikkelt deg ddurt. Ass n ttlata tameddit, nesɛa tamkardit deg yiwet n tzeqqa, llan deg-s aṭas n yedlisen, ungalen, tullisin, timucuha, amezruy, tasekla n umaḍal s umata,\n\nTutlayt-inu: Ttxil-k, eg-aɣ-d agzul amek iteddu?\n\nB.Benḥemmuc: Llan kra n yinelmaden d nutni i d imḍebbren n temkarḍit, sɛan akken yiwen n uzmam , deg-s i ttarun ismawen n yinelmaden yettawin idlisen akked yizwal-nsen .\n\nTutlayt-inu: Wi iferrnen isental neɣ idlisen i tɣuri?\n\nB.Benḥemmuc: D inelmaden, yal yiwen iferren ayen i as-yehwan, nekki awi-d kan ad ɣren, tikwal ttawin idlisen yuran s Tefransist, amedya mmi-s n yigellil i yura Mulud Ferεun ḥemmlen-t s waṭas.\n\nTutlayt-inu: Ahat di taggarra n tɣuriwin, inelmaden-ik ttarun-d igzulen-nsent neɣ tiferka n tɣuri. Amek ttusemrasent?\n\nB.Benḥemmuc: Sɛan ayen iwumi neqqar s Tefransist un bloc note, yal anelmad ad d-yaru ayen yefhem deg udlis ines, nekk ur tt-ḥettimeɣ ara fell-asen ad d-gen agzul akk ɣef wedlis, ayen zemren kan, aḥric neɣ sin mecki d ungal. Ur bɣiɣ ara ad kerhen taɣuri, mi ara d-nemlil akka di ddurt , inelmaden xeddmen-d agzul i wayen ɣran zdat n yimdukkal-nsen, yettili uskasi, ayen yessefraḥen d ambeddal-nni n yedlisen deg way gar-asen , ad d-isel kan yiwen i ugzul n kra n udlis ini ɣer taggara ad t-yessuter iwakken ad t-yawi ad t-iɣer netta.\n\nTutlayt-inu: Amek gan wassaɣen-ik d yinelmaden-ik?\n\nB.Benḥemmuc: Assaɣen-iw d yinelmaden-iw, bnan ɣef leqder, ur ttilin ara wuguren ger uselmad d unelmad-is ma yella uselmad iɛerrreḍ ad yefhem liḥala deg yettidir unelmad ama deg uɣerbaz, ama di twacult.\n\nTutlayt-inu: D acu ay d iswan n tarrayt-a ”pédagogie de projet\"?\n\nB.Benḥemmuc: Iswan n tarrayt-agi, d almud ɣezzifen ara yagem unelmad deg usenfar, ama di tmussni ama deg wassaɣen d wiyaḍ, d yiwet n tarrayt yettarran anelmad iḥemmel ad yebnu isenfaren d yemdukkal-is, tessenqas tismin, nzeḍḍ tagmat d lemɛawna, rnu ɣer waya yettuɣal unelmad d imunen di tudert-is n yal ass.\n\nTutlayt-inu: D acu i \"igemmer\" ugrud seg uselmad-is d wammas-is aɣurbiz (si tama) akked twacult-is d twennaḍt-is (si tama nniḍen)?\n\nB.Benḥemmuc: Anelmad, igemmer timussniwin deg uɣerbaz, igemmer daɣen deg yisenfaren-is yellan berra n uɣerbaz ayen iwumi qqaren s Tefransist “les éco-savoir” ; d timussniwin yettaf ama deg ugama neɣ di tmetti s umata amedya , mi ara yeffeɣ ɣer tudrin ad isell i medden wa ad yeqqar i wa ansuf yis-sek , iyyat ad teččem, amek teẓẓgen taɣaḍt, azeṭṭa. Yettwali isekla, yettissin ismawen-nsen, lebni n tudrin n Tmurt n Leqbayel yettissin ismawen… D ayen ahat ara t-yerren ad iḥemmel akall n lejdud, tigi ulac-iten anda nniḍen.\n\nTutlayt-inu: Ini-aɣ-d asirem-ik ternuḍ-d awal n taggara, a-t-an ɣur-k. B.Benḥemmuc: Asirem-iw, anelmad ad iwali azal n yedles d tutlayt-is tayemmat, ad yesseḥbiber fell-asen; anda yebɣu iruḥ di ddunit, ad ddun yid-s d aɛwin d taḥawact, mačči kan ad yettaru Taqbaylit, ad yettxemmim yis-s.\n\nTutlayt-inu: D acu ara tiniḍ deg ublug-nneɣ \"tutlayt-inu\"? Efk-aɣ-d tamuɣli-k.\n\nB.Benḥemmuc: D ablug ideg nezmer ad nelmed ugar n tmussniwin ɣef tutlayt d yidles amaziɣ, d tarrayin, rnu ambeddal n wayen iwumi neqqar s tefransist ''l'expérience''. Nessaram-as teɣzi n tudert, tanemmirt ɣef tinnubga.\n\nTadiwennit, iga-tt Sadeq Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/07/askasi-d-uselmad-n-tmazit-brahim.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 8053, "word_count": 1259, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "07", "slug": "askasi-d-uselmad-n-tmazit-brahim"}}} {"id": "4a2c65512c2d7570", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/07/aql-i-cerde.html", "title": "Aql-i cerḍeɣ", "original_title": "Aql-i cerḍeɣ", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-07-25", "archive_month": "juillet 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:24.922449", "language": "kab", "content": "R: ih, xas tcerḍeḍ tzemreḍ ad taḍneḍ kuruna.\n\nS: dɣa ihi ayɣer ara cerḍeɣ?\n\nR: acraḍ, win icerḍen, ur t-yettḍurru ara waṭṭan.\n\nS: amek?\n\nR: ma necreḍ, ttlalen-d deg-neɣ yimgalfekkanen i yettẓerriben i turin-nneɣ akken ur yettaɣ ara deg-sent mliḥ unfafad; s wakka ad neqqim nezmer ad nneffes.\n\nS: ah, yerbeḥ. D acu n ucraḍ i yelhan ihi?\n\nR: kifkif, lhan akk. Xas tikwal yezmer ucraḍ ad d-yessegri cwiṭ n tawla neɣ aqraḥ afessas, annecta mačči d ugur ɣef tezmert.\n\nS: maca llan yimuḍan i ikecmen sbiṭar xas akken cerḍen, amek ara ad d-tessegzuḍ annecta?\n\nR: ma necreḍ mi ara yili covid 19 yelḥa mliḥ ger yimdanen, ur nezmir ara ad nẓer amuḍin ucriḍ ma tuɣ yella deg-s ubirus neɣ ala; daymi ur asen-ilaq ara ucraḍ i wid yekcem waṭṭan alamma kfan deg-sen yisɣalen n kuruna.\n\nS: I yilmeẓyen daɣen ilaq ad cerḍen?\n\nR: ih, Delta, yettaṭṭaf imdanen d tirni, meqqer neɣ meẓẓiy. Tura, la nettwali aṭas n yilmeẓyen i la yettaḍnen, keccmen sbiṭar, ttenṭerrayen.\n\nS: ihi ad ruḥeɣ ad cerḍeɣ ɣef yiman-iw, ad henniɣ si tekmamt.\n\nR: ala, ilaq-ak ad tqadreḍ ilugan n useḥbiber xas tcerḍeḍ acku akken i d-nenna si tazwara, tzemreḍ ad tawiḍ abirus, ad t-tessneṭḍeḍ i win ur necriḍ ara. Daymi tifrat d acraḍ n medden d tirni.\n\nS: Maca aṭas ay sliɣ ɣef wayen s wayes yezmer ad d-yeglu ucraḍ ɣer sdat?\n\nR: sel-iyi-d tura mliḥ. Aql-aɣ deg yiwet tegnit iweεren aṭas. Mačči d tikkelt tamezwarut i tedder talsa aṭṭanen yettḥazen medden d tirni am covid 19. Yal tikkelt, d acraḍ kan i d tifrat i uḥbas-nsen. Rnu ɣer waya, d imussnawen i yesεan tamussni tameqqrant d talsit i yellan deffir n usewjed d usnulfu n ucraḍ iwatan.\n\nS: Akka imira aql-aɣ la nettidir tallit tis 3 n waṭṭan-a, d acu i tettwaliḍ ad yefru taluft?\n\nR: ay ilaqen, d tuɣalin ɣer ukman s uɣiwel, akemmel n ucraḍ s waṭas, aqader n yilugan n useḥbiber akked tmelsiwt n tekmamt.\n\nSadeq Bendali\n\nTasuqilt seg yiẓeḍwan inmettiyen\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/07/aql-i-cerde.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1924, "word_count": 331, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "07", "slug": "aql-i-cerde"}}} {"id": "ab5da4461372c22e", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/07/tadiwennit-akked-umaru-amedyaz-hsen.html", "title": "Tadiwennit akked umaru-amedyaz Ḥsen Maric", "original_title": "Tadiwennit akked umaru-amedyaz Ḥsen Maric", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-07-19", "archive_month": "juillet 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:26.219493", "language": "kab", "content": "## Ḥsen Maric, d amedyaz, d aselmad n tfizikt deg uɣerbaz alemmas di tudert-is n yal ass. Yekker-d di Tala n Tulmut di tɣiwant n Tizi Raced. Daɣen, yessenkad-d tadwilt n yisefra di BRTV, azwel-is “tiɣri n umedyaz”, yurar d 4 yisura s Teqbaylit.\n\nTutlayt-inu: Melmi tebdiḍ amecwar n tira?Ḥsen Maric: Bdiɣ amecwar n tira s yisefra deg useggas 1984 asmi lliɣ di tesnawit n Larbɛa n At Yiraten. D iḥulfan i yi-d-yesneṭqen, d wayen akk nedder di lweqt-nni n ẓẓmik i tesɛedda temnaḍt n Leqbayel. Lliɣ ttaruɣ azal n 21 yiseggasen, urǧin xemmeɣ ad d-ssuffɣeɣ yiwwas isefra-w neɣ idlisen. Ttarun ssedhuyeɣ iman-iw, tekkseɣ-d ɣef wul-iw.\n\nAsmi i iyi-d-yura yiwen n uselmad ameqqran di tesdawit n Marikan, yebɣa ad d-yessuffeɣ isefra-w dinna, aya iga-iyi-d afud ameqqran ladɣa asmi walaɣ adlis-nni gar yifassen-iw. Dinna i tt-gezmeɣ di rray akken ad ssuffɣeɣ amud-iw amenzu “iḍ yukin” u yeffeɣ-d ass n 10 yunyu 2005.\n\nTutlayt-inu: Amek i d-tufiḍ iman-ik deg-s?\n\nḤsen Maric: Kecmeɣ ɣer unnar-agi n yidlisen, s leḥrara, s tebɣest i iyi-d-yefka Nabil Budraɛ asmi d-ssuffɣeɣ di Marikan. D yiwen lferḥ ur nesɛi tamtilt. Umneɣ s wayen ttaruɣ, umneɣ s yiswi-inu. Qqareɣ dima, idles-nneɣ yeḥwaǧ leqdic n yal yiwen akken ad nessiwzel amecwar n tikli u ad nerbeḥ akud u ad naweḍ ɣer yiswi mebla leɛḍil. Mi ara truḥeḍ ɣer lḥaǧa i tḥemmleḍ, akken tella teswiɛt ad as-tiliḍ, ddiɣ akken ufiɣ mačči akken bɣiɣ meɛna simmal leddint-iyi wallen, yettnerni usirem-iw, ttlalent-d tektiwin nniḍen, snernayeɣ deg uswir, ttgerrizeɣ di lecɣal.\n\nTutlayt-inu: Bder-aɣ-d idlisen turiḍ ?\n\nḤsen Maric: Ssaẓergeɣ-d 05 n yedlisen n yisefra s Tmaziɣt (Iḍ yukin, Taɛezzult-iw, Tiderray, Tibernint d Ssellum akked Tezlagt n Tikta) syinna ssuqleɣ-ten ɣer Tefransist, Taglizit akked Taɛrabt. Di lesnin-agi ineggura, kecmeɣ deg unnar n unadi deg yidles-nneɣ, dɣa ssuffɣeɣ-d 3 tmucuha i iyi-d teḥka yemma, akken i d-rniɣ 2 wammuden n temseɛraq, 3 wammuden n yinnan n yiɣersiwen akked wallalen, d leǧwareḥ, d yinnan n wuccen i d-jemɛeɣ ɣer yemɣaren d temɣarin di tmurt n Leqbayel. Rniɣ-d daɣen sin wammuden n temseɛraq i d-jemɛeɣ ɣer yemɣaren d wakken i d-rniɣ yiwen n temseɛraq i d-snulfaɣ, llant deg-s 500 temseɛraq, isem-is Timseεraq n mass Maric.\n\nAkken i d-ssuffɣeɣ adlis n yinzan, isem-is \"Taqbaylit s yinzan”, deg llan ugar n 7000 yinzan i d-gemreɣ si yal tamnaḍt n Leqbayel. D leqdic i yi-yeṭṭfen azal n 36 yiseggasen.\n\nRniɣ daɣen ssuffɣeɣ-d sin yiḍebsiyen n yisefra-w s uẓawan s 6 wallalen; adinan, amundul, lɛud, tajewwaqt, lkaman wigi di lxaṭer n wid iḥemmlen ad slen d wid ur nessin ara ad arun s Tmaziɣt.\n\nIsefra-w ttwaxtaren-d u ddan-d deg 07 yedlisen n yisefra yettwaxtaren deg umaḍal (06 anthologies internationales de poésie) sin di Marikan, yiwen deg Urupa, 03 di Fransa. Yiwen, dagi di tmurt-nneɣ, yeffeɣ-d ɣer useqqamu unnig n timmuzɣa azwel-ines Tibḥirt n imedyazen.\n\nTutlayt-inu: Anida nezmer ad naf idlisen-ik?\n\nḤsen Maric: Idlisen-inu tzemrem ad ten-tafem di tnedlisin neɣ timkarḍiyin yemxallafen, di Tizi Uzzu, Bgayet, Lezzayer d kra n temdinin nniḍen imi aɣbel n uzuzer-nsen yewɛer di tmurt-nneɣ. D anda kan i ten-wwiɣ nekk neɣ ameddakel-iw Karim Cerief. Sɛiɣ sin yedlisen llan deg uzeṭṭa-agi n internet u tzemrem ad ten-id-taɣem (Contusions) d (La toupie et L’échelle) ama di Amazon ama di Fnac.\n\nAkken daɣen tzemrem ad ten-id-tafem ɣur-i mi ara xedmeɣ azenzi s ubuddu di tfaskiwin, di tmeɣriwin tidelsanin d rreḥbat n yedlisen i yettilin di tmurt n Leqbayel d kra n yigezda nniḍen.\n\nTutlayt-inu: Acḥal yiḍebsiyen n yisefra i d-tessuffɣeḍ?\n\nḤsen Maric: Iḍebsiyen, ssuffɣeɣ-d sin, amenzu deg useggas 2008 azwel-is Taɛezzult-iw, llan deg-s 25 yisefra s lmusiqa. Wis sin, isem-is Tiderray yeffeɣ-d di 2020, llan deg-s 33 yisefra s lmusiqa s 6 wallalen ɣer teẓrigin Siruku. Iḍebsiyen-agi, ffɣen-d yakan d idlisen s Tmaziɣt, Tafransist, Taglizit akked Taɛrabt.\n\nTutlayt-inu: Acu tesmenyafeḍ, d adlis neɣ d aḍebsi?\n\nḤsen Maric: Nekk, ḥemmleɣ-ten di sin, acku ma ad xtireɣ, ad xtireɣ adlis. Xedmeɣ-d iḍebsiyen-agi akken ad dduɣ di lebɣi i wid i yi-iḥemmlen d wid i iyi-d yessuturen, imi llan wid ur nḥemmel ara ad ɣren, wid ur nestufa ara, llan daɣen wid umi ur tettunefk ara tegnit akken ad issinen ad ɣren s Tmaziɣt.\n\nTutlayt-inu: Taggara-a, tessuffɣeḍ-d timseεraq d wuraren s wudem n tkarḍiwin, amek i ak-d-tusa tikti?\n\nḤsen Maric: Tikti, tusa-iyi-d sɣur yelli, mi d-tusa seg uɣerbaz, tefka-iyi-d kra n temseɛraq, tefreḥ mi tent-id-ufiɣ, fkiɣ-as-id nekk kra, llant tid i d-tufa, llant kra, ala. Dinna i tt-gezmeɣ di rray ad jemɛeɣ timseɛraq akk i ssneɣ, u ad nadiɣ, ad jemɛeɣ ɣer yemɣaren-nneɣ imi nekk d win i irezzun s waṭas ɣer tudrin-nneɣ di yal tamnaḍt n tmurt-nneɣ.\n\nAsmi i d-semden azal n 800 temseɛraq ssuffɣeɣ-d adlis amenzu s uzwel \"timseɛraq\" syin ɣer-s rniɣ-d wayeḍ s uzwel \"tiqnaẓ\" deg llan 400. Yiwwas qqimeɣ d yiman-iw nniɣ-as: Yelha ma nejmeɛ-d ayla-nneɣ, meɛna yif-it ma nesnulfa-d, ad nernu ɣer wayen yellan. Dinna kan dɣa i bdiɣ bniɣ-d kra n temseɛraq, yuɣal yeεǧeb-iyi lḥal serrḥeɣ akken ilaq almi i d-semdeɣ 500 temseɛraq ssuffɣeɣ-tent-id s uzwel \"timseεraq n mass Maric\". Rniɣ daɣen ssaẓergeɣ-tent-id s tutlayt n Tefransist s uzwel “Les devinettes de M. Mariche\". Ssuqleɣ-tent daɣen ɣer Teglizit akked Taɛrabt.\n\nAsmi walaɣ arrac-nneɣ tturaren s tkarḍiwin, ama s tutlayt n Tefransist neɣ s Taɛrabt, dinna i iyi-d-tusa tikti ad d-snulfuɣ uraren-agi s tkarḍiwin (04 wuraren) deg-s ad uraren, deg-s ad lemden idles-nsen amaziɣ. Uraren-agi d ayen i iɛeǧben aṭas n yimawlan, ula d arrac asmi i ten-uɣen ɣur-i di tfaskiwin. Ula d imaswaven d yiselmaden n Tmaziɣt teɛǧeb-asen tikti, sxedmen-tt d yinelmaden i iferḥen aṭas.\n\nTutlayt-inu: Anwa i ak-d-irennun afud di leqdicat-inek?\n\nḤsen Maric: Leḥmala n yimeɣriyen, d wazal i ttaken i leqdic-inu d waṭas n leεtab. Wid i d-yettheyyin leqdicat idelsanen d tfaskiwin. Wid ixeddmen di rradyuwat d tiliẓriwin d yimennasen. Ur tettuɣ ara Smaεil Benḥamna, Yusef Awcic, Farid Rabya, Nabila Gumeẓian d wiyiḍ. Tajmilt tameqqrant i twacult-iw ladɣa tameṭṭut-iw d warraw-iw.\n\nTutlayt-inu: Anta tutlayt s wacu tḥemmled ad teɣred ?\n\nḤsen Maric: Tutlayt s wacu ḥemmleɣ ad ɣreɣ s waṭas, d Tamaziɣt xas ma nekk d win yeqqaren ula s Tefransist, Taglizit akked Taɛrabt. Nekk, d win iḥemmlen ad iɣer yal lḥaǧa ara d-yeɣlin gar yifassen-iw imi ur tezriḍ anda ara d tafeḍ ayen i ak-ilaqen neɣ ayen tettnadiḍ.\n\nTutlayt-inu: D acu n yisenfaren i la d-tettheyyiḍ?\n\nḤsen Maric: “Ɛecra n tesyar deg yiwen n ulemsir”, acku qrib ad ten-fakeɣ irkel. Timseɛraq s tutlayt taglizit akked tutlayt taɛrabt. Setta tmucuha s Teqbaylit, ssuqleɣ-tent ɣer Taɛrabt. Akken daɣen ara d-rnuɣ ammud n yisefra s Tmaziɣt, s Tefransist akked Teglizit.\n\nTutlayt-inu: Acu i d iswi-inek mi ttusuqlen yedlisen-ik ɣer ukkuz n tutlayin?\n\nḤsen Maric: Iswi-inu di tazwara akken ad ssuffɣeɣ idles-nneɣ ɣer tmura tiberraniyin iheddren ama s Teglizit, s Tefransist neɣ s Taεrabt di ddunit, syin ɣer-s daɣen imi nesɛa widen yeqqaren d wid yesselmaden s tutlayin tiberrayin. Nniɣ-as ayɣer ala, ur sen-ttakeɣ ara ttawil d wallalen ara ten-iɛiwnen di ccɣel-agi. D ayagi i yi-yessawḍen ass-agi ssaẓergeɣ-d di Marikan, di Fransa, di Urupa, d kra n tmura Taɛrabin u deg waṭas n tesɣunin n tmedyazt ama di tmura taɛrabin ama di Kanada ama di Marikan.\n\nTutlayt-inu: Anta tutlayt s wacu tesmenyafed tira?\n\nḤsen Maric: Xas ma ttaruɣ s rebɛa n tutlayin, maca tin i ḥemmleɣ mliḥ u swayes i iyi-yeshel ccɣel d Tamaziɣt. Yal mi kfiɣ seg tira s Tmaziɣt, yal ccɣel ttaɛraḍeɣ ad t-ssuqleɣ ladɣa ɣer Tefransist, Taglizit d Taɛrabt.\n\nTutlayt-inu: Yella kra n wugur i d-temlaled deg leqdic-inek?\n\nḤsen Maric: Mačči yiwen wugur meɛna aṭas; di tazwara d aɣbel n uzuzer neɣ n usiweḍ n yedlisen ɣer rebɛa tɣemmar n tmurt-nneɣ. Aɣbel n tnedlisin di tmurt-nneɣ, d wamek teddun lumur yeɛnan akk annar-agi n tektabin. Meɛna imi ḥemmleɣ ayen xeddmeɣ, aya, ileddi-iyi allen ugar, irennu-iyi-d tabɣest.\n\nTutlayt-inu: Acu d izen-ik i Yimaziɣen merra abeεda ilmeẓyen n wass-a?\n\nḤsen Maric: Ad ldin allen-nsen, ad d-akin si tnafa d tirga. Tilawt, a-tt-a da. Ilaq ad nesdukel iɣallen, d tikta akken ad neddu ɣer zdat imi ass-a, nesɛa tamusni, tikta, tadrimt s wayes ara nebnut axxam n Teqbaylit. Tamaziɣt teḥwaǧ-aɣ u tettalas-aɣ irkel. Yal win ara yessikden ɣer laṣel, d iman-is ara iwali. Win ur nerri ddwa i tiṭ-is ur d as-t-id-yettegg uɛemmi-s.\n\nTutlayt-inu: Acu i d Taqbaylit ɣur-k? Amek tettwaliḍ addad n tutlayt-nneɣ ass-a?\n\nḤsen Maric: Taqbaylit, nnig n tutlayt, d iseɣ, d laṣel, d tidet, d tafelsafit n tudert n uqbayli…\n\nTutlayt-nneɣ ass-a, tbedd, tezdi lqedd-is imi aṭas ala iqeddcen fell-as, yal wa d acu i as-id-yewwi; tamussni, tussna ṣṣwab, tikta, lǧehd, tadrimt. Acu i yessefraḥen mliḥ assa, aṭas n yeqbayliyen ala yettarun s Tmaziɣt neɣ s tutlayin nniḍen. Aya, yerna-as di ccan. Aṭas n lecɣal i d-ikeflen tura, yettwakkes fell-asen uɣebbar. Tban-aɣ-d tidet, tilawt… Tamaziɣt ass-a, tekcem yal aḥric n tussna. Akud yefka-aɣ lḥeqq, fell-aɣ kan, ad nkemmel.\n\nTutlayt-inu: Ini-d asirem-inek?\n\nḤsen Maric: Asirem-inu, d akken Leqbayel yesɛan tadrimt, ilaq ad sseftin tadrimt-nsen deg unnar-agi n yidles, aya d ayen ara d-yefken afud meqqren i usnerni n Tmaziɣt akken ad taɣ ugar u ad teǧǧuǧǧeg. Yal win yesɛan tamusni, ilaq ad tt-id-yernu, akken daɣen i ilaq ad nessuqel ayla-nneɣ u ad nessuqel ɣer-s si tutlayin nniḍen akken ad neddu d wayen i d-yettilin deg umaḍal. D lemxax-nneɣ i iɛemren tuget n tmura n umaḍal, ass-a ma yal yiwen deg-sen ad yefk cwiṭ i Tmaziɣt, ama si lweqt-is, tikta-is, tussna–ines, d tedrimt-is… tajmilt-nsen d tameqqrant ad asen-yecfu umezruy akken yecfa i widen i-tt-id-yessawḍen ar ass-a.\n\nTutlayt-inu: Awal i ublug tutlayt-inu?\n\nḤsen Maric: Tanemmirt-nwen d tameqqrant ɣef leqdicat-nwen. D ayen yessefraḥen nezzeh. Trennum-d aṭas n tlajurin i lebni n yidles-nneɣ amaziɣ. Ad ken-yeḥrez Rebbi u yefk-awen tazmert n tzemmurt. Tettakem-aɣ-id tabɣest, asirem d wafud. Yiwen deg-sen, d nekkini. Kemmlet deg ubrid-agi i d-tewwim, d ayen yessefraḥen. Aqla-ken deg ubrid yessawaḍen.\n\nTutlayt-inu: Awal-ik n taggara?\n\nḤsen Maric: Tanemmirt-im a massa ɣef leqdic-im d wid akk iqeddcen ɣef Tmaziɣt. Aql-aɣ nexdem asurif lɛali di Tmaziɣt-nneɣ, fell-aɣ kan ad nernu, ad neqdec,… awwaḍ ad naweḍ umneɣ.\n\nTadiwennit, tga-tt. **Cebbiri Farida**\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/07/tadiwennit-akked-umaru-amedyaz-hsen.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 10290, "word_count": 1640, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "07", "slug": "tadiwennit-akked-umaru-amedyaz-hsen"}}} {"id": "71b1de5ae57d0ab7", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/08/blog-post.html", "title": "ناتالي ، شابة بولندية متحمسة للثقافة الأمازيغية", "original_title": "ناتالي ، شابة بولندية متحمسة للثقافة الأمازيغية", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-08-30", "archive_month": "août 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:26.733930", "language": "arb", "content": "إنها تكتب وتتحدث وتغني بالقبائلية\n\nاسمي ناتالي ، أنا بولندية إسمي ناتالي, أنا بولندية وشغوفة بالثقافة الأمازيغية منذ عام 2003\n\nبدأ كل شيء عندما أخبرني زميل والدي عن منطقة القبايل. هذا ابن مهندس بولندي ، قضى 5 سنوات من مراهقته في الجزائر في السبعينات ، عاش في الجزائر العاصمة ، لكن والداه عرفاه بمنطقة القبائل. عندما سمعت قصته ، كان عمري 13 عامًا. شعرت على الفور بجاذبية هذه المنطقة حيث تلتقي الجبال بالبحر ، واستفسرت على الإنترنت عن الأمازيغ. كلما قرأت أكثر ، كنت مفتونًا بهذا الشعب الذي يمتلك آلاف السنين من التاريخ.\n\nبعد سنوات قليلة ، سمعت أغنية لوناس معطوب \"تيغري ن تجالت\". أذهلني الصوت. و اللحن و قررت أن أتعلم القباءلية رغم أن المهمة معقدة و ليست بالسهلة لمن يعيش في بولندا ، حيث الثقافة الأمازيغية غير معروفة.\n\nباستغرق لي العثور على موارد للتعلم عدة سن.\n\nقمت مؤخرًا بتثبيت لوحة المفاتيح الأمازيغية كايبر و تطبيق\n\nأميا ق على جهاز الكمبيوتر\" المحمول الخاص بي. حصلت على دليل قواعد اللغة الأمازيغية القبايلية كما ل نا يت زراد\n\nكانت البداية صعبة ، ولكن بمساعدة العديد من أصدقاء قبائل ، بدأت في تعلم القواعد و أتقن تمعمريت . هي مختلفة تمامًا عن اللغات الهندو أوروبية. العقبة الوحيدة التي يجب أن أتغلب عليها هي نطق بعض الأصوات و هي ق - ح - ط - ز المدغم : q ، ḥ ، ẓ ، ṭ ، تظل غير ق في عام 2019 تم اختياري للمشاركة في مهرجان راكونتار للفنون في قرية الساحل بمنطقة بوزقان. تألف برنامجي من أداء أغاني جبلية من جنوب بولندا وتنظيم ورشة عمل للرقص التقليدي من منطقة كراكوفيا. للأسف لم تمنح لي التأشيرة الجزائرية بدون أن اعرف سبب ذلك.\n\nإني آمل أن أشارك في النسخة القادمة من المهرجان الذي سيقام في قرية آيت عيسي ، منطقة إعكوران.\n\nالنص تمت ترحمته من أمازلينغ Amaz-ling من طرف صادق بن دالي.\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1577, "word_count": 298, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "08", "slug": "blog-post"}}} {"id": "919f6258aa2583d2", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/08/natali-dilag-yiwet-tlemzit-tapulunit-i.html", "title": "Naṭali Dilag, yiwet tlemẓit tapulunit i tezdeɣ tayri n yidles amaziɣ", "original_title": "Naṭali Dilag, yiwet tlemẓit tapulunit i tezdeɣ tayri n yidles amaziɣ", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-08-30", "archive_month": "août 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:28.012280", "language": "kab", "content": "## Tettaru, tettmeslay, tcennu s Teqbaylit\n\nNekk, d Nathalie, d Tapulunit. Bdiɣ ḥemmleɣ idles amaziɣ seg useggas n 2003. Yudef-iyi deg wul segmi bdiɣ selleɣ yis-s. Yiwen urgaz yellan ixeddem akked baba deg wakud-nni, yemmeslay-iyi-d ɣef tmurt n Leqbayel. Wagi, d mmi-s n yiwen ujenyur apuluni.\n\nDeg yiseggasen n 70, yesεedda 5 n yiseggasen deg tmaneɣt n Lezzayer. Baba-s, yella yettawi-t ad yissin tamurt n Leqbayel. Netta, iḥekku-iyi-d, nekk, tkeccem-iyi tayri n teqbaylit xas akken lliɣ sεiɣ kan 13 n yiseggasen. Tamurt n Leqbayel, tuɣal tjebbed-iyi dayen kan: idurar ddan d yilel. Uɣaleɣ ttnadiɣ ad issineɣ ugar ɣef tamurt-a, qqareɣ deg internet ɣef Yimaziɣen. Simmal qqareɣ fell-asen, simmal ttiεzizen deg wul-iw. Ula d amezruy-nsen yeεǧeb-iyi aṭas.\n\nSeg wasmi sliɣ i tezlit ''Tiɣri n taǧǧalt'' n Lwennas Meεṭub, tutlayt taqbaylit tebda tkeccem-iyi. Mi ara as-selleɣ tettuɣ iman-iw, tettuɣ anta-yi. Begseɣ ad tt-issineɣ. Acu kan, deg tmurt-iw, ur yettwassen ara yidles amaziɣ. Yewεer-iyi akken ad d-afeɣ ttawil swayes ara tt-lemdeɣ.\n\nTaggara-agi, skecmeɣ anasiw KeyBer akked usnas n usefti n yimyagen di tilifun-inu. Qqareɣ daɣen adlis n tjerrumt n Kamal Nait Zerrad. Cwi kan llan yimeddukal iqbayliyen i yi-εawnen wama di tazwara nneεtabeɣ. Bdiɣ ttissineɣ talɣiwin n tjerrumt, xas akken mxallafent ɣef tutlayin iwumi qqaren \"indo-européennes\". Lemdeɣ tirawalt s temεemrit xas akka llan yimesla, weεren-iyi i ususru am q, ḥ, ẓ, ṭ, ε.\n\nDeg useggas 2019, fernen-iyi ad kkiɣ di tfaska n ''Racont'art'' i d-yellan di taddart n Saḥel, asun n Buzgan. Deg wahil, lliɣ niqal ad d-cnuɣ kra seg yizlan n yimesdurar n Pulunya akked kra n tezwayin n ccḍeḥ ansayan n tama n Cracovie. Sḥassfeɣ aṭas imi ur ssawḍeɣ ara ad ruḥeɣ imir-nni ɣer Lezzayer acku ur iyi-d-fkin ara l visa, war ma nnan-iyi-d tamentilt.\n\nSsarameɣ ad izmireɣ ad kkiɣ deg tezrigt i d-iteddun di taddart n At Ɛisi di temnaḍt n Yiεekkuren, ad teffeɣ targit-iw.\n\nXas tanekda, tettusuqel-d si Tefransist, G.M:\n\nXas tanekda-s tettusuqel-d si Tefransit, Natalie Doulag, tezga trennu almud-is n tira d umeslay n Teqbaylit. Nettat, d yiwet seg wid yesseqdacen \"tutlayt-inu\" akked \"amaz-ling\".\n\nTanekda, tettunefk-d i Sadeq Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/08/natali-dilag-yiwet-tlemzit-tapulunit-i.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2268, "word_count": 342, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "08", "slug": "natali-dilag-yiwet-tlemzit-tapulunit-i"}}} {"id": "f0951769ced835cb", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/08/tajmait-ger-zik-d-tura.html", "title": "Tajmaεit ger zik d tura", "original_title": "Tajmaεit ger zik d tura", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-08-28", "archive_month": "août 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:29.282524", "language": "kab", "content": "## Tajmaεit, d yiwen n useqqamu (tuddsa) i yesselḥayen timsal akk i icudden ɣer taddart. Si zik ay tella, yal taddart tesεa tajmaεit-is. Tikwal, ad naf ddeqs n tejmuyaε deg yiwet n taddart ; ticki meqqret neɣ tesεa aṭas yimezdaɣ.\n\n### Tajmaεit n zik d wazal-is :\n\nTaddart, d tagrumma n yiderma, yal adrum yesεa tawacult, snat neɣ ugar, zedɣent deg yiwet n tama. Taddart, tettidir, tetteddu s yisuḍaf i d-tga tejmaεit.\n\nSi zik , d at taddart i ifernen win ara yilin d aqerru fell-asen. Mačči d menwala i yettilin d lamin n taddart ; tamezwarut, ilaq ad yili meqqer di leεmer d ccan neɣ yettwassen s rrẓana d lefhama. D win ttqadaren medden, tthabint; d bu tissas d trugza. Yettili d bab n wawal, yettnawal deg wawal...\n\nƔer tama n lamin, yettili ccix n lǧameε i d-ilehhun di tɣawsiwin icudden ɣer tesreḍt (ddin) , d tiɣmert iɣef yettsennid. Yettwellih-it., yemmal-as-d timsal n ddin, yesmektay-it-id ma yeɣfel ɣef kra.\n\nTajmaεit, i tt-iεemren, d imɣaren neɣ lεeqqal n taddart. Yal adrum ad d-yefk ṭṭamen neɣ sin ara yettmeslayen s yisem-is, ɣef leḥsab n twaculin yellan deg-s. Ticki yewweḍ yilemẓi 19 n yiseggasen, ad yekcem tajmaεit akken ad d-imudd afus n tallelt. Tawacult n yilemẓi ttmuddun lweεda ɣef mmi-tsen, acku yezmer i tmasit, yewweḍ d argaz. Qqaren \"mmi yewweḍ d anuẓam, yekfa fell-aɣ lḥif\". Tettnejmaε zik taddart sya ɣer da, ma teɣli-d kra n temsalt ara seqredcen . Ma ulac kra, ttemlili tikkelt i waggur, ttmuqulen ayen i ilaqen ad yettwaxdem.\n\nUqbel ad yili unejmuε, yettili-d uberreḥ, yal ṭṭamen ad yessiwel i udrum-is. Irgazen n taddart merra ttilin, ttarran-d i teɣri. Win ur d-nusi ara mebla tamentilt, tettili-d fell-as lexṭiya.\n\n#### Amahil d yiswan n tejmaεit zik :\n\n- Ferru n temsal d yimennuɣen gar yiderma, neɣ gar yimdanen ; atmaten, lǧiran… tuget n temsal cuddent ɣer tlisa.\n- Aεiwen n yimeɣban d wid yenḥafen.\n- Asiwel ɣer twizi, yiwet di taggara n tefsut, mi ara yili leḥcic yesgem . Ttekksen inijjel, tiεfert d tεeṣṣabin n lkermus i d-yeɣlin s abrid. Tiwizi, timsal snat, tettili di taggara n ḥertadem (llexrif), ttarran tiregwa, ferrsen iberdan semsawayen-ten, imi di tallit-a i beddun yigeffran.\n- Afras d usizdeg n tmeqbert .\n- Awway d usiweḍ n win yemmuten di berra neɣ deg yinig ɣer taddart d umḍal-is.\n- Asuddes n tmecreḍt ama di leεyud neɣ mi ara tebdu tallit n uzemmur . Mi ara yili udfel s waṭas, iεeṭṭel azal n waggur, tajmaεit tessawal-d ɣer tmecreḍt, d tagnit ideg tetten yimezdaɣ aksum.. Qqaren daɣen ad nezlu taḥmamt i udfel, d asfillet akken ad yeḥbes tiyita.\n- Axeṭṭi n kra n win ara yakren neɣ ara yeǧǧen actal-is ad yenfel s ayla n wiyaḍ.\n- Axeṭṭi n kra n win ara d-yekksen xas tabexsist di tsenṭit alamma yella-d uberreḥ n tejmaεit i userreḥ n tukksa n tbexsisin.\n- Axeṭṭi ɣef tliwa ; tilawin s wakud-nsent, irgazen (imeksawen) s wakud-nsen. Mi ara ilint tlawin di tala / amdun / asif, ur ilaq ara ad iqerreb urgaz ɣer din.\n- Lexṭiyya ttmuddun yimezdaɣ, yal wa acu yettmuddu. Wa d tadrimt, win ur nesεi ara idrimen, yettak zzit neɣ timẓin neɣ irden.\n\n* Mi ara yili walbeεḍ iεedda ɣef lḥerma d nnif n taddart neɣ yergem-itt, tajmaεit ad t-tessuffeɣ si lufaq n taddart, ad yettwaεzel. Yella wanida i t-ttḥawazen si taddart, ma yessuter ssmaḥ ttxeṭṭin-t kan, ttmuqulen ɣer wudem n twacult-is.\n\nAssaɣ ger tejmuyaε :\n\nSi zik ttemlilin laminat n tudrin, ttemεawanen gar-asen ɣef temsal i ten-yezdin, am waman d trisiti d yiberdan .\n\nKra n tejmuyaε ttwassnent aṭas, ufraren-d ɣef tiyaḍ s rrẓana n lεeqqal-nsent. Γef waya i asen-d-ssawalent tudrin tiyaḍ akken ad tent-εiwnen di ferru n wuguren i wumi ur zmirent ara. Mi tessaweḍ tejmaεit-nni taberranit ad tefru tamsalt-nni, taddart as-tmudd abandu neɣ sin deg wayla-s.\n\n#### Akud d wadeg n unejmuε:\n\nTtemlilin yiεeggalen n tejmaεit di tejmaεit ; d aseqqif yesεan tidekkanin, neɣ di lǧameε.\n\nTajmaεit zik ur tesεiḍ ara kra n usaḍuf i d-yemmalen melmi ara teḥbes. Acukan ma εyan wid tt-iεemren, zemren ad ḥebsen. Ma tessukkes-d daɣen taddart i yimḍebbren, ad tent-teḥbes.\n\nTajmaεit, deg wakud amiran :\n\nTajmaεit, di tallit tamirant, qqaren-as aseqqamu n taddart. Mi ara tennejmaε taddart, tferren win ara yilin d aqerru fell-as neɣ akken i as-semman: aselway n useqqamu n taddart. I wakken ad yili yiwen d aselway ilaq ad yili d argaz d wawal, d win ur nettkukru, yessen amek ara yesseddu timsal, yettwassen s tebɣest. Aselway s timmad-is, ad yextir ṭṭemman ukkud ara yexdem, d wid i izemren ad refden tamasit n taddart.\n\nAd d-yeddem si yal taɣult yiwen neɣ sin .\n\nMačči bessif si yal adrum ad yeddem yiwen . Yal ṭṭamen ad as-yefk taεkemt i wumi yezmer...\n\nYettnejmaε useqqamu n taddart, tikkelt i waggur, maca mi ara d-ɣlint temsal iɣef ur bnin ara, snat n tikkal neɣ ugar. Ma teḥsel tegnit neɣ terra tmara, yezmer ad yili unejmuε di yal akud i usqerdec n temsal d tifin n tifrat-nsenti timsal. Wid yeṭṭfen tajmaεit, d ilemmasen di leεmer, maca ɣer yidis-nsen ad naf lεeqqal n taddart.\n\nTtcawaren-ten di temsal iweεren, yemmukersen am tid cudden-t ɣer tlisa.\n\nAdeg n temliliyin-nsen, d tazeqqa (lǧameε n unnar) ideg ttnejmaεent tdukliwin n yidles, addal d twennadt.\n\nAkud tettaṭṭaf tejmaεit, 3 ar 5 n yiseggasen, ṭṭafaren isuḍaf (aslagan n ugensu). Leεmer n unekcum ɣer tejmaεit 21 n yiseggasen, ayen yella di taddart ad ittekki deg-s, ad d-yefk afus deg-s.\n\nTiseqquma n tejmaεit :\n\nS umata tajmaεit tesεa tiseqquma i tt-yesseddayen, yal taseqqamut s umahil-is d yiswan-is. Yal taseqqamut, ṭṭffen-tt kra n ṭṭemman. Tiseqquma-a, mgaradent si taddart ɣer tayeḍ . Di taddart n Tiɣilt Meḥmud, d tigi i d tiseqquma-ines:\n\n1- Taseqqamut n ferru n tlufa:\n\nTferru timsal i icudden s amennuɣ ala ɣef tlisa, takerḍa....amennuɣ akk i icudden ɣer tudert n tudrin. Taseqqamut-a, tekkat nnig tezmert-is akken ur tettaweḍ ara temsalt s axxam n teɣdemt ( ccreε) .\n\n2- Taseqqamut n yimuhal d leqdic:\n\nTelha-d d lebni daxel n taddart s tedrimt n taddart ; am yiberdan d ureqqeε-nsen, lebni tazeqqa n waddal, manege, annar n wurar n ddabex, tamkerḍiwt....\n\nDa tessawal-d tejmaεit i wat taddart, ttgen tiwizi, ttmahalen s nnuba, yal ddurt anwa ara yilin.\n\n3- Taseqqamut tinmettit:\n\nTettak afus n lemεawna i yimeɣban d wid yenḥafen (tadrimt, učči, uselsa, ddwawi, ..) . Tlehhu-d d yimuḍan ur nezmir ara ad lawin, wid yenneḥwaǧen.\n\nTikwal tessekcam tseqqamut-a iman-is, tettεawan di lebnii win yeḍruran mliḥ. Ma yella yiwen yeɣli-as uxxam, akk taddart ad d-tger iman-is, ad t-terfed .\n\n4- Taseqqamut n tuddsa:\n\nḤettben acḥal n twaculin d yimezdaɣ i yellan di taddart si tallit ɣer tayeḍ. Taseqqamut-a, tesεa assaɣ d tmecredt.\n\n5- Taseqqamut n tedrimt:\n\nTaseqqamut-a, tettejmaε-d tadrimt i d-ikeccmen si lexṭiya, lewεadi d tedrimt ttmuddun yimezdaɣ yal aseggas, rnu idrimen d-ttaznen yiminigen seg yinig. Ayen akk i d-ikeccmen, ssexdamen-t deg useddu n yisenfaren n taddart .\n\n6- Taseqqamut n temsal tizeɣranin (n berra):\n\nTeṭṭef timsal n berra i icudden ɣer nnfeε d leslaḥ n taddart, am lgaz, aman, trisiti d yisenfaren-nniḍen. Ma yella-d unejmuε d tudrin tiyad neɣ d yimasayen n uwanek d tedbelt d ṭṭemman n tseqqamut-a ara iruḥen.\n\n7- Taseqqamut n wallalen:\n\nTaddart, tesεa tiɣawsiwin, am ṭṭwabel d yikersiyen, dduzan n tmeɣra...ticki tella lǧanaza neɣ tameɣra, imezdaɣ n taddart ssuturen ɣur-sen ayen ḥwaǧen.\n\n8- Taseqqamut yerzan tidukliwin:\n\nTidukliwin n yidles, n waddal neɣ n twennaḍt, ttilint ddaw leεnaya n tejmaεit. Ma ḥwaǧent tadrimt, taɣawsa neɣ bɣant ad xedmeɣ kra n usenfar di taddart, asfugel n kra n tegnit, ad msefhamen d tseqqamut-a.\n\n### Assaɣ n tejmaεit d tejmuyaε n tudrin i as-d-yezzin :\n\nTuddar yemqaraben, yella wacu i tent-yesdukklen, zemrent ad d-awint isenfaren gar-asent ; aman, lgaz d yiberdan i tent-icerken (les pistes).\n\nMa yella umennuɣ gar sin yemdanen, neɣ snat twaculin wa si taddart-a, wayeḍ si tin-nniḍen. tajmaεit tessekcam-d iman-is, tferru amennuɣ-a s liser d lxir akken ur ttawḍen ara ɣer yir tagnit neɣ s axxam n ccreε.\n\nTajmaεit, ama n zik, ama n tura, tthabin-tt medden, ttuggaden ddeεwessu-ines. Acku win yesxesren kra, imezdaɣen akk n taddart, ad t-ɣunzun, ad t-ḍefren s lexwaṭer-nsen. Akken daɣen tesεa azal ameqqran di lebni n tmetti, d uressi d laman gar yimezdaɣ. Xas yella-d umaynut ass-a di tejmaεit, d tudert n yal ass d umbaddal n umaḍal, i t-id-yesnulfan. Ayen yebdan yettruḥu di tuddar-nneɣ, d udem n udrum acku imdanen, uɣalen rewwlen ɣer berra n taddart, bennun di leεzib deg-s ttaǧǧan timezduɣin-nwes, ttnadin lewseε.\n\nAmagrad, tessewjed-itt-id Farida Cebbiri i tutlayt-inu\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/08/tajmait-ger-zik-d-tura.html", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 8471, "word_count": 1399, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "08", "slug": "tajmait-ger-zik-d-tura"}}} {"id": "b7060a6a7d49fbf6", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/08/timlilit-akked-mass-qeddur-amasay-n.html", "title": "Timlilit akked Mass Qeddur, amasay n teẓrigin \"imru\"", "original_title": "Timlilit akked Mass Qeddur, amasay n teẓrigin \"imru\"", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-08-04", "archive_month": "août 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:30.535982", "language": "kab", "content": "## Di tirza-nneɣ ɣer tmesrit n udlis amaziɣ i yettusuddsen deg At Wasif di tazwara n yulyu yezrin, nemlal ddeqs n yimura d yimaẓragen gar-asen Mass Qeddur. Nesteqsa-t ɣef waṭas tɣawsiwin yerzan asiẓreg d udlis, yerra-d seg wul ɣef yisteqsiyen akk i as-nefka, di tdiwennit-a:\n\nTutlayt-inu: Amek ara d-tesbaduḍ amaẓrag ? D acu-t, imi kečč d yiwen seg yimaẓragen ?\n\nMass Qeddur/IMRU: Amaẓrag d amdan i d-yessiẓrigen kra, ama d idlisen, ama d iḍebsiyen n ccna, ama d isura, ama d tisɣunin neɣ ayen akk izemren ad d-yettusiẓreg.\n\nTutlayt-inu: Ssenked-aɣ-d iman-ik d teẓrigin-ik, ttxil-k.\n\nMass Qeddur/IMRU: Nekk d Muḥemmed Qeddur, d imseddu n Teẓrigin Imru. Di tazwara, bɣiɣ ad d-rreɣ lwelha ɣef wawal-a « Tiẓrigin », i iqublen di tefransist awal « éditions » neɣ di Taɛrabt « mancuṛat », d awal i yettilin kan d asget mi ara d-yeqsed axxam n usiẓreg, ma yuɣal d asuf, ad yesɛu anamek yexḍan akk ayagi. Ma nuɣal-d ɣer Teẓrigin Imru, zemreɣ ad d-iniɣ d axxam i d-yessiẓrigen idlisen, deg-s aṭas n yiɛeggalen, meḥsub am tdukkla tadelsant, d kra n yimdukkal i yemsefhamen snulfan-d axxam-agi, nekki gar-asen.\n\nTutlayt-inu: D acu n wanaw n yidlisen i d-tessuffuɣem deg “imru”?\n\nMass Qeddur/IMRU: Tiẓrigin Imru ssuffɣent-d kra yellan d adlis i izemren ad yettuɣer di tmurt-nneɣ : ungalen, tullisin, amezgun, inadiyen, tussna, tamedyezt...atg.\n\nTutlayt-inu: D acu i ken-yessawḍen (i ken-yesbeɣsen) ad tkecmem di taɣult-a n usiẓreg?\n\nMass Qeddur/IMRU: Di tidet, d asefcel i aɣ-yeǧǧan nekcem di taɣult-a, mačči d asebɣes. Ad d-sfehmeɣ : d asefcel n lexsas n udlis aqbayli, n lexsas n tsekla taqbaylit, deg unnar n udlis, i aɣ-yessawḍen nebɣa ad d-neg axxam ara d-yelhun deg wayen izemren ad d-iɛiwen tasekla taqbaylit d udlis aqbayli s umata i wakken ad nnernin, ad ǧǧuǧǧgen.\n\nTutlayt-inu: Ssenked-aɣ-d amahil-nwen: d acu-t, amek iteddu?\n\nMass Qeddur/IMRU: Amahil-nneɣ, itteddu am wakken itteddu leqdic n tdukkla tadelsant, xas ma deg wayen yerzan tadbelt nettuneḥsab d ikumiṛsiyen, maca nekkni d iqeddacen ɣef yidles ugar, wala d tteǧǧar. Nteddu akken kan nezmer, akken nufa, mačči akken nebɣa.\n\nTutlayt-inu: Ttxil-k, ssegzu-d ineḍruyen yettilin segmi ara d-yers usenfar seg ufus n umeskar alamma d tuffɣa n udlis d wawwaḍ-is ɣer ufus n umeɣri.\n\nMass Qeddur/IMRU: Di tazwara, ameskar ad aɣ-d-yazen asenfar-is d afaylu ɣer tansa talikṭrunikt n teẓrigin, ad t-nesɛeddi i tesqamut n tɣuri, ad d-tsekk fell-as taɣuri, ad twali ma d ayen yuklalen ad d-yeffeɣ, daɣen ma d ayen yeddan akked tmuɣli d tfelseft n teẓrigin, syin ad nwali amek ara nemsefham d umeskar ɣef usuffeɣ-is. Adlis, mi ifukk umsefham d umeskar, ad iruḥ ɣer uḍbaɛ ; mi d-yuɣal, ad yaweḍ ɣer kra n wanda tella tnedlist ukkud nxeddem neɣ d imsenza n udlis s lǧemla. Imeɣri, yezmer imir ad yaf adlis di tnedlist.\n\nTutlayt-inu: Neẓra d akken asebɣes-nwen i tira d tsekla tamaziɣt ur yelli d uffir, bder-aɣ-d kra n yimeskaren i d-iẓergen idlisen ɣur-wen.\n\nMass Qeddur/IMRU: D tidet, akka i yella lḥal. Nessebɣas adlis d tsekla tamaziɣt taqbaylit, s wayen nezmer, s wayen nessen daɣen, akken nezmer d wakken nessen. Imeskaren i wumi d-nessuffeɣ mačči d yiwen mačči d sin, xas ulamma ur ggiten ara, ahat nezmer ad d-nebder gar-asen : Massen Kamal Buɛmara, Lyazid Werdi, Muḥend Meḥrazi, Belɛidi Lyas ; Massat Racida Bensidhum, Katya Tewwat, Cabḥa Ben Gana, Zuhra Laɣa…\n\nTutlayt-inu: Dacu n yidlisen i tettwalim ddan (neɣ teddun) aṭas?\n\nMass Qeddur/IMRU: Tidet kan, ɣef wakken walaɣ, idlisen n Teqbaylit ur la tteddun ara akk, bexlaf kra n yimeskaren ma yella bedden ɣer yidlisen-nsen seddan-ten. Asmi ara d-yeffeɣ udlis, deg wussan-nni imezwura, zemren ad ddun seg-s kra n tɛecratin, syin akkin ad yuɣal d tikli n uɛarus : xemsa n yidlisen di tnedlist, zemren ad d-awin sin neɣ tlata n yiseggasen, neɣ ugar, i wakken ad nzen.\n\nTutlayt-inu: Ahat tettmagarem kra n uguren icudden ɣer tedbelt, ɣer usenzi d uzuzer n yidlisen. D acu-ten?\n\nMass Qeddur/IMRU: Tadbelt, ur aɣ-tneqq ur aɣ-tetteɛtaq, akken yeqqar yinzi. Deg wayen yerzan azuzer d usenzi n udlis, ur yelli kra i tezmer ad teg tedbelt : nekkni nessawaḍ idlisen ɣer tnedlisin, d imeɣriyen ay ulac. Tadbelt ur tezmir ara ad tḥettem amdan ad d-yaɣ adlis. Tezmer kan, mer d lebɣi ad taɣ idlisen ɣef yimaẓragen d yimeskaren i wakken ad ten-tefreq ɣef temkerḍiwin yellan ddaw ufus-is. Akken daɣen i tezmer ad tɛiwen imeskaren d yimaẓragen s tedrimt, i wakken ad d-ssuffɣen idlisen.\n\nTutlayt-inu: D acu n yizen ara tessiwḍem i wid yenwan ad rzun ɣur-wen i usiẓreg n yidlisen-nsen, si tura? Ahat yettili ufran d usifi akken ad tezri tɣara sdat umḍan?\n\nMass Qeddur/IMRU: Di teswiɛet-a i deg nella ur la nettaṭṭaf ara idlisen, yezmer lḥal ad neḥbes akk, ladɣa ma tkemmel akka.\n\nTutlayt-inu: D acu tettwalim d tifrat iwakken ad yennerni unnar n tɣuri, ladɣa n tutlayt tamaziɣt?\n\nMass Qeddur/IMRU: I wakken ad yili yimeɣri i udlis amaziɣ, ahat yessefk kra n win yesselmaden Tamaziɣt deg uɣerbaz, ad iwelleh inelmaden-is, ad ten-yessebɣes ad ɣren adlis amaziɣ. Imawlan daɣen. Laqent tedwilin di rradyuwat d tilibizyuwat, laqen wid ara yesneqden ayen i d-yetteffɣen.... Ayagi ma yella mazal ur d-yelli ara kra n udabu i izemren ad as-yekker i tsertit n udlis ad tt-yenjer am tinna n tmura i aɣ-yezwaren deg unnar.\n\nTutlayt-inu: Ini-aɣ-d awal ɣef ublug “tutlayt-inu”.\n\nMass Qeddur/IMRU: D ablug yelhan, ssarameɣ ad tawḍem lebɣi-nwen d yiswiyen-nwen deg usnulfu-ines.\n\nTutlayt-inu: Awal n taggara, ttxil-k efk-it-id d asirem-ik i yimal?\n\nMass Qeddur/IMRU: Ssarameɣ ad telhu tefsut, kra n win inudan lebɣi-s ad t-yaweḍ. Tanemmirt-ik a mass. Afud iǧehden.\n\nTadiwennit, iga-tt Sadeq Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/08/timlilit-akked-mass-qeddur-amasay-n.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 5652, "word_count": 907, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "08", "slug": "timlilit-akked-mass-qeddur-amasay-n"}}} {"id": "3f2a2163d2ee20f9", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/09/timlilit-d-uselmad-amaru-hemmu-iemmaren.html", "title": "Timlilit d uselmad-amaru Ḥemmu Iεemmaren", "original_title": "Timlilit d uselmad-amaru Ḥemmu Iεemmaren", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-09-10", "archive_month": "septembre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:31.052302", "language": "kab", "content": "## Isem-is, Iεemmaren Ḥemmu, ilul di tɣiwant n Leṣnam deg useggas n 1972, seg-s akkin tṛuḥ twacult-is ɣer tɣiwant n Tumast,deg Mceddala deg useggas n 1973. Yeɣra din almi d iseggasen n 90. Yecfa-d i tedyanin n 80, ayen i d-yeǧǧan ccama deg-s almi i iḥemmel idles d tutlayt-nneɣ. **Ɣef usileɣ-is deg tutlayt d yidles, yenna: **\n\n*“Seg i d-ssaliɣ aɣan aɣelnaw, kecmeɣ di tiddukla tadelsant Tasaft, lliɣ d yiwen n unatu n uslali ines am wakken i lliɣ d amaray amatu ines. Ur ɛeṭṭleɣ ara, sewwreɣ-d axeddim deg yiwet n tsudut tadeblant anda i ṭṭfeɣ tasḍent (comptabilité). Segmi ur yerkid ara lxaṭer, kkreɣ sɛeddaɣ akayad n BAC di 2015, ɣas akken tezzi-iyi twacult. Srid ṛuḥeɣ jerdeɣ iman-iw deg Tmaziɣt, iwumi bɣiɣ ad rreɣ azal. Ɣriɣ ihi deg ugezdu n Tubiret anda i d-wwiɣ agerdas n licence **akked Master di tsekla tamaziɣt, gar useggas n 2015 almi d 2018. Din din, yennulfa-d umzazwar n Duktura deg ugezdu n yidles d tutlayt n Tmaziɣt n Tbatent ɣef wayen yeɛnan tasnamdant (Anthropologie). Seg yimiren aql-i din i xeddmeɣ tizrawin-iw ɣef tgemmi. Ur ǧǧiɣ ara ayen xeddmeɣ. Xeddmeɣ, qubleɣ tawacult yernu ḍefreɣ tizrawin s Tmaziɣt”. *Tutlayt-inu, tuẓa ɣur-s testeqsa-t ɣef ddeqs tɣawsiwin i t-yerzan. S wul yeldin i d-yerra ɣef yisteqsiyen-nneɣ. Ha-tt-a tdiwennit deg wadda:\n\nTutlayt-inu: Acu i k-ijebden teǧǧiḍ axeddim-ik, tḍefreḍ amennuɣ ɣef yedles ?\n\nḤemmu Iεemmaren: Tamezwarut, d cfawat-nni n tedyanin n 80 i yi-idemren ad gzuɣ aɣbel n tmagit seg wasmi meẓẓiyeɣ, mi d asmi meqqreɣ, bɣiɣ ad d-beggneɣ Tamaziɣt tezmer i yiman-is di tussniwin abeɛda deg wayen yurzen ɣer tsekla neɣ ɣer tesnamdant. Axater anaḍeḥ d umennuɣ ɣef tmagit akked tumast, yettbeddil si tegnit ar tayeḍ, yettnerni am wakken i yettnerni bab-is di tmussni. Daɣen yettimɣur am wakken yettimɣur umeɣnas ama di leɛmeṛ ama deg wallaɣ. Win i ixeddmen tizrawin n Duktura, yessefk ad yesselmed di tesdawiyin.\n\nTutlayt-inu: Imira aql-ak d aselmad di tesdawit, amek tettwaliḍ inelmaden i d-yettasen ɣer ugezdu n yedles-nneɣ ?\n\nḤemmu Iεemmaren: Nekk seg tirmit tamecṭuḥt i d-refdeɣ seg uselmed deg ugezdu n Tubiret, ttwaliɣ inelmaden i d-yettasen ad ɣren Tamaziɣt, d wid i d-yettasen s taččart n wul, axater llan yagi d imeɣnasen, ttawin-d akken allaɣen-nsen s tikta-nni n timmeɣnest. Mi ara d-mlilen akked yelmuden, di tuget-nsen fecclen, ama d inelmaden ama d tinelmadin. Ttɛuddun ad d-afen din tasertit, ccna d uẓawan. Meɛna, llan wid i yettaqbalen tagnit. Ar taggara, mi kecmen aseggas wis 3 s umata, i meṛṛa ttawin-d, ttuɣalen-d ɣer tezrawin s wul, ttkemmilen abrid, abeɛda mi ara ẓṛen agerdas n licence ixuss i uselmed, dɣa ttkemmilen ɣer Master. Mačči anamek-is ulac wid yettaǧǧan tizrawin-nsen di tlemmast. Maca, ulac aṭas, di tuget ttkemmilen am wakken i greɣ tamawt, llan wid ijuren llan wiyaḍ ɣas ssalin tizrawin meɛna, xussen atas, yuder uswir-nsen.\n\nTutlayt-inu: Anta tutlayt s wacu tesselmadeḍ deg ugezdu n Tubiret ?\n\nIεemmaren Ḥemmu: Tutlayt i sseqdaceɣ deg uselmed d Tafransist, meɛna ssegzayeɣ-d s Tmaziɣt iwakken xerṣum ad ṭṭfen kra n yirman ussnanen.\n\nAselmed s Tmaziɣt mazal yettemlili-d d kra n wuguren. Llan kra si tama n yimazrawen (inelmaden) ur nettemsefham ara amek ara lemden. Ihi yettuɣal wawal aneggaru ɣer uselmed, i yettmalen s umata ɣer Tefransist. Yella wayen yeqqnen ɣer tesniremt. Tamaziɣt ar ass-a mazal ur as-d-snulfuyen ara yimassanen awalen s ubleɣ iwatan iwakken ad telḥu d wakud.\n\nTutlayt-inu: Ahat tettemliliḍ-d uguren deg umecwar -inek n uselmed. Ma llan, d acu-ten ? Amek i ten-tferruḍ ?\n\nIεemmaren Ḥemmu: Uguren zgan llan, simmal yettidir umdan, ttidiren yid-s wuguren, d acu kan yessefk ad asen-d-yaf tifrat s ubrid, s tigzi... Ayen iyi- yerzan, meḥsub d uguren meẓẓiyen, d mi ara d-yemlil wakud n temsirt akked wayen izerben anda i xeddmeɣ, meɛna mačči yal ass akken, tikwal kan i d-tḍerru, yernu ula d iɣellaten ukkud xeddmeɣ, stasren fell-i tagnit, ur ttẓeyyiren ara tilufa.\n\nMa yella akked yinelmaden, d taywalt i iferrun kullec.\n\nTutlayt-inu: Tazrawt-ik n duktura, ɣef wacu i tt-txedmeḍ ? Anta tutlayt i tesmerseḍ ?\n\nIεemmaren Ḥemmu: Tasalelt n Duktura i d-ttheggiɣ, teɛna inzan n teqbaylit. Ahat aṭas i yellan n tezrawin ɣef tewsit-a taseklant, meɛna s umata ugtent deg yikatayen n Master. Wamma di tsulal n Duktura, dersent, abeɛda s tutlayt tmaziɣt. Nekk dɣa, d wa i d aɣilif-iw. Tazrawt-iw ad d-tili s Tmaziɣt yernu ɣef wayen yurzen azalen iɣaranen akked yilsanen (valeurs morales et humanitaires) i d-ttawin yinzan-nneɣ. Tussna n wazalen, qqaren-as Tagejdiẓrit (axiologie). Meɛna d tazrawt ara yersen daɣen ɣef tsastant, iwumi qqareɣ tasnamdant. Ɣef waya, i tt-ttwaliɣ d amaynut ara d-yernun i yedles d tussna s umata ladɣa imi ulac akk ayen i d-yettwarun ɣef tfelsaft s tutlayt-nneɣ.\n\nTutlayt-inu: Tessuffɣeḍ-d yakan adlis n yinzan, hder-aɣ-d ciṭ fell-as ?\n\nḤemmu Iεemmaren: D tidet, uriɣ adlis ɣef yinzan, azwal-is \"Ula deg wawal… Inzan n Teqbaylit\". D adlis i d-yeffɣen ɣer teẓrigin n Useqqamu Unnig n Timmuzɣa di 2012. D adlis i d-yessuɣ yiḥecciṛ, mačči d allaɣ. D leqdic n umeɣnas, mačči n umussnaw meɛna, ɣas akken ixuss, zemreɣ ad d-iniɣ yiwi-d aṭas n wayen yelhan. Tamezwarut d asemneɛ n ugerruj-nni n tgemmi seg tatut, nekkes-it-id i wakud ma ulac ad t-yesfeḍ neɣ ad t-yezwi. Deg-s ddeqs n wawalen akked tsemsal (formules) tiqburin, ass-a yuɣal d aɣbalu i wacḥal d aselmad neɣ i wacḥal d amusniles iseg d-ttekksen aṭas n tefyar, innan d tugniwin tudyizin.\n\nAdlis-a i uriɣ daɣen d tirmit i d-refdeɣ di taɣult n usiẓreg, d tirmit di tira d ugmar, ayen ara iɛiwnen ugar deg tsalelt n Duktura i d-ttheggi\n\nTutlayt-inu: Ma neqqim deg uḥric n tira, yella wacu i d-tessewjadeḍ ?\n\nḤemmu Iεemmaren: Am wakken uriɣ yiwen uḍris di (la série) taliktrunikt yettuzewlen - Tifeswin-nneɣ - uɣur d-yessawel mass Muḥend Uremḍan Ɛebdenbi di tefsut n useggas 2020 seg kan i nekcem akman amezwaru i d-iḥettem fell-aɣ unfafad n COVID 19, ad t-yerfed Ṛebbi.\n\nTira, ur tettfak ara, ayen ur d-neffiɣ ara, sɛiɣ ammud n tullisin, ungal neɣ sin, rsen, akked tegrumma n temɛayin i d-uriɣ s talɣa n Ibn Lmuqeffaɛ neɣ Aglim n wuḍan d yiḍ, swayes i kkiɣ ilindi deg temzizwert n uselway n tegduda i d-yettuheggan i yidles amaziɣ, ɣas ma ur d-lliɣ ara gar yimezwura meɛna, d asurif nniḍen ɣer sdat.\n\nTutlayt-inu: Amek tettwaliḍ azekka n tmaziɣt di tmurt-a ?\n\nḤemmu Iεemmaren: Imal n tmaziɣt, ama d idles ama d tutlayt ama d tussna, a-t-a gar yifassen-nneɣ, d nekkni s warraw-is i d kullec. Ma nebɣa tamaziɣt ad tidir yessefk ad tt-nessew am useklu, ad tt-nenqec, ad tt-nefres... Ula d tamaziɣt yessefk ad naru s-yis, ad nɣer s-yis, ad tt-nesselmed i tarwa-nneɣ, ad asen-tt-nesḥemmel. Nekk s timmad-iw, sɛiɣ asirem d ameqqran ad tennerni, ad temhez, axaṭer cfiɣ-d amek i tella, cfiɣ-d anda i tella, ass-a tiweḍ s anda ur d-tettuɣal, d tiẓin kan ara taẓ ɣer sdat. Axater timetti s umata simmal tettimɣur, simmal tettidir, tetteɛqal d acu-tt, ansi i d-tekka, tfehhem iman-is. Ihi tamaziɣt d tikli ɣer sdat kan i as-d-yeggran, tuttya timendeffirt ulac.\n\nTutlayt-inu: Almud deg ugezdu n tutlayt tamaziɣt, wissen ma yedda akked tɣerma d umezruy-nneɣ ?\n\nḤemmu Iεemmaren: Almud n tmaziɣt di tesdawit, ɣas ixuss meɛna iwenneɛ, , llan walmuden ɣef umezruy seg useggas amezwaru almi d wis kraḍ, llan ɣef tesnamdant swayes i lemmden yinezrawen taɣessa n tmetti taqbaylit neɣ tacawit neɣ tamaheqt....tasniremt tasegda, tasenzikt. Ilmuden, lhan mliḥ, am wakken i llan yiselmaden yesɛan aswir d unnig, am tsura anda i terriḍ ad d-yawi iman-is. D acu kan yessefk ɣef yimezrawen ad gzun nutni d imnadiyen, ilaq d nutni ara inadin, wamma tamakt (notion) n uselmad ahat ur d-teggri ara. Aselmad ass-a, ilaq ad nefhem, yuɣal d amekfaḍu (animateur), yettmuddu-d kan ixef n lxiḍ, ayen nniḍen yettaggray-d i umazray ad t-ikemmel.\n\nTutlayt-inu: I wakken tutlayt-nneɣ ad tt-tennerni, yewwi-d fell-aɣ ad tt-nessemres di yal taɣult. Amek nezmer ad nessiweḍ ɣer waya ?\n\nḤemmu Iεemmaren: Am wakken i d--nniɣ di tizwar, anagar leqdic, ur nessawaḍ s acemma. Yessefk ad naru, ur nettraǧu ara kan tignatin n usfuggel, n tmeɣriwin neɣ n tfaskiwin, iwakken ad d-nban d iqbayliyen neɣ d imaziɣen. Ass-a, tamaziɣt teḥwaǧ tira, teḥwaǧ tussna, s-yis kan i nezmer ad nreṣṣi timmad-nneɣ, ad nreṣṣi tamagit-nneɣ. Yiwen ur iyi-d-yettmuddu nnif-iw, yiwen ur iyi-d-yeqqar ma lliɣ, yiwen ur yettzuxxu yss-i, anagar nekk i izemren ad xedmeɣ ayagi i yiman-iw.\n\nTutlayt-inu: Acu tessarameḍ akka ɣer sdat ?\n\nḤemmu Iεemmaren: Asirem-iw, d anadi di tgemmi n Tmazɣa s umata, dɣa aql-i bdiɣ abrid, d usekfel n tbaḍnit yerfed ukeǧǧuḍ-nneɣ akked usenked-is d uselmed-is i yimaziɣen meṛṛa, ama deg yiɣerbazen ama di tsesdawiyin, neɣ s wallalen ilɣagduden (mass media). I wakken ad yaki uzzayri, ad yeɛqel iman-is, ad iẓer anida yedda laṣel-is.\n\nTutlayt-inu: S wacu ara twessiḍ wid i iqeddcen ɣef tutlayt-nneɣ ?\n\nḤemmu Iεemmaren: Ayen ixeddmen ur t-yexdim yiwen di dunnit, taḥekkuct i sɛan, wahuya ur tt-yesɛi yiwen, ur ilaq ara ad isliwen, ur ilaq ara ad brun i ṭṭbel deg waman, d nutni iɣef tesɛukkez tmaziɣt. Ur ilaq ara ad nettu daɣen s yis-sen i d-yebda umennuɣ ɣef tmaziɣt. Ass-a, yiwen ur yesɛi azref ad ten-yerr deg yidis. Nekk ad asen-iniɣ, gedha, tanemmirt a Tigejda n tmaziɣt.\n\nTutlayt-inu: Awal-ik n taggara, ini-d ayen tebɣiḍ ?\n\nḤemmu Iεemmaren: Awal-iw n taggara, d tajmilt ara rreɣ akk i wid yemmuten ɣef tmagit, ɣef yidles, ɣef tutlayt-nneɣ. Am wakken ara tt-rreɣ tejmilt-a i wid mazal ttnaɣen ɣef tgejda n tmetti taqbaylit d tmaziɣt s umata. Tanemmirt i wid i d-iheyyan ablug-a i aɣ-yellan d allal ara idemren idles-nneɣ d yiɛeyyalen iqeddcen fell-as iwakken ad d-flalin, ad d-binen. Tanemmirt.\n\nTadiwennit, tga-tt Farida Cebbiri\n\ni tutlayt-inu\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/09/timlilit-d-uselmad-amaru-hemmu-iemmaren.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 9682, "word_count": 1568, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "09", "slug": "timlilit-d-uselmad-amaru-hemmu-iemmaren"}}} {"id": "e36b4e81c0bb7635", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/09/tazeqqa-n-yimawlan.html", "title": "Tazeqqa n yimawlan", "original_title": "Tazeqqa n yimawlan", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-09-08", "archive_month": "septembre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:32.318046", "language": "kab", "content": "**Ma nniɣ-d ɣef massa Dalila Qeddac-Ccix, ****taselmadt-tamarut, ****d tin iwumi tezdeɣ tira deg yidammen, ahat ur ɣliḍeɣ ara. D tullisin, d ungalen neɣ d tamedyezt, tezga tettawi-d ayen igerrzen. Ula d \"tutlayt-inu\" - ablug n Tmaziɣt - ur teɣfil fell-as. Sya ɣer da, tettak-d afus deg -s. Ad tt-nesnemmer aṭas ɣef waya. Assa, terna-d asefru s wazal-is, azwel-is \"tazeqqa n yimawlan\". **\n\n**Ma nniɣ-d ɣef massa Dalila Qeddac-Ccix,**\n\n**taselmadt-tamarut,**\n\n**d tin iwumi tezdeɣ tira deg yidammen, ahat ur ɣliḍeɣ ara. D tullisin, d ungalen neɣ d tamedyezt, tezga tettawi-d ayen igerrzen. Ula d \"tutlayt-inu\" - ablug n Tmaziɣt - ur teɣfil fell-as. Sya ɣer da, tettak-d afus deg -s. Ad tt-nesnemmer aṭas ɣef waya. Assa, terna-d asefru s wazal-is, azwel-is \"tazeqqa n yimawlan\".**\n\nA tazeqqa n yimawlan\n\nTeɣliḍ tegliḍ s yikufan\n\nYettru fell-am ubernus\n\nAnda yella udekkan\n\nYecfan i wuḍan d wussan\n\nAss-agi yuli-t wammus\n\nAnda lla-t lkanun yeḥman\n\nD tegmat n watmaten yebhan\n\nAss-agi deg-m fkan afus\n\nTaɛrict n baba d yemma\n\nTehtuti a yessetma\n\nTaḍwiqt fell-as tɣab tafat\n\nAjgu alemmas yeɛma\n\nAsalas yeṭṭef tama\n\nDi sin zedren di nnehtat\n\nAh a tazeqqa mm-teɣma\n\nAmzun teɣli-d lqiyyama\n\nTegliḍ ula s ccfawat\n\nTazeqqa yesdukkulen\n\nAss-a tebḍa atmaten\n\nTabaqit-nsen tettru\n\nUstu yugi ifeggagen\n\nIyuẓal-nni seṭṭden gnen\n\nTarigla teǧǧa asegru\n\nTigejdit temmut dayen\n\nAqermud ǧǧan-t wansayen\n\nSefru ay allaɣ sefru\n\nAgens yeṭṭeḍ aktayen\n\nWidak-nni n lejdud ɣlayen\n\nAsegres yenfa tasga\n\nI wadaynin imellsen\n\nYeččuren d akraren\n\nAss-agi tuwet deg-s lfinga\n\nAcbayli n zzit yefren\n\nAd yennuɣni ger yinyen\n\nLkanun yezder di tirga\n\nTazeqqa ass-a tettwamḥa\n\nXas akken tesɛa ccbaḥa\n\nI tt-ihudden d asurdi\n\nDayen kan tɣurr-itt sseḥḥa\n\nDeg-s daɣ ur d-teggri rraḥa\n\nTagmat tayri ur tt-tezdi\n\nDduḥ terwel-as nnecraḥa\n\nAkked uzuzen d uḥiḥa\n\nTeɣli-d rrehba d tuggdi.\n\nSɣur Dalila Qeddac-Ccix,\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1868, "word_count": 288, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "09", "slug": "tazeqqa-n-yimawlan"}}} {"id": "749fc891d1548729", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/10/awsil-n-tenzet-wis-3-d-s-ne-as.html", "title": "Awsil n tenzeɣt wis 3, d \"s\" neɣ \"as\"?!", "original_title": "Awsil n tenzeɣt wis 3, d \"s\" neɣ \"as\"?!", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2021-10-31", "archive_month": "octobre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:32.846508", "language": "kab", "content": "Awsil n tenzeɣt wis 3 n wasuf neɣ n usget amalay neɣ unti:\n\n1.yettili d \"s, s, sen, sent\" mi ara yeqqen ɣer tenzaɣ: deg, seg, sdat, deffir, nnig, ɣur(ɣer).\n\nImedyaten:\n\n- deg-s, deg-s, deg-sen, deg-sent.\n\n- seg-s, seg-s, seg-sen, seg-sent.\n\n- sdat-s, sdat-s, sdat-sen, sdat-sent.\n\n- deffir-s, deffir-s, deffir-sen, deffir-sent.\n\n- nnig-s, nnig-s, nnig-sen, nnig-sent.\n\n- ɣur-s, ɣur-s, ɣur-sen, ɣur-sent.\n\n- ɣer-s, ɣer-s, ɣer-sen, ɣer-sent.\n\n2. Yettili d \"as, as, asen, asent\" mi ara yeqqen ɣer tenzaɣ: ddaw. fell (si ɣef), gar (si ger).\n\nImedyaten:\n\n- fell-as, fell-as, fell-asen, fell-asent.\n\n- gar-as, gar-as, gar-asen, gar-asent.\n\n- ddaw-as, ddaw-as, ddaw-atsen, ddaw-atsent.\n\n*Deg usget, tkeccem-d tergalt \"t\".\n\nAwsil n tenzeɣt \"s\":\n\nAwsil wis 3, mi ara yili yeqqen ɣer tenzeɣt \"s n wallal\", yettili cwiṭ n wugur deg ususru akked tira. Ayɣer? Acku tanzeɣt \"s\", tettbeddil talɣa-s mi ara tt-yeḍfer uwsil, Tettuɣal d \"yis\".\n\nImedyaten:\n\n- Yegzem s uqabac. --> Yegzem yis-s.\n\n- Yegzem s tqabact. --> Yegzem yis-s.\n\n- Yegzem s yiqubac. --> Yegzem yis-sen.\n\n- Yegzem s tqubac. --> Yegzem yis-sent.\n\nXas deg ususru, nettɣilli yiwen n \"s\" i yettilin maca llan sin: yiwen n tenzeɣt (s yuɣal d yis), wayeḍ d \"s\" i yezgan iteddu d uwsil wis 3.\n\nTagnit-a, nettaf-itt di tenzeɣt \"d\" i yettuɣalen \"yid\". Ad nẓer aserwes-a:\n\n- Yeqdec yid-s <-> Yeqdec yis-s.\n\n- Yeqdec yid-s <-> Yeqdec yis-s.\n\n- Yeqdec yid-sen <-> Yeqdec yis-sen.\n\n- Yeqdec yid-sent <-> Yeqdec yid-sent.\n\nTamsirt sɣur Sadeq Bendali\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1488, "word_count": 240, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "10", "slug": "awsil-n-tenzet-wis-3-d-s-ne-as"}}} {"id": "b8a21f7ded6123f9", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/10/taddart-n-at-muh-usid.html", "title": "Taddart n At Muḥ Usεid", "original_title": "Taddart n At Muḥ Usεid", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-10-14", "archive_month": "octobre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:34.113811", "language": "kab", "content": "**Taddart n Muḥ Usεid d yiwet n taddart tamecṭuḥt seg lεerc n Yiberquqen, taɣiwant n Mεatqa.**\n\nTaddart-a, zzint-as-d ukkuz n tudrin ; seg ugafa d Tajdiwt, seg usammer d At Ḥmed, ma seg tama n umalu d Tamadaɣt n Uzemmur, si tama n unẓul d Aεeffir.\n\nSemman-as i taddart-a At Muḥ Usεid ɣef yisem n mmi-s n urgaz amezwaru i izedɣen taddart-a * Saεid * .\n\nDeg Wat Muḥ Usεid, ad naf yiwen n umraḥ d ameqqran, d azedgan, ssawalen-as * Tifsarin* xeddmen deg-s timecredt, timeɣriwin d lewεadi. Akken ara naf lǧameε deg ttẓallan yimezdaɣ, leḥyuḍ-is εlayit, d imellalen. Tama n lǧameε tella tala, aman-is d ddwa i yimuḍan, d isemmaḍen, d iḥlawanen.\n\nTizeɣwa n lejdud, ar assa mazal-itent beddent, xas akken yeṭṭuqqet lebni amaynut. Zdat yimnaren n tewwura, rsen yiqbucen n yijeǧǧigen i ẓẓant tlawin n taddart. Tiẓegwa n At Muḥ Usεid, εemrent d iεerqab n uzemmur, ddeqs n yimezdaɣ ssasayen-d deg-s tudert-nsen. Berra n taddart, tella yiwet n lqahwa ideg d-ttemlilin yimezdaɣ.\n\nImezdaɣ n taddart n Muḥ Usεid, ttwassnen s tegmat d trugza, wa ireffed wayeḍ, ur ttaǧǧan ara ameɣbun neɣ win yennexsasen ad iḍaε.\n\nInelmaden deg useggas wis 2 n uɣerbaz alemmas: *Muḥemmed Sɣir Nirmin *akked *Muḥemmed Sɣir Amin.*\n\nI *Tutlayt-inu*\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/10/taddart-n-at-muh-usid.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1280, "word_count": 205, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "10", "slug": "taddart-n-at-muh-usid"}}} {"id": "3a9798521ed7a9fe", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/10/si-tama-d-anfafad-si-tayed-d-timest.html", "title": "Si tama d anfafad, si tayeḍ d timest", "original_title": "Si tama d anfafad, si tayeḍ d timest", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-10-12", "archive_month": "octobre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:35.373254", "language": "kab", "content": "\n\n*Imuras, d tagnit ideg nettfaras nekkni s yinelmaden urar d umerreḥ, d acu kan, nufa-d taswiɛt akken niḍen, si tama d anfafad, si tama niḍen d times.*2970, d aseggas i deg nesɛedda tiswiɛin qerriḥen neɣ tiyitiwin d tlufa i d-yeɣlin ɣef yiwet n ddeqqet. Ihi ugur-is, d anfafad i d-yerzan si tmurt n Cinwa srid ɣer tmura tiberraniyin syin ɣer tmurt-nneɣ Lezzayer.\n\nAssa, imi d-yerza aql-aɣ deg sin n yiseggasen nettemɛetnay yid-s , imejjayen dayen kfan ifadden-nsen. Nezmer ad d- nini, imeṭṭawen ɣef wallen-nneɣ i rsen.\n\n\nMa nuɣal ɣer tmes, ad tzeddem mebla akukru nenna-as kan ad aɣ-tawi, nuɣal nettwajab melmi ara d-telḥeq . D acu kan yettɣaḍ lḥal imi ulac tadukli, tekfa tegmat . Ɣer taggara , ad menniɣ rreḥma i wid yemmuten , ccfa s leɛjel i wid yuḍnen, teɣzi n waddar i nekkni i d-yeqqimen .\n\n\nS yisem-iw, ad hduɣ awellih i wegdud: sɛut tadukli, smerset tagmat akken ad tili tlelli; ad d-neggri d tasuta igerrzen, iṣeḥḥan.\n\nTagnit-a, nesɛedda-tt-id amzun akken d tirga mxalfa. Nessaram ad yerẓ Rebbi imcumen, ad truḥ ccedda , ad aysent tlufa.\n\n*Tanelmadt n uɣerbaz alemmas:*\n\nLina Ureḥmun\n\nI Tutlayt-inu\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/10/si-tama-d-anfafad-si-tayed-d-timest.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1192, "word_count": 188, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "10", "slug": "si-tama-d-anfafad-si-tayed-d-timest"}}} {"id": "d076af26eafabcfa", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/10/azekka-d-aerbaz.html", "title": "Azekka, d aɣerbaz", "original_title": "Azekka, d aɣerbaz", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-10-10", "archive_month": "octobre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:36.620221", "language": "kab", "content": "Ḥḥareɣ ad d-yaweḍ uzekka! Ula d iḍes yufeg, xersum ad iyi-yettel s tnafa deg yirebbi-s. Rǧiɣ armi igen baba ddmeɣ-d aglaway-is akken ad urareɣ yis-s. Tama-w, d gma Takfa ula d netta s uglaway yessalay yessadar.\n\nTaswiɛt, tuẓaf-d yemma, tenna:\n\n-Azekka d aɣerbaz neɣ ala ? Sensem iglawayen-nwen ma ulac ad ken-yeɣder yiḍes.\n\nDɣa imir kan, nsexsi-ten. Ur ukiɣ armi sliɣ i taɣect n yemma:\n\n-Kker fell-am a yelli. Ass-a, d anekcum-im amezwaru s aɣerbaz!\n\nS ucmumeḥ d tumert swayes i d-neṭweɣ seg wusu amzun d ayyur n lɛid neɣ ugar. Sirdeɣ, swiɣ ayefki s texfaft taẓidant. Tessels-iyi yemma iselsa-w imaynuten i d-tesseggra s tbanta taxuxit. Teṭṭef-iyi afus srid ɣer uɣerbaz amenzu. Umreɣ ayen din!\n\nAzal n mraw n tedqiqin, nuweḍ ɣer uɣerbaz imi yeqreb mliḥ ɣer wanda nezdeɣ; yettwabna deg wakal n jeddi. Ufiɣ llan yakan wid i yi-yezwaren, tuget deg-sen akked yimawlan-nsen i d-ddan. Tullas, lsant akk am nekk, ma d arrac s tbanta tazegzawt. Akken i n-tusa tselmadt, tenna yemma:\n\n-D tagi ara kem-iseɣren a Tiziri.\n\nDɣa teddinez-d ɣur-i tessuden-iyi.\n\nTaswiɛt, nekcem ɣer tesmilt anda, iɣraben-is ččuren d unuɣen, ɣer deffir d turarin, di tlemmast d tigida d yisɣimen, ɣer sdat d tafelwit d usira n uselmad. Maca akken kan i d-tenna yemma ad ruḥeɣ, ṭṭfeɣ deg yijifer-is, nniɣ-as:\n\n-Ad dduɣ, ad dduɣ!\n\n-Ayen a yelli? Acḥal ay-a mi tessarameḍ ad tkecmeḍ s aɣerbaz!\n\n-Nekk ur ttɣimiɣ ara acku ur ssineɣ ara taɛrabt.\n\nDɣa tenṭeq-d tselmadt-is:\n\n-Ur ttuggad! Ad tt-tissineḍ ɣur-i.\n\nTidet kan. Tɣaḍ-iyi ayen din yelli akken i yi-ɣaḍent tnuddwin-is merra.\n\nDalila Qeddac\n\nI tutlayt-inu\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/10/azekka-d-aerbaz.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1636, "word_count": 260, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "10", "slug": "azekka-d-aerbaz"}}} {"id": "904df95c98bc25ca", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/11/argaz-ur-neskerkis-ur-neskiddib.html", "title": "Argaz ur neskerkis (ur neskiddib)", "original_title": "Argaz ur neskerkis (ur neskiddib)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-11-29", "archive_month": "novembre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:37.135306", "language": "kab", "content": "## Tasuqilt n Ɛumar Mufuq\n\nYella, yiwet n tikkelt, yiwen n urgaz yessnen ṣṣwab, isem-nnes Mamad. Argaz-a werǧin yeskerkes. Ayt tmurt-nnes akk ssnen-t, ula d wid izedɣen deg tuddar wuɣur ara teddud 20 n wussan akken ad tawḍed ɣer-sent.\n\nAsmi ay yesla yes-s ugellid, yumeṛ ad as-t-id-awin. Mi t-yemmuqqel, yetter-it:\n\n\"D tidet, a Mamad, kečč werǧin teskerksed?\"\n\n- \"D tidet.\"\n\n-Yernu werǧin ad tsekrrkseḍ deg tmeddurt-nnek?\n\n- Ta ḍemneɣ-ak-tt.\"\n\n- Aha. Ihi ssawal kan tidet, maca ḥader! Kra n wass, tzemred ad d-teccḍeḍ deg wawal, ad tafeḍ iman-nnek tsekrekseḍ.\"\n\nKkan acḥal n wussan deffir waya, yules yeɣra-d ugellid i Mamad. Yella lɣaci d ameqqran mi yella yettḥellis ugellid iman-nnes akken ad yeddu ad iṣeyyed. Yeṭṭef ugellid ayis (aεudiw) seg ssbayes, yessuli aḍar-nnes azelmaḍ ɣer rrkaba, dɣa yenna-as i Mamad:\n\n- Ddu ɣer leqṣer-inu n unebdu tinid-as i tgellidt ad d-qqleɣ uqbel imekli yernu yid-s ara t-ččeɣ. Ini-as ad d-tsewjed zzerda d tameqqrant. Ula d kečč tettwaεerḍeḍ.\n\nMamad yunez-as i ugellid, yeṭṭef abrid ɣer wanda ay tella tgellidt. Ma d agellid, yeṭṭerḍeq d taḍṣa, yenna-d:\n\n- Nekkni, macci ɣer ṣṣyada ara neddu yernu ayen ara as-yini Mamad i tgellidt d tikerkas. Azekka ad neḍṣ fell-as.\"\n\nMaca Mamad, yellan d amasnag (sage) yedda ɣer leqṣer, yenna-as i tgellidt:\n\n- yezmer lḥal ass-a ara teswejded zzerda niɣ azekka acku yezmer lḥal agellid ad d-yeqqel seg ṣṣyada uqbel imekli am wakken yezmer daɣ lḥal azekka ara d-yeqqel.\n\nTenna-as tgellidt: \"Maca melmi ara d-yeqqel?\"\n\n- Walaɣ-t yessers aḍar-nnes azelmaḍ ɣef rrkaba, maca ur t-walaɣ ara yerfed-d aḍar-nnes ayeffus seg lqaεa.\"\n\nSwejden-d zzerda-nni ass-nni, sakkin qqimen ttṛajun agellid melmi ara d-iḍill, maca armi d azekka-nni ay d-yusa.\n\nMi d-yewweḍ, yezmumeg, yenna-d:\n\n- Mamad-nni amasnag, ɣas yeqqar werǧin yeskerkis, yeskerkes fell-awen iḍelli.'\n\nMaca tagellidt, tules-as-d i ugellid ayen ay as-yenna Mamad, awal, awal. Imir-nni, agellid, ifaq dakken Mamad d tidet ur yeskerkis ara yernu ala ayen teẓra tiṭ-nnes ay d-iḥekku.\n\nSɣur Omar Mouffok (d asezgi n yiwet n tengalt tafriqit)\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/11/argaz-ur-neskerkis-ur-neskiddib.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2140, "word_count": 324, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "11", "slug": "argaz-ur-neskerkis-ur-neskiddib"}}} {"id": "26f587e1429b8740", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/11/tadiwennit-d-tmarut-mina-aggaz-yehyawi.html", "title": "Tadiwennit d tmarut Mina Aggaz-Yeḥyawi", "original_title": "Tadiwennit d tmarut Mina Aggaz-Yeḥyawi", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-11-28", "archive_month": "novembre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:38.407787", "language": "kab", "content": "**Tamaziɣt, d arraw-is i ilaq ad tt-refden, ad kksen fell-as ddel.**\n\n# Mina Aggaz-Yeḥyawi, d yelli-s n Bumehni, n taddart n Udebbaɣ i d-yezgan di tɣiwant n Ɛin Zaweyya deg wasun n Draε Lmizan. Tlul deg useggas 1982 di Buɣni. Teɣra deg uɣerbaz amenzu d uɣerbaz alemmas n Bumehni. Syin akkin, di tesnawit Ḥemdani Saεid n Draε Lmizan.\n\n\nTewwi-d akayad n BAK, deg useggas n 2001. Tkemmel tizrawin-is deg tesdawit n Mulud Mɛemmri n Tizi- Uzzu, deg ugezdu n tutlayt d yidles amaziɣ. Syin i d-tewwi turagt n licence deg tuber 2005.\n\nMelmi i turiḍ aḍris amezwaru?\n\nUriɣ aḍris-iw amezwaru mi lliɣ qqareɣ deg uɣerbaz alemmas. Maca icuba akter ɣer tmedyezt; meḥsub ɣer usefru wala aḍris. Imi d tifyar kan yettemsetbaɛen i d-isuffuɣen iḥulfan leqqayen...\n\nMeslay-aɣ-d ciṭṭuḥ ɣef twennaḍt n twacult ideg tettidireḍ.\n\nKkreɣ-d deg taddart, deg twacult ddeqs-is am twaculin akk n tmurt n Leqbayel. Deg uxxam, nella deg setta yid-neɣ: Ɛli, d amenzu. Syen, d Linda, nekk, Mḥemmed, Sliḥa d Saɛid.\n\nD acu tḥemmleḍ ad tgeḍ deg uzɣer (berra) n umahil-im?\n\nḤemmleɣ aṭas n tɣawsiwin akka am tira, taɣuri n yidlisen yemgaraden (ungalen, isefra…). Ḥemmleɣ daɣen asewwi akked tuẓẓut n yijeǧǧigen ladɣa lwerd s tiɣmiwin-is yemgaraden.\n\nAcu i kem-yesbeɣsen akken ad tkecmeḍ deg unnar n tira?\n\nTidet kan, mi la ttwaliɣ akk imura i d-yessuffɣen idlisen, daɣen wid i d-yettufraren deg temsizzlin yemgaraden i d-yettilin ɣef tsekla tamaziɣt…; ttmenniɣ ad iliɣ d yiwet gar-asen. Riɣ ad kesbeɣ ula d nekk amkan, isem am nutni. Bɣiɣ ad d-ǧǧeɣ isem-iw i tsutwin i d-iteddun… Imi ula d nekk ḥemmleɣ tira seg temẓi-w akken i d-selḥeɣ yid-s. Ihi, ayen ala! D amenni-a i yi-yesbeɣen akken ad dduɣ deg ubrid n tira.\n\nD acu n uḥric n wass ideg tettafeḍ iman-im i tira?\n\nTtemgaraden wussan. Ur sεiɣ ara aḥric n wass ad yili d imezgi meḥsub deg-s kan i ttaruɣ. Imi tahregt (inspiration) mačči deg ufus-iw ay tella d nettat i yi-ttextirin. Mi d-tusa tekti, ilaq ad tt-aruɣ xas deg uglaway, aḥric seg tferkit neɣ ɣef tezmamt… Maca, akud ideg ttaruɣ s waṭas yettili mi ara xaqeɣ, rfiɣ, ḥezneɣ neɣ iḍaq wul… Deg tillay-a i d-tettefrurux tira-w s waṭas.\n\nD acu n usentel ɣef i d-tettmeslayeḍ deg wungal-im amezwaru: “ Azrug ɣer tayri”?\n\nTikwal, azwel, yezmer ad yawi ameɣri ɣer tekti tagejdant iɣef yeṣka wullis. Ayɣer, tayri deg uzrug neɣ azrug i tayri?\n\nD tidet. Azwel, yezmer ad yawi ameɣri ɣer tekti tagejdant iɣef yeṣka wullis. Nekk, ttwaliɣ akken axir. Imi azwel, ijebbed lwelha n umeɣri, ma yeɛǧeb-as uzwel, ad t-yawi, ad t-iɣer. Ma tayri deg uzrug neɣ azrug i tayri! Ad d-iniɣ: limmer ad semmiɣ abrid, ad as-geɣ litteɛ i tayri-nni, ad tesɛu tilelli, ad teddu akken i as-yehwa xas ad d-temlil aṭas wuguren, maca abrid yetteɛ.\n\nIhi, ferneɣ azrug imi d tabridt ur nessi ara akken iwata, teḍyeq, tenneḍ tikwal. Amdan, ad iɛeddi deg-s deg leḥris, ur yettaf ara iman-is ad yeddu deg-s s tlelli, akken ira, yebɣa. Ihi, tayri deg uzrug-a, ur tesɛi ara tilelli akken ad teddu akken i as-yehwa ladɣa ma temlal-d uguren, ur tettaf ara iman-is maḍi yerna win iḥemmlen ur t-yezgil leɛtab n tayri ugar tizeḍt-is. Ihi, Tasa, deg tayri-s akka ay tedda, temlal-d aṭas wuguren, tesneɛtab-itt aṭas, mi truḥ ad taweḍ, ad d-tuɣal ansi i d-tekka maca tedda deg tudert-is.\n\nTriḍ ad twellheḍ yis-s imeɣriyen ɣef kra neɣ ad tessiwḍeḍ izen?\n\nIhi, d tidet! Izen amezwaru: skud yettidir umdan, mazal yesnuffus azwu, ur ilaq ara ad yeqḍeɛ layas. Akken i as-yenna Meɛtub Lwennas ad t-yerḥem Rebbi-: “Xas akka lweɛd la iteqqes, d lwaǧeb asirem ad yili\". Izen wis sin: sekra n win yettargun, yettmennin, ad yaweḍ ɣer wayen yebɣa, i ira deg tudert-is maca ilaq ad inaḍeḥ, ad yeṭṭef deg targit-is akken ad tt-yaweḍ.\n\nIzen aneggaru xas ulamma mačči d aneggaru: mačči ayen akk nettwali seg berra yelha akken i yella ɣer daxel neɣ ayen nkukra d win ara aɣ-d-yawin lada. Imi yezmer ayen tḥemmleḍ akken d win ara k-iḍurren ugar. Akken yezmer daɣen ayen terriḍ deg rrif, tuggadeḍ seg-s ayen n dir; d netta ara k-inefɛen akter.\n\nAnida yettnuz udlis-im: “Azrug ɣer tayri”? Tzemreḍ ad d-tiniḍ aɣiren d yimukan.\n\nUngal-iw Azrug ɣer tayri i d-yeffɣen aseggas-a - 2021 - ɣer teẓrigin Al-Amel, yella deg tnedlisin-a:\n\n-Tubiret: tanedlist Iqraa n Oulmi Rabeḥ-Tubiret.\n\n-Tizi- Uzzu: tanedlist Cheikh, tanedlist Djurdjura (La Paix) - Tizi Uzzu.\n\n-Bgayet: Arc en ciel aṭeḥṭaḥ/place Gueydon, El kawthar plus (lots : Krim Belqasem- 45 logts Bgayet), tanedlist Guraya (Tama n ugezdu n Bgayet)\n\nWiɣer akk i tebɣiḍ ad taweḍ tira-m?\n\nTidet kan, lebɣi-w, yessebɛed aṭas. Aṭas ay riɣ seg tira-w. Tamezwarut, ad tili almend n yimeɣriyen, ad afen lebɣi-nsen deg-s. Tis snat, ad tettwassen ɣer waṭas n yimeɣriyen akken ad teddu deg ubrid n tira ɣer sdat. Tagejdant, ad teṭṭef amḍiq ɛlayen deg tsekla tamaziɣt, ad yiɣzif leɛmer-is akken ad tkemmel deg ubrid.\n\nAṭas n yiselmaden d tselmadin n tmaziɣt am kemm, i yettarun: amek i tzemreḍ ad d-tsegziḍ annect-a?\n\nNekk, ttwaliɣ: d lḥewǧ i d-yeslalayen tira-a. Daɣen ma yerna uselmad neɣ taselmadt tḥemmel ad taru. Tamaziɣt, akka tura, akken kan d-tefruri deg unnar; xas ma llan yidlisen gar wungalen d tullisin maca drus. Iselmaden, ttafen aṭas n wuguren akken ad d-afen aḍris i iwulmen i uswir n yinelmaden ara yeddun deg uselmed n usenfar d yiswan n tegzemt… Ihi, annect-a, yeǧǧa-aɣ nekkni s yiselmaden ad neddu deg ubrid-a akken ad nsishel fell-aɣ taɛkemt n unadi ɣef yiḍrisen yerna tasuta ara d-ilalen ɣer sdat, ad d-taf annar iheyya; taɛkemt, ad tifsus.\n\nD anwa amaru neɣ tamarut seg wid i kem-yezwaren, i tmennaḍ ad yili ahat d azamul-im?\n\nTidet kan, ungalen d tullisin akk ay ɣriɣ ar tura; imura neɣ timura, ttawiɣ-ten akk d izumal-iw. Imi yal yiwen seg-sen lemdeɣ-d ɣur-s kra: d tamsirt, d inzi, d tikti… Yal yiwen, d acu i d-yerna i tḥawact n tmussni-w. Daɣen amaru neɣ tamarut, yuwi-d ad iḥemmel wid i t-yezwaren ɣer unnar akken ad yeddu, ad ikemmel i ubrid ay d-bdan.\n\nXas adlis amaziɣ la yettaɣ amkan deg tsekla, ulac-it deg tussniwin. Acu d tamentilt n way-a?\n\nAhat, imi iɛeṭṭel akken ad d-yefruri ɣer tudert xas ma llan kra n yidlisen zik maca drus. Rnu ɣur-s, taɣuri n yidlisen, ur tt-neksib ara deg tmetti-nneɣ akken ad necbu tiɣermiwin nniḍen. Ihi, mazal ilaq ad yennerni ugar n waya. Ilaq asebɣes deg tɣawsiwin am ti akken ad yennerni, ad yeddu deg ubrid n tussniwin. Daɣen ur ntettu ara azal n tutlayt. Ma tesɛa Tmaziɣt azal, ad rnun ad tt-sqedcen deg yal taɣult; ula d adlis-iw, ad yekseb lqima-s ula d netta.\n\nTamaziɣt, d arraw-is i ilaq ad tt-refden, ad kksen fell-as ddel. Yal yiwen s wacu i yezmer; yal yiwen, amek i yezmer… D aselmad, d amejjay, d anelmad, d agdud, d amnadi, d amussnaw… Akken i as-yehwa yella yiwen, ilaq ad izux. Seg uẓar-is i d-yefruri. Ad yeɛreḍ ad d-yefk ayen iwumi yezmer akken ad d-tban tutlayt-is gar tiyiḍ, ad d-tefrari. Ula d tasertit, tesɛa tamasit-is deg wannect-a. ilaq ad rren lwelha-nsen ɣer tutlayt-a i yezgan tettwaḥqer deg unnar.\n\nD acu i as-tesfallateḍ?\n\nSarameɣ tamaziɣt ad d-tufrar, ad tecbu tutlayin n umaḍal meṛṛa. Ad tesɛu azal d umḍiq deg yal aḥric deg tudert-nneɣ.\n\nKemm, yellan d taselmadt, d tayemmat, d tamarut, amek i tessawaḍeḍ ad tezdiḍ ger umahil, asegmi n tarwa-m, ibeddi ɣef uxxam akked tira?\n\nAkken sawḍeɣ semlaleɣ gar tyemmat, taselmadt d tmarut, mačči d ayen isehlen. Imi yal yiwen yesεa azref-is deg tmeddurt-iw; yal yiwen ilaq-as wakud-is... Ttaεraḍeɣ ur tetteɣ seg lḥeq d wakud n yal yiwen maca tikwal yewεer akken ad tiliḍ akken imi, mi ara tserseḍ aqerru-k deg tira, ur tselleḍ ula i yiwen ala i wayen i itezzin deg wallaɣ-ik neɣ ad ffrefrent tektiwin-nni. Ma teεniḍ axxam diɣ, akken, yal amahil ansi i d-yesṭuṭṭuc. Siwa nekk i yerǧa... Xas akken ttaεraḍeɣ ad d-lhiɣ deg yal yiwen akken ur yettxaṣṣa deg-sen kra. Yeggra-d wakud-iw neɣ azref-iw nekk. Xas ad εyuɣ, yal tikkelt mi ara waliɣ arraw-iw ferḥen, zhan, tettuɣ leḥris-nni. Yal mi ara waliɣ axeddim-iw ama deg uxxam neɣ deg uɣerbaz yedda akken iwata, itekkes leεtab yessefcalen iɣallen ; yal mi ara waliɣ ungal-iw d tira-w ddan, ttaεǧaben i yimeɣriyen, tettuɣ akk leεtab n wuḍan i εawzeɣ fell-as.\n\nD acu i d tameṭṭut taqbaylit tatrart ɣur-m? Amek i tt-tettwaliḍ yessefk-as ad tili?\n\nAblug-nneɣ “tutlayt-inu”, ilul-d ilmend n tmaziɣt d yidles-is. Ini-d aḥulfu-im d yisumar-im akken ad yaẓ ɣer sdat?\n\nTidet kan, armi d taggara-a i as-faqeɣ i ublug-agi. Walaɣ-t: d ayen igerrzen maḍi. Imi yessegrew-d aṭas n yimdanen: gar yiselmaden, imussnawen… i imudden azal i tmaziɣt; ttnadin ad d-tufrar, ad tennerni ugar. Xeddmen akken ad d-tali gar tutlayin, lemmden, selmaden. Daɣen ttwaliɣ-t am tqenṭert yessawaḍen gar yimyura d yimeɣriyen, anda yal yiwen, ad yaf lebɣi-s ɣer wayeḍ. Sarameɣ-as teɣzi n leɛmer. Afud igerrzen akken ad ikemmel ɣer sdat.\n\nAql-aɣ neǧǧa-am awal n taggara, a-t-an ɣur-m.\n\nTanemmirt. Ad ak-d-iniɣ tanemmirt a mass Ṣadeq Bendali imi iyi-tgiḍ amḍiq gar-awen, terriḍ-d lwelha-k ɣur-i s tdiwennit-a i iyi-tgiḍ. D asebɣes akken ad kemmleɣ deg ubrid n tira. Ur tettuɣ ara mass Kebbir Bussaɛd, amaswaḍ-nneɣ n tmaziɣt imi i yi-yessebɣes akken ad dduɣ deg ubrid-a, ad as-iniɣ tanemmirt tameqqrant, s teɣzi n leɛmer-ik. Wid akk i yi-yessnen, buddeɣ-asen azul d aḥmayan anda ma llan. Wid ttuɣ, ad iyi-yessurfen.\n\nTadiwennit iga-tt Sadeq Bendali\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 9132, "word_count": 1536, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "11", "slug": "tadiwennit-d-tmarut-mina-aggaz-yehyawi"}}} {"id": "2d8042c1457c9176", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/11/tanelmadt-gellid-maysa-tajmilt-i-tyemmat.html", "title": "Tanelmadt Ǧellid Maysa: Tajmilt i tyemmat", "original_title": "Tanelmadt Ǧellid Maysa: Tajmilt i tyemmat", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-11-27", "archive_month": "novembre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:39.681464", "language": "kab", "content": "**Tayemmat**\n\nΓef tedyanin n ddunit\n\nTenna-yi lḥu qbala\n\nAd tafeḍ abrid n talwit\n\nMa tneǧreḍ-t akken i iwata\n\nAd tmagred ussan mellulit\n\nDi lehdur ur ttzeggid ara\n\nAwal-im xas siwzel-it\n\nMa tneṭqeḍ tamsalt tefra\n\nWissen yir awal iwumi-t?\n\n**Yemma**\n\nAss-a tajmilt ad tuɣal\n\nI tin i yi-d-yewwin ɣer ddunit Ul-is d amellal\n\nFell-aɣ nettat d taḥnint\n\nTεuss-aɣ am yiḍ, am uzal\n\nTettaggad fell-aɣ ula di targit\n\nΓur-neɣ acḥal tesεa azal\n\nD nettat i d sser n txelqit\n\nDeg yirebbi-m εziz yiḍes\n\nIfassen-im d dduḥ n laman\n\nDin din naddam ad yi-yeḥweṣ\n\nD acewwiq n targit i d-yerzan\n\nXas igenni ad ifareṣ\n\nAd ɣaben akk yetran\n\nTifeḍ tiziri s nnefṣ\n\nA yemma a tafat n yiberdan\n\nDeg unebdu d kemm i d tili\n\nDi tegrest d abernus\n\nDi tefust d tajeǧǧigt ur neɣli\n\nTaεkemt-is ad tifsus\n\nDeg yimi-m yezga : a yelli\n\nḤader aḍar anda yettrus\n\nMa ur telliḍ, ur nettili\n\nA yemma ay afus ayeffus\n\nTemliḍ-iyi acḥal d tamsirt\n\nDi ddunit kemm d amedya\n\nTenniḍ-iyi ddunit d tisirt\n\nTettezzi sya u sya\n\nD ayen tzerεeḍ tafejrit\n\nAra tafeḍ tameddit yella\n\nTudert ma tella d tibḥirt\n\nA yemma kemm d lɣella\n\nAyen d-nniɣ ilaq ugar\n\nUlac awal ara ten-id-ijemεen\n\nNufa-as asefru d amdekker\n\nSsarameɣ akk ad d-hedren\n\nAla tayri-m uɣur nesnagar\n\nUlac aεwin i tt-yifen\n\nA yemma uggadeɣ amgar\n\nSkud ad kem-ttwalint wallen\n\nḤemmleɣ-kem akkin i yigenwan\n\nḤemmleɣ-kem akkin i lebḥ**ur**\n\nḤemmleɣ-kem nnig n yiman\n\nḤemmleɣ-kem mačči d lehd**ur**\n\nḤemmleɣ-kem leḥsab n yitran\n\nḤemmleɣ-kem s tutlayt nwayy**ur**\n\nḤemmleɣ-kem d yelli-m i am-d-yennan\n\nḤemmleɣ-kem ; aṭas, aεemmur\n\nTajmilt-a i yemma\n\nTajmilt akk i tyemmatin\n\nD nutenti i aɣ-d-yesweslen ɣerda\n\nD nutenti i d tiεzizin\n\nLxir-nsent d ameqqran\n\nSkud mazal-itent d timuddirin\n\n\nǦellid Maysa, tanelmadt deg useggas wis 2 alemmas (2am). Aɣerbaz alemmas Unar di Mεatqa\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/11/tanelmadt-gellid-maysa-tajmilt-i-tyemmat.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1868, "word_count": 294, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "11", "slug": "tanelmadt-gellid-maysa-tajmilt-i-tyemmat"}}} {"id": "f861ab7ef66b2585", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/11/tuffa-n-wungal-amezwaru-n-tmarut-elgiya.html", "title": "Tuffɣa n wungal amezwaru n tmarut Ɛelǧiya Buhar", "original_title": "Tuffɣa n wungal amezwaru n tmarut Ɛelǧiya Buhar", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-11-21", "archive_month": "novembre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:40.954620", "language": "kab", "content": "**Annar n tira s Teqbaylit, simmal yettimɣur, yettnerni s wungalen, tullisin, tamedyazt... Ddeqs n yimura d yimedyazen i la yettadfen deg-s. Ussan-a, terna-d ɣur-d yiwet tlemẓit i d-yessuffɣen ungal-is amezwaru, s uzwel \" ddunit tettezzi\". Ta, d Ɛelǧiya Buhar, terra-d akk ɣef tuttriwin n \"tutlayt-inu\" di tdiwennit-a:**\n\nD anta i d Ɛelǧiya Buhar i wid ur tt-nessin?\n\nƐelǧiya Buhar d yiwet n tlemẓit si taddart n Tfuɣalt, taɣiwant n At yeḥya Musa, asun n Draε Lmizan, tlul di Yunyu 1987, d tin imalen aṭas ɣer uḥric n tira.\n\nTikti akken ad aruɣ, tlul-d deg-i imi leḥqeɣ ɣer uɣerbaz alemmas, din i bdiɣ ttissineɣ isekkilen n tutlayt-iw, ḥulfaɣ i yiman-iw am win i wumi teεreq yemma-s, syen akkin yufa-tt, acku uqbel ad issineɣ isekkilen n tutlayt-iw ttwaliɣ tira d asirem ur d-nḍerru.\n\nDacu i kem-yesbeɣsen tuɣeḍ abrid n tira?\n\nAyen i yi-yeǧǧan uɣeɣ abrid n tira, d tayri n tutlayt-iw. Xas ulamma si temẓi-w ttaruɣ tamedyezt, bdiɣ-tt imi lliɣ d tanelmadt deg uɣerbaz amenzu,-din i ḥulfaɣ s teɣrit i tečča tutlayt-i. Amek armi ttawḍeɣ ttaruɣ tmedyezt s yisekkilen n Tfransist ma d asusru n wawalen s Teqbaylit! Ahat d tutlayt n yiman-iw, d nekk kan i tt-yegzan neɣ d nekk i tt-id-yesnulfan! Γef waya i izad lebɣi-w dakken ad d-yas wass i deg ara kecmeɣ annar n tira u ad aruɣ tutlayt-iw s yisekkilen-is ucbiḥen.\n\nUssan-a yeffeɣ-d wungal-im amezwaru,d acu n usentel i ɣef d-ttmeslayeḍ deg-s?\n\nUngal-iw amenzu, d win i deg yezmer ad yelmed yimeɣri aṭas n temsirin: ɣef ssmaḥ, d ṣṣber… acku ddunit tettezzi, ur d-yewwi ara ɣef yiwen ad yejhel u ad yettu d akken tella taggara, acku ulac agḍiḍ yufgen ur iris.\n\nIneḍruyen iɣef i d-tewwiḍ awal deg-s lulen-d si tilawt neɣ d asugen kan?\n\nIneḍruyen iɣef i d-wwiɣ awal d asugen, maca iqerreb ɣer tilawt imi di tmetti yezmer ad d-yeḍru way-a neɣ ugar n way-a, acku timetti teččur d tidyanin i yezmer ad d-yemlil yal amdan.\n\nAnida i yella udlis-im la yettnuz ass-a d waniɣer ara yaweḍ daɣen?\n\nAdlis-iw, yella di Draε Lmizan, yella di tnedlisin Cix d Yeḥyawi di Tiizi Wezzu. Sya ar kra n wussan, ad yelḥeq ɣer Bgayet, Bumerdas,Tubiret.\n\nDacu n yisental nniḍen i tettwaliḍ yessefk ad sεun amkan di tsekla tamaziɣt taqbaylit yuran?\n\nTtwaliɣ ilaq ad ṭṭuqten ama d ungalen, timucuha, asenfali, tullizin, tamedyezt…\n\nD wigi i yessiǧhiden ifadden i tutlayt.\n\nKemm i d-yekkren di tmurt n Leqbayel, amek tettwaliḍ tudert n tlemẓit (tameṭṭut) taqbaylit assa?\n\nTudert n tmeṭṭut taqbaylit n wass-a, temgarad ɣef tin n zik, acku tameṭṭut llan ttwalin-tt d taqeddact neɣ d taklit, adeg-is d win i tezzin gar uxxam d tmazirt. Tella tettwaḥqer mačči d kra, ula mi ara d-tlal ad d-yeɣli leḥzen ɣef taddart, maca tura tamuɣli tbeddel, tameṭṭut tesεa izerfan am nettat am gma-s, teffeɣ, teɣra,btessen, terreẓ yir leqyud i tt-yurzen.\n\nGer tneggalin tiqbayliyin, d anta i tettwaliḍ (ma tella) tettgensis tameṭṭut taqbaylit n tallit-a?\n\nAhat yewεer ad d-ferneɣ taneggalt yettgensisen tameṭṭut taqbaylit n wass-a, acku sεant azal akken llant d tayri n Teqbaylit i tent-yessawḍen ad kecment annar n tira, yal yiwet d leqdic-is. Amaru neɣ tamarut, cubaɣ-ten ɣer tzizwit i itezzin ɣef tjeǧǧigin n lεali syen ttaken-d tamment yesεan azal di tmetti. Lemmer ur dliɣ ara ɣef leqdic-nsen ur cukkeɣ ad d-snulfuɣ amaynut.\n\nAdlis aqbayli yettidir mačči yiwen, mačči sin n wuguren, d acu i ilaqen akken ad yaɣ amkan-is di tmetti?\n\nAkken ad yaɣ amkan-is, yewwi-d ad tesεu Tmaziɣt amkan-is di yal taɣult, ma yella tettwaḥqer, adlis yuran yis-s ad yettwaḥqer diɣen. Si tama nniḍen, di tmetti ur nettak ara azal i tɣuri, iban kan ur ttilin ara yimeɣriyen ara yaɣen idlisen.\n\nUla d aselmed n tmaziɣt yettmagar aṭas n yiεewwiqen d tseɣlay n yicenga n tmaziɣt-nneɣ, ansi d -itekk way-a?\n\nAyen din, icudd ɣer tsertit. Skud imḍebbren ur nwan ara ad as-gen azal, ala ɣer deffir ara tuɣal, am wakken diɣen iselmaden ttafen-d lexṣaṣ n wallalen i uselmed.\n\nD acu i tettwaliḍ d tasarutt i tuffɣa seg yir addad i deg tezga ar tura tutlayt tanaṣlit n tmurt.\n\nYewwi-d ad ṭṭuqqten yinadiyen d yimura. Tasertit daɣen, tesεa azal meqqren deg waya, acku ma gedlen-as abrid, ur tezmir ad tegmu.\n\nAhat tliḍ iṣenfaren nniḍen?\n\nAkka tura imi walaɣ leεtab-iw yeffeɣ ɣer tafat, ungal-iw yeffeɣ-d, d ayen ara yi-yeǧǧen ad waliɣ ɣer sdat. Aql-i heyyaɣ-d ammud n yisefra d wammud n tullizin ara d-yeffɣen sya ɣer sdat ma irad yillu.\n\nDacu ara d-tiniḍ ɣef wid yettzuxxun, qqaren nekkni d Imaziɣen d Iqbayliyen, nitni ur ttarun, ur qqaren, ur ttnadin ad lemden ilugan n tutlayt-nsen?\n\nYenna Lwennas fell-as talwit: yiwen yeqqar nekk d zzaεim ɣef Tmaziɣt ad fkeɣ idim, yettmeslay s tfenṭazit, xuḍ mi ara d-yeɣli lɣim, ad tafeḍ yeffer yeqqim, yettraǧu ad tebεed twaɣit. Ihi imdanen yecban wigi, ma yella d tidet ḥemmlen tamaziɣt, nuḥwaǧ-iten deg unnar, ad d-binen, ad nwali leqdic-nsen, mačči s wawal kan.\n\n| Aɣerbaz alemmas Meddur - Tafuɣalt |\n\nDacu i d asirem-im i yiman-im d tutlayt-im?\n\nAsirem-iw i yman-iw d akken ad rnuɣ deg ubrid-agi n tira, u ad iliɣ d imɣi n ṣṣaba ama i tmetti neɣ i tutlayt-iw. Ma yella d tamaziɣt, ssarameɣ ad tif tutlayin-nniḍen, ad taɣ amaḍal s umata, ad tfeǧǧeǧǧ u ad tennerni.\n\nMa yella kra n yizen ɣur-m, tzemreḍ ad t-tessiwḍeḍ?\n\nAd iniɣ ma yella lebɣi, ur yelli kra d awezɣi, ssarameɣ aṭas ara ad d-ikrcmen s annar-agi n tira acku win ur nessin tutlayt-is di tmurt-is am wakken d agujil, imi tutlayt d tayemmat. Ma yella yiwen yestehza di yemma-s ur yelli ay ara as-d-xedmen wat Rebbi.\n\nDacu d tamuɣli i tesεiḍ ɣef ublug tunt-inu?\n\nAd d-iniɣ tanemmirt i mass Ṣadeq Bendali i d-yerran lwelha-s ɣur-i, yexdem-iyi tadiwennit-agi. Ad as-iniɣ afud igerrzen imi tezgiḍ d anaḍeḥ i wakken tutlayt-nneɣ ad yali uswir-is. Ma yella d ablug tutlayt-inu, ssarameɣ-as teɣzi n tudert acku d aɣerbaz s timmad-is; d netta i d asaka gar yimura d yimeɣriyen. Tanemmirt.\n\nTadiwennit, iga-tt S.Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/11/tuffa-n-wungal-amezwaru-n-tmarut-elgiya.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 5869, "word_count": 979, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "11", "slug": "tuffa-n-wungal-amezwaru-n-tmarut-elgiya"}}} {"id": "487103b1929e65c7", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/12/adris-ufrin-arraz-a1u-ikziku-unbir-2021.html", "title": "Aḍris ufrin, arraz a1u (ikziku), unbir 2021", "original_title": "Aḍris ufrin, arraz a1u (ikziku), unbir 2021", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-12-30", "archive_month": "décembre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:41.477583", "language": "kab", "content": "**Bu tneɛḍab**\n\n**Yura-t umaru-amedyaz Malek Ḥud**\n\nBubekker d bu tneɛḍab. Seg wasmi i d-yekker iḥemmel taḍsa, iḥemmel ad d-yesseḍs wiyaḍ. Tigzi-ines, tɛedda talemmast, udem-is ur yettbeddil ma yemla-d i yimeddukal n tegnit kra n temseḍsut, nutni ad ttegririben ɣef tmurt seg teḍsa amzun d tteryel i ten-yeskikiḍen deg tleqqaɛin n yiḍarren-nsen ma d netta ad yettkemmil ad d-iḥekku am wakken kra ur yeḍri.\n\nBubekker, mačči d amesbaɣur n lǧib maca d win n tqulhatin, n uskeɛrer, n usmesxer, n tandiwin, n tedyanin yessewhamen ama wid iɣef ḍrant ama d inigan. Tidyanin-a, zemrent ad ilint s wawal, am wakken zemrent diɣen ad ilint s tigawin bḥal taluft yexdem i umeddakel-is Salaḥ i yebbɣen afus-is anda akken ur yebni ara akk fell-as.\n\nDeg tsemhuyt n tefsut deg tmurt n Leqbayel, agama yettuɣal-d s wudem amaynut, kullec yettlal-d, ddunit merra tettberqic. Ideflawen n yidurar fessin, tiregwa n waman teddunt, iɣewdan swan almi ṛwan, daɣ netta amzun dlen s lizarat izegzawen.\n\nIgdaḍ yal yiwen s tiɣmi-ines ɣef yisekla cennun, yal wa s taɣect i as-yefka Rebbi. Iferṭeṭṭa, tizizwa d kra ubeɛɛuc s wafriwen, ttafgen seg ujeǧǧig ɣer wayeḍ, ttsummun-d aman iẓidanen, ma d wid yetteḥruruden kan deg lqaɛa am tweḍfin zzuɣuren neɣ ttseggiren iɛeqqayen n yirden neɣ n temẓin ɣer yixemjan anda ttidiren ad ten-sxeznen i tallit n usemmiḍ.\n\nS umbiwel akka d wakka n tɣennawt i d-yefka Rebbi, amaḍal deg tefsut yettban-d yettidir. Bubekker ass-nni yezwar s lmal-is. Segmi yebda abrid, netta yettxemmim amek ara as-tt-yexdem i Salaḥ i iwala yeḍfer-it-id mebɛid, ula d netta ɣer tkessawt akka i iteddu. Yerna kan kra, yeldi arquqen-is, yerfed tamiwin-is iberreḥ:” Ufiɣ-tt-id !”\n\nIruja alaḥal ad t-id-yaweḍ Salaḥ, yekker yessawel-as s ṭṭelq n ugerjum-is : “Azzel-d a Salaḥ ad iyi-d-tefkeḍ afus ! Netta s yifassen-is i sin yeṭṭef ibiri-s seg yiran-is, itekkay fell-asen ɣer lqaɛa.\n\n-Aweḍ-d a Salaḥ, kebleɣ ddaw yibiri-iw yiwen ufrux urǧin walaɣ yiwen am netta deg wakken yerqem, yal tiɣmi i d-yefka Rebbi ad tt-tafeḍ deg wafriwen-is.\n\nSalaḥ yiwen akken n ugerful n uqcic, mebla ma ixemmem izeɛbeḍ-d ɣur-s, yewweḍ kan yerra iman-is ɣef tgecrar.\n\n-D acu ara xedmeɣ tura ? I yenna i Bubekker.\n\n-Ger-d afus-ik s lemḥadra ddaw n yibiri-w, tkemseḍ-t ɣef ufrux yellan daxel, maca ḥader ad ak-yerwel.\n\nSalaḥ icemmer lkemm i yiɣil-is, yebda yesɛedday s leɛqel afus-is ddaw yibiri-nni.\n\nAfrux-agi inek yettdeggir-d azɣal yerna amzun yelɣuɣi akk a Bubekker”.\n\nBubekker bu texba, ur yeṭṭif ara taḍsa-s, yerfed-d ibiri-nni iwala afus n umeddakel-is yebbeɣ deg leɣber n tfunast mazal ttfurun. Imir-nni kan i d-ɛeddant kra n tsita teddunt s imerjan ad ksent, akken teqqar teqnuẓt-nni :” D acu-tt ? D acu-tt ? Teddunt fessrent ticeṭṭiḍin”.\n\nSalaḥ yeḍlan tabacemmaqt n leɣber n tsita i ufus-is ayeffus amzun d tislit yewwten lḥenni, yessenhaz kan deg uqerruy-is yeqqar :” Yiwen ur ak-yezmir a Jeḥḥa !”\n\nTaɣennawt : création\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/12/adris-ufrin-arraz-a1u-ikziku-unbir-2021.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2975, "word_count": 466, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "12", "slug": "adris-ufrin-arraz-a1u-ikziku-unbir-2021"}}} {"id": "d4c254433c4f65c4", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/12/adris-ufrin-arraz-a1u-unbir-2021.html", "title": "Aḍris ufrin, arraz a1u (ikziku), unbir 2021", "original_title": "Aḍris ufrin, arraz a1u (ikziku), unbir 2021", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-12-30", "archive_month": "décembre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:42.752436", "language": "kab", "content": "**Tameṭṭut**\n\n**Tura-t tmarut Mina Aggaz-Yeḥyawi**\n\nAkken nella: nekk d nekkenti; d kemm akked kunemti, mebla ma nettu nettat d nutenti!! Udem amezwaru, yemlal d wudem wis sin, ddukklen d wudem wis kraḍ. Unti, yecrek asuf d usget ur ten-yenkir deg yimesli. Yessemlal tin yettmeslayen d tin iwumi nettmeslay, ur yerri deg rrif tin ur neḥdir deg yimesli…\n\nIh, d acu-yi?! D acu-anteɣ?!... Nekk, d amdan, fruriɣ-d ɣer ddunit d tameṭṭut; deg usget, d tilawin…Tiltin-iw, ur tt-frineɣ deg tudert!! Ur xtareɣ d acu ara iliɣ deg ddunit meqbel ad d-laleɣ ɣur-s!! Limmer ad iyi-sextaren deg yiɣersiwen iteddun, tili ad iliɣ d tizerzert, d taɣzalt yettazzalen s tlelli.\n\nLimmer ad iyi-sextaren deg leḍyur yettɛellin deg tegnewt ɛlayen, ad ferneɣ d tasekkurt yesmirjiḥen ṣṣut-is yuweḍ agemmaḍ akkin. Limmer ad iyi-sextaren deg yibeɛɛac yettafgen, tili ad iliɣ d aferṭeṭṭu ireqmen; yal tiɣmi teɣma deg-s, tefka-as ccbaḥa deg tmuɣli. Maca ttwaxelqeɣ-d seg yimdanen, fernen-iyi d tameṭṭut ara yeddren…\n\nD tameṭṭut, ara yilin: d tayemmat, d tawetmat, d tmeddakkelt, d tameṭṭut i urgaz, d tajidat mi ara timɣur… Ma lliɣ, ur iyi-tselleḍ ara!! Ma ulac-iyi, ur d-ttiliɣ ara !! Akken yebɣu lliɣ, ad iliɣ kan d tameṭṭut!! D tagrumma n wafrayen, n yiḥulfan. D ccbaḥa n tudert. D leqbaḥa n yimeṭṭawen. D ccwal n yiɣeblan.\n\nD abrid isawnen i tikli. D adrar ibedden i walluy. D urrif iheyyan i uɛebbi… Taḍsa-w, d imeṭṭi yedreg wudem-iw! Lferḥ-iw, d lqerḥ yeddurin tayri-w! Ussan-iw, d adawi n leǧruḥ xas yuges wul-iw! Tudert-iw, d asefru n tiɛuggent ur d-nsuli awal-iw!…\n\nIh, nekk, d tameṭṭut!!…\n\nTawacult-iw, tesɛa-yi-d ɣer tudert akken ad xedmeɣ fell-as. Akken ad as-cebbḥeɣ udem, ur tt-ttcemmiteɣ deg udrum irkelli. Akken ad refdeɣ isem-is, ad yecbu iṭij mi ara d-yeflali. Akken ad beddeɣ ɣef uxxam ur yetthuddu, ur iɣelli. Akken ad refdeɣ amuḍin-is yeṭṭsen deg tesga ur d-yuki…\n\nArgaz-iw, yuɣ-iyi akken ad as-beddeɣ d tacmuxt ur tettruẓ ara, telha kan i uɛebbi. Akken ad iliɣ am tfunast n yigujilen: ur tettnuz, ur trehhen; tekka-d leswaq d tirni!! Akken ad yewwet yis-i iɣeblan n tudert, ad ibedd ur ikennu i lemḥani. Akken ad icebbeḥ ussan-is, ad ǧuǧǧgen ad lhun, iṭij ad d-yecreq, ur yettɣummu s usigna n cctawi.\n\nAkken ad yesɛeddi akud-is deg tudert, ad yezhu yis-i. Ma rfiɣ yiwen wass neɣ ɛyiɣ seg ucali, ad yenkeṛ kulci, ad yetti fell-i am tata yettbeddilen tiɣmi; am wakken yettwabeddel-d mačči d win ukkud ddreɣ iḍelli…Arraw-iw, tteklen fell-i akken ad asen-iliɣ d tamḥaddit n wuguren-nsen deg tmetti. Akken ad asen-iliɣ d tamejjayt yettdawin kulci. D tamɛiwent deg tudert-nsen, xas tazmert teǧǧa-iyi….\n\nI nekk: d anwi ara ibedden yid-i akken ur ɣelliɣ s tderrit n tudert deg ubrid mi ara d-tezgi?! D anwi ara afeɣ mi ara yejreḥ wul, ifelleq seg leɛtab n lemḥani?! D anwi iɣef ara sendeɣ mi ara teknu tfekka seg uɛebbi?! D anwi ara isefḍen imeṭṭi iɣellin ɣef tsumta deg ttnaṣfa n llyali?!\n\nD anwi ara iyi-dawin ccfawat ineǧren d ccwami seg waṭṭan n ccḥani?! D anwi ara yejjin ul ifellqen ur yeɛlim yis-s ala Rebbi?! D anwi ara iyi-yeddun deg lebɣi mi ara yerreẓ d tirni?! I targit-iw, d anwa abrid ara tawi ma yella deg wanu n tudert i tezder, teɣli?!...\n\nTameṭṭut, talalit-is, d ccwal: ula d taɣratin ur d-llint fell-as; tɣunza-tt tmetti, terra-tt d tisigert ur as-nehwi. Zzwaǧ-is, d aɣilif imi ur teẓriḍ d acu yedreg yimal-is neɣ azekka anda ara d-teggri, s anda ara tt-yawi. Ddunit-is, d asebbel: seg tlalit ɣer tmettant, nettat d anaḍeḥ akken ad tbedd, ad tili.\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2021/12/adris-ufrin-arraz-a1u-unbir-2021.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 3530, "word_count": 576, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "12", "slug": "adris-ufrin-arraz-a1u-unbir-2021"}}} {"id": "c0da6c0cb1400344", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2021/12/asefru-s-tesrit-d-tulmisin-is.html", "title": "Asefru s tesrit d tulmisin-is", "original_title": "Asefru s tesrit d tulmisin-is", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2021-12-03", "archive_month": "décembre 2021", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:44.001619", "language": "kab", "content": "# D acu i d tasrit?\n\n**Tasrit, d asenfali amagnu, imserreḥ, unnim. D win i nessemras yal ass mi ara nettmeslay neɣ nettaru. Di tmeslayt n yal ass, ur nessemras la ifyar, la tameɣrut.**\n\nAmgired ger tesrit d yifyar:\n\nTasrit, tettwaruy s tarrayt tagamant (tamagnut), ma d ifyar, ḍḍafaren kra n yilugan i yerzan askat-nsen (mesure) akked uwlelleɣ-nsen (cadence). Tasrit, ur tesri ara i tmeɣrut, wamag timeɣra azal-nsen d agejdan deg yifyar. Di tesrit, d amḍan n tunṭiqin n yifyar n yal tafyirt i ilan azal d txutert.\n\n### Asefru s tesrit\n\nAmek armi ad as-nsemmi asefru i uḍris ur nuri d ifyar? Asefru n tesrit, d aḍris yettuneḥsaben d asefru, acu kan, yura d tasrit. Tamedyezt n tesrit, mačči d tamaynut i d-tennulfa maca d tin yellan si zik n zik.\n\n### Tulmisin n usefru s tesrit:\n\nAsefru s tesrit, yettwaruy am yal aḍris imserreḥ nniḍen. Yettili yebḍa d tiseddarin iwumi zewwirent tannufin (alinéas). yettačar akk ijerriḍen iɣef yura mačči am yifyar. Ulac deg-s tameɣrut maca mi ara ten-neqqar tettas-d seg-s kra n tẓawant s wallas n yimesla (allitérations et assonnances). Am usefru n yifyar, asefru s tesrit, yettmuddu-d kra n tugniwin n usugen, targit, tudert n yal ass…\n\nAmezruy n tesrit:\n\nDi tsut tis XVIII, asefru n tesrit, tuɣ ulac-it yakan maca llan wid yebdan ttḥulfun dakken ula d d tasrit tezmer ad tekcem di tmedyezt. S wakka ad naf kra n wungalen n Rousseau akked Chateaubriand, deg-sen kra n yiḥricen (n tseddarin) d tamedyazt, semman-asen “tasrit n tmedyezt”. Akka ihi ara negzu belli aḍris n tmedyezt mačči kan d tawsit-is d talɣa-s i t-yemmalen.\n\nIsefra imezwura n tesrit, ttwarun di tasut tis XIX. Di tallit-nni, i tebda tira war ilugan n tmedyezt. Imir-n i d-kkren kra n yimdyazen i yettarun tamedyezt war ifyar. Uɣalen yimedyazen-a, ḍefren abrid amaynut n tira n tmedyezt, ur sseqdacen ara deg-s ifyar. Ger wid yimedyazen-a i yettwassnen uran tasrit, ad d-nebder:\n\nAloysius Bertrand:\n\nAmedyaz Aloysius Bertrand, d amezwaru i yuran tasrit. Deg wungal-is Gaspard de la Nuit (1842), yessenked isefra s talɣa tilellit, ttwarun s tesrit mačči s yifyar.\n\nCharles Baudelaire:\n\nCharles Baudelaire yehreg-d si Aloysius Bertrand, icax yis-s, yeḍfer-it. Ula d netta yuɣal yura isefra n tesrit di Le Spleen de Paris (1869).\n\nFrancis Ponge:\n\nDi tsut tis XX, Francis Ponge, yeḍfer yiwen ubrid di Le parti pris des choses (1942).\n\nTabadut tamaynut n tmedyezt:\n\nAsemres-a n tmedyezt n tesrit, yesseḍfar-d s kra n yinalkamen (conséquences).\n\nXas akken asefru, yeqqim yisem-is d asefru, war ifyar, mačči yis-sen kan i yettwasbaduy.\n\nIhi asefru ur yettwasbaduy ara s tmelliwt n yifyar d tmeɣrut maca s tulmisin tilqayanin ara nẓer deg wadda.\n\nTulmisin n usefru s tesrit:\n\nAsefru s tesrit, yettwaruy am yal aḍris imserreḥ nniḍen. Yettili yebḍa d tiseddarin iwumi zewwirent tannufin (alinéas). yettačar akk ijerriḍen iɣef yura mačči am yifyar.\n\nUlac deg-s tameɣrut maca mi ara ten-neqqar tettas-d seg-s kra n tẓawant s wallas n yimesla (allitérations et assonnances). Am usefru n yifyar, asefru s tesrit, yettmuddu-d kra n tugniwin n usugen, targit, tudert n yal ass… S wakka, yettban-d d aẓawnan, am wakken tezdi deg-s tfelwit d tezlit deg yiwen wakud.\n\nYettili d agelman, yesrus tamuɣli ɣef umaḍal. Igellem-d tilawt akken i tt-yettwali umedyaz.\n\nAsefru s tesrit, ur yettili ara am kra n uḍris n tesrit nniḍen (menwala).\n\nTalɣa-s: Asefru s tesrit, d tagrumma tummidt tilellit i iqadden iman-is am tfelwit, am tɣawsa neɣ kra n usɣun di tebwaḍt-is. Timeṣkiwt-is, d tin yettwaxedmen akken iwata.\n\n\nTamsirt n Sadeq Bendali\n\netudier.com\n\nInterlettre.com\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 3548, "word_count": 580, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2021", "month": "12", "slug": "asefru-s-tesrit-d-tulmisin-is"}}} {"id": "725bef061694634a", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/01/uguren-n-tira-n-yimataren-udmawanen.html", "title": "Uguren n tira n yimataren udmawanen", "original_title": "Uguren n tira n yimataren udmawanen", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-01-23", "archive_month": "janvier 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:44.542690", "language": "kab", "content": "\n**Mi ara msamint tergalin yettemcabin**\n\nDi tira n talɣiwin\ntimyaganin yeftin, mi nerri ara tamawt ɣer\nwayen i d-teqqar 1, Amatar tesnalɣa\nn umyag, nezmer ad naru s tuccḍa\n« tucmitt ». Aṭas\nn wid iwumi tḍerru akka, dɣa\nɣellin-d\ndeg wugur ur nlaq ad yili ladɣa i uselmad\nneɣ\ni umaru.\n\nMa yessen win yettarun cwiṭ n tjerrrumt d talɣiwin n wawalen, yessefk-as ad yili yeẓra dakken amyag yeftin deg-s sin yiḥricen : amatar udmawan akked ufeggag. Taɣawsa-a, yessefk ad tili tekles (tjerred) deg uqerru, ur tettwattuy ara. S wakka, mi ara naru kra n talɣa tumyigt, ilaq ad nissin amek ara tt-nefsi deg uxemmem-nneɣ, ɣef sin yiḥricen : amatar udmawan ukkud yefti umyag d tmeẓri uɣur yefti i yemmal ufeggag. Deg temsirt-a, ad d-ssegzuɣ, ad d-fkeɣ tifrat i taluft n umatar udmawan n tazwara mi ara yili isuma-t usekkil i t-yecban n ufeggag. Ha-ten-a sin wananen ideg tzemrem ad d-temlilem ugur :\n\n1.\n**Amatar udmawan n tazwara « ****n**** », tsuma-t tergalt tamezwarut n ufeggag i t-icuban « n » :**\n\na.\n__Ma yebda\nufeggag s yiwet tergalt :__\n\nNnuda = n+ nuda, (ad) nnadi = n+nadi.\n\nb.\n__Ma yebda\nufeggag s snat tergalin yemgaraden ne____ɣ____\nn tussda :__\n\nNenher = ne + ndeh, nensa = ne + nsa, (ad) nendef = ne + ndef.\n\nNenna = ne + nna, nennuɣ = ne + nnuɣ, (ad) nennaɣ = ne + nnaɣ.\n\n__Tamawt :__\n\nMi ara tili tergalt tamezwarut n ufeggag d tussidt, ur as-tɣelli ara tussda « nn »; Acu i yettbeddilen cwiṭ ? d tiɣri tilemt i ikeccmen ger ufeggag d umatar udmawan. Nessen belli, di tutlayt-nneɣ ur ttemyeḍfarent ara 3 tergalin. Ha-ten-a yimyagen nniḍen : nennerna, (ad) nennerni, nenneḍ, (ad) nenneḍ, nennufsel, nennum, nennemḍar…\n\n2.\n**Amatar udmawan n tazwara «****t****», tsuma-t tergalt tamezwarut n ufeggag i t-icuban « ****t****» :**\n\nDa, ma yella wugur, yettas-d ladɣa seg umatar n wussid s wayes zewwiren yimyagen yeftin ɣer wurmi ussid. Send ad nezri ɣer umatar udmawan n tazwara « t », yessefk ad nẓer d akken amatar n wussid yettili d « tt », « tte » neɣ d « t ».\n\nIhi, Amatar n wussid yettili d:\n\no *tt*: zdat teɣri neɣ yiwet tergalt. Md: __a__*we**ḍ**/ ttawe*\n\n*ḍ*\n\n*, c*.\n\n__e__nnef/__tt__c__e__nnifo *tte*: zdat snat tergalin. Md: __zm__*umeg/ ttezmumug,\nqlile*\n\n*ḥ*\n\n*/*\n\n__tteql__ili*ḥ*\n\n*.*\n\no *te:** zdat tergalt tussidt, md: *__dd__*u /te*\n\n\n__dd__*u,*\n\n__mm__e*ɣ*\n\n*/*\n\n__temm__e*ɣ*\n\n*,*\n\n__bb__i/__tebb__i.Tura mi nwala 3 talɣiwin n umatar n wussid « tt, tte, te », nessen-itent, ur d-yeqqim kra n wugur. Amek i nettaru amatar udmawan n tazwara ?! Amatar udmawan « t » n tazwara, yettili kan d « te » zdat ama n « tt » neɣ n « tte ». ha-ten-a kra yimedyaten :\n\no Tettazzal, tettazzaleḍ, tettazzalem, tettazzalemt, tettuɣal, tettuɣaleḍ, tettuɣalem, tettuɣalemt, tettaf, tettafeḍ, tettafem , tettafemt, tettili, tettiliḍ, tettilim, tettilimt.\n\no Tetteddu, tettedduḍ, tetteddum, tetteddumt, tettessed, tettessdeḍ, tettessdem, tettessdemt.\n\n__Tamawt :__\n\nUla zdat yimyagen ilan tussda « tt » deg uẓar, d « te » i yettilin d amatar udmawan n tazwara , md :\n\no ttel/tettleḍ, tettel, tettlem, tettlemt\n\no ttu/tettuḍ, tettu, tettum, tettumt\n\no ttkel/tettekleḍ, tettkel, tetteklem, tetteklemt.\n\n__Tasureft :__\n\nDeg yizri d wurmir, amatar udmawan n umyag ajenṭaḍ « tub », yettili d « t » war ilem « e » : ttubeḍ, ttub, ttubem, ttubemt. (ad) ttubeḍ, (ad) ttub, (ad) ttubem, (ad) ttubemt.\n\nMa deg wurmir ussid, mi ara d-yekcem umatar n wussid di tazwara n ufeggag-is, amatar udmawan yettuɣal d « te » am di talɣiwin nniḍen : tettubuḍ, tettubu, tettubum, tettubumt.\n\n__Asmekti :__\n\nI wakken ad ssifesseɣ asegzi di temsirt-a, yal tikkelt, smerseɣ amatar udmawan n tazwara. Ur ilaq ara ad nettu belli, llan yimataren udmawanen ilan kan yiwen uḥric, di tazwara neɣ di taggara, maca llan wid yesɛan sin yiḥricen (di tazwara d taggara):\n\n- Di tazwara kan (netta, nettat, nekkni) :\n\n*Ye**ttnadi, tettnadi, nettnadi*\n\n- Di taggara kan (nekk, nitni, nitenti) :\n\n*Ttnadi**ɣ**, ttnadin, ttnadint.*\n\n- Di tazwara akked taggara (kečč, kemm, kunwi, kunemti) :\n\n*Te**ttnadi**ḍ**, tettnadim, tettnadimt.*\n\nTamsirt, yessewjed-itt-id Sadaq BENDALI\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 4033, "word_count": 673, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "01", "slug": "uguren-n-tira-n-yimataren-udmawanen"}}} {"id": "9dc95917e29998d5", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/03/tadiwennit-d-yidir-bellali.html", "title": "Tadiwennit d Yidir Bellali", "original_title": "Tadiwennit d Yidir Bellali", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-03-26", "archive_month": "mars 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:45.078404", "language": "kab", "content": "__Ameskar, amedyaz, acennay__\n\nYidir Bellali ilul di taddart n Tala n Tulmut taɣiwant n Tizi-Raced deg useggas n 1956 , yeɣra deg yiɣerbazen yemxallfen armi i d-yewwi lbak; ikemmel di tesdawit n Lezzayer tamaneɣt anda i d-yewwi turagt (la licence) di tussna n tmetti deg useggas n 1981.\n\nMelmi d wamek i tkecmed annar n tira akked ccna?\n\nAsmi xecmeɣ annar n tɣuri, lliɣ di tudert-iw 14 n yiseggasen, bdiɣ tturareɣ ddebuka di yiwet n tarbaεt akked kra n yimeddukal di taddart-iw. Syina lemdeɣ ṭṭubuεa n uẓawan akked lemwazen n dderbuka ɣef yiwen n uselmad Hebbache khelil si tmurt n Surya i d-yusan ad yesselmed deg uɣerbaz amenzu n taddart-nneɣ. D netta i iyi-yennan belli zemreɣ ad cnuɣ imi yeεǧeb-it mliḥ ṣṣut-iw. Dɣa yerna yesselmed-iyi amek ara urareɣ ɣef wallal n lεud. Akka i d-ufiɣ iman-iw cennuɣ di tmeɣriwin n taddart-iw di tazwara, syinna akkin cennuɣ ula di tudrin nniḍen. Asmi bɣiɣ ad cnuɣ tuɣac-iw, bdiɣ ttaruɣ imeslayen ssalayeɣ fell-asen aẓawan, cennuɣ-ten ger yimeddukal-iw. Aṭas seg-sen i iyi-d-yennan ayɣer ur-ten-tesseklaseɣ ara. Dɣa uɣeɣ awal-nsen, s wakka i d-ufiɣ iman-iw skelseɣ tasfift-inu tamenzut.\n\nAcḥal n yedlisen akked iḍebsiyen I d-tessuffɣeḍ, bder-aɣ-ten-id ?00\n\nTasfift tamenzut s uzwel “ yewweḍ-d wass “, teffeɣ-d di taggara n yiseggsen 80, deg-s 6 n tezlatin, tis snat s uzwel “asefru”,\n\nteffeɣ-d deg yiseggasen n 90 deg-s 8 n tezlatin, tis 3 teffeɣ-d di 2015 s uzwel “sidi valentin” deg-s 6 tezlatin, ma d taneggrut teffeɣ-d di 2019 deg-s 18 yisefra s uẓawan neɣ ayen iwumi qqaren “le slam”.\n\nAdlis-iw amenzu, s uzwel “Ajgagal” , d ammud n yisefra. Yeffeɣ-d deg useggas 2016 akked tsuqqilt i as-xedmeɣ ar tefransist s uzwel “Perle d’ineda”. Deg useggas 2017 suffɣeɣ-d “Aderwic”, “Aderɣal”, “Amenzu”, “Lazare akked tmeεcuqt-is” akked “imnejli” d tisuqilin n yedlisen i yura umaru n tmurt n Lubnan Ǧibran Xalil Ǧibran. Di 2019, yeffeɣ-d udlis-iw n tmedyazt “Acqerri” akked tsuqqilt i xedmeɣ i sin yedlisen n yiwet tmarut si tmurt n Equateur Rocio Duran Barba “Awal n sseẓra” akked “D acu i d uɣris ?”.\n\nD acu tesmemyafeḍ, d adlis neɣ d aḍebsi n tmedyezt?\n\nYal yiwen deg-sen yesεa amkan-is di tmetti ; adlis yelha i wid yeqqaren s umata ladɣa wid yellan d inelmaden neɣ d iselmaden. Ma d aḍebs, yelha i wid iwumi ur tettunefk ara tegnit iwakken ad ɣren tamaziɣt, i wid ur nettwali ara neɣ i wid yesmaεdazen, smenyafayen ad as-slen ala dɣa ticki ara ilin nehhren.\n\nD acu n yisental iɣef tessefraḍ ?\n\nAyen iɣef ssefruyeɣ d ayen iwumi ttḥulfuɣ s umata neɣ d ayen i ttidireɣ di tmetti akked d wayen akk i as-d-yezzin, ama d idles, d tayri, neɣ d iɣeblan akked tedyanin i d-iḍerrun ama ɣer-neɣ ama deg umaḍal s umata.\n\nAmek tettwaliḍ adeg n umedyaz d umaru di tmetti-nneɣ?\n\nAnnar n tɣuri s umata mačči d win isehlen; yeččur d uguren maca ma nemmuqel ɣer deffir ad naf aṭas n yisurifen i d-nelḥa u aṭas n wuguren i nekkes. Tura nezmer ad naru mebla akukru s tutlayt-nneɣ ama d tamedyezt, ama d ungalen ama d amezgun… imi tutlayt-nneɣ tuɣal d taɣelnawt d tunṣibt. Win yumnen s wayen ixeddem, ulac ugur ara t-id-iqerεen.\n\nD acu-ten wuguren i d-yettmagar umedyaz neɣ anaẓur di tmurt-is ?\n\nUguren ugten, d wid i d-icudden ɣer kra n ttawilat d wallalen i ixussen s waṭas yerna mi ara nmuqel ɣer tilawt, ad naf belli mačči d wid iwumi ur tezmir ara tmurt acku tikwal d iccer n lkaɣeḍ neɣ d ttesriḥ ma yugi neɣ yegumma ad t-id-yefk kra n yimḍebber! ad yebṭel leqdic n wacḥal wussan neɣ n wagguren n uheyyi. Tikwal, ayagi yessefcal inaẓuren dɣa imḍebbren-nni ttafen iman-nsen imi d aya i d iswi-nsen. Uguren nniḍen d lixsas n tzeɣwa d yidgen anda ara uraren inaẓuren neɣ ara d-mlen ayen xedmen. Ugur n wid yettarun, d win n usiẓreg akked uzuzzer n yedlisen-nsen; ssuq n udlis mazal ur d-yelli ara.\n\nAnwa i ak -irennun afud di tira-inek ?\n\nDi tazwara, d twacult-iw i ttafeɣ ɣer yidis-iw di leqdic-iw adelsan acku mi ara sḥissfeɣ, imi ara fecleɣ neɣ mi ara iniɣ d wagi i d leqdic-iw aneggaru, d nettat i yi-d-yettarran ɣer ubrid. D nettat i iyi-d-yettaken tabɣest-nni yi-ixussen neɣ tinna i iyi-iruḥen. Llan daɣen yimeddukal-iw, imeɣriyen-iw, wid iḥemmlen ccna-inu i d-ttemliliɣ ama di tfaskiwin ama di tmeɣriwin i deg ttekkiɣ steqsayen-iyi-d ɣef umaynut-iw ; ma yella? Melmi ara-d-yeffeɣ ? Ayagi, yettεawan-iyi iwakken ad kemmleɣ ayen ttheyyiɣ.\n\nAnwa amedyaz neɣ acennay uɣur i d-tettagmeḍ tamusni?\n\nUgmeɣ-d u mazal ad d agmen si tmusni n yinaẓuren, d yemyura, d yimedyazen n tmurt-iw akked wid n umaḍal merra. Mačči d yiwen ad t-id-addreɣ, llan seg yeqburen, llan seg tsuta n yimir-a.\n\nKečč d win iḥemmlen taɣuri, d acu n ṣṣenf n yedlisen i teqqareḍ ?\n\nDi tazwara, lliɣ ur ttextireɣ ara, adlis i d-yeɣlin gar yifassen-iw! ad t-ɣreɣ, awi-d kan d acu n tikti ara-d-awiɣ iwakken ad smeɣreɣ tamuɣli-w ara yi-yessiwḍen a ɣer tussna. Asmi wwḍeɣ ɣer tesdawit, mlaleɣ akked wid yesεan tiktiwin nniḍen, tamusni nniḍen, dinna i gziɣ d acu i d tussna, d acu i d tamusni. Dɣa d annect-a i yi-yewwin ad ttextiriɣ idlisen i d-yettawin ɣef tussna akked tmussni deg yeḥricen yemxallafen n tmetti am umezruy n yegduden akked yedles-nsen Am umezruy n tɣermiwin n umaḍal, am umezruy n ddiyanat, am tfelsafit s yiɣerbazen-is yemxallafen, tasekla, tamedyezt, amezgun, aẓawan…atg. D idlisen-agi akk i iyi-d-yefkan tamussni s wayes ttmeyyizeɣ ayen ttaruɣ.\n\nTira s tmaziɣt ass-a, d acu i d tamuɣli-k deg-s ?\n\nXas ulamma drus n yiseggasen-aya segmi nebda nettaru s tamaziɣt s wudem unṣib, aṭas n yedlisen i d-yeffɣen yis-s deg yeḥricen yemxallafen n tmussni ala dɣa s teqbaylit. Ula s tcawit, s temẓabt, s tcenwit ..atg bdan kra n yimura d tmura ttarun, ssuffuɣen-d idlisen s tutlayin-nsen ama d tamdyezt ama d imawalen. Xas akken uguren mačči d yiwen, imura ẓran belli iwakken ad tidir tmaziɣt tewwi-d i yal win i tt-ihemmlen, iwumi tekcem deg yidammen, i yumnen s yis-s, i iḥussen s yiman-is d amaziɣ ad tt-yaru, ad tt-yelmed, ad tt-yesselmed i tarwa-s. S wakka kan ara tidir tmaziɣt s yedles-is, s tɣerma-s akked umezruy-is.\n\nMi ara nmuqel ilmeẓyen n zik d wid n tura mgarden deg umennuɣ ɣef tutlayt, ayɣer?\n\nAmennuɣ ɣef tmaziɣt s umata ur ifukk ara. Xas akken aṭas n yiswiyen uɣur yessaweḍ am uselmed n tutlayt, am tuɣalin-is d taɣelnawt d tunṣibt. Amennuɣ n wass-a d win ara yeskecmen tamaziɣt ar merra iḥricen n tussna akked tmussni deg yiɣerbazen, akked tesdawiyin, ilaq ad tettwaseqdec am nettat am tutlayin nniḍen di yal tisuda n uwanek azzayri.\n\nMudd-aɣ-d awal i wid iqeddcen ɣef yedles s umata d ublug tutlayt-inu.\n\nMa nebɣa ad tidir tutlayt-nneɣ, ad teddu ɣer sdat, tewwi-d ɣef yal yiwen deg uḥric-is, deg wanda yella, ad yexdem tazmert-is ama s tira, ama s tmenna ama s ttawilat nniḍen am internet… atg i wakken\n\ntamaziɣt ad teṭṭef, ad taɣ amkan-is gar tutlayin n tmura n umaḍal, ad d-tawi amur-is i unegmu n talsa. Ablug-agi d yiwen seg wallalen-agi.\n\nD acu neḥwaǧ nekkni s yimaziɣen i wakken ad teddu tutlayt akken iwata ?\n\nAm akken It-id-nniɣ tewwi-d ad tt-nelmed, ad tt-nesselmed, ad tt-naru, ad tt-nesseqdac yal ass di yal aḥric n tmetti.\n\nAwal-ik n taggara d usirem-inek ?\n\nAd am-iniɣ tanemmirt imi iyi-tefkiḍ tagnit I wakken ad d-mmleɣ i yimeɣriyen n ublug tutlayt-inu ayen uriɣ d wayen cniɣ daɣen iwakken ad d-fkeɣ tamuɣli-w ɣef tutlayt n tmaziɣt. Sarameɣ teɣzi n tudert i leqdic-agi, d win irennun afud i yedles amaziɣ akked wid iqeddcen fell-as. Leqdic i ttheyyiɣ akka tura, d asekles n yiwen uḍebsi n ccna deg ara ilint 7 neɣ 8 tezlatin akked tira n yiwen wungal. Sarameɣ tamaziɣt ad teǧǧuǧeg, ad tennerni.\n\nTadiwennit, tga-tt F.Cebbiri\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/03/tadiwennit-d-yidir-bellali.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 7527, "word_count": 1278, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "03", "slug": "tadiwennit-d-yidir-bellali"}}} {"id": "f30317e66e40ebb1", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/03/tadiwennit-akked-umaru-akli-muhubi.html", "title": "Tadiwennit akked umaru Akli Muhubi", "original_title": "Tadiwennit akked umaru Akli Muhubi", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-03-23", "archive_month": "mars 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:46.365281", "language": "kab", "content": "Anwa i d Akli Muhubi ?\n\nDi tazwara ad ak-iniɣ tanemmirt s tussda mi terziḍ ɣur-i s yisteqsiyen-a. Nekk, d yiwen n yilemẓi i d-fkan yidurar n tmurt n Yiqbayliyen, luleɣ deg useggas n 1992, di taddart n Yiɣil Wis i d-yefkan amusnaw Ɛellawa Rabḥi. Ttaruɣ tamedyezt, kkiɣ di kra n tfaskiwin i d-yettilin sya ɣer da. Ssufɣeɣ-d sin yidlisen s Teqbaylit, kkiɣ s tira n yimagraden di kra n yiɣmisen, d yiblugen, akken daɣ i kkiɣ deg umussu asduklan.\n\nMelmi tkecmeḍ annar n tira? Acu i k-ijebden ɣur-s?\n\nKecmeɣ annar-a mi lliɣ d amecṭuḥ, ɣas ini mi lliɣ ɣɣareɣ deg uɣerbaz amenzu i bdiɣ tira. D tizlatin n yinaẓuren i icban Lwennas Meɛtub, d Ḥamiduc i yi-yiwwin ɣer tira. Syin, mi kecmeɣ aɣerbaz alemmas bdiɣ ttaruɣ iceqfan-iw imezwura n tmedyezt, ssefraweɣ bujadi kan, akken daɣ i d-leqḍeɣ inzan, timseɛraq d tmucuha seg yimawen n temɣarin. Di tesnawit, yennerna ciṭ uswir, di tallit-nni rniɣ ttaruɣ tullisin, akken almi d yebrir 2017 ssaẓergeɣ-d ammud-iw amezwaru n tmucuha.\n\nAhat yella kra i k-yesbeɣsen deg umecwar-a i d-tewwiḍ!\n\nUr ak-sunufeɣ ara tameslayt, di tazwara n umecwaṛ-iw ur d-ufiɣ ara ula d yiwen ɣer yidis-iw, i mi wid ssneɣ akkit qqaṛen-iyi-d ttixeṛ-ik i ubrid-a n Teqbaylit, ur yessuffuɣ ara, ulac deg-s aɣrum, ... Syin mi walan yeffeɣ-d udlis, tenqer-d tafat bdan ad iyi-d-qqaṛen kemmel deg ubrid-agi. Tabɣest i kesbeɣ tekka-d seg ccna n Teqbaylit.\n\nTettwassneḍ d ameɣnas n Tmaziɣt d yidles, ttxil-k eg-aɣ-d agzul ameẓyan ɣef leqdic-ik.\n\nD acu ara ak-iniɣ, am nekk am medden, yal wa akken i yettwali timsal, ḥemmleɣ taẓuri d wayen icudden ɣer yidles-nneɣ, ɣef waya ufiɣ-d iman-iw tedduɣ gar tiddukliwin tidelsanin, ggareɣ afus-iw, ttakeɣ tallelt s tzemmar n yiɣallen-iw, d wallaɣ-iw. Zgiɣ deg yixxamen idelsanen, mi sliɣ s kra n tigawt ɣef yidles d tẓuri ttazzaleɣ, ...\n\nMa ɣef Teqbaylit (Tamaziɣt) ulamek ur tḥemmleɣ ara neɣ ur ttnaɣeɣ ara fell-as, i mi deg wakal-is tettwarkeḍ, ur tt-yettali ara wawal. Rfiɣ nezzeh i mi ur tt-id-ufiɣ ara deg uɣerbaz, ɣef waya uɣaleɣ ttḥarabeɣ fell-as, uɣaleɣ ɣunzaɣ wid tt-iɣunzan. Akken yeqqaṛ umedyaz deg wawal-is : \"Win ur tɣaḍ Teqbaylit, awer timlilit\".\n\nTirmit-ik tamezwarut, di tira d ammud n tmucuha i turiḍ deg useggas 2017. Mmeslay-aɣ-d cwiṭ fell-as, ttxil-k.\n\nTikti n usiẓreg n udlis, tella send aseggas n 2017, maca d ttawilat i yi-yeǧǧan ur d-suffɣeɣ ara. Di tazwara, lliɣ riɣ ad siẓergeɣ ammud n tmedyezt, syin mcawareɣ d yiwen n umeddakel, dɣa gezmeɣ-tt di ṛṛay zwareɣ-d deg wammud n tmucuha. Adlis-a, fkiɣ-as azwel \"Timuɛay seg tgemmi Taqbaylit\", yeffeɣ-d di 16 yebriri 2017 ɣer teẓrigin Asirem n Tubiret, ddant-d deg-s semmus n temɛayin, tazwert d useggem n yisebtar llan-d s lmendad n umnadi ameskar Naṣir Meǧdub, ma d unuɣ n tduli yella-d s ufus n tnaẓurt-tamedyazt Ɛissu Ɛica.\n\nTamɛayt-a teḍra-d zik asmi tessawal ddunit, deg tmurt n Yiqbayliyen yella yiwen n ugellid iɛiqqer i yeggullen deg yimezdaɣ n tgelda-s ma yella win d-yesɛan aqcic ad t-ineɣ. Ultma-s n ugellid-a, isem-is Taninna. Terwel seg lbaṭel n gma-s, tuɣ yiwen n yigellil isem-is Aksil zedɣen deg tegzirt lwaḥi, Aksil yettṣeyyid iselman, ma d Taninna txeddem tibḥirin, tikwal yettɛawan-itt urgaz-is.\n\nYiwen wass Taninna terfed s tadist, tuggad ad d-tesɛu aqcic, ad t-ineɣ gma-s. Ayen tuggad yeffeɣ, Taninna tesɛa-d aqcic. Amek ara as-texdem?\n\nArgaz-is, yenǧer-d dduḥ s usɣar, yerra daxel-is kra n yittafttaren ideg yura isem n uqcic d wanda yezdeɣ… akken ma yufa-t ḥedd ad as-ten-yefk asmi ara yimɣur bac ad yizmir ad yuɣal ɣer yimawlan-is. Terna tɛelleq-as yiwen n lḥerz, tsemma-as i mmi-s Yidir akken ad yidir. Deg yiḍ-nni n tlalit-is uwin-t ɣer yiwet n teẓgi isem-is Tiẓgi n Dɛussu; deg teẓgi-nni yella yiwen n wasif isem-is Asif Asemmaḍ sersen-t deg-s, uwin-t waman.\n\nSin yimuhal-ik imezwura, tbuddeḍ-ten i tgejda n tsekla-nneɣ Sliman Reḥmani, Ṭawes Ɛemruc akked Malek Wari deg udlis-ik amezwaru; Belεid At Ɛli, Racid Ɛellic akked umeskar-aneggal Ɛmer Mezdad deg wis 2. Tzemreḍ ad aɣ-d-teskefleḍ ufur n way-a?\n\nBuddeɣ adlis-iw amezwaru i yizumal-agi-nneɣ \"Sliman Reḥmani, Ṭawes Ɛemruc akked Malek Wari\" acku ddren yiwen n lḥif annect-ila-t, di tayeḍ uran, skeflen-d agla n lejdud-nneɣ, kksen-t-id seg yimi n tatut. Sḥassfeɣ nezzeh imi itran yecban wigi drus maḍi i yessnen azal-nsen, i yessnen tira d umecawaṛ-nsen.\n\nWis sin buddeɣ-t i wat tsuta i yuran s Teqbaylit ɣef Teqbaylit, Belεid At Ɛli, Racid Ɛellic akked umeskar-aneggal Ɛmer Mezdad, imi wa yeḍfer wa, yal yiwen yesnerna tira n Teqbaylit di tallit i deg yedder. Aṭas i d-yennan acimi i d-terniḍ Dda Ɛmer Mezdad gar-asen acku ur yemmut ara, ttarraɣ-asen : \"Ur ẓriɣ ara acimi i nuɣ tannumi nettadder-d wid i ɣ-yeǧǧan, ntettu wid gar-aneɣ yellan ɣas ma xedmen nnig tezmert-nsen. Yelha ma nsennemmer win iɛetben, yenḥafen, yeččan times d amuddir, iwakken kan ad iwali tutlayt-is tuẓa ɣer zdat. Talwit i kra i ɣ-yeǧǧan, teɣzi n tudert i wid mazal qeddcen s tezdeg n wul.\n\nD timucuha i turiḍ ar tura: d aḥemmel kan i tent-tḥemmleḍ neɣ yella yiswi aseklan deg way-a?\n\nḤemmleɣ akk ayen icudden ɣer-neɣ, ama d tamedyezt, tamezgunt, timseɛraq, ... Mi ferneɣ timucuha mačči akka kan, ferneɣ-tent acku ur llint ara s waṭas di tnedlisin, iselmaden-nneɣ ur d-ufin ara swayes ara sseɣren, inelmaden, daɣen yewɛeṛ-asen lḥal ad d-afen akka kra n tmacahut swayes ara d ssedhun iman-nsen... Iswi-inu agejdan d wa \"d asnerni n tsekla n warrac imecṭaḥ\".\n\nAkli, d win yekkin deg waṭas n tedyanin tiseklanin. Mmeslay-aɣ-d cwiṭ fell-asent.\n\nD tidet kkiɣ di ddeqs n temliliyin tiseklalin, deg-sent ttakeɣ-d tamuɣli-w, am nekk am wiyaḍ. Llant tid n tmedyezt, tid n tullisin, d wayen nniḍen. Ddeqs n temliliyin-a d tid igerrzen, ɣas ma tikwal yettili-d lexsaṣ, maca d tid i yeččarayen allaɣen s tmusniwin, akken daɣ i sselmadent ayen ur d-ilemmed umdan seg uɣerbaz, neɣ anda nniḍen. Ssarameɣ mazal ad d-ttilint temliliyin, acku seg wawal i d-yettas uskasi, seg uskasi i ttnernint tektiwin, d tiktiwin i ibennun imal.\n\nD acu i ak-d-rennunt deg umecwar-ik ?\n\nRennunt-iyi-d aṭas n temsal, snernayeɣ di tmusni-inu, akken daɣ i ttnernint tektiwin-inu, deg-sent nettissin imedyazen, imeskaren, imnadiyen, d yisdawanen, ... Ay-agi akk yezmer ad d-yeglu s kra n tigawt neɣ d leqdic ara yesnernin tutlayt d yidles-nneɣ.\n\nNga tamawt di \"Tedyant n Yidir\", unuɣen i ak-tga tnaẓurt Ɛica Ɛisu, rnan azal d thuski i udlis. Ttxil-k eg-as-d tanekda deg ublug-nneɣ \"tutlayt-inu\", d tajmilt i tlemẓit-a i yuklalen asebɣes.\n\nD tidet akka i d-qqaṛen ula d imeɣriyen. Ɛica ƐISSU d yelli-s n taddart Ɛeqqar yettafaṛen taɣiwant n Uweqqas (Bgayet). Tlul deg 15 di mayyu aseggas n 1985. Tesɛa agerdas n \"Technologie Alimentaire\". D tamsuneɣt i iqedcen d waṭas n yimeskaren, d yinaẓuren, rnu ɣer waya d tamedyazt i yekkin deg waṭas n tfaskiwin, d temliliyin i d-yettilin sya ɣer da.\n\nAnida i zemren ad afen yimeɣriyen idlisen-ik i tiɣin?\n\nIdlisen-iw akka tura ẓriɣ mazal ttnuzun di tnedlisin n yiɣerman n Bgayet d Tizi Wezzu, Aqbu, d Yiɛeẓẓugen. Ma yella win i t-inudan ur t-yufi ara ad aɣ-yessuref, imi tuget seg-sen zuzreɣ-ten ɣef warrac, ladɣa widak n uɣerbaz amenzu, d uɣerbaz alemmas.\n\nNessen-ik daɣen d amedyaz, i melmi ammud-ik n yisefra ?\n\nDdeqs aya mi bdiɣ ttaruɣ tamedyezt, kkiɣ di kra n tfaskiwin d temliliyin… Ttheyyiɣ ammud n tmedyezt aṭas aya, maca ur d-ufiɣ ara allalen iwulmen i usuffeɣ-ines, maca deg wakud-a deg i nella a-t-an rriɣ-t-id di lbal-iw, ssarameɣ ur yettɛeṭṭil ara ad yili di tnedlisin.\n\nMa nniɣ-ak Tamaziɣt, Taqbaylit, acu ara d-yezrin deg wallaɣ-ik?\n\nTamaziɣt d Mulud Mɛemmeri, d kra i yellan ɣer tama-s deg umecwaṛ-is n uselmed, d tira. Taqbaylit d arrac-nneɣ i iṛuḥen d iseflan fell-as, d wid i mazal qeddcen i ddemma-s, s tsuta n wassa.\n\nD acu ay d awal-ik n taggara i yimeɣriyen n \"tutlayt-inu\" d tmuɣli-k fell-as?\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 7691, "word_count": 1263, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "03", "slug": "tadiwennit-akked-umaru-akli-muhubi"}}} {"id": "415cfff7e044a3d9", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/03/tadiwennit-akked-dihya-bouarab.html", "title": "Tadiwennit akked Dihya Bouarab", "original_title": "Tadiwennit akked Dihya Bouarab", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-03-22", "archive_month": "mars 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:47.635060", "language": "kab", "content": "\n### Tanelmadt n master n Tmaziɣt, talɣuɣt taɣelnawt deg waddal n Taekwondo\n\n\n**Dihya Bouarab, d yiwet tlemẓit yesεan 28 yiseggassen di leεmer-is; d tanaddalt deg yiwen waddal n umennuɣ \"Taekwondo\". Xas ur t-tebdi ara zik, s lebɣi-s ameqqran, yal aseggas tettili seg 3 yimezwura deg uswir aɣelnaw. Dihya, mačči kan d talɣuɣt tanaddalt maca d tanelmadt deg uswir n master di taɣult tamaziɣt di tesdawit n Mulud At Mεemmer. D tin yeẓran ansi d-tekka, sani tetteddu. Di tdiwennit i as-nga, terra-d s tumert ɣef yisteqsiyen n \"tutlayt-inu\".**Acḥal telliḍ deg usemmud-im mi tebdiḍ addal?\n\nMačči zik i bdigh addal imi ur iyi- tettunefk ara tegnit armi sεiɣ 16 yiseggassen di leεmer-iw. Annect-a, ur t-ufiɣ ara d ugur.\n\nAyɣer i tferneḍ addal n TaeKwondo?\n\nTaekwondo, lliɣ ur t-ssineɣ ara. Nekk, seg wakken ur iyi tettunefk ara tegnit ad kecmeɣ ɣer waddal zik, bɣiɣ addal n umennuɣ. Ruḥeɣ ɣer tzeqqa n waddal anda tturaren, seqsaɣ ɣef waddal n umennuɣ. Imi di tallit-nni ḥemmleɣ amennuɣ, ufiɣ ala taekwondo i yeffɣen fell-i ɣef lweqt . Dɣa ruḥeɣ bdiɣ deg-s ufiɣ-t yeεǧeb-iyi, kemmleɣ, ar assa mazal-iyi.\n\nMmeslay-aɣ-d ɣef usluɣmu-inem. Acḥal tikkal deg yimalas? Anida?\n\nXeddmeɣ 3 tikkal deg yimalas di terbaεt timeddiyin ɣef 17:30, maca tikwal rennuɣ asluɣmu weḥd-i deg complexe sportif n Friḥa .\n\nTagella d yiwen uferdis axatar ɣer unaddal n uswir unnig. Ahat tesεiḍ kra n wučči uzzig swayes tḥerzeḍ talɣa-m d tzemmar-im tinaddalin?\n\nTagella, d aferdis agejdan akked tguni, imi ttεawanen aṭas anaddal. Yella ulugen amek ara yečč iwakken ad yili di tdawsa yelhan. Yella wacu ur nlaq ara i tfekka n unaddal. Daɣen, ad itess aṭas n waman.\n\nD anta-tt teɣlamt-im? Amek yedda umecwar-im anaddal?\n\nTarbaεt, isem-is \"amis taekwondo Freha\" {ATF}. Amecwar-iw anaddal yusa-iyi-d yewεer nezzah, maca ṭṭfeɣ deg-s, nuḍḥeɣ ayen din (ulac ttawil).\n\nD acu n talɣuɣiwin ideg i d-tufrareḍ?\n\nYal mi ara tili talɣuɣa taɣelnawt n Zzayer, ttifrireɣ-d ger 3 yimeḍqan imezwura.\n\n2018: amdiq wis 2 di talɣuɣa tasdawant, di Bab Zwar (Zzayer)\n\n2018: di Tizi Uzzu.\n\n2019: di Ṭṭerf:\n\n2019: amḍiq wis 3, di tzeqqa Ḥerca (Zzayer) - Lliɣ rẓeɣ deg ufus.\n\n2021: amḍiq amezwaru, di tzeqqa Ḥerca (Zzayer tamaneɣt)\n\n2022: amḍiq wis 3, di tzeqqa Ḥerca (Zzayer tamaneɣt)\n\nAcu d asirem-im agejdan deg waddal?\n\nAsirem-iw, ad iligh d talɣuɣt n umaḍal, ad yifrir usenǧaq n tmurt-iw ger tmura. Ssarameɣ daɣen sya ɣer zdat ad uɣaleɣ d taselmadt n waddal-a taekwondo.\n\nD acu n uẓawan i tḥemmleḍ ad tesleḍ?\n\nAẓawan, selleɣ i wayen yellan maca di tewsit n cceεbi i ttafeɣ iman-iw.\n\nAmek tga tmuɣli n tmetti ɣur-m?\n\nDi tesdawit, di berra…?\n\nΓur-i tamuɣli ama di tesdawit ama di berra ur teshil ara, ddu d uḍar-ik εass iman-ik.\n\nMa nuɣal-d ɣer Dihya tanelmadt, anwa aswir iɣer tleḥqeḍ?\n\nQqaregh master 2 di tesdawit.\n\nD acu i kem-yesbeɣsen akken ad tḍefreḍ tizrawin-im di Tmaziɣt?\n\nTazwara, d imawlan-iw i iyi-igan isem amaziɣ - Dihya. Tin i tent-yugaren d nnif akked leḥmala, imi ttuεayreɣ ɣef tutlayt-a.\n\nMačči d ayen isehlen i tnelmadt n M2 akken ad ternu addal ger yisluɣma d uttekki di talɣuɣiwin tinaddalin i yettawin aṭas n wakud?\n\nIh, mačči d ayen isehlen imi leqraya teḥwaǧ akud, addal daɣen yeḥwaǧ akud.\n\nLameεna εerḍeɣ bḍiɣ-t: azgen i leqraya, azgen i waddal.\n\nAmek i tessawaḍeḍ ad as-tafeḍ ixef ger snat taɣulin? Amek tzeddiḍ gar-asent?\n\nNuḍḥeɣ fell-asent dii snat: leqraya ṣbaḥ akud akk i nettat, tameddit i waddal. Maca mi d-leḥqen yikayaden ttakreɣ ciṭ i waddal rennuɣ-t i leqraya. Mi d-telḥeq talɣuɣa, ttakreɣ si leqraya rennuɣ-t i waddal. Akka uɣaleɣ wulfeɣ tura, tusa-iyi-d d taɣawsa isehlen . Di tazwara kan i-iyi-yewεer.\n\nAmek i ttwalin yinelmaden tamdakkelt-nsen tanaddalt Dihya talɣuɣt?\n\nTthibin-iyi, ttagaden-iyi, maca win i d-iqerrben yeẓra-yi amek giɣ, yettaf-d tamuɣli nniḍen.\n\nAcu d aḥulfu n yimarawen-im s yelli-tsen tanelmadt, daɣen talɣuɣt?\n\nImawlan-iw ferḥen yis-i, refden aqerru-nsen s wayen xeddmeɣ. Ala nekk i yellan d tanaddalt di taddart neɣ am uqcic am teqcict.\n\nAcu ara asen-tiniḍ? Err-asen tajmilt di tutlayt-inu?\n\nAd asen-iniɣ tanemmirt-nwen ɣef wayen i iyi-txedmem Di tudert-iw yis-wen i lliɣ, assa yis-wen i leḥḥuɣ ɣer zdat! lxir-nwen ala Rebbi ma yezmer-as.\n\nIni-d awal ɣef ublug-nneɣ \"tunt-inu\".\n\nTabɣest igerrzen ara idummen, ara yesnernin deg uxeddim-nwen . Teḥya-m-d tutlayt-nneɣ tesjuǧǧgem-tt. Tanemmirt-nwen.\n\nTadiwennit, yexdem-as-tt S-Bendali.\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/03/tadiwennit-akked-dihya-bouarab.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 4414, "word_count": 691, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "03", "slug": "tadiwennit-akked-dihya-bouarab"}}} {"id": "95cd222791a2c829", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/03/tadiwennit-akked-tmedyazt-tamarut-lidya.html", "title": "Tadiwennit akked tmedyazt tamarut Lidya n Ǧerǧer", "original_title": "Tadiwennit akked tmedyazt tamarut Lidya n Ǧerǧer", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-03-13", "archive_month": "mars 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:48.942318", "language": "kab", "content": "Anta i d Lidya n Ǧerǧer?\n\nLidya n Ǧerǧer neɣ Wiza Xelfun (isem n tidet), d taqbaylit i d-ijebden izirran n uyefki deg yidmaren n yemma-s s teqbaylit. D tin i ilemden taqbaylit deg yirebbi-ines deg udrar n Ǧerǧer.\n\nMelmi tebdiḍ tira? Swayes?\n\nBdiɣ tira deg useggas n 1987, s teqbaylit maca tira s yisekkilen n taεrabt.\n\nD acu i am-yesḥemmlen tira s Tmaziɣt?\n\nI d iyi-yesḥemmlen tira s tmaziɣt, d Mass Nuṛ Uld Ɛmara ad fell-as talwit d ṛṛeḥma.\n\nTettekkiḍ yakan di tedyanin tiseklanin am tmesriyin d temsizzliyin, mmeslay-aɣ-d ɣef way-a.\n\nTtekkiɣ di tfaskiwin ugar n 20 tikkal, di temsizzelt n tmedyezt, ttekkiɣ deg At Smaεel, deg Yimellaḥen tafeska n Lbacir Amellaḥ, deg Yimceddalen, di Leqṣer n Tubiret, deg At Ziki, deg Uqbu, di Buɣni, d waṭas-nniḍen.\n\nD acu i d-rennunt tmesriyin n udlis amaziɣ i yimura?\n\nTimesriyin n udlis amaziɣ ɣer yimura, d tiktiwin lqayen ara yeǧǧen amyaru aqbayli, ad t-id-alint tismin ɣer yidles-ines.\n\nD acu ara tessumreḍ d allal swayes ara yesεu udlis amaziɣ ugar n wazal?\n\nIni-aɣ-d idlisen akk i turiḍ d yizmaz n usuffeɣ-nsen.\n\nIdlisen i uriɣ:\n\n- Amenzu i d-yeffɣen deg useggas: 2018 ɣur tiẓrigin Ccix Muḥend Ulḥusin, d adlis n tmedyezt s uzwel \"Urfan n tsusmi\"\n\n- Adlis wis 2, n tullisin, yeffeɣ ɣer teẓrigin imru deg useggas n 2020 s uzwel \"Yurar-itt lmektub\".\n\n- Akked udlis n tmedyezt i d-yeffɣen di 2020 s uzwel \"imeɣban n ṣṣwab\".\n\nAnida i zemren ad ten-afen yimdanen i tiɣin?\n\nD idlisen ara afen di tnedlisin Ccix akked Monalisait di Tizi Wezzu, tanedlist Deḥmani n Friḥa akked Muḥemmed Uhaṛun deg Uqbu.\n\nAhat tliḍ isenfaren wiyaḍ?\n\nIsenfaren wiyaḍ: deg wayen yeεnan tira n udlis n yeḍrisen d temεayin s yinzan d tmedyezt, d adlis ara yiḥwiǧen yiselmaden n tmaziɣt maca werεad i t-fkiɣ i teẓrigin ara t-id-yessuffɣen. Yella daɣen wungal i mazal ur tfukkeɣ ara s tira. Ttawilat i usiẓreg d wid ixuṣṣen aṭas, wama isenfaren llan.\n\nTineggura-a, imeskaren simmal rennun-d ɣer unnar n tira maca imeɣriyen, drus. Acu i d tamentilt n way-a?\n\nTutlayt-nneɣ, tettnadi ad tecbu tiyaḍ, ad taɣ deg yiẓeḍwan inmettiyen akked internet s umata. D acu d tamuɣli-m deg way-a?\n\nTutlayt-nneɣ, d ayen yelhan ma tekcem s tehri deg wannar-a n yiẓeḍwan inmettiyen akked internet sumata, tamuɣli-w, iwakken ad tecbu tiyaḍ, ilaq-aɣ ad tt-nseddu nekkni deg ubrid-a atrar.\n\nSwayes i tezmer ad teṭṭef amkan deg-sen?\n\nTezmer ad teṭṭef amkan deg-sen, s tira d useddu-ines s yal ttawilat ama s tira n yidlisen d wungalen ara yettwarun s tmaziɣt, d ameslay yis-s i tsuta i d-yettlalen d uselmed yis-s deg yiɣerbazen.\n\nD acu i d asirem-im ameqqran di tudert?\n\nAsirem-iw ameqqran di tudert,! d tutlayt-iw ad taweḍ anda wḍent tid yennulen lḥiḍ n ddunit.\n\nAblug-nneɣ, la am-yessaram aṭas n talwit d tumert di tudert-im d wawwaḍ ɣer lebɣi n wul-im. Nessaram-am ad ternuḍ ɣer zdat deg umecwar n usebɣer n tsekla taqbaylit.\n\nAblug-nwen tutlayt-inu, la as-qqareɣ tanemmirt tameqqrant ɣef leqdic-is yesεan azal meqqren yefkan tagnit i yimyura ad d-ibin leqdic-nsen d tiktiwin-nsen.\n\nAwal n taggara, a-t-an ɣur-m.\n\nAwal n taggara: afud igerrzen i yal d amaru yettarun s tutlayt-is d wid i d-yellan deffir n leqdic s tmaziɣt.\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 3117, "word_count": 523, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "03", "slug": "tadiwennit-akked-tmedyazt-tamarut-lidya"}}} {"id": "6ce83e09c441b6bd", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/03/dda-lwennas-tajmilt.html", "title": "Dda lwennas (tajmilt)", "original_title": "Dda lwennas (tajmilt)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-03-08", "archive_month": "mars 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:50.219371", "language": "kab", "content": "Yir lexbar i yi-d-yiwḍen\n\nTasebhit mi yuli wass\n\nD lmut n win εzizen\n\nUr ḥtameɣ d Lwennas\n\nZiɣ idammen-is uraden\n\nAcḥal aya heyyan-as.\n\n*** ***\n\nYemma-s εzizen di lɣerba\n\nMedlent tewwura fell-as\n\nYemmut yizem i trebba\n\nTra azekka ɣzan-as\n\nMi tsuɣ ul-is i iεebba!!\n\nD aεbar yeṭṭerḍeq s rrṣas\n\n**** ****\n\nSuɣen yidurar ḥerken\n\nNeɣlen-d ɣer Wat Dwala\n\nLeqbayel merra ḥeznen\n\nLwennas ur yuklal ara\n\nTimura n leǧnas wehmen\n\nNef lmut-is ur bnin ara\n\n**** ****\n\nAmezruy yettuɣwaɣedren\n\nDda Lwennas ibder-it-id\n\nTidet-nni yettwaffren\n\nDeg yisefra-s yessekfel-itt-id\n\nIdles-nni i aɣ-neṭlen\n\nDeg unnar yeseḥder-it-id\n\n**** ****\n\nAd k-yerhem Rebbi a Lwennas\n\nFell-ak yeched umezruy\n\nI lebda kečč d aεessas\n\nTessuliḍ-aɣ aqerruy\n\nTabnest, tirrugza d tissas\n\nUr teqbileḍ aɣelluy\n\n**** ****'\n\nYemma Ɛelǧiya εzizen\n\nSeg yimeṭṭi inab yiẓri-s\n\nTenna-k: neṭlemt ger wallen\n\nAzekka-s i d amwanes-is\n\nTtrun ula d iɣriben\n\nTawrirt Mussa d tiɣremt-is.\n\nDjamila Alem\n\nI tutlayt-inu\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/03/dda-lwennas-tajmilt.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1024, "word_count": 146, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "03", "slug": "dda-lwennas-tajmilt"}}} {"id": "e50907c2a85254be", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/04/tadiwennit-akked-uselmad-amaru-adel.html", "title": "Tadiwennit akked uselmad amaru Ɛadel BACUC", "original_title": "Tadiwennit akked uselmad amaru Ɛadel BACUC", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-04-26", "archive_month": "avril 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:50.798735", "language": "kab", "content": "*Mi nessuter i Ɛadel Bacuc akken ad d-tili tdiwennit yid-s, s taḍfi i d-yerra akk ɣef yisteqsiyen -nneɣ. Ha-t-a umeslay i d-yellan gar-aneɣ.*\n\nSsenked-d iman-ik ttxil-k, temmeslayed-d ɣef umecwar-ik n tezrawin d usileɣ-ik.\n\n## Ɛadel BACUC, ilul ass n 20 deg duğember, aseggas n 1980, yekker-d deg taddart n Tewrirt, taɣiwant n At Mensur, aɣir n Tubiret.\n\nDeg useggas n 2004, yuwi-d akayad n BAK. Yeɣra deg tesdawit n Bgayet alammi i d-yuwi agerdas-is n (licence) deg tutlayt d yidles amaziɣ deg useggas n 2008. Deg useggas-nni yakan, d netta yesselmad tamaziɣt deg uɣerbaz alemmas.\n\nƐadel Bacuc, d aselmad, d amaru. Yura 5 n yidlisen, akken ma llan cudden ɣer usedwel, rzan kan almud alemmas :\n\n1. Deg useggas n 2019, « Tamudemt n tfertin n temsirin » aswir wis-sin (asenfar 01) i d-yeffɣen deg uxxam n tezrigin El-Amel.\n\n2. Deg useggas n 2019, «Timsirin – Iluɣma – Aseɣti n yiluɣma» aswir wis-sin i d-yeffɣen deg uxxam n teẓrigin Tira.\n\n3. Deg useggas n 2021, «Tamudemt n tfertin n temsirin» aswir wis-ukkuz i d-yeffɣen deg uxxam n tezrigin El-Amel.\n\n4. Deg useggas n 2021, «Tamudemt n tfertin n temsirin» aswir wis-sin (asenfar 02) i d-yeffɣen deg uxxam n teẓrigin El-Amel.\n\n5. Deg useggas n 2022, «Tamudemt n tfertin n temsirin» aswir amezwaru, d adlis aneggaru i d-yeffɣen ussan-a deg uxxam n tezrigin El-Amel.\n\n\n**D acu d timental i k-iwellhen akken tuɣaleḍ d aselmad?**\n\nAyen iyi-iwellhen akken ad uɣaleɣ d aselmad, tazwara d lebɣi, segmi lliɣ meẓẓiyeɣ, ḥemmleɣ tawuri n uselmed, sεiɣ asirem ad d-yas wass ad uɣaleɣ d aselmad, ladɣa kra n yiselmaden-iw deg uɣerbaz amenzu, ğğan-d deg-i leḥmala n twuri-agi. Tis-snat, ferneɣ ad slemdeɣ tamaziɣt acku seg zik, mi ara yili akka kra n leqdic neɣ n umennuɣ ɣef tmaziɣt, ttḥulfuɣ s kra daxel n wul-iw, yettdemmir-iyi akken ad nnaɣeɣ ula d nekk ulamma meẓẓiyeɣ, ahat d leḥmala, d tayri n tmeslayt-iw d wayen i yi-yeqqnen ɣur-s. Daɣen, tettunefk-iyi tegnit, asmi tekcem tmaziɣt ɣer unnar n usedwel seld aḥebbus-nni n useggas ɣef leqraya deg useggas n 1994 (grève de cartable), lliɣ seg yimezwura i tt-yeɣran deg tesnawit kraḍ n yiseggasen. Dɣa mi rebḥeɣ akayad-inu n lbak, ḍefreɣ almud n tmaziɣt dina armi d asmi i d-uwiɣ agerdas-inu n lisuns.\n\n**D acu n wuguren i yettemlili uselmad n Tmaziɣt deg umahil-is? **\n\nDeg yiseggasen imezwura mi bdiɣ aselmed n tmaziɣt, ugur amezwaru mačči d ayen icudden ɣer wamek ara slemdeɣ neɣ acu ara slemdeɣ, ugur d inelmaden acku imiren, deg yiseggasen n 2008 meḥsub armi d 2014, mačči akk iswiren qqaren tamaziɣt deg uɣerbaz, tikwal ad tafeḍ aseggas amezwaru d wis-sin qqaren-tt ma d iswiren niḍen (aseggas wis kraḍ d wis ukkuẓ) ur tt-qqaren ara, dɣa asmi ara iεiwed yiwen aseggas deg sin n yiswiren-a, daymen deg tesmilt ttilin yinelmaden ur neɣri ara akk tamaziɣt. Daɣen llan yinelmaden bdan qqaren-tt deg uɣerbaz almemmas kan, ur tt-ɣrin ara deg uɣerbaz amenzu. Rnu ɣer tigi akk, asmi ara d-εeddin yinelmaden seg uɣerbaz amenzu ɣer uɣerbaz alemmas, llan wid i tt-yeɣran, llan wiyaḍ xati. Daymi, deg tallit-nni ttafeɣ-d deg tesmilt inelmaden ur mwatan, wa yesεa adasil deg tmaziɣt acku yeɣra-tt, wa ulac adadil acku ur tt-yelmid ara akk! Tamentilt n wugur-a, deg tallit-nni xussen yiselmaden n tmaziɣt mačči am tura ur ufin ara ad xedmen! Ma d ugur n tura, meḥsub d ugur n lixsas n yiḍrisen yelhan, iwulmen i yihallen n tmaziɣt, ɣas llan yidlisfusen, sεan iḍrisen, maca llan seg-sen wid lεali ara yessishilen axeddim i unelmad d uselmad, maca llan kra ur watan ara! Daɣen yella lixsas nezzeh deg kra n tewsatin n yiḍrisen ladɣa ussnanen d wid n usfukel..., ula ma llan wussnanen maca yettiwεir ugar umawal-nsen i unelmad, tikwal ula i uselmad.\n\nI yinelmaden, acu ara d-tiniḍ fell-asen? Lan akk allalen n ulmud i asen-iwatan neɣ yella wayen ixuṣṣen?\n\nInelmaden qqaren-tt s tumert, ttaysen ad d-tawed tamert-nni n tmaziɣt. Ma d allalen, deg yiseggasen imezwura mi tekcem tmaziɣt ɣer uɣerbaz, d tidet xussen ma d tura, llan wallalen i yettaser unelmad d uselmad.\n\nEfk-aɣ-d tamuɣli-ik ɣef wamek iteddu uselmed n Tmaziɣt di tmurt-nneɣ.\n\nTarrayin timaynutin watant i yihallen n uselmed n tmaziɣt ulamma ahat daymen mazal ur nessaweḍ ara ɣer yihallen iwatan nezzeh. Ma d aselmed-ines, la ttwaliɣ ar tura, aselmed n tmaziɣt yerza kan timnaḍin n Leqbayel, deg temnaḍin tiεerbawalin, tella kan deg kra n twilayin yernu drus nezzeh! Yella wugur n (la loi d'orientation n useggas 2008) mazal tamaziɣt s wudem n ufran, tuɣal kan ar win i yebɣan ad tt-iɣer! D aymi ula d iselmaden n tmaziɣt ixeddmen deg temnaḍin-a ur ufin ara iman-nsen!\n\nKečč d yiwen uselmad ur d-nelhi ara kan di twuri-s n uselmed, maca tkecmeḍ di tira d unadi. Amek ara d-tessegziḍ annect-a?\n\nQrib 14 n yiseggasen deg unnar n uselmed, d tidet am wakken i d-nniɣ deg tazwara, asmi ferneɣ ad ɣreɣ tamaziɣt deg tesdawit, ferneɣ-tt s yiwen n lebɣi d usirem d ameqqran. Daɣen d lixsas-nni i d-ttmagareɣ deg unnar i yi-yettdemmiren ɣer unadi d tira yerna ula d lebɣi d tebɣest n usnerni n tutlayt-nneɣ ittekki.\n\nD acu d tamentilt i k-yesbeɣsen akken ad d-tfarseḍ iwfusen yerzan aselmed d ulmud? Adlis-ik amezwaru, azwel-is «Tamudemt n tfertin n temsirin». D acu i yegber?\n\nTamentilt tamezwarut, d leḥmala n twuri-inu akked lebɣi.\n\nAdlis-iw amezwaru yeffeɣ-d deg useggas n 2019, azwel-is «Tamudemt n tfertin n temsirin» yerzan aswir wis-sin (asenfar 01), d adlis n tfertin yessenkad-d amek leḥḥun yirmad d temsirin n tmaziɣt yeddan d wahil unsib n uselmed n tutlayt tamaziɣt s tarrayin n tura (inductive, déductive ). Deg tazwara, ad yili usenked n yisenfaren d tgezmin n wahil n uswir wis-sin (asenfar 01) syen akkin ad tebdu tegzemt tamezwarut s sin yiḍrisen am wakken llan deg wahil, ad d-ḍefrent akk tfertin n yirmad nniḍen akken myezwarent : tagnit n tmenna, tigzi n tirawt, amawal, tajerrumt, taseftit, tirawalt, amuken i tira, tamedyezt, afares s tira d useɣti.\n\nTlneggura-a, tuɣaleḍ-d s umahil amaynut nniḍen. Acu d azwel-is? Ssenked-it-id ttxil-k.\n\nAneggaru d wa : «Tamudemt n tfertin n temsirin» am yimezwura akk maca yerza aswir amezwaru n ulmud alemmas. Am wakken i d-nniɣ usawen, deg tazwara, ad yili usenked n yisenfaren d tgezmin n wahil n uswir amezwaru, syen akkin ad tebdu tegzemt tamezwarut s kraḍ yiḍrisen am wakken llan deg wahil ( aḍris 01, aḍris 02, asefru ), ad d-ḍefrent akk tfertin n yirmad nniḍen akken myezwarent : tagnit n tmenna, tigzi n tirawt, amawal, tajerrumt, taseftit, tirawalt, amuken i tira, tamedyezt, afares s tira d useɣti.\n\nAyen i ten-yessemgarden d aswir kan. Xedmeɣ ɣef ulmud alemmas kan (aswir amezwaru, aswir wis-sin, aswir wis-ukkuẓ) mazal anagar aswir wis kraḍ.\n\nTamawt kan, seg yidlisen-iw, yella wis-sin i d-suffɣeɣ deg uxxam n tezrigin Tira (Bgayet), deg useggas n 2019 «Timsirin – Iluɣma – Aseɣti n yiluɣma» wa yemgarad ɣef wiyaḍ mačči d tamudemt n tfertin n temsirin. Ayen i d-yegber, d timsirin n uswir wis-sin (asenfar 01) n ulmud alemmas yeqqnen ɣer wahil unsib.\n\nD acu n yiswiren iwumi laqen?\n\nYal adlis iwata i uswir-ines. Yella win n uswir amezwaru, aswir wis-sin, aswir wis-ukkuẓ, ulac anagar aswir wis kraḍ, ahat sya ɣer sdat ad t-id-rnuɣ!\n\nD anwi i d-yewwi ad ten-smersen: d iselmaden, d inelmaden neɣ ahat ula d imarawen?\n\nD iselmaden kan anagar win i d-bedreɣ usawen : «Timsirin – Iluɣma – Aseɣti n yiluɣma» , yezmer ad t-yessemres unelmad d uselmad.\n\nWid iran ad aɣen idlisen-ik, anida ara ten-afen?\n\nAd ten-afen di :\n\n- Bgayet ( tanedlist la soummam ) deg lexmis.\n\n- Leqser n Bgayet ɣer mass Kaci Amri ( 0779380370)\n\n-Akbou ( tanedlist Mouhemmed Haroun )\n\n- Tama n sswaḥel n Bgayet ɣer mass Yusefxuğa Fawzi ( 0661728236)\n\n-Tazmalt ( tanedlist Zouaoui )\n\n-Tubiret ( tanedlist اقرأ Oulmi Rabeh ) tama n sonelgaz\n\n- Ma deg Tizi, imezwura akk fukken, ma d amaynut-a n uswir amezwaru, ad yili deg wussan ay d-yetteddun deg tnedlist Cix.\n\nMass Ɛadel Bacuc mačči kan d aselmad neɣ d ameskar maca d win iqeddcen aṭas deg yiẓeḍwan inmettiyen. Ahat tesεiḍ iswi asnedwal deg way-a. D acu-t?\n\nIswi amezwaru iban, d leqdic akken ad nesnerni tutlayt-nneɣ n tmaziɣt, ad tili am tutlayin niḍen n umaḍal. Daɣen, am wakka ttilin yiselmaden d imaynuten, yettasaren ad afen akka acu ara asen-yefken afud deg umahil-nsen, dɣa d annect-a i yi-yeğğan ldiɣ agraw deg fayesbuk, semmeɣ-as: Agraw Ameqqran Yezdin Akk Iselmaden, deg ugraw-a, aṭas n yiselmaden d yisdawanen n tmaziɣt i yellan daxel, s wayen i d-suzzureɣ d wayen ay d-suzzuren yimeddukkal-nneɣ akk ama d timsirin ama d ayen icudden ɣer tsekla-nneɣ ama d isteqsiyen yemgaraden, yettawes iselmaden sumata ladɣa imaynuten. Taggara-a, llan daxel-is ula d imawlan n yinelmaden acku ttafen-d akka isental n tmaziɣt swayes ara εiwnen arraw-nsen yeqqaren tamaziɣt.\n\nD acu i d tamuɣli-ik ɣef ublug-nneɣ \"tutlayt-inu\"?\n\nD yiwen n ublug i d-yernan ugar n tmussni ɣef tmaziɣt, d yiwen n ublug i yettawsen akk wid iqeddcen ɣef tmaziɣt. War ma ttuɣ ayen akk i turiḍ d idisen ula d kečč, d idlisen i ssemraseɣ ar ass-a ula d nekk. Ad ak-snemmreɣ aṭas aṭas, ad ak-iniɣ afud igerrzen, tamaziɣt teḥwağ-ik, teḥwaǧ akk tarwa-s.\n\nAd ak-neǧǧ awal n taggara, ini-d deg-s ayen triḍ d wayen tessarameḍ.\n\nTazwara, tajmilt ad tuɣal i kečč ɣef leqdic-ik akk i tqeddceḍ ɣef tmaziɣt ama s tira n yidlisen ama deg yizeḍwa inmettiyen. Ad ak-iniɣ tanemmirt tameqqrant ɣef tseskasit-a i iyi-txedmeḍ, ula d nekk s yiseɣ d wannuz i tt-qebleɣ.\n\nDeg taggara, ad rreɣ tajmilit tameqqrant akk i wid iqeddcen ɣef tmaziɣt ama d iselmaden d tselmadin, imeɣnasen d tmeɣnasin, isdawanen n tmaziɣt, imyura ...\n\nAd yerḥem Rebbi akk wid yefkan tirwiḥin-nsen d asfel akken ass-a, nekkni nettmeslay, nettaru s tmaziɣt amek nebɣa.\n\nNessaram tutlayt n tmaziɣt, ad tili am nettat am tutlayin akk niḍen. Ladɣa deg tmurt-nneɣ, nessaram ad tt-ɣren deg yal amḍiq s wudem unsib, ad frun fell-as akk yiɣeblan.\n\nTadiwennit, yexdem-itt S.Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/04/tadiwennit-akked-uselmad-amaru-adel.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 9804, "word_count": 1631, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "04", "slug": "tadiwennit-akked-uselmad-amaru-adel"}}} {"id": "393cfa0f00c597dd", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/04/alad-n-umada-yemsusamen.html", "title": "Aɣlad n Umadaɣ Yemsusamen", "original_title": "Aɣlad n Umadaɣ Yemsusamen", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-04-26", "archive_month": "avril 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:52.184170", "language": "kab", "content": "![Aḍris ilelli Ɛumar Mufuq Aɣlad n Umadaɣ yemsusamen](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_euGIZhXGNtmWFLaW61PLhRe_v6yyYqAc-Apf4fgAX9zrvp_N5CgapfgLA__MH65sPnAPmLxM3wmDSEf32FvFivfCa5zlcsT-bBNMZysDsxs7_VzXqLhuYD8ZN1f2cC6jDpjkpzPr06zGvrS0lVRYkHYqBMsGPLZYwIAgFMi2QdaxqtYN1d8iuQBv/w320-h223/Screenshot_20220426-122851_Chrome.jpg)\n\n\n![Aḍris ilelli Ɛumar Mufuq Aɣlad n Umadaɣ yemsusamen](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_euGIZhXGNtmWFLaW61PLhRe_v6yyYqAc-Apf4fgAX9zrvp_N5CgapfgLA__MH65sPnAPmLxM3wmDSEf32FvFivfCa5zlcsT-bBNMZysDsxs7_VzXqLhuYD8ZN1f2cC6jDpjkpzPr06zGvrS0lVRYkHYqBMsGPLZYwIAgFMi2QdaxqtYN1d8iuQBv/w320-h223/Screenshot_20220426-122851_Chrome.jpg)\n\n\n\n*Aɣlad aydeg nezdeɣ isem-nnes « Amadaɣ Yemsusamen »! D tidet, maci d tikellax. Maca ula ur yelli yettini-as akka.*Aɣlad-nneɣ ur yelli d amadaɣ, ur telli deg-s tsusmi. Wissen kan maɣef ay as-semman akka. Aɣlad-nneɣ ɣas wezzil, 22 (simraw sin) n yigerdan ay izedɣen deg-s. 22, ih!\n\nAɣlad aydeg ara zedɣen 22 n yigerdan ay d-itteffɣen akken ma llan ad uraren s yilellac, tacirin, iḍan d yimcac-nsen d aɣlad yezgan izehher. Ɣef waya, llan wid ay as-yettinin « Amadaɣ n Tzizwa ».\n\nMi iɛedda kan wass n yiɣef n useggas, ffɣen-d akk yigerdan n uɣlad ad uraren deg udfel. Ula d Polly tamecṭuḥt, yelli-s n uxxam n Carter, ssuffɣen-tt-id deg tmeccayt-nnes. Adfel yella yekkat, nettat tella tessenday tiqeffazin-nnes akken ad d-teṭṭef imeččimen n udfel.\n\nGma-s, Timmy, yeqqim yettkexkix d taḍṣa, yettmuqqul-itt. « Ur tessined ara amek ara d-teṭṭfed imeččimen n udfel, a Polly! » ay as-yenna. « Maca nekk ssneɣ! Mmuqqel! »\n\nTimmy yebda yettɛassa imeččimen n udfel mi d-ɣellin, mi iwala yiwen iqerreb-d, ad iwet gar yifassen-nnes yedlen s yiqeffazen akken ad t-id-yeṭṭef. Mi yedla ɣer gar yifassen-nnes, ad yaf ulac ameččim-nni.\n\nMi iwala akken, yenna-d: « Ziɣ ula d nekk ur ssineɣ ara ad ten-id-ṭṭfeɣ », dɣa yerfed iɣef-nnes deg yigenni, yebda yettaḍsa.\n\nSakkin, yemdel imi-nnes, yeqqim ittezzi iles-nnes deg imi, dɣa yenna-d: « Maca ssawḍeɣ ad d-ṭṭfeɣ kra seg-sen s yimi-inu yernu d isemmaḍen! »\n\n*Sɣur Omar MOUFFOK (D asezgi n « What-a-Jolly Street » n Nan Gilbert)*\n\n**I tutlayt-inu**\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/04/alad-n-umada-yemsusamen.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 2249, "word_count": 259, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "04", "slug": "alad-n-umada-yemsusamen"}}} {"id": "3dfa2ae571300aac", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/04/tadiwennit-akked-unazur-hemza-zabut.html", "title": "Tadiwennit akked unaẓur Ḥemza Zabuṭ", "original_title": "Tadiwennit akked unaẓur Ḥemza Zabuṭ", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-04-10", "archive_month": "avril 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:53.496959", "language": "kab", "content": "### Ḥemza Zabuṭ d amdan am wiyad, d anaẓur, d win i ixeddmen taklut. D mmi-s n Larebεa n At Yiraten, taddart Tablabalt i yettwassnen s udfel d usemmid aqesḥan di tegrest, deg unebdu yelha lḥal, rewwun yimezdaɣ-is abeḥri. *Ha-tt-a tdiwennit i as-nga:*\n\nTutlayt-inu : Amek i d-tufiḍ iman-ik txeddmeḍ taklut ?\n\nDi tazwara yella wanida d-yettlal umdan, yettawi-d yid-s tikci-a, ur as-yettfiqi ara bab-is. Yella wanida i tt-ilemmed. Ḥemza yekker-d akka i tt-id-yufa, segmi qqareɣ deg uɣerbaz amenzu i ḥemmleɣ taklut d tẓuri s umata.\n\nTutlayt-inu : Ahat yella wacu i k-ijebden akken ad tkecmeḍ deg unnar-a n teklut ?\n\nYal taɣawsa tesεa taεwint ansi d-tettfeggiḍ ; cfiɣ asmi meẓẓiyeɣ, tewwi-d uletma kra n yisunɣen i as-d-imudd uselmad-is, εeǧben-iyi mliḥ, amek qeεden d wamek weznen. Seg yimir-nni, rriɣ ddehn-iw ugar ɣer teklut…\n\nTutlayt-inu : Acu tḥemmleḍ ad tsunɣeḍ s waṭas ?\n\nḤemmleɣ ad sunɣeɣ kullec, zemreɣ ad d-iniɣ seg ublaḍ armi d ayen meqqren, awi-d kan ad d-suffɣeɣ iḥulfan-iw. Anaẓur yettbeggin-d iḥulfan-is deg wayen yettwali neɣ ayen ara yeṭṭef .\n\nTutlayt-inu : Acu n ttawil i tessexdameḍ di teklut ?\n\nḤemmleɣ ad xedmeɣ s yal taɣawsa; aɣanib, imru d ssbiɣa.\n\nTutlayt-inu : Melmi txeddmeḍ taklut, d kečč i yettruḥun ɣur-s neɣ tettas-d weḥd-s ?\n\nTikwal d tarewla i rewwleɣ ɣur-s, imi ttafeɣ-tt d ddwa i yiɣilifen-iw. Tikwal-nniḍen, mi ara yili ferḥeɣ ḥemmleɣ ad sunɣeɣ. Ttruḥuɣ si tudert ɣer tudert yeččuren d asugen d tlelli.\n\nTutlayt-inu : Acu-ten yisental i nezmer ad d-nefhem si tfelwiyin-inek ?\n\nAṭas n yiɣaniben i ssemraseɣ ; am trudemt d umadwan … ma d isental, tafelwit am tezlit, tettales-d tadyant, asirem, layas... Taklut d ilel, anaẓur yettawi-d akk isental i icudden ɣer tudert-nneɣ… rnu xas nekk fkiɣ-asent isem i tfelwiyin-iw, amdan-nniḍen yezmer ad asent-yefk anamek wayeḍ, abeεda tigi n umadwan (abstrait). Ma d tifelwiyin n yemdanen neɣ n twennaḍt, acemma ur t-sεint, d tajmilt kan i xeddmeɣ.\n\nTutlayt-inu : Ḥemza Zabuṭ ixeddem taklut, akken daɣen i icennu. Tewwiḍ yakan arraz amezwaru n temsiizzelt n Meεtub Lwennas. Amek i d-tufid iman-ik tcennuḍ ?\n\nTidet kan armi d iseggasen-agi ineggura i kecmeɣ ccna, ḥemmleɣ ad cnuɣ ayen i yi-qerḥen d wayen ẓiden…. Ḥemmleɣ ad sleɣ i Lunis, Crif Ḥamani d wiyaḍ. Maca Meεtub d ayen nniḍen, yis-s i d-nekker, yettrebbi, yettak-aɣ-d tabɣest d usirem.\n\nTutlayt-inu : Ahat yella win i ak-irennun afud deg umecwar-ik n tẓuri ?\n\nD lḥif-iw i iyi-rennun afud, ttgeɣ tabɣest i yilan-iw. D uguren i yi-d-yessenṭaqen, i iyi-ttaken tabɣest akken ad dduɣ ɣer 8zdat. Llan wid i yi- yettεawanen, maca qlilit.\n\nTutlayt-inu : Yella kra tettheyyiḍ n yisenfaren ɣer zdat, ama di teklut neɣ di ccna ?\n\nDi teklut aql-aɣ nessunuɣ dima, win i aɣ-d-yessawlen ad nruḥ am temzikent. Akken daɣen i aɣ-d-ssawalen ɣer yiɣerbazen akken ad neg tifelwiyin d wayen-nniḍen, nezmer ad d-nini yuɣal d axeddim n yal ass. Ma d tizlatin, heggaɣ azal n 10, mazal kan ad tent-skelseɣ, d ttawilat i aɣ-tent-yekksen.\n\nXedmeɣ yiwet n tezlit di yutub semmaɣ-as tadyant-ik .\n\nTutlayt-inu : Acu tessarameḍ ?\n\nAsirem-iw yewεer ; bɣiɣ kan lehna, talwit.\n\nTutlayt-inu : Tadukli, acu ara tiniḍ fell-as ?\n\nTadukli tettili ticki yella lehna, ma ulac lehna ulamek ara tili tdukli.\n\nTutlayt-inu : Awal-ik ɣef umkan n unaẓur di tmetti ?\n\nYella usawen, yella ukessar, anaẓur ur yufi ara iman-is di tmurt di ddeqs n temsal. Yewεer ticki ara tεetbeḍ ur tettɣelliteḍ, nessaram kan ad tbeddel teswiεt ɣer wayen yelhan.\n\nTutlayt-inu : Acu ara tiniḍ i wid i iqeddcen ɣef yedles ?\n\nD ayen igerrzen mliḥ, maca d lwaǧeb kan i xeddmen, d amennuɣ ur wwin cciεa wala ccan. Ilaq win ixeddmen s wul ad yesber, leqrar-is ad yali wass.\n\nTutlayt-inu : Acu ara tiniḍ i ublug tutlayt-inu ?\n\nSsarameɣ-awen afud ameqqran, aql-aɣ akk deg yiwen n lbabur, yal yiwen ad yexdem amur-is. Win iḥemmlen idles, yewwi-d fell-as ad yesber i kullec, tlaq-aɣ daɣen tdukli, ma neddukel idurar ad rmimzen.\n\nTadiwennit, texdem-itt Farida Cebbiri\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/04/tadiwennit-akked-unazur-hemza-zabut.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 3997, "word_count": 647, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "04", "slug": "tadiwennit-akked-unazur-hemza-zabut"}}} {"id": "32e652a622db4358", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/04/tadiwennit-akked-umaru-amedyaz-salem.html", "title": "Tadiwennit akked umaru-amedyaz Salem Maḥuc", "original_title": "Tadiwennit akked umaru-amedyaz Salem Maḥuc", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-04-06", "archive_month": "avril 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:54.871838", "language": "kab", "content": "*Salem Maḥuc, d yiwen umedyaz, amaru, si taddart n Cebbu, di Ǧεifra, deg ugezdu n Burǧ Buεririǧ. Segmi yella d ameẓyan i as-tekcem tmaziɣt ul-is. Annect-a, yeǧǧa-t yettaru s tutlayt n uɣref-is si temẓi-s. Tutlayt-inu, tuẓa ɣur-s, testeqsa-t ɣef leqdic-is d tmeddurt-is taseklant. Ad tafem tiririyin-is di tdiwennit-a:*\n\n*Salem Maḥuc, d yiwen umedyaz, amaru, si taddart n Cebbu, di Ǧεifra, deg ugezdu n Burǧ Buεririǧ. Segmi yella d ameẓyan i as-tekcem tmaziɣt ul-is. Annect-a, yeǧǧa-t yettaru s tutlayt n uɣref-is si temẓi-s. Tutlayt-inu, tuẓa ɣur-s, testeqsa-t ɣef leqdic-is d tmeddurt-is taseklant. Ad tafem tiririyin-is di tdiwennit-a:*\n\nTutlayt-inu : Melmi tebdiḍ amecwar-ik n tẓuri ?\n\nSalem Maḥuc: Asmi meẓẓiyeɣ, ad iliɣ 15 neɣ 16 n yiseggasen, ttariɣ ttarraɣ di ṭṭerf.\n\nTutlayt-inu : Acḥal n yedlisen i turiḍ, bder-aɣ-ten-id ?\n\nSalem Maḥuc: Idlisen i uriɣ d wigi :\n\nTamedyazt war tansa 2005.\n\nTaftilt 2006.\n\nTiṭ ɣer zdat, tayeḍ ɣet deffir 2006.\n\nAẓar n tnekkit 2007.\n\nTaddart n Cebbu 2017.\n\nIṭij n yileɣban 2017.\n\nAɣerrabu n usirem 2020.\n\n\nTutlayt-inu : Amek tebdiḍ amecwar n tira ?\n\nSalem Maḥuc: Asmi bdiɣ, ttaruɣ srusuɣ-ten.Tusa-iyi-d tikti ad d-jemεeɣ ayen uriɣ; llan wid i iyi-d-yernan afud, suffɣeɣ-d ammud n tmedyazt d taḥawact n temẓi, ur bɣiɣ ara ad ruḥen, ilaq ad ten-id-afent tsutwin i d-iteddun.\n\nTutlayt-inu : Anida tettafeḍ iman-ik aṭas di tmedyezt neɣ di tesrit ?\n\nSalem Maḥuc: Ayen i iyi-d-yeldin allen d tamedyezt, tura tamuɣli-w truḥ ɣer tira n tullisin d wungalen. Maca tidet kan, ur zmireɣ ara ad semgirdeɣ gar-asen.\n\nTutlayt-inu : Acu-ten yisental iɣef tettaruḍ ?\n\nSalem Maḥuc: Mačči d nekk i yettawin, d tignatin i ten-id-yeslalayen. Ma yefreḥ yiwen, ad d-yas usefru n lferḥ, ma yeḥzen d asefru n lqerḥ ara d-yasen. Isental akk yellan di tudert, nedder-iten neɣ nettidir-iten ; lḥif n ddunit, tayri d yiḥulfan, tutlayt d yedles, ansayen d tmagit…ur tezmired ara ad textired, d azrireg i d-ttezririgen deg wallaɣ. Ma d ungal yemgarad ; ad tḥulfuḍ s tikti neɣ s tedyant, ad taruḍ fell-as.\n\nTutlayt-inu : Amek tettwaliḍ idles gar zik d tura ?\n\nSalem Maḥuc: Idles yuẓa ɣer zdat, mazal-it yettaẓ. Mi ara twaliḍ ilmeẓyen ass-a, ttarun, ssuffuɣen-d, d ayen yessefraḥen aṭas. Ma yelha neɣ ixuss d imeɣriyen ara iḥekmen.\n\nTutlayt-inu : Idlisen-ik, anwa i ten-yeqqaren s waṭas ?\n\nSalem Maḥuc: Ur ẓriɣ ara ! Maca imeɣriyen tura xussen, ur qqaren ara adlis. Nessaram kan ad tbeddel teswiεt, ad rren ddehn-nsen ɣer tɣuri d udlis.\n\nTutlayt-inu : Ahat, yella kra n usenfar i tettheyyiḍ ɣer zdat ?\n\nSalem Maḥuc: Sεiɣ yiwen n udlis, muddeɣ-t i teẓrigt, semmaɣ-as \"Imnufaq\". D ammud n tullisin, yettmeslay-d ɣef tudert n tmeṭṭut. Gar tullisin-a, yiwet tezdeɣ deg udrar di tallit-nni n ṭṭrad wis sin. Tayeḍ ɣef temɣart tazemnit d wazal-is di tmetti… Ssewjadeɣ daɣen, yiwen n uḍebsi d tamacahut i warrac.\n\nTutlayt-inu : Tiɣri-inek i yimura ?\n\nSalem Maḥuc: Tiɣri-inu i yimura, ur fecclen ara, ad arun, ad d-suffɣen xas akken imeɣriyen xussen. Ma nzan yedlisen-nsen yelha, ma ur nzin ara, ad d-yas wass ad d-banen, am win ijemεen nneεma deg ukufi.\n\nTutlayt-inu : Acu i tessarameḍ ?\n\nSalem Maḥuc: Ssarameɣ tasekla-nneɣ ad taɣ yal adeg, ad teddukel.\n\nTutlayt-inu : Awal-ik i wid i iqeddcen ɣef yedles d ublug tutlayt-inu.\n\nSalem Maḥuc: Ad snemmreɣ aṭas Mass Bendali ɣef leqdic-agi amerkanti i ixeddem, ad as-nini afud igerrzen.\n\nTutlayt-inu : Awal n taggara, a-t-an ɣur-k.\n\nSalem Maḥuc: Tanemmirt ɣef tdiwennit-agi i iyi-tgam, d wazal iyi-tmuddem.\n\nTadiwennit, tessewjed-itt-id Farida Cebbiri.\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/04/tadiwennit-akked-umaru-amedyaz-salem.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 3579, "word_count": 566, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "04", "slug": "tadiwennit-akked-umaru-amedyaz-salem"}}} {"id": "6a0524cb56a86f15", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/05/tadiwennit-d-umedyaz-lyas-ayt-izid.html", "title": "Tadiwennit d umedyaz Lyas Ayt Izid Gectuli.", "original_title": "Tadiwennit d umedyaz Lyas Ayt Izid Gectuli.", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-05-23", "archive_month": "mai 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:55.699567", "language": "kab", "content": "Tutlayt-inu : Anwa i d Lyas n At Izid ?\n\nLyas Ayt Izid: Lyas Gectuli, d amdan icuban imdanen merra. Ilul ass n lexmis amenzu deg wunbir deg useggas 1987 di taddart n Wayt Izid taɣiwant n Ssuq n Letniyen, di Mεatqa. Lyas, yekker-d deg yirebbi n tmedyezt. Yettuzuzen s yicewwiqen n tyemmat i d-yecrurden si twacult n tẓuri, imi xal-is d amedyaz daɣen.\n\nTutlayt -inu : Melmi d wamek tkecmeḍ annar n tmedyezt ?\n\nLyas Ayt Izid: Lyas Gectuli, mačči d netta i yextaren annar n tmedyezt maca d nettat i t- yextaren i wakken ad -yeggri d axalaf n tsuta iεeddan i tsuta n wassa d tin ara d- iteddun. Asmi lliɣ d ameẓyan werǧin i faqeɣ i yiman-iw neɣ ad refdeɣ ttεebga ẓẓayen ɣef yiri-w. Akken teẓram, asefru am win ara irefden lfuci ger yiɣallen-is, asefru am tersasin mi ffɣent si txenfuct, werǧin ad zzint ɣur-s i wakken ad εawdent tuffɣa. Lliɣ semḥaseɣ aṭas i tezlatin di rradyu tis snat, ḥemmleɣ tidwilin n tmedyezt, ttraǧuɣ-tent am win yerǧan aɣrib deg unafag.\n\nAsmi d- mmdeɣ cwiṭ, ḥefḍeɣ isefra n si Muhend u Mḥend. Ttḥiriɣ ad tili tmeɣra di taddart-nneɣ i wakken ad ten-id-iniɣ i yemdanen xas akken meziyiɣ di leεmer. Ttraǧuɣ alama fukken yicenayen i wakken ad d-iniɣ sin neɣ tlata yisefra. Kecmeɣ annar n tmedyezt deg useggas 1999 asmi sεiɣ 11 yiseggasen di leεmer-iw. Asefru amenzu i uriɣ cfiɣ-as yakan.\n\n**Tutlayt-inu :** Acu-ten yisental ara naf deg udlis-ik ?\n\nLyas Ayt Izid: Times n yihulfan d ammud n tmedyezt i d-ssuffɣeɣ deg useggas 2018, deg-s 17 yisental. Ad naf tayri, tajmilt i tyemmat akked tsertit. Semgardeɣ isental i wakken imeɣri ad yextir asentel i yebɣa ad iɣer.\n\nTutlayt-inu : Tewwiḍ ddeqs warrazen, melmi ? Bder-aɣ-ten-id.\n\nLyas Ayt Izid: Gar warrazen wwiɣ :\n\nArraz wis sin Meεtub lwennas i d-thegga la \"fondation matoub Lounes\" deg useggas 2012. Arraz amezwaru di tfaska n le \"montage poétique\" i d-thegga tiddukla tadelsant taflest deg useggas 2017. Arraz wis 4 deg At Lqasem di Buɣni 2018.\n\nTutlayt-inu : Anwi icennayen neɣ imedyazen iwumi tḥemmleḍ ad tesleḍ ?\n\nLyas Ayt Izid:\n\nDeg yicenayen i ḥemmleɣ aṭas, ad d-iniɣ Dda Sliman Ɛazem, Lunis Ayt Mangellat, Lwennas Meεtub akked Ɛabbas At Rzin.\n\nLyas Ayt Izid: A asteqsi s wazal-is. D asḥissef ameqqran imi timetti-nneɣ ur tefki ara azal i tmedyezt. Daɣen, tamurt-nneɣ am tmetti lhant deg yiwen ubrid am wakken msefhament ɣef umedyaz, yella maca yettwaḥqer . Di tmura nniḍen, ad naf d akken d tamedyezt i irefden tutlayin.\n\nTutlayt-inu : Tettmagareḍ-d uguren, ma llan d acu-ten ?\n\nLyas Ayt Izid: Uguren llan, acu kan, akken bɣun rsen-d ɣef wannar n tmedyezt ad ten-ibibb umedyaz. Yella d asebbar i wuguren imi yesεa imru iferru-ten yis-s.\n\nUgur ameqqran, akken llan yimedyazen i d-yessuffuɣen idlisen acu kan yettali-ten uɣebbar di temkarḍiyin imi imdanen ur qqaren ara tamedyezt.\n\nTutlayt-inu : Tεeddaḍ-d yakan di tedwilin n tmedyezt. Acu i d-ternid seg-sent i tira-k ?\n\nLyas Ayt Izid: D tidet, εeddaɣ deg waṭas n tedwilin n yisefra deg yimaṭtafen n rradyu, amedya, awal d aciri ɣer Kamal si Muhemmed di rradyu tis snat, azal n tlata tikkal deg tiliẓri wis 4 - tv4, di tedwilt n Mreḥba. Ɛeddaɣ daɣen, achal tikkal di tedwilt Rreḥba n yisefra ɣer Nureddin Ayt Sliman d Zira At Lḥusin. Ufiɣ-d akken tidwilin n yisefra, am win yesseqraben aseklu ɣer lεinser n waman: yal tikkelt mi ara εeddiɣ di tedwilt, ttnerniɣ am wakken yettnerni yimɣi di tefsut. Aṭas n wid i iyi-d-irennun afud d tebɣest, iwakken ad kemmleɣ deg unnar n tmedyezt. Ttḥulfuɣ qerbeɣ ɣer yimdanen mliḥ imi kecmeɣ yal axxam werǧin lliɣ tawwurt.\n\nTutlayt-inu : Ma nniɣ-ak-d taqbaylit neɣ tamaziɣt, acu ara tiniḍ ?\n\nLyas Ayt Izid: Taqbaylit d idammen-iw, tedda deg yiẓuran-iw si tlalit-iw ɣer wassa tamaziɣt d amenuɣ ɣef laṣel n lejdud-iw, taεkemt ɣef tuyat n yal amaziɣ, yewwi-d ad yesseḥbiber, wa ad yennaɣ ɣef laṣel-is.\n\nTutlayt-inu : Tettekkaḍ di tdukliwin tidelsanin, ini-d awal-ik deg usentel-a ?\n\n## Lyas Ayt Izid: Tiddukliwin tidelsanin, d rruḥ n yal taddart di tudrin-nneɣ. Ttwaliɣ d akken tiddukla, d asenεet n yal taddart i yiɣallen n umenuɣ-is ɣef teqbaylit d tmaziɣt s umata. Send ad iliɣ d aεeggal di tiddukla tadelsant di taddart-iw, zziɣ-d acḥal n tudrin anda i iyi-d-ssawalent tdukliwin ad d-awiɣ isefra neɣ ad iliɣ animateur d ayen iyi-ǧǧan ad asmeɣ di leqdic-nsent. D ayen i yi-yeǧǧan ad d-ḥyuɣ tiddukla tadelsant d leqdicat icudden ɣer umezruy n tmaziɣt imi di taddart -nneɣ, tella yakan tiddukla. Asmi teḥres teswiεt di Tmurt n Leqbayel deg yiseggasen 90, teḥbes.\n\nDi taggarra n useggas 2015 tusa-iyi-d tikti i wakken ad nesfuggel yennayer n useggas 2016, mi lliɣ ttqessirreɣ d yilmezyen n taddart-iw bedreɣ-d asfuggel n yennayer ufiɣ-d ddan akk di tikti-w syen nεeggen anejmuε i wakken ad nebdu leqdic n tmeɣra icuban tagi . S tumert d rrezg i d- rran yilmeẓyen i teɣri. Din i nebda leqdic, timsizzliyin n ddabex n ufus, ddabex n uḍar, timsizzelt n tiddas, semi marathon , tagella n Leqbayel ....atg. Uqbel ad nebdu timsizzliyin nεeyyen tacemlit tameqqrant s lmendad n tejmaεit n taddart. Tεedda tcemlit akken ilaq. Imezdaɣ akken ma llan qeccuc meccuc, ameẓyan ameqqran am wakken ara d-yers yitbir acebḥan i d-yewwin lfal n lxir ɣef taddart -nneɣ . D ayen i iyi-yeǧǧan ad d-iniɣ acuɣer ur nettekka ara di temsizzelt n tudrrin zeddigen. Di temlilit i d-yellan tameddit-nni, d lferḥ wis sin i d- yerzan ɣer wudmawen n yilmezyen -nneɣ.\n\nTεedda tmeɣra n yennayer di tegnatin igerrzen nezzeh, d ayen yeǧǧan imezdaɣ ad amnen belli nezmer ad d-nḥelli arraz n taddart zeddigen. Nebda acebbeḥ n taddart imi tella yakan zeddiget uqbel si tcemliyin i d-ttheyyin yiεeyyalen n useqqamu n taddart. Xas akken neεteb azal n 6 wayyuren deg ucebbeḥ d useggem n taddart, nessaweḍ nḥella-d arraz wis 6 si 73 n tudrin i yettekkan di temsizzelt Ɛisat Rabeḥ. D tameɣra tameqqrant i nexdem, neεreḍ-d deg-s akk tudrin i aɣ-d-yezzin i wakken ad walin ccbaha n taddart -nneɣ, u ad sεun lḥir ula d nutni ad xedmen am nekkni neɣ ugar.\n\nUfiɣ-d d akken ma neddukkel, nezmer ad nali adrar, ad nezger i yeẓra εlayen. Dɣa din i d-nessawel i temlilit tayeḍ i wakken ad d- nesbedd tidukliwin ara ikemmlen leqdic ɣer sdat . Syin, nefreq ilmeẓyen ɣef tdukliwin, yal wa nerra-t anida iḥemmel.\n\nWa ɣer tidduklla n twennadt, wa ɣer tiddukla tadelsant, wa ɣer tiddukla n tmetti akked d tin n waddal. Yal tiddukla tettheggi-d kra si leqdicat-is di yal ttiεad. Amedya, tiddukla tadelsant tagmat ideg lliɣ d aεeyyal, tesfugel yennayer, 20 yebrir d usexten i warrac di taddart- nneɣ.\n\nTutlayt-inu : D acu d isenfaren-ik i yimal?\n\nLyas Ayt Izid: Isenfaren akka tura, llan acu kan imi teḥres teswiεt, ǧǧiɣ-ten i wussan i d-iteddun ahat ma nedder ad yili wammud n tmedyezt, Ncallah.\n\nTutlayt-inu : Awal-ik n taggara ?\n\nLyas Ayt Izid: Ssarmeɣ lliɣ d afessas fell-awen. Tanemmirt-nwen ɣef tdiwennit. Ssarameɣ-awen afud igerrzen di leqdic-nwen.\n\nTadiwennit, texdem-itt *Farida Cebbiri*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 6789, "word_count": 1149, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "05", "slug": "tadiwennit-d-umedyaz-lyas-ayt-izid"}}} {"id": "5ce5bd3abc893f0f", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/05/tadiwennit-akked-tdukturt-nasira-abrus.html", "title": "Tadiwennit akked tdukturt Nasira Abrus", "original_title": "Tadiwennit akked tdukturt Nasira Abrus", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-05-04", "archive_month": "mai 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:57.123317", "language": "kab", "content": "Tadukturt Nasira Abrus, yeɣran (zik) di tesdawiyin n Tizi Wezzu d Ben Ɛeknun (Zzayer), tebda amahil d taselmadt n tefransist, tuɣal tesselmed tutlayt tamaziɣt mi tudef deg uɣerbaz azzayri. Tkemmel tizrawin-is tisdawanin tunnigin armi d-tewwi aduktura-ines di tmurt n Fransa. Assa, ha-tt d taεeyyalt di C.N.R.S - Ammas Aɣelnaw n Unadi Ussnan deg uḥric n tutlayin. Xas yezga wahil-is yeččur s umahil d waṭas tigawin, Nasira terra-d ɣef yisteqsiyen-nneɣ s taḍfi. Annect-a, iga-aɣ-d tumert akken ad nessenked i yimeɣriyen-nneɣ tadiwennit i d-yellan gar-aneɣ. Ha-tt-aya:\n\nTutlayt-inu: DR Nasira Abrus, d anta-tt?\n\nNasira Abrus: D tameṭṭut taqbaylit di Fransa. D Taεeggalt n CNRS akked tesdawit n Aix en Provence. Lliɣ d taselmadt n tefransist sakkin uɣaleɣ d taselmadt n tmaziɣt deg tesnawit Faḍma n Sumer di Tizi Wezzu. Luleɣ di Tgemmunt Ɛezzuz deg At Aysi deg useggas n 1970.\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d ttxil-m ɣef usileɣ-im d umecwar-im n tezrawin i tḍefreḍ ger tmurt, Tizi Wezzu d Fransa.\n\nNasira Abrus: Γriɣ tasekla d tesnilest tafransist di tesdawit n Bouzerriεa, sakkin ɣriɣ di tesdawit n Tizi Wezzu Majistir n Tasekla akked tesnilest. Ur t-ssuliɣ ara acku bdiɣ aselmed. Dinna i bdiɣ ttarraɣ ddehn-iw ɣer tezrawin i d-yettawin ɣef tutlayin ur nli ara udem unsib am Euskara, takatalant, takursit, tuksitant.\n\nGiɣ amkan i tezrawin n usileɣ n imeslayen akked usegmi n imawalen. Annect-a, di leqdic n yiwen ugraw amecṭuḥ i yesbedd Muḥend Weεmer Usalem deg yella Remḍan Ɛachour, Ɛebdennur Medjber d Ɛli Ɛemran. Uriɣ cwiṭ-deg «gar-aneɣ», yiwet n tesɣunt s teqbaylit i d-nhegga imir akked imeddukal inelmaden i d-bedreɣ, yerna-d ɣer-neɣ Md Uremḍan Mula akked Ɛebdennur Ḥaǧ Saεid.\n\nTutlayt-inu: Kemm yellan d tanagmayt, tzemreḍ ad aɣ-d-temmeslayeḍ cwiṭ ɣef yimuhal-im n unadi?\n\nNasira Abrus: Bder-aneɣ-d kra\n\nseg-sen. Ulamma d tamettilest i d ul n tezrawin-iw, seddaɣ-d nezzeh tizrawin ɣef uselmed n tutlayt akked yiwfusen. Sfehmeɣ-d amek d-myezgent snat agi n tmura di tsertit ɣef tmaziɣt. Iban-d amzun akken tamsalt n tmaziɣt mazal-itt d akaram asertan «un dossier politique ». Win yebɣan ad t-iɣer a-t-an da s lekmal. Akken kan fukkeɣ rriɣ-t da di HAL i win yehwaǧen akken ur ttganin ara aseẓreg-nneɣ.\n\nhttps://halshs.archives-ouvertes.fr/tel-01753777\n\nTutlayt-inu: Nnan uran s Teqbaylit, d ablug-im ideg i d-telhiḍ di tsekla, eg-aɣ-d tugna fell-as d wacu i yegber.\n\nNasira Abrus: Nnan uran s Teqbaylit, akken ad yishil usissen n yimura ladɣa imeẓyanen. Sḥassfeɣ kan imi ur stufaɣ ara ad kemmleɣ ayen bdiɣ. Aṭas n yimura i mazal ad ten-rreɣ.\n\nTutlayt-inu: Asmeskel utlayan (amutlay), am wakken ẓẓay, iteddu kan s ttawil; Dacu tettwaliḍ ilaq i wakken ad frun akk wuguren n yilugan n tira?\n\nNasira Abrus: Ilugan n tira rekden s umata. Rekden : anamek-is macci d afraz neɣ d abraz, dayen aṭas i itewlen deg-sen, ffɣen-d idlisen gerrzen. Ma d wid yessextutusen, ad uɣalen ɣer deffir neɣ ad zwiren ɣer miḥlal, ula iwumi. Macci d rray. Talɣa taneggarut irekden d tin n tesdawiyin n Bgayet d Tizi, sakkin terna-d Tubiret, wigi rnan cwiṭ ɣef wayen yuqem Mεemmeri akked Inalco-Crb. Nessaram tefra tfukk.\n\nTutlayt-inu: Tineggura-a, Inalco (Paris), tasdawit n Aix-Marseille akked tin n Naples - L'Orientale, zdint deg yiwen usenfar n ugerdas n unadi di tezrawin timaziɣin. Dacu i yezmer ad d-yawi (ad d-yernu) i tutlayt tamaziɣt?\n\nNasira Abrus: Tazwara, d ttawil igerrzen, yiwen seg isenfaren yellan di tesdawiyin, macci d ismazaɣen i t-id-yesnulfan. Ur ẓriɣ ara sani yessaweḍ akka tura neɣ amek iteddu. Ur iban ara ma llan inelmaden neɣ ala neɣ dacu qqaren. Ar assa n wussan, ulac wi d-yeffɣen s ugerdas agreɣlan.\n\nWid i t-yeṭṭfen di Fransa neɣ di Naples, tugti-nsen ur ssinen ara tutlayt neɣ tasekla n tutlayin timaziɣin. Nessaram ahat ad yuɣal ad d-yawi ayen yelhan. Yewwi-d ad nẓer d akken di tmura n Urupa anda yella uselmed, yezmer ad yili uselmad ur yettaru ara ur yessin ara tutlayt ur ili ara aswir neɣ agerdas deg taɣult.\n\nTutlayt-inu: Telliḍ seg wid yekkin deg usidef n Tmaziɣt deg uɣerbaz di useggas n 1995, d acu n yismektiyen i tesεiḍ ɣef tsuffeɣt Mulud Mεemmri?\n\nNasira Abrus: S iḥulfan lqayen i d-mmektaɣ tallit n Ben Ɛeknun, ad faṛseɣ tagnit ad sellmeɣ akk ɣef imeddukkal d wid i aɣ-yellan i lmendad. Ad d-mmektiɣ s leqder Mass Rachid Aliche.\n\nTasuffeɣt-nni d acelqef kan am wakken i as-qqaren : «ay dir siwa ulac » wanag akken yebɣu yili wafud n wat tsuffeɣt nni, macci d izli. Wagi daɣen mmeslayeɣ-d fell-as deg umur wis sin n tezrawt n Duktura-inu.\n\nTutlayt-inu: Tagnit n usekcem n tmaziɣt deg yiɣerbazen n waɣiren nniḍen, tcuba tin n tmurt n Leqbayel deg yiseggas-nni imezwura. Ini-d awal ɣef way-a.\n\nNasira Abrus: Tidet kan. D yir ddunit. Imi lḥir deg wul, ifadden kkawen. Acu kan, cwi tella tsuffeɣt-nni, yebda uselmed, yessaweḍ akka tura s ayen igerrzen ulamma deg wayen icudden ɣer tsertit, mazal abrid ɣezzif. Ma tkemmel akka aɣerbas ad yawi tutlayt ɣer nnger ma yella tutlayt uselmed d tin usmeckukel. Ur tban d acu-tt. Ma yekcem uqcic ur yettaf ara daɣen tutlayt-is di lakul seg useggas amenzu….d yir rray.\n\nTutlayt-inu: D acu i d abrid i ilaqen, i yelhan, i izemren ad yettwaḍfer: tutlayt tamaziɣt tamezdayt (standard) ara yezzin ɣef teqbaylit neɣ aṭas tutlayin timaziɣin yal yiwet di temnaḍt-is. S wassaɣ akked tilawt tinmettit-tasertant n Lezzayer, efk-aneɣ-d tamuɣli-m tussnant s yisem-im d tamussnawt di tesnilest tinmettit.\n\nNasira Abrus: Ma akka, yif-it kan ad yili uselmed s tmezdayt tamezwarut (standard régional ), sakin ma tgerrez tegnit ad zdint imir tutlayin timezdayin ara d-yifriren. Tinna daɣen n « tamaziɣt tazzayrit », « tamaziɣt tamerrukit », « tamaziɣt talibit », d abaxix. Ma tebɣam tutlayt tamezdayt, ad tili d tin ara yezdin akk tutlayin timaziɣin s umata. Mulac tewwi-d kan ad neqqim di tilawt. Tasekla tbeggen-d annect-a.\n\nIdlisen yuran, am umexlud, ulac wi ten-yeqqaren. Nekk s timmad-iw, ma walaɣ taseddast d umawal s usemnenni di tefyirt taseklant, ur ttkemmileɣ ara taɣuri. Acu kan di tira tussnant terra tmara ad d-yennulfu unamek ad d-nnulfun wawalen (terminologie, lexique d’abstraction, registres, concepts et notions). Tutlayt tamezdayt-agi tameqqrant (pan berbère) ur tettawi ara ar tifrat ladɣa ma yella ulac deffir-s ttawil d tsertit n usegmi.\n\nTutlayt-inu: Awanek, ur as-yefki ara allalen s wayes ara tennefli Tmaziɣt di tedbelt, di teɣdemt... D lebɣi i ur yesεi ara neɣ yella wayen i t-yeṭṭfen?\n\nNasira Abrus: Llan akk. Daɣen xas ad yili lebɣi asertan ahat mazal tutlayt ur temmid ara i umawal neɣ i tira n taɣulin-a. Acu kan, ulac ayen i d-yeskanen belli tasertit tgerrez, mazal tamaziɣt d ticiret uḍar ger udabu d wegdud. Dɣa cwiṭ-nni n lǧehd i d-tettak tmetti i unnar ameɣnas, yedda deg zzhu d uɣurru n Ḥirak.\n\nTutlayt-inu: Tutlayt-nneɣ, la tettnadi ad tekcem deg yiẓeḍwan inmettiyen akked internet am tutlayin nniḍen maca urεad tessaweḍ. D acu i tt-ixuṣṣen akken ad taɣ amkan di ttiknulujiyin n tsenselkimt d teywalt (TIC)?\n\nNasira Abrus: Annect a, ad yiɣzif wawal. Ad rreɣ kan lwelha ɣer IMSIDAG Iqbayliyen iqeddcen deg unnar-a. Lliɣ niqal cwiṭ yid-sen sin yiseggasen imezwura: Muhend Belqasem, Sliman Amiri, Amaziɣ Bedar, Linda Dib, Merzuq Ouchene, sakkin aṭas i d-yernan. Tamarut Kaysa Khalifi amkan-is, di talwit d taqcict tamezwarut i ikecmen annar-a, tessuqel asenfar n « Chess », Isenfaren Mozilla, Facebook, d uheggi n yeḍrisen d tefyirin di Internet akken ad tili d « tala » i yisenfaren ara d-yeddun (une ressource et base de données libre)\n\nTutlayt-inu: \"Tutlayt-inu\", d ablug-nneɣ ideg nqeddec akken nezmer i lmend n tutlayt d yidles. Ini-aɣ-d awal fell-as.\n\nNasira Abrus: Tutlayt-inu, d ablug i ḥemmleɣ ayen din. Tanemmirt ɣef wakud i tettakked i leqdic am wa.\n\nTutlayt-inu: Awal n taggara, ad am-t-ǧǧeɣ , efk-it-id d asirem-im ɣef wayen tebɣiḍ.\n\n## Nasira Abrus: Tazwara : ssarameɣ am wassa, ad mlilen yiselmaden n Ben Ɛeknun akken ma llan. Tis snat : Nessaram ad ifakk zzur d ẓẓmik di tmurt, ad d-ffɣen akk yimeḥbas. Ad awen-d-fkeɣ tasuqqilt \"ẓẓmik\" n Léo Férré yellan di FB, d tarzeft.\n\nTadiwennit, iga-tt S.Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/05/tadiwennit-akked-tdukturt-nasira-abrus.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 8074, "word_count": 1293, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "05", "slug": "tadiwennit-akked-tdukturt-nasira-abrus"}}} {"id": "8041fbe000e80b1f", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/06/tajmilt-i-ucennay-dda-muhuc-muhend.html", "title": "Tajmilt i ucennay Dda Muḥuc \"Muḥend Ulḥaǧ BENMUHUB”", "original_title": "Tajmilt i ucennay Dda Muḥuc \"Muḥend Ulḥaǧ BENMUHUB”", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-06-13", "archive_month": "juin 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:57.962910", "language": "kab", "content": "### Dda Muḥuc, d yiwen n unaẓur ilulen deg Burǧ Mnayel, deg useggas n 1941. Laṣel-is n At Wasif, isem-is aḥeqqani, “Muḥend Ulḥaǧ BENMUHUB”.\n\nYeɣra tafransist akken ilaq, acku asmi yekcem ɣer uɣerbaz yelmed ɣer yirumyen di tallit-nni, ɣas akken di Lburǧ i d-yekker, Taqbalit, yezga yeṭṭef deg-s, urǧin tenquqel deg yimi-s.\n\nDeg useggas n 1953, yuɣal-d baba-s ɣer yiwaḍiyen, yezdeɣ dinna. Dda Muḥuc, iḥemmel aṭas aẓawan d yisefra, yecna ddeqs n tezlatin, gar-asent: lefraq yid-m d aɣilif, Aḍar mi inuda yettawi-d neɣ yettaǧa, Alemlum, JSK…\n\nYessufeɣ-d snat n tesfifin, deg-s seddis n tezlatin. Yura diɣen adlis i wumi isemma : « les neuvains d’amour » s tefransist, d isem-is i d awal-is, imi isefra-ines sɛan akk tẓa n yifyar am wid n Si Muḥend Umḥend.Yexdem daɣen kra n tezlatin, yecna-tent Ɛetmani (Ḥemmic n At-Wadda d warraw-is).\n\nDda Muḥuc, yezweǧ semmus n tikkal, imi yal mi ara yesɛu tameṭṭut ad as-tt-teḍerreq yemma-s, ɣef wannect-a i yesεa tlata n yisurta, ɣer kraḍ n tlawin, ma d snat nniḍen ur sɛint ara dderya. Ruḥent akk ḥala tis ukuẓet i d-yeggran ɣur-s armi yemmut. Tagi d “ Nna Lǧuher” i wumi qqareɣ “ yemma Lǧuher” acku d tamɣart-iw.\n\nBeṛṛa n yisefra d uẓawan, di tudert n yal ass, Dda Muḥuc, d uhdiq, maca hnin, ayen d-yettawi seg uxeddim n tkerwas, d ayla n medden meṛṛa ama d aḥbib, ama d aqrib, ama d aberrani.\n\nAsmi tezzi yis-s ddunit, teɣli-d tewser d leɛyub n temɣer akked waṭṭan, yufa-d iman-is weḥd-s, ulac leḥbab, ulac imawlan, anagar tameṭṭut-is akked mmi-s “Smaɛil”\n\nAsmi d-testeqsa Mm-lḥeqq, tewwi-t ass n 15 di ctember 2003. Yemmut s fad d uḥaruq n tegmat-nni d-yessekker, ur yelli ḥedd ɣer tama-s, imi ulac-itt iɣab later-ines; d acu kan yal yiwen s nnuba-s akken qqaren Wat zik: “Ass-a fell-i, azekka fell-ak”\n\nMassa Bucali-Benmuhub Ḥuriya\n\n\n**I TUTLAYT-INU**", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1790, "word_count": 302, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "06", "slug": "tajmilt-i-ucennay-dda-muhuc-muhend"}}} {"id": "abd66886f80fd5da", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/06/tadiwennit-akked-umaru-fahim-mesuden.html", "title": "Tadiwennit akked umaru Fahim Mesεuden", "original_title": "Tadiwennit akked umaru Fahim Mesεuden", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2022-06-05", "archive_month": "juin 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:44:59.356645", "language": "kab", "content": "Tutlayt-inu: Ttxil-k, ssenked-d iman-ik i yiseqdacen n \"tutlayt-inu\".\n\nFahim Mesεuden: Nekk d win iḥemmlen tasekla, qeddceɣ akken ssneɣ, s wayen iwumi zemreɣ.\n\nTutlayt-inu: Melmi tebdiḍ tira?\n\nFahim Mesεuden: Seg wasmi lliɣ d amecṭuḥ ḥemmleɣ ad aruɣ. Seg wass-n ar ass-a ttnadiɣ, snernayeɣ deg uswir-inu akken ad aẓeɣ ɣer sdat, akken ad d-awiɣ tiktiwin timaynutin i tsekla-nneɣ.\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d ɣef udlis-ik amezwaru. Acu d asentel-is?\n\nFahim Mesεuden: Adlis-iw amezwaru d ammud n yisefra iwumi fkiɣ azwel « Tiyersi », yeffeɣ-d deg useggas n 2013. Isental yellan deg-s ugten : ddunit, tudert n yilmeẓyen, tayri, agama, tayemmat, tameṭṭut, laṣel, tapidagujit.\n\nTutlayt-inu: D acu i ak-yettmuddun tahregt i tira?\n\nFahim Mesεuden: D timetti deg ttidireɣ, d tilufa n yal ass, d tidyanin iḍerrun di ddunit d wayen akken ddreɣ nekk, akked wayen ttwaliɣ iḍerru gar wallen-iw.\n\nTutlayt-inu: Ini-aɣ-d azal i tla tira ɣur-k (di tudert-ik).\n\nFahim Mesεuden: Tira ɣur-i, d azuzen, d tukksa n lxiq, d asenɣel n ikuffiren d wurfan yellan deg wul. D aqlab n yisebtar i kra n tedyanin ddreɣ, ama d tid yessefraḥen ama d tid yesseqraḥen.\n\nTutlayt-inu: Kečč, d win yeɣran ayen yerzan tatiknulujit di tesdawit; ssegzi-aɣ-d amek armi yejbed wul-ik ɣer Tmaziɣt: tlemdeḍ-tt, tuɣaleḍ d amaru yis-s?\n\nFahim Mesεuden: Aya akk, yebda-d asmi lliɣ d ilemẓi, lliɣ deg umussu adelsan n taddart-nneɣ. Ilmeẓyen iqedcen imiren-nni mlan-aɣ abrid n umennuɣ deg ubrid n laṣel. Imiren gziɣ tikti n umennuɣ ɣef tutlayt-nneɣ. Ẓẓan deg-i tazarreɛt n usmeɣnes, temɣi deg-i, ass-a tewweḍ d aseklu meqqren, iẓuran-is wwten deg-i.\n\nTutlayt-inu: Tineggura-a, aṭas yilmeẓyen i yettarun s tutlayt-nneɣ tamaziɣt taqbaylit, kečč d yiwen seg-sen. Annect-a d afran neɣ d tamara?\n\nFahim Mesεuden: Yelha imi neqwa yid-neɣ, tuḥwaǧ-aɣ akk teqbaylit. Nekk, ma yehwa-ak d tamara kan i yi-ideggren akken ad aruɣ. Ur frineɣ ara ad iliɣ d amaru neɣ d amedyaz, acku si zik ttaruɣ i yiman-iw kan, ḥemmleɣ tira, ayen uriɣ qqareɣ-t-id i yimdukkal-iw kan akken ad as-slen. Uɣalen deggren-iyi akken ad d-siẓergeɣ idlisen. Seg yimiren i yebda umecwar-iw.\n\nTutlayt-inu: Neẓra dakken turiḍ aṭas yidlisen i deg tnuleḍ ddeqs tewsatin d wanawen. Acḥal n yidlisen i turiḍ ar ass-a? Ttxil-k, bder-aɣ-ten-id yiwen yiwen.Fahim Mesεuden: Uriɣ 6 yidlisen :\n\n1-Tiyersi d ammud n yisefra, 2013.\n\n2-Timsirin n ddunit, d tullisin akked tneqqisin, 2014.\n\n3-Anza d ungal, 2016.\n\n4-Izlan n tlawin, d anadi (tamedyezt n temɣarin akked wansayen), 2017.\n\n5-Iziran n temẓi, d ammud n tullisin d yeḍrisen i yigerdan, 2019.\n\n6-Izir deg irebbi n teẓgi, d tanfust i yigerdan, 2020.\n\nTutlayt-inu: Anida ttnuzun?\n\nFahim Mesεuden: Ttnuzun akk di tnedlisin n tmurt n Leqbayel. Timsirin n ddunit zemren ad t-afen medden di internet.\n\nTutlayt-inu: Ayen nettwali igerrez di tsekla-k, d tikci n wazal ladɣa, i tgemmi d yigerdan. Acu d tamentilt n way-a?\n\nFahim Mesεuden: D ilem i yellan deg wannar i yi-ideggren. Igerdan ur ufin ara tasekla yeddan d uswir-nsen. Asmi lliɣ yakan d aselmad, ttxemmimeɣ ad aruɣ idlisen i yigerdan. Ass-a, aql-i deg-s.\n\nTutlayt-inu: Si tmucuha d yiḍrisen i turiḍ i yimeẓyanen, tezriḍ ɣer tezlatin i asen-tbuddeḍ. Taneggarut i d-tessuffɣeḍ d \"iziran\". Ta d yiwet tezlit igerrzen aṭas. Amek i tt-mugren yimdanen?\n\nFahim Mesεuden: Ihi, ur bniɣ ara yiwwas ad aruɣ tizlatin i yigerdan. Ulamma cennuɣ kan i yiman-iw ger yimdukkal d twacult-iw. Maca asmi d-sɛiɣ mmi, cennuɣ-as s teqbaylit, dɣa usant-d tezlatin-agi deg wallaɣ-iw… Xemmeɣ ad tent-skelseɣ akken ad awḍent akk tameẓẓuɣt n yal agrud aqbayli anda ma yella di ddunit. Tura akka, teffeɣ-d yiwet n tezlit, meɛna mazal 6 nniḍen ad d-ffɣent deg wussan i d-iteddun, sya ar taggara n useggas ad d-ffɣent akk di Youtube. Wid-n yettnadin ad asent-slen, ad nadin kan ɣef yisem « IZIRAN »\n\nTutlayt-inu: Llan yisenfaren nniḍen?\n\nFahim Mesεuden: Llan sin yidlisen wejden, yella wungal, yella udlis n wuraren i yigerdan. Niqal llan ad d-ffɣen acḥal aya meɛna taswiɛt ur terkid ara, dɣa weǧleɣ-t. Tura akka ur tt-ɛeṭṭilen ara ad d-ffɣen, ahat sya ar taggara n useggas?\n\nTutlayt-inu: Amek i tessawaḍeḍ ad tezdiḍ ger umahil-ik d twuri-k n umeskar?\n\nFahim Mesεuden: Yal tawuri s wakud-is. Mi ara tḥemmleḍ ayen txeddmeḍ ad as-d-tafed tallit-is, ad as-tefkeḍ akud i as-ilaqen. Ilaq kan amdan ad yili yesɛa tuddsa deg wallaɣ-is, akked lecɣal-is.\n\nTutlayt-inu: Aṭas yimdanen i yettzuxxun s laṣel, nsell-asen qqaren: nekk d aqbayli, d amaziɣ! D acu i izemren ad imel amaziɣ neɣ aqbayli n tidet di tallit-a?\n\nFahim Mesεuden: Ma yella yiwen yeṭṭef di tmeslayt-is, yettmeslay-itt anda ma yedda igerrez, a-t-an yessidir taqbaylit.\n\nTutlayt-inu: Ilmeẓyen-nneɣ ass-a, am wid n umaḍal, ttidiren ger waṭas yisemlan, tiɣerɣar n internet yecban youtube, instagram, tiktok, twitter… D acu i ilaqen akken ad sfaydin seg-sen war ma tefsi tutlayt-nneɣ d yidles-nneɣ deg ugaraw-a ur nesεi ixef neɣ ider?\n\nFahim Mesεuden: Aṭas n lecɣal i yellan lhan deg yiẓeḍwan inmettiyen-agi i d-tbedreḍ. Amedya, nettwali tulawin sewwayent, ttxiḍint, ilmeẓyen d telmeẓyin ttarun taqbaylit, beṭṭun-d isefra, tizlatin, timsirin n teqbaylit… Sumata yella wayen yesɛan lfayda, yella wayen ur nesɛi lmeɛna. Yewwi-d kan ɣef lɣaci ad fernen lḥebb d ukerfa.\n\nTutlayt-inu: Swayes i tezmer ad tesεu tmagit-nneɣ amur ger yiɣerfan nniḍen deg usemres n wallalen-a itraren?\n\nFahim Mesεuden: Ilaq akk Leqbayel ad ḥemmlen taqbaylit, ad tt-ttmeslayen, ad tt-ttarun, ad tt-seqdacen di tudert-nsen n yal ass… Aṭas n leqdic i ilaqen. Ilaq usnulfu ara d-ijebden lɣaci n umaḍal. Meɛna aya yuḥwaǧ tadrimt aṭas. Acku amur ameqqran n wid iqeddcen ɣef teqbaylit d imeɣnasen kan, rennun-ten si leǧyub-nsen acku bɣan ad tidir teqbaylit.\n\nTutlayt-inu: D acu i d asirem-ik ameqqran?\n\nFahim Mesεuden: Asirem-iw, leqbayel akk ad issinen tira, ad qqaren idlisen yuran s teqbaylit.\n\nTutlayt-inu: Awal a-t-an ɣur-k akken ad tefkeḍ izen i wid iwumi tebɣiḍ: tawacult, imeɣriyen d wid akk εzizen fell-ak.\n\nFahim Mesεuden: Tanemmirt i kečč d-yerran tamawt ɣer wayen ttaruɣ.\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 5975, "word_count": 936, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "06", "slug": "tadiwennit-akked-umaru-fahim-mesuden"}}} {"id": "d0193cee7e07a9d7", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/07/tadiwennit-d-uduktur-n-tesnilest.html", "title": "Tadiwennit d uduktur n tesnilest tamaziɣt Saεid Hasani", "original_title": "Tadiwennit d uduktur n tesnilest tamaziɣt Saεid Hasani", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-07-27", "archive_month": "juillet 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:00.211155", "language": "kab", "content": "Anwa i d Saεid Ḥasani?\n\n### Saεid Ḥasani, Ilul di Leɛzib n Ẓeɛmum (Naṣirya) deg useggas n 1977. Di 2001, yewwi-d turagt n Tmaziɣt akked tegrawt tamezwarut di tesdawit Mulud At Mεemmer.\n\n## Yesselmed ilugan n tira d tjerrumt n tutlayt-is deg yiwet n tdukkla tadelsant di Tizi Uzzu ger 2000 d 2001. Yebda tarmit n uselmed deg uɣerbaz alemmas deg useggas n 2002-2003. Annect-a, yefka-as tagnit yekka d aεeyyal n tidukkla n yiselmaden n Tmaziɣt si 2003 ar 2008. Yezga d aselmad deg uɣerbaz alemmas Ɛemyud Smaεil si 2006 ar 2009. Deg useggas n 2008, yewwi-d agerdas-is n majister n tmaziɣt di tesdawit Mulud At-Mɛemmer.\n\nSi 2009 ar ass-a, d aselmad-amnadi deg ugezdu n tutlayt d yidles tmaziɣt di tesdawit n Tizi-Uzzu. D aɛeggal, d amnadi deg usnadi n uslugen d uselmed n tutlayt tamaziɣt (Laboratoire d’Aménagement et d’Enseignement de la Langue Amazighe). Tazrawt-is n Duktura di taɣult n tesnilest, iga-tt ɣef usmeskel anmawal d ulɣaseddasay di teqbaylit. Yemmesten-itt deg wunbir 2019 s tmesnelya n Ḥaddadu Muḥend-Akli ad fell-as yeɛfu Rebbi. Saεid Ḥasani i d-iḥellan aswir n uselmad amasrag A deg useggas-a, ila azal n 10 tezrawin d yimuhal icudden ɣer tesnilest.\n\nTutlayt-inu: Ussan-a kan i tezriḍ ɣer uswir n uselmad-amasrag-A deg taɣult n tesnilest, ad ak-nini mebruk u ad ak-nerr tajmilt ɣef umesten-a i d-tḥellaḍ s tidi d waṭas wussisen.\n\nSaεid Ḥasani: Tanemmirt ! anadi asdawan mačči d ayen isehlen, skud yettnadi wabɛaḍ yettaf-d timukrisin ladɣa deg unnar-agi n tmaziɣt. Abrid n tussna d war (ur ili) tilisa. Tura ara yebdu unadi s tidet, ad bdun yisenfaren yeggunin ; nessaram ad nessiweḍ ɣer yiswi-nneɣ.\n\nTutlayt-inu: Ttxil-k ssenfali-aɣ-d ɣef uḥulfu-inek akked unamek i ila way-a di twuri-nnek d aselmad-amnadi.\n\nSaεid Ḥasani: Tawuri n uselmad-amnadi tuɛer mliḥ. Mačči d aselmed kan neɣ d timsirin kan ara ixeddem uselmad i yinelmaden, maca d amnadi daɣen, meḥsub yesɛa imuhal-ines, yettnadi, yattaru imagraden neɣ idlisen, isedday tizrawin n yinelmaden... atg. Tura ara bdun yisenfaren !!\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d dɣa, ɣef yimuhal-ik isdawanen.\n\nSaεid Ḥasani: Imuhal-iw isdawanen, bdiɣ-ten acḥal aya. Amahil amezwaru, xedmeɣ-t deg useggas n 2001, deg ukatay n licence, ɣef uktawal n yimɣan n temnaḍt n At-Yeḥya Musa. Si tazwara, ay rriɣ ddhen-iw ar taɣult n tesnilest, d tin i yi-ijebden dɣa giɣ akatay deg tsenmawalt (lexicologie) n tmaziɣt ɣef tɣessa (di talɣa akked unamek) n umawal n yimɣan ay d-jemɛeɣ di temnaḍt n At-Yeḥya Mussa. Deg tezrawt-agi, kkseɣ-d (gelmeɣ-d) iberdan n usileɣ n umawal n yimɣan akken ad nẓer amek ulɣen yismawen n yimɣan d wamek ttsemmin i yimɣan di temnaḍt-agi n At-Yeḥya-Musa.\n\nDeg useggas n 2003, bdiɣ amecwar nniḍen nnig-turagt, d asileɣ di taɣult n tesnilest n tmaziɣt. Mi ifukk useggas amezwaru (aseggas aneẓri), xedmeɣ akatay n majister ɣef uglam d ukenni n usmeskel alɣaway gar kradet n tmeslayin n tmurt n Leqbayel : tameslayt n At-Yeḥya-Mussa, tameslayin n Yiɛezzuzen d Uweqqas. Deg ukatay-agi, gelmeɣ-d tameslayt n At Yeḥya-Mussa, kkseɣ-d tulmisin timsisliyin, gelmeɣ-d inagrawen n umyag d unisem n tmeslayt-agi ; rnu kennaɣ-ten ɣer tmeslayin n Yiɛezzuzen d Uweqqas akken ad d-nekkes ayen i-deg mgaradent d wayen i-deg ttemcabint (mgadant) ama di temsislit, ama di tesnalɣa ama deg umawal. Ar taggara, nufa-d igmaḍ-agi : yal tameslayt s tulmisin-is tisnilsiyin (timsisliyin, tilɣawiyin, tinmawalin). Tameslayt n At-Yeḥya-Mussa, teqreb ugar ɣer tmeslayt n Yiɛezzuzen wala ɣer tin n Uweqqas. Akatay-agi , majister msetneɣ-t ass n 10 di mayu n useggas n 2008.\n\nMi nkenna gar kradet n tmeslayin-nni, nufa-d ayen i-deg ɛedlent d wayen deg i mgaradent (di temsislit, di tesnalɣa akked umawal). Igmaḍ i d-nufa, wellhen-aɣ ad nkemmel anadi deg ukenni gar tmeslayin n tmurt n Leqbayel, dɣa nessewseɛ annar, neṭṭef aṭas n tedgatin di tmurt n Leqbayel, nga tasastant deg-s neṭṭef akk iswiren n tutlayt ; ayagi nga-t di tezrawt-nneɣ n duktura ɣef trakalt tanutlayt n tmaziɣt (taqbaylit), dagi nsexdem titiknulujiyin timaynutin am useɣzan QGIS d wallalen n tsenselkimt i wakken ad neg tikarḍiwin i ɣef ara d-banent ugar tneḍwa, rnu ad nefhem ugar asmeskel anutlay di teqbaylit.\n\nIhi, tazrawt-agi n majister, twelleh-aɣ, tesban-aɣ-d d acu i yeggunin tutlayt n tmaziɣt ; dɣa bdiɣ tazrawt n duktura i wumi fkiɣ azwel : « Asmeskel anmawal, alɣaseddasay di tmeslayin n tmurt n Leqbayel». Tazrawt-agi, teḍfer inadiyen imezwura yettwaxedmen ɣef trakalt tanutlayt n tmaziɣt ; neɛreḍ nsefhem-d amek ay d-iban usmeskel (amsislay, anmawal akked walɣaseddasay) di teqbaylit d umefruzeɛ-ines di temnaḍin n tmurt n Leqbayel.\n\nNewwet ad d-nesken iswiren i deg d-yettban usmeskel d ukala ay d-yeglan s usmeskel di teqbaylit akken meḥsub ad nefhem tilawt n usmeskel di teqbaylit. Di tazwara, nesleḍ amefruzeɛ di temnaḍin n tmurt n Leqbayel n tneḍwa n kra n wawalen yerzan iktawalen-agi : tafekka n umdan, iɣersiwen, ifrax, imɣan, ismawen n umigaw, irbiben, tiɣma, imyagen deg talɣa taḥerfit, kra n yimedyaten ilɣaseddasayen akken ad nẓer anda ay uɣen aẓar d wanda beddlen, rnu nesleḍ asmeskel amsislay ay d-nemlal, nessefhem-d amek beddlen yimesla asusru ; ma d asmeskel alɣaway, yettbini-d deg usalaɣ ; asmeskel anmawal nufa-t-id s ubeddel n uẓar n wawal. Nefren 111 tedgatin (tuddar) deg yigezda (tiwilayin) n tmurt n Leqbayel : Tizi-Uzzu, Bgayet, Tubiret, Sṭif, Bumerdas, d Burǧ Bu-Ɛririǧ. Tazrawt-iw n Duktura di taɣult n tesnilest, giɣ-tt ɣef usmeskel anmawal d ulɣaseddasay di teqbaylit. Msetneɣ-tt deg wunbir 2019 s tmesnelya n Ḥaddadu Muḥend-Akli ad fell-as yeɛfu Rebbi.\n\nTutlayt-inu: Kra si tezrawin-ik, llant di google scholar - asmel n unadi ussnan. Dacu n yisental i tzerweḍ deg-sent?\n\nSaεid Ḥasani: Ddeqs n yisental i zerweɣ deg yinadiyen-iw. Acu kan, wid i d-yufraren neɣ amur ameqqran deg-sen ad ten-tafeḍ ttezzin ɣef usmeskel utlayan ; rriɣ ddhen-iw ɣur-s, ɣer temsalt-agi n usmeskel, imi d tagi ay d-yezgan d ugur ameqqran deg uslugen n tutlayt taqbaylit. Snekdeɣ-d daɣen allalen s way-s nezmer ad d-nesken tineḍwa ɣef tkarḍiwin tirakalin ; axaṭer taɣult-agi, tesra aseɣzan ara d-igen tikerḍiwin akken ad tishil tesleḍt. Llan daɣen yisental niḍen am tesmedga yekkaten ad d-tesken talɣiwin d yinumak n yismawen n yidgan, wagi daɣen yella deg yimuhal-iw maca mazal kan ur d-yettwaseẓreg ara.\n\nTutlayt-inu: Amek tettwaliḍ anya (rythme) n usmeskel utlayan? Amek i iteddu?\n\nSaεid Ḥasani: Anya n usmeskel utlayan, s umata d afellay axaṭer amgarad yettili s umata deg ususru (neɣ lmenṭeq) neɣ deg umawal. Ayen yerzan, taseddast (d ul n tutlayt), ur tbeddel ara tɣessa-s, meḥsub d yiwet di teqbaylit. Leqbayel, mi ara ttmeslayen, ɣas wa seg yidis n ufella, wa seg yidis n wadda, wa ifehhem wa, ɣas yal wa s tmeslayt-is d tulmisin n tmeslayt-is. Di timawit, ur yelli wugur, maca ugur yettbini-d deg uselmed ; amek ara neslugen akk tineḍwa ay d-nettemlili di teqbaylit ? llant temsal frant, tiyaḍ mazal imi ur nessin ara akk timeslayin n teqbaylit akken ad nizmir ad nesbedd isefranen i-ɣef ara nsenned akken ad nefren talɣa ɣef tayeḍ neɣ asusru n wawal ɣef wayeḍ.\n\nTutlayt-inu: Kečč i yesselmaden di tesdawit Mulud At Mεemmer, mmeslay-aɣ-d cwiṭ ɣef uswir n wassaɣen yellan ger yigezda n Tmaziɣt di taɣult-a n usmeskel n tutlayt-nneɣ.\n\nSaεid Ḥasani: Igezda n tmaziɣt : Win n Tizi-Uzzu, win n Bgayet , win n Tubiret neɣ win n Tbatent, iswi-nsen agejdan d asileɣ n yinelmaden deg taɣult n tutlayt d yidles amaziɣ. Inelmaden ara d-yeffɣen, ad izmiren ad slemden tamaziɣt deg yiɣerbazen imenza d yilemmasen d tesnawiyin. Igezda n Tizi-Uzzu d Bgayet imi d wigi ay d imezwura i d-ilulen, seg-sen i ttagmen yigezda-nni wiyaḍ (Tubiret d Tbatent) neɣ ɣur-sen i ttsenniden. Ma d ayen yerzan tinezdit gar yigezda-agi n tmaziɣt, txuss mliḥ, imi yal agezdu ixeddem i yiman-is, dagi meḥsub deg usileɣ n yinelmaden. Ma d inadiyen n tussna, ha-t-an iban, tussna tettsennid ɣef teẓri d tarrayin akken ad d-iban unadi d ussnan.\n\nTutlayt-inu: Di tesnilest d tsekla, amek d wacu i ttembeddalent tesdawiyin gar-asent, deg unnar n usdukkel d usemlili n tarrayin n uselmed?\n\nSaεid Ḥasani: Yessefk ad nẓer belli ahil n usileɣ s-way-s xeddmen deg yigezda-agi n tmaziɣt d yiwen : Ahil n Lisans (Licence) d imezdi. Aseggas amezwaru, kif-kif ; aseggas wis-sin d wis-3, ttilint tferniwin : Tasnilest, tasekla d tɣerma. Tasnilest d tsekla, ɣas rnu-d taɣerma, tigi akk ta tessawal i ta deg unnar n unadi. Ɣef waya, igezda n tmaziɣt, tezdi-ten taɣult tutlayt d yidles n tmaziɣt.\n\nTutlayt-inu: D acu i tettwaliḍ d tifrat i wakken ad taɣ tutlayt abrid n war tuɣalin deg usfari d usetrer.\n\nSaεid Ḥasani: Tutlayt, tewwid-d sin n yiberdan :\n\n1u- d aselmed : Aselmed-is skud la yettaẓ ɣer s-dat, ɣas akken mazal uguren d kra n temsal yeqqnen ɣer wid iɣettsen di tmurt.\n\nWis-2- d tira d unadi : ddeqs n yimyura la yettarun idlisen, iseggasen ineggura dɣa, aṭas n wungalen i d-yeffɣen ; ayagi ad d-yernu lǧehd i tutlayt axaṭer mazal ur teffiɣ ara seg timawit. Ddeqs n yisental d tewsatin, ay mazal ur d-ffiɣen ara seg timawit. Ayen akk yellan di timawit, mi ara yuɣal ɣer tira, ad iɛawen tutlayt akken ad d-tban, rnu ad d-tifrir. Ayen yerzan asetrer, akken ad teddu tmaziɣt deg ubrid-agi n tutlayin timeqqranin, laqen ttawilat : ilaq wammas n uslugen d uṣeggem n tutlayt (takadimit) akken wid yettarun ad ṭṭafaren akk ayen ad d-tessuffeɣ, rnu tutlayt ad teddu akked wakud. Ilaq daɣen usmuzzeɣ n tdeblin, n yiberdan, ….. Mačči d tazmert ur tezmir ara tutlayt i yiman-is, xaṭi ! maca ur as-ttunefken ara ttawilat i as-ilaqen rnu ur d-teɣli ara gar yifassen n wid i as-izemren d wid ara yizmiren i temsal. Annar n tmaziɣt am win ikerrzen iger, afellaḥ akken ad t-yekrez, ilaq ad yesɛu nnḍer !! Ciṭuḥ-agi i teṭṭef iman-is, s tmeɣnest kan, wamag ula d ciṭuḥ-agi ur yettili ara !!\n\nTutlayt-inu: Aḥric ameqqran n wid i d-iteffɣen s yigerdasen n Tmaziɣt si tesdawit, ur xeddmen ara yis-sen. Ilaq usḥissef (ahat) imi ur ttekkayen ara di lebni n tutlayt d usmatu-ines?\n\nSaεid Ḥasani: D tidet !! Deg yiseggasen-agi ineggura, ddeqs n yinelmaden i d-itteffɣen s yigerdasen n tmaziɣt ula xeddmen ara. Ula d timsizzelt i wid ara yuɣalen d iselmaden deg usedwel aɣelnaw, ulac taggara-agi, aya-agi, yebda la yessenqas wid i d-ikeccmen ɣer yigezda n tmaziɣt, rnu ula d wid yebdan leqraya deg uswir wis sin neɣ wis-3, ur ttkemmilen ara. Inelmaden, fecclen, rewwlen, yettruḥu-asen lebɣi-nni s way-s i d-keccmen di tazwara, tettenququl-asen nniya !!.\n\nTutlayt-inu: D acu i d tamuɣli-k ɣef udlis amaziɣ ama d ussnan neɣ d aseklan, ama deg wayen yerzan taɣara neɣ amḍan ?\n\nSaεid Ḥasani: Deg yiseggasen-agi ineggura, ddeqs n yidlisen yettwarun s tmaziɣt i d-yeffɣen ; imyura, bdan la tekkren i taɣulin n tussna mačči d tasekla kan : tasniremt, tasenselkimt, taliktrunikt…. Idlisen-agi i d-yeffɣen, laqen-asent tezrawin akken ad d-ibin wamek tga tɣessa n yirman-nni i d-summren yimyura akken ad ttwazuzren deg tensudwin n tussna. Yessefk daɣen ad ṭṭuqten yidlisen akken ad yili usifi, syin akkin ad d-yifrir lḥebb ɣef ukerfa.\n\nTutlayt-inu: Imuhal-ik di tesnilest mačči yiwen mačči sin, i melmi asiẓreg-nsen akken ad awḍen ɣer wid i asen-yesran ama d inelmaden, d iselmaden neɣ d wiyaḍ?\n\nSaεid Ḥasani: Imuhal-iw deg tesnilest, ɛeddan i mraw (10) tura, rnu llan akk deg yizeḍwan inmettiyen, yella yiwen udlis yeffeɣ-d deg useggas n 2019 ɣer teẓrigin n Lurupa ɣef trakalt tanutlayt n tmurt n Leqbayel, wagi ɣef uktawal n yimɣan ; wiyaḍ d imagraden, tuget deg-sen d tamsalt n usmeskel anutlay di teqbaylit uɣur rriɣ ddhen-iw ; tikwal tteffɣeɣ si teqbaylit, jebbdeɣ-d si tentaliyin niḍen n tmaziɣt. Sya d afella, ad yili usiẓreg dagi di tmurt n Lezzayer n udlis-nni i d-yeffɣen di teẓrigin n Lurupa.\n\nTutlayt-inu: S tiḍt-ik n umussnaw-aselmad, amek i ak-d-yettban yimal n Tmaziɣt di tmurt-nneɣ ?\n\nSaεid Ḥasani: Akken i as-yenna umedyaz Meɛtub Lwennas deg usefru-nni-ines : “Tamaziɣt, tban ; iserreḥ-as-d zzman ; ɣas ḥercet ɣur-wen ; A widak yeɣran ; d ifassen n yimeɣban ; ssizedget taswiɛt” ! Ɣas akken tamaziɣt tewwi-d abrid n tussna s tezrawin d yinadiyen, maca abrid-nni n tmeɣnest ur d-yewwi ara ad as-nebru ! akka i tḍerru di tutlayin tindersin ; timeɣnest tettak afud i tutlayt akken ad tidir, akken imawlan-is ur tt-tettun ara, ad tt-ḥemmlen, ad tt-seqdacen, ad tt-selmaden, ad tt-ttmeslayen i warraw-nsen akken ur tnegger ara. Tasertit n tmurt n Lezzayer, tekkat amek ad tsenger tamaziɣt, ɣas akken d tutlayt taɣelnawt, d tunṣibt maca aẓayer-agi ur as-gin ara irebbi akken ad teddu am tutlayin timeqqranin ; ineɣtasen n tmurt n Lezzayer, ur lin ara lḥir akken ad tifrir axaṭer asenfar-nsen yeqqen ɣer taɛrabt-tineslemt, cekneṭḍen deg-s am tmenṭeḍt deg yiselsa ; tamaziɣt amzun akken d takna, ur tesɛi la azal la amkan. Azaglu tɛebba tmaziɣt di tmurt n Lezzayer ulac tamtilt-is deg umaḍal, ɣas akken deg uselmed, tettaẓ ɣer s-dat, maca deg taɣulin niḍen d asḥisef kan !\n\nTutlayt-inu: Amek tettwaliḍ asemres n Tmaziɣt deg yiẓeḍwan inmettiyen d internet, s wudem amatu?\n\nSaεid Ḥasani: Tamaziɣt, tuɣ amkan deg yizeḍwan inmettiyen ; ayagi, d asurif yelhan, d ayen yessefraḥen, meḥsub semrasen-tt medden, d allal n teywalt ; ayagi d ttbut belli tezmer ad teddu deg ubrid n tutlayin timeqqranin, mačči d tutlayt n tmucuha d yisefra kan !!\n\nTutlayt-inu: Tutlayt-inu, d ablug iqeddcen ilmend n tutlayt d yidles. Acu d annay-ik fell-as?\n\nSaεid Ḥasani: A wi yufan ad ggten yiblugen am wigi, axaṭer deg-s tfetti tmusni, d annar n tira d usenfali n wid terza temsalt n tmaziɣt. Ḥala abaɣur ay d-yerna i tutlayt, imi deg-s ad naf iḍrisen, timsirin n tjerrumt, amawal, tamedyazt, ….atg\n\nTutlayt-inu: A-t-an ɣur-k wawal n taggara, efk-d d asirem neɣ izen ɣef wayen triḍ.\n\nSaεid Ḥasani: Riɣ ad d-iniɣ, wid yettarun akken ad d-tban tafat ɣef tamaziɣt, sran asebɣes akken ad kemmlen ur fecclen ara imi abrid yessawen, lebɣi deg wulawen.\n\nTadiwennit, iga-tt Sadaq Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/07/tadiwennit-d-uduktur-n-tesnilest.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 13800, "word_count": 2239, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "07", "slug": "tadiwennit-d-uduktur-n-tesnilest"}}} {"id": "2c67c717751d2e7e", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/07/igmad-n-tutlayt-tamazit-deg-ukayad-n-bem.html", "title": "Igmaḍ n tutlayt tamaziɣt deg ukayad n BEM", "original_title": "Igmaḍ n tutlayt tamaziɣt deg ukayad n BEM", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-07-16", "archive_month": "juillet 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:01.489406", "language": "kab", "content": "## *Seg wasmi tudef tutlayt tamaziɣt deg uselmed deg yiɣsuren n usegmi aɣelnaw, ur nesli ara s kra n tesleḍt n yigmaḍ-is iɣurbizen neɣ n uktazal n yigburen d wahilen n uselmed-is. Ula d igmaḍ deg yikayaden unsiben am BEM, ama gerrzen ama xuṣṣen, ur sellen ara medden yis-sen imi kecmen deg unagraw n uktazal amatu ger tangiwin nniḍen. Γummen, ffren am tsegnit deg walim. *\n\n*Seg wasmi tudef tutlayt tamaziɣt deg uselmed deg yiɣsuren n usegmi aɣelnaw, ur nesli ara s kra n tesleḍt n yigmaḍ-is iɣurbizen neɣ n uktazal n yigburen d wahilen n uselmed-is. Ula d igmaḍ deg yikayaden unsiben am BEM, ama gerrzen ama xuṣṣen, ur sellen ara medden yis-sen imi kecmen deg unagraw n uktazal amatu ger tangiwin nniḍen. Γummen, ffren am tsegnit deg walim.*\n\n### Anida yessaweḍ uselmed n Tmaziɣt assa?\n\nD acu d aswir-is ma nesserwes-it akked tangiwin tiseklanin nniḍen i lemmden warrac-nneɣ deg yiɣerbazen? S wudem unsib, adabu n tmurt s uɣlif-is, d netta i ibedden ɣef useddu n yirmuden isnegmanen akk, gar-asen Tamaziɣt. D tidet, tanga tsul (mazal-itt) ur kfin ara fell-as wuguren. Ahat akka i tt-bɣan aṭas n wid ur nzeggel tagnit akken ad as-reglen abrid neɣ ad as-gen tiseɣlay. Icenga-s, llan di yal tiɣmert: tadbelt, tasertit, timetti daɣen. Akken yebɣu yili, aselmed n tutlayt tamaziɣt, yuɣal d tilawt, ladɣa di Tmurt n Leqbayel. Taneqqiḍt taberkant, d asiteb ay ulac fell-as. Xas ttunefken-as wallalen, mmuggen-as wahilen, ttujerrden-as yiswiyen; ulac wi as-yefkan azal i yidis-a ɣef i d-newwi awal deg umagrad-a-nneɣ. Annect-a ulac-it ula seg wid ilan assaɣ usrid yid-s s twuri-nsen am useqqamu unnig n timmuzɣa (HCA), imaswaḍen n Tmaziɣt, igezda isdawanen n tutlayt d yidles, CNPLET…? Wissen ma d ayen iweεren fell-asen neɣ d astufu kan ur as-testufan ara! Wissen melmi ara d-akint tismin ɣef tin yessidiren, yesseččayen, igan ismawen i waṭas n wid yettgensisen tutlayt n Masensen.\n\n### Seg ukayad ɣer yigmaḍ:\n\nAss-a, asmel-nneɣ \"tutlayt-inu\", yeɣtes ad d-yeg afus, yemmeɣ iga taɣuri s yizwilen di tsestant di 4 yiɣerbazen ilemmasen n Tmurt n Leqbayel. Iɣerbazen-a, d wi:\n\n- Meddur Rabeḥ n Tfuɣalt di tɣiwant n Wayt Yeḥya Musa - asun n Draε Lmizan deg waɣir n Tizi uzzu.\n\n- Unar Muḥemmed di Maεatqa, deg waɣir n Tizi Uzzu.\n\n- 11 yimeɣrasen n Tiɣilt Buceqfa - Ayt Rzin deg waɣir n Bgayet\n\nMalek Qadum Aqbu deg waɣir n Bgayet\n\nUr d-neqqar ara d tazrawt talqayant ara d-neg maca ahat d ayen i izemren ad yeldi allen n wid yebɣan ad muqlen ɣer wanida yessaweḍ uselmed n Tmaziɣt deg uɣerbaz azzayri d userwes akked d tutlayin nniḍen: Taεrabt, Tafransist akked Tneglizit.\n\nD tidet, amahil am wa, d win yesran i unekcum s telqey deg wahilen, tarrayt , iswiyen n uselmed, allalen… Akken yebɣu yili, deg wayen yerzan isental n yikayaden unsiben, ttunefkayen ɣef yiwet talɣa yezdin 4 tutlayin. Ma tella yiwet seg-sent ideg ttmagaren yinelmaden iεewwiqen, iban kan: d Tamaziɣt. Anelmad, yezmer ad yefferfec, ad yecceḍ deg ufran n usentel ger tferkiyin n ukayad di tantaliwin yemgaraden i yuran ta s yisekkiken n Tlatinit, Tifinaɣ d Taεrabt. Deg umedya, teḍra-as i yiwen unelmad n uɣerbaz Meddur di Tfuɣalt - Tizi Uzzu, i ixedmen ɣef usentel n Tcawit deg wadeg n Teqbaylit. Imi d-yewwi 9/20, annect-a, yessuder-as-d deg ugmuḍ-is akked win n tanga.\n\nSend ad nessali amagrad-a, nuẓa ɣer waṭas yiɣerbazen ilemmasen akken ad d-nawi izwilen d yigmaḍ iɣurbizen iɣef ara nebnu amagrad. Mačči d ayen isehlen imi: xas akken iselmaden n Tmaziɣt, fkan-d s wudem maca kra n yinemhalen zgan-d d tiseɣlit. Yiwen unemhal di Tmurt n Leqbayel, mi as-tessuter tselmadt n Tmaziɣt igmaḍ n tangiwin akk, yegguma ad as-ten-d-imudd. Tiririt i as-d-yefka tessewham. Yenna-as-d: ur zmireɣ ara ad am-d-fkeɣ akk igmaḍ, ma ulac iselmaden nniḍen ad ten-iɣaḍ lḥal.\n\nAserwes: Igmaḍ n Tmaziɣt, ufraren ɣef wid n tangiwin tiseklanin nniḍen:\n\n#### a- Amḍan n yinelmaden i yufraren deg ukayad n BEM s yizwilen :\n\nb-Afmiḍi n yinelmaden i yufraren deg ukayad n BEM :\n\n#### c- Amyezwar ger tangiwin:\n\n### Tagrayt:\n\nIgmaḍ i d-nefka deg ufella, xas d kra yimedyaten kan, nezmer ad d-nessuddem seg-sen dakken tutlayt tamaziɣt teṭṭef amkan-is deg uselmed. Tesra kan ad frun wuguren i tettidir, daɣen ad as-ttunefken wallalen akked wazal i tuklal.\n\nMi ara nwali igmaḍ-is igerrzen zdat tutlayin nniḍen, ad negzu dakken tla azal ɣer yinelmaden d yimarawen-nsen. Ma d iselmaden xas ttidiren ddeqs n yiɣeblan n wallalen, n usileɣ d tikci n wazal, igmaḍ n umahil-nsen ur yezmir ad ten-yeffer yiwen.\n\nTutlayt tayemmant neɣ n tyemmat, d yiwen wallal swayes igezzu ugrud anamek n tudert d umaḍal d twennaḍt-is. Tutlayt tayemmant, d amdakkel bu wazal ameqqran i wawwaḍ ɣer yiswi n usedwel igerrzen i yal yiwen. Yis-s i yettili uḥraz n tmagit n uɣref d tgemmi-ines tadelsant. Daɣen, tettal-aneɣ aṭas akken ad nessenfali tiktiwin d yiḥulfan-nneɣ ilqayanen.\n\nTutlayt tayemmant (am Tmaziɣt), mi ara taf iman-is, tettnefli, tẓeḍḍ tagmat, talwit, d umqader ger yimsiwlen-is i yettafen iman-nsen deg-s.\n\nAssa, xas yewwi-d ad neg azal i uselmed n waṭas tutlayin i tarwa-nneɣ, annect-a d win i ilaqen ad yezzi i tutlayt n uɣref - tamaziɣt. Yis-s i yessefk i ugrud amecṭuḥ ad yebdu asurif-is amezwaru deg uɣerbaz. Tid nniḍen, ad d-ḍefrent. Ur nezmir ad nemdel tiwwura fell-asent acku aselmed agtutlay, yettεawan deg usdiwen d yiɣerfan n tmura nniḍen, daɣen deg usnerni n tussniwin d ttiknulujiyin.\n\nSadaq Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/07/igmad-n-tutlayt-tamazit-deg-ukayad-n-bem.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 5420, "word_count": 883, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "07", "slug": "igmad-n-tutlayt-tamazit-deg-ukayad-n-bem"}}} {"id": "0fe5d06730f9f399", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/08/tadiwennit-d-tmeskart-taselmadt-huriya.html", "title": "Tadiwennit d tmeskart taselmadt Ḥuriya Benmuhub Bucali", "original_title": "Tadiwennit d tmeskart taselmadt Ḥuriya Benmuhub Bucali", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-08-27", "archive_month": "août 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:02.063781", "language": "kab", "content": "## Imi d anekcum aɣurbiz deg wussan i d-iteddun, ad awen-d-nessenked yiwet tselmadt n tutlayt tamaziɣt. Taselmadt-a, d tin i ixedmen yiwen usenfar (azmam) i yuklalen ad yili d allal n umahil i zemren ad smersen yiselmaden nniḍen. Mi nuẓa ɣur-s, terra-d s tumert ɣef yisteqsiyen-nneɣ di tdiwennit tuḍfirt:\n\nḤuriya Benmuhub-Bucali: Nekk, d Massa Benmuhub i d-ilulen s yisem n Bucali. Deg tazwara, ɣriɣ tussna n tdamsa deg tesdawit n Mulud At Mɛemmer deg ugezdu n Tizi-Uzzu asmi i d-wwiɣ akayad n BAK deg useggas 1998, wwiɣ-d agerdas n taggara n ukala deg 2003. Syin kan, wwiɣ-d akayad nniḍen n BAK, xedmeɣ yis-s Tamaziɣt d yidles-ines. Tura akka, aql-iyi d taselmadt n tutlayt tamaziɣt deg ulmud alemmas. Lliɣ sselmadeɣ deg Ugni n Yiɣran deg Yiwaḍyen seg 2008 alammi d 2016, mbeɛd qqleɣ-d ɣer uɣerbaz alemmas Derdar Saɛid di Tizi-Uzzu, mazal-iyi ar ass-agi dinna.\n\nTutlayt-inu: D acu i kem-ijebden ɣer taɣult n uselmed? d afran neɣ yella deg-s kra n ugacur?\n\nḤuriya Benmuhub-Bucali: Deg tazwara, ur bɣiɣ ara aselmed, ahat d lmektub kan i yi-yewwin ɣur-s, acku bɣiɣ ad xedmeɣ s ugerdas n tdamsa, ma d tamaziɣt ǧǧiɣ-tt kan i yisenfaren i xeddmeɣ. Maca asmi bdiɣ seɣreɣ-tt, ufiɣ-as lbenna seg wakken i tt-ḥemmleɣ; d annect-agi i iyi-yernan afud ad tt-slemdeɣ.\n\nTutlayt-inu: D acu n wuguren (ma llan) i yettmagar uselmad n Tmaziɣt deg umahil-is assa?\n\nḤuriya Benmuhub-Bucali: Uguren i d-nettmagar, mgaraden seg uɣerbaz ɣer wayeḍ, imi llan wid i d-yettafen uguren akked yinemhalen mi ara yili ur as-yefki ara azal akken iwulem lḥal, llan wid i d-yettafen ugur akked yimawlan acku ugin-tt, maca taggara-agi la yettali ciṭ ccan-is. Mačči am zik imi ur telli ur tettekki ara deg leḥsab n tezmilin n yinelmaden (amuskir=0) tuɣal (amuskir=1), tura tewweḍ ɣer umuskir 2, drus maca xir n zik. Ssarameɣ ad yali ugar n 2 n umuskir n Tmaziɣt..\n\nTutlayt-inu: I yinelmaden?\n\nḤuriya Benmuhub-Bucali: Uguren i d-ttmagaren yinelmaden, d ayen yessewhamen, ad tafeḍ anelmad n tmurt n Leqbayel netta ur yessin ara taqbaylit neɣ tamaziɣt, tikwal ala tafransist i yessen, d tamentilt n yimawlan imi ur as-heddren ara s tutlayt n tyemmat. Annect-agi, yettarra aqrur ur yeṭṭafar ara akken ilaq, dɣa yettagi-tt. Maca llan kra ma nefka-as azal , xas ur tt-ssinen ara ttrɛraḍen, ttuɣalen ttabaɛen di tneɣrit. Sḥassfeɣ kan imi ur tt-qqaren ara deg twilayin akk. Dɣa tikwal mi ara d-yas ɣur-neɣ unelmad seg twilayat nniḍen, nseɛɛu ugur yid-s, ur yettabaɛ ara.\n\nTutlayt-inu: Amek i tettwaliḍ iteddu uselmed n Tmaziɣt di tmurt-nneɣ?\n\nḤuriya Benmuhub-Bucali: Nekk ɣur-i, mazal ur iteddu ara akken ilaq imi ur yeṭṭif ara amkan am tangiwin nniḍen, d amecwar ɣezzifen.\n\nTutlayt-inu: Kemm d yiwet tselmadt ur d-nelhi ara kan di twuri-m n uselmed, maca tettaruḍ tettnadiḍ. Ssegzi-aɣ-d cwiṭ ɣef way-a.\n\nTutlayt-inu: Amahil-im amezwaru, azwel-is \"Azmam n uselmad n tmaziɣt\", tbuddeḍ-t i yiselmaden d tselmadin. Acu yegber?\n\nḤuriya Benmuhub-Bucali: Amahil-iw amenzu, d “Azmam n uselmad”, ssarameɣ ad asen-yeɛǧeb i yiselmaden n tmaziɣt. Semmaɣ-as azmam acku yesdukkel ayen akk ara yeḥwiǧ uselmad, xedmeɣ-t d aḥerfi war initen acku ad yiɣliy ama i nekk bac ad t-id-suffɣeɣ, ama i yiselmaden ara t-id-yaɣen. Rnu ɣef waya, ad t-yessemres kan yiwen n useggas. Iḥricen i yegber, d wi:\n\nTifert n yisallen n uselmad\n\nTafelwit n usefrek n wakud\n\nTafelwit n uktazal amninad\n\nTafelwit n trebbuyaɛ\n\nTazmamt taswast\n\nTafelwit n uktazal ameɣlal\n\nTafelwit n tezmilin\n\n\nƔer taggara, ad yexdem uselmad tadaddant (Statistique) i ukraḍyur 1, wis 2 akked wis 3\n\nTutlayt-inu: Amek i kem-id-tusa tikti fell-as? Acu n yiswiren iwumi ilaq?\n\nḤuriya Benmuhub-Bucali: Lliɣ xemmeɣ-t kan i yiman-iw, yernu yal tafelwit weḥd-s, ur tent-semlaleɣ ara akk yernu s excel akken ad qeɛdent tfelwiyin-nni, s tmerna n yiniten. Syin tusa-iyi-d tekti ad t-ssemlileɣ akk akken ur iyi-tteɛraqent ara. Uɣaleɣ xemmeɣ ad t-id-suffɣeɣ i yiselmaden ahat ad yenfeɛ wiyiḍ. Xedmeɣ-t i yiselmaden n ulmud alemmas d wid n tesnawit; maca yezmer ula d win n ulmud amenzu ad t-yessexdem mebla ugur.\n\nTutlayt-inu: Mi t-neldi nwala-t, nufa-t d tirmit yuklalen asebɣes. Ini-d anida i zemren ad t-afen yiselmaden i tiɣin.\n\nḤuriya Benmuhub-Bucali: Aṭas i nelḥa fell-as nekk d mass Benmuhub, argaz-iw, dɣa nessers-it deg waṭas tnedlisin:\n\nDi Tizi Uzzu: Tanedlist Ccix , Yeḥyawi, Zerrar akked Ṭaleb (di temdint tamaynut), Fuḍil deg ubrid n tkadimit.\n\nDi Buzgan: talemmast di tnedlist.\n\nDeg Yiɛeẓẓugen ɣer tnedlist Raḥmu.\n\nDi Micli ɣer Ḥemmud Aɛrab.\n\nDi Draε Lmizan talemmast: tanedlist Qara.\n\nDi Ceεbet Leεmer (Bumerdas): tanedlist Ɛisawi.\n\nDi Tubiret talemmast: tanedlist Belles soeurs.\n\nDi taddart Iɣrem (Leεǧiba): tanedlist Saoudi Said.\n\nDi Bgayet: ɣer tnedlist Ḥassissen, di temdint taqdimt.\n\nDeg Uẓeffun: deg unekcum ɣer temdint tamaynut.\n\nDi Tegzirt: Deg tnedlist yellan di tlemmast n temdint.\n\nDi Friḥa talemmast.\n\nDi Makuda talemmast.\n\nDi Ɛeṭṭuc talemmast.\n\nDeg Yiwaḍiyen: di tama n ssuq ɣer tnedlist Laɛabi.\n\n\nMazal ad ilin wiyaḍ ɣer sdat, Ncallah.\n\nTutlayt-inu: Nḥulfa si tura dakken ur tḥebbseḍ ara kan deg usenfar-a. D acu n yisenfaren nniḍen ara d-ternuḍ sya ɣer zdat?\n\nḤuriya Benmuhub-Bucali: Ncallah ur nḥebbes ara dagi, ma walaɣ-t yeɛǧeb i wiyaḍ, ad yili wayen nniḍen ɣer sdat.\n\nTutlayt-inu: S yisem-im d tayemmat, amek i tettwaliḍ ilaq ad rebbint tyemmatin tarwa-nsent akken ad tezg tutlayt-nneɣ, ad teqqim i lebda, ad tennerni, ad tecbu tiyaḍ yenneflin?\n\nTutlayt-inu: D acu i tessarameḍ: di twacult-im, deg umahil-im, i yimal n Tmaziɣt?\n\nḤuriya Benmuhub-Bucali: Ssarameɣ di twacult-iw, ad teḍfer abrid yessalayen di ccan n tmaziɣt, ssarameɣ ad iyi-d-fken afus n tallelt.\n\nTutlayt-inu: D acu ara d-tiniḍ ɣef ublug \"tutlayt-inu\"?\n\nḤuriya Benmuhub-Bucali: D isem-is i d awal-is, \"tutlayt-inu\", d ayen ara yesnernin tutlayt-nneɣ, ladɣa deg ublug imi imdanen akk ssemrasen aglaway akked internet.\n\nTutlayt-inu: Ad am-neǧǧ awal n taggara, ini-d deg-s ayen triḍ.\n\nḤuriya Benmuhub-Bucali: Ssarameɣ ad awen-yeɛǧeb umahil-iw ɣas akken ur as-xdimeɣ ara initen neɣ tiɣma, maca ayen akk ilaqen i uselmad yella deg-s. Tanemmirt-ik a Mass Bendali. Tanemmirt-nwen akk.\n\nTadiwennit, yexdem-itt S.Bendali\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/08/tadiwennit-d-tmeskart-taselmadt-huriya.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 6183, "word_count": 955, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "08", "slug": "tadiwennit-d-tmeskart-taselmadt-huriya"}}} {"id": "a98646ddfd1c40cf", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/08/tadiwennit-akked-tmedyazt-tilemzit.html", "title": "Tadiwennit akked tmedyazt tilemẓit Ḥasina Alkama", "original_title": "Tadiwennit akked tmedyazt tilemẓit Ḥasina Alkama", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-08-09", "archive_month": "août 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:03.430496", "language": "kab", "content": "*Acḥal d tagnit ideg nettḥulfu dakken yettader usirem ɣef yimal n tutlayt-nneɣ tamaziɣt. Si tama nniḍen, yettuɣal yettnerni ladɣa mi ara naẓ ɣer yilmeẓyen-nneɣ. Di tuddar-nneɣ , nettaf aṭas deg-sen i yettaken azal d wul i tutlayt-nsen. Qqaren-tt, ttarun-tt, beggsen fell-as akken ad refden amur-nsen n teεkemt iwakken Tamaziɣt neɣ Taqbaylit ad d-yali fell-as wass amellal, ad tidir i lebda am nettat am tutlayin nniḍen yenneflin. Tamedyazt tanelmadt di taɣult n Tmaziɣt Ḥasina Alkama, d yiwen umedya. Yelli-s n taddart n Tiɣilt Meḥmud n Ssuq n Letniyen di Mεatqa, yeqqaren Tamaziɣt di tesdawit Mulud At Mεemmer n Tizi Uzzu deg uswir n master 1, terra-d akk ɣef yisteqsiyen n tutlayt-inu.*\n\n## Tutlayt-inu : Senked-d iman-im ?\n\nḤasina Alkama: Isem-iw Alkama Ḥasina si taddart n Tiɣilt Meḥmud, taɣiwant n Ssuq n Letniyen Mεatqa, d tanelmadt n Master 1 deg ugezdu n tutlayt d yedles amaziɣ di tesdawit n Lmulud At Mεemmer.\n\nTutlayt-inu : Melmi d wamek i d-tufiḍ iman-im deg ubrid n yisefra d tmedyezt ?\n\nḤasina Alkama: Ufiɣ-d iman-iw ttaruɣ isefra segmi temmut yemma-s n Meεtub. Asefru-inu amezwaru, xedmeɣ-t ɣef Nna Ɛelǧiya ad tt-yerḥem Rebbi. Seg wass-nni, iserreḥ yiles-iw d ufus-iw i tira.\n\nTutlayt-inu : Anwa i am-irennun afud deg umecwar-im ?\n\nḤasina Alkama: Tamezwarut i ibedden ɣer tama-w, d tawacult-iw. Syin akkin, ufiɣ-d tiddukla asirem n Yiɣil Lmal i iyi-d-yefkan afus n tallelt d yiwellihen. Gan-iyi tabɣest akken ad aẓeɣ ɣer zdat .\n\nTutlayt-inu-: Acu-ten yisental iɣef tettaruḍ ?\n\nḤasina Alkama: Isental ggten. Ayen akk yellan di tmetti, tteεraḍeɣ ad aruɣ fell-as: imawlan, azal n tmeṭṭut, ddunit, tijmilin, timest-nni i iεeddan….\n\nḤasina Alkama: Tikti n udlis, tella deg uqerru-w, xemmeɣ-as yakan. Rnu, abrid n tmedyezt, yewwi-d ad d-yeffeɣ d adlis akken ad t-ɣren yimeɣriyen.\n\nTutlayt-inu : Wissen ma temlaleḍ-d uguren deg umecwar-agi i d-tewwiḍ ?\n\nḤasina Alkama: Taswiεt-a! Lḥemdullah ur d-ufiɣ ara kra n wugur. Tawacult-iw tbedd ɣer tama-w, tettεawan-iyi s wayen tezmer, yis-s i wwiɣ abrid-agi, ɣer deffir ur ttuɣaleɣ ara.\n\nTutlayt-inu : Melmi i tḥemmleḍ ad taruḍ ?\n\nḤasina Alkama: Ḥemmleɣ ad aruɣ s waṭas, mi ara d-yeɣli yiḍ; ttafeɣ iman-iw acku tettili tsusmi, din i d-ttasent tikta s waṭas.\n\nTutlayt-inu : Anwa acennay neɣ amedyaz iwumi tḥemmleḍ ad tesleḍ ?\n\nḤasina Alkama: Ḥemmleɣ ad sleɣ i Dda Lwennas ad t-yerḥem Rebbi, acku netta d aɣerbaz, ɣur-s i d-uǧweɣ tamussni, d netta i iyi-yeldin allen akken ad iḥmileɣ idles-nneɣ.\n\nTutlayt-inu : Kemm i ikecmen annar n tmedyezt melmi kan, amek twalaḍ adeg n umedyaz di tmurt-nneɣ ?\n\nḤasina Alkama: Ttwaliɣ amedyaz ur yesεi ara azekka di tmetti-nneɣ, acku drus maḍi n wid i as-yefkan azal.\n\nTutlayt-inu : Acu i kem-yewwin ad teɣreḍ idles d tutlayt n tmaziɣt di tesdawit?\n\nḤasina Alkama: D nekk i tt-yextaren, si zik-iw i ḥemmleɣ tutlayt-iw. Sarameɣ ad ttekkiɣ di lebni-ines, ad d-rnuɣ kra n yebruyen deg usnerni-ines ɣer zdat.\n\nTutlayt-inu : Yella kra n usenfar i tettheyyiḍ ɣer sdat ?\n\nḤasina Alkama: Aql-i serseɣ ammud n yisefra-w ɣer teẓrigt, sarameɣ ur yettεeṭṭil ara ad d-yeffeɣ. Γef zdat, ad d-swejdeɣ isefra-w deg CD, akken ad asen-slen wid ur nezmir ara ad ɣren.\n\nTutlayt-inu : Yella wayen tessarameḍ ?\n\nḤasina Alkama: Sarameɣ ad tbeddel teswiεt, amedyaz ad yaf iman-is di tmurt-is, ad yesεu amkan i as-iwulmen.\n\nTutlayt-inu : Awal n taggara i ublug tutlayt-inu ?\n\nḤasina Alkama: Ad d-iniɣ tanemmirt meqqren ɣef wazal i iyi-tefkam. Tanemmirt daɣen ɣef leqdic i d-tettheyyim, afud igerrzen deg tekti-nwen.\n\nTadiwennit, tga-tt Farida Cebbiri\n\nI Tutlayt-inu\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/08/tadiwennit-akked-tmedyazt-tilemzit.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 3607, "word_count": 568, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "08", "slug": "tadiwennit-akked-tmedyazt-tilemzit"}}} {"id": "89f9cd3162a2c4d6", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/09/tadiwennit-akked-umaru-umar-sider.html", "title": "Tadiwennit akked umaru Ɛumar Sider", "original_title": "Tadiwennit akked umaru Ɛumar Sider", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2022-09-21", "archive_month": "septembre 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:04.223947", "language": "kab", "content": "### Ɛumar Sider, d yiwen umaru i yettnadin di ddeqs n yiḥricen n tsekla tamaziɣt taqbaylit. Ha-t-a wamek i d-yessenked iman-is i tutlayt-inu: \"Nekk, d Ɛumar Sider. Luleɣ deg useggas 1955 deg Wat Ɛebdelmumen. Lliɣ «géophysicien», kra n tallit di tɣamsa , seɣreɣ «la photographie»… Ma d leqdic-iw ɣef tutlayt d yedles amaziɣ, bdiɣ-t deg useggas 1989, di tiddukla tadelsant Mourad Terbouche\".\n\nTutlayt-inu : Melmi d wamek tebdiḍ amennuɣ ɣef yedles-nneɣ ?\n\nƐumar Sider : Ayen d-uriɣ ɣef yinzan, bḍiɣ-t ɣef krad yimuren, yal wa d acu i d-wwiɣ deg-s. Maca d amur wis sin ideg d-zwareɣ. Wa d wagi, yettwabḍa ɣef 3 yeḥricen. Suffɣeɣ-d uṭṭun 1, d amezwaru: “INZAN amek i d-llan” deg-sen tasuqilt s Tefṛansist. Wigi ttawin-d tignatin, timucuha, neɣ amek d-lulen yinzan. Ulamma aṭas i yi-yezwaren wwin-d inzan, axeddim-agi d amaynut. Akken ssneɣ, urǧin d-yettwaru. Ma d asuneḍ wis sin ahat ad d-yeffeɣ sya ɣer taggara n useggas-agi.\n\nTutlayt-inu: Acu-ten yisental ara naf deg yinzan i d-tjemεeḍ ?\n\nƐumar Sider: Ma d isental yellan deg-sen, mačči d yiwen. Wwin-d ɣef yal aḥric: idles, amezruy, ansayen, abeεda tameddurt n tmetti n zik, amek ttwalin timsal… Inzan-agi, semyezwareɣ-ten akken myezwaren yisental di tsuqqilt s Tefransist. Di leqdic ɣef Tmaziɣt, aɣbel meqqren, tamuɣl-w, d aḥiwec d usekfel n wayen yellan d timawit di yal taɣult send ad yettwattu. Wamma tira ur tettfat ara. Nekk, alammi d-ffɣeɣ tasteɣt i d-ltiɣ d tira d usiẓreg n wayen i d-gemreɣ deg 30 yiseggasen. Tasuta-nneɣ, tekka-d si tallit n zzuṛ ɣef Tmaziɣt, ma d tura yelli-as ubrid. Nekk d win i yi-yecban, nefreḥ aṭas s wayen akka i la d-yetteffɣen n yidlisen d tezrawin di yal taɣult s Tmaziɣt. Yella daɣen usebɣes di tira s Tmaziɣt, am warraz n uselway, arraz asya Ǧebbar/ HCA. Tamesrit n udlis amaziɣ deg Wat Wasif… S umata, yal aḥric yella unadi d tsuqilt fell-as.\n\nNekk, sya ar d-ssuffɣeɣ ayen akka yakk d-heggaɣ ɣef yinzan, ad d-rnuɣ ticeqqufin n umezgun i uriɣ deg yiseggasen n 90, ungal ɣef yiwet n tedyant yeḍran deg useggas 1850, d udlis ɣef Bgayet d temnaḍt-is… Ugur ameqqran deg usuffeɣ d tadrimt: lkaɣeḍ yenefqad, rnu ɣlay. Amaru ad ixelleṣ asiẓreg si lǧib-is, sakkin ad yettṛaǧu acḥal, melmi ara d-yerr aṣurdi-is.\n\nUlac ugur d tnedlisin. nesrusu idlisen ɣur-sent, mi nzan ad aɣ-d-xellṣent. Sarameɣ tutlayt tamaziɣt ad tuɣal d tunṣibt s tidet, ad tettuseqdec di yal aḥric, di yal taɣult. Maca akken neqqar: Ad teḥzen tenqelt ur yenqic bab-is.Yessefk-aɣ, am di tcemlit, yal wa ad yexdem neɣ ad d-yawi ayen umi yezmer.\n\nTutlayt-inu: Kečč i d-yellan deffir n ddeqs n tdukkliwin tidelsanin di taddart-ik, ini-aɣ-d acu-tent tmental i yeǧǧan leqdic adelsan ɣur-wen, ur yettkemmmil ara?\n\nƐumar Sider: Segmi tbeddel tmendawt n Lezzayer di 1989, nfures tagnit, nesnulfa-d tidukkla tadelsant am wakken d-nnulfant deg waṭas n tudrin n yiqbayliyen (ahat 1000, ɣur-i ismawen-nsent). D acu kan ur ṭṭifent ara, am tmest deg usaɣur. Ula d nekkni akken i aɣ-teḍra. Nella di tlatin, neggra-d di 4 yiεeggalen., sin d inelmaden. Wiyaḍ akk feclen, ḥebsen uqbel ad kfun sin yiseggasen ɣef i nemsefham, di 1991. Nfures tagnit deg 05 yulyu 1995, nerra-d tidukkla-nni. Teqdec 2 yiseggasen d uzgen, tessers leslaḥ… Nerra-tt-id daɣen di 2002 s terbaεt d-yettekkan deg ujmaε n uṣurdi i BRTV…Wa d tikkelt-nni, 3 yiseggasen kan, tessexsi..Syin ɣer da, ur d-teqqil ara.\n\nTutlayt-inu: Acu-t yiswi-inek di timsizzlin i txeddmeḍ akked yinelmaden deg yiɣerbazen?\n\nƐumar Sider: Nekk, seg yimiren uɣaleɣ ɣer leqdic iman-iw kan, ulac tarbaεt. Ltiɣ-d d warrac n uɣerbaz amenzu d ulemmas, tisnawiyin : yal aseggas xeddmeɣ-asen timsizzelt ɣef yidles-nneɣ: imɣan, iɣersiwen, timucuha, timsefra, inzan d unamek-nsen, tasekla… Ttakeɣ-asen-d tiririt imiren kan, widak irebḥen ttakeɣ-asen idlisen. Arrac, imi ẓran isental ɣef wacu i d-ttakeɣ tuttriwin, ttnadin-d, steqsayen imawlan-nsen neɣ lǧiran. Ttasen-d ssnen ugar n wakken llan di tazwara, d winna i d iswi-w.\n\nTutlayt-inu: Acu tesmenyafed, axeddim d wid meqqren neɣ d yinelmadrn n uɣerbaz alemmas d tesnawit?\n\nƐumar Sider: Lemmer ufiɣ, ad smenyafeɣ ad d-ttemliliɣ d yinelmaden n tesnawiyin iwakken ad ssilqiyeɣ tiririyin-inu. Maca ula d wid n uɣerbaz alemmas, uklalen. Ma d wid meqqren, kecmen-ten yiɣeblan n tmeddurt, yewεeṛ ad teẓẓuḍ kra n tikta deg-sen.\n\nTutlayt-inu: Ddeqs n yisaragen i tgid ama deg yiɣerbazen neɣ di tudrin n Leqbayel. Acu i d tamuɣli-inek deg wannect-a?\n\nƐumar Sider: Tudrin n yiqbayliyen mgaradent aṭas di leqdic ɣef yedles. Llant kra sefṛaḥant-iyi nezzeh mi ara waliɣ inelmaden neɣ imezdaɣ n kra deg-sent ṭṭafaṛen-d, ttarrant azal i yisaragen ama sɣur-i, ama sɣur wiyaḍ.\n\nTutlayt-inu: Amek tettwaliḍ azekka n tutlayt-nneɣ di tmurt-a?\n\nƐumar Sider: Di temsalt-agi, nekk tḍerru-iyi am win iɣeẓẓan lebṣel: ttaḍsaɣ, ferḥeɣ; ttruɣ, sḥissifeɣ seg wayen i ttwaliɣ. Mi muqleɣ seg wansi d-nekka, nεedda-d di ṭiṭ n tsegnit, uɣur d-nessaweḍ tura di Tmaziɣt; d taɣelnawt d tunṣibt, tella deg uɣerbaz di tiliẓri, ulamma d askeεrer, yennayer d unṣib, llan yidlisen yis-s, feṛheɣ. Mi muqleɣ s ayen i la neṭṭeggiṛ, acku aṭas deg-neɣ i tt-iḥeqren, ṭṭafaṛen idles ajenṭaḍ, rnu ttin-tt ɣer tutlayin-nniḍen: ugadeɣ amzun nettagem s tallumt. D acu kan, ur aɣ-tlaq ara twaṭṭfa seg uḍad amuḍin. Yelḥa usiren. Lḥaṣul, akken yebɣu yili, nekkni ad nexdem ayen yellan fell-aɣ, wamma agdud, am wasif, ineǧǧer abrid i yiman-is.\n\nTutlayt-inu: Anwa i ak-irennun afud deg leqdic-inek?\n\nƐumar Sider: Mi ṛuḥeɣ ad fecleɣ, mi walaɣ acḥal i d-irennun yimusnawen d wayen i d-snulfuyen di Tmaziɣt d wayen i d-selleɣ seg yisaragen, tettuɣal-iyi-d teṛwiḥt, irennu-iyi-d afud iwakken ur berruɣ ara i ṭṭbel deg waman. Adlis, azal-is meqqer, maca imdanen ur rrin ara ddehn-nsen ɣur-s. Amek nezmer ad d-nejbed imeɣriyen! Imdanen, ugaden laẓ n uεebbuḍ, ur ugaden laẓ n uqerru. Akken i d-yenna Ṭaher Ǧawut : agdud zzzayri, la itett amzun yesεa kra n ugellel \"retard\" ad t-yeɣrem neɣ yugad ad yekfu wučči di ddunit, la yettfaṛas ad yeččaṛ iẓrem-ines. Dayen i d-seddaɣ deg tmezgunt-iw: akaṛṭabl iwumi-t? Acḥal d axxam i nekcem, ur nufi deg-sen ula d yiwen udlis daxel ! Amek ara iɣer uqcic adlis ma yella imawlan-is urǧin d-ddmen taktabt sdat-s? Daɣen, Kra n yiselmaden urǧin ɣran adlis, anagar win s ways selmaden. Amek ara t-wellhen ad iɣer adlis? D acu kan ha-t-an nnulfant-d tmesriyin n yidlisen d tnedlisin deg waṭas n temnaḍin d tudrin n yiqbayliyen, amer sya ɣer sdat ad beddlen lecɣal d tmuɣli s adlis.\n\nTutlayt-inu: Awal i ublug n tutlayt-inu d wid i iqeddcen deg-s?\n\nƐumar Sider: Afud igerrzen i ublug-nwen i d-yeltin d tutlayt-nneɣ. A wi yufan ad ggten, yal wa d acu ara d-yawi. D acu triḍ ay aderɣal? Yenna-as d tafat!. Awi-d ukan, d asnerni di tutlayt d tmagit. Wid iqeddcen deg-s, ad asen-iniɣ tanemmirt ar tikkelt nniḍen.\n\nTadiwennit, tga-tt Farida Cebbiri\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/09/tadiwennit-akked-umaru-umar-sider.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 6814, "word_count": 1089, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "09", "slug": "tadiwennit-akked-umaru-umar-sider"}}} {"id": "c6931310269c53a5", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2022/09/tadiwennit-d-unazur-acennay-akli-begric.html", "title": "Tadiwennit d unaẓur acennay Akli Begric", "original_title": "Tadiwennit d unaẓur acennay Akli Begric", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2022-09-14", "archive_month": "septembre 2022", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:05.479238", "language": "kab", "content": "Anaẓur acennay Akli Begric ijebden iman-is seg unnar n ccna kra n wakud, am wakken d asgunfu kan i yesgunfa. \"Asgunfu-a\", yegzem-it di tefsut yezrin s yiwet tezlit tabidyut igerrzen aṭas, i ibudd i \"Teqbaylit\". Deg unebdu-a, yerna-d yiwen walbum d amesbaɣur n yisental. Di tallit i deg \"yekkussem\" uẓawan amaziɣ aqbayli atrar, Akli yuɣal-d s yiwen umahil yettwaxedmen s wul, tezdeg akked tarrayt. Di tazwara n tdiwennit-a i nexdem yid-s, ha-t-a wamek i d-yessenked iman-is: D aselmad, d anaẓur n teklut, d acennay n tezlatin s teqbaylit. Luleɣ ass n 27 Yennayer 1961 deg wat Wagnun. Taddart-iw d \"Tala Ggeḥya\" di tɣiwant n At Ɛisa Mimun.\n\nTutlayt-inu: Melmi yebda umecwar-ik n ccna d uẓawan?\n\nAkli Begric: Si temẓi n temẓi-w i yi-tekcem tayri n ccna. Sakkin, lemdeɣ snitra almi d-ufiɣ yiwwas iman-iw d acennay. Ccna ɣur-i, d targit yeffɣen.\n\nTutlayt-inu: D acu (neɣ d anwa) i k-yesbeɣsen akken tuɣaleḍ d acennay?\n\nAkli Begric: Di lawan-nni, ulac tagi n usebɣes: d iman-iw kan.\n\nTutlayt-inu: Kečč seg wid icennun tizlit taqbaylit tatrart. Amek armi tferneḍ tawsit-a n uẓawan?\n\nAkli Begric: D ddkir i yellan gar-i d ccna atrar. Srid rriɣ ɣur-s acku deg-s i ttafeɣ aɣanib i iwulmen tamedyezt-iw.\n\nTutlayt-inu: Anwa i d acennay aqbayli neɣ aberrani i tettwaliḍ d amedya-inek?\n\nAkli Begric: D tizlatin n Yidir fell-as talwit i lliɣ cennuɣ si zik deg tmeɣriwin. D netta i-d amedya-inu.\n\nTutlayt-inu: Ahat llan yicennayen iqbayliyen neɣ wiyaḍ (seg wid i k-yezwaren), i tḥemmleḍ neɣ i tesmenyafeḍ. D anwi-ten?\n\nAkli Begric: Ḥemmleɣ akk icennayen acku ḥemmleɣ akk ccna s umata, gemmreɣ am tzizwit tamment.\n\nTutlayt-inu: Acu d taɣawsa swayes tettwakazeḍ deg uɣanib-ik n uẓawan?\n\nAkli Begric: Ṣṣut n tgiṭart \"accoustic\", d ṣṣut aḥnin ijebbden tameẓẓuɣt, ɣef waya t-giɣ d lebni deg uẓawan-iw atrar.\n\nTutlayt-inu: Ansi i ak-d-tettas tehregt, ama deg uẓawan, ama deg uḍris?\n\nAkli Begric: Si tudert n yal ass akked tirmi.\n\nTutlayt-inu: Kečč iḥebsen ccna aṭas yiseggasen, amek tḥulfaḍ di tuɣalin-ik?\n\nAkli Begric: D tumert taḥerfit. Ayen i yi-yessumren d imsefliden-iw i d-ufiɣ assa ɣer umnaṛ ttraǧun-iyi, ur iyi-ttun ara yernu cfan akk i teqdimin-iw.\n\nTutlayt-inu: Seg yisental iɣef tecniḍ zik: tayri (kemm), asirem di tudert (aki d yiman-ik); tezriḍ ɣer tmagit (ur nelli d atmaten). Tineggura-a, am wakken triḍ ad tazneḍ izen iǧehden i tmurt n Leqbayel i k-id-yefkan. D acu-t?\n\nAkli Begric: Izen : A taqbaylit. Taqbaylit, d tutlayt-nneɣ n tyemmat. Taqbaylit, d tayemmat i aɣ- yurwen d irgazen, d-iqbayliyen.\n\nTutlayt-inu: Deg useggas-a, tessuffɣeḍ snat tezlatin igerrzen aṭas: Tamezwarut, d Taqbaylit; tis snat, d abrid ɣer udrar. Mmeslay-aɣ-d fell-asent.\n\nAkli Begric: D isental i iyi-yellan aṭas aya deg wul dɣa assa yewweḍ-d wass-nsen, ffɣen-d. D tasemɣurt i tutlayt, d tasemɣurt i tmurt n Leqbayel yeffulkin.\n\nTutlayt-inu: Akli, mačči kan d acennay. D acu nniḍen i txeddmeḍ di tudert-ik?\n\nAkli Begric: Lliɣ d aselmad n teklut, am wakken xeddmeɣ di tesnurayt n udellel ar tura.\n\nTutlayt-inu: Arrac imaziɣen imeẓyanen \"i yettɣaḍen aṭas\" imi lemmden, cennun tizlatin s tutlayin nniḍen. Xas bɣan ad lemden, ad cnun s tutlayt-nsen, wissen ma ad afen tizlatin i asen-yettwarun! Dacu i d tamentilt n way-a?\n\nAkli Begric: Ilaq s tidet, ad nerr azal i tezlit n yimeẓyanen (ɣef yimeẓyanen), maca urεad neṣṣaweḍ ad nexdem am wakken xeddmen deg tmura tijenṭaḍin. Dihin, ẓran d akken d arrac i d llsas n tudert n uzekka, yernu aẓawan d tagella n yiman. Ccna i yimeẓyanen d aswir s wazal-is, lemmer tegza tmetti.\n\nTutlayt-inu:\n\n**Mi ara selleɣ i tezlatin-ik, taɣect-ik ḥninen aṭas, d uẓawan-ik yessecrahen tameẓẓuɣt, tettas-iyi-d tekti, ad ak-tt-id-fkeɣ d asteqsi-a: melmi ara tecnuḍ i warrac-nneɣ imeẓyanen?**\n\nAkli Begric: D asenfar igerrzen, ayɣer ala? Awi yufan akud… Maca llant kra n yiḍrisen yettraǧun tafat.\n\nTutlayt-inu: D acu-ten yisenfaren-ik i yimal uqrib?\n\nAkli Begric: Ccna, tamedyezt, taklut akked tira. Ad d-rreɣ \"iklipen\" i yal tizlatin-iw akken ad d-ggrin i lebda.\n\nTutlayt-inu: Awal-ik n taggara, ssiweḍ deg-s izen i wid tebɣiḍ, i tḥemmleḍ.\n\nAkli Begric: Ssarameɣ wwiɣ-d abruy n sserr i teqbaylit-iw. Ssarameɣ album-iw n wussan-a ad yeεǧeb akk wid i as-yeslan. Mazal ad necnu, mazal ad nessirem ad lhun wussan.\n\nTutlayt-inu: D acu i d tamuɣli-k ɣef ublug \"tutlayt-inu\"?\n\nAkli Begric: Ablug d win yessebɣasen, d win d-yettarran asirem d akken mazal wid iqeddcen ɣef teqbaylit s teqbaylit di yal taɣult. D aɣerbaz, deg-s nlemmed. Ssarameɣ-as afud uzmir. Tanemmirt-ik a mass Bendali\n\n*Tadiwennit, iga-tt S.Bendali*\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2022/09/tadiwennit-d-unazur-acennay-akli-begric.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 4592, "word_count": 718, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2022", "month": "09", "slug": "tadiwennit-d-unazur-acennay-akli-begric"}}} {"id": "c1b66a5dd573e515", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2023/02/tadiwennit-d-umedyaz-acennay-ilemzi.html", "title": "Tadiwennit d umedyaz acennay ilemẓi Mahdi Massaid", "original_title": "Tadiwennit d umedyaz acennay ilemẓi Mahdi Massaid", "author": "Obtenir le lien Facebook X Pinterest E-mail Autres applications", "publication_date": "2023-02-05", "archive_month": "février 2023", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:06.007486", "language": "kab", "content": "*Deg ubrid n usebɣes n yimeskaren iqeddcen di taɣult n Tmaziɣt, assa, ad nessenked i yiseqdacen n \"tutlayt-inu\" tadiwennit i d-yellan akked umedyaz acennay Mahdi Massaid. Ha-tt-aya:*\n\nTutlayt-inu: Ttxil-k senked-d iman-ik ?\n\nMahdi Massaid: Azul, isem-iw Mahdi Massaid, luleɣ ass n 06 fuṛaṛ 1995 di Buɣni deg waɣir n Tizi Wezzu. Nekk, d acennay, d amaru, suffɣeɣ-d yakan aḍebṣi yesεan seddiset (6) tuɣac deg useggas n 2020, rniɣ-d adlis d ammud n yisefra s uzwel \"timcukal\" deg useggas n 2022. Γriɣ di tesdawit Mulud At Mεemmer n Tizi-Uzzu, wwiɣ-d deg-s turagt di \"iliktrutiknik.\n\nTutlayt-inu: Kečč d amedyaz, d acennay, melmi d wamek tebdid amecwar-ik ?\n\nMahdi Massaid: Mačči d ayen ara siḍneɣ, neɣ ara ḥesbeɣ, bdiɣ asmi sεiɣ ahat 17 yiseggasen, uqbel ad lemdeɣ snitra. Lliɣ uriɣ yakan kra n tuɣac, s uẓawan akked yisefra, syen akkin nniɣ-as ilaq ad lemdeɣ snitra imi d nettat kan i iqeṛben ɣer yidles d ccna- nneɣ n Teqbaylit. Akken neẓṛa, di tmetti- nneɣ d amundul neɣ d agitaṛ kan i yellan s ṭṭaqa, ihi bdiɣ lemdeɣ ciṭ cit, s wataṣ n lḥir d lebɣi n temẓi. Yesselmad-iyi imiren yiwen d mmi-s n dadda, isem-is Belεid, yemla-iyi amek ara ṭṭfeɣ snitra, ciṭ ciṭ almi ssawḍeɣ xedmeɣ-d aḍebṣi amezwaru.\n\nTutlayt-inu: D tamedyezt i d-yesnulfan ccna neɣ d ccna i k-yeǧǧan ad tuɣaleḍ d amedyaz ?\n\nMahdi Massaid: Ta s ta, tikwal d asefru i d-yettarwen aẓawan, tikwal d anemgal, tikwal tettas-d taɣect tewjed, s usefru akked uẓawan, ad as-tiniḍ d anwa iyi-tt-id-yemlan.\n\nTutlayt-inu: Anwa i tesmenyafeḍ ɣef wayeḍ ?\n\nMahdi Massaid: Ur zmireɣ ara ad ferneɣ gar-asen, yal yiwen amek ttafeɣ iman-iw deg-s, yal yiwen s wazal-is, yal yiwen s wudem-is, imi di sin d allalen n usefti n wawal, n tikta. Deg umedya, amdan mi ara yesεu sin warraw-is, ɣur-s yiwen wazal i sεan, yiwet tmuɣli-s ɣur-sen, yiwet n tayri, ɣas mgaraden, d amgured-nni i d ccbaḥa, amgired d abaɣur.\n\nTutlayt-inu: Acu n ṣṣenf n ccna i tesmenyafeḍ ?\n\nMahdi Massaid: Ḥemmleɣ akk ccna yellan deg umaḍal, yal aḥulfu yettawi-yi ɣer ṣṣenf ara yernun fell-as, neɣ ad t-yezzuznen, acu kan ṣṣenf i cennuɣ iban, d aceεbi atrar, cennuɣ-t acku yers ɣef lxaṭeṛ. Maca anaẓuṛ ur yezmir ara ad yecnu ayen ur t-nezzuzun ara, neɣ ayen ur t-nesduqqus ara, neɣ zemreɣ ad d-iniɣ luleɣ-d yis-s, d taquddiṛt i d-yeddan di ṛṛuḥ-iw, nettaεṛaḍ ad nexdem ayen icebḥen, yesεan sser, d wayen i wumi nezmer daɣen.\n\nTutlayt-inu: Γef wacu i d-tettawiḍ tamedyazt ?\n\nMahdi Massaid: Ttaruɣ ɣef kullec akked wulac, mačči d yiwet n temsalt, ama deg wayen i ddreɣ neɣ d wayen ddren wiyaḍ. Aḥulfu yiwen, ɣas mgaraden yemdanen, imeṭṭi yiwen ɣas allen mgaradent, tikwal tahregt tettas-iyi-d seg yidlisen i qqareɣ, si tuɣac i selleɣ ama si tidak i d-yettnulfun neɣ si tuɣac n yicennayen iqbuṛen. Tahregt! mačči d ayen i nezmer ad d-nessefhem, tettas-d melmi d wakken i as-yehwa, tikwal seg wulac i d-yettas kullec, tikwal d anemgal.\n\nTutlayt-inu: Amek i ak-d-tusa tikti ad teldiḍ amaṭṭaf n Yutub ?\n\nMahdi Massaid: Ala yutub mačči d tikti i-d-tusa, ddiɣ d wakud acku ur nezmir ara ad nelḥu mgal-is. D akud i d-yennan akka, tura inaẓuṛen meṛṛa zzuzzuren axeddim -nsen di internet, ɣas akken yewεer-aɣ lḥal imi tikwal ttxaṣṣan wallalen iwakken anaẓuṛ ad yesfaydi si internet, neɣ ad yezzenz adlis-is neɣ aḍebṣi-is d wayen nniḍen di tẓuṛi s umata.\n\nTutlayt-inu: Acu tezzuzzureḍ deg-s ?\n\nMahdi Massaid: Zzuzzureɣ deg-s tuɣac, tibidyutin, ayen xeddmeɣ di ccna, tikwal d tibidyutin i xeddmeɣ deg uxxam. Daɣen! zzuzzureɣ deg-s isefra n udlis i d-yeffɣen yakan \"Timcukal\". Imi llan wid ur nessin ara ad ɣren Tamaziɣt, xeddmeɣ-ten d tibidyutin iwakken ad asen-slen wid ur neqqaṛ ara. Ttaεṛaḍeɣ ad ssiwḍeɣ izen s wallalen yellan gar yifassen.\n\nTutlayt-inu: Hder-aɣ-d ciṭ ɣef udlis-ik timcukal d wayen yellan deg-s ?\n\nMahdi Massaid: Adlis Timcukal d adlis n yisefra, xedmeɣ deg-s sin yeḥricen, llan yisefra yesεan izwal, d isefra ɣezzifen ciṭ, ṭṭaqa deg-sen d tuɣac i uriɣ yakan asmi sεiɣ ahat 17 ar 19 yiseggasen, ma d aḥric wis sin i wumi semmaɣ (Am Zik Nni), yal asefru deg-s yesεa kan 9 tẓa yijerdan. Semmaɣ-as Am Zik Nni, acku ttemcabin yisefra-s ɣer wid n zik i d-ttawin di tmetti-nneɣ taqbaylit ama di tmeɣriwin neɣ di ssuq... D adlis i d-iheddṛen ɣef waṭaṣ temsal, ladɣa tudert n yilemẓi di tmetti- nneɣ.\n\nAdlis Timcukal, yella di temkarḍiyin di Tizi Wezzu, ur ssawḍeɣ ara ad t-suffɣeɣ ɣer wanida nniḍen, akken neḥṣa mačči d ayen isehlen. Acu kan win yebɣan ad t-iɣeṛ, neɣ ad t-yesεu, yezmer ad-iyi-d-yeǧǧ izen deg yisebtar n uẓeṭṭa inmetti, si tama-w ad xedmeɣ ayen i zemreɣ akken ad t-ssiwḍaɣ ɣer yal win d yal yiwet d yal adeg.\n\nTutlayt-inu: Amek tettwaliḍ adeg n udlis Aqbayli di tmetti-nneɣ ?\n\nMahdi Massaid: Adlis, tuḥwaǧ-it tmetti, yis-s i yettneffis yedles, aṭaṣ i d-yeqqaren d akken drus n wid yeqqaṛen di tmetti n wakud-agi. D tidet, adlis mačči am ccna, yal yiwen d acu n wudem s wayes yesseftay awal akked tikta, ur tezmir ara tmetti ad tidir bla adlis. Akken daɣen, amaru ur yezmir ara ad yaru ma ulac timetti ara d-yessakin deg-s tahregt.\n\nTameslayt-nneɣ, ilaq ad tettwaru, siwa s tira i tezmer ad timɣuṛ, ad tennerni, ad tekcem tussna. Aɣbel ameqqran, dakken mačči akk tisutwin ɣrant Tamaziɣt.Taɣuṛi n yedlisen n Tmaziɣt, ad d-yas wakud-is, ilaq aṭaṣ n uxeddim, aṭaṣ n lḥir akked ṣṣbeṛ, ilaq daɣen i umaru ad yissin amek ara yessiweḍ izen-is i wid ilaqen.\n\nTutlayt-inu: Melmi i tettafeḍ iman-ik mi ara taruḍ, mi ara tecnuḍ ? Acu i k-id-yessenṭaqen ?\n\nMahdi Massaid: Mačči d nekk i iferrnen lawan n tehregt, ur zmireɣ ara ad ẓṛeɣ neɣ ad d-iniɣ melmi i beqquɣ ad aruɣ, acku ttaruɣ di yal akud. Asefru, tizlit neɣ tira s umata, yettas-d kan akka bla aṣiḍen bla lebɣi. D taɣawsa i d-yettasen weḥd-s, daymi i as-semman tahregt.\n\nTutlayt-inu: Anwa i ak-irennun afud d tebɣest di leqdic-inek ɣef Tmaziɣt ?\n\nMahdi Massaid: Ayen iyi-irennun tabɣest d wafud, d tayri n bla aṣiḍen neɣ akukru i ttawiɣ deg wul akked wallaɣ i yidles s umata. Tawacult-iw, imawlan-iw neɣ wid i yi-iqeṛben mliḥ, llan diɣ kra n yimeddukal n yidles, kra leḥbab ttakken-iyi aṭaṣ n tebɣest akked lḥir. Mi ara yamen unaẓuṛ s wayen ixeddem, ulac i izemren ad t-yessefcel, ɣas ad yeεyu, ad yesteεfu meεna ur ifeccell ara. Tikwal, ula d facal-nni, yettuɣal d tahregt ara d-yarwen tizlit, awal neɣ taẓuṛi. Tikwal, ɣas yebɣa unaẓuṛ ad yeḥbes, ur yettizmir ara. Yezmer ahat ad iɣab ɣef wid i t-iḥemmlen, meεna ur yezmir ara ad yeǧǧ taẓuṛi ma tugi ad t-teǧǧ.\n\nTutlayt-inu: Yella wacu i d-tessewjadeḍ akka ɣer sdat ?\n\nMahdi Massaid: Amaynut yezga yella, meεna ur zmireɣ ara ad d-iniɣ melmi ad yeffeɣ imi mačči deg ufus-iw i tella. Yerna melmi kan i d-suffɣeɣ tizlit tamaynut i yellan di yutub, d tizlit ɣef yennayer teffɣed yennayer iεeddan.\n\nTutlayt-inu: Kečč d ilemẓi akken kan tebdiḍ amecwar, acu tessarameḍ ?\n\nMahdi Massaid: Ssarameɣ ad yili usirem, d netta i d ṣṣeḥ. Ssarameɣ idles-nneɣ ad yaweḍ ɣer wanda ilaq, ad yekcem tussna, ad yettwaxdem akken ilaq. Ssarameɣ ad nessiweḍ ad nefrez ger lḥeb d ukerfa, ssarameɣ ur ttiliɣ ara seg ukerfa.\n\nTutlayt-inu: Awal-ik n taggara i wid i iqeddcen ɣef yedles-nneɣ - Tutlayt-inu ?\n\nMahdi Massaid: Ad asen-iniɣ afud igerrzen, ladɣa ilmeẓyen d telmeẓyin iqeddcen ɣef yidles. Ad asen-iniɣ tanemmirt tameqqṛant i widak igan llsas n lebni n yidles aqbayli d umaziɣ s umata. Ma d wid n wakud-agi, ssarameɣ ad rnun ad xedmen ugar, ad gerrzen taswiεt ugar. Facal, ilaq ad t-nerr d lǧehd swayes ara nqabel ayen i d-iteddun. Tanemmirt ɣef udiwenneni-agi, ssarameɣ ad iliɣ fessuseɣ ɣef wid ara t-yeɣren.\n\nTadiwennit, tga-tt Farida Cebbiri\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2023/02/tadiwennit-d-umedyaz-acennay-ilemzi.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 7534, "word_count": 1266, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2023", "month": "02", "slug": "tadiwennit-d-umedyaz-acennay-ilemzi"}}} {"id": "fc85eb7d78e9ad34", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2023/10/inzan-3-n-nura-ibeknusen.html", "title": "Inzan (3) n Nura Ibeknusen", "original_title": "Inzan (3) n Nura Ibeknusen", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2023-10-29", "archive_month": "octobre 2023", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:06.518108", "language": "kab", "content": "### Inzan ɣef ddunit :\n\n- Ddunit d aεeddi, mačči d aεebbi.\n\n- Ddunit d abrid n tikli , tuɣalin ɣer deffir ur telli.\n\n- Ddunit am uxxam bu snat n tewwura, ad d-tkecmeḍ seg yiwet, ad teffɣeḍ seg tayeḍ.\n\n- Ddunit am lṭufan / llufan, tikkelt ad d-ibedd, tikkelt ad yeɣli, alama yelmed tikli.\n\n- Ddunit d timsirin.\n\n- Ass i yir ddunit, iḍ i yir targit.\n\n- Temẓi i ixeddmen ɣef temɣer.\n\n- Limer temẓi tessen, limer temɣer tezmer.\n\n- Temẓi tesseɣfal, temɣer tessekfal.\n\n- Temẓi i uneggez, temɣer i umeyyez.\n\n### Kra n yinzan ɣef lefhama :\n\n- Lefhama tekka-d nnig tmussni.\n\n- Lefhama εlayet, tirrugza ɣlayet.\n\n- Lefhama am ttrika, qlil iwumi i tt-yefka.\n\n- Win ihedren i win ifehmen, am win itetten seksu idehnen. # Ccix_Muḥend\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2023/10/inzan-3-n-nura-ibeknusen.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 791, "word_count": 132, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2023", "month": "10", "slug": "inzan-3-n-nura-ibeknusen"}}} {"id": "2764764b6124660c", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2023/10/inzan-i-d-tegmer-nura-ibeknusen-2.html", "title": "Inzan i d-tegmer Nura Ibeknusen (2)", "original_title": "Inzan i d-tegmer Nura Ibeknusen (2)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2023-10-20", "archive_month": "octobre 2023", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:07.763569", "language": "kab", "content": "\n**Inzan ɣef lxir d ccer :***- Lxir yetbeε wawal, yettawi-d ccwal. Yif-it ma teǧǧiḍ-t ɣur-k.*\n\n*- Lxir s ṭṭbel, yif-it fiḥel.*\n\n*- Lxir yemmut d amengur, ccer yeǧǧa-d arraw-is.*\n\n*- Win yebɣan lxir, ha-tt-an twaract;*\n\n* win yebɣan ccer, ha-tt-an tqabact.*\n\n*- Bu ccer, cfu fell-as; bu lxir err-as ayla-s.*\n\n*- At lxir! bxir; at ccer, deg-s ay llan.*\n\n*- Lxir, am umencar; tikkelt ɣur-i, tikkelt ɣur-k.*\n\n*- Xedmeɣ lxir, yuɣal-iyi d ixmir.*\n\n*- A zzher-iw aεiban, kra xedmeɣ lxir, ur d-iban.*\n\n*- Lxir deg ufus n Rebbi, meqqer; wamma amdan, ad k-yeɣder.*\n\n*- Lxir, d uzzal; ccer, d uffal.*\n\n*- Lxir d ccer, d imsaεfen, akken kan i ddukulen.*\n\n*- Win ur nezmir i lxir, yerr areṭṭal.*\n\n*- Xdem lxir, ttu-t.*\n\n*- Lxir s lxir, win yezwaren ay axir.*\n\n*- Lxir, d lεali-t; xas izad*\n\n*- Ccer, cwiṭ deg-s, d lefsad. (Ccix Muḥend)*\n\n*Nura Ibeknusen*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 842, "word_count": 146, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2023", "month": "10", "slug": "inzan-i-d-tegmer-nura-ibeknusen-2"}}} {"id": "c351f66cdb06e30a", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2023/10/nura-ibelkisen-nura-tafat.html", "title": "Nura Ibeknusen (Nura Tafat)", "original_title": "octobre 18, 2023", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2023-10-18", "archive_month": "octobre 2023", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:10.228444", "language": "kab", "content": "Tameddurt-is:\n\nNuṛa Ibeknusen, d yiwet tlemẓit i d-yekkren di taddart n Yiɣil Umsed, taɣiwant n Yicellaḍen, aɣir n Bgayet. Teɣra di tesdawit Ɛebderraḥman Mira n Bgayet, anida d-tewwi turagt (licence) s tutlayt taεrabt di tesnalmudt, deg useggas 2014. Ma deg useggas n 2016, teffeɣ-d s umastir deg tussniwin n umeslay.\n\nXas akken ur teɣri ara Tamaziɣt-deg uɣerbaz maca, seg wakken tḥemmel-itt aṭas, tezdeɣ-as ul d wallaɣ; telmed-itt s yiman-is. Ama s yidlisen n Tmaziɣt i teqqar, neɣ s wallal n yiẓeḍwan inmettiyen, ladɣa facebook, tessaweḍ armi tesεa aswir igerrzen di tira n tutlayt-is tamaziɣt taqbaylit. Di ddeqs n yigrawen n FB, nettaf tibedrin-is d yinzan i d-tgemmer Nuṛa tafat di twacult-is.\n\nImi d tin yuklalen asebɣes ɣef leqdic-is, neɣtes ad d-nessuffuɣ d iḥricen inzan n lejdud i d-tettagem si tmetti . Assa! aql-aɣ ihi neldi ixef amaynut iwumi nsemma \"inzan-nneɣ\" ara yilin yeldi akk i wid d tid ilan inzan, ad ten-id-rnun deg ublug-nneɣ \"tutlayt-inu\".\n\nInzan ɣef tsusmi:\n\n- *Akken yella yir awal, i tella yir tasusmi.*\n\n*- Awal d lfeṭṭa, tasusmi d ddheb.*\n\n*- Limer tasusmi d cci, tili agugam d amerkanti. *\n\n*- Susem, neɣ ini-d ayen yifen tasusmi.*\n\n*- Tasusmi sdat n lbaṭel, tessawal i ddel. *\n\n*- Tasusmi d zzin n yimi. *\n\n*- Tasusmi teɣleb tamussni. *\n\n*- Tasusmi txeddem leqder.*\n\n*- Win walan iḥemmel tasusmi, ad nwun ifent di tmussni.*\n\nNuṛa Ibeknusen\n\nInzan ɣef yiles:\n\n*- Ulac i iẓiden am yiles, ulac i irẓagen annect-is.*\n\n*- Ay iles yellan d aksum, d acu i k-yerran d asennan?*\n\n*- Ay iles yellan d leḥlu, d acu i k-yerran d lqares?*\n\n*- Bu yiles, medden akk ines.*\n\n*- Iles yettḥawal-itent, aqerruy yettaɣ-itent.*\n\n*- Iles-is d uḥdiq, ul-is d uḥriq.*\n\n*- Iles-is / aqemmuc-is d amger, ifassen-is d nnger.*\n\n*- Iles-is / aqemmuc-is d afuḥan, yerna iɣil akiwan.*\n\n*- Tebrek n wul i yerran iles d asennan*.\n\nNuṛa Ibeknusen\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1845, "word_count": 312, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2023", "month": "10", "slug": "nura-ibelkisen-nura-tafat"}}} {"id": "719de61c2525fdb3", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2023/10/tameslayt-si-tmedyezt-n-racida-bensidhum.html", "title": "Tameslayt, si tmedyezt n Racida Bensidhum", "original_title": "Tameslayt, si tmedyezt n Racida Bensidhum", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2023-10-16", "archive_month": "octobre 2023", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:11.477852", "language": "kab", "content": "**Asefru si tmedyezt n Racida Bensidhum**\n\n**Tameslayt**\n\nAhat ma nniɣ-d ad ɣelḍeɣ\n\nAyen akken iɛeddan ifut\n\nUr ufiɣ i wumi ara sleɣ\n\nD imdanen tezdeɣ tatut\n\nYiwen yetbeɛ cciεa\n\nWayeḍ yeṭṭef di tlufa\n\nS lekdeb i yettgalla\n\nYegzem lǧeṛṛa i lmut\n\nUr ufiɣ d acu ara d-iniɣ\n\nKukraɣ iles-iw ad yecceḍ\n\nUla d ayen akken gguniɣ\n\nAr tura yugi ad d-yaweḍ\n\nAki-d ay amdan n zik\n\nIwakken ad aɣ-temleḍ abrid\n\nKker-d rfed-d lqedd-ik\n\nS lhiba-k ara nirid\n\nAki-d i wakken ad aɣ-d-teḥkuḍ\n\nƔef tmeslayt n lejdud\n\nYewwi-tt waḍu mi d-isuḍ\n\nYekkes-as aqelmun i ugdud\n\nA win iḥurben anida-k\n\nIni-d ma tewweḍ-n tiɣri\n\nAnida-t ubrid n leslak\n\nAd t-netbeɛ ad naf tili\n\nA win yefkan idammen-is\n\nTtxil-k nfu lxuf seg-neɣ\n\nLa yessemɣar afriwen-is\n\nNugad deg-neɣ ad yezdeɣ\n\nA Dda Lmulud a yitri\n\nI yecban ula d aggur\n\nLli-d allen-ik ɣas wali\n\nLebḥer n usirem yeqqur\n\nUr neẓri d acu ad d-nini\n\nNettɛawad timucuha\n\nMa s tidet neɣ d atihi\n\nNugi ad d-naki si tnafa\n\nA Dda Sliman ɣas nṭeq-d\n\nS snitra-k hder i udrar\n\nD lesnin ur t-yeẓri ḥed\n\nCcuk yenneḍ-as am uzrar\n\nAhat lwerd ad yemɣi\n\nTameslayt-nneɣ ad tidir\n\nDda lwennas ɣas yeɣli\n\nTuɣac-is dayen i d ddkir.\n\n*Racida Bensidhum*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1149, "word_count": 200, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2023", "month": "10", "slug": "tameslayt-si-tmedyezt-n-racida-bensidhum"}}} {"id": "ceb9957fbe397c1f", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2023/12/tadiwennit-akked-umaru-murad-mazri.html", "title": "Tadiwennit akked umaru Murad Mazri", "original_title": "Tadiwennit akked umaru Murad Mazri", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2023-12-16", "archive_month": "décembre 2023", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:12.056745", "language": "kab", "content": "Isem-is Murad Mazri, d amaru yettarun s Tmaziɣt, tasenfelt taqbaylit. Yekker-d deg At Ɛiysi deg wasun n At Dwala, agezdu n Tizi Uzzu di Tmurt n Leqbayel. D axeddam deg uneẓruf, daɣen d win yettarun aṭas ladɣa mi ara t-id-tettas tehregt. Ilmend n tuffɣa n wungal-is “Tibratin” deg wussan-a, nga yid-s tadiwennit, ha-t-a wacu i d-yellan deg-s:\n\nTutlayt-inu: Teqqimeḍ azal n ṭam yiseggasen segmi turiḍ ungal-ik amezwaru “Abrid n twaɣit”; ussan-a, tuɣaleḍ-d s umaynut.\n\nMurad Mazri: S tidet, qqimeɣ azal n ṭam neɣ Tmanya isseggasen akken ad d-ssuffɣeɣ adlis wayeḍ neɣ amaynut ɣas ma xedmeɣ tasuqilt i yiwen udlis si tsekla tagnizit i yettekkan ɣer tsekla Tamasiḥit. Syin, ɣas akka armi d tura i d-uɣaleɣ s udlis amaynut, werǧin ḥbiseɣ tira. Ini-d aṭas n wungalen i sεiɣ akka tura, meεna urεad i d-lulen. Ahat nezmer ad d-nemmeslay ɣef wuguren-a ɣer sdat.\n\nTutlayt-inu: Acu d tamentilt imi terǧiḍ annect-a n wakud i wakken tuɣaleḍ ɣer tira?\n\nMurad Mazri: Am wakken i t-id-nniɣ sufella, tira werǧin ḥbiseɣ, d asiẓreg i iweεren ass n wass-a. War aferfud, tesεam lexber ɣef temsalt-a. Asiẓreg yeḥwaǧ tadrimt, tadrimt mačči ulac, maca txuṣṣ.... Gar lmeḥwiǧat n yal ass i tudert n bnadem, tigin n leqrar tettas-d ẓẓayet, yerna mačči mi tjemεeḍ duru, ad truḥ kan akka deg ubnabak (inconnu).\n\nTutlayt-inu: Acu i d azwel i as-tefkiḍ i udlis-ik amaynut - wis 2, ɣef wacu i d-yettmeslay?\n\nMurad Mazri: Azwel i as-fkiɣ d “Tibratin”. Awal itezzi ɣef twacult iɣusan seg wakken tasertit ur tefki ara i umdan ad iεac liser iɣef yennuɣ. Syin, ussan zrin, iseggasen εeddan, tuɣal temlal tasa d wayen turew. Asentel yella deg-s cwiṭ n umezruy, maca taɣessa n udlis d asugen, ɣas ma di tilawt llan wid iεacen aya. Tallit n umhersan mi tekfa, aṭas i yerǧan liser di Zzayer i d-ilulen, maca usan-d wid iqemḍen tumert deg uεebbuḍ n yemma-s, yeεni uqbel ad d-twali tudert deg wakal i d-slellin imeɣrasen s wazal n yidammen. 1963 d aseggas ideg walan medden Zzayer tayeḍ i d-ilulen, mačči d tin i d-slalen irgazen at nnif, ala d Zzayer i d-kkan seg wansi nniḍen.\n\nTutlayt-inu: Amek i d-tlul ɣur-k tikti n wungal-a aneggaru?\n\nMurad Mazri: Tikti tamezwarut tekka-d seg tesgilt i walaɣ imi asentel itezzi ɣef sin imyura i yettmyarun tibratin iwakken ad imel wa i wayeḍ tudert n tmurt ideg yella. Dɣa nniɣ, wa d azwel iwatan i udlis amaynut ara aruɣ. Seg yimir, uriɣ, deg yiḍ-nni yakan, tazwert d tɣessa n wungal-iw. Ulamma mačči d wa i d ungal aneggaru. Lliɣ ttaruɣ adlis wayeḍ, dɣa mi d-tεellem deg wallaɣ-iw tikti-a, kkreɣ-as seld ad d-terwel. Seg ucrured ɣer tikli, adlis-a yewweḍ ad iwali tafat.\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d cwiṭ ɣef yiwudam n udlis-ik, ansi i ak-d-tusa tehregt-nsen?\n\nMurad Mazri: Am wakken i t-id-nniɣ yakan, tahregt-nsen tekka-d si tilawt. Mi lliɣ qqareɣ adlis n Si Lḥafiḍ, nniɣ awadem agejdan ad yili d win i t-yessnen, d win yessnen Bessaoud Muḥend Arab, d win yemlalen d Ṭawes Ɛemruc d wid akk yennuɣen i Zzayer tazzayrit uqbel ad d-tuɣal wissen d acu-tt.\n\nSεid, d awadem agejdan. Iwudam nniḍen, Uɣaza yellan d mmi-s n gma-s, Zira, Tanina, akked Amestan i yellan d arraw-is akken d tmeṭṭut-is yuḍnen. Ilaq ad d-nini d akken lḥif n ṭṭrad urεad yekfi mi d-terna taluft n wid i d-ikecmen s imrigen akken ad sbedden tigeldit-nsen war faruq. Di lweqt-nnni, tuget mazal dehnen leǧruḥ-nsen i asen-d-yeǧǧa ṭṭrad mgal Afrensis. Ihi, Sεid seg yimjuhad i d-iṣubben seg udrar akken ad yestumen s lferḥ n timunent, maca tirga uɣalent mxalfa.\n\nTutlayt-inu: Acu i tettwaliḍ yezmer ad ak-d-yernu wungal-a-inek i twuri-k n umaru deg yimal?\n\nMurad Mazri: Tidet kan, ur rǧiɣ kra. uriɣ-d ungal ideg yella cwiṭ n umezruy. Ur lliɣ d amussnaw n umezruy, ur ttaεraḍeɣ ad t-iliɣ. Nniɣ-d yerna uriɣ-d, seg yidlisen i ɣriɣ yakan ɣef temsalt-a, ayen walaɣ s wallen n uneggal. Mačči d tira n umezruy, maca ḥṣiɣ dakken ayen yellan deg umezruy, yelha yiwen ad t-id-yales akken nniḍen. Ad d-yeḥku ayen yeḍran s tarrayt nniḍen. Am tmucuha yettrebbin, tineqqisin i yellan deg tmurt-nneɣ i aɣ-d-ttalsen lejdud akken ad aɣ-mlen lekyasa. Deg-s sin yiswiyen: 1- d aεeggen i usugen n umeẓyan akken ad yuɣal d amaraw, 2- d ttrebga s lekysa d temsirt ara d-naǧew seg-sent.\n\nTutlayt-inu: Dacu i d aɣanib n tira i tessemraseḍ?\n\nMurad Mazri: Nekk, d win iḥemmlen tilawt n umdan. Seg tudert-is, zemreɣ ad d-aǧweɣ yal tadyant, yal asentel. Ur ttcuḥuɣ ara deg wayen yeεnan asugen maca aɣanib i sseqdaceɣ ugar d win n wallus.\n\nTutlayt-inu: Ahat yella kra n umaru iɣer i t-id-treḍleḍ neɣ i ak-yellan d azamul!\n\nMurad Mazri: Am yal amaru, ccukteɣ nesεa akk cwiṭ seg wid i aɣ-yezwaren. Γriɣ aṭas n yidlisen si tsekla tagreɣlant, dɣa zemreɣ ad d-iniɣ d akken ččiɣ-d akk seg-sen; nekk s timmad-iw, seččeɣ aɣanib i sseqdaceɣ.\n\nTutlayt-inu: Ini-aɣ-d ma llan ɣur-k yisenfaren iseklanen nniḍen i la tessewjadeḍ?\n\nMurad Mazri: Am wakken i t-id-nniɣ, ṭṭuqten isenfaren ɣur-i, maca akken ad walin tafat, ḥemmleɣ ad ṭṭfeɣ lweqt. Ur ttaruɣ ara akken ad d-ssiẓergeɣ, neɣ ad waliɣ ṭṭuqten idlisen-iw di tnedlisin… Mačči d wa i d iswi-w, ɣas ma neḥwaǧ aya, neḥwaǧ ad nefk i yimeɣriyen amaynut, ladɣa wid iḥemmlen tira-k a bnadem. Iswi, d akken ad yili d adlis ara inefεen, d adlis ara d-yawin ayen nniḍen i tsekla taqbaylit, d ayen ara yernun azal i tsekla n Tmaziɣt s umata.\n\nTutlayt-inu: Acu d tamuɣli-k ɣef waddad ideg tella tsekla tamaziɣt taqbaylit akka imira?\n\nMurad Mazri: Ur ẓriɣ ara ma zemreɣ ad d-fkeɣ kan tamuɣli-w, yerna ma twulem, ma ad d-ternu kra neɣ mdeh. Yerna ayaddra sεiɣ azref ad d-mmeslayeɣ ɣef waya? Ilaq, imsenqed ara iwalin tilawt akken tella, ad yessenqed amek-itt liḥala n udlis aqbayli, yerna yewwi-d lḥal ad d-neg tamuɣli s tehri, syin s teɣzi ɣef wamek tella s tidet. Yelha ma nmuqel-itt s tmuɣli tuɣdimt, s tmuɣli n tidet iwakken ur neskerkis ara ɣef yiman-nneɣ, iwakken ur nettɣurru ara iman-nneɣ s kra n lekdeb. D aya, cukkteɣ, ara ɣ-yawin ad nerr di lmizan ayen yelhan d wayen ixuṣṣen. Yiwen am nekk, cukkteɣ beεdeɣ akken ad d-fkeɣ tamuɣli ɣef waya.\n\nTutlayt-inu: Ddeqs n yimazzagen i yugaden ɣef yimal n tutlayt-nneɣ. Wissen ma la tt-ttaǧǧan warraw-is neɣ la ten-tettaǧǧa!\n\nMurad Mazri: Lemdeɣ sɣur jeddi d yemma imeslayen-a ideg ufiɣ tidet taqesḥant: “ayen teǧǧiḍ ad k-yeǧǧ.” Taneqlet teqqar i bab-is: “Wellah ma ur d-tefkiḍ kra i yimi-w, ma teččiḍ si lxir-iw!”\n\nLlan wid ixeddmen, llan wid yestehzayen. D imal ara ɣ-d-yemlen ma s tidet aǧewwez-a n kra yettak anzi i wayen iwumi sfilliten.\n\nWin i d-yeqqaren ad aɣ-teǧǧ, iban d netta i tt-yeǧǧan, ma d win i d-yeqqaren ad tidir, iban d netta ara tt-yessidren. Ayen nniḍen akk, d awal deg ubeḥri.\n\nTutlayt-inu: Dacu-ten wuguren neɣ yiεekkiren i tufiḍ di tira d usiẓreg n yidlisen-ik?\n\nMurad Mazri: Nniɣ-t-id sufella yakan dakken llan sin wuguren: amezwaru, d leɣla n lkaɣeḍ d usiẓreg s timmad-is; wis sin, d lqella n yimeɣriyen. Ass-a imeɣri, aḥlil fell-as, ma ur yezmir ara ad d-yaɣ adlis ad t-iɣer. Ttemyezwaren lecɣal, seg wid merra iḥemmlen taqbaylit, ad tent-tafeḍ di tigulelt n cci. Imaẓragen, ur zmiren ara ad ṭṭfen asenfar n udlis ma ur ufin ara ɣur-s kra n ubaɣur neɣ lfayda. Wa meεdur, wa d lḥeq-is, akken qqaren. Dɣa aεekkir-a, d netta i yettaǧǧan imura ad ddun s uḥezzeb, mačči s uneggez.\n\nAss n wass-a, adlis aneggaru ara ttaruɣ tura yesεa azal n 900 isebtar, ini-d anta taẓrigt ara t-id-yessuffɣenbd wacḥal ara d-yesqam? Mačči d tugdi i nugad, d allalen ideg nxuṣṣ. Rnu adellel ulac, aql-aɣ nettwaḥqer yerna ad t-id-nini war tugdi. Smunedlen kullec.\n\nTutlayt-inu: Acu n yiwellihen i tzemreḍ ad tefkeḍ i yilmeẓyen i yebɣan ad kecmen deg unnar n tira, ara yebnun ɣef tirmit-ik?\n\nMurad Mazri: Ur netteffer ara tilawt i wid yebɣan ad kken deg ubrid n tira, maca ilaq daɣen usebɣes. Tiderray di ddunit mačči d tid ixuṣṣen, maca ḥlawet tira, ladɣa mi ara d-yarew wallaɣ-ik tikta timaynutin. Abrid n tira ḥlaw ɣas ma deg-s llan iεekkiren d iɣeblan. Win yesεan tikti yaru-tt. Ass-a d tikti, azekka ad d-tuɣal d asenfar meqqren. Afud i yal yiwen. Deg waya, ma zemreɣ ad iliɣ am tsalelt, aql-i wejdeɣ i waya, ad d-fkeɣ ayen akk ssneɣ i wid yebɣan ad aẓen ɣer sdat.\n\nTutlayt-inu: Acu d azal i tla tira ɣur-k, di tudert-ik.\n\nMurad Mazri: Tikwal, ayen akk i d-ẓẓaden iɣuraf n wallaɣ, yettuɣal am zzit ɣlayen i yettara ufus s lmidad d isekkilen, d awalen, d tifyar yemcubbaken i d-yettawin tikti tamaynut. D wa i d azal i iyi-d-ttakent tira. Deg tefyar, i yettaf wul artiḥi, ladɣa mi ara d-yeslal kra n wayen ur yerǧi ara. Am tmeṭṭut yellan s tadist, tettraǧu ad d-twali ayen ara d-tefk ɣer tudert, imiren mi t-twala, ɣas ilul-d s leεtab, lferḥ-is ad yili d ameqran.\n\nTutlayt-inu: Asirem-ik ameqqran, acu-t?\n\nMurad Mazri: Asirem-iw, dakken yal aqbayli ad yekker ad yeḥrez akal n lejdud-is uqbel ad t-yečč zzman d asfel-is. Yal yiwen ad ixemmel i terwiḥt-is akken ad yessider s ttawilat yemxallafen tutlayt-is icuban taneqlet deg wakal-a ameqqran. Iɣurar kkan-d si yal tama, aman n yiman-nneɣ d win ara yesseḥbibren ɣef ugerruj-a.\n\nTutlayt-inu: Ma tesεiḍ kra n yizen i triḍ ad tesεeddiḍ i wid tebɣiḍ, awal a-t-an ɣur-k, fares tagnit.\n\nMurad Mazri: Ssarameɣ ur neẓẓay ara ɣef imeɣriyen n “Tutlayt-inu” d wid i bɣiɣ ad snemmreɣ ɣef ṣṣber-nsen di tɣuri n tdiwennit-a. Bɣiɣ ad iniɣ tanemmirt i “Tutlayt-inu” i iyi-yefkan amur d uḍref deg tebḥat-is akken ad d-teg tadiwennit-a. Ssarameɣ d tin ara d-yawin kra d amaynut i tudert n wid yeqqaren s tutlayt-nneɣ.\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 9264, "word_count": 1577, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2023", "month": "12", "slug": "tadiwennit-akked-umaru-murad-mazri"}}} {"id": "6963a3ff03dd0fd8", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2024/05/tamarut-racida-bensidhum-tarudemt-n.html", "title": "Tamarut Racida Bensidhum: Tarudemt n tyemmat yettarun", "original_title": "Tamarut Racida Bensidhum: Tarudemt n tyemmat yettarun", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2024-05-08", "archive_month": "mai 2024", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:12.594980", "language": "kab", "content": "Tamarut Racida Bensidhum:\n\nTarudemt n tyemmat yettarun\n\n*Deffir tuffɣa n wungal-is amaynut “Tigusa n tissas” deg wussan-a ineggura, ɣer teẓrigin IMTIDAD, iwumi yexdem Lyazid WERDI tazwart, nuẓa ɣer tmarut Racida Bendidhum, newwi-d yid-s ameslay ɣef waṭas wudmawen n tmeddurt-is. S wul yeldin, ur tcuḥḥ ara fell-aneɣ deg usekfel n wayen yerzan tira-s, tawacult-is d tezrawin-is tisdawanin. Di taggara, nessaweḍ ɣer tegrayt dakken Massa Racida d yiwet tmeṭṭut tatrart maca ur nserreḥ i yimenzayen n tmetti taqbaylit ideg d-tekker. Tessen ad tqader, ad teg azal i twennaḍt-is d yimdanen i yettidiren deg-s. Γret yid-neɣ amagrad-a ara awen-nbudd:*\n\nSeg useggas n 2016 mi d-yeffeɣ udlis-is amezwaru ar assa, tessaweḍ 6 yidlisen:\n\n- Ammud n yisefra “Keltuma, yemma taεzizt”, di 2016.\n\n- Ungal “Lḥif d usirem”, di 2018.\n\n- Ammud n yisefra “Init-as i gma”, di 2019.m\n\n- Ungal “Icenga n talsa”, di 2020.\n\n- Ammud n tullisin “Iṣuḍaf n tmeddurt” akked wungal “Tigusa n Tissas”, di 2024.\n\n- Adlis-is wi 7, d ammud n yisefra, tessers-it ɣer teẓrigin, ahat ad yettwaẓreg deg useggas ideg nella.\n\nIdles amaziɣ aqbayli n tmarut, yettaɣ di tira-s; yezmer ad as-iḥulfu yimeɣri di tmuɣliwin i d-tettak, imeslayen i tessemras akked yisental iɣef d-tettawi awal. Yiwen seg yimenzayen-is n tira d “tuṭṭfa deg wayen yellan d aqbur maca s wudem atrar”.\n\nMi nesteqsa Massa Rachida ɣef wansi i as-d-tettekk tehregt, tenna-d: Tira, d tamsirt-nni i d-nlemmed seg tirmi-nneɣ di yal taɣult n tudert-nneɣ, i aɣ-yettawin ɣer yimru akken ad tt-ijerred ɣef lkaɣeḍ n yedlisen.\n\nAxemmem n tmarut, yettemgarad, yeṭṭafar tewzel neɣ teɣzi n usentel. Ma yella d asentel wezzilen ur ttafeɣ ara ad t-sɣezfeɣ, din yettɣimi d asefru. Terna tenna “Ma yella ɣezzif wawal, yeḥmel-d wasif-nni n tikta, iban kan ad yuɣal d ungal . Ma yella d tullist, d tikkelt tamenzut i rriɣ tidmi-w ɣer-s”.\n\nΓef usteqsi n tutlayt-inu ɣef wamek tettezgar ger talɣa tilellit d teṣkiwin timensayin n tmedyezt, tenna-d dakken d isental i yessedduyen tamsalt-agi; acku llan kra n yisefra tettaf iman-is deg-sen di talɣa tamensayt akken ad d-tawi awal fell-asen, llan wiyaḍ d talɣa tillelit i tessemras deg-sen.\n\nIwudam, tettawi-ten-id tmarut-nneɣ si tilawt, tettak-asen taneffut (rruḥ) ɣef leḥsab n tedyanin neɣ isental iɣef tra ad d-taru..\n\nAyen i as-terna tirmit-is s yisem-is d tadukturant d tabɣest, asnerni n tmusni , assaɣen d yimdanen yufraren ama d imusnawen neɣ d imura meqqren , tesnerna aḥezzeb deg-i akken ad ferneɣ isental iɣef ara aruɣ, tga assaɣ igerrzen gar-i d waṭas yemdanen.\n\nDeg wawal-is ɣef yisental i tessemres deg yisefra-s i tura aṭas aya, tenna dakken deg-sen timsal yettidir yal yiwen deg-neɣ, d argaz neɣ d tameṭṭut; d tijmilin, d azal i wayen yellan di tudert-nneɣ am udlis, aselmad… Daɣen, yella wanida tella teɣri n tmeṭṭut, n tyemmat.... yella usirem, awal ɣef ccbaḥa n tudert, inig…\n\nAfran n yisental, teqqen-it tmeskart ɣer tirmit deg ulmud simmal yettimɣur umaru akked ubeddel n tmuɣli n temsal n tudert seg wass ɣer wayeḍ. Tessegza-d dakken\n\nur nezmir ad nefren asentel ɣef wayeḍ maca d tirmi i as-iteggen azal i temsirt d-nlemmed akken ad tt-yaru yimru-w.\n\nDeg wayen yerzan assaɣ n Racida Bensidhum akked tutlayin, tettwali-t d taɣuri d unadi yis-sent i usnerni n tmussniwin. Si tama nniḍen, tessaram ad tawi ayen yellan di teqbaylit ama d tutlayt-is d wayen icudden ɣer yidles aqbayli, beṛṛa n tmurt. Annecta, tebɣa-t mačči kan d ayen tettaru nettat, maca ula dayen ttarun wiyaḍ.\n\nTira ɣer R.Bensidhum d tanumi d wansay, tezga tcudd ɣer tudert-is, ger udlis d yimru, ɣas ma si tikkelt ɣer tayeḍ tettaǧǧa-ten, imi yettili wayen i tt-yettaṭṭafen. Akka imira, yettuḥettem fell-as ad tefk akud-is i yelli-s tamecṭuḥt maca teẓra belli ad tuɣal alamma d tira.\n\nAm tuget n yimura, tameskart n “tigusa n tissas”, tessaram ad tessiɣ deg yimeɣriyen-is imaziɣen iqbayliyen d wiyaḍ, lebɣi n unadi ɣef tmusni, tayri n tɣuri n yedlisen, asnerni n lebɣi n tira deg widen yurez ukukru. Si tama nniḍen, tessebɣas-iten ad beddlen axemmem neɣ tamuɣli ɣer kra n temsal di tmetti taqbaylit war ma tnul neɣ thudd tissas n umdan.\n\nAdlis-is aneggaru, d isem-is i d awal-is imi d-yettawi ɣef tissas n umdan d argaz neɣ d tameṭṭut, amek i yezmer ad tent-yeẓẓu di tudert-is neɣ di tudert n yimdanen-nniḍen. Amdan i d-yekkren di tmetti taqbaylit yeẓra dakken llant temsal nettkukru ad tent-id-nini imi nettagad timetti abeεda attεeddi ɣef yigerdan deg uɣerbaz neɣ di beṛṛa d wayen i d-yettaǧǧa way-agi di tnefsit-nsen… Llant daɣen temsal-nniḍen i tesnubget tmeskart ad tent-afen deg wungal mi ara t-ɣren.Isental i teεna, mačči yiwen. S umata, d ayen yerzan tameṭṭut d wazal-is di tmetti taqbaylit, di twacult-is, deg uxeddim-is, di tudert-is nettat s timmad-is.\n\nGer yimenzayen-is, tebder-d ddeqs n yiṭabuten i tebɣa ad ttwakksen neɣ ad tettubeddel tmuɣli fell-asen. Deg umedya, tenna-d ɣef urgaz amek i d-yewwi lḥal ad yili ɣer yelli-s, ɣer weltma-s, ɣer yemma-s, ɣer tmeṭṭut s umata.\n\nTabɣest “taseklant” n tmarut, teǧǧa-tt terna-d amedya i ur nuɣ ara tanumi nsell-as ɣer yimura-nneɣ, d iḍ amenzu n teslit deg uxxam n urgaz-is (la nuit de noce).\n\nAyen i d-yewwi udlis “tigusa n tissas” d amaynut, yessemgared-it ɣef yidlisen imezwura, d iwellihen s way-s yeččur. Tikkelt-a, tamarut tura-d ɣef kra n temsal iwumi nga azal di tudert-nneɣ maca azal-nni, taggara, yettuɣal-aɣ-d s yir tagnit.\n\nTira n wungal-a, teṭṭef azal n 4 yiseggasen imi yal tikkelt ideg ara t-tɣer tmeskart, ad as-tleqqem. Dɣa simmal tettεawad-as taɣuri, tettaf isental neɣ tamiwin ara ternu neɣ ara tekkes.\n\nIwudam n wungal-is akk εzizit fell-as, yal yiwen s wazal-is, imi yal yiwen d acu-tt temsirt neɣ izen i d-yettawi. Acu kan ahat tesmenyaf Saliḥa imi d yiwet yellan deg tilawt, d tameṭṭut mm-tebɣest , tefren-itt ad tili d tajmilt i nettat akked d tiden igan am nettat.\n\nNessuter-as i tmeskart n wungal, ad d-tmel tamsirt i tra ad tt-lemden yimeɣriyen seg-s, tenna-d dakken ama d argaz ama d tameṭṭut, yal wa d amdan i yella, akken yebɣu yili: Tudert d tiεekmin, yal yiwen dacu yerfed, ur ilaq ara ad ten-nettwali d izegnan n umdan. Ma d agrud, ɣur-s, d lǧeṛṛa n yimawlan i yeṭṭafar, daymi tessutur deg yimawlan ad issinen anida ara srusuyen iḍarren-nsen.\n\nDeg yiwet tnila, terna tmudd i yimeɣriyen yiwen yizen i yuklalen ad yili d tabdert. Ha-t-aya:\n\nWin iwumi iruḥ udrim, ulac dacu i as-iṛuḥen\n\nWin iwumi truḥ tezmert, yella wacu i as-iruḥen.\n\nWin iwumi ṛuḥent tissas, ulac dacu i as-d-yeqqimen.\n\nΓef tifin n yixef i unadi adukturan, ibeddi ɣef twacult-is akked useddu n yidlisen-is; tenna-d dakken d nettat kan i d ixef-nsent akk, fell-as i bnant; Acu kan, yal yiwen itett seg wakud n wayeḍ. Maca tidet, kan ččan-as akud i duktura, aya sḥissifeɣ aṭas fell-as. A Mass Bendali, llant tεekmin ttagint ad rsent ma nerfed-itent, abeεda taεkemt n twacult. Terna tenna di tririt-is: “nekkni, d timetti isebken, d timetti yebnan ɣef “wakka i ilaq”, abeεda tameṭṭut, yettiwεiṛ fell-as ad tebru i teεkemt n twacult akken ad teḍfer isenfaṛen-is”.\n\nXas yelha usuddes n wakud, ɣer tmarut R.Bensidhum yedda akken tedda tudert-is, akud tikkelt yeǧǧa-tt, tikkelt usan-d deg yiwen ubrid, i aɣ-d-tenna. Daymi teqqar yal tikkelt, akken myezwarent temsal, u diɣen akken llant tεekmin, nerfed-itent. D tagi i d tudert-is, yal tikkelt sani yerra yis-s wakud. Acu kan, nettat tumen ayen qqaren at zik: ssuq ssbeḥ i t-fran. Yelha yiwen ma yekker-asent taṣebḥit.\n\nImi teẓra dakken tameddurt-is n tyemmat mačči d tin fessusen, tessaɣay-as aḥebber (i Massa Racida), acku mi ara d-yili uzɣan ɣef udlis, tetthabi mi ara d-yaweḍ umeslay ɣef wayen yeεnan tawacult, asegmi n tarwa, iwellihen ɣef tudert sumata. Γef waya i d-tenna “ferneɣ s telqey ama d isental ama d imeslayen s wayes ara d-aruɣ”. Tudert-is, tufa-tt d tala n temsirin, yal tikkelt dacu d-tettagem si tirmi-s n tyemmat, i d-tenna; ayen telmed, tettaru-t-id akken ad yili d tamsirt ula i wiyaḍ.\n\nΓef usteqsi-nneɣ ma “Yella wasmi d-teskecmeḍ iḥulfan-im n tyemmat deg yidlisen-im?”, ha-tt-a tririt-is:\n\nLlant temsal ideg d aḥulfu n tyemmat i d-yettarun, abeεda ayen icudden ɣer yiwellihen i tarwa. Ttaruɣ ayen iɣef riɣ ad segmuɣ fell-as tarwa-w. Tamsalt i ttagadeɣ mi ara imɣuṛent, ur bɣiɣ ara ad afent ayen yemgaraden ɣef wayen iɣef ten-ṛebbaɣ, imi ur bɣiɣ ara ad ten-ḥerzeɣ ma yella di tira-w ad afen ayen-nniḍen. Aya yella-d s waṭas deg wungal “Tigusa n Tissas”.\n\nImi neẓra azal n tarwa ɣer tyemmat, ur neǧǧi ara tagnit ad tezri war ma nesteqsa Massa Racida ɣef tmuɣli n yessi-s Anayis d Tmilla. Dɣa, nessekfel-d si tririt i aɣ-d-tefka dakken d tamuɣli n usirem i lant, ferḥent mi ara d-ilint temliliyin akken ad ddunt yid-s, zgant yid-s. Tettwali-tent yal mi ara uɣalent s axxam, zun wwint yid-sent taɣawsa icuban agerruj imi d tidet win yugmen tamusni d agerruj i yesεa ɣur-s.\n\nTamaẓuẓt-is Tamilla, mazal ur tefhim mliḥ azal n tira maca tameqqṛant Anayis tettwali-tt ger yineglusen i tettidir yal tikkelt ideg ara d-yili ama d amaynut sɣur-s neɣ sɣur yimura-nniḍen di tmesriyin. Tidmi-nneɣ deg way-a: d ayen igerrzen ma irebba walbaεḍ tarwa-s ɣef tayri n tɣuri d tira.\n\nTamarut Racida Bensidhum, tenna-d belli yessi-s d tabɣest-is akken ad teddu ɣer sdat di yal taɣult n tudert-is, mačči kan di tira. Yal yiwet tesεa ɣur-s azal-is, akken d-myezwarent di tlalit. Isteqsiyen-nsent akken ad gzunt ugar n temsal yettawi-yi ɣer yimru acku llan kra n yisteqsiyen ugaren leεmeṛ-nsent abeεda tamenzut. Tettwali deg-s yemma-s d tamarut-nniḍen ara d-yeflalin imi tt-tettxalaf di tmuɣli xas akken tla 7 yiseggasen kan di leεmeṛ-is\n\nDi taggara n tdiwennit-nneɣ d tmarut Racida Bensidhum, neǧǧa-as ad tesseggri s yiwellihen i tezmer ad tmudd i tyemmatin yettarun, yettrebbin. Ha-t-a wamek i d-terra:\n\n- Yal yiwet s tudert-is, maca iwellihen i zemreɣ ad ten-id-fkeɣ : ad am-iniɣ a tameṭṭut ulac acu yezwaren ɣef tarwa-m. Tira d asirem-im, arraw-im diɣen; maca ma yella teǧǧiḍ tira i kra n wakud, ulac d acu ara tt-iḍurren; ma yella d tarwa, ttḥulfun ugar, simmal ttimɣuṛen, ttḥasaben-aɣ imi ten-neǧǧa.\n\n- Ad d-fkeɣ amedya sɣur-i: yelli tameqqrant, yiwet tikkelt qqimeɣ yid-s, ttmeslayeɣ ɣef kra n temsal . Yella wacu i as-nniɣ ur cfiɣ texdem-it, terra-iyi-d: ih! acku ulac-ikem, tettaruḍ.\n\n- Tira tuḥwaǧ akud , tuḥwaǧ tamusni d cwiṭ n tayri maca tarwa uḥwaǧen kra yellan deg-m d tayri-m, d akud...\n\n- Tamuɣli-w nekk: akken myezwarent temsal. Γef waya, ulac-iyi deg waṭas n temliliyin, ama d tidwilin, d tifaskiwin, d timesriyin n udlis neɣ d azenzi s ubuddu.\n\n- Smenyafeɣ yennuɣna lebɣi-w ama di tira ama di duktura-inu, ama deg uxeddim, wala ad nnuɣnint yessi imi ulac-iyi.\n\n* Di taggara, tesnemmer-aneɣ Racida Bensidhum. Ha-t-a wacu d-tenna:\n\n- Tazwara, tanemmirt a Mass Bendali\n\nɣef tdiwennit, tanemmirt ɣef wazal i as-tgiḍ i tira-w.\n\n- Tagara, ad k-snemmreɣ i tikkelt-nniḍen ɣef isteqsiyen-ik, d isteqsiyen s wazal-nsen.\n\n- Ssarameɣ-ak afud igerrzen di leqdic-ik aseklan.\n\n*Tutlayt-inu*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2024/05/tamarut-racida-bensidhum-tarudemt-n.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 10916, "word_count": 1766, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2024", "month": "05", "slug": "tamarut-racida-bensidhum-tarudemt-n"}}} {"id": "9982e9893c6caa02", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2024/08/tadiwennit-akked-umaru-amedyaz-ccix.html", "title": "Tadiwennit akked umaru amedyaz Ccix Lyazid", "original_title": "Tadiwennit akked umaru amedyaz Ccix Lyazid", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2024-08-18", "archive_month": "août 2024", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:13.209282", "language": "kab", "content": "\n**Ccix Lyazid d amaru d amedyaz; yettaru s tutlayt-is tamaziɣt taqbaylit, taεrabt d tefransist. Ger yidlisen-is, llan wid yettusuɣlen ɣer tutlayin nniḍen, am tespenyulit , taneglizit , taṭalyanit, talbanit , taṣerbit, tarumant… Di tdiwennit-a, yemmeslay-aɣ-d ɣef umaḍal-is aseklan, assaɣ yellan gar-as d tira d tɣawsiwin nniḍen.**\n\nTutlayt-inu: Anwa i d Ccix Lyazid, ssenked-d iman-ik i yimeɣriyen n “tutlayt-inu” ur k-nessin.\n\nCcix Lyazid: Ccix Lyazid d yiwen uɛeggal iqeddcen ɣef tutlayt tamaziɣt, yesseḥbibir ɣef laṣel d teqbaylit d tjadit.\n\nCcix Lyazid: D targit n temẓi d tunṭict sɣur Rebbi , acku ur qqimeɣ ifassen cekklen , netta yefka-iyi taɛekkazt nekk steḥtelliɣ-tt. Yenna-as Ccix Muḥend : yella walbeεḍ yerkeb-it waḍu, yella wayeḍ yerkeba aḍu, nekkni .\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aneɣ-d ttxil-k ɣef umecwar-ik n tira. Amek i t-tebdiḍ?\n\nCcix Lyazid: Tira seg temẓi , ufiɣ-d taqbaylit deg dduḥ , yaya tettcewwiq, baba iḥekku timucuha.\n\nTutlayt-inu: D acu d isental igejdanen deg yidlisen-ik. Ayɣer i ten-tferneḍ?\n\nCcix Lyazid: Nekki d win yerran lwelha deg tira i yixulaf n uzekka - arrac, d usekfel n ugerruj n teqbaylit, timucuha , isefra iqburen d wansayen.\n\nTutlayt-inu: Ansi d-tettagmeḍ (tiktiwin) i tsekla-k?\n\nCcix Lyazid: Timetti , d unadi.\n\nTutlayt-inu: Anwi-ten yimura d yimedyazen i k-iḥuzan s tira-nsen neɣ i tesεiḍ d amedya?\n\nCcix Lyazid: Mulud At meɛmmer, Mulud Ferɛun , Ccix Muḥend , Si Muḥend , Bulifa , Jalal Ddin Ṛṛumi , Lxeyyam , Tulstuy, Victor Hugo …\n\nTutlayt-inu: Tira di 3 tutlayin, mačči d ayen isehlen; amek i tferrneḍ tutlayt ilaqen send ad taruḍ kra n wungal neɣ n wammud?\n\nCcix Lyazid: Tira tikwal tleḥḥu iman-is , mebla anadi .\n\nTutlayt-inu: Anta tutlayt ideg tettafeḍ iman-ik ugar i tira? Ayɣer?\n\nCcix Lyazid: Deg tyemmat taqbaylit.\n\nTutlayt-inu: Amek tettgeḍ azal i uḥraz n tutlayt-ik tamaziɣt taqbaylit di tirawin-ik?\n\nCcix Lyazid: S tira d usekfel d unadi d leqdic.\n\nTutlayt-inu: Anwi-ten yidlisen i turiḍ s Tmaziɣt?Ccix Lyazid:\n\n- Isefra n tefsut\n\n- Ifeṭṭiwej n Tmedyezt\n\n- Tamedyezt n tsusmi\n\n- Ticraḍ «Tamdyezt»\n\n- Rreḥba n Tneqqisin\n\n- Tanqelt n Belɛejjuṭ\n\n- Iɣersiwen yuḍnen ṭṭaɛun\n\n- Werǧeǧǧin d tweṭṭuft\n\n- Uccen d yizimer\n\n- Lmed tamaziɣt s 4 tutlayin, i warrac.\n\n- Ungal « Deɛwessu n lqayed”\n\n- Ajajiḥ.\n\n- Ajellad d umyaru « Amezgun »\n\n- Seg tbeḍnit n Ccix Muḥend Ulḥucin, d anadi.\n\nTamurt imedyazen , Tasɣunt n tmedyezt Paris 2024\n\n* Leqdic-iw yettusuqel ɣer waṭas tutlayin: Taɛrabt, taspenyulit , tafransist , taglizit , taṭalyanit, talbanit , taṣerbit , tarumant.\n\nTutlayt-inu: Acu turiḍ s tutlayin nniḍen?\n\nCcix Lyazid: S Taɛrabt :\n\nمن وحي الليل – شعر -\n\nقصائد مائلات - دار ريشة الصيام الجزائر- 2015\n\nأصبح الصبح فلا… ديوان جماعي أصدر بمصر شارك فيه 66 مبدع و مبدعة\n\nبيت الياسمين للنشر و التوزيع مصر 2018\n\nيسكنني وطن - شعر الجزائر 2019\n\nرنين الروح - مجموعة خواطر صوفية ستوكهلم السويد\n\nيسكنني وطن شعر - الإصدار الجزائر\n\nترانيم العشق ديوان مشترك مع زهور ربيحي سكيكدة\n\nمقربة اسلوبية لديوان \" قصائد مائلات \" لشيخ اليزيد\" كلية الاداب و اللغات \" قسم اللغة العربية و الادب العربي جامعة عبد الرحمان ميرة بجاية\n\nدراسات تحليلة لنصوص الشيخ اليزيد بالعراق .المغرب .مصر .الجزائر\n\nS Tefransist:\n\n- L’harmonie des nuits “poésie, Algérie 2024”\n\n- Anthologie des poètes du monde - Mexique 2022.\n\nTutlayt-inu: D anwi i yeqqaren tira-k s Tmaziɣt? S Taεrabt? S Tefransist?\n\nCcix Lyazid: D kra n win iḥemmlen tira s teqbaylit, win yumnen s uẓar-is.\n\nTutlayt-inu: D acu n yiznan i tessawaḍeḍ i yal aɣref seg-sen?\n\nCcix Lyazid: Talwit d tayri , tasekla war tilas, nmel i leĝnas d acu i d taqbaylit.\n\nTutlayt-inu: Yiwen ubrid axatar i umbeddal adelsan ger yigduden d asuɣel. Anwa i tettwaliḍ d abrid yelhan i tutlayt-nneɣ akken ad yili d allal n usuɣel ɣur-s akked seg-s?\n\nCcix Lyazid:\n\nYewwi-d asuqel, anadi d usekfel.\n\nTutlayt-inu: Hder-aneɣ-d cwiṭ ɣef udlis-ik aneggaru s Tmaziɣt d wacu i ak-yefkan tahregt-is.\n\nCcix Lyazid: Seg tbeḍnit n Ccix Muḥend Ulḥusin d leqdic yugaren 20 yisegasen; d wayi i d abrid-iw, d taṛeḥmanit d taṣufit, cubaɣ adlis-a am txelwit.\n\nTutlayt-inu: Anwa adlis-ik i tḥemmleḍ ugar n wiyaḍ? Ayɣer?\n\nCcix Lyazid: D tarwa-w akk , am yiḍudan n ufus.\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d ɣef tmeskanin tiseklanin deg way deg tekkiḍ d warrazen i d-tḥellaḍ ama di tmurt-nneɣ neɣ di tmura nniḍen.\n\nCcix Lyazid:\n\n- Amkan wis 3 deg yisaffen n temdyezt deg Lmerruk.\n\n- Amedyaz agraɣlan sɣur Unesco, 2022.\n\n- Cciɛa n Duktura di Lmerruk, 2015.\n\n- Xedmeɣ isaragen deg berra, deg Lmerruk.\n\n- Leqdic-iw, yewweḍ aṭas n tmura. ḥellaɣ-d- aṭas n cciɛat.\n\nTutlayt-inu: D acu d tamuɣli-k ɣef wuguren i ttidiren yimura-nneɣ i yettarun s Tmaziɣt? D acu-ten yiɛewwiqen i d-ttmagaren di teywalt-nsen d yimeɣriyen-nsen?\n\nCcix Lyazid: Ugur n tedrimt, asiẓreg; xuṣṣen yimɣriyen.\n\nTutlayt-inu: Acu i tettwaliḍ d tifrat i way-a?\n\nCcix Lyazid: Taqbaylit d amennuɣ, tira, taɣuri d leḥmala.\n\nTutlayt-inu: Ahat tella kra n tedyant taseklant i ak-yefkan aṭas n tumert ur tezmireḍ ara ad tt-tettuḍ. Mmeslay-d fell-as.\n\nCcix Lyazid: 1991, tikkelt tamezwarut i d-nniɣ isefra deg taddart-iw.\n\nTutlayt-inu: Amek tettwaliḍ tasekla tamaziɣt taqbaylit deg yimal?\n\nCcix Lyazid: Tleḥḥu s wuguren.\n\nTutlayt-inu: D acu n yiwellihen ara tefkeḍ i yimura d yimedyazen ilmeẓyen i yettnadin ad ffɣen ɣer tafat?\n\nCcix Lyazid: Taɣuri d unadi, yiwen ad yili d netta kan, wa ad yessers iman-is ɣer lqaɛa, abrid ɣezzif, iḍul.\n\nTutlayt-inu: Bder-aneɣ-d kra n yimura-nneɣ ilmeẓyen i tettwaliḍ ufraren-d di tsekla taqbaylit.\n\nCcix Lyazid: Ḥmed Xeṭṭabi , Adam umedbuḥ d wiyaḍ , yal wa s wazal-is.\n\nTutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d ɣef yisenfaren-ik n yimal. m\n\nCcix Lyazid: Mazal tira, mazal leqdic\n\nTutlayt-inu: Awal n taggara, ad ak-neǧǧ i kečč, ini-d deg-s ayen tebɣiḍ d wayen tessarameḍ.\n\nCcix Lyazid: Tudert d usirem d tira.\n\nTadiwennit iga-tt S.Bendali.\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 5732, "word_count": 929, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2024", "month": "08", "slug": "tadiwennit-akked-umaru-amedyaz-ccix"}}} {"id": "8d05799a4cddd0bc", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2025/01/lyazid-werdi-aselmad-amaru-iqeddcen-seg.html", "title": "Lyazid WERDI: aselmad amaru iqeddcen seg wul ɣef tutlayt-is", "original_title": "Lyazid WERDI: aselmad amaru iqeddcen seg wul ɣef tutlayt-is", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2025-01-15", "archive_month": "janvier 2025", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:14.047687", "language": "kab", "content": "Lyazid Werdi, d ilemẓi d-yefrurin deg udrum n Yirubaḥ n taddart n Tnewwart, taɣiwant n Umalu di lεec n At Yiraten. Ur yelli ara kan d aselmad n tmaziɣt, maca, tlul-d deg-s tayri n tira. Yerfed imru -ines\ni tikkelt tamezwarut akken ad iqabel lexsas yellan, win yemmuger deg uselmed n tutlayt deg uɣerbaz alemmas anida yesɣer\nazal n 13 yiseggasen. Iḍrisen-is\nimezwura, ffɣen-d deg tesɣunt\n“*aselmad*”.\n\nLyazid Werdi, yeɣra di tesdawit n Lmulud Mεemri, Yewwi-d agerdas n turagt n tutlayt d\nyedles amaziɣ deg useggas n 2007. Ma d agerdas n Mastir\ndeg tsekla tasugnant deg useggas 2022. Adlis-is amezwaru i d-yessuffeɣ, d abruy seg tsekla tagraɣlant, yuǧew-it-id seg tɣuriwin-is\ni yedlisen yuran s tefransist d tneglizit. Yerra-asen amsasa, yessuqel-iten-id ɣer tutlayt-nneɣ,\nimudd-asen udem ucbiḥ n\nteqbaylit. Yeffeɣ-d 2020 ɣer\ntezrigt *imru*,\nyesεa azal n 125 n yisebtaren, ad naf deg-s ddeqs n yeḍrisen ara yiḥwiǧ\nuselmad n tmaziɣt deg ulmud-ines.\n\nSyin akkin, ilul-d udlis wis sin s uzwel\n\" gar yefyar \" .Yewwi-aɣ-d\ndeg-s ayen nnan d wayen yeffren gar yefyar n usefru deg uḥric amezwaru. Ma d aḥric wis sin, ad naf deg-s inzan d tebdar n\nyimussnawen imeqqranen n umaḍal,\nyessuqel-iten-id ɣer teqbaylit. Adlis-a, yesεa 96 yisebtar, yeffeɣ-d ɣer teẓrigt *talsa* deg useggas 2023.\n\n** Tutlayt-inu** tuẓa ɣer umaru, testeqsa-t ɣef\nwayen i as-irennun afud d lḥir\ndeg umecwar-ines n tira.\nYenna-d : Tidet kan, ayen iyi-irennun afud d tebɣest\nd imeddukkal-iw imura d yimeɣriyen s umata,\nttakken-iyi-d tabɣest akken ad dduɣ ɣer sdat. Γef tuttra n\n\n**i mass Werdi ɣef umaru neɣ amedyaz yessaɣen deg-s leḥrara n tira d unadi, yenna :**\n\n*tutlayt-inu**Tiririt **ɣ**ef usteqsi tew**ε**er acku imura-nne**ɣ** d\nyimedyazen-nne**ɣ**, ufraren akken ma llan, yal adlis ara **ɣ**re**ɣ**\nirennu-iyi-d tamussni deg yidles-nne**ɣ*.\nMaca, imi netta d abrid n tasuqilt i yefren ugar di tira-s, yebder-d *Mu**ḥ**end\nU Ye**ḥ**ya (\nMu**ḥ**ya*), yenna i* **ḥ**emmle**ɣ**\nnezzeh, ama d tisuqilin i iga ne**ɣ** d\ntamedyezt-is i cnan yina**ẓ**uren-nne**ɣ**\nimeqqranen*. Yerna yenna di tririt-is, *di**ɣ** ttagme**ɣ**-d\nseg yisefra n **Si Mu**ḥ**end U M**ḥ**end**. Qqare**ɣ** s\ntuget idlisen n **Lmulud Mεemmri** abeεda wid n ugmar n tgemmi am **isefra iqburen n Leqbayel**.Ttagme**ɣ**-d di**ɣ**\nseg yittafettaren n **Belεid At **Ɛ**li*…\n\nMa yella d ungalen, *ddeqs i **ɣ**ri**ɣ** s\nteqbaylit d tefransist ; seg **Lwali\nn udrar** n Belεid At **Ɛ**li, **askuti** n Saεid Saεdi, **asfel\n**d**\nfaffa** n Racid **Ɛ**ellic, **i**ḍ** d\nwass** n **Ɛ**mer Mezdad armi d **ti**ṭ** d\nyille**ḍ** n\nMu**ḥ**end\nAkli Sal**ḥ**i,\ni**ɣ**ef gi**ɣ**\naktay n Mastir di 2022.*\n\n![]() |\n\n*: imyura ttmagaren-d uguren yal ass, amenzu deg-sen d lexsas n tedrimt d ttawilat n usigez. Rnu isu*\n\n*ḍ*\n\n*af,*\n\n\n*ur ten-ne*\n\n*ǧǧ*\n\n*i ara ad d-suff*\n\n*ɣ*\n\n*en tiktiwin-nsen akken b*\n\n*ɣ*\n\n*an .*\n\n*Akken da*\n\n*ɣ*\n\n*en adlis amazi*\n\n*ɣ*\n\n*/ aqbayli ur yeffi*\n\n*ɣ*\n\n*ara*\n\n*ɣ*\n\n*er yigezda -ni*\n\n*ḍ*\n\n*en , imi tuget n wid itteff*\n\n*ɣ*\n\n*en d wid yuran s tutlayin ni*\n\n*ḍ*\n\n*en. Maca xas akka*\n\n*ṭṭ*\n\n*uqten wuguren, imura-nne*\n\n*ɣ*\n\n*wwin abrid s l*\n\n*ḥ*\n\n*ir d ufud meqqren d wudem n tayri d tme*\n\n*ɣ*\n\n*nest.*\n\nTamuɣli\nn umaru Werdi ɣer wahil unsib n uselmed n tmaziɣt d tin leqqayen, yenna belli* yella wayen ifazen,\nakken yella da**ɣ**en lexsas. **Γ**ef waya tlaq tmu**ɣ**li s telqey d uskasi** ** ideg ara tttekkin yiselmaden/ tiselmaden\ni yellan deg wannar n uselmed, akken ad d-inin awal-nsen walan ad yeqqim d\nwayen ara ibeddlen. Ma nefka-d amedya, laqen ye**ḍ**risen ara ijebden lwelha n unelmad akken\nad ten-i**ɣ**er**, ad d-slalen deg-s l**ḥ**ir akken ad yi**ḥ**mil ta**ɣ**uri d tutlayt s umata.*\n\nMi nesteqsa amaru Lyazid Werdi ɣef yisenfaren i d-yettheyyi, yenna -d d akken*\nyennayer-a ad d-yeffe**ɣ**\nudlis i yurz d mass Racid Isa**ε**di i wumi isemma \" Tazabut\" . *Akken daɣen\ni d-yessewjad yiwen wungal ara d-yeffɣen\ndeg wayyuren i d-iteddun, d tasuqilt i iga i yiwen n udlis yuran s tefransist. S wakka, *Tutlayt-inu*, tettraǧu s taḍfi\nkra n wayen ara d-yeffɣen d amaynut di tsekla-nneɣ, isebtar-is ldin akk i yimura d yinaẓuren imaziɣen.\n\n*Tutlayt-inu*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2025/01/lyazid-werdi-aselmad-amaru-iqeddcen-seg.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 4195, "word_count": 664, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2025", "month": "01", "slug": "lyazid-werdi-aselmad-amaru-iqeddcen-seg"}}} {"id": "272d6d840007a518", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2025/01/milisa-amalu-tamedyazt-tilemzit.html", "title": "Milisa AMALU: Tamedyazt tilemẓit yeččuren d asirem", "original_title": "Milisa AMALU: Tamedyazt tilemẓit yeččuren d asirem", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2025-01-14", "archive_month": "janvier 2025", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:15.558323", "language": "kab", "content": "*Milisa Amalu ne**ɣ** **“**Taje**ǧǧ**igt n me**ɣ**res**”**, d tamedyazt tilem**ẓ**it s yiles amazi**ɣ**, d tanelmadt di tesdawit Mulud M**ε**emri n Tizi Wezzu. Tla 23 yiseggasen deg\nusemmud, d yelli-s n temna**ḍ**t n Yi**ε**e**ẓẓ**ugen.*\n\n**Tutlayt-inu:**Amek i d-tesskefleḍ tamedyezt, acu kem-yerran tḥemmleḍ-tt?\n\n**Milisa Amalu:** Skefleɣ-d\ntamedyezt asmi sεiɣ 15 n yiseggasen, faqeɣ i\nyiman-iw d akken hemmleɣ tamedyezt, maleɣ ɣur-s aṭas, ttertiḥiɣ mi ara ttaruɣ. Si zik-iw, hemmleɣ\nayen yeεnan\ntasekla, ttnadiɣ ad ẓreɣ ugar ɣef taɣult-a .\n\n**Tutlayt-inu: **Acu i am-yettmuddun tahregt i tira n yisefra?\n\n**Milisa Amalu:** Ayen iyi-ttmuddun tahregt i tira n yisefra d\nimedyazen n tmurt n Leqbayel, d ayen ddreɣ, d\nwayen ttwaliɣ di tmetti.\n\n**Tutlayt-inu: **D acu n yisental iɣef\nd-ttawin yisefra-m?\n\n**Milisa Amalu:** Isental i ɣef\nd-ttawin yisefra-w d timetti, zemreɣ ad\niniɣ daɣen\nd iwellihen i yemdanen ladɣa arrac imecṭaḥ.\n\n**Tutlayt-inu: **Glem-aneɣ-d\namek i d-ttlalen yisefra-m?\n\n**Milisa Amalu:** Ttlalen-d yisefra-w mi ara ṭṭṣen waman d yesɣaren; lmeεna-s, deg yiḍ mi ara tessaɣ\ntsusmi,\nMilisa ad tebdu tira n usefru.\n\n**Tutlayt-inu: **Tessuffɣeḍ-d yakan ammud n yisefra, mmeslay-aɣ-d cwiṭ\nfell-as.\n\n**Milisa Amalu:** Ammud-iw n yisefra semmaɣ-as ** Agerruj**, deg-s 33 n yisefra. Gar yizwal yellan daxel-is:\n\n*ti*\n\n*ɣ*\n\n*ri n ufennan, tame*\n\n*ṭṭ*\n\n*ut, a*\n\n*ɣ*\n\n*ewwa*\n\n*ɣ*\n\n*,*\n\n*seg wul*\n\n*ɣ*\n\n*er wul, tagmat. d tezwar*t yura Mass Ferhat d Mass Aliche. Semmaɣ-as\n\n**, acku asefru d agerruj ur nfennu; d tikci n Rebbi, ala win iḥemmel iwumi tt-yefka.**\n\n*agerruj***Tutlayt-inu: **Acu i kem-yessbeɣsen\nakken i t-id-tessuffɣeḍ? Acu n yizen i triḍ ad tessiwḍeḍ\nyis-s?\n\n**Milisa Amalu:** Ayen iyi-yessbeɣsen\nakken ad t-id ssuffɣeɣ d\nleḥmala-w\ni tutlayt n tyemmat, d laḥrara\ni sɛiɣ\ndaxel-iw ɣer tiddin ɣer\nsdat di tẓuri\nimi d azgen si tudert-iw.\n\nIzen i bɣiɣ ad t-id-ṣiwḍeɣ d akken, di tudert yella rrbeḥ, tella lexṣara. Amdan ma yeɣli, mačči d tagara n ddunit maca d tazwara niḍen, d ayen ara as-yefken tabɣest ad yeddu ɣer sdat ad yesseɣti tuccḍiwin-is.\n\nDaɣen d tajmilt i yinaẓuren imi d nutni i d lemri n tmetti yis-sen i nessegzay timsal yeffren deg-s.\n\n**Tutlayt-inu: **Ayɣer i tferneḍ ad taruḍ s tutlayt tamaziɣt\ns tsenfelt-is taqbaylit? Acu d tamuɣli-m\nɣer usfari-nnes deg yimal?\n\n**Milisa Amalu: **Xtareɣ ad aruɣ s tutlayt tamaziɣt s\nteqbaylit acku d tutlayt-iw hemmleɣ-tt;\nidammen-iw d iqbayliyen yerna mazal tuhwaǧ-aɣ akken ad tt-nesnerni.\n\n**Tutlayt-inu: **Iwumi tettaruḍ isefra-m (acu n uɣref)?\n\n**Milisa Amalu: **Ttaruɣ isefra i yal amdan di\ntmetti,\nama d amecṭuh,\nama d ameqqran, wid ihemmlen isefra s teqbaylit.\n\n**Tutlayt-inu: **Amek i ttmagaren yimeɣriyen-im\ntamedyezt-im?\n\n**Milisa Amalu:** Imeɣriyen-iw ḥemmlen tamedyezt i ttaruɣ, sebɣasen-iyi ad kemmleɣ ɣer sdat; ttḥirin ad d-yeffeɣ umaynut-iw akken ad t-ɣren.\n\n**Tutlayt-inu:**Di facebook, nettaf-ikem tessenkadeḍ tibidyutin tiwezlanin; acu d iswi-inem deg umahil-a?\n\n**Milisa Amalu:** Iswi-iw si tbidyutin tiwezlanin di fcb, d tilin-iw\nakken wid iyi-yettabaɛen ad ẓren d akken lliɣ,\nxedmeɣ i tmedyezt , xas llan wid i yettargun rrwah-iw\nmaca ur ttruḥuɣ ara, siml0al ɣer\nsdat .\n\n**Tutlayt-inu: **Amek iga wassaɣ-im\nd yimeḍfaren-im\nn uẓeṭṭa inmetti?\n\n**Milisa Amalu:** Assaɣ-iw d yimeḍfaren-iw d assaɣ n leqder, ambaddel n tektiwin, tayri i tutlayt d\nyedles aqbayli .\n\n**Tutlayt-inu: **Ini-d ma tettwaliḍ iẓeḍwan inmettiyen d allal yelhan i usnerni n tsekla\ntamaziɣt s wudmawen-is.\n\n**Milisa Amalu:** Ih, ttwaliɣ-t\nd allal i usnerni n tsekla tamaziɣt .\n\n**Tutlayt-inu: **Anwa amedyaz neɣ\nanta tamedyazt\ni kem-iḥuzan,\ni tettwaliḍ\nd amedya-m?\n\n**Milisa Amalu:** Amedyaz i ttwaliɣ d\namedya-w d MATUB LWENNAS,\ncebḥent\ntezlatin-is, leqqayit\nyisefra i yettaru, deg-sen aṭas\nn unamek .\n\n**Tutlayt-inu: **Wissen, yiwwas, ma ad tuɣaleḍ ad taruḍ ungal neɣ\ntullisin! Mmeslay-aɣ-d ɣef\nyisenfaren-im n yimal.\n\n**Milisa Amalu:** Ih, sewjadeɣ\namaynut di tira d wayen niḍen\nad t-neǧǧ\nkan d tamuffirt .\n\n**Tutlayt-inu: **Ini-d awal ɣef\ntmeṭṭut\nd tmedyezt.\n\n**Milisa Amalu:** Tameṭṭut\ntamedyazt ɣur-i d tasedda, tessaweḍ ad teɣleb\ntimetti d wayen d-qqaren akken ad t-kemmel i tẓuri, ad tefk ugar i tutlayt-is. Ad iniɣ i yal tin yellan d tamedyazt, kemmel ɣer sdat ur ttendemmay ara kemm d taftilt i d yettaken\ntafat i tutlayt.\n\n**Tutlayt-inu: **Ini-d acu d asirem-im, acu d targit-im n tudert.\n\n**Milisa Amalu:** Asirem-iw ad sufɣeɣ tamedyezt-iw ɣer\nyal tamurt ad ẓren\nleǧnas\nmerra d akken tamaziɣt mačči d ulac maca tesɛa\nahric d umezruy meqqren di tsekla .\n\n**Tutlayt-inu: **Ad am-ǧǧeɣ awal aneggaru, azen-it i wid tḥemmleḍ d wid i kem-iḥemmlen.\n\n**Milisa Amalu:** Awal-iw aneggaru, ad iniɣ tanemmirt i yal yiwen yal yiwet iyi-yessebɣasen , yal win yefkan azal i leqdic-iw; sarameɣ ad iliɣ di\nlebɣi-nwen. Aya d tazwara kan, mazal lxir ɣer sdat. Tanemmirt i wid i yettraǧun ad ɣliɣ acku tefkam-iyi-d afud akken ad kemmleɣ wa ad xedmeɣ\nayen akken sarmeɣ i tudert-iw .\n\n*Tadiwennit, iga-tt S.BENDALI*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2025/01/milisa-amalu-tamedyazt-tilemzit.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 5043, "word_count": 760, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2025", "month": "01", "slug": "milisa-amalu-tamedyazt-tilemzit"}}} {"id": "986f4e2ff92735de", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2025/02/timidranin-tala-tawuri-taserkemt.html", "title": "Timiḍranin: talɣa, tawuri, taserkemt", "original_title": "Timiḍranin: talɣa, tawuri, taserkemt", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2025-02-07", "archive_month": "février 2025", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:16.411309", "language": "kab", "content": "Di tjerrumt d tseddast, timiḍranin n talɣa, tawuri akked tserkemt, azal-nsent d agejdan akken ad negzu taɣessa d unamek n wawalen d tefyar.\n\n**A. TALΓA **n wawal,\ntemmal-d tafekka-s, amek yura neɣ\namek i t-nessusruy. Tezmer ad tbeddel ma tbeddel tewsit-is (amalay/unti) neɣ ma ibeddel umḍan-is (asuf/asget) akked waddad-is (ilelli/amaruz); ma\nyella wawal d isem neɣ d arbib.. Daɣen, ma d amyag, tettbeddil talɣa-s s ubeddel n wudem iɣer\nyefti (1u, wis 2, wis 3…)\nakked tmeẓri\n(izri, urmir, urmir ussid).\n\n**B. TAWURI** n wawal, d\ntamlilt-is di tefyirt neɣ acu ixeddem deg-s. Deg\numedya, isem yezmer ad yili d amigaw neɣ d\nasemmad usrid; arbib yemmal taɣara neɣ addad ideg yella yisem (amek iga); amyag yezmer ad\nyessenfali tigawt.\n\n**C. TASERKEMT** n wawal, d taggayt\ntajerrumant ideg yella. Tiserkam n wawalen, d ti: ismawen, imyagen, imqimen,\nirbiben (igelman), tinzaɣ, imerna…\n\nAd d-neg tamawt dakken awal yezmer ad yesεu aṭas talɣiwin, aṭas twuriwin akked waṭas tserkam yemgaraden, ay-a ilmend n usatal ideg yemres. Imedyaten:\n\n__Γef tal____ɣ____a:__\n\nAwal “awtul”, d isem asuf amalay, “iwtal” d isem asget amalay, “tawtult” d isem asuf unti, “tiwtal” d isem asget unti.\n\n__Γef twuri:__\n\n- Awal “tamsirt”, di tefyirt “tekfa temsirt”, d asemmad n umigaw; di tefyirt “nelmed tamsirt”, awal “tamsirt” d asemmad usrid.\n\n__Γef tserkemt:__\n\n- Awal “amenzu”, di tefyirt “Masil, d aqcic amenzu”, d arbib; di tefyirt “amenzu yekcem ɣer uɣerbaz”, awal “amenzu” d isem.\n\n__Awelleh :__\n\nArbib yezmer ad yesɛu taserkemt n yisem, md : amenzu, aneggaru, ameẓyan ...\n\nIsem daɣen, yezmer ad yesɛu taserkemt n umernu, md : tameddit, tikkelt.\n\n*Tamsirt n S.BENDALI*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2025/02/timidranin-tala-tawuri-taserkemt.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 1732, "word_count": 263, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2025", "month": "02", "slug": "timidranin-tala-tawuri-taserkemt"}}} {"id": "562591cbb6d6f406", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2025/03/tadiwennit-d-tmedyazt-malika-ferhani.html", "title": "Tadiwennit d tmedyazt Malika Ferḥani (tagawawt)", "original_title": "Tadiwennit d tmedyazt Malika Ferḥani (tagawawt)", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2025-03-05", "archive_month": "mars 2025", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:17.231122", "language": "kab", "content": "*Send tuffɣa n udlis-is amezwaru - ammud n yisefra, nuẓa ɣer tmedyazt Malika Ferḥani neɣ Malika Tagawawt, nefka-as ddeqs yisteqsiyen, terra-d fell-asen s taḍfi. D ayen ara teɣrrm di tdiwennit-a:*\n\n**Tutlayt-inu: **Ttxil-m\nssenked-d iman-im i yimeɣriyen n “tutlayt-inu”.\n\nMalika Ferhani tagawawt tamedyazt seg tɣiwant n maqleɛ l deg at Frawsen. Tesɛa 46 iseggasen deg usemmud -is. Daya\n\n**Tutlayt-inu:**Neẓra dakken, aṭas ay-a segmi tebdiḍ tira n tmedyezt. Amek i tt-tebdiḍ i tt-tettkemmileḍ?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Nekk, ad iniɣ tira n tmedyezt s wudem unṣib mačči aṭas aya segmi\ntt-bdiɣ . Tella-d di tagara n useggas 2014. Ma yella d tamedyezt, tella\ndeg-i seg temẓi ma zemreɣ ad d-iniɣ akka. Bdiɣ s yisefra wezzilen neɣ ahat d\niḍrisen imecṭaḥ yeččuṛen d les sonorités.\n\nUla deg umeslay-iw akked d yemdanen, tettili-d tfenda n tmedyezt war ma\ngreɣ tamawt i waya. Tura tennerna, teṭṭef ugar n wadeg, isefra-w bnan s wayen\nakk ilaqen akken ad asen-nefk isem n usefru.\n\n**Tutlayt-inu: **Ini-aɣ-d awal ɣef\ntmeddurt-im n yal ass.\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Tameddurt n yal ass, dɣa d tameddurt n yal ass, hhh. Ulac deg-s\naṭas n wayen ara d-iniɣ. Gar lecɣal n wexxam d wid n berra, gar tɣuri n\nyedlisen d tira . Tudert kan, d aya.\n\n**Tutlayt-inu: **Acu d assaɣ-im\nakked tutlayt-im d yidles amaziɣ, aqbayli.\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Assaɣ gar-i d yedles n Teqbaylit, d assaɣ meqqṛen ɣur-i. Idles ɣur-i, d\nIaman, d tinettit, d aẓar, d amezruy, d tutlayt, d azekka, d tilin… Dayen i\nyi-iceɣben am waṭas n Leqbayel, limer ufiɣ, limer nufi akk mačči akka ara tili\nliḥala n yedles-nneɣ, imi neẓra akk ẓẓmik ideg yella yedles d tutlayt-nneɣ.\n\nIdles ur nesɛi ara adeg di tmurt-is leqyud d iɛekkiṛen i d-ggaren i yal ameɣnas neɣ amaru n teqbaylit. Teẓriḍ, neẓṛa akk acḥal i iruḥen d iseflan fell-as. Nesḥissif aṭas, maca aya ur aɣ-yettruẓu ara ifadden. Mazal ad nefk ayen akk yellan deg-neɣ akken ad tidir teqbaylit. Ur nesɛi ara akk lemzeyya. Nekk, amennuɣ-iw ɣas meẓẓiy maca ad t-kemmleɣ skud ddreɣ acku umneɣ yis-s.\n\n**Tutlayt-inu: **Amek i tlemdeḍ tira\nn tutlayt d yilugan-is?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Tira n tutlayt, lemdeɣ-tt kan iiman-iw. Tebda-d asmi lliɣ di tesnawit,\nttakeɣ azal aṭas i umawal; anda sliɣ awal ur nnummeɣ ara, din din ad t-skelseɣ\ndi tqerruct -iw . Ttaruɣ-ten ɣas s yisekkilen n trumit.\n\nBdiɣ almad seg yimagraden i ttafeɣ deg uɣmis \"tamurt\" i\nd-yettarun yal imalas kra n yisebtar s teqbaylit. Aṭas i jemɛeɣ deg-s . Tasɣunt\n“awal” daɣen.\n\nYal anda ufiɣ rriḥa n tira s tmaziɣt ad jgugleɣ deg-s . Ɣas akken lliɣ gar\nwid iḥuza useggas n uɣunzu n uɣerbaz (boycott scolaire) almi tuɣal Tmaziɣt d\ntutlayt taɣelnawt di tmendawt, maca ur sɛiɣ ara zher ad tt-ɣreɣ acku di\ntallit-nni tella kan di kra n yeswiren, di kra n yiɣerbazen. Maca leḥmala n\ntutlayt, tefka-iyi-d lebɣi d tebɣest akken ad lemdeɣ akken tebɣu tili tegnit .\n\nTura, seg wasmi yella ttawil n internet d yiẓeḍwan inmettiyen, isegzawalen,\ntimsirin, aql-i lemdeɣ ugar. Ɣas akka mazal ur ssawḍeɣ ara aswir ilaqen, maca\numreɣ aṭas ɣef ugmuḍ-a Mazal-aɣ nlemmed.\n\n**Tutlayt-inu: **Acu d tamuɣli-m ɣef\nusexdem n tutlayt tamaziɣt deg yiẓeḍwan inmettiyen?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Asemres n tutlayt n tmaziɣt deg yiẓeḍwan inemtiyen: zemreɣ ad iniɣ yesɛa\nsin wudmawen. Udem amezwaru yelha, acku d ttawil i wid umi ur tettunefk ara\ntegnit ad lemden tamaziɣt deg uɣerbaz, ad issinen.\n\nDaɣen d annar i usnerni i usbeggen dakken tutlayt-nneɣ , d tutlayt am nettat am tutlayin n umaḍal meṛṛa, tesɛa ilugan-is, tesɛa tazmert akken ad tili di tira n tsekla d tmusniwin nniḍen. D annar ideg nesɛa aḥric-nneɣ ula d nekkni, ad nini tigad-nneɣ s tutlayt n tyemmat.\n\nUdem wis sin, dir-it acku yella aṭas n userwet, aṭas n wid i d-yesnulfuyen,\ni d-yettarun s waṭas n tuccḍiwin, yerna qqaren akka i tella tira; dɣa aṭas i\nten-yeṭṭafaren deg tuccḍiwin-nni. Aya, yettṛuẓu tutlayt ugar. Nessaram ad\nyenqes waya. Nessaram ad yili uqadeṛ n tutlayt d yilugan-is, ilaq ad neǧǧ aḥric\n-agi i wid yesɛan igerdasen deg tesnilest.\n\n**Tutlayt-inu: **Acu d anamek ɣur-m,\nn tira s Teqbaylit deg umaḍal-a i ṭṭfent tutlayin timeqqranin iǧehden?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Iban, ulac ayen i d -yettlalen deg ulac. Am nekk am waṭas n yimura\nd yimedyazen, nesɛa akk iɣbula seg way deg i d-nettagem. Tawacult, di tazwara,\nad yernu uɣerbaz d tmetti deg wadeg wis sin. Nekk aɣbalu-inu amezwaru, tala i\ndeg d-ugmeɣ d yemma. Aṭas i sliɣ seg yimi-s n yisefra, timucuha, inzan d\ntemseεraq . Tella setti - yaya - daɣen, fell-asent talwit.\n\n**Tutlayt-inu: **Mmeslay-aɣ-d cwiṭ\nɣef wammud-im amezwaru i d-yeffɣen ussan-a.\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Tira s teqbaylit, tesɛa ɣur-i anamek d wazal, d imeqqranen; as am wakka\ni d-tenniḍ amaḍal ṭṭfent-tt tutlayin n tmura iǧehden. Maca aya ur yebɣi ara ad\nd-yini a nebru i ṭṭbel deg waman.\n\nTutlayt-nneɣ tezger-d d igiman n yiseggasen s timawit kan, teẓra acḥal d\nacengu maca tedder akken yebɣu yili. Tedder, teṭṭef ɣas sdat n tutlayin yellan\nd tunṣibin, yesɛan allalen akken ad idirent.\n\nTura aql-aɣ di tallit n tira, yella ttawil i usnerni ines ɣas ulamma s\nwudem unṣib neẓra d aɣebbaṛ s allen. Maca numen ad tidir teqbaylit ur tnegger\nara, xas akka lweεd iteqqes.\n\n**Tutlayt-inu: **Acu d isental-is\nigejdanen, acu kem-yeǧǧan tferneḍ-ten?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Ammud-iw amenzu, fkiɣ-as azwel “Tawemmust n wawalen\". Isental\nyellan deg-s, zemreɣ ad d-iniɣ aṭas i yellan. Maca, tuget d tamedyezt\ntamḥaddit, tayri, tameṭṭut....atg .\n\nTamawt kan: werɛad ur d-yeffiɣ ara udlis-iw . Maca aql-aɣ nettraǧu-t deg\nwussan -agi.\n\nAcu i yi-yeǧǧan ad ferneɣ isental-a! nekk ad d-iniɣ ur frineɣ ara aṭas. D tagnit i d-yemmalen ɣef wacu n usentel ara d-aruɣ, akken i d-usan ineḍruyen, ama d wid i yi-yeɛnan neɣ wid n tmetti.\n\n**Tutlayt-inu: **Yella kra n usentel\ndeg udlis-im i εzizen fell-am ugar n wiyeḍ?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Isental i ɛzizen fell-i ugar n wiyaḍ, ad d-iniɣ kan anwa aḍad ara\ntekkseḍ seg ufus -ik? Ulac! Ihi ɣur-i ula d isental neɣ isefra ɛzizit akk\nfell-i.\n\n**Tutlayt-inu: **Acu n yizen i triḍ\nad tesεeddiḍ i yimeɣriyen-im?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Izen i riɣ ad sɛeddiɣ i yimeɣriyen, ad d-iniɣ d iznan, mačči d\nyiwen. Tazwara d Taqbaylit, imi nekk d tagi iyi-yerḥan ugar n wayen\nnniḍen. Bɣiɣ ad iniɣ i wid iɣunzan, ikukran , iḥeqren tutlayt-nneɣ, Taqbaylit\ntezmer ad tifrir am waṭas n tutlayin nniḍen, arut taqbaylit s Teqbaylit.\nTaqbaylit teḥwaǧ-iken, ur d-qqaret ara ulamek, acku yella wamek, i win iran .\n\nIzen wis sin, tira d amennuɣ, d asbeggen n tilin d yiman. Izen wis krad!\nyal aḥric s wuguren-is. Tira daɣen akken, meɛna s lebɣi d tebɣest ad tessiwḍem\n. Izen nniḍen, tira tesnernay azal n umdan; tutlayt-is, temmal abrid ɣer tafat\n. Ttruḥun yemdanen tgerri-d tira. Arut.\n\n**Tutlayt-inu: **Mmeslay-d ɣef\ntedyanin tiseklanin ideg tekkiḍ d wacu i d-tesfaydiḍ seg-sent?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Tidyanin tiseklanin! kkiɣ di kra kan , tafaska n Uqbu, Akal amellal,\ndeg Yemkiren, Adrar n Fad deg at Smaɛil, deg Ugni n Ucerqi.\n\n**Tutlayt-inu: **Ini-aɣ-d ma\ntufrareḍ-d yakan di kra n warrazen, d anwi-ten?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Arrazen, arraz-iw amenzu deg Uqbu, tamedyezt yufraren ɣer tlawin.\n\nArraz wis sin! Arraz Ḥnifa n tmedyezt tameḥaddit, deg Ugni n Ucerqi. Arraz\nwis sin, deg Yemkiren. Arraz wis krad, di Tizi Wezzu.\n\n**Tutlayt-inu: **Acu i am-yettaken\ntahregt i tira?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Acu i iyi-d-yettaken tahregt! deg waṭas n tegnatin, d urfan hhh. Meɛna\nllant tlufa nniḍen.\n\n**Tutlayt-inu: **Acu n wuguren (ma\nllan) i tettmagareḍ di tira, amek i ten-tferruḍ?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Uguren di tira! iban llan. Ad iniɣ kan ɣef lexṣas di tmusni n tira n tmaziɣt, d ayen i\nd-yessuturen ugar n wakud i unadi, d useɣti.\n\n**Tutlayt-inu: **Tesεiḍ kra n\ntnummi mi ara tettaruḍ? D acu-tt?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Tannumi di tira! tasusmi. Ḥemmleɣ tasusmi mi ara ttaruɣ, daya. Ma\nd akud neɣ d adeg, akken yebɣu yili.\n\n**Tutlayt-inu: **Acu d isenfaren-im\nn tira i yimal?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Isenfaren! ad d-ilal tura wammud-agi amezwaru, sakin ad nẓeṛ hhh. Ad\niniɣ kan tira tella.\n\n**Tutlayt-inu: **Acu triḍ ad tiniḍ\ni yimeɣriyen ɣef umecwar i d-tuɣeḍ neɣ ɣef tmedyezt-im?\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Acu ara d-iniɣ i yimeɣriyen ɣef tmedyezt-iw! Tewɛeṛ cwiṭ tuttra-a.\nWaqila d nutni ara d-yinin. Nekk ad asen-iniɣ ssarameɣ ad yaweḍ, neɣ ad awḍen\nyiznan-iw, ad afen lebɣi-nsen deg tira-w d yisefra-w .\n\n**Tutlayt-inu: **Awal n taggara, a-t-an\nɣur-m, ini-d ayen tebɣiḍ.\n\n**Malika Ferḥani (Tagawawt): **Awal n tagara! tanemmirt a mass Bendali ɣef udiwenni, Tanemmirt i\nyimeɣriyen ara aɣ-yeɣren0 d wid ur aɣ-neqqaṛ ara. Tudert i teqbaylit d wid i\ntt-yessidiren . Tanemmirt.\n\n*Tadiwennit-a, iga-tt S.BENDALI.*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2025/03/tadiwennit-d-tmedyazt-malika-ferhani.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 8789, "word_count": 1415, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2025", "month": "03", "slug": "tadiwennit-d-tmedyazt-malika-ferhani"}}} {"id": "da206966e45573fd", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2025/03/tadiwennit-d-tselmadt-tamarut-samira.html", "title": "Tadiwennit d tselmadt tamarut Samira Cirik", "original_title": "Tadiwennit d tselmadt tamarut Samira Cirik", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2025-03-04", "archive_month": "mars 2025", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:18.668026", "language": "kab", "content": "*Mi\nnebda tadiwennit d tmarut-nne**ɣ**, nessuter-as ad d-tessenked iman-is i yime**ɣ**riyen n **“**tutlayt-inu, ha-t-a wamek i d-terra: **“** Azul i \"tutlayt-inu\" !\nAzul merra **ɣ**ef yime**ɣ**riyen-is**”**.* *Samira Cirik, d yiwet n tlem**ẓ**it ilulen di taddart n \"Ugusim\",\ni d-yezgan deg t**ɣ**iwant n Yillulen n Umalu. A**ɣ**ir n Tizi Wezzu. D yiwet i i**ḥ**emmlen tutlayt-is seg wasmi i tella me**ẓẓ**iyet, d ayen i tt-ye**ǧ**gan d**ɣ**a, asmi d-tuwi akayad n** ** BAK deg useggas-nni n 2008,** ** tefren s leb**ɣ**i-s ta**ɣ**ult n tutlayt d yidles amazi**ɣ** akken ad t**ɣ**er** ** di tesdawit n Mulud At M**ɛ**emmer n Tizi Wezzu. Segmi d-tuwi\nagerdas-is, ur t**ɛ**ettel ara, tekcem deg ta**ɣ**ult n uselmed. Deg-s ay tella ar tura.*\n\n**Tutlayt-inu:** *Samira Cirik, kemm i i**ḥ**emmlen tutlayt-im tamazi**ɣ**t si tem**ẓ**i-m, melmi d wamek i tebda, i tettkemmil\nteqsi**ḍ**t n tayri gar-awent?*\n\n**Samira Cirik:** Taqsiḍt-iw d tmaziɣt,\ntebda-d aṭas\naya. Cfiɣ-d akka, d tamecṭuḥt i ḥemmleɣ akk ayen yesεan assaɣ d\nteqbaylit, ḥemmleɣ ladɣa aẓawan d yisefra, imir ttḥessiseɣ aṭas i rradyu tis-snat. Ahat d tagi dɣa i\nyeẓẓan\ndeg-i tayri n tutlayt. Syin simmal ttimɣureɣ simmal tettnerni deg-i tayri-agi. Tayri-agi n\ntutlayt, sakkin tuwi-iyi\nqbala ar tin n yidles akked tmagit, tigi diɣ\ngrent-iyi di tin n tɣuri d uselmed akken ad treḍqeɣ alma d annar n tira.\nAkka akk i d-mseḍfarent\n! Ahat limer ur d-ddukklent ara akka, tili\nass-a mačči\ndi tira ara ggriɣ ! D ayen i yi-yeǧǧan ad xemmeɣ\nbelli tayri n tmaziɣt ma ur tegmi ara tettmettat.\n\n**Tutlayt-inu:** *D acu kem-yessbe**ɣ**sen\nakken tu**ɣ**ale**ḍ** d taselmadt n tutlayt tamazi**ɣ**t?*\n\n**Samira Cirik:** Ayen\niyi-yessbeɣsen akken ad uɣaleɣ d taselmadt n tmaziɣt, di tazwara ad d-iniɣ d\ntayri rebbaɣ fell-as. Sakin riɣ diɣen ad zzuzzreɣ\ntayri-agi, akked d tsutwin i d-iteddun. Riɣ aladɣa ad ssiwḍeɣ inelmaden ad akin i\nccbaḥa\nakked tzemnit\nyeffren deg yidles-nneɣ am wakken i as-ukiɣ uqbel, ula d nekk.\n\n**Tutlayt-inu:** *Amek tett**ḥ**ussu**ḍ** i yiman-im mi ara tettili**ḍ** sdat yinelmaden-im di tegnit n uselmed?*\n\n**Samira Cirik:** Di\ntugti n lewqat, ttḥulfuɣ i yiman-iw d tamasayt (responsable); acku ẓriɣ,\nwid yellan sdat-i, d nutni d imal n tutlayt-nneɣ. Annect-a, yeslalay-d deg-i afud akken ad nadiɣ tarrayin timaynutin ara ten-yeǧǧen ad ḥemmlen tutlayt-nsen iwakken ad as-gen azal u ad qedcen\nfell-as azekka am wakka dɣa ay tteɛraḍeɣ\nnekki.\n\n**Tutlayt-inu:** *Amek i yezmer uselmad ad yekki di lebni n yimal n tutlayt d\nusnefli-nnes?*\n\n**Samira Cirik:** Aselmad\nyezmer ad yikki di lebni n yimal n tutlayt ma yessufeɣ-d inelmaden uzmiren i iḥemmlen ayen-nsen. Acku anelmad yeɣran\nakken ilaq tutlayt-is u ira-tt, am wakken tt-ira uselmad-is ala s usnefli ara\nd-yeglu. D nunti ara yeqqlen sakin d imal-is. Ma yessaweḍ uselmad ɣer\nwaya, ha-t-an yull aṭas\ntameslayt-is.\nSakkin, d tidet yella wayen nniḍen\ni yezmer ad yeg uselmad am\ntira d unadi. Aladɣa asnulfu.\n\n**Tutlayt-inu:** *Acu tettwali**ḍ** yezmer ad yall deg u**ḥ**raz n tmagit d yidles d use**ḥ**biber fell-asen deg wakud amiran?*\n\n**Samira Cirik:** Ayen\nara yawsen aḥraz\nn tmagit d yidles akka tura, ur cukkeɣ\nara d ayen yuɛren, ilaq kan yiwen ad yeddu d tallit n tura ; am wakken\nteddunt akk tutlayin. Meḥsub,\nyuwi-d ad neɛreḍ ula d nekkni amek ara nessemres\ntutlayt-nneɣ deg ttawilat-agi itraren ay d-yettnulfun.\nAyen yessefraḥen\nimi abrid-agi yettwabda yakan. Llan wid i as-yeṛẓan asalu. Ad d-fkeɣ\namedya s wayen iga Mass Kamal Buɛmara\nyerran asegzawal-is d asnas, neɣ tibidyutin n uselmed i\nxeddmen kra n yiselmaden d tselmadin n tmaziɣt\ndi Youtube akked Facebook…\n\n**Tutlayt-inu:** *Acu i yesnernayen, i yessim**ɣ**uren tutlayt di tmetti akked tsudda n uwanek?*\n\n**Samira Cirik:** S\nyiwen wawal kan, ad d-iniɣ d afarem ( la pratique) !\n\n**Tutlayt-inu:** *Acu-ten wassaren n Tmazi**ɣ**t assa akken ad tecbu tutlayin nni**ḍ**en yenneflin?*\n\n**Samira Cirik:** Tamaziɣt tesra timetti-s. Assar i ttwaliɣ yezwar ass-a, d timetti yettarun. Acku tamaziɣt mazal ur as-yettunefk ara wazal tuklal deg ufus\nn yimawlan-is segmi tugti deg-sen ur ssinen ara ad tt-arun. Ihi\ntamaziɣt tesra win ara tt-yarun, ma nezwar kan\ndeg waya, mačči\nkan d nettat,\ndacu ula d nekkni ad d-necbu leǧnas\nnniḍen.\n\n**Tutlayt-inu:** *Tineggura-a d**ɣ**a,\ntekcem Tmazi**ɣ**t di google traduction/asu**ɣ**el. Acu d a**ḥ**ulfu-inem **ɣ**ef tedyant-a?*\n\n**Samira Cirik:** Aya\nd ayen igerrzen maḍi,\naya si tama yefka-d ttbut belli tutlayt-agi tezmer ad tecbu tid nniḍen yenneflin, si tayeḍ yerna-d ttbut belli ula d nekkni nezmer\nad necbu wiyiḍ.\nSkud llan akka yimdanen iqeddcen deg uḥric-agi n usetrer n tutlayt, ala lxir ara yilin ɣer sdat.\n\n**Tutlayt-inu:** *Kemm - yesselmaden Tamazi**ɣ**t,** ** tgi**ḍ** asurif zik, **ɣ**er tira n tsekla, i tebdi**ḍ** s usuqel, mmeslay-ane**ɣ**-d **ɣ**ef way-a.*\n\n**Samira Cirik:** Uqbel\nad kecmeɣ deg taɣult\nn uselmed, i yella lḥir-agi\nn tira deg-i. Yal tikkelt, amek i d-yettas lebɣi ɣer waya : llan wussan ideg i d-suguneɣ kra deg wallaɣ-iw\nkan, syin ad t-jerrdeɣ; yella diɣ\nanida ttaruɣ ayen ḥulfaɣ, neɣ ayen walaɣ,\nddreɣ neɣ sεeddan-t\nwiyaḍ...\nTtaruɣ-ten kan akka s tɣawalt ɣef tferkit.\n\nAsuqel, bdiɣ-t\nsegmi i ɣriɣ\ntamaziɣt d asawen. Bdiɣ niqal sekra n yiḍrisen\nimecṭaḥ, ttaruɣ i\nyiman-iw, syin deg yisebtar n Facebook: am uḍris-nni\n\"Amesmar\" d-yeddan deg udlis aɣurbiz\nn ugraw *\" Tunt-inu*\". Winna, d aḍris d-ssuqleɣ\nseg wayen uran watmaten Grimm. Seg yiḍrisen iwezlanen am wigi i uwḍeɣ\nsakkin almi d ayen ɣezzifen. Amedya am udlis « Taɛekkazt n umɣar\nazemni » i\nd-nessuffeɣ ussan-agi iɛeddan\nnekk akked tmarut Wiza AMUR ɣer teẓrigt ccix Muḥend u Lḥusin. Nessemyezg-d deg-s tidmi n yiwen ufiluẓuf iwumi semman Epictète. Ad farṣeɣ dɣa tagnit akken ad snemmreɣ aṭas\ntamarut-agi i\niyi-d-yettaken yal tikkelt tabɣest, akken ad kemmleɣ\ndeg ubrid-agi n tira d usuqel. D nettat i iyi-yellan d amnir d ufud\nyal mi ara rrẓen\nyifadden i tira.\n\n**Tutlayt-inu:**\n\n*Annect-a, yessawe*\n\n*ḍ*\n\n*-ikem tessuff*\n\n*ɣ*\n\n*e*\n\n*ḍ*\n\n*-d adlis-im amezwaru ddaw*\n\n*uzwel*\n\n*“*\n\n*Gar layas d usirem*\n\n*”*\n\n*, ssenked-it-id ttxil-m, tini*\n\n*ḍ*\n\n*-d acu yegber ?*\n\n**Samira Cirik:** \"Gar\nlayas d usirem\" d ammud n yisefra ideg llan wazal n 75 d\nazwel. Isefra uriɣ deg-s, ur ɣezzifit\nara.\nAnagar yiwen neɣ sin kan i meqqren.\n\nAmmud-agi, yebda s tezwart i iyi-tura dɣa Massa Wiza AMUR; syin, bḍiɣ-t ɣef krad yixfawen. Ixef amezwaru, yejmel-d isefra i d-yuwin ɣef layas; wis sin, yejmel-d wid i d-yuwin ɣef usirem; ma d aneggaru, d tisuqilin i giɣ deg-s : rriɣ-d ɣer teqbaylit kra n yisefra n yimedyazen iberraniyen i ḥemmleɣ ad ɣreɣ si zik-iw. Ad d-bedreɣ amedya : Maurice Carême, Jacques Prévert, Gérard de Nerval, Ɛumer Lxiyam d wiyiḍ... S umata d aya i yellan deg-s, ma d ayen nniḍen ad neǧǧ axir imeɣri ad t-id-yessekfel.\n\n**Tutlayt-inu:** *Adlis-inem, iwumi i iwata? i yinelmaden ne**ɣ** i medden akk?*\n\n**Samira Cirik:** Ɣef wakken meyyzeɣ,\nammud-iw,\niwata merra wid ara t-yeɣren : ama i yinelmaden ama i yiselmaden i\nyimeqranen neɣ i yimeẓyanen... I yiwetmen neɣ i\ntwetmin. Isental-is yemgaraden, yal wa ad yaf\ndeg-sen leɛmer-is, yal wa yaf deg-s uzuf-is. Yerna anwa seg-neɣ ur njerreb ara layas, anwa ur nrebba ara asirem ?\n\n**Tutlayt-inu:** *Di taggara-a, ddeqs n yilme**ẓ**yen am kemm,** ** ye**čč**uren d leb**ɣ**i, i ikecmen deg unnar n tira maca, si tama\nttmagaren ugur n yime**ɣ**riyen\ni ixussen, si tama nni**ḍ**en, ur ttafen ara afus n tallelt i useddu n tsekla-nsen. Acu d tamu**ɣ**li-m **ɣ**er taluft-a?*\n\n**Samira Cirik:** Annect-a\nyella s tidet, d ayen iwumi rriɣ tamawt. Maca mačči d ayen yessewhamen, acku timetti-nneɣ si zik ur teqqar ara aṭas. Ladɣa s\ntutlayt-is, tagi dɣa amzun tebɛed\nakk fell-as. Ɣef waya i ilaq dɣa ad d-naf tifrat i wugur-a. Ahat llaq ad nnadi\namek ara nesseqreb adlis s imeɣri neɣ wagi ɣer udlis ? Maca send aya\nyuwi-d uqbel ad nwali amek ara yelmed tira acku ulamek ara iɣer yiwen tutlayt ur yessin ara ad yaru.\n\nSya ar imir, yuwi-d diɣ ɣef yimura imaynuten i aɣ-yecban ur fecclen ara. Yal yiwen, ad yexdem s wul-is ayen yessen akken yezmer. Yuwi-d dɣa ad nawi amedya n Kafka anda almi d asmi yemmut d asawen i t-ɣran waṭas yimdanen. Dagi riɣ ad d-iniɣ belli amaru yuwi-d ad yexdem s tayri mačči iwakken ad yettwaɣer.\n\n**Tutlayt-inu:** *Acu i txeddem massa Samira Cirik deg wakuden-is ilmawen?*\n\n**Samira Cirik:** Deg\nwakuden-iw ilmawen, yal tikkelt amek. Tikkelt d tira, tikkelt d\nccna, tikwal d anadi deg tsekla d yidles... Tikwal diɣ, am tlawin-nni kan n zik : tibḥirt akal d ugama.\n\n**Tutlayt-inu:** *Acu d isenfaren-im i yimal?*\n\n**Samira Cirik:** Γer\nsdat, ad ilin yisenfaren imaynuten. Aql-i, deg yiwen wammud n tullisin i bdiɣ deqs ayagi. Ma ɣezzif leɛmer, ula d wagi ad d-taweḍ nnuba-s i usiẓreg.\n\n**Tutlayt-inu:** *Acu tessaram massa Samira, i tudert-is n twacult d umahil?*\n\n**Samira Cirik:** Ssarameɣ tazmert akked yirad. Tazmert, imi d tagi i d-yettaken\nlbenna n tudert d ufud i umahil. Irad, acku d wagi i yessebɣasen, ticki i d-rzan waṭṭanen ɣer tafekka. Yenna-as dɣa Epictète : « Aṭṭan d ugur i tfekka mačči i yirad... Asquder d ugur i yiḍarren macči i yirad ».\n\n**Tutlayt-inu:** *Awal aneggaru a-t-an **ɣ**ur-m, ini-d deg-s ayen tri**ḍ**.*\n\n**Samira Cirik:** Ad\nd-iniɣ tanemmirt i \"tutlayt inu\" imi i\niyi-tga azal tesnubget-iyi, tanemmirt imi iiyi-tefka tagnit akken ad d-awiɣ uma d ixef n umeslay ɣef tirmit-inu di tira akked uselmed. Leqdic am wagi\ntxeddem, d ayen i yessefraḥen\nu d ayen yessebɣasen aṭas imura. Nessaram-as teɣzi\nn leɛmer. Ar tufat.\n\n\n*Tadiwennit, iga-tt\nS.Bendali*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2025/03/tadiwennit-d-tselmadt-tamarut-samira.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 9538, "word_count": 1522, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2025", "month": "03", "slug": "tadiwennit-d-tselmadt-tamarut-samira"}}} {"id": "8b32b2e1b0b337cc", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2025/05/tadiwennit-d-uselmad-amaru-racid-isadi.html", "title": "Tadiwennit d uselmad amaru Racid ISAƐDI", "original_title": "Tadiwennit d uselmad amaru Racid ISAƐDI", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2025-05-31", "archive_month": "mai 2025", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:19.511676", "language": "kab", "content": "\n**Deg ubrid n usebɣes n yimeskaren di tsekla tamaziɣt i nuɣ, assa nerna-awen-d tadiwennit nniḍen akked yiwen umaru. Wa, d Racid Isaεdi.**\n\n**TUTLAYT-INU:** Ssenked-d iman-ik, ttxil-k ?\n\n**Racid ISAƐDI:** ISAƐDI, adrum n Yibuṛasen. D aselmad n tutlayt tamaziɣt deg uɣerbaz\nalemmas. D amaru s tutlayt tamaziɣt. Luleɣ deg taddart n Taza i d-yezgan deg\nWat Yiraten. Γriɣ tutlayt d yidles Amaziɣ deg tesdawit Mulud At Mεemmer n Tizi\nUzzu, iseg d-ffɣeɣ deg 2008. Bdiɣ aselm ed n tmaziɣt deg 2011-2012, deg uɣerbaz\nalemmas n taddart n Wat Fraḥ almi d ilindi, 2023-2024. Aseggas-a, uɣaleɣ ɣer\nuɣerbaz alemmas n Tewrirt Meqqren.\n\n**TUTLAYT-INU:** Kečč d aselmad, d amaru, amek d-tufid iman-ik deg ubrid-a, ahat yella wayen\ni k-yeǧǧan ad tedduḍ deg-s ?\n\n**Racid ISAƐDI:** Seg uselmad ɣer umaru d abrid i yuɣ ufellaḥ ɣer uḥeddad. Mi yebda afras d\nunqac, yufa llan wallalen i yesεa yakan ḥfan d wid i as-ilaqen, meεna ur\nten-yesεi ara. Akka i iyi-teḍra ula i nekk mi bdiɣ aselmed ur d-ufiɣ ara\nswayes ara geɣ irmad n usejji i lexṣaṣ i d-ttafeɣ deg tesleḍt n yigmaḍ n\nyinelmaden-inu deg yikayaden-nsen. Ama deg tɣuri d yirmad n tutlayt (tamawalt,\ntajerrumt, taseftit d trawalt).\n\n**TUTLAYT-INU:** Γur-k krad yedlisen, mmeslay-aɣ-d ɣef yal yiwen deg-sen, tiniḍ-aɣ-d\ntimental i k-yeǧǧan ad ten-id-tessuffɣed ?\n\n**Racid ISAƐDI:** Uriɣ kraḍet n tezmamin n tira:\n\n- Yiwet, ɣer teẓrigin Tamagit\n\n- Snat, ɣer tezrigin Talsa\n\n- Ammud n tullisin ɣer teẓrigin El Amal\n\n- Timsirin n tutlayt tamaziɣt ɣer teẓrigin Talsa\n\n- Tazabut, d adlis i d-ssuffɣeɣ d gma aselmad, amaru, ameɣnas Werdi Lyazid, daɣen ɣer tezrigin Talsa.\n\nAmud n tullisin, uriɣ-t i usnerni n uswir n tɣuri n yinelmaden d uslali n tayri n tɣuri ɣur-sen. Uriɣ-tent s uɣanib afessas akken ad tent-yegzu unelmad, akken yebɣu yili uswir-ines; rnu ɣer way-a afran n yisental d wid ideg ara d-yagem unelmad aṭas n temsirin n ddunit . Xas akken i yezmer ad iɣer ula d win meqqren mačči ala inelmaden. Tizmamin-agi n tira, uriɣ-tent ama i uselmed n tɣuri s tmaziɣt ladɣa ɣer yinelmaden n uɣerbaz amenzu d win ixuṣṣen deg tɣuri deg useggas amezwaru n uɣerbaz alemmas, ama i useqεed n tira ɣer yinelmaden. Greɣ tamawt simmal aṭas n yinelmaden akka tura, ur nesseqεad ara tira-nsen. Adlis wis semmus (Timsirin n tutlayt tamaziɣt) ideg giɣ taḥawact i temsirin akk yeqqar unelmad seg useggas wis ukkuẓ n uɣerbaz amenzu alamma d aseggas wis ukkuẓ n uɣerbaz alemmas deg yirmad n tutlayt d tmawalt. Yis-s, bɣiɣ ad d-yerr unelmad tilelli-ines deg ulmud n tutlayt-nneɣ. Ad yeqqar war ma yella d taεkemt ɣef yimawlan-is, ur t-tettarra ara tmara ad yernu timsirin berra n uɣerbaz. Adlis n tzabut-nni ideg llant 30 n temsirin n yilugan n tira, nsedda-as-d ula d CD i wakken mi ara d-yeḥder ad iɣer yis-s unelmad, ad iɣer qbel alugen syin ad isel i tefyar i d-yeddan deg temsirt-nni. Mi tent-yekfa s tira ad d-yuɣal ɣer udlis-nni ad tent-yesseɣti seg-s.Idlisen-agi, lhan daɣen ula i yiselmaden deg uheyyi n temsirin-nsen ladɣa tid n yirmad n usejji.\n\n**TUTLAYT-INU:** Acimi tferneḍ i wammud n tullisin-ik azwel “tejreh tasa” ?\n\n**Racid ISAƐDI:** Ferneɣ-asent azwel-agi imi riɣ adlis-agi ad yili d tajmilt i setti, ad\ntt-yerḥem Ṛebbi. Tejreḥ tasa, d tiririt i as-d-yerra umejjay i xalti mi iǧewwez\nɣef setti, yenna-as-d : Tejreḥ tasa-s! Deg tullisin-agi, seddaɣ-tt-id d awadem anda\ni d-smektaɣ kra n waktayen i ddreɣ yid-s.\n\n**TUTLAYT-INU:** Ticki ara tbeddeḍ zdat n yinelmaden, s wacu tettḥulfuḍ ? Acu tettwaliḍ neɣ\nacu tessarameḍ seg-sen ?\n\n**Racid ISAƐDI:** Sdat n yinelmaden, ttwaliɣ iman-iw d amejjay, mi ara yettwali yal amuḍin\nweḥd-s, d acu i t-yuɣen d wacu i as-ilaqen. Daymi i as-qqareɣ asmi bdiɣ\naselmed, ilaq ad iliɣ d aselmad, i ssarameɣ ad sεuɣ, asmi lliɣ d anelmad. Rnu\nɣer waya anelmad, ɣur-i, mačči d akufi ilem i yettraǧun kan win ara t-yačaren.\nAnelmad, d taftilt neɣ tafeggact yeččuren d zzit, tettraǧu kan win ara\ntt-iceεlen. Anelmad, ilaq ad d-yerr s lexber taneɣrit d axxam-is wis sin ,\ndeg-s d aεeyyal mačči d inebgi.\n\n**TUTLAYT-INU:** Amek tettwaliḍ iselmaden n tmaziɣt ass-a? Inelmaden ufan iman-nsen neɣ\nttmagaren-d uguren sebba n tarrayt n uselmed ?\n\n**Racid ISAƐDI:** Aselmed n tmaziɣt, ass-a? Mi ara waliɣ tasraft iseg d-teffeɣ, ad d-iniɣ\nyelḥa ɣer sdat maca mi ara waliɣ ɣef wanda i ilaq ad yaweḍ seg 1995 ar ass-a\nneɣ ɣer wanda i ilaq ad yili, ad d-iniɣ mazal nebdi tikli. Acku tarrayt-agi\nswayes ala tt-ssɣaren ad telhu limer d tutlayt taberranit mačči d tutlayt\ntayemmant. Tin akk i tent-yugaren, imi tt-mazal s ufran, mazal ur\ntt-qqaren ara akk di tmurt yinelmaden xas akken d tutlayt tunṣibt mačči kan d\ntaɣelnawt. Asmi ara tt-naf seg ugafa ɣer unẓul, seg usammer ɣer umalu, umneɣ\nimir, ad as-d-afen tarrayt i as-ilaqen swayes ara tegmu.\n\n\nInelmaden-nneɣ, skud ur d-yelli ara uεiwed n tmuɣli deg uselmed-ines, ad asen-tuɣal i kra am qeḍran yezwaren tammemt. Anelmad ara tt-yeɣren alamma yeɣra taglizit, ur tt-yeqqar ara segmi ara yebdu almud, ur as-yettakk ara amḍiq i tuklal deg wul-is neɣ deg leqraya-s.\n\n**TUTLAYT-INU:** Amek yezmer uselmad n tmaziɣt ad yessiweḍ inelmaden-is ad fazen di tɣuri d\ntira si tama, si tama -nniḍen, ad iseddu ahil aɣurbiz ?\n\n**Racid ISAƐDI:** Anect-a, ilaq ad yaf qbel uselmad d acu ara yefk i unelmad ad iɣer! Akka\ntura mazal ur fkin ara azal s waṭas i tira i yigerdan, ur tcudd ara kan ɣer\nuselmad. Xas ma yebɣa, ma ur yufi ara idlisen, tuɣal ar din. Rnu ɣer waya\naεiwed n tmuɣli deg wahil: deg -s ad fken azal i tɣuri d tira. Aselmed ur\nyettili ara d akiwan: aselmed n yilugan n tira kan. Ilaq ad d-yili uselmed n\ntutlayt d yidles-nneɣ.\n\n**TUTLAYT-INU:** D acu i d tamuɣli-k ɣef wahil aɣurbiz n yal aswir ?\n\n**Racid ISAƐDI:** Tamuɣli-w ɣef wahil-agi, mačči d tamsalt n yelha neɣ diri-it. Wid i\nt-ixedmen, ahat xedmen akken ufan mačči akken bɣan. Ahil, ur d-neslalay\nara tayri d zzux s tmagit-nneɣ mačči d ahil. D amḍal ara tt-yemḍel, ur\ntt-yesnernay ara. Acu ara d-yeg wahil ideg ara d-yawi unelmad 18/20 netta ur\nyeẓri d anwa-t Mulud Mεemmeri deg umedya? Acu n nnfeε deg wahil ideg ara yili\nusirem n win ara yekfun leqraya d tarewla si tmurt-agi?! Win yebɣan\ntamaziɣt, mačči ala tira-s kan ara yissin, ilaq yis-s ara yettlaεi mmi-s\nɣer dduḥ, ad tt-yessemras di tudert-is anda yebɣu yili.\n\n**TUTLAYT-INU:** Aṭas i nettwali ssuffuɣen-d idlisen s tmaziɣt ass-a, amek tettwaliḍ\ntamsalt-a ? Anida tettwaliḍ yella lexsas deg yedlisen-a ?\n\n**Racid ISAƐDI:** Adlis ara d-yeffɣen, d aẓru amaynut ara nessexdem di lebni n uselmed d\ntudert n tutlayt-nneɣ, maca, d lawan ad d-tezzi tmuɣli lqayen ɣef tira ara\nd-yeslalen tayri n tɣuri ladɣa ɣer yimeẓyanen. Llant taɣulin ideg i ilaq ad\nd-tili tira deg-s s twizi. Amedya, akken ad d-yeg yiwen asegzawal n tujjya,\nilaq ad yili d amahil n ugraw, wid yessnen tutlayt d tujjya . Mačči win yekkren\nkan akka ad d-yesnulfu awal!\n\n**TUTLAYT-INU:** Ahat yella kra n umaynut i tettheggiḍ akka ɣer zdat ?\n\n**Racid ISAƐDI:** Amaynut? Akken kan i greɣ aεeqqa ɣer wakal, akken i t-bdiɣ asmi ara d-ilal\nad as-nsemmi! Hhh Yesεa azal ɣer tɣuri imi d annect-nni i d iyi-yerḥan akka\ntura.\n\n**TUTLAYT-INU:** Asirem-ik deg ubrid i d-tewwiḍ, d acu-t ?\n\n**Racid ISAƐDI:** Asirem-iw, ad tesεu tmaziɣt amkan i as-ilaqen di tmurt-is. Ad tt-yettaru,\nad tt-yeqqar, ad tt-ihedder yal azzayri. Fell-as ad yekfu yir awal, d wayen ur\nnemεin.\n\n**TUTLAYT-INU:** Awal-ik n taggara i wid i iqeddcen ɣef yedles si tama, si tama tayeḍ, i\nublug “** tutlayt-inu**” ?\n\n**Racid ISAƐDI:** Awal-iw aneggaru i wid iqeddcen ɣef yidles-nneɣ, d zzher i tesεam ɣef\nleqdic-agi; mačči d lemziya, d lwaǧeb, xas ma abrid yessawen mliḥ. Iger-nneɣ\nakken ad yecbu ayla n medden neɣ akken ad yili akken i t-ssaramen yimezwura neɣ\ni t-nessaram nekkni, laqen-as yiɣallen yeddukklen d wul d nniya zeddigen. Iswi?\nMačči d anwa ara d-tesban tutlayt-nneɣ, meεna d anwa ara as-igen amḍiq i tuklal\nakken yezmer. Ama s uselmed, ama s tira n yidlisen ama amahil-agi ussnan deg\ninternet, deg umedya ablug-agi i wumi tsemmam “Tutlayt-inu”. Deg yisem-is, iban\nyiswi-s. D asnerni di ccan n tutlayt d yidles-nneɣ. Aḥuddu aḥunnu fell-awen.\nTanemmirt-nwen. Ar tufat.\n\n*Isumar, telqeḍ-iten-id Farida Cebbiri.*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2025/05/tadiwennit-d-uselmad-amaru-racid-isadi.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 8148, "word_count": 1357, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2025", "month": "05", "slug": "tadiwennit-d-uselmad-amaru-racid-isadi"}}} {"id": "41bf9a05d41d9e94", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2025/05/tadiwennit-akked-tselmadt-tamarut-siham.html", "title": "Tadiwennit akked tselmadt tamarut Siham Ḥariqencix", "original_title": "Tadiwennit akked tselmadt tamarut Siham Ḥariqencix", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2025-05-29", "archive_month": "mai 2025", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:20.906971", "language": "kab", "content": "\n*Deffir\ntuffɣa n udlis amezwaru n tselmadt tamarut Siham **ḤARIQENCIX “Tiɣri n\nTudert”, tuẓa ɣur-s tgensast n “Tutlayt-inu”, testeqsa-tt ɣef waṭas n temsal.\nHa-tt-a tdiwennit i yeḍran gar-asent:*\n\nTtxil-m ssenked-d iman-im i yimeɣriyen n “** tutlayt-inu**”?\n\nIsem-iw ḤARIQENCIX Siham, n taddart n Ubizar \"Lεerc n Wat Jennad\". D taselmadt n tmaziɣt, deg uswir alemmas .\n\n**Tutlayt-inu: **Melmi d wamek tebdiḍ tira?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Tira, bdiɣ-tt asmi qqareɣ di tesdawit, deg uswir wis kraḍ. Imir-nni, lliɣ\nttaruɣ kan tullisin d timeẓyanin ɣef tudert-iw.\n\n**Tutlayt-inu:** Anwa i am-irennun afud deg umecwar-inem n tira?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Wid i iyi-irennun afud deg umecwar-iw n tira, ahat mačči d yiwen mačči d\nsin, imi si tama tella twacult-iw, si tama niḍen daɣen d iselmaden-iw\nyuklalen leqder.\n\n**Tutlayt-inu:** Ussan-a, yeffeɣ-d udlis amenzu, hder-aɣ-d s tewzel fell-as? Acu-t\nusentel-ines?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Adlis-iw amezwaru, d ungal, ** Tiɣri n Tudert**.\n\nDeg-s uwiɣ-d awal ɣef ddeqs n yisental i nettidir. Yettmeslay-d Wakli i yellan d abugam, yettales-d yal tadyant umi yeḥḍer di yal tazniqt.\n\n**Tutlayt-inu:** Acu-t wassaɣ n uzwel d wungal-im ?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Assaɣ n uzwel d wungal-iw, imi ayen yellan deg-s d isental n tmetti, ahaqel\ntiɣri-inu tella-d i ubeddel n kra n lecɣal i wakken ad nedder tudert\nyelhan, gar-asen : tamuḥeqranit n tmeṭṭut, n uguji, imenɣi ger watmaten,\nassaɣ ger yiεeggalen n twaculin…\n\n**Tutlayt-inu:** Amek tettwaliḍ aselmed n tmaziɣt di tmurt-nneɣ?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Aselmed n tmaziɣt di tmurt-nneɣ, mazal ur yeṭṭif ara amḍiq ameqqran imi\nmazal ur tekcim ara ɣer ddeqs n waɣiren ar imir-a.\n\n**Tutlayt-inu:** Amek yezmer uselmad n tmaziɣt ad yettekki di lebni d usnerni n tutlayt ?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Aselmad n tmaziɣt, ibennu anda ma yella di yal aswir imi dɣa\nyesselmad tutlayt tayemmat i warrac yerna yesseḥbibir fell-as. Yesnernay-itt\nɣer-sen imi d nutni i d taftilt n uzekka. S umata isenkar-d tasuta ara yeṭṭfen\ndi laṣel d tutlayt.\n\n**Tutlayt-inu:** Acu-t uḥulfu -inem mi-ara tbeddeḍ di tneɣrit sdat yinelmaden-im?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Aḥulfu-inu mi ara beddeɣ sdat n yinelmaden-iw, d asirem imi yal ass d\ntamussni tamaynut ara muddeɣ i ugrud.\n\n**Tutlayt-inu:** Γef wacu i d-yettmeslay udlis-im, mudd-aɣ-d tikti tamatut-ines?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Takti tamatut n udlis-iw :\n\nD yiwen iḥekku-d ayen i d-yedder di tmetti-nneɣ. Yal lḥara yeḥder deg-s i tedyant, yal tiɣmert tettḍeqqir-d tiɣri i ubeddel. Ddeq-s n yisental ɣef wacu yennuɣna wul, yenwa deg-sen abeddel i tudert iṣeggmen.\n\n**Tutlayt-inu:** Amek i kem-id-tusa takti akken ad d-tessuffɣed adlis-a?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Takti n usuffeɣ n udlis, akken i d-nniɣ yakan lliɣ ttaruɣ kan tullisin d\ntimeẓyanin, dɣa s leryuy n wid yessnen d wid yellan deg wannar i yi-iwellhen ad\nt-rreɣ d ungal akken ad d-yeffeɣ, tiɣri ad taweḍ yal imeɣri.\n\n![]() |\n\n**Tutlayt-inu:**Anwa amaru neɣ amedyaz i teṭṭafared?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Wid ṭṭafareɣ daɣen mačči d yiwen mačči d sin, imi akken qqareɣ tasrit,\nḥemmleɣ-tt. Ḥemmleɣ daɣen tamedyezt. Dɣa ttawil-agi n facebook ddeqs n wid\nukkud i yi-d-yessemlal xeddmen tamedyazt tufrar nezzeh.\n\n**Tutlayt-inu:** Anida nezmer ad naf adlis-im?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Adlis-iw, tzemrem ad t-tafem deg :\n\nTnedlist n Freḥa - DAḤMAN, tinedlisin n Tizi Wezzu : CCIX d YEḤYAWI, tinedlisin n Micli d Larebεa n At Yiraten, tanedlist GURAYA deg Bgayet (Tamdint), tanedlist ṢALḤI di Sidi Ɛic, tanedlist MUḤEND UHARUN deg Uqbu.\n\n**Tutlayt-inu:** Amek twalad asufffeɣ n yedlisen n tmaziɣt ass-a, d ayen isehlen neɣ yewεer?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Asuffeɣ n yidlisen n tmaziɣt, mačči d ayen isehlen imi amaru yeḥwaǧ win ara\nas-yefken afud d ufus n tallelt, Md: aseɣti, d ayen i d-ufiɣ ixuṣṣ deg\ntaɣult-agi-nneɣ.\n\n**Tutlayt-inu:** Anwa ssenf n yimeɣriyen ara yeɣren adlis-im?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Adlis-iw, uriɣ-t i yal win yebɣan tudert yelhan, yal win yessaramen\nad ibeddel kra. Mennaɣ izen-iw ad t-fehmen.\n\n**Tutlayt-inu:** Ahat tesεid kra n usenfar ɣer sdat?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Isenfaren ar sdat…!\n\n**Tutlayt-inu:** Kemm yellan d taselmadt, d tamarut, acu i d asirem-inem i tutlayt d yedles?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Asirem-iw, am nekk am wiyaḍ ad tennerni tutlayt, ad d-nnulfun yimura di yal\ntaɣult…\n\n**Tutlayt-inu:** Aseggas-a, tewwiḍ-d tilsizzelt n uduktura ; amek tḥulfad s wannect-a ?\nAcu-t usenfar ideg ara teddud i usnerni n yedles d tutlayt-nneɣ?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Ih, uwiɣ-d deg wussan-agi iεeddan akayad n uduktura. Asenfar-inu ad yili\nalmend n usnerni n tutlayt.\n\n**Tutlayt-inu:** Awal-im n taggara i kra n win iqeddcen ɣef tmaziɣt d yedles?\n\n**Siham Ḥariqencix:** Ssarameɣ afud i yal yiwen d yal yiwet iqeddcen ɣef tutlayt-nneɣ.\n\n*Isumar, telqeḍ-iten-id Farida CEBBIRI*\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2025/05/tadiwennit-akked-tselmadt-tamarut-siham.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 4834, "word_count": 718, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2025", "month": "05", "slug": "tadiwennit-akked-tselmadt-tamarut-siham"}}} {"id": "c34195b651e6c09f", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2025/07/tadiwennit-d-uselmad-asdawan-qasi-mexluf.html", "title": "Tadiwennit d uselmad asdawan Qasi Mexluf", "original_title": "Tadiwennit d uselmad asdawan Qasi Mexluf", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2025-07-19", "archive_month": "juillet 2025", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:21.818406", "language": "kab", "content": "*Mi nessuter, i mass Qasi Mexluf, aselmad asdawan di taɣult n tmaziɣt, xas akken ahil-is yeččur; s tumert i d-yerra ɣef usuter-nneɣ. Ha-tt-a tdiwennit i nga yid-s i ublug-nneɣ \"tutlayt-inu\":*\n\nTtxil-k, ssenked-d iman-ik i yiseqdacen n ublug-nneɣ “tutlayt-inu.\n\nDeg tazwara, ad asen-iniɣ azul. Tin ɣur-s, nekk d Mexluf n At Qasi u Sɛid (Kaci Makhlouf) s tṛumit. D aselmad, d amaru ilulen deg useggas 1977. Taddart-iw d At Yebrahim lɛerc Imceddalen - M'cheddalah deg aɣir n Tubiret.\n\nDacu i k-yesbeɣsen akken ad tzerweḍ, ad teslemdeḍ tutlayt tamaziɣt?\n\nNekk seg wid i d-yeṭṭḍen taqbaylit s tawant deg temẓi. S tewzel kan: aṭas i d-lemdeɣ ɣer Jida, yemma, yessetma d wigad akk itezzin deg ufrag n tudert n temẓi-w. Ɣas ulamma ffɣeɣ tamurt n Leqbayel seg wasmi sɛiɣ 18 n yiseggasen, yeqqim deg wallaɣ-iw... Ahat ɣef waya i qqaren \"ccwafa n temẓi\".\n\nImi lliɣ, ahat, seg wid yettḥulfun ugar, deg uɣerbaz amenzu agi ḥemmleɣ taɣuri d tira s tefransist d taɛrabt. Idlisen meqqren, ur iyi-d-ṣaḥen ara, dɣa d isefra yettwacnan i wumi selleɣ s waṭaṣ, akked tira n yisefra s teqbaylit s wayes bdiɣ. Ihi, d tigi i d-yiwin afran n uselmed n tmaziɣt.\n\nMmeslay-aɣ-d cwiṭ ɣef umecwar-ik asdawan ar ass-a.\n\nYeqqen ugar ɣer tmaziɣt, acku leqraya-w tamezwarut n uzref (Droit) ur as-kemmleɣ ara. Xedmeɣ turagt ɣef temsiselt d master ɣef tesnafyirt deg tesdawit n Bu Yira (Bouira), dduktuṛa deg tesdawit n Tbatent ɣef yinaw. Seɣreɣ deg uɣerbaz amenzu, deg tesdawit n Bu Yira, Tbatent, d Bgayet\" ɣef usteqsi ɣef umecwar asdawan.\n\nAcu d assaɣ i tliḍ d wammas n tutlayt d yidles imaziɣen n Bgayet ?\n\nD asebter, ttiɣ-t. Zemreɣ ad as-muddeɣ i tmaziɣt ugar anda-niḍen.\n\nTuriḍ yakan yiwet tezrawt ɣef tisenfalit di tutlayt tamaziɣt, acu i d izen-ik agejdan deg-s.\n\nInaw d umeslay (discours et langage) ɣer yimaziɣen ɣur-s tulmisin d tgejda ɣer i d-yiwi ad nerr lbal, ad ten-id-nsellek seg nnger. Mi ara d-iniɣ ameslay , ḥṣu deg-s tutlayt s wudem asnilsan d wudem n tfekka.\n\nAcu d tamuɣli-k ɣef tisenfalit ger teqbaylit, tacawit d tiyaḍ? Ahat yella umgired deg wamek i d-tettili ?\n\nYessewham wamek gar teqbaylit d tcawit, imi ɣef tigi kan i yi-d-iṣaḥ wawal, i gar tekka trakalt, leqrun d tasertit n beṭṭu, mazal anzi ameqqran deg umeslay.\n\nAmek tettwaliḍ tamhazt n unadi di tutlayt tamaziɣt di tmurt-nneɣ?\n\nLixṣaṣ neqqar-d irkelli yella, maca drus i yeẓran dacu i ixuṣṣen, rnu deg wayen akken ixuṣṣen deg wacu i d-yiwi ad nezwir. Lewhi-w, seg wakken \"ulawen ččuṛen tazmart ulac\", imezwura kkren i udrar s yiccer. Dɣa, d tamsalt n umyezwer (priorités) n tesnarrayt n leqdic (méthodologie de travail) ay nezgel cwiṭ: nexdem akken nufa mačči akken ilaq. S wakka, ad tafeḍ lmil ɣer kra n leqdicat s waṭas bexlaf wiyaḍ war ma yezwar-iten lḥal, ad tafeḍ ḍerref n wiyiḍ yerna d nitni i d llsas ... Ur d-qqareɣ ara ulac tuẓin deg wayen yettwaxedmen, meɛna d addad n tmaziɣt - s tutlayt, s yidles - yeḥwaǧ tasertit n leqdic iweznen, mačči tasertit n \"ta deg ṭṭbel ta deg tzayeṛt\".\n\nTessuffɣeḍ-d yakan ammud n tmedyezt “Taḥbult n tatut”, ansi i ak-d-tusa tehregt i tira-s ?\n\nTudert-nneɣ irkelli d tahregt, awi-d anwa ara tt-ileḥqen s usuneɣ, yal asefru deg wammud-nni yesɛa sebba-s; xaṭer yal wa dacu n usatel (akud d usentel) ideg t-uriɣ. Dacu, s umata imi nekk d asnarray (méthodologique) cwiṭ, ma yehwa-ak llant snat n sebbat: tella sebba tasnimant meḥsub d lebɣi-nni ad d-iniɣ ayen s wayes ttḥulfuɣ, tella sebba tasensegmant (pédagogique) imi rriɣ azal ugar i teqbaylit (iles d yidles) d kra n yisental i ferneɣ.\n\nAcu n yisental ɣef i d-tewwiḍ awal deg-s?\n\nSeg tid n wul, timetti, iles-nneɣ… atg. Imeɣri ad yaf deg-s 25 d asefru ɣef tesmidegt (toponymie), tayri, \"lḥeṛga\", tasertit, asmuḥyet ...\n\nAmek tettwaliḍ tamedyezt tamaziɣt di tmetti, ass-a ?\n\nAd ak-in-rreɣ s snat n tikta. Tamezwarut, deg tmetti, tidet kan, tamedyezt taḥerfit, ur nettwacna ara, ur tuɣ ara amkan i as-d-yiwin. Imedyazen s wudem atrar, meḥsub ur ntezzi deg leswaq am zik, tuget ula gar-aneɣ, ur nemyussan ara ɛad ad neḍmeɛ deg tmetti. Tagi d ttrika taqdimt: adeg n umedyaz-nni n zik i tetteḥwiǧi tmetti, d icennayen am Ɛezzam, Lewnis, Lwennas, Yidir ...atg; i t-yeṭṭfen i-lmend n snat sebbat: imezwura ɣur-sen leswaq d yimukan-nniḍen, wiyaḍ d allal n uẓawan. Nekkni, ssuq yeǧǧa-aɣ iṛuḥ, aẓawan yexḍa-aɣ.\n\nTis snat, deg wayen yerzan agbur d tesmekta (quantité et qualité), aṭas n wayen yellan igerrez. Tella tira ideg ara tḥulfuḍ s uḥebbeṛ n bab-is ɣef talɣa d ugbur. Maca ur ttawḍen timetti... sebbat aṭas...\n\nAnwa i d aɣref-ik: isdawanen, imeɣriyen imugna, ilmeẓyen, neɣ akk?\n\nAɣref-iw d wigad yessen iɣes-nsen ɣef terbut, akken d wayen bɣun ilint.\n\nAmek i tettwaliḍ imal n tmaziɣt, n teqbaylit, di tmetti tamirant ?\n\nUr zmireɣ ad ak-in-iniɣ, tidet kan. Maca imal-agi aṭas ara yekken deg usunneɣ-ines. Ma nerra arway n umaḍal ur aɣ-nzeggel ara ar yidis, ad d-qqiment snat: D azref-nneɣ ad nessirem; yiwi-d ad tt-necrew meṛṛiɣet fell-as.\n\nIfecka/allalen itraren (iẓeḍwan inmetiyen, tigzi timelẓit I.A, taẓrigt tumḍint), zemrent ad allent tutlayt tamaziɣt ?\n\nWigi am ujenwi n tamment: ha-tt tizeḍt, ha-t leqḍeɛ. Tuɣal ɣer tsertit-agi ɣef d-nemmeslay, tazwara ma ad tili d wamek-itt. Ma twenneɛ, ad nemger ur nettxaṣ, akkin i waya tuẓin ara taẓ tmaziɣt ula deg targit ur tt-nettaf !\n\nAddad n tura, ilaq-as tasastant n unnar tussnant akken ad teqreb tiɣririt ɣer tilawt. Maca, ad iniɣ aṭas n wayen i d-tesfayda, aṭas n wayen tenteṛṛ deg-sen daɣen.\n\nIni-aɣ-d ma tliḍ kra yisenfaren i yimal, deg unadi neɣ di tira.\n\nYella wungal meḥsub yekfa, yella leqdic ussnan ɣef tsekla ur ssuliɣ ara, d wayen-nniḍen ɣas tikkelt-a ur bɣiɣ ad zerbeɣ deg usiẓreg.\n\nAd ak-neǧǧ awal aneggaru, ssiweḍ-it d asirem neɣ d izen i wid tebɣiḍ.\n\nAd ak-iniɣ tanemmirt tameqqrant i kečč i iyi-yefkan tagnit ad d-mmeslayeɣ. Kečč d wis sin deffir n umaṭṭaf n Ṣumam - Meḥruc Lḥasan - i yi-d-inecden. Seg wasmi i d-yeffeɣ wammud \"Taḥbult n tatut\" deg 2018, la timesriyin, la isaragen, la ... Tekkaw !\n\n**Tadiwennit, iga-tt S.Bendali**\n\n*https://sadbendali.blogspot.com/2025/07/tadiwennit-d-uselmad-asdawan-qasi-mexluf.html*\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 6025, "word_count": 994, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2025", "month": "07", "slug": "tadiwennit-d-uselmad-asdawan-qasi-mexluf"}}} {"id": "360eebcaf91db32c", "url": "https://sadbendali.blogspot.com/2025/08/tadiwennit-d-unagmay-amenselmad-brahim.html", "title": "Tadiwennit d unagmay amenselmad Brahim Hamis.", "original_title": "Tadiwennit d unagmay amenselmad Brahim Hamis.", "author": "Tutlayt", "publication_date": "2025-08-07", "archive_month": "août 2025", "extraction_date": "2025-09-26T18:45:22.637728", "language": "kab", "content": "\n*Deg yiẓeḍwan inmettiyen yerzan tamaziɣt taqbaylit,\nladɣa di Facebook, yiwen yisem simmal yettuɣal-d: d Brahim Ḥamis. Yerḥa-t akk wayen yerzan tutlayt d yidles-is: tamawalt, inzan, timucuha… Yezzuzzur iḍrisen\nat wazal i d-yettagem si tgemmi n tmetti-nneɣ.** **S tdiwennit-a, nebɣa ad\nas-nerr tajmilt yerna, nnig waya, ad as-nefk awal akken ad ** **yessebɣes, ad yessiɣ\ntahregt d tismin, ad yili d amedya i tsuta tamaynutt.*\n\nAsenked:\nttxil-k ssenked-d iman-ik i yimeɣriyen\nn “** tutlayt-inu**” d wid ur k-nessin.\n\nAzul\nmeṛṛa\nfell-awen. Nekki, d Bṛahim\nAt Muḥend\nU Musa - HAMIS Brahim, d amenselmad (autodidacte). Luleɣ aseggas n 1953 di taddart n Tizi Wegni, lεerc At Ɛmeṛ, i\nd-yezgan di tɣiwant n Udekkar, agezdu n Bgayet.\n\nDi\nTazwara, mmeslay-aɣ-d cwiṭ ma\ntzemreḍ ɣef umecwar-ik d wamek yella wassaɣ-ik\nd tutlayt tamaziɣt, taqbaylit?\n\nAswir-iw\nn tɣuri, meẓẓiy maḍi;\nAcku asmi i uwdeɣ 6 yiseggasen di 1959, iṛumyen ugin ad kecmeɣ s aɣerbaz, ufan-d tasebba belli baba d afellaga. Mi tefra lgirra, ɣriɣ armi 1967, uwiɣ-d agerdas\nn uselkin n tagara n tezrawin timenza (CEPE). Di 1971, mis liɣ 18 yiseggasen,\nṛuḥeɣ d'amgaǧi ɣer\nlεeskeṛ, di tegriwa taɣelnawt.\nDinna, suliɣ-d aswir-iw n leqṛaya. Ɣriɣ trisiti n tmacinin,\nuwwiɣ-d agerdas n ufukkes ifazen (TS en électro-mécanique). Di lεeskeṛ, xedmeɣ s\nlḥirfa-a rniɣ\nxedmeɣ di tedbelt. Asmi i d-ffɣeɣ si lεeskeṛ, xedmeɣ aṭas n lḥirfat zun d amzarur, d afellaḥ, ṛebbaɣ lmal, d amzenzi, d\nasmuknay..., armi i ffɣeɣ\ntastaɣt. Ma d assaɣ-iw ɣer tutlayt tamaziɣt/taqbaylit, fudenni deg yirebbi-s i d-ttuṛebbaɣ,\nwerǧin\nffɣeɣ-t\nulamma unageɣ ɣer\nbeṛṛa.\nAkken d ameẓyan,\nḥemmleɣ tiɣimit d baba, d lejdud-iw, d yemɣaren d temɣarin\nn taddart, wuɣur i d-lemdeɣ aṭas.\n\nDacu\ni k-iduzen (i k-idemmren) akken ad temmɣeḍ, ad taẓeḍ mliḥ ɣer\ntutlayt-ik d yidles amaziɣ neɣ aqbayli?\n\nTazwara,\nyella wayen nesεa deg yidammen. Tis snat, tanagit-iw i Muḥend Taferka wuɣur i sliɣ i\nwawalen *tamazi**ɣ**t, amazi**ɣ*... i tikkelt tamenzut di ddunit-iw. Akken i\nnella di lεeskeṛ\ndeg yiwen usiksyun (section), aṭas\ni nelmed ɣur-s ama d tasertit ama d amennuɣ ɣef tmagit-nneɣ. Acḥal\nn tikkal i aɣ-yettḥeṛṛib s teqbaylit, asiksyun kamel.\n\nDi\ntlemmast n wanda nettidir d wiyiḍ, yebda yendekwal-d uεefrit-nni n timmuzɣa,\nara aɣ-ikeccem tafrit (prise de conscience\nidentitaire). Asmi i yi-smuttin ɣer\nMers Lekbir, ufiɣ kra n yilemẓiyen i tuɣ, ɣran ɣer Lmulud At Mεemmeṛ, dɣa aṭas i d-lemdeɣ ɣur-sen daɣen. Syinna\ndasawen, xas akken taswiεt teḥṛes,\nsimmal d taẓin ɣer sdat di yal taɣult,\nama d idles, d amezruy neɣ d tasekla. Aṭas n yidlisen i ɣriɣ, ladɣa di tsekla tazzayrit, tafransist, tarusit. Amussu\nadelsan amaziɣ yerna-iyi-d ugar n tmussniwin d wafud.\n\nNettaf-ik\ndi facebook, tqeddceḍ\ndeg-s aṭas s\ntirawin-ik d yizuzzar-ik. Nettḥulfu\ndakken kra n wayen yeqqnen ɣer yidles-ik meqqer\nwazal-is ɣur-k. Ayɣer tuɣeḍ\nabrid-a? Acu d iswi-k agejdan deg way-a?\n\nIswi-iw\nagejdan, d aseḥbiber\nɣef yigerrujen n tutlayt-nneɣ i yegguni nnger ; tisebbiwin ggtent zun amihi n\ntutlayin tiɣemmaṛin. Si\n1974 i iyi-d-tusa tikti n uḥwaṣ d ujemmuε n umawal, isefra iqburen, inzan, ɣer yemɣaren d temɣarin; tangiwin ara d-afent tsutwin tisdawanin iɣef ara qeddcent ugar. D annect-a i yi-yeǧǧan uɣeɣ abrid-a.\n\nTettaruḍ ɣef\nwaṭas n\nyisental yemgaraden: timucuha, inzan, tinfusin, tagmuẓart, amawal… Ini-aɣ-d kan ma tesεiḍ tarrayt n umahil, tessemraseḍ-tt deg yinadiyen-ik.\n\nTarrayt\nn umahil-iw : di tazwara, asentel-iw amenzay i ḥemmleɣ, d tamaziɣt. Tin ɣer-s,\nd ddwam deg unadi akked tmussni n usenṭeq n yemɣaren\nd temɣarin. Ḥemmlen mi ara ten-testeqsayeḍ ɣef\ntmeddurt-nsen acku tefkiḍ-asen\nazal meqqren, acku daɣen d ayen kan i ssnen nezzeh. Ḥemmlen mi ara asen-tselleḍ ḥekkun-d ɣef\ncfawat-nsen, smuzguteɣ-asen akken iwata. Tikwal, ttheyyiɣ-d isteqsiyen send timlilit yid-sen. Mi ara ffɣen beṛṛa i\nusentel, teffɣeɣ\nyid-sen, maca kra kra kan ttarraɣ-ten-id\nɣer wanda n wadda. Tafat, deg uskasi d wawal i d-tettlal.\n\nDaɣen, tettgeḍ\nazal aṭas i\ntegmuẓart\nn wawalen. Di turda-k, acu i aɣ-sselmaden wawalen ɣef umezruy-nneɣ d tmetti-nneɣ?\n\nD\ntidet, ttakeɣ azal i tegmuẓart acku awal, fell-as i tebna tutlayt, d\nnetta i d llsas-is agejdan. Awal, yezmer ad aɣ-yesselmed\naṭas n tmussniwin ɣef tmeddurt tamzikt neɣ\ntamirant, ad negzu ama d amezruy, ama d idles, ama d timetti…\n\nAxaleḍ-ik n yimdanen n temnaḍin nniḍen, yessebɣar-ak tamusni-nnek n teqbaylit d tmaziɣt.\nAcu d tamuɣli-k ɣef yimgirad ger tmeslayin n teqbaylit si tama, akked tid n tmaziɣt si tama nniḍen?\n\nSihriweɣ axaleḍ d\nyimaziɣen n yal tamnaḍt ama n tmurt n leqbayel neɣ n tmazɣa.\nAnnect-a, yessawed-iyi ad gzuɣ aṭas n temsal. Ufiɣ-d ur telli ara temgirda tameqqrant gar-aneɣ, iẓuran\nzdin, d yiwen-nsen. Nemgarad am wacemma deg ususru neɣ deg unṭaq, d kra n yemqimen udmawanen. Ugur-nneɣ ameqqran, dɣa d\nwar amxaleḍ d\nwatmaten-nneɣ i ɣ-yeǧǧan ur nemyussan ara, ur nessin ara\ntutlayin timaziɣin nnayeḍ.\n\nIḍrisen-ik, aṭas i ten-yeqqaren, ahat tikwal llan wid i ak-d-yettarun akken ad k-snemmren\nneɣ ad ak-mmeslayen ɣef yizuzzar-ik! Aṭas n yimeddukal i yeɣɣaren\niḍrisen-iw. Awi-d ukan ma nefεen-ten, ma rennun-d abaɣur i tsekla d yidles-nneɣ,\nladɣa d wa i d-iswi-w.\n\nWissen\nma txemmeḍ\nyakan ad d-tessuffɣeḍ iḍrisen-ik d idlisen. Acu tettwaliḍ deg usenfar am wa?\n\nAsenfaṛ-a d ayen yelhan, d ayen yessefken fell-i.\nXemmeɣ yakan ad ten-id-suffɣeɣ, maca ɣefleɣ aṭas ttarraɣ-tt\ndeg wass ɣer wayeḍ u nekki ddiɣ di\nleεmer,\ntamettant la tḥewweṣ yal ass. Zwareɣ-d\ndeg wawal i usawen, nniɣ-d awufan ilaq ad neǧǧ timussniwin-nneɣ i tsutwin tineggura deffir-neɣ. Amɣar ma yemmut, amzun terɣa temkarḍit.\n\nTettekkiḍ deg usenfar n tira i d-yesbedd ugraw “** Tunt-inu**”. Ini-aɣ-d awal ɣef termit-a akked uttekki-inek deg-s.\n\nAttekki-inu\ndeg usenfaṛ-nni\ni d-yesbedd ugraw *Tunt-inu*, d tirmit yelhan, tenfeε-iyi aṭas acku terna-iyi-d afud d tsebɣas i tira. Maca ur kemmleɣ ara yid-wen acku tella-iyi-d lmuɣellaba i yi-iqerrεen.\n\nS\nwamek zemren yimura iqbayliyen d yimaziɣen s\numata, ad allen deg usnefli n tutlayt tamaziɣt?\n\nImura\niqbayliyen, imaziɣen s umata zemren ad allen deg usnefli n\ntmaziɣt s waṭas n ttawilat. Amenzu, d tabɣest d tayri n tmaziɣt.\nTin ɣer-s, d tuget n tira n wungalen,\ntamedyezt, timezgunin, idlisen n tɣuri\ni yal aswir, asuffeɣ n yimawalen, asuqel n yidlisen mucaεen n\ntsekliwin tibeṛṛaniyin,\nrnu ttawil n yisura, n tbidyutin.. Amer kan at tedrimt daɣen ad sεun tasa, ad gren afus ad seftin tadrimt-nsen deg\nusenfaṛ-a.\n\nAcu\nara tiniḍ ma\nyella-ak-d usumer i usuffeɣ n yigburen n kra seg yiḍrisen-ik ɣef\ntalɣa n “video”?\n\nD ṛṛay yelhan, wissen kan ma ad tt-sellkeɣ sdat n tkamira hhh!\n\nMa\nyella tebɣiḍ ad\ntessiwḍeḍ yiwen yizen i yilmeẓyen-nneɣ,\ndacu ara yili?\n\nIzen-iw\ni yilemẓiyen-nneɣ, ad asen-iniɣ :\ngrem-as irebbi i teqbaylit/tamaziɣt,\nttarum yes-s, ttmeslayem-tt anda tebɣum\ntilim acku agdud war idles, am umdan ur nesεi iles. S tayi kan ara tbinem d acu-ken d wanwa-ken.\n\nAcu\ntettwaliḍ di\ntegnit n umεiwen ideg ara ttemlilin d agraw, yimura d\nyimusnawen n tesnilest d tsekla ɣef\nkra n usenfar: ungal, tamezgunt, asaru…?\n\nYewwi-d\nad ilin yegrawen ideg ara ttemlilin akk yimussnawen ama n tesnilest d tsekla\nama d wid n yiḥricen\nnnayeḍ yeεnan idles-nneɣ s umata. Lhan i usqerdec n temsal zun i xeddmen di tmura yuẓen ɣer\nsdat. S wakka i nezmer ad naẓ\nula d nekkni; d tignatin am ti ara d-yawin abaɣur\ni yidles-nneɣ.\n\nAmek\ntettwaliḍ\nimal n tmaziɣt, ama di tmetti neɣ di tsudda n tmurt?\n\nMi\nara nemmuqel ɣer umecwaṛ i d-tewwi tmaziɣt s\nnnεi d\nuqriḥ iḍelli, ɣer\nwanda i d-tessaweḍ\nass-a, ttwaliɣ yella usirem deg yimal-is skud llan yifeḥliyen yettnaḍaḥen\nfell-as. Sul amecwaṛ\nnnayeḍ, ɣezzif ayendin acku yella waṭas n wayen i tt-ixuṣṣen iwakken ad taɣ amkan i as-iwulmen ama di tmetti ama di tsudda. Sul\ncaḍen\nwuguren i d-tettmagar, anaḍeḥ yettkemmil s ubrid n tigzi d talwit.\nAkken yebɣu yili lḥal, d ulaqrar ad yali wass fell-as acku d tin yebnan ɣef llsas iṣeḥḥan.\nAyla n bab-is, ad yuɣal i bab-is.\n\nAwal\naneggaru, a-t-an ɣur-k, ini-d deg-s asirem-ik d yizen i tesεiḍ i\nwid tebɣiḍ.\n\nAwal-iw\naneggaru, ha-t-an i kečči i iyi-d-igan ccan d tegnit am ta ideg ara d-mmeslayeɣ i tikkelt tamenzut, tanemmirt meqqren. Tanemmirt\ndaɣen i at yegrawen *Tigejda n Teqbaylit*\nd *Tunt-inu* wuɣur i lemdeɣ\ntira d tmussniwin.\n\n*D isumar i d-yegmer S.Bendali*\n\nhttps://sadbendali.blogspot.com/2025/08/tadiwennit-d-unagmay-amenselmad-brahim.html\n", "tags": [], "description": "Ablug n tutlayt tamaziɣt d yedles-is. Tutlayt-inu - ma langue est un blog dédié à langue amazighe et sa culture.", "source_domain": "sadbendali.blogspot.com", "content_length": 8286, "word_count": 1320, "metadata": {"extraction_method": "trafilatura", "extraction_version": "2.0.0", "includes_formatting": true, "includes_tables": true, "url_structure": {"year": "2025", "month": "08", "slug": "tadiwennit-d-unagmay-amenselmad-brahim"}}}