diff --git "a/bqc_latn.txt" "b/bqc_latn.txt" new file mode 100644--- /dev/null +++ "b/bqc_latn.txt" @@ -0,0 +1,60254 @@ +Daalɛa Mↄizi lá sɛ̃́ia. +1. +Asĩnizĩ Lua musu ń zĩ́lɛo kɛ̀. +Gu da pãɛ, a kɛkɛao, gusia mɛ́ da ísiaa, ↄ̃ Lua Nisĩna lɛ́ yàakpa ípia. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Gu pu! Ɔ̃ gu pù. +A è gupuapi maa, ↄ̃ à gupua kɛ̃̀aa ń gusiao. +À tↄkpà gupuaɛ fãanɛ, gusia sↄ̃ gwãasĩna. Gu sì, gu dↄ̀, a gↄↄ sɛ̃́ian we. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Bàluma àↄ ku íↄ zãnguo, kɛ́ à ípiↄ kɛ̃kↄ̃wa. +Ɔ̃ à bàluma kɛ̀ màa, à í pↄ́ kú bàluma zíɛ kɛ̃̀kↄ̃wa ń í pↄ́ kú a musuo. +Ɔ̃ à tↄkpà bàlumapiɛ luabɛ. Gu sì, gu dↄ̀, a gↄↄ plaaden we. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Í pↄ́ kú zĩ́lɛ kãaa gudoũ, gugii bↄ. Ɔ̃ à kɛ̀ màa. +À tↄkpà gugiipiɛ tↄↄlɛ, ↄ̃ à tↄkpà í pↄ́ kã̀aaɛ ísia. Ɔ̃ a è à kɛ̀ maa. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Láↄ bↄlɛ tↄↄlɛ ń sɛ̃̀ wɛdeↄ ń lí nɛdeↄ, baade ń a buio. Ɔ̃ à kɛ̀ màa, +láↄ bↄ̀lɛ tↄↄlɛ ń sɛ̃̀ wɛdeↄ ń lí nɛdeↄ, baade ń a buio. Ɔ̃ Lua è à kɛ̀ maa. +Gu sì, gu dↄ̀, a gↄↄ àaↄ̃den we. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Pↄgupunaↄ aaↄ ku musu, aaↄ fãanɛ kɛ̃́kↄ̃wa ń gwã́o, aaↄ dikpɛↄ ń gↄↄↄ ń wɛ̃ↄ ↄlↄnɛ́. +Aaↄ dɛ pↄgupunaↄ ũ musu, kɛ́ aaↄ dṹnia pu. Ɔ̃ à kɛ̀ màa. +À pↄgupuna zↄ̃ↄↄ kɛ̀ mɛ̀n pla, a pↄ́ pↄ́ gbãa ìↄ kible fãanɛ, a pↄ́ pↄ́ busɛ ìↄ kible gwã́. À saanaↄ kɛ̀ lↄ. +À ń pɛpɛ musu aaↄ dṹnia pu, +aaↄ kible fãanɛ ń gwãasĩnao, aaↄ gupua kɛ̃kↄ̃wa ń gusiao. Ɔ̃ a è à kɛ̀ maa. +Gu sì, gu dↄ̀, a gↄↄ síiↄ̃den we. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Pↄ́ wɛ̃nideↄ í pa yↄ̃̀ɛyↄ̃ɛ, bãↄ ligua musu, aaↄ vua bàlumau. +Ɔ̃ à pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ kú íu yↄ̃̀ɛyↄ̃ɛↄ kɛ̀ ń kpↄ̀ gbɛ̃̀nɛↄ píi baade ń a buio. À bãↄ kɛ̀ píi lↄ baade ń a buio. Ɔ̃ a è à kɛ̀ maa. +À báaadàńgu à mɛ̀, aaↄ nɛ'i, aaiↄ kↄ̃́, kpↄↄ i ísia pa, bãↄ i kↄ̃ tↄↄlɛ. +Gu sì, gu dↄ̀, a gↄↄ sↄoden we. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Pↄ́ wɛ̃nideↄ aaↄ ku tↄↄlɛ, pↄtuoↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ baade ń a buio. Ɔ̃ à kɛ̀ màa. +Lua sɛ̃̀anↄbↄↄ kɛ̀ baade ń a buio. À pↄtuoↄ kɛ̀ baade ń a buio. À pↄ́taa'onkuawaↄ kɛ̀ baade ń a buio. Ɔ̃ a è à kɛ̀ maa. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Wà gbɛ̃nazĩnaↄ kɛ wá taa ũ, aaiↄ dɛwáwa, aaiↄ iko vĩ kpↄↄwa ń bãↄ ń pↄtuoↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ píi. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃nazĩnaↄ kɛ̀ azĩa taa ũ. Aà zĩa taa ↄ̃ à ń kɛ́ a ũ. À ń kɛ́ gↄ̃ɛ ń nↄɛoɛ. +À báaadàńgu a ònɛ́: Àↄ nɛ'i, íↄ kↄ̃́, í dṹnia pa, íↄ gbãablewà. Àↄ iko vĩ kpↄↄwa ń bãↄ ń pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ ì táa'o tↄↄlɛwaↄ píi. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Ma pↄ́ wɛ́nade pↄ́ kú tↄↄlɛwaↄ kpàwá á pↄblea ũ píiɛ ń lí nɛdeↄ píi. +Ma blɛ pↄ́ ì bↄlɛ tↄↄlɛwa kpà pↄ́ wɛ̃nideↄwa píi an blɛ ũɛ, nↄ̀bↄↄ ń bãↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ píi. Ɔ̃ à kɛ̀ màa. +Lua pↄ́ pↄ́ á kɛ̀ↄ è píi, à kɛ̀ maa wásawasa. Gu sì, gu dↄ̀, a gↄↄ sooloden we. +Daa. +2. +Màa Lua musu ń zĩ́lɛo kɛ̀ ń ń pↄ́ↄ píi. +E a gↄↄ soplade zĩ́ àↄ ká, zĩ pↄ́ àlɛ kɛpi làa. A gↄↄ sopladepi zĩ́ ↄ̃ à kã́mabò ń zĩ pↄ́ á kɛ̀o. +Ɔ̃ à báaadà gↄↄ sopladepiu a dìlɛ a pↄ́ ũ, kɛ́ zĩbeezĩ à kã́mabò ń zĩ pↄ́ á kɛ̀o píi yã́i. +Musu ń zĩ́lɛo kɛa yã́n kɛ: Gↄↄ pↄ́ Dii Lua zĩ́lɛ ń musuo kɛ̀, +bua pↄe i bↄlɛ tↄↄlɛwa yãao, baa sɛ̃, asa Dii Lua i to lou mào, mɛ́ gbɛ̃e ku à tↄↄlɛ zĩkɛo. +Sua mɛ́ ì kpa dṹniau, ↄ̃ ì mↄ̀sɛpisi tↄↄlɛwa píi. +Dii Lua gↄ̃ɛ ikàsa ń bùsutio. Kɛ́ à ĩ́an wɛ̃nide pɛ̀ aà níu, ↄ̃ gↄ̃ɛpi gↄ̃̀ gbɛ̃́ bɛ̃́ɛ ũ. +Dii Lua lu kɛ̀kɛ gukpɛ oi gu pↄ́ wì mɛ Edɛni, ↄ̃ à gↄ̃ɛ pↄ́ á kɛ̀pi dàu we. +Dii Lua tò lí bui píi bↄ̀lɛ tↄↄlɛ. Lípiↄ kɛfɛũ, mɛ́ an bɛ blea na. Lí wɛ̃nide ku lupi guo, mɛ́ lí pↄ́ ì dↄ̃a maa ń a vãio inɛ́ kú we lↄ. +Swa ku Edɛni, ìↄ mↄ̀sɛpisi lupiwa. Bↄa we à gↄ̃nakɛ̃̀ síiↄ̃. +A sɛ̃́ia tↄ́n Pisↄ̃, ↄ̃mɛ liaa Avila bùsui píi. Vua ku bùsupiu, +mɛ́ vuapi kɛfɛũ. Zↄ̃go'ↄ kú we lↄ ń gbɛ̀ bɛɛɛde pↄ́ wì mɛ onisio. +Swapi gↄ̃na plaade tↄ́n Giↄ̃, a liaa Kusi bùsui píi. +A gↄ̃na àaↄ̃de tↄ́n Tigilisi, a dↄ̀ↄ tà Asili bùsu gukpɛ oi. Swapi gↄ̃na síiↄ̃de tↄ́n Uflata. +Dii Lua gↄ̃ɛpi dìlɛ Edɛni lupi guu, aàↄ a zĩkɛ, iↄ gwa. +Ɔ̃ à yãdìlɛɛ̀ a�� mɛ̀: Ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ lupi lí píi bɛ ble, +ãma ńsu lí pↄ́ ì dↄ̃a maa ń a vãio inɛ́ bɛ bleo, asa tó ń blè, n gaɛ. +Dii Lua mɛ̀: Gↄ̃ɛ kua ado maao. Má dↄnlɛde kɛɛ̀ aà gbɛ̃do ũɛ. +Ɔ̃ à bùsu sɛ̀ à nↄ̀bↄↄ kɛ̀ò píi ń bãↄ píi, ↄ̃ à mↄ̀ńnↄ gↄ̃ɛ kĩ́i, kɛ́ à e lá a tↄ́kpanɛ́. Tↄ́ pↄ́ gↄ̃ɛpi kpà pↄ́ wɛ̃nidepiↄnɛ píi gↄ̃̀ ń tↄ́ ũ. +Gↄ̃ɛpi tↄkpà pↄtuoↄnɛ píi ń bãↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ píi, ãma i dↄnlɛde e ń guu a gbɛ̃do ũo. +Ɔ̃ Dii Lua tò gↄ̃ɛpi gɛ̃̀ ń io. Kɛ́ àlɛ i'o, ↄ̃ à aà gbã̀tɛ̃ɛwa mɛ̀ndo bↄ̀, ↄ̃ à aà mɛ tàta a gbɛu. +Ɔ̃ à gↄ̃ɛpi gbã̀tɛ̃ɛwa pↄ́ á bↄ̀pi lìlɛ nↄɛ ũ, ↄ̃ à gɛ̀aànↄ aà kĩ́i. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee sa, aà wá bↄ̀ ma wá guuɛ, mɛ́ aà mɛ bↄ̀ ma mɛ guuɛ. Wàli oɛ̀ nↄɛ, kɛ́ wà aà bↄ̀ gↄ̃ɛ guu yã́i. +Ayãmɛto gↄ̃ɛ ì go a de ń a daowa, ì na a nawa, ↄ̃ aaì gↄ̃ lán sàwakula ń gbalaowa. +Gↄ̃ɛ ń a nao ku puizi an pla ḿpii, kási wí lí ń kũo. +3. +Mlɛ̃ mɛ́ kↄ̃ni vĩ dɛ sɛ̃̀anↄbↄ pↄ́ Dii Lua kɛ̀ↄla píi, ↄ̃ à nↄɛ là à mɛ̀: Lua mɛ̀ ásu lupi líe bɛ bleoɛa? +Ɔ̃ nↄɛ wè mlɛ̃piwa: Wá fↄ̃ wà lupi libɛ ble, +ãma lí pↄ́ kú lupi guo, Lua mɛ̀ wásu wà a bɛ bleo, wásu ↄkãwà seo, kɛ́ wásu gao yã́i. +Ɔ̃ mlɛ̃ òɛ̀: Á ga seo! +Lua dↄ̃ tó á blè, á wɛ́ a kɛ̃́, í gↄ̃ láawa, íↄ maa ń vãio dↄ̃. +Kɛ́ nↄɛ è lípi bɛ kɛfɛũ mɛ́ a blea aↄ na, a to gbɛ̃́ wɛ́ kɛ̃́, ↄ̃ à a bɛ bò a blè. A kpà a zã́wa, ↄ̃ a blè sↄ̃. +An pla ḿpii an wɛ́ kɛ̃̀, ↄ̃ aa dↄ̃̀ sa kɛ́ wa ku puizi. Ɔ̃ aa goola lá nàmi aa nàńzi. +Kɛ́ gↄ̃ɛ ń a nao Dii Lua kĩ́i mà, àlɛ bɛbɛ luu oosiɛlɛ, ↄ̃ aa ùlɛɛ̀ lupi láu. +Ɔ̃ Dii Lua lɛzù gↄ̃ɛzi à mɛ̀: Ń kú má ni? +A wèwà à mɛ̀: Kɛ́ ma n kĩ́i mà, ↄ̃ vĩa ma kũ, kɛ́ má kú puizi yã́i, ↄ̃ ma ulɛ. +Ɔ̃ Dii Lua aà là à mɛ̀: Démɛ ònɛ ń kú puiziɛi? Lí pↄ́ ma ginɛ ǹ a bɛ ble, ń blè yã̀? +A wèwà à mɛ̀: Nↄɛ pↄ́ ń kpàa àↄ kumanↄ mɛ́ lípi bɛ kpàa, ↄ̃ má blè. +Ɔ̃ Dii Lua nↄɛ là à mɛ̀: Bↄ́yãi ń kɛ̀i màai? A wèwà à mɛ̀: Mlɛ̃ mɛ́ ma sãsã, ↄ̃ má blè. +Ɔ̃ Dii Lua ò mlɛ̃ɛ: Lá ń kɛ̀ màa, ńyↄ̃ↄ dɛ láaipↄ ũ dɛ pↄtuoↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄla píi, ńyↄ̃ↄ táa'o n gbɛɛwaɛ, luutɛ̃ iↄ gɛ̃ n lɛ́u e n wɛ̃ni lɛ́u. +Mpi ń nↄɛo, má ĩ́ida á zãnguo, n bui ń aà buio zãnguo. Aà bui a n mi wí, mɛ́ ńyↄ̃ aà gbatoe kɛ'ĩa. +Ɔ̃ a ò nↄɛɛ: Má n nↄsia taasi kã́fĩnɛ, níↄ nɛ'i ń wãwão. N zã́ ni aliↄ kumaɛ, mɛ́ aↄ iko vĩmaɛ. +Ɔ̃ a ò gↄ̃ɛɛ: Lá n n na yãmà, n lí pↄ́ ma ginɛ ǹ a bɛ ble blè, tↄↄlɛ a gↄ̃ láaipↄ ũ n yã́i, taasi guu ↄ̃ ńyↄ̃li blɛ eu e n wɛ̃ni lɛ́u. +Bua pↄ́ↄ ↄ̃ ńyↄ̃li ble, ali lɛↄ ń lá ṹadeↄ bↄlɛnɛ. +Isimagakpaa guu ↄ̃ ńyↄ̃li blɛbleu, e ǹ ɛa ǹ gɛ̃ò tíu, asa wekĩi ma n bↄu. Bùsutin n ũ, mɛ́ ńyↄ̃ ɛa gↄ̃ bùsutipi ũɛ. +Adamu tↄkpà a naɛ Ɛva, asa gbɛ̃́pii daziɛ. +Dii Lua báa ula kɛ̀ Adamuɛ ń a nao a dànɛ́. +Ɔ̃ à mɛ̀: Gbɛ̃nazĩna maa ń vãio dↄ̃̀ sa, à gↄ̃̀ láwáwa. Wà giɛ̀ aà lí wɛ̃nide bɛ bo ble, kɛ́ asu àↄ ku gↄↄpiio yã́i. +Ɔ̃ Dii Lua aà yà à aà bↄ̀ Edɛni lupi guu. Ɔ̃ Adamu gɛ̀ tↄↄlɛ pↄ́ Lua aà kɛ̀ò zĩkɛ̀. +Kɛ́ Dii Lua aà yà, ↄ̃ à malaika gã̀sĩadeↄ kàlɛ Edɛni lupi gukpɛ oi, aaↄ lí wɛ̃nide zɛ́ dↄ̃́a ń fɛ̃nda pↄ́ lɛ́ liasãizↄ̃, a wɛ́tɛ̃ lɛ́ tɛkɛo. +4. +Adamu a na Ɛva dↄ̃̀ nↄɛ ũ, ↄ̃ à nↄsì à Kainu ì. Ɔ̃ à mɛ̀: Ma gↄ̃ɛ ì ń Dii gbãao. +Ɔ̃ à aà dãuna Abɛli ì lↄ. Abɛli kɛ̀ sãdãna ũ mɛ́ Kainu kɛ̀ sɛ̃̀wana ũ. +Gↄↄewa Kainu mↄ̀ ń a buapↄ́ↄ à Dii gbà. +Abɛli sↄ̃ à mↄ̀ ń a sãnɛ sɛ̃́ia mɛkpaao. Abɛli yã́ kà Diigu, ↄ̃ à aà gba sì. +Kainu sↄ̃, aà yã́ i ka Diiguo, ↄ̃ i aà gba sio. Ɔ̃ Kainu pↄ pà maamaa, aà oa ↄ̃̀ↄkpà. +Ɔ̃ Dii ò Kainuɛ: Bↄ́yãi n pↄ fɛ̃̀ii? Àkɛa n oa ↄ̃̀ↄkpài? +Tó n zɛ ń yãmaao, n oa aↄ weeao lé? Tó ni zɛ ń yãmaao sↄ̃o, duuna naalɛnɛ n kpɛɛlɛ. N ni lɛ́ aà dɛ, sema ǹ zĩblewà. +Ɔ̃ Kainu ò a dãuna Abɛliɛ: Wà gɛ́ sɛ̃u. Kɛ́ aa kà we, ↄ̃ à fɛ̀lɛ ń a dãunao à aà dɛ̀. +Dii Kainu là à mɛ̀: Má n dãuna Abɛli kuui? A wèwà à mɛ̀: Má dↄ̃o. Ma dãuna dↄ̃̀anan ma ũa? +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Bↄ́ ń kɛ̀i? N dãuna au lɛ́ lɛzumazi za tↄↄlɛ mà zɛanↄ. +Tiasa ńyↄ̃ gↄ̃ láaipↄ ũɛ, ní zãkũ ń tↄↄlɛ pↄ́ n dãuna au mì n ↄzĩo. +Tó n sɛ̃wà, tↄↄlɛ a kã́fĩakɛnɛo. Ńyↄ̃ↄ sↄ̃kĩikpakpa ǹyↄ̃ liaaliaa dṹnia guuɛ. +Ɔ̃ Kainu ò Diiɛ: Ĩadamaɛ bee gbãa dɛmala, má fↄ̃o. +Ńlɛ ma ya tↄↄlɛu la gbãɛ sa. Máↄ kɛ̃amaɛ sa. Máↄ sↄ̃kĩikpakpaɛ, míↄ liaaliaa dṹnia guu, gbɛ̃́ pↄ́ kpàaũmanↄ i ma dɛ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Màa no! Tó gbɛ̃́ n dɛ, wa n pↄ́ tↄsinɛ gɛ̃n soplaɛ. Ɔ̃ Dii wɛ̃̀sãe kɛ̃̀ Kainuwa, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kpàaũaànↄ su aà dɛo yã́i. +Ɔ̃ Kainu dàzɛu à kɛ̃̀ Diiwa. À gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Nↄdi bùsuu Edɛni gukpɛ oi. +Kainu wùlɛ ń a nↄo, ↄ̃ à nↄsì à Ɛnↄki ì. A gbɛa Kainu wɛ̃́lɛ kàlɛ, ↄ̃ à a nɛ́pi tↄ́ kpàɛ̀. +Ɛnↄki Iladi ì, Iladi Mɛuyaɛ ì, Mɛuyaɛ Mɛtusaɛ ì, Mɛtusaɛ Lemɛki ì. +Lemɛki nↄsɛ̀ mɛ̀n pla, ado tↄ́n Ada, ado Zila. +Ada Yabali ì. Ɔ̃mɛ pↄdãna pↄ́ aaìↄ ku zwã̀akpɛuↄ dezi káau ũ. +Aà dãuna tↄ́n Yubali. Ɔ̃mɛ mↄↄnlɛnaↄ ń kulɛpɛnaↄ dezi káau ũ. +Zila sↄ̃, ↄ̃mɛ Tubali Kainu ì. Sian aà ũ. Ì pↄ́pii pí ń mↄsio ń mↄgotɛ̃o. Aà dãe tↄ́n Naama. +Lemɛki ò a naↄnɛ: Ada ń Zilao, à ma yãma, ma naↄ, à swã́kpa ma yã́i. Gbɛ̃e ma kɛ'ĩa, ↄ̃ ma aà dɛ̀, ɛ̀waasopi ma lɛɛ, ↄ̃ ma aà kàalɛ. +Wa Kainu pↄ́ tↄsiɛ̀ gɛ̃n soplaɛ, ma Lemɛki ma pↄ́ sↄ̃, gɛ̃n bàaↄ̃kwi ń soplao. +Adamu wùlɛ ń a nↄo lↄ, ↄ̃ à nɛgↄ̃ɛ ì. À tↄkpàɛ̀ Sɛti, asa à mɛ̀ Lua a gba nɛ́ pãle Abɛli pↄ́ Kainu aà dɛ̀ gɛ̃ɛ ũɛ. +Sɛti sↄ̃ à nɛgↄ̃ɛ ì, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Ɛnↄsi. Za zĩbeezĩ ↄ̃ wà nà Dii sísiawa. +5. +Adamu buiↄ yã́n kɛ: Gↄↄ pↄ́ Lua gbɛ̃nazĩnaↄ kɛ̀, à ń kɛ́ láawaɛ. +À gↄ̃ɛ kɛ̀ ń nↄɛo, ↄ̃ à báaadàńgu. À tↄkpànɛ́ Gbɛ̃nazĩna. +Adamu wɛ̃̀ basoolokwide (130) guu ↄ̃ à nɛ'ì láawa a taa ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Sɛti. +Sɛti iaoolokwio (930), ↄ̃ à gà. +Sɛti wɛ̃̀ basↄosↄode (105) guu ↄ̃ à Ɛnↄsi ì. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń soplao (807 ń plao (912), ↄ̃ à gà. +Ɛnↄsi wɛ̃̀ basiiↄ̃kwide (90) guu ↄ̃ à Kena ì. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń gɛ̃oo (815sↄoo (905), ↄ̃ à gà. +Kena wɛ̃̀ bàaↄ̃kwide (70) guu ↄ̃ à Maalalee ì. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń blao (84o (910), ↄ̃ à gà. +Maalalee wɛ̃̀ bàaↄ̃sↄode (65) guu ↄ̃ à Yɛlɛdi ì. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń baakwio (83 sↄosaio (895), ↄ̃ à gà. +Yɛlɛdi wɛ̃̀ baswaaↄ̃ ń plaode (162) guu ↄ̃ à Ɛnↄki ì. +A ń plao (962), ↄ̃ à gà. +Ɛnↄki wɛ̃̀ bàaↄ̃sↄode (65) guu ↄ̃ à Mɛtusela ì. +A gbɛa à tɛ̀ Luazi e wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń basↄoo (300), à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń baswaaↄ̃sↄoo (365), +à tɛ̀ Luazi, ↄ̃ wà kùawà, kɛ́ Lua aà sɛ̀ bↄ̀ò dṹniau yã́i. +Mɛtusela wɛ̃̀ ↄ̀aa do kuɛ'aaↄ̃saide (187) guu ↄ̃ à Lemɛki ì. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃, bao plasai mɛ́ kuo (782kwi dosaio (969), ↄ̃ à gà. +Lemɛki kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa doɛ, bao plasai mɛ́ kuo (182), ↄ̃ à nɛgↄ̃ɛ ì. +À tↄkpàɛ̀ Nↄee à mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee mɛ́ a wá nↄ̀sɛ níniwɛ̃ɛ zĩ gbãa pↄ́ wálɛ kɛ Dii lɛkɛa tↄↄlɛɛ yã́i yã́ musu. +Nↄee ia gbɛa Lemɛki kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa àaↄ̃ sↄosai (595), à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ ↄ̀aa àaↄ̃ ń baswaaↄ̃kwi ń soplao (777), ↄ̃ à gà. +Nↄee wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń basↄoode (500) guu ↄ̃ à Sɛũ ń Haũo ń Yafɛtio ì. +6. +Kɛ́ gbɛ̃nazĩnaↄ nà dasikũawa mɛ́ aalɛ ligua, aalɛ nɛnↄɛnaↄ i, +ↄ̃ Lua nɛ́ↄ è gbɛ̃nazĩn nɛnↄɛpiↄ kɛfɛũ, ↄ̃ aa ń sɛ́ ń pↄeãwa. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Ma Nisĩna aↄ ku gbɛ̃nazĩnaↄ guu gↄↄpiio, asa aa sã̀sã ń dàa yã́iɛ. Wɛ̃̀ basoolo mɛ́ gↄ̃̀nɛ́. +Gbɛ̃́ gbã̀aↄ ku dṹnia guu gↄↄ bee ń gↄↄ bee gbɛao lↄ, gↄↄ pↄ́ Lua nɛ́piↄ gbɛ̃nazĩn nɛnↄɛↄ dↄ̃̀ nↄɛↄ ũ, mɛ́ aa nɛ́ↄ ìńnↄ. An nɛ́piↄ mɛ́ nɛgↄ̃na pↄ́ aa tↄbↄ̀ za káauↄ ũ. +Kɛ́ Dii è gbɛ̃nazĩnaↄ yãvãikɛ̀ zↄ̃ↄ dṹniau, gↄↄpii yãbɛ̃ɛ làasoo ↄ̃ aaìↄ kɛ ado, +ↄ̃ aà pↄ yà gbɛ̃nazĩna pↄ́ á kɛ̀ tↄↄlɛ yã́ musu. Aà nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà, +ↄ̃ à mɛ̀: Má gbɛ̃nazĩna pↄ́ má kɛ̀ waa tↄↄlɛwaɛ, gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ ń bãↄ, asa ma pↄ yà an kɛa yã́ musuɛ. +Ɔ̃ Dii Nↄee wɛgwà. +Nↄee buiↄ yã́n kɛ: Nↄeeá gbɛ̃maaɛ. Aà gↄↄ aàpi mɛ́ tàae vĩo, à tɛ̀ Luazi. +Nↄee nɛgↄ̃ɛↄ ì gbɛ̃ↄn àaↄ̃, Sɛũ ń Haũo ń Yafɛtio. +Gbɛ̃́pii ↄ̃̀ↄkpaa Luaɛ, vãikɛa ń gbãao dṹnia pà. +Kɛ́ Lua dṹnia gwà, a è a ↄ̃̀ↄkpà, asa gbɛ̃́pii zɛ́ kolea sɛ̀ɛ. +Ɔ̃ Lua ò Nↄeeɛ: Má è gbɛ̃́pii kà kaalɛa, asa an yã́i vãikɛa ń gbãao lì dṹniaa. Má ń kaalɛ sãnu ń dṹniaoɛ. +Gó'ilɛna kɛ ń lipɛpɛɛo, ní kɛ ń a kpɛaↄ, ní kↄtaa lɛwà a guu ń a kpɛo. +Lá ńyↄ̃ gópi kɛn kɛ: A gbã̀a àↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aa do ń basↄooɛ, a yàasa gã̀sĩsuu blakwi, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu baakwi. +Pↄ́ku gópia, ní gupua to a lɛ́ zãnguo ń góo gã̀sĩsuu do. Ní a lɛ́ bↄ a gbã̀tɛ̃ɛu, ní gópi kpaalɛ lɛɛ àaↄ̃ didiakↄ̃a. +Mapi sↄ̃ má tó í da dṹniaa, kɛ́ mà pↄ́ pↄ́ ĩ́an wɛ̃nide kú ń guuↄ kaalɛ píi. Pↄ́ pↄ́ kú dṹnia guuↄ gaga píi. +Ń beeo ma bàa aↄ kunnↄ, ní gɛ̃ gópi guu ń n nɛgↄ̃ɛↄ ń n nao ń n nɛ́ↄ naↄ. +Ní pↄ́ wɛ̃nide píi sɛ gɛ̃ńnↄ mɛ̀n plapla, kɛ́ aa e wàↄ ku. +Bã buiↄ ń nↄ̀bↄ buiↄ ń pↄ́taa'onkuawa buiↄ píi aa mↄ n kĩ́i mɛ̀n plapla, kɛ́ aa e wàↄ ku. +Blɛ pↄ́ wì ble píi sɛ́lɛ kãaa á kũ̀sũa ũ, ápiↄ ń pↄ́piↄ. +Ɔ̃ Nↄee kɛ̀ màa, à yã́ pↄ́ Lua òɛ kɛ̀ píi. +7. +Ɔ̃ Dii ò Nↄeeɛ: Gɛ̃ gó guu ń n bɛdeↄ, asa má è ḿmɛ ń maamɛɛ tiadeↄ guu. +Nↄ̀ↄ pↄ́ wì sa'oòↄ sɛ gɛ̃ò da ń sao soplapla, ní nↄ̀ↄ pↄ́ wìli sa'oòòↄ sɛ mɛ̀n plapla da ń sao. +Bãↄ sɛ gɛ̃ò lↄ da ń sao soplapla, kɛ́ an bui e aaↄ ku dṹniau gupiiu. +Asa gↄↄ sopla gbɛa má tó lou ma tↄↄlɛ e gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao, kɛ́ mà pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ má kɛ̀ↄ waa tↄↄlɛwa píi. +Nↄee yã́ pↄ́ Dii òɛ kɛ̀ píi. +Gↄↄ pↄ́ í dà dṹniaa, Nↄee wɛ̃̀ ↄ̀aa àaↄ̃ɛ. +À gɛ̃̀ gó'ilɛna guu ń a nɛ́ↄ ń a nao ń a nɛ́ↄ naↄ, kɛ́ aa e bↄ ípi yã́u. +Ɔ̃ nↄ̀ↄ pↄ́ wì sa'oòↄ ń nↄ̀ↄ pↄ́ wìli sa'oòòↄ ń bãↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ +mↄ̀ Nↄee kĩ́i gó guu mɛ̀n plapla da ń sao lá Lua òɛ̀wa. +Gↄↄ sopla gbɛa í zↄ̃ↄpi dṹnia lè. +Nↄee wɛ̃̀ ↄ̀aa àaↄ̃de, a mↄ plaade gↄↄ gɛ̃o ń plaode zĩ́, ↄ̃ ísi pↄ́ kú tↄↄlɛ zíɛ nibↄnaↄ pũ̀na píi, mɛ́ loupↄↄ fↄ̃̀. +Lou mà e gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao. +Zĩbeezĩ Nↄee gɛ̃̀ gó guu ń a nɛ́ↄ Sɛũ ń Haũo ń Yafɛtio ń a nao ń a nɛ́ↄ naↄ gbɛ̃ↄn àaↄ̃, +ń sɛ̃̀anↄbↄↄ píi ń buiwa ń pↄtuoↄ píi ń buiwa ń pↄ́taa'onkuawaↄ píi ń buiwa ń pↄ́ vuaaↄ píi ń buiwa, bãↄ ń pↄ́ gã̀sĩadeↄ píi. +Pↄ́ pↄ́ ì weↄ mↄ̀ Nↄee kĩ́i gó guu bui ń buio mɛ̀n plapla. +Pↄ́ wɛ̃nideↄ bui píi gɛ̃̀ da ń sao lá Lua dìlɛɛ̀wa. Ɔ̃ Dii gbatàńlɛ. +Lou mà e gↄↄ bla. Kɛ́ í lɛ́ kã́fĩ, ↄ̃ à gó sɛ̀ fɛ̀lɛò tↄↄlɛa. +Í fɛ̀lɛ à kã̀fĩ maamaa, à dà tↄↄlɛa, ↄ̃ gópi da ía. +Í kã̀fĩ à dà tↄↄlɛa nàai, à kù gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩ pↄ́ kú dṹniauↄla míↄ. +Í fɛ̀lɛ kù gbɛ̀sĩsĩpiↄla e gã̀sĩsuu gɛ̃o. +Pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ ì táa'o tↄↄlɛwaↄ gàga píi, bãↄ ń pↄtuoↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ ń gbɛ̃nazĩnaↄ píi. +Pↄ́ pↄ́ ì we mɛ́ a ku sĩ̀sĩaↄ gàga píi. +Pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ kú sĩ̀sĩaↄ mìdɛ píi. Gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ ń bãↄ mìdɛ dṹnia guu. Nↄee mɛ́ bↄ̀ ado ń pↄ́ pↄ́ kuaànↄ gó guuↄ. +Ɔ̃ í daa dṹniaa màa e gↄↄ basoplakwi. +8. +Nↄee ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń pↄtuo pↄ́ kuaànↄ gó guuↄ píi yã́ dↄ̀ Luagu. Kɛ́ à ĩ́anapɛ̀ tↄↄlɛwa, ↄ̃ í nà baawa. +Ísi pↄ́ kú tↄↄlɛ zíɛ nibↄnaↄ ń loupↄↄfↄ̃ao tàta, ↄ̃ lou kɛ̃̀. +Ípi lɛ́ ba busɛbusɛ, àlɛ lao e gↄↄ basoplakwi. +Mↄ soplade gↄↄ gɛ̃o ń plaode zĩ́, gópi dì gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wì mɛ Alalatawa. +Ípi lɛ́ lao e mↄ kwideu. Mↄ kwidepi gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ gbɛ̀sĩsĩↄ misonaↄ bↄ̀. +Gↄↄ bla gbɛa Nↄee gó fɛnɛnti pↄ́ á bↄ̀ wɛ̃̀, +ↄ̃ à gbagbaa gbàɛ. Àlɛ vua, ìↄ gɛ́ le, ìↄ su la, e í gɛ̀ bà tↄↄlɛwa. +À felena gbàɛ lↄ, kɛ́ à e dↄ̃ tó í lào tↄↄlɛwa. +Kɛ́ felenapi i pɛ́kĩi eo, ↄ̃ à ɛ̀a sùwà gó guu, asa í daa dṹniaa píiɛ. Nↄee ↄbↄ̀ a kũ̀ à gɛ̃̀ò gó guu. +À kã́mabò e gↄↄ sopla, ↄ̃ à ɛ̀a felena gbàɛ lↄ. +Felenapi ɛ̀a sùwà oosi, à kùla kàso kpaa a lɛ́zĩ. Ɔ̃ Nↄee dↄ̃ kɛ́ í lào tↄↄlɛwa. +À kã́mabò gↄↄ sopla lↄ, ↄ̃ à ɛ̀a felenapi gbàɛ, i ɛa sùwà lↄo. +Nↄee wɛ̃̀ ↄ̀aa àaↄ̃ ń mɛ̀ndoode, a mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́, í bà tↄↄlɛwa, ↄ̃ à gópi musu gò. Kɛ́ à gugwà, a è í làa tↄↄlɛwa. +A mↄ plaade gↄↄ baasↄo ń plaode zĩ́ tↄↄlɛ giigàga. +Ɔ̃ Lua yã'ò Nↄeeɛ à mɛ̀: +Bↄ gó guu ń n nao ń n nɛgↄ̃ɛↄ ń n nɛ́ↄ naↄ. +Pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ kunnↄↄ bↄlɛ píi, bãↄ ń nↄ̀bↄↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ píi, aa fãaa tↄↄlɛ, aaiↄ nɛ'i, aaiↄ kã́fĩ dṹnia guu. +Ɔ̃ Nↄee bↄ̀ ń a nɛ́ↄ ń a nao ń a nɛ́ↄ naↄ. +Nↄ̀bↄↄ píi ń pↄ́taa'onkuawaↄ píi ń bãↄ píi ń pↄ́ pↄ́ ì táa'o tↄↄlɛwaↄ píi, aa bↄ̀lɛ gó guu bui ń buio. +Ɔ̃ Nↄee Dii gbagbakĩi bò. À nↄ̀bↄ ń bã pↄ́ wì sa'oòↄ kũ̀, ↄ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òòwà. +Kɛ́ Dii a gĩmà, à kɛ̀ɛ̀ na, ↄ̃ à làasookɛ̀ à mɛ̀: Má ɛa láaizĩ tↄↄlɛwa gbɛ̃nazĩna yã́i lↄo, asa gbɛ̃nazĩna làasoo ìↄ vãi za aà ɛ̀waasogↄↄɛ. Má ɛa pↄ́ wɛ̃nideↄ kaalɛ lá má kɛ̀wa lↄo. +E dṹnia gɛ àↄ kuò pↄ́tↄ̃a ń pↄkɛkɛao, ĩ́ana ń guwãao, buziɛ ń saɛo, fãanɛ ń gwãasĩnao, a kee a midɛo. +9. +Ɔ̃ Lua báaadà Nↄeegu ń aà nɛ́ↄ, a ònɛ́: Àↄ nɛ'i àↄ kã́fĩ, í dṹnia pa. +Nↄ̀bↄↄ ń bãↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ ń kpↄↄ píi aaↄ á vĩa vĩ. Ma ń naɛ́ á ↄzĩɛ. +Pↄ́ pↄ́ ì táa'oↄ píi aaↄ dɛ á pↄblea ũ. Ma ń kpáwá píiɛ, lá ma blɛ pↄ́ ì bↄlɛ tↄↄlɛwaↄ kpàwá yãawa. +Ãma ásuli nↄ̀ↄ pↄ́ wi a kòlokpao soo, asa a au mɛ́ a wɛ̃ni ũ. +Má á au pↄ́ dɛ á wɛ̃ni ũ tↄsiɛ́ɛ. Tó nↄ̀ↄ gbɛ̃dɛ̀, ge tó gbɛ̃́ a gbɛ̃́dee dɛ̀, má aà au tↄsiɛ̀. Má tↄsi gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ̃́dee dɛ̀wa. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃dɛ̀, wàli ade dɛ, asa ma gbɛ̃nazĩna kɛ̀ ma taa ũɛ. +Àↄ nɛ'i àↄ kã́fĩ, í li dṹniaa, íↄ kↄ̃́. +Lua yã'ò Nↄeeɛ ń aà nɛ́ↄ lↄ à mɛ̀: +Ma bàa aↄ kúánↄ ń á buiↄɛ, +ń pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ kúánↄ aa bↄ̀ gó guuↄ píi, bãↄ ń pↄtuoↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń pↄ́ pↄ́ kú tↄↄlɛwaↄ píi. +Ma bàa aↄ kúánↄɛ. Má pↄ́ wɛ̃nideↄ midɛ píi ń í daa dṹniaao lↄo. Í a da dṹniala à kaalɛ lↄo. +Ɔ̃ Lua ɛ̀a mɛ̀: Ma bàa aↄ kúánↄ ń pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ kúánↄↄ e gↄↄpiiɛ. A seelan kɛ: +Má a nàali bↄ louwa ma bàa kua ń dṹniao seela ũ. +Tó má tò lou sìsi mɛ́ nàali bↄ̀wà, +lá ma bàa kúánↄ ń pↄ́ wɛ̃nide bui píio, a yã́ ali dↄmaguɛ. Má tó í zↄ̃ↄkũ à pↄ́ wɛ̃nide kaalɛ píi lↄo. +Tó ma nàali è louwa, ma bàa kua ń pↄ́ wɛ̃nide bui píio e gↄↄpii yã́ ali dↄmaguɛ. +Ɔ̃ Lua ò Nↄeeɛ: Ma bàa kua ń pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ kú dṹnia guu píio seelan we. +Nↄee nɛ́ pↄ́ aa bↄ̀lɛ gó guuↄ tↄ́n kɛ: Sɛũ, Haũ, Yafɛti. Haũ mɛ́ Kanaa de'ia ũ. +Nↄee nɛ́ↄn we gbɛ̃ↄn àaↄ̃. An buiↄ mɛ́ kpálɛ dṹnia guu píi. +Nↄeeá sɛ̃̀wanaɛ, ↄ̃ à vɛ̃ɛbu kɛ̀. +Kɛ́ à vɛ̃ɛmì à kã̀, ↄ̃ aà pↄ́ↄ pìliwà a kpɛ́u. +Kɛ́ Kanaa de'ia Haũ ń mae puizi è, à bↄ̀ gɛ ò Sɛũɛ ń Yafɛtio. +Ɔ̃ Sɛũ ń Yafɛtio ulada sɛ̀ wa kà ń gã̀u ń pla, aa táa'ò ń kpɛo, an aɛ dↄa gupãle oi kɛ́ aasu ń mae puizi eo yã́i, aa gɛ̀ ń mae puizi ùlɛò. +Kɛ́ Nↄee vɛ̃ɛ wèewà à vù, a mà lá a nɛ́ gbɛzã kɛ̀ɛ, +ↄ̃ à mɛ̀: Kanaa a gↄ̃ láaipↄ ũɛ, ↄ̃mɛ aↄ a gbɛ̃́ↄ zↄnkɛ̃sãna ũ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Wà Dii Sɛũ Lua sáaukpa, Kanaa buiↄ aaↄ dɛ Sɛũ buiↄ zↄↄ ũɛ. +Lua kã́fĩakɛ Yafɛtiɛ, Yafɛti buiↄ bɛkpa ń Sɛũ buiↄ, Kanaa buiↄ aaↄ dɛ Yafɛti buiↄ zↄↄ ũɛ. +Í daa dṹniaa gbɛa Nↄee kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń basoplakwio (350). +À kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń basoplakwioɛ (950), ↄ̃ à gà. +10. +Nↄee nɛgↄ̃ɛↄ Sɛũ ń Haũo ń Yafɛtio ń ń nɛgↄ̃ɛ pↄ́ aa ì í daa dṹniaa gbɛaↄ yã́n kɛ: +Yafɛti nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Gomɛɛ, Magↄgu, Mɛdɛ, Gɛlɛsi, Tubali, Mɛsɛki ń Tilasio. +Gomɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Asɛnazi, Lifa, Tↄgaama. +Gɛlɛsi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛlisa, Taasisi, Sipi, Lodani. +Buipiↄ mɛ́ lìgua ísiagɛɛwa, aa kↄ̃kpaalɛ̀ bùsu ń bùsuo, bui ń buio daɛdaɛ, baade ń a buiyão. +Haũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Etiopi, Egipi, Libii, Kanaa. +Etiopi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Saba, Avila, Sabata, Laama ń Sabatɛkao. Laama nɛgↄ̃ɛↄn Seba ń Dedão ũ. +Niũlodiá Etiopi buiɛ lↄ. Ɔ̃mɛ dṹnia nɛgↄ̃n tↄde sɛ̃́ia ũ. +A dɛ Diiɛ toensa ũ. A yã́i tò wì mɛ: Lán Niũlodi dɛ toensa ũ Diiɛwa. +Babiloni bùsu pↄ́ à kiblèwà káau mɛɛwiaↄn Babɛli ń Ɛlɛkio ń Akadio ń Kalenↄo. +Bↄa we à gɛ̀ Asili bùsuu, ↄ̃ à Niniva kàlɛ ń Leobotiio ń Kalao +ń Lɛsɛ̃ pↄ́ kú Niniva zãnguo ń Kala pↄ́ dɛ mɛɛwia zↄ̃ↄ ũo. +Egipi buiↄn kɛ: Ludi buiↄ, Anaũ buiↄ, Lɛaba buiↄ, Nafɛtu buiↄ, +Patusi buiↄ, Kasulu buiↄ, Kɛlɛti bui pↄ́ Filitɛ̃ↄ bↄ̀ ń guuↄ. +Kanaa nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Sidↄ̃ buiↄn kɛ: Iti buiↄ, +Yebusi buiↄ, Amↄle buiↄ, Giigasi buiↄ, +Ivi buiↄ, Aaka buiↄ, Sini buiↄ, +Aavadi buiↄ, Zɛmali buiↄ, Amata buiↄ. Kanaa buipiↄ lìgua gbɛzãɛ, +an bùsu zɛlɛn kɛ: Bↄa za Sidↄ̃ gɛa Gelaa pↄ́ kú Gaza saɛ e Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo ń Ademao ń Zeboiũ pↄ́ kú Lasa saɛo. +Haũ nɛgↄ̃ɛↄn we bui ń buio, bùsu ń bùsuo daɛdaɛ, baade ń a buiyão. +Yafɛti dãuna Sɛũ buikɛ̀ lↄ. Ɔ̃mɛ Ɛbɛlu buiↄ dezi káau ũ. +Sɛũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Elaũ, Asili, Aapasa, Ludi, Alaũ. +Alaũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Uzu, Hulu, Getɛɛ, Mɛsɛki. +Aapasa mɛ́ Sela ì, ↄ̃ Sela Ɛbɛlu ì. +Ɛbɛlu nɛgↄ̃ɛↄ ì pla. Ado tↄ́n Pɛlɛgi, asa aà gↄↄ ↄ̃ wà kɛ̃̀kↄ̃wa dṹnia guu. Aà dãuna tↄ́n Yotã. +Yotã nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Alɛmↄda, Sɛlɛfi, Azemavɛ, Yela, +Adolaũ, Uzali, Dikala, +Obali, Abimaɛ, Seba, +Ofii, Avila, Yobaba. Yotã nɛgↄ̃ɛↄn we píi. +Bↄa Mɛsa gɛa Sefaa ń gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ kú gukpɛ oiↄ mɛ́ ń bùsu ũ. +Sɛũ nɛgↄ̃ɛↄn we píi bui ń buio, bùsu ń bùsuo daɛdaɛ, baade ń a buiyão. +Nↄee nɛgↄ̃ɛↄ buiↄn we daɛdaɛ bùsu ń bùsuo. An kĩ́i dṹnia bui píi bↄ̀u, aa lìgua í daa dṹniaa gbɛa. +11. +Dṹnia guu yãa píi bui mɛ̀ndoɛ, yã́ doũ wì o. +Lá gbɛ̃́ↄ lɛ́ sↄ̃kĩikpakpa gukpɛ oi, kɛ́ aa kà Babiloni bùsu gusalalau, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ we. +Aa òkↄ̃ɛ: Wà gɛ wà bilikibↄ, wí kpasa maamaa. Biliki mɛ́ ń gbɛ ũ, kↄtaa mɛ́ ń sĩmaa ũ. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wà mɛɛwia kálɛ wà kpɛdidiakↄ̃a bo, a misona zↄ̃ luabɛwa. Wà wázĩa tↄbↄ, kɛ́ wásu gↄ̃ gbándodo dṹnia guuo yã́i. +Ɔ̃ Dii pìla à mɛɛwiapi gwà ń kpɛ́ lɛsĩ pↄ́ gbɛ̃nazĩnaↄ bòo. +Ɔ̃ à mɛ̀: Ampii an bui doũɛ, yã́ doũ aaì o, ↄ̃ yã́ pↄ́ aa bↄ̀òn laa? Yã́ pↄ́ aa a làasookɛ̀, tiasa aa kɛɛ, pↄe a kpánɛ́ a guu lↄo. +Wà pila gɛ́ we wà ń yã́ yãalɛnɛ́, kɛ́ aasu kↄ̃ yãma lↄo. +Ɔ̃ Dii ń fãaa we gbándodo dṹnia guu píi, ↄ̃ aa ń mɛɛwia kálɛa tò. +Ayãmɛto wà tↄkpà wɛ̃́lɛpiɛ Babɛli, asa wekĩi ↄ̃ Dii tò dṹnia bui píi yã́ bↄ̀u. Za wekĩi à ń fãaa dṹnia guu píi. +Sɛũ buiↄ yã́n kɛ: Sɛũ wɛ̃̀ basↄode guu ↄ̃ à Aapasa ì í daa dṹniaa gbɛa wɛ̃̀ pla. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń basↄoo, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Aapasa wɛ̃̀ bla sↄosaide guu ↄ̃ à Sela ì. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń àaↄ̃o, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Sela wɛ̃̀ baakwide guu ↄ̃ à Ɛbɛlu ì. +Ɛbɛlu wɛ̃̀ baakwi ń síiↄ̃ode guu ↄ̃ à Pɛlɛgi ì. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń baakwio, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Pɛlɛgi wɛ̃̀ baakwide guu ↄ̃ à Leu ì. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń kɛ̃okwio, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Leu wɛ̃̀ baakwi ń plaode guu ↄ̃ à Selugi ì. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń soplao, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Selugi wɛ̃̀ baakwide guu ↄ̃ à Nakↄↄ ì. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa do, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Nakↄↄ wɛ̃̀ baakwi dosaide guu ↄ̃ à Tela ì. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ basoolo mɛ̀ndosai, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Tela wɛ̃̀ bàaↄ̃kwide guu ↄ̃ à Ablaũ ń Nakↄↄo ń Halanao ì. +Tela buiↄ yã́n kɛ: Tela Ablaũ ń Nakↄↄo ń Halanao ì, ↄ̃ Halana Lↄtu ì. +Halana gà a mae Tela wáa Uluɛ, Babiloni bùsuu, gu pↄ́ wà aà ìu. +Ablaũ ń Nakↄↄo nↄsɛ̀. Ablaũ na tↄ́n Salai, Nakↄↄ na sↄ̃ ↄ̃n Halana nɛ́ Milika ũ. Halanapi mɛ́ Isika ì lↄ. +Salaiá fĩiɛ, i nɛ'io. +Ɔ̃ Tela a nɛ�� Ablaũ ń a tↄũna Lↄtuo ń Ablaũ na Salaio sɛ̀ bↄ̀lɛńnↄ Ulu, Babiloni bùsuu, aalɛ gɛ́ Kanaa bùsuu. Kɛ́ aa kà Halana, aa zↄ̃̀lɛ we. +Tela wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń sↄoode guu ↄ̃ à gà Halana. +12. +Dii ò Ablaũɛ: Bↄ n bùsuu n buiↄ guu n mae bɛ, ní gɛ́ bùsu pↄ́ má ↄlↄnɛu. +Má tó n bui dasikũ. Má báaadangu, mí n tↄbↄ, n kĩ́i ↄ̃ wàli ɛ̀fãai eu. +Má báaada gbɛ̃́ pↄ́ aa samaa'onɛↄgu, mí gbɛ̃́ pↄ́ aa savãi'onɛↄ ká. Dṹnia bui píi a ɛ̀fãai e n sabai. +Ɔ̃ Ablaũ dàzɛu lá Dii òɛwa. Lↄtu gɛ̀aànↄ. Aà wɛ̃̀ basiiↄ̃ sↄosaideu ↄ̃ à bↄ̀ Halana +ń a na Salaio ń a vĩ̀i nɛ́ Lↄtuo ń ń àizɛɛ pↄ́ aa vĩↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa è Halanaↄ. Màa aa bↄ̀ Halana aa dà Kanaa zɛ́u. Kɛ́ aa kà we, +aa pã̀ bùsupia e aa kà Mↄle gbɛ̃́nɛli kĩ́i Sikɛũ. Kanaaↄ ku bùsupiu gↄↄ bee. +Ɔ̃ Dii bↄ̀ mↄ̀ Ablaũwa à mɛ̀: Má bùsuɛ bee kpa n buiↄwaɛ. Ɔ̃ à Diipi gbagbakĩi kɛ̀ we. +Kɛ́ à fɛ̀lɛ we, à mipɛ̀ gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ kú Bɛtɛli gukpɛↄwa, ↄ̃ à bòokpà we, Bɛtɛli ku bɛ'aɛ oi, Ai ku gukpɛ oi. À Dii gbagbakĩi bò we lↄ, ↄ̃ à aà sìsi. +Ɔ̃ à dàzɛu lↄ, à mipɛ̀ Nɛgɛvɛwa. +Kɛ́ imina kà bùsupiu, ↄ̃ Ablaũ gɛ̀ gↄↄplakɛi Egipi, asa iminapi kɛ̀ zàiɛ. +Kɛ́ à kà kãi ń Egipio, a ò a naɛ: Má dↄ̃ nↄanan n ũ. +Tó Egipiↄ n e, aa mɛ ma nan n ũ, aa ma dɛɛ, aai n tó. +Onɛ́ ma dãen n ũ, kɛ́ wà e ma kũ ↄplapla n yã́i. Lá ńyↄ̃ ma misin we. +Kɛ́ aa kà Egipi, Egipiↄ è nↄɛpi maa kɛ̀ zài. +Kɛ́ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ ìwaↄ aà è, aa aà maabòɛ̀, ↄ̃ wà aà sɛ̀ gɛ̃̀ò Falaↄ̃ↄɛ a bɛ. +Ɔ̃ à Ablaũ yàaekɛ̀ maamaa aà yã́i, à sãↄ kpàwà ń zuↄ ń zàa'ĩnaↄ ń zↄgↄ̃ɛↄ ń zↄnↄɛↄ ń yiongoↄ. +Ɔ̃ Dii gyã pãsĩↄ kà Falaↄ̃ↄgu ń a bɛdeↄ Ablaũ napi yã́i. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ Ablaũ sìsi a òɛ̀: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀mɛɛ màai? Bↄ́yãi ni oimɛɛ n naɛo ni? +Àkɛa n mɛ̀ n dãeɛ, ↄ̃ ma aà sɛ̀ nↄ ũi? N nↄ kɛ! Ǹ n pↄ́ sɛ taò. +Falaↄ̃ↄ yã'ò a gbɛ̃́ↄnɛ Ablaũ yã́ musu, ↄ̃ aa gɛ̀ zɛ̀ɛ̀ ń a nao ń a àizɛɛↄ píi. +13. +Ɔ̃ Ablaũ bↄ̀ Egipi à sù Nɛgɛvɛ ń a nao ń a àizɛɛↄ píi ń Lↄtuo. +Ablaũá ↄdeɛ, a pↄtuoↄ vĩ dasi ń ã́nusuo ń vuao. +Bↄa Nɛgɛvɛ à sↄ̃kĩikpàkpa e à gɛ̀ kàò Bɛtɛli, gu pↄ́ à bòokpàu káau Bɛtɛli zãnguo ń Aio, +gu pↄ́ à sa'okĩi bòu yãa. Ɔ̃ à Dii sìsi we. +Lↄtu ìↄ bɛ ń Ablaũo sãnu. A sãↄ ń zuↄ ń zwã̀akpɛↄ vĩ sↄ̃. +An pↄtuoↄ dasi, gupi sɛ̃ i mↄ́má ḿpiio. A yã́i aa fↄ̃ wàↄ ku sãnu lↄo. +Ɔ̃ lɛkpaa gɛ̃̀ Ablaũ pↄdãnaↄ ń Lↄtu pↄdãnaↄ guu. Zĩbeezĩ sↄ̃ Kanaaↄ ń Pɛliziↄ ku bùsupiu. +Ɔ̃ Ablaũ ò Lↄtuɛ: A maa lɛkpaa àↄ kú wá zãnguoo, ge ma pↄdãnaↄ ń n pↄdãnaↄ zãnguoo, asa wá daɛ doũɛ. +Bùsu gwa da n aɛ píi. Wà kɛ̃aa. Tó n gɛ ↄzɛɛi, mí gɛ́ ↄplaai. Tó n gɛ ↄplaaiɛ sↄ̃, mí gɛ́ ↄzɛɛi. +Kɛ́ Lↄtu gugwà, a è Yuudɛ̃ guzulɛ píi mↄ̀sɛ vĩ maamaaɛ. E Dii àↄ gɛ́ Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo kaalɛi, guzulɛpi dɛ lán Dii luwa, lán Egipi bùsuwa, e à gɛ̀ pɛ̀ Zoaawa. +Ɔ̃ Lↄtu Yuudɛ̃ guzulɛ sɛ̀ píi. Aa kɛ̃̀kↄ̃wa, ↄ̃ Lↄtu dàzɛu gukpɛ oi. +Ablaũ gↄ̃̀ Kanaa bùsuu, mɛ́ Lↄtu ku Yuudɛ̃ guzulɛ wɛ̃́lɛↄ zãnguo. À bòokpà Sↄdↄũ saɛ. +Sↄdↄũdeↄ sↄ̃ aa vãiɛ, duunkɛn saↄn ń ũ Diiɛ. +Lↄtu taa gbɛa Dii ò Ablaũɛ: Gu pↄ́ ń zɛu, wɛsɛ ǹ gugbãntoo ń gɛↄmidↄkĩio ń gukpɛo ń bɛ'aɛo gwa. +Tↄↄlɛ pↄ́ ń èɛ píi, má n gbaɛ, iↄ dɛ mpi ń n buiↄ pↄ́ ũ e gↄↄpii. +Má tó n buiↄ dasikũ lán bùsu'ũfãawa. Tó gbɛ̃e a fↄ̃ bùsu'ũfãa nao, a fↄ̃ n buiↄ nao sↄ̃ɛ. +Fɛlɛ bɛbɛbɛbɛ bùsupi guu, ní a gbã̀a ń a yàasao gwa, asa má n gbaɛ. +Ablaũ fɛ̀lɛ gɛ̀ bòokpà Mamale gbɛ̃́nɛli pↄ́ kú Hɛblↄ̃ↄ kĩ́i, ↄ̃ à Dii gbagbakĩi bò we. +14. +Zĩewa Babiloni bùsu kí Amafɛli ń Ɛlasaa bùsu kí Aliokio ń Elaũ bùsu kí Kɛdↄlaomɛɛo ń Goiũ bùsu kí Tidalio +aalɛ zĩka ń Sↄdↄũ kí Belao ń Gↄmↄↄ kí Biisao ń Adema kí Sinabio ń Zeboiũ kí Semɛbɛɛo ń Bela pↄ́ wì mɛ tia Zoaa kíao. +Kía gbɛ̃ↄn sↄopiↄ kↄ̃ kã̀aa píi Sidiũ guzulɛu. Ɔ̃mɛ Ísida Wiside ũ tia. +Aaìↄ falubↄ Kɛdↄlaomɛɛɛ à kà wɛ̃̀ kuɛpla. A wɛ̃̀ kuɛ'aaↄ̃de ↄ̃ aa gì bↄiɛ̀. +A wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosaide ↄ̃ Kɛdↄlaomɛɛ ń kía pↄ́ kuaànↄↄ mↄ̀. Ɔ̃ aa zĩblè Lefaiↄwa Asalo Kaanaiũ. Aa zĩblè Zuziↄwa Haũ. Aa zĩblè Ɛmiↄwa Save Kiliataiũ. +Aa zĩblè Oliↄwa an gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wì mɛ Seiwa e à gɛ̀ pɛ̀ Ɛlipalana guwaiwaiwa. +Ɔ̃ aa ɛ̀a sù Misipa nibↄnai, ↄ̃ wì mɛ tia Kadɛsi. Aa zĩblè Amalɛki bùsuwa píi ń Amↄle bui pↄ́ kú Asasↄ̃ Tamaaↄwa lↄ. +Ɔ̃ Sↄdↄũ kía ń Gↄmↄↄ kíao ń Adema kíao ń Zeboiũ kíao ń Bela pↄ́ wì mɛ tia Zoaa kíao fɛ̀lɛ gɛ̀ zĩkaińnↄ Sidiũ guzulɛu. +Aalɛ zĩka ń Elaũ bùsu kíao ń Goiũ bùsu kíao ń Babiloni bùsu kíao ń Ɛlasaa bùsu kíao. Kía gbɛ̃ↄn síiↄ̃piↄ lɛ́ zĩka ń kía gbɛ̃ↄn sↄoↄ. +Sidiũ guzulɛ kↄtaa ɛ vĩ dasi. Kɛ́ Sↄdↄũ kía ń Gↄmↄↄ kíao lɛ́ bàalɛ, ↄ̃ aa kwɛ̀ a guu, ↄ̃ an gbɛ̃́ kĩniↄ bàalɛ̀ gɛ̀ gusĩsĩdeu. +Zĩ̀blenaↄ Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo àizɛɛↄ ń ń pↄbleaↄ sɛ̀lɛ píi aa tàò. +À mↄ lè Ablaũ vĩ̀i nɛ́ Lↄtu ku Sↄdↄũ, ↄ̃ aa aà kũ̀ wà tàò ń aà àizɛɛↄ lↄ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ pìlimá gɛ ò Ɛbɛlu bui Ablaũɛ Mamale gbɛ̃́nɛliↄ kĩ́i. Mamale ń a dãunaↄ Ɛsikↄli ń Anɛɛoá Amↄle buiↄnɛ, an lɛ́ doũ ń Ablaũo. +Kɛ́ Ablaũ mà wà a daɛ kũ̀ wà tàò, ↄ̃ à a bɛ zĩgↄ̃ↄ sɛ̀lɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basoolo plasaio (318), à pɛ̀lɛ kíapiↄzi, ↄ̃ à ń lé Dã. +Ɔ̃ à a gbɛ̃́ↄ kpaalɛ̀, ↄ̃ aa sìńgu gwãasĩna. Aa zĩblèmá aa pɛ̀má e Hoba, Damasi gugbãntoo oi. +À ɛ̀a sù ń àizɛɛpiↄ píi ń a vĩ̀i nɛ́ Lↄtuo ń aà àizɛɛↄ. À sù ń nↄɛↄ ń gbɛ̃pãleↄ lↄ. +Kɛ́ Ablaũ zĩblè Kɛdↄlaomɛɛwa ń kía pↄ́ kuaànↄↄ, àlɛ su, ↄ̃ Sↄdↄũ kí bↄ̀ dàaàlɛ Save guzulɛ pↄ́ wì mɛ tia Kía Guzulɛu. +Ɔ̃ Salɛma kí Mɛkizɛdɛ mↄ̀ ń pɛ̃ɛo ń vɛ̃ɛo. Aàpiá Lua Musude gbàgbanaɛ. +Ɔ̃ à samaa'ò Ablaũɛ à mɛ̀: Lua Musude musu ń zĩ́lɛo Kɛna báaada Ablaũgu. +Wà Lua Musude sáaukpa! À n ibɛɛↄ nànɛ n ↄzĩ. Ɔ̃ Ablaũ pↄ́ pↄ́ a èↄ kwide kpàwà píi. +Sↄdↄũ kía ò Ablaũɛ: Ma gbɛ̃́ↄ kpaa, níↄ àizɛɛ kũa n pↄ́ ũ. +Ɔ̃ Ablaũ òɛ̀: Má sì ń Dii Lua Musude musu ń zĩ́lɛo Kɛnao, +má n pↄe sɛo, baa kyale niba, kɛ́ ńsu o ḿmɛ ń tò ma kɛ ↄde ũo yã́i. +Má pↄe sɛo, sema pↄ́ pↄ́ ma gbɛ̃́ↄ blè bàasio. Ãma Anɛɛ ń Ɛsikↄlio ń Mamale pↄ́ aa gɛ̀manↄↄ, to aa ń baa sɛ́. +15. +Bee gbɛa Dii yã'ò Ablaũɛ wɛ́pungu'ea guu à mɛ̀: Ablaũ! Ńsu to vĩa n kũo. Mámɛ má n sɛ̀ngbao ũ, n asea aↄ zↄ̃ↄ maamaaɛ. +Ɔ̃ Ablaũ mɛ̀: Dii Lua, bↄ́ ńyↄ̃ ma gbai? Má nɛ́ vĩo. Damasi gbɛ̃́ Ɛliɛzɛɛ mɛ́ aↄ dɛ ma bɛ túbiblena ũ. +Lá ni ma gba nɛ́o, ma bɛ zĩkɛnapi mɛ́ aↄ dɛ ma túbiblena ũ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Aàpi mɛ́ aↄ dɛ n túbiblena ũo. Nɛ́ pↄ́ a bↄ n plɛu mɛ́ aↄ dɛ n túbiblena ũ. +Ɔ̃ à bↄ̀aànↄ bàasi à mɛ̀: Musu gwa ǹ saanaↄ nao, tó ńyↄ̃ fↄ̃́. Beewa ↄ̃ n buiↄ aaↄ dasi. +À Dii náaikɛ̀, ↄ̃ Dii tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ a kɛ̀ yã́i. +A òɛ̀ lↄ: Mámɛmaa Dii, mámɛ ma n bↄ Ulu, Babiloni bùsuu, kɛ́ mà bùsuɛ bee kpama yã́i. +Ɔ̃ Ablaũ mɛ̀: Dii Lua, kpelewa máↄ dↄ̃ kɛ́ aↄ dɛ ma pↄ́ ũi? +A wèwà à mɛ̀: Zununu wɛ̃̀ àaↄ̃ sɛ́ ń bleda wɛ̃̀ àaↄ̃o ń sãsa wɛ̃̀ àaↄ̃o ń felentɛ̃nao ń felenguuluo. +Ɔ̃ à pↄ́piↄ sɛ̀ píi à ń paapaa à ń goaa, ↄ̃ à ń kálɛ à ń aɛdↄ̀dↄkↄ̃wa, ãma i bãↄ paapaao. +Kɛ́ yãamusuↄ mↄ̀ pɛ̀pɛ nↄ̀ↄpiↄwa, ↄ̃ Ablaũ ń yá. +Kɛ́ ĩatɛ̃ lɛ́ gɛ̃ kpɛ́u, izↄ̃ↄ dà Ablaũla, ↄ̃ gusia zↄ̃ↄ pↄ́ tò vĩa aà kũ̀ kùaàla. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ n buiↄ aaↄ dɛ nibↄↄ ũ bùsu pↄ́ dɛ ń pↄ́ ũo guu, aaiↄ zↄble we, wiↄ ĩadamá e wɛ̃̀ ↄ̀aa pla. +Ãma má yã́kpalɛkɛ ń bui pↄ́ aalɛ zↄblenɛ́ↄ, n buiↄ aai bↄlɛ ń àizɛɛ zↄ̃ↄo. +Mpi sↄ̃ ńyↄ̃ↄ aafiaɛ e ǹ gɛ ǹ zikũò, ní gbasa ta n deziↄ kĩ́i, wi n vĩ. +N sↄ̃kpaɛↄ mɛ́ aa ɛa su la, asa Amↄleↄ duuna i pa yãao. +Kɛ́ ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u, gu sì, ↄ̃ Ablaũ è kĩna pↄ́ lɛ́ súɛlɛbↄ ń tɛ́vuao lɛ́ gɛ̃ nↄ̀ↄ pↄ́ á pàapaapiↄ zãnguo. +Zĩbeezĩ Dii mɛ̀ a bàa aↄ kú ń Ablaũo à mɛ̀: Má bùsuɛ bee kpa n buiↄwaɛ za Egipi zɛ́ swai e swa zↄ̃ↄ pↄ́ wì mɛ Uflatai, +bùsu pↄ́ Keniↄ kuu ń Kenaziↄ ń Kamↄniↄ +ń Itiↄ ń Pɛliziↄ ń Lefaiↄ +ń Amↄleↄ ń Kanaaↄ ń Giigasiↄ ń Yebusiↄ. +16. +Ablau�� na Salai i nɛ'io. A zↄnↄɛ vĩ Egipi gbɛ̃́ ũ, wì mɛ Hagaa. +Ɔ̃ Salai ò Ablaũɛ: Lá Dii ma kɛ fĩi ũɛ, wúlɛ ń ma zↄnↄɛo. Má gí nɛ́ↄ ei aà sabaia? Ɔ̃ Ablaũ Salai yãmà. +Ablaũ wɛ̃̀ kwi kɛa Kanaa bùsuu gbɛa ↄ̃ Salai a zↄ Hagaa kpàwà nↄ ũ. +Ablaũ wùlɛaànↄ, ↄ̃ à nↄsì. Kɛ́ a è á nↄsia, à dↄ̀ɛ a diiwa. +Ɔ̃ Salai ò Ablaũɛ: Tàae pↄ́ wa kɛ̀mɛɛ gↄ̃̀ n yã́ ũɛ. Ma a zↄ kpàma. Kɛ́ a è á nↄsia, ↄ̃ ìↄ dↄ́ɛa. Mpi ń mapio, Dii mɛ́ a yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Ablaũ wèwà à mɛ̀: N zↄ ku n pↄ́ ũɛ. Kɛɛ̀ lá ń yeiwa. Kɛ́ Salai ĩadàwà, ↄ̃ à bàalɛ̀ɛ̀. +Dii Malaika aà è nibↄna kĩ́i gbáau, nibↄnapi ku Sulu zɛ́ saɛɛ. +Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: Salai zↄnↄɛ Hagaa, n bↄ má ni? Ńlɛ gɛ́ má ni? Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Málɛ bàalɛ ma dii Salaiɛɛ. +Ɔ̃ Dii Malaika òɛ̀: Ɛa ta n diipiwa, níↄ misiilɛɛ̀. +Má n bui kã́fĩ aaↄ dasi, wa fↄ̃ ń lɛ́ dↄ̃o. +Ń nↄsia, ńyↄ̃ nɛ'i gↄ̃ɛ ũ, ní tↄ́kpaɛ̀ Isimaɛla, asa Dii n yãmà n taasikɛa guu. +Aↄ dɛ lán sɛ̃̀a zàa'ĩnawa, a íbɛlɛsɛ ń gbɛ̃́piio, gbɛ̃́pii i íbɛlɛsɛaànↄ sↄ̃. Aↄ ku kↄ̃ yã́i ń a gbɛ̃́piↄ gbɛ̃eoo. +Ɔ̃ Hagaa mɛ̀: Lakĩi ma wɛsì Lua pↄ́ ì ma elɛ. Ɔ̃ à tↄkpà Dii pↄ́ yã'òɛɛ Luapↄima'e. +Ayãmɛto wà tↄkpà lↄ̀ↄpiɛ Luabɛ̃ɛpↄima'elↄↄ. A ku Kadɛsi ń Bɛlɛdio zãnguoɛ. +Hagaa nɛgↄ̃ɛ ì ń Ablaũo, ↄ̃ Ablaũ tↄkpàɛ̀ Isimaɛla. +Gↄↄ pↄ́ Hagaa Isimaɛla ì, Ablaũ wɛ̃̀ basiiↄ̃sↄo ń mɛ̀ndooɛ. +17. +Kɛ́ Ablaũ kà wɛ̃̀ basↄo mɛ̀ndosai, Dii bↄ̀ mↄ̀wà à mɛ̀: Mámɛmaa Lua Gbãapiide. Tɛmazi, níↄ ku tàaesai. +Ma bàakuannↄ aↄ gɛɛ, mí n bui kã́fĩnɛ maamaa. +Ablaũ wùlɛ a gbɛɛu Lua aɛ, ↄ̃ Lua òɛ̀: +Lá ma bàa kunnↄ, ńyↄ̃ gↄ̃ bui dasiↄ dezi ũ. +Wàli onɛ Ablaũ lↄo, sema Ablahaũ, asa má n kɛ buiↄ dezi ũɛ. +Má tó n bui dasikũ, buiↄ ń kíaↄ bↄ n kĩ́iɛ. +Ma bàa aↄ kunnↄ ń n buiↄ e gↄↄpiiɛ. Máↄ dɛ n Lua ũ ń n buiↄ n kpɛ. +Má Kanaa bùsu pↄ́ ń kú a guu nibↄ ũ kpama píi ń n buiↄ n kpɛ, kɛ́ aaↄ vĩ gↄↄpii, míↄ dɛ ń Lua ũ. +Lua ɛ̀a ò Ablahaũɛ: Mpi ń n buiↄ, àↄ ma bàakuaánↄ yã́ kũa e á buiwa. +Mpi ń n buiↄ, yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ àↄ kũan kɛ: Sema á gↄ̃ɛ píi lí tↄ̃zↄ̃. +À tↄ̃zↄ̃ ma bàakuaánↄ seela ũ. +Sema n bui nɛgↄ̃ɛↄ lí tↄ̃zↄ̃ an gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ e an buiwa, nɛ́ pↄ́ wà ń í n bɛↄ ń zↄ pↄ́ wa lù buipãleↄwaↄ píi. +Wà aà ì n bɛn nò, wa lù zↄ ũn nò, sema aà tↄ̃zↄ̃. Bee iↄ dɛ ma bàakuaánↄ gↄↄpii seela ũ á mɛwa. +Sema àli gyafↄↄde bↄ á guu, asa gbɛ̃́ pↄ́ i tↄ̃zↄ̃o i ma bàakuaánↄ yãdaoɛ. +Ɔ̃ Lua ɛ̀a ò Ablahaũɛ: Ńsuli o n naɛ Salai lↄo, nìli oɛ̀ sa Sala. +Má báaadaaàgu, mí tó aà nɛ'i gↄ̃ɛ ũ, i gↄ̃ buiↄ dazi ũ. Bùsu kíaↄ bↄ aà kĩ́iɛ. +Ɔ̃ Ablahaũ wùlɛ a gbɛɛu Lua aɛ, à yáalↄ̀ a ò a nↄ̀sɛ guu: Gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ basↄo a nɛ'ie? Lá Sala kà wɛ̃̀ basiiↄ̃kwi, a nɛ'ie? +Ɔ̃ à ɛ̀a ò Luaɛ: Suɛ! Ǹyↄ̃ Isimaɛla gwa. +Lua mɛ̀: Sĩana guu n na Sala a nɛ'i gↄ̃ɛ ũ, ní tↄ́kpaɛ̀ Izaaki. Ma bàa aↄ kuaànↄ ń aà buiↄ e gↄↄpiiɛ. +Isimaɛla yã́ musu, ma n yãmà. Má báaadaaàgu, a nɛ'i, i kã́fĩ maamaa. A nɛgↄ̃ɛↄ i gbɛ̃ↄn kuɛpla, mɛ́ aa gↄ̃ kíaↄ ũ, aà bui i dasikũ. +Ń beeo ma bàakuannↄ a gↄ̃ Izaakiɛɛ. Zii maa'i ↄ̃ Sala a aà i. +Kɛ́ Lua yã'ò Ablahaũɛ a làa, ↄ̃ à gòaàla à tà musu. +Ɔ̃ Ablahaũ a nɛ́ Isimaɛla sɛ̀ ń a bɛ gↄ̃ɛ pↄ́ wà ń í a bɛↄ ń zↄ pↄ́ wà ń lúↄ píi, ↄ̃ à tↄ̃zↄ̃̀nɛ́ zĩbeezĩ gↄ̃̀ↄ lá Lua òɛwa. +Ablahaũ kà wɛ̃̀ basↄo mɛ̀ndosai, ↄ̃ à gbàsa tↄ̃zↄ̃̀, +aà nɛ́ Isimaɛla sↄ̃ wɛ̃̀ kuɛ'aaↄ̃. +Zĩ́ doũ zĩ ↄ̃ Ablahaũ tↄ̃zↄ̃̀ ń a nɛ́ Isimaɛlao +ń a bɛ gↄ̃ɛ pↄ́ wà ń í aà bɛↄ ń zↄ pↄ́ wà ń lú buipãleↄwaↄ píi. Aa tↄ̃zↄ̃̀ gↄↄ doũ zĩ́ɛ. +18. +Dii bↄ̀ mↄ̀ Ablahaũwa Mamale gbɛ̃́nɛliↄ kĩ́i. Ablahaũ zↄ̃lɛa a zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ fãanɛ. +Kɛ́ à wɛzù, à gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ è zɛa. Kɛ́ à ń é màa, ↄ̃ à fɛ̀lɛ a kpɛɛlɛ ń bao, à gɛ̀ dàńlɛ à wùlɛ a gbɛɛu +à mɛ̀: Dii, ma wɛgwa, ńsu gɛ̃ mapi n zↄ̀blenaao. +Má mↄ́ɛ́ ń ío à gbá pípi, í kã́mabo lí gbáu la. +Lá a bↄlɛ ń ma bɛo, má gɛ mↄ́ɛ́ ń blɛo y��ↄ à gbãa e, í gbasa dazɛu. Ɔ̃ aa mɛ̀: Too, kɛ lá ń òwa. +Ɔ̃ à gɛ̀ Sala kĩ́i kpɛ́u à mɛ̀: Pɛ̃ɛti dã zaa lɛ àaↄ̃, pɛ̃ɛkɛ kpakpa. +Ɔ̃ à bàalɛ̀ gɛ̀ a zuↄ guu, à zunɛbↄlↄ maa kũ̀ a kpà a zĩkɛnawa, ↄ̃ zĩkɛnapi gɛ kɛ̀kɛ kpakpa. +Ɔ̃ Ablahaũ vĩfãai ń vĩ'ipuo ń zu pↄ́ wa kɛ̀kɛpio sɛ̀ gɛ̀ò, a dìlɛnɛ́. Gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble, a kú ń saɛ azĩa lí gbáu we. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: N na Sala kú má ni? À mɛ̀: A ku kpɛ́u we. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Má ɛa mↄ n kĩ́i zii maa'i, n na Sala i nɛ'i gↄ̃ɛ ũ. Sala kú kpɛɛlɛ aà kpɛ, àlɛ ma. +Ablahaũ ń Salao aa zikũ̀, Sala lɛ́ nↄɛↄ pↄ́ kɛ lↄo. Ɔ̃ Sala yáalↄ̀ a ò a sↄ̃ guu: +Ma zikũ̀, mɛ́ Baa zikũ̀ lↄ. Má pↄna yã́pi dↄ̃ lↄe? +Ɔ̃ Dii Ablahaũ là à mɛ̀: Àkɛa Sala yáalↄ̀i? À mɛ̀ a gbɛ̃́ pↄ́ a zikũ̀ á fↄ̃ nɛ'i lↄe? +Yãe líↄ zĩ'ũmɛɛo. Zii maa'i tó a gↄↄ kà, má mↄ́ n kĩ́i, Sala i gbasa nɛ'i gↄ̃ɛ ũ. +Ɔ̃ Sala lelekpà à mɛ̀ i yáalↄo, asa vĩa aà kũ̀ɛ. Ɔ̃ Dii mɛ̀: É'e, n yáalↄ̀ se. +Kɛ́ gbɛ̃́piↄ fɛ̀lɛ, Ablahaũ gɛ̀ zɛinɛ́, ↄ̃ aa Sↄdↄũ kĩ́i oi gwà. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Má yã́ pↄ́ má ye kɛ ulɛ Ablahaũɛo. +Aà buiↄ aaↄ zↄ̃ↄ mɛ́ aaↄ gbãa vĩ. Bui pↄ́ kú tↄↄlɛↄ píi aa ɛ̀fãai e aà sabaiɛ. +Asa ma aà sɛ̀, kɛ́ aà o a nɛ́ↄnɛ ń a buiↄ a kpɛ aaↄ ma yã́ kũa, aai yãmaa zɛde kɛ, mí yã́ pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ɛ̀ kɛɛ̀. +Ɔ̃ Dii ɛ̀a mɛ̀: Yã́ pↄ́ wàlɛ o Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo musu dasikũ̀, an duuna zↄ̃ↄkũ̀ maamaaɛ. +Má gɛ́ we sa mà gwa, tó yã́ pↄ́ aalɛ kɛ vãi kà lá málɛ mawa. Tó aa dɛ màa sↄ̃o, míↄ dↄ̃. +Kɛ́ an gbɛ̃ↄn plaↄ dàzɛu, aalɛ gɛ́ Sↄdↄũpi, ↄ̃ Dii gↄ̃̀ ń Ablahaũo we. +Ɔ̃ Ablahaũ sↄ̃̀aàzi à mɛ̀: Ńyↄ̃ gbɛ̃maaↄ waa sãnu ń gbɛ̃vãiↄ yã̀? +Tó gbɛ̃maaↄ ku wɛ̃́lɛpi guu gbɛ̃ↄn blakwi, ńyↄ̃ ń waa yã̀? Ńyↄ̃ sùuukɛ ń wɛ̃́lɛpio gbɛ̃maa gbɛ̃ↄn blakwipiↄ yã́io lé? +Sùuukɛ! Ńsu kɛ màao, ńsu gbɛ̃maaↄ dɛdɛ sãnu ń gbɛ̃vãiↄ lá aa doũwaɛo. Sùuukɛ! Ńsu kɛ màao. N gbɛ̃́ pↄ́ ń dɛ dṹnia bṹu yã́kpalɛkɛna ũ, ńyↄ̃ yãkɛ a zɛ́wao lé? +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Tó ma gbɛ̃maaↄ è Sↄdↄũ gbɛ̃ↄn blakwi, má sùuukɛ ń wɛ̃́lɛpio an yã́i. +Ɔ̃ Ablahaũ ɛ̀a ò lↄ: Ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ bùsuti ń túfuo ũ, gáafaakɛmɛɛ mà ɛa yã'onɛ, Dii. +Tó gbɛ̃ↄn sↄo kɛ̃̀sã gbɛ̃ↄn blakwipi guu, gbɛ̃ↄn sↄopiↄ yã́i ↄ̃ ńyↄ̃ wɛ̃́lɛpi kaalɛia? Ɔ̃ Dii mɛ̀: Tó ma gbɛ̃maaↄ è gbɛ̃ↄn blasↄo, má wɛ̃́lɛpi kaalɛo. +Ɔ̃ Ablahaũ gì lɛ́ yã'oɛ̀ à mɛ̀: Tó gbɛ̃maaↄ kà bla sↄ̃ bɛ? Ɔ̃ Dii mɛ̀: Má yãe kɛo gbɛ̃ↄn blapiↄ yã́i. +Ɔ̃ à mɛ̀: Dii, n yã́ na! Ńsu to n pↄ pao, má ye yã'o lↄ. Tó gbɛ̃maaↄ kà baakwi sↄ̃ bɛ? A wèwà à mɛ̀: Tó ma gbɛ̃maaↄ è gbɛ̃ↄn baakwi, má yãe kɛo. +Ɔ̃ à mɛ̀: Gáafaakɛmɛɛ lↄ Dii, mà yã'onɛ. Tó gbɛ̃maaↄ kà gbɛ̃ↄn bao sↄ̃ bɛ? A wèwà à mɛ̀: Má wɛ̃́lɛpi kaalɛo gbɛ̃ↄn baopiↄ yã́i. +Ɔ̃ à mɛ̀: Dii, ńsu to n pↄ pao, yã́ɛ bee bàasio má yã'o lↄo. Tó gbɛ̃maaↄ kà kwi sↄ̃ bɛ? A wèwà à mɛ̀: Má wɛ̃́lɛpi kaalɛo gbɛ̃ↄn kwipiↄ yã́i. +Kɛ́ Dii yã'ò Ablahaũɛ a làa, à gɛ̃̀zɛa, ↄ̃ Ablahaũ ɛ̀a tà bɛ. +19. +Kɛ́ malaika gbɛ̃ↄn plapiↄ kà Sↄdↄũ oosi, Lↄtu zↄ̃lɛa Sↄdↄũ bĩ́i bↄlɛu. Kɛ́ à ń é, à fɛ̀lɛ gɛ̀ dàńlɛ à kùlɛnɛ́, à wùlɛ a gbɛɛu +à mɛ̀: Ma diiↄ, á yã́ na! À mↄ gɛ pilai mapi á zↄ̀blena bɛ, í zu'o, í i la, zia kↄↄ káaukaau í dazɛu. Aa mɛ̀: Aawo, wá i gãaɛɛ. +Lↄtu nàɛmá maamaaɛ, ↄ̃ aa gbàsa gɛ̃̀ aà bɛ ua aa pìla. À ń yàaekɛ̀ maamaa, à kàa kɛ̀nɛ́, ↄ̃ aa sò. +E aaↄ wúlɛ, Sↄdↄũdeↄ lìa Lↄtu kpɛ́i. Wɛ̃́lɛpi gↄ̃ɛↄ kã̀aa we míↄmiↄɛ, ɛ̀waasoↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi. +Aa lɛzù Lↄtuzi aa mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ pìla n bɛ oosiaↄ ku má ni? Bↄlɛwɛ̃ɛńnↄ wà ń dã̀akpa. +Lↄtu bↄ̀ ń kĩ́i kpɛɛlɛ, à gbatà ń kpɛo +à mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, ásu yãvãikɛo. +Má nɛnↄɛnaↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla aa gↄ̃ɛ dↄ̃o, má bↄlɛɛ́ńnↄ. Lá á yei à kɛńnↄ, ãma ásu yãe kɛ gbɛ̃́ɛ beeↄnɛo, asa aa pìla ma bɛɛ. +Aa òɛ̀: Gowɛ̃ɛ we! Ɔ̃ aa mɛ̀ lↄ: Gbɛ̃́piá bↄ̀mↄɛ, ↄ̃ a ye kɛ wá yã́kpalɛkɛna ũa? Wá yãvãikɛnɛ dɛńla. Ɔ̃ aalɛ nↄnↄaaaàzi ń gbãao, aalɛ mↄ�� gba gbooi. +Ɔ̃ gbɛ̃ↄn plapiↄ ↄbↄ̀ Lↄtu kũ̀ aa gɛ̃̀ò kpɛ́u, ↄ̃ aa zɛtà. +Aa tò gbɛ̃́ pↄ́ kú kpɛɛlɛↄ vĩ̀akũ̀ nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi, ↄ̃ aalɛ zɛwɛɛlɛ e aa kpàsa. +Gbɛ̃ↄn plapiↄ ò Lↄtuɛ: Dé ń ń vĩ la lↄi? Nɛgↄ̃ɛↄ, nɛnↄɛↄ, an gↄ̃kpamaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ n gbɛ̃́ ũ wɛ̃́lɛ guuↄ píi. Bↄlɛńnↄ, +asa wa mↄ guɛ bee kaalɛiɛ. Yã́ sa pↄ́ wàlɛ o wɛ̃́lɛpideↄ musu yã́ gɛ̃̀ Dii swã́u, ↄ̃ à wá zĩ́ wɛ̃́lɛpi kaalɛi. +Lↄtu bↄ̀ gɛ ò a nɛ́ↄ gↄ̃kpamaↄnɛ à mɛ̀: À fɛlɛ wà bↄlɛ, asa Dii a wɛ̃́lɛɛ beepi kaalɛ tiaɛ. Ɔ̃ aalɛ e àlɛ faaiboɛ. +Kɛ́ gu dↄ̀ malaikapiↄ nàɛ Lↄtuwa aa mɛ̀: Fɛlɛ ǹ n na ń n nɛnↄɛna gbɛ̃ↄn plaɛↄ sɛ́lɛ bↄlɛńnↄ la, kɛ́ ńsu ga wɛ̃́lɛpi kaalɛa guuo yã́i. +Kɛ́ Lↄtu lɛ́ bésebesenakɛ, Dii aà wɛ̃nagwà, ↄ̃ gbɛ̃ↄn plapiↄ aà kũ̀ a ↄwa ń aà nao ń aà nɛnↄɛ plaaↄ, aa bↄ̀lɛńnↄ wɛ̃́nkpɛ. +Kɛ́ aa bↄ̀lɛńnↄ màa, ↄ̃ malaikapiↄ do ò Lↄtuɛ: Bàalɛ ǹ nzĩa misi. Ńsu ǹ n kpɛ gwao, ńsu zɛ guzulɛpiuo. Bàalɛ mipɛ gbɛ̀sĩsĩↄwa, kɛ́ ńsu gao yã́i. +Ɔ̃ a ònɛ́: Aawo ma dii! N yã́ na! +N mapi n zↄ̀blena wɛgwà, n gbɛ̃kɛkɛ̀mɛɛ maamaa, n ma mìsi. Ãma má fↄ̃ bàalɛ mà gbɛ̀sĩsĩpiↄ kĩ́i leo. E màↄ gɛ́ kái we, kaalɛpi a ma le mà gaɛ. +Wɛ̃́lɛe gwa kee. Lá a kãi, má fↄ̃ bàalɛ mà le, mɛ́ wɛ̃́lɛ nɛ́naɛ. To mà bàasi mà ta we, míↄ aafia. A nɛ́naũ nolo? +Ɔ̃ a òɛ̀: Ma n gba zɛ́ lↄ, má wɛ̃́lɛ pↄ́ ńlɛ opi kaalɛo. +Bàalɛ ta we kpakpa, asa má yãe kɛ gĩao, e ǹ gɛ ǹ kaò we. Ayãmɛto wà tↄkpà wɛ̃́lɛpiɛ Zoaa. +Kɛ́ Lↄtu Zoaa lè, ĩatɛ̃ lɛ́ fɛlɛ, +ↄ̃ Dii tò tɛ́ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o bↄ̀ musu à kà Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄogu. +À wɛ̃́lɛpiↄ kàalɛ ń ń gbɛ̃́ↄ ń guzulɛpio ń líↄ ń sɛ̃ↄ píi. +Kɛ́ Lↄtu na a kpɛ gwà, ↄ̃ à gↄ̃̀ zɛa wisi gbɛ ũ. +Kɛ́ gu dↄ̀, Ablahaũ fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à gɛ̀ gu pↄ́ á kúu yãa ń Diiopiu. +Kɛ́ à Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo kĩ́i oi gwà ń guzulɛpio píi, a è tɛlu lɛ́ fɛlɛ tↄↄlɛ lán mua tɛluwa. +Beewa kɛ́ Lua guzulɛ pↄ́ Lↄtu kuu wɛ̃́lɛↄ kàalɛ, Ablahaũ yã́ dↄ̀aàgu, ↄ̃ à Lↄtu bↄ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ á kàalɛpiↄ guu. +Kɛ́ Lↄtu bↄ̀ Zoaa, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ gusĩsĩdeu ń a nɛnↄɛna plaaↄ, kɛ́ a kua Zoaa vĩa vĩ yã́i. Ɔ̃ à gɛ̀ ku gbɛ̀'ɛu ń a nɛnↄɛnapiↄ. +Ɔ̃ Yↄ̃ ò Bãaɛ: Wá mae zikũ̀, mɛ́ gↄ̃ɛe ku bùsuu la à wúlɛwanↄ lá wì kɛwao. +Mↄ wà vɛ̃ɛ kákaɛ̀, wí wúlɛaànↄ kɛ́ wà e wàↄ wá bui kũa aà sabai. +Gwãasĩna bee aa vɛ̃ɛ kàkaɛ̀, ↄ̃ Yↄ̃Kɛ́ gu dↄ̀ Yↄ̃ ò Bãaɛ: Ma wulɛ ń ma maeo gĩa. Wà vɛ̃ɛ kákaɛ̀ oosia lↄ, ní gɛ́ wúlɛiaànↄ sↄ̃, kɛ́ wà e wàↄ wá bui kũa aà sabai. +Gwãasĩna bee lↄ aa vɛ̃ɛ kàkaɛ̀, ↄ̃ BãaMàa Lↄtu nɛnↄɛ plaapiↄ kɛ̀ aa nↄsìaànↄ. +Yↄ̃ nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Mↄabu. Aàpi mɛ́ Mↄabu bui pↄ́ kú e gbãↄ dezi sɛ̃́ia ũ. +Bãa nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ sↄ̃, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Bɛ̃nami. Aàpi mɛ́ Amↄni bui pↄ́ kú e gbãↄ dezi sɛ̃́ia ũ. +20. +Ɔ̃ Ablahaũ fɛ̀lɛ we, à gɛ̀ Nɛgɛvɛ bùsuu Kadɛsi ń Suluo zãnguo. Kɛ́ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Gelaa, +à mɛ̀ a na Salaá a dãeɛ, ↄ̃ Gelaa kí Abimɛlɛki gbɛ̃́ zĩ̀ à aà sɛ̀ sùò. +Ɔ̃ Lua bↄ̀ mↄ̀ Abimɛlɛkiwa nana guu gwãasĩna a òɛ̀: Ńyↄ̃ ga nↄ pↄ́ ń sɛ̀pi yã́i, asa nↄzãeɛ. +À mↄ lè Abimɛlɛki i wúlɛaànↄ yãao, ↄ̃ à mɛ̀: Dii, ńyↄ̃ bui pↄ́ aai yãe kɛoↄ dɛdɛ yã̀? +Aàpi mɛ́ òmɛɛ a dãeɛo lé? Nↄɛpi sↄ̃ à mɛ̀ a dãↄɛ. Ma yãkɛ̀ a zɛ́waɛ, má tàae vĩo. +Ɔ̃ Lua òɛ̀ nanapi guu: Ao, má dↄ̃ kɛ́ n yãkɛ̀ a zɛ́waɛ. Ayãmɛto ma kpanɛ ǹ duunakɛmɛɛ, mi we n ↄkã̀ nↄɛpiwao. +Tiasa, gↄ̃ɛpi dee nↄ kpawà, asa ãnabiɛ, i wabikɛnɛ, kɛ́ ǹ e ǹ gↄ̃ ń aafiao. Tó ni aà nↄpi kpawà sↄ̃o, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ n gaɛ, mpi ń n gbɛ̃́ↄ ápii. +Ɔ̃ Abimɛlɛki fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à a gbɛ̃́ↄ sìsi à yã́pi dàu a sìunɛ́ píi, ↄ̃ vĩa ń kṹ maamaa. +Ɔ̃ Abimɛlɛki Ablahaũ sìsi a òɛ̀: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀wɛ̃ɛ màai? Bↄ́ yã́ ma zãwànɛ, ↄ̃ n gbasa ń tò ma gↄ̃ duunde ũ ń ma bùsuoi? N yã́ pↄ́ dɛ wà kɛo kɛ̀mɛɛ. +Bↄ́ làasoo ń kɛ̀ n gbasa n yã́pi kɛ̀i? +Ablahaũ wèwà à mɛ̀: Málɛ e yãa gbɛ̃e Lua vĩa vĩ bùsuɛ bee guuo, mɛ́ wasu ma dɛ ma nↄ yã́i. +Bee gbɛa nↄɛpiá ma dãeɛ sĩana. Wá de doũɛ, baade ń a dao, ↄ̃ à gↄ̃̀ ma nↄ ũ. +Kɛ́ Lua ma bↄ ma mae bɛ yãa, málɛ bɛbɛbɛbɛ, ↄ̃ má ò ma nↄpiɛ gu pↄ́ wa su gɛu píi, aà gbɛ̃kɛkɛmɛɛ, aàli o a dãↄn ma ũ. +Ɔ̃ Abimɛlɛki mↄ̀ ń sãↄ ń zuↄ ń zↄgↄ̃ɛↄ ń zↄnↄɛↄ, a kpà Ablahaũwa, ↄ̃ à aà na sↄ̀aaɛ̀. +Ɔ̃ Abimɛlɛki mɛ̀: Ma bùsun kɛ, zↄ̃lɛ gu pↄ́ ń yei. +Ɔ̃ a ò Salaɛ: Ma ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa sↄo kpà n dãↄwa awakpabↄ ũ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄↄ píi, aai dↄ̃ kɛ́ ni tàaekɛo. +Ɔ̃ Ablahaũ wabikɛ̀ Luawa, ↄ̃ Lua Abimɛlɛki gbã̀gbã ń aà nao ń aà nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ, kɛ́ aa e nɛ'i, +asa Dii tò Abimɛlɛki bɛ nↄɛↄ fĩikũ̀ɛ Ablahaũ napi yã́ musu. +21. +Dii ɛ̀fãaikɛ̀ Salaɛ lá a òwa, a kɛ̀ɛ̀ lá à a lɛgbɛ̃̀wa. +Ɔ̃ à nↄsì à nɛ'ì ń Ablahaũo gↄ̃ɛ ũ a zikũ guu gↄↄ pↄ́ Lua dìlɛɛwa. +Ablahaũ tↄkpà nɛ́piɛ Izaaki. +À tↄ̃zↄ̃̀ɛ̀ a gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ lá Lua dìlɛɛ̀wa. +À kà wɛ̃̀ basↄo a nɛ́pi igↄↄ. +Ɔ̃ Sala mɛ̀: Lua yaalↄyã kɛ̀mɛɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ mà píi a yáalↄmanↄ. +A ò lↄ: Wa we o Ablahaũɛ yãa má gↄ̃ nɛade ũe? Kási ma nɛgↄ̃ɛ ìaànↄ aà zikũ guu. +Nɛ́pi gbãakũ̀ à kɛ̃̀ yↄ̃́wa, ↄ̃ Ablahaũ aà kɛ̃a yↄ̃́wa dikpɛkɛ̀. +Sala è nɛ́ pↄ́ Egipi nↄɛ Hagaa ì ń Ablahaũo ìↄ Izaaki yáalↄɛ, +ↄ̃ a ò Ablahaũɛ: Zↄpi ya ń a nɛ́o, asa zↄ nɛ́ a e túbible ń ma nɛ́ Izaakioo. +Yã́pi Ablahaũ pↄ yà maamaa, asa aà nɛ́ɛ, +ↄ̃ Lua òɛ̀: Ńsu to n pↄ ya n nɛ́ ń n zↄnↄɛpio yã́ musuo. Yã́ pↄ́ Sala lɛ́ onɛ píi ma, asa Izaaki buiↄ ↄ̃ wali onɛ́ n buiↄ. +Má tó zↄ nɛ́pi buikɛ sↄ̃, asa n nɛ́ɛ. +Ɔ̃ Ablahaũ fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à blɛ sɛ̀ ń ituuo, a kpà Hagaawa. A dìɛ̀, ↄ̃ à aà nɛ́ kpàwà lↄ. À aà gbàɛ, ↄ̃ à gɛ̀ lɛ́ liaaliaa Bɛɛsɛba guwaiwaiu. +Kɛ́ í làamá, à ɛ̀waasonapi tò lí gbáu, +ↄ̃ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ aɛ kazu lɛ́lɛa zã lɛ́u, asa à mɛ̀ á ye à a nɛ́ gaa eo. Kɛ́ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ kãaa màa, ↄ̃ à nà ↄↄlↄwa. +Lua ɛ̀waasonapi ↄↄlↄ mà, ↄ̃ Lua Malaika lɛzù Hagaazi za musu à mɛ̀: Bↄ́mɛ n lei Hagaa? Ńsu vĩakɛo, asa Lua nɛ́pi ↄↄlↄ mà gu pↄ́ a kuu. +Fɛlɛ ǹ n nɛ́pi sɛ ǹ aà kũ a ↄwa, asa má tó aà gↄ̃ bui zↄ̃ↄ ũɛ. +Lua nↄɛpi wɛ́ kɛ̃̀ɛ̀, ↄ̃ à lↄ̀ↄ è. À gɛ̀ itↄ̀ tùu pai, ↄ̃ à mↄ kpà a nɛ́piwa, a mì. +Lua kú ń nɛ́pio e à gɛ̀ zↄ̃ↄkũ̀. Ìↄ ku guwaiwaiu, ↄ̃ à gↄ̃̀ toena ũ. +Gↄↄ pↄ́ a ku Palana guwaiwaiu ↄ̃ aà da Egipi bùsu nↄ sɛ̀ɛ̀. +Gↄↄ bee Abimɛlɛki ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Pikↄlio gɛ̀ Ablahaũ kĩ́i aa òɛ̀: Lua kunnↄ yã́ pↄ́ ńlɛ kɛ guu píi. +Lɛgbɛ̃mɛɛ la gↄ̃̀ↄ ǹ mɛ ń sì ń Luao, kɛ́ ńyↄ̃ bↄ ma kpɛo ge ma nɛ́ↄ ge ma buiↄ. Lá ma gbɛ̃kɛkɛ̀nɛ, kɛmɛɛ màa ń bùsu pↄ́ ń kú a guu gbɛ̃́ↄ. +Ɔ̃ Ablahaũ òɛ̀: Má lɛgbɛ̃nɛ. +Ɔ̃ Ablahaũ lↄ̀ↄ pↄ́ Abimɛlɛki zĩkɛnaↄ sìwa yã́ sɛ̀lɛ sìuɛ̀. +Abimɛlɛki mɛ̀: Má gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́ bee kɛ̀ↄ dↄ̃o, ni omɛɛ yãao, ma maàn gbã. +Ɔ̃ Ablahaũ sãↄ ń zuↄ kũ̀ a kpà Abimɛlɛkiwa, ↄ̃ aa lɛdoũkɛ̀ ń kↄ̃o. +Ɔ̃ Ablahaũ sãnunu mɛ̀n soplaↄ bↄ kàlɛ ńdoa. +Abimɛlɛki aà là à mɛ̀: Sã mɛ̀n sopla pↄ́ n ń kálɛ ńdoapiↄ yã́ dɛ kpelewa ni? +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Sã mɛ̀n soplapiↄ si seela ũ kɛ́ mámɛ ma lↄ̀ↄpi yↄ̃̀. +Ayãmɛto wà tↄkpà gupiɛ Bɛɛsɛba, asa wekĩi ↄ̃ aa lɛgbɛ̃̀ukↄ̃ɛ. +Màa ↄ̃ aa lɛdoũkɛ̀ Bɛɛsɛba, ↄ̃ Abimɛlɛki ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Pikↄlio ɛ̀a tà Filitɛ̃ↄ bùsuu. +Ablahaũ baali bà Bɛɛsɛba, ↄ̃ à Dii Lua Gↄↄpiide sìsi we. +Ɔ̃ à gↄↄplakɛ̀ Filitɛ̃ bùsupiu. +22. +Bee gbɛa Lua Ablahaũ lɛ̀ a gwà. A òɛ̀: Ablahaũ! Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Má kɛ́! +Ɔ̃ Lua òɛ̀: Ǹ n nɛ́ mɛ̀ndona yenzide Izaaki sɛ ǹ gɛò Mↄlia bùsuu, ní sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oò gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ má onɛwa. +Kɛ́ à fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à káoyè a zàa'ĩnaɛ, ↄ̃ à a zĩkɛna gbɛ̃ↄn plaↄ sɛ̀ ń a nɛ́ Izaakipio. À sa'oyaa pàa, ↄ̃ à dàzɛu, àlɛ gɛ́ gu pↄ́ Lua òɛu. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩkɛ́ à wɛzù, à gupi è kãaa. +Ɔ̃ a ò a zĩkɛnapiↄnɛ: À gↄ̃ ń zàa'ĩnao la. Mapi ń ɛ̀waasonaɛ beeo wá gɛ́ aɛ kúlɛi Luaɛ, wí ɛa su wà á le la. +Ablahaũ sa'oyaa sɛ dì a nɛ́piɛ, ↄ̃ a tɛ́kũa ń fɛ̃nao, aalɛ gɛ́ sãnu. +Ɔ̃ Izaaki ò a maeɛ à mɛ̀: Baa! Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Bↄ́ ni nɛ́? Ɔ̃ nɛ́pi òɛ̀: Wá tɛ́ kũa ń yàao, sã pↄ́ wá sa'oò ku má ni? +Ɔ̃ Ablahaũ mɛ̀: Ma nɛ́, Lua mɛ́ a sa'osã kpá. Ɔ̃ aa tɛkↄ̃i, aalɛ gɛ́. +Kɛ́ aa kà gu pↄ́ Lua òɛ̀u, à sa'okĩi bò we, à yàakàa. Ɔ̃ à a nɛ́pi yè a dà yàapila sa'okĩi musu. +Kɛ́ à fɛ̃ɛ sɛ̀, à ↄbↄ̀ à a nɛ́pi kòlokpa, +ↄ̃ Dii Malaika lɛzùaàzi za musu à mɛ̀: Ablahaũ! Ablahaũ! A wèwà à mɛ̀: Má kɛ́! +Ɔ̃ à mɛ̀: Ńsu ↄkã nɛ́piwao, ńsu yãe kɛɛ̀o. Má dↄ̃̀ sa kɛ́ ń ma vĩa vĩ, ni gimɛɛ ń n nɛ́ mɛ̀ndonaoo. +Ablahaũ wɛzù, ↄ̃ à sãsakao è dↄa a kↄ́bawa kã́na guu. Ɔ̃ à gɛ kũ̀, à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òò a nɛ́ gbɛu. +Ɔ̃ à tↄkpà gupiɛ Diiakpa, ↄ̃ wìↄ o e ń a gbão wì mɛ: Dii a kpa a gbɛ̀sĩsĩ musu. +Dii Malaika ɛ̀a lɛzù Ablahaũzi za musu lↄ +à mɛ̀: Ma Dii ma lɛgbɛ̃̀ ń ma kuao ma mɛ̀, lá n yã́pi kɛ̀, ni gí ń n nɛ́ mɛ̀ndonaoo, +má báaadangu, mí n bui kã́fĩnɛ lán saanaↄwa, aaↄ dasi lán ísialɛ ũfãawa. N buiↄ aaↄ iko vĩ ń ibɛɛↄwa. +Má báaada dṹnia bui píigu n bui sabai, kɛ́ n ma yãmà yã́i. +Kɛ́ Ablahaũ ɛ̀a sù a zĩkɛnaↄwa, aa fɛ̀lɛ tà Bɛɛsɛba, ↄ̃ à gↄↄplakɛ̀ we. +Bee gbɛa wa ò Ablahaũɛ wà mɛ̀: N vĩ̀i Nakↄↄ na Milika nɛgↄ̃ɛↄ ì. +Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia tↄ́n Uzu. Aà dãunaↄ tↄ́n kɛ: Buzu, Alaũ de'ia Kɛmuɛ, +Kɛsɛdi, Azo, Pidasi, Yidafi, Bɛtuɛ. +Bɛtuɛpi mɛ́ Lɛbɛka ì. Nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn swaaↄ̃ pↄ́ Milika ì ń Ablahaũ vĩ̀i Nakↄↄoↄn we. +Aà nↄ Lɛuma pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀o nɛ́ↄ tↄ́n kɛ: Teba, Gaaũ, Taasu ń Maakao. +23. +Sala kɛ̀ wɛ̃̀ basoolosↄo ń plaoɛ, +ↄ̃ à gbàsa gà Kiliataaba pↄ́ wì mɛ tia Hɛblↄ̃, Kanaa bùsuu. Ɔ̃ Ablahaũ aà bɛɛkɛ̀, à ↄ́ↄlↄ̀ aà gaa yã́ musu. +Kɛ́ à gò aà gɛa, à gɛ̀ a ò Iti buiↄnɛ: +Nibↄ bↄ̀mↄn ma ũ á guu. À tↄↄlɛ yíaa gɛvĩkĩi ũ, mà gɛvĩu. +Aa òɛ̀: +Mae, wá yãma. Lua gbɛ̃́ báaaden n ũ wá guu. Ǹ n gɛ vĩ gɛ̀'ɛ pↄ́ kɛ̀nɛ maa guu. Wá gbɛ̃e a ginɛ ń gɛ̀'ɛo kɛ́ ǹ gɛ vĩuo. +Ɔ̃ Ablahaũ fɛ̀lɛ kùlɛ bùsupideↄnɛ, +a ònɛ́: À ma yãma, tó a we mà gɛ vĩ la. À wabikɛmɛɛ Zohaa nɛ́ Ɛfↄ̃nↄwa, +aà Mapela gbɛ̀'ɛ pↄ́ kú aà bú lɛ́ yíaa a ↄ̃awa, i gↄ̃ ma gɛvĩkĩi ũ á bùsuu la. +Ɛfↄ̃nↄ zↄ̃lɛa ń guu a wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu we, ↄ̃ a ò Ablahaũɛ Itiↄ wáa píi à mɛ̀: +Aawo mae, ma yãma. Ma n gba buapi ń gbɛ̀'ɛ pↄ́ kú weoɛ. Ma n gba ma gbɛ̃́ↄ wáaɛ. Ma n gbaɛ ǹ gɛ vĩu. +Ablahaũ kùlɛ bùsupideↄnɛ, +ↄ̃ a ò Ɛfↄ̃nↄɛ an wáa ḿpii: Swã́kpa ǹ ma yãma. Má buapi fĩaboɛ. Ma ↄ̃a sí, mí gɛ vĩu. +Ɔ̃ Ɛfↄ̃nↄ òɛ̀: +Mae, ma yãma. Tↄↄlɛ pↄ́ a ↄ̃a ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa plaɛ, bↄ́n bee ũ wá zãnguoi? Ǹ n gɛ vĩ. +Ablahaũ aà yãmà, ↄ̃ à ã́nusu pↄ́ a ò yↄ̃̀ɛ̀ gbɛ̃́ↄ wáa laatanaↄ zaau. +Beewa ↄ̃ Ɛfↄ̃nↄ bú pↄ́ kú Mapela, Mamale saɛ, gↄ̃̀ Ablahaũ pↄ́ ũ ń gbɛ̀'ɛ pↄ́ kúuo ń lí pↄ́ kú we e búpi lɛ́waↄ píi. +À gↄ̃̀ Ablahaũ pↄ́ ũ Iti pↄ́ mↄ̀ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu weↄ wáa píi. +Bee gbɛa Ablahaũ a na vĩ̀ Mapela bua gbɛ̀'ɛpi guu Mamale pↄ́ wì mɛ tia Hɛblↄ̃ saɛ, Kanaa bùsuu. +Màa bú ń gbɛ̀'ɛ pↄ́ dɛ yãa Itiↄ pↄ́ ũo gↄ̃̀ Ablahaũɛ gɛvĩkĩi ũ. +24. +Ablahaũ zikũ̀ à kà zã̀, mɛ́ Dii ɛ̀fãaikɛ̀ɛ̀ yã́pii guu. +Ɔ̃ a ò a zↄ̀blenaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ dɛ a pↄ́pii yãgↄ̃gↄ̃na ũɛ: Ɔsↄlↄ ma gbala taau, +mí tó ǹ lɛgbɛ̃ ń Dii musu ń zĩ́lɛo Lua tↄ́o, kɛ́ ńyↄ̃ Kanaa bùsu pↄ́ má kúu nↄ sɛ ma nɛ́ɛo. +Gɛ́ ma bɛ bùsuu ma daɛↄ guu, ní nↄsɛ ma nɛ́ɛ we. +Ɔ̃ aà zↄ̀blenapi aà là à mɛ̀: Tó nↄɛpi i we bↄ̀ tɛmazi à sùmanↄ bùsuɛ beeu sↄ̃o bɛ? Má gɛ́ ń n nɛ́o bùsu pↄ́ n bↄu yã̀? +Ablahaũ òɛ̀: Laaika! Ńsu gɛ́ ń ma nɛ́o weo. +Dii Lua Musude ma bↄ ma mae bɛ ma daɛↄ bùsuu, ↄ̃ à yã'òmɛɛ, à lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀ á bùsuɛ bee kpa ma buiↄwaɛ. Aàpi mɛ́ a a Malaika zĩ aà dↄaanɛ. Wekĩi ↄ̃ ńyↄ̃ nↄsɛu ma nɛ́ɛ. +Tó nↄɛpi i we bↄ̀ tɛnzio, ńyↄ̃ bↄ lɛ́ pↄ́ má tò ń gbɛ̃̀ guuɛ. Ńsu gɛ́ we ń ma nɛ́oo fá! +Ɔ̃ aà zↄ̀blenapi a ↄ sↄ̀lↄ a dii gbala taau, à lɛgbɛ̃̀ɛ̀ yã́pi musu. +Zↄ̀blenapi a dii yiongoↄ sɛ̀ mɛ̀n kwi ń a dii àizɛɛ bui píio, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ Nakↄↄ bɛ wɛ̃́lɛu Sili Mɛsↄpↄtami bùsuu. +Kɛ́ à kà we, a tò yiongoↄ kã́mabò lↄ̀ↄ saɛ wɛ̃́nkpɛ. Kɛ́ oosi kɛ̀, gↄↄ pↄ́ nↄɛↄ ì bↄlɛ ítↄi, +ↄ̃ à wabikɛ̀ Luawa à mɛ̀: Dii, ma dii Ablahaũ Lua, gbɛ̃kɛkɛ ma diiɛ. To ma tá kɛ na oosia. +Gwa, má zɛa lↄ̀ↄ saɛ kɛ. Tó wɛ̃́lɛ wɛ̃́ndiaↄ bↄ̀lɛ ítↄi, +wɛ̃́ndia pↄ́ má òɛ̀ aà a lo pila à idãmɛɛ mà mi, tó a òmɛɛ mà mi, í kpá ma yiongoↄwa lↄ, má dↄ̃ kɛ́ n gbɛ̃kɛkɛ̀ ma diiɛ, nↄɛ pↄ́ ń dìlɛ n zↄ̀blena Izaaki pↄ́ ũn we. +I yã́pi o a làao, ↄ̃ Bɛtuɛ nɛ́ Lɛbɛka bↄ̀ ń loo dia a gã̀u. Bɛtuɛá Ablahaũ vĩ̀i Nakↄↄ nɛ́ pↄ́ a ì ń a na Milikaoɛ. +Nↄ kɛfɛnaɛ, mɛ́ a lɛ́so, gↄ̃ɛe i wúlɛaànↄ yãao. À mↄ̀ lↄ̀ↄi, à itↄ̀ lo pai, ↄ̃ à ɛ̀a lɛ́ tá. +Ɔ̃ zↄ̀blenapi bàalɛ̀ gɛ̀ guzↄ̃̀ɛ̀ à mɛ̀: Ma gba í mà mi, baa yↄↄ. +Nↄɛpi mɛ̀: Mi Baa! Ɔ̃ à a lo pìla gↄ̃̀ↄ, à í kpàwà, a mì. +Kɛ́ à í kpàwà a mì a làa, à mɛ̀: Má tↄ́ ń yiongoↄnɛ lↄ, aa mi e aa kã́. +Ɔ̃ à a lo í kà pↄ́ↄ imibↄu gↄ̃̀ↄ, à ɛ̀a bàalɛ̀ gɛ̀ ítↄi lↄ̀ↄi, ↄ̃ à itↄ̀ yiongoↄnɛ píi. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi zɛ̀, àlɛ aà gwa soee, kɛ́ à e dↄ̃ tó Dii a to a tá kɛ na, ge a kɛ nao. +Kɛ́ yiongoↄ imì aa làa, ↄ̃ gↄ̃ɛpi vua tãana maa dà nↄpiɛ a níu, à vua zã'ↄana dàɛ̀ mɛ̀n pla. Tãanapi gbia kà galaũ sↄo, zã'ↄanapiↄ sↄ̃ galaũ basↄobasↄo. +Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: Omɛɛ, dé nɛ́n n ũi? Wá ikĩi e n mae bɛa? +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Bɛtuɛ nɛ́n ma ũ, Milika ń Nakↄↄo tↄũna. +Sɛ̃ ń tàaao di wá bɛɛ, mɛ́ ikĩi kú lↄ. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi mipɛ̀lɛ à kùlɛ Diiɛ à mɛ̀: +Wà Dii ma dii Ablahaũ Lua sáaukpa, kɛ́ i gí gbɛ̃kɛ ń náaio yãkɛiɛ̀o yã́i. Mapi sↄ̃, Dii dↄ̀aamɛɛ ma dii daɛↄ bɛ. +Ɔ̃ wɛ̃́ndiapi bàalɛ̀ gɛ̀ yã́pi dàu a sìu a bɛdeↄnɛ. +Lɛbɛkapi dãↄ vĩ, wì mɛɛ̀ Labã. À bↄ̀ wɛ̃́nkpɛ ń bao, à gɛ̀ gↄ̃ɛpi lè lↄ̀ↄ'ɛa, +asa a è a dãe tãana ń zão daa, mɛ́ à yã́ pↄ́ gↄ̃ɛpi òɛ̀ mà. Kɛ́ à gɛ̀ aà lè ń yiongoↄ lↄ̀ↄ'ɛa, +à mɛ̀: Mↄ́, n gbɛ̃́ pↄ́ Dii báaadàngu! Àkɛa ń zɛa wɛ̃́nkpɛi? Ma kpɛkɛ̀kɛnɛ ń yiongoↄ dↄdↄkĩio. +Gↄ̃ɛpi gɛ̃̀ ua, ↄ̃ Labã yiongoↄ aso pòlo à sɛ̃la niɛ ń tàaao kpàmá, à í kpà gↄ̃ɛpiwa, ↄ̃ à gbá pìpiò ń a gbɛ̃́ↄ ḿpii. +Wà blɛ dìlɛɛ̀, ↄ̃ à mɛ̀: Má pↄble gĩao e mà yã́ pↄ́ ma mↄò o. Ɔ̃ Labã mɛ̀: O. +Ɔ̃ à mɛ̀: Ablahaũ zↄ̀blenan ma ũ. +Dii ɛ̀fãaikɛ̀ ma diiɛ maamaa, ↄ̃ à gↄ̃̀ ↄde ũ. À aà gbà sãↄ ń zuↄ ń ã́nusuo ń vuao ń zↄgↄ̃ɛↄ ń zↄnↄɛↄ ń yiongoↄ ń zàa'ĩnaↄ. +Ma diipi na Sala nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ a zikũ guu, ↄ̃ ma dii pↄ́ pↄ́ á vĩ kpà nɛ́piwa píi. +Ma dii tò ma lɛgbɛ̃̀, asa à mɛ̀ másu Kanaa bùsu pↄ́ á kúu nↄ sɛ a nɛ́ɛo. +À mɛ̀ mà gɛ́ a de bɛ a bui guu, mí nↄsɛ a nɛ́ɛ we. +Ɔ̃ ma a dii là ma mɛ̀, tó nↄɛpi i we bↄ̀ tɛmazio sↄ̃ bɛ? +A wèa à mɛ̀, Dii pↄ́ á tɛaàzi, ↄ̃mɛ a a Malaika zĩ aà gɛ́ zɛimɛɛ, kɛ́ ma tá e kɛ na, mí nↄsɛ a nɛ́ɛ a de bɛ daɛↄ guu. +À mɛ̀ tó ma gɛ a buiↄ kĩ́i, tó wi weio, ma bↄ lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀ɛ̀ guun we. +Kɛ́ ma ka lↄ̀ↄi gbã ma mɛ̀: Dii, ma dii Ablahaũ Lua, tó n wei, to ma tá kɛ na. +Má kú lↄ̀ↄ'ɛa. Wɛ̃́ndia pↄ́ mↄ̀ ítↄi, mɛ́ má òɛ̀ aà ma gba í yↄↄ mà mi, +tó a ò mà mi, ítↄ ma yiongoↄnɛ lↄ, má dↄ̃ kɛ́ wɛ̃́ndia pↄ́ ń dìlɛ à kɛ ma dii nɛ́ pↄ́ ũn we. +E màↄ yã́pi o ma nↄ̀sɛ guu màↄ láa, ↄ̃ Lɛbɛka bↄ̀ ń loo dia a gã̀u, à mↄ̀ lↄ̀ↄ'ɛa à itↄ̀. Ɔ̃ má òɛ̀ aà ma gba í mà mi. +À a lo pìla gↄ̃̀ↄ, à mɛ̀ mà mi, í kpá ma yiongoↄwa lↄ. Má mì ↄ̃ a kpà ma yiongoↄwa. +Ɔ̃ ma aà là, dé nɛ́n aà ũi? À mɛ̀ Bɛtuɛ nɛ́n a ũ, Milika ń Nakↄↄo tↄũna. Ɔ̃ ma tãanadàɛ̀ a níu, ma zã dàɛ̀ a ↄↄwa. +Ɔ̃ ma mipɛ̀lɛ ma kulɛ Dii ma dii Ablahaũ Luaɛ, ma aà sáaukpà, asa à dↄ̀aamɛɛ zɛ́ súsu guu, kɛ́ mà a dii vĩ̀i tↄũna sɛ́ aà nɛ́ɛ. +Tiasa tó á we gbɛ̃kɛ ń náaio yãkɛ ma diiɛ, à omɛɛ. Tó i wei sↄ̃o, à omɛɛ, mí gɛ́ gupãlei. +Labã ń Bɛtuɛo wèwà aa mɛ̀: Yã́pi bↄ̀ Dii kĩ́iɛ, wá yãe oa vĩo, a maa ge a vãi. +Lɛbɛka kɛ, ǹ aà sɛ taò, i gↄ̃ n dii nɛ́ na ũ lá Dii òwa. +Kɛ́ Ablahaũ zↄ̀blenapi ń yãmà, à wùlɛ tↄↄlɛ Diiɛ. +Ɔ̃ à nↄamblebↄ pↄ́ wa kɛ̀ ń ã́nusuo ń vuaoↄ ń pↄkasaↄ bↄ̀lɛ kpà Lɛbɛkawa. À aà dãↄ ń aà dao gbà pↄ́ ↄdeↄ lↄ. +Ɔ̃ aàpi ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ pↄblè aa imì, ↄ̃ aa ì we. Kɛ́ aa fɛ̀lɛ kↄↄ à mɛ̀: À ma gbaɛ mà ta ma diiwa. +Nↄ dãↄ ń aà dao mɛ̀: To nɛ́pi gↄ̃wanↄ baa gↄↄ kwi, í gbasa tá. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi ònɛ́: Lá Dii ma tá kɛ̀na kɛ́wa, ásu ma dↄdↄo. À ma gbaɛ mà ta ma diiwa. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wà nɛ́pi sísi wà aà la. +Ɔ̃ aa Lɛbɛka sìsi aa aà là aa mɛ̀: Ńyↄ̃ tá ń gbɛ̃́pioa? Ɔ̃ Lɛbɛka mɛ̀: Má tá. +Ɔ̃ aa Lɛbɛka gbàɛ ń zↄ pↄ́ à aà gwà za aà nɛ́zĩo, aalɛ tá ń Ablahaũ zↄ̀blenao ń aà gbɛ̃́ↄ. +Aa samaa'ò Lɛbɛkaɛ aa òɛ̀: Nɛ́, ńyↄ̃ gↄ̃ gbɛ̃́ dasidasiↄ dazi ũ, n buiↄ iↄ iko vĩ ń zangudeↄwa. +Ɔ̃ Lɛbɛka fɛ̀lɛ ń a zↄnↄɛↄ, aa kà yiongoↄ kpɛ, aa bↄ̀ tɛ gↄ̃ɛpizi, ↄ̃ à tàńnↄ. +À mↄ lè Izaaki sù ń lↄ̀ↄ pↄ́ wì mɛ Luabɛ̃ɛpↄima'eo, à zↄ̃̀lɛ Nɛgɛvɛ bùsuu. +À bↄ̀ gɛ̀ làasookɛi sɛ̃u oosi, ↄ̃ kɛ́ à wɛzù, a è yiongoↄ lɛ́ mↄ́. +Lɛbɛka wɛzù à Izaaki è sↄ̃, ↄ̃ à pìla a yiongo kpɛ kpakpa, +à zↄ̀blenapi là à mɛ̀: Dén gↄ̃ɛ pↄ́ bɛ sɛ̃u àlɛ mↄ́ daiwálɛ kee ũi? Ɔ̃ zↄ̀blenapi wèwà à mɛ̀: Ma diiɛ. Ɔ̃ Lɛbɛka a pↄlↄgãu sɛ kù a wɛ́a. +Kɛ́ aa kà Izaaki kĩ́i, zↄ̀blenapi yã́ pↄ́ á kɛ̀ sɛ̀lɛ sìuɛ̀ píi. +Izaaki gɛ̃̀ ń Lɛbɛkao a da Sala zwã̀akpɛu, ↄ̃ à aà sɛ̀, à gↄ̃̀ aà nↄ ũ. A yeaàzi, ↄ̃ aà nↄ̀sɛ nìni a da gaa gbɛa. +25. +Ablahaũ nↄ pãle sɛ̀ lↄ, aà tↄ́n Kɛtula. +Nɛ́ pↄ́ a ìaànↄↄ tↄ́n kɛ: Zimana, Yosã, Mɛdã, Madiã, Isebaki, Sua. +Yosã mɛ́ Seba ń Dedão ì. Dedã buiↄn Asuliↄ ń Lɛtusiↄ ń Lɛumiↄ ũ. +Madiã nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Efa, Efɛɛ, Anↄki, Abida, Ɛlɛdaa. Ampii Kɛtula buiↄnɛ. +Ablahaũ a àizɛɛ kpà Izaakiwa píi, +ↄ̃ à gbadà a nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́o nɛ́ↄnɛ, à ń gbáɛ gukpɛ oi e àↄ gɛ́ gai, kɛ́ aasu wàↄ kú ń Izaakioo. +Ablahaũ kɛ̀ wɛ̃̀ baswaaↄ̃kwi ń sↄoo, +ↄ̃ à gà. À zikũ̀ táotao, ↄ̃ à gbàsa zù a gbɛ̃́ↄ guu. +Aà nɛ́ↄ Izaaki ń Isimaɛlao aà vĩ̀ Mapela gbɛ̀'ɛ guu, Mamale gukpɛ, bua pↄ́ dɛ Iti bui Zohaa nɛ́ Ɛfↄ̃nↄ pↄ́ ũ yãa, +ↄ̃ Ablahaũpi lù Itiↄwa. Wekĩi ↄ̃ wà aà vĩ̀u ń a na Salao. +Ablahaũ gaa gbɛa Lua báaadà aà nɛ́ Izaakigu. A zↄ̃lɛa Luabɛ̃ɛpↄima'e lↄ̀ↄ saɛ. +Ablahaũ nɛ́ Isimaɛla buiↄ yã́n kɛ: Sala zↄnↄɛ Hagaa, Egipi nↄɛ ↄ̃ à nɛ́pi ìaànↄ. +Aà nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ an iawa. Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia tↄ́n Nɛbaio. Aà dãunaↄ tↄ́n kɛ: Kedaa, Adibɛɛli, Mibisã, +Misima, Duma, Masa, +Adada, Tema, Yetuu, Nafisi, Kedema. +Isimaɛla nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n we. An baade a tↄkpà a wɛ̃́lɛɛ ge a bòoɛ. Aamɛ bui kuɛplaↄ dezi káauↄ ũ. +Isimaɛla kɛ̀ wɛ̃̀ basopla àaↄ̃sai, ↄ̃ à gà à zù a gbɛ̃́ↄ guu. +Aà buiↄ zↄ̃̀lɛ za Avila e à gɛ̀ pɛ̀ò Suluwa Egipi bùsu lɛ́i taa Asili bùsu oi. Aali kↄ̃tɛsi ń Ablahaũ bui kĩniↄo. +Ablahaũ nɛ́ Izaaki buiↄ yã́n kɛ: Ablahaũ Izaaki ì. +Kɛ́ Izaaki kà wɛ̃̀ bla ↄ̃ à Labã dãe Lɛbɛka sɛ̀. Ɔ̃mɛ Sili bùsu gbɛ̃́ Bɛtuɛ pↄ́ bↄ̀ Mɛsↄpↄtami bùsuu nɛ́ ũ. +Izaaki wabikɛ̀ Diiwa a naɛ, asa fĩiɛ, ↄ̃ Dii sìaànↄ, aà napi nↄsì. +Sìaↄ lɛ́ dɛ̃ɛka aà gbɛɛu, ↄ̃ à mɛ̀: Bↄ́yãi yã́ bee taa ma lei? Ɔ̃ à gɛ̀ Dii lai. +Dii òɛ̀: Bui mɛ̀n pla ku n nɛasakpɛu, gbɛ̃ↄn pla pↄ́ kú n gbɛɛupiↄ aa kɛ̃kↄ̃wa. Bui mɛ̀ndo gbãa aↄ dɛ adola, a pↄ́ bↄ̀ káau a gↄ̃ nɛ́ ũ gbɛ̃́ zã́ɛ. +Kɛ́ aà nɛ'igↄↄ kà, à sìaↄ ì gↄ̃ɛↄ ũ. +Kɛ́ gbɛ̃́ káau lɛ́ bↄ, à bↄ̀ tɛ̃́ndↄ̃ↄ̃dↄ̃ↄ̃. Aà mɛkã kà ula ũ, ↄ̃ wà tↄkpàɛ̀ Esau. +Bee gbɛa kɛ́ nɛ́ plaade lɛ́ bↄ, à dↄ̀ Esau gbatoewa, ↄ̃ wà tↄkpàɛ̀ Yakↄbu. Izaaki wɛ̃̀ bàaↄ̃deu ↄ̃ à nɛ́piↄ ì. +Nɛ́piↄ zↄ̃ↄkũ̀. Esau kɛ̀ toensa pↄ́ lí kɛ̃́ sɛ̃̀awao ũ. Yakↄbu sↄ̃ bɛgwanaɛ. +Izaaki ye Esauzi, kɛ́ a lɛ́'u vĩ yã́i. Lɛbɛka sↄ̃ a ye Yakↄbuzi. +Zĩewa Yakↄbu lɛ́ dokuu, ↄ̃ Esau sù ń sɛ̃̀ao, nↄana lɛ́ aà dɛ. +Ɔ̃ a ò Yakↄbuɛ: N yã́ na! To mà blɛ tɛ̃a bee e ble, asa nↄana lɛ́ ma dɛɛ. Ayãmɛto wà tↄkpà Esauɛ Ɛdↄũ. +Yakↄbu mɛ̀: Ǹ n yoakɛzɛ kpaa gĩa. +Ɔ̃ Esau mɛ̀: Ma ka gaaɛ, bↄ́ ma yoakɛzɛ a kɛmɛɛi? +Ɔ̃ Yakↄbu òɛ̀: Mɛ ń sì ń Luao gĩa. Ɔ̃ à mɛ̀ á sì ń Luao, a a yoakɛzɛ kpàwàɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu pɛ̃ɛ ń bláa dopio kpàwà. A blè à imì, ↄ̃ à fɛ̀lɛ bↄ̀. Beewa Esau a yoakɛzɛ dìlɛ pã. +26. +Imina kà bùsupiu, a sɛ̃́ia pↄ́ kà Ablahaũ gↄↄ bàasi, ↄ̃ Izaaki fɛ̀lɛ gɛ̀ Filitɛ̃ↄ kí Abimɛlɛki kĩ́i Gelaa. +Ɔ̃ Dii bↄ̀ mↄ̀wà à mɛ̀: Ńsu ta Egipio. Zↄ̃lɛ gu pↄ́ má onɛu. +Ǹyↄ̃ ku bùsuɛ beeu gĩa. Máↄ kunnↄ, mí ɛ̀fãaikɛnɛ. Má bùsuɛ bee kpamaɛ píi ń n buiↄ, mí lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀ n maeɛ kɛnɛ. +Má n bui kã́fĩ lán saanaↄwa, mí bùsuɛ bee kpámá píi. Bui pↄ́ kú tↄↄlɛↄ píi aa ɛ̀fãai e n bui sabai, +kɛ́ Ablahaũ ma yãmà yã́i. À ma ↄtondↄkĩi gwà, mɛ́ a yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũa ń ma yãdilɛnɛↄ ń ma ikoyãↄ. +Ɔ̃ Izaaki gↄ̃̀ Gelaa. +Kɛ́ beleↄ lɛ́ aà la aà na yã́i, à mɛ̀ a dãeɛ. Asa àlɛ vĩakɛ, àlɛ e tó à mɛ̀ a naɛ, wa a dɛ nↄpi yã́iɛ, asa nↄpiá nↄanaɛ. +Kɛ́ àlɛ gↄↄplakɛ we, Filitɛ̃ↄ kí Abimɛlɛki lɛ́ zĩ́lɛ gwa fɛnɛntiu, ↄ̃ à su è Izaaki lɛ́ bↄ̃̀nↄble ń a nao. +Ɔ̃ à Izaaki sìsi à mɛ̀: Asi n naɛ fá! Àkɛa n mɛ̀ n dãeɛi? A wèwà à mɛ̀: Málɛ e wa ma dɛ aà yã́iɛ. +Abimɛlɛki mɛ̀: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀wɛ̃ɛ màai? Yↄↄnnↄ mɛ́ gↄ̃̀ kɛ́ wá gbɛ̃e wúlɛ ń n napio, dↄ̃ yãa n wá dá tàaeu. +Ɔ̃ Abimɛlɛki lɛzà gbɛ̃́piiwa à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ gↄ̃ɛpiwa ń aà nao, wa ade dɛ. +Izaaki pↄtↄ̃̀ bùsupiu, ↄ̃ à pↄ́ è wɛ̃ bee lɛɛ basↄo, kɛ́ Dii ɛ̀fãaidàuɛ̀ yã́i. +À zↄ̃ↄkũ̀, mɛ́ aà àizɛɛ ìↄ kã́fĩ e à kɛ̀ ↄde sà bílibili ũ. +A sãↄ ń zuↄ vĩ dasi ń zↄↄ, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ zàaàgu. +Ɔ̃ aa lↄ̀ↄ pↄ́ aà mae Ablahaũ zĩkɛnaↄ yↄ̃̀ a gↄↄↄ kàka ń bùsuo píi. +Ɔ̃ Abimɛlɛki ò Izaakiɛ: Gowála, asa n gbãa dɛwála maamaaɛ. +Ɔ̃ Izaaki bↄ̀ we, à bòokpà Gelaa guzulɛu, ↄ̃ à gↄↄplakɛ̀ we. +Lↄ̀ↄ pↄ́ wa yↄ̃̀ aà mae Ablahaũ gↄↄ mɛ́ Filitɛ̃ↄ kàka aà gaa gbɛaↄ ↄ̃ à ɛ̀a bↄ̀bↄ, à tↄ́ doũ pↄ́ a mae kpànɛ́ yãaↄ kpànɛ́ lↄ. +Izaaki zĩkɛnaↄ lↄ̀ↄ pãle yↄ̃̀ guzulɛpiu, ↄ̃ aa bↄ̀ í maawa. +Ɔ̃ Gelaa pↄdãnaↄ lɛkpaakɛ̀ ń Izaaki pↄ́ↄ aa mɛ̀: Wá íɛ. Ɔ̃ à tↄkpà lↄ̀ↄpiɛ Sòle, kɛ́ aa sòlekɛ̀aànↄ yã́i. +Aa lↄ̀ↄ pãle yↄ̃̀, ↄ̃ wà lɛkpaakɛ̀ lↄ̀ↄpi yã́ musu lↄ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Íbɛlɛ. +À gò we, ↄ̃ à lↄ̀ↄ pãle yↄ̃̀ lↄ, aai lɛkpaakɛ a yã́ musu lↄo. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Dɛ̀ɛpoo, asa à mɛ̀: Dii wá gbá dɛ̀ɛpookĩi, wá ↄta sa. +Bee gbɛa à gɛ̀ Bɛɛsɛba. +Dii bↄ̀ mↄ̀wà gwãasĩna bee à mɛ̀: Mámɛ má n mae Ablahaũ Lua ũ, ńsu vĩakɛo, asa má kunnↄ. Má ɛ̀fãaikɛnɛ, mí n bui kã́fĩ ma zↄ̀blena Ablahaũ yã́i. +We à sa'okĩi bòu à Dii sìsiu. Ɔ̃ à bòokpà we, aà zĩkɛnaↄ lɛ́ lↄ̀ↄ yↄ̃́. +Ɔ̃ Abimɛlɛki bↄ̀ Gelaa à mↄ̀ Izaaki kĩ́i ń a kwàasi Ahuzao ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Pikↄlio. +Izaaki ń lá à mɛ̀: Lá a zamagu a ma ya á bɛ, àkɛa a mↄ ma kĩ́ii? +Aa wèwà aa mɛ̀: Wá è Dii kunnↄɛ, ↄ̃ wa mɛ̀ a maa wà lɛdoũkɛ, wí lɛgbɛ̃kↄ̃ɛ a yã́ musu, +kɛ́ ńsu yãvãie kɛwɛ̃ɛo, asa wi ĩadamao. Yãmaa ↄ̃ wá kɛ̀nɛ, wa n gbaɛ aafiaɛ, ↄ̃ Dii ɛ̀fãaikɛ̀nɛ. +Ɔ̃ Izaaki ń yàaekɛ̀, aa pↄblè aa imì. +Kɛ́ aa fɛ̀lɛ kↄↄ, aa lɛgbɛ̃̀kↄ̃ɛ, ↄ̃ Izaaki zɛ̀nɛ́, aa bↄ̀ aà kĩ́i aafia. +Zĩbeezĩ Izaaki zĩkɛnaↄ mↄ̀ lↄ̀ↄ pↄ́ aa yↄ̃̀ yã'òɛ̀ aa mɛ̀: Wa í è. +Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Sɛba. Ayãmɛto wì mɛ wɛ̃́lɛpiɛ Bɛɛsɛba e ń a gbão. +Kɛ́ Esau kà wɛ̃̀ bla, à Iti nↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn pla, Beeli nɛ́ Yudi ń Eloni nɛ́ Basɛmao. +Izaaki ń Lɛbɛkao nↄ̀sɛ ìↄ ↄ̃̀ↄkpaa an yã́iɛ. +27. +Izaaki zikũ̀, aà wɛ́ gbãa lↄo, àlɛ gu'e maao. Ɔ̃ à a yoa sìsi à mɛ̀: Nɛ́! Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Ma mↄ. +Izaaki mɛ̀: Ma zikũ̀, má a gagↄↄ dↄ̃o. +Ǹ n sá sɛ́ ń n gbàlao, gɛ sɛ̃̀anↄbↄ wɛɛlɛmɛɛ. +Ma pↄeã do kuu ǹ mↄomɛɛ mà ble, mí sa'olɛkɛnɛ e màↄ ga. +Lɛbɛka yã́ pↄ́ Izaaki lɛ́ o Esauɛpi mà. Kɛ́ Esau fɛ̀lɛ gɛ̀ toekai, +ↄ̃ à gɛ̀ a ò Yakↄbuɛ à mɛ̀: Má mà n mae lɛ́ yã'o n vĩ̀iɛ à mɛ̀, +aà gɛ nↄ̀ↄ dɛɛ, i a pↄeã do kuuoɛ à ble, í sa'olɛkɛɛ̀ ń Dii tↄ́o e àↄ gɛ́ gai. +Ɔ̃ Lɛbɛka ɛ̀a òɛ̀: Ma yãma, ní yã́ pↄ́ má dànɛ kɛ. +Gɛ́ bleↄ guu, blenɛ maa kũ mɛ̀n pla ǹ dɛ, ní kɛkɛ ǹ mↄò, mí n mae pↄeã do kuuɛ̀, +ní gɛoɛ̀ aà ble, i sa'olɛkɛnɛ e àↄ ga. +Ɔ̃ Yakↄbu ò a daɛ: Ma vĩ̀i kã́ vĩ mɛ́ má yↄlↄ. +Tó ma mae ↄkã̀a mɛ́ à ma dↄ̃, a dilɛ málɛ a kɛ pↄ́ↄpↄↄɛ, i lɛkɛmɛɛ sa'olɛ gbɛu. +Ɔ̃ aà da òɛ̀: Lua to lɛkɛanɛ bee gↄ̃mɛɛ. Ma yãma lé! Gɛ ǹ dɛ ǹ mↄomɛɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu gɛ̀ blepiↄ dɛ̀ à mↄ̀ò a daɛ, ↄ̃ à aà mae pↄeã do kùuoɛ̀. +Ɔ̃ à a yoa pↄkasa maa pↄ́ kú a kpɛ́u sɛ dà a nɛ́ Sedeɛ. +À blenɛ báa fĩ̀ aà ↄↄ ń aà waa pↄ́ kã́ vĩowa. +Ɔ̃ à do ń pɛ̃ɛ pↄ́ á kɛ̀o kpàwà. +Yakↄbu gɛ̀ a mae kĩ́i à mɛ̀: Baa! À mɛ̀: Má kɛ́! Ma nɛ́ kpele ni? +Yakↄbu wèwà à mɛ̀: Mámɛmaa Esau n yoa. Lá ń òmɛɛ, má kɛ̀. Fɛlɛ zↄ̃lɛ ǹ ma ↄ'i ble, ní sa'olɛkɛmɛɛ. +Ɔ̃ Izaaki ò a nɛ́ɛ: Ó'o! Ń è kↄ̀a? A wèwà à mɛ̀: Dii n Lua mɛ́ saakpàa. +Ɔ̃ Izaaki òɛ̀: Sↄ̃mazi mà ↄkãma, kɛ́ mà e dↄ̃ tó ma nɛ́ Esauɛ sĩana. +Yakↄbu sↄ̃̀ a maezi, ↄ̃ à ↄkã̀wà à mɛ̀: Lↄↄɛ beeá Yakↄbu lↄↄɛ, kási ↄɛ beeá Esau ↄɛ. +Ɔ̃ i aà dↄ̃o, kɛ́ aà ↄↄ kã́ vĩ lán Esau pↄ́wa yã́i. A ye sa'olɛkɛɛ̀, +ↄ̃ à aà là gĩa: Ma nɛ́ Esaun n ũ sĩanaa? À mɛ̀: Ao, mámɛ! +Ɔ̃ à mɛ̀: Pↄ́ kpaa mà n ↄ'i ble, mí sa'olɛkɛnɛ. Kɛ́ a dìlɛɛ̀, ↄ̃ a blè. À mↄ̀ɛ̀ ń vɛ̃ɛo, a mì lↄ. +Ɔ̃ aà maepi òɛ̀: Sↄ̃mazi, ní lɛ́pɛa. +Ɔ̃ à sↄ̃̀aàzi à lɛpɛ̀wà. Kɛ́ Izaaki aà pↄkasaↄ gĩmà, ↄ̃ à sa'olɛkɛ̀ɛ̀ à mɛ̀: Ma nɛ́ gĩ dɛ lán bua pↄ́ Dii ɛ̀fãaidàuwa. +Lua n gba mↄ̀sɛ bↄa za musu, i n gba tↄↄlɛ táaede, pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo iↄ dinzi. +Gbɛ̃́ↄ zↄblenɛ, buiↄ kúlɛnɛ, níↄ dɛ n gbɛ̃́ↄ dii ũ, n da nɛ́ↄ i kúlɛnɛ. Lua lɛkɛ gbɛ̃́ pↄ́ lɛkɛ̀nɛↄnɛ, aà báaada gbɛ̃́ pↄ́ samaa'ònɛↄgu. +Kɛ́ Izaaki sa'olɛkɛ̀ Yakↄbuɛ a làa, ↄ̃ Yakↄbu gò aà kĩ́i. Kɛ́ aà vĩ̀i sù ń toekao gↄ̃̀ↄ, +ↄ̃ à blɛkɛ̀ a maeɛ sↄ̃, à gɛ̀oɛ̀, ↄ̃ a òɛ̀: Baa! Fɛlɛ ǹ ma ↄ'i ble, ní sa'olɛkɛmɛɛ. +Ɔ̃ aà mae aà là à mɛ̀: Ḿmɛnn déi? A wèwà à mɛ̀: Mámɛmaa n yoa Esau. +Yã́pi dì Izaakiwa, àlɛ lualua à mɛ̀: Démɛ nↄ̀ↄ dɛ̀ à mↄ̀omɛɛ yãa e ǹyↄ̃ gɛ́ mↄ́i, má sòi? Ma sa'olɛkɛ̀ adeɛ kↄ̀, mɛ́ a ɛ̀fãaipi eɛ. +Kɛ́ Esau a mae yã́pi mà, à búbuapã̀lɛ à ↄ́ↄlↄ̀ à kɛ̀ wɛ̃na, ↄ̃ à mɛ̀: Baa! Sa'olɛkɛmɛɛ sↄ̃. +Ɔ̃ à mɛ̀: N dãuna mↄ̀ ń kↄ̃nio à n sa'olɛ sì kↄ̀. +Ɔ̃ Esau mɛ̀: Aà tↄ́n Yakↄbuo lò? À ↄ̃nↄkɛ̀mɛɛ à kɛ̀ gɛ̃n plan we sa. À ma yoakɛzɛ sìa yãa, ↄ̃ à ma sa'olɛ sìa kɛ lↄ. Má sa'olɛ e lↄo lé? +Izaaki wèwà à mɛ̀: Ma aà dìlɛ n dii ũ, ma aà daɛↄ kɛ̀ aà zĩkɛnaↄ ũ, ma pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo kpàwà. Bↄ́ má fↄ̃ kɛnɛ lↄi? +Esau ò a maeɛ: Baa, sa'olɛ bee ↄ̃ ń vĩ adoa? Sa'olɛ pãle kɛmɛɛ sↄ̃ Baa. Ɔ̃ Esau nà ↄↄlↄwa. +Ɔ̃ aà mae wèwà à mɛ̀: Tↄↄlɛ pↄ́ ńyↄ̃ↄ kuu aↄ táae vĩo, mↄ̀sɛ a bↄnɛ za musuo. +Ńyↄ̃ↄ fɛ̃nda kũa gↄↄpiiɛ, ńyↄ̃ zↄble n dãunaɛ. Lá n sↄ̃ a dadoũo, ńyↄ̃ aà zuu bↄnla. +Esau íbɛlɛsɛ̀ ń Yakↄbuo sa'olɛ pↄ́ a mae kɛ̀ɛ̀ yã́i, ↄ̃ a ò a sↄ̃u: Ma mae gaa zã̀o, mí gbasa mà a dãuna dɛ. +Wà yã́ pↄ́ Esau ò kↄmalɛkɛ̀ Lɛbɛkaɛ, ↄ̃ à Yakↄbu sìsi à mɛ̀: Esau ye a pↄ́ tↄsima à n dɛɛ. +Ma yãma sa. Fɛlɛ bàalɛ gɛ́ ma dãↄ Labã bɛ Halana, +níↄ kuaànↄ we gĩa e n vĩ̀ipi pↄkũma kpálɛ. +Tó aà pↄ wèe, mɛ́ yã́ pↄ́ ń kɛ̀ɛ̀ sã̀aàgu, má gbɛ̃́ zĩ n gbɛsii. Má ye mà kua ma nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄwa píi zĩdoũzĩo. +Ɔ̃ Lɛbɛka ò Izaakiɛ: Iti nↄɛↄ ni bↄ̀mala. Tó Yakↄbu Iti nↄ sɛ̀ bùsuu la lán Esau nↄɛ beeↄwa, ma kua aↄ namɛɛ lↄo. +28. +Ɔ̃ Izaaki Yakↄbu sìsi, à samaa'òɛ̀ à yãdìlɛɛ̀ à mɛ̀: Ńsu nↄsɛ Kanaa nↄɛↄ guuo. +Fɛlɛ gɛ́ Mɛsↄpↄtami bùsuu n da mae Bɛtuɛ bɛ, ní nↄsɛ we n desɛ̃ Labã nɛ́ↄ guu. +Lua Gbãapiide báaadangu, aà to ǹ nɛ'i maamaa, aaiↄ kã́fĩ, ní gↄ̃ buiↄ dezi ũ. +Lua báaa pↄ́ a dà Ablahaũgu dangu ń n buiↄ píi, kɛ́ bùsu pↄ́ ńlɛ nibↄbleu gↄ̃nɛ, bùsu pↄ́ a kpà Ablahaũwaɛ bee. +Ɔ̃ Izaaki Yakↄbu gbàɛ aà gɛ́ Labã kĩ́i Mɛsↄpↄtami bùsuu. Labãá Sili bùsu gbɛ̃́ Bɛtuɛ nɛ́ɛ, Yakↄbu ń Esauo desɛ̃ɛ. +Esau mà Izaaki samaa'ò Yakↄbuɛ, à aà gbàɛ Mɛsↄp��tami, kɛ́ aà nↄsɛ we. Kɛ́ à sa maapi òɛ̀ à mɛ̀, asu nↄsɛ Kanaa nↄɛↄ guuo. +A è Yakↄbu a mae ń a dao yãmà, à dà Mɛsↄpↄtami zɛ́u. +Ɔ̃ a dↄ̃̀ sa kɛ́ Kanaa bùsu nↄɛↄ lí ká a maeguo. +Ɔ̃ à gɛ̀ Ablahaũ nɛ́ Isimaɛla kĩ́i, à aà nɛ́ Maalata sɛ dà a nↄ sɛ̃́iaↄ guu. Maalataá Nɛbaio dãeɛ. +Yakↄbu bↄ̀ Bɛɛsɛba, à dà Halana zɛ́u. +Kɛ́ à kà guei, àlɛ i we kɛ́ ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u yã́i. Ɔ̃ à gbɛ sɛ̀ gupiu midibↄ ũ, à wùlɛ we. +Ɔ̃ à nana'ò, a è dↄ̃gɛ̃gaa pɛ́lɛa tↄↄlɛ e à gɛ̀ zↄ̃̀ luawa, Lua malaikaↄ lɛ́ dɛdɛwà, aalɛ pila. +A è Dii zɛaala à mɛ̀: Mámɛmaa Dii n dezi Ablahaũ ń n mae Izaakio Lua. Má tↄↄlɛ pↄ́ ń wúlɛwàɛ bee kpamaɛ, mpi ń n buiↄ. +N buiↄ aaↄ dasi lán bùsu'ũfãawa, aa ligua gukpɛ ń bɛ'aɛo ń gugbãntooo ń gɛↄmidↄkĩio. Dṹnia bui píi a ɛ̀fãai e mpi ń n buio sabai. +Máↄ kunnↄɛ, máↄ n dↄ̃́a gu pↄ́ ńlɛ gɛ́u píi, mí ɛa sunnↄ bùsuɛ beeu, asa má n to weo, má yã́ pↄ́ má ònɛ kɛɛ. +Kɛ́ Yakↄbu vù ń io à mɛ̀: Dii ku guɛuɛ, ↄ̃ mi dↄ̃o fá! +Vĩa aà kũ̀ à mɛ̀: Guɛ beeá vĩaguɛ. Luakukĩiɛ, luabɛ zɛ́ɛ. +Yakↄbu fɛ̀lɛ kↄↄ, à gbɛ pↄ́ a kɛ̀ midibↄ ũpi sɛ̀ a pɛ̀lɛ dↄngubↄ ũ, ↄ̃ à nísikàwà. +Ɔ̃ à tↄkpà gupiɛ Bɛtɛli, ãma wɛ̃́lɛ pↄ́ wa kàlɛ we tↄ́ sɛ̃́ian Luzu. +Yakↄbu lɛkɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Tó ń kumanↄ, mɛ́ ńlɛ ma dↄ̃́a ma wɛ̃́lɛɛ bee gɛa guu, mɛ́ ńlɛ ma gba pↄblea ń pↄkasaↄ, +e ma gɛ suò ma mae bɛ aafia, ńyↄ̃ↄ dɛ ma Lua ũɛ. +Gbɛ pↄ́ má pɛ̀lɛ dↄngubↄ ũpi a gↄ̃ n gbagbakĩi ũɛ, mɛ́ pↄ́ pↄ́ n ma gba píi, má a kwide kpamaɛ. +29. +Yakↄbu ɛ̀a dàzɛu, à gɛ̀ gukpɛdeↄ bùsuu. +Kɛ́ à kà we, à lↄ̀ↄ è sɛ̃u, sã kpàsa lɛɛ àaↄ̃ kálɛa a saɛ, asa lↄ̀ↄpi í ↄ̃ wì kpámá. Gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ ta lↄ̀ↄpilɛ. +Tó kpàsa pↄ́ↄ kã̀aa we píi, ↄ̃ wì gbɛpi go lↄ̀ↄpilɛ wà í kpámá, ↄ̃ wì ɛa gbɛpi taɛ a gbɛu. +Ɔ̃ Yakↄbu sãdãnaↄ là à mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, a bↄ má ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Wa bↄ Halanaɛ. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Á Nakↄↄ tↄũna Labã dↄ̃a? Aa wèwà aa mɛ̀: Wá aà dↄ̃. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: A aafiaó? Aa mɛ̀: A aafia. Aà nɛ́ Lasɛli gwa, àlɛ mↄ́ ń sãↄ kee. +Ɔ̃ Yakↄbu mɛ̀: Fãanɛ lɛ́ kɛ, sãↄ tagↄↄ i ka yãao. À í kpámá, í gɛ́ ń dã́dãi. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá fↄ̃o. Mɛ́ i kɛ sã kpàsaↄ kã̀aa píi bàasio, wìli gbɛ go lↄ̀ↄlɛ wà í kpá pↄ́ↄwao. +Lá àlɛ yã'onɛ́ màa, Lasɛli mↄ̀ ń a mae sãↄ, asa sãdãnan aà ũ. +Kɛ́ Yakↄbu a desɛ̃ Labã nɛnↄɛ Lasɛli è ń aà mae sãↄ, à sↄ̃̀ lↄ̀ↄi à gbɛ gò lↄ̀ↄlɛ, ↄ̃ à í kpà a desɛ̃ sãↄwa. +Ɔ̃ à lɛpɛ̀ Lasɛliwa, à pↄna ↄ́ↄlↄ̀. +Ɔ̃ a òɛ̀ aà mae daɛn a ũ, Lɛbɛka nɛ́ɛ. Ɔ̃ Lasɛli bàalɛ̀ gɛ ò a maeɛ. +Kɛ́ Labã a dãe nɛ́ Yakↄbu bao mà, à bàalɛ̀ gɛ̀ daiaàlɛ. Kɛ́ à kà, ↄ̃ à kùsiwà à lɛpɛ̀wà à tàaànↄ a bɛ. Ɔ̃ Yakↄbu yã́ pↄ́ kɛ̀ↄ òɛ̀ píi. +Ɔ̃ Labã òɛ̀: Ma aun n ũ sĩana. Yakↄbu kɛ̀ Labã bɛ mↄ do, +ↄ̃ Labã òɛ̀: Kɛ́ ń dɛ ma daɛ ũ yã́i ↄ̃ ńyↄ̃ zĩkɛmɛɛ pãa? Lá má fĩabonɛ omɛɛ. +Labã sↄ̃ a nɛnↄɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla. Yↄ̃ tↄ́n Lea, Bãa sↄ̃ Lasɛli. +Lea wɛ́ gbãao, Lasɛli sↄ̃ nↄanaɛ, mɛ́ aà kákaa maa. +Yakↄbu ye Lasɛlizi, ↄ̃ a ò Labãɛ: Má zĩkɛnɛ wɛ̃̀ sopla n nɛ́ bãade Lasɛli yã́i. +Labã mɛ̀: Ma aà kpaama sì dɛ mà kpa gbɛ̃pãlewala. Ǹyↄ̃ ku ma bɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu zĩkɛ̀ɛ̀ wɛ̃̀ sopla Lasɛli yã́i, kási à kɛ̀ɛ̀ lán gↄↄplawaɛ, kɛ́ a yeaàzi yã́i. +Ɔ̃ a ò Labãɛ: Lá ma zĩgↄↄ pà, ma nↄ kpaa mà sɛ́. +Ɔ̃ Labã wekĩideↄ kã̀aa píi, à nↄsɛblɛ kɛ̀nɛ́. +Kɛ́ oosi kɛ̀, ↄ̃ à a nɛ́ Lea sɛ kpàwà, ↄ̃ Yakↄbu wùlɛaànↄ. +Labã a zↄnↄɛ Zilipa kpà Leawa aàↄ zĩkɛɛ̀. +Kɛ́ gu dↄ̀ Yakↄbu su è Leaɛ, ↄ̃ a ò Labãɛ: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀mɛɛ màai? Lasɛli yã́i ↄ̃ ma zĩkɛ̀nɛo lò? Bↄ́yãi n ma kpánguakɛ̀i? +Labã mɛ̀: Lakĩi wìli Bãa kpa gↄ̃wa Yↄ̃ ãao. +Ãsↄ̃a do kɛ ń gbɛ̃́ beeo gĩa, mí aà gbɛ̃do kpama, ní zĩkɛmɛɛ wɛ̃̀ sopla lↄ. +Yakↄbu wèi, à ãsↄ̃a dopi kɛ̀ ń Leao, ↄ̃ Labã a nɛ́ Lasɛli kpàwà nↄ ũ. +Labã a zↄnↄɛ Bila kpà Lasɛliwa aàↄ zĩkɛɛ̀. +Yakↄbu wùlɛ ń Lasɛlio sↄ̃, mɛ́ a yeaàzi dɛ Leala. Ɔ̃ à ɛ̀a zĩkɛ̀ Labãɛ e wɛ̃̀ sopla lↄ. +Dii è Yakↄbu ye Leazio, ↄ̃ à aà kɛ̀ nɛade ũ, Lasɛli sↄ̃ fĩi ũ. +Lea nↄsì à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Lubɛni, asa à mɛ̀: Dii ma taasikɛa gwàɛ. Ma zã́ aↄ yemazi sa. +Kɛ́ à nↄsì lↄ, à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à mɛ̀: Dii mà ma zã́ yemazio, ↄ̃ à ɛ̀a nɛ́ɛ bee kpàa lↄ. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Simɛↄ. +Kɛ́ à ɛ̀a nↄsì lↄ, à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ à mɛ̀: Kɛ́ bee sa ma zã́ a ma dilɛkĩi eo, asa ma nɛgↄ̃ɛ ìaànↄ àaↄ̃. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Levii. +À ɛ̀a nↄsì lↄ à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ à mɛ̀: Kɛ́ bee sa ma Dii sáaukɛ̀, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Yuda. Ɔ̃ aà nɛ'i zɛ̀. +30. +Kɛ́ Lasɛli è álɛ nɛ'i ń Yakↄbuoo, à gↄ̃a kpà ń a vĩ̀io. Ɔ̃ a ò Yakↄbuɛ: Nↄdↄmagu. Tó mi e sↄ̃o, má gaɛ. +Yakↄbu pↄ pàaàzi à mɛ̀: Mámɛ má Lua ũa? Aàpi mɛ́ gìnɛ ǹ nɛ'i. +Ɔ̃ Lasɛli mɛ̀: Ma zↄnↄɛ Bila kɛ, gɛ iaànↄ, i nɛ́ↄ imɛɛ, mí bui e sↄ̃ aà sabai. +Ɔ̃ à a zↄnↄɛ Bila kpàwà nↄ ũ. Yakↄbu wùlɛaànↄ, +ↄ̃ à nↄsì à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ. +Ɔ̃ Lasɛli mɛ̀: Lua tò yã́ bↄ̀manↄ na, à ma yãmà à ma gba nɛgↄ̃ɛ. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Dã. +Lasɛli zↄnↄɛpi ɛ̀a nↄsì à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ lↄ, +ↄ̃ Lasɛli mɛ̀: Ma dɛ̃ɛ zↄ̃ↄ kà ń ma vĩ̀io, ma dɛ̃ɛnɛ̀, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Nɛfatali. +Kɛ́ Lea è a nɛ'i zɛ̀, ↄ̃ à a zↄnↄɛ Zilipa kpà Yakↄbuwa nↄ ũ sↄ̃. +Ɔ̃ Lea zↄnↄɛpi nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ ń Yakↄbuo. +Ɔ̃ Lea mɛ̀: Minaɛ. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Gada. +Ɔ̃ Lea zↄnↄɛpi nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ lↄ ń Yakↄbuo. +Ɔ̃ Lea mɛ̀: Ma pↄ kɛ̀na, asa nↄɛↄ o pↄnaden ma ũ. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Asɛɛ. +Lubɛni bↄ̀ ésekɛkɛgↄↄ, à yenzi ɛsɛ è sɛ̃u, ↄ̃ a bòbo sùò a da Leaɛ. Ɔ̃ Lasɛli òɛ̀: Ǹ n nɛ́ yenzi ɛsɛpi dãmɛɛ. +Lea òɛ̀: Kɛ́ n ma gↄ̃ sìa, bee i mↄmao, ↄ̃ ń ye ǹ ma nɛ́ yenzi ɛsɛ e lↄa? Lasɛli mɛ̀: Tó ń kpàa, ḿmɛ ńyↄ̃ iaànↄ gbã. +Kɛ́ Yakↄbu lɛ́ su ń buao oosi, Lea bↄ̀ gɛ̀ dàaàlɛ à mɛ̀: Mámɛ má innↄ gbã, asa ma nɛ́ yenzi ɛsɛ asean n ũ. Ɔ̃ à ìaànↄ gwãasĩna bee. +Lua Lea wabikɛa sì, ↄ̃ à nↄsì à Sãi ì ń Yakↄbuo. +Ɔ̃ Lea mɛ̀: Lua asea kpàa, kɛ́ ma a zↄnↄɛ kpà ma zã́wa yã́i. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Isakaa. +Lea ɛ̀a nↄsì lↄ, à Wotui ì, +ↄ̃ à mɛ̀: Lua gba maa dàmɛɛ. Kɛ́ bee sa ma zã́ a ma kpɛla, asa ma nɛgↄ̃ɛ ìaànↄ soolo. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Zabulↄni. +Gbɛzã ↄ̃ à nɛnↄɛ ì, à tↄkpàɛ̀ Dina. +Ɔ̃ Lasɛli yã́ dↄ̀ Luagu, à aà wabikɛa sì, ↄ̃ à kɛ̀ nɛade ũ. +À nↄsì à nɛgↄ̃ɛ ì, ↄ̃ à mɛ̀: Lua wibↄ̀mɛɛ. +Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Yosɛfu à mɛ̀: Dii ɛa nɛgↄ̃ɛ pãle kã́fĩmɛɛ lↄ. +Kɛ́ Lasɛli Yosɛfu ì, Yakↄbu ò Labãɛ: Ma gbaɛ mà ta ma bɛ bùsuu. +Ma zĩkɛ̀nɛ ma naↄ ń ma nɛ́ↄ yã́i. Ǹ ń kpaa mà tá, asa ń dↄ̃ lá ma zĩkɛ̀nɛ. +Ɔ̃ Labã òɛ̀: Tó ma yã́ kànguɛ, gↄ̃ la. Ma màsokɛ̀ má è Dii ɛ̀fãaikɛ̀mɛɛ n yã́i. +Ǹ n asea omɛɛ, mí kpama. +Yakↄbu òɛ̀: Ń dↄ̃ lá ma zĩkɛ̀nɛ, mɛ́ ń dↄ̃ lá n pↄtuoↄ kɛ̀ ma ↄzĩ, +asa a yↄↄna pↄ́ ń vĩ zadↄ̃ mi mↄo kã̀fĩ maamaa. Dii ɛ̀fãaidàunɛ za zĩ́ pↄ́ ma kɛ̀sɛpɛ̀lɛ n bɛ la. Bↄɛ má azĩa bɛ zĩkɛ sↄ̃i? +Labã aà là à mɛ̀: Bↄ́ má fĩaboonɛi? Yakↄbu wèwà à mɛ̀: Ńsu pↄe kpaao, sema ǹ yã́ɛ bee kɛmɛɛ, míↄ n pↄ́ↄ dãnɛ. +Gɛ̃ n pↄ́ↄ guu gbã, ní sã bàebaeↄ ń a biliↄ plɛ ma asea ũ ń sãnɛ siaↄ ń ble bàebaeↄ ń a biliↄ. +Tó ńlɛ ma asea gwa zia bàasi, ńyↄ̃ↄ dↄ̃ kɛ́ ma yãkɛ̀ a zɛ́waɛ. Ble pↄ́ bàebaeo mɛ́ bili no, ge sãnɛ pↄ́ siao ma kpã́i'òɛ. +Labã mɛ̀: Tↄ̀ↄ! Àↄ dɛ lá ń òwa. +Zĩbeezĩ Labã a blesan bàebaeↄ ń a kãyãalɛↄ ń bleda biliↄ ń a bàebaeↄ sɛ̀, an pↄ́ pↄ́ pua vĩↄ píi ń sãnɛ siaↄ píi, à ń ná a nɛ́ↄnɛ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ à gudà ń zãnguo ń Yakↄbuo lán tagↄↄ àaↄ̃ oa taawa, ↄ̃ Yakↄbu lɛ́ Labã pↄ́ kĩniↄ dã́. +Yakↄbu lí bui àaↄ̃ gↄ̃n búsuↄ zↄ̃̀zↄ̃, à ń tↄ̃ bↄ̀bↄ à ń wɛ̃̀sã kɛ̃̀ púuu. +Ɔ̃ à lí pↄ́ à ń tↄ̃ bↄ̀bↄpiↄ pɛ̀lɛpɛlɛ pↄ́ↄ imikĩi, pↄ́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ imiiↄ wɛ́u, asa we ↄ̃ aaì kpáwa'ou. +Lá aaìↄ kpáwa'o lípiↄ saɛ, ↄ̃ aaìↄ nɛ́ kãyãalɛↄ i ń a biliↄ ń a bàebaeↄ. +Yakↄbu ì pↄ́ nɛ́piↄ plɛ adoa azĩa pↄ́ ũ, ì a kãyãalɛↄ ń a siaↄ ka Labã pↄ́ↄ guu. Beewa à azĩa kpàsa bↄ̀, i ka Labã pↄ́ↄ guuo. +Tó pↄbui maaↄ fɛ̀lɛ ń kpáwa'oao, Yakↄbu ì lípiↄ pɛ́lɛpɛlɛ pↄ́ↄ imikĩi an wɛ́u, kɛ́ aa kpáwa'o ń saɛ. +Tó pↄ́ gianaↄnɛ sↄ̃, ìli lípɛlɛpɛlɛnɛ́o. Beewa pↄ́ gianaↄ gↄ̃̀ Labã pↄ́ ũ, mɛ́ pↄbui maaↄ gↄ̃̀ Yakↄbu pↄ́ ũ. +Ɔ̃ Yakↄbu àizɛɛ ìↄ kã́fĩ maamaa, aà pↄ́ↄ dasikũ̀ ń zↄnↄɛↄ ń zↄgↄ̃ɛↄ ń yiongoↄ ń zàa'ĩnaↄ. +31. +Yakↄbu yã́ pↄ́ Labã nɛ́ↄ lɛ́ o mà aa mɛ̀: Yakↄbu wá mae pↄ́ↄ sìwà píi. Wá mae àizɛɛ mɛ́ aà kà ↄdawa. +Yakↄbu dↄ̃̀ Labã wɛ́wa, kɛ́ a yã́ kuwà lán yãawa lↄo. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ɛa ta n dezi bùsuu n daɛↄ bɛ, míↄ kunnↄ. +Ɔ̃ Yakↄbu Lasɛli ń Leao sìsi aa mↄ a pↄ́ↄ kĩ́i sɛ̃u. +A ònɛ́: Má dↄ̃̀ á mae wɛ́wa kɛ́ ma yã́ kuwà lán yãawa lↄo. Ń beeo ma mae Lua kumanↄ. +Á dↄ̃ ázĩawa kɛ́ ma zĩkɛ̀ á maeɛ ma gbãa pua lɛ́uɛ. +Á mae ↄ̃nↄkɛ̀mɛɛ à ma asea lìlɛ gɛ̃n kwi, ↄ̃ Lua i to à yãe kɛ̀mɛɛo. +Tó à mɛ̀ sã bàebaeↄ mɛ́ ma baa ũ, ↄ̃ sãpiↄ ìↄ nɛ́ bàebaeↄ i. Tó à mɛ̀ a kãyãalɛↄ mɛ́ ma baa ũ, sãpiↄ ìↄ nɛ́ kãyãalɛↄ i. +Lua á mae sãↄ sìwà a kpàa. +Gↄↄ pↄ́ bleↄ lɛ́ kpáwa'o, ma nana'ò, ↄ̃ nana guu má è blesana pↄ́ lɛ́ kpáwa'oↄá ble kãyãalɛↄnɛ ń a bàebaeↄ ń a biliↄ. +Ɔ̃ Lua Malaika òmɛɛ nanapi guu: Yakↄbu! Ɔ̃ ma mɛ̀: Má kɛ́! +À mɛ̀: Wɛzu ǹ gwa. Blesana pↄ́ aalɛ kpáwa'oↄ píi blè kãyãalɛↄnɛ ń a bàebaeↄ ń a biliↄ. Ma yã́ pↄ́ Labã kɛ̀nɛ è píi. +Mámɛmaa Lua. Ma bↄ mↄma Bɛtɛli, gu pↄ́ n gbɛpɛ̀lɛu n nísikàwà n lɛkɛ̀a. Tiasa fɛlɛ bↄ bùsuɛ beeu, ní tá n bɛ bùsuu. +Ɔ̃ Lasɛli ń Leao òɛ̀: Wá túbi vĩ wá mae bɛ lↄe? +I wá dílɛ nibↄↄ ũ nolo? À wá yiama, ↄ̃ à a ↄ̃a blè píi. +Àizɛɛ pↄ́ Lua sì wá maewa gↄ̃̀ wá pↄ́ ũ píiɛ ń wá nɛ́ↄ. Yã́ pↄ́ Lua ònɛ kɛ píi sa. +Ɔ̃ Yakↄbu fɛ̀lɛ, à a nɛ́ↄ ń a naↄ dì yiongoↄ kpɛ. +À a pↄtuoↄ ń àizɛɛ pↄ́ á è Mɛsↄpↄtamiↄ sɛ̀lɛ píi, ↄ̃ à dàò zɛ́u, àlɛ tá a mae bɛ Kanaa bùsuu. +Kɛ́ Labã gɛ̀ a sãↄ kãkɛ̃ɛlɛi, ↄ̃ Lasɛli aà tã́aↄ sɛ̀ kpã́i aà kpɛ. +Yakↄbu sↄ̃ à ↄ̃nↄkɛ̀ Sili bui Labãɛ, i lɛzawào. +À fɛ̀lɛ bàalɛ̀ ń a pↄ́ↄ píi, à bùa Uflatawa, ↄ̃ à mipɛ̀ Galada gbɛ̀sĩsĩↄwa. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ wa ò Labãɛ Yakↄbu bàalɛ̀. +À a gbɛ̃́ↄ nàaa, ↄ̃ à pɛ̀lɛaàzi. À táa'ò gↄↄ sopla, ↄ̃ à aà lè Galada bùsu gusĩsĩdeu. +Ɔ̃ Lua bↄ̀ mↄ̀wà gwã́ nana guu a òɛ̀: Laaika yã́ pↄ́ ńyↄ̃ o Yakↄbuɛzi. +Labã Yakↄbu bòo lè kpaa Galada bùsu gusĩsĩdeu, ↄ̃ à bòokpà we ń a gbɛ̃́ↄ sↄ̃. +Ɔ̃ Labã gɛ ò Yakↄbuɛ: Bↄ́yãi n ↄ̃nↄkɛ̀mɛɛ, n ma nɛ́ↄ sɛ̀lɛ n taò lán zĩ̀zↄↄwai? +Bↄ́yãi n ↄ̃nↄkɛ̀mɛɛ n wolɛ kpã́i, ni lɛzaao ni? Dↄ̃ ma zɛnɛ ń pↄnakɛao ń lɛsiao ń gã̀ao ń mↄↄnao. +Ni to ma lɛzà ma nɛ́ↄ ń ma tↄũnaↄwao. N mìsaiyã kɛ̀. +Ma gbãa kà mà yãkɛɛ́, ↄ̃ n mae Lua yã'òmɛɛ gwã́ à mɛ̀ mà laaika yã́ pↄ́ má onɛi. +Ńlɛ tá sa, kɛ́ ńlɛ n mae bɛ bɛɛkɛ yã́i. Àkɛa n ma tã́aↄ sɛ̀ kpã́ii? +Yakↄbu wèwà à mɛ̀: Málɛ vĩakɛ, málɛ e ńyↄ̃ ń nɛ́ↄ siaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ n n tã́aↄ è aà kĩ́i, wà ade dɛ. Ma pↄ́ↄ gwagwa wá gbɛ̃́ↄ wáa. Tó n n pↄ́ è, sɛ́. Yakↄbu sↄ̃ a dↄ̃ kɛ́ Lasɛli Labã pↄ́ sɛ̀ kpã́io. +Labã gɛ̃̀ Yakↄbu zwã̀akpɛu, à gɛ̃̀ Lea kpɛ́u, à gɛ̃̀ zↄnↄɛ gbɛ̃ↄn plapiↄ kpɛ́u, i pↄe eo. Kɛ́ à bↄ̀ Lea kpɛ́u, à gɛ̃̀ Lasɛli kpɛ́u. +Lasɛli tã́apiↄ sɛ ùlɛ yiongo gaaĩbↄↄuɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛwà. Labã aà kpɛ́ yↄ̀ɛ píi, i pↄe eo. +Lasɛli ò a maeɛ: Baa, ńsu to n pↄ pamazio, asa mi e fɛ̀lɛo, kɛ́ má ↄkũa yã́iɛ. Beewa Labã a tã́aↄ wɛ̀ɛlɛ, i eo. +Ɔ̃ Yakↄbu pↄ pà à zↄadↄ̀ Labãwa à mɛ̀: Bↄ́ dàa má kɛ̀i? Bↄ́ duuna má kɛ̀ ↄ̃ n pɛlɛmazi wãawãa kɛ́wai? +N ma pↄ́ↄ yↄ̀ɛ píi, n n bɛpↄↄ è wea? Bↄò gupuau ma gbɛ̃́ↄ ń n gbɛ̃́ↄ wáa, aai yãnakpa gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ nawa. +Gwa, ma kɛ n bɛ wɛ̃̀ baoɛ. N sãↄ ń n bleↄ aai nↄbↄlɛo, mɛ́ mi n sãe soo. +Mili suma ń pↄ́ pↄ́ wài kũ̀oo, mi a fĩabonɛ mazĩawaɛ. Ni pↄ́ pↄ́ wà a kpã́i'ò gwã́ ge fãanɛ fĩa laaɛ. +Ĩatɛ̃ ì ma lɛ fãanɛ, ĩ́ana ì ma dɛ gwã́, mi itɛ̃kɛ. +Màa ma kɛ n bɛ e wɛ̃̀ bao. Wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosai ma zĩkɛ̀nɛ n nɛnↄɛ gbɛ̃ↄn plaↄ yã́i. Ma wɛ̃̀ soolo kɛ̀ n kpàsa yã́ musu. N ma asea lìlɛ gɛ̃n kwi. +Mɛ́ i kɛ ma dezi Ablahaũ Lua pↄ́ ma mae Izaaki aà vĩa vĩ zɛ̀manↄ bàasio, dↄ̃ n ma gbaɛ ↄgii. Lua zĩ pↄ́ má kɛ̀ ń taasio è, ↄ̃ à zɛ̀manↄ gĩa gwã́. +Ɔ̃ Labã wè Yakↄbuwa à mɛ̀: Nↄɛɛ beeↄá ma nɛ́ↄnɛ. Nɛ́ɛ beeↄá ma tↄũnaↄnɛ. Pↄtuoɛ beeↄá ma pↄtuoↄnɛ. Pↄ́ pↄ́ ń è la píi ma pↄ́ɛ. Bↄ́ má kɛ ma nɛnↄɛↄ ń nɛ́ pↄ́ aa ìↄnɛ gbãi? +To wà lɛdoũkɛ, iↄ dɛ seela ũ wá zãnguo. +Ɔ̃ Yakↄbu gbɛ sɛ pɛ̀lɛ yã́pi dↄngubↄ ũ. +A ò a gbɛ̃́ↄnɛ aa gbɛↄ sɛ́lɛ, ↄ̃ aa sɛ̀lɛ aa a zɛ̀dↄ, ↄ̃ aa pↄblè a saɛ. +Ɔ̃ Labã tↄkpà gbɛ̀zɛpiɛ Yegaa Saaduta. Yakↄbu tↄkpàɛ̀ Galɛdi. +Labã mɛ̀: Gbɛ̀zɛɛ bee mɛ́ seela ũ wá zãnguo gbã. Bee yã́i wà tↄkpàɛ̀ Galɛdi. +Wì mɛ lↄ Mizipa, asa Labã mɛ̀: Dii wá dↄ̃́a wá kɛ̃akↄ̃wa gbɛa, kɛ́ wásu zakↄ̃uo. +Tó n ĩadà ma nɛnↄɛↄwa ge tó n nↄ pãleↄ sɛ̀ lↄ, baa tó wá kú kↄ̃ kĩ́io, ǹyↄ̃ dↄ̃ sã́asã kɛ́ Lua mɛ́ wá yã́pi seelade ũ. +Ɔ̃ Labã òɛ̀ lↄ: Zɛɛ bee gwa ń gbɛ pↄ́ má pɛ̀lɛ wá zãnguoo. +Aↄ dɛ seela ũ kɛ́ másu a baa vĩ mà mↄma ń nↄ̀sɛ pãleoo, mɛ́ mpi ńsu ǹ a baa vĩ ǹ mↄa ń nↄ̀sɛ pãleoo. +Ablahaũ ń Nakↄↄo ń n maeo Lua mɛ́ a yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ. Ɔ̃ Yakↄbu lɛgbɛ̃̀ ń Lua pↄ́ a mae Izaaki aà vĩa vĩ tↄ́o. +À sa'ò gusĩsĩdeu we, ↄ̃ à a gbɛ̃́ↄ sìsi aa pↄble. Kɛ́ aa pↄblè, ↄ̃ aa ì we. +32. +Labã fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à lɛzà a tↄũnaↄwa ń a nɛ́ↄ, à samaa'ònɛ́, ↄ̃ à ɛ̀a tà a bɛ. +Yakↄbu dàzɛu, ↄ̃ Lua malaikaↄ dàaàlɛ. +Kɛ́ à ń é, à mɛ̀: Lua bòon kɛ. Ɔ̃ à tↄkpà gupiɛ Maanaiũ. +À gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aɛ a vĩ̀i Esauwa Sei bùsu pↄ́ wì mɛ lↄ Ɛdↄũ bùsuu. +A ò a zĩnaↄnɛ: À gɛ o ma dii Esauɛ aà zↄ̀blena Yakↄbu gↄↄplakɛ̀ Labã bɛ, àlɛ su sa. +À oɛ̀ má zuↄ vĩ ń zàa'ĩnaↄ ń sãↄ ń bleↄ ń zↄgↄ̃ɛↄ ń zↄnↄɛↄ. Mámɛ ma á zĩ́ oiɛ̀, kɛ́ ma yã́ e kaaàgu. +Kɛ́ zĩnapiↄ ɛ̀a sù Yakↄbuwa, aa mɛ̀: Wa gɛ n vĩ̀i kĩ́i, àlɛ mↄ daińlɛ ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aa plaↄ. +Vĩa Yakↄbu kũ̀, àlɛ bílikɛ maamaa, ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ kpaalɛ̀ lɛɛ pla ń sãↄ ń bleↄ ń zuↄ ń yiongoↄ à mɛ̀: +Tó Esau mↄ̀ lɛ̀lɛ a lɛɛ dowa, a lɛɛ do pↄ́ gↄ̃̀ a bↄ. +Ɔ̃ à wabikɛ̀ Luawa à mɛ̀: Dii, ma dezi Ablahaũ ń ma mae Izaakio Lua, ń òmɛɛ mà su ma bɛ bùsuu ma daɛↄ kĩ́i, ní ɛ̀fãaikɛmɛɛ. +N gbɛ̃kɛ ń náaiyão kɛ̀mɛɛ maamaaɛ, ma bɛɛɛ i kao. Gↄↄ pↄ́ ma bua Yuudɛ̃wa yãa, lípana mɛ́ na ma ↄzĩ ado. Tiasa ma su ń àizɛɛ lɛɛ plaɛ beeↄ. +Ma wabikɛ̀ma, ma si ma vĩ̀iwa, asa málɛ vĩakɛ kɛ́ à lɛ́lɛwá à nↄɛↄ ń nɛ́ↄ dɛdɛ yã́i. +Mpi sↄ̃ n mɛ̀ ńyↄ̃ ɛ̀fãaikɛmɛɛ, ńyↄ̃ ma bui kã́fĩ lán ísialɛ ũfãawa, wa fↄ̃ naoo an dasi yã́i. +Wekĩi ↄ̃ Yakↄbu ìu. Pↄ́ pↄ́ a plɛ̀ à a vĩ̀i gbaↄn kɛ: +Bleda ↄ̀aa do, a sa bao, sãda ↄ̀aa do, a sa bao, +yiongoda baakwi ń ń nɛ́ yↄ̃minaↄ, zuda bla, a swana kwi, zàa'ĩn da bao, a sa kwi. +À ń ná a zĩkɛnaↄnɛ ń ↄzĩ bui ń buio, ↄ̃ a ònɛ́: Àↄ bɛ ma aɛ, í gupua da á zãnguo gã ń gão. +A ò gbɛ̃́ sɛ̃́iaɛ: Tó ma vĩ̀i dànlɛ mɛ́ à n la à mɛ̀: Démɛ dɛ n dii ũi? Ńlɛ gɛ́ má ni? Démɛ pↄ́ pↄ́ ńlɛ dã́ɛ beeↄ vĩi? +Ní oɛ̀ aà zↄ̀blena Yakↄbu pↄ́ɛ, pↄ́ pↄ́ à a dii gbà a kpã̀sãɛ̀ↄn we, aàpi lɛ́ mↄ́ a kpɛ́ zɛ́u. +À yã́ doũpi ò gbɛ̃ↄn plaadeɛ ń gbɛ̃ↄn àaↄ̃deo ń pↄdãnaↄ píi à mɛ̀: Tó a da Esaulɛ, à oɛ̀ màa. +À oɛ̀ aà zↄ̀blena Yakↄbu lɛ́ mↄ́ a kpɛ́ zɛ́u. Asa aà làasoo guu à mɛ̀: Sema mà awakpaɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ dↄ̀aamɛɛↄ, wí gbasa wɛsikↄ̃lɛ. A gí gbãakpaimazi saa? +Gba dↄ̀aaɛ̀, ↄ̃ à gↄ̃̀ bòou gwã́ bee, à ì we. +À fɛ̀lɛ gwãasĩna, à a nↄ gbɛ̃ↄn plaↄ sɛ̀lɛ ń a nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́o gbɛ̃ↄn plaↄ ń a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn kuɛdoↄ, ↄ̃ à bùańnↄ Yaboko isaaa. +Kɛ́ à bùańnↄ, ↄ̃ à pↄ́ pↄ́ a vĩↄ sɛ̀lɛ bùaò píi. +Yakↄbu gↄ̃̀ ado, ↄ̃ gↄ̃ɛe mↄ̀ lɛ́ dɛ̃ɛkaaànↄ e gu ye dↄi. +Kɛ́ gↄ̃ɛpi è á fↄ̃ aà nɛo, à aà lɛ̀ a gelewa, ↄ̃ aà gele bↄ̀ↄũ dɛ̃ɛkaapi guu. +Gↄ̃ɛpi mɛ̀: Ma gbaɛ, asa gu lɛ́ dↄɛ. Ɔ̃ Yakↄbu òɛ̀: Sema ǹ báaadamagu bàasio, má n gbaɛo. +Gↄ̃ɛpi aà là à mɛ̀: N tↄ́n kpelewai? A wèwà à mɛ̀ a tↄ́n Yakↄbu. +Ɔ̃ à mɛ̀: Wàli mɛnɛ Yakↄbu lↄo, sema Isaili, asa n dɛ̃ɛkà ń Luao ń gbɛ̃nazĩnaↄ, ↄ̃ n dɛ̃ɛnɛ̀. +Yakↄbu òɛ̀: Ǹ n tↄ́ omɛɛ sↄ̃. A wèwà à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ ma tↄ́ lai? Ɔ̃ à báaadàaàgu we. +Yakↄbu tↄkpà gupiɛ Pɛnuɛli, asa à mɛ̀: Wa wɛsikↄ̃lɛ ń Luao, mɛ́ ma gi má kú. +À bↄ̀ Pɛnuɛli ĩatɛ̃ bilɛa, àlɛ tↄ̃ↄlɛ a gele ĩa yã́i. +Ayãmɛto e gbã Isailiↄ lí nↄ̀ↄ tikusiwa sóo, kɛ́ Lua Yakↄbu lɛ̀ a tikusiwa yã́i. +33. +Kɛ́ Yakↄbu wɛzù, a è Esau lɛ́ mↄ́ ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aa plaↄ. À a nɛ́ↄ kpaalɛ̀ a naↄnɛ ń a nↄ mɛ̀n pla pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ. +Ɔ̃ à a nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́opiↄ gbàɛ aa dↄaa ń ń nɛ́ↄ. Bee gbɛa Lea ń a nɛ́ↄ, ↄ̃ Lasɛli ń Yosɛfuo tɛ́ ń kpɛ. +À dↄ̀aanɛ́, à kùlɛ tↄↄlɛ gɛ̃n sopla e à gɛ̀ kàò a vĩ̀ipi kĩ́i. +Ɔ̃ Esau bàalɛ̀ mↄ̀ dàaàlɛ, à kùsiwa à ↄdà aà gã̀u à lɛpɛ̀wà, ↄ̃ aa ↄ́ↄlↄ̀. +Kɛ́ Esau wɛzù, à nↄɛↄ ń nɛ́ↄ è, ↄ̃ à mɛ̀: Deↄ mɛ́ kunnↄ wei? Yakↄbu wèwà à mɛ̀: Nɛ́ pↄ́ Lua ma gbaↄnɛ. +Ɔ̃ nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́opiↄ sↄ̃̀ńzi ń ń nɛ́ↄ, aa kùlɛ. +Ɔ̃ Lea ń a nɛ́ↄ sↄ̃̀ńzi sↄ̃, aa kùlɛ. Bee gbɛa Yosɛfu ń Lasɛlio sↄ̃̀ńzi aa kùlɛ. +Esau mɛ̀: Bↄ́ ńlɛ kɛ ń pↄ́ pↄ́ ma dańlɛↄi? Yakↄbu wèwà à mɛ̀: Kɛ́ ma yã́ e kangu yã́iɛ. +Esau mɛ̀: Ma gbɛ̃́, ma pↄ́ↄ mↄ̀a, ǹyↄ̃ n pↄ́ↄ kũa. +Ɔ̃ Yakↄbu mɛ̀: Aawo! N yã́ na! Tó ma yã́ kànguɛ, ma gba sí, asa wá wɛsiakↄ̃lɛ kɛ̀mɛɛ lán wɛsiakↄ̃lɛ ń Luaowaɛ, ↄ̃ n gbãakpàmazi. +Gba pↄ́ má dànɛ si sa, asa Lua ɛ̀fãaikɛ̀mɛɛ, pↄe i kɛ̃́sãao. Lá à nàɛwà màa, ↄ̃ a sì. +Ɔ̃ Esau mɛ̀: Wà dazɛu wà tá. Má dↄaanɛ. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Baa, ń dↄ̃ kɛ́ nɛ́ↄ yã́ zĩ'ũ, mɛ́ má sã ń zù yↄ̃minaↄ vĩ. Tó wa tá gbãa ò gↄↄ do, pↄ́ↄ gaga píiɛ. +Dↄaamɛɛ Baa, mapi n zↄ̀blena, míↄ tɛ pↄ́ↄ kpɛ ń nɛ́ↄ busɛbusɛ e mà mↄ n le Sei. +Esau mɛ̀: Má a gbɛ̃́ kĩniↄ tonnↄ. Yakↄbu mɛ̀: Bↄ́yãi ni? N yã́ na Baa. +Zĩbeezĩ Esau dà Sei zɛ́u. +Ɔ̃ Yakↄbu gɛ̀ Suko. À bɛkpà we mɛ́ à lákpɛↄ dↄ̀ pↄ́ↄnɛ. Ayãmɛto wà tↄkpà gupiɛ Suko. +Kɛ́ Yakↄbu sù ń Mɛsↄpↄtamio, à kà wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Sikɛũ, Kanaa bùsuu aafia, ↄ̃ à bòokpà wɛ̃́lɛpi saɛ. +À a bòokpakĩi lù Sikɛũ mae Amↄↄ nɛ́ↄwa ã́nusu ↄwatɛ̃ basↄo. +Wekĩi à sa'okĩi bòu, à tↄkpàɛ̀ Lua Isaili Lua. +34. +Lea nɛnↄɛ Dina pↄ́ a ì ń Yakↄbuo bↄ̀ bùsupi nↄɛↄ gwai. +Kɛ́ bùsupi kí Amↄↄ nɛ́ Sikɛũ, Ivi bui aà è, à kùsiwà, ↄ̃ à wùlɛaànↄ. +Aà pↄ dↄ wɛ̃́ndiapiwa, a yeaàzi, ↄ̃ à yã́ nana òɛ̀. +Ɔ̃ Sikɛũ ò a maeɛ: Nɛnↄɛna bee wɛɛlɛmɛɛ mà sɛ́. +Kɛ́ Yakↄbu mà wà a nɛnↄɛ kpɛbↄ̀, aà nɛ́ↄ ku sɛ̃u ń aà pↄ́ↄ, ↄ̃ à nìlɛ e aa sù. +Ɔ̃ Sikɛũ mae Amↄↄ gɛ̀ Yakↄbu lè à yã́pi oɛ̀. +Kɛ́ Yakↄbu nɛ́ↄ sù ń sɛ̃o gↄ̃̀ↄ, aa yã́pi mà, ↄ̃ an nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà, an pↄ pà maamaa, kɛ́ Sikɛũ yãdↄↄsai kɛ̀ Isailiↄnɛ yã́i, à wùlɛ ń Yakↄbu nɛnↄɛo, à yã́ pↄ́ dɛ wà kɛo kɛ̀. +Ɔ̃ Amↄↄ ònɛ́ à mɛ̀: Ma nɛ́ Sikɛũ pↄ dↄ á nɛnↄɛwa. Á yã́ na. À aà kpawà nↄ ũ. +Wà lɛdoũkɛ, wíliↄ wá nɛnↄɛↄ kpã́sãkↄ̃wa. +Àↄ kúwanↄ, wá bùsu kú á pↄ́ ũɛ. À zↄ̃lɛu, íↄ laatau, íↄ tↄↄlɛ vĩ. +Ɔ̃ Sikɛũ ò Dina mae ń aà dãↄↄnɛ: Á yã́ na. Pↄ́ pↄ́ á ò mà kpáwá, má kpaɛ. +À ã̀nsueblebↄ lɛ́ damɛɛ zↄ̃ↄ ń gbaↄ dasidasi. Lá pↄ́ á ò, má kpaɛ. À nɛnↄɛpi kpaa. +Ɔ̃ Yakↄbu nɛ́ↄ wè Sikɛũ ń aà mae Amↄↄowa ń mↄafilio, kɛ́ Sikɛũ ń dãe kpɛbↄ̀ yã́i. +Aa ònɛ́: Wá fↄ̃ bee kɛo, wá fↄ̃ wá dãe kpa gyafↄↄdewao, asa beeá wíyãɛ wá kĩ́i. +Wá we á yã́io, mɛ́ i kɛ a gↄ̃ lán wápiↄwa, á gↄ̃ɛↄ tↄ̃zↄ̃̀ píi bàasio. +Tó a tↄ̃zↄ̃̀, wá wá nɛ́ↄ kpã́sãwá, wí á pↄ́ↄ sɛ nↄ ũ, wíↄ kúánↄ, wí gↄ̃ bui doũↄ ũ. +Ãma tó i we wá yã́io, mɛ́ i tↄ̃zↄ̃o, wá wá dãe sɛ taòɛ. +Yã́pi kɛ̀ Amↄↄ ń a nɛ́ Sikɛũoɛ na. +Ɛ̀waasopi yã́pi gↄ̃̀gↄ̃ kpakpa, kɛ́ Yakↄbu nɛnↄɛ yã́ kàaàgu yã́i, mɛ́ a bɛɛɛ vĩ dɛńla a mae bɛdeↄ guu. +Amↄↄ ń a nɛ́ Sikɛũo gɛ̀ ń wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu, ↄ̃ aa yã'ò ń wɛ̃́lɛdeↄ aa mɛ̀: +Gbɛ̃́piↄ yãe vĩwanↄo. Wà to aaↄ kú wá bùsuu, aaↄ laatau, asa bùsupi zↄ̃ↄ, a mↄ́wá. Wá ń nɛnↄɛↄ sɛ́, wí wá pↄ́ↄ kpámá. +Gbɛ̃́piↄ sↄ̃ aa we wàↄ kúwanↄ kɛ́ wà gↄ̃ bui doũo, mɛ́ i kɛ wá gↄ̃ɛↄ wa tↄ̃zↄ̃̀ lá ampiↄwa wápii bàasio. +An pↄtuoↄ ń ń àizɛɛↄ ń ń zuↄ píi a gↄ̃ wá pↄ́ ũo lé? Wà weinɛ́, kɛ́ aaↄ kúwanↄ. +Wɛ̃́lɛpideↄ Amↄↄ ń a nɛ́ Sikɛũo yãmà, ↄ̃ gↄ̃ɛↄ tↄ̃zↄ̃̀ ḿpii. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́, kɛ́ aa kú ń wãwão mɛ́ aa kú ń yãe làasoooo, Yakↄbu nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ Simɛↄ ń Leviio, Dina vĩ̀iↄ, an baade a fɛ̃nda sɛ̀ aa sì wɛ̃́lɛu, aa gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ píi. +Aa Amↄↄ ń a nɛ́ Sikɛũo dɛ̀dɛ, ↄ̃ aa Dina sɛ bↄ̀ò Sikɛũ kpɛ́u aa tàò. +Wɛ̃́lɛdeↄ dɛdɛa gbɛa Yakↄbu nɛ́ↄ mↄ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ↄ nàaa, kɛ́ wà widà ń dãewa yã́i. +Aa ń sãↄ ń ń bleↄ sɛ̀lɛ ń ń zuↄ ń ń zàa'ĩnaↄ, pↄ́ pↄ́ kú wɛ̃́lɛ guuↄ ń pↄ́ pↄ́ kú ń buaↄ píi. +Aa ń àizɛɛↄ sɛ̀lɛ píi ń ń nɛ́ↄ ń ń nↄɛↄ ń pↄ́ pↄ́ kú ń bɛↄ píi. +Ɔ̃ Yakↄbu ò Simɛↄɛ ń Leviio: A gu ↄ̃̀ↄkpàmɛɛ. Kanaaↄ ń Pɛliziↄ ń bùsu la buipãleↄ aaↄ ye ma gĩyãio. Lá wá dasio, tó aa lìawázi mɛ́ aa sìwágu, aa ma dɛ ń ma buiↄ píiɛ. +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Kɛ́ à wá dãe dìlɛ káalua ũ, bee maa yã̀? +35. +Lua yã'ò Yakↄbuɛ à mɛ̀: Fɛlɛ ta Bɛtɛli, ní zↄ̃lɛ we. Ma gbagbakĩi kɛ we, asa we ma bↄu ma mↄma gↄↄ pↄ́ ńlɛ bàalɛ n vĩ̀iɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu ò a bɛdeↄnɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ píi à mɛ̀: À dii zĩ̀lo pↄ́ á vĩↄ kↄ́lɛ, í zu'o, í á pↄkasaↄ lilɛ, +wí fɛlɛ ta Bɛtɛli. Má Lua gbagbakĩi bo we, asa à dↄ̀malɛ ma taasikɛgↄↄ, ìↄ kumanↄ gu pↄ́ ma gɛu píi. +Ɔ̃ aa dii zĩ̀lo pↄ́ aa vĩↄ kpàwà ń swã́li pↄ́ aa daaↄ, ↄ̃ a vĩ̀lɛ gbɛ̃́nɛli pↄ́ kú Sikɛũ saɛ gbáu. +Kɛ́ Yakↄbu ń a nɛ́ↄ dàzɛu, Lua tò vĩa wɛ̃́lɛ kãinadeↄ kũ̀ maamaa, ↄ̃ gbɛ̃e i pɛ́lɛńzio. +Ɔ̃ Yakↄbu ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ píi kà Luzu pↄ́ wì mɛ tia Bɛtɛli, Kanaa bùsuu. +À sa'okĩi bò we, ↄ̃ à tↄkpà gupiɛ Bɛtɛli Lua, asa wekĩi Lua bↄ̀ à mↄ̀uwà gↄↄ pↄ́ àlɛ bàalɛ a vĩ̀iɛ. +Debolaa pↄ́ dɛ Lɛbɛka gwana ũ yãa gà weɛ, ↄ̃ wà aà vĩ̀ gbɛ̃́nɛli gbáu Bɛtɛli saɛ. Ɔ̃ wà tↄkpàɛ̀ Ɔↄlↄlizĩ. +Lua bↄ̀ mↄ̀ Yakↄbuwa lↄ aà sua ń Mɛsↄpↄtamio gbɛa, à báaadàaàgu +à mɛ̀: N tↄ́n Yakↄbu, ãma wàli onɛ Yakↄbu lↄo, wàli onɛ sa Isailiɛ. Màa à tↄkpàɛ̀ Isaili. +Lua òɛ̀ lↄ: Lua Gbãapiiden ma ũ. Àↄ nɛ'i àↄ kã́fĩ. Bui zↄ̃ↄ a bↄ n kĩ́i, baa bui dasiↄ, mɛ́ n buieↄ aaↄ dɛ kíaↄ ũ. +Má bùsu pↄ́ má kpà Ablahaũ ń Izaakiowa kpama ń n buiↄ n kpɛ. +Ɔ̃ Lua fɛ̀lɛ bↄ̀ gu pↄ́ à yã'òɛ̀u. +Yakↄbu gbɛpɛ̀lɛ gu pↄ́ Lua yã'òɛu dↄngubↄ ũ. À itↄ̃̀lɛwà à nísikàwà. +Ɔ̃ Yakↄbu tↄkpà gu pↄ́ Lua yã'òuɛpiɛ Bɛtɛli. +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ Bɛtɛli aa dàzɛu. Kɛ́ aa kà kãi ń Ɛflatao, Lasɛli nɛ'igↄↄ kà, ↄ̃ nɛ'i zĩ'ũkũ̀. +Nɛ'iwãwã zↄ̃ↄkũ̀, ↄ̃ nↄɛ nɛ'ina òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo, n nɛgↄ̃ɛ ì lↄ. +Lasɛli yɛ̃̀ɛɛ vĩ lↄo, àlɛ ga, ↄ̃ à tↄkpà a nɛ́piɛ Bɛ̃nↄni, ↄ̃ aà mae tↄkpàɛ̀ Bɛ̃yãmɛɛ. +Kɛ́ Lasɛli gà, wà aà vĩ̀ Ɛflata pↄ́ wì mɛ tia Bɛtɛlɛũ zɛ́u. +Yakↄbu yãdↄngugbɛ pɛ̀lɛ aà miawa. Lasɛli miagbɛpi ku we e ń a gbão. +Isaili ɛ̀a dàzɛu, ↄ̃ à bòokpà sãdãnaↄ gugwakĩi kpɛle. +Gↄↄ pↄ́ a ku bùsupiu ↄ̃ Lubɛni gɛ̀ ì ń Bila, Yakↄbu nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀oo. Yakↄbu yã́pi mà. Yakↄbu nɛgↄ̃ɛↄ kuɛplaɛ. +Lea nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yakↄbu yoa Lubɛni, Simɛↄ, Levii, Yuda, Isakaa, Zabulↄni. +Lasɛli nɛ́ↄn Yosɛfu ń Bɛ̃yãmɛɛo ũ. +Lasɛli zↄnↄɛ Bila nɛ́ↄn Dã ń Nɛfatalio ũ. +Lea zↄnↄɛ Zilipa nɛ́ↄn Gada ń Asɛɛo ũ. Nɛgↄ̃ɛ pↄ́ wà ń í ń Yakↄbuo Mɛsↄpↄtamiↄn we. +Ɔ̃ Yakↄbu kà a mae Izaaki kĩ́i Mamale. A ku Kiliataaba pↄ́ wì mɛ tia Hɛblↄ̃ saɛ, gu pↄ́ Ablahaũ ń Izaakio zↄ̃̀lɛu. +Izaaki kà wɛ̃̀ ↄ̀aa do baosai, +à zikũ̀ táotao, ↄ̃ à gà à zù a gbɛ̃́ↄ guu, ↄ̃ aà nɛ́ↄ Esau ń Yakↄbuo aà vĩ̀. +36. +Esau p���́ wì mɛ lↄ Ɛdↄũ buiↄ yã́n kɛ: +Esau Kanaa nↄɛↄ sɛ̀, Iti bui Eloni nɛ́ Ada ń Ivi bui Ana nɛ́ Ɔhↄlibama, Zibɛↄ̃ tↄũnao. +À Isimaɛla nɛ́ Basɛma, Nɛbaio dãe sɛ̀ lↄ. +Ada Ɛlifaza ìaànↄ, mɛ́ Basɛma Leuɛli ì. +Ɔhↄlibama Yeusi ń Yalaũo ń Kolao ì. Esau nɛgↄ̃ɛ pↄ́ wà ń í Kanaa bùsuuↄn we. +Esau a naↄ sɛ̀lɛ ń a nɛgↄ̃ɛↄ ń a nɛnↄɛↄ ń a bɛdeↄ píi ń a pↄtuoↄ ń a àizɛɛ pↄ́ a è Kanaa bùsuuↄ píi, ↄ̃ à gɛ̀ Sei bùsuu, à zã̀kũ ń a dãuna Yakↄbuo, +asa an àizɛɛ zↄ̃ↄ yã́ mɛ́ tò aa fↄ̃ wàↄ kú ń kↄ̃oo. Bùsu pↄ́ aa kuu i mↄ́máo, kɛ́ an pↄ́ↄ dasi yã́i. +Esau zↄ̃̀lɛ Sei bùsu gbɛ̀sĩsĩde pↄ́ wì mɛ tia Ɛdↄũ guu. +Esau pↄ́ dɛ Ɛdↄũↄ dezi sɛ̃́ia ũ buiↄn kɛ: +Esau nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ada nɛ́ Ɛlifaza ń Basɛma nɛ́ Leuɛlio. +Ɛlifaza nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Temani, Omaa, Zefo, Gataũ, Kenazi. +Ɛlifaza nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀o tↄ́n Timina. Ɔ̃mɛ Amalɛki ìaànↄ. Esau na Ada tↄũnaↄn we. +Leuɛli nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Naata, Zela, Sãma, Miza. Esau na Basɛma tↄũnaↄn we. +Esau na Ɔhↄlibama nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yeusi, Yalaũ, Kola. +Esau bui dezi káauↄ tↄ́n kɛ: Esau nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Ɛlifaza bui dezi káauↄ tↄ́n kɛ: Temani, Omaa, Zefo, Kenazi, +Kola, Gataũ, Amalɛki. Ɛlifaza bui dezi káauↄ, Ada tↄũnaↄn we. Aa ku Ɛdↄũ bùsuuɛ. +Esau nɛ́ Leuɛli bui dezi káauↄ Naata, Zela, Sãma ń Mizao. Leuɛli bui dezi káauↄ, Basɛma tↄũnaↄn we. Aa ku Ɛdↄũ bùsuuɛ. +Esau na Ɔhↄlibama bui dezi káauↄ tↄ́n kɛ: Yeusi, Yalaũ, Kola. Ana nɛ́ Ɔhↄlibama tↄũnaↄn we. +Esau pↄ́ wì mɛ lↄ Ɛdↄũ nɛgↄ̃ɛↄn we, aà bui dezi káauↄnɛ. +Sei, Oli bui pↄ́ kú Ɛdↄũ bùsuu za káau nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Lotani, Sobala, Zibɛↄ̃, Ana, +Disↄ̃, Ezɛɛ, Disã. +Lotani nɛgↄ̃ɛↄn Oli ń Emaũo ũ. Lotani dãe tↄ́n Timina. +Sobala nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Alavã, Manaata, Ebali, Sefo, Onaũ. +Zibɛↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n Aya ń Anao. Anapi mɛ́ bↄ̀ nibↄna wãawa gbáau gↄↄ pↄ́ àlɛ a mae zàa'ĩnaↄ dã́. +Ana nɛgↄ̃ɛ tↄ́n Disↄ̃, aà nɛnↄɛ tↄ́n Ɔhↄlibama. +Disↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛmadã, Ɛsebã, Ilana, Kelana. +Ezɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Bilana, Zaavã, Akana. +Disã nɛgↄ̃ɛↄn Uzu ń Alanao ũ. +Oli bui dezi káauↄ tↄ́n kɛ: Lotani, Sobala, Zibɛↄ̃, Ana, +Disↄ̃, Ezɛɛ, Disã. Oli bui dezi káauↄ ń ń bui pↄ́ kú Sei bùsuuↄn we. +Kía pↄ́ kpalablè Ɛdↄũ bùsuu Isaili kíaↄ ãaↄ tↄ́n kɛ: +Bɛↄↄ nɛ́ Bɛla, Dinaba gbɛ̃́ mɛ́ kpalablè Ɛdↄũ káau. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Zela nɛ́ Yobaba, Bↄzɛla gbɛ̃́ kpalablè aà gbɛu. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Temani bùsu gbɛ̃́ Usaũ kpalablè aà gbɛu. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Bedada nɛ́ Adada, Aviti gbɛ̃́ kpalablè aà gbɛu. Ɔ̃mɛ zĩblè Madiãↄwa Mↄabu bùsuu. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Maseleka gbɛ̃́ Samala kpalablè aà gbɛu. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Leobo pↄ́ kú Uflata saɛ gbɛ̃́ Saulu kpalablè aà gbɛu. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Akaboo nɛ́ Baalanana kpalablè aà gbɛu. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Pau gbɛ̃́ Adada kpalablè aà gbɛu. Aà na tↄ́n Mɛtabɛli, Malɛdi nɛ́ɛ, Mɛzaaba tↄũnaɛ. +Esau bui dezi káauↄ tↄ́n kɛ an buiwa an bùsu wa: Timina, Alava, Yɛtɛti, +Ɔhↄlibama, Ela, Pinↄ, +Kenazi, Temani, Mibizaa, +Magadiɛ, Ilaũ. Ɛdↄũↄ dezi káauↄ tↄ́n we wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo bùsu pↄ́ aa zↄ̃̀lɛu. Esau pↄ́ Ɛdↄũↄ dezi sɛ̃́ia ũ buiↄn we. +37. +Yakↄbu ku Kanaa bùsuu, gu pↄ́ a mae zↄ̃̀lɛu. +Yakↄbu buiↄ yã́n kɛ: Yosɛfuá ɛ̀waasonaɛ. Aà wɛ̃̀ gɛ̃o ń plaode guu kɛ́ àlɛ sãↄ dã́ ń a vĩ̀iↄ, aà mae naↄ Bila ń Zilipao nɛ́ↄ, ↄ̃ à yãvãi pↄ́ aa kɛ̀ kↄmalɛkɛ̀ a maeɛ. +Isaili ye Yosɛfuzi dɛ a nɛ́ kĩniↄla, kɛ́ à aà ì a zikũ guu yã́i, ↄ̃ à ulatao zↄ̃̀ɛ̀. +Kɛ́ aà vĩ̀iↄ è ń mae yeaàzi dɛńla, ↄ̃ aa zàaàgu, aali we yãna òaànↄo. +Yosɛfu nana'ò, ↄ̃ a sɛ̀lɛ sìu a vĩ̀iↄnɛ, ↄ̃ aa ɛ̀a zàaàgu dɛ a zia. +A ònɛ́: À nana pↄ́ má ò ma. +Má è wálɛ sɛ̃yeye bua, ↄ̃ ma sɛ̃̀ bàaa fɛ̀lɛ zɛ̀. Á pↄ́ↄ lìai, ↄ̃ aa kùlɛɛ̀. +Ɔ̃ aà vĩ̀iↄ òɛ̀: Ńlɛ e ńyↄ̃ gↄ̃ wá kía ũ nɛe? Ńyↄ̃ ikokɛwá nɛe? Ɔ̃ aa ɛ̀a zàaàgu dɛ a zia nana pↄ́ a òpi yã́i. +Yosɛfu ɛ̀a nana'ò lↄ, ↄ̃ a sɛ̀lɛ sìu a vĩ̀iↄnɛ à mɛ̀: Ma ɛa nana'ò lↄ. Má è ĩatɛ̃ ń mↄvuao ń saana mɛ̀n kuɛdoↄ lɛ́ kúlɛkulɛmɛɛ. +À nanapi sɛ̀lɛ sìu a maeɛ lↄ, ↄ̃ aà mae pàlawà à mɛ̀: Bↄtaa nana ń ò màai? Mapi ń n dao ń n vĩ̀iↄ, ńlɛ e wá mↄ wúlɛ n aɛ nɛe? +Aà vĩ̀iↄ ĩ́isɛ̀aànↄ. Aà mae sↄ̃ a nanapi yã́ kũa a sↄ̃u. +Aà vĩ̀iↄ gɛ̀ ń mae sãↄ dã́i Sikɛũ. +Ɔ̃ Isailipi ò Yosɛfuɛ: N vĩ̀iↄ lɛ́ sãdã Sikɛũ nolo? Mↄ mà n zĩ ń kĩ́ie! A wèwà à mɛ̀: Má làa. +Ɔ̃ a òɛ̀: Gɛ́ n vĩ̀iↄ gwai ń ń sãↄ, tó aa aafia, ní ɛa sumɛɛ ń a baoo. Ɔ̃ à aà gbàɛ, à bↄ̀ Hɛblↄ̃ guzulɛu à gɛ̀ Sikɛũ. +Àlɛ liaaliaa sɛ̃u, ↄ̃ gↄ̃ɛe kpàaũaànↄ à aà là à mɛ̀: Bↄ́ ńlɛ wɛɛlɛi? +A wèwà à mɛ̀: Málɛ a vĩ̀iↄ wɛɛlɛɛ. Tó n ń sãdãdãkĩi dↄ̃, omɛɛ. +Gbɛ̃́pi mɛ̀: Kɛ́ aa bↄ̀ lakĩi, má mà aa mɛ̀ wàlɛ gɛ́ Dotaniɛ. Ɔ̃ Yosɛfu pɛ̀lɛńzi à ń lé Dotani. +Kɛ́ aa aà è kãaa, e àↄ gɛ́ kái ń kĩ́i, aa lɛkpàaĩaàzi aa mɛ̀ wà aà dɛ. +Aa òkↄ̃ɛ: À gwa, nana'onki lɛ́ mↄ́ kee. +À to wà aà dɛ sa, wí aà zu ɛɛ beeↄ do guu, wí o wài mɛ́ aà sò. Wá e lá aà nanaↄ midɛ. +Kɛ́ Lubɛni yã́pi mà, a ye à aà misi, ↄ̃ à mɛ̀: Wásu aà dɛo. +Ásu to au bↄwào. À aà zu ɛɛ beeu guwaiwaiu la, ásu à aà dɛo. Lubɛni ònɛ́ màa, kɛ́ a ye à aà misi, í ɛa à aà kpa a maewa yã́iɛ. +Kɛ́ Yosɛfu kà a vĩ̀iↄ kĩ́i, aa aà ula bↄ̀aàla, aà ulataopi. +Ɔ̃ aa aà sɛ̀ wa zù ɛpiu. Ɛpi da giiɛ, a í vĩo. +Ɔ̃ aa zↄ̃̀lɛ lɛ́ pↄble. Kɛ́ aa wɛzù, aa Isimaɛla bui kyaamaↄ è, aa bↄ̀ Galada bùsuu, aalɛ gɛ́ Egipi. An yiongoↄ lí'ↄ ń gãmalɛo ń tulaletio sɛa. +Ɔ̃ Yuda ò a gbɛ̃́ↄnɛ: Tó wa wá dãuna dɛ̀, mɛ́ wa aà dɛa ùlɛ, bↄ́ ài wá ei? +À to wà aà yía Isimaɛla buipiↄwa. Wásu aà dɛo, wá dãuna nolo? Wá au doũɛ. Ɔ̃ aà gbɛ̃́ↄ aà yãmà. +Kɛ́ Madiã laatanapiↄ lɛ́ gɛ̃, aa Yosɛfu gà wà bↄ̀ ɛu, wà aà yìa Isimaɛla buipiↄwa ã́nusu ↄwatɛ̃ bao, ↄ̃ aa gɛ̀aànↄ Egipi. +Kɛ́ Lubɛni sù ɛpi kĩ́i, i Yosɛfu e we lↄo, ↄ̃ à a pↄkasaↄ ga kɛ̃̀kɛ̃. +Ɔ̃ à gɛ̀ a dãunaↄ kĩ́i à mɛ̀: Nɛ́pi ku we lↄo. Má gɛ́ má ń beeo ni? +Aa blesana kũ̀ wa dɛ̀, ↄ̃ aa Yosɛfu ulapi sɛ màlɛ a au guu. +Ɔ̃ aa aà ulataopi sɛ̀ tàò ń maeɛ aa mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ wá èn kɛ. N nɛ́ ula yã̀, ge aà pↄ́ no? +A dↄ̃̀, ↄ̃ à mɛ̀: Ma nɛ́ ulataoɛ, wài mɛ́ aà sò. Waiyoo, à ma nɛ́ Yosɛfu tàitaiɛ. +Ɔ̃ à a ulada ga kɛ̃̀, à zwã̀nkasa sɛ dↄ̀ a pi, ↄ̃ à a nɛ́pi ↄ́ↄlↄ̀ e'e'e. +Aà nɛgↄ̃ɛↄ ń aà nɛnↄɛↄ mↄ̀ aà nↄ̀sɛ níniiɛ̀ ḿpii, ãma à gì wà a nↄ̀sɛ níniɛ à mɛ̀: Máↄ a nɛ́pi gaa ↄ́ↄlↄɛ e mà gɛ taò aà kĩ́i bɛdau. Ɔ̃ àlɛ búbuapɛ a nɛ́pi yã́ musu. +Madiãpiↄ sↄ̃ aa Yosɛfu yìa Pↄtifaawa Egipi. Falaↄ̃ↄ ìwaↄ doɛ, ↄ̃mɛ aà dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +38. +Zĩbeezĩ Yuda bↄ̀ a gbɛ̃́ↄ kĩ́i, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Adulaũ gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Hila bɛ. +Wekĩi ↄ̃ à kpàaũu ń Kanaa bùsu gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Sua nɛnↄɛo, ↄ̃ à aà sɛ̀ nↄ ũ. +À nↄsì à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Ɛɛ. +À ɛ̀a nↄsì lↄ, à nɛgↄ̃ɛ ì, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Onani. +À ɛ̀a nɛgↄ̃ɛ ì lↄ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Sela. Gↄↄ pↄ́ à nɛ́pi ì, a ku Kezibuɛ. +Ɔ̃ Yuda nↄɛ pↄ́ wì mɛ Tamaa sɛ̀ a nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Ɛɛɛ. +Ɛɛ kɛ̀ Diiɛ gbɛ̃vãi ũ, ↄ̃ à aà dɛ̀. +Ɔ̃ Yuda ò Onaniɛ: Ǹ n vĩ̀i gyaa sɛ́, ní buikɛ n vĩ̀iɛ lá wì kɛwa. +Kɛ́ Onani dↄ̃ nɛ́ pↄ́ á i ń a vĩ̀i gyaao aↄ dɛ a bui ũo, tó à wùlɛaànↄ, ì azĩa e bàasiɛ, kɛ́ asu buikɛ a vĩ̀iɛo yã́i. +Yã́ pↄ́ àlɛ kɛpi kɛ̀ Diiɛ ĩ́i, ↄ̃ à aà dɛ̀ lↄ. +Ɔ̃ Yuda ò a nɛ́ gyaa Tamaaɛ: Gɛ ǹyↄ̃ gyaable n mae bɛ e ma nɛ́ Sela zↄ̃ↄkũ. Asa àlɛ e Sela a ga lá a vĩ̀iↄwaɛ. Ɔ̃ Tamaa gɛ̀ zↄ̃̀lɛ a mae bɛ. +Kɛ́ a gↄↄ gɛ̃̀gɛ̃, ↄ̃ Yuda na gà. Kɛ́ aà sↄ̃ nìni, à dàzɛu, àlɛ gɛ́ a sãkãkɛ̃ɛlɛnaↄ kĩ́i Timɛna ń a gbɛ̃na Adulaũ gbɛ̃́ Hilao. +Ɔ̃ wà a baokpà Tamaaɛ wà mɛ̀: N zãde lɛ́ gɛ́ Timɛna a sãↄ kãkɛ̃ɛlɛi. +Ɔ̃ à a gyaablepↄↄ wòlo, à pↄlↄgãu sɛ kù a wɛ́a, ↄ̃ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Ɛnaiũ bↄlɛu Timɛna zɛ́u. Asa a è Sela gbãakũ̀ mɛ́ wi a kpawà nↄ ũo. +Kɛ́ Yuda aà è, ↄ̃ à aà dìlɛ káalua ũ, kɛ́ à pↄkù a wɛ́a yã́i. +Ɔ̃ à sↄ̃̀aàzi zɛ́ saɛ à mɛ̀: To mà wúlɛnnↄ. I aà dↄ̃ a nɛ́ gyaa ũo. Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Tó n wulɛmanↄ, bↄ́ ńyↄ̃ kpaai? +A wèwà à mɛ̀: Má a blenɛↄ do kpã��sãnɛ. Ɔ̃ à mɛ̀: Tↄ̀ↄmadilɛmɛɛ e ǹyↄ̃ gɛ́ kpã́sãi. +Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: Bↄ́ tↄ̀ↄma mà dilɛnɛi? À mɛ̀: Ǹ n seelakɛbↄ ń a bao ń gopana pↄ́ ń kũao kpaa. Ɔ̃ a kpàwà à wùlɛaànↄ, ↄ̃ à kɛ̀ nↄ ũ. +Ɔ̃ nↄɛpi fɛ̀lɛ tà bɛ, à a pↄlↄgãu gò à a gyaablepↄↄ dà. +Yuda a gbɛ̃na Adulaũ gbɛ̃́ zĩ̀ ń blenɛo a tↄ̀ↄmaboi nↄɛpi kĩ́i. Kɛ́ à kà, i aà eo. +Ɔ̃ à wekĩideↄ làla à mɛ̀: Káalua pↄ́ kú Ɛnaiũ zɛ́ saɛ la yãa ku má ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Káalua ku lao fá! +Ɔ̃ à ɛ̀a tà, a ò Yudaɛ: Mi aà eo. Wekĩideↄ mɛ̀ wa káalua dↄ̃ we yãa seo. +Ɔ̃ Yuda mɛ̀: Aàↄ pↄ́piↄ kũa. Wásu to gbɛ̃́ↄ wá yáalↄo. Ma n zĩ ń blepio, ni aà eo. +Mↄ àaↄ̃ gbɛa wà mↄ̀ wa ò Yudaɛ wà mɛ̀: N nɛ́ na Tamaa káaluakà, ↄ̃ à nↄsì a káaluakaa guu. Yuda mɛ̀: À bↄaànↄ, wi tɛsↄ̃wà. +Kɛ́ wàlɛ bↄaànↄ bàasi, à lɛ́kpãsãkɛ̀ a zãdeɛ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ɛ beeↄ vĩ mɛ́ nↄdↄ̀magu. Seelakɛbↄ ń a bao ń gopanaɛ beeo gwa, tó ń a de dↄ̃. +Yuda pↄ́piↄ dↄ̃̀, ↄ̃ à mɛ̀: Nↄɛpi yã́ na dɛmala, asa mi aà kpa ma nɛ́ Selawao. Yuda i wúlɛaànↄ lↄo. +Kɛ́ à kà nɛ'ia, à mↄ lè sìaↄ mɛ́ kú aà gbɛɛ guu. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ nɛ'i, a gbɛ̃do ↄbↄ̀, ↄ̃ nↄɛ nɛ'ina wↄ̃ↄtɛ̃na dↄ̀wà à mɛ̀: Nɛ́ɛ bee mɛ́ bↄ̀ káau. +Kɛ́ nɛ́pi a ↄ sↄ̀aa, ↄ̃ nɛ́ plaade bↄ̀, ↄ̃ nↄɛpi mɛ̀: N bↄ bùiɛ fá! Ɔ̃ wà tↄkpàɛ̀ Pɛlɛzi. +Bee gbɛa kɛ́ aà gbɛ̃do pↄ́ wà wↄ̃ↄtɛ̃na dↄ̀ aà ↄwapi bↄ̀, ↄ̃ wà tↄkpàɛ̀ Zela. +39. +Kɛ́ Isimaɛla buiↄ kà ń Yosɛfuo Egipi, ↄ̃ Egipi gbɛ̃́ Pↄtifaa aà lùmá. Falaↄ̃ↄ ìwaↄ doɛ, ↄ̃mɛ aà dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Dii kú ń Yosɛfuo, ìↄ aà daɛ ń gòmio. A ku a dii Egipi gbɛ̃́pi bɛ. +Aà diipi è Dii kuaànↄ, ìↄ aà daɛ ń gòmio yã́ pↄ́ àlɛ kɛ píi guu, +ↄ̃ à aà wɛgwà, à aà dìlɛ a bɛ ziia ũ, à pↄ́ pↄ́ a vĩ píi nàɛ̀ a ↄzĩ. +Za gↄↄ pↄ́ à aà dìlɛ a bɛ ziia ũ, Dii ɛ̀fãaidà aà bɛu Yosɛfu yã́i. Dii ɛ̀fãaidà pↄ́ pↄ́ dɛ aà pↄ́ ũↄgu píi, bɛpↄↄn nò, buapↄ́ↄn nò. +Ɔ̃ Pↄtifaa a pↄ́pii nà Yosɛfuɛ a ↄzĩ. A yãe kã̀a vĩo, mɛ́ i kɛ blɛblea bàasio. Yosɛfu sↄ̃ gↄ̃ kɛfɛnaɛ, mɛ́ aà zɛa maa. +Zĩewa ↄ̃ Yosɛfu bĩi gɛ̃̀ a dii nagu, ↄ̃ a òɛ̀: Wúlɛmanↄ. +Ɔ̃ à gì à mɛ̀: Gwa, ma dii yãe kã̀a vĩ bɛ la lↄo, à pↄ́ pↄ́ á vĩↄ nàmɛɛ ma ↄzĩ píiɛ. +Aà iko dɛmala ua lao, tó n baa gɛ̃̀, i gimɛɛ ń pↄeoo, kɛ́ ń dɛ aà nↄ ũ yã́i. Má fↄ̃ yãvãi bee taa kɛ mà duunakɛ Luaɛe? +Baa kɛ́ nↄɛpi ìↄ oɛ̀ gↄↄpii, i we wùlɛaànↄo, a ye àↄ kuaànↄ seo. +Zĩewa kɛ́ Yosɛfu gɛ̃̀ kpɛ́u zĩkɛi, à mↄ lè uazĩkɛnae ku bɛo. +Ɔ̃ nↄɛpi aà kũ̀ a ulawa à mɛ̀: Wúlɛmanↄ. Ɔ̃ Yosɛfu a ula tòɛ̀ we, à bàalɛ̀ bↄ̀ bàasi. +Kɛ́ nↄɛpi è à a ula tòɛ à bàalɛ̀ bↄ̀ bàasi, +ↄ̃ à uazĩkɛnaↄ sìsi a ònɛ́: À gwa, wà mↄ̀wɛ̃ɛ ń Ɛbɛluo, ↄ̃ àlɛ dↄ́ɛwanↄ. À gɛ̃̀mazi wúlɛimanↄɛ, ↄ̃ ma wiidↄ̀wà. +Kɛ́ a è ma wiidↄ̀wa, ↄ̃ à a ula tò kálɛa ma saɛ, à bàalɛ̀ bↄ̀ bàasi. +Ɔ̃ nↄɛpi ulapi kàlɛ a saɛ. Kɛ́ Yosɛfu dii sù, +ↄ̃ aà nↄpi òɛ̀ à mɛ̀: Ɛbɛlu zↄ pↄ́ n suowɛ̃ɛ dↄ̀ɛmanↄ, à gɛ̃̀mazi. +Kɛ́ ma wiidↄ̀wà, ↄ̃ à a ula tò kálɛa ma saɛ, à bàalɛ̀ bↄ̀ bàasi. +Kɛ́ nↄɛpi yã́pi sìu a zã́ɛ à mɛ̀ lá n zↄ kɛ̀mɛɛn we, aà pↄ pà maamaa. +Ɔ̃ à mɛ̀ wà Yosɛfu kũ wà dakpɛu, gu pↄ́ kía dakpɛunaↄ kálɛu, ↄ̃ à gↄↄplakɛ̀ we. +Ń beeo Dii kuaànↄ à gbɛ̃kɛkɛ̀ɛ̀, a tò aà yã́ kà dakpɛunaↄ dↄ̃̀anagu. +Ɔ̃ gudↄ̃anapi dakpɛunaↄ nà Yosɛfuɛ a ↄzĩ píi, wìli yãe kɛ aà saio. +Dakpɛunaↄ dↄ̃̀anapi líↄ yãe kã̀a vĩ Yosɛfu musuo, kɛ́ Dii kuaànↄ, mɛ́ ìↄ aà daɛ ń gòmio yã́ pↄ́ àlɛ kɛ píi guu. +40. +Bee gbɛa Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ vɛ̃ɛbↄlɛna ń a pɛ̃ɛkɛnao kɛ̀aànↄ ĩ́i. +Aà pↄ pà a ìwa gbɛ̃ↄn plapiↄzi, aà vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ kía ń aà pɛ̃ɛkɛnaↄ kíao. +Ɔ̃ à ń kákpɛu a dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ bɛ, kpɛ́ pↄ́ wà Yosɛfu dàu. +Dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi Yosɛfu dìlɛ aàↄ laaidↄmá. Aa gↄↄplakɛ̀ kpɛ́u we. +Gwãasĩn doũ Egipiↄ kía vɛ̃ɛbↄlɛna ń pɛ̃ɛkɛnapio nana'ò ḿpla ḿpii, baade ń a pↄ́o ń a àsio. +Kɛ́ Yosɛfu mↄ̀ ń gwai kↄↄ, a è an kã́ gà. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ yã́ mɛ́ tò á oosisia gbãi? +Aa wèwà aa mɛ̀: Nana ↄ̃ wá ò, gbɛ̃e ku la kɛ́ à a àsi'owɛ̃ɛo. Ɔ̃ a ònɛ́: Lua mɛ́ nana àsi bↄↄlɛ dↄ̃o lò? À á nanapiↄ dau à siumɛɛ. +Ɔ̃ vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ kía a pↄ́ òɛ̀ à mɛ̀: Ma nana guu ma vɛ̃ɛli è ma saɛ. +Vɛ̃ɛlipi gↄ̃n àaↄ̃ɛ. À labↄ̀ à vukɛ̀, à nɛ'ì à mà. +Má Falaↄ̃ↄ imibↄ kũa, ↄ̃ ma vɛ̃ɛbɛpiↄ sɛ̀ má fɛ̃̀ aà imibↄpiu, má kpàwà. +Yosɛfu òɛ̀: Nanapi àsin kɛ: Ligↄ̃n àaↄ̃piↄá gↄↄ àaↄ̃ɛ. +Gↄↄ àaↄ̃ gbɛa Falaↄ̃ↄ a n misi. A ɛa n da n zĩ guu, ní ɛa ǹyↄ̃ vɛ̃ɛbↄlɛɛ̀, lá niↄ kɛ yãawa. +Tó yã́ bↄ̀nnↄ na, to ma yã́ àↄ dↄngu. Gbɛ̃kɛkɛmɛɛ, ní ma yã'o Falaↄ̃ↄɛ, kɛ́ ǹ e ǹ ma bↄ kpɛ́ɛ bee guu. +Asa wà ma kũ kpã́i za Ɛbɛluↄ bùsuuɛ, mɛ́ baa Egipi la mi yãe kɛ à kà wà ma da ɛɛ bee guuo. +Kɛ́ pɛ̃ɛkɛnaↄ kía è Yosɛfu nanapi àsi'oa bↄ̀ ń vɛ̃ɛbↄlɛnao na, ↄ̃ a òɛ̀: Ma nana guu sↄ̃ má è má pɛ̃ɛ sɛa gbí àaↄ̃ diakↄ̃a. +Gbí pↄ́ kú musu, kàa bui dasi pↄ́ má kɛ̀ Falaↄ̃ↄɛ ka a guu, ↄ̃ bãↄ lɛ́ ble ma musu. +Yosɛfu òɛ̀: A àsin kɛ: Gbí àaↄ̃piↄá gↄↄ àaↄ̃ɛ. +Gↄↄ àaↄ̃ gbɛa Falaↄ̃ↄ a n mi zↄ̃ a n loo líwa, bãↄ i n ble. +A gↄↄ àaↄ̃deá Falaↄ̃ↄ izĩ dikpɛɛ, ↄ̃ à blɛkɛ̀ a ìwaↄnɛ. À vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ kía ń pɛ̃ɛkɛnaↄ kíao bↄ̀lɛ kpɛ́u a ìwaↄ wáa. +Ɔ̃ à ɛ̀a vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ kía dà a zĩu, aà ɛa aàↄ vɛ̃ɛbↄlɛɛ. +Ɔ̃ à pɛ̃ɛkɛnaↄ kía lòo líwa, lá Yosɛfu ń nanaↄ àsi'ònɛ́wa. +Kásile Yosɛfu yã́ i dↄ vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ kíagu lↄo, aà yã́ sã̀aàguɛ. +41. +Wɛ̃̀ bṹu pla gbɛa Falaↄ̃ↄ nana'ò a è á zɛa Niililɛ. +A è zuda maa mɛkpaaↄ bↄ̀lɛ swapi ɛu mɛ̀n sopla, aalɛ sɛ̃ ble dã̀na guu. +Ɔ̃ à zuda fɛ̃́fɛ̃a wòũwoũↄ è sopla lↄ. Aa bↄ̀ swa'ɛu, aa bɛ a sɛ̃́iaↄ kpɛ, aa zɛ̀ ń saɛ swalɛ. +Ɔ̃ zù fɛ̃́fɛ̃a wòũwoũpiↄ zù maa mɛkpaapiↄ mↄ̀mↄ, ↄ̃ Falaↄ̃ↄ vù. +À ɛ̀a gɛ̃̀ ń io, ↄ̃ à nana'ò lↄ. A è ése sáo maa wɛde pìa éseli doũwa sáo sopla. +Ɔ̃ à ése sáo wɛ́n ála'alana pↄ́ lou'i kɛ̃̀sãmáↄ è, à pìa ń gbɛa lↄ sáo sopla. +Ɔ̃ ése sáo wɛ́n ála'alanapiↄ ése sáo maa wɛdepiↄ mↄ̀mↄ. Kɛ́ Falaↄ̃ↄ vù, a è nana á ò. +Kɛ́ gu dↄ̀, làasoo gɛ̃̀aàgu, ↄ̃ à Egipi màsokɛnaↄ ń wɛzɛ̃naↄ sìsi píi. À a nanaↄ sɛ̀lɛ sìunɛ́, kási an gbɛ̃e i fↄ̃ à a àsi'òɛ̀o. +Ɔ̃ vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ kía fɛ̀lɛ yã'ò Falaↄ̃ↄɛ à mɛ̀: Tàae pↄ́ má kɛ̀ yãa dↄ̀magu gbã. +Kí, n pↄ pà n zↄ̀blenaↄzi yãa, ↄ̃ n ma dakpɛu n dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ bɛ sãnu ń pɛ̃ɛkɛnaↄ kíao. +Gwãasĩn doũ wa nana'ò, wá baade ń a pↄ́o ń a àsio. +Ɛbɛlu ɛ̀waasoe kúwanↄ we, n dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ zↄɛ. Kɛ́ wa wá nanaↄ sɛ̀lɛ wá sìuɛ̀, ↄ̃ à wá baade pↄ́ àsi'òɛ̀. +Yã́piↄ kɛ̀ lá a òwɛ̃ɛwa. N ɛa n ma da ma zĩu, ↄ̃ n pɛ̃ɛkɛnaↄ kíapi lòo líwa. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ gbɛ̃́ zĩ̀ Yosɛfu sísii, ↄ̃ wà gɛ̀ aà bↄ̀ kpɛ́u kpakpa. À mibò à a pↄkasaↄ lìlɛ, ↄ̃ à gɛ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ òɛ̀: Ma nana'ò, kási gbɛ̃e i fↄ̃ a àsi'òmɛɛo. Má mà wà mɛ̀, tó wa ònɛ, ni fↄ̃ ǹ a àsi'onɛ́ɛ. +Yosɛfu òɛ̀: I kɛ mámɛo, Lua mɛ́ a a àsi'onɛ kí. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ òɛ̀: Ma nana guu má è má zɛa Niililɛ. +Má è zuda maa mɛkpaa mɛ̀n soplaↄ bↄ̀lɛ swa'ɛu, aalɛ sɛ̃ ble dã̀na guu. +Ɔ̃ ma zuda pãleↄ è lↄ mɛ̀n sopla, aa fɛ̃́fɛ̃a wòũwoũ, mi zù fɛ̃́fɛ̃a bee taaↄ e Egipi la yãao. +Ɔ̃ zuda fɛ̃́fɛ̃a wòũwoũpiↄ zù mɛkpaa sɛ̃́ia mɛ̀n soplapiↄ mↄ̀mↄ. +Baa kɛ́ aa ń mↄmↄ, aa gì fɛ̃́fɛ̃a lá aa dɛwaɛ, gbɛ̃e a dↄ̃ kɛ́ aa ń mↄmↄ seo. Ɔ̃ ma vu. +Nana guu lↄ má è, ése sáo maa wɛde sáo sopla bↄ̀ éseli doũwa. +Ɔ̃ má è, ése sáo teeena wɛ́n ála'alana pↄ́ lou'i kɛ̃̀sãmáↄ bↄ̀ an gbɛa lↄ sáo sopla. +Ɔ̃ ése sáo wɛ́n ála'alanapiↄ ése sáo wɛdepiↄ mↄ̀mↄ. Kɛ́ má ò màsokɛnaↄnɛ, an gbɛ̃e i fↄ̃ à a àsi'òmɛɛo. +Ɔ̃ Yosɛfu òɛ̀: Kí, nana pↄ́ ń òpiↄ àsi doũɛ. Lua yã́ pↄ́ á ye kɛ ↄ̀lↄnɛɛ, kí. +Zù maa mɛ̀n soplapiↄá wɛ̃̀ soplaɛ, mɛ́ ése sáo wɛde sáo soplapiↄá wɛ̃̀ soplaɛ. Nanapiↄ àsi doũɛ. +Zù fɛ̃́fɛ̃a wòũwoũ mɛ̀n sopla pↄ́ bↄ̀lɛ aa bɛ a sɛ̃́iaↄ kp��piↄá wɛ̃̀ soplaɛ. Màa ése sáo wɛ́n ála'alana pↄ́ lou'i kɛ̃̀sãmá sáo soplapiↄ dɛ lↄ. Beeↄ mɛ́ wɛ̃̀ sopla pↄ́ imina a kauↄ ũ. +Lá má ònɛ tiawa kí, ma mɛ̀ Lua lɛ́ yã́ pↄ́ á ye kɛ ↄlↄnɛɛ. +Blɛwɛna aↄ di Egipi gupiiu maamaaɛ e wɛ̃̀ sopla. +Bee gbɛa imina i ka e wɛ̃̀ sopla, kãa gbãapi yã́ i sã Egipiↄgu. Iminapi a to bùsu blɛ midɛ. +Imina pↄ́ a mↄpi aↄ pãsĩ maamaaɛ, kãa gbãapi yã́ a dↄ gbɛ̃egu lↄo. +Kí, lá gɛ̃n pla n nanapi ò, bee mɛ̀ Lua mɛ́ dìlɛ màa. A kɛ tiaɛ, a sea vĩo. +Tiasa kí, ↄ̃nↄde wɛzɛ̃na wɛɛlɛ ǹ dilɛ aàↄ dɛ gbãade ũ Egipi. +Kí, gbɛ̃́ↄ dilɛ ziiaↄ ũ Egipi, aaↄ pↄ́wɛna sↄode kãaa wɛ̃̀ sopla pↄ́ pↄ́wɛnaↄ diupi guu. +Aa blɛ kãaa wɛ̃̀ maa pↄ́ lɛ́ mↄ́ↄ guu, aai pↄ́wɛna ká dↄ̃ↄ guu wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo ń n tↄ́o, aaiↄ dↄ̃́a. +Tó imina pↄ́ a kɛ wɛ̃̀ soplapi kà Egipi, blɛpi iↄ dɛ kũ̀sũa ũ, kɛ́ iminapi su Egipiↄ dɛdɛo yã́i. +Yã́pi kà Falaↄ̃ↄgu ń a ìwaↄ píi, +ↄ̃ a ònɛ́: Gbɛ̃́ɛ beeá Lua Nisĩnadeɛ. Wá gbɛ̃e e laaàwa lↄe? +Ɔ̃ a ò Yosɛfuɛ: Lá Lua tò n yã́ beeↄ dↄ̃̀ píi, ↄ̃nↄde wɛzɛ̃nae ku lanwao. +Ḿmɛ ńyↄ̃ↄ dɛ ma ua gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, ma gbɛ̃́ↄ iↄ misiilɛnɛ ḿpii. Báa mɛ́ a to màↄ dɛnla ado. +Ɔ̃ à ɛ̀a òɛ̀: Ńyↄ̃ↄ iko vĩ Egipi bùsu gupiiwaɛ. +Ɔ̃ à tãana seelakɛbↄ bↄ̀ a ↄwa, a dà Yosɛfuɛ a ↄwa, à bàabaa ula dàɛ̀, à vua yàbaa dàɛ̀ a nↄɛ. +À a sↄ̃́go plaade kpàwà bɛbɛbↄ ũ, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ dↄaaaɛↄ ìↄ pala: À kúlɛ! À kúlɛ! Beewa Falaↄ̃ↄ tò Yosɛfu iko vĩ Egipi bùsuwa. +A òɛ̀ lↄ: Mámɛmaa Falaↄ̃ↄ, gbɛ̃e a fↄ̃ yãe kɛ Egipi la n lɛ́ saio. +Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Zafɛna Panɛa, ↄ̃ à Ɛliↄpↄli wɛ̃́lɛ sa'ona Potifɛla nɛnↄɛna Asɛna kpàwà nↄ ũ. +Gↄↄ pↄ́ Yosɛfu zĩ sɛ̀ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ bɛ, a wɛ̃̀ baakwi vĩ. Ɔ̃ à bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i, à gɛ̀ bɛbɛi Egipi gupiiu. +Kãa gbãa ku e wɛ̃̀ sopla, blɛwɛna di maamaaɛ. +Ɔ̃ Yosɛfu blɛ pↄ́ di Egipi wɛ̃̀ soplapiↄ kã̀aakãaa wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo kũ̀sũa ũ, wɛ̃́lɛ píi ń azĩa pↄ́o. +À pↄ́wɛna kã̀aa zↄ̃ↄzↄ̃ↄ lán ísialɛ ũfãawa, ↄ̃ wà zɛ̀ a yↄ̃yↄ̃aɛ, asa wa fↄ̃ a lɛ́ dↄ̃o. +E imina àↄ gɛ́ kái Yosɛfu na Potifɛla nɛ́ Asɛna nɛgↄ̃ɛ ì pla. +Yosɛfu tↄkpà a yoaɛ Manase à mɛ̀: Lua tò ma mae bɛdeↄ ń ma taasikɛao yã́ sã̀magu píi. +Ɔ̃ à tↄkpà a plaadeɛ Ɛflaiũ à mɛ̀: Lua tò ma gↄ̃ nɛde ũ bùsu pↄ́ wà ma wɛtã̀u. +Kɛ́ kãa gbãa pↄ́ kú Egipi wɛ̃̀ soplapi lɛ́ kà, +ↄ̃ wɛ̃̀ sopla pↄ́ imina kàu dàalɛ lá Yosɛfu òwa. Imina kà bùsu ń bùsuo píi, ãma blɛ di Egipi gupiiuɛ. +Kɛ́ nↄana gɛ̃̀ Egipiↄgu píi, aa wiilɛ̀ Falaↄ̃ↄwa aà blɛ kpámá. Ɔ̃ a ònɛ́ píi: À gɛ́ Yosɛfu kĩ́i, lá a oɛ́ í kɛ. +Imina lì bùsupila píi, ↄ̃ Yosɛfu dↄ̃ↄ wɛ̃̀wɛ̃, à pↄ́wɛna yìa Egipiↄwa, kɛ́ imina gbãakũ̀ ń bùsuu yã́i. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ bↄ̀ dṹnia guu píi aa mↄ̀ Egipi pↄ́wɛna lúi Yosɛfuwa, asa imina gbãakũ̀ dṹnia guu píiɛ. +42. +Kɛ́ Yakↄbu mà pↄ́wɛna kú Egipi, a ò a nɛ́ↄnɛ: Áↄ kálɛ la pã yã̀? +Má mà pↄ́wɛna kú Egipi. À gɛ lúwɛ̃ɛ we, kɛ́ wásu gagao, wíↄ ku aafia. +Ɔ̃ Yosɛfu vĩ̀i gbɛ̃ↄn kwiↄ gɛ̀ Egipi pↄ́wɛna lúi. +Yakↄbu i Yosɛfu dãuna Bɛ̃yãmɛɛ zĩńnↄo, asa à mɛ̀: Wìliↄ dↄ̃o tó yãvãi sù aà lè sↄ̃ bɛ. +Ɔ̃ Isaili nɛ́piↄ gɛ̀ pↄ́wɛna lúi ń gbɛ̃pãleↄ, asa iminapi kà Kanaa bùsuu sↄ̃ɛ. +Yosɛfu mɛ́ bùsupi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Ɔ̃mɛ ì pↄ́wɛna yía gbɛ̃́piiwa. Ɔ̃ aà vĩ̀iↄ mↄ̀ kùlɛɛ̀, aa ń mi pɛ̀lɛ. +Kɛ́ à a vĩ̀iↄ è, à ń dↄ̃́, ↄ̃ à azĩa kɛ̀nɛ́ nibↄ ũ. Ɔ̃ à yã'ònɛ́ pãsĩpãsĩ à ń lá à mɛ̀: A bↄ má ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Wa bↄ Kanaa bùsuu, wa mↄ blɛ lúiɛ. +Yosɛfu a vĩ̀iↄ dↄ̃̀, kási aai aà dↄ̃o. +Nana pↄ́ a ò yãa an yã́ musu dↄ̀aàgu, ↄ̃ a ònɛ́: Zãmadeↄn á ũ, a mↄ wá bùsu asiigwaiɛ. +Aa wèwà aa mɛ̀: Aawo Baa! N zↄ̀blenaↄn wá ũ, wa mↄ blɛ lúiɛ. +Dedoũdeↄn wá ũ wápii. Náaideↄn wá ũ. Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, zãmadeↄn wá ũo. +Ɔ̃ a ònɛ́: Ɛgɛɛ! A mↄ wá bùsu asiigwaiɛ. +Aa mɛ̀: Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, dedoũdeↄn wá ũ, wá gbɛ̃ↄn kuɛplaɛ. Kanaa bùsu gbɛ̃́ↄn wá ũ. Wá dãuna gↄ̃̀ bɛ ń wá maeo, wá gbɛ̃do kuo. +Ɔ̃ Yosɛfu ònɛ́: Lá má òɛ́wa, zãmadeↄn á ũ. +Pↄ́ pↄ́ a to mà á yã́ sĩana dↄ̃n kɛ: Ń Falaↄ̃ↄ báaao á bↄlɛ lao, sema á dãunapi mↄ̀ la bàasio. +À á gbɛ̃do zĩ á dãunapi sɛ́i, á gbɛ̃́ kĩniↄ gↄ̃ dakpɛunaↄ ũ laɛ, mí dↄ̃ tó á yã́á sĩanaɛ. Tó màa no, ń Falaↄ̃ↄ báaao zãmadeↄn á ũ. +Ɔ̃ à ń ká kpɛ́u e gↄↄ àaↄ̃. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ a ònɛ́: Má Lua vĩa vĩ. À yã́ pↄ́ má òɛ́ kɛ, í bↄ aafia. +Tó náaideↄn á ũ, à á gbɛ̃do to da kpɛ́u la, á gbɛ̃́ kĩniↄ í tá ń pↄ́wɛnao á bɛde nↄandɛnaↄnɛ, +í ɛa mↄmɛɛ ń á dãunapio, mí dↄ̃ kɛ́ á yã́á sĩanaɛ, mɛ́ wa á dɛdɛ lↄo. Ɔ̃ aa wèi màa. +Aa òkↄ̃ɛ: Sĩanaɛ tàaedeↄn wá ũ yã́ pↄ́ wá kɛ̀ wá dãunaɛ yãa yã́i. Wá è gↄↄ pↄ́ àlɛ awakpawɛ̃ɛ, à kɛ̀ wɛ̃naũ, ↄ̃ wi aà yãmao. Bee yã́i yã́ɛ bee wá léi. +Ɔ̃ Lubɛni ònɛ́: Kɛ́ má òɛ́ ásu yãe kɛ nɛ́piɛo, i ma yãmao, aà au tↄ ↄ̃ Lua lɛ́ síwá kɛ. +Aa dↄ̃ Yosɛfu lɛ́ mao, asa kɛ́ à yã'ònɛ́, wa sɛ̀lɛ sìunɛ́ɛ. +Ɔ̃ à gò ń kĩ́i, à gɛ ↄ́ↄlↄ̀. Kɛ́ à sù, à yã'ònɛ́, ↄ̃ à Simɛↄ bↄ̀ ń guu, à mↄkàwà ń wáa. +Yosɛfupi mɛ̀ wà pↄ́wɛna kánɛ́ ń sakiliↄ pai, wi ń baade ↄ̃a dauɛ̀, wi zɛ́ kũ̀sũa kɛnɛ́. Kɛ́ wa kɛ̀nɛ́ màa, +aa ń pↄ́wɛnaↄ dì ń zàa'ĩnaↄnɛ, ↄ̃ aa dàzɛu. +Kɛ́ aa kà gu pↄ́ aalɛ iu, kɛ́ an gbɛ̃do a sakili pòlo à pↄ́ kpá a zàa'ĩnawa, ↄ̃ à a ↄ̃a è a sakiliu. +Ɔ̃ a ò a gbɛ̃́ↄnɛ: À ma sakili guu gwa, wà ma ↄ̃a sↄ̀aamɛɛe! Ɔ̃ sↄ̃ kɛ̃̀ńgu, aa òkↄ̃ɛ ń lualuao: Bↄ́ yã́ Lua kɛ̀wɛ̃ɛ màai? +Kɛ́ aa kà ń mae kĩ́i Kanaa bùsuu, aa yã́ pↄ́ ń lé sɛ̀lɛ sìuɛ̀ píi aa mɛ̀: +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi yã'òwɛ̃ɛ pãsĩpãsĩ, à wá dílɛ zãmadeↄ ũɛ. +Wá òɛ̀ náaideↄn wá ũ, zãmadeↄn wá ũo. +Dedoũdeↄn wá ũ, wá gbɛ̃ↄn kuɛplaɛ, wá gbɛ̃do kuo, wá dãuna gↄ̃̀ Kanaa bùsuu ń wá maeo. +Ɔ̃ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi òwɛ̃ɛ à mɛ̀, pↄ́ pↄ́ a to à wá dↄ̃ náaideↄ ũn kɛ: À mɛ̀ wà wá gbɛ̃do toanↄ, wí blɛwɛna sɛ taò wá bɛde nↄandɛnaↄnɛ, +wí ɛa mↄɛ ń wá dãunao, í dↄ̃ sa kɛ́ zãmadeↄn wá ũo, náaideↄn wá ũ, í wá gbɛ̃do kpáwá, wíↄ laata bùsupiu. +Kɛ́ aalɛ pↄ́wɛna bↄlɛ ń sakiliↄ guu, an baade a ↄsↄ̃ↄ è a pↄ́ guu. Kɛ́ aa ń ↄ̃aↄ è màa, vĩa ń kṹ ḿpii ń ń maeo. +Ɔ̃ an mae ònɛ́: Á ye mà gↄ̃ nɛ́sai yã̀? Yosɛfu kuo, Simɛↄ kuo, ↄ̃ á ye Bɛ̃yãmɛɛ sia lↄa? Yã́pii lɛ́ bↄmɛɛ vãiɛ. +Ɔ̃ Lubɛni ò a maeɛ: Tó mi sunɛaànↄo, ma nɛgↄ̃ɛ plaaↄ dɛdɛ. Ǹ aà kpaa, má sunɛaànↄ. +Ɔ̃ Yakↄbu mɛ̀: Ma nɛ́ a gɛ́ánↄo, asa aà vĩ̀i dadoũde gà, ↄ̃mɛ gↄ̃̀ ado. Ma zikũ̀. Tó yãe sù aà lè tá pↄ́ álɛ o guu, a to mà ta miau ń pↄsiaoɛ. +43. +Imina pãsĩ kũ̀ Kanaa bùsuu. +Kɛ́ aa pↄ́wɛna pↄ́ aa bↄ̀ò Egipi blè à làa, an mae ònɛ́: À ɛa gɛ́ pↄ́wɛna lúi yↄↄ lↄ. +Ɔ̃ Yuda òɛ̀: Gbɛ̃́pi òwɛ̃ɛ sã́asãɛ à mɛ̀, tó wá dãuna kúwanↄo, wásu to wà wɛsikↄ̃lɛo. +Tó ńyↄ̃ wei wá dãuna gɛ́wanↄ lé, wá gɛ́ blɛ lúinɛ. +Tó ni wei sↄ̃o, wá gɛo, asa gbɛ̃́pi òwɛ̃ɛ, tó wá dãuna kúwanↄo, wásu tó wá wɛsikↄ̃lɛoɛ. +Ɔ̃ Isaili mɛ̀: Bↄ́yãi a ĩadàa á ò gbɛ̃́piɛ á dãuna vĩi? +Aa wèwà aa mɛ̀: Aàpi mɛ́ yãlàlawá ń wá bɛdeↄ yã́o. À mɛ̀: Á mae ku e tiaa? Á dãuna vĩa? Yã́ beeↄ musu ↄ̃ wá wèwà. Wá dↄ̃ yãa a mɛ wà mↄ́ ń wá dãunao yã̀? +Ɔ̃ Yuda ò a maeɛ: To nɛ́pi gɛmanↄ. Wá fɛlɛ gɛ́ gↄ̃̀ↄɛ kɛ́ wápiↄ ń mpio ń wá nɛ́ↄ wásu gagao yã́i, wíↄ ku aafia. +À gↄ̃̀ ma yã́ ũɛ. Ma azĩa wɛ̃ni dìlɛ aà pↄ́ gbɛu. Tó mi sunɛaànↄ aafiao, má gↄ̃ n tàaede ũɛ. +Tó wi seakɛ yãao, dↄ̃ wa gɛ a gɛ̃n plaadei, wa ɛa su. +Ɔ̃ an mae ònɛ́: Lá màaɛ, à yã́ɛ bee kɛ. À wá bùsu pↄmaaↄ sɛ ká á sakiliↄ guu, í gɛ gbɛ̃́pi gba. À gãmalɛ sɛ́ yↄↄ ń zↄ́'io yↄↄ ń lí'ↄo ń tulaletio ń gↄↄↄo ń sĩ́o. +À gɛ́ ń ↄ̃ao lɛɛ pla, í ↄ̃a pↄ́ wa dàɛ́ á sakiliↄ guu sↄaanɛ́. Tó wà zã̀wàn nò, á dↄ̃o. +À á dãuna sɛ́, í ɛa gɛ́ gbɛ̃́pi kĩ́i. +Lua Gbãapiide to gbɛ̃́pi wɛ̃nadↄ̃ɛ́, i á gbɛ̃do ń Bɛ̃yãmɛɛo gbaɛ aa suánↄ. Mapi sↄ̃, tó Lua ma nɛ́ↄ sìaɛ, a sìan we. +Aa pↄ́ pↄ́ wa gɛ wà aà gbapi sɛ̀lɛ ń ↄ̃ao lɛɛ pla ń Bɛ̃yãmɛɛo, aa fɛ̀lɛ gɛ̀ Egipi, ↄ̃ aa gɛ̀ Yosɛfu kĩ́i. +Kɛ́ Yosɛfu Bɛ̃yãmɛɛ è ń guu, a ò a bɛ ziiaɛ: Gɛ́ ń gbɛ̃́ɛ beeↄ ma bɛ. Nↄ̀ↄ dɛ ǹ kɛkɛ, asa gbɛ̃́piↄ pↄblemanↄ fãanɛaɛ. +Ziiapi yã́ pↄ́ Yosɛfu dàɛ kɛ̀, àlɛ gɛ́ńnↄ aà bɛ. +Kɛ́ wàlɛ gɛ́ńnↄ Yosɛfu bɛ màa, vĩa ń kṹ aa mɛ̀: Ɔ̃a pↄ́ wa dà wá sakiliↄ guu yãa yã́mɛ́ tò wà mↄ̀wanↄ la. Aa ye kusiwá aa wá nɛ́, aai wá kṹkũ zↄↄ ũ, aa wá zàa'ĩnaↄ sɛ́lɛɛ. +Kɛ́ aa kà Yosɛfu bɛ kpɛɛlɛ, aa sↄ̃̀ aà ziiapizi aa mɛ̀: +Mae, n yã́ na! Wa mↄ la káau blɛ lúiɛ. +Kɛ́ wa ka gu pↄ́ wálɛ iu, wa wá sakiliↄ pòlo, ↄ̃ wá baade a ↄ̃a è a sakiliu kyáukyau. Ɔ̃ wa suò kɛ. +Wa mↄ ń ↄ pãleo kɛ́ wà blɛ luò. Wá dↄ̃ démɛ ↄ̃api dà wá sakiliↄ guuo. +Ziiapi mɛ̀: Ásu bílikɛo, ásu to vĩa á kũo. Á Lua, á mae Lua mɛ́ ↄ̃api dàɛ́ á sakiliↄ guu. Á ↄ̃a ma kĩ́i lè. Ɔ̃ à Simɛↄ bↄ̀nɛ́. +Ziiapi gɛ̃̀ńnↄ Yosɛfu ua, à í kpàmá aa zu'oò, ↄ̃ à sɛ̃ kpà ń zàa'ĩnaↄwa. +Ɔ̃ aa pↄ́ pↄ́ wa Yosɛfu gbapi yãkɛ̀kɛ e aàↄ gɛ́ sui fãanɛ, asa aa mà wà mɛ̀ wa pↄble weɛ. +Kɛ́ Yosɛfu sù bɛ, aa aà gbà pↄ́ pↄ́ wà mↄ̀opi, aa wùlɛ tↄↄlɛ aà aɛ. +À ń aafia gbɛ̀a, ↄ̃ à mɛ̀: Á maezi pↄ́ a aà yã'òpi gbãaó? A ku e gbãa? +Aa wèwà aa mɛ̀: Wá mae n zↄ̀blena gbãa, a ku e tia. Ɔ̃ aa kùlɛɛ̀ aa wùlɛ ń gbɛɛu. +Yosɛfu wɛsɛ̀ à a dãuna dadoũde Bɛ̃yãmɛɛ gwà à mɛ̀: Á dãuna pↄ́ a aà yã'òmɛɛpin laa? Ɔ̃ a ò Bɛ̃yãmɛɛɛ à mɛ̀: Lua báaadangu. +Kɛ́ à a dãuna gwà, aà pↄ kɛ̀na zↄ̃ↄ, a ye ↄ́ↄlↄ, ↄ̃ à gɛ̃̀ kpɛa ń wãao, à ↄ́ↄlↄ̀ we. +Kɛ́ à oopì, ↄ̃ à bↄ̀ à azĩa kṹkũa, à mɛ̀ wà mↄ́ ń blɛo. +Wà blɛ dìlɛɛ̀ ado, ampiↄ ńtɛ̃ɛ, Egipi pↄ́ aa kuaànↄↄ ńtɛ̃ɛ lↄ, asa Egipiↄ lí pↄble ń Ɛbɛluↄo, aali yãalɛńnↄo. +Wà ń zↄ̃́lɛzↄ̃lɛ aà aɛ lá wà ń í aa tɛ̀tɛkↄ̃iwa, za nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iawa e an gↄ̃zãnawa, ↄ̃ aa lɛ'ɛ̀lɛ, aa kↄ̃ gwàgwa. +Ɔ̃ wà blɛ pↄ́ kú Yosɛfu aɛ kpaalɛ̀nɛ́. Bɛ̃yãmɛɛ pↄ́ zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̃́ kĩniↄ pↄ́la lɛɛ sↄo. Ɔ̃ aa pↄblè wà imìaànↄ e wà kã̀. +44. +Yosɛfu ò a bɛ ziiaɛ: Pↄ́wɛna káka gbɛ̃́piↄnɛ ń sakiliↄ pai, lá aa fↄ̃ sɛ́ lɛ́u. Baade ↄ̃a daɛ̀ a pↄ́wɛnaa sakiliu, +ní ma ã́nusu imibↄ sɛ ǹ da an dãuna sakiliu ń aà pↄ́wɛna ↄ̃ao. Ɔ̃ a kɛ̀ lá Yosɛfu òɛwa. +Kɛ́ gu dↄ̀ gↄ̃̀ↄ, wà ń gbáɛ ń ń zàa'ĩnaↄ. +E aaↄ gɛ́ kái zã̀, ↄ̃ Yosɛfu ò a ziiaɛ: Fɛlɛ pɛ́lɛńzi. Tó ń ń lé, ǹ ń la bↄ́yãi aa maa fĩabò ń vãioi? +Bↄ́yãi aa ma ta pↄ́ mi imiò, mi màsokɛò sɛ̀ kpã́ii? Onɛ́ aa tàaekɛ̀. +Kɛ́ à ń lé, à yã́pi ònɛ́, +ↄ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Mae, àkɛa ń ò màai? Kúku! Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, wá fↄ̃ yã́ bee taa kɛe? +Ɔ̃a pↄ́ wá è yãa wá sakiliↄ guu, wi ɛa suonɛ bↄa za Kanaao lé? Wá fↄ̃ ã́nusu ge vua sɛ kpã́i n dii bɛa? +Mae, wá gbɛ̃́ pↄ́ ń è aà kĩ́i, ade gàɛ, wápii wí gↄ̃ n zↄↄ ũ. +À mɛ̀: Tↄ̀ↄ, aà kɛ lá á òwa. Gbɛ̃́ pↄ́ wa è aà kĩ́i, a gↄ̃ ma zↄ ũɛ, á gbɛ̃́ kĩniↄ í gↄ̃ tàaesai. +Ɔ̃ an baade a sakili pìla a pòlo gↄ̃̀ↄ. +Ɔ̃ ziiapi ń sakiliↄ yↄ̀ɛ. A dàalɛ an vĩ̀i pↄ́wa e à gɛ̀ kàò an dãuna pↄ́wa, ↄ̃ à imibↄpi è Bɛ̃yãmɛɛ pↄ́ guu. +Aa ń ulaↄ ga kɛ̃̀kɛ̃, ↄ̃ an baade a aso yè a zàa'ĩnaɛ, aa ɛ̀a gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu. +Kɛ́ Yuda ń a gbɛ̃́ↄ kà Yosɛfu bɛ, aa aà lè we, ↄ̃ aa wùlɛ tↄↄlɛ aà aɛ. +A ònɛ́: Bↄ́yãi á kɛ̀ màai? Á dↄ̃ kɛ́ ma taa lí màsokɛo lé? +Yuda wèwà à mɛ̀: Baa, wá onɛ kpelewa ni? Wá yãe oa vĩo. Kpelewa wá fↄ̃ wázĩa bↄyãui? Lua wá dↄ̃ tàaedeↄ ũɛ. Baa, wa gↄ̃ ń zↄↄ ũ sa wápiiɛ, i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ wà imibↄpi è aà kĩ́i ado no. +Ɔ̃ Yosɛfu mɛ̀: Kai! Má fↄ̃ bee kɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ wà imibↄpi èwà mɛ́ a gↄ̃ ma zↄ ũ, á gbɛ̃́ kĩniↄ í ɛa ta á maewa aafia. +Ɔ̃ Yuda sↄ̃̀aàzi à mɛ̀: N yã́ na Baa! To mapi n zↄ̀blena mà yã'onɛ. Ńsu to n pↄ pamazio Baa, asa ń sáa ń Falaↄ̃ↄoɛ. +Baa, n wá lá yãa tó wá mae ge dãuna vĩ. +Ɔ̃ wa mɛ̀ wá mae zikũ̀, mɛ́ wá dãuna kú lↄ, wá mae aà ì a zikũ guuɛ. Nɛ́pi vĩ̀i dadoũde gà, ↄ̃mɛ gↄ̃̀ ado, mɛ́ wá maepi yeaàzi maamaaɛ. +Ń ò wápiↄ n zↄ̀blenaↄnɛ wà aà sɛ mↄonɛ, kɛ́ ǹ e ǹ wɛsiaàlɛ. +Baa, wá ònɛ nɛ́pi a e go a maewao. Tó à gòwà, maepi a gaɛ. +Ɔ̃ ń òwɛ̃ɛ, tó wá dãunapi i mↄ́wanↄo, wásu tó wá wɛ́ kɛ síiↄ̃o. +Kɛ́ wa ta wá maewa, wa n yã'òɛ̀. +Ɔ̃ wá maepi mɛ̀ wà ɛa gɛ́ blɛ lúi yↄↄ lↄ. +Wa mɛ̀, mɛ́ i kɛ wá dãuna kúwanↄ bàasio, wá fↄ̃ gɛo, asa tó a kúwanↄo, wá wɛ́ a kɛ síiↄ̃o. +Ɔ̃ wá maepi òwɛ̃ɛ, wá dↄ̃ kɛ́ a napi nɛ'ì mɛ̀n plaɛ. +Kɛ́ ado bↄ̀ a bɛ, i aà e lↄo e gbã. À mɛ̀ wài mɛ́ aà sò. +À mɛ̀ tó wà nɛ́ mɛ̀ndoɛ bee sìwa, mɛ́ yãvãi gɛ̀ aà lè sa, lá a zikũ̀, wá tó à ta miau ń pↄsiaoɛ. +Tiasa, tó ma ta ma maewa, mɛ́ aà nɛ́pi kúwanↄo, maepi a gaɛ, asa aà pↄ dↄ̀ nɛ́piwaɛ. +Tó i nɛ́pi e wá guuo, wá maepi a ta miau a zikũ guu ń pↄsiaoɛ. +Ma azĩa kpà ma maewa nɛ́pi gɛ̃ɛ ũɛ, ma mɛ̀ tó mi suɛ̀aànↄo, má gↄ̃ aà tàaede ũɛ. +Baa, n yã́ na! To mà gↄ̃ ń zↄ ũ nɛ́pi gɛ̃ɛ ũ, i tá ń a vĩ̀iↄ, +asa tó nɛ́pi kumanↄo, má fↄ̃ ta ma maewao. Má fↄ̃ wɛ̃na pↄ́ a kɛ aà yã́ musu gwao. +45. +Yosɛfu i fↄ̃ a nↄ̀sɛ suumpà gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄnɛ lↄo, ↄ̃ à pũ̀na à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ kú laↄ, à bↄlɛ píi! Kɛ́ gbɛ̃e ku we lↄo, ↄ̃ à azĩa ↄ̀lↄ a vĩ̀ipiↄnɛ sa. +Àlɛ ↄ́ↄlↄ gbã́ugbãu e Egipiↄ mà, mɛ́ Falaↄ̃ↄ bɛdeↄ a baomà. +Ɔ̃ a ò a gbɛ̃́piↄnɛ: Mámɛmaa Yosɛfu. Ma mae ku e tiaa? Ɔ̃ gili gɛ̃̀ńgu, aai fↄ̃ wèwào. +Ɔ̃ Yosɛfu ònɛ́: À sↄ̃mazi. Kɛ́ aa sↄ̃̀aàzi, ↄ̃ à mɛ̀: Mámɛ má á dãuna Yosɛfu pↄ́ á yìa, wà sùaànↄ Egipi la ũ. +Tiasa ásu tó á pↄ yao. Ásu tó á nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpa ma yíaa yã́ musuo, asa gbɛ̃́ↄ misia yã́i ↄ̃ Lua ma dↄaaiɛ́ la. +Imina kaa bùsuu la wɛ̃̀ plaaden kɛ. Wa e sapao, wa e pↄkɛkɛo e wɛ̃̀ sↄo. +Lua tò ma dↄaaɛ́ kɛ́ wá bui e bↄ aafia bùsuu laɛ, mí á misi maamaa mà á suaba. +I kɛ ámɛ a ma zĩ lao, Luaɛ. À ma dilɛ Falaↄ̃ↄ lɛdamade ũ, aà bɛ ziia ũ, Egipi gupii gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +À kɛ kpakpa à gɛ́ wá mae kĩ́i, í oɛ̀ aà nɛ́ Yosɛfu mɛ̀ Lua a dilɛ Egipi bùsu gbãade ũ. Aà su ma kĩ́i la gↄ̃̀ↄ, +iↄ kumanↄ kãi, i zↄ̃lɛ Gosɛ̃ bùsuu ń a nɛ́ↄ ń a tↄũnaↄ ń a sãↄ ń a bleↄ ń a zuↄ ń pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi. +Máↄ aà gwa la, asa imina aↄ ku e wɛ̃̀ sↄo lↄɛ. Tó màa no, aàpi ń a bɛdeↄ ń pↄ́ pↄ́ a vĩↄ midɛ píiɛ. +Ápiↄ ń Bɛ̃yãmɛɛo, a wɛsìɛ kɛ́ mapi ma Yosɛfu mámɛ málɛ yã'oɛ́. +À gawi pↄ́ má vĩ Egipi la yã'o ma maeɛ ń yã́ pↄ́ á èo píi, í gɛ à aà sɛ suòmɛɛ la kpakpa. +À vĩ̀ lòo a dãuna Bɛ̃yãmɛɛ nↄɛ, à ↄ́ↄlↄ̀, ↄ̃ Bɛ̃yãmɛɛ ↄ́ↄlↄ̀ aà kùɛ sↄ̃. +Ɔ̃ à lɛpɛ̀pɛ a vĩ̀iↄwa píi ń ↄↄlↄo. Bee gbɛa aà vĩ̀iↄ lɛ́ faaiboaànↄ. +Kɛ́ Yosɛfu vĩ̀iↄ mↄa bao lì Falaↄ̃ↄ bɛa, à kɛ̀ɛ̀ na ń a ìwaↄ. +Ɔ̃ a ò Yosɛfuɛ: O n vĩ̀iↄnɛ aa ń aso ye ń zàa'ĩnaↄnɛ, aa fɛlɛ gɛ́ Kanaa, +aa ń mae sɛ́ ń ń bɛdeↄ, aa suńnↄ ma kĩ́i la. Má Egipi bùsu gumaa kpámá, aaiↄ namableu. +Onɛ́ lↄ aa Egipi zugoↄ sɛ an nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń ń nↄɛↄ yã́i, aai ń mae sɛ suaànↄ. +Aasu làasookɛ pↄ́ pↄ́ aa to weↄwao, asa Egipi gumaa a gↄ̃ ń pↄ́ ũɛ. +Ɔ̃ Isaili nɛ́piↄ kɛ̀ màa. Yosɛfu zugoↄ kpàmá lá Falaↄ̃ↄ òwa. À zɛ́ kũ̀sũa kɛ̀nɛ́ lↄ. +À ń gbá uladaↄ ḿpii, mɛ́ à Bɛ̃yãmɛɛ gbà ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa do ń basↄoo ń uladao mɛ̀n sↄo. +À Egipi pↄmaaↄ kpã̀sã a maeɛ zàa'ĩn aso kwi ń pↄ́wɛnao ń blɛo zàa'ĩn aso kwi a mae zɛ́ kũ̀sũa ũ. +Kɛ́ à ń gbáɛ à mɛ̀: Ásu lɛkpaakɛ zɛ́uo! Ɔ̃ aa tà. +Aa bↄ̀ Egipi, ↄ̃ aa kà Kanaa bùsuu ń mae Yakↄbu kĩ́i. +Aa òɛ̀: Yosɛfu bɛ̃́ɛ e tia, ↄ̃mɛ Egipi bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Ɔ̃ maepi kɛ̀ sã́ii, i sio. +Ɔ̃ aa yã́ pↄ́ Yosɛfu ònɛ́ òɛ̀ píi. Kɛ́ Isaili zugo pↄ́ Yosɛfu gbàɛ a sɛ́iↄ è, ↄ̃ aà làasoo dàdoũ sa, +ↄ̃ à mɛ̀: Kɛ́ bee mↄ̀! Ma nɛ́ Yosɛfu bɛ̃́ɛ e tia. Má gɛ́ mà wɛsiaàlɛ e màↄ gaɛ. +46. +Isaili dàzɛu ń pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi. Kɛ́ à kà Bɛɛsɛba, à sa'ò a mae Izaaki Luawa. +Ɔ̃ Lua bↄ̀ mↄ̀wà wɛ́pungu'ea guu gwã́ à mɛ̀: Yakↄbu! Yakↄbu! A wèwà à mɛ̀: Má kɛ́! +Ɔ̃ à mɛ̀: Mámɛmaa Lua n mae Lua. Ńsu bílikɛ Egipi gɛa yã́ musuo, asa we má n bui kã́fĩu maamaa. +Má gɛnnↄ Egipi, mí su ń n buiↄ. Asa Yosɛfu gbá ńyↄ̃ gaa. +Ɔ̃ Yakↄbu fɛ̀lɛ Bɛɛsɛba. Aà nɛ́ↄ aà dà zugo pↄ́ Falaↄ̃ↄ gbàɛ aà sɛ́i guu ń ń nɛ́ↄ ń ń nↄɛↄ. +Aa ń pↄtuoↄ ń àizɛɛ pↄ́ aa è Kanaa bùsuuↄ sɛ̀lɛ tàò Egipi. +Yakↄbu tà we ń a nɛgↄ̃ɛↄ ń a nɛnↄɛↄ ń a tↄũnaↄ ḿpii. +Isaili pↄ́ tà Egipiↄ tↄ́n kɛ: Yakↄbu ń a nɛgↄ̃ɛↄ. Yakↄbu nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Lubɛni. +Lubɛni nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Anↄki, Palu, Ɛzↄ̃nↄ, Kaami. +Simɛↄ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yemuɛ, Yamini, Oada, Yakɛ̃, Zohaa ń Saulu pↄ́ a ì ń Kanaa nↄɛoo. +Levii nɛgↄ̃ɛↄ Geesↄ̃, Kɛata ń Mɛlalio. +Yuda nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛɛ, Onani, Sela, Pɛlɛzi ń Zelao, ãma Ɛɛ ń Onanio gà Kanaaɛ. Pɛlɛzi nɛ́ↄn Ɛzↄ̃nↄ ń Amuluo ũ. +Isakaa nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Tola, Puva, Yasubu, Simɛlↄni. +Zabulↄni nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Sɛlɛdi, Eloni, Yalee. +Nɛgↄ̃ɛ pↄ́ Lea ń í ń Yakↄbuo Mɛsↄpↄtamiↄn we. Ɔ̃mɛ nɛnↄɛ pↄ́ wì mɛ Dina ì lↄ. An buipiↄ píi gbɛ̃ↄn baakwi ń àaↄ̃oɛ. +Gada nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zɛfↄ̃, Agi, Suni, Ɛzɛbↄ̃, Eli, Alodi, Aleli. +Asɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Imɛna, Iseva, Isevi, Bɛlia ń ń dãe Sɛlao. Bɛlia nɛgↄ̃ɛↄn Ɛbɛɛ ń Malakiɛo ũ. +Labã mɛ́ Zilipa kpà Leawa. Bui pↄ́ a kɛ̀ ń Yakↄbuon we. Aa gbɛ̃ↄn gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ. +Yakↄbu na Lasɛli nɛ́ↄn Yosɛfu ń Bɛ̃yãmɛɛo ũ. +Yosɛfu Manase ń Ɛflaiũo ì Egipi ń a na Asɛna, Ɛliↄpↄli wɛ̃́lɛ sa'ona Potifɛla nɛ́oɛ. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ tↄ́n kɛ: Bɛla, Bɛkɛɛ, Asebe, Gela, Naamani, Ɛhi, Losi, Mupiũ, Hupiũ, Aada. +Bui pↄ́ Lasɛli kɛ̀ ń Yakↄbuon we. Aa gbɛ̃ↄn gɛ̃o mɛ̀ndosaiɛ. +Dã nɛgↄ̃ɛn Husiũ ũ. +Nɛfatali nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yaziɛli, Guni, Yezɛɛ, Sileũ. +Labã mɛ́ Bila kpà Lasɛliwa. Bui pↄ́ a kɛ̀ ń Yakↄbuon we. Aa gbɛ̃ↄn soplaɛ. +Yakↄbu bui pↄ́ à tàńnↄ Egipiↄn we. Aa gbɛ̃ↄn bàaↄ̃sↄo ń mɛ̀ndooɛ, aà nɛ́ naↄ bàasi. +Kɛ́ Yosɛfu nɛ'ì Egipi gbɛ̃ↄn pla, ↄ̃ Yakↄbu bui pↄ́ tà weↄ kɛ̀ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi. +Yakↄbu Yuda zĩ̀ aà dↄaaɛ Yosɛfu kĩ́i, aà Gosɛ̃ bùsu zɛ́ ↄlↄɛ̀. Kɛ́ aa kà we, +ↄ̃ Yosɛfu gɛ̃̀ a sↄ̃́gou, à gɛ̀ dai a maelɛ we. Kɛ́ à aà lè, à vĩ̀ kùsiwà, à ↄ́ↄlↄ̀ aà gã̀u e'e'e. +Ɔ̃ Isaili ò Yosɛfuɛ: Lá ma wɛsìnlɛ má è ń kú e tia, tó má fↄ̃̀ mà ga sa. +Yosɛfu ò a vĩ̀iↄnɛ ń a de bɛdeↄ: Má gɛ o Falaↄ̃ↄɛ ma vĩ̀iↄ ń ma de bɛde pↄ́ kú Kanaa bùsuuↄ sù ma kĩ́i. +Má oɛ̀ sãdãnaↄn á ũ, pↄdeↄn á ũ, mɛ́ a mↄ ń á sãↄ ń á bleↄ ń á zuↄ ń pↄ́ pↄ́ á vĩↄ píiɛ. +Tó Falaↄ̃ↄ á sisi, mɛ́ à á lá bↄ́ zĩ i kɛi, +à oɛ̀ pↄdeↄn á ũ za á ɛ̀waasogↄↄ e ń a gbão lá á deziↄwa. Tó á òɛ̀ màa, ↄ̃ á e zↄ̃lɛ Gosɛ̃ bùsuu, asa Egipiↄ lí kↄ̃tɛsi ń sãdãnaↄo. +47. +Yosɛfu gɛ̀ yã'ò Falaↄ̃ↄɛ à mɛ̀: Ma vĩ̀iↄ bↄ̀ Kanaa bùsuu ń ń sãↄ ń ń bleↄ ń ń zuↄ ń pↄ́ pↄ́ aa vĩↄ píi, aa mↄ̀ Gosɛ̃ bùsuu. +Ɔ̃ à a vĩ̀iↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn sↄo, à ń ↄlↄ Falaↄ̃ↄɛ. +Falaↄ̃ↄ ń lá à mɛ̀: Bↄ́ zĩ i kɛi? Aa wèwà aa mɛ̀: Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, sãdãnaↄn wá ũ lán wá deziↄwa. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Wa mↄ zↄ̃lɛi bùsu la gↄↄplaɛ, asa imina tↄ̃̀ Kanaa bùsuwaɛ, sɛ̃ ku kɛ́ wá sãↄ bleo. Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, wá gba zɛ́ wà zↄ̃lɛ Gosɛ̃ bùsuu. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ ò Yosɛfuɛ: Lá n mae ń n vĩ̀iↄ sù n kĩ́iɛ, +ǹ ń kálɛ Egipi gumaau. Aa zↄ̃lɛ Gosɛ̃ bùsuu. Tó laaideↄ kú ń guu, ní ma pↄ́ↄ nanɛ́ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ Yosɛfu a mae Yakↄbu sɛ̀ gɛ ↄ̀lↄ Falaↄ̃ↄɛ. Ɔ̃ Yakↄbu samaa'òɛ̀. +Falaↄ̃ↄ aà là à mɛ̀: N ka wɛ̃ ũmai? +A wèwà à mɛ̀: Ma kua dṹniau lán nibↄwa wɛ̃̀ basoolokwin la. Ma wɛ̃ i ka ma deziↄ pↄ́wao, mɛ́ a taasi vĩ. +À samaa'ò Falaↄ̃ↄɛ lↄ, ↄ̃ à gò aà kĩ́i. +Yosɛfu a mae ń a vĩ̀iↄ kàlɛ Egipi bùsu gumaau, à ń gbá bùsu pↄ́ Lamɛsɛ dɛ a mɛɛwia ũ, lá Falaↄ̃ↄ òwa. +Yosɛfu blɛ kpà a maewa ń a vĩ̀iↄ ń a mae bɛdeↄ píi ua ń uao an dasilɛu. +Imina pãsĩ kũ̀, blɛ ku gueio. Egipiↄ ń Kanaaↄ yɛ̃̀ɛɛ làa. +Lá wàlɛ pↄ́wɛna lú, Yosɛfu ↄ̃a pↄ́ kú Egipi ń Kanaao sì píi, à tàò Falaↄ̃ↄ bɛ. +Kɛ́ Egipiↄ ń Kanaaↄ ↄ̃a làa, Egipiↄ mↄ̀ Yosɛfu kĩ́i ḿpii aa mɛ̀: Ɔ̃a kú lↄo, wá gba pↄblea. Ńsu to wà gaga n wáao. +Yosɛfu mɛ̀: Lá á ↄ̃a vĩo, à mↄ́ ń á pↄtuoↄ, mí blɛ kpáwá a musu. +Ɔ̃ aa mↄ̀ Yosɛfuɛ ń pↄtuoↄ, ↄ̃ à pↄ́wɛna kpàmá sↄ̃́ↄ ń sãↄ ń bleↄ ń zuↄ ń zàa'ĩnaↄ musu. Wɛ̃ bee à pↄ́wɛna kpàmá ń pↄtuoↄ musuɛ. +Kɛ́ wɛ̃ bee gɛ̃̀, ↄ̃ aa mↄ̀ aà kĩ́i a wɛ̃̀ sìa aa òɛ̀: Baa, wá fↄ̃ yãe ulɛnɛo. Ɔ̃a làa mɛ́ wá pↄtuoↄ gↄ̃̀ n pↄ́ ũ. Pↄe i gↄ̃ wà kpamao, wápiↄ ń wá buaↄ bàasio. +Ńsu to wà gaga n wáa ń wá buaↄo. Wá lú ń wá buaↄ, ní fĩabo ń blɛo, wí gↄ̃ Falaↄ̃ↄ zↄↄ ũ, wápiↄ ń wá buaↄ. Wá gba pↄbui kɛ́ wásu gagao, wíↄ ku, mɛ́ wá buaↄ su gↄ̃ tàaa ũo. +Ɔ̃ Yosɛfu Egipi buaↄ lù Falaↄ̃ↄɛ píi, asa Egipiↄ baade a bua yìa, kɛ́ nↄana ń kṹ gbãa yã́iɛ, ↄ̃ bùsu gↄ̃̀ Falaↄ̃ↄ pↄ́ ũ. +Yosɛfu Egipiↄ sì zↄↄ ũ píi za ń bùsu lɛ́la ń a lɛ́leo. +Ãma i sa'onaↄ buaↄ luo, asa Falaↄ̃ↄ dìlɛ aàↄ blɛ kpámá gↄↄpiiɛ. Lá aa kú ń blɛ pↄ́ Falaↄ̃ↄ ì kpámáo, aai ń buaↄ yíao. +Ɔ̃ Yosɛfu ò gbɛ̃́ↄnɛ: Ma á lú ń á buaↄ sa, a gↄ̃ Falaↄ̃ↄ pↄ́ ũɛ. Pↄbui kɛ, à gɛ tↄ̃́. +Pↄkɛkɛgↄↄ àliↄ a lɛɛ sↄode kpa Falaↄ̃ↄwa, a lɛɛ síiↄ̃ kĩni i gↄ̃ɛ́ pↄbui ń blɛo ũ. Àliↄ bee ble ń á nɛ́ↄ ń á bɛdeↄ píi. +Ɔ̃ aa mɛ̀: N wá mìsiɛ. To wàↄ nannↄ Baa, wí gↄ̃ Falaↄ̃ↄ zↄↄ ũ. +Ɔ̃ Yosɛfu yãdìlɛ Egipi à mɛ̀, buapↄ́ lɛɛ sↄode aliↄ dɛ Falaↄ̃ↄ pↄ́ ũɛ. Yã́pi ku e ń a gbão. Sa'onaↄ ńtɛ̃ɛ, an buaↄ mɛ́ i gↄ̃ Falaↄ̃ↄ pↄ́ ũo. +Isailiↄ ku Gosɛ̃ bùsuu Egipi. Aa ńzĩa tↄↄlɛ vĩ we, ↄ̃ aa nɛ'ì aa kã̀fĩ maamaa. +Yakↄbu kɛ̀ wɛ̃̀ gɛ̃o ń plao Egipi, aà wɛ̃̀ píi basoplasↄo ń plaoɛ. +Kɛ́ à kà gaa, ↄ̃ à a nɛ́ Yosɛfu sìsi a òɛ̀: N yã́ na! Ma wɛ̃nagwa! Ǹ n ↄda ma gbala taau, ní gbɛ̃kɛ ń náaio yã́ kɛmɛɛ. Ńsu ma vĩ Egipio. +Tó ma zu ma deziↄ guu, ma gɛ sɛ bↄò Egipi la, ní ma vĩ ma dezipiↄ mia'ɛu. Ɔ̃ a òɛ̀: Má yã́ pↄ́ ń ò kɛnɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu mɛ̀: Lɛgbɛ̃mɛɛ. Kɛ́ à lɛgbɛ̃̀ɛ̀, ↄ̃ Yakↄbupi kùlɛ Luaɛ a lii mizĩ. +48. +Gↄↄpla gbɛa wa ò Yosɛfuɛ aà mae lɛ́ gyãkɛ, ↄ̃ à a nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ Manase ń Ɛflaiũo sɛ̀lɛ gɛ̀ńnↄ. +Kɛ́ wa ò Yakↄbuɛ aà nɛ́ Yosɛfu mↄ̀ aà gwai, à kↄaikɛ̀ à fɛ̀lɛ zↄ̃̀lɛ a lii musu. +A ò Yosɛfuɛ: Lua Gbãapiide bↄ̀a Luzu, Kanaa bùsuu, à báaadàmagu, +a òmɛɛ á tó mà nɛ'i maamaa, í ma kã́fĩ mà gↄ̃ buiↄ dezi ũ, í bùsupi kpa ma buiↄwa ma kpɛ an pↄ́ ũ e gↄↄpii. +Tiasa nɛ́ gbɛ̃ↄn pla pↄ́ n ń í Egipi zadↄ̃ mi mↄ n kĩ́ioↄá ma pↄ́ↄnɛ. Ɛflaiũ ń Manaseo gↄ̃̀ ma nɛ́ↄ ũ lán Lubɛni ń Simɛↄowaɛ. +Nɛ́ pↄ́ ńyↄ̃ ń i an gbɛaↄ mɛ́ aaↄ dɛ n pↄ́ ũ, aai ń túbi e ń vĩ̀iↄ kĩ́i. +Asa kɛ́ málɛ su ń Mɛsↄpↄtamio, n da Lasɛli gà zɛ́u Ɛflata pↄ́ wì mɛ tia Bɛtɛlɛũ lɛ́i Kanaa bùsuuɛ, ↄ̃ ma aà vĩ̀ zɛ́u we. +Ɔ̃ Isaili Yosɛfu nɛ́ↄ gwà à mɛ̀: Deↄn wei? +A ò a maeɛ: Nɛ́ pↄ́ Lua ma gba laↄn we. Ɔ̃ Isaili mɛ̀: Mↄ́ńnↄ ma kĩ́i mà sa'olɛkɛnɛ́. +Zikũ Isaili wɛ́ lìaa, àlɛ gu'e maao, ↄ̃ Yosɛfu sↄ̃̀aàzińnↄ. Isaili lɛpɛ̀pɛmá à ń kpá a kùɛ, +ↄ̃ a ò Yosɛfuɛ: Málɛ e yãa má wɛsinlɛ lↄo, ↄ̃ Lua tò ma n e ń n nɛ́ↄ lↄ. +Yosɛfu ń gó a mae gbáa, ↄ̃ à kùlɛɛ̀ à a mipɛ̀lɛ. +Ɔ̃ Yosɛfu a nɛ́ↄ kũ̀ ḿpla ḿpii. À Ɛflaiũ kũ̀ ń ↄplaao Yakↄbu ↄzɛɛ oi, ↄ̃ à Manase kũ̀ ń ↄzɛɛo Yakↄbu ↄplaa oi, ↄ̃ à sↄ̃̀aàzińnↄ. +Ɔ̃ Yakↄbu a ↄ pã̀kↄ̃a à ↄplaa nà Ɛflaiũ pↄ́ dɛ dãuna ũ miwa, à ↄzɛɛ nà Manase pↄ́ dɛ yoa ũ miwa. +Ɔ̃ à sa'olɛkɛ̀ Yosɛfuɛ à mɛ̀: Lua pↄ́ ma deziↄ Ablahaũ ń Izaakio tɛ̀aàzi, Lua pↄ́ dↄ̀aamɛɛ ma kua guu e ń a gbão, +aà Malaika pↄ́ ma bↄ vãi píi guu, aà báaada nɛ́ɛ beeↄgu, aà to wàↄ ń sisi ma tↄ́wa, ń ma deziↄ Ablahaũ ń Izaakio tↄ́o, aà to aaↄ kↄ̃ maamaa dṹnia guu. +Kɛ́ Yosɛfu è a mae a ↄplaa nà Ɛflaiũ miwa, i kɛɛ̀ nao. À a mae ↄ kũ̀ kɛ́ à go Ɛflaiũ miwa à na Manase pↄ́wa, +à mɛ̀: Màa no Baa, gbɛ̃́ɛ bee mɛ́ yoa ũ. Ǹ n ↄplaa na aà miwa. +Ɔ̃ aà mae gì à mɛ̀: Má dↄ̃, má dↄ̃. Aàpi sↄ̃ a gↄ̃ bui ũ, aↄ zↄ̃ↄ, ãma aà dãuna zↄ̃ↄ aↄ dɛaàlaɛ, aà bui aↄ dasi. +Zĩbeezĩ ↄ̃ à sa'olɛkɛ̀nɛ́ à mɛ̀: Isailiↄ samaa'okↄ̃ɛ ń á tↄ́o aa mɛ Lua to ǹ gↄ̃ lán Ɛflaiũ ń Manaseowa. Màa à Ɛflaiũ dↄ̀aa Manaseɛ. +Ɔ̃ Isaili ò Yosɛfuɛ: Ma ka gaa, ãma Lua aↄ kúánↄ, i ɛa táánↄ á deziↄ bùsuu. +Sikɛũ pↄ́ má sì Amↄleↄwa ń ma fɛ̃ndao ń ma sáo, ma n gba n vĩ̀iↄ gbɛuɛ. +49. +Yakↄbu a nɛ́ↄ sìsi, ↄ̃ à mɛ̀: À kãaamazi, mí yã́ pↄ́ a á le gbɛzã oɛ́. +À kↄ̃ kãaa ma nɛ́ↄ, à swã́kpa, í á mae Isaili yãma. +Lubɛni ma yoa, ma gbãa, ma gↄ̃sakɛ nɛ́ sɛ̃́ia, n gawi ń n ikoo dɛ ń gbɛ̃́ↄla. +Ń pãsĩ lán ísↄ̃wa, kási ńyↄ̃ↄ dɛńlao, asa n dɛdɛ n da n mae wúlɛkĩia, n gbadà ma nↄↄ dowaɛ. +Simɛↄ ń Leviio mɛ́ kↄ̃gbɛ̃ↄ ũ, aa pãsĩ ń fɛ̃ndao. +Ma lɛ́ kú an lɛkpaaĩ guuo, ma bàa kúńnↄo. Asa aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń pↄkũmao, aa zuↄ kĩzã zↄ̃̀zↄ̃ lán kↄ̃̀ↄ yã́wa. +Lua láaikɛmá ń pↄkũma zↄ̃ↄ yã́i, aà lɛkɛnɛ́ ń pↄfɛ̃ pãsĩ yã́i. Má ń kɛ̃kↄ̃wa Yakↄbu buiↄ guuɛ, mí ń buiↄ fãaa Isailiↄ guu. +Yuda, n gbɛ̃́ↄ n sáaukpa. Ńyↄ̃ n ibɛɛↄ kṹ ń nↄ̀ɛ, n mae nɛ́ↄ kúlɛnɛ. +Yuda dɛ lán nↄ̀ↄmusuwa. Ma nɛ́pi ì su ń toekao, ì gaɛ ì wúlɛ a tòou. Démɛ a fↄ̃ aà vui? +Kpala a go Yudalao, aà buiↄ mɛ́ aaↄ lípana kũa e kpalade àↄ mↄ́, bui píi i misiilɛɛ̀. +A a zàa'ĩna dↄ vɛ̃ɛliwa, a a zàa'ĩn nɛ́ ye vɛ̃ɛli maawa. Vɛ̃ɛ aↄ diaàziɛ, iↄ pↄ́ píò, iↄ a ula pí ń vɛ̃ɛbɛ'io. +Vɛ̃ɛ a aà wɛ́ tɛ̃akũ, vĩ i aà swaa puakũ. +Zabulↄni aↄ ku ísia saɛ, aà bùsu aↄ dɛ gó'ilɛnadↄdↄkĩi ũ. Aà buiↄ bùsu lɛ́n Sidↄ̃ lɛ́u. +Isakaa dɛ lán zàa'ĩn gbãawa, ìↄ wúlɛa asoↄ zãnguo. +Tó aà buiↄ è an kã́mabokĩi maa, mɛ́ an bùsu na, aa koo ń aso zíɛɛ, aai zↄzĩkɛnɛ́. +Dã a a gbɛ̃́ↄ yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wa, aↄ dɛ Isaili buiↄ do ũ. +Dã buiↄ aaↄ dɛ lán mlɛ̃ pↄ́ kú zɛ́ lɛ́wa, lán sↄ̀gbalawa zɛ́wɛwɛna saɛ. Aa sↄ̃́ só a koewa, sↄ̃de i bↄlɛlɛ kpaanla. +Dii, ma wɛ́ dↄnzi ǹ ma suaba. +Gada buiↄ sↄ̃, zĩgↄ̃ↄ ãnamá, kási aali pɛ́lɛńziɛ. +Asɛɛ buiↄ blɛá blɛ nísideɛ, blɛ pↄ́ dɛ kía blɛ maa ũ ↄ̃ aali kɛ ń bùsuu. +Nɛfatali buiↄ dɛ lán banawa sɛ̃u, aa nɛ́ kɛfɛnaↄ i. +Yosɛfu buiↄ dɛ lán lí nɛ'ina pↄ́ kú nibↄna saɛwa, aà gↄ̃naↄ fɛlɛ da gĩa fↄ̀ↄↄ. +Kàzunaↄ íbɛlɛsɛńnↄ, aa ń yá ń kao. +Aaↄ ń sá kũa deesai Yakↄbu Lua Gbãade sabai, an ↄ gbãa mɛ́ a gↄ̃i vĩ Isailiↄ Gbɛ pↄ́ ì dↄaanɛ́ yã́i. +N mae Luapi mɛ́ a dↄnlɛ, Gbãapiidepi mɛ́ a báaadangu ń lou'i pↄ́ ì bↄ musuo, ń ɛ̀fãai pↄ́ kálɛa tↄↄlɛ zíɛo. N nↄↄ ń n pↄ́ↄ aaↄ dɛ nɛadeↄ ũɛ. +Sa'olɛ pↄ́ n mae n gba zↄ̃ↄ dɛ ma deziↄ pↄ́a, a zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̀sĩsĩ ziↄla. Lua to pↄmaaↄ su Yosɛfu miwa, asa ↄ̃mɛ bɛɛɛ vĩ a gbɛ̃́ↄ guu. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ aaↄ dɛ lán àwalɛwan pãsĩwa, aa lɛ́lɛ gbɛ̃́ↄwa kↄↄ, aai ń pↄ́ↄ naaa oosi. +Isaili bui mɛ̀n kuɛplaↄn we píi. Sa'olɛ pↄ́ an mae ń gbán we, baade ń a pↄ́o. +Ɔ̃ a ònɛ́: Tó ma ã́nuatò, à ma vĩ ma deziↄ gbɛ̀'ɛ pↄ́ kú Iti bui Ɛfↄ̃nↄ bua guu. +Gbɛ̀'ɛpi ku Mapelaɛ, Mamale gukpɛ oi Kanaa bùsuu, bua pↄ́ Ablahaũ lù Iti bui Ɛfↄ̃nↄwa gɛvĩkĩi ũ. +We wà Ablahaũ vĩ̀u ń a na Salao. We wà Izaaki vĩ̀u ń a na Lɛbɛkao. We ma Lea vĩ̀u. +Wà búpi ń a gbɛ̀'ɛo lù Itiↄwaɛ. +Kɛ́ Yakↄbu lɛ́pi dìlɛ a nɛ́ↄnɛ a làa, à ɛ̀a wùlɛ, ↄ̃ à gà. +50. +Yosɛfu kùsi a maewa, àlɛ aà gaa ↄ́ↄlↄ, àlɛ lɛ́pɛpɛwà. +Ɔ̃ a ò a zĩkɛna ɛsɛdeↄnɛ aa ɛsɛ ń nísio dↄↄ a mae gɛwa. Ɔ̃ aa kɛ̀ Isaili gɛɛ màa +e gↄↄ bla, kɛ́ asu yaikɛo yã́i, asa màa Egipiↄ ì kɛ, ↄ̃ aa aà gɛ'ĩanabↄ̀ gↄↄ bàaↄ̃kwi. +Kɛ́ gɛ'ↄↄlↄ làa, Yosɛfu ò Falaↄ̃ↄ bɛdeↄnɛ: À gáafaakɛmɛɛ! À yã́ɛ bee omɛɛ Falaↄ̃ↄɛ: +Kɛ́ ma mae è álɛ ga, a tò ma lɛgbɛ̃̀ɛ à mɛ̀ mà a vĩ mia'ɛ pↄ́ á lù azĩa pↄ́ ũ Kanaa bùsuuɛ. Má ye mà gɛ́ mà a mae vĩ we sa, mí ɛa su. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ òɛ̀: Gɛ ǹ n mae vĩ lá n a lɛgbɛ̃̀ɛ̀wa. +Kɛ́ Yosɛfu lɛ́ gɛ́ a mae vĩi, Falaↄ̃ↄ ìwaↄ ń a bɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Egipi bùsu gbãadeↄ gɛ̀aànↄ píi. +Yosɛfu bɛdeↄ ń a vĩ̀iↄ ń a de bɛdeↄ gɛ̀ píi lↄɛ. An nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń ń sãↄ ń ń bleↄ ń ń zuↄ mɛ́ gↄ̃̀ Gosɛ̃ bùsuu ńtɛ̃ɛ. +Sↄ̃́goↄ ń sↄ̃deↄ ku lↄ. Wa dasi maamaaɛ. +Kɛ́ aa kà Atada pↄ́wɛngbɛ̃zɛa Yuudɛ̃ baale, ↄ̃ aa nà gɛwiiwa e'e'e, ↄ̃ Yosɛfu a mae gɛ'ĩanabↄ̀ we gↄↄ sopla. +Kɛ́ Kanaa bùsudeↄ è lá wà gɛ'ĩanabↄ̀ Atada pↄ́wɛngbɛ̃zɛa, ↄ̃ aa mɛ̀: Egipiↄ ì gɛ'ĩanabↄ zↄ̃ↄ, ↄ̃ wà tↄkpà Yuudɛ̃ baale gupiɛ Abɛli Egipi. +Beewa Yakↄbu nɛ́ↄ kɛ̀, lá a ònɛ́wa. +Aa aà gɛ sɛ̀ wà tàò Kanaa bùsuu, ↄ̃ aa aà vĩ̀ Mapela bua gbɛ̀'ɛ pↄ́ Ablahaũ lù Iti bui Ɛfↄ̃nↄwa mia'ɛ ũ guu Mamale gukpɛ oi. +Kɛ́ Yosɛfu a mae vĩ̀ a làa, à ɛ̀a tà Egipi ń a vĩ̀iↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀aànↄ aà mae vĩiↄ píi. +Kɛ́ Yosɛfu vĩ̀iↄ è ń mae gà, aa òkↄ̃ɛ: Tó Yosɛfu fɛ̀lɛwanↄ, mɛ́ a ye vãi pↄ́ wá kɛ̀ɛ píi fĩabowɛ̃ɛ sↄ̃ bɛ? +Ɔ̃ aa lɛ́kpãsãkɛ̀ɛ̀ aa mɛ̀: E n mae àↄ gɛ́ gai, à mɛ̀ +wà onɛ ǹ sùuukɛwanↄ ń wá tàaeo ń wá duunao, asa wa vãikɛ̀nɛɛ. N yã́ na! Sùuukɛwanↄ ń wá tàaeↄ. N mae Lua zↄ̀blenaↄn wá ũ. Kɛ́ Yosɛfu yã́pi mà, à ↄ́ↄlↄ̀. +Ɔ̃ aà vĩ̀iↄ mↄ̀ aà kĩ́i, aa kùlɛɛ̀ aa mɛ̀: N zↄↄn wá ũ. +Ɔ̃ Yosɛfu ònɛ́: Ásu to vĩa á kũo. Luan ma ũa? +Á ye yãvãikɛmɛɛ yãaɛ, ↄ̃ Lua tò à lìlɛ yãmaa ũ, kɛ́ à e gbɛ̃́ↄ misi dasi, lá àlɛ kɛ tiaɛwa. +Ásu to vĩa á kũo. Má á gwa ń á nɛ́ↄ. Màa à yãna ònɛ́ à ń gbáò sↄ̃̀. +Yosɛfu ku Egipi ń a de bɛdeↄ e à kà wɛ̃̀ basↄokwi. +À wɛsì Ɛflaiũ sĩ́wɛnaↄlɛ, mɛ́ à wɛsì Manase nɛ́ Makii nɛ́ↄlɛ lↄ. +Ɔ̃ Yosɛfu ò a gbɛ̃́ↄnɛ: Ma gaa zã̀o. Lua mɛ́ a mↄ dↄálɛ, i bↄánↄ bùsuu la, i gɛ́ánↄ bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuoↄnɛ guu. +Ɔ̃ à lɛdìlɛ Isailiↄnɛ à mɛ̀: Tó Lua mↄ̀ á gwai, à tá ń ma gɛwao we. +Yosɛfu wɛ̃̀ basↄokwideu ↄ̃ à gà. Ɔ̃ wà ɛsɛ ń nísio dↄ̀ↄ aà gɛwa, wa dà kpagolo guu Egipi. +Bↄa Mↄizi lá plaade. +Isaili pↄ́ aa tà Egipi ń ń mae Yakↄbuoↄ, baade ń a bɛ gbɛ̃́ↄ tↄ́n kɛ: +Lubɛni, Simɛↄ, Levii, Yuda, +Isakaa, Zabulↄni, Bɛ̃yãmɛɛ, +Dã, Nɛfatali, Gada, Asɛɛ. +Yakↄbu buipiↄ píi gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiɛ. Yosɛfu gbɛ̃́ bee sↄ̃ a ku Egipi yãa kↄ̀ɛ. +Ɔ̃ Yosɛfu gà ń a vĩ̀iↄ ń a gↄↄ gbɛ̃́ↄ píi. +Isailiↄ nɛ'ì aa kↄ̃̀ aa kã̀fĩ aa dasikũ̀ maamaa, aa lì bùsupia. +Kí dafu pↄ́ Yosɛfu dↄ̃o kpalablè Egipi, +ↄ̃ a ò a gbɛ̃́ↄnɛ: À Isailiↄ gwa, aa dasikũ̀ aa lìwála. +Wà gɛ́ ↄ̃nↄkɛinɛ́ kɛ́ aasu kã́fĩo yã́i. Tó zĩ sù fɛ̀lɛ, aa na wá ibɛɛↄwa, aa zĩkawanↄɛ, aai bↄlɛ wá bùsuu. +Ɔ̃ wà gbɛ̃́ↄ dìlɛnɛ́ ń diiↄ ũ, aa ń wɛtã ń zĩ gbãao. Beewa ↄ̃ aa Pitoũ ń Lamɛsɛo kàlɛ Falaↄ̃ↄɛ aà blɛwɛkakĩiↄ ũ. +Kási lá wàlɛ ĩadamá lɛ́u, màa aaìↄ kã́fĩ, aaìↄ ligua, ↄ̃ gili gɛ̃̀ Egipiↄgu ń yã́i. +Ɔ̃ wà ń dá zↄzĩ pãsĩu, +wà ń pↄ yà, wà gĩbozĩ gbãa dànɛ́ ń bilikibↄao ń buazĩ píio. Wà zĩpiↄ dànɛ́ píi pãsĩpãsĩɛ. +Ɔ̃ Egipiↄ kía Ɛbɛlu nↄɛ nɛ'inaↄ sìsi, ado tↄ́n Sifila, ado Pua. +A ònɛ́: Tó a nɛ'ì Ɛbɛlu nↄɛↄnɛ sa, tó gↄ̃ɛɛ, à aà dɛ. Tó nↄɛɛ sↄ̃, à aà tó. +Ãma nↄɛpiↄ Lua vĩa vĩ, ↄ̃ aai yã́ pↄ́ a ònɛ́ kɛo, aalɛ nɛgↄ̃ɛↄ tó. +Ɔ̃ kíapi ń sisi à ń lá à mɛ̀: Àkɛa á kɛ̀ màa a nɛgↄ̃ɛↄ tòi? +Aa wèwà aa mɛ̀: Ɛbɛlu nↄɛↄ dɛ lán Egipi nↄɛↄwao, aa wãa, aaì nɛ'i e wàↄ gɛ́ mↄ́iɛ. +Màa Isailiↄ lɛ́ kã́fĩ, aalɛ dasikũ. Ɔ̃ Lua maakɛ̀ nↄɛ nɛ'inapiↄnɛ, +à ń gbá nɛ́ↄ, kɛ́ aa a vĩa vĩ yã́i. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ yãdìlɛ a gbɛ̃́ↄnɛ píi à mɛ̀: À Ɛbɛlu nɛ́tɛ̃na pↄ́ dɛ nɛgↄ̃ɛ ũↄ ka Niili íu píi, ãma à nɛnↄɛↄ tó. +Bↄa. +Levii bui gↄ̃ɛ Levii bui nↄɛ sɛ̀. +Nↄpi nↄsì à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ. Kɛ́ a è nɛ́pi maa, à aà ùlɛ mↄ àaↄ̃. +Kɛ́ i fↄ̃ à aà ùlɛ lↄo, à kɛfu gbí sɛ̀ à kↄtaa lɛ̀wà, kɛ́ í su gɛ̃uo yã́i. Ɔ̃ à nɛ́pi dàu à gɛ̀ a dìlɛ Niili dã̀nau vↄ̃́ guu. +Nɛ́pi dãe zɛ kãaa, àlɛ gwa yã́ pↄ́ a su à aà le. +Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ gɛ̀ zu'oi swai, ↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ lɛ́ bɛbɛ swa gↄ̃sↄ̃lɛ. À gbí è dilɛa vↄ̃́u, ↄ̃ à a zĩkɛna zĩ̀, à gɛ̀ a sɛ̀. +Kɛ́ a wɛ̃̀, a è nɛ́ mɛ́ dau, àlɛ ↄ́ↄlↄ. À kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ à mɛ̀: Ɛbɛlu nɛgↄ̃ɛnaɛ. +Ɔ̃ nɛ́pi dãe mↄ̀ a ò Falaↄ̃ↄ nɛ́piɛ: Ń ye mà gɛ Ɛbɛlu nↄɛ sísinɛ aàↄ yↄ̃́kpanɛ nɛ́piwa yã̀? +A wèwà à mɛ̀: Ao, gɛ́! Ɔ̃ nɛnↄɛnapi gɛ̀ nɛ́pi da sìsi. +Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛpi òɛ̀: Nɛ́pi sɛ taò, ní aà gwamɛɛ, mí a fĩabonɛ. Ɔ̃ à nɛ́pi sɛ̀ tàò, àlɛ aà gwa. +Kɛ́ nɛ́pi zↄ̃ↄkũ̀, à aà sɛ̀ gɛ̀ò Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛpiɛ, ↄ̃ à aà sì a nɛ́ ũ. À tↄkpàɛ̀ Mↄizi, asa à mɛ̀ a aà bↄ̀ íuɛ. +Gↄↄewa kɛ́ Mↄizi zↄ̃ↄkũ̀, à gɛ̀ a bui Ɛbɛluↄ gwai, ↄ̃ à zĩ gbãa pↄ́ aalɛ kɛ è. A è Egipi gbɛ̃́ lɛ́ a bui gbɛ̃. +Kɛ́ à a saɛ gwàgwa, i gbɛ̃e eo, ↄ̃ à Egipi gbɛ̃́pi dɛ̀ a vĩ̀lɛ bùsu'ũfãau. +Gu sìa dↄa, kɛ́ à bↄ̀, à Ɛbɛluↄ è gbɛ̃ↄn pla, aalɛ sòlekɛ. Ɔ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ nao là à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ n gbɛ̃do gbɛ̃i? +A wèwà à mɛ̀: Démɛ n dilɛ wá kía ũ kɛ́ n gbasa ńlɛ yã́kpalɛkɛwanↄi? Ń ye ǹ ma dɛ lá n Egipi gbɛ̃́pi dɛ̀wa yã̀? Ɔ̃ vĩa Mↄizi kũ̀ à mɛ̀: Wà yã́ɛ dↄ̃̀ɛ fá! +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ yã́pi mà, àlɛ wɛɛlɛ Mↄizi dɛ, ↄ̃ à bàalɛ̀ɛ̀ à tà Madiã bùsuu, à zↄ̃̀lɛ lↄ̀ↄ saɛ we. +Madiã sa'onae ku, a nɛnↄɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn sopla, ↄ̃ aa mↄ̀ itↄ̀ aa kà pↄtuoↄ imibↄu ń mae pↄ́ↄnɛ. +Kɛ́ sãdãnaeↄ mↄ̀ lɛ́ ń yá, ↄ̃ Mↄizi fɛ̀lɛ yãsì ń nↄɛpiↄ, ↄ̃ à í kpànɛ́ ń pↄ́ↄwa. +Kɛ́ aa tà ń mae Leuɛliwa, à ń lá à mɛ̀: Àkɛa a su káau gbãi? +Aa wèwà wà mɛ̀: Egipi gↄ̃ɛe mɛ́ wá sí sãdãnaↄwa. Baa se ↄ̃mɛ itↄ̀ a kpàwɛ̃ɛ wá pↄ́ↄwa. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: A ku má ni? Bↄ́yãi a gↄ̃ɛpi tò wei? À aà sísi aà mↄ pↄblewanↄ. +Mↄizi mↄ̀, ↄ̃ à wè zↄ̃̀lɛ ń gↄ̃ɛpio, ↄ̃ gↄ̃ɛpi a nɛnↄɛ Sefola kpàwà. +À nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ Mↄizi tↄkpàɛ̀ Geesoũ, à mɛ̀ bↄ̀mↄn a ũ dãↄ bùsuu la. +Kɛ́ à gɛ̃̀gɛ̃, ↄ̃ Egipiↄ kía gà. Isailiↄ lɛ́ aaukɛ zↄzĩ pↄ́ aalɛ kɛ yã́i, aalɛ wiilɛ, ↄ̃ an wiipi Lua lè. +À ń aaukɛa mà, mɛ́ aà bàa pↄ́ kú ń Ablahaũo ń Izaakio ń Yakↄbuo i sãaàguo. +Lua Isailiↄ gwà, ↄ̃ à wɛ̃nadↄ̃̀nɛ́. +Mↄizi lɛ́ a ã̀nsue Madiã bùsu sa'ona pↄ́ↄ dã́, à guwaiwai baa vĩ̀ e à kà gbɛ pↄ́ wì mɛ Olebu kĩ́i. +Ɔ̃ Dii Malaika bↄ̀ mↄ̀wà tɛ́vua guu kàelɛu. Mↄizi lɛpi gwà, a è tɛ́ dↄwà, kási sↄ̃ àlɛ tɛ́kũo. +Ɔ̃ à mɛ̀: Má gɛ́ dabudabupi gwaiɛ, mí pↄ́ pↄ́ tò kàelɛpi lɛ́ tɛ́kũo dↄ̃. +Kɛ́ Dii è à mↄ̀ gwai, ↄ̃ à lɛzùaàzi za kàelɛpi guu à mɛ̀: Mↄizi! Mↄizi! Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Má kɛ́! +Lua òɛ̀: Ńsu sↄ̃io. Ǹ n kyale bↄbↄ, asa gu pↄ́ ń zɛu adoaɛ ma kua la yã́i. +Ɔ̃ à mɛ̀: Mámɛ má n deziↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua ũ. Ɔ̃ Mↄizi ↄkù a wɛ́wa, kɛ́ a wɛsia Lualɛ vĩa vĩ yã́i. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Ma taasi pↄ́ ma gbɛ̃́ↄ lɛ́ kɛ Egipi è, mɛ́ ma wii pↄ́ an wɛtãnaↄ tò aalɛ lɛ́ mà. Má ń wãwãkɛa dↄ̃. +Ayãmɛto ma pila mà ń sí Egipiↄwa, mí ń bↄlɛ bùsupiu, mí gɛ́ńnↄ bùsu táaede yàasau, gu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diu, bùsu pↄ́ Kanaaↄ kuu ń Itiↄ ń Amↄleↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ. +Isailiↄ wiilɛa ma le sa, mɛ́ ma ĩa pↄ́ Egipiↄ lɛ́ damá è. +Gɛ́ sa, ma n zĩ Falaↄ̃ↄwa, kɛ́ ǹ ma gbɛ̃́ Isailiↄ bↄlɛ Egipi. +Ɔ̃ Mↄizi ò Luaɛ: Dén ma ũ kɛ́ mà gɛ́ Falaↄ̃ↄwa mà Isailiↄ bↄlɛ Egipii? +Lua òɛ̀: Máↄ kunnↄɛ. Zĩa pↄ́ ma n zĩ seelan kɛ: Tó n ń bↄ́lɛ Egipi, á ma sísi gbɛɛ bee pↄlɛu. +Ɔ̃ Mↄizi ò Luaɛ: Tó ma gɛ má ò Isailiↄnɛ ma mɛ̀ an deziↄ Lua mɛ́ ma zĩmá, tó aa ma la n tↄ́i, kpelewa má onɛ́i? +Lua wèwà à mɛ̀: Mámɛmaa gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ a ũ. Onɛ́ mámɛ ma n zĩmá. +Lua òɛ̀ lↄ: O Isailiↄnɛ ǹ mɛ ma Dii an deziↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua mɛ́ n zĩmá. Ma tↄ́n we gↄↄpii. Àↄ ma sisi màa e á buiwa. +Gɛ ǹ Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kãaa, ní onɛ́ ma Dii an deziↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua mɛ́ bↄ̀ mↄ̀ma. Onɛ́ málɛ ń e, ma yã́ pↄ́ wàlɛ kɛnɛ́ Egipi è. +Má ń bↄlɛ Egipi, gu pↄ́ aalɛ taasikɛupi, mí gɛ́ńnↄ bùsu pↄ́ Kanaaↄ kuu ń Itiↄ ń Amↄleↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ, gu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diu. +Aa n yãmaɛ. Mpi ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ à gɛ Egipiↄ kía le, í oɛ̀ ma Dii Ɛbɛluↄ Lua mámɛ ma bↄ mↄwá, ma mɛ̀ aà á gba zɛ́ à gɛ́ gↄↄ àaↄ̃ kɛi guwaiwaiu, kɛ́ à e sa'o mapi ma Dii á Luawa. +Má dↄ̃ kɛ́ Egipiↄ kía a we à gɛo, mɛ́ i kɛ ma gãnàwà bàasio. +Má ↄtↄ̃ Egipiↄwa, mí dabudabuↄ kɛ mà kpaońzi, i gbasa á gbaɛ. +Má tó Egipiↄ á wɛgwa, kɛ́ tó álɛ tá, á tá ↄgiio. +Á nↄɛ píi ã́nusu ge vua nↄambleb���ↄ ń pↄkasaↄ gbɛa a Egipi nↄɛ deewa ń ń nↄɛ pↄ́ kú aà bɛↄ, í da á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄnɛ. Màa á Egipiↄ pↄ́ↄ símá dúuduu. +Mↄizi wèwà à mɛ̀: Tó aai ma náaikɛo, mɛ́ aai ma yãmao, tó aa mɛ̀ ḿmɛ ni bↄ n mↄao sↄ̃ bɛ? +Ɔ̃ Dii aà là à mɛ̀: Bↄ́ ń kũa wei? A wèwà à mɛ̀: Goɛ. +Dii òɛ̀: Pã́lɛ zĩ́lɛ. Kɛ́ a pã̀lɛ, ↄ̃ à lì mlɛ̃ ũ, ↄ̃ Mↄizi bↄ̀zã. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ɔbↄ ǹ kũ a vlã́wa. Kɛ́ a kũ̀, ↄ̃ à ɛ̀a gↄ̃̀ go ũ aà ↄzĩ. +Dii òɛ̀: Màa ńyↄ̃ kɛ, aa e si kɛ́ ma Dii an deziↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua mɛ́ bↄ̀ mↄ̀ma. +Dii ɛ̀a òɛ̀ lↄ: Ɔsↄlↄ n ulau. Ɔ̃ a sↄ̀lↄu. Kɛ́ a bↄ̀, a è kusu lìa, à kɛ̀ púuu lán buawa. +Dii òɛ̀: Ɛa ǹ ↄsↄlↄ n ulau. À ɛ̀a sↄ̀lↄu. Kɛ́ a bↄ̀, a è à sù a gbɛu. +Dii òɛ̀: Tó aai n náaikɛ aa seela sɛ̃́ia sìo, aa seela gbɛzã sí. +Tó aai seela plaapiↄ si aa n yãmà sↄ̃o, Niili í tↄ́ ǹ kↄ́lɛ tↄↄlɛ, a li au ũɛ. +Ɔ̃ Mↄizi òɛ̀: Ó'o Dii! Za zi yã'o àamanↄo. Baa za gↄↄ pↄ́ n yã'òmɛɛ, ma lɛ́ gbiaɛ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Démɛ lɛdↄ̀ gbɛ̃nazĩnaɛi? Démɛ ì aà lɛ́na naalɛ ge ì aà swãdokũi? Démɛ ì to aà gu'e ge ì aà vĩ̀akũi? Ma Dii, mámɛo lò? +Gɛ́ sa! Má dↄnlɛ ń yã'oao, má yã́ pↄ́ ńyↄ̃ o danɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Ó'o Dii! N yã́ na! Gbɛ̃pãle zĩ. +Ɔ̃ Dii pↄ pà Mↄizizi à mɛ̀: N vĩ̀i Aalona Levii bui kuo lé? Má dↄ̃ kɛ́ yã'o zĩ'ũaànↄo. Àlɛ mↄ́ dainlɛ. Tó à wɛsìnlɛ, aà pↄ́ a kɛ na. +Yã'oaànↄ, ní yã́ pↄ́ a su o daɛ̀. Mapi, máↄ dↄálɛ ń yã'oao, míↄ yã́ pↄ́ ásu kɛ daɛ́. +A yã'o gbɛ̃́ↄnɛ n gɛ̃ɛ ũ, aↄ dɛ n lɛdↄɛkɛna ũ, mɛ́ ńyↄ̃ↄ dɛɛ̀ Lua ũ. +Goɛ sɛ́ ǹyↄ̃ kũa, ní seelaↄ kɛò. +Mↄizi tà a ã̀nsue Yetolowa, a òɛ̀: Ma gba zɛ́ mà ta ma gbɛ̃́ↄ kĩ́i Egipi, mà e tó aa ku wɛ̃ni guu e tia. Yetolo òɛ̀: Ka aafia. +À mↄ lè Dii ò Mↄiziɛ Madiã bùsuu à mɛ̀: Fɛlɛ ǹ ta Egipi, asa gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ n wɛ yãaↄ gàga píi. +Ɔ̃ Mↄizi a na sɛ̀ ń a nɛgↄ̃ɛnapiↄ, à ń dí zàa'ĩnaↄ kpɛ, à ɛ̀a lɛ́ tá Egipi, a Lua gopi kũa. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Tó n ka Egipi, dabudabu pↄ́ ma a iko kpàmaↄ kɛ Falaↄ̃ↄ aɛ píi. Kási má aà swãfɛ̃ɛ̀, i gí gbɛ̃́ↄ gbaɛi. +Ní oɛ̀ ma Dii ma mɛ̀ Isaili mɛ́ ma nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia ũ, +ↄ̃ má òɛ̀ aà ma nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iapi gbaɛ aà gɛ ma sísi. Lá à gì aà gbaɛi, má aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia dɛ sa sↄ̃ɛ. +Zɛ́ guu Mↄizi lɛ́ i guei, ↄ̃ Dii aà lè we, a ye à aà dɛ. +Ɔ̃ Sefola gbɛ̀ fɛ̃na sɛ̀ à a nɛ́ tↄ̃zↄ̃̀ò, à a gyafↄↄ nà Mↄizi gbáwa à mɛ̀: Sĩanaɛ, ḿmɛ ń ma au gↄ̃ ũ. +Tↄ̃zↄ̃a bee yã́i à mɛ̀, au gↄ̃. Ɔ̃ Dii Mↄizi tò. +Dii ò Aalonaɛ: Gɛ́ dai Mↄizilɛ guwaiwaiu. Ɔ̃ à gɛ̀ aà lè Lua gbɛ kĩ́i, à lɛpɛ̀wà. +Mↄizi yã́ pↄ́ Dii a zĩ oi dàu a sìu Aalonaɛ ń seela pↄ́ a òɛ à kɛↄ. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao tà Egipi aa Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kã̀aa. +Aalona yã́ pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ dàu a sìunɛ́ píi, ↄ̃ Mↄizi dabudabupiↄ kɛ̀ Isailiↄ wáa. +Aa yã́pi sì. Kɛ́ aa mà Dii mɛ́ mↄ̀ ń gwai à ń taasikɛa è, ↄ̃ aa kùlɛɛ̀ aa mipɛ̀lɛ. +Bee gbɛa Mↄizi ń Aalonao gɛ̀ Falaↄ̃ↄ lè aa òɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii Isailiↄ Lua òn kɛ: À mɛ̀ ǹ a gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ dikpɛkɛɛ guwaiwaiu. +Falaↄ̃ↄ wèmá à mɛ̀: Dén Dii ũ kɛ́ mà misiilɛɛ̀, mí Isailiↄ gbaɛi? Má Dii dↄ̃o. Má Isailiↄ gbaɛo. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Ɛbɛluↄ Lua mɛ́ bↄ̀ mↄ̀wá. Wá gba zɛ́ wà gɛ́ gↄↄ àaↄ̃ kɛi guwaiwaiu, wí sa'o Dii wá Luapiwa, kɛ́ asu gagyãkawáguo ge zĩ. +Ɔ̃ Egipiↄ kíapi ò Mↄiziɛ ń Aalonao: Àkɛa á tò gbɛ̃́ↄ laai lɛ́ go ń zĩwai? À ɛa á zĩwa. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Kɛ́ gbɛ̃́ↄ dasikũ̀ sa, ↄ̃ á ye aa kã́mabo ń ń zĩoa? +Zĩbeezĩ Falaↄ̃ↄ yãdìlɛ Isaili wɛtãnaↄnɛ ń ń dↄaanaↄ à mɛ̀: +Ásuli musã kpámá aa bilikibↄò lá i kɛ yãawa lↄo. Aali gɛ́ ń pↄ́ kɛ̃́i ńzĩaɛ. +Kási aali bilikibↄ a lɛ́ gbɛu lá aaì bↄ ziwaɛ. Ásu laonɛ́o, asa màadeↄnɛ. A yã́i tò an wii dↄ, aalɛ mɛ wa ye gɛ́ sa'oi ń Luawaɛ. +À zĩ kã́fĩnɛ́, kɛ́ aasu ĩ́ampakĩi e aa laaidↄ ɛgɛ yã́ↄwa lↄo. +Ɔ̃ an wɛtãnapiↄ ń ń dↄaanaↄ mↄ̀ wa ònɛ́: Falaↄ̃ↄ mɛ̀ á musã kpáwá lↄo. +À gɛ sɛ́lɛ ázĩa gu pↄ́ á eu. Kási wá zĩ laoɛ́o, baa yↄↄ. +Ɔ̃ aa fã̀aa aa gɛ̀ Egipi gupiiu sɛ̃ kɛ̃́i musã ũ. +An wɛtãnapiↄ ìↄ naɛmá lá gu lɛ́ dↄ, kɛ́ aali ń zĩ nɛ́, lá aaì nɛ gↄↄ pↄ́ wì musã kpámáwaɛ. +Wà gbɛ̃a kɛ̀ Isaili dↄaana pↄ́ an wɛtãnaↄ ń dílɛↄnɛ, wa ònɛ́: Àkɛa i bilikibↄ gbã ge gĩa, à kà lá wà a lɛ́ dàɛ́ yãawao ni? +Ɔ̃ Isaili dↄaanaↄ gɛ̀ wiilɛ̀ Falaↄ̃ↄwa aa mɛ̀: Àkɛa ńlɛ kɛ wápiↄ n zↄ̀blenaↄnɛ màai? +Wàlɛ musã kpáwá lↄo, mɛ́ wàlɛ mɛ wà bilikibↄ. Wàlɛ wá gbɛ̃, kási n gbɛ̃́ↄ mɛ́ tàae vĩ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Màadeↄn á ũ. Màa á bɛò! A yã́i iↄ mɛ á gɛ́ sa'oi Diiwaɛ. +À gɛ́ zĩkɛi. Wa musã kpáwá lↄo, kási áli bilikibↄ lá wa dàɛ́ lɛ́uɛ. +Kɛ́ wa ò Isaili dↄaanaↄnɛ aasu gↄↄ do bilikibↄa laoo, aa dↄ̃̀ kɛ́ wà yã́ èɛ sa. +Kɛ́ aa bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i, aa kpàaũ ń Mↄizio ń Aalonao, aalɛ ń dã́, +ↄ̃ aa ònɛ́: Dii á yã́ gwa, i yã́kpalɛkɛánↄ, asa á tò Falaↄ̃ↄ ń a gbɛ̃́ↄ ye wá gĩyãio. A wá dɛa zɛ́ kpàmáɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ɛ̀a gɛ ò Diiɛ: Dii, bↄ́yãi n ĩadà gbɛ̃́piↄwai? Bee yã́i n ma zĩia? +Za gↄↄ pↄ́ ma gɛ yã'ò Falaↄ̃ↄɛ ń n tↄ́o, ↄ̃ àlɛ ĩada n gbɛ̃́ↄwa, mɛ́ ni ń bↄo! +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ńyↄ̃ yã́ pↄ́ má kɛ Falaↄ̃ↄɛ e tia. A ń gbaɛ ma gbãa zↄ̃ↄ yã́i. A ń yá a bùsuu ma gbãa zↄ̃ↄ yã́i. +Ɔ̃ Lua ɛ̀a yã'ò Mↄiziɛ à mɛ̀: Mámɛmaa Dii, +ma bↄ mↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuowa Lua Gbãapiide ũ, kási aai ma dↄ̃ kɛ́ ma tↄ́n Diio. +Ma bàa kúńnↄ ma mɛ̀ má Kanaa bùsu pↄ́ aa ku a guu nibↄↄ ũ kpámá. +Ma Isailiↄ aaukɛa mà an zↄblea Egipiↄnɛ yã́i, mɛ́ ma bàa pↄ́ kúńnↄpi i sãmaguo. +Ayãmɛto o Isailiↄnɛ ǹ mɛ: Mámɛmaa Dii, má á bↄ zĩ gbãa pↄ́ Egipiↄ dàɛ́ guu, mí á bo. Má yã́kpalɛkɛńnↄ, mí á bo ń ma gã̀sa gbãao. +Má á sɛ́ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ á Lua ũ, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii á Lua pↄ́ á bↄ́ Egipi zĩ gbãau. +Má gɛ́ánↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuoↄnɛ guu. Má á gba àↄ vĩ. Mámɛmaa Dii. +Mↄizi yã́pi ò Isailiↄnɛ, kási aai aà yãmao, kɛ́ zↄzĩ pãsĩ ń kãdɛ̀ yã́i. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ à mɛ̀: +Gɛ ǹ o Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄɛ aà Isailiↄ gbaɛ aa bↄlɛ a bùsuu. +Ɔ̃ Mↄizi wè Diiwa à mɛ̀: Lá Isailiↄ lí ma yãmao, ma gbɛ̃́ pↄ́ ma lɛ́ gbia, kpelewa Falaↄ̃ↄ a ma yãmai? +Dii yã'ò Mↄiziɛ ń Aalonao Isailiↄ ń Egipiↄ kíao yã́ musu, a ònɛ́ aa bↄlɛ ń Isailiↄ Egipi. +An bui uabeleↄ tↄ́n kɛ: Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Lubɛni nɛgↄ̃ɛↄn kɛ: Anↄki, Palu, Ɛzↄ̃nↄ, Kaami. Lubɛni buiↄn we. +Simɛↄ nɛgↄ̃ɛↄn kɛ: Yemuɛ, Yamini, Oada, Yakɛ̃, Zohaa ń Kanaa nↄɛ nɛ́ Sauluo. Simɛↄ buiↄn weń soplaoɛ (137). +Geesↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄn kɛ an buiwa: Libeni ń Simɛio. +Kɛata nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Amlaũ, Isaa, Hɛblↄ̃, Uziɛli. Kɛata kɛ̀ wɛ̃̀ basoolokwi ń àaↄ̃oɛ (133). +Mɛlali nɛgↄ̃ɛↄn Mali ń Musio ũ. Levii buiↄn we daɛdaɛ. +Amlaũ a dasɛ̃ Yokɛbɛdɛ sɛ̀ nↄ ũ, ↄ̃ à Aalona ń Mↄizio ìò. Amlaũ kɛ̀ wɛ̃̀ basoolokwi ń soplaoɛ (137). +Isaa nɛgↄ̃ɛↄn Kole ń Nɛfɛgio ń Zikelio ũ. +Uziɛli nɛgↄ̃ɛↄn Misaɛli ń Ɛlɛzafão ń Sitelio ũ. +Aalona Aminadabu nɛ́ Ɛlisɛba, Naasↄ̃ dãe sɛ̀ nↄ ũ, ↄ̃ à Nadabu ń Abiuo ń Ɛleazaao ń Itamaao ìò. +Kole nɛgↄ̃ɛↄn Asii ń Ɛlikanao ń Abiasafao ũ. Kole buiↄn we. +Aalona nɛ́ Ɛleazaa Putiɛli nɛnↄɛↄ do sɛ̀ nↄ ũ, ↄ̃ à Finɛasi ìò. Levii bui uabeleↄn we daɛdaɛ. +Aalona ń Mↄizi pↄ́ Dii ònɛ́ aa Isailiↄ bↄlɛ Egipi gãgãn we. +Ampiↄ mɛ́ yã'ò Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄɛ, kɛ́ aa e Isailiↄ bↄlɛ Egipi. +Kɛ́ Dii yã'ò Mↄiziɛ Egipi, +à mɛ̀ ámɛaa Dii, yã́ pↄ́ álɛ oɛ̀ aà o Falaↄ̃ↄɛ píi. +Ɔ̃ Mↄizi òɛ̀ a lɛ́ gbiaɛ, kpelewa Falaↄ̃ↄ a a yãmai? +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Gwa! Ma n kɛ Falaↄ̃ↄɛ lamawa, ↄ̃ n vĩ̀i Aalona dɛ n yã'ona ũ. +Yã́ pↄ́ má ònɛ píi o n vĩ̀i Aalonaɛ, i o Falaↄ̃ↄɛ aà Isailiↄ gbaɛ aa bↄlɛ a bùsuu. +Ń beeo má aà swãfɛ̃ɛ̀. Má seelaↄ ń dabudabuↄ kɛ Egipi dasi, +kási Falaↄ̃ↄ a á yãmao. Má ↄtↄ̃ Egipiↄwa, mí yã́kpalɛkɛńnↄ, mí bↄ ń ma zĩgↄ̃ ma gbɛ̃́ Isailiↄ. +Tó ma bↄ ń ma gbãao Egipi, má Isailiↄ bↄlɛu, Egipiↄ i dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao kɛ̀ lá Dii ònɛ́wa. +Gↄↄ pↄ́ aa yã'ò Falaↄ̃ↄɛ, Mↄizi wɛ̃̀ basiiↄ̃ɛ, Aalona sↄ̃ wɛ̃̀ basiiↄ̃ ń àaↄ̃o. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao: +Tó Falaↄ̃ↄ dabudabu gbɛ̀ama, o Aalonaɛ aà a go sɛ pã́lɛ aà aɛ, i li mlɛ̃ ũ. +Kɛ́ Mↄizi ń Aalonao gɛ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i, aa kɛ̀ lá Dii ònɛ́wa. Aalona a go sɛ pã̀lɛ Falaↄ̃ↄ ń a ìwaↄ aɛ, ↄ̃ à lì mlɛ̃ ũ. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ Egipi wɛzɛ̃naↄ ń ɛsɛdeↄ sìsi, ↄ̃ aa dabudabupi kɛ̀ màa sↄ̃ ń ɛsɛdekɛ guu. +Kɛ́ an baade a go pã̀lɛ, ↄ̃ an gopiↄ lì mlɛ̃ↄ ũ sↄ̃, ↄ̃ Aalona go ń pↄ́ↄ mↄ̀mↄ. +Falaↄ̃ↄ swã́ yìaaɛ, i ń yãmao lá Dii òwa. +Dii ò Mↄiziɛ: Falaↄ̃ↄ swã́ gbãa, à gì gbɛ̃́ↄ gbaɛi. +Gɛ ǹ aà le zia kↄↄ, gↄↄ pↄ́ àlɛ gɛ́ swai, níↄ aà dã Niili saɛ we. Ǹyↄ̃ n go pↄ́ lì mlɛ̃ ũpi kũa, +ní oɛ̀ ǹ mɛ, ma Dii Ɛbɛluↄ Lua mámɛ ma n zĩwà ǹ oɛ̀ aà ma gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ ma sísii guwaiwaiu, kási e tia i mao. +Ma Dii ma mɛ̀, yã́ pↄ́ a to aà dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Diin kɛ: Tó n Niili í lɛ̀ ń go pↄ́ ń kũao, a li au ũɛ. +Kpↄ pↄ́ kú ípi guuↄ i gaga, Niili í i gĩdↄ, Egipiↄ i fua mii. +Ɔ̃ Dii ɛ̀a ò Mↄiziɛ: O Aalonaɛ aà a go sɛ dↄ Egipiↄ ía, an swaↄ ń ń swa'ↄnaↄ ń ń biaↄ ń ń íkalɛkĩiↄ píi, i gↄ̃ au ũ. Au iↄ daa gua Egipi, baa ń pɛ̃naↄ ń olaↄ guu ío píi. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao kɛ̀ lá Dii ònɛ́wa. Aalona a gopi sɛ̀ à Niili í lɛ̀ò Falaↄ̃ↄ ń a ìwaↄ wáa, ↄ̃ ípi gↄ̃̀ au ũ píi. +Kpↄ pↄ́ kú a guuↄ gàga, ↄ̃ Niili ípi gĩdↄ̀, Egipiↄ fùa mii. Au daa gua Egipi. +Egipi ɛsɛdeↄ kɛ̀ màa sↄ̃ ń ɛsɛdekɛ guu, ↄ̃ Falaↄ̃ↄ swã́ gbãakũ̀, i ń yãmao lá Dii òwa. +Falaↄ̃ↄ ɛ̀a tà a bɛ, i yã́pi da seo. +Egipiↄ bia yↄ̃̀yↄ̃ Niili gↄ̃sↄ̃wa, kɛ́ wà e imi, asa aai fↄ̃ swada í mìo. +A ku màa e gↄↄ sopla Dii Niili lɛa gbɛa. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Gɛ ǹ o Falaↄ̃ↄɛ, ma Dii ma mɛ̀ aà ma gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ ma sísii. +Tó à gì ń gbaɛi sↄ̃, má tó blↄↄↄ ka aà bùsu gupiiuɛ. +Blↄↄↄ Niili pa e aa bua sĩ̀sĩa, aai gɛ̃ aà ua e aà kpɛ́u kpɛa, aai dɛdɛ aà wúlɛbↄwa. Aa gɛ̃ aà ìwaↄ uaↄ ń aà gbɛ̃́ↄ uaↄ. Aa ka aà kĩnaↄ guu ń aà blɛdabↄↄu. +Blↄↄↄ dɛdɛwà ń aà gbɛ̃́ↄ ń aà ìwaↄ píi. +Dii ɛ̀a ò Mↄiziɛ: O Aalonaɛ aà a go sɛ dↄ swaↄla ń swa'ↄnaↄ ń biaↄ, blↄↄↄ i ka Egipi bùsuu. +Kɛ́ Aalona a go dↄ̀ Egipi íↄla, ↄ̃ blↄↄↄ bↄ̀lɛ lì bùsupia. +Ɔ̃ ɛsɛdepiↄ kɛ̀ màa sↄ̃ ń ɛsɛdekɛ guu, aa tò blↄↄↄ lì Egipia. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ Mↄizi ń Aalonao sìsi à mɛ̀: À awakpa Diiɛ aà blↄↄↄ kɛ̃a ń ma gbɛ̃́ↄ, mí á gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ sa'oiwà. +Ɔ̃ Mↄizi ò Falaↄ̃ↄɛ: Gↄↄ dilɛmɛɛ mà awakpanɛ Diiɛ ń n ìwaↄ ń n gbɛ̃́ↄ, kɛ́ aà blↄↄↄ kɛ̃ma ń n uaↄ, aai gↄ̃ swai ado. +Falaↄ̃ↄ mɛ̀: Zia. Ɔ̃ Mↄizi mɛ̀: A kɛ lá ń òwa kɛ́ ǹ e ǹ dↄ̃ gbɛ̃e muaa ń Dii wá Luaoo. +Blↄↄↄ kɛ̃ma ń n uaↄ ń n ìwaↄ ń n gbɛ̃́ↄ, aai gↄ̃ swai ado. +Kɛ́ Mↄizi ń Aalonao gò Falaↄ̃ↄ kĩ́i, Mↄizi wabikɛ̀ Diiwa blↄↄ pↄ́ a kà Falaↄ̃ↄguↄ yã́ musu. +Dii Mↄizi wabikɛa mà, ↄ̃ blↄↄpiↄ gàga kpɛ́ↄ guu ń uaↄ ń wɛ̃́nkpɛↄ. +Wa kã̀aakãaa, ↄ̃ bùsu gĩdↄ̀ píi. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ è dáama kɛ̀, aà swã́ ɛ̀a gbãakũ̀, ↄ̃ i Mↄizi ń Aalonao yãmao lá Dii òwa. +Dii ò Mↄiziɛ: O Aalonaɛ aà a go sɛ́, i tↄↄlɛ lɛ́ò, bùsuti i li gã́iↄ ũ Egipi gupiiu. +Ɔ̃ aa kɛ̀ màa. Aalona a go sɛ̀ à tↄↄlɛ lɛ̀ò, ↄ̃ bùsuti lì gã́iↄ ũ, aa kà gbɛ̃nazĩnaↄgu ń nↄ̀bↄↄ. Egipi bùsuti lì gã́iↄ ũ píi. +Ɛsɛdeↄ yↄ̃̀wà màa ń ɛsɛdekɛ guu sↄ̃, ↄ̃ aa fùa. Gã́iↄ kà gbɛ̃nazĩnaↄgu ń nↄ̀bↄↄ. +Ɔ̃ ɛsɛdeↄ ò Falaↄ̃ↄɛ: Lua ↄgbɛɛ. Kási Falaↄ̃ↄ swã́ gì yìaaɛ, i ń yãmao lá Dii òwa. +Dii ò Mↄiziɛ: Fɛlɛ kↄↄkↄↄ gɛ Falaↄ̃ↄ le gↄↄ pↄ́ àlɛ gɛ́ swai, ní oɛ̀ ma Dii ma mɛ̀ aà ma gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ ma sísii. +Tó à gì ń gbaɛi, má ũsĩnaↄ kaaàgu ń aà ìwaↄ ń aà gbɛ̃́ↄ ń aà bɛ kpɛ́ↄɛ. Egipi kpɛ́ↄ i pa ń ũsĩnaↄ, aa da tↄↄlɛa se. +Gↄↄ bee Gosɛ̃ bùsu gu pↄ́ ma gbɛ̃́ↄ kuu ↄ̃ má bↄ ado. We ũsĩnaↄ kauo, kɛ́ aà e dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii aà bùsuu. +Má a gbɛ̃́ↄ dↄ̃kↄ̃ɛ ń aà gbɛ̃́ↄ. Zia ↄ̃ seelapi a kɛ. +Ɔ̃ Dii kɛ̀ màa. Ũsĩnaↄ kà Falaↄ̃ↄ ua ń aà ìwaↄ uaↄ. Egipi ↄ̃̀ↄkpà píi ũsĩnaↄ yã́i. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ Mↄizi ń Aalonao sìsi à mɛ̀: À gɛ sa'o á Luawa bùsuu la. +Ɔ̃ Mↄizi òɛ̀: A zɛvĩ wà kɛ màao, asa pↄ́ pↄ́ wá sa'oò Dii wá Luawa dɛ Egipiↄnɛ tɛ̃ ũɛ. Tó wa sa'ò ń pↄ́ pↄ́ dɛnɛ́ tɛ̃ ũo ń wáa, aa wá pápa ń gbɛo aa wá dɛdɛo lé? +Wá táa'o guwaiwaiu gↄↄ àaↄ̃ɛ, wí gbasa sa'o Dii wá Luawa lá a òwɛ̃ɛwa. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ mɛ̀: Má á gbaɛ à gɛ sa'o Dii á Luawa guwaiwaiu, ãma ásu gɛ́ zã̀o. À awakpaɛ̀mɛɛ sa. +Mↄizi òɛ̀: Tó ma ta, má awakpaɛ̀, i ũsĩnaↄ kɛ̃ma zia ń n ìwaↄ ń n gbɛ̃́ↄ. Ãma ńsu mↄafilikɛ ǹ gí gbɛ̃́ↄnɛ aa gɛ́ sa'oi Diiwa lↄo. +Kɛ́ Mↄizi bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i, à awakpàɛ̀ Diiɛ. +Dii aà wabikɛa mà, ↄ̃ ũsĩnaↄ kɛ̃̀ Falaↄ̃ↄwa ń a ìwaↄ ń a gbɛ̃́ↄ. I gↄ̃ gueio, baa mɛ̀ndo. +Kási Falaↄ̃ↄ swã́ gì gbãa e tiaɛ, i ń gbáɛo. +Dii ò Mↄiziɛ: Gɛ ǹ Falaↄ̃ↄ le, ní oɛ̀ Dii á Ɛbɛluↄ Lua mɛ̀, aà ma gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ ma sísii. +Tó à gì ń gbaɛi mɛ́ a ń kũa e tia, +má ↄtↄ̃ aà pↄtuoↄwa bua. Má gagyã pãsĩ ká aà sↄ̃́ↄgu ń aà zàa'ĩnaↄ ń aà yiongoↄ ń aà zuↄ ń aà sãↄ ń aà bleↄ. +Má Isaili pↄ́ↄ dↄ̃kↄ̃ɛ ń Egipiↄ pↄ́ↄ. Isailiↄ pↄ́ↄ kee a gao. +Ma Dii ma a gↄↄdìlɛ. Zia má bee kɛ bùsuu la. +Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ Dii kɛ̀ màa. Egipiↄ pↄtuoↄ gàga píi, kási Isailiↄ pↄ́ↄ kee i gao. +Falaↄ̃ↄ yã́ pↄ́ kɛ̀pi gbɛ̀a a mà Isailiↄ pↄ́ↄ kee i gao, kási aà swã́ gì gbãaɛ, i gbɛ̃́piↄ gbaɛo. +Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao: À mua túfu ↄũkpa, Mↄizi i fã musu Falaↄ̃ↄ aɛ, +i da Egipi bùsua píi lán luutɛ̃wa, i ka gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄgu sã́nɛ ũ gupiiu. +Ɔ̃ aa mua túfu sɛ̀lɛ aa gɛ̀ò Falaↄ̃ↄ kĩ́i. Kɛ́ Mↄizi túfupi fã̀ musu, ↄ̃ à kà gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄgu sã́nɛ ũ. +Ɛsɛdeↄ i fↄ̃ gɛ̀ Mↄizi kĩ́io sã́nɛpiↄ yã́i, asa à ń lé ń Egipiↄ píiɛ. +Ɔ̃ Dii Falaↄ̃ↄ swãfɛ̃̀ lá a ò Mↄiziɛwa, ↄ̃ i ń yãmao. +Dii ò Mↄiziɛ: Fɛlɛ kↄↄkↄↄ gɛ Falaↄ̃ↄ le, ní oɛ̀ ma Dii á Ɛbɛluↄ Lua ma mɛ̀, aà ma gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ ma sísii. +Kɛ́ bee sa má ĩa píi kpáaàzi ń aà ìwaↄ ń aà gbɛ̃́ↄ, kɛ́ aà e dↄ̃ dṹnia guu píi gbɛ̃e muaamanↄo. +Asa tó ma ↄtↄ̃̀má ma gagyãkàńgu yãa, dↄ̃ aàpi ń a gbɛ̃́ↄ aa làa dṹnia guu. +Má tò aà ku kɛ́ aà ma gbãa e, ma tↄ́ i li dṹniaa píiɛ. +Lá àlɛ azĩa sɛ lɛsĩ dɛ ma gbɛ̃́ↄla e tia, àlɛ ń gbaɛo, +zia maa'i má tó lougbɛ pãsĩ kwɛ́ maamaa, lougbɛ pↄ́ a taa i kɛ Egipi yãao zaa wa kàlɛ e ń a gbão. +Oɛ̀ aà gbɛ̃́ↄ zĩ aa aà pↄtuoↄ ń pↄ́ pↄ́ a vĩ buaↄ sɛ́lɛ káka kpɛ́u píi. Gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄ́ pↄ́ kú bàasiↄ, tó wi gɛ̃ńnↄ kpɛ́uo, lougbɛ a kwɛ́má aa gagaɛ. +Falaↄ̃ↄ ìwaeↄ vĩakɛ̀ Dii yã́ɛ, aa ń zĩkɛnaↄ ń ń pↄtuoↄ kàka kpɛ́u. +Ãma gbɛ̃́ pↄ́ aai Dii yãdaoↄ, aa ń zĩkɛnaↄ ń ń pↄtuoↄ tò bàasi. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Ɔsɛ musu, lougbɛ i kwɛ gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ ń buapↄ́ↄwa Egipi bùsu gupiiu. +Kɛ́ Mↄizi a go dↄ̀ musu, Dii tò lou lɛ́ pũna, àlɛ ma ń gbɛo, àlɛ pílɛ, mɛ́ lua lɛ́ su tↄↄlɛwa. Dii lougbɛ kà Egipiↄgu. +Lougbɛ lɛ́ kwɛ́, lou lɛ́ pílɛpilɛ. Lougbɛpi pãsĩ. Zaa Egipi bùsu ku, lou bee taa i mau yãao. +Lougbɛpi pↄ́ pↄ́ kú bàasi Egipi bùsuuↄ ásookɛ̀ píi, gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ ń buapↄ́ↄ píi. À sɛ̃̀a líↄ ɛ̀'ɛ píi. +Gosɛ̃ bùsu gu pↄ́ Isailiↄ kuu ↄ̃ lougbɛpi i kauo ado. +Falaↄ̃ↄ Mↄizi ń Aalonao sìsi a ònɛ́: Kɛ́ bee sa ma duunakɛ̀. Dii dee yã́ naɛ, mapi ń ma gbɛ̃́ↄ tàaedeↄn wá ũ. +À awakpaɛ̀. Loupũnaa ń lougbɛɛ beeo kà. Má á gbaɛ saɛ, wa gíɛ́ lↄo. +Mↄizi òɛ̀: Tó ma bↄ wɛ̃́nkpɛ, mɛ́ ma a ↄↄ dↄ̀ Dii kĩ́i oi, loupũnaa a zɛ, lougbɛ i láa, kɛ́ ǹ e ǹ dↄ̃ tↄↄlɛá Dii pↄ́ɛ. +Ãma má dↄ̃ kɛ́ mpi ń n ìwaↄ, álɛ vĩakɛ Dii Luaɛo e tia. +Naa ń maseo ↄ̃̀ↄkpà, kɛ́ naa pìa mɛ́ mase mↄe bↄ̀ yã́i. +Ése ń weao i ↄ̃̀ↄkpao, kɛ́ aaì ma gbɛzã yã́i. +Mↄizi bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i à gɛ̀ wɛ̃́nkpɛ, à a ↄↄ dↄ̀ Dii kĩ́i oi, ↄ̃ loupũnaa ń lougbɛo zɛ̀, lou i ma lↄo. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ è lou ń lougbɛo ń loupũnaao zɛ̀, à gì lɛ́ duunakɛ, aà swã́ gbãakũ̀, aàpi ń a ìwaↄ. +Aà swã́ yìaa, à gì Isailiↄ gbaɛi lá Lua dà Mↄiziɛ a òɛ̀wa. +Dii ò Mↄiziɛ: Gɛ́ Falaↄ̃ↄ kĩ́i, asa ma aà swãfɛ̃̀ ń aà ìwaↄ, kɛ́ mà a dabudabuɛ beeↄ kɛ ń guu, +kɛ ǹ e ǹ o n nɛ́ↄnɛ ń n tↄũnaↄ lá ma Egipiↄ wɛtã̀ ń dabudabu pↄ́ má kɛ̀ ń guuo, í dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao gɛ ò Falaↄ̃ↄɛ aa mɛ̀: Dii Ɛbɛluↄ Lua mɛ̀, ńyↄ̃ↄ ku misiilɛaɛ sai e bↄɛ ni? Ǹ a gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ a sísii. +Tó n gi ń gbáɛi, zia a kwaↄ ka n bùsuu, +aa da tↄↄlɛa, wa gu'eo, aai lɛ́lɛ pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀nɛ lougbɛ gbɛaↄwa ń líↄ píi. +Aa ka n kpɛ́ↄ pai ń n ìwaↄ pↄ́ↄ ń Egipiↄ pↄ́ↄ píiɛ. N maeↄ ń n deziↄ aai a taa e yãao, za gↄↄ pↄ́ aa zↄ̃̀lɛ bùsuu la e ń a gbão. Ɔ̃ Mↄizi ɛ̀a bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i. +Falaↄ̃ↄ ìwaↄ òɛ̀: Gbɛ̃́piↄ aaↄ músikpawázi màa e bↄɛ ni? Gbɛ̃́piↄ gbaɛ aa gɛ́ Dii ń Lua sísii. Ń dↄ̃ kɛ́ Egipi ↄ̃̀ↄkpào lé? +Ɔ̃ wà ɛ̀a sù ń Mↄizio ń Aalonao Falaↄ̃ↄ kĩ́i, a ònɛ́: À gɛ́ Dii á Lua sísii. Á deↄ mɛ́ aa gɛ́i? +Mↄizi wèwà à mɛ̀: Nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. Wá gɛ́ wápiiɛ ń wá nɛgↄ̃ɛↄ ń wá nɛnↄɛↄ ń wá sãↄ ń wá bleↄ ń wá zuↄ, asa Dii dikpɛ ↄ̃ wálɛ gɛ́ kɛi. +Ɔ̃ a ònɛ́: Tó ma á gbáɛ ń á nↄɛↄ ń á nɛ́ↄ ápii, Dii á bↄ! À laaika! Á ye fɛ̃manↄɛ. +Aawo! Á gↄ̃ɛↄ mɛ́ aa gɛ́ Dii sísii, asa bee á gbɛ̀a. Ɔ̃ wà ń yá Falaↄ̃ↄ kĩ́i. +Dii ò Mↄiziɛ: Ǹ ↄdↄ Egipi bùsua, kwaↄ i ká, aai sɛ̃ ń lá pↄ́ bↄ̀ lougbɛ gbɛaↄ ble píi. +Kɛ́ Mↄizi a go dↄ̀ Egipia, Dii bↄ̀ ń ĩ́anao gukpɛ oi, àlɛ pɛ́ bùsupiwa fãanɛ ń gwãasĩnao zɛsai. Kɛ́ gu dↄ̀, gukpɛ ĩ́anapi sù ń kwaↄ. +Ɔ̃ kwapiↄ mↄ̀ kù Egipi bùsua píi. An dasi dɛ a yãa pↄ́ↄla, mɛ́ a taa a kɛ bau lↄo. +Aa kpàlɛ tↄↄlɛa gupiiu, ↄ̃ tↄↄlɛ sìsi. Aa sɛ̃ ń láↄ ń libɛ pↄ́ bↄ̀ lougbɛ gbɛaↄ blè píi. Sɛ̃ ge láe ku Egipi bùsuu lↄo. +Wegↄ̃ↄ Falaↄ̃ↄ Mↄizi ń Aalonao sìsi à mɛ̀: Ma duunakɛ̀ Dii á Luaɛ ń ápiↄ. +À sùuu gɛ̃ndonaɛ bee kɛmanↄ ń ma duunao, í awakpamɛɛ Dii á Luaɛ aà kaalɛɛ bee kɛ̃a. +Kɛ́ à bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i, à awakpà Diiɛ. +Ɔ̃ Dii bↄ̀ ń ĩ́an gbãao bɛ'aɛ oi, à mↄ̀ kwaↄ sɛ̀lɛ kà Ísia Tɛ̃au. Baa kwa mɛ̀ndo i gↄ̃ Egipi lↄo. +Dii Falaↄ̃ↄ swãfɛ̃̀, ↄ̃ i Isailiↄ gbaɛo. +Dii ò Mↄiziɛ: Ɔsɛ musu, gusia pↄ́ wa e ↄkãwà i da Egipia. +Kɛ́ Mↄizi ↄdↄ̀ musu, ↄ̃ gusia gèele dà Egipia gupiiu e gↄↄ àaↄ̃. +Wìli kↄ̃'eo, mɛ́ gbɛ̃e i e gò a tíao e gↄↄ àaↄ̃pi. Kási gupua ku gu pↄ́ Isailiↄ kuu píiɛ. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ Mↄizi sìsi à mɛ̀: À gɛ́ Dii sísii ń á nↄɛↄ ń á nɛ́ↄ píi, í á sãↄ ń á bleↄ ń á zuↄ tó. +Mↄizi mɛ̀: To wàↄ wá sa'obↄↄ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ kũa, kɛ́ wà e wà Dii wá Lua gbagbaò. +Sema wà gɛ́ ń wá pↄtuoↄ, baa mɛ̀ndo a gↄ̃o, asa an guu ↄ̃ wá sa'obↄↄ sɛu wà Dii wá Lua gbagbaò. E wàↄ gɛ́ kái we, wá dↄ̃ pↄ́ pↄ́ wá sɛ́ wà sa'oowà gĩao. +Dii Falaↄ̃ↄ swãfɛ̃̀, ↄ̃ i we ń gbáɛo. +Falaↄ̃ↄ ò Mↄiziɛ: Gomɛɛ we! Ńsu tó wá wɛ́ kɛ síiↄ̃ lↄo. Zĩ́ pↄ́ wa wɛsìkↄ̃lɛ, n gaɛ. +Ɔ̃ Mↄizi mɛ̀: Lá ń ò, má wɛsinlɛ lↄo. +À mↄ lè Dii ò Mↄiziɛ yãa à mɛ̀: Má ĩada Falaↄ̃ↄwa ń Egipi bùsuo gɛ̃n do lↄ, i gbasa á gbaɛ. Tó àlɛ á gbaɛ, a á yáɛ fá! +O gbɛ̃́ↄnɛ an baade gↄ̃ɛ ń nↄɛo ã́nusu pↄ́ↄ ń vua pↄ́ↄ gbɛa gbɛ̃́ pↄ́ á vĩ Egipi gbɛ̃́ ũwa. +Má tó Egipiↄ Isailiↄ wɛgwa. Mↄizi sↄ̃ a bɛɛɛ vĩ Egipi Falaↄ̃ↄ ìwaↄ ń a gbɛ̃́ↄnɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ò Falaↄ̃ↄɛ: Dii mɛ̀, gwãasĩn wɛɛdo á pã Egipi bùsua, +Egipi nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ i gaga píi sɛa za Falaↄ̃ↄ pↄ́ zↄ̃lɛa báawa nɛ́wa e à gɛ pɛ nↄɛ zĩkɛna pↄ́ aaì wísilↄↄ pↄ́wa ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ píi. +Búbua gbãa a da Egipia gupiiu, a taa i kɛ yãao, mɛ́ a kɛ bau lↄo. +Kási Isailiↄ guu baa gbɛ̃ a gbodↄ gbɛ̃nazĩna ge pↄtuowao, kɛ́ ǹ e ǹ dↄ̃ Dii Egipiↄ dↄ̃kↄ̃ɛ ń Isailiↄ yã́i. +N ìwaɛ beeↄ mↄ ma kĩ́i píi, aai kúlɛmɛɛ, aai mɛ mà gɛ́ ń ma gbɛ̃́ↄ píi. Bee gbɛa sa mí gɛ́. Ɔ̃ Mↄizi bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i ń pↄfɛ̃ zↄ̃ↄo. +Dii ò Mↄiziɛ yãa à mɛ̀: Falaↄ̃ↄ a n yãmao, kɛ́ ma dabudabukɛaↄ e dasikũ Egipi yã́i. +Mↄizi ń Aalonao dabudabupiↄ kɛ̀ Falaↄ̃ↄ aɛ píi, ↄ̃ Dii aà swãfɛ̃̀. À gì Isailiↄ gbaɛi aa bↄ a bùsuu. +Dii yã'ò Mↄiziɛ ń Aalonao Egipi à mɛ̀: +Mↄɛ bee líↄ dɛɛ́ mↄ sɛ̃́ia ũ wɛ̃ ń wɛ̃o. +À o Isailiↄnɛ píi, mↄɛ bee gↄↄ kwide zĩ́ ualɛ ń ualɛo píi aali sã sɛ mɛ̀ndodo. +Tó ua gbɛ̃́ↄ dasi i ka aa sã mɛ̀ndo nɛo, aa sɛ́ ń ua pↄ́ aa ku kↄ̃ saɛo a gbɛ̃́ↄ dasilɛu, kɛ́ a kĩni su gↄ̃o yã́i. +À sãsa ge blesan bↄlↄna pↄ́ sãa vĩo sɛ́. +Isailiↄ píi, baade a pↄ́ gwa e mↄɛ bee gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́. Oosi i dɛ, +í a au lɛ́ kpɛ́ pↄ́ wa a nↄ̀ↄ sou kpɛɛlɛ gĩↄwa, ↄplaai ń zɛɛio ń musuo. +Gwãasĩn doũpi à nↄ̀ↄpi kpátɛa, í só ń kàao ń lá kĩ̀são. +Ásu so búsu ge fùukɛao. À kpátɛa ń a mio ń a gbáↄ ń a guupↄↄ. +Ásu to gu dↄ a kĩniwao. Tó a kĩni gↄ̃̀, à kátɛu à tɛ́kũ. +Tó álɛ só, à asanadↄ, í kyalekpa, á gopana iↄ naa á ↄzĩ, í só kpakpa, asa Dii Gɛ̃amusu sa'obↄɛ. +Gwãasĩnapi má pã Egipia mà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛdɛ bùsupi gupiiu ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ píi, mí yãda Egipi tã́aↄla. Mámɛmaa Dii. +Aupi iↄ dɛ seela ũ kpɛ́ pↄ́ á kú a guuwa. Tó málɛ ↄtↄ̃ Egipiↄwa, mɛ́ ma aupi è, má gɛ̃álaɛ, gagapi a á leo. +Àli gↄↄpi dilɛ ma dikpɛ ũ a yã́ dↄngu yã́i, íↄ dikpɛpi kɛ fɛlɛkaa ũ e á buiwa. +Àli kàa so e gↄↄ sopla. A gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli pↄ́sɛ'ɛsɛ pↄ́ kú á kpɛ́uↄ kↄ́lɛ, asa gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́sɛa sò gↄↄ soplapi guu, wa aà bↄ Isailiↄ guu wà dɛɛ. +A gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ń a gↄↄ sopladeo àli kↄ̃kãaa à ma sísi. Ásu zĩe kɛ gↄↄ beeↄ zĩ́o, sema blɛkɛa gbɛ̃́piiɛ bàasio, a lɛ́n we. +Àli Kàaso dikpɛkɛ, asa zĩbeezĩ ↄ̃ ma á bↄ́lɛ Egipi lán zĩgↄ̃ↄwa. Á buiↄ líↄ dikpɛpi kɛ kɛ̀tokↄ̃ɛ ũ. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ oosi, àↄ kàa so e a gↄↄ bao ń mɛ̀ndoode zĩ́ oosi. +Pↄ́sɛ'ɛsɛ su àↄ kú á bɛo e gↄↄ sopla, asa gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́sɛa sò, bↄ̀mↄn nò, belen nò, wa aà bↄ Isailiↄ guu wà dɛɛ. +Ásuli pↄ́sɛa so gↄↄ beeo. Gu pↄ́ á kúu píi, àliↄ kàa só. +Mↄizi Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi píi, a ònɛ́: À gɛ́ á ua sã sɛ́i, í dɛ Gɛ̃amusu dikpɛkɛbↄ ũ. +À ése sáo sɛ à zↄ̃ au pↄ́ kú ta guuwa, í lɛ́ kpɛɛlɛ gĩↄwa, ↄplaai ń zɛɛio ń musuo. Á gbɛ̃e su bↄ a kpɛ́uo e gu dↄ. +Tó Dii lɛ́ pã bùsua àlɛ Egipiↄ dɛdɛ, mɛ́ à au è kpɛɛlɛ gĩↄwa, a gɛ̃aɛ. A to gbɛ̃dɛdɛna gɛ̃ázi à á dɛdɛo. +Ápiↄ ń á buiↄ àↄ yã́pi kũa kɛ̀tokↄ̃ɛ ũ e á buiwa. +Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii á gbáu lá à a lɛgbɛ̃̀wa, àↄ lousisiyãpi kũa. +Tó á nɛ́ↄ lousisiyãpi mi gbɛ̀awá, +à onɛ́ a dɛ Gɛ̃amusu sa pↄ́ wì o Diiwa ũɛ, asa kɛ́ à Egipiↄ dɛ̀dɛ, à gɛ̃̀ wá Isailiↄ kpɛ́aɛ, i wá dɛdɛo. Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ kùlɛ Diiɛ aa mipɛ̀lɛ. +Kɛ́ aa tà, aa kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonaowa. +Gwãasĩn wɛɛdo Dii Egipi nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛ̀dɛ píi sɛa za Falaↄ̃ↄ pↄ́ zↄ̃lɛa báawa nɛ́wa, e à gɛ̀ pɛ̀ dakpɛunaↄ pↄ́wa ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ píi. +Falaↄ̃ↄ fɛ̀lɛ gwã́ ń a ìwaↄ ń Egipiↄ píi, ↄ̃ búbua dà Egipia, asa uae ku gɛsaio. +Gwãasĩna ↄ̃ Falaↄ̃ↄ Mↄizi ń Aalonao sìsi a ònɛ́: À fɛlɛ bↄlɛ ń Isailiↄ ma gbɛ̃́ↄ guu. À gɛ́ Dii sísii lá á òwa. +À á bleↄ ń á sãↄ ń á zuↄ sɛ́lɛ lá á òwa. À gɛ́i, í samaa'omɛɛ. +Egipiↄ lɛ́ naɛ gbɛ̃́piↄwa aa bↄlɛnɛ́ ń bùsuu kpakpa, asa aa mɛ̀: Wá gaga píiɛ. +Isailiↄ ń kàatidɛaↄ kà taↄ guu a sɛ'ɛsɛsai, aa ń ulaↄ fĩ̀fĩwà aa dàda ń gã̀u. +Aa kɛ̀ lá Mↄizi ònɛ́wa, aa ã́nusu pↄ́ↄ ń vua pↄ́ↄ ń pↄkasaↄ gbɛ̀a Egipiↄwa. +Dii tò Egipiↄ ń wɛgwà, ↄ̃ aa kpàmá. Màa aa Egipiↄ pↄ́ↄ sìmá. +Isailiↄ dàzɛu kɛ̀sɛ, aa bↄ̀lɛ ń Lamɛsɛo aa tà Suko. Gↄ̃ɛↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ɛ (600.000), nɛ́ↄ ń nↄɛↄ bàasi. +Bui zĩ̀lo dodoaↄ tàńnↄ dasi lↄ. Bleↄ ń sãↄ ń zuↄ dasi kɛ̀ zài. +Aa kàa kɛ̀ ń kàatidɛa pↄ́ aa bↄ̀ò Egipio. A sɛ'ɛsɛ vĩo, asa wà ń yá Egipi zɛzɛsaiɛ. Aai blɛ mài e sɛ̀ kɛ́ wà ble zɛ́uo. +Isailiↄ kua Egipi kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń baakwioɛ. +Wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń baakwiopi gbɛa, dikpɛpi zĩ́ ↄ̃ Dii zĩgↄ̃piↄ bↄ̀lɛ Egipi píi. +Gwãasĩnapiá Dii pↄ́ɛ. Isailiↄ líↄ itɛ̃kɛwà e an buiwa, asa gwã́pi ↄ̃ Dii Isailiↄ bↄlɛa Egipi itɛ̃kɛ̀. +Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao: Gɛ̃amusu yã́ pↄ́ má dìlɛn kɛ: Buipãlee su a nↄ̀ↄ soo, +ãma zↄ pↄ́ á lù mɛ́ à tↄ̃zↄ̃̀ a só. +Nibↄ ge gbɛ̀wina su soo. +À so kpɛ́u, ásu bↄ ń a nↄ̀ↄpio bàasio. Ásu sãpi wáe ɛo. +Isaili píi lí dikpɛpi kɛ. +Tó bↄ̀mↄ kú á guu, mɛ́ a ye Gɛ̃amusu dikpɛkɛ Diiɛ, aà tↄ̃zↄ̃zↄ̃ a bɛ gↄ̃ɛↄnɛ píi, i gↄ̃ bele ũ, i gbasa kɛ. Gyafↄↄdee suli bleo. +Bele ń bↄ̀mↄ pↄ́ kúánↄↄ, ikoyã doũpiɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonaowa píi. +Zĩbeezĩ Dii Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi gãgã. +Dii yã'ò Mↄiziɛ à mɛ̀: +Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ kpaa, asa ma pↄ́ↄnɛ píi. +Mↄizi ò gbɛ̃́ↄnɛ: Á bↄa Egipi zↄbleau gↄↄɛ bee yã́ àↄ dↄágu, asa Dii mɛ́ á bↄ́ Egipi ń a ↄ gbãao. Ásuli pↄ́sɛa so gↄↄpiwao. +Álɛ bↄ Egipi mↄ sɛ̃́ia pↄ́ wì mɛ Abibu guu gbãɛ. +Dii lɛgbɛ̃̀ á deziↄnɛ à mɛ̀ á bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diu mɛ́ Kanaaↄ ń Itiↄ ń Amↄleↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ kuu kpáwá. Tó a tò a kau, àli dikpɛpi kɛ mↄɛ beeu. +Àliↄ kàa so e gↄↄ sopla. A gↄↄ sopladepi zĩ́ iↄ dɛɛ́ Dii dikpɛ ũ. +Àliↄ kàa so e gↄↄ soplapi gɛ paò. Pↄ́sɛa ge pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛ suliↄ ku uae á bùsuu gↄↄ beewao. +Gↄↄ bee àli o á nɛgↄ̃ɛↄnɛ álɛ bee kɛ yã́ pↄ́ Dii kɛ̀ɛ́ kɛ́ à á bↄ́lɛ Egipi yã́iɛ. +Dikpɛpi iↄ dɛɛ́ seela ũ lán pↄ́ daa ↄwa ge dↄngubↄ yea mi'aɛwawa, kɛ́ Dii ikoyã su bↄ á lɛ́uo, asa ↄ̃mɛ á bↄ́lɛ Egipi ń a ↄ gbãao. +Àliↄ ikoyãpi kɛ a gↄↄwa wɛ̃ ń wɛ̃o. +Tó Dii tò a ka Kanaa bùsuu, mɛ́ a kpàwá lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́ ń á deziↄwa, +à á nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ kpawà píi. Á pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ iↄ dɛ aà pↄ́ ũ píi. +Íli á zàa'ĩn nɛsana sɛ̃́ia bo ń sãnɛo. Tó i boo, à a waa fĩ. À á nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ bo píi. +Tó á nɛgↄ̃ɛↄ á lá yã́pi mii zia aa mɛ̀, bↄ́ yã́n wei, à onɛ́, kɛ́ Dii wá bↄ́ zↄbleu Egipi ń a ↄ gbãao yã́ɛ. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ gĩkɛ̀ à gì wá gbaɛi, ↄ̃ Dii Egipi nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛ̀dɛ píi ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ píi. A yã́i ↄ̃ wi sa'oiwà ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ, mɛ́ wi wá nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ bo. +Bee aↄ dɛ seela ũ lán pↄdaa wá ↄwa ge pↄyea wá mi'aɛwawa, asa Dii mɛ́ wá bↄ́ Egipi ń a ↄ gbãao. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ Isailiↄ gbàɛ, Lua i bↄńnↄ Filitɛ̃ bùsu zɛ́ guuo, baa ń a kãikɛo, asa à mɛ̀: Tó wà fɛ̀lɛmá ń zĩo, aa làasookɛ ɛa taa Egipiwaɛ. +Lua dↄ̀i, à guwaiwai zɛ́ sɛ̀ńnↄ Ísia Tɛ̃a oi. Isailiↄ bↄ̀ Egipi ń ń gↄ̃kɛbↄↄ kũa. +Mↄizi Yosɛfu gɛ sɛ̀, àlɛ taò, asa Yosɛfu tò Isailiↄ lɛgbɛ̃̀ yãa à mɛ̀, tó Lua mↄ̀ ń bↄi, aa a gɛwa sɛ́lɛ bↄò weɛ. +Kɛ́ aa bↄ̀ Suko, aa gɛ̀ bòokpà guwaiwai lɛ́ Etaũ. +Dii ìↄ dↄaanɛ́ tɛlu guu fãanɛ, kɛ́ àↄ zɛ'ↄlↄnɛ́. Gwãasĩna sↄ̃, ìↄ dↄaanɛ́ tɛ́ guu kɛ́ àↄ gupunɛ́, aaiↄ táa'o fãanɛ ń gwãasĩnao. +Tɛlupi lí go ń aɛ fãanɛo, mɛ́ tɛ́pi lí go ń aɛ gwã́o. +Dii ò Mↄiziɛ: +O Isailiↄnɛ aa lilɛ gɛ bòokpa Pi'ailo saɛ Midoli ń ísiao zãnguo, bↄaa ń Baalizɛfↄ̃o. À bòokpa ísia saɛ we. +Falaↄ̃ↄ aↄ e a sãsã, guwaiwai á kũkũɛ. +Má aà swãfɛ̃, i pɛ́lɛázi, mí tↄbↄ Falaↄ̃ↄ ń a zĩgↄ̃ↄ yã́ musu, Egipiↄ iↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. Ɔ̃ Isailiↄ kɛ̀ màa. +Kɛ́ wa ò Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄɛ gbɛ̃́piↄ bàalɛ̀, ↄ̃ aàpi ń a ìwaↄ nↄ̀sɛ pãle sɛ̀ an yã́ musu aa mɛ̀: Kpelewa wá kɛ̀ wá tò Isailiↄ bↄ̀ zↄbleawɛ̃ɛ guui? +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ godↄ̀ a sↄ̃́ɛ, à a zĩgↄ̃ↄ nàaa. +À sↄ̃́go maaↄ sɛ̀ mɛ̀n ↄ̀aa àaↄ̃ ń Egipi sↄ̃́goↄ píi, zĩgↄ̃ kíaↄ ká ń guu. +Dii Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ swãfɛ̃̀, ↄ̃ à pɛ̀lɛ Isailiↄzi, aalɛ bↄlɛ an mi daa ía. +Ɔ̃ Egipiↄ pɛ̀lɛńzi ń Falaↄ̃ↄ sↄ̃́ↄ ń aà sↄ̃́goↄ ń aà sↄ̃deↄ ń aà zĩgↄ̃ↄ píi, ↄ̃ aalɛ mↄ́ ń lei ń bòou ísia saɛ Pi'ailo saɛ bↄaa ń Baalizɛfↄ̃o. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ kãikũ̀, Isailiↄ wɛzù, ↄ̃ aa Egipiↄ è tɛ́ ń kpɛ. Vĩa ń kṹ maamaa, ↄ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa. +Aa ò Mↄiziɛ: Miaↄ ku Egipi noa? Bↄ́yãi n mↄwanↄ guwaiwaiu la wà gagai? Àkɛa n wá bↄ́lɛ Egipii? +Wi onɛ Egipio lé? Wi mɛ wá tó tɛɛɛ wà zↄble Egipiↄnɛo lé? Zↄbleanɛ́ maawɛ̃ɛ dɛ gagaa guwaiwaiua. +Mↄizi ònɛ́: Ásu to vĩa á kũo. À zɛ tɛɛɛ, í e lá Dii a á suaba gbã, asa Egipi pↄ́ álɛ ń e gbãɛↄ, á ń e bau lↄo. +Dii mɛ́ a zĩkaɛ́. Áↄ ku kílikiliɛ. +Dii Mↄizi là à mɛ̀: Bↄ́ wii ńlɛ lɛ́ai? O gbɛ̃́ↄnɛ aa bↄ ń táo. +Ǹ n gopana dↄ ísiaa, ní zↄ̃ɛò, Isailiↄ i gɛ̃ a zãnguo gugiiu. +Mapi, má Egipiↄ swãfɛ̃, aai gɛ̃ ń gbɛa, mí tↄbↄ Falaↄ̃ↄ ń a zĩgↄ̃ↄ ń a sↄ̃́goↄ ń a sↄ̃deↄ yã́ musu. +Tó ma tↄbↄ̀ Falaↄ̃ↄ ń a sↄ̃́goↄ ń a sↄ̃deↄ yã́ musu, Egipiↄ i dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. +Lua Malaika pↄ́ dↄaaa Isailiↄnɛ ɛ̀a gɛ̀ kú ń kpɛ, mɛ́ tɛlu pↄ́ kú ń aɛ ɛ̀a gɛ̀ ń kpɛ lↄ +ampiↄ ń Egipiↄ zãnguo. Tɛlupi gupù Isailiↄnɛ mɛ́ à gusiakpà Egipiↄnɛ, ↄ̃ an gbɛ̃e i e sↄ̃̀ a deei gwãasĩna beeo. +Kɛ́ Mↄizi ↄdↄ̀ ísiaa, ↄ̃ Dii bↄ̀ ń ĩ́an gbãao gukpɛ oi. À kàka e gu gɛ̀ dↄ̀ò, à ísia sɛ̀lɛ kpà e gugii bↄ̀. Kɛ́ í zↄ̃̀ɛ, +ↄ̃ Isailiↄ táa'ò gugiiu aa bùa. Í bĩ́iboa an ↄplaai ń ń ↄzɛɛio. +Ɔ̃ Egipiↄ pɛ̀lɛńzi. Falaↄ̃ↄ sↄ̃́ↄ ń a sↄ̃́goↄ ń a sↄ̃deↄ píi tɛ́ ń kpɛ ísia guu. +Gufɛ̃nɛ Dii Egipi zĩgↄ̃ↄ gwà za tɛlu tɛde guu, ↄ̃ a tò gili gɛ̃̀ńgu. +A tò an sↄ̃́goↄ vĩ̀lɛ, a tò an táa'oa zĩ'ũkũ̀, ↄ̃ aa mɛ̀: Wà bàalɛ Isailiↄnɛ, asa Dii lɛ́ zĩkanɛ́wanↄɛ. +Dii ò Mↄiziɛ: Ɔdↄ ísiaa, í i da Egipiↄla ń ń sↄ̃́goↄ ń ń sↄ̃deↄ. +Ɔ̃ Mↄizi ↄdↄ̀ ísiaa, ↄ̃ í lɛ́ pa a gbɛu gudↄlɛia. Lá í lɛ́ su màa, ↄ̃ Egipiↄ bàalɛ̀ aa kpàaũò. We Dii tò ísia kũ̀aaumá. +Í sù à dà sↄ̃́goↄla ń sↄ̃deↄ ń Falaↄ̃ↄ zĩgↄ̃ pↄ́ gɛ̃̀ ísia guu Isailiↄ gbɛaↄ píi. An kee i bↄo, baa mɛ̀ndo. +Isailiↄ sↄ̃ aa táa'ò í zãnguo gugiiuɛ. Í bĩ́iboa an ↄplaai ń ń ↄzɛɛio. +Zĩbeezĩ Dii Isailiↄ sì Egipiↄwa, ↄ̃ Isailiↄ Egipipiↄ gɛↄ è ísia gↄ̃sↄ̃lɛ. +Kɛ́ Isailiↄ Dii gbãa zↄ̃ↄ pↄ́ a mↄ̀ Egipiↄnɛ è, aa vĩakɛ̀ɛ̀, ↄ̃ aa aà náaikɛ̀ ń aà zↄ̀blena Mↄizio. +Ɔ̃ Mↄizi ń Isailiↄ píi lɛɛ bee sì Diiɛ aa mɛ̀: Má lɛsi Diiɛ, asa à tↄbↄ̀, à sↄ̃deↄ ń ń sↄ̃́ↄ kà ísiau. +Dii mɛ́ ma gbãa ũ, má lɛ́mawà, aàpi mɛ́ ma suabà. Ɔ̃mɛ ma Lua ũ, má aà táasilɛ. Ɔ̃mɛ ma mae Lua ũ, má aà tↄbↄ. +Diiá zĩgↄ̃ɛ, aà tↄ́n Dii. +À Falaↄ̃ↄ sↄ̃́goↄ ń aà zĩgↄ̃ↄ kà ísiau, à zĩgↄ̃ kíaↄ sↄ̃̀ↄlɛ Ísia Tɛ̃au. +Ípi dàńla, aa kpàlɛ zĩ́lɛ lán gbɛwa. +Dii, n ↄplaa n gbãa tↄbↄ̀, Dii, n n ibɛɛↄ ulↄ̀ ń n ↄplaao. +N n wɛ̀lɛↄ nɛ̀ n gawi zↄ̃ↄ guu, n pↄ pà, n ń kwɛ́ lán sɛ̃wa. +N pↄbↄ̀ n níu, ↄ̃ í fɛ̀lɛ, a zɛa lán bĩ́iwa, ísia í ì a guoguo. +Wá ibɛɛpiↄ mɛ̀, wa pɛ́lɛwázi wà wá leɛ, wi wá pↄ́ↄ síwá lá wa yeiwa, wi ń fɛ̃ndaↄ wo wà wá dɛdɛò. +N n lɛ́'ĩana gbàɛ, ↄ̃ ísia dàńla, aa kpàlɛ lán bɛↄmawa í zↄ̃ↄpiu. +Dii, tã́a kpele mɛ́ muaannↄi? Démɛ muaannↄi? Yãbↄnsaɛkɛna, n zↄ̃ↄkɛ adoa, n gawi ì to vĩa wá kṹ. +N n ↄplaa dↄ̀, ↄ̃ tↄↄlɛ ń mↄmↄ. +Ńyↄ̃ dↄaa wá gbɛ̃́ pↄ́ n wá bóↄnɛ n gbɛ̃kɛ guu, ńyↄ̃ gɛ́wanↄ n bùsuu ń n gbãao. +Tó buipãleↄ mà, aa lualua, iwãa a ka Filitɛ̃ bùsudeↄ pↄa. +Ɛdↄũↄ kíaↄ bílikɛ, gili a gɛ̃ Mↄabu dↄaanaↄgu, Kanaa bùsudeↄ kúsu a kwɛ ḿpii. +Vĩa zↄ̃ↄ a ń kṹ, sↄ̃ i kɛ̃́ńgu, aa gↄ̃ kílikili lán gbɛwa n gbãa zↄ̃ↄ yã́i Dii, e wá gbɛ̃́ pↄ́ ń wá é n pↄ́ ũↄ gɛ̃. +Dii, ńyↄ̃ gɛ́wanↄ gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ ń sɛ̀ n pↄ́ ũ kĩ́i, ní wá zɛdↄ gu pↄ́ ń dìlɛ n zↄ̃lɛkĩi ũ, n kúkĩi pↄ́ ń kɛ̀kɛ nzĩaɛ guu. +Dii aↄ kible gↄↄpiiɛ. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ sↄ̃́ↄ ń a sↄ̃́goↄ ń a sↄ̃deↄ gɛ̃̀ ísia guu, ↄ̃ Dii sù ń ío à dàńla, kási Isailiↄ táa'ò gugiiu ísiapiuɛ. +Ɔ̃ ãnabi Miliaũ, Aalona dãe, sɛ̃́sɛ̃na sɛ̀, ↄ̃ nↄɛↄ bↄ̀ tɛaàzi píi, aalɛ sɛ̃́sɛ̃napa, aalɛ ↄ̃wã. +Miliaũ lɛsìnɛ́ à mɛ̀: À lɛsi Diiɛ, asa à tↄbↄ̀, à sↄ̃deↄ ń ń sↄ̃́ↄ kà ísiau. +Mↄizi dàzɛu ń Isailiↄ, aa kɛ̃̀ Ísia Tɛ̃awa aa gɛ̃̀ Sulu guwaiwaiu. Aa táa'ò gↄↄ àaↄ̃ guwaiwaipiu, aai í eo. +Kɛ́ aa kà gu pↄ́ wì mɛ Mala, aai fↄ̃ a imìo, kɛ́ a fĩ̀ii yã́i. A yã́i tò wà tↄkpà gupiɛ Mala. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ zↄadↄ̀ Mↄiziwa aa mɛ̀: Bↄ́ wá mii? +Mↄizi wiilɛ̀ Diiwa, ↄ̃ Dii lí ↄ̀lↄɛ̀. Kɛ́ a zù íu, ↄ̃ ípi nakũ̀. Wekĩi ↄ̃ Dii ikoyã dìlɛnɛ́ à ń yↄ̃́ +à mɛ̀: Tó a laaidↄ̀ ma Dii á Lua ma yã́wa mɛ́ álɛ yã́ pↄ́ má yei kɛ, tó a yã�� pↄ́ má dìlɛↄ mà mɛ́ á ma ikoyãↄ kũa píi, má gyã pↄ́ má kà Egipiↄgu kee kááguo, asa mámɛmaa Dii á gbã̀gbãna ũ. +Bee gbɛa aa kà Eliũ, gu pↄ́ nibↄna mɛ̀n kuɛplaↄ kuu ń daminali mɛ̀n bàaↄ̃kwiↄ. Ɔ̃ aa bòokpà í saɛ we. +Isailiↄ fɛ̀lɛ Eliũ ḿpii, ↄ̃ aa kà Sini guwaiwai pↄ́ kú Eliũ ń Sinaio zãnguo an bↄa Egipi mↄ plaade gↄↄ gɛ̃ode zĩ́. +Ɔ̃ aa zↄadↄ̀ Mↄizi ń Aalonaowa guwaiwaiu we ḿpii, +aa ònɛ́: Bↄ́yãi Dii i wá dɛdɛ Egipio ni? Wekĩi wi zↄ̃lɛ wà pↄble ń nↄ̀ↄo e wà kãɛ, ↄ̃ a mↄ wá dɛdɛi guwaiwaiu la ń nↄanao. +Dii ò Mↄiziɛ: Kua za musu má blɛ fã́ɛɛ́, gbɛ̃́ↄ lí bↄlɛ gↄↄ do pↄ́ sɛ́lɛi lá gu lɛ́ dↄ ń lɛ́ lɛ́u, kɛ́ mà ń lɛ́ mà gwa tó aa ma ikoyã kũa. +Gↄↄ soolode zĩ́ gↄↄ pla pↄ́ ↄ̃ aali sɛ́lɛ, aaliↄ a blɛkɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao ònɛ́ píi: Oosia á dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ á bↄ́lɛ Egipi, +zia kↄↄ í Dii gawi e. À zↄa pↄ́ á kàazi mà, asa pↄen wá ũ kɛ́ a gbasa zↄakàwázio. +Mↄizi ɛ̀a mɛ̀: Dii a á gba nↄ̀ↄ à so oosia, zia kↄↄ i blɛ kpáwá á lɛ́ lɛ́u, kɛ́ à zↄa pↄ́ á kàazi mà yã́i. Pↄen wá ũo. I kɛ wámɛ a zↄakàwázio, Diiɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ò Aalonaɛ: O Isailiↄnɛ píi aa sↄ̃ Diizi, asa à ń zↄakaa màɛ. +Kɛ́ Aalona lɛ́ yã'onɛ́, aa aɛdↄ̀ guwaiwai oi, ↄ̃ aa è Dii gawi bↄ̀má tɛlu guu. +Ɔ̃ Dii yã'ò Mↄiziɛ à mɛ̀: +Ma Isailiↄ zↄakaa mà. Onɛ́ oosia aa nↄ̀ↄ só, zia kↄↄ aa blɛble aa kã́, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii ń Lua. +Oosi bùuↄ mↄ̀ lì ń bòoa. Kɛ́ gu dↄ̀ fíi kpà à lìai. +Kɛ́ fíi kwɛ̀, ↄ̃ pↄ́ gↄ̃̀ kálɛ tↄↄlɛ puannↄ kelekele lán kpↄ̀tɛɛwa. +Kɛ́ Isailiↄ è, aa òkↄ̃ɛ: Bↄ́n wei? Asa aai dↄ̃ bↄ́ no. Mↄizi ònɛ́: Blɛ pↄ́ Dii kpàwá à blen we. +Yã́ pↄ́ Dii dìlɛɛ́n kɛ: Á baade lí sɛ́lɛ a lɛ́ lɛ́u. À sɛ́lɛ á baade miwa zaa lɛ dodo á uadeↄ lɛ́u. +Isailiↄ kɛ̀ màa. Aa sɛ̀lɛ, gbɛ̃eↄ pↄ́ zↄ̃ↄ, gbɛ̃eↄ pↄ́ bílao. +Wà zaadàu, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ sɛ̀lɛ zↄ̃ↄ pↄ́ su fɛ̃o, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ i sɛ́lɛ bílao pↄ́ su kɛ̃́sãwào. +Mↄizi ònɛ́: Gbɛ̃e su a kĩni tó e kↄↄo. +Gbɛ̃eↄ i Mↄizi yãmao, aa a kĩni tò e kↄↄ, ↄ̃ à kↄ̀ↄkà à yaikɛ̀, ↄ̃ Mↄizi pↄ pà gbɛ̃́ beeↄzi. +Lá gu lɛ́ dↄ baade ì sɛ́lɛ a lɛ́ lɛ́u. Tó ĩatɛ̃ gbãakũ̀, pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ tↄↄlɛ ì yↄɛ. +Gↄↄ soolode zĩ́ aa blɛ sɛ̀lɛ lɛɛ pla, baade miwa zaa lɛ plapla. Ɔ̃ an gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gɛ ò Mↄiziɛ ḿpii. +A ònɛ́: Màa Dii dìlɛ. Ziaá kã́mabozĩɛ, Dii gↄↄɛ. À pↄ́ pↄ́ á ye kpasa kpasa. À pↄ́ pↄ́ á ye disa disa, í a kĩni pↄ́ gↄ̃̀ dilɛ e kↄↄ. +Aa dìlɛ e kↄↄ lá Mↄizi òwa. Bee i yaikɛo, i kↄ̀ↄkao. +Ɔ̃ Mↄizi ònɛ́: À ble gbã, asa kã́mabozĩɛ, á e guei gbão. +Àliↄ sɛ́lɛ e gↄↄ soolo. A gↄↄ sopladeá kã́mabozĩɛ, aↄ ku gↄↄ beeo. +Gↄↄ soplade zĩ́ gbɛ̃eↄ bↄ̀ sɛ́lɛi, ↄ̃ aai eo. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Áↄ kú ń ikoyã pↄ́ má dìlɛↄ masaio e bↄɛ ni? +Àↄ dↄ̃ kɛ́ ma Dii mámɛ ma kã́mabogↄↄ dìlɛɛ́. A yã́i tò gↄↄ soolode zĩ́ mi gↄↄ pla blɛ kpáwá. Baade líↄ ku a gbɛu, gbɛ̃e suli bↄ gu pↄ́ á kúu gↄↄ sopladepi zĩ́o. +Ɔ̃ aa kã́mabò gↄↄ soplade zĩ́. +Isailiↄ tↄkpà blɛpiɛ Mana. A dɛ lán pↄ́wɛn pua kelenaↄwaɛ. A í na lán kàa zↄdewa. +Mↄizi mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii dìlɛn kɛ: Wà mana zaa lɛ do dilɛ wá buiↄnɛ, kɛ́ aa blɛ pↄ́ a kpàwá wá blè guwaiwaiu wá bↄa Egipi gbɛa e sↄ̃. +Ɔ̃ Mↄizi ò Aalonaɛ: Lo sɛ mana zaa lɛ do kau, ní dilɛ Dii aɛ, kɛ́ àↄ dilɛa wá buiↄnɛ. +Ɔ̃ Aalona dìlɛ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄ saɛ, kɛ́ àↄ dilɛa lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Isailiↄ mana blè wɛ̃̀ blaɛ e aa gɛ̀ kàò bùsu pↄ́ gbɛ̃́ↄ kuu. Aa manapi blè e aa gɛ̀ kàò Kanaa bùsu zↄ̃lɛuɛ. +Zaa lɛ do litili plaɛ. +Isailiↄ fɛ̀lɛ Sini guwaiwaiu ḿpii, aalɛ bòokpakpa lá Dii ònɛ́wa, ↄ̃ aa gɛ̀ bòokpà Lefidiũ. Aai í e we wa mìo, +ↄ̃ aa zↄadↄ̀ Mↄiziwa aa mɛ̀: Wá gba í wà mi. A ònɛ́: Bↄ́yãi álɛ zↄadↄai? Àkɛa álɛ Dii lɛ́wɛi? +Kɛ́ imi lɛ́ ń dɛ, ↄ̃ aa zↄadↄ̀ Mↄiziwa aa mɛ̀: Bↄ́yãi n wá bↄ́lɛ Egipii? Ń ye ǹ wá dɛdɛ ń imio ń wá nɛ́ↄ ń wá pↄtuoↄ yã̀? +Ɔ̃ Mↄizi wiilɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Kpelewa má kɛ ń gbɛ̃́piↄi? À gↄ̃̀ yↄↄ aa ma pápa ń gbɛo wà ma dɛɛ. +Dii òɛ̀: Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sɛ́lɛ, í dↄaa gbɛ̃́piↄnɛ. Ǹ n go pↄ́ n Niili lɛ̀ò sɛ lↄ. +Máↄ zɛa n aɛ Olebu gbɛwa we. Gbɛpi lɛ́, í i bↄ, aai mi. Ɔ̃ Mↄizĩkɛ̀ màa Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ wáa. +Ɔ̃ wà tↄkpà gupiɛ Masa, asa we aa Dii lɛ́wɛ̀u aa mɛ̀: Dii kúwanↄɛ wee? Wà tↄkpàɛ̀ Mɛliba lↄ, kɛ́ Isailiↄ zↄakà we yã́i. +Amalɛkiↄ mↄ̀ zĩkai ń Isailiↄ Lefidiũ. +Ɔ̃ Mↄizi ò Yozueeɛ: Gbɛ̃́ↄ plɛwɛ̃ɛ, í gɛ zĩka ń Amalɛkiↄ. Zia máↄ zɛa sĩ̀sĩɛ bee misonawa ń Lua goo kũa. +Yozuee kɛ̀ lá Mↄizi òɛwa, à gɛ̀ zĩkai ń Amalɛkiↄ. Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao ń Huluo dɛ̀dɛ sĩ̀sĩpi misonawa. +Tó Mↄizi a ↄↄ sɛ̀, Isailiↄ ìↄ Amalɛkiↄ fuɛ, ãma tó à a ↄↄ sìilɛ sↄ̃, Amalɛkiↄ ìↄ Isailiↄ fuɛ. +Kɛ́ Mↄizi ↄↄ wã̀, ↄ̃ wà gbɛ sɛ dìlɛ aà zíɛ, à zↄ̃̀lɛwà, ↄ̃ Aalona ń Huluo aa aà ↄↄ kṹkũa, gbɛ̃do ↄplaai, gbɛ̃do ↄzɛɛi, ↄ̃ aà ↄↄ gↄ̃̀ zɛa e ĩatɛ̃ gɛ̀ gɛ̃̀ kpɛ́u. +Ɔ̃ Yozuee zĩblè Amalɛkiↄwa, à ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +Dii ò Mↄiziɛ: Bee kɛ̃ lá guu àↄ dɛ dↄngubↄ ũ, ní o Yozueeɛ, asa má Amalɛkiↄ midɛ dṹnia guu píiɛ. +Mↄizi gbagbakĩi bò, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Diimadalapoo +à mɛ̀: À Dii dàlapoo dↄ musu, Dii iↄ zĩka ń Amalɛkiↄ gↄↄpiiɛ. +Mↄizi ã̀nsue Yetolo, Madiã sa'ona, yã́ pↄ́ Lua kɛ̀ Mↄiziɛ ń a gbɛ̃́ Isailiↄ mà, lá Dii ń bↄ́lɛ Egipi. +À mↄ lè Mↄizi a na Sefola gbàɛ bɛ yãa +ń a nɛgↄ̃ɛ mɛ̀n plaↄ. Ado tↄ́n Geesoũ, asa Mↄizi mɛ̀ bùsu pãleu la bↄ̀mↄn a ũ. +Ado tↄ́n Ɛliɛzɛɛ, asa Mↄizi mɛ̀ a mae Lua dↄ̀alɛɛ, à a bↄ Falaↄ̃ↄ fɛ̃nda lɛ́zĩ. +Ɔ̃ Yetolo fɛ̀lɛ lɛ́ mↄ́ Mↄizi kĩ́i ń aà nɛ́ↄ ń aà nao gu pↄ́ à bòokpàu Lua gbɛ saɛ guwaiwaiu. +À lɛ́kpãsãkɛ̀ Mↄiziɛ à mɛ̀: Málɛ mↄ́ n kĩ́i ń n nao ń n nɛ́ mɛ̀n plaↄ. +Mↄizi bↄ̀ dà a ã̀nsuelɛ, à kùlɛ à lɛpɛ̀wà. Aa kↄ̃ aafia gbɛ̀a, ↄ̃ aa gɛ̃̀ kpɛ́u. +Mↄizi yã́ pↄ́ Dii kɛ̀ Falaↄ̃ↄɛ ń Egipiↄ Isailiↄ yã́i dàu a sìuɛ̀ píi ń taasi pↄ́ ń lé zɛ́uↄ píi ń lá Dii ń bↄ́uo. +Yetolo pↄ kɛ̀na yãmaa pↄ́ Dii kɛ̀ Isailiↄnɛwa píi ń lá à ń bↄ́ Egipiↄ ↄzĩo. +Ɔ̃ à mɛ̀: Wà Dii sáaukpa, lá à á bↄ́ Falaↄ̃ↄ ń Egipiↄ ↄzĩ. +Má dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii zↄ̃ↄ dɛ dii kĩniↄla píi. Kɛ́ Egipiↄ bã̀nkũ̀wá, a ↄ̀lↄnɛ́. +Ɔ̃ Yetolo sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Luawa ń sa pãleↄ lↄ. Ɔ̃ Aalona ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi aa mↄ̀ pↄblèaànↄ Lua aɛ. +Kɛ́ gu dↄ̀ Mↄizi zↄ̃̀lɛ lɛ́ yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́, aa kálɛaaàzi za kↄↄ e oosi. +Kɛ́ Mↄizi ã̀nsue yã́ pↄ́ àlɛ kɛnɛ́ è píi, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Bↄ́ ńlɛ kɛ ń gbɛ̃́ɛ beeↄ màai? Bↄ́yãi ńlɛ yã́kpalɛkɛnɛ́ ndo, gbɛ̃́pii kálɛanzi za kↄↄ e oosii? +Mↄizi wèwà à mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ ì mↄ ma kĩ́i Lua lɛdama maiɛ. +Tó aa yãkele vĩ, aaì mↄ ma kĩ́i mà yã́pi gↄ̃́gↄ̃nɛ́, mí Lua ikoyã pↄ́ a dìlɛↄ onɛ́. +Mↄizi ã̀nsue òɛ̀: Yã́ pↄ́ ńlɛ kɛ maao. +Ńyↄ̃ kpasa, gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄↄ i kpasa lↄ, asa zĩpi dɛnlaɛ, ńyↄ̃ fↄ̃ kɛ ndoo. +Ma yãma sa, má lɛdama, Lua iↄ kunnↄ. Ǹyↄ̃ dɛnɛ́ kↄ́ↄ ũ, níↄ gɛ́ ń ń yã́ↄ Lua kĩ́i, +níↄ ikoyã pↄ́ Lua dìlɛↄ danɛ́, níↄ zɛ́ pↄ́ dɛ aa sɛ ↄlↄnɛ́ ń yã́ pↄ́ aali kɛↄ. +Gbɛ̃́ laaide náaide pↄ́ Lua vĩa vĩ mɛ́ aali gbagusaɛsioↄ plɛ ń guu, ní ń di +aaↄ yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃́piↄnɛ gↄↄpii. Aali mↄma ń yã́ zĩ'ũↄ píi, ãma aali yã́ yↄↄnaↄ gↄ̃́gↄ̃ ńzĩa. Beewa ↄ̃ aa n aso laonɛ. +Tó Dii wèinɛ mɛ́ ń kɛ̀ màa, ńyↄ̃ fuo, gbɛ̃́piↄ i ta bɛ aafia. +Mↄizi a ã̀nsue yãmà, a kɛ̀ lá a òɛwa píi. +À gbɛ̃́ laaideↄ plɛ̀ Isaili buiↄ guu píi, à ń dí. +Ɔ̃ aaìↄ yã́ gↄ̃gↄ̃nɛ́ gↄↄpii. Yã́ zĩ'ũ ↄ̃ aaì mↄò Mↄiziwa, ↄ̃ aaì yã́ yↄↄnaↄ gↄ̃́gↄ̃ ńzĩa. +Mↄizi gɛ̀ zɛ̀ a ã̀nsueɛ, ↄ̃ à tà a bùsuu. +Isailiↄ bↄa Egipi mↄ àaↄ̃de gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ +aa fɛ̀lɛ Lefidiũ. Kɛ́ aa kà Sinai guwaiwaiu, ↄ̃ aa bòokpà we Sinai gbɛ saɛ. +Mↄizi dɛ̀dɛ gɛ̀ Lua kĩ́i gbɛpi musu, ↄ̃ Dii lɛzùaàzi à mɛ̀: Yã́ɛ bee o Yakↄbu bui Isailiↄnɛ: +Á è lá má kɛ̀ Egipiↄnɛ, lá ma á sɛ́ ma suánↄ ma kĩ́i, lán kúu a nɛ́ sɛa a gã̀sĩawawa. +Tó a ma yãmà mɛ́ á ma bàakuaánↄ yã́ kũa sa, áↄ dɛ ma gbɛ̃́ yenzideↄ ũ bui píi guuɛ. Baa kɛ́ dṹnia dɛ ma pↄ́ ũ píi, +áↄ dɛmɛɛ kíaↄ ń sa'onaↄ ũɛ, ma gbɛ̃́ pↄ́ an kua adoaↄ ũ. Yã́ pↄ́ ńyↄ̃ o Isailiↄnɛn we. +Mↄizi pìla à gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi, ↄ̃ à yã́ pↄ́ Dii òɛ dàu a sìunɛ́ píi. +Aa wèwà píi aa mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii òwɛ̃ɛ píi, wá kɛɛ. Ɔ̃ Mↄizi yã́ pↄ́ wa ò sɛ̀lɛ à gɛ̀ sìu Diiɛ. +Dii òɛ̀: Má mↄ́ n kĩ́i súɛlɛ gèele guu, kɛ́ gↄↄ pↄ́ málɛ yã'onɛ, aa e wà ma, aaiↄ n náai vĩ gↄↄpii. Ɔ̃ Mↄizi yã́ pↄ́ gbɛ̃́ↄ ò sɛ̀lɛ sìu Diiɛ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Gɛ́ ń kĩ́i, ní onɛ́ aa gbãbↄ ńzĩaɛ gbã ń ziao, aai ń pↄkasaↄ pí, +aaiↄ ku sↄu guu zia bàasi, asa a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ má pila mà zɛ Sinai gbɛ musu gbɛ̃́pii wáaɛ. +Kↄↄ danɛ́ gbɛpi pↄlɛu e à lìai píi, ní onɛ́ aa laaika, aasu dɛdɛ gbɛpiwao, an gbɛ̃e su ↄkãwà seo. Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀wà, wà ade dɛ. +Wasu ↄkã adewao, wà aà pápa ń gbɛo ge wà aà zↄ̃zↄ̃ ń kao wà dɛ. Pↄtuon nò, gbɛ̃nazĩnan nò, à gàɛ. Tó aa mà wà kuupɛ̀ wà a ba gà, aa sↄ̃ gbɛpizi. +Mↄizi pìla gbɛpiwa à mↄ̀ gbɛ̃́piↄ lè, a ònɛ́ aa gbãbↄ ńzĩaɛ aa ń pↄkasaↄ pí. +À ɛ̀a ònɛ́: Àↄ ku sↄu guu gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ yã́ musu. Ásu wúlɛ ń nↄɛoo. +Kɛ́ gu dↄ̀ a gↄↄ àaↄ̃depi zĩ́, ↄ̃ lou lɛ́ pũna àlɛ pílɛpilɛ, mɛ́ lou sìsi gbɛ musu. Kɛ́ aa kuu ↄ́ gbãa mà, ↄ̃ vĩa gbɛ̃́ pↄ́ kú bòouↄ kũ̀ píi, aalɛ kpakpanaga. +Mↄizi bↄ̀lɛńnↄ bòou, à gɛ̀ńnↄ Lua kĩ́i, ↄ̃ aa zɛ̀ zĩ́lɛ gbɛpi saɛ. +Súɛlɛ kùlɛ Sinai gbɛwa kɛ́ Dii pìlawà ń tɛ́o yã́i. Súɛlɛpi fɛ̀lɛ lán mua súɛlɛwa, mɛ́ gbɛpi lɛ́ lualua píi. +Kuu ↄ́ gbãa lɛ́ kã́fĩ. Kɛ́ Mↄizi yã'ò, ↄ̃ Lua wèwà loupũnaa guu. +Dii pìla à zɛ̀ Sinai gbɛ misonawa, à Mↄizi sìsi, ↄ̃ à dɛ̀dɛ gɛ̀ we. +Dii òɛ̀: Pila ǹ gbɛ̃́piↄ gba laai, aasu gu baa vĩ aa mↄ ma gwaio, kɛ́ an daside su gagao yã́i. +Baa sa'ona pↄ́ aaì sↄ̃maziↄ, aa gbãbↄ ńzĩaɛ, kɛ́ másu ń dɛdɛo yã́i. +Mↄizi ò Diiɛ: Aa dɛdɛo, asa n wá gbá laai n mɛ̀ wà kↄↄ da gbɛpi pↄlɛu, i gↄ̃ n pↄ́ ũɛ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Pila ǹ Aalona sɛ mↄò, ãma sa'onaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ su gu baa vĩ wà mↄ ma kĩ́io, kɛ́ másu ń dɛdɛo yã́i. +Ɔ̃ Mↄizi pìla gbɛ̃́piↄwa, à yã́pi ònɛ́. +Lua yã́ɛ bee ò píi à mɛ̀: +Mámɛmaa Dii á Lua, ma á bↄ́lɛ zↄbleu Egipi. +Ásu àↄ diie vĩo, ma bàasioɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ yemazi aa ma yãdilɛaↄ kũaↄ sↄ̃, miↄ gbɛ̃kɛ vĩńnↄɛ e ń bui lɛ́wa. +Ma Dii á Lua ásuli ma tↄ́ sí pão, asa gbɛ̃́ pↄ́ ma tↄ́ sì pã, má tó aà bↄ pão. +Àli kã́mabogↄↄzĩ dↄ̃ ma pↄ́ ũ. +Àli á buazĩ ń á zĩ píio kɛ gↄↄ soolo, ge á pↄtuo ge nibↄ pↄ́ kú á bɛ. +Asa gↄↄ soolo ↄ̃ ma musu ń dṹniao kɛ̀ ń ísiao ń pↄ́ pↄ́ kú ń guuↄ píi, ↄ̃ ma kã́mabò a gↄↄ sopladepi zĩ́. Ayãmɛto ma báaadà kã́mabogↄↄpiu, má dìlɛ ma pↄ́ ũ. +Àli á de ń á dao kpɛla, kɛ́ à e gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ ma Dii á Lua málɛ kpáwáu. +Ásuli gbɛ̃dɛo. +Ásuli wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄoo. +Ásuli kpã́i'oo. +Ásuli yãdↄ á gbɛ̃́deewao. +Ásuli á gbɛ̃́dee ua bĩikɛo. Ásuli aà nↄ bĩikɛo ge aà zĩkɛna gↄ̃ɛ ge nↄɛ ge aà zu ge aà zàa'ĩna ge pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi. +Gbɛ̃́pii loupũnaa mà ń kuu'ↄo, aa loupilɛa è ń súɛlɛo dↄ gbɛ musu, ↄ̃ vĩa ń kṹ, aalɛ lualua, aa zɛ kãaa. +Aa ò Mↄiziɛ: Yã'owɛ̃ɛ nzĩa, wí ma. Ńsu to Lua yã'owɛ̃ɛo, kɛ́ wásu gagao yã́i. +Mↄizi ònɛ́: Ásu to vĩa á kũo, asa á laai gwaa yã́i ↄ̃ Lua mↄ̀i, kɛ́ à e àↄ a vĩa vĩ, mɛ́ kɛ́ ásu duunakɛo yã́i. +Aa zɛ kãaa, ↄ̃ Mↄizi sↄ̃̀ tɛlui, gu pↄ́ Lua kupiu. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ: Ázĩawa á mà lá ma yã'òɛ́ za musu. +Ásu tã́a kɛ à naao. Ásu ã́nusu ge vua pi tã́aↄ ũo. +À ma gbagbakĩi bo ń bɛ̀lɛo, íli sa'owà ń sãↄ ń zuↄ, sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasao. Gu pↄ́ má dìlɛɛ́ àↄ ma sisiu, má mↄ́ á kĩ́i, mí báaadaágu. +Tó álɛ ma gbagbakĩipi bo ń gbɛo, ásu kɛ ń gbɛ̀ ãaoo, asa tó a gãpɛ̀lɛwà, à sãakɛ̀n we. +Ásu ma gbagbakĩi bo à a dɛdɛkĩi kɛo, kɛ́ á puizi su bↄwào yã́i. +Ikoyã pↄ́ ńyↄ̃ danɛ́ↄn kɛ: +Tó gbɛ̃́ Ɛbɛlu lù zↄ ũ, ali zĩkɛɛ̀ wɛ̃̀ sooloɛ, a wɛ̃̀ soplade i bↄ wɛ̃́ɛ ũ fĩabosai. +Tó à mↄ̀ adoɛ, a bↄ adoɛ. Tó a nↄ vĩɛ, aà bↄ ń a nↄo. +Tó aà dii mɛ́ nↄ kpàwà mɛ́ à nɛ́ↄ ìaànↄ, nↄɛpi ń a nɛ́ↄ gↄ̃ aà diiɛ, i bↄ ado. +Tó zↄpi mɛ̀, á ye a diizi ń a nao ń a nɛ́ↄɛ, á ye bↄ wɛ̃́ɛ ũo, +aà dii i gɛaànↄ yãgↄ̃gↄ̃naↄ kĩ́i, i sↄ̃aànↄ kpɛɛlɛi, i aà swã́ fↄ̃́ ń kao gãmↄ ge gãmↄ líwa, iↄ ku aà zↄ ũ e gↄↄpii. +Tó gbɛ̃́ a nɛnↄɛ yìa zↄ ũ, a e bↄ lá zↄgↄ̃ɛ ì bↄwao. +Tó aà dii dìlɛ á aà sɛ nↄ ũɛ, mɛ́ nↄpi i su kɛ̀ɛ̀o, aà to wà aà bo. A zɛvĩ à aà yía buipãlewao, kɛ́ à bↄ̀ aà yã́u yã́i. +Tó a kpà a nɛ́waɛ sↄ̃, aà aà dilɛ a nɛnↄɛ ũ. +Tó à nↄ pãle sɛ̀, asu a káau baa bↄ blɛ ge pↄkasaↄ ge kpɛ́ yã́uo. +Tó i yã́ mɛ̀n àaↄ̃piↄ kɛɛ̀o, zↄpi zɛvĩ à ta pã fĩabosaiɛ. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ lɛ̀ a dɛ̀, wà ade dɛ sↄ̃. +Tó àlɛ wɛɛlɛ à aà dɛoɛ sↄ̃, tó kai mɛ́ mↄ̀, má ulɛkĩi dilɛɛ́, íli bàalɛ ta we. +Tó gbɛ̃́ nↄ̀sɛpãsĩ kɛ̀ à a gbɛ̃́dee dɛ̀, baa tó à bàalɛ̀ gɛ̀ nà ma gbagbakĩizi, wà gi wà aà dɛ. +Tó gbɛ̃́ a de ge a da gbɛ̃̀, wà ade dɛ. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ sɛ̀ kpã́i, a yìa ge a kũan nò, wà ade dɛ. +Tó gbɛ̃́ a de ge a da kpɛbↄ̀, wà ade dɛ. +Tó wàlɛ sòlekɛ, mɛ́ gbɛ̃́ a gbɛ̃do lɛ̀ ń gbɛo ge ↄkũ, mɛ́ i gao, tó a ku dɛ̃̀adɛ̃a, +à fↄ̃̀ fɛ̀lɛ lɛ́ bↄ bàasi ń lío, gbɛ̃́ pↄ́ à aà lɛ̀ a bↄ gosaiɛ, i aà zĩ pↄ́ i e kɛ̀o fĩaboɛ̀ ń ɛsɛ pↄ́ wa kɛ̀ɛ̀o. +Tó gbɛ̃́ a zↄgↄ̃ɛ ge nↄɛ lɛ̀ ń goo, mɛ́ à gà gↄ̃̀ↄ, wa ade wɛtã. +Tó zↄpi gↄↄ do ge gↄↄ pla lè sↄ̃, wasu aà diipi wɛtão, asa aà ↄ̃aɛ. +Tó gↄ̃ɛↄ lɛ́ dɛ̃ɛka mɛ́ aa kpà nↄsindeea, tó à nↄbↄ̀lɛ mɛ́ aà gue i kɛ'ĩao, lá nↄɛpi zã́ dànɛ́, aa a fĩabo màaɛ, tó yãgↄ̃gↄ̃naↄ wèi. +Tó ĩa pãle su ku a guuɛ sↄ̃, wa ga fĩabo ń gao, +wɛ́ ń wɛ́o, swaa ń swaao, ↄ ń ↄo, gbá ń gbáo, +tɛbↄ ń tɛbↄo, ĩa ń ĩao, bↄ ń bↄo. +Tó gbɛ̃́ a zↄgↄ̃ɛ ge nↄɛ lɛ̀, aà wɛ́ wì, aà aà gbaɛ aà wɛ́ fĩaboa ũ. +Tó aà swaaɛ sↄ̃, aà aà gbaɛ aà swaa fĩaboa ũ. +Tó zu gↄ̃ɛ ge nↄɛ zↄ̃̀ a dɛ̀, wà zupi pápa ń gbɛo wà dɛ, aà dii i bↄyãu. Wasu zupi nↄ̀ↄ soo. +Tó zupi pãsĩ za káauɛ sↄ̃, mɛ́ wa ò a diiɛ, tó i dↄo, ↄ̃ à gbɛ̃́ zↄ̃̀ a dɛ̀, wà zupi pápa ń gbɛo wà dɛ, wi a dii dɛ lↄ. +Tó wà ↄ̃a dà a diiɛ aà wɛ̃ni fĩaboa yã́i, lá wa òɛ̀ píi a boɛ. +Tó zupi nɛ́ dɛ̀, yã́ doũɛ. +Tó zupi zↄgↄ̃ɛ ge nↄɛ dɛ̀, zu dii a ã́nusu ↄwatɛ̃ baakwi kpa zↄ diiwaɛ, wi zupi pápa ń gbɛo wà dɛ. +Tó gbɛ̃́ pↄ́ wɛ̃̀ a lↄ̀ↄlɛ, ge tó à lↄ̀ↄ yↄ̃̀, i pↄ́ taɛo, ↄ̃ zu ge zàa'ĩna zù a guu, +lↄ̀ↄde fĩabo pↄ́ diiɛ ń ↄ̃ao, pↄgɛpi i gↄ̃ɛ̀. +Tó gbɛ̃́ zu gbɛ̃pãle pↄ́ zↄ̃̀ a dɛ̀, aà a bɛ̃́ɛ yía, aai a ↄ̃a kpaalɛ, aai a gɛ kpaalɛ màa lↄ. +Tó zù dii dↄ̃ za káau kɛ́ a pãsĩ mɛ́ i dↄo, a zu fĩabo ń zuoɛ, a gɛ i gↄ̃ɛ̀. +Tó gbɛ̃́ zu ge sã kpã́i'ò, mɛ́ a dɛ̀ ge a yìa, a zu fĩabo ń zuo mɛ̀n sↄoɛ, i sã fĩabo ń são mɛ̀n síiↄ̃. +Tó kpã́i kpɛ́ gbòo, mɛ́ gbɛ̃e aà kũ̀ à aà lɛ̀ a dɛ̀, tó gwã́ɛ ade tàae vĩo, +tó ń ĩatɛ̃wɛoɛ sↄ̃, bee mɛ́ tàae vĩ. Kpã́i a fĩaboɛ. Tó a pↄe vĩ sↄ̃o, wà aà yía zↄ ũ pↄ́ pↄ́ à a kpã́i'ò yã́i. +Tó wà zu ge zàa'ĩna ge sã pↄ́ à a kpã́i'ò è aà ↄzĩ bɛ̃́ɛ, a a fĩabo mɛ̀n plaɛ. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ pↄ́ↄ dã bua ge vɛ̃ɛbu guu, mɛ́ a tò a pↄ́ↄ gbɛ̃pãle bua pↄblè, ade a fĩabo ń a bua ge a vɛ̃ɛbu pↄmaaↄɛ. +Tó wà tɛsↄ̃̀ sɛ̃wa, mɛ́ à gɛ̀ dà gbɛ̃pãle bugbɛu ge pↄgba, mɛ́ aà pↄ́ↄ tɛkũ̀, tɛkpana a fĩaboɛ. +Tó gbɛ̃́ ↄ̃a ge àizɛɛ kpà a gbɛ̃́deewa ulɛi, mɛ́ wa sɛ̀ aà kpɛ́u kpã́i, tó wà kpã́ipi kũ̀, a pↄ́ pↄ́ à a kpã́i'ò fĩabo lɛɛ plaɛ. +Tó wi e aà kũ̀o, kpɛde gɛ yã́kpalɛkɛnaↄ le, aai gwa tó ↄ̃mɛ pↄ́ pↄ́ wa kpàwa ulɛipi sɛ̀. +Tó lɛkpaa gɛ̃̀ gbɛ̃́ↄ zãnguo zu ge zàa'ĩna ge sã ge pↄkasa yã́ musu ge pↄe mɛ́ vũ̀aa ↄ̃ gbɛ̃e è à mɛ̀ a pↄ́ɛ, gbɛ̃ↄn plapiↄ gɛ́ yã́kpalɛkɛnaↄ kĩ́i. Gbɛ̃́ pↄ́ yã́kpalɛkɛnaↄ mɛ̀ aà yã́ nao a fĩabo a gbɛ̃́deeɛ lɛɛ plaɛ. +Tó gbɛ̃́ zàa'ĩna ge zu ge sã ge pↄpãle kpà a gbɛ̃́deewa gwai, tó à gà ge a gue kɛ̀'ĩa ge wa kũ̀ gbɛ̃e i eo, +an gbɛ̃ↄn pla ḿpii aa ka Diiwa, gbɛ̃́ pↄ́ wà pↄ́ kpàwàpi i mɛ i ↄkãwào. Pↄ́ dii zɛ ń a kaao, gbɛ̃́ pↄ́ à pↄ́ kpàwàpi sↄ̃ a fĩaboo. +Tó wa kũ̀wà kpã́iɛ sↄ̃, a fĩabo pↄ́ diiɛɛ. +Tó wài mɛ́ dɛ̀, a a seela ↄlↄɛ̀, a pↄ́ pↄ́ wài kũ̀pi fĩaboo. +Tó gbɛ̃́ pↄtuo sɛ̀ a gbɛ̃́deewa mɛ́ a gue kɛ̀'ĩa a dii kpɛ ge pↄ́pi gàn nò, a a fĩaboɛ. +Tó pↄ́ dii wáaɛ sↄ̃, a a fĩaboo. Tó wa sɛ̀wà wà fĩabòɛ̀ɛ sↄ̃, ↄ̃a pↄ́ wa sɛ̀owà bee a mↄ́. +Tó gbɛ̃́ pↄyè wɛ̃́ndia pↄ́ wi kpã́sã yãaoɛ, a nↄpi wɛɛlɛ'ↄ̃a kpaɛ, i aà sɛ nↄ ũ. +Tó nɛ́ mae gì fĩ́afĩa aà zãkɛaànↄ, gↄ̃pi a gi nↄwɛɛlɛ'ↄ̃a kpá lá wì kpawaɛ. +Ásu to nↄɛ pↄdamade àↄ kuo. +Tó gbɛ̃́ pↄtuo dã̀akpà, wà ade dɛ. +Sa'oa Diiwa ado bàasio, gbɛ̃́ pↄ́ sa'ò dii pãlewa, wà ade tↄ̀lↄzↄ̃. +Ásu bↄ̀mↄ wɛtão, ásu gbãamↄɛ̀o, asa bↄ̀mↄↄn á ũ yãa Egipi. +Ásu gyaa ge tonɛ wɛtão. +Tó a aà wɛtã̀ mɛ́ à wiilɛ̀a, má yã́siaànↄɛ. +Ma pↄ i fɛlɛ, mí á dɛdɛ zĩ guu, á naↄ i gↄ̃ gyaaↄ ũ, á nɛ́ↄ i gↄ̃ desai sↄ̃. +Tó a ↄ̃a sɛ̃̀a ma gbɛ̃́ taaside pↄ́ kúánↄɛ, ásu ↄ'idiaɛ̀ lán ↄ'idianɛdewao. +Tó n n gbɛ̃́dee zwãa tↄ̀ↄmasì, kpawà e ĩatɛ̃ àↄ gɛ̃ kpɛ́u, +asa aà wúlɛbↄ mɛ̀ndona pↄ́ ì fĩfĩwan we. Bↄ́ a wúlɛòi? Tó à wiilɛ̀a, má yã́siaànↄɛ, asa sósobiden ma ũ. +Ásu Lua tↄbɛ̃ɛsio. Ásu á bùsu gbãade kao. +Ásu à á bua ge á lu pↄ́ káau pↄ́ i ma gba gↄↄ gágao. Àli á nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ kpaa. +Àli á zu ge á sã nɛsana sɛ̃́iaↄ kpaa. Ali kɛ a dawa gↄↄ soplaɛ, a swaaↄ̃de íli kpáa. +Àↄ dɛ ma gbɛ̃́ pↄ́ an kua ńdoaↄ ũ. Ásuli nↄ̀ↄ pↄ́ wài dɛ̀ soo. Àli kpá gbɛ̃ↄwa. +Ásuli wàpe baokpao. Ásuli zɛ ń gbɛ̃vãio ɛgɛ seelade ũo. +Ásuli tɛ́ bílazi yãvãikɛa musuo. Ásuli zɛ ń bílao yã́kpalɛ guu à bↄ yã́zɛde kpɛo. +Tó taaside yã́ nao, ásuli zɛaànↄo. +Tó n ibɛɛ zu ge aà zàa'ĩna sã̀sã, mɛ́ n kpaaũò, kũ ǹ suoɛ̀ bɛ. +Tó n n zangude zàa'ĩna è, àlɛ fu asowa, dↄaàlɛ, ńsu to weo. +Tó taaside yã́ na, ásuli bↄ aà kpɛo. +À kɛ̃ mↄafiliwa zã̀. Ásuli tàaesaide ge gbɛ̃maa dɛo, asa má tó tàaede bↄ pão. +Ásuli gbagusaɛsio, asa gbagusaɛ ì to wɛdeↄ vĩ̀akũɛ, mɛ́ ì gbɛ̃maaↄ yã́ fuangba. +Ásuli bↄ̀mↄ wɛtão. Á bↄ̀mↄkɛ dↄ̃, asa bↄ̀mↄↄn á ũ yãa Egipi. +Àliↄ pↄ́tↄ̃ á bua, íliↄ kɛkɛ e wɛ̃̀ soolo, +a wɛ̃̀ soplade í tó tↄↄlɛ kã́mabo à ĩ́ampa, á taasideↄ i a zã pↄ́ bↄ̀lɛ weↄ kↄ̃nwɛ, sɛ̃̀anↄbↄↄ i a kĩni só. À yã́ doũpi kɛ ń á vɛ̃ɛbuo ń á kù kpɛ́o. +Àliↄ zĩkɛ e gↄↄ soolo, a soplade zĩ́ íli kã́mabo, kɛ́ á zuↄ ń á zàa'ĩnaↄ e kã́mabo, mɛ́ á zↄↄ ń bↄ̀mↄↄ e ĩ́ampa. +Àↄ yã́ pↄ́ má òɛ́ↄ kũa píi. Ásuli dii pãleↄ sísio. Wasuli ń tↄ́ ma á lɛ́u seo. +Wɛ̃ ń wɛ̃o àli mↄ́ lousisidikpɛ lɛɛ àaↄ̃ↄ kɛimɛɛ. +Àliↄ Kàaso dikpɛkɛ lá má dàɛ́wa, íliↄ kàa so e gↄↄ sopla mↄ pↄ́ wì mɛ Abibu guu a gↄↄwa, asa mↄpi guu ↄ̃ a bↄlɛ Egipi. Gbɛ̃e suli mↄ́ ma kĩ́i ↄgiio. +Àliↄ Pↄkɛkɛ dikpɛkɛ gↄↄ pↄ́ a na pↄkɛkɛawa, íliↄ á buapↄ́ káauↄ kpaa. Àliↄ Pↄkãaa dikpɛkɛ wɛ̃̀ láaawa gↄↄ pↄ́ a á buapↄ́ↄ kã̀aa píi. +Wɛ̃ ń wɛ̃o gɛ̃n àaↄ̃ á gↄ̃ɛ píi lí mↄ́ dikpɛkɛi mapi ma Dii á Luaɛ. +Ásuli pↄ́sɛa kpaa sãnu ń á sa'obↄ auoo. Ásuli dikpɛ sa'obↄ nísi dilɛ gu dↄwào. +Àli gɛ́ Dii á Lua kpɛ́u ń á buapↄ́ káauↄ. Ásuli blenɛ nↄ̀ↄ kuu ń a da yↄ̃́'ioo. +Má Malaika zĩ aà dↄaaɛ́, iↄ á dↄ̃́a zɛ́u, i gɛ́ánↄ gu pↄ́ má kɛ̀kɛu. +À laaidↄ aà yã́wa, íↄ aà yãma. Ásu bↄ aà kpɛo, asa a sùuukɛánↄ á tàae yã́ musuo, kɛ́ ma tↄ́ kuwà yã́i. +Tó a aà yãmà mɛ́ a yã́ pↄ́ má òɛ́ kɛ̀ píi, máↄ dɛ á ibɛɛↄ ibɛɛ ũɛ, á wɛ̀lɛↄ wɛ̀lɛ ũ. +Ma malaikapi a dↄaaɛ́, i gɛ zɛɛ́ bùsu pↄ́ Amↄleↄ kuu ń Itiↄ ń Pɛliziↄ ń Kanaaↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ, mí ń midɛɛ́. +Ásu kúlɛ ń diiↄnɛo, ásu zↄblenɛ́o, ásu ń kɛa kɛo. À ń gboo, í ń gbɛ̀pɛlɛↄ wíwi. +À zↄble Dii á Luaɛ, i báaadaɛ́ á blɛu ń á imiao, i gyãↄ kɛ̃́wá. +Nↄɛↄ nↄbↄlɛ á bùsuuo, mɛ́ fĩi aↄ kuuo. Má á wɛ̃ni dↄɛ́ ń mↄgalaoɛ. +Má vĩadada gbɛ̃́ pↄ́ kú á aɛↄzi, mí tó gili gɛ̃ bui pↄ́ a ka ń kĩ́iↄgu, mí tó á ibɛɛↄ kpɛkpaɛ́. +Má bɛↄↄ gbaɛ á aɛ, aa ka Iviↄ ń Kanaaↄ ń Itiↄgu, aai ń yáɛ́. +I kɛ má ń yáɛ́ wɛ̃̀ do guu gↄ̃̀ↄ no, kɛ́ bùsupi su gↄ̃ lákpɛ ũ, sɛ̃̀anↄbↄↄ liálao yã́i. +Máↄ ń yáɛ́ busɛbusɛɛ e à gɛ dasikũ à ka bùsu kũa. +Má á bùsu lɛ́ daɛ́ za Ísia Tɛ̃a lɛ́u e Filitɛ̃ↄ Ísia lɛ́u, za guwaiwai lɛ́u e Uflata lɛ́u. Má bùsupideↄ naɛ́ á ↄzĩɛ, í ń yá. +Á lɛ́ su àↄ kú ń yã́u ge ń diiↄ yã́uo. +Ásu to aaↄ kú á bùsuuo, kɛ́ aasu to à duunakɛmɛɛo yã́i, asa tó a zↄblè ń diiↄnɛ, a mↄkpà ázĩaɛɛ. +Dii ò Mↄiziɛ: Mpi ń Aalonao ń Nadabuo ń Abiuo ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ, à dɛdɛ gbɛwa à mↄ ma kĩ́i, í kúlɛmɛɛ za kãakãa. +Ní sↄ̃mazi ndo, aasu sↄ̃mazio, mɛ́ bíla su dɛdɛnnↄ gbɛpiwao. +Mↄizi gɛ̀ yã́ pↄ́ Dii ò dàu a sìunɛ́ píi ń ikoyãↄ píi. Aa wè sãnusãnu ḿpii aa mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii ò píi, wá kɛɛ. +Ɔ̃ Mↄizi yã́ pↄ́ Dii òpiↄ kɛ̃̀ lá guu píi. À fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à aà gbagbakĩi bò gbɛpↄlɛu, ↄ̃ à gbɛpɛ̀lɛpɛlɛ mɛ̀n kuɛpla Isaili bui kuɛplaↄ pↄ́ ũ. +À Isaili ɛ̀waasoↄ zĩ̀ ń zuswanaↄ, ↄ̃ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òò Diiwa ń sáaukpasaↄ. +Ɔ̃ Mↄizi zupiↄ au sì a kpaalɛ̀ lɛɛ pla. À a lɛɛ do dìlɛ ń tao, à a lɛɛ do ɛ̀lɛ sa'okĩiwa. +Ɔ̃ à Dii bàakuańnↄ lá sɛ̀ à a kyokɛ̀nɛ́. Aa mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii ò píi, wá kɛɛ, wá misiilɛɛ̀ɛ. +Ɔ̃ à aupi sɛ̀ a fã̀má à mɛ̀: Dii bàakuaánↄ aun we yãdilɛaɛ́ɛ beeↄ musu píi. +Mↄizi ń Aalonao ń Nadabuo ń Abiuo ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ dɛ̀dɛ gɛ̀ Lua kĩ́i. +Aa ń Isailiↄ Lua è. Safii gbɛ̀ gusalala kálɛ aà gbá zíɛ, a í dɛ búunnↄ wásawasa lán luabɛbuunawa. +Lua i yãe kɛ Isaili gbãadepiↄnɛo. Aa wɛsìaàlɛ, ↄ̃ aa pↄblè aa imì. +Dii ò Mↄiziɛ: Dɛdɛ gbɛwa ǹ mↄ ma kĩ́i, níↄ ku we. Má gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ pↄ́ ma ikoyã pↄ́ má dìlɛ kɛ̃̀máↄ kpama, kɛ́ ǹ e danɛ́. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ ń a zↄbãna Yozueeo, aalɛ gɛ́ dɛdɛi Lua gbɛwa. +Ɔ̃ Mↄizi ò gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ: Àↄ wá dã́ la, wá ɛa suwá. Aalona ń Huluo aaↄ kúánↄɛ. Tó gbɛ̃e yãe vĩ, aà gɛò ń kĩ́i. +Ɔ̃ Mↄizi dɛ̀dɛ gbɛpiwa. Súɛlɛ daa a misonaa, +ↄ̃ Dii gawi pìla Sinai gbɛpiwa. Súɛlɛpi daa màa e gↄↄ soolo, a gↄↄ soplade ↄ̃ Dii lɛzù Mↄizizi za súɛlɛpi guu. +Isailiↄ Dii gawi è lán tɛ́ pãsĩwa gbɛpi misonaa. +Ɔ̃ Mↄizi gɛ̃̀ súɛlɛpi guu, à ɛ̀a dɛ̀dɛ gbɛpiwa. A ku we e gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao. +O Isailiↄnɛ aa gbadamɛɛ, ní sí gbɛ̃́ pↄ́ wèi à damɛɛ ń nↄ̀sɛmɛndooↄwa. +Pↄ́ pↄ́ ńyↄ̃ símá gba ũↄn kɛ: Vua, ã́nusu, mↄgotɛ̃, +babuuna, bà gàalulade, wↄ̃ↄtɛ̃na, zwãa, blekã, +sãsa báa pↄ́ wa kɛ̀kɛ tɛ̃́ɛɛↄ, ayo báaↄ, lɛpusiali, +filia nísi, pↄ́ gĩnana pↄ́ wì nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ ma pↄ́ ũ ń tulaletio kɛòↄ, +onisi ń gbɛ̀ bɛɛɛde pãle pↄ́ wa zĩkɛò sa'o'ula ń aà bↄ̀ↄloonnↄɛowaↄ. +Aa kpɛdↄmɛɛ, míↄ kúńnↄ. +À zwã̀akpɛpi ń a pↄkeleↄ kɛ píi, lá má a taa ↄlↄnɛwa. +Kpagolo kɛ ń lɛpusialio. A gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu pla ń kĩnio, a yàasa iↄ gã̀sĩsuu do ń kĩnio, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu do ń kĩnio. +Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kúlɛwà a guu ń a kpɛo píi, ní zãble a lɛ́wa ń vuao ǹ liai. +Vua zã pi mɛ̀n síiↄ̃ kpagolo pↄ́ ũ, ní pɛ́pɛ a gbá mɛ̀n síiↄ̃ↄwa, kpɛla ń kpɛleo. +Ǹ a sɛ́liↄ kɛ ń lɛpusialio, ní vua kúlɛ lípiↄwa. +Ní lipↄ̃ↄↄpiↄ sↄlↄsↄlↄ zã pↄ́ pɛ́pɛ kpagolo saaloↄwau, aaiↄ dɛ kpagolopi sɛ́liↄ ũ. +Lipↄ̃ↄↄpiↄ iↄ sↄlↄsↄlↄa kpagolopi zãↄu, wasuli lípiↄ bↄlɛ zãpiↄuo. +Ikoyã gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ pↄ́ má kpamaↄ ka kpagolopi guu. +Ǹ a nɛtaɛ kɛ ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo duunkɛ̃makĩi ũ, a gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu pla ń kĩnio, a yàasa iↄ gã̀sĩsuu do ń kĩnio. +Malaika gã̀sĩadeↄ pi mɛ̀n pla ń vua pↄ́ wa gbɛ̃̀gbɛ̃ maannↄo a nɛtaɛpi pↄ́ ũ +ado lɛ́la, ado lɛ́le. Ǹ a nɛtaɛpi pí ń malaikapiↄ aaↄ zɛawà gↄ̃̀ↄ kpɛla ń kpɛleo. +An gã̀sĩIkoyã gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ pↄ́ má kpamaↄ ka kpagolopiu, ní a nɛ́pi taɛ. +A nɛtaɛpi musu ↄ̃ máli kpaaũnnↄ malaika mɛ̀n pla pↄ́ aa zɛa ikoyã kpagolopiwaↄ zãnguo. We ↄ̃ máli yã́ pↄ́ má dilɛ Isailiↄnɛ kpauma. +Táabũnu kɛ ń lɛpusialio, a gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu pla, a yàasa iↄ gã̀sĩsuu do, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu do ń kĩnio. +Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kúlɛwà, ní zãble a lɛ́wa ń vuao ǹ liai. +Lipɛpɛɛ dai ǹ liai, a lɛsĩ iↄ ↄtã do, ní zãble a lɛ́wa ń vuao ǹ liai. +Vua zã pi mɛ̀n síiↄ̃ táabũnupi pↄ́ ũ, ní pɛ́pɛ a gola mɛ̀n síiↄ̃ↄwa a gbápɛkĩi. +Zãpiↄ iↄ pɛpɛ lipɛpɛɛpi zĩ́lɛ lipↄ̃ↄↄ pↄ́ wàli táabũnupi sɛòↄ ũ. +Lɛpusiali ↄ̃ ńyↄ̃ ã lipↄ̃ↄↄpiↄ ũ, ní vua kúlɛ lípiↄwa búlubulu, iↄ dɛ táabũnupi sɛ́liↄ ũ. +Tapɛlɛntiↄ ń toonaↄ pí ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo táabũnupi pↄ́ↄ ũ ń loↄ ń imibↄ pↄ́ wàli vɛ̃ɛ kauↄ. +Níli pɛ̃ɛ pↄ́ wàli kpáaↄ kálɛ táabũnupiwa, iↄ kálɛa ma aɛ we gↄↄpii. +Dau pí ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo, ní a gbá ń a lidao ń a vú piaaↄ ń a bɛↄ gbɛ̃gbɛ̃ maannↄ vua doũpi ũ. +Ní daupi gↄ̃na kɛ soolo, kpɛla àaↄ̃, kpɛle àaↄ̃. +A gↄ̃napi iↄ vúↄaaↄ dɛ píi. +Daupi lida iↄ vúpiↄ vĩ lↄ mɛ̀n síiↄ̃ baade ń a bɛↄ. +Kↄpɛkĩi mɛ̀ndo iↄ ku dau lidawa gↄ̃na mɛ̀n plaↄ pɛ́kĩi. A plaade iↄ ku gↄ̃na mɛ̀n pla pãleↄ pɛ́kĩi, a àaↄ̃de iↄ ku gↄ̃na mɛ̀n pla pãleↄ pɛ́kĩi lↄ. Màa daupi lida gↄ̃na mɛ̀n soolopiↄ aaↄ dɛ. +Wa daupi lida pí ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛoɛ ń a kↄpɛpɛkĩiↄ ń a gↄ̃napiↄ gↄ̃̀ↄ. +Ǹ a filiaↄ kɛ mɛ̀n sopla ǹ didi a musu, kɛ́ aaↄ gupu aɛ. +Filiadɛbↄↄ ń a tɛ́sibↄↄ iↄ dɛ vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ ũ. +Ní daupi ń a pↄkelepiↄ kɛ píi ń vua kiloo baakwi ń síiↄ̃oo. +Kɛ ń laaio lá málɛ a taa kɛnɛ gbɛ musu lawa. +Zwã̀akpɛ zwãa kɛ ń pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao, wà gↄ̃inakɛ̀wà ń malaika gã̀sĩadeↄ ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao lɛ kwi. +Pↄ́lɛpiↄ gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu baakwi plasai, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu síiↄ̃. Pↄ́lɛpiↄ zↄ̃ↄ aↄ sáa màa píiɛ, +wi pↄ́lɛpiↄ nami lɛ sↄ́sↄo. +Babuuna lɛtãnkɛ ǹ dↄdↄ zwãapiↄ lɛ́ gbɛzãↄwa +mɛ̀n blakwikwi, bapiↄ iↄ bↄaa ń kↄ̃o píi. +Mↄkoolonaↄ pí ń vuao mɛ̀n blakwi, ní bapi kákau lá a bↄaabↄaa ń kↄ̃owa, ní zwã̀akpɛ zwãapi daokↄ̃i. +Blekã pↄ́lɛ tã́ lɛ kuɛdo, wìli kú zwã̀akpɛpia. +Pↄ́lɛ mɛ̀ndo gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu baakwi, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu síiↄ̃. Pↄ́lɛ lɛ kuɛdopiↄ zↄ̃ↄ aaↄ sáa màa píi. +Ǹ a lɛ sↄoↄ nami adoa, ní a lɛ soolo pↄ́ gↄ̃̀ nami adoa lↄ. Pↄ́lɛ lɛ soolode kpaaũ pↄ́lɛ lɛ pla lɛ́u kpɛ́pi lɛ́ pↄ́ ũ. +Bà lɛtãnkɛ ǹ dↄdↄ zwãapiↄ lɛ́ gbɛzãↄwa blakwikwi. +Mↄkoolonaↄ pí ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n blakwi, ní bapi kákau, zwã̀akpɛ zwãapi i dakↄ̃i. +Zwãapi gbã̀a pↄ́ a dɛ kpɛ́pia i ka zwãapi mɛ̀ndo guo, iↄ bãɛa kpɛ́ kpɛ. +Zwãapi yàasa pↄ́ a dɛ kpɛ́pi zwãa káaua kpɛla ń kpɛleo gã̀sĩsuu dodo, iↄ bãɛa màa. +Sãsa báa pↄ́ wa kɛ̀kɛ tɛ̃́ɛɛↄ dadakↄ̃i, wìli kú zwã̀akpɛpia, ní ayo báaↄ dadakↄ̃i, wìli kua lↄ. +Lɛpusiali ã́ pɛ̀pɛɛpɛpɛɛ zwã̀akpɛ lipɛlɛↄ ũ. +Lípiↄ gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu kwikwi, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu dodo ń kĩnio. +Lipɛpɛɛpiↄ swã́ bↄ ǹ kpaaĩ mɛ̀n plapla. Zwã̀akpɛ lípiↄ kɛ màa píi. +Lipɛpɛɛↄ kɛ màa mɛ̀n bao zwã̀akpɛ gɛↄmidↄkĩi oi pↄ́ ũ, +ní a zɛbↄↄ pí ń ã́nusuo mɛ̀n bla, wiLipɛpɛɛↄ kɛ màa lↄ mɛ̀n bao zwã̀akpɛ gugbãntoo oi pↄ́ ũ, +ní a zɛbↄↄ pí ń ã́nusuo mɛ̀n bla, wìli dilɛ mɛ̀n plapla wà lí mɛ̀ndo swã́ pɛ́pɛu. +Lí pɛ̀pɛɛ kɛ màa mɛ̀n soolo zwã̀akpɛ bɛ'aɛ oi pↄ́ ũ. +Lí pɛ̀pɛɛ kɛ màa lↄ mɛ̀n pla zwã̀akpɛ bɛ'aɛ oipi golaↄ pↄ́ ũ. +Gola lí mɛ̀n plapiↄ paa ǹ nakↄ̃wa za zĩ́lɛ e musu, zã mɛ̀ndo aↄ vĩ. +Zwã̀akpɛpi aↄ lipɛpɛɛↄ vĩ màa mɛ̀n swaaↄ̃ɛ ń ã́nusu zɛbↄↄ mɛ̀n gɛ̃o ń mɛ̀ndoo, lí píi ń a zɛbↄↄ mɛ̀n plapla. +Lɛpusiali ã́ pↄ̃̀ↄpↄ̃ↄ mɛ̀n sↄo zwã̀akpɛ kpɛ do lipɛpɛɛↄ yebↄ ũ, +ní ã́ lↄ mɛ̀n sↄo kpɛ do lipɛpɛɛↄ pↄ́ ũ. Lipↄ̃ↄↄ pãle ã lↄ mɛ̀n sↄo zwã̀akpɛ bɛ'aɛ oi lipɛpɛɛↄ yebↄ ũ. +Lipↄ̃ↄↄ pↄ́ aↄ ku guo a pã lipɛpɛɛↄla guoguoɛ, bↄa a lɛ́la e a lɛ́le. +Vua kúlɛ lipɛpɛɛpiↄwa, ní ń zãↄ pí ń vuao a lipↄ̃ↄↄpiↄ sↄlↄkĩi ũ. Vua kúlɛ lipↄ̃ↄↄpiↄwa lↄ. +Zwã̀akpɛpi dↄ lá ma a taa ↄ̀lↄnɛ gbɛ musuwa. +Zwãatã ǹ pɛ́lɛ suuna ũ, ní gↄ̃inakɛwà lán malaika gã̀sĩadeↄwa ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bataɛao. +Lɛpusiali ã́ a lipɛlɛↄ ũ, ní vua kúlɛwà píi, ní lípiↄ pɛ́pɛ a zɛbↄ pↄ́ wa pì ń ã́nusuo mɛ̀n síiↄ̃ guu. Zwãapi dↄ lipɛlɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ kũbↄ pↄ́ wa pì ń vuaoↄwa. +Zwãapi mↄkoolonaↄ ka lipɛlɛ kálopiↄu. Ikoyã kpagolo dilɛ suunapi kpɛ. Suunapi i zwã̀akpɛpi biilɛ lɛɛ pla, kpɛɛlɛ ń luakukĩio. +Ikoyã kpagolo pↄ́ kú luakukĩi nɛ́ taɛ, +ní táabũnu dilɛ suunapi saɛ kpɛɛlɛ oi zwã̀akpɛ gugbãntoo oi, ní dau dilɛ ǹ a aɛ dↄ táabũnupiwa zwã̀akpɛ gɛↄmidↄkĩi oi. +Zwãatã kpɛ́pi lɛ́ pↄ́ ũ, ní gↄ̃inakɛwà ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bataɛao. +Lɛpusiali ã́ zwãapi lipɛlɛↄ ũ mɛ̀n sↄo, ní vua lɛwà píi, ní a káloↄ pí ń vuao, ní a zɛbↄↄ pí ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n sↄo. +Sa'okĩi kɛ ń lɛpusialio, a gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu sↄo, a yàasa iↄ gã̀sĩsuu sↄo lↄ. A gbã̀a ń a yàasao iↄ sáa, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu àaↄ̃. +Sa'okĩipi kɛ ń a kↄ́baↄ gↄ̃̀ↄ mɛ̀n síiↄ̃ gola ń golao, ní mↄgotɛ̃ kúlɛ sa'okĩipiwa. +Sa'okĩipi pↄkeleↄ kɛ ń mↄgotɛ̃o, a oo túfukabↄↄ ń a pɛ́ɛluↄ ń a au'ɛlɛbↄↄ ń a saaↄ ń a tɛ́sibↄↄ píi. +Mↄyãayãana pí sa'okĩipi pↄ́ ũ ń mↄgotɛ̃o. Mↄgotɛ̃ zã pi mɛ̀n síiↄ̃, ní dↄdↄ mↄyãayãanapi golaↄwa. +Mↄyãayãanapi sↄlↄ sa'okĩi zíɛ, ní fɛlɛò musu e à ka sa'okĩipi guo. +Lɛpusiali ã́ pↄ̃̀ↄpↄ̃ↄ sa'okĩipi pↄ́ ũ, ní kpá ń mↄgotɛ̃o. +Lipↄ̃ↄↄpiↄ sↄlↄsↄlↄ zãpiↄu sa'okĩi kpɛla ń kpɛleo a sɛbↄ ũ. +Sa'okĩipi kɛ ń lipɛpɛɛↄ, iↄ ɛ vĩ, lá má ↄ̀lↄnɛ gbɛ musuwa. +Kaa da zwã̀akpɛi, a gɛↄmidↄkĩi oi iↄ gã̀sĩsuu basↄo, iↄ zwãa pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao vĩ +ń lipɛlɛo mɛ̀n bao. Ní a zɛbↄↄ pí ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n bao, ní lipɛlɛ káloↄ ń mↄ̀pↄ̃ↄↄ pí ń ã́nusuo. +A gugbãntoo oi zwã̀a gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu basↄo màa lↄ ń lipɛlɛo mɛ̀n bao ń a zɛbↄ pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃oo mɛ̀n bao, ní lipɛlɛ káloↄ ń mↄ̀pↄ̃ↄↄ pí ń ã́nusuo. +Naa bɛ'aɛ oi kaa yàasa iↄ gã̀sĩsuu blakwi ń zwãao ń a lipɛlɛo mɛ̀n kwi ń a zɛbↄo mɛ̀n kwi. +Naa gukpɛ oi kaa yàasa iↄ gã̀sĩsuu blakwi. +Zwã̀a gã̀sĩsuu gɛ̃o iↄ ku kaa lɛ́ ↄplaai ń a lipɛlɛo mɛ̀n àaↄ̃ ń a zɛbↄo mɛ̀n àaↄ̃. +Zwã̀a gã̀sĩsuu gɛ̃o iↄ ku ↄzɛɛi lↄ ń a lipɛlɛo mɛ̀n àaↄ̃ ń a zɛbↄo mɛ̀n àaↄ̃. +Kaapi lɛ́ zwãa iↄ gã̀sĩsuu bao ń a lipɛlɛo mɛ̀n síiↄ̃ ń a zɛbↄo mɛ̀n síiↄ̃. A zwãapi iↄ dɛ pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao wà gↄ̃inakɛ̀wà ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ũ. +Kaa lipɛlɛ pↄ́ lìaiↄ iↄ mↄ̀pↄ̃ↄↄ ń kálo pↄ́ wa pì ń ã́nusuoↄ vĩ ń a zɛbↄ pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃oↄ. +Kaapi gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu basↄo, a yàasa gã̀sĩsuu blakwi, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu sↄo. A zwãaↄ iↄ dɛ pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao ũ, iↄ zɛbↄ pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃o vĩ. +Zwã̀akpɛ pↄkele pↄ́ wàli a zĩkɛoↄ píi, baa a kũbↄↄ ń a kaa kũbↄↄ, wa pí ń mↄgotɛ̃o píiɛ. +O Isailiↄnɛ aali mↄnɛ ń nísi íwao dau pↄ́ ũ, kɛ́ a filiaↄ lí e aaↄ gupu. +Aalona ń a nɛgↄ̃ɛↄ líↄ filiapiↄ kɛkɛ kpaaũkpɛpiu zwãa pↄ́ kpaa ikoyã kpagoloi kpɛɛlɛ oi, ìliↄ naa ma aɛ we za oosi e gu gɛ lí dↄò. Yã́pi iↄ dɛ Isailiↄnɛ yãdilɛa láasai ũ e an buiwa. +Isailiↄ guu ǹ n vĩ̀i Aalona ń a nɛgↄ̃ɛↄ Nadabu ń Abiuo ń Ɛleazaao ń Itamaao sísi, aaliↄ ma gbagba. +Pↄkasa pↄ́ n vĩ̀i Aalona ali sↄ̃omazĩkɛɛ̀, iↄ gawi vĩ ń bɛɛɛo. +O gↄ̃ide pↄ́ ma ń gbá ↄ̃nↄↄnɛ píi, aa pↄkasapiↄ kɛ Aalonaɛ, wi aà dilɛ adoa aàↄ ma gbagba. +Pↄkasa pↄ́ aa kɛɛ̀piↄn kɛ: Bↄ̀ↄloonnↄɛ, sa'o'ula, ulatao, ulatao pↄ́ wà ba kɛ̃̀wà, tulu, asana. Aa pↄkasapiↄ kɛ n vĩ̀i Aalonaɛ ń a nɛgↄ̃ɛↄ, kɛ́ aali e sↄ̃omazi ma gbagbai. +Aa pↄkasapiↄ kɛ ń vuao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bàabaao. +Aa sa'o'ulapi zↄ̃ ń pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao, wà gↄ̃inakɛ̀wà ń vuao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Danziipi iↄ dɛ bakangãu ũ. +Aai asana tã ń sa'o'ula pↄ́lɛ doũpio, kɛ́ aàli dↄ sa'o'ulapia. +Onisi gbɛ sɛ mɛ̀n pla, ní Isaili buiↄ tↄ́ kɛ̃́ gbɛpiↄwa +láIsaili buiↄ tↄ́ kɛ̃́ gbɛpiↄwa, lá pɛ̃nkɛ̃na ì wɛ̃̀sãkɛ̃ pɛ̃nawawa. Gbɛpiↄ kũbↄↄ kɛ ń vuao, ní gbɛpiↄ dadau. +Gbɛ̀ mɛ̀n plapiↄ pɛ́pɛ sa'o'ula bakangãuwa, aaiↄ dɛ Isaili buiↄ yãdↄngugbɛↄ ũ. An tↄ́ iↄ ku Aalona gã̀u kpɛ pla píi yãdↄngugbɛↄ ũ ma aɛ. +Gbɛkũbↄpiↄ kɛ ń vuao. +Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ tã́ mɛ̀n pla, a tãa iↄ dɛ lán balɛɛnawa, ní dↄdↄ gbɛkũbↄpiↄwa. +Bↄ̀ↄloonnↄɛ kɛ yã́gↄ̃gↄ̃bↄ ũ ń pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao lán sa'o'ula pↄ́wa, wi gↄ̃inakɛwà ń vuao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Bↄ̀ↄloonnↄɛpi gbã̀a ń a yàasao iↄ sáa ↄtã dodo. +Zãbleplaade tiikↄazi ń safiio ń diamaao. +A dↄ̀ↄ àaↄ̃de belili ń agatao ń amɛtisio. +A dↄ̀ↄ síiↄ̃de kisoliti ń onisio ń yasepeo. Gbɛpiↄ kũbↄↄ kɛ ń vuao, ní dadau. +Gbɛpiↄ iↄ mɛ̀n kuɛpla Isaili buiↄ tↄ́ lɛ́u. Wa ń tↄ́piↄ kɛ̃ gbɛpiↄwa dodo, lá wì wɛ̃̀sãkɛ̃ pɛ̃nawawa. +Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ tã́ mɛ̀n pla, a tãa iↄ dɛ lán balɛɛnawa. +Vua tãana pí bↄ̀ↄloonnↄɛ pↄ́ ũ mɛ̀n pla, ní tãanapiↄ dↄdↄ bↄ̀ↄpi swã́ↄwa musu. +Balɛɛna mɛ̀n plapiↄ dↄdↄ bↄ̀ↄpi tãana mɛ̀n plapiↄwa, +ní balɛɛnapiↄ lɛ doↄ dↄdↄ gbɛkũbↄ pↄ́ kú bakangãuwaↄwa. +Vua tãana mɛ̀n pla pãleↄ pí, ní ń dↄdↄ bↄ̀ↄpi swã́ↄwa zĩ́lɛ, a gu pↄ́ ali na sa'o'ulawa. +Vua tãana pãleↄ pi mɛ̀n pla lↄ, ní dↄdↄ sa'o'ulapi aɛ a pɛ́kĩi saɛ zĩ́lɛ oi asana musu. +Wi bↄ̀ↄloonnↄɛ tãanaↄ ń sa'o'ula tãanapiↄ dↄkↄ̃wa ń babuuna tãao, bↄ̀ↄpi iↄ dↄa sa'o'ula asanawa, kɛ́ asu go sa'o'ulapiwao yã́i. +Gↄↄ pↄ́ Aalona lɛ́ gɛ̃ zwã̀akpɛu, aↄ Isaili buiↄ tↄ́ pↄ́ wa kɛ̃̀ yã́gↄ̃gↄ̃ bↄ̀ↄloonnↄɛwa naa a sↄ̃waɛ, iↄ dɛmɛɛ á yãdↄngubↄ ũ gↄↄpii. +Ní Uliũ ń Tumiũo ka bↄ̀ↄpiu, aaiↄ naa Aalona sↄ̃wa gↄↄ pↄ́ àlɛ mↄ́ ma kĩ́i. Màa Aalona aliↄ Isaili buiↄ yã́gↄ̃gↄ̃bↄ naa a sↄ̃wa gↄↄ pↄ́ àlɛ mↄ́ ma kĩ́i píi. +Ulatao pↄ́ Aalona ali da ń sa'o'ulao kɛ ń zwã̀a búunao. +Danziipi fↄ̃ guoguo a migɛ̃kĩi ũ, ní a nↄ̀ɛpi miba, lá pↄnamina ì kɛwa, kɛ́ asu kɛ̃o yã́i. +Gↄ̃inakɛ sa'o'ulapi lɛ́wa lán gbɛafu bɛwa ǹ liai ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao, ní vua ã́nanaↄ looloo gbɛafu bɛpiↄ zãnguo. +Vua ã́nanan kɛ, gbɛafu bɛn kɛ, vua ã́nanan kɛ, gbɛafu bɛn kɛ. Wa kɛ ulataopi lɛ́wa màa e à liai à gɛ pɛɛ. +Aalona lí ulataopi da à zĩkɛò, tó àlɛ mↄ́ ma kĩ́i zwã̀akpɛu ge àlɛ bↄ, wìliↄ aà kↄ̃fĩ ma, kɛ́ asu gao yã́i. +Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kɛ pɛpɛɛnnↄ, ní kɛ̃́wà Dii pↄ́ɛ, lá wì wɛ̃̀sãkɛ̃ pɛ̃nawawa. +Vua pɛpɛɛnapi dↄ tulu aɛ ń balɛɛna búunao. +Iↄ naa Aalona mi'aɛwa, iↄ dɛ Isailiↄ tàae pↄ́ aalɛ ma gba pↄ́ a yã́i seela ũ a miwa, pↄ́ pↄ́ aalɛ ma gba píin nò. Vua pɛpɛɛnapi aↄ naa aà mi'aɛwa gↄↄpiiɛ, kɛ́ aa e wàↄ namanↄ. +Ulatao kɛ ń bàabaao, ní tulu kɛ ń bàabaao lↄ. Gↄ̃ideↄ i asana kɛ. +Ulataoↄ kɛ Aalona nɛgↄ̃ɛↄnɛ ń asanaↄ ń fùa gbã̀aↄ, aaiↄ bɛɛɛ vĩ ń gawio. +Pↄkasapiↄ da n vĩ̀i Aalonaɛ ń aà nɛgↄ̃ɛↄ, ní nísikamá ǹ ń dazĩu. Ǹ ń dilɛ ńdoa, aaliↄ ma gbagba. +Bàabaa sòolo gese zↄ̃nɛ́, aali ye ń kã́nawɛ kpɛ e à ń gbala ulɛ. +Tó Aalona ń a nɛgↄ̃ɛↄ lɛ́ gɛ̃ kpaaũkpɛu, ge tó aalɛ gɛ́ sa'okĩi ma gbagbai, an baade lí a sòolopi ye, kɛ́ aasu tàaekɛ aa gagao yã́i. Bee iↄ dɛ ikoyã ũ Aalonaɛ ń aà buiↄ aà kpɛ. +Lá ńyↄ̃ kɛ tó ńlɛ ń dilɛ aa ma gbagban kɛ: Zugaaena sɛ mɛ̀ndo ń sãsakao sãasaiↄ mɛ̀n pla. +Pɛ̃ɛti sɛ́, ní kàa kɛò ń kàa pↄ́ wa tòto ń nísio ń kàawana pↄ́ wà nísikàwàↄ. +Ká gbíu, ní sɛ mↄò ń zugaaenapio ń sãsakao mɛ̀n plapiↄ. +Aalona ń a nɛ́ↄ sɛ mↄ́ńnↄ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, ní ń zu'o we. +Aalona pↄkasaↄ daɛ̀, ulatao ń ulatao pↄ́ wà ba kɛ̃̀wào ń sa'o'ulao ń bↄ̀ↄloonnↄɛo. Ní bↄ̀ↄpi ba dↄ sa'o'ula asanawa. +Tulu diɛ̀, ní vua pɛpɛɛna pↄ́ aliↄ aà dilɛ ma pↄ́ ũ na tulupiwa. +Nísi pↄ́ wì ma pↄ́ dilɛò sɛ ka aà miwa ǹ aà dazĩu. +Mↄ́ ń aà nɛ́ↄ, ní ulatao danɛ́, +ní asanadↄdↄnɛ́ ń pi, ní ń fùa gbã̀aↄ kpákpanɛ́. Má dìlɛ aamɛ aaↄ ma gbagba gↄↄpii. Lá ńyↄ̃ Aalona ń a nɛ́ↄ dazĩun we. +Mↄ́ ń zugaaenao kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, Aalona ń a nɛ́ↄ aai ↄnana a miwa, +ní zugaaenapi kòlokpa ma aɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ we. +Zupi au sí, ní máma ma gbagbakĩi kↄ́baↄwa ń n ↄtonao, ní au pↄ́ gↄ̃̀ ɛ́lɛ ma gbagbakĩipi gbázĩ. +Zupi sálana ń a guu nísio sɛ́ píi ń a gòleↄ ń gòlepi nísio, ní kpasa sa'okĩiwa, +ní zupi nↄ̀ↄ ń a báao ń a guupↄↄ kátɛu à tɛ́kũ bòo kpɛ. Bee ìↄ dɛ sa pↄ́ wa o an duuna yã́ musu ũ. +Sãsakao sɛ mɛ̀ndo, Aalona ń a nɛ́ↄ i ↄnana a miwa, +ní sãpi kòlokpa, ní a au sí ǹ lɛ sa'okĩiwa ǹ liai. +Sãpi paa, ní goaagoaa, ní a guupↄↄ ń a koeↄ pípi, ní kálɛ ń a mio ń a gukĩniↄ. +Sã bṹupi kpasa sa'okĩiwa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ũ a gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. +Sãsakao plaade sɛ́, Aalona ń a nɛ́ↄ i ↄnana a miwa, +ní a kòlokpa, ní a au sí, ní máma Aalona ń a nɛ́ↄ ↄplaa swã́lɛbawa ń ń ↄplaa ↄnɛmio ń ń ↄplaa gbánɛmio, ní aupi kĩni lɛ́ sa'okĩiwa ǹ liai. +Ní au pↄ́ gↄ̃̀ ka sa'okĩi musu dã yↄↄ ń nísi pↄ́ wì ma pↄ́ dilɛòo, ní fã́fã Aalonawa ń a pↄkasaↄ, ní fã́fã aà nɛ́ↄwa lↄ ń ń pↄkasaↄ, Aalona i gↄ̃ ma pↄ́ ũ ń a pↄkasaↄ ń a nɛ́ↄ ń ń pↄkasaↄ lↄ. +Sãsakao plaadepi nísi sɛ́, a vlã́ nísi ń a sálanao ń a guu nísio ń a gòleↄ ń gòlepi nísio ń a ↄplaa gbáo. Sãsakaopi ìↄ dɛ ń daazĩu sa'obↄ ũ. +Kàa boolo sɛ mɛ̀ndo kàa gbí pↄ́ aↄ ku ma aɛ guu ń kàa nísideo mɛ̀ndo ń kàawanao mɛ̀ndo. +Ní apii na Aalona ń a nɛ́ↄnɛ ń ↄzĩ, aai mↄmɛɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ mↄmɛɛ ũ, +ní pↄ́piↄ sí ń ↄzĩ, ní kpasa sa'okĩiwa ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ a gĩ ì kɛmɛɛ na ũo. +Aalona daazĩu sãsakao kùla sɛ́, ní mↄmɛɛ, iↄ dɛ ń baa ũ. +Sa'ona daazĩu sãsakao kùla pↄ́ wà mↄ̀mɛɛ ń a gbá pↄ́ wa bↄ̀ adoao dilɛ Aalona ń aà nɛgↄ̃ɛↄ pↄ́ ũ. +Bee iↄ dɛ Aalona ń a nɛ́ↄ blekĩi ũ gↄↄpii. Gba pↄ́ Isailiↄ líↄ danɛ́ an sáaukpa Diiwa sa'oa guun we. +Aalona pↄkasa pↄ́ ali sↄ̃omaziↄ gↄ̃ aà buiↄnɛ. Aali da, wìli nísikaomá wà ń dazĩu. +Aà nɛ́ pↄ́ a gↄ̃ sa'onkia ũ aà gɛ̃ɛ ũ lí pↄkasapiↄ da gĩa gↄↄ sopla, i gbasa mↄ zĩkɛi kpaaũkpɛu. +Sa'ona daazĩu sãsakao nↄ̀ↄ sɛ ǹ a fùukɛ kpaaũkpɛ ua, +Aalona ń a nɛ́ↄ aai só ń kàa pↄ́ kú gbíu kpaaũkpɛ kpɛɛlɛo. +Sã pↄ́ wà sa'òò ń duunkɛ̃ama yã́i i to aa gↄ̃ ńdoa an daazĩu yã́ipi, aamɛ aa só ńtɛ̃ɛ. Gbɛ̃e su sóńnↄo, asa ma pↄ́ɛ. +Tó gu dↄ̀ nↄ̀ↄ ge kàapi kĩniwa, kpasa. Gbɛ̃e su soo, asa ma pↄ́ɛ. +Yã́ pↄ́ má dìlɛnɛ Aalona ń a nɛ́ↄ musupi kɛ píi, ní ń daazĩu yãkɛkɛ e gↄↄ sopla. +Lá gu lɛ́ dↄ níli sa'o ń zugaaenao duunkɛ̃ama yã́i, ní gbãbↄò sa'okĩiɛ, ní nísikawà, i gↄ̃ ma pↄ́ ũ. +Gbãbↄ sa'okĩiɛ màa e gↄↄ sopla, ní dilɛ ma pↄ́ ũ, sa'okĩipi iↄ dɛ ma pↄ́ ũ ń a mìbao. Pↄ́ pↄ́ kã̀wà píi a gↄ̃ ma pↄ́ ũɛ. +Pↄ́ pↄ́ ńyↄ̃liↄ sa'oò sa'okĩipiwa lá gu lɛ́ dↄn kɛ: Sã bↄlↄ wɛ̃donaↄ mɛ̀n plapla. +Níli sa'o ń a mɛ̀ndoo kↄↄ, mɛ̀ndo oosiɛlɛ. +Níli sa kↄↄ o ń pɛ̃ɛtio kiloo do yãalɛa ń nísi íwao litili do, níli vɛ̃ɛ kawà litili do. +Níli sa oosiɛlɛ o ń pɛ̃ɛtio ń vɛ̃ɛo màa lↄ, iↄ dɛ sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. +Á buiↄ líↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũpi oa kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ gↄↄpii. Wekĩi máli kpaaũuánↄ, míli yã'oɛ́. +We ↄ̃ máli kpaaũu ń Isailiↄ, ma gawi i pisi gupiwa. +Mí tó kpaaũkpɛ ń sa'okĩipio àↄ dɛ ma pↄ́ ũ, mí Aalona ń a nɛ́ↄ dilɛ aaↄ ma gbagba. +Máↄ ku Isailiↄ guu, míↄ dɛ ń Lua ũ, +aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii ń Lua pↄ́ ń bↄ́lɛ Egipi kɛ́ màↄ kú ń guu. Mámɛmaa Dii ń Lua. +Lɛpusiali ã́ ǹ tulaletikatɛakĩi kɛò. +A gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu do, a yàasa gã̀sĩsuu do lↄ, a gbã̀a ń a yàasao iↄ sáa, a lɛsĩ iↄ gã̀sĩsuu pla. Ní kɛ ń kↄ́baↄ. +Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kúlɛ a kpɛↄwa ǹ liai ń a musuo ń a kↄ́baↄ, ní zãble a bèewa ń vuao ǹ liai. +Vua zã pi kpɛla ń kpɛleo mɛ̀n plapla, ní pɛ́pɛ zã pↄ́ wa blèwà zĩ́lɛ oi, kɛ́ wà e lipↄ̃ↄↄ sↄlↄsↄlↄu tulaletikatɛakĩipi sɛbↄ ũ. +Lɛpusiali ã́ lipↄ̃ↄↄpiↄ ũ, ní kpá ń vuao. +Tulaletikatɛakĩipi dilɛ suuna pↄ́ kpaa ikoyã kpagoloi aɛ, bↄaa ń duunkɛ̃makĩi pↄ́ wì ta kpagolopilɛo, gu pↄ́ máli kpaaũnnↄ. +Aalona líↄ tulaleti gĩnana ka a tɛ́u lá gu lɛ́ dↄ, gↄↄ pↄ́ àlɛ filiaↄ kɛkɛ. +Ali tulaletikaɛ̀ tɛ́u lↄ oosiɛlɛ filianagↄↄ. Màa tulaleti súɛlɛ aliↄ dↄ ma aɛ gↄↄpii e á buiwa. +Wasuli tulaleti pãle ka a tɛ́uo, ge sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ge pↄ́wɛnti, mɛ́ wasuli imia kawào. +Wɛ̃ ń wɛ̃o gɛ̃n dodo Aalona líↄ sa pↄ́ wì o duuna yã́ musu au máma a kↄ́baↄwa duunkɛ̃ama yã́i. Á buiↄ líↄ kɛ màa lↄ wɛ̃ ń wɛ̃o gɛ̃n dodo duunkɛ̃ama yã́i. Tulaletikatɛakĩipiá ma pↄ́ɛ ń a mìbao. +Tó n Isailiↄ nào, an baade líↄ fĩabomɛɛ azĩa boa yã́i, kɛ́ gagyãe su ń le naopi kɛgↄↄo yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ wà ń naoↄ kĩ́i, aàli ã́nusu kpá galaũ soolo, lá wà a gbia dìlɛ luakukĩiwa, gela bao. Ãnusu galaũ soolopi mɛ́ aↄ asea pↄ́ wàli símɛɛ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ da gbɛ̃́ pↄ́ wà ń naoↄ guu, tó à kà wɛ̃̀ bao ge a dɛa, a aseapi kpaɛ. +Tó álɛ aseapi kpaa ázĩa boa yã́i, ↄde su kpa dɛ a lɛ́ao, mɛ́ taaside su kpa à kɛ̃́sãio. +Duunakɛ̃a Isailiↄwa ↄ̃api símá, ní kpá wà kpaaũkpɛ zĩkɛò. Ɔ̃api a tó á Isailiↄ duuna kɛ̃́wá, a yã́ líↄ dↄmagu. +Dàa pí ń mↄgotɛ̃o gbãbↄ'ikabↄ ũ, ní a dibↄ pí ń mↄgotɛ̃o lↄ, ní dilɛ kpaaũkpɛ zãnguo ń sa'okĩio, ní íkau. +Aalona ń a nɛ́ↄ líↄ ń ↄↄ ń ń gbáↄ pípiò. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ gɛ̃ kpaaũkpɛu, aali kɛ màa kɛ́ aasu gao yã́i. Tó aalɛ mↄ́ pↄ́ káimɛɛ tɛ́u à tɛ́kũ sa'okĩiwa lↄ, +aaliↄ ń ↄↄ ń ń gbáↄ pipi, kɛ́ aasu gagao yã́i. Bee iↄ dɛ ikoyã ũ Aalonaɛ ń a buiↄ e gↄↄpii. +Pↄ́ gĩnana maaɛ beeↄ sɛ́: Lí'ↄ íwa kiloo soolo ń sinamↄ litɛɛ gĩnanao kiloo àaↄ̃ ń kanɛli fee bui gĩnanao kiloo àaↄ̃ +ń kasiao kiloo soolo, lá wà a gbia dìlɛ luakukĩiwa. Nísi sɛ́ litili soolo, +ní nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ ma pↄ́ ũ kɛò lá tulaletizↄ̃na ì kɛwa, nísipi iↄ dɛ ma pↄ́ ũ. +Nísipi máma kpaaũkpɛwa ń ikoyã kpagoloo +ń táabũnuo ń a pↄkeleↄ ń dauo ń a pↄkeleↄ ń tulaletikatɛakĩio +ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩio ń a pↄkeleↄ píi ń dàao ń a dibↄo, +ní pↄ́piↄ dilɛ ma pↄ́ ũ, aai gↄ̃ ma pↄ́ ũ ń a mìbao. Pↄ́ pↄ́ kã̀ pↄ́piↄ keewa píi, à gↄ̃̀ ma pↄ́ ũɛ. +Nísipi ka Aalona ń a nɛ́ↄwa, ní ń dilɛ ma pↄ́ ũ, kɛ́ aa e ma gbagba. +O Isailiↄnɛ aaↄ dↄ̃ gↄↄpii kɛ́ nísipiá ma pↄ́ɛ. +Wasuli ká gbɛ̃nazĩna mɛwao. Á gbɛ̃e su nísipi taa kɛo, kɛ́ ma pↄ́ɛ yã́i, íↄ dↄ̃ kɛ́ ma pↄ́ɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ nísipi taa kɛ̀, ge a kà gbɛ̃́ pↄ́ dɛ sa'ona ũowa, wà ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu wà dɛ. +Dii yã'ò Mↄiziɛ à mɛ̀: Pↄ́ gĩnanaɛ beeↄ sɛ́: Sitakili'ↄ ń onikalitɛɛo ń galibanuli'ↄo ń zↄ̃go lí'ↄo sáasaa. +Pↄ́piↄ yãalɛ ǹ zↄ̃ tulaleti pↄ́ wì kátɛa ũ lá tulaletizↄ̃na ì kɛwa, ní wisikau, iↄ dɛ ma pↄ́ ũ a zɛ́i. +Ǹ a kĩni lↄ́ ǹ a tibo, ní dilɛ ikoyã kpagolo aɛ kpaaũkpɛu, gu pↄ́ máli kpaaũnnↄ. +Ásu tulaletipi taa kɛ ázĩaɛo. Àli dilɛ ma pↄ́ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ a taa kɛ̀, àlɛ a gĩkpa, wà ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu wà dɛ. +Ma! Ma Uli nɛ́ Bezalɛli, Hulu tↄũna, Yuda bui sɛ̀. +Má tò m. +A gbɛ̀ bɛɛɛde ãa ń a daa pↄ́uo dↄ̃ ń lí'ãao ń ↄzĩ píio. +Bee gbɛa ma Aisama nɛ́ Ɔↄliabu, Dã bui dìlɛ aà dↄnlɛde ũ. Ma ↄzĩkɛnaↄ gbà ↄ̃nↄ píi, kɛ́ aa e zĩ pↄ́ má dànɛ́ↄ kɛ: +Kpaaũkpɛ, ikoyã kpagolo ń a nɛtaɛo ń kpɛ́pi pↄkeleↄ píi, +táabũnu ń a pↄkeleↄ, vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ dau ń a pↄkeleↄ píi, tulaletikatɛakĩi, +sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi ń a pↄkeleↄ píi, dàa ń a dibↄo, +pↄkasa pↄ́ wa tã̀ↄ, sa'ona Aalona pↄkasa pↄ́ ali sↄ̃omaziↄ ń aà nɛ́ↄ sa'on pↄkasaↄ píi, +nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ ma pↄ́ ũ, zwã̀akpɛ tulaleti gĩnana. Aa pↄ́piↄ kɛ, lá má dìlɛnɛwa píi. +O Isailiↄnɛ aa kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛ yãda, asa a dɛ seela ũ mapi ń ápiↄ zãnguo e á buiwa, kɛ́ à e dↄ̃ ma Dii ma á sɛ́ ma gbɛ̃́ↄ ũɛ. +Àli kã́mabogↄↄpi yãda, asa gↄↄpi adoaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ i gↄↄpi yãdao, à gàɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ zĩkɛ̀ gↄↄpi zĩ́, wà ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu wà dɛ. +Àli zĩkɛ gↄↄ soolo, a gↄↄ soplade íli kã́mabo, asa ma Dii ma pↄ́ɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ zĩkɛ̀ kã́mabogↄↄzĩ, à gàɛ. +Isailiↄ lí kã́mabogↄↄpi yãda, aa dilɛ gbia e ń buiwa ma bàakuańnↄ yã́ ũ. +Ìↄ dɛ seela ũ mapi ń Isailiↄ zãnguo gↄↄpii, asa ma Dii ma musu ń dṹniao kɛ̀ gↄↄ sooloɛ, ↄ̃ má làa, ↄ̃ ma kã́mabò a gↄↄ soplade zĩ́. +Kɛ́ Dii yã'ò Mↄiziɛ Sinai gbɛ musu a làa, ↄ̃ à ikoyã kɛ̃̀ gb��̀ pɛ̀pɛɛↄwa mɛ̀n pla ń azĩa ↄtonao, a kpàwà. +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ è Mↄizi lɛ́ pila gbɛwa kpaao, aa kã̀aa Aalonazi aa òɛ̀: Wà gɛ wà diie kɛ aà dↄaawɛ̃ɛ, asa Mↄizi pↄ́ wá bↄ́lɛ Egipipi, wá dↄ̃ bↄ́ à bↄ̀lɛ a ũo. +Ɔ̃ Aalona ònɛ́: À á nↄɛↄ swã́li pↄ́ wa pì ń vuaoↄ bↄlɛ ń á nɛgↄ̃ɛnaↄ ń á nɛnↄɛnaↄ, í mↄomɛɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃́pii a swã́li pↄ́ wa pì ń vuaoↄ bↄ̀lɛ aa kpà Aalonawa. +A sì a kàsa lán gáaenawa, ↄ̃ a yↄ̀ↄ. Ɔ̃ wà mɛ̀: Isailiↄ, á diin kɛ! Ɔ̃mɛ á bↄ́lɛ Egipi. +Kɛ́ Aalona è màa, à sa'okĩi bò zupi aɛ, ↄ̃ à kpàwakɛ̀ à mɛ̀: Dii dikpɛ ku zia. +Kɛ́ gu dↄ̀, gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń sáaukpasao. Gbɛ̃́ↄ zↄ̃̀lɛ, aalɛ pↄble aalɛ imi, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ lɛ́ kↄ̃̀ↄ vãi o. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Pila ǹ gɛ́i! N gbɛ̃́ pↄ́ n bↄńnↄ Egipiↄ ↄ̃̀ↄkpà. +Aa kɛ̃̀ zɛ́ pↄ́ má ↄ̀lↄnɛ́wa àannↄ, aa vua kàsa tã́a ũ lán gáaenawa, aa kùlɛɛ̀ aa sa'òwà aa mɛ̀, Isailiↄ dii pↄ́ ń bↄ́lɛ Egipin we. +Má è gbɛ̃́piↄ swã́ gbãaɛ. +Gomala mà a kpɛ̃nɛmuu bↄbↄmá mà ń kaalɛ, mpi sↄ̃, mí n kɛ bui zↄ̃ↄ ũ. +Ɔ̃ Mↄizi awakpà Dii a Luaɛ à mɛ̀: Dii, bↄ́yãi ńyↄ̃ n kpɛ̃nɛmuu bↄbↄ n gbɛ̃́ pↄ́ n ń bↄ́lɛ Egipi ń n iko zↄ̃ↄo ń n gã̀sa gbãaoↄwai? +Egipiↄ mɛ an míↄnzↄ̃a yã́i ↄ̃ n ń bↄ́lɛi, kɛ́ ǹ e ǹ ń dɛdɛ gbɛ̀sĩsĩↄwa ǹ ń midɛ dṹniau. Ǹ n pↄkũma kpálɛ, ní yã́ pↄ́ ń ye yía n gbɛ̃́piↄwapi bↄ n nↄ̀sɛu. +To n zↄ̀blenaↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Isailio yã́ dↄngu, asa n lɛgbɛ̃̀nɛ́ ń nzĩao n mɛ̀ ńyↄ̃ ń bui kã́fĩ lán saanaↄwa, ní bùsu pↄ́ n a yã'ònɛ́ kpá ń buiↄwa aaↄ vĩ gↄↄpii. +Ɔ̃ Dii yã́ pↄ́ à mɛ̀ á yía a gbɛ̃́ↄwapi bↄ̀ a nↄ̀sɛu. +Mↄizi ɛ̀a pìla gbɛwa, a ikoyã gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n plapiↄ kũa. Yã́ kɛ̃a gbɛpiↄwa kpɛ plapla píi. +Lua mɛ́ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛpiↄ ã̀, ↄ̃mɛ yãkɛ̃̀má. +Yozuee gbɛ̃́ↄ wii mà, ↄ̃ a ò Mↄiziɛ: Zĩkawii ma dↄ bòou. +Mↄizi mɛ̀: Kúkua mɛ́ dↄ weo, kási búbuapɛan we sↄ̃o, gbɛ̃́ↄ lɛsia ↄ̃ málɛ ma. +Kɛ́ à kà kãi ń bòoo, a è wàlɛ ↄ̃wã zugaaenaɛ, ↄ̃ aà pↄ pà. À gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ pↄ́ á kũapiↄ pã̀lɛ gbɛpↄlɛu we, aa wìwi. +Ɔ̃ à zugaaena pↄ́ wa pìpi sɛ̀ a dà tɛ́u. À a tibò, ↄ̃ a zù ía a kpà Isailiↄwa aa mì. +Ɔ̃ Mↄizi Aalona là à mɛ̀: Bↄ́ gbɛ̃́piↄ kɛ̀nɛ, n gbasa ń tò aa duun zↄ̃ↄɛ taa kɛ̀i? +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Ńsu to n pↄ pao, Baa. Ń gbɛ̃́piↄ dↄ̃, kɛ́ aa vãi. +Aamɛ aa òmɛɛ mà diie kɛ aà dↄaanɛ́. Aa mɛ̀ Mↄizi pↄ́ bↄ̀ńnↄ Egipipi, wa dↄ̃ bↄ́ à bↄ̀lɛ a ũo. +Ɔ̃ má ònɛ́ an gbɛ̃́ pↄ́ vua vĩↄ aa bↄlɛ mↄò. Kɛ́ aa mↄ̀ò, ↄ̃ má kàtɛu, ↄ̃ à bↄ̀ gáaenapi ũ. +Mↄizi è Aalona tò gbɛ̃́ↄ lɛ́ ńzĩa pↄeã kɛɛ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ láanipↄ ũ ń ibɛɛↄnɛ. +Ɔ̃ à zɛ̀ bòo bↄlɛu à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń Diioↄ, aa mↄ ma kĩ́i. Ɔ̃ Levii buiↄ kã̀aaaàzi. +A ònɛ́: Dii Isailiↄ Lua mɛ̀, á baade a fɛ̃nda loo à pãpã bòoa bↄlɛ ń bↄlɛo, á baade i a gbɛ̃́ↄ ń a gbɛ̃naↄ ń a gbɛ̃́deeↄ dɛdɛ. +Levii buiↄ kɛ̀ lá Mↄizi dànɛ́wa. Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ zĩbeezĩↄ kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃o taawa. +Ɔ̃ Mↄizi ò Levii buipiↄnɛ: Lá a bↄ á nɛ́ↄ ń á gbɛ̃́ↄ kpɛ, a gↄ̃ Dii gbɛ̃́ↄ ũ gbã. Dii báaadàágu gbãn we. +Kɛ́ gu dↄ̀ Mↄizi ò gbɛ̃́ↄnɛ: A duun zↄ̃ↄ kɛ̀, ń beeo má ɛa mà dɛdɛ gbɛwa mà gɛ́ Dii kĩ́i lↄ, wìliↄ dↄ̃o tó má e awakpaɛ́ á duuna yã́ musu. +Ɔ̃ à ɛ̀a gɛ̀ Dii kĩ́i à mɛ̀: N yã́ na! Gbɛ̃́piↄ duun zↄ̃ↄ kɛ̀, aa diie kɛ̀ ńzĩaɛ ń vuao. +Sùuukɛ! Ǹ ń duuna kɛ̃́má. Tó màa no, ma tↄ́ waa lá pↄ́ ń kɛ̃̀ guu. +Dii òɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀mɛɛ tↄ́ ↄ̃ má waa ma lá guu. +Gɛ́ ń gbɛ̃́ↄ gu pↄ́ má ònɛu sa. Ma Malaika a dↄaanɛ. Ń beeo ma ĩadamagↄↄ, má ĩadamá ń duuna yã́iɛ. +Ɔ̃ Dii gagyãkà gbɛ̃́ↄgu gáaena pↄ́ aa tò Aalona pìpi yã́i. +Dii mɛ̀: Fɛlɛ go la, mpi ń gbɛ̃́ pↄ́ n ń bↄ́lɛ Egipiↄ, ní gɛ́ńnↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuoↄnɛ ma mɛ̀ má kpá ń buiↄwau. +Má a Malaika zĩ aà dↄaaɛ́, mí Kanaaↄ ń Amↄleↄ ń Itiↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ yáɛ́. +À gɛ́ bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diupiu. Ãma má gɛ́ánↄo, kɛ́ másu á kaalɛ zɛ́uo yã́i, asa swã́gbãadeↄn á ũ. +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ yãpãsĩpi mà, aa ↄ́ↄlↄ̀, ↄ̃ gbɛ̃e i a nↄamblebↄↄ da lↄo. +Asa Dii yã'ò Mↄiziɛɛ, ↄ̃ a ò Isailiↄnɛ à mɛ̀: Swã́gbãadeↄn á ũ, baa tó Dii gbasɛ̀ánↄ kɛ̀sɛ do, a á kaalɛɛ. À á nↄamblebↄↄ wolo, míↄ dↄ̃ lá má kɛɛ́. +Ɔ̃ Isailiↄ ń nↄamblebↄↄ wòlo Olebu gbɛ saɛ, aai da lↄo. +Mↄizi ì zwã̀akpɛ sɛ à gɛ dↄ bòo kpɛ kɛ̃a bòopiwa yↄↄ. À tↄkpàɛ̀ kpaaũkpɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ye Dii yã́i ↄ̃ ade ì bↄ gɛ́ kpaaũkpɛpi kĩ́i bòo kpɛ we. +Tó Mↄizi bↄ̀ lɛ́ gɛ́ kpɛ́pi kĩ́i, baade ì bↄ zɛ a kpɛɛlɛ àↄ aà gwa e à gɛ gɛ̃u. +Tó Mↄizi gɛ̃̀ kpɛ́piu, tɛlu ì pila ku kpɛɛlɛa, ↄ̃ Dii ì yã'oaànↄ. +Tó gbɛ̃́ↄ è tɛlupi ku kpɛɛlɛa, baade ì kúlɛ a kpɛɛlɛ. +Dii ì yãbↄ kↄ̃ lɛ́u ń Mↄizio, lá gbɛ̃́ ì yã'o ń a gbɛ̃naowa. Mↄizi ì ɛa su bòou, ãma Nuni nɛ́ Yozuee aà zↄbãna lí bↄ kpɛ́piuo. +Mↄizi ò Diiɛ: Ń òmɛɛ mà gɛ́ ń gbɛ̃́piↄ, ãma ni gbɛ̃́ pↄ́ ńlɛ damɛɛ omɛɛo. Kási a kɛ sↄ̃, n mɛ̀ ń ma dↄ̃ n gbɛ̃na ũ, mɛ́ n ma wɛgwà. +Lá n ma wɛgwà, to mà n làasooↄ dↄ̃ sa, kɛ́ mà e màↄ n dↄ̃, míↄ nannↄ sĩana. Ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ buiɛ beeá n gbɛ̃́ↄnɛ. +Ɔ̃ Dii wèwà à mɛ̀: Má gɛ́ánↄ mazĩa, mí tó à kã́mabo. +Mↄizi mɛ̀: Tó ńyↄ̃ gɛ́wanↄo, ńsu gowanↄ lao. +Tó ni gɛ́wanↄo, kpelewa wa e dↄ̃ kɛ́ mapi ń n gbɛ̃́piↄ wá nannↄi? Wa wá dↄ̃kↄ̃ɛ ń buipãleↄ dṹniau kpelewa ni? +Dii òɛ̀: Yã́ pↄ́ ń gbɛ̀aapi má kɛ, asa ma n wɛgwàɛ, má n dↄ̃ ma gbɛ̃na ũ. +Mↄizi mɛ̀: Ǹ n gawi ↄlↄmɛɛ. +Ɔ̃ Dii wèwà à mɛ̀: Má n aɛ baa vĩ ń ma gawipio píi, mí a tↄ́ onɛ. Ma Dii, gbɛ̃́ pↄ́ má ye sùuukɛaànↄ ↄ̃ má kɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ má ye wɛ̃nadↄ̃ɛ̀ ↄ̃ má dↄ̃ɛ̀. +Ɔ̃ à mɛ̀: Ńyↄ̃ fↄ̃ ma oa gwao, asa gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ wɛsimalɛ àↄ kuo. +Dii ɛ̀a mɛ̀: Gugwa da ma saɛ kɛ. Zɛ gbɛ musu we. +Tó ma gawipi lɛ́ gɛ̃, má n sↄlↄ gbɛ̀sↄↄu, mí ↄkunla e mà gɛ̃. +Tó ma ↄgònla, ní ma kpɛ oi e sa, ãma ńyↄ̃ ma oa eo. +Dii òɛ̀: Gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ kɛ mɛ̀n pla lá a káauↄwa, mí yã́ pↄ́ kú a káau pↄ́ ń wìwiwaↄ kɛ̃́má. +Ǹyↄ̃ ku sↄu guu kↄↄkↄↄ. Dɛdɛ Sinai gbɛwa, ní zɛ ma aɛ a misonawa. +Gbɛ̃e su mↄnnↄo. Wasu gbɛ̃e e guei gbɛpiwa seo. Baa sã ge zu su mↄ pↄblei a pↄlɛuo. +Mↄizi gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ ã̀ mɛ̀n pla lá a káauↄwa. À fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, ↄ̃ à dɛ̀dɛ Sinai gbɛwa, a gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n plapiↄ kũa lá Dii òɛwa. +Dii pìla tɛlu guu, à zɛ̀ aà saɛ, àlɛ azĩa tↄ́ o. +Kɛ́ Diipi lɛ́ gɛ̃ aà aɛ, à a tↄ́ ò à mɛ̀: Dii, Dii Lua Sósobide Sùuuden ma ũ. Ma pↄ lí pa kpaao, má gbɛ̃kɛ ń náaio vĩ zↄ̃ↄ. +Máↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń gbɛ̃́ↄ e an bui lɛ́waɛ, mí ń yãvãiↄ kɛ̃́má ń ń tàaeↄ ń ń duunao. Ãma mili tó tàaede bↄ pão. Mi maeↄ yãvãi wi ń nɛ́ↄ musu ń ń tↄũnaↄ ń ń sĩ́wɛnaↄ ń ń sↄ̃kpaɛↄ. +Mↄizi kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu gↄ̃̀ↄ +à mɛ̀: Dii, lá n ma wɛgwà, gɛ́wanↄ. Baa kɛ́ gbɛ̃́piↄ swã́ gbãa, sùuukɛwanↄ wá yãvãiↄ ń wá duunaↄ yã́ musu, ní wá sɛ́ ń gbɛ̃́ↄ ũ. +Dii mɛ̀: Ma bàa aↄ kúánↄɛ. Má yãbↄnsaɛ pↄ́ gbɛ̃e i kɛ buie guu dṹniau yãao kɛ á baade píi wáa. Bui pↄ́ liaaáziↄ i ma yãkɛa e, asa má yã́ pↄ́ a to vĩa ń kṹ kɛ á yã́ musu. +Àↄ yã́ pↄ́ má òɛ́ gbã kũa, mí Amↄleↄ yáɛ́ ń Kanaaↄ ń Itiↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ. +À laaika! Á lɛ́ su àↄ ku bùsu pↄ́ álɛ gɛ gɛ̃ui deↄ yã́uo, kɛ́ ásu mↄkpa ázĩaɛo yã́i. +À ń sa'okĩiↄ gboo, í ń gbɛ pↄ́ aa pɛ̀lɛↄ wíwi, í Asetaati lí pↄ́ aa pɛ̀lɛↄ zↄ̃zↄ̃. +Ásu kúlɛ dii pãleɛo, asa ma Dii ma tↄ́n Sisaao, mili sí sàao. +À laaika! Á lɛ́ su àↄ ku bùsupideↄ yã́uo, asa tó aalɛ gbãsĩkɛ ń tã́aↄ yã́ musu, aalɛ sa'omá, aa á sísi à ń sa'onↄↄ sóńnↄɛ. +Ásu nↄsɛ á nɛ́ↄnɛ ń guuo, asa tó an nɛnↄɛↄ lɛ́ gbãsĩkɛ ń tã́aↄ yã́ musu, aa tó á nɛ́ↄ gbãsĩkɛńnↄ sↄ̃ɛ. +Ásuli mↄkasa tã́a ũo. +Àli Kàaso dikpɛkɛ. Àli kàa so e gↄↄ sopla mↄ pↄ́ wì mɛ Abibu guu, lá má dìlɛɛ́wa, asa mↄpi guu ↄ̃ a bↄlɛ Egipi. +Á nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄá ma pↄ́ↄnɛ píi ń á pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ píi, zu ge pↄkelenaↄ. +Àli zàa'ĩn nɛ́ sɛ̃́ia bo ń são. Tó i boo, à a waa fĩ à dɛ. Àli á nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ bo. Gbɛ̃e su mↄ ma kĩ́i ↄgiio. +Àli zĩkɛ gↄↄ soolo, íli kã́mabo a gↄↄ soplade zĩ́, baa kpasekɛ̃gↄↄ ge pↄkɛkɛgↄↄn nò. +Àli Pãteko dikpɛkɛ gↄↄ pↄ́ a na buapↄ́ káauↄ kɛkɛawa. Àli Pↄkãaa dikpɛkɛ wɛ̃̀ láaawa. +Gↄ̃ɛ píi lí mↄ́ ma Dii Isailiↄ Lua kĩ́i wɛ̃̀ do guu gɛ̃n àaↄ̃'aaↄ̃. +Má buipãleↄ yáɛ́, mí á bùsu lɛ́ kã́fĩɛ́. Gbɛ̃e a wɛɛlɛ à á bùsu síwáo gↄↄ pↄ́ álɛ mↄ́ ma Dii á Lua kĩ́i wɛ̃̀ do guu gɛ̃n àaↄ̃'aaↄ̃o. +Ásu pↄ́sɛa kpaa sãnu ń sa'obↄ auoo. Ásu Gɛ̃amusu sa'onↄↄ dilɛ gu dↄwào. +Àli mↄ́ ma Dii á Lua kpɛ́u ń á bua pↄ́ káauↄ. Ásu blenɛ nↄ̀ↄ kuu ń a da yↄ̃́'ioo. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Yã́piↄ kɛ̃ láu, asa ma bàakuannↄ ń Isailiↄ yã́ↄn we. +Mↄizi kú ń Diio we e gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao pↄblesai imisai. Ɔ̃ Dii a bàakuańnↄ yã́ mɛ̀n kwiↄ kɛ̃̀ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄwa. +Mↄizi pìla Sinai gbɛwa, a gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n pla pↄ́ ikoyã kɛ̃̀wàↄ kũa. A dↄ̃ kɛ́ a oa lɛ́ tɛkɛ a yã'oa ń Diio yã́io. +Kɛ́ Aalona ń Isailiↄ aà è ḿpii aà oa lɛ́ tɛkɛ, aalɛ vĩakɛ sↄ̃aaàziɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ń sisi. Aalona ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ɛ̀a mↄ̀ aà kĩ́i, ↄ̃ à yã'ònɛ́. +Bee gbɛa Isailiↄ sↄ̃̀aàzi ḿpii, ↄ̃ à yã́ pↄ́ Dii dìlɛɛ Sinai gbɛ musu ònɛ́ píi. +Kɛ́ à yã'ònɛ́ a làa, à sálana kù a oawa. +Tó à gɛ̃̀ yã'oi Diiɛ, ì sálana go e àↄ bↄ. Tó à bↄ̀, ì yã́ pↄ́ Dii dìlɛɛ o Isailiↄnɛ píi, +ↄ̃ aaì e aà oa lɛ́ tɛkɛ. Mↄizi ì ɛa sálana kú a oawa e à ɛa àↄ gɛ̃ yã'oi Diiɛ. +Mↄizi Isailiↄ kã̀aa píi, a ònɛ́: Yã́ pↄ́ Dii dìlɛ àↄ kɛn kɛ: +Àli zĩkɛ gↄↄ soolo, a gↄↄ soplade zĩ́ iↄ dɛɛ́ Dii pↄ́ ũ a zɛ́i. Kã́mabogↄↄ zĩ́ɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ zĩkɛ̀ zĩbeezĩ à gàɛ. +Baa tɛ́ ásu ká á bɛ kã́mabogↄↄzĩo. +Mↄizi ò Isailiↄnɛ píi à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii dìlɛn kɛ: +À gbada Diiɛ ń pↄ́ pↄ́ á vĩo. Lá à gbɛ̃́ pↄ gbà, aà da Diiɛ màa, vua ge ã́nusu ge mↄgotɛ̃ +ge babuuna ge bà gàalulade ge wↄ̃ↄtɛ̃na ge zwãa ge blekã +ge sãsa báa pↄ́ wa kɛ̀kɛ tɛ̃́ɛɛ ge ayo báa totoa ge lɛpusiali +ge filia nísi ge pↄ́ gĩnana pↄ́ wì nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ ń tulaletio kɛòↄ +ge onisi ge gbɛ̀ bɛɛɛde pↄ́ wa zĩkɛò sa'o'ula ń aà bↄ̀ↄloonnↄɛowaↄ. +Á gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃i vĩ píi aà mↄ zĩ pↄ́ Dii dìlɛ kɛ. +Zwã̀akpɛ ń a báao ń a zwãkpagolo ń a lipↄ̃ↄↄ ń a nɛtaɛo ń a zwãa pↄ́ wa kpaio, +táabũnu ń a lipↄ̃ↄↄ ń a taↄ ń a pɛ̃ɛ pↄ́ wa kpa Diiwaↄ, +dau ń a pↄkeleↄ ń a filiaↄ ń a nísio, +tulaletikatɛakĩi ń a lipↄ̃ↄↄ, nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ, tulaleti, zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ zwãa, +sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi ń a mↄyãayãana pↄ́ wa pí ń mↄgotɛ̃o ń a lipↄ̃ↄↄ ń a pↄkeleↄ, mↄgotɛ̃ dàa ń a dibↄo, +kaa zwãaↄ ń a lipɛlɛↄ ń lipɛlɛpi zɛbↄↄ, kaa lɛ́ zwãa, +zwã̀akpɛ kũbↄↄ, kaa kũbↄↄ ń a baↄ, +pↄkasa pↄ́ wa tã̀ wàli da wà zwã̀akpɛpi zĩkɛòↄ, pↄkasa pↄ́ sa'ona Aalona ali sↄ̃ò Diiziↄ ń pↄ́ pↄ́ aà nɛ́ↄ lí da wàↄ Dii gbagbaòↄ. +Isailiↄ gò Mↄizi kĩ́i ḿpii, +ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ gbà aa yã́pi sɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndooↄ gbadà Diiɛ ń kpaaũkpɛ pↄ́ↄ ń a zĩkɛbↄↄ ń sa'onaↄ pↄkasaↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa yeiↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi, aa mↄ̀ ń yàbaaↄ ń swã́liↄ ń tãanaↄ ń zãↄ ń nↄamblebↄ pↄ́ wa pì ń vuaoↄ píi. An píi aa ń vua kpà Diiwaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa babuuna ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao vĩ ge bàabaa ge blekã ge sãsa báa pↄ́ wa kɛ̀kɛ tɛ̃́ɛɛↄ ge ayo báaↄ píi, aa mↄ̀ò. +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ gbada Diiɛ ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃oↄ mↄ̀ò lↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ aa lɛpusiali vĩ wà zĩkɛbↄↄ kɛoↄ mↄ̀ò lↄ. +Nↄɛ pↄ́ aa pↄ́tãa gↄ̃i vĩↄ mↄ̀ ń babuunaↄ ń bà gàaluladeↄ ń wↄ̃ↄtɛ̃naↄ ń bàabaao. +Nↄɛ pↄ́ an pↄ gbà mɛ́ aa gↄ̃i vĩↄ blekã tã̀. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mↄ̀ ń òsoↄ ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ, kɛ́ wà zĩkɛò sa'o'ula ń aà bↄ̀ↄloonnↄɛowa. +Aa mↄ̀ lↄ ń filia nísio ń nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ pↄ́ gĩnanaↄ ń tulaleti pↄ́ↄ. +Isaili pↄ́ aa yã́pi sɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndooↄ mↄ̀ ń zĩ pↄ́ Dii dà Mↄiziɛpi pↄ́ↄ wà Dii gbà. +Ɔ̃ Mↄizi ò Isailiↄnɛ: Dii Uli nɛ́ Bezalɛli, Hulu tↄũna Yuda bui sɛ̀, +a tò +ń gbɛ̀ bɛɛɛde ãao ń a daa pↄ́uo ń lí'ãao ń ↄzĩ píio. +Dii aà gbà zɛ́ lↄ aà ↄzĩpiↄ danɛ́. À Aisama nɛ́ Ɔↄliabu, Dã bui gbà zɛ́ màa lↄ. +A tò ↄ̃nↄ pànɛ́ aa ↄzĩ píi kɛ ń gↄ̃inakɛawao ń zwã̀atãao ń kↄ̀ↄkɛ̃a zwãawao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. Aa ↄzĩ bee taaↄ kɛa dↄ̃ píiɛ ń a gↄ̃inakɛaↄ. +Bezalɛli ń Ɔↄliabuo ń gↄ̃ide pↄ́ Dii ń gbá gↄ̃i ń ↄ̃nↄo aaↄ zĩpi kɛa dↄ̃ↄ píi, aai luakukĩi dↄ ń a pↄ́ↄ píi lá Dii dìlɛwa. +Ɔ̃ Mↄizi Bezalɛli ń Ɔↄliabuo sìsi ń gↄ̃ide pↄ́ Dii gↄ̃ikɛ dↄ̃a kpàmá mɛ́ an nↄ̀sɛ ye zĩpi kɛaiↄ, kɛ́ aa mↄ ↄkpa zĩpiwa. +Aa gba pↄ́ Isailiↄ mↄ̀ò Mↄiziɛ wà luakukĩi kɛò sɛ̀lɛ. Lá gu lɛ́ dↄ Isailiↄ ìↄ mↄɛ̀ ń gbaapiↄɛ. +Ɔ̃ gↄ̃ide pↄ́ aalɛ luakukĩi zĩkɛpiↄ, an baade gò a zĩa, aa gɛ ò Mↄiziɛ: +Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ↄ lɛ́ mↄò zↄ̃ↄ dɛ lá Dii dìlɛ wà zĩkɛòa. +Ɔ̃ Mↄizi mɛ̀ wà kpàwakɛ bòou wà mɛ: Gↄ̃ɛ, nↄɛ, gbɛ̃e su mↄ́ ń luakukĩi gbapio lↄo. Ɔ̃ wà zɛ̀ màa, +asa pↄ́ pↄ́ wà mↄ̀ò kpɛ́pi zĩkɛi fɛ̃̀ɛ. +Gↄ̃ide pↄ́ kú zĩkɛnaↄ guuↄ mɛ́ zwã̀akpɛpi kɛ̀ ń pↄ́lɛ pↄ́ a lɛ kwi. +Pↄ́lɛpiↄ gbã̀a gã̀sĩsuu baakwi plaplasaiɛ, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu síiↄ̃siiↄ̃. Pↄ́lɛpiↄ zↄ̃ↄ sáa màa píiɛ. +Aa pↄ́lɛpiↄ nàminami lɛ sↄ́sↄoɛ, +ↄ̃ aa babuuna lɛtãnkɛ̀ wa dↄ̀dↄ zwãapiↄ lɛ́ↄwa +mɛ̀n blakwikwi, bapiↄ bↄaa ń kↄ̃o píiɛ. +Aa mↄkoolonaↄ pì ń vuao mɛ̀n blakwi, ↄ̃ aa bapiↄ kàkau aa zwã̀akpɛ zwãapi dàokↄ̃i. +Aa blekã pↄ́lɛ tã̀ lɛ kuɛdo, kɛ́ wàli kú zwã̀akpɛpia. +Pↄ́lɛpiↄ lɛ do gbã̀a gã̀sĩsuu baakwiɛ, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu síiↄ̃. Pↄ́lɛ lɛ kuɛdopiↄ zↄ̃ↄ sáa màa píiɛ. +Aa a lɛ sↄoↄ nàmi adoa, ↄ̃ aa a lɛ sooloↄ nàmi adoa lↄ. +Aa bà lɛtãnkɛ̀ aa dↄ̀dↄ zwãapiↄ lɛ́ↄwa mɛ̀n blakwikwi, +ↄ̃ aa mↄkoolonaↄ pì ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n blakwi, kɛ́ wà e bapi kákau, kpɛ́ zwãapi i dakↄ̃i. +Aa sãsa báa pↄ́ wa kɛ̀kɛ tɛ̃́ɛɛↄ dàdakↄ̃i, kɛ́ wàli kú zwã̀akpɛpia, ↄ̃ aa ayo báaↄ dàdakↄ̃i, kɛ́ wàli kua lↄ. +Aa lɛpusiali ã̀ pɛ̀pɛɛpɛpɛɛ zwã̀akpɛpi lipɛlɛↄ ũ. +Lípiↄ gbã̀a gã̀sĩsuu kwikwiɛ, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu dodo ń kĩnio. +Aa lipɛpɛɛpiↄ swã́ bↄ̀bↄ aa kpàaĩ mɛ̀n plapla. Màa aa zwã̀akpɛ lípiↄ kɛ̀ píi. +Aa lipɛpɛɛↄ kɛ̀ màa mɛ̀n bao zwã̀akpɛpi gɛↄmidↄkĩi oi pↄ́ ũ, +ↄ̃ aa a zɛbↄↄ pì ń ã́nusuo mɛ̀n bla, kɛ́ waAa lipɛpɛɛↄ kɛ̀ màa zwã̀akpɛ gugbãntoo oi pↄ́ ũ, +ↄ̃ aa ń zɛbↄↄ pì ń ã́nusuo mɛ̀n bla, kɛ́ wàli dilɛ mɛ̀n pla wà lí mɛ̀ndo swã́ pɛ́pɛu. +Aa lipɛpɛɛ kɛ̀ màa mɛ̀n soolo zwã̀akpɛ bɛ'aɛ oi pↄ́ ũ, +ↄ̃ aa lipɛpɛɛ kɛ̀ mɛ̀n pla zwã̀akpɛ bɛ'aɛ oi golaↄ pↄ́ ũ. +Aa a gola lí mɛ̀n plapiↄ pàa aa nàkↄ̃wa za zĩ́lɛ e musu. Zã mɛ̀ndodo ↄ̃ aa vĩ. +Zwã̀akpɛpi kpɛ́ lipɛpɛɛↄ mɛ̀n swaaↄ̃ɛ ń ã́nusu zɛbↄↄ mɛ̀n gɛ̃o ń mɛ̀ndoo, lípiↄ píi ń a zɛbↄↄ màa mɛ̀n plapla. +Aa lɛpusiali ã̀ pↄ̃̀ↄpↄ̃ↄ mɛ̀n sↄo zwã̀akpɛ kpɛ do lipɛpɛɛↄ yebↄ ũ, +ↄ̃ aa ã̀ lↄ mɛ̀n sↄo a kpɛ do lipɛpɛɛↄ yebↄ ũ. Aa lipↄ̃ↄↄ pãleↄ ã̀ lↄ mɛ̀n sↄo zwã̀akpɛpi bɛ'aɛ oi lipɛpɛɛↄ yebↄ ũ. +Aa lipↄ̃ↄↄ pↄ́ aↄ ku guo, à pã lipɛpɛɛↄla guoguo bↄa a lɛ́la e a lɛ́le kɛ̀. +Aa vua kùlɛ lipɛpɛɛpiↄwa, ↄ̃ aa zã pì ń vuao lipↄ̃ↄↄpiↄ sↄlↄkĩi ũ. Aa vua kùlɛ lipↄ̃ↄↄpiↄwa lↄ. +Aa zwãa kɛ̀ ń pↄ́lɛ pↄ́ w. +Aa lɛpusiali ã̀ mɛ̀n síiↄ̃ zwãapi lipɛlɛↄ ũ, ↄ̃ aa vua kùlɛwà píi. Aa lipɛlɛpiↄ kálo pì ń vuao, ↄ̃ aa a zɛbↄↄ pì ń ã́nusuo mɛ̀n síiↄ̃. +Aa zwãa kɛ̀ kpɛ́pi lɛ́ pↄ́ ũ. +Aa lɛpusiali ã̀ mɛ̀n sↄo a lipɛlɛↄ ũ, ↄ̃ aa a kũbↄↄ pì. Aa fùa kù lípiↄwa ń vuao, aa a mↄ̀pↄ̃ↄↄ kpà ń vuao, ↄ̃ aa a zɛbↄↄ pì ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n sↄo. +Bezalɛli kpagolo kɛ̀ ń lɛpusialio. A gbã̀a gã̀sĩsuu pla ń kĩnio, a yàasa gã̀sĩsuu do ń kĩnio, a lɛsĩ lↄ gã̀sĩsuu do ń kĩnio. +À vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ lɛ̀wà a guu ń a kpɛo píi, ↄ̃ à zãblè a lɛ́wa ń vuao à lìai. +À vua zã pì mɛ̀n síiↄ̃ kpagolopi pↄ́ ũ, ↄ̃ a pɛ̀pɛ a gbá mɛ̀n síiↄ̃ↄwa kpɛla ń kpɛleo. +À lɛpusiali ã̀ pↄ̃̀ↄpↄ̃ↄ, à vua kùlɛ lípiↄwa. +À lipↄ̃ↄↄpiↄ sↄ̀lↄ zã pↄ́ pɛ́pɛ kpagolo saaloↄwau kpagolopi sɛ́liↄ ũ. +À a nɛtaɛ pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo duunkɛ̃makĩi ũ, a gbã̀a gã̀sĩsuu pla ń kĩnio, a yàasa gã̀sĩsuu do ń kĩnio. +À malaika gã̀sĩadeↄ pì mɛ̀n pla ń vua pↄ́ á gbɛ̃̀gbɛ̃ maannↄo nɛtaɛpi pↄ́ ũ, +ado lɛ́la, ado lɛ́le. À malaikapiↄ pì zɛawà gↄ̃̀ↄɛ kpɛla ń kpɛleo. +An gã̀sĩaↄ pooa musu a nɛtaɛpia. An aɛ dↄakↄ̃wa, an wɛ́ pɛa a nɛtaɛpiwa. +Aa táabũnu kɛ̀ ń lɛpusialio, a gbã̀a gã̀sĩsuu pla, a yàasa gã̀sĩsuu do, a lɛsĩ lↄ gã̀sĩsuu do ń kĩnio. +Aa vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kùlɛwa, ↄ̃ aa zãblè a lɛ́wa ń vuao aa lìai. +Aa lipɛpɛɛ dà aa lìai, a lɛsĩ kà ↄtã do, ↄ̃ aa zãblè a lɛ́wa ń vuao. +Aa vua zã pì mɛ̀n síiↄ̃ táabũnupi pↄ́ ũ, aa pɛ̀pɛ a gola mɛ̀n síiↄ̃ↄwa a gbápɛkĩi. +Aa zãpiↄ pɛ̀pɛ lipɛpɛɛpi zĩ́lɛ táabũnupi sɛ́liↄ pↄ́ ũ. +Lɛpusiali ↄ̃ aa ã̀ lipↄ̃ↄↄpiↄ ũ, aa vua kùlɛ lípiↄwa, kɛ́ wàli táabũnupi sɛò. +Aa tapɛlɛntiↄ ń toonaↄ pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo táabũnupi pↄ́ↄ ũ ń imibↄↄ ń lo pↄ́ wa vɛ̃ɛ kauↄ. +Aa dau pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo, aa a gbá ń a lidao ń a vú piaaↄ ń a bɛↄ gbɛ̃̀gbɛ̃ maannↄ ń vua doũo. +Aa daupi gↄ̃na kɛ̃̀ mɛ̀n soolo, kpɛla àaↄ̃, kpɛle àaↄ̃. +Gↄ̃napiↄ píi vúdɛ píi. +Daupi lida vúpiↄ vĩ lↄ mɛ̀n síiↄ̃, apii ń a bɛo. +A bɛpi mɛ̀ndo ku dau lidawa, gↄ̃na mɛ̀n plaↄ pɛ́kĩi. A plaade ku gↄ̃na mɛ̀n pla pãleↄ pɛ́kĩi, a àaↄ̃de ku gↄ̃na mɛ̀n pla pãleↄ pɛ́kĩi lↄ. Màa daupi lida gↄ̃na mɛ̀n sooloↄ dɛ. +Aa daupi lida pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛoɛ ń a kↄpɛpɛkĩiↄ ń a gↄ̃napiↄ gↄ̃̀ↄ. +Aa a filiaↄ pì mɛ̀n sopla ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo ń a kɛkɛbↄↄ ń a tɛ́sibↄↄ. +Vua pↄ́ aa daupi pìò ń a pↄkeleↄ píi kiloo baakwi ń síiↄ̃oɛ. +Aa tulaletikatɛakĩi kɛ̀ ń lɛpusialio. A gbã̀a gã̀sĩsuu do, a yàasa gã̀sĩsuu do lↄ. A gbã̀a ń a yàasao sáaɛ, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu pla. Aa pì ń a kↄ́baↄ gↄ̃̀ↄɛ. +Aa vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kùlɛ a kpɛↄwa aa lìai ń a musuo ń a kↄ́baↄ, ↄ̃ aa zãblèwà ń vuao aa lìai. +Aa vua zã pì kpɛla ń kpɛleo mɛ̀n plapla, aa pɛ̀pɛ zã pↄ́ aa blewà zĩ́lɛ oi, kɛ́ wà e lipↄ̃ↄↄ sↄlↄu tulaletikatɛakĩipi sɛ́liↄ ũ. +Lɛpusiali ↄ̃ aa ã̀ lipↄ̃ↄↄpiↄ ũ, aa kpà ń vuao. +Aa nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ kɛ̀ lↄ ń tulaleti gĩnana gbãsĩsaio, lá tulaletizↄ̃na ì kɛwa. +Aa lɛpusiali ã̀ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi kɛbↄ ũ. A gbã̀a gã̀sĩsuu sↄo, a yàasa lↄ gã̀sĩsuu sↄo. A gbã̀a ń a yàasao sáaɛ, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu àaↄ̃. +Aa pì ń kↄ́ba mɛ̀n síiↄ̃ↄ gↄ̃̀ↄɛ gola ń golao, ↄ̃ aa mↄgotɛ̃ kùlɛ sa'okĩipiwa. +Aa a pↄkeleↄ pì ń mↄgotɛ̃oɛ, a ooↄ ń a pɛ́ɛluↄ ń a au'ɛlɛbↄↄ ń a saaↄ ń a tɛ́sibↄↄ píi. +Aa mↄyãayãana pì ń mↄgotɛ̃o aa sↄ̀lↄ sa'okĩipi zíɛ, aa fɛ̀lɛò musu e sa'okĩipi guo. +Aa mↄgotɛ̃ zã pì mɛ̀n síiↄ̃, aa dↄ̀dↄ mↄyãayãanapi golaↄwa a sɛ́liↄ pↄ́ ũ. +Lɛpusiali ↄ̃ aa ã̀ a sɛ́lipiↄ ũ, aa kpà ń mↄgotɛ̃o. +Aa a sɛ́lipiↄ sↄ̀lↄsↄlↄ zãpiↄu sa'okĩipi kpɛla ń a kpɛleo a sɛbↄ ũ. Aa sa'okĩipi kɛ̀ ń lipɛpɛɛↄ, mɛ́ a ɛ vĩ zòoloo. +Aa dàa ń a dibↄo pì ń mↄgotɛ̃o. Aa pì ń nↄɛ pↄ́ aaì zĩkɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛↄ díiↄɛ. +Ɔ̃ aa kaa dà. Gɛↄmidↄkĩi oi a gbã̀a gã̀sĩsuu basↄo. A zwãa pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao vĩ +ń lipɛlɛↄGugbãntoo oi a gbã̀a gã̀sĩsuu basↄo màa lↄ. A lipɛlɛↄ vĩNaa bɛ'aɛ oi a yàasa gã̀sĩsuu blakwi, mɛ́ a lipɛlɛↄ vĩ mɛ̀n kwi ń zɛbↄↄ mɛ̀n kwi. Aa lipɛlɛ káloↄ ń a mↄ̀pↄ̃ↄↄ pì ń ã́nusuoɛ. +Naa gukpɛ oi a yàasa gã̀sĩsuu blakwiɛ. +Zwã̀a gã̀sĩsuu gɛ̃o ku kaa lɛ́ ↄplaai ń a lipɛlɛↄ mɛ̀n àaↄ̃ ń a zɛbↄↄ mɛ̀n àaↄ̃. +Zwã̀a gã̀sĩsuu gɛ̃o ku kaa lɛ́ ↄzɛɛi lↄ ń a lipɛlɛↄ mɛ̀n àaↄ̃ ń a zɛbↄↄ mɛ̀n àaↄ̃. +Kaapi zwãaá pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛaoɛ. +Lipɛlɛ zɛbↄↄá mↄgotɛ̃ɛ, mɛ́ lipɛlɛ káloↄ ń a mↄ̀pↄ̃ↄↄá ã́nusuɛ. Aa fùa kù lípiↄwa ń ã́nusuo píiɛ. Kaapi lipɛlɛↄ mↄ̀p��̃ↄↄá ã́nusuɛ píi. +Kaapi lɛ́ zwã̀a gbã̀a gã̀sĩsuu baoɛ, a lɛsĩ gã̀sĩsuu sↄo lán kaa zwãawa. Aa kɛ̀ ń pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛaoɛ, aa gↄ̃inakɛ̀wà ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Kaa lɛ́pi lipɛlɛↄ vĩ mɛ̀n síiↄ̃ ń mↄgotɛ̃ zɛbↄↄ mɛ̀n síiↄ̃. Lipɛlɛpi káloↄ ń a mↄ̀pↄ̃ↄↄá ã́nusuɛ, mɛ́ wà fùa kù lípiↄwa ń ã́nusuo. +Zwã̀akpɛ kũbↄↄ ń kaa pↄ́ lìai kũbↄↄá mↄgotɛ̃ɛ píi. +Mↄ pↄ́ wà ikoyã zwã̀akpɛ kɛ̀ò gbia lɛ́n kɛ: Mↄizi ò sa'onkia Aalona nɛ́ Itamaaɛ aà o Levii buiↄnɛ, ↄ̃ aa mↄpiↄ yↄ̃̀ kiloowa. +Yuda bui Uli nɛ́ Bezalɛli, Hulu tↄũna yã́ pↄ́ Dii dìlɛ Mↄiziɛ kɛ̀ píi. +Dã bui Aisama nɛ́ Ɔↄliabu kuaànↄ. Aàpi sↄ̃ ↄzĩkɛnaɛ, mɛ́ ì ɛa gↄ̃inakɛ pↄ́ↄwa, mɛ́ ì kↄ̀ↄkɛ̃ bàabaawa ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Vua pↄ́ wà mↄ̀ò Diiɛ wà luakukĩi zĩkɛ̀ò gbia kà tↄnu do, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ luakukĩiwa. +Ãnusu pↄ́ wa kpà gbɛ̃́ↄ naogↄↄ gbia kà tↄnu àaↄ̃ ń kĩnio, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ luakukĩiwa. +Wà ã́nusu sì baade miwa bɛka dodo. Bɛka do mɛ́ galaũ soolo ũ, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ luakukĩiwa. Wà ↄ̃api sì gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄwa, gↄↄ pↄ́ wàlɛ ń da gbɛ̃́ pↄ́ wà ń naoↄ guu. Aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ ń ↄ̀aa gɛ̃o ń plao ń basoplakwioɛ (603.550). +Ãnusu pↄ́ wà luakukĩi ń a suunao zɛbↄↄ pìò gbia kà tↄnu àaↄ̃. Zɛbↄpi mɛ̀n basↄoↄ gbia tↄnu àaↄ̃ɛ. A mɛ̀ndo gbia kà kiloo baakwi. +Ãnusu tↄnu kĩni pↄ́ gↄ̃̀ ↄ̃ wà lipɛlɛ kũbↄↄ kɛ̀ò ń mↄ̀pↄ̃ↄↄ, ↄ̃ wà fùa kùò lípiↄwa lↄ. +Mↄgotɛ̃ pↄ́ wà mↄ̀ò Diiɛ gbia kà tↄnu pla ń kĩnio. +Mↄgotɛ̃pi ↄ̃ wà kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ zɛbↄↄ pìò ń sa'okĩio ń a mↄyãayãanao ń sa'okĩipi pↄkeleↄ píi +ń kaa pↄ́ liai lipɛlɛ zɛbↄↄ ń kaa lɛ́ lipɛlɛ zɛbↄↄ ń zwã̀akpɛ kũbↄↄ píi ń kaa pↄ́ liai kũbↄↄ píi. +Aa pↄkasa pↄ́ wì zĩkɛò zwã̀akpɛu tã̀ ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. Aa pↄkasa pↄ́ Aalona ali sↄ̃ò Diizĩkɛ̀ɛ̀ lↄ, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Aa sa'o'ula kɛ̀ ń pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao ń vuao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Aa vua gbɛ̃̀gbɛ̃ à gↄ̃̀ fɛ́lɛfɛlɛnnↄ, ↄ̃ aa pàapaa ba ũ aa gↄ̃inakɛ̀ò bàabaawa ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Aa sa'o'ulapi kɛ̀ bakangãu ũɛ. +Aa asana tã̀, kɛ́ wàli dↄ sa'o'ulapia ń sa'o'ula pↄ́lɛ doũpio ń bataɛao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Aa Isaili bui tↄ́ↄ kɛ̃̀ onisi gbɛↄwa lá pɛ̃nkɛ̃na ì wɛ̃̀sãkɛ̃ pɛ̃nawawa, ↄ̃ aa dàda a kũbↄ pↄ́ wa kɛ̀ ń vuao guu. +Aa pɛ̀pɛ sa'o'ulapi ba pↄ́ wa kà a gã̀uↄwa Isaili buiↄ yãdↄngugbɛↄ ũ, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Aa bↄ̀ↄloonnↄɛ kɛ̀ ń gↄ̃io. Aa tã̀ lá aa sa'o'ula tã̀wa ń pↄ́lɛ doũ pↄ́ wà sa'o'ulapi kɛ̀òpio ń bataɛao ń vuao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Bↄ̀ↄpi gbã̀a ń a yàasao sáaɛ ↄtã dodo. +Aa zãblèsíiↄ̃de kisoliti ń onisio ń yasepeo. Aa ń dada a kũbↄ pↄ́ aa kɛ̀ ń vuaopiↄ guu. +Gbɛpiↄ kuɛplaɛ Isaili buiↄ tↄ́ lɛ́u. Wà tↄ́piↄ kɛ̃̀ gbɛpiↄwa dodo, lá wì wɛ̃̀sãkɛ̃ pɛ̃nawawa. +Aa vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ tã̀ bↄ̀ↄpi pↄ́ ũ, a tãa dɛ lán balɛɛnawa. +Aa gbɛkũbↄ tãanaↄ pì ń vuao bↄ̀ↄloonnↄɛpi pↄ́ↄ ũ lↄ mɛ̀n plapla, ↄ̃ aa tãanapiↄ dↄ̀dↄ bↄ̀ↄpi swã́ↄwa musu. +Aa balɛɛna mɛ̀n plapiↄ dↄ̀dↄ bↄ̀ↄ tãana mɛ̀n plapiↄwa, +ↄ̃ aa balɛɛnapiↄ lɛ doↄ dↄ̀dↄ gbɛkũbↄ pↄ́ kú bakangãuwaↄwa. +Aa vua tãana mɛ̀n pla pãleↄ pì aa ń dↄdↄ bↄ̀ↄpi swã́ↄwa zĩ́lɛ oi, aa nà sa'o'ulapiwa. +Aa vua tãana pãleↄ pì mɛ̀n pla lↄ, aa ń dↄdↄ sa'o'ulapi aɛ oi a pɛ́kĩi saɛ zĩ́lɛ oi asana musu. +Aa bↄ̀ↄ tãanaↄ ń sa'o'ula tãanapiↄ dↄ̀kↄ̃wa ń babuuna tã́ao, bↄ̀ↄpi líↄ dↄa sa'o'ulapi asanawa, kɛ́ asu go sa'o'ulawao yã́i, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Aa ulatao pↄ́ wàli sa'o'ulapi daò zↄ̃̀ ń zwã̀a búunao. +Aa sa'o'ulapi fↄ̃̀ guoguo a migɛ̃kĩi ũ, aa a nↄɛpi lɛ́ mibà, kɛ́ asu kɛ̃o yã́i. +Aa gↄ̃inakɛ̀ ulataopi lɛ́wa aa lìai lán gbɛafu bɛwa ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bataɛao. +Aa ã́nanaↄ pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo, aa lòoloo ulataopi lɛ́wa gbɛafu bɛpiↄ zãnguo, +ã́nanan kɛ, gbɛafu bɛn kɛ, ã́nanan kɛ, gbɛafu bɛn kɛ. Màa aa ulataopi lɛ́ kɛ̀kɛ e à gɛ̀ lìai à pɛ̀ɛ, wàli da wiliↄ sa'ozĩkɛò, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Aa ulataoↄ kɛ̀ ń bàabaao Aalona ń a nɛ́ↄnɛ. +Aa tulu ń fùa gbã̀aↄ kɛ̀ ń bàabaao lↄ, ↄ̃ aa sòolo geseↄ zↄ̃̀ ń pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao. +Aa asana kɛ̀ɛ, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Aa mↄ̀ pɛpɛɛna pↄ́ ì Aalona dilɛ Dii pↄ́ ũ kɛ̀ ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo, ↄ̃ aa lakɛ̃̀wà, lá wì wɛ̃̀sãkɛ̃ pɛ̃nawawa, wà mɛ̀: Dii pↄ́ɛ. +Aa vua pɛpɛɛnapi nà tulupiwa ń babuuna tã́ao, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Màa wà zwã̀akpɛpi zĩkɛ̀ píi, wà a mìdɛ. Isailiↄ kpaaũkpɛpi kɛ̀, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Aa mↄ̀ Mↄiziɛ ń zwã̀akpɛpio ń a pↄkeleↄ píi, ↄ̃n kɛ: A kũbↄↄ, a lipɛpɛɛↄ, a lipↄ̃ↄↄ, a lipɛlɛↄ, a zɛbↄↄ, +sãsa báa pↄ́ wa kɛ̀kɛ tɛ̃́ɛɛↄ, ayo báa pↄ́ wa kuaↄ, zwãa pↄ́ dɛ suuna ũ, +ikoyã kpagolo ń a sɛ́liↄ ń a nɛtaɛo, +táabũnu ń a pↄkeleↄ píi ń pɛ̃ɛ pↄ́ wì kálɛ Luaɛo, +dau pↄ́ wa pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo ń a filia pↄ́ pɛ́pɛwàↄ, filia nísi, +tulaletikatɛakĩi, nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ, tulaleti gĩnana, kpɛ́pi lɛ́ zwãa, +mↄgotɛ̃ sa'okĩi ń a mↄgotɛ̃ mↄyãayãanao ń a sɛ́liↄ ń a pↄkeleↄ píi, dàa ń a dibↄo, +kaa zwãaↄ ń a lipɛlɛↄ ń a zɛbↄↄ, kaa lɛ́ zwãa ń a baↄ ń a kũbↄↄ, zwã̀akpɛ pↄ́ dɛ kpaaũkpɛ ũ zĩkɛpↄkeleↄ píi, +zwã̀akpɛ zĩkɛpↄkasa pↄ́ wa tã̀ↄ, sa'ona Aalona pↄkasa pↄ́ àli sↄ̃ò Diiziↄ ń a nɛ́ↄ sa'on pↄkasaↄ. +Isailiↄ zĩ pↄ́ Dii dà Mↄiziɛ kɛ̀ píi. +Ɔ̃ Mↄizi zĩpi gwàgwa, a è aa kɛ̀ lá Dii òɛwa, ↄ̃ à samaa'ònɛ́. +Zwã̀akpɛ pↄ́ dɛ kpaaũkpɛ ũ dↄ mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́, +ní kpagolo pↄ́ ikoyã gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄ ku a guu dilɛu, ní zwãa kpái. +Gɛ̃ ń táabũnuo, ní a taↄ kálɛwà dↄ̀ↄdↄↄ. Gɛ̃ ń dauo, ní a filiaↄ kɛkɛ. +Tulaletikatɛakĩi dilɛ ikoyã kpagolo aɛ, ní zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ zwãa taɛ. +Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi dilɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, +ní dàa dilɛ kpaaũkpɛ zãnguo ń sa'okĩio, ní íkau. +Kaa da ǹ liai, ní zwãa ta kaapilɛ. +Nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ ma pↄ́ ũ sɛ ka kpɛ́piwa ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi, ní dilɛ ma pↄ́ ũ ń a zĩkɛbↄↄ, aai gↄ̃ ma pↄ́ ũ. +Nísipi ka sa'okĩi ń a zĩkɛbↄↄwa píi. Sa'okĩipi dilɛ ma pↄ́ ũ, iↄ dɛ ma pↄ́ ũ ń a mìbao. +Nísika dàa ń a dibↄowa, aai gↄ̃ ma pↄ́ ũ. +Mↄ́ ń Aalonao ń aà nɛ́ↄ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, ní ń zu'o we. +Sa'on pↄkasaↄ da Aalonaɛ, ní nísikawà ǹ aà dilɛ ma pↄ́ ũ, i gↄ̃ ma gbàgbana ũ. +Mↄ́ ń aà nɛ́ↄ lↄ, ní ulatao dadanɛ́, +ní nísikakamá lá ń kɛ̀ an maeɛwa, aali ma gbagba. Nísikaamapi mɛ́ a to aaↄ dɛ ma gbàgbanaↄ ũ e an buiwa. +Mↄizĩkɛ̀ lá Dii òɛwa píi. +An bↄa Egipi wɛ̃̀ plaade mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ↄ̃ wà zwã̀akpɛpi dↄ̀. +Kɛ́ Mↄizi lɛ́ kpɛ́pi dↄ, à a zɛbↄↄ dìlɛdilɛ gĩaɛ, ↄ̃ à a lipɛpɛɛↄ pɛ̀pɛu, à a lipↄ̃ↄↄ sↄ̀lↄsↄlↄu, ↄ̃ à lipɛlɛↄ pɛ̀lɛpɛlɛ. +À zwãa kùa, ↄ̃ à báa kpàa lá Dii òɛwa. +À ikoyã gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄ sɛ̀ a kà kpagolopi guu, à kpagolopi sɛ́liↄ dà a zãↄ guu, ↄ̃ à a nɛ́ tàɛ. +À gɛ̃̀ò zwã̀akpɛu, ↄ̃ à zwãa kpà ikoyã kpagolopizi suuna ũ lá Dii òɛwa. +À táabũnu dìlɛ kpaaũkpɛu suunapi ↄplaai kpɛɛlɛ oi. +À pɛ̃ɛ kàlɛwà Diiɛ dↄ̀ↄdↄↄ lá a òɛwa. +À dau dìlɛ kpaaũkpɛu bↄaa ń táabũnuo ↄzɛɛ oi, +à filiaↄ nàna Dii aɛ lá a òɛwa. +Ɔ̃ à tulaletikatɛakĩi dìlɛ kpaaũkpɛu suuna saɛ, +ↄ̃ à tulaleti gĩnana kpàsawà lá Dii òɛwa. +Ɔ̃ à zwãa tà zwã̀akpɛpilɛ. +À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi dìlɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, ↄ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń pↄ́wɛntio lá Dii òɛwa. +À dàa dìlɛ kpaaũkpɛ zãnguo ń sa'okĩio, ↄ̃ à ikàu. +Mↄizi ń Aalonao ń aà nɛ́ↄ ń ↄↄ ń ń gbáↄ pìpiò. +Tó aalɛ gɛ̃ kpaaũkpɛu ge tó aalɛ sↄ̃ sa'okĩizi, aaì ń ↄↄ ń ń gbáↄ pípi lá Dii ò Mↄiziɛwaɛ. +Ɔ̃ à kaa dà a lìa zwã̀akpɛpizi ń sa'okĩio, ↄ̃ à zwãa tà kaapilɛ. Màa Mↄizi zĩpi kɛ̀ a làa. +Ɔ̃ tɛlu kùlɛ kpaaũkpɛwa, Dii gawi zwã̀akpɛpi pà. +Mↄizi i fↄ̃ gɛ̃̀ kpaaũkpɛpiuo, kɛ́ tɛlu kùa mɛ́ kɛ́ Dii gawi kpɛ́pi pà yã́i. +Isailiↄ táa'oa guu, tó tɛlupi gò zwã̀akpɛpia, ↄ̃ aaì fɛlɛ bòou. +Tó tɛlupi i fɛlɛo, aali fɛlɛ bòouo, sema tó à fɛ̀lɛ. +Fãanɛ Dii tɛlu ìↄ ku zwã̀akpɛa, gwã́ sↄ̃ tɛ́ ìↄ ku tɛlupi guuɛ. Màa Isailiↄ ìↄ e gↄↄpii ń táa'oa guu. +Levii buiↄ Mↄizi lá plaade. +Dii lɛzù Mↄizizi, ↄ̃ à yã'òɛ̀ kpaaũkpɛu à mɛ̀, +aà yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ. Ɔ̃ Mↄizi ònɛ́: Tó á gbɛ̃e lɛ́ mↄ́ pↄ́ kpái Diiwa, aàli mↄ́ ń zu ge pↄtuo kelenao, aà aà gba. +Tó sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ àlɛ o ń zuo, aàli mↄ́ ń swana sãasaio kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, kɛ́ Dii e aà wɛgwa yã́i. +Aàli ↄna sa'obↄpi miwa, kɛ́ Dii e si aà gɛ̃ɛ ũ, i aà duuna kɛ̃wà. +Aàli a kòlokpa Dii aɛ, sa'ona Aalona nɛ́ↄ i a au lɛ́ sa'okĩiwa aa liai kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ we. +Aàli a báa bo, i goaagoaa. +Sa'ona Aalona nɛ́ↄ i tɛ́ka sa'okĩi, aai yàakau, +aai nↄ̀ↄpi ka yàaa sa'okĩi tɛ́u ń a mio ń a sálanao. +Aàli a guupↄↄ ń a koeↄ pípi, sa'ona i apiń são ge ble, aàli mↄ́ ń a sà sãasaio, +i a kòlokpa Dii aɛ sa'okĩi gugbãntoo oi, sa'ona Aalona nɛ́ↄ i a au lɛ́ aa lia sa'okĩipizi. +Aàli goaagoaa, sa'ona i ka yàaa sa'okĩi tɛ́u ń a mio ń a guupↄ nísiↄ. +Aàli a guupↄↄ ń a koeↄ pípi, sa'ona i sa'o ń a píio, Diiwa ń bão, aàli mↄ́ ń felenkↄpunao ge felenguulu a sa'obↄ ũ, +sa'ona i gɛò sa'okĩi, i a mi wo à kpasa sa'okĩiwa, i a au yo sa'okĩi saalowa. +I a sɛsɛ bↄ, i a kã́ wolo kↄ́lɛ tufua sa'okĩi gukpɛ oi. +I a gã̀sĩaↄ kṹ, i goaa, asu paa plao. Sa'ona i ka yàaa sa'okĩi tɛ́u à kpasa sa pↄ́ wì kátɛu à tɛ́kũ, a gĩ ì kɛ Diiɛ na ũ. +Levii buiↄ. +Tó gbɛ̃e lɛ́ Dii gba pↄ́wɛna, aali mↄò tí ũ, i nísi ɛ́wà, i tulaletikau, +i gɛò sa'ona Aalona nɛ́ↄ kĩ́i. Sa'ona i dã ↄkũ do ń a tulaletipio píi, i a yãdↄa Diigu gbapi Diiɛ tɛ́u à tɛkũ̀ kĩni ũ. +Tó álɛ aà gba kàa, aliↄ dɛ a sɛsai pↄ́ wà a tí yã̀alɛ ń nísio ũ ge kàagbaala pↄ́ wà nísi ɛ̀wà. +Tó kàa asaaɛ, aliↄ dɛ kàa sɛsai pↄ́ wà a tí yã̀alɛ ń nísio ũ. +Àli ɛ́'ɛ, í nísikawà pↄ́wɛn gba ũ. +Tó gàsada'ianaɛ, àli kɛ ń pↄ́wɛntio ń nísio. +Àli mↄ́ Diiɛ ń pↄ́ pↄ́ á kɛ̀piↄ pↄ́wɛn gba ũ, í kpá sa'onawa. Sa'onapi i gɛò sa'okĩi, +i aà yãdↄa Diigu gba bↄ àtɛu Diiɛ à tɛkũ̀ kĩni ũ. +Pↄ́wɛn gba pↄ́ áli mↄò Diiɛ suliↄ sɛ'ɛsɛ vĩo. Ásuli pↄ́sɛ'ɛsɛ ge zↄ́ kpasa pↄ́ pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u ũo. +Tó buapↄ́ káauɛ sↄ̃, àli mↄò Diiɛ, ãma ásuli a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ sa'okĩiwa pↄ́ pↄ́ a gĩ ìↄ na ũo. +Àli pↄ́wɛn gbada ń wisio. Ásuli da wisi pↄ́ dɛ á Lua bàakuaánↄ seela ũ saio. Àli wisika gba pↄ́ álɛ da píiu. +Tó álɛ mↄ́ Dii gbai pↄ́wɛn káau, àli mↄɛ̀ ń mase dafu kpasaa pↄ́ wà a aampào. +Àli nísikawà ń tulaletio, iↄ dɛ pↄ́wɛn gba ũ, +sa'ona i aà yãdↄa Diigu pↄ́wɛn gba bↄ à kpasa ń a nísio ń a tulaletio píi pↄ́ pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u ũ. +Tó á gbɛ̃e lɛ́ sáaukpa sa'o, mɛ́ àlɛ o ń zuo, aàli mↄ́ Dii aɛ ń a sa ge a da sãasaio. +Aàli ↄna a sa'obↄpi miwa, i a kòlokpa kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, sa'onasɛ́lɛ píi wà ka Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ +ń a gòleↄ ń gòlepi nísiↄ ń a pↄa nísi pↄ́ wì golɛ ń gòlepiↄ gↄ̃̀ↄo. +Aalona nɛ́ↄ lí kpasa sa pↄ́ wàlɛ a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ musu sa'okĩiwa pↄ́ pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u a gĩ ì kɛɛ̀ na ũ. +Tó sã ge ble àlɛ oò sáaukpapↄ ũ, aàli mↄ́ ń a sa ge a da sãasaio. +Tó sãnɛbↄlↄɛ, aàli mↄò Dii aɛ, +i ↄna a sa'obↄpi miwa, i a kòlokpa kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, Aalona nɛ́ↄ i a au lɛ́ sa'okĩiwa, aa liai. +Tó àlɛ sapi o, aàli a pↄ́ɛ beeↄ sɛ wà ka Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ. Aàli a vlã́ zↄ̃ ń a nísio, i a plɛ kau yↄↄ, i mↄ́ ń sãpi sálanao ń a guupↄ nísiↄ píi +Sa'ona i pↄ́piↄ kpasa sa'okĩiwa blɛ ũ pↄ́ pↄ́ wì a pↄ́ nísika Diiɛ tɛ́u ũ. +Tó ble àlɛ oò sↄ̃, aàli mↄò Dii aɛ, +i ↄna a miwa, i a kòlokpa kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ,píi ká Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ +ń a gòleↄ ń a gòlepi nísiↄ ń a pↄa nísi pↄ́ wì golɛ ń a gòleↄ gↄ̃̀ↄo. +Sa'ona i pↄ́piↄ kpasa sa'okĩiwa blɛ ũ pↄ́ pↄ́ wì a pↄ́ nísika Diiɛ tɛ́u a gĩ ì kɛɛ̀ na ũ. A nísi ìↄ dɛ Dii pↄ́ ũ píi. +Àliↄ ikoyãpi kũa gↄↄpii e á buiwa gu pↄ́ áↄ kuu píi. Ásuli pↄ́ nísi ge a au bleo. +Dii ò Mↄiziɛ +aà yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ, ↄ̃ Mↄizi ònɛ́: Tó zãma gbɛ̃e lè, à zã̀ Dii yãdilɛaewa, à duunakɛ̀ à yã́ pↄ́ wìli kɛo kɛ̀, a yã́n kɛ: +Tó sa'onkia pↄ́ wa dìlɛ mɛ́ kɛ̀, à gbɛ̃́pii dàyãu. Aàli mↄ́ Diiɛ ń gáae sãasaio duuna pↄ́ á kɛ̀pi awakpabↄ ũ. +Aàli mↄ́ ń zupio Dii aɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, i ↄna a miwa, i a kòlokpa we. +I zupi au sɛ́ gɛ̃ò kpaaũkpɛu, +i ↄtona zↄ̃ aupiwa, i fã́fã Dii kùɛ gɛ̃n sopla aà kúkĩi zwãa pↄ́ daa saɛ. +Sa'onapi i aupawakpazupi nísi golɛ píi, a sálana ń a guupↄ nísiↄ píi +ń a gòleↄ ń gòlepi nísiↄ ń a pↄa nísi pↄ́ wì golɛ ń gòleↄ gↄ̃̀ↄo, +lá wì sáaukpazu nísi golɛwa, i kpasa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩiwa. +Zupi báa ń a nↄ̀ↄo píi ń a mio ń a koeↄ ń a guupↄↄ ń a gbↄ̃o, +aàli bↄ ń zù bṹupio bòo kpɛ gu pↄ́ wa dìlɛ a pↄ́ ũ a zɛ́iu, gu pↄ́ wì sa'otufu kↄ́lɛu, i kátɛu à tɛ́kũ túfupia we. +Tó Isailiↄ zã̀ Dii yãdilɛaewa ḿpii, aa yã́ pↄ́ wìli kɛo kɛ̀, baa tó aai gĩkɛ no mɛ́ aa dↄ̃o, aa gↄ̃̀ tàaedeↄ ũɛ. +Gbɛzã tó aa dↄ̃̀ kɛ́ wà duunakɛ̀, aali mↄ́ ń gáaeo awakpabↄ ũ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ i ↄnana zupi miwa, wi a kòlokpa Dii aɛ we. +Sa'onkia i zupi au sɛ́ gɛ̃ò kpaaũkpɛu, +i ↄtona zↄ̃wà à fã́fã Dii aɛ gɛ̃n sopla zwãa pↄ́ daapi saɛ. +Aàlzupi nísi golɛ píi, i kpasa sa'okĩiwa, +i kɛ ń zupio lá a kɛ̀ ń awakpazu káauowa. Màa sa'ona ali ń duuna kɛ̃́má, Dii i sùuukɛńnↄ. +Aàli bↄ ń zupio bòo kpɛ, i kátɛu à tɛ́kũ, lá zù káau tɛkũ̀wa. Gbɛ̃́pii duun awakpabↄn we. +Tó dↄaana duunakɛ̀, à zã̀ Dii a Luasan sãasaio, +i ↄna blepi miwa, duun awakpabↄ ũ. +Sa'ona i ↄtona zↄ̃ a auwa, i máma sa'okĩi kↄ́baↄwa, i au pↄ́ gↄ̃̀ ɛ́lɛ sa'okĩipi gbázĩwa. +Aàli a nísi kpasa sa'okĩiwa píi lán sáaukpa sa'obↄwa. Màa sa'ona ali aà duuna kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +Tó táaa duunakɛ̀, à zã̀ Diida sãasaio duuna pↄ́ á kɛ̀ sa'obↄ ũ, +i ↄna awakpabↄpi miwa, i a kòlokpapi kↄ́baↄwa, i au pↄ́ gↄ̃̀ ɛ́lɛ sa'okĩipi gbázĩwa. +Aàli a nísi golɛ píi lá ì sáaukpapↄ nísi golɛwa, i kpasa sa'okĩiwa pↄ́ pↄ́ a gĩ ì kɛ Diiɛ na ũ. Màa sa'ona ali aà duuna kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +Tó sã àlɛ mↄò awakpabↄ ũ sↄ̃, aàli mↄ́ ń a da sãasaio, +i ↄna a miwa, i a kòlokpa awakpabↄ ũ kↄ́baↄwa, i a au pↄ́ gↄ̃̀ ɛ́lɛ sa'okĩipi gbázĩwa. +Aàli a nísi golɛ píi, lá ì sáaukpasã nísi golɛwa, i kpasa sa'okĩiwa pↄ́ pↄ́ wa kà Diiɛ tɛ́u àlɛ tɛ́kũ musu. Màa sa'ona ali duuna pↄ́ a kɛ̀pi kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +Tó gbɛ̃́ mà wàlɛ seeladeↄ wɛɛlɛ, mɛ́ aàpi sↄ̃ à yãe è ge a yãe dↄ̃ yã́pi guu, tó a nílɛ, à duunakɛ̀n we, yã́pi a wi aà musuɛ. +Tó gbɛ̃́ ↄkã̀ pↄ́ gbãlɛawa, nↄ̀bↄ ge pↄtuo ge pↄ́taa'onkuawa pↄ́ dɛ tɛ̃ ũ gɛn nò, baa tó a a yã́ dↄ̃o, à gↄ̃̀ gbãlɛaɛ, tàaeɛ. +Tó gbɛ̃́ ↄkã̀ gbɛ̃nazĩn bↄlↄwa ge pↄ́ pↄ́ ì to gbɛ̃́ gↄ̃ gbãlɛa píin nò, baa tó a a yã́ dↄ̃o, gbɛzã tó a dↄ̃̀, tàaeɛ. +Tó gbɛ̃́ lɛkɛ̀ Luawa làasoosai, à mɛ̀ á yãkɛ, yãvãi ge yãmaan nò, yã́ pↄ́ gbɛ̃́ a lɛkɛ̀ làasoosai píi lé, baa tó a dↄ̃o, tó a dↄ̃̀ gbɛzã, tàaeɛ. +Tó gbɛ̃́ gↄ̃̀ tàaede ũ yã́piↄ do musu, aàli yã́ pↄ́ à zã̀wà o gupuau, +i mↄ Diiɛ ń sãdao ge bleda duuna pↄ́ á kɛ̀ fĩabobↄ ũ, iↄ dɛɛ̀ duun awakpabↄ ũ, sa'ona i aà duuna kɛ̃wà. +Tó aà gbãa i ka aà mↄ́ ń sãoo, aàli mↄ́ Diiɛ ń felenkↄpunao mɛ̀n pla ge felenguulu bↄlↄna mɛ̀n pla duuna pↄ́ á kɛ̀ fĩabobↄ ũ, ado ì, sa'onapi i a sɛ̃́ia kpá duun awakpabↄ ũ. Aàli a kòlokpa ń ↄkↄↄo mizↄ̃sai, +i awakpabↄpi au fã́ sa'okĩi saalowa, i ↄtↄ̃wà, au pↄ́ gↄ̃̀ i bↄlɛ sa'okĩipi gbázĩ. Duun awakpabↄɛ. +Sa'ona i ado kpa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ũ lá wì kɛwa, i duuna pↄ́ a kɛ̀pi kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +Tó aà gbãa i ka aà felena kpá mɛ̀n plao, aàli mↄ́ ń pↄ́wɛntio kiloo pla duuna pↄ́ á kɛ̀ awakpabↄ ũ. Asuli nísi ge tulaleti káuo, asa duun awakpabↄɛ. +Aàli mↄò sa'onaɛ, sa'onapi i dã ↄkũ do yãdↄa Diigu gba ũ, i kpasa sa'okĩiwa pↄ́ pↄ́ wa kà Diiɛ tɛ́u àlɛ tɛ́kũ musu. Duun awakpabↄɛ. +Màa sa'ona ali aà duuna kɛ̃wà yã́piↄ do pↄ́ a kɛ̀ musu, Dii i sùuukɛaànↄ. Pↄ́wɛnti pↄ́ gↄ̃̀ líↄ dɛ sa'ona pↄ́ ũ lán pↄ́wɛn gbawa. +Dii yã'ò Mↄiziɛ, ↄ̃ Mↄizi mɛ̀: +Tó gbɛ̃́ náaisaiyãkɛ̀, à zã̀ yã́wa Dii gbaa pↄ́ yã́ musu, duunaɛ. Aàli mↄ́ Diiɛ ń sãsakao sãasaio a fĩabobↄ ũ. Tàae fĩabobↄpi ↄ̃a lí ká, lá wà a lɛ́ dìlɛ Dii kpɛ́uwa. +Aàli pↄ́ pↄ́ i Dii gbao fĩaboɛ̀, i ɛa à a ↄ̃a sↄode nawà, i kpa sa'onawa, sa'onapi i aà tàae kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +Tó gbɛ̃́ duunakɛ̀, à yã́ pↄ́ Dii gì a kɛai kɛ̀, baa tó a dↄ̃o, tàaeɛ, a wi aà musuɛ. +Aàli mↄ́ sa'onaɛ ń sãsakao sãasaio tàae fĩabobↄ ↄ̃a lɛ́u, sa'onapi i yã́ pↄ́ à zã̀wà a dↄ̃opi kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +Tàae pↄ́ a kɛ̀ Diiɛ fĩabobↄɛ. +Tó gbɛ̃́ ↄ̃nↄkɛ̀ a gbɛ̃́deeɛ pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́pi kpàwà ge à nàɛ a ↄzĩ yã́ musu ge à aà kpã́i'ò ge à aà blè, duunaɛ, à náaisaiyãkɛ̀ Diiɛɛ. +Màaɛ lↄ tó gbɛ̃́ pↄ́ kↄ̃mpa, mɛ́ à gì kpái ge à ɛɛtò à mɛ̀ ń Diio ge duuna pↄ́ wì kɛ lán bee taawaↄ píi. +Tó gbɛ̃́ duunakɛ̀ à gↄ̃̀ tàaede ũ màa, aàli pↄ́ pↄ́ à a kpã́i'òpi sↄaa adeɛ ge pↄ́ pↄ́ à aà blèò ge pↄ́ pↄ́ wa kpàwà ge pↄ́ pↄ́ à a kↄ̃mpa +ge pↄ́ pↄ́ à ɛɛtò à mɛ̀ ń Diio a yã́ musu. Aàli fĩabo pↄdeɛ a bɛɛɛ lɛ́u, i ɛa à a ↄ̃a sↄode nawà, i kpawà gↄↄ pↄ́ àlɛ mↄ́ ń a tàae fĩabobↄo. +Aàli mↄ́ Diiɛ ń sãsakao sãasai pↄ́ kàò a tàae fĩabobↄ ũ, i kpa sa'onawa, +sa'ona i yã́ pↄ́ a kɛ̀ a tò à gↄ̃̀ tàaede ũpi kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +Dii yã'ò Mↄiziɛ à mɛ̀, +aà yã́ɛ bee dilɛ Aalonaɛ ń a nɛ́ↄ. Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ yãdilɛaↄn kɛ: Sa pↄ́ wà a pↄ́ kàtɛu à tɛkũ̀ lí gↄ̃ sa'okĩi kĩnau gwã́ e gu gɛ dↄò, a tɛ́ su àↄ gaa vĩo. +Sa'ona i a bàabaa sòolo gese ye, i a ulatao da, i sa pↄ́ wà a pↄ́ kàtɛu à tɛkũ̀ sa'okĩiwa túfu bↄlɛ, i kálɛ sa'okĩipi saɛ. +I a pↄkasapiↄ bↄ, i a pãleↄ da, i túfupi sɛ bↄò bòo kpɛ, i kↄ́lɛ gu pↄ́ wa dìlɛ a kↄ́lɛkĩi ũ a zɛ́iu. +Sa'okĩi tɛ́ líↄ ku, asuli gao. Lá gu lɛ́ dↄ sa'ona líↄ yàakau, i sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ kaa, i sáaukpa sa'obↄ nísi kpasawà. +Sa'okĩi tɛ́pi líↄ ku gↄↄpii, asuli gao. +Pↄ́wɛn gba yãdilɛaↄn kɛ: Aalona nɛ́e mɛ́ ali mↄò Diiɛ sa'okĩi aɛ, +i dã ↄkũ do ń a nísio ń a tulaletio píi, i a yãdↄa Diigu gbapi kpasa sa'okĩiwa, pↄ́ pↄ́ a gĩ ì kɛ Diiɛ na ũ. +Aalona ń a nɛ́ↄ lí pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ ble a ɛsɛ káu sai gu pↄ́ a kua adoau kpaaũkpɛ ua we. +Wasuli ɛsɛ pↄ́ a pↄ́wɛntipi sɛ à kɛ pɛ̃ɛ ũ kauo. Aↄ dɛ Dii pↄ́ ũ a zɛ́i lán duun awakpabↄ ge tàae fĩabobↄ pↄ́waɛ. Dii kpàmáɛ. Pↄ́ pↄ́ wì dã wà kátɛu à tɛ́kũ, a kĩni líↄ dɛ ń baa ũ. +Aalona bui gↄ̃ɛↄ mɛ́ aali ble. Pↄ́ pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ kĩnipi ìↄ dɛ ń baa ũ gↄↄpii. Pↄ́ pↄ́ kã̀wà yã'ì azĩaɛɛ. +Tó wà Aalona ge aà bui dìlɛ sa'onkia ũ, aàliↄ mↄ Diiɛ ń pɛ̃ɛtio kiloo plapla lá gu lɛ́ dↄ pↄ́wɛnti gba ũ, ili a kĩni kpá kↄↄ, a kĩni oosi. +Aàli yãalɛ ń nísio mↄ̀pɛpɛɛ guu, i asa, i ɛ́'ɛ, i ka Diiɛ tɛ́u, pↄ́ pↄ́ a gĩ ì kɛɛ̀ na ũ. +Aà bui pↄ́ wa dilɛ aà gɛ̃ɛ ũ líↄ kɛ màa, iↄ dɛ Dii baa pↄ́ waliↄ bↄɛ̀ lá gu lɛ́ dↄ, wì kátɛu à tɛ́kũ míↄmiↄ ũ. +Wàli pↄ́wɛn gba pↄ́ sa'ona dà kátɛu à tɛ́kũ míↄmiↄ, wasuli bleo. +aà yã́ɛ bee dilɛ Aalonaɛ ń a nɛ́ↄ. Duun awakpabↄ yãdilɛaↄn kɛ: Wàl, iↄ dɛ Dii pↄ́ ũ a zɛ́i. +Sa'ona pↄ́ lɛ́ sapi o mɛ́ ali só gu pↄ́ a kua adoau kpaaũkpɛ ua we. +Pↄ́ pↄ́ kã̀ sa'onↄↄpiwa yã'ì azĩaɛɛ. Tó a au fã̀ pↄkasawa, wàli pípi gu pↄ́ wa dìlɛ a zɛ́iu. +Wàli oo pↄ́ wà nↄ̀ↄpi fùukɛ̀u wíwi. Tó mↄgotɛ̃ ooɛ sↄ̃, wàli sao kàsaa kɛɛ̀, wi idawà. +Sa'ona bui gↄ̃ɛↄ mɛ́ aali nↄ̀ↄpi só. Ìↄ dɛ Dii pↄ́ ũ a zɛ́i. +Duun awakpabↄ pↄ́ wà gɛ̃̀ ń a auo kpaaũkpɛu wà duunakɛ̃̀omá Dii kúkĩiu, wasuli soo, wàli kátɛu à tɛ́kũ píi. +Tàae fĩabobↄ yãdilɛaↄn kɛ: Aↄ dɛ Dii pↄ́ ũ a zɛ́i. +Wàli a kòlokpa gu pↄ́ wì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ pↄ́ kòlokpau, wi a au lɛ́ sa'okĩiwa wà liai. +Wàli mↄ́ ń a nísio píi, a vlã́ nísi ń a sálanao +ń a gòleↄ ń gòle nísiↄ ń pↄa nísi pↄ́ wì golɛ ń gòlepiↄ gↄ̃̀ↄo. +Sa'ona i kpasa sa'okĩiwa sa pↄ�� wì a pↄ́ nísika Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ ũ. Tàae fĩabobↄɛ. +Sa'ona bui gↄ̃ɛↄ mɛ́ aali só gu pↄ́ a kua adoau. Dii pↄ́ɛ. +Tàae fĩabobↄ yãdilɛapi doũ ń duun awakpabↄ yã́oɛ, sa'ona pↄ́ duunakɛ̃̀omá pↄ́ɛ. +Tó sa'ona sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò gbɛ̃eɛ, sa'obↄpi báa líↄ dɛ sa'onapi pↄ́ ũ. +Pↄ́wɛn gba pↄ́ wà kàa kɛ̀ò ge wà blɛkɛ̀ò oou ge mↄ̀pɛpɛɛwa líↄ dɛ sa'ona pↄ́ sa'òò pↄ́ ũ. +Pↄ́wɛn gba pãleↄ líↄ dɛ Aalona buiↄ pↄ́ ũ, aai sɛ sáasaa, tó wa yã̀alɛ ń nísio ge wa kpà nísisain nò. +Dii sáaukpabↄ pↄ́ waliↄ mↄoɛ̀ yãdilɛaↄn kɛ: +Tó gbɛ̃e lɛ́ mↄ́ Dii sáaukpai ń pↄtuoo, aàli mↄ́ ń kàa sɛsai pↄ́ wa tòto ń nísio lↄ ń kàagbaala pↄ́ wà nísi ɛ̀wào ń kàa pↄ́ wa kɛ̀ ń pɛ̃ɛti yãalɛa ń nísioo. +Aàli mↄ́ lↄ ń pↄ́wɛnti pↄ́ wà ɛsɛ kàu à kɛ̀ pɛ̃ɛ ũo, +i pↄ́piↄ bↄ Diiɛ mɛ̀ndodo, i gↄ̃ sa'ona pↄ́ sáaukpa sa'obↄ au lɛ̀ sa'okĩiwaɛ. +Wàli sáaukpa sa'onↄↄ so sapi ogↄↄ, wasuli a kĩni tó gu dↄwào. +Tó lɛ́gbãdↄa ge gba yã́i à sapi òi, aàli a nↄ̀ↄ so sapi ogↄↄ. Tó gu dↄ̀ a kĩniwa, wa fↄ̃ lí só. +Tó sa'onↄↄ gↄ̃̀ e a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́, wàli kátɛu à tɛ́kũ. +Tó wà sáaukpa sa'onↄↄ sò a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́, Dii a sio. Aↄ dɛ sa'oa ũ lↄo. Bↄlↄ ↄ̃ a kɛ̀, a yã́ a wi gbɛ̃́ pↄ́ sò musuɛ. +Wasuli sa'onↄↄ pↄ́ kã̀ pↄ́ gbãlɛawa soo. Wàli kátɛu à tɛ́kũ. Sa'onↄↄ sↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaoↄ mɛ́ aali só. +Tó gbɛ̃́ gbãlɛa sáaukpa sa'onↄↄ sò, wàli ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. Nↄ̀ↄpiá Dii pↄ́ɛ. +Tó gbɛ̃́ kã̀ pↄ́ gbãlɛawa, gbɛ̃nazĩn gbãlɛa ge nↄ̀ↄ ge pↄpãle pↄ́ dɛ tɛ̃ ũn nò, ↄ̃ à sáaukpa sa'onↄↄ sò, wàli ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Dii ò Mↄiziɛ à mɛ̀, +aà yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ. Ásuli zu ge sã ge ble nísi sóo. +Àli pↄgɛ ge pↄ́ pↄ́ wài tàitai nísi mↄaokɛ, ãma ásuli sóo. +Tó gbɛ̃́ pↄtuo pↄ́ wì sa'oò Diiwa, wì a kĩni kátɛu à tɛ́kũ nísi sò, wàli ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Gu pↄ́ áↄ kuu píi, ásuli bã ge nↄ̀ↄ kòlokpasai sóo. +Tó gbɛ̃́ kpàa ge pↄ́ kòlokpasai sò, wàli ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +aà yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ. Tó gbɛ̃́ mↄ̀ Diiɛ ń sáaukpa sa'obↄo, aàli a sa'obↄpi pↄ́ɛ beeↄ kpa Diiwa. +Aàli mↄ́ ń a nísi pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũo ń azĩa ↄo ń a kùlao, i a kulapi mↄ Diiɛ. +Sa'ona i a nísi kpasa sa'okĩiwa, kulapi iↄ dɛ Aalona ń a nɛ́ↄ pↄ́ ũ. +Àli sáaukpa sa'obↄ ↄplaa gbá go ado sa'ona pↄ́ ũ. +Aalona bui pↄ́ sↄ̃̀ Diizi ń sa'obↄpi auo ń a nísio mɛ́ aliↄ a gbápi vĩ a baa ũ. +Isailiↄ sáaukpa sa'obↄↄ guu, kùla pↄ́ wì mↄ Diiɛ ń a gbá pↄ́ wì bↄ adoao ↄ̃ Dii dìlɛ wàli kpá Aalona ń a nɛ́ↄwa an asea ũ. Isailiↄ líↄ kpámá gↄↄpii. +Baa pↄ́ Aalona ń a nɛ́ↄ ì e sa pↄ́ wì a pↄ́ nísika Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ guun we. Bee ↄ̃ Dii kpàmá gↄↄ pↄ́ à ń dílɛ a gbàgbanaↄ ũ. +Gↄↄ pↄ́ wà nísikàmá, Dii dìlɛ Isailiↄnɛ aaliↄ bee kpámá gↄↄpiiɛ an asea ũ e an buiwa. +Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ yãdilɛaↄn we ń pↄ́wɛn gbao ń duun awakpabↄo ń tàae fĩabobↄo ń daazĩu sa'obↄo ń sáaukpa sa'obↄo. +Dii yã́pi dà Mↄiziɛ Sinai gbɛ musuɛ gↄↄ pↄ́ a dìlɛ Isailiↄnɛ aa mↄ sa'oiwa Sinai guwaiwaiu. +Dii ò Mↄiziɛ à mɛ̀: +Aalona sɛ́ ń a nɛ́ↄ ń sa'on pↄkasaↄ ń nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ ma pↄ́ ũo ń duun awakpazuo ń sãsakao mɛ̀n plaↄ ń gbí pↄ́ kàa kauo, +ní Isailiↄ kãaa píi kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Mↄizĩkɛ̀ lá Dii òɛwa, à ń kãaa kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ò bílaɛ: Yã́ pↄ́ Dii dìlɛ wà kɛn kɛ. +À mↄ̀ ń Aalonao ń a nɛ́ↄ, ↄ̃ à ń zu'ò. +À ulatao dà Aalonaɛ, à asana lɛ̀ɛlɛ dↄ̀a, ↄ̃ à ulatao dàɛ̀ ń sa'o'ulao, ↄ̃ à sa'o'ulapi asana dↄ̀ɛ̀ a pi. +À bↄ̀ↄloonnↄɛ lòoɛ̀, ↄ̃ à Uliũ ń Tumiũo kà bↄ̀ↄpiu. +À tuludìɛ̀, ↄ̃ à vua pɛpɛɛna pↄ́ ì aà dilɛ Dii pↄ́ ũ nà tulupi aɛwa, lá Dii dìlɛɛ̀wa. +Ɔ̃ Mↄizi nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ sɛ̀ a mà zwã̀akpɛwa ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ píi, aa gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũ. +Ɔ̃ à nísi fã̀fã sa'okĩiwa gɛ̃n sopla, a màma sa'okĩipiwa ń a pↄ́ↄ píi ń dàao ń a dibↄo, aa gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũ. +Ɔ̃ à nísipi kà Aalona miwa, à gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũ. +Ɔ̃ à mↄ̀ ń Aalona nɛ́ↄ, à ulatao dàdanɛ́, à asanadↄ̀dↄnɛ́ ń pi, à fùa gbã̀a kpàkpanɛ́, lá Dii dìlɛɛ̀wa. +Ɔ̃ à mↄ̀ ń duun awakpazupio, Aalona ń a nɛ́ↄ ↄnàna a miwa. +Ɔ̃ Mↄizi zupi kòlokpa, à a au sɛ màma sa'okĩi kↄ́baↄwa ń a ↄtonao à lìai, à gbãbↄ̀ɛ̀. Ɔ̃ à au pↄ́ gↄ̃̀ ɛ̀lɛ sa'okĩipi gbázĩwa. Màa à gbãbↄ̀ɛ̀, à gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũ. +Ɔ̃ à zupi guupↄ nísiↄ sɛ̀lɛ píi ń a pↄa nísio ń a gòleↄ ń gòlepi nísiↄ, a kpàsa sa'okĩiwa. +Ɔ̃ à zuswanapi kàtɛu à tɛkũ̀ bòo kpɛ lá Dii dìlɛɛ̀wa, a báa ń a nↄ̀ↄo ń a gbↄ̃o píi. +Ɔ̃ à mↄ̀ ń sãsakaopiↄ doo sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ. Aalona ń a nɛ́ↄ ↄnàna a miwa, +ↄ̃ Mↄizi a kòlokpa, à a au fã̀fã sa'okĩiwa à lìai. +Ɔ̃ à sãpi gòaagoaa, à a mi ń a guↄ ń a nísio kpàsa. +À a guupↄↄ ń a koeↄ pìpi, ↄ̃ à sãpi kpàsa sa'okĩiwa píi sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ, a gĩ ìↄ na Diiɛ ũ, lá Dii dìlɛ Mↄizipiɛwa. +Ɔ̃ à mↄ̀ ń sãsakao pãleo an daazĩu sa'obↄ ũ. Aalona ń a nɛ́ↄ ↄnàna a miwa, +ↄ̃ Mↄizi a kòlokpa, à a au sɛ̀ a mà Aalona ↄplaa swã́lɛbawa ń aà ↄplaa ↄnɛmio ń aà ↄplaa gbánɛmio. +Ɔ̃ à mↄ̀ ń Aalona nɛ́ↄ, à aupi màma ń ↄplaa swã́lɛbaↄwa ń ń ↄplaa ↄnɛmiↄ ń ń ↄplaa gbánɛmiↄ. Ɔ̃ à aupi lɛ̀ sa'okĩiwa à lìai. +Ɔ̃ à sãpi nísi nàaa, a vlã́ nísi ń a sálanao ń a pↄa nísio ń a gòleↄ ń gòlepi nísiↄ ń a ↄplaa gbáo. +Ɔ̃ à kàa boolo sɛ̀ mɛ̀ndo kàa gbí pↄ́ ìↄ ku Dii aɛ guu ń kàa nísideo mɛ̀ndo ń kàawanao mɛ̀ndo, a kà nísipiↄ ń ↄplaa gbápiola. +À apii nà Aalona ń a nɛ́ↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa mↄ̀ Diiɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ mↄɛ̀ ũ. +Ɔ̃ Mↄizi pↄ́piↄ sì ń ↄzĩ, a kpàsa sa'okĩipiwa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ musu an daazĩu sa'oa ũ. Pↄ́ pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ, a tɛ́kũa gĩ ìↄ naɛ̀n we. +Mↄizi sãsakaopi kùla sɛ̀ lↄ, a mↄ̀ Diiɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ mↄɛ̀ ũ, lá Dii dìlɛɛ̀wa. Kulapi mɛ́ Mↄizi baa ũ. +Ɔ̃ Mↄizi nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ dã̀ ń au pↄ́ kálɛ sa'okĩio, a fã̀fã Aalona ń a nɛ́ↄwa ń ń pↄkasaↄ. Màa a tò Aalona ń a nɛ́ↄ ń ń pↄkasaↄ gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũ. +Ɔ̃ Mↄizi ò Aalonaɛ ń a nɛ́ↄ: À nↄ̀ↄɛ bee fùukɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, í só we ń á daazĩu kàa gba pↄ́ kú gbí guuↄ, lá Dii dìlɛwa à mɛ̀ ámɛ á só. +Í nↄ̀ↄ ń kàa pↄ́ gↄ̃̀o kátɛu à tɛ́kũ. +Ásu go kpaaũkpɛ kpɛɛlɛo e gↄↄ sopla e á daazĩu gↄↄ lɛ́ gɛ kaò, asa waↄ á daazĩu zĩpi kɛ e gↄↄ soplaɛ. +Dii mɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̀ gbãpi dìlɛ kɛ́ à á duuna kɛ̃́wá yã́i. +Àↄ ku kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ fãanɛ ń gwãasĩnao e gↄↄ sopla, íↄ zĩ pↄ́ Diipi dàɛ́ kɛ, kɛ́ ásu gagao yã́i, asa màa a dìlɛmɛɛ. +Ɔ̃ Aalona ń a nɛ́ↄ yã́ pↄ́ Dii dà Mↄiziɛ a ònɛ́ kɛ̀ píi. +A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ Mↄizi Aalona ń a nɛ́ↄ sìsi ń Isailiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ. +Ɔ̃ a ò Aalonaɛ: Zugaaena sãasai sɛ́ n duun awakpabↄ ũ ń sãsakao sãasaio sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ, ní sa'oò Diiwa. +Ní o Isailiↄnɛ aa blesana sɛ duun awakpabↄ ũ ń zugaae wɛ̃dona sãasaio ń sã wɛ̃dona sãasaio sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ũ, +ń zuo ń sãsakaoo sáaukpa sa'obↄↄ ũ, aa sa'oò Diiwa ń pↄ́wɛn gba pↄ́ yãalɛa ń nísioo, asa Dii a bↄ mↄ́má gbãɛ. +Wà pↄ́ pↄ́ Mↄizi òpiↄ sɛ̀ mↄ̀ò kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, ↄ̃ gbɛ̃́pii mↄ̀ sĩ̀ Dii aɛ. +Ɔ̃ Mↄizi mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii dìlɛ kɛ́ à aà gawi en kɛ. +Ɔ̃ a ò Aalonaɛ: Sↄ̃ sa'okĩii, ní sa'o ń duun awakpabↄo, ní sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o, ǹ n duuna ń n nɛ́ↄ pↄ́o kɛ̃́wá, ní sa'o ń bíla pↄ́ↄ, ǹ ń duuna kɛ̃́má lá Dii òwa. +Ɔ̃ Aalona sↄ̃̀ sa'okĩii, à zugaaena kòlokpa a duun awakpabↄ ũ. +Aà nɛ́ↄ mↄ̀ɛ̀ ń a auo, à ↄtona zↄ̃̀wà, a màma sa'okĩi kↄ́baↄwa, ↄ̃ à au kĩni ɛ̀lɛ sa'okĩipi gbázĩwa. +À zupi nísi ń a gòleↄ ń a pↄa nísio kpàsa sa'okĩipiwa, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +À a nↄ̀ↄ ń a báao kpàsa bòo kpɛ à tɛkũ̀. +À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò, ↄ̃ aà nɛ́ↄ a au kpàwà, a lɛ̀ sa'okĩipiwa à lìai. +Aa sãpi guↄ kpàwà dodo ń a mio, ↄ̃ a kpàsa sa'okĩiwa. +À a guupↄↄ pìpi ń a koeↄ, a kpàsa sa'okĩiwa a kĩni pↄ́ kálɛa musu. +Ɔ̃ Aalona mↄ̀ ń bíla sa'obↄↄ. À ń duun awakpable sɛ̀ à a kòlokpa, ↄ̃ a kɛ̀ò lá a kɛ̀ ń duun awakpabↄ sɛ̃́iaowa. +À mↄ̀ ń ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄo, ↄ̃ à sa'òò lá Dii dìlɛwa. +À mↄ̀ ń pↄ́wɛn gbao, a dã̀ ↄkũ do, ↄ̃ a kpàsa sa'okĩiwa, sa kↄↄ oa pↄ́ bàasi. +À bíla sáaukpazu ń sãsakaoo kòlokpa. Aà nɛ́ↄ a au kpàwà, ↄ̃ a lɛ̀ sa'okĩiwa à lìai. +Zu ń sãpio nísiↄ, an vlã́ nísi ń a sálanaↄ ń a gòleↄ ń a pↄa nísiↄ +ↄ̃ aa kàlɛ nↄ̀ↄpiↄ kulaↄwa, ↄ̃ Aalona kpàsa ń a nísipiↄ sa'okĩiwa. +À a kulapiↄ ń ↄplaa gbáo mↄ̀ Diiɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ mↄɛ̀ ũ lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Ɔ̃ Aalona ↄdↄ̀ńla musu, à samaa'ònɛ́. Kɛ́ à sa'ò ń duun awakpabↄo màa ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄo ń sáaukpapↄo, ↄ̃ à pìla sa'okĩipiwa. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao gɛ̃̀ kpaaũkpɛu. Kɛ́ aa bↄ̀, aa samaa'ò bílaɛ, ↄ̃ Dii gawi bↄ̀ gupuau gbɛ̃́pii wáa. +Tɛ́ bↄ̀ Dii kĩ́i à kũ̀ sa pↄ́ wàlɛ a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń nísipiↄwa sa'okĩi. Kɛ́ gbɛ̃́pii è màa, aa gulakɛ̀, ↄ̃ aa mipɛ̀lɛ. +Aalona nɛ́ↄ Nadabu ń Abiuo ń tɛ́sibↄↄ sɛ̀, aa tɛkàu aa tulaletikàa, ↄ̃ aa mↄ̀ Dii aɛ ń tɛ́ zĩ̀lo pↄ́ i dilɛnɛ́oo. +Ɔ̃ tɛ́ bↄ̀ Dii kĩ́i à ń dɛdɛ, aa gàga Dii aɛ we. +Ɔ̃ Mↄizi ò Aalonaɛ: Yã́ pↄ́ Dii òn we à mɛ̀, á tó gbɛ̃́ pↄ́ sↄ̃̀aziↄ dↄ̃ kɛ́ a kua adoa, i tↄbↄ gbɛ̃́pii wáa. Ɔ̃ Aalona nílɛ. +Mↄizi Aalona desɛ̃ Uziɛli nɛ́ↄ Misaɛli ń Ɛlɛzafão sìsi, ↄ̃ a ònɛ́: À sↄ̃ kãi. À á gbɛ̃́ↄ gɛ sɛ́lɛ zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ, í bↄò bòo kpɛ. +Ɔ̃ aa mↄ̀ gɛpiↄ sɛ̀lɛ ń ń ulataoↄ, aa bↄ̀ńnↄ bòo kpɛ lá Mↄizi òwa. +Ɔ̃ Mↄizi ò Aalonaɛ ń aà nɛ́ↄ Ɛleazaa ń Itamaao: Ásu to ĩ́ana á mikã páo. Ásu à á ulaↄ ga kɛ̃́kɛ̃o. Tó á kɛ̀ màa, á gagaɛ, Dii pↄ i pa gbɛ̃́piizi. Á gbɛ̃́ Isailiↄ mɛ́ aa gbɛ̃́ pↄ́ Dii tò tɛkũ̀mápiↄ ↄ́ↄlↄ. +Ásu go kpaaũkpɛ kpɛɛlɛao, kɛ́ ásu gagao yã́i, asa Dii nísi pↄ́ tò a gↄ̃ aà pↄ́ ũ kú á mɛwaɛ. Ɔ̃ aa kɛ̀ lá Mↄizi òwa. +Ɔ̃ Dii ò Aalonaɛ: +Mpi ń n nɛ́ↄ, tó álɛ gɛ̃ kpaaũkpɛu, ásuli vɛ̃ɛ ge í gbãa mio, kɛ́ ásu gagao yã́i. Yãdilɛapi aↄ ku gↄↄpii e á buiwaɛ. +Àli pↄ́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũ dↄ̃kↄ̃ɛ ń pↄ́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũoo. Àli pↄ́ gbãlɛa dↄ̃kↄ̃ɛ ń pↄ́ gbãlɛsaio. +Àli yãdilɛa pↄ́ má dà Mↄiziɛ a ò dada Isailiↄnɛ píi. +Mↄizi ò Aalonaɛ ń aà nɛ́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ Ɛleazaa ń Itamaao à mɛ̀: Àli pↄ́wɛn gba pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u kĩni ble sa'okĩi saɛ. Ásuli ɛsɛ káu à kɛ pɛ̃ɛ ũo, asa blɛpi adoaɛ. +Àli ble gu pↄ́ wa dìlɛ a zɛ́iu, asa á baan we sa pↄ́ wì a pↄ́ nísika Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ guu. Màa Dii dìlɛmɛɛ. +Mpi ń n nɛgↄ̃ɛↄ ń n nɛnↄɛↄ àli a kùla pↄ́ wì mↄ Diiɛ ń a gbá pↄ́ wì bↄ adoao so gu pↄ́ wa dìlɛ a zɛ́iu, asa á baan we Isailiↄ sáaukpa sa'oa guu. +Aali mↄ́ ń a gbápio ń a kùlao ń a nísi pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́uo, í mↄ Diiɛ. Mpi ń n nɛ́ↄ á baan we gↄↄpii lá Dii dìlɛwa. +Mↄizi duun awakpable yãgbɛ̀amá. À mↄ lè à tɛkũ̀ kↄ̀, ↄ̃ Mↄizi pↄ pà Ɛleazaa ń Itamaaozi à mɛ̀: +Bↄ́yãi i duun awakpabↄ nↄ̀ↄpi so zwã̀akpɛ uao ni? Dii blɛɛ. A kpàwáɛ kɛ́ à gbɛ̃́pii duuna kɛ̃omáɛ, í síńnↄ. +Lá wi gɛ́ ń a auo Dii kúkĩio, à kũ̀ à a nↄ̀ↄ so uaɛ, lá má òwa. +Ɔ̃ Aalona ò Mↄiziɛ: Gwa, aa mↄ̀ Diiɛ gbã ń ń duun awakpabↄo ń ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũo, ↄ̃ yã́ ma le gbã. Tó má sò yãa, a kɛ Diiɛ nae? +Kɛ́ Mↄizi yã́pi mà, ↄ̃ a sì. +Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao à mɛ̀, +aa yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ: Sɛ̃̀a nↄ̀bↄ pↄ́ áli sóↄn kɛ: +Àli nↄ̀ↄ pↄ́ a swɛ paaa pla mɛ́ ì pↄbↄ a kòlou à ɛa só só. +Nↄ̀bↄeↄ ku, aaì pↄbↄ ń kòlou aa ɛa só, kási an swɛ paaa plao, ásuli sóo. Yiongo ì pↄbↄ a kòlou à ɛa só, a swɛ vĩ sↄ̃o. À tɛ̃́. +Ɛ̃n'ui'uina ì pↄbↄ a kòlou à ɛa só, a swɛ vĩo. À tɛ̃́. +Kífɛ̃nɛna ì pↄbↄ a kòlou à ɛa só, a swɛ vĩo. À tɛ̃́. +Sàwa swɛ vĩ paaa pla, kási ìli pↄbↄ a kòlou à ɛ̀a sòo. À tɛ̃́. +À nↄ̀ↄpiↄ tɛ̃́, ásuli sóo, ásu ↄkã a gɛwa seo. +Ílɛpↄ pↄ́ kú ísiau ge swaiↄ, a pↄ́ pↄ́ áli sóↄn kɛ: Tó a ka ń tɛɛo vĩ, àli só. +Ílɛpↄ pↄ́ ka ń tɛɛo vĩo, pↄ́ pↄ́ kú yↄ̃̀ɛyↄ̃ɛↄ ge pↄ́ pↄ́ kú dodoↄn nò, aaↄ dɛɛ́ pↄ́ giaↄ ũ. +Lá pↄ́ giaↄnɛ, ásuli sóo. Àli saka a gɛu. +Ílɛpↄ pↄ́ ka ń tɛɛo vĩo líↄ dɛɛ́ pↄ́ giaↄ ũ. +Bã pↄ́ áli sakauↄn kɛ: Ásuli sóo, pↄ́ gianaↄnɛ. Yãamusu, kúu, bãso, +baɛ, zabã, bleaaↄ, +gbagbaaↄ, +koohũhũna, taataa, yaabɛɛↄ, +kooↄ, kpↄbↄ'ilɛna, bãyakpa, +fana, gáu, tɛɛpili, +wàaliana, yaapunaↄ, wɛlɛmbã ń sasio. +Kↄ̀ↄ gã̀sĩadeↄ líↄ dɛɛ́ pↄ́ gianaↄ ũ, +ãma àli a gbalade pↄ́ ì vĩvĩↄ só. +A pↄ́ pↄ́ áli sóↄn kɛ: Kwaↄ, vĩikɛɛnaↄ, plɛkasonaↄ ń kwa keleↄ. +Kↄ̀ↄ gã̀sĩade pãleↄ líↄ dɛɛ́ pↄ́ gianaↄ ũ. +Pↄ́piↄ to à gbãlɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ a gɛwa aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Gbɛ̃́ pↄ́ a gɛ sɛ̀ lí a pↄ́ↄ pí, kási a gi àↄ gbãlɛaɛ e oosi. +À nↄ̀ↄ pↄ́ a swɛ paaao, ge ìli pↄbↄ a kòlou à ɛ̀a sòoↄ tɛ̃ píi. Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀wà gbãlɛ̀n we. +À pↄ́ ↄmideↄ tɛ̃́. Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ a gɛwa aliↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Gbɛ̃́ pↄ́ a gɛ sɛ̀ lí a pↄ́ↄ pípi, kási a gi àↄ gbãlɛaɛ e oosi. Pↄ́piↄ líↄ dɛɛ́ tɛ̃ ũ. +Pↄkelena pↄ́ ì táa'o tↄↄlɛwaɛ beeↄ líↄ dɛɛ́ tɛ̃ ũ: Ɛ̃na, zↄ̃, +kaso, zↄ̃galatɛ̃, nɛwoona, lↄ̀lↄ ń kíkpaoo. +Pↄkelenapiↄ líↄ dɛɛ́ pↄ́ gbãlɛaↄ ũ. Tó pↄ́piↄ gà, mɛ́ gbɛ̃́ ↄkã̀wà, aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Tó pↄ́piↄ gà, mɛ́ à lɛ̀lɛ dà pↄ́a, pↄ́pi aↄ gbãlɛaɛ, lí pↄ́ ge zwãa ge báa ge sakili ge zĩkɛbↄen nò. Wàli da íu, kási aↄ gbãlɛaɛ e oosi. Bee gbɛa i gↄ̃ gbãlɛsai. +Tó pↄ́ kelenapiↄ do gɛ lɛ̀lɛ dà gĩ̀ oou, pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ gbãlɛ̀, wàli oopi wí. +Tó oopi í kↄ̀lɛ kà pↄblea ge imiau, à gbãlɛ̀n we. +Pↄ́ pↄ́ pↄgɛpiↄ do lɛ̀lɛ dàa gbãlɛ̀ɛ. Tó blɛkɛbↄ ge kĩnaɛ, àli gboo, asa à gbãlɛ̀ɛ, mɛ́ aↄ gbãlɛaɛ́ɛ. +Tó nibↄna ge lↄ̀ↄɛ sↄ̃, a gbãlɛo, sema gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ pↄgɛpiwa. +Tó a gɛ lɛ̀lɛ dà pↄbuia, a gbãlɛo. +Tó pↄ́wɛna pↄ́ wa kà ílɛɛ sↄ̃, aↄ gbãlɛaɛ́ɛ. +Tó nↄ̀ↄ pↄ́ wì sóↄ do gà, gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀wà aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Gbɛ̃́ pↄ́ pↄgɛpi sò ge à pↄgɛpi sɛ̀ lí a pↄ́ↄ pí, kási aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Pↄ́taa'onkuawa á pↄ́ gianaɛ, ásuli sóo, +pↄ́ pↄ́ ì táa'o a gbɛɛ ge gbá síiↄ̃wa ge pↄ́ pↄ́ gbá vĩ dasin nò. Ásuli sóo, pↄ́ gianaↄnɛ. +Ásu to à gↄ̃ pↄ́ gianaↄ ũ pↄ́piↄ yã́ musuo. Ásu to à gbãlɛ ń yã́io. Ásu to aa á gbãlɛo, +asa Dii á Luan ma ũ. Àↄ ázĩa kũa ma gbɛ̃́ↄ ũ, á kua iↄ adoa, asa ma kua adoaɛ. Ásu to àli gbãlɛ pↄ́taa'onkuawapiↄ yã́ musuo. +Ma Dii ma á bↄ́lɛ Egipi, kɛ́ màↄ dɛ á Lua ũ. Á kua líↄ adoa, asa ma kua adoaɛ. +Yã́ pↄ́ má dìlɛ nↄ̀bↄↄ ń bãↄ ń ílɛpↄ bɛ̃́ɛↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ musun we. +Àliↄ pↄ́ gbãlɛaↄ dↄ̃kↄ̃ɛ ń pↄ́ gbãlɛsaiↄ. Àliↄ pↄ́ pↄ́ wì soↄ dↄ̃kↄ̃ɛ ń pↄ́ pↄ́ wìli sóoↄ. +aà yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ: Tó nↄɛ nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ, aↄ gbãlɛa e gↄↄ soplaɛ, lá ìↄ ku a ↄkũgↄↄwawa. +A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ wìli tↄ̃zↄ̃ nɛ́piɛ, +nↄɛpi i ɛa zↄ̃lɛ lↄ e gↄↄ baakwi ń àaↄ̃o a au gbãbↄa yã́i. Asuli ↄkã Dii pↄewao, mɛ́ asuli gɛ́ zwã̀akpɛ uao e a gbãbↄgↄↄpi gɛ paò. +Tó nↄɛ a ì sↄ̃, aↄ gbãlɛa e ãsↄ̃a plaɛ, lá ìↄ ku a ↄkũgↄↄwawa, i ɛa zↄ̃lɛ lↄ e gↄↄ bàaↄ̃ ń sooloo e a au gbãsĩ wolo. +Tó aà nɛgↄ̃ɛ ge nↄɛ ia gbãbↄgↄↄ pà, aàli gɛ́ sa'ona lei kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ ń sã wɛ̃donao sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ ń felenao ge felenguulu nɛ́ bↄlↄ duun awakpabↄ ũ. +Sa'onapi lí sa'ooɛ̀ Diiwa, i aà duuna kɛ̃wà, nↄɛpi aubↄawà gbãsĩ i wolowà. Yã́ pↄ́ wa dìlɛ nɛ'ina musun we. +Tó aà gbãa i ka aà sã luo, aàli mↄ́ ń felenao mɛ̀n pla ge felenguulu nɛ́ bↄlↄ mɛ̀n pla, ado iↄ dɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ, ado sↄ̃ duun awakpabↄ. Sa'ona lí aà duuna kɛ̃wà, nↄɛpi i gↄ̃ gbãlɛsai. +Dii yã'ò Mↄiziɛ ń Aalonao à mɛ̀: +Tó gbɛ̃́ gue lɛ́ ká ge àlɛ bↄkɛ ge àlɛ puakũ, mɛ́ a dɛ gyã pↄ́ ì lińzi ũ, wàli gɛaànↄ sa'ona Aalona ge aà nɛ́ↄ do kĩ́i. +Sa'onapi i wɛ́tɛ gyã pↄ́ kú ade mɛwai. Tó gupi kã́ puakũ̀, mɛ́ a ɛ zuuua, gyã pↄ́ ì lińzin we, sa'ona lí ade dilɛ gbãlɛa. +Tó mɛbaa puakũ̀, mɛ́ a ɛ zuuuao, mɛ́ a kã́ i puakũo, sa'onapi lí zɛ́kaka adelɛ e gↄↄ sopla, +a gↄↄ sopladepi zĩ́ i wɛ́tɛi. Tó a è gyãpi ku a gbɛu, í zↄ̃ↄkũo, sa'ona lí ɛa zɛ́kaka adelɛ e gↄↄ sopla lↄ, +a gↄↄ sopladepi zĩ́ i ɛa wɛ́tɛi lↄ. Tó gyãpi lào, i kã́fĩo, aàli ade dilɛ gbãlɛsai. Gyã bɛ̃̀ɛ no. Ade lí a pↄkasaↄ pí, i gↄ̃ gbãlɛsai. +Tó gyãpi sù kã̀fĩ ade azĩa ↄlↄa sa'onaɛ gbɛaɛ, aàli ɛa gɛ́ azĩa ↄlↄiɛ̀ lↄ, +sa'ona i wɛ́tɛi. Tó gyãpi kã̀fĩɛ, aàli aà dilɛ gbãlɛa. Gyã pↄ́ ì lińziɛ. +Tó gbɛ̃́ gyã pↄ́ ì lińzi vĩ, wàli gɛaànↄ sa'ona kĩ́i, +i wɛ́tɛi. Tó gu kaapi puakũ̀, mɛ́ a kã́ pù, mɛ́ à pìa tɛ̃́nsuii, +gyã pↄ́ ì lińzi mɛ́ zĩ́na dìlɛ we kↄ̀, sa'ona lí ade dilɛ gbãlɛa. Asuli zɛ́kaka adelɛo, asa á ade dↄ̃ gbãlɛa kↄ̀. +Tó gyã lì gbɛ̃́ mɛa, mɛ́ sa'ona è à lì aà mɛa píi sɛa za aà minanguo e à gɛ̀ pɛ̀ aà kɛ̀sɛkpɛawa, +aàli wɛ́tɛi. Tó gyãpi lì ade mɛa píiɛ, aàli ade dilɛ gbãlɛsai. Lá aà mɛ dàkↄ̃i píi, a gbãsĩ vĩo. +Zĩ́ pↄ́ wà sù è a pia tɛ̃́nsuii, a gbãlɛan we. +Tó sa'ona bↄ̀ tɛ̃api è, aàli ade dilɛ gbãlɛa. Bↄ̀ tɛ̃api aↄ gbãlɛaɛ, gyã pↄ́ ì lińziɛ. +Tó bↄ̀ tɛ̃api sù lìlɛ, à puakũ̀, ade lí gɛ́ sa'ona kĩ́i, +sa'onapi i wɛ́tɛi. Tó bↄpi puakũ̀, aàli ade dilɛ gbãlɛsai, iↄ gbãlɛsai. +Tó gbɛ̃́ bↄ vĩ, mɛ́ à làa, +ↄ̃ a gbɛa à kɛ̀ púuu ge àlɛ tɛkɛ gɛ̃̀nɛgɛ̃nɛ, ade lí gɛ́ à azĩa ↄlↄ sa'onaɛ, +i wɛ́tɛi. Tó a è a ɛ zuuua, mɛ́ a kã́ puakũ̀, sa'ona lí ade dilɛ gbãlɛa. Gyã pↄ́ ì lińzi mɛ́ bↄ̀wà bↄ̀ gbɛu we. +Tó sa'ona wɛtɛ̀i a è a dáamavĩ, kã́ pua ku weo, mɛ́ a ɛ zuuuao, sa'onapi lí zɛ́kaka adelɛ e gↄↄ sopla. +Tó a è àlɛ kã́fĩɛ sↄ̃, aàli ade dilɛ gbãlɛa. Gyã pↄ́ ì lińziɛ. +Tó gu tɛkɛapi ku a gbɛu, i kã́fĩo, bↄpi gbɛɛ, sa'ona lí ade dilɛ gbãlɛsai. +Tó gbɛ̃́ tɛkũ̀, ↄ̃ a bↄ puakũ̀ guei ge à kɛ̀ gɛ̃̀nɛgɛ̃nɛ, +sa'ona lí wɛ́tɛi. Tó a è a kã́ puakũ̀, ge a ɛ zuuua, gyã pↄ́ ì lińzi mɛ́ dàalɛ tɛbↄpiu we, sa'ona lí ade dilɛ gbãlɛa, asa gyã pↄ́ ì lińziɛ. +Tó sa'ona wɛtɛ̀i a è a dáamavĩ, mɛ́ a kã́ pua vĩo, mɛ́ a ɛ zuuuao, sa'onapi lí zɛ́kaka adelɛ e gↄↄ sopla, +a gↄↄ sopladepi zĩ́ i wɛ́tɛi. Tó à kã̀fĩ, sa'ona lí ade dilɛ gbãlɛa, asa gyã pↄ́ ì lińziɛ. +Tó bↄ̀ puapi ku a gbɛu, mɛ́ i kã́fĩo, a dáamavĩ, tɛbↄɛ, sa'ona lí ade dilɛ gbãlɛsai, asa tɛbↄ gbɛɛ. +Tó gↄ̃ɛ ge nↄɛ bↄ vĩ a mikãu ge a lɛtãwa, +sa'ona lí wɛ́tɛi. Tó a è bↄpi zuuua, mɛ́ a kã́ kɛ̀ tɛ̃́n'ũa'ũannↄ, sa'onapi lí ade dilɛ gbãlɛa. Ũaɛ, mi ge lɛtã gyã pↄ́ ì lińziɛ. +Tó sa'ona wɛtɛ̀i mɛ́ a è ṹapi zuuuao, mɛ́ kã́ sia ku weo, sa'onapi lí zɛ́kaka adelɛ e gↄↄ sopla, +i ɛa wɛ́tɛ bↄpizi a gↄↄ sopladepizĩ. Tó a è ṹapi i kã́fĩo, mɛ́ kã́ tɛ̃a ṹa'ũana ku weo, mɛ́ a zuuuao, +wàli miboɛ̀, ãma wasuli gu pↄ́ ṹapi kuu boo, sa'ona lí zɛ́kaka adelɛ e gↄↄ sopla, +a gↄↄ sopladepi zĩ́ i wɛ́tɛ ṹapizi. Tó a è ṹapi i kã́fĩo, mɛ́ a zuuuao, sa'onapi lí ade dilɛ gbãlɛsai. Ade lí a pↄkasaↄ pí, iↄ ku gbãlɛsai. +Tó ṹapi sù kã̀fĩ aà dilɛa gbãlɛsai gbɛaɛ sↄ̃, +sa'ona lí wɛ́tɛi. Tó ṹapi kã̀fĩ, sa'ona suli kã́ tɛ̃a tàasika lↄo, asa ade gbãlɛaɛ. +Tó ṹapi kɛ̀ɛ̀ doũ, mɛ́ à kã́ sia bↄ̀lɛ, ṹapi làa, ade gbãlɛao, sa'ona i aà dilɛ gbãlɛsai. +Tó pↄ́ puaↄ bↄ̀bↄ gↄ̃ɛ ge nↄɛ mɛwa bàebae, +sa'ona lí wɛ́tɛi. Tó pↄ́ pua fàuluuɛ, debu mɛ́ bↄ̀ aà mɛwa we, ade gbãlɛao. +Tó gↄ̃ɛ mikã wòlo, migbaadeɛ, a gbãlɛao. +Tó aà mi'aɛ kã́ mɛ́ wòlo, mi'aɛgbaadeɛ, a gbãlɛao. +Tó bↄ pua bↄ̀ aà migbaa ge aà mi'aɛgbaawa, gyã pↄ́ ì lińzi mɛ́ bↄ̀ we, +sa'ona lí wɛ́tɛi. Tó bↄpi kaa dɛ púuu lán gyã pↄ́ ì lińziwa, +gↄ̃ɛpi gyã pↄ́ ì lińzi vĩɛ. À gbãlɛ̀ɛ, sa'ona lí ade dilɛ gbãlɛa bↄ pↄ́ kú aà miwa yã́i. +Tó gbɛ̃́ gyã pↄ́ ì lińzi vĩ màa, aàliↄ pↄkasa kɛ̃́kɛ̃a daa, i a mikã tó da pã, aàli ↄku a lɛ́wa, i mɛ: Gbãlɛa! Gbãlɛa! +Gↄↄ pↄ́ àlɛ gyãpi kɛ píi, aↄ gbãlɛaɛ. Gbɛ̃́ gbãlɛaɛ, aↄ ku bòo kpɛ adoɛ. +Tó pↄkasa pↄ́ wa tã̀ ń sãkão ge ń buao fù kpà, +ge pↄ́lɛ ge báa ge báa pↄ́, +tó a fukpaapi kɛ̀ búunnↄ ge tɛ̃́ɛɛ, wàli ↄlↄ sa'onaɛ, +i wɛ́tɛi, i zɛ́kaka pↄ́pilɛ e gↄↄ sopla, +i ɛa wɛ́tɛi a gↄↄ sopladezĩ. Tó a fukpaapi kã̀fĩɛ, fù pãsĩɛ. Pↄ́pi gbãlɛ̀ɛ, zĩ pↄ́ wì kɛò píin lò. +Aàli pↄ́ pↄ́ fù kpàpi kátɛu à tɛ́kũ, asa fù pãsĩɛ. +Tó sa'ona wɛtɛ̀i a è pↄ́pi fukpaapi i kã́fĩo, +aàli o wà pↄ́ pↄ́ fù kpàpi pípi, i ɛa zɛ́kakaɛ̀ lↄ e gↄↄ sopla, +i ɛa wɛ́tɛ pↄ́ pↄ́ wa pìpipizi lↄ. Tó a è fukpaapi i lilɛo, baa tó i kã́fĩo, pↄ́pi gbãlɛ̀ɛ. Àli kátɛu à tɛ́kũ, tó pↄ́pi aɛ ge a kpɛ mɛ́ fukpaan lò. +Tó sa'ona wɛtɛ̀i a è fukpaapi lào pↄ́pi pípia gbɛa, aàli gu pↄ́ fù kpàpi golɛ. +Tó pↄ́pi ɛ̀a lɛ́ fù kpa lↄ àlɛ lia, aàli pↄ́pi kátɛu à tɛ́kũ. +Pↄ́ pↄ́ wa pìpi a fukpaa làa sↄ̃, wàli pípi a gɛ̃n plaade, i gↄ̃ gbãlɛsai. +Pↄ́ pↄ́ wa tã̀ ń sãkão ge ń buao yãdilɛan we, pↄkasa ń pↄ́lɛo ge báa pↄ́ↄ píi, kɛ́ wà e dilɛ gbãlɛsai ge gbãlɛa. +Mɛbaagyãde pↄ́ wà mↄ̀ò sa'onaɛ gbãbↄa yãdilɛan kɛ: +Sa'ona lí bↄ bòo kpɛ à gɛ́ wɛ́tɛi gbɛ̃́pizi. Tó a è à gbã̀gbã ń a gyãpio, +aàli o wà mↄɛ̀ ń bã pↄ́ dɛ tɛ̃ ũo bɛ̃́ɛↄ mɛ̀n pla ń sɛdɛ lío ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń ése ṹao. +Sa'ona lí o wà bãpiↄ do dↄ oo pↄ́ wà í bàalɛa kàu musu, wi a kòlokpa, +i bã pↄ́ bɛ̃́ɛ sɛ́ ń sɛdɛ lío ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń ése ṹao, i apii málɛ bã pↄ́ wà a kòlokpa ípi musu au guu, +i fã́ gbɛ̃́ pↄ́ álɛ aà mɛbaagyã gbãbↄɛ̀wà gɛ̃n sopla, i gbãbↄɛ̀, i bã bɛ̃́ɛpi gbaɛ sɛ̃u. +Gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãbↄɛ̀ lí a pↄkasaↄ pí, i a kã́ↄ wa píi, i zu'o, i gↄ̃ gbãlɛsai. Bee gbɛa i gɛ̃ bòou, i gↄↄ sopla kɛ gĩa, i gbasa gɛ̃ a kpɛ́u. +A gↄↄ soplade zĩ́ aàli a kã́ wa píi, aà mikã, aà lɛkãna, aà wɛ́kpammizĩ, kã́ pↄ́ kú aà mɛwa píi lé. Aàli a pↄkasaↄ pí, i zu'o, i gↄ̃ gbãlɛsai. +A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ aàli mↄ́ ń sãsa nɛ́ bↄlↄ sãasaiↄ mɛ̀n pla ń sãda sãasai wɛ̃donao mɛ̀ndo ń pↄ́wɛntio kiloo soolo yãalɛa ń nísi litili kĩnio. +Sa'ona pↄ́ lɛ́ gbãbↄ gbɛ̃́piɛ lí mↄ́ ń gbɛ̃́pio Diiɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ ń aà gbapiↄ. +Sa'ona lí sãsa sɛ mɛ̀ndo, i sa pↄ́ wì a pↄ́ mↄ Diiɛ oò tàae fĩabobↄ ũ ń nísi litili kĩnipio. +Aàli sãpi kòlokpa gu pↄ́ a kua adoa, wì duun awakpabↄ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄo kòlokpau. Tàae fĩabobↄpiá sa'ona pↄ́ɛ lán duun awakpabↄwa. Dii pↄ́ɛ. +Sa'ona lí tàae fĩabobↄpi au sɛ́ à litili kĩnipi dã à ka a ↄzɛɛu, +i a ↄplaa ↄnɛzↄblena zↄ̃ nísi pↄ́ kú a ↄzɛɛupiwa, i nísipi fã́fã Dii aɛ gɛ̃n sopla ń a ↄtonapio. +Aàli nísi kĩni pↄ́ gↄ̃̀ a ↄzɛɛu máma aà ↄplaa swã́lɛbawa ń aà ↄplaa ↄnɛmio ń aà ↄplaa gbánɛmio tàae fĩabobↄ au pↄ́ á màwà musu. +Sa'ona lí nísi kĩni pↄ́ gↄ̃̀ a ↄu máma aà miwa, i aà tàae kɛ̃owà Dii aɛ. +Sa'ona lí sa'o ń duun awakpabↄo, i gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ gbãbↄɛ̀ duuna kɛ̃owà. Bee gbɛa i sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ kòlokpa, +i sa'oò sa'okĩiwa ń pↄ́wɛn gbao, i aà duuna kɛ̃owà, i gↄ̃ gbãlɛsai. +Tó taasideɛ mɛ́ i ka à pↄ́piↄ kpao, aàli sãsa sɛ mɛ̀ndo tàae fĩabobↄ ũ, wi pↄ́pi mↄ Diiɛ ń pↄ́wɛntio kiloo pla yãalɛa ń nísio aà duunakɛ̃awà yã́i. Aàli nísi litili kĩni sɛ́ lↄ +ń felenao mɛ̀n pla ge felenguulu nɛ́ bↄlↄↄ mɛ̀n pla aà gbãa lɛ́u, ado i Dii aɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ a gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ a gbãbↄaɛ yã́i. +Sa'ona lí tàae fĩabosã sɛ́ ń nísipio, i pↄ́piↄ mↄ Diiɛ, +i sãpi kòlokpa tàae fĩabobↄ ũ, i a au dãpi dã ka a ↄzɛɛu, +i fã́fã Dii aɛ gɛ̃n sopla ń a ↄplaa ↄnɛzↄblenao, +i nísi pↄ́ kú a ↄu máma aà ↄplaa swã́lɛbawa ń aà ↄplaa ↄnɛmio ń aà ↄplaa gbánɛmio gu pↄ́ à tàae fĩabobↄ au màmawàu. +Aàli nísi kĩni pↄ́ gↄ̃̀ a ↄu máma aà miwa aà tàae kɛ̃awà Dii aɛ yã́i. +Aàli sa'o ń felenapiↄ doo +duun awakpabↄ ũ, i sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń adoo ń pↄ́wɛntio, i aà duuna kɛ̃owà Dii aɛ. +Yã́ pↄ́ wa dìlɛ gbɛ̃́ pↄ́ mɛbaagyã vĩ, mɛ́ aà gbãa i ka à pↄ́ pↄ́ wì gbãbↄòↄ kpá píion we. +Tó a gɛ̃ Kanaa bùsu pↄ́ málɛ kpáwá á pↄ́ ũ guu, mɛ́ má tò kpɛ́ fù kpà á bùsuu we, +kpɛde lí gɛ́ o sa'onaɛ pↄ́ p���́ dɛ lán fuwa ku a kpɛ́u. +E sa'ona àↄ gɛ́ gɛ̃i kpɛ́piu wɛ́tɛi fupizi, aàli o wà bↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, kɛ́ pↄ́piↄ su gbãlɛo yã́i, ili gbasa gɛ̃ à wɛ́tɛ kpɛ́pizi, +ili a fukpaapi gwagwa. Tó a è fupi kpɛ́ gĩ sↄ̀ à zùu, à kɛ̀ búunnↄ ge tɛ̃́ɛɛ, +aàli bↄ kpɛ́piu, i a gbata e gↄↄ sopla. +A gↄↄ soplade zĩ́ aàli ɛa su, i wɛ́tɛi. Tó fupi lì kpɛ́pi gĩaɛ, +aàli o wà gĩpi gbɛ pↄ́ fù kpàↄ bↄlɛ wà gɛ kↄ́lɛ bɛ'aɛ. +Aàli tó wà kpɛ́ guu gĩↄ wa wà liai, wi gɛ bùsu pↄ́ wa wàpi kↄ́lɛ bɛ'aɛ. +Wi gbɛ̀ pãleↄ sɛ́lɛ, wi káka gbɛpiↄ gbɛu, wi kpɛ́pi gĩyↄↄ ń bùsu pãleo. +Gbɛpiↄ bↄlɛa ń kpɛ́pi waaa ń a yↄↄao gbɛa, tó kpɛ́pi ɛ̀a fù kpà à lìa, +sa'ona lí ɛa gɛ̃ wɛ́tɛi. Tó fupi kã̀fĩ kpɛ́piuɛ, fù pãsĩɛ, kpɛ́pi gbãlɛ̀n we. +Wàli kpɛ́pi gboo, wi bↄlɛ ń a gbɛↄ ń a líↄ ń bùsu pↄ́ wa yↄ̀ↄoↄ, wi kↄ́lɛ bɛ'aɛ. +Gↄↄ pↄ́ kpɛ́pi gbataa, tó gbɛ̃e sù gɛ̃̀u, ade aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Tó gbɛ̃e ì kpɛ́piu ge à pↄblèu, aàli a pↄkasaↄ pí. +Kpɛ́pi yↄↄa gbɛa tó sa'ona mↄ̀ wɛtɛ̀i, mɛ́ a è i fù kpa lↄo, aàli gbãbↄ kpɛ́piɛ, asa fukpaapi làaɛ. +Aàli bã sɛ mɛ̀n pla ń sɛdɛ lío ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń ése ṹao, kɛ́ aà gbãbↄò kpɛ́piɛ, +i bãpiↄ do dↄ gĩ̀ oo pↄ́ wà í bàalɛa kàula, i a kòlokpa, +i sɛdɛ lí ń ése ṹao ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bã bɛ̃́ɛpio sɛ́ málɛ bã pↄ́ à a kòlokpa au guu ń ípio, i fã́fã kpɛ́piwa gɛ̃n sopla. +Aàli gbãbↄ kpɛ́piɛ ń bãpi auo ń ípio ń bã bɛ̃́ɛo ń sɛdɛ lío ń ése ṹao ń wↄ̃ↄtɛ̃nao, +i bã bɛ̃́ɛpi gbaɛ wɛ̃́nkpɛ sɛ̃sao. Màa a gbãbↄ kpɛ́piɛ, i gↄ̃ gbãlɛsai. +Mɛbaagyã ge ṹa yãdilɛaↄn we +ń fu pↄ́ ì kpa pↄkasawao ń kpɛ́ guupↄo +ń gukaao ń bↄo ń mɛbaa puakũao, +kɛ́ wà e pↄ́ kua gbãlɛsai ge gbãlɛa gↄↄ dↄ̃. A yãdilɛaↄn we. +À yã'o Isailiↄnɛ à mɛ, tó gbɛ̃́ gↄ̃ɛkɛbↄ lɛ́ ibↄlɛ, ípi ìↄ gbãlɛaɛ. +Aà gↄ̃ɛkɛbↄ lɛ́ ibↄlɛ ge à kàn lò, ade gbãlɛ̀n we. Lá aà gbãlɛa aↄ dɛn kɛ: +Wúlɛbↄ pↄ́ kɛ̃nude wùlɛwà gbãlɛ̀ɛ. Pↄ́ pↄ́ à zↄ̃̀lɛwà píi gbãlɛ̀ɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ aà wúlɛbↄwa lí a pↄkasaↄ pí, i zu'o, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃̀lɛ pↄ́ pↄ́ kɛ̃nude zↄ̃̀lɛwàwa lí a pↄkasaↄ pí, i zu'o, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ kɛ̃nude mɛwa lí a pↄkasaↄ pí, i zu'o, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Tó kɛ̃nude lɛ́'ikà gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛaowa, ade lí a pↄkasaↄ pí, i zu'o, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Tó kɛ̃nude dì pↄ́ kpɛ, pↄ́ pↄ́ à zↄ̃̀lɛwà gbãlɛ̀ɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ pↄ́ pↄ́ kú aà zíɛↄwa, aↄ gbãlɛaɛ e oosi. Tó gbɛ̃́ pↄ́piↄ sɛ̀, aàli a pↄkasaↄ pí, i zu'o, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Tó kɛ̃nude i ↄpio, mɛ́ à ↄkã̀ gbɛ̃́wa, gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀wàpi lí a pↄkasaↄ pí, i zu'o, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Wàli gĩ̀ oo pↄ́ kɛ̃nude ↄkã̀wà wíwi. Tó pↄ́ pↄ́ wa kɛ̀ ń líoɛ, wàli pípi. +Tó kɛ̃nude kɛ̃nu làa, aàli gↄↄ sopla kɛ gĩa a gbãbↄa yã́i, i a pↄkasaↄ pí, i zu'o ń í bàalɛaoDii kĩ́i kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, i kpa sa'onawa. +Sa'onapià kɛ̃nu pↄ́ tò à gbãlɛ̀ yã́ musu. +Tó gbɛ̃́ azĩa è, aàli zu'o wásawasa, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Pↄkasa ge báa pↄ́ ípi kàwà, aàli pí, kási pↄ́pi aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Tó gↄ̃ɛ wùlɛ ń nↄɛo mɛ́ à azĩa è, aali zu'o, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Tó nↄɛ ↄkũ̀, au pↄ́ ìↄ bↄwà mɛ́ ì to aàↄ gbãlɛa e gↄↄ sopla. Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ nↄɛpiwa, aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Aà gbãlɛgↄↄ pↄ́ pↄ́ à wùlɛwà ge pↄ́ pↄ́ à zↄ̃̀lɛwà píi gbãlɛ̀ɛ. +Tó gbɛ̃́ ↄkã̀ aà wúlɛbↄwa, aàli a pↄkasaↄ pí, i zu'o, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Tó gbɛ̃́ ↄkã̀ pↄ́ pↄ́ à zↄ̃̀lɛwàwa, ade lí a pↄkasaↄ pí, i zu'o, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Tó gbɛ̃́ ↄkã̀ aà wúlɛbↄwa ge pↄ́ pↄ́ à zↄ̃̀lɛwàn lò, ade aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Tó gↄ̃ɛ wùlɛaànↄ, à gbãlɛ̀n we, iↄ gbãlɛa màa e gↄↄ sopla. Wúlɛbↄ pↄ́ gↄ̃ɛpi wùlɛwà píi gbãlɛ̀ɛ. +Tó au lɛ́ bↄ nↄɛwa à gↄↄplakɛ̀, mɛ́ aà ↄkũgↄↄn sↄ̃o ge a gɛ̃gɛ̃a dɛ aà ↄkũgↄↄ lɛ́a, aↄ gbãlɛa aubↄawàpi gↄↄ, lá ìↄ gbãlɛa a ↄkũgↄↄwawaɛ. +Wúlɛbↄ pↄ́ a�� wùlɛwà gↄↄ pↄ́ au lɛ́ bↄwà aↄ gbãlɛaɛ, lán wúlɛbↄ pↄ́ à wùlɛwà a ↄkũgↄↄwawa, mɛ́ pↄ́ pↄ́ à zↄ̃̀lɛwà aↄ gbãlɛaɛ, lá a dɛ aà ↄkũgↄↄwawa. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ pↄ́piↄwà gbãlɛ̀n we. Aàli a pↄkasaↄ pí, i zu'o, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Tó aubↄawà làa, a kɛ gↄↄ sopla gĩaɛsa'onaɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Sa'onau pↄ́ bↄ̀wà a tò à gbãlɛ̀ yã́ musu. +Màa á da Isailiↄnɛ aa kɛ̃ gbãsĩwa, kɛ́ aasu ma kúkĩi pↄ́ kú ń guu gbãlɛ, aa gaga ń gbãlɛapi yã́ musuo yã́i. +Yãdilɛa kɛ̃nude ń gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛ̀ azĩa ea yã́ musuↄnɛn we +ń nↄɛ pↄ́ ↄkũao ń gↄ̃ɛ ge nↄɛ kɛ̃nudeo ń gↄ̃ɛ pↄ́ wùlɛ ń nↄɛ gbãlɛaoo. +Aalona nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn pla pↄ́ aa gɛ̃̀ Diizi aa gàgaↄ, an gagaa gbɛa Dii ò Mↄiziɛ: +O ń vĩ̀i Aalonaɛ asuliↄ zwãa pↄ́ daa ma kúkĩi baa vĩ gↄↄpiio. Asuliↄ mↄmↄ duunkɛ̃makĩi pↄ́ kú kpagoloa aɛo, kɛ́ asu gao yã́i, asa mi bↄ mↄ́má tɛlu guu duunkɛ̃makĩipi musuɛ. +Lá Aalona ali kɛ à gbasa gɛ̃ ma kúkĩin kɛ: Aàli mↄ́ ń gáaeo duun awakpabↄ ũ ń sãsakaoo sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ. +Aàli bàabaa sòolo gese ye, i a sa'onkɛ ulatao da, i bàabaa asana lɛ̀ɛlɛ dↄ, i bàabaa tulu di. Ali zu'oɛ, ili gbasa sa'onkɛ pↄ́piↄ da. +Aàli blesan mɛ̀n pla si Isaili pↄ́ kã̀aaↄwa duuna awakpabↄↄ ũ ń sãsakaoo mɛ̀ndo sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ. +Aalona lí sa'o ń gáaepio, i api ń a bɛdeↄ duuna kɛ̃omá gĩa, +i blè mɛ̀n plapiↄ sɛ kpakↄ̃i ma aɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, +i pↄ́ pↄ́ aↄ dɛ ma pↄ́ ũ ń pↄ́ pↄ́ a gɛ̃zɛa ń gbɛ̃́ↄ duunao dↄ̃akↄ̃ɛ gbɛa ń gbɛo. +Aalona lí mↄ́ ń ble pↄ́ gbɛ sɛ̀ ma pↄ́ ũo, i sa'oò duun awakpabↄ ũ. +Ble pↄ́ gbɛ sɛ̀ à gɛ̃zɛa ń duunaoɛ, Aalona lí sɛ́ zɛ ma aɛ bɛ̃́ɛ, i gbaɛ sɛ̃u, kɛ́ aà gɛ̃zɛa ń gbɛ̃́ↄ duunao duunakɛ̃ama yã́i. +Tó Aalona mↄ̀ ń azĩa duun awakpazupio, aàli a kòlokpa, i api ń a bɛdeↄ duuna kɛ̃omá. +Aàli tɛyↄ̃ dã sa'okĩi ma aɛ tɛ́sibↄ pai, i tulaleti dã ↄkũ pla pai, i zwãa pↄ́ daa baa vĩò, +i tulaletipi ka tɛ́piu ma aɛ we, a súɛlɛ i kúlɛ duunkɛ̃makĩi pↄ́ kú ikoyã kpagoloawa, kɛ́ ásu gao yã́i. +Aàli bↄ gɛ́ zupi au dã, i mↄ fã duunkɛ̃makĩi aɛwa ń ↄnɛzↄblenao, i fã́fã duunkɛ̃makĩipi aɛ gɛ̃n sopla. +Aàli gbɛ̃́ↄ duun awakpable kòlokpa, i zwãa pↄ́ daa baa vĩ ń a auo, i kɛò lá a kɛ̀ ń zù auowa. Aàli aupi fã́fã duunkɛ̃makĩiwa ń a aɛo. +Màa ali gbãbↄ ma kúkĩiɛ Isailiↄ gbãsĩ ń ń tàaeↄ ń ń duunao yã́i píi, i kɛ màa lↄ kpaaũkpɛ pↄ́ kú ń bòo gbãlɛauɛ. +Tó à gɛ̃̀ ma kúkĩi api ń a bɛdeↄ ń Isailiↄ píi duuna kɛ̃́imá e aà gɛ bↄò, gbɛ̃e su àↄ ku kpaaũkpɛpiuo, +i ɛa bↄ kpɛɛlɛ sa'okĩi, i gbãbↄɛ̀, i zù au ń blè auo dã, i máma sa'okĩipi kↄ́baↄwa à liai, +i aupi fã́fãwà ń ↄnɛzↄblenao gɛ̃n sopla, i gbãbↄɛ̀ Isailiↄ gbãsĩ yã́i, i sa'okĩipi kɛkɛmɛɛ. +Tó Aalona gbãbↄ̀ ma kúkĩiɛ ń kpaaũkpɛo ń sa'okĩio a làa, aali mↄ́ ń blè bɛ̃́ɛo, +i a ↄↄ na blepi miwa, i Isailiↄ dàa vãiↄ ń ń tàaeↄ ń ń duunao o píi, i di blepiɛ, i na gↄ̃ɛ pↄ́ wa dìlɛ aà gɛ gbaɛ sɛ̃uɛ a ↄzĩ, +gↄ̃ɛpi i gɛ gbaɛ sɛ̃u, blepi iↄ ń dàa vãipiↄ sɛa lákpɛu we. +Aalona lí ɛa gɛ̃ kpaaũkpɛpiu, ili bàabaa pↄkasa pↄ́ á dà à gɛ̃̀ò ma kúkĩipiↄ bↄlɛ kálɛ we, +i zu'o gu pↄ́ a kua adoau, i azĩa pↄkasaↄ da, i bↄ gɛ́ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń azĩa pↄ́o ń gbɛ̃́ↄ pↄ́o, i api ń gbɛ̃́ↄ duuna kɛ̃omá, +i duun awakpabↄ nísi kpasa sa'okĩiwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ ble pↄ́ gɛ̃̀zɛa ń gbɛ̃́ↄ duunao gbàɛ lí a pↄkasaↄ pí, i zu'o, ili gbasa su bòou. +Zu ń blè duun awakpabↄ pↄ́ wà gɛ̀ ń ń auo ma kúkĩi duunakɛ̃ama yã́iↄ sↄ̃, wàli bↄò bòo kpɛ ń ń báaↄ ń ń nↄ̀ↄↄ ń ń guupↄↄ, wi kátɛu à tɛ́kũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́piↄ kàtɛu lí a pↄkasaↄ pí, i zu'o, ili gbasa su bòou. +Yãdilɛaɛ beeá gↄↄpii yã́ɛ. Mↄ soplade gↄↄ kwide zĩ́ àli lɛye. Ásuli zĩe kɛo, bele ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guun lò, +asa zĩbeezĩ ↄ̃ wali á duuna kɛ̃́wá píi, wi gbãbↄɛ́, í gↄ̃mɛɛ gbãlɛsai. +Gↄↄpi i gↄ̃ɛ́ kã́mabogↄↄ ũ, íli lɛyewà. Yãdilɛapiá gↄↄpii yã́ɛ. +Sa'ona pↄ́ wa dìlɛ sa'onkia ũ wà zĩpi dàɛ̀ aà mae gbɛu mɛ́ ali bàabaa sa'on p���kasaↄ da, +i gbãbↄ ma kúkĩiɛ ń kpaaũkpɛo ń sa'okĩio, i sa'onaↄ ń gbɛ̃́piio duuna kɛ̃́má. +Yãdilɛapiá gↄↄpii yã́ɛ. Wɛ̃̀ do guu aàli Isailiↄ duuna kɛ̃́má píi gɛ̃n do. Ɔ̃ wa kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +O Aalonaɛ ń a nɛ́ↄ ń Isailiↄ píi ǹ mɛ, yã́ pↄ́ má dìlɛn kɛ: +Tó Isaili zu ge sã ge ble dɛ̀ bòou ge wɛ̃́nkpɛ, +i mↄò kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ sa'oioao, wali ade dilɛ aukↄlɛna ũ. Aukↄlɛnaɛ, wali ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Isailiↄ su sa'o guei lↄo, sema aa mↄmɛɛ ń ń sa'obↄↄ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, aai kpa sa'onawa, i sáaukpa sa'ooa, +i a au lɛ́ ma gbagbakĩiwa kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, i a nísi kpasa, a gĩ i kɛmɛɛ na. +Aasu sa'o tã́aↄwa aa gbãsĩkɛńnↄ lↄo. Bee aↄ dɛnɛ́ yãdilɛa ũ e ń buiwaɛ. +Onɛ́, tó gbɛ̃́ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ge sa pãle ò, bele ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guun nò, +mɛ́ i mↄò kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ sa'oioao, wali ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Tó gbɛ̃́ nↄ̀ↄ kòlokpasai sò, bele ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guun nò, má fɛlɛaànↄɛ, mí ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu mà dɛ, +asa pↄ́ wɛ̃ni ku a au guuɛ, ↄ̃ má kpàwá àli á duuna kɛ̃owá sa'okĩiwa. Au mɛ́ ì duunakɛ̃má wɛ̃ni pↄ́ kú a guu yã́i. +Ayãmɛto málɛ o Isailiↄnɛ, á gbɛ̃e su nↄ̀ↄ kòlokpasai sóo, baa bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guu. +Tó Isaili ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guu toekà, tó à nↄ̀ↄ ge bã pↄ́ wì so dɛ̀, aàli a kòlokpa à a au kↄ́lɛ, i bùsukawà, +kɛ́ au mɛ́ pↄ́ wɛ̃ni ũ yã́i. Má ò Isailiↄnɛ aasu nↄ̀ↄ kòlokpasai sóo, kɛ́ au dɛ pↄ́ wɛ̃ni ũ yã́i. Gbɛ̃́ pↄ́ sò, wali ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Pↄ́ pↄ́ gà ń azĩao ge pↄ́ pↄ́ wài dɛ, tó bele ge bↄ̀mↄ dↄ̃o, mɛ́ a sò, aà a pↄkasaↄ pí, i zu'o, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Tó i a pↄ́ↄpio, mɛ́ i zu'oo, a yã́ a wi aà musuɛ. +O Isailiↄnɛ ǹ mɛ, mámɛmaa Dii á Lua. +Ásuli yã́ pↄ́ wì kɛ Egipi bùsu pↄ́ á kúu yãa ge Kanaa bùsu pↄ́ málɛ gɛ́uánↄ kɛo. Ásuli ń kɛa kɛo. +Àliↄ yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kɛ, àliↄ ma ikoyãↄ kũa, íↄ tɛi. Mámɛmaa Dii á Lua. +Àliↄ ma yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũa. Gbɛ̃́ pↄ́ kũa mɛ́ aↄ ku a sabai. +Gↄ̃ɛe su sↄ̃ a daɛ fɛ̃̀ɛɛzi à aà dã̀akpao. Mámɛmaa Dii. +Ńsu ǹ n da dã̀akpa ǹ n mae kpɛbↄo. Ń daɛ, ńsu ǹ aà dã̀akpao. +Ńsu ǹ n mae na dã̀akpa ǹ n mae kpɛbↄo. +Ńsu ǹ n dãe dã̀akpao, n mae nɛ́ ge n da nɛ́n nò, wà aà ì n bɛ ge ua pãlen nò. +Ńsu ǹ n tↄũna dã̀akpa ǹ nzĩa kpɛbↄo. +Ńsu ǹ n mae na nɛnↄɛ pↄ́ a ì dã̀akpao. N dãeɛ. +Ńsu ǹ n mae dãe dã̀akpao. N mae daɛ fɛ̃̀ɛɛɛ. +Ńsu ǹ n da vĩ̀i ge aà dãuna dã̀akpao. N da daɛ fɛ̃̀ɛɛɛ. +Ńsu ǹ n mae vĩ̀i ge aà dãuna nↄ dã̀akpa ǹ n mae vĩ̀i ge dãunapi kpɛbↄo. N mae naɛ. +Ńsu ǹ n nɛ́ na dã̀akpao. N nɛ́ naɛ. Ńsu ǹ aà dã̀akpao. +Ńsu ǹ n vĩ̀i ge ń dãuna na dã̀akpa ǹ n vĩ̀i ge dãuna kpɛbↄo. +Ńsu nↄɛ dã̀akpa ń a nɛ́o an pla ḿpiio. Ńsu ǹ aà tↄũna dã̀akpao. Aà daɛ fɛ̃̀ɛɛɛ. Dàa vãiɛ. +Ńsu ǹ n nↄ vĩ̀i ge aà dãuna sɛ́ nↄ ũ, aà gↄ̃ aà gↄ̃a ũ gↄↄ pↄ́ a bɛ̃́ɛo. +Tó nↄɛ ↄkũa, ńsu ǹ aà dã̀akpao. +Ńsu to pɛ á kãaa ń n gbɛ̃́dee nↄo ǹ gbãsĩkɛaànↄo. +Ńsu sa'o ń n nɛ́o Mↄlↄkuwa ǹ gbaɛ tɛ́u ǹ ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpao. Mámɛmaa Dii. +Ńsu wúlɛ ń n gↄ̃ɛ deeo lá wì wúlɛ ń nↄɛowao. Dàa vãiɛ. +Ńsu ku nↄ̀ↄwa ǹ gbãlɛòo. Nↄɛ su azĩa kpa nↄ̀ↄwa à kpáwa'owao. Yã́ fuangbaaɛ. +Ásu gbãsĩkɛ yã́ beeↄ musuo, asa màa bui pↄ́ málɛ ń yáɛ́ↄ gbãsĩkɛ̀. +An bùsu gbãlɛ̀ lↄ se, ↄ̃ málɛ yã́kpalɛkɛńnↄ. An bùsupi lɛ́ a gbɛ̃́ↄ yá ń dàa vãipi yã́i. +Àↄ yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũa. Ásu dàa vãipiↄ kee kɛo, bele ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guun nò. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú bùsupi guu á ãaↄ dàa vãi beeↄ kɛ̀ píiɛ, ↄ̃ bùsupi gbãlɛ̀. +Ápiↄ sↄ̃, tó á tò bùsupi gbãlɛ̀, a á yá, lá à bui pↄ́ kú á ãaↄ yàwao lé? +Tó gbɛ̃́ dàa vãipiↄ doe kɛ̀, wa ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Àliↄ ma yã́piↄ kũa. Ásuli sĩni zɛ́ vãi pↄ́ wa bↄ̀ á ãae sɛo. Ásuli tó à gbãlɛ a yã́ musuo. Mámɛmaa Dii á Lua. +aà o Isailiↄnɛ píi aà mɛ: Á kua líↄ adoa, asa ma Dii á Lua ma kua adoaɛ. +Á baade lí misiilɛ a da ń a deoɛ. Àli kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛ yãda. Mámɛmaa Dii á Lua. +Ásu ɛa su tã́aↄwao. Ásuli mↄkasa á dii u��o. Mámɛmaa Dii á Lua. +Tó álɛ sáaukpa sa'oa, àli o a zɛ́wa, mí sí. +Àli sa'onↄↄ so a ogↄↄ ge a gu sìa dↄa, í a pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ kátɛu à tɛ́kũ. +Tó gbɛ̃e su sò a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ sↄ̃, pↄ́pi gbãlɛ̀n we, má sí lↄo. +Gbɛ̃́ pↄ́ sò, a yã́ ali wí ade musuɛ, asa a tò ma pↄ́ gbãlɛ̀ɛ. Wàli ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Tó a á pↄ́ↄ kɛ̀kɛ á bùsuu, ásuli kɛkɛ e á bú lɛ́wao, mɛ́ ásuli a kↄ̃nwɛo. +Ásuli á vɛ̃ɛ kɛkɛ gɛ̃n plao, mɛ́ ásuli a bɛ pↄ́ kwɛ̀ zĩ́lɛ sɛ́lɛo. Àli tó taasideↄnɛ ń bↄ̀mↄↄ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Ásuli kpã́i'oo. Ásuli ɛɛtoo. Ásuli mↄafilikɛ á gbɛ̃́deeɛo. +Mámɛmaa Dii á Lua. Ásuli ɛɛto à mɛ á simanↄ à ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpao. +Ásuli á gbɛ̃́dee ble ge à aà pↄ́ síwào. Ásuliↄ á zĩkɛna asea kũa e gu dↄo. +Ásuli swãdona kao. Ásuli pↄ́ dilɛ vĩaɛ zɛ́u aà kpaao. Àliↄ ma vĩa vĩ. Mámɛmaa Dii. +Ásuli yã́gↄ̃gↄ̃ koleao. Ásuli zɛ ń wɛ̃nadeo a wɛ̃nadekɛ yã́io, ge tↄde a tↄdekɛ yã́io. Àli yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa. +Ásuliↄ bɛ ń gbɛ̃peo á gbɛ̃́ↄ guuo. Ásuli á gbɛ̃́dee ga wɛɛlɛ à yãdↄwào. Mámɛmaa Dii. +Ásuliↄ za á Isaili deeguo. Àli á gbɛ̃́dee gba laai, kɛ́ aà duuna su wí á musuo yã́i. +Ásuli tↄsi á Isaili deewao, ásuliↄ yã́kũaaànↄo. Àliↄ ye á gbɛ̃́deezi lá ázĩa wɛ̃niwa. Mámɛmaa Dii. +Àliↄ ma ikoyãↄ kũa. Ásuli pↄtuo bui dodoa kpakↄ̃a aa kpáwa'okↄ̃wao. Ásuli pↄbui dodoa tↄ̃ bú doũ guuo. Ásuli pↄkasa pↄ́ wà a pↄ́lɛ tã̀ ń bà bui dodoao dao. +Tó gↄ̃ɛ wùlɛ ń zↄ̀ wɛ̃́ndiana pↄ́ dɛ gbɛ̃pãle nↄkpama ũo, mɛ́ i aà bo à gↄ̃̀ wɛ̃́ɛ ũ gĩao, wàli ń swã́gaga. Wasuli ń dɛdɛo, kɛ́ nↄɛpi i gↄ̃ wɛ̃́ɛ ũ yãao yã́i. +Gↄ̃ɛpi lí mↄmɛɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ ń sãsakaoo a tàae fĩabobↄ ũ. +Sa'ona lí duuna pↄ́ a kɛ̀ kɛ̃wà ma aɛ, mí sùuukɛaànↄ. +Tó a gɛ̃ á bùsuu, mɛ́ a li bɛdee bà, àli a bɛ dilɛ tɛ̃ ũ gĩa. Lípi bɛ líↄ dɛɛ́ tɛ̃ ũ e wɛ̃̀ àaↄ̃, ásuli bleo. +A wɛ̃̀ síiↄ̃de a bɛ líↄ dɛ ma pↄ́ ũ píi, í ma sáaukpaò. +A wɛ̃̀ sↄode íli a bɛ ble sa. Beewa lípi nɛ'iaɛ́ aↄ kã́fĩ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Ásuli nↄ̀ↄ kòlokpasai sóo. Ásuli màsokɛo. Ásuli pↄdamáo. +Ásuli mizↄ̃io. Ásuli á lɛkãna kã́ kpaaĩo. +Ásuli á mɛ líli gɛ yã́ musuo. Ásuli wɛ̃̀sã li ge à sↄti zↄ̃o. Mámɛmaa Dii. +Ásuli á nɛnↄɛ ↄ̃̀ↄkpa aà gↄ̃ káalua ũo, kɛ́ bùsudeↄ su zɛ ń káaluakaao, dàa vãi i kↄ̃́ á bùsuuo yã́i. +Àli kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛↄ yãda. Àliↄ ma kúkĩi vĩa vĩ. Mámɛmaa Dii. +Ásuli yãma gɛ̀sisinaↄwao, mɛ́ ásuli tã́adeↄ kĩ́i wɛɛlɛ, an gbãsĩ i liázio. Mámɛmaa Dii á Lua. +Àli fɛlɛ zɛ mikãpuadeɛ, àli zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ, íↄ ma vĩa vĩ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Tó bↄ̀mↄ kúánↄ á bùsuu, ásuli gbãamↄɛ̀o. +Àli bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guu dilɛ lán belewa. Àliↄ yeaàzi lá ázĩa wɛ̃niwa, asa bↄ̀mↄↄn á ũ Egipi bùsuu yãa. Mámɛmaa Dii á Lua. +Àↄ kú ń yãkɛa a zɛ́wao pↄ́yↄ̃a guu, pↄ́ gbã̀a ge a gbia ge a zↄ̃ↄn lò. +À tó á pↄ́gbiayↄ̃bↄↄ ń á zaaↄ aaↄ kú wásawasa. Mámɛmaa Dii á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ Egipi. +Àliↄ ma ikoyãↄ ń ma yãdilɛaↄ kũa píi, íↄ zĩkɛwà. Mámɛmaa Dii. +aà o Isailiↄnɛ: Tó Isailie ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guue a nɛ́ kpà Mↄlↄkuwa, wali ade dɛ. Bùsudeↄ lí aà pápa ń gbɛo aa dɛ. +Máli fɛlɛ ń gbɛ̃́pioɛ, mí aà bↄ a gbɛ̃́ↄ guu, asa à a nɛ́ kpà Mↄlↄkuwa, à ma kúkĩi gbãlɛ̀ à ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpàɛ. +Tó gbɛ̃́pi a nɛ́ kpà tã́a Mↄlↄkuwa, tó á Isailiↄ a wɛkpà á vĩ̀a, i aà dɛo, +má fɛlɛ ń gbɛ̃́pio ń aà bɛdeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãsĩkɛ̀aànↄ Mↄlↄku yã́ musuↄ píiɛ, mí ń bↄlɛ ń gbɛ̃́ↄ guu mà ń dɛdɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ yãmà gɛ̀sisinaↄ ge tã́adeↄwa à gbãsĩkɛ̀ńnↄ sↄ̃, má fɛlɛ ń adeoɛ, mí aà bↄ aà gbɛ̃́ↄ guu mà dɛ. +À tó á kua àↄ adoa gbãsĩsai, asa Dii á Luan ma ũ. +Àliↄ ma ikoyãↄ kũa, íↄ zĩkɛwà. Ma Dii ma á dílɛ adoaɛ. +Tó gbɛ̃́ a de ge a da kà, wà ade dɛ. Lá à a de ge a da kà, à azĩa dɛ̀ɛ. +Tó gbɛ̃́ wùlɛ ń gbɛ̃pãle nↄo, wàli ń dɛ ḿpla ḿpii. +Tó gbɛ̃́ wùlɛ ń a mae nↄo à a mae kpɛbↄ̀ɛ, wàli ń dɛ ḿpla ḿpii. Aa ńzĩa dɛ̀ɛ. +Tó gbɛ̃́ wùlɛ ń a nɛ́ nao, wàli ń dɛ ḿpii. Aa yãdↄↄsai kɛ̀ɛ, aa ńzĩa dɛ̀ɛ. +Tó gↄ̃ɛ wùlɛ ń a gↄ̃ɛ deeo lán nↄɛwa, an pla ḿpii aa dàa bɛ̃̀ɛ kɛ̀, wàli ń dɛdɛ. Aa ńzĩa dɛ̀dɛɛ. +Tó gbɛ̃́ nↄsɛ̀ mɛ́ à ɛ̀a à aà da nàwà lↄ, dàa vãiɛ. Wàli ń kpasa ḿpii aa tɛ́kũ, kɛ́ dàa vãie su àↄ kú á guuo yã́i. +Tó gↄ̃ɛ kù pↄtuowa, wàli ade dɛ, wi nↄ̀ↄpi dɛ lↄ. +Tó nↄɛ tò pↄtuo kpáwa'òwa, wàli ń dɛdɛ, kɛ́ aa ńzĩa dɛ̀dɛɛ nↄↄ. +Tó gↄ̃ɛ a dãe sɛ̀, aà de nɛ́ ge aà da nɛ́n lò, mɛ́ aa kↄ̃ dↄ̃̀, ásooɛ. Wàli ń bↄ ń gbɛ̃́ↄ guu wà ń dɛdɛ. Lá à a dãe dã̀akpà, à azĩa dɛ̀ɛ. +Tó gbɛ̃́ wùlɛ ń nↄɛ pↄ́ ↄkũao, à kã̀ aà aubↄkĩiwa. Wàli ń bↄ ń gbɛ̃́ↄ guu, wà ń dɛdɛ ḿpla ḿpii. +Ásuli á da vĩ̀i ge aà dãuna dã̀akpao ge á dasɛ̃, asa daɛ fɛ̃̀ɛɛ kpɛbↄan we. An tàae a wi ń musuɛ. +Tó gbɛ̃́ wùlɛ ń a mae vĩ̀i ge aà dãuna nↄo, à a mae vĩ̀i ge aà dãuna kpɛbↄ̀n we. An tàae a wi ń musuɛ, aai ga fĩi. +Tó gbɛ̃́ a vĩ̀i ge a dãuna nↄ sɛ̀, wíyãɛ. À a vĩ̀i ge a dãuna kpɛbↄ̀ɛ. Aa gↄ̃ fĩiɛ. +Àliↄ ma ikoyãↄ ń ma yãdilɛaↄ kũa, íↄ zĩkɛwà, kɛ́ bùsu pↄ́ málɛ gɛ́uánↄ à zↄ̃lɛu su á yáo yã́i. +Ásu bui pↄ́ málɛ ń yáɛ́ↄ ↄlɛsɛo. Aa yã́piↄ kɛ̀ píiɛ, ↄ̃ má ye ń gĩyãio. +Má òɛ́, ámɛ á gↄ̃ ń bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diupi vĩ. Má kpáwá á pↄ́ ũɛ. Mámɛ má Dii á Lua, ma á dílɛ adoa ń buipãleↄɛ. +Àliↄ nↄ̀ↄ ń bã pↄ́ áli sóↄ ń pↄ́ pↄ́ áli sóoↄ dↄ̃kↄ̃ɛ. À suli tó à gbãlɛ nↄ̀ↄ ge bã ge pↄ́taa'onkuawa pↄ́ má dìlɛɛ́ tɛ̃ ũↄ yã́ musuo. +Àli tó á kua àↄ adoa mɛɛ, asa ma Dii ma kua adoaɛ. Ma á dílɛ adoa ń buipãleↄ, kɛ́ àↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũɛ. +Tó gↄ̃ɛ ge nↄɛ kú á guu gɛ̀sisina ge tã́ade ũ, wàli ade pápa ń gbɛo wà dɛ. À azĩa dɛ̀ɛ. +Dii ò Mↄiziɛ aà yã'o Aalona nɛ́ sa'onaↄnɛ aà mɛ: Sa'onae suli tó à gbãlɛ a gbɛ̃́ pↄ́ gà yã́ musuo, +mɛ́ i kɛ aà daɛ fɛ̃̀ɛɛ bàasio, aà da, aà de, aà nɛ́, aà vĩ̀i, aà dãuna +ge aà dãe nɛ́na pↄ́ kú a gbáa, i zãkɛ yãao. +Baa tó uabeleɛ, asu to à gbãlɛ a bɛdeↄ yã́ musuo. +Aasuli tó gɛ̃ táa'o ń miwao. Aasuli ń lɛkãna kpaaĩo. Aasuli ń mɛ lílio. +An kua líↄ adoa mapi ń Luaɛ. Aasuli ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpao. An kua líↄ adoa, asa mámɛmaa Dii ń Lua. Aali sa pↄ́ wì a pↄ́ nísikatɛu à tɛ́kũ oa ma blɛ ũ. +Kɛ́ an kua líↄ adoa mapi ń Luaɛ yã́i, aasuli nↄɛ pↄ́ káaluakà a ↄ̃̀ↄkpà sɛo ge nↄɛ pↄ́ wa yà. +Isailiↄ, àli ń dilɛa ńdoakɛ dↄ̃nɛ́, asa aamɛ aaì mↄ blɛ kpái mapi á Luawa. Àli ń dilɛa ńdoakɛpi dↄ̃, asa ma Dii ma gbɛ̃́ pↄ́ ma á dílɛ ádoa, ma kua adoaɛ. +Tó sa'on nɛnↄɛ azĩa ↄ̃̀ↄkpà ń káaluakaao à a mae kpɛbↄ̀ɛ̀, wàli aà kpasa aà tɛ́kũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà nísikà aà miwa à gↄ̃̀ sa'onkia ũ, wà aà dàzĩu aà kɛ ń zĩpi pↄkasaↄ daa, asuli tó ĩ́ana a mikã páo. Asuli a ula ga kɛ̃o. +Asuli sↄ̃ gɛio. Asuli tó à gbãlɛ baa a de ge a da gɛ yã́ musuo. +Asuli bↄ ma kúkĩi gɛ yã́io, kɛ́ asu ma kúkĩi ↄ̃̀ↄkpao yã́i, asa ma nísi pↄ́ wa kàwà tò à gↄ̃̀ ma pↄ́ ũɛ. Mámɛmaa Dii. +Nↄɛ lɛ́so ↄ̃ àli sɛ́ nↄ ũ. +Asuli gyaa ge nↄɛ pↄ́ wa yà sɛo ge nↄɛ pↄ́ káaluakà a ↄ̃̀ↄkpà, sema aà bui nↄɛ lɛ́so, +kɛ́ asu a bui ↄ̃̀ↄkpao yã́i. Mámɛ má Dii pↄ́ ma aà dìlɛ adoa ũ. +aà o Aalonaɛ: E n buiwa n bui pↄ́ su sãa vĩ suli sↄ̃mazi blɛ kpáiao. +Gbɛ̃́ pↄ́ sãae vĩ suli sↄ̃mazio, vĩ̀a ge ɛɛ ge gbɛ̃́ pↄ́ aà oa dↄ̀ↄ vĩo ge a gue kɛ̃́sãakↄ̃i +ge gbɛ̃́ pↄ́ a gbá ge a ↄ kũdↄa, +ge kↄ̃́ↄde ge gbɛ̃́ pↄ́ a gue imia ge gbɛ̃́ pↄ́ a wɛ́ diua ge kásande ge sɛ́ɛde ge gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ wia. +Sa'ona Aalona bui pↄ́ sãae vĩ suli sↄ̃mazi à sa pↄ́ wì a pↄ́ nísikatɛu à tɛ́kũ oao. Sãadeɛ, asuli sↄ̃mazi blɛ kpáiao. +Ali fↄ̃ ma blɛ ble, sa'onↄↄ ń pↄ́ pↄ́ wa ma gbaↄ píi, +ãma asuli sↄ̃ zwãa pↄ́ wa kpàmaziio ge ma gbagbakĩi, asa sãadeɛ. Asuli ma kúkĩi ↄ̃̀ↄkpao. Mámɛ má Dii pↄ́ ń dílɛ ńdoa ũ. +Ɔ̃ Mↄizi yã́pi ò Aalonaɛ ń aà nɛ́ↄ ń Isailiↄ píi. +O Aalonaɛ ń aà nɛ́ↄ, aaliↄ ńzĩa kũa dↄ̃ pↄ́ pↄ́ Isailiↄ lɛ́ ma gbaↄ yã́ musu, kɛ́ aasu ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpao yã́i. Mámɛmaa Dii. +Onɛ́, e an buiwa tó an gbɛ̃e gbãlɛ̀ mɛ́ à sↄ̃̀ pↄ́ pↄ́ Isailiↄ sa'òoai, wàli ade kɛ̃a. Mámɛmaa Dii. +Tó Aalona buie mɛbaagyã ge kɛ̃nu vĩ, asuli sa'oblɛ bleo e aà gbãsĩ gɛ̀ wòlowà. Tó gbɛ̃́ ↄkã̀ pↄ́ pↄ́ gbãlɛa gɛ yã́ musuwa, ge à azĩa è, à gbãlɛ̀n we. +Màaɛ lↄ, tó à ↄkã̀ pↄ́ kelena pↄ́ ì táa'o tↄↄlɛwa ge gbɛ̃́ gbãlɛa ge gbãsĩ píi lé. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ pↄ́ bee taawa, aliↄ gbãlɛaɛ e oosi. Asuli sa'oblɛ bleo, mɛ́ i kɛ à zu'ò bàasio. +Tó ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u, mɛ́ à zúpi ò, ↄ̃ aà gbãsĩ a láa, i gbasa sa'oblɛ ble sa, asa aà pↄbleaɛ. +Asuli pↄgɛ ge pↄ́ pↄ́ wài dɛ so à gbãlɛo. Mámɛmaa Dii. +Sa'onaↄ líↄ ma yãdilɛnɛpiↄ kũa, kɛ́ aasu dↄ́ɛ ń ma blɛo, an duuna wi ń musu aa gao yã́i. Mámɛ má Dii pↄ́ ń dílɛ ńdoa ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ sa'ona ua gbɛ̃́ ũo suli sa'oblɛ bleo, baa gbɛ̃́ pↄ́ pìla sa'ona bɛ ge aà zĩkɛna. +Tó sa'ona zↄ lù ge tó wà zↄpi ì aà bɛɛ, a zɛvĩ à blɛpi ble. +Tó sa'ona nɛnↄɛ zãkɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ sa'ona ũoo, nↄɛpi zɛvĩ à sa'onaↄ blɛ ble lↄo. +Tó sa'ona nɛnↄɛ gↄ̃̀ gyaa ũ ge wà aà yà zadↄ̃ i nɛ'io, mɛ́ à ɛ̀a sù a mae bɛ lá aà wɛ̃́ndiagↄↄwa, a a mae blɛ blea zɛ́ vĩ. Nibↄe suli bleo. +Tó gbɛ̃́ zã̀zã à sa'oblɛ blè, aàli a fĩabo sa'onaɛ, i a ↄ̃a sↄode nawà. +Sa'onaↄ suli tó sa'oblɛ pↄ́ Isailiↄ kã̀aakãaa Diiɛ gbãlɛo. +Tó aa tò gbɛ̃́ pↄ́ a blea zɛ́ vĩo blè, aa yã'ìɛ̀ɛ. Mámɛ má Dii pↄ́ ń dílɛ ńdoa ũ. +O Aalonaɛ ń aà nɛ́ↄ ń Isailiↄ píi, Isaili bui ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guun lò, tó á gbɛ̃e mↄ̀mɛɛ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄo lɛ́gbãdↄa ge gban lò, +tó a ye mà siɛ, sema aàli mↄ́ ń pↄ sà sãasaio, zu ge sã ge ble. +Ásuli mↄmɛɛ ń pↄ́ sãadeoo, asa má sio. +Tó gbɛ̃́ mↄ̀ sáaukpa sa'oia ń zuo ge sã ge ble lɛ́gbãdↄa ge gban lò, tó a sãa vĩo, má sí. +Ayãmɛto ásuli sa'oa ń pↄ́ vĩ̀aoo ge a kↄ̃̀ↄkũa ge a pↄ́ pↄ́ wà a kaikɛ̀ ge a bↄde ge a yìade ge a sɛ́ɛde. Ásuli sa pↄ́ wì a pↄ́ nísikatɛu ma gbagbakĩiwa à tɛ́kũ oòo. +Á zɛvĩ à ma gba zu ge sã kↄ̃̀ↄ ge a giana. Tó álɛ lɛ́gbã dↄoaɛ sↄ̃, má sio. +Ásuli sa'oa ń pↄ́ pↄ́ wà a lɛba bↄ̀lɛoo ge pↄ́ pↄ́ wà a lɛ wì ge a taia ge a paaa. Ásuli bee kɛ á bùsuuo, +mɛ́ ásuli pↄtuo bee taa sí bui zĩ̀loe kĩ́i à sa'oò mapi á Luawa blɛ ũo. A sãa vĩɛ, a ↄ̃̀ↄkpaaɛ. Má sio. +Tó zu ge sã ge ble nɛ'ì, nɛ́pi a kɛ a dawa gↄↄ soplaɛ. Sɛa za a gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ áli fↄ̃ sa pↄ́ wì a pↄ́ nísikatɛu à tɛ́kũ ooa. +Ásuli zu ge sã kòlokpa ń a nɛ́o gↄↄ doũ zĩ́o. +Àli a nↄ̀ↄ so zĩbeezĩ, ásuli a kee to gu dↄwào. Mámɛmaa Dii. +Àliↄ ma yãdilɛaↄ kũa à zĩkɛwà. Mámɛmaa Dii. +Ásuli ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpao, a adoaɛ. Á Isailiↄ lí dↄ̃ kɛ́ ma kua adoa. Mámɛ má Dii pↄ́ á dílɛ ádoa ũ. +Ma á bↄ́lɛ Egipi, kɛ́ màↄ dɛ á Lua ũɛ. Mámɛmaa Dii. +aà o Isailiↄnɛ: Dikpɛ pↄ́ má dìlɛↄn kɛ: Àli ma dikpɛ pↄ́ wàli gbɛ̃́ↄ kãaamɛɛɛ beeↄ kpàwakɛ. +Àli zĩkɛ gↄↄ soolo, a gↄↄ soplade í kã́mabo kãaaamɛɛ yã́i. Ásuli zĩe kɛo. Kã́mabogↄↄzĩpiá Dii pↄ́ɛ gu pↄ́ á kúu píi. +Dikpɛ pↄ́ Dii dìlɛↄn kɛ: Àli a kpàwakɛ a gↄↄwa, í kↄ̃ kãaamɛɛ. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ oosiɛlɛ àli Gɛ̃amusu dikpɛkɛmɛɛ. +Mↄpi gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ àli Kàaso dikpɛkɛ, íↄ kàa pↄ́ wi a sɛ'ɛsɛ káuo so e gↄↄ sopla. +Dikpɛpiopladepi zĩ́ í kↄ̃ kãaamɛɛ. Ásuli zĩ gbãae kɛ zĩbeezĩo. +aà o Isailiↄnɛ: Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ málɛ kpáwáu, mɛ́ a á buapↄ́ káauↄ kɛ̀kɛ, àli a bàaa ye mↄò sa'onaɛ. +Tó kã́mabogↄↄzĩ gu dↄ̀, sa'onapi lí pↄ́ bàaapi mↄmɛɛ, mí síánↄ. +Gↄↄ doũpi zĩ́ aàli sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa ń sã wɛ̃dona sãasaio +ń a pↄ́wɛntio kiloo síiↄ̃ yãalɛa ń nísio pↄ́ pↄ́ wì kátɛu à tɛ́kũ a gĩ ì kɛmɛɛ na ũ, i vɛ̃ɛ ɛ́lɛwà litili do. +Ásuli pↄ́wɛn dafu blɛ bleo, a pɛ̃ɛ ge a kpasaa e gↄↄ pↄ́ a mↄ mapi á Luaɛ ń pↄ́ káau bàaapio. Yã́piↄá yãdilɛaɛ́ɛ e á buiwa gu pↄ́ á kúu píi. +Kã́mabogↄↄ pↄ́ a mↄ ń pↄ́ bàaapio gbɛa, àli ãsↄ̃a dↄdↄ e sopla. +Àli gↄↄdↄdↄ blakwi e kã́mabogↄↄ soplade gu dↄ, í gbasa mↄmɛɛ ń pↄ́wɛn dafuo. +Àli pɛ̃ɛkɛ mɛ̀n plapla ua ń uao ń pɛ̃ɛtio litili plapla ń a sɛ'ɛsɛo. Á buapↄ́ káau ↄ̃ áli pↄ́piↄ kɛò, í mↄomɛɛ. +Íli mↄ́ ń pɛ̃ɛpiↄ ń sã wɛ̃dona sãasaiↄ mɛ̀n sopla ń gáaenao mɛ̀ndo ń sãsakaoↄ mɛ̀n pla, í sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ooa ń a pↄ́wɛntio ń a vɛ̃ɛo pↄ́ pↄ́ wì kátɛu a gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. +Íli sa'o ń blesanao mɛ̀ndo duun awakpabↄ ũ ń sã wɛ̃donaↄ mɛ̀n pla sáaukpasa ũ. +Sa'ona lí sãpiↄ mↄmɛɛ ń buapↄ́ káauↄ pɛ̃ɛpio. Sa'oblɛpiá ma pↄ́ɛ, sa'onapi mɛ́ ali ble. +Gↄↄ doũpi zĩ́ àli kↄ̃kãaa kpàwakɛ. Ásuli zĩ gbãae kɛo. Yã́piↄá yãdilɛaɛ́ɛ e á buiwa gu pↄ́ á kúu píi. +Tó álɛ pↄkɛkɛ á bùsuu, ásuli kɛkɛ e á bú lɛ́wao, mɛ́ ásuli a kↄ̃nwɛo. Àli tó taasideↄnɛ ń bↄ̀mↄↄ. Mámɛmaa Dii á Lua. +aà o Isailiↄnɛ: Mↄ soplade gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli kã́mabo, í kã̀aepɛ à kãaamɛɛ, ma yã́ i dↄágu. +Ásuli zĩ gbãae kɛo, í sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ oa. +Mↄ sopladepi gↄↄ kwide zĩ́ líↄ dɛ Duunkɛ̃magↄↄ ũ. Àli kↄ̃ kãaamɛɛ, í lɛye, í sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ oa. +Ásuli zĩe kɛ zĩbeezĩo, asa Duunkɛ̃magↄↄɛ, zĩ́ pↄ́ wì á duuna kɛ̃́wá ma Dii á Lua aɛɛ. +Wà gbɛ̃́ pↄ́ i lɛye zĩbeezĩo bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Má gbɛ̃́ pↄ́ zĩe kɛ̀ zĩbeezĩ bↄ a gbɛ̃́ↄ guu mà dɛɛ. +Ásuli zĩe kɛ zĩbeezĩo. Yã́piá yãdilɛaɛ́ɛ e á buiwa gu pↄ́ á kúu píi. +Àliↄ dɛɛ́ kã́mabogↄↄzĩ ũ, í lɛyeu, íↄ kã́mabo sɛa za mↄpi gↄↄ kɛ̃okwide zĩ́ oosi e a gu sìa dↄa oosi. +aà o Isailiↄnɛ: Mↄ sopladepi gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ àli Lákpɛdↄa dikpɛkɛmɛɛ gↄↄ sopla. +Awaaↄ̃de zĩ́ í kↄ̃ kãaamɛɛ, í sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ oa. Ásuli zĩ gbãae kɛo, kↄ̃kãaa midɛgↄↄɛ. +Dikpɛ pↄ́ má dìlɛↄn we. Àli a kpàwakɛ, í kↄ̃ kãaamɛɛ, í sa'oa lá gu lɛ́ dↄ lá má dìlɛwa, sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń pↄ́wɛntio ń sa'obↄ pãleↄ ń vɛ̃ɛo. +Àli sapiↄ oa kã́mabogↄↄ pↄ́ pↄ́ má dìlɛ bàasi, á gbaↄ ń á lɛ́gbãdↄa pↄ́ↄ ń á pↄeã pↄ́ↄ bàasi. +Sɛa za mↄ soplade gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ á bùsu pↄ́ↄ kɛkɛa gbɛa àli dikpɛpi kɛmɛɛ e gↄↄ sopla. A gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ń a gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́o líↄ dɛɛ́ kã́mabogↄↄ ũ. +A gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli libɛ maaↄ sɛ́ ń daminalaↄ ń ligↄ̃n ladeↄ ń swagbalagↄ̃naↄ, íↄ pↄnakɛ mapi Dii á Lua aɛ e gↄↄ sopla. +Wɛ̃ ń wɛ̃o mↄ soplade guu àliↄ dikpɛpi kɛmɛɛ e gↄↄ sopla. Yã́piá yãdilɛaɛ́ɛ e á buiwa. +Á Isailiↄ líↄ ku lákpɛ pↄ́ á dↄↄ guu e gↄↄ sopla, +kɛ́ á buiↄ e dↄ̃ má tò an deziↄ ì lákpɛↄ guu ma ń bↄlɛa Egipi bùsuu gbɛa. Mámɛmaa Dii á Lua. +Ɔ̃ Mↄizi dikpɛ pↄ́ Dii dìlɛpiↄ yã'ònɛ́. +O Isailiↄnɛ aa mↄnɛ ń nísi wásawasao filiaↄ nabↄ ũ, kɛ́ aaↄ naa gↄↄpii. +Aalona mɛ́ ali filiapi kɛkɛ kpaaũkpɛu ma aɛ zwãa pↄ́ kpaa ikoyã kpagoloi saɛ za oosi e gu gɛ lí dↄò gↄↄpii. Yã́piá yãdilɛaɛ́ɛ e á buiwa. +Aàliↄ filia pↄ́ kú vua dauwaↄ kɛkɛ ma aɛ gↄↄpii. +Níli pɛ̃ɛti sɛ́ ǹ pɛ̃ɛkɛò mɛ̀n kuɛpla, pɛ̃ɛ mɛ̀ndo tí kiloo síiↄ̃siiↄ̃. +Níli pɛ̃ɛpiↄ kálɛ ma aɛ vua táabũnuwa mɛ̀n soolosoolo dↄ̀ↄ pla. +Níli tulaleti zálala fã́fãwà dↄ̀ↄdↄↄ, ní kámɛɛ tɛ́u pɛ̃ɛ gbɛu á yãdↄamagu yã́i. +Kã́mabogↄↄ ń kã́mabogↄↄo píi waliↄ kálɛ dↄ̀ↄdↄↄ ma aɛ Isailiↄ pↄ́ ũ ma bàakuańnↄ gↄↄpii yã́i. +Pɛ̃ɛpi líↄ dɛ Aalona ń a nɛ́ↄ pↄ́ ũ, aali só gu pↄ́ wa dìlɛ a zɛ́iu, asa ma pↄ́ɛ a zɛ́i. Aliↄ dɛ ń baa ũ sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ oaa guu. +Gↄ̃ɛe ku, aà da á Isailiɛ, aà mae sↄ̃ Egipiɛ. Kɛ́ à gɛ̃̀ Isailiↄ bòou, ↄ̃ sòle ń daa ń Isailieo. +Ɔ̃ gↄ̃ɛ pↄ́ aà da á Isailiɛpi Dii tↄbɛ̃ɛsì à dↄ̀ɛaànↄ, ↄ̃ wà gɛ̀aànↄ Mↄizi kĩ́i. Aà dapi tↄ́n Selomi, Dibeli nɛ́ɛ, Dã buiɛ. +Ɔ̃ wà aà dàkpɛu gĩa e wà ma Dii lɛ́u lá wa sɛaànↄ. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: +Bↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀ɛmanↄpio bòo kpɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́pi mà aà lɛ́uↄ i ↄnana aà miwa gĩa, wi gbasa aà pápa ń gbɛo wà dɛ. +Ní o Isailiↄnɛ, tó gbɛ̃́ dↄ̀ɛmanↄ, à yã'ì azĩaɛɛ. +Wàli gbɛ̃́ pↄ́ ma tↄbɛ̃ɛsì pápa ń gbɛo wà dɛ. Bↄ̀mↄ ge belen lò, tó à ma tↄbɛ̃ɛsì, à gàn we. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃dɛ̀, wàli ade dɛ. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ pↄtuo dɛ̀, aàli a gɛ̃ɛ kpá. +Tó gbɛ̃́ ĩakpà a gbɛ̃́deezi, wà ĩa doũpi kpaaàzi sↄ̃. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ wá ɛ̀, wa ade wá ɛ́ sↄ̃. Tó wɛ́ a wì, wa aà pↄ́ wí sↄ̃. Tó swaa a ɛ̀, wa aà pↄ́ ɛ́ sↄ̃. Wàli kɛɛ̀ lá a kɛ̀nɛ́wa. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ pↄtuo dɛ̀, a a gɛ̃ɛ kpaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃dɛ̀ sↄ̃, wa aà dɛɛ. +Bↄ̀mↄ ge belen lò, yãdilɛa doũpiɛ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Mↄizi yã́pi ònɛ́, ↄ̃ aa bↄ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀ɛ ń Diiopio bòo kpɛ, aa aà pàpa ń gbɛo aa dɛ̀. Màa aa kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Dii ò Mↄiziɛ Sinai gbɛ musu +aà o Isailiↄnɛ aà mɛ: Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ málɛ kpáwá guu, àli tó bùsupi ĩ́ampamɛɛ. +Àli pↄ́tↄ̃ á bua e wɛ̃̀ soolo, àli á vɛ̃ɛliↄ midãɛ, í á pↄ́ↄ kɛkɛ, +a wɛ̃̀ soplade íli tó bùsupi ĩ́ampamɛɛ. Ásuli pↄ́tↄ̃ á bua wɛ̃piuo, mɛ́ ásuli á vɛ̃ɛliↄ midãɛo. +Ásuli á bua pↄzãↄ kɛkɛ à a kákĩi kɛo. Ásuli á vɛ̃ɛligↄ̃na pↄ́ kɛ̀ yàayaaↄ kↄ́ zↄ̃zↄ̃o. Tↄↄlɛ gbaa ĩ́ampaa wɛ̃ɛ. +Pↄzã pↄ́ bↄ̀lɛ tↄↄlɛ ĩ́ampaa guuↄ líↄ dɛɛ́ á blɛ ũ, ápiↄ ń á zↄ̀blenaↄ ń á gbɛ̀winaↄ ń nibↄ pↄ́ dɛ bↄ̀mↄ ũ á guuↄ +ń á pↄtuoↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ. Pↄzãpiↄ líↄ dɛ á pↄblea ũ. +Àliↄ ĩ́ampaa wɛ̃piↄ dↄdↄ wɛ̃̀ soplapla lɛɛ sopla, à kɛ̀ píi wɛ̃̀ blakwi mɛ̀ndosai. +Àli kuupɛ wɛ̃pi mↄ soplade gↄↄ kwide zĩ́ á bùsu gupiiu Duunkɛ̃magↄↄzĩpi. +Íli wɛ̃pi dilɛ ma pↄ́ ũ, í gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ kpàwakɛ á bùsu gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄnɛ píi. Iↄ dɛɛ́ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ ũ, á baade i su azĩa bùsuu a bui kĩ́i. +Wɛ̃̀ blakwide líↄ dɛɛ́ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ ũ. Ásuli pↄ́tↄ̃o. Ásuli pↄzã kɛkɛo. Ásuli vɛ̃ɛ ligↄ̃na pↄ́ kɛ̀ yàayaaↄ kↄ́ zↄ̃zↄ̃o, +asa gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ɛ. Ìↄ adoaɛ́, í pↄbↄlɛnzĩaɛↄ ble. +Gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃pi guu á baade lí su a tↄↄlɛwa. +Tó álɛ á bú yia ge álɛ lúkↄ̃wa, ásuli ↄ̃nↄkɛkↄ̃ɛo. +Àli wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ sɛa za gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃wa da wɛ̃naoa guu, í lú. Búde sↄ̃ ìli wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ wà pↄkɛkɛ da wɛ̃naoa guu, i gbasa yía. +A ↄ̃a lí kã́fĩ wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ dasilɛu. Tó wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ bílao, a ↄ̃a lí lao, asa pↄkɛkɛa wɛ̃naoa ↄ̃ wàlɛ yiawà. +Ásuli ↄ̃nↄkɛkↄ̃ɛo. Àliↄ ma vĩa vĩ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Àli zĩkɛ ma ikoyãↄwa, íↄ ma yãdilɛaↄ kũa, íↄ kú á bùsuu dↄdↄa. +Bùsupi ali blɛkɛɛ́, à mↄ́wáɛ, íↄ ku a guu dↄdↄa. +Á mɛ, tó wi pↄ́tↄ̃ wa pↄ́ kɛ̀kɛo, bↄ́ wá ble wɛ̃̀ sopladepi guui? +Mámɛ máli báaadaágu a wɛ̃̀ soolodepi guu, tↄↄlɛ i blɛkɛɛ́ wɛ̃̀ àaↄ̃ pↄ́ ũ. +A wɛ̃̀ swaaↄ̃de guu íli pↄ́tↄ̃, mɛ́ áli pↄ́wɛn zi ble e a gɛ pɛò a wɛ̃̀ kɛ̃okwi pↄkɛkɛawaɛ. +Wasuli tↄↄlɛ yía, i gↄ̃ we e gↄↄpiio, asa bùsupiá ma pↄ́ɛ, mɛ́ á dɛmɛɛ a guu bↄ̀mↄↄ ń nibↄↄ ũɛ. +Bùsu pↄ́ á kũa á pↄ́ ũ guu píi àli tó wà a tↄↄlɛ tↄ̀ↄmabo. +Tó á gbɛ̃e gↄ̃̀ taaside ũ, mɛ́ à a tↄↄlɛ kĩni yìa, aà daɛ fɛ̃̀ɛɛ lí mↄ́ pↄ́ pↄ́ a yìapi tↄ̀ↄmabo. +Tó gbɛ̃́ daɛ fɛ̃̀ɛɛ vĩ aà a tↄ̀ↄmabo sↄ̃o, mɛ́ à gbãa è à kà à a tↄ̀ↄmabo, +aà wɛ̃ pↄ́ gɛ̃̀ sɛa za gↄↄ pↄ́ á yìa nao, i wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ fĩabo gbɛ̃́ pↄ́ á yìawàɛ, i a pↄ́ sí. +Tó aà gbãa i ka aà fĩaboɛ̀ sↄ̃o, tↄↄlɛpi lí gↄ̃ a lunaɛ a ↄzĩ e gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃u. Wɛ̃piu ↄ̃ a lunapi a sↄaaɛ̀, i a pↄ́ sí. +Tó gbɛ̃́ kpɛ́ yìa wɛ̃́lɛ bĩ́ideu, e wɛ̃̀ do àↄ gɛ́ kũaai, aↄ a boa zɛ́ vĩ. Gↄↄ bee ↄ̃ a a boa zɛ́ vĩ. +Tó i a tↄ̀ↄmaboo e wɛ̃̀ dopi gɛ̀ kũ̀aaò, kpɛ́pi a gↄ̃ a lunaɛɛ ń a buiↄ e gↄↄpii. Wàli sↄaaɛ̀ baa gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃uo. +Wàli kpɛ́ pↄ́ kú zↄ̃ɛwia bĩ́isaide guu dilɛ lán bugbɛwaɛ. A tↄ̀ↄmaboa zɛ́ kú, mɛ́ wàli sↄaanɛ́ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃uɛ. +Levii buiↄ ń kpɛ́ pↄ́ kú ń wɛ̃́lɛ guuↄ tↄ̀ↄmaboa zɛ́ vĩ gↄↄpiiɛ. +Levii buiↄ wɛ̃́lɛ kpɛ́ pↄ́ aa yìa tↄ̀ↄmaboa zɛ́ kú, mɛ́ wàli sↄaanɛ́ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃uɛ, asa Levii buiↄ wɛ̃́lɛ kpɛ́ↄ dɛ kpaalɛ pↄ́ aa sɛ̀ Isailiↄ guu ũɛ. +Aasuli ń wɛ̃́lɛ dã́dãkɛkĩiↄ yíao, asa an baan we e gↄↄpii. +Tó taasi á gbɛ̃e kũ̀, mɛ́ a fↄ̃ azĩa gwa lↄo, àliↄ aà kũa lán bↄ̀mↄ ge nibↄwa, kɛ́ aà e àↄ kú á guu yã́i. +Ásuli ↄ'idiaɛ̀o, ásuli a í gbaɛ̀o. Àliↄ ma vĩa vĩ, kɛ́ á gbɛ̃́pi e àↄ kú á guu yã́i. +Ásuli ↄ̃a sɛ̃aɛ̀ à a igbao. Ásuli blɛ yíawà à ài wɛɛlɛ a guuo. +Mámɛmaa Dii á Lua. Ma á bↄ́lɛ Egipi, kɛ́ mà Kanaa bùsu kpáwáɛ, míↄ dɛ á Lua ũ. +Tó taasi á gbɛ̃e kũ̀ mɛ́ à azĩa yìawá, ásuli zↄzĩdaɛ̀o. +A gↄ̃ á guu lán gbɛ̀wina ge nibↄwaɛ, iↄ zĩkɛɛ́ e gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃u. +Aàpi ń a nɛ́ↄ aai gbasa bↄ á bɛ, aai tá ń buiↄ kĩ́i tↄↄlɛ pↄ́ an deziↄ sɛ̀ kpaalɛ ũ guu. +Lá á gbɛ̃́ pↄ́ ma á bↄ́lɛ Egipi bùsuuↄ á dɛ ma zↄ̀blenaↄ ũ, i kũ wà á yía zↄↄ ũ lↄo. +Ásuli gbãablemáo. Àliↄ ma vĩa vĩ. +Bui pↄ́ liaaáziↄ gↄ̃ɛↄ ń ń nↄɛↄ ↄ̃ áliↄ ń vĩ zↄↄ ũ. Ampiↄ ↄ̃ áli ń lúlu zↄↄ ũ. +Áli fↄ̃ nibↄ pↄ́ kú á guuↄ lu lↄ ń nɛ́ pↄ́ aa i á bùsuuↄ, aai gↄ̃ á àizɛɛↄ ũ, +aai gↄ̃ á nɛ́ↄnɛ túbi ũ, aaiↄ zↄbleɛ́ e ń wɛ̃ni lɛ́u, ãma ásuli wɛ́tɛ̃amↄ á gbɛ̃́ Isailiↄnɛo. +Tó bↄ̀mↄ ge nibↄ pↄ́ kú á guu ↄ lɛ́ a kpɛ le, mɛ́ taasi sù á gbɛ̃e kũ̀, mɛ́ à azĩa yìa bↄ̀mↄpiwa ge aà buie, +aà boa zɛ́ kú. Aà daɛe a fↄ̃ à aà bo, +aà maee ge aà mae nɛ́e ge aà daɛ fɛ̃̀ɛɛe. Tó aà ↄ nìniɛ sↄ̃, aà azĩa bo. +Aàpi ń a lunao lí wɛ̃ nao sɛa za aàzĩa yíagↄↄ e gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃u, aà yía ↄ̃a iↄ doũ ń gↄↄ bee gbɛwizĩ ↄ̃ao. +Tó wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ e gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ àↄ gɛ́ kái dasi, aà boa ↄ̃a aↄ zↄ̃ↄɛ. +Tó wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ bíla sↄ̃o, aà nao, i fĩabo màa. +I gↄ̃ a diiɛ gbɛ̀wina ũ wɛ̃ ń wɛ̃o. Ásuli tó aà dii wɛ́tɛ̃amↄɛ̀o. +Baa tó aà boa i zɛkɛ màao, aàpi ń a nɛ́ↄ gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃uɛ, +asa Isailiↄ mɛ́ ma zↄ̀blena pↄ́ ma ń bↄ́lɛ Egipi bùsuuↄ ũ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Ásuli pↄe kɛ tã́a ũo. Ásuli gbɛ'ã ge à pɛ́lɛ á bùsuu à kúlɛɛ̀o, asa mámɛmaa Dii á Lua. +Àliↄ kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛↄ yãda, íli ma kúkĩi dilɛ gbia. Mámɛmaa Dii. +Tó á tɛ́ ma ikoyãↄi mɛ́ á ma yãdilɛaↄ kũa, álɛ zĩkɛwà, +máli tó lou ma á bùsuu a gↄↄwaɛ, tↄↄlɛ ali blɛkɛɛ́, líↄ i nɛ'iɛ́. +Áↄ pↄ́wɛmbↄzĩkɛɛ e à gɛ pɛò vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃gↄↄwa, vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃a sↄ̃, e à gɛ pɛò pↄ́tↄ̃gↄↄwa. Áli pↄble à kã́, íↄ kú á bùsuu dↄdↄa. +Má tó àↄ ku aafia á bùsuu. Á wúlɛ mɛ́ yãe a to vĩa á kũo. Má wàiↄ midɛ á bùsuu mɛ́ zĩ a gɛ̃ weo. +Á pɛ́lɛ á ibɛɛↄziɛ, í ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +Á gbɛ̃ↄn sↄoↄ a ń gbɛ̃ↄn basↄoↄ yá, mɛ́ á gbɛ̃ↄn basↄoↄ a ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwiↄ (10.000) yá, í ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +Má á wɛgwa, mí tó à nɛ'i à kã́fĩ, ma bàakuaánↄ iↄ gɛ́. +Áliↄ blɛble e a zi bↄ, í a zipi kↄ́lɛ a dafu káua yã́i. +Ma kúkĩi aↄ kú á guu, mɛ́ ma nisĩna a gíázio. +Máↄ bɛbɛ á guu á Lua ũɛ, íↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. +Mámɛmaa Dii á Lua. Mámɛ ma á bↄ́lɛ Egipi, kɛ́ ásu àↄ dɛ ń zↄↄ ũ lↄo yã́i. Ma zuu pↄ́ aa dàɛ́ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, ↄ̃ a gↄ̃ bɛ ń mio daa ía. +Tó i ma yãdilɛaↄ ma, álɛ zĩkɛwà píio, +tó a gi ma ikoyãↄi, mɛ́ á nisĩna ye ma yãdilɛnɛio, tó álɛ ma ↄtondↄkĩi gwao, mɛ́ a ma bàakuaánↄ yãdilɛaɛ́ gbòo, +àↄ dↄ̃ lá má kɛɛ́n kɛ: Má tó gili gɛ̃águ, mí tↄↄn vãi káágu ń sionao, á wɛ́ iↄ wo, á yɛ̃̀ɛɛ i láa. Á pↄ́tↄ̃ pãɛ, asa á ibɛɛↄ mɛ́ aa ble. +Má fɛlɛánↄ, á ibɛɛↄ i á fu, á zangudepiↄ iↄ gbãablewá. Baa tó gbɛ̃e lɛ́ á yáo, áli tílɛɛ. +Bee gbɛa tó i ma yãmao, má ɛa mà á swã́gagaɛ lↄ gɛ̃n sopla á duuna yã́i. +Má á wala gbãa kↄ'ɛ. Luabɛ i gↄ̃ɛ́ gii mↄ̀sɛsai lán mↄsiwa, á tↄↄlɛ i gbãakũ lán mↄgotɛ̃wa. +Á á gbãa kↄ́lɛ pãɛ, asa tↄↄlɛ a blɛkɛɛ́o, mɛ́ líↄ nɛ'iɛ́o. +Tó a gi lɛ́ swã́gbãakɛmanↄ, mɛ́ i ma yãmao, má á swã́gagaa kã́fĩ lↄ lɛɛ soplaɛ e á duuna lɛ́wa. +Má wàiↄ gbaɛwá, aai to à gↄ̃ nɛ́sai, aai á pↄtuoↄ dɛdɛ, í lao, á zɛ́e a sɛa kɛ lↄo. +Tó á wɛ́ i kɛ̃ yã́piↄ musuo, mɛ́ a gi lɛ́ swã́gbãakɛmanↄ, +mámɛ má fɛlɛánↄ mazĩa sa, mí ĩadawá gɛ̃n sopla á duuna yã́i. +Má tó wà mↄ lɛ́lɛwá ń zĩo, kɛ́ a ma bàakuaánↄ yã́ gbòo yã́i. Tó a si á wɛ̃́lɛↄ guu, má gagyãkaáguɛ, mí á na á ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ. +Má tó á blɛ láa, nↄɛ gbɛ̃ↄn kwiↄ mɛ́ aali pɛ̃ɛkɛɛ́ kĩna doũwa, aai kpáwá tãmitãmi, a pↄe bↄwá sↄ̃o. +Tó i ma yãma yã́piↄ musuo, mɛ́ a gi lɛ́ swã́gbãakɛmanↄ, +má ɛa fɛlɛánↄ ń pↄfɛ̃aoɛ, mí á swã́gaga gɛ̃n sopla á duuna yã́i. +Nↄanapi a to à á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ só. +Má gulɛsĩ pↄ́ á bòↄ daaaĩ, mí á tulaletikatɛakĩiↄ gboo, mí á gɛↄ ká á diiↄ gɛↄla. Ma nisĩna aↄ ye á yã́io. +Má tó á wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũɛ, mí á sa'okĩiↄ dúuzↄ̃. Á sa'oa pↄ́ tɛ́kũa gĩ a kamagu lↄo. +Má á bùsu dɛɛ, a yã́ i di á ibɛɛ pↄ́ kú weↄwa. +Má a fɛ̃nda woɛ, mí á yáò mà á fãaa buiↄ guu. Á bùsu i gↄ̃ gii, á wɛ̃́lɛↄ i gↄ̃ bɛziaↄ ũ. +Gↄↄ pↄ́ á kú á ibɛɛↄ bùsuu mɛ́ á bùsu gↄ̃̀ da gii, á bùsu a ĩ́ampa sa. Bùsupi á ĩ́ampa, a ĩ́ampaa lɛ́ i ká. +Gↄↄ pↄ́ á kú we, ĩ́ana pↄ́ a giɛ̀ à pa ĩ́ampaa wɛ̃ guu, gↄↄ pↄ́ a gↄ̃ da yàaa a ĩ́anapi pa sa. +Á gbɛ̃́ kↄ̃naↄ sↄ̃, má tó aa sↄ̃̀deedeekɛ ń ibɛɛↄ bùsuu. Baa ĩ́ana lásɛa kↄ̃fĩ a to aa tílɛ, aai tílɛ lán fɛ̃nda wàlɛ ń yáòwa. Aa kpagua, baa kɛ́ gbɛ̃e lɛ́ ń yáo. +Aa kwɛ kákↄ̃a lán fɛ̃nda wà ń kwɛ́òwa. Aa fↄ̃ zɛ gí ń ibɛɛↄ aɛo. +Màa á midɛ buiↄ guu. Á ibɛɛↄ bùsu a á mↄ́mↄ. +Á gbɛ̃́ kↄ̃napiↄ i ibaba ń ibɛɛↄ bùsuu ampiↄ ń ń deziↄ yãvãiↄ yã́i. +Tó á buipiↄ ń yãvãiↄ ń ń deziↄ pↄ́ↄ dↄ̃̀, an náaisaiyã pↄ́ aa kɛ̀mɛɛ ń swã́gbãa pↄ́ aa kɛ̀manↄpio, +ↄ̃ ma fɛlɛńnↄ, ma ń kpá ń ibɛɛↄ bùsuu, tó aa ń nↄ̀sɛvãipi tò mɛ́ aa ńzĩa bùsa, tó an yãvãi go ń gbɛ̃a lɛ́ kà, +ma bàa kua ń Yakↄbuo ń Izaakio ń Ablahaũo yã́ a dↄmagu ń bùsu pↄ́ má kpàmá yã́o. +Bùsu pↄ́ aa tò we aↄ da gii ń kpɛ, i ĩ́ampa a ĩ́ampaa wɛ̃u. An yãvãi go a ń gbɛ̃ɛ, asa aa gì ma yãdilɛaↄiɛ, an nisĩna ye ma ikoyãio. +Ń beeo gↄↄ pↄ́ aa kú ń ibɛɛↄ bùsuu, má ń midɛo. Má gíńzi mà a bàakuańnↄ yã́ gbooo, asa mámɛmaa Dii an Lua. +Ma bàa kua ń ń dezi pↄ́ ma ń bↄ́lɛ Egipi buiↄ wáa kɛ́ màↄ dɛ ń Lua ũ yã́ dↄmagu, mí ń bↄ. Mámɛmaa Dii. +Ikoyã ń yãdilɛa pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ Sinai gbɛ musu a dà Isailiↄnɛↄn we. +Dii ò Mↄiziɛ, +ↄ̃ a ò Isailiↄnɛ à mɛ̀: Tó gbɛ̃́ lɛkɛ̀ Diiwa à mɛ̀, á aà gba gbɛ̃nazĩna, aà bo'ↄ̃an kɛ: +Sɛa za wɛ̃̀ bao e à gɛ̀ pɛ̀ wɛ̃̀ bàaↄ̃wa, tó gↄ̃ɛɛ, kpaaũkpɛ ã́nusu ↄwatɛ̃ blakwiɛ, +nↄɛ sↄ̃ baakwi. +Sɛa za wɛ̃̀ sↄo e à gɛ̀ pɛ̀ wɛ̃̀ baowa, tó nɛgↄ̃ɛɛ, ã́nusu ↄwatɛ̃ baoɛ, nɛnↄɛ sↄ̃ kwi. +Sɛa za mↄ do e à gɛ̀ pɛ̀ wɛ̃̀ sↄowa, tó nɛgↄ̃ɛnaɛ, ã́nusu ↄwatɛ̃ sↄoɛ, nɛnↄɛna sↄ̃ àaↄ̃. +Tó gↄ̃ɛ dɛ wɛ̃̀ bàaↄ̃la, ã́nusu ↄwatɛ̃ gɛ̃oɛ, nↄɛ sↄ̃ kwi. +Tó taasideɛ, mɛ́ aà gbãa i ka màao, aàli gɛ́ sa'ona le, sa'ona lí a bo'ↄ̃a dilɛ lá lɛgbɛ̃na a fↄ̃wa. +Tó pↄtuo pↄ́ wì sa'oò Diiwaɛ sↄ̃, pↄ́ pↄ́ wà aà gbà ali gↄ̃ aà pↄ́ ũɛ. +Wasuli lilɛo. Wasuli a maa lɛũkpakɛ ń a vãioo, ge a vãi ń a maaoo. Tó wà pↄtuo lɛũkpakɛ̀, a pla píi a gↄ̃ Dii pↄ́ ũɛ. +Tó pↄtuo pↄ́ wìli sa'oò Diiwaoɛ sↄ̃, wàli gɛò sa'ona kĩ́i, +sa'ona i a taa gwa, tó a maa ge a vãiɛ. Lá sa'ona dìlɛ, màa a ↄ̃a aↄ dɛ. +Tó pↄde ye bo, aàli a ↄ̃a sↄode nawà. +Tó gbɛ̃́ Dii gbà a kpɛ́, sa'ona lí a taa gwa, tó a maa ge a vãiɛ. Lá sa'ona dìlɛ, màa a ↄ̃a aↄ dɛ. +Tó kpɛde ye à a kpɛ́ sí, aàli a ↄ̃a sↄode nawà, kpɛ́pi i ɛa gↄ̃ aà pↄ́ ũ. +Tó gbɛ̃́ Dii gbà tↄↄlɛ pↄ́ á sɛ̀ kpaalɛ guu kĩni, a ↄ̃a líↄ doũ ń pↄ́wɛna pↄ́ a mↄ búpiwa ↄ̃ao. Pↄ́wɛna koko do ↄ̃a kà ã́nusu ↄwatɛ̃ sↄo. +Tó gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ ↄ̃ à Dii gbàu sↄ̃, a ↄ̃a a gi àↄ ku a lɛgbɛuɛ. +Tó gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ gɛ̃̀, sa'ona lí a ↄ̃a dilɛ wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ e gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃̀ sìa lɛ́u, i a ↄ̃a lao màa. +Tó búde ye a bú sí, aàli a ↄ̃a sↄode nawà, i gↄ̃ aà pↄ́ ũ. +Tó i búpi boo, ge tó a yìa gbɛ̃pãlewaɛ, a boa zɛ́ kú lↄo. +Tó wàlɛ pↄ́ sↄaasↄaanɛ́ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃u, buapi a gↄ̃ Dii pↄ́ ũɛ, lán pↄ́ pↄ́ wà Dii gbà ń a mìbaowaɛ, tↄↄlɛpi i gↄ̃ sa'onaↄnɛ. +Tó gbɛ̃́ Dii gbà tↄↄlɛ pↄ́ á lù, mɛ́ tↄↄlɛ pↄ́ a sɛ̀ kpaalɛ guu no, +sa'ona lí a ↄ̃a dilɛ wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ e gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃̀ dasilɛu, gbɛ̃́pi i tↄↄlɛpi bo zĩbeezĩ gↄ̃̀ↄ, ↄ̃api i gↄ̃ Dii pↄ́ ũ. +Gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ ↄ̃ wàli buapi sↄaa a yìana pↄ́ tↄↄlɛpi vĩ yãaɛ. +Lá wà ã́nusu lɛ́ dìlɛ kpaaũkpɛu, màa sa'onaↄ lí pↄ́ ↄ̃a dilɛ. Ãnusu do galaũ baoɛ. +Pↄtuo nɛ́ sɛ̃́iaↄá Dii pↄ́ɛ kↄ̀. Gbɛ̃e suli aà gbao zu ge sãn lò, asa Dii pↄ́ɛ. +Tó pↄtuo pↄ́ wìli sa'oòo nɛ́ sɛ̃́iaɛ sↄ̃, aàli bo lá sa'ona dìlɛ lɛ́u, i a ↄ̃a sↄode nawà. Tó i boo, wàli yía ↄ̃a pↄ́ sa'ona dìlɛ lɛ́u. +Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ vĩ à Dii gbà ń a mìbao, gbɛ̃nazĩna ge pↄtuo ge tↄↄlɛ pↄ́ dɛ a buiↄ pↄ́ ũn lò, asuli yíao, asu bo sↄ̃o. Pↄ́ pↄ́ wà Dii gbà ń a mìbao á pↄ́ pↄ́ wìli booɛ. +Baa gbɛ̃nazĩna pↄ́ wà Dii gbà ń a mìbao, wà fↄ̃ boo, sema wà ade dɛ. +Bua pↄ́ↄ kwide líↄ dɛ Dii pↄ́ ũ, pↄ́wɛna ge libɛↄn lò. Aliↄ dɛ Dii pↄ́ ũɛ. +Tó gbɛ̃́ ye a pↄ́ kwidepiↄ bo, aàli a ↄ̃a sↄode nawà. +Pↄtuo kwide á Dii pↄ́ɛ. Tó wa nào, a kwideↄ líↄ dɛ aà pↄ́ ũ. +Wasuli a maa ge a vãi boo, mɛ́ wasuli a kee lɛũkpakɛo. Tó wà a lɛũkpakɛ̀, a pla píi gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũɛ, mɛ́ wa fↄ̃ a kee boo. +Yã́ pↄ́ Dii dà Mↄiziɛ Sinai gbɛ musu a dìlɛ Isailiↄnɛn we. +Naokɛa Mↄizi lá síiↄ̃de. +Isailiↄ bↄa Egipi wɛ̃̀ plaade, a mↄ plaade gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́, Dii yã'ò Mↄiziɛ kpaaũkpɛu Sinai guwaiwaiu à mɛ̀: +À Isailiↄ naokɛ daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo, ní gↄ̃ɛↄ tↄ́ dalau píi. +Mpi ń Aalonao à Isaili gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ kãaa, í gbɛ̃́ pↄ́ kà zĩkaapiↄ nao gã ń gão. +À gbɛ̃́ pↄ́ dɛ uabele ũↄ sɛ bui ń buio guu dodo aa dↄálɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaↄ kúánↄpiↄ tↄ́n kɛ: Lubɛni buiↄ guu Sedeu nɛ́ Ɛlizuu. +Simɛↄ buiↄ guu Zulisadai nɛ́ Selumiɛ. +Yuda buiↄ guu Aminadabu nɛ́ Naasↄ̃. +Isakaa buiↄ guu Zuaa nɛ́ Nɛtanɛli. +Zabulↄni buiↄ guu Heloni nɛ́ Ɛliabu. +Yosɛfu nɛ́ Ɛflaiũ buiↄ guu Amihudu nɛ́ Ɛlisama. Yosɛfu nɛ́ Manase buiↄ guu Pedazuu nɛ́ Gamaliɛli. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ guu Gidoni nɛ́ Abidã. +Dã buiↄ guu Amisadai nɛ́ Ahiɛzɛɛ. +Asɛɛ buiↄ guu Ɔkɛlana nɛ́ Pagiɛli. +Gada buiↄ guu Deuɛli nɛ́ Ɛliasafa. +Nɛfatali buiↄ guu Enana nɛ́ Ahila. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sɛ́ gbɛ̃́ↄ guu ń deziↄ buiↄ kía ũↄn we. Aamɛ Isaili bui dↄaanaↄ ũ. +Mↄizi ń Aalonao gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń tↄ́ dↄ̀dↄpiↄ sɛ̀, +ↄ̃ aa gbɛ̃́ↄ kã̀aa píi mↄ plaade gↄↄ sɛ̃́iazĩ. Aa gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ tↄ́ dàlau píi daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. +Mↄizi ń nao Sinai guwaiwaiu lá Dii dìlɛɛwa. +Wà gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ nào, ↄ̃ wà gbɛ̃́ pↄ́ kà zĩkaapiↄ tↄ́ dàlau dodo baade iawa daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. +Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Lubɛni buiↄ guu, gbɛ̃́ pↄ́ kà zĩkaaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń sooloo ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (46.500). +Simɛↄ buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ mɛ̀ndosai ń ↄ̀aa do ń basↄooɛ (59.300). +Gada buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blasↄo ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń blakwioɛ (45.650). +Yuda buiↄ guuↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń síiↄ̃o ń ↄ̀aa plaoɛ (54.400). +Zabulↄni buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń soplao ń ↄ̀aa plaoɛ (57.400). +Yosɛfu nɛ́ Ɛflaiũ buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (40.500). +Yosɛfu nɛ́ Manase buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń plao ń ↄ̀aa dooɛ (32.200). +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń sↄoo ń ↄ̀aa plaoɛ (35.400). +Dã buiↄ guuguu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń mɛ̀ndoo ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (41.500). +Nɛfatali buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa plaoɛ (53.400). +Gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ń Aalonao ń Isailiↄ kía gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ ń naoↄn we. Wà kíapiↄ sɛ̀ bui ń buio guu mɛ̀ndodoɛ. +Kɛ́ aa Isaili gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ nào ualɛ ń ualɛo, Isaili pↄ́ kà zĩkaapiↄ +gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa pla ń basoplakwioɛ (603.550). +Wì Levii bui uadeↄ da nao guuo, +asa Dii ò Mↄiziɛ à mɛ̀: +Ńsu Levii buiↄ naoo. Ńsu ǹ ń tↄ́ dalau ń Isaili bui kĩniↄo. +Ikoyã zwã̀akpɛ zĩ na Levii buiↄnɛ ń ↄzĩ ń a pↄkeleↄ ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi. Aamɛ aaliↄ zwã̀akpɛ sɛa ń a pↄkeleↄ píi, aaiↄ dɛ zwã̀akpɛpi zĩkɛnaↄ ũ, aali bòokpa aa liai. +Tó álɛ fɛlɛ, aamɛ aali zwã̀akpɛpi woɛwoɛ. Tó a ka bòokpakĩi, aali ɛa pɛ́ɛpɛɛ. Tó gbɛ̃pãle sↄ̃̀i, à gàɛ. +Isailiↄ lí bòokpakpa gã ń gão, baade ń a dàlapooo. +Levii buiↄ mɛ́ aali bòokpa aa lia ikoyã zwã̀akpɛi, kɛ́ másu pↄkũmabↄbↄ Isailiↄwao yã́i. Ikoyã zwã̀akpɛ gwaa mɛ́ Levii buiↄ zĩ ũ. +Ɔ̃ Isailiↄ kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Naokɛa. +Isailiↄ baade lí bòokpa a dàlapoo gbáu ń a ua seelao pɛ́lɛa. Aali bòokpa wà lia kpaaũkpɛi kɛ̃awà yↄↄ. +Yuda bui gãliↄ mɛ́ aali bòokpa gukpɛ oi ń ń dàlapooo. An dↄaanan Aminadabu nɛ́ Naasↄ̃ ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gãliↄ lí bòokpa ń saɛ. An dↄaanan Zuaa nɛ́ Nɛtanɛli ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń síiↄ̃o ń ↄ̀aa plaoɛ (54.400). +An saɛ Zabulↄni buiↄ. An dↄaanan Heloni nɛ́ Ɛliabu ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń soplao ń ↄ̀aa plaoɛ (57.400). +Ampii an bòo wì mɛ Yuda buiↄ bòo, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do, gɛ̃o mɛ̀ndosai mɛ́ kuo, ń ↄ̀aa plaoɛ. (186.400) Aamɛ aali dazɛu káau. +Lubɛni bui gãliↄ mɛ́ aali bòokpa gɛↄmidↄkĩi oi ń ń dàlapooo. An dↄaanan Sedeu nɛ́ Ɛlizuu ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń sooloo ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (46.500). +Simɛↄ buiↄ lí bòokpa ń saɛ. An dↄaanan Zulisadai nɛ́ Selumiɛ ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ mɛ̀ndosai ń ↄ̀aa do ń basↄooɛ (59.300). +An saɛ Gada buiↄ. An dↄaanan Deuɛli nɛ́ Ɛliasafa ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blasↄo ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń blakwioɛ (45.650). +Ampii an bòo wì mɛ Lubɛni buiↄ bòo, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoplakwi ń mɛ̀ndoo ń ↄ̀aa pla ń blakwioɛ (151.450). Aamɛ aali dazɛu plaade ũ. +Levii bui bòodeↄ mɛ́ aali kpaaũkpɛ sɛ aa daò zɛ́u, aaiↄ bɛ guoguo. Lá an bòo kálɛa dɛ, màa aaliↄ bɛ zɛ́u. Baade iↄ ku a ↄi tɛa a dàlapoozi. +Ɛflaiũ bui gãliↄ lí bòokpa bɛ'aɛ oi ń ń dàlapooo. An dↄaanan Amihudu nɛ́ Ɛlisama ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (40.500). +Manase buiↄ líↄ kú ń saɛ. An dↄaanan Pedazuu nɛ́ Gamaliɛli ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń plao ń ↄ̀aa dooɛ (32.200). +An saɛ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ. An dↄaanan Gidoni nɛ́ Abidã ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń sↄoo ń ↄ̀aa plaoɛ (35.400). +Ampii an bòo wì mɛ Ɛflaiũ buiↄ bòo, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄokwi plasai ń basↄooɛ (108.100). Aamɛ aali dazɛu àaↄ̃de ũ Levii buiↄ gbɛa. +Dã bui gãliↄ mɛ́ aali bòokpa gugbãntoo oi ń ń dàlapooo. An dↄaanan Amisadai nɛ́ Ahiɛzɛɛ ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄmɛ́ aali bòokpa ń saɛ. An dↄaanan Ɔkɛlana nɛ́ Pagiɛli ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń mɛ̀ndoo ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (41.500). +An saɛ Nɛfatali buiↄ. An dↄaanan Enana nɛ́ Ahila ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa plaoɛ (53.400). +Ampii an bòo wì mɛ Dã buiↄ bòo, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoplakwi ń soplao ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (157.600). Aali dazɛu gbɛzã ń ń dàlapooo. +Isaili pↄ́ wà ń nao ualɛ ń ualɛoↄn we. An zĩgↄ̃ↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ ń àaↄ̃o ń basoplakwioɛ (603.550). +Kási wi Levii buiↄ da naopi guu ń ń Isaili deeↄo, lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Isailiↄ kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa, aa bòokpà ń ń dàlapooo màa, ↄ̃ aa dàzɛu daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. +Mↄizi ń Aalonao buiↄ yã́n kɛ gↄↄ pↄ́ Dii yã'ò Mↄiziɛ Sinai gbɛ musu. +Aalona nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Nadabu, Abiu, Ɛleazaa, Itamaa. +Aalona nɛ́ pↄ́ wà ń dílɛ sa'onaↄ ũ wà sa'ozĩ nànɛ́ ń ↄzĩↄ tↄ́n we. +Nadabu ń Abiuo gàga Dii aɛ Sinai guwaiwaiuɛ, kɛ́ aa mↄ̀ aà aɛ ń tɛ́ zĩ̀loo yã́i. Aai nɛ'i yãao, ↄ̃ Ɛleazaa ń Itamaao gↄ̃̀ sa'onaↄ ũ ń mae Aalona gↄↄ. +Mↄ́ ń Levii buiↄ, ní ń na Aalonaɛ a ↄzĩ, aali zĩkɛaànↄ. +Aali kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ zĩ pↄ́ má dà Aalonaɛ ń Isailiↄ píi kɛ ń zwã̀akpɛpi zĩo lↄ. +Aali laaidↄ kpaaũkpɛ pↄkeleↄwa, aaiↄ zwã̀akpɛpi zĩ pↄ́ má dà Isailiↄnɛ kɛò. +Levii buiↄ na Aalona ń a nɛ́ↄnɛ ń ↄzĩ. Isaili pↄ́ wa kpàwà míↄmiↄↄn we. +Aalona ń a nɛ́ↄ dilɛ ma gbàgbanaↄ ũ. Tó gbɛ̃́ zĩ̀loe sↄ̃̀mazi, à gàɛ. +Máũ,ń ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ dìlɛ ma pↄ́ ũɛ. Mámɛmaa Dii. +Dii yã'ò Mↄiziɛ Sinai guwaiwaiu à mɛ̀: +Levii buiↄ nao daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. An gↄ̃ɛↄ nao píi sɛa za nɛ́ mↄ doↄwa. +Ɔ̃ Mↄizi ń nao lá Dii òɛwa. +Levii nɛ́ↄ tↄ́n kɛ: Geesↄ̃, Kɛata ń Mɛlalio. +Geesↄ̃ nɛ́ↄ tↄ́n kɛ daɛdaɛ: Libeni ń Simɛio. +Kɛata nɛ́ↄ tↄ́n kɛ daɛdaɛ: Amlaũ, Isaa, Hɛblↄ̃ ń Uziɛlio. +Mɛlali nɛ́ↄ tↄ́n kɛ daɛdaɛ: Mali ń Musio. Levii buiↄn we daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. +Libeni buiↄ ń Simɛi buiↄ mɛ́ Geesↄ̃ buiↄ ũ. +Gↄ̃ɛ pↄ́ wà ń nao sɛa za nɛ́ mↄ doↄwaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (7.500). +Geesↄ̃ buipiↄ lí bòokpa zwã̀akpɛpi kpɛ naa bɛ'aɛ oi. +Laɛli nɛ́ Ɛlisafa mɛ́ ń kía ũ. +Geesↄ̃ buiↄ líↄ zwãa ń báa pↄ́ wàli kú kpaaũkpɛaↄ zĩ kɛ ń a kpɛɛlɛ zwãao +ń kaa lɛ́ zwãao ń kaa pↄ́ lia zwã̀akpɛpi ń sa'okĩiozi zwãao ń a baↄ píi. +Amlaũ buiↄ ń Isaa buiↄ ń Hɛblↄ̃ buiↄ ń Uziɛli buiↄ mɛ́ Kɛata buiↄ ũ. +Sɛa za nɛ́ mↄ doↄwa, an gↄ̃ɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ swaaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (8.600). Aamɛ aaliↄ zĩkɛ zwã̀akpɛu. +Kɛata buipiↄ mɛ́ aali bòokpa zwã̀akpɛpi saɛ naa gɛↄmidↄkĩi oi. +Uziɛli nɛ́ Ɛlizafã mɛ́ ń kía ũ. +Aaliↄ kpagolo ń táabũnuo ń dauo ń sa'okĩio ń tulaletikatɛakĩio ń zwã̀akpɛ zĩkɛbↄↄ ń suunao zĩ kɛ píi. +Sa'onkia Aalona nɛ́ Ɛleazaa mɛ́ Levii bui kíaↄ dↄaana ũ. Aàpi mɛ́ ì wɛ́tɛ zwã̀akpɛ zĩkɛnaↄzi. +Mali buiↄ ń Musi buiↄ mɛ́ Mɛlali buiↄ ũ. +Kɛ́ wà ń nao sɛa za nɛ́ mↄ doↄwa, an gↄ̃ɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ soolo ń ↄ̀aa dooɛ (6.200). +Abihaili nɛ́ Zuliɛli mɛ́ ń kía ũ. Aali bòokpa zwã̀akpɛ saɛ naa gugbãntoo oi. +Wà Mɛlali buiↄ dìlɛ aaliↄ wɛ́tɛ zwã̀akpɛ lipɛpɛɛↄzi ń a lipↄ̃ↄↄ ń a lipɛlɛↄ ń lipɛlɛpi zɛbↄↄ ń a pↄkeleↄ píi. +Aaliↄ kaa pↄ́ liaa zwã̀akpɛi lipɛlɛↄ ń a zɛbↄↄ ń a kũbↄↄ ń a baↄ zĩ kɛ lↄ. +Mↄizi ń Aalonao ń Aalonapi nɛ́ↄ lí bòokpa kpaaũkpɛ aɛ naa gukpɛ oi. Aamɛ aaliↄ luakukĩi zĩ kɛ Isailiↄnɛ. Tó gbɛ̃́ zĩ̀loe sↄ̃̀i, à gàɛ. +Levii bui pↄ́ Mↄizi ń Aalonao ń nao daɛdaɛ lá Dii òwaↄn we. Sɛa za nɛ́ mↄ doↄwa, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plaoɛ (22.000). +Dii ò Mↄiziɛ à mɛ̀: Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ nao píi sɛa za nɛ́ mↄ doↄwa, ní ń tↄ́ dalau. +Bee gbɛa ní Levii buiↄ dilɛ ma pↄ́ ũ Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ gbɛu ḿpii, ní Levii buiↄ pↄtuoↄ dilɛ ma pↄ́ ũ Isailiↄ pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ gbɛu píi. Mámɛmaa Dii. +Ɔ̃ Mↄizi Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ nào lá Dii òɛwa, +sɛa za nɛ́ mↄ doↄwa. Kɛ́ wà ń tↄ́ kà láu píi, an dasi kɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń ↄ̀aa do ń bàaↄ̃kwi ń àaↄ̃oɛ (22.273). +Levii buiↄ dilɛ ma pↄ́ ũ Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ gbɛu, ní Levii buiↄ pↄtuoↄ dilɛ ma pↄ́ ũ Isailiↄ pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ gbɛu. Mámɛmaa Dii. +Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dasi dɛ Levii buiↄla gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń bàaↄ̃kwi ń àaↄ̃o. Gbɛ̃́ pↄ́ dìapiↄ boa yã́ musu, +ã́nusu ↄwatɛ̃ sↄ́sↄo símá an baade miwa, lá wà a gbia dìlɛ ma kúkĩiwa, ní kpá Aalona ń a nɛ́ↄwa. Ãnusu do gela baoɛ. +Ɔ̃ Mↄizi gbɛ̃bo'ↄ̃api sì gbɛ̃́ pↄ́ an dasi dɛ̀ Levii buiↄlapiↄwa. +À ↄ̃asì Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iapiↄwa ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa soolo ń baswaaↄ̃sↄoo (1.365), lá wà a gbia dìlɛ luakukĩiwa. +Ɔ̃ a kpà Aalona ń a nɛ́ↄwa lá Dii òɛwa. +Levii nɛ́ Kɛata buiↄ nao daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo, +gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ baakwi e blakwi, aaì mↄ zĩkɛi kpaaũkpɛuↄ. +Zĩ pↄ́ Kɛata buipiↄ lí kɛ kpaaũkpɛu á ma pↄ́ɛ ń a mìbao. +Tó wàlɛ fɛlɛ bòou, Aalona lí mↄ́ ń a nɛ́ↄ, aali suuna zwãa polo aa ku ikoyã kpagoloa. +Aali ayo báa kua, aai gbasa zwãa pↄ́ wa kɛ̀ ń pↄ́lɛ búuna tɛ̃ɛtɛ̃ɛo kua. Bee gbɛa aali kpagolo lipↄ̃ↄↄ sↄlↄu. +Aali zwã̀a búuna kú táabũnu pↄ́ kú ma aɛa, aai tapɛlɛntiↄ kálɛwà ń toonaↄ ń imibↄↄ ń lo pↄ́ wì vɛ̃ɛ kauↄ, aai pɛ̃ɛ pↄ́ wìↄ kpaa gↄↄpii kálɛ we lↄ. +Aali zwã̀a tɛ̃a ku pↄ́piↄla, aai ayo báa kua. Bee gbɛa aali táabũnupi lipↄ̃ↄↄ sↄlↄu. +Aali zwã̀a búuna sɛ ku daua ń a filiaↄ ń a dɛbↄↄ ń a túfukabↄↄ ń a nísikabↄↄ, +aai daupi ye ayo báau ń a pↄkelepiↄ píi, aai ye a lipↄ̃ↄↄwa. +Aali zwã̀a búuna kú tulaletikatɛakĩia, aai ayo báa kua. Bee gbɛa aali a lipↄ̃ↄↄ sↄlↄu. +Aali zĩkɛbↄ pↄ́ wàli zĩkɛò ma kúkĩiↄ sɛ́lɛ píi, aai ka zwã̀a búunau, aai ye ayo báau, aai gbasa ye a lipↄ̃ↄↄpiↄwa. +Aali sa'okĩi túfu bↄlɛ, aai zwã̀a gàalulade ku sa'okĩipia, +aai pↄkele pↄ́ wì zĩkɛoↄ ka sa'okĩipia, tɛ́sibↄↄ ń saaↄ ń pɛ́ɛluↄ ń au'ɛlɛbↄↄ ń sa'okĩi pↄkeleↄ píi, aai gbasa ye ayo báau, aai a lipↄ̃ↄↄ sↄlↄu. +Tó Aalona ń a nɛ́ↄ pↄkù ma kpɛ́ pↄ́ↄ ń a pↄkeleↄla píi aa làa, tó wàlɛ fɛlɛ bòou, Kɛata buiↄ lí gbasa mↄ́ pↄ́piↄ sɛ́lɛ. Aasuli ↄkã ma kpɛ́ pↄewao, kɛ́ aasu gagao yã́i. Kɛata buiↄ mɛ́ aaliↄ kpaaũkpɛ pↄ́piↄ sɛa. +Sa'onkia Aalona nɛ́ Ɛleazaa mɛ́ aliↄ wɛ́tɛ filia nísii ń tulaleti gĩnanao ń pↄ́wɛnti pↄ́ wìↄ mↄ ma gbai lá gu lɛ́ dↄo ń nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ ma pↄ́ ũo, ìli wɛ́tɛ zwã̀akpɛi lↄ ń a pↄ́ↄ ń a pↄkeleↄ píi. +Ásu to Kɛata buiↄ midɛ Levii buiↄ guuo. +Tó aa sↄ̃̀ ma kpɛ́ pↄ́piↄzi, Aalona ń a nɛ́ↄ mɛ́ aali dↄaa gɛ̃ zwã̀akpɛu, aai ń baade zĩ́ pↄ́ a kɛ ń aso pↄ́ a sɛo ↄlↄɛ̀, kɛ́ aasu gagao yã́i. +Kɛata buipiↄ suli gɛ̃ wɛ́kpalɛi ma kpɛ́ pↄ́piↄzi gↄↄ pↄ́ wàlɛ zwãa kuao, kɛ́ aasu gagao yã́i. +Geesↄ̃ buiↄ nao lↄ daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. +Gↄ̃ɛZĩ pↄ́ Geesↄ̃ buiↄ lí kɛ ń aso pↄ́ aali sɛon kɛ: +Aali kpaaũkpɛzwãaↄ sɛ́ ń zwãa pↄ́ wì kuao ń ayo báa pↄ́ wì kuaↄ ń a kpɛɛlɛ zwãao +ń kaa pↄ́ liaa zwã̀akpɛ ń sa'okĩiozi zwãaↄ ń a lɛ zwãao ń a baↄ ń a pↄkeleↄ píi. Aali zĩ pↄ́ wì kɛoↄ kɛ píi. +Aalona ń a nɛ́ↄ mɛ́ aaↄ dɛ zĩ pↄ́ Geesↄ̃ buiↄ lí kɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, asosɛan nò, zĩ pãle kɛan nò. Ampiↄ mɛ́ aali aso pↄ́ aa sɛ ↄlↄnɛ́. +Kpaaũkpɛ zĩ pↄ́ Geesↄ̃ buiↄ líↄ kɛn we. Sa'onkia Aalona nɛ́ Itamaa mɛ́ aliↄ wɛ́tɛ an zĩↄi. +Mɛlali buiↄ nao daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. +Gbɛ̃́Kpaaũkpɛ zĩ pↄ́ aaliↄ kɛn kɛ: Aamɛ aaliↄ zwã̀akpɛ lipɛpɛɛↄ sɛa ń a lipↄ̃ↄↄ ń a lipɛlɛↄ ń lipɛlɛpiↄ zɛbↄↄ +ń kaa pↄ́ liaai lipɛlɛↄ ń a zɛbↄↄ ń a kũbↄↄ ń a baↄ ń a pↄkele pↄ́ wì zĩkɛoↄ píi. Àli baade aso pↄ́ a sɛ ↄlↄɛ̀. +Kpaaũkpɛ zĩ pↄ́ Mɛlali buiↄ lí kɛn we. Sa'onkia Aalona nɛ́ Itamaa mɛ́ aliↄ wɛ́tɛ an zĩↄi. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao ń Isaili kíaↄ Kɛata buiↄ nào daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo, +sɛa gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ baakwi e blakwi, aaiↄ mↄ zĩkɛi kpaaũkpɛuↄ. +Aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa kuɛ'aaↄ̃ ń basoplakwioɛ (2.750). +Kɛata bui pↄ́ aaì zĩkɛ kpaaũkpɛuↄ dasilɛn we. Mↄizi ń Aalonao ń nao lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Ɔ̃ aa Geesↄ̃ buiↄ nào daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo, +Aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa kuɛ'aaↄ̃ ń baakwioɛ (2.630). +Geesↄ̃ bui pↄ́ aaì zĩkɛ kpaaũkpɛuↄ dasilɛn we. Mↄizi ń Aalonao ń nao lá Dii òwa. +Ɔ̃ aa Mɛlali buiↄ nào daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo, +Aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ (3.200). +Mɛlali buiↄ dasilɛn we. Mↄizi ń Aalonao ń nao lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Màa Mↄizi ń Aalonao ń Isaili kíaↄ Levii buiↄ nào daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo, +sɛa gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ baakwi e blakwi, aaì mↄ zĩkɛi kpaaũkpɛu aaiↄ a aso sɛaↄ. +Ampii an dasi fɛ̀lɛ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ swaaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃ baosaioɛ (8.580). +Kɛ́ Dii yãdìlɛ Mↄiziɛ, a ò gbɛ̃́ↄnɛ, wà baade zĩ́ ↄ̀lↄɛ̀ ń aso pↄ́ a sɛo. Ɔ̃ wà ń nao màa lá Dii ò Mↄiziɛwa. +O Isailiↄnɛ aa kusudeↄ ń kɛ̃nudeↄ ya bòou ń gbɛ̃́ pↄ́ kã̀ gɛwa aa gbãlɛ̀ↄ. +À ń yá à ń kpá bòo kpɛ gↄ̃ɛ ń nↄɛo, kɛ́ aasu Isailiↄ bòo pↄ́ má kú a guu gbãlɛo yã́i. +Ɔ̃ Isailiↄ kɛ̀ màa, aa ń yá ń kpá bòo kpɛ, lá Dii ò Mↄiziɛwa. +O Isailiↄnɛ, tó gↄ̃ɛ ge nↄɛ duunakɛ̀ a gbɛ̃́ɛ à náaisaiyãkɛ̀ Diiɛ, à tàaekɛ̀n we. +Sema ade duuna pↄ́ a kɛ̀pi o gupuau, i a fĩabo gbɛ̃́ pↄ́ à tàaekɛ̀ɛpiɛ, i a ↄ̃a sↄode nawà. +Tó pↄde gà mɛ́ a daɛ fɛ̃̀ɛɛ vĩ wà fĩapi boɛ̀o, pↄ́pi a gↄ̃ ma pↄ́ ũɛ, wi kpa sa'onawa sãnu ń sãsakao pↄ́ wa lákaò aà duunapiao. +Sa pↄ́ Isailiↄ lí oa aliↄ dɛ sa'ona pↄ́ wà mↄ̀oɛ̀ pↄ́ ũɛ. +Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ kpà Diiwa ali gↄ̃ sa'ona pↄ́ wà nàɛ̀ a ↄzĩ pↄ́ ũɛ. +O Isailiↄnɛ ǹ mɛ, tó gbɛ̃e nↄ pã̀zɛa à náaisaiyãkɛ̀ɛ̀, +gↄ̃ɛ pãle wùlɛaànↄ, aà zã́ a yã́ dↄ̃o, tó nↄɛpi gbãsĩkɛ̀ màa mɛ́ gbɛ̃e i aà eo, seelade kuo, kɛ́ wi aà kũòo yã́i, +tó gↄ̃ɛpi nↄ̀sɛ fɛ̀lɛ, mɛ́ àlɛ seakɛ a nↄpi yã́wa, àlɛ e à gbãsĩkɛ̀ yã̀, ge i gbãsĩkɛoa, +gↄ̃ɛpi i gɛ́ ń a napio sa'ona kĩ́i ń pↄ́wɛnti kiloo plao gba pↄ́ nↄɛpi a mↄò ũ. Asu nísikawào, mɛ́ asu tulaleti fã́wào, kɛ́ nↄ̀sɛfɛlɛgbaɛ yã́i. A dɛ dↄ̃́akpaagba pↄ́ ì to wà dↄ̃ tó wà tàaekɛ̀ sĩanaɛ ũɛ. +Sa'ona i mↄ́ ń nↄɛpio, i aà zɛ ma aɛ. +Sa'ona i ma kpɛ́ í dã ka oo nɛ́nau, i zwã̀akpɛ bùsu dã à zua. +I nↄɛpi falana go, i dↄ̃́akpaagba pↄ́ wì da nↄ̀sɛfɛlɛa yã́i na nↄɛpiɛ a ↄzĩ. Sa'onapi iↄ í pãsĩ pↄ́ ì láaizĩmápi kũa. +Sa'onapi i to nↄɛpi dↄ̃́akpa, i oɛ̀ à mɛ: Tó gↄ̃ɛe i wúlɛnnↄo, tó ni pã n zã́ ikoyãa n gbãsĩkɛ̀o, í pãsĩ pↄ́ ì láaizĩmápi a yãe inɛo. +Ãma tó n pã n zã́ ikoyãa, n gɛ n wulɛ ń gↄ̃ɛ pãleo n gbãsĩkɛ̀ɛ sↄ̃, +Dii a to n gbalaↄ ibaba, n gbɛɛ i sɛ́, n gbɛ̃́ↄ i láaizĩma, aai n ká. +Í pↄ́ ì láaizĩmáɛ beepi a taalɛ n mɛuɛ, i n gbɛɛ sɛ́, n gbalaↄ i ibaba. Nↄɛpi i gbasa mɛ: Ãmi! Aà kɛ màa! +Sa'ona i láai yã́piↄ kɛ̃ láwa, i pípi ń í pãsĩpio, +i í pãsĩ pↄ́ ì láaizĩmápi kpa nↄɛpiwa aà mi, i taalɛ aà mɛu à yãpãsĩ iɛ̀. +Ãma sa'ona lí nↄ̀sɛfɛlɛpↄwɛntipi si nↄɛpi ↄzĩ gĩa, i mↄ Diiɛ, i gbasa gɛò sa'okĩi. +Sa'onapi i pↄ́wɛntipi dã ↄkũ do yãdↄa Diigu gba ũ, i kpasa sa'okĩiwa, i gbasa ípi kpa nↄɛpiwa aà mi sa. +Tó nↄɛpi gbãsĩkɛ̀ à náaisaiyãkɛ̀ a zã́ɛɛ, gↄↄ pↄ́ à í pↄ́ ì láaizĩmápi mì, a taalɛ aà mɛuɛ, i yã'iɛ̀, aà gbɛɛ i sɛ́, aà gbalaↄ i ibaba, nↄɛpi i gↄ̃ láaipↄ ũ a gbɛ̃́ↄ guu. +Ãma tó nↄɛpi i gbãsĩkɛo mɛ́ a ku tàaesai, a bↄ aafiaɛ, iↄ nɛ'i. +Ikoyã pↄ́ má dìlɛ nↄ̀sɛfɛlɛa yã́ musun we. Tó nↄɛ pã̀ a zã́ baa à náaisaiyãkɛ̀ɛ̀, +ge tó gↄ̃ɛ nↄ̀sɛ mɛ́ fɛ̀lɛ, àlɛ seakɛ a nↄ yã́wa, a kɛkɛan we. Sa'ona lí mↄ́ ń nↄɛpio, i aà zɛ ma aɛ, i gbasa ikoyãpi kɛɛ̀ píi. +Aà gↄ̃pi aↄ tàae vĩ a guuo, ãma nↄɛpi duunapi a wi aàzĩa musuɛ. +O Isailiↄnɛ, tó gↄ̃ɛ ge nↄɛ lɛkɛ̀a à mɛ̀ a azĩa kpàa ma gbɛ̃́ ũɛ zálala, +ade vɛ̃ɛ ń í gbãao tɛ̃́. Asu vɛ̃ɛbɛ'i buie kã a lɛ́wao, mɛ́ asu vɛ̃ɛbɛ ísi ge a gii bleo. +Gↄↄ pↄ́ a ku ma gbɛ̃́ ũ zálala, asuli vɛ̃ɛli pↄe bleo, baa a wɛ́na ge a tɛɛ. +E lɛ́ pↄ́ a kɛ̀api gↄↄ gɛ paò, gɛ̃ su táa'o aà miwao. Aↄ dɛ ma pↄ́ ũ e gↄↄ pↄ́ à azĩa kpàapi lɛ́ gɛ paòɛ, i to a mikã gbã a laaiwa. +E gↄↄ pↄ́ à azĩa kpàa ma gbɛ̃́ zálala ũpi lɛ́ gɛ paò, asu sↄ̃ gɛio. +Baa tó aà mae ge aà da ge aà vĩ̀i ge aà dãuna gà, asu sↄ̃ aà gɛi à gbãlɛo, asa aàzĩa kpaaa seela ku aà miwaɛ. +Aↄ dɛ ma pↄ́ ũɛ e gↄↄ pↄ́ à azĩa kpàa ma gbɛ̃́ zálala ũpi lɛ́ gɛ paò. +Tó gbɛ̃e gà aà wáa kã́ndo, mɛ́ aà kua ma pↄ́ ũ mikã gbãlɛ̀, aà a mipi bo gbáigbai a gbãbↄgↄↄ, gↄↄ sopla gbɛa. +A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ i mↄ sa'onaɛ ń felenaↄ ge felenguulu bↄlↄnaↄ mɛ̀n pla kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, +sa'ona i sa'o ń a mɛ̀ndoo duun awakpabↄ ũ, i sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń a mɛ̀ndoo, i gbãbↄɛ̀ aà kua gɛ saɛ yã́i. Zĩbeezĩ i a mi bo, +i ɛa à azĩa kpaa e a kua ma pↄ́ ũ gↄↄ lɛ́u, i mↄ́ ń sãsa wɛ̃donao tàae fĩabobↄ ũ. Wasu aà kua ma gbɛ̃́ zálala ũ sɛ̃́ia gↄↄ dauo, asa aà kua ma gbɛ̃́ zálala ũ káaupi ↄ̃̀ↄkpàɛ. +Ikoyã pↄ́ má dìlɛ gbɛ̃́ pↄ́ azĩa kpàaɛn kɛ lↄ. Tó gↄↄ pↄ́ a dìlɛ àↄ ku ma pↄ́ ũ pà, wà mↄaànↄ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, +i sa'oa ń sãsa wɛ̃dona pↄ́ sãa vĩoo sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ ń sãda wɛ̃dona pↄ́ sãa vĩoo duun awakpabↄ ũ ń sãsakao pↄ́ sãa vĩoo sáaukpa sa'obↄ ũ +apii ń a pↄ́wɛntio ń a vɛ̃ɛo ń kàao gbí do, kàa pↄ́ wa tòto ń nísioↄ ń kàawana pↄ́ wà nísi fã̀wàↄ. +Sa'ona i mↄ́ ń pↄ́piↄ ma aɛ píi, i sa pↄ́ wì o duuna awakpabↄ ũ o ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũo, +i sáaukpa sa'oa ń sãsakaoo ń a pↄ́wɛntio ń a vɛ̃ɛo ń kàao gbí do. +Gbɛ̃́ pↄ́ azĩa kpàapi i a mi bo kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ we, i a kua ma pↄ́ ũ mikã sɛ́lɛ kátɛu sáaukpasa nísi zĩ́lɛ. +Tó à a mi bò màa, sa'ona i sãsakao ↄ do pↄ́ wà a fùukɛ̀ sɛ́ ń kàa pↄ́ a bↄ̀ gbíuo mɛ̀ndo ń kàawanao mɛ̀ndo, i na gbɛ̃́ pↄ́ mibòpiɛ a ↄzĩ. +Sa'onapi i ɛa sí, i mↄmɛɛ. Lá pↄ́piↄá ma pↄ́ɛ, a gↄ̃ sa'onapi pↄ́ ũɛ ń a kùla pↄ́ wì mↄmɛɛo ń a gbá pↄ́ wì bↄ adoao. Bee gbɛa gbɛ̃́ pↄ́ azĩa kpàapi i gbasa ɛa na vɛ̃ɛmiawa. +Ikoyã pↄ́ má dìlɛ gbɛ̃́ pↄ́ azĩa kpàaɛn we ń sa pↄ́ a oa a lɛkɛa yã́io, pↄ́ pↄ́ asu ye kã́fĩ a gbãa lɛ́u bàasi. Lɛ́ pↄ́ a kɛ̀ gↄↄ pↄ́ à azĩa kpàa, sema aà a fĩabo. +O Aalonaɛ ń a nɛ́ↄ, tó aalɛ samaa'o Isailiↄnɛ, aali mɛ: +Dii báaadaágu, i ↄkuála, +Dii á gwa, i gbɛ̃kɛkɛɛ́, +Dii wɛ́tɛázi, i á nↄ̀sɛ daɛ́ doũ. +Aali samaa'o Isailiↄnɛ ń ma tↄ́o màa, míli báaadańgu. +Gↄↄ pↄ́ Mↄizi zwã̀akpɛ dↄ̀ a làa, à nísikàwà ń a pↄkeleↄ píi, à a sakɛ̃̀, ↄ̃ à nísikà sa'okĩiwa ń a pↄkeleↄ píi, à a sakɛ̃̀. +Ɔ̃ Isaili kíaↄ mↄ̀ ń gbao. Aamɛ aa ń deziↄ buiↄ kía pↄ́ wà ń dílɛ gbɛ̃naon dↄaanaↄ ũ. +Aa mↄ̀ ń ń gbao Diiɛ, zugo mɛ̀n soolo ń zuↄ mɛ̀n kuɛpla. Kía gbɛ̃ↄn plapla zugo mɛ̀ndodo, baade miwa zù mɛ̀ndodo, ↄ̃ aa gɛ̀ò zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ. +Gba pↄ́ aa mↄ̀opiↄ sí, iↄ dɛ kpaaũkpɛ zĩkɛbↄↄ ũ, ní kpá Levii buiↄwa, lá a mↄ́má ń zĩ guuwa. +Ɔ̃ Mↄizi zugoↄ ń zupiↄ sì a kpà Levii buiↄwa. +À zugo mɛ̀n pla ń zù mɛ̀n síiↄ̃o kpà Geesↄ̃ buiↄwa ń zĩ lɛ́u. +À zugo mɛ̀n síiↄ̃ ń zù mɛ̀n swaaↄ̃o kpà Mɛlali buiↄwa ń zĩ lɛ́u. Sa'onkia Aalona nɛ́ Itamaa mɛ́ ń dↄaana ũ. +I asosɛbↄe kpa Kɛata buiↄwao, asa aa Dii kpɛ́ pↄ́ↄ sɛ́ ń gã̀uɛ. +Zĩ́ pↄ́ wà nísikà sa'okĩiwa, ↄ̃ kíapiↄ mↄ̀ ń ń gbaↄ sa'okĩipi aɛ sa'okĩipi sakɛ̃a yã́i. +Dii ò Mↄiziɛ yãa à mɛ̀, lá gu lɛ́ dↄ kíapiↄ líↄ mↄ dodo sa'okĩi sakɛ̃a yã́i. +Gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Aminadabu nɛ́ Naasↄ̃, Yuda bui mɛ́ mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ plaade zĩ́ Zuaa nɛ́ Nɛtanɛli, Isakaa buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ Heloni nɛ́ Ɛliabu, Zabulↄni buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ Sedeu nɛ́ Ɛlizuu, Lubɛni buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ sↄode zĩ́ Zulisadai nɛ́ Selumiɛ, Simɛↄ buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ soolode zĩ́ Deuɛli nɛ́ Ɛliasafa, Gada buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ soplade zĩ́ Amihudu nɛ́ Ɛlisama, Ɛflaiũ buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ Pedazuu nɛ́ Gamaliɛli, Manase buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ kɛ̃okwide zĩ́ Gidoni nɛ́ Abidã, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ kwide zĩ́ Amisadai nɛ́ Ahiɛzɛɛ, Dã buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ kuɛdode zĩ́ Ɔkɛlana nɛ́ Pagiɛli, Asɛɛ buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ kuɛplade zĩ́ Enana nɛ́ Ahila, Nɛfatali buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gba pↄ́ an baade mↄ̀on kɛ: Ãnusu tapɛlɛnti pↄ́ a gbia kiloo do ń kĩnio, au'ɛlɛbↄ pↄ́ wa pì ń ã́nusuo a gbia galaũ ↄ̀aa síiↄ̃ɛ, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ luakukĩiwa. Wà pↄ́wɛnti yãalɛa ń nísio kà tapiↄ pai pↄ́wɛn gba ũ. Vua toona pↄ́ a gbia galaũ basↄokwi, wà tulaletikà a pai. Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄn kɛ: Zugaaena do, sãsakao do, sãsa wɛ̃dona do. Duun awakpabↄn kɛ: Blesana do. Sáaukpasaↄn kɛ: Zu pla, sãsakao sↄo, blesana sↄo, sãsa wɛ̃dona sↄo. +Gba pↄ́ Isaili kíaↄ dà sa'okĩi sakɛ̃a yã́i nísikaa sa'okĩipiwa gbɛapiↄ dasilɛn kɛ: Ãnusu tapɛlɛnti mɛ̀n kuɛpla, au'ɛlɛbↄ pↄ́ wa pì ń ã́nusuo mɛ̀n kuɛpla, vua toona mɛ̀n kuɛpla. +Tapɛlɛntipiↄ gbia kiloo dodo ń kĩnioɛ, au'ɛlɛbↄↄ sↄ̃ galaũ ↄ̀aa síiↄ̃siiↄ̃. Apii fɛ̀lɛ ã́nusu kiloo baasↄo ń plao ń galaũ ↄ̀aa àaↄ̃o, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ luakukĩiwa. +Vua toona pↄ́ wà tulaletikà a pai mɛ̀n kuɛplaↄ gbia galaũ basↄokwikwi, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ luakukĩiwa. À kɛ̀ píi galaũ ↄ̀aa soolo ń basooloo (1.320). +Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ dasilɛn kɛ: Zugaaena kuɛpla, sãsakao kuɛpla, sãsa wɛ̃dona kuɛpla, apii ń a pↄ́wɛntio. Blesan mɛ̀n kuɛpla ↄ̃ wà duuna awakpàò. +Pↄ́ pↄ́ wà sáaukpa sa'òòↄ dasilɛn kɛ: Zu baasↄo mɛ̀ndosai, sãsakao bàaↄ̃, blesana bàaↄ̃, sãsa wɛ̃dona bàaↄ̃. Sa pↄ́ wa ò sa'okĩi sakɛ̃a yã́i nísikaawà gbɛan we. +Kɛ́ Mↄizi gɛ̃̀ kpaaũkpɛu yã'oi ń Diio, à aà lↄↄ mà duunkɛ̃makĩi pↄ́ kú ikoyã kpagoloa musu malaika gã̀sĩade mɛ̀n plaↄ zãnguo, Dii lɛ́ yã'òɛ̀. +O Aalonaɛ, tó à filia mɛ̀n soplaↄ nà, aà to aali gupu dau aɛ. +Ɔ̃ Aalona kɛ̀ màa, à filiaↄ nà, aa gupù dau aɛ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Wà daupi pì ń vua pↄ́ wa gbɛ̃̀gbɛ̃ maannↄ za a zĩ́lɛ e à gɛ̀ pɛ̀ò a vúↄwaɛ. Wà daupi pì lá Dii a taa ↄ̀lↄ Mↄiziɛwaɛ. +Levii buiↄ sɛ Isaili kĩniↄ guu, ní gbãbↄnɛ́. +Lá ńyↄ̃ ń gbãbↄnɛ́n kɛ: Duunwolo'i fã́fãmá, aai ń mɛkã bo píi, aai gbasa ń pↄkasaↄ pí. Aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛn we. +Aai zugaaena sɛ́ ń pɛ̃ɛti yãalɛa ń nísio a pↄ́wɛnti gba ũ ń zugaaena plaade pↄ́ ńyↄ̃ si duun awakpabↄ ũo. +Mↄ́ ń Levii buiↄ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, ní Isailiↄ kãaa píi, +ní mↄ́ ń Levii buiↄ ma aɛ, Isailiↄ i ↄnamá. +Aalona i Levii buiↄ mↄmɛɛ gba pↄ́ Isailiↄ mↄ̀mɛɛ ũ, kɛ́ aaↄ dɛ ma zĩkɛnaↄ ũ. +Levii buiↄ i ↄna gáaenapiↄ miwa. Sa'o ń zupiↄ mɛ̀ndoo duun awakpabↄ ũ, ní sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa ń adoo duunakɛ̃a Levii buiↄwa yã́i. +To Levii buiↄ zɛ Aalona ń a nɛ́ↄ aɛ, ní ń mↄmɛɛ. +Màa ńyↄ̃ Levii buiↄ bↄ Isailiↄ guu ńdoa, aaiↄ dɛ ma pↄ́ ũ. +Bee gbɛa tó n gbãbↄ̀ Levii buiↄnɛ, mɛ́ n ń mↄmɛɛ, aali mↄ zĩkɛ kpaaũkpɛu. +Isaili pↄ́ wa kpàaↄn ń ũ. Ma ń dílɛ ma pↄ́ ũ Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ gbɛuɛ. +Asa Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ ń ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄá ma pↄ́ɛ. Ma ń dílɛ ma pↄ́ ũ za gↄↄ pↄ́ ma nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛ̀dɛ Egipiɛ, +ↄ̃ ma Levii buiↄ dìlɛ Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ gbɛu. +Ma Levii buiↄ bↄ̀ Isailiↄ guu, ↄ̃ ma ń kpá Aalona ń a nɛ́ↄwa, kɛ́ aaↄ kpaaũkpɛ zĩ kɛ Isailiↄnɛ. Aali láka Isailiↄ duunaa, kɛ́ gↄↄ pↄ́ aalɛ sↄ̃ ma kúkĩizi, gagyã su ń leo yã́i. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao ń Isailiↄ píi kɛ̀ Levii buiↄnɛ lá Dii ò Mↄiziɛ ń yã́ musuwa. +Levii buiↄ gbãbↄ̀ ńzĩaɛ aa ń pↄkasaↄ pì. Ɔ̃ Aalona ń mↄ́ Diiɛ, à ń duuna kɛ̃̀má à gbãbↄ̀nɛ́. +Ɔ̃ Levii buiↄ nà ń zĩwa kpaaũkpɛu ń Aalonao ń a nɛ́ↄ dↄ̃ao. Màa wa kɛ̀ Levii buiↄnɛ lá Dii ò Mↄiziɛ ń yã́ musuwa. +Levii buiↄ yã́n kɛ lↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ baasↄo ge a dɛa lí mↄ́ kpaaũkpɛ zĩ kɛi. +Tó à kà wɛ̃̀ blakwi, ili kã́mabo, asuli zĩpi kɛ lↄo. +Aàliↄ dↄ a gbɛ̃́ↄlɛ, iliↄ wɛ́tɛ kpaaũkpɛ zĩↄi, ãma asuli zĩpi kɛo. Dilɛ Levii buiↄnɛ màa ń zĩ yã́ musu. +Dii yã'ò Mↄiziɛ Sinai guwaiwaiu Isailiↄ bↄa Egipi wɛ̃̀ plaade mↄ sɛ̃́ia guu à mɛ̀: +Isailiↄ lí Gɛ̃amusu dikpɛkɛ a gↄↄwa. +À dikpɛpi kɛ mↄɛ bee gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ oosiɛlɛ. À kɛ lá má dàɛ́wa píi ń a ikoyã pↄ́ má dìlɛɛ́ↄ. +Mↄizi ò Isailiↄnɛ aa Gɛ̃amusu dikpɛkɛ, +ↄ̃ aa dikpɛpi kɛ̀ Sinai guwaiwaiu mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ oosiɛlɛ. Aa kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa píi. +Gbɛ̃eↄ ku we aa gbãlɛa, kɛ́ aa kã̀ gɛwa yã́i, ↄ̃ aai e Gɛ̃amusu dikpɛkɛ̀ zĩbeezĩo. Ɔ̃ aa gɛ̀ Mↄizi ń Aalonao lè zĩbeezĩ gↄ̃̀ↄ, +aa ò Mↄiziɛ: Gɛ yã́ musu wa gbãlɛ̀. Bↄ́yãi wà gìwɛ̃ɛ wà mↄ́ ń gbaↄ Diiɛ ń wá gbɛ̃́ↄ a gↄↄwai? +Mↄizi wèmá à mɛ̀: À zɛ e mà ma lá Dii a o á yã́ musu. +O Isailiↄnɛ, tó an gbɛ̃eↄ ge an buiↄ ń kpɛ́ gbãlɛ̀ gɛ yã́ musu, ge aa gɛ̀ wɛ̃́lɛ zã̀zãeu, aa zɛ'e aa Gɛ̃amusu dikpɛkɛmɛɛ gbɛzã. +Mↄ plaade gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ oosiɛlɛ ↄ̃ aali dikpɛpi kɛ. Aali sã só ń kàao ń lá kĩ̀são. +Aasuli a kee to gu dↄwào, mɛ́ aasuli sãpi wáe ɛo. Aali Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛ lá má dìlɛɛ́wa píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ i gbãlɛo mɛ́ i gɛ́ wɛ̃́lɛeu no, tó à gì Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛi, wà ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu, asa i mↄmɛɛ ń gbao a gↄↄwao. Aà tàae a wi aà musuɛ. +Bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guu mɛ́ a ye Gɛ̃amusu dikpɛkɛmɛɛ, sema aà kɛ lá ma ikoyã dìlɛɛ́wa. Bↄ̀mↄ ń beleo píi, yã́ doũɛ. +Zĩ́ pↄ́ wà zwã̀akpɛ dↄ̀, tɛlu kùlɛ ikoyã kpɛ́piaɛ. Sɛa za oosi e gu gɛ̀ dↄ̀ò tɛlupi ku zwã̀akpɛpi musu lán tɛ́wa. +Ìↄ ku màa gↄↄpiiɛ, ìↄ ku zwã̀akpɛpia, gwãasĩna ìↄ dɛ lán tɛ́wa. +Tó à gò zwã̀akpɛa, ↄ̃ Isailiↄ ì fɛlɛ bòou. Gua pↄ́ tɛlupi zɛ̀u, we aaì bòokpau. +Tó Dii ↄ̀lↄnɛ́ màa, aaì ń pↄ́ↄ naaa aa fɛlɛ. Tó a ↄ̀lↄnɛ́ lↄ, aaì ɛa bòokpa. Tó tɛlupi zɛa zwã̀akpɛpia sↄ̃, an bòo ìↄ kálɛaɛ. +Tó tɛlupi lɛ́ gↄↄplakɛ zwã̀akpɛa, aaiↄ Dii yãma, aali fɛlɛ bòouo. +Zĩeↄ tɛlupi lí gↄↄplakɛ zwã̀akpɛao. Tó Dii ↄ̀lↄnɛ́, aaì bòokpa, tó Dii ɛ̀a ↄ̀lↄnɛ́ lↄ, ↄ̃ aaì ń pↄ́ↄ naaa. +Zĩeↄ sↄ̃ tɛlupi ì zɛ gudoũ yↄↄ za oosi e kↄↄ. Tó à gòa kↄↄ, ↄ̃ aaì fɛlɛ bòou. Fãanɛ ge gwãasĩnan nò, tó tɛlupi gòa, aaì ń pↄ́ↄ naaaɛ. +Tó tɛlupi gↄ̃̀ zɛa zwã̀akpɛa gↄↄ do ge mↄ do ge wɛ̃̀ don nò, aaiↄ kálɛa bòouɛ, aali fɛlɛo. Tó à gòa, ↄ̃ aaì fɛlɛ. +Aali bòokpa ge aa fɛlɛ bòou Dii lɛ́ saio. Aaìↄ Dii yãma lá a dà Mↄiziɛ a ònɛ́waɛ. +Kã̀ae pí mɛ̀n pla ń ã́nusu pↄ́ wa gbɛ̃̀gbɛ̃ maannↄo gbɛ̃́ↄ kãaabↄ ũ, kɛ́ aali fɛlɛ bòou. +Tó wà kã̀aepiↄ pɛ̀, gbɛ̃́pii i mↄ kãaanzi kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Tó kã̀ae mɛ̀ndo wa pɛ̀, Isaili bui dↄaana pↄ́ aa dɛ kía ũↄ mɛ́ aali mↄ kãaanzi. +Tó wà kã̀aepiↄ pɛ̀ gbã́ugbãu, gbɛ̃́ pↄ́ an bòo ku gukpɛ oiↄ mɛ́ aali fɛlɛ káau. +Tó wà a gɛ̃n plaade pɛ̀ gbã́ugbãu, gbɛ̃́ pↄ́ an bòo ku gɛↄmidↄkĩi oiↄ mɛ́ aali fɛlɛ. Kã̀aepɛa gbã́ugbãupi mɛ́ gbɛ̃́ↄ daa zɛ́u seela ũ. +Tó wàlɛ gbɛ̃́ↄ kãaa, wàli pɛ́ gbã́ugbãu. +Aalona nɛ́ sa'onaↄ mɛ́ aali kã̀aepiↄ pɛ́. Aↄ dɛɛ́ ikoyã ũ gↄↄpiiɛ, ápiↄ ń á buiↄ. +Gↄↄ pↄ́ a ka á bùsuu, tó álɛ gɛ́ zĩkai ń á wɛ̀lɛ pↄ́ sù fɛ̀lɛánↄↄ, àli kã̀aepiↄ pɛ́ gbã́ugbãu, kɛ́ á yã́ e dↄ ma Dii á Luagu, mí á bↄ á wɛ̀lɛpiↄ ↄzĩ. +Gↄↄ pↄ́ álɛ pↄnakɛ sↄ̃, dikpɛn lò, mↄ dafu gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́n lò, àli kã̀aepiↄ dↄ á sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄwa ń á sáaukpasaↄ, á yã́ i dↄmagu. Mámɛmaa Dii á Lua. +Wɛ̃̀ plaade mↄ plaade gↄↄ baode zĩ́, tɛlu gò ikoyã zwã̀akpɛa, +ↄ̃ Isailiↄ ń pↄ́ↄ nàaa aa fɛ̀lɛ bòou Sinai guwaiwaiu, aalɛ bòokpakpa e tɛlu gɛ̀ zɛ̀ Palana guwaiwaiu. +An fɛlɛa bòou sɛ̃́ian we. Aa kɛ̀ lá Dii dà Mↄiziɛ a ònɛ́wa. +Yuda zĩgↄ̃ↄ mɛ́ fɛ̀lɛ ń bòou gã ń gão sɛ̃́ia ń ń dàlapooo. Aminadabu nɛ́ Naasↄ̃ mɛ́ ń dↄaana ũ. +Zuaa nɛ́ Nɛtanɛli mɛ́ Isakaa zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Heloni nɛ́ Ɛliabu mɛ́ Zabulↄni zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Geesↄ̃ buiↄ ń Mɛlali buiↄ zwã̀akpɛ wòɛwoɛ, ↄ̃ aa sɛ̀ aa dàò zɛ́u. +Ɔ̃ Lubɛni zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ ń bòou gã ń gão ń ń dàlapooo. Sedeu nɛ́ Ɛlizuu mɛ́ ń dↄaana ũ. +Zulisadai nɛ́ Selumiɛ mɛ́ Simɛↄ zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Deuɛli nɛ́ Ɛliasafa mɛ́ Gada zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Ɔ̃ Kɛata buiↄ Lua pↄ́ↄ sɛ̀ aa dàò zɛ́u. Wà zwã̀akpɛpi pɛ̀ɛpɛɛ e aaↄ gɛ́ kái. +Ɔ̃ Ɛflaiũ zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ ń bòou gã ń gão ń ń dàlapooo. Amihudu nɛ́ Ɛlisama mɛ́ ń dↄaana ũ. +Pedazuu nɛ́ Gamaliɛli mɛ́ Manase zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Gidoni nɛ́ Abidã mɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Ɔ̃ Dã zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ ń bòou gã ń gão ń ń dàlapooo. Aamɛ aa ku gbɛzã. Amisadai nɛ́ Ahiɛzɛɛ mɛ́ ń dↄaana ũ. +Ɔkɛlana nɛ́ Pagiɛli mɛ́ Asɛɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Enana nɛ́ Ahila mɛ́ Nɛfatali zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Lá Isailiↄ ì fɛlɛ ń bòon we gã ń gão. +Obaba mɛ́ Mↄizi ã̀nsue Leuɛli nɛ́ ũ, Madiã buiɛ. Mↄizi òɛ̀: Wálɛ dazɛu, wálɛ gɛ́ bùsu pↄ́ Dii mɛ̀ á wá gbau. Mↄ ǹ gɛ́wanↄ, wí maakɛnɛ, asa Dii namablea we lɛgbɛ̃̀wɛ̃ɛɛ. +Ɔ̃ a òɛ̀: Má gɛo. Má tá ma bùsuu ma bɛdeↄ kĩ́iɛ. +Mↄizi mɛ̀: N yã́ na. Ńsu wá tó weo, asa ń bòokpakĩi maa dↄ̃, mɛ́ ńyↄ̃ fↄ̃ kɛ wá wɛ́ ũ. +Tó n gɛwanↄ, wá maa pↄ́ Dii a kɛwɛ̃ɛ kɛnɛ sↄ̃ɛ. +Isailiↄ fɛ̀lɛ Dii gbɛ saɛ, aa táa'ò gↄↄ àaↄ̃. Wà dↄ̀aa ń Dii bàakuańnↄ kpagoloo bòokpakĩi wɛɛlɛinɛ́. +Kɛ́ aa fɛ̀lɛ aa dàzɛu, Dii tɛlupi kúńla fãanɛ. +Tó wà dàzɛu ń kpagoloo, Mↄizi ì mɛ: Fɛlɛ Dii, n ibɛɛↄ i fãaa, n zangudeↄ i bàalɛnɛ. +Tó wa dìlɛ, Mↄizi ì mɛ: Dii, ɛa su Isaili dasidasiↄwa. +Isailiↄ zↄakà Diizi ń taasikɛa yã́i. Kɛ́ Dii mà, aà pↄ pà, ↄ̃ à tɛsↄ̃̀má, an bòo saalo tɛkũ̀. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ wiilɛ̀ Mↄiziwa. Kɛ́ à wabikɛ̀ Diiwa, ↄ̃ tɛ́pi zɛ̀. +Ɔ̃ wà tↄkpà gupiɛ Tabela, kɛ́ Dii tɛsↄ̃̀má we yã́i. +Buipãá wá nↄ̀ↄ eu wà soi? +Wálɛ kpↄ pↄ́ wá sò Egipi wá pↄeãwa bɛɛkɛ ń gólaↄ ń blebusunaↄ ń ɛfↄↄ ń ɛmasaↄ ń ɛmasa gisoↄ. +Tiasa wá lɛ́ gà, asa wili pↄe eo, sema mana bàasio. +Manapi wɛ́ keleũ, a dɛ lán lí'ↄwaɛ. +Isailiↄ ì sɛ́lɛ wà lↄ gbɛu ge aaì zↄ̃ góu. Aaì disa aa kàa kɛò. A í na lán kàagbaalawa. +Tó fíi kpà bòou gwã́, ↄ̃ manapi ì bↄ. +Mↄizi mà wàlɛ ↄ́ↄlↄ ualɛ ń ualɛo. Dii pↄ pà maamaa, ↄ̃ à kɛ̀ Mↄiziɛ ĩ́i, +a òɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ ĩadaai? Bↄ́yãi ma yã́ i kanguo, ↄ̃ n gbɛ̃́piↄ gwaa aso dìmɛɛi? +Mámɛ ma gbɛ̃́piↄ nↄsìa? Mámɛ ma ń ía? Bↄ́yãi ń òmɛɛ mà ń kuɛ lán nↄɛ nɛadewa, mà gɛ́ńnↄ bùsu pↄ́ n a lɛgbɛ̃̀ an deziↄnɛ guui? +Mákĩi má nↄ̀ↄ eu mà kpa gbɛ̃́piↄwa píii? Asa aalɛ wiilɛa, aalɛ mɛ mà ń gba nↄ̀ↄ wà soɛ. +Má fↄ̃ gbɛ̃́piↄ kuɛ píi madoo, asa an aso dɛmalaɛ. +Tó màa ńyↄ̃ kɛmɛɛ, ma wɛgwa, ní ma dɛ gↄ̃̀ↄ. Ńsu to mà taasipi kɛ lↄo. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ ń ń dↄ̃ dↄaana ũↄ kãaa gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi, ní mↄ́ńnↄ kpaaũkpɛu, aaiↄ kunnↄ we. +Má pila mà yã'onɛ we, mí Nisĩna pↄ́ kuma kĩni go mà dinɛ́, aai gbɛ̃́ↄ gwaa aso sɛnnↄ, kɛ́ ńsu ǹyↄ̃ ń sɛa ndo lↄo yã́i. +O gbɛ̃́ↄnɛ aa gbãbↄ ńzĩaɛ zia yã́i, aai nↄ̀ↄ e só. Asa aa wiilɛ̀a aa mɛ̀, má wa nↄ̀ↄ eu la wà soi? Aa mɛ̀ wa dáamavĩ Egipi. A yã́i tò má ń gba nↄ̀ↄ aa só. +Aa só, i kɛ gↄↄ do no, gↄↄ pla no, gↄↄ sↄo no, gↄↄ kwi no, gↄↄ bao no. +Aa so mↄ gbãa doɛ e à bↄ ń níu, a ni i bↄńla. Asa ma Dii má kú ń guuɛ, ↄ̃ aa pãkpàmazi. Aa zↄadↄ̀a aa mɛ̀, bↄ́yãi wa bↄi Egipii? +Ɔ̃ Mↄizi mɛ̀: Gↄ̃ɛↄ kumanↄ tá guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ɛ (600.000), ↄ̃ n mɛ̀ ńyↄ̃ ń gba nↄ̀ↄ aa so e mↄ gbãa doa? +Baa tó wà sãↄ ń zuↄ dɛ̀dɛ dasidasi, a mↄ́máe? Tó wa ísia kpↄↄ sɛ̀lɛ píi, a mↄ́máe? +Dii wèwà à mɛ̀: Ma gbãa a ka noa? Ńyↄ̃ e tia, tó yã́ pↄ́ má ònɛ a kɛ ge a kɛo. +Mↄizi bↄ̀ à Dii yã́piↄ ònɛ́. À Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi à ń lia zwã̀akpɛi. +Ɔ̃ Dii pìla tɛlu guu à yã'òaànↄ. À Nisĩna pↄ́ kuwà kĩni go dì gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwipiↄnɛ. Kɛ́ Nisĩnapi dìnɛ́, aa ãnabikɛkɛ̀, bee gbɛa aai ɛa kɛ̀ lↄo. +Gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ń sɛ́ↄ, an gbɛ̃ↄn plaↄ gↄ̃̀ bòou, gbɛ̃do tↄ́n Ɛledada, gbɛ̃do sↄ̃ Mɛdada. Aai gɛ́ zwã̀akpɛ kĩ́io, kási Lua Nisĩnapi dìnɛ́ sↄ̃ɛ, ↄ̃ aa ãnabikɛkɛ̀ bòou. +Ɛ̀waasoe bàalɛ̀ gɛ ò Mↄiziɛ à mɛ̀: Ɛledada ń Mɛdadao lɛ́ ãnabikɛkɛ bòou. +Nuni nɛ́ Yozuee dɛ Mↄizi zↄbãna ũ za a ɛ̀waasogↄↄɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Ba Mↄizi, gínɛ́. +Ɔ̃ Mↄizi òɛ̀: N nↄ̀sɛ fɛ̀lɛ ma yã́ musu yã̀? Tó Dii a Nisĩna dì a gbɛ̃́ↄnɛ aa gↄ̃̀ ãnabiↄ ũ píi, a maao lé? +Ɔ̃ Mↄizi ɛ̀a bòou ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ. +Dii tò ĩ́ana bↄ̀ ísia oi à mↄ̀ ń bùuↄ, aa lì bòoa. Aa lìa bòoi gupiiu à kà tagↄↄ do ũ, mɛ́ an daa lɛsĩ kà gã̀sĩsuu pla. +Fãanɛ bee ń gwãasĩnao ń a gu sìa dↄao aa fɛ̀lɛ gɛ̀ bùuↄ sɛ̀lɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ i sɛ́lɛ bílao sɛ̀lɛ koto bao. Ɔ̃ aa fã̀lɛ, aa a giikà. +Kɛ́ aa a nↄ̀ↄ dà ń lɛ́u gↄ̃̀ↄ aai e sò bílao, ↄ̃ Dii pↄ pàńzi à gagyãkàńgu. +Ɔ̃ wà tↄkpà gupiɛ Lɛ́'udeↄ Mia, asa wekĩi wà gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́'u ń kṹↄ vĩ̀u. +Ɔ̃ Isailiↄ fɛ̀lɛ we, aa gɛ̀ Azelo aa gↄↄplakɛ̀ we. +Miliaũ ń Aalonao Mↄizi tàae è Etiopi nↄ pↄ́ a sɛ̀ yã́ musu, asa à Etiopi nↄ sɛ̀ɛ. +Aa mɛ̀: Mↄizi ado ↄ̃ Dii dìlɛ à a yã'òa? A tò wá ò sↄ̃o lé? Dii yã́pi mà. +Mↄizi sↄ̃ nↄ̀sɛdoũdeɛ, aà sáa kú dṹnia guuo. +Wegↄ̃ↄ Dii ò Mↄizi ń Aalonao ń Miliaũoɛ: À bↄlɛ gɛ́ kpaaũkpɛu á gbɛ̃ↄn àaↄ̃. Ɔ̃ aa gɛ̀ ń gbɛ̃ↄn àaↄ̃ ḿpii. +Dii pìla tɛlu guu à zɛ̀ kpɛ́pi kpɛɛlɛ. À Aalona ń Miliaũo sìsi, ↄ̃ aa sↄ̃̀aàzi ḿpla ḿpii. +A ònɛ́: À ma yãma. Tó ma ãnabie kú á guu, mi bↄ mↄwà wɛ́pungu'ea guu, mi yã'oɛ̀ nana guuɛ. +Kási a dɛ màa ń ma zↄ̀blena Mↄizioo. Zĩkɛn náaideɛ ma ua. +Wi yãbↄ kↄ̃ lɛ́u. Mili yã'oɛ̀ ma a bakũaanakɛ̀ɛ̀o. Ì wɛsi ma taalɛ. Àkɛa i ma zↄ̀blena Mↄizi tàae'ea vĩakɛo ni? +Ɔ̃ Dii pↄ pàńzi à ɛ̀a tà. +Kɛ́ tɛlupi gò kpɛ́pia, kusu lì Miliaũla gↄ̃̀ↄ, à puakũ̀ lán buawa. Kɛ́ Aalona gwà, a è kusu lìaàla, +ↄ̃ a ò Mↄiziɛ: N yã́ na Baa! Ńsu to wà mìsaikɛ tàae pↄ́ wá kɛ̀ gbɛ'eo. +Ńsu to aàↄ dɛ lán nɛ́ pↄ́ wa ì gɛ̀, aà mɛgueↄ yaikɛ̀wao. +Mↄizi wiilɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Lua, n yã́ na! Ǹ aà gbã́gbã. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Tó aà mae lɛ́'ikà aà oawa, aↄ dɛɛ̀ wíyã ũ gↄↄ soplao lé? Wà aà ya bↄ bòo kpɛ gↄↄ sopla gĩa, wi gbasa wà aà sí. +Miliaũ ku bòo kpɛ e gↄↄ sopla. Isailiↄ i dazɛuo e wà ɛ̀a wà aà sì. +Bee gbɛa aa fɛ̀lɛ Azelo aa gɛ̀ bòokpà Palana guwaiwaiu. +Gbɛ̃́ↄ zĩ aa gɛ́ Kanaa bùsu pↄ́ málɛ kpá Isailiↄwa kɛɛlɛi. Ǹ ń deziↄ bui gbɛ̃́ pↄ́ dɛ dↄaana ũↄ sɛ mɛ̀ndodo ǹ ń zĩ. +Ɔ̃ à ń gbáɛ màa bↄa Palana guwaiwaiu lá Dii òwa. Gbɛ̃́piↄá Isaili dↄaanaↄnɛ ḿpii. +An tↄ́ↄn kɛ: Lubɛni buiↄ guu Zakuu nɛ́ Samua, +Simɛↄ buiↄ guu Oli nɛ́ Safata, +Yuda buiↄ guu Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu, +Isakaa buiↄ guu Yosɛfu nɛ́ Igali, +Ɛflaiũ buiↄ guu Nuni nɛ́ Ozee, +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ guu Lafu nɛ́ Paleti, +Zabulↄni buiↄ guu Sodi nɛ́ Gadiɛli, +Yosɛfu nɛ́ Manase buiↄ guu Susi nɛ́ Gadi, +Dã buiↄ guu Gemali nɛ́ Amiɛli, +Asɛɛ buiↄ guu Mikaila nɛ́ Setuu, +Nɛfatali buiↄ guu Vofesi nɛ́ Nabi, +Gada buiↄ guu Maki nɛ́ Geuɛli. +Gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ń zĩ́ bùsu gwaiↄn we. Mↄizi tↄkpà Nuni nɛ́ Ozeeɛ Yozuee. +Kɛ́ Mↄizi lɛ́ ń zĩ Kanaa bùsu gwai, a ònɛ́: À bↄ ń Nɛgɛvɛ guwaiwaio, í sĩ̀sĩↄ kṹ. +À gwa lá bùsupi dɛ, tó a gbɛ̃́ↄ gbãa ge aa busɛ, tó aa dasi ge aa bílao, +tó an bùsu maa ge a vãi, tó an wɛ̃́lɛↄ bĩ́i vĩ ge a vĩo, +tó a tↄↄlɛ tàae vĩ ge a nao, tó a líↄ vĩ ge a vĩo. À kↄaikɛ, í bùsupi libɛↄ sɛ́lɛ suò. Asa vɛ̃ɛ káauↄ magↄↄɛ. +Ɔ̃ aa gɛ̀ bùsupi gwàgwa za Zini guwaiwai lɛ́u e Leobɛ, Amata bↄlɛu. +Kɛ́ aa pã̀ Nɛgɛvɛ guwaiwaia, aa kà Hɛblↄ̃, gu pↄ́ Anaki buiↄ Aimani ń Sesaio ń Talemaio kuu. Hɛblↄ̃ kálɛa dↄaaa Zoã pↄ́ kú Egipiɛ wɛ̃̀ soplaɛ. +Kɛ́ aa kà Ɛsikↄli guzulɛu, aa vɛ̃ɛ ligↄ̃n nɛde zↄ̃̀ we aa kà lía, ↄ̃ gbɛ̃ↄn plaↄ sɛa. Aa gbɛafu ń kaadↄɛnao sɛ̀ lↄ. +Wà tↄkpà gupiɛ Ɛsikↄli guzulɛ, vɛ̃ɛ ligↄ̃n nɛde pↄ́ Isailiↄ zↄ̃̀ we yã́i. +Kɛ́ aa bùsupi gwà gↄↄ bla, ↄ̃ aa ɛ̀a sù. +Kɛ́ aa sù Kadɛsi, Palana guwaiwaiu, aa gɛ̀ Mↄizi ń Aalonao ń Isailiↄ píi kĩ́i. Aa sù ń baoo Isailiↄnɛ píi, ↄ̃ aa bùsupi libɛↄ ↄ̀lↄnɛ́. +Aa ò Mↄiziɛ: Wa gɛ bùsu pↄ́ ń wá zĩ́u. Vĩ ń zↄ́'io di weɛ. À a libɛↄ gwa kɛ. +Ãma bùsupideↄ gbãa. An wɛ̃́lɛↄ bĩ́i vĩ mɛ́ an wɛ̃́lɛpiↄ zↄ̃ↄ maamaaɛ. Wa Anaki buiↄ è we. +Amalɛkiↄ ku Nɛgɛvɛ guwaiwaiu. Itiↄ ń Yebusiↄ ń Amↄleↄ ku gusĩsĩdeu, mɛ́ Kanaaↄ ku ísia saɛ ń Yuudɛ̃ saɛo. +Kalɛbu tò gbɛ̃́ pↄ́ lia Mↄiziziↄ nìlɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Wà gɛ bùsupi síi, asa wá zĩblemáɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa gɛ̀aànↄↄ mɛ̀: Wá fↄ̃ gɛ̃ gbɛ̃́piↄzio, asa an gbãa dɛwálaɛ. +Ɔ̃ aa sakà Isailiↄnɛ bùsu pↄ́ aa gwàgwapiu aa mɛ̀: Bùsu pↄ́ wa pãa wa gɛ a asiigwaipiá bùsu pↄ́ ì a gbɛ̃́ↄ mↄ́mↄɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wa ń é weↄ píiá gbɛ̃́ gbã̀aↄnɛ. +Wa gbɛ̃́ gbã̀agbãaↄ è we Anaki buiↄ ũ. Wálɛ e kↄ̀ↄtɛ̃ↄn wá ũ, màa wá dɛ ń wɛ́u sↄ̃. +Isailiↄ lɛ́ wii gbãa lɛ ḿpii, aalɛ ↄ́ↄlↄ gwã́ bee. +Aa zↄadↄ̀ Mↄizi ń Aalonaowa ḿpii, aa ònɛ́: Tó wa gaga Egipi ge guwaiwaiu la, bee mɛ́ maa. +Bↄ́yãi Dii lɛ́ táwanↄ bùsupiui? Wa wá dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ, wi wá nↄɛↄ ń wá nɛ́ↄ kṹkũ. Wá ɛa taa Egipi sã̀ↄo lé? +Ɔ̃ aa òkↄ̃ɛ: Wà dↄaana dilɛ, wí ɛa ta Egipi. +Mↄizi ń Aalonao wùlɛ tↄↄlɛ bíla wáa. +Ɔ̃ asiigwana gbɛ̃ↄn plaↄ Nuni nɛ́ Yozuee ń Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbuo ń ulaↄ gà aa kɛ̃̀kɛ̃, +aa ò bílaɛ: Bùsu pↄ́ wa pãa wa gɛ a asiigwaipi maa maamaaɛ. +Tó wá yã́ kà Diiguɛ, a gɛ́wanↄ bùsupiuɛ, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diupi, i wá gba. +Ásu bↄ Dii kpɛo. Ásu vĩakɛ bùsupideↄnɛo, asa wá muu doↄnɛ, aa ulɛkĩi vĩ lↄo. Dii kúwanↄɛ, ásu vĩakɛo. +Gbɛ̃́pii lɛ́ ń pápaa ń gbɛo yã'o, ↄ̃ Dii gawi bↄ̀ Isailiↄwa kpaaũkpɛu. +Dii ò Mↄiziɛ à mɛ̀: Gbɛ̃́piↄ aaↄ sakamagu gↄↄpii yã̀? Baa ń dabudabu dasi pↄ́ má kɛ̀ ń guuↄ, aaↄ ku ma náaikɛsai gↄↄpii yã̀? +Má gagyãkańgu mà ń kaalɛɛ, mí n buiↄ kã́fĩ aaↄ dasi, an gbãa iↄ dɛ gbɛ̃́piↄla. +Ɔ̃ Mↄizi ò Diiɛ: Ḿmɛ n gbɛ̃́piↄ bↄ̀lɛ Egipi ń n gbãao. Tó Egipiↄ mà, +aa gí oi bùsupideↄnɛo. Aa dↄ̃ kɛ́ ń kúwanↄ, ni bↄ mↄ́wá. Aa dↄ̃ kɛ́ n tɛlu ìↄ kú wá musu, niↄ dↄaaawɛ̃ɛ a guu fãanɛ, gwãasĩna sↄ̃ tɛ́ guu. +Tó n gbɛ̃́piↄ dɛ̀dɛ lán gbɛ̃́ mɛ̀ndo dɛawa, bui pↄ́ aa yã́pi màↄ mɛ: +Dii gbãa i ka aà gɛ́ ń gbɛ̃́piↄ bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀nɛ́ guuo, a yã́i ↄ̃ à ń dɛdɛi guwaiwaiu. +Dii, ǹ n gbãa zↄ̃ↄ ↄlↄnɛ́ sa, lá ń òwa n mɛ̀, +n pↄ lí pa kpaao, ń gbɛ̃kɛ vĩ zↄ̃ↄ, ni gbɛ̃́ↄ yãvãiↄ ń ń tàaeↄ kɛ̃́má, ãma nili tó tàaede bↄ̀ pão. Ni maeↄ yãvãiↄ wi ń buiↄ musu e à gɛ pɛ́ ń sĩ́wɛnaↄ ń ń sↄ̃kpaɛↄwa. +Lá n sùuukɛ̀ ń gbɛ̃́piↄ za Egipi e aa gɛ̀ kàò la, ǹ ń duuna kɛ̃́má n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ guu. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Lá n wabikɛ̀a, má sùuukɛńnↄ. +Ãma lá miↄ ku mɛ́ ma gawi lì dṹniaa píi, +gbɛ̃́ pↄ́ ma gawi è ń dabudabu pↄ́ má kɛ̀ Egipi ń guwaiwai guuo, aa ma lɛ aa ma gwa gɛ̃n kwi aa gì ma yãmaiↄ, +an gbɛ̃e a wɛsi bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ ń deziↄnɛpilɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ sakàmaguↄ, an kee a wɛsiɛo. +Lá ma zↄ̀blena Kalɛbu làasoo maa kɛ̀, a tɛmazi ń nↄ̀sɛmɛndoo, má tó aà gɛ̃ bùsu pↄ́ à gɛ̀upi guu, aà buiↄ iↄ vĩ. +Amalɛkiↄ ń Kanaaↄ ku guzulɛu we. À ɛa da guwaiwai zɛ́u zia Ísia Tɛ̃a oi. +Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao à mɛ̀: +Gbɛ̃vãipiↄ aaↄ zↄakamazi gↄↄpii yã̀? Ma zↄa pↄ́ aalɛ kamazi mà. +Onɛ́ ma Dii ma mɛ̀ má kú. Lá aa wabikɛ̀a, má kɛnɛ́. +An gɛↄ gↄ̃ kálɛ guwaiwaiu laɛ, an gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge a dɛaↄ píi. An gbɛ̃́ pↄ́ wà ń nao mɛ́ aa zↄakàmaziↄ +aa gɛ̃ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀nɛ́ guuo, sema Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu ń Nuni nɛ́ Yozueeo bàasio. +An nɛ́ pↄ́ aa mɛ̀ wa ń kṹkũↄ ↄ̃ má ń dau, aai bùsu pↄ́ an maeↄ gì síipi dↄ̃. +An maepiↄ sↄ̃, an gɛↄ gↄ̃ kálɛ guwaiwaiu laɛ. +An nɛ́ↄ i pↄ́ↄ dã́dã guwaiwaiu la e wɛ̃̀ bla, aai ń maeↄ náaisai gbɛ'e. An maeↄ gɛↄ gↄ̃ guwaiwaiu la ḿpiiɛ. +Lá wà bùsupi gwàgwa gↄↄ bla, màa aaↄ ń yãvãi gbɛ'e e wɛ̃̀ bla, wɛ̃̀ dodo gↄↄ dodo, aaiↄ dↄ̃ lá íbɛlɛsɛamanↄ dɛ. +Ma Dii mámɛ ma yã́pi ò, mɛ́ má kɛ gbɛ̃vãi pↄ́ kã̀aamazipiↄnɛɛ. Aa gaga guwaiwaiu la ḿpiiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ń zĩ́ aa bùsu gwà aa sù aa sakà bùsupiu, aa tò wà zↄadↄ̀wàↄ, +Dii gagyãkà gbɛ̃́piↄgu, ↄ̃ aa gàga. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa gɛ̀ bùsu gwàpiↄ guu, Nuni nɛ́ Yozuee ń Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbuo mɛ́ gↄ̃̀ bɛ̃́ɛ. +Mↄizi yã́piↄ sɛ̀lɛ sìu Isailiↄnɛ píi, ↄ̃ aa ↄ́ↄlↄ̀ maamaa. +Aa fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, aa mipɛ̀ sĩ̀sĩↄwa aa mɛ̀: Gwa, wálɛ gɛ́ gu pↄ́ Dii òu. Wa wá duuna dↄ̃̀ sa. +Mↄizi mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ pã Dii yã́ai? Bee a kɛo. +Ásu gɛo, asa Dii kú á guuo. Á ibɛɛↄ zĩblewáɛ. +Amalɛkiↄ ń Kanaaↄ kú á aɛ we. Aa á dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Dii aↄ kúánↄo, kɛ́ a gi tɛ́iaàzi yã́i. +Ɔ̃ aai aà yãmao, aa mipɛ̀ sĩ̀sĩↄwa, baa kɛ́ Dii bàakuańnↄ kpagolo ń Mↄizio gↄ̃̀ bòou. +Ɔ̃ Amalɛkiↄ ń Kanaa pↄ́ kú gusĩsĩdepiuↄ pìlamá, aa zĩblèmá aa ń yá e Ɔↄma. +Yã́ pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ +a ò Isailiↄnɛn kɛ: Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ málɛ kpáwá á bɛ ũ guu, +mɛ́ a zu ge sã sɛ̀ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ge sa pãle oòa, sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na ũ, lɛ́gbãdↄa pↄ́n nò, gban nò, dikpɛ pↄ́n nò, +àli ma gba ń pↄ́wɛntio kiloo do yãalɛa ń nísio litili do, +í vɛ̃ɛ kpa litili dodo sã ge ble bↄlↄna pↄ́ álɛ sapi oò miwa. +Tó sãsaɛ sↄ̃, pↄ́wɛnti kiloo pla yãalɛa ń nísio litili do ń kĩnio, +í vɛ̃ɛ kpaoa litili do ń kĩnio sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. +Tó a zugaae yãkɛ̀kɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ge sa pↄ́ wì lɛ́gbã dↄoa ge sáaukpa sa'obↄ ũ, +àli ma gba ń pↄ́wɛntio kiloo àaↄ̃ yãalɛa ń nísio litili pla, +í vɛ̃ɛ kpaoa litili pla sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na obↄ ũ. +Àli kɛ màa zu ge sãsa ge sãnɛbↄlↄ ge blenɛbↄlↄ miwa. +Àli kɛ màa pↄ́ pↄ́ a a yãkɛ̀kɛ dasilɛu. +Tó á bùsu gbɛ̃e lɛ́ sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na oa, aàli kɛ màa. +E á buiwa tó bↄ̀mↄ ge gbɛ̃pãle kúánↄ, mɛ́ a ye sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na oa, sema aà kɛ lá i kɛwa. +Á kↄ̃kãaa guu ikoyãpi doũ ápiↄnɛ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kúánↄↄɛ. Ikoyãpi iↄ ku e á buiwa. Ápiↄ ń bↄ̀mↄↄ á doũ mɛɛɛ. +Ikoyã pↄ́ má dìlɛ doũ ápiↄnɛ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kúánↄↄɛ. +a ò Isailiↄnɛn kɛ lↄ. Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ málɛ táuánↄ guu, +mɛ́ a bùsupi blɛ blè, àli ma gba. +Àli kàa kɛ ń pↄ́wɛn káau tío, í ma gba pↄgbɛ̃zɛ pↄ́ ũ. +Àliↄ ma gba á pↄ́wɛn káau típi e á buiwa. +Tó a zãmɛɛ yã́wa, mɛ́ á yãdilɛa pↄ́ má ò Mↄiziɛpi kee kũao, +yã́ pↄ́ má dìlɛ Mↄizi òɛ́ za a dilɛzĩ e á buiwapi, +tó a zã yã́piwa, mɛ́ i gĩkɛ no, àli sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na o ń zugaaeo ń a pↄ́wɛntio ń a vɛ̃ɛo, lá má òwa ń blesanao duun awakpabↄ ũ. +Sa'ona lí mↄa awau Isaili píi yã́ musu, mí ń duuna kɛ̃́má, asa aa zã̀ yã́waɛ, ↄ̃ aa mↄ̀mɛɛ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũo ń duun awakpabↄo. +Má sùuukɛ ń á Isailiↄ píi ń bↄ̀mↄ pↄ́ kúánↄↄ, asa zãayãwapiá ápii yã́ɛ. +Tó gbɛ̃e zã̀ yã́wa à duunakɛ̀, aàli blè núnu wɛ̃dona kpa duun awakpabↄ ũ, +sa'ona lí awagbɛaa adeɛ. Tó à awagbɛ̀aa, má aà kɛ̃́. +Gbɛ̃́ pↄ́ zã̀ yã́wa píi, ikoyã doũpiɛ, Isaili bùsu gbɛ̃́n nò, bↄ̀mↄ pↄ́ kúńnↄn nò. +Ãma gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ ń mio daa ía, bùsu gbɛ̃́ ge bↄ̀mↄn nò, à dↄ̀ɛmanↄɛ, wa ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu wà dɛ. +Asa a sakà ma yã́u, à bↄ̀ ma yãdilɛa kpɛɛ. Wà ade dɛ, aàpi ń a tàaeo. +Gↄↄ pↄ́ Isailiↄ ku guwaiwaiu, aa ń gbɛ̃́dee kũ̀ ń yàawɛo kã́mabogↄↄzĩ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa aà èↄ gɛ̀aànↄ Mↄizi ń Aalonao kĩ́i ń gbɛ̃́ kĩniↄ. +Ɔ̃ aa aà dàkpɛu, asa aa yã́ pↄ́ aa kɛɛ̀ sã́asã dↄ̃o. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Sema wà aà dɛ. Gbɛ̃́pii aà pápa ń gbɛo bòo kpɛ. +Ɔ̃ wà aà sɛ̀ bↄ̀ò bòo kpɛ, wà aà pàpa ń gbɛo wa dɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +a ò Isailiↄnɛn kɛ lↄ: Àliↄ tufada á pↄkasa lɛ́i e á buiwa. Àli tufapiↄ dai ń babuunao, +iↄ dɛɛ́ tùfa pↄ́ áliↄ gwa ũ, kɛ́ ma yãdilɛaↄ àↄ dↄágu, íↄ kũa, kɛ́ ásu gbãsĩkɛ yã́ pↄ́ a á wɛ́ ge a á sↄ̃ ble musuo yã́i. +Ma yãdilɛaↄ iↄ dↄágu, íↄ kũa, íↄ dɛ ma gbɛ̃́ pↄ́ an kua ńdoaↄ ũ. +Mámɛmaa Dii á Lua. Ma á bↄ́lɛ Egipi bùsuu kɛ́ màↄ dɛ á Lua ũ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Isaa nɛ́ Kole, Kɛata tↄũna, Levii bui, ń Ɛliabu nɛ́ↄ Datani ń Abilaũo ń Pɛlɛti nɛ́ Onio, Lubɛni buiↄ, bã̀nkũ̀ +aa fɛ̀lɛ Mↄiziwa. Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄ tↄde pↄ́ wì ń sísi kↄ̃kãaauↄ kúńnↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blakwio. +Aa kã̀aa Mↄizi ń Aalonaozi aa ònɛ́: Á yã́ↄ kɛ̀ zài! Isailiↄ píiá Dii gbɛ̃́ↄnɛ, a kúńnↄ. Bↄ́yãi i ázĩa dilɛ dɛ Dii gbɛ̃́piↄlai? +Kɛ́ Mↄizi yã́pi mà, à wùlɛ a gbɛɛu, +a ò Koleɛ ń a gbɛ̃́ↄ à mɛ̀: Zia kↄↄ Dii a gbɛ̃́ pↄ́ dɛ a gbɛ̃́ ũ ↄlↄɛ́, a to gbɛ̃́ pↄ́ a sɛ sↄ̃azi. +Mpi ń n gbɛ̃́ↄ, lá á kɛn la: Á baade tɛ́sibↄ sɛ +à tɛ́siò zia, í tulaletikaa Dii aɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ Dii a sɛ mɛ́ aↄ dɛ aà gbɛ̃́ ũ. Á yã́ↄ kɛ̀ zài Levii buiↄ. +Ɔ̃ Mↄizi ɛ̀a ò Kole buipiↄnɛ: Levii buiↄ, à yãma. +Lá Isailiↄ Lua á sɛ́ a gbɛ̃́ↄ guu, a tò i dↄaanɛ́ a sísia guu, i sↄ̃azi a zwã̀akpɛ zĩ kɛi, bee i mↄ́wáoa? +A tò i sↄ̃azi, mpi ń n Levii deeↄ, ↄ̃ álɛ sa'onkɛ wɛɛlɛ lↄa? +Mpi ń n gbɛ̃́ↄ a kãaa Diiziɛ. Dén Aalona ũ kɛ́ álɛ zↄadↄwài? +Mↄizi gbɛ̃́ zĩ̀ Ɛliabu nɛ́ↄ Datani ń Abilaũo sísii, ↄ̃ aa mɛ̀: Wá mↄo. +N bↄwanↄ bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diu, kɛ́ wà gaga guwaiwaiuɛ. Bee i mↄmao, ↄ̃ ń ye ǹ gbãablewá lↄa? +I kɛ bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diu ↄ̃ n gɛuwanↄo. I kɛ bua ń vɛ̃ɛbuↄ ↄ̃ n wá gbáo. Ń ye wɛzɛ̃ kɛwɛ̃ɛ yã̀? Wá mↄo. +Ɔ̃ Mↄizi pↄ fɛ̃̀ maamaa, a ò Diiɛ: Ńsu ǹ ń gba sio. Baa zàa'ĩna mi símáo, mi yãvãikɛ an gbɛ̃eɛo. +Ɔ̃ Mↄizi ò Koleɛ: Mpi ń n gbɛ̃́ↄ píi, à gɛ́ Dii kĩ́i zia. Aalona a gɛ́ sↄ̃ɛ. +Á baade a tɛ́sibↄ sɛ à tɛsi à tulaletikaa, í sↄ̃ò Diizi. Gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blakwio, baade ń a tɛ́sibↄo. Mpi ń Aalonao sↄ̃, baade ń a tɛ́sibↄo. +Ɔ̃ an baade a tɛ́sibↄ sɛ̀, à tɛsì à tulaletikàa. Aa gɛ̀ zɛ̀ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ ń Mↄizio ń Aalonao. +Kɛ́ Kole gbɛ̃́pii kã̀aa Mↄizi ń Aalonaozi kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, ↄ̃ Dii gawi bↄ̀ Isailiↄwa píi. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao à mɛ̀: +À ázĩa kɛ̃ gbɛ̃́piↄwa mà ń midɛ gↄ̃̀ↄ. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao wùlɛ ń gbɛɛu aa mɛ̀: Lua! Lua pↄ́ ì wɛ̃ni kpa pↄ́piiwa! Gbɛ̃́ mɛ̀ndo mɛ́ duunakɛ̀, ↄ̃ ńyↄ̃ pↄfɛ̃bↄbↄ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaapiↄwa píia? +O bílaɛ aa go Kole ń Datanio ń Abilaũo fã́ani oi. +Ɔ̃ Mↄizi fɛ̀lɛ à gɛ̀ Datani ń Abilaũo bɛ. Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ tɛaàzi. +A ò bílaɛ à mɛ̀: À go gbɛ̃vãipiↄ fã́ani. Ásu ↄkã an pↄewao, kɛ́ ásu gagańnↄ an duuna yã́io. +Ɔ̃ aa gò Kole ń Datanio ń Abilaũo fã́ani. Kɛ́ Datani ń Abilaũo bↄ̀lɛ, aa zɛ̀zɛ ń kpɛɛlɛ ń ń naↄ ń ń nɛ́ↄ ń ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ. +Ɔ̃ Mↄizi mɛ̀: Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ ma zĩ mà yã́ɛ beeↄ kɛ píi, i kɛ mazĩa pↄeã no. +Tó gbɛ̃́ɛ beeↄ gaa kɛ̀ lán gbɛ̃́pii gaawa, tó ga doũpiɛ, i kɛ Dii mɛ́ ma zĩo. +Tó Dii yã́ pↄ́ wì kaa yãao kɛ̀ sↄ̃, tó tↄↄlɛ lɛ'ɛ̀lɛ à ń mↄmↄ ń ń pↄ́ↄ píi, mɛ́ aa tà miau bɛ̃́ɛ, áↄ dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ beeↄ sakà Diiguɛ. +Kɛ́ à yã́ beeↄ ò a làa, tↄↄlɛ pↄ́ aa zɛwà wɛ̃̀aa. +Tↄↄlɛ lɛ'ɛ̀lɛ à ń mↄmↄ ń ń bɛdeↄ ń Kole zĩkɛnaↄ ń ń àizɛɛↄ píi. +Aa tà miau bɛ̃́ɛ, tↄↄlɛ kũ̀aamá ń ń pↄ́ↄ píi, aa gɛ̃̀lɛ. +Kɛ́ aa wiilɛ̀, Isaili pↄ́ liańziↄ bàalɛ̀ píi, asa aa mɛ̀: Tↄↄlɛ lɛ́ wá mↄmↄɛ fá! +Ɔ̃ tɛ́ bↄ̀ Dii kĩ́i à gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blakwi pↄ́ aalɛ tulaletikatɛaↄ kàalɛ. +O sa'ona Aalona nɛ́ Ɛleazaaɛ aà tɛ́sibↄↄ bↄlɛ tɛ́u, aà ń tɛ́ fãaa zã̀, asa ma pↄ́ↄnɛ. +Aà gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀ aa gàgaↄ mↄgotɛ̃ tɛ́sibↄpiↄ poopoo pɛpɛɛpɛpɛɛ, i kúlɛkulɛ ma gbagbakĩiwa. Lá wà sↄ̃̀mazi ń tɛ́sibↄpiↄ, aa gↄ̃̀ ma pↄ́ ũɛ, iↄ dɛ seela ũ Isailiↄnɛ. +Ɔ̃ sa'ona Ɛleazaa gbɛ̃́ pↄ́ tɛkũ̀ↄ tɛ́sibↄpiↄ sɛ̀lɛ, wa pòopoo wa kùlɛkulɛ gbagbakĩipiwa +lá Dii ò Mↄiziɛwa. A dɛ dↄngubↄ ũ Isailiↄnɛ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ dɛ Aalona bui ũo su sↄ̃ Diizi tulaletikaiɛ̀ tɛ́a, i ga lán Kole ń a gbɛ̃́ↄwao yã́i. +Kɛ́ gu dↄ̀, Isailiↄ píi zↄadↄ̀ Mↄizi ń Aalonaowa aa mɛ̀: Á tò Dii gbɛ̃́ↄ gàga. +Kɛ́ aa kã̀aa Mↄizi ń Aalonaozi, aa aɛdↄ̀ kpaaũkpɛwa, ↄ̃ aa è tɛlu kùlɛwà, Dii gawi bↄ̀. +Mↄizi ń Aalonao gɛ̀ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, +ↄ̃ Dii ò Mↄiziɛ à mɛ̀: +À kɛ̃ gbɛ̃́piↄwa mà ń kaalɛ gↄ̃̀ↄ. Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao wùlɛ ń gbɛɛu. +Mↄizi ò Aalonaɛ: Tɛ́sibↄ sɛ́, gbagbakĩi tɛ́ káu, ní tulaletikaa ǹ gɛò bíla kĩ́i kpakpa. Awakpa Diiɛnɛ́, asa àlɛ pↄkũmabↄbↄmáɛ, gagyã dàalɛ kↄ̀. +Ɔ̃ Aalona tɛ́sibↄ sɛ̀ lá Mↄizi òɛwa, à bàalɛ̀ gɛ̀ò bíla guu. A è gagyã kàńgu kↄ̀, ↄ̃ Aalona tulaletikàtɛa, à awakpàò Diiɛ gbɛ̃́piↄnɛ. +À zɛ̀ gɛↄ ń gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ zãnguo, ↄ̃ gagyãpi zɛ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ gagyãpi ń dɛdɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ gɛ̃o mɛ̀ndosai ń àaↄ̃oɛ ń basↄoo (14.700), gbɛ̃́ pↄ́ aa gàga Kole yã́iↄ bàasi. +Kɛ́ gagyãpi làa, Aalona ɛ̀a gɛ̀ Mↄizi kĩ́i kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Yã'o Isailiↄnɛ, ní lípana símá mɛ̀ndodo an deziↄ buiↄwa, an kía gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ pↄ́ ũ, ní baade tↄ́ kɛ̃́ a pↄ́wa. +Aalona tↄ́ kɛ̃́ Levii buiↄ lípanawa, bui píi kíaↄ lípana iↄ ku mɛ̀ndodo. +Ní lípanapiↄ kálɛ kpaaũkpɛu ikoyã kpagolo aɛ, gu pↄ́ mi kpaaũuánↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ má sɛ̀ lípana a kↄpapa, mí zↄa pↄ́ Isailiↄ lɛ́ dↄwá midɛ. +Mↄizi yã'ò Isailiↄnɛ, ↄ̃ an dↄaanaↄ baade a lípana kpàwà an deziↄ buiↄwa, ↄ̃ lípana kɛ̀ mɛ̀n kuɛpla. Aalona pↄ́ kú a guu. +Mↄizi lípanapiↄ kàlɛ Dii aɛ ikoyã zwã̀akpɛu. +Kɛ́ gu dↄ̀, Mↄizi gɛ̃̀ kpɛ́u, a è Aalona lípana pↄ́ dɛ Levii buiↄ pↄ́ ũ kↄpàpa. À kↄpàpa à vukɛ̀, à bɛkɛ̀ lán gↄↄↄwa à mà. +Ɔ̃ Mↄizi lípanapiↄ sɛ̀lɛ Dii aɛ píi, à gɛ ↄ̀lↄ Isailiↄnɛ. Kɛ́ aa è, an baade a pↄ́ sɛ̀. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Ɛa gɛ ǹ Aalona lípana dilɛ ikoyã kpagolo aɛ, iↄ dɛ seela ũ swã́gbãadepiↄnɛ, aai zↄakaamazi tó, kɛ́ aasu gagao yã́i. +Ɔ̃ Mↄizi kɛ̀ màa lá Dii dàɛwa. +Ɔ̃ Isailiↄ ò Mↄiziɛ: Wa gagaɛ, wa kaalɛn we. Wá kaalɛ wápiiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ sↄ̃̀ Dii zwã̀akpɛi ì gaɛ. Wá gaga wápii yã̀? +Dii ò Aalonaɛ: Mpi ń n nɛ́ↄ ń Levii buiↄ píi, ma kúkĩi kua gbãlɛsai gↄ̃̀ á yã́ ũɛ, mɛ́ sa'onkɛkɛa gbãlɛsai dɛ mpi ń n nɛ́ↄ yã́ ũ. +Tó mpi ń n nɛ́ↄ álɛ zĩkɛ ikoyã zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ, nìli n gbɛ̃́ Levii buiↄ sɛ nama aa kɛnnↄ. +Aali zĩkɛnɛ aa laaidↄ kpɛ́piwa, ãma aasuli sↄ̃ ma kúkĩi pↄ́ↄzio ge gbagbakĩi, kɛ́ ampiↄ ń ápiↄ ásu gagao yã́i. +Aali nawá aa laaidↄ kpaaũkpɛwa ń kpɛ́pi zĩo píi, ãma gbɛ̃pãle suli sↄ̃ázio. +Laaidↄa ma kúkĩi ń gbagbakĩiowa gↄ̃̀ á yã́ ũɛ, kɛ́ másu pↄkũmabↄbↄ Isailiↄwa lↄo yã́i. +Mámɛ ma á Levii deeↄ sɛ̀ Isailiↄ guu, ma ń dílɛɛ́ aaↄ dɛ ma zĩk��naↄ ũ, aaↄ kpaaũkpɛ zĩ kɛ. +Mpi ń n nɛ́ↄ ámɛ á sa'ozĩ kɛ gbagbakĩi ń pↄ́ pↄ́ kú zwã̀akpɛuↄ yã́ musu. Málɛ sa'ozĩ naɛ́ á ↄzĩ gba ũɛ. Tó gbɛ̃pãle sↄ̃̀i, à gàɛ. +Dii ò Aalonaɛ: Ma pↄ́ pↄ́ wì ma gba zĩ nànɛ n ↄzĩɛ. Ma sa pↄ́ Isailiↄ ì oa kpàmaɛ ń n nɛ́ↄ á baa ũ e gↄↄpii. +Ma pↄ́ pↄ́ i tɛ́kũoↄá n pↄ́ɛ. Pↄ́ pↄ́ wa ma gbaↄ píi, pↄ́wɛntin nò, duun awakpabↄn nò, tàae fĩabobↄn nò, n pↄ́ɛ ń n nɛ́ↄ. +Á gↄ̃ɛↄ píi í ble gu pↄ́ a kua adoau, íↄ dↄ̃ kɛ́ ma pↄ́ɛ. +Kɛ́ beeá n pↄ́ɛ lↄ: Sa pↄ́ wì a pↄ́ mↄmɛɛ, Isailiↄ lí ma gba. Ma n gbaɛ, á baan we gↄↄpii, mpi ń n gbɛ̃́ↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. N bɛ gbɛ̃́ pↄ́ i gbãlɛo píi aàli ble. +Nísi maa píi ń vɛ̃ɛ maa píio ń pↄ́wɛna káau pↄ́ aaì kpaao, máli n gbaɛ. +An buapↄ́ káau pↄ́ aaì mↄomɛɛ á n pↄ́ɛ píi. N bɛ gbɛ̃́ pↄ́ i gbãlɛo píi a ble. +Pↄ́ pↄ́ Isailiↄ dìlɛ ma pↄ́ ũ ń a mìbao á n pↄ́ɛ píi. +Gbɛ̃nazĩn nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́ia pↄ́ wà mↄ̀omɛɛↄá n pↄ́ɛ. To aali nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ ń pↄtuo pↄ́ dɛ tɛ̃ ũ nɛsana sɛ̃́iaↄ bo. +Tó nɛ́ kà mↄ do, wàli bo ã́nusu ↄwatɛ̃ sↄo, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ ma kúkĩiwa. +Ńsu to wà zu ge sã ge blè nɛsana sɛ̃́ia boo, asa beeá ma pↄ́ɛ. Ǹ a au ká gbagbakĩiwa, ní a nísi kpasa pↄ́ pↄ́ wì kátɛu à tɛ́kũ a gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. +A nↄ̀ↄ iↄ dɛ n pↄ́ ũ, lá sáaukpa sa'obↄ kùla ń a ↄplaa gbáo dɛ n pↄ́ ũwa. +Pↄ́ pↄ́ Isailiↄ ì ma gba píi, máli kpamaɛ ń n gbɛ̃́ↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ e gↄↄpii. Ma bàa aↄ kunnↄ ń n buiↄ e gↄↄpiiɛ, aↄ lɛ́ vĩo. +Dii ɛ̀a ò Aalonaɛ: Ńyↄ̃ↄ tↄↄlɛ vĩ Isaili bùsuuo, ńyↄ̃ baa e a guuo. Mámɛ má n baa ũ, n asea ũ. +Pↄ́ kwide pↄ́ Isailiↄ ì bↄ, má dìlɛ Levii buiↄ pↄ́ ũ píiɛ. Kpaaũkpɛ zĩ pↄ́ aaì kɛ asean we. +Isailiↄ su sↄ̃ kpaaũkpɛi lↄo. Tó aa sↄ̃̀i, aa ń duuna gbɛ'eɛ, aai ga. +Levii buiↄ lí kpaaũkpɛ zĩ kɛ, kpɛ́pi kua gbãlɛsai gↄ̃̀ ń yã́ ũɛ e an buiwa. Aa e kpaalɛsɛ ń Isaili bui kĩniↄo, +asa pↄ́ kwide pↄ́ Isailiↄ ì bↄmɛɛ, máli kpá Levii buiↄwa píiɛ. Bee yã́i ma mɛ̀ aa e kpaalɛsɛ ń Isaili bui kĩniↄo. +Yã́ pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ, +a ò Levii buiↄnɛn kɛ lↄ: Tó a Isailiↄ pↄ́ kwide pↄ́ máli kpáwá á pↄ́ ũpi è, àli a kwide bↄmɛɛ sↄ̃. +Bee aↄ dɛɛ́ lán pↄgbɛ̃zɛ ń vɛ̃ɛfɛ̃kĩio gbawaɛ. +Màa ápiↄ sↄ̃ áli ma gba pↄ́ kwide pↄ́ Isailiↄ ì bↄɛ́. Àli sa'ona Aalona gba ma pↄ́ ũ. +Pↄ́ pↄ́ wà á gbáↄ píi, àli ma gba a maa. +O Levii buiↄnɛ: Tó a ma gba a maa, a kĩni iↄ dɛɛ́ lán pↄgbɛ̃zɛ ń vɛ̃ɛfɛ̃kĩio pↄ́wa. +À a kĩnipi ble gu pↄ́ á yeiu, ápiↄ ń á bɛdeↄ, asa bee mɛ́ kpaaũkpɛ zĩ pↄ́ i kɛ asea ũ. +Tó a ma gba a maa, áↄ tàae vĩ a yã́ musuo, á pↄ́ pↄ́ Isailiↄ kpàa gbãlɛ à gao. +Ikoyã pↄ́ má dìlɛn kɛ: O Isailiↄnɛ aa zununu tɛ̃a sãasai pↄ́ aafia mɛ́ wì zuudaɛ̀ yãao sɛ mↄonɛ. +Kpa sa'ona Ɛleazaawa, i bↄò bòo kpɛ, wi dɛ aà wáa, +i ↄtona zↄ̃ a auwa à fã́ɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ oi gɛ̃n sopla. +Wi zupi kpasa à tɛ́kũ aà wáa, a báa ń a nↄ̀ↄo ń a auo ń a guupↄↄ i tɛ́kũ píi. +Sa'onapi i sɛdɛ yàa ń ése ṹao ń sãkã tɛ̃ao sɛ zu tɛ́ pↄ́ kũ̀ zupiwa guu. +Bee gbɛa i a pↄkasaↄ pí, i zu'o, i gbasa su bòou. Kási aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Gbɛ̃́ pↄ́ zupi kpàsa sↄ̃, aà a pↄkasaↄ pí, i zu'o. Kási aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛao i zununupi túfu sɛ́lɛ, i ka gugbãlɛsaiu bòo kpɛ. Isailiↄ ìↄ kũa gbãbↄbↄ pↄ́ wì íkaɛ̀ wà duuna woloomá ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ túfupi sɛ̀lɛ aà a pↄkasaↄ pí. Kási aↄ gbãlɛaɛ e oosi. Yã́pi i gↄ̃ ikoyã ũ Isailiↄnɛ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú ń guuↄ píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄnà gɛwa aↄ gbãlɛaɛ e gↄↄ sopla. +Ali gbãbↄ azĩaɛ ń ípio a gↄↄ àaↄ̃de ń a gↄↄ soplade zĩ́o, i gↄ̃ gbãlɛsai. Tó i gbãbↄ azĩaɛ a gↄↄ àaↄ̃de ń a gↄↄ soplade zĩ́oo, a gi àↄ gbãlɛaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄnà gɛwa mɛ́ i gbãbↄ azĩaɛo, a tò Dii kpɛ́ gbãlɛ̀ɛ. Wà ade bↄ Isailiↄ guu, kɛ́ wi gbãbↄ'i káwào yã́i. À gbãlɛ̀ɛ mɛ́ a kú ń a gbãsĩoɛ. +Tó gbɛ̃́ gà kpɛ́u, yã́ pↄ́ wa dìlɛ a musun kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ kpɛ́piu ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ, aaↄ gbãlɛaɛ e gↄↄ sopla. +Pↄ́ pↄ́ da lɛ́'ɛ, wì a nɛ́ taɛo gbãlɛa lↄɛ. +Tó gbɛ̃́ ↄnà gbɛ̃́ pↄ́ wa dɛ̀ ń fɛ̃ndaowa ge gɛ ge gɛwa ge mia, aↄ gbãlɛaɛ e gↄↄ sopla. +Tó gbɛ̃́ gbãlɛ̀ màa, wà zù gbãbↄbↄ pↄ́ tɛkũ̀ túfu dã, wi í maa kaɛ̀ ta guu. +Gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛao ése ṹa sɛ zↄ̃ ípiwa, i fã́ɛ kpɛ́wa ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi ń gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ ge gbɛ̃́ pↄ́ ↄnà gɛwawa ge gbɛ̃́ pↄ́ wa dɛ̀ ge gɛ ge mia. +Gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛao i ípi fã́ gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛ̀wa a gↄↄ àaↄ̃de ń a gↄↄ soplade zĩ́o. I gbãbↄ adeɛ a gↄↄ sopladepi zĩ́, ade i a pↄkasaↄ pí, i zu'o, i gↄ̃ gbãlɛsai oosi. +Tó gbɛ̃́ gbãlɛ̀ mɛ́ i gbãbↄ azĩaɛo, wà ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu, asa à Dii kúkĩi gbãlɛ̀ɛ. +Aaↄ ikoyãpi kũa gↄↄpiiɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gbãbↄ'ipi fã̀ lí a pↄkasaↄ pí. Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ gbãbↄ'ipiwa aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛa ↄkã̀wà ì gbãlɛɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ pↄ́piwa ìↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Isailiↄ kà Zini guwaiwaiu ḿpii mↄ sɛ̃́ia guu, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ Kadɛsi. Wekĩi Miliaũ gàu, wà aà vĩ̀. +Í kú aa mio, ↄ̃ aa kã̀aa Mↄizi ń Aalonaozi. +Aa zↄadↄ̀ Mↄiziwa aa mɛ̀: Tó wa gaga yãa ń gbɛ̃́ pↄ́ gàga Dii aɛↄ, bee sã̀ↄ. +Bↄ́yãi a mↄwanↄ guwaiwaiɛ beeu kɛ́ wà gaga ń wá pↄtuoↄi? +Bↄ́yãi a wá bↄ́lɛ Egipi a mↄwanↄ guvãiɛ beeui? Pↄ́wɛna ge kaadↄɛna ge vɛ̃ɛbɛ ge gbɛafu ku lao, mɛ́ í kú la wà mio. +Mↄizi ń Aalonao kɛ̃̀ bílawa, aa gɛ̀ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ aa wùlɛ ń gbɛɛu, ↄ̃ Dii gawi bↄ̀má. +Lípana sɛ́, mpi ń n vĩ̀i Aalonao à gbɛ̃́piↄ kãaa, í yã'o gbɛsi keeɛ ń wáa, í i bↄu. Beewa ńyↄ̃ ibↄnɛ́ gbɛu aa mi ń ń pↄtuoↄ. +Mↄizi lípana sɛ̀ Dii kpɛ́u lá a òɛwa. +Mↄizi ń Aalonao ń kãaa gbɛpi pↄlɛu, ↄ̃ a ònɛ́: À ma swã́gbãadeↄ! Gbɛɛ bee guu ↄ̃ wá ibↄuɛ́a? +Ɔ̃ Mↄizi ↄsɛ̀ musu à gbɛpi lɛ̀ ń a lípanao gɛ̃n pla. Í bↄ̀ maamaa, ↄ̃ aa mì ń ń pↄtuoↄ. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao: Lá i ma náaikɛ a ma luakɛ ↄ̀lↄ Isailiↄnɛo, á gɛ̃ńnↄ bùsu pↄ́ málɛ kpámá guuo. +Wà tↄkpà ípiɛ Mɛliba í, kɛ́ Isailiↄ zↄakàu Diizi yã́i, ↄ̃ à a luakɛ ↄ̀lↄnɛ́. +Mↄizi gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa bↄ̀ Kadɛsi aa gɛ̀ Ɛdↄũↄ kía kĩ́i aa mɛ̀: N daɛ Isailiↄ mɛ̀ ń taasi pↄ́ wá léↄ dↄ̃ píi. +Wá deziↄ gɛ̀ Egipi, ↄ̃ wa gɛ̃gɛ̃ we. Egipiↄ ĩadàwá ń wá deziↄ. +Wa wiilɛ̀ Diiwa, ↄ̃ a sìwanↄ. À Malaika zĩ̀ à wá bↄ́lɛ Egipi. Tiasa wá kú Kadɛsi n bùsu zↄ̃lɛu.. Wá lilɛ ↄplaai ge ↄzɛɛio e wà gɛ vĩò n bùsua. +Ɔ̃ Ɛdↄũↄ ònɛ́: Á e bↄlɛ ń wá bùsuoo. Tó a gi, wá bↄ daálɛ ń fɛ̃ndaoɛ. +Isailiↄ ònɛ́: Wá bↄ ń zɛ́kpaaoɛ. Tó wa á í mì ge wá pↄtuoↄ, wá a fĩabo. Gɛ̃a wálɛ wɛɛlɛ ado. +Ɛdↄũↄ mɛ̀: Á e gɛ̃o. Ɔ̃ an zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ dasidasi aa mↄ̀ daińlɛ ń gbãao. +Lá Ɛdↄũↄ gì Isailiↄnɛ aa gɛ̃ ń ń bùsuo, ↄ̃ Isailipiↄ pã̀alɛnɛ́. +Isailiↄ bↄ̀lɛ Kadɛsi ḿpii, aa gɛ̀ Oo gbɛ saɛ +Ɛdↄũ bùsu lɛ́u. Wekĩi Dii yã'òu Mↄiziɛ ń Aalonao à mɛ̀: +Aalona a ta a deziↄ kĩ́i tia, a gɛ̃ bùsu pↄ́ málɛ Isailiↄ gba guuo, kɛ́ á gbɛ̃ↄn pla a gi ma yãmai Mɛliba yã́i. +Aalona ń a nɛ́ Ɛleazaao sɛ dɛdɛńnↄ Oo gbɛwa, +ní Aalona pↄkasaↄ wolowà, ní da aà nɛ́ Ɛleazaaɛ we. We Aalona a gau, i ta a deziↄ kĩ́i. +Mↄizi kɛ̀ lá Dii òɛwa. À dɛ̀dɛ Oo gbɛwa gbɛ̃́pii wáa, +à Aalona pↄkasaↄ wòlowà, a dà aà nɛ́ Ɛleazaaɛ, ↄ̃ Aalona gà gbɛpi musu we. Kɛ́ Mↄizi ń Ɛleazaao pìla gbɛpiwa, +mɛ́ Isailiↄ mà Aalona gà, ↄ̃ aa aà gɛ'ĩanabↄ̀ gↄↄ baakwi. +Alade pↄ́ kú Nɛgɛvɛ bùsuu kía á Kanaa gbɛ̃́ɛ. Kɛ́ a mà Isailiↄ bɛ Ataliũ zɛ́u, aalɛ mↄ́, ↄ̃ à bↄ̀ dàńlɛ ń zĩo, à ń gbɛ̃eↄ kũ̀kũ. +Ɔ̃ Isailiↄ lɛkɛ̀ Diiwa aa mɛ̀: Tó n gbɛ̃́piↄ nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩ, wá ń wɛ̃́lɛↄ kaalɛ míↄmiↄɛ. +Dii Isailiↄ yãmà, ↄ̃ à Kanaapiↄ kpàmá. Aa ń kaalɛ ń ń wɛ̃́lɛↄ píi, ↄ̃ wà tↄkpà gupiɛ Ɔↄma. +Kɛ́ aa fɛ̀lɛ Oo gbɛpi saɛ, aa Ísia Tɛ̃a zɛ́ sɛ̀, kɛ́ aa dↄ Ɛdↄũ bùsuzi yã́i. Ɔ̃ aa fù mɛnawa zɛ́u, +aa Lua ń Mↄizio tàae è aa mɛ̀: Bↄ́yãi a wá bↄ́lɛ Egipi, kɛ́ wà gaga guwaiwaiui? Pↄblea kuo, í kuo, wá ye blɛ giaɛ bee gĩyãi lↄo. +Ɔ̃ Dii mlɛ̃̀ pãsĩnaↄ zĩ̀má, aa ń soso, ↄ̃ aa gàga dasidasi. +Bíla mↄ̀ Mↄizi kĩ��i aa mɛ̀: Wa duunakɛ̀, asa wa Dii ń mpio tàae è. Awakpaɛ̀wɛ̃ɛ aà mlɛ̃ↄ kɛ̃́wá. Ɔ̃ à awakpàɛ̀nɛ́. +Dii òɛ̀: Mlɛ̃ pi ǹ na líwa ǹ pɛ́lɛ. Tó mlɛ̃ gbɛ̃́ sò mɛ́ a gwà, a gao. +Ɔ̃ à mlɛ̃ pì ń mↄgotɛ̃o, a nà líwa a pɛ̀lɛ. Tó mlɛ̃ gbɛ̃́ sò, mɛ́ à mↄgotɛ̃ mlɛ̃pi gwà, ìli gao. +Isailiↄ dàzɛu, ↄ̃ aa bòokpà Obo. +Bↄa Obo aa gɛ̀ bòokpà Iye'abaliũ bɛzia guwaiwaiu Mↄabu bùsu gukpɛ oi. +Bↄa we aa gɛ̀ bòokpà Zeledi guzulɛu. +Bↄa we aa bòokpà Aanↄ baale, guwaiwai pↄ́ kú Amↄle bùsu zↄ̃lɛu. Aanↄpi mɛ́ Mↄabu ń Amↄle bùsuↄ kↄↄ ũ. +Ayãmɛto wa ò Dii zĩkataala guu wà mɛ̀: Waɛbu pↄ́ kú Sufa bùsuu ń Aanↄ swa'ↄnaↄ, +ń a í bàasizɛ pↄ́ ì gɛ́ e Aa ń Mↄabu bùsu zↄ̃lɛo. +Bↄa we lↄ aa gɛ̀ Lↄ̀ↄ, gu pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ: Bíla kãaa, mí í kpámá. +We ↄ̃ Isailiↄ lɛɛ bee sìu: Lↄ̀ↄ, ibↄ, wí lɛsi n yã́ musu. +Dↄaanaↄ lↄ̀ↄ yↄ̃̀ ń ń goↄ, wá kíaↄ lↄ̀ↄ bↄ̀ ń ń lípanaↄ. Bↄa guwaiwaiu aa gɛ̀ Matana. +Matana gbɛa Naaliɛli, Naaliɛli gbɛa Bamↄti. +Bamↄti gbɛa guzulɛ pↄ́ kú Mↄabu bùsuu Pisiga gbɛpↄlɛu bↄaa ń guwaiwaio. +Isailiↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Amↄleↄ kí Siↄ̃wa aa mɛ̀: e wà gɛ vĩò n bùsua. +Siↄ̃ i ń gba zɛ́ aa bↄ ń a bùsuoo. À a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi, aa bↄ̀lɛ lɛ́ gɛ́má guwaiwaiu. Kɛ́ aa kà Yaaza, aa zĩkà ń Isailiↄ, +ↄ̃ Isailiↄ ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao, aa ń bùsu sìmá za Aanↄ e Yabokoi Amↄni bùsuu, asa Amↄni bùsu zↄ̃lɛpi pãsĩɛ. +Isailiↄ Amↄle wɛ̃́lɛↄ sì píi ń Ɛsɛbↄ̃o ń a zↄ̃ɛwiaↄ píi, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛu. +Ɛsɛbↄ̃ mɛ́ Amↄleↄ kí Siↄ̃ mɛɛwia ũ. Siↄ̃ zĩkà yãa ń Mↄabuↄ kía káauo, ↄ̃ à aà bùsu sìwà e Aanↄ swai. +Ayãmɛto kɛɛↄ ì mɛ: À mↄ Ɛsɛbↄ̃, wà Siↄ̃ wɛ̃́lɛpi kɛkɛ kálɛ! +Tɛ́ bↄ̀ Ɛsɛbↄ̃ yãa, zĩgↄ̃ↄ bↄ̀ Siↄ̃ wɛ̃́lɛpiu, aa Mↄabu bùsu mɛɛwia Aa kàalɛ ń Aanↄ mi sĩ̀sĩ gbɛ̃́ↄ. +Waiyoo Mↄabuↄ! Kɛmↄsi gbàgbanaↄ, a kaalɛɛ! Kɛmↄsi tò á gↄ̃ɛↄ fã̀aa, à á nↄɛↄ kpà Amↄleↄ kí Siↄ̃wa zĩ̀zↄↄ ũ. +Ɔ̃ wa ń pã́lɛ, wa ń dɛdɛ za Ɛsɛbↄ̃ e Dibↄ̃. Wa ń dɛdɛ e Nↄfa ń Mɛdebao. +Màa Isailiↄ zↄ̃̀lɛ Amↄle bùsuu. +Mↄizi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Yazɛɛ asiigwai, ↄ̃ Isailiↄ sì ń a zↄ̃ɛwiaↄ píi, aa Amↄle pↄ́ kú weↄ yà. +Ɔ̃ Isailiↄ lìlɛ aa Basana zɛ́ sɛ̀. Ɔ̃ Basana kí Ogu gɛ̀má ń a zĩgↄ̃ↄ píi, aa zĩkàńnↄ Ɛdɛlɛi. +Dii ò Mↄiziɛ: Ńsu vĩakɛɛ̀o, asa ma aà kpàmaɛ ń aà gbɛ̃́ↄ ń aà bùsuo píi. Kɛɛ̀ lá ń kɛ̀ Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ kía blè Ɛsɛbↄ̃ɛwa. +Ɔ̃ aa Ogu dɛ̀ ń aà nɛ́ↄ ń aà gbɛ̃́ↄ píi, baa gbɛ̃́ mɛ̀ndo i bↄo, ↄ̃ aa aà bùsupi sì. +Isailiↄ dàzɛu, ↄ̃ aa bòokpà Mↄabu bùsu sɛ̃u Yuudɛ̃ baale bↄaa ń Yelikoo. +Zipoo nɛ́ Balaki, Mↄabuↄ kía è lá Isailiↄ kɛ̀ Amↄleↄnɛ, +ↄ̃ sↄ̃ kɛ̃̀ Mↄabuↄgu, vĩa ń kṹ Isailiↄ dasi yã́i. +Ɔ̃ Mↄabuↄ ò Madiã gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ: Bílaɛ a pↄ́ pↄ́ liaawáziↄ ble píiɛ lán zù sɛ̃soawa. +Ɔ̃ Balaki gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũwa Petoo, Uflata saɛ a bɛ bùsuu. À mɛ̀ aa aà sísi, aai oɛ̀: Buie bↄ̀ Egipi, aa lìgua píi, aa zↄ̃̀lɛ ma saɛ. +N yã́ na! Mↄ láaizĩmámɛɛ, asa an gbãa dɛmalaɛ. Wìliↄ dↄ̃o tó beewa má e zĩblemá mà ń yá bùsuu la. Má dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ n samaa'òɛ̀, iↄ dɛ ɛ̀fãaide ũɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ n savãi'òɛ̀ sↄ̃, iↄ dɛ láaipↄ ũɛ. +Mↄabu ń Madiã gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dàzɛu, aa màsokɛgba pↄ́ aa da Balaaũɛ kũa. Kɛ́ aa kà aà kĩ́i, aa yã́ pↄ́ Balaki ń zĩ́o òɛ̀. +A ònɛ́: À i la, mí yã́ pↄ́ Dii a omɛɛ oɛ́. Ɔ̃ Mↄabu kíapiↄ ì Balaaũ bɛ. +Ɔ̃ Lua bↄ̀ mↄ̀ Balaaũwa à aà là à mɛ̀: Deↄn gbɛ̃́ pↄ́ aa kunnↄɛ beeↄ ũi? +A wèwà à mɛ̀: Zipoo nɛ́ Balaki, Mↄabuↄ kía mɛ́ ń zĩ́a. Aa mɛ̀ +buie bↄ̀ Egipi, aa lìgua píi. Ɔ̃ à mɛ̀ mà mↄ láaizĩɛmá, kɛ́ à e zĩblemá à ń yá. +Ɔ̃ Lua òɛ̀: Ńsu gɛ́ńnↄo. Ńsu savãi'onɛ́o, asa ma báaadàńguɛ. +Kɛ́ Balaaũ fɛ̀lɛ kↄↄ, a ò Balaki kíaↄnɛ: À ta á bùsuu, asa Dii gì mà gɛ́ánↄɛ. +Ɔ̃ Mↄabu kíapiↄ fɛ̀lɛ tà Balakiwa aa mɛ̀: Balaaũ gì mↄ́iwanↄɛ. +Balaki ɛ̀a kía pãleↄ zĩ̀ lↄ, an dasi ń ń gawio dɛ gbɛ̃́ káauↄla. +Kɛ́ aa kà Balaaũ kĩ́i aa mɛ̀: Zipoo nɛ́ Balaki mɛ̀ ńsu to pↄe kpanɛ mↄa a kĩ́iɛo, +asa a n kpɛla maamaaɛ. Lá ń òɛ̀ píi, a kɛ. N yã́ na! Mↄ láaizĩɛ̀ gbɛ̃́piↄwa. +Ɔ̃ Balaaũ ò Balaki zĩnapiↄnɛ à mɛ̀: Baa tó Balaki ã́nusu ń vua pↄ́ kú a bɛo kpàa píi, má fↄ̃ bↄ Dii ma Lua yã́ kpɛo, baa yↄↄ. +À i la gwã́a e mà ma lↄ yã́ pↄ́ Dii a kã́fĩmɛɛ. +Lua bↄ̀ mↄ̀wà gwã́ à mɛ̀: Lá gbɛ̃́ɛↄ mↄ̀ n sísiiɛ, fɛlɛ gɛ́ńnↄ, ãma yã́ pↄ́ má o kɛ ado. +Balaaũ fɛ̀lɛ kↄↄ, à káoyè a zàa'ĩnaɛ, ↄ̃ à gɛ̀ ń Mↄabu kíapiↄ. +Lua pↄ pà kɛ́ à gɛ̀ yã́i, ↄ̃ Dii Malaika zɛzↄ̃̀ɛ̀. Balaaũ di zàa'ĩna kpɛ, aà zĩkɛna plaaↄ kuaànↄ. +Kɛ́ zàa'ĩnapi è Dii Malaika zɛa zɛ́ guu à fɛ̃nda wò a kũa, ↄ̃ à lìlɛ sɛ̃u. Balaaũ aà lɛ̀, ↄ̃ à ɛ̀a dàzɛu. +Dii Malaika gɛ̀ zɛ̀ zɛ́wɛwɛnau vɛ̃ɛbu pↄ́ gbɛ̀ kaa liaaiↄ zãnguo. +Kɛ́ zàa'ĩnapi Dii Malaika è, à nà gbɛwa, à Balaaũ gbá lↄ̀wà. Ɔ̃ Balaaũ ɛ̀a à aà lɛ̀ lↄ. +Dii Malaika ɛ̀a gɛ̀ aɛ lↄ, à zɛ̀ gukpaoloona pↄ́ liaakĩi vĩou. +Kɛ́ zàa'ĩnapi Dii Malaikapi è, à kùlɛ ń Balaaũo. Ɔ̃ Balaaũ pↄ pà, à aà lɛ̀ ń goo. +Ɔ̃ Dii zàa'ĩnapi gbà lɛ́, à yã'ò Balaaũɛ à mɛ̀: Bↄ́ má kɛ̀ n ma lɛ gɛ̃n àaↄ̃ kↄ̀i? +Balaaũ wèwà à mɛ̀: Kɛ́ n kↄ̃̀ↄ'òmanↄ yã́iɛ. Tó má fɛ̃na kũa, dↄ̃ ma n dɛ gↄ̃̀ↄ. +Ɔ̃ zàa'ĩnapi òɛ̀: N zàa'ĩna pↄ́ niↄ dikpɛ gↄↄpii e gbãn ma ũo lò? Má kɛ̀nɛ màa yãae? À mɛ̀: Aawo. +Ɔ̃ Dii Balaaũ wɛ́ kɛ̃̀ɛ̀, à aà Malaika è zɛa zɛ́u à fɛ̃nda wò a kũa. Ɔ̃ à mipɛ̀lɛ tↄↄlɛ à kùlɛɛ̀. +Dii Malaika aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi n n zàa'ĩna lɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃i? Ma mↄ zɛzↄ̃inɛɛ, asa ń wãmɛɛɛ. +Kɛ́ zàa'ĩnapi ma e gɛ̃n àaↄ̃, ↄ̃ à lìlɛmɛɛ píi. Tó i lilɛmɛɛ yãao, dↄ̃ ma n dɛ, ma aà tò. +Balaaũ ò Dii Malaikapiɛ: Ma duunakɛ̀, asa mi dↄ̃ kɛ́ n zɛzↄ̃̀mɛɛo. Lá ma gɛa kɛ̀nɛ ĩ́iɛ, má ɛa taɛ sa. +Ɔ̃ Dii Malaika ò Balaaũɛ: Gɛ́ ń gbɛ̃́piↄ, ní yã́ pↄ́ má danɛ o ado. Ɔ̃ Balaaũ gɛ̀ ń Balaki kíapiↄ. +Kɛ́ Balaki mà Balaaũ lɛ́ mↄ́, ↄ̃ à gɛ̀ daiaàlɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Aanↄ baa, Mↄabu bùsu zↄ̃lɛu. +Ɔ̃ a ò Balaaũɛ: Kɛ́ ma gbɛ̃́ↄ zĩ̀ n sísii yãa, bↄ́yãi ni mↄo ni? Má fↄ̃ mà n kpɛla noa? +Balaaũ wèwà à mɛ̀: Ma mↄ sa, ãma má yã́pii oa zɛ́ vĩo. Yã́ pↄ́ Lua a damɛɛ ↄ̃ má o. +Ɔ̃ Balaki gɛ̀ ń Balaaũo Kilia'uzo. +À sa'ò ń zuↄ ń sãↄ, à a nↄ̀ↄ kpà Balaaũwa ń kía pↄ́ aa ku sãnuↄ. +Kɛ́ gu dↄ̀, à Balaaũ sɛ̀ gɛ̀aànↄ Bamↄti Baali. Wekĩi Balaaũ Isailiↄ bòo lɛ́ èu. +Balaaũ ò BalakiɛBalaaũ òɛwa, ↄ̃ aa sa'ò ń gáaeↄ ń sãsaↄ gbagbakĩipiↄwa píi. +Ɔ̃ Balaaũ òɛ̀: Zɛ n sa'obↄi. Má gɛ́ mà gwa tó Dii a mↄ yã'omɛɛ, mí yã́ pↄ́ a omɛɛ onɛ. Ɔ̃ à gɛ̀ zɛ̀ gbɛ̀ misonawa. +Lua mↄ̀ aà lè, ↄ̃ Balaaũ òɛ̀: Ma gbagbakĩi bò mɛ̀n sopla, ↄ̃ ma sa'òmá píi ń gáaeↄ ń sãsaↄ. +Dii yãdàɛ̀, ↄ̃ à mɛ̀: Ɛa gɛ ǹ Balaki le, ní oɛ̀ màa. +Kɛ́ à ɛ̀a gɛ̀ aà lè zɛa a sa'obↄi ń Mↄabu kíaↄ píi, +ↄ̃ à yã́ pↄ́ á è ònɛ́ à mɛ̀: Mↄabuↄ kí Balaki ma sisi Sili bùsuu, ↄ̃ ma bↄ gukpɛ gbɛ̀sĩsĩↄ musu ma mↄ. À mɛ̀ mà bↄɛ Isailiↄ kpɛ, mà mↄ savãi'oɛ Yakↄbu buipiↄnɛ. +Kpelewa má gbɛ̃́ pↄ́ Lua i ń kaoↄ kai? Kpelewa má bↄ gbɛ̃́ pↄ́ Dii i bↄ ń kpɛoↄ kpɛi? +Za gbɛ̀ misonaa málɛ ń e, za gbɛ̀sĩsĩ musu málɛ wɛsińlɛ. Gbɛ̃́piↄ kua ńdoa, aa dodoa kↄ̃ɛ ń buipãleↄɛ. +Yakↄbu buiↄ dasi lán ũfãawa, wa fↄ̃ Isailiↄ nao wà ń lɛ́ dↄ̃o. Lua to mà ga a gbɛ̃́ↄ gaawa, mà láa an láaawa. +Ɔ̃ Balaki òɛ̀: Ń kɛ̀mɛɛ kpelewan wei? Ma mↄnnↄ ǹ ma ibɛɛↄ kamɛɛ, ↄ̃ samaa ń ònɛ́a? +A wèwà à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii dàmɛɛ ma lɛ́u ↄ̃ má oo lò? +Balaki òɛ̀: Mↄ wà gɛ́ gupãlei, gu pↄ́ ńyↄ̃ ń eu, ní ń kámɛɛ we, asa an kpɛdo ń è, ni ń e píio. +Ɔ̃ à gɛ̀aànↄ gudↄ̃anaↄ bua Pisiga gbɛ musu. À gbagbakĩi bò mɛ̀n sopla, ↄ̃ à sa'òmá píi ń gáaeo ń sãsao. +Ɔ̃ Balaaũ òɛ̀: Zɛ n sa'obↄi la, mí gɛ Dii le we mà gwa. +Ɔ̃ Dii mↄ̀ à yãdàɛ̀, ↄ̃ a òɛ̀: Ɛa gɛ ǹ Balaki le, ní oɛ̀ màa. +Ɔ̃ à ɛ̀a gɛ̀ à aà lè zɛa a sa'obↄi ń Mↄabu kíaↄ. Balaki aà là à mɛ̀: Dii mɛ̀ kpelewa ni? +Ɔ̃ à yã́ pↄ́ á è ònɛ́ à mɛ̀: Zipoo nɛ́ Balaki, swã́kpa ǹ ma yãma! +Luaá gbɛ̃nazĩnaɛ kɛ́ aà gbasa ɛɛtoo, ìli lɛlilɛ lán gbɛ̃nazĩnawao. Ìli yã́ pↄ́ á ò kɛo lé? Ìli zĩkɛ lɛ́ pↄ́ á gbɛ̃̀wao lé? +A òmɛɛ mà samaa'onɛ́ɛ. À báaadàńguɛ, má fↄ̃ gio. +Mi yã'ĩae e Yakↄbu buiↄwao, mi yã'ↄ̃mae e Isailiↄwao. Dii an Lua kúńnↄ, Kía kúkua dↄ ń guu. +Lua ń bↄ́lɛ Egipi, aa gbãa vĩ lán zùsɛ̃lɛwa. +Wa fↄ̃ pↄda Yakↄbu buiↄwao, wa fↄ̃ àsi bɛ̃̀ɛ kpaaĩ ń Isailiↄo. Za gbã waↄ o ń yã́ musu, yã́ pↄ́ Lua kɛ̀n we. +Buipi ì fɛlɛ lán nↄ̀ↄmusuwa, ì azĩa sɛ lán gbɛaanawa. Ìli wúlɛo e à gɛ pↄ́ kũ soò, e à gɛ pↄ́ pↄ́ a dɛ̀ↄ au miò. +Balaki òɛ̀: Ńsu ǹ ń kao. Ńsu samaa'onɛ́ sↄ̃o. +Balaaũ òɛ̀: Mi onɛ yã́ pↄ́ Dii dàmɛɛ ↄ̃ má oo lé? +Balaki ò Balaaũɛ: Mↄ, má gɛnnↄ gupãleiɛ sa. Wìliↄ dↄ̃o tó a maa Luaɛ ǹ gbɛ̃́piↄ kamɛɛ we sa. +Ɔ̃ Balaki gɛ̀aànↄ Peoo gbɛ musu bↄaa ń guwaiwaio. +Balaaũ òɛ̀a òɛwa, à sa'òmá ń gáaepiↄ ń sãsapiↄ. +Kɛ́ Balaaũ è samaa'oa Isailiↄnɛ kà Diigu, i gɛ́ màsokɛi lↄo, ↄ̃ à aɛdↄ̀ guwaiwaiwa. +Kɛ́ à wɛzù, ↄ̃ à Isailiↄ è kálɛa ń buiwa. Lua Nisĩna dìɛ̀, +ↄ̃ à, ma yã́n kɛ. +Ma gbɛ̃́ pↄ́ mi Lua yãma, ma yã́n kɛ: Ma Gbãapiide wɛ́pungu è, má kúlɛa, ma wɛ́ kɛ̃a. +Yakↄbuↄ bòokpaa maa fá! Isaili zwã̀akpɛↄ kɛfɛũ! +Aa kálɛa lán swadↄↄↄwa, lán swaluↄwa. Aa dɛ lán zà lí pↄ́ Dii bàↄwa, lán sɛdɛ lí pↄ́ kú í saɛↄwa. +Í ali ń olaↄ pa yɛlɛlɛɛ, aali pↄ́tↄ̃ tↄↄlɛ mↄ̀sɛdewaɛ. An kía gbãa aↄ dɛ Agagala, an kpala a tↄbↄ. +Lua ń bↄ́lɛ Egipi, aa gbãa vĩ lán zùsɛ̃lɛwa. Aaì zĩble bui pↄ́ íbɛlɛsɛ̀ńnↄↄwa, aaì ń wáↄ wíwi, aaì ń pápa ń kaↄ. +Aaì gaɛ, aaì wúlɛ lán nↄ̀ↄmusuwa, démɛ a fↄ̃ ń vui? Lua báaada gbɛ̃́ pↄ́ aa samaa'onɛ́ↄgu, aà gbɛ̃́ pↄ́ aa savãi'onɛ́ↄ ká. +Balaki pↄ pà Balaaũzi, à ↄtona dↄ̀wà à mɛ̀: Ma ibɛɛↄ kaa yã́i ma n sisii, ↄ̃ n samaa'ònɛ́ gɛ̃n àaↄ̃a? +Ta n bɛ gↄ̃̀ↄ. Ma mɛ̀ yãa má n kpɛlaɛ, ↄ̃ Dii gìnɛ ǹ asea e. +Balaaũ òɛ̀: Má ò gbɛ̃́ pↄ́ n ń zĩ́aↄnɛɛ fá! +Ma mɛ̀, baa tó n ã́nusu ń vua pↄ́ kú n bɛo kpàa píi, má bↄ Dii yã́ kpɛ mà yãkɛ ń mazĩaoo, a maa ge a vãi. Yã́ pↄ́ Dii a omɛɛ ↄ̃ má o. +Málɛ tá ma gbɛ̃́ↄ kĩ́i sa. Mↄ mà onɛ lá gbɛ̃́piↄ kɛ n gbɛ̃́ↄnɛ zia. +Ɔ̃ Balaaũ yã́n kɛ: +Ma gbɛ̃́ pↄ́ mi Lua yãma, ma yã́n kɛ: Má Lua Musude pↄeã dↄ̃. Ma Gbãapiide wɛ́pungu è, má kúlɛa, ma wɛ́ kɛ̃a. +Málɛ Isailiↄ e, i kɛ tia no, málɛ ń gwa, a gↄↄ i ka gĩao. Saana a bↄ Yakↄbu buiↄ guu, kpalablena a bↄ Isailiↄ guu, i Mↄabuↄ mi wíwi, i zↄakanapiↄ dↄ́ fↄ̃́fↄ̃. +Ɛdↄũ bùsu a gↄ̃ aà pↄ́ ũ, aà ibɛɛ Sei bùsu a gↄ̃ aà pↄ́ ũ, Isailiↄ gbãa iↄ kã́fĩɛ. +Yakↄbu buie a kiblemá, a mɛɛwiade pↄ́ bↄ̀ↄ kaalɛ. +Balaaũ Amalɛki buiↄ è, ↄ̃ à yã́ pↄ́ á è ò à mɛ̀: Amalɛki buiↄá buiↄ mideɛ, kási aa kaalɛ zia. +Kɛ́ Balaaũ Keniↄ è, ↄ̃ à yã́ pↄ́ á è ò à mɛ̀: Á kúkĩi gbãa gíũgiũ, á sakpɛ kú gbɛ musu. +Ń beeo wa á kaalɛɛ, Asiliↄ mɛ́ aa á kṹkũ zĩ̀zↄↄ ũ. +Balaaũ yã́ pↄ́ á è ò lↄ à mɛ̀: Wàlɛ kↄ̃ kãaa gugbãntoo oi, +gó'ilɛnaↄ lɛ́ bↄ Sipi bùsuu, aa zĩble Asiliↄ ń Ɛbɛluↄwa, kási ampiↄ kaalɛ sↄ̃ɛ. +Balaaũ fɛ̀lɛ tà a bɛ, ↄ̃ Balaki dàzɛu sↄ̃. +Isailiↄ ku Sitiũ, ↄ̃ aa nà gbãsĩkɛawa ń Mↄabu nↄɛↄ. +Aa Isailiↄ sìsi ń tã́a sa'o guu, ↄ̃ aa pↄblè aa kùlɛ ń tã́aↄnɛ. +Màa Isailiↄ nàkↄ̃wa ń Baali Peooo, ↄ̃ Dii pↄ pàńzi. +A ò Mↄiziɛ: Isaili kíaↄ kãaa píi, ní ń loo ma aɛ ĩatɛ̃ gbãai, kɛ́ ma pↄ e wee Isailiↄwa. +Mↄizi ò Isaili dↄaanaↄnɛ: Á baade a gbɛ̃́ pↄ́ aa nàkↄ̃wa ń Baali Peoooↄ dɛdɛ. +Isailie Madiã nↄɛ sɛ̀ mↄ̀ò a bɛ Mↄizi ń Isailiↄ píi wáa, gↄↄ pↄ́ aalɛ ↄ́ↄlↄ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Kɛ́ Ɛleazaa nɛ́ Finɛasi, Aalona tↄũna è màa, à fɛ̀lɛ ń guu à sↄ̃na sɛ̀, +à gɛ̃̀ gↄ̃ɛpizi a kpɛ́u, ↄ̃ à Isaili gↄ̃ɛpi zↄ̃̀ à ń naaa ḿpla ḿpii, gↄ̃ɛpi ń nↄɛpio, ↄ̃ gagyã pↄ́ kà Isailiↄgu zɛ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ gàga ń gyãpioↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo mɛ̀ndosaiɛ. (24.000) +Finɛasi mɛ́ tò ma pↄ wèe Isailiↄwa. À zɛ̀ gì ma yã́ musu, ↄ̃ a tò ma pↄ wèemá. A yã́i mi Isailiↄ midɛ ma pↄfɛ̃a guuo. +A yã́i tò oɛ̀ ma bàa aↄ kuaànↄ, aà kua iↄ na. +Aàpi ń a buiↄ aaↄ dɛ sa'onaↄ ũ gↄↄpiiɛ, kɛ́ à zɛ̀ gì ma yã́ musu yã́i, ↄ̃ bee tò ma Isailiↄ kɛ̃̀. +Isaili pↄ́ wa dɛ̀ ń Madiã nↄɛopi tↄ́n Zimli, Simɛↄ buiↄ uabele Salu nɛ́ɛ. +Madiã nↄɛ pↄ́ wa dɛ̀pi tↄ́n Kↄzɛbi, Madiãↄ uabele Zuu nɛ́ɛ. +À fɛlɛ ń Madiãↄ, í ń dɛdɛ, +asa aa íbɛlɛsɛ̀ánↄ ń kↄ̃nikɛaɛ́oɛ. Aa kↄ̃nikɛ̀ɛ́ Peoo yã́ musu, Madiãↄ kíae nɛnↄɛ Kↄzɛbi pↄ́ wa dɛ̀ gↄↄ pↄ́ gagyã kàágu Peoo yã́ musuɛ. +Gagyãpi gbɛa Dii yã'ò Mↄiziɛ ń sa'onkia Aalona nɛ́ Ɛleazaao à mɛ̀: +À Isailiↄ nao ualɛ ń ualɛo píi, an gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛa aa kà zĩkaaↄ. +Ɔ̃ Mↄizi ń sa'onkia Ɛleazaao yã'ò Isailiↄnɛ Mↄabu bùsu sɛ̃u, Yuudɛ̃ baale bↄaa ń Yelikoo aa mɛ̀: +Wà gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ nao, lá Dii ò Mↄiziɛwa. Isaili pↄ́ bↄ̀ Egipiↄn kɛ: +Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Lubɛni buiↄn kɛ: Anↄki buiↄ ń Palu buiↄ +ń Ɛzↄ̃nↄ buiↄ ń Kaami buiↄ. +Lubɛni buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basoolokwioɛ (43.730). +Palupi mɛ́ Ɛliabu ì, +ↄ̃ Ɛliabu Nɛmuɛli ń Datanio ń Abilaũo ì. Datani ń Abilaũpio mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ wì ń gbɛa kãaauↄ ũ, ↄ̃ aa zↄadↄ̀ Mↄizi ń Aalonaowa. Aa ku Kole gbɛ̃́ pↄ́ aa zↄadↄ̀ Diiwaↄ guu lↄɛ. +Ɔ̃ tↄↄlɛ wɛ̃̀aa à ń mↄmↄ ń Kolepio sãnu. Zĩbeezĩ ↄ̃ tɛ́ kũ̀ aà gbɛ̃́ↄwa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blakwio, aa gàga gbɛ̃́ kĩniↄ gbaa laai yã́iɛ. +Ń beeo Kole buiↄ i midɛo. +Simɛↄ buiↄn kɛ daɛdaɛ: Nɛmuɛli buiↄ, Yamini buiↄ, Yakɛ̃ buiↄ, +Zela buiↄ ń Saulu buiↄ. +Simɛↄ buiↄn we. Aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plao ń ↄ̀aa dooɛ (22.200). +Gada buiↄn kɛ daɛdaɛ: Zɛfↄ̃ buiↄ, Agi buiↄ, Suni buiↄ, +Ɔzeni buiↄ, Eli buiↄ, +Aloda buiↄ ń Aleli buiↄ. +Gada buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (40.500). +Yuda nɛ́ↄ Ɛɛ ń Onanio gàga yãa Kanaa bùsuuɛ. +Yuda buiↄn kɛ daɛdaɛ: Sela buiↄ, Pɛlɛzi buiↄ ń Zela buiↄ. +Pɛlɛzi buiↄn Ɛzↄ̃nↄ buiↄ ń Amulu buiↄ ũ. +Yuda buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃kwi ń sooloo ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (76.500). +Isakaa buiↄn kɛ daɛdaɛ: Tola buiↄ ń Pua buiↄ +ń Yasubu buiↄ ń Simɛlↄni buiↄ. +Isakaa buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ ń síiↄ̃o ń ↄ̀aa do ń basↄoo (64.300). +Zabulↄni buiↄn kɛ daɛdaɛ: Sɛlɛdi buiↄn Eloni buiↄ ń Yalee buiↄ. +Zabulↄni buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (60.500). +Yosɛfu nɛ́ↄ Manase ń Ɛflaiũo buiↄn kɛ daɛdaɛ: +Manase nɛ́ Makii buiↄ ń Makii nɛ́ Galada buiↄ. +Galada buiↄn kɛ: Yɛzɛɛ buiↄ ń Elɛki buiↄ +ń Asiɛli buiↄ ń Sikɛũ buiↄ +ń Semida buiↄ ń Efɛɛ buiↄ. +Efɛɛ nɛ́ Zelofada i nɛgↄ̃ɛ io, sema nɛnↄɛↄ. An tↄ́n kɛ: Mala, Nↄa, Ɔgɛla, Milika, Tiiza. +Manase buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń plao ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (52.700). +Ɛflaiũ buiↄn kɛ daɛdaɛ: Sutɛla buiↄ ń Bɛkɛɛ buiↄ ń Taani buiↄ +ń Sutɛla nɛ́ Elani buiↄ. +Ɛflaiũ buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń plao ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (32.500). Yosɛfu buiↄn we daɛdaɛ. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄn kɛ daɛdaɛ: Bɛla buiↄ ń Asebe buiↄ ń Ailaũ buiↄ +ń Sufaũ buiↄ ń Ufaũ buiↄ. +Bɛla buiↄn Aada buiↄ ń Naamani buiↄ ũ. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blasↄo ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (45.600). +Dã buiↄn Suaũ buiↄ ũ. Dã buiↄ lɛ́n we. +Suaũ buiↄ dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ ń síiↄ̃o ń ↄ̀aa plaoɛ (64.400). +Asɛɛ buiↄn kɛ daɛdaɛ: Imɛna buiↄ ń Isevi buiↄ ń Bɛlia buiↄ. +Bɛlia buiↄn Ɛbɛɛ buiↄ ń Malakiɛ buiↄ ũ. +Asɛɛ nɛnↄɛ vĩ lↄ, aà tↄ́n Sela. +Asɛɛ buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa plaoɛ (53.400). +Nɛfatali buiↄn kɛ daɛdaɛ: Yazee buiↄ ń Guni buiↄ +ń Yezɛɛ buiↄ ń Sileũ buiↄ. +Nɛfatali buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blasↄo ń ↄ̀aa plaoɛ (45.400). +Isaili gↄ̃ɛ pↄ́ wà ń naoↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ ń mɛ̀ndoo ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basoolokwio (601.730). +Wà bùsu kpaalɛ buipiↄnɛ ń pↄ́ ũ an dasilɛu. +Bui pↄ́ a gbɛ̃́ↄ dasi tↄↄlɛ mɛ́ aↄ zↄ̃ↄ, bui pↄ́ a gbɛ̃́ↄ bílao tↄↄlɛ aↄ bílao. Bui píi a tↄↄlɛ e lá wà ń nao lɛ́uɛ. +Sema wà bùsu kpaalɛnɛ́ ń gbɛlaao, an baade i kpaalɛsɛ a dezi bui tↄ́wa. +Ń gbɛlaao ↄ̃ wa bùsu kpaalɛnɛ́, aa dasi ge aa bílaon nò. +Levii pↄ́ wà ń nao daɛdaɛↄn kɛ: Geesↄ̃ buiↄ ń Kɛata buiↄ ń Mɛlali buiↄ. +Levii buiↄn kɛ lↄ: Libeni buiↄ ń Hɛblↄ̃ buiↄ ń Mali buiↄ ń Musi buiↄ ń Kole buiↄ. Kɛata mɛ́ Amlaũ ì. +Amlaũ na tↄ́n Yokɛbɛdɛ, Levii buiɛ. Egipi wà aà ìu. Yokɛbɛdɛ mɛ́ Aalona ń Mↄizio ì ń Amlaũo. An dãen Miliaũ ũ. +Aalona mɛ́ Nadabu ì ń Abiuo ń Ɛleazaao ń Itamaao. +Nadabu ń Abiuo gàga gↄↄ pↄ́ aa mↄ̀ ń tɛ́ zĩ̀loo Dii aɛɛ. +Levii nɛgↄ̃ɛ pↄ́ kà mↄ do ge a dɛa, kɛ́ wà ń nao píi, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń àaↄ̃oɛ (23.000). Wi ń da Isaili bui kĩniↄ nao guuo, asa aai e kpaalɛsɛ̀ láńwao. +Isaili pↄ́ Mↄizi ń sa'onkia Ɛleazaao ń nao Mↄabu bùsu sɛ̃u, Yuudɛ̃ baale bↄaa ń Yelikooↄn we. +An gbɛ̃e ku gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ń sa'onkia Aalonao ń nao Sinai guwaiwaiu yãaↄ guuo. +Asa Dii ònɛ́ aa gaga guwaiwaiu weɛ. Mɛ́ i kɛ Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu ń Nuni nɛ́ Yozueeo bàasio, an gbɛ̃e i gↄ̃o, baa doũnaↄnɛ, Makii sĩ́wɛnaↄnɛ, Manase sↄ̃kpaɛↄnɛ, Yosɛfu sĩsĩↄnɛ. Aamɛ aa mↄ̀ +zɛ̀ Mↄizi ń sa'onkia Ɛleazaao ń kíaↄ ń bílao aɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ aa mɛ̀: +Wá mae gà guwaiwaiuɛ. A ku Kole gbɛ̃́ pↄ́ aa kã̀aa aa bↄ̀ Dii yã́ kpɛ́ↄ guuo. À gà azĩa tàae yã́iɛ, a nɛgↄ̃ɛ vĩ sↄ̃o. +A maa wá mae tↄ́ ga a buiↄ guu a nɛgↄ̃ɛ'isai yã́ie? Tↄↄlɛ kpáwá ń wá mae bɛdeↄ sãnu. +Mↄizi ń yã́ sɛ̀ gɛ̀ò Dii kĩ́i. +Zelofada nɛnↄɛↄ yã́ naɛ. Tↄↄlɛ kpámá ń pↄ́ ũ ń ń mae bɛdeↄ sãnu an mae kpaalɛ ũ. +O Isailiↄnɛ ǹ mɛ tó gↄ̃ɛe gà nɛgↄ̃ɛ'isai, aà nɛnↄɛ mɛ́ ali aà túbible. +Tó a nɛnↄɛ vĩ sↄ̃o, aà vĩ̀iↄ ń aà dãunaↄ mɛ́ aali ble. +Tó a vĩ̀i ń dãunaↄ vĩ sↄ̃o, aà mae vĩ̀iↄ ń aà dãunaↄ mɛ́ aali ble. +Tó aà mae vĩ̀i ge dãuna vĩo, aà daɛ fɛ̃̀ɛɛ mɛ́ ali ble. Bee aↄ dɛ ikoyã ũ Isailiↄnɛ, lá má ònɛwa. +Dii ò Mↄiziɛ: Dɛdɛ Abaliũ gbɛɛ beewa, ní bùsu pↄ́ má kpà Isailiↄwa gwa. +Tó n wɛsìɛ, ↄ̃ ńyↄ̃ ta n deziↄ kĩ́i lá n vĩ̀i Aalona tàwa. +Asa a gi ma yãmai Zini guwaiwaiuɛ, gↄↄ pↄ́ Isailiↄ lɛkpaakɛ̀manↄ, i luakɛ dↄ̃mɛɛ ń aɛ Mɛliba í pↄ́ kú Kadɛsi, Zini guwaiwaiu yã́ musuo. +Mↄizi yã'ò Diiɛ à mɛ̀: +Dii Lua pↄ́ ì wɛ̃ni kpa pↄ́piiwa gbɛ̃́ dilɛ gbɛ̃́piↄnɛ, +aàↄ ń yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́, aàↄ dↄaanɛ́ gɛa ń suao, kɛ́ ń gbɛ̃́ↄ su aaↄ dɛ lán sã pↄ́ dãna vĩoↄwao. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Nuni nɛ́ Yozuee sɛ́, asa a ma Nisĩna vĩɛ, ní ↄnawà. +Ǹ aà zɛ sa'onkia Ɛleazaa ń Isailiↄ píi aɛ, ní yãdilɛɛ̀ ń wáa. +Ǹ n iko kpawà, kɛ́ Isailiↄ píi aaↄ aà yãma, +ìli gɛ́ sa'onkia Ɛleazaa kĩ́i aà yãgbɛaɛ̀ ń Uliũo ń Tumiũo. Beewa Yozuee ń Isailiↄ píi aali gɛ́ aali su, lá Ɛleazaa ònɛ́wa. +Mↄizi kɛ̀ lá Dii dàɛwa. À Yozuee sɛ zɛ̀ Ɛleazaa ń gbɛ̃́piio aɛ, +ↄ̃ à ↄnàwà à yãdìlɛɛ̀ lá Dii òɛwa. +Yãdilɛ Isailiↄnɛ aali ma gba blɛ pↄ́ a tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na a gↄↄwa. +Onɛ́ sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũn kɛ: Lá gu lɛ́ dↄ aaliↄ mↄmɛɛ ń sãnɛbↄlↄ wɛ̃dona sãasaio mɛ̀n pla sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ũ. +Aali sa'o ń a mɛ̀ndoo kↄↄ, mɛ̀ndo oosiɛlɛ +ń pↄ́wɛntio kiloo do yãalɛa ń nísi íwa wásawasao litili do. +Lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na, má dìlɛ Sinai gbɛ musun we. +Aali vɛ̃ɛ ka sãpiwa litili do zwã̀akpɛu ma imia ũ. +Aali a plaade o oosiɛlɛ ń pↄ́wɛnti gbao ń vɛ̃ɛ gbao lán kↄↄ pↄ́waɛ. Sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ nan we. +Kã́mabogↄↄzĩ àli sa'o ń sãsa wɛ̃dona sãasaio mɛ̀n plapla ń pↄ́wɛntio kiloo pla yãalɛa ń nísio ń a vɛ̃ɛo. +Kã́mabogↄↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄn we, lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa ń a vɛ̃ɛo bàasi. +Mↄ gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ píi àli mↄmɛɛ ń gáaenao pla ń sãsakaoo do ń sãsa wɛ̃donao sopla sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ sãasaiↄ ũ. +Íli pↄ́wɛnti kiloo àaↄ̃ yãalɛa ń nísio kpa gáaena píi miwa, sãsakao pↄ́wɛnti kiloo plapla, +sãnɛbↄlↄ sↄ̃ kiloo dodo. Iↄ dɛ sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. +Íli vɛ̃ɛ kpa gáaena píi miwa litili plapla, sãsakao litili dodo ń kĩnio, sãnɛbↄlↄ sↄ̃ litili dodo. Sa pↄ́ wàli a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ mↄ gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́n we mↄ ń mↄo píi. +Bee gbɛa àli sa'o ń blesanao mɛ̀ndodo duun awakpabↄ ũ, lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì o ń a vɛ̃ɛo bàasi. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ àli Gɛ̃amusu sã dɛmɛɛ. +Mↄpi gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ líↄ dɛ dikpɛ ũ. Àliↄ kàa so e gↄↄ sopla. +Dikpɛpi gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli kãaa à ma sísi. Ásuli zĩe kɛ zĩbeezĩo. +À, apii iↄ dɛ pↄ́ sãasaiↄ ũ. +Íli pↄ́wɛnti kiloo àaↄ̃ yãalɛa ń nísio kpa gáaena píi miwa pↄ́wɛnti gba ũ, sãsakao pↄ́wɛnti kiloo plapla, +sã mɛ̀n soplapiↄ sↄ̃ pↄ́wɛnti kiloo dodo. +Íli sa'o ń blesanao mɛ̀ndo lↄ duun awakpabↄ ũ á duunakɛ̃awá yã́i. +Íli sapiↄ o, sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ lá gu lɛ́ dↄ oa bàasi. +Íliↄ sa'o màa lá gu lɛ́ dↄ e gↄↄ sopla, iↄ dɛ sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. Àliↄ sapi o lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa ń a vɛ̃ɛo bàasi. +Gↄↄ soplade zĩ́ àli kↄ̃ kãaa à ma sísi. Zĩ́ bee ásuli zĩe kɛo. +Bua pↄ́ káauↄ dikpɛgↄↄzĩ, tó álɛ mↄmɛɛ ń pↄ́wɛn dafuo Pãteko dikpɛpi kɛbↄ ũ, àli kↄ̃ kãaa à ma sísi. Zĩbeezĩ ásuli zĩe kɛo. +Í píi miwa, sãsakao pↄ́ kiloo plapla, +sã mɛ̀n soplapiↄ sↄ̃ kiloo dodo. +Íli sa'o ń blesanao mɛ̀ndo lↄ á duunakɛ̃awá yã́i. +Àliↄ sapiↄ o lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa ń a pↄ́wɛntio bàasi, íli o ń pↄtuo sãasaiↄ ń vɛ̃ɛ pↄ́ wì kpaoo. +Mↄ soplade gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli kↄ̃ kãaa à ma sísi. Zĩbeezĩ ásuli zĩe kɛo. Iↄ dɛɛ́ kã̀aepɛgↄↄ ũ. +Àli sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na o ń gáaenao domↄ́ ń blesanao mɛ̀ndo lↄ duun awakpabↄ ũ á duunakɛ̃awá yã́i. +Àliↄ sapiↄ o mↄ dafu sa'oa ń a pↄ́wɛntio bàasi, lá gu lɛ́ dↄ sa'oa ń a pↄ́wɛntio ń a vɛ̃ɛo lá wa dìlɛwa bàasi. +Mↄ soplade gↄↄ kwide zĩ́ àli kↄ̃ kãaa à ma sísi, í lɛye. Zĩbeezĩ ásuli zĩe kɛo. +Àliↄsa'o ń blesanao mɛ̀ndo lↄ duun awakpabↄ ũ, duun awakpabↄ pↄ́ ì á duuna kɛ̃́wá bàasiMↄ soplade gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ àli kↄ̃ kãaa à ma sísi. Zĩ́ bee ásuli zĩe kɛo. Àli dikpɛkɛmɛɛ e gↄↄ sopla. +Íli sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na o ń gáaenao kuɛ'aaↄ̃ ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. Apii iↄ dɛ pↄ́ sãasaiↄ ũ. +Íli ma gba pↄ́wɛnti kiloo àaↄ̃'aaↄ̃ yãalɛa ń nísio gáaena píi miwa, sãsakao pↄ́ kiloo plapla, +sã mɛ̀n gɛ̃o mɛ̀ndosaipiↄ sↄ̃ kiloo dodo. +Íli sa'o ń blesanao mɛ̀ndo lↄ duun awakpabↄ ũDikpɛ gↄↄ plaade zĩ́ àli sa'o màa ń gáaenao kuɛpla ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. +Dikpɛ gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ àli sa'o màa ń gáaenao kuɛdo ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. +Dikpɛ gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ àli sa'o màa ń gáaenao kwi ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. +Dikpɛ gↄↄ sↄode zĩ́ àli sa'o màa ń gáaenao kɛ̃okwi ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. +Dikpɛ gↄↄ soolode zĩ́ àli sa'o màa ń gáaenao swaaↄ̃ ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. +Dikpɛ gↄↄ soplade zĩ́ àli sa'o màa ń gáaenao sopla ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. +Dikpɛ gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ àli kↄ̃ kãaa. Zĩ́ bee ásuli zĩe kɛo. +Àli sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na o màa ń gáaenao do ń sãsakaoo do ń sãsa wɛ̃donao sopla. +Sa pↄ́ áliↄ oa á dikpɛↄ guun we, á lɛ́gbãdↄa pↄ́ↄ ń á gbaↄ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ń a pↄ́wɛntio ń a vɛ̃ɛo ń sáaukpasaↄ bàasi. +Mↄizi yã́ pↄ́ Dii òɛ sɛ̀lɛ sìu Isailiↄnɛ píi. +A ò Isaili bui dↄaanaↄnɛ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii òn kɛ: +Tó gↄ̃ɛe lɛkɛ̀ Diiwa ge à lɛ́gbã dↄ̀wàn nò, asu bↄ a kpɛo. Lá à bↄ̀ aà lɛ́u, màa a kɛ píi. +Tó nↄɛ mɛ́ lɛkɛ̀ Diiwa a wɛ̃́ndiagↄↄ, gↄↄ pↄ́ a ku a mae bɛ, ge à lɛ́gbã dↄ̀wàn nò, +tó aà mae yã́pi mà, mɛ́ i yãe oɛ̀o, lɛ́ pↄ́ a kɛ̀ ge lɛ́gbã pↄ́ a dↄ̀wàpi a a fĩaboɛ. +Ãma zĩ́ pↄ́ aà mae yã́pi mà mɛ́ à gìɛ̀, nↄɛpi ↄ aↄ ku a yã́u lↄo. Dii a aà kɛ̃ɛ̀, asa aà mae gìɛ̀. +Tó wɛ̃́ndiae lɛkɛ̀ Diiwa ge à yã'ò làasoosai à lɛ́gbã dↄ̀wà, ↄ̃ à gbàsa zãkɛ̀, +zĩ́ pↄ́ aà zã́ yã́pi mà mɛ́ i yãe oɛ̀o, nↄɛpi a a fĩaboɛ. +Ãma tó aà zã́ gìɛ̀ za zĩ́ pↄ́ à a yãmà gↄ̃̀ↄ, a aà lɛkɛa ge lɛ́gbã pↄ́ a dↄ̀ làasoosaipi midɛ, Dii i aà kɛ̃́. +Tó gyaa ge nↄɛ pↄ́ wa yà mɛ́ lɛkɛ̀ Diiwa sↄ̃, ge à lɛ́gbã dↄ̀wà, a a fĩaboɛ. +Tó nↄzãe lɛkɛ̀ Diiwa ge à lɛ́gbã dↄ̀wà, +tó aà zã́ yã́pi mà mɛ́ a nílɛ, i giɛ̀o, lɛ́ pↄ́ a kɛ̀ ge lɛ́gbã pↄ́ a dↄ̀wàpi, a a fĩaboɛ. +Tó aà zã́ yã́ pↄ́ a òpi bãdɛ̀ zĩ́ pↄ́ á mà gↄ̃̀ↄ, nↄɛpi ↄ aↄ ku a guu lↄo. Lá aà zã́ a bãdɛ̀, Dii a aà kɛ̃ɛ. +Tó nↄɛ lɛkɛ̀ Diiwa ge à azĩa kɛ̃̀ yãewa ń lɛgbɛ̃aon lò, aà zã́ a fↄ̃ weiɛ̀ ge a giɛ̀. +Tó aà zã́ lɛ́ yãe oɛ̀ lá gu lɛ́ dↄo, à wèiɛ̀ ń lɛ́ pↄ́ a kɛ̀ Diiwaon we, ge lɛ́gbã pↄ́ a dↄ̀wà. À zɛ̀aànↄɛ, asa zĩ́ pↄ́ a mà i yãe oo. +Tó gↄ̃ɛpi yã́pi mà, ↄ̃ gbɛzã à gbàsa gìɛ̀, a yã́ a wi gↄ̃ɛpi musuɛ. +Ikoyã pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ gↄ̃ɛ ń a nao yã́ musu, ge mae ń a nɛ́ wɛ̃́ndia pↄ́ kú a bɛo yã́ musun we. +Tↄ si Madiãↄwa Isailiↄnɛ, ní tá n deziↄ kĩ́i. +Ɔ̃ Mↄizi ò gbɛ̃́ↄnɛ: Á gbɛ̃eↄ ń gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ aa gɛ́ Madiãↄwa ń zĩo, aai tↄsimá Diiɛ. +À gbɛ̃́ↄ sɛ́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo bui ń buio, í ń gbaɛ zĩkai. +Ɔ̃ Isaili bui píi gbɛ̃́ↄ kpà ↄ̀aasↄsↄo, ↄ̃ zĩgↄ̃ↄ kɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000). +Mↄizi ń gbáɛ zĩkai bui ń buio gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo. Sa'ona Ɛleazaa nɛ́ Finɛasi gɛ̀ńnↄ, a zwã̀akpɛ pↄ́ↄ kũa ń kuu pↄ́ wì yã'oòↄ. +Aa zĩkà ń Madiãↄ lá Dii dà Mↄiziɛwa, aa ń gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ píi. +Madiã kíaↄ ku gbɛ̃́ pↄ́ aa ń dɛdɛↄ guu gbɛ̃ↄn sↄo, Ɛvi ń Lɛkɛũo ń Zuuo ń Huluo ń Lɛbao. Aa Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũ dɛ̀ lↄ. +Aa Madiã nↄɛↄ ń ń nɛ́ↄ kũ̀kũ, mɛ́ aa ń pↄtuoↄ ń ń pↄ́ↄ sɛ̀lɛ píi. +Ɔ̃ aa tɛsↄ̃̀ an wɛ̃́lɛↄwa ń ń bualoũↄ ń ń kpàsaↄ píi. +Aa ń pↄ́ↄ sɛ̀lɛ píi ń zĩ̀zↄↄ ń pↄtuoↄ, +aa gɛ̀ò Mↄizi ń sa'ona Ɛleazaao kĩ́i ń Isailiↄ píi an bòou Mↄabu bùsu sɛ̃u Yuudɛ̃ baale bↄaa ń Yelikoo. +Mↄizi ń sa'ona Ɛleazaao ń Isaili dↄaanaↄ píi gɛ̀ daińlɛ bòo kpɛ. +Ɔ̃ Mↄizi pↄ pà zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ lɛ́ su ń zĩoↄzi, gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ń gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ. +À ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi a nↄɛↄ tòi bɛ̃́ɛi? +Ampiↄ mɛ́ Balaaũ yãmà aa tò Isailiↄ bↄ̀ Dii kpɛ Peoo yã́ musu, ↄ̃ Dii gagyãkà gbɛ̃́ↄgu. +À nɛgↄ̃ɛↄ dɛdɛ píi ń nↄɛ pↄ́ gↄ̃ɛ dↄ̃ↄ píi. +Nɛnↄɛ pↄ́ i gↄ̃ɛ dↄ̃ yãaoↄ sↄ̃, à tó á pↄ́ ũ bɛ̃́ɛ. +Á gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ̃dɛ̀ↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ a ↄkã̀ gɛwaↄ, à gↄ̃ bòo kpɛ gↄↄ sopla. A gↄↄ àaↄ̃de ń a gↄↄ soplade zĩ́o, à gbãbↄ ázĩaɛ ń á zĩ̀zↄↄ. +À gbãbↄ á pↄkasaɛ píi ń pↄ́ pↄ́ wa kɛ̀ ń báaoↄ ń blekãↄ ń líↄ píi. +Ɔ̃ sa'ona Ɛleazaa ò zĩgↄ̃ pↄ́ gɛ̀ zĩlauↄnɛ: Ikoyã pↄ́ Dii dà Mↄiziɛn kɛ: +Vua ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń mↄpuo ń bɛↄmao +ń pↄ́ pↄ́ a tɛ́ fↄ̃́ↄ píi, à dↄdↄ tɛ́a, i gↄ̃ gbãlɛsai. Pↄ́ pↄ́ a tɛ́ fↄ̃́oↄ sↄ̃, à málɛ íu. +À á pↄkasaↄpi a gↄↄ àaↄ̃de ń a gↄↄ soplade zĩ́o, í gↄ̃ gbãlɛsai, í gbasa gɛ̃ bòou. +Mpi ń sa'onkia Ɛleazaao ń Isaili uabeleↄ, à gbɛ̃́ pↄ́ aa kũ̀ zĩlauↄ nao ń pↄtuoↄ, +í kpaalɛ sáasaa lɛɛ pla, gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ zĩlauↄ lɛɛ do, gbɛ̃́ kĩni pↄ́ kú bɛↄ lɛɛ do. +Falu bↄmɛɛ gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ zĩlauↄ pↄ́ guu. Pↄ́ mɛ̀ndo bↄ ma pↄ́ ũ pↄ mɛ̀n ↄ̀aa pla ń basↄoo guu, gbɛ̃nazĩna ge zu ge zàa'ĩna ge sã ge blen nò. +Sɛ an pↄ́ↄ guu màa, ní kpá sa'onkia Ɛleazaawa ma baa ũ. +Isaili kĩniↄ pↄ́ↄ sↄ̃, pↄ́ mɛ̀n blakwi guu pↄ́ mɛ̀ndo, gbɛ̃nazĩna ge zu ge zàa'ĩna ge sã ge ble ge pↄtuo pãlen nò, ní kpá Levii pↄ́ aaì laaidↄ ma zwã̀akpɛwaↄwa. +Ɔ̃ Mↄizi ń sa'onkia Ɛleazaao kɛ̀ lá Dii ònɛ́wa. +Pↄ́ pↄ́ zĩ̀kanaↄ sìmá aa sùòↄn kɛ: Sã ń bleo ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ ń bàaↄ̃kwi ń sↄoo (675.000). +Zuↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃kwi ń plao (72.000). +Zàa'ĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ ń mɛ̀ndoo (61.000). +Nↄɛ pↄ́ aai gↄ̃ɛ dↄ̃ yãaoↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń plao (32.000). +A guo mɛ́ zĩ̀kanaↄ baa ũ, sãↄ ń bleↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basoolokwi ń soplao ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (337.500). +A guu wà falubↄ̀u Diiɛ ↄ̀aa àaↄ̃ ń bàaↄ̃kwi ń sↄoo (675). +Zuↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń soolooɛ (36.000). A guu wà falubↄ̀u Diiɛ bàaↄ̃kwi ń plao (72). +Zàa'ĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (30.500). A guu wà falubↄ̀u Diiɛ bàaↄ̃ ń mɛ̀ndoo (61). +Gbɛ̃nazĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ (16.000). An guu wà falubↄ̀u Diiɛ baakwi ń plao. +Mↄizi falupi kpà sa'onkia Ɛleazaawa Dii baa ũ lá Dii òɛwa. +Ɔ̃ à a lɛɛ do dìlɛ adoa Isaili kĩniↄ pↄ́ ũ. +Sãↄ ń bleↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basoolo ń soplaoɛ ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (337.500). +Zuↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń sooloo (36.000). +Zàa'ĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (30.500). +Gbɛ̃nazĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ gɛ̃o ń mɛ̀ndoo (16.000). +Isaili kĩniↄ baa guu, Mↄizi kɛ̀ lá Dii òɛwa. À gbɛ̃́ mɛ̀ndo bↄ̀ gbɛ̃ↄn blakwiↄ guu, à pↄtuo mɛ̀ndo bↄ̀ pↄtuo blakwiↄ guu, ↄ̃ a kpà Levii pↄ́ aaì laaidↄ Dii zwã̀akpɛwaↄwa. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ dɛ zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ge zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ ũ sↄ̃̀ Mↄizizi +aa òɛ̀: Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, wa zĩgↄ̃ pↄ́ wálɛ wɛ́tɛńziↄ nào, gbɛ̃e i kɛ̃́sã ń guuo. +Bee yã́i wa mↄ ń gbaↄ Diiɛ lákaa wá duunaa aà aɛ yã́i. Baade mↄ̀ ń vua zãblebↄ pↄ́ á sɛ̀lɛↄ ń gã̀sĩgbɛↄ ń zãↄ ń tãanaↄ ń swã́liↄ ń ↄ̃nɛɛↄ. +Ɔ̃ Mↄizi ń sa'onkia Ɛleazaao pↄ́ pↄ́ wa pì ń vuaopiↄ sì. +Vua pↄ́ zĩgↄ̃ dↄaanapiↄ mↄ̀ò Diiɛ kà kiloo ↄ̀aa do kwisai (190). +Kɛ́ zĩgↄ̃piↄ pↄ́piↄ sɛ̀lɛ yãa, aa dìlɛ ńzĩa pↄ́ ũɛ. +Kɛ́ Mↄizi ń sa'onkia Ɛleazaao vua pↄ́piↄ sì zĩgↄ̃ dↄaanapiↄwa, aa gɛ̃̀ò kpaaũkpɛu, kɛ́ Isailiↄ yã́ líↄ dↄ Diigu yã́i. +Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ pↄtuoↄ vĩ dasidasi. Kɛ́ aa è Yazɛɛ bùsu ń Galada bùsuo á dã́dãkɛkĩi maaɛ, +ↄ̃ aa gɛ̀ Mↄizi ń sa'onkia Ɛleazaao ń Isaili dↄaanaↄ lè aa ònɛ́: +Atalo ń Dibↄ̃o ń Yazɛɛo ń Nimɛlao ń Ɛsɛbↄ̃o ń Ɛlealeo ń Sebaũo ń Nɛboo ń Beona +pↄ́ Dii zĩblèwàwɛ̃ɛↄ, wɛ̃́lɛpiↄ bùsu á dã́dãkɛkĩi maaɛ, mɛ́ wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, pↄdeↄn wá ũ. +Aa ɛ̀a ò lↄ: Tó n wá wɛgwà, to bùsuɛ beepi àↄ dɛ wápiↄ n zↄ̀blenaↄ pↄ́ ũ. Ńsu to wà bua Yuudɛ̃wao. +Ɔ̃ Mↄizi wè Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄwa à mɛ̀: Á gbɛ̃́ↄ gɛ́ zĩkai, ápiↄ í gↄ̃ laa? +Bↄ́yãi álɛ á gbɛ̃́ↄ kúsu kwɛ́ buaa Yuudɛ̃wa gɛ̃a bùsu pↄ́ Dii kpàmáu yã́ musui? +Màa á maeↄ kɛ̀ Kadɛsi Baanɛa gↄↄ pↄ́ ma ń zĩ bùsu gwagwai. +Aa gɛ̀ e Ɛsikↄli guzulɛu aa bùsupi gwàgwa, ↄ̃ aa ń gbɛ̃́ↄ kúsu kwɛ̀ gɛ̃a bùsu pↄ́ Dii kpàmáupi yã́ musu. +Zĩbeezĩ Dii pↄ fɛ̃̀ńzi, à ↄlɛ̀lɛnɛ́ à mɛ̀: +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Egipi aa kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ, an gbɛ̃e a bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ Ablahaũɛ ń Izaakio ń Yakↄbuo eo. Aa tɛmazi ń nↄ̀sɛmɛndooo, +sema Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu, Kenazi bui ń Nuni nɛ́ Yozueeo bàasio, aamɛ tɛmazi ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Ɔ̃ Dii pↄ fɛ̃̀ Isailiↄzi, a tò aa lìaaliaa guwaiwaiu wɛ̃̀ bla e gbɛ̃́ pↄ́ tàaekɛ̀ɛpiↄ gɛ̀ mìdɛò píi. +Bui duunkɛnaↄ, a ɛa álɛ á maeↄ tàaaba, a ɛa álɛ Dii pↄfɛlɛa Isailiↄzi kã́fĩo lò? +Tó a bↄ Dii kpɛɛ, a ɛa Isailiↄ to guwaiwaiu píiɛ, aai kaalɛ we á yã́i. +Ɔ̃ aa sↄ̃̀ Mↄizizi aa mɛ̀: Wá ye wà kaa da wá pↄtuoↄnɛ la, wí wɛ̃́lɛↄ kɛkɛ kálɛ wá nɛ́fɛ̃nɛnaↄnɛ ń ń daↄ. +Wápiↄ sↄ̃ wá wá gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ, wí zɛ́sɛ ń wá gbɛ̃́ kĩniↄ e wà gɛ káńnↄ ń zↄ̃lɛkĩi. Wá nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń ń daↄ iↄ ku wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu la bùsupideↄ yã́i. +Mɛ́ i kɛ wá gbɛ̃́ↄ ń bùsu è píi bàasio, wá su bɛo. +Bee kpɛ wá baa aↄ kúńnↄ Yuudɛ̃ baale lↄo, asa wá wá pↄ́ e Yuudɛ̃ baa gukpɛ oi laɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ònɛ́: Tó á yã́pi kɛ, à á gↄ̃kɛbↄↄ sɛ à gɛ zĩkai Diiɛ, +á zĩgↄ̃ↄ bua Yuudɛ̃wa Dii aɛ píi, íↄ ku we e Dii gɛ́ a ibɛɛↄ bùsu siomá píi. +Tó Dii gbãamↄ̀ bùsupiɛ, í gbasa su, bùsuɛ bee i gↄ̃ á pↄ́ ũ ń Dii dↄ̃ao, áↄ tàae vĩ Diiɛ ge á gbɛ̃́ↄnɛ lↄo. +Tó i su kɛ̀ màao, a duunakɛ̀ Diiɛɛ. Àↄ dↄ̃ kɛ́ á duunapi a wi á musuɛ. +À wɛ̃́lɛↄ kɛkɛ kálɛ á nɛ́fɛ̃nɛnaↄnɛ ń ń daↄ, í kaa da á pↄtuoↄnɛ, í kɛ lá á ò ń ázĩa lɛ́owa. +Ɔ̃ Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄ ò Mↄiziɛ: Baa, wápiↄ n zↄ̀blenaↄ wá kɛ lá ń òwa. +Wá nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń wá nↄɛↄ ń wá sãↄ ń wá zuↄ gↄ̃ Galada wɛ̃́lɛↄ guu la píiɛ. +Baa, wápiↄ n zↄ̀blenaↄ wápii sↄ̃ wí bua Yuudɛ̃wa wà gɛ́ zĩkai Diiɛ ń wá gↄ̃kɛbↄↄ kũa lá ń òwa. +Ɔ̃ Mↄizi yãdìlɛ sa'onkia Ɛleazaaɛ ń Nuni nɛ́ Yozueeo ń Isaili bui dↄaanaↄ gbɛ̃́piↄ yã́ musu, +a ònɛ́: Tó Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄ bùaánↄ Yuudɛ̃wa Dii aɛ ń ń gↄ̃kɛbↄↄ kũa, mɛ́ a gbãamↄ̀ bùsupiɛ, à Galada bùsuɛ bee kpámá ń pↄ́ ũ. +Tó aai ń gↄ̃kɛbↄↄ sɛ aa bùaánↄ sↄ̃o, Kanaa bùsu baa ↄ̃ aa bleánↄ. +Ɔ̃ Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄ mɛ̀: Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, wá kɛ lá Dii òwaɛ. +Wá wá gↄ̃kɛbↄↄ sɛ wà gɛ́ Kanaa bùsuu Dii aɛ, wá baa iↄ ku Yuudɛ̃ baalaɛ. +Ɔ̃ Mↄizi Amↄleↄ kí Siↄ̃ bùsu ń kí Ogu bùsu pↄ́ wì mɛ Basanao kpà Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄ ń Yosɛfu nɛ́ Manase bui kĩniↄwa, bùsupi ń a wɛ̃́lɛↄ ń a tↄↄlɛↄ. +Gada buiↄ kɛ̀kɛ Dibↄ̃ kàlɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ide ũ ń Ataloo ń Aloeeo +ń Atalosofão ń Yazɛɛo ń Yↄgbↄao +ń Bɛnimɛlao ń Bɛtalanao. Aa kaa dà ń kpàsaↄi. +Lubɛni buiↄ kɛ̀kɛ Ɛsɛbↄ̃ kàlɛ ń Ɛlealeo ń Kiliataiũo +ń Nɛboo ń Baali Mɛonao ń Sibemao. Aa tↄ́ dafu kpà wɛ̃́lɛ pↄ́ aa kɛ̀kɛ kàlɛpiↄnɛ. +Manase nɛ́ Makii buiↄ gɛ̀ lɛ̀lɛ Galada bùsuwa, aa sì aa Amↄle pↄ́ kú weↄ yà. +Ɔ̃ Mↄizi Galada bùsupi kpà Manase nɛ́ Makii buiↄwa, aa zↄ̃̀lɛu. +Manase bui Yaii gɛ̀ lɛ̀lɛ Amↄle kpàsaↄwa a sì, ↄ̃ aa kpàsapiↄ tↄ́ lìlɛ Avoyaii. +Nↄba gɛ̀ lɛ̀lɛ Kenati ń a bualoũↄwa a sì, ↄ̃ à azĩa tↄ́ kpà wɛ̃́lɛpiɛ. +Gua pↄ́ Isailiↄ bòokpàkpau an bↄa Egipi gbɛaↄn kɛ: Aa táa'ò gãgã, Mↄizi ń Aalonao mɛ́ ń dↄaanaↄ ũ. +Mↄizi ń bòokpakĩiↄ tↄ́ kà láu lá Dii òɛwa. Ɔ̃n kɛ: +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ Gɛ̃amusu dikpɛkɛa gbɛa Isailiↄ bↄ̀ Lamɛsɛ ń mio daa ía Egipiↄ wáa píi, +gↄↄ pↄ́ aalɛ ń nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ vĩ, asa Dii yã́kpalɛkɛ̀ ń Egipi tã́aↄɛ, ↄ̃ à Egipi nɛ́piↄ dɛ̀dɛ. +Bↄa Lamɛsɛ Isailiↄ gɛ̀ bòokpà Suko. +Bↄa Suko aa gɛ̀ bòokpà Etani guwaiwai lɛ́wa. +Bↄa Etani aa ɛ̀a gɛ̀ Pi'ailo, Baalizɛfↄ̃ gukpɛ oi, ↄ̃ aa gɛ̀ bòokpà Midoli saɛ. +Bↄa Pi'ailo aa bùa ísiawa gugiiu, ↄ̃ aa sì guwaiwaiu. Kɛ́ aa táa'ò Etani guwaiwaipiu gↄↄ àaↄ̃, ↄ̃ aa bòokpà Mala. +Bↄa Mala aa gɛ̀ bòokpà Eliũ. Wekĩi nibↄnaↄ kuu mɛ̀n kuɛpla ń daminaliↄ mɛ̀n bàaↄ̃kwi. +Bↄa Eliũ aa gɛ̀ bòokpà Ísia Tɛ̃a saɛ. +Bↄa Ísia Tɛ̃a saɛ, aa gɛ̀ bòokpà Sini guwaiwaiu. +Bↄa Sini guwaiwaiu aa gɛ̀ bòokpà Dↄfɛka. +Bↄa Dↄfɛka aa gɛ̀ bòokpà Alusu. +Bↄa Alusu aa gɛ̀ bòokpà Lefidiũ. Wekĩi aa kùau íwa aa mi. +Bↄa Lefidiũ aa gɛ̀ bòokpà Sinai guwaiwaiu. +Bↄa Sinai guwaiwaiu aa gɛ̀ bòokpà Kibelo Ataava. +Bↄa Kibelo Ataava aa gɛ̀ bòokpà Azelo. +Bↄa Azelo aa gɛ̀ bòokpà Litema. +Bↄa Litema aa gɛ̀ bòokpà Limↄ Pɛlɛzi. +Bↄa Limↄ Pɛlɛzi aa gɛ̀ bòokpà Libena. +Bↄa Libena aa gɛ̀ bòokpà Lisa. +Bↄa Lisa aa gɛ̀ bòokpà Keelata. +Bↄa Keelata aa gɛ̀ bòokpà Sɛfɛɛ gbɛzĩ. +Bↄa Sɛfɛɛ gbɛ zĩ́ aa gɛ̀ bòokpà Alada. +Bↄa Alada aa gɛ̀ bòokpà Makelo. +Bↄa Makelo aa gɛ̀ bòokpà Taatu. +Bↄa Taatu aa gɛ̀ bòokpà Tɛla. +Bↄa Tɛla aa gɛ̀ bòokpà Miteka. +Bↄa Miteka aa gɛ̀ bòokpà Asemↄna. +Bↄa Asemↄna aa gɛ̀ bòokpà Mↄselo. +Bↄa Mↄselo aa gɛ̀ bòokpà Bɛnɛyaakã. +Bↄa Bɛnɛyaakã aa gɛ̀ bòokpà Oo Agigada. +Bↄa Oo Agigada aa gɛ̀ bòokpà Yↄbata. +Bↄa Yↄbata aa gɛ̀ bòokpà Ablona. +Bↄa Ablona aa gɛ̀ bòokpà Ɛziↄ̃gɛbɛɛ. +Bↄa Ɛziↄ̃gɛbɛɛ aa gɛ̀ bòokpà Kadɛsi, Zini guwaiwaiu. +Bↄa Kadɛsi aa gɛ̀ bòokpà Oo gbɛ saɛ Ɛdↄũ bùsu lɛ́wa. +Ɔ̃ sa'onkia Aalona dɛ̀dɛ Oo gbɛwa lá Dii òɛwa. We à gàu Isailiↄ bↄa Egipi wɛ̃̀ blade a mↄ sↄode gↄↄ sɛ̃́iazĩ. +Aà wɛ̃̀ basoolo ń àaↄ̃ode guu ↄ̃ à gà. +Alade pↄ́ kú Nɛgɛvɛ bùsuu kía pↄ́ dɛ Kanaa bui ũ mà Isailiↄ lɛ́ mↄ́. +Bↄa Oo gbɛ zĩ́ aa gɛ̀ bòokpà Zalamↄna. +Bↄa Zalamↄna aa gɛ̀ bòokpà Punↄ. +Bↄa Punↄ aa gɛ̀ bòokpà Obo. +Bↄa Obo aa gɛ̀ bòokpà Iye'abaliũ, Mↄabu bùsu lɛ́wa. +Bↄa Iye'abaliũ aa gɛ̀ bòokpà Dibↄ̃ Gada. +Bↄa Dibↄ̃ Gada aa gɛ̀ bòokpà Alemↄ Diblataiũ. +Bↄa Alemↄ Diblataiũ aa gɛ̀ bòokpà Abaliũ bùsu sĩ̀sĩdeu Nɛbo saɛ. +Bↄa Abaliũ bùsu sĩ̀sĩdeu aa gɛ̀ bòokpà Mↄabu bùsu sɛ̃u Yuudɛ̃ saɛ bↄaa ń Yelikoo. +Aa bòokpà sɛ̃piu za Bɛyɛsimↄ e Abɛli Sitiũ. +Dii yã'ò Mↄiziɛ Mↄabu bùsu sɛ̃piu à mɛ̀: +O Isailiↄnɛ: Tó a bua Yuudɛ̃wa a gɛ̃ Kanaa bùsuu, +à bùsupideↄ yá, í ń tã́a pↄ́ aa ã̀ↄ ń tã́a pↄ́ aa kàsaↄ wíwi, í ń gbagbakĩiↄ dɛɛlɛ. +À bùsupi símá, í zↄ̃lɛu, asa má kpàwá á pↄ́ ũɛ. +À bùsupi kpaalɛkↄ̃ɛ ń gbɛlaao daɛdaɛ. À tↄↄlɛ zↄ̃ↄ kpá á bui pↄ́ aa dasiↄwa, í tↄↄlɛ nɛ́na kpá á bui pↄ́ aa dasioↄwa. Tↄↄlɛ pↄ́ gbɛ̃́ sɛ̀ iↄ dɛ ń pↄ́ ũ. À kpaalɛkↄ̃ɛ daɛdaɛ. +Tó i bùsupideↄ yao, gbɛ̃́ pↄ́ a ń tóↄ zu á wɛ́u lán kↄ̀ↄwaɛ, aai gↄ̃ lán lɛwa á saalou. Aa ĩadawá bùsu pↄ́ á zↄ̃lɛupiuɛ, +mí kɛɛ́ lá ma zɛò mà kɛnɛ́wa. +O Isailiↄnɛ ǹ mɛ, tó a gɛ̃ Kanaa bùsuu mɛ́ álɛ kpaalɛkↄ̃ɛ, bùsupi zↄ̃lɛↄn kɛ: +Gɛↄmidↄkĩi oi, Zini guwaiwai pↄ pã̀ Ɛdↄũ bùsu lɛ́i mɛ́ á bùsu lɛ́ ũ. Sɛa za gukpɛ oi á bùsu lɛ́pi a daalɛ Ísida Wiside lɛ́waɛ, +i pã Sóigbɛbↄlɛi ↄzɛɛi, i ta Zini guwaiwaiwa, i pãi Kadɛsi Baanɛa ↄzɛɛi, i gɛ̃ ń Azaa'adaao, i gɛ́ Azemↄ. +Bↄa Azemↄ i pã Egipi zɛ́ swai e à gɛ pɛ ísiawa. +Ísia zↄ̃ↄ pↄ́ kú bɛ'aɛ oi mɛ́ á bùsu lɛ́ ũ. Á bùsu lɛ́n we bɛ'aɛ oi. +Lá á bùsu lɛ́ aↄ dɛ gugbãntoo oin kɛ: Bↄa za ísia zↄ̃ↄi, à a iada e Oo gbɛ saɛ. +Bↄa Oo gbɛ saɛ, à a iada e Amata bↄlɛi, í gɛò Zedada. +Bùsupi lɛ́ a gɛ̃ ń Ziflonaoɛ, i gɛ pɛ Azaa'enanawa. Lá á bùsu lɛ́ aↄ dɛ gugbãntoo oin we. +Gukpɛ oi à á bùsu lɛ́ iada bↄa Azaa'enana e Sefaũ. +Bↄa Sefaũ i gɛ̃ Libla, Aini gukpɛ oi, i gɛ pã Gɛnɛzalɛti Ísida gbɛpↄlɛi gukpɛ oi. +Bↄa we i pã Yuudɛ̃i, i gɛ pɛ Ísida Wisidewa. Lá á bùsu lɛ́ aↄ dɛn we. +Ɔ̃ Mↄizi yã́pi dìlɛ Isailiↄnɛ à mɛ̀: À bùsupi kpaalɛkↄ̃ɛ ń gbɛlaao. Dii dìlɛ á bui lɛɛ kɛ̃okwi ń kĩnioↄ pↄ́ ũɛ, +asa Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo ń baa è kↄ̀ ualɛ ń ualɛo. +Bui lɛɛ pla ń kĩniopiↄ ń baa è Yuudɛ̃ baa gukpɛ oi bↄaa ń Yelikoo. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa bùsu kpaalɛɛ́ ń gbɛlaaoↄ tↄ́n kɛ: Sa'onkia Ɛleazaa ń Nuni nɛ́ Yozueeo. +Bee gbɛa í dↄaanaↄ sɛ bui ń buio guu mɛ̀ndodo aa dↄńlɛ bùsu kpaalɛapi guu. +Gbɛ̃́ pↄ́ á ń sɛ́piↄ tↄ́n kɛ: Yuda buiↄ guu Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu. +Simɛↄ buiↄ guu Amihudu nɛ́ Semuɛli. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ guu Kiseloni nɛ́ Ɛlidada. +Dã buiↄ guu Yↄgɛli nɛ́ Buki. +Yosɛfu nɛ́ Manase buiↄ guu Efodu nɛ́ Aniɛli. +Yosɛfu nɛ́ Ɛflaiũ buiↄ guu Sifitã nɛ́ Kɛmuɛ. +Zabulↄni buiↄ guu Paanaki nɛ́ Ɛlizafã. +Isakaa buiↄ guu Azã nɛ́ Palɛtiɛ. +Asɛɛ buiↄ guu Selomi nɛ́ Aihudu. +Nɛfatali buiↄ guu Amihudu nɛ́ Pedaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń dílɛ aa Kanaa bùsu kpaalɛ Isailiↄnɛↄn we. +Dii yã'ò Mↄiziɛ Mↄabu bùsu sɛ̃u Yuudɛ̃ baale bↄaa ń Yelikoo à mɛ̀: +O Isailiↄnɛ aa bùsu pↄ́ aa a kpaalɛsɛ wɛ̃́lɛeↄ kpa Levii buiↄwa, kɛ́ aa e wàↄ kú ń guu, aai tↄↄlɛ pↄ́ liaa wɛ̃́lɛpiↄi kpámá lↄ. +Wɛ̃́lɛpiↄ iↄ dɛ ń zↄ̃lɛkĩi ũ, mɛ́ tↄↄlɛ pↄ́ kú wɛ̃́lɛpiↄ saɛↄ iↄ dɛ ń zuↄ ń ń sãↄ ń ń pↄtuo pãleↄ kúkĩi ũ píi. +Tↄↄlɛ pↄ́ liaa wɛ̃́lɛpiↄi yàasa i ka gã̀sĩsuu ↄ̀aa sↄo. +À ba yↄ̃ wɛ̃́nkpɛ gukpɛ oi kiloo do, í yↄ̃ gɛↄmidↄkĩi oi kiloo do, í yↄ̃ bɛ'aɛ oi kiloo do, í yↄ̃ gugbãntoo oi kiloo do à pɛɛ píi, wɛ̃́lɛ iↄ ku guoguo, tↄↄlɛ pↄ́ liaai sↄ̃ iↄ dɛ wɛ̃́lɛdeↄ dã́dãkɛkĩi ũ. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ á kpá Levii buiↄwapiↄ guu, a mɛ̀n soolo iↄ dɛ misiwɛ̃lɛↄ ũ. Tó gbɛ̃́ gbɛ̃dɛ̀, ìli bàalɛ ta wɛ̃́lɛpiↄ dou. An wɛ̃́lɛ kĩniↄ iↄ bla ń plao. +Wɛ̃́lɛ mɛ̀n blakwi plasai ↄ̃ á kpámá, wɛ̃́lɛ píi ń a tↄↄlɛo liaai. +Lá áĩ dasi aa kpa dasi, bui pↄ́ wɛ̃́lɛ vĩ bílao aa kpa bílao. +O Isailiↄnɛ ǹ mɛ, tó a bua Yuudɛ̃wa a gɛ̃ Kanaa bùsuu, +à wɛ̃́lɛeↄ dilɛ á misiwɛ̃lɛↄ ũ. Tó kai mɛ́ mↄ̀, ↄ̃ gbɛ̃́ gbɛ̃dɛ̀, ade lí bàalɛ ta we. +Wɛ̃́lɛpi iↄ dɛɛ́ misiwɛ̃lɛↄ ũ, kɛ́ gbɛ̃dɛna e bàasi aà daɛ pↄ́ a tↄsiwàɛ à tau. Tó a kɛ̀ màa, a gao, sema wà yã́kpalɛkɛ̀aànↄ bàasio. +Wɛ̃́lɛ mɛ̀n soolo pↄ́ á kpá Levii buiↄwa á misiwɛ̃lɛ ũↄ, +mɛ̀n àaↄ̃ iↄ ku Yuudɛ̃ baala, mɛ̀n àaↄ̃ iↄ ku baale Kanaa bùsuu. +Tó kai mɛ́ mↄ̀, ↄ̃ gbɛ̃́ gbɛ̃dɛ̀, ade lí bàalɛ tau. Wɛ̃́lɛ mɛ̀n soolopiↄ iↄ dɛ misikĩi ũ á Isailiↄnɛ ń bↄ̀mↄ ge nibↄ pↄ́ kúánↄↄ. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ lɛ̀ ń mↄo a dɛ̀, ade á gbɛ̃dɛnaɛ. Sema wà ade dɛ sↄ̃. +Tó gbɛ̃́ gbɛ kũa mɛ́ à gbɛ̃́ lɛ̀ò a dɛ̀, gbɛ̃dɛnan aà ũ, sema wà aà dɛ sↄ̃. +Tó lí a kũa mɛ́ à gbɛ̃́ lɛ̀ò a dɛ̀, gbɛ̃dɛnan aà ũ, sema wà aà dɛ. +Daɛ pↄ́ a tↄsiwà mɛ́ ali gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃dɛ̀pi dɛ, tó à kpàaũaànↄ. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ kpàkpa, ↄ̃ à ↄzↄ̃̀aàzi, ge à aà pà ń pↄ́o, kɛ́ a zaaàgu yã́i, a dɛ̀, +ge tó à aà lɛ̀ ń ↄkũo a dɛ̀ ĩ́i pↄ́ a sɛ̀aànↄ yã́i, gbɛ̃dɛnan aà ũ, sema wà aà dɛ. Daɛ pↄ́ a tↄsiwà mɛ́ a aà dɛ, tó à kpàaũaànↄ. +Tó i aà kpákpa sↄ̃o, ↄ̃ à ↄzↄ̃̀aàzi, ge à aà pà ń pↄ́o kã́ndo ĩ́isɛaaànↄ sai, +ge i aà eo, ↄ̃ gbɛ sìwà à gà, lá i íbɛlɛsɛaànↄoɛ, mɛ́ àlɛ wɛɛlɛ à aà kɛ'ĩao, +wa yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃dɛnapi ń daɛ pↄ́ a tↄsiwàoɛ ikoyãɛ beeↄ musuɛ. +Wi gbɛ̃dɛnapi si daɛ pↄ́ a tↄsiwàwa, aai aà gbaɛ misiwɛ̃lɛ pↄ́ à bàalɛ̀ tàu yãa guu, iↄ ku wɛ̃́lɛpiu e sa'onkia pↄ́ wa dìlɛ gɛ́ gaò. +Tó gbɛ̃dɛnapi kɛ̀sɛ sù vĩ̀ wɛ̃́lɛpi lɛ́a, +mɛ́ daɛ pↄ́ a tↄsiwàpi kpàaũaànↄ, a ku misiwɛ̃lɛpi guuo, aà aà dɛ, aↄ tàae vĩ aà dɛa guuo. +Sema gbɛ̃dɛnapi aàↄ ku misiwɛ̃lɛpiu e sa'onkia gɛ gaò. Sa'onkiapi gaa gbɛa ↄ̃ a gbasa ta a bɛ. +Gu pↄ́ á kúu píi e á buiwa, àↄ ikoyãpi kũa. +Gbɛ̃dɛa yã́ guu, wa gbɛ̃dɛna dɛ gbɛ̃́ↄ seeladekɛ yã́ musu, ãma ásu gbɛ̃dɛ gbɛ̃́ mɛ̀ndo seeladekɛ yã́io. +Ásu to gbɛ̃dɛna pↄ́ kũ̀ wà dɛ azĩa boo, sema wà aà dɛ. +Tó sa'onkia i ga gĩao, ásu ↄ̃asi gbɛ̃́ pↄ́ bàasi tà misiwɛ̃lɛuwa à aà gba zɛ́ aà ta a bɛo. +Ásu to bùsu pↄ́ áↄ kuu gbãlɛo. Gbɛ̃dɛa mɛ́ ì bùsu gbãlɛ. Wa fↄ̃ gbãbↄ bùsu pↄ́ wà gbɛ̃dɛ̀uɛo, mɛ́ i kɛ wà gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃́pi dɛ̀ dɛ bàasio. +Ásu to bùsu pↄ́ áↄ kuu, mɛ́ mapi sↄ̃ máↄ kuu gbãlɛo, asa má Dii má kú á Isailiↄ guuɛ. +Galada buiↄ uabeleↄ mↄ̀ Mↄizi kĩ́i. Galadapiá Makii nɛ́ɛ, Manase tↄũnaɛ, Yosɛfu buiɛ. Ɔ̃ aa ò Mↄiziɛ ń Isaili bui dↄaanaↄ +aa mɛ̀: Baa, kɛ́ Dii ònɛ ǹ bùsu kpaalɛ Isailiↄnɛ ń gbɛlaao, a ònɛ ǹ wá gbɛ̃do Zelofada tↄↄlɛ kpá aà nɛnↄɛↄwa. +Tó nɛnↄɛpiↄ zãkɛ̀ ń Isaili buipãleↄ, wa ń tↄↄlɛ sí wá buiↄwa wà kã́fĩ bui pↄ́ aa zãkɛ̀ńnↄↄnɛ, tↄↄlɛ pↄ́ wa kpàwá ń gbɛlaao i lao. +Tó Kuu'ↄwɛ̃ kà sↄ̃, wa ń tↄↄlɛ sí kpaalɛ pↄ́ wá deziↄ sɛ̀ guuɛ, wi kã́fĩ bui pↄ́ aa zãkɛ̀ńnↄↄnɛ. +Ɔ̃ Mↄizi yã́ pↄ́ Dii òɛ dìlɛ Isailiↄnɛ à mɛ̀: Yosɛfu buipiↄ yã́ naɛ. +Yã́ pↄ́ Dii dìlɛ Zelofada nɛnↄɛↄ yã́ musun kɛ: À mɛ̀ nɛnↄɛpiↄ zãkɛ ń gↄ̃ pↄ́ kɛ̀nɛ́ maaↄ, ãma gↄ̃ pↄ́ aa zãkɛòↄ, sema aaↄ dɛ ń dezi káau Manase buiↄ ũ. +Tↄↄlɛ pↄ́ Isailiↄ vĩ ń buiwaↄ su gɛ̃ kↄ̃ pↄ́uo. Isaili píi zɛ ń a dezi káau tↄↄlɛ pↄ́ á è túbi ũo. +Isaili buiↄ guu, sema nↄɛ pↄ́ tↄↄlɛ vĩ túbi ũ zãkɛ ń gↄ̃ pↄ́ dɛ a dezi káau bui ũo. Beewa Isaili píi a gↄ̃ tↄↄlɛ pↄ́ wà kpaalɛ̀ a deziↄnɛ vĩ. +Isaili buiↄ tↄↄlɛ su gɛ̃kↄ̃uo. Isaili bui píi zɛ ń tↄↄlɛ pↄ́ á è kpaalɛ guuo. +Ɔ̃ Zelofada nɛnↄɛↄ kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Mala ń Tiizao ń Ɔgɛlao ń Milikao ń Nↄao zãkɛ̀ ń ń desɛ̃ nɛ́ↄ. +Aa zãkɛ̀ ń Yosɛfu nɛ́ Manase buiↄ, ↄ̃ tↄↄlɛ pↄ́ wà kpaalɛ̀nɛ́ↄ gi dɛ ń dezi káau buiↄ pↄ́ ũ. +Ikoyãↄ ń yãdilɛa pↄ́ Dii dà Mↄiziɛ a dìlɛ Isailiↄnɛↄn we gↄↄ pↄ́ aa ku Mↄabu bùsu sɛ̃u Yuudɛ̃ baale bↄaa ń Yelikoo. +Ikoyã Mↄizi lá sↄode. +Yã́ pↄ́ Mↄizi ò Isailiↄnɛ guwaiwaiu Yuudɛ̃ baalen kɛ. A ku Alaba sɛ̃u bↄaa ń Sufaoɛ, Palana zãnguo ń Tofɛlio ń Libenao ń Azeloo ń Dizaabuo. +Bↄa Olebu gɛa Kadɛsi Baanɛa ń Sei gbɛ zɛ́o á tá gↄↄ kuɛdoɛ. +Bↄa Egipi wɛ̃̀ blade guu, a mↄ kuɛdode gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Mↄizi yã́ pↄ́ Dii dàɛ Isailiↄ yã́ musu ònɛ́ píi. +Bee kɛ̀ aà zĩblea Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ kpalablè Ɛsɛbↄ̃ gbɛa ń Basana kí Ogu pↄ́ kpalablè Asalo ń Ɛdɛlɛioɛ. +Mↄizi fɛ̀lɛ ikoyãɛ bee pílokɛ̃̀ Mↄabu bùsuu Yuudɛ̃ baale à mɛ̀: +Dii wá Lua yã'òwɛ̃ɛ Olebu à mɛ̀, wa gɛ̃gɛ̃ gbɛpi saɛ. +Wà fɛlɛ dazɛu wà mipɛ Amↄle bùsu sĩ̀sĩdewa ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Alaba sɛ̃uↄ ń gusĩsĩdeuↄ ń gusalaladeↄ ń Nɛgɛvɛdeↄ ń ísialɛdeↄ. À mɛ̀ wà gɛ́ Kanaa bùsuu ń Libã bùsuo e swa zↄ̃ↄ Uflatai. +À mɛ̀ a bùsupi kàlɛ wá aɛ, wà gɛ sí, bùsu pↄ́ a a lɛgbɛ̃̀ wá deziↄnɛ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo a mɛ̀ á kpámá, i gↄ̃ ń buiↄnɛ ń kpɛ. +Gↄↄ bee má òɛ́ má fↄ̃ màↄ á sɛa lán asowa mado lↄo. +Dii á Lua tò a dasikũ̀, á dasi kà saanaↄwa sa. +Dii á deziↄ Lua ɛa to à dasikũ lɛɛ ↄ̀aa sↄo, i báaadaágu lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́wa. +Mámɛ máↄ á sɛa lán asowa, màↄ á yã́gↄ̃gↄ̃ɛ́ madoa? +À ↄ̃nↄnaↄ sɛ́ á guu bui ń buio, gbɛ̃́ pↄ́ wa ń dↄ̃ laaide ũↄ, mí ń dilɛ á dↄaanaↄ ũ. +Ɔ̃ á wèa a mɛ̀, yã́ pↄ́ má ò wà kɛpi maaɛ. +Ɔ̃ ma á bui dↄaanaↄ sɛ̀, ↄ̃nↄna pↄ́ wa ń dↄ̃ laaideↄ ũ, ma ń dílɛɛ́ á buiↄ yãgↄ̃gↄ̃naↄ ũ. Gbɛ̃eↄ ìↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ũGↄↄbeezĩ ma yãdìlɛ yãgↄ̃gↄ̃napiↄnɛ ma mɛ̀: Àli yã́ pↄ́ á gbɛ̃́ↄ mↄ̀owá ma, íli yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wa, gbɛ̃́ ń a gbɛ̃́deeo ge ń bↄ̀mↄon nò. +Ásuli gbɛ̃e wɛgwa yã́kpalɛuo. Àli yãma gbɛ̃́ yãfũna ń gbɛ̃́ gbiaowa sáasaa. Ásuli vĩakɛ gbɛ̃e wɛ́ɛo, asa yã́kpalɛkɛaá Lua yã́ɛ. Tó yãe kɛ̀ɛ́ zĩ'ũ, àli mↄoa, mí wɛ́tɛi. +Gↄↄ bee ma yã́ pↄ́ á kɛↄ dìlɛɛ́ píi. +Bↄa Olebu wa dazɛu, wa guwaiwai zↄ̃ↄ pãsĩ pↄ́ á dↄ̃pi baa vĩ̀. Wa mipɛ̀ Amↄle bùsu sĩ̀sĩdewa, lá Dii wá Lua òwɛ̃ɛwa, ↄ̃ wa ka Kadɛsi Baanɛa. +Ɔ̃ má òɛ́ ma mɛ̀: A ka Amↄle bùsu sĩ̀sĩde pↄ́ Dii wá Lua lɛ́ kpáwáu. +À bùsu pↄ́ Dii á Lua kpàwápi gwa á aɛ. À gɛ si lá Dii á deziↄ Luapi dìlɛɛ́wa. Ásu to vĩa á kũo. Ásu bílikɛo. +Ɔ̃ ápii a mↄ ma le, a mɛ̀ wà gbɛ̃́ↄ zĩ, aai gɛ́ bùsupi gwagwaiwɛ̃ɛ. Tó aa sù, aai zɛ́ pↄ́ wá sɛ́ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ wá káuↄ owɛ̃ɛ. +Yã́pi kɛ̀mɛɛ maa, ↄ̃ ma gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ sɛ̀ á guu bui ń buio mɛ̀ndodo. +Kɛ́ aa gɛ̀, aa dɛ̀dɛ gusĩsĩdewa, ↄ̃ aa kà Ɛsikↄli guzulɛu aa gwàgwa. +Ɔ̃ aa sùwɛ̃ɛ ń bùsupi libɛↄ, aa bùsupi yã́ sɛ̀lɛ aa sìuwɛ̃ɛ aa mɛ̀ bùsu pↄ́ Dii wá Lua lɛ́ kpáwápiá bùsu maaɛ. +Kási á ye gɛa weio, ↄ̃ a gi Dii á Lua yãmai. +A yã́kũtɛ̃kàka á kpɛ́ↄ guu, a mɛ̀ Dii zawáguɛ, ↄ̃ à wá bↄ́lɛ Egipi kɛ́ à e wá na Amↄleↄnɛ ń ↄzĩ aa wá dɛdɛ. +A mɛ̀ má á táu sai? Á gbɛ̃́ↄ tò á kúsu kwɛ̀, aa mɛ̀ bùsupi gbɛ̃́ↄ gbãa dɛála, mɛ́ an gbã̀a ɛa dɛála lↄ. An wɛ̃́lɛↄ zↄ̃ↄ, a bĩ́iↄ zↄ̃̀ Luawaɛ. Aa mɛ̀ wà Anaki buiↄ è we lↄ. +Ɔ̃ má òɛ́, ásu to sↄ̃ kɛ̃́águo, ásu vĩakɛnɛ́o. +Dii á Lua dↄaaaɛ́, ↄ̃mɛ a zĩkaɛ́ lá a kàɛ́ Egipi ń guwaiwaiuo á wɛ́ èwa. +Á è we lá Dii á Lua á zↄ̃a a gã̀u, lá mae ìↄ a nɛ́ zↄ̃a a gã̀uwa. À zɛkɛ̀ɛlɛánↄ píi e a gɛ kaò guɛ beeu. +Gia ń beeo i Dii á Lua náaikɛo. +À dↄ̀aaɛ́ zɛ́ guu, à bòokpakĩi kɛ̀kɛɛ́. À dↄ̀aaɛ́ tɛ́ guu gwã́, kɛ́ à zɛ́ pↄ́ áli sɛ́ ↄlↄɛ́. Fãanɛ sↄ̃ à dↄ̀aaɛ́ tɛlu guu. +Kɛ́ Dii yã́ pↄ́ á ò mà, aà pↄ fɛ̃̀, ↄ̃ à lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀: +Bílaɛ bee gbɛ̃e a wɛsi bùsu maa pↄ́ má ò má kpá an deziↄwalɛo, +mɛ́ i kɛ Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu bàasio. Ɔ̃mɛ a wɛsiɛ. Má tↄↄlɛ pↄ́ aà gbá pɛ̀lɛu kpawàɛ, aàpi ń a nɛ́ↄ, kɛ́ a tɛmazi ń nↄ̀sɛmɛndoo yã́i. +Dii pↄ pàmazi á yã́i lↄ, ↄ̃ à mɛ̀ mapi sↄ̃ má gɛ̃ bùsupiuo. +Ma dↄnlɛde Nuni nɛ́ Yozuee mɛ́ a gɛ̃u. Dii mɛ̀ mà aà gba sↄ̃, asa ↄ̃mɛ a bùsupi na Isailiↄnɛ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ Dii ɛ̀a òɛ́ à mɛ̀ á nɛ́fɛ̃nɛna pↄ́ a mɛ̀ wà ń kṹkũ zĩ̀zↄ ũↄ, á nɛ́ pↄ́ aa vãi dↄ̃kↄ̃ɛ ń maao gĩaopiↄ, aamɛ aa gɛ̃u, í kpámá, aai gↄ̃ vĩ. +Ápiↄ sↄ̃, Dii òɛ́ à ɛa Ísia Tɛ̃a zɛ́ sɛ́ guwaiwaiu. +Ɔ̃ á wèa a mɛ̀ a duunakɛ̀ Diiɛ, á gɛ́ zĩkai saɛ lá Dii á Lua òɛ́wa. Ɔ̃ á baade a gↄ̃kɛbↄↄ dↄ̀ a pi, álɛ e bùsu sĩ̀sĩde kũaáfaaiɛ. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ mà oɛ́ ásu gɛ́ zĩpi káio, kɛ́ á wɛ̀lɛↄ su zĩblewáo yã́i, asa à mɛ̀ áↄ kúánↄo. +Ɔ̃ má òɛ́, a gi mai, a pã Dii yã́a. Á wala guu ↄ̃ a gɛ dɛdɛ bùsu sĩ̀sĩdepiwa. +Ɔ̃ Amↄle pↄ́ kú weↄ bↄ̀ dàálɛ aa á yá lán zↄ́ↄ gbɛ̃yaawa. Aa zĩblèwá za Sei e Ɔↄma. +Kɛ́ a su, a ↄ́ↄlↄ̀ Diiɛ, ↄ̃ à gì swã́sɛiázi. +Ɔ̃ a gↄↄplakɛ̀ Kadɛsi, wekĩi a g���ↄ gàgau. +Ikoyã. +Wa ɛa wa Ísia Tɛ̃a zɛ́ sɛ̀ guwaiwaiu, lá Dii òwɛ̃ɛwa, ↄ̃ wa liaaliaa Sei bùsu sĩ̀sĩdeu gↄↄpla. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ à mɛ̀, +wá liaaliaaa gusĩsĩdepiu mↄ̀. Wà ɛa gɛ́ gugbãntoo oi sa. +À mɛ̀ mà oɛ́ álɛ bↄlɛ ń á daɛ Esau buiↄ Sei bùsuoɛ. Aa vĩakɛɛ́, ń beeo à laaika maamaa, +ásu ń lɛ́wɛo, asa Dii a ń bùsu saaloe kpáwáo, baa kɛ̀sɛ do, asa à Sei bùsu sĩ̀sĩde kpà Esau buiↄwaɛ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ vĩ. +Dii mɛ̀ à blɛ lúmá, í ble. Baa íɛ, à lú, í mi. +Dii á Lua báaadà zĩ pↄ́ á kɛ̀u píiɛ, mɛ́ à wɛtɛ̀ázi guwaiwai zↄ̃ↄɛ bee baa vĩa guu. Dii á Lua kúánↄ a wɛ̃̀ blan kɛ, pↄe i kɛ̃́sãwáo. +Ɔ̃ wa dↄ wá daɛ Esau buiↄ Sei bùsuzi. Bↄa Elata ń Ɛziↄ̃gɛbɛɛo wa lilɛ, wa Alaba sɛ̃ zɛ́ sɛ̀, ↄ̃ wa Mↄabu guwaiwai zɛ́ sɛ̀. +Dii òmɛɛ wásu íbɛlɛsɛ ń Mↄabuↄ wà ń lɛwɛ wà zĩkańnↄo, asa a ń bùsu saaloe kpáwá wá pↄ́ ũo. À bùsupi kpà Lↄtu buipiↄwa, à gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ. +Bùsupi guu ↄ̃ Ɛmi buiↄ ku yãa. Aa gbãa mɛ́ aa dasi. An gbã̀a kà Anaki buiↄwa. +Wì ń dilɛ Lefai buiↄ ũ lán Anaki buiↄwaɛ, ãma Mↄabuↄ ì onɛ́ Ɛmiↄɛ. +Oliↄ ku Sei yãaɛ, ↄ̃ Esau buiↄ mↄ̀ wa sìmá aa ń dɛdɛ, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ ń gbɛu, lá Isailiↄ kɛ̀ bùsu pↄ́ Dii kpàmá aa gↄ̃̀ vĩɛwa. +Dii òwɛ̃ɛ wà bua Zelediwa, ↄ̃ wa buawàà zĩkaa yãaↄ gàga píi, lá Dii ònɛ́wa. +Dii mɛ́ ↄtↄ̃̀ↄlɛmá e à gɛ̀ ń kaalɛ míↄmiↄ. +Kɛ́ á gbɛ̃́ pↄ́ aa kà zĩkaa yãapiↄ gàga píi, +ↄ̃ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀, +wà bua Mↄabu bùsu pↄ́ wì mɛ Aa bùsu lɛ́wa sa. +Tó wa mↄ Amↄniↄ lè, wásu íbɛlɛsɛńnↄ wà ń lɛ́wɛo, asa á ń bùsu saaloe kpáwáo. A kpà Lↄtu buipiↄwa à gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ. +Wà bùsupi dìlɛ Lefaiↄ pↄ́ ũ lↄɛ, asa aa ku we yãaɛ. Amↄniↄ ì onɛ́ Zaũzumiↄ. +Buipiↄ gbãa mɛ́ aa dasi, an gbã̀a kà Anaki buiↄwa. Dii mɛ́ ń kaalɛ Amↄniↄnɛ, ↄ̃ aa ń bùsu sì, aa zↄ̃̀lɛ ń gbɛu. +Màa Dii kɛ̀ Esau buiↄnɛ Sei lↄ. À Oliↄ kàalɛnɛ́, ↄ̃ aa ń bùsu sì aa zↄ̃̀lɛ ń gbɛu e ń a gbão. +Avii pↄ́ aa wɛ̃́lɛ kàlɛkalɛ e za Gazaↄ sↄ̃, Kɛlɛtiↄ bↄ̀ Kɛlɛti aa mↄ̀ ń kaalɛ, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ ń gbɛu. +Dii mɛ̀ wà dazɛu wà bua Aanↄwa. À mɛ̀ a Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃, Amↄle bui nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩɛ ń aà bùsuo. À mɛ̀ wà fɛlɛ zɛ ń aà bùsu siao, i fɛlɛwá ń zĩo. +Sɛa za gbã á tó vĩa dṹnia buiↄ kũ píi, sↄ̃ i kɛ̃́ńgu á yã́i. Tó aa á bao mà, aa sↄ̃̀deedeekɛ, gili i gɛ̃ńgu á yã́i. +Kua Kedemↄ guwaiwaiu ma gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃wa ń aafia yã́o, ma mɛ̀ +aà wá gba zɛ́ wà pã a bùsua. Zɛ́kpaa wáↄ bɛu, wá lilɛ ↄplaai ge ↄzɛɛio. +Ma mɛ̀ aà blɛ yíawá wà ble, aà í yíawá wà mi, wí fĩaboɛ̀ ń ã́nusuo. Aà to wà pã a bùsua kɛ̀sɛ lé. +Má òɛ̀ Esau buiↄ wá gbá zɛ́ Sei, mɛ́ Mↄabuↄ wá gbá zɛ́ Aa, ↄ̃ wálɛ gɛ́ buai Yuudɛ̃wa e bùsu pↄ́ Dii wá Lua lɛ́ kpáwáu. +Ɔ̃ Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ i wá gba zɛ́ wà pã a bùsuao, asa Dii á Lua aà swãfɛ̃̀ɛ̀, ↄ̃ à fèe, kɛ́ à e à aà naɛ́ á ↄzĩ, lá a dɛ gbãɛwa. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ mà gwa lá álɛ Siↄ̃ ń a bùsuo nawɛ̃ɛ wá ↄzĩ. À mɛ̀ wà fɛlɛ wà aà bùsupi sí, i gↄ̃ wá pↄ́ ũ. +Siↄ̃ ń a gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ dàwálɛ ń zĩo Yaaza. +Dii wá Lua aà kpàwá, ↄ̃ wà aà dɛ̀ ń a nɛ́ↄ ń a gbɛ̃́ↄ píi. +Gↄↄ bee ↄ̃ wa aà wɛ̃́lɛↄ sì píi, wa wɛ̃́lɛpiↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́ↄ dɛ̀dɛ píi. Wi gbɛ̃e to bɛ̃́ɛo. +Ɔ̃ wa ń pↄtuoↄ nàaa, wa wɛ̃́lɛ pↄ́ wá sìpiↄ pↄ́ↄ sɛ̀lɛ wá pↄ́ ũ. +Sɛa za Aloee wɛ̃́lɛu Aanↄ baa ń mɛɛwia pↄ́ kú guzulɛpiuo e Galada, wɛ̃́lɛe ku a gbãa dɛwálao. Dii wá Lua ń náwɛ̃ɛ wá ↄzĩ píiɛ. +Wi sↄ̃ Amↄni bùsuio, Yaboko baan nò, gusĩsĩde wɛ̃́lɛↄn nò, lá Dii wá Lua òwɛ̃ɛwa. +Bee gbɛa wa ɛa da Basana bùsu zɛ́u. Ɔ̃ Basana bùsu kí Ogu bↄ̀ dàwálɛ ń zĩo ń a gbɛ̃́ↄ píi Ɛdɛlɛi. +Dii òmɛɛ másu vĩakɛɛ̀o, asa a aà nàmɛɛ ma ↄzĩ ń a gbɛ̃́ↄ píi ń a bùsuoɛ. À mɛ̀ mà kɛɛ̀ lá má kɛ̀ Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ kpalablè Ɛsɛbↄ̃ɛwa. +Ɔ̃ Dii wá Lua Basana bùsu kí Ogu nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩ ń a gbɛ̃́ↄ píi. Wa ń dɛdɛ, wi ń gbɛ̃e to bɛ̃́ɛo. +Gↄↄ bee ↄ̃ wa aà wɛ̃́lɛↄ sì píi. A kee ku wa gí síimáo. Wa zĩblè Aagobu bùsuwa píi ń a wɛ̃́lɛ mɛ̀n bàaↄ̃o, bùsu pↄ́ Basana bùsu kí Ogu vĩpi. +Wɛ̃́lɛpiↄá wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄnɛ píi. Wɛ̃́lɛpiↄ bĩ́i lɛsĩ, wì a bↄlɛↄ tata wà gbã́a dauɛ. Wa zↄ̃ɛwiaↄ sì dasidasi lↄ. +Wa ń mìdɛ píi, lá wá kɛ̀ Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛwa. Wa wɛ̃́lɛpiↄ gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ ń nↄɛↄ ń nɛ́ↄ píi. +Ɔ̃ wa pↄtuoↄ ń àizɛɛ pↄ́ wá è wɛ̃́lɛpiↄ guu nàaa wá pↄ́ ũ píi. +Gↄↄ bee wa Amↄleↄ kía gbɛ̃ↄn plapiↄ bùsu sìmá, bùsu pↄ́ kú Yuudɛ̃ baala za Aanↄi e Ɛɛmↄ gbɛi. +Sidↄ̃deↄ ì o gbɛpiɛ Siliↄ̃, Amↄleↄ sↄ̃ Senii. +Wa Basana kí Ogu bùsu sì píi, gusalala wɛ̃́lɛↄ ń Galada bùsuo píi ń Basana bùsuo píi e Saleka ń Ɛdɛlɛio. +Lefai kↄ̃naↄ guu Ogu mɛ́ gↄ̃̀ yãa ado. Wà aà wúlɛbↄ kɛ̀ ń mↄoɛ. A gbã̀a gã̀sĩsuu kɛ̃okwiɛ, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu síiↄ̃. A ku Amↄni mɛɛwia Labaɛ. +Kɛ́ wa bùsupi sì, ma Galada bùsu sĩ̀sĩde guo kpà Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄwa, sɛa za Aloee, Aanↄ baa. +Galada bùsu pↄ́ gↄ̃̀ ń Ogu bùsu Basanao ↄ̃ má kpà Manase bui kĩniↄwa. Aagobu bùsu pↄ́ kú Basana bùsuu yãa píi, ↄ̃ wì mɛ Lefaiↄ bùsu. +Manase bui Yaii mɛ́ Aagobu bùsupi sɛ̀ píi e Gesuu buiↄ ń Maaka buiↄ bùsu lɛ́u. Ɔ̃ à azĩa tↄ́ kpàɛ̀. A yã́i wì mɛ Basanaɛ Yaii zↄ̃ɛwiaↄ e ń a gbão. +Ma Galada bùsu kpà Manase nɛ́ Makii buiↄwa. +Bùsu pↄ́ kú Galada bùsu zãnguo ń Aanↄ dↄ̀ↄo ↄ̃ má kpà Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄwa. Aanↄ dↄ̀ↄpi mɛ́ ń bùsu lɛ́ ũ, mɛ́ Yaboko dↄ̀ↄ mɛ́ ń bùsu lɛ́ ũ Amↄni bùsu oi. +Yuudɛ̃ dↄ̀ↄ mɛ́ ń bùsu lɛ́ ũ bɛ'aɛ oi za Gɛnɛzalɛti e Alaba Ísida pↄ́ wì mɛ lↄ Ísida Wiside, Pisiga gbɛpↄlɛu. +Ma yã'ònɛ́ gↄↄ bee ma mɛ̀, Dii ń Lua bùsupi kpàmá à gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ. An gbɛ̃́ pↄ́ kà zĩkaaↄ sↄ̃ aa ń gↄ̃kɛbↄↄ sɛ aa bua Yuudɛ̃wa aa dↄaa Isaili kĩniↄnɛ. +Ma mɛ̀ má dↄ̃ an nↄɛↄ ń ń nɛ́ↄ ń ń pↄtuoↄ dasi, aamɛ aa gↄ̃ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ má kpàmáↄ guu. +Ma mɛ̀ tó Dii tò an gbɛ̃́ↄ ĩ́ampakĩi è láńwa, mɛ́ aa bùsu pↄ́ Dii ń Lua lɛ́ kpámá sì ń pↄ́ ũ Yuudɛ̃ baa bɛ'aɛ oi, an baade i gbasa su bùsu pↄ́ má kpàmáɛ bee guu sa. +Gↄↄ bee má ò Yozueeɛ aà wɛ́ è lá Dii á Lua kɛ̀ kía gbɛ̃ↄn plapiↄnɛ. Màa Dii a kɛ kía pↄ́ álɛ gɛ́ ń lei weↄnɛ píi. +Ásu vĩakɛnɛ́o, asa Dii á Lua mɛ́ a zĩkaɛ́ńnↄ. +Gↄↄ bee ma awakpà Diiɛ ma mɛ̀, +Dii Lua, n na n zↄ̃ↄkɛ ń n gã̀sa gbãao ↄlↄa mapi n zↄ̀blenaɛwa. Dii kpele mɛ́ kú musu ge tↄↄlɛ la, a fↄ̃ yãzↄ̃ↄkɛ lanwai? +Ma gba zɛ́ mà bua Yuudɛ̃wa mà e wɛsi bùsu maa sĩ̀sĩde pↄ́ kú wepilɛ ń Libão píi. +Ɔ̃ Dii pↄ pàmazi á yã́i, i swã́sɛ ma yã́io. A òmɛɛ à mɛ̀, bee mↄ̀ màa lɛ. Másu yãe oɛ yã́ bee musu lↄo. +À mɛ̀ mà dɛdɛ Pisiga gbɛwa e a misonaa, mí wɛzu mà gugwa bɛ'aɛ ń gugbãntoo ń gukpɛo ń gɛↄmidↄkĩi oio. À mɛ̀ mà gwa ń wɛ́oɛ, asa má e bua Yuudɛ̃wa mà gɛ́ weo. +À mɛ̀ mà yãdilɛ Yozueeɛ, mí aà gba sↄ̃, mí aà gba gbãa, asa aàpi mɛ́ a dↄaaɛ́ à bua Yuudɛ̃wa, i bùsu pↄ́ má wɛsiɛ naɛ́ á ↄzĩ. +Ɔ̃ wa gↄ̃ guzulɛɛ beeu Bɛpeoo saɛ la. +Isailiↄ, à laaidↄ yãdilɛaↄ ń ikoyã pↄ́ málɛ daɛ́ↄwa. À zĩkɛwà, íↄ ku, í gɛ́ bùsu pↄ́ Dii á deziↄ Lua lɛ́ kpáwápi síi. +Ásu yãe kã́fĩ yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ guuo, mɛ́ ásu yãe bↄuo. Àↄ Dii á Lua yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ kũa. +Á wɛ́ yã́ pↄ́ Dii kɛ̀ Baali Peooɛ è. Dii á Lua á gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ tɛ Peoo tã́aziↄ kàalɛ píi, +á gbɛ̃́ pↄ́ a na Dii á Luapiziↄ sↄ̃ á kú e gbã. +À ma! Ma yãdilɛaↄ ń ikoyãↄ dàɛ́ lá Dii ma Lua òmɛɛwa. À zĩkɛwà bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síi guu. +Àↄ yã́piↄ kũa ń laaio, buipãleↄ i ma, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ á ↄ̃nↄ mɛ́ á wɛ́ kɛ̃a, aai mɛ gbɛ̃́piↄ ↄ̃nↄ fáe, bui zↄ̃ↄpi wɛ́ kɛ̃aɛ! +Lá Dii wá Lua ìↄ kúwanↄ kãi tó wálɛ wabikɛwà, bui zↄ̃ↄe ku kɛ́ an tã́aↄ kúńnↄ kãi màae? +Bui zↄ̃ↄe ku kɛ́ aa yãdilɛaↄ ń ikoyã zɛdeↄ vĩ lán ikoyã pↄ́ málɛ dilɛɛ́ gbãwae? +À laaika, íↄ ázĩa kũa dↄ̃ maamaa. Ásu to yã́ pↄ́ á wɛ́ èpi sã́águo, asu bↄ á nↄ̀sɛuo e á wɛ̃ni lɛ́u. À da á nɛ́ↄnɛ ń á tↄũnaↄ. +Ásu to gↄↄ pↄ́ a sĩ Dii á Lua aɛ Olebu sã́águo. A òmɛɛ mà á kãaaɛ, ↄ̃ à a yã́ dàɛ�� kɛ́ àↄ a vĩa vĩ tↄↄlɛ la e á wɛ̃ni lɛ́u, í dada á nɛ́ↄnɛ. +A sↄ̃ kãi, ↄ̃ a sĩ gbɛpi saɛ. Tɛ́ kú gbɛpi musu e à gɛ̀ zↄ̃̀ luawa. Gusia ń luabɛsiao ń guduuduuo lìai. +Ɔ̃ Dii yã'òɛ́ za tɛ́u. A yã'opi mà, ãma i wɛsi pↄelɛo, lↄↄ á mà. +À a bàakuaánↄ yã'òɛ́, à mɛ̀ àↄ yã́ mɛ̀n kwipiↄ kũa, ↄ̃ a kɛ̃̀ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n plaↄwa. +Zĩbeezĩ Dii òmɛɛ mà a yãdilɛaↄ ń a ikoyãↄ dadaɛ́, íↄ kũa bùsu pↄ́ álɛ bua Yuudɛ̃wa álɛ gɛ́ síipi guu. +Kɛ́ Dii yã'òɛ́ za tɛ́u Olebu, i wɛsi pↄelɛ weo. A yã́i tò àↄ ázĩa kũa dↄ̃. +Ásu ázĩa ↄ̃̀ↄkpa à pↄe kɛ à mɛ aàpin weo. Ásu pↄe ã́ lán gↄ̃ɛ ge nↄɛwao +ge nↄ̀bↄ ge bã +ge pↄ́taa'onkuawa ge kpↄ. +Ásu wɛ́sɛ musu à ĩatɛ̃ ń mↄvuao ń saanaↄ gwa, luabɛ pↄ́piↄ i á wɛ́ ble, í kúlɛ à zↄblenɛ́o. Buipãle pↄ́ kú dṹnia guuↄ píi ↄ̃ Dii á Lua ń tó aaↄ kɛ. +Ápiↄ sↄ̃, Dii á sɛ́ à á bↄ́ Egipiↄ tɛ́mↄaɛ́u, kɛ́ àↄ dɛ a kpaalɛ ũ, lá á dɛ tiaɛwa. +Dii á Lua pↄ pàmazi á yã́i, ↄ̃ à mɛ̀ má e bua Yuudɛ̃wa mà gɛ̃ bùsu maa pↄ́ álɛ kpáwá á pↄ́ ũ guuo. +Ma gbɛ̃́ bee má ga bùsuɛ beeuɛ, má e bua Yuudɛ̃wao. Á gbɛ̃́ beeↄ á buawà, í bùsu maapi sí. +À laaika! Ásu to Dii á Lua bàakuaánↄ yã́ↄ sã́águo. Ásu pↄe kɛ à mɛ aàpin weo. Asa Dii á Lua gìɛ́ yã́piziɛ. +Dii á Luaá tɛ́ pↄ́ ì kṹmáɛ, ìli sí sàao. +Tó a nɛ́ↄ ì, a tↄũnaↄ bↄ̀ mɛ́ a zikũ̀ bùsupi guu, tó a pↄe kɛ̀ dii ũ a ázĩa ↄ̃̀ↄkpàò, mɛ́ a yã́ pↄ́ Dii á Lua yeio kɛ̀, a aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀, +á midɛ bùsu pↄ́ álɛ bua Yuudɛ̃wa álɛ gɛ́ síipi guuɛ. Luabɛ ń tↄↄlɛo mɛ́ ma seeladeↄ ũ gbã. Á wɛ̃ni kɛ weo, wa á kaalɛɛ. +Dii a á yá, í fãaa ta buipãleↄ guuɛ. Á kↄ̃naↄ mɛ́ a gↄ̃ bùsu pↄ́ Dii a á yáupi guu. +Wekĩi á zↄble dii pↄ́ gbɛ̃nazĩna ã̀ ń lío ń gbɛoↄnɛ. Aali gu'eo, aali yãmao, aali pↄbleo, aali pↄ́ gĩmao. +Tó a Dii á Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, mɛ́ a aà aɛyà we ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai, á bↄwà. +Tó álɛ taasikɛ, mɛ́ yã́piↄ á lé píi, á ɛa zɛ ń Dii á Luao gↄↄgbɛzãzĩ, í aà yãma. +Asa Dii á Luaá Lua sósobideɛ, a pãkpaázio, a á kaalɛo. Aà bàa kua ń á deziↄ yã́ pↄ́ a ò ń lɛgbɛ̃ao a sãaàguo. +À yã́ pↄ́ kɛ̀ zadↄ̃ wi á io, za gↄↄ pↄ́ Lua gbɛ̃nazĩna kɛ̀ tↄↄlɛ gbɛagbɛamá dṹnia gola síiↄ̃u píi, à ma tó wà yãkɛ̀ a zↄ̃ↄ kà yã́ɛ beewa. +Buie Lua lↄↄ mà tɛ́ guu lá á mà i gaowae? +Diie fↄ̃ yↄ̃̀ buie sia buiewa à gↄ̃ a pↄ́ ũ, lá Dii á Lua kɛ̀ɛ́ Egipi á wɛ́ èwae? Dii seelaↄ ń dabudabuↄ kɛ̀ à ń gbãa lɛgwàò. À zĩkà ń a gã̀sa gbãao, à a gã̀sĩ pòo à yãzↄ̃ↄ pↄ́ ì to vĩa ń kṹ kɛ̀. +Dii tò a yã́piↄ è, kɛ́ àↄ dↄ̃ ámɛ á Lua ũ, Lua plaade kuo, a bàasio. +A tò a a lↄↄ mà za musu á totoa yã́i. À a tɛ́ zↄ̃ↄ ↄ̀lↄɛ́ tↄↄlɛ, ↄ̃ a aà yã'o mà tɛ́piu. +Lá a ye á dezi káauↄzi à ń buiↄ sɛ̀, ↄ̃ à á bↄ́ Egipi ń a kuao ń a gbãa zↄ̃ↄo. +À bui pↄ́ an zↄ̃ↄ ń ń dasio dɛálaↄ yàɛ́, ↄ̃ à gɛ̃̀ánↄ ń bùsuu, à gↄ̃̀ á pↄ́ ũ lá a dɛ tiaɛwa. +Àↄ kũa á sↄ̃u gbã, íↄ dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ Lua ũ musu ń zĩ́lɛo, a pãlee kuo. +Àↄ aà ikoyãↄ ń aà yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, íↄ aafia ń á buiↄ, á buiↄ i wɛ̃ni kɛ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwáu gↄↄpii. +Ɔ̃ Mↄizi wɛ̃́lɛ mɛ̀n àaↄ̃ pↄ́ kú Yuudɛ̃ baa gukpɛ oiↄ dìlɛ, +kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kai mɛ́ mↄ̀ à a gbɛ̃́dee dɛ̀, i kɛ a ĩ́ikũaaànↄo, ade e bàalɛ ta we. +À Bɛzɛɛ pↄ́ kú gusalala wáiwaiu dìlɛ Lubɛni buiↄnɛ. Ɔ̃ à Lamↄtu pↄ́ kú Galada bùsuu dìlɛ Gada buiↄnɛ. Ɔ̃ à Golana pↄ́ kú Basana bùsuu dìlɛ Manase buiↄnɛ. +Ikoyã pↄ́ Mↄizi dà Isailiↄnɛn kɛ. +Ikoyãↄ ń yã́ pↄ́ Mↄizi dìlɛ Isailiↄnɛ an bↄa Egipi gbɛaↄn kɛ. +Aa ku guzulɛu Bɛpeoo saɛ Yuudɛ̃ baale Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ kía blè Ɛsɛbↄ̃ bùsuu. Mↄizi ń Isailiↄ zĩblèwà an bↄa Egipi gbɛa. +Aa aà bùsu sì ń Basana kí Ogu bùsuo. Amↄleↄ kía gbɛ̃ↄn plapiↄ ku Yuudɛ̃ baa gukpɛ oi +sɛa za Aloee pↄ́ kú Aanↄ baa e Siliↄ̃ gbɛ pↄ́ wì mɛ lↄ Ɛɛmↄ +ń sɛ̃ pↄ́ kú Yuudɛ̃ gukpɛ baao e Ísida Wisidei, Pisiga gbɛpↄlɛu. +Mↄizi Isailiↄ sìsi píi, ↄ̃ a ònɛ́: Isailiↄ, à laaidↄ Dii yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ↄwa ń ikoyã pↄ́ málɛ kã́ɛ́ á swã́wa gbãↄ. À yã́piↄ dada, íↄ kũa à zĩkɛwà. +Dii wá Lua a bàakuawanↄ yãdìlɛwɛ̃ɛ Olebu. +I kɛ wá dezi káauↄ ↄ̃ a dìlɛnɛ́o, wámɛ, wá gbɛ̃́ pↄ́ wá kú la gbãↄ píi. +Dii bↄ̀ mↄ̀wá, à yã'òɛ́ tɛ́ guu za gbɛ musu. +Zĩbeezĩ má kú kↄ́ↄ ũ Dii ń ápiↄ zãnguo, ma Dii yã'òɛ́, asa vĩa á kṹ tɛ́pi yã́iɛ, á fↄ̃ dɛdɛ gbɛpiwao. Dii mɛ̀: +Mámɛmaa Dii á Lua. Ma á bↄ́ zↄbleu Egipi. +Ásuli ma Dii á Lua tↄ́ sí pão, asa gbɛ̃́ pↄ́ ma tↄ́ sì pã a bↄ pão. +Àli kã́mabogↄↄzĩ dↄ̃ ma pↄ́ ũ, lá ma Dii á Lua má dìlɛɛ́wa., ge á zu ge á zàa'ĩna ge á pↄtuo pãle, ge nibↄ pↄ́ kú á bɛ, kɛ́ á zĩkɛna gↄ̃ɛ ge nↄɛ lí kã́mabo lááwa. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ zↄↄn á ũ Egipi yãa, ↄ̃ ma Dii á Lua ma a gã̀sĩ pòo, ma á bↄ́ ń ma gã̀sa gbãao. A yã́i tò ma Dii á Lua ma mɛ̀, à kã́mabogↄↄzĩ dilɛ. +Àli á de ń á dao kpɛla, lá ma Dii á Lua má dìlɛɛ́wa, kɛ́ à e wɛ̃ni kɛ bùsu pↄ́ málɛ kpáwáu, íↄ aafia. +Ásuli lua á gbɛ̃́dee nↄzio. Ásu à aà ua bĩikɛo ge aà bua ge aà zĩkɛna gↄ̃ɛ ge nↄɛ ge pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi. +Yã́ pↄ́ Dii ò bílaɛ ń lↄↄ gbãao tɛ́ ń luabɛsianao ń guduuduuo guu za gbɛ musun we. I yãe kã́fĩ a guuo. A kɛ̃̀ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄwa mɛ̀n pla, ↄ̃ a kpàa. +Kɛ́ a lↄↄpi mà dↄ gusiau gↄↄ pↄ́ tɛ́ kulu kù gbɛpi musu, á bui dↄaanaↄ ń á gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mↄ̀ ma kĩ́i +aa mɛ̀: Dii wá Lua a gawi ń a zↄ̃ↄkɛo ↄ̀lↄwɛ̃ɛ, wa aà lↄↄ mà dↄ tɛ́u. Wá mà Lua yã'ò ń wá gbɛ̃nazĩnaↄ gbã, ↄ̃ wi gao. +Ń beeo wá kú ga lɛ́zĩɛ, asa tó wa ɛa Dii wá Lua lↄↄ mà, tɛ́ zↄ̃ↄpi a kṹwáɛ, wí gaga. +Démɛ Lua bɛ̃́ɛ yã'o mà, aà lↄↄ dↄ tɛ́u, mɛ́ i gao láwáwai? +Gɛ ǹ yã́ pↄ́ Dii wá Lua lɛ́ o ma ndo, ní mↄ yã́ pↄ́ a ònɛ owɛ̃ɛ, wí ma wà zĩkɛwà. +Dii yã́ pↄ́ á òmɛɛ mà, ↄ̃ a òmɛɛ a yã́ pↄ́ á òmɛɛpi mà, a maa. +Tó á dìlɛ á sↄ̃u màa mɛ́ á aà vĩa vĩ, á aà yãdilɛaↄ kũa gↄↄpii lé, áↄ ku aafiaɛ gↄↄpii ń á buiↄ. +A òmɛɛ mà gɛ oɛ́ à ɛa ta á zwã̀akpɛↄ guu, +mí ɛa mↄ màↄ kuanↄ we, i a yãdilɛaↄ ń a ikoyãↄ omɛɛ, mí daɛ́, íↄ zĩkɛwà bùsu pↄ́ álɛ kpáwá à gↄ̃ vĩ guu. +Tↄ̀ↄ, àↄ yã́ pↄ́ Dii á Lua dìlɛɛ́ↄ kũa, íↄ zĩkɛwà. Ásu pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. +À zɛ́ pↄ́ Dii á Lua dàɛ́ sɛ́, íↄ ku aafia, í gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi guu. +Yã́ pↄ́ Dii á Lua dìlɛↄ ń aà ikoyã pↄ́ a òmɛɛ mà daɛ́ àↄ kũa bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi guuↄn kɛ. +Ápiↄ ń á nɛ́ↄ ń á tↄũnaↄ àↄ Dii á Lua vĩa vĩ, íↄ aà yãdilɛaↄ ń aà ikoyã pↄ́ málɛ daɛ́ↄ kũa gↄↄpii, kɛ́ à e gɛ̃gɛ̃ yã́i. +Isailiↄ, à yã́pi ma, íↄ zĩkɛwà, kɛ́ à e àↄ ku aafia, í dasikũ maamaa bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diupi guu, lá Dii á dezi káauↄ Lua a lɛgbɛ̃̀wa. +À ma Isailiↄ!. +Sema àↄ yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa á nↄ̀sɛu. +À gãnaò á nɛ́ↄwa, í onɛ́ gↄↄ pↄ́ á zↄ̃lɛa bɛ ge á bɛ zɛ́un nò, ge gↄↄ pↄ́ álɛ wúlɛ ge álɛ fɛlɛn nò. +À da á ↄwa seela ũ, í ye á mi'aɛwa a dↄaágu yã́i. +Í kɛ̃́ á kpɛ́ kpɛɛlɛ gĩↄwa ń á bↄlɛↄ. +Dii á Lua lɛ́ gɛ̃ánↄ bùsu pↄ́ á ò á dezi káauↄnɛ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo, à mɛ̀ á kpáwá guu. Wɛ̃́lɛ zↄ̃ↄ maaↄ ku we, i kɛ ámɛ á kàlɛo. +Kpɛ́ pↄ́ pↄmaaↄ ká ń paiↄ ku we, i kɛ ámɛ á kàuo. Lↄ̀ↄↄ ku we, i kɛ ámɛ á yↄ̃̀o. Vɛ̃ɛbuↄ ń kù kpɛ́ↄ ku we, i kɛ ámɛ á bào. Tó a pↄblè a kã, +à laaika Dii yã́ sãaágui. Ɔ̃mɛ á bↄ́ zↄbleu Egipi. +Àliↄ Dii á Lua vĩa vĩ, íli zↄbleɛ̀ ado, íli lɛgbɛ̃ ń aà tↄ́o. +Ásu tɛ dii pãleↄzio, bui pↄ́ liaaázipiↄ diiↄ, +asa Dii á Lua pↄ́ kú á guu lí sí sàao. Tó á tɛ́ńzi, Dii á Lua pↄ a paáziɛ, i á midɛ bùsupiu. +Ásuli Dii á Lua lɛ à gwa, lá á kɛ̀ Masawao. +Àliↄ Dii á Lua yãdilɛaↄ kũa ń aà ikoyã pↄ́ a dàɛ́ↄ, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa. +Àliↄ yã́zɛde pↄ́ Dii yei kɛ, í e àↄ aafia, í gɛ́ bùsu maa pↄ́ Dii a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛpi síi, +í á wɛ̀lɛↄ ya à ń bↄlɛ bùsupiu, lá Dii òwa. +To�� á nɛ́ↄ á lá zia, bↄ́mɛ ikoyãↄ ń yãdilɛaↄ ń ↄtondↄkĩi pↄ́ Dii wá Lua dàwɛ̃ɛo ũi, +à onɛ́ Falaↄ̃ↄ zↄↄn á ũ Egipi yãa, ↄ̃ Dii á bↄ́ ń a gbãa zↄ̃ↄo. +À seela zↄ̃ↄↄ ń dabudabu pãsĩↄ kɛ̀ á wɛ́ è, a kpà Falaↄ̃ↄzi ń a bɛdeↄ ń Egipiↄ píi. +À wá bↄ́lɛ we, kɛ́ à e gɛ̃wanↄ bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ wá dezi káauↄnɛ guu, i kpáwá. +Ɔ̃ a òwɛ̃ɛ wàↄ ikoyãpiↄ kũa, wíↄ a vĩa vĩ, wí e wàↄ aafia lá wá kú tiaɛwa. +Wáↄ maa Dii wá Luaɛ, tó wá ikoyãpi kũa, mɛ́ wálɛ zĩkɛwà lá a òwɛ̃ɛwa. +Tó Dii á Lua gɛ̃̀ánↄ bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi guu, a buiↄ yáɛ́ dasi, Itiↄ ń Giigasiↄ ń Amↄleↄ ń Kanaaↄ ń Pɛlɛziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ, baa kɛ́ bui mɛ̀n soplapiↄ dasi ń ń gbãao dɛála. +Tó Dii á Lua ń náɛ́ á ↄzĩ mɛ́ a zĩblèmá, à ń kaalɛ míↄmiↄ. Ásu lɛdoũkɛńnↄo, ásu ń wɛ̃nagwao. +Ásu ń nɛnↄɛↄ sɛ nↄ ũo. Ásu á nɛnↄɛ kpã́sã ń nɛgↄ̃ɛↄwao, mɛ́ ásu ń nɛnↄɛↄ sɛ́ á nɛgↄ̃ɛↄnɛo, +asa aa tó á nɛgↄ̃ɛↄ bↄ Dii kpɛ, aai zↄble dii pãleↄnɛ, Dii pↄ i paázi à á kaalɛ gↄ̃̀ↄɛ. +Yã́ pↄ́ á kɛnɛ́n kɛ: À ń sa'okĩiↄ gboo, à ń gbɛ̀pɛlɛↄ wíwi, à ń Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃zↄ̃, í ń tã́aↄ kátɛu aa tɛ́kũ. +Asa Dii á Lua gbɛ̃́ pↄ́ an kua ńdoaↄn á ũ. Ámɛ à á sɛ́ dṹnia buiↄ guu a gbɛ̃́ yenzideↄ ũ. +Dii pↄ dↄwá à á sɛ́, i kɛ á dasi mɛ́ dɛ buipãleↄlao, asa yãa ámɛ á kɛ̃́sãańzi píi. +Ɔ̃ à á bↄ́ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ ↄzĩ, à á bↄ́ zↄbleu, kɛ́ a yeázi yã́iɛ, ń lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ yã́io. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii á Lua mɛ́ Lua ũ. Ɔ̃mɛ Lua náaide pↄ́ ìↄ zɛa ń a bàakuaánↄo ũ. Ìↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ yeazi aa a yãdilɛaↄ kũaↄ e ń buiwaɛ. +Ì fĩabo a zangudeↄnɛ ńzĩapiwa, ì ń kaalɛ. Aↄ kↄↄũ ń fĩaboanɛoo. +A yã́i tò àↄ aà yãdilɛaↄ ń aà ikoyã pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa. +Tó álɛ laaidↄ ikoyãpiↄwa, tó á kũa álɛ zĩkɛ̀wà, Dii á Lua bàa aↄ kúánↄ aà gbɛ̃kɛ guu, lá à a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛwaɛ. +Aↄ yeázi, i báaadaágu. A ɛ̀fãaikɛɛ́, i báaada á nɛ́ↄgu ń á buapↄ́ↄ: Pↄ́wɛna, vɛ̃ɛ, nísi, á zuↄ ń á pↄtuoↄ píi bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ à mɛ̀ á kpáwáu. +Áↄ dɛ ɛ̀fãaideↄ ũ dɛ bui píia. Fĩiↄ kú á guuo, gↄ̃ɛ ge nↄɛ ge pↄtuon nò. +Dii a gyã píi kɛ̃́wáɛ. A gyãvãi pↄ́ á dↄ̃ Egipi kááguo, sema á zangudeↄ. +À bui pↄ́ Dii lɛ́ naɛ́ á ↄzĩↄ kaalɛ píi. Ásu ń wɛ̃nagwao. Ásu zↄble ń diiↄnɛo, asa bee aↄ dɛɛ́ bai ũɛ. +Á gí làasookɛi à mɛ, buipiↄ zↄ̃ↄ dɛála, kpelewa á fↄ̃ à ń yái, +kási ásu vĩakɛnɛ́o. À to yã́ pↄ́ Dii á Lua kɛ̀ Falaↄ̃ↄɛ ń Egipiↄ píi dↄágu. +Á wɛ́ è lá Dii á Lua a gã̀sĩ pòo à á bↄ́ bùsupiu ń a gbãa zↄ̃ↄo. À seelaↄ ń dabudabuↄ kɛ̀ à ń gbãa lɛgwàò. Dii á Lua a kɛ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ vĩakɛnɛ́ↄnɛ màa sↄ̃. +A bɛↄↄ káńgu e an kↄ̃na pↄ́ aa ulɛɛ́ↄ gɛ midɛò. +Ásu to sↄ̃ kɛ̃́águ an yã́io, asa Dii á Lua kú á guu. A zↄ̃ↄ mɛ́ ì tó ń mɛ séenata. +Dii á Lua aↄ buipiↄ yáɛ́ busɛbusɛɛ. Á e ń midɛ gↄ̃̀ↄgↄ̃ↄo, kɛ́ wàiↄ su dasikũ aa liálao yã́i. +Dii á Lua a buipiↄ naɛ́ á ↄzĩɛ, i to gili gɛ̃ńgu e aa gɛ kaalɛò. +A ń kíaↄ naɛ́ á ↄzĩ lↄɛ, í ń tↄ́ dɛ dṹniau. Gbɛ̃e a fↄ̃ gíɛ́o e à gɛ ń kaalɛò. +À ń tã́aↄ kátɛu aa tɛ́kũ. Ásu ã́nusu ń vua pↄ́ wa kùlɛmáↄ nidɛ à sɛo, kɛ́ mↄpi su á kṹ lán baiwao yã́i, asa Dii á Lua ye a gĩyãio. +Ásu pↄ́ pↄ́ Dii ye a gĩyãio sɛ gɛ̃ò á uao, kɛ́ ásu gↄ̃ pↄ́ kaalɛaↄ ũ láńwao yã́i. Àↄ zau, ásu àↄ ye a gĩyãio, asa pↄ kaalɛaɛ. +Àↄ yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ gbãↄ kũa píi, í zĩkɛwà kɛ́ àↄ ku, í dasikũ, í gɛ́ bùsu pↄ́ Dii a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ síi. +Lá Dii á Lua dↄ̀aaɛ́ guwaiwaiu, à to a yã́ dↄágu. À zɛmikũ̀ɛ́ e wɛ̃̀ bla, kɛ́ à á wɛtã̀. À á yↄ̃́ à e yã́ pↄ́ kú á sↄ̃u dↄ̃, tó áↄ a yãdilɛaↄ kũa ge áↄ kũao. +À á wɛtã̀, a tò nↄana á dɛ́, ↄ̃ à mana pↄ́ ápiↄ ń á deziↄ dↄ̃ yãao kpàwá á blè, kɛ́ àↄ dↄ̃ pↄblea ↄ̃ gbɛ̃nazĩna kuò adoo, sema yã́ pↄ́ Dii lɛ́ o píi. +Wɛ̃̀ blapi guu á zwãaↄ i yaao, á gbá i sɛ́sɛo. +Àↄ dↄ̃ á sↄ̃u, kɛ́ Dii á Lua ì á toto, lá mae ì a nɛ́ totowaɛ. +Àↄ Dii á Lua yãdilɛaↄ kũa, àↄ tɛ aà yã́i, íↄ aà vĩa vĩ, +asa Dii á Lua lɛ́ gɛ́ánↄ bùsu maauɛ, bùsu pↄ́ swaↄ ń nibↄnaↄ diu, aaì bↄ tↄↄlɛ nↄnau guzulɛↄ ń sĩ̀sĩↄ guu. +Mase ń éseo ń vɛ̃ɛo ń kaadↄɛnao ń gbɛafuo ń kuo ń zↄ́'io di bùsupiuɛ. +Á pↄble ń taasio weo, pↄe a kɛ̃́sãwáo. Mↄ̀si ku bùsupi gbɛↄ guu, íↄ mↄgotɛ̃ yↄ̃́ a gusĩsĩdeu. +Tó a pↄblè a kã, à Dii á Lua sáaukpa bùsu maa pↄ́ a kpàwápi yã́ musu. +À laaika! Ásu to Dii á Lua yã́ sã́águo. Àↄ aà yãdilɛaↄ ń aà ikoyã pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, í aà ↄtondↄkĩi gwa. +Tó a kpɛ́ maa dↄ̀dↄ a zↄ̃lɛu, mɛ́ a pↄblè a kã, +tó á zuↄ ń á pↄtuo kĩniↄ dasikũ̀, mɛ́ á ã́nusu ń á vuao kↄ̃̀ ń á àizɛɛↄ píi, +ásu ázĩa sɛ lɛsĩo. Dii á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ zↄbleu Egipi yã́ su sã́águo. +À dↄ̀aaɛ́ guwaiwai zↄ̃ↄ pãsĩ guu, gugii pↄ́ mlɛ̃̀ sɛwɛdeↄ ń sóiↄ kuu. Í kú weo, ↄ̃ à ibↄ̀ɛ́ gbɛ̀ gbãau. +À mana pↄ́ á deziↄ dↄ̃o kpàwá guwaiwaiu we á blè. À á wɛtã̀ò, à á yↄ̃ò, kɛ́ à e bↄ maa gbɛzã yã́i. +Ásu o á sↄ̃ guu à mɛ ázĩa gbãa ń zĩ pↄ́ á kɛ̀o mɛ́ tò a àizɛɛpi èo. +À to Dii á Lua yã́ dↄágu, asa ↄ̃mɛ ì á gba zɛ́ à àizɛɛ e, kɛ́ aà bàa gi kú ń á dezi káauↄ e tia yã́i. +Tó Dii á Lua yã́ sã̀águ, mɛ́ á tɛ́ dii pãleↄzi, a kulɛ a zↄblènɛ́, málɛ oɛ́ gbã, a kaalɛɛ. +Lá Dii lɛ́ buipãleↄ kaalɛɛ́, tó i Dii á Luapi yãmao, a á kaalɛ màa sↄ̃ɛ. +Isailiↄ, à ma! Á bua Yuudɛ̃wa tia, í gɛ bui pↄ́ an zↄ̃ↄ ń ń gbãao dɛálaↄ bùsu símá. An wɛ̃́lɛↄ zↄ̃ↄ, a bĩ́iↄ zↄ̃̀ Luawa. +Gbɛ̃́piↄ gbãa mɛ́ aa gbã̀a. Anaki buiↄnɛ! Á ń dↄ̃, á mà wì mɛ, démɛ a fↄ̃ kpa Anaki buiↄnɛi? +Àↄ dↄ̃ gbã kɛ́ Dii á Lua mɛ́ dↄaaaɛ́ lán tɛ́ pↄ́ ì kṹmáwa. Ɔ̃mɛ a gbãamↄnɛ́, i ń dɛdɛ, í ń midɛ, í ń bùsu símá gↄ̃̀ↄ, lá a òɛ́wa. +Tó Dii á Lua ń yáɛ́, ásu làasookɛ à mɛ á maa yã́i Dii mↄ̀iánↄ a bùsupi sìo. Buipiↄ vãi yã́i ↄ̃ Dii lɛ́ ń yáiɛ́. +I kɛ á nↄ̀sɛmaa ge á maakɛa mɛ́ tò álɛ gɛ́ ń bùsupi síimáo. Buipiↄ vãi yã́i ↄ̃ Dii á Lua lɛ́ ń yáiɛ́ ń lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀ á dezi káau Ablahaũɛ ń Izaakio ń Yakↄbuo yã́io. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii á Lua lɛ́ bùsu maapi kpáwá à gↄ̃ vĩ á maa yã́i no, asa swã́gbãadeↄn á ũ. +Lá a Dii á Lua pↄ fɛ̀lɛɛ̀ guwaiwaiu, à to a yã́ dↄágu. Ásu to à sã́águo. Za gↄↄ pↄ́ a bↄ Egipi e a gɛ ka guɛ beeu, iↄ bↄ Dii yã́ kpɛɛ. +A Dii pↄ fɛ̀lɛɛ̀ Olebu, ↄ̃ à fɛ̃̀ánↄ, a ye á kaalɛ. +Kɛ́ ma dɛdɛ gbɛwa, ma gɛ Dii bàakuaánↄ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄ síi, má kú gbɛpi musu we gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao pↄblesai imisai. +Dii gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n pla pↄ́ à yãkɛ̃̀wà ń ↄtonaoↄ kpàa. Yã́ pↄ́ Dii òɛ́ tɛ́ guu za gbɛ musu gↄↄ pↄ́ a kãaaↄ ku gbɛ̀ pɛ̀pɛɛpiↄwa píi. +Gↄↄ blapi gbɛa Dii bàakuaánↄ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n plapiↄ kpàa. +A òmɛɛ mà fɛlɛ pila gↄ̃̀ↄ, asa ma gbɛ̃́ pↄ́ ma ń bↄ́lɛ Egipiↄ ↄ̃̀ↄkpàɛ, aa kɛ̃̀ zɛ́ pↄ́ á dànɛ́wa kↄ̀, aa tã́a pì ń dii ũ. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ a gbɛ̃́piↄ è, swã́gbãadeↄnɛ fá! +À mɛ̀ mà to à gɛ gbɛ̃́piↄ kaalɛ, an tↄ́ i midɛ dṹniau, i ma buiↄ kɛ bui pↄ́ an gbãa ń ń dasioↄ dɛńla ũ. +Ɔ̃ ma ɛa pila gbɛ pↄ́ tɛ́ kuwàpiwa, má Dii bàakuaánↄ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n plapiↄ kũa. +Má è a duunakɛ̀ Dii á Luaɛ, a kɛ̃ zɛ́ pↄ́ a dàɛ́wa gↄ̃̀ↄ, a mↄkàsa zugaae ũ. +Ɔ̃ ma gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n pla pↄ́ má kũapiↄ pã̀lɛ, má wìwi á wáa. +Ɔ̃ ma ɛa gɛ wulɛ Dii aɛ gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao lán káauwa. Mi pↄbleo, mi imio duuna pↄ́ á kɛ̀ yã́i. A yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, a aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +Má Dii pↄkũma ń aà zafɛ̃ao vĩa vĩ, asa aà pↄ pàázi maamaaɛ, a ye á kaalɛɛ. Ɔ̃ Dii ɛ̀a ma yãmà gↄↄ bee lↄ. +Dii pↄ pà Aalonazi maamaa, a ye aà dɛ, ↄ̃ ma awakpàɛ́ Diiɛ gↄↄbeezĩ lↄ. +Ma zugaae pↄ́ á pì duunkɛbↄ ũpi sɛ̀, má kpàsa à tɛkũ̀, ↄ̃ má gbɛ̃̀gbɛ̃ kɛ́lɛkɛlɛ e a tí bↄ̀, ↄ̃ ma a típi zù í pↄ́ lɛ́ bàalɛ gbɛpi pↄlɛua. +A Dii pↄ fɛ̀lɛɛ̀ Tabela ń Masao ń Lɛ́'udeↄ Miao. +Kɛ́ Dii á gbáɛ Kadɛsi Baanɛa, a òɛ́ à gɛ́ bùsu pↄ́ á kpàwá síi, ↄ̃ a bↄ Dii á Luapi yã́ kpɛ, i aà náaikɛo, i aà yãmao. +Iↄ bↄ Dii yã́ kpɛɛ sɛa za gↄↄ pↄ́ má á dↄ̃ e gbã. +Ma wulɛ Dii aɛ gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao, kɛ́ Dii òmɛɛ á á kaalɛ yã́i. +Ma wabikɛ̀ Diiwa ma mɛ̀: Dii Lua, ńsu ǹ ń gbɛ̃́ↄ midɛo, n gbɛ̃́ pↄ́ n ń bó ń n iko zↄ̃ↄo, n ń bↄ́lɛ Egipi ń n gã̀sa gbãaopiↄ. +To n zↄ̀blenaↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo yã́ dↄngu. Ńsu gbɛ̃́piↄ swã́gbãa ń ń vãikɛo ń ń duunao yãdao. +Tó ni kɛ màao, bùsu pↄ́ n ń bↄu gbɛ̃́ↄ mɛ n fua gɛ́ińnↄ bùsu pↄ́ ń a lɛgbɛ̃̀nɛ́ guuɛ. Aa mɛ lↄ n gɛńnↄ guwaiwaiu, kɛ́ n zańgu yã́iɛ. +Kási n gbɛ̃́ↄnɛ sↄ̃, ḿmɛ ń ń vĩ. N n gã̀sĩ pòo, n ń bↄ́lɛ ń n iko zↄ̃ↄo. +Zĩbeezĩ Dii òmɛɛ mà gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n plaↄ ã́ lá a káauↄwa, mí dɛdɛ gbɛwa mà mↄò a kĩ́i. À mɛ̀ lↄ mà kpagolo kɛ ń lío. +À mɛ̀ á ɛa yã́ pↄ́ á kɛ̃̀ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ káau pↄ́ má wìwiↄwa kɛ̃ a dafupiↄwa lↄɛ, mí gɛ ka kpagolopi guu. +Ma kpagolopi kɛ̀ ń lɛpusialio, ↄ̃ ma gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ ã̀ mɛ̀n pla lá a káauↄwa. Ma dɛdɛ gbɛpiwa, má gbɛ̀ pɛ̀pɛɛpiↄ kũa, +ↄ̃ à yãdilɛa mɛ̀n kwi pↄ́ a òɛ́ tɛ́ guu za gbɛ musu gↄↄ pↄ́ a kãaa weↄ kɛ̃̀wà lↄ, a kpàa. +Ɔ̃ ma ɛa ma pila gbɛpiwa, ma gbɛ̀ pɛ̀pɛɛpiↄ kà kpagolo pↄ́ má kɛ̀pi guu lá Dii òmɛɛwa. Aa ku we e ń a gbão. +A bↄ Yaakãↄ lↄ̀ↄ'ɛa, a táa'ò gɛ̀ Mↄsela, we ↄ̃ Aalona gàu. Wà aà vĩ̀, ↄ̃ aà nɛ́ Ɛleazaa gↄ̃̀ sa'onkia ũ aà gbɛu. +Bↄa we a gɛ Gudegoda, ↄ̃ a gɛ Yↄbata bùsu swadeu. +Gↄↄ bee Dii Levii buiↄ dìlɛ aaↄ a bàakuaánↄ kpagolo sɛa, aaliↄ a gbagba, aaliↄ samaa'o gbɛ̃́ↄnɛ ń a tↄ́o lá aalɛ kɛ e gbãwa. +A yã́i tò Levii buiↄ bùsu kpaalɛsɛ ń ń gbɛ̃́ↄo, asa Dii mɛ́ ń baa ũ, lá Dii á Lua ònɛ́wa. +Má kú gbɛ musu gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao lán káauwa. Dii ma yãmà gↄↄ bee lↄ, ↄ̃ i á kaalɛ lↄo. +Dii òmɛɛ mà pila mà gɛ dↄaa gbɛ̃́ↄnɛ, kɛ́ aa e gɛ bùsu pↄ́ a a lɛgbɛ̃̀ ń dezi káauↄnɛ à mɛ̀ á kpámápi sí. +Isailiↄ, yã́ kpele Dii á Lua lɛ́ gbɛawá sai? Sema àↄ Dii á Luapi vĩa vĩ, íↄ tɛ aà iai, íↄ yeaàzi, íↄ zↄbleɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai, +íↄ aà yãdilɛaↄ kũa ń aà ikoyã pↄ́ málɛ daɛ́ gbã á aafia yã́iↄ. +Luabɛá Dii á Lua pↄ́ɛ e musumusu. Dṹniaá aà pↄ́ɛ lↄ ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi. +Ń beeo Dii pↄ dↄ á dezi káauↄwa, a yeńzi, ↄ̃ à á sɛ́, á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ ń bui ũↄ, lá á dɛ gbãwa. +Ayãmɛto à á sↄ̃̀ gbãsĩ wolo, á kua su àↄ gbãa lↄo. +Asa Dii á Lua mɛ́ luaↄ Lua ũ. Ɔ̃mɛ diiↄ Dii ũ. Lua zↄ̃ↄ gbãapiide pↄ́ ì tó ń mɛ séenatan aà ũ. Ìli gbɛ̃́ zãboo, ìli gbagusaɛsio. +Ì yãnakpa tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń gyaa gbɛ̃andoↄwaɛ. A ye bↄ̀mↄↄzi, ì pↄblea ń zwãao kpámá. +Ápiↄ sↄ̃ àↄ ye bↄ̀mↄↄzi, asa bↄ̀mↄↄn á ũ Egipi yãa sↄ̃. +Àliↄ Dii á Lua vĩa vĩ, íli zↄbleɛ̀. Àli naaàzi, íli lɛgbɛ̃ ń aà tↄ́o, +íliↄ aà táasilɛ. Ɔ̃mɛ á Lua ũ, à yãzↄ̃ↄ pↄ́ ì to vĩa ń kṹↄ kɛ̀ɛ́, a wɛsìɛ. +Á dezi pↄ́ tà Egipiↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiɛ, ↄ̃ Dii á Lua tò aa dasikũ̀ lán saanaↄwa. +Àↄ ye Dii á Luazi, íↄ aà yãdilɛnɛ kũa gↄↄpii ń aà ikoyãↄ ń aà yãdilɛaↄ, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa. +Àↄ dↄ̃ gbã, i kɛ á nɛ́ↄ ↄ̃ Dii á Lua ń wɛtã̀o, aamɛ aa wɛsìaàlɛo, ámɛ. A wɛsì aà zↄ̃ↄkɛlɛ ń aà gã̀sa gbãao ń aà gã̀sĩ pↄ́ a pòoo +ń seela pↄ́ a kɛ̀ↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ ń a bùsuoɛ píi +ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Egipi zĩgↄ̃ↄnɛ ń ń sↄ̃́ↄ ń ń sↄ̃́goↄ. À Ísia Tɛ̃a kũ̀aamá gↄↄ pↄ́ aalɛ pɛ́lɛázi, à ń mìdɛ míↄ. +Á yã́ pↄ́ a kɛ̀ɛ́ guwaiwaiu e a gɛ kaò guɛ beeu dↄ̃ +ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Lubɛni bui Ɛliabu nɛ́ↄ Datani ń Abilaũoↄnɛ. Tↄↄlɛ wɛ̃̀aa á guu à ń mↄmↄ ń ń bɛdeↄ ń ń zwã̀akpɛↄ ń ń gbɛ̃́ↄ píi. +A wɛsì yãzↄ̃ↄ pↄ́ Dii kɛ̀piↄlɛ píi. +Àↄ yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, kɛ́ àↄ gbãa, í bua Yuudɛ̃wa à gɛ́ bùsu pↄ́ álɛ gɛ́upi síi, +í wɛ̃ni kɛ bùsu pↄ́ Dii a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ à mɛ̀ á kpámá ń ń buiↄpi guu, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diupi. +Bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi dɛ lán Egipi bùsu pↄ́ a bↄuwao. Egipipi a pↄtↄ̃̀, a itↄ̀ á kàwà lán kaa pↄ́waɛ. +Bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi sĩ̀sĩ vĩ ń guzulɛoɛ, lou mɛ́ ì ma we. +Dii á Lua mɛ́ ìↄ ↄlia bùsupizi gↄↄpii. Ìↄ wɛ́tɛi za wɛ̃̀ daalɛawa e a midɛawa. +Tó a yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ mà, tó á nisĩna ye Dii á Luazi mɛ́ álɛ zↄbleɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo, +a to lou ma á bùsuu a gↄↄwa. A daalɛ káabuana, i bↄlɛi, á pↄ́wɛna ń á vɛ̃ɛo ń á nísio i kɛɛ́ maamaa, +í pↄble à kã́. A to sɛ̃ bↄlɛ á zuↄnɛ lↄ. +À laaika! Ásu to wà á sã́sã, à zɛ ń dii pãleↄ à kúlɛ à zↄblenɛ́o. +Tó á kɛ̀ màa, Dii pↄ a paáziɛ, i musu zɛ́ taɛ́, kɛ́ lou su maɛ́o yã́i. Tↄↄlɛ a blɛkɛo, í kaalɛ kã́ndo bùsu maa pↄ́ Dii lɛ́ kpáwápiu. +Àↄ yã́piↄ kũa á sↄ̃u ń á nↄ̀sɛo, í da á ↄwa ń á mi'aɛo seela ũ. +Àliↄ dada á nɛ́ↄnɛ, íli onɛ́ gↄↄ pↄ́ á kú ua ge á bɛ zɛ́u, ge tó álɛ wúlɛ ge álɛ fɛlɛn nò. +À kɛ̃́ á kpɛ́ kpɛɛlɛ gĩↄwa ń á bↄlɛↄ, +kɛ ápiↄ ń á nɛ́ↄ e gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ à mɛ̀ á kpámá e dṹnia gɛ́ láaopi guu. +Tó á yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ kũa, álɛ zĩkɛwà píi, tó á ye Dii á Luazi, mɛ́ á tɛ́ aà iai, a naaàzi, +a buipiↄ yáɛ́ píiɛ, í bui pↄ́ an zↄ̃ↄ dɛálapiↄ bùsu símá. +Gu pↄ́ á gbá a pɛ́lɛu a gↄ̃ á pↄ́ ũ píiɛ, sɛa za guwaiwaiu e Libã bùsuu, sɛa za Uflata dↄ̀ↄi e ísia pↄ́ kú bɛ'aɛ oiwa. Á bùsu zↄ̃lɛↄn we. +Gbɛ̃e a fↄ̃ gíɛ́o. Gu pↄ́ a kɛ̀sɛ lɛ́ a zɛu píi, Dii á Lua a to gili ń vĩao gɛ̃ bùsupideↄguɛ, lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́wa. +À ma! Málɛ báaadangu yã́ ń láaizĩama yã́o dilɛɛ́ gbã. +Tó a Dii yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ mà, a báaadaáguɛ. +Tó i Dii á Lua yãdilɛapiↄ mao, mɛ́ á tɛ́ dii pↄ́ á ń dↄ̃oↄzi, a láaizĩwáɛ. +Tó Dii á Lua gɛ̃̀ánↄ bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi guu, à báaadangu yã́pi kpàwakɛ Galiziũ gbɛ musu, í láaizĩama yã́pi kpàwakɛ Ebali gbɛ musu. +Gbɛpiↄ ku Yuudɛ̃ bɛ'aɛ baa, gu pↄ́ Kanaa pↄ́ kú Yuudɛ̃ sɛ̃uↄ kuu. A zã̀ ń Mↄle líↄo, bↄaa ń Giligalio. +Á bua Yuudɛ̃wa tia, í gɛ́ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwápi síi. Tó á sì a zↄ̃lɛu, +íↄ ikoyãↄ ń yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, àↄ zĩkɛwà. +Ikoyãↄ ń yãdilɛa pↄ́ áↄ kũa bùsu pↄ́ Dii á dezi káauↄ Lua kpàwá guuↄn kɛ: Gↄↄ pↄ́ á kú we píi àↄ zĩkɛwà. +À bui pↄ́ álɛ ń bùsu símápiↄ gulɛsĩ pↄ́ aa bòↄ gboo píi, gu pↄ́ aaì zↄbleu ń tã́aↄnɛ gbɛ̀ lɛsĩↄ ń sĩ̀sĩↄ musu ń lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáuo píi. +À ń sa'okĩipiↄ gboo, í ń gbɛ̀pɛlɛↄ wíwi, í ń Asetaati lipɛlɛↄ kpasa à tɛ́kũ, í ń pↄ́ pↄ́ aa dìlɛ ń dii ũↄ dúuzↄ̃, í ń tↄ́ dɛ gupiↄu. +Ásuli kɛ Dii á Luaɛ, lá aaì kɛ ń diiↄnɛwao. +Dii á Lua a gu dilɛ á buie tↄↄlɛu, aà tↄ́ iↄ kuwà, íↄ aà sisiu. We áli gɛ́u +ń́ pↄ́ a a lɛgbɛ̃̀ Diiɛↄ ń á pↄeã gbaↄ ń á pↄtuo nɛ́ sɛ̃́iaↄ, +íli pↄble Dii á Lua aɛ we ń á bɛdeↄ, í pↄnakɛ zĩ pↄ́ á kɛ̀ↄ yã́ musu píi, kɛ́ Dii á Lua báaadàágu yã́i. +Ásu kɛ lá wálɛ kɛ la gbãɛwao, asa lá à wá baade pↄ gbà ↄ̃ àlɛ kɛ, +kɛ́ i ka bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá à kã́maboupi guu yãao yã́i. +Tó a bua Yuudɛ̃wa, mɛ́ a zↄ̃lɛ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá á pↄ́ ũpi guu, a to à ĩ́ampakĩi e á wɛ̀lɛ pↄ́ liaaáziↄ yã́ musu, íↄ ku dↄdↄa. +Dii á Lua a gu pↄ́ a tↄ́ aↄ kuwà dilɛɛ́, íli gɛ́ we ń pↄ́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ↄ píi,maa pↄ́ a a lɛgbɛ̃̀ɛ̀ↄ. +Wekĩi á pↄ aↄ na Dii á Luawabɛ wɛ̃́lɛu aai bùsu kpaalɛsɛánↄoↄ. +À laaika! Ásu sa'o gu pↄ́ kɛ̀ɛ́uo, +sema gu pↄ́ Dii a dilɛ á buie tↄↄlɛ guu bàasio. Wekĩi áli sa'ou, í yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ↄ kɛu píi. +Ń beeo àli pↄ́ pↄ́ álɛ só kòlokpa gu pↄ́ kɛ̀ɛ́u, lá Dii á Lua báaadàágu lɛ́u. Gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaoↄ píi aali só ń bɛ wɛ̃́lɛu, lá i tue ge bana sowa. +Àli pↄ́ kòlokpa a au bↄlɛ kↄ́lɛ tↄↄlɛ lán íwa. Ásu aupi bleo. +Ásu á pↄ́wɛna kwide pↄ́ á kpàa ble á wɛ̃́lɛuo ge vɛ̃ɛ ge nísi ge á pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ ge pↄ́ pↄ́ a a lɛgbɛ̃̀mɛɛↄ ge á pↄeã gbaↄ ge pↄ́ pↄ́ má dìlɛ àli ma gbaↄ. +Àli ble Dii á Lua aɛ gu pↄ́ a sɛuwɛ̃́lɛuↄ. À tó á pↄ líↄ na Dii á Luawa zĩ pↄ́ á kɛ̀ↄ yã́ musu píi. +À laaika! Ásu niazĩkpa Levii buiↄzi gↄↄ pↄ́ á kú bùsupi guuo. +Tó Dii á Lua á bùsu kã̀fĩɛ́ lá a òɛ́wa, tó nↄ̀ↄ ni lɛ́ á dɛ, mɛ́ á ye só, àli só á pↄeãwa. +Tó gu pↄ́ Dii á Lua a sɛ a tↄ́ aↄ kuwà zã̀ánↄ, àli pↄ́ pↄ́ Dii kpàwá kòlokpa lá má dìlɛɛ́wa, í só á bɛ wɛ̃́lɛu á pↄeãwa. +Lá i tue ge bana só, àli so màa, gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaoↄ píi. +Ásuli pↄ́ kòlokpasai sóo fá! Asa a au mɛ́ a wɛ̃ni ũ. Ásuli nↄ̀ↄ só ń a wɛ̃nioo. +Àli pↄ́ kòlokpa a au bↄlɛ kↄ́lɛ tↄↄlɛ lán íwa. Ásuli aupi bleo. +Ásuli bleo, kɛ́ à e àↄ yã́ pↄ́ Dii yei kɛ yã́i, íↄ aafia, ápiↄ ń á buiↄ á kpɛ. +Àli pↄ́ pↄ́ á dìlɛ Dii pↄ́ ũ a a lɛgbɛ̃̀ɛ̀ↄ sɛ́ gɛò gu pↄ́ a sɛu. +Àli sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Dii á Luawa aà gbagbakĩi, a nↄ̀ↄ ń a auo píi. Àli sáaukpasa nↄ̀ↄ só, íli a au ɛ́lɛ Dii á Lua gbagbakĩipiwa. +Àↄ yã́ pↄ́ málɛ daɛ́piↄ kũa, íↄ zĩkɛwà. Àↄ yã́ pↄ́ maa mɛ́ a zɛvĩ Diiɛ kɛ, kɛ́ à e àↄ aafia, ápiↄ ń á buiↄ e gↄↄpii. +Dii á Lua a bui pↄ́ álɛ gɛ́ ń bùsu síimápiↄ midɛɛ́, í ń bùsu si à zↄ̃lɛu. +À laaika! An kaalɛa gbɛa ásu zu bai guuo. Ásu ń diiↄ yãgbɛa à mɛ, kpelewa buipiↄ ì zↄble ń diiↄnɛ, wà kɛ màa sↄ̃o bá! +Ásu kɛ Dii á Luaɛ màao, asa yãbɛ̃ɛ pↄ́ Dii zau píi ↄ̃ aaì kɛ ń diiↄnɛ, aaì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ lↄ se. +Àↄ yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ↄ kũa píi, íↄ zĩkɛwà. Ásu yãe kã́fĩ a guuo, mɛ́ ásu yãe bↄuo. +Tó ãnabi ge nana'ona fɛ̀lɛ á guu à mɛ̀, á seela ge dabudabu kɛɛ́, +tó seela ge dabudabu pↄ́ a òɛ́ kɛ̀, mɛ́ a òɛ́ à tɛ dii pↄ́ á dↄ̃ yãaoↄzi, íↄ zↄblenɛ́, +ásu ãnabipi ge nana'onapi yãmao. Dii á Lua mɛ́ á lɛ́, àlɛ á gwa, tó á nisĩna yeazi ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Àↄ tɛ Dii á Luazi, íↄ aà vĩa vĩ. Àↄ aà yãdilɛaↄ kũa, íↄ aà yãma. Àↄ zↄbleɛ̀, íↄ naaaàzi. +Sema wà ãnabipi ge nana'onapi dɛ, asa àlɛ oɛ́ à bↄ Dii á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ zↄbleu Egipi à á bó kpɛɛ. Àlɛ á kɛ̃́ zɛ́ pↄ́ Dii á Lua ↄ̀lↄɛ́ à bɛuwaɛ. Sema à vãipi midɛ á guu. +Tó n vĩ̀i ge n dãuna dadoũde ge n nɛgↄ̃ɛ ge n nɛnↄɛ ge n nↄ yenzide ge n kpàasia n swãfɛ̃̀ asii guu à mɛ̀, wà gɛ́ zↄblei dii pↄ́ ápiↄ ge á deziↄ dↄ̃oↄnɛ, +bui pↄ́ kúánↄ kãi ge zã̀ↄ diin nò, dṹnia lɛ́la e a lɛ́le diiↄn nò, +ńsu weiɛ̀ ǹ aà yãmao. Ńsu ǹ aà wɛ̃nagwa ǹ sùuukɛaànↄo. Ńsu kàedaaàzio. +Ǹ aà dɛ. Dↄaa ǹ aà pa ń gbɛo, gbɛ̃́ kĩniↄ i gbasa aà pápa. +À aà pápa ń gbɛo à dɛ, asa a wɛ̀ɛlɛ à á kɛ̃́ Dii á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ zↄbleu Egipiwaɛ. +Tó Isailiↄ mà, vĩa a ń kṹ ḿpiiɛ, aa we yãvãi bee taa kɛ á guu lↄo. +Tó á mà wɛ̃́lɛ pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá àↄ ku a guuↄ dou wà mɛ̀, +gbɛ̃pãↄ fɛ̀lɛ wɛ̃́lɛdeↄ swãfɛ̃̀, aa mɛ̀ wà gɛ́ zↄblei dii pↄ́ á dↄ̃oↄnɛ, +à yã́pi gbɛagbɛa, í gbɛ̃́ↄ lala maamaa à ma. Tó wà yãbɛ̃ɛpi kɛ̀ á guu sĩanaɛ, +à wɛ̃́lɛpideↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao míↄmiↄ, í wɛ̃́lɛpideↄ ń ń pↄtuoↄ kaalɛ píi. +À ń pↄ́ↄ naaa kálɛ gãaɛ, í tɛsↄ̃ wɛ̃́lɛpiwa ń pↄ́piↄ píi sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ Dii á Luaɛ ũ. Wɛ̃́lɛpi i gↄ̃ bɛzia ũ e gↄↄpii, wasu ɛa kálɛ bauo. +Ásuli pↄ́ pↄ́ Dii á Lua dìlɛ kaalɛpↄ ũ kee sɛo, kɛ́ aà pↄkũma pãsĩ e weewà yã́i. Tó a Dii á Lua yãmà, mɛ́ á aà yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, mɛ́ a yã́ pↄ́ a yei kɛ̀, a wɛ̃nadↄ̃ɛ́, i sùuukɛánↄ, i to à dasikũ, lá à a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛwa. +Dii á Lua nɛ́ↄn á ũ. Ásu à á mɛ líli ge à á mi bo gɛ yã́ musuo, +asa Dii á Lua gbɛ̃́ pↄ́ an kua adoaↄn á ũ. À á sɛ́ dṹnia buiↄ guu a gbɛ̃́ yenzideↄ ũɛ. +Ásu tɛ̃e bleo. +Nↄ̀ↄ pↄ́ áli sóↄn kɛ: Zu, sã, ble, +bana, tue, bua, sae, yaa, gbↄ, kpasaa. +Nↄ̀ↄ pↄ́ a swɛ paaa pla mɛ́ ì pↄbↄ a kòlou à ɛa àↄ só, àli beeↄ só. +Tó a swɛ paaa plao, ge ìli pↄbↄ a kòlou à ɛ̀a sòo, ásuli sóo. Ásu yiongo ge kífɛ̃nɛna ge ɛ̃́n'ui'uina soo. Aaì pↄbↄ ń kòlou aa ɛa só, ãma an swɛ paaao. À nↄ̀ↄ beeↄ tɛ̃́. +Sàwa swɛ paaa, kási ásu soo, asa ìli pↄbↄ a kòlou à ɛ̀a sòo. À nↄ̀ↄ beeↄ tɛ̃́. Ásu ↄkã a gɛwa seo. +Pↄ́ pↄ́ kú í guu, tó a ka ń tɛɛo vĩ, àli só. +Pↄ́ pↄ́ ka ń tɛɛo vĩ sↄ̃o, à tɛ̃́, ásuli sóo. +Àli bã pↄ́ wi dilɛ tɛ̃ ũoↄ só píi. +Bã pↄ́ áli sóoↄ tↄ́n kɛ: Yãamusu, kúu, bãso, +baɛ, zabã, bleaa bui píi, +gbagbaa bui píi, +koohũhũna, taataa, yaabɛɛ bui píi, +koo bui píi, bãyakpa, fana, +gáu, tɛɛpili, kpↄbↄ'ilɛna, +wàaliana, yaapuna bui píi, wɛlɛmbã, sasi. +À kↄ̀ↄ gã̀sĩadeↄ tɛ̃ píi, ásu soo, +a gã̀sĩade pↄ́ dɛ tɛ̃ ũoↄ bàasi. +Ásu pↄ́ pↄ́ gà ń azĩao soo. À kpa bↄ̀mↄ pↄ́ kú á uawa aà so ge à yía buipãlewa. Ápiↄ, Dii á Lua gbɛ̃́ pↄ́ an kua adoaↄn á ũ. Ásuli blenɛ nↄ̀ↄ kuu ń a da yↄ̃́'ioo. +Àliↄ á bua pↄ́wɛna kwide kpa wɛ̃ ń wɛ̃o. +Àli ble Dii á Lua aɛ gu pↄ́ a sɛ àli a sísiu, á pↄ́wɛna ń á vɛ̃ɛo ń á nísio ń á pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ, kɛ́ à e àↄ Dii á Lua vĩa vĩ gↄↄpii yã́i. +Tó gu pↄ́ Dii a sɛpi asu àↄ zã̀ɛ, mɛ́ á fↄ̃ sɛ à gɛò we píio báaa pↄ́ a dàágupi yã́i, +à yía, í gɛ́ ń a ↄ̃ao we. +Àli pↄ́ pↄ́ á yei lú ń ↄ̃apio, zu ge sã ge vɛ̃ɛ ge wɛ̃ ge pↄ́ pↄ́ á pↄ gbà píi, í ble Dii á Lua aɛ we à pↄnakɛò, ápiↄ ń á bɛdeↄ píi. +Ásu niazĩkpa Levii bui pↄ́ kú á wɛ̃́lɛuↄzio, asa aa bùsu kpaalɛsɛánↄo. +Àli wɛ̃̀ àaↄ̃de pↄ́ kwide kálɛ á wɛ̃́lɛↄu, +á wɛ̃́lɛ Levii bui pↄ́ aa bùsu kpaalɛsɛánↄoↄ ń bↄ̀mↄↄ ń nɛtonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń gyaa taasideↄ aai mↄ ble aa kã́, Dii á Lua i báaadaágu zĩ pↄ́ álɛ kɛ yã́ musu píi. +Wɛ̃̀ sopla ń wɛ̃̀ soplao àliↄ fĩadeↄ kɛ̃́. +Lá áli kɛ a yã́ musun kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ sɛ̃̀a a gbɛ̃́deeɛ, aà ade kɛ̃́. Asu fĩala a gbɛ̃́deepi ge a gbɛ̃́wao, asa wà fĩatoanɛ kpàwakɛ̀ Dii yã́iɛ. +Nibↄ ↄ̃ àli fĩalawà, íli fĩa pↄ́ kú a gbɛ̃́deewa toɛ̀. +Tó a Dii á Lua yãmà, mɛ́ álɛ zĩkɛ yãdilɛa pↄ́ málɛ oɛ́ gbãↄwa ń laaio lé, taaside aliↄ kú á guuo, asa Dii á Lua a báaadaágu bùsu pↄ́ àlɛ kpáwá à gↄ̃ vĩpi guuɛ. +Dii á Lua a báaadaágu lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́waɛ. Ámɛ á fĩadↄ buiↄwa, áↄ fĩasɛamá ni vĩo. Ámɛ á kiblemá, i kɛ aamɛ aa kiblewáo. +Tó á gbɛ̃e su gↄ̃̀ taaside ũ á guu bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá wɛ̃́lɛe guu, ásu á nↄ̀sɛ kṹkpaɛ̀ à gí pↄ́ sɛ̃aiɛ̀o. +Àli ↄ pooɛ̀, à pↄ́ pↄ́ kɛ̃̀sãwà sɛ̃aɛ̀. +À laaika! Ásu làasoo vãi kɛ à mɛ wɛ̃̀ soplade pↄ́ wì fĩadeↄ kɛ̃́u kà kãiɛo. Tó a bĩikɛ̀ ń á gbɛ̃́ pↄ́ dɛ taaside ũo, mɛ́ i pↄe kpawào, tó à wiilɛ̀ Diiwa á yã́ musu, a gↄ̃ɛ́ duuna ũɛ. +À kpawà sↄũsↄũ, i kɛ ń nↄ̀sɛmɛmplao no. Tó á kɛ̀ màa, Dii á Lua a báaada zĩ pↄ́ á kɛↄu ń yã́ pↄ́ á kɛↄ píi. +Taasideↄ láa á bùsuuo. A yã́i tò málɛ oɛ́, àli ↄ poo á bùsu gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ wɛ̃nadeↄ ge taasideↄ ũↄnɛ. +Tó wà á Ɛbɛlu dee gↄ̃ɛ ge nↄɛ yìawá, àli zↄbleɛ́ wɛ̃̀ sooloɛ, a wɛ̃̀ soplade guu à aà bↄ zↄkɛu, i gↄ̃ azĩaɛ. +Tó álɛ aà gbaɛ sↄ̃, ásu à aà gbaɛ ↄgiio. +À aà gba á kpàsa pↄ́ↄ ń á dↄ̃ pↄ́ↄ ń á vɛ̃ɛ pↄ́ á fɛ̃̀o. Lá Dii á Lua báaadàágu, à kpawà màa sↄ̃. +Lá a zↄblè Egipi, ↄ̃ Dii á Lua á bó, à to a yã́ dↄágu. Bee yã́i ma yã́ɛ bee dìlɛiɛ́ gbã. +Tó á zↄe òɛ́ á kɛ̃́wáo, kɛ́ a yeázi ń á bɛdeↄ, àlɛ namama á kĩ́i yã́i, +à ka sɛ́, í aà swã́ fↄ̃ò kpɛɛlɛ gbawa, i gↄ̃ á zↄ ũ gↄↄpii. À yã́ doũpi kɛ ń zↄnↄɛo lↄ. +Ásu to zↄgbaɛa yã́pi kɛɛ́ zĩ'ũo, asa zĩ pↄ́ a kɛ̀ɛ́ e wɛ̃̀ soolo ài dɛ gbɛ̀wina pↄ́a lɛɛ pla. À aà gbaɛ, i gↄ̃ azĩaɛ, Dii á Lua i báaada zĩ pↄ́ á kɛↄu píi. +À á pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ dilɛ Dii á Lua pↄ́ ũ. Ásuli zĩkɛ ń a zù nɛsana sɛ̃́iaoo. Ásuli á sã nɛsana sɛ̃́ia kãkɛ̃ɛlɛo. +Wɛ̃ ń wɛ̃o àli só ń á bɛdeↄ Dii á Lua aɛ gu pↄ́ a sɛu. +Tó pↄtuo nɛ́piↄ kee sãa vĩ, ɛɛ ge vĩ̀a ge sãa vãi pãle a vĩn lò, ásu sa'oò Dii á Luawao. +Àli só bɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaoↄ píi, lá i tue ge bana sowa. +Ásu só ń a auoo. Àli a kòlokpa a au bↄlɛ kↄ́lɛ tↄↄlɛ lán íwa. +Tó mↄ pↄ́ wì mɛ Abibu bↄ̀, àli Gɛ̃amusu dikpɛkɛ Dii á Luaɛ, asa mↄpi guu ↄ̃ à bↄ̀ánↄ Egipi gwãasĩna. +À sa'o Dii á Luawa ń zuo ge sã Gɛ̃amusu sa'obↄ ũ gu pↄ́ Dii a sɛu a tↄ́ iↄ kuwàu. +Ásu pɛ̃ɛ soòo. Àliↄ kàa so e gↄↄ sopla wɛ̃na blɛ ũ, asa a bↄlɛ Egipi ń wãaoɛ, á bↄa Egipi yã́ iↄ dↄágu gↄↄpii. +Pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛ su àↄ ku guei á bùsuuo e gↄↄ soplapi gɛ paò. Sa pↄ́ á o dikpɛgↄↄ sɛ̃́ia oosi, ásu a nↄ̀ↄ kĩni to gu dↄwào. +Á Gɛ̃amusu sa'oa zɛ́ vĩ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá wɛ̃́lɛe guuo, +sema gu pↄ́ a sɛ a tↄ́ iↄ kuwà bàasio. Wekĩi áli Gɛ̃amusu sa'ou oosiɛlɛ á bↄlɛa Egipi dikpɛgↄↄ. +Àli sa'onↄↄ fùukɛ, í só gu pↄ́ Dii á Lua a sɛu. Tó gu dↄ̀, í tá bɛ. +Àliↄ kàa so e gↄↄ soolo, a gↄↄ soplade zĩ́ í kãaa Dii á Luaɛ. Ásuli zĩe kɛ zĩbeezĩo. +Za gↄↄ pↄ́ a na pↄkɛkɛawa, àliↄ ãsↄ̃a nao, a soplade +í gbasa Pãteko dikpɛkɛ Dii á Luaɛ. Lá à báaadàágu lɛ́u, àli gbadaɛ̀ màa. +Àli pↄnakɛ Dii á Luaɛ gu pↄ́ a sɛ a tↄ́ iↄ kuwà pↄ́ kú á wɛ̃́lɛuↄ ń bↄ̀mↄↄ ń tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń gyaa taaside pↄ́ kú á guuↄ. +À tó á zↄblea Egipi yã́ àↄ dↄágu, í zĩkɛ ikoyãpiↄwa ń laaio. +Pↄgbɛ̃a ń vɛ̃ɛbɛ'ifɛ̃ao gbɛa àli Lákpɛdↄa dikpɛkɛ e gↄↄ sopla. +Àli pↄnakɛ dikpɛpi guↄ ń bↄ̀mↄↄ ń nɛtonɛↄ ń gyaa pↄ́ kú á wɛ̃́lɛuↄ. +Àliↄ dikpɛpi kɛ Dii á Luaɛ e gↄↄ sopla, gu pↄ́ a sɛu, asa Dii á Lua a báaadaágu ń á buapↄ́ↄ ń zĩ pↄ́ á kɛↄ píi, á pↄna i kɛ zài. +Wɛ̃ ń wɛ̃o gɛ̃n àaↄ̃ á gↄ̃ɛↄ lí gɛ́ ńzĩa ↄlↄi Dii á Luaɛ gu pↄ́ a sɛu, Kàaso dikpɛ zĩ́ ń Pãteko dikpɛ zĩ́o ń Lákpɛdↄa dikpɛ zĩ́o. Gbɛ̃e su azĩa ↄlↄ Diiɛ ↄgiio. +Baade lí gɛ́ ń gbao báaa pↄ́ Dii á Lua dàaàgu lɛ́u. +À yã́kpalɛkɛnaↄ ń gbãadeↄ dilɛdilɛ á bui ń buio guu wɛ̃́lɛ pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwáↄ guu píi. Aali yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ a zɛ́wa. +Ásuli yã́gↄ̃gↄ̃ koleao. Ásuli gbagusaɛsio, asa gbagusaɛ ì ↄ̃nↄnaↄ vĩ̀akũɛ, mɛ́ ì gbɛ̃maaↄ yã́ fuangba. +Àliↄ tɛ yã́zɛdei, í e àↄ ku, í gↄ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwápi vĩ. +Ásuli Asetaati lí pɛ́lɛ sa'okĩi pↄ́ á bo Dii á Lua pↄ́ ũ saɛo. +Ásuli gbɛpɛlɛ we tã́a ũo, asa Dii á Lua zauɛ. +Ásuli sa'o Dii á Luawa ń zu ge sã vãi ge a sãadeoo, asa Dii á Lua ye yã́ bee taa gĩyãio. +Tó gbɛ̃e ku wɛ̃́lɛ pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwáↄ guu, gↄ̃ɛ ge nↄɛ, mɛ́ àlɛ yã́ pↄ́ Dii á Lua yeio kɛ, àlɛ Dii bàakuaánↄ yã́ gboo, +àlɛ zↄble dii pãleↄnɛ, àlɛ kúlɛnɛ́ ge ĩatɛ̃ ge mↄvua ge saanaɛn nò, lá má òɛ́ ásu kɛowa, +tó á mà màa, à yã́pi gbɛagbɛa maamaa. Tó wà yãbɛ̃ɛpi kɛ̀ á guu sĩanaɛ, mɛ́ a sea vĩo, +à gↄ̃ɛ ge nↄɛ pↄ́ yãvãipi kɛ̀ sɛ bↄaànↄ bĩ́ibↄlɛu, í aà pápa ń gbɛo à dɛ. +Tó seeladeↄ ku gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃, à gbɛ̃́pi dɛ. Ásuli gbɛ̃dɛ gbɛ̃́ mɛ̀ndo seeladekɛ yã́ musuo. +Seeladeↄ mɛ́ aa dↄaa aà pá, gbɛ̃́pii i gbasa aà pápa, kɛ́ vãi e láa á guu yã́i. +Tó wà mↄ̀ ń gbɛ̃́ káalao á bɛ wɛ̃́lɛu, mɛ́ yã́pi kɛ̀ɛ́ zĩ'ũ, i fↄ̃ á kɛ̀kɛo, gbɛ̃dɛa ge yã́gↄ̃gↄ̃a ge gbɛ̃kɛ a ĩan nò, à gɛ́ńnↄ gu pↄ́ Dii á Lua a sɛu. +Í gɛ́ńnↄ sa'ona Levii buiↄ kĩ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ yã́kpalɛkɛna ũ gↄↄ beeo. À yã́pi gbɛagbɛamá, aai oɛ́ lá wa yã́pi gↄ̃́gↄ̃. +À kɛ lá aa oɛ́ gu pↄ́ Dii a sɛuwa. À laaika! À kɛ lá aa daɛ́wa píi. +À zĩkɛ ikoyã pↄ́ aa dàɛ́wa ń lá aa yã́kpalɛ mìdɛo. Ásuli pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. +Tó gbɛ̃́ kàamai vĩ, mɛ́ i yã́kpalɛkɛna ge sa'ona pↄ́ lɛ́ zĩkɛ Dii á Luaɛ yãmao, à gbɛ̃́pi dɛ à vãi bↄ á guu. +Tó Isailiↄ mà píi, vĩa a ń kṹ, aa dↄ́ɛńnↄ lↄo. +Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá guu, á sì a zↄ̃lɛu, á mɛ wà gbɛ̃́ dilɛ wá kía ũ, lá bui pↄ́ liaawáziↄ kɛ̀wa. +À gbɛ̃́ pↄ́ Dii á Lua a sɛ á guu dilɛ á kía ũ. Ásuli buipãle dilɛ a ũo. +Kíapi suli sↄ̃́ kãaaazi dasio. Asu to gbɛ̃́ↄ gɛ́ sↄ̃́ dasi wɛɛlɛi Egipio, asa Dii òɛ́ à mɛ̀, ásu ɛa gɛ́ we lↄoɛ. +Asu nↄsɛ dasio, kɛ́ an yã́ su aà sↄ̃ bleo yã́i. Asu ã́nusu ń vuao kãaaazi zↄ̃ↄzↄ̃ↄo. +Tó à kpalablè, aà ikoyã pↄ́ na sa'ona Levii buiↄ ↄzĩɛ bee kɛ̃ láu azĩa pↄ́ ũ, +iↄ kũa, iↄ a kyokɛ e a wɛ̃ni lɛ́u, kɛ́ à e vĩakɛa Dii á Luaɛ dada, iↄ aà ikoyãɛ beeↄ kũa píi, i aà ↄtondↄkĩi gwa. +Asu azĩa sɛ lɛsĩ dɛ a gbɛ̃́ↄla à pãalɛ ikoyãɛ ↄplaai ge zɛɛio, kɛ́ aàpi ń a buiↄ e gɛ̃gɛ̃ Isaili kpalau yã́i. +Sa'onaↄ ń Levii buiↄ píi su bùsu kpaalɛsɛ lán Isaili kĩniↄwao. Sa pↄ́ wì o Diiwa wà a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ pↄ́ kĩniↄ ń pↄ́ pↄ́ wì aà gbao iↄ dɛ ń pↄblea ũ. +Aa bùsu kpaalɛsɛ ń ń gbɛ̃́ↄo. Dii mɛ́ ń baa ũ lá a ònɛ́wa. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ sáaukpa sa'o ń zuo ge sã ge ble, aàli a ↄ do ń a gɛɛ'uↄ ń a basaao kpa sa'onaↄwa ń pↄ́ ũ. +À á pↄ́wɛn káau ń á vɛ̃ɛ káauo ń á nísi káauo ń sãkã pↄ́ á kɛ̃̀ɛlɛ sɛ̃́iaↄ kpámá, +asa ampiↄ Dii á Lua ń sɛ́ á buiↄ guu, aaↄ sa'ozĩ kɛ ń a tↄ́o gↄↄpii, ampiↄ ń ń buiↄ. +Tó Levii bui bↄ̀ Isaili wɛ̃́lɛ pↄ́ a kuu, kɛ́ àlɛ gu pↄ́ Dii a sɛu nidɛ yã́i, mɛ́ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ we, +ali sa'ozĩ kɛ ń Dii a Lua tↄ́o, lá a gbɛ̃́ Levii bui pↄ́ lɛ́ zĩkɛ Diiɛ weↄwaɛ. +Ali a baa ble láńwaɛ, pↄ́ pↄ́ aà mae bɛdeↄ lí kpã́sãɛ̀ bàasi. +Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá guu, ásu bui pↄ́ kú weↄ yãbɛ̃ɛkɛa dadao. +Á gbɛ̃e su sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń a nɛgↄ̃ɛ ge nↄɛoo. Màsokɛna ge gbɛ̃kↄↄlɛkɛna ge wɛɛlɛkɛna ge pↄdamade su àↄ kú á guuo +ge ɛsɛbɛ̃ɛde ge wɛlɛnde ge tã́ade ge gɛ̀sisina. +Asa yãbeetaakɛnaↄ bɛ̃̀ɛ Diiɛɛ. Yãbɛ̃ɛ beeↄ kɛa yã́i ↄ̃ Dii á Lua lɛ́ buipiↄ yáiɛ́. +Àↄ ku tàaesai Dii á Luaɛ. +Bui pↄ́ álɛ ń bùsu símápiↄ, aaì tã́adeↄ ń màsokɛnaↄ yãma, ãma ápiↄ, Dii á Lua i weiɛ́o. +Dii á Lua a á bui gbɛ̃e sɛ ãnabi ũ lamawa. Aà yã́ ↄ̃ áli ma. +Yã́ pↄ́ á gbɛ̀a Dii á Luawa gↄↄ pↄ́ a kↄ̃ kã̀aa Olebun we. A mɛ̀ Dii á Lua su yã'oɛ́ lↄo, á ye tɛ́ zↄ̃ↄpi gwaaio, kɛ́ ásu gao yã́i. +Dii òmɛɛ à mɛ̀ á yã́ pↄ́ á òpi maa. +À mɛ̀ á tó á gbɛ̃e gↄ̃ ãnabi ũ lamawa, i a yã́ sóso kaɛ̀ aà lɛ́u, ãnabipi i yã́ pↄ́ Dii dàɛpi oɛ́ píi. +Tó gbɛ̃́ i swã́sɛ Dii yã́ pↄ́ ãnabipi a o ń aà tↄ́oio, Dii a yã́pi la adewaɛ. +Tó gbɛ̃́ kàamai vĩ, mɛ́ à yã́ pↄ́ Dii i daɛo ò ń aà tↄ́o, ge à yã'ò ń dii pãle tↄ́o, wàli ãnabi bee taa dɛ. +Á gí làasookɛi à mɛ: Kpelewa wá e yã́ pↄ́ i bↄ Dii kĩ́io dↄ̃i? +Tó gbɛ̃́ yã'ò ń Dii tↄ́o, mɛ́ yã́pi i kɛo ge i gbɛsuo, yã́ pↄ́ Dii i oon we. Gbɛ̃́pi kàamai mɛ́ tò à yã́pi ò. Ásu vĩakɛɛ̀o. +Tó Dii á Lua bui pↄ́ álɛ ń bùsu kpáwáↄ mìdɛɛ́, mɛ́ a ń bùsupi sì, a zↄ̃lɛ ń wɛ̃́lɛↄ ń ń kpɛ́ↄ guu, +à bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwápi kpaalɛ̀ lɛɛ àaↄ̃, í wɛ̃́lɛ mɛ̀n àaↄ̃ dilɛ dodo bùsupiↄ guo, í zɛbↄ pɛ́pɛ wɛ̃́lɛpiↄwa, kɛ́ gbɛ̃dɛna lí e bàalɛ ta we. +Tó kai mɛ́ mↄ̀, ↄ̃ gbɛ̃́ a gbɛ̃́dee dɛ̀, mɛ́ ĩ́ie ku aàpi ń gbɛ̃́ pↄ́ a dɛ̀o zãnguo za zio, lá ali kɛn kɛ. Aàli bàalɛ ta wɛ̃́lɛpiↄ dou azĩa misia yã́i. +Tó gbɛ̃́ su gɛ̀ lizↄ̃i líkpɛu ń a gbɛ̃́deeo, mɛ́ à mↄo sɛ̀, àlɛ mↄ́ lí lɛ́i, tó a wɛ́tɛ̃ wò gɛ̀ aà gbɛ̃dopi pà à gà, gbɛ̃́ pↄ́ yã́ bee taa aà lè, aàli bàalɛ ta wɛ̃́lɛpiↄ dou azĩa misia yã́i. +Tó i wɛ̃́lɛ dilɛ màao, daɛ pↄ́ a tↄsiwà a pɛ́lɛ gbɛ̃dɛnapizi ń pↄfɛ̃oɛ, i aà dɛ, kɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ wa dìlɛ kɛ̀ zã̀ yã́i. I ka wà aà dɛ sↄ̃o, asa a ĩ́ikũa ń gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ̀o no. +Bee yã́i má òɛ́ à wɛ̃́lɛ mɛ̀n àaↄ̃ dilɛ. +Tó álɛ zĩkɛ yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ gbãɛ beeↄwa, mɛ́ á kũa píi, tó á ye Dii á Luazi, mɛ́ á bɛ aà zɛ́u gↄↄpii, a tó á bùsu zↄ̃ↄkũ, lá à a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛwaɛ. Tó à bùsupi kpàwá píi, à ɛa wɛ̃́lɛ dilɛ mɛ̀n àaↄ̃ lↄ, à kã́fĩ àaↄ̃ pↄ́ á dìlɛ káau guu, +kɛ́ wasu tàaesaide dɛ, aà gaa yã́ i wí á musu bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá àↄ vĩpi guuo yã́i. +Tó gbɛ̃́ ĩ́isɛ̀ ń a gbɛ̃́deeo, mɛ́ àlɛ aà kpakpa e à gɛ̀ kùsiwà à aà dɛ̀, ↄ̃ à gbàsa bàalɛ̀ tà wɛ̃́lɛpiↄ dou, +aà w��̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gbɛ̃́ↄ zĩ aa aà kũ suonɛ́, wi aà kpa daɛ pↄ́ a tↄsiwàwa, i aà dɛ. +Ásu à aà wɛ̃nagwao, í gbɛ̃dɛa tàae bↄ á bùsuu, á kua iↄ na. +Bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá à sipi guu, tó a tↄↄlɛ kpaalɛsɛ̀, á gbɛ̃e su a gbɛ̃́dee kↄↄ pↄ́ gbɛ̃́ káauↄ dà sɛ sↄ̃òo. +Ásuli yãda gbɛ̃́ pↄ́ tàae ge duunakɛ̀la gbɛ̃́ mɛ̀ndo seeladekɛ yã́ musuo. Tó seelade kà pla ge àaↄ̃, àli yã́pi sí. +Tó seelade pãsĩ lɛ́ bↄbↄ ń gbɛ̃́o, +sema gbɛ̃ↄn pla pↄ́ aa yãvĩ ń kↄ̃opiↄ gɛ́ sa'onaↄ ń yã́kpalɛkɛna pↄ́ kú gↄↄ beeↄ le Dii kĩ́i, +yã́kpalɛkɛnapiↄ i wɛ́tɛ yã́pizi maamaa. Tó aa è ɛɛ ↄ̃ seeladepi lɛ́ to, à yãdↄ̀ a gbɛ̃́deewaɛ, +wa yã́ pↄ́ àlɛ wɛɛlɛ wà kɛ a gbɛ̃́deeɛpi kɛɛ̀. Màa áliↄ kɛ, vãi i láa á guu. +Tó gbɛ̃́ kĩniↄ yã́pi mà, vĩa a ń kṹ, aa we yãvãi bee taa kɛ á guu bau lↄo. +Ásuli gbɛ̃e wɛ̃nagwao. Àli ga fĩabo ń gao, wɛ́ ń wɛ́o, swaa ń swaao, ↄ ń ↄo, gbá ń gbáo. +Tó a gɛ á wɛ̀lɛↄwa zĩu, mɛ́ a ń sↄ̃́ↄ ń ń sↄ̃́goↄ ń ń zĩgↄ̃ pↄ́ an dasi dɛálaↄ è kpá, ásu vĩakɛnɛ́o, asa Dii á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ Egipi kúánↄ. +Tó álɛ zĩ̀ sↄukɛ, sa'ona lí mↄ́ yã'oi zĩgↄ̃ↄnɛ +à mɛ: Isaili zĩgↄ̃ↄ, à swã́kpa à ma! Álɛ gɛ́ á wɛ̀lɛↄwa zĩu gbã. Ásu to sↄ̃ kɛ̃́águo. Ásu to vĩa á kũo. Ásu to gili gɛ̃águo. Ásu to iwãa ká á pↄao. +Dii á Lua mɛ́ lɛ́ gɛ́ánↄ lɛ́lɛi á wɛ̀lɛↄwaɛ, a to à zĩble. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ i o gbɛ̃́ↄnɛ aa mɛ: Á démɛ kpɛ́ dafu dↄ̀, mɛ́ i iu yãao ni? Ade ɛa ta a bɛ, kɛ́ asu ga zĩlau, gbɛ̃pãle iↄ iuo yã́i. +Á démɛ vɛ̃ɛbu vĩ, i a mↄaokɛ yãao ni? Ade ɛa ta a bɛ, kɛ́ asu ga zĩlau, gbɛ̃pãle iↄ a mↄaokɛo yã́i. +Á démɛ nↄkpama vĩ, i sɛ yãao ni? Ade ɛa ta a bɛ, kɛ́ asu ga zĩlau, gbɛ̃pãle sɛo yã́i. +Gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ i ɛa yã́kãfĩ gbɛ̃́ↄnɛ aa mɛ: Á démɛ vĩa vĩ sↄ̃ kɛ̃̀aàgui? Ade ɛa ta a bɛ, kɛ́ aà gbɛ̃́ↄ kúsu su kwɛ laaàwao yã́i. +Tó gbɛ̃zↄ̃ↄↄ yã'ònɛ́ aa làa, aali zĩgↄ̃ dↄaanaↄ dilɛ aa dↄaa gbɛ̃́ↄnɛ. +Tó a gɛ lɛ́lɛi wɛ̃́lɛewa, àli o wɛ̃́lɛpideↄnɛ gĩa aa ńzĩa kpáwá zĩkasai. +Tó aa wèi, mɛ́ aa ń wɛ̃́lɛ gba wɛ̃̀ɛ́, wɛ̃́lɛpideↄ i gↄ̃ á zĩgbãakɛnaↄ ũ, aaiↄ zↄbleɛ́. +Tó aai á yãma sↄ̃o, mɛ́ aa fɛ̀lɛwá ń zĩoɛ, à ń káka ń wɛ̃́lɛpiu. +Tó Dii á Lua wɛ̃́lɛpi nàɛ́ á ↄzĩ, à a gↄ̃ɛↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao píi. +Nↄɛↄ ń nɛ́ↄ ń pↄtuoↄ ń wɛ̃́lɛpi pↄ́ↄ sↄ̃, à sɛ́lɛ ázĩa pↄ́ ũ píi. Àli á wɛ̀lɛↄ pↄ́ pↄ́ Dii á Lua kpàwáↄ mↄaokɛ. +Màa á kɛ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ zã̀ánↄ maamaaↄ, i kɛ bui pↄ́ kú kãiɛ beeↄ wɛ̃́lɛↄ no. +Bui pↄ́ Dii á Lua lɛ́ ń bùsu kpáwápiↄ wɛ̃́lɛↄ sↄ̃, ásu pↄe to a guu bɛ̃́ɛo, baa gbɛ̃nazĩna. +À Itiↄ ń Amↄleↄ ń Kanaaↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ midɛ míↄmiↄ, lá Dii á Lua dìlɛɛ́wa, +kɛ́ aasu yãbɛ̃ɛ pↄ́ aaì zↄbleò ń diiↄnɛ daɛ́, í duunakɛ Dii á Luaɛo yã́i. +Tó a koezↄ̃̀ wɛ̃́lɛei gↄↄpla, álɛ zĩkańnↄ kɛ́ à wɛ̃́lɛpi si yã́i, ásu mↄo tↄ̃ lí pↄ́ wì a bɛ bleↄwao. Àliↄ lípiↄ bɛ ble, ásu zↄ̃o. Líↄnɛ, i kɛ gbɛ̃nazĩna pↄ́ a mↄmá zĩuↄ no. +Ń beeo á fↄ̃ lí pↄ́ á dↄ̃ wìli a bɛ bleoↄ zↄ̃zↄ̃, kɛ́ à e gbà lɛsĩ daò e wɛ̃́lɛde pↄ́ aalɛ zĩkaánↄↄ gɛ fuò. +Tó wà bↄ̀ gɛwa bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwápiu, mɛ́ wa aà dɛ̀na dↄ̃o, +á gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń á yã́kpalɛkɛnaↄ gɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ kú weↄ gwagwa, lá a zã̀ dɛ ń gɛpio. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ aa è a kãi ń gɛpio, wɛ̃́lɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ zununu pↄ́ wi zuudaɛ̀ à zĩkɛ̀ yãao sɛ +gɛò swa pↄ́ a í lí bao mɛ́ wi gupi kàsakɛ̃ wà pↄtↄ̃̀ we yãao saɛ. Wekĩi aa zupi waa fĩu aa dɛ. +Sa'ona Levii buiↄ i sↄ̃ kãi sa, asa Dii á Lua ń sɛ́ a gbàgbanaↄ ũɛ, aa samaa'oɛ́ ń a tↄ́oɛ. Tó yãkele fɛ̀lɛ ge tó wà gbɛ̃e kɛ̀'ĩa, aamɛ aaliↄ yã́ bee kɛkɛa zɛ́ vĩ. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ kãi ń gɛo gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ ń ↄ pípi zu pↄ́ wà a waa fĩ̀ swa saɛpi musu, +aai mɛ: Wámɛ wa gbɛ̃́pi dɛ̀o, wi wɛsiɛo. +Dii, sùuukɛ ń n gbɛ̃́ Isaili pↄ́ n ń bóↄ. Ńsu to tàaesaide dɛa yã́ wí n gbɛ̃́ Isailiↄ musuo. Màa aa láka gbɛ̃́pi dɛaa, +í bↄ tàaesaide dɛa yã́u, asa a yã́ pↄ́ maa Diiɛ kɛ̀. +Tó a gɛ á wɛ̀lɛↄwa zĩu, mɛ́ Dii á Lua ń náɛ́ á ↄzĩ, a ń kũkũ zĩ̀zↄↄ ũ, +tó á gbɛ̃e nↄ è ń guu, aà kákaa kɛ̀ɛ̀ maa, mɛ́ a yeaàzi, ali aà sɛ nↄ ũ, +i aà dilɛ a bɛ, nↄɛpi i a mi bo, i a ↄkↄↄ zↄ̃zↄ̃, +i a zↄkɛzwãa polo kↄ́lɛ. Nↄɛpi iↄ ku gↄ̃pi bɛ, i a de ń a dao gaa ↄ́ↄlↄ mↄ do. A gbɛa gↄ̃pi i ↄnawà à aà sɛ nↄ ũ sa. +Tó nↄɛpi i kaaàguo, aà aà gbaɛ i gↄ̃ azĩaɛ. Asu à aà yíao. Asu à aà dilɛ zↄ ũo, asa à aà dↄ̃ nↄɛ ũ kↄ̀. +Tó gↄ̃ɛe nↄ vĩ pla, mɛ́ a ye adozi dɛ adoa, tó aa nɛgↄ̃ɛↄ ìaànↄ ḿpla ḿpii, tó nↄ pↄ́ a yeio mɛ́ nɛ'ìaànↄ káau, +gↄ̃pi su yoakɛ di nↄ pↄ́ a yei nɛ́ɛ nↄ pↄ́ a yeio yoa gbɛu túbi kpaalɛa yã́io. +Sema aà yoakɛ dↄ̃ a nↄ pↄ́ a yeio nɛ́ɛ, i aà baa kpawà lɛɛ pla a pↄ́ↄ kpaalɛa guu, asa nɛ́pi mɛ́ aà gↄ̃sakɛnɛ sɛ̃́ia ũ, ↄ̃mɛ yoakɛzɛ vĩ. +Tó gↄ̃ɛe nɛgↄ̃ɛ swã́gbãa sòlede vĩ, mɛ́ ìli a de ń a dao yãmao, baa kɛ́ aaì aà swã́gagaɛ, +aà de ń aà dao aai aà kũ wà gɛaànↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kĩ́i wɛ̃́lɛ bↄlɛu, +aai onɛ́: Wá nɛ́ɛ beeá swã́gbãadeɛ, mɛ́ a sòle vĩ. Ìli swã́sɛ wá yã́io. Lɛ́'udeɛ mɛ́ wɛ̃min saɛ. +Wɛ̃́lɛ gↄ̃ɛↄ i aà pápa ń gbɛo ḿpii wà aà dɛ, kɛ́ vãi e láa á guu yã́i. Isailiↄ i yã́pi ma ḿpii, vĩa i ń kṹ. +Tó gbɛ̃e duunakɛ̀, à kà wà aà dɛ, mɛ́ a aà dɛ̀, a aà gɛ lòo líwa, +ásu to gusi à aà gɛ le líwao. À aà vĩ zĩbeezĩ, asa gbɛ̃́ pↄ́ wa lòo líwa á gbɛ̃́ pↄ́ Lua láaikɛ̀wàɛ. Ásu to bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá gbãlɛ màao. +Tó n bↄ n gbɛ̃́dee zu ge aà sãwa à vũ̀aa, ńsu pↄ́pi to weo. Kũ suoɛ̀. +Tó n gbɛ̃́deepi bɛ ku kãio, ge tó ń aà dↄ̃oɛ, pↄ́pi dilɛ n bɛ e aà mↄ̀ wɛɛlɛi, ní gbasa ǹ kpawà. +Màa ńyↄ̃ kɛ ń aà zàa'ĩnao ge aà zwãa ge pↄ́ pↄ́ sù vũ̀aa ń gbɛ̃́deewan nò, mɛ́ n bↄwà. Ńsuli tó weo. +Tó n n gbɛ̃́dee zàa'ĩna ge aà zu è, à lɛ̀lɛwà zɛ́u, ńsu dↄaàzio, ǹ aà fɛlɛaànↄ. +Nↄɛe suli gↄ̃ɛ pↄkasa dao, mɛ́ gↄ̃ɛe suli nↄɛ pↄkasa dao, asa Dii á Lua ye yã́pikɛna gĩyãio. +Tó ń bɛ zɛ́u, mɛ́ n bã sakpɛ è lí musu ge zĩ́lɛ, a nɛ́ vĩ kau ge gbe, mɛ́ an da kúńla, ńsu bãpi kṹ ń a nɛ́ↄ píi sãnuo. +To bãpi gɛ̃zɛa, ní aà nɛ́ↄ sɛ́lɛ, kɛ́ n kua e àↄ na, ní wɛ̃ni kɛ. +Tó n kpɛ́ dafu dↄ̀, gĩbo a musu yↄↄnnↄ ǹ liai, kɛ́ gbɛ̃e su bãɛ a musu, aà gaa yã́ i wí n musuo yã́i. +Ásuli pↄpãle bui ba á vɛ̃ɛbuuo. Tó a gi, á vɛ̃ɛbɛↄ ń pↄ́wɛnapio a gↄ̃ɛ́ tɛ̃ ũɛ. +Ásuli zu nakↄ̃wa ń zàa'ĩnao à sapańnↄo. +Ásuli pↄkasa pↄ́ wa tã̀ ń sãkão ń buao yãalɛa dao. +Àli tufada á pↄkasaↄ lɛ́i. +Tó gↄ̃ɛ nↄsɛ̀ mɛ́ à wùlɛò, ↄ̃ à gbàsa yeio, +tó à yã́ dasi dↄ̀wà, à aà tↄ́ ↄ̃̀ↄkpà à mɛ̀: Ma nↄɛɛ bee sɛ̀, kɛ́ ma wulɛaànↄ, mi aà ↄ eo, +nↄɛpi de ń aà dao aa gɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ le wɛ̃́lɛ bↄlɛu ń ń nɛ́ ↄ'ea seelao. +Nↄ mae i o gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ a mɛ: Ma a nɛ́ kpà gↄ̃ɛɛ beewaɛ. Kɛ́ a sɛ̀, ↄ̃ a yei lↄo. +Ɔ̃ à yã́ dasi dↄ̀ ma nɛ́piwa à mɛ̀, i aà ↄ eo. Ma nɛ́ ↄ'ea seelan kɛ. Nↄ de ń aà dao i aà daa zwãau zwã̀a audepi poo wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ aɛ. +Wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ i gↄ̃pi kṹ, aai aà wɛtã, +aai ã́nusu ↄwatɛ̃ basↄo siwà, aai kpa nↄpi maewa, kɛ́ à Isaili nɛnↄɛ lɛ́so tↄ́ ↄ̃̀ↄkpà yã́i. Gↄ̃pi iↄ nↄpi kũa a bɛ. A nↄpi yaa zɛ́ vĩo e à gɛ gaò. +Tó yã́piá sĩanaɛ, mɛ́ wi nↄpi ↄ'ea seela eo, +wà nↄpi sɛ gɛò aà mae kpɛ́ kpɛɛlɛ, wɛ̃́lɛ gↄ̃ɛↄ i aà pápa ń gbɛo wà aà dɛ, asa à wíyã kɛ̀ Isaili bùsuu, à káaluakà a mae uaɛ, vãi i láa á guu. +Tó wà gↄ̃ɛ kũ̀ ń nↄzãeo, wàli ń dɛ ḿpla ḿpii, nↄɛpi ń gↄ̃ɛ pↄ́ wùlɛaànↄpio, vãi i láa á Isailiↄ guu. +Tó wà gↄ̃ kɛ̀ wɛ̃́ndia lɛ́soɛ, mɛ́ gↄ̃ɛe kpàaũaànↄ wɛ̃́lɛ guu, à wùlɛaànↄ, +àli gɛ́ńnↄ wɛ̃́lɛ bↄlɛu an pla ḿpii, í ń pápa ń gbɛo à ń dɛ. Wa wɛ̃́ndiapi dɛ, kɛ́ wɛ̃́lɛ guuɛ, mɛ́ à gì wiidↄiwà yã́i. Gↄ̃pi sↄ̃, kɛ́ à kùsi a gbɛ̃́dee nↄwa yã́i. Màa áli kɛ, vãi i láa á guu. +Tó sɛ̃u ↄ̃ gↄ̃ɛ kpàaũ ń wɛ̃́ndia lɛ́so pↄ́ wà gↄ̃ kɛ̀ɛ̀o, à kùsiwà à wùlɛaànↄ, gↄ̃ɛpi a ga adoɛ. +Ásu yãe k�� wɛ̃́ndiapiɛo, asa i yã́ pↄ́ kà wà aà dɛ kɛo. Yã doũpiɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃dɛ̀o, +asa à bↄ̀ wɛ̃́ndia gↄ̃depiwa sɛ̃uɛ. Baa kɛ́ nↄɛpi wiidↄ̀wà, gbɛ̃e ku we à aà suabao. +Tó gↄ̃ɛ kpàaũ ń wɛ̃́ndia lɛ́so gↄ̃saideo, mɛ́ à kùsiwà à wùlɛaànↄ, tó wà bↄ̀má, +gↄ̃ɛpi a ã́nusu ↄwatɛ̃ blakwi kpa aà maewaɛ, i aà sɛ nↄ ũ, kɛ́ à kùsiwà yã́i. A nↄɛpi yaa zɛ́ vĩo e à gɛ gaò. +Gbɛ̃e su a mae nↄ sɛ à gɛ̃ a mae gɛ̃kĩio. +Gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ wia ge a gↄ̃ɛkɛbↄ zↄ̃ɛa zɛvĩ à gɛ̃ Dii gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaa guuo. +Naaenɛ zɛvĩ aà gɛ̃ Dii gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaa guuo, baa bui pↄ́ nɛ́pi a kɛ e an buiwa. +Amↄniↄ ń Mↄabuↄ zɛvĩ aa gɛ̃ Dii gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaa guuo, baa an buiↄ e an buiwa. +Asa gↄↄ pↄ́ á bɛ zɛ́u á bↄa Egipi gbɛa, aai mↄ á yàaekɛi ń pɛ̃ɛoo, aai í kpáwá á mìo. Aa fĩabò Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũ, Petoo pↄ́ kú Mɛsↄpↄtami bùsu gbɛ̃́ɛ aà láaizĩwáɛ, +kási Dii á Lua i we Balaaũ yãmào, ↄ̃ à savãipi lìlɛ samaa ũ, kɛ́ a yeázi yã́i. +E à gɛ àↄ kuo, ásu buipiↄ aafia ge an bↄa maa wɛɛlɛo. +Ásu Ɛdↄũↄ bↄlↄboo, asa á daɛↄnɛ. Ásu Egipiↄ bↄlↄboo, asa á kú an bùsuu bↄ̀mↄↄ ũ yãaɛ. +Sɛa za ń sĩ́wɛnaↄwa aamɛ aali e gɛ̃ Dii gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaa guu. +Tó a gɛ á wɛ̀lɛↄwa zĩu, mɛ́ á kú bòou, à laaika gbãlɛai. +Tó á gbɛ̃e azĩa è gwãasĩna, à gbãlɛ̀n we. Ade bↄ bòou, iↄ ku we. Asu gɛ̃ bòouo. +Tó oosi kɛ̀, aà zu'o, i su bòou ĩatɛ̃ gɛ̃a kpɛ́u gbɛa. +À gu pↄ́ áli gɛ́ bĩ́ikpɛkɛui dilɛ bòo kpɛ. +Àliↄ ɛyↄ̃bↄ kũa á gↄ̃kɛbↄↄ guu. Tó a gɛ bĩ́ikpɛkɛi, àli ɛyↄ̃, tó a bĩ́ikpɛkɛ̀ á làa, íli bùsukaa. +Asa Dii á Lua ìↄ bɛ á bòou, àↄ á dↄ̃́aɛ, i á wɛ̀lɛↄ naɛ́ á ↄzĩ. Sema á bòoↄ ku gbãlɛsai, kɛ́ Dii su gbãsĩ eu, i bↄ á kpɛo yã́i. +Tó zↄe bàalɛ̀ a diiɛ, à mↄ̀ azĩa kpàwá, ásu à aà kpa a diiwao. +À to aàↄ kúánↄ gu pↄ́ a yeiu, á wɛ̃́lɛ pↄ́ kɛ̀ɛ̀ maau. Ásu à aà wɛtão. +Isaili nↄɛe ge gↄ̃ɛe su gↄ̃ tã́akpɛ káalua ũo. +Ásu mↄ Dii á Lua kpɛ́u ń káaluaka'ↄ̃ao à lɛ́gbã dↄowào, asa Dii á Lua ye káaluaↄ gĩyãio. +Tó a pↄe sɛ̃̀a á gbɛ̃́deeɛ, ↄ̃a ge blɛ ge pↄpãlen nò, ásu a idiaɛ̀o. +À a idia bui zĩ̀loɛ, ãma ásu dia á gbɛ̃́deeɛo, Dii á Lua i báaadaɛ́ á zĩ píiu bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi guu. +Tó a lɛkɛ̀ Dii á Luawa, ásu to a fĩaboa gↄↄ gágao, asa Dii a á lá a yã́i, í gↄ̃ duundeↄ ũɛ. +Tó i lɛkɛwào, á gↄ̃ duundeↄ ũo. +Yã́ pↄ́ bↄ̀ á lɛ́u, àli zĩkɛwà ń laaio, asa a lɛkɛ̀ Dii á Luawa ń pↄeãoɛ. +Tó a gɛ̃ á gbɛ̃́dee vɛ̃ɛbuu, à vɛ̃ɛbɛ ble we lá á yeiwa à kã́, ãma ásu bobo ka gbíu à suòo. +Tó a gɛ̃ á gbɛ̃́dee pↄ́wɛmbuu, à a sáoↄ wɛ ń ↄo, ãma ásu kↄma ká á gbɛ̃́dee pↄ́wɛnai à kɛ̃o. +Tó gↄ̃ɛe nↄsɛ̀, mɛ́ nↄpi yã́ i kaaàguo, kɛ́ a è a dↄ́ɛ'ĩi vĩ yã́i, mɛ́ à gínzila kɛ̃̀ kpàwà à aà yàò, +tó nↄɛpi bↄ̀ aà bɛ, à gɛ̀ zã pãle kɛ̀, +mɛ́ gↄ̃ plaadepi yeaàzio, tó à gínzila kɛ̃̀ a kpàwà à aà yàò sↄ̃, ge gↄ̃ plaade pↄ́ aà sɛ̀pi gàn lò, +gↄ̃ pↄ́ aà yà sɛ̃́ia zɛ́ vĩ à aà sɛ nↄ ũ lↄo, asa à dↄ̀aa à aà ↄ̃̀ↄkpàɛ. Dii ye yã́ bee gĩyãio. Ásu bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá á pↄ́ ũ ↄ̃̀ↄkpao. +Tó gbɛ̃́ nↄsɛ̀ dafu, asu gɛ́ zĩlauo, mɛ́ wasu zĩdaɛ̀ zã̀o. Wa aà kɛ̃́, iↄ ku bɛ wɛ̃̀ do, kɛ́ aà nↄ pↄ́ a sɛ̀pi pↄ e àↄ na. +Wasu gbɛ̃e wísilↄgbɛ tↄ̀ↄmasio, baa a nɛ́, asa aà wɛ̃ni tↄ̀ↄmasian we. +Tó gbɛ̃́ a Isaili dee sɛ̀ kpã́i, à aà kɛ̀ zↄ ũ ge à aà yìan nò, sema à kpã́ipi dɛ, vãi i láa á guu. +À láai ka kusui, í laaidↄ a yã́ pↄ́ sa'ona Levii buiↄ òɛ́wa maamaa. Lá má dìlɛnɛ́wa, àↄ kũa màa. +À to yã́ pↄ́ Dii á Lua kɛ̀ Miliaũɛ zɛ́u á bↄa Egipi gbɛa dↄágu. +Tó n pↄ́ sɛ̃̀a n gbɛ̃́deeɛ, ńsu gɛ̃ aà kpɛ́u ǹ aà zwãa sí tↄ̀ↄma ũo. +Zɛ ǹ aà dã bàasi, i bↄnɛ ń n zwãapio bàasi we. +Tó taasideɛ, ńsu ǹyↄ̃ kũa e n gɛ taò kpɛ́uo. +Gɛ ǹ kpawà e ĩatɛ̃ àↄ gɛ́ gɛ̃i kpɛ́u, i e i ń a zwãapio. A fↄkpama, yã́ pↄ́ ń kɛ̀pi i kɛ Dii á Luaɛ na. +Ásu á gbɛ̀wina pↄ́ dɛ taaside wɛ̃nade ũ wɛtão, á gbɛ̃́ Isaili ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á bùsu wɛ̃́lɛun nò. +Àliↄ aà fĩaboɛ̀ lá gu lɛ́ dↄ e ĩatɛ̃ àↄ gɛ́ gɛ̃i kpɛ́u, asa taasideɛ, mɛ́ aà wɛ́ dↄ a ↄ̃ai. Tó màa no, a wiilɛ Diiwaɛ, í gↄ̃ tàaedeↄ ũ. +Ḿsuli yã́gↄ̃gↄ̃ bↄ̀mↄ ge tonɛ pↄ́ gwana vĩoɛ ↄkpɛaio. Ásuli gyaa gbɛ̃ando pↄkasa tↄ̀ↄmasio. +Kɛ́ a zↄblè Egipi, ↄ̃ Dii á Lua á bↄ́u, à to a yã́ↄ dↄágu. Bee yã́i málɛ yã́ɛ bee dilɛiɛ́ àↄ kũa. +Tó álɛ pↄkɛkɛ bua, mɛ́ á pↄ́ bàaae yã́ sã̀águ, ásu ɛa gɛ́ sɛ́io. À bee to bↄ̀mↄↄnɛ ń nɛtonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń gyaa taasideↄ, Dii á Lua i báaadaágu ń zĩ pↄ́ álɛ kɛo píi. +Tó álɛ kukɛ, ásu a bɛ kↄ̃nwɛo. À bee to bↄ̀mↄↄnɛ ń nɛtonɛↄ ń gyaaↄ. +Tó álɛ vɛ̃ɛ bobo, ásu a bɛ kↄ̃nwɛo. À bee to bↄ̀mↄↄnɛ ń nɛtonɛↄ ń gyaaↄ. +À tó á zↄblea Egipi yã́ↄ dↄágu. Bee yã́i málɛ yã́ɛ bee dilɛiɛ́ àↄ kũa. +Tó lɛkpaa gɛ̃̀ gↄ̃ɛↄ zãnguo, aa gɛ́ yã́kpalɛkɛkĩi wà yã́pi gↄ̃́gↄ̃ńnↄ, wàli yãnakpa gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ nawa, wi tàaede yã́'ĩikpawà. +Tó à kũ̀ wà tàaedepi gbɛ̃ɛ sↄ̃, yã́kpalɛkɛna lí tó aà wúlɛ, i aà gbɛ̃ tàae pↄ́ a kɛ̀ lɛ́u. +Wasuli aà gbɛ̃ dɛ flã̀ lɛ blalao. Tó wà sù wà aà gbɛ̃̀ dɛ beea, a widà a gbɛ̃́deewaɛ. +Ásuli lɛsↄkpa zu pↄ́ lɛ́ pↄgbɛ̃ɛo. +Tó vĩ̀i ń dãunao ku gudoũ, mɛ́ an gbɛ̃́ mɛ̀ndo gà nɛ́sai, aà gyaa su gɛ́ zãkɛi gupãleio. Aà zã́ vĩ̀i ge dãuna mɛ́ a aà sɛ nↄ ũ, i aà da'uakɛ. +Wa nɛgↄ̃ɛ pↄ́ a i sɛ̃́ia dilɛ aà gↄ̃ pↄ́ gà gɛ̃ɛ ũ, kɛ́ aà tↄ́ e àↄ ku Isailiↄ guu. +Tó gↄ̃ɛpi ye a vĩ̀i ge a dãuna nↄpi sɛaio, nↄpi i gɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ le yã́kpalɛkɛkĩi, i onɛ́ a zã́ gbɛ̃do gì a da'uakɛiɛ, kɛ́ a zã́ tↄ́ su àↄ ku Isailiↄ guuo. +Wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ i aà sísi, aai aà la. Tó gia nↄpi sɛai ↄ̃ à zɛ̀ò, +nↄɛpi i sↄ̃aàzi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ aɛ, i aà kyale gbá do bↄ, i lɛ́'ika aà oawa, i mɛ: Màa wàli kɛ gbɛ̃́ pↄ́ gì a gbɛ̃do ua vuiɛ. +Za zĩbeezĩ waliↄ o aà uaɛ kyalesai'ua. +Tó gbɛ̃ↄn plaↄ lɛ́ sòlekɛ, mɛ́ an gbɛ̃́ mɛ̀ndo na mↄ̀ a zã́ suabai, mɛ́ à gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ sòlekɛ ń a zã́opi kũ̀ aà gↄ̃ɛkɛbↄwa, +à nↄɛpi ↄzↄ̃, ásu à aà wɛ̃nagwao. +Pↄ́gbiayↄ̃bↄ zↄ̃ↄ ń a nɛ́nao su àↄ kaa á bↄ̀ↄ guu pla píio. +Zaa zↄ̃ↄ ń a nɛ́nao su àↄ kú á bɛ pla píio. +À to pↄ́gbiayↄ̃bↄↄ ń á zaaↄ líↄ maa wásawasa, kɛ́ à e gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwápiu. +Asa Dii á Lua ye gbɛ̃́ pↄ́ aaì yãfaasai bee taa kɛↄ gĩyãio. +À to yã́ pↄ́ Amalɛki buiↄ kɛ̀ɛ́ zɛ́u á bↄa Egipi gbɛaↄ dↄágu. +Gↄↄ pↄ́ a kpasa, á yɛ̃̀ɛɛ làa, aai vĩakɛ Luaɛo, aa lɛ̀lɛ á gbɛ̃́ busɛ pↄ́ tɛ́ gbɛzãↄwa zɛ́uɛ. +Tó Dii á Lua á ibɛɛ pↄ́ liaaáziↄ nàɛ́ á ↄzĩ, à á gba ĩ́ampakĩi bùsu pↄ́ àlɛ kpáwá à sipi guu, à Amalɛki buipiↄ tↄ́ dɛ dṹniau. A yã́ su sã́águo. +Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá á pↄ́ ũpi guu, mɛ́ á sì a zↄ̃lɛu, +àli a buapↄ́ káauↄ dã ká gbíu, í gɛò gu pↄ́ Dii á Lua a sɛ a tↄ́ àↄ kuwàu. +À gɛ sa'ona pↄ́ kú zĩbeezĩ le, í oɛ̀ à mɛ: Málɛ o gbã Dii n Luaɛ, ma ka bùsu pↄ́ Dii a lɛgbɛ̃̀ wá deziↄnɛ à mɛ̀ á kpáwápiu. +Sa'ona i gbí sí á ↄzĩ, i dilɛ Dii á Lua gbagbakĩi aɛ, +í o Dii á Lua aɛ à mɛ: Sili gbɛ̃́ bɛbɛnan ma dezi ũ. À tà Egipi à zↄ̃̀lɛu ń a gbɛ̃́ pↄ́ aa dasioↄ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ bui zↄ̃ↄ pↄ́ aa dasi mɛ́ aa gbãaↄ ũ. +Egipiↄ ĩadàwá aa wɛ́tɛ̃amↄ̀wɛ̃ɛ, aa wá dá zↄbleu pãsĩpãsĩ, +ↄ̃ wa wiilɛ̀ Dii wá deziↄ Luawa. Ɔ̃ à wá wiilɛawapi mà, à wɛ́tɛ̃a ń taasio ń gbãa pↄ́ wa mↄ̀wɛ̃ɛo è, +ↄ̃ à wá bↄ́lɛ Egipi ń a gã̀sa gbãao. À a gã̀sĩ pòo à yã́ pↄ́ ì to vĩa ń kṹ kɛ̀ maamaa ń seelaↄ ń dabudabuↄ. +Ɔ̃ à mↄ̀wanↄ guɛ beeu, à bùsuɛ bee kpàwá, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diu. +Tia kɛ́wa Dii, málɛ mↄ́ ń tↄↄlɛ pↄ́ ń kpàa pↄ́ káauↄ. Àli dilɛ Dii á Lua aɛ, í kúlɛɛ̀. +Ápiↄ ń Levii buiↄ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guuↄ, á pↄ lí kɛ na pↄmaa pↄ́ Dii á Lua kpàwáↄ ń á bɛdeↄwa píi. +Tó a á buapↄ́ↄ kwide bↄ̀ a wɛ̃̀ àaↄ̃de guu, á làa píi, àli kpá Levii buiↄwa ń bↄ̀mↄↄ ń nɛtonɛↄ ń gyaaↄ, aai ble á wɛ̃́lɛↄ guu aa kã́. +Í o Dii á Luaɛ a�� mɛ: Ma n asea bↄ̀nɛ ma bɛ, má kpà Levii buiↄwa ń bↄ̀mↄↄ ń nɛtonɛↄ ń gyaaↄ, lá ń òwa píi. Mi pã n yãdilɛaao, a kee i sãmagu sↄ̃o. +Mi n asea ble ma taasikɛa guuo. Mi n asea bↄnɛ ń gbãsĩoo. Mi a kee kpa gɛvĩ yã́ musuo. Dii ma Lua ma n yãmà, má kɛ̀ lá ń dìlɛmɛɛwa. +Wɛ́kpalɛ za n kúkĩiu musu, ní báaada n gbɛ̃́ Isailiↄgu ń bùsu pↄ́ ń kpàwáo, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diu, lá n a lɛgbɛ̃̀ wá deziↄnɛwa. +Dii á Lua lɛ́ yãdilɛɛ́ gbã, àliↄ aà ↄtondↄkĩi gwa, íↄ aà ikoyãpiↄ kũa ń laaio ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão. +Á ò gbã Dii mɛ́ á Lua ũ, a mɛ̀ áliↄ táa'o aà zɛ́uɛ, íↄ aà ikoyãↄ kũa ń aà yãdilɛaↄ, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa, íↄ aà yãma. +Dii òɛ́ gbã áↄ dɛ a gbɛ̃́ yenzideↄ ũ lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́waɛ. À mɛ̀ àↄ a yãdilɛaↄ kũa, +i á sɛ́ lɛsĩ dɛ bui pↄ́ a kɛ̀ↄla píi, wi á táasilɛ, wi á tↄbↄ, wi á maabo, íↄ dɛ Dii á Lua gbɛ̃́ pↄ́ an kua ńdoaↄ ũ, lá à a lɛgbɛ̃̀wa. +Mↄizi ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ yãdìlɛ ń gbɛ̃́ↄnɛ. Mↄizi mɛ̀: Àↄ yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ gbãↄ kũa. +Tó a bua Yuudɛ̃wa, a gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwáu, à gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ pɛ́lɛpɛlɛ à soolɛwà, +í ikoyãɛ beeↄ kɛ̃wà píi. Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diupiu, lá Dii á Lua a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛwa, +à gbɛpiↄ pɛ́lɛpɛlɛ Ebali gbɛ̀sĩsĩwa Yuudɛ̃ baale, lá málɛ daɛ́ gbãwa, í soolɛwà. +À Dii á Lua gbagbakĩi bo we ń gbɛo. Ásu gã́pɛlɛ gbɛpiↄwao, +à bo ń gbɛ̀ ãsaiↄ, í sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Dii á Luawa we. +À sáaukpa sa'o we lↄ, í pↄnakɛ Dii á Lua aɛ. +À ikoyãɛ beeↄ kɛ̃ gbɛpiↄwa píi wásawasa. +Ɔ̃ Mↄizi ń sa'ona Levii buiↄ ò Isaili buiↄnɛ píi aa mɛ̀: Isailiↄ, à kɛ kílikili! À swã́kpa yãma! A gↄ̃ Dii á Lua gbɛ̃́ↄ ũɛ sa. +À Dii á Lua yãma, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa, íↄ zĩkɛ aà yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄwa. +Gↄↄ doũpi zĩ́ ↄ̃ Mↄizi yãdìlɛnɛ́ à mɛ̀: +Tó a bua Yuudɛ̃wa, buiɛ beeↄ mɛ́ aa zɛ Galiziũ sĩ̀sĩpↄlɛu, aai báaadaágu: Simɛↄ, Levii, Yuda, Isakaa, Yosɛfu, Bɛ̃yãmɛɛ. +Buiɛ beeↄ mɛ́ aa zɛ Ebali sĩ̀sĩpↄlɛu, aai láai yã'o: Lubɛni, Gada, Asɛɛ, Zabulↄni, Dã, Nɛfatali. +Levii buiↄ aai yã́ɛ beeↄ o Isaili buiↄnɛ píi ń lↄↄ gbãao, aa mɛ: +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ tã́a ã̀ ge a kàsa, a pɛ̀lɛ asii guu ũ. Dii ye ↄzĩ bee taa gĩyãio. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ a de ge a da kpɛbↄ̀ ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ̃́dee kↄↄ sɛ sↄ̃̀ò ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ tò vĩ̀a zã̀ zɛ́wa ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ yãkɛ̀kɛ bↄ̀mↄ ge nɛtonɛ ge gyaaɛ ↄkpɛai ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ a mae gɛ̃kĩi à wùlɛ ń aà nao ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ pↄtuo dã̀akpà ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ wùlɛ ń a dãeo ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ wùlɛ ń a ã̀nsueo ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ̃́dee dɛ̀ asii guu ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ tàaesaide dɛ̀ gbagusaɛ yã́i ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ i zɛ ń ikoyãɛ beeↄ àlɛ zĩkɛwào ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Tó a Dii á Lua yãmà, tó á aà yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, álɛ zĩkɛwà, Dii á Lua a á kã́fĩ dɛ dṹnia bui píia. +Tó a Dii á Lua yãmà, a báaaɛ beeↄ daágu píiɛ. +A báaadaágu wɛ̃́lɛ guu, a báaadaágu bua. +A báaada á nɛ́ↄ ń á buapↄ́ↄ ń á pↄtuoↄgu, á zuↄ ń á sãↄ ń á bleↄ píi. +A báaada á taↄ ń á góↄgu. +A báaadaágu á gɛa guu ń á suao. +Dii a to à zĩble á ibɛɛ pↄ́ aa fɛlɛánↄↄwa. Aa dↄkↄ̃wa aa mↄ lɛ́lɛiwá, aai fãaa ń bao aa tá. +Dii a báaada á dↄ̃ↄgu ń zĩ pↄ́ á kɛ̀o píi. Dii á Lua a báaadaágu bùsu pↄ́ àlɛ kpáwá guu. +Tó á Dii á Lua yãdilɛaↄ kũa, mɛ́ á tɛ́ aà iai, a á dɛa a gbɛ̃́ pↄ́ an kua ńdoaↄ ũ zɛdↄ, lá a òɛ́wa, +dṹnia bui píi i dↄ̃ kɛ́ Dii tↄ́ kúwá, aai vĩakɛɛ́. +Dii a to pↄ́ kɛɛ́, á nɛ́ↄ ń á pↄtuo nɛ́ↄ ń á buanɛↄ liála bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ à mɛ̀ á kpáwá guu. +Dii a a àizɛɛ làasi wɛ̃ɛ́ za musu, i to lou maɛ́ á bùsuu à bↄlɛi, i báaada zĩ pↄ́ álɛ kɛu, í pↄ́ sɛ̃a bui dasideↄnɛ. Áↄ pↄe sɛ̃aamá ni vĩo. +Dii a to àↄ dɛ mideↄ ũɛ, i kɛ áↄ kpɛɛ no. Tó a Dii á Lua yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ mà á kũa, álɛ zĩkɛwà, áↄ ku musuɛ, i kɛ zĩ́lɛ no. +Àↄ yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa. Ásu pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. Ásu tɛ dii pãleↄzi à zↄblenɛ́o. +Tó i Dii á Lua yãmao, tó i aà ↄtondↄkĩi gwao, tó á aà yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũao, yã́ɛ beeↄ mɛ́ a á le. +Á wɛ̃́lɛↄ ń á buaↄ i gↄ̃ láaipↄ ũ. +Á taↄ ń á góↄ i gↄ̃ láaipↄ ũ. +Á nɛ́ↄ ń á bua pↄ́ↄ ń á zuↄ ń á sãↄ ń a bleↄ i gↄ̃ láaipↄ ũ. +Í gↄ̃ láaipↄ ũ á gɛa ń á suao. +Dii a láaizĩwáɛ, a ↄtↄ̃wá, i wɛbiiwá zĩ pↄ́ álɛ kɛ píi guu e a gɛ kaalɛ à midɛ kã́ndo yãvãi pↄ́ á kɛ̀ a pãkpàaàzi yã́i. +Dii a gagyãkaágu e à gɛ láa bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síi guuɛ. +Dii a to tↄↄn vãi á le ń sionao ń kákagyão ń mɛ̀wãao ń nↄanao. Pↄ́ piaa gbↄ̃si ń pↄ́ fukpaao i á buapↄ́ↄ le. Gyãpiↄ pɛ́lɛáziɛ e à gɛ midɛò. +Luabɛ aↄ kú á musu gii lán mↄgotɛ̃waɛ. Tↄↄlɛ iↄ kú á zíɛ gbã́ugbãu lán mↄsiwa. +Luutɛ̃ ń bùsutio ↄ̃ Dii a to à e lou gɛ̃ɛ ũ. Aↄ bↄ za musuɛ e à gɛ á dɛdɛò. +Dii a tó á wɛ̀lɛↄ zĩblewáɛ. Á dↄdↄkↄ̃wa à gɛ́ lɛ́lɛimá, í fãaa ń bao à tá. Sↄ̃ i kɛ̃ dṹnia bui píigu yã́ pↄ́ á lé yã́i. +Á gɛↄ i gↄ̃ bãↄ ń wàiↄ pↄblea ũ, gbɛ̃e a ń yáo. +Dii a to Egipi sã́nɛↄ á le ń gbɛnao ń yiao ń kásanao. Áↄ gbã́gbãa vĩo. +I to ĩ́ana káwá, i to à vĩ̀akũ, i tó á mi liaa, +íↄ ↄmalɛmalɛ fãanɛ lán vĩ̀a pↄ́ kú gusiauwa. Á yãe ali bↄ maao. Wa gbãamↄɛ́, wi á pↄ́ↄ síwá, kási gbɛ̃e a á suabao. +Áↄ nↄkpama vĩ, gbɛ̃pãle i kusiwà. Á kpɛdↄ, á e iuo. Á vɛ̃ɛbu kɛ, á e à a bɛ mↄaokɛo. +Wa á zuↄ kòlokpa á wáa, á e à a nↄ̀ↄ soo. Wa á zàa'ĩnaↄ síwá, mɛ́ á e lↄo. Wa á sãↄ kpá á wɛ̀lɛↄwa, kási gbɛ̃e a á suabao. +Wa á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ kpa buipãleↄwa, á wɛ́ iↄ dↄńzi e á wɛ́ wo. Á gbãa a pↄe kɛo. +Bui pↄ́ á dↄ̃oↄ á buazĩ pↄ́ á kɛ̀ pↄble. Waↄ gbãamↄɛ́, wiↄ á wɛtã gↄↄpii. +Ĩana a káwá yã́ pↄ́ á wɛ́ a e yã́i. +Dii a to bↄ̀kↄↄ á le á koso ń á gbásaonaↄwa. Aa liála sɛa za á gbakpɛa e á minanguo. +Dii a táánↄ ń á kía pↄ́ á aà dilɛo bui pↄ́ ápiↄ ń á deziↄ dↄ̃oↄ kĩ́i. Wekĩi á zↄbleu líↄnɛ ń gbɛↄ á diiↄ ũ. +Á gↄ̃ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láanipↄ ũ bui pↄ́ Dii a á yá ń kĩ́iↄnɛ píi, aai yãadaánↄ. +Áli pↄ́tↄ̃ maamaaɛ, kási ali kɛkɛ yↄↄnnↄɛ. Kwaↄ mɛ́ aa so píi. +Á vɛ̃ɛbu ba, í a sɛ̃wa, kási á e à a kↄ́ zↄ̃zↄ̃ à a imio. Kↄ̀ↄↄ mɛ́ aa á vɛ̃ɛlipiↄ zↄ̃zↄ̃. +Kuliↄ di á bùsuuɛ, kási á e a nísi mↄaokɛo, asa aa nↄbↄlɛkɛ píiɛ. +Á nɛgↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ i'i, kási aaↄ kúánↄo. Wa táńnↄ zĩ̀zↄↄ ũɛ. +Kwasutɛ̃ↄ i á bùsu líↄ ń á buapↄ́ↄ síwá. +Bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guuↄ kúkuála musumusuɛ, á vlã́ iↄ naua. +Aa pↄ́ sɛ̃aɛ́, kási á e pↄ́ sɛ̃anɛ́o. Aaↄ dɛ mideↄ ũ, íↄ kú ń guu kpɛɛ. +Yã́ beeↄ á le píiɛ, aaiↄ tɛ́ázi. Aa kɛ̃́wáo e à gɛ midɛò, kɛ́ i Dii á Lua yãmao, i aà ↄtondↄkĩi gwao, mɛ́ á aà yãdilɛa pↄ́ a dàɛ́ↄ kũao yã́i. +Yã́ pↄ́ aa á lepiↄ aaↄ dɛ seela pↄ́ ì dimá ũɛ e á buiwa. +Tó i zↄble Dii á Luaɛ ń pↄnao ń nↄ̀sɛnao á namablegↄↄo, +á wɛ̀lɛ pↄ́ Dii a ń zĩwáↄ ↄ̃ á zↄblenɛ́ bṹu ń nↄanao ń imio pↄ́kɛ̃sãma guu. Dii i mↄ̀ zuu daɛ́ á nↄɛ e à gɛ á kaalɛò. +Bui pↄ́ kú za tↄↄlɛ lɛ́wa zã̀zã ili ń yãmaoↄ ↄ̃ Dii a to aa kúu'o aa mↄ́wá. +Buipiↄ aaↄ pãsĩ, aa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ wɛgwao, aa wɛ̃nadↄ̃ nɛ́ↄnɛo. +Aa á pↄtuoↄ sóso ń á buapↄ́ↄ e à gɛ kaalɛòɛ. Aa á pↄ́wɛna ge á vɛ̃ɛ ge á nísi ge á zu ge á sã tóɛ́o e à gɛ midɛò. +Aa koezↄ̃ á bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá wɛ̃́lɛↄzi píi e á bĩ́i gbãa lɛsĩ pↄ́ álɛ a náaikɛↄ gɛ kwɛòɛ. +Á á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛ pↄ́ Dii á Lua a kpáwáↄ so taasi pↄ́ á wɛ̀lɛↄ á dau koezↄ̃aázi guu yã́i. +Baa á gↄ̃ɛ busɛ wɛ̃nadↄ̃nɛde a bĩikɛ ń a gbɛ̃́deeo ń a nↄ yenzideo ń a nɛ́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ +ń a nɛ́ pↄ́ àlɛ sópio. A li an gbɛ̃eɛo, kɛ́ pↄe i gↄ̃ɛ̀o taasi pↄ́ á wɛ̀lɛↄ á dau koezↄ̃aázi guu yã́i. +Baa á nↄɛ busɛ wɛ̃nadↄ̃nɛde, nↄɛ pↄ́ lí we kɛ̀sɛ tↄ̃̀ bùsuwao kɛ́ a busɛ mɛ́ wɛ̃nadↄ̃nɛdeɛ yã́i, a bĩikɛ ń a gↄ̃ yenzideo ń a nɛgↄ̃ɛo ń a nɛnↄɛo +a nɛ́ pↄ́ a ì ń a bio yã́ musu. A so asii guuɛ pↄ́kɛ̃sãma ń taasi pↄ́ á wɛ̀lɛↄ á dau koezↄ̃aázi guuo yã́i. +Tó á ikoyã pↄ́ kú láɛ bee guuↄ kũa, álɛ zĩkɛwào, tó á Dii á Lua tↄ́ gbia pↄ́ ì ń mɛ séenata bɛɛɛ dↄ̃o, +Dii a gaga pↄ́ á a fãn vĩoↄ káágu ń á buiↄɛ, gaga pãsĩ pↄ́ ì gↄↄplakɛↄ ń gyãvãi pↄ́ lí láaoↄ. +A to Egipi gyã pↄ́ á a vĩa vĩↄ á le, a kɛ̃́wáo. +Baa gaga ń gyã pↄ́ a yã́ kú ikoyã láɛ bee guuoↄ, Dii a káágu píi e à gɛ kaalɛòɛ. +Tó i Dii á Lua yãmao, baa ń á dasi lán saanaↄwa kɛo, á gↄ̃ bílao. +Lá à kà Diigu à yãmaakɛ̀ɛ́, a tò a dasikũ̀, màa a kaaàgu à á dɛdɛ, i á kaalɛ. A á wo bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síi guu, +i á fãaa buiↄ guu za dṹnia lɛ́la e a lɛ́le. We á zↄbleu líↄnɛ ń gbɛↄ, dii pↄ́ ápiↄ ń á deziↄ á dↄ̃oↄ. +Á ĩ́ampakĩi e buipiↄ guuo, á pↄ̀ↄpɛkĩi e gueio. Wekĩi Dii a to àↄ sↄ̃̀deedeekɛu, á wɛ́ iↄ wo, á yɛ̃̀ɛɛ i láa. +Á nisĩna iↄ naa líwa, vĩa iↄ á kṹ gwãasĩna ń fãanɛo, áↄ á kua náai vĩo. +Vĩa pↄ́ a á kṹ yã́ pↄ́ a wɛsìɛ yã́i áli mɛ kↄↄɛ à to oosi kɛ, íli mɛ oosiɛ à to gu dↄ. +Dii a á ká gó'ilɛnaↄ guu à táánↄ Egipiɛ, tá pↄ́ má òɛ́ ásu o lↄopi. We á wɛɛlɛ à ázĩa yíau á wɛ̀lɛↄwa zↄↄ ũ, kási gbɛ̃e a á lúo. +Dii bàa kua ń Isailiↄ yã́ pↄ́ a dìlɛ Mↄiziɛ Mↄabu bùsuun we, yã́ pↄ́ a dìlɛɛ̀ Olebu bàasi. +Mↄizi Isailiↄ sìsi píi à mɛ̀: A yã́ pↄ́ Dii kɛ̀ Egipi Falaↄ̃ↄɛ ń aà ìwaↄ ń aà bùsuo è píi. +A wɛsìɛ lá à seelaↄ ń dabudabu zↄ̃ↄↄ kɛ̀, à aà gbãa lɛgwàò. +Kási e gbã Dii i á nↄ̀sɛ wɛ̃ɛ́ a ↄ̃nↄkũ̀o. I á wɛ́ kɛ̃́ɛ́ a gu'èo. I á swã́ wɛ̃ɛ́ a yãmào. +Kɛ́ ma dↄaaɛ́ guwaiwaiu wɛ̃̀ bla, á pↄkasaↄ ń á kyaleↄ i yaao. +I pɛ̃ɛ soo, i vɛ̃ɛ ge í gbãa mio. Dii á gwá, kɛ́ à e dↄ̃ ↄ̃mɛ Dii á Lua ũ. +Kɛ́ wa ka guɛ beeu, Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ ń Basana kí Oguo bↄ̀lɛwá ń zĩo, ↄ̃ wa zĩblèmá. +Wa ń bùsu sì wá kpà Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase bui kĩniↄwa ń pↄ́ ũ. +Ayãmɛto àↄ Dii bàakuaánↄ yãdilɛaɛ beeↄ kũa, íↄ zĩkɛwà, yã́ pↄ́ álɛ kɛ píi i bↄ maa. +Ápii á sĩa Dii á Lua aɛ gbã, á dↄaanaↄ ń á kíaↄ ń á gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń á zĩgↄ̃ badeↄ ń á gↄ̃ɛↄ píi +ń á nɛ́ↄ ń á nↄɛↄ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú á bòou yàawɛnaↄ ń itↄnaↄ ũↄ. +Á sĩa la kɛ́ à zɛ ń Dii á Lua bàakuaánↄ yã́o. Dii á Lua lɛ́ a bàakuaánↄ lɛgbɛ̃ ń a kuao gbã, +kɛ́ à á dɛa a gbɛ̃́ↄ ũ zɛdↄ gbã. Aↄ dɛ á Lua ũ lá a òɛ́wa, lá à a lɛgbɛ̃̀ á deziↄnɛ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuowa. +I kɛ átɛ̃ɛ ↄ̃ málɛ yã́pi lɛgbɛ̃ɛ́o. +I kɛ á gbɛ̃́ pↄ́ á kúwanↄ gbã Dii wá Lua aɛↄ átɛ̃ɛ no, ń wá bui pↄ́ wi ń i yãaoↄɛ. +Á dↄ̃ ázĩawa lá á kú yãa Egipi, mɛ́ lá a bↄlɛ ń buipãleↄ bùsuↄ. +A ń pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ ń lío ń gbɛo ń ã́nusuo ń vuao tã́aↄ ũ è, pↄ́ pↄ́ Dii ye a gĩyãio. +Á gbɛ̃e su bↄ Dii wá Lua kpɛ à gɛ́ zↄblei buipãle diipiↄnɛo, á gↄ̃ɛe ge á nↄɛen nò, á buie ge á ualɛen nò. Yãvãi zĩ́na su àↄ kú á guu kona ge gↄ̃i ũo. +Tó gbɛ̃e láai yã́ɛ beeↄ mà, asu azĩa sáaukpa à mɛ, baa tó a swã́ gbãa, áↄ ku aafiaɛo. Bee a to wà iwãa tↄ́tↄ káɛ́ á í niɛuɛ. +Dii a we sùuukɛaànↄo. Aↄ pↄkũma ń pↄfɛ̃o bↄbↄwà gↄↄpiiɛ. Láai yã́ pↄ́ kú láɛ bee guu a aà le píiɛ, Dii i aà tↄ́ dɛ dṹniau. +Dii a aà bↄ Isaili buiↄ guuɛ, i láaipↄ wà a yãkɛ̃̀ ikoyã láɛ bee guuↄ zĩwà píi ĩadaawà yã́i. +Á bui pↄ́ aa mↄ á kpɛↄ ń buipãle gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ bùsu zã̀zãuↄ aa gaga pↄ́ kà bùsuɛ beeuↄ e ń gyã pↄ́ Dii kàáguↄ. +Ĩatɛ̃gbↄ̃ ń wisio a bùsuɛ bee tɛ́kũ píiɛ. Wa pↄ́tↄ̃ weo, pↄe a bↄlɛo, baa sɛ̃. Aↄ dɛ lán Sↄdↄũ ń Gↄmↄ���o ń Adamao ń Zeboiũ pↄ́ Dii ń suumpà ń pↄkũma pãsĩoↄwaɛ. +Bui píi a mɛ: Bↄ́yãi Dii yã́ bee taa kɛ̀ bùsuɛ beeɛi? Aà pↄfɛ̃ zↄ̃ↄ bee taa dɛa ni? +Wi wemá wà mɛ: Kɛ́ aa pãkpà Dii ń deziↄ Luapi bàakuańnↄ yã́zi an bↄa Egipi gbɛa yã́iɛ. +Aa gɛ̀ zↄblè dii pãleↄnɛ, aa kùlɛ dii pↄ́ aa dↄ̃ yãaoↄnɛ, i kɛ Dii mɛ́ dìlɛnɛ́o. +Ɔ̃ Dii pↄkũmabↄ̀bↄ bùsupiwa, à láaipↄ kú láɛ bee guuↄ zĩ̀wà píi. +À ń wó ń bùsuu à ↄzↄ̃̀ńzi e bùsu pãleu, lá aa ku tiaɛwa. +Yã́ pↄ́ ulɛaↄ dɛ Dii wá Lua yã́ ũɛ. A pↄ́ pↄ́ à bↄ̀ò gupuau sↄ̃, wápiↄ ń wá nɛ́ↄ yã́ɛ gↄↄpii, kɛ́ wà e wàↄ zĩkɛwà. +Tó ɛ̀fãai ń láai yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ɛ beeↄ kɛ̀ɛ́ píi, tó á wɛ́ kɛ̃̀ bui pↄ́ Dii á Lua a á yá à á fãaa ń guuↄ guu, +tó ápiↄ ń á nɛ́ↄ a ɛa zɛ̀ ń Dii á Luao, tó a aà yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ gbã mà píi ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão, +Dii á Lua a á wɛ̃nagwa, i ɛa á kãaa za bui pↄ́ a á fãaa ń guuↄ guu, i suánↄ á pá ziu. +Baa tó à á yá à á fãaa bùsuↄ guu e dṹnia lɛ́wa, a á buiↄ kãaa we, i suńnↄ. +A suńnↄ bùsu pↄ́ an deziↄ vĩ za yãau. Tó aa ɛ̀a bùsupi sì, a ɛ̀fãaikɛnɛ́, i to aa dasikũ dɛ ń dezipiↄla. +Dii á Lua a á sↄ̃̀ gbãsĩ woloɛ́ ń á buiↄ, á nisĩna iↄ yeaàzi ń nↄ̀sɛmɛndoo, íↄ ku aafia. +Dii á Lua i láaiɛ beeↄ zĩ á wɛ̀lɛↄwa ń á zangude pↄ́ aa ĩadàwáↄ, +í ɛa Dii yãma, íↄ zĩkɛ aà yãdilɛa pↄ́ málɛ oɛ́ gbãↄwa. +Dii á Lua a ɛ̀fãaidaɛ́ á zĩ píi guu, i tó á nɛ́ↄ kↄ̃́ ń á pↄtuoↄ ń á buanɛↄ, aà pↄ i ɛa kɛwá na, i maakɛɛ́, lá aà pↄ kɛ̀na á deziↄwawa. +Tó a Dii á Lua yãmà, a aà ↄtondↄkĩi gwà, mɛ́ á aà yãdilɛa pↄ́ kú ikoyã láɛ bee guuↄ kũa, tó a zɛ ń Dii á Luao ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão, a bee kɛɛ́ píiɛ. +Yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ gbãpi zĩ'ũ dɛ á gbãa lɛ́ao. A zã̀ánↄo. +A ku luabɛo. Ásu mɛ, démɛ a gɛ́ luabɛ à pila ń yã́pio, i oɛ́ à zĩkɛwàio. +A ku ísia baaleo. Ásu mɛ, démɛ a bua ísia baale i suò à oɛ́ à maio. +Yã́pi kúánↄ kãinnↄ, a dↄ á lɛ́u, a kú á nↄ̀sɛu, kɛ́ à e zĩkɛwà. +À ma! Málɛ wɛ̃ni ń yãmaao kálɛɛ́ gbã ń gao ń yãvãio. +Málɛ dilɛɛ́ gbã, àↄ ye Dii á Luazi, àↄ tɛ aà iai, à aà ↄtondↄkĩi gwa, àↄ aà yãdilɛaↄ ń aà ikoyãↄ kũa, íↄ ku, í dasikũ, Dii á Lua i báaadaágu bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síi guu. +Ãma tó a bↄ aà kpɛ, mɛ́ i aà yãmao, tó a kɛ̃wà, mɛ́ a zↄblè dii pãleↄnɛ a kulɛnɛ́, +málɛ oɛ́ gbã, a kaalɛn we! Á gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ álɛ bua Yuudɛ̃wa álɛ gɛ́ síi guuo. +Luabɛ ń tↄↄlɛo mɛ́ ma seeladeↄ ũ gbã á yã́ musu. Ma wɛ̃ni ń gao dↄ̀ɛ́ á aɛ, báaa yã́ ń láai yã́o. À wɛ̃ni sɛ́, kɛ́ ápiↄ ń á nɛ́ↄ à e àↄ aafia. +Àↄ ye Dii á Luazi, íↄ aà yãma, í nawà, asa ↄ̃mɛ á wɛ̃ni ũ, i to à gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ á deziↄnɛ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo à mɛ̀ á kpámá guu. +Mↄizi gɛ̀ yã́ɛ beeↄ ò Isailiↄnɛ +à mɛ̀: Tia kɛ́wa ma ka wɛ̃̀ basoolo, má fↄ̃ dↄaaɛ́ lↄo. Dii òmɛɛ à mɛ̀ má bua Yuudɛ̃wao. +Dii á Lua mɛ́ a dↄaaɛ́ à buawà, i bui pↄ́ kú weↄ kaalɛɛ́, í ń bùsu sí. Yozuee mɛ́ aↄ dↄaaɛ́ sa lá Dii òwa. +Dii a kɛnɛ́ lá a kɛ̀ Amↄleↄ kí Siↄ̃ɛ ń kí Oguo ń ń bùsuowa, à ń kaalɛ. +Dii a ń naɛ́ á ↄzĩɛ, í kɛnɛ́ lá má dìlɛɛ́wa píi. +À sↄ̃dilɛ, íↄ wↄ́ↄ vĩ! Ásu to vĩa á kũo, ásu to sↄ̃ kɛ̃́águ ń yã́io, asa Dii á Lua mɛ́ lɛ́ gɛ́ánↄ. A á tó weo, a pãkpaázio. +Ɔ̃ Mↄizi Yozuee sìsi, a òɛ̀ Isailiↄ píi wáa à mɛ̀: Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ, asa ḿmɛ ńyↄ̃ gɛ́ ń gbɛ̃́ɛ beeↄ bùsu pↄ́ Dii a lɛgbɛ̃̀ ń dezi káauↄnɛ à mɛ̀ á kpámá guu. Ḿmɛ ńyↄ̃ bùsupi kpaalɛnɛ́. +Dii mɛ́ a dↄaanɛ. Ɔ̃mɛ aↄ kunnↄ, a n to weo, a pãkpanzi bauo. Ńsu to vĩa n kũo, ńsu bílikɛo. +Mↄizi ikoyãpi kɛ̃̀ lá guu, a kpà sa'ona Levii bui pↄ́ aaìↄ Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛaↄwa ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi. +Mↄizi yãdìlɛnɛ́ à mɛ̀: Wɛ̃̀ sopla gbɛa, wɛ̃ pↄ́ wì fĩadeↄ kɛ̃́, Lákpɛdↄa dikpɛgↄↄ, +tó Isailiↄ mↄ̀ ńzĩa ↄ̀lↄ Dii ń Luaɛ ḿpii gu pↄ́ a sɛu, àli ikoyã láɛ bee kyokɛnɛ́ aa ma. +Àli ń kãaa, gↄ̃ɛ�� ń nↄɛↄ ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú á wɛ̃́lɛuↄ, aa ma, aai dada, kɛ́ aa e wàↄ Dii á Lua vĩa vĩ, aaiↄ ikoyãpiↄ kũa píi, aaiↄ zĩkɛwà. +An nɛ́ pↄ́ yã́pi dↄ̃oↄ i ma, aaiↄ vĩakɛa Dii á Luaɛ dada gↄↄ pↄ́ á kú bùsu pↄ́ álɛ bua Yuudɛ̃wa álɛ gɛ́ síipi guu. +Dii ò Mↄiziɛ: N gagↄↄ kãikũ̀. Yozuee sísi, í gɛ zɛ kpaaũkpɛu, mí aà dilɛ. Ɔ̃ Mↄizi ń Yozueeo gɛ̀ zɛ̀ kpaaũkpɛu. +Dii bↄ̀ mↄ̀má we tɛlu pↄ́ zɛa kpɛ́pi kpɛɛlɛa guu. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Tó n zu n deziↄ guu, gbɛ̃́piↄ fɛlɛ gbãsĩkɛ ń bùsu pↄ́ aalɛ gɛ̃u dii zĩ̀loↄɛ. Aa pãkpamazi, aai ma bàakuańnↄ yã́ↄ gbooɛ. +Gↄↄ bee ma pↄ a pańzi, mí bↄńkpɛ, wi ń mↄ́mↄ. Yã'ĩa a ń le dasi, aai taasikɛ. Gↄↄ bee aa mɛ: Yã'ĩapiↄ wá le, kɛ́ wá Lua kúwanↄo yã́i yã̀? +Gↄↄ bee má bↄńkpɛ yãvãi pↄ́ aa kɛ̀ aa zɛ̀ ń dii pãleↄ yã́i. +Lɛɛ bee kɛ̃ láu sa, ní dada Isailiↄnɛ aa sí, kɛ́ àↄ dɛmɛɛ an bↄa ma kpɛ seela ũ. +Tó ma gɛńnↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ ń dezi káauↄnɛ guu, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diupi, tó aa kã̀ aa mɛ̀kpa, aa zɛ ń dii pãleↄɛ, aai zↄblenɛ́. Aa pãkpamazi, aai ma bàakuańnↄ yã́ gbooɛ. +Tó yã'ĩapiↄ ń lé dasi, mɛ́ aalɛ taasikɛ, lɛpi mɛ́ a ń yã́'ĩikpamá, asa a yã́ a sã́ ń buiↄguo. Má làasoo pↄ́ aalɛ kɛ gbã dↄ̃, e màↄ gɛ́ gɛ́ińnↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀nɛ́ guu. +Mↄizi lɛpi kɛ̃̀ láu gↄↄ bee, ↄ̃ a dà Isailiↄnɛ. +Dii yãdìlɛ Nuni nɛ́ Yozueeɛ à mɛ̀: Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ! Ḿmɛ ńyↄ̃ gɛ́ ń Isailiↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀nɛ́ guu, mɛ́ mapi máↄ kunnↄɛ. +Kɛ́ Mↄizi ikoyãpiↄ kɛ̃̀ láu píi míↄmiↄ, +à yãdìlɛ Levii bui pↄ́ aaìↄ Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛaↄnɛ à mɛ̀: +À ikoyã láɛ bee si dilɛ Dii á Lua bàakuańnↄ kpagolo saɛ, iↄ ku we á bↄa Dii kpɛ seela ũ. +Asa má á swã́gbãa dↄ̃, lá i gi yã́i. Za gↄↄ pↄ́ má kúánↄ iↄ bↄ Dii yã́ kpɛɛ e ń a tiao. Wa ma gaa gbɛa pↄ́ o lↄa? +À á bui gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń á dↄaanaↄ kãaamɛɛ, kɛ́ mà yã́ɛ beeↄ kã́nɛ́ ń swã́wa, luabɛ ń tↄↄlɛo iↄ dɛ ma seeladeↄ ũ á yã́ musu. +Asa má dↄ̃ kɛ́ á ázĩa ↄ̃̀ↄkpa ma gaa gbɛaɛ, í kɛ̃́ zɛ́ pↄ́ má ↄ̀lↄɛ́wa. A gbɛa yã'ĩa a á le, asa á yã́ pↄ́ vãi Diiɛ kɛ, aà pↄ i paázi tã́a pↄ́ á kɛ̀ↄ yã́iɛ. +Ɔ̃ Mↄizi lɛpi yã́ dàu a sìu Isaili pↄ́ kãaaaↄnɛ míↄmiↄ. +Musudeↄ, à swã́kpa, mí yã'o, á gbɛ̃́ pↄ́ á kú zĩ́lɛↄ, à ma yãma. +À to ma yãdanɛ kã́fĩakɛɛ́ lán louwa, à to ma yã'onɛ ɛ̀fãaikɛɛ́ lán fíiwa, lá sɛ̃ ń láo ì mↄ̀sɛ ewa. +Má Dii tↄbↄ. À zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ wá Luaɛ! +Gbɛsin aà ũ, aà yãkɛaↄ wásawasa, ì yã́pii kɛ a zɛ́waɛ. Lua náaiden aà ũ, vãie kuwào, a súsu mɛ́ a maa. +Aà gbɛ̃́ↄ yãdↄↄsai kɛ̀ɛ̀, aa dɛ aà nɛ́ↄ ũ lↄo. Bui vãi koleaↄnɛ, aa gↄ̃̀ wí sɛa. +Màa á fĩabo Diiɛa? Á sↄũɛ, á ↄ̃nↄ vĩo. Á Mae pↄ́ á sɛ́n weo lò? Aàpi mɛ́ á kɛ́, à á zɛ̀dↄ. +À làasookɛ yã́ pↄ́ kú za káauↄwa, à wɛ̃ pↄ́ gɛ̃̀ za ziↄ yãda. À gbɛa á maeↄwa, aai dau wà siuɛ́, maezↄ̃ↄↄ mɛ́ aa a galikɛɛ́. +Kɛ́ Lua Musude gbɛ̃nazĩnaↄ kpaalɛ̀, mɛ́ à bui píi bùsu kpàwà, à ń baade bùsu zↄ̃lɛ iadànɛ́. À bùsu kpà Isailiↄwa ń dasilɛu, +asa Dii gbɛ̃́ↄ dɛ aà baa ũ, Yakↄbu buiↄ mɛ́ aà kpaalɛ ũ. +À ń lé bùsu giinau, guwaiwai pↄ́ da pã, wàiↄ ì ↄ́ↄlↄu. À ↄlìańzi à ń gwá, à laaidↄ̀má lá a wɛbɛsianawa. +Lá kúu ì a sakpɛ vu, ì yàada a nɛ́ↄla, màa Dii a gã̀sĩa pòo, à ń kṹ ń a gã̀sĩa kã́o à ń sɛ́. +Dii mɛ́ dↄ̀aanɛ́ ado, dii zĩ̀loe ↄ ku a guuo. +A tò aa bɛ bùsu gulɛsĩↄwa, ↄ̃ aa buapↄ́ↄ blè. À ń gwá ń gbɛsi zↄ́'io ń ku pↄ́ bↄ̀ gu gbɛdeu nísio +ń zùkpasa vĩfãaio ń sã kpàsa vĩ'ipuo ń sãnɛbↄlↄ mɛkpaaↄ ń Basana bùsu sãsakaoↄ ń pↄ́wɛn maaↄ ń vɛ̃ɛbɛ'i pↄ́ á mì vɛ̃ɛ ũo. +Bui maapiↄ mɛ̀kpa, ↄ̃ aalɛ gbá dɛ. Aa kã̀, aa gbɛ̃̀nɛkũ̀ aa nísi kpà, ↄ̃ aa pãkpà Lua ń Kɛnazi, aa sakà gbɛsi pↄ́ dɛ ń Suabana ũ pigu. +Aa aà pↄ fɛ̃̀ɛ̀ dii zĩ̀loↄ yã́ musu, aa tò aà pↄ pà ń tã́a pↄ́ à zàuↄ. +Aa tã́aↄ gbàgbaɛ, i kɛ Lua no, dii pↄ́ aa ń dↄ̃ yãaoↄ, aa bↄ̀má dafuɛ, dii pↄ́ an deziↄ lí vĩakɛnɛ́oↄ. +Aa gbɛsi pↄ́ ń í tò we, Lua dɛ̃ɛkànɛ́, ↄ̃ aà yã́ sã̀ńgu. +Kɛ́ Diipi è màa, ↄ̃ à ń bↄlↄbò, asa aà pↄ pà a nɛgↄ̃ɛↄ ń a nɛnↄɛpiↄziɛ à mɛ̀: +Má bↄńkpɛ, mí ń midɛa e, bui koleaↄn ń ũ, nɛ́ náaisaideↄnɛ. +Aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ ń pↄ́ pↄ́ dɛ Lua ũoo, aa tò ma pↄ pà ń tã́aↄ yã́ musu. Má tó bui pↄ́ aa dɛ ma gbɛ̃́ ũoↄ ń pↄ fɛlɛnɛ́, má tó an pↄ pa bui wɛ́siadeↄ yã́ musu. +Asa ma pↄkũma tɛ́ kà, mɛ́ tɛ́pi aↄ kũɛ e bɛdau zĩ́lɛ. Má tɛmↄ dṹniaɛ ń a pↄ́ↄ, a kũ gbɛ̀sĩsĩ zĩ́naↄwa. +Má yã'ĩa kãaańziɛ, mí a kaↄ zuńzi píi. +Imina a káńgu, Lua i sumá, gagyã i ń dɛdɛ. Má wàiↄ zĩmá aa ń taitai, mí mlɛ̃̀ pãsĩnaↄ gbaɛmá aa ń sóso. +Wa ń nɛ́ↄ dɛdɛ gãaɛ ń fɛ̃ndaoɛ, gili i gɛ̃ńgu ń kpɛaↄ guu. Ɛ̀waasoↄ ń wɛ̃́ndiaↄ gaga ḿpii ń nɛ́ yↄ̃minaↄ ń maezↄ̃ↄ mikãpuadeↄ. +Ma mɛ̀ má ń fãaaɛ, mí tó an tↄ́ ga dṹniau, +ãma ma vĩakɛ̀ an ibɛɛↄ ĩ́andãaɛ. Aaↄ e wa mɛ́ wà bee kɛ̀, aa mɛ wa mɛ́ wà zĩblèmá, i kɛ Dii mɛ́ bee kɛ̀ píio. +Isailiↄ yãe dↄ̃o, bui ↄ̃nↄkɛ̃sãmadeↄnɛ! +Tó aa ↄ̃nↄ vĩɛ, aa bee dↄ̃, aa dↄ̃ gu pↄ́ ń yãkɛaↄ mipɛ̀uńnↄ. +Kpelewa gbɛ̃́ mɛ̀ndo tò gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo tilɛ̀i? Kpelewa gbɛ̃ↄn pla gbɛ̃ↄn ↄ̀aa blakwi yài? Mɛ́ i kɛ Dii pↄ́ dɛ ń gbɛsi ũ ń kpámá bàasio. +Asa wá ibɛɛↄ gbɛsi dɛ lán wá gbɛsiwao, baa ampiↄ aa dↄ̃ ńzĩawa. +Aa muaa ń Sↄdↄũdeↄ ń Gↄmↄↄdeↄɛ. Aa dɛ lán vɛ̃ɛli pↄ́ a nɛ́ dɛ kona ũ mɛ́ a kↄ́ dɛ gↄ̃i ũwaɛ. +An vɛ̃ɛá mlɛ̃̀ sɛwɛɛ lán kyã́ lɛ́'i pãsĩwa. +Dii mɛ̀: Má ń yã́pi kũa ma dↄ̃uo lé? Má kũ̀kũ ń kã́n'ↄo ma làasiu. +Mámɛ má tↄsimá, mámɛ má fĩabonɛ́. Gↄↄewa aa tii guwa, asa an kaalɛgↄↄ kãikũ̀ɛ, pↄ́ pↄ́ lɛ́ ń dã́ wãa, àlɛ mↄ́. +Asa Dii a yãkɛkɛ ń a gbɛ̃́ↄ, i wɛ̃nadↄ̃ a zↄ̀blenaↄnɛ. Tó a è an gbãa làa, gbɛ̃e kuo, zↄ ge wɛ̃́ɛ, +a mɛ: An diiↄ ku máɛ? An gbɛsi pↄ́ aa nàaàzi ku má ni? +Diipiↄ ń sa'obↄ nísi sò, aa vɛ̃ɛ pↄ́ aa tↄ̃̀lɛmá mì. Aa fɛlɛ dↄálɛ sa, aa ↄkuála. +Àↄ dↄ̃ tiasa kɛ́ mámɛ má a ũ, diie kuo, ma bàasio. Mámɛ mi to wà ga, mámɛ mi to wàↄ ku, mámɛ mi gbɛ̃́ kɛ'ĩa, mámɛ mi ń gbã́gbã. Gbɛ̃e a fↄ̃ ń bↄ ma ↄzĩo. +Ma a ↄ sɛ̀ musu, má ò ń ma kua gↄↄpiio, +tó ma a fɛ̃nda pↄ́ ì tɛkɛ lɛkɛ̀, mɛ́ má kũa mà yã́kpalɛkɛò, má tↄsi ma ibɛɛↄwa, mà fĩabo gbɛ̃́ pↄ́ zamaguↄnɛɛ. +Ma kaↄ ga ń auo, gbɛ̃́ pↄ́ gàↄ ń zĩ̀zↄↄ pↄ́o píi. Ma fɛ̃nda a gɛ̃ mɛbaasiu sɛa za ibɛɛ dↄaanaↄwa. +Buiↄ, à gulakɛ Dii gbɛ̃́ↄ yã́ musu, asa a a zↄ̀blenaↄ au tↄsi. A tↄsi a ibɛɛↄwa, i a bùsu ń a gbɛ̃́ↄ duuna kɛ̃́má. +Mↄizi mↄ̀ ń Nuni nɛ́ Yozueeo, à lɛpi yã́ dàu a sìu Isailiↄnɛ. +Kɛ́ Mↄizi lɛpi yã́ sìunɛ́ ḿpii a làa, +a ònɛ́: À yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ gbã da á sↄ̃u píi, kɛ́ à e o á nɛ́ↄnɛ aa laaika, aaↄ ikoyãpiↄ kũa píi. +Asa a dɛɛ́ yãpã ũo, á wɛ̃niɛ. Tó á yã́piↄ kũa, á gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ álɛ bua Yuudɛ̃wa álɛ gɛ́ síi guuɛ. +Gↄↄ doũpi zĩ́ Dii yã'ò Mↄiziɛ à mɛ̀: +Dɛdɛ Abaliũ gbɛ̀sĩsĩɛ beewa Mↄabu bùsuu la e Nɛbo gbɛ̀sĩsĩ musu bↄaa ń Yelikoo, ní wɛsi Kanaa bùsu pↄ́ málɛ kpá Isailiↄwa aa sílɛ. +Ńyↄ̃ ga gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ n dɛdɛwàpi musuɛ, ní zu ń deziↄ guu, lá n vĩ̀i Aalona gà Oo gbɛ̀sĩsĩ musu à zù a deziↄ guuwa. +Asa n bↄ ma kpɛ Isailiↄ wáa Mɛliba í pↄ́ kú Kadɛsi kĩ́i Zini guwaiwaiuɛ, ni ma kuaadoakɛ dↄ̃mɛɛ ń guuo. +Ayãmɛto ńyↄ̃ bùsupi e kãaaɛ, ńyↄ̃ gɛ̃uo. +Sa maa pↄ́ Lua gbɛ̃́ Mↄizi ò Isailiↄnɛ e àↄ gɛ́ gain kɛ, +à mɛ̀: Dii bↄ̀ Sinai à mↄ̀wá, aà gawi bìlɛwá za Sei, à pìpiwɛ̃ɛ za Palana gbɛ musu, à bↄ̀ a gbɛ̃́ dasidasiↄ kĩ́i, lou lɛ́ pílɛpilɛ aà ↄplaai. +Dii ye a gbɛ̃́ↄzi, gbɛ̃́ pↄ́ an kua ńdoapiↄ ku aà ↄzĩ. Aaì kãaaaàzi wà aà yãma. +Mↄizi ikoyã dìlɛwɛ̃ɛ, wá Yakↄbu buiↄ pↄ́ ũ. +Dii mɛ́ gↄ̃̀ wá bui maa kía ũ, kɛ́ wá Isaili bui dↄaanaↄ kↄ̃ kã̀aa. +Mↄizi mɛ̀: Lubɛni buiↄ aaↄ kuɛ, aa gao, kási aaↄ dasio. +À yã́ɛ bee ò Yuda buiↄ yã́ musu: Dii, Yuda buiↄ wii ma, ní suńnↄ ń gbɛ̃́ↄ guu. Aalɛ gí ń ńzĩao, dↄńlɛ an ibɛɛↄ yã́ musu. +Levii buiↄ yã́ musu à m��̀: N Tumiũ ń Uliũo kpà n gbɛ̃́ náaideↄwa. N ń lɛ́ n ń gwá Masa, n zↄakàńzi Mɛliba í kĩ́i. +Aai ń de ń ń dao yãdao, aai ń vĩ̀iↄ ń ń dãunaↄ dↄ̃o ge an nɛ́ↄ. Aa n yã́ kũa, aa zɛ̀ ń n bàakuańnↄ yã́o. +Aaì n yã́ↄ da Yakↄbu buiↄnɛ, aaì n ikoyã da Isailiↄnɛ. Aaì tulaletikatɛa n aɛ, aaì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń gbagbakĩiwa. +Dii, báaadańgu, ní ń gba gbãa, kɛ́ zĩ pↄ́ aalɛ kɛↄ e kangu. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ fɛlɛńnↄↄ lɛ́ ń wówa, ǹ ń zangudeↄ gbɛ̃, aasu fɛlɛ lↄo. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Dii gbɛ̃́ yenzideↄ zↄ̃lɛaaànↄ dↄdↄa. Dii aↄ kàedańzi, aↄ kú ń guu gↄↄpiiɛ. +Yosɛfu buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Dii báaada ń bùsuu ń fíi maa pↄ́ ì bↄ musu à kpao ń í pↄ́ kálɛa tↄↄlɛ zíɛo +ń pↄmaa pↄ́ ĩatɛ̃ ì to aa bↄlɛↄ ń pↄmaa pↄ́ ì bↄlɛ mↄ ń mↄoↄ +ń gbɛ̀sĩsĩ zi musupↄↄ ń sĩ̀sĩ pↄ́ kú za káauↄ pↄmaaↄ +ń pↄmaa pↄ́ kú tↄↄlɛↄ píi. Yosɛfu buiↄ na ń Lua pↄ́ kú yãa kàelɛuo, ɛ̀fãaipiↄ i su ń miwa, asa Yosɛfu á bɛɛɛdeɛ a gbɛ̃́ↄ guu. +Aà buiↄ aaↄ zↄ̃ↄkɛ vĩ lán zuswana nɛsana sɛ̃́iawa, aaↄ gbãa vĩ lán zùsɛ̃lɛ kↄ́baↄwa, aa málɛ buiↄzi e dṹnia lɛ́wa. Màa Ɛflaiũ bui aↄ dasi, màa Manase bui aↄ dasi. +Zabulↄni buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Zabulↄni buiↄ, à pↄnakɛ laa pↄ́ álɛ taↄ guu. Isakaa buiↄ, à pↄnakɛ bɛ. +Aa gbɛ̃́ↄ sísi Dii gbɛ̀sĩsĩwa, aai samaa'owà we, asa aa àizɛɛ pↄ́ di ísiauↄ ble ń pↄ́ pↄ́ ulɛa bùsu'ũfãa guuↄ. +Gada buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Wà Gada buiↄ bùsu Kãfĩna sáaukpa! Aaↄ wúlɛa we lán nↄ̀ↄmusuwaɛ, aa gbɛ̃́ↄ taitai ń gã̀sĩↄwa ń ń miↄ. +Aa tↄↄlɛ sɛ̃́ia sɛ̀ ńzĩa pↄ́ ũ, wa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ baapi kũanɛ́ we. Kɛ́ Isailiↄ dↄaanaↄ kã̀aa, Gada buiↄ zĩkɛ̀ Dii ikoyã zɛdewa ń yã́ pↄ́ a dìlɛ Isaili bui píiɛo. +Dã buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Dã buiↄá nↄ̀ↄmusu nɛ́ bↄlↄↄnɛ, aai bↄ Basana bùsuu aa kusimá. +Nɛfatali buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Nɛfatali buiↄ na ń Diio maamaa, à báaadàńgu à kɛ̀ zài. Ísida ń gɛↄmidↄkĩi oi bùsuo a gↄ̃ ń pↄ́ ũɛ. +Asɛɛ buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Pↄnadeↄ Asɛɛ buiↄ dɛ bui kĩniↄla, aaↄ naaànↄ dɛ ń gbɛ̃́ↄla, aa ń gbá pípi ń nísio. +Aa ń bↄlɛ gbã́aↄ pi ń mↄsio ń mↄgotɛ̃o, aaↄ ku dↄdↄaɛ e ń wɛ̃ni lɛ́u. +Bui maaↄ, gbɛ̃e muaa ń á Luaoo, ì di luabɛpuana kpɛ musu, ì mↄ dↄiálɛ a zↄ̃ↄkɛ guu. +Lua pↄ́ kú za zipi mɛ́ á ulɛkĩi ũ, ìↄ ↄliaázi zĩ́lɛ la gↄↄpiiɛ. Ì á ibɛɛↄ yáɛ́, ì oɛ́ à ń kaalɛ. +Isailiↄ iↄ ku dↄdↄa ńtɛ̃ɛ, Yakↄbu buipiↄ iↄ ku bùsu pↄ́ pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo diu, gu pↄ́ a mↄ̀sɛ ìↄ bↄ musu. +Báaadeↄn á Isailiↄ ũ, asa Dii á suabà. Démɛ kú lááwai? Ɔ̃mɛ á sɛ̀ngbao ń á dↄnlɛo ń á fɛ̃nda gawideo ũ. Á ibɛɛↄ vlãnauɛ́ á aɛɛ, íↄ bɛ ń bùsu gulɛsĩↄwa. +Mↄizi bↄ̀ Mↄabu bùsu sɛ̃u, à dɛ̀dɛ Nɛbo gbɛwa e Pisiga misonaa bↄaa ń Yelikoo, ↄ̃ Dii bùsupi ↄ̀lↄɛ̀ píi za Galada bùsu e Dã +ń Nɛfatali buiↄ bùsuo píi ń Ɛflaiũ buiↄ bùsuo ń Manase buiↄ bùsuo ń Yuda buiↄ bùsuo píi e ísia pↄ́ kú bɛ'aɛ +ń Nɛgɛvɛo ń wɛ̃́lɛ daminalikpɛde Yeliko guzulɛo e Zoaa. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ Ablahaũɛ ń Izaakio ń Yakↄbuo, ma mɛ̀ má kpá ń buiↄwapin we. Má tò n wɛsìɛ, ãma ńyↄ̃ bua Yuudɛ̃wa ǹ gɛ̃uo. +Ɔ̃ Dii zↄ̀blena Mↄizi gà Mↄabu bùsuu we lá Dii òwa. +Ɔ̃ Dii aà vĩ̀ sĩ̀sĩpↄlɛu we bↄaa ń Bɛpeooo. Gbɛ̃e aà mia dↄ̃o e ń a gbão. +Mↄizi gà a wɛ̃̀ basoolode guuɛ. Aà wɛ́ na, mɛ́ aà gbãa i laoo. +Isailiↄ aà gɛ'ĩanabↄ̀ gↄↄ baakwi sɛ̃u Mↄabu bùsuu, ↄ̃ gɛ'ĩanabↄa ń ↄↄlↄo làa. +Ɔ̃nↄ pà Nuni nɛ́ Yozueeɛ, kɛ́ Mↄizi ↄnàwà yã́i. Isailiↄ misìilɛɛ̀, aa kɛ̀ lá Dii dà Mↄiziɛwa +Ãnabie i bↄ Isailiↄ guu lán Mↄiziwa lↄo. Aaì yãbↄ kↄ̃ lɛ́u ń Diioɛ, +mɛ́ à seelaↄ ń dabudabu pↄ́ Dii a zĩoↄ kɛ̀ Egipi, Falaↄ̃ↄ ń a ìwaↄ ń a gbɛ̃́ↄ aɛ píi. +Gbɛ̃e i yãbↄnsaɛ zↄ̃ↄ pↄ́ Mↄizi kɛ̀ ń iko gbãao Isailiↄ wɛsìɛ kɛ lↄo. +Yozuee. +Dii zↄ̀blena Mↄizi gaa gbɛa Dii yã'ò Mↄizi zↄbãna Yozuee, Nuni nɛ́ɛ à mɛ̀: +Ma zↄ̀blena Mↄizi gà. Fɛlɛ bua Yuudɛ̃wa la sa, mpi ń Isailiↄ píi, í gɛ̃ bùsu pↄ́ má kpàwáu. +Gu pↄ́ á gbá pɛ̀lɛu píi, má kpàwá lá má ò Mↄiziɛwaɛ. +Sɛa za guwaiwaiu e gɛa Libã bùsuu, sɛa za swa zↄ̃ↄ pↄ́ wì mɛ Uflata e gɛa ísia pↄ́ kú bɛ'aɛ oi, Itiↄ bùsupi a gↄ̃ á bùsu ũ píiɛ. +E ǹ gɛ ǹ gaò gbɛ̃e a e n gã fĩo. Lá má kú ń Mↄizio, màa máↄ kunnↄ. Má n to weo, má pãkpanzi bauo. +Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ, asa ḿmɛ ńyↄ̃ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ ma mɛ̀ má kpámá sí, ní kpá gbɛ̃́ɛ beeↄwa. +Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ lé! Laaidↄ ikoyã pↄ́ ma zↄ̀blena Mↄizi dànɛwa, níↄ kũa píi. Ńsu kɛ̃wà ǹ na ↄplaai ge zɛɛ oio, n tá ali kɛ naɛ. +To Mↄizi ikoyã lápi yã́ àↄ dↄ ń lɛ́u, níↄ làasookɛwà fãanɛ ń gwãasĩnao. Laaidↄ yã́ pↄ́ kú a guuwa píi, ní zĩkɛwà, n tá iↄ na, n yã́ iↄ bↄ maa. +Mámɛ ma yãdìlɛnɛo lò? Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ. Ńsu to vĩa n kũo. Ńsu to sↄ̃ kɛ̃nguo, asa ma Dii n Lua, máↄ kunnↄ gu pↄ́ ńlɛ gɛ́u píiɛ. +Ɔ̃ Yozuee ò Isaili dↄaanaↄnɛ à mɛ̀: +À bòo kɛɛlɛ, í o gbɛ̃́ↄnɛ aa kũ̀sũa sↄukɛ, asa gↄↄ àaↄ̃ gbɛa aa bua Yuudɛ̃wa la, aai gɛ́ bùsu pↄ́ Dii ń Lua kpàmá aaↄ vĩ síi. +Yozuee ò Lubɛni buiↄnɛ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo à mɛ̀: +À to yã́ pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi dìlɛɛ́ɛ bee dↄágu, à mɛ̀ Dii á Lua a to à kã́mabokĩi e, à bùsuɛ bee kpàwáɛ. +Ayãmɛto á nↄɛↄ ń á nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń á pↄtuoↄ gↄ̃ bùsu pↄ́ Mↄizi kpàwáu Yuudɛ̃ baala, á zĩgↄ̃ↄ i dↄaa bua á gbɛ̃́ↄnɛ ḿpii, aaiↄ ń gↄ̃kɛbↄↄ kũa, aai dↄńlɛ́ +e Dii àↄ tó á gbɛ̃́ↄ kã́mabokĩi e lá a kɛ̀ɛ́wa, ampiↄ sↄ̃ aai gↄ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpámá vĩ. Bee gbɛa í su bùsu pↄ́ gↄ̃̀ á pↄ́ ũɛ beeu, í zↄ̃lɛ bùsu pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi kpàwá Yuudɛ̃ baala gukpɛ oipiu. +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Yã́ pↄ́ ń dìlɛwɛ̃ɛ píi wá kɛɛ. Gu pↄ́ n wá zĩ́u píi wá gɛɛ. +Lá wa zĩkɛ̀ Mↄizi yã́wa píi, màa wá zĩkɛ n yã́wa lↄ. Dii n Lua aàↄ kunnↄ, lá a kú ń Mↄiziowaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ n yã́ kpɛ à gì yã́ pↄ́ ń dìlɛɛ kɛi, à gàɛ. Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ lé! +Kua Sitiũ Nuni nɛ́ Yozuee asiigwanaↄ zĩ̀ gbɛ̃ↄn pla asii guu à mɛ̀: À gɛ wɛ́kpalɛ bùsupizi ń Yelikoo. Ɔ̃ aa gɛ̀ we, aa gɛ̀ pìla káalua pↄ́ wì mɛɛ̀ Lahabu kpɛ́u. +Ɔ̃ wa ò Yeliko kíaɛ wà mɛ̀: Isailieↄ gɛ̃̀ la oosia wá bùsu asiigwai. +Ɔ̃ kíapi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Lahabu bɛ aa mɛ̀: Bↄ ń gↄ̃ɛ pↄ́ mↄ̀ n kĩ́iↄ, asa wá bùsu asiigwagwaa yã́i aa mↄ̀i. +À mↄ lè nↄɛpi gbɛ̃ↄn plapiↄ sɛ ùlɛ kↄ̀, ↄ̃ à mɛ̀: Gbɛ̃́piↄ mↄ̀ ma kĩ́i la sĩanaɛ. Má dↄ̃ gu pↄ́ aa bↄ̀uo. +Kɛ́ gu sì bĩ́izɛtagↄↄ, aa bↄ̀lɛ. Má dↄ̃ má aa tàuo. À ń gbɛsɛlɛ kpakpa, á ń leɛ. +À mↄ lè à ń sɛ́ gɛ̀ńnↄ kpɛ́ musu, à ń úlɛ gbↄ̃̀ↄna pↄ́ kálɛa weu kↄ̀. +Zĩnaↄ pɛ̀lɛńzi Yuudɛ̃ zɛ́u e a buakĩi, mɛ́ wà bĩ́i zɛ́ tà ń kpɛ. +E asiigwanapiↄ aaↄ gɛ́ wúlɛi, Lahabu dɛ̀dɛ ń kĩ́i kpɛ́ musu, +a ònɛ́: Má dↄ̃ kɛ́ Dii bùsuɛ bee kpàwáɛ. Gili gɛ̃̀wágu á yã́ musu, ↄ̃ bùsuɛbeedeↄ kã́ gà ḿpii. +Wá mà lá Dii Ísia Tɛ̃a í zↄ̃̀ɛɛ́ gↄↄ pↄ́ a bↄlɛ Egipi ń yã́ pↄ́ á kɛ̀ Siↄ̃ ń Oguoɛ, a Amↄleↄ kía gbɛ̃ↄn plapiↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ Yuudɛ̃ baale. +Kɛ́ wá mà, sↄ̃ kɛ̃̀wágu, wá nisĩna nà líwa á yã́i, asa Dii á Lua mɛ́ musu ń zĩ́lɛo Lua ũ. +Lá ma gbɛ̃kɛkɛ̀ɛ́, ápiↄ sↄ̃ à lɛgbɛ̃mɛɛ sa ń Dii tↄ́o à gbɛ̃kɛkɛ ma de bɛdeↄnɛ. À seelakɛmɛɛ màↄ dↄ̃ sã́asã +kɛ́ á ma mae ń ma dao ń ma vĩ̀iↄ ń ma dãunaↄ ń wá gbɛ̃́ↄ bↄ píi, í wá bↄ ga lɛ́zĩ. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpiↄ wèwà aa mɛ̀: Ḿmɛ ń wá wɛ̃ni ũ, wámɛ wá n wɛ̃ni ũ sↄ̃. Tó ni wá yã'o gbɛ̃e mào, tó Dii bùsuɛ bee kpàwá, wá gbɛ̃kɛkɛnɛ sĩana. +Ɔ̃ à ń bↄ́lɛ fɛnɛntiu, à ń píla bĩ́i kpɛ ń bao, asa aà kpɛ́ pↄ́ a kuu ku wɛ̃́lɛ bĩ́iwaɛ. +A ònɛ́: À mipɛ gusĩsĩdewa, kɛ́ á gbɛ̀sɛlɛnaↄ su kpaaũánↄo yã́i. Àↄ ulɛa we gↄↄ àaↄ̃ e á gbɛ̀sɛlɛnaↄ su, í gbasa dazɛu. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpiↄ òɛ̀: Tó wa ɛa gɛ̃ á bùsuu, ní bà tɛ̃aɛ bee dↄ fɛnɛnti pↄ́ ńlɛ wá bↄlɛuɛ beewa, ní n mae ń n dao ń n vĩ̀iↄ ń n dãunaↄ ń n de bɛdeↄ kãaanzi píi n kpɛ́ɛ beepiu. Tó ni kɛ màao, wá bàa àↄ ku lɛ́ pↄ́ ń tò wá gbɛ̃̀nɛ guu lↄo. +Tó an gbɛ̃e bↄ̀ n kpɛ́u à gɛ̀ gãaɛ, à azĩa dɛ̀n we, wá yã́n lↄo. Tó an gbɛ̃e kunnↄ kpɛ́u, mɛ́ wà aà dɛ̀, wámɛ aà gaa a wi wá musu. +Tó n wá kↄmalɛkɛ̀ gbɛ̃́ↄnɛ sↄ̃, wá bàa aↄ ku lɛ́ pↄ́ ń tò wá gbɛ̃̀nɛpi guu lↄo. +Ɔ̃ Lahabu mɛ̀: Àↄ dɛ màa lá á òwa. Ɔ̃ à ń gbáɛ, aa tà. Ɔ̃ à bà tɛ̃api dↄ̀ a fɛnɛntiu. +Kɛ́ aa pìla bĩ́iwa màa, aa mipɛ̀ gusĩsĩdewa, ↄ̃ aa ì we gↄↄ àaↄ̃ e an gbɛ̀sɛlɛnaↄ gɛ̀ sùò. An gbɛ̀sɛlɛnapiↄ ń wɛɛlɛ zɛ́ saɛ píi, aai ń eo. +Ɔ̃ gbɛ̃ↄn plapiↄ dàzɛu, aa pìla sĩ̀sĩpiↄwa aa bùa swawa. Kɛ́ aa kà Nuni nɛ́ Yozuee kĩ́i, aa yã́ pↄ́ ń lé dàu a sìuɛ̀ píi +aa mɛ̀: Dii bùsupi nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩ píiɛ. Bùsupideↄ kã́ gà ḿpii wá yã́i. +Yozuee fɛ̀lɛ kↄↄ káaukaau ń Isailiↄ píi. Bↄa Sitiũ aa gɛ̀ Yuudɛ̃i, ↄ̃ aa bòokpà we e aaↄ gɛ buaiwà. +Gↄↄ àaↄ̃ gbɛa Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ bòo kɛ̀ɛlɛ, +aa yãdìlɛ gbɛ̃́ↄnɛ aa mɛ̀: Tó á è Levii bui sa'onaↄ Dii á Lua bàakuaánↄ kpagolo sɛa, à dazɛu, íↄ tɛ́ ń kpɛ, +kɛ́ à e dↄ̃ zɛ́ pↄ́ á sɛ́, asa i zɛ́pi sɛ yãao. Àↄ bɛ zã̀zã lán londo taawa yòoo! Ásu sↄ̃ kpagolopizio. +Ɔ̃ Yozuee ò gbɛ̃́ↄnɛ: À gbãbↄ ázĩaɛ, asa Dii a yãbↄnsaɛkɛ á zãnguo zia. +Ɔ̃ à ɛ̀a ò sa'onaↄnɛ: À Dii bàakuawanↄ kpagolo sɛ́ à dↄaa buaò gbɛ̃́ↄnɛ. Ɔ̃ aa kpagolopi sɛ̀ aa dↄ̀aaò gbɛ̃́ↄnɛ. +Dii ò Yozueeɛ à mɛ̀: Má na n kã́fĩawa Isailiↄnɛ gbã, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ má kunnↄ, lá má kú ń Mↄiziowa. +O sa'ona pↄ́ aa ma bàakuaánↄ kpagolo sɛaↄnɛ, tó aa kà Yuudɛ̃ gↄ̃sↄ̃lɛ, aa gɛ̃ zɛ íu. +Ɔ̃ Yozuee ò Isailiↄnɛ à mɛ̀: À sↄ̃ kãi la, í Dii á Lua yãma. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Beewa áↄ dↄ̃ kɛ́ Lua bɛ̃́ɛ kúánↄ, mɛ́ a Kanaaↄ yáɛ́ ń Itiↄ ń Iviↄ ń Pɛliziↄ ń Giigasiↄ ń Amↄleↄ ń Yebusiↄ. +À ma! Wa gɛ̃ Yuudɛ̃ íu ń dṹnia bṹu Dii bàakuaánↄ kpagoloo á wáa. +À gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ sɛ́ á guu, bui ń buio gbɛ̃́ mɛ̀ndodo. +Tó sa'ona pↄ́ aa dṹnia bṹu Dii kpagolo sɛaↄ gbapɛ̀lɛ Yuudɛ̃ íu, ípi a zↄ̃ɛɛ, í pↄ́ lɛ́ bↄ swa musu i gↄ̃ yea gudoũ. +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛ bòou aa dàzɛu, aalɛ gɛ buai Yuudɛ̃wa, sa'ona pↄ́ aa Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛaↄ bɛ ń aɛ màa. +Pↄkɛkɛgↄↄ píi swapi ì pa e à sĩ̀sĩ sɛɛ. Gↄↄ pↄ́ kpagolosɛnapiↄ kà swapii, kɛ́ aa gbapɛ̀lɛ íu, +ↄ̃ í pↄ́ lɛ́ bↄ swapi musu zↄ̃̀ɛ, à gↄ̃̀ yea gudoũ za zã̀zã wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Adamu saɛ Zalɛtã bùsuu. Í pↄ́ lɛ́ tá Ísida Wisideu zↄ̃̀ɛ míↄ, ↄ̃ gbɛ̃́ↄ bùa bↄaa ń Yelikoo. +Sa'ona pↄ́ aa Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛaↄ gↄ̃̀ zɛa Yuudɛ̃ ɛu tↄↄlɛ giiwa gíũgiũ, ↄ̃ Isaili bui píi bɛ gugiipiu e aa gɛ̀ bùawà aa làa ḿpii. +Kɛ́ Isaili bui píi bùa Yuudɛ̃wa aa làa, ↄ̃ Dii yã'ò Yozueeɛ à mɛ̀: +Á bui kuɛplaↄ guu à gbɛ̃́ↄ sɛu dodo, +ní onɛ́ aa gbɛ sɛ́lɛ swa'ɛu mɛ̀n kuɛpla gu pↄ́ sa'onaↄ zɛu súsu, aai buaò aa kálɛ gu pↄ́ á iu gwã́a. +Ɔ̃ Yozuee gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ dìlɛ Isaili buiↄ guu dodo, ↄ̃ à ń sisi. +A ònɛ́: À gɛ́ Yuudɛ̃ ɛu Dii á Lua kpagolo aɛ, á baade i gbɛ sɛ di a gã̀u á Isaili bui dasilɛu. +Gbɛ beeↄ i gↄ̃ɛ́ seela ũ. Tó á nɛ́ↄ á lá zia, gbɛ beeↄ dɛɛ́ kpelewa ni, +à onɛ́, kɛ́ wà bùa ń Dii bàakuaánↄ kpagoloo, ↄ̃ a í zↄ̃̀ɛ, ↄ̃ gbɛpiↄ gↄ̃̀ Isailiↄnɛ a yãdↄngubↄ ũ gↄↄpii. +Ɔ̃ Isailiↄ kɛ̀ màa lá Yozuee ònɛ́wa. Aa gbɛ sɛ̀lɛ Yuudɛ̃ ɛu mɛ̀n kuɛpla Isaili bui dasilɛu, lá Dii ò Yozueeɛwa. Aa bùaò aa kàlɛ gu pↄ́ aa ìu. +Gbɛ̀ mɛ̀n kuɛpla pↄ́ wa sɛ̀lɛ swa'ɛu sa'ona pↄ́ aa Dii kpagolo sɛapiↄ zɛkĩi ↄ̃ Yozuee dìdikↄ̃a, aa ku we e ń a gbão. +Sa'ona pↄ́ aa kpagolopi sɛaↄ gↄ̃̀ zɛa swa'ɛu e yã́ pↄ́ Dii dìlɛ Yozueeɛ a ò gbɛ̃́ↄnɛ gɛ̀ làaò píi, lá Mↄizi dìlɛɛ̀wa. Gbɛ̃́ↄ kɛ̀ kpakpa aa bùa. +Kɛ́ aa bùa ḿpii aa làa, ↄ̃ sa'onaↄ gbàsa bùa ń Dii kpagoloo gbɛ̃́ↄ wáa. +Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo mɛ́ dↄ̀aa bùa Isaili bui kĩniↄnɛ, lá Mↄizi ònɛ́ yãawa. Aa ń gↄ̃kɛbↄↄ kũa. +An zĩgↄ̃ↄ kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla (40.000) taawa. Aa bùa ń Dii dↄ̃ao, aa gɛ̀ Yeliko sɛ̃u ń zĩ̀ sↄuo. +Gↄↄbeezĩ Dii Yozuee kã̀fĩ Isailiↄnɛ ḿpii, ↄ̃ aa aà yãmà e à gɛ̀ gàò, lá aa Mↄizi yãmàwa. +Ɔ̃ Dii ya��'ò Yozueeɛ à mɛ̀: +O sa'ona pↄ́ aa ikoyã kpagolo sɛaↄnɛ aa bↄ swa'ɛu. +Ɔ̃ Yozuee ònɛ́ aa bↄ swa'ɛu, +ↄ̃ aa bↄ̀u. Kɛ́ aa gbapɛ̀lɛ sĩ̀sĩa, ↄ̃ swa'i ɛ̀a sù a gbɛu gↄ̃̀ↄ. À pà à dàgua e à sĩ̀sĩ sɛ̀ lá a káauwa. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ kwide zĩ́ ↄ̃ Isailiↄ bↄ̀ Yuudɛ̃ swa'ɛu, aa gɛ̀ bòokpà Giligali, Yeliko gukpɛ. +Yozuee gbɛ̀ mɛ̀n kuɛpla pↄ́ wa sɛ̀lɛ Yuudɛ̃ ɛupiↄ dìdikↄ̃a Giligali we. +A ò gbɛ̃́ↄnɛ: Tó á buiↄ sù ń maeↄ là zia aa mɛ̀, gbɛ beeↄ yáasi dɛa ni, +à onɛ́ á buaa Yuudɛ̃wa gugii ũ seelaɛ, +asa Dii á Lua a í bàɛ́ á táa'ozɛuɛ, ↄ̃ a bua lá a bua Ísia Tɛ̃a pↄ́ à a í bàɛ́wawa. +Dii kɛ̀ màa, kɛ́ dṹnia bui píi e dↄ̃ kɛ́ á gbãa vĩ, ápiↄ sↄ̃ íↄ Dii á Lua vĩa vĩ gↄↄpii. +Kɛ́ Amↄleↄ kía pↄ́ kú Yuudɛ̃ bɛ'aɛ oiↄ ń Kanaaↄ kía pↄ́ kú ísia saɛↄ mà lá Dii Yuudɛ̃ í zↄ̃̀ɛ Isailiↄnɛ aa bùawà, ↄ̃ sↄ̃ kɛ̃̀ńgu, an kã́ gà ḿpii Isailiↄ yã́i. +Gↄↄ bee Dii ò Yozueeɛ: Gbɛ̀ fɛ̃naↄ kɛ, ní tↄ̃zↄ̃ Isailiↄnɛ. +Ɔ̃ Yozuee ò wà gbɛ̀ fɛ̃naↄ kɛ, ↄ̃ wà tↄ̃zↄ̃̀ò Isailiↄnɛ gu pↄ́ wì mɛ tia Gyafↄↄsĩsĩ. +Yã́ pↄ́ tò à tↄ̃zↄ̃̀nɛ́n kɛ: Isailiↄ bↄlɛa Egipi gbɛa, an tá guu gↄ̃gbãaↄ gàga guwaiwaiu píiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀lɛ Egipiↄ tↄ̃zↄ̃a ḿpiiɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń í guwaiwaiu zɛ́ guu bↄa Egipi gbɛaↄ, aamɛ aai tↄ̃zↄ̃ gĩao. +Isailiↄ bɛ guwaiwaiu wɛ̃̀ bla e gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gↄ̃gbãaↄ ũ gↄↄ pↄ́ aa bↄ̀lɛ Egipiↄ gɛ̀ gàgaò píi, asa aai Dii yãmao. Dii ònɛ́ aa wɛsi bùsu pↄ́ a a lɛgbɛ̃̀ ń deziↄnɛ à kpámálɛ bauo, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diupi. +An nɛ́ pↄ́ Dii tò aa fɛ̀lɛ ń gbɛaↄ ↄ̃ Yozuee tↄ̃zↄ̃̀nɛ́, asa gyafↄↄdeↄnɛ, wi tↄ̃zↄ̃nɛ́ zɛ́uo. +Kɛ́ Isailiↄ tↄ̃zↄ̃̀ ḿpii aa làa, aa gↄ̃̀ gu pↄ́ aa bòokpàu we e a bↄ gɛ̀ làaò. +Ɔ̃ Dii ò Yozueeɛ: Ma wí pↄ́ Egipiↄ dàwá bↄ̀ɛ́ gbãn we. Ɔ̃ wì o gupiɛ Giligali e ń a gbão. +Isailiↄ bòĩ́ oosi. +Dikpɛpi kaa'isizĩ ↄ̃ aa bùsupi buapↄ́ↄ blè, kàaↄ ń pↄ́wɛn kpasaao. +An bùsupi buapↄ́ↄ blea gbɛa, kɛ́ gu dↄ̀, manakwɛa zɛ̀, i kwɛ́nɛ́ lↄo, ↄ̃ aa Kanaa bùsu blɛ blè wɛ̃ bee sa. +Kɛ́ Yozuee kãikũ̀ ń Yelikoo, à wɛsɛ̀ gugwà, ↄ̃ à gↄ̃ɛe è zɛa a aɛ, à a fɛ̃nda wò kũa. Ɔ̃ Yozuee sↄ̃̀aàzi à aà là à mɛ̀: Ń kú wá kpɛ yã̀, ge wá ibɛɛↄ kpɛɛ? +A wèwà à mɛ̀: Màa no. Dii zĩgↄ̃ↄ dↄaanan ma ũ, ma kaa lan kɛ. Ɔ̃ Yozuee kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Yã́ kpele ma Dii a o mapi a zↄ̀blenaɛi? +Dii zĩgↄ̃ↄ dↄaanapi wèwà à mɛ̀: Ǹ n kyale bↄbↄ, asa gu pↄ́ ń zɛu kua adoaɛ. Ɔ̃ Yozuee kɛ̀ màa. +Wà Yeliko bĩ́ibↄlɛ gbaↄ tàta gíũgiũ Isailiↄ yã́i. Gbɛ̃e è lɛ́ bↄo, mɛ́ gbɛ̃e è lɛ́ gɛ̃o. +Ɔ̃ Dii ò Yozueeɛ à mɛ̀: Gwa, ma Yeliko nànɛ ń ↄzĩɛ ń a kíao ń a zĩgↄ̃ↄ. +Mpi ń n zĩgↄ̃ↄ, à gɛ lia wɛ̃́lɛpizi gɛ̃n do ápii, í su. Àↄ liai gɛ̃n dodo màa e gↄↄ soolo. +Sa'ona gbɛ̃ↄn soplaↄ aaↄ dↄaaa kpagoloɛ, aaiↄ kuu kũa. A gↄↄ soplade zĩ́ à lia wɛ̃́lɛpizi gɛ̃n sopla gↄↄ pↄ́ sa'onapiↄ lɛ́ kuupɛ. +Tó aa kuupɛ̀, aalɛ a ba gá, mɛ́ a a ↄ́ mà, gbɛ̃́pii i kúkuakɛ gbã́ugbãu, wɛ̃́lɛ bĩ́i i kwɛ́ kákↄ̃a, á baade i mipɛ lá a aɛ dↄawa à gɛ̃u. +Ɔ̃ Nuni nɛ́ Yozuee sa'onaↄ sìsi, a ònɛ́: À Dii bàakuawanↄ kpagolo sɛ́, á gbɛ̃ↄn soplaↄ í dↄaaɛ̀, á baade iↄ kuu kũa. +Ɔ̃ a ò gbɛ̃́ↄnɛ: À fɛlɛ gɛ lia wɛ̃́lɛi gɛ̃n do. Zĩgↄ̃ↄ mɛ́ aa dↄaa Dii kpagoloɛ. +Kɛ́ Yozuee yã'ò gbɛ̃́ↄnɛ, ↄ̃ sa'ona gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ aa kuu kũapiↄ fɛ̀lɛ dↄaaa Dii bàakuańnↄ kpagoloɛ, aalɛ kuupɛ. +Zĩgↄ̃ↄ bɛ sa'onapiↄ aɛ, dasi tɛ́ kpagolo kpɛ, mɛ́ kuuↄ ↄ́ dↄ. +À mↄ lè Yozuee ò gbɛ̃́ↄnɛ à mɛ̀: Ásu kúkuakɛo. Ásu to wà á kĩ́i mao. Ásu to yãe bↄ á lɛ́uo e gↄↄ pↄ́ má oɛ́ à kúkuakɛ, í gbasa kɛ. +Aa gɛ̀ lìa wɛ̃́lɛpizi ń kpagoloo gɛ̃n do màa, ↄ̃ aa ɛ̀a tà ń bòou, aa ì we. +Yozuee fɛ̀lɛ kↄↄ káaukaau, ↄ̃ sa'onaↄ Dii kpagolo sɛ̀. +Sa'ona gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ aa kuu kũapiↄ dↄaaa Dii kpagoloɛ, aalɛ pɛ́. Zĩgↄ̃ↄ dↄaaanɛ́, dasi tɛ́ kpagolopi kpɛ, mɛ́ kuuↄ ↄ́ dↄ. +Aa lìa wɛ̃́lɛpizi gɛ̃n do a gↄↄ plaade zĩ́, ↄ̃ aa ɛ̀a tà ń bòou. Aa kɛ̀ màa e gↄↄ soolo. +A gↄↄ soplade zĩ́ aa fɛ̀lɛ káaukaau gudↄlɛia, ↄ̃ aa ɛ̀a gɛ̀ lìa wɛ̃́lɛpizi lá aaì kɛwa. Zĩbeezĩ aa lìai gɛ̃n soplaɛ. +A gɛ̃n sopladepi gↄↄ pↄ́ sa'onaↄ lɛ́ gɛ́ kuupɛi gbã́ugbãu, ↄ̃ Yozuee ò gbɛ̃́ↄnɛ à mɛ̀: À kúkuakɛ, asa Dii wɛ̃́lɛpi kpàwáɛ. +Dii wɛ̃́lɛpi ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ dìlɛ a pↄ́ ũɛ. Wà ń kaalɛ ḿpii. Káalua Lahabu ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄ a kpɛ́uↄ mɛ́ aa bↄ ńtɛ̃ɛ, asa ↄ̃mɛ asiigwana pↄ́ wà ń zĩ́ↄ ùlɛ. +À laaika! Ásu pↄ́ pↄ́ Dii dìlɛ a pↄ́ ũ kee sɛo, kɛ́ ásu kaalɛo yã́i. Tó á sɛ̀, a yã'i á bòoɛ, i gↄ̃ kaalɛpↄ ũ. +Ãnusu ń vuao ń mↄgotɛ̃ pↄ́ↄ ń mↄsi pↄ́ↄ píiá Dii pↄ́ɛ. Sema wà ka Dii àizɛɛ guu. +Kɛ́ wà kuupɛ̀, mɛ́ Isailiↄ kúkuakɛ̀ gbã́ugbãu màa, wɛ̃́lɛ bĩ́iↄ kwɛ̀ kàkↄ̃a. Ɔ̃ an baade sìu a aɛdↄawa, ↄ̃ aa wɛ̃́lɛpi sì. +Aa pↄ́ pↄ́ kúuↄ dìlɛ Dii pↄ́ ũ, ↄ̃ aa gbɛ̃́pii kàalɛ ń fɛ̃ndao, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ, nɛ́fɛ̃nɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi ń zuↄ ń sãↄ ń zàa'ĩnaↄ. +Yozuee ò gbɛ̃ↄn pla pↄ́ gɛ̀ bùsupi asiigwàↄnɛ à mɛ̀: À gɛ̃ káaluapi kpɛ́u, í bↄaànↄ ń aà gbɛ̃́ↄ, lá a a lɛgbɛ̃̀ɛ̀wa. +Ɔ̃ ɛ̀waasopiↄ gɛ̀ bↄ̀ ń Lahabuo ń aà maeo ń aà dao ń aà vĩ̀iↄ ń aà dãunaↄ ń aà gbɛ̃́ↄ píi. Aa bↄ̀lɛ ń aà daɛↄ píi, ↄ̃ aa ń kálɛ Isailiↄ bòo saɛ. +Ɔ̃ aa tɛsↄ̃̀ wɛ̃́lɛpiwa ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ píi, mɛ́ i kɛ ã́nusu ń vuao ń mↄgotɛ̃ pↄ́ↄ ń mↄsi pↄ́ pↄ́ aa sɛ̀lɛ kàlɛ ń Dii zwã̀akpɛ àizɛɛo bàasio. +Yozuee tò káalua Lahabu bↄ̀ aafia ń aà de bɛdeↄ ń aà gbɛ̃́ↄ píi, kɛ́ à asiigwana pↄ́ Yozuee ń zĩ́ Yeliko asiigwaiↄ ùlɛ yã́i, ↄ̃ aa gↄ̃̀ Isailiↄ guu e ń a gbão. +Gↄↄ bee Yozuee lɛkɛ̀ à mɛ̀: Dii láaikɛ gbɛ̃́ pↄ́ a fɛlɛ Yeliko wɛ̃́lɛɛ bee kɛkɛ kálɛwa. Tó à a bĩ́i ɛ̃ kpàlɛ, aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia mɛ́ a ga. Gↄↄ pↄ́ à a gbaↄ pɛ̀lɛ sↄ̃, aà nɛ́ gbɛzãna mɛ́ a ga. +Dii kú ń Yozueeo, ↄ̃ aà tↄ́ lì bùsupia píi. +Isailiↄ bↄ̀ yã́ pↄ́ Dii dìlɛnɛ́pi kpɛ. Kaami nɛ́ Akãa, Zabedi tↄũna, Zela sĩ́wɛna, Yuda bui mɛ́ pↄ́ pↄ́ Dii dìlɛ a pↄ́ ũ sɛ̀, ↄ̃ Dii pↄ fɛ̃̀ Isailiↄzi. +Yozuee gbɛ̃́ↄ zĩ̀ à mɛ̀ aa bↄ Yeliko aa gɛ́ Ai pↄ́ kú Bɛtavɛ̃ saɛ Bɛtɛli gukpɛ oi, aa bùsupi asiigwa. Ɔ̃ aa gɛ̀, aa Ai asiigwà. +Kɛ́ aa sù Yozueewa, aa òɛ̀: Aideↄ bílao, i ka wà gɛ́ we píio. Tó gbɛ̃ↄn ↄ̀aa kwi ge gɛ̃o gɛ̀, aa wɛ̃́lɛpi siɛ. Ńsu gbɛ̃́ↄ da taasiu píio. +Kɛ́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃oↄ gɛ̀ we, ↄ̃ Aideↄ ń fú, +aa ń yá bↄa za ń wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu e gbɛyↄ̃kĩi, aa ń dɛdɛ sĩ̀sĩpↄlɛu gbɛ̃ↄn blakwi ń sooloo. Ɔ̃ sↄ̃ kɛ̃̀ Isailiↄgu, an nisĩna nà líwa. +Yozuee a ula ga kɛ̃̀, a wúlɛa a gbɛɛu Dii kpagolo aɛ e oosi. Aàpi ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ bùsu zùzu ń mia. +Ɔ̃ Yozuee mɛ̀: Á'a Dii Lua! Àkɛa n wá bua Yuudɛ̃wa n wá ná Amↄleↄnɛ ń ↄzĩ aa wá midɛi? Tó wá zↄ̃lɛa Yuudɛ̃ baale yãa lé! +N yã́ na Dii! Lá Isailiↄ kpɛkpà ń ibɛɛↄnɛ, má o kpelewa sa ni? +Kanaaↄ ń bùsuɛbeedeↄ aa yã́pi ma ḿpii, aai liawázi, aai wá midɛ dṹniau. N tↄ́ zↄ̃ↄɛ sↄ̃ bɛ? Ńyↄ̃ kɛò kpelewa ni? +Ɔ̃ Dii ò Yozueeɛ: Fɛlɛ zɛ! Bↄ́yãi ń wúlɛa n gbɛɛui? +Isailiↄ duunakɛ̀ɛ, aa ma bàakuaánↄ yã́ gbòo. Aa pↄ́ pↄ́ má dìlɛ ma pↄ́ ũ sɛ̀, aa kpã́i'ò, aa mↄafilikɛ̀, aa pↄ́pi dà ń pↄ́ↄ guu. +A yã́i tò aai fↄ̃ ń ibɛɛↄ gã fĩ̀o. Aa kpɛkpànɛ́, kɛ́ aa gↄ̃̀ kaalɛpↄ ũ yã́i. Máↄ kúánↄ lↄo, mɛ́ i kɛ a ma pↄ́ pↄ́ kú á guu kàalɛ bàasio. +Fɛlɛ gɛ gbãbↄ n gbɛ̃́ↄnɛ. Onɛ́ aa gbãbↄ ńzĩaɛ e gu àↄ gɛ́ dↄi, asa ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀ ma pↄ́ kú á guuɛ. Á fↄ̃ kaakaanakɛ á ibɛɛↄ aɛo e à gɛ pↄ́pi bↄò á guu. +Tó gu dↄ̀, à sↄ̃mazi bui ń buio. Bui pↄ́ má sɛ̀ lí sↄ̃mazi daɛdaɛ, daɛ pↄ́ má sɛ̀ↄ lí sↄ̃mazi ualɛ ń ualɛo, ualɛ pↄ́ má sɛ̀ sↄ̃, a gↄ̃ɛↄ lí sↄ̃mazi dodo. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà sù ma pↄ́pi èwà, wa ade kpasa ń a gbɛ̃́ↄ píiɛ, asa à ma bàakuaánↄ yã́ gbòoɛ, à widà Isailiↄwaɛ. +Yozuee fɛ̀lɛ káaukaau, a tò Isailiↄ sↄ̃̀ Diizi bui ń buio, ↄ̃ gbɛ Yuda buiↄ sɛ̀. +Ɔ̃ a tò Yuda buiↄ sↄ̃̀aàzi daɛdaɛ, ↄ̃ gbɛ Zela buiↄ sɛ̀. A tò Zela buiↄ sↄ̃̀aàzi ualɛ ń ualɛo, ↄ̃ gbɛ Zabedi ua sɛ̀. +Ɔ̃ a tò aà ua gↄ̃ɛↄ sↄ̃̀aàzi dodo, ↄ̃ gbɛ Kaami nɛ́ Akãa, Zabedi tↄũna, Zela sĩ́wɛna, Yuda bui sɛ̀. +Ɔ̃ Yozuee ò Akãaɛ: Nɛ́, sĩana'o, bɛɛɛ dↄ̃ Dii Isailiↄ Luaɛ. Yã́ pↄ́ ń kɛ̀ omɛɛ. Ńsu ǹ a kee ulɛmɛɛo. +Ɔ̃ Akãa wèwà à mɛ̀: Sĩanaɛ, ma duunakɛ̀ Dii Isailiↄ Luaɛ. Yã́ pↄ́ má kɛ̀n kɛ: +Ma Babiloni gomusu kɛfɛna è ń pↄ́ↄ guuɛ ń ã́nusuo kiloo pla ń vua kiloo kĩnio, ↄ̃ a bĩi gɛ̃̀magu, má sɛ̀. A ulɛa ɛu ma kpɛ́u, ã́nusu ku zĩ́lɛ. +Ɔ̃ Yozuee gbɛ̃́ↄ zĩ̀ we. Aa kɛ̀ kpakpa aa gɛ̀ gɛ̃̀ aà kpɛ́u, ↄ̃ aa è ulɛa we, ã́nusu ku zĩ́lɛ. +Ɔ̃ aa sɛ̀lɛ mↄ̀ò Yozueeɛ Isailiↄ kĩ́i, aa kàlɛ Dii aɛ. +Ɔ̃ Yozuee ń Isailiↄ Zela sĩ́wɛna Akãa sɛ̀ ń ã́nusupio ń gomusupio ń vuapio ń aà nɛgↄ̃ɛↄ ń aà nɛnↄɛↄ ń aà zuↄ ń aà zàa'ĩnaↄ ń aà sãↄ ń aà zwã̀akpɛo ń aà pↄ́ↄ píi, aa gɛ̀ńnↄ Akoo guzulɛu. +Ɔ̃ Yozuee mɛ̀: N yã'ìwɛ̃ɛ fá! Dii a yãmↄnɛ gbã sↄ̃. Ɔ̃ Isailiↄ aà pàpa ń gbɛo ḿpii, aa aà dɛ̀ ń aà gbɛ̃́ↄ píi, ↄ̃ aa ń kpasa. +Aa gbɛ kã̀aawà, gbɛ̀zɛ zↄ̃ↄpi ku we e ń a gbão. Ɔ̃ Dii pↄfɛ̃ kpàlɛ. A yã́i tò wì o gupiɛ Akoo guzulɛ. +Dii ò Yozueeɛ: Ńsu to vĩa n kũo. Ńsu bílikɛo. Zĩgↄ̃ↄ sɛ́lɛ gɛ́ńnↄ ḿpii, í lɛ́lɛ Aiwa, asa ma Ai kía nànɛ ń ↄzĩɛ ń aà gbɛ̃́ↄ ń aà wɛ̃́lɛo ń aà tↄↄlɛo. +Kɛ Aiɛ ń a kíao lá ń kɛ̀ Yelikoɛ ń a kíaoɛwa, í ń pↄ́ↄ ń ń pↄtuoↄ naaa á pↄ́ ũ sa. Bↄnsaɛ kɛnɛ́ ń wɛ̃́lɛ kpɛ. +Ɔ̃ Yozuee ń a zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ lɛ́lɛi Aiwa ḿpii. À nɛgↄ̃naↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000), ↄ̃ à ń gbáɛ gwãasĩna, +a ònɛ́: À swã́kpa! À bↄnsaɛkɛnɛ́ ń wɛ̃́lɛ kpɛ. Ásu kɛ̃ wɛ̃́lɛwa zã̀zão. Àↄ ku sↄu guu ápii. +Mapi ń gbɛ̃́ pↄ́ kumanↄↄ, wá sↄ̃ wɛ̃́lɛi. Tó aa bↄ̀lɛ daiwálɛ, wíↄ bàalɛnɛ́ lán káauwa. +Aai pɛ́wá e aa kɛ̃́ ń wɛ̃́lɛwa zã̀, asa aaↄ e wálɛ bàalɛnɛ́ lán káauwaɛ. Tó wálɛ bàalɛnɛ́ màa, +í fɛlɛ á ulɛkĩi à wɛ̃́lɛpi ble. Dii á Lua nàɛ́ á ↄzĩɛ. +Tó a wɛ̃́lɛpi blè, í tɛsↄ̃wà lá Dii òwa. À laaika à kɛ lá má dìlɛɛ́wa. +Ɔ̃ Yozuee ń gbáɛ, aa gɛ̀ gu pↄ́ aa e ń zãmakɛu. Aa ńzĩa yè Bɛtɛli ń Aipio zãnguo Ai bɛ'aɛ oi. Gwã́ bee Yozuee ì bòou weɛ ń a gbɛ̃́ↄ. +À fɛ̀lɛ káaukaau à gbɛ̃́ↄ kã̀aa, ↄ̃ aàpi ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dↄaaanɛ́ e aa gɛ̀ kàò Ai. +Zĩgↄ̃ pↄ́ kuaànↄↄ sↄ̃̀ wɛ̃́lɛpizi ḿpii. Kɛ́ aa kãikũ̀ ń wɛ̃́lɛpio, aa bòokpà a gugbãntoo oi bↄaa ń a bↄlɛo. Guzulɛ da Ai ń ḿpiↄ zãnguo. +Yozuee gbɛ̃́ↄ sɛ̀ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000). À mↄ lè à ń úlɛ Bɛtɛli ń Aio zãnguo kↄ̀ Ai bɛ'aɛ oi. +Isailiↄ bòokpà wɛ̃́lɛ gugbãntoo oi, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ulɛapiↄ ku wɛ̃́lɛ bɛ'aɛ oi. Gwã́ bee Yozuee ì guzulɛuɛ. +Kɛ́ Ai kía Isailiↄ è màa, aàpi ń a wɛ̃́lɛdeↄ fɛ̀lɛ kɛ̀ kpakpa, aa gɛ̀má ń zĩo gu pↄ́ bↄaa ń Alaba sɛ̃o. A dↄ̃ gbɛ̃́ↄ ulɛa a wɛ̃́lɛ kpɛo. +Yozuee ń Isailiↄ lɛ́ kɛ lá Aideↄ lɛ́ ń fuwa, aalɛ bàalɛnɛ́, aa mipɛ̀ gbáawa. +Aideↄ kↄ̃ sìsi píi aa bↄlɛ pɛ Yozueeↄwa, ↄ̃ aa pɛ̀má e aa gɛ̀ kɛ̃̀ ń wɛ̃́lɛwa zã̀. +Gↄ̃ɛe i gↄ̃ wɛ̃́lɛ guuo, aa bↄ̀lɛ pɛ̀ Isailiↄwa ḿpiiɛ, ↄ̃ aa ń wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛ tò wɛ̃a, aalɛ Isailiↄ yá. +Dii ò Yozueeɛ: Sↄ̃na pↄ́ ń kũa dↄ Aiwa, asa má nànɛ n ↄzĩɛ. Ɔ̃ Yozuee a sↄ̃napi dↄ̀ Aiwa. +Kɛ́ à ↄ pòo màa, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ ulɛaↄ fɛ̀lɛ sì wɛ̃́lɛu gↄ̃̀ↄ, aa blè, ↄ̃ aa kɛ̀ kpakpa aa tɛsↄ̃̀wà. +Kɛ́ Aideↄ lìli aa ń kpɛ gwà, ↄ̃ aa è tɛlu gbã́ da ń wɛ̃́lɛa, ↄ̃ aai gɛ́kĩi e lↄo, asa Isaili pↄ́ bàalɛ̀ mipɛ̀ gbáawaↄ lìaa ń yanapiↄwaɛ. +Kɛ́ Yozuee ń Isailiↄ è ń gbɛ̃́ pↄ́ ulɛaↄ wɛ̃́lɛ sì, mɛ́ tɛlu gbã́ daa, ↄ̃ aa ɛ̀a lɛ̀lɛ Aidepiↄwa. +Isaili kĩniↄ bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛu, aa gɛ̀ Aideↄwa ń zĩo, ↄ̃ aa koezↄ̃̀ńzi. Aa lɛ̀lɛmá, ↄ̃ an gbɛ̃e i e bↄ̀o, an gbɛ̃e i e bàalɛ̀o. +Ɔ̃ aa Ai kía kũ̀ bɛ̃́ɛ, aa gɛ̀ò Yozueeɛ. +Isailiↄ Aideↄ dɛ̀dɛ míↄmiↄ buaↄ ń sɛ̃saoo an pɛamapi guu. Kɛ́ aa Aideↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao màa, ↄ̃ aa ɛ̀a gɛ̃̀ wɛ̃́lɛpiu, aa gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ weↄ dɛ̀dɛ lↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ gàga gↄↄbeezĩↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛplaɛ (12.000). Aideↄ sↄ̃, an lɛ́n we. +Yozuee ↄ pↄ́ a sↄ̃na kũaopi gì dↄ e wà gɛ̀ Aideↄ míↄnzↄ̃ò. +Isailiↄ wɛ̃́lɛpi pↄtuoↄ ń a pↄ́ↄ nàaa tàò lá Dii ò Yozueeɛwa. +Màa Yozuee tɛsↄ̃̀ Aiwa, a tò à gↄ̃̀ bɛzia ũ, ↄ̃ à gↄ̃̀ da gii màa e ń a gbão. +Ɔ̃ à Ai kía lòo líwa e oosi. Kɛ́ ĩatɛ̃ lɛ́ gɛ̃ kpɛ́u, à mɛ̀ wà aà gɛ bua líwa wà zu wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu we. Ɔ̃ wà gbɛ kã̀aawà dasidasi, gbɛ̀zɛpi ku we e ń a gbão. +Yozuee Dii Isailiↄ Lua gbagbakĩi bò Ebali gbɛ̀sĩsĩ musu, +lá Dii zↄ̀blena Mↄizi dìlɛ Isailiↄnɛwa. A bò lá Mↄizi kɛ̃̀ a ikoyã guuwa, à mɛ̀ wà bo ń gbɛ pↄ́ wi gã́pɛlɛwà wa ã̀oↄ. Ɔ̃ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Diiwa we ń sáaukpasaↄ. +Ɔ̃ Yozuee ikoyã pↄ́ Mↄizi kɛ̃̀pi kɛ̃̀ gbɛpiↄwa we Isailiↄ wáa. +Isaili píi, beleↄ ń bↄ̀mↄↄ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń ń dↄaanaↄ ń ń yã́kpalɛkɛnaↄ zɛa kpagolo saɛ ↄplaai ń zɛɛio. An aɛ dↄa Levii bui sa'ona pↄ́ aaìↄ Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛaↄwa. Gbɛ̃́piↄ kĩni aɛ dↄa Galiziũ gbɛ̀sĩsĩwa, an kĩni sↄ̃ Ebali gbɛ̀sĩsĩwa, lá Dii zↄ̀blena Mↄizi dↄ̀aa dìlɛ wà samaa'o Isailiↄnɛwa. +Bee gbɛa Yozuee ikoyãpiↄ kyokɛ̀nɛ́ píi, báaa pↄ́ Dii ì dańguↄ ń láaipↄ ì kɛmáↄ, lá a ku Mↄizi ikoyã guuwa. +Yã́ pↄ́ Mↄizi dìlɛↄ guu píi, a kee ku Yozuee gì a kyokɛi bílaɛo. Baa nↄɛↄ ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú ń guuↄ píi kú weɛ. +Bui pↄ́ kú Yuudɛ̃ bɛ'aɛ oiↄ, gbɛ̀sĩsĩdeↄ ń gusalaladeↄ ń ísialɛdeↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Libã bùsuwa, Itiↄ ń Amↄleↄ ń Kanaaↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ, kɛ́ an kíaↄ Ai yã́pi bao mà +ↄ̃ aa kↄ̃ kã̀aa ḿpii, kɛ́ aa gɛ zĩka ń Yozueeo ń aà gbɛ̃́ Isailiↄ. +Ãma kɛ́ Gabaↄ̃ↄdeↄ yã́ pↄ́ Yozuee kɛ̀ Yelikoɛ ń Aio bao mà, +aa kↄ̃nikɛ̀. Aa kũ̀sũa kàka sakili yaaaↄ guu, aa kàka zàa'ĩnaↄnɛ ń vɛ̃ɛ tùu zi paaa naminamiaↄ. +Aa kyale yaaa kɛkɛaↄ kpákpaa, aa ulakasaↄ dadaa. An pɛ̃ɛ kũ̀sũa giigagaa, mɛ́ a fukpaa. +Aa fɛ̀lɛ gɛ̀ Yozuee lè ń a gbɛ̃́ↄ Giligali bòou, ↄ̃ aa ònɛ́ aa mɛ̀: Bùsu pↄ́ wa bↄu zã̀. Wá ye à lɛdoũkɛwanↄ. +Ɔ̃ Isailiↄ ò Ivipiↄnɛ: Tó á bɛ ku la kãiɛ, wá lɛdoũkɛánↄo yòoo! +Ɔ̃ aa ò Yozueeɛ. N zↄ̀blenaↄn wá ũ. Ɔ̃ Yozuee ń lá à mɛ̀: Deↄn á ũi? A bↄ má ni? +Aa wèwà aa mɛ̀: Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, wa bↄ bùsu zã̀zãuɛ Dii n Lua tↄ́ pↄ́ lìgua yã́i. Wa aà bao mà ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Egipiↄ píi +ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Amↄleↄ kía gbɛ̃ↄn pla pↄ́ kú Yuudɛ̃ baaleↄnɛ, Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ ń Basana kí Ogu pↄ́ kú Asaloo. +Wá gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń wá bùsudeↄ mɛ̀ wà kũ̀sũa sɛ́, wí mↄ́ wà á le wà oɛ́ á zↄ̀blenaↄn wá ũ. Ayãmɛto à lɛdoũkɛwanↄ. +Wá kũ̀sũan kɛ. Wa bↄò bɛ pɛ̃ɛ wãa ũɛ gↄↄ pↄ́ wa dazɛu, wálɛ mↄ́ á kĩ́i. Gwa lá à giigàga à fù kpà. +Wá vɛ̃ɛ tùuↄn kɛ. Wa vɛ̃ɛ kàu tùu dafu ũɛ. Gwa lá aa pàapaa. Wá ulaↄ ń wá kyaleↄ gwa. Aa yàayaa tá gbã̀a pↄ́ wá ò yã́i. +Ɔ̃ Isailiↄ ń kũ̀sũa blèńnↄ Dii lɛ́ sai. +Yozuee lɛdoũkɛ̀ńnↄ à mɛ̀ á ń dɛdɛo, ↄ̃ Isaili dↄaanaↄ lɛgbɛ̃̀ a yã́ musu. +An lɛdoũkɛańnↄ gbɛa a gↄↄ àaↄ̃de, ↄ̃ aa mà an bɛ zã̀ńnↄo, wa ku kↄ̃ saɛɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ dàzɛu, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ aa kà ń wɛ̃́lɛↄ kĩ́i, Gabaↄ̃ↄ ń Kefilao ń Beeloo ń Kiliayaaliũo. +Aai lɛ́lɛmáo, asa an dↄaanaↄ lɛgbɛ̃̀nɛ́ ń Dii ń Lua tↄ́oɛ, ↄ̃ gbɛ̃́pii lɛ́ yã́kũtɛ̃ka ń dↄaanaↄzi. +Ɔ̃ dↄaanapiↄ ònɛ́: Wámɛ wa lɛgbɛ̃̀nɛ́ ń Dii wá Lua tↄ́o. I kũ wà ↄkãmá lↄo. +Yã́ pↄ́ wá kɛnɛ́n kɛ: Wá ń tó we lɛ́ pↄ́ wá gbɛ̃̀nɛ́ yã́iɛ, kɛ́ Dii su pↄkũmabↄbↄwáo. +Ɔ̃ aa ɛ̀a mɛ̀: Wà ń tó, aaiↄ dɛ wá yàawɛnaↄ ń wá itↄnaↄ ũ. Ɔ̃ Isailiↄ zɛ̀ ń ń dↄaanaↄ yã́pio. +Ɔ̃ Yozuee Gabaↄ̃ↄdeↄ sìsi a ònɛ́: Bↄ́yãi a ɛɛtòwɛ̃ɛ màai? Asi wá kálɛ kↄ̃ gbáaɛ, ↄ̃ a mɛ̀ á kúkĩi zã̀wanↄɛa? +Ma Lua láaikɛ̀wáɛ sa. Áↄ dɛ aà kpɛ́ yàawɛnaↄ ń aà itↄnaↄ ũɛ gↄↄpii. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Wa ò wápiↄ n zↄ̀blenaↄnɛ wásawasaɛ lá Dii n Lua ò a zↄ̀blena Mↄiziɛwa. À mɛ̀ á bùsu bṹupi kpáwáɛ, í gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ midɛɛ́ píi. A yã́i vĩa wá kṹi maamaa wá wɛ̃ni yã́ musu, ↄ̃ wa yã́pi kɛ̀. +Gwa! Wá kú n ↄzĩɛ sa. Yã́ pↄ́ kɛ̀nɛ maa mɛ́ a zɛvĩ kɛwɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Yozuee ń bↄ́ Isailiↄ ↄzĩ, aai ń dɛdɛo. +Zĩbeezĩ à ń dílɛ Isailiↄ yàawɛnaↄ ń ń itↄnaↄ ũ, aaiↄ yàawɛ, aaiↄ ítↄ Dii gbagbakĩiɛ gu pↄ́ Dii su dilɛu. Ɔ̃ aa dɛ a ũ e ń a gbão. +Yelusalɛũ kí Adonizɛdɛki mà Yozuee Ai sì a kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, a kɛ̀ Aiɛ ń a kíao lá a kɛ̀ Yelikoɛ ń a kíaowa. A mà lↄ Gabaↄ̃ↄdeↄ kↄ̃ yãmà ń Isailiↄ, mɛ́ aa ku kↄ̃ saɛ. +Ɔ̃ vĩa Yelusalɛũdeↄ kũ̀, asa Gabaↄ̃ↄá mɛɛwiaɛ lán kíae wɛ̃́lɛwa. A zↄ̃ↄ dɛ Aia, mɛ́ a gↄ̃ɛↄá nɛgↄ̃naↄnɛ. +Ɔ̃ Yelusalɛũ kí Adonizɛdɛki lɛ́kpãsãkɛ̀ Hɛblↄ̃ kí Oaũɛ ń Yaamu kí Pilaũo ń Lakisi kí Yafiao ń Ɛgɛlↄni kí Dɛbiio à mɛ̀: +À mↄ dↄmalɛ, wí gɛ́ lɛ́lɛi Gabaↄ̃ↄdeↄwa, asa aa kↄ̃ yãmà ń Yozueeoɛ ń Isailiↄ. +Ɔ̃ Amↄleↄ ń ń zĩgↄ̃ↄ kↄ̃ kã̀aa. Aa gɛ̀ bòokpà Gabaↄ̃ↄ saɛ, aa sìńgu ń zĩo. +Ɔ̃ Gabaↄ̃ↄdeↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Yozueewa Giligali bòou aa mɛ̀: Ńsu pãkpa wápiↄ n zↄ̀blenaↄzio. Kɛ kpakpa mↄ ǹ wá suaba. Mↄ ǹ dↄwálɛ, asa Amↄleↄ kía pↄ́ kú gusĩsĩdeuↄ kã̀aawázi ḿpiiɛ. +Ɔ̃ Yozuee ń a nɛgↄ̃naↄ ń a zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ Giligali, aalɛ mↄ́ ḿpii. +Ɔ̃ Dii ò Yozueeɛ: Ńsu vĩakɛnɛ́o. Ma ń nánɛ n ↄzĩɛ, an gbɛ̃e a fↄ̃ n gã fĩo. +Bↄa Giligali Yozuee táa'ò gwã́ e gu gɛ̀ dↄ̀ò, à sùmá kã́ndo zɛzɛsai. +Ɔ̃ Dii tò gili gɛ̃̀ńgu Isailiↄ yã́ musu, ↄ̃ Isailipiↄ lɛ̀lɛmá aa ń dɛdɛ maamaa Gabaↄ̃ↄ we, ↄ̃ aa pɛ̀má Bɛtoloni zɛ́u lↄ. Aa ń dɛdɛ e à gɛ̀ pɛ̀ò Azeka ń Makedaowa. +Kɛ́ aalɛ bàalɛ Isailiↄnɛ zɛ́ pↄ́ bↄ̀ Bɛtoloni à gɛ̀ Azeka, Dii lougbɛ gbɛ̃̀nɛ kàńgu. Gbɛ̃́ pↄ́ lougbɛpi ń dɛdɛↄ dasi dɛ gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoↄla. +Gↄↄ pↄ́ Dii Amↄlepiↄ nà Isailiↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ Yozuee ò Diipiɛ Isailiↄ wáa à mɛ̀: To ĩatɛ̃ zɛ gudoũ Gabaↄ̃ↄa! To mↄvua zɛ tɛɛɛ Ayaloni guzulɛa! +Ɔ̃ ĩatɛ̃ zɛ̀ gudoũ màa, mɛ́ mↄvua zɛa tɛɛɛ e Isailiↄ gɛ̀ tↄsì ń ibɛɛↄwa. Yã́pi ku Gbɛ̃ Maaↄ taalau. Ĩatɛ̃ gↄ̃̀ zɛa minanguo, i sↄ̃ a tíao e gↄↄ do bṹu taawa. +Wi gↄↄ bee taa e yãao, mɛ́ wi e a gbɛao. Dii gbɛ̃nazĩna yãmà, asa àlɛ zĩka Isailiↄnɛɛ. +Ɔ̃ Yozuee tà Giligali bòou ń a gbɛ̃́ↄ píi. +Kɛ́ kía gbɛ̃ↄn sↄopiↄ bàalɛ̀ gɛ̀ ùlɛ gbɛ̀'ɛu Makeda, +ↄ̃ wa ò Yozueeɛ wà mɛ̀: Wà bↄ̀ kía gbɛ̃ↄn sↄopiↄwa gbɛ̀'ɛu Makeda. +Ɔ̃ Yozuee mɛ̀: À gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ gálɛ ta ɛpilɛ, í gbɛ̃́ↄ dilɛ we aaↄ dↄ̃́a. +Ásu kã́maboo. À pɛ́lɛ á ibɛɛↄzi, í lɛ́lɛmá ń kpɛ oi, ásu to aa ń wɛ̃́lɛↄ leo. Dii á Lua ń náɛ́ á ↄzĩɛ. +Yozuee ń a gbɛ̃́ↄ ń dɛdɛ e aa ye láai, an gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ mɛ́ tà ń wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu. +Ɔ̃ Isailiↄ sù Yozueewa bòou Makeda, aa aafia ḿpii. Gbɛ̃e i fↄ̃ yãe ò ń yã́ musu lↄo. +Ɔ̃ Yozuee mɛ̀: À pↄ́ go gbɛ̀'ɛpilɛ, í bↄlɛmɛɛ ń kía gbɛ̃ↄn sↄopiↄ. +Ɔ̃ aa kɛ̀ màa, aa bↄ̀lɛɛ̀ ń. +Kɛ́ wà ń bↄ́lɛ màa, ↄ̃ à Isaili zĩgↄ̃ↄ sìsi píi, a ò ń dↄaana pↄ́ aa gɛ̀anↄↄnɛ à mɛ̀: À sↄ̃ kãi, í gbá zɛzɛ kíaɛ beeↄ waawa. Ɔ̃ aa mↄ̀ gbá zɛ̀zɛ ń waawa. +Yozuee ònɛ́: Ásu to vĩa á kũo. Ásu bílikɛo. À sↄ̃dilɛ, íↄ wↄ́ↄ vĩ, asa màa Dii a kɛ ń á ibɛɛ pↄ́ á su álɛ zĩkańnↄↄ píi. +Bee gbɛa Yozuee ń dɛdɛ à ń looloo líwa, baade ń a lío, ↄ̃ aa gↄ̃̀ loolooa we e oosi. +Kɛ́ ĩatɛ̃ lɛ́ gɛ̃ kpɛ́u, à mɛ̀ wà ń gɛↄ bua lípiↄwa wà zuzu gbɛ̀'ɛ pↄ́ aa ùlɛupiu. Ɔ̃ wa kɛ̀ màa, wà gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ tà ɛpilɛ, a ku we e ń a gbão. +Zĩbeezĩ Yozuee Makeda sì. À a kía ń a gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ píi ń fɛ̃ndao, à ń míↄnzↄ̃. Baa gbɛ̃́ mɛ̀ndo i bↄo. Ɔ̃ a kɛ̀ Makeda kíaɛ lá a kɛ̀ Yeliko kíaɛwa. +Yozuee ń Isailiↄ bↄ̀lɛ Makeda ḿpii, ↄ̃ aa gɛ̀ Libena aa lɛ̀lɛwà. +Dii wɛ̃́lɛpi ń a kíao nànɛ́ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao píi, an gbɛ̃e i bↄo. Ɔ̃ aa kɛ̀ a kíaɛ lá aa kɛ̀ Yeliko kíaɛwa. +Ɔ̃ Yozuee ń a gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ Libena, aa gɛ̀ Lakisi. Aa koezↄ̃̀i aa lɛ̀lɛwà. +Dii Lakisi nànɛ́ ń ↄzĩ, a gↄↄ plaade zĩ́ ↄ̃ aa sì. Aa gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao píi lá aa kɛ̀ Libenaɛwa. +Kɛ́ Gɛzɛɛ kí Olaũ mↄ̀ dↄi Lakisideↄlɛ, ↄ̃ Yozuee zĩblèwà ń aà zĩgↄ̃ↄ, an gbɛ̃e i bↄo. +Aa bↄ̀ Lakisi, ↄ̃ aa gɛ̀ koezↄ̃̀ Ɛgɛlↄnizi aa lɛ̀lɛwà. +Aa wɛ̃́lɛpi sì zĩbeezĩ gↄ̃̀ↄɛ, ↄ̃ aa gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, aa ń míↄnzↄ̃ lá aa kɛ̀ Lakisiɛwa. +Kɛ́ aa bↄ̀lɛ Ɛgɛlↄni, ↄ̃ aa gɛ̀ Hɛblↄ̃ aa lɛ̀lɛwà. +Aa wɛ̃́lɛpi sì, aa a gbɛ̃́ↄ ń a kíao dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao ń a zↄ̃ɛwiadeↄ. Aa gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ míↄnzↄ̃ɛ, an gbɛ̃e i bↄo, lá aa kɛ̀ Ɛgɛlↄniɛwa. +Ɔ̃ aa gɛ̀ Dɛbii aa lɛ̀lɛwà. +Aa wɛ̃́lɛpi sì ń a kíao ń a zↄ̃ɛwiaↄ píi. Ɔ̃ aa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao, aa gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ míↄnzↄ̃ɛ lá aa kɛ̀ Hɛblↄ̃ɛwa, an gbɛ̃e i bↄo. Aa kɛ̀ Dɛbiiɛ ń a kíao lá aa kɛ̀ Libenaɛ ń a kíaowa. +Yozuee bùsupideↄ ń a kíaↄ dɛ̀dɛ píi, gusĩsĩde gbɛ̃́ↄ ń Nɛgɛvɛdeↄ ń gusalaladeↄ ń sĩ̀sĩpↄlɛdeↄ píi. I gbɛ̃e to bɛ̃́ɛo, à gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ míↄnzↄ̃ɛ lá Dii Isailiↄ Lua òɛwa. +À ń dɛdɛ sɛa za Kadɛsi Baanɛa e à gɛ̀ pɛ̀ Gazawa, za Gosɛ̃ bùsuu píi e à gɛ̀ pɛ̀ Gabaↄ̃ↄwa. +Yozuee zĩblè kíapiↄwa ń ń bùsuↄ sãnu gↄ̃̀ↄɛ, kɛ́ Dii Isailiↄ Lua lɛ́ zĩkanɛ́ yã́i. +Ɔ̃ à tà ń a gbɛ̃́ↄ Giligali bòou. +Kɛ́ Azoo kí Yabɛ̃ a baomà, à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Madↄ̃ kí Yobabawa ń Akesafa kíao ń Simɛlↄni kíao +ń kía pↄ́ kú gugbãntoo oiↄ píi, kía pↄ́ kú gusĩsĩdeuↄ ń sɛ̃gbã pↄ́ kú Galile gɛↄmidↄkĩi oio ń gusalalao ń Doo sĩ̀sĩ pↄ́ kú bɛ'aɛ oio. +À gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Kanaa pↄ́ kú gukpɛ oiↄ ń bɛ'aɛ oiↄwa píiɛ, Amↄleↄ ń Itiↄ ń Pɛliziↄ ń Yebusi pↄ́ kú gusĩsĩdeuↄ ń Ivi pↄ́ kú Mizipa bùsuu Ɛɛmↄ gbɛ saɛↄ. +Aa bↄ̀lɛ ń ń zĩgↄ̃ↄ píi dasidasi lán ísialɛ ũfãawa. An sↄ̃́ↄ ń ń sↄ̃́goↄ kɛ̀ zài. +Ɔ̃ kíapiↄ kↄ̃ kã̀aa aa mↄ̀ bòokpà sãnu Mɛloũ í saɛ, kɛ́ aa zĩka ń Isailiↄ. +Ɔ̃ Dii ò Yozueeɛ: Ńsu vĩakɛnɛ́o. Zia maa'i kɛ́wa má ń na Isailiↄnɛ ń ↄzĩ aa ń dɛdɛɛ. Ǹ ń sↄ̃́ↄ kĩzã zↄ̃zↄ̃, ní ń sↄ̃́goↄ kpasa. +Ɔ̃ Yozuee ń a zĩgↄ̃ↄ gɛ̀má ń zĩo ḿpii, aa lɛ̀lɛmá zɛzɛsai Mɛloũ í saɛ we. +Dii ń nánɛ́ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa ń dɛdɛ aa pɛ̀ ń gbɛ̃eↄwa e Sidↄ̃ mɛɛwiau ń Misefomaiũo ń Mizipa guzulɛ pↄ́ kú gukpɛ oio. Aa ń dɛdɛ, an gbɛ̃e i bↄo. +Yozuee kɛ̀nɛ́ lá Dii òɛwa, à ń sↄ̃́ↄ kĩzã zↄ̃̀zↄ̃ à ń sↄ̃́goↄ kpàsa. +Zĩbeezĩ Yozuee ɛ̀a gɛ̀ Azoo sì, ↄ̃ à a kía dɛ̀ ń fɛ̃ndao. Azoopi mɛ́ kíapiↄ wɛ̃́lɛ mide ũ yãa. +Isailiↄ gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, aa ń míↄnzↄ̃ɛ, an gbɛ̃e i gↄ̃o, ↄ̃ aa tɛsↄ̃̀wà. +Yozuee wɛ̃́lɛpiↄ sì píi ń ń kíaↄ, à ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao, à ń míↄnzↄ̃ lá Dii zↄ̀blena Mↄizi òwa. +Ãma Isailiↄ i tɛsↄ̃ wɛ̃́lɛ pↄ́ wà ɛ̀a kàlɛ ń bɛzia gbɛuↄwao, sema Azoo pↄ́ Yozuee tɛsↄ̃̀wàpi bàasio. +Isailiↄ wɛ̃́lɛpiↄ pↄ́ↄ nàaa ń pↄ́ ũ ń ń pↄtuoↄ, aa tàò. Aa ń gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao píi e aa ń míↄnzↄ̃, aai gbɛ̃e to bɛ̃́ɛo. +Yã́ pↄ́ Dii ò a zↄ̀blena Mↄiziɛ, Mↄizi yã́pi ò Yozueeɛ, ↄ̃ Yozuee kɛ̀ màa píi, i yã́ pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ kee kpá swã́ao. +Màa Yozuee bùsupi sì píi, a gusĩsĩde ń Nɛgɛvɛo píi ń Gosɛ̃ bùsuo píi ń bùsu pↄ́ kú gusalalauo ń sɛ̃gbão píi. À Isaili bùsu gusĩsĩde ń gusalalao sì +sɛa za gbɛ̀ wáiwai pↄ́ kú Sei bùsuu e à gɛ̀ pɛ̀ò Baali Gada pↄ́ kú Libã bùsu guzulɛu Ɛɛmↄ gbɛ saɛ. À ń kíaↄ kũ̀kũ píi, à ń dɛdɛ. +À zĩkà ń kíapiↄ píi à gɛ̃̀gɛ̃. +Ivi pↄ́ kú Gabaↄ̃ↄↄ bàasio wɛ̃́lɛe i e kↄ̃ yãmà ń Isailiↄo, aa ń sí zĩ guu píiɛ. +Dii mɛ́ tò an swã́ gbãakũ̀, ↄ̃ aa zĩkà ń Isailiↄ, kɛ́ Isailiↄ e ń míↄnzↄ̃ ń wɛ̃nagwasai, à ń midɛ míↄmiↄ lá a ò Mↄiziɛwa. +Zĩbeezĩ Yozuee gɛ̀ Anaki buiↄ dɛ̀dɛ gusĩsĩdeu ń Hɛblↄ̃o ń Dɛbiio ń Anabuo. À ń míↄnzↄ̃ à ń wɛ̃́lɛↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ Yuda bùsu gusĩsĩdeu ń Isaili bùsu gusĩsĩdeo píi. +Anaki buie i gↄ̃ Isaili bùsuu lↄo, sema Gaza ń Gatao ń Asedodao. +Yozuee bùsupi sì píi lá Dii ò Mↄiziɛwaɛ, ↄ̃ a kpà Isailiↄwa, a kpaalɛ̀nɛ́ daɛdaɛ. Ɔ̃ bùsupi gↄ̃̀ kílikili zĩkasai. +Yuudɛ̃ gukpɛ baa kía pↄ́ Isailiↄ ń fú aa ń bùsuↄ sìmáↄ tↄ́ↄn kɛ: Ampii aa ku yãa sɛ̃gbãuɛ sɛa Aanↄ dↄ̀ↄi e à gɛ̀ pɛ̀ò Ɛɛmↄ gbɛwa. +Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ kú Ɛsɛbↄ̃. Ɔ̃mɛ bùsu vĩ sɛ̃́ia za Aloee pↄ́ kú swa pↄ́ wì mɛ Aanↄ baa, za guzulɛpi guoguo e à gɛ̀ pɛ̀ Yaboko dↄ̀ↄwa Amↄni bùsu z���̃lɛu. Galada bùsu kĩni kú we +ń Yuudɛ̃ baa gukpɛo za Gɛnɛzalɛti ísidawa e à gɛ̀ pɛ̀ Ísida Wisidewa ń Bɛyɛsimↄ pↄ́ kú gɛↄmidↄkĩi oio e gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wì mɛ Pisiga pↄlɛu. +Basana bùsu kí Ogu pↄ́ dɛ Lefai bui pↄ́ gↄ̃̀ↄ gbɛ̃́ ũ mɛ́ Asalo ń Ɛdɛlɛio kía ũ. +Ɔ̃mɛ Ɛɛmↄ gbɛ vĩ ń Salekao ń Basana bùsuo píi e à gɛ̀ pɛ̀ Gesuu buiↄ ń Maaka buiↄ bùsu lɛ́wa. Galada bùsu kpɛdo ku we e à gɛ̀ pɛ̀ Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ bùsuwa. +Kɛ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi ń Isailiↄ ń fú, ↄ̃ Mↄizi ń bùsupiↄ kpaalɛ̀ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doↄnɛ. +Yuudɛ̃ baa bɛ'aɛ oi kía pↄ́ Yozuee ń a gbɛ̃́ↄ ń fú wɛ̃́lɛↄ tↄ́ↄn kɛ, sɛa za Baali Gada, Libã guzulɛu e à gɛ̀ pɛ̀ gbɛ̀ wáiwai pↄ́ kú Sei bùsuwa. Bùsupi ↄ̃ Yozuee kpaalɛ̀ Isailiↄnɛ daɛdaɛ, +a gusĩsĩde ń a gusalalao ń sɛ̃gbão ń a gbɛpↄlɛↄ ń a guwaiwaio ń Nɛgɛvɛo, bùsu pↄ́ Itiↄ ń Amↄleↄ ń Kanaaↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ kuu yãa. Wɛ̃́lɛ pↄ́ aa dɛ a kíaↄ ũↄ tↄ́ↄn kɛ: +Yeliko, Ai pↄ́ kú Bɛtɛli saɛ, +Yelusalɛũ, Hɛblↄ̃, +Yaamu, Lakisi, +Ɛgɛlↄni, Gɛzɛɛ, +Dɛbii, Gɛdɛɛ, +Ɔↄma, Alade, +Libena, Adulaũ, +Makeda, Bɛtɛli, +Tapua, Efɛɛ, +Afɛki, Lasaloni, +Madↄ̃, Azoo, +Simɛlↄni Mɛlↄni, Akesafa, +Taanaki, Mɛgido, +Kɛdɛsi, Yↄkenaũ pↄ́ kú Kaamɛli bùsuu, +Doo pↄ́ kú Doo gusĩsĩdeu, Goiũ pↄ́ kú Giligali +ń Tiizao. Kíapiↄ píi gbɛ̃ↄn baakwi ń mɛ̀ndooɛ. +Yozuee zikũ̀ à kà zã̀, ↄ̃ Dii òɛ̀: N zikũ̀ n ka zã̀, mɛ́ bùsu pↄ́ gↄ̃̀ ni sioↄ zↄ̃ↄ maamaaɛ. +Bùsu pↄ́ gↄ̃̀piↄn kɛ: Filitɛ̃ↄ bùsu ń Gesuuↄ bùsuo píi +sɛa za Sikoo dↄ̀ↄ pↄ́ kú Egipi gukpɛ oi e à gɛ̀ pɛ̀ò Ɛkɛloni bùsu zↄ̃lɛu gugbãntoo oiwa. Bùsupi wì mɛ Kanaa bùsu. Filitɛ̃ↄ kía gbɛ̃ↄn sↄoↄ ku Gaza ń Asedodao ń Asekelonio ń Gatao ń Ɛkɛlonio. Aviiↄ bùsu +ku gɛↄmidↄkĩi oi lↄ. Kanaa bùsu ku lↄ sɛa za Sidↄ̃ gbɛ̀'ɛↄ e à gɛ̀ pɛ̀ò Afɛkiwa ń Amↄleↄ bùsuo píi. +Gebaliↄ bùsu ń Libã bùsu gukpɛ oio sɛa za Baali Gada, Ɛɛmↄ gbɛpↄlɛu e à gɛ̀ pɛ̀ Amata bↄlɛu. +Sidↄ̃de pↄ́ kú gusĩsĩdeu sɛa za Libã bùsuu e Misefomaiũↄ, mámɛ má ń yá Isailiↄnɛ. Ǹ ń bùsu kpaalɛnɛ́ ń gbɛlaao lá má ònɛwa. +Bùsuɛ bee kpaalɛ Isaili bui mɛ̀n kɛ̃okwiↄnɛ sa ń Manase buiↄ lɛɛ doo. +Manase buiↄ lɛɛ do ń Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń bùsu vĩ kↄ̀. Dii zↄ̀blena Mↄizi mɛ́ kpaalɛ̀nɛ́ Yuudɛ̃ gukpɛ oi. +Sɛe Dibↄ̃ +ń Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ dɛ Ɛsɛbↄ̃ kía ũ wɛ̃́lɛↄ píi e Amↄniↄ bùsu zↄ̃lɛu. +Galada bùsu ku we lↄ ń Gesuuↄ bùsuo ń Maakaↄ bùsuo ń gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wì mɛ Ɛɛmↄo píi ń Basana bùsuo píi e Saleka. +Lefai bui kↄ̃naↄ gbɛ̃́ Ogu pↄ́ dɛ Asalo ń Ɛdɛlɛio kía ũ bùsun we. Mↄizi mɛ́ ń fú, ↄ̃ à ń bùsu sìmá. +Isailiↄ i Gesuuↄ ń Maakaↄ bùsu símáo, ↄ̃ buipiↄ ku Isailiↄ guu e ń a gbão. +Mↄizi i bùsu kpaalɛ Levii buiↄnɛo. Sa pↄ́ wì o Dii Isailiↄ Luawa wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ nↄ̀ↄ mɛ́ ń pↄ́ ũ lá a ònɛ́wa. +Kpaalɛ pↄ́ Mↄizi kɛ̀ Lubɛni buiↄnɛ daɛdaɛↄn kɛ: +Sɛa zpíi +e Ɛsɛbↄ̃ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ kú gusalalauɛ beeↄ píi: Dibↄ̃, Bamↄti Baali, Bɛbaali Mɛona, +Yaaza, Kedemↄ, Mɛfaa, +Kiliataiũ, Sibema, Zɛlɛti Sahaa pↄ́ kú guzulɛ sĩ̀sĩwa, +Bɛpeoo, Pisiga gbɛpↄlɛↄ ń Bɛyɛsimↄo. +Gusalalapi wɛ̃́lɛↄ píi ń Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ dɛ Ɛsɛbↄ̃ kía ũ bùsu píion we. Mↄizi mɛ́ aà fù ń Madiãↄ kía pↄ́ Siↄ̃pi iko vĩmá aa ku bùsupiuↄ: Ɛvi, Lɛkɛũ, Zuu, Hulu ń Lɛbao. +Isailiↄ Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũ pↄ́ dɛ màsokɛna ũ dɛ̀ we lↄ. +Yuudɛ̃ dↄ̀ↄ mɛ́ Lubɛni buiↄ bùsu zↄ̃lɛ ũ. Kpaalɛ pↄ́ aa sɛ̀ daɛdaɛ ń a wɛ̃́lɛↄ ń a bualoũↄn we. +Kpaalɛ pↄ́ Mↄizi kɛ̀ Gada buiↄnɛ daɛdaɛↄn kɛ: +Yazɛɛ bùsu, Galada bùsu wɛ̃́lɛↄ, Amↄniↄ bùsu kpɛdo e Aloee pↄ́ kú Laba oi +sɛa Ɛsɛbↄ̃ e Lama Mizipa ń Betoniũo, sɛa Maanaiũ e Dɛbii bùsuu. +Bɛtalaũ, Bɛnimɛla, Suko ń Zafↄ̃o ku guzulɛu we ń Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ bùsu kĩnio Yuudɛ̃ baa gukpɛ e Gɛnɛzalɛti ísida saɛ. +Kpaalɛ pↄ́ Gada buiↄ sɛ̀ daɛdaɛ wɛ̃́lɛↄ ń a bualoũↄn we. +Kpaalɛ pↄ́ Mↄizi kɛ̀ Manase buiↄ lɛɛ doↄnɛ daɛdaɛↄn kɛ: +Sɛa Maanaiũ aa Basana kí Ogu bùsu è píi ń Yaii zↄ̃ɛwia mɛ̀n bàaↄ̃ pↄ́ kú weↄ +ń Galada bùsu kpɛdoo ń kí Ogu wɛ̃́lɛↄ Asalo ń Ɛdɛlɛio. Kpaalɛ pↄ́ Manase nɛ́ Makii buiↄ lɛɛ do sɛ̀ daɛdaɛↄn we. +Bùsu pↄ́ Mↄizi kpaalɛ̀nɛ́ gↄↄ pↄ́ a ku Mↄabuↄ bùsu sɛ̃gbãu Yuudɛ̃ gukpɛ baa bↄaa ń Yelikoon we. +I bùsue kpa Levii buiↄwao. Dii Isailiↄ Lua mɛ́ ń baa ũ lá a ònɛ́wa. +Kpaalɛ pↄ́ Isailiↄ sɛ̀ Kanaa bùsu guuↄn kɛ. Sa'ona Ɛleazaa ń Nuni nɛ́ Yozueeo ń Isaili bui uabeleↄ mɛ́ kpaalɛ̀nɛ́. +Isaili bui mɛ̀n kɛ̃okwi ń kĩnioↄ ↄ̃ wà kpaalɛ̀nɛ́ ń gbɛlaao lá Dii dà Mↄiziɛ a òwa. +Yuudɛ̃ baa gukpɛ ↄ̃ Mↄizi kpaalɛ̀ bui mɛ̀n pla ń kĩnioↄnɛ. I kpa Levii buiↄwańnↄo, +Yosɛfu nɛ́ↄ Manase ń Ɛflaiũo buiↄ mɛ́ gↄ̃̀ bui mɛ̀n pla ũ. Levii buiↄ i bùsu kpaalɛsɛo, sema wɛ̃́lɛ pↄ́ aaↄ kuuↄ ń ń dã́dãkɛkĩiↄ. +Màa Isailiↄ bùsu kpaalɛ̀kↄ̃ɛ lá Dii dà Mↄiziɛwa. +Yuda buiↄ mↄ̀ Yozuee kĩ́i Giligali, ↄ̃ Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu, Kenazi bui òɛ̀: Ń yã́ pↄ́ Dii ò a gbɛ̃́ Mↄiziɛ Kadɛsi Baanɛa mapi ń mpio yã́ musu dↄ̃. +Kɛ́ ma ka wɛ̃̀ bla, Dii zↄ̀blena Mↄizi ma gbaɛ Kadɛsi Baanɛa, ↄ̃ ma mↄ bùsuɛ bee asiigwà. Ma ɛa ta aà kĩ́i, má òɛ̀ lá a ku ma sↄ̃ guuwa, +ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀manↄↄ tò sↄ̃ kɛ̃̀ ń gbɛ̃́ↄgu. Mapi lé, má tɛ́ Dii ma Luazi ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. +Gↄↄ bee ↄ̃ Mↄizi lɛgbɛ̃̀mɛɛ à mɛ̀, lá má tɛ́ Dii ma Luazi ń nↄ̀sɛmɛndoo, tↄↄlɛ pↄ́ ma gbapɛ̀lɛwà a gↄ̃ mapi ń ma buiↄ pↄ́ ũɛ e gↄↄpii. +Dii tò má kú e tia lá à a lɛgbɛ̃̀wa. Za gↄↄ pↄ́ à yã́pi òmɛ́ má gbãa vĩ e ń a tiao, lá má vĩ gↄↄ pↄ́ Mↄizi ma zĩwa. Má yɛ̃̀ɛɛ vĩ e ń a tiao mà gɛ́ zĩkai lán yãawa. +Ma gba gusĩsĩde pↄ́ Dii a yã'ò gↄↄbeezĩpi sa. Nzĩawa n swã́ mà gↄↄ bee Anaki buiↄ ku we, mɛ́ aa wɛ̃́lɛ zↄ̃ↄ bĩ́ideↄ vĩ. Dii aↄ kumanↄ, mí ń bùsu símá lá Dii òwa. +Ɔ̃ Yozuee samaa'ò Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbuɛ, ↄ̃ à Hɛblↄ̃ kpàwà kpaalɛ ũ. +Ayãmɛto Hɛblↄ̃ gↄ̃̀ Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu buiↄnɛ e ń a gbão, asa à tɛ̀ Dii Isailiↄ Luazi ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. +Wì o Hɛblↄ̃ɛ yãa Kiliataabaɛ, Anaki bui tↄde pↄ́ wì mɛɛ̀ Aaba yã́i. Bee gbɛa bùsu gↄ̃̀ da kílikili, wàlɛ zĩkauo. +Kpaalɛ pↄ́ Yuda buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄ gɛ̀ pɛ̀ Ɛdↄũↄ bùsuwaɛ e guwaiwai pↄ́ wì mɛ Ziniwa, Isaili bùsu zↄ̃lɛu gɛↄmidↄkĩi oi. +Sɛa za Ísida Wiside lɛ́u gɛↄmidↄkĩi oi an bùsu lɛ́pi tà gɛↄmidↄkĩi oiɛ, +à pã̀ Sóigbɛbↄlɛ ↄzɛɛi, à tà Zini oi, à pã̀ Kadɛsi Baanɛa ↄzɛɛi, à tà e Ɛzↄ̃nↄ ń Adaao, à gɛ̀ lìa Kaakai. +Bↄa Azemↄ à pã̀ Egipi zɛ́ swaa e à gɛ̀ pɛ̀ ísiawa. An bùsu lɛ́n we gɛↄmidↄkĩi oi. +Gukpɛ oi an bùsu lɛ́ mɛ́ Ísida Wiside ũ e Yuudɛ̃ lɛ́i. Gugbãntoo oi sↄ̃, sɛa za gu pↄ́ Yuudɛ̃ kàu ísidapiwa, +à tà Dↄ̃nkpɛa, à tà Bɛtalaba ↄplaai e Lubɛni nɛ́ Bohana gbɛi. +Za Akoo guzulɛu à tà Dɛbii, ↄ̃ à lìaa gugbãntoo oi e Giligali pↄ́ bↄaa ń Adumiũ gbɛbↄlɛo, swadↄↄ gɛↄmidↄkĩi oi. Za we à pã̀ Sɛmɛsi nibↄna ía e à tàò Logɛli nibↄnai. +À pã̀ Inↄũ guzulɛa sĩ̀sĩ pↄ́ Yebusiↄ wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ kuwà gɛↄmidↄkĩi oi pↄlɛu. Za we à sĩ̀sĩ pↄ́ kú Inↄũ guzulɛ bɛ'aɛ oi kũ̀ Lefai gusalala lɛ́u gugbãntoo oi. +Za sĩ̀sĩpi misonaa à mipɛ̀ Nɛfetoa nibↄnawa, à mipɛ̀ Ɛfↄ̃nↄ gbɛ wɛ̃́lɛↄwa e Baala pↄ́ wì mɛ lↄ Kiliayaaliũ. +Bↄa Baala à lìai bɛ'aɛ oi e gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wì mɛ Seiwa, à tà gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wì mɛ Yaaliũ pↄlɛu gugbãntoo oi, ↄ̃ wì mɛ lↄ Kesaloni, e Bɛsɛmɛsi ń Timinao. +À tà Ɛkɛloni gbɛpↄlɛu gugbãntoo oi, à tà Sikelona, à pã̀ Baala gbɛa e Yabenɛ, ↄ̃ à mìdɛ ísiai. +Bɛ'aɛ oi Ísia Zↄ̃ↄ mɛ́ Yuda buiↄ bùsu zↄ̃lɛ ũ. An bùsu zↄ̃lɛↄn we daɛdaɛ. +Yozuee tↄↄlɛ pↄ́ kú Yuda buiↄ bùsuu kpà Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbuwa lá Dii dìlɛɛ̀wa. Ɔ̃mɛ Anaki buiↄ dezi Aaba wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Hɛblↄ̃ ũ. +Kalɛbu Anaki bui pↄ́ kú weↄ yà gbɛ̃ↄn àaↄ̃, Sesai, Aimani ń Talemaio. +Bↄa we à gɛ̀ lɛ̀lɛ Dɛbiideↄwa. Dɛbii tↄ́n yãa Kiliasɛfɛɛ. +Ɔ̃ Kalɛbu mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ̀lɛ Kiliasɛfɛɛpiwa a sì ↄ̃ má a nɛnↄɛ Akesa kpawà nↄ ũ. +Kalɛbu dãuna Kenazi nɛ́ Ɔniɛli mɛ́ sì, ↄ̃ Kalɛbu a nɛnↄɛpi kpàwà. +Kɛ́ à aà sɛ̀, à nàɛwà aà gɛ tↄↄlɛ wabikɛ a maewa. Kɛ́ nↄpi pìla a zàa'ĩnawa, ↄ̃ aà mae Kalɛbugbáapↄ́ pↄ́ a nibↄna ku guzulɛuo. +Kpaalɛ pↄ́ Yuda buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄn kɛ: +Wɛ̃́lɛɛ beeↄ ku Yuda bùsu lɛ́ pↄ́ kú gbáau Ɛdↄũↄ bùsu oiɛ: Kabazee, Edɛɛ, Yaguu, +Kina, Dimↄna, Adada, +Kɛdɛsi, Azoo, Itena, +Zifi, Teleũ, Bealo, +Azoo Adata, Kelio Ɛzↄ̃nↄ pↄ́ wì mɛ lↄ Azoo, +Amaũ, Sɛma, Mↄlada, +Azaagada, Ɛsemↄ, Bɛpele, +Azaasuali, Bɛɛsɛba, Biziotia, +Baala, Iiũ, Ɛsɛũ, +Ɛlolada, Kesili, Ɔↄma, +Zikilaga, Mademana, Sansana, +Lebao, Siliũ, Aini ń Limↄo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ píi baakwi mɛ̀ndosai, an baade ń a bualoũↄ. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Yuda bùsu gusalalauↄ tↄ́n kɛ: Ɛsɛtao, Zↄla, Asena, +Zanↄa, Ɛnganiũ, Tapua, Enaũ, +Yaamu, Adulaũ, Soko, Azeka, +Saalaiũ, Aditaiũ ń Gedela ge Gedelotaiũo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ gɛ̃o mɛ̀ndosai, an baade ń a bualoũↄ. +A gbɛa Zena, Adasa, Midala Gada, +Dilana, Mizipa, Yↄkeeli, +Lakisi, Bↄzeka, Ɛgɛlↄni, +Kabↄ̃, Lamasa, Kitelisi, +Gedelo, Bɛdagↄ̃, Naama ń Makedao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndoo, an baade ń a bualoũↄ. +A gbɛa Libena, Ɛtɛɛ, Asã, +Ifeta, Asena, Nɛzibu, +Kɛila, Akazibu ń Malesao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kɛ̃okwi, an baade ń a bualoũↄ. +Ɛkɛloni ń a zↄ̃ɛwiaↄ ń a bualoũↄ. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ aa ku Ɛkɛloni bɛ'aɛ Asedoda oiↄ, an baade ń a bualoũↄɛ. +Asedoda ń a zↄ̃ɛwiaↄ ń a bualoũↄ. Gaza ń a zↄ̃ɛwiaↄ ń a bualoũↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Egipi zɛ́ swawa ń ísialɛo. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Yuda bùsu gusĩsĩdeuↄ tↄ́n kɛ: Samii, Yatii, Soko, +Dana, Kiliasana, Dɛbii, +Anabu, Ɛsɛmↄ, Aniũ, +Gosɛ̃, Olona ń Giloo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kuɛdo, an baade ń a bualoũↄ. +A gbɛa Alabu, Duma, Ɛsã, +Yaniũ, Bɛtapua, Afɛka, +Humɛta, Kiliataaba pↄ́ wì mɛ lↄ Hɛblↄ̃ ń Ziooo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kɛ̃okwi, an baade ń a bualoũↄ. +A gbɛa Maↄni, Kaamɛli, Zifi, Yuta, +Yezɛlɛɛ, Yↄkedaũ, Zanↄa, +Kainu, Gibɛa ń Timinao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kwi, an baade ń a bualoũↄ. +A gbɛa Halula, Bɛzuu, Gedoo, +Maalata, Bɛtanↄ ń Ɛlekonio. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ soolo, an baade ń a bualoũↄ. +Kiliabaali pↄ́ wì mɛ lↄ Kiliayaaliũ ń Labao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ pla, an baade ń a bualoũↄ. +Yuda bùsu wɛ̃́lɛ pↄ́ kú gbáauↄ tↄ́n kɛ sa. Bɛtalaba, Midini, Sekaka, +Nibesã, Wisiwɛ̃lɛ ń Ɛ̃ngɛdio. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ soolo, an baade ń a bualoũↄ. +Yuda buiↄ i fↄ̃ Yebusi pↄ́ kú Yelusalɛũↄ yào, ↄ̃ aa ku Yelusalɛũ ń Yuda buiↄ sãnu e ń a gbão. +Yosɛfu buiↄ ń kpaalɛ sɛ̀ sɛa za Yuudɛ̃i bↄaa ń Yelikoo, Yeliko nibↄna gukpɛ oi. Za we à pã̀ gbáaa e Bɛtɛli bùsu gusĩsĩdeu. +Bↄa Bɛtɛli à tà Luzu, ↄ̃ à tà e Aaki buiↄ bùsuu e Atalo. +A gbɛa an bùsu zↄ̃lɛ pìla bɛ'aɛ oi e Yaflɛti buiↄ bùsuu e Bɛtoloni zĩ́lɛpↄ ń Gɛzɛɛo, ↄ̃ à gɛ̀ pɛ̀ ísialɛwa. +Bùsu pↄ́ Yosɛfu nɛ́ↄ Manase ń Ɛflaiũo buiↄ sɛ̀n we. +Bùsu pↄ́ Ɛflaiũ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄn kɛ: Sɛa za Atalo Adaa gukpɛ oi à tà e Bɛtoloni musupↄwa, +ↄ̃ à gɛ̀ pɛ̀ ísiawa. Za Mikɛmɛta gugbãntoo oi an bùsu zↄ̃lɛ pã̀i gukpɛ oiɛ e Taanaki Silo, ↄ̃ à pã̀i e Yanↄa gukpɛ oi. +Bↄa we à tà Atalo ń Naalatio, ↄ̃ à nà Yelikowa e à gɛ̀ pɛ̀ Yuudɛ̃wa. +Sɛa za Tapuawa an bùsu zↄ̃lɛ tà bɛ'aɛ oi Kana dↄ̀ↄi e à gɛ̀ kà ísiawa. Kpaalɛ pↄ́ Ɛflaiũ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄn we. +Ɛflaiũ buiↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Manase buiↄ bùsuuↄ vĩ lↄ, an baade ń a bualoũↄ. +Aai fↄ̃ Kanaa pↄ́ kú Gɛzɛɛↄ bùsu sìmáo, ↄ̃ aa gↄ̃̀ we sãnu ń Ɛflaiũ buiↄ e ń a gbão, ãma an zↄↄnɛ. +Kpaalɛ pↄ́ Manase buiↄ sɛ̀n kɛ. Manaseá Yosɛfu yoaɛ. Galada bùsu ń Basana bùsuo gↄ̃̀ Manase yoa Makii pↄ́ ũ, asa zĩgↄ̃ɛ. Ɔ̃mɛ Galada mae ũ. +Yosɛfu nɛ́ Manase nɛ́ kĩniↄn kɛ: Abiɛzɛɛ, Elɛki, Asiɛli, Sikɛũ, Efɛɛ ń Semidao. An buiↄ mɛ́ kpaalɛɛ bee sɛ̀ daɛdaɛ. +Manase nɛ́ Makii Galada ì, Galada Efɛɛ ì, ↄ̃ Efɛɛ Zelofada ì. Zelofadapi i nɛgↄ̃ɛ io, sema nɛnↄɛↄ. An tↄ́n kɛ: Mala, Nↄa, Ɔgɛla, Milika ń Tiizao. +Aa gɛ̀ sa'ona Ɛleazaa ń Nuni nɛ́ Yozueeo ń dↄaanaↄ lè aa mɛ̀: Dii dìlɛ Mↄiziɛ aà bùsu kpaalɛwɛ̃ɛ sãnu ń wá dãↄↄ. Ɔ̃ Yozuee kpaalɛ̀nɛ́ ń ń desɛ̃ↄ sãnu, lá Dii òwa. +Ɔ̃ wà tↄↄlɛ kpaalɛ̀ Manase buiↄnɛ lɛɛ kwi, Galada bùsu ń Basana bùsu pↄ́ kú Yuudɛ̃ baa gukpɛo bàasi, +asa Manase bui Zelofada nɛnↄɛↄ kpaalɛsɛ̀ sãnu ń Manase nɛgↄ̃ɛↄɛ. Galada bùsu mɛ́ gↄ̃̀ Manase buiↄ lɛɛ do pↄ́ ũ. +Sɛa za Asɛɛ Manase buiↄ bùsu gɛ̀ Mikɛmɛta pↄ́ kú Sikɛũ gukpɛ oi. Sɛa za we an bùsu zↄ̃lɛ tà gɛↄmidↄkĩi oi e Tapua nibↄnai. +Tapua bùsuá Manase buiↄ pↄ́ɛ, ãma wɛ̃́lɛpi kú ń bùsu zↄ̃lɛwaɛ, Ɛflaiũ buiↄ mɛ́ vĩ. +Manase buiↄ bùsu zↄ̃lɛ tà swa pↄ wì mɛ Kana baa gɛↄmidↄkĩi oi. Ɛflaiũ bui wɛ̃́lɛeↄ kú ń Manase bui wɛ̃́lɛↄ we. Manase buiↄ bùsu zↄ̃lɛ bùa Kana baa gugbãntoo oi e à gɛ̀ pɛ̀ ísiawa. +Ɛflaiũ buiↄ bùsu ku swapi gɛↄmidↄkĩi oi, Manase buiↄ pↄ́ sↄ̃ gugbãntoo oi e ísialɛ. Gugbãntoo oi an bùsu zↄ̃lɛ gɛ̀ pɛ̀ Asɛɛ buiↄ bùsuwa, gukpɛ oi sↄ̃ Isakaa buiↄ bùsuɛ. +Wà wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Isakaa buiↄ bùsuuɛ beeↄ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Asɛɛ buiↄ bùsuuɛ beeↄ kpà Manase buiↄwa: Bɛtɛsã, Ibleaũ, Doo, Ɛndoo, Taanaki ń Mɛgidoo, ampii ń a zↄ̃ɛwiaↄ. +Kási aai fↄ̃ wɛ̃́lɛpiↄ sìo, asa Kanaaↄ gì zↄ̃lɛa bùsupiuɛ. +Kɛ́ Isailiↄ gbãa è, ↄ̃ aa Kanaapiↄ dà zↄzĩu, aai e ń bùsupi sìmá wásawasao. +Yosɛfu buiↄ ò Yozueeɛ: Dii báaadàwágu, wa dasikũ̀ maamaa kɛ́wa, ↄ̃ bùsu lɛɛ do ń kpàwáa? +Ɔ̃ Yozuee wèmá à mɛ̀: Tó á dasi, mɛ́ á bùsu gusĩsĩde kɛ̀ɛ́ fɛ̃́nɛũ, à gɛ́ líkpɛu, gu pↄ́ Pɛliziↄ ń Lefai buiↄ kuu, í a gbáala kɛ. +Ɔ̃ Yosɛfu buipiↄ mɛ̀: Gusĩsĩdepi a mↄ́wáo, à mↄ lè sↄ̃ Kanaa pↄ́ kú gusalalauↄ zĩkasↄ̃go mↄpↄↄ vĩ, an gbɛ̃́ pↄ́ kú Bɛtɛsã ń a zↄ̃ɛwiaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Yezɛlɛɛ guzulɛuↄ píi. +Ɔ̃ Yozuee ò Yosɛfu nɛ́ Ɛflaiũ ń Manase buipiↄnɛ à mɛ̀: Á dasi mɛ́ á gbãa maamaa. Á kpaalɛsɛ lɛɛ doo, +asa gusĩsĩdeↄ dɛ á pↄ́ ũɛ. À a gbáala kɛ, i gↄ̃ á pↄ́ ũ e a lɛ́wa. Baa kɛ́ Kanaaↄ sↄ̃́go mↄpↄↄ vĩ mɛ́ aa gbãa, á ń bùsu símáɛ. +Isailiↄ kã̀aa Silo ḿpii, ↄ̃ aa kpaaũkpɛ dↄ̀ we. Aa zĩblè bùsupiwa, +ãma Isaili bui soplaↄ mɛ́ gↄ̃̀ kpaalɛsɛsai. +Ɔ̃ Yozuee ònɛ́: Á ↄ aↄ dↄázi e bↄɛ ni? À gɛ bùsu pↄ́ Dii á deziↄ Lua kpàwá sí á pↄ́ ũ. +À á gbɛ̃́ↄ dilɛ àaↄ̃'aaↄ̃ bui ń buio, mí ń gbaɛ. Aa fɛlɛ ń bùsu kɛɛlɛ, aai a yã́ dalau a kpaalɛa yã́ musu, aai suomɛɛ. +Á kpaalɛ lɛɛ soplaɛ. Yuda buiↄ gↄ̃ ń bùsuu gɛↄmidↄkĩi oi, mɛ́ Yosɛfu buiↄ gↄ̃ ń bùsuu gugbãntoo oi. +Tó a á bùsu kpaalɛa lɛɛ sopla yã́ dàlau, à suomɛɛ la, mí kpaalɛɛ́ ń gbɛlaao Dii wá Lua aɛ. +Levii buiↄ kpaalɛsɛánↄo, asa Dii gbagbaa mɛ́ ń baa ũ. Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo sↄ̃ aa ń kpaalɛ sɛ̀ kↄ̀ Yuudɛ̃ baa gukpɛ. Dii zↄ̀blena Mↄizi mɛ́ kpàmá. +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛ lɛ́ dazɛu bùsu yã́ dai láu, ↄ̃ Yozuee yãdìlɛnɛ́ à mɛ̀: À gɛ bùsu kɛɛlɛ, í a yã́ dalau, à suomɛɛ, mí kpaalɛɛ́ ń gbɛlaao Dii aɛ Silo la. +Ɔ̃ gbɛ̃́piↄ pã̀ bùsupia, aa a yã́ dàlau wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo lɛɛ sopla, ↄ̃ aa tàò Yozuee kĩ́i bòou Silo. +Ɔ̃ Yozuee bùsupi kpaalɛ̀ Isaili buipiↄnɛ Dii aɛ ń gbɛlaao. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kpaalɛsɛ̀ Yuda buiↄ bùsu ń Yosɛfu buiↄ bùsuo zãnguo daɛdaɛ. +Sɛa za Yuudɛ̃i an bùsu zↄ̃lɛ dↄ̀ Yelikozi gɛↄmidↄkĩi oi, à mipɛ̀ gusĩsĩdewa bɛ'aɛ oi, ↄ̃ à tà Bɛtavɛ̃ gbáau. +Sɛa za we à tà Luzu pↄ́ wì mɛ lↄ Bɛtɛli gɛↄmidↄkĩi oi, ↄ̃ à tà Atalo Adaa pↄ́ kú sĩ̀sĩ musu Bɛtoloni zĩ́lɛpↄ gɛↄmidↄkĩi oi. +Sɛa za sĩ̀sĩpi bɛ'aɛ oi à lìa gɛↄmidↄkĩi oi e Kiliabaali pↄ́ wì mɛ lↄ Kiliayaaliũ. Wɛ̃́lɛpiá Yuda buiↄ pↄ́ɛ. An bùsu zↄ̃lɛ pↄ́ kú bɛ'aɛn we. +Sɛa za Kiliayaaliũ wɛ̃́nkpɛ gɛↄmidↄkĩi a zↄ̃lɛ tà gukpɛ oi e Nɛfetoa nibↄnai. +À pìla sĩ̀sĩ pↄ́ bↄaa ń Bɛninↄũ guzulɛo Lefai guzulɛ gugbãntoo oi. À dↄ̀ Inↄũ guzulɛi Yebusiↄ wɛ̃́lɛ saɛ gɛↄmidↄkĩi oi e Logɛli nibↄnai. +Sɛa za we à pã̀i à tà gugbãntoo oi e Sɛmɛsi nibↄnai ń Gelilo pↄ́ bↄaa ń Adumiũ gbɛbↄlɛoo ń Lubɛni nɛ́ Bohana gbɛo. +À tà sĩ̀sĩ pↄ́ kú Alaba sɛ̃ saɛ gugbãntoo oi, ↄ̃ à pìla sɛ̃piu. +À dↄ̀ Dↄ̃nkpɛa sĩ̀sĩi gugbãntoo oi, à gɛ̀ pɛ̀ Ísida Wisidewa a gugbãntoo oi, gu pↄ́ Yuudɛ̃ kàuwa. An bùsu zↄ̃lɛ pↄ́ kú gɛↄmidↄkĩi oin we. +Yuudɛ̃ mɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsu zↄ̃lɛ ũ gukpɛ oi. An bùsu zↄ̃lɛↄn we. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ vĩ daɛdaɛↄn kɛ: Yeliko, Dↄ̃nkpɛa, Emɛkɛzizi, +Bɛtalaba, Zemalaiũ, Bɛtɛli, +Aviũ, Pala, Ɔfɛla, +Kefaa, Amↄni, Ɔfini ń Gɛbao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kuɛpla, an baade ń a bualoũↄ. +A gbɛa Gabaↄ̃ↄ, Lama, Beelo, +Mizipa, Kefila, Mↄza, +Lɛkɛũ, Iipɛɛli, Talala, +Zela, Ɛlɛfi, Yebusiↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Yelusalɛũ, Gibɛa ń Kiliao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ gɛ̃o mɛ̀ndosai, an baade ń a bualoũↄ. Kpaalɛ pↄ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄn we. +Gbɛlaa gɛ̃n plaade Simɛↄ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛ. An bùsu mɛ́ kú Yuda buiↄ bùsu guo. +An wɛ̃́lɛↄ tↄ́n kɛ: Bɛɛsɛba pↄ́ wì mɛ lↄ Sɛba, Mↄlada, +Azaasuali, Bala, Ɛsɛũ, +Ɛlolada, Bɛtuɛ, Ɔↄma, +Zikilaga, Bɛmaakabo, Azaasusa, +Bɛlebao ń Saluɛ̃o. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kuɛ'aaↄ̃, ampii ń ń bualoũↄ. +A gbɛa Aini, Limↄ, Ɛtɛɛ ń Asão. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń bualoũↄ +ń bualoũ pↄ́ liaiↄ e Baalabɛɛ ń Lama Nɛgɛvɛo. Kpaalɛ pↄ́ Simɛↄ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄn we. +Wà Simɛↄ buiↄ bùsupi sì Yuda buiↄ kpaalɛ guuɛ, asa Yuda buiↄ pↄ́ zↄ̃ↄɛ. Màa Simɛↄ buiↄ ń kpaalɛ è Yuda buiↄ pↄ́ guu. +Gbɛlaa gɛ̃n àaↄ̃de Zabulↄni buiↄ sɛ̀ daɛdaɛ. An bùsu zↄ̃lɛ tà e Salidi. +Sɛa za we à tà bɛ'aɛ oi e Malala, ↄ̃ à pɛ̀ Dabɛsɛwa ń swadↄↄ pↄ́ kú Yↄkenaũ saɛo. +Sɛa za Salidi à tà gukpɛ oi e Kiselo Taboo bùsuu, ↄ̃ à tà Dabela ń Yafiao. +Sɛa za we à tà gukpɛ oi e Gatefɛɛ ń Etakazinio. Ɔ̃ à gɛ̃̀ ń Limↄo ń Nɛao. +Sɛa za we à dↄ̀ Ãnatↄ̃i gugbãntoo oi e à gɛ̀ pɛ̀ Ifataɛli guzulɛwa. +Kata, Naalala, Simɛlↄni, Idala ń Bɛtɛlɛũo ku a guu lↄ. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kuɛpla, ampii ń ń bualoũↄ. +Wɛ̃́lɛpiↄ ń ń bualoũↄ mɛ́ kpaalɛ pↄ́ Zabulↄni buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄ ũ. +Gbɛlaa gɛ̃n síiↄ̃de Isakaa buiↄ sɛ̀ daɛdaɛ. +An bùsu wɛ̃́lɛↄn kɛ: Yezɛlɛɛ, Kesulo, Sunɛũ, +Afalaiũ, Sioni, Anaala, +Labiti, Kisioni, Ɛbɛzi, +Lɛmɛti, Ɛnganiũ, Ɛnada ń Bɛpazɛzio. +An bùsu zↄ̃lɛ lↄ̀ Taboowa ń Saazumao ń Bɛsɛmɛsio e à gɛ̀ pɛ̀ Yuudɛ̃wa. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndoo, ampii ń ń bualoũↄ. +Wɛ̃́lɛpiↄ ń ń bualoũↄ mɛ́ kpaalɛ pↄ́ Isakaa buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄ ũ. +Gbɛlaa gɛ̃n sↄode Asɛɛ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛ. +An bùsu wɛ̃́lɛↄn kɛ: Ɛleka, Hali, Bɛtɛ̃, Akesafa, +Alamɛlɛki, Amada ń Misalao. Bɛ'aɛ oi an bùsu zↄ̃lɛ lↄ̀ Kaamɛliwa ń Sikoo Libenao. +Sɛa za we à ɛ̀a gukpɛ oi e Bɛdagↄ̃, à pɛ̀ Zabulↄni buiↄ bùsuwa ń Ifataɛli guzulɛo, à tà Bɛtɛmɛki ń Nɛiɛlio, ↄ̃ à dↄ̀ Kabului ↄzɛɛ oi +e Abadↄ̃ ń Leobɛo ń Hamↄo ń Kanao ń Sidↄ̃ pↄ́ dɛ mɛɛwia ũo. +Sɛa za we à tà Lama ń Tii wɛ̃́lɛ bĩ́ideo, ↄ̃ à pã̀i, à tà Osa oi e à gɛ̀ pɛ̀ ísiawa Akazibu saɛ. +Ɔ̃ à gɛ̃̀ ń Umao ń Afɛkio ń Leobɛo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ mɛ̀n bao ń plao, ampii ń ń bualoũↄ. +Wɛ̃́lɛpiↄ ń ń bualoũↄ mɛ́ kpaalɛ pↄ́ Asɛɛ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄ ũ. +Gbɛlaa gɛ̃n soolode Nɛfatali buiↄ sɛ̀ daɛdaɛ. +Sɛa za Hɛlɛfi ń Zaananiũ gbɛ̃́nɛ kpɛ́o an bùsu tà Adami Nɛkɛbu ń Yabenɛo e Lakuũ, a zↄ̃lɛn Yuudɛ̃i. +Ɔ̃ à ɛ̀a bɛ'aɛ oi e Azenↄ Taboo, ↄ̃ à gɛ̃̀ ń Hukokoo. Gɛↄmidↄkĩi oi à pɛ̀ Zabulↄni buiↄ bùsuwa, bɛ'aɛ oi sↄ̃ Asɛɛ buiↄ bùsuwa, gukpɛ oi sↄ̃ Yuudɛ̃wa. +An wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ tↄ́n kɛ: Zidiũ, Zɛɛ, Amata, Laka, Gɛnɛzalɛti, +Adama, Lama, Azoo, +Kɛdɛsi, Ɛdɛlɛi, Ɛnazoo, +Iloni, Midala'ɛli, Ɔlɛũ, Bɛtana ń Bɛsɛmɛsio. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kɛ̃okwi, ampii ń ń bualoũↄ. +Wɛ̃́lɛpiↄ ń ń bualoũↄ mɛ́ kpaalɛ pↄ́ Nɛfatali buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄ ũ. +Gbɛlaa gɛ̃n soplade Dã buiↄ sɛ̀ daɛdaɛ. +An bùsu wɛ̃́lɛↄ tↄ́n kɛ: Zↄla, Ɛsɛtao, Iisɛmɛsi, +Saalebiũ, Ayaloni, Itela, +Eloni, Timɛna, Ɛkɛloni, +Ɛleke, Gibetↄ̃, Baalata, +Yehuda, Bɛnɛbɛla, Gata Limↄ, +Mɛyaakↄ̃ ń Lakↄ̃o ń bùsu pↄ́ bↄaa ń Zopeo. +Dã buiↄ i fↄ̃ ń bùsupi sìmáo, ↄ̃ aa gɛ̀ lɛ̀lɛ Lɛsɛũdeↄwa. Aa sì aa a gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao aa zↄ̃̀lɛu, ↄ̃ aa ń dezi Dã tↄ́ kpàɛ̀. +Wɛ̃́lɛpiↄ ń ń bualoũↄ mɛ́ kpaalɛ pↄ́ Dã buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄ ũ. +Kɛ́ Isailiↄ ń bùsu kpaalɛkɛ̀ aa làa, ↄ̃ aa gbàsa Nuni nɛ́ Yozuee pↄ́ kpàwà +lá Dii òwa. Timɛna Sɛla pↄ́ kú Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdeu ↄ̃ a gbɛ̀a, ↄ̃ aa kpàwà. A kɛ̀kɛ kàlɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛu. +Kpaalɛ pↄ́ sa'ona Ɛleazaa ń Nuni nɛ́ Yozueeo ń Isaili bui uabeleↄ kɛ̀nɛ́ ń gbɛlaao Silo Dii aɛ a kpɛ́ kpɛɛlɛn we. Màa ↄ̃ aa bùsupi kpaalɛ̀. +Ɔ̃ Dii ò Yozueeɛ à mɛ̀: +O Isailiↄnɛ aa ń wɛ̃́lɛeↄ dilɛ ń misiwɛ̃lɛↄ ũ, lá má dà Mↄiziɛ a òwa, +kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kai mɛ́ mↄ̀ à gbɛ̃dɛ̀ lí e bàasi tau azĩa misikĩi ũ ade daɛ pↄ́ asu tↄsiwà yã́i. +Tó gbɛ̃́ bàasi tà wɛ̃́lɛpiↄ doe guu, aàli zɛ wɛ̃́lɛpi bↄlɛu, i a yã'o wɛ̃́lɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ. Aali aà sí ń wɛ̃́lɛ guu, aai kpɛ́ kpawà aàↄ kúńnↄ. +Tó tↄ̀sina pɛ̀lɛaàzi, aasu gbɛ̃dɛnapi naɛ̀ a ↄzĩo, asa kai mɛ́ mↄ̀ ↄ̃ à a gbɛ̃́dee dɛ̀, ĩ́ie kú ń zãnguo za zio. +Iↄ ku wɛ̃́lɛpiu e wà yã́kpalɛkɛaànↄ, e sa'onkia pↄ́ kú gↄↄ bee gɛ gaò, i gbasa ta a bɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ à bↄ̀u. +Ɔ̃ Isailiↄ Kɛdɛsi dìlɛ ado ũ Galile bùsuu Nɛfatali buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu ń Sikɛũo lↄ Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu ń Kiliataaba pↄ́ wì mɛ lↄ Hɛblↄ̃o Yuda buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu. +Yuudɛ̃ baa gukpɛ aa Bɛzɛɛ pↄ́ kú gusalala wáiwaiu dìlɛ Lubɛni buiↄ bùsuu ń Gada buiↄ wɛ̃́lɛ Lamↄtuo Galada bùsuu ń Manase buiↄ wɛ̃́lɛ Golanao Basana bùsuu. +Gbɛ̃́ pↄ́ kai mɛ́ mↄ̀ à gbɛ̃dɛ̀, Isailie ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú ń guun nò, aàli bàasi ta wɛ̃́lɛ pↄ́ wa dìlɛpiↄ dou. Beewa gbɛ̃́ pↄ́ gà daɛ pↄ́ dɛ aà tↄsiwà a e gbɛ̃́pi dɛo e wà yã́kpalɛkɛaànↄ gĩa. +Levii bui uabeleↄ gɛ̀ sa'ona Ɛleazaa ń Nuni nɛ́ Yozueeo ń Isaili bui kĩni uabeleↄ lè Silo, aa ònɛ́: Dii dà Mↄiziɛ, ↄ̃ a òɛ́ à wɛ̃́lɛↄ kpáwá wàↄ kuu ń wá pↄ́ↄ dã́dãkɛkĩio. +Ɔ̃ Isailiↄ wɛ̃́lɛɛ beeↄ ń a dã́dãkɛkĩiↄ kpà Levii buipiↄwa ń pↄ́ ũ. +Kɛata buiↄ ↄ̃ gbɛlaa sɛ̃́ia ń sɛ́ káau, ↄ̃ wà Yuda buiↄ ń Simɛↄ buiↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ wɛ̃́lɛ mɛ̀n kuɛ'aaↄ̃ↄ kpà Levii bui pↄ́ aa dɛ sa'ona Aalona bui ũↄwa daɛdaɛ ń kpaalɛ ũ. +Ɔ̃ wà Ɛflaiũ buiↄ ń Dã buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ do wɛ̃́lɛ mɛ̀n kwiↄ kpà Kɛata bui kĩniↄwa ń kpaalɛ ũ. +Ɔ̃ wà Isakaa buiↄ ń Asɛɛ buiↄ ń Nɛfatali buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ do pↄ́ kú Basana bùsuuↄ wɛ̃́lɛ mɛ̀n kuɛ'aaↄ̃ↄ kpà Geesↄ̃ buiↄwa ń kpaalɛ ũ. +Ɔ̃ wà Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Zabulↄni buiↄ wɛ̃́lɛ mɛ̀n kuɛplaↄ kpà Mɛlali buiↄwa daɛdaɛ ń kpaalɛ ũ. +Màa Isailiↄ wɛ̃́lɛpiↄ kpà Levii buiↄwa ń a dã́dãkɛkĩiↄ, lá Dii dà Mↄiziɛ a òwa. +Yuda buiↄ ń Simɛↄ buiↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ wa kpàmáↄ tↄ́n kɛ: +Levii nɛ́ Kɛata bui Aalona buiↄ mɛ́ vĩ, asa ampiↄ ↄ̃ gbɛlaa sɛ̃́ia ń sɛ́. +Wà Kiliataaba pↄ́ wì mɛ lↄ Hɛblↄ̃ ń dã́dãkɛkĩi pↄ́ liaio kpàmá. A ku Yuda buiↄ bùsu gusĩsĩdeuɛ. Aaba mɛ́ Anaki buiↄ dezi ũ. +À mↄ lè wà Hɛblↄ̃ buaↄ ń a bualoũↄ kpà Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbuwa kↄ̀. +Màa wà Hɛblↄ̃ pↄ́ dɛ gbɛ̃dɛna misiwɛ̃lɛ ũ kpà sa'ona Aalona buiↄwa ń Libenao +ń Yatiio ń Ɛsɛmↄao +ń Olonao ń Dɛbiio +ń Ainio ń Yutao ń Bɛsɛmɛsio, wɛ̃́lɛpiↄ píi ń a dã́dãkɛkĩioɛ. Bui lɛɛ plapiↄ wɛ̃́lɛↄ kɛ̀ kɛ̃okwi. +Wà Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ wɛ̃́lɛɛ beeↄ kpàmá: Gabaↄ̃ↄ, Gɛba, +Anato ń Alemↄo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Aalona bui sa'onaↄ wɛ̃́lɛ kɛ̀ píi kuɛ'aaↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Wà Ɛflaiũ buiↄ wɛ̃́lɛɛ beeↄ kpà Levii nɛ́ Kɛata bui kĩniↄwà ń kpaalɛ ũ. +Gbɛ̃dɛna misiwɛ̃lɛ Sikɛũ pↄ́ kú gusĩsĩdeu ń Gɛzɛɛo +ń Kibezaiũo ń Bɛtolonio. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Aa Dã bui wɛ̃́lɛↄ è mɛ̀n síiↄ̃ lↄ, Ɛleke, Gibetↄ̃, +Ayaloni ń Gata Limↄo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Aa Manase buiↄ lɛɛ do wɛ̃́lɛↄ è pla, Taanaki ń Bileaũo, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Wà wɛ̃́lɛ mɛ̀n kwipiↄ kpà Kɛata bui kĩniↄwaɛ, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Manase buiↄ lɛɛ do wɛ̃́lɛ mɛ̀n plaↄ kpà Levii nɛ́ Geesↄ̃ buiↄwa ń kpaalɛ ũ, Golana pↄ́ dɛ gbɛ̃dɛna misiwɛ̃lɛ ũ Basana bùsuu ń Bɛsɛtɛlao, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Aa Isakaa buiↄ wɛ̃́lɛↄ è mɛ̀n síiↄ̃, Kisioni, Dabela, +Yaamu ń Ɛnganiũo, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Aa Asɛɛ buiↄ wɛ̃́lɛↄ è lↄ mɛ̀n síiↄ̃, Misala, Abedↄ̃, +Ɛleka ń Leobɛo, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Aa Nɛfatali buiↄ wɛ̃́lɛↄ è lↄ mɛ̀n àaↄ̃, gbɛ̃dɛna misiwɛ̃lɛ Kɛdɛsi pↄ́ kú Galile bùsuu ń Amↄdooo ń Kaatão, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Geesↄ̃ buiↄ wɛ̃́lɛpiↄ kɛ̀ kuɛ'aaↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Levii nɛ́ Mɛlali buiↄ mɛ́ gↄ̃̀. Wà Zabulↄni buiↄ wɛ̃́lɛeↄ kpàmá ń kpaalɛ ũ, Yↄkenaũ, Kaata, +Dimɛna ń Naalalao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Aa Lubɛni buiↄ wɛ̃́lɛeↄ è lↄ, Bɛzɛɛ, Yaaza, +Kedemↄ ń Mɛfaao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Aa Gada buiↄ wɛ̃́lɛeↄ è lↄ, gbɛ̃dɛna misiwɛ̃lɛ Lamↄtu pↄ́ kú Galada bùsuu, Maanaiũ, +Ɛsɛbↄ̃ ń Yazɛɛo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Levii nɛ́ Mɛlali buiↄ wɛ̃́lɛpiↄ kɛ̀ kuɛpla. +Levii buiↄ wɛ̃́lɛpiↄ ku Isaili bui kĩniↄ bùsuuɛ. Aa kɛ̀ píi blakwi plasai, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Wɛ̃́lɛpiↄ dɛ ń pↄ́ ũɛ ń dã́dãkɛkĩi pↄ́ lialiańziↄ. Màa wɛ̃́lɛpiↄ dɛ píi. +Dii bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ Isailiↄ deziↄnɛ kpàmá, ↄ̃ à gↄ̃̀ ń pↄ́ ũ, aa zↄ̃̀lɛu. +Dii ń gbá zɛ́ aalɛ kã́mabo gupiiu, lá à a lɛgbɛ̃̀ ń deziↄnɛwa. An ibɛɛe i fↄ̃ ń gã fĩ̀o, Dii ń ibɛɛↄ nànɛ́ ń ↄzĩ píiɛ. +Yãmaa pↄ́ Dii ò Isailiↄnɛ kɛ̀ píi, a kee i lɛ́lɛ pão, baa do. +Yozuee Lubɛni buiↄ sìsi ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo, +a ònɛ́: Á yã́ pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi dìlɛɛ́ kũa, mɛ́ a zĩkɛ̀ yã́ pↄ́ má òɛ́wa píi. +À gɛ̃̀gɛ̃ e ń a gbão i pãkpa á gbɛ̃́ↄzio. A zĩkɛ̀ yã́ pↄ́ Dii á Lua dìlɛɛ́wa. +Lá Dii á Lua á gbɛ̃́piↄ gbà zɛ́ aa kã́mabò sa lá à a lɛgbɛ̃̀nɛ́wa, à ɛa ta á bɛ sa, bùsu pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi kpàwá Yuudɛ̃ baaleu. +À laaika maamaa àↄ yãdilɛnɛↄ ń ikoyã pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi dàɛ́ↄ kũa, íↄ ye Dii á Luazi. À aà zɛ́ sɛ́ súsu, íↄ yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa. À naaàzi, í zↄbleɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai. +Yozuee samaa'ònɛ́ à ń gbáɛ, ↄ̃ aa tà ń bɛ. +Mↄizi Basana bùsu saalo kpà Manase buiↄ lɛɛ dowa yãa kↄ̀, ↄ̃ Yozuee bùsu kpà an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄwa Yuudɛ̃ bɛ'aɛ oi ń ń gbɛ̃́ Isaili bui kĩniↄ. Kɛ́ Yozuee samaa'ònɛ́, +à mɛ̀: À ɛa ta á bɛ ń á àizɛɛ zↄ̃ↄↄ, pↄtuoↄ dasidasi ń ã́nusuo ń vuao ń mↄgotɛ̃o ń mↄsi pↄ́ↄ ń pↄkasaↄ dasidasi. À gɛ à á ibɛɛↄ pↄ́piↄ kpaalɛkↄ̃ɛ ń á gbɛ̃́ↄ we. +Ɔ̃ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ do Isaili bui kĩniↄ tò Silo Kanaa bùsuu, aa ɛ̀a tà Galada bùsuu, bùsu pↄ́ aa gↄ̃̀ vĩ yã́ pↄ́ Dii dà Mↄiziɛ a ò yã́i. +Kɛ́ aa kà Yuudɛ̃ kòolou Kanaa bùsuu, aa sa'okĩi bò Yuudɛ̃ saɛ we. Sa'okĩipi zↄ̃ↄ. +Kɛ́ Isaili bui kĩniↄ mà aa mɛ̀: À gwa! Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo sa'okĩi bò Kanaa bùsu zↄ̃lɛu, Yuudɛ̃ kòolou. +Ɔ̃ Isaili bui kĩnipiↄ kã̀aa ḿpii aa gɛ́má ń zĩo. +Ɔ̃ aa sa'ona Ɛleazaa nɛ́ Finɛasi zĩ̀ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ dopiwa Galada bùsuu. +Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gɛ̀aànↄ gbɛ̃ↄn kwi, bui ń buio dodo, Isaili bui uabeleↄnɛ ḿpii. +Kɛ́ aa kà Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ dopi kĩ́i Galada bùsuu, aa ònɛ́: +Yã́ pↄ́ Dii gbɛ̃́ↄ ò ḿpiin kɛ, aa mɛ̀: Náaisaiyã kpeletaan wei? A bↄ Isailiↄ Lua kpɛ. A gi Dii yã́i gbã, a ázĩa sa'okĩi bò. +Duuna pↄ́ wá kɛ̀ Peoo i mↄ́wáo lé? Baa kɛ́ gaga gɛ̃̀wágu, duunapi sãma gì lɛ́ wá lɛ́ e ń a tiaoɛ. +Álɛ bↄ Dii yã́ kpɛ gbãɛ. Tó a gi Dii yãmai gbã, aà pↄ a fɛ̃ Isaili bui píizi ziaɛ. +Tó bùsu pↄ́ a gↄ̃ vĩ gbãlɛ̀, à bua su Dii bùsuu, gu pↄ́ aà zwã̀akpɛ kuu, í bùsu kpaalɛsɛwanↄ la. Ásu bↄ Dii ge wá yã́ kpɛ à ázĩa sa'okĩi boo, Dii wá Lua gbagbakĩipi bàasio. +Kɛ́ Zela sĩ́wɛna Akãa náaisaiyãkɛ̀ láaipↄ yã́ musu, Dii pↄ i fɛ̃ Isaili bui píizio lé? Akãa i ga a duuna yã́i ado sↄ̃o. +Ɔ̃ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo ò Isaili bui uabelepiↄnɛ: +Dii mɛ́ Lua Zↄ̃ↄde ũ! Dii mɛ́ Lua Zↄ̃ↄde ũ! A wá yã́pi dↄ̃, mɛ́ wá ye ápiↄ àↄ dↄ̃ sↄ̃. Tó wa bↄ Dii kpɛ, wa gi aà yãmai, ásu wá wɛ̃nagwa gbão. +Tó wa wá sa'okĩipi bò bↄa Dii kpɛ yã́iɛ, mɛ́ wa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń sáaukpasao ń pↄ́wɛnti gbaↄ, Dii to à wi wá musu. +I kɛ màa no. Bíli mɛ́ wá kṹ, ↄ̃ wá bò. Wa mɛ̀, yã́ pↄ́ á buiↄ o wá buiↄnɛ zian kɛ: Bↄ́ á vĩ ń Dii Isailiↄ Luaoi? +Dii mɛ́ Yuudɛ̃ dà wápiↄ ń ápiↄ zãnguo wá bùsu zↄ̃lɛ ũ. Á baa kú ń Diioo. Lá á buiↄ gi wá buiↄnɛ aa misiilɛ Diiɛn we. +Ɔ̃ wa mɛ̀ wà wázĩa sa'okĩi boɛ. I kɛ wá sa'owà no, +a dɛ wá zↄblea Diiɛ seela ũ wápiↄ ń ápiↄ zãnguoɛ ń wá bui pↄ́ tɛ́ wá kpɛↄ, wí sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasao o aà ua. Beewa á buiↄ e o wá buiↄnɛ zia, an baa kú ń Diio lↄoo. +Ɔ̃ wa mɛ̀: Tó a bee òwɛ̃ɛ ge wá buiↄnɛ zia, wá oɛ́ à Dii gbagbakĩi taa pↄ́ wá deziↄ bò gwa. I kɛ sa'oa yã́i no, seelaɛ ápiↄ ń wápiↄ zãnguo. +Kai! Wá fↄ̃ gí Dii yãmai wà bↄ aà yã́ kpɛ gbã wà sa'okĩi pↄ́ wá sa'owà ń pↄ́wɛntio boo. Dii wá Lua gbagbakĩi ku gueio, pↄ́ pↄ́ kú aà kpɛ́ kpɛɛlɛ bàasio. +Kɛ́ sa'ona Ɛleazaa nɛ́ Finɛasi ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ�� kuaànↄ bui uabele ũↄ yã́ pↄ́ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo ò mà, à kɛ̀nɛ́ na. +Ɔ̃ Finɛasi ònɛ́: Wá dↄ̃ kɛ́ Dii kú wá guu gbã. Lá i bↄ aà kpɛo, a Isailiↄ bↄ̀ Dii wɛ́tɛ̃amↄanɛun we. +Ɔ̃ Finɛasi ń gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo tò Galada bùsuu we, aa ɛ̀a tà Isaili pↄ́ kú Kanaa bùsuuↄnɛ ń a baoo. +Yã́pi kɛ̀ Isailiↄnɛ na, ↄ̃ aa Lua sáaukpà, aai gɛa zĩkai ń Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń ń bùsu ↄ̃̀ↄkpaao yã'o lↄo. +Ɔ̃ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ tↄkpà sa'okĩipiɛ Seela. Aa mɛ̀: A dɛ seela ũ wá zãnguoɛ kɛ́ Dii mɛ́ Lua ũ. +Kɛ́ Dii tò Isailiↄ kã́mabò ń ibɛɛ pↄ́ liaańziↄ yã́ musu, a gↄↄ gɛ̃̀gɛ̃. A gbɛa Yozuee zikũ̀ táotao. +Ɔ̃ à Isailiↄ sìsi, an gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń ń dↄaanaↄ ń ń yã́kpalɛkɛnaↄ ń ń lakɛ̃naↄ píi, a ònɛ́: Ma zikũ̀ táotao. +A yã́ pↄ́ Dii á Lua kɛ̀ buiɛ beeↄnɛ á yã́i è. Dii á Lua mɛ́ zĩkàɛ́. +Ma bui pↄ́ gↄ̃̀ Yuudɛ̃ ń bɛ'aɛ ísia zↄ̃ↄo zãnguoↄ bùsu kpaalɛ̀ á buiↄnɛ ń bui pↄ́ ma ń dɛdɛↄ pↄ́o. +Dii á Lua a ↄzↄ̃ɛ́ńzi a ń yáɛ́, i ń bùsuↄ símáɛ́, íↄ vĩ lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́wa. +À sↄ̃dilɛ maamaa. Àↄ laai vĩ, íↄ zĩkɛ yã́ pↄ́ kú Mↄizi ikoyã lá guuwa. Ásu pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. +Á baa su àↄ kú ń bui pↄ́ gↄ̃̀ á guupiↄo. Ásuli ń tã́aↄ gbagbao. Ásuli mɛ á síńnↄo. Ásuli zↄblenɛ́ à kúlɛnɛ́o. +Àↄ naa Dii á Luazi ado, lá á kɛ̀ e ń a gbãowa. +Dii ↄzↄ̃̀ɛ́ bui zↄ̃ↄ gbãaↄzi, gbɛ̃e i e á gã fĩ̀o e ń a gbão. +Á gbɛ̃́ mɛ̀ndo ì gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ fu, kɛ́ Dii á Lua lɛ́ zĩkaɛ́, lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́wa yã́i. +Àↄ laai vĩ maamaa, íↄ ye Dii á Luazi. +Tó a pↄ̀ↄbↄzãkɛ̀, mɛ́ a na bui pↄ́ gↄ̃̀ á guupiↄwa, mɛ́ a ń nↄɛↄ sɛ̀, mɛ́ a á baa dàaańnↄ, +àↄ dↄ̃ sã́asã kɛ́ Dii á Lua a ɛa buipiↄ yáɛ́ lↄo. Aa gↄ̃ɛ́ bai ge mↄ ũ ge flàalaↄ ũ á kpɛsɛaɛ ge kↄ̀ↄↄ ũ á wɛ́u e a gɛ midɛ bùsu maa pↄ́ Dii á Lua kpàwáɛ beepi guu. +À gwa! Málɛ gɛ́ gɛ́kĩi sa. Á dↄ̃ á nↄ̀sɛu ń á làasooↄ píi kɛ àsi maa pↄ́ Dii á Lua òɛ́ↄ guu, baa mɛ̀ndo i kɛ famao. Aa kɛ̀ píiɛ, an kee i lɛ́lɛ pão. +Lá àsi maa pↄ́ Dii á Lua òɛ́ kɛ̀ɛ́ píi, tó a Dii á Lua bàakuaánↄ yã́ pↄ́ a dìlɛɛ́ gbòo, a gɛ zↄblè tã́aↄnɛ a kulɛnɛ́, Dii a to àsi bɛ̃̀ɛ pↄ́ á ò á leɛ e à gɛ á midɛ bùsu maa pↄ́ a kpàwáɛ beepi guu. Dii a pↄkũmabↄbↄwá, í láa gↄ̃̀ↄ bùsu maa pↄ́ a kpàwáɛ beepi guu. +Yozuee Isaili buiↄ kã̀aa Sikɛũ. À Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń ń dↄaanaↄ ń ń yã́kpalɛkɛnaↄ ń ń lakɛ̃naↄ sìsi, ↄ̃ aa mↄ̀ sĩ̀ Lua aɛ. +Ɔ̃ Yozuee ò bílaɛ: Dii Isailiↄ Lua mɛ̀, wá deziↄ ku yãa Uflata baaleɛ, aa zↄblè tã́aↄnɛ. Ablahaũ ń Nakↄↄo mae Tela kú ń guu. +Ɔ̃ à wá dezi káau Ablahaũ sɛ̀ Uflata baale, à Kanaa bùsu kɛ̀ɛlɛaànↄ, ↄ̃ á tò aà bui kↄ̃̀. À aà gbà Izaaki, +ↄ̃ à Izaaki gbà Yakↄbu ń Esauo. À Esau gbà Sei bùsu sĩ̀sĩde. Yakↄbu ń a nɛ́ↄ sↄ̃ aa tà Egipi. +Dii Mↄizi ń Aalonao zĩ̀, ↄ̃ à ĩadà Egipiↄwa ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ ń guuↄ, ↄ̃ à wá bↄ́lɛu. +Kɛ́ à wá deziↄ bↄ̀lɛ Egipi, kɛ́ wa ka ísiai, ↄ̃ Egipiↄ pɛ̀lɛwázi ń zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃deↄ e Ísia Tɛ̃ai. +Kɛ́ wa wiilɛ̀aàzi, ↄ̃ à gusia dà wá zãnguo ń Egipipiↄ, ↄ̃ a tò ísia kũ̀aamá míↄ. Wá wɛ́ yã́ pↄ́ a kɛ̀ Egipiↄnɛ è. Bee gbɛa wa gↄↄplakɛ̀ guwaiwaiu. +Dii mↄ̀wanↄ Amↄle pↄ́ kú Yuudɛ̃ gukpɛ oiↄ bùsuu. Kɛ́ aa fɛ̀lɛwá ń zĩo, ↄ̃ Dii ń náwɛ̃ɛ wá ↄzĩ. À ń mìdɛ, ↄ̃ an bùsu gↄ̃̀ wá pↄ́ ũ. +Kɛ́ Zipoo nɛ́ Balaki, Mↄabuↄ kía fɛ̀lɛwá ń zĩo, à Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũ sìsi aà láaikɛwá. +Ɔ̃ Dii gì Balaaũ yãmai, a tò à samaa'òwɛ̃ɛ, à wá bↄ́ Balaki ↄzĩ. +Bee gbɛa wa bua Yuudɛ̃wa wa ka Yeliko. Ɔ̃ Yelikodepiↄ zĩkàwanↄ. Amↄleↄ ń Pɛliziↄ ń Kanaaↄ ń Itiↄ ń Giigasiↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ zĩkàwanↄ lↄ, ↄ̃ Dii ń náwɛ̃ɛ wá ↄzĩ. +À bɛↄↄ gbàɛ wá aɛ, aa Amↄleↄ kía gbɛ̃ↄn plaↄ yàwɛ̃ɛ. I kɛ wá fɛ̃nda ge wá ka mɛ́ ń yáo. +À tↄↄlɛ pↄ́ wámɛ wa a zĩkɛ̀o kpàwá ń wɛ̃́lɛ pↄ́ wámɛ wá kàlɛoↄ, ↄ̃ wá kú wɛ̃́lɛpiↄ guu. Wálɛ vɛ̃ɛbu ń kù kpɛ́ pↄ́ wámɛ wá bàoↄ bɛ ble. +Ɔ̃ Yozuee mɛ̀: Àↄ Dii vĩa vĩ, íↄ zↄbleɛ̀ sĩana ń nↄ̀sɛmɛndoo. À tã́a pↄ́ á deziↄ zↄblènɛ́ Uflata baale ń Egipiↄ bↄ á guu, í zↄble Diiɛ. +Tó zↄblea Diiɛ kɛ̀ɛ́ ĩ́i, à zɛ ń tã́a pↄ́ á ye zↄbleɛ̀o gbã, tã́a pↄ́ á deziↄ zↄblènɛ́ Uflata baaleↄn nò, Amↄle pↄ́ á kú ń bùsuuↄ pↄ́n nò. Mapi ń ma bɛdeↄ sↄ̃, Dii wáↄ zↄbleɛ̀. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ wèwà aa mɛ̀: Kai! Wá fↄ̃ pãkpa Diizi wà zↄble tã́aↄnɛo. +Dii wá Lua mɛ́ wá bↄ́ zↄbleu Egipi bùsuu ń wá maeↄ. Ɔ̃mɛ dabudabu zↄ̃ↄpiↄ kɛ̀ wá wáa, à wá dↄ̃́a wá táa'oa guu píi, à wá bↄ́ bui pↄ́ wa gɛ̃ńlaↄ ↄzĩ píi. +Dii mɛ́ Amↄleↄ ń bui pↄ́ kú bùsuɛ beeuↄ yàwɛ̃ɛ. Dii wáↄ zↄbleɛ̀ sↄ̃, ↄ̃mɛ wá Lua ũ. +Ɔ̃ Yozuee ò gbɛ̃́ↄnɛ: Á e zↄble Diiɛo. Asa aà kua adoaɛ, ìli sí sàao. A á tàaeↄ ń á duuna kɛ̃́wáo. +Baa kɛ́ à yãmaakɛ̀ɛ́ yãa, tó a pãkpàaàzi, álɛ zↄble dii zĩ̀loↄnɛ, a ɛa yã́yiawáɛ, i á midɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ ò Yozueeɛ: Màa no! Dii wáↄ zↄbleɛ̀. +Ɔ̃ Yozuee ònɛ́: Ámɛ á ázĩa seeladeↄ ũ, a zɛò àↄ zↄble Diiɛ. Ɔ̃ aa mɛ̀: A seeladeↄn wá ũ. +Ɔ̃ Yozuee mɛ̀: Tó màaɛ, à dii zĩ̀lo pↄ́ kúánↄↄ bↄ á guu, í á sↄ̃ kpa Dii Isailiↄ Luawa. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ òɛ̀: Dii wá Lua ↄ̃ wáↄ zↄbleɛ̀, wíↄ aà yãma. +Zĩbeezĩ Yozuee idàda Dii bàakuańnↄ yã́wa gbɛ̃́ↄnɛ Sikɛũ we. À ɛ̀a à aà ikoyãↄ ń yã́ pↄ́ a dìlɛↄ ònɛ́, +ↄ̃ à yã́piↄ kɛ̃̀ Lua ikoyã láu. Ɔ̃ à gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ sɛ pɛ̀lɛ gbɛ̃́nɛli gbáu Dii sísikĩi we. +Ɔ̃ a ò gbɛ̃́ↄnɛ: À gwa! Gbɛɛ bee mɛ́ aↄ dɛwɛ̃ɛ seelade ũ. Gbɛpi yã́ pↄ́ Dii òwɛ̃ɛ mà píi. Aↄ dɛɛ́ seelade ũ, kɛ́ ásu mↄafilikɛ á Luaɛo. +Yozuee gbɛ̃́ↄ gbàɛ, ↄ̃ baade tà a wɛ̃́lɛu. +Yã́ beeↄ gbɛa Dii zↄ̀blena Yozuee, Nuni nɛ́ gà a wɛ̃̀ basↄokwide guu. +Wà aà vĩ̀ bùsu pↄ́ dɛ aà kpaalɛ ũ guu Timɛna Sɛla, Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu Gaasi gbɛ̀sĩsĩ gugbãntoo oi. +Isailiↄ́ pↄ́ Dii kɛ̀ Isailiↄnɛlɛ píiɛ. +Yosɛfu gɛwa pↄ́ Isailiↄ bↄ̀ò Egipi sↄ̃, aa vĩ̀ Sikɛũ tↄↄlɛ pↄ́ Yakↄbu lù guuɛ. A lù Sikɛũ mae Amↄↄ nɛ́ↄwa ã́nusu ↄwatɛ̃ basↄoɛ. Tↄↄlɛpi ku Yosɛfu buiↄ kpaalɛ guuɛ. +Kɛ́ Aalona nɛ́ Ɛleazaa gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ sĩ̀sĩ pↄ́ dɛ aà nɛ́ Finɛasi kpaalɛ ũ pↄlɛu Ɛflaiũ buiↄ bùsu gusĩsĩdeu. +Dↄaanaↄ. +Yozuee gaa gbɛa Isailiↄ Dii là à mɛ̀: Démɛ a gɛ́ zĩkaiwɛ̃ɛ ń Kanaaↄ káaui? +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Yuda buiↄ mɛ́ aa gɛ́. À ma! Ma bùsupi nànɛ́ ń ↄzĩɛ. +Ɔ̃ Yuda buiↄ ò ń gbɛ̃́ Simɛↄ buiↄnɛ: À mↄ gɛ zɛwɛ̃ɛ bùsu pↄ́ wa kpàwáu, wà zĩka ń Kanaaↄ, wí gbasa gɛ́ zɛiɛ́ bùsu pↄ́ wa kpàwáu. Ɔ̃ Simɛↄ buiↄ gɛ̀ńnↄ. +Kɛ́ Yuda buiↄ gɛ̀ màa, Dii Kanaaↄ ń Pɛliziↄ nànɛ́ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa ń dɛdɛ Bɛzɛki ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). +Wekĩi aa Adonibɛzɛki lè, aa zĩkàaànↄ, ↄ̃ aa Kanaaↄ ń Pɛlizipiↄ dɛ̀dɛ. +Kɛ́ kíapi lɛ́ bàalɛ, ↄ̃ aa pɛ̀wà. Aa aà kũ̀, ↄ̃ aa aà ↄnɛmiaↄ ń aà gbánɛmiaↄ zↄ̃̀zↄ̃. +Ɔ̃ Adonibɛzɛki mɛ̀: Ma kía gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ ↄnɛmiaↄ ń ń gbánɛmiaↄ zↄ̃̀zↄ̃, ↄ̃ aa ma táabũnu blɛ kasonaↄ pɛ̀ɛlɛ aa blè. Lá má kɛ̀ gbɛ̃́piↄnɛ fĩa ↄ̃ Lua bòmɛɛ. Ɔ̃ aa tàaànↄ Yelusalɛũ, we à gàu. +Kɛ́ Yuda buiↄ lɛ̀lɛ Yelusalɛũwa aa sì, ↄ̃ aa a gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, aa tɛsↄ̃̀wà. +Bee gbɛa Yuda buiↄ gɛ̀ zĩkai ń Kanaa pↄ́ kú bùsu gusĩsĩdeuↄ ń Nɛgɛvɛo ń gusalalao. +Aa gɛ̀ lɛ̀lɛ Kanaa pↄ́ kú Hɛblↄ̃ↄwa. Yãa Hɛblↄ̃ tↄ́n Kiliataaba. We aa zĩblèu Sesai ń Aimanio ń Talemaiowa. +Bↄa we aa gɛ̀ lɛ̀lɛ Dɛbiideↄwa. Yãa Dɛbii tↄ́n Kiliasɛfɛɛ. +Kɛ́ à aà sɛ̀, à nàɛwà aà gɛ tↄↄlɛ wabikɛ a maewa. Kɛ́ nↄɛpi pìla a zàa'ĩnawa, ↄ̃ aà mae KalɛbupiNɛgɛvɛ guwaiwaia nibↄna pↄ́ kú guzulɛuo. +Mↄizi ã̀nsue bui pↄ́ wì mɛ Keniↄ bↄ̀ wɛ̃́lɛ daminalikpɛdeu ń Yuda buiↄ, aa gɛ̀ zↄ̃̀lɛńnↄ ń bùsuu Alade saɛ Nɛgɛvɛ guwaiwaiu. +Ɔ̃ Yuda buiↄ ń ń gbɛ̃́ Simɛↄ buiↄ gɛ̀ lɛ̀lɛ Kanaa pↄ́ kú Zefataↄwa. Aa wɛ̃́lɛpi kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, ↄ̃ aa tↄkpàɛ̀ Ɔↄma. +Yuda buiↄ Gaza ń Asekelonio ń Ɛkɛlonio ń ń tↄↄlɛↄ sì. +Dii kúńnↄ, ↄ̃ aa ń bùsu gusĩsĩde sì, ãma aai fↄ̃ a gusalaladeↄ yào, kɛ́ gbɛ̃́piↄ zĩkasↄ̃goↄ vĩ mↄpↄ ũ yã́i. +Wà Hɛblↄ̃ kpà Kalɛbuwa lá Mↄizi a lɛgbɛ̃̀wa, ↄ̃ a sì Anaki bui gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄwa. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ sↄ̃ aai Yebusi pↄ́ kú Yelusalɛũↄ yao, ↄ̃ Yebusiↄ kúńnↄ Yelusalɛũ e ń a gbão. +Yosɛfu buiↄ sↄ̃ aa lɛ̀lɛ Bɛtɛliwa, mɛ́ Dii kúńnↄ. +Yãa Bɛtɛli tↄ́n Luzu. Kɛ́ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Bɛtɛli asiigwai, +asiigwanapiↄ gↄ̃ɛe è, àlɛ bↄ wɛ̃́lɛpiu, ↄ̃ aa òɛ̀: Lá wá kɛ wà gɛ̃ wɛ̃́lɛ guu owɛ̃ɛ, wí gbɛ̃kɛkɛnɛ. +Kɛ́ à gɛ̃kĩi ↄ̀lↄnɛ́, ↄ̃ aa wɛ̃́lɛpideↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, ↄ̃ aa gↄ̃ɛpi tò ń aà daɛↄ píi. +Gↄ̃ɛpi gɛ̀ Iti bùsuu, à wɛ̃́lɛ kàlɛ we, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Luzu. Tↄ́ bee mɛ́ gↄ̃̀ɛ̀ e ń a gbão. +Manase buiↄ i fↄ̃ Bɛtɛsã ń Taanakio ń Dooo ń Ibleaũo ń Mɛgidoo ń ń bualoũↄ sì Kanaaↄwao, aa gì wa zↄ̃lɛa bùsupiuɛ. +Kɛ́ Isailiↄ gbãa è, ↄ̃ aa Kanaaↄ dà zↄzĩu, aai ń yá píio. +Màa Ɛflaiũ buiↄ i Kanaa pↄ́ kú Gɛzɛɛↄ yao, ↄ̃ aa ku we sãnu. +Zabulↄni buiↄ sↄ̃ aai Kanaa pↄ́ kú Keloni ń Naalolioↄ yao, ↄ̃ aa ń dá zↄzĩu. +Asɛɛ buiↄ i gbɛ̃́ pↄ́ kú Ako ń Sidↄ̃o ń Alabɛo ń Akazibuo ń Ɛlɛbao ń Afɛkio ń Leobɛo yao, +ↄ̃ aa ku sãnu ń Kanaa bùsudepiↄ. +Nɛfatali buiↄ i Bɛsɛmɛsideↄ ń Bɛtanadeↄ yao, ↄ̃ aa ku sãnu ń Kanaa bùsudepiↄ, aa ń dá zↄzĩu. +Ɔ̃ Amↄleↄ ↄzↄ̃̀ Dã buiↄzi, aa ń kpá gusĩsĩdeu, aai weinɛ́ aa mↄ̀ zↄ̃̀lɛ gusalalauo. +Amↄlepiↄ gi zↄ̃lɛa Ɛlɛsi gbɛzĩ ń Ayalonio ń Saalebiũo. Kɛ́ Yosɛfu buiↄ gbãa è, ↄ̃ aa ń dá zↄzĩu. +Amↄle bùsu zↄ̃lɛ dàalɛ za Sóigbɛbↄlɛiɛ e à gɛ̀ pɛ̀ò Selawa e à gɛ̀ò aɛ. +Dii Malaika bↄ̀ Giligali, à gɛ̀ Bokiũ à mɛ̀: Ma á bↄ́lɛ Egipi, ma gɛ̃ánↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ á deziↄnɛɛ bee guu. Ma mɛ̀ ma bàa aↄ kúánↄ gↄↄpiiɛ, a gbooa vĩo. +Má òɛ́, ásu makↄ̃ɛ ń bùsuɛbeedeↄo. Má òɛ́ à ń sa'okĩiↄ gboo, ↄ̃ i ma yãmao. Bↄ́yãi á kɛ̀i màai? +Too! Málɛ oɛ́, má ń yáɛ́ lↄo. Aaↄ dɛɛ́ lɛ ũ á gbã̀tɛ̃ɛuɛ, mɛ́ an tã́aↄ aaↄ dɛɛ́ bai ũɛ. +Kɛ́ Dii Malaika yã́pi ò Isailiↄnɛ, aa ↄ́ↄlↄ̀ maamaaɛ. +Ɔ̃ aa tↄkpà gupiɛ Bokiũ, ↄ̃ aa sa'ò Diiwa we. +Yozuee gbɛ̃́ↄ gbaɛa gbɛa baade gɛ̀ bùsu pↄ́ a kpaalɛ̀nɛ́ sì. +Aazↄ̃ↄ pↄ́ Dii kɛ̀ Isailiↄnɛlɛ píi. +Dii zↄ̀blena Nuni nɛ́ Yozuee kɛ̀ wɛ̃̀ basↄokwiɛ, ↄ̃ à gbàsa gà. +Wà aà vĩ̀ bùsu pↄ́ dɛ aà baa ũ guu Timɛna Sɛla, Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeuɛ, Gaasi gbɛ̀sĩsĩ gugbãntoo oi. +Kɛ́ Yozuee gↄↄdeↄ gàga píi, an nɛ́ pↄ́ fɛ̀lɛ ń kpɛↄ Dii dↄ̃o, mɛ́ aa yã́ pↄ́ a kɛ̀ ń deziↄnɛ dↄ̃o. +Ɔ̃ aa yã́ pↄ́ vãi Diiɛ kɛ̀, aa zↄblè tã́aↄnɛ. +Aa pãkpà ń deziↄ Dii pↄ́ ń bↄ́lɛ Egipizi, aa tɛ̀ bui pↄ́ liaańziↄ tã́aↄzi aa kùlɛnɛ́, ↄ̃ aa Dii pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +Aa pãkpàaàzi, aa zↄblè Baaliɛ ń Asetaatio. +Ɔ̃ Dii pↄ fɛ̃̀ńzi à ń ná ń wɛtãnaↄnɛ ń ↄzĩ, aa ń wáa. À ń kpá ń ibɛɛ pↄ́ liaańziↄwa, ↄ̃ aai fↄ̃ gì ń ńzĩao ń ibɛɛpiↄ ↄzĩo. +Lá aa gɛ̀ zĩkai píi, Dii ì bↄ ń kpɛɛ, kɛ́ asu bↄńnↄ nao, lá a ònɛ́wa, ↄ̃ aa gↄ̃̀ yooyea. +Ɔ̃ Dii ìↄ dↄaanaↄ dilɛnɛ́ sa, kɛ́ aa ń bↄ ń wɛtãnaↄ ↄzĩ. +Kási aali ń dↄaanapiↄ yãmao, aa gbãsĩkɛ̀ ń tã́aↄ aa kùlɛnɛ́. Aa kɛ̃̀ zɛ́ pↄ́ ń deziↄ sɛ̀wa àannↄ, aaliↄ yã́ pↄ́ Dii dìlɛnɛ́ↄ kũa lá ń dezipiↄwao. +Tó Dii dↄaana dìlɛnɛ́, ìↄ kú ń dↄaanapio, ↄ̃ ìↄ ń sí ń ibɛɛↄwa e dↄaanapi wɛ̃ni lɛ́u, asa tó aa aaukɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń wɛtã aalɛ ↄtↄ̃máↄ yã́i, Dii ì ń wɛ̃nagwaɛ. +Tó dↄaana gà sↄ̃, aaì ɛa ↄ̃̀ↄkpa dɛ ń maeↄlaɛ. Aaì tɛ́ tã́aↄzi, aaì zↄblenɛ́, aaì kúlɛnɛ́. Aali ń yãkɛapiↄ ń ń swã́gbãao too. +Ɔ̃ Dii pↄ fɛ̃̀ńzi à mɛ̀: Lá buipi ma bàakuańnↄ ń ń deziↄ yã́ gbòo, aai ma yãmao, +má bui pↄ́ Yozuee gà à ń tó ń bùsuuↄ kee yánɛ́ lↄo. +Má ń tó weɛ, buipiↄ ↄ̃ má Isailiↄ yↄ̃ò, tó aa ma zɛ́ sɛ́ aaↄ ma yã́ kũa lá ń deziↄ kɛ̀wa, ge tó aa kɛo. +A yã́i Dii buipiↄ tòi we. I ń na Yozueeɛ a ↄzĩ à ń yáɛ̀ gↄ̃̀ↄo. +Dii buipiↄ tò we, kɛ́ à Isaili pↄ́ aa Kanaa bùsu zĩkaa dↄ̃oↄ yↄ̃òɛ, +i zĩ dada ń gbɛ̃́ pↄ́ aa Kanaa zĩ dↄ̃ yãapiↄnɛ. Buipiↄn kɛ: +Filitɛ̃ↄ kía gbɛ̃ↄn sↄoↄ. Kanaaↄ ń Sidↄ̃deↄ ń Ivi pↄ́ kú Libã bùsu sĩ̀sĩdeu za Baali Ɛɛmↄ gbɛzĩ e à gɛ̀ pɛ̀ Amata bↄlɛwaↄ. +À ń tó we, kɛ́ à Isailiↄ yↄ̃ò à gwa tó aaↄ a yã́ pↄ́ á dà Mↄiziɛ, a dìlɛ ń deziↄnɛ kũa. +A yã́i tò Isailiↄ ku sãnu ń Kanaaↄ ń Itiↄ ń Amↄleↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ. +Aa ń nɛnↄɛↄ sɛ̀ nↄ ũ, mɛ́ aa ń nɛnↄɛↄ kpã̀sã buipiↄ nɛgↄ̃ɛↄwa, ↄ̃ aa zↄblè ń tã́aↄnɛ. +Isailiↄ yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀. Dii ń Lua yã́ sã̀ńgu, ↄ̃ aa zↄblè Baaliɛ ń Asetaatio. +Ɔ̃ Dii pↄ fɛ̃̀ńzi à ń ná Mɛsↄpↄtami bùsu kí Kusã Lisataiũɛ a ↄzĩ, ↄ̃ aa zↄblèɛ̀ wɛ̃̀ swaaↄ̃. +Kɛ́ aa wiilɛ̀ Diiwa, ↄ̃ à suabana dìlɛnɛ́, ↄ̃n Kalɛbu dãuna Kenazi nɛ́ Ɔniɛli ũ. Ɔ̃mɛ ń bↄ́. +Dii Nisĩna dìɛ̀, ↄ̃ à dↄ̀aa Isailiↄnɛ zĩ guu. Dii Mɛsↄpↄtami bùsu kí Kusã Lisataiũ nàɛ̀ a ↄzĩ, ↄ̃ à gbãamↄ̀ɛ̀. +Ɔ̃ an bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa wɛ̃̀ bla e Kenazi nɛ́ Ɔniɛli gɛ̀ gàò. +Isailiↄ ɛ̀a yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lↄ, ↄ̃ Dii tò Mↄabuↄ kí Ɛgɛlↄni gbãamↄ̀nɛ́ vãi pↄ́ aa kɛ̀pi yã́i. +Ɛgɛlↄni Amↄniↄ ń Amalɛki buiↄ nàwa, ↄ̃ aa mↄ̀ lɛ̀lɛ Isailiↄwa aa wɛ̃́lɛ daminalikpɛde sì. +Isailiↄ zↄblè Mↄabuↄ kí Ɛgɛlↄniɛ e wɛ̃̀ bao plasai. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa, ↄ̃ à suabana dìlɛnɛ́, ↄ̃n Gela nɛ́ Ehudu, Bɛ̃yãmɛɛ bui ũ. Ɔzɛɛdeɛ. Isailiↄ aà zĩ̀ falubↄi Mↄabuↄ kí Ɛgɛlↄniɛ. +Ehudu fɛ̃na lɛkpɛpla pì, a gbã̀a kà gã̀sĩsuu do. A nà a gbala ↄplaawa a ula zíɛ, +ↄ̃ à gɛ̀ falubↄ̀ɛ̀. Ɛgɛlↄni sↄ̃ à mɛ̀kpa maamaaɛ. +Kɛ́ Ehudu ń gbɛ̃́ pↄ́ falu sɛ̀ mↄ̀òↄ falu kpàwà aa làa, aalɛ tá, ↄ̃ Ehudu a gbɛ̃́piↄ gbàɛ. +Ɔ̃ à ɛ̀a tã́a pↄ́ kú Giligali saɛ, à sù kíapiwa à mɛ̀: Má asiiyã vĩ mà onɛ. Ɔ̃ kípi mɛ̀: À to mà yãma, ↄ̃ aà ìwa pↄ́ kuaànↄↄ bↄ̀lɛ. +Ɛgɛlↄni zↄ̃lɛa ado kpɛ́ musu kpɛa niɛu, ↄ̃ Ehudu sↄ̃̀aàzi à mɛ̀: Má yã́ pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i vĩ mà onɛ. Kɛ́ kípi fɛ̀lɛ a kìlau, +ↄ̃ Ehudu a fɛ̃na ga wò a ↄplaa gbalawa ń ↄzɛɛo, à aà zↄ̃̀ò a gbɛɛu. +Ɔ̃ fɛ̃na gɛ̃̀ aà gbɛɛu ń a páo píi e à gɛ̀ bↄ̀ kpɛ. Ehudu i fɛ̃napi woo, ↄ̃ nísi kũ̀aawà. +Ehudu bↄ̀ kpɛɛlɛ, à kpɛa musupi zɛ́ tà, à kilidàu. +Aà bↄa gbɛa Ɛgɛlↄni ìwaↄ mↄ̀, aa è kpɛapi zɛ́ taa, wà kilidàu, ↄ̃ aa mɛ̀: Àlɛ bĩ́ikpɛkɛ kpɛa niɛ guu yã̀ mↄↄↄ? +Aalɛ aà dã́, aalɛ aà dã́ e aa bílikɛ̀. Kɛ́ aa è i zɛwɛ̃nɛ́o, ↄ̃ aa kili sɛ̀ aa wɛ̃̀, aa sù ń dii è wúlɛa zĩ́lɛ gɛ̀. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ gɛ̃gɛ̃ màa, Ehudu bàalɛ̀ à dↄ̀ tã́apiↄzi à tà Seila. +Kɛ́ à kà we, a tò wà kuupɛ̀ Ɛflaiũ bùsu sĩ̀sĩdeu, ↄ̃ Isailiↄ pìlaaànↄ gbɛ̀sĩsĩↄwa, Ehudu mɛ́ dↄaaa. +A ònɛ́: À tɛmazi, asa Dii á ibɛɛ Mↄabuↄ nàɛ́ á ↄzĩɛ. Aa tɛaàzi, ↄ̃ aa Yuudɛ̃ buakĩi pↄ́ ì gɛ́ Mↄabu bùsuu sì, aai wei gbɛ̃e bùa lↄo. +Zĩbeezĩ aa Mↄabuↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000) taawa, an gbɛ̃e i bↄo. +Gↄↄ bee Isailiↄ gbãamↄ̀ Mↄabuↄnɛ, ↄ̃ an bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa e wɛ̃̀ basiiↄ̃. +Aà gbɛa Anata nɛ́ Samɛgaa Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń zù zĩkɛna totobↄo, à Isailiↄ suabà lↄ. +Kɛ́ Ehudu gà, Isailiↄ ɛ̀a yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lↄ. +Ɔ̃ Dii ń ná Kanaaↄ kí Yabɛ̃ pↄ́ zↄ̃lɛa Azooɛ a ↄzĩ. Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ tↄ́n Sisela. Aà bɛn Alose Goiũ. +A zĩkasↄ̃go mↄpↄↄ vĩ mɛ̀n ↄ̀aa síiↄ̃ ń basↄoo (900). À gbãamↄ̀ Isailiↄnɛ pãsĩpãsĩ e wɛ̃̀ bao, ↄ̃ Isailiↄ wiilɛ̀ Diiwa. +Gↄↄ bee nↄɛ ãnabi Debolaa, Lapido na dɛ Isailiↄ dↄaana ũ. +Ì yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a daminali gbáu Lama ń Bɛtɛlio zãnguo, Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu. Isailiↄ ìↄ gɛ́ aà kĩ́i we. +Ɔ̃ à Abinↄaũ nɛ́ Balaku pↄ́ kú Kɛdɛsi, Nɛfatali buiↄ bùsuu sìsi, a òɛ̀: Dii Isailiↄ Lua mɛ̀, fɛlɛ gɛ́ Nɛfatali buiↄ ń Zabulↄni buiↄ sɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000), ní gɛ́ńnↄ Taboo gbɛzĩ. +Dii a Yabɛ̃ zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Sisela gálɛ mↄaànↄ Kisↄ̃ swai ń aà sↄ̃́goↄ ń aà zĩgↄ̃ↄ dasidasi, i aà nanɛ n ↄzĩ we. +Ɔ̃ Balaku òɛ̀: Tó ńyↄ̃ gɛmanↄ lé, má gɛ́. Tó ńyↄ̃ gɛmanↄ sↄ̃o, má gɛo. +Ɔ̃ Debolaa mɛ̀: Má gɛnnↄ, ãma lá ń ò màa, i kɛ ń tↄ́ mɛ́ a bↄo. Nↄɛ ↄ̃ Dii a Sisela naɛ̀ a ↄzĩ sa. Ɔ̃ Debolaa fɛ̀lɛ gɛ̀aànↄ Kɛdɛsi. +Ɔ̃ Balaku Zabulↄni buiↄ ń Nɛfatali buiↄ kã̀aa Kɛdɛsi, ↄ̃ à dàzɛu kɛ̀sɛ ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwipiↄ. Debolaa kú ń guu. +Keni bui Ɛbɛɛ bↄ̀ Keniↄ bùsuu yãa, à mↄ̀ bòokpà gbɛ̃́nɛli pↄ́ kú Zaananiũ gbáu Kɛdɛsi saɛ. Keniↄá Mↄizi ã̀nsue Obaba buiↄ doɛ. +Wa ò Siselaɛ Abinↄaũ nɛ́ Balaku gɛ̀ Taboo gbɛzĩ, +ↄ̃ à a sↄ̃́go mↄpↄↄ kã̀aa mɛ̀n ↄ̀aa síiↄ̃ ń basↄoo ń zĩgↄ̃ pↄ́ kuanↄↄ. Bↄańnↄ Alose Goiũ aa gɛ̀ Kisↄ̃ swai. +Ɔ̃ Debolaa ò Balakuɛ: Gɛ́, asa gbã Dii a Sisela nanɛ n ↄzĩ. Dii dↄaaanɛ noa? Ɔ̃ Balaku pìla Taboo gbɛwa ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwipiↄ. +Dii tò Sisela ń aà sↄ̃́godeↄ ń aà zĩgↄ̃ↄ kpɛkpà Balaku fɛ̃ndaɛ, ↄ̃ Sisela bↄ̀ a sↄ̃́gou à bàalɛ̀. +Balaku pɛ̀lɛ Sisela zĩgↄ̃ↄ ń ń sↄ̃́goↄzi e Alose Goiũ. We à ń dɛdɛu ń fɛ̃ndao píi, baa gbɛ̃́ mɛ̀ndo i bↄo. +Ɔ̃ Sisela tilɛ̀ à gɛ̀ sì Keni bui Ɛbɛɛ na Yaeli kpɛ́u, asa Azoo kí Yabɛ̃ ń Ɛbɛɛ bɛdeↄ kↄ̃ yãmà yãaɛ. +Yaeli bↄ̀ dàaàlɛ à mɛ̀: Mↄ gɛ̃ kpɛ́u Baa. Gɛ̃! Ńsu to vĩa n kũo. Kɛ́ à gɛ̃̀, ↄ̃ nↄɛpi kũ̀ntu kùaàla, +ↄ̃ Sisela òɛ̀: Imi lɛ́ ma dɛ, ma gba í mà mi. Ɔ̃ à vĩ tùu sɛ̀ a dã̀ɛ̀ a mì, ↄ̃ à ɛ̀a kũ̀ntu kùaàla. +Sisela òɛ̀: Zɛ kpɛɛlɛ. Tó gbɛ̃e mↄ̀ n la, gbɛ̃e ku laoa, oɛ̀ aawo. +À gɛ̃̀ ń kpasa'io, kɛ́ aà yɛ̃̀ɛɛ làa yã́i. Ɔ̃ Ɛbɛɛ na Yaeli zwã̀akpɛ kálo sɛ̀ ń masanao, à sↄ̃̀ò Siselazi tɛɛɛ, ↄ̃ à kálopi pɛ̀ aà swãgɛ̃zĩwa, a pà e à gɛ̃̀ gɛ̀ tↄↄlɛ kũ̀, ↄ̃ à gà. +À mↄ lè Balaku lɛ́ pɛ́lɛ Siselazi, ↄ̃ Yaeli bↄ̀ gɛ̀ dàaàlɛ à mɛ̀: Mↄ mà gbɛ̃́ pↄ́ ńlɛ wɛɛlɛ ↄlↄnɛ. Kɛ́ à gɛ̃̀ kpɛ́u, ↄ̃ à Sisela è wúlɛa, à gà ń káloo pɛa aà swãgɛ̃zĩ. +Zĩbeezĩ Lua Kanaaↄ kí Yabɛ̃ bùsa Isailiↄnɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ pãsĩ lɛ́ dɛdɛ e aa gɛ̀ Kanaaↄ kí Yabɛ̃ dɛ̀ò. +Zĩbeezĩ Debolaa ń Abinↄaũ nɛ́ Balakuo lɛɛ bee sì: +Kɛ́ Isaili dↄaanaↄ bↄ̀ dↄ̀aa, gbɛ̃́ kĩniↄ tɛ́ńzi teasisai. À Dii sáaukpa! +Kíaↄ, à yã́ɛ bee ma! Gbãadeↄ, à swã́kpa! Má lɛsi Dii yã́ musu, má Dii Isailiↄ Lua táasilɛ. +Kɛ́ Dii bↄ̀ Sei gbɛ musu, tↄↄlɛ lùalua, kɛ́ àlɛ pã Ɛdↄũↄ bùsupia, loupↄↄ fↄ̃̀, lou mà maamaa. +Gbɛ̀sĩsĩↄ dèedee Dii aɛ, Isailiↄ Lua pↄ́ bↄ̀ mↄ̀má Sinaipi. +Anata nɛ́ Samɛgaa gↄↄ, Yaeli gↄↄ, gbɛ̃e lí zɛda sɛ lↄo, zɛ́wɛwɛna ↄ̃ wɛ̃́lɛgɛna ì sɛ́. +Kíaↄ lɛ́ midɛ Isaili bùsuu, ↄ̃ ma Debolaa ma gↄ̃ Isailiↄ da ũ. +Kɛ́ aa zɛ̀ ń dii dafuↄ, ↄ̃ zĩ kↄ̃ kũ̀ wɛ̃́lɛ bĩĩo. +Ma pↄ dↄ Isailiↄ dↄaanaↄwa ń gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ńzi teasisaiↄ. À Dii sáaukpa! +Á gbɛ̃́ pↄ́ á di zàa'ĩn pua kpɛↄ á gbɛ̃́ pↄ́ á zↄ̃lɛ tɛfɛniwapiↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ á bɛ kɛ̀sɛↄ, à a yã'o. +Gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa ítↄkĩiↄ zↄa dↄ, aa Dii maakɛaↄ dàu lɛ́ siunɛ́, Isailiↄ kíaↄ zĩblè, ↄ̃ Dii gbɛ̃́ↄ sù ń wɛ̃́lɛↄ guu. +Fɛlɛ Debolaa! Fɛlɛ! Fɛlɛ lɛsi! Fɛlɛ! Abinↄaũ nɛ́ Balaku, fɛlɛ dↄaa n zĩ̀zↄↄnɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ bↄ̀ mↄ̀ kíaↄ kĩ́i, Dii gbɛ̃́ↄ mↄ̀ ma kĩ́i ń nɛgↄ̃naↄ. +Ɛflaiũ bui pↄ́ aa Amalɛki buiↄ fùↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buieↄ tɛnzi. Makii buieↄ dɛ dↄaanaↄ ũ, Zabulↄni buieↄ gopana kũa. +Isakaa bui kíaↄ kú ń Debolaao, Isakaa buiↄ kú ń Balakuo, aa sìaànↄ gusalalau. Lubɛni bui gãliↄ seakɛ̀. +Àkɛa a gↄ̃ kĩnaↄ saɛ, álɛ kulɛpɛa sãↄnɛ mai? Lubɛni bui gãliↄ seakɛ̀ maamaaɛ. +Galada bùsudeↄ gↄ̃̀ Yuudɛ̃ baale. Àkɛa Dã buiↄ zɛ̀ ń ń gó'ilɛnaↄi? Asɛɛ buiↄ zↄ̃lɛ ísialɛ, aa gↄ̃̀ ń godↄkĩiↄ. +Zabulↄni buiↄ fɛ̃na wò, aa a kpɛ́ vũ̀aa, Nɛfatali buiↄ kɛ̀ gulɛsĩↄu màa lↄ. +Kanaa bùsu kíaↄ mↄ̀, aa zĩkà Taanaki Mɛgido swa saɛ, kási aai àizɛɛ sɛ́lɛ tàòo. +Za musu saanaↄ zĩkà, aa bↄ̀ ń zɛ́u, aa zĩkà ń Siselao. +Kisↄ̃ swa zipi tàńnↄ. Má gɛ́ aɛ, mí gɛ́ ń gbãao. +Sↄ̃́ gbãaↄ lɛ́ bàalɛ, an kɛ̀sɛ kↄ̃fĩ dↄ. +Dii Malaika mɛ̀: À Mɛlozu ká, à lɛkɛ Mɛlozudeↄnɛ maamaa, asa aai mↄ dↄ̀ Diilɛo, aai dↄ Dii nɛgↄ̃naↄlɛo. +Nↄɛ báaaden Ɛbɛɛ na Yaeli ũ, Keni bui nↄɛpi báaa vĩ zwã̀akpɛdeↄ guu. +Sisela í gbɛ̀awà, ↄ̃ à vĩ kpàwà, à vĩfãai kpàwà ta ↄde guu. +À ↄbↄ̀ zwã̀akpɛ kálo sɛ̀, à masana kũ̀ ń a ↄplaao, ↄ̃ à Sisela lɛ̀ò à aà mi wì, à aà swãgɛ̃zĩ fↄ̃̀ à aà tↄ̀lↄzↄ̃̀. +Sisela gofanlɛ à lɛ̀lɛ aà gbá saɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ wúlɛa we. À gofanlɛ à lɛ̀lɛ aà gbá saɛ, gu pↄ́ à gofanlɛ à lɛ̀lɛu, we à gàu. +Sisela da wɛkpàlɛ fɛnɛntiu, à wiilɛ̀ fɛnɛnti mↄↄ fòou à mɛ̀: Bↄ́yãi aà sↄ̃́go kpɛ́ e tiai? Àkɛa aà gbɛ̃́ↄ sↄ̃́goↄ kↄ̃fĩ dↄo ni? +Aà nↄɛ zĩkɛna ↄ̃nↄnaↄ lɛ́ oɛ̀, ↄ̃ a tɛ́ ń lɛgbɛi láasai à mɛ̀: +Aalɛ pↄ́ↄ naaaɛ, aalɛ kpaalɛkↄ̃ɛɛ, baade ń a wɛ̃́ndiao mɛ̀ndodo ge plapla. Aalɛ zwã̀a wɛdeↄ naaa Siselaɛɛ, zwã̀a wɛde wɛ̃̀sãdeↄnɛ, pↄlↄgãu pↄ́ wà ba kɛ̃̀wàↄɛ. +Dii, to n ibɛɛↄ ga màa ḿpii, gbɛ̃́ pↄ́ aa yenziↄ gbãa iↄ dɛdɛ lán ĩatɛ̃ dɛdɛawa. Ɔ̃ an bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa e wɛ̃̀ bla. +Isailiↄ ɛ̀a yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lↄ, ↄ̃ Dii ń ná Madiãↄnɛ ń ↄzĩ e wɛ̃̀ sopla. +Kɛ́ Madiãↄ lɛ́ ↄtↄ̃má, ↄ̃ Isailiↄ ulɛkĩiↄ kɛ̀kɛ bùsu sĩ̀sĩdeↄu ń gbɛ̀'ɛↄ ń sɛ̃gbão. +Tó aa pↄtↄ̃̀, Madiãↄ ń Amalɛki buiↄ ń gukpɛ oi buipãleↄ ì mↄ́ lɛ́lɛmáɛ. +Aaì mↄ bòokpa ń bùsuu, ↄ̃ aaì ń buapↄ́ↄ ↄ̃̀ↄkpanɛ́ e à gɛ pɛò Gazawa. Aali blɛ to Isailiↄnɛo ge sã ge zu ge zàa'ĩna. +Aaì mↄ́ ń ń pↄtuoↄ ń ń zwã̀akpɛↄ dasidasi lán kwaↄwa. Gbɛ̃e líↄ ń lɛ́ dↄ̃o, baa ń yiongoↄ lɛ́. Aaì mↄ bùsu ↄ̃̀ↄkpaiɛ. +Madiãↄ Isailiↄ bùsa dúuduu, ↄ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa. +Kɛ́ aa wiilɛ̀ Diiwa Madiãↄ yã́ musu màa, +ↄ̃ Dii ãnabi dìlɛnɛ́ à mɛ̀: Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, ma á bↄ́ zↄbleu, ma á bↄ́lɛ Egipi. +Ma á bↄ́ Egipiↄ ↄzĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ ↄtↄ̃̀wáↄ píi, ma ń yáɛ́, ↄ̃ ma ń bùsu kpàwá. +Kɛ́ má òɛ́ mámɛmaa Dii á Lua, ásu Amↄle pↄ́ á kú ń bùsuuↄ tã́aↄ gbagbao, ↄ̃ a gi ma yãmai. +Dii Malaika mↄ̀ zↄ̃̀lɛ gbɛ̃́nɛli gbáu Ɔfɛla, Abiɛzɛɛ bui Yoasi bɛ wɛ̃́lɛu. Aà nɛ́ Gedeↄ̃ↄ lɛ́ pↄ́wɛnagbɛ̃ vɛ̃ɛfɛ̃kĩi kɛ́ Madiãↄ su a eo yã́i. +Kɛ́ Dii Malaika bↄ̀ mↄ̀wà, a òɛ̀: Nɛgↄ̃na, Dii kunnↄ. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ òɛ̀: Baa, tó Dii kúwanↄɛ, bↄ́yãi yã́ɛ beeↄ wá léi píii? Dabudabu pↄ́ wá maeↄ a yã́ dàu a sìuwɛ̃ɛ ku máɛ? Aa mɛ̀ Dii wá bↄ́lɛ Egipi, ãma tia kɛ́wa à pãkpàwáziɛ, ↄ̃ à wá ná Madiãↄnɛ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ Dii aɛdↄ̀wà à mɛ̀: Gɛ́ ń gbãa pↄ́ ń vĩo, ní Isailiↄ bↄ Madiãↄ ↄzĩ. Mámɛ ma n zĩ. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ aà là à mɛ̀: Baa, kpelewa má Isailiↄ bↄi? Ma bui mɛ́ kɛ̃́sãa Manase buiↄzi, mɛ́ mámɛ má fɛ̃́nɛũ dɛńla ma de bɛdeↄ guu. +Dii wèwà à mɛ̀: Máↄ kunnↄɛ, ní Madiãↄ kwɛ lán gbɛ̃́ mɛ̀ndowa. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ òɛ̀: Tó n ma wɛ̃nagwàɛ, seelakɛmɛɛ mà dↄ̃ kɛ́ ḿmɛ ńlɛ yã'omɛɛ. +Ńsu go lakĩio e mà su. Má mↄnɛ ń gbao, mí dilɛnɛ. A wèwà à mɛ̀: Má gↄ̃ la e ǹ su. +Gedeↄ̃ↄ gɛ̀ blenɛ dɛ̀ a kɛ̀kɛ, à kàa kɛ̀ ń pↄ́wɛnti kiloo kwio. À nↄ̀ↄ kà gbíu, à do kà tau, à mↄ̀oɛ̀ gbɛ̃́nɛli gbáu we, ↄ̃ a dìlɛɛ̀. +Lua Malaika òɛ̀: Nↄ̀ↄ ń kàapio sɛ kálɛ gbɛɛ beewa, ní do ɛ́lɛwà. Ɔ̃ a kɛ̀ màa. +Kɛ́ Dii Malaika lípana pↄ́ á kũa zↄ̃̀ nↄ̀ↄ ń kàapiowa, ↄ̃ tɛ́ bↄ̀ gbɛpi guu, a kũ̀ nↄ̀ↄ ń kàapiowa, ↄ̃ Dii Malaikapi gusikɛ̀. +Kɛ́ Gedeↄ̃ↄ dↄ̃̀ Dii Malaikaɛ, à mɛ̀: Á'a Dii Lua, asa ma wɛsì Dii Malaikalɛɛ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ǹ n laai kpálɛ! Ńsu to vĩa n kũo. Ńyↄ̃ gao. +Gedeↄ̃ↄ Dii gbagbakĩi bò we, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Dii Aafiakpamade. A ku Ɔfɛla Abiɛzɛɛ we e ń a gbão. +Zĩbeezĩ gwãasĩna Dii òɛ̀: Ǹ n mae zuswana pↄ́ kà wɛ̃̀ sopla sɛ́, Baali gbagbakĩi pↄ́ n mae vĩ gboo, ní Asetaati lí pↄ́ pɛ́lɛa a saɛ zↄ̃. +Ma Dii n Lua gbagbakĩi bo a zɛ́wa sĩ̀sĩɛ bee musu. Asetaati lí pↄ́ ń zↄ̃̀ sɛ́lɛ yàa ũ, ní sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa ń zupio. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ a zĩkɛnaↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn kwi, a kɛ̀ lá Dii òɛwa. Kɛ́ àlɛ vĩakɛ a de bɛdeↄnɛ ń wɛ̃́lɛdeↄ yã́i, i we kɛ̀ fãanɛo, gwãasĩna ↄ̃ a kɛ̀. +Kɛ́ wɛ̃́lɛdeↄ fɛ̀lɛ kↄↄ, aa è wà Baali gbagbakĩi gbòo, wà Asetaati lí pↄ́ zɛ a saɛ zↄ̃̀, wà sa'ò ń zuo sa'okĩi dafu pↄ́ wa bòwa. +Ɔ̃ aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Démɛ kɛ̀ màai? Ɔ̃ wà mɛ̀: Yoasi nɛ́ Gedeↄ̃ↄ mɛ́ kɛ̀. +Ɔ̃ wɛ̃́lɛdeↄ gɛ ò Yoasiɛ: Bↄ́ ń n nɛ́o wà aà dɛ, asa à Baali gbagbakĩi gbòoɛ, mɛ́ à Asetaati lí pↄ́ zɛ a saɛ zↄ̃̀. +Ɔ̃ Yoasi ò gbɛ̃́ pↄ́ liaaaziↄnɛ: Ámɛ á yã́si ń Baalioa? Ámɛ á aà bↄa? Wa gbɛ̃́ pↄ́ yãsìaànↄ dɛ e gu àↄ gɛ́ dↄi. Tó diin aà ũ, aà gí ń azĩao. Aà gbagbakĩi wa gbòo lò? +Zĩbeezĩ wà tↄkpà Gedeↄ̃ↄɛ Yelubaali, wà mɛ̀: Wà ń tókↄ̃ɛ ń Baalio, asa aà gbagbakĩi ↄ̃ a gbòo. +Madiãↄ ń Amalɛki buiↄ ń gukpɛdeↄ kↄ̃ kã̀aa píi, aa bùa Yuudɛ̃wa, ↄ̃ aa bòokpà Yezɛlɛɛ guzulɛu. +Dii Nisĩna dɛ̀dɛ Gedeↄ̃ↄwa, ↄ̃ à Abiɛzɛɛ buiↄ sìsi ń kuuo aa mↄ tɛazi. +À gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa Manase buiↄ bùsu kɛ̀ɛlɛ, ↄ̃ aa ń sisi aa mↄ tɛazi lↄ. Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Asɛɛ buiↄ bùsuu ń Zabulↄni buiↄ bùsuo ń Nɛfatali buiↄ bùsuo. Ɔ̃ aa mↄ̀ nàwà. +Gedeↄ̃ↄ ò Luaɛ: Tó ńyↄ̃ Isailiↄ bↄ ma sabai lá n a lɛgbɛ̃̀mɛɛwa sĩanaɛ, +gwa, málɛ sãkã kálɛ pↄ́wɛngbɛ̃zɛu. Tó fíi kpà sãkãpiwa ado, mɛ́ tↄↄlɛ gↄ̃̀ gii, má dↄ̃ sa kɛ́ ńyↄ̃ Isailiↄ bↄ ma sabai lá ń òwa. +Ɔ̃ à kɛ̀ màa. Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ à fɛ̀lɛ káaukaau, à sãkãpi fɛ̃̀, a í ta pà. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ ò Luaɛ: Ńsu to n pↄ pamazio. Má ye mà yãgbɛama gɛ̃n do lↄ. To mà gwa sãkãwa gɛ̃n do lↄ mà gwa. Kɛ́ bee sa, to fíi kpá tↄↄlɛwa ado, sãkã i gↄ̃ gii. +Gwãasĩna bee Lua kɛ̀ màa. Fíi kpà tↄↄlɛwa gupiiu, sãkã mɛ́ gↄ̃̀ gii ado. +Gedeↄ̃ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, aa gɛ̀ bòokpà Alodi nibↄnai. Madiãↄ bòo ku guzulɛu gugbãntoo oi Mↄle sĩ̀sĩpↄlɛu. +Dii ò Gedeↄ̃ↄɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛnnↄↄ kɛ̀ dasi, má Madiãↄ nanɛ́ ń ↄzĩo. Tó má nànɛ́ ń ↄzĩ, aa ĩ́anadãɛ, aai mɛ ńzĩa gbãa mɛ́ ń bↄ́. +Kpàwakɛ gĩa, ní onɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ vĩa lɛ́ aà kũ àlɛ lualua, aà ɛa tá. Ɔ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plaoↄ (22.000) ɛ̀a tà, gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000) mɛ́ gↄ̃̀. +Ɔ̃ Dii ò Gedeↄ̃ↄɛ: E tia aa kɛ̀ dasi. Gɛńnↄ í kĩ́i, mí ń plɛnɛ we. Gbɛ̃́ pↄ́ má onɛ aa gɛnnↄↄ mɛ́ aa gɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ má onɛ aa gɛnnↄoↄ sↄ̃ aa gↄ̃. +Kɛ́ à gɛ̀ńnↄ í kĩ́i, Dii òɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ń è aa lɛ́ pɛ̀lɛ íu lán gbɛ̃waↄ kɛ̃aa ń gbɛ̃́ pↄ́ aa kùlɛ ń kosowa aa idã̀, aalɛ miↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ idã̀ ń ↄo aa lɛ́ pɛ̀lɛuↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄooɛ (300). Gbɛ̃́ kĩniↄ kùlɛ ń kosowa, aa imì. +Ɔ̃ Dii ò Gedeↄ̃ↄɛ: Má Madiãↄ na gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄo pↄ́ lɛ́ pɛ̀lɛ íuↄnɛ ń ↄzĩ sa, mí á bↄ. Gbɛ̃́ kĩniↄ gbaɛ, an baade tá a bɛ. +Gedeↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄopiↄ sɛ̀, ↄ̃ aa gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ táↄ kũ̀sũaↄ ń ń kuuↄ sìmá, ↄ̃ à ń gbáɛ bɛ. Gedeↄ̃ↄ ku sĩ̀sĩ musu, Madiãↄ bòo ku aà zĩ́lɛ guzulɛu. +Dii yã'òɛ̀ gwãasĩna à mɛ̀: Fɛlɛ gɛ lɛ́lɛmá ń bòou, asa ma ń nánɛ n ↄzĩɛ. +Tó lɛ́lɛama vĩa lɛ́ n kũɛ, pila ń n zĩkɛna Pulao, +ní swãdↄ yã́ pↄ́ wàlɛ oi. Yã́pi a n gba sↄ̃ kɛ́ ǹ lɛ́lɛmá ń bòou. Ɔ̃ à pìla ń a zĩkɛna Pulao, aa lↄ̀ↄlɛ zĩgↄ̃ pↄ́ kú bòo lɛ́iↄzi. +Madiãↄ ń Amalɛki buiↄ ń gukpɛdeↄ píi kálɛa guzulɛu, aa dasi lán kwaↄwa. Wi fↄ̃ ń yiongoↄ nàoo, aa dasi lán ísialɛ ũfãawaɛ. +Kɛ́ Gedeↄ̃ↄ kà we, à gbɛ̃e lè, à a nana dàu lɛ́ siu a gbɛ̃doɛ à mɛ̀: Nana pↄ́ má ò ma. Má è pɛ̃ɛ boolo zↄzↄna lɛ́ gbeembo, ↄ̃ à sì wá bòou à pã̀ zwã̀akpɛwa, ↄ̃ kpɛ́pi lɛ̀lɛ à fuangba. +Ɔ̃ aà gbɛ̃dopi òɛ̀: Yoasi nɛ́ Gedeↄ̃ↄ, Isaili bui fɛ̃nda ń è we, i kɛ pↄpãle no. Lua Madiãↄ ń wá bòoo nàɛ̀ aà ↄzĩ píiɛ. +Kɛ́ Gedeↄ̃ↄ nanapi yãmà ń a bↄↄlɛo, à kùlɛ Diiɛ. Ɔ̃ à ɛ̀a Isailiↄ bòou à mɛ̀: À fɛlɛ! Dii Madiãↄ nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩɛ. +À gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄopiↄ kpaalɛ̀ gãli àaↄ̃, ↄ̃ à kuu ń lo giio kpà ń baadewa. Ɔ̃ wà sɛ̃tɛↄ sↄ̀lↄsↄlↄ lopiↄ guu. +A ònɛ́: Málɛ gɛ́ e ń bòo lɛ́iɛ. Àↄ ma gwa. Lá á e málɛ kɛ, íↄ kɛ màa. +À lia ń bòoi píi. Tó mapi ń gbɛ̃́ pↄ́ kumanↄↄ wa kuupɛ̀, ápiↄ sↄ̃ í a pↄ́ pɛ́, í wiilɛ à mɛ: Dii ń Gedeↄ̃ↄo pↄ́ɛ. +Gedeↄ̃ↄ ń gbɛ̃ↄn basↄo pↄ́ kuaànↄↄ kà bòo lɛ́i wɛɛdo taawa gudↄ̃anaↄ kↄ̃lɛũkpakɛa gbɛa gↄ̃̀ↄ. Ɔ̃ aa ń kuu pɛ̀ ḿpii, aa lo pↄ́ aa kũaↄ wìwi. +Ɔ̃ gãli àaↄ̃piↄ baade a kuu pɛ̀, aa ń loↄ wìwi. Aa sɛ̃tɛↄ kũa ↄzɛɛu, aa kuu pↄ́ aalɛ pɛ́ↄ kũa ↄplaau. Ɔ̃ aa wiilɛ̀ aa mɛ̀: Dii ń Gedeↄ̃ↄo fɛ̃ndaɛ. +Baade zɛa a gbɛu liaa bòoi, ↄ̃ bòodeↄ fɛ̀lɛ lɛ̀kↄ̃wa ń wiio, aa tilɛ̀. +Kɛ́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄopiↄ baade ↄtↄ̃̀ a kuuwa màa, Dii tò bòopideↄ kↄ̃ dɛ̀dɛ kↄ̃tɛ̃ɛ ń fɛ̃ndao. Zĩgↄ̃piↄ bàalɛ̀ tà Bɛsita ń Zelelao e Abɛli Mɛↄla lɛ́i Taba oi. +Wà Nɛfatali buiↄ ń Asɛɛ buiↄ sìsi ń Manase buiↄ píi, ↄ̃ aa pɛ̀lɛ Madiãↄzi. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde kɛɛlɛ aa mɛ: À pila gɛ́ Madiãↄwa ń zĩo. À zɛzↄ̃nɛ́ swabↄlɛↄu ń aɛ e à gɛ pɛ Bɛbala ń Yuudɛ̃owa. Ɔ̃ wà Ɛflaiũ buiↄ sìsi píi, aa gɛ̀ zɛzↄ̃̀nɛ́ ń aɛ swabↄlɛↄu e à gɛ̀ pɛ̀ Bɛbala ń Yuudɛ̃owa. +Ɔ̃ Ɛflaiũ buiↄ Madiã kíaↄ kũ̀kũ gbɛ̃ↄn pla, Ɔlɛbu ń Zeebuo. Aa Ɔlɛbu dɛ̀ gbɛ saɛ, ↄ̃ wì mɛ tia Ɔlɛbu gbɛ. Aa Zeebu dɛ̀ lↄ, gupi wì mɛ tia Zeebu vɛ̃ɛfɛ̃kĩi. Ɔ̃ aa ɛ̀a pɛ̀ Madiãↄwa. Ɔ̃ wà kíapiↄ mi zↄ̃̀zↄ̃ wà gɛ̀ò Gedeↄ̃ↄɛ Yuudɛ̃ baale. +Ɛflaiũ buiↄ Gedeↄ̃ↄ là aa mɛ̀: Bↄ́yãi ń kɛ̀wɛ̃ɛ màai? Kɛ́ ńlɛ gɛ́ zĩkai ń Madiãↄ, mɛ́ ni wá sísi sↄ̃o bɛ? Màa aa zↄadↄ̀wà pãsĩpãsĩ, +ↄ̃ a ònɛ́: Bↄ́ má kɛ̀ à kà á pↄ́wai? Á Ɛflaiũ buiↄ vɛ̃ɛ kↄ̃nwɛa zↄ̃ↄ dɛ̀ wá Abiɛzɛɛ buiↄ vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃ala. +Lua Madiã kíaↄ Ɔlɛbu ń Zeebuo nàɛ́ á ↄzĩɛ. Bↄ́ má kɛ̀ à kà á pↄ́wai? Kɛ́ a ònɛ́ màa, ↄ̃ an pↄ gbàsa wèe sa. +Gedeↄ̃ↄ ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄoↄ lɛ́ pɛ́lɛ Madiãↄzi. Kɛ́ aa kà Yuudɛ̃i, ↄ̃ aa bùa, nↄana lɛ́ ń dɛ. +Ɔ̃ a ò Sukodeↄnɛ: À ma gbɛ̃́ↄ gba pɛ̃ɛ. Nↄana lɛ́ ń dɛɛ, mɛ́ málɛ pɛ́lɛ Madiã kíaↄ Zɛba ń Zalemunaoziɛ. +Ɔ̃ Suko gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mɛ̀: Zɛba ń Zalemunao ku n ↄzĩ kↄ̀ɛ, ↄ̃ wà gbasa wà n zĩgↄ̃ↄ gba pɛ̃ɛa? +Gedeↄ̃ↄ wèmá à mɛ̀: Lá á ò màa, tó Dii Zɛba ń Zalemunao nàmɛɛ ma ↄzĩ, má á taitai ń gbáa lɛoɛ. +Bↄa we à gɛ̀ Pɛnuɛli, ↄ̃ à wabikɛ̀má màa lↄ. Pɛnuɛlideↄ òɛ̀ lá Sukodeↄ òɛ̀waɛ lↄ, +ↄ̃ a ònɛ́ sↄ̃ à mɛ̀: Tó ma su aafia, má kalangaɛ bee kwɛɛ. +Zɛba ń Zalemunao ku Kaakoo ń ń zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ gɛ̃o (15.000). Gukpɛ oi zĩgↄ̃ pↄ́ gↄ̃̀ↄn we, an fɛ̃ndadeↄ gàga gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoolo (120.000). +Gedeↄ̃ↄ dã́dãkɛnaↄ zɛ́ sɛ̀ Nↄba ń Yↄgbↄao gukpɛ oi, ↄ̃ à lɛ̀lɛ zĩgↄ̃piↄwa gↄↄ pↄ́ an gbɛ̃e kú ń yãe làasoooo. +Madiã kíapiↄ Zɛba ń Zalemunao tilɛ̀, ↄ̃ à pɛ̀lɛńzi, à ń kũkũ, ↄ̃ à ń zĩgↄ̃ↄ fù píi. +Kɛ́ Yoasi nɛ́ Gedeↄ̃ↄ lɛ́ su ń zĩlao, à bↄ̀lɛ ń Ɛlɛsi gbɛbↄlɛo, +ↄ̃ à Suko ɛ̀waasoe kũ̀ à yãlàlawà, ↄ̃ ɛ̀waasopi Suko gbɛ̃zↄ̃ↄↄ tↄ́ kɛ̃̀ɛ̀ láu gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi ń soplao. +Gedeↄ̃ↄ gɛ̀ Sukodeↄ lè à mɛ̀: Zɛba ń Zalemunaon kɛ. A ma láanikɛ̀ yãa a mɛ̀, Zɛba ń Zalemunao ku ma ↄzĩ kↄ̀ɛ, à gbasa ma gbɛ̃́ pↄ́ nↄana lɛ́ ń dɛↄ gba pɛ̃ɛa? +Ɔ̃ à wɛ̃́lɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ kũ̀kũ, à ń taitai ń gbáa lɛo, aa dↄ̃̀. +Ɔ̃ à gɛ̀ Pɛnuɛli kalanga kwɛ̀ à wɛ̃́lɛpi gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ. +Ɔ̃ à Zɛba ń Zalemunao là à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ a ń dɛdɛ Tabooↄ dɛ kpelewa ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Aa dɛ lanwaɛ, an kákaa dɛ lán kíanɛↄwa. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ ònɛ́: Ma vĩ̀i dadoũdeↄn we. Tó a ń tó yãa, ń Diio má á dɛdɛo. +Ɔ̃ a ò a nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Yɛtɛɛɛ à mɛ̀: Fɛlɛ ǹ ń dɛdɛ. Nɛ́pi i a fɛ̃nda woo, asa ɛ̀waasonaɛ, mɛ́ vĩa lɛ́ aà kṹ. +Ɔ̃ Zɛba ń Zalemunao mɛ̀: Fɛlɛ ǹ wá dɛdɛ nzĩa. Baade ń a gbãaoɛ. Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ fɛ̀lɛ ń dɛdɛ, à mↄkampɛɛ pↄ́ kú ń yiongoↄ waawaↄ bↄ̀lɛ. +Isailiↄ ò Gedeↄ̃ↄɛ: Gↄ̃ wá kía ũ ń n buiↄ. Ḿmɛ n wá bↄ́ Madiãↄ ↄzĩ. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ ònɛ́: Má gↄ̃ á kía ũo, baa ma buiↄ. Dii mɛ́ aↄ dɛ á kía ũ. +Ɔ̃ à ɛ̀a ònɛ́: Málɛ wabikɛwá. Á baade a swã́li pↄ́ á sìmá kpaa mɛ̀ndodo. Madiãↄ ìↄ swã́li pↄ́ wa pì ń vuao daaɛ, asa Isimaɛlaↄnɛ. +Aa òɛ̀: Wá kpama. Aa zwãa kpàlɛ, ↄ̃ baade swã́li pↄ́ á sìmáↄ zùzu a guu mɛ̀ndodo. +Swã́li pↄ́ à a wabikɛ̀mápiↄ vua gbia kà kiloo bao, mↄkampɛɛↄ ń swã́liↄ ń gomusu tɛ̃a pↄ́ Madiã kíaↄ daaↄ ń mↄ̀yabaa pↄ́ kú ń yiongoↄ waawaↄ bàasi. +Ɔ̃ a pì dii ũ, a pɛ̀lɛ a bɛ wɛ̃́lɛu Ɔfɛla. Ɔ̃ Isailiↄ gbãsĩkɛ̀ò ḿpii, ↄ̃ a�� gↄ̃̀ bai ũ Gedeↄ̃ↄɛ ń aà bɛdeↄ. +Màa Isailiↄ Madiãↄ bùsa. Madiãↄ i e mifùńla lↄo. Ɔ̃ Isailiↄ bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa Gedeↄ̃ↄ gↄↄ e wɛ̃̀ bla. +Yoasi nɛ́ Gedeↄ̃ↄ gɛ̀ zↄ̃̀lɛ a bɛ. +Aà nɛgↄ̃ɛ pↄ́ à ń íↄ bàaↄ̃kwiɛ, asa aà nↄↄ dasiɛ. +A nↄ pↄsɛ vĩ lↄ Sikɛũ, à nɛgↄ̃ɛ ìaànↄ, ↄ̃ wà tↄkpàɛ̀ Abimɛlɛki. +Yoasi nɛ́ Gedeↄ̃ↄ gà a zikũ guuɛ, ↄ̃ wà aà mia kpàkↄ̃i ń a mae Yoasio Ɔfɛla Abiɛzɛɛ. +Kɛ́ Gedeↄ̃ↄ gà, ↄ̃ Isailiↄ ɛ̀a gbãsĩkɛ̀ ń Baalio. Ɔ̃ aa tã́a pↄ́ wì mɛ Baalibaakuwanↄ pɛ̀lɛ ń dii ũ, +ↄ̃ Dii ń Lua pↄ́ ń bↄ́ ń ibɛɛ pↄ́ liaańziↄ ↄzĩ yã́ sã̀ńgu. +Aai gbɛ̃kɛkɛ Yelubaali Gedeↄ̃ↄ bɛdeↄnɛ yãmaa pↄ́ a kɛ̀nɛ́ musuo. +Gedeↄ̃ↄ nɛ́ Abimɛlɛki gɛ̀ a desɛ̃ↄ kĩ́i Sikɛũ, ↄ̃ a ònɛ́ ń a dezi bɛdeↄ píi à mɛ̀: +À gɛ Sikɛũdeↄ lala píi, Gedeↄ̃ↄ nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ kpalablea ń gbɛ̃́ mɛ̀ndo kpalableao, a kpele mɛ́ maanɛ́i? Aaↄ dↄ̃ kɛ́ an aun ma ũ. +Kɛ́ aà desɛ̃ↄ yã́pi kã̀ Sikɛũdeↄnɛ ń swã́wa, ↄ̃ aa zɛ̀ ń Abimɛlɛkio aa mɛ̀, ń gbɛ̃́n aà ũ. +Aa ã́nusu ↄwatɛ̃ bàaↄ̃kwi sɛ̀ Baalibaakuwanↄ kpɛ́u, aa aà gbà, ↄ̃ à fĩabòò gbɛ̃pã faasaiↄnɛ, aa gↄ̃̀ aà ìwaↄ ũ. +À gɛ̀ńnↄ a de bɛ Ɔfɛla, ↄ̃ à a vĩ̀iↄ ń a dãunaↄ, Gedeↄ̃ↄ nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwipiↄ dɛ̀dɛ gbɛ̀ doũwa. Gedeↄ̃ↄ nɛgↄ̃ɛ gbɛzãna Yotaũ mɛ́ bↄ̀ ado, asa à ùlɛɛ̀ɛ. +Ɔ̃ Sikɛũdeↄ ń Bɛmilodeↄ píi aa gɛ̀ Abimɛlɛki dìlɛ kía ũ gbɛ̃́nɛli pↄ́ kú Sikɛũ saɛ. +Kɛ́ Yotaũ yã́pi mà, à gɛ̀ zɛ̀ Galiziũ gbɛ̀sĩsĩ musu. Ɔ̃ a ònɛ́ gbã́ugbãu à mɛ̀: À ma yãma Sikɛũdeↄ, Lua i á yãma sↄ̃. +Líↄ ku yãa, aa gɛ̀ kↄ̃ dilɛi kía ũ, ↄ̃ aa ò kuɛ aà kpalable. +Ɔ̃ ku mɛ̀: Mà a nɛ́ pↄ́ wì tã́aↄ ń gbɛ̃nazĩnaↄ kpɛla ń a nísio ia tó, mí gɛ́ màↄ deedee líↄ musua? +Ɔ̃ líↄ ò kaadↄɛnaɛ aà mↄ kpalable. +Ɔ̃ kaadↄɛna ònɛ́: Mà a nɛ pↄ́ ìↄ maa mɛ́ a blea ìↄ na ia tó, mí gɛ́ màↄ deedee líↄ musua? +Ɔ̃ líↄ ò vɛ̃ɛɛ aà mↄ kpalable. +Ɔ̃ vɛ̃ɛ ònɛ́: Mà a vɛ̃ɛ pↄ́ ì tã́aↄ ń gbɛ̃nazĩnaↄ pↄ kɛ na nɛ'ia tó, mí gɛ́ màↄ deedee líↄ musua? +Ɔ̃ líↄ ò lɛaaɛ aà mↄ kpalable. +Ɔ̃ lɛaa ònɛ́: Tó álɛ ma kpa kpalau sĩanaɛ, à mↄ mikpa ma uenai. Tó màan sↄ̃o, tɛ́ a bↄ ma láu à kũ Libã bùsu sɛdɛ líↄwaɛ. +Á Sikɛũdeↄ, kɛ́ a Abimɛlɛki kpà kpalau, a yãkɛ̀ a zɛ́wa ń nↄ̀sɛmɛndoon wea? A yãmaakɛ̀ Gedeↄ̃ↄɛ ń a bɛdeↄa? Á kɛ̀ɛ̀ aà yãkɛawaa? +Ma mae zĩkàɛ́ à gì a wɛ̃nii, à á bↄ́ Madiãↄ ↄzĩ, +ↄ̃ a fɛlɛ ń aà bɛdeↄ gbã sa. A aà nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ dɛ̀dɛ gbɛ̀ doũwa, ↄ̃ a aà zↄ nɛ́ Abimɛlɛki kpà Sikɛũ kía ũ, kɛ́ a dɛ á gbɛ̃́ ũ yã́i. +Tó a yãkɛ̀ a zɛ́wa ń nↄ̀sɛmɛndoo Gedeↄ̃ↄ ń a bɛdeↄnɛɛ gbã, à tó á pↄ kɛ Abimɛlɛkiwa na, aàpi sↄ̃ aà pↄ i kɛwá na. +Tó màan sↄ̃o, tɛ́ a bↄ Abimɛlɛki kĩ́i à kṹ á Sikɛũdeↄ ń á Bɛmilodeↄwaɛ, tɛ́ i bↄ á kĩ́i sↄ̃, i kũ Abimɛlɛkiwa. +Ɔ̃ Yotaũ bàalɛ̀ à a taa kɛ̀, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Lↄ̀ↄu, kɛ́ àlɛ vĩakɛ a vĩ̀i Abimɛlɛkiɛ yã́i. +Abimɛlɛki kɛ̀ Isailiↄ kía ũ wɛ̃̀ àaↄ̃ɛ, +ↄ̃ Lua tò Abimɛlɛki ń Sikɛũdeↄ ĩ́isɛ̀ ń kↄ̃o, ↄ̃ aa bↄ̀ aà kpɛ. +Lua kɛ̀ màa kɛ́ Gedeↄ̃ↄ nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ dɛdɛa yã́ e wi Abimɛlɛki musu ń aà gbɛ̃́ Sikɛũde pↄ́ an ↄ ku a guuↄ yã́iɛ. +Sikɛũdeↄ íbɛlɛsɛ̀aànↄ. An gbɛ̃eↄ ùlɛ sĩ̀sĩↄ musu, kɛ́ aa gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ dↄńzi zɛ́uↄ dã́dã, aai ń pↄ́ↄ símá, ↄ̃ wà gɛ̀ wa ò Abimɛlɛkiɛ. +Ɛbɛdɛ nɛ́ Gaala ń a gbɛ̃́ↄ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ Sikɛũ, ↄ̃ Sikɛũdeↄ aà náaikɛ̀. +Aa gɛ̀ vɛ̃ɛ zↄ̃̀zↄ̃ bua aa ↄ̃zↄ̃̀wà, ↄ̃ aa dikpɛkɛ̀. Aa gɛ̃̀ ń tã́akpɛu, aa pↄblè aa imì, ↄ̃ aa Abimɛlɛki kà. +Ɛbɛdɛ nɛ́ Gaala mɛ̀: Dén Abimɛlɛki ũi? Dén wá Sikɛũdeↄ ũ wà zↄbleɛ̀i? Gedeↄ̃ↄ nɛ́o lò? Zebulu mɛ́ aà kwàasi ũo lò? À zↄble Sikɛũ mae Amↄↄ buiↄnɛ. Bↄ́yãi wà zↄble Abimɛlɛkiɛi? +Tó wà gbɛ̃́ɛ beeↄ nàmɛɛ ma ↄzĩ yãa lé, má aà yaɛ. Má oɛ̀ aà a zĩgↄ̃ↄ kãaa, aà bↄlɛńnↄ. +Kɛ́ wɛ̃́lɛ kía Zebulu Ɛbɛdɛ nɛ́ Gaala yã́pi mà, aà za fɛ̃̀. +Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Abimɛlɛkiwa asii guu à mɛ̀: Ɛbɛdɛ nɛ́ Gaala ń a gbɛ̃́ↄ mↄ̀ Sikɛũ la, ↄ̃ aalɛ wɛ̃́lɛdeↄ swãfɛ̃nɛ. +Fɛlɛ gwãasĩnaa gↄ̃̀ↄ, mpi ń gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄↄ, ní mↄ ulɛ sɛ̃u. +Tó gu lɛ́ dↄ, í fɛlɛ mↄ lɛ́lɛ wɛ̃́lɛwa. Tó aàpi ń aà gbɛ̃́ↄ bↄ̀ zĩkaiánↄ, í kɛɛ̀ lá ń yeiwa. +Ɔ̃ Abimɛlɛki ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ dàzɛu, aa ùlɛ'ulɛ Sikɛũ bĩ́i kpɛ gãli síiↄ̃. +Ɛbɛdɛ nɛ́ Gaala bↄ̀ zɛ̀ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu, ↄ̃ Abimɛlɛki ń a gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛ ń ulɛkĩi. +Kɛ́ Gaala gbɛ̃́piↄ è, a ò Zebuluɛ: Gbɛ̃́ↄ gwa za sĩ̀sĩↄ musu, aalɛ pila. Zebulu wèwà à mɛ̀: Sĩ̀sĩ nisĩnaↄ ↄ̃ ńlɛ e lán gbɛ̃nazĩnaↄwa we. +Ɔ̃ Gaala ɛ̀a ò lↄ: Gwa, wàlɛ pila sĩ̀sĩwa we, mɛ́ gãli do lɛ́ mↄ́ za màsokɛnaↄ gbɛ̃́nɛli kĩ́i. +Ɔ̃ Zebulu òɛ̀: Ń ò kpelewa yãaa? Kɛ́ ń mɛ̀ démɛ Abimɛlɛki ũ wà zↄbleɛ̀i? Gbɛ̃́ pↄ́ n sakàńguↄn weo lé? Gɛ ǹ zĩkaaànↄ sa. +Ɔ̃ Gaala dↄ̀aa Sikɛũdeↄnɛ, aa bↄ̀ wà zĩkà ń Abimɛlɛkio. +Abimɛlɛki ń yá, ↄ̃ aa bàalɛ̀ɛ̀. Gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀'ĩa aa lɛ̀lɛↄ dasi maamaaɛ e wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu. +Abimɛlɛki gↄ̃̀ Aluma, ↄ̃ Zebulu Gaala ń a gbɛ̃́ↄ yà ń bↄ́lɛ Sikɛũ. +Kɛ́ gu dↄ̀, Sikɛũdeↄ gɛ̀ bua, ↄ̃ wà gɛ̀ wa ò Abimɛlɛkiɛ. +Ɔ̃ à a gbɛ̃́ↄ kpaalɛ̀ gãli àaↄ̃, aa gɛ̀ ń dã́dãi sɛ̃u. Kɛ́ à ń é, aalɛ bↄlɛ wɛ̃́lɛu, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ lɛ́lɛimá. +Abimɛlɛki ń zĩgↄ̃ gãli pↄ́ kuanↄↄ kɛ̀ kpakpa, aa bↄ̀lɛ gɛ̀ sĩ̀ wɛ̃́lɛ bↄlɛu, ↄ̃ gãli lɛɛ plaↄ gɛ̀ lɛ̀lɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú buaↄwa, aa ń dɛdɛ píi. +Màa à zĩkà ń wɛ̃́lɛpideↄ za kↄↄ e oosi, ↄ̃ a sì à gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ dɛ̀dɛ. À wɛ̃́lɛpi kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, ↄ̃ à wisi fã̀wà. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kú Midala Sikɛũↄ mà, aa gɛ̀ ùlɛ Baalibaakuwanↄ kpɛ́u. +Kɛ́ wa ò Abimɛlɛkiɛ Midala Sikɛũdeↄ kã̀aa we, +aàpi ń a gbɛ̃́ↄ aa dɛ̀dɛ Zalamↄ gbɛwa. Ɔ̃ à mↄo sɛ̀ à ligↄ̃na zↄ̃̀ a dà a gã̀u, ↄ̃ a ò a gbɛ̃́ↄnɛ: Lá á è má kɛ̀, à kɛ màa kpakpa. +Ɔ̃ aa ligↄ̃na zↄ̃̀zↄ̃ ḿpii, aa tɛoaàzi. Aa gɛ kã̀aa kpɛ́piwa, aa tɛsↄ̃̀wà, ↄ̃ Midala Sikɛũde pↄ́ kú a guuↄ kpàsa. Gbɛ̃́ pↄ́ gàgaↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛo píi kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo. +Abimɛlɛki gɛ̀ koezↄ̃̀ Tebezizi, ↄ̃ a sì. +Kalanga gbã̀a ku wɛ̃́lɛpi guo, ↄ̃ wɛ̃́lɛdeↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ bàalɛ̀ tàu píi. Aa zɛtàńlɛ gíũgiũ, ↄ̃ aa dɛ̀dɛ e kalangapi musu. +Abimɛlɛki gɛ̀ kalangapi kĩ́i, àlɛ zĩkańnↄ. Kɛ́ à sↄ̃̀ kalangapi bↄlɛi, àlɛ mↄ́ tɛsↄ̃iwà, +ↄ̃ nↄɛe ↄzↄ̃̀ wísilↄgbɛi, à sìwà à aà mi pàa. +Ɔ̃ à lɛzù a zĩkabↄkũnazi kpakpa à mɛ̀: Ǹ n fɛ̃nda wo ǹ ma dɛò, kɛ́ wasu mɛ nↄɛ mɛ́ ma dɛo yã́i. Ɔ̃ aà ìwapi aà zↄ̃̀ò, à gà. +Kɛ́ Isailiↄ è Abimɛlɛki gà, ↄ̃ an baade tà a bɛ. +Beewa Lua vãi pↄ́ Abimɛlɛki kɛ̀ a maeɛ yã́ wì aà musu, kɛ́ à a vĩ̀iↄ ń a dãuna gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ dɛ̀dɛ yã́i. +Lua vãi pↄ́ Sikɛũdeↄ kɛ̀ wìnɛ́ ń musu sↄ̃. Láaipↄ Gedeↄ̃ↄ nɛ́ Yotaũ kɛ̀má mɛ́ ń lé we. +Abimɛlɛki gaa gbɛa Pua nɛ́ Tola, Isakaa bui Dodo tↄũna fɛ̀lɛ Isailiↄ suabà. A ku Samii, Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeuɛ. +À dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃oɛ, ↄ̃ à gbàsa gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Samii. +Aà gaa gbɛa Galada bùsu gbɛ̃́ Yaii dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ bao ń plao. +A nɛgↄ̃ɛ vĩ baakwi, an baade ń a zàa'ĩnao ń a wɛ̃́lɛo Galada bùsuu, ↄ̃ wì mɛ wɛ̃́lɛpiↄnɛ Yaii zↄ̃ɛwiaↄ e ń a gbão. +Kɛ́ Yaii gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Kamↄ. +Isailiↄ ɛ̀a yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lↄ, aalɛ zↄble Baaliɛ ń Asetaatio ń Siliↄ diiↄ ń Sidↄ̃deↄ diiↄ ń Mↄabuↄ diiↄ ń Amↄniↄ diiↄ ń Filitɛ̃ↄ diiↄ. Aa pãkpà Diizi, aalɛ zↄbleɛ̀ lↄo, +ↄ̃ Dii pↄ pàńzi à ń nà Filitɛ̃ↄ ń Amↄniↄnɛ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ Amↄniↄ ĩadà Isaili pↄ́ aa ku Yuudɛ̃ baale, Amↄleↄ bùsu pↄ́ wì mɛ Galada guuↄwa. Aa wɛ́tɛ̃amↄ̀nɛ́ e wɛ̃̀ bao plasai. +Amↄniↄ bùa Yuudɛ̃wa aa gɛ̀ zĩkai ń Yuda buiↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń Ɛflaiũ buiↄ, ↄ̃ Isailipiↄ gↄ̃̀ yooyea. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa aa mɛ̀: Wa duunakɛ̀nɛ, wa pãkpànzi wá Lua, wa zↄblè Baaliɛ. +Ɔ̃ Dii ònɛ́: Kɛ́ Egipiↄ ń Amↄleↄ ń Amↄniↄ ń Filitɛ̃ↄ +ń Sidↄ̃deↄ ń Amalɛki buiↄ ń Madiãↄ gbãamↄ̀ɛ́, a wiilɛ̀a, ↄ̃ ma á bↄ́ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ a pãkpàmazi, a zↄblè tã́aↄnɛ. A yã́i tò má ɛa mà á suaba lↄo. +À gɛ wiilɛ tã́a pↄ́ a zɛńnↄↄwa aa á suaba ń á taasio mɛ! +Ɔ̃ aa ò Diiɛ: Wa duunakɛ̀. Kɛwɛ̃ɛ lá à kɛ̀nɛ maawa, ãma wá bↄ gbã. Wálɛ wabikɛmaɛ. +Ɔ̃ aa dii zĩ̀loↄ bↄ̀ ń guu aa zↄblè Diiɛ, ↄ̃ an taasipi tò Dii i fↄ̃ wɛvĩ̀ńla lↄo. +Amↄni zĩgↄ̃ↄ kↄ̃ kã̀aa aa bòokpà Galada, ↄ̃ Isailiↄ kã̀aa aa bòokpà Mizipa. +Ɔ̃ Isaili pↄ́ kú Galadaↄ dↄaanaↄ òkↄ̃ɛ aa mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aa gɛ̀ zĩkai ń Amↄniↄ ↄ̃mɛ a gↄ̃ wá Isaili pↄ́ kú Galadaↄ píi swana ũ. +Galada bùsu gbɛ̃́ Zɛfɛteá nɛgↄ̃naɛ. Aà da'iaá káaluaɛ, aà mae tↄ́n Galada. +Galadapi na nɛgↄ̃ɛↄ ì lↄ. Kɛ́ aa zↄ̃ↄkũ̀, aa Zɛfɛte yà aa mɛ̀: Ńyↄ̃ e wá mae túbibleo, asa n da adoɛ. +Ɔ̃ Zɛfɛte bàalɛ̀ a gbɛ̃́piↄnɛ, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Tobu bùsuu. Gbɛ̃pãↄ kã̀aaaàzi, ↄ̃ aa nàwà. +Bee gbɛa Amↄniↄ fɛ̀lɛ Isailiↄwa ń zĩo. +Kɛ́ Amↄniↄ fɛ̀lɛmá ń zĩo màa, Galada bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gɛ̀ Tobu bùsuu Zɛfɛte gbɛsii. +Aa òɛ̀: Mↄ kɛ wá dↄaana ũ, kɛ́ wà e zĩka ń Amↄniↄ. +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: A zamagu, a ma ya ma mae bɛ. Kɛ́ a wɛ́tɛ̃a è sa, bↄ́yãi a mↄi ma kĩ́ii? +Aa òɛ̀: Ń beeo lé, ḿmɛ ńyↄ̃ wá gwa sa. Mↄ zĩkawɛ̃ɛ ń Amↄniↄ, ní gↄ̃ wá Isaili pↄ́ wá kú Galada bùsuuↄ píi swana ũ. +A ònɛ́: Tó a ma gbɛ̀si a tamanↄ zĩkai ń Amↄniↄ, mɛ́ Dii ń námɛɛ ma ↄzĩ, mámɛ máↄ dɛ á swana ũa? +Aa òɛ̀: Dii mɛ́ wá seelade ũ. Lá ń òwa, màa wá kɛnɛ. +Ɔ̃ Zɛfɛte gɛ̀ńnↄ. Gbɛ̃́ↄ aà dìlɛ ń swana ũ, ń dↄaana ũ, ↄ̃ à ɛ̀a yã́pi ò Dii aɛ Mizipa lↄ. +Zɛfɛte gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Amↄniↄ kíawa à mɛ̀: Bↄ́mɛ wá daaa, ↄ̃ n mↄ zĩkai wá bùsuui? +Ɔ̃ Amↄniↄ kía wèwà à mɛ̀: Kɛ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi, aa ma bùsu sìa sɛa za Aanↄ dↄ̀ↄi e Yaboko dↄ̀ↄi ń Yuudɛ̃o. À bùsupi sↄaamɛɛ yãkelesai sa. +Ɔ̃ Zɛfɛte ɛ̀a gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Amↄniↄ kíawa, +a òɛ̀: Zɛfɛte mɛ̀ Isailiↄ i Mↄabuↄ ge Amↄniↄ bùsu símáo. +Kɛ́ aa bↄ̀ Egipi, aa bɛ guwaiwaiuɛ e Ísia Tɛ̃ai, ↄ̃ aa gɛ̀ Kadɛsi. +Ɔ̃ aa lɛ́kpãsãkɛ̀ Ɛdↄũↄ kíaɛ aa mɛ̀: Wá gba zɛ́ wà gɛ̃ ń n bùsuo, ↄ̃ i swã́sɛ ń yã́io. Aa lɛ́kpãsãkɛ̀ Mↄabuↄ kíaɛ, ↄ̃ i weinɛ́o, ↄ̃ aa gↄ̃̀ Kadɛsi. +Aa bɛ guwaiwaiu, aa dↄ̀ Ɛdↄũↄ bùsu ń Mↄabuↄ bùsuozi, ↄ̃ aa gɛ̃̀ Mↄabuↄ bùsu gukpɛ oi, aa bòokpà Aanↄ baale. Aai gɛ̃ Mↄabuↄ bùsu guuo, asa Aanↄ mɛ́ Mↄabu bùsu zↄ̃lɛ ũ. +Ɔ̃ aa lɛ́kpãsãkɛ̀ Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ zↄ̃lɛa Ɛsɛbↄ̃ɛ aa mɛ̀: Wá gba zɛ́ wà gɛ̃ ń n bùsuo e wá bùsuu. +Ɔ̃ Siↄ̃ i ń náaikɛ aa gɛ̃ ń a bùsuoo. À a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa, aa bòokpà Yaaza, ↄ̃ aa zĩkà ń Isailiↄ. +Dii Isailiↄ Lua Siↄ̃ ń a gbɛ̃́ↄ nà Isailiↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa zĩblèmá. Aa bùsu pↄ́ Amↄleↄ ku a guu sì píi, +sɛa za Aanↄ dↄ̀ↄi e Yaboko dↄ̀ↄi, sɛa za guwaiwaiu e Yuudɛ̃i. +Kɛ́ Dii wá Isailiↄ Lua mɛ́ Amↄleↄ yàwɛ̃ɛ, ḿmɛ ńyↄ̃ síwá saa? +Ni ↄdidi bùsu pↄ́ n dii Kɛmↄsi kpàmawao lé? Màa wá ↄdidi bùsu pↄ́ Dii wá Lua kpàwáwa sↄ̃. +Ń dɛ Zipoo nɛ́ Balaki, Mↄabuↄ kíalae? À wè lɛkpaakɛ̀wanↄa? À wè zĩkàwanↄa? +Wá Isailiↄ wá zↄ̃lɛa Ɛsɛbↄ̃ ń Aloeeo ń a zↄ̃ɛwiaↄ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Aanↄ saɛↄ wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń basↄoo (300). Bↄ́yãi i ɛa á sìwá gↄↄ beeo ni? +Mi tàaekɛnɛo, ↄ̃ ńlɛ yãvãikɛmɛɛ, ńlɛ fɛlɛmanↄ ń zĩo. Dii wá yãgↄ̃gↄ̃na mɛ́ a yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ gbã. +Ɔ̃ Amↄniↄ kía gì Zɛfɛte lɛ́kpãsã mai. +Dii Nisĩna dì Zɛfɛteɛ, ↄ̃ à pã̀ Galada buiↄ bùsua ń Manase buiↄ bùsuo e Mizipa Galada. Bↄa we à gɛ̀ Amↄniↄwa ń zĩo. +Ɔ̃ à lɛkɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Tó n Amↄniↄ nàmɛɛ ma ↄzĩ, +tó ma ta bɛ zĩblea Amↄniↄwa gbɛa, gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ma kpɛ́u à mↄ̀ daimalɛ a gↄ̃ n pↄ́ ũɛ. Má sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oma ń adeoɛ. +À gɛ̀ zĩkai ń Amↄniↄ, ↄ̃ Dii ń náɛ̀ aà ↄzĩ. +À zĩblè ń wɛ̃́lɛ mɛ̀n baoↄwa, sɛa za Aloee e à gɛ̀ pɛ̀ Miniti ń Abɛli vɛ̃ɛbuowa. À zĩblèmá maamaaɛ, Isailiↄ ń busa. +Kɛ́ Zɛfɛte tà a bɛ Mizipa, aà nɛnↄɛ mɛ́ bↄ̀ daiaàlɛ, àlɛ ↄ̃wã, àlɛ sɛ̃́sɛ̃napa. À mↄ lè aà nɛ́n we mɛ̀ndo, i nɛgↄ̃ɛ ge nɛnↄɛ pãle io. +Kɛ́ à aa�� è, à a pↄkasaↄ ga kɛ̃̀ à mɛ̀: Á'a ma nɛ́, n ma pↄ yà, n ĩakpàmazi. Ma lɛkɛ̀ Diiwaɛ, mɛ́ a gbooa vĩo. +Ɔ̃ a òɛ̀: Baa, tó n lɛkɛ̀ Diiwaɛ, lá a tò n tↄsì ń ibɛɛ Amↄniↄwa, kɛmanↄ lá ń òɛ̀wa. +Ɔ̃ à ɛ̀a ò a maeɛ: Ma gba zɛ́ mↄ pla gĩa mà gɛ bɛbɛ gusĩsĩdeu, mí ↄ́ↄlↄ ń ma gbɛ̃naↄ ma lɛ́sokɛ yã́ musu. +À mɛ̀: Gɛ́! Ɔ̃ à aà gbàɛ mↄ pla. À gɛ̀ ń a gbɛ̃naↄ gusĩsĩdeu, à ↄ́ↄlↄ̀ a lɛ́sokɛ yã́ musu. +Kɛ́ mↄ plapi pà, ↄ̃ à ɛ̀a sù a maewa, ↄ̃ aà mae yã́ pↄ́ à a lɛkɛ̀ Diiwapi kɛ̀aànↄ. Nↄɛpi gↄ̃ɛ dↄ̃o, ↄ̃ yã́pi gↄ̃̀ fɛlɛkaa ũ Isailiↄ guu. +Wɛ̃ ń wɛ̃o Isaili nɛnↄɛnaↄ ì gɛ Galada bùsu gbɛ̃́ Zɛfɛte nɛnↄɛ gaa yã́ bↄↄlɛkɛkↄ̃ɛ e gↄↄ síiↄ̃ɛ. +Ɛflaiũ buiↄ kↄ̃ kã̀aa, aa bùa swawa aa gɛ̀ Zafↄ̃, ↄ̃ aa ò Zɛfɛteɛ: Bↄ́yãi n gɛ n zĩkà ń Amↄniↄ, mɛ́ ni wá sísi wà gɛnnↄo ni? Wá tɛsↄ̃ma ń n kpɛ́o sãnuɛ. +Zɛfɛte wèmá à mɛ̀: Mapi ń ma gbɛ̃́ↄ wá sòle vĩ ń Amↄniↄ maamaaɛ. Ma lɛzùázi, i ma bↄ ń ↄzĩo. +Kɛ́ má è i ma suabao, ↄ̃ ma gi ma wɛ̃nii, ma bua swawa ma zĩkà ń Amↄniↄ, ↄ̃ Dii ń námɛɛ ma ↄzĩ. Bↄ́yãi a mↄ zĩkaimanↄ gbãi? +Zɛfɛte Galada bùsudeↄ kã̀aa ḿpii, ↄ̃ aa zĩkà ń Ɛflaiũ buiↄ aa ń dɛdɛ, asa Ɛflaiũ buipiↄ ònɛ́: Á Galada bùsudeↄ, Ɛflaiũ bui pↄ́ bàalɛ̀ gɛ̀ Manase buiↄ bùsuuↄn á ũ. +Galada bùsudepiↄ Yuudɛ̃ buakĩiↄ sì kɛ́ Ɛflaiũ buiↄ su bua wà tá ń bùsuuo yã́i. Tó Ɛflaiũ bui bↄ̀ mↄ̀ à mɛ̀ á ye bua, Galada bùsudepiↄ ì aà la: Ɛflaiũ buin n ũa? Tó à mɛ̀, aawo, +aaì oɛ̀: Tò, o shibolɛ! Tó i fↄ̃ ò màao, mɛ́ à mɛ̀ sibolɛ, ↄ̃ aaì aà kũ aa dɛ Yuudɛ̃ buakĩi we. Zĩbeezĩ ↄ̃ Ɛflaiũ buiↄ gàga gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń plao (42.000). +Galada bùsu gbɛ̃́ Zɛfɛte dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ sooloɛ. Kɛ́ à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Galada bùsu wɛ̃́lɛeu. +Bee gbɛa Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́ Ibezã dↄ̀aa Isailiↄnɛ. +A nɛgↄ̃ɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn baakwi ń nɛnↄɛↄ baakwi. À a nɛnↄɛↄ kpã̀sã Isaili buieↄwa, ↄ̃ à nↄsɛ̀sɛ we a nɛgↄ̃ɛpiↄnɛ. À dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ soplaɛ. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Bɛtɛlɛũ. +Bee gbɛa Zabulↄni bui Eloni dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ kwiɛ. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Ayaloni, Zabulↄni buiↄ bùsuu. +Bee gbɛa Ileli nɛ́ Abedↄ̃, Pilatↄ̃ gbɛ̃́ dↄ̀aa Isailiↄnɛ. +A nɛgↄ̃ɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn bla ń tↄũnaↄ baakwi, an baade ń a zàa'ĩnao. À dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ swaaↄ̃ɛ. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Pilatↄ̃, Ɛflaiũ buiↄ bùsu pↄ́ kú Amalɛki buiↄ bùsu sĩ̀sĩde guu. +Isailiↄ ɛ̀a yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lↄ, ↄ̃ Dii ń ná Filitɛ̃ↄnɛ ń ↄzĩ e wɛ̃̀ bla. +Gↄ̃ɛe ku Zↄla, Dã buiɛ, aà tↄ́n Manↄa. Aà naá fĩiɛ, a nɛ́ vĩo. +Dii Malaika bↄ̀ mↄ̀ nↄɛpiwa à mɛ̀: Ma! Fĩin n ũ, ń nɛ́ vĩo, kási ńyↄ̃ nↄsi, ní nɛ'i gↄ̃ɛ ũ. +Laaika! Ńsu vɛ̃ɛ ge í gbãae mio. Ńsu tɛ̃ pↄ́ Lua dìlɛe bleo. +Ńyↄ̃ nↄsi, ní nɛ'i gↄ̃ɛ ũ. Gɛ̃ suli táa'o nɛ́pi miwao, asa aↄ dɛ Lua gbɛ̃́ ũ za a igↄↄɛ. Ɔ̃mɛ a na Isailiↄ bↄa Filitɛ̃ↄ ↄzĩwa. +Ɔ̃ nↄɛpi gɛ ò a zã́ɛ à mɛ̀: Lua gbɛ̃e mↄ̀ ma kĩ́i. Aà oa dɛ lán Lua Malaika oawa, a tò ma mɛ séenatà. Mi aà la gu pↄ́ à bↄ̀uo, mɛ́ i a tↄ́ omɛɛ sↄ̃o. +A òmɛɛ má nↄsi, mí nɛ'i gↄ̃ɛ ũ. A òmɛɛ másu vɛ̃ɛ ge í gbãae mio, mɛ́ másu tɛ̃e bleo, asa nɛ́pi aↄ dɛ Lua gbɛ̃́ ũ za a igↄↄɛ e aà wɛ̃ni lɛ́u. +Ɔ̃ Manↄa wabikɛ̀ Diiwa à mɛ̀: N yã́ na Dii! To gbɛ̃́ pↄ́ ń zĩ ɛa mↄ lↄ, i yã́ pↄ́ wá kɛ ń nɛ́pio aà ia gbɛa dawɛ̃ɛ. +Lua Manↄa yãmà, ↄ̃ malaikapi ɛ̀a bↄ̀ mↄ̀ nↄɛpiwa gↄↄ pↄ́ a ku bua. Aà zã́ Manↄa kuaànↄo, +ↄ̃ à kɛ̀ kpakpa, à bàalɛ̀ gɛ òɛ̀ à mɛ̀: Gↄ̃ɛ pↄ́ mↄ̀ ma kĩ́i zĩ́a ɛ̀a mↄ̀a gbã lↄ laↄ! +Manↄa fɛ̀lɛ tɛ̀ a nazi. Kɛ́ à kà gↄ̃ɛpi kĩ́i, à aà là à mɛ̀: Ḿmɛ n yã'ò ma naɛa? A wèwà à mɛ̀: Mámɛ! +Ɔ̃ Manↄa aà là à mɛ̀: Tó n yã́pi gbɛsù, nɛ́pi aↄ dɛ kpelewa ni? Bↄ́ zĩ a kɛi? +Dii Malaikapi wèwà à mɛ̀: Yã́ pↄ́ má ò n naɛ, aà kɛ píi. +Asu vɛ̃ɛbɛ bleo. Asu vɛ̃ɛ ge í gbãae mio. Asu tɛ̃e bleo. Yã́ pↄ́ má dìlɛɛ, aà kɛ píi. +Ɔ̃ Manↄa òɛ̀: Gↄ̃wanↄ la wà blenɛbↄlↄ kɛkɛnɛ. +Dii Malaika wèwà à mɛ̀: Baa tó ma gↄ̃ la, má n blɛ bleo. Tó n sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ sↄukɛ̀, o Diiwa. Manↄa i dↄ̃ kɛ́ Dii Malaikaɛo, +ↄ̃ à aà là à mɛ̀: N tↄ́n kpelewai? Tó yã́ pↄ́ ń òpi kɛ̀, wá n kpɛla. +Dii Malaika wèwà à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ ma tↄ́ gbɛai? Tↄ́ bↄnsaɛɛ. +Ɔ̃ Manↄa blenɛbↄlↄ sɛ̀ ń pↄ́wɛntio, à Dii gbàgbaò gbɛwa. Kɛ́ Manↄa ń a nao lɛ́ gwa màa, ↄ̃ Dii yãbↄnsaɛkɛ̀ɛ. +A tò tɛ́ bↄ̀ sa'okĩipiu à fɛ̀lɛ musu, ↄ̃ Dii Malaika fɛ̀lɛ tà tɛ́vuapi guu, gↄↄ pↄ́ Manↄa ń a nao lɛ́ gwa. Ɔ̃ aa wùlɛ ń gbɛɛu. +Dii Malaika i ɛa mↄ̀ Manↄa ń a naowa lↄo, ↄ̃ Manↄa dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii Malaikaɛ. +Manↄa ò a naɛ: Wá gaɛ, asa wa wɛsì Lualɛɛ. +Ɔ̃ aà na òɛ̀: Tó Dii ye wá dɛ yãaɛ, a sa pↄ́ wá òwa ń pↄ́wɛntio sio, mɛ́ a yã́pi owɛ̃ɛo, a to wà yã́pi e màao. +Nↄɛpi nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Sãusↄ̃ↄ. Nɛ́pi zↄ̃ↄkũ̀ mɛ́ Dii báaadàaàgu. +Dii Nisĩna nà tɛ́kpaaaàguwa gↄↄ pↄ́ a ku Dãbuiↄboou, Zↄla ń Ɛsɛtaoo zãnguo. +Sãusↄ̃ↄ gɛ̀ Timɛna, ↄ̃ à Filitɛ̃ nↄɛe è we. +Kɛ́ à sù, a ò a maeɛ ń a dao à mɛ̀: Ma Filitɛ̃ nↄɛe è Timɛna. À wɛɛlɛmɛɛ mà sɛ́. +Ɔ̃ aà mae ń aà dao òɛ̀: Nↄ ku n daɛↄ ge n buiↄ guu noa, ↄ̃ ńyↄ̃ gɛ́ nↄsɛi Filitɛ̃ gyafↄↄdeↄ guua? Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ ò a maeɛ: Ǹ aà wɛɛlɛmɛɛ, asa nↄɛpi kàmaguɛ. +Aà mae ń aà dao i dↄ̃ kɛ́ yã́pi bↄ̀ Dii kĩ́iɛo, asa àlɛ Filitɛ̃ↄ lɛ́wɛɛ. Gↄↄ bee Filitɛ̃ↄ lɛ́ kible Isailiↄwaɛ. +Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ lɛ́ gɛ́ Timɛna ń a maeo ń a dao. Kɛ́ aa kà Timɛna vɛ̃ɛbua, nↄ̀ↄmusu nɛ́ bↄlↄ guzↄ̃̀ Sãusↄ̃ↄɛ, àlɛ pũna. +Dii Nisĩna dɛ̀dɛwà, ↄ̃ à nↄ̀ↄmusupi gyawì, lá wì blenɛbↄlↄ goaawa. Kási a pↄe kũa sↄ̃o. I yã́ pↄ́ á kɛ̀pi o a mae ge a daɛo. +Ɔ̃ à gɛ̀ faaibò ń nↄɛpio, nↄpi kàaàgu. +Kɛ́ à gↄↄplakɛ̀, à fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ nↄpi sɛ́i sa, ↄ̃ à lìlɛ gɛ̀ nↄ̀ↄmusu gɛpi gwai. A è zↄ́ↄ í dↄ̀ a gɛu. +Ɔ̃ à ↄsìu à a sa gà a bↄ̀, àlɛ ble, ↄ̃ àlɛ gɛò. Kɛ́ à a mae ń a dao lè, a lìnɛ́ aa blè, ãma i onɛ́ á bò nↄ̀ↄmusu gɛuɛo. +Aà mae gɛ̀ nↄpi bɛ, ↄ̃ Sãusↄ̃ↄ blɛsakɛ̀nɛ́ we, lá wì kɛ nↄsɛuwa. +Kɛ́ ã̀nsueↄ aà è, aa ɛ̀waasoↄ sìsi gbɛ̃ↄn baakwi aaↄ kuaànↄ. +Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ ònɛ́: Má yãe vĩ mà oɛ́. E blɛblea gↄↄ soplaɛ bee àↄ láa, tó a a yáasi pòlomɛɛ, má zwãa kwáwá pi baakwi ń ulao baakwi. +Tó i fↄ̃ á pòlomɛɛ sↄ̃o, ámɛ á zwãa pi baakwi ń ula mɛ̀n baakwiↄ kpaa. Ɔ̃ aa òɛ̀: Su ń yã́o wà ma. +A ònɛ́: Pↄblea bↄ̀ pↄsona guu, pↄ́ na bↄ̀ pↄ́ pãsĩ guu. Ɔ̃ aai fↄ̃ yáasipi pòloo e gↄↄ àaↄ̃. +A gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ aa ò Sãusↄ̃ↄ naɛ: Kↄ̃nikɛ n zã́ɛ aà yã́pi yáasi polowɛ̃ɛ. Tó ni kɛɛ̀o, wá n kpasa ń n de bɛdeↄɛ. Asi a wá sisi à wá pↄ́ↄ síwá yↄ̃oo? +Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ na lɛ́ ↄ́ↄlↄɛ̀ à mɛ̀: Ń zamaguɛ fá! Ń yemazio. N yãe ò ma gbɛ̃́ↄnɛ, mɛ́ ni a yáasi omɛɛ sↄ̃o bɛ. Ɔ̃ a òɛ̀: Mi o ma mae ge ma daɛo, ↄ̃ ḿmɛ má onɛa? +Àlɛ ↄ́ↄlↄɛ̀ e gↄↄ soplapi gɛ̀ lɛ́ paò. A gↄↄ sopladepi zĩ́ ↄ̃ Sãusↄ̃ↄ yã́pi òɛ̀, kɛ́ à giiyèwà yã́i, ↄ̃ à gɛ̀ a ò a gbɛ̃́ↄnɛ. +A gↄↄ sopladepi zĩ́ e ĩatɛ̃ àↄ gɛ́ gɛ̃i kpɛ́u wɛ̃́lɛpi ɛ̀waasoↄ òɛ̀: Bↄ́ na mɛ́ dɛ zↄ́ai? Bↄ́ pãsĩ mɛ́ dɛ nↄ̀ↄmusuai? Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ ònɛ́: Tó i sapa ń ma zununuo yãao, á fↄ̃ à ma yã́pi yáasi poloe? +Dii Nisĩna dɛ̀dɛwa, ↄ̃ à gɛ̀ Asekeloni à gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn baakwi, à ń pↄkasaↄ wòlomá, ↄ̃ à gɛ kpà gbɛ̃́ pↄ́ aa a yã́pi yáasi pòloɛↄwa. Aà pↄ pà, ↄ̃ à tà a mae bɛ. +Ɔ̃ wà Sãusↄ̃ↄ nↄpi kũ̀ wa kpà aà gbɛ̃na pↄ́ zɛ̀ aà saɛ nↄpi sɛ́zĩwa aà pↄ́ ũ. +Kɛ́ à kɛ̀ gↄↄpla, pↄkɛkɛgↄↄ kà, ↄ̃ Sãusↄ̃ↄ blenɛbↄlↄ kũ̀, à gɛ̀ a nↄpi gwaiò à mɛ̀: Má ye gɛ́ ma na kĩ́i kpɛa. Ɔ̃ aà nↄpi mae i aà gba zɛ́o +à mɛ̀: Málɛ e ń zaaàguɛ, ↄ̃ ma aà kpà n gbɛ̃nawa. Aà dãuna kɛfɛũ dɛaàla. Ǹ aà sɛ aà gɛ̃ɛ ũ. +Sãusↄ̃ↄ ònɛ́: Tó ma yãvãikɛ̀ á Filitɛ̃ↄnɛ sa, máↄ tàae vĩ lↄo. +Sãusↄ̃ↄ gɛ̀ gbɛ̃gbonaↄ kũ̀kũ ↄ̀aa do ń basↄoo (300), ↄ̃ à sɛ̃yèye sↄlↄↄsↄlↄↄnnↄ. À gbɛ̃gbonapiↄ vlã́ yèyekↄ̃wa plapla, ↄ̃ à sɛ̃pi yèye ń vlã́piↄwa. +À tɛsↄ̃̀ sɛ̃piↄwa, ↄ̃ à gbɛ̃gbonapiↄ gbàɛ Filitɛ̃ↄ bua. An pↄ́wɛna tɛkũ̀ píi ń ń pↄgbaↄ ń ń vɛ̃ɛbuↄ ń ń kù kpɛ́ↄ píi. +Ɔ̃ Filitɛ̃ↄ mɛ̀: Démɛ yã́ɛ taa kɛ̀wɛ̃ɛi? Ɔ̃ wà mɛ̀: Timɛna gbɛ̃́ nɛ́ zã́ Sãusↄ̃ↄɛ. Aà ã̀nsue aà nↄ sìwàɛ, ↄ̃ a kpà aà gbɛ̃nawa. Ɔ̃ Filitɛ̃ↄ gɛ̀ nↄpi ń a maeo kpàsa. +Sãusↄ̃ↄ ònɛ́: Lá màa á kɛ̀mɛɛ, má kã́maboo e ma gɛ tↄsìowá. +À sìńgu à ń kɛ́ dúuduu, an dɛdɛapi gɛ̃agɛ̃̀, ↄ̃ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Etaũ gbɛ̀'ɛu. +Filitɛ̃ↄ gɛ̀ bòokpà Yuda bùsuu, aa lì gu pↄ́ wì mɛ Gyaↄwaa. +Ɔ̃ Yuda buiↄ ń lá aa mɛ̀: Bↄ́yãi a mↄwá ń zĩoi? Ɔ̃ aa mɛ̀: Wa mↄ Sãusↄ̃ↄ kṹi wà kɛɛ̀ lá a kɛ̀wɛ̃ɛwaɛ. +Ɔ̃ Yuda buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃oↄ (3.000) gɛ̀ Etaũ gbɛ̀'ɛ kĩ́i, aa ò Sãusↄ̃ↄɛ: Ń dↄ̃ kɛ́ Filitɛ̃ↄ mɛ́ lɛ́ kiblewáo lé? Bↄ́ yã́ ń kɛ̀wɛ̃ɛ wei? A wèmá à mɛ̀: Lá aa kɛ̀mɛɛ ↄ̃ má kɛ̀nɛ́. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wa mↄ n yei wà n kpámáɛ. Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ mɛ̀: À lɛgbɛ̃mɛɛ à mɛ á ma dɛo. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Wá n dɛo. Wá n ye ń baoɛ, wí n nanɛ́ ń ↄzĩ. Ɔ̃ aa aà yè ń bà dafuo mɛ̀n pla, aa bↄ̀aànↄ gbɛ̀'ɛpiu. +Kɛ́ aalɛ ká Gyaↄwa, Filitɛ̃ↄ mↄ̀ daiaàlɛ, aalɛ kúkuakɛ. Dii Nisĩna dɛ̀dɛ Sãusↄ̃ↄwa, ↄ̃ ba pↄ́ wa yè aà gã̀sĩↄwa gↄ̃̀ lán bà mùaawa, ↄ̃ bapiↄ wòlo aà ↄwa. +À zàa'ĩn gaa dafu gyaↄwa è, ↄ̃ à nàalɛ a sɛ̀ à gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ (1.000) dɛ̀dɛò. +Sãusↄ̃ↄ mɛ̀: Zàa'ĩn gyaↄwa ↄ̃ ma gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ dɛ̀dɛò, zàa'ĩn gyaↄwa ↄ̃ ma ń kaokↄ̃a. +Kɛ́ à yã́pi ò a làa, ↄ̃ à gyaↄwapi vũ̀aa. Ɔ̃ wà tↄkpà gupiɛ Gyaↄwasĩsĩ. +Imi aà kũ̀ gbãa, ↄ̃ à lɛzù Diizi à mɛ̀: Ń tò mapi n zↄ̀blena ma zĩblè maamaa, ↄ̃ máↄ ga ń imio mà lɛ́lɛ da Filitɛ̃ gyafↄↄdeↄ ↄu saa? +Lua Gyaↄwa tↄↄlɛ pàa, ↄ̃ í bↄ̀u. Sãusↄ̃ↄ mì, ↄ̃ aà mɛ sù à gbãa è. A yã́i tò e gbã wì mɛ Gyaↄwa nibↄnapiɛ Lɛzuna Nibↄna. +Sãusↄ̃ↄ dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ baoɛ Filitɛ̃ↄ kibleamagↄↄ. +Sãusↄ̃ↄ gɛ̀ Gaza, à káaluae è we, ↄ̃ à gɛ̃̀ wúlɛiaànↄ. +Wa ò Gazadeↄnɛ wà mɛ̀: Sãusↄ̃ↄ mↄ̀ la. Ɔ̃ aa lìa gupizi, wàlɛ aà dãdã wɛ̃́lɛ bↄlɛu gwãasĩna aa mɛ̀: Tó gu dↄ̀, wá aà dɛɛ. +Sãusↄ̃ↄ wùlɛ we e wɛɛdo, ↄ̃ à fɛ̀lɛ. À gɛ̀ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛ gba kũ̀ ń a lipɛlɛ mɛ̀n plaↄ, a bìlɛ ń a kákabↄo sãnu. A dà a gã̀u, à gɛ vũ̀aa sĩ̀sĩ pↄ́ bↄaa ń Hɛblↄ̃o musu. +Bee gbɛa Sãusↄ̃ↄ yè nↄɛezi Vɛ̃ɛbu guzulɛu. Aà tↄ́n Dalila. +Ɔ̃ Filitɛ̃ kíaↄ gɛ̀ nↄpi lè, aa òɛ̀: Kↄ̃nikɛɛ̀, kɛ́ ǹ e ǹ aà gbãa zↄ̃ↄpi asii dↄ̃ ń lá wá kɛ wà aà nɛo. Tó wa ba dↄ̀wà wa aà fù, wá baade a n gba ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa sↄo ń basↄoo (1.100). +Ɔ̃ Dalila ò Sãusↄ̃ↄɛ: Pↄ́ pↄ́ tò ń gbãa kɛ́wa omɛɛ. Ba kpele wa dↄma, ńyↄ̃ fↄ̃ kɛ̃o ni? +A wèwà à mɛ̀: Tó wà ma ye ń saba niɛo mɛ̀n sopla, bee mɛ́ a ma busa, mí gↄ̃ lán gbɛ̃́piiwa. +Filitɛ̃ kíaↄ mↄ̀ Dalilaɛ ń saba niɛ pↄ́ i giigaga yãaoↄ mɛ̀n sopla, ↄ̃ à aà yèò. +Aà kpàkpanaↄ ulɛa kpɛa, ↄ̃ Dalila ò Sãusↄ̃ↄɛ: Sãusↄ̃ↄ! Filitɛ̃ↄ lɛ́ mↄma fá! Ɔ̃ à sabapiↄ kɛ̃̀ lán bà mùaawa, wi aà gbãa bↄkĩi dↄ̃o. +Ɔ̃ Dalila òɛ̀: Ńlɛ ma kpánguakɛɛ, n ɛɛtòmɛɛɛ. Omɛɛ sa. Ba kpele wa n yeòi? +A òɛ̀: Tó wà ma ye ń balɛɛna dafu gèele pↄ́ wi zĩkɛò yãaoↄ, a ma busa, mí gↄ̃ lán gbɛ̃́piiwa. +Ɔ̃ Dalila bapiↄ sɛ̀ à aà yèò. Aà kpàkpanaↄ ulɛa kpɛa, ↄ̃ à mɛ̀: Sãusↄ̃ↄ! Filitɛ̃ↄ lɛ́ mↄma fá! Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ ba pↄ́ dↄdↄ a gã̀sĩwapiↄ kɛ̃̀kɛ̃ lán bapunawa. +Dalila òɛ̀: Ńlɛ ma kpánguakɛ e tiaɛ. N ɛɛtòmɛɛ. Omɛɛ sa. Ba kpele wa n yeòi? Ɔ̃ a òɛ̀: Tó n ma mikã tãa lán balɛɛnawa mɛ̀n soplaↄ kà dã́au ń tã̀, +mɛ́ n kálo pàwà, má busaɛ, má gↄ̃ lán gbɛ̃́piiwaɛ. Dalila tò i dàaàla, ↄ̃ à aà mikã tãa mɛ̀n soplapiↄ kà dã́au a tã̀, ↄ̃ a fĩ̀ àsaliwa. Ɔ̃ à mɛ̀: Sãusↄ̃ↄ! Filitɛ̃ↄ lɛ́ mↄma fá! Ɔ̃ à vù, à a mikã gà a wòlo dã́api ń àsalio guu. +Dalila ɛ̀a òɛ̀ lↄ: Niↄ omɛɛ ń yemazi, mɛ́ ń ma náai vĩo sↄ̃ bɛ? N ma kpánguakɛ̀ à kà gɛ̃n àaↄ̃. Ni n gbãa zↄ̃ↄ bↄkĩi omɛɛo. +Màa ìↄ naɛwà ń yã́ bee taao láasai. À aà nↄ̀sɛ ya��ɛ̀ e à gɛ̀ fù mɛnawa, a ye ga. +Ɔ̃ à yã́ pↄ́ kú a sↄ̃u òɛ̀ píi sa à mɛ̀: Gɛ̃ i táa'o ma miwao, asa wà ma kpa Luawaɛ. Tó wà ma mi bò lé, ma gbãa làon we. Má busa mà gↄ̃ lán gbɛ̃́piiwaɛ. +Kɛ́ Dalila è à yã́ pↄ́ kú a sↄ̃u òɛ píi, ↄ̃ à lɛ́kpãsãkɛ̀ Filitɛ̃ kíaↄnɛ à mɛ̀: À ɛa mↄ gɛ̃n do lↄ, asa à apii òmɛɛ sa. Ɔ̃ aa ɛ̀a mↄ̀ aà kĩ́i, aa ã́nusupi kũa. +Dalila tò i Sãusↄ̃ↄ lɛ̀ a gbáa, ↄ̃ à gↄ̃ɛe sìsi. À aà mikã gbã̀a tãa mɛ̀n soplapiↄ bò, ↄ̃ à nà busaawa, aà gbãapi gɛ̃̀zɛa. +Dalila mɛ̀: Sãusↄ̃ↄ! Filitɛ̃ↄ lɛ́ mↄma fá! Ɔ̃ à vù, à làasookɛ̀ à mɛ̀: Má kɛ lán yãawa mà azĩa bↄɛ. A dↄ̃ kɛ́ Dii gòwao. +Ɔ̃ Filitɛ̃ↄ aà kũ̀ aa aà wɛ́ bↄ̀bↄ, ↄ̃ aa gɛ̀aànↄ Gaza. Aa mↄgotɛ̃ gala kpàɛ̀, ↄ̃ àlɛ wísilↄ kpɛ́ pↄ́ wà aà dàu we. +Aà mipi nà kã́kpalɛawa sa. +Filitɛ̃ kíaↄ kↄ̃ kã̀aa aa gɛ̀ ń dii Dagↄ̃ gbagbai, aalɛ pↄnakɛ, aalɛ mɛ: Wá dii wá ibɛɛ Sãusↄ̃ↄ nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩɛ. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ aà è, aa ń dii sáaukpà aa mɛ̀: Wá ibɛɛ wá bùsu dɛ̀, à wá gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ dúuduu, ↄ̃ wá dii aà nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩ. +Lá an pↄ kɛ̀na màa aa mɛ̀: À Sãusↄ̃ↄ sísi aà kↄ̃̀ↄ'owɛ̃ɛ. Ɔ̃ wà aà bↄ̀ kpɛ́ pↄ́ wà aà dàupiu, à yaalↄ kpàńzi. Ɔ̃ wà aà zɛ̀ kpɛ́ gbapɛlɛↄ zãnguo. +Sãusↄ̃ↄ ò ɛ̀waasona pↄ́ a ↄ kũaɛ: Gɛmanↄ kpɛ́ gbapɛlɛ pↄ́ kpɛ́ sɛaↄ saɛ mà ↄnanawà, mí gbãa'ewà. +Tã́akpɛpi pà. Gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ku we ń Filitɛ̃ kíaↄ píi. Gbɛ̃́ pↄ́ kú kpɛ́pi musuↄ kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃o (3.000), aa mↄ̀ Sãusↄ̃ↄ kↄ̃̀ↄ gwai. +Sãusↄ̃ↄ wiilɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Dii Lua, to ma yã́ dↄngu. Lua, ma gba gbãa gɛ̃n doɛ bee mà tↄsiò Filitɛ̃ↄwa ma wɛ́ mɛ̀n pla yã́ musu. +À ↄnàna kpɛ́ gbapɛlɛ mɛ̀n pla pↄ́ kpɛ́pi sɛa guoguoↄwa, aà ↄplaa ku adowa, zɛɛ ku adowa. +À mɛ̀: To mà ga ń Filitɛ̃ↄ! À kulu kù, ↄ̃ à ↄpɛ̀wà ń gbãao, ↄ̃ kpɛ́pi kwɛ̀ kà Filitɛ̃ kíaↄla ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ Sãusↄ̃ↄ ń dɛdɛ a gagↄↄↄ dasi dɛ gbɛ̃́ pↄ́ à ń dɛdɛ a bɛ̃́ɛzĩↄla. +Aà dãunaↄ ń aà de bɛdeↄ píi mↄ̀ aà gɛ sɛ̀ wà tàò, ↄ̃ aa aà mia kpàkↄ̃i ń a mae Manↄao, Zↄla ń Ɛsɛtaoo zãnguo. À dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ baoɛ. +Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde gↄ̃ɛe ku, aà tↄ́n Mika. +A ò a daɛ: Ãnusu ↄ̀aa sↄo ń basↄoo (1.100) pↄ́ wa sɛ̀ma kpã́i, kɛ́ n ade kà, má mà. Ãnusupi ku ma kĩ́iɛ. Mámɛ má sɛ̀. Ɔ̃ aà da òɛ̀: Dii báaadangu, nɛ́. +Kɛ́ à ã́nusupi sↄ̀aa a daɛ, ↄ̃ aà dapi mɛ̀: Ma ã́nusuɛ bee dìlɛ Dii pↄ́ ũɛ, wi tã́a píò, wi ado kásaonɛ. Má ɛa kpamaɛ. +Kɛ́ Mika ã́nusupi sↄ̀aa a daɛ màa, aà da ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa do sɛ kpà siawa, ↄ̃ à tã́a pìoɛ̀, à ado kàsaoɛ̀. Ɔ̃ wà gɛ kàlɛ Mika kpɛ́u. +Mikapi sↄ̃ a tã́akpɛ vĩ. À sa'o'ula ń tã́aↄ kɛ̀ yãa, ↄ̃ à a nɛgↄ̃ɛe dìlɛ a sa'ona ũ. +Gↄↄ bee Isailiↄ kía vĩo, yã́ pↄ́ kɛ̀ gbɛ̃́ɛ, ↄ̃ ì a pↄ́ kɛ. +À mↄ lè Levii bui ɛ̀waasoe ku Yuda buiↄ guu Bɛtɛlɛũ, Yuda buiↄ bùsuu. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ we, àlɛ gu pↄ́ á zↄ̃lɛu wɛɛlɛ. Gↄↄ pↄ́ a bɛ zɛ́u, à kà Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu e Mika bɛ. +Ɔ̃ Mika aà là à mɛ̀: N bↄ má ni? A wèwà à mɛ̀: Levii buin ma ũ, ma bↄ Bɛtɛlɛũ, Yuda buiↄ bùsuuɛ. Gu pↄ́ má zↄ̃lɛu ↄ̃ málɛ wɛɛlɛ. +Mika òɛ̀: Zↄ̃lɛmanↄ, ní gↄ̃ ma mae ũ, ma sa'ona ũ. Máliↄ fĩabonɛ wɛ̃ ń wɛ̃o ã́nusu ↄwatɛ̃ kwikwi ń pↄkasaↄ ń pↄbleao. Ɔ̃ Levii buipi wèi. +Levii bui ɛ̀waasopi zↄ̃̀lɛ ń gↄ̃ɛpio, a gↄ̃̀ɛ̀ lá a nɛgↄ̃ɛwa. +Mika aà dìlɛ sa'ona ũ, ↄ̃ a ku Mika bɛ màa. +Mika mɛ̀: Má dↄ̃ kɛ́ Dii a ɛ̀fãaikɛmɛɛ sa, asa má sa'ona vĩ Levii bui ũ. +Gↄↄ bee Isailiↄ kía vĩo, mɛ́ Dã buiↄ lɛ́ bùsu wɛɛlɛ wà zↄ̃lɛu, asa e tia kpaalɛ pↄ́ aa sɛ̀ Isaili bui kĩniↄ guu i gↄ̃ ń pↄ́ ũo. +Ɔ̃ aa ń nɛgↄ̃naↄ zĩ̀ gbɛ̃ↄn sↄo, aa ònɛ́: À gɛ bùsu kɛɛlɛ. Ɔ̃ aa bↄ̀ Zↄla ń Ɛsɛtaoo, aa gɛ̀ bùsu kɛɛlɛi, aalɛ a asiigwa. Ɔ̃ aa mↄ̀ Ɛflaiũ bùsu sĩ̀sĩdeu e Mika bɛ wɛ̃́lɛu, aa ì we. +Gↄↄ pↄ́ aa ku kãi ń aà bɛo, aa Levii bui ɛ̀waasopi lↄↄ dↄ̃̀, ↄ̃ aa lìlɛ we, aa aà là aa mɛ̀: Démɛ mↄ̀nnↄ lai? Bↄ́ ńlɛ kɛ guɛ beeui? Àkɛa ń kú lai? +Ɔ̃ à ya��́ pↄ́ Mika kɛ̀ɛ ònɛ́ à mɛ̀: Àlɛ fĩabomɛɛ. Aà sa'onan ma ũ. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Gbɛawɛ̃ɛ Luawa wà dↄ̃ tó wá tá a kɛ na. +Ɔ̃ sa'onapi wèmá à mɛ̀: À gɛ́ aafia. Dii dↄaaaɛ́ á tápi guu. +Gbɛ̃ↄn sↄopiↄ dàzɛu, ↄ̃ aa kà Laisi. Aa è gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ dↄdↄa lá Sidↄ̃deↄ ìↄ kuwa. Aa ku dↄdↄa we yãkelesai. Pↄe lɛ́ kɛ̃́sãmáo, an bùsu pↄ́pii vĩɛ. Aa kãi ń Sidↄ̃deↄo, mɛ́ an baa kú ń gbɛ̃eoo. +Kɛ́ aa ɛ̀a sù ń gbɛ̃́ↄ kĩ́i Zↄla ń Ɛsɛtaoo, an gbɛ̃́ↄ ń lá aa mɛ̀: Bↄ́ á è wei? +Aa wèmá aa mɛ̀: À fɛlɛ wà gɛ lɛ́lɛmá. Asa wa bùsupi è, a maa kɛ̀ zài, mɛ́ álɛ pↄe wo lao. Ásu zígbiakɛo. Wà gɛ bùsupi símá! +Tó wa ka we, wá gbɛ̃́ↄ le dↄdↄaɛ. Bùsu pↄ́ Lua kpàwápi zↄ̃ↄ, mɛ́ pↄe lɛ́ kɛ̃́sãwào. +Ɔ̃ Dã bui pↄ́ kú Zↄla ń Ɛsɛtaooↄ dàzɛu gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃, aa ń gↄ̃kɛbↄↄ kṹkũa. +Kɛ́ aalɛ gɛ́, aa bòokpà Kiliayaaliũ saɛ Yuda buiↄ bùsuu. Ayãmɛto wì mɛ gupiɛ Dãbuiↄboo e ń a gbão. A ku Kiliayaaliũ bɛ'aɛ oiɛ. +Bↄa we aa gɛ̀ Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu e Mika bɛ wɛ̃́lɛu. +Ɔ̃ gbɛ̃ↄn sↄo pↄ́ aa gɛ̀ Laisi bùsu asiigwàↄ ò ń gbɛ̃́ↄnɛ: Á dↄ̃ kɛ́ sa'o'ula ń ua tã́aↄ ń tã́a pↄ́ wa pìo ń tã́a pↄ́ wa kàsao ku kpɛ́ɛ beeↄ do guua? Áↄ dↄ̃ sa lá á kɛ. +Aa lìlɛ we, aa gɛ̀ Levii bui ɛ̀waasopi lè Mika bɛ, ↄ̃ aa aà aafia gbɛ̀a. +Dã bui gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ pↄ́ aa ń gↄ̃kɛbↄↄ kṹkũapiↄ zɛa ua lɛ́u, +ↄ̃ gbɛ̃ↄn sↄopiↄ gɛ̃̀ kpɛ́u, aa sa'o'ulapi ń ua tã́apiↄ ń tã́a pↄ́ wa pìpio ń tã́a pↄ́ wa kàsapio sɛ̀lɛ. Sa'onapi zɛa ua lɛ́u ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ pↄ́ aa ń gↄ̃kɛbↄↄ kṹkũapiↄ. +Kɛ́ gbɛ̃́piↄ gɛ̃̀ Mika bɛ aa pↄ́piↄ sɛ̀lɛ, ↄ̃ sa'onapi ń lá à mɛ̀: Bↄ́ álɛ kɛ wei? +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Nílɛ! Ǹ n lɛ́ kpaaũ! Mↄ gɛ́wanↄ, ní gↄ̃ wá mae ũ, wá sa'ona ũ. Dɛa gbɛ̃́ mɛ̀ndo bɛ sa'ona ũ ge Isaili bui lɛɛ do sa'ona ũ, a kpele mɛ́ maanɛi? +Sa'onapi pↄ kɛ̀na. À sa'o'ulapi sɛ̀ ń tã́apiↄ, à nà gbɛ̃́piↄwa. +Aa dàzɛu, an nɛ́ↄ mɛ́ dↄaaa ń ń pↄtuoↄ ń ń àizɛɛↄ píi. +Kɛ́ aa kà zã̀ ń Mika bɛo, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ an bɛ kãi ń Mika bɛoↄ kↄ̃ kã̀aa, aa pɛ̀lɛ Dã buipiↄzi. +Aalɛ zↄadↄmá, ↄ̃ Dã buiↄ lìaa aɛdↄ̀má, aa ò Mikaɛ: Kpelewa ń kɛ̀ n gbɛ̃́ↄ kã̀aai? +A wèmá à mɛ̀: A tã́a pↄ́ má pìↄ sɛ̀lɛ, ↄ̃ a ta ń ma sa'onao. Bↄ́mɛ gↄ̃̀mɛɛ lↄi? Bↄ́yãi álɛ ma la yã́ pↄ́ ma leii? +Ɔ̃ Dã buiↄ wèwà aa mɛ̀: Ńsu lɛkpaakɛwanↄo, kɛ́ pↄkũmadeↄ su kusima ń n bɛdeↄ aa á dɛdɛo yã́i. +Ɔ̃ Dã buipiↄ dàzɛu. Kɛ́ Mika è gbɛ̃́piↄ gbãa dɛalaɛ, ↄ̃ à ɛ̀a tà bɛ. +Dã buipiↄ sↄ̃ aa gɛ̀ Laisi ń tã́a pↄ́ Mika pìpiↄ ń aà sa'onao. Aa gɛ̀ lɛ̀lɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú dↄdↄa yãkelesaipiↄwa. Aa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao, ↄ̃ aa tɛsↄ̃̀ ń wɛ̃́lɛwa. +Gbɛ̃e i e ń suabào, asa aa kãi ń Sidↄ̃oo, mɛ́ an baa kú ń gbɛ̃eoo. Wɛ̃́lɛpi ku gusalalau kãi ń Bɛleobɛoɛ. Ɔ̃ aa wɛ̃́lɛpi kɛ̀kɛ kàlɛ aa zↄ̃̀lɛu. +Aa ń dezi Dã, Isaili nɛ́ tↄkpàɛ̀, ãma wɛ̃́lɛpi tↄ́n Laisi káau. +Dã buipiↄ tã́apiↄ pɛ̀lɛ we, ↄ̃ aa Mↄizi nɛ́ Geesoũ bui Yonatãapi ń aà nɛ́ↄ dìlɛ ń sa'onaↄ ũ e gↄↄ pↄ́ wà bùsupi sìmá. +Gↄↄ pↄ́ Lua kpɛ́ kú Silo, gↄↄ bee ↄ̃ tã́a pↄ́ Mika pìpiↄ pɛ́lɛa Laisi. +Gↄↄ bee Isailiↄ kía vĩo. Levii buie mɛ́ kú Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde lɛ́wa, ↄ̃ à nↄsɛ̀ Bɛtɛlɛũ, Yuda buiↄ bùsuu, i mɛ́sɛdilɛɛ̀o. +Ɔ̃ nↄɛpi dↄ́ɛ'ĩi kɛ̀, ↄ̃ à bↄ̀ a zã́ bɛ à tà a mae bɛ Bɛtɛlɛũ, Yuda buiↄ bùsuu, a ku we e mↄ síiↄ̃. +Ɔ̃ aà zã́ fɛ̀lɛ gɛ̀ aà gbɛsii. À gɛ̀ we ń a zĩkɛnao ń zàa'ĩn mɛ̀n plao. Kɛ́ à kà nↄpi kĩ́i, nↄpi gɛ̃̀aànↄ a mae kpɛ́u. Kɛ́ nↄpi mae aà è, à gbãakpàaàzi ń pↄnao. +Aà ã̀nsuepi aà dìlɛ, ↄ̃ à ì we gↄↄ àaↄ̃, aalɛ pↄble, aalɛ igbɛ̃. +A gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ ↄ̃ aa fɛ̀lɛ káaukaau, gↄ̃pi lɛ́ taa sↄukɛ à dazɛu, ↄ̃ aà ã̀nsuepi òɛ̀: Zɛ ǹ pↄble, ní gbasa dazɛu. +Ɔ̃ à zↄ̃̀lɛ pↄblè ń a ã̀nsuepio, aa igbɛ̃̀ sãnu. Ɔ̃ nↄpi mae òɛ̀: N yã́ na! I la gbã, ní pↄnakɛ. +Kɛ́ gu dↄ̀, à fɛ̀lɛ lɛ́ dazɛu lↄ, ↄ̃ aà ã̀nsuepi gìɛ lↄ, ↄ̃ à gↄ̃̀. +Kɛ́ gu dↄ̀ a gↄↄ sↄode, à fɛ̀lɛ lɛ́ dazɛu, ↄ̃ aà ã̀nsuepi mɛ̀: N yã́ na! Zɛ ǹ pↄble, ní gↄ̃ e ĩatɛ̃ busa. Ɔ̃ aa pↄblè ḿpla sãnu. +Kɛ́ gↄ̃ɛpi fɛ̀lɛ lɛ́ dazɛu ń a nↄpio ń a zĩkɛnao, aà ã̀nsue òɛ̀: Gwa, oosi kɛ̀, mɛ́ ĩatɛ̃ i gↄ̃ bílao. I la gbã lↄ! Gwa, gu lɛ́ gɛ̃kↄ̃u. I la, ní pↄnakɛ, zia kↄↄ káaukaau ní da n bɛ zɛ́u. +Gↄ̃ɛpi ye ia we yã́i lↄo, ↄ̃ à fɛ̀lɛ dàzɛu, à mipɛ̀ Yebusi pↄ́ wì mɛ lↄ Yelusalɛũwa ń a nↄpio ń a zàa'ĩn mɛ̀n plaↄ. +Kɛ́ aa kà kãi ń Yebusio, ĩatɛ̃ gɛ̃a kpɛ́u, ↄ̃ zĩkɛnapi ò a diiɛ: Wà lilɛ gɛ̃ Yebusi buiↄ wɛ̃́lɛɛ beeu wà i we laↄ! +Ɔ̃ aà dii òɛ̀: Wá gɛ̃ bui zĩ̀loↄ wɛ̃́lɛuo. Isaili buiↄ ku weo. Wà gɛ́ e Gibɛa. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Wà gɛ́ ii Gibɛa ge Lama, wá gupiↄ do le. +Ɔ̃ aalɛ gɛ́. Kɛ́ aa kà Gibɛa, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu, ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u. +Aa lìlɛ gɛ̀ ii we, ↄ̃ aa kàlɛ gãaɛ, gbɛ̃e i ń dilɛo. +Mae zie sù ń buao oosi. Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde gbɛ̃́ɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ Gibɛa. Wɛ̃́lɛpideↄá Bɛ̃yãmɛɛ buiↄnɛ. +Kɛ́ à wɛzù, à nibↄↄ è kálɛ gãaɛ, ↄ̃ à nↄpi zã́ là à mɛ̀: Ńlɛ gɛ́ má ni? N bↄ má ni? +A wèwà à mɛ̀: Wa bↄ Bɛtɛlɛũ, Yuda buiↄ bùsuuɛ, ↄ̃ wálɛ tá Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde lɛ́wa. Ma bɛn we. Ma gɛ Bɛtɛlɛũɛ, ↄ̃ málɛ tá bɛ sa, ↄ̃ gbɛ̃e i ma dilɛo. +Wá zàa'ĩnaↄ sɛ̃ ń tàaao vĩ, mɛ́ mapi ń ma nↄɛo ń ma zĩkɛnao wá pɛ̃ɛ ń vɛ̃ɛo vĩ. Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, pↄe kɛ̃́sãawáo. +Ɔ̃ maezipi mɛ̀: Má á dilɛ, mí pↄ́ pↄ́ á yei kpáwá. Ásu i gãaɛo fá! +Ɔ̃ à tàńnↄ a bɛ, à sɛ̃ kpà ń zàa'ĩnaↄwa. Aa gbá pìpi, ↄ̃ aa pↄblè aa imì. +Aalɛ pↄnakɛ, ↄ̃ wɛ̃́lɛ gbɛ̃vãiↄ mↄ̀ lìa kpɛ́pii, aalɛ a gba gbɛ̃gbɛ̃, aalɛ wiidↄ maezi pↄ́ kpɛ́pi vĩwa, aalɛ mɛ: Bↄwɛ̃ɛ ń gↄ̃ɛ pↄ́ pìla n bɛo wà wúlɛaànↄ! +Ɔ̃ uabelepi bↄ̀má à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ, ásu yãvãikɛo. Lá gↄ̃ɛpi pìlaaɛ, ásu wíyãpi kɛo. +Gↄ̃ɛpi na ku la ń ma nɛnↄɛ lɛ́soo. Má bↄɛ́ńnↄ, í kɛńnↄ lá á yeiwa. Ãma ásu yãkpaanlapi kɛ gↄ̃ɛpiɛo. +Gbɛ̃́piↄ i we aà yã́io, ↄ̃ Levii buipi bↄ̀nɛ́ ń a nↄo. Ɔ̃ aalɛ aà dã̀akpakpa ń gbãao e ko gɛ̀ lɛ́ sɛ̃́ia zùò, ↄ̃ aa gbàsa wà aà gbàɛ. +Kɛ́ ko lɛ́ plaade zù, nↄɛpi fɛ̀lɛ gɛ̀ lɛ̀lɛ kpɛ́ pↄ́ a zã́ kúu kpɛɛlɛ, ↄ̃ a wúlɛa we e gu dↄ̀. +Kɛ́ aà zã́pi fɛ̀lɛ zɛwɛ̃̀ kↄↄ à dazɛu, ↄ̃ à su è a nↄpi wúlɛa kpɛɛlɛ, aà ↄ mɛ́ didia kpɛɛlɛ bèewa. +Ɔ̃ a òɛ̀: Fɛlɛ wà tá! Kɛ́ i aà wea mao, ↄ̃ à aà sɛ dà zàa'ĩna kpɛ, à dàzɛu. +Kɛ́ à kà bɛ, ↄ̃ à fɛ̃na sɛ̀, à a nↄ gɛpi zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ kↄ̃̀ↄ kuɛpla, à kpã̀sãkpãsã Isaili bùsuↄ guu píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ èↄ píi mɛ̀: Za gↄↄ pↄ́ wá Isailiↄ wa bↄlɛ Egipi e gbã, wi yã́ɛ bee taa eo. À làasookɛ yã́piwa, à gwa lá wá sɛ́. +Ɔ̃ Isaili pↄ́ aa ku za Dã e Bɛɛsɛba ń Galada bùsuoↄ mↄ̀ kã̀aa Dii aɛ Mizipa ń lɛdoũo ḿpii. +Isaili bui píi dↄaanaↄ zɛ̀zɛ balu guu we ń zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa pla (400.000), baade a fɛ̃nda kũa. +À mↄ lè Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ mà Isaili bui kĩniↄ gɛ̀ Mizipa. Ɔ̃ Isailiↄ Levii buipi là à mɛ̀: Yã́pi dau siuwɛ̃ɛ lá a dɛ. +Ɔ̃ nↄ pↄ́ wa dɛ̀pi zã́ mɛ̀: Mapi ń ma nↄo wa gɛ ii Gibɛa, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuuɛ. +Ɔ̃ Gibɛadeↄ fɛ̀lɛmanↄ, aa mↄ̀ lìa kpɛ́ pↄ́ má kúu gwã́ beezi, aa ye ma dɛ. Ɔ̃ aa wùlɛwulɛ ń ma nao, à gà. +Ɔ̃ ma a nↄ gɛpi sɛ̀ má zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ, má kpã̀sãkpãsã Isaili bùsuↄ guu píi, asa aa wíyã vãi kɛ̀ wá Isaili bùsuuɛ. +Á Isailiↄ, lá á sɛ́ à sɛ́. +Ɔ̃ gbɛ̃́pii fɛ̀lɛ ń lɛdoũo aa mɛ̀: Wá gbɛ̃e a ta bɛo. Wá gbɛ̃e a ta a bɛ wɛ̃́lɛuo. +Lá wá kɛ Gibɛadeↄnɛn kɛ: Wà gbɛla wá lɛ́lɛama yã́ musu. +Wà gbɛ̃́ↄ plɛplɛ Isaili buiↄ guu píũ̀sũa wɛɛlɛ zĩgↄ̃ↄnɛ, kɛ́ aa e gɛ́ Gibɛa, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu, aai wíyã pↄ́ aa kɛ̀ wá bùsuu fĩabonɛ́. +Màa Isailiↄ kã̀aa píi ń lɛdoũo, kɛ́ wa gɛ́ lɛ́lɛi wɛ̃́lɛpiwa. +Isailiↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀zĩ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ wɛ̃́lɛↄ guu píi aa mɛ̀: Dàa vãi pↄ́ wa kɛ̀ á bùsuu sↄ̃ bɛ? +À Gibɛa gbɛ̃vãipiↄ kpáwá wà ń dɛdɛ, wí tàaepi bↄ wá guu. Ɔ̃ Bɛ̃yãmɛɛ buipiↄ i we ń gbɛ̃́ Isailiↄ yãmào. +Aa bↄ̀lɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu aa kã̀aa Gibɛa, kɛ́ aa zĩka ń Isaili bui kĩniↄ. +G���ↄ bee Bɛ̃yãmɛɛ bui fɛ̃ndadeↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo ń mɛ̀ndooɛ (26.000) ń Gibɛadeↄ zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (700). +Gbɛ̃́piↄ guu zĩgↄ̃ ↄzɛɛdeↄ ku gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo. Baa mikã mɛ̀ndo an gbɛ̃e lí gbã́ ń gbɛmao à zã̀wào. +Isaili bui kĩniↄ sↄ̃ aa zĩgↄ̃ fɛ̃ndadeↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa pla (400.000). +Isailipiↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ Bɛtɛli, ↄ̃ aa gbɛ̀a Luawa aa mɛ̀: Wá bui kpele mɛ́ a gɛ́ zĩkai ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ káaui? Dii mɛ̀: Yuda buiↄ mɛ́ aa gɛ́ sɛ̃́ia. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Isailiↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ bòokpà Gibɛa saɛ. +Ɔ̃ aa bↄ̀lɛ gɛ̀ zĩkai ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ, aa zĩ'ↄpòońzi Gibɛa we. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bↄ̀lɛ Gibɛa, ↄ̃ aa Isailipiↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plao (22.000). +Isailiↄ kↄ̃ gbà sↄ̃, ↄ̃ aa ɛ̀a zĩ'ↄpòo gu pↄ́ aa pòou yãa lↄ. +Isailieↄ gɛ̀ lɛ́ ↄ́ↄlↄ Dii aɛ e oosi, ↄ̃ aa gbɛ̀awà aa mɛ̀: Wà ɛa gɛ́ zĩkai ń wá gbɛ̃́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ yã̀? Ɔ̃ Dii mɛ̀: À gɛ́! +Ɔ̃ Isailiↄ sↄ̃̀ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄzi zĩgↄↄ plaadepizĩ. +Kɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bↄ̀lɛ Gibɛa aa mↄ̀ dàńƆ̃ Isailiↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ Bɛtɛli ḿpii, aa zↄ̃̀lɛ lɛ́ ↄ́ↄlↄ Dii aɛ. Aa lɛyè we e oosi, ↄ̃ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasaↄ ò'o Diiwa. +Gↄↄ bee Luabaakuańnↄ kpagolo kú we. Ɛleazaa nɛ́ Finɛasi, Aalona tↄũna mɛ́ sa'ona ũ. Ɔ̃ aa yãgbɛ̀a Diiwa aa mɛ̀: Wà ɛa gɛ́ zĩkai ń wá gbɛ̃́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ yã̀ ge wà kã́maboɛ? Ɔ̃ Dii mɛ̀: À gɛ́! Má ń naɛ́ á ↄzĩ zia. +Ɔ̃ Isailiↄ gɛ̀ gbɛ̃́ↄ ùlɛ'ulɛ aa lìa Gibɛai. +Zĩgↄↄ àaↄ̃de zĩ́ aa gɛ̀ zĩ'ↄpòo Bɛ̃yãmɛɛ buiↄzi lá aa kɛ̀ yãawa. +Ɔ̃ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ daińlɛ e aa gɛ̀ kɛ̃̀ ń wɛ̃́lɛwa. Aa nà Isailiↄ dɛdɛawa lán yãa wà lↄ, ↄ̃ aa gbɛ̃ↄn baakwi taa dɛ̀dɛ Bɛtɛli zɛ́u ń Gibɛa zɛ́uo sɛ̃u we. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ lɛ́ mɛ: Wálɛ ń fu lán yãawa. Isailiↄ sↄ̃ aalɛ mɛ: Wà bàalɛnɛ́, kɛ́ aa e kɛ̃́ ń wɛ̃́lɛwa e zɛ́kpaaↄu. +Isailiↄ gò ń tía ḿpii, aa gɛ̀ zĩ'ↄpòo Baali Tamaa, ↄ̃ Isaili pↄ́ ulɛaↄ bↄ̀lɛ ń ulɛkĩi Gibɛa bɛ'aɛ oi. +Ɔ̃ Isaili zĩĩ pãsĩkũ̀, mɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ dↄ̃ yã́ a ń leo. +Dii tò Isailiↄ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ fù. Zĩbeezĩ Isailiↄ ń dɛdɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo ń basↄoo (25.100), fɛ̃ndadeↄnɛ ḿpii. +Ɔ̃ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ è wà ń fú. Isailiↄ gubↄ̀ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄnɛ yãa, kɛ́ aa daa gbɛ̃́ pↄ́ aa ń úlɛ'ulɛ Gibɛa saɛↄ gã̀u yã́i. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ ulɛ'ulɛapiↄ bↄ̀lɛ ń wãao, aa gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu aa fã̀aau, ↄ̃ aa wɛ̃́lɛdeↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao míↄmiↄ. +À mↄ lè Isailiↄ lɛkpàaĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ ulɛapiↄ yãaɛ aa mɛ̀: Tó a súɛlɛ dà wɛ̃́lɛa, +wápiↄ wá liaa ń wá yanaↄ zĩlauɛ. Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ nà Isailiↄ dɛdɛawa, aa ń dɛdɛ gbɛ̃ↄn baakwi taawa, ↄ̃ aa mɛ̀: Wálɛ ń fu lán káauwaɛ. +Ɔ̃ tɛlu fɛ̀lɛ wɛ̃́lɛu. Kɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ sù ń kpɛ gwà, aa è tɛlu gbã́ dau. +Isailiↄ lìaamá, ↄ̃ gili gɛ̃̀ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄu, kɛ́ aa è yã́ ń lé yã́i. +Ɔ̃ aa ɛ̀a lɛ́ bàalɛ Isailiↄnɛ, aa sɛ̀lɛ gbáa oi, ↄ̃ wà pɛ̀má ń zĩo. Ɔ̃ Isailiↄ bↄ̀lɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu, aa ń dɛdɛ we. +Aa koezↄ̃̀ńzi, ↄ̃ aa pɛ̀má, aai zɛnɛ́o e aa gɛ̀ ń lé Gibɛa gukpɛ oi. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ gàga we gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao plasai (18.000), zĩgↄ̃ↄnɛ ḿpii. +An gbɛ̃eↄ ɛ̀a bàalɛ̀ sɛ̀lɛ gbáau e aa gɛ̀ tàò Limↄ gbɛ oi, ↄ̃ Isailiↄ ń kↄ̃naↄ dɛ̀dɛ zɛ́ↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000). Aa ń gbɛsɛ̀lɛ e Gidoũ, aa ń dɛdɛ we lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla (2.000). +Zĩbeezĩ Bɛ̃yãmɛɛ bui fɛ̃ndade pↄ́ gàgaↄ píi kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000), zĩgↄ̃ↄnɛ ḿpii. +An gbɛ̃́ pↄ́ aa ɛ̀a bàalɛ̀ sɛ̀lɛ gbáau aa tà Limↄ gbɛ kĩ́iↄ bↄ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃. Aa kɛ̀ we mↄ síiↄ̃ɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ gɛ̀ Bɛ̃yãmɛɛ bui pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛoↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao. Aa pↄ́ pↄ́ aa è weↄ dɛ̀dɛ píiɛ, gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ, ↄ̃ aa tɛsↄ̃̀ ń wɛ̃́lɛpiↄwa píi. +À mↄ lè Isailiↄ ladà Mizipa aa mɛ̀: Wá gbɛ̃e a a nɛ́ kpã́sã Bɛ̃yãmɛɛ buiewao. +Aa gɛ̀ Bɛtɛli aa zↄ̃̀lɛ Lua aɛ we e oosi, ↄ̃ aa wii gbãa lɛ̀, aalɛ ↄ́ↄlↄ maamaa +aa mɛ̀: Dii Isailiↄ Lua, bↄ́yãi yã́pi wá lé, ↄ̃ wá bui lɛɛ do ku gbã lↄo ni? +Kɛ́ a gu dↄ̀, aa fɛ̀lɛ sa'okĩi bò, ↄ̃ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasaↄ ò'owà. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá Isaili bui kpele mɛ́ i mↄ kãaawanↄ Dii aɛo ni? Asa aa sì ń Luao yãa aa mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ gì mↄ́i Dii kĩ́i Mizipa, wa ade dɛɛ. +An gbɛ̃́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kɛ̀nɛ́ wɛ̃na, ↄ̃ aa mɛ̀: Wá Isailiↄ bui lɛɛ do mìdɛ fá. +Lá wá sì ń Diio wa mɛ̀, wá wá nɛ́ↄ kpã́sãmáo, kpelewa wá kɛ an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ nↄ ei? +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá Isaili bui kpele mɛ́ i mↄ Dii aɛ Mizipao ni? Gwa, gbɛ̃e i bↄ Yabɛsi Galada à mↄ̀ baluuo. +Aa gbɛ̃́ↄ dↄ̀dↄ, ↄ̃ aa è Yabɛsi Galada gbɛ̃e kú ń guuo. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ zĩgↄ̃ↄ gbàɛ we gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000), aa ònɛ́: À gɛ Yabɛsi Galadadeↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao ń ń nↄɛↄ ń ń nɛ́ↄ. +Tó a ka, à gↄ̃ɛↄ dɛdɛ píi ń nↄɛ pↄ́ gↄ̃ɛ dↄ̃̀ↄ. +Aa wɛ̃́ndia lɛ́soↄ è Yabɛsi Galadadeↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla, ↄ̃ aa tàńnↄ ń bòou Silo, Kanaa bùsuu. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa gɛ̀ awakpà Bɛ̃yãmɛɛ bui pↄ́ kú Limↄ gbɛzĩↄnɛ. +Zĩbeezĩ Bɛ̃yãmɛɛ buipiↄ sù, ↄ̃ Isailiↄ Yabɛsi Galada nↄɛ pↄ́ aai ń dɛdɛoↄ kpàmá, kási nↄɛpiↄ i pɛɛmáo. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kɛ̀nɛ́ wɛ̃na, asa Dii tò gupua bↄ̀ Isaili buiↄ guuɛ. +Ɔ̃ balu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mɛ̀: Lá Bɛ̃yãmɛɛ bui nↄɛe ku lↄo, kpelewa wá kɛ an gↄ̃ɛ pↄ́ gↄ̃̀ↄ nↄ ei? +Sema Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsu gↄ̃ an gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ pↄ́ ũ, kɛ́ Isaili bui lɛɛ doe su bãdɛo yã́i. +Wá e wà wá nɛ́ↄ kpã́sãmáo, asa wá sì ń Luao wa mɛ̀ Lua láaizĩ gbɛ̃́ pↄ́ a nɛ́ kpã̀sã Bɛ̃yãmɛɛ buiewawaɛ. +À gwa! Dii dikpɛ pↄ́ wì kɛ Silo wɛ̃ ń wɛ̃o kà kãi. Silo ku Bɛtɛli gugbãntoo oiɛ, zɛ́ pↄ́ ì bↄ Bɛtɛli ì gɛ́ Sikɛũ gukpɛ oi, Lebona gɛↄmidↄkĩi oi. +Ɔ̃ aa lɛdà Bɛ̃yãmɛɛ buiↄwa aa mɛ̀: À gɛ ulɛ'ulɛ vɛ̃ɛbuↄ guu, +íↄ gugwagwa. Tó Silo nɛnↄɛↄ bↄ̀lɛ ↄ̃wãi, à bↄlɛ vɛ̃ɛbupiu kpakpa, á baade i a pↄ́ kṹ nↄ ũ à taò a bùsuu. +Tó an maeↄ ge an dãↄↄ mↄ̀wá ń zↄao, wí onɛ́ aa gbɛ̃kɛkɛɛ́, asa wi nↄ eɛ́ zĩ pↄ́ wá kà guuo. Lá aamɛ aa nɛ́piↄ kpã̀sãwáo, aa tàae vĩ lↄo. +Ɔ̃ Bɛ̃yãmɛɛ buipiↄ kɛ̀ màa. Kɛ́ nɛnↄɛↄ bↄ̀lɛ lɛ́ ↄ̃wã, ↄ̃ an baade a pↄ́ kũ̀, aa tàńnↄ ń bùsuu. Aa ń wɛ̃́lɛↄ kɛ̀kɛ kàlɛ, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛu. +Bee gbɛa kɛ́ Isailiↄ fã̀aa Silo, an baade tà a bùsuu a gbɛ̃́ↄ kĩ́iɛ. +Gↄↄ bee sↄ̃ Isailiↄ kía vĩo, yã́ pↄ́ kɛ̀ gbɛ̃́ɛ ↄ̃ ì a pↄ́ kɛ. +Lutu. +Gↄↄ pↄ́ dↄaanaↄ lɛ́ kible Isaili bùsuu, imina kà, ↄ̃ gↄ̃ɛe bↄ̀ Bɛtɛlɛũ Yuda bùsuu, à gɛ̀ gↄↄplakɛi Mↄabu bùsuu ń a nao ń a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn plaↄ. +Gↄ̃ɛpi tↄ́n Ɛlimɛlɛki. Aà na tↄ́n Naomi. Aà nɛ́ↄ tↄ́n Maloni ń Kilionio. Ɛflata bùsudeↄnɛ. Aa gɛ̀ Mↄabu bùsuu, ↄ̃ aa ku we. +We Naomi zã́ Ɛlimɛlɛki gàu, aàpi mɛ́ gↄ̃̀ ń a nɛ́ gbɛ̃ↄn plapiↄ. +Aa Mↄabu nↄɛↄ sɛ̀ nↄ ũ, ado tↄ́n Ɔↄfa, ado sↄ̃ Lutu. An kua we wɛ̃̀ kwi taa gbɛa +ↄ̃ Maloni ń Kilionio gà ḿpla ḿpii, ↄ̃ Naomi gↄ̃̀ zã́sai nɛ́sai. +Aà kua Mↄabu bùsuu we a mà Dii a gbɛ̃́ↄ wɛ̃nagwà à ń gbá blɛ, ↄ̃ à sↄukɛ̀ à tá ń a nɛ́ napiↄ. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gu pↄ́ á kuu, à dàzɛu ń a nɛ́ gyaapiↄ, aalɛ tá Yuda bùsuu. +Ɔ̃ a ò a nɛ́piↄnɛ: À ɛa tá á daↄwa, Dii i gbɛ̃kɛkɛɛ́ lá á kɛ̀ á gↄ̃ pↄ́ gàↄnɛ ń mapiowa. +Dii tó á baade ɛa zãkɛ à zↄ̃lɛkĩi e. Kɛ́ à lɛzàmá, ↄ̃ aa ↄ́ↄlↄ̀ gbã́ugbãu. +Aa òɛ̀: Wá tannↄ n gbɛ̃́ↄ kĩ́iɛ. +Ɔ̃ a ò a nɛ́piↄnɛ: À ɛa! Bↄ́yãi á táimanↄi? Má ɛa nɛgↄ̃ɛↄ i à e zãkɛńnↄ lↄ yã̀? +À ɛa tá! Ma zikũ̀, má e zãkɛ lↄo. Baa tó ma mɛ̀ má wɛdↄ zãkɛai, mɛ́ má è oosia ma nɛgↄ̃ɛↄ ìaànↄ, +á fↄ̃ ń dã́ e aa zↄ̃ↄkũe? Á fↄ̃ àↄ ku pↄsɛ ń yã́ie? Aawo, ma nɛ́ↄ! Dii bↄ̀ ma kpɛɛ. Yã́ pↄ́ á lépi i kɛmɛɛ nao fá! +Aa ɛ̀a nà ↄↄlↄwa, ↄ̃ Ɔↄfa lɛzà a zãdapiwa, ãma Lutu gì nàwà. +Ɔ̃ Naomi òɛ̀: Gwa, n gbɛ̃do lɛ́ tá a gbɛ̃́ↄ ń a tã́aↄwa. Ɛa taaànↄ. +Ɔ̃ Lutu òɛ̀: Ńsu naɛnaɛa mà n to we mà tao. Gu pↄ́ n kɛ̀sɛpɛ̀lɛu, wáↄ sãnuɛ. Gu pↄ́ n pilau, we má pilau. N gbɛ̃́ↄ gↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ ũɛ, mɛ́ n Lua a gↄ̃ ma Lua ũɛ. +Gu pↄ́ n gau, we má gau, wi ma vĩ we. Ga bàasio pↄe a wá kɛ̃́kↄ̃wao. Tó ma kɛ̃ma, Dii yãpãsĩkɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Kɛ́ Naomi è à zɛ̀ò à taanↄɛ, i yãe oɛ̀ lↄo. +Ɔ̃ an pla ḿpii aa gɛ̀ aɛ e aa kà Bɛtɛlɛũ. Kɛ́ aa kà we, wɛ̃́lɛ lòo ń yã́ musu. Gbɛ̃́ↄ mɛ̀: Naomin wee? +Ɔ̃ a ònɛ́: Ásuli omɛɛ Naomi lↄo, sema Mala, asa Gbãapiide yã́'ĩikɛ̀mɛɛɛ. +Ma gɛ wɛ̃́lɛu ń pↄ́o, ↄ̃ Dii sùmanↄ ↄgii. Bↄ́yãi áↄ omɛɛ Naomii? Dii bↄ̀ ma kpɛɛ, Gbãapiidepi yã'ↄ̃ma kpàmaziɛ. +Lá Naomi sù ń Mↄabu bùsuo ń a nɛ́ gyaa Lutu, Mↄabu buion we. Aa kà Bɛtɛlɛũ gↄↄ pↄ́ wà ↄkpà naakɛkɛawaɛ. +Naomi zã́ Ɛlimɛlɛki bɛ gↄ̃ɛe ku, gbɛ̃zↄ̃ↄ ↄdeɛ, aà tↄ́n Bↄazu. +Mↄabu nↄɛ Lutu ò Naomiɛ: To mà gɛ́ bua naa kↄ̃nwɛi, míↄ tɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma wɛgwà kpɛ. Ɔ̃ a ò a nɛ́ gyaapiɛ: Gɛ́! +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ naa kↄ̃nwɛi bua, ìↄ tɛ pↄkɛkɛnaↄ kpɛ. Bua pↄ́ à gɛ̀upi sↄ̃ Ɛlimɛlɛki daɛ Bↄazu buaɛ. +Ɔ̃ Bↄazu bↄ̀ Bɛtɛlɛũ. Kɛ́ à kà we, à fↄkpà pↄkɛkɛnaↄwa à mɛ̀: Dii àↄ kúánↄ! Ɔ̃ aa òɛ̀: Dii báaadangu! +Bↄazu ò a zĩkɛna pↄ́ dɛ a pↄkɛkɛnaↄ ziia ũɛ: Démɛ wɛ̃́ndia bee vĩi? +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Wɛ̃́ndiapiá Mↄabu nↄɛ pↄ́ Naomi bↄ̀ò Mↄabu bùsuu à sùòɛ. +À mɛ̀ mà to àↄ naa kↄ̃nwɛ pↄkɛkɛnaↄ kpɛ, ↄ̃ àlɛ zĩkɛ za kↄↄ. Tia ↄ̃ à mↄ̀ kã́mabò yↄↄnnↄ kpɛ́u la. +Ɔ̃ Bↄazu gɛ ò Lutuɛ: Ma yãma. Ńsu gɛ́ naa kↄ̃nwɛi bú pãleuo. Ńsu gɛ̃wálao. Gↄ̃ la ń ma nↄɛ zĩkɛnaↄ. +Wɛ́tɛ bú pↄ́ aalɛ kɛkɛi, níↄ tɛ́ ń kpɛ. Má ò ma ɛ̀waasoↄnɛ aasu ĩadamao. Tó imi lɛ́ n dɛ, ní gɛ í pↄ́ aa kà olaↄu mi. +Ɔ̃ Lutu kùlɛɛ̀ à mipɛ̀lɛ à mɛ̀: Àkɛa ma gbɛ̃́ pↄ́ buipãle nↄɛn ma ũ, n laaidↄ̀a n yãmaakɛ̀mɛɛi? +Ɔ̃ Bↄazu wèwà à mɛ̀: Wà yã́ pↄ́ ń kɛ̀ n zãdaɛ n zã́ gaa gbɛa òmɛɛ píi, lá n n mae ń n dao tò we ń n bùsuo, ↄ̃ n mↄ n zↄ̃lɛ gbɛ̃́ pↄ́ ń ń dↄ̃ yãaoↄ guu. +Dii n pↄ́ kɛkɛnɛ yã́ pↄ́ ń kɛ̀pi musu. Lá n mↄ n sↄlↄ Dii Isailiↄ Lua kúlukulunau, aà n pↄ́ kɛkɛnɛ maamaa. +Lutu mɛ̀: Baa, n yãmaakɛ̀mɛɛ fá! N ma nↄ̀sɛ nìnimɛɛ, n yãna ò mapi n zĩkɛnaɛ, baa kɛ́ n zĩkɛnaↄ don ma ũo. +Pↄblegↄↄ Bↄazu òɛ̀: Mↄ ǹ pↄble la, níↄ pↄ́ zↄ̃ dowa. Ɔ̃ à zↄ̃̀lɛ pↄkɛkɛnaↄ saɛ. Bↄazu naa kpasaa kpàwà, ↄ̃ à pↄblè à kã̀ e a kĩni gↄ̃̀. +Kɛ́ à fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ pↄ́ kↄ̃nwɛi, Bↄazu ò ɛ̀waasoↄnɛ à mɛ̀: Baa tó àlɛ pↄ́ kↄ̃nwɛ naa pↄ́ kálɛa guu, ásu aà sↄ̃́sↄ̃o. +À a sáoeↄ woɛ̀ naa guu, í tó aà a kↄ̃nwɛ. Ásu zↄadↄwào. +Ɔ̃ à pↄ́ kↄ̃nwɛ̀ e oosi. Kɛ́ à a ṹa bò, à kà koko lɛ pla taawa. +Kɛ́ a sɛ̀ à tàò bɛ, ↄ̃ à pↄ́ pↄ́ à a kↄ̃nwɛ̀pi ↄ̀lↄ a zãdaɛ. À blɛ pↄ́ a fùpi kpàwà lↄ. +Ɔ̃ aà zãda aà là à mɛ̀: Mákĩi n pↄ́ kↄ̃nwɛ̀u gbãi? N zĩkɛ̀ má ni? Lua báaada gbɛ̃́ pↄ́ laaidↄ̀mau. Ɔ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ à zĩkɛ̀ aà bua yã'òɛ̀ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩkɛ̀ aà bua gbã tↄ́n Bↄazu. +Ɔ̃ Naomi mɛ̀: Ma Dii sáaukɛ̀! À gì lɛ́ gbɛ̃kɛkɛ wá gbɛ̃́ pↄ́ wá bɛ̃́ɛↄnɛ ń wá gbɛ̃́ pↄ́ gàↄ. Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Gbɛ̃́piá wá daɛ fɛ̃̀ɛɛ gbɛ̃bonaↄ doɛ. +Ɔ̃ Mↄabu nↄɛ Lutupi mɛ̀: A òmɛɛ, sema mà na a zĩkɛnaↄwa e aa gɛ pↄkɛkɛ aa láaòɛ. +Ɔ̃ Naomi ò a nɛ́ gyaapiɛ: A maa ǹ gɛ́ ń aà nↄɛ zĩkɛnaↄ, kɛ́ wasu ĩadama bua pãleuo yã́i. +Ɔ̃ à nà Bↄazu nↄɛ zĩkɛnapiↄwa, iↄ pↄ́ kↄ̃nwɛ ń kpɛ e wà gɛ̀ naa ń maseo kɛ̀kɛ wa làaò. A ku a zãda bɛɛ. +Naomi ò a nɛ́ gyaapiɛ: A maa mà bɛ wɛɛlɛnɛ, gu pↄ́ ńyↄ̃ e ǹyↄ̃ kuu aafia. +Bↄazu pↄ́ ń kú ń aà zĩkɛnaↄá wá daɛ nolo? Ɔ̃mɛ lɛ́ pↄ́wɛnagbɛ̃ oosia. +Zu'o. Nísidↄↄ. Ǹ n pↄmaaↄ da, ní gɛ́ pↄ́wɛngbɛ̃zɛa. Ńsu to aà n yã́ dↄ̃o e à gɛ pↄble à imi láaò. +Tó à wùlɛ, gu pↄ́ à wùlɛu gwa, ní gɛ ǹ aà dábi lɛ́ sɛ ǹ wúlɛ aà gbázĩ. A yã́ pↄ́ ńyↄ̃ kɛ onɛ. +Ɔ̃ a òɛ̀: Yã́ pↄ́ ń ò píi, má kɛɛ. +Ɔ̃ à gɛ̀ pↄ́wɛngbɛ̃zɛa à yã́ pↄ́ a zãda òɛpi kɛ̀ píi. +Bↄazu pↄblè à imì, aà pↄ kɛ̀na. À gɛ̀ wùlɛ pↄ́wɛnzɛ kpɛ, ↄ̃ Lutu lↄ̀ↄlɛaàzi tɛɛɛ, à aà dábi gò aà gbáa à wùlɛ we. +Wɛɛdo kɛ́ Bↄazu gbãlɛ, à vù ń io à lìlɛ, ↄ̃ a è nↄɛ mɛ́ wúlɛa a gbázĩ. +À mɛ̀: Dé ni? Ɔ̃ Lutu wèwà à mɛ̀: Mámɛmaa Lutu n zĩkɛna. Ǹ n dábi lɛ́ kumala, asa ma daɛ fɛ̃̀ɛɛ pↄ́ a ma bon n ũ. +A òɛ̀: Dii báaadangu! Gbɛ̃kɛ pↄ́ ń kɛ̀ gbɛzãɛ bee dɛ a káaua. Ni gɛ́ ɛ̀waasoↄ wɛɛlɛio, taasideↄ ge ↄdeↄ. +Ńsu to vĩa n kũo. Yã́ pↄ́ ń gbɛ̀a píi, má kɛnɛ, asa wɛ̃́lɛdeↄ dↄ̃ píi kɛ́ nↄ maan n ũ. +Sĩanaɛ! N daɛn ma ũ, ãma n daɛ fɛ̃̀ɛɛ pãle ku, a daɛfɛ̃ɛɛkɛ dɛmala. +I la gwã́a, zia kↄↄ tó a ye n boɛ, a maaɛ, aà n bo. Ãma tó i weio, má sì ń Diio má n bo. I la e gu dↄ. +A wúlɛa aà gbázĩ we e gufɛ̃nɛ, ↄ̃ à fɛ̀lɛ e guwɛ àↄ gɛ́ kɛ̃́i, asa Bↄazu òɛ̀ asu to gbɛ̃e dↄ̃ kɛ́ a mↄ pↄ́wɛngbɛ̃zɛaoɛ. +A òɛ̀ lↄ: Ǹ n pↄlↄgãu poo ǹyↄ̃ kũa. Kɛ́ a kũa, ↄ̃ Bↄazu naa kàuɛ̀ koko lɛ do taawa a dìɛ̀, ↄ̃ à tàò bɛ. +Kɛ́ à kà bɛ, aà zãda aà là à mɛ̀: Yã́ kɛ̀ai? Ɔ̃ à yã́ pↄ́ gↄ̃ɛpi kɛ̀ɛ òɛ̀ píi. +À mɛ̀: À ma gba naa zaa lɛ sooloɛ beeɛ. À mɛ̀ a maa mà ta ma zãdawa ↄgiio. +Ɔ̃ Naomi mɛ̀: Zↄ̃lɛ tɛɛɛ e ǹ yã́pi midɛa dↄ̃, asa gↄ̃ɛpi a kã́mabo gbã yã́pi midɛsaio. +Bↄazu gɛ̀ zↄ̃̀lɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu, ↄ̃ a è daɛ fɛ̃̀ɛɛ gbɛ̃bona pↄ́ a a yã'òpi lɛ́ mↄ́. Ɔ̃ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́, mↄ ǹ zↄ̃lɛ. +Ɔ̃ à wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi gbɛ̃ↄn kwi à mɛ̀ aa zↄ̃lɛ. +Ɔ̃ a ò daɛ fɛ̃̀ɛɛ pↄ́ a aà bopiɛ: Naomi pↄ́ sù ń Mↄabu bùsuo lɛ́ wá vĩ̀i Ɛlimɛlɛki tↄↄlɛ saalo yia. +Ɔ̃ má è a maa mà a yã'onɛ, ní lú wá gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ zↄ̃lɛa laↄ wáa. Tó ń ye ǹ boɛ, bo. Tó ń ye ǹ bo sↄ̃o, omɛɛ mà ma, asa ḿmɛ ń a boa zɛ́ vĩ. Tó n baa gɛ̃̀, mapi. Ɔ̃ gↄ̃ɛpi mɛ̀: Má bo. +Ɔ̃ Bↄazu mɛ̀: Tó n tↄↄlɛpi lù Naomi ń Mↄabu nↄɛ Lutuowa, ńyↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gà gyaa e lↄ, kɛ́ aà tↄ́ e gↄ̃ a túbiwa. +Ɔ̃ daɛ fɛ̃̀ɛɛ gbɛ̃bonapi mɛ̀: Tó màaɛ, má boo, kɛ́ másu mà azĩa túbi ↄ̃̀ↄkpao yã́i. Ǹ n pↄ́ bo, asa má fↄ̃ boo. +Isaili bùsuu yãa tó gbɛ̃́ lɛ́ tↄↄlɛ bo ge àlɛ a lɛũkpakɛ, tó àlɛ yã́ midɛ, ì a kyale gba do bↄ à dↄ gbɛ̃́waɛ yã́pi midɛa seela ũ Isailiↄnɛ. +Kɛ́ daɛ gbɛ̃bonapi ò Bↄazuɛ aà lú, ↄ̃ à a kyale bↄ̀ a kpà Bↄazuwa. +Ɔ̃ Bↄazu ò gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄnɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi: Ámɛ á seeladeↄ ũ gbã, ma Ɛlimɛlɛki ń Malonio ń Kilionio pↄ́ↄ lù Naomiwa píi. +Ɔ̃ ma Maloni gyaa Lutu, Mↄabu nↄɛ èu nↄ ũ lↄ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ gàpi tↄ́ e àↄ ku a túbiwa, kɛ́ aà tↄ́ su ga aà gbɛ̃́ↄ guu ge aà wɛ̃́lɛɛ bee guuo. Ámɛ á yã́pi seeladeↄ ũ gbã. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú bↄlɛ guuↄ píi mɛ̀: Wámɛ wá a seeladeↄ ũ. Dii to nↄɛ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ n uapi gↄ̃ lán Lasɛli ń Leaowa. An pla ḿpii aamɛ aa Isailiↄ kàlɛ. Aà to n gbãa àↄ kã́fĩ Ɛflata bùsuu, ní tↄbↄ Bɛtɛlɛũ. +Dii to bui pↄ́ á kpama ń nↄɛpioↄ aa gↄ̃ lán Pɛlɛzi pↄ́ Tamaa ì ń Yudao buiↄwa. +Ɔ̃ Bↄazu Lutu sɛ̀ a nↄ ũ. À wùlɛaànↄ, ↄ̃ Dii aà gbà nↄ, ↄ̃ à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ. +Ɔ̃ nↄɛↄ ò Naomiɛ: Wa Dii sáaukɛ̀, i n to bonasai gbão. Nɛ́pi tↄbↄ Isailiↄ guu. +A n nↄ̀sɛ níninɛ, i n gwa n zikũ guu, asa n nɛ́ gyaa pↄ́ yenzi mɛ́ a maanɛ dɛ nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn soplaↄla mɛ́ nɛ'ì. +Ɔ̃ Naomi nɛ́pi sɛ̀ a kpà a kùɛ, à gↄ̃̀ aà gwana ũ. +Ɔ̃ nↄɛ pↄ́ kú weↄ mɛ̀: Wà nɛgↄ̃ɛ ì Naomiɛ. Ɔ̃ aa tↄkpàɛ̀ Ɔbɛdi. Ɔ̃mɛ Yɛse mae, Davidi dezi ũ. +Pɛlɛzi buiↄ tↄ́n kɛ: Pɛlɛzi mɛ́ Ɛzↄ̃nↄ ì, +Ɛzↄ̃nↄ Laũ ì, Laũ Aminadabu ì, +Aminadabu Naasↄ̃ ì, Naasↄ̃ Salamↄ ì, +Salamↄ Bↄazu ì, Bↄazu Ɔbɛdi ì, +Ɔbɛdi Yɛse ì, Yɛse Davidi ì. +Samuɛli lá sɛ̃́ia. +Gↄ̃ɛe ku Lama, Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdeu. Zufi buiɛ, aà tↄ́n Ɛlikana, Yeloaũ nɛ́ɛ. Ɛflaiũ bui pↄ́ wì mɛ Zufipi mɛ́ Tou ì, ↄ̃ Tou Ɛlihu ì, ↄ̃ Ɛlihu Yeloaũpi ì. +Ɛlikana nↄ vĩ mɛ̀n plaɛ, a sɛ̃́ia tↄ́n Ãna, a plaade Penina. Penina mɛ́ nɛade ũ, Ãna sↄ̃ fĩiɛ. +Wɛ̃ ń wɛ̃o gↄ̃ɛpi ì bↄ a wɛ̃́lɛu à gɛ́ Silo Dii Zĩgↄ̃de sísii, ↄ̃ ì sa'owà. Ɛli nɛgↄ̃ɛ mɛ̀n plaↄ Ɔfini ń Finɛasio ku we Dii gbàgbanaↄ ũ. +Gↄↄ pↄ́ Ɛlikana sa'ò, ì a nↄ̀ↄ kpa a na Peninawa ń a nɛgↄ̃ɛↄ ń a nɛnↄɛↄ píi, +ↄ̃ ì a lɛɛ pla kpa Ãnawa, asa a yeaàziɛ, baa kɛ́ Dii aà kɛ̀ fĩi ũ. +Aà gↄ̃api sↄ̃ ìↄ aà kɛ pↄ́ↄp��ↄ aà fĩikɛ yã́i, kɛ́ aà nↄ̀sɛ e fɛlɛ. +Màa ìↄ kɛɛ̀ wɛ̃ ń wɛ̃o. Tó Ãna gɛ̀ Dii kpɛ́u, aà gↄ̃api ì aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ, ↄ̃ ì ↄ́ↄlↄ à fua pↄble. +Ɔ̃ aà zã́ ì aà lá: Bↄ́mɛ n le, ńlɛ ↄ́ↄlↄ, ni pↄbleo ni? Àkɛa n nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpài? Má dɛnɛ nɛgↄ̃ɛ mɛ̀n kwiao lé? +Zĩewa kɛ́ aa ku Silo, aa pↄblè aa làa, sa'ona Ɛli zↄ̃lɛa kìlau Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ, ↄ̃ Ãna fɛ̀lɛ +ń nↄ̀sɛyaa zↄ̃ↄo, à wabikɛ̀ Diiwa ń ↄↄlↄo maamaa. +Ɔ̃ à lɛkɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Dii Zĩgↄ̃de, to mapi n zↄ̀blena yã́ dↄngu! Ma wɛ̃nagwa! Tó ma yã́ i sãnguo, mɛ́ n ma gba nɛgↄ̃ɛ, má aà kpama n pↄ́ ũɛ e aà wɛ̃ni lɛ́u, gɛ̃ a táa'o aà miwa bauo. +Kɛ́ aà wabikɛa Diiwapi lɛ́ láao, ↄ̃ Ɛli lɛ́ aà gwa soee. +Ãna lɛ́ yã́pi o a sↄ̃uɛ, aà lɛ́ mɛ́ lɛ́ kɛ úi'ui, i yã'o à bↄ̀ a lɛ́wa gbɛ̃e mào. Ɛli lɛ́ e vɛ̃ɛ lɛ́ aà dɛɛ, +ↄ̃ a òɛ̀: Ńyↄ̃ↄ vɛ̃ɛdɛ kɛ e bↄɛ ni? Mikɛ̃ vɛ̃ɛwa. +Ɔ̃ Ãna wèwà à mɛ̀: I kɛ màa no Baa! Nↄɛ pↄsiaden ma ũ, mi vɛ̃ɛ ge í gbãae mio. Málɛ a yã'ↄ̃maↄ siu Diiɛɛ. +Ńsu mapi n zↄ̀blena dilɛ nↄɛ pã ũo. Ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpaa ń ma kua bíli guuo mɛ́ tò málɛ wabikɛ la e tia. +Ɔ̃ Ɛli òɛ̀: Ta niɛ musu. Isailiↄ Lua n gba pↄ́ pↄ́ n a wabikɛ̀wa. +Ɔ̃ Ãna mɛ̀: To mapi n zↄ̀blena yã́ kángu. Ɔ̃ à tà à pↄblè, aà oosisi làa. +Kɛ́ gu dↄ̀, aa fɛ̀lɛ káaukaau aa gɛ̀ kùlɛ Diiɛ. Ɔ̃ aa ɛ̀a tà ń bɛ wɛ̃́lɛu Lama. Kɛ́ Ɛlikana wùlɛ ń a na Ãnapio, aà yã́ dↄ̀ Diigu. +Wɛ̃ bee ↄ̃ à nↄsì à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Samuɛli, asa à mɛ̀: Ma aà wabikɛ̀ Diiwaɛ. +Ɔ̃ Ɛlikana fɛ̀lɛ ń a bɛdeↄ píi, aa ɛ̀a gɛ̀ sa pↄ́ wì o wɛ̃ ń wɛ̃o oi Diiwa, aai lɛ́ pↄ́ wa kɛ̀wà fĩabo. +Ãma Ãna i gɛo. A ò a zã́ɛ: Tó nɛ́pi kɛ̃̀, ↄ̃ má gɛ́ aà ↄlↄi Diiɛ, i gↄ̃ àↄ ku we gↄↄpii. +Ɔ̃ aà zã́ òɛ̀: Lá à kɛ̀nɛ maa kɛ. Kã́ma bo e aà kɛ̃́. Dii to yã́pi kɛnɛ. Ɔ̃ nↄɛpi a nɛ gwà e à gɛ̀ kɛ̃̀. +Kɛ́ à kɛ̃̀, ↄ̃ à aà sɛ̀ gɛ̀ò Lua kpɛ́u Silo ń zugaae wɛ̃̀ àaↄ̃o ń pɛ̃ɛtio koko do ń vɛ̃ɛo tùu do. Nɛ́pi kɛ̀ gↄ̃gbãana ũ. +Aa gáaepi kòlokpa, ↄ̃ aa gɛ̀ ń nɛ́pio Ɛli kĩ́i. +Ɔ̃ Ãna òɛ̀: Baa, gáafaakɛmɛɛ! Ń n kuao, mámɛ má nↄɛ pↄ́ zɛ lɛ́ wabikɛ Diiwa ń wáa la ũ. +Nɛ́ɛ bee wabi má kɛ̀ Diiwa, ↄ̃ à ma gba pↄ́ pↄ́ má gbɛ̀awapi. +A yã́i ma mↄ aà kpái Diiwa, aàↄ ku aà pↄ́ ũ e a wɛ̃ni lɛ́u. Ɔ̃ aa kùlɛ Diiɛ we. +1 Samuɛli. +Ɔ̃ Ãna Dii sìsi à mɛ̀: Ma nↄ̀sɛ lɛ́ yáalↄ Diiwa, ma mi daa ía Dii yã́i. Málɛ pↄnakɛ ma ibɛɛↄwa, ma pↄ kɛ̀na kɛ́ à ma suabà. +Gbɛ̃e kua adoa lán Diiwao, gbɛ̃e ku laaàwao, gbɛsie ku lán wá Luawao. +Ásu yãbↄlɛ ń yↄ̃̀ↄoo, ásu to walayã bↄ á lɛ́uo, asa Dii Lua mɛ́ yã́piidↄ̃na ũ, ↄ̃mɛ ì wá yãkɛaↄ yↄ̃. +Nɛgↄ̃naↄ sá ɛ̀'ɛ, funaↄ gbãa dↄ ń pi. +Gbɛ̃́ pↄ́ kã̀ yãaↄ lɛ́ gbɛwi blɛ yã́i, nↄa lɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ ń dɛ yãaↄ dɛ lↄo. Fĩiↄ nɛ'ì soplapla, mɛ́ nɛgↄ̃ɛdasi'inaↄ lɛ́ ibaba. +Dii mɛ́ ì to gbɛ̃́ ga, mɛ́ ì to gbɛ̃́ àↄ ku. Ɔ̃mɛ ì to gbɛ̃́ gɛ̃ tíu, mɛ́ ì gɛ vu. +Dii mɛ́ ì mↄ́ ń taasio ń namao, ì ↄtↄ̃ↄlɛ gbɛ̃eↄwa, ì gbɛ̃eↄ kã́fĩ. +Ì wɛ̃nadeↄ bↄ luutɛ̃u, ì taasideↄ bↄ tùu'ɛu. Ì ń zↄ̃lɛ gudoũ ń kíabuiↄ, ì to aa kpalable ń gawio. Asa tↄↄlɛ zĩ́mpɛlɛá Dii pↄ́ɛ, ↄ̃ à dṹnia kàlɛwà. +Ì a yãmanaↄ dɛdɛkĩi dↄ̃́anɛ́, ì vãikɛnaↄ dɛ̃ↄnzↄ̃ gusiau. Gbɛ̃e a fↄ̃ dɛ̃ɛnɛ ń azĩa gbãaoo, +Dii a a ibɛɛↄ úlↄ. A pala a ibɛɛↄwa za musu, a yã́kpalɛkɛńnↄ dṹnia lɛ́ lɛ́u. A gbãa pisi kía pↄ́ á kpàɛ, a gbɛ̃́ pↄ́ á sɛ̀pi mi daɛ̀ ía. +Ɔ̃ Ɛlikana tà a bɛ wɛ̃́lɛu Lama, ↄ̃ nɛgↄ̃ɛpi gↄ̃̀, àlɛ zĩkɛ Diiɛ ń sa'ona Ɛlio. +Ɛli nɛgↄ̃ɛↄá nɛ́ pãↄnɛ, aa Dii dↄ̃o. +Yã́ pↄ́ sa'onapiↄ ì kɛnɛ́n kɛ: Tó gbɛ̃́ sa'ò, gↄↄ pↄ́ àlɛ nↄ̀ↄ fùukɛ, sa'ona ìwae ì mↄ́ ń saa gɛ̃n àaↄ̃o kũa. +Ɔ̃ ì si ta ge oo ge mↄ̀ oo guu, ↄ̃ sa'ona ì pↄ́ pↄ́ saapi bↄ̀o sɛ a pↄ́ ũ píi. Màa aaì kɛ Isaili pↄ́ mↄ̀ Siloↄnɛ píi. +Baa e wàↄ gɛ́ nↄ̀ↄ kpasai a nísi láa, sa'ona ìwae ì mↄ o gbɛ̃́ pↄ́ sa'òpiɛ: Nↄ̀ↄ kpa sa'onawa aà kpasa, asa a we nↄ̀ↄ fùukɛa simao, sema a bùsu. +Tó gbɛ̃́pi òɛ̀: Má nↄ̀ↄ kpasa gĩa a nísi láaɛ, pↄ́ pↄ́ ń yei ní sɛ́ sa, ↄ̃ ìwapi ì mɛ: Aawo! Kpaa gↄ̃̀ↄ! Tó n gi, má sí ń gbãaoɛ. +Ɛ̀waasopiↄ duuna zↄ̃ↄ Diiɛ maamaaɛ, asa aalɛ saka aà sa'onↄↄuɛ. +Nɛgↄ̃ɛna Samuɛli sↄ̃ ìↄ zĩkɛ Diiɛ ń sa'o'ulao daa. +Aà da ì gomusu nɛ́na zↄ̃ɛ̀. Lá àlɛ mↄ́ sa'oi ń a zã́o wɛ̃ ń wɛ̃o, ↄ̃ ì mↄoɛ̀. +Ɛli ì samaa'o Ɛlikanaɛ ń a napio ì mɛ: Dii n gba nɛ́ lↄ ń n nↄpio, nɛ́ pↄ́ à aà wabikɛ̀ a kpà Diiwapi gɛ̃ɛ ũ. Ɔ̃ aaì tá ń bɛ. +Ɔ̃ Dii ɛ̀fãaikɛ̀ Ãnaɛ, à ɛ̀a nɛ'ì mɛ̀n sↄo, gↄ̃ɛ àaↄ̃, nↄɛ pla. Nɛgↄ̃ɛna Samuɛli sↄ̃ àlɛ zↄ̃ↄkũ Dii ↄzĩ. +Ɛli zikũ̀ maamaa, à yã́ pↄ́ a nɛ́ↄ lɛ́ kɛ Isailiↄnɛ mà píi ń lá aaì wúlɛ ń nↄɛ pↄ́ aaìↄ zĩkɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛↄ. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́mɛ tò álɛ yãkɛ màai? Má mà gbɛ̃́pii lɛ́ á yãvãipi o. +Ásu kɛ màao ma nɛ́ↄ! Bao pↄ́ má mà, àlɛ fãaa Dii gbɛ̃́ↄ guupi maao. +Tó gbɛ̃́ duunakɛ̀ a gbɛ̃́deeɛ, Lua a aà misi, ãma tó gbɛ̃́ duunakɛ̀ Diiɛ, démɛ a aà misii? Ɔ̃ aa gì ń mae yãmai, asa Dii zɛ̀ ń ń dɛdɛa yã́oɛ. +Nɛgↄ̃ɛ Samuɛli sↄ̃ àlɛ zↄ̃ↄkũ, àlɛ kã́fĩ. Ìↄ na ń Diio ń gbɛ̃́piio. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃e mↄ ò Ɛliɛ: Dii mɛ̀, gↄↄ pↄ́ ń dezi Aalona bɛdeↄ lɛ́ zↄble Falaↄ̃ↄɛ Egipi, a bↄ mↄmá wásawasa, +Isaili buiↄ guu píi ↄ̃ a n dezi Aalonapi sɛ̀ a gbàgbana ũ. Ɔ̃ à a gbagba à tulaletikàɛ tɛ́a ń sa'o'ulao daa. À mɛ̀ a sa pↄ́ Isailiↄ ì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ kpà aà buiↄwa píiɛ. +À mɛ̀ bↄ́mɛ tò i a sa'onↄↄ zↄ̃ ń gbáo ń gba pↄ́ á dìlɛ wàli mↄoɛ a kpɛ́uoi? À mɛ̀ bↄ́yãi ni n nɛ́ↄ dilɛ dɛala, ↄ̃ álɛ mɛkpa ń a gbɛ̃́ Isailiↄ sa'onↄↄ maaoi? +Bee yã́i Dii Isailiↄ Lua mɛ̀, á dìlɛ yãa n buiↄ ń n dezi buiↄ mɛ́ aaliↄ a gbagba gↄↄpii, ãma tia i we beei lↄo. À mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ a kpɛlà ↄ̃ á aà kpɛla, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ sakàagu a kɛ pↄ́ ũo. +Ma! À mɛ̀ gↄↄe a mↄ́, á kɛ n bɛ gↄ̃gbãaↄnɛ sàabu ń n de bɛdeↄ. Mae zie aↄ ku n ua lↄo. +Ńyↄ̃ taasi e n bɛ. Baa tó a ɛ̀fãai pìsi Isailiↄnɛ píi, maezie aↄ ku n uao e gↄↄpii. +N uadeↄ ɛɛ gaga píiɛ. N gbɛ̃́ pↄ́ i aà bↄ a gbagbazĩuo, a to n wɛ́ wo ń ↄↄlↄo, n pↄ i siakũ. +N nɛ́ gbɛ̃ↄn pla Ɔfini ń Finɛasio aa gaga gↄↄ doũ zĩ́ an pla ḿpiiɛ. Bee aↄ dɛnɛ seela ũ kɛ́ yã́ pↄ́ má ò a kɛ píiɛ. +Dii mɛ̀ á gbɛ̃́ sɛ́ sa'on náaide ũ, i a pↄeã kɛ lá á yeiwa. Á aà buiↄ zɛdↄ gíũgiũ, aↄ zĩkɛ gbɛ̃́ pↄ́ á kpá kía ũɛ gↄↄpii. +N bui pↄ́ gↄ̃̀ↄ mↄ kulɛkɛɛ̀ ↄ̃a ge pɛ̃ɛ yã́i, aai mɛ: Sa'onzĩe dawɛ̃ɛ wà kɛ, wí e wàↄ blɛ yↄↄna ble. +Nɛgↄ̃ɛ Samuɛli lɛ́ zĩkɛ Diiɛ ń Ɛlio. Gↄↄ bee Dii yã́ lí dɛdɛ gbɛ̃́wa mↄ̀ↄmↄↄo, mɛ́ wɛ́pungu'ea i liguao. +Gↄↄewa Ɛli wúlɛa a kpɛa. Aà wɛ́ bùsa, àlɛ gu'e maamaa lↄo. +Samuɛli wúlɛa Dii kpɛ́u, gu pↄ́ Lua kpagolo kúu. Lua kpɛ́ filia i gao. +Ɔ̃ Dii lɛzù Samuɛlizi. A wèwà à mɛ̀: Má kɛ́! +Ɔ̃ à bàalɛ̀ gɛ̀ Ɛli kĩ́i à mɛ̀: N lɛzùmazi nolo? Ma mↄ. Ɔ̃ a òɛ̀: Mi lɛzunzio. Gɛ ǹ wúlɛ. Ɔ̃ à ɛ̀a gɛ̀ wùlɛ. +Dii ɛ̀a lɛzùaàzi lↄ, ↄ̃ à ɛ̀a gɛ̀ Ɛli kĩ́i à mɛ̀: N lɛzùmazi nolo? Ma mↄ. Ɔ̃ à mɛ̀: Ma nɛ́, mi lɛzunzio. Gɛ ǹ wúlɛ. +Samuɛli Dii dↄ̃ gĩao, Dii yã́ i dɛdɛwà yãao. +Dii ɛ̀a lɛzùaàzi a gɛ̃n àaↄ̃de, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ Ɛli kĩ́i lↄ à mɛ̀: N lɛzùmazi nolo? Ma mↄ. Ɔ̃ Ɛli dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii mɛ́ lɛ́ lɛzu ɛ̀waasonapizi. +Ɔ̃ a òɛ̀: Gɛ ǹ wúlɛ. Tó à lɛzùnzi sa, ní mɛ: Yã'o Dii, n zↄ̀blena swã́ dↄ. Ɔ̃ Samuɛli gɛ̀ wùlɛ a wúlɛkĩi. +Dii mↄ̀ zɛ̀ we, à lɛzùaàzi lá a kɛ̀ yãawa à mɛ̀: Samuɛli! Samuɛli! Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Yã'o Dii, mapi n zↄ̀blena ma swã́ dↄ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ma! Má yãkɛ Isailiↄ guu, gbɛ̃́ pↄ́ a baomà a kɛkɛ swãwɛ̃ɛ. +Gↄↄ bee má àsi pↄ́ má ò Ɛli bɛdeↄ yã́ musu kɛ píi za a daalɛawa e a midɛawa. +Má òɛ̀ má tó yã́ líↄ wi aà bɛdeↄ musuɛ e gↄↄpii vãi pↄ́ a a yã́ dↄ̃ yã́i, kɛ́ aà nɛ́ↄ ńzĩa kpɛbↄ̀, mɛ́ i ń zùukɛo yã́i. +Bee yã́i ma lɛgbɛ̃̀ Ɛli bɛdeↄ yã́ musu ma mɛ̀: Sa'oa ge gbadaa a Ɛli bɛdeↄ tàae kɛ̃́má bauo. +Samuɛli wùlɛ e gu dↄ̀, ↄ̃ à Dii kpɛ́ gbaↄ wɛ̃̀wɛ̃. A wɛ́pungu pↄ́ á è oa Ɛliɛ vĩa vĩ. +Ɔ̃ Ɛli aà sìsi à mɛ̀: Samuɛli ma nɛ́! A wèwà à mɛ̀: Má kɛ́! +Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: A ònɛ kpelewa ni? Ńsu yã́pi ulɛmɛɛo. Tó ń yã́ pↄ́ a ònɛ kee ùlɛmɛɛ, Lua yãpãsĩkɛnɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ! +Ɔ̃ Samuɛli yã́pi sìuɛ̀ píi, i a kee ulɛɛ̀o. Ɔ̃ Ɛli mɛ̀: Diin aà ũ. Lá à kɛ̀ɛ̀ maa, aà kɛ. +Samuɛli lɛ́ zↄ̃ↄkũ mɛ́ Dii kuaànↄ, i to yã́ pↄ́ a ò lɛ̀lɛ pão. +Ɔ̃ Isaili pↄ́ kú za Dã e Bɛɛsɛbaↄ dↄ̃̀ píi sa kɛ́ Samuɛliá Dii ãnabiɛ sĩana. +Dii ìↄ bↄ àↄ mↄ Samuɛliwa Silo, gu pↄ́ à azĩa ↄ̀lↄuɛ̀ káau. Ì yã'oɛ̀, ↄ̃ Isailiↄ lɛ́ aà yãma píi. +Isailiↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ Filitɛ̃ↄwa zĩu. Aa bòokpà Ɛbɛnɛzɛɛ, Filitɛ̃ↄ sↄ̃ Afɛki. +Filitɛ̃ↄ zĩ'ↄpòo aa gɛ̀ò Isailiↄwa. Kɛ́ zĩ gbãakũ̀, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ Isailiↄ blè, aa ń dɛdɛ zĩlau we gbɛ̃ↄn ↄ̀aa bao (4.000) taawa. +Kɛ́ Isailiↄ sù ń bòou, an gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mɛ̀: Bↄ́yãi Dii tò Filitɛ̃ↄ wá blé gbãi? Wà gɛ Dii bàakuawanↄ kpagolo sɛ́ Silo wà suò àↄ kúwanↄ, kɛ́ aàli wá bↄ wá ibɛɛↄ ↄzĩ. +Ɔ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Silo aa gɛ̀ Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛ̀ sùò. Ɔ̃mɛ Dii Zĩgↄ̃de kiblekĩi ũ malaika gã̀sĩadeↄ zãnguo. Ɛli nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ Ɔfini ń Finɛasio kú ń kpagolopio we. +Kɛ́ wà kàò Isailiↄ bòou, aa kã̀a wiiwa ḿpii e tↄↄlɛ dèe. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ wiipi mà, aa mɛ̀: Bↄ́ wii gbãa mɛ́ dↄ Ɛbɛluↄ bòoui? Kɛ́ aa dↄ̃̀ Dii kpagolo mɛ́ pìla ń bòou, +vĩa ń kṹ aa mɛ̀: Diie pìla ń bòouɛ. Yã́ gìwáɛ sa! Yã́ bee taa i kɛ yãao. +Yã́ gìwáɛ! Démɛ a wá bↄ dii gbãapi ↄzĩi? Diipi mɛ́ yãmↄ̀ Egipiↄnɛ guwaiwaiu. +Wá Filitɛ̃ↄ wà sↄ̃dilɛ wà gↄ̃ɛkɛkɛ. Tó wi kɛ màao, wá zↄble Ɛbɛluↄnɛ lá aalɛ blewɛ̃ɛwaɛ. Wà gↄ̃ɛkɛkɛ, wí zĩkańnↄ. +Ɔ̃ Filitɛ̃ↄ fɛ̀lɛ Isailiↄwa ń zĩo aa ń fú, ↄ̃ an baade bàalɛ̀ tà a bɛ, an dɛdɛa kɛ̀ zài. Filitɛ̃ↄ ń kɛ̀sɛdeↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000). +Aa Lua kpagolo sì mɛ́ Ɛli nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ Ɔfini ń Finɛasio gàga. +Bɛ̃yãmɛɛ bui gbɛ̃e bↄ̀ zĩlau, à bàalɛ̀ gɛ̀ Silo zĩbeezĩ. À a pↄkasaↄ ga kɛ̃̀kɛ̃, à bùsukà a miu. +Kɛ́ à kà, à Ɛli lè zↄ̃lɛa kìlau zɛ́ saɛ, àlɛ gudã, asa aà sↄ̃ daa doũo Lua kpagolo yã́i. Kɛ́ gbɛ̃́pi gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu, à baokpà wɛ̃́lɛdeↄnɛ, ↄ̃ aalɛ ↄ́ↄlↄ ḿpii. +Kɛ́ Ɛli wiipi mà à mɛ̀: Búbua bee bↄ̀ máɛ? Ɔ̃ gbɛ̃́pi kɛ̀ kpakpa à gɛ oɛ̀. +Ɛli zi kà wɛ̃̀ basↄo plasai, aà wɛ́ gↄ̃̀ sùii, àlɛ gu'e lↄo. +Ɔ̃ gbɛ̃́pi òɛ̀: Tia ma bↄ zĩlau, ma bↄ za we ń bao gbãɛ. Ɔ̃ Ɛli aà là à mɛ̀: Bↄ́mɛ kɛ̀ wei ma gbɛ̃́? +Baokpanapi wèwà à mɛ̀: Isailiↄ bàalɛ̀ Filitɛ̃ↄnɛ, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ ń dɛdɛ dasidasi. N nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ Ɔfini ń Finɛasio gàga lↄ. Filitɛ̃piↄ Lua kpagolo sìmá lↄ. +Kɛ́ à Lua kpagolo yã'ò, Ɛli bↄ̀ a kìlau à lɛ̀lɛ kpaanla wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛ saɛ, ↄ̃ aà waa gbòo à gà, asa à zikũ̀ mɛ́ gbɛ̃́ kã́aɛ. À dↄ̀aa Isailiↄnɛ e wɛ̃̀ blaɛ. +Ɛli nɛ́ Finɛasi na nↄsia, à kà nɛ'ia. Kɛ́ à Lua kpagolo sia bao mà ń a zãde gaao ń a zã́ gaao, ↄ̃ à kùlɛ à nɛ'ì, asa nↄwãwã mↄ̀wàɛ. +Kɛ́ àlɛ kãsãnkɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa aà kṹkũaↄ òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo, n nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ. Ãma i wemáo, i ń yãdao. +Ɔ̃ à tↄkpà nɛ́piɛ Ikabodu à mɛ̀: Isailiↄ gawi kↄ'ɛ̀, asa wà Lua kpagolo sìmáɛ, mɛ́ aà zãde ń aà zã́o gàga lↄ. +À mɛ̀: Isailiↄ gawi kↄ'ɛ̀, asa wà Lua kpagolo sìmáɛ. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ Lua kpagolo sì, aa bↄ̀ò Ɛbɛnɛzɛɛ aa tàò Asedoda. +Ɔ̃ aa gɛ̃̀ò ń dii Dagↄ̃ kpɛ́u, aa dìlɛ aà saɛ. +Kɛ́ gu dↄ̀, Asedodadeↄ fɛ̀lɛ káaukaau, ↄ̃ aa è Dagↄ̃ lɛ̀lɛ zĩ́lɛ a gbɛɛu Dii kpagolo aɛ. Ɔ̃ aa Dagↄ̃ sɛ pɛ̀lɛ a gbɛu. +Kɛ́ gu dↄ̀ lↄ, aa fɛ̀lɛ káaukaau, ↄ̃ aa è Dagↄ̃ lɛ̀lɛ zĩ́lɛ a gbɛɛu lↄ Dii kpagolo aɛ. Aà mi ń aà ↄↄ wòɛ kálɛa kpɛɛlɛ bèewa. Aà gbↄ̃u gↄ̃̀ dilɛ ado. +Bee yã́i Dagↄ̃ gbàgbanaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ aà kpɛ́u Asedodaↄ lí kɛ̀sɛpɛlɛ aà kpɛ́ kpɛɛlɛ bèewao e ń a gbão. +Dii ↄtↄ̃̀ Asedodadeↄwa, à ń ásookɛ̀ à gbɛna kàńgu, Asedodadeↄ ń a zↄ̃ɛwiadeↄ píi. +Kɛ́ Asedodadeↄ è màa, aa mɛ̀: Isailiↄ dii kpagolo a e àↄ kúwanↄ la lↄo, asa àlɛ ↄtↄ̃wá ń wá dii Dagↄ̃o pãsĩpãsĩɛ. +Ɔ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa ń kíaↄ kã̀aa píi, ↄ̃ aa ń lá à mɛ̀: Kpelewa wá kɛ ń Isailiↄ dii kpagolooi? Ɔ̃ aa mɛ̀: Wà gɛò Gata. Ɔ̃ aa gɛ̀ò. +Kɛ́ aa kàò we, Dii ↄtↄ̃̀ wɛ̃́lɛwedeↄwa lↄ, ↄ̃ wɛ̃́lɛpi lòo. Dii gagyãkàńgu, gbɛna lìńla píi nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +Ɔ̃ aa gɛ̀ ń Lua kpagolopio Ɛkɛloni. Kɛ́ aalɛ gɛ̃ò, wɛ̃́lɛpideↄ wiilɛ̀ aa mɛ̀: Wà gɛ̃̀wázi ń Isailiↄ dii kpagoloo, kɛ́ aa wá dɛdɛ wá buiwaɛ. +Ɔ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa ń kíaↄ kã̀aa píi, aa ònɛ́: À Isailiↄ dii kpagolo sɛ à taò a gbɛu, kɛ́ asu wá dɛdɛ wá buiwao yã́i. Asa gaga tò wɛ̃́lɛpi lòoɛ, Lua ↄtↄ̃̀má we maamaaɛ. +Gbɛna kà gbɛ̃́ pↄ́ aai gaoↄgu, ↄ̃ wɛ̃́lɛpideↄ wii nà luawa. +Dii kpagolo kú Filitɛ̃ↄ bùsuu e mↄ sopla, +ↄ̃ aa sa'onaↄ ń màsokɛnaↄ kã̀aa, aa ń lá aa mɛ̀: Kpelewa wá kɛ ń Dii kpagolooi? À owɛ̃ɛ lá wá kɛ wà taò a gbɛu. +Ɔ̃ aa wèmá aa mɛ̀: Tó álɛ tá ń Isailiↄ dii kpagoloo, ásu taò giio. À aà gba pↄ́ á tàae yã́i, í gbã́gbã, í yã́ pↄ́ tò i ↄ gowáo dↄ̃. +Ɔ̃ aa ń lá aa mɛ̀: Bↄ́ wá aà gba wà taò wá tàae yã́ii? Aa wèmá aa mɛ̀: À vua pi lán gbɛnawa mɛ̀n sↄo ń ɛ̃́nao lↄ mɛ̀n sↄo á kíaↄ dasilɛu, asa gyã doũpi á lé ń á kíaↄ píiɛ. +À á gbɛnaↄ taa pí ń ɛ̃́na pↄ́ lɛ́ á bùsu ↄ̃̀ↄkpaↄ, í Isailiↄ dii kpɛlaò. A gí ↄ goiwá ń wá diiↄ ń wá bùsuoa? +Bↄ́yãi á ye swã́gbãakɛ lá Egipiↄ ń Falaↄ̃ↄo kɛ̀wai? Lá à ń wɛtã̀ e aa Isailiↄ gbàɛ aa tà, i dↄáguo lé? +Tiasa à gɛ zugo dafu kɛ, í mↄ́ ń zù nɛade mɛ̀n pla pↄ́ wi zuudanɛ́ yãaoↄ. À gópi dↄnɛ́, í ń nɛ́ pↄ́ tɛ́ńziↄ kɛ̃́má, à táńnↄ ń kaau. +À Dii kpagolo sɛ́ da gópi guu, í vua pↄ́ pↄ́ álɛ kpã́sã á tàae yã́iↄ ka balↄu, í dilɛ kpagolopi saɛ, í zuↄ ka zɛ́u aa gɛò, +íↄ gwa. Tó kpagolo a bùsu zɛ́ sɛ̀, àlɛ gɛ́ Bɛsɛmɛsi oi, ↄ̃mɛ vãi zↄ̃ↄpi zĩ̀wá. Tó i sɛ́lɛ we sↄ̃o, wíↄ dↄ̃ kɛ́ ↄ̃mɛ ↄtↄ̃̀wáo, mi'ĩiɛ. +Ɔ̃ aa kɛ̀ màa, aa godↄ̀ zù nɛade mɛ̀n plaↄnɛ, aa ń nɛ́ↄ kà kaau, +ↄ̃ aa Dii kpagolo dà gópiu ń balↄ pↄ́ vua ɛ̃́naↄ ń gbɛna taaↄ ku a guuoíaↄ tɛ́ ń kpɛ e Bɛsɛmɛsi zↄ̃lɛu. +Bɛsɛmɛsideↄ lɛ́ pↄ́wɛna kɛkɛ guzulɛu. Kɛ́ aa wɛsɛ̀ musu, aa kpagolopi è, ↄ̃ an pↄ kɛ̀na a eawa. +Kɛ́ gópi kà Bɛsɛmɛsi gbɛ̃́ Yozuee bugbɛa, ↄ̃ à zɛ̀ gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ saɛ we. Ɔ̃ Levii buiↄ Dii kpagolopi bↄ̀ ń balↄ pↄ́ vua pↄ́ↄ ku a guuo, aa kàlɛ gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛpiwa. Ɔ̃ Bɛsɛmɛsideↄ gópi lí zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ yàa ũ, aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Diiwa ń zupiↄ. Gↄↄbeezĩ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Diiwa ń sa pãleↄ. +Filitɛ̃ kía gbɛ̃ↄn sↄoↄ yã́pi è, ↄ̃ aa ɛ̀a tà Ɛkɛloni zĩbeezĩ. +Vua gbɛna pↄ́ Filitɛ̃ↄ kpã̀sã Diiɛ ń tàae yãVua ɛ̃́naↄ ku lↄ Filitɛ̃ mɛɛwiapiↄ dasilɛu, an kía gbɛ̃ↄn sↄoↄ pↄ́ ũ. An mɛɛwia bĩ́idepiↄ baade ń a zↄ̃ɛwiaↄ. Gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ pↄ́ wà Dii kpagolo dìlɛwà Bɛsɛmɛsi gbɛ̃́ Yozuee bugbɛapi mɛ́ a seela ũ e ń a gbão. +Ɔ̃ Dii Bɛsɛmɛsideeↄ dɛ̀dɛ, kɛ́ aa a kpagolo guu gwà yã́i. À ń dɛdɛ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiɛ, ↄ̃ wà búbuapɛ̀, kɛ́ Dii kaalɛ zↄ̃ↄ kpàńzi yã́i. +Ɔ̃ Bɛsɛmɛsidepiↄ mɛ̀: Démɛ a fↄ̃ zɛ Dii Lua Kuaadoadepi aɛi? Wá kpagolopi kpã́sã deↄ kĩ́i sa ni? +Ɔ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Kiliayaaliũdeↄwa aa mɛ̀: Filitɛ̃ↄ sù ń Dii kpagoloo. À mↄ gɛ sɛ à suò á kĩ́i. +Ɔ̃ Kiliayaaliũdeↄ mↄ̀ Dii kpagolopi sɛ̀ aa tàò Abinadabu bɛ sĩ̀sĩ musu. Ɔ̃ aa aà nɛ́ Ɛleazaa dìlɛ a dↄ̃̀ana ũ. +Kpagolopi ku Kiliayaaliũ à gɛ̃̀gɛ̃, à kɛ̀ we wɛ̃̀ baoɛ. Isailiↄ lɛ́ wiilɛ Diiwa ḿpii, aalɛ aà kĩ́i wɛɛlɛ. +Ɔ̃ Samuɛli ò Isailiↄnɛ píi à mɛ̀: Tó a zɛ ń Diio ń nↄ̀sɛmɛndoo, à dii zĩ̀loↄ ń Asetaatiↄ bↄlɛ á guu, í ázĩa kpa Diiwa, íↄ zↄbleɛ̀ ado, i á bↄ Filitɛ̃ↄ ↄzĩ. +Ɔ̃ Isailiↄ Baaliↄ ń Asetaatiↄ bↄ̀lɛ ń guu, aalɛ zↄble Diiɛ ado. +Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Á Isailiↄ píi, à kãaa Mizipa, mí awakpaɛ́ Diiɛ. +Kɛ́ aa kã̀aa we, ↄ̃ aa itↄ̀ aa kↄ̀lɛ Dii aɛ. Gↄↄbeezĩ aa lɛyè aa mɛ̀: Wa duunakɛ̀ Diiɛ. Ɔ̃ Samuɛli yãgↄ̃̀gↄ̃ Isailiↄnɛ Mizipa we. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ mà Isailiↄ kã̀aa Mizipa, ↄ̃ an kíaↄ gɛ̀ lɛ́lɛimá. Kɛ́ Isailiↄ mà, vĩa ń kṹ, +ↄ̃ aa ò Samuɛliɛ: Ńsu ǹyↄ̃ nílɛo! Wii lɛ Dii wá Luawa aà wá sí Filitɛ̃ↄwa. +Ɔ̃ Samuɛli sãnɛ yↄ̃mina sɛ̀, à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu bũu à tɛ́kũ oò Diiwa, ↄ̃ à wiilɛ̀wà Isailiↄnɛ. Ɔ̃ Dii sìaànↄ. +Kɛ́ Samuɛli lɛ́ sapi o, Filitɛ̃ↄ lɛ́ mↄ́ Isailiↄwa ń zĩo. Zĩbeezĩ Dii tò loupũnaa gbãa kɛ̀ Filitɛ̃ↄwa. Gili gɛ̃̀ńgu, ↄ̃ Isailiↄ ń ásookɛ̀. +Kɛ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Mizipa, aa pɛ̀ Filitɛ̃ↄwa aa ń dɛdɛ, aa ń kpá e Bɛtɛkaa. +Ɔ̃ Samuɛli gbɛpɛ̀lɛ Mizipa ń Senio zãnguo, à tↄkpàɛ̀ Ɛbɛnɛzɛɛ, asa à mɛ̀: Dii mɛ́ dↄ̀wálɛ e wa kaò la. +Beewa aa Filitɛ̃ↄ fù, ↄ̃ aai fↄ̃ ɛ̀a mↄ̀má zĩu ń bùsuu lↄo. Dii ↄnàalɛ Filitɛ̃ↄwa e Samuɛli wɛ̃ni lɛ́u. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ Filitɛ̃ↄ sì Isailiↄwa yãaↄ ɛ̀a gↄ̃̀ ń pↄ́ ũ za Ɛkɛloni e à gɛ̀ pɛ̀ò Gatawa. Isailiↄ wɛ̃́lɛpiↄ ń ń tↄↄlɛↄ sì Filitɛ̃ↄwa píi. Isailiↄ ń Amↄleↄ sↄ̃ aa kú ń kↄ̃o yãkelesai. +Samuɛliá Isailiↄ dↄaanaɛ e a wɛ̃ni lɛ́u. +Wɛ̃ ń wɛ̃o ìↄ gɛ́ Bɛtɛli ń Giligalio ń Mizipao, ì yã́gↄ̃gↄ̃ Isailiↄnɛ wɛ̃́lɛpiↄ guu. +Ɔ̃ ì ɛa ta Lama, asa aà bɛn we. Ì yã́gↄ̃gↄ̃ Isailiↄnɛ we lↄɛ. We ↄ̃ à Dii gbagbakĩi bòu. +Kɛ́ Samuɛli zikũ̀, à a nɛ́ↄ dìlɛ Isailiↄnɛ dↄaanaↄ ũ. +Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia tↄ́n Yoɛli, a plaade Abia. Aamɛ aaì yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ Bɛɛsɛba. +Ãma aà nɛ́piↄ i tɛ aà tufaio. Ɔ̃a yã́ bakànɛ́ ń níu, aaì gbagusaɛsi, aali yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wao. +Ɔ̃ Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kↄ̃ kã̀aa aa gɛ̀ Samuɛli lè Lama +aa mɛ̀: Gwa, n zikũ̀, mɛ́ ń nɛ́ↄ tɛ n tufaio. Kía dilɛwɛ̃ɛ sa aàↄ dɛ wá dↄaana ũ, lá bui píi a pↄ́ vĩwa. +Kɛ́ aa mɛ̀ aà kía kpánɛ́ aàↄ dɛ ń dↄaana ũ, yã́pi i ka Samuɛliguo, ↄ̃ à wabikɛ̀ Diiwa. +Ɔ̃ Dii ò Samuɛliɛ: Gbɛ̃́piↄ yãma, asa ḿmɛ aa gìnzio. Mámɛ aa gìmazi, kɛ́ másu kiblemáo yã́i. +Lá aalɛ kɛ za gↄↄ pↄ́ ma ń bↄ́lɛ Egipi e gbã, aa pãkpàmazi, aa zↄblè dii pãleↄnɛ píi, màa aalɛ kɛnɛ lↄ. +Ǹ ń yãma sa, ní lɛzamá maamaa. Onɛ́ lá gbɛ̃́ pↄ́ a kiblemá ikoyã aↄ dɛ. +Ɔ̃ Samuɛli Dii yã́pi sɛ̀lɛ sìu gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ kía gbɛawaↄnɛ kɛ́lɛkɛlɛ +à mɛ̀: Lá gbɛ̃́ pↄ́ a kiblewá ikoyã aↄ dɛn kɛ: A á nɛgↄ̃ɛↄ si à ń dilɛ a zĩkasↄ̃godeↄ ń a sↄ̃deↄ ũɛ. Aaↄ bɛ aà sↄ̃́go aɛ ń bao. +A ń dilɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo ge gbɛ̃ↄn blakwikwiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ. Aaↄ aà sa paɛ̀, aaↄ aà pↄ́ kɛkɛɛ̀, aaↄ aà zĩkabↄↄpiɛ̀ ń aà sↄ̃́go pↄ́ↄ. +A á nɛnↄɛↄ si à ń dilɛ nísigĩnakɛnaↄ ń blɛkɛnaↄ ń pɛ̃ɛkɛnaↄ ũɛ. +A á buaↄ ń á vɛ̃ɛbuↄ ń á kù kpɛ́ maaↄ síwá à kpa a ìwaↄwaɛ. +A á pↄ́wɛna ń á vɛ̃ɛbɛↄ kwide síwá à kpa a ziiaↄ ń a ìwaↄwa. +A á zↄgↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ sí ń á zù maaↄ ń á zàa'ĩnaↄ aaↄ zĩkɛɛ. +A á pↄtuoↄ kwide síwá, ápiↄ í gↄ̃ aà zↄↄ ũ. +Gↄↄ bee sa á wiilɛ Diiwa gbɛ̃́ pↄ́ á sɛ̀ á kía ũpi yã́i, asi sↄ̃ a wewá gↄↄ bee lↄo. +Ɔ̃ aa gì Samuɛli yãmai aa mɛ̀: Aawo! Wá ye wàↄ kía vĩɛ, +wíↄ dɛ lán bui kĩniↄwa sↄ̃. Wá kía líↄ yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ, ili dↄaawɛ̃ɛ zĩ guu. +Kɛ́ Samuɛli ń yãmà píi, a kã̀ Diiɛ a swã́wa. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ǹ ń yãma, kía dilɛnɛ́. Ɔ̃ Samuɛli ò Isailipiↄnɛ: Á baade tá a wɛ̃́lɛu. +Bɛ̃yãmɛɛ buie ku, aà tↄ́n Kisi. Nɛgↄ̃naɛ mɛ́ à tↄbↄ̀. Bɛ̃yãmɛɛ bui mɛ́ Afia ì, ↄ̃ Afia Bekola ì, ↄ̃ Bekola Zeloo ì, ↄ̃ Zeloo Abiɛli ì. Abiɛli mɛ́ Kisipi ì. +A nɛgↄ̃ɛ vĩ, aà tↄ́n Saulu. Ɛ̀waaso kɛfɛnaɛ. Aà sáa kú Isailiↄ guuo. An gbɛ̃e gbã̀a i vĩ aà gãuao. +Kɛ́ Kisipi zàa'ĩnaↄ vũ̀aa, ↄ̃ a ò a nɛ́piɛ: Fɛlɛ zĩkɛnaↄ do sɛ à gɛ́ zàa'ĩnaↄ wɛɛlɛi. +Ɔ̃ aa pã̀ Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdea ń Salisa bùsuo, ãma aa ku weo, ↄ̃ aa pã̀ Bɛ̃yãmɛɛ bùsua, aai ń eo. Ɔ̃ aa pã̀ Saalima bùsua, aai zàa'ĩnapiↄ eo. +Kɛ́ aa kà Zufi bùsuu, Saulu ò zĩkɛna pↄ́ aa sãnupiɛ: Mↄ wà ɛa. Tó wi tao, ma mae a bílikɛ wá yã́ musuɛ, a zàa'ĩnaↄ yãda lↄo. +Ɔ̃ zĩkɛnapi òɛ̀: Ma! Lua gbɛ̃́ kú wɛ̃́lɛɛ bee guu. A bɛɛɛ vĩ, yã́ pↄ́ à mɛ̀ a kɛ, ì kɛɛ. Wà gɛ́ we. A gí zɛ́ pↄ́ wá sɛ wà wá zàa'ĩnapiↄ e oiwɛ̃ɛa? +Ɔ̃ Saulu a zãsìwà: Tó wálɛ gɛ́, bↄ́ wá gɛoɛ̀i? Blɛ i gↄ̃ wá bↄ̀ↄu lↄo. Wá pↄe vĩ wà Lua gbɛ̃́pi gbao. Ge bↄ́ wá vĩi? +Ɔ̃ zĩkɛnapi ɛ̀a ò Sauluɛ: Gwa! Má ↄ yↄↄnae kũa la. Má aà gba, i wá da zɛ́ pↄ́ wá sɛ́wa. +��̃ Saulu ò a zĩkɛnaɛ: N yãmaa ò. Wà gɛ́. Ɔ̃ aalɛ gɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ Lua gbɛ̃́pi kuu. Kɛ́ aalɛ wɛ̃́lɛpi sĩ̀sĩ kṹ, aa kpàaũ ń wɛ̃́ndiaↄ, aalɛ gɛ́ ítↄi. Ɔ̃ aa ń lá aa mɛ̀: Gu'ena ku bɛa? (Isaili bùsuu yãa, tó gbɛ̃́ lɛ́ gɛ́ yãgbɛai Luawa ì mɛ: Mↄ wà gɛ́ gu'ena kĩ́i. Asa gbɛ̃́ pↄ́ wì o gbã ãnabi ↄ̃ wì o yãa gu'ena.) +Aa wèmá aa mɛ̀: Ao, a ku aɛ we. À kɛ kpakpa. Gbã à sù, asa wa ye sa'o gulɛsĩuɛ. +Tó a gɛ̃ wɛ̃́lɛu, á aà e e aàↄ gɛ́ gɛ́i pↄblei gulɛsĩpiu, asa wa pↄbleo e aà mↄ́. Aàpi mɛ́ a báaada sa'oblɛu gĩa, gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sisiↄ i gbasa ble. Àↄ wãa, asa aà egↄↄ zaan la. +Kɛ́ aa gɛ̃̀ wɛ̃́lɛpiu, ↄ̃ aa kpàaũ ń Samuɛlio gↄ̃̀ↄ, à bↄ̀ lɛ́ gɛ́ gulɛsĩpiu. +E Saulu àↄ gɛ́ mↄ́i, Dii dↄ̀aa à yã́pi kã̀ Samuɛliɛ a swã́wa à mɛ̀: +Zia maa'i má Bɛ̃yãmɛɛ bùsu gbɛ̃́ zĩma. Ní nísikawà ǹ aà dilɛ ma gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ, i ma gbɛ̃́piↄ bↄ Filitɛ̃ↄ ↄzĩ. Ma a gbɛ̃́piↄ wii mà, ↄ̃ ma ń wɛgwà. +Kɛ́ Samuɛli Saulu è, Dii òɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ma aà yã'ònɛpin we. Ɔ̃mɛ a kible ma gbɛ̃́ↄwa. +Ɔ̃ Saulu sↄ̃̀ Samuɛlizi wɛ̃́lɛ bↄlɛu, à aà là à mɛ̀: Gu'ena bɛ ku má ni? Ɔlↄmɛɛ. +Ɔ̃ Samuɛli wèwà à mɛ̀: Mámɛ má aà ũ. Dↄaa wà gɛ́ gulɛsĩu, ńyↄ̃ pↄblemanↄ gbãɛ. Zia kↄↄ má n nↄ̀sɛ yã'onɛ píi, mí n gbaɛ. +Ńsu bílikɛ n zàa'ĩna pↄ́ kↄ̀lɛ a gↄↄ àaↄ̃den gbãↄ yã́wao, asa wà ń é. Isaili bùsu pↄmaaↄ píi a gↄ̃ dé pↄ́ ũɛ, mɛ́ i kɛ mpi ń n de bɛdeↄ píi bàasio? +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: Bɛ̃yãmɛɛ buin ma ũo lò? Ma bui mɛ́ fɛ̃́nɛũ dɛ Isaili buiↄla píi, mɛ́ ma daɛↄ mɛ́ kɛ̃́sãańzi Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ guu. Bↄ́yãi ńlɛ yã́ bee taa oimɛɛi? +Ɔ̃ Samuɛli Saulu ń a zĩkɛnao sɛ̀ à gɛ̃̀ńnↄ pↄblekpɛu, à zↄ̃lɛkĩi maa kpàmá gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sisiↄ guu. Gbɛ̃́piↄ kà gbɛ̃ↄn baakwi taa. +Ɔ̃ Samuɛli ò blɛkɛnaɛ: Nↄ̀ↄ pↄ́ má kpàma ma mɛ̀ ǹ a dilɛkĩi kɛpi sɛ mↄò. +Ɔ̃ blɛkɛnapi mↄ̀ ń nↄ̀ↄ gbadↄmplɛwapio, a dìlɛ Saulu aɛ. Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ wa dìlɛnɛn kɛ. Só, asa wa dìlɛnɛ ǹ so maa'iɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ ma ń sisiↄ. Ɔ̃ Saulu pↄblè ń Samuɛlio zĩbeezĩ. +Kɛ́ aa pìla gulɛsĩpiwa aa gɛ̃̀ wɛ̃́lɛ ɛu, ↄ̃ Samuɛli gɛ̀ yã'ò ń Sauluo a kpɛ́ musu. +Ɔ̃ aa ì we. Kɛ́ gu ye dↄi, ↄ̃ Samuɛli lɛzù Sauluzi kpɛ́ musu we à mɛ̀: Fɛlɛ mà gɛ́ zɛinɛ. Kɛ́ Saulu fɛ̀lɛ, aàpi ń Samuɛlio aa bↄ̀ bàasi ḿpla. +Kɛ́ aa kà wɛ̃́nkpɛ, ↄ̃ Samuɛli ò Sauluɛ: O n zĩkɛnaɛ aàↄ gɛ́, mpi ǹ zɛ gĩa mà yã́ pↄ́ Dii ò onɛ. +Ɔ̃ Samuɛli nísi tùu sɛ̀ à nísikà Saulu miwa, ↄ̃ à lɛpɛ̀wà à mɛ̀: Dii mɛ́ n dilɛ dↄaana ũ a gbɛ̃́ Isailiↄnɛ. Ńyↄ̃ kible Dii gbɛ̃́ↄwa, ní ń bↄ ń ibɛɛ pↄ́ liaańziↄ ↄzĩ. Seela pↄ́ a to ǹ dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ n dilɛ a gbɛ̃́ↄ dↄaana ũn kɛ. +Tó wa kɛ̃kↄ̃wa la tia, ńyↄ̃ da gbɛ̃ↄn plaↄlɛ Zɛlɛza, Lasɛli mia saɛ, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsu zↄ̃lɛu. Aa onɛ: Wà zàa'ĩna pↄ́ n gɛ wɛɛlɛiↄ è. An yã́ n mae kũa gbãa lↄo, n yã́ àlɛ a kã̀akɛ sa, àlɛ mɛ, kpelewa á kɛ a nɛ́ yã́ musui? +Bↄa we, tó n gɛ aɛ mɛ́ n ka gbɛ̃́nɛli kĩ́i Taboo, gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ danlɛ we lↄ, aalɛ gɛ́ Lua gbagbai Bɛtɛli. An gbɛ̃do blenɛↄ kũa mɛ̀n àaↄ̃, an gbɛ̃do pɛ̃ɛ kũa mɛ̀n àaↄ̃, mɛ́ an gbɛ̃do vɛ̃ɛ kũa tùu do. +Aa n aafia gbɛa, aai pɛ̃ɛ mɛ̀n pla kpama, ní sí. +Bee gbɛa tó n ka Lua sĩ̀sĩ pↄ́ kú Gibɛa, gu pↄ́ Filitɛ̃ↄ gudↄ̃akĩi kúu, tó n kãikũ̀ ń wɛ̃́lɛpio, ńyↄ̃ kpaaũ ń ãnabiↄ dↄdↄakↄ̃wa, aalɛ pila gulɛsĩpiwa. Wa dↄaaanɛ́ ń mↄↄnaↄ ń gã̀aↄ ń domaↄ ń kulɛↄ, aalɛ ãnabikɛkɛ. +Dii Nisĩna a dinɛ, ní ãnabikɛkɛńnↄ, ní li gbɛ̃́ dafu ũ. +Tó seela beeↄ kɛ̀ma, yã́ pↄ́ n a kɛa zɛ́ è kɛ, asa Lua kunnↄɛ. +Dↄaamɛɛ Giligali, má n le we, mí sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń sáaukpasao. Ǹyↄ̃ ma dã we e gↄↄ sopla, mí mↄ mà n le we, mí yã́ pↄ́ ńyↄ̃ kɛ onɛ. +Kɛ́ Saulu kpɛlì Samuɛliɛ, àlɛ tá, Lua aà nↄ̀sɛ lìlɛɛ̀, mɛ́ seelapiↄ kɛ̀ zĩbeezĩ píi. +Kɛ́ aa kà Gibɛa, ãnabiↄ dàaàlɛ dↄdↄakↄ̃wa, ↄ̃ Lua Nisĩna dìɛ̀, àlɛ ãnabikɛkɛńnↄ. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa aà dↄ̃ↄ aà è, àlɛ ãnabikɛkɛ ń ãnabiↄ, aa kↄ̃ làla aa mɛ̀: Bↄ́mɛ Kisi nɛ́ lèi? Saulu ku ãnabiↄ guu s��̃ nɛe? +Ɔ̃ Gibɛa gbɛ̃e yã́zãsìmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ kĩniↄ maeↄn deↄ ũ sↄ̃i? Ɔ̃ à gↄ̃̀ yãa ũ wì mɛ: Saulu ku ãnabiↄ guu sↄ̃ nɛe? +Kɛ́ Saulu ãnabikɛkɛ̀ a làa, ↄ̃ à gɛ̀ gulɛsĩu. +Kɛ́ Saulu tà bɛ ń a zĩkɛnao, Saulupi desɛ̃ ń lá à mɛ̀: A gɛ má ni? Saulu wèwà à mɛ̀: Wa gɛ zàa'ĩnaↄ wɛɛlɛiɛ. Kɛ́ wi ń eo, ↄ̃ wa gɛ Samuɛli kĩ́i. +Ɔ̃ Saulu desɛ̃pi òɛ̀: Yã́ pↄ́ Samuɛli òɛ́ siumɛɛ. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: A òwɛ̃ɛ wà zàa'ĩnapiↄ è. Ãma i kpala yã́ pↄ́ Samuɛli òɛ galikɛɛ̀o. +Ɔ̃ Samuɛli Isailiↄ kã̀aa Dii aɛ Mizipa. +A ònɛ́: Dii á Lua mɛ̀ a á bↄ́lɛ Egipi, a á símá ń bui pↄ́ ↄtↄ̃̀wáↄ píi. +Lua á bↄ́ á yã'ↄ̃maↄ ń á taasikɛaↄ guu píi, ↄ̃ a giaàzi gbã, á òɛ̀ aà kía kpáɛ́. Tↄ̀ↄ, à mↄ zɛ Dii aɛ sa bui ń buio, ualɛ ń ualɛo. +Kɛ́ Samuɛli mↄ̀ ń Isaili buiↄ píi, ↄ̃ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ tɛ́lɛblè. +Ɔ̃ à mↄ̀ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ualɛ ń ualɛo. Ɔ̃ Matili ua tɛ́lɛblè. Uadepiↄ guu Kisi nɛ́ Saulu mɛ́ blè. Kɛ́ wà aà wɛ̀ɛlɛ, wi aà eo. +Ɔ̃ wà ɛ̀a Dii là lↄ wà mɛ̀: Gↄ̃ɛpi mↄ̀ la kↄ̀a? Ɔ̃ Dii mɛ̀: A ulɛa asoↄ sↄ̀ↄu. +Ɔ̃ wà bàalɛ̀ gɛ̀ aà bↄ̀ wà sùò ń guu. Kɛ́ à zɛ̀ ń guu, ampii an gbã̀a zɛ̀ aà gã̀uɛ. +Ɔ̃ Samuɛli ònɛ́ píi: A gbɛ̃́ pↄ́ Dii sɛ̀ èa? Gbɛ̃e ku laaàwa á guuo. Ɔ̃ gbɛ̃́pii wiilɛ̀ aa mɛ̀: Lua wá kía dↄ̃ ń aafiao! +Ɔ̃ Samuɛli kpalablea zɛ́ bↄↄlɛkɛ̀nɛ́, ↄ̃ a kɛ̃̀ láu a dìlɛ Dii kpɛ́u. Ɔ̃ à ń gbáɛ, baade tà a bɛ. +Saulu sↄ̃ à tà a bɛ Gibɛa. Gↄ̃ gbãa pↄ́ Lua zĩkɛ̀ ń sↄ̃uↄ tàaànↄ. +Ɔ̃ gbɛ̃pãeↄ mɛ̀: Gbɛ̃́ bee taa mɛ́ a wá suabaa? Ɔ̃ aa sakàaàgu, aai mↄɛ̀ ń pↄeoo, ↄ̃ Saulu a nílɛakɛ. +Amↄni bui Naasa mↄ̀ ń a zĩgↄ̃ↄ, aa bòokpà Yabɛsi Galada saɛ, ↄ̃ Yabɛsideↄ ò Naasaɛ: Lɛdoũ kɛwanↄ, wí misiilɛnɛ. +Ɔ̃ Naasa ònɛ́: Tó ma á ↄplaa wɛ́ bↄ̀bↄ ápii mɛ́ wí Isailiↄ kũ̀ ḿpii, ↄ̃ má gbasa mà lɛdoũkɛánↄ. +Ɔ̃ Yabɛsi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ òɛ̀: Wá gba gↄↄ sopla wà gbɛ̃́ↄ zĩ Isaili bùsu guu píi. Tó gbɛ̃e ku à wá suabao, wá mikpama. +Kɛ́ zĩnapiↄ kà Saulu bɛ Gibɛa, aa yã́pi ònɛ́, ↄ̃ wà búbuapã̀lɛ. +Gↄↄ bee Saulu lɛ́ su ń buaoɛ, a tɛ a zuↄi, ↄ̃ à mɛ̀: Bↄ́ yã́ mɛ́ mↄ̀ ↄ̃ wàlɛ ↄ́ↄlↄi? Ɔ̃ wà Yabɛsidepiↄ yã́ dàu wa sìuɛ. +Kɛ́ Saulu yã́pi mà, Lua Nisĩna dɛ̀dɛwa, ↄ̃ aà pↄ pà maamaa. +À zu sɛ̀ mɛ̀n pla a dɛ̀ a zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ò Isaili bùsu guu píi aa mɛ̀: Màa wa kɛ gbɛ̃́ pↄ́ aai tɛ Saulu ń Samuɛliozioↄ zuↄnɛ. Ɔ̃ vĩa ń kṹ Dii yã́ musu, aa bↄ̀ tɛ́ńzi sãnu ḿpii. +Saulu ń nao Bɛzɛki. Isailiↄ kɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄooɛ (300.000), mɛ́ Yudaↄ kú ń guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000). +Ɔ̃ wa ò zĩna pↄ́ mↄ̀piↄnɛ: À gɛ o á gbɛ̃́ↄnɛ, zia e ĩatɛ̃ àↄ gɛ́ gbãakũi, wá ń suaba. Kɛ́ zĩnaↄ tà, aa yã́pi baokpà Yabɛsideↄnɛ, ↄ̃ an pↄ kɛ̀na. +Aa ò Amↄniↄnɛ: Wá wázĩa kpáwá zia, í á pↄeã kɛwá. +Saulu a gbɛ̃́ↄ kpaalɛ̀ gãli àaↄ̃. Gufɛ̃nɛ ↄ̃ aa sì Amↄniↄgu ń bòou, aa ń dɛdɛ e ĩatɛ̃ gɛ̀ gbãakũ̀ò. Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ fã̀aa gbándodo mindodo. +Ɔ̃ wa ò Samuɛliɛ: Deↄ mɛ́ mɛ̀ Saulu a kiblewáo ni? À bↄlɛńnↄ wà ń dɛdɛ. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: Wa gbɛ̃e dɛ gbão, asa Dii Isailiↄ suabà gbãɛ. +Ɔ̃ Samuɛli ò bílaɛ: À mↄ wà gɛ́ Giligali wà ɛa Saulu kpa kpalau we lↄ. +Ɔ̃ aa gɛ̀ Giligali ḿpii, aa ɛ̀a Saulu kpà kpalau Dii aɛ we, aa sáaukpa sa'ò Diiwa, ↄ̃ Saulu ń Isailiↄ pↄnakɛ̀ we ḿpii maamaa. +Samuɛli ò Isailiↄnɛ píi: Ma yã́ pↄ́ á òmɛɛ mà píi, ma kía kpàɛ́. +Aàpi mɛ́ a dↄaaɛ́ sa. Mapi sↄ̃ ma zikũ̀, ma mikã puakũ̀ mɛ́ ma nɛ́ↄ kúánↄ. Ma dↄaaɛ́ za ma ɛ̀waasogↄↄ e ń a gbão. +Má kɛ́! À kɛ ma seeladeↄ ũ Dii ń kía pↄ́ a kpào aɛ. Ma zu ge zàa'ĩna sì á gbɛ̃ewae? Ma á gbɛ̃e blèe? Ma á gbɛ̃e wɛtã̀e? Gbagusaɛ ma wɛ́ blè ma bↄ á gbɛ̃e kpɛe? Tó má kɛ̀ màa, má a fĩaboɛ. +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Ni wá bleo, ni wá wɛtão, ni pↄe sí wá gbɛ̃ewao. +Samuɛli ònɛ́ lↄ: Dii ń kía pↄ́ a kpào mɛ́ á seeladeↄ ũ gbã, kɛ́ i tàae'eao. Aa mɛ̀: Dii mɛ́ wá seelade ũ. +Ɔ̃ Samuɛli ònɛ́: Dii mɛ́ Mↄizi ń Aalonao dìlɛ, ↄ̃ aa bↄ̀ ń á deziↄ Egipi. +À kɛ kílikili Dii aɛ, mí yãmaa pↄ́ a kɛ̀ɛ́ ń á deziↄ siuɛ́. +Yakↄbuↄ gɛa Egipi gbɛa á deziↄ wiilɛ̀ Diiwa, ↄ̃ à Mↄizi ń Aalonao dìlɛ, aa ń bↄ́lɛ Egipi, ↄ̃ aa ń kálɛ bùsuɛ beeu. +Kɛ́ Dii an Lua yã́ sã̀ńgu yã́i, ↄ̃ à ń kpá Azoo zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Siselawa ń Filitɛ̃ↄ ń Mↄabuↄ kíao, aalɛ zĩkańnↄ. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa aa mɛ̀: Wa duunakɛ̀, wa pãkpànzi, wa zↄblè Baaliↄnɛ ń Asetaatiↄ. Wá bↄ wá ibɛɛↄ ↄzĩ sa, wíↄ zↄblenɛ. +Ɔ̃ Dii Gedeↄ̃ↄ dìlɛ ń Balakuo ń Zɛfɛteo ń Sãusↄ̃ↄo aa á bↄ́ á ibɛɛpiↄ ↄzĩ gupiiu, ↄ̃ a gↄ̃ kálɛa dↄdↄa. +Kɛ́ á è Amↄniↄ kí Naasa lɛ́ mↄ́ lɛ́lɛiwá, baa kɛ́ Dii á Lua mɛ́ á kía ũ, á òmɛɛ: Aawo! Kía mɛ́ a ikokɛwá fá! +Tia kɛ́wa kía pↄ́ á gbɛ̀a á sɛ̀ ↄ̃ Dii dìlɛɛ́n kɛ. +Tó á Dii vĩa vĩ mɛ́ álɛ zↄbleɛ̀, tó álɛ aà yãma mɛ́ i bↄ aà yã́ kpɛo, tó ápiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ kiblewáo tɛ Dii á Luazi, áↄ aafiaɛ. +Tó i Dii yãma sↄ̃o, mɛ́ a bↄ aà yã́ kpɛ, a ↄtↄ̃wáɛ lá a kɛ̀ á deziↄnɛwa. +À mɛnafↄ̃, í yãzↄ̃ↄ pↄ́ Dii a kɛɛ́ e. +Saɛ wá kuwà lao lò? Má Dii sísi, i to lou vĩ à ma, íↄ dↄ̃ kɛ́ á kíagbɛaa kɛ̀ Diiɛ ĩ́i maamaaɛ. +Ɔ̃ Samuɛli Dii sìsi, ↄ̃ Dii tò lou vĩ̀ à mà zĩbeezĩ. Ɔ̃ gbɛ̃́pii vĩakɛ̀ Diiɛ ń Samuɛlio maamaa. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Wabikɛwɛ̃ɛ Dii n Luawa, kɛ́ wápiↄ n zↄ̀blenaↄ wásu gagao yã́i. Wa yãvãi kã̀fĩ wá duunaaɛ, asa wa kía gbɛ̀aɛ. +Samuɛli ònɛ́: Ásu to vĩa á kũo. A vãipi kɛ̀ píiɛ, ãma ásu kɛ̃ Diiwao. Àↄ zↄbleɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Ásu kɛ̃wà à tɛ tã́aↄzio. Aa ài vĩo, aa fↄ̃ gbɛ̃́ bↄo, asa pↄpãↄnɛ. +Dii a a gbɛ̃́ↄ vũaao a tↄ́ zↄ̃ↄ yã́i, asa aà á kɛa a gbɛ̃́ↄ ũ kàaàguɛ. +Mapi sↄ̃, Dii su to mà duunakɛɛ mà wabikɛaɛ́ tóo. Aawo, má zɛ́ maa pↄ́ dɛ à sɛ ↄlↄɛ́. +À vĩakɛ Diiɛ, àↄ zↄbleɛ̀ ń náaio ń nↄ̀sɛmɛndoo. À làasookɛ yãzↄ̃ↄ pↄ́ a kɛ̀ɛ́ↄwa. +Tó a gi tɛ vãiwa, ápiↄ ń á kíao, wa á kaalɛ ápiiɛ. +Saulu kɛ̀ Isailiↄ kía ũ wɛ̃̀ pla, +à ń zĩgↄ̃ↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ (3.000). Gbɛ̃ↄn ↄ̀aa kwi aaↄ kuaànↄ Mimasa ń Bɛtɛli gusĩsĩdeo. Gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo aaↄ kú ń aà nɛ́ Yonatãao Gibɛa, Bɛ̃yãmɛɛ bùsuu. Ɔ̃ à gbɛ̃́ kĩniↄ gbàɛ, baade tà a bɛ. +Yonatãa lɛ̀lɛ Filitɛ̃ gudↄ̃ana pↄ́ kú Gɛbaↄwa, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ a baomà. Ɔ̃ Saulu zĩ̀gãalɛ̀ Isaili bùsu gupiiu à mɛ̀: Ɛbɛluↄ, à yãe ma! +Ɔ̃ Isailiↄ mà píi wà mɛ̀, Saulu lɛ̀lɛ Filitɛ̃ gudↄ̃anaↄwa, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ ye Isailiↄ gĩyãio. Ɔ̃ wà Isailiↄ sìsi, aa mↄ̀ nà Sauluwa Giligali. +Ɔ̃ Filitɛ̃ↄ kã̀aa aa zĩka ń Isailiↄ. An sↄ̃́goↄ kà ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ (3.000), an sↄ̃́godeↄ kà ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sooloɛ (6.000), mɛ́ an kɛ̀sɛdeↄ dasi lán ísialɛ ũfãawa. Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ gɛ̀ bòokpà Mimasa, Bɛtavɛ̃ gukpɛ. +Kɛ́ Isailiↄ è wà gↄ̃̀ yeelɛa, wàlɛ naaańnↄ, ↄ̃ aa ùlɛ gbɛ̀'ɛↄ ń dàoↄ ń gbɛ̀sↄↄnaↄ ń gbã́oↄ ń ɛↄ guu. +An gbɛ̃eↄ gulɛ̀ aa bùa Yuudɛ̃wa e Gada buiↄ bùsuu ń Galada bùsuo. E tia Saulu ku Giligali, vĩa lɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ kũ maamaa. +À Samuɛli dã̀ gↄↄ sopla lá a dìlɛɛwa. Kɛ́ i mↄo, ↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ lɛ́ fãaa, aalɛ aà to we. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: À mↄmɛɛ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄo ń sáaukpa sa'obↄↄ. Ɔ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũpi ò. +Kɛ́ a làa, Samuɛli lɛ́ ká, ↄ̃ Saulupi gɛ̀ dàaàlɛ à gbãakpàaàzi. +Ɔ̃ Samuɛli òɛ̀: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀ màai? Saulu wèwà à mɛ̀: Kɛ́ má è ma gbɛ̃́ↄ lɛ́ fãaa aalɛ ma to we, mɛ́ ni mↄ gↄↄ pↄ́ ń dìlɛwao yã́iɛ. Filitɛ̃ↄ lɛ́ kↄ̃ kãaa Mimasa, +ↄ̃ ma mɛ̀, aasu lɛ́lɛa Giligali la Dii sísisaio. Ɔ̃ ma sapi ò teasi. +Ɔ̃ Samuɛli òɛ̀: N faasaiyã kɛ̀! Ń yã́ pↄ́ Dii n Lua dìlɛnɛ kũao. Tó ń kũa yãaɛ, Dii a to n buiↄ aaↄ kpalable gↄↄpiiɛ. +Tia kɛ́wa ńyↄ̃ gɛ̃gɛ̃ kpalauo. Lá ń yã́ pↄ́ Dii dìlɛnɛ kũao, a gbɛ̃́ pↄ́ aà nↄ̀sɛ muaaanↄ wɛɛlɛ à aà dilɛ a gbɛ̃́ↄ dↄaana ũɛ. +Ɔ̃ Samuɛli fɛ̀lɛ Giligali à gɛ̀ Gibɛa, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu. Ɔ̃ Saulu a zĩgↄ̃ pↄ́ kuanↄↄ nào, aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ taa. +Saulu ń a nɛ́ Yonatãao ń a zĩgↄ̃ pↄ́ kúńnↄↄ ku Gibɛa, mɛ́ Filitɛ̃ↄ bòokpà Mimasa. +Zĩgↄ̃ gãli àaↄ̃ↄ bↄ̀lɛ Filitɛ̃ↄ bòou, aa gɛ̀ lɛ́lɛi Isailiↄwa. Gãli do gɛ̀ Ɔfɛla oi Suali bùsuu. +Gãli do gɛ̀ Bɛtoloni oi, mɛ́ a àaↄ̃de gɛ̀ Isaili bùsu zↄ̃lɛu, sĩ̀sĩ pↄ́ bↄaa ń Semaiↄ Guzulɛo ń gbáao. +Sia ku Isaili bùsuuo, asa Filitɛ̃ↄ mɛ̀ Ɛbɛluↄ su fɛ̃nda ge sↄ̃napioɛ. +Filitɛ̃ↄ kĩ́i ↄ̃ Isailiↄ ì gɛ́ soonaↄ ń zusoonaↄ ń mↄoↄ ń kↄmaↄ lɛdɛdɛui. +Soona ń zusoonlɛo kà ã́nusu ↄwatɛ̃ plapla, saaↄ ń mↄoↄ sↄ̃ ã́nusu ↄwatɛ̃ dodo. +Ayãmɛto zĩpi kagↄↄ Saulu ń Yonatãao zĩgↄ̃ↄ fɛ̃nda ge sↄ̃na kũao, sema Saulu ń Yonatãapio bàasio. +Filitɛ̃ gudↄ̃anaↄ gɛ̀ Mimasa gbɛbↄlɛu. +Gↄↄewa Saulu nɛ́ Yonatãa ò ɛ̀waaso pↄ́ a a zĩkabↄↄ kũaɛ: Mↄ wà gɛ Filitɛ̃ gudↄ̃anaↄ kĩ́i le. I o a maeɛ sↄ̃o. +Saulu ku gbɛafuli gbáu Migↄ̃nↄ, Gibɛa saɛ ń zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃. +Sa'ona Ahia kú ń guu, a a sa'o'ula daa. Ikabodu vĩ̀i Aitubu nɛ́ɛ. Aitubupiá Finɛasi nɛ́ɛ, Ɛli pↄ́ dɛ Lua gbàgbana ũ Silo tↄũnaɛ. An gbɛ̃e dↄ̃ Yonatãa gɛ̀ gueio. +Gbɛbↄlɛ pↄ́ Yonatãa ye gɛ̃u à Filitɛ̃ gudↄ̃anaↄ le, gbɛ pɛ́lɛpɛlɛu lán swaawa ↄplaai ń zɛɛio. Ado tↄ́n Bozezu, ado sↄ̃ Sɛnɛ. +Ado ku gugbãntoou Mimasa oi, ado sↄ̃ gɛↄmidↄkĩi Gɛba oi. +Ɔ̃ Yonatãa ò ɛ̀waasopiɛ: Mↄ wà gɛ́ gyafↄↄde gudↄ̃anapiↄ kĩ́i. Dii a gí dↄiwálɛa? Asa yãe a fↄ̃ kpa Diiɛ à to wà gí zĩbleio, wá dasi ge wá dasion lò. +Ɔ̃ aà zĩkabↄkũnapi òɛ̀: Lá à ń pↄ gbà píi lé, kɛ. Lá ń sɛ̀, má làaɛ. +Ɔ̃ Yonatãa mɛ̀: Tↄ̀ↄ, wà gɛ́má wà wázĩa mↄnɛ́. +Tó aa òwɛ̃ɛ wà zɛ́ wà ń dãɛ, wí zɛ wá gbɛu, wá gɛ́má lↄo. +Tó aa mɛ̀ wà mↄɛ sↄ̃, wí gɛ́má, asa bee mɛ́ aↄ dɛ Dii ń kpaawá seela ũ. +Ɔ̃ aa ńzĩgudↄ̃anapiↄ lɛzù Yonatãa ń a zĩkabↄkũnaozi aa mɛ̀: À mↄ wà yãe oɛ́ kɛ. Ɔ̃ Yonatãa ò a zĩkabↄkũnaɛ: Ǹyↄ̃ tɛ ma kpɛ, asa Dii ń kpá Isailiↄwaɛ. +Ɔ̃ Yonatãa lɛ́ dɛdɛ àlɛ lↄↄga, mɛ́ aà zĩkabↄkũna tɛ aà kpɛ. Kɛ́ Yonatãa ń kwɛ́, ↄ̃ aà zĩkabↄkũnapi ń dɛdɛ aà kpɛ. +Lɛ́lɛama sɛ̃́iapi guu Yonatãa ń a zĩkabↄkũnao ń dɛdɛ gbɛ̃ↄn bao taawaɛ. Gupi bàluma kà gu bà do taawa. +Ɔ̃ gili gɛ̃̀ Filitɛ̃ↄgu ń bòou ń sɛ̃uo píi. Vĩa ń zĩgↄ̃ↄ kũ̀, gudↄ̃anaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì gɛ́ lɛ́lɛi Isailiↄwaↄ píi. Ɔ̃ tↄↄlɛ lùalua. Lua mɛ́ gili gɛ̃̀ńgu màa. +Kɛ́ Saulu gudↄ̃ana pↄ́ kuaànↄ Gibɛaↄ è Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄ bàalɛ̀ lɛ́ fãaa gupiiu, +ↄ̃ Saulu ò gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄnɛ: À wɛ́tɛ wá gbɛ̃́ↄzi à gwa, wí dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ wá guu. Kɛ́ aa gwà, aa è Yonatãa ń a zĩkabↄkũnao mɛ́ kú ń guuo. +Ɔ̃ Saulu ò Ahiaɛ: Mↄ́ ń n sa'o'ulao wà Dii laò. Asa zĩbeezĩ a sa'o'ulapi daa Isailiↄ guu weɛ. +Gↄↄ pↄ́ Saulu lɛ́ yã'o sa'onapiɛ, zↄa pↄ́ dↄ Filitɛ̃ↄ bòou lɛ́ kã́fĩ, àlɛ dɛdɛ, ↄ̃ Saulu òɛ̀ aà to we. +Saulu a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi aa gɛ̀ zĩu, ↄ̃ aa è gili gɛ̃̀ Filitɛ̃ↄgu maamaa, aalɛ fɛ̃na kakↄ̃ɛ. +Ɛbɛlu pↄ́ zↄ̃̀lɛ Filitɛ̃ↄ guu yãa aa mↄ̀ńnↄ zĩu ń bòouↄ ɛ̀a nà ń gbɛ̃́ pↄ́ kú ń Sauluo ń Yonatãaowa. +Kɛ́ Isaili pↄ́ ulɛa Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdeu weↄ mà Filitɛ̃ↄ lɛ́ bàalɛ, aa nà ń gbɛ̃́ↄwa zĩu lↄ, aa nàaańnↄ. +Màa Dii zɛ̀ ń Isailiↄ gↄↄ bee, ↄ̃ aa zĩblè e za Bɛtavɛ̃. +Isailiↄ taasikɛ̀ gↄↄ bee, asa Saulu yãdìlɛ ń Lua tↄ́o a zĩgↄ̃ↄnɛ à mɛ̀: E oosi gɛ kɛò, gbɛ̃́ pↄ́ pↄblè e màↄ gɛ́ tↄsii ma ibɛɛↄwa, ade gↄ̃̀ láaipↄ ũɛ. Ɔ̃ an gbɛ̃e i pↄbleo. +Zĩgↄ̃ↄ sì lákpɛu ḿpii, we zↄ́ lì lɛ́ lɛ́lɛ zĩ́lɛ. +Kɛ́ aa sì lákpɛu màa, aa è zↄ́'i lɛ́ bàalɛ, ãma an gbɛ̃e i ↄzↄ̃wà a dà a lɛ́uo, kɛ́ aalɛ vĩakɛ yãdilɛaɛ yã́i. +Yonatãa sↄ̃ i yã́ pↄ́ a mae dìlɛ a zĩgↄ̃ↄnɛ mao, ↄ̃ à a lípana pↄ́ á kũa zↄ̃̀ zↄsapiwa. À ↄmài a dà a lɛ́u, ↄ̃ aà wɛ́ kɛ̃̀. +Ɔ̃ zĩgↄ̃e òɛ̀: N mae yãdìlɛ a zĩgↄ̃ↄnɛ à mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ pↄblè gbã, ade gↄ̃̀ láaipↄ ũɛ. A yã́i tò gbɛ̃́pii yɛ̃̀ɛɛ làa. +Ɔ̃ Yonatãa mɛ̀: Ma mae lɛ́ ĩadamáɛ. Gwa lá ma wɛ́ kɛ̃̀, kɛ́ ma zↄ́pi mↄ̀sↄ yↄↄ yã́i mɛ̀. +Tó gbɛ̃́ↄ pↄ́ pↄ́ aa sì ń ibɛɛↄwa blè gbã yãa lé, dↄ̃ aa Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ dɛ beea. +Zĩbeezĩ Isailiↄ Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ sɛa za Mimasa e Ayaloni. Aa kpàsa dúuduuɛ, +ↄ̃ aa sì ń p���tuoↄ guu, aa sãↄ ń zuↄ ń zunɛbↄlↄↄ kũ̀kũ aa dɛ̀dɛ wegↄ̃ↄ, aalɛ só ń a auo. +Ɔ̃ wà a baokpà Sauluɛ wà mɛ̀: Gwa! Wàlɛ duunakɛ Diiɛ, wàlɛ nↄ̀ↄ só ń a auo. Ɔ̃ Saulu mɛ̀: A bↄ Dii yã́ kpɛ. À gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ gálɛ mↄò ma aɛ la kpakpa. +Ɔ̃ à mɛ̀: À fãaa ń guu, í onɛ́ an baade mↄ́ ma kĩ́i ń a zuo ge a sã, aai a kòlokpakpa la, aai só. Ásu duunakɛ Diiɛ à nↄ̀ↄ só ń a auoo. Ɔ̃ baade mↄ̀ ń a zuo gwã́ bee, à a kòlokpa we. +Saulu Dii gbagbakĩi bò we. Sa'okĩi pↄ́ a bò sɛ̃́ian we. +Ɔ̃ Saulupi mɛ̀: Wà pɛ́lɛ Filitɛ̃ↄzi gwã́a wàↄ ń dɛdɛ e gu gɛ dↄò. Wásu ń kee too. Ɔ̃ wa òɛ̀: Kɛ́ lá à kɛ̀nɛ maawa. Ɔ̃ sa'ona mɛ̀: Wà sↄ̃ Luazi la gĩa. +Ɔ̃ Saulu gbɛ̀a Luawa: Wà pɛ́lɛ Filitɛ̃ↄzi, ńyↄ̃ ń kpáwáa? Ɔ̃ i wewà zĩbeezĩo. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: Á zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi, à sↄ̃mazi la, kɛ́ wà e dↄ̃ duuna pↄ́ wa kɛ̀ gbã. +N Dii Isailiↄ Suabana tↄ́o, baa tó ma nɛ́ Yonatãa mɛ́ duunakɛ̀, sema aà ga. Ɔ̃ gbɛ̃e i lɛ́sio. +Ɔ̃ a ònɛ́: À zɛ saalo le, mapi ń ma nɛ́o wíↄ ku saalo la. Ɔ̃ wa òɛ̀: Kɛ́ lá à kɛ̀nɛ maawa. +Saulu ò Dii Isailiↄ Luaɛ: To wà sĩana dↄ̃. Ɔ̃ yã́ Yonatãa ń Sauluo blè, ↄ̃ bíla mi bↄ̀ bau. +Saulu mɛ̀: À gbɛla mapi ń ma nɛ́o musu. Kɛ́ yã́ Yonatãa blè, +ↄ̃ Saulu òɛ̀: Yã́ pↄ́ ń kɛ̀ omɛɛ. Ɔ̃ Yonatãa òɛ̀: Ma lípana lɛ́bana ↄ̃ má zↄ̃̀ zↄ́wa, yↄↄnnↄ má mↄ̀sↄ. Má kɛ́! Tó a ma dɛɛ, à ma dɛ. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: Yonatãa, tó ni gao, Lua yãpãsĩkɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Ɔ̃ wa ò Sauluɛ: Yonatãa ga lo! Aà gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃mɛ tò wa zĩblèa? Aawo! Ń Luao wi wei kɛ́ baa aà mikã mɛ̀ndo lɛ́lɛ zĩ́lɛo, asa Lua dↄnlɛ ↄ̃ à bee kɛ̀ò gbã. Beewa ↄ̃ wà Yonatãa mìsi, i gao. +Ɔ̃ Saulu kã́mabò ń pɛ́lɛa Filitɛ̃ↄzio, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ tà ń bùsuu. +Kɛ́ Saulu zↄ̃̀lɛ Isaili kpalau a làa, à zĩkà ń a ibɛɛↄ gupiiuɛ: Mↄabuↄ ń Amↄniↄ ń Ɛdↄũↄ ń Zoba kíaↄ ń Filitɛ̃ↄ. Kpɛ pↄ́ à lìliu píi, ì zĩblemáɛ. +Aà wↄ́ↄkɛ tↄbↄ̀, à zĩblè Amalɛkiↄwa, à Isailiↄ sì ń wɛtãnaↄwa. +Yonatãa ń Isibosɛo ń Malakisuao mɛ́ Saulu nɛgↄ̃ɛↄ ũ. A nɛnↄɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla. A sɛ̃́ia tↄ́n Mɛlabu, a plaade Mikali. +Aà na tↄ́n Ainↄaũ, Aimaaza nɛ́ɛ. Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ tↄ́n Abinɛɛ. Saulupi dãunaɛ, aà desɛ̃ Nɛɛ nɛ́ɛ. +Saulu mae Kisi ń Abinɛɛ mae Nɛɛo mɛ́ Abiɛli nɛ́ↄ ũ. +Saulu gↄↄ ìↄ pãsĩ ń Filitɛ̃ↄ gↄↄpiiɛ. Tó Saulu nɛgↄ̃na ge wↄ́ↄde è, ì aà si à nawa a zĩgↄ̃ ũɛ. +Samuɛli ò Sauluɛ: Mámɛ Dii ma zĩ, ↄ̃ ma nísikàma ń kpalablea aà gbɛ̃́ Isailiↄwa seela ũ. Too! Swã́kpa Dii yã́i sa. +Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀ á fĩabo Amalɛkiↄnɛ yã́ pↄ́ aa kɛ̀ Isailiↄnɛ aa zɛzↄ̃̀nɛ́ an bↄa Egipi gbɛa yã́i. +Gɛ́ lɛ́lɛimá sa, ní ń midɛ ḿpii. Ńsu ǹ ń gbɛ̃e too. Ǹ ń dɛdɛ píi, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́ gbãaↄ ń nɛ́ yↄ̃minaↄ ń zuↄ ń sãↄ ń yiongoↄ ń zàa'ĩnaↄ. +Ɔ̃ Saulu a gbɛ̃́ↄ sìsi à ń kãaa Telaiũ. Aà zĩƆ̃ Saulu gɛ̀ Amalɛkiↄ wɛ̃́lɛu, àlɛ ń dãdã swa'ɛu. +Saulu lɛ́kpãsãkɛ̀ Keniↄnɛ à mɛ̀: À bↄlɛ Amalɛkiↄ guu, kɛ́ másu mà á dɛdɛńnↄo yã́i, asa ámɛ a yãmaakɛ̀ Isailiↄnɛ an bↄa Egipi gbɛa. Kɛ́ Keniↄ bↄ̀lɛ Amalɛkiↄ guu, +ↄ̃ Saulu gɛ̀ lɛ̀lɛ Amalɛkipiↄwa za Avila e à gɛ̀ pɛ̀ Suluwa Egipi gukpɛ. +À Amalɛkiↄ kí Agaga kũ̀ bɛ̃́ɛ, ↄ̃ à aà gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao ḿpii. +Saulu ń a zĩgↄ̃ↄ i Agaga dɛo, mɛ́ aa sã maaↄ sɛ̀lɛ ń zuↄ ń zunɛ mɛkpaaↄ ń sãnɛbↄlↄↄ ń pↄmaaↄ píi, aai we ń dɛdɛo. Pↄ́ gianaↄ ń pↄ fɛ̃́fɛ̃aↄ ↄ̃ aa dɛ̀dɛ píi. +Ɔ̃ Dii yã'ò Samuɛliɛ à mɛ̀: +Ma Saulu kpaa kpalau tò ma pↄ yà, asa à bↄ̀ ma kpɛɛ. Lá má dàɛ̀, ìli kɛo. Yã́pi dì Samuɛliwa, ↄ̃ à wiilɛ̀ Diiwa e gu gɛ̀ dↄ̀ò. +Kɛ́ Samuɛli fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à gɛ̀ dai Saululɛ, ↄ̃ wa òɛ̀: Saulu gɛ̀ Kaamɛli. À seelapɛ̀lɛ we a yãdↄangu yã́i, ↄ̃ à ɛ̀a gɛ̀ Giligali. +Kɛ́ Samuɛli Saulu lè, ↄ̃ Saulupi òɛ̀: Dii báaadangu! Má kɛ̀ lá Dii òmɛɛwa. +Ɔ̃ Samuɛli aà là à mɛ̀: Pↄ́ wii pↄ́ ma swã́lɛ̀wà lán sã wiiwa dɛ kpelewa ni? Zu pↄ́ málɛ ń ↄↄlↄ ma bↄ̀ má ni? +Ɔ̃ Saulu wèwà à mɛ̀: Amalɛkiↄ pↄ́ↄnɛ, asa wà ń sãↄ ń ń zù maaↄ sɛ̀lɛ wà sùò wà sa'oò Dii n Luawaɛ. Wa ń kĩniↄ dɛ̀dɛ. +Ɔ̃ Samuɛli òɛ̀: Nílɛ màa, mí yã́ pↄ́ Dii òmɛɛ gwãasĩnaa onɛ. Ɔ̃ Saulu mɛ̀: O. +Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Kɛ́ n nzĩa fɛ̃́nɛmbo yãa, ni gↄ̃ Isaili buiↄ dↄaana ũo lé? Dii n kpa Isailiↄ kía ũ, +ↄ̃ à n zĩ ǹ a bↄↄlɛkɛɛ à mɛ̀: Gɛ ǹ Amalɛkiↄ dɛdɛ, asa duunkɛnaↄnɛ. Zĩkańnↄ e ǹ gɛ ǹ ń midɛ. +Àkɛa n gi Dii yãmai, n lɛlɛ ń pↄ́ↄwa, ń yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀i? +Ɔ̃ Saulu òɛ̀: Ma Dii yãmà, ma bↄↄlɛ pↄ́ à ma zĩ kɛi kɛ̀. Ma Amalɛkiↄ dɛ̀dɛ píi, ↄ̃ ma su ń ń kí Agagao. +Ɔ̃ wà sã maaↄ ń zù maaↄ sɛ̀ pↄ́ pↄ́ wa dɛ̀dɛpiↄ guu wà sa'oò Dii n Luawa Giligali la. +Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Dii yã́ kũa maaɛ̀ dɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oaa. Misiilɛaɛ̀ dɛ sa'oaa. Aà yãmaa dɛ sa'oa ń sãsa mɛkpaaola. +Gia aà yãmai duuna sáa ń màsokɛaoɛ. Dↄ́ɛaaànↄ vãi sáa ń tã́agbagbaaoɛ. Lá n gi Dii yãmai, aàpi sↄ̃ à gì ń kíakɛiɛ. +Ɔ̃ Saulu òɛ̀: Ma duunakɛ̀. Ma pã Dii yã́ pↄ́ ń òmɛɛa, asa ma vĩakɛ̀ gbɛ̃́ↄnɛɛ, ↄ̃ ma ń yãmà. +Sùuukɛmanↄ ń ma duunapio sa. Ɛa gɛmanↄ, kɛ́ mà e kúlɛ Diiɛ. +Ɔ̃ Samuɛli òɛ̀: Má gɛnnↄo, asa n gi Dii yã́iɛ, mɛ́ à gìnɛ ǹyↄ̃ dɛ Isailiↄ kía ũɛ. +Kɛ́ Samuɛli kpɛlì, àlɛ ta, ↄ̃ Saulu aà kũ̀ a ula lɛ́wa, à kɛ̃̀. +Ɔ̃ Samuɛli òɛ̀: Dii n bↄ Isaili kpalau gbãɛ, ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ a maa dɛnla kpàu. +Isailiↄ Lua gawide lí ɛɛtoo, ìli a làasoo lilɛo, asa a dɛ gbɛ̃nazĩna ũ kɛ́ à a làasoo lilɛo. +Ɔ̃ Saulu ɛ̀a òɛ̀: Ma duunakɛ̀. Ń beeo n yã́ na, ma kpɛla Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń gbɛ̃́piio aɛ. Gɛ́ zɛimɛɛ kɛ́ mà e kúlɛ Dii n Luaɛ. +Ɔ̃ Samuɛli ɛ̀a gɛ̀ zɛ̀ɛ̀, ↄ̃ Saulupi kùlɛ Diiɛ. +Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: À mↄ́ ń Amalɛkiↄ kí Agagao. Kɛ́ kíapi lɛ́ mↄ́, a dↄ̃ yãe kuo, asa àlɛ e a bↄ ga lɛ́zĩɛ. +Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Lá n fɛ̃nda tò nↄɛ daside kùa a nɛ́wa, màa n da a kua a nɛ́wa sↄ̃. Ɔ̃ à Agaga zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ Dii aɛ Giligali we. +Ɔ̃ à tà Lama. Saulu tà sↄ̃ a bɛ Gibɛa. +Baa kɛ́ Saulu kɛ̀ Samuɛliɛ wɛ̃naũ, Samuɛlipi i gɛ́ aà gwai lↄo e à gɛ̀ gàò, asa Dii pↄ yà a Saulu kpaa Isailiↄ kpalau yã́ musuɛ. +Dii ò Samuɛliɛ: Ńyↄ̃ↄ ↄ́ↄlↄ Saulu yã́ musu e bↄɛ ni? Ma gi aà kible Isailiↄwaɛ. Nísika kↄ́ba pai, ní dazɛu. Ma n zĩ Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́ Yɛse kĩ́iɛ, asa aà nɛ́ do ↄ̃ má sɛ̀ aà gↄ̃ kía ũ. +Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Kpelewa má kɛ mà gɛ́ wei? Tó Saulu mà, a ma dɛɛ. Ɔ̃ Dii òɛ̀: Zununu sɛ ǹ gɛò, ní mɛ n mↄ ma gbagbaiɛ. +Yɛse sísi sapi oa guu, mí yã́ pↄ́ ńyↄ̃ kɛ onɛ, ní nísikamɛɛ gbɛ̃́ pↄ́ má ↄlↄnɛ miwa. +Samuɛli yã́ pↄ́ Dii òɛ kɛ̀. Kɛ́ àlɛ ká Bɛtɛlɛũ, wɛ̃́lɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gɛ̀ daiaàlɛ. Vĩa ń kṹ, ↄ̃ aa aà là à mɛ̀: Aafia n mↄ laa? +À mɛ̀: Aafiaɛ. Ma mↄ Dii gbagbaiɛ. À gbãbↄ ázĩaɛ, í gɛmanↄ sa'oi. Ɔ̃ à gbãbↄ̀ Yɛse ń a nɛgↄ̃ɛↄnɛ, à ń sisi sa'o guu. +Kɛ́ aa kà, Samuɛli Ɛliabu è, ↄ̃ à làasookɛ̀ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ Dii sɛ̀ mɛ́ zɛ aà aɛ we. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ńsu ǹ aà zɛa ge aà gbã̀a gwao, ma giaàziɛ. Mili gbɛ̃́ gwa lá gbɛ̃nazĩna ì gwawao. Gbɛ̃nazĩna ì gbɛ̃́ gwa a mɛkaawaɛ, mapi sↄ̃, sↄ̃ ↄ̃ mi gwa. +Ɔ̃ Yɛse Abinadabu sìsi, à mↄ̀ Samuɛli aɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Dii i gbɛ̃́ɛ bee sɛo. +Ɔ̃ Yɛse Sãma sìsi, à mↄ̀ Samuɛli aɛ lↄ, ↄ̃ à mɛ̀: Dii i gbɛ̃́ɛ bee sɛo. +Ɔ̃ Yɛse a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn soplaↄ sìsi, aa mↄ̀ Samuɛli aɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Dii i ń gbɛ̃e sɛo. +Ɔ̃ à Yɛse là à mɛ̀: N ɛ̀waasoↄ lɛ́n laa? A wèwà à mɛ̀: An gↄ̃zãna mɛ́ kú lao, àlɛ sãdãɛ. Ɔ̃ Samuɛli òɛ̀: Gbɛ̃́ zĩ aà sísii. Wá sa'oo e aà ka la. +Ɔ̃ à gbɛ̃́ zĩ̀wà, à mↄ̀. Nɛ́piá gbɛ̃́ tɛ̃aɛ, aà wɛ́ maa mɛ́ aà oa kɛfɛũ. Ɔ̃ Dii mɛ̀: Fɛlɛ ǹ nísika aà miwa, asa aàpin we. +Ɔ̃ Samuɛli kↄ́bapi sɛ̀ à nísikà aà miwa aà vĩ̀iↄ wáa. Za zĩbeezĩ ↄ̃ Dii Nisĩna dì Davidiɛ. Bee gbɛa Samuɛli ɛ̀a tà Lama. +Dii Nisĩna gò Sauluwa, ↄ̃ Dii tò tã́a pãsĩ dìɛ̀. +Aà ìwaↄ òɛ̀: Lua tò tã́a pãsĩ dìnɛ. +Lá màaɛ Baa, tó wápiↄ n ìwaↄ gbɛ̃́ pↄ́ mↄↄna dↄ̃ wɛɛlɛ. Tó Lua tò tã́a pãsĩpi dɛ̀dɛma, ili mↄↄnalɛnɛ, níli e ǹ kɛ sã̀ↄ. +Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ. À gbɛ̃́ pↄ́ mↄↄna dↄ̃ maamaa wɛɛlɛ mↄomɛɛ. +Ɔ̃ aà ìwae òɛ̀: Ma Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́ Yɛse nɛ́e è, a mↄↄna dↄ̃. Nɛgↄ̃n zĩ̀kanaɛ, mɛ́ a yã'o dↄ̃. Gↄ̃ kɛfɛnaɛ, mɛ́ Dii kuaànↄ. +Ɔ̃ Saulu gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Yɛsewa, aa òɛ̀: Saulu mɛ̀ ǹ n nɛ́ Davidi pↄ́ ì sãↄ dã gbaɛwa. +Ɔ̃ Yɛse pɛ̃ɛ dì zàa'ĩnaɛ ń vɛ̃ɛo tùu do ń blesan bↄlↄo, à a nɛ́ Davidi gbàɛò Sauluwa. +Kɛ́ à kà Saulu kĩ́i, à gↄ̃̀ aà zĩkɛna ũ. Saulu yeaàzi maamaaɛ, ↄ̃ à aà dìlɛ a zĩkabↄkũna ũ. +Ɔ̃ Saulu gbɛ̃́ zĩ̀ Yɛsewa à mɛ̀: To Davidi gↄ̃ ma zĩkɛna ũ, asa aà yã́ ì kamaguɛ. +Tó Lua tò tã́api dɛ̀dɛ Sauluwa, ↄ̃ Davidi ì a mↄↄna sɛ àↄ lɛɛ̀. Tó tã́api tà, ↄ̃ ì kɛ sã̀ↄ, ì su a laaiwa. +Filitɛ̃ↄ ń zĩgↄ̃ↄ kã̀aa, aalɛ zĩ̀ sↄukɛ Soko, Yuda bùsuu, ↄ̃ aa bòokpà Ɛfɛdamiũ, Soko ń Azekao zãnguo. +Saulu ń Isailiↄ sↄ̃ aa kↄ̃ kã̀aa aa bòokpà Ela gusalalau, aalɛ sↄukɛ aa gɛ́ Filitɛ̃ↄwa zĩu. +Filitɛ̃ↄ ku sĩ̀sĩwa le, Isailiↄ ku sĩ̀sĩwa la, guzulɛ kú ń zãnguo. +Ɔ̃ Gata nɛgↄ̃na pↄ́ wì mɛ Goliati bↄ̀ Filitɛ̃ↄ bòou. Aà gbã̀a kà gã̀sĩsuu soolo. +A mↄgotɛ̃ fùa kpaa, mɛ́ a mↄgotɛ̃ ula pↄ́ dɛ lán kpↄ̀tɛɛwa daa, a gbia kiloo bàaↄ̃ɛ. +A mↄgotɛ̃ sòolo yea lↄ, mɛ́ a mↄgotɛ̃ sↄ̃mpɛpɛɛ looa a kpɛ. +A sↄ̃n sↄ̃́nɛ kũa, a pá dɛ lán zwã̀atãna àsaliwa. A wɛ́tɛ̃ gbia kiloo soplaɛ. Aà sɛ̀ngbaokũna bɛ aà aɛ. +Goliati zɛa, ↄ̃ à lɛzù Isaili zĩgↄ̃ↄzi à mɛ̀: Bↄ́yãi a bↄlɛ ń zĩoi? Á dↄ̃ Filitɛ̃n ma ũoa? Ápiↄ sↄ̃, Saulu zↄↄ. À gbɛ̃e wɛɛlɛ á guu aà pila mↄ ma kĩ́i. +Tó a fↄ̃ zĩkamanↄ, tó à ma dɛ, ma gbɛ̃́ↄ gↄ̃ á zↄↄ ũɛ. Tó mámɛ ma aà dɛ̀ sↄ̃, á gↄ̃ wá zↄↄ ũɛ, íↄ zↄblewɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Filitɛ̃pi ɛ̀a mɛ̀: Málɛ kuabii Isaili zĩgↄ̃ↄwa gbã. À gbɛ̃́ wɛɛlɛmɛɛ wà zĩka ń kↄ̃o. +Kɛ́ Saulu ń Isailiↄ píi aa aà yã́pi mà, aa bílikɛ̀, sↄ̃ kɛ̃̀ńgu. +Davidiá Ɛflata gbɛ̃́ Yɛse nɛ́ɛ. Yɛsepiá Bɛtɛlɛũ pↄ́ kú Yuda bùsuu gbɛ̃́ɛ. À nɛgↄ̃ɛↄ ì gbɛ̃ↄn swaaↄ̃ɛ, mɛ́ Saulu gↄↄ à maezↄ̃ↄkũ̀, à zikũ̀ táotao. +Aà nɛ́ gbãa gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ ku zĩlau ń Sauluo. Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia tↄ́n Ɛliabu, a plaade tↄ́n Abinadabu, a àaↄ̃de tↄ́n Sãma. +Davidi mɛ́ Yɛse nɛ́ gↄ̃zãna ũ. Aà vĩ̀ipiↄ tɛ Sauluzi, +ↄ̃ aàpi ì gɛ Saulu kĩ́i, ì ɛa su Bɛtɛlɛũ a mae sãↄ dã́i. +Filitɛ̃pi ì bↄ à azĩa ↄlↄnɛ́ kↄↄ ń oosio e gↄↄ bla. +Zĩewa Yɛse ò a nɛ́ Davidiɛ: Ése kpasaa pɛ̃n doɛ́ ń pɛ̃ɛ mɛ̀n kwiɛ́ↄ sɛ ǹ gɛò kpakpa n vĩ̀iↄnɛ ń bòou. +Gàse mɛ̀n kwiɛ́ↄ sɛ ǹ kpá ń gãli gbɛ̃zↄ̃ↄwa. Gɛ ǹ ń gwa tó aa aafia, ní su ń ń aafia seelao. +Aa kú ń Sauluo ń Isailiↄ píi Ela gusalalau, aalɛ zĩka ń Filitɛ̃ↄ. +Davidi fɛ̀lɛ kↄↄ káaukaau, à a sãↄ tò ń sãdãn pãleo. À a aso sɛ̀, ↄ̃ à dàzɛu lá Yɛse dìlɛɛwa. Kɛ́ à kà zĩgↄ̃ↄ bòou, à mↄ lè aalɛ gɛ́ zĩlau, aalɛ wii gbãa lɛ́. +Isailiↄ ń Filitɛ̃ↄ lɛ́ sↄukɛ, aa aɛdↄkↄ̃wa. +Ɔ̃ Davidi a aso nà pↄ́ↄ dↄ̃̀anaɛ aà ↄzĩ, ↄ̃ à bàalɛ̀ gɛ̀ zĩlau. À a vĩ̀iↄ lè we, ↄ̃ à fↄkpàmá. +Kɛ́ àlɛ yã'ońnↄ, Filitɛ̃ↄ nɛgↄ̃na Goliati, Gata gbɛ̃́ bↄ̀ Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄ guu, à ɛ̀a fɛ̀lɛ ń a yã́pio. Davidi yã́pi mà. +Kɛ́ Isailiↄ aà è, sↄ̃ kɛ̃̀ńgu lↄ, aa lɛ̀kↄ̃wa ḿpii. +Aalɛ okↄ̃ɛ aa mɛ̀: I gↄ̃ɛpi e à bↄ̀o lé? Tó à bↄ̀, ì kuabiiwáɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ aà dɛ̀, kía a ade gba àizɛɛ zↄ̃ↄ, i aà gba a nɛnↄɛ lↄ nↄ ũ, mɛ́ aà bɛdeↄ wɛ̃̀'ↄ̃a kpá lↄo. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ pↄ́ zɛa a saɛↄ là à mɛ̀: Bↄ́ wa kɛ gbɛ̃́ pↄ́ Filitɛ̃pi dɛ̀ à Isailiↄ bↄ̀ wíuɛi? Dén Filitɛ̃ gyafↄↄdepi ũ, à gbàsa lɛ́ kuabiibii Lua bɛ̃́ɛ zĩgↄ̃ↄwai? +Ɔ̃ wa òɛ̀ lá gbɛ̃́ↄ lɛ́ okↄ̃ɛwa wà mɛ̀: Màa wa kɛ gbɛ̃́ pↄ́ aà dɛ̀ɛ. +Kɛ́ aà vĩ̀i zↄ̃ↄde Ɛliabu mà Davidi lɛ́ yã'o ń gbɛ̃́ↄ, aà pↄ pàaàzi à mɛ̀: Àkɛa n mↄ lai? Dé n sã yↄↄnaↄ gↄ̃̀ɛ̀ zĩ gbáaui? Má ń kàamai ń n nↄ̀sɛvãio dↄ̃. N mↄ zĩ gwaiɛ. +Davidi mɛ̀: Bↄ́ má kɛ̀i? Baa yã́ má ooa? +Ɔ̃ à kpɛlìɛ̀ à gɛ̀ yã́ doũpi là gbɛ̃pãlewa. Lá gbɛ̃́ káau òɛ̀, màa wa òɛ̀ lↄ. +Wà yã́ pↄ́ Davidi òpi sɛ̀lɛ sìu Sauluɛ, ↄ̃ à aà sìsi. +Kɛ́ Davidi mↄ̀, a ò Sauluɛ: Gbɛ̃e su to sↄ̃ kɛ̃agu Filitɛ̃pi yã́ musuo. Mapi n zↄ̀blena, má gɛ́ zĩkaiaànↄɛ. +Ɔ̃ Saulu òɛ̀: Ńyↄ̃ fↄ̃ gɛ́ zĩkai ń Filitɛ̃pioo. Nɛbↄlↄnan n ũ. Gↄ̃ɛpi sↄ̃, zĩgↄ̃ɛ za a ɛ̀waasogↄↄ. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Mapi n zↄ̀blena, mámɛ miↄ ma mae sãↄ dã́. Tó nↄ̀ↄmusu ge mai mↄ̀ sã kũ̀ kpàsau, +mi a gbɛsɛlɛ mà gbɛ̃ mà sãpi bↄ a lɛ́zĩɛ. Tó à lìaamanↄ, ↄ̃ mi kũ a lɛtãwa mà gbɛ̃ mà dɛ. +Mapi n zↄ̀blena, ma nↄ̀ↄmusu ń maio dɛ̀ píi, mɛ́ Filitɛ̃ gyafↄↄdepi a gↄ̃ lán pↄ́piↄwaɛ, asa àlɛ kuabiibii Lua bɛ̃́ɛ zĩgↄ̃ↄwaɛ. +Davidi ɛ̀a mɛ̀: Lá Dii ma bↄ nↄ̀ↄmusu ń maio lɛ́zĩ, màa a ma bↄ Filitɛ̃pi ↄzĩ. Ɔ̃ Saulu òɛ̀: Gɛ́! Dii kunnↄ. +Saulu a zĩka'ula dàɛ̀, à a mↄgotɛ̃ fùa kpàɛ̀, ↄ̃ à a mↄ̀ ula dàɛ̀. +Davidi Saulu fɛ̃nda lòo zĩka'ulapiwa. Kɛ́ à yↄ̃̀ táwa, ↄ̃ à fùa, asa a a dↄ́ɛ dↄ̃o. Ɔ̃ a ò Sauluɛ: Má fↄ̃ gɛ́ ń pↄ́piↄo, asa má a dↄ́ɛ dↄ̃o. Ɔ̃ à pↄ́piↄ bↄ̀lɛ píi a kàlɛ. +À a gopana sɛ̀, ↄ̃ à gɛ̀ gbɛ̀ boolona sɛ̀lɛ swa'ɛu mɛ̀n sↄo, a kà a dã́dãkɛbↄↄu. Ɔ̃ àlɛ sↄ̃ Filitɛ̃pizi, a a gbɛma kũa. +Ɔ̃ Filitɛ̃pi lɛ́ sↄ̃ Davidizi, aà sɛ̀ngbaokũna bɛ aà aɛ. +Kɛ́ à Davidi gwà, a è nɛ́ bↄlↄ tɛ̃a kɛfɛnaɛ, ↄ̃ à dↄ̀ɛwà. +A òɛ̀: Gbɛ̃n ma ũ, ↄ̃ n gbasa ńlɛ mↄa ń gooa? Ɔ̃ à aà kà ń a tã́a tↄ́o. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Sↄ̃mazi, bãↄ n ble, wàiↄ i n só. +Davidi òɛ̀: Fɛ̃nda ń sↄ̃mpɛpɛɛo ń sↄ̃n sↄ̃́nɛo ↄ̃ ńlɛ mↄoa. Mapi sↄ̃, Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua pↄ́ ńlɛ kuabiibiiwà tↄ́ ↄ̃ málɛ mↄoma. +Dii a n namɛɛ ma ↄzĩ gbãɛ. Má n nɛɛ, mí n mi zↄ̃, mí Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄ gɛↄ kpa bãↄ ń wàiↄwa gbã aa só, dṹnia i dↄ̃ kɛ́ Lua kú ń Isailiↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa laↄ i dↄ̃ kɛ́ Dii lí zĩble ń fɛ̃nda ge ń sↄ̃naoo. Dii mɛ́ zĩ̀ gbãa vĩ, a á nawɛ̃ɛ wá ↄzĩɛ. +Gↄↄ pↄ́ Filitɛ̃pi lɛ́ sↄ̃ Davidizi, àlɛ mↄ́ aà wíwii, ↄ̃ Davidi bàalɛ̀ lɛ́ suwà gu pↄ́ wa zĩkau. +Ɔ̃ à ↄgɛ̃̀ a bↄ̀ↄu, à gbɛ bↄ dà a gbɛmau. Kɛ́ à Filitɛ̃pi gbã̀ò, ↄ̃ à aà pà a mi'aɛwa. Gbɛpi vĩ̀lɛ aà mi'aɛpiu, ↄ̃ à lɛ̀lɛ a gbɛɛu. +Gbɛma ↄ̃ Davidi zĩblèò Filitɛ̃piwa. À aà pà a nɛ̀, baa fɛ̃nda a kũao. +Ɔ̃ à bàalɛ̀ gɛ̀ lòoaàla, à aà fɛ̃nda wò aà kpɛ, à aà dɛ̀ à aà mi zↄ̃̀ò. Kɛ́ Filitɛ̃ↄ è ń nɛgↄ̃napi gà, aa lɛ̀kↄ̃wa. +Ɔ̃ Isailiↄ ń Yudaↄ pɛ̀má ń wiio, aa ń yá e Gata bↄlɛu ń Ɛkɛloni bĩ́ibↄlɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ aa ń dɛdɛↄ gɛↄ gↄ̃̀ kálɛa sɛa za Saalaiũ zɛ́u e Gata ń Ɛkɛlonio. +Kɛ́ aa sù ń Filitɛ̃ↄ yaao, ↄ̃ aa ń bòo pↄ́ↄ nàaa. +Davidi Filitɛ̃pi mi sɛ̀ à gɛ̀ò Yelusalɛũ, à aà gↄ̃kɛbↄↄ kàlɛ a kpɛ́u. +Gↄↄ pↄ́ Davidi lɛ́ sↄ̃ Filitɛ̃pizi, Saulu lɛ́ aà gwa, ↄ̃ à a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Abinɛɛ là à mɛ̀: Dé nɛ́n nɛgↄ̃ɛnapi ũi? A wèwà à mɛ̀: Kí, ń n kuao, má dↄ̃o. +Ɔ̃ kía mɛ̀: Gbɛa ǹ ma gbɛ̃́ pↄ́ a nɛ́n ɛ̀waasopi ũ. +Kɛ́ Davidi sù ń Filitɛ̃pi dɛao, Abinɛɛ aà sɛ̀ gɛ̀ò Saulu kĩ́i, a Filitɛ̃pi mi kũa. +Ɔ̃ Saulu aà là à mɛ̀: Nɛ́, dé nɛ́n n ũi? A wèwà à mɛ̀: N zↄ̀blena Yɛse, Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́ nɛ́n ma ũ. +Kɛ́ Davidi yã'ò ń Sauluo a làa, ↄ̃ Yonatãa gbɛ̃kpàaànↄ, a yeaàzi lá azĩa wɛ̃niwa. +Za zĩbeezĩ ↄ̃ Saulu aà dìlɛ a bɛ, i wei aà ta a mae bɛ lↄo. +Yonatãa yãyèaànↄ, kɛ́ a yeaàzi lá azĩa wɛ̃niwa yã́i. +Ɔ̃ à a ulada pↄ́ á daa bↄ̀ à aà gbà ń a zĩka'ulao ń a fɛ̃ndao ń a sáo ń a asanao. +Gua pↄ́ Saulu Davidi gbàɛu zĩkai píi, ì saasɛɛ, ↄ̃ à aà dìlɛ zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Aà yã́ ì kɛ gbɛ̃́piiɛ naɛ ń Saulu ìwaↄ píi. +Kɛ́ zĩgↄ̃ↄ lɛ́ su Davidi Filitɛ̃pi dɛa gbɛa, nↄɛↄ bↄ̀ Isaili wɛ̃́lɛↄ guu píi, aa gɛ̀ dai ń kí Saululɛ, aalɛ lɛsi, aalɛ ↄ̃wã, aalɛ gã̀alɛ, aalɛ pↄnakɛ, aalɛ sɛ̃́sɛ̃napa. +Aalɛ lɛsi, aalɛ dↄkↄ̃ɛ, aalɛ ↄ̃wãkɛ̀ Sauluɛ ĩ́i maamaaɛ, ↄ̃ aà pↄ pà à mɛ̀: Wà ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi kpà Davidiwa, mapi sↄ̃ ↄ̀aa sↄonaɛ. Kpala mɛ́ gↄ̃̀ aà si sa. +Za zĩbeezĩ ↄ̃ à wɛdↄ̀ɛ̀. +Kɛ́ a gu dↄ̀, ↄ̃ Lua tò Saulu tã́a pãsĩpi dɛ̀dɛ, àlɛ yãyaaa'o a kpɛ́u, ↄ̃ Davidi a mↄↄna sɛ̀, àlɛ lɛ́ lá ìↄ kɛ gↄↄpiiwa. Saulu a sↄ̃na kũa, +ↄ̃ à aà gbã̀ò à mɛ̀: Má Davidi paò mà naaa ń gĩoɛ. Ɔ̃ Davidi azĩa ɛ̃̀ɛ̀ gɛ̃n pla. +Saulu ì vĩakɛ Davidiɛ, kɛ́ Dii kuaànↄ mɛ́ à pãkpàazi yã́i. +Ɔ̃ à Davidi yà à aà dìlɛ zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Ɔ̃mɛ ìↄ dↄaaanɛ́ zĩlau. +Gu pↄ́ à gɛ̀u píi ì saasɛɛ, kɛ́ Dii kuaànↄ yã́i. +Kɛ́ Saulu è ìↄ saasɛ, ↄ̃ à vĩakɛ̀ɛ̀ dɛ yãala. +Isailiↄ ń Yudaↄ sↄ̃ aa ye Davidizi ḿpiiɛ, kɛ́ ìↄ dↄaanɛ́ zĩlau yã́i. +Ɔ̃ Saulu òɛ̀: Má a nɛnↄɛ sɛ̃́ia Mɛlabu kpama nↄ ũ. Nɛgↄ̃nkɛa kɛ, ní zĩkamɛɛ Diiɛ. Asa Saulu làasookɛ̀ à mɛ̀: Má ↄkãwào, Filitɛ̃ↄ mɛ́ aa aà dɛ. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Dén ma ũi? Deↄn ma bɛdeↄ ń ma mae buiↄ ũ kɛ́ mà gbasa mà gↄ̃ n nɛ́ zã́ ũi? +Kɛ́ Mɛlabu kà wà kpa Davidiwa, ↄ̃ Saulu aà kpà Mɛↄla gbɛ̃́ Adiɛliwa. +Saulu nɛnↄɛ Mikali ye Davidizi. Kɛ́ wà yã́pi ò Sauluɛ, à kɛ̀ɛ̀ na +à mɛ̀: Má aà kpawàɛ, i gↄ̃ɛ̀ bai ũ, Filitɛ̃ↄ i aà dɛ. Ɔ̃ a ò Davidiɛ: Ńyↄ̃ ma nɛ́ pãle e ǹ sɛ sa. +Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ: À yã'o Davidiɛ asii guu, à oɛ̀ aà yã́ kàmagu, mɛ́ ma ìwaↄ yeaàzi píi. Aà ma nɛnↄɛ sɛ́. +Aà ìwaↄ yã́pi kã̀ Davidiɛ a swã́wa, ↄ̃ a ònɛ́: Gↄ̃a kíanɛ zã́ ũ á yã́ àa nɛe? Táaa taasiden ma ũ. +Kɛ́ Saulu ìwaↄ sù, aa Davidi yã́pi sɛ̀lɛ sìuɛ̀. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: À oɛ̀ má ye ã̀nsue pↄeio, sema aà tↄsimɛɛ ma ibɛɛ Filitɛ̃ↄwa, i sumɛɛ ń ń gyafↄↄo mɛ̀n basↄo. Àlɛ e Filitɛ̃ↄ aà dɛɛ. +Kɛ́ ìwapiↄ yã́pi dàu a sìu Davidiɛ, gↄ̃a kíanɛ zã́ ũ kɛ̀ɛ̀ na sa. E nↄpi sɛgↄↄ àↄ gɛ́ kái, +Davidi ń a zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do, ↄ̃ à sù ń ń gyafↄↄo, a kpà kíawa píi, kɛ́ à e gↄ̃ aà nɛ́ zã́ ũ yã́i. Ɔ̃ Saulu a nɛ́ Mikali kpàwà nↄ ũ. +Kɛ́ Saulu è màa, a dↄ̃̀ kɛ́ Dii kú ń Davidioɛ, mɛ́ a nɛ́ Mikali yeaàzi, +ↄ̃ aà vĩakɛaɛ̀ kã̀fĩ, à gↄ̃̀ aà ibɛɛ ũ e à gɛ̀ gàò. +Gↄↄ pↄ́ Filitɛ̃ kíaↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ zĩkai, Davidi ì saasɛ dɛ Saulu ìwa kĩniↄlaɛ, ↄ̃ à tↄbↄ̀ maamaa. +Saulu ò a nɛ́ Yonatãaɛ ń a ìwaↄ píi aa Davidi dɛ. Ãma Yonatãa yeaàzi à kɛ̀ zài, +ↄ̃ à aà gbà laai à mɛ̀: Ma mae lɛ́ n wɛɛ. Ǹyↄ̃ nzĩa kũa dↄ̃ zia kↄↄ. Ulɛkĩi wɛɛlɛ ǹyↄ̃ kuu. +Má bↄ wɛ̃́nkpɛ ń ma maeo, wí zɛ gu pↄ́ n ulɛu. Má n yã'oɛ̀. Lá a òmɛɛ, mí onɛ. +Ɔ̃ Yonatãa gɛ̀ Davidi maabò a maeɛ à mɛ̀: Baa, ńsu vãikɛ n zↄ̀blena Davidiɛo, asa i vãie kɛnɛo. Aà yãkɛaↄ ài vĩnɛ maamaaɛ. +Kɛ́ à Filitɛ̃pi dɛ̀, à gì a wɛ̃niiɛ, ↄ̃ Dii tò wa zĩ̀ zↄ̃ↄ blè wápii. Ń è, ↄ̃ n pↄ kɛ̀na. Bↄ́yãi ń ye vãikɛ yãesaidepiɛ ǹ aà dɛ pãi? +Saulu aà yãmà, ↄ̃ à lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀: Ń Diio wa aà dɛo. +A gbɛa Yonatãa Davidi sìsi à yã́pi sìuɛ̀ píi, ↄ̃ à gɛ̀ ń Davidio Saulu kĩ́i, ↄ̃ àlɛ zĩkɛɛ̀ lán yãawa. +Zĩ ɛ̀a fɛ̀lɛ, ↄ̃ Davidi gɛ̀ zĩkai ń Filitɛ̃ↄ. À sìńgu à zĩblèmá dúuduu, ↄ̃ aa bàalɛ̀ɛ̀. +Dii tò Saulu tã́a pãsĩpi ɛ̀a dɛ̀dɛ gↄↄ pↄ́ a zↄ̃lɛa a kpɛ́u. A a sↄ̃na kũa, ↄ̃ Davidi lɛ́ a mↄↄnalɛɛ̀. +Saulu wɛ̀ɛlɛ à Davidi paò à naaa ń gĩo. Kɛ́ à ɛ̃̀ɛ̀, ↄ̃ sↄ̃napi gɛ̀ gĩ pà. Gwãasĩna bee ↄ̃ Davidi bàalɛ̀ tà. +Ɔ̃ Saulu gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidi bɛ aa aà dã́dã, aai aà dɛ kↄↄ, ↄ̃ aà na Mikali aà gbà laai à mɛ̀: Tó ni bàasi gwã́ao, wa ń dɛ ziaɛ. +Ɔ̃ Davidi bↄ̀ fɛnɛntiu, Mikali aà gbàɛ ń bao zĩ́lɛ, ↄ̃ à bàalɛ̀ gɛ̃̀zɛa. +Ɔ̃ Mikali tã́a sɛ wùlɛ liiwa, à blè báa sɛ kà tã́api mia, ↄ̃ à zwãa kùa. +Kɛ́ Saulu gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidi kṹi, Mikali mɛ̀ àlɛ gyãkɛɛ. +Ɔ̃ Saulu ɛ̀a gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidi gwai, a ònɛ́: À aà sɛ́ ń a liio sãnu, à suomɛɛ mà dɛ. +Kɛ́ aa gɛ̃̀ kpɛ́u, tã́api ↄ̃ aa è liiwa, blè báa kuwà a mia. +Ɔ̃ Saulu Mikali là à mɛ̀: Bↄ́yãi n bↄ ma kpɛ n ma ibɛɛ gbàɛ à pìlia màai? Mikali wèwà à mɛ̀: A òmɛɛ mà to à gɛ̃zɛaɛ. Tó ma gi, á ma dɛɛ. +Kɛ́ Davidi bàalɛ̀ gɛ̃̀zɛa, à gɛ̀ Samuɛli gwai Lama. À yã́ pↄ́ Saulu kɛ̀ɛ dàu a sìuɛ̀ píi, ↄ̃ aa gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Naio sãnu. +Kɛ́ wa ò Sauluɛ, Davidi ku Naio Lama, +ↄ̃ Saulu gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aà kṹi. Kɛ́ aa kà we, aa lè ãnabi gãli lɛ́ ãnabikɛkɛ, Samuɛli kú ń guu an dↄaana ũ. Ɔ̃ Lua Nisĩna dì zĩnapiↄnɛ, aalɛ ãnabikɛkɛ sↄ̃. +Kɛ́ wa ò Sauluɛ, ↄ̃ à gbɛ̃pãleↄ zĩ̀, ↄ̃ aa ãnabikɛkɛ̀ màa lↄ. Saulu ɛ̀a gbɛ̃́ↄ zĩ̀ a gɛ̃n àaↄ̃dei, ↄ̃ aa ãnabikɛkɛ̀ màa lↄ. +Ɔ̃ Saulupi fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ Lama azĩa sa. Kɛ́ à kà lↄ̀ↄ zↄ̃ↄ pↄ́ kú Sɛku saɛ, à gbɛ̃́ↄ là à mɛ̀: Samuɛli ń Davidio ku má ni? Ɔ̃ wa òɛ̀: Aa ku Naio Lama. +Kɛ́ àlɛ gɛ́ we, ↄ̃ Lua Nisĩna dì aàpiɛ sↄ̃, àlɛ gɛ́, àlɛ ãnabikɛkɛ e à gɛ̀ kàò Naio Lama. +À a pↄkasaↄ bↄ̀ala, à ãnabikɛkɛ̀ Samuɛli wáa. Gↄↄ bee fãanɛ ń gwãasĩnao píi ìↄ wúlɛa puiziɛ. A yã́i tò wì mɛ: Saulu ku ãnabiↄ guu sↄ̃ nɛe? +Davidi bↄ̀ Naio Lama à bàalɛ̀ gɛ̀ Yonatãa lè, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Bↄ́ má kɛ̀i? Dàa kpele má kɛ̀i? Vãi kpele má kɛ̀ ń maeɛ ↄ̃ àlɛ ma wɛi? +A wèwà à mɛ̀: Gyaũ! Ńyↄ̃ gao. Gwa, ma mae líↄ yãe kɛ à gì kã́imɛɛ ma swã́wao, yãzↄ̃ↄ ge a yↄↄnan nò. Ma mae aↄ yã́ bee taa kɛ à gí oimɛɛe? Màa no bá! +Ɔ̃ Davidi ò lↄ: N mae dↄ̃ sã́asã kɛ́ n ma wɛgwàɛ. A yã́i i to n yã́pi mào, kɛ́ n pↄ su yao yã́i. Ń Dii kuao ń n kuao má kú ga lɛ́zĩɛ. +Ɔ̃ Yonatãa òɛ̀: Yã́ pↄ́ ń gbɛ̀aa píi má kɛnɛ. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Gwa, mↄ dafu dikpɛ ku zia. À kũ̀ mà zↄ̃lɛ mà pↄble ń kíaoɛ. To mà gɛ ulɛ sɛ̃u e zia bàasi oosi. +Tó n mae ma gbɛa, oɛ̀ ma zɛ́ gbɛ̀ama ma gɛ ma bɛ wɛ̃́lɛu Bɛtɛlɛũ zɛazɛaɛ, kɛ́ ma bɛdeↄ píi lɛ́ sa pↄ́ wì o wɛ̃ ń wɛ̃o o we yã́i. +Tó à mɛ̀ a maaɛ, máↄ aafia, ãma tó aà pↄ pà maamaaɛ, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ yãvãi à zɛ̀ò à kɛmɛɛ we. +Gbɛ̃kɛkɛ mapi n zↄ̀blenaɛ, asa n yãyèmanↄ ń Dii dↄ̃aoɛ. Tó má tàae vĩ, ma dɛ nzĩa. Ńsu ma kpa n maewao. +Ɔ̃ Yonatãa mɛ̀: Gyaũ! Tó má dↄ̃ kɛ́ ma mae zɛ̀ò à vãikɛnɛɛ, má onɛo lé? +Ɔ̃ Davidi aà là à mɛ̀: Tó n mae sù yãpãsĩ ònɛ, démɛ a omɛɛi? +Ɔ̃ Yonatãa òɛ̀: Mↄ wà gɛ́ sɛ̃u. Ɔ̃ aa bↄ̀lɛ gɛ̀ sɛ̃u ḿpla. +Ɔ̃ Yonatãa mɛ̀: Ń Dii Isailiↄ Luao, e zia bàasi maa'i má a mae lɛ́ mà gwa. Tó n yã́ kàaàgu, má lɛ́kpãsãkɛnɛ. +Tó ma mae ye vãikɛnɛɛ, mɛ́ mi lɛ́kpãsãkɛnɛ ma n gbaɛ n ta aafiao, Dii yãpãsĩkɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. Dii kunnↄ lá a kú ń ma maeo yãawa. +Tó ma su má kuɛ, gbɛ̃kɛkɛmɛɛ lá Dii ì kɛwa. Tó ma su ma gaɛ sↄ̃, +n gbɛ̃kɛ su láa ń ma bɛdeↄ bauo, baa tó Dii tò n ibɛɛↄ làa dṹniau. +Màa Yonatãa yãyè ń Davidio, ↄ̃ à mɛ̀: Dii fĩabo n ibɛɛↄnɛ. +Ɔ̃ Yonatãa tò Davidi ɛ̀a a lɛgbɛ̃̀ɛ lↄ kɛ́ a yeaàzi yã́i, asa a yeaàzi lá azĩa wɛ̃niwaɛ. +Ɔ̃ Yonatãa òɛ̀: Mↄ dafu dikpɛ ku zia. Tó wi gbɛ̃e e n kìlauo, wa n gbɛaɛ. +Zia bàasi gɛ́ ulɛi gu pↄ́ n ulɛu yã́pi daalɛgↄↄ, níↄ ku gbɛ pↄ́ dɛ kↄↄ ũ saɛ we. +Má kazu gbɛpi saɛ wɛ́n àaↄ̃, lándↄ̃ málɛ pↄ́ gbã́wa, +mí nɛgↄ̃ɛnae zĩ aà gɛ kapiↄ wɛɛlɛ. Tó má òɛ̀, kaↄ ku aà kpɛ, aà sɛ́lɛ mↄò, ní mↄ́, asa ń Diio ńyↄ̃ↄ aafiaɛ, kai kuo. +Tó má òɛ̀ kaↄ ku aà aɛ sↄ̃, gɛ́i, asa Dii mɛ́ n gbaɛ. +Yã́ pↄ́ wá yè ń kↄ̃o sↄ̃, Dii mɛ́ aↄ dɛ yã́pi seelade ũ gↄↄpii. +Ɔ̃ Davidi gɛ̀ ùlɛ sɛ̃u. Kɛ́ mↄ dafu bↄ̀, kía zↄ̃̀lɛ pↄbleai. +À zↄ̃̀lɛ a zↄ̃lɛkĩi gĩ saɛ. Yonatãa zↄ̃̀lɛ aà aɛ, mɛ́ Abinɛɛ ku aà saɛ. Davidi zↄ̃lɛkĩi sↄ̃, gbɛ̃e ku weo. +Saulu i yãe o zĩbeezĩo, asa àlɛ e yãe mɛ́ aà lè, à gbãlɛ̀, bee mɛ́ gìɛ̀. +Kɛ́ a gu dↄ̀ mↄ gↄↄ plaade zĩ́, Davidi zↄ̃lɛkĩi gi da giiɛ, ↄ̃ Saulu a nɛ́ là à mɛ̀: Bↄ́yãi Yɛse nɛ'i mↄ pↄbleio za gĩai? +Ɔ̃ a òɛ̀: À zɛ́ gbɛ̀aa, à gɛ̀ Bɛtɛlɛũɛ. +À mɛ̀ mà to à gɛ́, asa a bɛdeↄ lɛ́ sa'o wɛ̃́lɛpiuɛ, ↄ̃ a vĩ̀i òɛ à mↄ́. À mɛ̀ tó à kɛ̀mɛɛ, mà a gbaɛ à gɛ́ a vĩ̀iↄ gwai. A yã́i tò i mↄ pↄbleinnↄo. +Ɔ̃ Saulu pↄ pà Yonatãazi à mɛ̀: Nɛ́ faasai swã́gbãade! Má dↄ̃ kɛ́ n zɛ ń Yɛse nɛ́oɛ. N widà nzĩa ń n daowa. +Tó Yɛse nɛ́pi ku wɛ̃ni guu, ńyↄ̃ e ǹ kpalableo. Gbɛ̃́ↄ zĩ aa aà kũ suomɛɛ tia. À gàɛ we. +Ɔ̃ Yonatãa aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi a gaii? Bↄ́ a kɛ̀i? +Ɔ̃ Saulu Yonatãa gbã̀ ń sↄ̃nao à e dɛ, ↄ̃ Yonatãa dↄ̃̀ sa kɛ́ a mae zɛ̀ ń Davidi dɛaoɛ. +Yonatãa fɛ̀lɛ gò pↄbleaa ń pↄfɛ̃o, i pↄble mↄ gↄↄ plaade zĩ́pio, asa aà nↄ̀sɛ yà Davidi yã́ musuɛ, kɛ́ aà mae aà dìlɛ yãfũu yã́i. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Yonatãa bↄ̀ gɛ̀ Davidi lei gupiu. Nɛgↄ̃ɛnae tɛaàzi. +Ɔ̃ a ò nɛ́piɛ. Bàalɛ ǹ gɛ́ le. Má kazu, ní wɛɛlɛ. Kɛ́ nɛ́pi bàalɛ̀ lɛ́ gɛ́, ↄ̃ Yonatãa ka mà aà mia. +Kɛ́ nɛ́pi kà gu pↄ́ Yonatãa ka gbàɛpiu, ↄ̃ à lɛzù nɛ́pizi à mɛ̀: Kapiↄ ku n aɛ le. +Ɔ̃ Yonatãa ɛ̀a lɛzùaàzi lↄ à mɛ̀: Gɛ́ kpakpa, ńsu zɛo. Ɔ̃ nɛ́pi kapiↄ sɛ̀lɛ à sùò a diiɛ. +Nɛ́pi yã́pi dↄ̃o, sema Yonatãa ń Davidio. +Ɔ̃ Yonatãa a gↄ̃kɛbↄↄ kpà nɛ́piwa à mɛ̀: Si ǹ taò bɛ. +Kɛ́ nɛ́pi tà, Davidi fɛ̀lɛ gɛↄmidↄkĩi oi, à mↄ̀ kùlɛ Yonatãaɛ gɛ̃n àaↄ̃, à wùlɛ a gbɛɛu. Ɔ̃ aa lɛpɛ̀kↄ̃wa, aa ↄ́ↄlↄ̀ ḿpla ḿpii, Davidi pↄ́ mɛ́ kɛ̀ zài. +Ɔ̃ Yonatãa òɛ̀: Gɛ́ aafia, asa wa lɛgbɛ̃̀ ń Dii tↄ́o wa mɛ̀, Dii mɛ́ wá seelade ũ ma buiↄ ń n buiↄ zãnguo e gↄↄpii. +Davidi bↄ̀ we, ↄ̃ Yonatãa ɛ̀a tà bɛ. +Kɛ́ Davidi lɛ́ gɛ́ sa'onkia Aimɛlɛki kĩ́i Nↄbu, Aimɛlɛkipi bↄ̀ gɛ̀ daiaàlɛ. Vĩa aà kũ̀, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Bↄ́mɛ tò ń bɛ ndo gbɛ̃e kunnↄo ni? +Davidi wèwà à mɛ̀: Kí mɛ́ zĩdàmɛɛ, à mɛ̀ másu to gbɛ̃e yã́ pↄ́ a dìlɛmɛɛ à ma zĩ kɛi dↄ̃o. Ɔ̃ wa gudↄ̀kↄ̃ɛ ń ma ìwaↄ aa dↄaamɛɛ. +Blɛ kpele ń vĩ la tiai? Ma gba pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo ge pↄ́ pↄ́ ń vĩ píi lé. +Ɔ̃ sa'onkiapi mɛ̀: Pɛ̃ɛ pã kuo, sema pↄ́ pↄ́ wa kàlɛ Luaɛ bàasio. Tó n gbɛ̃́ↄ gbãlɛa nↄɛ yã́ musuo, má kpama. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Màaɛ, wá wázĩa kũa nↄɛↄ yã́ musu, lá wi kɛ wà gbasa da zĩkazɛuwa. Ma gbɛ̃́ↄ pↄ́ↄ gbãlɛao. Baa gↄↄ pↄ́ wálɛ pↄeã táa'o, aaliↄ gbãlɛao, belenkɛ tá pↄ́ wálɛ o gbã. +Ɔ̃ sa'onkiapi Lua pɛ̃ɛ sɛ̀ a kpàwà, asa pɛ̃ɛe ku weo, sema pↄ́ pↄ́ wa kàlɛ Luaɛpi. Wì pɛ̃ɛpi sɛ Dii aɛɛ, ↄ̃ wì a lɛũkpakɛ ń pɛ̃ɛ dafuo. +Saulu ìwae ku we gↄↄpi, aà tↄ́n Doegu. Ɛdↄũ buiɛ, aàpi mɛ́ Saulu sãdãnki ũ. +Ɔ̃ Davidi Aimɛlɛki là à mɛ̀: Ń sↄ̃na ge fɛ̃nda vĩ laa? Mi e ma a fɛ̃nda ge gↄ̃kɛbↄe sɛ̀o, asa kí zĩpi dàmɛɛ zɛazɛaɛ. +Sa'onkiapi wèwà à mɛ̀: Filitɛ̃ pↄ́ ń dɛ̀ Ela guzulɛu Goliati fɛ̃nda gwa kɛ. A ku sa'o'ula kpɛ, zwãa fĩfĩwa. Tó ń yei, sɛ́, asa a pãle ku la lↄo, sema bee. Ɔ̃ Davidi mɛ̀: Kpaa, a sáa kuo. +Davidi bàalɛ̀ Sauluɛ zĩbeezĩ, à tà Gata kí Akisi kĩ́i. +Ɔ̃ Akisipi ìwaↄ òɛ̀: Isaili bùsu kí Davidin weo lò? Aàpi ↄ̃ wì ↄ̃wã wì lɛsi aà yã́ musuo lò? WìDavidi kũ̀ gbãa, àlɛ vĩakɛ Akisiɛ maamaa. +Ɔ̃ à azĩa lìlɛ, àlɛ ĩ́andekɛ kɛ ń wáa. À ↄgbɛ gàlɛgalɛ bĩ́ibↄlɛ gbaↄwa, a tò lɛ́'i dà a lɛkpɛa. +Ɔ̃ Akisi ò a ìwaↄnɛ: À gwa! Gbɛ̃́piá ĩ́andeɛ. Bↄ́yãi a aà sɛ̀ a mↄoai? +Ĩandeↄ kɛ̃̀sãaɛ, ↄ̃ a gbɛ̃́pi sɛ̀ a mↄoa aà ĩ́andekɛ kɛmɛɛa? A e gɛ̃ ma uao. +Davidi bↄ̀ we, à bàalɛ̀ à gɛ̀ gɛ̃̀ Adulaũ gbɛ̀'ɛu. Kɛ́ aà vĩ̀iↄ ń aà de bɛdeↄ aà bao mà, aa gɛ̀ aà lè we. +Yã'ↄ̃madeↄ ń fĩadeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ yã́ lɛ́ káńguoↄ kã̀aaaàzi píi, ↄ̃ à gↄ̃̀ ń dↄaana ũ. Aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla taa. +Bↄa za we Davidi gɛ̀ Mizipa, Mↄabu bùsuu, a ò Mↄabuↄ kíaɛ: Ma mae ń ma dao gba zɛ́ aaↄ kunnↄ e mà dↄ̃ lá Lua a kɛmɛɛ. +Ɔ̃ à ń tó ń Mↄabuↄ kíao we. Aa kuaànↄ gↄↄ pↄ́ Davidi ku sɛ̃gbãu. +Bee gbɛa ãnabi Gada mↄ̀ yã'ò Davidiɛ à mɛ̀: Ńsu ǹyↄ̃ ku sɛ̃gbãu lↄo. Ɛa ta Yuda bùsuu. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ Ɛlɛtu líkpɛu. +Zĩewa Saulu zↄ̃lɛa baali gbáu Gibɛa sĩ̀sĩ musu. A a sↄ̃na kũa, aà ìwaↄ liaaaàzi píi. Ɔ̃ a mà wà Davidi ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ kúkĩi dↄ̃̀. +Ɔ̃ a ò a ìwapiↄnɛ: Á Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ, à ma yãma ápii. Yɛse nɛ́ a buaↄ ń vɛ̃ɛbuↄ kpáwáe? A á dilɛ zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo ge gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ ũe? +Ápii a lɛkpàaĩmaziɛ. Kɛ́ ma nɛ́ yãyè ń Yɛse nɛ́o, á gbɛ̃e i omɛɛo. Á gbɛ̃e i wɛ̃nadↄ̃mɛɛo. I kãmɛɛ ma swã́wa kɛ́ ma nɛ́ ma ìwapi nↄ̀sɛ fɛ̀lɛ aàↄ ma wɛ, lá àlɛ kɛ tiaɛwao. +Ɛdↄũ bui Doegu kú ń Saulu ìwaↄ we, ↄ̃ à mɛ̀: Ma Yɛse nɛ́ è, à mↄ̀ Aitubu nɛ́ Aimɛlɛki kĩ́i Nↄbu. +À yãe wɛɛlɛ kɛ̀ɛ̀ Diiwa, ↄ̃ à kũ̀sũa kpàwà ń Filitɛ̃ bui Goliati fɛ̃ndao. +Ɔ̃ kía gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa sa'onkia Aimɛlɛki sísi ń a de bɛde pↄ́ dɛ sa'onaↄ ũ Nↄbuↄ píi. Ɔ̃ aa mↄ̀ kía kĩ́i ḿpii. +Ɔ̃ Saulupi òɛ̀: Swã́kpa ǹ ma, Aitubu nɛ́. A wèwà à mɛ̀: Ma swã́ wɛ̃̀, Baa. +Ɔ̃ Saulu aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi mpi ń Yɛse nɛ́o a lɛkpàaĩmazii? Bↄ́yãi n blɛ kpàwà ń fɛ̃ndao, n yãe wɛɛlɛ kɛ̀ɛ̀ Luawa, kɛ́ aà fɛlɛmanↄ aàↄ ma wɛ, lá àlɛ kɛ tiaɛwai? +Aimɛlɛki wèwà à mɛ̀: N ìwaↄ guu píi, dé náai mɛ́ kà Davidiwai? N nɛ́ zã́ɛ, nzĩa dↄ̃̀anaↄ kíaɛ. À tↄbↄ̀ n bɛ. +Mi wɛɛlɛ kɛɛ̀ Luawa yãao lé? Kai! Baa, ńsu yãdↄ mapi n zↄ̀blenawao ge ma de bɛdeↄ, asa má yãe dↄ̃ yã́pi musuo, baa yↄↄ. +Ɔ̃ kípi òɛ̀: N gaɛ, mpi ń n de bɛdeↄ píi. +Ɔ̃ a ò dↄai pↄ́ kú weↄnɛ à mɛ̀: À fɛlɛ à Dii gbàgbanaↄ dɛdɛ, asa an ↄ ku Davidi yã́uɛ. Aa aà bàalɛa yã́ dↄ̃, ↄ̃ aai omɛɛo. Ãma aà ìwapiↄ i we ↄsɛ̀ aa Dii gbàgbanapiↄ dɛ̀dɛo. +Ɔ̃ kípi ò Doeguɛ: Fɛlɛ ǹ sa'onapiↄ dɛdɛ. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ à ń dɛdɛ gↄ̃̀ↄ. À bàabaa sa'o'uladanapiↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn basiiↄ̃sↄo. +Ɔ̃ Saulu ɛ̀a sa'onapiↄ wɛ̃́lɛ Nↄbudeↄ dɛ̀dɛ lↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́ gbãaↄ ń nɛ́tɛ̃naↄ ń zuↄ ń zàa'ĩnaↄ ń sãↄ. Wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao ḿpii. +Ɔ̃ Aimɛlɛki nɛ́ do pìlimá, aà tↄ́n Abiataa. À bàalɛ̀ à gɛ̀ tɛ̀ Davidizi. +A ò Davidiɛ, Saulu Dii gbàgbanaↄ dɛ̀dɛ píiɛ. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Kɛ́ ma Ɛdↄũ bui Doegu è we gↄↄ bee, má dↄ̃ sã́asã kɛ́ a o Sauluɛ. Tàaeden ma ũ n de bɛdeↄ gagaa píi yã́ musu. +Ǹyↄ̃ kumanↄ. Ńsu to vĩa n kũo. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ n wɛ lɛ́ ma wɛ sↄ̃ɛ. Yãe a n le ma ↄzĩo. +Wa ò Davidiɛ wà mɛ̀: Gwa, Filitɛ̃ↄ lɛ́ zĩka ń Kɛiladeↄ, aalɛ ń pↄ́wɛnaↄ naaa. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̀a Diiwa à mɛ̀: Mà gɛ́ lɛ́lɛi Filitɛ̃piↄwa yã̀? Ɔ̃ Dii òɛ̀: Gɛ́ lɛ́lɛimá, ní Kɛiladeↄ misi. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ↄ òɛ̀: Lá vĩa lɛ́ wá kṹ Yuda bùsuu la, wá fↄ̃ gɛ́ zĩkai ń Filitɛ̃ↄ Kɛilae? +Davidi ɛ̀a gbɛ̀a Diiwa lↄ, ↄ̃ Dii òɛ̀: Fɛlɛ gɛ́ Kɛila, asa má Filitɛ̃ↄ nanɛ n ↄzĩɛ. +Ɔ̃ Davidi gɛ̀ Kɛila ń a gbɛ̃́ↄ, à zĩkà ń Filitɛ̃ↄ, ↄ̃ à ń pↄtuoↄ sìmá. À Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ dasidasi, à Kɛiladeↄ mìsi. +Kɛ́ Aimɛlɛki nɛ́ Abiataa bàalɛ̀, àlɛ gɛ́ Davidi kĩ́i yãa, a a sa'o'ula kũaɛ, ↄ̃ à gɛ̀ò Kɛila. +Kɛ́ Saulu mà Davidi gɛ̀ Kɛila, à mɛ̀: Lua gìaàziɛ, ↄ̃ à aà nàmɛɛ ma ↄzĩ, asa à azĩa kàka wɛ̃́lɛ bĩ́ideuɛ. +Saulu a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi aa gɛ koezↄ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄzi Kɛila. +Kɛ́ Davidi mà Saulu lɛ́ vãikpaaĩanↄ, ↄ̃ a ò sa'ona Abiataaɛ aà mↄ́ ń sa'o'ulao. +Ɔ̃ Davidi mɛ̀: Dii Isailiↄ Lua, mapi n zↄ̀blena, má mà Saulu lɛ́ zɛwɛɛlɛ à mↄ Kɛila à wɛ̃́lɛɛ beepi dúuzↄ̃ ma yã́i. +Kɛiladeↄ ma kpawà yã̀? Saulu a mↄ la lá má màwa yã̀? Dii Isailiↄ Lua, o mapi n zↄ̀blenaɛ. Ɔ̃ Dii òɛ̀: A mↄ́. +Ɔ̃ Davidi aà là lↄ: Kɛiladeↄ ma kpawà ń ma gbɛ̃́ↄ yã̀? Ɔ̃ Dii mɛ̀: Aa á kpawàɛ. +Ɔ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛ, aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ taawa. Kɛ́ aa bↄ̀ Kɛila, ↄ̃ aa gɛ̀ gu pↄ́ aa yei. Kɛ́ Saulu mà Davidi bↄ̀ Kɛila, i gɛ́ we lↄo. +Davidi ku zɛgikĩiↄu gbáau Zifi bùsu gbɛ̀sĩsĩdeu. Lá gu lɛ́ dↄ Saulu ìↄ aà wɛɛ, ãma Lua i Davidi naɛ̀ aà ↄzĩo. +Gↄↄ pↄ́ Davidi ku Zifi bùsu líkpɛu, a mà Saulu ń aà gbɛ̃́ↄ lɛ́ mↄ́ a dɛi. +Ɔ̃ Saulu nɛ́ Yonatãa fɛ̀lɛ gɛ̀ Davidi lè za líkpɛpiu, à aà gbà sↄ̃ ń Lua tↄ́o. +A òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo, asa ma mae a e ↄkãmao. Ḿmɛ ńyↄ̃ kible Isailiↄwa, mapi sↄ̃ míↄ dɛ n plaade ũ. Ma maepi bee dↄ̃ se. +Ɔ̃ aa yãyè ń kↄ̃o ḿpla Dii aɛ. Davidi ku líkpɛu we, ↄ̃ Yonatãa tà bɛ. +Bee gbɛa Zifideↄ gɛ̀ Saulu lè Gibɛa aa mɛ̀: Davidi ulɛa wá bùsu sɛ̃gbãu. A ku líkpɛu Hakila sĩ̀sĩpↄlɛu Yɛsimↄ gɛↄmidↄkĩi oi. +Kí, gↄↄ pↄ́ ń yei píi, mↄ we, wí aà kpama. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: Dii báaadaágu, kɛ́ a ma wɛ̃nagwà yã́i. +À tá, í ɛa sↄukɛ. À gu pↄ́ ì gɛ́u gbɛagbɛa ń gbɛ̃́ pↄ́ aa aà èↄ, asa má mà wà mɛ̀ aà ↄ̃nↄá ↄ̃nↄ no. +À gbɛagbɛa kɛ́ à e à aà ulɛkĩiↄ dↄ̃ píi, í ɛa mↄ ma le mà a sã́asã ma, mí gɛ́ánↄ. Tó a kú á bùsuu weɛ, má kpálɛkɛaàzi Yuda buiↄ guu píiɛ. +Ɔ̃ aa dàzɛu aa dↄ̀aa Sauluɛ Zifi. Gↄↄ bee sↄ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ ku Maↄni gbáau sɛ̃ pↄ́ kú Yɛsimↄ gɛↄmidↄkĩi oiu. +Kɛ́ Saulu ń a gbɛ̃́ↄ lɛ́ mↄ́ kpálɛkɛiaàzi, à a baomà, ↄ̃ à pìla gbɛpiwa, a ku Maↄni gbáau. Kɛ́ Saulu mà, ↄ̃ à pɛ̀lɛaàzi Maↄni gbáau we. +Sauluↄ bɛ gbɛ̀sĩsĩ kpɛle, Davidiↄ bɛ a kpɛla, aalɛ olo'olobo aalɛ bàalɛ Sauluɛ. Gↄↄ pↄ́ Saulu ń a gbɛ̃́ↄ lɛ́ lia Davidiↄzi aa ń kṹ, +ↄ̃ gbɛ̃e mↄ̀ baokpà Sauluɛ à mɛ̀: Kɛ kpakpa, Filitɛ̃ↄ mↄ̀ lɛ́lɛi wá bùsuwa. +Ɔ̃ Saulu zɛ̀ pɛ́lɛa Davidiziɛ, à gɛ̀ Filitɛ̃ↄ lei. A yã́i tò wì mɛ gupiɛ Kↄ̃kpaalɛgbɛ. +Bee gbɛa Davidi bↄ̀ we à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ sɛ̃gbãu, gu pↄ́ wì mɛ Ɛ̃ngɛdi. +Kɛ́ Saulu sù ń Filitɛ̃ↄ yaao, wa òɛ̀ Davidi ku Ɛ̃ngɛdi gbáau. +Ɔ̃ à Isaili zĩgↄ̃ↄ sɛ̀lɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃o, à dàńnↄ zɛ́u kpálɛkɛi Davidiↄzi gu pↄ́ wì mɛ Tueↄ gbɛ̀sĩsĩ. +Kɛ́ à kà sãↄ kaa pↄ́ kú zɛ́ saɛ kĩ́i, à gbɛ̀'ɛ è we, ↄ̃ à gɛ̃̀u bĩ́ikpɛkɛi. Davidi ń a gbɛ̃́ↄ sↄ̃ aa ku gbɛ̀'ɛpiu za a lɛ́wa. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ↄ òɛ̀: Gwa, gↄↄ pↄ́ Dii mɛ̀ á n ibɛɛ nanɛ n ↄzĩ ǹ yãkɛɛ̀ lá ń yeiwan gbã. Ɔ̃ Davidi fɛ̀lɛ tɛɛɛ, à Saulu ulada lɛ́ zↄ̃̀ aà saɛ. +A gbɛa Davidi làasoo lɛ́ ĩadawà Saulu ula lɛ́ pↄ́ a zↄ̃̀pi yã́i, +a ò a gbɛ̃́ↄnɛ: Kai! Dii su to mà yã́ bee taa kɛ ma dii pↄ́ á kpàɛo. Má ↄkãwào, asa Dii mɛ́ aà kpà kía ũ. +Davidi a gbɛ̃́ↄ lèle ń yã́pi yã́i, i to aa Saulu dɛ̀o. Kɛ́ Saulu bↄ̀ gbɛ̀'ɛu, àlɛ gɛ̃zɛa, +ↄ̃ Davidi bↄ̀ gbɛ̀'ɛpiu à lɛzùaàzi à mɛ̀: Ma dii kí! Kɛ́ Saulu lìli à a kpɛ gwà, ↄ̃ Davidi kùlɛ à a mipɛ̀lɛɛ̀. +Ɔ̃ a ò Sauluɛ: Tó wà mɛ̀ ma vãi ò ń musu, bↄ́yãi ni síi? +Gwa! N wɛ́ è gbã lá Dii n namɛɛ ma ↄzĩ gbɛ̀'ɛu. Wa òmɛɛ mà n dɛ, ↄ̃ ma n wɛ̃nagwà, ma mɛ̀ má ↄkã ma diiwao, asa Dii mɛ́ aà kpà kía ũ. +Gwae Baa! Gwa, má n ulada lɛ́ kũa kɛ! Ma n ula lɛ́ zↄ̃̀, ãma mi n dɛo. Ń dↄ̃̀ sa kɛ́ má vãi ge ĩ́i kũannↄo. Mi tàaekɛnɛo, ↄ̃ ńlɛ ma wɛ. +Dii mɛ́ a yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ, i tↄsimamɛɛ, ãma mapi, má ↄkãmao. +Lá wà yáasikɛ̀ za ziwa wà mɛ̀: Yãvãi ì bↄ vãikɛnaↄ kĩ́iɛ. Má ↄkãmao. +N Isailiↄ kía, dé yã́i n bↄii? Dé ńlɛ pɛ́lɛaàzii? Gbɛ̃ gɛ yã̀? Kↄ̀ↄtɛ̃ yã̀? +Dii mɛ́ a ma yã́ gwa, i yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ, i yãnakpaa, i zɛmanↄ, i ma bↄ n ↄzĩ. +Kɛ́ Davidi yã́ bee ò Sauluɛ a làa, Saulu mɛ̀: Ma nɛ́ Davidi, n lↄↄn wee? Ɔ̃ Saulu wii pã̀lɛ à ↄ́ↄlↄ̀. +A ò Davidiɛ: N yã́ na dɛmala, asa vãi má kɛ̀nɛ, ↄ̃ n fĩabòmɛɛ ń maao. +N maa pↄ́ ń kɛ̀mɛɛ ò tia. Kɛ́ Dii ma nanɛ n ↄzĩ, ni ma dɛo. +Tó gbɛ̃́ bↄ̀ a ibɛɛwa, ì to aà ta aafiae? Dii maa pↄ́ ń kɛ̀mɛɛ gbã fĩabonɛ. +Má dↄ̃ sa kɛ́ ńyↄ̃ gↄ̃ kía ũ, níↄ kible Isailiↄwa. +Lɛgbɛ̃mɛɛ ń Dii tↄ́o, kɛ́ ńyↄ̃ ma bui kaalɛo, ńyↄ̃ ma de bɛdeↄ tↄ́ midɛo. +Ɔ̃ Davidi lɛgbɛ̃̀ Sauluɛ. Kɛ́ Saulu tà bɛ, ↄ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ ɛ̀a aa tà sɛ̃gbãu. +Samuɛli gà, ↄ̃ Isailiↄ kã̀aa píi, aalɛ ↄ́ↄlↄ aà gaa yã́ musu, ↄ̃ wà aà vĩ̀ a bɛ Lama. Bee gbɛa Davidi gɛ̀ Palana sɛ̃u. +Maↄni gbɛ̃e ku, a bↄↄlɛ vĩ Kaamɛli we. Ɔde saɛ, a sãↄ vĩ mɛ̀n ↄ̀aa gɛ̃o ń bleↄ mɛ̀n ↄ̀aa sↄo. Ɔ̃ à mↄ̀ Kaamɛli a sãↄ kãkɛ̃ɛlɛi. +Aà tↄ́n Nabali, aà na tↄ́n Abigaili. Nↄɛpi laai vĩ mɛ́ aà kákaa maa, ãma aà gↄ̃pi pãsĩ mɛ́ aà yãkɛaↄ dↄ̀ↄ vĩo. Kalɛbu buiɛ. +Gↄↄ pↄ́ Davidi ku sɛ̃u, a mà Nabali mↄ̀ a sãↄ kãkɛ̃ɛlɛi. +Ɔ̃ à a ìwaↄ zĩ̀ gbɛ̃ↄn kwi, a ònɛ́: À fɛlɛ gɛ́ Nabali kĩ́i Kaamɛli, í fↄkpawàmɛɛ, +í oɛ̀ à mɛ: Lua n dↄ̃ ń aafiao ń n uao ń n gbɛ̃́ↄ píi. +Má mà n mↄ ń sãkãkɛ̃ɛlɛnaↄ. Kɛ́ n sãdãnaↄ kúwanↄ, wi ĩadamáo, mɛ́ an kua Kaamɛli guu, pↄe i kɛ̃́sãmáo. +Ǹ n zĩkɛnapiↄ la, aa onɛ. Ma ìwaↄ wɛgwa, asa dikpɛ zĩ́ɛ. N zↄ̀blenapiↄ ń mapi n nɛ́o wá gba pↄ́ pↄ́ ń è. +Kɛ́ Davidi ìwapiↄ kà, aa yã́pi sɛ̀lɛ sìu Nabaliɛ ń Davidi tↄ́o, ↄ̃ aa sↄ̃̀aaàzi. +Ɔ̃ Nabali ònɛ́: Dén Davidi ũi? Bↄ́n Yɛse nɛ́pi ũi? Zↄ pↄ́ aa kɛ̃̀ ń diiↄwa gbãↄ dasi. +Á ye mà a pɛ̃ɛ ń ma ío ń nↄ̀ↄ pↄ́ má dɛ̀ ma sãkãkɛ̃ɛlɛnaↄnɛo sɛ́lɛ mà kpa gbɛ̃́ pↄ́ má ń bↄkĩi dↄ̃oↄwa yã̀? +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ↄ ɛ̀a dàzɛu aa tà. Kɛ́ aa kà, aa yã́piↄ sɛ̀lɛ sìuɛ̀ píi. +Ɔ̃ Davidi ò a gbɛ̃́piↄnɛ: Á baade a fɛ̃nda loo. Ɔ̃ an baade a fɛ̃nda lòo ń Davidipio sↄ̃. Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ ń Davidioↄ kà ↄ̀aa pla taa, ↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do gↄ̃̀ ń asoↄ. +À mↄ lè zĩkɛnapiↄ do gɛ ò Nabali na Abigailiɛ à mɛ̀: Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa bↄ̀ sɛ̃u, aa mↄ̀ fↄkpà wá diiwa, ↄ̃ à pàlamá. +Gbɛ̃́piↄ sↄ̃ aa maakɛ̀wɛ̃ɛ maamaaɛ, aai ĩadawáo. Wá kuańnↄ sɛ̃u guu, pↄe lí kɛ̃́sãwáo. +Gↄↄ pↄ́ wálɛ sãdã ń saɛ fãanɛ ń gwãasĩnao píi aaìↄ liaawázi lán bĩ́iwaɛ. +Làasookɛ yã́ pↄ́ ńyↄ̃ kɛwa, asa aa zɛ̀ò wà vãikɛ wá diiɛ ń aà uadeↄ píiɛ. Aàpi maao, ìli gbɛ̃́ yã'onɛ mao. +Ɔ̃ Abigaili pɛ̃ɛ nàaa kpakpa mɛ̀n ↄ̀aa do ń vɛ̃ɛo tùu pla ń sã pↄ́ wa kɛ̀kɛↄ mɛ̀n sↄo ń pↄ́wɛna kpasaao pɛ̃n sↄo ń vɛ̃ɛbɛ kàaↄ mɛ̀n basↄo ń kaadↄɛmbɛ gii kàaↄ mɛ̀n ↄ̀aa do, aa yè zàa'ĩnaↄnɛ. +Ɔ̃ a ò a zĩkɛnaↄnɛ: Àↄ dↄaa, máↄ tɛ́ á kpɛɛ. I yãe o a zã Nabaliɛo. +Ɔ̃ a di a zàa'ĩna kpɛ, àlɛ pila sĩ̀sĩwa. Kɛ́ à bↄ̀ sĩ̀sĩ kpɛ, à kpàaũ ń Davidio, àlɛ pila sĩ̀sĩwa sↄ̃ ń a gbɛ̃́ↄ, aalɛ mↄ́. +Davidi lɛ́ o a gbɛ̃́ↄnɛ: Ma gbɛ̃́pi pↄ́ↄ dↄ̃̀aɛ̀ sɛ̃u pãɛ. Wi aà pↄe sɛo, ↄ̃ à maa fĩabòmɛɛ ń vãio. +Tó ma aà gↄ̃ɛe tò bɛ̃́ɛ e gu àↄ gɛ́ dↄi, Lua yãpãsĩkɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Kɛ́ Abigaili aà è, ↄ̃ à pìla a zàa'ĩnawa kpakpa, à kùlɛ Davidiɛ à wùlɛ a gbɛɛu. +Ɔ̃ à kùlɛ aà gbázĩ à mɛ̀: Baa, mámɛ má tàae vĩ mado. Mapi n zↄ̀blena gba zɛ́ mà yã'onɛ. Swãdↄ mapi n zↄ̀blena yã́i. +Baa, Nabali maao. Ńsu ǹ aà yãdao. A dɛ lá a tↄ́waɛ. Aà tↄ́n Mìsaide, mɛ́ mìsaiyã ↄ̃ ìↄ kɛ. Mapi n zↄ̀blena sↄ̃ mi gbɛ̃́ pↄ́ n ń zĩ́ↄ eo. +Baa, lá Dii ku mɛ́ ń ku, Dii gìnɛ ǹ gbɛ̃dɛ ǹ tↄsi nzĩaɛɛ. Dii to n ibɛɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ n vãi wɛɛlɛↄ gↄ̃ lán Nabaliwa. +Tiasa Baa, gba pↄ́ mapi n zↄ̀blena ma mↄonɛɛ bee si ǹ kpa n ìwaↄwa. +Sùuukɛ ń mapi n zↄ̀blenao ń ma tàaeo. Dii a to n buiↄ aaↄ kible gↄↄpiiɛ, asa ni zĩka Diiɛɛ, mɛ́ wa vãie ema bauo. +Baa tó gbɛ̃e fɛ̀lɛ lɛ́ pɛ́lɛnzi n dɛi, Dii n Lua a n wɛ̃ni dↄnɛ ń mↄgalaoɛ, i n ibɛɛↄ wɛ̃ni da a gbɛmau, i zu. +Baa, tó Dii yãmaakɛ̀nɛ lá à a lɛgbɛ̃̀wà píi, mɛ́ à n dilɛ Isailiↄ dↄaana ũ, +n làasoo su ĩadama, i n dayãu gbɛ̃dɛa pã ge tↄsia nzĩaɛ yã́ musuo. Baa, tó Dii maakɛ̀nɛ, to mapi n zↄ̀blena ma yã́ àↄ dↄngu. +Ɔ̃ Davidi ò Abigailiɛ: Wà Dii Isailiↄ Lua sáaukpa. Ɔ̃mɛ n zĩ daimalɛ gbã. +Ma n sáaukɛ̀ sↄ̃ ń laai pↄ́ n ma gbao, asa ḿmɛ n ma zùukɛ̀ gbã, ↄ̃ mi gbɛ̃dɛ ma tↄsì mazĩaɛo. +Tó bee no, ń Dii Isailiↄ Lua pↄ́ gìmɛɛ mà vãikɛnɛo, tó ni wã n mↄ daimalɛ yãao, dↄ̃ yãa gu a dↄ Nabali gↄ̃ɛewao. +Ɔ̃ Davidi pↄ́ pↄ́ Abigaili mↄ̀oɛ sì à mɛ̀: Ka bɛ aafia. Ma n yãmà, ma yↄlaakɛ̀nɛ. +Kɛ́ Abigaili kà Nabali kĩ́i, a è àlɛ pↄnablɛble lán kíawa. Aà pↄ kɛ̀na, à vɛ̃ɛ gbɛ̃̀ à kã̀. Ɔ̃ aà napi i lɛbↄ à yãe òɛ̀ baa yↄↄo e gu gɛ̀ dↄ̀ò. +Kɛ́ gu dↄ̀, vɛ̃ɛ wèe Nabaliwa, ↄ̃ aà na yã́ pↄ́ kɛ̀pi sɛ̀lɛ sìuɛ̀. Ɔ̃ sↄ̃ kɛ̃̀aàgu, à gↄ̃̀ lán gbɛwa. +Gↄↄ kwi taa gbɛa Dii gotↄ̃̀wà, ↄ̃ à gà. +Kɛ́ Davidi Nabali gaa bao mà à mɛ̀: Wà Dii pↄ́ zɛ̀manↄ sáaukpa, à wí pↄ́ Nabali dàa bↄ̀mɛɛ. À gìmɛɛ mà vãikɛ, ↄ̃ a tò Nabali vãikɛa wì aàzĩa musu. Bee gbɛa Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Abigailiwa aa oɛ̀ á ye aà sɛ nↄ ũ. +Kɛ́ Davidi ìwapiↄ kà Abigaili kĩ́i Kaamɛli, aa òɛ̀: Davidi mɛ́ wá zĩ́ma, a ye n da'uakɛ. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ kùlɛ à a mipɛ̀lɛ à mɛ̀: Aà zↄ̀blenan ma ũ, ma sↄu mà mà a dii ìwaↄ gbá pípinɛ́. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ dì zàa'ĩna kpɛ gↄ̃̀ↄ. Aà nↄɛ zĩkɛnaↄ gɛ̀aànↄ gbɛ̃ↄn sↄo. Aa dàzɛu ń Davidi zĩnaↄ, ↄ̃ à gↄ̃̀ aà nↄ ũ. +Davidi Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Ainↄaũ kũa nↄ ũ lↄ. An pla ḿpii aà naↄnɛ. +Ɔ̃ Saulu a nɛ́ Mikali pↄ́ dɛ Davidi nↄ ũ yãa kpà Laisi nɛ́ Palɛtiɛ, Galiũ gbɛ̃́wa. +Zifideↄ gɛ̀ Saulu lè Gibɛa, aa òɛ̀: Davidi ulɛa Hakila sĩ̀sĩpↄlɛu bↄaa ń Yɛsimↄo. +Ɔ̃ Saulu gɛ̀ Zifi sɛ̃u ń Isaili zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃o, aalɛ Davidi wɛ sɛ̃piu. +Saulu bòokpà zɛ saɛ Hakila sĩ̀sĩpↄlɛ pↄ́ bↄaa ń Yɛsimↄo, mɛ́ Davidi ku sɛ̃u. Kɛ́ a mà Saulu lɛ́ pɛ́lɛazi, +ↄ̃ à asiigwanaↄ zĩ̀, ↄ̃ a dↄ̃̀ sa kɛ́ Saulu kà. +Ɔ̃ Davidi fɛ̀lɛ gɛ̀ gu pↄ́ Saulu bòokpàu. À Saulu ń a zĩgↄ̃ↄ dↄaana Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛo wúlɛkĩi è. Saulu wúlɛa bòo guoguo, aà gbɛ̃́ↄ kálɛa liaaaàzi. +Ɔ̃ Davidi Iti bui Aimɛlɛki ń Zeluia nɛ́ Abisaio là à mɛ̀: Démɛ a gɛmanↄ bòopiu Saulu kĩ́ii? Ɔ̃ Abisai òɛ̀: Mámɛ má gɛnnↄ. +Kɛ́ Davidi ń Abisaio lↄ̀ↄlɛ zĩgↄ̃piↄzi gwã́, ↄ̃ aa Saulu è wúlɛa, àlɛ i'o bòo guoguo, aà sↄ̃na pɛ́lɛa aà mizĩ. Abinɛɛ ń a gbɛ̃́ↄ wúlɛa liaaaàzi ḿpii. +Ɔ̃ Abisai ò Davidiɛ: Lua n ibɛɛ nànɛ n ↄzĩ gbãɛ. To mà aà zↄ̃ ń sↄ̃nao mà naaa ń tↄↄlɛo. Má aà zↄ̃ gɛ̃n doɛ, i kɛ gɛ̃n pla no. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Ńsu ǹ aà dɛo. Démɛ a ↄkã kía pↄ́ Dii kpàwa ade bↄ pãi? +Ɔ̃ Davidi ɛ̀a mɛ̀: Dii ku! Dii mɛ́ a gotↄ̃wà, aà gↄↄ pà à gàn nò, à gà zĩlaun nò. +Kai! Dii su to mà ↄkã kía pↄ́ á kpàwao. Wà gɛ wà sↄ̃na pↄ́ kú aà mizĩ sɛ́ ń aà ituuo, wí gɛ̃ò zɛ́a. +Davidi sↄ̃na ń ituu pↄ́ kú Saulu mizĩo sɛ̀, ↄ̃ aa gɛ̃̀ò zɛ́a. An gbɛ̃e i ń eo, aa ń yã́ dↄ̃o, aalɛ i'o ḿpiiɛ. An gbɛ̃e i vuo, asa Dii mɛ́ tò í zↄ̃ↄ dàńla. +Kɛ́ Davidi bùa swa baale, ↄ̃ à zɛ̀ sĩ̀sĩ musu za zã̀zã, gu yàasa daa ń zãnguo. +Ɔ̃ à lɛzù Abinɛɛ ń a gbɛ̃́ↄzi à mɛ̀: Abinɛɛ yòoo! Ń nílɛ yã̀? Abinɛɛ wèwà à mɛ̀: Démɛ lɛ́ lɛzu kíazii? +Davidi òɛ̀: Nɛgↄ̃nan n ũo lò? Gbɛ̃e kànwa Isaili bùsuue? Gbɛ̃e mↄ̀ n dii kí dɛi. Bↄ́yãi ńlɛ aà dↄ̃́ao ni? +Ni yã́ dↄ̃ ń kɛ̀o. Ń Diio a ka gaaɛ, asa i á dii kí pↄ́ Dii kpàɛ́ dↄ̃́ao. Gwae! Kí sↄ̃na ń aà ituu pↄ́ kú aà mizĩo ku máɛ? +Saulu Davidi lↄↄ dↄ̃̀, ↄ̃ à mɛ̀: Davidi ma nɛ́, n lↄↄn wee? A wèwà à mɛ̀: Ma dii kí, ma lↄↄɛ. +Davidi ɛ̀a mɛ̀: Bↄ́yãi ma dii lɛ́ pɛ́lɛ mapi a zↄ̀blenazii? Bↄ́ má kɛ̀i? Bↄ́ má wìwii? +Ma dii kí, swã́kpa mapi n zↄ̀blena yã́i sa. Tó Dii mɛ́ n sóikɛ̀a, aà ma sa'oa gĩma. Tó gbɛ̃nazĩnaↄnɛ sↄ̃, Dii láaikɛmá, asa aa ma ya ma bↄ Dii gbɛ̃́ↄ guu, aa mɛ̀ mà gɛ́ zↄblei dii zĩ̀loↄnɛɛ. +Ńsu to wà ma dɛ zã̀ ń Diioo. Isailiↄ kía bↄ̀ kↄ̀ↄtɛ̃ wɛi lá wìↄ dↄ̃na ya gbɛ̀sĩsĩↄ musuwa. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: Ma duunakɛ̀. Ma nɛ́ Davidi, ɛa su. Má ĩadama lↄo, asa n ma wɛ̃ni dà gbia gbã. Sĩanaɛ, ma mìsaiyã kɛ̀, ma zã yã́wa maamaaɛ. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: N sↄ̃nan kɛ. To n ìwae bua mↄ síi. +Dii ì fĩabo baadeɛ a maakɛ ń a náaio musu. Dii n namɛɛ ma ↄzĩ gbãɛ, ãma mi we ↄkã̀mao, kɛ́ Diipi mɛ́ n kpa kía ũ yã́i. +Lá ma n wɛ̃ni bɛɛɛ dↄ̃̀ gbã, Dii ma wɛ̃ni bɛɛɛ dↄ̃ màa, i ma si vãi píiwa. +Ɔ̃ Saulu òɛ̀: Lua báaadangu ma nɛ́ Davidi. Ńyↄ̃ yãzↄ̃ↄkɛ, n mi aↄ daa íaɛ fá. Kɛ́ Davidi gɛ̃̀zɛa, ↄ̃ Saulu tà bɛ. +Davidi làasookɛ̀ à mɛ̀: Saulu a ma dɛ gↄↄewa. Tó mi bàalɛ ma ta Filitɛ̃ↄ bùsuuo, a bↄmanↄ nao. Tó ma bàalɛ̀, Saulu a ma wɛa tó, mí bↄ aà ↄzĩ. +Ɔ̃ Davidi fɛ̀lɛ gɛ̀ Gata kí Akisi, Maↄki nɛ́ kĩ́i. Gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ↄ gɛ̀aànↄ. +Ɔ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ zↄ̃̀lɛ Gata ń Akisio, baade ń a bɛdeↄ. Davidi ku we ń a na gbɛ̃ↄn plaↄ, Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Ainↄaũ ń Kaamɛli gbɛ̃́ Abigaili pↄ́ dɛ Nabali nↄ ũ yãao. +Kɛ́ wa ò Sauluɛ Davidi bàalɛ̀ tà Gata, i pɛ́lɛaàzi lↄo. +Davidi ò Akisiɛ: Tó n ma wɛgwàɛ, ma gba zɛ́ mà zↄ̃lɛ guei n zↄ̃ɛwiaↄ do guu. Mapi n zↄ̀blena má ye màↄ kunnↄ n mɛɛwiauo. +Zĩbeezĩ ↄ̃ Akisi Zikilaga kpàwà, ↄ̃ à gↄ̃̀ Yuda kíaↄ pↄ́ ũ e ń a gbão. +Davidi kua Filitɛ̃ↄ bùsuu kà wɛ̃̀ do ń mↄ síiↄ̃o. +Ɔ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ gɛ̀ lɛ̀lɛ Gesuuↄwa ń Giiziↄ ń Amalɛkiↄ. Gbɛ̃́piↄ ku bùsupiu za ziɛ bↄa za Sulu e à gɛ̀ pɛ̀ Egipiwa. +Tó Davidi zĩblè bùsupi wɛ̃́lɛↄwa, ìli gↄ̃ɛe ge nↄɛe to bɛ̃́ɛo, sãↄ ń zuↄ ń zàa'ĩnaↄ ń yiongoↄ ń pↄkasaↄ ↄ̃ ì naaa. Tó à tà, ì gɛ́ Akisi kĩ́i, +ↄ̃ Akisi ì aà la gu pↄ́ à lɛ̀lɛu gbɛ̃́ↄwa zĩbeezĩ. Davidi ì oɛ̀ a gɛ Nɛgɛvɛ bùsuu, Yudaↄ ge Yelamɛli buiↄ ge Keniↄ kĩ́iɛ. +Davidi lí gↄ̃ɛe ge nↄɛe to bɛ̃́ɛ wà suò Gatao, asa à mɛ̀: Gbɛ̃e asu wá kↄmalɛkɛ à mɛ má kɛ̀ kɛ́wa ge kɛ́wao. Màa ìↄ kɛ gↄↄ pↄ́ a ku Filitɛ̃ↄ bùsuu. +Akisi Davidi náaikɛ̀ à mɛ̀: Isailiↄ ye aà gĩyãio. Aↄ dɛ ma zↄ̀blena ũɛ gↄↄpii. +Zĩbeezĩ Filitɛ̃ↄ ń zĩgↄ̃ↄ kã̀aa, aa ye gɛ́ zĩkai ń Isailiↄ. Ɔ̃ Akisi ò Davidiɛ: Asa ń dↄ̃ kɛ́ mpi ń n gbɛ̃́ↄ á gɛmanↄ zĩkaió? +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Too, ńyↄ̃ e sa lá mapi n zↄ̀blena má kɛ. Ɔ̃ Akisi òɛ̀: Tó màaɛ, má n kɛ ma dↄ̃̀ana ũɛ e gↄↄpii. +À mↄ lè Samuɛli gà kↄ̀, Isailiↄ kã̀aa píi, aa ↄ́ↄlↄ̀ aà gaa yã́ musu, ↄ̃ aa aà vĩ̀ a bɛ wɛ̃́lɛu Lama. Saulu wɛlɛndeↄ ń gɛ̀sisinaↄ yà Isaili bùsuu. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ kã̀aa, aa mↄ̀ bòokpà Sunɛũ. Ɔ̃ Saulu Isailiↄ kã̀aa píi, aa bòokpà Giliboa. +Kɛ́ Saulu Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄ è, vĩa aà kũ̀, sↄ̃ kɛ̃̀aàgu maamaa. +A gbɛ̀a Diiwa, ↄ̃ Dii i wewà nana guu ge ń gbɛlaao ge ń ãnabioo. +Ɔ̃ Saulu ò a ìwaↄnɛ: À nↄɛ wɛlɛnde gɛ̀sisina wɛɛlɛmɛɛ mà gɛ́ yãgbɛaiwà. Ɔ̃ aa òɛ̀: Nↄɛ wɛlɛnde gɛ̀sisinae ku Ɛndoo. +Ɔ̃ Saulu azĩa lìlɛ à pↄkasa pãleↄ dà, ↄ̃ à gɛ̀ nↄɛpi lè gwãasĩna ń a gbɛ̃ↄn plaↄ sãnu. A òɛ̀: To n tã́a mↄ́, ní gɛ pↄ́ ma aà tↄ́ ònɛ sísimɛɛ. +Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Ń dↄ̃ sã́asã yã́ pↄ́ Saulu kɛ̀. À a bùsu zↄ̃̀ wɛlɛndeↄ ń gɛ̀sisinaↄnɛ. Bↄ́yãi ńlɛ baikpamɛɛ wà ma dɛi? +Ɔ̃ Saulu lɛgbɛ̃̀ɛ̀ ń Dii tↄ́o à mɛ̀: Má sì ń Diio wa ĩadama yã́ɛ bee musuo. +Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Gɛ kpele mà sísinɛi? À mɛ̀: Samuɛliɛ. +Kɛ́ nↄɛpi Samuɛli è, à wii pã̀lɛ a ò Sauluɛ: Ḿmɛnn Saulu. Bↄ́yãi n ↄ̃nↄkɛ̀imɛɛi? +Ɔ̃ kípi òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo. Bↄ́ ń èi? A òɛ̀: Gyaade má è, àlɛ bↄ tↄↄlɛu. +Saulu aà là à mɛ̀: Kpelewa a dɛi? A òɛ̀: Mae zie mɛ́ lɛ́ mↄ́, a ulada daa. Ɔ̃ Saulu dↄ̃̀ kɛ́ Samuɛliɛ, ↄ̃ à kùlɛ à wùlɛ a gbɛɛu. +Ɔ̃ Samuɛli aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi n ĩadàa, ńlɛ ma sísii? A wèwà à mɛ̀: Ma wɛ́tɛ̃a zↄ̃ↄ èɛ. Filitɛ̃ↄ mɛ́ mↄ̀ zĩkaimanↄ, mɛ́ Lua bↄ̀ ma kpɛɛ. Ìli wea ń ãnabio ge nana guu lↄo. A yã́i ma n sisi. Omɛɛ lá má kɛ. +Samuɛli òɛ̀: Dii bↄ̀ n kpɛ à gↄ̃̀ n ibɛɛ ũɛ, mɛ́ ńlɛ yãgbɛaa sↄ̃ bɛ? +Dii kɛ̀nɛ lá a dàmɛɛ má òwaɛ. À n bↄ kpalau à n gbɛ̃́dee Davidi kpàu. +Dii bee kɛ̀nɛ gbã, kɛ́ ni aà yãmao yã́iɛ. Ni pↄkũma pãsĩ bↄbↄɛ̀ Amalɛkiↄwao. +Dii a Isailiↄ ń mpio kpa Filitɛ̃ↄwaɛ. Mpi ń n nɛgↄ̃ɛↄ áↄ kumanↄ la zia. Dii a Isaili zĩgↄ̃ↄ kpa Filitɛ̃ↄwa. +Samuɛli yã́pi tò vĩa Saulu kũ̀ maamaa, ↄ̃ à lɛ̀lɛ a gbɛɛu sↄlↄlↄ gↄ̃̀ↄ. Aà yɛ̃̀ɛɛ làa, asa i pↄe ble gↄↄ bee ge gwã́ beeo. +Kɛ́ nↄɛpi mↄ̀ Saulu kĩ́i, a è gili gɛ̃̀aàgu maamaa, ↄ̃ a òɛ̀: Mapi n zↄ̀blena ma n yãmà, ma azĩa kaikɛ̀, ma yã́ pↄ́ ń òmɛɛ kɛ̀. +Ǹ n zↄ̀blena yãma sa. To mà blɛ dilɛnɛ, ní ble, kɛ́ ǹ gbãakũ, ní gɛ̃zɛa. +Ɔ̃ Saulu gì à mɛ̀: Má pↄbleo. Kɛ́ aà ìwaↄ nàɛwà sãnu ń nↄɛpio, ↄ̃ à ń yãmà. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ bùsuu à zↄ̃̀lɛ liiwa. +Nↄɛpi zunɛbↄlↄ mɛkpaa vĩ dↄa a bɛ. À gɛ̀ a dɛ̀ gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ à pɛ̃ɛti sɛ̀ a dɛ̀ à kàa kɛ̀ò. +A dìlɛ Saulu ń a ìwaↄnɛ. Aa blè, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ tà gwã́ bee gↄ̃̀ↄ. +Filitɛ̃ↄ ń zĩgↄ̃ↄ kã̀aa Afɛki, mɛ́ Isailiↄ bòo ku Yezɛlɛɛ nibↄnai. +Filitɛ̃ kíaↄ lɛ́ gɛ̃ ń ń zĩgↄ̃ gãliↄ, an keeↄ gbɛ̃ↄn basↄobasↄo, an keeↄ ↄ̀aasↄsↄo. Davidi ń a gbɛ̃́ↄ tɛ́ ń kpɛ ń Akisio. +Ɔ̃ Filitɛ̃ kíapiↄ Akisi là à mɛ̀: Ɛbɛluɛ beeↄ sↄ̃ bɛ? A wèmá à mɛ̀: Davidin kɛ. Isailiↄ kí Saulu ìwaeɛ yãa. À gↄↄplakɛ̀manↄ. À wɛ̃ kɛ̀manↄ se. Sɛa za gↄↄ pↄ́ à mↄ̀ ma kĩ́i e gbã, mi yãe ewào. +Ɔ̃ kípiↄ kpɛ̃nɛkɛ̀aànↄ aa mɛ̀: Gↄ̃ɛpi gbaɛ aà ta gu pↄ́ ń kpàwàu. A e gɛ́wanↄ zĩlauo, kɛ́ asu liaawanↄ weo yã́i. Kpelewa a e kɛ na ń a diioi, mɛ́ i kɛ aà tá ń wá gbɛ̃eↄ mio bàasioa? +Davidi pↄ́ wà lɛsì wà ↄ̃wã̀ aà yã́ musun weo lò? WàƆ̃ Akisi Davidi sìsi a òɛ̀: Má sì ń Diio n kɛmɛɛ gbɛ̃maa ũɛ, mɛ́ n gɛamanↄ zĩlau kɛ̀mɛɛ na, asa sɛa za gↄↄ pↄ́ n mↄ ma kĩ́i e gbã, mi yãe emao. Ãma ń maa kíaↄnɛo. +Ɛa tá ń n aafianao, kɛ́ ńsu yãe kɛ à kɛ ĩ́io. +Ɔ̃ Davidi Akisi là à mɛ̀: Bↄ́ má kɛ̀i? Sɛa za gↄↄ pↄ́ ma mↄ n kĩ́i e gbã, bↄ́ ń èai? Bↄ́yãi má e gɛ́ zĩkai ń ma dii kí ibɛɛↄo ni? +Ɔ̃ Akisi òɛ̀: Má dↄ̃ kɛ́ ń maamɛɛ lán Lua malaikaewa, ãma wá kíaↄ mɛ̀ ńsu gɛ́wanↄ zĩlauoɛ. +Tó gu dↄ̀, fɛlɛ kↄↄkↄↄ ń n dii Saulu zↄ̀blena pↄ́ mↄ̀nnↄↄ, í tá. +Ɔ̃ Davidi fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ ń a gbɛ̃́ↄ, aalɛ tá Filitɛ̃ↄ bùsuu. Filitɛ̃ↄ sↄ̃ aa gɛ̀ Yezɛlɛɛ. +Davidi ń a gbɛ̃́ↄ kà Zikilaga a gↄↄ àaↄ̃dezĩ. À mↄ lè Amalɛkiↄ mↄ̀ lɛ́lɛi Nɛgɛvɛ bùsuwa ń Zikilagao ń kpɛ. Aa lɛ̀lɛ Zikilagawa, aa tɛsↄ̃̀wà. +Aa nↄɛ pↄ́ kú weↄ kũ̀kũ, nɛnↄɛnaↄ ń nↄɛzↄ̃ↄↄ píi. Aai ń gbɛ̃e dɛo, aa ń sɛ́lɛ aa zɛsɛ̀ńnↄɛ. +Kɛ́ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ kà ń bɛ wɛ̃́lɛu, aa è wà tɛsↄ̃̀wà, wà ń nↄɛↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ kũ̀kũ. +Ɔ̃ Davidi ń gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ wiilɛ̀ aa ↄ́ↄlↄ̀ e an yɛ̃̀ɛɛ làa, e aa fↄ̃̀ lɛ́ ↄ́ↄlↄ lↄo. +Wà Davidi nↄ mɛ̀n plaↄ Ainↄaũ ń Abigailio kũ̀ wà tàńnↄ. +Davidi wɛ́tɛ̃a è maamaaɛ, asa wàlɛ mɛ wà aà pápa ń gbɛo wà dɛɛ. Gbɛ̃́pii nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà an nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ yã́ musu. Davidi gbãa'è Dii a Luawa, +ↄ̃ a ò sa'ona Abiataaɛ: Mↄ́ ń n sa'o'ulao. Kɛ́ à mↄ̀oɛ̀, +ↄ̃ Davidi yãgbɛ̀aò Diiwa à aà là à mɛ̀: Mà pɛ́lɛ gbãamↄnɛdepiↄzi má ń lea? A òɛ̀: Pɛ́lɛńzi, ńyↄ̃ ń leɛ, ní n gbɛ̃́ↄ suaba. +Ɔ̃ Davidi dàzɛu ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ↄ. Kɛ́ aa kà Besoo swai, gbɛ̃eↄ gↄ̃̀ we. +Gbɛ̃ↄn ↄ̀aa doↄ yɛ̃̀ɛɛ làa, aai fↄ̃ bùa swapiwao, ↄ̃ Davidi bùa à pɛ̀lɛ ń gbɛwa ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aa plaↄ. +Aa Egipi gbɛ̃e è sɛ̃u, ↄ̃ aa gɛ̀aànↄ Davidi kĩ́i. Aa blɛ kpàwà a blè. Aa í kpàwà a mì. +Ɔ̃ aa kaadↄɛmbɛ gii kpàwà ń vɛ̃ɛbɛ kàao mɛ̀n pla a sò. Ɔ̃ aà mɛ sù, asa à kɛ̀ fãanɛ àaↄ̃ gwãasĩn àaↄ̃ pↄblesai imisaiɛ. +Ɔ̃ Davidi aà là à mɛ̀: Dé gbɛ̃́n n ũi? N bↄ máɛ? Ɔ̃ Egipi gbɛ̃́pi mɛ̀: Amalɛki zↄn ma ũ. A gↄↄ àaↄ̃n kɛ, ma dii pãkpàmaziɛ, kɛ́ málɛ gyãkɛ yã́i. +Wa lɛlɛ Nɛgɛvɛ bùsuwaɛ, gu pↄ́ Kɛlɛtiↄ kuu ń Yudaↄ ń Kalɛbu buiↄ, ↄ̃ wà tɛsↄ̃̀ Zikilagawa. +Ɔ̃ Davidi aà là à mɛ̀: Ńyↄ̃ fↄ̃ gɛmanↄ gbɛ̃́piↄ kĩ́ia? A wèwà à mɛ̀: Tó n lɛgbɛ̃̀mɛɛ ń Lua tↄ́o kɛ́ ńyↄ̃ ma dɛo, mɛ́ ńyↄ̃ ma kpa ma diiwao, má gɛnnↄ ń kĩ́i. +Ɔ̃ à gɛ̀aànↄ. Kɛ́ aa kà, aa ń lé aa fãaaa gupiiu, aalɛ pↄble aalɛ imi, aalɛ pↄnakɛ ń pↄzↄ̃ↄ pↄ́ aa sɛ̀lɛ Filitɛ̃ↄ bùsuu ń Yuda bùsuoↄ yã́i. +Ɔ̃ Davidi sìńgu à ń dɛdɛ sɛa za oosiɛlɛ e gu sìa dↄa oosi. An gbɛ̃e i bↄkĩi eo, sema ɛ̀waaso gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla pↄ́ di yiongo kpɛ aa bàalɛ̀ↄ bàasio. +Davidi gbɛ̃́ pↄ́ Amalɛkiↄ ń kũkũↄ suabà píi ń a nↄ mɛ̀n plaↄ. +An gbɛ̃e i kɛ̃́são, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄ píi. Baa pↄ́ pↄ́ aa sɛ̀lɛↄ, Davidi ɛ̀a pↄ́piↄ sì píiɛ. +À sãↄ ń zuↄ nàaa, ↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ pↄtuopiↄ kpán'aɛkɛ̀ aa mɛ̀: Davidi pↄ́ↄn kɛ. +Kɛ́ Davidi kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do pↄ́ an yɛ̃̀ɛɛ làa, aai fↄ̃ gɛ̀anↄo, aa gↄ̃̀ Besoo swaiↄ kĩ́i, aa bↄ̀lɛ dàaàlɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ. Kɛ́ Davidi sↄ̃̀ńzi, à fↄkpàmá, +ↄ̃ gbɛ̃pã nↄ̀sɛvãide pↄ́ tɛ́ Davidiziↄ mɛ̀: Lá aai gɛ́wanↄo, wá pↄ́ pↄ́ wá sìↄ kee kpámáo, mɛ́ i kɛ an baade na ń a nɛ́ↄ bàasio. Aa ń sɛ táńnↄ. +Ɔ̃ Davidi mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ, ásu kɛ màa ń pↄ́ pↄ́ Dii kpàwáↄo, asa à wá dↄ̃́a, à gbãamↄnɛde pↄ́ lɛ̀lɛwáↄ nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩɛ. +Gbɛ̃e a yã́ pↄ́ á òɛ bee sio fá. Gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ aalɛ pↄ́ↄ dↄ̃́aↄ asea aↄ doũ ń gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ zĩlauↄ pↄ́ↄɛ. Wá kpaalɛkↄ̃ɛ sáasaa. +Kɛ́ Davidi yã́pi dìlɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ ikoyã ũ Isailiↄnɛ za gↄↄ bee e ń a gbão. +Kɛ́ Davidi kà Zikilaga, à pↄ́ pↄ́ a sì keeↄ kpã̀sã Yudaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ dɛ a gbɛ̃na ũↄnɛ à mɛ̀: Gba pↄ́ á è pↄ́ pↄ́ wá sì Dii ibɛɛↄwa guuↄn we. +A kpã̀sãnɛ́ Bɛtɛli ń Lamↄtu Nɛgɛvɛo ń Yatiio +ń Aloeeo ń Sifɛmↄo ń Ɛsɛmↄao +ń Lakalao ń Yelamɛli bui wɛ̃́lɛↄ ń Keni wɛ̃́lɛↄ +ń Ɔↄmao ń Boo'asão ń Atakao +ń Hɛblↄ̃o ń gu pↄ́ Davidi bɛu ń a gbɛ̃́ↄ píi. +Filitɛ̃ↄ zĩkà ń Isailiↄ, ↄ̃ Isailiↄ bàalɛ̀nɛ́, an daside gàga Giliboa gbɛpↄlɛu. +Filitɛ̃ↄ pɛ̀lɛ Saulu ń a nɛgↄ̃ɛↄzi, ↄ̃ aa aà nɛ́piↄ Yonatãa ń Abinadabuo ń Malakisuao dɛ̀dɛ. +Zĩ pↄ́ wàlɛ ká Saulu saɛ pãsĩkũ̀, ↄ̃ kàzunaↄ aà pà, à kɛ̀'ĩa maamaaɛ. +A ò a zĩkabↄkũnaɛ: Ǹ n fɛ̃nda wo, ní ma zↄ̃ ǹ ma dɛò. Tó màa no, gyafↄↄdeɛ beeↄ ma zↄ̃, aai kↄ̃̀ↄ'omanↄ. Ɔ̃ vĩa aà zĩkabↄkũna kũ̀, i weio, ↄ̃ Saulu a fɛ̃nda sɛ̀ à azĩa ò'oa. +Kɛ́ aà zĩkabↄkũna è à gà, ↄ̃ à azĩa ò'o a fɛ̃ndaa sↄ̃, à gàaànↄ. +Màa Saulu ń a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ ń a zĩkabↄkũnao ń a gbɛ̃́ↄ gàga sãnu gↄↄ doũpi zĩ́ píi. +Kɛ́ Isaili pↄ́ kú guzulɛu weↄ ń ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Yuudɛ̃ baaleↄ è ń zĩgↄ̃ↄ bàalɛ̀, mɛ́ Saulu ń a nɛ́ↄ gàga, aa bàalɛ̀, aalɛ pↄ́ↄ wolo gbɛ̃́ pↄ́ gàgaↄwa, ↄ̃ aa Saulu ń a nɛ́ mɛ̀n àaↄ̃pikpàkpa Filitɛ̃ↄ bùsu gupiiu ń ń tã́akpɛↄ. +Wà aà g���̃kɛbↄↄ kàlɛ tã́a pↄ́ wì mɛ Asetaati kpɛ́u, ↄ̃ wà aà gɛ lòo Bɛtɛsã bĩ́iwa. +Kɛ́ Yabɛsi Galadadeↄ yã́ pↄ́ Filitɛ̃ↄ kɛ̀ Sauluɛpi mà, +ↄ̃ an nɛgↄ̃naↄ fɛ̀lɛ píi, aa táa'ò gwãasĩn bṹu bee, aa Saulu ń a nɛ́ↄ gɛↄ bùa Bɛtɛsã bĩ́iwa, ↄ̃ aa tàò Yabɛsi, aa kàtɛu we. +Aa ń wáↄ sɛ̀lɛ aa vĩ̀ baali gbáu Yabɛsi, ↄ̃ aa lɛyè gↄↄ sopla. +Samuɛli lá plaade. +Saulu gaa gbɛa Davidi sù ń Amalɛkiↄ kaalɛao, ↄ̃ à gↄ̃̀ Zikilaga gↄↄ pla. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ gↄ̃ɛe bↄ̀ Saulu bòou à mↄ̀. Aà pↄkasaↄ kɛ̃́kɛ̃a, mɛ́ bùsu ka aà miu. Kɛ́ à kà Davidi kĩ́i, à kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu. +Davidi aà là à mɛ̀: N bↄ má ni? A wèwà à mɛ̀: Ma bↄ Isailiↄ bòouɛ. +Ɔ̃ Davidi aà là lↄ: À kɛ̀ kpelewa wei? Omɛɛ. Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Isailiↄ bↄ̀ zĩlau aa bàalɛ̀. An daside kwɛ̀ aa gàga. Saulu ń a nɛ́ Yonatãao gà lↄ. +Ɔ̃ Davidi ɛ̀waaso pↄ́ lɛ́ baopi kpaɛ là à mɛ̀: Kpelewa ↄ̃ ń dↄ̃ Saulu ń a nɛ́ Yonatãao gài? +A wèwà à mɛ̀: À mↄ lè má kú Giliboa gbɛpↄlɛu weɛ, ↄ̃ ma Saulu è, àlɛ gbãa'e a sↄ̃nawa. Sↄ̃́godeↄ ń sↄ̃deↄ lɛ́ kãikũaànↄ. +À lìlɛ ma kĩ́i oi, à ma e, ↄ̃ à ma sisi. Ma mɛ̀: Má kɛ́! +Ɔ̃ à ma la, mámɛmaa déi? Ɔ̃ má wèwà Amalɛki buin ma ũ. +Ɔ̃ a òmɛɛ mà sↄ̃azi, mí a dɛ, asa gu lɛ́ liwaɛ, baa kɛ́ a wɛ́ gi kɛ̃a yↄↄ. +Ɔ̃ ma sↄ̃aàzi ma aà dɛ̀, asa má dↄ̃ a fↄ̃ ble a zↄ̃api gbɛa lↄo. Ɔ̃ ma aà kíafua pↄ́ a kpaa sɛ̀ ń zã pↄ́ a daao, ↄ̃ ma mↄonɛ kɛ ma dii. +Ɔ̃ Davidi a pↄkasaↄ gà a kɛ̃̀, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ ń pↄ́ kɛ̃̀kɛ̃ sↄ̃. +Aa Saulu ń a nɛ́ Yonatãao gaa ↄ́ↄlↄ̀ ń Dii gbɛ̃́ Isailiↄ, asa zĩ ń bléɛ. Wɛ́'i bↄ̀má, ↄ̃ aa lɛyè e oosi. +Davidi ɛ̀waaso pↄ́ baopi kpàɛ là à mɛ̀: N bɛ ku má ni? Ɔ̃ a òɛ̀: Bↄ̀mↄ nɛ́n ma ũ, Amalɛki bui. +Ɔ̃ Davidi aà là à mɛ̀: Àkɛa kía pↄ́ Dii kpà dɛa vĩa i n kũo ni? +Ɔ̃ Davidi ɛ̀waasoe sìsi à mɛ̀: Ǹ aà lɛ ǹ aà dɛ sↄ̃. Ɔ̃ à aà lɛ̀ a dɛ̀. +Ɔ̃ Davidi mɛ̀: N nzĩa dɛ̀ɛ, asa nzĩa lɛ́ mɛ́ n dayãu, n mɛ̀ n kía pↄ́ Dii kpà dɛ̀. +Davidi wɛ̃nalɛɛ bee sì Saulu ń a nɛ́ Yonatãao gaa yã́ musu. +À mɛ̀ wà lɛpi dada Yudaↄnɛ. A ku Gbɛ̃ Maaↄ taalau. +Isaili gawideↄ gàga sĩ̀sĩpↄlɛu, nɛgↄ̃naↄ i'òɛ fá! +Ásu a baokpa Gata zɛauo, kɛ́ Filitɛ̃ nↄɛↄ su a pↄnakɛo yã́i. Ásu a kpàwakɛ Asekelonio, kɛ́ gyafↄↄde nɛnↄɛↄ su kúkuakɛo. +Fíi su kpa Giliboa gbɛwa lↄo, lou su ma bua pↄ́ kú weↄ lↄo. We wà ↄzↄ̃̀u nɛgↄ̃naↄ sɛ̀ngbaoↄi, nísidↄↄa Saulu sɛ̀ngbaowa lɛ́ kà! +Tó wàlɛ nɛgↄ̃naↄ au fã́ gua, wàlɛ ń gbɛɛ pui, kàzun pãsĩ Yonatãa lí kpɛkpao, fɛ̃ndade pãsĩ Saulu lí su giio. +Saulu ń Yonatãao, gbɛ̃́pii yeńziɛ, wìↄ kɛnɛ́ kɛ̀kɛ. Aai kɛ̃kↄ̃wa wɛ̃ni ge gaa guuo. An wãa dɛ kúula, an gbãa dɛ nↄ̀ↄmusuↄla. +Isaili nↄɛↄ, à wɛ́'ikau Saulu gaa yã́ musu. À á ká zwã̀a tɛ̃a yeawa ń namablebↄↄ, aà sabai a pↄkasa maaↄ dà ń vua nↄamblebↄↄ. +Nɛgↄ̃naↄ i'ò zĩlauɛ fá! Wà Yonatãa dɛ̀ ń fɛ̃ndao sĩ̀sĩpↄlɛu. +Ma gbɛ̃́ Yonatãa, ma gↄ̃ yeelɛa n yã́i, ń maamɛɛ wásawasaɛ. N yeamazi sáa vĩo, a dɛ nↄɛ yea gↄ̃ɛzia. +Nɛgↄ̃naↄ i'òɛ fá! An gↄ̃kɛbↄↄ kàalɛ. +2 Samuɛli. +Bee gbɛa Davidi Dii gbɛ̀a à mɛ̀: Mà gɛ́ Yuda wɛ̃́lɛe guua? Dii òɛ̀ aà gɛ́, ↄ̃ Davidi ɛ̀a aà là à mɛ̀: Mákĩi mà gɛ́ui? Dii wèwà à mɛ̀: Hɛblↄ̃ɛ. +Ɔ̃ Davidi gɛ̀ we ń a na gbɛ̃ↄn plaↄ, Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Ainↄaũ ń Nabali gyaa Abigaili, Kaamɛli gbɛ̃́o. +Davidi gɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ lↄ, baade ń a bɛdeↄ, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ Hɛblↄ̃ ń a zↄ̃ɛwiaↄ. +Ɔ̃ Yudaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mↄ̀ nísikà Davidi miwa we, aa aà kpà Yudaↄ kía ũ. Kɛ́ Davidi mà Yabɛsi Galadadeↄ mɛ́ Saulu vĩ̀, +à gbɛ̃́ↄ zĩ̀má, aa ònɛ́: Dii báaadaágu! A gbɛ̃kɛkɛ̀ Saulu á diiɛ, a aà vĩ̀. +Dii gbɛ̃kɛ ń náaiyão kɛɛ́, kɛ́ a yã́pi kɛ̀ yã́i. +À sↄ̃dilɛ à zɛ gbãa. Á dii Saulu gà, ↄ̃ Yudaↄ ma kpa ń kía ũ. +Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ, Saulu zĩgↄ̃ↄ dↄaana gɛ̀ ń Saulu nɛ́ Isibosɛo Maanaiũ. +Ɔ̃ à aà kpà kía ũ Galada bùsuu ń Asɛɛ buiↄ bùsuo ń Yezɛlɛɛo ń Ɛflaiũ buiↄ bùsuo ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuo ń Isaili bùsu kĩniↄ píi. +Saulu nɛ́ Isibosɛ wɛ̃̀ blade guu à gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ. À kpalablè wɛ̃̀ plaɛ. Yudaↄ sↄ̃, Davidi ↄ̃ aa zɛ̀ò. +Davidi mɛ́ Yudaↄ kía ũ Hɛblↄ̃ e wɛ̃̀ sopla ń mↄ sooloo. +Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ ń Saulu nɛ́ Isibosɛ zĩgↄ̃ↄ bↄ̀ Maanaiũ aa gɛ̀ Gabaↄ̃ↄ. +Zeluia nɛ́ Yoabu ń Davidi zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ daińlɛ Gabaↄ̃ↄ íkalɛkĩi saɛ. An gãli do ku í baala, an gãli do ku í baale. +Ɔ̃ Abinɛɛ ò Yoabuɛ: To ɛ̀waasoↄ fɛlɛ aa kↄ̃̀ↄ'owɛ̃ɛ. Ɔ̃ Yoabu mɛ̀: Aa gɛ́. +Ɔ̃ Bɛ̃yãmɛɛ zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ gbɛ̃ↄn kuɛpla Isibosɛ pↄ́ ũ, ↄ̃ Davidi zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ gbɛ̃ↄn kuɛpla sↄ̃. +Baade ↄkà a dɛ̃ɛkan dee mikpɛi, ↄ̃ aa kↄ̃ zↄ̃̀zↄ̃ kↄ̃ saalowa ń fɛ̃nao, aa kwɛ̀ sãnusãnu. Ɔ̃ wà tↄkpà Gabaↄ̃ↄ gupiɛ Fɛ̃nlɛnaↄbua. +Zĩ pↄ́ wa kà gↄↄ bee pãsĩ maamaaɛ, ↄ̃ Davidi zĩgↄ̃ↄ zĩblè Abinɛɛ ń Isailiↄwa. +Zeluia nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ ku we, Yoabu ń Abisaio ń Asaɛlio. Asaɛli sↄ̃, aà ba na lán tuewaɛ. +Ɔ̃ à pɛ̀lɛ Abinɛɛzi, i lilɛ ↄplaai ge zɛɛio. +Kɛ́ Abinɛɛ a kpɛ gwà, à aà è, ↄ̃ à mɛ̀: Asaɛli, ḿmɛnn wee? A wèwà à mɛ̀: Mámɛ. +Ɔ̃ Abinɛɛ òɛ̀: Lilɛ ↄplaai ge zɛɛi, ní ɛ̀waasoe kũ ǹ aà pↄ́ↄ siwà. Ãma Asaɛli i zɛɛ̀o. +Abinɛɛ ɛ̀a òɛ̀ lↄ à mɛ̀: Ńsu sↄ̃mazio. Ń ye mà n dɛ yã̀? Tó ma n dɛ, má we wá wɛ́ kɛ síiↄ̃ ń n vĩ̀i Yoabuo lↄe? +Ãma Asaɛli gì, i zɛɛ̀o, ↄ̃ Abinɛɛ aà zↄ̃̀ a gbɛɛu ń a sↄ̃mpao e à bↄ̀ kpɛ. We à lɛ̀lɛ à gàu, i go a tíao. Kɛ́ gbɛ̃́pii kà gu pↄ́ à lɛ̀lɛ à gàupiu, aa zɛ̀ wàlɛ gwa. +Ɔ̃ Yoabu ń Abisaio pɛ̀ Abinɛɛwa e ĩatɛ̃ gɛ̀ gɛ̃̀ kpɛ́u. Aa kà Ama sĩ̀sĩ pↄ́ bↄaa ń Giao musu Gabaↄ̃ↄ gbáa zɛ́ saɛ. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kã̀aa Abinɛɛzi gãli do, ↄ̃ aa gɛ̀ lɛ́ gí ń ńzĩao sĩ̀sĩ misonaa. +Ɔ̃ Abinɛɛ lɛzù Yoabuzi à mɛ̀: Wá zɛ kↄ̃ dɛdɛaɛo lé? Ń dↄ̃ kɛ́ yã́pi a midɛ ń pↄsiaoo lé? Ńyↄ̃ o n gbɛ̃́ↄnɛ aa zɛwɛ̃ɛ aa ɛa taoa? +Ɔ̃ Yoabu wèwà à mɛ̀: Lua ku! Tó ni lɛ́si yãao, ma gbɛ̃́ↄ zɛɛ́o e gu gɛ̀ dↄ̀ò. +Kɛ́ Yoabu kuupɛ̀, ↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ kã́mabò, aai gɛ́ Isailiↄwa ń zĩo lↄo. +Gwãasĩna bee Abinɛɛ ń a gbɛ̃́ↄ bɛ sɛ̃u, aa bùa Yuudɛ̃wa, ↄ̃ aa pã̀ swadↄↄi e aa gɛ̀ kà Maanaiũ. +Kɛ́ Yoabu sù ń pɛa Abinɛɛwao, ↄ̃ à a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi. Davidi gbɛ̃́ↄ guu gbɛ̃ↄn bao mɛ̀ndosai mɛ́ kuo, Asaɛli bàasi. +Aa Bɛ̃yãmɛɛ pↄ́ kú ń Abinɛɛoↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń baswaaↄ̃oɛ (360). +Aa Asaɛli gɛ sɛ̀ aa vĩ̀ aà mae miau Bɛtɛlɛũ. Ɔ̃ Yoabu ń a gbɛ̃́ↄ táa'ò gwãasĩna, gudↄlɛia ↄ̃ aa kà Hɛblↄ̃. +Zĩ pↄ́ Saulu bɛdeↄ kà ń Davidi bɛdeↄ gɛ̃̀gɛ̃. Davidi gbãa lɛ́ dɛdɛɛ, Saulu bɛdeↄ sↄ̃, an gbãa lɛ́ busaɛ. +Nɛgↄ̃ɛ pↄ́ Davidi ì Hɛblↄ̃ↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia tↄ́n Aminↄ, aà da tↄ́n Ainↄaũ, Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ɛ. +A plaade tↄ́n Kilabu, aà da tↄ́n Abigaili, Nabali gyaa, Kaamɛli gbɛ̃́ɛ. A àaↄ̃de tↄ́n Abisaloũ, aà da tↄ́n Maaka, Gesuu kía Talemai nɛ́ɛ. +A síiↄ̃de tↄ́n Adonia, aà da tↄ́n Agita. A sↄode tↄ́n Sefatia, aà da tↄ́n Abitali. +A soolode tↄ́n Iteaũ, aà da tↄ́n Egela. Davidi naↄ nɛ́piↄ ì Hɛblↄ̃ɛ. +Gↄↄ pↄ́ Saulu bɛdeↄ lɛ́ zĩka ń Davidi bɛdeↄ, Abinɛɛ lɛ́ gbãakũ Saulu bɛdeↄ guu. +Saulu nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀o vĩ yãa, aà tↄ́n Lizipa, Aya nɛ́ɛ. Isibosɛ ò Abinɛɛɛ: Bↄ́yãi n wulɛ ń ma mae nↄoi? +Abinɛɛ pↄ pà maamaa Isibosɛ yã́pi yã́i à mɛ̀: Yudaↄ gbɛ̃ min ma ũa? Málɛ gbɛ̃kɛkɛ n mae Saulu bɛdeↄnɛ ń aà dãunaↄ ń aà gbɛ̃naↄ e ń a gbão. Mi n na Davidiɛ a ↄzĩo, ↄ̃ ńlɛ ma tàae e nↄɛpi yã́ musu saa? +Tó mi lɛ́ pↄ́ Dii gbɛ̃̀ Davidiɛ kɛɛ̀o, Lua yãpãsĩkɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Á Saulu bɛdeↄ, má kpala síwáɛ, mí tó Davidi gↄ̃ Isailiↄ ń Yudaↄ kía ũ za Dã e à gɛ pɛò Bɛɛsɛbawa. +Isibosɛ i we yã́zãsì Abinɛɛwa lↄo, kɛ́ àlɛ vĩakɛɛ̀ yã́i. +Abinɛɛ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidiwa ń a tↄ́o a òɛ̀: Démɛ bùsu vĩi? Wà lɛdoũkɛ, mí dↄnlɛ, kɛ́ Isailiↄ e nama ḿpii. +Ɔ̃ Davidi mɛ̀: A maa, má lɛdoũkɛnnↄ, ãma yã́ mɛ̀ndo málɛ gbɛama. Tó ńlɛ mↄ́ ma gwai, tó ni mↄmɛɛ ń Saulu nɛnↄɛ Mikalioo, ńsu tó wá wɛ́ kɛ síiↄ̃o. +Davidi lɛ́kpãsãkɛ̀ Saulu nɛ́ Isibosɛɛ à mɛ̀: Ma na Mikali sↄaamɛɛ. Ma ã̀nsueblè ń Filitɛ̃ↄ gyafↄↄo mɛ̀n basↄoɛ. +Ɔ̃ Isibosɛ gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa nↄɛpi sì a zã Palɛtiɛ, Laisi nɛ́wa. +Ɔ̃ aà zã́pi lɛ́ gɛaànↄ, a tɛaàzi e Bauliũ, àlɛ ↄ́ↄlↄ. Ɔ̃ Abinɛɛ òɛ̀ aà ɛa tá, ↄ̃ à tà. +Abinɛɛ yã'ò ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ à mɛ̀: Za zi álɛ wɛɛlɛ Davidi àↄ dɛ á kía ũɛ. +À aà kpa sa, asa Dii lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀ á a gbɛ̃́ Isailiↄ bↄ Filitɛ̃ↄ ń ń ibɛɛↄ píi ↄzĩ a zↄ̀blena Davidipi sabaiɛ. +Abinɛɛ yã́pi kã̀ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄnɛ ń swã́wa lↄ. Ɔ̃ à gɛ̀ Hɛblↄ̃ yã́ pↄ́ kà Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń Isailiↄgupi oi Davidiɛ. +Kɛ́ à kà Davidi kĩ́i Hɛblↄ̃ ń gbɛ̃ↄn bao pↄ́ kuanↄↄ, ↄ̃ Davidi blɛsakɛ̀nɛ́. +Ɔ̃ Abinɛɛ ò Davidiɛ: Ma dii kí, to mà fɛlɛ mà gɛ Isailiↄ kãaanɛ píi, aa lɛdoũkɛnnↄ, níↄ dɛ bùsu pↄ́ n pↄ gbàpi píi kía ũ. Ɔ̃ Davidi Abinɛɛ gbàɛ, àlɛ tá aafia. +Gↄↄbeezĩ Yoabu ń Davidi gbɛ̃́ↄ sù ń lɛ́lɛamáo. Aa pↄ́ↄ sì gbɛ̃́ↄwa maamaa aa sùò. Abinɛɛ kú ń Davidio we lↄo, asa à aà gbàɛ, àlɛ tá aafiaɛ. +Kɛ́ Yoabu ń zĩgↄ̃ pↄ́ kuaànↄↄ kà, wa òɛ̀ Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ mↄ̀ kía gwai, ↄ̃ à aà gbàɛ à tà aafia. +Ɔ̃ Yoabu gɛ̀ kía lè à mɛ̀: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀ màai? Kɛ́ Abinɛɛ mↄ̀ n kĩ́i, bↄ́yãi ń tò à tài? +Ń Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ dↄ̃o lé? À mↄ̀ ↄ̃nↄkɛinɛ, kɛ́ à e àↄ n gugɛgↄↄ ń n sugↄↄo dↄ̃ɛ ń n yãkɛaↄ píi. +Kɛ́ Yoabu bↄ̀ Davidi kĩ́i, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa pɛ̀lɛ Abinɛɛpizi. Aa aà lè Sila lↄ̀ↄ kĩ́i, ↄ̃ aalɛ suaànↄ, ãma Davidi a yã́ dↄ̃o. +Kɛ́ wà kà ń Abinɛɛo Hɛblↄ̃ wɛ̃́lɛ bↄlɛu, ↄ̃ Yoabu aà sìsi lándↄ̃ a ye bũnuboaànↄwa, ↄ̃ à aà zↄ̃̀ a gbɛɛu a dɛ̀. Aà dãuna dɛa tↄ ↄ̃ a sìwà. +Bee gbɛa kɛ́ Davidi mà, à mɛ̀: Mapi ń ma kíakɛo, máↄ tàae vĩ Diiɛ Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ dɛa yã́ musuo. +Yã́pi a wi Yoabu musuɛ ń aà de bɛdeↄ píi. Yoabu bɛdeↄ aaↄ ku kɛ̃nude ge kusude ge ɛɛ ge gbɛ̃́ pↄ́ zĩ aà blè ge nↄandɛna saio. +Yoabu ń Abisaio mɛ́ Abinɛɛ dɛ̀, kɛ́ aàpi mɛ́ ń dãuna Asaɛli dɛ̀ zĩlau Gabaↄ̃ↄ yã́i. +Ɔ̃ Davidi ò Yoabuɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ píi: À á pↄkasaↄ ga à kɛ̃́, í zwã̀nkasaↄ kákaála, íↄ tɛ Abinɛɛ gɛi ń ↄↄlↄo. Kí Davidi mɛ́ gɛpi kpán'aɛkɛ̀. +Ɔ̃ wà aà vĩ̀ Hɛblↄ̃. Kí ↄ́ↄlↄ̀, à búbuapɛ̀ Abinɛɛ miaa, ↄ̃ gbɛ̃́pii ↄ́ↄlↄ̀ sↄ̃. +Ɔ̃ kí wɛ̃nalɛɛ bee sì Abinɛɛ yã́ musu à mɛ̀: Abinɛɛ gaa lán mìsaidewaɛ maan wea? +Wi aà gã liɛ̀ a kpɛo, wi galakpaɛ̀o, ↄ̃ à gà lán gbɛ̃́ pↄ́ zù vãikɛnaↄ ↄuwa. Ɔ̃ gbɛ̃́pii ɛ̀a ↄ́ↄlↄ̀ lↄ. +Gbɛ̃́pii mↄ ò Davidiɛ aà pↄble e gu àↄ gɛ́ síi, ãma à lakpà azĩala à mɛ̀: Tó ma pɛ̃ɛ ge blɛe kã̀ ma lɛ́wa ĩatɛ̃gɛ̃kpɛu sai, Lua yãpãsĩkɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Gbɛ̃́pii wɛtɛ̀ yã́pii, ↄ̃ à kɛ̀nɛ́ maa. Yã́ pↄ́ kípi lɛ́ kɛ píi ì kɛ gbɛ̃́ↄnɛ maaɛ. +Gↄↄ bee ↄ̃ Davidi gbɛ̃́ↄ ń Isailiↄ píi dↄ̃̀ sa kɛ́ kí lɛ́ kú Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ dɛa yã́uo. +Ɔ̃ a ò a gbɛ̃́piↄnɛ: Á dↄ̃ kɛ́ Isaili dↄaana zↄ̃ↄ gà gbão lé? +Mapi sↄ̃, baa kɛ́ Lua ma kpa kía ũ, ma busa gbã. Zeluia nɛ́piↄ yãkɛa pãsĩ dɛ ma pↄ́a. Dii mɛ́ a fĩabo vãikɛnaɛ. +Kɛ́ Saulu nɛ́ Isibosɛ mà Abinɛɛ gà Hɛblↄ̃, aà kã́ gà, mɛ́ Isailiↄ gↄ̃̀ bíli guu ḿpii. +Saulu nɛ́pi zĩgↄ̃ dↄaanaↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla, ado tↄ́n Baana, ado sↄ̃ Lekabu. Beelo gbɛ̃́ Limↄ, Bɛ̃yãmɛɛ bui nɛ́ↄnɛ. Wà Beelo dìlɛ Bɛ̃yãmɛɛ pↄ́ ũ yãaɛ, +asa Beelodeↄ bàalɛ̀ tà Gitaiũɛ, aa ku we e ń a gbão. +Saulu nɛ́ Yonatãa sↄ̃ a nɛ́ vĩ ɛɛ ũ. Gↄↄ pↄ́ nɛ́pi kà wɛ̃̀ sↄo, ↄ̃ Saulu ń Yonatãao gaa Yezɛlɛɛ bao sù. Kɛ́ aà gwana aà sɛ̀, àlɛ bàalɛaànↄ, aà wãa guu ↄ̃ nɛ́pi pìliwà à lɛ̀lɛ. Bee mɛ́ tò à ɛɛ kũ̀. Aà tↄ́n Mɛfibosɛ. +Beelo gbɛ̃́ Limↄ nɛ́piↄ Lekabu ń Baanao fɛ̀lɛ, ĩatɛ̃ gbãa zã́ ↄ̃ aa kà Isibosɛ bɛ, gↄↄ pↄ́ àlɛ i fãanɛ o. +Ɔ̃ Lekabu ń a dãuna Baanao gɛ̃̀ kpɛ́u, aa kɛ̀ lándↄ̃ wàlɛ gɛ́ pↄ́wɛna dã́iwa. +Kɛ́ aa gɛ̃̀ kpɛ́u, Isibosɛ wúlɛa a liiwa, ↄ̃ aa gɛ̃̀aàzi kpɛa, aa aà zↄ̃̀ wa dɛ̀. Ɔ̃ aa aà mi zↄ̃̀ aa sɛ̀ wà tàò. Aa tↄ̃̀u Yuudɛ̃ sɛ̃u, ↄ̃ aa bɛu e gu gɛ̀ dↄ̀ò. +Aa mↄ̀ Davidi kĩ́i Hɛblↄ̃ ń Isibosɛ mio aa òɛ̀: Gwa, n ibɛɛ Saulu pↄ́ wɛ̀ɛlɛ à n dɛ nɛ́ Isibosɛ min kɛ. Wá dii kí, Dii tↄsìnɛ Saulu ń a buiↄwa gbã. +Davidi wèmá à mɛ̀: Dii ku! À ma bↄ ma taasikɛa guu píi. +Kɛ́ gbɛ̃e mↄ̀ ma kĩ́i Zikilaga yãa à mɛ̀ Saulu gà, àlɛ e baona álɛ kpá, ↄ̃ ma aà kũ̀ má dɛ̀. Aà bao àin we. +Azaiasa lá á gbɛ̃vãiↄ a tàaesaide dɛ̀ a liiwa a kpɛ́u, má aà dɛa tↄsiwá mà á wɛ̃ni bↄɛ. +Ɔ̃ Davidi yã'ò a ɛ̀waaso zĩ̀kanaↄnɛ, ↄ̃ aa ń dɛdɛ. Aa ń ↄla ń ń gbálao zↄ̃̀zↄ̃, ↄ̃ aa ń gɛↄ lòo Hɛblↄ̃ ítↄkĩi saɛ. Ɔ̃ wà Isibosɛ mi sɛ̀ wa vĩ̀ Abinɛɛ miau Hɛblↄ̃. +Isailiↄ mↄ̀ ń buiwa píi Davidi kĩ́i Hɛblↄ̃ aa mɛ̀: Wá au doũɛ. +Za zi gↄↄ pↄ́ Saulu dɛ wá kía ũ, ḿmɛ ni dↄaawɛ̃ɛ zĩlau, gɛa ń suao. Ɔ̃ Dii, aa aà kpà Isailiↄ kpalau. +Davidi wɛ̃̀ baakwide guu ↄ̃ à kpalablè, à kɛ̀ kpalapiu wɛ̃̀ blaɛ. +A dɛ Yudaↄ kía ũ Hɛblↄ̃ wɛ̃̀ sopla ń mↄ soolooɛ, ↄ̃ a dɛ Yudaↄ ń Isailiↄ píi kía ũ Yelusalɛũ wɛ̃̀ baakwi ń àaↄ̃o. +Kí ń a gbɛ̃́ↄ tↄ̃̀u Yelusalɛũ zĩkai ń Yebusi pↄ́ kú weↄ. Ɔ̃ aa ò Davidiɛ: Ńyↄ̃ gɛ̃ lao, baa vĩ̀aↄ ń ɛɛↄ aa n yaɛ. Aalɛ e Davidi a e gɛ̃ weo. +Tó gbɛ̃́ ye Yebusiↄ dɛdɛ, sema aà gɛ̃ ízɛ pↄ́ wa sↄ̀ gbɛu guu, i ɛɛↄ ń vĩ̀apiↄ le. Davidi ibɛɛↄnɛ. A yã́i wì mɛ vĩ̀aↄ ń ɛɛↄ gɛ̃ kibɛo. +Ɔ̃ Davidi bɛkpà wɛ̃́lɛ bĩ́idepiu, à azĩa tↄ́ kpàɛ̀ Davidi Wɛ̃́lɛ. À kpɛ́ↄ dↄ̀dↄ a lìai za gu pↄ́ wà ɛ kàkau wì mɛ Milo e a ɛdau. +Davidi gbãa lɛ́ dɛdɛɛ, asa Dii Lua Zĩgↄ̃de kuaànↄɛ. +Tii kí Hilaũ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidiwa ń sɛdɛ líↄ ń li'ãnaↄ ń gbɛ̀'ãnaↄ, ↄ̃ aa kpɛdↄ̀ɛ̀. +Ɔ̃ Davidi dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii a kpa Isailiↄ kía ũɛ, mɛ́ à a kpala kã̀fĩɛ, kɛ́ Isailiↄ dɛ Diipi gbɛ̃́ↄ ũ yã́i. +Davidi bↄa Hɛblↄ̃ gbɛa à ɛ̀a nↄeↄ sɛ̀ Yelusalɛũ lↄ ń nↄɛ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ, ↄ̃ à nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄ ìńnↄ. +Nɛgↄ̃ɛ pↄ́ à ń í Yelusalɛũpiↄ tↄ́n kɛ: Samua, Sobabu, Natã, Salomↄↄ, +Ibaa, Ɛlisua, Nɛfɛgi, Yafia, +Ɛlisama, Ɛliada, Ɛlifele. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ mà wà Davidi kpà Isailiↄ kía ũ, ↄ̃ aa gɛ̀ lɛ́ aà wɛ ḿpii. Kɛ́ à ń bao mà, ↄ̃ à gɛ̀ sɛ̃gbãu. +Filitɛ̃ↄ zĩ'ↄpòo Lefai guzulɛu, +ↄ̃ Davidi gbɛ̀a Diiwa à mɛ̀: Mà gɛ́ lɛ́lɛi Filitɛ̃ↄwa, ńyↄ̃ ń namɛɛ ma ↄzĩa? Ɔ̃ Dii wèwà à mɛ̀: Gɛ́, má ń nanɛ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ Davidi gɛ̀ Baali Pelaziũ, à zĩblèmá we. Ɔ̃ à mɛ̀: Dii dↄ̀aamɛɛ,ń a gbɛ̃́ↄ sɛ̀lɛ aa tàò. +Filitɛ̃ↄ ɛ̀a mↄ̀ lↄ aa zĩ'ↄpòo Lefai guzulɛu. +Ɔ̃ Davidi ɛ̀a gbɛ̀a Diiwa lↄ. Ɔ̃ Dii wèwà à mɛ̀: Ńsu gɛ́má súsuo. Sɛ́lɛ ń kpɛ oi, ní lɛ́lɛmá bↄaa ń kpɛ̃̀ kpɛ́o. +Tó a táa'okĩi mà lípiↄ mia, à kɛ kpakpa, asa mámɛ ma bↄ ma dↄaaɛ́ we, kɛ́ mà zĩbleɛ́ Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄwa yã́i. +Davidi kɛ̀ màa lá Dii òɛwa, ↄ̃ à zĩblè Filitɛ̃ↄwa za Gabaↄ̃ↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Gɛzɛɛwa. +Davidi ɛ̀a Isaili pↄ́ à ń sɛ́ↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000). +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ dàńnↄ zɛ́u, aa gɛ̀ Baala pↄ́ kú Yuda bùsuu, kɛ́ aa Lua kpagolo sɛ́ wà suò. Dii Zĩgↄ̃de ìↄ zↄ̃lɛa kible kpagolopi musu malaika gã̀sĩadeↄ zãnguo, ↄ̃ wì mɛ aà tↄ́ kuwà. +Aa kpagolopi dà zugo dafu guu Abinadabu bɛ sĩ̀sĩ musu, ↄ̃ aa dàò zɛ́u. Abinadabu nɛ́ↄ Uza ń Ahioo mɛ́ lɛ́ gɛ́ ń zugopio, +Lua kpagolo kú a guu. Ahio mɛ́ dↄaaa, +ↄ̃ Davidi ń Isailiↄ lɛ́ ↄ̃wã ḿpii Dii aɛ ń gbãa pua lɛ́u ń lɛsiao. Wàlɛ mↄↄnalɛ, wàlɛ kúulɛ, wàlɛ gã̀alɛ, wàlɛ faapa, wàlɛ sɛ̃́sɛ̃napa. +Kɛ́ aa kà Nakↄ̃ ésegbɛ̃kĩi, zuↄ gɛ̃nalɛ̀, ↄ̃ Uza ↄbↄ pɛ̀ Lua kpagolopiwa. +Ɔ̃ Dii pↄ pàaàzi, à aà lɛ̀ a dɛ̀ kpagolo saɛ we dàa pↄ́ a kɛ̀pi yã́i. +Davidi pↄ pàDii yã́ musu à mɛ̀: Kpelewa má kɛ mà Dii kpagolo sɛ mà taòi? +Ɔ̃ i we sùò a wɛ̃́lɛu lↄo, à lìlɛ tàò Gata gbɛ̃́ Ɔbɛdɛdↄũ bɛɛ. +Dii kpagolo kú aà bɛ e mↄ àaↄ̃, ↄ̃ Dii ɛ̀fãaikɛ̀ɛ̀ ń aà bɛdeↄ píi. +Wa ò kí Davidiɛ wà mɛ̀: Dii ɛ̀fãaikɛ̀ Ɔbɛdɛdↄũ bɛdeↄnɛ ń pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi a kpagolo yã́i. Ɔ̃ Davidi gɛ̀ we, à Lua kpagolo sɛ̀ lɛ́ suò a wɛ̃́lɛ guu ń pↄnao. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ Dii kpagolo sɛaↄ gbasɛ̀ gɛ̃n soolo, ↄ̃ Davidi sa'ò ń gáaeo ń zunɛbↄlↄ mɛkpaao. +Davidi bàabaa sa'o'ula daa, àlɛ ↄ̃wã Dii aɛ a gbãa pua lɛ́u. +Aàpi ń Isailiↄ píi aalɛ su ń Dii kpagoloo, aalɛ kúkuakɛ, aalɛ kuupɛ. +Kɛ́ Dii kpagolo lɛ́ gɛ̃ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ Saulu nɛ́ Mikali lɛ́ zĩ́lɛ gwa fɛnɛntiu. Kɛ́ a è kí Davidi lɛ́ vĩvĩ, àlɛ ↄ̃wã Dii aɛ, à sakàaàgu a sↄ̃ guu. +Kɛ́ wà sù ń Dii kpagoloo, wa dìlɛ a gbɛu zwã̀akpɛ pↄ́ Davidi dↄ̀ɛ̀ guu. Ɔ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Dii aɛ ń sáaukpasao. +Kɛ́ à sa'ò a làa, à samaa'ò gbɛ̃́ↄnɛ ń Dii Zĩgↄ̃de tↄ́o. +Ɔ̃ à pɛ̃ɛ bìilɛ Isaili pↄ́ kãaaa weↄnɛ mɛ̀ndodo gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi ń damina kàao mɛ̀ndodo ń vɛ̃ɛbɛ kàao mɛ̀ndodo. +Kɛ́ Davidi lɛ́ tá samaa'oi a bɛdeↄnɛ, ↄ̃ Saulu nɛ́ Mikali bↄ̀ gɛ̀ daiaàlɛ à mɛ̀: N Isailiↄ kía, n kɛ gbian we gbãa? N nzĩa mɛ mↄ̀ n ìwaↄ nↄɛ zĩkɛnaↄnɛ, lá wisaide ì azĩa mɛ mↄnɛ́wa. +Ɔ̃ Davidi ò Mikaliɛ: Dii ma ↄ̃wã̀ɛ̀. Dii mɛ́ ma sɛ n mae ń a bɛdeↄ gbɛu, à ma kpa a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ. +Má yãfũkũ dɛ beea, mí azĩa sↄaanɛ n ea guu, ãma nↄɛ zĩkɛna pↄ́ n ń yã'òpiↄ mɛ́ aa ma kpɛla. +Ɔ̃ Saulu nɛ́ Mikali i nɛ'io e à gɛ̀ gàò. +Kɛ́ kí zↄ̃̀lɛ a bɛ, Dii aà bↄ̀ ibɛɛ pↄ́ liaaaàziↄ ↄzĩ, à aà gbà ĩ́ampakĩi, +ↄ̃ kí ò ãnabi Natãɛ: Ée! Kpɛ́ pↄ́ wa dↄ̀ ń sɛdɛ lío ↄ̃ máↄ zↄ̃lɛu, Lua kpagolo iↄ dilɛa zwã̀akpɛua? +Natã wèwà à mɛ̀: Lá à n pↄ gbà ǹ kɛ, asa Dii kunnↄɛ. +Gwãasĩna bee Dii yã'ò Natãɛ à mɛ̀: +Gɛ ǹ o ma zↄ̀blena Davidiɛ ma mɛ̀, ↄ̃mɛ a kpɛ́ pↄ́ máↄ kuu dↄmɛɛo. +Za gↄↄ pↄ́ ma Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi e gbã mi bɛkpao. Miↄ sↄ̃kĩikpakpaɛ, zwã̀akpɛ mɛ́ ma kúkĩi ũ. +Gu pↄ́ ma sↄ̃kĩikpàu ń ma gbɛ̃́ Isailiↄ píi mi dↄaanaↄ dilɛ aa dↄaanɛ́ɛ, kási mi o ń gbɛ̃eɛ, bↄ́yãi i kpɛdↄmɛɛ ń sɛdɛ líoo nio. +Gɛ ǹ o ma zↄ̀blena Davidipiɛ, ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, ma aà sɛ̀ sãdãdãkĩi, kɛ́ aàↄ dɛ ma gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũɛ. +Má kuaànↄ gu pↄ́ à gɛ̀u píi, ↄ̃ ma aà ibɛɛↄ dɛ̀dɛɛ̀. Má tó aà tↄbↄ maamaa saɛ, iↄ dɛ dṹnia tↄdeↄ do ũ. +Má bùsu kpa ma gbɛ̃́ Isailiↄwa, mí ń kálɛu, aai zↄ̃lɛu ń pↄ́ ubↄ a ibɛɛpiↄ ↄzĩ, à gà, má aà bui pↄ́ bↄ̀ aà plɛue sɛ lɛsĩ, mí aà kpa kpalau. +Aàpi mɛ́ a kpɛdↄ, ma tↄ́ iↄ kuwà, mí tó aàↄ zↄ̃lɛa kpalau e gↄↄpii. +Mámɛ máↄ dɛ aà mae ũ, aàpi iↄ dɛ ma nɛ́ ũ. Tó à tàaekɛ̀, má ĩadawà ń gooɛ, lá gbɛ̃nazĩna ì gbɛ̃́ gbɛ̃wa. +Kasi má gbɛ̃kɛ bↄaaaànↄ lá má bↄ̀aa ń Saulu pↄ́ má wò kpalau Davidi aɛwao. +Aà buiↄ aaↄ kpalable gↄↄpii. Aà kpalapi aↄ láaa vĩo. +Ɔ̃ Natã yã́pi dàu a sìu Davidiɛ lá Dii òɛwa píi. +Ɔ̃ kí Davidi gɛ̃̀ zↄ̃̀lɛ Dii aɛ à mɛ̀: Dii Lua, bↄ́n ma ũi? Deↄn ma bɛdeↄ ũ ↄ̃ n ma ka gweaɛ taawai? +Dii Lua, bee kɛ̀nɛ fɛ̃́nɛũ e tia, ↄ̃ n mapi n zↄ̀blena bui pↄ́ aaↄ ku ziaↄ yã'ò lↄa? Màa ńlɛ kɛmɛɛa, Dii Lua? +Dii Lua, má mɛnɛ kpelewa lↄɛ? Mapi n zↄ̀blena ń ma dↄ̃. +N yãzↄ̃ↄpi kɛ̀ lá ń yeiwa lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ yã́i, ↄ̃ ń tò mapi n zↄ̀blena má dↄ̃. +Dii Lua, ń zↄ̃ↄ fá! Gbɛ̃e muaannↄo. N bàasio diie kuo, lá wá mà ń swã́oń ń tã́a. Dii, n gↄ̃ ń Lua ũ. +Dii Lua, lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ mapi n zↄ̀blenaɛ ń ma buiↄ yã́ musu, ǹyↄ̃ zĩkɛwà gↄↄpii. Kɛ lá ń òwa, +ní tↄbↄ maamaa e gↄↄpii. Gbɛ̃́ↄ i mɛ Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ Isailiↄ Lua ũ, mɛ́ mapi n zↄ̀blena Davidi, ńyↄ̃ ma buiↄ zĩ́napɛlɛ, +asa Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua, ń òmɛɛ n mɛ̀ ńyↄ̃ ma bɛ kpamɛɛ ma buiↄ gbãa'ekĩi ũ. A yã́i tò mapi n zↄ̀blena ma sↄ̃dìlɛ, ma wabiɛ bee kɛ̀ma. +Dii Lua, ḿmɛnn Lua, n yã́ náai vĩ, ↄ̃ n yãmaapi ò mapi n zↄ̀blenaɛ. +Báaada mapi n zↄ̀blena buiↄgu sa, níↄ wɛ́tɛńzi gↄↄpii. Dii Lua, n yã'ò, n báaadà mapi n zↄ̀blena buiↄgu, aaↄ báaa vĩ e gↄↄpii. +Bee gbɛa Davidi zĩblè Filitɛ̃ↄwa à ń busa à ń mɛɛwia Gata sìmá. +À zĩblè Mↄabuↄwa, ↄ̃ a tò aa wùlɛ kↄ̃ saɛ tↄↄlɛ, à ba yↄ̃̀má. Tó à bà pla zãnguo dɛ̀dɛ, ì bà do zãnguo to bɛ̃́ɛ. Ɔ̃ Mↄabuↄ gↄ̃̀ Davidi zↄ̀blenaↄ ũ, ↄ̃ aaìↄ falubↄɛ̀. +Davidi zĩblè Leobɛ nɛ́ Adadɛzɛɛ, Zoba kíawa, gↄↄ pↄ́ kípi ɛ̀a lɛ́ gɛ́ ↄtↄ̃ↄlɛi Uflata swasaɛdeↄwa. +Ɔ̃ abàaↄ̃kwi (70.000) ń kɛ̀sɛdeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000). Ɔ̃ à ń sↄ̃́ↄ kĩzã zↄ̃̀zↄ̃ píi, mɛ̀n basↄo mɛ́ è bↄ̀. +Sili pↄ́ kú Damasìↄ falubↄɛ̀. Dii tò Davidi zĩblè gu pↄ́ à gɛ̀u píi. +Davidi Adadɛzɛɛ ìwaↄ vua sɛ̀ngbao sɛ̀lɛ à tàò Yelusalɛũ. +À mↄgotɛ̃ sɛ̀lɛ zↄ̃ↄzↄ̃ↄ Adadɛzɛɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Teba ń Belotaio guu. +Kɛ́ Amata kí Tou mà Davidi zĩblèAdolaũ mↄ̀ ń vua pↄ́ↄ ń ã́nusu pↄ́ↄ ń mↄgotɛ̃ pↄ́ↄ, +ↄ̃ kí Davidi kàlɛ Dii pↄ́ ũ, lá a kɛ̀ ń bui pↄ́ à gbãablèmáↄ ã́nusuↄ ń vuaↄwa píi, +Ɛdↄũↄ ń Mↄabuↄ ń Amↄniↄ ń Filitɛ̃ↄ ń Amalɛkiↄ. Màa a kɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ a sì Zoba kí Adadɛzɛɛ, Leobɛ nɛ́wao. +Beewa ↄ̃ Davidi tↄbↄ̀. Kɛ́ à zĩblè Siliↄwa à sù, à Ɛdↄũↄ dɛ̀dɛ Guzulɛ Wisideu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao plasai (18.000). +Ɔ̃ à gudↄ̃anaↄ dìlɛdilɛ Ɛdↄũ bùsuu lↄ, ↄ̃ Ɛdↄũpiↄ gↄ̃̀ aà zↄ̀blenaↄ ũ. Gu pↄ́ Davidi gɛ̀u píi Dii tò à zĩblèɛ. +Davidi mɛ́ Isaili bui píi kía ũ, à yãmaakɛ̀ a gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa. +Zeluia nɛ́ Yoabu mɛ́ aà zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. Ailudi nɛ́ Yosafa mɛ́ aà kpàwakɛna ũ. +Aitubu nɛ́ Zadoki ń Abiataa nɛ́ Aimɛlɛkio mɛ́ sa'onkiaↄ ũ. Selaia mɛ́ aà lakɛ̃na ũ. +Yoiada nɛ́ Benaia mɛ́ aà dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Davidipi zĩa nɛgↄ̃ɛↄ mɛ́ aà kwàasiↄ ũ. +Davidi gbɛ̃́ↄ là à mɛ̀: Saulu buie i gↄ̃o lé? Má ye gbɛ̃kɛkɛɛ̀ Yonatãa yã́i. +Saulu bɛ zĩkɛnae ku, aà tↄ́n Ziba, ↄ̃ wà aà sìsi kí Davidiɛ. À aà là à mɛ̀: Ḿmɛnn Zibaa? A wèwà à mɛ̀: Ao, n zↄ̀blenan ma ũ. +Ɔ̃ kípi aà là à mɛ̀: Saulu buie ku e tiaa? Má ye gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua vĩ kɛɛ̀ɛ. Ɔ̃ Ziba wèwà à mɛ̀: Yonatãa nɛ́e ku e tia. Ɛɛɛ. +Ɔ̃ kí aà là à mɛ̀: A ku má ni? Ziba wèwà à mɛ̀: A ku Amiɛli nɛ́ Makii bɛ Lodebaa. +Kí Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀, ↄ̃ wà mↄ̀aànↄ. +Kɛ́ Yonatãa nɛ́ Mɛfibosɛ, Saulu tↄũna kà Davidi kĩ́i, à kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu. Ɔ̃ Davidi mɛ̀: Mɛfibosɛ! A wèwà à mɛ̀: N zↄ̀blenan ma ũ. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo, asa má gbɛ̃kɛkɛnɛ n mae Yonatãa yã́iɛ. Má n dezi Saulu buaↄ sↄaanɛ píi, níliↄ mↄ pↄbleimanↄ gↄↄpii. +Mɛfibosɛ kùlɛɛ̀ à mɛ̀: Bↄ́n mapi n zↄ̀blena ũ kɛ́ n ma wɛgwài? Má dɛ lán gbɛ̃ gɛwaɛ. +Ɔ̃ kí Saulu zĩkɛna Ziba sìsi, a òɛ̀: Pↄ́ pↄ́ dɛ Saulu pↄ́ ũ ń a bɛdeↄ pↄ́o píi, má kpà n dii tↄũnawaɛ. +Mpi ń n nɛ́ↄ ń n zĩkɛnaↄ, àli aà tↄↄlɛ zĩ kɛɛ̀, í a pↄ́ↄ kɛkɛ, kɛ́ aà e àↄ kũ̀sũa vĩ. N dii tↄũna Mɛfibosɛpi aliↄ pↄblemanↄ gↄↄpiiɛ. Ziba sↄ̃ a nɛgↄ̃ɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn gɛ̃o ń zĩkɛnaↄ gbɛ̃ↄn bao. +Ɔ̃ Ziba ò kípiɛ: Yã́ pↄ́ ma dii kí ò mapi n zↄ̀blenaɛ, má kɛ píiɛ. Ɔ̃ Mɛfibosɛ ìↄ pↄble ń kípio, à gↄ̃̀ lán kíanɛↄ dowa. +Mɛfibosɛ nɛgↄ̃ɛna vĩ, aà tↄ́n Mika, mɛ́ Ziba bɛdeↄ mɛ́ aà zĩkɛnaↄ ũ ḿpii. +A ku Yelusalɛũ, asa ìↄ pↄble ń kío gↄↄpiiɛ. Aàpiá ɛɛɛ. +Bee gbɛa Amↄniↄ kía gà, ↄ̃ aà nɛ́ Anuni zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Davidi mɛ̀: Má gbɛ̃kɛkɛ Naasa nɛ́ Anuniɛ lá aà mae gbɛ̃kɛkɛ̀mɛɛ yãawaɛ. Ɔ̃ Davidi a ìwaeↄ zĩ̀wà, aa gɛwe, +Amↄniↄ kíaↄ ò ń dii Anuniɛ: Ńlɛ e Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ n mae gɛ̀ kpɛlaa yã́i aà ń nↄ̀sɛ níninɛ nɛe? À ń zĩ́ aa mↄ wá wɛ̃́lɛ asiigwaiɛ, aai ɛa mↄ a músikɛi. +Ɔ̃ Anuni Davidi ìwapiↄ kũ̀kũ à ń lɛkãna saaloↄ wàwa, à ń pↄkasaↄ zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ a guo ń pↄ̀ↄwa súsu, ↄ̃ à ń gbáɛ. +Kɛ́, à zↄ̃lɛ Yeliko e á lɛkãna kã́ bↄlɛ, í gbasa su. +Kɛ́ Amↄniↄ è Davidi ye ń gĩyãi lↄo, ↄ̃ aa fĩabò gbɛ̃́ↄnɛ aa zĩkanɛ́: Sili pↄ́ kú Leobɛ ń Zobaoↄ kɛ̀sɛdeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000) ń kí Maaka zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo (1.000) ń Tobudeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000). +Kɛ́ Davidi a baomà, ↄ̃ à Yoabu gbàɛmá ń zĩgↄ̃ↄ píi. +Amↄniↄ bↄ̀ zĩ'ↄpòo ń wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu, ↄ̃ Zoba ń Leobɛ Siliↄ ń Tobudeↄ ń Maaka gbɛ̃́gbáɛ aa gɛ́ lɛ́lɛi Siliↄwa. +Ɔ̃ à zĩgↄ̃ kĩniↄ nà a dãuna Abisaiɛ a ↄzĩ, ↄ̃ à ń gbáɛ aa gɛ́ lɛ́lɛi Amↄniↄwa. +À mɛ̀: Tó Siliↄ gbãa su lɛ́ ma fu, mↄ dↄmalɛ. Tó Amↄniↄ gbãa su lɛ́ n fuɛ sↄ̃, má mↄ́ dↄinlɛ. +Sↄ̃dilɛ, wSiliↄwa ń zĩo, ↄ̃ Silipń tó we, à tà Yelusalɛũ. +Kɛ́ Siliↄ è Isailiↄ zĩblèmá, ↄ̃ aa ɛ̀a kↄ̃ kã̀aa. +Ɔ̃ Adadɛzɛɛ gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa sù ń Sili pↄ́ kú Uflata baaleↄ, ↄ̃ aa gɛ̀ Helaũ. Sobaki mɛ́ Adadɛzɛɛ zĩgↄ̃piↄ dↄaana ũ. +Kɛ́ Davidi a baomà, ↄ̃ à Isailiↄ kã̀aa píi, à bùańnↄ Yuudɛ̃wa à gɛ̀ Helaũ. Ɔ̃ Siliↄ zĩ'ↄpòoaàzi, ↄ̃ aa sìk���̃u. +Kɛ́ aalɛ bàalɛ Isailiↄnɛ, ↄ̃ Davidi ń dɛdɛ sↄ̃́godeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (7baki dɛ̀u. +Kɛ́ kía pↄ́ aa dɛ Adadɛzɛɛ zↄ̀blenaↄ ũↄ è Isailiↄ zĩblèmá màa, ↄ̃ aa lɛdoũkɛ̀ ń Isailiↄ, aa gↄ̃̀ n zↄ̀blenaↄ ũ. Vĩa Siliↄ kũ̀, aai gɛ́ dↄi Amↄniↄlɛ lↄo. +Kɛ́ í bↄ̀ ɛu, gↄↄ pↄ́ kíaↄ ì gɛ́ zĩkai, ↄ̃ Davidi Yoabu zĩ̀ ń a ìwaↄ ń Isailiↄ píi. Aa Amↄniↄ ásookɛ̀, ↄ̃ aa koezↄ̃̀ Labazi. Davidi sↄ̃ a ku Yelusalɛũ. +Kɛ́ oosi kɛ̀, ↄ̃ Davidi fɛ̀lɛ a liiwa, àlɛ bɛbɛ a kpɛ́ musu. Za kpɛ́ musu we ↄ̃ à nↄɛe è, àlɛ zu'o. Nↄɛpiá nↄ kɛfɛnaɛ maamaa, +ↄ̃ à gbɛ̃́ zĩ̀ nↄɛpi yãgbɛai. Ɔ̃ wa òɛ̀: Ɛliaũ nɛ́ Basɛban we, Iti bui Uli naɛ. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aà sísii. Kɛ́ à mↄ̀, ↄ̃ Davidi wùlɛaànↄ, ↄ̃ nↄɛpi tà bɛ. Aàpi sↄ̃ à ↄkũ gbãbↄ̀ dafuɛ. +Kɛ́ à nↄsì, ↄ̃ à lɛ́kpãsãkɛ̀ Davidiɛ à mɛ̀ a nↄsì. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ zĩ̀ Yoabuwa à mɛ̀: Iti bui Uli gbaɛmɛɛ. Ɔ̃ Yoabu aà gbàɛɛ̀. +Kɛ́ Ulipi mↄ̀, ↄ̃ Davidi Yoabu aafia gbɛ̀a ń zĩgↄ̃ↄ ń zĩ pↄ́ aalɛ kao. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Ta bɛ zu'oi. Kɛ́ Uli bↄ̀ kibɛ, ↄ̃ kí gbɛ̃́ zĩ̀ɛ̀ ń blɛo. +Ãma Uli i ta a bɛo, kibɛ gↄ̃u ↄ̃ à ìu ń a zĩkɛnkĩniↄ. +Ɔ̃ wa ò Davidipiɛ wà mɛ̀: Uli i ta a bɛo. Ɔ̃ à Uli là à mɛ̀: Madↄ̃ n su ń wɛ̃́lɛo dafu ni? Àkɛa ni ta bɛo ni? +Uli wèwà à mɛ̀: Kpagolo ń Isailiↄ ń Yudaↄ ku zwã̀akpɛↄ guu. Ma dii Yoabu ń a gbɛ̃́ↄ ku sɛ̃u. Má fↄ̃ ta bɛ mà pↄble mà imi, mà wúlɛ ń ma naoo. Ń n kuao má yã́pi kɛo. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Gↄ̃ la gbã lↄ, zia mí n gbaɛ. Ɔ̃ Uli gↄ̃̀ Yelusalɛũ zĩbeezĩ ń a gↄↄ sìao lↄ. +Davidi aà sìsi, à pↄblè à imìaànↄ, ↄ̃ Davidi ikàkaɛ̀. Kási kɛ́ à bↄ̀ oosi, à gɛ̀ ì ń a dii kía zĩkɛnaↄɛ, i ta a bɛo. +Kɛ́ gu dↄ̀, Davidi lakɛ̃ Yoabuɛ, ↄ̃ à Uli gbàɛò. +Lápi guu à mɛ̀: À Uli dↄaa gu pↄ́ zĩ pãsĩu, í pↄ̀ↄbↄzãkɛ aà kpɛ, kɛ́ wà e wà aà dɛ. +Gↄↄ pↄ́ Yoabu lɛ́ koezↄ̃ wɛ̃́lɛpizi, ↄ̃ à Uli dà gu pↄ́ a dↄ̃ nɛgↄ̃naↄ kuu. +Kɛ́ wɛ̃́lɛdeↄ bↄ̀lɛ lɛ́ zĩka ń Yoabuo, aa Davidi zĩgↄ̃eↄ dɛ̀dɛ. Iti bui Uli kú ń guu. +Ɔ̃ Yoabu gbɛ̃́ zĩ̀ Davidiwa aà zĩ̀ yã́ dau siuɛ̀ píi. +A ò zĩnapiɛ: Tó n zĩ̀ yã́ dàu ń sìu kíɛ píi ń làa, +tó aà nↄ̀sɛ fɛ̀lɛ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́mɛ tò a sↄ̃ wɛ̃́lɛzi kãikãi ń zĩoi? Á dↄ̃ kɛ́ bĩ́imusudeↄ lí ka gbaɛmá zĩ́lɛo lé? +Démɛ Gedeↄ̃ↄ nɛ́ Abimɛlɛki dɛ̀i? Nↄɛ mɛ́ ↄzↄ̃̀ wísilↄgbɛi za bĩ́i musu, ↄ̃ à aà dɛ̀ Tebezio lò? Àkɛa a sↄ̃ bĩ́izi kãikãi màai? Tó a ònɛ màa, ní oɛ̀ aà zↄ̀blena Uli, Iti bui gà lↄ. +Ɔ̃ zĩnapi dàzɛu. Kɛ́ à kà Davidi kĩ́i, à yã́ pↄ́ Yoabu dàɛ òɛ̀ píi. +À mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛu, aalɛ gbãamↄwɛ̃ɛ wɛ̃́nkpɛɛ, ↄ̃ wa ń yá e ń wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu. +An kàzunaↄ ku za bĩ́i musuɛ, ↄ̃ aa ka fã̀ n gbɛ̃́ↄgu zĩ́lɛ, aa ń gbɛ̃eↄ dɛ̀dɛ. N zↄ̀blena Uli, Iti bui gà lↄ. +Ɔ̃ Davidi ò zĩnapiɛ: O Yoabuɛ asu to yã́pi kɛɛ ĩ́io. Wìliↄ gbɛ̃́ pↄ́ zĩ a ń bleↄ dↄ̃o. Aà zĩka ń wɛ̃́lɛpideↄ ń gbãao, i kwɛ́. Ǹ aà gba sↄ̃ màa. +Kɛ́ Uli na mà a zã́ gà, à ↄ́ↄlↄ̀. +Kɛ́ gɛ'ↄↄlↄgↄↄ làa, Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa sùaànↄ Davidipi bɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ aà na ũ. À nɛ'ìaànↄ gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ yã́ pↄ́ Davidi kɛ̀pi kɛ̀ Diiɛ ĩ́i. +Dii Natã zĩ̀ Davidiwa. Kɛ́ à kà, a òɛ̀: Gↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn plaeↄ mɛ́ kú wɛ̃́lɛ doũ, gbɛ̃doá ↄdeɛ, gbɛ̃do sↄ̃ taasideɛ. +Ɔdepi sãↄ ń zuↄ vĩ dasidasi, +taasidepi sↄ̃ a pↄe vĩo, sãnununa mɛ̀ndoe a lù. Ɔ̃ à ↄlìai, à zↄ̃ↄkũ̀ ń aà nɛ́ↄ sãnu aà bɛ. Aaìↄ blɛ doũ ble, aaìↄ imi ta doũ, ì wúlɛ aà pↄlɛu, ↄ̃ àlɛ gwa lán azĩa nɛnↄɛnawa. +Kɛ́ nibↄ pìla ↄdepiwa, ↄ̃ i we sã ge zu kũ̀ a kpàsa guu à nibↄpi yàaekɛòo, taaside sãnununapi ↄ̃ a sìwà, à a nibↄpi yàaekɛ̀ò. +Ɔ̃ Davidi pↄ pà ↄdepi yã́ musu maamaa, a ò Natãɛ: Dii ku! À kũ̀ wà gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kɛ̀ dɛɛ. +Lá màa a kɛ̀, i aà wɛ̃nagwao, aà sãpi fĩabo lɛɛ síiↄ̃. +Ɔ̃ Natã ò Davidipiɛ: Ḿmɛ ń gbɛ̃́pi ũ. Dii Isailiↄ Lua mɛ́ yã́ɛ bee ò à mɛ̀: Ma n kpa Isailiↄ kía ũɛ, ma n bↄ Saulu ↄzĩ, +ↄ̃ ma n diipi bɛ kpàma, ma aà naↄ nànɛ n ↄzĩ. Ma Isailiↄ ń Yudaↄ kpàma n gbɛ̃́ↄ ũ. Tó bee kɛ̀nɛ fɛ̃́nɛũ, má a pãleↄ kã́fĩnɛ. +Bↄ́yãi n sakà ma yã́ui? N yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀, n Iti bui Uli dɛ̀ ń fɛ̃ndao, n aà nↄsì ń sɛ̀. Ń tò Amↄniↄ aà dɛ̀ zĩ guu. +Za gbã yãpãsĩ a kɛ̃ n bɛwa bau lↄo, asa n sakàmaguɛ, n Iti bui Uli nↄ sì ń sɛ̀. +Ɔ̃ Dii ɛ̀a yã́ɛ bee ò à mɛ̀: Ma! Má tó nzĩa bɛdeↄ yã'inɛ. Má n naↄ sima, mí ń kpá n gbɛ̃́deewa n wáa, i wúlɛńnↄ gupuau. +N yãkɛ̀ asii guuɛ. Mapi sↄ̃ má yã́pi kɛnɛ gupuau Isaili píi wáaɛ. +Ɔ̃ Davidi ò Natãɛ: Ma duunakɛ̀ Diiɛ. Ɔ̃ Natã òɛ̀: Dii n duuna kɛ̃̀ma, ńyↄ̃ gao. +Ãma lá n dↄɛ Diiwa maamaa yã́pi kɛa musu, nɛgↄ̃ɛ pↄ́ nↄɛpi ìnnↄ a gaɛ. +Kɛ́ Natã tà bɛ, ↄ̃ Dii tò nɛ́ pↄ́ Uli na ì ń Davidiopi gyã kũ̀. +Ɔ̃ Davidi lɛ́ Lua sisi nɛ́pi yã́ musu ń lɛyeo, gwã́ ì wúlɛ bùsuuɛ. +Aà bɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ìↄ zɛaàla aà fɛlɛ bùsuu, ãma ìli weio, mɛ́ ìli pↄbleńnↄo. +A gↄↄ soplade zĩ́ ↄ̃ nɛ́pi gà. Vĩa Davidi ìwaↄ kũ̀, aai fↄ̃ òɛ̀ nɛ́pi gào. Aa mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ nɛ́pi ku, wa yã'òɛ̀, i wá yãmao. Kpelewa wá oɛ̀ sa nɛ́pi gài? A yãvãikɛ. +Davidi è a ìwaↄ lɛ́ yã́kpãina'okↄ̃ɛ, ↄ̃ a dↄ̃̀ kɛ́ nɛ́pi gàɛ. À ń lá à mɛ̀: Nɛ́pi gà yã̀? Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Ao! À gàɛ. +Davidi fɛ̀lɛ bùsuu, à zu'ò à nísidↄ̀ↄ à a pↄkasaↄ lìlɛ, ↄ̃ à gɛ̀ kùlɛ Diiɛ a kpɛ́u. Kɛ́ à ɛ̀a tà bɛ, à pↄblea gbɛ̀a, ↄ̃ wa kpàwà, a blè. +Aà ìwaↄ aà là à mɛ̀: Àkɛa ńlɛ yãkɛ màai? Gↄↄ pↄ́ nɛ́pi ku, n lɛyè n ↄ́ↄlↄ̀. Kɛ́ à gà sa, n fɛlɛ n pↄblè. +A wèmá à mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ nɛ́pi ku, ma lɛyè ma ↄ́ↄlↄ̀, asa ma mɛ̀, tó Dii a ma wɛgwa à to nɛ́pi àↄ kun no, démɛ dↄ̃i? +Lá à gà sa, bↄ́yãi máↄ lɛyea lↄi? Má fↄ̃ mà aà vu yã̀? Má gɛ́ aà kĩ́i, ãma aàpi a e ɛa mↄ ma kĩ́io. +Davidi a na Basɛba nↄ̀sɛ nìniɛ̀, ↄ̃ à gɛ̀ wùlɛaànↄ. À nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Salomↄↄ. Dii yeaàzi, +ↄ̃ à ãnabi Natã zĩ̀wà à tↄkpà nɛ́piɛ Yedidia Dii yeaaàzipi yã́i. +Yoabu zĩkà ń Amↄniↄ Laba, ↄ̃ à kibɛ sì. +Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidiwa à mɛ̀: Ma zĩkà ń Labadeↄ, ↄ̃ ma ń ítↄkĩi sì. +Zĩgↄ̃ kĩniↄ kãaa sa, ní mↄ koezↄ̃ wɛ̃́lɛpizi, ní sí. Tó màa no, má sí, wi ma tↄ́kpaɛ̀. +Ɔ̃ Davidi zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi, à gɛ̀ lɛ̀lɛ Labawa a sì. +Wà ń tã́a Mↄlↄku vua fùa gò aà miwa, wa kpà Davidiɛ. A gbia kà kiloo baakwi, mɛ́ gbɛ̀ bɛɛɛde kuwà. À wɛ̃́lɛpi pↄ́ↄ nàaa dúuduu, +ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ kũ̀kũ bↄ̀lɛńnↄ, à ń da síi zĩu ń dúuduusu zĩo ń mↄo zĩo, mɛ́ a tò aa bilikibↄ̀. Màa aDavidi nɛ́ Abisaloũ dãe kɛfɛna vĩ, aà tↄ́n Tamaa, ↄ̃ Davidi nɛ́ Aminↄ yeaàzi. +Yã́pi lɛ́ ĩada Aminↄpiwa, à kà gyãkɛa a dãe Tamaapi yã́i, asa nↄɛ lɛ́soɛ, a fↄ̃ yãe kɛɛ̀o. +Aminↄpi gbɛ̃na vĩ, aà tↄ́n Yonadabu, Davidi vĩ̀i Simɛa nɛ́ɛ. Yonadabu ↄ̃nↄ gbãa, +ↄ̃ à Aminↄ là à mɛ̀: Àkɛa n kíanɛ'ia n kúsu ìↄ kwɛa lá gu lɛ́ dↄi? Ńyↄ̃ omɛɛo lé? Ɔ̃ Aminↄ wèwà à mɛ̀: Má ye ma dãuna Abisaloũ dãe Tamaaziɛ. +Ɔ̃ Yonadabu òɛ̀: Gɛ ǹ wúlɛ n liiwa lán gyãewa. Tó n mae mↄ̀ n gwai, ní oɛ̀ ń ye n dãe Tamaa mↄ blɛ kpamaɛ. Aà mↄ kɛkɛ n wáa kɛ́ ǹyↄ̃ e, i gbasa nanɛ n ↄzĩ. +Ɔ̃ Aminↄ wùlɛ lán gyãewa. Kɛ́ kí mↄ̀ aà gwai, ↄ̃ a òɛ̀: To ma dãe Tamaa mↄ kàa kɛmɛɛ ma wáa, i namɛɛ ma ↄzĩ. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ zĩ̀ Tamaawa a bɛ à mɛ̀: Gɛ́ n vĩ̀i Aminↄ kpɛ́u, ní blɛkɛɛ̀. +Kɛ́ Tamaa gɛ̃̀ aà kpɛ́u, à aà lè wúlɛa, ↄ̃ à pↄ́wɛnti dɛ̀ à kàa kɛ̀ò aà wáa, ↄ̃ a dìsa. +Ɔ̃ à ta sɛ̀ à kàapi kàuɛ̀. Aminↄ gì sói à mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ ya aa bↄlɛ ḿpii. Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ bↄ̀lɛ píi, +ↄ̃ a ò Tamaaɛ: Mↄ́ ń blɛpio kpɛa la, ní namɛɛ ma ↄzĩ. Ɔ̃ Tamaa kàa pↄ́ á kɛ̀ sɛ̀ à gɛ̃̀ò a vĩ̀i Aminↄpi kĩ́i kpɛa. +Kɛ́ à sↄ̃̀aàzi, àlɛ kpawà à só, ↄ̃ à a dãepi kũ̀ à mɛ̀: To mà wúlɛnnↄ. +Ɔ̃ a ò a vĩ̀ipiɛ: Aawo! Ńsu gbãamↄmɛɛo. Asa wá Isailiↄ wìli yã́ bee taa kɛo. Ńsu yãdↄↄsai bee taa kɛmɛɛo. +Mapi, má má gɛ́u ń wí beeoi? Mpi sↄ̃, Isailiↄ n dilɛ gbɛ̃pã ũ. Suɛ! Ǹ a yã'o kíɛ, a gí ma kpáimao. +I we aà yãmào. À gbãamↄ̀ɛ̀, ↄ̃ à kùsiwà à wùlɛaànↄ. +Ɔ̃ Aminↄpi zàaàgu pãsĩpãsĩ. Aà zaaaàgu dɛ aà yeaaàzi yãala. Ɔ̃ a òɛ̀: Fɛlɛ bↄ. +Ɔ̃ nↄɛpi ò a vĩ̀ipiɛ: Aawo! Tó n ma ya n ma bↄ, a tàae aↄ zↄ̃ↄ dɛ pↄ́ pↄ́ ń kɛ̀mɛɛa. Ń beeo i we à aà yãmào. +Ɔ̃ Aminↄpi a zĩkɛnɛ̀waasona sìsi à mɛ̀: Nↄɛɛ bee ya bↄomɛɛ, ní gbata ǹ kilidau. +Ɔ̃ aà zĩkɛnapi aà sɛ̀ bↄ̀ò bàasi, à gbatà à kilidàu. Nↄɛpi ula gbã̀a daa, asa ula bee taa kía nɛnↄɛ lɛ́soↄ ìↄ daa. +Ɔ̃ Tamaa túfu gbɛ̃̀ a miwa, à a ula gbã̀a pↄ́ á daapi gà a kɛ̃̀, ↄ̃ àlɛ ↄ́ↄlↄ àlɛ tá, à ↄdì a musu. +Aà dãↄ dadoũde Abisaloũ òɛ̀: N dãↄ Aminↄ làanɛ yã̀? Ńsu o gbɛ̃e mao, asa n dãↄɛ. Ńsu ǹyↄ̃ yã́pi kũa n sↄ̃ guuo. Ɔ̃ Tamaa zↄ̃̀lɛ a dãↄ Abisaloũ bɛ yãkpaa. +Kɛ́ kí Davidi yã́pi mà, aà pↄ pà maamaa. +Abisaloũ i yãe o Aminↄɛo, yãvãi ge a maa, asa aà za fɛ̃̀ɛ̀, kɛ́ à kùsi a dãe Tamaawa yã́i. +Wɛ̃̀ pla gbɛa Abisaloũ ku Baali Azoo, Ɛflaiũ bùsu zↄ̃lɛu ń a sãkãkɛ̃ɛlɛnaↄ, ↄ̃ à kíanɛↄ sìsi blɛsawa ḿpii. +Ɔ̃ à gɛ̀ kí lè à mɛ̀: Kí, wàlɛ mapi n zↄ̀blena sãↄ kãkɛ̃ɛlɛ. Mpi ń n ìwaↄ á gɛmanↄ weo lé? +Ɔ̃ kí wè a nɛ́piwa à mɛ̀: Aawo! Wá fↄ̃ gɛ́ wápiio. Wá kɛnɛ aso ũɛ. À nàɛwà, ãma i gɛo, ↄ̃ à samaa'òɛ̀. +Ɔ̃ Abisaloũ mɛ̀: Tó ńlɛ gɛo, to ma vĩ̀i Aminↄ gɛ́wanↄ. Kí aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi ń ye aà gɛnnↄi? +Abisaloũ nàɛwà, ↄ̃ kí tò Aminↄ gɛ̀aànↄ ń a nɛ́ kĩniↄ píi. +Abisaloũ yãdìlɛ a gbɛ̃́ↄnɛ à mɛ̀: À swã́kpa! Tó Aminↄ pↄ kɛ̀ vɛ̃ɛwa na, tó má òɛ́ à aà zↄ̃, à aà dɛ. Ásu to vĩa á kũo. Mámɛ ma á dáu! À sↄ̃dilɛ, í gↄ̃ɛkɛ kɛ. +Abisaloũ gbɛ̃́ↄ kɛ̀ lá a dìlɛnɛ́wa, ↄ̃ kíanɛ kĩniↄ fɛ̀lɛ dì ń sↄ̃baonaↄ kpɛ, aa bàalɛ̀. +Gↄↄ pↄ́ aa ku zɛ́u, Davidi a baomà wà mɛ̀: Abisaloũ kíanɛↄ dɛ̀dɛ píi, an kee i gↄ̃o. +Davidi fɛ̀lɛ à a pↄkasaↄ gà a kɛ̃̀, ↄ̃ à wùlɛ bùsuu. Aà ìwaↄ sĩaaàzi ń ń pↄkasaↄ kɛ̃́kɛ̃a. +Ɔ̃ Davidi vĩ̀i Simɛa nɛ́ Yonadabu mɛ̀: Baa, ńsu ǹyↄ̃ e wà n nɛ́ ɛ̀waasoↄ dɛ̀dɛ píi no, Aminↄ mɛ́ gà ado. Wà yã́pi dↄ̃̀ Abisaloũ wɛ́wa za gↄↄ pↄ́ Aminↄ kùsi a dãe Tamaawaɛ. +Ma dii kí, ńsu ǹyↄ̃ yã́pi kũa n sↄ̃uo. N nɛgↄ̃ɛↄ i gaga píio, sema Aminↄ ado. +Abisaloũ sↄ̃ à bàalɛ̀. Kɛ́ ɛ̀waaso gudↄ̃ana wɛzù, a è wa bɛ Olonaiũ zɛ́u sĩ̀sĩpↄlɛu dasidasi. À gɛ̀ a ò kíɛ: Ma gbɛ̃́ↄ è bɛ sĩ̀sĩpↄlɛu Olonaiũ oi. +Ɔ̃ Yonadabu ò kíɛ: Ń èa? N nɛ́ↄ mɛ́ lɛ́ su we lá má ònɛwa. +Kɛ́ à yã́pi ò a làa, ↄ̃ kíanɛpiↄ kà gↄ̃̀ↄ, aalɛ búbuapɛ. Kí ń a ìwaↄ ↄ́ↄlↄ̀ ḿpii maamaaɛ lↄ. +Abisaloũ bàalɛ̀ à tà Amihudu nɛ́ Talemai, Gesuu kía kĩ́i, ↄ̃ kí Davidi sↄ̃ ìↄ a nɛ́ gaa ↄ́ↄlↄ gↄↄpii. +Kɛ́ Abisaloũ bàalɛ̀ à tà Gesuu, a ku we e wɛ̃̀ àaↄ̃. +Kɛ́ kí Davidi nↄ̀sɛ nìni Aminↄ gaa yã́ musu, ↄ̃ àlɛ Abisaloũ bɛɛkɛ sa. +Zeluia nɛ́ Yoabu dↄ̃ kɛ́ kí pↄ dↄ Abisaloũwa, +ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Tekoa, aa nↄɛ ↄ̃nↄna sɛ̀ aa sùò. Ɔ̃ a òɛ̀: Kɛ lá ńlɛ gɛwiipɛwa. Gyaa pↄkasaↄ da. Ńsu nísidↄↄo. Kɛ lán nↄɛ pↄ́ a gbɛ̃́ gà àlɛ a ↄ́ↄlↄ à gɛ̃̀gɛ̃wa. +Gɛ́ kí kĩ́i màa, ní yã́ɛ bee oɛ̀. Ɔ̃ Yoabu yã́ sòso kà nↄɛpiɛ a lɛ́u. +Kɛ́ Tekoa nↄɛpi gɛ̀ kí lè, à kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu à mɛ̀: Kí, ma suaba! +Ɔ̃ kípi aà là à mɛ̀: Bↄ́ ń yeii? A wèwà à mɛ̀: Gyaan ma ũ, ma zã́ gàɛ. +Mapi n zↄ̀blena, má nɛgↄ̃ɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla. Kɛ́ aalɛ sòlekɛ kↄ̃tɛ̃ɛ bua, gbɛ̃e ku à ń yoaao. Ɔ̃ an gbɛ̃do a gbɛ̃do lɛ dɛ̀. +Ɔ̃ ma bɛdeↄ fɛ̀lɛ ḿpii, aa ò mapi n zↄ̀blenaɛ aa mɛ̀ mà a nɛ́ pↄ́ a gbɛ̃do dɛ̀pi kpámá wà dɛ, kɛ́ à a gbɛ̃do dɛ̀ yã́i. Aa ye yàa miↄn tɛde pↄ́ gↄ̃̀mɛɛ túbiblena ũpi tɛdɛɛ, kɛ́ ma zã́ su àↄ tↄ́ ge bui vĩ dṹnia guu lↄo. +Ɔ̃ kí ò nↄɛpiɛ: Ta bɛ, má yãdilɛ n yã́pi musu. +Ɔ̃ Tekoa nↄɛpi mɛ̀: Ma dii kí, tàaepi wi ma musu ń ma de bɛdeↄ, mpi níↄ ku tàaesai ń n kíakɛo. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Tó gbɛ̃e lɛkã̀ yã́piwa, mↄaànↄ ma kĩ́i la, a e ĩadama lↄo. +Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Kí, lɛgbɛ̃ ń Dii n Lua tↄ́o, kɛ́ tↄ̀sina su ma nɛ́ dɛ kɛmapla ma leo yã́i. Ɔ̃ kípi mɛ̀: Ń Diio n nɛ́pi mikãe a lɛ́lɛ zĩ́lɛo. +Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Ma dii kí, mapi n zↄ̀blena ma gba zɛ́ mà ɛa yã'onɛ. A wèwà à mɛ̀: O! +Ɔ̃ a òɛ̀: Bↄ́yãi n yã́ bee taa kpàaĩ ń Lua gbɛ̃́ↄi? Yã́ pↄ́ ń òmɛɛ mɛ́ n dayãu, asa ni gbɛ̃́ pↄ́ ń yà gbɛsi n suòo. +Wápii wá ga, wíↄ dɛ lán í pↄ́ kↄ̀lɛ tↄↄlɛ gbɛ̃e i e sɛ̀lɛ lↄowa. Lua lí gbɛ̃́ pↄ́ wa yà wɛ̃ni bↄo, ì zɛwɛɛlɛ ade ɛa suwaɛ. +Ma mↄ yã́pi oi ma dii kíɛɛ, asa gbɛ̃́ↄ tò vĩa ma kũɛ. Ɔ̃ mapi n zↄ̀blena ma mɛ̀ má yã'onɛ. Wìliↄ dↄ̃o tó ńyↄ̃ ma wabikɛama sí, +ní ma bↄ gbɛ̃́ pↄ́ ye mapi ń ma nɛ́o tↄↄlɛ pↄ́ Lua tòwɛ̃ɛ síwá ↄzĩ. +Ma dii kí, mapi n zↄ̀blena ma mɛ̀ n yã́ a to ma sↄ̃ dadoũ, asa ń dɛ lán Lua malaikaewaɛ, ni swã́sɛ yãmaa ń a vãiozi píiɛ. Dii n Lua aↄ kunnↄ. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Ńsu gí yã́ pↄ́ málɛ n lai zã́ síiao. Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: O ma dii kí! +Ɔ̃ kí aà là à mɛ̀: Yoabu lɛ́ kú yã́pi guu yã̀? Nↄɛpi wèwà à mɛ̀: Ma dii kí, ń n kuao yã́ pↄ́ ń òpi gɛa aɛ ń kpɛo vĩo. Ao, n zↄ̀blena Yoabu mɛ́ yã́pi sòso kàmɛɛ ma lɛ́u píi. +N zↄ̀blena Yoabu kɛ̀ màa, kɛ́ à e yã́ pↄ́ daa líwa tiaɛ bee kɛkɛ yã́iɛ. Ma dii, ń ↄ̃nↄ lán Lua malaikaewaɛ, ń yã́ pↄ́ kɛ̀ dṹniau dↄ̃ píi. +Ɔ̃ kí gɛ ò Yoabuɛ: Too, má yã́pi kɛ sa. Gɛ ǹ ɛ̀waaso Abisaloũ gbɛsi ǹ suò. +Ɔ̃ Yoabu kùlɛ kípiɛ, à wùlɛ a gbɛɛu à aà sáaukpà à mɛ̀: Ma dii kí, mapi n zↄ̀blena, má dↄ̃̀ gbã sa kɛ́ ma yã́ kàngu, asa n ma yãmà. +Ɔ̃ Yoabu fɛ̀lɛ gɛ̀ Abisaloũ gbɛ̀si Gesuu, à sùò Yelusalɛũ. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Oɛ̀ aà gɛ zↄ̃lɛ azĩa bɛ, wá wɛ́ a kɛ síiↄ̃o. Ɔ̃ Abisaloũ gɛ̀ zↄ̃̀lɛ a bɛ, aai wɛsikↄ̃lɛ ń kíoo. +Gↄ̃ kɛfɛnae ku Isailiↄ guu lán Abisaloũwao. Wìↄ aà maabo maamaaɛ. Sɛa za aà gbá zĩ́lɛ e à gɛ̀ pɛ̀ aà minanguo sãae kuo. +Ìↄ a mi bo wɛ̃ ń wɛ̃oɛ. Ì a gbia ma. Tó a bò, ì yↄ̃ kiloowa, ìↄ dɛ kiloo plaa. +À nɛgↄ̃ɛↄ ì gbɛ̃ↄn àaↄ̃ ń nɛnↄɛo do. Nɛnↄɛpi tↄ́n Tamaa. Nↄ kɛfɛnaɛ. +Abisaloũ ku Yelusalɛũ e wɛ̃̀ pla wɛsia kílɛ sai. +Ɔ̃ à Yoabu sìsi aà gɛɛ kí kĩ́i, ãma Yoabu i we mↄ̀ aà kĩ́io. Ɔ̃ à ɛ̀a à aà sìsi lↄ, i we mↄ̀o. +Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ: À Yoabu bua pↄ́ kú ma pↄ́ saɛ gwa, aà naa mà. À gɛ tɛsↄ̃wà. Ɔ̃ Abisaloũ ìwaↄ gɛ̀ tɛsↄ̃̀ Yoabu buapiwa. +Ɔ̃ Yoabu fɛ̀lɛ gɛ̀ Abisaloũ bɛ, à aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi n ìwaↄ tɛsↄ̃̀i ma buawai? +Ɔ̃ Abisaloũ wèwà à mɛ̀: Gwa, ma gbɛ̃́ zĩ̀ma, ma mɛ̀ mↄ mà n zĩ kíwaɛ, kɛ́ ǹ aà la bↄ́mɛ tò à ma gbɛ̀si Gesuu à sùmanↄi? Kua we sã̀ↄmɛɛ dɛ laa! Má ye mà kↄ̃'e ń kío tia. Tó má tàae vĩɛ, aà ma dɛ. +Ɔ̃ Yoabu gɛ̀ yã́pi ò kíɛ. Ɔ̃ kípi Abisaloũ sìsi. Kɛ́ à mↄ̀, à kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu. Ɔ̃ kí lɛpɛ̀wà. +Bee gbɛa Abisaloũ sↄ̃́go è ń sↄ̃́ↄ ń gↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn blakwi pↄ́ aaↄ bàalɛ a aɛↄ. +Ì fɛlɛ kↄↄkↄↄ àↄ zɛa bĩ́ibↄlɛzɛ saɛ. Tó gbɛ̃́ yãvĩ ń a gbɛ̃́deeo, àlɛ gɛò kí kĩ́i aà kɛkɛɛ, Abisaloũ ì ade sísi ì oɛ̀: Wɛ̃́lɛ kpele n bↄui? Tó a wèwà à mɛ̀: Mapi n zↄ̀blena ma bↄ Isaili buiɛ beeuɛ, +ↄ̃ Abisaloũ ì oɛ̀: N yã́ naɛ, a zɛvĩ, ãma kí gbɛ̃e ku à swã́sɛ n yã́io. +Abisaloũ ì ɛa mɛ: Tó wà ma kɛ yã́kpalɛkɛna ũ wá bùsuu, gbɛ̃́ pↄ́ yãvĩ ge gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gbɛ̃́ gbɛa yã́kpalɛu píi ali mↄ́ ma kĩ́i, máli aà yãkɛkɛɛ̀ a zɛ́waɛ. +Tó gbɛ̃́ mↄ̀ kùlɛ aà aɛ, ì ↄbↄ ade kũ à lɛ́pɛwà. +Màa ìↄ kɛ Isaili pↄ́ lɛ́ mↄ́ yã́kpalɛkɛi kí kĩ́iↄnɛ píi, ↄ̃ an sↄ̃ tàwà. +Wɛ̃̀ síiↄ̃ gbɛa a ò kíɛ: Ma gba zɛ́ mà gɛ́ lɛ́ pↄ́ má kɛ̀ Diiwa sa'oi Hɛblↄ̃. +Mapi n zↄ̀blena ma lɛ́gbã dↄ̀wà gↄↄ pↄ́ má kú Gesuu, Sili bùsuu ma mɛ̀: Tó Dii tò ma su Yelusalɛũ, má sa'owà Hɛblↄ̃ɛ. +Kí òɛ̀: Gɛ ǹ su aafia! Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ Hɛblↄ̃. +À gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Isaili buiↄwa píi à mɛ̀: Tó a kuu'ↄ mà dↄ, à o Abisaloũ mɛ́ kpalablè Hɛblↄ̃. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ fɛlɛ Yelusalɛũ, à gbɛ̃́ↄ sìsi gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do aa gɛ́ánↄ, ↄ̃ aa gɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo, aa yã́ asii dↄ̃o. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ sa'o, à Gilo gbɛ̃́ Aitofɛli, Davidi lɛdamade sìsi za aà bɛ wɛ̃́lɛu, ↄ̃ lɛkpaaĩa Davidizi lɛ́ dɛdɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ aa kú ń Abisaloũoↄ dasi lɛ́ kã́fĩɛ. +Baokpana mↄ ò Davidiɛ à mɛ̀: Isailiↄ ń sↄ̃ kpà Abisaloũwa. +Ɔ̃ Davidi ò a ìwa pↄ́ kuanↄ Yelusalɛũↄnɛ: À fɛlɛ wà bàasi. Tó wi kɛ màao, wá pili Abisaloũwao. Wà kɛ kpakpa. Tó wi kɛ kpakpao, a wá le la à wá ásookɛ, i wɛ̃́lɛdeↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +Kí ìwaↄ òɛ̀: Wá dii kí, yã́ pↄ́ n zɛò píi, wápiↄ n zↄ̀blenaↄ wá làaɛ. +Ɔ̃ kí dàzɛu. Aà bɛdeↄ bↄ̀ tɛaàzi ḿpii, ãma aà nↄ mɛ̀n kwi pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ ↄ̃ à ń tó we aaↄ bɛgwa. +Kí dàzɛu ń a gbɛ̃́ↄ màa. Kɛ́ aa kà wɛ̃́nkpɛ, à lìlɛ zɛ̀ +a ìwaↄnɛ píi ń aà dↄaiↄ ń Gatade gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ pↄ́ tɛaàzi za Gataↄ, aa gɛ̃̀ píi. +Ɔ̃ kí ò Gata gbɛ̃́ Itaiɛ: Bↄ́yãi ńlɛ gɛ́wanↄi? Ɛa tá, níↄ kú ń kí dafuo, asa bↄ̀mↄn n ũ, n bↄ n bùsuuɛ. +N kaa i gↄↄplakɛo, ↄ̃ ń ye ǹyↄ̃ liaaliaawanↄa? Má dↄ̃ gu pↄ́ málɛ gɛ́uo. Ǹ n gbɛ̃́ↄ kãaa ǹ táńnↄ. Dii gbɛ̃kɛ ń náaiyão kɛnɛ. +Ɔ̃ Itai wèwà à mɛ̀: Ma dii kí, ń Dii kuao ń n kuao, gu pↄ́ ń kúu píi, mapi n zↄ̀blena máↄ ku weɛ, má gan nò máↄ kun nò. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Dↄaa wà gɛ́! Ɔ̃ Gata gbɛ̃́ Itai ɛ̀a dàzɛu ń a gbɛ̃́ↄ ń a daɛ pↄ́ kuanↄↄ píi. +Kɛ́ aalɛ gɛ̃zɛa ḿpii, ↄ̃ bùsudeↄ wii pã̀lɛ. Kɛ́ kí bùa Sedↄ̃wa, ↄ̃ ampii aa gbáa zɛ́ sɛ̀. +Zadoki ku we lↄ ń Levii buiↄ píi. Aa Luabaakuańnↄ kpagolo sɛa. Aa kpagolopi dìlɛ Abiataa saɛ e gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛu aa làa píi. +Ɔ̃ kí ò Zadokiɛ: Lua kpagolo sɛ́ ǹ gɛ̃ò wɛ̃́lɛu. Tó Dii ma wɛgwà, a to mà su, mí wɛsiɛ ń a kúkĩio. +Tó asu mɛ ma yã́ i kaaguoɛ sↄ̃, má làa. Aà kɛmɛɛ lá à kɛ̀ɛ̀ maawa. +Ɔ̃ kí ɛ̀a ò sa'ona Zadokiɛ: Gu'enan n ũo lò? Ɛa ta wɛ̃́lɛ guu aafia ń n nɛ́ Aimaazao ń Abiataa nɛ́ Yonatãao. À tá ń á nɛ́ gbɛ̃ↄn plapiↄ. +Máↄ zɛa swabↄlɛu sɛ̃u e mà baomawáɛ. +Ɔ̃ Zadoki ń Abiataao Lua kpagolo sɛ̀ aa tàò Yelusalɛũ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ we. +Davidi lɛ́ Kùkpɛ sĩ̀sĩ kṹ, àlɛ ↄ́ↄlↄ. À pↄkù a mia, a kyalekpaao. Gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ pↄkù ń mia píi, aalɛ ↄ́ↄlↄ aalɛ gɛò. +Kɛ́ wa ò Davidiɛ Aitofɛli ku gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń Abisaloũoↄ guuɛ, ↄ̃ Davidi wabikɛ̀ Diiwa à mɛ̀: To aà lɛdama àↄ dɛ yãfaasai ũ. +Kɛ́ Davidi kà sĩ̀sĩ misonaa, gu pↄ́ lousisikĩi kúu, Aaki gbɛ̃́ Usai mↄ̀ dàaàlɛ, aà ula kɛ̃a, mɛ́ bùsu kaa aà miu. +Davidi òɛ̀: Tó n gɛmanↄ, ńyↄ̃ↄ dɛmɛɛ aso ũɛ. +Tó n ɛa n ta wɛ̃́lɛu, mɛ́ ń ò Abisaloũɛ aà zↄ̀blenan n ũ sↄ̃, ńyↄ̃ Aitofɛli lɛdama bãdɛmɛɛɛ. Oɛ̀ aà mae zↄ̀blenan n ũ yãa, ãma tia n gↄ̃ aà zↄ̀blena ũɛ sa. +Sa'onaↄ Zadoki ń Abiataao aaↄ kunnↄ we. Yã́ pↄ́ ń mà kibɛ sɛ́lɛ siunɛ́ píi. +An nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ kunnↄ we, Zadoki nɛ́ Aimaaza ń Abiataa nɛ́ Yonatãao. Tó n yãe mà, nɛ́piↄ zĩ aa mↄ omɛɛ. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃na Usaipi tà, à kà Yelusalɛũ gↄↄ pↄ́ Abisaloũ lɛ́ gɛ̃u. +Kɛ́ Davidi vĩ̀ sĩ̀sĩ misonaa yↄↄ, a è Mɛfibosɛ ziia Ziba káoyè zàa'ĩnaↄnɛ mɛ̀n pla, àlɛ mↄ́ daialɛ. Aa pɛ̃ɛ sɛa mɛ̀n ↄ̀aa do ń vɛ̃ɛbɛ kàao mɛ̀n basↄo ń kaadↄɛn kàao mɛ̀n basↄo ń vɛ̃ɛo tùu do. +Ɔ̃ Davidi Ziba là à mɛ̀: Bↄ́mɛ tò n mↄ ń beeoi? Ziba wèwà à mɛ̀: Kí, zàa'ĩnaↄá n bɛdeↄ pↄ́ɛ aa dikpɛ. Pɛ̃ɛ ń kàaↄá n gbɛ̃́ↄ pↄbleaɛ. Vɛ̃ɛ sↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ kpàsa guwaiwaiuↄ imiaɛ. +Kí aà là à mɛ̀: N dii pↄ́ ì kɛsai tↄũna ku má ni? Ziba wèwà à mɛ̀: À gↄ̃̀ Yelusalɛũ, asa àlɛ e Isailiↄ a kpa a dezi kpalau gbãɛ. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Pↄ́ pↄ́ Mɛfibosɛ vĩ píi gↄ̃̀ n pↄ́ ũɛ. Ɔ̃ Ziba mɛ̀: Ma kulɛ kɛ! Ma dii kí, ǹyↄ̃ ma wɛgwa màa. +Kɛ́ kí Davidi sↄ̃̀ Bauliũzi, a è gↄ̃ɛe bↄ̀u. Aà tↄ́n Simɛi, Gela nɛ́ɛ. Aamɛ aa bui doũ ń Saulu bɛdeↄ. À bↄ̀ wɛ̃́lɛu, àlɛ Davidi ká. +Àlɛ kí Davidi ń aà gbɛ̃́ↄ kɛ̃kɛ̃ ń gbɛo, baa kɛ́ aà zĩgↄ̃ↄ ń aà dↄaiↄ ku aà ↄplaai ń ↄzɛɛio ḿpii. +Àlɛ aà sↄ̃sↄ̃ àlɛ mɛ: Gɛ́i! Gɛ́i! Gbɛ̃dɛna! Pↄ́ pãɛ! +Dii fĩabònɛ Saulu pↄ́ n kpalablè aà gbɛu bɛdeↄ dɛdɛa yã́ musu. Dii n bↄ kpalau, à n nɛ́ Abisaloũ kpàu. Ásoo kɛ̀maɛ sa, asa gbɛ̃dɛnan n ũ. +Ɔ̃ Zeluia nɛ́ Abisai ò kíɛ: Ma dii kí, a maa gbɛ̃ gɛɛ bee àↄ n sↄ̃sↄ̃o. To mà gɛ́ aà mi zↄ̃i. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Zeluia nɛ́ↄ, bↄ́mɛ wá daaai? Tó Dii mɛ́ òɛ̀ aà ma sↄ̃́sↄ̃, ↄ̃ àlɛ ma sↄ̃sↄ̃, démɛ a fↄ̃ aà la, bↄ́yãi àlɛ kɛi màaii? +Ɔ̃ Davidi ò Abisaiɛ ń a ìwaↄ píi à mɛ̀: À gwa, mazĩa nɛ'ia mɛ́ lɛ́ wɛɛlɛ ma dɛ. Wa Bɛ̃yãmɛɛ buiɛ bee pↄ́ o lↄe? À aà to we. Tó Dii mɛ́ òɛ̀ aà ma sↄ̃́sↄ̃, a maaɛ. +Wìliↄ dↄ̃o tó Dii asu ma taasi e, i fĩabomɛɛ ń maao sↄ̃́sↄ̃a pↄ́ wàlɛ kɛmɛɛ gbã yã́i. +Kɛ́ Davidi bɛ zɛ́u ń a gbɛ̃́ↄ, Simɛi bɛ sĩ̀sĩpↄlɛu aà saɛ. Àlɛ aà sↄ̃sↄ̃, àlɛ aà kɛ̃kɛ̃ ń gbɛo, àlɛ bùsu fãaàgu. +Kɛ́ kí ń a gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ kà swai, aa kpàsa, ↄ̃ aa kã́mabò we. +Abisaloũ kà Yelusalɛũ ń Isailiↄ píi. Aitofɛli kuaànↄ. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃na Usai, Aaki gbɛ̃́ gɛ̀ Abisaloũ lè a òɛ̀: Lua n dↄ̃ ń aafiao Záai! Lua n dↄ̃ ń aafiao Záai! +Abisaloũ aà là à mɛ̀: Gbɛ̃kɛ pↄ́ ń vĩ ń n gbɛ̃naon wea? Bↄ́yãi ni gɛ́ ń n gbɛ̃naoo ni? +Usai wèwà à mɛ̀: Màa no! Má dɛ gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń gbɛ̃́ɛ beeↄ sɛ̀ pↄ́ ũɛ. Ma zɛ ń kía pↄ́ Isailiↄ kpàpioɛ. +Bee gbɛa lↄ, démɛ maa mà zↄbleɛ̀i, n bàasio? Lá ma zↄblè n maeɛ yãa, a maa mà blenɛ sↄ̃ɛ. +Abisaloũ ò Aitofɛliↄnɛ: À lɛdaa. Bↄ́ wá kɛi? +Ɔ̃ Aitofɛli wèwà à mɛ̀: Gɛ́ wúlɛi ń n mae nↄ pↄ́ à ń tó la aalɛ bɛgwaↄ. Isaili píi a ma ń tò n mae ye n gĩyãio, gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄↄ gbãa i kã́fĩ. +Ɔ̃ wà zwã̀akpɛ dↄ̀ Abisaloũɛ kpɛ́ musu, ↄ̃ à gɛ̀ wùlɛ ń a mae nↄpiↄ we Isailiↄ píi wáa. +Gↄↄ beeↄ lɛ́ pↄ́ Aitofɛli ì damá dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ yãgbɛ̀a Luawawaɛ. Màa Aitofɛli lɛdama dɛ Davidiɛ ń Abisaloũo píi. +Aitofɛli ò Abisaloũɛ: To mà zĩgↄ̃ↄ sɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000), mí gɛ́ pɛ́lɛińnↄ Davidizi gwã́a. +Má lɛ́lɛwà gↄↄ pↄ́ à kpàsa, aà ↄ bùsaɛ, mí aà fu, aà gbɛ̃́ↄ i bàalɛ píi, mí aà dɛ ado, +mí sunɛ ń gbɛ̃́ↄ píi. Ampii sua yã́ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ ńlɛ wɛ yã́ ũɛ. Tó à gà, ↄ̃ gbɛ̃́ↄ gↄ̃ yãkelesai ḿpii. +Yã́pi kà Abisaloũgu ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi. +Ɔ̃ Abisaloũ mɛ̀: Aaki gbɛ̃́ Usai sísi lↄ, wà ma lá a o sↄ̃. +Kɛ́ Usai kà, Abisaloũ òɛ̀: Lá Aitofɛli òn kɛ. Wà kɛ lá a òwa yã̀, ge wásu kɛ màao? Ń è kpelewai? +Usai wèwà à mɛ̀: Lɛ́ pↄ́ Aitofɛli dàwá gbã maao. +Ń n mae dↄ̃ ń aà gbɛ̃́ↄ. Zĩ̀kan maaↄn ń ũ, aa pãsĩ lán wài nɛade pↄ́ wà a nɛ́ↄ sìwàwaɛ. N maeá zĩgↄ̃ɛ, a we i gudoũ ń a gbɛ̃́ↄo. +Kɛ́ a ku tia, àↄ ulɛa gbɛ̀'ɛ guu ge gupãleiɛ. Tó à sù dↄ̀aa a lɛ̀lɛ wá gbɛ̃́ↄwaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ a baomà a mɛ, wà zĩblè Abisaloũ zĩgↄ̃ↄwaɛ. +Baa nɛgↄ̃na pↄ́ wↄ́ↄ vĩ lán nↄ̀ↄmusuwaↄ sↄ̃ a kɛ̃́ńguɛ, asa Isailiↄ dↄ̃ píi kɛ́ n maeá zĩ̀kan maaɛ, mɛ́ nɛgↄ̃naↄ kuaànↄ. +Ayãmɛto lɛdama pↄ́ má vĩn kɛ: Isailiↄ kãaanzi píi za Dã e za Bɛɛsɛba, aaiↄ dasi lán ísialɛ ũfãawa, ní dↄaanɛ́ zĩlau. +Wá aà le gu pↄ́ a kuu píi, wí lɛ́lɛwà lán fíi kwɛa tↄↄlɛwawa. Aàpi ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ píi, an gbɛ̃e a bↄo. +Tó à sù gɛ̃̀ wɛ̃́lɛeuɛ sↄ̃, Isaili baade píi ba sɛ gɛò we, aai pↄ́ pↄ́ wà wɛ̃́lɛpi kàlɛwàↄ gálɛ taò guzulɛu. Baa a gbɛ̀ kasonae, wasu e we lↄo. +Ɔ̃ Abisaloũ ń Isailiↄ píi mɛ̀: Usai lɛdama maa dɛ Aitofɛli pↄ́a. Dii mɛ́ zɛ̀ò à Aitofɛli lɛdama maapi bãdɛ, kɛ́ à e Abisaloũ ásookɛ yã́i. +Ɔ̃ Usai ò sa'ona Zadokiɛ ń sa'ona Abiataao à mɛ̀: Aitofɛli lɛdà Abisaloũwa ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lá aa kɛ kɛ́wa, ↄ̃ mapi sↄ̃ ma lɛdàmá ma mɛ̀ lá á kɛn la. +À gbɛ̃́ↄ zĩ kpakpa aa gɛ o Davidiɛ asu i swabↄlɛuo, aà bua kpakpa, kɛ́ wasu aàpi ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ míↄnzↄ̃o yã́i. +Yonatãa ń Aimaazao ku Logɛli nibↄnai, asa aa fↄ̃ bↄ gupuau Yelusalɛũo. Ɔ̃ nↄɛ zĩkɛna gɛ ònɛ́ aa gɛ baopi kpa kí Davidiɛ. +À mↄ lè ɛ̀waasoe ń é, ↄ̃ à gɛ̀ a ò Abisaloũɛ. Gbɛ̃ↄn plapiↄ dàzɛu gↄ̃̀ↄ, aa gɛ̀ gbɛ̃e bɛ Bauliũ. Lↄ̀ↄ ku ua we, ↄ̃ aa gɛ̃̀u. +Ɔ̃ nↄɛe lↄ̀ↄpi nɛ́ tàɛ à pↄ́wɛna fã̀lɛwà, gbɛ̃e a yã́ dↄ̃o. +Kɛ́ Abisaloũ gbɛ̃́ↄ mↄ̀ nↄɛpi bɛ aa mɛ̀: Aimaaza ń Yonatãao ku má ni? A wèmá à mɛ̀: Aa bùa swa'ↄnawa. Aa ń wɛɛlɛ, aai ń eo, ↄ̃ aa ɛ̀a tà Yelusalɛũ. +Kɛ́ aa tà, ↄ̃ gbɛ̃ↄn plapiↄ bↄ̀lɛ lↄ̀ↄpiu, aa gɛ̀ wa ò kí Davidiɛ aa mɛ̀: Bua swawa kpakpa, asa Aitofɛli lɛkpàaĩnziɛ. +Davidi dàzɛu ń gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ píi, aa bùa Yuudɛ̃wa. Kɛ́ gu dↄ̀, an gbɛ̃e i gↄ̃o, aa bùa ḿpiiɛ. +Kɛ́ Aitofɛli è wi zĩkɛ a lɛdamawao, à fɛ̀lɛ káoyè a zàa'ĩnaɛ, à tà a bɛ wɛ̃́lɛu. À a bɛ yãgↄ̃̀gↄ̃, ↄ̃ à azĩa lòo à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ a mae mia'ɛu. +Davidi gɛ̀ Maanaiũ, ↄ̃ Abisaloũ bùa Yuudɛ̃wa ń Isailiↄ píi. +Abisaloũ Amasa dìlɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ Yoabu gbɛu. Amasaá Isimaɛla bui Yɛtɛɛ nɛ́ɛ. Aà dan Yɛse nɛ́ Abigaili ũ, Yoabu da Zeluia dãunaɛ. +Isailiↄ ń Abisaloũo bòokpà Galada bùsuu. +Kɛ́ Davidi kà Maanaiũ, Naasa nɛ́ Sobi, Laba wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Amↄni bùsuu gbɛ̃́ mↄ̀ ń Lodebaa gbɛ̃́ Amiɛli nɛ́ Makiio ń Logɛliũ pↄ́ kú Galada bùsuu gbɛ̃́ Baazilaio. +Aa mↄ̀ ń wúlɛbↄↄ ń taↄ ń ooↄ ń éseo ń naao ń pɛ̃ɛtio ń pↄ́wɛna kpasaao ń bláao ń dopↄↄ +ń zↄ́o ń vĩfãaio ń sã nↄ̀ↄo ń gàseo, aa kpà Davidiwa ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ aa ble, asa aa mɛ̀: Nↄana ń imio gbɛ̃́piↄ dɛ̀ gbáau, aa kpàsaɛ. +Davidi gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ kã̀aa, ↄ̃ à dↄaanaↄ dìlɛdilɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄnɛ ń gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ. +Ɔ̃ à a zĩgↄ̃piↄ kpaalɛ̀ gãli àaↄ̃. À gãli do nà Zeluia nɛ́ Yoabuɛ a ↄzĩ, ado sↄ̃ Yoabupi dãuna Abisaiɛ a ↄzĩ, ado sↄ̃ Gata gbɛ̃́ Itaiɛ a ↄzĩ. Ɔ̃ kí ò a zĩgↄ̃ↄnɛ à mɛ̀: Mámɛ má dↄaaɛ́. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ mɛ̀: Ńsu gɛo. Tó wa su wa bàalɛ̀, aa wá yãdao. Baa tó wá gbɛ̃́ kĩniↄ gàga, aa wá yãdao. Mpi aalɛ n gwa dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwia (10.000). N dↄawálɛ wɛ̃́lɛ guu mɛ́ maa. +Ɔ̃ kí ònɛ́: Lá à kɛ̀ɛ́ maa ↄ̃ má kɛ. Kí gɛ̀ zɛ̀ bĩ́ibↄlɛ saɛ, ↄ̃ zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ gã ń gão gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ. +Ɔ̃ kí yãdìlɛ Yoabuɛ ń Abisaio ń Itaio à mɛ̀: Kɛ ɛ̀waaso Abisaloũɛ busɛbusɛ ma yã́i. Zĩgↄ̃ↄ yã́ pↄ́ kí dìlɛ dↄaanaↄnɛ Abisaloũ yã́ musu mà ḿpii. +Zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ sɛ̃u zĩkai ń Isailiↄ, ↄ̃ aa sìkↄ̃u Ɛflaiũ lákpɛu. +Davidi zĩgↄ̃ↄ zĩblè Isailiↄwa. Gbɛ̃́ pↄ́ gàga gↄↄ beeↄ dasi, gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baoɛ (20.000). +Zĩpi lì bùsupia píiɛ, ↄ̃ gↄↄ bee sɛ̃ gbɛ̃́ↄ blè dasi dɛ fɛ̃ndaa. +Kɛ́ Abisaloũ kpàaũ ńáu, ↄ̃ aà waa pà ligↄ̃n taau gíũgiũ, ↄ̃ aà sↄ̃́pi gɛ̃̀zɛa, ↄ̃ à gↄ̃̀ looa gugbↄ̃u we. +Kɛ́ gbɛ̃e aà è, à gɛ̀ a ò Yoabuɛ à mɛ̀: Ma Abisaloũ è paa ligↄ̃n taau. +Ɔ̃ Yoabu ò gbɛ̃́ pↄ́ baopi kpàɛɛ̀: Bↄ́ↄↄ? N aà èa? Bↄ́yãi ni aà lɛ́ ń nɛ̀o ni? Dↄ̃ ma n gba yãa ã́nusu ↄwatɛ̃ kwi ń nɛgↄ̃n asanao. +Ɔ̃ gbɛ̃́pi wè Yoabuwa: Baa tó wà ã́nusu kà ma ↄu mɛ̀n ↄ̀aa sↄo, má fↄ̃ ↄkã kíanɛpiwao, asa kí yãdìlɛnɛ ń Abisaio ń Itaio wá swã́ mà, à mɛ̀ wà ↄlia ɛ̀waaso Abisaloũpizi. +Tó ma aà dɛ̀, ma ásookɛ̀ mazĩaɛɛ. A kee ulɛa kíɛo, mpi sↄ̃ ńyↄ̃ zɛmanↄo. +Yoabu mɛ̀: Má fↄ̃ màↄ n dã màao. Ɔ̃ à lí sↄ̃́nɛ sɛ̀ mɛ̀n àaↄ̃, à gɛ̀ Abisaloũ zↄ̃̀ò a sↄ̃u gↄↄ pↄ́ a paa ligↄ̃n taau bɛ̃́ɛ. +Ɔ̃ Yoabu zĩkabↄkũna gbɛ̃ↄn kwiↄ lìaaàzi aa aà dɛ̀. +Ɔ̃ Yoabu kuupɛ̀ à a zĩgↄ̃ↄ zùukɛ̀, ↄ̃ aa zɛ̀ pɛ́lɛa Isailiↄziɛ. +Aa Abisaloũ gɛ sɛ̀ wa zù ɛ̀ zↄ̃ↄ guu lákpɛu we, ↄ̃ aa gbɛ kã̀aawa, à gↄ̃̀ gbɛ̀zɛ zↄ̃ↄ ũ. Ɔ̃ Isailiↄ bàalɛ̀, baade tà a bɛ. +Gↄↄ pↄ́ Abisaloũ ku, à gbɛpɛ̀lɛ azĩaɛ Kía guzulɛu, asa à mɛ̀ á nɛgↄ̃ɛ vĩo, mɛ́ á ye a tↄ́ gao. À azĩa tↄ́ kpà gbɛ pↄ́ a pɛ̀lɛpiɛ, ↄ̃ wìↄ sísi Abisaloũ Dↄngubↄ e ń a gbão. +Zadoki nɛ́ Aimaaza mɛ̀: To mà bàalɛ mà gɛ́ baokpai kíɛ, lá Dii yãnakpàwà à aà bↄ̀ a ibɛɛↄ ↄzĩ. +Ɔ̃ Yoabu òɛ̀: Ńyↄ̃ e ǹ baokpa gbão, sema gↄↄ pãle zĩ́ɛ. Gbã pↄ́ɛ bee ńyↄ̃ kpao, kɛ́ kíanɛ gà yã́i. +Ɔ̃ Yoabu ò Etiopi buiɛ: Gɛ ǹ yã́ pↄ́ ń è o kíɛ. Ɔ̃ Etiopi buipi kùlɛ Yoabuɛ, à fɛ̀lɛ ń bao. +Zadoki nɛ́ Aimaaza ɛ̀a ò Yoabuɛ: Baa tó à kɛ̀ kpelewaɛ, to mà bàalɛ màↄ tɛ Etiopi buipi kpɛ. Ɔ̃ Yoabu òɛ̀: Nɛ́, bↄ́yãi ń ye bàalɛi? Baopi aↄ ài vĩnɛo. +Ɔ̃ Aimaaza mɛ̀: Baa tó à kɛ̀ kpelewa, má ye mà bàalɛɛ. Ɔ̃ Yoabu òɛ̀: Bàalɛ! Ɔ̃ à bàalɛ̀, à bↄ̀ ń swa saɛ zɛ́o, à Etiopi buipi kɛ̃̀. +Davidi zↄ̃lɛa wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛ gbà mɛ̀n plaↄ zãnguo. Gudↄ̃ana dɛ̀dɛ bĩ́iwa e bↄlɛpi musu. Kɛ́ à wɛzù, à gbɛ̃e è bɛ ado ń bao. +À lɛzù kízi, a òɛ̀. Ɔ̃ kí mɛ̀: Lá a bɛ adoɛ, àlɛ mↄ́ ń baonaoɛ. Ɔ̃ àlɛ mↄ́, à kãikũ̀. +Ɔ̃ gudↄ̃anapi gbɛ̃pãle è lↄ, àlɛ bàalɛ. À lɛzù bĩ́ibↄlɛdↄ̃anazi à mɛ̀: Gbɛ̃pãle bɛ aà kpɛ ń bao, àlɛ mↄ́ kee lↄ. Ɔ̃ kí mɛ̀: Àlɛ mↄ́ ń baonao sↄ̃ɛ. +Ɔ̃ gudↄ̃anapi mɛ̀: Má è gbɛ̃́ sɛ̃́ia bàalɛa dɛ lán Zadoki nɛ́ Aimaaza bàalɛawaɛ. Ɔ̃ kí mɛ̀: Gbɛ̃maaɛ, baona ↄ̃ àlɛ suò. +Aimaaza lɛzù kízi à mɛ̀: Aafia ku! Ɔ̃ à kùlɛ kíɛ, à mipɛ̀lɛ tↄↄlɛ à mɛ̀: Wà Dii n Lua sáaukpa, à gbɛ̃́ pↄ́ kuabìimaↄ kpàma, ma dii kí. +Ɔ̃ kí aà là à mɛ̀: Ɛ̀waaso Abisaloũ ku aafiaa? Aimaaza wèwà à mɛ̀: Kɛ́ Yoabu lɛ́ n zↄ̀blena zĩ ń mapi n zↄ̀blenao, má mà zↄa fɛ̀lɛ maamaa, ãma má dↄ̃ bↄ́mɛ kɛ̀o. +Kí mɛ̀: Zɛ la gĩa. Ɔ̃ à zɛ̀ we. +Kɛ́ Etiopi buipi kà à mɛ̀: Ma dii kí, ma mↄnɛ ń baonaoɛ. Dii yãnakpàma gbã, à n bↄ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ n kpɛↄ ↄzĩ. +Ɔ̃ kí aà là à mɛ̀: Ɛ̀waaso Abisaloũ ku aafiaa? Etiopi buipi wèwà à mɛ̀: Ma dii kí, Lua to n ibɛɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa fɛ̀lɛ aalɛ ĩadamaↄ gↄ̃ lán ɛ̀waasopiwa. +Sↄ̃ kɛ̃̀ kígu, à dɛ̀dɛ gɛ̃̀ kpɛ́ pↄ́ kú bↄlɛpi musuu, ↄ̃ à ↄ́ↄlↄ̀ we. Gↄↄ pↄ́ àlɛ dɛdɛ we à mɛ̀: Ma nɛ́ Abisaloũ! Ma nɛ́ Abisaloũ! Ma gaa n gɛ̃ɛ ũ sã̀ↄ yãa! Abisaloũ ma nɛ́! Ma nɛ́! +Wa ò Yoabuɛ: Kí lɛ́ ↄ́ↄlↄ àlɛ wɛ̃nakɛ Abisaloũ yã́ musu. +Gↄↄ bee zĩgↄ̃ↄ zĩblepↄnakɛa lì wɛ̃nakɛa ũ, asa aa mà wà mɛ̀, kí nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà a nɛ́ yã́ musuɛ. +Gↄↄ bee zĩgↄ̃ↄ gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu sↄↄsↄↄ lán gbɛ̃́ pↄ́ bàalɛ̀ zĩlau, wí ń kṹↄwaɛ. +Kí pↄkù a oaa, àlɛ búbuapɛ, àlɛ mɛ: Ma nɛ́ Abisaloũ! Abisaloũ ma nɛ́! Ma nɛ́! +Ɔ̃ Yoabu gɛ̀ kí lè kpɛ́u à mɛ̀: N widà n gbɛ̃́ↄwa gbã. Aa n bↄ gbã ń n nɛgↄ̃ɛↄ ń n nɛnↄɛↄ ń n naↄ ń n nↄ pↄ́ ni mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ. +N zangudeↄ ↄ̃ ń yeńzi, ↄ̃ ń za n yenzideↄgu. Ń ↄ̀lↄwɛ̃ɛ gbã, wápiↄ n zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ń wá gbɛ̃́ↄ wá dɛnɛ pↄe ũo. Má è sa, tó Abisaloũ ku gbã, mɛ́ wápiↄ wa gaga píi, bee mɛ́ a kɛnɛ na. +Fɛlɛ bↄ sa. Gɛ ǹ n gbɛ̃́ↄ gba sↄ̃. Má sìnɛ ń Diio, tó ni gɛo, an gbɛ̃e a innↄ la gwã́ao. Bee a kɛnɛ vãi, aↄ dɛ vãi pↄ́ n le za n ɛ̀waasogↄↄ e gbãa. +Ɔ̃ kí fɛ̀lɛ gɛ̀ zↄ̃̀lɛ bĩ́ibↄlɛu. Kɛ́ wa ò gbɛ̃́ↄnɛ kí zↄ̃lɛa bↄlɛu, ↄ̃ aa mↄ̀ sĩ̀ aà aɛ ḿpii. Isailiↄ bàalɛ̀, baade tà a bɛ. +Isaili buiↄ guu píi gbɛ̃́ↄ lɛ́ lɛkpaakɛ kↄ̃tɛ̃ɛ aa mɛ̀: Kí wá sí wá ibɛɛↄwa, à wá bↄ́ Filitɛ̃ↄ ↄzĩ, ↄ̃ à bàalɛ̀ bↄ̀ wá bùsuu Abisaloũ yã́i. +Wa Abisaloũ kpà kpalau, ↄ̃ à gà zĩlau. Bↄ́ álɛ dã́ ń kía gbɛsiaoi? +Kí Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ sa'ona Zadoki ń sa'ona Abiataaowa à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Isailiↄ lɛ́ o píi gɛ̃̀ ma swã́u za ma kúkĩi la. Yã́ɛ bee gbɛa Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa ǹ mɛ: Bↄ́yãi a gbɛzãkpà ń ma gbɛsia yã́oi? +Ma gbɛ̃́ↄ, ma daɛↄn á ũ, wá au doũɛ. Bↄ́yãi a gbɛzãkpà ń ma gbɛsiaoi? +O Amasaɛ ma daɛn aà ũ, wá au doũɛ. Tó mi to à gↄ̃̀ ma zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ Yoabu gbɛu za gbão, Lua yãpãsĩkɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Aà yã́ Yudaↄ sↄ̃ blè, an lɛ́ kɛ̀ doũ, ↄ̃ aa lɛ́kpãsãkɛ̀ɛ̀ aa mɛ̀: Su ń n gbɛ̃́ↄ píi. +Kí lɛ́ su, à kà Yuudɛ̃i, ↄ̃ Yudaↄ gɛ̀ daiaàlɛ Giligali aa buaaànↄ swapiwa. +Gela nɛ́ Simɛi, Bɛ̃yãmɛɛ bui pↄ́ kú Bauliũ wã̀ à gɛ̀ dai kí Davidilɛ ń Yudaↄ. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kuaànↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo. Saulu bɛ ziia Ziba gɛ̀ lↄ ń a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn gɛ̃oↄ ń a zĩkɛna gbɛ̃ↄn baoↄ. Aa sì Yuudɛ̃u kí ãa, +kɛ́ wa e wà bua ń kípi bɛdeↄ, wi e yã́ pↄ́ a ka kígu kɛ yã́i. Ɔ̃ Gela nɛ́ Simɛi wùlɛ kí aɛ e àↄ gɛ́ buai Yuudɛ̃wa. +A òɛ̀: Ma dii, ńsu ǹ ma tàae yãdao. Ńsu to yãvãi pↄ́ mapi n zↄ̀blena má kɛ̀nɛ gↄↄ pↄ́ n bↄ Yelusalɛũ dↄnguo. Ma dii kía, ńsu ǹyↄ̃ yã́pi kũa n sↄ̃ guuo. +Mapi n zↄ̀blena, má dↄ̃ kɛ́ ma duunakɛ̀. Yosɛfu buiↄ guu píi, mámɛ ma dↄaa ma mↄ dainlɛ gbã ma dii kí. +Ɔ̃ Zeluia nɛ́ Abisai mɛ̀: Simɛi kía pↄ́ Dii kpà kàɛ. I ka wà aà dɛo lé? +Ɔ̃ Davidi mɛ̀: Zeluia nɛ́ↄ, bↄ́mɛ wá daaai? Á ye zɛzↄ̃mɛɛ gbã yã̀? Wá gbɛ̃e dɛ Isaili bùsuu gbão, asa má dↄ̃ gbã kɛ́ má dɛ Isailiↄ kía ũ. +Ɔ̃ kí ò Simɛiɛ: Ńyↄ̃ gao. Ɔ̃ kí lɛgbɛ̃̀ɛ̀. +Saulu tↄũna Mɛfibosɛ gɛ̀ dai kílɛ. Za gↄↄ pↄ́ kí bↄ̀ wɛ̃́lɛu e gↄↄ pↄ́ à sù aafia, Mɛfibosɛ i a gbá pípio, i a lɛkãna kɛkɛo, i a pↄ́ↄpio. +Kɛ́ à bↄ̀ Yelusalɛũ à mↄ̀ dà kílɛ màa, ↄ̃ kí aà là à mɛ̀: Mɛfibosɛ, bↄ́yãi ni gɛmanↄo ni? +A wèwà à mɛ̀: Ma dii kí, ma zĩkɛna mɛ́ ↄ̃nↄkɛ̀mɛɛ. Má òɛ̀ aà káoyemɛɛ ma zàa'ĩnaɛ mà dikpɛ mà gɛnnↄ, asa ɛɛn ma ũ. +Ma dii kí, ↄ̃ à gɛ̀ mapi n zↄ̀blena ↄ̃̀ↄkpà n kĩ́i. Ma dii kí dɛ lán Lua malaikaewaɛ. Kɛ lá à kɛ̀nɛ maawa. +Ma dii kí, a dɛ yãa ǹ ma de bɛdeↄ dɛdɛ ḿpiiɛ, ↄ̃ n mapi n zↄ̀blena baa dàa ń n blɛblenaↄ. Má zɛvĩ mà wiilɛnzi lↄo. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Yã́ kpele ńyↄ̃ o lↄi? Má dìlɛ mpi ń Zibao, à tↄↄlɛ kpaalɛkↄ̃ɛɛ. +Ɔ̃ Mɛfibosɛ ò kíɛ: Ma dii kí, lá n su bɛ aafia, aà sɛ píi. +Galada bùsu gbɛ̃́ Baazilai bↄ̀ Logɛliũ à gɛ̀ zɛi kíɛ e Yuudɛ̃ baale. +Baazilai zikũ̀ maamaaɛ, à kà wɛ̃̀ basiiↄ̃. À kí yàaekɛ̀ gↄↄ pↄ́ a ku Maanaiũ, asa ↄde sà gbãngbooɛ. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Buamanↄ, mí n gwa ma bɛ Yelusalɛũ. +Baazilai wèwà à mɛ̀: Ma wɛ̃ni i gↄ̃ bíla kɛ́ mà tannↄ Yelusalɛũo. +Ma ka wɛ̃̀ basiiↄ̃ kↄ̀. Má pↄmaa ń pↄvãio dↄ̃kↄ̃ɛ lↄe? Mapi n zↄ̀blena mi blɛ pↄ́ má ble ge í pↄ́ má mi na mae? Má gↄ̃ɛ ge nↄɛ lɛ̀sinaↄ lↄↄ ma lↄe? Ma dii kí, má aso kã́fĩnɛɛ. +Mapi n zↄ̀blena má buannↄ Yuudɛ̃wa, mí zɛnɛ kãinnↄ we. Àkɛa ń ye ǹ fĩabomɛɛ màai? +Mapi n zↄ̀blena, to mà ɛa ta ma bɛ wɛ̃́lɛu, kɛ́ másu ga ma de ń ma da miao zã̀o yã́i. Ma nɛ n zↄ̀blena Kimaũ gwa kɛ. Ma dii kí, to aà buannↄ. Kɛɛ̀ lá à kɛ̀nɛ maawa. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Kimaũ a buamanↄɛ. Má yã́ pↄ́ kɛ̀nɛ maa kɛɛ̀, mɛ́ yã́ pↄ́ ń gbɛ̀aa píi má kɛnɛ. +Gbɛ̃́pii bùa Yuudɛ̃wa, ↄ̃ kí bùa. Kí lɛpɛ̀ Baazilaiwa à samaa'òɛ̀, ↄ̃ Baazilai ɛ̀a tà bɛ. +Kɛ́ kí bùa à gɛ̀ Giligali, Kimaũ bùaaànↄ. Yuda zĩgↄ̃ↄ píi ń Isaili zĩgↄ̃ kĩniↄ bùa ń kípio. +Ɔ̃ Isaili bui píi mↄ̀ kí lè, aa òɛ̀: Àkɛa wá gbɛ̃́ Yudaↄ bùaánↄ kpã́i, mpi ń n bɛdeↄ ń n gbɛ̃́ↄ píii? +Ɔ̃ Yudaↄ a zãsìmá aa mɛ̀: Kɛ́ kí dɛ wá daɛ ũ yã́iɛ. Bↄ́yãi yã́ bee kɛ̀ɛ́ ĩ́ii? Wi kí kũ̀sũa bleo, wi aà pↄe si wá pↄ́ ũo. +Ɔ̃ Isailiↄ ò Yudaↄnɛ: Lá wá bui lɛɛ kwiɛ, wá ↄ kú ń kí Davidio dɛ á pↄ́a. Bↄ́yãi a wá dílɛ yãfũnnↄi? Wámɛ wa kí gbɛsia yã'ò káauo lò? Ãma Yudaↄ yã́zãsia Isailiↄwa dɛ ń pↄ́a. +À mↄ lè gbɛ̃pãe ku we, aà tↄ́n Sɛba, Bikili nɛ́ɛ, Bɛ̃yãmɛɛ buiɛ. Ɔ̃ à kuupɛ̀ à mɛ̀: Wá baa daaa ń Davidioo, wá bàa kú ń Yɛse nɛ́oo, á Isailiↄ, á baade tá a bɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ kɛ̃̀ Davidiwa píi, aa gɛ̀ nà Bikili nɛ́ Sɛbawa, ãma Yudaↄ zɛ̀ ń ń kío bↄa za Yuudɛ̃i e Yelusalɛũ. +Kɛ́ Davidi sù a bɛ Yelusalɛũ, à a nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ gbɛ̃ↄn kwi pↄ́ á tò aalɛ bɛgwaↄ sɛ̀ à ń kálɛ gudↄ̃ana bɛ. Davidi ń gwá, ãma i wúlɛńnↄ lↄo. Wà ń kaka kpɛ́u gyaaↄ ũɛ e aa gɛ̀ gàgaò. +Ɔ̃ kí ò Amasaɛ: Yuda zĩgↄ̃ↄ sísi ǹ ń kãaamɛɛ e gↄↄ àaↄ̃ àↄ pa, níↄ ku la. +Amasa gɛ̀ Yudaↄ sìsi, ãma à gɛ̃̀gɛ̃ dɛ gↄↄ pↄ́ kí dìlɛɛla. +Ɔ̃ Davidi ò Abisaiɛ: Bikili nɛ́ Sɛba a ĩadawá tia dɛ yã́ pↄ́ Abisaloũ kɛ̀la. Ma gbɛ̃́ↄ sɛ́lɛ à pɛ́lɛaàzi, kɛ́ asu si wɛ̃́lɛ bĩ́ideu à bèebeetɛ̃ kɛwɛ̃ɛo yã́i. +Ɔ̃ Yoabu gbɛ̃́ↄ ń kí dↄaiↄ ń zĩgↄ̃ↄ píi bↄ̀lɛ Yelusalɛũ, aa pɛ̀lɛ Bikili nɛ́ Sɛbazi. +Gↄↄ pↄ́ aa ku gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ pↄ́ kú Gabaↄ̃ↄ saɛ, ↄ̃ Amasa mↄ̀ daińlɛ. Yoabu zĩka'ula daa, mɛ́ aà fɛ̃na dↄa aà pi. Kɛ́ à sↄ̃̀ Amasazi, à fɛ̃napi wò, +a òɛ̀: Ma gbɛ̃́, ń aafiaa? Ɔ̃ à Amasa kũ̀ a lɛkãnawa ń a ↄplaao, lá a ye lɛ́pɛwàwa. +Amasa fɛ̃na pↄ́ kú Yoabu ↄu fãn vĩo, ↄ̃ Yoabu aà zↄ̃̀ò a gbɛɛu, aà nↄnaↄ bↄ̀lɛ kàlɛ zĩ́lɛ. Yoabu i a gɛ̃n plaade kɛ lↄo, asa à gà kↄ̀ɛ. Ɔ̃ Yoabu ń a dãuna Abisaio pɛ̀lɛ Bikili nɛ́ Sɛbazi. +Yoabu ìwaↄ do gↄ̃̀ zɛa Amasala à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń Yoabuo ń Davidio, aà tɛ Yoabuzi. +Au daa Amasa gɛa zɛdau, ↄ̃ zĩgↄ̃ pↄ́ lɛ́ mↄ́ↄ zɛ̀ lɛ́ gwa píi. Kɛ́ Yoabu ìwapi è gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ weↄ píi zɛ̀ lɛ́ gwa, ↄ̃ à Amasa gɛ gàlɛ gòò zɛ́u a dìlɛ sɛ̃u, ↄ̃ à ula kùaàla. +Kɛ́ a gàlɛ gòò zɛ́u, gbɛ̃́pii bↄ̀ tɛ Yoabuzi, ↄ̃ aa pɛ̀lɛ Bikili nɛ́ Sɛbazi. +Sɛba Isaili bùsu baa vĩ̀ e Abɛli Bɛmaaka, ↄ̃ Beli buiↄ mↄ̀ kã̀aaaàzi we. +Yoabuↄ mↄ̀ koezↄ̃̀aàzi Abɛli Bɛmaaka. Wà bùsu kàlɛkalɛ wɛ̃́lɛ bĩ́i saɛ, ↄ̃ aalɛ wɛɛlɛ wà bĩ́ipi gboo. +Ɔ̃ nↄɛ ↄ̃nↄdee lɛzù za wɛ̃́lɛ guu à mɛ̀: À swã́kpa! À swã́kpa! O Yoabuɛ aà mↄ la mà yã'oɛ̀. +Kɛ́ Yoabu sↄ̃̀ nↄɛpizi, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Ḿmɛ ń Yoabua? A wèwà à mɛ̀: Mámɛ! Ɔ̃ a òɛ̀: Swã́kpa mapi n zↄ̀blena yã́i. À mɛ̀: Ma swã́ wɛ̃̀. +Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Wì mɛ yãa, yãgbɛa Abɛlideↄwa, yã́ i midɛ. +Wá kú yãkelesai Isaili gbɛ̃́ náaideↄ ũ, ↄ̃ ńlɛ wɛɛlɛ ǹ Isaili wɛ̃́lɛdadeɛ beeↄ dɛdɛa? Bↄ́yãi ń ye ǹ Dii wɛ̃́lɛ dɛi? +Yoabu wèwà à mɛ̀: Gyaũ! Aawo! Má ye mà á dɛdɛo. Má ye mà á wɛ̃́lɛ dɛo. +Màa no! Gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Bikili nɛ́ Sɛba, Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde gbɛ̃́ mɛ́ fɛ̀lɛ ń kí Davidio. À gbɛ̃́ mɛ̀ndopi kpaa, mí go á wɛ̃́lɛa. Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Ma! Wa aà mi zunɛ bĩ́ia. +Nↄɛpi gɛ̀ a gbɛ̃́ↄ lè ń a ↄ̃nↄo, ↄ̃ wà Bikili nɛ́ Sɛba mi zↄ̃̀ wa zù Yoabuɛ bĩ́ia. Yoabu kuupɛ̀, ↄ̃ wà fã̀aa wà wɛ̃́lɛpi tò we. Baade tà a bɛ, ↄ̃ Yoabupi tà kí kĩ́i Yelusalɛũ. +Yoabu mɛ́ Isaili zĩgↄ̃ↄ píi dↄaana ũ. Yoiada nɛ́ Benaia mɛ́ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Adonilaũ mɛ́ zↄↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Ailudi nɛ́ Yosafa mɛ́ kpàwakɛna ũ. +Seva mɛ́ lakɛ̃na ũ. Zadoki ń Abiataao mɛ́ sa'onkiaↄ ũ. +Yaii gbɛ̃́ Ila mɛ́ Davidi kwàasi ũ. +Imina ku Davidi gↄↄ, à gɛ̃̀gɛ̃ e wɛ̃̀ àaↄ̃. Davidi Dii aɛyà, ↄ̃ Dii mɛ̀: Saulu yã́iɛ. Gbɛ̃dɛyã wì aà bɛdeↄ musu kɛ́ à Gabaↄ̃ↄdeↄ dɛ̀dɛ yã́i. +Ɔ̃ kí Gabaↄ̃ↄdeↄ sìsi à yã'ònɛ́. Gabaↄ̃ↄdeↄ dɛ Isailiↄ ũo, Amↄle bui kↄ̃naↄnɛ. Isailiↄ lɛgbɛ̃̀nɛ́ yãa aa mɛ̀ wa ń dɛdɛo, ↄ̃ Saulu wɛ̀ɛlɛ à ń bãdɛ a ãiakɛa Isailiↄnɛ ń Yudaↄ guu. +Ɔ̃ Davidi Gabaↄ̃ↄdeↄ là à mɛ̀: Bↄ́ á ye mà kɛɛ́i? Kpelewa má awakpaɛ́, kɛ́ à e Dii gbɛ̃́ↄ sáaukpai? +Aa wèwà aa mɛ̀: Wá zɛvĩ wà ã́nusu ge vua gbɛa Saulu ge a bɛdeↄwao, mɛ́ wá zɛvĩ wà Isaili gbɛ̃e dɛo. Ɔ̃ Davidi ń lá à mɛ̀: Álɛ o kpelewa ni? Bↄ́ má kɛɛ́i? +Aa wèwà aa mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wá dɛdɛ, à lɛkpàaĩwázi à wá midɛɛ, kɛ́ à e wá buibↄ Isailiↄ guu yã́i, +to wà aà bui gↄ̃ɛ soplaↄ kpáwá, wí ń loo líwa Dii aɛ Gibɛa, kí Saulu pↄ́ Dii kpàpi bɛ wɛ̃́lɛu. Ɔ̃ kí mɛ̀: Má ń kpáwáɛ. +Kí i Yonatãa nɛ́ Mɛfibosɛ, Saulu tↄũna kpámáo, lɛ́ pↄ́ aa kɛ̀ Diiwa sãnu ń Yonatãao yã́i. +À nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn pla pↄ́ Aya nɛnↄɛ Lizipa ì ń Sauluo sɛ̀. An tↄ́n kɛ: Aamↄni ń Mɛfibosɛo. À nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn sↄo pↄ́ Saulu nɛnↄɛ Mɛlabu ì ń Mɛↄla gbɛ̃́ Baazilai nɛ́ Adiɛlioↄ sɛ̀ lↄ. +À ń ná Gabaↄ̃ↄdeↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa ń loo líwa sĩ̀sĩ musu Dii aɛ. Gbɛ̃ↄn soplapiↄ gà sãnuɛ, wà ń dɛdɛ pↄkɛkɛ daalɛgↄↄɛ. +Aya nɛ́ Lizipa zwã̀nkasaↄ sɛ kpàlɛ azĩaɛ gbɛwa we. Za pↄkɛkɛ daalɛgↄↄ e lou gɛ̀ gɛpiↄ gbɛ̃̀, ìↄ gi bãↄnɛ aa pɛ́má fãanɛ, ìↄ gi sɛ̃̀anↄbↄↄnɛ aa sↄ̃ńzi gwã́. +Wà yã́ pↄ́ Saulu nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀opi kɛ̀ ò Davidiɛ, +ↄ̃ à gɛ̀ Saulu ń aà nɛ́ Yonatãao wáↄ bìlɛ Yabɛsi Galadadeↄ kĩ́i. À mↄ lè wà ń gɛ sɛ̀ yãa kpã́i Bɛtɛsã gãaɛ, gu pↄ́ Filitɛ̃ↄ ń loo bĩ́iwa Saulu dɛa Giliboa gbɛaɛ. +Davidi tò wà ń gɛwapiↄ sɛ̀lɛ wà tàò, wa kã̀aa ń gbɛ̃́ pↄ́ wà ń loopiↄ gɛwaↄ, +ↄ̃ wa vĩ̀ Saulu mae Kisi miau Zɛla, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu. Wà yã́ pↄ́ kía dìlɛ kɛ̀ píi, ↄ̃ Lua wabi pↄ́ wa kɛ̀ bùsupi yã́ musu sìńnↄ. +Filitɛ̃ↄ ɛ̀a zĩkà ń Isailiↄ lↄ. Davidi ń a gbɛ̃́ↄ gɛ̀ zĩkàńnↄ. Kɛ́ Davidi yɛ̃̀ɛɛ làa, +ↄ̃ gbɛ̃́ gbã̀aↄ bui Isibenↄbi mɛ̀ á Davidi dɛɛ. Aà mↄgotɛ̃ sↄ̃na gbia dɛ kiloo àaↄ̃a, mɛ́ a fɛ̃nda dafu looa. +Ɔ̃ Zeluia nɛ́ Abisai dↄ̀aàlɛ, à Filitɛ̃pi dɛ̀. Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ↄ lɛgbɛ̃̀ɛ̀ aa mɛ̀: Ńyↄ̃ gɛ́wanↄ zĩlau lↄo, kɛ́ wá Isailiↄ filia su gao yã́i. +Bee gbɛa aalɛ zĩka ń Filitɛ̃ↄ Gobu, ↄ̃ Usa gbɛ̃́ Sibekai gbɛ̃́ gbã̀a bui pↄ́ wì mɛ Safa dɛ̀. +Zĩ ɛ̀a fɛ̀lɛ ń Filitɛ̃ↄ Gobu lↄ, ↄ̃ Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́ Yaii nɛ́ Ɛlana Gata gbɛ̃́ Goliati dãuna Lami dɛ̀. Lami sↄ̃mpa dɛ lán zwã̀atãna àsaliwaɛ. +Kɛ́ aalɛ zĩkańnↄ Gata lↄ, gbɛ̃́ tìisie ku we, aà ↄnɛↄ ń aà gbánɛↄ soolosooloɛ, à kɛ̀ píi baasↄo mɛ̀ndosai. Gbɛ̃́ gbã̀aↄ buiɛ lↄ. +À kuabìi Isailiↄwa, ↄ̃ Davidi vĩ̀i Simɛa nɛ́ Yonatãa aà dɛ̀. +Gbɛ̃ↄn síiↄ̃piↄá Gata gbɛ̃́ gbã̀aↄ buiↄnɛ. Davidi ń a gbɛ̃́ↄ mɛ́ ń dɛdɛ. +Kɛ́ Dii kí Davidi bↄ̀ Saulu ń a ibɛɛ kĩniↄ ↄzĩ, à lɛdà ń Diio +à mɛ̀: Dii mɛ́ ma gbɛsi ũ ń ma zɛgikĩio, ì ma misi. +Ma Lua mɛ́ ma gbɛsi ũ, mi naaàzi. Ɔ̃mɛ ma sɛ̀ngbao ũ ma Suaban gbãa ń ma gulɛsĩo ũ, ma ulɛkĩi ń ma bↄkĩio ũ, ì ma si gbɛ̃́ pãsĩↄwa. +Dii kà wà aà sáaukpa. Mi lɛzuaàzi, ì ma bↄ ma ibɛɛↄ ↄzĩ. +Gó kpàlɛmanↄ, kaalɛ swa lɛ́ ma ble. +Mia baↄ galakpàmɛɛ, ga baikpà ma aɛ. +Ma yeelɛa guu ma Dii sìsi, ma lɛzù ma Luazi, ↄ̃ à ma yã. Aa lùalua kɛ́ aà pↄ pà yã́i. +Súɛlɛ bↄ̀ aà níu, tɛ́ pↄkaalɛna bↄ̀ aà lɛ́u, a yↄ̃ↄ lɛ́ pipi aà aɛ. +À gu kɛ̃̀aa musu à pìla, lou sìsi aà gbá zíɛ. +Àlɛ vua dia malaika gã̀sĩade kpɛ, àlɛ yàakpa ń ĩ́anao. +À gusia kù azĩala, à luabɛsiana kɛ̀ a kúkĩ́i ũ. +Za aà gawi pílɛau lou lɛ́ pílɛ pãsĩpãsĩ. +Dii pàla za musu, Lua Musude lↄↄ dↄ louvĩa ũ. +À ka fã̀ ma ibɛɛↄgu à ń fãaa, Lua sùmá à ń yá. +Kɛ́ Dii pàlamá, ísia tↄↄlɛ bↄ̀ gupuau, kɛ́ à pↄbↄ̀ a níu, dṹnia zĩ́na bↄ̀ puizi. +À ↄbↄ̀ za musu à ma kũ, à ma bↄ ísiu. +À ma si ma ibɛɛ gbãawa ń ma wɛ̀lɛ pↄ́ an gbãa dɛmalaↄ. +Aa ã̀naa ma wɛ̃nakɛgↄↄ, ↄ̃ Dii zɛ̀manↄ. +À ma bↄ à ma gba dɛ̀ɛpookĩi, à ma mìsi kɛ́ a yemazi yã́i. +Dii yãkɛ̀mɛɛ ma nↄ̀sɛmaa lɛ́uɛ, à fĩabòmɛɛ ma gbãsĩsai lɛ́u. +Asa má Dii yã́ kũa, mi vãikɛ ma a Lua tò weo. +Aà ikoyã ìↄ dↄaaamɛɛ píi, mi bↄ yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kpɛo. +Ma kua tàae vĩ Diiɛo, má azĩa kũa duunasai. +Dii fĩabòmɛɛ ma maakɛ lɛ́uɛ, asa a è má kú gbãsĩsai. +Ń náai vĩ náaideↄnɛ, tàaesaiden n ũ tàaesaideↄnɛ. +Ń wásawasa gbɛ̃́ wásawasaↄnɛ, ãma ni kↄ̃nikɛ gbɛ̃́ dↄ̀ↄsaiↄnɛ. +Ni zĩabusanaↄ suaba, ni gbɛ̃́ pↄ́ aaì ńzĩa sɛ lɛsĩↄ busa. +Mpi Dii, ḿmɛ ń ma filia ũ, Dii, ni ma gusia lilɛ gupua ũ. +Ń n gbãao má fↄ̃ kuadi kaawa, ń ma Lua dↄnlɛo má fↄ̃ vĩ gĩa. +Luapi sↄ̃, aà yãkɛaↄ bↄ̀lɛi,ulɛkĩi ũi? +Lua mɛ́ ì ma gba gbãa, ↄ̃mɛ ì zɛpoomɛɛ súsu. +Ì to ma wá nakũ lán tuewa, ì to màↄ bɛ bùsu gulɛsĩↄ musu. +Ì zĩkaa dadamɛɛ, e ma gã̀sĩ a fↄ̃ mↄgotɛ̃ sá gá. +Ni n zĩblesɛ̀ngbao kpaa, ni naalɛ ǹ ma tↄbↄ. +Ni ma zɛ́ yàasa kũmɛɛ, ↄ̃ ma gbá lí gbãlɛo. +Ma pɛlɛ ma wɛ̀lɛↄzi ma ń bãdɛ̀, mi kpɛkpao e ma gɛ ma ń dɛdɛò. +Ma ń wiwi míↄmiↄɛ, aai e fɛ̀lɛo, aa kwɛ̀ gↄ̃̀ kálɛa ma gbá zíɛ. +N ma gba gbãakàalɛ. +Aa wiilɛ̀, gbɛ̃e i ń suabao, aa lɛzù Diizi, i yãmamáo. +Ma ń kɛ́ búɛbuɛ lán bùsutiwa, ma táa'òmá lán zɛ́ guu pɛ̀lɛawa. +N ma bↄ ma gbɛ̃́ pↄ fɛ̀lɛmanↄↄ ↄzĩ, n ma kɛ buiↄ mide ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ má ń dↄ̃oↄ ì zↄblemɛɛ, +bui zĩ̀loↄ ì vlãnaumɛɛ. Tó aa ma yã'o mà, aaì misiilɛmɛɛ. +Buipãleↄ kúsu ì kwɛ́, aaì bↄ ń zɛgikĩiↄu ń lualuao. +Dii ku! Báaaden ma gbɛsi ũ! Wà Lua ma gbɛsi ma Suabana tↄbↄ! +Lua mɛ́ ì tↄsimɛɛ, ì buiↄ totomɛɛ, +ì to mà pili ma ibɛɛↄwa. N ma gba gbãa dɛ ma wɛ̀lɛↄla, n ma bↄ gbɛ̃́ pãsĩↄ ↄzĩ. +A yã́i tò má ń sáaukpa buiↄnɛ, má n táasilɛ Dii. +Ì zĩ̀ zↄ̃ↄ ble kí pↄ́ á sɛ̀ɛ, ì gbɛ̃kɛkɛ kía pↄ́ a kpàpiɛ, ma Davidi ń ma buiↄ e gↄↄpii. +Yã́ gbɛzã pↄ́ Davidi òn kɛ: Yɛse nɛ́ Davidi yã́n kɛ, gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà gbà gbãa yã'oaɛ. Yakↄbu Lua aà kpà kía ũ, ↄ̃mɛ Isailiↄ lɛ̀dan maa ũ. +Dii Nisĩna yãdàmɛɛ, aà yã́ dↄ ma lɛ́u. +Isailiↄ Lua yã'ò, Isailiↄ gbɛsi òmɛɛ: Tó kí yãgↄ̃̀gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa, mɛ́ à kía blè vĩakɛa Luaɛ guu, +ìↄ dɛ lán ĩatɛ̃ bilɛa gupuawaɛ, lán gudↄa guduuduusaiwa, lán lou pↄ́ ì to sɛ̃ bↄlɛwa. +Ma bɛdeↄ na ń Luaoo lé? Aà bàa aↄ kumanↄ e gↄↄpiiɛ. À a yã́ dↄ̀dↄ píi, a sea vĩo. A bↄ ń ma suabaaoo lé? A pↄ́ pↄ́ má a ni vĩ kpaa píio lé? +Gbɛ̃pãↄ dɛ lán lɛwaɛ, wì ń vũaaɛ, wìli kṹ kyàuo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye kã́má, sema aàↄ gↄ̃kɛbↄ ge go kũa, i tɛsↄ̃má ń kúkĩi. +Davidi nɛgↄ̃naↄ tↄ́n kɛ: Akemↄ gbɛ̃́ Yasↄbaũá nɛgↄ̃n tↄde gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ dↄaanaɛ. Ɔ̃mɛ sↄ̃na sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ↄzi, à ń zↄ̃zↄ̃ò píi gↄↄdoũzĩ. +Gbɛ̃́ bee gbɛa Dodai nɛ́ Ɛleazaa, Ahoa gbɛ̃́ kú nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ guu lↄ. A kú ń Davidio gↄↄ pↄ́ Isailiↄ kã̀aa aa zĩkà ń Filitɛ̃ↄ Pasadamiũ. Isailiↄ pↄ̀ↄbↄzãkɛ̀, +ↄ̃ aàpi fɛ̀lɛ à Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ e aà ↄ wã̀, à gↄ̃̀ fɛ̃nda pá kũa. Dii tò à zĩblè maamaa gↄↄ bee. Zĩgↄ̃ kĩniↄ ɛ̀a sù aa aà lè, ãma pↄ́ↄ woloa gɛↄwa yã́iɛ. +Gbɛ̃́ bee gbɛa Age nɛ́ Sãma gusĩsĩde gbɛ̃́ kú. Kɛ́ Filitɛ̃ↄ gãli kã̀aa gu pↄ́ bláa bú kúu, Isailiↄ bàalɛ̀nɛ́, +aàpi mɛ́ zɛ̀ gì búpi guoguo. À búpi sìmá, à Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ. Dii tò à zĩblè maamaa. +Pↄkɛkɛgↄↄ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwiↄ guu, gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ bↄ̀ gɛ̀ Davidi kĩ́i Adulaũ gbɛ̀'ɛu. Filitɛ̃ↄ gãli bòo kálɛ Lefai guzulɛu. +Gↄↄ bee Davidi ku sɛ̃gbãu, Filitɛ̃ gudↄ̃anaↄ ku Bɛtɛlɛũ. +Davidi lɛ́ a bɛ í nidɛ à mɛ̀: Démɛ a gɛ́ Bɛtɛlɛũ bↄlɛ lↄ̀ↄ'i tↄ́imɛɛi? +Nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ mɛ́ gɛ̀ gɛ̃̀ Filitɛ̃ↄ bòou, aa Bɛtɛlɛũ bↄlɛ lↄ̀ↄ'i tↄ̀ aa sùò Davidiɛ. Ɔ̃ i we mìo, a tↄ̃̀lɛ Diiɛ sa'o'i ũɛ. +À mɛ̀: Kai Dii, má fↄ̃ íɛ bee mio. Gbɛ̃́ pↄ́ aa gì ń wɛ̃niiↄ auɛ. I we mìo. Nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ yãkɛan we. +Zeluia nɛ́ Abisai, Yoabu dãuna mɛ́ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwiↄ dↄaana ũ. Ɔ̃mɛ sↄ̃na sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄooↄzi à ń dɛdɛ, ↄ̃ à tↄbↄ̀ gbɛ̃ↄn baakwipiↄ guu. +À tↄbↄ̀ dɛ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄla, ↄ̃ à gↄ̃̀ ń dↄaana ũ, kási a ku nɛgↄ̃n tↄde gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ guuo. +Yoiada nɛ́ Benaia, Kabazee gbɛ̃́á zĩ̀kan wↄ́ↄdeɛ. Aà yãkɛaↄ dasi. À Mↄabu nɛgↄ̃n tↄdeↄ dɛ̀ gbɛ̃ↄn pla. À gɛ̃̀ ɛ guu gↄↄ pↄ́ lougbɛ kwɛ̀, à nↄ̀ↄmusu dɛ̀u. +À Egipi gↄ̃sa tìisi pↄ́ sↄ̃na kũa dɛ̀. À sↄ̃̀aàzi ń goo, à aà sↄ̃na sìwà à aà dɛ̀ò. +Yoiada nɛ́ Benaia mɛ́ yã́piↄ kɛ̀, ↄ̃ à tↄbↄ̀ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwipiↄ guu. +À tↄbↄ̀ dɛ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwipiↄla, kási a ku nɛgↄ̃n tↄde gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ guuo. Ɔ̃ Davidi aà dìlɛ a dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Gbɛ̃́ↄ baakwipiↄ tↄ́n kɛ: Yoabu dãuna Asaɛli, Dodo nɛ́ Ɛlana Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́, +Alodi gbɛ̃́ↄ Sãma ń Ɛlikao, +Paleti gbɛ̃́ Ɛlɛzi, Tekoa gbɛ̃́ Ikesi nɛ́ Ila, +Anato gbɛ̃́ Abiɛzɛɛ, Usa gbɛ̃́ Mɛbuni, +Ahoa gbɛ̃́ Salamↄ, Nɛtofa gbɛ̃́ Malai, +Nɛtofa gbɛ̃́ Baana nɛ́ Ɛlɛbu, Gibɛa pↄ́ kú Bɛ̃yãmɛɛ bùsuu gbɛ̃́ Libai nɛ́ Itai, +Pilatↄ̃ gbɛ̃́ Benaia, Gaasi guzulɛ gbɛ̃́ Idai, +Alaba gbɛ̃́ Abialebↄ̃, Bauliũ gbɛ̃́ Azemavɛ, +Saaleboni gbɛ̃́ Ɛliaba, Yasɛ̃ nɛ́ↄ, +gusĩsĩde gbɛ̃́ Sãma nɛ́ Yonatãa, gusĩsĩde gbɛ̃́ Salaa nɛ́ Ahiaũ, +Maaka gbɛ̃́ Aasebai nɛ́ Ɛlifele, Gilo gbɛ̃́ Aitofɛli nɛ́ Ɛliaũ, +Kaamɛli gbɛ̃́ Ɛzɛlo, Laalubu bui Paalai, +Zoba gbɛ̃́ Natã nɛ́ Igali, Gada bui Bani, +Amↄni bui Zɛlɛki, Beelo gbɛ̃́ Naalai, Zeluia nɛ́ Yoabu zĩkabↄkũna, +Yɛtɛɛ buiↄ Ila ń Galebuo +ń Iti bui Ulio. Ampii aa gbɛ̃ↄn bla àaↄ̃saiɛ. +Dii pↄ ɛ̀a pà Isailiↄzi, ↄ̃ à Davidi swãfɛ̃̀nɛ́ à mɛ̀: Gɛ́ Isailiↄ ń Yudaↄ naoi. +Ɔ̃ kí ò Yoabuɛ ń zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ kuaànↄↄ à mɛ̀: À Isaili buiↄ bùsu kɛɛlɛ píi za Dã e à gɛ pɛò Bɛɛsɛbawa, í ń nao, kɛ́ mà e mà ń dasilɛ dↄ̃. +Ɔ̃ Yoabu ò kíɛ: Ma dii kí, Dii n Lua n gbɛ̃́ↄ kↄ̃nɛ lɛɛ basↄo, ní wɛsiɛ, ãma ma dii kí, àkɛa ń ye ǹ kɛ màai? +Ń beeo kí yã́ Yoabu ń zĩgↄ̃ dↄaanaↄ blè, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ kí kĩ́i, aa gɛ̀ Isailiↄ naoi. +Aa bùa Yuudɛ̃wa, aa bòokpà Aloee saɛ. Wɛ̃́lɛpi ku guzulɛuɛ. Ɔ̃ aa Gada bùsu kɛ̀ɛlɛ e Yazɛɛ. +Aa Galada bùsu kɛ̀ɛlɛ aa gɛ̀ Kadɛsi, Iti bùsuu e Dãyaani, ↄ̃ aa gɛ̀ Sidↄ̃ oi. +Aa gɛ̀ Tii wɛ̃́lɛ bĩ́ideu ń Iviↄ ń Kanaaↄ wɛ̃́lɛↄ guu píi, ↄ̃ aa gɛ̀ Yuda bùsu gɛↄmidↄkĩi oi e Bɛɛsɛba. +Aa bùsupi kɛ̀ɛlɛ píi. Mↄ kɛ̃okwi ń gↄↄ baoo gbɛa aa ɛ̀a sù Yelusalɛũ. +Ɔ̃ Yoabu gbɛ̃́ pↄ́ à ń naoↄ lɛ́ ò kíɛ. Isaili gↄ̃ɛ pↄ́ aa fɛ̃nda dↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa síiↄ̃ɛ (800.000). Yudaↄ sↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa pla ń basↄoo (500.000). +Gbɛ̃́piↄ naoa gbɛa Davidi ku déndↄ̃mɛɛ guu, ↄ̃ a ò Diiɛ: Ma duunakɛ̀ yã́pi kɛa guu maamaaɛ. Dii, mapi n zↄ̀blena, ma tàae kɛ̃a sa, asa ma sↄũyã kɛ̀ɛ. +Kɛ́ Davidi fɛ̀lɛ kↄↄ, Dii yã'ò ãnabi Gada, Davidi gu'enaɛ à mɛ̀: +Gɛ ǹ o Davidiɛ ma mɛ̀, má yã́ mɛ̀n àaↄ̃ kpálɛ aà gɛ̃zĩ, aà yã́piↄ do gwa à sɛ́, mí kɛɛ̀. +Ɔ̃ Gada gɛ̀ Davidi lè, a òɛ̀ à mɛ̀: Imina kaa ń bùsuu wɛ̃̀ sopla ge n ibɛɛↄ pɛ́lɛanzi n bàalɛanɛ́ mↄ àaↄ̃ ge gagyãkaa n bùsuu gↄↄ àaↄ̃, a kpele ń sɛ̀i? Làasookɛwà ǹ gwa, mí gɛ o Lua pↄ́ ma zĩɛ. +Ɔ̃ Davidi ò Gadaɛ: Má kú yeelɛa zↄ̃ↄ guuɛ. Má sì wà lɛ́lɛ wà za kↄↄ bee e gↄↄ pↄ́ à zɛ̀ò. Sɛa za Dã e à gɛ̀ pɛ̀ò Bɛɛsɛbawa Isailiↄ gàga gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃kwi (70.000). +Kɛ́ Dii Malaika ↄbↄ̀ àlɛ yã́yia Yelusalɛũdeↄwa, Dii a nↄ̀sɛ suumpà yã́pi musu, ↄ̃ a ò malaikapiɛ: Zɛ màa! Ǹ n ↄ sↄaa sa. Yebusi bui Alauna pↄ́wɛngbɛ̃zɛ ↄ̃ Dii malaikapi kuu. +Gↄↄ pↄ́ Davidi malaikapi è, àlɛ ń dɛdɛ, a ò Diiɛ: Mámɛ ma duunapi kɛ̀ ma tàaekɛ̀. Gbɛ̃́piↄá ma kpàsa sãↄnɛ, aai yãe kɛo. To n ↄ su mapi ń ma de bɛdeↄwa. +Gↄↄbeezĩ Gada gɛ̀ Davidi lè a òɛ̀: Gɛ́ Dii gbagbakĩi boi Yebusi bui Alauna pↄ́wɛngbɛ̃zɛu. +Ɔ̃ Davidi gɛ̀ lá Dii a yã'ò Gadaɛwa. +Kɛ́ Alauna wɛzù, a è kí ń a gbɛ̃́ↄ lɛ́ mↄ́ a kĩ́i, ↄ̃ à gɛ̀ kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu +à mɛ̀: Ma dii kí, àkɛa ńlɛ mↄ́ mapi n zↄ̀blena kĩ́ii? Davidi wèwà à mɛ̀: Ma mↄ n pↄ́wɛngbɛ̃zɛ lúima, mà Dii gbagbakĩi bouɛ, kɛ́ gagyãpi e go gbɛ̃́ↄwa yã́i. +Ɔ̃ Alauna ò Davidiɛ: Ma dii kí, pↄ́ pↄ́ kɛ̀nɛ maa sɛ ǹ sa'oò. Zuↄ gwa sa'obↄ ũ. Pↄ́wɛngbɛ̃goↄ ń zuuↄ sɛ́lɛ yàa ũ. +Kí, ma n gba píiɛ. Alauna ɛ̀a ò lↄ: Dii n Lua sinnↄ. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Aawo! Má lúmaɛ, mí a fĩabonɛ. Má sa'o Dii ma Luawa pã fĩabosaio. Ɔ̃ à pↄ́wɛngbɛ̃zɛpi ń zuↄ lùwà ã́nusu ↄwatɛ̃ blakwi. +Ɔ̃ à Dii gbagbakĩi bò we, à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń sáaukpasaↄ. Dii sìaànↄ aà bùsu yã́ musu, ↄ̃ gagyãpi zɛ̀. +Kíaↄ lá sɛ̃́ia. +Kí Davidi zikũ̀ táotao. Baa tó wà zwãa kùaàla, ĩ́ana ì gi àↄ aà dɛɛ. +Ɔ̃ aà ìwaↄ òɛ̀: Wá dii kí, to wà wɛ̃́ndia wɛɛlɛnɛ, aàↄ zĩkɛnɛ, iↄ n gwa, iↄ wúlɛ n saɛ, kɛ́ ĩ́ana su n dɛ lↄo yã́i. +Ɔ̃ wà gɛ̀ kpálɛkɛ̀ wɛ̃́ndia kɛfɛnai Isaili bùsuu píi, ↄ̃ wà bↄ̀ Sunɛũ nↄɛ Abisagawa, wa sɛ̀ sùò kíɛ. +Wɛ̃́ndiapiá nↄanaɛ. Ìↄ kí gwa àↄ zĩkɛɛ̀, ãma kí i aà dↄ̃ nↄɛ ũo. +Agita nɛ́ Adonia azĩa dìlɛ a ka, à mɛ̀ ámɛ á kpalable tia. Ɔ̃ à sↄ̃́goↄ sɛ̀ ń sↄ̃deↄ ń gↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn blakwi pↄ́ aaↄ bàalɛ aaↄ dↄaaɛↄ. +Zaa a ku, aà mae i aà lele à mɛ bↄ́yãi ńlɛ kɛ màaio. Aàpi sↄ̃ gↄ̃ kɛfɛnaɛ. Abisaloũ mɛ́ yↄ̃́ mì a kpàwà. +Ɔ̃ à lɛkpàaĩ ń Zeluia nɛ́ Yoabuo ń sa'ona Abiataao, ↄ̃ aa zɛ̀aànↄ. +Kási sa'ona Zadoki ń Yoiada nɛ́ Benaiao ń ãnabi Natão ń Simɛio ń Davidi gbɛ̃naↄ ń aà dↄai nɛgↄ̃naↄ aai zɛaànↄo. +Adonia sa'ò ń sãↄ ń zuↄ ń zunɛ mɛkpaaↄ Gbɛ̀mlɛ̃ pↄ́ kú Logɛli nibↄna saɛwa. À a dãuna kíanɛↄ sìsi píi ń Yuda pↄ́ dɛ kía ìwa ũↄ píi. +I ãnabi Natã sísio ge Benaia ge Davidi dↄai nɛgↄ̃naↄ ge azĩa dãuna Salomↄↄ. +Ɔ̃ Natã gɛ̀ Salomↄↄ da Basɛba là à mɛ̀: Ni ma Agita nɛ́ Adonia kpalablè wá dii kí Davidi dↄ̃a saio lé? +To mà lɛdama, lá ńyↄ̃ kɛ, ǹ nzĩa misi ń n nɛ́ Salomↄↄ pↄ́o. +Fɛlɛ gɛ́ kí Davidi kĩ́i, ní oɛ̀, kɛ́ à lɛgbɛ̃̀nɛ yãa sↄ̃ à mɛ̀ n nɛ́ Salomↄↄ mɛ́ a kpalable a gbɛu a gɛ̃ɛ ũ sↄ̃ bɛ? Àkɛa Adonia mɛ́ kpalablèi? +Gↄↄ pↄ́ ńlɛ yã́pi oɛ̀ ↄ̃ má mↄ́ sↄ̃, mí yã́'idia. +Ɔ̃ Basɛba gɛ̀ kí lè aà kpɛa, asa kí zikũ̀ɛ. Sunɛũ nↄɛ Abisaga kuaànↄ we. +Basɛba kùlɛ mipɛ̀lɛɛ̀, ↄ̃ kí aà là à mɛ̀: Bↄ́ ń yeii? +A wèwà à mɛ̀: Baa, ḿmɛ n lɛgbɛ̃̀ mapi n zↄ̀blenaɛ ń Dii n Lua tↄ́o n mɛ̀ ma nɛ́ Salomↄↄ mɛ́ a kpalable, iↄ dɛ kía ũ n gɛ̃ɛ ũo lò? +Gwa ma dii kí, Adonia mɛ́ kpalablè tia, mɛ́ ń a yã́ dↄ̃o. +À sa'ò ń zuↄ ń zunɛ mɛkpaaↄ ń sãↄ dasidasi, à n nɛ́ↄ sìsi píi ń sa'ona Abiataao ń zĩgↄ̃ↄ dↄaana Yoabuo, ↄ̃ i n zↄ̀blena Salomↄↄ sísio. +Ma dii kí, ḿmɛ Isailiↄ sↄ̃́anzi ḿpii, wà e ma gbɛ̃́ pↄ́ a gↄ̃ kía ũ n gbɛu. +Ma dii kí, tó n ta n deziↄ guu, mapi ń ma nɛ́ Salomↄↄo, waↄ wá gwa tàaedeↄ ũɛ. +Kɛ́ àlɛ yã'o ń kío màa, ↄ̃ ãnabi Natã kà. +Wa ò kíɛ wà mɛ̀, ãnabi Natã kɛ́. Ɔ̃ Natãpi mↄ̀ kùlɛ kíɛ, à wùlɛ a gbɛɛu +à mɛ̀: Ma dii kí, ḿmɛ n mɛ̀ Adonia kpalable, iↄ dɛ kía ũ n gɛ̃ɛ ũa? +Asa à gɛ̀ sa'ò gbã ń zuↄ ń zunɛ mɛkpaaↄ ń sãↄ dasidasi. À n nɛ́ↄ sìsi píi ń n zĩgↄ̃ↄ dↄaanao ń sa'ona Abiataao. Aalɛ pↄble, aalɛ imiaànↄ tia, aalɛ mɛ: Lua kí Adonia dↄ̃ ń aafiao! +Ãma i mapi n zↄ̀blena sísio ge sa'ona Zadoki ge Yoiada nɛ́ Benaia ge n zↄ̀blena Salomↄↄ. +Ma dii kí, asi ḿmɛ n yã́pi kɛ̀, ↄ̃ n gi gbɛ̃́ pↄ́ a zↄ̃lɛ kpalau n gɛ̃ɛ ũ oi wápiↄ n zↄ̀blenaↄnɛa? +Ɔ̃ kí Davidi mɛ̀: À Basɛba sísimɛɛ. Kɛ́ Basɛba mↄ̀ gɛ̃̀, à mↄ̀ zɛ̀ kí aɛ. +Ɔ̃ kí lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀: Dii ku! À ma bↄ taasi píi guu. +Lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀nɛ ń Dii Isailiↄ Lua tↄ́o, ma mɛ̀ n nɛ́ Salomↄↄ mɛ́ a kpalable ma gbɛu, iↄ dɛ kía ũ ma gɛ̃ɛ ũ, má kɛ gbã kã́ukãu. +Ɔ̃ Basɛba kùlɛ mipɛ̀lɛ tↄↄlɛ kíɛ à mɛ̀: Ma dii kí Davidi, Lua n dↄ̃ ń aafiao gↄↄpii! +Ɔ̃ kí Davidi mɛ̀: À sa'ona Zadoki sísimɛɛ ń ãnabi Natão ń Yoiada nɛ́ Benaiao. Kɛ́ aa kà kí kĩ́i, +a ònɛ́: À ma ìwaↄ naaa à gɛ́ ma nɛ́ Salomↄↄ dii ma sↄ̃baona kpɛ, í gɛaànↄ Giↄ̃. +Wekĩi sa'ona Zadoki ń ãnabi Natão aa nísikauwà, aai aà dilɛ Isailiↄ kía ũ, í kuupɛ à wiilɛ à mɛ: Lua kí Salomↄↄ dↄ̃ ń aafiao! +Bee kpɛ í suaànↄ, i zↄ̃lɛ kpalau, iↄ dɛ kía ũ ma gbɛu. Aàpi má dìlɛ Isailiↄ ń Yudaↄ dↄaana ũ. +Ɔ̃ Yoiada nɛ́ Benaia ò kíɛ: A kɛ màa! Dii n Lua n lɛ́si, ma dii kí! +Lá Dii kunnↄ ma dii kí, aàↄ kú ń Salomↄↄo màa sↄ̃, i aà kíakɛ kã́fĩ dɛ n pↄ́a. +Ɔ̃ sa'ona Zadoki ń ãnabi Natão ń Yoiada nɛ́ Benaiao ń dↄaiↄ gɛ̀ Salomↄↄ dì kí Davidi sↄ̃baona kpɛ, aa gɛ̀aànↄ Giↄ̃. +Ɔ̃ sa'ona Zadoki nísi tùu sɛ̀ Dii zwã̀akpɛu, à nísipi kà Salomↄↄwa. Kɛ́ wà kuupɛ̀, ↄ̃ gbɛ̃́pii wiilɛ̀ aa mɛ̀: Lua kí Salomↄↄ dↄ̃ ń aafiao! +Ɔ̃ gbɛ̃́pii bↄ̀ tɛaàzi, aalɛ su, aalɛ kulɛpɛ, aalɛ pↄnakɛ maamaa, ↄ̃ tↄↄlɛ lùa kↄ̃fĩ pↄ́ aalɛ kɛpi yã́i. +Kɛ́ Adonia ń gbɛ̃́ pↄ́ à ń sisiↄ pↄblè aa làa, aalɛ fɛlɛ, aa kↄ̃fĩpi mà. Kɛ́ Yoabu kuu'ↄpi mà, ↄ̃ à mɛ̀: Bↄ́ zↄa mɛ́ dↄ wɛ̃́lɛ guu màai? +I yã́pi o a làao, ↄ̃ sa'ona Abiataa nɛ́ Yonatãa kàò gↄ̃̀ↄ. Ɔ̃ Adonia mɛ̀: Mↄ ǹ gɛ̃. Bɛɛɛden n ũ, baona n mↄò. +Ɔ̃ Yonatãa ò Adoniaɛ: Aawo! Wá dii kí Davidi mɛ́ Salomↄↄ kpà kpalau. +À sa'ona Zadoki ń ãnabi Natão ń Yoiada nɛ́ Benaiao ń a dↄaiↄ gbàɛ aa gɛaànↄ, ↄ̃ aa gɛ̀ aà dì kí sↄ̃baona kpɛ. +Ɔ̃ sa'ona Zadoki ń ãnabi Natão nísikàwà, aa aà kpà kía ũ Giↄ̃. Bↄa we aa sù ń pↄnakɛao, ↄ̃ wɛ̃́lɛ lòo. Kↄ̃fĩ pↄ́ á màn we. +Salomↄↄ zↄ̃lɛa kpalau kↄ̀. +Ɔ̃ wá dii kí Davidi ìwaↄ mↄ̀ fↄkpàwà sↄ̃, aa mɛ̀ Lua Salomↄↄ tↄbↄ dɛ aà pↄ́a! Lua aà kíakɛ gba gbãa dɛ aà pↄ́a! Ɔ̃ Davidi misìilɛ Diiɛ a liiwa, +à mɛ̀: Wà gbãakpa Dii Isailiↄ Luazi! Asa a tò ma wɛsì ma gɛ̃ɛ kpaa ma kpalaulɛ gbã. +Kɛ́ vĩa gbɛ̃́ pↄ́ Adonia ń sisiↄ kũ̀, ↄ̃ aa tilɛ̀, baade a taa kɛ̀. +Kɛ́ Adonia lɛ́ vĩakɛ Salomↄↄɛ, à fɛ̀lɛ gɛ̀ nà Dii gbagbakĩizi, à a kↄ́ba kũ̀. +Ɔ̃ wa ò Salomↄↄɛ wà mɛ̀: Gwa, Adonia lɛ́ vĩakɛnɛɛ, à gɛ̀ nà Dii gbagbakĩizi a a kↄ́ba kũa, àlɛ mɛ ǹ lɛgbɛ̃ n zↄ̀blenaɛ gbã, kɛ́ ńyↄ̃ a dɛo. +Ɔ̃ Salomↄↄ mɛ̀: Tó a azĩa kũa dↄ̃ gbɛ̃́ bɛɛɛde ũ, baa aà mikãe a lɛ́lɛ zĩ́lɛo. Tó wà sù vãie èwà sↄ̃, à gàɛ. +Ɔ̃ kí Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa Adonia gò Dii gbagbakĩiwa. Kɛ́ Adoniapi mↄ̀ kùlɛɛ̀, ↄ̃ Salomↄↄ òɛ̀: Ta n bɛ. +1 Kíaↄ. +Kɛ́ Davidi gagↄↄ kãikũ̀, à lɛdìlɛ a nɛ́ Salomↄↄɛ à mɛ̀: +Málɛ gɛ́ gɛ́kĩi. Sↄ̃dilɛ, níↄ dɛ gbɛ̃́ kàsaa ũ! +Nìliↄ Dii ń Lua yãdilɛnɛↄ kũa, níↄ táa'o lá a yeiwa, níↄ aà ↄtondↄkĩi gwa, níↄ aà yãdilɛaↄ kũa ń aà ikoyãↄ ń aà yã'onɛↄ, lá a ku Mↄizi ikoyã láuwa, yã́ pↄ́ ńlɛ kɛ píi iↄ bↄ maa, n tá píi iↄ na. +Màa Dii a yã́ pↄ́ a òmɛɛ papa à mɛ̀, tó ma nɛ́ↄ ńzĩa kũa dↄ̃, mɛ́ aalɛ táa'o lá á yeiwa sĩana, mɛ́ an sↄ̃ kuwa, ma buiↄ aaↄ kpaa Isailiↄ kpalau gↄↄpiiɛ. +Ń yã́ pↄ́ Zeluia nɛ́ Yoabu kɛ̀mɛɛ dↄ̃, lá à Isaili zĩgↄ̃ↄ dↄaana gbɛ̃ↄn plaↄ dɛ̀dɛ, Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ ń Yɛtɛɛ nɛ́ Amasao. À gbɛ̃́piↄ dɛ̀dɛ, an au fã̀ aà asana ń aà kyaleↄwa. I kɛ sↄ̃ zĩ guu no. +Yã́ kɛɛ̀ n ↄ̃nↄ lɛ́u. Ńsu to aà mikã dadau, i gbasa ta bɛdau niɛ guuo. +Gbɛ̃kɛkɛ Galada gbɛ̃́ Baazilai nɛgↄ̃ɛↄnɛ. Ǹ ń dilɛ gbɛ̃́ pↄ́ áↄ pↄble sãnuↄ guu, asa aamɛ aa zɛ̀manↄ gↄↄ pↄ́ málɛ bàalɛ n vĩ̀i Abisaloũɛ. +Bɛ̃yãmɛɛ bui Gela nɛ́ Simɛi, Bauliũ gbɛ̃́ kunnↄ lↄ. À ma ka pãsĩpãsĩ gↄↄ pↄ́ málɛ gɛ́ Maanaiũ. Kɛ́ à mↄ̀ dàmalɛ Yuudɛ̃i, ma lɛgbɛ̃̀ɛ̀ ma mɛ̀ ń Diio má aà dɛo. +Ń beeo ńsu ǹ aà to we swã́gagasaio. Ń ↄ̃nↄ, lá ńyↄ̃ kɛ ǹ tↄsiwà aà ta bɛdau, ń dↄ̃. +Ɔ̃ Davidi gà. Yelusalɛũ fã́ani pↄ́ wà aà vĩ̀u ↄ̃ wì mɛ Davidi wɛ̃́lɛ. +A dɛ Isailiↄ kía ũ wɛ̃̀ blaɛ, Hɛblↄ̃ wɛ̃̀ sopla, Yelusalɛũ wɛ̃̀ baakwi ń àaↄ̃o. +Salomↄↄ mɛ́ gↄ̃̀ kía ũ a mae gbɛu, a ku kpalau gíũgiũ. +Agita nɛ́ Adonia gɛ̀ Salomↄↄ da Basɛba lè, ↄ̃ Basɛba aà là à mɛ̀: Aafia n mↄa? A wèwà à mɛ̀: Aafiaɛ! +Adonia ɛ̀a mɛ̀: Má yãvĩ mà onɛ. Basɛba mɛ̀: O! +Ɔ̃ Adonia mɛ̀: Ń dↄ̃ kɛ́ kpala dɛ ma pↄ́ ũ yãaɛ. Isailiↄ wɛ́ dↄmazi ḿpii mà gↄ̃ kía ũ, ↄ̃ yã́ lìlɛ, ma dãuna mɛ́ kpalablè, asa Dii mɛ́ aà kpàu. +Tiasa yã́ mɛ̀ndo málɛ gbɛama, ńsu gí kɛimɛɛo. Basɛba mɛ̀: O! +Ɔ̃ à mɛ̀: Gbɛamɛɛ kí Salomↄↄwa aà Sunɛũ nↄɛ Abisaga kpaa nↄ ũ, asa a ginɛo. +Basɛba òɛ̀: Tↄ̀ↄ, má oɛ̀nɛ. +Kɛ́ Basɛba gɛ̀ kí Salomↄↄ lei Adonia yã́pi musu, ↄ̃ kípi fɛ̀lɛ gɛ̀ dàaàlɛ à kùlɛɛ̀, ↄ̃ à ɛ̀a mↄ̀ zↄ̃̀lɛ a gĩ́naa. Ɔ̃ wà mↄ̀ Basɛbaɛ ń kìlao, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ kí ↄplaai. +Basɛbapi mɛ̀: Yã́ yↄↄnae má vĩ mà gbɛama, ńsu gí kɛimɛɛo. Ɔ̃ kí mɛ̀: Gbɛa Naa, má gio. +Ɔ̃ Basɛba mɛ̀: To wà Sunɛũ nↄɛ Abisaga kpa n vĩ̀i Adoniawa nↄ ũ. +Ɔ̃ kí Salomↄↄ a da là à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ Sunɛũ nↄɛ Abisaga gbɛa Adoniaɛi? Kpala ńlɛ gbɛaɛ̀ we mɛ̀, asa ma vĩ̀iɛ. Ńlɛ kpala gbɛaɛ̀ ń sa'ona Abiataao ń Zeluia nɛ́ Yoabuoɛ. +Ɔ̃ kí Salomↄↄpi lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀: Má sì ń Diio, tó Adonia i ga yã́ pↄ́ a gbɛ̀api yã́io, Lua yãpãsĩkɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Lá Dii ma kpa kpalau, à ma dilɛ ma mae Davidi gɛ̃ɛ ũ, à ma bui zɛ̀dↄ lá à a lɛgbɛ̃̀wa, má sì ń Diipio Adonia gà gbãɛ. +Ɔ̃ kí Salomↄↄpi Yoiada nɛ́ Benaia zĩ̀, à gɛ̀ ↄtↄ̃̀ Adoniawa, ↄ̃ à gà. +Kí ò sa'ona Abiataaɛ: Ɛa ta n bualoũ Anato. À kũ̀ ǹ gaɛ, ãma má n dɛ gbão, asa ḿmɛ n Dii Lua kpagolo sɛ̀ n dↄaa ma mae Davidiɛ, mɛ́ n zɛaànↄ aà wɛtãa píi guu. +Màa Salomↄↄ Abiataa ya bↄ̀ Dii gbagbazĩu, kɛ́ yã́ pↄ́ Dii ò Ɛli bɛdeↄ musu Silo e pa yã́i. +Kɛ́ Yoabu a feena mà, ↄ̃ à bàalɛ̀ gɛ̃̀ Dii zwã̀akpɛ ua, à nà Dii gbagbakĩizi à a kↄ́ba kũ̀. Yoabupi zɛ̀ ń Adoniao yãaɛ, ãma i zɛ ń Abisaloũoo. +Kɛ́ wa ò kí Salomↄↄɛ, Yoabu bàalɛ̀ gɛ̃̀ Dii zwã̀akpɛ ua, a ku sa'okĩipi saɛ, ↄ̃ Salomↄↄ ò Yoiada nɛ́ Benaiaɛ aà gɛ ↄtↄ̃wà we. +Kɛ́ Benaia gɛ̃̀ Dii zwã̀akpɛ ua, a òɛ̀: Kí mɛ̀, mↄ ǹ bↄ! Ɔ̃ Yoabu mɛ̀: Aawo! Lakĩi má gau. Ɔ̃ Benaia gbɛ̃́ↄ zĩ̀ kíwa à mɛ̀: Lá Yoabu yã́zãsìan kɛ. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Kɛɛ̀ lá a òwa. Ǹ aà dɛ, ní aà vĩ, kɛ́ aà gbɛ̃dɛa pã yã́ su wi mapi ń ma de bɛdeↄ musuo yã́i. +Dii a to aà gbɛ̃dɛa yã́ wí aà musuɛ, asa à ↄtↄ̃̀ yãesaide gbɛ̃ↄn pla pↄ́ an maa dɛalaↄwaɛ. À Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ, Isaili zĩgↄ̃ↄ dↄaana ń Yɛtɛɛ nɛ́ Amasa, Yuda zĩgↄ̃ↄ dↄaanao dɛ̀ ma mae lɛ́ saiɛ. +An dɛa yã́ aↄ wi Yoabu ń a buiↄ musu gↄↄpiiɛ, kási Dii aↄ Davidi ń a buiↄ ń a uao ń a kpalao gba aafia gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ Yoiada nɛ́ Benaia gɛ̀ ↄtↄ̃̀ Yoabuwa, ↄ̃ wà aà vĩ̀ a bɛ gbáau. +Ɔ̃ kí Yoiada nɛ́ Benaia dìlɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ aà gbɛu, sa'ona Zadoki sↄ̃ Abiataa gbɛu. +Kí gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa Simɛi sìsi, ↄ̃ a òɛ̀: Bɛkpa Yelusalɛũ la, níↄ ku a guu. Ńsu bↄ wɛ̃́lɛu la ǹ gɛ́ gueio. +Ǹyↄ̃ dↄ̃ sã́asã kɛ́ gↄↄ pↄ́ n bua Sedↄ̃wa, n gan we. Kási n nzĩa dɛ̀ɛ. +Ɔ̃ Simɛi ò kíɛ: Yãmaaɛ, ma dii kí. Mapi n zↄ̀blena má kɛ lá ń òwaɛ. Ɔ̃ à gↄ̃̀ Yelusalɛũ màa gĩa gↄↄpla. +Wɛ̃̀ àaↄ̃ gbɛa Simɛi zↄ̀ gbɛ̃ↄn plaↄ bàalɛ̀ aa tà Maaka nɛ́ Akisi, Gata kía kĩ́i, ↄ̃ wa ò Simɛiɛ: N zↄↄ ku Gata. +Ɔ̃ Simɛi fɛ̀lɛ káoyè a zàa'ĩnaɛ, à gɛ̀ Akisi kĩ́i Gata a zↄpiↄ wɛɛlɛi. Kɛ́ à ń é, ↄ̃ à ń sɛ́lɛ Gata à sùńnↄ. +Ɔ̃ wa ò Salomↄↄɛ, Simɛi bↄ̀ Yelusalɛũ, à gɛ̀ Gata à ɛ̀a sù. +Ɔ̃ kí gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa Simɛi sìsiɛ, ↄ̃ a òɛ̀: Má tò ń lɛgbɛ̃̀ n mɛ̀ ń sì ń Diio, ↄ̃ ma lɛzàma ma mɛ̀, zĩ́ pↄ́ n bↄ la n gɛ guei, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ n gan we. Ɔ̃ ń òmɛɛ, yãmaaɛ, ń mà. +Bↄ́yãi n bↄ lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ n mɛ̀ ń sì ń Diio n yã́ pↄ́ má dìlɛnɛo kpɛi? +Ɔ̃ kí ɛ̀a òɛ̀ lↄ: Vãi pↄ́ ń kɛ̀ ma mae Davidiɛ dↄngu píi. Dii mɛ́ a to vãipi wi n musu sa, +kási a báaadamaguɛ, i Davidi kpala zĩ́napɛlɛ gíũgiũ, aↄ láaa vĩo. +Kí yã'ò Yoiada nɛ́ Benaiaɛ, ↄ̃ à gɛ̀ ↄtↄ̃̀ Simɛiwa. Màa Salomↄↄ kpala zĩ́napɛ̀lɛ. +Salomↄↄ lɛdoũkɛ̀ ń Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄo, à aà nɛnↄɛ sɛ̀ nↄ ũ, à sùò Davidi wɛ̃́lɛu e àↄ gɛ́ a kpɛ́ ń Dii kpɛ́o ń Yelusalɛũ bĩ́io midɛi. +Gↄↄ bee wi kpɛdↄ Diiɛ gĩao, ↄ̃ wìↄ sa'o gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄwa. +Salomↄↄ ye Diizi, a a mae Davidi yãdilɛnɛↄ kũa, kási sↄ̃ ì sa'o gulɛsĩpiↄwaɛ, ↄ̃ ìↄ tulaletikatɛa we. +Ɔ̃ à gɛ̀ Gabaↄ̃ↄ sa'oi, asa gulɛsĩ bee mɛ́ dɛńla. À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò we ń sa'obↄↄ mɛ̀n ↄ̀aa sↄo. +Ɔ̃ Dii bↄ̀ mↄ̀wà nana guu we gwãasĩna à mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ ń yei gbɛaaáaide nↄ̀sɛpuade ũ yã́i. N gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ kɛ̀ɛ̀, ń tò mapi aà nɛ́ lɛ́ kible aà gɛ̃ɛ ũ e ń a gbão. +Tia kɛ́wa Dii ma Lua, n mapi n zↄ̀blena kpà kía ũ ma mae Davidi gbɛu. Ɛ̀waasonan ma ũ, má dↄaanakɛ dↄ̃o. +Mapi n zↄ̀blena, má kú ń n gbɛ̃́ pↄ́ ń sɛ̀ↄ, gbɛ̃́ dasi pↄ́ wa fↄ̃ ń nao wà ń lɛ́ dↄ̃oↄ. +To mapi n zↄ̀blena màↄ laai vĩ, to màli yã́gↄ̃gↄ̃ n gbɛ̃́ↄnɛ mà maa dↄ̃kↄ̃ɛ ń vãio. Tó màa no, kpelewa má kɛ mà yã́gↄ̃gↄ̃ n gbɛ̃́ dasipiↄnɛi? +Yã́ pↄ́ Salomↄↄ gbɛ̀api kà Diigu, +ↄ̃ a òɛ̀: Lá yã́ pↄ́ ń gbɛ̀aan we, ni wɛ̃ni gbã̀a gbɛao ge àizɛɛ ge n ibɛɛↄ gaa, sema yã́gↄ̃gↄ̃a a zɛ́wa dↄ̃a ↄ̃ ń gbɛ̀a, +má kɛ lá ń gbɛ̀awa, má n gba ↄ̃nↄ ń laaio. Gbɛ̃́ pↄ́ kú n ãae ge gbɛ̃́ pↄ́ aↄ ku n gbɛae ↄ̃nↄ a kanwao. +Má pↄ́ pↄ́ ni gbɛao kpama lↄ, má n gba àizɛɛ ń gawio píi, kíae a kanwao e ǹ gɛ ǹ gaò. +Tó ńlɛ táa'o lá má yeiwa, mɛ́ ń ma yã'onɛↄ ń ma yãdilɛaↄ kũa, lá n mae Davidi kũa yãawa, má n wɛ̃ni dↄnɛ ń mↄgalao. +Ɔ̃ Salomↄↄ vù, asa nana àlɛ o. Ɔ̃ à tà Yelusalɛũ à gɛ̀ zɛ̀ Dii bàa kua ń Isailiↄ kpagolo aɛ, à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasao ò we, ↄ̃ à blɛsakɛ̀ a ìwaↄnɛ. +Zĩewa káalua gbɛ̃ↄn plaↄ mↄ̀ Salomↄↄ kĩ́i, aa sĩ̀ aà aɛ. +An gbɛ̃do mɛ̀: Gáafaakɛmɛɛ Baa. Mapi ń nↄɛɛ beeo wá kú kpɛ́ doũɛ. Ɔ̃ ma nɛ'ì, wámɛwawa pla kpɛ́piu. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ ↄ̃ nↄɛpi nɛ'ì sↄ̃. Wámɛwawa pla kpɛ́pi guu, gbɛ̃e kúwanↄ weo. +Kɛ́ nↄɛpi wùlɛ a nɛgↄ̃ɛpiwa gwãasĩna, à gà. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gwãasĩn wɛɛdo, à ma nɛgↄ̃ɛ sɛ̀ ma saɛ gↄↄ pↄ́ mapi n zↄ̀blena málɛ i'o, a wùlɛ a kùɛ, ↄ̃ à nɛ́ pↄ́ gàpi sɛ̀, a wùlɛmɛɛ ma kùɛ. +Kɛ́ ma vu kↄↄ mà yↄ̃́ kpá ma nɛ́wa, ↄ̃ má è gɛ̀. Kɛ́ má gwàgwa, mi e ma nɛ'ia ũo. +Ɔ̃ nↄɛpi gbɛ̃do mɛ̀: Ɛgɛɛ! Ma nɛ́ mɛ́ bɛ̃́ɛ, n nɛ́ mɛ́ gà. Ɔ̃ nↄɛ sɛ̃́ia mɛ̀: Ɛgɛɛ! N nɛ́ mɛ́ gà, ma nɛ́ mɛ́ bɛ̃́ɛ. Ɔ̃ aalɛ lɛkpaakɛ kí aɛ. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee mɛ̀ a nɛ́ mɛ́ bɛ̃́ɛ, n nɛ́ mɛ́ gà, mɛ́ gbɛ̃́ kee mɛ̀, ɛgɛɛ, n nɛ́ mɛ́ gà, a nɛ́ mɛ́ bɛ̃́ɛ. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: À mↄmɛɛ ń fɛ̃ndao. Ɔ̃ wà mↄ̀oɛ̀. +Kí mɛ̀: À nɛ́ pↄ́ bɛ̃́ɛ zↄ̃ɛ pla, í a kpɛdo kpa gbɛ̃dowa, í a kpɛdo kpa gbɛ̃dowa. +Ɔ̃ nↄɛ pↄ́ a nɛ́ mɛ́ bɛ̃́ɛ, nɛ́pi kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ, a ò kíɛ: Baa, nɛ́ pↄ́ bɛ̃́ɛpi kpawà, ńsu ǹ aà dɛo. Ɔ̃ aà gbɛ̃do mɛ̀: Aↄ dɛ ma pↄ́ ũo, aↄ dɛ n pↄ́ ũ sↄ̃o, wà aà zↄ̃ɛ pla. +Ɔ̃ kí yãgↄ̃̀gↄ̃ à mɛ̀: Wà nɛ́ pↄ́ bɛ̃́ɛpi kpa nↄɛ sɛ̃́iawa. Ásu à aà dɛo, aà dan we. +Kɛ́ Isailiↄ yã́kpalɛ pↄ́ kí kɛ̀pi mà, aa aà yãdà gbia, asa aa è Lua aà gbà ↄ̃nↄ aà yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wa. +Kí Salomↄↄ mɛ́ Isaili bui píi kía ũ. +Aà bùsu dↄaanaↄ tↄ́n kɛ: Zadoki nɛ́ Azalia mɛ́ sa'ona ũ. +Sisa nɛ́ↄ Ɛliolɛfu ń Ahiao mɛ́ aà lakɛ̃naↄ ũ. Ailudi nɛ́ Yosafa mɛ́ aà kpàwakɛna ũ. +Yoiada nɛ́ Benaia mɛ́ aà zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. Zadoki ń Abiataao mɛ́ sa'onaↄ ũ. +Natã nɛ́ Azalia mɛ́ aà bùsu dↄaanaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Sa'ona Zabudu, Natã nɛ́ mɛ́ aà kwàasi ũ. +Ahisaa mɛ́ aà bɛ ziia ũ. Abeda nɛ́ Adonilaũ mɛ́ zↄzĩ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Kí Salomↄↄ Isaili bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dìlɛdilɛ gbɛ̃ↄn kuɛpla. Wɛ̃ ń wɛ̃o an baade ì kípi ń a uadeↄ gwa ń blɛo mↄ dodo. +An tↄ́n kɛ: Hulu nɛ́ mɛ́ Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde vĩ. +Dɛkɛɛ nɛ́ mɛ́ Makaza ń Saalebiũo ń Bɛsɛmɛsio ń Elonio ń Bɛkanao vĩ. +Hɛsɛ nɛ́ mɛ́ Alubo vĩ. Soko ń Efɛɛ bùsu bṹuoá aà pↄ́ɛ lↄ. +Abinadabu nɛ́ mɛ́ Doo gusĩsĩde vĩ. Salomↄↄ nɛnↄɛ Tafa mɛ́ aà nↄ ũ. +Ailudi nɛ́ Baana mɛ́ Taanaki ń Mɛgidoo ń Bɛtɛsã bùsu pↄ́ kú Zalɛtã saɛ ń Yezɛlɛɛ zĩ́lɛo vĩ píi sɛa za Bɛtɛsã e Abɛli Mɛↄla e Yↄkemaũ kpɛle. +Gɛbɛɛ nɛ́ mɛ́ Lamↄtu Galada vĩ. Manase nɛ́ Yaii mɛ́ zↄ̃ɛwia pↄ́ kú Galada bùsuuↄ vĩ ń Aagobu bùsu pↄ́ kú Basanao ń a mɛɛwia bĩ́ideↄ mɛ̀n bàaↄ̃. Wà ń bↄlɛ gbã́aↄ kɛ̀ ń mↄgotɛ̃oɛ. +Ido nɛ́ Ainadabu mɛ́ Maanaiũ vĩ. +Aimaaza mɛ́ Nɛfatali bùsu vĩ. Ɔ̃mɛ Salomↄↄ nɛnↄɛ Basɛma sɛ̀ nↄ ũ. +Usai nɛ́ Baana mɛ́ Asɛɛ buiↄ bùsu vĩ ń Alotio. +Palua nɛ́ Yosafa mɛ́ Isakaa buiↄ bùsu vĩ. +Ɛla nɛ́ Simɛi mɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsu vĩ. +Uli nɛ́ Gɛbɛɛ mɛ́ Galada bùsu vĩ. Amↄleↄ kí Siↄ̃ ń Basana kí Oguo mɛ́ kú we yãa. Gɛbɛɛpi mɛ́ bùsupi dↄaana ũ ado. +Yudaↄ ń Isailiↄ dasi lán ísialɛ ũfãawaɛ. Aaìↄ pↄble, aaìↄ imi, aaìↄ pↄnakɛ. +Sɛa za Uflatai e Filitɛ̃ bùsuu ń Egipi bùsu lɛ́o, Salomↄↄ mɛ́ bùsupiↄ kía ũ píiɛ. Bùsupiↄ gbɛ̃́ↄ ìↄ falubↄɛ̀ e aà wɛ̃ni lɛ́uɛ. +Salomↄↄ ua gↄↄ do blɛn kɛ: Pɛ̃ɛti koko ↄ̀aa do ń basↄoo, pↄ́wɛnti koko ↄ̀aa àaↄ̃. +Zu pↄ́ wa gwà bɛ à mɛ̀kpa mɛ̀n kwi, kpàsa zu bao, sã basↄo ń banaↄ ń tueↄ ń buaↄ ń ko maaↄ lↄ. +Asa ↄ̃mɛ bùsu pↄ́ kú Uflata bɛ'aɛↄ píi kía ũ za Tifasa e Gaza, mɛ́ yãkele ku gueio. +Salomↄↄ gↄↄ Yudaↄ ń Isaili pↄ́ kú za Dã e Bɛɛsɛbaↄ kálɛa ń bùsuu dↄdↄaɛ, baade ń a vɛ̃ɛliↄ ń a kaadↄɛnliↄ. +Salomↄↄ sↄ̃́ pↄ́ aaì gó gálɛↄ kɛ̃́ɛ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ɛ (4.000), a pↄ́ pↄ́ wì dikpɛↄ sↄ̃ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000). +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ à ń dílɛdilɛpiↄ sↄ̃, an baade ìↄ mↄɛ̀ ń blɛo mↄ pↄ́ wa dìlɛɛwa, kí Salomↄↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì mↄ́ pↄbleiaànↄↄ pↄ́ ũ. Pↄe lí kɛ̃́sãmáo. +Aaìↄ mↄ sↄ̃́piↄnɛ ń éseo ń tàaao lↄ gu pↄ́ aa kuu, lá wa dìlɛ ń baadeɛwa. +Lua Salomↄↄ gbà ↄ̃nↄ ń wɛzɛ̃o maamaa à kɛ̀ zài. Wa fↄ̃ aà dↄ̃a lɛ́ dↄ̃o, lá wa fↄ̃ ísialɛ ũfãa lɛ́ dↄ̃owa. +Salomↄↄ ↄ̃nↄ dɛ gukpɛdeↄ ń Egipiↄ pↄ́a píi. +Aà ↄ̃nↄ dɛ gbɛ̃́piia. A dɛ Ɛzala bui Etanila ń Maↄli nɛ́ↄ Emani ń Kalolio ń Daadao. À tↄbↄ̀ bùsu pↄ́ liaaaàziↄ guu píi. +À yáasikɛ̀ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ɛ (3.000), mɛ́ lɛ pↄ́ a dàↄ kà ↄ̀aa sↄo ń sↄoo (1.005). +À líↄ ń láↄ yã́ bↄↄlɛkɛ̀, sɛa za sɛdɛ lí pↄ́ kú Libã bùsuu e à gɛ̀ pɛ̀ lá pↄ́ ì bↄlɛ bĩ́iwaↄwa. À nↄ̀bↄↄ yãdànɛ́ lↄ ń bãↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ ń kpↄↄ. +Kía pↄ́ kú dṹnia guuↄ aà ↄ̃nↄ bao mà ḿpii. Bùsu ń bùsuo píi aa ń gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa gɛ̀ aà ↄ̃nↄ mà. +Kɛ́ Tii kí Hilaũ mà wà Salomↄↄ kpà kía ũ a mae gbɛu, à a ìwaeↄ zĩ̀wà, asa Davidi gbɛ̃naɛ yãa. +Ɔ̃ Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Hilaũpiwa à mɛ̀: +Ń dↄ̃ kɛ́ ma mae Davidi i e kpɛdↄ̀ Dii a Luaɛo, kɛ́ bui pↄ́ liaaaàziↄ lɛ́ zĩkaaànↄ yã́i, e Dii gɛ̀ ń kɛɛ̀ gbadibↄ ũ. +Tia kɛ́wa sↄ̃ Dii ma Lua tò ma ĩ́ampakĩi è. Íbɛlɛ kú gueio, músi kuo. +A yã́i tò má ye kpɛdↄ Dii ma Luaɛ, lá Dii ò ma mae Davidiɛwa à mɛ̀, aà nɛ́ pↄ́ á kpá kpalau aà gɛ̃ɛ ũ mɛ́ a kpɛdↄɛ. +Yãdilɛ gbɛ̃́ↄnɛ aa Libã sɛdɛ líↄ zↄ̃zↄ̃mɛɛ. Ma zĩkɛnaↄ zĩpi kɛ ń n zĩkɛnaↄ sãnuɛ, mí n zĩkɛnapiↄ fĩabonɛ lá ń òwa píi. Ń dↄ̃ kɛ́ wá gbɛ̃e vĩ à lizↄ̃ dↄ̃ lá á Sidↄ̃deↄwao. +Kɛ́ Hilaũ Salomↄↄ yã́pi mà, aà pↄ kɛ̀na maamaa à mɛ̀: Wà gbãakpa Diizi gbã, asa à Davidi gbà nɛ́ ↄ̃nↄna, àlɛ dↄaa a gbɛ̃́ dasipiↄnɛ. +Ɔ̃ Hilaũ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Salomↄↄwa à mɛ̀: Ma lɛ́kpãsã pↄ́ ń kɛ̀mɛɛ mà. Má kɛ lá ń yeiwa sɛdɛ líↄ ń pɛ̃liↄ yã́ musu. +Ma zĩkɛnaↄ lípiↄ sɛ za Libã sĩ̀sĩↄ musu, aa pilaò ísialɛ, mí yeye mà gbɛ̃́ↄ zĩonɛ ísiaa. Gu pↄ́ ń òmɛɛ, we má tó wà kálɛunɛ, ní taò. Mpi sↄ̃, yã́ pↄ́ má ye ǹ kɛmɛɛ mɛ́ blɛkpaa ma uadeↄwa ũ. +Màa Hilaũ ìↄ sɛdɛ líↄ ń pɛ̃liↄ kpa Salomↄↄwa lá a yeiwa. +Salomↄↄ sↄ̃ ìↄ pↄ́wɛna kpawà wɛ̃ ń wɛ̃o koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000) ń nísio koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000). +Dii Salomↄↄ gbà ↄ̃nↄ lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ̀wa. Hilaũ ń Salomↄↄo na ń kↄ̃o, ↄ̃ aa lɛdoũkɛ̀. +Kí Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ sɛ̀sɛ Isaili buiↄ guu píi, à ń dá zĩpiu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000). +Ìↄ ń zĩ Libã mↄ ń mↄo gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). Gbɛ̃́piↄ ì kɛ Libã mↄ do, ↄ̃ aaì su aa kɛ bɛ mↄ plapla. Adonilaũ mɛ́ zↄzĩpi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Salomↄↄ gbɛ̀'ãnaↄ vi. +Gbɛ̃́piↄ bàasi, Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ dìlɛdilɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃o (3.600), aaↄ wɛ́tɛ zĩpizi. +Kí yãdìlɛ, ↄ̃ wà gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ maaↄ pàapaa, wa ã̀ wa sɛ̀lɛ sùò kpɛ́pi ɛ̃daalɛbↄↄ ũ. +Màa Salomↄↄ zĩkɛnaↄ ń Hilaũ zĩkɛnaↄ ń Gebalideↄ lizↄ̃̀zↄ̃ aa kɛ̀kɛ, aa gbɛ kɛ̀kɛ kpɛ́pi dↄbↄ ũ. +Isailiↄ bↄa Egipi wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń basiiↄ̃o (480) gbɛa, Salomↄↄ kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de, a mↄ plaade pↄ́ wì mɛ Zivi guu, ↄ̃ à nà Dii kpɛ́ boawa. +Kpɛ́ pↄ́ a bò Diiɛpi gbã̀a gã̀sĩsuu bàaↄ̃ɛ, a yàasa bao, a lɛsĩ baakwi. +Kpɛ́pi bilandaa vĩ, a yàasa sáaò gã̀sĩsuu bao, a gbã̀a kwi. +À a fɛnɛntiↄ bↄ̀bↄ, a lɛ́ↄ dɛ yaasannↄ, a guu oi tuuuũ. +À kpɛ́nɛↄ bòbo a lìa kpɛ́pi ń a luakukĩiozi gbã̀tɛ̃ɛ ń gbã̀tɛ̃ɛo ń a kpɛo. +A dìdikↄ̃a àaↄ̃, kpɛ́nɛ pↄ́ kú zĩ́lɛↄ yàasa gã̀sĩsuu sↄ́sↄo, pↄ́ pↄ́ kú guoↄ soolosoolo, pↄ́ pↄ́ kú musuↄ soplapla. Dii kpɛ́ gbɛ pↄ́ kú musuↄ yàasa kɛ̃̀sã zĩ́lɛpↄi, kɛ́ wà e kpɛapi zaↄ didiwà kpɛ́pi gĩfↄ̃sai yã́i. +Kɛ́ wàlɛ kpɛ́pi bo, wa bò ń gbɛ pↄ́ wa ã̀ za a paakĩioɛ. Wi masana ge gã́ ge zĩkɛbↄe kↄ̃fĩ ma kpɛ́pi bokĩio. +Kpɛ́nɛ pↄ́ kú zĩ́lɛↄ píi lɛ́ ɛlɛa mɛ̀ndoɛ gɛↄmidↄkĩi oi. Dɛdɛkĩi gɛ̀ kpɛ́nɛ pↄ́ kú guoↄ ń kpɛ́nɛ pↄ́ di a musuↄ kĩ́i. +Kɛ́ à kpɛ́pi bò a làa, a dↄ̀ ń zaↄ ń sɛdɛ lipɛpɛɛↄɛ. +À kpɛ́nɛpiↄ dↄ̀ kpɛ́pi gbã̀a lɛ́uɛ. Apii lɛsĩ gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ, mɛ́ wa pɛ̀kↄ̃wa ń sɛdɛ lío Lua kpɛ́piwaɛ. +Ɔ̃ Dii yã'ò Salomↄↄpiɛ à mɛ̀: +Kpɛ́ pↄ́ ńlɛ boɛ bee yã́ musu, tó ńlɛ ma ↄtondↄkĩi gwa, mɛ́ ń ma ikoyãↄ kũa, mɛ́ n ma yãdilɛnɛↄ kɛ̀, ńlɛ zĩkɛwà, má lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀ n mae Davidiɛ kɛnɛ. +Máↄ kú ń ma gbɛ̃́ Isailiↄ, má ń tó weo. +Kɛ́ Salomↄↄ kpɛ́pi dↄ̀ à a mìdɛ, +à sɛdɛ lipɛpɛɛↄ kpà a gĩwa a guu kpɛ́kpɛ za zĩ́lɛ e a balazaↄwa, ↄ̃ à pɛ̃́ lipɛpɛɛↄ kpàlɛ a zĩ́lɛ píi. +À kpɛa kɛ̀ kpɛ́pi guu luakukĩi ũ, a gbã̀a gã̀sĩsuu bao, ↄ̃ à sɛdɛ lipɛpɛɛↄ kpà a gĩwa kpɛ́kpɛ za zĩ́lɛ e a zaↄwa. +Kpɛ́pi kpɛɛlɛ pↄ́ gↄ̃̀ gbã̀a gã̀sĩsuu blaɛ. +Sɛdɛ lí pↄ́ wa kpà kpɛ́pi guu, wà gↄ̃inakɛ̀wà lán tùu ń lávu piaaↄwa. Apii sɛdɛ líɛ, a gbɛe i gↄ̃ guei wa èo. +À kpɛ́pi kpɛa kɛ̀kɛ Dii bàa kua ń Isailiↄ kpagolo dilɛkĩi ũ. +Kpɛapi gbã̀a gã̀sĩsuu baoɛ, a yàasa lↄ bao, a lɛsĩ bao. À vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kpà kpɛapi gĩwa píi. À tulaletikatɛakĩi pↄ́ wa kɛ̀ ń sɛdɛ lío kpà ń vuao lↄ. +À vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kpà kpɛɛlɛ gĩwa lↄ, ↄ̃ à mↄdaona pↄ́ wa pì ń vuaoↄ pã̀pã kpɛa gĩ pↄ́ à vua kpàwàpiwa kpɛɛlɛ oi. +À vua kpà kpɛ́pi guu kpɛ́kpɛ ń tulaletikatɛakĩi pↄ́ kú kpɛapi suuna saɛo. +À kùli ã̀ malaika gã̀sĩadeↄ ũ mɛ̀n pla, a dìlɛ kpɛa. Malaikapiↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu kwiɛ. +An gã̀sĩa gbã̀a gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ. Za gã̀sĩa do lɛ́wa la e ado lɛ́wa le a gbã̀a gã̀sĩsuu kwiɛ. +Malaika mɛ̀n plapiↄ bↄ̀kↄ̃waɛ, aa doũɛ zálala. +An pla ḿpii lɛsĩ gã̀sĩsuu kwikwiɛ. +Ɔ̃ à ń kálɛ kpɛ́pi kpɛau. An gã̀sĩaↄ poopooa, a kpɛapi guoguo. +À malaikapiↄ kpà ń vuaoɛ lↄ. +À gↄ̃inakɛ̀ kpɛ́pi gĩↄwa kpɛa ń kpɛɛlɛo píi lán malaika gã̀sĩadeↄ ń daminaliↄ ń lávu piaaↄwa. +À vua kpàlɛ kpɛ́pi zĩ́lɛwa lↄ, kpɛa ń kpɛɛlɛo píi. +À kpɛapi lɛ́ gbaↄ ń a lipɛlɛↄ kɛ̀ ń kulioɛ. +À gↄ̃inakɛ̀ kùli gbà mɛ̀n plapiↄwa lán malaika gã̀sĩadeↄ ń daminaliↄ ń lávu piaaↄwa, ↄ̃ a kpà ń vuao, gↄ̃inapiↄ bↄ̀ɛ̀ wásawasa. +Màa à kpɛɛlɛ lipɛlɛↄ kɛ̀ ń kulio lↄ. +Ɔ̃ à a gba kɛ̀ mɛ̀n pla ń pɛ̃lio. Gbapiↄ ì kpaaũ a guo plapla. +Ɔ̃ à gↄ̃inakɛ̀ gbapiↄwa lán malaika gã̀sĩadeↄ ń daminalio ń lávu piaaowa, ↄ̃ a kpà ń vuao, gↄ̃inapiↄ bↄ̀ wásawasa. +À kaa da lìai. Kaapi gbɛ pↄ́ wa ã̀ↄ vĩ didiakↄ̃a dↄ̀ↄ àaↄ̃, ↄ̃ sɛdɛ lí pↄ́ wa zↄ̃̀ↄ kálɛa a musu. +Wà Dii kpɛ́pi ɛ̃ kpàlɛ Salomↄↄ kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de mↄ pↄ́ wì mɛ Zivi guuɛ, +ↄ̃ wà a mìdɛ a wɛ̃̀ kuɛdode mↄ swaaↄ̃de pↄ́ wì mɛ Bulu guu lá à kpɛ́pi zĩ dìlɛwa. A boa ń a kɛkɛao kà wɛ̃̀ sopla. +Salomↄↄ uakpaa zĩ kɛ̀ píi wɛ̃̀ kuɛ'aaↄ̃ɛ. +À Libã líkpɛ kpɛ́ bò, a gbã̀a gã̀sĩsuu basↄo, a yàasa blakwi, a lɛsĩ baakwi. À sɛdɛ líↄ pɛ̀lɛpɛlɛ dↄ̀ↄ síiↄ̃, ↄ̃ à sɛdɛ lí pↄ́ wa ã̀ↄ dàdaa +mɛ̀n blasↄo, dↄ̀ↄ ń dↄ̀ↄo mɛ̀n gɛ̃ogɛ̃o, ↄ̃ à sɛdɛ líↄ kpàkpa sɛdɛ lí pↄ́ wa dàdapiↄla. +À a fɛnɛntiↄ bↄ̀bↄ dↄ̀ↄ àaↄ̃ didiakↄ̃a bↄaabↄaa ń kↄ̃o. +Kpɛ́pi lɛ́ↄ lɛsĩ ń a yàasao píi sáasaaɛ. A lɛ́ↄ àaↄ̃'aaↄ̃ kpɛle ń kpɛlao bↄaabↄaa ń kↄ̃o. +À lí pɛ̀lɛpɛlɛ kpɛ́pi kpɛɛlɛ, kpɛɛlɛpi gbã̀a gã̀sĩsuu blakwiɛ, a yàasa baakwi. À gↄ̃u bò lipɛlɛpiↄ aɛ, ↄ̃ à líↄ pɛ̀lɛpɛlɛ à bilandaa kɛ̀ gↄ̃upi kpɛɛlɛ. +À gĩ́na bò gↄ̃upiu. Wekĩi ì yã́gↄ̃gↄ̃u, ↄ̃ wì mɛ Yã́kpalɛkɛgↄ̃u. À sɛdɛ lipɛpɛɛↄ kpà a gĩwa za zĩ́lɛ e a balawa. +Aà kpɛ́ pↄ́ ì iu ku aɛ. À bↄ̀kↄ̃wa ń gↄ̃upioɛ. Màa kpɛ́ pↄ́ a dↄ̀ Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ pↄ́ a sɛ̀ nↄ ũɛ dɛ lↄ. +Kpɛ́piↄ boa, gbɛ̀ maaↄ ↄ̃ wa dàalɛò e à gɛ̀ pɛ̀ò a saawa. Wà gbɛpiↄ pàapaaɛ, ↄ̃ wà gbàsa zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ ń siio kpɛ plapla píi. Màaɛ ua ń bàasio píi. +Wà kpɛ́piↄ ɛ̃ kpàlɛ ń gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ maaↄ, a keeↄ gbã̀a gã̀sĩsuu kwi, a keeↄ swaaↄ̃. +Ɔ̃ wà gbàsa bò ń gbɛ̀ maa pↄ́ wa pàapaa wa ã̀ↄ ń sɛdɛ lío. +À kaa da lìa ua zↄ̃ↄpizi, a gbɛ pↄ́ wa ã̀ↄ vĩ didiakↄ̃a dↄ̀ↄ àaↄ̃, ↄ̃ sɛdɛ lí pↄ́ wa ã̀ↄ kálɛa a musu, lán Dii kpɛ́ ń a kpɛɛlɛo ua kaawa. +Kí Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Hulaũ sísii Tii, ↄ̃ wà sùaànↄ. +Hulaũpi daá Nɛfatali buiɛ, mɛ́ gyaaɛ. Aà maeá Tii gbɛ̃́ɛ, mɛ́ mↄgotɛ̃ ↄzĩkɛnaɛ. Hulaũpi ↄ̃nↄ ń wɛzɛ̃o ń dↄ̃ao vĩ mↄgotɛ̃ zĩ píi guu. Kɛ́ à mↄ̀ kí Salomↄↄ kĩ́i, ↄ̃ à zĩ pↄ́ kípi dàɛ kɛ̀ píi. +À mↄ̀pɛlɛ pì mɛ̀n pla ń mↄgotɛ̃o. Apii lɛsĩ gã̀sĩsuu bao plasaiɛ, a zↄ̃ↄ kuɛpla. +À fùa pì ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n pla, a kùlɛ mↄ̀pɛlɛpiↄ musu. Fùapiↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ. +À mↄdaonaↄ pì, ↄ̃ a fĩ̀ fùapiↄwa yàbaa ũ, aa loolooa mɛ̀n sopla. +À gↄ̃inakɛ̀ a lìa fùapiↄzi lán gbɛafu bɛↄwa dↄ̀ↄ pla, mↄdaonapiↄ zĩ́lɛ ń musuo. Fùapiↄ doũ píiɛ. +À fùapiↄ pì ń gↄ̃io lán kↄ̀lↄwɛɛvuwa, lán Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ pↄ́wa. Kↄ̀lↄwɛɛ gↄ̃inapi lɛsĩ gã̀sĩsuu síiↄ̃ɛ. +À gↄ̃inakɛ̀ lán gbɛafu bɛwa mↄ̀pɛlɛ fùapiↄ kũdↄkĩi musu mɛ̀n ↄ̀aa dodo liaa mↄdaonapiↄi dↄ̀ↄdↄↄ. +Ɔ̃ à mↄpiↄ pɛ̀lɛpɛlɛ DiiMↄ̀pɛlɛpi fùa bↄ̀ lán kↄ̀lↄwɛɛvuwaɛ. Màa à mↄ̀pɛlɛpiↄ pì píi. +À mↄkàsa íkakĩi ũↄɛ, mɛ́ an pↄ̀ↄↄ dↄdↄ guo. +Íkakĩipi gèele ↄtã doɛ. A swã́ dɛ lán ta swã́wa, lán tↄ̃́ↄngbelezĩwa. Galuba zↄ̃ↄ lɛ ↄ̀aa do í ↄ̃ tapi ì sí. +À tadibↄↄ pì ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n kwi, apii gbã̀a gã̀sĩsuu síiↄ̃siiↄ̃ɛ, a yàasa síiↄ̃siiↄ̃, a lɛsĩ àaↄ̃'aaↄ̃. +Kɛ́ wà tadibↄpiↄ pì, wà a gbapɛlɛ zãnguoↄ tàta ń mↄ̀pɛpɛɛↄɛ. +Ɔ̃ wà gↄ̃inakɛ̀ mↄ̀pɛpɛɛpiↄwa lán nↄ̀ↄmusu ń zuswanao ń malaika gã̀sĩadeowa píiɛ. Wà gↄ̃inakɛ̀ nↄ̀ↄmusupiↄ ń zuswanapiↄ musu ń a zĩ́lɛo lán lávutãawa. +Tadibↄpiↄ mↄgotɛ̃ wuluu ń goo vĩ mɛ̀n síiↄ̃siiↄ̃. Aa gbá vĩ síiↄ̃siiↄ̃ lↄ. Gbápiↄ musu ↄ̃ wì ta diu. Wà tapiↄ kàsa wà gↄ̃inakɛ̀wà lán lávutãawa gbã̀tɛ̃ɛ ń gbã̀tɛ̃ɛo. +Tadibↄpiↄ pↄ́ bòoloo vĩ, à bↄ̀ musu gã̀sĩsuu do mɛ́ à gɛ̃̀u zĩ́lɛ ↄtã do. Wà gↄ̃inakɛ̀ a pↄ́ pↄ́ bↄ̀ musuwa lↄ. Tadibↄpiↄ mↄ̀pɛpɛɛↄ gola vĩ, aa dɛ bòolooo. +Wuluupiↄ ku mↄ̀pɛpɛɛpiↄ zíɛ. A goↄ pɛ́pɛa tadibↄpiↄ gbáↄwa. Wuluupiↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu do ń kĩnioɛ. +Wà wuluupiↄ pì lán sↄ̃́go pↄ́waɛ. Wà a goↄ ń a gukũbↄↄ ń a àliyↄ̃ↄↄ ń a ooↄ kàsa píiɛ. +Tadibↄpiↄ kṹkĩi vĩ mɛ̀n síiↄ̃siiↄ̃ a golaↄwa. +Tadibↄpiↄ musu dɛ bòolooo, a lɛsĩ ↄtã doɛ. A gbapɛlɛↄ ń a mↄ̀pɛpɛɛↄ nana tadibↄpiↄ musu. +À gↄ̃inakɛ̀ a gbapɛlɛpiↄ ń a mↄ̀pɛpɛɛpiↄwa lán malaika gã̀sĩadeↄ ń nↄ̀ↄmusuↄ ń daminaliↄwa, gu pↄ́ à zɛ'èu píi. Ɔ̃ à gↄ̃inakɛ̀ a lìai lán lávutãawa lↄ. +Màa à tadibↄpiↄ pì. A kàsa pↄ doũ guuɛ, an zↄ̃ↄ ń ń bↄao doũɛ wásawasa. +Ɔ̃ à dàa pì ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n kwi. Apii ì í sí galuba lɛ síiↄ̃siiↄ̃ɛ. Tapiↄ yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu síiↄ̃siiↄ̃ɛ. Kɛ́ à tapiↄ dìdi tadibↄ mɛ̀n kwipiↄwa, +ↄ̃ a kàlɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ, mɛ̀n sↄo ↄplaai, mɛ̀n sↄo ↄzɛɛi. À íkakĩipi dìlɛ ↄzɛɛ oi lↄ Dii kpɛ́ gola pↄ́ kú gukpɛ ń gɛↄmidↄkĩio zãnguo saɛ. +Hulaũpi oo túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń ta au'ɛlɛbↄↄ pì lↄ. Màa à Dii kpɛ́ zĩ pↄ́ kí Salomↄↄ dàɛ kɛ̀, à a lɛkpàaĩ píi. +Zĩ pↄ́ a kɛ̀piↄn kɛ: Mↄ̀pɛlɛↄ pla, fùa pↄ́ bↄ̀ lán lowa a ku mↄ̀pɛlɛpiↄ musuↄ pla, mↄdaona pↄ́ à zãblèò fùapiↄwaↄ pla, +gↄ̃ina pↄ́ a dↄ̀dↄ mↄdaonapiↄwa lán gbɛafu bɛwaↄ ↄ̀aa pla. A kɛ̀ dↄ̀ↄ plaplaɛ à zãblèò fùapiↄwa. +Tadibↄↄ kwi ń a taↄ kwi. +Íkakĩi do ń zuswana pↄ́ kú a zíɛↄ kuɛpla. +Túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń ta au'ɛlɛbↄↄo, ↄ̃ wa yↄ̀ↄ. +Kí mɛ̀ wà kása ń Yuudɛ̃ dã̀na gĩ pↄ́ kú Suko ń Zalɛtão zãnguooɛ. +Salomↄↄ i pↄ́ pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃opiↄ yↄ̃ kiloowa à a gbia dↄ̃̀o, kɛ́ a dasi kɛ̀ zài yã́i. +Salomↄↄ pↄ́ pↄ́ kú Diio, +ń dau pↄ́ wa kàlɛ kpɛɛlɛ kpɛa lɛ́u ↄplaai ń zɛɛio sↄ́sↄoↄ. Wa pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛoɛ ń a filiaↄ ń a kpàoↄ píi, wà gↄ̃inakɛ̀wà lán lávu piaaↄwa. +Vua imibↄↄ ń̀ lipɛlɛ sↄↄ ń kpɛɛlɛ pↄ́ↄ. +Kɛ́ kiDii pↄ́ ũↄ, ↄ̃ a kà Diipↄ́ wì mɛ Siↄna wa suò. +Ɔ̃ Isailiↄ kã̀aaaàzi ḿpii mↄ soplade Etaniũ dikpɛgↄↄzĩ. +Kɛ́ Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kà píi, ↄ̃ sa'onaↄ Dii kpagolopi sɛ̀ +ń kpaaũkpɛo ń Dii pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. Sa'onaↄ ń Levii buiↄ mɛ́ pↄ́piↄ sɛ̀, +ↄ̃ kí Salomↄↄ ń Isaili pↄ́ kã̀aaaàziↄ sa'ò ń sãↄ ń zuↄ kpagolopi aɛ. Pↄ́ pↄ́ aau. Aa dìlɛ a dilɛkĩi we malaika gã̀sĩadeↄ zíɛ. +Malaikapiↄ gã̀sĩaↄ poopooa kpagolopi ń a sɛ́liↄla. +A sɛ́lipiↄ gbã̀a, wì ń lɛ́ e Dii kpɛ́pi kpɛɛlɛ, ãma wìli e uao. Lípiↄ ku we e ń a gbãoan bↄa Egipi gbɛa bàasio. +Kɛ́ sa'onaↄ bↄ̀lɛ Dii kpɛ́u, tɛlu kpɛ́pi pà, +aai fↄ̃ gɛ̃̀ zĩkɛi weo tɛlupi yã́i, asa Dii gawi a kpɛ́pi pàɛ. +Ɔ̃ Salomↄↄ mɛ̀: Dii mɛ̀ áↄ ku tɛlu sia guuɛ. +Ɔ̃ a ò Diiɛ: Ma kpɛ́ lɛsĩɛ bee dↄ̀nɛɛ. Ǹyↄ̃ ku a guu gↄↄpii. +Ɔ̃ à lìli aɛdↄ̀ bílawa à samaa'ònɛ́. Asa à mɛ̀, +za gↄↄ pↄ́ a a gbɛ̃́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi, i Isaili wɛ̃́lɛe dilɛ wà kpɛdↄuɛo. Davidi ↄ̃ a sɛ̀ a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ. +Kɛ́ ma mae Davidi ye kpɛdↄ Dii Isailiↄ Luaɛ, +ↄ̃ Dii òɛ̀, kpɛdↄaɛ kɛ́ a tↄ́ àↄ kuwà làasoo pↄ́ a kɛ̀pi maaɛ, +ãma i kɛ aàpi mɛ́ a dↄɛo, aàzĩa nɛ́e mɛ́ a dↄɛ. +Ɔ̃ Dii kɛ̀ lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ̀wa. Màↄ kuwà yã́i. +We ma Dii kpagolo dilɛkĩi kɛ̀kɛu. Dii bàa kua ń wá deziↄ an bↄa Egipi gbɛa yã́ kú a guu. +Salomↄↄ gɛ̀ zɛ̀ Dii gbagbakĩi aɛ Isaili pↄ́ kãaaa weↄ wáa píi, ↄ̃ à ↄsɛ̀ musu plaplaì táa'o lá ń yeiwa ń nↄ̀sɛmɛndooↄ. +N yã́ pↄ́ n a lɛgbɛ̃̀ n zↄ̀blena ma mae Davidiɛ kɛ̀. Ń ò ń lɛ́o yãaɛ, gbã sa ↄ̃ ń kɛ̀lɛ táa'o lá ń yeiwa, aaↄ zↄ̃lɛa kpalau Isaili bùsuu gↄↄpiiɛ. +Isailiↄ Lua, to yã́ pↄ́ ń ò n zↄ̀blena ma mae Davidiɛ kɛ sĩana ũ sa. +Lua, ńyↄ̃ↄ ku zĩ́lɛ la yãma yã̀? Musu ń a lɛsĩkɛo a fↄ̃ n sio, belenkɛ kpɛ́ pↄ́ má dↄ̀nɛɛ bee sa. +Dii ma Lua, mapi n zↄ̀blen gbã. +To n wɛ́ àↄ pɛa kpɛ́ɛ beewa gwãasĩna ń fãanɛo, gu pↄ́ n mɛ̀ n tↄ́ aↄ kuwàɛ beepi. Wabi pↄ́ mapi n zↄ̀blena málɛ kɛ ń aɛo dↄa gupiwa ma. +Tó mapi n zↄ̀blena ge n gbɛ̃́ Isailiↄ aɛdↄ̀ guɛ beewa mɛ́ wa wabikɛ̀ma, nísí ń n tↄ́o, tó à mↄ sì ń n tↄ́o n gbagbakĩi aɛ kpɛ́ɛ bee ua, +níli síńnↄ kua za musu, ní ↄlↄnɛ́. Níli yã́gↄ̃gↄ̃ n zↄ̀blenaↄnɛ, ní yãda tàaedela, aà yãkɛa i wi aà musu, ní yãnakpa yãesaidewa, wí e dↄ̃ i yãe k��o. +Tó n gbɛ̃́ Isailiↄ ibɛɛↄ zĩblèmá mɛ́ wà tàńnↄ duuna pↄ́ aa kɛ̀nɛ yã́i, tó aa ɛ̀a aɛdↄ̀ma aa ń sisi, tó aa wabikɛ̀ma aa sùuugbɛ̀ama kpɛ́ɛ bee ua, +kua za musu níli síńnↄ, ní sùuukɛńnↄ ń duuna yã́ musu, ní suńnↄ bùsu pↄ́ ń kpà ń deziↄwaɛ beepiu. +Tó luabɛ gↄ̃̀ da wáiwai, lou lɛ́ mao, kɛ́ aa duunakɛ̀nɛ yã́i, tó aa aɛdↄ̀ guɛ beewa li síńnↄ, ní sùuukɛńnↄ ń duuna yã́ musu. Níli ń da zɛ́ maawa, ní tó lou ma ń bùsu pↄ́ ń kpà n gbɛ̃́ↄwa an pↄ́ ũɛ beepiu. +Tó nↄana ge gagyã kà bùsuɛ beepimɛ́ à ↄdↄ̀ kpɛ́ɛ bee kĩ́i oi, mɛ́ à wabikɛ̀ma à sùuugbɛ̀ama, +kua za musu níli siaànↄ. Níli sùuukɛaànↄ, ní aà yã́ kɛkɛ. Níli fĩaboɛ̀ a e ń wɛ̃ni lɛ́u bùsu pↄ́ ń kpà ń deziↄwaɛ beeu. +Tó wà sù wà n tↄ́ zↄ̃ↄ ń n gã̀sa gbãao ń n ↄ pↄ́ pooao bao mà, tó bↄ̀mↄ pↄ́ dɛ n gbɛ̃́ Isaili bui ũo bↄ̀ bùsu zã̀zãu à mↄ̀ n tↄ́ yã́i, tó à aɛdↄ̀ kpɛ́ɛ beewa à wabikɛ̀ma, +kua za musu nígu pↄ́ ń musu, ní yãnakpámá. +Lá gbɛ̃e ku à gí duunakɛio, tó aa duunakɛ̀nɛ mɛ́ n pↄ pàńzi, n ń ná ń wɛ̀lɛↄnɛ ń ↄzĩupi guu, mɛ́ aa ɛ̀a sùuugbɛ̀ama we aa mɛ̀, wa duunakɛ̀, wa tàaekɛ̀, wa yãvãikɛ̀, +tó aa ɛ̀a sùma ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão píi za bùsu pↄ́ aalɛ zↄbleu ń wɛ̀lɛↄnɛpi gui, ní yãnakpámá. +Níli sùuukɛ ń n gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀nɛↄ ń tàae pↄ́ aa kɛ̀o, ní tó gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ zↄblenɛ́ↄ ń wɛgwa, +asa gbɛ̃́piↄá n gbɛ̃́ pↄ́ n ń bↄ́lɛ Egipiↄ mua tɛ́uↄnɛ, n àizɛɛↄnɛ. +To n wɛ́ àↄ pɛa mapi n zↄ̀blenawa, ní swã́sɛ sùuu pↄ́ má gbɛ̀amai ń sùuu pↄ́ n gbɛ̃́ Isailiↄ gbɛ̀amao, ní swã́sɛńzi gↄↄ pↄ́ aa lɛzùnzi píi. +Dii Lua, asa dṹnia bui píi guu ampiↄ ↄ̃ n ń sɛ́ n gbɛ̃́ↄ ũ, lá ń dà n zↄ̀blena Mↄiziɛ a ò gↄↄ pↄ́ n wá deziↄ bↄ̀lɛ Egipiwa. +Gↄↄ pↄ́ Salomↄↄ lɛ́ wabikɛ Diiwa màa, a kúlɛa a kosowaɛ, ↄ̃ aà ↄ pooa musu. Kɛ́ à sùuugbɛ̀awà màa a làa, ↄ̃ à fɛ̀lɛ zɛ̀ Dii gbagbakĩi we, +ↄ̃ à samaa'ò Isaili pↄ́ kãaaa weↄnɛ a ò gbã́ugbãu à mɛ̀: +Wà gbãakpa Diizi, asa wápiↄ aà gbɛ̃́ Isailiↄ, à wá gbá ĩ́ampakĩi lá á òwa. Yãmaa pↄ́ a dà a zↄ̀blena Mↄiziɛ a òↄ kɛ̀ píi, a kee i lɛ́lɛ pão. +Dii wá Lua aↄ kúwanↄɛ, lá a kú ń wá deziↄwa. A wá tó weo, a pãkpawázio. +A to wà wá sↄ̃ kpawa, wíↄ táa'o lá á yeiwa, wíↄ aà yãdilɛaↄ kũa ń yã́ pↄ́ a dà wá deziↄnɛↄ, wíↄ aà ↄtondↄkĩi gwa. +Sùuu pↄ́ má gbɛ̀a Dii wá Luawa, aↄ dↄaàgu fãanɛ ń gwãasĩnaoɛ, iↄ yãnakpa mapi a zↄ̀blenawa ń a gbɛ̃́ Isailiↄ lá gu lɛ́ dↄ, +dṹnia bui píi i dↄ̃ kɛ́ Dii á Luaɛ, a pãle kuo. +Sema à á sↄ̃ kpa Dii wá Luawa míↄmiↄ, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa, íↄ aà yãdilɛaↄ kũa lá wá kũa gbãɛwa. +Ɔ̃ kí ń Isailiↄ píi sa'ò Diiwa. +Salomↄↄ sáaukpa sa'ò Diiwa ń zuↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plao (22.000) ń sãↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa soolo (120.000). Màa kí ń Isailiↄ píi aa Dii kpɛ́ sakɛ̃̀. +Zĩbeezĩ kísa nísio, asa sa'okĩi pↄ́ a kɛ̀ ń mↄgotɛ̃o a ku Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ bílao, i fↄ̃ sì píio. +Zĩbeezĩ Salomↄↄ ń Isailiↄ píi aa dikpɛkɛ̀ Dii ń Luaɛ e gↄↄ sopla, ↄ̃ aa Láↄ̃ à ń kɛ̃́, ↄ̃ aa lɛzàwà, aa tà ń bɛ ń pↄnao. An pↄ kɛ̀na yãmaa pↄ́ Dii kɛ̀ a zↄ̀blena Davidi ń a gbɛ̃́ Isailiↄnɛ píi yã́ musu. +Kɛ́ Salomↄↄ Dii kpɛ́ dↄ̀ ń a bɛo ń zĩ pↄ́ a pↄ dↄwàↄ a làa píi, +ↄ̃ Dii ɛ̀a bↄ̀ mↄ̀wà Gabaↄ̃ↄ a gɛ̃n plaade, +a òɛ̀: Ma wabi pↄ́ ń kɛ̀ ń sùuu pↄ́ ń gbɛ̀aao mà. Ma kpɛ́ pↄ́ ń dↄ̀pi dìlɛ ma pↄ́ ũ, ma tↄ́ aↄ kuwà láasaiɛ. Ma wɛ́ aↄ pɛwàɛ, ma pↄ iↄ dↄwà gↄↄpii. +Mpi sↄ̃, tó ń kúmɛɛ súsu ń nↄ̀sɛpuao lá n mae Davidiwa, mɛ́ ń ma yãdilɛnɛↄ kũa ń ma yã'onɛↄ, mɛ́ ńlɛ ma ↄtondↄkĩi gwa, +má n zↄ̃lɛa kpalau Isailiↄ guu zɛdↄ, aↄ láaa vĩo, lá ma lɛgbɛ̃̀ n mae Davidiɛwa ma mɛ̀, aà buiↄ aaↄ zↄ̃lɛa kpalau Isailiↄ guu gↄↄpiiɛ. +Tó mpi ge n nɛ́ↄ bↄ̀ ma kpɛ sↄ̃, tó á ma ikoyãↄ ń yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ↄ kũao, mɛ́ a gɛ lɛ́ zↄble dii pãleↄnɛ, álɛ ń sisi, +má Isailipiↄ bↄlɛ bùsu pↄ́ má kpàmáuɛ, mí gí kpɛ́ pↄ́ má dìlɛ ma pↄ́ ũpizi, aai gↄ̃ láanipↄ ũ, bui píi i ya��adańnↄ. +Baa ń kpɛ́pi lɛsĩkɛo, a yã́ a di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄwaɛ. Aa fionada aa mɛ: Bↄ́yãi Dii kɛ̀ bùsuɛ beeɛ ń kpɛ́ɛ beeoɛ màai? +Wi onɛ́: Kɛ́ aa pãkpà Dii ń Lua pↄ́ ń deziↄ bↄ̀lɛ Egipizi yã́iɛ. Aa zɛ̀ ń dii pãleↄ, aa ń sisi, aa zↄblènɛ́. A yã́i Dii músi bee zĩ̀imá píi. +Salomↄↄ kpɛ́ mɛ̀n plapiↄ dↄ̀ wɛ̃̀ baoɛ, Dii kpɛ́ ń azĩa kpɛ́o. A gbɛa +à Galile bùsu wɛ̃́lɛ kpà Tii kí Hilaũwa mɛ̀n bao, asa Hilaũ sɛdɛ lí ń pɛ̃lio ń vuao kpàwà lá a yeiwaɛ. +Kɛ́ Hilaũ bↄ̀ Tii à gɛ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ Salomↄↄ kpàwaↄ gwà, i kɛɛ̀o, +ↄ̃ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́, wɛ̃́lɛ kpeletaaↄ ń kpàa wei? Ɔ̃ wà tↄkpà bùsupiɛ Kabulu e ń a gbão. +Hilaũ vua kpã̀sã Salomↄↄɛ yãa tↄnu síiↄ̃ɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Salomↄↄ ń dá zↄzĩuↄ yã́n kɛ. Gbɛ̃́piↄ Dii kpɛ́ ń Salomↄↄ kpɛ́o zĩ kɛ̀. Aa Milo ɛ kàka ń bùsuo aa Yelusalɛũ bĩ́i bò, aa ɛ̀a Azoo ń Mɛgidoo ń Gɛzɛɛo kɛ̀kɛ kàlɛ. +Egipi kí Falaↄ̃ↄ mɛ́ lɛ̀lɛ Gɛzɛɛwa yãa, ↄ̃ a sì à tɛsↄ̃̀wà, à Kanaa pↄ́ kú a guuↄ dɛ̀dɛ, ↄ̃ a kpà a nɛnↄɛwa zãkɛgba ũ, gↄↄ pↄ́ à aà kpã̀sã Salomↄↄwa. +Ɔ̃ Salomↄↄ ɛ̀a Gɛzɛɛpi kɛ̀kɛ a kàlɛ ń Bɛtoloni Zĩ́lɛo +ń Baalatao ń Tamↄↄ pↄ́ kú a bùsu gbáauo, +ń wɛ̃́lɛ pↄ́ a kũ̀sũa kàlɛuↄ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ a sↄ̃́goↄ kuuↄ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ a sↄ̃́ↄ kuuↄ ń kpɛ́ pↄ́ a ye dↄ Yelusalɛũↄ ń Libão ń bùsu pↄ́ àlɛ kiblewàↄ píi. +Bui pↄ́ dɛ Isaili ũoↄ: Amↄleↄ, Itiↄ, Pɛliziↄ, Iviↄ ń Yebusi kↄ̃naↄ píi, +gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ i fↄ̃ ń dɛdɛoↄ, an bui pↄ́ gↄ̃̀ ń bùsupiuↄ ↄ̃ Salomↄↄ ń dá zↄzĩu, ↄ̃ aaìↄ zĩpi ũ ń a ìwaↄ ń a kía deeↄ ń a gbɛ̃́ↄ dↄaanaↄ ń a zĩkasↄ̃godeↄ ń a sↄ̃deↄ. +Aamɛ zĩ pↄ́ wàlɛ kɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ lↄ, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń basoplakwioɛ (550). +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ bↄ̀ Davidi wɛ̃́lɛu à tà a kpɛ́ pↄ́ Salomↄↄ dↄ̀ɛu, ↄ̃ Salomↄↄ Milo ɛ kàka. +Wɛ̃ ń wɛ̃o Salomↄↄ ìↄ sa'o Diiwa gɛ̃n àaↄ̃'aaↄ̃ɛ. Ì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasao o sa'okĩi pↄ́ a bò Diiɛwa, ì tulaletikatɛa Dii aɛ we lↄ. Màa à Dii kpɛ́ zĩↄ kɛ̀ lá a maawa. +Kí Salomↄↄ gó'ilɛnaↄ kɛ̀ Ɛziↄ̃gɛbɛɛ, Elata saɛ Ɛdↄũ bùsuu Ísia Tɛ̃a lɛ́i. +Hilaũ a gode pↄ́ ísia dↄ̃ↄ zĩ̀ we, ↄ̃ aa dà ísiaa sãnu ń Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ. +Aa gɛ̀ Ofii aa vua nàaa we tↄnu gɛ̃o, aa sùò kí Salomↄↄɛ. +Kɛ́ Seba bùsu nↄɛ kía Salomↄↄ bao mà Dii tↄbↄa yã́ musu, ↄ̃ à mↄ̀ aà lɛ́i à gwa ń yã́ zĩ'ũ laawào. +Kɛ́ à kà Yelusalɛũ ń a ìwaↄ dasidasi ń pↄ́ gĩnanaↄ ń vua sà zↄ̃ↄo ń gbɛ̀ bɛɛɛde pↄ́ yiongoↄ sɛaↄ, ↄ̃ à gɛ̀ Salomↄↄ kĩ́i, à yã́ pↄ́ kú a nↄ̀sɛ guu faai bòaànↄ píi. +Ɔ̃ Salomↄↄ yã́ pↄ́ a làwaↄ bↄↄlɛkɛ̀ɛ̀ píi. A kee bↄↄlɛ i aà fuo. +Kɛ́ nↄɛpi Salomↄↄ ↄ̃nↄyã mà píiaà vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ ń sa pↄ́ a ò Dii kpɛ́uↄ, yã́pi dìwà, ↄ̃ aà lɛ́ gↄ̃̀ ɛlɛa. +Ɔ̃ a ò kíɛ: N yãkɛaↄ ń n ↄ̃nↄ bao pↄ́ má mà za ma bùsuuoá sĩanaɛ. +Mi yã́piↄ sio e ma gɛ kaò la, ↄ̃ ma wɛsìɛ sa. Wi omɛɛ píio fá! N ↄ̃nↄ ń n àizɛɛↄ dɛ lá ma a baomàa. +Minadeↄn n gbɛ̃́ↄ ũ ń n ìwa pↄ́ aaìↄ kunnↄ gↄↄpii,Isailiↄ kpalau. Dii yea Isailiↄzi gↄↄpii yã́ mɛ́ tò à n kpa kía ũ, kɛ́ ǹyↄ̃ yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wa yã́i. +Ɔ̃ nↄɛpi kí gbà vua tↄnu síiↄ̃ ń pↄ́ gĩnanaↄ dasidasi maamaaↄ maamaaɛ ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ lↄ. +Ɔ̃ kí Dii kpɛ́ ń azĩa kpɛ́o pↄ́ↄ kɛ̀ò,màa lↄo e ń a gbão. +Pↄ́ pↄ́ Seba bùsu nↄɛ kía yei píi, a gbɛ̀a kí Salomↄↄwaɛ, ↄ̃ à aà gbà, gba pↄ́ a dàɛ̀ sↄũsↄũↄ bàasi. Ɔ̃ à ɛ̀a tà a bùsuu ń a ìwaↄ. +Vua pↄ́ Salomↄↄ ì e wɛ̃ ń wɛ̃o ì ka tↄnu bao ń àaↄ̃o, +falu pↄ́ tagɛnaↄ ń laatanaↄ ń Laalubu kíaↄ ń bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ì bↄɛ̀ bàasià kiloo àaↄ̃'aaↄ̃ ń kĩnioɛ. +Kípɛkĩi soolo. A kpɛnakĩi musu dɛ mↄ̀ↄↄ golasaipɛkĩipiↄwa plapla ↄplaai ń zɛɛi. Ãoà ↄ̃nↄo zↄ̃ↄ dɛ dṹnia kíaↄ pↄ́la píi. +Gbɛ̃́pii lɛ́ zɛwɛɛlɛ à wɛsi Salomↄↄlɛ, aai swã́sɛ aà ↄ̃nↄyã pↄ́ Lua dàɛ̀ aà sↄ̃uzi. +Wɛ̃ ń wɛ̃o wìↄ mↄɛ̀,zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃́ↄ kã̀aa, aà sↄ̃́gopiↄ ↄ̀aa soplaɛɛ ń aà bɛ Yelusalɛũo. +Kí tò ã́nusuì gɛ́ lúlui we. +Aaì sↄ̃́goↄ lúlu Egipi ã́nusu kiloo soplaplaɛ, sↄ̃́ↄ sↄ̃ kiloo plapla taa, ↄ̃ ì ɛa sↄ̃́piↄ yía Iti kíaↄ ń Siliↄ kíaↄwa lↄ. +Kí Salomↄↄ yè buipãle nↄɛↄzi dasi. Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ bàasi, ↄ̃ à Mↄabuↄ ń Amↄniↄ ń Ɛdↄũↄ ń Sidↄ̃deↄ ń Itiↄ nàaa nↄ ũ. +Dii ò Isailiↄnɛ aasu buipiↄ sɛo, asa aa ń sã́sãɛ, aaiↄ sa'o ń tã́aↄwa. Ń beeo Salomↄↄ nàmá kɛ́ a yeńzi yã́i. +À kíabuiↄ sɛ̀ nↄ ũ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo, mɛ́ a nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ vĩ lↄ ↄ̀aa do ń basↄoo. Ɔ̃ aà nↄpiↄ aà sã̀sã. +Kɛ́ à zikũ̀, aà naↄ tò à tɛ̀ tã́aↄzi, i a sↄ̃ kpa Dii a Luawa míↄmiↄ lá a mae Davidiwao. +À tɛ̀ Sidↄ̃deↄ dii Asetaatizi ń Amↄniↄ dii Mↄlↄku pↄ́ Lua ye a gĩyãioo. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, i tɛaàzi ń nↄ̀sɛmɛndoo lá a mae Davidiwao. +Ɔ̃ à gɛ̀ gulɛsĩ bò sĩ̀sĩ pↄ́ kú Yelusalɛũ gukpɛ oi musu Mↄabuↄ dii vãi Kɛmↄsi pↄ́ Lua ye a gĩyãioɛ ń Amↄniↄ dii vãi Mↄlↄkuo. +Màa a kɛ̀ a buipãle nↄↄnɛ píi, ↄ̃ aa tulaletikàtɛa ń diiↄnɛ aa sa'òmá. +Ɔ̃ Dii Isailiↄ Lua pↄ pà Salomↄↄzi, kɛ́ à bↄ̀ a kpɛ, aà sↄ̃ kuwa lↄo yã́i, asa Dii bↄ̀ mↄ̀wà yãa gɛ̃n plaɛ. +Baa kɛ́ Dii òɛ̀ asu tɛ dii pãleↄzio, i yã́ pↄ́ Dii dìlɛɛpi mao. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Lá màa ń sɛ̀, ni zɛ ń ma bàakuannↄ yã́ pↄ́ má dìlɛnɛoo, má n bↄ kíakɛuɛ, mí n zↄ̀blenae dilɛ n gbɛu. +Ãma n mae Davidi yã́i má kɛ n gↄↄo, n nɛ́ ↄ̃ má kɛɛ̀. +Ń beeo má aà bↄ kíakɛu míↄmiↄo. Bui lɛɛ do ↄ̃ má tó n nɛ́piɛ ma zↄ̀blena Davidi ń Yelusalɛũ pↄ́ má sɛ̀ ma pↄ́ ũo yã́i. +Ɔ̃ Dii tò Ɛdↄũ gbɛ̃́ Adada pↄ́ dɛ kíabui ũ íbɛlɛsɛ̀ ń Salomↄↄo. +Gↄↄ pↄ́ Davidi lɛ́ zĩka ń Ɛdↄũↄ yãa, aà zĩgↄ̃ↄ dↄaana Yoabu mɛ́ gɛ̀ Isailiↄ gɛↄ vĩ̀, ↄ̃ àlɛ Ɛdↄũ bùsu gↄ̃ɛↄ dɛdɛ we píi. +Aàpi ń a gbɛ̃́ↄ ku we e mↄ soolo e aa gɛ̀ Ɛdↄũↄ bùsu gↄ̃ɛpiↄ dɛ̀dɛò píi. +Ɔ̃ Adada bàalɛ̀ lɛ́ tá Egipi ń a mae ìwaeↄ. Gↄↄ bee sↄ̃ Adadaá ɛ̀waasonaɛ. +Aa bↄ̀ Madiã aa gɛ̀ Palana, ↄ̃ aa Palana gbɛ̃eↄ sɛ̀ gɛ̀ńnↄ Egipi kí Falaↄ̃ↄ kĩ́i. Falaↄ̃ↄ kpɛ́ kpàwà ń blɛo ń tↄↄlɛo. +Adada yã́ kà Falaↄ̃ↄgu maamaaɛ, ↄ̃ à a na Tapɛnɛsi dãuna kpàwà nↄ ũ. +Ɔ̃ Tapɛnɛsi dãunapi nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ, wì mɛ Genuba, ↄ̃ Tapɛnɛsi nɛ́pi gwà Falaↄ̃ↄ ua ń Falaↄ̃ↄ nɛ́ↄ sãnu. +Gↄↄ pↄ́ Adada ku Egipi, a mà Davidi gà mɛ́ aà zĩgↄ̃ↄ dↄaana Yoabu gà lↄ. Ɔ̃ a ò Falaↄ̃ↄɛ à mɛ̀: Ma gba zɛ́ mà ta ma bùsuu. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ aà là à mɛ̀: Bↄ́mɛ lɛ́ kɛ̃́sãma ma kĩ́i, ↄ̃ n gbasa ń ye ta n bùsuui? A wèwà à mɛ̀: Pↄe lɛ́ kɛ̃́sãao, ma gba zɛ́ lé! +Lua tò Ɛliada nɛ́ Lɛzↄ̃ fɛ̀lɛ ń Salomↄↄo lↄ. À bàalɛ̀ a dii Zoba kí Adadɛzɛɛɛ yãaɛ. +Kɛ́ Davidi Adadɛzɛɛↄ dɛ̀dɛ, Lɛzↄ̃ gbɛ̃́ↄ kã̀aaazi gbãamↄnɛdeↄ gãli ũ, à gↄ̃̀ ń dↄaana ũ. Aa gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Damasi, ↄ̃ à gↄ̃̀ a kía ũ. +Aàpi sↄ̃ Isailiↄ ibɛɛɛ e Salomↄↄ wɛ̃ni lɛ́u, yãkele pↄ́ Adada fɛ̀lɛò bàasi. À kpalablè Sili bùsuu, a ye Isailiↄ gĩyãio. +Nɛba nɛ́ Yeloboaũ, Ɛflaiũ bui pↄ́ bↄ̀ Zeledaá Salomↄↄ ìwaↄ doɛ, ↄ̃ à bↄ̀ Salomↄↄpi kpɛ. Aà daá gyaaɛ, aà tↄ́n Zelua. +Lá à bↄ̀ kí kpɛ taan kɛ: Salomↄↄ bùsu kàka ɛ pↄ́ wì mɛ Milou, ↄ̃ à a mae Davidi wɛ̃́lɛ bĩ́i bò a pɛ̀ɛ. +Yeloboaũá gↄ̃sa laaideɛ. Kɛ́ Salomↄↄ è ɛ̀waasopi ãiavĩ, ↄ̃ à aà dìlɛ zĩ gbãa pↄ́ Yosɛfu buiↄ lɛ́ kɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Zĩbeezĩ Yeloboaũpi bↄ̀ Yelusalɛũ, ↄ̃ à kpàaũ ń ãnabi Ahia, Silo gbɛ̃́o zɛ́u, a ula dafu daa. Aa ku sɛ̃u we ńtɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Ahia a ula dafupi ga kɛ̃̀, a pàapaa kuɛpla. +Ɔ̃ a ò Yeloboaũɛ aà a paaapi sɛ́lɛ mɛ̀n kwi. Ɔ̃ Dii yã'òɛ̀ à mɛ̀: Ma Dii Isailiↄ Lua má Salomↄↄ bↄ kíakɛuɛ, mí Isaili bui lɛɛ kwiↄ kpama. +Mí bui lɛɛ do toɛ̀ ma zↄ̀blena Davidi ń Yelusalɛũo yã́i, asa wɛ̃́lɛpi má sɛ̀ Isaili buiↄ wɛ̃́lɛↄ guu. +Má kɛɛ̀ màa, kɛ́ à ma vũaa à gɛ̀ lɛ́ Sidↄ̃deↄ dii Asetaati ń Mↄabuↄ dii Kɛmↄsio ń Amↄniↄ dii Mↄlↄkuo sisi yã́iɛ. I tɛmazio, i yã́ pↄ́ maamɛɛ kɛo, i ma ↄtondↄkĩi gwao, a ma ikoyãↄ kũa lá a mae Davidiwao. +Ń beeo má aà bↄ kpalau fĩ́afĩao, asa má tò à g��̃̀ kía ũ e a wɛ̃ni lɛ́u ma zↄ̀blena Davidi yã́iɛ, asa kɛ́ ma Davidi sɛ̀, a yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũaɛ, mɛ́ à ma ↄtondↄkĩi gwà. +Má Salomↄↄ nɛ́ bↄ kpalau saɛ, mí Isaili bui lɛɛ kwiↄ kpama. +Isaili bui lɛɛ do ↄ̃ má tó aà nɛ́piɛ, kɛ́ ma zↄ̀blena Davidi filia àↄ dↄ ma aɛ gↄↄpii Yelusalɛũ, wɛ̃́lɛ pↄ́ má dìlɛ ma tↄ́ àↄ kuwàu. +Mpi sↄ̃, ma n sɛ Isailiↄ kía ũɛ. Ǹyↄ̃ kible lá à n pↄ gbàwa. +Tó ńlɛ yã́ pↄ́ má dìlɛnɛ kɛ píi, tó ń tɛmazi, ńlɛ yã́ pↄ́ maamɛɛ kɛ, tó ńlɛ ma ↄtondↄkĩi gwa mɛ́ ń ma yãdilɛaↄ kũa lán ma zↄ̀blena Davidiwa, máↄ kunnↄɛ, míↄ n buiↄ kpa Isailiↄ kpalau gↄↄpii, lá ma Davidi buiↄ kpàuwa. +Má ↄtↄ̃ↄlɛ Davidi buiↄwa yã́ pↄ́ kɛ̀pi yã́iɛ, ãma i kɛ gↄↄpii no. +Salomↄↄ zɛwɛ̀ɛlɛ à Yeloboaũ dɛ, ↄ̃ à fɛ̀lɛ tilɛ̀ à tà Egipi kí Sisaki kĩ́i, ↄ̃ a ku we e Salomↄↄ gɛ̀ gàò. +Salomↄↄ yã́ kĩniↄ ń ↄ̃nↄ pↄ́ a vĩↄ píi ku aàzĩapi yãkɛaↄ láu. +Salomↄↄpi dɛ Isaili bui píi kía ũ Yelusalɛũ wɛ̃̀ blaɛ. +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ aà mae Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Lↄbↄaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Lↄbↄaũ gɛ̀ Sikɛũ, asa wekĩi Isaili bui píi gɛ̀u aà kpái kpalau. +Kɛ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ a baomà, ↄ̃ à bↄ̀ Egipi à sù, asa wekĩi a kuu za gↄↄ pↄ́ à tilɛ̀ Salomↄↄɛ. +Ɔ̃ Isaili pↄ́ kãaaapiↄ aà sìsi, ↄ̃ aa gɛ̀ yã'ò Lↄbↄaũɛ sãnu aa mɛ̀: +N mae zĩ gbãa dàwɛ̃ɛ pãsĩpãsĩɛÀ tá gĩa e gↄↄ àaↄ̃, í ɛa mↄ́. Ɔ̃ aa tà. +Kí Lↄbↄaũ yã́pi kpàlɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ aa dɛ a mae Salomↄↄ ìwa ũↄ gɛ̃zĩ à mɛ̀: Yã́ kpele á è a maa mà a zã́ sí gbɛ̃́piↄwai? +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Tó n misìilɛnɛ́ gbã, mɛ́ n yãmaa zãsìmá, aaↄ dɛ n zↄ̀blenaↄ ũ gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ Lↄbↄaũ gì gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ lɛdama mai, à gɛ̀ yã́pi kpàlɛ a ìwa ɛ̀waaso pↄ́ aa nɛblè sãnuↄ gɛ̃zĩ símái? +Ɔ̃ ɛ̀waasopiↄ wèwà aaɛ, kási flàala lɛdepiwa. +Ɔ̃ kí gì gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛdama mai, à yãpãsĩ ònɛ́. +A ònɛ́ lá ɛ̀waasoↄ lɛdàwawa à mɛ̀: Aso gbia ma mae dìɛ́, mapi sↄ̃ má asopi kã́fĩɛ́ɛ. Flã ↄ̃ ma mae á wɛtã̀ò, mapi sↄ̃, flàala lɛde ↄ̃ má á wɛtãò. +Beewa kí i Isailiↄ yãmao, asa yã́pi bↄ̀ Dii kĩ́iɛ, kɛ́ yã́ pↄ́ a dà ãnabi Ahia, Silo gbɛ̃́ɛ. Isailiↄ, á baade tá a bɛ! Davidi bui, laaidↄ nzĩa bɛwa! Ɔ̃ Isailipiↄ tà ń bɛ. +Isaili pↄ́ kú Yuda wɛ̃́lɛ guuↄ ↄ̃ Lↄbↄaũ gↄ̃̀ ń kía ũ ńtɛ̃ɛ. +Kí Lↄbↄaũ a zↄↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Adonilaũ zĩ̀ Isailiↄwa, ↄ̃ aa aà pàpa ń gbɛo wà aà dɛ̀. Ɔ̃ kí Lↄbↄaũ fɛ̀lɛ ń wãao, à sì a sↄ̃́go guu, à bàalɛ̀ Yelusalɛũ. +Beewa Isailiↄ gì Davidi buiↄzi e ń a gbão. +Kɛ́ Isailiↄ mà píi Yeloboaũ sù, ↄ̃ aa aà sìsi kↄ̃kãaa guu, ↄ̃ aa aà kpà Isailiↄ kía ũ. Isaili buie i zɛ ń Davidi buiↄo, sema Yuda buiↄ bàasio. +Kɛ́ Lↄbↄaũ kà Yelusalɛũ, à Yudaↄ kã̀aa píi ń Bɛ̃yãmɛɛ buieSalomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũ kpa kpalapiu lↄ. +Ɔ̃ Lua yã'ò Lua gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Semaiaɛ à mɛ̀: +O Yudaↄ kí Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũɛ ń Yudaↄ píi ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ, +ma Dii ma mɛ̀, ásu gɛ́ zĩkai ń á gbɛ̃́ Isailiↄo. Á. +Yeloboaũ Sikɛũ pↄ́ kú Ɛflaiũ bùsu sĩ̀sĩdeu bĩ́i bò, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛu. Za we ↄ̃ à gɛ̀ Pɛnuɛli kɛ̀kɛ a kàlɛ. +Ɔ̃ à làasookɛ̀ à mɛ̀: Wa ɛa Davidi bɛ gbɛ̃́ kpá kpalauɛ. +Tó Isailiↄ lɛ́ gɛ́ sa'oi Dii kpɛ́u Yelusalɛũ, aa ɛa zɛ ń ń dii Yudaↄ kí Lↄbↄaũoɛ, aai ma dɛ, aai zɛaànↄ. +Kɛ́ kí yã́pi gwà, ↄ̃ à vua gáaena pì mɛ̀n pla, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ↄnɛ: Isailiↄ, á gɛa Yelusalɛũ kɛ̀ zài. Á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ Egipin kɛ! +Ɔ̃ à ado dìlɛ Bɛtɛli, ado sↄ̃ Dã. +Ɔ̃ yã́pi duuna ìnɛ́, aaì gɛ́ kúlɛi adoɛ Bɛtɛli, ado sↄ̃ za Dã. +Yeloboaũ kpɛdↄ̀ zupiↄnɛ gulɛsĩↄwa, ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ Levii bui ũoↄ dìlɛ sa'onaↄ ũ. +Ɔ̃ à mↄ swaaↄ̃de gↄↄ gɛ̃ode dìlɛ dikpɛ ũ lán Yudaↄ pↄ́wa sↄ̃, ↄ̃ à sa'ò sa'okĩi pↄ́ kú Bɛtɛlipiwa. À sa'ò gáae pↄ́ a pìpiↄwa, ↄ̃ à sa'onaↄ dìlɛ we aaↄ gulɛsĩpiↄ gbagba. +Ɔ̃ à sa'ò sa'okĩi pↄ́ á kɛ̀ Bɛtɛlipiwa mↄ swaaↄ̃de gↄↄ gɛ̃odezĩ. À gↄↄpi dìlɛ azĩa pↄeãwa dikpɛ ũ Isailiↄnɛ. +Lua gbɛ̃e bↄ̀ Yuda bùsuu à mↄ̀ Bɛtɛli lá Dii dàɛwa, g���ↄ pↄ́ Yeloboaũ zɛa sa'okĩipi saɛ, a súɛlɛ lɛ́ fɛlɛ. +Ɔ̃ à àsi'ò sa'okĩipi musu à mɛ̀: Sa'okĩi, sa'okĩi, Dii mɛ̀ wa nɛ'i Davidi bɛ, wi tↄ́kpaɛ̀ Yosia. Aàpi mɛ́ a sa'oma ń gulɛsĩ sa'ona pↄ́ lɛ́ zĩkɛ laↄ, i sa'onapiↄ wáↄ kpasama. +Wegↄ̃ↄ Lua gbɛ̃́pi yã́pi kɛa seela ònɛ́ à mɛ̀: Seela pↄ́ Dii òn kɛ: Sa'okĩipi a paaɛ, a túfu i kↄ́lɛ. +Kɛ́ kí Yeloboaũ àsi pↄ́ Lua gbɛ̃́pi ò Bɛtɛli sa'okĩipi musu mà, ↄ̃ à ↄdↄ̀wà za sa'okĩi we à mɛ̀: À aà kṹ! Ɔ̃ ↄ pↄ́ a dↄ̀wàpi imì, i fↄ̃ kòo lↄo. +Ɔ̃ sa'okĩipi pàa a túfu kↄ̀lɛ lá Dii dà Lua gbɛ̃́piɛ a òwa. +Ɔ̃ kí ò Lua gbɛ̃́piɛ: Awakpamɛɛ Dii n Luaɛ. Wabikɛwàmɛɛ ma ↄ e su a gbɛu. Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi awakpàɛ̀ Diiɛ, ↄ̃ aà ↄ sù a gbɛu lán yãawa. +Ɔ̃ kí ò Lua gbɛ̃́piɛ: Mↄ wà gɛ́ ma bɛ wà pↄble, mí gbadanɛ. +Ɔ̃ a ò kípiɛ: Baa tó n n àizɛɛ guo kpàa, má gɛnnↄo. Má pↄble mà imi guɛ beeuo, +asa Dii òmɛɛ à mɛ̀ másu pↄble lao, másu imi lao, mɛ́ másu tá ń zɛ́ pↄ́ ma mↄooo. +Ɔ̃ à zɛ́ pãle sɛ̀, i zɛ́ pↄ́ à mↄ̀ò Bɛtɛli sɛ lↄo. +Ãnabi zie ku Bɛtɛli we. Kɛ́ aà nɛ́ↄ sù, aa yã́ pↄ́ Lua gbɛ̃́pi kɛ̀ we zĩbeezĩ dàu aa sìu ń maeɛ ń yã́ pↄ́ a ò kíɛo píi. +Ɔ̃ an mae ń lá à mɛ̀: Zɛ́ kpele a sɛ̀i? Ɔ̃ aà nɛ́ↄ zɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Yuda bùsuupi sɛ̀ òɛ̀. +Ɔ̃ a ònɛ́: À káoyemɛɛ zàa'ĩnaɛ. Ɔ̃ aa yèɛ̀ aa aà dìkpɛ. +Kɛ́ à pɛ̀lɛ Lua gbɛ̃́pizi, ↄ̃ à aà lè zↄ̃lɛa gbɛ̃́nɛli gbáu. Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: Lua gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Yuda bùsuun n ũa? A wèwà à mɛ̀: Mámɛ! +Ɔ̃ ãnabi zipi òɛ̀: Mↄ wà gɛ́ ma bɛ, ní pↄble. +A wèwà à mɛ̀: Má fↄ̃ ɛa tannↄo. Má fↄ̃ pↄble mà iminnↄ guɛ beeuo, +asa Dii òmɛɛ à mɛ̀, másu pↄble ge mà imi lao, mɛ́ másu tá ń zɛ́ pↄ́ ma mↄooo. +Ɔ̃ ãnabi zipi òɛ̀: Ãnabin ma ũ lanwa. Malaikae mɛ́ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀ mà pɛ́lɛnzi mà sunnↄ ma bɛ, kɛ́ ǹ pↄble, ní imi. À mↄ lè ɛɛ ãnabipi lɛ́ tó. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi ɛ̀a gɛ̀aànↄ, à pↄblè aà bɛ, à imì. +Gↄↄ pↄ́ aa zↄ̃lɛ pↄbleai, Dii yã'ò ãnabi zi pↄ́ sùaànↄpiɛ, +ↄ̃ à wiidↄ̀ Lua gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Yuda bùsuupiwa à mɛ̀: Dii n Lua mɛ̀, lá n gi a yãmai, ni yã́ pↄ́ á ònɛ mao, +n ɛa n mↄ n pↄblè, n imì gu pↄ́ á ònɛ ńsu bleuo, ńsu miuopi, wa n vĩ n deziↄ mia'ɛuo. +Aà pↄblea ń aà imiao gbɛa, ãnabi pↄ́ sùaànↄpi káoyèɛ̀ zàa'ĩanaɛ. +Kɛ́ à dàzɛu, ↄ̃ à kpàaũ ń nↄ̀ↄmusuo, nↄ̀ↄmusupi aà dɛ̀. Aà gɛ gↄ̃̀ dilɛa zɛ́u, ↄ̃ zàa'ĩna ń nↄ̀ↄmusuo gↄ̃̀ sĩ aà gɛpizi. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄ aà gɛ è wúlɛa zɛ́u we ń nↄ̀ↄmusu pↄ́ zɛio, ↄ̃ aa gɛ̀ a baokpà wɛ̃́lɛ pↄ́ ãnabi zipi kuu. +Kɛ́ ãnabi pↄ́ sùaànↄpi a baomà, à mɛ̀: Lua gbɛ̃́ pↄ́ gì Dii yãmain we. Ɔ̃ Dii aà kpà nↄ̀ↄmusuwa, à aà ɛ̀'ɛ a dɛ̀ lá Dii òɛ̀wa. +Ɔ̃ a ò a nɛ́ↄnɛ: À káoyemɛɛ zàa'ĩnaɛ. Ɔ̃ aa yèɛ̀. +À dàzɛu, ↄ̃ à gɛ̀ à aà gɛ lè wúlɛa zɛ́u. Zàa'ĩna ń nↄ̀ↄmusuo aa sĩaàzi. Nↄ̀ↄmusupi i gɛpi soo, mɛ́ i zàa'ĩnapi ɛ́'ɛ sↄ̃o. +Ɔ̃ ãnabipi Lua gbɛ̃́pi gɛ sɛ dì zàa'ĩnaɛ à sùò a bɛ wɛ̃́lɛu, kɛ́ à aà gaa ↄ́ↄlↄ, i aà vĩ. +Ɔ̃ à aà vĩ̀ azĩa mia'ɛu, à ↄ́ↄlↄ̀ à mɛ̀: Waiyoo ma gbɛ̃́! +Kɛ́ à aà vĩ̀ màa, a ò a nɛ́ↄnɛ: Tó ma ga, à ma vĩ mia'ɛ pↄ́ ma Lua gbɛ̃́pi vĩ̀upiu, í wá gɛ kpakↄ̃i. +Asa àsi pↄ́ Dii dàɛ̀ a ò Bɛtɛli sa'okĩi musu ń tã́akpɛ pↄ́ kú Samali bùsu wɛ̃́lɛ gulɛsĩuↄ a kɛ sĩanaɛ. +Yã́pi gbɛa Yeloboaũ i a yãvãikɛa too, baa se à ɛ̀a Isaili bui píi dìlɛ gulɛsĩ sa'onaↄ ũ lↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ aa ye gↄ̃ gulɛsĩ sa'onaↄ ũ ↄ̃ à ń kpá a ũ. +Duuna pↄ́ tò wà Yeloboaũ buiↄ tↄ̀lↄzↄ̃̀ aa mìdɛ dṹniaun we. +Gↄↄ bee gyã Yeloboaũ nɛgↄ̃ɛ Abia lè. +Ɔ̃ Yeloboaũpi ò a naɛ: Fɛlɛ ǹ nzĩa lilɛ, kɛ́ wasu n dↄ̃ ma nↄ ũo, ní gɛ́ Silo. Ãnabi Ahia ku we. Ɔ̃mɛ òmɛɛ máↄ dɛ Isailiↄ kía ũ. +Pɛ̃ɛ sɛ mɛ̀n kwi ń kàaↄ ń zↄ́ tùuo, ní gɛoɛ̀. A yã́ pↄ́ a nɛ́pi le onɛɛ. +Ɔ̃ Yeloboaũ nↄ kɛ̀ màa, à fɛ̀lɛ gɛ̀ Silo à gɛ̃̀ Ahia bɛ. Ahia wɛ́ lɛ́ gu'e lↄo, asa à zikũ̀ɛ, aà wɛ́ gↄ̃̀ sùii. +À mↄ lè Dii ò Ahiaɛ: Yeloboaũ nↄ nɛ́ lɛ́ gyãkɛ, ↄ̃ àlɛ mↄ́ a yãgbɛaima. Lá ńyↄ̃ wewàn kɛ, asa tó à mↄ̀, a azĩa lilɛnɛ gbɛ̃pãle ũɛ. +Kɛ́ Ahia aà kɛ̀sɛ kↄ̃fĩ mà, àlɛ gɛ̃ kpɛ́u, à mɛ̀: Gɛ̃ Yeloboaũ na! Bↄ́yãi n nzĩa lìlɛ màai? Yãpãsĩ Lua mɛ̀ mà onɛ. +Gɛ ǹ o Yeloboaũɛ, Dii Isailiↄ Lua mɛ̀ ámɛ a n sɛ n gbɛ̃́ↄ guu, a n dilɛ a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ. +A Davidi buiↄ bↄ̀ kpalau, ↄ̃ a n kpau, kási ń dɛ lá a zↄ̀blena Davidiwao. Aàpi a yãdilɛaↄ kũa, a tɛazi ń nↄ̀sɛmɛndoo, à yã́ pↄ́ á yei kɛ̀. +N vãikɛ̀ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aanɛↄla, n gɛ n dii pãleↄ kɛ̀ nzĩaɛ, mↄ pↄ́ ń kàsa tã́a ũↄ, ↄ̃ n bↄ aà kpɛ, n a pↄ fɛ̀lɛɛ. +Ayãmɛto á yã́yia n buiↄwa, á n gↄ̃ɛↄ kaalɛ Isailiↄ guu zↄↄ ń wɛ̃́ɛↄ píi, í tɛsↄ̃ n bɛwa, lá wì tɛsↄ̃ zùgbↄ̃wa e à tɛ́kũ láa píiwa. +Gbɛ̃ↄ n bui pↄ́ aa gaga wɛ̃́lɛuↄ só, bãↄ i n gbɛ̃́ pↄ́ aa gaga sɛ̃uↄ ble. Dii mɛ́ ò. +Mpi sa sↄ̃ nↄɛ, fɛlɛ ta bɛ. Tó n kɛ̀sɛpɛ̀lɛ wɛ̃́lɛ guu gↄ̃̀ↄ, nɛ́pi a gaɛ. +Isailiↄ i aà gɛ ↄ́ↄlↄ, aai aà vĩ. Yeloboaũ buiↄ guu píi, aàpi wa vĩ ado, asa aàpi ado ↄ̃ Dii Isailiↄ Lua yãmaa èwà Yeloboaũ ua. +Dii a kía pãle dilɛ a gbɛ̃́ Isailiↄnɛ. Ɔ̃mɛ a Yeloboaũ buiↄ dɛdɛ. Gbãɛ! Bↄ kɛ ló? Ée, tiatiaɛ! +Dii a gotↄ̃ Isailiↄwa, aai gↄ̃ lán fee pↄ́ lɛ́ deedee í guuwa. A Isailiↄ bↄlɛ bùsu maa pↄ́ a kpà ń deziↄwaɛ beeu, i ń fãaa Uflata baale, kɛ́ aa Asetaati lí pɛ̀lɛpɛlɛ, aa Dii pↄ fɛ̀lɛoɛ̀ yã́i. +A Isailiↄ kpámá duuna pↄ́ Yeloboaũ kɛ̀ à Isailiↄ dà a kɛau yã́i. +Ɔ̃ Yeloboaũ na fɛ̀lɛ lɛ́ tá. Kɛ́ à kà Tiiza, àlɛ gɛ̃ kpɛ́u, ↄ̃ nɛgↄ̃ɛnapi gà. +Wà aà vĩ̀, ↄ̃ Isailiↄ ↄ́ↄlↄ̀ ḿpii, lá Dii dà a zↄ̀blena ãnabi Ahiaɛ a òwa. +Yeloboaũ yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau, zĩ pↄ́ a kàↄ ń aà kíakɛyão píi. +Yeloboaũ zↄ̃lɛa kpalau píi wɛ̃̀ bao ń plaoɛ. Kɛ́ à gà, ↄ̃ aà nɛ́ Nadabu zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũ mɛ́ Yudaↄ kía ũ. À kpalablè a wɛ̃̀ bla ń mɛ̀ndoode guuɛ, ↄ̃ à kɛ̀ kpalauũ guu, kɛ́ a tↄ́ àↄ kuwà. Aà da tↄ́n Naama, Amↄni buiɛ. +Yudaↄ yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, aa aà zafɛ̃̀ɛ̀ dɛ ń deziↄla píi ń duuna pↄ́ aa kɛ̀o. +Aa gulɛsĩↄ bò sa'okĩiↄ ũ sĩ̀sĩ lɛsĩↄ musu píi ń lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáuo píi, aa gbɛↄ ń líↄ pɛ̀lɛpɛlɛu. +Baa se tã́akpɛ káaluaↄ ku Isaili bùsuu gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ũ. Isailiↄ bui pↄ́ Dii ń yánɛ́ↄ yãbɛ̃ɛkɛaↄ sɛ̀ píiɛ. +Kí Lↄbↄaũ kpalablea wɛ̃̀ sↄode guu ↄ̃ Egipi kí Sisaki mↄ̀ lɛ̀lɛ Yelusalɛũwa. +AƆ̃ kí Lↄbↄaũ sɛ̀ngbaopiↄ gɛ̃ɛ pì ń mↄgotɛ̃o, a nà dↄai pↄ́ aaìↄ a bɛ zɛ́ dↄ̃́aↄ dↄaanaↄnɛ ń ↄzĩ. +Tó kí lɛ́ gɛ́ Dii kpɛ́u, dↄaipiↄ ìↄ sɛ̀ngbaopiↄ kũa. Tó dↄaipiↄ sù, ↄ̃ aaì ɛa kálɛ ń kpɛ́u. +Lↄbↄaũ yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau. +mia kpàkↄ̃i ń aà deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu. Aà da tↄ́n Naama, Amↄni buiɛ. Ɔ̃ aà nɛ́ Abia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Nɛba nɛ́ Yeloboaũ kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ Abia gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ, +à zↄ̃̀lɛ kpalau Yelusalɛũ wɛ̃̀ àaↄ̃ɛ. Aà da tↄ́n Maaka, Abisaloũ buiɛ. +À duuna pↄ́ a mae kɛ̀ↄ kɛ̀ píiɛ, i azĩa kpa Dii a Luawa lá a dezi Davidiwao. +Ãma Davidi yã́i ↄ̃ Dii aà Lua tò aà bui zↄ̃̀lɛ kpalau Yelusalɛũ, à aà buipi dìlɛ aà gɛ̃ɛ ũ, a tò Yelusalɛũ zɛdↄa. +Asa Davidi yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀, i gí yã́ pↄ́ Dii dìlɛɛ maio e a wɛ̃ni lɛ́u, mɛ́ i kɛ Iti bui Uli yã́ bàasio. +Abia ń Yeloboaũo aaìↄ zĩka ń kↄ̃oɛ e Abia wɛ̃ni lɛ́u. +Abia yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau. +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Asa zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Isailiↄ kí Yeloboaũ kpalablea wɛ̃̀ baode guu ↄ̃ Asa gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ, +ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ kpalau Yelusalɛũ wɛ̃̀ bla ń mɛ̀ndoo. Aà dazi tↄ́n Maaka, Abisaloũ buiɛ. +Kí Asa yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a dezi Davidiwa. +À tã́akpɛ káaluaↄ yà a bùsuu, ↄ̃ à dii pↄ́ a deziↄpiↄ kↄ̀lɛ píi. +Baa se à a dazi Maaka bↄ̀ kíakɛu, kɛ́ à Asetaati lí pↄ́ Lua ye a gĩyãio pɛ̀lɛ yã́i. Kí Asa lípi zↄ̃̀ à tɛsↄ̃̀wà Sedↄ̃ guzulɛu. +À azĩa kpà Diiwa e a wɛ̃ni lɛ́uɛ, ãma i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo. +À vua ń ã́nusuo ń pↄpãle pↄ́ api ń a maeo dìlɛ Dii pↄ́ ũↄ sɛ̀lɛ kàlɛ Dii kpɛ́u. +Asapi ń Isailiↄ kí Baasao aaìↄ zĩka ń kↄ̃oɛ e ń kpalablea lɛ́wa. +Baasapi mɛ́ gɛAsa ã��nusu ń vua pↄ́ gↄ̃̀ Dii kpɛ́ làasiuↄ sɛ̀lɛ ń pↄ́ pↄ́ kú a bɛ làasiuↄ, a nà a ìwaↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ à ń zĩ́ Damasi, Sili bùsu kí Bɛnadada, Tablemↄ nɛ́, Eziↄ̃ tↄũna kĩ́i à mɛ̀: +Wà lɛdoũkɛ, lá ma mae ń n maeo kɛ̀ yãawa. A ã́nusu ń vuaon kɛ. Lɛdoũ pↄ́ ń vĩ ń Isailiↄ kí Baasao gboo, i gomala ń a zĩgↄ̃ↄ.Gɛnɛzalɛti bùsuo ń Nɛfatali buiↄ bùsuo píi. +Kɛ́ Baasa a baomà, ↄ̃ à bĩ́iboa Lamai tò à tà Tiiza. +Ɔ̃ kí Asa kpàwakɛ̀ Yudaↄnɛ píi, i gbɛ̃e tɛ̃boo à mɛ̀, aa Lama gbɛↄ ń lí pↄ́ Baasa lɛ́ bĩ́iboòↄ sɛ́lɛ. Ɔ̃ à bĩ́ibòò Gɛba pↄ́ kú Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsui ń Mizipao. +Kí Asa yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau, aà nɛgↄ̃nkɛyãↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi ń wɛ̃́lɛ bĩ́i pↄ́ a bòↄ. Kɛ́ à zikũ̀, gyã aà kũ̀ a gbálaↄwa. +Kɛ́ à gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń aà deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Yosafa zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ plaade guu ↄ̃ Yeloboaũ nɛ́ Nadabu gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau wɛ̃̀ plaɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, à zɛ̀ ń yã́ pↄ́ a mae kɛ̀ à Isailiↄ dà duunauo. +Ahia nɛ́ Baasa, Isakaa bui lɛkpàaĩaàzi gↄↄ pↄ́ aàpi ń Isailiↄ lɛ́ koezↄ̃ Filitɛ̃ wɛ̃́lɛ Gibetↄ̃i, ↄ̃ Baasapi aà dɛ̀ we. +À aà dɛ̀ Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guuɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Kɛ́ à nà kpalableawa, ↄ̃ à Yeloboaũ buipiↄ dɛ̀dɛ píi, i ń gbɛ̃e too, à ń mìdɛ lá Dii dà a zↄ̀blena Ahia, Silo gbɛ̃́ɛ a òwaɛ. +Yã́pi kɛ̀ màa duuna pↄ́ Yeloboaũ kɛ̀ à Isailiↄ dà a kɛau, à Dii Isailiↄ Lua pↄ fɛ̀lɛoɛ̀ yã́iɛ. +Nadabu yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +Kí Asa ń Isailiↄ kí Baasao aaìↄ zĩka ń kↄ̃o e an kpalablea lɛ́waɛ. +Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu ↄ̃ Ahia nɛ́ Baasa gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ. À zↄ̃̀lɛ kpalau Tiiza wɛ̃̀ baasↄo mɛ̀ndosaiɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, à zɛ̀ ń Yeloboaũ yãkɛao ń duuna pↄ́ à Isailiↄ dà a kɛauo. +Dii yã'ò Anani nɛ́ Yehuɛ, ↄ̃ à àsi'ò Baasaɛ à mɛ̀: +Ma n sɛ luutɛ̃u, ma n dilɛ ma gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ, ↄ̃ n zɛ ń Yeloboaũ yãkɛao, n ma gbɛ̃́ Isailiↄ dà duunau, ↄ̃ an duunapiↄ ma pↄ fɛ̀lɛ. +Mpi ń n buiↄ, má á dɛ̃ↄnzↄ̃ saɛ. Má kɛ n uaɛ lá má kɛ̀ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ uaɛwaɛ. +Gbɛ̃ↄ n gbɛ̃́ pↄ́ aa gaga wɛ̃́lɛuↄ só, bãↄ i n gbɛ̃́ pↄ́ aa gaga sɛ̃uↄ ble. +Baasa yã́ kĩniↄ ń aà nɛgↄ̃nkɛyãↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +Kɛ́ Baasa gà, wà aà vĩ̀ Tiiza, ↄ̃ aà nɛ́ Ela zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Dii yã́pi dà ãnabi Yehu, Anani nɛ́ɛ, ↄ̃ a ò Baasaɛ ń a buiↄ vãi pↄ́ a kɛ̀ à Dii pↄ fɛ̀lɛoɛ̀ lá Yeloboaũ buiↄ kɛ̀wa yã́i ń Yeloboaũ bui pↄ́ à ń mìdɛↄ yã́o lↄ. +Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ baasↄo ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ Baasa nɛ́ Ela gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ Tiiza wɛ̃̀ plaɛ. +Aà ìwaↄ do Zimli mɛ́ aà zĩkasↄ̃goↄ lɛɛ do gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ lè aa lɛkpàaĩaàzi. Kɛ́ vɛ̃ɛ lɛ́ Ela dɛ a bɛ ziia Aaza kpɛ́u Tiiza, +ↄ̃ Zimli gɛ̃̀ à aà dɛ̀ Asa kpalablea wɛ̃̀ baasↄo ń plaode guu, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Kɛ́ à zↄ̃̀lɛ kpalau a làa, ↄ̃ à Baasa buiↄ dɛ̀dɛ píi, i gↄ̃ɛe to aà daɛↄ ge aà gbɛ̃naↄ guuo. +À Baasa buipiↄ mìdɛ píiɛ, lá Dii dà ãnabi Yehuɛ a òwa. +Baasa ń a nɛ́ Elao Dii Isailiↄ Lua pↄ fɛ̀lɛɛ̀ duuna pↄ́ aa kɛ̀ tã́aↄ yã́ musu, mɛ́ kɛ́ aa ɛ̀a Isailiↄ dà a kɛau yã́i. +Ela yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ baasↄo ń plaode guu ↄ̃ Zimli zↄ̃̀lɛ kpalau Tiiza gↄↄ sopla. Gↄↄ bee Isaili zĩgↄ̃ↄ bòo ku Filitɛ̃ wɛ̃́lɛ Gibetↄ̃ saɛ. +Kɛ́ zĩgↄ̃piↄ mà Zimli lɛkpàaĩ ń gbɛ̃́ↄ kízi à aà dɛ̀, ↄ̃ aa ń dↄaana Ɔmɛli dìlɛ Isailiↄ kía ũ ń bòou wegↄ̃ↄ. +Ɔ̃ Ɔmɛli ń Isaili zĩgↄ̃ↄ kɛ̃̀ Gibetↄ̃wa, aa gɛ̀ koezↄ̃̀ Tiizai. +Kɛ́ Zimli è aa a wɛ̃́lɛ sìwa, ↄ̃ à dɛ̀dɛ sì a bɛ kpɛdiakↄ̃au musu, à tɛsↄ̃̀wà, ↄ̃ tɛ́pi kũ̀wà. À gà +duuna pↄ́ a kɛ̀ yã́iɛ. À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, à zɛ̀ ń Yeloboaũ yãkɛaoɛ. À duunakɛ̀ mɛ́ à ɛ̀a Isailiↄ dà a kɛau. +Zimli yã́ kĩniↄ ń lɛ́ pↄ́ a kpàaĩńnↄ Elazio ku Isaili kíaↄ ladau. +Isailiↄ kↄ̃kpaalɛ̀ lɛɛ pla. An gbɛ̃́ kĩniↄ ye Gina nɛ́ Tibeni kpá kía ũ, gbɛ̃́ kĩniↄ sↄ̃ Ɔmɛli. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa zɛ̀ ń Ɔmɛlioↄ gbãa dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa zɛ̀ ń Gina nɛ́ Tibenioↄla, ↄ̃ wà Tibenipi dɛ̀, Ɔmɛli mɛ́ kpalablè. +Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ baakwi ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ Ɔmɛli gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau wɛ̃̀ kuɛplaɛ. À ku Tiiza wɛ̃̀ sooloɛ, +ↄ̃ à Samali sĩ̀sĩ lù Sɛmɛɛwa ń ã́nusuo kiloo bàaↄ̃kwi, ↄ̃ à wɛ̃́lɛ kàlɛwa, à tↄkpàɛ̀ Samali, kɛ́ Sɛmɛɛ mɛ́ sĩ̀sĩpi vĩ yãa yã́i. +Ɔmɛli yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, à duunakɛ̀ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aaɛↄla píi. +À zɛ̀ ń Nɛba nɛ́ Yeloboaũ yãkɛao píiɛ. À Dii Isailiↄ Lua pↄ fɛ̀lɛɛ̀ ń duuna pↄ́ a kɛ̀ tã́aↄ yã́ musu, à ɛ̀a Isailiↄ dà a kɛauo. +Ɔmɛli yã́ kĩniↄ ń a nɛgↄ̃nkɛyãↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ Samali, ↄ̃ aà nɛ́ Ahabu zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ bla plasaide guu ↄ̃ Ɔmɛli nɛ́ Ahabu gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau Samali wɛ̃̀ bao ń plaoɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aaɛↄla píi. +Zɛa ń Nɛba nɛ́ Yeloboaũ duunakɛao i kɛɛ̀ yãe ũo, ↄ̃ à Sidↄ̃deↄ kí Ɛbaali nɛnↄɛ Zezabɛli sɛ̀ nↄ ũ, ↄ̃ à nà zↄblea Baaliɛwa, ìↄ aà sisi. +À kpɛdↄ̀ Baalipiɛ Samali, ↄ̃ à aà gbagbakĩi pɛ̀lɛ kpɛ́piu. +À Asetaatili pɛ̀lɛu lↄ, à ɛ̀a Dii Isailiↄ Lua pↄ fɛ̀lɛɛ̀ dɛ Isaili kía pↄ́ dↄ̀aaɛↄla píi. +Ahabupi gↄↄ ↄ̃ Bɛtɛli gbɛ̃́ Hiɛli Yeliko kɛ̀kɛ kàlɛ. Kɛ́ à a bĩ́i ɛ̃ kpàlɛ, ↄ̃ aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Abilaũ gà. Kɛ́ à a bↄlɛ gbaↄ pɛ̀lɛ, ↄ̃ aà nɛ́ gbɛzãna Segubu gà, lá Dii dà Nuni nɛ́ Yozueeɛ a òwa. +Tisɛbɛ gbɛ̃́ Ɛlia bↄ̀ a bɛ Galada bùsuu, à gɛ̀ Ahabu lè à mɛ̀: Ń Dii Isailiↄ Lua pↄ́ málɛ zↄbleɛ̀ kuao, sɛa za wɛ̃a fíi a kpao, lou a mao. Sema gↄↄ pↄ́ má ò bàasio. +Ɔ̃ Dii yã'ò Ɛliapiɛ à mɛ̀: +Fɛlɛ gɛ́ gukpɛ oi, ní ulɛ Kɛliti swa'ɛu Yuudɛ̃ baale, +níↄ swapi í mi. Má dìlɛ gbagbaaↄnɛ aaↄ n gwa we. +Ɔ̃ à gɛ kɛ̀ lá Dii òɛwa, a ku Kɛliti swa'ɛu Yuudɛ̃ baale. +Gbagbaaↄ ìↄ mↄɛ̀ ń pɛ̃ɛo ń nↄ̀ↄo kↄↄ ń oosio, ↄ̃ ìↄ swapi í mi. +Gↄↄpla gbɛa swapi í bà, kɛ́ lou lɛ́ ma bùsupiuo yã́i. +Ɔ̃ Dii yã'òɛ̀ à mɛ̀: +Fɛlɛ gɛ́ Salɛpa, Sidↄ̃ saɛ, níↄ ku we. Má dìlɛ gyaa taasideeɛ aàↄ n gwa we. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ Salɛpa. Kɛ́ à kà wɛ̃́lɛpi lɛ́i, à gyaae lè, àlɛ yàawɛ we. Ɔ̃ Ɛlia lɛzù gyaapizi à mɛ̀: Gɛ ǹ mↄmɛɛ ń ío, baa yↄↄ, mà mi. +Kɛ́ àlɛ gɛ́ dã́i, Ɛlia ɛ̀a lɛzùaàzi à mɛ̀: Ní mↄmɛɛ ń pɛ̃ɛ miↄnao lↄ. +Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Ń Dii n Lua kuao, baa kàa má vĩo, sema pↄ́wɛnti ↄkũ do pɛ̃na guu ń nísi yↄↄnao tùu guu bàasio. A yàa málɛ wɛ kɛ, mí tá bɛ mà blɛkɛò wà ble ń ma nɛ́o, wíↄ ga dã́. +Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo. Gɛ ǹ kɛ lá ń òwa, ãma kàa kɛò yↄↄnnↄ ǹ mↄomɛɛ gĩa, ní gbasa ǹ n pↄ́ kɛ, á ń n nɛ́o. +Asa Dii Isailiↄ Lua mɛ̀ pↄ́wɛnti a láa pɛ̃na guuo, mɛ́ nísi a láa tùupiuo e gↄↄ pↄ́ a to lou ma bùsu la gɛ kaò. +Gyaapi gɛ kɛ̀ lá Ɛlia òɛwa, ↄ̃ aalɛ pↄble màa e gↄↄ ũma, aàpi ń a bɛdeↄ ń Ɛliao. +Pↄ́wɛnti i láa pɛ̃napiuo, mɛ́ nísi i láa tùupiuo, lá Dii dà Ɛliaɛ a òwa. +Bee gbɛa nↄɛ uabelepi nɛ́pi lɛ́ gyãkɛ. Kɛ́ gyãpi gbãakũ̀ maamaa, ↄ̃ nɛ́pi gà. +Ɔ̃ nↄɛpi ò Ɛliaɛ: Lua gbɛ̃́, bↄ́mɛ wá daaa, ↄ̃ n mↄ ma bɛi? N mↄ ma duuna dↄi Luagu, kɛ́ aà ma nɛ́ dɛ yã́i yã̀? +Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀: Ǹ n nɛ́pi kpaa. Ɔ̃ à nɛ́pi sì nↄɛpi ↄzĩ, à dɛ̀dɛò kpɛdiakↄ̃a kpɛa pↄ́ à pìlau. À aà wùlɛ a liiwa we, +ↄ̃ à wiilɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Dii ma Lua, ḿmɛ ń tò gyaa pↄ́ ma pila aà bɛ nɛ́ gà, n pↄsia kpàaàzia? +Ɔ̃ à kùa kã́ màma nɛgↄ̃ɛnapiwa gɛ̃n àaↄ̃, à wiilɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Dii ma Lua, to aà wɛ̃ni ɛa su aà mɛu. +Dii Ɛlia wiilɛa mà, ↄ̃ wɛ̃ni ɛ̀a sù nɛ́pi mɛu, à vù. +Kɛ́ Ɛlia nɛgↄ̃ɛnapi sɛ̀ à pìlaò, à gɛ̃̀ò kpɛ́u, ↄ̃ à aà kpà aà dawa à mɛ̀: Gwa, n nɛ́ bɛ̃́ɛ! +Ɔ̃ nↄɛpi ò Ɛliaɛ: Má dↄ̃ sa kɛ́ Lua gbɛ̃́n n ũ. Dii yã́ pↄ́ bↄ̀ n lɛ́uá sĩanaɛ. +Ɛlia gↄↄplakɛ̀ we. A wɛ̃̀ àaↄ̃de guu ↄ̃ Dii yã'òɛ̀ à mɛ̀: Gɛ ǹ nzĩa ↄlↄ Ahabuɛ, mí tó lou ma aà bùsuu. +Ɔ̃ Ɛlia fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ azĩa ↄlↄi Ahabuɛ. Nↄana sↄ̃ à pãsĩkũ̀ Samali, +ↄ̃ Ahabu a bɛ ziia Obadia sìsi. Obadiapi sↄ̃ ì misiilɛ Diiɛ maamaaɛ. +Gↄↄ pↄ́ Zezabɛli lɛ́ Dii ãnabiↄ dɛdɛ, Obadia ń sɛ́lɛ gbɛ̃ↄn basↄo, à ń úlɛ gbɛ̀'ɛↄ guu gbɛ̃ↄn blakwikwi, ↄ̃ à ń gwá ń blɛo ń ío. +Ɔ̃ Ahabu ò Obadiapiɛ: Wà bùsu kɛɛlɛ wà gɛ́ nibↄnaↄ ń swa'ɛↄu píi. Wìliↄ dↄ̃o tó wá sɛ̃ e wà wá sↄ̃́ↄ ń wá sↄ̃baonaↄ gwaò. +Ɔ̃ aa bùsu kpaalɛ̀kↄ̃ɛ, an baade a zɛ́ sɛ̀. +Kɛ́ Obadia kpàaũ ń Ɛliao zɛ́u, à aà dↄ̃̀, ↄ̃ à wùlɛ a gbɛɛu à mɛ̀: Ma dii Ɛlia, ḿmɛnn wea? +Ɛlia wèwà à mɛ̀: Mámɛ! Gɛ ǹ o n diiɛ ma su. +Ɔ̃ Obadia mɛ̀: Tàae kpele má kɛ̀, ↄ̃ ńlɛ mapi n zↄ̀blena na Ahabuɛ a ↄzĩ aà ma dɛi? +Ń Dii n Lua kuao buie ge bùsue ku kɛ́ ma dii gì gbɛ̃́ↄ zĩuimá n wɛɛlɛio. Tó wà mɛ̀ ń kú weo, ì to aa mɛ wa sì ń pↄeoɛ. +Ɔ̃ ńlɛ omɛɛ sa mà gɛ o ma dii Ahabuɛ n sua? +Tó ma gɛ̃zɛa, máↄ dↄ̃ gu pↄ́ Dii Nisĩna a n sɛ taunnↄo. Tó ma gɛ má ò Ahabuɛ, mɛ́ i n eo, a ma dɛɛ. Mapi n zↄ̀blena sↄ̃ ma misìilɛ Diiɛ za ma ɛ̀waasogↄↄɛ. +Ma dii Ɛlia, kɛ́ Zezabɛli lɛ́ Dii ãnabiↄ dɛdɛ, ni yã́ pↄ́ má kɛ̀ mao lé? Mámɛ ma ń gbɛ̃eↄ sɛ̀lɛ gbɛ̃ↄn basↄo, ma ń úlɛ gbɛ̀'ɛↄ guu gbɛ̃ↄn blakwikwi, ma ń gwá ń blɛo ń ío. +Ɔ̃ ńlɛ omɛɛ sa mà gɛ o ma dii Ahabuɛ n sua? A ma dɛɛ. +Ɔ̃ Ɛlia mɛ̀: Ń Dii Zĩgↄ̃de pↄ́ málɛ zↄbleɛ̀ kuao má gɛ́ aà ma e gbãɛ. +Ɔ̃ Obadia gɛ̀ dà Ahabulɛ, à yã́pi òɛ̀, ↄ̃ Ahabu gɛ̀ dai Ɛlialɛ. +Kɛ́ Ahabu Ɛlia è, a òɛ̀: Isaili bùsudɛna, ḿmɛnn wea? +Ɔ̃ Ɛlia mɛ̀: I kɛ mámɛ ma Isaili bùsu dɛ̀o, mpi ń n mae bɛdeↄ ámɛ á dɛ̀, asa a pãkpà Dii yãdilɛaↄi, á tɛ́ Baaliziɛ. +Isailiↄ sísi píi sa aa kãaamazi Kaamɛli gbɛ musu sãnu ń Baali tã́ade gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń blakwiↄ ń Asetaati tã́ade gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla pↄ́ aaì pↄble ń Zezabɛlioↄ. +Ahabu Isailiↄ sìsi píi, ↄ̃ à tã́adepiↄ kã̀aa Kaamɛli gbɛ musu. +Ɔ̃ Ɛlia sↄ̃̀ Isailiↄzi à ń lá à mɛ̀: Áↄ yã́ kũa ↄkpɛai e bↄɛ ni? Tó Dii mɛ́ Lua ũ, à tɛaàzi. Tó Baaliɛ sↄ̃, à tɛaàzi. Aai yãe zã́ síwào, +ↄ̃ Ɛlia ònɛ́: Dii ãnabiↄ guu mámɛ ma gↄ̃ mado. Baali tã́adeↄ sↄ̃ aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń blakwioɛ. +À zuswana kpáwá mɛ̀n pla, tã́adepiↄ i a mɛ̀ndo sɛ aa zↄ̃ɛzↄ̃ɛ aa ka yàaa, aasu tɛ́ dauo. Mapi sↄ̃ má ado kɛkɛ, mí ká yàaa, má tɛ́ dau sↄ̃o. +Ampiↄ aa Baali sísi, mapi sↄ̃ má Dii sísi. An gbɛ̃́ pↄ́ yãmà à tɛsↄ̃̀wà ↄ̃mɛ Lua ũ. Ɔ̃ gbɛ̃́pii mɛ̀: A maaɛ! +Ɔ̃ Ɛlia ò tã́adepiↄnɛ: À zuswana mɛ̀ndo sɛ kɛkɛ káau, asa ámɛ á dasi. À á dii sísi, kási ásu tɛ́ dauo. +Ɔ̃ aa zuswana pↄ́ wa kpàmá sì aa kɛ̀kɛ, ↄ̃ aalɛ Baali sisi za kↄↄ e ĩatɛ̃ gɛ̀ kàò minanguo. Aalɛ ↄ̃wã, aalɛ lia sa'okĩi pↄ́ aa bòi, aalɛ mɛ: Baali, yãmawáe! Ń beeo aai yãe mao, i yãmamáo. +Kɛ́ ĩatɛ̃ kà minanguo, ↄ̃ Ɛlia lɛ́ ń láanikɛ à mɛ̀: À wiilɛ gbãa, ↄ̃mɛ diie ũo lò? Aà làasoo tà saalon nò, á dↄ̃a? À gɛ̀ bĩ́ikpɛkɛi yã̀? À gɛ̀ wɛ̃́lɛu yã̀? Àlɛ i'oɛ, ↄ̃ álɛ aà vua? +Ɔ̃ aalɛ wiilɛ ń lↄↄ gbãtɛ̃o, aalɛ ńzĩa lili ń fɛ̃ndao ń sↄ̃nao lá aaì kɛwa, e au lɛ́ bàalɛ ń mɛwa. +Kɛ́ ĩatɛ̃ gɛ̀ aua pilai, ↄ̃ aalɛ yãyaaabↄlɛ e sa oosi ogↄↄ gɛ̀ kàò. Ń beeo i yãe zã́ símáo, i yãmamáo, i swã́sɛńzio. +Ɔ̃ Ɛlia ò bílaɛ: À sↄ̃mazi! Kɛ́ aa sↄ̃̀aàzi ḿpii, ↄ̃ à Dii gbagbakĩi pↄ́ wa gbòo kɛ̀kɛ lɛ́ bo. +À gbɛ sɛ̀sɛ mɛ̀n kuɛpla Yakↄbu buiↄ dasilɛu. Yakↄbupi Dii yã'òɛ̀ yãa à mɛ̀, wàli oɛ̀ sa Isaili. +Kɛ́ à Dii gbagbakĩipi bò, ↄ̃ à ɛyↄ̃ lìai. Ɛpi kà à í sí litili gɛ̃o. +À yàakà sa'okĩipia, à zupi zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ a kà yàapia +à mɛ̀: À ítↄ lo síiↄ̃, í ka sa'obↄpiwa ń yàapio. Kɛ́ aa tↄ̀, ↄ̃ à mɛ̀: À ɛa tↄ lↄ. Kɛ́ aa tↄ̀, ↄ̃ à mɛ̀: À ɛa tↄ à kɛ gɛ̃n àaↄ̃. Ɔ̃ aa tↄ̀ e gɛ̃n àaↄ̃. +Ípi bàalɛ̀ lìa sa'okĩipizi e ɛpi pà. +Sa oosi ogↄↄ ↄ̃ ãnabi Ɛlia sↄ̃̀i à mɛ̀: Dii, Ablahaũ ń Izaakio ń Isailio Lua, to wà dↄ̃ gbã kɛ́ ḿmɛnn Isailiↄ Lua, mɛ́ n zↄ̀blenan ma ũ, málɛ yã́ɛ bee kɛ, kɛ́ ḿmɛ ń òmɛɛ yã́i. +Yãmaa Dii! Yãmaa, kɛ́ gbɛ̃́ɛ beeↄ e dↄ̃ kɛ́ n Dii ḿmɛnn Lua, mɛ́ ńlɛ ń nↄ̀sɛ lilɛnɛ́, kɛ́ aa ɛa sumaɛ. +Ɔ̃ Dii tɛ́ sù sa'obↄ ń yàao ń gbɛↄ ń bùsuopiwa, aa tɛkũ̀, ↄ̃ í pↄ́ kú ɛupi bà. +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ è, aa wùlɛ ń gbɛɛu aa mɛ̀: Dii mɛ́ Lua ũ! Dii mɛ́ Lua ũ! +Ɔ̃ Ɛlia ònɛ́: À Baali tã́adeↄ kṹkũ, an gbɛ̃e su piliwáo. Kɛ́ aa ń kũkũ, ↄ̃ Ɛlia gɛ̀ńnↄ Kisↄ̃ guzulɛu, à ń dɛdɛ we. +Ɛlia ò Ahabuɛ: Gɛ ǹ pↄble, ní imi, asa ma lou kↄ̃fĩ mà dↄ. +Ɔ̃ Ahabu gɛ̀ lɛ́ pↄble, àlɛ imi. Ɔ̃ Ɛlia dɛ̀dɛ gɛ̀ Kaamɛli misonaa, à sionkpa à wɛpɛ̀lɛ a gbáu. +A ò a zĩkɛnaɛ: Gɛ ǹ gugwa ísia oi. Ɔ̃ à gɛ gwà. Kɛ́ à sù, à mɛ̀: Pↄe ku weo. Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀ aà ɛa gɛ́ gwai lↄ, ↄ̃ à gɛ̀ màa e gɛ̃n soolo. +A gɛ̃n soplade guu ↄ̃ zĩkɛnapi mɛ̀: Ma lou è na sɛsɛɛnnↄ lán ↄlawa, àlɛ fɛlɛ ísiaa. Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀: Gɛ ǹ o Ahabuɛ aà a sↄ̃́go dↄ sↄ̃́ↄnɛ, i gɛ̃u à pila gbɛwa e lou àↄ gɛ́ gíiɛ̀. +Lou lɛ́ sisi busɛbusɛ, zàa'ĩana fɛ̀lɛ, ↄ̃ lou kwɛ̀. Ahabu ku sↄ̃́gou, àlɛ tá Yezɛlɛɛ. +Dii gbãa dɛ̀dɛ Ɛliawa, ↄ̃ à a ulada kã̀aa a kũ̀, à bàalɛ̀ dↄ̀aa Ahabuɛ e à gɛ̀ kàò Yezɛlɛɛ. +Kɛ́ Ahabu yã́ pↄ́ Ɛlia kɛ̀ dàu a sìu Zezabɛliɛ píi, lá à tã́adepiↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao ḿpii, +ↄ̃ Zezabɛli lɛ́kpãsãkɛ̀ Ɛliaɛ à mɛ̀: E zia maa'i, tó mi kɛnɛ lá ń kɛ̀ tã́adeↄnɛwao, adeↄ yãpãsĩkɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ! +Ɔ̃ vĩa Ɛlia kũ̀, ↄ̃ à fɛ̀lɛ bàalɛ̀ à azĩa mibↄkĩi wɛ̀ɛlɛ. Kɛ́ à kà Bɛɛsɛba, Yuda bùsuu, we à a zĩkɛnapi tòu, +ↄ̃ à táa'ò gbáau gↄↄ do. À gɛ̀ zↄ̃̀lɛ sɛ̃́li gbáu, ↄ̃ à wabikɛ̀ à e ga à mɛ̀: Dii, kɛ́ bee mↄ̀a. Ma sɛ gↄ̃̀ↄ, asa má dɛ ma deziↄlao. +Ɔ̃ à wùlɛ lɛ́ i'o sɛ̃́lipi gbáu. Malaika mↄ̀ we, à ↄnàwà à mɛ̀: Fɛlɛ pↄble. +Kɛ́ Ɛlia gugwà, ↄ̃ à kàa asaa ń ituuo è kálɛa a mizĩ. Ɔ̃ à pↄblè à imì à ɛ̀a wùlɛ. +Dii Malaika ɛ̀a mↄ̀ a gɛ̃n plaadei, à ↄnàwà à mɛ̀: Fɛlɛ pↄble, asa tá gbã̀a ńlɛ mↄ́ oi. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ pↄblè à imì. Blɛpi tò à gbãa'è, ↄ̃ à táa'ò gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao e à gɛ̀ kà Lua gbɛ pↄ́ wì mɛ Olebui. +Kɛ́ à gɛ̃̀ lɛ́ i gbɛpi ɛu, we ↄ̃ Dii yã'òuɛ̀ à mɛ̀́ gbagbakĩiↄ gbòo aa ń ãnabiↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao. Mámɛ ma gↄ̃ mado, ↄ̃ aalɛ ma wɛ sa. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Bↄ gɛ zɛ ma aɛ gbɛ musu le, mí gɛ̃ n aɛ. Zàa'ĩan gbãa fɛ̀lɛ, àlɛ gbɛ̀sĩsĩpiↄ paa, àlɛ gbɛsiↄ wíwi Dii aɛ, kási Dii ku ĩ́anapi guuo. Ĩanapi gbɛa tↄↄlɛ lùalua, kási Dii ku tↄↄlɛ lualuaapi guuo. +Tↄↄlɛ lualuaapi gbɛa sa tɛ́ɛ, kási Dii ku tɛ́pi guuo. Tɛ́pi gbɛa yã́kpãina mɛ́ dↄ busɛnnↄ. +Kɛ́ Ɛlia yã́pi mà, à a ulada kù a wɛ́a, ↄ̃ à bↄ̀ gɛ̀ zɛ̀ gbɛ̀'ɛpi lɛ́, a mà wa òɛ gbagbakĩiↄ gbòo aa n ãnabiↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao. Mámɛ ma gↄ̃ mado, ↄ̃ aalɛ ma wɛ sa. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ɛa ta Damasi guwaiwaiu. Tó n ka we, ní Azaeli dilɛ Siliↄ kía ũ, +ní Nimisi tↄũna Yehu dilɛ Isailiↄ kía ũ, ní Abɛli Mɛↄla gbɛ̃́ Safata nɛ́ Ɛlizi dilɛ n gbɛu ãnabi ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Azaeli fɛ̃nda lɛ́zĩↄ, Yehu mɛ́ a ń dɛdɛ. Tó aa bↄ̀ Yehu fɛ̃nda lɛ́zĩ sↄ̃, Ɛlizi mɛ́ a ń dɛdɛ. +Ń beeo má Isailiↄ vĩ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000). An gbɛ̃e i kúlɛ Baaliɛ à lɛpɛ̀wào. +Ɔ̃ Ɛlia fɛ̀lɛ bↄ̀ we, à gɛ̀ Safata nɛ́ Ɛlizi lè, àlɛ sapa ń zuↄ ń a gbɛ̃́ↄ soon kuɛpla. Aàpi mɛ́ tɛ́ zã́. Ɔ̃ Ɛlia sↄ̃̀aàzi, à a ulada kàaàla. +Ɔ̃ Ɛlizi a zuↄ tò we, à bàalɛ̀ bↄ̀ tɛ Ɛliazi, ↄ̃ a òɛ̀: To mà gɛ́ lɛzai ma de ń ma daowa gĩa, mí gbasa mↄ tɛnzi sa. Ɛlia mɛ̀: Gɛ́, ní ɛa su. Ń yã́ pↄ́ má kɛ̀nɛ dↄ̃. +Ɔ̃ Ɛlizi ɛ̀a à a zupiↄ kòlokpa, à tɛkà ń zù zĩkɛbↄↄ, ↄ̃ à zupiↄ nↄ̀ↄ fùukɛ̀ a kpà gbɛ̃́ↄwa aa sò. Ɔ̃ à bↄ̀ tɛ Ɛliazi, à gↄ̃̀ aà zↄbãna ũ. +Siliↄ kí Bɛnadada a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi. Kía gbɛ̃ↄn baakwi ń plaoↄ kuaànↄ ń ń sↄ̃́ↄ ń ń zĩkasↄ̃goↄ. Ɔ̃ aa gɛ̀ koezↄ̃̀ Samalizi aalɛ lɛ́lɛwà. +Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Ahabuwa wɛ̃́lɛ guu +à mɛ̀: Ma Bɛnadada ma mɛ̀, n ã́nusu ń n vuao gↄ̃̀ ma pↄ́ ũɛ. N nↄ maaↄ ń n nɛ́ maaↄ gↄ̃̀ ma pↄ́ ũɛ lↄ. +Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: Ma dii kí, mapi ń pↄ́ pↄ́ má vĩↄ gↄ̃̀ n pↄ́ ũɛ píi lá ń òwa. +Ɔ̃ Bɛnadada ɛ̀a gbɛ̃́ↄ zĩ̀wà lↄ à mɛ̀: Ma Bɛnadada ma mɛ̀, ma gbɛ̃́ↄ zĩ̀ n ã́nusu ń n vuao ń n nↄↄ ń n nɛ́ↄ gbɛaimaɛ. +Zia maa'i má a gbɛ̃́ↄ zĩma, aa n bɛ yↄɛ ń n gbɛ̃́ↄ bɛↄ, aai á pↄ́ bɛɛɛdeↄ sɛ́lɛ suomɛɛ píi. +Ɔ̃ Isailiↄ kía a bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi píi à mɛ̀: Á è lá àlɛ ma lɛ́wɛó? Kɛ́ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀a, à ma naↄ ń ma nɛ́ↄ ń ma ã́nusuo ń ma vuao gbɛ̀a, mi gioɛ̀o. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ òɛ̀: Ńsu ǹ aà yãmao, ńsu weiɛ̀o. +Ɔ̃ a ò Bɛnadada zĩnaↄnɛ: À gɛ o ma dii kíɛ, yã́ pↄ́ a gbɛ̀a mapi a zↄ̀blena wa káau ↄ̃ má kɛ. Yã́ pↄ́ a gbɛ̀a gbɛzãɛ bee má kɛo. Ɔ̃ zĩnapiↄ ɛ̀a tà Bɛnadadawa ń yã́pio. +Ɔ̃ à ɛ̀a gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Ahabuwa lↄ à mɛ̀: Tó Samali bùsuti gↄ̃̀ à kà kɛ́ ma zĩgↄ̃ↄ e sɛ́lɛ ń miwa ↄkũ dodo, adeↄ yãpãsĩkɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ! +Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: À gɛ oɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a zĩka'ula da su ĩ́anadã lá à ulapi bↄ̀ lɛ́ kálɛwao. +Kɛ́ Bɛnadada yã́pi mà, àlɛ vɛ̃ɛmi ń a kía deeↄ lákpɛↄ guu, ↄ̃ a ò a gbɛ̃́ↄnɛ aa sↄukɛ. Ɔ̃ aa gɛ̀ sↄukɛi. +Ãnabie mↄ̀ Isailiↄ kí Ahabu lè à mɛ̀: Dii mɛ̀, n zĩgↄ̃ dasiↄ è wea? A ń nanɛ n ↄzĩ gbãɛ, níↄ dↄ̃ kɛ́ ámɛ á a Dii. +Ɔ̃ Ahabu aà là à mɛ̀: Démɛ a bee kɛi? A wèwà à mɛ̀: Dii mɛ̀ n bùsu kíaↄ ìwaↄ mɛ́ aa kɛ. Ɔ̃ Ahabu aà là lↄ: Démɛ a lɛ́lɛmái? A wèwà à mɛ̀: Ḿmɛ! +Ɔ̃ Ahabu a bùsu kíaↄ ìwaↄ kã̀aa, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń baakwi ń plaoɛ (232). Ɔ̃ à a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi, aa kɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000). +Aa bↄ̀ wɛ̃́lɛu ĩatɛ̃ minanguo, gↄↄ pↄ́ vɛ̃ɛ lɛ́ Bɛnadada ń a kía deepiↄ dɛ lákpɛpiↄ guu. +Ahabu bùsu kíaↄ ìwapiↄ mɛ́ bↄ̀lɛ káau. Ɔ̃ Bɛnadada zĩnaↄ gɛ òɛ̀, gbɛ̃́ↄ lɛ́ bↄlɛ Samali. +Ɔ̃ Bɛnadada mɛ̀: Tó aafia aalɛ mↄ́ ge ń zĩon nò, à ń kṹkũ bɛ̃́ɛ. +Kɛ́ bùsu kíaↄ ìwapiↄ bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛu, ↄ̃ zĩgↄ̃ↄ tɛ́ ń kpɛ, +an baade gbɛ̃dɛ̀. Kɛ́ Siliↄ lɛ̀kↄ̃wa, ↄ̃ Isailiↄ pɛ̀má, ↄ̃ Siliↄ kí Bɛnadada ń a sↄ̃deeↄ ń kɛ̃́ dia ń sↄ̃́ↄ kpɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ kía bↄ̀ gɛ̀ sↄ̃deↄ ń sↄ̃́godeↄ dɛ̀dɛ, à Siliↄ ásookɛ̀ maamaaɛ. +Ãnabipi ɛ̀a mↄ̀ Isailiↄ kía lè à mɛ̀: Sↄ̃dilɛ, ní làasookɛ yã́ pↄ́ ńyↄ̃ kɛwa, asa tó í bↄ̀ ɛu, Siliↄ kía a ɛa mↄ lɛ́lɛima lↄɛ. +Ɔ̃ Siliↄ kía ìwaↄ òɛ̀: Isaili tã́aↄá sĩ̀sĩ tã́aↄnɛ. A yã́i tò an gbãa dɛwála. Tó wálɛ zĩkańnↄ gusalalau, wá gbãa aↄ dɛńlaɛ. +Ǹ n kía deeↄ lɛũkpakɛ, ní dↄaana pãleↄ dilɛdilɛ ń gbɛu. +Sema n zĩgↄ̃ↄ ń n sↄ̃́ↄ ń n sↄ̃́goↄ aaↄ dasi lán yãawa, wí zĩkańnↄ gusalalau, wá gbãa i dɛńla. Kí ń yãmà, ↄ̃ a kɛ̀ màa. +Kɛ́ í bↄ̀ ɛu, Bɛnadada Siliↄ kã̀aa, ↄ̃ à gɛ̀ zĩkai ń Isailiↄ Afɛki. +Wà Isailiↄ kã̀aa wà kũ̀sũakɛ̀nɛ́, ↄ̃ aa gɛ̀má. Siliↄ lìgua, ↄ̃ Isailiↄ bòokpà bↄaańnↄ lán blè kpàsa nɛ́na lɛɛ plaↄwa. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi mↄ ò Isailiↄ kíaɛ à mɛ̀: Dii mɛ̀ lá Siliↄ lɛ́ e sĩ̀sĩↄ diin a ũ, guzulɛ diin a ũo, á aà zĩgↄ̃ wiilaɛ beeↄ nanɛ ń ↄzĩɛ, níↄ dↄ̃ kɛ́ ámɛaa Dii. +An bòoↄ bↄaa ń kↄ̃o màa e gↄↄ sopla, a gↄↄ sopladepi zĩ́ ↄ̃ aa nà zĩũpizĩ. +Kɛ́ an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ lɛ̀kↄ̃wa Afɛki wɛ̃́lɛu, ↄ̃ a bĩ́i kwɛ̀ńla. Gbɛ̃́piↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo ń plao (27.000). Bɛnadada bàalɛ̀ sì wɛ̃́lɛu sↄ̃, à ùlɛ kpɛ́u kpɛa. +Aà ìwaↄ òɛ̀: Wá mà Isaili kíaↄ gbɛ̃kɛ vĩ. Wà zwã̀nkasaↄ dↄ wá pi, wà ba dↄ wá nↄɛ, wí bↄ gɛ aà le. Wìliↄ dↄ̃o tó a n tó. +Ɔ̃ aa zwã̀nkasaↄ dↄ̀ ń pi, aa ba dↄ̀ ń nↄɛ, aa gɛ̀ Isailiↄ kía lè aa mɛ̀: N zↄ̀blena Bɛnadada mɛ̀ ǹ a tó. Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: Asi a ku fá! Ma gbɛ̃́ɛ. +Yã́pi kɛ̀ gbɛ̃́piↄnɛ àsi na ũ, ↄ̃ aa yã́pi gbã̀ wà kũ̀ aa mɛ̀: Ao, Bɛnadadaá n gbɛ̃́ɛ. Ɔ̃ kí mɛ̀: À gɛ à aà sɛ mↄò. Kɛ́ Bɛnadada mↄ̀, ↄ̃ Ahabu òɛ̀ aà gɛ̃anↄ a sↄ̃́gou. +Ɔ̃ Bɛnadada òɛ̀: Wɛ̃́lɛ pↄ́ ma mae sì n maewaↄ, má ɛa sↄaanɛ, níↄ laata Damasi lá ma mae kɛ̀ Samaliwa. Ɔ̃ Ahabu mɛ̀: Wà lɛdoũkɛ bee musu, mí n gbaɛ. Ɔ̃ à lɛdoũkɛ̀aànↄ à aà gbàɛ. +Dii ò ãnabi gãli gbɛ̃eɛ à o a gbɛ̃́deeɛ aà a lɛ́. Kɛ́ ãnabipi òɛ̀, ↄ̃ à gì. +Ɔ̃ a òɛ̀: Lá ni Dii yãmao, tó n kɛ̃a, nↄ̀ↄmusu a n dɛɛ. Kɛ́ à gɛ̃̀zɛa, ↄ̃ nↄ̀ↄmusu aà è a dɛ̀. +Ãnabipi gbɛ̃e è lↄ, ↄ̃ a òɛ̀ aà a lɛ́. Ɔ̃ à aà lɛ̀, à kɛ̀'ĩa. +Ɔ̃ ãnabipi zwãa kù a wɛ́a à azĩa lìlɛ, ↄ̃ à gɛ̀ lɛ́ kí dã́ zɛ́ lɛ. +Kɛ́ kí lɛ́ gɛ̃, ↄ̃ ãnabipi lɛzùaàzi à mɛ̀: Mapi n zↄ̀blena, kɛ́ ma gɛ zĩlau, ↄ̃ gbɛ̃e mↄ̀ ma kĩ́i ń gↄ̃ɛeo, à mɛ̀ màↄ aà dↄ̃́aɛ. Tó má tò à pìlia, ma wɛ̃ni gɛ̃̀ yã́uɛ, ge má fĩabo ã́nusu kiloo bla sↄosaiɛ. +Kɛ́ ma laai tà gupãlei, ↄ̃ gↄ̃ɛpi gɛ̃̀zɛa. Ɔ̃ Isailiↄ kía òɛ̀: Lá wa ĩadama ↄ̃ ń ò we. +À zwãapi gò a wɛ́a kpakpa, ↄ̃ Isailiↄ kía aà dↄ̃̀ ãnabi ũ. +Ɔ̃ ãnabipi òɛ̀: Dii mɛ̀ lá n gↄ̃ɛ pↄ́ á dìlɛ aà ga gbàɛ, n wɛ̃ni gɛ̃̀ yã́uɛ, n zĩgↄ̃ↄ i gaga aà zĩgↄ̃ↄ gɛ̃ɛ ũ. +Ɔ̃ Isailiↄ kía dàzɛu, àlɛ tá a bɛ Samali. Aà nↄ̀sɛ yà, à oosìsi. +Bee gbɛa Yezɛlɛɛ gbɛ̃e ku, aà tↄ́n Nabↄti. A vɛ̃ɛbu vĩ Yezɛlɛɛ, Samali kí Ahabu bɛ saɛ. +Ɔ̃ Ahabu òɛ̀: Ǹ n vɛ̃ɛbu kpaa mà kɛ dò kaa ũ, asa a ku ma bɛ saɛɛ, mí vɛ̃ɛbu pↄ́ a maa dɛ beea kpama a gɛ̃ɛ ũ. Tó ń yei, má fĩabonɛ ń ã́nusuo a bɛɛɛ lɛ́u. +Ɔ̃ Nabↄti ò Ahabuɛ: Kai, a kɛo! Má fↄ̃ túbi pↄ́ ma deziↄ tòmɛɛ kpamao. +Ɔ̃ Ahabu nↄ̀sɛ yà, à tà bɛ ń oosisio, kɛ́ Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Nabↄtipi òɛ̀ á túbi pↄ́ a deziↄ tòɛ kpawào yã́i. Ɔ̃ à wùlɛ a liiwa, à aɛdↄ̀ gĩwa, à gì pↄblei. +Aà na Zezabɛli mↄ̀ aà là à mɛ̀: Bↄ́mɛ n le n oosìsi, ńlɛ pↄbleo ni? +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Má ò Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Nabↄtiɛ ma mɛ̀ aà a vɛ̃ɛbu kpaa, mí fĩaboɛ̀ ń ã́nusuoɛ. Tó vɛ̃ɛbu pãle a yei sↄ̃, mí kpawà a gɛ̃ɛ ũ. Ɔ̃ à mɛ̀ á kpao. +Ɔ̃ Zezabɛli òɛ̀: N Isailiↄ kíakɛ yãkɛan wea? Fɛlɛ pↄble ń pↄnao, má Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Nabↄti vɛ̃ɛbu enɛ. +Ɔ̃ à láↄ kɛ̃̀kɛ̃ ń Ahabu tↄ́o, à aà tãana seela kɛ̀wà, a kpã̀sãkpãsã gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń kíabui pↄ́ kú Nabↄti wɛ̃́lɛ guuↄnɛ. +Lápiↄ guu à mɛ̀: À lɛyegↄↄ dilɛ, í a kpàwakɛ. À zↄ̃lɛkĩi maa kpa Nabↄtiwa gbɛ̃́ↄ guu, +í gbɛ̃́ giaↄ wɛɛlɛ gbɛ̃ↄn pla à ń kálɛ aà aɛ. Aai yãdↄwà aa mɛ à Lua ń kíao tↄbɛ̃ɛsìɛ, í aà kũ bↄaànↄ wɛ̃́nkpɛ à aà pápa ń gbɛo à dɛ. +Ɔ̃ Nabↄti wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń kíabuiↄ kɛ̀ lá Zezabɛli ò taala pↄ́ á kpã̀sãnɛ́ↄ guuwa. +Aa lɛyegↄↄ dìlɛ, ↄ̃ aa zↄ̃lɛkĩi maa kpà Nabↄtiwa gbɛ̃́ↄ guu. +Ɔ̃ gbɛ̃́ gia gbɛ̃ↄn plapiↄ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ aà aɛ, aa yãdↄ̀wà gbɛ̃́ↄ wáa aa mɛ̀ à Lua ń kíao tↄbɛ̃ɛsìɛ. Ɔ̃ wà aà kũ̀ wà bↄ̀aànↄ wɛ̃́nkpɛ, wà aà pàpa ń gbɛo wa dɛ̀. +Ɔ̃ wà lɛ́kpãsãkɛ̀ Zezabɛliɛ wà mɛ̀ wà Nabↄti pàpa ń gbɛo wa dɛ̀. +Kɛ́ Zezabɛli mà wà Nabↄti pàpa ń gbɛo wa dɛ̀, ↄ̃ à gɛ̀ a ò Ahabuɛ à mɛ̀: Fɛlɛ gɛ Nabↄti vɛ̃ɛbu pↄ́ à gìonɛ́pi sɛ n pↄ́ ũ, asa a ku lↄo, à gà. +Kɛ́ Ahabu mà Nabↄti gà, ↄ̃ à fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ aà vɛ̃ɛbu sɛ́i a pↄ́ ũ. +Ɔ̃ Dii yã'ò Tisɛbɛ gbɛ̃́ Ɛliaɛ à mɛ̀: +Fɛlɛ gɛ́ Samali kí Ahabu lei. À gɛ̀ Nabↄti vɛ̃ɛbu sɛ́i, a ku we. +Oɛ̀ ma Dii ma mɛ̀, gbɛ̃́ ↄ̃ a dɛ̀ à mↄ̀ a túbi sɛ́io lò? Ní oɛ̀ lↄ, gu pↄ́ gbɛ̃ↄ Nabↄti au sã̀sãu, we aa aàpi pↄ́ sãsãu sↄ̃. +Kɛ́ Ahabu Ɛlia è à mɛ̀: Ma ibɛɛ, n bↄa fá! Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀: Ée, ma bↄma kài! Asa n nzĩa kpà yã́ pↄ́ kɛ̀ Diiɛ vãiwaɛ. +Ɔ̃ Dii mɛ̀ á vãikɛnɛ, á kɛ n buiↄnɛ sàabu. N gↄ̃ɛe a gↄ̃ Isaili bùsuuo, wɛ̃́ɛn nò, zↄn nò. +Á kɛ n uaɛ lá á kɛ̀ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ uaɛwaɛ, lá á kɛ̀ Ahia nɛ́ Baasa uaɛwa, asa n Isailiↄ daa duunkɛau aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +Zezabɛli sↄ̃, Dii mɛ̀ gbɛ̃ↄ aà so Yezɛlɛɛ bĩ́i saɛɛ. +Gbɛ̃e ku yãa lán Ahabuwao, à azĩa kpà yã́ pↄ́ Dii yeiowaɛ, mɛ́ aà na Zezabɛli ì tɛ́kpaaàgu. +À yã́ pↄ́ wa ye a gĩyãio kɛ̀ maamaaɛ, à tɛ̀ tã́aↄzi lán Amↄle pↄ́ Dii ń yá Isailiↄnɛↄwaɛ. +Kɛ́ Ahabu yã́pi mà, à a ula ga kɛ̃̀ à zwã̀nkasaↄ dà, ↄ̃ à lɛyè. À ì ń zwã̀nkasapiↄ daa, à táa'ò busɛbusɛ. +Ɔ̃ Dii ò Ɛliaɛ: +Ń è lá Ahabu azĩa bùsamɛɛa? Lá à azĩa bùsamɛɛ, má vãipi kɛ aà uaɛ aà gↄↄo. Aà nɛgↄ̃ɛ ↄ̃ má vãipi kɛ aà uaɛ. +À kà wɛ̃̀ àaↄ̃ kɛ́ Siliↄ ń Isailiↄ i zĩka ń kↄ̃oo. +A wɛ̃̀ àaↄ̃depi guu ↄ̃ Yudaↄ kí Yosafa gɛ̀ Isailiↄ kía lè. +À mↄ lè Isailiↄ kía ò a gbɛ̃́ↄnɛ yãa à mɛ̀: Á dↄ̃ kɛ́ Lamↄtu Galada á wá pↄ́ɛ yãao lò? Kási wi a sia Siliↄ kíawa yãkɛkɛo. +Ɔ̃ à Yosafa là à mɛ̀: Ńyↄ̃ gɛmanↄ zĩu Lamↄtu Galadao lé? Ɔ̃ Yosafa wèwà à mɛ̀: Wá doũɛ, ma gbɛ̃́ↄá n gbɛ̃́ↄnɛ. Ma sↄ̃́ↄá n sↄ̃́ↄnɛ. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Dii la gĩa. +Isailiↄ kíapi ãnabi ɛgɛnaↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla taawa, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Mà gɛ́ zĩu Lamↄtu Galadadeↄwa yã̀, ge mà kã́maboɛ? Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Gɛ́! Dii a ń nanɛ n ↄzĩɛ. +Ɔ̃ Yosafa mɛ̀: Dii ãnabi ku la, wà e wà aà laoa? +Ɔ̃ Isailiↄ kía wèwà à mɛ̀: Gↄ̃ɛe ku lↄ, aà tↄ́n Mise, Imɛla nɛ́ɛ. A fↄ̃ yãgbɛawɛ̃ɛ Diiwae sìsi, a òɛ̀: Gɛ ǹ Imɛla nɛ́ Mise sísi aà mↄ kpakpa. +Isailiↄ kía ń Yudaↄ kí Yosafao baade a kible'ula daa, aa zↄ̃lɛa ń báaↄwa pↄ́wɛngbɛ̃zɛ pↄ́ kú Samali bĩ́ibↄlɛ saɛ, ↄ̃ ãnabi ɛgɛnapiↄ lɛ́ yãyaaa'o ń aɛ. +Kenaana nɛ́ Zedekia mↄsi pì lán kↄ́baↄwa à mɛ̀: Dii mɛ̀ kↄ́baɛ beeↄ ↄ̃́ lɛ́lɛi, àsi maa oɛ̀. +Ɔ̃ Mise mɛ̀: Ń Dii kuao, yã́ pↄ́ Dii òmɛɛ, bee má o kípiɛ. +Kɛ́ à kà, ↄ̃ kí aà là à mɛ̀: Mise, wà gɛ́ zĩu Lamↄtu Galadawa yã̀, ge wà kã́maboɛ? Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Gɛ́ lɛ́lɛiwà mɛ̀! Ńyↄ̃ fuao. Dii ń nánɛ n ↄzĩɛ. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Gɛ̃n ũma ń ye mà onɛ ńsu ɛɛtomɛɛo ni? Sĩana o ń Diio. +Ɔ̃ Mise mɛ̀: Ma Isailiↄ è fãaaa sĩ̀sĩↄ pↄlɛu lán sã pↄ́ dãna vĩoↄwa. Ɔ̃ Dii òmɛɛ, gbɛ̃́piↄ dↄaana vĩo, an baade tá a bɛ ń a aafiao. +Ɔ̃ Isailiↄ kía ò Yosafaɛ: Ni ma we ya? Mi onɛ ìli àsi maa omɛɛo, sema a bɛ̃̀ɛo lò? +Ɔ̃ Mise ɛ̀a mɛ̀: Dii yãma! Ma Dii è zↄ̃lɛa a gĩ́naa, luabɛ gbɛ̃́ↄ zɛa aà saɛ píiƆ̃ wã́anɛ ò kɛ́wa, lootɛ̃ ò kɛ́wa. +Ɔ̃ nisĩnae bↄ̀ mↄ̀ zɛ̀ Dii aɛ à mɛ̀: Mámɛ má gɛ́́so ká aà ãnabiↄnɛ ń lɛ́u nisĩn ɛɛde ũɛ. Ɔ̃ Dii mɛ̀: Ńy ḿpii, kási sↄ̃ àsi bɛ̃̀ɛ ↄ̃ Dii ò n yã́ musu. +Ɔ̃ Kenaana nɛ́ Zedekia gɛ̀ Mise sãnkɛ à mɛ̀: Zɛ́ kpele Dii Nisĩna sɛ̀ à gòa à gɛ̀ yã'ònɛi? +Ɔ̃ Mise wèwà à mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ n gɛ ulɛi kpɛ́u kpɛa, gↄↄ bee ńyↄ̃ dↄ̃. +Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: À Mise kũ taò wɛ̃́lɛ kía Amↄ ń ma nɛ́ Yoasio kĩ́i. +Í onɛ́ ma mɛ̀ aa aà dakpɛu, aaiↄ pɛ̃ɛ ń ío kpawà yↄↄyↄↄ e mà gɛ suò aafia. +Ɔ̃ Isailiↄ kía ń Yudaↄ kí Yosafao gɛ̀ Lamↄtu Galada. +Ɔ̃ Isailiↄ kía ò Yosafaɛ: Má azĩa lilɛɛ, mí si zĩu. Mpi sↄ̃ ǹyↄ̃ ku la ń n kible'ulao daa. Ɔ̃ Isailiↄ kía azĩa lìlɛ à sì zĩu. +À mↄ lè Siliↄ kía ò a sↄ̃́go dↄaana gbɛ̃ↄn baakwi ń plaoↄnɛ à mɛ̀: Ásu gbɛ̃e wɛ zĩpiuo, nɛ́fɛ̃nɛnan nò, gbɛ̃zↄ̃ↄn nò. +Kɛ́ aa è Isailiↄ kía no, ↄ̃ aa aà tò we. +Kɛ́ gƆ̃ a ò a sↄ̃́godeɛ: Lɛliaa wà bↄ zĩu, wà ma wiwiɛ we. +Zĩpi gbãakũ̀ gↄↄ bee, mɛ́ wa kípi kṹkũa zɛa a sↄ̃́go guu, aà aɛ dↄa Siliↄwa. Gu pↄ́ wà aà wìwiupi lɛ́ aubↄ, àlɛ ká sↄ̃́go guu. Oosi ↄ̃ à gà. +Kɛ́ ĩatɛ̃ lɛ́ gɛ̃ kpɛ́u, zĩgↄ̃ↄ wiilɛ̀kↄ̃i aa mɛ̀ baade tá a bùsuu e a bɛ wɛ̃́lɛu. +Màa kípi gà, ↄ̃ wà aà gɛ sɛ̀ sùò Samali wa vĩ̀. +Wà aà sↄ̃́go pìpi Samali íkalɛkĩi, gu pↄ́ káaluaↄ ì zu'ou, ↄ̃ gbɛ̃ↄ mↄ̀ aà au sã̀sã lá Dii òwa. +Ahabu yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau, yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi ń kpɛ́ pↄ́ a dↄ̀ ń wesa swaao ń wɛ̃́lɛ pↄ́ a kɛ̀kɛ kàlɛↄ. +Kɛ́ Ahabu gà, ↄ̃ aà nɛ́ Aazia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Isailiↄ kí Ahabu kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu ↄ̃ Asa nɛ́ Yosafa gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ. +Aà wɛ̃̀ bla sↄosaide guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ baasↄoɛ. Aà da tↄ́n Azuba, Seli nɛ́ɛ. +À zɛ̀ ń a mae Asa yãkɛaↄ yã́pii musuɛwìↄ sa'owàɛ, wìↄ tulaletikatɛa we. +Yosafa na ń Isailiↄ kíao. +Aà yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau, aà nɛgↄ̃nkɛyãↄ ń zĩ pↄ́ a kàↄ píi. +Tã́akpɛ káalua kĩni pↄ́ gↄ̃̀ aà bùsuu za a mae Asa gↄↄↄ, à ń mìdɛ píiɛ. +Ɛdↄũ bùsu kía vĩo, ↄ̃ Yosafa dↄaana dìlɛnɛ́. +À ísia gó'ilɛnaↄ kɛ̀ aa gɛ́ vua sɛ́i Ofii, kási aai e bↄ̀ ń táo ísiaao, ↄ̃ aa wìwi Ɛziↄ̃gɛbɛɛɛ. +Gↄↄ bee ↄ̃ Ahabu nɛ́ Aazia ò Yosafaɛ aà to a gbɛ̃́ↄ da ísiaa ń aà gbɛ̃́ↄ sãnu, ↄ̃ Yosafa i weio. +Kɛ́ Yosafa gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń aà deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Yolaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yudaↄ kí Yosafa kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃o ń plaode guu ↄ̃ Ahabu nɛ́ Aazia gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ Samali, à zↄ̃̀lɛ báawa wɛ̃̀ plaɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ à zɛ̀ ń a de ń a dao yã́o ń Nɛba nɛ́ Yeloboaũ pↄ́ Isailiↄ dà duunau yãkɛaↄ. +À zↄblè Baaliɛ à aà sìsi, ↄ̃ à Dii Isailiↄ Lua pↄ fɛ̀lɛɛ̀ lá a mae kɛ̀wa. +Kíaↄ lá plaade. +Ahabu gaa gbɛa Mↄabuↄ ńzĩa sì Isailiↄwa. +Gↄↄ pↄ́ Aazia bã̀ɛ za a kpɛdiakↄ̃a fɛnɛntiu Samali, àlɛ gyãkɛ. Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ à mɛ̀: À gɛ́ Ɛkɛloni dii Baalizɛbu laimɛɛ, tó má gbã́gbã ń gyãɛ beeo. +Ɔ̃ Dii Malaika ò Tisɛbɛ gbɛ̃́ Ɛliaɛ: Fɛlɛ gɛ́ dai Samali kía zĩnaↄlɛ, ní ń la, Lua ku Isaili bùsuuoɛ, ↄ̃ aalɛ gɛ́ yãgbɛai Ɛkɛloni dii Baalizɛbuwaa? +A yã́i ma mɛ̀ Aazia a fɛlɛ lii pↄ́ a wúlɛwàwao, a gaɛ. Ɔ̃ Ɛlia gɛ ò màa. +Kɛ́ zĩnapiↄ ɛ̀a tà kí kĩ́i, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Àkɛa a ɛa sui? +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Gↄ̃ɛe mɛ́ mↄ̀ dàwálɛ, a òwɛ̃ɛ wà ɛa su, wí onɛ,ńyↄ̃ fɛlɛ lii pↄ́ ń wúlɛwàwao, ńyↄ̃ gaɛ. +Ɔ̃ kí ń lá à mɛ̀: Gↄ̃ɛ pↄ́ mↄ̀ dàálɛ à yã'òɛ́pi dɛ kpelewa ni? +Aa wèwà aa mɛ̀: Pↄ́kã ula gↄ̃ɛpi daa, mɛ́ a báa asana dↄa. Ɔ̃ kí mɛ̀: Tisɛbɛ gbɛ̃́ Ɛlian we. +Kí a zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn blakwi ń ń dↄaanao zĩ̀ Ɛlia kṹi, ↄ̃ aa gɛ̀ aà lè zↄ̃lɛa sĩ̀sĩ musu. Dↄaanapi òɛ̀: Lua gbɛ̃́, kí mɛ̀ pila! +Ɛlia wèwà à mtɛ́ bↄ̀ luablↄ. Dↄaanapi mɛ̀: Lua gbɛ̃́, kí mɛ̀ pila kpakpa! +Ɛlia òLua tɛ́ gbàa gɛ̃n àaↄ̃dei. Dↄaanapi gɛ̀ kùlɛ Ɛliaɛ à awakpàɛ̀ à mɛ̀: Lua gbɛ̃́, mapi ń n zↄ̀blena gbɛ̃ↄn blakwiɛ beeↄ, wá wɛ̃ni da gbia. +Tɛ́ bↄ̀ luabɛ à kũ̀ dↄaana gbɛ̃ↄn pla káauↄwa ń ń zĩgↄ̃ↄ píi. Tiasa sↄ̃ ma wɛ̃ni da gbia. +Ɔ̃ Dii Malaika ò Ɛliaɛ: Pila gɛaànↄ, ńsu vĩakɛɛ̀o. Ɔ̃ à pìla, aa gɛ̀ kípi kĩ́i sãnu. +Ɔ̃ Ɛlia ò kípiɛ:tò ńyↄ̃ fɛlɛ lii pↄ́ ń wúlɛwàwao, ńyↄ̃ gaɛ. +Ɔ̃ kí Aaziapi gà lá Dii dà Ɛliaɛ a òwa. Yudaↄ kí Yeholaũ, Yosafa nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ plaade guu ↄ̃ Yolaũ zↄ̃̀lɛ Aazia gbɛu, kɛ́ Aaziapi nɛgↄ̃ɛ vĩo yã́i. +Aazia yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +2 Kíaↄ. +Lá Dii Ɛlia sɛ̀ ń zàao à sùò a kĩ́in kɛ: Kɛ́ Ɛlia ń Ɛlizio bↄ̀ Giligali, aa bɛ zɛ́u. +Ɔ̃ Ɛlia ò Ɛliziɛ: Zɛ laaↄ! Dii ma zĩ Bɛtɛliɛ. Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Ń Dii kuao ń n kuao má kɛ̃mao. Kɛ́ aalɛ gɛ́ Bɛtɛli, +ↄ̃ ãnabiↄ gãlide pↄ́ kú Bɛtɛli. À nílɛ! +Ɔ̃ Ɛlia ò Ɛliziɛ: Zɛ laaↄ! Dii ma zĩ Yelikoɛ. A wèwà à mɛ̀: Ń Dii kuao ń n kuao má kɛ̃mao. Ɔ̃ aa gɛ̀ Yeliko. +Ãnabiↄ gãlide pↄ́ kú Yelikoɛ bɛ! À nílɛ! +Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀: Zɛ laaↄ! Dii ma zĩ Yuudɛ̃iɛ. A wèwà à mɛ̀: Ń Dii kuao ń n kuao má kɛ̃mao. Ɔ̃ aa tɛkↄ̃i, +ãnabi gbɛ̃ↄn blakwiↄ tɛ́ńzi. Kɛ́ gbɛ̃ↄn plapiↄ zɛ̀ Yuudɛ̃ baa, ↄ̃ ãnabipiↄ zɛ̀ kãaa. +Ɔ̃ Ɛlia a ulada bↄ kpàaũ à í lɛ̀ò, ↄ̃ ípi zↄ̃̀ɛ za baala e baale, à gↄ̃̀ gugii ũ, ↄ̃ gbɛ̃ↄn plapiↄ bùawà. +Kɛ́ aa bùa, Ɛlia Ɛlizi là à mɛ̀: Bↄ́ ń ye mà kɛnɛ e Lua àↄ gɛ́ ma síimai? Ɛlizi wèwà à mɛ̀: To n ãnabikɛgbãa pↄ́ ń vĩ gↄ̃mɛɛ e lɛɛ pla. +Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀: Yã́ pↄ́ ń gbɛ̀api zĩ'ũ. Gↄↄ pↄ́ Lua lɛ́ ma sima, tó n ma e, a gↄ̃nɛɛ. Tó ni ma e sↄ̃o, ńyↄ̃ eo. +Kɛ́ aalɛ yã́pi o, aalɛ gɛ́ màa, ↄ̃ sↄ̃́go tɛde ń sↄ̃́ tɛdeↄ ń kɛ̃́kↄ̃wa, ↄ̃ Ɛlia tà musu ń zàao. +Kɛ́ Ɛlizi è, à wiilɛ̀ à mɛ̀: Baa! Baa! N ka Isailiↄ zĩkasↄ̃goↄ ń a sↄ̃deↄwa. I aà e lↄo, ↄ̃ à a pↄkasaↄ ga pàa. +À Ɛlia ulada pↄ́ wòlowà à kwɛ̀ sɛ̀lɛ, ↄ̃ à ɛ̀a gɛ̀ zɛ̀ Yuudɛ̃ baa. +À í lɛ̀ ń Ɛlia ulada pↄ́ á kũapio à mɛ̀: Dii Ɛlia Lua ku máɛ? Kɛ́ à í lɛ̀ò màa, ↄ̃ à zↄ̃̀ɛ za baala e baale, ↄ̃ à bùa. +Ãnabiↄ gãlide pↄ́ bↄ̀ Yelikoↄ lɛ́ gwa, ↄ̃ aa mɛ̀: Ɛlia ãnabikɛgbãa gↄ̃̀ Ɛliziɛ. Ɔ̃ aa mↄ̀ dàaàlɛ aa kùlɛɛ̀ +aa mɛ̀: Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, wá gↄ̃sa gbãa gbɛ̃ↄn blakwiↄ vĩ. Aa gɛ́ n dii wɛɛlɛi. Wìliↄ dↄ̃o tó Dii Nisĩna aà sɛ zù gbɛ̀sĩsĩe musu ge guzulɛeuɛ. Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Ásu ń zĩo. +Aa nàɛwà e à kɛ̀ɛ̀ gɛɛkpanwɛia yã́ ũ, ↄ̃ à mɛ̀: À ń zĩ. Ɔ̃ aa gbɛ̃ↄn blakwipiↄ gbàɛ, aa kpálɛkɛ̀ Ɛliazi gↄↄ àaↄ̃, aai bↄwào. +Kɛ́ aa ɛ̀a sù, aa Ɛlizi lè Yeliko, ↄ̃ a ònɛ́: Mi oɛ́ ásu gɛoo lé? +Wɛ̃́lɛpideↄ ò Ɛliziɛ: Gwa dii! Wá wɛ̃́lɛ kálɛa maa lá ń èwa. A í mɛ́ nao, a tↄↄlɛ lí pↄe kɛo. +Ɔ̃ à mɛ̀: À wisika ta dafuu à mↄomɛɛ. Ɔ̃ wà mↄ̀oɛ̀. +À gɛ̀ nibↄnai, ↄ̃ à wisipi kàu à mɛ̀: Dii mɛ̀ a ípi yↄ̀ↄkɛ̀. Ípi a mↄ́ ń gaga ge tↄↄlɛ pↄekɛsaio lↄo. +Ɔ̃ ípi maakũ̀ e ń a gbão lá Ɛlizi òwa. +Kɛ́ Ɛlizi bↄ̀ we, àà kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ aa òɛ̀: Migbaa, ǹyↄ̃ gɛ́! Migbaa, ǹyↄ̃ gɛ́! +À lìli wɛbìimá, à ń ká ń Dii tↄ́o. Ɔ̃ wàiↄ bↄ̀lɛ líkpɛu mɛ̀n pla, aa nɛ́ gbɛ̃ↄn bla ń plaopiↄ zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ. +Kɛ́ Ɛlizi bↄ̀ we, à gɛ̀ Kaamɛli, ↄ̃ à ɛ̀a tà Samali. +Yudaↄ kí Yosafa kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ Ahabu nɛ́ Yolaũ gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ Samali, à zↄ̃̀lɛ kpalau wɛ̃̀ kuɛplaɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, ãma i ka a de ń a dao pↄ́wao. À Baali gbɛ pↄ́ a mae pɛ̀lɛ bìlɛ, +ãma à zɛ̀ ń duuna pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ Isailiↄ dà a kɛauo, i pãalɛɛ̀o. +Mↄabuↄ kí Mɛsa sã kpàsaↄ vĩ, ìↄ sãnɛbↄlↄnaↄ falubↄ Isailiↄ kíaɛ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄo (100.000) ń sãsa mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄo (100.000) kã́o. +Kɛ́ Ahabu gà, ↄ̃ Mↄabuↄ kía azĩa sì Isailiↄ kíawa. +Wegↄ̃ↄ kí Yolaũ bↄ̀ Samali à Isailiↄ kã̀aa píi. +À gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Yudaↄ kí Yosafawa à mɛ̀: Mↄabuↄ kía azĩa sìa. Ńyↄ̃ gɛmanↄ zĩkai ń Mↄabuↄo lé? A wèwà à mɛ̀: Má gɛ́, asa wá doũɛ. Ma zĩgↄ̃ↄá n zĩgↄ̃ↄnɛ, ma sↄ̃́ↄá n sↄ̃́ↄnɛ. +Kɛ́ Yosafa mↄ̀, ↄ̃ à Yolaũ là à mɛ̀: Má oi wà sɛ́lɛu wà gɛ lɛ́lɛmái? Yolaũ wèwà à mɛ̀: Wá sɛ́lɛ Ɛdↄũ guwaiwaiuɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ kía dàzɛu ń Yudaↄ kíao ń Ɛdↄũↄ kíao. Kɛ́ aa pã̀ gui gↄↄ sopla, ↄ̃ í làa zĩgↄ̃ↄwa ń ń pↄtuoↄ. +Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: Yã́ gì! Dii wá kía gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ kã̀aa, ↄ̃ à wá ná Mↄabuↄnɛ ń ↄzĩa? +Ɔ̃ Yosafa mɛ̀: Dii ãnabie ku la aà Dii lawɛ̃ɛo lé? Ɔ̃ Isailiↄ kía ìwae mɛ̀: Safata nɛ́ Ɛlizi ku la. Ɔ̃mɛ ì íka Ɛliaɛ a ↄwa yãa. +Ɔ̃ Yosafa mɛ̀: Dii yã́ kuwà. Ɔ̃ Isailiↄ kía ń Yosafao ń Ɛdↄũↄ kíao gɛ̀ Ɛlizi kĩ́i. +Ɔ̃ Ɛlizi ò Isailiↄ kíaɛ: Wá yã́ kↄ̃'è má ni? Gɛ́ n de ń n dao tã́adeↄ kĩ́i. Ɔ̃ Isailiↄ kía wèwà à mɛ̀: Aawo! Wá kía gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ, Dii mɛ́ wá kãaa, àlɛ wá na Mↄabuↄnɛ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Ń Dii Zĩgↄ̃de pↄ́ mi zĩkɛɛ̀ kuao, mɛ́ i kɛ Yudaↄ kí Yosafa wɛ́ yã́i no, má wɛsɛ mà n gwa seo. +À mↄmɛɛ ń mↄↄnlɛnao. Kɛ́ mↄↄnlɛnapi nà a lɛawa, ↄ̃ Dii gbãamↄ̀ Ɛliziwa +à mɛ̀: Dii mɛ̀ à ɛyↄ̃yↄ̃ swa'ɛɛ beeu. +Dii mɛ̀ á zàa'ĩana ń louo eo, kási í a swa'ɛɛ bee paɛ, í mi ń á zuↄ ń á zàa'ĩnaↄ. +Dii kĩ́i yã́piá faaiɛ. A Mↄabuↄ naɛ́ á ↄzĩ lↄɛ. +Á lɛ́lɛ an wɛ̃́lɛ maa bĩ́ideↄwa píi, í lí pↄ́ wì a bɛ bleↄ zↄ̃zↄ̃ píi, í nibↄnaↄ wɛna píi, í bugbɛ kɛfɛnaↄ ↄ̃̀ↄkpa ń gbɛo píi. +Kɛ́ gu dↄ̀ sa kↄↄ ogↄↄ, ↄ̃ í bↄ̀ Ɛdↄũ bùsu oi à dà tↄↄlɛa píi. +Kɛ́ Mↄabuↄ mà kípiↄ mↄ̀ zĩkaińnↄ, aa gbɛ̃́ pↄ́ kà pↄ́ naańziↄ sìsi píi nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, ↄ̃ aa ń kãaa ń bùsu zↄ̃lɛu. +Kɛ́ aa fɛ̀lɛ kↄↄ, ĩatɛ̃ dↄa ípiwa ń aɛ, a dɛnɛ́ tɛ̃́ɛɛ lán auwa. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Aun we! Kípiↄ lìaa ń kↄ̃o aa kↄ̃ dɛ̀dɛɛ fá! Mↄabuↄ, wà gɛ́ ń pↄ́ↄ sɛ́lɛi! +Kɛ́ aa kà Isailiↄ bòou, ↄ̃ Isailiↄ fɛ̀lɛ lɛ̀lɛmá, ↄ̃ Mↄabupiↄ lɛ̀kↄ̃wa. Ɔ̃ Isailiↄ sì ń bùsuu aa ń dɛdɛ. +Aa ń wɛ̃́lɛↄ wìwi, baade gbɛ sɛ̀lɛ zùzu bugbɛ kɛfɛnaↄu aa dà bugbɛpiↄla píi. Aa nibↄnaↄ wɛnà píi, aa lí pↄ́ wì a bɛ bleↄ zↄ̃̀zↄ̃ píi. An mɛɛwia Kilalɛsɛ mɛ́ gↄ̃̀ ado lɛ́solɛso, ↄ̃ gbɛ̀zunaↄ lìai, aalɛ wɛ̃́lɛpi bĩ́i papa ń gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛo. +Kɛ́ Mↄabuↄ kía è wa ye zĩblewa, ↄ̃ à fɛ̃ndadeↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (700), aa gbɛ̃́piↄ kɛ̃aaɛ Ɛdↄũↄ kía tufawa, ↄ̃ aa fùa. +Ɔ̃ à a nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia pↄ́ a kpalable a gbɛu sɛ̀ sa'òò bĩ́iwa. Ɔ̃ gili gɛ̃̀ Isailiↄgu, aa gò Mↄabuↄla aa tà ń bùsuu. +Ãnabiↄ gãli gbɛ̃e na wiilɛ̀ Ɛliziwa à mɛ̀: Ma zã́ pↄ́ dɛ n gbɛ̃́ ũ gà. Ń dↄ̃ kɛ́ n gbɛ̃́pi Dii vĩa vĩ. Aà fĩade lɛ́ mↄ́ ma nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn plaↄ sɛ́lɛi a zↄↄ ũɛ. +Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Bↄ́ ń ye mà kɛnɛi? Bↄ́ ń vĩ n kpɛ́ui? À mɛ̀: Mapi n zↄ̀blena, nísi pↄ́ kú tùu guu we bàasio má pↄe vĩo. +Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Bↄ gãaɛ, ní ta giiↄ gbɛagbɛa n gbɛ̃́deeↄwa píi, i kɛ yↄↄnnↄ no, +ní gɛ̃ kpɛ́u ǹ zɛtaálɛ ń n nɛ́ↄ, níↄ nísika tapiↄ guu, ta pↄ́ pà niↄ dilɛ saalo. +Ɔ̃ nↄɛpi fɛ̀lɛ bↄ̀ aà kĩ́i, à gɛ̀ lɛ́ kɛ màa. À gɛ̃̀ kpɛ́u ń a nɛ́ↄ à zɛtà, aalɛ ta dↄɛ̀, ↄ̃ àlɛ nísikakau. +Kɛ́ tapiↄ pà píi, a ò a nɛ́ doɛ aà ta dↄ, ↄ̃ a òɛ̀ ta ku lↄo, ↄ̃ nísipi zɛ̀ kyó. +À gɛ̀ a ò Lua gbɛ̃́piɛ, ↄ̃ Lua gbɛ̃́pi mɛ̀: Gɛ ǹ nísipi yía, ní fĩaboò, mpi ń n nɛ́ↄ íↄ pↄble ń a kĩni pↄ́ gↄ̃̀o. +Gↄↄewa Ɛlizi gɛ̀ Sunɛũ. Nↄɛ tↄdee ku we, à nàɛwà aà pↄble a bɛ, ↄ̃ a blè. Za gↄↄ bee tó àlɛ gɛ̃ we, ì bↄlɛ pↄble weɛ. +Ɔ̃ nↄɛ tↄdepi ò a zã́ɛ: Má dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ gɛ̃ la mↄ̀ↄmↄↄpiá Lua gbɛ̃́ zálalaɛ. +Wà kpɛ́ nɛ́na di wá kpɛ́ musu, wí lii dilɛɛ̀ we ń táabũnuo ń kìlao ń filiao. Tó à mↄ̀ wá gwai, ìli pila we. +Gↄↄewa kɛ Ɛlizi mↄ̀ we, à pìla a kpɛ́piu, a wúlɛau. +Ɔ̃ a ò a zĩkɛna Geaziɛ. Sunɛũ nↄɛpi sísi. Kɛ́ à aà sìsi, ↄ̃ à mↄ̀ zɛ̀ Ɛlizi aɛ. +Ɔ̃ Ɛlizi ò Geaziɛ: Oɛ̀ à dɛ̃ɛkà à pↄ́ɛ beeↄ kɛ̀wɛ̃ɛ píi. Bↄ́ a ye wà kɛɛ sↄ̃i? A ye wà a yã'o kí ge zĩgↄ̃ↄ dↄaanaɛa? Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Kua ma ua pↄe lɛ́ kɛ̃́sãao. +Kɛ́ nↄɛpi bↄ̀, ↄ̃ Ɛlizi mɛ̀: Bↄ́ wà kɛɛ̀i? Ɔ̃ Geazi wèwà à mɛ̀: A nɛgↄ̃ɛe vĩo, mɛ́ aà zã́ zikũ̀. +Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Ǹ aà sísi. Kɛ́ à aà sìsi, ↄ̃ à mↄ̀ zɛ̀ kpɛɛlɛ. +Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Zii maa'i ńyↄ̃ↄ nɛgↄ̃ɛ kpaa n kùɛ. Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Aawo Lua gbɛ̃́ ma dii, ńsu ɛɛto mapi n zↄ̀blenaɛo. +Ɔ̃ nↄɛpi nↄsì. Kɛ́ wɛ̃ sù, à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ lá Ɛlizi òɛwa. +Nɛ́pi gbãakũ̀. Gↄↄewa à gɛ̀ a mae lè bua pↄkɛkɛnaↄ kĩ́i. +Ɔ̃ a ò a maepiɛ: Ma miɛ! Ma miɛ! Ɔ̃ aà maepi ò a zĩkɛnaɛ: Nɛ́pi sɛ taò a daɛ. +Kɛ́ à aà sɛ̀ tàò a daɛ, ↄ̃ aà dapi aà sɛ kpà a gbáa. Kɛ́ ĩatɛ̃ kà minanguo, ↄ̃ à gà. +À dɛ̀dɛaànↄ Lua gbɛ̃́pi kpɛ́u, à aà wùlɛ aà liiwa, ↄ̃ à bↄ̀ à zɛtàaàlɛ. +À a zã́ sìsi, ↄ̃ a òɛ̀: Zĩkɛnaↄ do gbaɛmɛɛ ń zàa'ĩnao. Má ye gɛ́ Lua gbɛ̃́pi kĩ́i kpakpaɛ. Má su tia. +Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ gɛ́ aà kĩ́i gbãi? Mↄ dafu ge kã́mabogↄↄzĩn gbão. Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Yãe kuo. +À káoyè zàa'ĩnaɛ à dìkpɛ, ↄ̃ a ò a zĩkɛnaɛ: Ǹ a lɛ́ kṹ wà gɛ́. Ńsu zɛo, sema má ònɛ bàasio. +Aa dàzɛu aa gɛ̀ Lua gbɛ̃́pi kĩ́i Kaamɛli gbɛ̀sĩsĩ musu. Kɛ́ Lua gbɛ̃́pi aà è kãaa, a ò a zĩkɛna Geaziɛ: Sunɛũ nↄɛ gwa, àlɛ mↄ́ kee! +Bàalɛ gɛ́ daiaàlɛ, ní aà la, tó a aafia ń a zã́o ń a nɛ́o. Ɔ̃ nↄɛpi wèwà à mɛ̀: Aafiaɛ! +Kɛ́ à kà Lua gbɛ̃́pi kĩ́i gbɛ̀sĩsĩpi musu, ↄ̃ à aà kũ̀ a gbáwa. Kɛ́ Geazi mↄ̀ ↄzↄ̃iaàzi, ↄ̃ Lua gbɛ̃́pi mɛ̀: Ǹ aà to we. Aà nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpàɛ, ↄ̃ Dii ùlɛmɛɛ, i a yã'omɛɛo. +Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Ma dii, ma nɛgↄ̃ɛ gbɛ̀ama yã̀? Mi mɛ ńsu ma wɛtotonkɛoo lé? +Ɔ̃ Ɛlizi ò Geaziɛ: Ǹ n ula kãaa ǹ kṹ. Ma lípana sɛ bàalɛ. Tó n kpaaũ ń gbɛ̃eo, ńsu fↄkpawào. Tó gbɛ̃e fↄkpàma sↄ̃, ńsu weo. Gɛ ǹ ma lípanapi di nɛ́pi oaa. +Ɔ̃ nɛ́pi da mɛ̀: Ń Dii kuao ń n kuao má tá n saio. Ɔ̃ à bↄ̀ tɛaàzi. +Geazi dↄ̀aanɛ́ à gɛ̀ lípanapi dì nɛ́pi oaa, ãma i kĩ́ikɛo, i yãe kɛo. Ɔ̃ Geazi ɛ̀a gɛ̀ dà Ɛlizilɛ, a òɛ̀: Nɛ́pi i vuo. +Kɛ́ Ɛlizi kà kpɛ́pi kĩ́i, à nɛ́pi è wúlɛa a liiwa gɛ̀. +Ɔ̃ à gɛ̃̀ à zɛtà, à wabikɛ̀ Diiwa. +Ɔ̃ à wùlɛ nɛ́piwa. À lɛpɛ̀ aà lɛ́wa, à wɛpɛ̀ aà wɛ́u, à ↄdàda aà ↄↄu, à kùa kã́ màmawà e aà mɛ gɛ̀ wãa kũ̀. +Ɛlizi fɛ̀lɛwà, àlɛ táa'o kpɛ́piu, à gɛ́ le à su la, ↄ̃ à ɛ̀a gbɛsɛdì nɛ́piwa lↄ. Ɔ̃ nɛ́pi nisã̀ gɛ̃n sopla à a wɛ́ wɛ̃̀. +Ɔ̃ Ɛlizi Geazi sìsi a òɛ̀: Sunɛũ nↄɛpi sísi. Kɛ́ à mↄ̀, ↄ̃ Ɛlizi òɛ̀: Ǹ n nɛ́ sɛ́. +À gɛ̃̀ kùlɛ aà gbázĩ à wùlɛɛ̀, ↄ̃ à a nɛ́pi sɛ̀ bↄ̀ò. +Ɛlizi tà Giligali. Gↄↄ bee imina kà bùsupiu. Ãnabiↄ kãaaa aà aɛ, ↄ̃ a ò a zĩkɛnapiɛ: Dàa ditɛ. Do kuu ãnabipiↄnɛ. +Kɛ́ an gbɛ̃e gɛ̀ dopↄↄ wɛɛlɛi bua, ↄ̃ à bↄ̀ bòbo sɛ̃̀ pↄ́wa. À a bɛ bòbo kà a ula pai. Kɛ́ à sùò, ↄ̃ wa pàapaa wa kà dou, gbɛ̃e dↄ̃ lá a dɛo. +Kɛ́ wà dopi dã̀ gbɛ̃́piↄnɛ aa pↄbleò, kɛ́ aa ìɛ, aa wiilɛ̀ aa mɛ̀: Lua gbɛ̃́, ga ku dàapiuɛ. Ɔ̃ aai fↄ̃ blèo. +Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: À pɛ̃ɛti sɛ́ mↄò. Ɔ̃ a dã kà dàapiu à mɛ̀: Dãnɛ́ aa ble. Ɔ̃ pↄvãipi làa dàapiu. +Gbɛ̃e bↄ̀ Baali Salisa à mↄ̀ Lua gbɛ̃́piɛ ń pɛ̃ɛ pↄ́ wa kɛ̀ ń pↄ́wɛn sɛ̃́iao mɛ̀n bao ń mase dafuo. Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Kpa gbɛ̃́piↄwa aa só. +Ɔ̃ aà zĩkɛna aà là à mɛ̀: Gbɛ̃́piↄ gbɛ̃ↄn basↄoɛ, kpelewa má bee dilɛnɛ́i? A wèwà à mɛ̀: Kpámá aa só, asa Dii mɛ̀ aa soɛ, a kĩni i ɛa gↄ̃. +Ɔ̃ a dìlɛnɛ́ aa sò a kĩni gↄ̃̀ lá Dii òwa. +Naama mɛ́ Siliↄ kía zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. A bɛɛɛ vĩ a diiɛ mɛ́ tↄdeɛ, asa aà sabai Dii tò Siliↄ zĩblè. Nɛgↄ̃naɛ zĩ guu, ↄ̃ kusu aà lè. +Gↄↄ pↄ́ Sili zĩgↄ̃ gbãamↄnɛdeↄ gɛ̀ Isaili bùsuu yãa, aa nɛnↄɛnae kũ̀, ↄ̃ à gↄ̃̀ Naama na zĩkɛna ũ. +Ɔ̃ nɛnↄɛnapi ò a diipiɛ: Tó n zã́ gɛ̀ ãnabi pↄ́ kú Samali kĩ́i lé, ãnabipi a aà gbã́gbã ń a kusuoɛ. +Ɔ̃ Naama gɛ̀ kí kĩ́i à mɛ̀: Wɛ̃́ndia pↄ́ bↄ̀ Isaili bùsuu ò kɛ́wa kɛ́wa. +Ɔ̃ Siliↄ kía mɛ̀: Fɛlɛ gɛ́. Má lákɛ̃ Isailiↄ kíaɛ. Ɔ̃ Naama ã́nusu nàaa kiloo ↄ̀aa do ń basoplao ń vuao kiloo bàaↄ̃kwi ń uladaↄ mɛ̀n kwi. +À gɛ̀ ń taala pↄ́ kí kɛ̃̀ Isailiↄ kíaɛpio lↄ. Lápi guu kí mɛ̀: Ma láɛ bee kpã̀sãnɛ ń ma ìwa Naamao, kɛ́ ǹ e ǹ aà gbã́gbãmɛɛ ń a kusuoɛ. +Kɛ́ Isailiↄ kía lápi kyokɛ̀, à a ulada ga kɛ̃̀ à mɛ̀: Luan ma ũ kɛ́ mà to gbɛ̃́ ga ge mà to gbɛ̃́ àↄ aafiaa? Bↄ́yãi à gbɛ̃́pi gbàɛa mà aà gbã́gbã ń a kusuoi? À gwa à gwae, àlɛ ma lɛ́wɛɛ fá! +Kɛ́ Lua gbɛ̃́ Ɛlizi mà Isailiↄ kía a ulada ga kɛ̃̀, à lɛ́kpãsãkɛ̀ɛ̀ à mɛ̀: Bↄ́yãi n n ulada gà ń kɛ̃̀i? To gbɛ̃́pi mↄ ma kĩ́i, iↄ dↄ̃ kɛ́ ãnabi ku Isaili bùsuu. +Ɔ̃ Naama gɛ̃̀ a sↄ̃́gou, à gɛ̀ zɛ̀ Ɛlizi kpɛ́ kpɛɛlɛ. +Ɔ̃ Ɛlizi gbɛ̃́ zĩ̀wà à mɛ̀: Gɛ ǹ nzĩa kpálɛ Yuudɛ̃ íu gɛ̃n sopla, n mɛ i ɛa su a gbɛu wásawasa. +Ɔ̃ Naama pↄ pà, àlɛ tá à mɛ̀: Málɛ e a bↄ a kpɛ́u à mↄ zɛ ma aɛ, i Dii a Lua sísi, i ↄdↄdↄmala, ma kusupi i láaɛa? +Damasi swaↄ Abana ń Faapaao í maa dɛ Isaili swaↄ íao lé? Má fↄ̃ mà azĩa kpálɛkpalɛu we mà gↄ̃ wásawasao lé? Ɔ̃ à ɛ̀a ń pↄfɛ̃o, àlɛ tá. +Ɔ̃ aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi aa mɛ̀: Baa, tó ãnabipi yã́ zĩ'ũ dànɛ yãa, ńyↄ̃ kɛo lé? Lá a ònɛ ǹ nzĩa kpálɛ íu, ní gↄ̃ wásawasa, bee mɛ́ a n fua? +Ɔ̃ à gɛ̀ azĩa kpàlɛkpalɛ Yuudɛ̃ íu e gɛ̃n sopla lá Lua gbɛ̃́pi òɛ̀wa. Ɔ̃ aà mɛ ɛ̀a sù a gbɛu wásawasa lán ɛ̀waasonawa. +Ɔ̃ Naama ń a ìwaↄ ɛ̀a gɛ̀ Lua gbɛ̃́pi kĩ́i ḿpii, à zɛ̀ aà aɛ à mɛ̀: Má dↄ̃ sa kɛ́ diie ku guei dṹnia guuo, sema Isaili bùsuu bàasio. Gba pↄ́ mapi n zↄ̀blena ma mↄòɛ bee sí. +Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Ń Dii pↄ́ mi zĩkɛɛ̀ kuao má sio. Naama nàɛwà aà sí, ń beeo à gì síi. +Ɔ̃ Naama mɛ̀: Tó ni sio, mapi n zↄ̀blena ma gba zɛ́ mà bùsu sɛ sↄ̃baon aso pla, asa má sa'o dii pãlewa lↄo, sema Dii. +Dii sùuukɛmanↄ ń yã́ɛ beeo. Tó ma kía gɛ̃̀ kúlɛi Limↄɛ a kpɛ́u mɛ́ ma gɛ aà kpái, tó ma kulɛaànↄ Limↄ kpɛ́piu, Dii lí sùuukɛmanↄ ń yã́pio. +Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Ka bɛ aafia! Kɛ́ à dàzɛu, à táa'ò yↄↄ, +ↄ̃ Lua gbɛ̃́ Ɛlizipi zĩkɛna Geazi làasookɛ̀ à mɛ̀: Ma dii tò Sili gbɛ̃́ Naamapi lɛ́ tá pã, i pↄ́ pↄ́ à mↄ̀oɛ sio. Ń Dii kuao má pɛ́lɛaàzi mà pↄe siwàɛ. +Ɔ̃ Geazi pɛ̀lɛ Naamazi. Kɛ́ Naama è a tɛ́ ń kpɛ ń bao, ↄ̃ à bↄ̀ a sↄ̃́gou, àlɛ aà dã́. Kɛ́ à kà, ↄ̃ Naama aà là à mɛ̀: Aafiaa? +A wèwà à mɛ̀: Aafiaɛ. Ma dii mɛ́ ma zĩma, à mɛ̀ ãnabiↄ gãli ɛ̀waaso gbɛ̃ↄn plaeↄ mɛ́ bↄ̀ Ɛflaiũↄ buiↄ bùsu gusĩsĩdeu aa mↄ̀ a kĩ́i tia. Ǹ ń gba ã́nusu kiloo bla ń uladao mɛ̀n pla. +Ɔ̃ Naama mɛ̀: Ãnusu kiloo basiiↄ̃ sí. À nàɛwà a kàɛ̀ bãniu mɛ̀n pla ń uladao mɛ̀n pla. A kpà a ìwa gbɛ̃ↄn plaↄwa, ↄ̃ aa sɛ̀ aa dↄaaa Geaziɛ. +Kɛ́ aa kà Ɛlizi bɛ sĩ̀sĩ musu, ↄ̃ Geazi pↄ́piↄ sìmá a kàlɛ a kpɛ́u, ↄ̃ à gbɛ̃́piↄ gbàɛ aa tà. +Kɛ́ à gɛ̀ zɛ̀ a dii Ɛlizi kĩ́i, ↄ̃ Ɛlizipi aà là à mɛ̀: Geazi, má n gɛui? A wèwà à mɛ̀: Mapi n zↄ̀blena, mi gɛ́ gueio. +Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Kɛ́ gↄ̃ɛpi bↄ̀ a sↄ̃́gou, àlɛ n dã́, ń dↄ̃ ma nisĩna kunnↄ weo lé? Ãnusu ge uladaↄ siama gↄↄn lao, ge kù kpɛ́ↄ ge vɛ̃ɛbuↄ ge sãↄ ge zuↄ ge gↄ̃ɛ ń nↄɛ zĩkɛnaↄ. +Naama kusu a gↄ̃nɛɛ ń n buiↄ e gↄↄpii. Kɛ́ à bↄ̀ Ɛlizi kĩ́i, ↄ̃ kusupi lìaàla púuu lán buawa. +Ãnabiↄ gãli gbɛ̃e ò ��liziɛ: Gu pↄ́ wì kↄ̃kãaakɛunnↄ gwa, à kɛ̀wɛ̃ɛ fɛ̃́nɛũ. +Wà gɛ́ Yuudɛ̃i, wá baade i za paa, wí wá kↄ̃kãaakɛkpɛ dↄ we. Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: À gɛ́. +Ɔ̃ an gbɛ̃e mɛ̀: Ńyↄ̃ gɛ́wanↄo lé? A wèwà à mɛ̀: Má gɛ́. +Ɔ̃ aa gɛ̀ sãnu. Kɛ́ aa kà Yuudɛ̃i, aalɛ lizↄ̃zↄ̃. +Kɛ́ an gbɛ̃e lɛ́ za zↄ̃, ↄ̃ aà mↄo wò zù íu potoũ, ↄ̃ à wiilɛ̀ Ɛlizizi à mɛ̀: Ó'o dii, ma mↄopi sɛ̀máɛ fá! +Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi mɛ̀: Mákĩi à zùu súsui? Kɛ́ a ↄ̀lↄɛ̀, ↄ̃ Ɛlizi lizↄ̃̀ a zù íu we, ↄ̃ mↄopi fù. +Ɛlizi mɛ̀: Sɛ́! Ɔ̃ gbɛ̃́pi ↄbↄ̀ a kũ̀. +Siliↄ kía fɛ̀lɛ Isailiↄwa ń zĩo. À lɛkpàaĩ ń a ìwaↄ, ↄ̃ a ònɛ́ gu pↄ́ á bòokpau. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi lɛ́kpãsãkɛ̀ Isailiↄ kíaɛ à mɛ̀ aàↄ gupi dↄ̃́a, asu gɛ̃ao, asa Siliↄ lɛ́ mↄ́ weɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ kía gbɛ̃́ↄ zĩ̀ gu pↄ́ Lua gbɛ̃́pi a yã'òɛpiu. Màa Ɛlizi ìↄ lɛdawà mↄ̀ↄmↄↄ, ↄ̃ ì to wàↄ gupiↄ dↄ̃́a. +Ɔ̃ Siliↄ kía pↄ pà yã́pi musu. À a ìwaↄ kã̀aa, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Wá gbɛ̃́ kpele mɛ́ dɛ Isailiↄ kía gbɛ̃́ ũi? À omɛɛ. +Aà ìwapiↄ do wèwà à mɛ̀: Ma dii kí, i kɛ wá gbɛ̃eá aà gbɛ̃́ no. Isaili bùsu ãnabi Ɛlizi mɛ́ ì yã́ pↄ́ ni o za n kpɛa dau siu Isailiↄ kíaɛ. +Ɔ̃ kíapi mɛ̀: À gɛ aà wɛɛlɛ gu pↄ́ a kuu, mí gbɛ̃́ↄ zĩ aà kṹi. Ɔ̃ wa òɛ̀: A ku Dotaniɛ. +Ɔ̃ kía zĩgↄ̃ↄ gbàɛ we dasidasi ń sↄ̃deↄ ń zĩkasↄ̃goↄ. Aa gɛ̀ we gwãasĩna, aa lìa wɛ̃́lɛpizi. +Kɛ́ Lua gbɛ̃́pi zĩkɛna fɛ̀lɛ káaukaau, à gɛ̀ bĩ́i kpɛ, ↄ̃ à zĩgↄ̃piↄ è liaa wɛ̃́lɛi ń sↄ̃deↄ ń zĩkasↄ̃goↄ. Ɔ̃ a ò Ɛlizipiɛ: Ó'o dii, wá kɛ kpelewa ni? +A wèwà à mɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo. Gbɛ̃́ pↄ́ kúwanↄↄ dasi dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kúńnↄↄla. +Ɔ̃ Ɛlizi wabikɛ̀ à mɛ̀: Dii, ǹ aà wɛ́ kɛ̃ɛ̀. Ɔ̃ Dii zĩkɛnapi wɛ́ kɛ̃̀ɛ̀. Kɛ́ à gugwà lↄ, ↄ̃ à sↄ̃deↄ ń sↄ̃́go tɛdeↄ è liaa Ɛlizizi, aa lì sĩ̀sĩpia. +Kɛ́ Siliↄ lɛ́ mↄ́ Ɛlizi kṹi, ↄ̃ à wabikɛ̀ Diiwa à mɛ̀: To gbɛ̃́piↄ vĩ̀akũ. Ɔ̃ Dii tò aa vĩ̀akũ̀ lá Ɛlizi a wabikɛ̀wawa. +Ɔ̃ Ɛlizi ò Sili zĩgↄ̃piↄnɛ: Zɛ́ɛ bee no! Wɛ̃́lɛɛ bee no! À tɛmazi, mí gɛ́ánↄ gbɛ̃́ pↄ́ álɛ wɛɛlɛ kĩ́i. Ɔ̃ à gɛ̀ńnↄ Samali. +Kɛ́ aa gɛ̃̀ wɛ̃́lɛpiu, ↄ̃ Ɛlizi mɛ̀: Dii, ǹ ń wɛ́ wɛ̃nɛ́ sa. Kɛ́ Dii ń wɛ́ wɛ̃̀nɛ́, aa gugwà aa è Samali wa kuu. +Kɛ́ Isailiↄ kía ń é, à Ɛlizi là à mɛ̀: Mà ń dɛdɛ yã̀? Baa, mà ń dɛdɛa? +Ɔ̃ Ɛlizi wèwà à mɛ̀: Ńsu ǹ ń dɛdɛo. Ni gbɛ̃́ pↄ́ n ń kũkũ zĩlauↄ dɛdɛ yã̀? Pɛ̃ɛ kpámá aa só, í kpámá aa mi, aai gbasa tá ń diiwa. +Ɔ̃ kí blɛsakɛ̀nɛ́, aa pↄgbɛ̃̀ aa imì, ↄ̃ aa ń gbáɛ, aa tà ń diiwa. A gbɛa Sili zĩgↄ̃ gbãamↄnɛdeↄ i ɛa mↄ síi Isaili bùsuu lↄo. +Gↄↄpla gbɛa Siliↄ kí Bɛnadada a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi, ↄ̃ aa mↄ̀ koezↄ̃̀ Samalizi. +Ɔ̃ nↄana gbãakũ̀ Samali wɛ̃́lɛu. Wà koezↄ̃̀ńzi e wàlɛ zàa'ĩn mi yia ã́nusu kiloo do, felenguulu gbↄ̃̀ zaa nɛ́na lɛ do sↄ̃ ã́nusu ↄwatɛ̃ sↄo. +Kɛ́ Isailiↄ kía bɛ bĩ́i musu, ↄ̃ nↄɛe wiilɛ̀wà à mɛ̀: Ma dii kí, ma suaba. +Ɔ̃ kípi òɛ̀: Tó Dii i n suabao, má e mà n suaba má ni? Pↄ́wɛngbɛ̃kĩi ge vɛ̃ɛfɛ̃kĩi pↄe vĩe? +Ɔ̃ à ɛ̀a aà là à mɛ̀: Bↄ́mɛ n lei? Ɔ̃ nↄɛpi wèwà à mɛ̀: Nↄɛe mɛ́ òmɛɛ mà mↄ́ ń ma nɛgↄ̃ɛo wà so gbã, zia sↄ̃ wí a pↄ́ só. +Ɔ̃ wa ma nɛ́ fùukɛ̀ wá sò. Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ má òɛ̀ aà mↄ́ ń a pↄ́o sↄ̃ wà só, asi za gↄↄ bee à a pↄ́ ùlɛ kↄ̀ɛ. +Kɛ́ kí nↄɛpi yãmà, à a ulada ga kɛ̃̀. Lá a bɛ bĩ́i musu màa, kɛ́ wà wɛsɛ̀ wà aà gwà, wa è a ulakasaↄ daa a uladapi zíɛ. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Tó mi Safata nɛ́ Ɛlizi mi zↄ̃ gbão, Lua yãpãsĩkɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Ɛlizi zↄ̃lɛa a kpɛ́u ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ. Ɔ̃ kí gbɛ̃́ zĩ̀ aà dↄaa gɛ́ Ɛlizi kṹiɛ e àↄ ká. E zĩnapi àↄ gɛ́ kái we, ↄ̃ Ɛlizi ò gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄnɛ à mɛ̀: Gbɛ̃dɛnaↄ̀ gbɛ̃́ zĩ̀, àlɛ mↄ́ ma mi zↄ̃i. À laaika! Tó zĩnapi kà, à zɛtaɛ̀, ásu to aà gɛ̃o. I aà dii kɛ̀sɛ kↄ̃fĩ ma dↄ aà kpɛo lé? +Gↄↄ pↄ́ àlɛ yã'onɛ́, zĩnapi kà. Ɔ̃ kípi kà à mɛ̀: Dii mɛ́ yã́ɛ bee yìawá, bↄ́yãi ma wɛ́ dↄaàzi lↄi? +Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: À Dii yãma! À mɛ̀ zia maa'i wa pɛ̃ɛti yía Samali bĩ́ibↄlɛu zaa lɛ do ã́nusu ↄwatɛ̃ do, pↄ́wɛna zaa lɛ pla sↄ̃ ã́nusu ↄwatɛ̃ do. +Ɔ̃ kí kwàasi a zãsì Lua gbɛ̃́piwa à mɛ̀: Baa tó Dii loupↄↄ fↄ̃̀, yã́pi a kɛe? Ɔ̃ Ɛlizipi mɛ̀: Ńyↄ̃ wɛsiɛ, kási ńyↄ̃ e ǹ bleo. +Kusude gbɛ̃ↄn síiↄ̃ↄ ku bĩ́ibↄlɛu. Aa òkↄ̃ɛ: Bↄ́yãi wáↄ zↄ̃lɛa la e wà gɛ gagai? +Tó wa mɛ̀ wá gɛ̃ wɛ̃́lɛ ɛu, nↄana ku we, wá gagaɛ. Tó wa gↄ̃ la sↄ̃, ga doũpiɛ. Wà fɛlɛ wà gɛ na Siliↄ bòowa. Tó aa wá tó bɛ̃́ɛ, wáↄ ku. Tó aa wá dɛdɛɛ sↄ̃, wa gagan we. +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ oosiɛlɛ, aalɛ gɛ́ Siliↄ bòou. Kɛ́ aa kà bòo lɛ́i, aa è gbɛ̃e ku weo. +Dii tò Sili bòodeↄ sↄ̃́goↄ ń sↄ̃́ↄ ń zĩgↄ̃ dasiↄ kĩ́a màɛ, ↄ̃ aa òkↄ̃ɛ, Isailiↄ kía fĩabò Iti kíaↄ ń Egipi kíaↄnɛ aa mↄ lɛ́lɛwáɛ. +Ɔ̃ aa tilɛ̀ oosiɛlɛpi gↄ̃̀ↄ, aa ń zwã̀akpɛↄ tò we ń ń sↄ̃́ↄ ń ń zàa'ĩnaↄ. Aa ń bòo tò we lá a dɛwa, aa lɛ̀kↄ̃wa aa ńzĩa mibↄkĩi wɛ̀ɛlɛ. +Kɛ́ kusudepiↄ kà bòopiu we, aa gɛ̃̀ zwã̀akpɛpiↄ do guu, aa pↄblè aa imì, ↄ̃ aa ã́nusu ń vuao ń pↄkasaↄ sɛ̀lɛ aa gɛ ùlɛ. Kɛ́ aa ɛ̀a sù, aa gɛ̃̀ zwã̀akpɛ pãleu lↄ, aa pↄ́ↄ nàaa aa gɛ ùlɛ. +Ɔ̃ aa òkↄ̃ɛ: Yã́ pↄ́ wálɛ kɛpi maao. Gbã mɛ́ dɛ wà baonakpa, ↄ̃ wá nílɛa? Tó wa nilɛ màa e gu gɛ̀ dↄ̀ò, a go a wá gbɛ̃ɛ. Wà fɛlɛ gↄ̃̀ↄ wà gɛ o kibɛdeↄnɛ. +Kɛ́ aa kà we, aa lɛzù wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄzi aa mɛ̀: Wa gɛ Siliↄ bòou, wi gbɛ̃e e weo, wi gbɛ̃e kĩ́a mao. An sↄ̃́ↄ ń ń zàa'ĩnaↄ mɛ́ dↄdↄa we, mɛ́ an zwã̀akpɛↄ kú ń gbɛu gboosai. +Kɛ́ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anapiↄ lɛzù aa ònɛ́ wɛ̃́lɛu, ↄ̃ wà a baokpà kibɛ ua. +Ɔ̃ kí fɛ̀lɛ gwãasĩna, a ò a ìwaↄnɛ. Má yã́ pↄ́ Siliↄ kɛ̀wɛ̃ɛ oɛ́. Kɛ́ aa dↄ̃ nↄana wá kṹ gbãa, a yã́i ↄ̃ aa bↄ̀lɛ ń bòou, aa gɛ̀ ùlɛ sɛ̃u. Aalɛ e wá bↄlɛ wɛ̃́lɛuɛ, wi wá kṹkũ bɛ̃́ɛ, wi si wɛ̃́lɛu. +Ɔ̃ aà ìwaↄ do òɛ̀: Lá wá Isaili pↄ́ wa gↄ̃ↄ wa gↄ̃ lɛɛ wà gagaɛ, to wà sↄ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ sɛ mɛ̀n sↄo, wí ń zĩ yã́ pↄ́ kɛ̀pi gwai. +Ɔ̃ aa sↄ̃́go sɛ̀ mɛ̀n pla ń sↄ̃́ↄ, ↄ̃ kí ń gbáɛ à mɛ̀: À gɛ Sili zĩgↄ̃ↄ gbɛsɛlɛ à gwa! +Ɔ̃ aa ń gbɛsɛ̀lɛ e Yuudɛ̃i. Aa è kɛ́ Siliↄ tilɛ̀ɛ, aa ń pↄkasaↄ ń ń gↄ̃kɛbↄↄ fã̀aa zɛ́ guu we. Ɔ̃ zĩnapiↄ ɛ̀a sù aa yã́pi sìu kíɛ. +Ɔ̃ wà bↄ̀lɛ gɛ̀ Siliↄ bòou wà pↄ́ↄ nàaa, ↄ̃ wàlɛ pɛ̃ɛti yia zaa lɛ do ã́nusu ↄwatɛ̃ do, pↄ́wɛna zaa lɛ pla ã́nusu ↄwatɛ̃ do, lá Dii òwa. +Kí a kwàasipi dìlɛ bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana ũɛ, ↄ̃ wà ↄ̃zↄ̃̀wà bↄlɛpiu à gà, lá Lua gbɛ̃́pi dↄ̀aa ò gↄↄ pↄ́ kí mↄ̀ aà bɛwa. +À kɛ̀ lá Lua gbɛ̃́pi ò kíɛwa à mɛ̀: Wa pↄ́wɛna yía zia maa'i Samali bĩ́ibↄlɛu zaa lɛ pla ã́nusu ↄwatɛ̃ do, pɛ̃ɛti zaa lɛ do ã́nusu ↄwatɛ̃ do. +Kí kwàasipi mɛ́ a zãsì Lua gbɛ̃́piwa à mɛ̀: Baa tó Dii loupↄↄ fↄ̃̀, yã́pi a kɛe? Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi òɛ̀: Ńyↄ̃ wɛsiɛ, kási ńyↄ̃ e bleo. +Ɔ̃ à kɛ̀ màa, wà ↄ̃zↄ̃̀wà bĩ́ibↄlɛu, à gà. +Ɛlizi ò nↄɛ pↄ́ à aà nɛ́ vùpiɛ aà fɛlɛ ta bùsu pãleu ń a bɛdeↄ, i gↄↄplakɛ we, asa Dii dìlɛ nↄana àↄ ku Isaili bùsuu e wɛ̃̀ soplaɛ. +Ɔ̃ nↄɛpi kɛ̀ lá Lua gbɛ̃́pi òɛwa. Aàpi ń a bɛdeↄ aa gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Filitɛ̃ↄ bùsuu e wɛ̃̀ sopla. +Wɛ̃̀ soplapi gbɛa ↄ̃ à bↄ̀ Filitɛ̃ↄ bùsupiu à sù, ↄ̃ à gɛ̀ wiilɛi kíwa a bɛ ń a buao yã́ musu. +Gↄↄ bee kí lɛ́ faaibo ń Lua gbɛ̃́pi zĩkɛna Geazio à mɛ̀: Yãzↄ̃ↄ pↄ́ Ɛlizi kɛ̀ↄ dau siumɛɛ. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ aà gɛvua yã'o kíɛ, ↄ̃ nↄɛ pↄ́ à aà nɛgↄ̃ɛ vùɛpi mↄ̀ wiilɛi kípiwa a bɛ ń a buao yã́ musu. Ɔ̃ Geazi mɛ̀: Ma dii kí, nↄɛ pↄ́ Ɛlizi aà nɛ́ vùɛ̀pin kɛ. +Kɛ́ kí yã́pi làlawà, ↄ̃ nↄɛpi yã́pi sìuɛ̀. Ɔ̃ kí ò a zĩkɛnaↄ doɛ: Nↄɛpi pↄ́ↄ sↄaaɛ̀ ń blɛ pↄ́ kɛ̀ aà buapiu za gↄↄ pↄ́ à fɛ̀lɛ la e à gɛ̀ pɛ̀ò gbãwao. +Ɛlizi gɛ̀ Damasi. Gↄↄ bee Siliↄ kí Bɛnadada lɛ́ gyãkɛɛ. Kɛ́ wa òɛ̀ Lua gbɛ̃́ mↄ̀ la, +ↄ̃ kípi ò Azaeliɛ: Pↄ́ sɛ gɛ́ daiò Lua gbɛ̃́lɛ ǹ aà gba, ní oɛ̀ aà Dii lamɛɛ, tó má fɛlɛ ń gyãɛ beeo. +Ɔ̃ Azaeli Damasi pↄmaaↄ nàaa yiongo aso bla, ↄ̃ à gɛ̀ daiò Ɛlizilɛ. Kɛ́ à kà aà kĩ́i à mɛ̀: N zↄ̀blena Siliↄ kí Bɛnadada mɛ́ ma zĩma mà n laɛ, tó a fɛlɛ ń a gyão. +Ɔ̃ Ɛlizi wèwà à mɛ̀: Gɛ ǹ oɛ̀ a fɛlɛ ń beeo, ãma Dii ↄ̀lↄmɛɛ a gaɛ. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi wɛbìi Azaeliwa e wí gɛ̀ aà kũ̀, ↄ̃ Lua gbɛ̃́pi nà ↄↄlↄwa. +Ɔ̃ Azaeli aà là à mɛ̀: Ma dii, bↄ́yãi ńlɛ ↄ́ↄlↄi? A wèwà à mɛ̀: Kɛ́ má vãi pↄ́ ńyↄ̃ kɛ Isailiↄnɛ dↄ̃ yã́iɛ. Ńyↄ̃ tɛsↄ̃ ń zɛgikĩiↄwa, ńyↄ̃ ń ɛ̀waasoↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao, ńyↄ̃ ń nɛ́ↄ wíwi, ńyↄ̃ ń nↄsindeeↄ puipui. +Ɔ̃ Azaeli mɛ̀: Mapi n zↄ̀blena, bↄ́n ma ũ mà gbasa yãzↄ̃ↄ bee taa kɛi? Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Dii ↄ̀lↄmɛɛ, ńyↄ̃ gↄ̃ Siliↄ kía ũɛ. +Kɛ́ à bↄ̀ Ɛlizi kĩ́i, à ɛ̀a tà a diiwa. Kɛ́ kí yã́ pↄ́ Ɛlizi ò gbɛ̀awà, à mɛ̀: A òmɛɛ ńyↄ̃ fɛlɛ aafia. +Kɛ́ gu dↄ̀, Azaeli zwã̀a gèele sɛ kpàlɛ íu, a kù kí oaa, i wekĩi eo, à gà. Ɔ̃ Azaelipi zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Isailiↄ kí Ahabu nɛ́ Yolaũ kpalablea wɛ̃̀ sↄode guu, Yudaↄ kí Yosafa nɛ́ Yeholaũ nà kpalableawa. +Aà wɛ̃̀ baakwi ń plaode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ swaaↄ̃ɛ. +À zɛ̀ ń Isaili kíaↄ yãkɛaoŃ beeo Dii i we Yudaↄ tↄ̀lↄzↄ̃̀o a zↄ̀blena Davidi yã́i, asa à lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀ aà bui filia aↄ dↄ gↄↄpiiɛ. +Yeholaũpi kpalablegↄↄ ↄ̃ Ɛdↄũↄ ńzĩa sì Yudaↄwa aa ńzĩa kía kpà. +Kɛ́ Yeholaũ gɛ̀ Saii ń a zĩkasↄ̃goↄ píi, ↄ̃ Ɛdↄũↄ lìaaàzi ń a sↄ̃́godeↄ. À fɛ̀lɛ ń kɛ̃aa gwãasĩna à tà, ↄ̃ aà zĩgↄ̃ↄ bàalɛ̀ tà bɛ. +Ɛdↄũↄ ńzĩa sì Yudaↄwa e ń a gbão. Gↄↄ bee Libenadeↄ ńzĩa sì Yudaↄwa sↄ̃. +Yeholaũ yã́ kĩniↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi kú Yuda kíaↄ ladau. +Yeholaũ gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Aazia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Isailiↄ kí Ahabu nɛ́ Yolaũ kpalablea wɛ̃̀ kuɛplade guu ↄ̃ Yudaↄ kí Yeholaũpi nɛ́ AaziaIsailiↄ kí Ɔmɛli tↄũnaɛ. +Aazia zɛ̀ ń Ahabu bɛdeↄ yãkɛaoɛ, à yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lán Ahabu bɛdeↄwa, asa aà ã̀nsueↄnɛ. +À gɛ̀ nà Ahabu nɛ́ Yolaũwa, ↄ̃ aalɛ zĩka ń Siliↄ kí Azaelio sãnu Lamↄtu Galada. Kɛ́ Siliↄ Yolaũ kɛ̀'ĩa, +ↄ̃ à ɛ̀a tà Yezɛlɛɛ e a bↄpi àↄ laa. Ɔ̃ Aazia gɛ̀ wɛ́kpalɛiaàzi we. +Ãnabi Ɛlizi ãnabi gãli gbɛ̃e sìsi, ↄ̃ a òɛ̀: Ǹ n ula kãaa ǹ kṹ, nísi tùuɛ bee si gɛò Lamↄtu Galada. +Tó n ka we, kpálɛkɛ Yosafa nɛ́ Yehu, Nimisi tↄũnazi, ní aà bↄ a gbɛ̃́ↄ guu, ní gɛ̃aànↄ kpɛ́u e kpɛa. +Ní tùupi nísika aà miwa, ní oɛ̀ Dii mɛ̀ a aà kpà Isailiↄ kía ũɛ. Bee gbɛa ní zɛwɛ̃ ǹ bàalɛ ǹ su. Ńsu gɛ̃gɛ̃ weo. +Ɔ̃ ãnabi ɛ̀waasopi gɛ̀ Lamↄtu Galada. +Kɛ́ à kà we, à zĩgↄ̃ dↄaanaↄ è kálɛa, ↄ̃ à mɛ̀: Dↄaana, má yãvĩ mà onɛ. Ɔ̃ Yehu aà là à mɛ̀: Wá dé ńlɛ oi? A wèwà à mɛ̀: Ḿmɛ dↄaana. +Kɛ́ Yehu fɛ̀lɛ gɛ̃̀ kpɛ́u, ↄ̃ ɛ̀waasopi nísikà aà miwa à mɛ̀: Dii Isailiↄ Lua mɛ̀ a n kpa a gbɛ̃́ Isailiↄ kía ũɛ. +Ní Ahabu bɛdeↄ dɛdɛ, Dii i a zↄ̀blena ãnabiↄ tↄsinɛ́ ń a zↄ̀blena pↄ́ Zezabɛli ń dɛ́ↄ píi. +Ní Ahabu bɛdepiↄ dɛdɛ zↄↄ ń wɛ̃́ɛↄ píi. An gↄ̃ɛe su gↄ̃ Isaili bùsuuo, +Ahabu ua i gↄ̃ lán Nɛba nɛ́ Yeloboaũ uawa, lán Ahia nɛ́ Baasa uawa. +Gbɛ̃ↄ Zezabɛli gɛ so Yezɛlɛɛ bĩ́i kpɛɛ, gbɛ̃e a aà vĩo. Ɔ̃ ãnabipi zɛwɛ̃̀, à tilɛ̀. +Kɛ́ Yehu bↄ̀ gɛ̀ a dↄaana deeↄ kĩ́i, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi ĩ́andepi mↄ̀i n kĩ́ii? A wèmá à mɛ̀: Á gbɛ̃́pi dↄ̃, yãbↄlɛnaɛ. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Ɛgɛɛ! Owɛ̃ɛ. Ɔ̃ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ a òmɛɛn kɛ: À mɛ̀ Dii mɛ̀ a ma kpa Isailiↄ kía ũɛ. +Ɔ̃ an baade kɛ̀ kpakpa à a ulada sɛ kàlɛ aà zíɛ dɛdɛkĩiwa, ↄ̃ aa kuupɛ̀ aa mɛ̀: Yehu mɛ́ kí ũ. +Ɔ̃ Yehu lɛkpàaĩ ń gbɛ̃́ↄ Yolaũzi. À mↄ lè kí Yolaũpi ń Isailiↄ píi lɛ́ gí ń Lamↄtu Galadaoɛ, ↄ̃ aalɛ zĩka ń Siliↄ kí Azaelio. +Kɛ́ Siliↄ aà kɛ̀'ĩa, ↄ̃ à ɛ̀a tà Yezɛlɛɛ e à gbã́gbã. Ɔ̃ Yehu ò a gbɛ̃́piↄnɛ: Tó a zɛmanↄɛ, ásu to gbɛ̃e bↄ wɛ̃́lɛu à gɛ yã́pi baokpa Yezɛlɛɛo. +Ɔ̃ Yehu gɛ̃̀ a sↄ̃́gou à gɛ̀ Yezɛlɛɛ. Yolaũ wúlɛa we, Yudaↄ kí Aazia ku we lↄ, à gɛ̀ wɛ́kpalɛiaàziɛ. +Kɛ́ gudↄ̃ana pↄ́ kú Yezɛlɛɛ kalanga musu Yehu è ń a gbɛ̃́ↄ, aalɛ mↄ́, ↄ̃ à wiilɛ̀ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ è, aalɛ mↄ́. Ɔ̃ Yolaũ mɛ̀: Sↄ̃de gbaɛ aà gɛ dańlɛ, aà ń la tó aafia aalɛ mↄ́. +Ɔ̃ sↄ̃de bↄ̀ gɛ̀ Yehu lè à mɛ̀: Kí mɛ̀ aafia ńlɛ mↄ́a? Yehu wèwà à mɛ̀: N bàa ũma ń aafiaoi? Mↄ ǹyↄ̃ tɛmazi. Ɔ̃ gudↄ̃anapi mɛ̀: Zĩnapi ń lé, kási i ɛa sùo. +Ɔ̃ kí sↄ̃de plaade gbàɛ lↄ. Kɛ́ à ń lé, à mɛ̀: Kí mɛ̀ aafia ńlɛ mↄ́a? Ɔ̃ Yehu wèwà à mɛ̀: N bàa ũma ń aafiaoi? Mↄ ǹyↄ̃ tɛmazi. +Ɔ̃ gudↄ̃anapi mɛ̀: À ń lé, kási i ɛa sù sↄ̃o. Gbɛ̃́pi gofĩa dɛ lán Nimisi tↄũna Yehuwaɛ, ì gó baa lán ĩ́andewaɛ. +Ɔ̃ kí Yolaũpi mɛ̀: Gó dↄmɛɛ sↄ̃́ↄnɛ! Kɛ́ wa dↄ̀ɛ̀, ↄ̃ aa bↄ̀ wɛ̃́lɛu ń Yudaↄ kí Aaziao, baade ń a sↄ̃́goo, aalɛ gɛ́ dai Yehulɛ. Ɔ̃ aa kpàaũ Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Nabↄti pↄ́ wa dɛ̀ yãa bua. +Kɛ́ Yolaũ wɛsì Yehulɛ, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Yehu, aafia ńlɛ mↄ́a? A wèwà à mɛ̀: Lá n da Zezabɛli gbãsĩkɛa tã́aↄ yã́ musu ń aà pↄdaa gbɛ̃́ↄwao lìgua, aafia ku máɛ? +Kɛ́ Yolaũ lìaa àlɛ bàalɛ, ↄ̃ à lɛzù Aaziazi à mɛ̀: Bↄnkpɛyãɛ Aazia! +Ɔ̃ Yehu a sá kã̀ à Yolaũ pà a káafala zãnguo. Kapi gɛ̀ aà sↄ̃ kũ̀, ↄ̃ à kɛ̀ a sↄ̃́gou yↄ̀gɛɛ. +Ɔ̃ Yehu ò a zĩgↄ̃ bade Bidekaaɛ: Ǹ aà gɛ sɛ zu Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Nabↄti bua we, asa yã́ dↄ̀magu. Kɛ́ wá kú sↄ̃́go guu sãnu yãa wá pla, wá tɛ́ aà mae Ahabuzi, ↄ̃ Dii àsi'ò aà yã́ musu à mɛ̀ +a Nabↄti ń a nɛ́ↄ dɛa è. Bua la ↄ̃ á Nabↄti pↄ́ tↄsiuɛ̀. A yã́i tò ǹ aà gɛ sɛ vũaa bua we lá Dii òwa. +Kɛ́ Yudaↄ kí Aazia è màa, ↄ̃ à pɛ̀lɛ Bɛtagã zɛ́u ń bao. Ɔ̃ Yehu pɛ̀lɛaàzi à mɛ̀: À aà dɛ sↄ̃ɛ. Ɔ̃ wà aà pà a sↄ̃́go guu gↄↄ pↄ́ àlɛ Guu sĩ̀sĩ kũ Ibleaũ saɛ. Ɔ̃ à ń kɛ̃́ à tà Mɛgido, we à gàu. +Aà ìwaↄ aà gɛ sɛ dà sↄ̃́go guu aa tàò Yelusalɛũ, ↄ̃ aa aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu. +Za Ahabu nɛ́ Yolaũ kpalablea wɛ̃̀ kuɛdode guu, ↄ̃ Aaziapi gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ. +Kɛ́ Yehu mↄ̀ Yezɛlɛɛ, Zezabɛli a baomà, ↄ̃ à kio kà à a mikã kɛ̀kɛ. Za bĩ́i kpɛdiakↄ̃a fɛnɛntiu ↄ̃ àlɛ zĩ́lɛ gwa. +Kɛ́ Yehu gɛ̃̀ bĩ́ibↄlɛu, ↄ̃ Zezabɛli mɛ̀: N kɛ doũ ń Zimlio, n n dii dɛ̀. Aafia n mↄ laa? +Kɛ́ Yehu wɛsɛ̀ musu, à fɛnɛnti gwà, ↄ̃ à mɛ̀: Démɛ zɛ̀manↄi? Démɛ kú wei? Kɛ́ kibɛ zĩkɛna gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃ↄ mↄ̀ zĩ́lɛ gwà fɛnɛntiu, +ↄ̃ Yehu ònɛ́: À ↄzↄ̃aàzi. Kɛ́ aa ↄzↄ̃̀aàzi, à lɛ̀lɛ, ↄ̃ Yehu lɛ́ aà tↄ̀ↄsↄmpa ń a sↄ̃́goo e aà au fã̀ gĩwa ń sↄ̃́ↄ. +Kɛ́ Yehu gɛ̃̀ kibɛ, à pↄblè à imì, ↄ̃ à mɛ̀: Baa kɛ́ nↄɛpiá láaipↄɛ, wà aà vĩ, asa kíabuiɛ. +Kɛ́ wà gɛ̀ aà sɛ́i wà vĩ, wi pↄe eo, sema aà miwa ń aà gbálaↄ ń aà ↄlaↄ bàasio. +Ɔ̃ wà ɛ̀a gɛ ò Yehuɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii dà a zↄ̀blena Tisɛbɛ gbɛ̃́ Ɛliaɛ a òn we, à mɛ̀: Gbɛ̃ↄ Zezabɛli mɛ so Yezɛlɛɛ bĩ́i kpɛɛ. +Zezabɛli gɛ a gↄ̃ fãaaa tↄↄlɛ lán pↄtuo gbↄ̃wa Yezɛlɛɛ bĩ́i kpɛɛ. Gbɛ̃e a e mɛ Zezabɛlin kɛo. +Ahabu buiↄ ku Samali gↄ̃ɛↄ ũ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi. Ɔ̃ Yehu lakɛ̃ a kpã̀sã Samali kíaↄnɛ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yãda Ahabu nɛ́ↄnɛↄ à mɛ̀: +Tó láɛ bee á lé, lá á dii Ahabu buiↄ kúánↄ, mɛ́ á sↄ̃́goↄ vĩ ń sↄ̃́ↄ ń wɛ̃́lɛ bĩ́ideo ń gↄ̃kɛbↄↄ, +à á dii nɛ́ pↄ́ kɛ̀ɛ́ maa wásawasa kpá aà mae kpalau, í zĩka á diipi bɛdeↄnɛ. +Ɔ̃ iwãa pãsĩ kà ń pↄa aa mɛ̀: Lá kía gbɛ̃ↄn plaↄ i fↄ̃ gìɛ̀o, wá fↄ̃ giɛ̀ kpelewa ni? +Ɔ̃ kibɛ ziia ń wɛ̃́lɛ dↄaanao ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń yãdanɛdepiↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Yehuwa aa mɛ̀: N zↄ̀blenaↄn wá ũ. Yã́ pↄ́ ń òwɛ̃ɛ píi, wá kɛɛ. Wá gbɛ̃e kpa kpalauo. Kɛ lá à kɛ̀nɛ maawa. +Ɔ̃ Yehu lá pãle kɛ̃̀nɛ́ à mɛ̀: Tó a zɛmanↄ, álɛ ma yãmaɛ, à á dii Ahabu buipiↄ mi zↄ̃zↄ̃, í mↄomɛɛ Yezɛlɛɛ zia maa'i. Kía nɛ́piↄ sↄ̃ aa gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiɛ, aa kú ń wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ lɛ́ ń tòlokɛↄ. +Kɛ́ lápi kà, ↄ̃ aa kíabui gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwipiↄ kũ̀kũ aa ń dɛdɛ píi, ↄ̃ aa ń miↄ kàka gbíu aa kpã̀sãɛ̀ Yezɛlɛɛ. +Kɛ́ zĩnapi kà, ↄ̃ a ò Yehuɛ: Wà mↄ̀ ń kíabuipiↄ miↄ kɛ. Ɔ̃ Yehu mɛ̀ wà kálɛ bĩ́ibↄlɛu lɛɛ pla e kↄↄ. +Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ Yehu bↄ̀ gɛ̀ zɛ̀ gbɛ̃́ↄ aɛ à mɛ̀: Ápiↄ á yãe vĩo, mámɛ ma bↄ ma dii kpɛ ma aà dɛ̀, ãma mi gbɛ̃́piↄ dɛdɛo. +Àↄ dↄ̃ sa kɛ́ àsi pↄ́ Dii ò Ahabu bɛdeↄ yã́ musu, a kee a lɛ́lɛ pão. Dii yã́ pↄ́ á dà a zↄ̀blena Ɛliaɛ a ò kɛ̀. +Ɔ̃ Yehu Ahabu bɛde pↄ́ gↄ̃̀ Yezɛlɛɛↄ dɛ̀dɛ píi ń aà ìwa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń aà gbɛ̃naↄ ń aà sa'onaↄ. I aà gbɛ̃e too. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ dà Samali zɛ́u. Kɛ́ à kà sãdãnaↄ bòokpakĩi, +ↄ̃ à kpàaũ ń Yudaↄ kí Aazia daɛↄ à ń lá à mɛ̀: Deↄn á ũi? Aa wèwà aa mɛ̀: Aazia daɛↄn wá ũ, wa mↄ fↄkpai kí Yolaũ bɛdeↄwaɛ ń aà da Zezabɛli bɛdeↄ. +Ɔ̃ Yehu ò a gbɛ̃́ↄnɛ: À ń kṹkũ bɛ̃́ɛ! Ɔ̃ aa ń kũkũ aa ń dɛdɛ bòopiu lↄ̀ↄ saɛ. Aa gbɛ̃ↄn bla ń plaoɛ, an gbɛ̃e i bↄo. +Kɛ́ à bↄ̀ we, à kpàaũ ń Lekabu nɛ́ Yonadabuo, àlɛ mↄ́ daialɛ. Ɔ̃ Yehu aà là à mɛ̀: N sↄ̃ kua lá ma sↄ̃ kumawaa? Yonadabu wèwà à mɛ̀: Ao! Ɔ̃ Yehu mɛ̀: Lá màaɛ, ↄdↄmazi. Kɛ́ à ↄdↄ̀ Yehuzi, ↄ̃ Yehu aà kũ̀ gɛ̃̀aànↄ a sↄ̃́go guu. +Yehu mɛ̀: Wà gɛ́ sãnu, ní ãia pↄ́ má vĩ ń Dii yã́o e. +Kɛ́ Yehu kà Samali, à Ahabu bui pↄ́ gↄ̃̀ weↄ dɛ̀dɛ míↄ. À ń tↄ̀lↄzↄ̃̀ lá Dii dà Ɛliaɛ a òwa. +Yehu gbɛ̃́ↄ kã̀aa píi, ↄ̃ a ònɛ́: Ahabu zↄblè Baaliɛ yↄↄnnↄɛ, ma Yehu má zↄbleɛ̀ maamaaɛ. +Baalideↄ sísimɛɛ píi ń aà zↄ̀blenaↄ ń aà gbàgbanaↄ píi. An gbɛ̃e su gí mↄ́io, má ye sa zↄ̃ↄ o Baaliwaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gì mↄ́i à gàɛ. Yehu lɛ́ ↄ̃nↄkɛnɛ́, kɛ́ à e Baali zↄ̀blenapiↄ midɛɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: À dikpɛ dilɛ Baali pↄ́ ũ. Ɔ̃ wà a kpàwakɛ̀. +À lɛ́kpãsãkɛ̀ Isaili bùsuu píi, ↄ̃ Baali zↄ̀blenaↄ mↄ̀ píi, an gbɛ̃e i gↄ̃o. Kɛ́ aa gɛ̃̀ Baali kpɛ́u, aa kpɛ́pi pà pã́upãu, gbápɛlɛkĩi kuo. +Ɔ̃ Yehu ò kpɛ́pi ula'ulɛnaɛ: Bↄlɛ ń ulaↄ Baali zↄ̀blenaↄnɛ ḿpii. Ɔ̃ à bↄ̀lɛnɛ́ ń ulapiↄ. +Yehu ń Lekabu nɛ́ Yonadabuo gɛ̃̀ Baali kpɛ́u, ↄ̃ Yehupi ò Baali zↄ̀blenapiↄnɛ: À wɛpã gbɛ̃́ↄla à ń gwa maamaa, kɛ́ Dii zↄ̀blenaↄ su aaↄ kúánↄ lao, sema á Baali zↄ̀blenaↄ átɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Yehu ń Yonadabuo gɛ̃̀ sa'oi. À mↄ lè Yehu gbɛ̃́ↄ kálɛa bàasi gbɛ̃ↄn basiiↄ̃. A ònɛ́ yãa, tó an gbɛ̃e tò gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ ń nanɛ́ ń ↄzĩↄ do pìliwa, aà wɛ̃ni gɛ̃̀ yã́uɛ. +Kɛ́ Yehu sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò a làa, ↄ̃ a ò dↄaiↄ ń zĩgↄ̃ badepiↄnɛ: À gɛ̃ à ń dɛdɛ! Ásu to an gbɛ̃e piliwáo. Kɛ́ aa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao, aa ń gɛↄ kↄ̀lɛ bàasi, ↄ̃ aa gɛ̃̀ Baalizi kpɛa. +Aa Baali kpɛ́ lipɛlɛↄ sɛ̀lɛ bↄ̀ò aa tɛsↄ̃̀wà, +ↄ̃ aa Baali gbɛ bìlɛ, aa aà kpɛ́ gbòo, ↄ̃ wà gupi dìlɛ bĩ́ikpɛkɛkĩi ũ e ń a gbão. +Màa Yehu Baali gbagbaa mìdɛ Isaili bùsuu. +Ń beeo i ↄbↄlɛ duuna pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ Isailiↄ dà a kɛau guuo, a tɛ vua gáaena pↄ́ kú Bɛtɛli ń Dãoↄziɛ. +Dii òɛ̀: Lá n yãkɛ̀ maa, n yã́ pↄ́ má yei kɛ̀, ń kɛ̀ Ahabu bɛdeↄnɛ lá ma zɛòwa, n bui aↄ kpaa Isaili kpalau e ń sↄ̃kpaɛↄwaɛ. +Kásile Yehu i zɛ ń Dii Isailiↄ Lua ikoyãoo, i laaidↄwà ń nↄ̀sɛmɛndooo. I ↄbↄlɛ duuna pↄ́ Yeloboaũ Isailiↄ dà a kɛau guuo. +Gↄↄ bee Dii tò Isaili bùsu nà laoawa. Azaeli gbãablè Isaili bùsu +pↄ́ kú Yuudɛ̃ gukpɛ oiwa píi za Aloee pↄ́ kú Aanↄ swadↄↄi e Galada ń Basana bùsuo. Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄ ń Manase buiↄ ku we. +Yehu yã́ kĩni pↄ́ a kɛ̀ↄ ku Isaili kíaↄ ladau ń aà nɛgↄ̃nkɛyãↄ píi. +Yehu gà, wà aà vĩ̀ Samali, ↄ̃ aà nɛ́ Yoaaza zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yehu zↄ̃̀lɛ Samali Isailiↄ kía ũ wɛ̃̀ baakwi plasaiɛ. +Kɛ́ Aazia da Atalia è a nɛ́ Aaziapi gà, ↄ̃ à fɛ̀lɛ lɛ́ kíabuiↄ dɛdɛ píi. +Ɔ̃ kí Yeholaũ nɛnↄɛ Yosɛba, Aazia dãe, Aazia nɛ́ Yoasi sɛ̀ ń saɛ kíanɛ pↄ́ wàlɛ ń dɛdɛↄ guu. À aà ùlɛ Ataliaɛ kpɛa pↄ́ liiↄ kálɛau ń nↄɛ pↄ́ lɛ́ yↄ̃́ kpawào sãnu, ↄ̃ wi e aà dɛ̀o. +Nɛ́pi gↄ̃̀ ulɛa Dii kpɛ́u ń a gwanapio e wɛ̃̀ soolo. Gↄↄ bee Atalia mɛ́ Yuda bùsu kía ũ. +A wɛ̃̀ soplade guu ↄ̃ sa'onkia Yoiada kibɛ dↄai badeↄ ń zĩgↄ̃ badeↄ sìsi, ↄ̃ wà mↄ̀ńnↄ aà kĩ́i Dii ua. Ɔ̃ à yãyèńnↄ a tò aa lɛgbɛ̃̀ Dii ua we, ↄ̃ à kía nɛgↄ̃ɛpi ↄ̀lↄnɛ́. +Ɔ̃ à yãdìlɛnɛ́ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ áli kɛn kɛ: Tó a mↄ gudↄ̃ai kã́mabogↄↄzĩ, á gãli sɛ̃́ia aↄ kibɛ dↄ̃́a, +á gãli plaade sↄ̃ Suu Bↄlɛ, á gãli àaↄ̃de iↄ bↄlɛ pↄ́ kú dↄaiↄ kpɛ dↄ̃́a. +Á gãli pla pↄ́ lɛ́ kã́mabo kã́mabogↄↄzĩↄ iↄ nɛ́ kíapi dↄ̃́a Dii ua. +À liaaàzi á baade ń a gↄ��kɛbↄo kũa. Gbɛ̃́ pↄ́ sù sↄ̃̀ázi, à aà dɛ. Àↄ tɛ kípizi gu pↄ́ àlɛ gɛ́u píi. +Zĩgↄ̃ badeↄ kɛ̀ lá sa'onkia Yoiada ònɛ́wa. An baade a gbɛ̃́ↄ sɛ̀ gɛ̀ńnↄ Yoiada kĩ́i, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ kã́maboↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń lɛũkpakɛiↄ píi. +Ɔ̃ Yoiada kí Davidi sↄ̃naↄ ń aà sɛ̀ngbao pↄ́ kú Dii kpɛ́uↄ kpà zĩgↄ̃ badepiↄwa. +Ɔ̃ dↄaipiↄ mↄ̀ aa kàlɛ Dii kpɛ́ ń, kɛ́ aaↄ nɛ́ kíapi dↄ̃́aò. +Ɔ̃ Yoiada bↄ̀ ń kía nɛgↄ̃ɛpio à kíafua kpàɛ̀, à ikoyã lá kpàwà. Kɛ́ wà nísikà aà miwa wà aà kpà kía ũ, ↄ̃ wà ↄtaalɛ̀ wà wiilɛ̀ wà mɛ̀: Lua kí dↄ̃ ń aafiao! +Kɛ́ Atalia dↄaiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ kĩ́api mà, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ ń kĩ́i Dii ua. +Kɛ́ à wɛzù, à kípi è zɛa mↄ̀pɛlɛ saɛ lá wì kɛwa. Zĩgↄ̃ badeↄ ń kã̀aepɛnaↄ zɛa aà saɛ, mɛ́ gbɛ̃́pii lɛ́ pↄnakɛ, aalɛ kã̀aepɛƆ̃ sa'onkia Yoiada ò zĩgↄ̃ badepiↄnɛ: À nↄɛpi sɛ bↄaànↄ bàasi, í gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ tɛaàziↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Asa à mɛ̀ wasu aà dɛ Dii uaoɛ. +Gↄↄ pↄ́ nↄɛpi kà kibɛ bↄlɛ pↄ́ sↄ̃́ↄ ì gɛ̃u zɛ́u, ↄ̃ wà ↄpɛ̀lɛwà, we wà aà dɛ̀u. +Yoiada tò kí ń gbɛ̃́ↄ lɛdoũkɛ̀ ń Diio ḿpii, kɛ́ aa e wàↄ dɛ Diipi gbɛ̃́ↄ ũ yã́i. A tò kí ń gbɛ̃́ↄ lɛdoũkɛ̀ ń kↄ̃o lↄ. +Ɔ̃ wà gɛ̀ Baali kpɛ́ gbòo, aa a gbagbakĩiↄ ń a tã́aↄ wìwi kɛ́lɛkɛlɛ, ↄ̃ aa Baali gbàgbana Matã dɛ̀ gbagbakĩipiↄ saɛ. Yoiadapi Dii kpɛ́ nà gudↄ̃anaↄnɛ ń ↄzĩ, +ↄ̃ à zĩgↄ̃ badeↄ sɛ̀ ń dↄaiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi, aa bↄ̀ Dii kpɛ́u ń kíapio, aa kibɛ bↄlɛ pↄ́ dↄaiↄ ì gɛ̃u zɛ́ sɛ̀. Kɛ́ aa kà kibɛ, ↄ̃ kípi zↄ̃̀lɛ gĩ́naa, +ↄ̃ bùsupi gbɛ̃́pii pↄ kɛ̀na, mɛ́ wɛ̃́lɛ gↄ̃̀ yãkelesai. Lá wà Atalia dɛ̀ ń fɛ̃ndao kibɛn we. +Yoasi kpalablè a wɛ̃̀ soplade guuɛ. +À gↄ̃̀ kía ũ Yehu kpalablea wɛ̃̀ soplade guu, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ kpalau Yelusalɛũ wɛ̃̀ bla. Aà da tↄ́n Zibia, Bɛɛsɛba nↄɛɛ. +Gↄↄ pↄ́ sa'onkia Yoiada lɛdà Yoasiwa, Yoasipi yã́ pↄ́ maa Diiɛ kɛ̀. +Kási i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo, wì gi wàↄ sa'o we, wàↄ tulaletikatɛa weɛ. +Yoasi ò sa'onaↄnɛ: À ↄ̃a pↄ́ wà mↄ̀ò Dii kpɛ́u kãaa, naokɛ'ↄ̃a ń tↄ̀ↄmabo'ↄ̃ao ń ↄ̃a pↄ́ wì mↄò Dii kpɛ́u ń pↄeãwaↄ píi. +Sa'onaↄ lí ↄ̃api si ↄsinaↄwa, wi Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛò. +Kási e Yoasi kpalablea wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃ode guu, sa'onaↄ i Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛo, +ↄ̃ kí Yoasi sa'onkia Yoiada sìsi ń sa'onaↄ píi, à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛo ni? Ásu ↄ̃a si ↄsinaↄwa lↄo. Àli tó wà Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛò. +Ɔ̃ sa'onaↄ wèi, aai ↄ̃asi gbɛ̃́ↄwa lↄo. Aamɛ wa Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛo. +Ɔ̃ sa'onkia Yoiada kpagolo sɛ̀ à a nɛ́ fↄ̃̀, ↄ̃ a dìlɛ sa'okĩi saɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ ↄplaa oi. Ɔ̃ sa'ona pↄ́ lɛ́ kpɛ́ zɛ́ dↄ̃́aↄ ì ↄ̃a pↄ́ wà mↄ̀ò Dii ua kau we píi. +Tó aa è kpagolopi ↄ̃a zↄ̃ↄkũ̀, ↄ̃ kí lakɛ̃na ń sa'onkiao ì nao, aai káka bãniu. +Aaì ↄ̃a pↄ́ wa yↄ̃̀pi na gbɛ̃́ pↄ́ wà Dii kpɛ́ zĩ dànɛ́ↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ aaì fĩaboò li'ãnaↄnɛ ń kpɛdↄnaↄ +ń gĩ̀bonaↄ ń gbɛ̀'ãnaↄ. Ɔ̃ aa lí ń gbɛ̀ ãaↄ lùluò lↄ, kɛ́ wà Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛò yã́i ń kpɛ́kɛkɛa zĩ pãleↄ píi. +Wi Dii kpɛ́ ã́nusu taↄ pí ń ↄ̃a pↄ́ wà mↄ̀ò Dii uapioo, ge filia tɛdɛbↄↄ ge au'ɛlɛbↄↄ ge kã̀aeↄ ge vua pↄ́ↄ ge ã́nusu pↄ́ↄ. +Dii kpɛ́kɛkɛnaↄ ↄ̃ wà fĩabòonɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ↄ̃api kpàmá aa fĩabo zĩkɛnaↄnɛↄ, aali ń lala ↄ̃api yã́ musuo, asa gbɛ̃́piↄá náaideↄnɛ. +Ɔ̃a pↄ́ wa kpà tàae fĩabobↄ ge duun awakpabↄ ũↄ, wìli gɛ̃ò Dii kpɛ́uo. Sa'onaↄ pↄ́ɛ. +Gↄↄ bee Siliↄ kí Azaeli gɛ̀ lɛ̀lɛ Gatawa, ↄ̃ à ɛ̀a lɛ́ mↄ́ lɛ́lɛi Yelusalɛũwa lↄ. +Ɔ̃ Yudaↄ kí Yoasi pↄ́ pↄ́ api ń a dezi Yuda kíaↄ Yosafa ń Yolaũo ń Aaziao kpà Diiwaↄ sɛ̀lɛ ń vua pↄ́ kú Dii kpɛ́ làasiuo ń a bɛ làasiuo píi, a kpã̀sã Azaeliɛ, ↄ̃ Azaeli gò Yelusalɛũla. +Yoasi yã́ kĩniↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi kú Yuda kíaↄ ladau. +Aà ìwaↄ lɛkpàaĩaàzi, ↄ̃ aa aà dɛ̀ Bɛmilo Sila zɛ́u. +Aà dɛnapiↄ tↄ́n kɛ: Simɛata nɛ́ Yozaba ń Somɛɛ nɛ́ Yozabao. Kɛ́ Yoasi gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Amazia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yuda�� kí Aazia nɛ́ Yoasi kpalablea wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃ode guu ↄ̃ Yehu nɛ́ Yoaaza gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau Samali wɛ̃̀ gɛ̃o ń plaoɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ à zɛ̀ ń duuna pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ Isailiↄ dà a kɛauo, i pãalɛɛ̀o. +Ɔ̃ Dii pↄ pà Isailiↄzi, à ń ná Siliↄ kí Azaeliɛ a ↄzĩ ń a nɛ́ Bɛnadadao e Yoaaza kpalablea lɛ́wa. +Yoaaza awakpà Diiɛ, ↄ̃ Dii sìaànↄ, asa a è lá Siliↄ kíapi lɛ́ Isailiↄ wɛtã. +Dii tò aa suabana è, ↄ̃ aa bↄ̀ Siliↄ ↄzĩ, ↄ̃ baade ku a ua lá a ziwa. +Kási aai ↄbↄlɛ duuna pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ ń dá a kɛau guuo, aa zɛ̀òɛ. Asetaati lí gì pɛ́lɛa Samali. +Yoaaza zĩgↄ̃ↄ ye láai, mɛ́ i kɛ sↄ̃de gbɛ̃ↄn blakwiↄ ń zĩkasↄ̃go mɛ̀n kwiↄ ń zĩgↄ̃ kɛ̀sɛde gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwiↄ (10.000) bàasio, asa Siliↄ kía ń kɛ́ kɛ́lɛkɛlɛɛ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ lán bùsuti pↄ́ wà ↄ̃zↄ̃̀wàwa. +Yoaaza yã́ kĩniↄ, yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ ń a nɛgↄ̃nkɛyãↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +Kɛ́ Yoaaza gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Samali, ↄ̃ aà nɛ́ Yehoasi zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yudaↄ kí Yoasi kpalablea wɛ̃̀ bla àaↄ̃saide guu ↄ̃ Yoaaza nɛ́ Yehoasi gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau wɛ̃̀ gɛ̃o, à zɛ̀òɛ. +Yehoasi yã́ kĩni pↄ́ a kɛ̀ↄ ń a nɛgↄ̃nkɛyãↄ ń zĩ pↄ́ a kà ń Yudaↄ kí Amaziao ku Isaili kíaↄ ladau. +Kɛ́ à gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń Isaili kíaↄ Samali, ↄ̃ Yeloboaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ɛlizi lɛ́ gyãkɛ, a bleo, ↄ̃ Isailiↄ kí Yehoasi gɛ̀ aà lè, àlɛ ↄ́ↄlↄɛ̀ à mɛ̀: Baa! Baa! Isaili zĩkasↄ̃goↄ ń a sↄ̃deↄn n ũ. +Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Sá sɛ́ ń kaↄ. Kɛ́ a sɛ̀, +ↄ̃ Ɛlizi òɛ̀: Ka kpa sáa. Kɛ́ a kpà sáa, ↄ̃ Ɛlizi ↄnàna kípi ↄↄwa +à mɛ̀: Gukpɛ fɛnɛnti wɛ̃. Kɛ́ a wɛ̃̀, ↄ̃ Ɛlizi mɛ̀: Kapi zu. Kɛ́ a zù, ↄ̃ Ɛlizi mɛ̀: Dii zĩblekan we. Zĩblea Siliↄwa kaɛ. Ńyↄ̃ Siliↄ fu Afɛki míↄmiↄɛ. +Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Kapiↄ sɛ́lɛ. Kɛ́ a sɛ̀lɛ, ↄ̃ Ɛlizi òɛ̀: Tↄↄlɛ lɛ́ò. A lɛ̀ò gɛ̃n àaↄ̃, ↄ̃ à zɛ̀. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi pↄ pàaàzi à mɛ̀: A maa ǹ tↄↄlɛ lɛ́ò yãa gɛ̃n sↄo ge sooloɛ, ní zĩble Siliↄwa míↄmiↄ. Tiasa ńyↄ̃ zĩblemá gɛ̃n àaↄ̃ɛ. +Ɛlizi gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀. Kɛ́ a wɛ̃ sù, ↄ̃ Mↄabu gbãamↄnɛdeↄ sì Isaili bùsuu. +Gↄↄ bee gbɛ̃́ↄ lɛ́ gɛ vĩɛ. Kɛ́ aa gbãamↄnɛdepiↄ è, ↄ̃ aa gɛpi sɛ̀ ↄzↄ̃̀i Ɛlizi miau. Kɛ́ gɛpi lɛ̀lɛ Ɛlizi wáↄwa, ↄ̃ à vù à fɛ̀lɛ zɛ̀. +Siliↄ kí Azaeli Isailiↄ wɛtã̀ e Yoaaza kpalablea lɛ́waɛ. +Ɔ̃ Dii sùuukɛ̀ńnↄ à wɛ̃nadↄ̃̀nɛ́, à ń wɛgwà a bàa pↄ́ kú ń Ablahaũo ń Izaakio ń Yakↄbuo yã́i. I we ń tↄ̀lↄzↄ̃̀o, i ń vũaao e ń a gbão. +Kɛ́ Siliↄ kí Azaeli gà, ↄ̃ aà nɛ́ Bɛnadada zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Kɛ́ Yoaaza nɛ́ Yehoasi zĩkà ń Azaeli nɛ́ Bɛnadadapio, à ɛ̀a wɛ̃́lɛ pↄ́ Azaeli sì a mae Yoaazawaↄ sìwà. Yehoasi zĩblèwà gɛ̃n àaↄ̃ɛ, ↄ̃ à Isaili wɛ̃́lɛpiↄ sìwà. +Isailiↄ kí Yoaaza nɛ́ Yehoasi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu ↄ̃ Yoasi nɛ́ Amaza a mae Davidi pↄ́wao. À a mae Yoasi ↄlɛsɛ̀ɛ wásawasa. +Ãma i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo, wìↄ sa'o wàↄ tulaletikatɛa we e tiaɛ. +Kɛ́ à zɛ̀dↄ kpalau, ↄ̃ à a ìwa pↄ́ aa a mae dɛ̀ↄ dɛ̀dɛ sↄ̃. +Lá a ku Mↄizi ikoyã láuwa, i gbɛ̃dɛnapiↄ nɛ́ↄ dɛdɛo. Lápi guu Dii mɛ̀ wasu maeↄ dɛdɛ ń nɛ́ↄ duuna yã́io, mɛ́ wasu nɛ́ↄ dɛdɛ ń maeↄ duuna yã́io. Baade a ga azĩa duuna yã́iɛ. +Amazia mɛ́ zĩblè Ɛdↄũↄwa Guzulɛ Wisideu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). Zĩpi guu à Sela sìu, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Yↄkeeli e ń a gbão. +Bee gbɛa Amazia gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Isailiↄ kí Yoaaza nɛ́ Yehoasi, Yehu tↄũnawa, a òɛ̀: Mↄ wà kↄ̃ le zĩlau. +Isailiↄ kí Yoasi wèwà à mɛ̀: Libã bùsu lɛaa lɛ́kpãsãkɛ̀ Libã bùsu sɛdɛ líɛ à mɛ̀,. N tↄbↄ̀, ãma ǹ nzĩa to tɛɛɛ. Tó n sòle dà, ńyↄ̃ fua, mpi ń Yudaↄ píi. +Kási Amazia i swã́sɛio, ↄ̃ Yehoasi mↄ̀ lɛ́lɛiwà. Aa kↄ̃ lè Yuda bùsu wɛ̃́lɛu Bɛsɛmɛsi. +Kɛ́ Isailiↄ Yudaↄ fù, ↄ̃ Yudaↄ bàalɛ̀, baade tà a bɛ. +Bɛsɛmɛsi we ↄ̃ Yehoasi Amazia kũ̀u à tàò Yelusalɛũ. À a bĩ́i gbòo gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla za Ɛflaiũ Bↄlɛ e Gola Bↄlɛ. +À vua ń ã́nusuo ń pↄ́ pↄ́ kú Dii kpɛ́uↄ ń pↄ́ pↄ́ kú kibɛ làasiuↄ sɛ̀lɛ píi, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ à tàńnↄ Samali zĩ̀zↄↄ ũ. +Yehoasi yã́ kĩni pↄ́ a kɛ̀ↄ ń a nɛgↄ̃nkɛyãↄ ku Isaili kíaↄ ladau ń lá à zĩkà ń Yudaↄ kí Amaziaoo. +Kɛ́ Yehoasi gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń Isaili kíaↄ Samali, ↄ̃ aà nɛ́ Yeloboaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yudaↄ kí Amazia ku Yehoasi gaa gbɛa e wɛ̃̀ gɛ̃oɛ. +Amazia yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau. +Wà lɛkpàaĩaàzi Yelusalɛũɛ, ↄ̃ à bàalɛ̀ tà Lakisi. Ɔ̃ wà gbɛ̃́ↄ gbàɛ, aa pɛ̀lɛaàzi aa aà dɛ̀ we. +Ɔ̃ wà aà gɛ sɛ̀ ń sↄ̃́o wà sùò Yelusalɛũ,. Uzia wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ. +Ɔ̃mɛ Elata kɛ̀kɛ kàlɛ Yudaↄnɛ a mae gaa gbɛa. +Yudaↄ kí Yoasi nɛ́ Amazia kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃ode guu ↄ̃ Yoasi nɛ́ Yeloboaũ gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ Samali, à zↄ̃̀lɛ kpalau wɛ̃̀ bla. +Ɔ̃mɛ ɛ̀a Isaili bùsu sì za Amata bↄlɛi e Ísia Wisidei, lá Dii Isailiↄ Lua dà a zↄ̀blena Amitai nɛ́ Yonasi, Gatefɛɛ gbɛ̃́ɛ a òwa. +Asa Dii è Isailiↄ lɛ́ taasikɛ maamaaɛ, zↄↄ ń wɛ̃́ɛↄ píi, mɛ́ aa gbɛ̃e vĩ à dↄńlɛo. +Dii i mɛ á Isailiↄ tↄ́ dɛ dṹniauo, ↄ̃ à ń suabà Yehoasi nɛ́ Yeloboaũ sabai. +Yeloboaũ yã́ kĩni pↄ́ a kɛ̀ↄ ń zĩ pↄ́ a kàↄ ku Isailiↄ kíaↄ ladau ń lá à ɛ̀a Damasi ń Amatao sì Isailiↄnɛo. +Kɛ́ à gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a dezi Isaili kíaↄ, ↄ̃ aà nɛ́ Zakali zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Isailiↄ kí Yeloboaũ kpalablea wɛ̃̀ baasↄo ń plaode guu Amazia nɛ́ Uzia gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ. +Aà wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ blakwi ń plaoɛ. Aà da tↄ́n Yekolia, Yelusalɛũ nↄɛɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a mae Amazia kɛ̀waɛ. +Ãma i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo, gbɛ̃́ↄ ìↄ sa'o wàↄ tulaletikatɛa we e tiaɛ. +Ɔ̃ Dii tò kusu aà lè, a vĩɛ e à gɛ̀ gàò. Aà kpɛ́ kú adoaɛ, aà nɛ́ Yotaũ mɛ́ kú kibɛ. Ɔ̃mɛ Yudaↄ dↄaana ũ. +Uzia yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ kãi ń kíapiↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Yotaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yudaↄ kí Uzia kpalablea wɛ̃̀ bla plasaide guu ↄ̃ Yeloboaũ nɛ́ Zakali gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ Samali, à zↄ̃̀lɛ kpalau mↄ sooloɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lá a deziↄ kɛ̀waɛ. I ↄbↄlɛ duuna pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ Isailiↄ dà a kɛau guuo. +Ɔ̃ Yabɛsi nɛ́ Saluũ lɛkpàaĩaàzi ń gbɛ̃́ↄ, à aà dɛ̀ Ibleaũ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Zakali yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +Màa yã́ pↄ́ Dii ò Yehuɛ kɛ̀, à mɛ̀ aà buiↄ mɛ́ aaↄ Isaili kpalable e à gɛ pɛ aà sↄ̃kpaɛↄwa. +Yabɛsi nɛ́ Saluũ gↄ̃̀ kía ũ Yudaↄ kí Uzia kpalablea wɛ̃̀ bla mɛ̀ndosaide guuɛ, à zↄ̃̀lɛ kpalau Samali mↄ doɛ. +Kɛ́ Gadi nɛ́ Mɛnaeũ bↄ̀ Tiiza à gɛ̀ Samali, ↄ̃ à Yabɛsi nɛ́ Saluũpi lɛ̀ we a dɛ̀, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Saluũ yã́ kĩniↄ ń lɛ́ pↄ́ a kpàaĩ ń gbɛ̃́ↄ Zakalizio ku Isaili kíaↄ ladau. +Mɛnaeũpi bↄ̀ Tiiza à gɛ̀ lɛ̀lɛ Tifasawa ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a bùsuuↄ píi, asa aa gì zɛwɛ̃iɛ̀ɛ. Kɛ́ à lɛ̀lɛmá, ↄ̃ à nↄsindeeↄ pùipui píi. +Yudaↄ kí Uzia kpalablea wɛ̃̀ bla mɛ̀ndosaide guu ↄ̃ Gadi nɛ́ Mɛnaeũpi gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau Samali wɛ̃̀ kwiɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ e a wɛ̃ni lɛ́uɛ. I ↄbↄlɛ duuna pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ Isailiↄ dà a kɛau guuo. +Kɛ́ Asiliↄ kí Pulu sì Isaili bùsuu, ↄ̃ Mɛnaeũ aà gbà ã́nusu tↄnu baakwi ń síiↄ̃o, kɛ́ Pulupi e ↄdawa, i zɛdↄ kpalau yã́i. +Mɛnaeũ tò Isailiↄ ã́nusupi fĩabò, ↄ̃ ↄdeↄ ã́nusu kpà ń miwa ↄwatɛ̃ blakwikwi Asiliↄ kía pↄ́ ũ. Ɔ̃ Asiliↄ kíapi ɛ̀a tà, i zɛ ń bùsu weo. +Mɛnaeũ yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ aà nɛ́ Pekaia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yudaↄ kí Uzia kpalablea wɛ̃̀ blakwide guu ↄ̃ Mɛnaeũ nɛ́ Pekaia gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau Samali wɛ̃̀ plaɛ. +Aà zĩgↄ̃ bade Lemalia nɛ́ Pɛka lɛkpàaĩaàzi ń gbɛ̃́ↄ. Ɔ̃ à Galada bùsudeↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn blakwi à sìńnↄ kípizi aà zɛgikĩi Samali, à aà dɛ̀ ń Aagobuo ń Alieo, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Pekaia yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Yudaↄ kí Uzia kpalablea wɛ̃̀ blakwi ń plaode guu ↄ̃ Lemalia nɛ́ Pɛka gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau Samali wɛ̃̀ baoɛ. +Pɛka gↄↄ ↄ̃ Asiliↄ kí Pulu mↄ̀ Iyoni sì ń Abɛli Bɛmaakao ń Yanↄao ń Kɛdɛsio ń Azooo. À Nɛfatali bùsu sì lↄ, Galada ń Galileo píi, ↄ̃ à bùsupideↄ kũ̀kũ tàńnↄ Asili. +Ela nɛ́ Ozee lɛkpàaĩ ń gbɛ̃́ↄ Pɛkazi, ↄ̃ à aà dɛ̀ à zↄ̃̀lɛ aà gbɛu Uzia nɛ́ Yotaũ kpalablea wɛ̃̀ baode guu. +Pɛka yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Isailiↄ kí Lemalia nɛ́ Pɛka kpalablea wɛ̃̀ plaade guu ↄ̃ Uzia nɛ́ Yotaũ gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ. +Aà wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à nà kpalableawa, à zↄ̃̀lɛ kpalauɛ. +Ãma i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo, wìↄ sa'o wàↄ tulaletikatɛa we e tiaɛ. Ɔ̃mɛ Dii ua bↄlɛ pↄ́ kú musu kɛ̀kɛ. +Yotaũ yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Gↄↄ bee Dii tò Siliↄ kí Lezini ń Lemalia nɛ́ Pɛkao nà lɛ́lɛa Yudaↄwawa. +Kɛ́ Yotaũ gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Aaza zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Lemalia nɛ́ Pɛka kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃o ń plaode guu ↄ̃ Yotaũ nɛ́ Aaza gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ. +Aà. À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń a nɛgↄ̃ɛo se. À yãbɛ̃ɛkɛ̀, lá bui pↄ́ Dii ń yá Isailiↄnɛↄ ì kɛ yãawaɛ. +À sa'ò à tulaletikàtɛa gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄwa ń sĩ̀sĩↄ musuↄ ń lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáuↄ píi. +Bee gbɛa Siliↄ kí Lezini ń Isailiↄ kí Lemalia nɛ́ Pɛkao mↄ̀ zĩkai Yelusalɛũ. We aa koezↄ̃̀u Aazazi, kási aai fↄ̃ zĩblèwào. +Zĩbeezĩ Lezini Yudaↄ yà ń bↄ́lɛ Elata, à ɛ̀a sìmá, ↄ̃ Ɛdↄũↄ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ we e ń a gbão. +Ɔ̃ Aaza gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Asiliↄ kí Puluwa à mɛ̀: N zↄ̀blenan ma ũ, mɛ́ n nɛ́n ma ũ. Mↄ ǹ ma bↄ Siliↄ kía ń Isailiↄ kía pↄ fɛ̀lɛmanↄↄ ↄzĩ. +Aaza ã́nusu ń vua pↄ́ kú Dii kpɛ́uo ń a bɛ làasiuo sɛ̀lɛ à Asiliↄ kía gbà a kpã̀sãɛ̀. +Ɔ̃ Asiliↄ kíapi aà yãmà, à gɛ̀ lɛ̀lɛ Damasiwa a sì. À Lezini dɛ̀, ↄ̃ à tà ń Damasideↄ Kii. +Kí Aaza gɛ̀ dà Asiliↄ kí Pulupilɛ Damasi. À sa'okĩi è we, ↄ̃ à a taa kɛ̀ lá guu, a kpã̀sã sa'ona Uliaɛ ń a kɛa taao píi. +Sa'ona Ulia sa'okĩipi kɛ̀ lá kí Aaza kpã̀sãɛwa wásawasa, à a mìdɛ e kí Aazapi àↄ gɛ́ sui ń Damasio. +Kɛ́ à sù, à tã́agbagbakĩipi è, ↄ̃ à sↄ̃̀i à dɛ̀dɛwà. +À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà, à pↄ́wɛnti kàwà, à itↄ̃̀lɛwà, à sáaukpasa au ɛ̀lɛwà. +Dii gbagbakĩi pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃o ku sa'okĩi dafupi ń Dii kpɛ́o zãnguo, ↄ̃ Aazapi sɛ dìlɛ sa'okĩi dafupi saɛ ↄplaa oi. +Ɔ̃ kí Aazapi yãdìlɛ sa'ona Uliaɛ à mɛ̀: Nìli sa kↄↄ pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o sa'okĩi zↄ̃ↄpiwa ń pↄ́wɛnti oosio ń kí sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũo ń aà pↄ́wɛnti gbao ń gbɛ̃́ↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũo ń ń pↄ́wɛnti gbao ń í pↄ́ aaì tↄ̃́lɛo. Nìli sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasao au ɛ́lɛwà. Sa'okĩi pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃o sↄ̃ aↄ dɛmɛɛ màsokɛkĩi ũɛ. +Ɔ̃ sa'ona Ulia kɛ̀ lá kí Aaza òɛwa. +Kí Aaza mↄ̀pɛpɛɛↄ gògo tadibↄↄwa à ń taↄ bùa. À íkakĩi gò mↄgotɛ̃ zuswana pↄ́ kú a zíɛↄwa, a dìlɛ gbɛↄwa. +À kí gĩ́na pↄ́ wa bò Dii ua ń aà bↄlɛ pↄ́ kú weo gbòo misiilɛa Asiliↄ kíaɛ yã́i. +Aaza yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Aaza gà, ↄ̃ wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Ezekia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yudaↄ kí Aaza kpalablea wɛ̃̀ kuɛplade guu ↄ̃ Ela nɛ́ Ozee gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ Samali, à zↄ̃̀lɛ kpalau wɛ̃̀ kɛ̃okwiɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, ãma i kɛ lá Isailiↄ kía pↄ́ dↄ̀aaɛↄ kɛ̀wao. +Asiliↄ kí Samanasaa mↄ̀ lɛ̀lɛwà, ↄ̃ Ozee gↄ̃̀ aà zↄ̀blena ũ, àlɛ falubↄɛ̀. +Ozee gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Egipiↄ kí Sowa, ↄ̃ i falu pↄ́ ì bↄ Samanasaaɛ wɛ̃ ń wɛ̃o bↄɛ̀ lↄo. Kɛ́ Samanasaa è Ozee bↄ̀ a kpɛ, ↄ̃ à aà kũ̀ à mↄkàwà à aà dàkpɛu. +Ɔ̃ Samanasaa lɛ̀lɛ Isaili bùsuwa píi. Aà gbɛ̃́ↄ mↄ̀ koezↄ̃̀ Samalizi, aa ku we e wɛ̃̀ àaↄ̃. +Ozee kpalablea wɛ̃̀ kɛ̃okwide guu ↄ̃ Samanasaapi Samali sì à tà ń Isailiↄ a bùsuu, à ń kálɛkalɛ Ala ń Gozã pↄ́ kú Aboo baao ń Mɛdɛ bùsu wɛ̃́lɛↄ guuo. +Yã́pi kɛ̀ màa kɛ́ Isailiↄ duunakɛ̀ Dii ń Lua pↄ́ ń bↄ́ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ ↄzĩɛ yã́iɛ. Aa misìilɛ dii pãleↄnɛ, +aa bui pↄ́ Dii ń yánɛ́ↄ ↄlɛsɛ̀, aa zɛ̀ ń yã́ pↄ́ Isailiↄ kíaↄ dànɛ́ↄɛ. +Aa yãdↄↄsai dìlɛ Dii ń Lua yã́ gbɛu, aa gulɛsĩↄ bò ńzĩaɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu píi sɛa za bualoũↄ ń wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ. +Aa gbɛↄ ń líↄ pɛ̀lɛpɛlɛ sĩ̀sĩ lɛsĩↄwa píi ń lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáuↄ píi. +Aa tulaletikàtɛa gulɛsĩ pↄ́ aa bòpiↄwa píi, lá bui pↄ́ Dii ń yánɛ́ↄ kɛ̀wa. Yãvãi pↄ́ aa kɛ̀piↄ mɛ́ Dii pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +Aa zↄblè tã́aↄnɛ. Dii ònɛ́ yãa sↄ̃ aasu kɛo. +Dii dà ãnabiↄ ń gu'enaↄnɛ píi, ↄ̃ aa lɛnàwà Isailiↄ ń Yudaↄnɛ, aa mɛ̀ aa mikɛ̃ ń yãvãiↄwa, aaiↄ Dii yãdilɛaↄ ń aà yãdanɛo kũa, lá a ku ikoyã pↄ́ a dìlɛ ń deziↄnɛ guu, à ɛ̀a dà a zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aa òwa. +Ń beeo Isailiↄ i swã́sɛio, an swã́ gbãa lá ń dezi pↄ́ aai Dii ń Lua náaikɛoↄ pↄ́waɛ. +Aa gì aà ↄtondↄkĩi gwai, aa aà bàakuańnↄ yã́ gbòo, aai lɛ́ pↄ́ a nàwànɛ́ yãdao. Aa tɛ̀ pↄpãↄzi, ↄ̃ aa gↄ̃̀ pã. Aa bui pↄ́ liaańziↄ ↄlɛsɛ̀, bui pↄ́ Dii mɛ̀ aasu ń kɛa kɛopiↄ. +Aa pãkpà Dii ń Lua yãdilɛaↄzi, aa mↄkàsa mɛ̀n pla lán gáaenaↄwa ń diiↄ ũ, aa Asetaati lí pɛ̀lɛ, aa kùlɛ luabɛ pↄ́ↄnɛ, aa zↄblè Baaliɛ. +Aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń ń nɛ́ↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ, aa màsokɛ̀, aa wɛlɛna gà, aa ńzĩa kpà yã́ pↄ́ Dii yeiowa, aa aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +Ɔ̃ Dii pↄ pàńzi maamaa à ń yá. Yuda bui mɛ́ gↄ̃̀ ado. +Baa se Yudaↄ i Dii ń Lua yãdilɛaↄ mao, aa Isailiↄ ↄlɛsɛ̀ɛ. +Ɔ̃ Dii gì Isaili buipiↄzi píi. À ń wɛtã̀ à ń ná gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ gbãamↄnɛ́ↄnɛ ń ↄzĩ e à gɛ̀ ń yáò. +Kɛ́ Dii Isailiↄ kɛ̃̀ Davidi buiↄwa, ↄ̃ aa Nɛba nɛ́ Yeloboaũ dìlɛ ń kía ũ. Yeloboaũpi mɛ́ Isailiↄ swãfɛ̃̀ Diiɛ, a tò aa duun sà zↄ̃ↄ kɛ̀. +Isailiↄ gì lɛ́ duuna pↄ́ Yeloboaũ kɛ̀ↄ kɛ, aai mikɛ̃wào, +ↄ̃ Dii ń yá, lá a dà a zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aa òwa. Asiliↄ Isailiↄ nàaa ń bùsuu aa tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ, ↄ̃ aa ku we e ń a gbão. +Asiliↄ kía tò gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ Babɛli ń Kutao ń Avao ń Amatao ń Sefavaiũo, ↄ̃ à ń kálɛkalɛ Samali wɛ̃́lɛↄ guu Isailiↄ gbɛu. Màa aa Samali bùsu sì aa zↄ̃̀lɛ a wɛ̃́lɛↄ guu. +Kɛ́ aa kà we káau, aali Dii sísio, ↄ̃ à nↄ̀ↄmusuↄ gbàɛmá, aalɛ ń dɛdɛ. +Ɔ̃ wa ò Asiliↄ kíaɛ wà mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ n ń sɛ́ n ń kálɛkalɛ Samali wɛ̃́lɛↄ guuↄ, aa bùsupi tã́akɛkɛa dↄ̃o, ↄ̃ à nↄ̀ↄmusuↄ gbàɛmá, aalɛ ń dɛdɛ. +Ɔ̃ Asiliↄ kía mɛ̀: Wà Samali sa'ona pↄ́ wa suńnↄↄ do gbaɛ aà ta we, i bùsupi tã́a yãdadanɛ́. +Ɔ̃ Samali sa'onae ɛ̀a tà we à zↄ̃̀lɛ Bɛtɛli. A dàda gbɛ̃́ↄnɛ lá aa kɛ aali Dii sísi. +Gↄↄ bee gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ wɛ̃́lɛpiↄ guuↄ, bui píi ń a tã́aoɛ, ↄ̃ aa ń tã́apiↄ taa kɛ̀ aa pɛ̀lɛpɛlɛ gulɛsĩ pↄ́ Isailiↄ bòↄ kpɛ́ↄ guu. +Babɛlideↄ Sukobenↄ pì, Kutadeↄ Nɛɛgali pì, Amatadeↄ Asima pì, +Avadeↄ Nibaza ń Taatakio pì, Sefavaiũdeↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń ń nɛ́ↄ ń tã́a Adamɛlɛki ń Anamɛlɛkiowa. +Ɔ̃ aa ɛ̀a Dii sìsi lↄ. Aa ń gbɛ̃́ↄ dilɛa gulɛsĩpiↄ gbàgbanaↄ ũ tɛ̃ vĩo, ↄ̃ aaìↄ sa'onɛ́ gulɛsĩpiↄ kpɛ́ↄ guu. +Aa Dii sìsi, ↄ̃ aalɛ zↄble ń tã́aↄnɛ lá bùsu pↄ́ aa bↄ̀u fɛlɛkaayã dɛwa. +Màa aa ń fɛlɛkaayã kũa e ń a gbão. Aalɛ Dii sisio, asa aali aà ↄtondↄkĩi gwao, aaliↄ aà yãdanɛ kũao ge aà ikoyã ge yã́ pↄ́ a dìlɛ Yakↄbu pↄ́ à ɛ̀a tↄkpàɛ̀ Isaili buiↄnɛↄ. +Kɛ́ Dii mɛ̀ a bàa aↄ kú ń Isailipiↄ yãa, à mɛ̀ aasu dii pãleↄ sísio, aasu kúlɛnɛ́o, aasu zↄblenɛ́o, aasu sa'omáo, +sema a gbɛ̃́ pↄ́ a ń bↄ́lɛ Egipi ń a iko zↄ̃ↄo ń a gã̀sa gbãao. Api ámɛ aaↄ a sisi, aaↄ kúlɛɛ, aai sa'owa. +À mɛ̀ aaↄ a ↄtondↄkĩi gwa, aaiↄ a yãdanɛↄ kũa ń a ikoyãↄ ń yãdilɛa pↄ́ a kɛ̃̀nɛ́ lá guuↄ e gↄↄpii. Aasu dii pãleↄ sísio. +Aasu to a bàakuańnↄ yã́ lí sã́ńguo. Aasu dii pãleↄ sísio. +Aali a Dii ń Lua sísi ado. Ámɛ á ń bↄ ń wɛ̀lɛↄ ↄzĩ ḿpii. +Ń beeo aai swã́sɛio, ↄ̃ aa zɛ̀ ń ń fɛlɛkaayão. +Buipiↄ Dii sìsi, kási aa gì lɛ́ zↄble ń tã́aↄnɛ lↄɛ, ↄ̃ an nɛ́ↄ ń ń tↄũnaↄ lɛ́ kɛ lá ń maepiↄ kɛ̀wa e ń a gbão. +Isailiↄ kí Ela nɛ́ Ozee kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu ↄ̃ Aaza nɛ́ Ezek, Zakali nɛ́ɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a dezi Davidi kɛ̀wa píiɛ. +À gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ gbòo, à tã́agbɛↄ wìwi, à Asetaati lipɛlɛ��� zↄ̃̀zↄ̃. A àɛ, aa tↄkpàɛ̀ Nɛusetã. +Ezekia Dii Isailiↄ Lua náaikɛ̀, Yudaↄ kíae muaaaànↄo, an gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aaɛↄ ge an gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ aà gbɛaↄ. +À nà Diiwa, i bↄ aà kpɛo. A yã́ pↄ́ Dii dà Mↄiziɛↄ kũaɛ. +Dii kuaànↄ, ↄ̃ yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ bↄ̀ maa píi. À bↄ̀ Asiliↄ kía yã́ kpɛ, i zↄbleɛ̀ lↄo. +À zĩblè Filitɛ̃ↄwa e Gaza ń bùsu pↄ́ liaaiↄ sɛa za bualoũↄ ń wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ píi. +Kí Ezekia kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu, Isailiↄ kí Ela nɛ́ Ozee kpalablea wɛ̃̀ soplade guu, ↄ̃ Asiliↄ kí Samanasaa mↄ̀ koezↄ̃̀ Samalizi. Aa kálɛa we +e wɛ̃̀ àaↄ̃, aa wɛ̃́lɛpi sì Ezekia kpalablea wɛ̃̀ soolode guuɛ. Isailiↄ kí Ozee kpalablea wɛ̃̀ kɛ̃okwiden we. +Asiliↄ kía tà ń Isailiↄ a bùsuu, à ń kálɛkalɛ Ala ń Gozã pↄ́ kú Aboo baa ń Mɛdɛ bùsu wɛ̃́lɛↄ guuo. +Yã́pi kɛ̀ màa, kɛ́ aai Dii ń Lua yãmao yã́iɛ. Aa aà bàakuańnↄ yã́ↄ kũao, aai yã́ pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi dìlɛ ma aa zĩkɛ̀wào. +Kí Ezekia kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosaide guu ↄ̃ Asiliↄ kí Sɛnakelibu mↄ̀ lɛ̀lɛ Yuda wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄwa, a sì píi. +Ɔ̃ Yudaↄ kí Ezekia gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Asiliↄ kíawa Lakisi à mɛ̀: Ma tàaekɛ̀. Ńsu mↄao, míↄ falubↄnɛ lá ńyↄ̃ zↄ̃mɛɛwa. Ɔ̃ Asiliↄ kía ã́nusu zↄ̃̀ Ezekiaɛ tↄnu kwi ń vuao tↄnu do. +Ɔ̃ Ezekia ã́nusu pↄ́ a è Dii kpɛ́u ń a bɛ làasiuo kpàwà píi. +Gↄↄ bee à vua gò Dii kpɛ́ gbaↄwa ń pↄ́ pↄ́ a kùlɛ gbapiↄ lipɛlɛwao, a kpà Asiliↄ kíapiwa. +Ɔ̃ Asiliↄ kía a kwàasi ń a ìwaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄo ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄo zĩ̀, aa bↄ̀ Lakisi aa mↄ̀ Yelusalɛũ kí Ezekia kĩ́i ń zĩgↄ̃ↄ dasidasi. Kɛ́ aa kà Yelusalɛũ, aa mↄ̀ zɛ̀ íkalɛkĩi pↄ́ kú musu saɛ, pↄpinaↄ bua zɛ́u. +Aa lɛzù kípizi, ↄ̃ kń kĩ́i. +Ɔ̃ zĩgↄ̃ↄ, kási yãpã giiɛ. Dé àlɛ a náaikɛ, ↄ̃ àlɛ bↄ a yã́ kpɛi? +Egipiↄ kía pↄ́ àlɛ a náaikɛpi gwa. A dɛ lán fee lípan wíwiawaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gbãa'èwà, ì aà zↄ̃ a ↄuɛ. +Ezekia Dii gulɛsĩↄ ń aà gbagbakĩiↄ, ↄ̃ àlɛ omɛɛ Dii a Luapi náai ↄ̃ álɛ kɛa? +Aà lɛdoũkɛ ń ma dii Asiliↄ kíao, mí aà gba sↄ̃́ ↄ̀aa kwi, tó a gbɛ̃́ vĩ aa diɛ̀ kpɛ. +Lá àlɛ Egipi zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃deↄ náaikɛ, kpelewa a fↄ̃ zɛzↄ̃ baa ma dii zĩgↄ̃ gãli pↄ́ kɛ̃̀sãńziↄ doɛi? +Àlɛ e ma dii mↄ̀ lɛ́lɛi guɛ beewa à wíwi Dii lɛ́ sai yã̀? Dii mɛ́ òɛ̀ aà lɛ́lɛ bùsuɛ beepiwa, i wíwio, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kú bĩ́iwaↄ su mao yã́i. +Ɔ̃ gɛ lↄ, asa aa ńzĩa bĩ́ikpɛ pↄ́ aa kɛ̀ bleɛ, aai ńzĩa osoo mi lááwa. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi fɛ̀lɛ pũ̀na ń Ɛbɛlu yã́o à mɛ̀: À Asiliↄ kía zↄ̃ↄ yãma! +Kípi mɛ̀, bee musuo. +Ásu Ezekia yãmao. Asiliↄ kía mɛ̀ à lɛdoũkɛanↄ, à mikpawa, á baade i azĩa vɛ̃ɛbɛ ń azĩa kaadↄɛmbɛo ble, i azĩa bia'i mi, +e àↄ mↄ́ á sɛ́lɛi à táánↄ bùsu pↄ́ dɛ lá á pↄ́wau. Pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛ nao pàlawà, pɛ̃ɛ ń vɛ̃ɛbuo ń kuliↄ ń zↄ́'io diuɛ. À zɛ ń wɛ̃nio. Ásu zɛ ń gaoo. Ezekia mɛ̀ Dii a á bↄɛ, kási ásu weio, ásu to aà á sã́são. +Buipãleↄ tã́ae fↄ̃̀ gì Asiliↄ kíaɛ aà ń bùsu símáe? +Amata ń Aapadao tã́aↄ gɛ̀ máɛ? Sefavaiũ ge Ena ge Iva tã́aↄ gɛ̀ má ni? Samali tã́aↄ è gìɛ̀ ń ń wɛ̃́lɛoe? +Bùsupiↄań pↄkasaↄ kɛ̃̀kɛ̃, aa ɛ̀a sù Ezekiapiwa aa zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ yã́pi dàu a sìuɛ̀. +Kɛ́ kí Ezekia yã́pi mà, à a ula ga kɛ̃̀, ↄ̃ à zwã̀nkasa kàkaala, à gɛ̀ Dii kpɛ́u. +À a bɛ ziia Ɛliakiũ ń a lakɛ̃na Sɛbenao ń sa'onkiaↄ zĩ̀ ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́wa, zwã̀nkasaↄ kákaańla. +Aa òɛ̀: Ezekia mɛ̀ yã́ gì gbãɛ, wà wá da taasiu wà wá lele wà widàdawá. Wa gↄ̃ lán nↄɛ pↄ́ a nɛ́ kà bↄa, mɛ́ yɛ̃̀ɛɛ ku a fↄ̃ iowaɛ. +Asiliↄ kía a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ zĩ̀, à mↄ̀ Lua bɛ̃́ɛ láanikɛ̀. Dii n Lua yã́pi mà, a aà lele yã́pi oa yã́ia, wá dↄ̃o. Wabikɛwà wá gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ wa gↄ̃ↄnɛ. +Kɛ́ kí Ezekia zĩnapiↄ gɛ̀ Isaia lè màa, +a ònɛ́: À gɛ o á diiɛ, Dii mɛ̀ asu to vĩa a kũ Asiliↄ kía ìwaↄ dↄ́ɛaanↄ yã́ pↄ́ a màpi yã́io. +À ma! Tó Asiliↄ kía baoe mà, Dii a to làasoo gɛ̃aàgu, i ta a bùsuu,ↄ̃ à ɛ̀a tà à aà lè, àlɛ zĩka ń Libenadeↄ. +Kɛ́ diipi a sã́são. +I ma lá Asiliↄ kíaↄ kɛ̀ bùsuↄnɛ à ń kɛ́ kɛ́lɛkɛlɛ píio lé? ��̃mɛ a bↄ ado saa? +Wɛ̃́lɛfↄ̃̀ ń bↄ́e? +Amata kía kú mái? Aapadaɛ kía kú máɛ? Sefavaiũ ge Ena ge Iva kíaↄ ku mái? +Zĩnapiↄ Asiliↄ lá kpà Ezekiawa. Kɛ́ à a kyokɛ̀, ↄ̃ à gɛ̀ Dii kpɛ́u a pòo aà aɛ, +à wabikɛ̀wà à mɛ̀: Dii Isailiↄ Lua, ń musu kɛ̀ ń tↄↄlɛo. +Swã́kpa ǹ yãma, Dii. Wɛ́sɛ ǹ gugwa, Dii. Dↄ́ɛa ń Lua bɛ̃́ɛo lɛ́kpãsã pↄ́ Sɛnakelibu kɛ̀ ma fá! +Sĩanaɛ Dii, Asili kíaↄ buipiↄ kàalɛ píiɛ, an bùsuↄ gↄ̃̀ bɛzia ũ. +Aa ń diiↄ kàtɛu aa ń kpasa, asa pↄ́piↄá Lua ǹsu pↄ́ kú dṹnia guu píi iↄ dↄ̃ kɛ́ n Dii, ḿmɛ ń Lua ũ ndo. +Ɔ̃ Amↄzu nɛ́ Isaia lɛ́kpãsãkɛ̀ Ezekiaɛ à mɛ̀: Dii Isailiↄ Lua mɛ̀ a wabi pↄ́ ń kɛ̀ Asiliↄ kí Sɛnakelibu yã́ musu mà, +ↄ̃ à àsiɛ bee ò aà musu: Siↄna nɛnↄɛ lɛ́so lɛ́ sakangu, àlɛ n láanikɛ n kpɛ. Gbɛ̃e i zĩble Yelusalɛũwa yãao ↄ̃ àlɛ a mi dada a gã̀u. +Dé n dↄɛwà ń sↄ̃̀sↄ̃i? Dé n kãaɛ, n n mi dàɛ̀ íai? Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa n bee kɛ̀ɛ. +Ń dà n zĩnaↄnɛ aa Dii sↄ̃̀sↄ̃, n mɛ̀ n dɛdɛ sĩ̀sĩↄ musu ń n zĩkasↄ̃goↄ dasidasíkpɛ sisiu. +N lↄ̀ↄ yↄ̃̀ buipãleↄ bùsuu, n a imì, n kɛ̀sɛ Egipi swaↄ í bà. +Kɛ́ ma Dii má dìlɛ màa za zi, ni mao lé? Ma zɛò à gɛ̃̀gɛ̃, ↄ̃ má tò à kɛ̀. Má tò n ń wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ kwɛ̀ wìliũ, aa gↄ̃̀ daaĩa. +Wɛ̃́lɛpideↄ gbãa kɛ̃̀sã, aa gↄ̃̀ suuu, wí ń kṹ, akãaamazi dↄ̃. +N kãamazi, n kàamai pↄ́ ń vĩ yã́ gɛ̃̀ ma swã́u. Má bakanɛ n níuɛ, má ã̀asĩna kanɛ n lɛ́uɛ, mí tó ǹ ɛa tá ń zɛ́ pↄ́ n mↄòo. +Ezekia, yã́ɛ bee aↄ dɛnɛ seela ũ:gɛ̃ tíu, an nɛ́ iↄ kpa musu. +Asa gbɛ̃́ kↄ̃naↄ bↄ Yelusalɛũ, Siↄna gbɛ̀sĩsĩdepiↄ gↄ̃. Ma Dii Zĩgↄ̃de ma ãia mɛ́ a bee kɛ. +Ayãmɛto ma yã́ɛ bee ò Asiliↄ kía musu: A gɛ̃ wɛ̃́lɛɛ beeuo, a kazuuo, a a sɛ̀ngbao dↄɛ̀o, a koezↄ̃i à gbà lɛsĩ daio. +A ɛa tá ń zɛ́ pↄ́ à mↄ̀òo, a gɛ̃ wɛ̃́lɛɛ beeuo. Ma Dii mámɛ má ò. +Má gí ń wɛ̃́lɛpioɛ, mí a suaba mazĩa yã́i ń ma zↄ̀blena Davidi yã́io. +Gwã́ beè kálɛa gupiiu. +Ɔ̃ Asiliↄ kí Sɛnakelibu fɛ̀lɛ a bòopiu à ɛ̀a tà Niniva, a ku we. +Gↄↄ pↄ́ a kúlɛa a tã́a Nisoki kpɛ́u, ↄ̃ aà nɛ́ↄ Adamɛlɛki ń Salɛzɛɛo aà dɛ̀ ń fɛ̃ndao. Aa bàasi tà Alalata bùsuu, ↄ̃ aà nɛ́ Esaadↄ̃ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +A gbɛa Ezekia gyãkɛ̀ à kà gaa, ↄ̃ ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́ gɛ̀ aà lè a òɛ̀: Dii mɛ̀, à wabikɛ̀ Diiwa +à mɛ̀: Dii, n yã́ na! Lá ma táa'ònnↄE Isaia àↄ gɛ́ bↄi ua, ↄ̃ Dii yã'òɛ̀ à mɛ̀: +Gɛ ǹ o ma gbɛ̃́ↄ dↄaana Ezekiaɛ, ma Dii aà dezi Davidi Lua ma mɛ̀, ma aà wabikɛa mà, ma aà wɛ́'i è. Má aà gbã́gbã, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i gɛ́ ma kpɛ́u. +Ma aà gↄↄ kã̀fĩɛ̀ wɛ̃̀ gɛ̃o. Má aà si Asiliↄ kíawa ń wɛ̃́lɛɛ beeo. Má gí ń wɛ̃́lɛpio mazĩa yã́iɛ ń ma zↄ̀blena Davidi yã́io. +Isaia mɛ̀ wà kaadↄɛmbɛ lↄ. Kɛ́ wa lↄ̀, wa dↄ̀ↄ aà sã́nɛpiwa, ↄ̃ à gbã̀gbã. +Ɔ̃ Ezekia Isaia là à mɛ̀: Lá Dii mɛ̀ á ma gbã́gbã, mí gɛ́ a kpɛ́u a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́, bↄ́mɛ aↄ dɛ a seela ũi? +Ɔ̃ Isaia wèwà à mɛ̀: Seela pↄ́ Dii a kɛnɛ lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀nɛ yã́ musun kɛ: Uena pↄ́ ĩatɛ̃ lɛ́ suò Aaza dɛdɛkĩiↄwa, ń ye à gɛ́ e a gbápɛkĩi mɛ̀n kwiↄwa yã̀, ge à ɛa kpɛ oi mɛ̀n kwiↄwaɛ? +Ɔ̃ Ezekia wèwà à mɛ̀: Uena pilaa gbápɛkĩi mɛ̀n kwiↄwa zĩ'ũo. Aà to à ɛa dɛdɛ kpɛ oi mɛ̀n kwi. +Kɛ́ ãnabi Isaia lɛzù Diizi, ↄ̃ uena pↄ́ ĩatɛ̃ lɛ́ suò ɛ̀a dɛ̀dɛ gbápɛkĩi mɛ̀n kwi pↄ́ à pìlawà yãaↄwa. +Gↄↄ bee Baladã nɛ́ Mɛlodaki Baladã, Babɛli kía lá kpã̀sã Ezekiaɛ ń gbao, kɛ́ à aà gyãkɛↄ̀lↄnɛ́ ń vuaↄ ń pↄ́ gĩnanaↄ ń nísi maao. À gɛ̀ńnↄ a gↄ̃kɛƆ̃́ píi èɛ. Ma àizɛɛe ku kɛ́ ma gi ↄ̀lↄinɛ́o. +Ɔ̃ Isaia òɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii ò ma: +Gↄↄ lɛ́ mↄ́ wa ń bɛpↄ píi ń àizɛɛ pↄ́ n deziↄ tònɛ ń kũa e gbãↄ sɛ́lɛ taò Babɛliɛ. Dii mɛ̀ a kee a gↄ̃o. +Wa nɛ́ pↄ́ ńyↄ̃ ń ieↄ sɛ́lɛ táńnↄ, aai gↄ̃ Babɛli kibɛ zĩkɛnaↄ ũ. +Ɔ̃ Ezekia ò Isaiaɛ: Dii yã́ pↄ́ ń òmɛɛpi maaɛ. Asa àlɛ e áↄ ku aafia niɛ guu e a wɛ̃ni lɛ́uɛ. +Ezekia yã́ kĩniↄ ń a nɛgↄ̃nkɛyãↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń lá à íkalɛkĩi ń ízɛ pↄ́ a sↄ̀ gbɛu ì mↄ́ ń ío wɛ̃́lɛ guuo kɛ̀o. +Kɛ́ à g Aà da tↄ́n Ɛfɛziba. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, à zɛ̀ ń bui pↄ́ Dii ń yá Isailiↄnɛↄ yãbɛ̃ɛↄ. +À ɛ̀a gulɛsĩ pↄ́ a mae Ezekia dàaĩↄ bò ń Baali gbagbakĩiↄ. À Asetaati lí pɛ̀lɛ lá Isailiↄ kí Ahabu kɛ̀ yãawa. À kùlɛ luabɛ pↄ́ↄnɛ à zↄblènɛ́. +À sa'okĩiↄ bò Dii kpɛ́u Yelusalɛũ, gu pↄ́ Dii mɛ̀ a tↄ́ aↄ kuwàpi. +À luabɛ pↄ́ↄ gbagbakĩiↄ bò Dii ua ń a kaa guuo píi. +À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń a nɛgↄ̃ɛo, à pↄdà gbɛ̃́ↄwa, à màsoↄ kɛ̀, à yãgbɛ̀a gɛ̀sisinaↄwa ń wɛlɛndeↄ, à yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ maamaaɛ, ↄ̃ à aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +À Asetaati tã́a pↄ́ á kɛ̀pi dìlɛ Dii ua, gu pↄ́ Dii ò Davidiɛ ń aà nɛ́ Salomↄↄo a tↄ́ aↄ kuwà gↄↄpiipmɛ́ aa zɛ̀ ń ikoyã pↄ́ a zↄ̀blena Mↄizi kpàmáo píi, á ɛa ń bↄlɛ bùsu pↄ́ á kpà ń deziↄwauo, á tó aa liaaliaa lↄo. +Ń beeo aai swã́sɛio. Manase ń sãsã, ↄ̃ aa vãikɛ̀ dɛ bui pↄ́ Dii ń mìdɛ ń deziↄnɛↄla. +Ɔ̃ Dii yãdà a zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aa mɛ̀: +Lá Yudaↄ kí Manase yã́ pↄ́ má ye a gĩyãioↄ kɛ̀, à vãikɛ̀ dɛ Amↄle pↄ́ kú a ãaↄla, à Yudaↄ dà duunkɛau tã́a pↄ́ a kɛ̀ↄ yã́ musu, +a yã́i tò ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má yã́yia Yelusalɛũwa ń Yuda bùsuo píi. Gbɛ̃́ pↄ́ a baomà a kɛkɛ swãwɛ̃ɛ. +Má guyↄ̃bↄ poo Yelusalɛũwa mà wíwi, lá má pòo Samaliwawa. Má kɛɛ̀ lá má kɛ̀ Ahabu bɛɛwaɛ. Má plɛ málɛ Yelusalɛũu lá wì málɛ tau wà kúlɛwa. +Má pãkpa ma gbɛ̃́ kↄ̃napiↄzi mà ń na ń wɛ̀lɛↄnɛ ń ↄzĩɛ. Aa ń naaa, aai ń pↄ́ↄ sɛ́lɛ, +asa aa yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀ɛ, aaìↄ ma pↄ fɛlɛmɛɛ za gↄↄ pↄ́ an deziↄ bↄ̀ Egipiɛ e ń a gbão. +Manase yãesaideↄ dɛ̀dɛ dasidasi e an gɛↄ Yelusalɛũ pà za a lɛ́la e a lɛ́le, duuna pↄ́ a kɛ̀ à Yudaↄ dà yã́ pↄ́ Dii yeio kɛau bàasi. +Manasepi yã́ kĩniↄ ń duuna pↄ́ a kɛ̀o píi kú Yuda kíaↄ ladau. +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ a bɛ, Uza kaa pↄ́ à li'bàbau Aà da tↄ́n Mɛsulɛmɛ, Aluzu nɛ́, Yↄteba gbɛ̃́ɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lá a mae Manase kɛ̀waɛ. +À a maepi ↄlɛsɛ̀ píiɛ. À zↄblè tã́a pↄ́ a mae zↄblènɛ́ↄnɛ à kùlɛnɛ́. +À Dii a deziↄ Lua tò we, i aà zɛ́ sɛo. +Ɔ̃ aà ìwaↄ lɛkpàaĩaàzi aa aà dɛ̀ a bɛ. +Kɛ́ Yudaↄ gbɛ̃́ pↄ́ lɛkpàaĩaàzipiↄ dɛ̀dɛ píi, ↄ̃ aa aà nɛ́ Yosia kpà kía ũ aà gbɛu. +Amↄ yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Kɛ́ wà aà vĩ̀ Uza kaau, ↄ̃ aà nɛ́ Yosia zↄ̃̀lɛ Aà da tↄ́n Yedida, Adaia nɛ́, Bↄzeka gbɛ̃́ɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀, à a dezi Davidi ↄlɛsɛ̀ píiɛ, i pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. +Aà kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ à a lakɛ̃na Safana, Asalia nɛ́, Mɛsulaũ tↄũna zĩ̀ Dii kpɛ́u à mɛ̀: +Gɛ́ sa'onkia Ilikia le, ní oɛ̀ aà ↄ̃a pↄ́ wa kpà Dii kpɛ́ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄwa nao, +wi na gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dílɛ Dii kpɛ́ zĩ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũↄnɛ ń ↄzĩ, aai fĩabo gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛↄnɛ, +li'ãnaↄ ń kpɛbonaↄ ń kpɛdↄnaↄ. Aa lí lúò lↄ ń gbɛ̀ ãaↄ, aai kpɛ́pi kɛkɛò. +Asu ↄ̃a pↄ́ wa nànɛ́ ń ↄzĩ kã̀akɛo, asa gbɛ̃́piↄá náaideↄnɛ. +Sa'onkia Ilikia ò lakɛ̃na Safanaɛ a bↄ Mↄizi ikoyã láwa Dii kpɛ́u, ↄ̃ a kpàwà. Kɛ́ à a kyokɛ̀, +ↄ̃ à gɛ̀ò kí kĩ́i, à a yã́ dàu a sìuɛ̀ à mɛ̀: N ìwaↄ ↄ̃a pↄ́ kú Dii kpɛ́u bↄ̀lɛ aa nà Dii kpɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ ń ↄzĩ. +À ɛ̀a òɛ̀ sa'ona Ilikia lá kpàwa, ↄ̃ à a kyokɛ̀ kíɛ. +Kɛ́ kí Mↄizise nɛ́ Akabooo ń lakɛ̃na Safanao ń a ìwa Asaiao à mɛ̀: +À gɛ Dii lamɛɛ ń Yudaↄ píi lá pↄ́ wa bↄwàɛ bee yã́ musu. Dii pↄpaawázi à kɛ̀ zài, asa wá deziↄ i wá yã́ pↄ́ kú láɛ bee guu ma aa zĩkɛ̀wào. +Ɔ̃ sa'ona Ilikia ń Aikaũo ń Akabooo ń Safanao ń Asaiao gɛ̀ yã́pi Halasapi mɛ́ Dii kpɛ́ ula'ulɛna ũ. +Dii Isailiↄ Lua yã'ò nↄɛpiɛ à mɛ̀: À gɛ o gbɛ̃́ pↄ́ á zĩ́aɛ, +ma Dii ma mɛ̀ má yã́yia guɛ beewa ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ, lá a ku lá pↄ́ Yudaↄ kía a kyokɛ̀pi guuwa. +Má pↄkũmabↄbↄ guɛ beewaɛ, ma pↄkũmapi a kpálɛo, asa aa ma to we, aa tulaletikàtɛa dii pãleↄnɛɛ, aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ tã́a pↄ́ aa kɛ̀piↄ yã́i. +Àmusu ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ, ma mɛ̀ a gↄ̃ yàaa láaipↄ ũɛ, lá à swãsɛ̀i à azĩa bùsamɛɛ, à a ulada ga kɛ̃̀ à ↄ́ↄlↄ̀, ma aà yãmà má sìaànↄ. Ma Dii mámɛ má ò. +A yã́i tò má tó aà ga, wi aà vĩ niɛ guu. Aà wɛ́ a si yã́ pↄ́ má yía guɛ beewapilɛo. Ɔ̃ zĩnapiↄ ɛ̀a tà kí kĩ́i ń yã́pio. +Kí Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Yudaↄ sìsi, ↄ̃ aa kã̀aaaàzi ḿpii. +À gɛ̀ńnↄ Dii ua ń sa'onaↄ ń ãnablá pↄ́ wa è aà kpɛ́upi kyokɛ̀ ń wáa píi. +Kí zɛa mↄ̀pɛlɛ saɛ, ↄ̃ à ɛ̀a zɛ̀ ń Dii bàakuańnↄ yã́ↄ. À mɛ̀ á tɛ́ Diizi, íↄ aà yãdilɛaↄ ń aà yãdanɛↄ kũa, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai, lá a ku lápi guuwa. Ɔ̃ gbɛ̃́pii zɛ̀ ń Dii bàakuańnↄ yã́o lↄ. +Kí ò sa'onkia Ilikiaɛ ń aà kwàasio ń Dii kpɛ́ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ, aa pↄ́ pↄ́ wa kɛ̀ Baaliɛ ń Asetaatio ń luabɛ pↄ́ↄ sɛ́lɛ bↄò Dii kpɛ́u. Ɔ̃ à gɛ̀ tɛsↄ̃̀wà Yelusalɛũ bĩ́i kpɛ Sedↄ̃ guzulɛ bugbɛu, ↄ̃ wà a túfu sɛ̀lɛ tàò Bɛtɛli. +Ɔ̃ kí tã́agbagbana pↄ́ Yuda kíaↄ dìlɛ aa sa'ò Yuda wɛ̃́lɛ gulɛsĩↄwaↄ ń pↄ́ pↄ́ lìa Yelusalɛũziↄ yà ḿpii ń tã́agbagbana pↄ́ aa sa'ò Baali ń ĩatɛ̃o ń mↄvuao ń saan tↄdeↄ ń luabɛ pↄ́ↄwaↄ píi. +À Asetaati lipɛlɛ sɛ̀ Dii ua à bↄ̀ò à gɛ̀ tɛsↄ̃̀wà Yelusalɛũ bĩ́i kpɛ Sedↄ̃ guzulɛu, ↄ̃ à a tibò a fã̀ɛ táaaↄ miaↄwa. +À gↄ̃ɛ káaluaↄ kpɛ́ pↄ́ kú Dii uaↄ gbòo lↄ. Kpɛ́piↄ guu nↄɛↄ Asetaati zwã̀akpɛↄ tã̀u. +A tò sa'ona pↄ́ kú Yuda wɛ̃́lɛuↄ sù Yelusalɛũ, ↄ̃ à gulɛsĩ pↄ́ wa bò sa'onapiↄ tulaletikàtɛawàↄ gbãlɛ̀ za Gɛba e Bɛɛsɛba. À tã́agbagbakĩi pↄ́ kú wɛ̃́lɛ dↄaana Yozuee bↄlɛu wɛ̃́lɛ bↄlɛ ↄzɛɛ oiↄ gbòo. +I we gulɛsĩ gbàgbanapiↄ sa'ò Diiwa Yelusalɛũo, ãma aa kàa só ń ń gbɛ̃́ↄ. +A tò sa'okĩi pↄ́ kú Tofɛti, Bɛninↄũ guzulɛu gbãlɛ̀, kɛ́ gbɛ̃e su sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Mↄlↄkuwa ń a nɛgↄ̃ɛ ge ń a nɛnↄɛo lↄo. +À gò ń sↄ̃́ pↄ́ Yuda kíaↄ dìlɛ ĩatɛ̃ pↄ́ ũↄ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ, ↄ̃ à sↄ̃́piↄ góↄ kpàsa. Sↄ̃́piↄ ku yãa Dii ua Natãmɛlɛki kpɛ́ saɛɛ. +À sa'okĩi pↄ́ Yuda kíaↄ bò Aaza kpɛdiakↄ̃a musuↄ gbòo ń pↄ́ pↄ́ Manase bò Dii ua sɛ̃́ia ń a plaadeoↄ. Ɔ̃ a wìwi kɛ́lɛkɛlɛ, à a buuna sɛ̀lɛ kↄ̀lɛ Sedↄ̃ guzulɛu. +Ɔ̃ à gulɛsĩ pↄ́ wa bò Yelusalɛũ gukpɛ oi Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu gɛↄmidↄkĩi oiↄ gbãlɛ̀. Isailiↄ kí Salomↄↄ mɛ́ sa'okĩipiↄ bò Sidↄ̃deↄ dii Asetaatiɛ ń Mↄabuↄ dii Kɛmↄsio ń Amↄniↄ dii Mↄlↄkuo. +À a gbɛ̀pɛlɛↄ wìwi, à a lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃, ↄ̃ à gbɛ̃nazĩn gɛwaↄ kàlɛkalɛ gupiↄu à pà. +Baa gulɛsĩ pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ bò sa'okĩi ũ Bɛtɛli à Isailiↄ dàò duunkɛaupi, Yosia gulɛsĩpi ń a sa'okĩio gbòo. À gulɛsĩpi gbɛↄ wìwi à a tibò, à tɛsↄ̃̀ Asetaati lipɛlɛwa lↄ. +Kɛ́ à wɛzù, à miaↄ è sĩ̀sĩwa we, ↄ̃ à gɛwaↄ bↄ̀lɛu a kpàsa sa'okĩipiwa à a gbãlɛ̀, lá Dii dà Lua gbɛ̃́ɛ à dↄ̀aa òwa. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Dé mia wà seelakɛ̀wà keei? Ɔ̃ wɛ̃́lɛpideↄ mɛ̀: Lua gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Yuda bùsuuɛ. Ɔ̃mɛ dↄ̀aa yã́ pↄ́ ń kɛ̀ Bɛtɛli sa'okĩiɛ beeɛ ò. +Ɔ̃ kí mɛ̀: À to we. Gbɛ̃e su aà wá sɛ́ sↄ̃òo. Ɔ̃ wà aà wáↄ tò we ń ãnabi pↄ́ bↄ̀ Samali wáo. +Gulɛsĩ kpɛ́ pↄ́ Isaili kíaↄ dↄ̀ Samali bùsu wɛ̃́lɛↄ guu aa Dii pↄ fɛ̀lɛoɛ̀ↄ ↄ̃ Yosia wìwi píi, a kɛ̀ sa'okĩipiↄnɛ lá a kɛ̀ Bɛtɛli pↄ́ɛwaɛ. +Ɔ̃ à gulɛsĩpiↄ gbàgbanaↄ kòlokpakpa sa'okĩi pↄ́ aaì sa'owàↄwa píi, à gbɛ̃nazĩn gɛwaↄ kpàsawà, ↄ̃ à ɛ̀a tà Yelusalɛũ. +Kí ò gbɛ̃́piiɛ à mɛ̀: À Gɛ̃amusu dikpɛkɛ Dii á Luaɛ, lá a ku Dii bàakuawanↄ taalaɛ bee guuwa. +Za gↄↄ pↄ́ dↄaanaↄ dↄ̀aa Isailiↄnɛ ń gↄↄ pↄ́ Isaili kíaↄ ń Yuda kíaↄ lɛ́ kpalableo píi, wi Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛ à kà màao. +Kí Yosia kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ wà Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛ̀ Yelusalɛũ. +Bee gbɛa à gɛ̀sisinaↄ ń wɛlɛndeↄ mìdɛ, à kpɛ́ guu tã́aↄ ń ua tã́aↄ ń tã́a pↄ́ pↄ́ wa è Yelusalɛũ ń Yuda bùsuoↄ dúuzↄ̃̀ píi míↄmiↄ, kɛ́ à zĩkɛ ikoyã pↄ́ kú taala pↄ́ sa'onkia Ilikia bↄ̀wà Dii kpɛ́upiↄwa. +Kí pↄ́ dↄ̀aaɛↄ ń kí pↄ́ kú aà gbɛaↄ guu, an gbɛ̃e i zɛ ń Diio ń nↄ̀sɛmɛndoo ń a pↄeão píi laaàwao. A Mↄizi ikoyã kũa píi a gbãa lɛ́uɛ. +Gia ń beeo Dii pↄfɛ̃a Yudaↄzi ń pↄkũma pãsĩo vãi pↄ́ Manase kɛ̀ yã́i i kpálɛo. +Dii mɛ̀: Má Yudaↄ yá mà ń gomala, lá ma Isailiↄ yà ma ń gomalawaɛ. Má gí Yelusalɛũ pↄ́ má sɛ̀i ń kpɛ́ pↄ́ ma mɛ̀ ma tↄ́ aↄ kuwàoɛ. +Yosia yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Kí Yosia gↄↄ kɛ́ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ Nɛko lɛ́ gɛ́ Asiliↄ kía lei Uflatai, ↄ̃ Yosia gɛ̀ zĩkaiaànↄ Mɛgido. Kɛ́ aa kↄ̃ lè, ↄ̃ Nɛko aà dɛ̀. +Aà ìwaↄ aà gɛ sɛ dà sↄ̃́go guu, aa sùò Yelusalɛũ wa vĩ̀. Ɔ̃ Yudaↄ aà nɛ́ Yoaaza kpà kía ũ aà gbɛu. +Yoaaza wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃ode guu à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ mↄ àaↄ̃a deziↄ kɛ̀waɛ. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ Nɛko mↄkàwà Libla, Amata bùsuu, kɛ́ asu àↄ dɛ kía ũ Yelusalɛũo yã́iƆ̃ à Yosia nɛ́ Ɛliakiũ dìlɛ kía ũ a mae Yosia gɛ̃ɛ ũ, ↄ̃ à aà tↄ́ lìlɛɛ̀ Yoakiũ. Ɔ̃ à Yoaaza sɛ̀ tàò Egipi, we à gàu. +Yoakiũ ã́nusu ń vua pↄ́ Falaↄ̃ↄ Nɛko gbɛ̀awa sì a bùsudeↄwa baade gbãa lɛ́u, ↄ̃ a kpàwà. +Yoakiũ wɛ̃̀ baasↄZebuda, Pedaia nɛ́, Luma gbɛ̃́ɛ. +Yoakiũ kiblegↄↄ ↄ̃ Babɛli kí Nɛbukanɛza mↄ̀ lɛ̀lɛ Yuda bùsuwa, ↄ̃ Yoakiũ gↄ̃̀ aà zↄ̀blena ũ e wɛ̃̀ àaↄ̃. A gbɛa à nↄ̀sɛ pãle sɛ̀, ↄ̃ à bↄ̀ aà yã́u. +Dii Babiloni gbãamↄnɛdeↄ gbàɛwà ń Siliↄ ń Mↄabuↄ ń Amↄniↄ. À ń gbáɛ Yudaↄ bùsuu aa kaalɛ, lá a dà a zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aa òwa. +Yã́pi Yudaↄ lè, kɛ́ Dii mɛ́ ò yã́i, kɛ́ à ń yá ń goala duuna pↄ́ Manase kɛ̀ yã́i +ń yãesaide pↄ́ à ń dɛdɛↄ yã́io. Manasepi tò Yelusalɛũ pà ń yãesaide pↄ́ à ń dɛdɛↄ auo. Bee yã́i Dii i we sùuukɛ̀o. +Yoakiũ yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ aà nɛ́ Yɛkↄnia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Egipiↄ kía i ɛa bↄ̀ a bùsuu lↄo, asa Babɛli kía bùsu pↄ́ dɛ Egipi pↄ́ ũ yãa sìwà píiɛ za Egipi zɛ́ swai e Uflatai. +Yɛkↄnia wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ mↄ àaↄ̃ɛ. Aà da tↄ́n Nɛuseta, Ɛlenatã nɛ́, Yelusalɛũ gbɛ̃́ɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lá a mae kɛ̀waɛ. +Zĩbeezĩ Babɛli kí Nɛbukanɛza zĩgↄ̃ↄ mↄ̀ Yelusalɛũ aa koezↄ̃̀i, aa ku we. +Ɔ̃ Nɛbukanɛza mↄ̀ we gↄↄ pↄ́ aà ìwapiↄ liaai. +Ɔ̃ Yudaↄ kí Yɛkↄnia bↄ̀ gɛ̀ azĩa kpàwà, aàpi ń a dao ń a ìwaↄ ń a kía deeↄ ń a kwàasiↄ. Babɛli kíapi Yɛkↄnia kũ̀ a kpalablea wɛ̃̀ swaaↄ̃de guuɛ. +Ɔ̃ à Dii kpɛ́ àizɛɛↄ nàaa à bↄ̀ò we ń kibɛ àizɛɛↄ. À vua pↄ́ pↄ́ Isailiↄ kí Salomↄↄ kɛ̀ Dii kpɛ́ pↄ́ ũↄ zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ lá Dii dↄ̀aa òwa. +À Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń zĩgↄ̃ↄ kũ̀kũ tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ píi, aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). À tà ń li'ãnaↄ ń siaↄ lↄ. Gbɛ̃e i gↄ̃o, sema taasideↄ bàasio. +Màa à Yɛkↄnia kũ̀ Yelusalɛũ ń aà dao ń aà naↄ ń aà kwàasiↄ ń bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ, à tàńnↄ Babɛli zĩ̀zↄↄ ũ. +À tà Babɛli ń gↄ̃gbãaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000) ń li'ãnaↄ ń siaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo. Ampii gↄ̃sa giiↄnɛ. +À Yɛkↄnia desɛ̃ Matania dìlɛ kía ũ aà gbɛu, ↄ̃ à aà tↄ́ lìlɛɛ̀ Zedekia. +Zedekia wɛ̃̀ bao ń mɛ̀ndooakiũ kɛ̀wań goala. Ɔ̃ Zedekia bↄ̀ Babɛli kía yã́u. +ZedekiaApíi, aa bↄ̀lɛ ń kibɛ kaao, aa bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛ bↄlɛu gwã́, ↄ̃ aa pɛ̀lɛ Yuudɛ̃ sɛ̃u. +Ɔ̃ Babiloni zĩgↄ̃ↄ pɛ̀lɛ kí gbɛwa, aa aà lè sɛ̃piu Yeliko oi. Kɛ́ Zedekia zĩgↄ̃ↄ fã̀aa, aa aà tò we, +ↄ̃ wà aà kũ̀ tàò Babɛli kíaɛ Libla. We wà yãdàuaàla, +wà aà nɛ́ↄ dɛ̀dɛ aà wáa, ↄ̃ wà aà wɛ́ wìwi, wà mↄgotɛ̃ gala kpàɛ̀, wà tàaànↄ Babɛli. +Babɛli kía kpalablea wɛ̃̀ bao mɛ̀ndosaide guu, a mↄ sↄode gↄↄ soplaÀ tɛsↄ̃̀ Dii kpɛ́wa ń kibɛo ń Yelusalɛũ kpɛ́ↄ píi. Kpɛ́ pↄ́ dɛ kpɛ́ zↄ̃ↄ ũ píi lé, à tɛsↄ̃̀wàɛ. +Ɔ̃ a tò Babiloni zĩgↄ̃ↄ Yelusalɛũ bĩ́i gbòo ḿpii. +À gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛpiuↄ nàaa tàńnↄ Babɛli ń gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ nà Babɛli kíawaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ. +Taasideↄ ↄ̃ à ń tó we aaↄ vɛ̃ɛbuↄ ń bugbɛↄ sɛ̃wa. +Babiloniↄ Dii kpɛ́ mↄgotɛ̃ pɛ́lɛↄ ń tadibↄↄ ń íkakĩi zↄ̃ↄo wìwi aa tàò Babɛli. +Aa túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń filiadɛbↄↄ ń gↄ̃̀ↄnaↄ ń mↄgotɛ̃ pↄpãle pↄ́ wì Dii kpɛ́ zĩ kɛòↄ nàaa tàò lↄ. +Ɔ̃ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi tàasoↄ ń au'ɛlɛbↄↄ ń pↄ́ pↄ́ wa pì ń vuao ge ń ã́nusuoↄ sɛ̀lɛ píiɛ. +Mↄ̀pɛlɛ mɛ̀n pla ń íkakĩipio ń tadibↄ pↄ́ Salomↄↄ pì Dii kpɛ́ pↄ́ ũↄ, wi fↄ̃ wà a mↄgotɛ̃ yↄ̃̀ kiloowao, a gbia kɛ̀ zài. +Mↄ̀pɛlɛpiↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu bao plaplasaiɛ, mɛ́ a fùa pↄ́ kú musuↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ. Mↄdaona tãa ń gↄ̃ina pↄ́ wa kɛ̀ lán gbɛafu bɛwaↄ liaa fùapiↄzi píiɛ. Mↄ̀pɛlɛ mɛ̀n plapiↄ doũɛ. +Dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi sa'onkia Selaia kũ̀ ń aà plaade Zefaniao ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ. +À zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ kũ̀ wɛ̃́lɛ guu ń kí ìwa gbɛ̃ↄn sↄo pↄ́ à bↄ̀má wɛ̃́lɛ guuↄ lń naaa tàńnↄ Babɛli kíaɛ Libla, +ↄ̃ Babɛli kíapi ń dɛdɛ Libla we Amata bùsuu. Màa wà Yudaↄ nàaa ń bùsuu wà tàńnↄ. +Babɛli kí Nɛbukanɛza Aikaũ nɛ́ Gedalia, Safana tↄũna dìlɛ gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ Yuda bùsuuↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Kɛ́ zĩgↄ̃ↄ dↄaanaↄ ń ń gbɛ̃́ↄ mà Babɛli kía Gedalia dìlɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, ↄ̃ aa mↄ̀ aà kĩ́i Mizipa. Nɛtania nɛ́ Isimaɛla kú ń guu ń Kalea nɛ́ Yohananio ń Tanumɛ nɛ́ Selaia, Nɛtofa gbɛ̃́o ń Maaka gbɛ̃́ nɛ́ Yazaniao ń ń gbɛ̃́ↄ. +Ɔ̃ Gedalia lɛgbɛ̃̀nɛ́ ń ń gbɛ̃́piↄ à mɛ̀: Ásu vĩakɛ Babiloni gbãadeↄnɛo. À zↄ̃lɛ wá bùsuu la à zↄble Babɛli kíaɛ, íↄ aafia. +Ãma a mↄ soplade guu ↄ̃ Nɛtania nɛ́ Isimaɛla, Ɛlisama tↄũna pↄ́ dɛ kíabui ũ mↄ̀ ń gbɛ̃ↄn kwiↄ, à Gedalia dɛ̀ ń Yuda pↄ́ kuaànↄ Mizipaↄ ń Babiloni pↄ́ kuaànↄ weↄ. +Ɔ̃ Yudaↄ fɛ̀lɛ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi ń zĩgↄ̃ↄ dↄaanapiↄ, aa bàalɛ̀ tà Egipi, kɛ́ aalɛ vĩakɛ Babiloniↄnɛ yã́i. +Yudaↄ kí Yɛkↄnia taa Babɛli wɛ̃̀ bla àaↄ̃saide, asɛ̀ lɛsĩ. +À yãmaa òɛ̀, ↄ̃ à zↄ̃lɛkĩi pↄ́ dɛ a kía dee pↄ́ kuanↄ Babɛliↄ pↄ́a kpàwà. +Ɔ̃ Yɛkↄnia ↄzↄ̃̀ a dakpɛunakɛ'ulai, ìↄ pↄble ń kío sãnu e a wɛ̃ni lɛ́u. +Lá gu lɛ́ dↄ kí ìↄ pↄ́ pↄ́ a yei kpawàɛ e à gɛ̀ gàò. +Lada sɛ̃́ia. +Adamu, Sɛti, Ɛnↄsi, +Kena, Maalalee, Yɛlɛdi, +Ɛnↄki, Mɛtusela, Lemɛki, +Nↄee ń a nɛgↄ̃ɛↄ Sɛũ ń Haũo ń Yafɛtio. +Gomɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Asɛnazi, Lifa ń Tↄgaamao. +Gɛlɛsi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛlisa, Taasisi, Sipi ń Lodanio. +Haũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Etiopi, Egipi, Libii ń Kanaao. +Egipi buiↄ tↄ́n kɛ: Ludiↄ, Anaũↄ, Lɛabaↄ, Nafɛtuↄ, +Patusiↄ, Kasuluↄ ń Kɛlɛti pↄ́ Filitɛ̃ↄ bↄ̀ ń guuↄ. +Kanaa nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Sidↄ̃ ũ. Aà bui kĩniↄn kɛ: Iti buiↄ, +Aavadi buiↄ, Zɛmali buiↄ ń Amata buiↄ. +Sɛũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Elaũ, Asili, Aapasa, Ludi ń Alaũo. Alaũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Uzu, Hulu, Getɛɛ ń Mɛsɛkio. +Ɛbɛlupi nɛgↄ̃ɛ ì plaɛ. Ado tↄ́n Pɛlɛgi, asa aà gↄↄ ↄ̃ wà kɛ̃̀kↄ̃wa dṹniau. Aà dãuna tↄ́n Yotã. +Yotãpi buiↄ tↄ́n kɛ: Alɛmↄda, Sɛlɛfi, Azemavɛ, Yela, +Ofii, Avila ń Yobabao. Yotã buiↄn we píi. +Sɛũ, Aapasa, Sela, +Ɛbɛlu, Pɛlɛgi, Leu, +Selugi, Nakↄↄ, Tela +ń Ablaũ pↄ́ wì mɛ lↄ Ablahaũo. +Ablahaũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Izaaki ń Isimaɛlao. +An buiↄ tↄ́n kɛ: Isimaɛla nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Nɛbai ũ. A gbɛa Kedaa, Adibɛɛli, Mibisã, +Misima, Duma, Masa, Adada, Tema, +Yetuu, Nafisi ń Kedemao. Isimaɛla nɛgↄ̃ɛↄn we. +Ablahaũ nↄ Kɛtula pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀o nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zimana, Yosã, Mɛdã, Madiã, Isebaki ń Suao. Yosã nɛgↄ̃ɛↄn Seba ń Dedão ũ. +Madiã nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Efa, Efɛɛ, Anↄki, Abida ń Ɛlɛdaao. Kɛtulapi buiↄn we ḿpii. +Ablahaũ nɛ́ Izaaki nɛgↄ̃ɛↄn Esau ń Yakↄbuo ũ. +Esau nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛlifaza, Leuɛli, Yeusi, Yalaũ ń Kolao. +Ɛlifaza nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Temani, Omaa, Zefo, Gataũ, Kenazi ń Amalɛki pↄ́ a ì ń Timinao. +Leuɛli nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Naata, Zela, Sãma ń Mizao. +Sei nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Lotani, Sobala, Zibɛↄ̃, Ana, Disↄ̃, Ezɛɛ ń Disão. +Lotani nɛgↄ̃ɛↄn Oli ń Omaũo ũ. Lotani dãen Timina ũ. +Sobala nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Alavã, Manaata, Ebali, Sefo ń Onaũo. Zibɛↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄn Aya ń Anao ũ. +Ana nɛ́n Disↄ̃ ũ. Disↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛmadã, Ɛsebã, Ilana ń Kelanao. +Ezɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Bilana, Zaavã ń Akanao. Disã nɛgↄ̃ɛↄn Uzu ń Alanao ũ. +Kía pↄ́ aa kpalablè Ɛdↄũ bùsuu Isaili kíaↄ ãaↄ tↄ́n kɛ: Bɛↄↄ nɛ́ Bɛla, Dinaba gbɛ̃́ɛ. +Kɛ́ Bɛla gà, ↄ̃ Bↄzɛla gbɛ̃́ Zela nɛ́ Yobaba zↄ̃̀lɛ aà gbɛu, +Kɛ́ Yobaba gà, ↄ̃ Temani bùsu gbɛ̃́ Usaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Kɛ́ Usaũ gà, ↄ̃ Aviti gbɛ̃́ Bedada nɛ́ Adada zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. Ɔ̃mɛ zĩblè Madiãↄwa Mↄabu bùsuu. +Kɛ́ Adada gà, ↄ̃ Maseleka gbɛ̃́ Samala zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Kɛ́ Samala gà, ↄ̃ Leobo pↄ́ kú Uflata saɛ gbɛ̃́ Saulu zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Kɛ́ Saulu gà, ↄ̃ Akaboo nɛ́ Baalanana zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Kɛ́ Baalanana gà, ↄ̃ Pau gbɛ̃́ Adada zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. Aà na tↄ́n Mɛtabɛli, Malɛdi nɛ́ɛ, Mɛzaaba tↄũnaɛ. +Adadapi gà sↄ̃. Ɛdↄũ bui dezi káauↄn kɛ: Timina, Alava, Yɛtɛti, +Magadiɛ ń Ilaũo. Ɛdↄũ bui dezi káauↄn we. +1 Lada. +Isaili nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Lubɛni, Simɛↄ, Levii, Yuda, Isakaa, Zabulↄni, +Dã, Yosɛfu, Bɛ̃yãmɛɛ, Nɛfatali, Gada ń Asɛɛo. +Yuda nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛɛ, Onani ń Selao. À nɛ́ mɛ̀n àaↄ̃piↄ ì ń Kanaa bùsu nↄɛ Sua nɛ́oɛ. Yuda nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Ɛɛ yã́ i ka Diiguo, ↄ̃ à aà dɛ̀. +Yuda mɛ́ Pɛlɛzi ń Zelao ì ń a nɛ́pi gyaao, ↄ̃ aà nɛgↄ̃ɛↄ kɛ̀ píi sↄo. +Pɛlɛzi nɛgↄ̃ɛↄn Ɛzↄ̃nↄ ń Amuluo ũ. +Zela nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zimli, Etani, Emani, Kaloli ń Daadao. Aà nɛ́piↄ kɛ̀ píi sↄo. +Kaami nɛgↄ̃ɛn Akãa ũ. À yã'ì Isailiↄnɛ, à bↄ̀ Dii yã́ kpɛ à láaipↄ sɛ̀. +Etani nɛgↄ̃ɛn Azalia ũ. +Ɛzↄ̃nↄ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yelamɛli, Laũ ń Kalɛbuo. +Laũ Aminadabu ì, Aminadabu Yudaↄ kía Naasↄ̃ ì, +Naasↄ̃ Salamↄ ì, Salamↄ Bↄazu ì, +Bↄazu Ɔbɛdi ì, Ɔbɛdi Yɛse ì, +Yɛse nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Ɛliabu ũ, a plaade Abinadabu, a àaↄ̃de Sãma, +a síiↄ̃de Nɛtanɛli, a sↄode Ladai, +a soolode Ozɛũ, a soplade Davidi. +An dãeↄn Zeluia ń Abigailio ũ. Zeluia nɛgↄ̃ɛ àaↄ̃ɛ: Abisai, Yoabu ń Asaɛlio. +Abigaili mɛ́ Amasa ì. Amasapi den Isimaɛla bui Yɛtɛɛ ũ. +Ɛzↄ̃nↄ nɛ́ Kalɛbu nɛ́ↄ ì ń a na Azubao. Aà nɛnↄɛn Yelio ũ. Aà nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yesɛɛ, Sobabu ń Aadↄ̃o. +Kɛ́ Azuba gà, ↄ̃ Kalɛbu Ɛflata sɛ̀ à Hulu ìò. +Hulu Uli ì, ↄ̃ Uli Bezalɛli ì. +Bee gbɛa kɛ́ Ɛzↄ̃nↄ kà wɛ̃̀ bàaↄ̃, ↄ̃ à Makii nɛ́ pↄ́ dɛ Galada da ũ sɛ̀ à Segubu ìò. +Segubupi mɛ́ Yaii ì. Yaiipi wɛ̃́lɛ vĩ Galada bùsuu mɛ̀n bao ń àaↄ̃o. +Ɔ̃ Gesuuↄ ń Alaũↄ lɛ̀lɛ Yaii wɛ̃́lɛpiↄwa ń Kenatio ń a bualoũↄ. Wɛ̃́lɛpiↄ kɛ̀ píi bàaↄ̃. Galada mae Makii buiↄn we píi. +Kɛ́ Ɛzↄ̃nↄ gà Kalɛbu Ɛflata, ↄ̃ aà na Abia Asuli ì. Asulipi mɛ́ Tekoa kàlɛ. +Ɛzↄ̃nↄ yoa Yelamɛli nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ian Laũ ũ, a gbɛa Buna, Olɛni, Ozɛũ ń Ahiao. +Yelamɛli nↄ pãle vĩ, aà tↄ́n Atala. Ɔ̃mɛ Onaũ da ũ. +Yelamɛli yoa Laũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ian Maaza ũ, a gbɛa Yamini ń Ekɛɛo. +Onaũ nɛgↄ̃ɛↄn Samai ń Yadao ũ. Samai nɛgↄ̃ɛn Nadabu ń Abisuuo ũ. +Abisuu na tↄ́n Abihaili, ↄ̃ à Abani ń Mↄlidio ì. +Nadabu nɛgↄ̃ɛↄn Sɛlɛdi ń Apaiũo ũ. Sɛlɛdi gà nɛ́saiɛ. +Apaiũ mɛ́ Isi ì, ↄ̃ Isi Sesã ì, ↄ̃ Sesã Alai ì. +Samai dãuna Yada nɛgↄ̃ɛↄn Yɛtɛɛ ń Yonatãao ũ. Yɛtɛɛ gà nɛ́saiɛ. +Yonatãa nɛgↄ̃ɛↄn Pɛlɛti ń Zazao ũ. Yelamɛli buiↄn we. +Sesã nɛgↄ̃ɛ vĩo, sema nɛnↄɛ. Sesã Etiopi gbɛ̃́ vĩ zↄ ũ, aà tↄ́n Yala. +Ɔ̃ Sesãpi a nɛnↄɛ kpà a zↄ Yalapiwa, ↄ̃ à Atai ìò. +Atai Natã ì, Natã Zabada ì, +Zabada Ɛflala ì, Ɛflala Ɔbɛdi ì, +Ɔbɛdi Yehu ì, Yehu Azalia ì, +Azalia Ɛlɛzi ì, Ɛlɛzi Ɛlasa ì, +Ɛlasa Sisemai ì, Sisemai Saluũ ì, +Saluũ Yekamia ì, Yekamia Ɛlisama ì. +Yelamɛli dãuna Kalɛbu nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Mɛsa mɛ́ Zifi ì, a plaade Malesa mɛ́ Hɛblↄ̃ ì. +Hɛblↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Kola, Tapua, Lɛkɛũ ń Sɛmao. +Sɛma Lahaũ ì, Lahaũ Yↄↄkaũ ì, Lɛkɛũ Samai ì. +Samaipi mɛ́ Maↄni pↄ́ Bɛzuu kàlɛ ì. +Kalɛbu mɛ́ Halana ń Mↄzao ń Gazezio ì ń a nↄ Efa pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀oo, ↄ̃ Halanapi Gazezi ì. +Yadai nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Lɛgɛũ, Yotaũ, Gesã, Pɛlɛti, Efa ń Saafao. +Kalɛbu mɛ́ Sɛbɛɛ ń Tilanao ì ń a nↄ Maaka pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀oo. +Ɔ̃ à Mademana mae Saafa ìò ń Gibɛa mae Mabenao. Kalɛbu nɛnↄɛn Akesa ũ. +Kalɛbu buiↄn kɛ lↄ. Aà na Ɛflata nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Hulu nɛ́ↄ tↄ́n kɛ: Sobala pↄ́ Kiliayaaliũ kàlɛ +ń Salɛma pↄ́ Bɛtɛlɛũ kàlɛo ń Alefa pↄ́ Bɛgadee kàlɛo. +Sobala pↄ́ Kiliayaaliũ kàlɛ buiↄ tↄ́n kɛ: Aloedeↄ ń Manaata gbɛ̃́ kĩniↄ +ń Kiliayaaliũ buiɛ beeↄ: Yɛtɛɛ buiↄ ń Pu buiↄ ń Suma buiↄ ń Misela buiↄ. Zↄladeↄ ń Ɛsɛtaodeↄ bↄ̀ buipiↄ guuɛ. +Salema buiↄ tↄ́n kɛ: Bɛtɛlɛũdeↄ, Nɛtofadeↄ, Atalobɛyoabudeↄ ń Manaata gbɛ̃́ kĩniↄ ń Zↄladeↄ +ń lakɛ̃na pↄ́ kú Yabɛziↄ. Aamɛ Tila buiↄ ń Simɛa buiↄ ń Suka buiↄ ũ. Keni buipiↄ bↄ̀ Lekabu buiↄ guuɛ. Amata mɛ́ ń dezi káau ũ. +Davidi nɛ́ pↄ́ a ì Hɛblↄ̃ↄn kɛ: À a nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Aminↄ ì ń Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Ainↄaũoɛ. À a plaade ì ń Kaamɛli gbɛ̃́ Abigailioɛ, ↄ̃n Daniɛli ũ. +À a àaↄ̃de ì ń Gesuu kí Talemai nɛ́ Maakaoɛ, ↄ̃n Abisaloũ ũ. À a síiↄ̃de ì ń Agitaoɛ, ↄ̃n Adonia ũ. +À a sↄode ì ń Abitalioɛ, ↄ̃n Sefatia ũ. À a soolode ì ń a nↄ Egelaoɛ, ↄ̃n Iteaũ ũ. +À nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn soolopiↄ ì Hɛblↄ̃ɛ. À kpalablè we wɛ̃̀ sopla ń mↄ soolooɛ, mɛ́ à kpalablè Yelusalɛũ wɛ̃̀ baakwi ń àaↄ̃o. +Nɛ́ pↄ́ a ì Yelusalɛũↄ tↄ́n kɛ: À nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn síiↄ̃ɛ beeↄ ì ń Amiɛli nɛ́ Basɛbaoɛ: Simɛa, Sobabu, Natã ń Salomↄↄo. +Bee gbɛa Ibaa, Ɛlisua, Ɛlifele, +Nↄga, Nɛfɛgi, Yafia, +Ɛlisama, Ɛliada ń Ɛlifeleo. Aà nɛgↄ̃ɛↄ kɛ̀ kɛ̃okwin we. +Davidi nɛgↄ̃ɛↄn we píi nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛ nɛ́oↄ nɛ́ↄ bàasi. An dãen Tamaa ũ. +Salomↄↄ Lↄbↄaũ ì, Lↄbↄaũ Abia ì, Abia Asa ì, Asa Yosafa ì, +Yosafa Yolaũ ì, Yolaũ Aazia ì, Aazia Yoasi ì, +Yoasi Amazia ì, Amazia Azalia ì, Azalia Yotaũ ì, +Yotaũ Aaza ì, Aaza Ezekia ì, Ezekia Manase ì, +Manase Amↄ ì, Amↄ Yosia ì. +Yosiapi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Yohanani, a plaade Yoakiũ, a àaↄ̃de Zedekia, a síiↄ̃de Saluũ. +Yoakiũ nɛ́ Yɛkↄnia mɛ́ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu, ↄ̃ Zedekia zↄ̃̀lɛ Yɛkↄnia gbɛu. +Wà tà ń Yɛkↄniapio zĩ̀zↄ ũɛ. Aà nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Salatiɛli, +Malakilaũ, Pedaia, Sɛnazaa, Yekamia, Osama ń Nɛdabiao. +Pedaia nɛgↄ̃ɛↄn Zolobabɛli ń Simɛio ũ. Zolobabɛlipi mɛ́ Mɛsulaũ ń Ananiao ì ń ń dãe Selomio. +À nɛgↄ̃ɛↄ ì lↄ gbɛ̃ↄn sↄo: Asuba, Oɛli, Bɛlɛkia, Asadia ń Yusabɛsɛdio. +Anania nɛgↄ̃ɛↄn Pelatia ń Yesaiao ũ. Aà buiↄn Lefaia buiↄ ũ lↄ ń Aanana buiↄ ń Obadia buiↄ ń Sekania buiↄ. +Sekania nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Semaia, Atusu, Igali, Balia, Nɛalia ń Safatao, aa kɛ̀ soolo. +Nɛalia nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛlioenai, Izikia ń Azikaũo, aa kɛ̀ àaↄ̃. +Ɛlioenai nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Odavia, Ɛliasibu, Pelaia, Akubu, Yohanani, Delaia ń Ananio, aa kɛ̀ sopla. +Yuda nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Pɛlɛzi, Ɛzↄ̃nↄ, Kaami, Hulu ń Sobalao. +Sobalapi nɛ́ Leaia mɛ́ Yaata ì, ↄ̃ Yaata Ahumai ń Laadio ì. Zↄla buiↄn we. +Etaũ nɛgↄ̃ɛↄn Yezɛlɛɛ, Isema ń Ibasio ũ. An dãe tↄ́n Azɛlɛponi. +Ɔ̃ à Penuɛli pↄ́ Gedoo kàlɛ ì ń Ezɛɛ pↄ́ Usa kàlɛo. Ɛflata yoa Hulu pↄ́ Bɛtɛlɛũ kàlɛ buiↄn we. +Asuli pↄ́ Tekoa kàlɛ nↄ vĩ plaɛ, aan Ɛla ń Naalao ũ. +Naala mɛ́ Ahuzaũ ń Efɛɛo ń Temɛnio ń Aasetalio ì. +Ɛla mɛ́ Zɛlɛti ń Zohaao ń Ɛnanio ì. +Kozu Anubi ń Zobebao ì. An guu ↄ̃ Aluũ nɛ́ Ahaleli buiↄ bↄ̀u. +Yabɛsi bɛɛɛ vĩ dɛ a gbɛ̃́ↄla. Aà da mɛ́ tↄkpàɛ̀ Yabɛsi, kɛ à aà ì ń wãwã zↄ̃ↄo yã́i. +Yabɛsi wiilɛ̀ Isailiↄ Luawa à mɛ̀: Báaadamagu, ní ma bùsu kã́fĩmɛɛ. Ɔdaa, ní ma bↄ vãiu, kɛ́ másu wãwãmao yã́i. Ɔ̃ Lua sìaànↄ. +Suha dãuna Kelubu mɛ́ Mɛhii ì, ↄ̃ Mɛhii Ɛsitoni ì. +Ɛsitoni mɛ́ Bɛlafa ń Paseao ń Tehinao ì. Tehinapi mɛ́ Naasa kàlɛ. Lekadeↄn we. +Kenazi nɛgↄ̃ɛↄn Ɔniɛli ń Selaiao ũ. Ɔniɛli nɛgↄ̃ɛↄn Hata ń Mɛↄnↄtaio ũ. +Mɛↄnↄtaipi mɛ́ Ɔfɛla ì. Selaia mɛ́ Yoabu ì. Ɔ̃mɛ sia pↄ́ kú Siaↄ Guzulɛuↄ dezi ũ. +Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ilu, Ela ń Naaũo. Elapi mɛ́ Kenazi ì. +Yalɛlɛli nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zifi, Zifa, Tilia ń Asalɛo. +Ɛzala nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yɛtɛɛ, Mɛlɛdi, Efɛɛ ń Yalonio. Mɛlɛdi mɛ́ Falaↄ̃ↄ nɛ́ Bitia sɛ̀, ↄ̃ à Miliaũ ń Samaio ìò ń Ɛsɛmↄa mae Isebao. Aà Yuda nↄ ↄ̃ à Gedoo mae Yɛlɛdi ń Soko mae Ɛbɛɛ ń Zanↄa mae Yekutiɛo ìò. +Odia na Nahaũ dãe buiↄ tↄ́n kɛ: Gaami bui pↄ́ kú Kɛilaↄ ń Maaka bui pↄ́ kú Ɛsɛmↄaↄ. +Simↄↄ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Aminↄ, Lina, Bɛnana ń Tilonio. Isi buiↄn Zoeti ń aà nɛgↄ̃ɛo ũ. +Yuda nɛ́ Sela buiↄ tↄ́n kɛ: Ɛɛ pↄ́ Leka kàlɛ, Laada pↄ́ Malesa kàlɛ ń zwã̀atãnaↄ bui pↄ́ kú Bɛtasebeaↄ +ń Yokiũo ń Kozebadeↄ ń Yoasio ń Salafa pↄ́ aa dɛ Mↄabu bùsu kíaↄ ũↄ ń Yasubilɛmao. Yã́piↄ kɛgↄↄ zi. +Gbɛ̃́piↄá oobonaↄnɛ, aa ku Nɛtaiũ ń Gedelao. We aaì zĩkɛu kíaɛ. +Simɛↄ nɛgↄ̃ɛ�� tↄ́n kɛ: Nɛmuɛli, Yamini, Yalibu, Zela ń Sauluo. +Saulu Saluũ ì, Saluũ Mibisã ì, Mibisã Misima ì. +Misima Amuɛli ì, Amuɛli Zakuu ì, Zakuu Simɛi ì. +Simɛipi nɛgↄ̃ɛ ì gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ, nɛnↄɛ soolo. Aà gbɛ̃́piↄ sↄ̃ aai nɛ'i dasio. Bee yã́i Simɛↄ buiↄ dasi lán Yudaↄwao. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ aa zↄ̃̀lɛuↄn kɛ: Bɛɛsɛba, Mↄlada, Azaasuali, +Bila, Ɛsɛũ, Tolada, +Bɛtuɛ, Ɔↄma, Zikilaga, +Bɛmaakabo, Azaasusiũ, Bɛbili ń Saalaiũo. An wɛ̃́lɛↄn we e à gɛ̀ pɛ̀ò Davidi kpalableawa. +Aa wɛ̃́lɛↄ vĩ mɛ̀n sↄo lↄ: Etaũ, Aini, Limↄ, Tokɛ̃ ń Asão +ń ń bualoũ pↄ́ liaa wɛ̃́lɛpiↄziↄ e à gɛ̀ pɛ̀ò Baalawa. An wɛ̃́lɛↄn we. Aa ń buiↄ tↄ́ dàlau, ↄ̃n kɛ: +Mɛsoba, Yamɛlɛki, Amazia nɛ́ Yosa, +Yoɛli, Yosibia nɛ́, Selaia tↄũna, Asiɛ sĩ́wɛna Yehu, +Ɛlioenai, Yaakoba, Yesohaia, Asaia, Adiɛli, Yesimiɛ, Benaia +ń Zizao. Zizapi mɛ́ Sifi nɛ́, Aloni tↄũna, Yedaia sĩ́wɛna, Simɛli sↄ̃kpaɛ, Semaia sĩsĩ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń tↄ́ dàda láupiↄ mɛ́ ń bui dↄaanaↄ ũ. An bɛdeↄ dasikũ̀ maamaa, +ↄ̃ aa fɛ̀lɛ gɛ̀ dã́dãkɛkĩi wɛɛlɛi Gedoo bɛ'aɛ oi guzulɛ gukpɛ oi. +Ɔ̃ aa bↄ̀ dã́dãkɛkĩi maa táaedewa we. Bùsupi yàasa mɛ́ a yãkele vĩo. Haũ buieↄ mɛ́ kú we yãa. +Gbɛ̃́piↄ gɛ̀ we Yudaↄ kí Ezekia gↄↄɛ. Aa sì Haũ buipiↄzi ń kpɛ́ↄ guu ń Mɛu bui pↄ́ kú weↄ. Aa ń dɛdɛ míↄ, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ we aa kɛ̀ ń dã́dãkɛkĩi ũ e ń a gbão. +Ɔ̃ Simɛↄ bui gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń basↄoↄ lɛ̀lɛ Sei bùsu sĩ̀sĩdewa. Isi nɛgↄ̃ɛↄ Pelatia ń Nɛaliao ń Lefaiao ń Uziɛlio mɛ́ dↄ̀aanɛ́. +Aa Amalɛki bui kↄ̃na pↄ́ bↄ̀ yãaↄ dɛ̀dɛ, ↄ̃ aa ku we e ń a gbão. +Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Lubɛni buiↄ tↄ́n kɛ: Ɔ̃mɛ yoa ũ, ãma kɛ́ à gbadà a mae nawa yã́i, ↄ̃ aà maepi aà yoakɛzɛ kpà Yosɛfu nɛgↄ̃ɛↄwa, wi aà tↄ́ dalau yoa ũ lↄo. +Baa kɛ́ Yuda gbãa a gbɛ̃́ↄ guu, mɛ́ dↄaana bↄ̀ aà buiↄ guu, Yosɛfu mɛ́ yoakɛzɛ vĩ. +Isaili yoa Lubɛni nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Anↄki, Palu, Ɛzↄ̃nↄ ń Kaamio. +Yoɛli Semaia ì, Semaia Gↄgu ì, Gↄgu Simɛi ì, +Simɛi Mika ì, Mika Leaia ì, Leaia Baali ì, +Baali Beela ì. Ɔ̃mɛ Lubɛni buiↄ dↄaana ũ, ↄ̃ Asiliↄ kí Pulu aà kũ̀ tàò zĩ̀zↄ ũ. +Beela gbɛ̃́ pↄ́ wà ń tↄ́ dàda láu daɛdaɛↄn kɛ: Kí Yeiɛli, Zakali +ń Azaza nɛ́, Sɛma tↄũna, Yoɛli sĩ́wɛna Bɛlao. Aa zↄ̃̀lɛ Aloee ń Nɛboo ń Baali Mɛonao. +Aa zↄ̃̀lɛ gukpɛ oi e aa gɛ̀ nà guwaiwai pↄ́ pɛ̀ Uflatawa, kɛ́ an pↄtuoↄ dasikũ̀ Galada bùsuu yã́i. +Saulu gↄↄ aa zĩkà ń Ageli buiↄ, ↄ̃ aa zĩblèmá aa zↄ̃̀lɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu bùsu pↄ́ kú Galada gukpɛ oi píiu. +Gada buiↄ kú ń saɛ Basana bùsuu e à gɛ̀ pɛ̀ Salekawa. +Yoɛli mɛ́ ń dↄaana ũ Basana we, Safaũ mɛ́ aà plaade ũ, a gbɛa Yanai ń Safatao. +An gbɛ̃ↄn kɛ daɛdaɛ gbɛ̃ↄn sopla: Mikaila, Mɛsulaũ, Sɛba, Yolai, Yakã, Zia ń Ɛbɛluo. +Buzu Yado ì, Yado Yesisai ì, Yesisai Mikaila ì, Mikaila Galada ì, Galada Yaloa ì, Yaloa Huli ì, Huli Abihaili ì, Abihaili mɛ́ gbɛ̃́piↄ ì. +Abidiɛli nɛ́, Guni tↄũna Ahi mɛ́ gbɛ̃́piↄ uabele sɛ̃́ia ũ. +Gada buiↄ ku Galada ń Basana bùsu wɛ̃́lɛↄ guu ń Salↄna dã́dãkɛkĩio e a zↄ̃lɛwa. +Wà gbɛ̃́piↄ tↄ́ dàlau Yudaↄ kí Yotaũ ń Isailiↄ kí Yeloboaũo gↄↄɛ. +Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo gbɛ̃́ gbãa pↄ́ kú zĩ̀ sↄu guuↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń síiↄ̃o ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń baswaaↄ̃oɛ (44.760). Wà zĩkaa dànɛ́, aa sɛ̀ngbao ń fɛ̃ndao vĩ, mɛ́ aa ka dↄ̃. +Aa zĩkà ń Ageli buiↄ ń Yetuuo ń Nafisio ń Nↄdabao. +Lua dↄ̀ńlɛ à Ageli buiↄ nànɛ́ ń ↄzĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ kúńnↄↄ píi, kɛ́ aa wiilɛ̀wa zĩlau yã́i. A sìńnↄ, kɛ́ aa a náaikɛ̀ yã́i. +Ɔ̃ aa Ageli buiↄ pↄtuoↄ nàaa, yiongoↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi (50.000), sãↄ ń bleↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń blakwio (250.000), zàa'ĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla (2.000). Aa gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ bɛ̃́ɛ lↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄo (100.000), +mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ gàga zĩpi guuↄ dasi, asa zĩpi bↄ̀ Dii kĩ́iɛ. Aa zↄ̃̀lɛ ń gbɛu e wà gɛ̀ Isailiↄ kũ̀kũ tàńnↄ. +Manase buiↄ lɛɛ do zↄ̃̀lɛ bùsupiu za Basana e Baali Ɛɛmↄ ń Seniio ń Ɛɛmↄ gbɛo. Aa dasi. +An uabele káauↄn kɛ: Efɛɛ, Isi, Ɛliɛli, Azeliɛ, Zelemii, Odavia ń Yadiɛlio. Gↄ̃sa gbãa tↄdeↄnɛ, mɛ́ uabeleↄnɛ lↄ. +Kási aa náai vĩ ń deziↄ Luaɛo, aa gbãsĩkɛ̀ ń bùsupi gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń mìdɛnɛ́ↄ tã́aↄɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ Lua tɛkpà Asiliↄ kí Pulu pↄ́ wì mɛ lↄ Tigela Pilɛsɛɛgu, ↄ̃ Pulupi mↄ̀ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ dopio kũ̀kũ tàńnↄ Ala ń Abooo ń Halao ń swa pↄ́ wì mɛ Gozã saɛo. +Levii nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Geesↄ̃, Kɛata ń Mɛlalio. +Kɛata nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Amlaũ, Isaa, Hɛblↄ̃ ń Uziɛlio. +Amlaũ nɛ́ↄ tↄ́n kɛ: Aalona, Mↄizi ń Miliaũo. Aalona nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Nadabu, Abiu, Ɛleazaa ń Itamaao. +Ɛleazaa Finɛasi ì, Finɛasi Abisua ì, +Abisua Buki ì, Buki Uzi ì, +Uzi Zelaia ì, Zelaia Mɛlaio ì, +Mɛlaio Amalia ì, Amalia Aitubu ì, +Aitubu Zadoki ì, Zadoki Aimaaza ì, +Aimaaza Azalia ì, Azalia Yohanani ì, +Yohanani Azalia ì. Ɔ̃mɛ Lua gbàgba kpɛ́ pↄ́ Salomↄↄ dↄ̀ Yelusalɛũ ua. +Azalia Amalia ì, Amalia Aitubu ì, +Aitubu Zadoki ì, Zadoki Saluũ ì, +Saluũ Ilikia ì, Ilikia Azalia ì, +Azalia Selaia ì, Selaia Yozada ì. +Kɛ́ Dii tò Nɛbukanɛza mↄ̀ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi kũ̀kũ tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ, Yozadapi kú ń guuɛ. +Geesↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄn Libeni ń Simɛio ũ. +Mɛlali nɛgↄ̃ɛↄn Mali ń Musio ũ. Levii buiↄn kɛ an dezi káauↄwa: +Geesↄ̃ Libeni ì, Libeni Yaata ì, Yaata Zima ì, +Zima Yoa ì, Yoa Ido ì, Ido Zela ì, Zela Yealai ì. +Kɛata Aminadabu ì, Aminadabu Kole ì, Kole Asii ì, +Asii Ɛlikana ì, Ɛlikana Abiasafa ì, Abiasafa Asii ì, +Asii Taatu ì, Taatu Uliɛli ì, Uliɛli Uzia ì, Uzia Saulu ì. +Ɛlikana nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Amasai ń Aimↄo. +Aimↄ Ɛlikana ì, Ɛlikana Zofai ì, Zofai Naata ì, +Naata Ɛliabu ì, Ɛliabu Yeloaũ ì, Yeloaũ Ɛlikana ì, Ɛlikana Samuɛli ì. +Samuɛli nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Yoɛli ũ, a plaade Abia. +Mɛlali Mali ì, Mali Libeni ì, Libeni Simɛi ì, Simɛi Uza ì, +Uza Simɛa ì, Simɛa Agia ì, Agia Asaia ì. +Gbɛ̃́ pↄ́ Davidi ń dílɛ Dii kpɛ́ lɛ̀sin gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ kpagolo sua we gbɛaↄn kɛ: +Aaìↄ lɛsizĩ kɛ zwã̀akpɛ pↄ́ wì mɛ Kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ e Salomↄↄ gɛ̀ kpɛdↄ̀ò Diiɛ Yelusalɛũ. Aa zĩkɛ̀ a zɛ́wa lá wa dìlɛnɛ́wa. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa zĩpi kɛ̀ↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Lɛ̀sin dↄaana Emani, Kɛata bui deziↄ tↄ́n kɛ maeↄ ń ńũ, Ɛlikana, Samuɛli ń Yoɛli pↄ́ Emanipi ìo. +Emani gbɛ̃do Asafa mɛ́ ì lɛsi aà ↄplaai. Aà deziↄ tↄ́n kɛ maeↄ ń ńń Bɛlɛkia pↄ́ Asafapi ìo. +An gbɛ̃́ Mɛlali buiↄ dↄaana Etani mɛ́ ìↄ kú ń ↄzɛɛi. Aàń Kisi pↄ́ Etanipi ìo. +An Levii deeↄ mɛ́ zwã̀akpɛ pↄ́ dɛ Lua kpɛ́ ũ zĩ kĩniↄ kɛ̀ píi. +Aalona ń a buiↄ mɛ́ ì pↄ́ↄ kpasa sa'okĩiwa ń tulaletikatɛakĩio. Aamɛ aaìↄ luakukĩi zĩ kɛ, aaì Isailiↄ duuna kɛ̃́má lá Lua zↄ̀blena Mↄizi dìlɛnɛ́wa. +Aalona buiↄ tↄ́n kɛ: Ɛleazaa Finɛasi ì, Finɛasi Abisua ì, +Abisua Buki ì, Buki Uzi ì, Uzi Zelaia ì, +Zelaia Mɛlaio ì, Mɛlaio Amalia ì, Amalia Aitubu ì, +Aitubu Zadoki ì, Zadoki Aimaaza ì. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ wa kpàmá ń zↄ̃lɛkĩi ũↄn kɛ: Kɛata tↄũna Aalona buiↄ ↄ̃ wà gbɛlànɛ́ káau. +Ɔ̃ aa Hɛblↄ̃ pↄ́ kú Yuda bùsuu blè ń a dã́dãkɛkĩi pↄ́ liaaiↄ. +Ãma wà wɛ̃́lɛpi buaↄ ń a bualoũↄ kpà Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbuwaɛ. +Aalona buiↄ mɛ́ Hɛblↄ̃ pↄ́ dɛ misiwɛ̃lɛ ũ blè ń Libenao ń Yatiio ń Ɛsɛmↄao +ń Ilɛnio ń Dɛbiio +ń Asão ń Bɛsɛmɛsio, ampii ń a dã́dãkɛkĩioɛ. +Aa Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ wɛ̃́lɛↄ blè lↄ, Gɛba ń Alemɛo ń Anatoo, ampii ń a dã́dãkɛkĩioɛ. Wɛ̃́lɛ mɛ̀n kuɛ'aaↄ̃piↄá Aalona buiↄ pↄ́ɛ. +Kɛata bui kĩniↄ mɛ́ Manase bui pↄ́ kú bɛ'aɛ oiↄ wɛ̃́lɛↄ blè mɛ̀n kwi gbɛlaa guu. +Geesↄ̃ buiↄ mɛ́ Isakaa buiↄ ń Asɛɛ buiↄ ń Nɛfatali buiↄ ń Manase bui pↄ́ kú Basana bùsuuↄ wɛ̃́lɛↄ blè daɛdaɛ mɛ̀n kuɛ'aaↄ̃. +Mɛlali buiↄ mɛ́ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Zabulↄni buiↄ wɛ̃́lɛↄ blè daɛdaɛ mɛ̀n kwi gbɛlaa guu. +Ɔ̃ Isaili buipiↄ wɛ̃́lɛpiↄ ń ń dã́dãkɛkĩiↄ kpà Levii buiↄwa. +Yudaↄ ń Simɛↄ buiↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ wà ń tↄ́ sìpiↄ kpàmá lↄ. +Kɛata buieↄ mɛ́ Ɛflaiũ buiↄ wɛ̃́lɛↄ blè lↄ. +Wà Ɛflaiũ bùsu sĩ̀sĩde misiwɛ̃lɛ pↄ́ wì mɛ Sikɛũ kpàmá ń Gɛzɛɛo +ń Yↄkemaũo ń Bɛtolonio +ń Ayalonio ń Galimↄo, ampii ń a dã́dãkɛkĩioɛ. +Manase bui pↄ́ kú bɛ'aɛ oiↄ mɛ́ Anɛɛ ń Bileaũo ń ń dã́dãkɛkĩio kpà Kɛata bui kĩniↄwa. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ Geesↄ̃ buiↄ èn kɛ: Manase bui pↄ́ kú gukpɛ oi wɛ̃́lɛↄ Golana pↄ́ kú Basana bùsuu ń Asaloo ń ń dã́dãkɛkĩio. +Isakaa bui wɛ��́lɛↄ Kɛdɛsi, Dabela, +Lamↄtu ń Anɛũo ń ń dã́dãkɛkĩiↄ. +Asɛɛ bui wɛ̃́lɛↄ Masala, Abedↄ̃, +Hukoko ń Leobɛo ń ń dã́dãkɛkĩiↄ. +Nɛfatali bui wɛ̃́lɛↄ Kɛdɛsi pↄ́ kú Galile, Hamↄ, Kiliataiũ ń ń dã́dãkɛkĩiↄ. +Levii nɛ́ Mɛlali buiↄ mɛ́ gↄ̃̀. Ɔ̃ aa Zabulↄni bui wɛ̃́lɛɛ beeↄ è: Yↄkenaũ, Kaata, Limↄnↄ ń Tabooo, ampii ń a dã́dãkɛkĩiↄ. +Aa Lubɛni bui pↄ́ kú Yuudɛ̃ baa bↄaa ń Yelikooↄ wɛ̃́lɛɛ beeↄ è lↄ: Bɛzɛɛ pↄ́ kú guwaiwaiu, Yaza, +Kedemↄ ń Mɛfaao, ampii ń a dã́dãkɛkĩiↄ. +Aa Gada bui wɛ̃́lɛɛ beeↄ è lↄ: Lamↄtu pↄ́ kú Galada bùsuu, Maanaiũ, +Ɛsɛbↄ̃ ń Yazɛɛo, ampii ń a dã́dãkɛkĩiↄ. +Isakaa nɛgↄ̃ɛↄ síiↄ̃ɛ: Tola, Pua, Yasubu ń Simɛlↄnio. +Tola nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Uzi, Lefaia, Yeliɛ, Yamai, Ibisaũ ń Samuɛlio. Uabeleↄnɛ ḿpii. Davidi gↄↄ Tola bui gↄ̃sa pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plao ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (22.600). +Uzi mɛ́ Izilahia ì. Izilahia nɛgↄ̃ɛↄn Mikaila, Obadia, Yoɛli ń Isiao ũ. An gbɛ̃ↄn sↄo píiá uabeleↄnɛ. +An bui zĩgↄ̃ pↄ́ wà ń tↄ́ dàlau daɛdaɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń soolooɛ (36.000), kɛ́ an nↄↄ ń ń nɛ́ↄ dasi yã́i. +Isakaa bui gↄ̃sa pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basiiↄ̃ ń soplaoɛ (87.000). +Bɛ̃yãmɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ àaↄ̃ɛ: Bɛla, Bɛkɛɛ ń Yediaɛo. +Bɛla nɛgↄ̃ɛↄ sↄoɛ: Ɛzɛbↄ̃, Uzi, Uziɛli, Yelimↄ ń Ilio. Uabeleↄnɛ ḿpii. An bui gↄ̃sa pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao n plao ń baakwi ń síiↄ̃oɛ (22.034)ń Alemɛo. Bɛkɛɛ nɛgↄ̃ɛↄn we píi. +Wà ń uabeleↄ tↄ́ dàlau, mɛ́ an gↄ̃saↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń ↄ̀aa dooɛ (20.200). +Yediaɛ mɛ́ Bilana ì. Bilana nɛ́ↄ tↄ́n kɛ: Yeusi, Bɛ̃yãmɛɛ, Ehudu, Kenaana, Zetã, Taasisi ń Aisahaao. +Yediaɛ buipiↄá uabeleↄnɛ ḿpii. An bui gↄ̃sa pↄ́ aaì bↄ gɛ́ zĩkaiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ gɛ̃o ń plao ń ↄ̀aa dooɛ (17.200). +Supiũ ń Hupiũoá Ili buiↄnɛ, mɛ́ Husiũá Ahee buiↄnɛ. +Bila nɛ́ Nɛfatali nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yaziɛli, Guni, Yezɛɛ ń Sileũo. +Manase nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: À Asiɛli ń Makiio ì ń Sili bui nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀ooɛ. Makii mɛ́ Galada ì. +Makii nↄsɛ̀ Hupiũɛ ń Supiũo. Aà dãe tↄ́n Maaka. Makii buie tↄ́n Zelofada. Nɛnↄɛↄ a ì atɛ̃ɛ. +Makii nɛgↄ̃ɛ ì ń a na Maakao, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Pɛlɛsi. Aà dãuna tↄ́n Sɛlɛsi, aà nɛgↄ̃ɛↄn Ulaũ ń Lakɛũo ũ. +Ulaũ mɛ́ Bedã ì. Makii nɛ́ Galada, Manase tↄũna nɛgↄ̃ɛↄn we. +Aà dãe Amↄlɛkɛ nɛgↄ̃ɛↄn Isodo, Abiɛzɛɛ ń Malao ũ. +Semida nɛgↄ̃ɛↄn Ahiana, Sikɛũ, Liki ń Aniaũo ũ. +Ɛflaiũ Sutɛla ì, Sutɛla Bɛlɛdi ì, Bɛlɛdi Taatu ì, Taatu Ɛlada ì, Ɛlada Taatu ì, +Taatu Zabada ì, Zabada Sutɛla ì. Ezɛɛ ń Ɛladuo gɛ̀ Gatadeↄ pↄtuoↄ kṹkũi, ↄ̃ wà ń dɛdɛ we. +An mae Ɛflaiũ pↄsia kɛ̀ ń gaa yã́ musu à gↄↄplakɛ̀, ↄ̃ aà daɛↄ mↄ̀ aà nↄ̀sɛ nìniɛ̀. +Kɛ́ Ɛflaiũpi ɛ̀a wùlɛ ń a nao, ↄ̃ à nↄsì à nɛgↄ̃ɛ ì lↄ. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Bɛlia, kɛ́ yã'ↄ̃ma aà bɛdeↄ lè yã́i. +Aà nɛnↄɛ tↄ́n Sɛɛla. Ɔ̃mɛ Bɛtoloni Musu ń Bɛtoloni Zĩ́lɛo kàlɛ ń Uzɛni Sɛɛlao. +Lɛfa Lɛsɛfa ì, Lɛsɛfa Tɛla ì, Tɛla Taani ì, +Taani Ladã ì, Ladã Amihudu ì, Amihudu Ɛlisama ì, +Ɛlisama Nuni ì, Nuni Yozuee ì. +An bùsu wɛ̃́lɛↄ tↄ́n kɛ: Bɛtɛli ń a bualoũↄ, Naalana pↄ́ kú gukpɛ oi, Gɛzɛɛ pↄ́ kú bɛ'aɛ oi ń a bualoũↄ, Sikɛũ ń a bualoũↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Aya ń a bualoũↄwa. +Bɛtɛsã ń Taanakio ń Mɛgidoo ń Dooo, ampii ń a bualoũↄ ku Manase buiↄ bùsuuɛ, ↄ̃ Isaili nɛ́ Yosɛfu buipiↄ ku wɛ̃́lɛpiↄ guu. +Asɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Imɛna, Iseva, Isevi ń Bɛliao. An dãen Sela ũ. +Bɛlia nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛbɛɛ ń Biizai mae Malakiɛo. +Ɛbɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yaflɛti, Somɛɛ ń Otaũo. An dãen Sua ũ. +Yaflɛti nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Pasaki, Bimali ń Asevao. +Somɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ahi, Lↄga, Uba ń Alaũo. +Aà dãuna Otaũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zofa, Imɛna, Selɛsi ń Amaluo. +Zofa nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Sua, Aanɛfɛɛ, Suali, Beli, Imla, +Bɛzɛɛ, Odo, Sãma, Silesa, Yɛtɛɛ ń Beelao. +Yɛtɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yefũnɛ, Pisipa ń Elao. +Ula nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ala, Aniɛli ń Liziao. +Asɛɛ buiↄn we, mɛ́ uabeleↄnɛ ḿpii. Gↄ̃sa gbãa tↄdeↄnɛ mɛ́ dↄaana maaↄnɛ. An zĩgↄ̃ pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo ń mɛ̀ndooɛ (26.000). +Bɛ̃yãmɛɛ nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Bɛla ũ, a plaade Asebe, a àaↄ̃de Ahala, +a síiↄ̃de Nↄha, a sↄode Lafa. +Bɛla nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Adaa, Ehudu mae Gela, +Abisua, Naamani, Ahoa, +Gela, Sefufã ń Hulaũo. +Ehudu nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Naamani, Ahia ń Gelao. Gelapi nɛgↄ̃ɛↄn Uza ń Aihuduo ũ. Uabeleↄn ń ũ Gɛba, ↄ̃ Gela tò aa fɛ̀lɛ tà Manaata. +Saalaiũ a naↄ Husiũ ń Baalao yà, ↄ̃ à nɛ́ɛ beeↄ ì Mↄabu bùsuu +ń a na Odɛsio: Yobaba, Zibia, Mɛsa, Malekaũ, +Yeuzi, Sakia ń Miimao. Aà nɛ́piↄn we, ampii uabeleↄnɛ. +À Abitubu ń Ɛlipaao ì ń a na Husiũpio zadↄ̃ i aà yao. +Ɛlipaa nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛbɛlu, Misaũ ń Sɛmɛdi pↄ́ Onↄ ń Lodio kàlɛ ń a bualoũↄ. +À Bɛlia ń Sɛmao ì lↄ. Uabeleↄn ń ũ Ayaloni. Aamɛ Gatadeↄ yàń Yohao. +Ɛlipaa nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zebadia, Mɛsulaũ, Iziki, Ɛbɛɛ, Isimɛlai, Izilia ń Yobabao. +Simɛi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yakiũ, Zikeli, Zabedi, Ɛlienai, Ziletai, Ɛliɛli, Adaia, Bɛlaia ń Simɛlao. +Sasaki nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Isepã, Ɛbɛlu, Ɛliɛli, Abedↄ̃, Zikeli, Anana, Anania, Elaũ, Anɛtotia, Ifedea ń Penuɛlio. +Yeloaũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Samɛselai, Sealia, Atalia, Yaalɛsia, Ɛlia ń Zikelio. +Wà gbɛ̃́piↄ tↄ́ dàlau. Uabeleↄnɛ ḿpii. Aa kú ń gbɛ̃́ↄ saɛ Yelusalɛũɛ. +Kɛ́ Yeiɛli Gabaↄ̃ↄ kàlɛ, ↄ̃ a ku we. Aà na tↄ́n Maaka. +Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Abedↄ̃ ũ. A gbɛa Zuu, Kisi, Baali, Nɛɛ, Nadabu, +Gedoo, Ahio, Zekɛɛ +ń Simɛa mae Mikeloo. Aa kú ń gbɛ̃́ↄ saɛ Yelusalɛũɛ. +Nɛɛ Kisi ì, Kisi Saulu ì, Saulu Yonatãa ì ń Malakisuao ń Abinadabuo ń Isibosɛo. +Yonatãa mɛ́ Mika mae Mɛfibosɛ ì. +Mikapi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Pitↄ̃, Mɛlɛki, Talea ń Aazao. +Aaza Yoada ì, Yoada Alemɛ ì ń Azemavɛo ń Zimlio. Zimli Mↄza ì, +Mↄza Binɛa ì, Binɛa Lafa ì, Lafa Ɛlasa ì, Ɛlasa Aseli ì. +Aseli nɛgↄ̃ɛ ì sooloɛ. An tↄ́n kɛ: Azikaũ, Bokelu, Isimaɛla, Sealia, Obadia ń Ananio. Aseli nɛgↄ̃ɛↄn we píi. +Aà gbɛ̃do Ɛsɛki nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Ulaũ ũ, a plaade Yeusi, a àaↄ̃de Ɛlifele. +Ulaũ nɛgↄ̃ɛↄá gↄ̃sa gbãa kàdↄ̃naↄnɛ. Aa nɛgↄ̃ɛↄ ń tↄũnaↄ vĩ dasi, aa kà basoplakwi. Gbɛ̃́piↄá Bɛ̃yãmɛɛ buiↄnɛ ḿpii. +Wà Isailiↄ tↄ́ dà Isaili kíaↄ ladau ḿpiiɛ. Wà Yudaↄ kũ̀kũ tàńnↄ Babɛli, kɛ́ aa bↄ̀ Lua kpɛ yã́i. +Sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń Lua ua zĩkɛnaↄ ń Isaili kĩniↄ mɛ́ ɛ̀a sù ń bùsuu ń ń wɛ̃́lɛↄ guuo káau. +Yuda buiↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń Ɛflaiũ buiↄ ń Manase bui pↄ́ sù Yelusalɛũↄn kɛ: +Amihudu nɛ́ Utai, Ɔmɛli tↄũna, Imɛli sĩ́wɛna, Bani sↄ̃kpaɛ mɛ́ Yuda nɛ́ Pɛlɛzi buiↄ dↄaana ũ. +Asaia ń a dãunaↄ mɛ́ Yuda nɛ́ Sɛla buiↄ dↄaanaↄ ũ. +Yeuɛli mɛ́ Yuda nɛ́ Zela buiↄ dↄaana ũ. Yuda buipiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basiiↄ̃kwioɛ (690). +Mɛsulaũ nɛ́ Salu, Odavia tↄũna, Asenua sĩ́wɛna mɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ dↄaana ũ +ń Yeloaũ nɛ́ Ibinɛiao ń Uzi nɛ́ Ela, Mikeli tↄũnao ń Sefatia nɛ́ Mɛsulaũ, Leuɛli tↄũna, Ibinia sĩ́wɛnao. +Bɛ̃yãmɛɛ bui pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń basoplakwi ń soolooɛ (956). Uabeleↄnɛ ḿpii. +Yedaia ń Yoialibuo ń Yakɛ̃o mɛ́ sa'onaↄ dↄaanaↄ ũ +ń Lua kpɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄ Azalia, Ilikia nɛ́, Mɛsulaũ tↄũna, Zadoki sĩ́wɛna, Mɛlaio sↄ̃kpaɛ, Aitubu sĩsĩo +ń Yeloaũ nɛ́ Adaia, Pasuu tↄũna, Malakia sĩ́wɛnao ń Adiɛli nɛ́ Maasai, Yazela tↄũna, Mɛsulaũ sĩ́wɛna, Mɛsilemi sↄ̃kpaɛ, Imɛɛ sĩsĩo. +Sa'on uabeleↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa swaaↄ̃ ń baswaaↄ̃oɛ (1.760). Gↄ̃sa gbãaↄnɛ, Lua ua zĩkɛnaↄnɛ. +Mɛlali bui Asubu nɛ́ Semaia, Azikaũ tↄũna, Asabia sĩ́wɛna mɛ́ Levii buiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ +ń Bakebakaao ń Ɛlɛsio ń Galalio ń Mika nɛ́ Matania, Zikeli tↄũna, Bɛlɛkia sĩ́wɛnao +ń Semaia nɛ́ Obadia, Galali tↄũna, Yedutu sĩ́wɛnao ń Asa nɛ́ Bɛlɛkia, Ɛlikana pↄ́ kú Nɛtofa tↄũnao. +Bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ tↄ́n kɛ: Saluũ, Akubu, Talemↄ, Aimani ń ń gbɛ̃́ↄ. Saluũ mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ɔ̃mɛ ìↄ Kí Bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú gukpɛ oi dↄ̃́a e ń a gbão. Gbɛ̃́piↄ mɛ́ Levii buiↄ fã́ani bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũ. +Kole nɛ́ Saluũ, Abiasafa tↄũna, Kole sĩ́wɛna ń a gbɛ̃́ Kole buiↄ mɛ́ Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ dↄ̃̀anaↄ ũ lá ń deziↄ dɛ Dii bòo bↄlɛdↄ̃anaↄ ũ yãawa. +Ɛleazaa nɛ́ Finɛasi mɛ́ ń dↄaana ũ gↄↄ bee, mɛ́ Dii kuaànↄ. +Mɛsɛlɛmia nɛ́ Zakali mɛ́ Kpaaũkpɛ bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sɛ́ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń kuɛplaoɛ (212). An tↄ́ↄ ku taalau ń wɛ̃́lɛↄ guu. Davidi ń gu'ena Samuɛlio mɛ́ zĩ gbiapi dà ń deziↄnɛ. +Ampiↄ ń ń buiↄ mɛ́ Dii ua bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũ. +Aaìↄ zɛzɛa kpɛ́pi gola síiↄ̃ↄwa, gukpɛ, bɛ'aɛ, gugbãntoo ń gɛↄmidↄkĩio. +Zĩeↄ an gbɛ̃́ pↄ́ aa ku wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛoↄ ìↄ mↄ zĩkɛińnↄ gↄↄ soplapla. +Zĩpiá bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn síiↄ̃piↄ yã́ɛ. Levii buipiↄ mɛ́ ì Lua ua kpɛ́nɛↄ ń a làasiↄ dↄ̃́a. +Aaì zɛzɛ lia Lua uai gwã́, aaìↄ dↄ̃́a. Ampiↄ mɛ́ aaìↄ a zɛ́ kili kũa, aaìↄ wɛ̃ lá gu lɛ́ dↄ. +An gbɛ̃eↄ ìↄ laaidↄ Lua ua zĩkɛbↄↄwa. Tó wà gɛ̃̀ò ge tó wà bↄ̀ò, aamɛ aaìↄ nao. +Wà ń gbɛ̃eↄ dìlɛ aaↄ laaidↄ Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ pↄ́ↄ ń a zĩkɛbↄↄwa ń pↄ́wɛntio ń vɛ̃ɛo ń nísio ń tulaletio ń pↄ́ gĩnanaↄ. +Sa'onaeↄ mɛ́ aaì pↄ́ gĩnanapiↄ yãalɛkↄ̃u. +Pɛ̃ɛkɛa mɛ́ Levii nɛ́ Kole bui Saluũ nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Matitia zĩ ũ. +Aà gbɛ̃́ Kole buieↄ mɛ́ aaìↄ pɛ̃ɛ pↄ́ wì kálɛ dↄ̀ↄdↄↄ kã́mabogↄↄzĩ kɛ. +Levii bui uabele lɛ̀sinaↄ mɛ́ aaìↄ ku Lua ua kpɛ́nɛↄ guu. Wìli zĩ pãle danɛ́o, asa aaìↄ ń zĩ kɛ fãanɛ ń gwãasĩnaoɛ. +Ampiↄ mɛ́ Levii bui uabele pↄ́ kú Yelusalɛũↄ ũ, gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ ũ. +Yeiɛli mɛ́ Gabaↄ̃ↄ kàlɛ, ↄ̃ a ku we. Aà na tↄ́n Maaka. +Aà yoan Abedↄ̃ ũ. A gbɛa Zuu, Kisi, Baali, Nɛɛ, Nadabu, +Gedoo, Ahio, Zakali +Aaza Yada ì, Yala Alemɛ ì ń Azemavɛo ń Zimlio. Zimli Mↄza ì, +Mↄza Binɛa ì, Binɛa Lefaia ì, Lefaia Ɛlasa ì, Ɛlasa Aseli ì. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ pɛ̀lɛ Saulu ń a nɛgↄ̃ɛↄzi, ↄ̃ aa aà nɛ́ↄ Yonatãa ń Abinadabuo ń Malakisuao dɛ̀dɛ. +Zĩ pↄ́ lìaa Sauluzi pãsĩkũ̀, ↄ̃ kàzunaↄ aà pà, à kɛ̀'ĩa. +Ɔ̃ a ò a zĩkabↄkũnaɛ: Ǹ ń fɛ̃nda wo, ní ma zↄ̃ ǹ ma dɛò. Tó ni kɛ màao, gyafↄↄdeɛ beeↄ mↄ kↄ̃̀ↄ'omanↄɛ. Ɔ̃ vĩa aà zĩkabↄkũnapi kũ̀, i weio, ↄ̃ Saulu a fɛ̃nda sɛ̀ à azĩa ò'oa. +Kɛ́ aà zĩkabↄkũnapi è à gà, ↄ̃ à azĩa ò'o a fɛ̃ndaa sↄ̃, aa gà ḿpii. +Màa Saulu ń a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ ń a bɛdeↄ gàga ḿpii sãnu. +Kɛ́ Isaili pↄ́ kú guzulɛu weↄ è ń zĩgↄ̃ↄ bàalɛ̀ mɛ́ Saulu ń a nɛgↄ̃ɛↄ gàga, ↄ̃ aa bàalɛ̀ sↄ̃, pↄ́ↄ woloi gbɛ̃́ pↄ́ gàgaↄwa, ↄ̃ aa Saulu ń a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ fã̀ɛ Filitɛ̃ↄ bùsuu píi ń ń tã́akpɛↄ. +Wà aà gↄ̃kɛbↄↄ kàlɛ ń tã́aↄ kpɛ́u, ↄ̃ wà aà mi lòo Dagↄ̃ kpɛ́u. +Kɛ́ Yabɛsi Galadadeↄ yã́ pↄ́ Filitɛ̃ↄ kɛ̀ Sauluɛpi mà màa, +ↄ̃ an nɛgↄ̃naↄ fɛ̀lɛ píi, aa Saulu ń a nɛgↄ̃ɛↄ gɛↄ sɛ̀lɛ tàò Yabɛsi. Aa ń vĩ́ gbɛ̃́nɛli gbáu we, ↄ̃ aa lɛyè e gↄↄ sopla. +Saulu gà kɛ́ à bↄ̀ Dii kpɛ yã́iɛ. I Dii yãdao, à gɛ̀ yãgbɛ̀a gɛ̀sisinawa se. +I yãgbɛa Diiwao. A yã́i Dii aà dɛ̀i, ↄ̃ à Yɛse nɛ́ Davidi kpà kpalau aà gbɛu. +Isailiↄ mↄ̀ Davidi kĩ́i ḿpii Hɛblↄ̃ aa mɛ̀: Wá au doũɛ. +Za zi, baa gↄↄ pↄ́ Saulu dɛ kía ũ, ḿmɛ ni dↄaawɛ̃ɛ zĩlau gɛa ń suao. Ɔ̃ Dii n Lua aa aà kpà Isailiↄ kpalau, lá Dii dà Samuɛliɛ a òwa. +Davidi ń Isailiↄ tↄ̃̀u Yelusalɛũ pↄ́ wì mɛ lↄ Yebusi ḿpii. Ɔ̃ Yebusideↄ +ò Davidiɛ: Ńyↄ̃ gɛ̃ lao. Gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aa lɛ̀lɛ Yebusideↄwa káau mɛ́ a gↄ̃ zĩgↄ̃ↄ swana ũ, an gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Zeluia nɛ́ Yoabu mɛ́ gɛ̀ káau, ↄ̃ à gↄ̃̀ ń swana ũ. +Davidi bɛkpà wɛ̃́lɛ bĩ́idepiu, ↄ̃ wà tↄkpàɛ̀ Davidi Wɛ̃́lɛ. +À kpɛ́ↄ dↄ̀dↄ lìai za gu pↄ́ wà Milo ɛ kàka ń bùsuo e a bĩ́iwa, mɛ́ Yoabu wɛ̃́lɛpi gu pↄ́ gↄ̃̀ↄ kɛ̀kɛ. +Davidi gbãa lɛ́ dɛdɛɛ, asa Dii Zĩgↄ̃de kuaànↄɛ. +Davidi nɛgↄ̃naↄ kíaↄ yã́n kɛ. Ampiↄ ń Isailiↄ píi aa zɛ̀aànↄ aà kíakɛ yã́ musu. Aa aà kpà Isailiↄ kía ũ lá Dii òwa. +Davidi nɛgↄ̃napiↄ tↄ́n kɛ: Akemↄ gbɛ̃́ Yasↄbaũ mɛ́ nɛgↄ̃n tↄde gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ swana ũ. Aàpi mɛ́ sↄ̃na sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄoↄzi, à ń zↄ̃zↄ̃ò píi gↄↄdoũzĩ. +Aà gbɛa Dodai nɛ́ Ɛleazaa, Ahoa gbɛ̃́ kú nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ guu lↄ. +A kú ń Davidio gↄↄ pↄ́ Filitɛ̃ↄ kã̀aa aa zĩkà Pasadamiũ. Isailiↄ pↄ̀ↄbↄzãkɛ̀ gu pↄ́ naa bú kúu. +Aàpi ń a gbɛ̃́ↄ aamɛ zɛ̀ wà gì búpi guoguo. Aa Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ, ↄ̃ Dii tò aa zĩ̀ zↄ̃ↄ blè gↄↄ bee. +Nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwiↄ guu, gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ mɛ́ bↄ̀ gɛ̀ Davidi kĩ́i Adulaũ gbɛ̀'ɛu. Filitɛ̃ↄ gãli bòo kálɛa Lefai guzulɛu. +Gↄↄ bee Davidi ku sɛ̃gbãu mɛ́ Filitɛ̃ gudↄ̃anaↄ ku Bɛtɛlɛũ. +Ɔ̃ gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ gɛ̀ gɛ̃̀ Filitɛ̃ↄ bòou, aa Bɛtɛlɛũ bↄlɛ lↄ̀ↄpi í tↄ̀ sùò Davidiɛ. Ɔ̃ i we mìo, a tↄ̃̀lɛ Diiɛ sa'o'i ũɛ. +À mɛ̀: Kai ma Lua, má fↄ̃ íɛ bee mio. Gbɛ̃́ pↄ́ aa gì ń wɛ̃niiↄ auɛ! I we mìo. Nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ yãkɛan we. +Yoabu dãuna Abisai mɛ́ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwipiↄ swana ũ. Aàpi mɛ́ sↄ̃na sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄoozi à ń dɛdɛ, ↄ̃ à tↄbↄ̀ gbɛ̃ↄn baakwipiↄ guu. +À Egipi gbɛ̃́ pↄ́ a gbã̀a kà gã̀sĩsuu sↄo dɛ̀. Egipi gbɛ̃́pi sↄ̃mpa dɛ lán zwã̀atãn àsaliwaɛ, ↄ̃ Benaia sↄ̃̀aàzi ń goo, à aà sↄ̃napi sìwà à aà dɛ̀ò. +Nɛgↄ̃napiↄ tↄ́n kɛ: Yoabu dãuna Asaɛli, Dodo nɛ́ Ɛlana Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́, +Alodi gbɛ̃́ Samↄ, Peloni gbɛ̃́ Ɛlɛzi, +Tekoa gbɛ̃́ Ikesi nɛ́ Ila, Anato gbɛ̃́ Abiɛzɛɛ, +Usa gbɛ̃́ Sibekai, Ahoa gbɛ̃́ Ilai, +Nɛtofa gbɛ̃́ Malai, Nɛtofa gbɛ̃́ Baana nɛ́ Ɛlɛbu, +Gibɛa pↄ́ kú Bɛ̃yãmɛɛ bùsuu gbɛ̃́ Libai nɛ́ Itai, Pilatↄ̃ gbɛ̃́ Benaia, +Gaasi guzulɛ gbɛ̃́ Idai, Alaba gbɛ̃́ Abiɛli, +Bauliũ gbɛ̃́ Azemavɛ, Saaleboni gbɛ̃́ Ɛliaba, +Gizoni gbɛ̃́ Asɛũ nɛgↄ̃ɛↄ, gusĩsĩde gbɛ̃́ Sage nɛ́ Yonatãa, +gusĩsĩde gbɛ̃́ Sakaa nɛ́ Ahiaũ, Ulu nɛ́ Ɛlifala, +Mɛkɛla gbɛ̃́ Efɛɛ, Peloni gbɛ̃́ Ahia, +Kaamɛli gbɛ̃́ Ɛzɛlo, Ɛzɛbai nɛ́ Naalai, +Natã dãuna Yoɛli, Ageli nɛ́ Mibaa, +Iti bui Uli, Alai nɛ́ Zabada, +Siza nɛ́ Adina, Lubɛni buiↄ swana ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn baakwi. +Maaka nɛ́ Anana, Miti gbɛ̃́ Yosafa, +Asalo gbɛ̃́ Uzia, Aloee gbɛ̃́ Otaũ nɛgↄ̃ɛↄ Sãma ń Yeiɛlio, +Simɛli nɛ́ Yediaɛ ń a dãuna Yoha Tizi gbɛ̃́o, +Maava gbɛ̃́ Ɛliɛli, Ɛlinaaũ nɛgↄ̃ɛↄ Yelibai ń Yosaviao, Mↄabu gbɛ̃́ Itamaa, +Ɛliɛli ń Ɔbɛdio ń Mɛzobi gbɛ̃́ Yaasiɛo. +Kɛ́ Kisi nɛ́ Saulu Davidi yà, gbɛ̃́ pↄ́ aa nà Davidiwa Zikilagaↄ tↄ́n kɛ. Aa ku nɛgↄ̃na pↄ́ dↄ̀aàlɛ zĩlauↄ guuɛ. +Aa sáↄ ń gbɛmaↄ kũa, aaì ka ge gbɛ zu ń ↄplaao ń ↄzɛɛo píiɛ. Saulu zĩa bui Bɛ̃yãmɛɛ buiↄnɛ, aan kɛ: +An swana Ahiɛzɛɛ, Gibɛa gbɛ̃́ Semaanɛ ń aà dãuna Yoasio, Azemavɛ nɛgↄ̃ɛↄ Yeziɛli ń Pɛlɛtio, Belaka ń Anato gbɛ̃́ Yehuo, +Gabaↄ̃ↄ gbɛ̃́ Isimaia pↄ́ dɛ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwiↄ dↄaanaↄ do ũ, +Selemia, Yaaziɛ, Yohanani, Gedela gbɛ̃́ Yozaba, +Ɛluzai, Yelimↄ, Bealia, Semalia, Alufi bui Sefatia, +Ɛlikana, Isia, Azalɛli, Kole buiↄ Yoɛzɛɛ ń Yasↄbaũo +ń Gedoo gbɛ̃́ Yeloaũ nɛgↄ̃ɛↄ Yoela ń Zebadiao. +Gada buieↄ ńzĩa kpà Davidiwa sɛ̃gbãu. Gↄ̃sa gbãaↄnɛ. Aaìↄ ku zĩ̀ sↄu guuɛ, mɛ́ aa sɛ̀ngbao ń sↄ̃nao dↄ̃. An oa bↄ̀ nↄ̀ↄmusuwa, mɛ́ aaìↄ wãa gusĩsĩdeu lán tuewa. +Ezɛɛ mɛ́ ń swana ũ, a plaade Obadia, a àaↄ̃de Ɛliabu, +a síiↄ̃de Misimana, a sↄode Zelemii, +a soolode Atai, a soplade Ɛliɛli, +a swaaↄ̃de Yohanani, a kɛ̃okwide Ɛlizaba, +a kwide Zelemii, a kuɛdode Mabanai. +Gada buipiↄá zĩgↄ̃ swanaↄnɛ. An gbɛ̃́ pↄ́ a gbãa kɛ̃́sãańzi gbãa mɛ́ sáa ń gbɛ̃ↄn basↄoↄ gbãao. An gbɛ̃́ pↄ́ dɛńlaↄ sↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo pↄ́. +Ɔ̃mɛ bùa Yuudɛ̃wa mↄ sɛ̃́ia guu gↄↄ pↄ́ à pà, aa tò guzulɛdeↄ tilɛ̀ gukpɛ ń bɛ'aɛo píi. +Bɛ̃yãmɛɛ buieↄ ń Yudaeↄ mↄ̀ nà Davidiwa sɛ̃gbãu lↄ. +Davidi gɛ̀ dàńlɛ à mɛ̀: Tó aafia álɛ mↄa à dↄmalɛ, mí gbãakpaázi ń nↄ̀sɛmɛndoo. Tó álɛ mↄ́ ma kpái ma ibɛɛↄwa, baa kɛ́ mi yãpãsĩkɛɛ́oɛ sↄ̃, wá deziↄ Lua a e, i yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Lua Nisĩna dɛ̀dɛ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwipiↄ swana Amasaiwa à mɛ̀: N gbɛ̃́ↄn wá ũ, Davidi, wa zɛnnↄɛ, Yɛse nɛ́. Lua aafia kã́fĩnɛ, Lua n dↄnlɛdeↄ gba aafia lↄ, asa n Lua a dↄnlɛɛ. Ɔ̃ Davidi ń dílɛ à ń kɛ́ a zĩgↄ̃ gbãamↄnɛdeↄ swanaↄ ũ. +Manase buieↄ nà Davidiwa gↄↄ pↄ́ aàpi ń Filitɛ̃ↄ lɛ́ gɛ́ zĩkai ń Sauluo. Ɔ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ i dↄ Filitɛ̃ↄlɛo, asa Filitɛ̃ kíaↄ mɛ́ lɛkpàaĩ, ↄ̃ aa aà gbàɛ aa mɛ̀: Tó à zɛ̀ ń a dii Sauluoɛ, aa wá mi zↄ̃zↄ̃ɛ. +Manase bui pↄ́ nà Davidiwa gↄↄ pↄ́ à tà Zikilagaↄn kɛ: Adena, Yozaba, Yediaɛ, Mikaila, Yozaba, Ɛlihu ń Ziletaio. Aamɛ Manase bui zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ d���aanaↄ ũ. +Aa dↄ̀ Davidilɛ gbãamↄnɛdeↄ yã́ musu, asa gↄ̃sa gbãaↄnɛ ḿpii, Davidi zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ. +Lá gu lɛ́ dↄ wìↄ mↄ Davidi kĩ́i dↄiaàlɛ e aà zĩgↄ̃ↄ gɛ̀ dasikũ̀ lán Lua ìwaↄwaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa gↄ̃kɛbↄↄ kũa aa mↄ̀ Hɛblↄ̃ Davidi kpái kpalau Saulu gbɛu lá Dii òwaↄ dasilɛn kɛ: +Yuda pↄ́ sɛ̀ngbao ń sↄ̃naↄ kũaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ soolo n ↄ̀aa síiↄ̃oɛ (6.800). +Simɛↄ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń basↄooɛ (7.100). +Levii buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (4.600). +Aalona buiↄ dↄaana Yoiada ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄooɛ (3.700). +Ɛ̀waaso nɛgↄ̃n Zadoki kú ń guu ń a bɛ'uabeleↄ gbɛ̃ↄn bao ń plao. +Saulu zĩa bui Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ɛ (3.000). Bɛ̃yãmɛɛ bui dasideↄ ku Saulu kpɛ e tiaɛ. +Ɛflaiũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń ↄ̀aa síiↄ̃oɛ (20.800). Gↄ̃sa gbãa tↄdeↄnɛ ń gbɛ̃́ↄ guu. +Manase bui pↄ́ kú bɛ'aɛ oiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao plasaiɛ (18.000). Gbɛ̃́piↄ wà ń plɛ́ aa gɛ́ Davidi kpái kpalau. +Isakaa bui dↄaanaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa doɛ. Aa gↄↄ bee yã́ dↄ̃ mɛ́ aa laai vĩ a yã́ musu, aa dↄ̃ lá à kũ̀ Isailiↄ kɛ. Aa kú ń ń ìwaↄ píi. +Zabulↄni bui pↄ́ aa zĩ dↄ̃ mɛ́ aa gↄ̃kɛbↄ dↄ́ɛ dↄ̃ↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwiɛ (50.000). Aa ku aà kpɛ ń nↄ̀sɛmɛndooɛ +Nɛfatali bui dↄaanaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoɛ ń ń ìwaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń soplao (37.000), baade ń a sɛ̀ngbaoo ń a sↄ̃nao. +Dã bui pↄ́ aa ku zĩ̀ sↄu guuↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi plasaio ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (28.600). +Asɛɛ bui pↄ́ zĩ dↄ̃ mɛ́ aa ku sↄu guuↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blaɛ (40.000). +Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase bui pↄ́ kú Yuudɛ̃ baaleↄ gbɛ̃ↄn sↄ́sↄo lɛɛ basooloɛ (120.000). An baade ń a gↄ̃kɛbↄↄ. +Gbɛ̃́piↄá zĩgↄ̃ↄnɛ ḿpii, aaìↄ ku sia zĩlau sↄu guuɛ. Aa mↄ̀ Hɛblↄ̃ ń nↄ̀sɛmɛndoo Davidi kpái kpalau, i gↄ̃ Isaili bui píi kía ũ. Ɔ̃ Isaili kĩniↄ làasoo doũpi kɛ̀ lↄ, aa ye Davidi kpaa kpalaui. +Ɔ̃ aa gↄↄ àaↄ̃ kɛ̀ ń Davidio we, aa pↄblè aa vɛ̃ɛmì, asa an bɛdeↄ kũ̀sũakɛ̀nɛ́ɛ. +Bee gbɛa an saɛde pↄ́ kú Isakaa buiↄ bùsuu ń Zabulↄni buiↄ bùsuo e à gɛ̀ pɛ̀ Nɛfatali bui pↄ́ kú zã̀ↄ bùsuwaↄ aa pↄblea dì zàa'ĩnaↄnɛ ń yiongoↄ ń sↄ̃baonaↄ ń zuↄ aa mↄ̀onɛ́ɛ. Pↄ́wɛnti diɛ ń kaadↄɛmbɛ giiↄ ń vɛ̃ɛbɛ giiↄ ń vɛ̃ɛo ń nísio ń zuↄ ń sãↄ, kɛ́ Isailiↄ lɛ́ pↄnakɛ yã́i. +Davidi lɛkpàaĩ ń a zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ń a gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ píi. +Ɔ̃ a ò Isailiↄnɛ píi: Tó à kɛ̀ɛ́ maa, mɛ́ a dɛ Dii wá Lua pↄeã ũɛ, wà lɛ́kpãsãkɛ wá gbɛ̃́ kĩni pↄ́ kú Isaili bùsuuↄnɛ píi ń sa'onaↄ ń Levii bui pↄ́ kúńnↄ ń wɛ̃́lɛↄ guuↄ, aa mↄ kãaawanↄ, +wí gɛ wá Lua kpagolo sɛ́ suò wá kĩ́i, asa wi yãgbɛawà Saulu gↄↄo. +Gbɛ̃́ pↄ́ kãaaapiↄ wèi màa, asa à kɛ̀ ḿpiiɛ maaɛ. +Ɔ̃ Davidi Isailiↄ kã̀aa za Egipi swa Sikooi e à gɛ̀ pɛ̀ Amata bↄlɛwa, kɛ́ aa Lua kpagolo sɛ́ Kiliayaaliũ aa suò. +Ɔ̃ Davidi ń Isailiↄ gɛ̀ Kiliayaaliũ pↄ́ wì mɛ lↄ Baala, Yuda bùsuu ḿpii, kɛ́ aa gɛ wà Dii Lua kpagolo sɛ́ wà suò. Dii ìↄ kible kpagolopi musu malaika gã̀sĩadeↄ zãnguo ↄ̃ aà tↄ́ kuwà. +Ɔ̃ aa kpagolopi sɛ̀ Abinadabu bɛ, aa dà zugo dafu guu aa dàò zɛ́u, Uza ń Ahio mɛ́ lɛ́ gɛò. +Davidi ń Isailiↄ lɛ́ ↄ̃wã Lua aɛ ń gbãa pua lɛ́u ḿpii ń lɛsiao. Wàlɛ mↄↄnalɛ ń kúuo ń gã̀ao ń sɛ̃́sɛ̃naↄ ń kã̀aeↄ. +Kɛ́ aa kà Kidↄ̃ ésegbɛ̃kĩi, zuↄ gɛ̃nalɛ̀, ↄ̃ Uza ↄbↄ̀ kpagolopi kũ̀. +Ɔ̃ Dii pↄ pàaàzi à aà lɛ̀ we, kɛ́ à ↄnà kpagolopiwa yã́i, ↄ̃ à gà Lua aɛ we. +Davidi pↄ pà,Lua yã́ musu à mɛ̀: Kpelewa má kɛ mà Lua kpagolo sɛ́ mà taòi? +Ɔ̃ i sɛ sùò a wɛ̃́lɛu lↄo, à lìlɛ tàò Gata gbɛ̃́ Ɔbɛdɛdↄũ bɛ. +Lua kpagolopi ku aà bɛ e mↄ àaↄ̃, ↄ̃ Dii ɛ̀fãaikɛ̀ aà bɛdeↄnɛ ń pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi. +Tii kí Hilaũ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidiwa ń sɛdɛ líↄ ń gbɛ̀'ãnaↄ ń li'ãnaↄ kpɛdↄiɛ̀. +Ɔ̃ Davidi dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii a kpa Isailiↄ kía ũɛ, mɛ́ à a kpala kã̀fĩɛ maamaa, kɛ́ Isailiↄ dɛ Luapi gbɛ̃́ↄ ũ yã́i. +Davidi ɛ��a nↄeↄ sɛ̀ Yelusalɛũ lↄ, ↄ̃ à nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄ ì'ińnↄ. +Ibaa, Ɛlisua, Ɛlifele, +Ɛlisama, Ɛliada ń Ɛlifeleo. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ mà wà Davidi kpà Isaili bui píi kía ũ, ↄ̃ ampii aa gɛ̀ lɛ́ aà wɛ. Kɛ́ Davidi a baomà, ↄ̃ à gɛ̀ daińlɛ. +Filitɛ̃ↄ mↄ̀ lɛ̀lɛ Lefai guzulɛdeↄwa, +ↄ̃ Davidi gbɛ̀a Luawa à mɛ̀: Mà gɛ́ lɛ́lɛi Filitɛ̃ↄwa, ńyↄ̃ ń namɛɛ ma ↄzĩa? Dii wèwà à mɛ̀: Gɛ́, má ń nanɛ n ↄzĩ. +Ɔ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ gɛ̀ Baali Pelaziũ, ↄ̃ à zĩblèmá we. Davidi mɛ̀: Lua dↄ̀aamɛɛmɛ̀ wà kpasa. +Ɔ̃ Filitɛ̃ↄ ɛ̀a mↄ̀ lɛ̀lɛ Lefai guzulɛdeↄwa lↄ. +Ɔ̃ Davidi ɛ̀a gbɛ̀a Luawa lↄ. Lua wèwà à mɛ̀: Ńsu gɛ́má súsuo. Liańzi, ní lɛ́lɛmá bↄaa ń kpɛ̃̀ kpɛ́o. +Tó a táa'okĩi mà lípiↄ mia, à bↄmá ń zĩo, asa ma bↄ dↄaaɛ́n we, kɛ́ mà zĩble Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄwa yã́i. +Davidi kɛ̀ màa lá Lua òɛwa, ↄ̃ aa zĩblè Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄwa za Gabaↄ̃ↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Gɛzɛɛwa. +Davidi tↄ́ lì bùsuↄla píi, ↄ̃ Dii tò bui píi vĩakɛ̀ɛ̀. +Kɛ́ Davidi kpɛdↄ̀dↄ azĩaɛ a wɛ̃́lɛ guu, ↄ̃ à gukɛ̀kɛ Lua kpagoloɛ, à zwã̀akpɛ dↄ̀ɛ̀ +à mɛ̀: Gbɛ̃e Lua kpagolo sɛa zɛ́ vĩo, sema Levii buiↄ bàasio, asa Dii mɛ́ ń dílɛ a sɛnaↄ ũ, aaiↄ a zĩ kɛ gↄↄpii. +À Isaili bui píi kã̀aa Yelusalɛũ, kɛ́ aa gɛ Dii kpagolopi sɛ suò gu pↄ́ a kɛ̀kɛɛ̀u. +Ɔ̃ à Aalona buiↄ ń Levii buiↄ sìsi: +Kɛata buiↄ dↄaana Uliɛli ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn basooloↄ. +Mɛlali buiↄ dↄaana Asaia ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń baooↄ. +Geesↄ̃ buiↄ dↄaana Yoɛli ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn basoolokwiↄ. +Ɛlizafã buiↄ dↄaana Semaia ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa doↄ. +Hɛblↄ̃ buiↄ dↄaana Ɛliɛli ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn basiiↄ̃ↄ. +Uziɛli buiↄ dↄaana Aminadabu ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn basↄokwi ń plaoↄ. +Ɔ̃ Davidi sa'onkiaↄ Zadoki ń Abiataao sìsi ń Levii buiↄ Uliɛli, Asaia, Yoɛli, Semaia, Ɛliɛli ń Aminadabuo. +A ònɛ́: Levii bui dↄaanaↄn á ũ. Ápiↄ ń á gbɛ̃́ↄ à gbãbↄ ázĩaɛ, í gɛ́ Dii Isailiↄ Lua kpagolo sɛ́ à suò gu pↄ́ má kɛ̀kɛɛ̀u. +Dii wá Lua pↄ fɛ̃̀wázi káau, kɛ́ á Levii buiↄ ámɛ á sɛao yã́i. Wi yãgbɛawà a zɛ́wao. +Ɔ̃ Sa'onaↄ ń Levii bui kĩniↄ gbãbↄ̀ ńzĩaɛ, kɛ́ aa Dii Isailiↄ Lua kpagolo sɛ suò yã́i. +Ɔ̃ Levii buipiↄ gɛ̀ Lua kpagolo sɛ dà ń gã̀u, aalɛ suò ń a sɛ́liↄ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Ɔ̃ Davidi ò Levii bui dↄaanaↄnɛ aa ń gbɛ̃eↄ dilɛ aaↄ lɛsi ń pↄ́'ↄbↄnaↄ: Domaↄ ń mↄↄnaↄ ń sɛ̃́sɛ̃naↄ, an pↄna súu iↄ dↄ. +Ɔ̃ Levii buipiↄ Yoɛli nɛ́ Emani dìlɛ ń Bɛlɛkia nɛ́ Asafao ń Mɛlali bui Kusaia nɛ́ Etanio. +An kwàũ, Yeiɛli ń Azaziao. +Lɛ̀sin dↄaanaↄ Emani, Asafa ń Etanio lɛ́ mↄgotɛ̃ sɛ̃́sɛ̃naↄ lɛ́. +Zakali, Aziɛli, Semilamↄ, Yeiɛli, Uni, Ɛliabu, Maasea ń Benaiao lɛ́ doma'ↄ gèele lɛ́. +Matitia, Ɛlifeleu, Mikinɛia, Ɔbɛdɛdↄũ, Yeiɛli ń Azaziao lɛ́ mↄↄna'ↄ kelena lɛ́. +Levii bui dↄaana Kenania mɛ́ kpagolosɛnaↄ dↄaana ũ. Ì yãdanɛ́, kɛ́ a dↄ̃a vĩ a guu yã́i. +Bɛlɛkia ń Ɛlikanao mɛ́ kpagolopi dↄ̃̀anaↄ ũ. +Sa'onaɛ beeↄ mɛ́ lɛ́ kã̀aepɛ Lua kpagolo aɛ: Sebania, Yosafa, Nɛtanɛli, Amasai, Zakali, Benaia ń Ɛliɛzɛɛo. Ɔbɛdɛdↄũ ń Yehiao dɛ a dↄ̃̀anaↄ ũɛ lↄ. +Màa Davidi ń Isailiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ gɛ̀ Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛ̀ Ɔbɛdɛdↄũ bɛ, aalɛ suò ń pↄnao. +Lua dↄ̀ Levii bui pↄ́ kpagolopi sɛaↄlɛ, ↄ̃ wà sa'ò ń zuswanaↄ mɛ̀n sopla ń sãsakaoↄ mɛ̀n sopla lↄ. +Davidi bàabaa gomusu daa ń Levii bui pↄ́ kpagolo sɛaↄ ń ń dↄaana Kenaniao ń lɛ̀sinaↄ píi. Davidi bàabaa sa'o'ula daa lↄ. +Màa Isaili bui píi lɛ́ su ń Dii kpagoloo ń kúkuakɛao ń kuu'ↄo ń kã̀ae'ↄo ń sɛ̃́sɛ̃n ↄ́o ń domalɛao ń mↄↄnlɛao. +Kɛ́ Dii kpagolo lɛ́ gɛ̃ Davidi wɛ̃́lɛu, Saulu nɛ́ Mikali lɛ́ zĩ́lɛ gwa fɛnɛntiu. Kɛ́ a è kí Davidi lɛ́ ↄ̃wã, àlɛ pↄnakɛ Dii aɛ, ↄ̃ à sakàaàgu a sↄ̃ guu. +Wà sù ń Lua kpagoloo wa dìlɛ zwã̀akpɛ pↄ́ Davidi dↄ̀ɛ̀ guu. Ɔ̃ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Lua aɛ ń sáaukpasaↄ. +Kɛ́ Davidi sa'ò a làa, à báaadà gbɛ̃́ↄgu ń Dii tↄ́o. +Ɔ̃ à pɛ̃ɛ ń damina kàao ń vɛ̃ɛbɛ kàao bìilɛ Isaili pↄ́ kãaaa weↄnɛ ń miwa mɛ̀ndodo gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +À Levii buieↄ dìlɛ aaↄ zĩkɛ Dii kpagolo aɛ, aaiↄ Dii Isailiↄ Lua tↄbↄ, aaiↄ aà sáaukpa, aai�� aà táasilɛ. +Asafa mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, Zakali mɛ́ aà plaade ũ, bee gbɛa Yaaziɛ, Semilamↄ, Yeiɛli, Matitia, Ɛliabu, Benaia, Ɔbɛdɛdↄũ ń Yeiɛlio. Aaliↄ domaↄ lɛ́ ń mↄↄnaↄ. Asafa sↄ̃ aliↄ sɛ̃́sɛ̃napa. +Sa'onaↄ Benaia ń Yaaziɛo mɛ́ aaliↄ kã̀aepɛ Luabaakuańnↄ kpagolo aɛ gↄↄpii. +Gↄↄ bee ↄ̃ Davidi Dii sáaukpazĩ dàalɛ, a nà Asafa ń a gbɛ̃́ↄnɛ ń ↄzĩ. +À Dii sáaukpa, í aà sísi, à to bui píi aà yãkɛaↄ dↄ̃. +À lɛsi à aà táasilɛ, í aà yãbↄnsaɛkɛaↄ galikɛ píi, +í ĩ́anadã ń aà tↄ́ pↄ́ a kua adoao. Á Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄ à pↄnakɛ, +à gɛ Dii le à gbãa gbɛawà, íↄ aà aɛya gↄↄpii. +À to yãbↄnsaɛ pↄ́ a kɛ̀ↄ dↄágu, aà dabudabukɛaↄ ń yã́ pↄ́ a dìlɛↄ. +Á Dii zↄ̀blena Isaili buiↄ, á Yakↄbu bui pↄ́ à á sɛ́piↄ, +Dii mɛ́ wá Lua ũ, ↄ̃mɛ ì yãdilɛ gbɛ̃́piiɛ. +Aà bàakuawanↄ yã́ lí sãaaguo, yã́ pↄ́ a òpi aↄ ku e wá buiwaɛ. +Aà bàa kú ń Ablahaũo, à ɛ̀a yã́ doũpi lɛgbɛ̃̀ Izaakiɛ lↄ. +Aà bàa ɛ̀a kú ń Yakↄbuo iko ũ, ↄ̃ a kú ń Isailiↄ e gↄↄpii. +À mɛ̀ á Kanaa bùsu kpámá, aↄ dɛ pↄ́ pↄ́ aa sɛ kpaalɛ guu ũ. +Gↄↄ bee aa dasio, wìli ń yãdao, aa ku Kanaa bùsuu bↄ̀mↄↄ ũɛ. +Aaìↄ liaaliaa bui ń buio guuɛ, aaìↄ bɛbɛ bùsu ń bùsuo. +I we gbɛ̃e ń wɛtã̀o, à kíaↄ lèle an yã́ musu à mɛ̀: +Aasu ↄkã gbɛ̃́ pↄ́ a ń sɛ́piↄwao, aasu ĩada a ãnabipiↄwao. +Dṹnia gbɛ̃́pii, à lɛsi Diiɛ. Àↄ aà zĩblea baokpa lá gu lɛ́ dↄ. +À aà gawi yã'o buiↄnɛ, à aà yãbↄnsaɛↄ galikɛ gbɛ̃́piiɛ. +Dii zↄ̃ↄ, à kà wà aà táasilɛ, à kà wà vĩakɛɛ̀ dɛ diiↄla píi. +Buipãleↄ diiↄá pↄ́ gianaↄnɛ, Dii mɛ́ musu kɛ̀. +A zↄ̃ↄkɛ ń bɛɛɛo vĩ, gbãa ń pↄnao ku aà kĩ́iɛ. +À gawi ń gbãao dↄ̃ Diiɛ, bùsu píi gbɛ̃́ↄ, à dↄ̃ Diiɛ. +À Dii tↄ́ gawi dↄ̃ɛ̀, à mↄ aà aɛ, í aà gba pↄ́, à kúlɛ Diiɛ ń lousisi'ulaↄ daa. +Zĩ́lɛdeↄ à tó á mɛ àↄ kukɛ aà aɛ. À dṹnia kàlɛ gíũgiũ, a deea vĩo. +Musudeↄ, à pↄnakɛ, zĩ́lɛdeↄ, à vĩ àↄ kɛ̃aa, í o buiↄ guu Dii mɛ́ lɛ́ kible. +Ísia ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, à kↄ̃fĩkɛ, sɛ̃̀a ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, à kúkuakɛ píi, +lí pↄ́ kú lákpɛuↄ i gulakɛ, aai pↄnakɛ Dii aɛ, asa àlɛ mↄ́ yã́kpalɛkɛi ń dṹniaoɛ. +À Dii sáaukpa, asa a maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +À mɛ: Lua wá Suabana, wá suaba! Wá bↄlɛ buiↄ guu, ní wá kãaa, wí n tↄ́ kã́fĩ, asa a kua adoa, wí ĩ́anadã ń n táasilɛao. +Wà Dii Isailiↄ Lua sáaukpa za asĩnizĩ e gↄↄpii! Ɔ̃ gbɛ̃́pii mɛ̀: Ãmi! Àleluya! +Davidi Asafa ń a gbɛ̃́ↄ dìlɛ Dii bàakuańnↄ kpagoloi, kɛ́ aaliↄ zĩkɛ a aɛ lá gu lɛ́ dↄ lá wa dìlɛwa. +À Ɔbɛdɛdↄũ ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi plasaiↄ dìlɛ we lↄ. Yedutu nɛ́ Ɔbɛdɛdↄũpi ń Osao mɛ́ bↄlɛdↄ̃anaↄ ũ. +À sa'onkia Zadoki ń a gbɛ̃ sa'onaↄ dìlɛ Dii zwã̀akpɛ kĩ́i Gabaↄ̃ↄ gulɛsĩ pↄ́ wa bòu, +kɛ́ aaliↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Dii gbagbakĩiwa kↄↄ ń oosio, lá a ku Dii ikoyã pↄ́ a dìlɛ Isailiↄnɛ lá guuwa. +Emani ń Yedutuo kúńnↄ we ń gbɛ̃́ kĩni pↄ́ wà ń tↄ́ sì wà ń sɛ́ↄ, kɛ́ aaↄ Dii sáaukpa, asa aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Kã̀aeↄ ń sɛ̃́sɛ̃naↄ ń pↄ́'ↄbↄn pãleↄ dɛ Emani ń Yedutupio yã́ ũɛ, kɛ́ wàli lɛsiò Luaɛ. Yedutupi nɛgↄ̃ɛↄ mɛ́ bↄlɛdↄ̃anaↄ ũ. +Kɛ́ baade tà a bɛ, ↄ̃ Davidi ɛ̀a tà à samaa'ò a uadeↄnɛ. +Kɛ́ kí zↄ̃̀lɛ a bɛ, a ò ãnabi Natãɛ: Ée! Kpɛ́ pↄ́ wa dↄ̀ ń sɛdɛ lío ↄ̃ máↄ zↄ̃lɛu, Dii bàakuawanↄ kpagolo iↄ dilɛa zwã̀akpɛua? +Natã wèwà à mɛ̀: Lá à n pↄ gbàn kɛ, asa Lua kunnↄɛ. +Gɛ ǹ o ma zↄ̀blena Davidiɛ ma mɛ̀ ↄ̃mɛ a bɛ pↄ́ máↄ ku a guu kpamɛɛo. +Za gↄↄ pↄ́ ma bↄ ń Isailiↄ Egipi e gbã mi bɛkpao. Miↄ sↄ̃kĩikpakpaɛ, zwã̀akpɛ mɛ́ ma zↄ̃lɛkĩi ũ. +Gɛ ǹ o ma zↄ̀blena Davidipiɛ, ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ ma aà sɛ̀ sãdãdãkĩi, kɛ́ aàↄ dɛ ma gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũɛ. +Gu pↄ́ à gɛ̀u píi miↄ kuaànↄɛ, ↄ̃ ma aà ibɛɛↄ dɛ̀dɛɛ̀. Má aà tↄbↄ maamaa saɛ, iↄ dɛ dṹnia tↄdeↄ do ũ. +Ma bùsu kpà ma gbɛ̃́ Isailiↄwa ma ń kálɛu, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛu aa gↄ̃̀ viibɛɛpiↄ busaɛ̀ à gà, má aà nɛgↄ̃ɛ mɛ̀ndo sɛ lɛsĩɛ, mí aà kpa kpalau. +Aàpi mɛ́ a kpɛdↄmɛɛ, iↄ ku kpalau e gↄↄpii. +Mámɛ máↄ dɛ aà mae ũ, aàpi iↄ dɛ ma nɛ́ ũ. Má gbɛ̃kɛ bↄaaaànↄ lá má bↄ̀aa ń gbɛ̃́ pↄ́ kú aà ãawao. +Má aà buipi kpa kpala pↄ́ bↄ̀ ma kĩ́iu, iↄ ku we e gↄↄpii, iↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ kía ũ, mɛ́ aà kpalapi aↄ láaa vĩo. +Lua, bee kɛ̀nɛ fɛ̃́nɛũ e tia, ↄ̃ n mapi n zↄ̀blena bui pↄ́ aↄ ku zia yã'ò lↄ. Dii Lua, ↄ̃ n ma dilɛ lándↄ̃ má dɛ gbɛ̃́piilawaa? +Dii Lua, kpelewa má o sa mapi n zↄ̀blena kã́fĩa yã́ musu lↄi? Ń ma dↄ̃. +Dii, n yãzↄ̃ↄpi kɛ̀ lá ń yeiwa ma yã́iɛ, ↄ̃ ń tò mapi n zↄ̀blena má yãzↄ̃ↄpiↄ dↄ̃ píi. +Dii, gbɛ̃e muaannↄo. Diie kuo, n bàasio, lá wá màɛ. Dii, n gↄ̃ ń Lua ũ. +Dii, to lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ mapi n zↄ̀blena ń ma buiↄ yã́ musu àↄ ku gↄↄpii. Kɛ lá ń òwa, +ní tↄbↄ maamaa e gↄↄpii, wi mɛ Dii Zĩgↄ̃deá Isailiↄ Luaɛ, mɛ́ mapi n zↄ̀blena Davidi, ńyↄ̃ ma buiↄ zĩ́napɛlɛ, +asa mpi ma Lua, ń òmɛɛ n mɛ̀ ńyↄ̃ bɛkpamɛɛ ma buiↄ gbãa'ekĩi ũɛ. A yã́i tò mapi n zↄ̀blena ma sↄ̃dìlɛ ma wabiɛ bee kɛ̀ma. +Dii, ḿmɛnn Lua, ↄ̃ n yãmaapi ò mapi n zↄ̀blenaɛ. +Báaada mapi n zↄ̀blena ma buiↄgu sa, níↄ wɛ́tɛńzi gↄↄpii. Dii, ḿmɛ n báaadàńgu, aaↄ báaa vĩ e gↄↄpiiɛ. +Bee gbɛa Davidi zĩblè Filitɛ̃ↄwa, à ń busa à Gata ń a wɛ̃́lɛↄ sìmá. +À zĩblè Mↄabuↄwa, ↄ̃ aa gↄ̃̀ aà zↄ̀blenaↄ ũ, aaiↄ falubↄɛ̀. +Davidi zĩblè Zoba kí Adadɛzɛɛwa Amata gↄↄ pↄ́ à ɛ̀a lɛ́ gɛ́ ↄtↄ̃i Uflata swasaɛdeↄwa. +Aao (20.000). À ń sↄ̃́ↄ kĩzã zↄ̃̀zↄ̃ píi, mɛ̀n basↄo mɛ́ è bↄ̀. +Kɛ́ Sili pↄ́ kú Damasi bùsuuↄ falubↄɛ̀. Dii tò Davidi zĩblè gu pↄ́ à gɛ̀u píiɛ. +Davidi vua sɛ̀ngbao pↄ́ Adadɛzɛɛ ìwaↄ kũaↄ sɛ̀lɛ tàò Yelusalɛũ. +À mↄgotɛ̃ sɛ̀lɛ zↄ̃ↄzↄ̃ↄ Adadɛzɛɛ wɛ̃́lɛ Teba ń Kunio guu. Salomↄↄ íkakĩi pìò ń mↄ̀pɛlɛↄ ń Lua kpɛ́ pↄ́ↄ. +Kɛ́ Amata kí Tou mà Davidi zĩblè Zoba kíƆ̃ Adolaũpi mↄ̀ ń vua pↄ́ↄ ń ã́nusu pↄ́ↄ ń mↄgotɛ̃ pↄ́ↄ, +ↄ̃ kí Davidi dìlɛ Dii pↄ́ ũ, lá a kɛ̀ ń buipãle pↄ́ à gbãablèmáↄ ã́nusuↄ ń vuaↄwa píi, Ɛdↄũↄ ń Mↄabuↄ ń Amↄniↄ ń Filitɛ̃ↄ ń Amalɛki buiↄ. +Zeluia nɛ́ Abisai Ɛdↄũↄ dɛ̀dɛ Guzulɛ Wisideu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao plasai (18.000). +À gudↄ̃anaↄ dìlɛdilɛ Ɛdↄũ bùsuu lↄ, ↄ̃ Ɛdↄũↄ gↄ̃̀ aà zↄ̀blenaↄ ũ. Dii tò Davidi zĩblè gu pↄ́ à gɛ̀u píiɛ. +Davidi mɛ́ Isaili bui píi kía ũ, à yãmaa gↄ̃̀gↄ̃ a gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa. +Yoiada nɛ́ Benaia mɛ́ aà dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Davidipi nɛgↄ̃ɛↄ mɛ́ aà kwàasiↄ ũ aà saɛ. +Bee gbɛa kɛ́ Amↄniↄ kí Naasa gà, ↄ̃ aà nɛ́ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Davidi mɛ̀: Má gbɛ̃kɛkɛ Naasa nɛ́ Anuniɛɛ, kɛ́ aà mae gbɛ̃kɛkɛ̀mɛɛ yãa yã́i. Ɔ̃ Davidi a ìwaeↄ zĩ̀ aa gɛ́Anuni kĩ́i we aa aà nↄ̀sɛ níniɛ̀, +ↄ̃ Amↄni kíaↄ ò Anuniɛ: Ńlɛ e Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ n mae gɛ̀ kpɛlaa yã́i aà n nↄ̀sɛ níninɛ nɛe? Aa mↄ̀ wá bùsu asiigwaiɛ, aai ɛa mↄ lɛ́lɛwá. +Ɔ̃ Anuni Davidi ìwapiↄ kũ̀kũ à ń lɛkãna wà, à ń pↄkasaↄ zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ a guo an zí lɛ́u, ↄ̃ à ń gbáɛ. +Kɛ́ wà mↄ̀ à zↄ̃lɛ Yeliko e á lɛkãna kã́ bↄlɛ, í gbasa su. +Kɛ́ Anuni ń Amↄniↄ píi è Davidi ye ń gĩyãi lↄo, ↄ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Mɛsↄpↄtami bùsuu ń Maaka bùsuo ń Zoba bùsuo ń ã́nusuo tↄnu bla sↄosai, aa fĩaboò zĩkasↄ̃goↄ yã́i. +Ɔ̃ aa fĩabò sↄ̃́go mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń plao (32.000) ń ń diiↄ yã́ musu. Aa fĩabò Maaka kíaɛ ń a zĩgↄ̃ↄ lↄ. Aa mↄ̀ bòokpà Mɛdeba saɛ, ↄ̃ wà Amↄniↄ kã̀aa wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, aa gɛ̀ zĩlau. +Kɛ́ Davidi a baomà, ↄ̃ à Yoabu zĩ̀ ń zĩgↄ̃ↄ píi. +Amↄniↄ bↄ̀ zĩ'ↄpòo ń wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu mɛ́ kía pↄ́ mↄ̀pikálɛ aa gɛ́ lɛ́lɛiɛ Siliↄwa. +À zĩgↄ̃ kĩniↄ nà a dãuna Abisaiɛ a ↄzĩ, à ń kálɛ aa gɛ́ lɛ́lɛi Amↄniↄwa +à mɛ̀: Tó Siliↄ gbãa sù lɛ́ ma fu, mↄ dↄmalɛ. Tó Amↄni buiↄ gbãa mɛ́ sù lɛ́ n fu sↄ̃, má mↄ́ dↄnlɛ. +À sↄ̃dilɛ! Wlɛ́ zĩka ń Siliↄ, ↄ̃ Siltà Yelusalɛũ. +Kɛ́ Siliↄ è Isailiↄ zĩblèmá, ↄ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Uflata baa, aa gɛ̀ ń gbɛ̃́ kĩniↄ nàaa sùńnↄ. Adadɛzɛɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana Sofaki mɛ́ dↄaaa. +Kɛ́ Davidi a baomà, à Isailiↄ kã̀aa píi, ↄ̃ à bùańnↄ Yuudɛ̃wa. Davidi gɛ̀ Siliↄ kĩ́i, à zĩ'ↄpòońzi, ↄ̃ aa sìkↄ̃u. +Aalɛ bàalɛ Isailiↄnɛ, ↄ̃ Davidi ń dɛdɛfaki dɛ̀u. +Kɛ́ Adadɛzɛɛ zↄ̀blenaↄ è Isailiↄ zĩblèmá màa, ↄ̃ aa lɛdoũkɛ̀ ń Davidio, aa gↄ̃̀ aà zↄ̀blenaↄ ũ. Ɔ̃ Siliↄ i we dↄ̀ Amↄniↄlɛ lↄo. +Kɛ́ í bↄ̀ ɛu, gↄↄ pↄ́ kíaↄ ì gɛ́ zĩkai, ↄ̃ Yoabu dↄ̀aa zĩgↄ̃ↄnɛ zĩlau. À Amↄni bùsu ásookɛ̀, ↄ̃ à gɛ̀ koezↄ̃̀ Labazi. Gↄↄ bee Davidi ku Yelusalɛũ. Ɔ̃ Yoabu lɛ̀lɛ Labawa a gbòo. +Ɔ̃ Davidi mↄ̀ ń kía vua fùa gò aà miwa. A gbia kà kiloo baakwi, mɛ́ gbɛ̀ bɛɛɛde kuwà. Ɔ̃ wa kpà Davidiɛ. À wɛ̃́lɛpi pↄ́ↄ nàaa dúuduuɛ, +ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ kũ̀kũ bↄ̀lɛńnↄ, à ń dá síi zĩu ń dúuduusu zĩo ń mↄo zĩo. Màa àkɛ́ zĩ̀ fɛ̀lɛ ń Filitɛ̃ↄ Gɛzɛɛ, Usa gbɛ̃́ Sibekai mɛ́ gbɛ̃́ gbã̀a bui pↄ́ wì mɛ Sipai dɛ̀, ↄ̃ Isailiↄ gbãablè Filitɛ̃ↄwa. +Kɛ́ zĩ̀ ɛ̀a fɛ̀lɛ ń Filitɛ̃ↄ lↄ, Yaii nɛ́ Ɛlana mɛ́ Gata gbɛ̃́ Goliati dãuna Lami dɛ̀. Lami sↄ̃mpa dɛ lán zwã̀atãna àsaliwaɛ. +Aalɛ zĩkańnↄ Gata lↄ. Gↄ̃sa tìisie ku we, aà ↄnɛↄ soolosooloɛ, mɛ́ aà gbánɛↄ soolosoolo, apii kɛ̀ baasↄo mɛ̀ndosai, mɛ́ gbɛ̃́ gbã̀a buiɛ lↄ. +Gbɛ̃́piↄá Gata gbɛ̃́ gbã̀a buiↄnɛ. Davidi ń a gbɛ̃́ↄ mɛ́ ń dɛdɛ. +Setãu fɛ̀lɛ Isailiↄwa, ↄ̃ à kↄ̃nikɛ̀ Davidiɛ aà Isailiↄ nao. +Ɔ̃ Davidi ò Yoabuɛ ń zĩgↄ̃ dↄaanaↄ: À gɛ Isailiↄ nao za Bɛɛsɛba e à gɛ pɛò Dãwa, í ɛa su ma kĩ́i, kɛ́ mà e ń dasilɛ dↄ̃. +Ɔ̃ Yoabu wèwà à mɛ̀: Dii a gbɛ̃́ↄ kↄ̃nɛ lɛɛ basↄo! Ma dii kí, má dↄ̃ n gbɛ̃́ↄnɛ píi. Àkɛa ń ye kɛ màai? Bↄ́yãi ń ye yã'i Isailiↄnɛi? +Ń beeo kí yã́ Yoabu blè, ↄ̃ à bↄ̀ gɛ̀ Isaili bùsu kɛ̀ɛlɛ, à ɛ̀a sù Yelusalɛũ. +Ɔ̃ Yoabu gbɛ̃́ pↄ́ a ń naoↄ lɛ́ ò Davidiɛ. Isaili bùsu guu píi gↄ̃ɛ pↄ́ aa fɛ̃nda dↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn miliↄ̃ do ńń bàaↄ̃kwioɛ (470.000). +Yoabu i Levii buiↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ da nao guuo, asa yã́ pↄ́ kí dàɛpi i kaaàguo. +Yã́ pↄ́ Davidi kɛ̀pi kɛ̀ Luaɛ ĩ́i, ↄ̃ à ↄtↄ̃̀ Isailiↄwa. +Ɔ̃ Davidi ò Luaɛ: Ma duunakɛ̀ maamaa yã́pi kɛa guu. Mapi n zↄ̀blena, ma tàae kɛ̃a sa, asa ma sↄũyã kɛ̀ɛ. +Dii yã'ò Davidi gu'ena Gadaɛ à mɛ̀: +Gɛ ǹ o Davidiɛ ma mɛ̀ má yã́ mɛ̀n àaↄ̃ kpaaĩɛ̀. Aà yã́ mɛ̀ndo sɛ a guu, mí kɛɛ̀. +Ɔ̃ Gada gɛ̀ Davidi lè a òɛ̀: Dii mɛ̀ yã́ɛ beeↄ do gwa ǹ sɛ́. +Imina wɛ̃̀ àaↄ̃ ge bàalɛa n ibɛɛↄnɛ á dɛdɛa ń fɛ̃ndao mↄ àaↄ̃ ge Dii Malaika gagyãkaa Isaili bùsu gupiiu gↄↄ àaↄ̃ Dii fɛ̃nda ũ. A kpele ń sɛ̀i? Gwa ǹ sɛ́, mí dↄ̃ lá má gɛ́ o ma Zĩnaɛ. +Ɔ̃ Davidi ò Gadaɛ: Má kú yeelɛa zↄ̃ↄ guuɛ. Má sì wà lɛ́lɛ, ↄ̃ Isailiↄ gàga gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃kwi (70.000). +Ɔ̃ Lua malaikae zĩ̀ aà gɛ́ yã́yiai Yelusalɛũdeↄwa. Gↄↄ pↄ́ àlɛ ń dɛdɛ, ↄ̃ Dii a nↄ̀sɛ suumpà an dɛdɛapi yã́ musu, ↄ̃ a ò malaika pↄ́ lɛ́ ń dɛdɛpiɛ: Zɛ màa! Ǹ n ↄ sↄaa sa. Yebusi bui Alauna pↄ́wɛngbɛ̃zɛa ↄ̃ Dii Malaikapi kuu. +Kɛ́ Davidi wɛzù, ↄ̃ à malaikapi è zɛa gugbↄ̃u a musu yã́io a zĩ́lɛ yã́io, à a fɛ̃nda ↄ pooa Yelusalɛũa. Ɔ̃ Davidi ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ wùlɛ ń gbɛɛu zwã̀nkasaↄ kákaańla. +Ɔ̃ Davidi ò Luaɛ: Mámɛ má ò wà gbɛ̃́ↄ nao. Mámɛ ma duunapi kɛ̀ ma tàaekɛ̀. Gbɛ̃́piↄá ma kpàsa sãↄnɛ. Aai yãe kɛo. Dii ma Lua, to n ↄ sua ń ma de bɛdeↄ. Ńsu ǹ n gbɛ̃́ↄ dɛdɛ ń gagyãpioo. +Ɔ̃ Dii Malaikapi ò Gadaɛ aà o Davidiɛ aà gɛ́ Dii gbagbakĩi boi Yebusi bui Alauna pↄ́wɛngbɛ̃zɛu. +Ɔ̃ Davidi gɛ̀ lá Gada òɛ ń Dii tↄ́o kɛi. +Alauna lɛ́ ése gbɛ̃. Kɛ́ à lìli, à malaikapi è. Aà nɛ́ gbɛ̃ↄn síiↄ̃ pↄ́ kuaànↄↄ bↄ̀zã. +Kɛ́ Alauna gugwà, a è Davidi lɛ́ mↄ́ a kĩ́i, ↄ̃ à bↄ̀ pↄ́wɛngbɛ̃zɛa, à gɛ̀ kùlɛ Davidiɛ à wùlɛ a gbɛɛu. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Ǹ n pↄ́wɛngbɛ̃zɛ yíaa mà Dii gbagbakĩi bou, kɛ́ gagyãpi e go gbɛ̃́ↄla. Yíaa a ↄ̃awa. +Ɔ̃ Alauna ò Davidiɛ: Sɛ́! Ma dii kí, lá à kɛ̀nɛ maa, kɛò. Gwa, má zuↄ kpa sa'obↄ ũ ń pↄ́wɛngbɛ̃goↄ yàa ũ ń éseo pↄ́wɛn gba ũ. Má n gba píiɛ. +Ɔ̃ kí Davidi òɛ̀: Aawo! Má lúmáɛ, mí a fĩabonɛ píi. Má pↄ́ pↄ́ dɛ n pↄ́ ũ sɛ mà kpa Diiwao. Má sa'oowà pã fĩabosaio. +Ɔ̃ à pↄ́wɛngbɛ̃zɛpi lùwà vua ↄwatɛ̃ mɛ̀n ↄ̀aa àaↄ̃. +À Dii gbagbakĩi bò we, ↄ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń sáaukpasao. Kɛ́ à lɛzù Diizi, ↄ̃ Dii wèwà à tɛ́ gbàɛ za musu, à sù gbagbakĩipiwa. +Dii yã'ò malaikapiɛ, ↄ̃ à a fɛ̃nda sↄ̀lↄ a kpɛ́u. +Kɛ́ Davidi è Dii sìanↄ Yebusi bui Alauna pↄ́wɛngbɛ̃zɛa, ↄ̃ à ɛ̀a sa'òwà we lↄ. +Gↄↄ bee Dii zwã̀akpɛ pↄ́ Mↄizi kɛ̀ guwaiwaiu ń a gbagbakĩio ku Gabaↄ̃ↄ gulɛsĩ pↄ́ wa bòu. +Davidi lí fↄ̃ gɛ̀ yãgbɛai Diiwa weo, asa àlɛ vĩakɛ Dii malaika fɛ̃ndaɛɛ. +Ɔ̃ Davidi mɛ̀: Lakĩi Dii Lua kpɛ́ aↄ kuu ń sa pↄ́ Isailiↄ ì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩio. +Davidi ò wà bↄ̀mↄ pↄ́ kú Isaili bùsuuↄ kãaa píi, ↄ̃ à ń gbɛ̃eↄ dìlɛ gbɛ̀'ãnaↄ ũ aa gbɛↄ ã wà Lua kpɛ́ boò. +À mↄ kpà siaↄwa maamaa aa kusaↄ ń sanɛɛↄ kɛò gãmↄↄ ń bↄlɛↄ pↄ́ ũ. Mↄgotɛ̃ pↄ́ a kpà sↄ̃, à gɛ̃̀ oaa. +Sɛdɛ lí pↄ́ a kpàↄ dasi, wa a lɛ́ dↄ̃o, asa Sidↄ̃deↄ ń Tiideↄ mↄ̀ɛ̀ ń sɛdɛ líↄ à kɛ̀ zài. +Davidi mɛ̀: Ma nɛ́ Salomↄↄá ɛ̀waasonaɛ, a yãe yáasi dↄ̃ gĩao. À kũ̀ kpɛ́ pↄ́ wa dↄ Diiɛ aↄ zↄ̃ↄɛ, i ɛa aↄ kɛfɛũ lↄ maamaa, gbɛ̃́pii i a maabo. A yã́i tò málɛ a dↄa sↄukɛ. Ɔ̃ Davidi kpɛ́pi dↄa sↄukɛ̀ maamaa e àↄ gɛ́ gai. +Ɔ̃ à a nɛ́ Salomↄↄ sìsi, a òɛ̀ aà kpɛdↄ Dii Isailiↄ Luaɛ. +A òɛ̀: Ma nɛ́, ma zɛò ma sↄ̃ guu mà kpɛdↄ Dii ma Luaɛ, aà tↄ́ iↄ kuwà. +Ɔ̃ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀ ma gbɛ̃dɛ̀dɛ dasi zĩ pↄ́ má kàↄ guu. Má e kpɛ́pi dↄɛo gbɛ̃́ dasi pↄ́ ma ń dɛdɛ a aɛ yã́i. +À mɛ̀ nɛ́ pↄ́ má i mɛ́ aↄ dɛ aafia gbɛ̃́ ũ, asa á tó aà kã́mabo aà ibɛɛ pↄ́ liaiↄ yã́ musuɛ. Wa tↄ́kpa nɛ́piɛ Salomↄↄ. À mɛ̀ á tó Isailiↄ kua àↄ na kílikili aà gↄↄɛ. +Aàpi mɛ́ a kpɛdↄɛ, iↄ dɛ a nɛ́ ũ, íↄ dɛ aà mae ũ. Á aà zↄ̃lɛa kpalau Isailiↄ guu zɛdↄ, aà kpala aↄ láaa vĩo. +Tia sↄ̃ ma nɛ́, Dii aↄ kunnↄ, i n daɛ ń gòmio, ní kpɛdↄ Dii n Luapiɛ, lá a ò n yã́ musuwa. +Dii n gba ↄ̃nↄ ń wɛzɛ̃o gↄↄ pↄ́ a n dilɛ Isailiↄnɛ, kɛ́ ǹyↄ̃ aà ikoyã kũa. +Tó ń ikoyã pↄ́ Dii dà Mↄiziɛ a dìlɛ Isailiↄnɛ kũa, mɛ́ ńlɛ aà ↄtondↄkĩi gwa, ńyↄ̃ kã́fĩa e. Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ. Ńsu to vĩa n kũo. Ńsu to sↄ̃ kɛ̃nguo. +Ma dɛ̃ɛkà ma vua kàlɛ Dii kpɛ́ pↄ́ ũ tↄnu ↄ̀aa gɛ̃o ń plao, ã́nusu sↄ̃ tↄnu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń síiↄ̃o. Mↄ́ ń mↄgotɛ̃o sↄ̃, wa a lɛ́ dↄ̃o, a gbia kɛ̀ zài. Ma lí ń gbɛo kàlɛ we lↄ. Pↄ́piↄ kã́fĩ lↄ. +Ń zĩkɛnaↄ vĩ dasi, gbɛ̀'ãnaↄ ń li'ãnaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃i vĩ ↄzĩ píi guuↄ, +vua zĩ, ã́nusu zĩ, mↄgotɛ̃ zĩ ń mↄsi zĩo. N ↄzĩkɛnaↄ lɛ́ vĩo. Na zĩpiwa! Dii aↄ kunnↄ! +Ɔ̃ Davidi ò Isaili kíaↄnɛ aa mↄ dↄ a nɛ́ Salomↄↄlɛ +à mɛ̀: Dii á Lua kúánↄo lé? I á gba ĩ́ampakĩi gupiiuo lé? À gbɛ̃́ pↄ́ kú bùsuɛ beeu za káauↄ nàmɛɛ ma ↄzĩɛ, ↄ̃ bùsupi gↄ̃̀ Diipi ń a gbɛ̃́ↄ pↄ́ ũ sa. +À Dii á Lua kĩ́i wɛɛlɛ teasisai ń nↄ̀sɛmɛndoo sa, í na Dii Lua kúkĩi boawa, í su ń Dii bàakuaánↄ kpagoloo ń aà pↄ́ keleↄ kpɛ́ pↄ́ álɛ dↄɛ̀, aà tↄ́ iↄ kuwàpi guu. +Kɛ́ Davidi zikũ̀ táotao, ↄ̃ à Salomↄↄ kpà Isailiↄ kía ũ. +Davidi Isaili kíaↄ kã̀aa ń sa'onaↄ ń Levii buiↄ píi. +Wà Levii bui gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ baakwi ge aa dɛaↄ nào, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla plasaiɛ (38.000). +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo mɛ̀ndosaiↄ (24.000) dìlɛ aaↄ wɛ́tɛ Dii ua yã́ↄi, à gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sooloↄ (6.000) dìlɛ lakɛ̃naↄ ń yãgↄ̃gↄ̃naↄ ũ. +Ɔ̃ à gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ↄ (4.000) dìlɛ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũ, mɛ́ à gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ↄ (4.000) dìlɛ Dii táasilɛnaↄ ũ, aaliↄ aà táasilɛ ń pↄ́'ↄbↄna pↄ́ Davidi kpàↄ. +Davidi ń kpaalɛ̀ ń buiↄwa gã ń gão, Geesↄ̃ buiↄ, Kɛata buiↄ ń Mɛlali buiↄ. +Geesↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄn Ladã ń Simɛio ũ. +Ladã nɛgↄ̃ɛↄ àaↄ̃ɛ: A sɛ̃́ia Yeiɛli, a gbɛa Zetaũ ń Yoɛlio. +Simɛi nɛgↄ̃ɛↄ àaↄ̃ɛ: Selomↄ, Haziɛli ń Halanao. Ladã bui uabele káauↄn we. +Simɛi nɛgↄ̃ɛↄ síiↄ̃ɛ: Yaata, Ziza, Yeusi ń Bɛliao. +A sɛ̃́ia Yaata, a plaade Ziza. Yeusi ń Bɛliao buiↄ dasio, ↄ̃ wà ń dílɛ bui doũ zĩ doũ guu. +Kɛata nɛgↄ̃ɛↄ síiↄ̃ɛ: Amlaũ, Isaa, Hɛblↄ̃ ń Uziɛlio. +Amlaũ nɛgↄ̃ɛↄn Aalona ń Mↄizio ũ. Wà Aalona ń a buiↄ dìlɛ ń zɛ́i, aaↄ laaidↄ Lua pↄ́ↄwa, aaↄ Luapi gbagba, aaↄ tulaletikatɛaɛ̀, aaↄ zĩkɛ aà kúkĩi, aaↄ samaa'o gbɛ̃́ↄnɛ ń aà tↄ́o gↄↄpii. +Wà Lua gbɛ̃́ Mↄizi buiↄ dìlɛ lán Levii bui kĩniↄwa. +Mↄizi nɛgↄ̃ɛↄn Geesoũ ń Ɛliɛzɛɛo ũ. +Geesoũ nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Sebuɛli ũ. +Ɛliɛzɛɛ nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Lɛabia ũ. I nɛgↄ̃ɛe i lↄo, ãma Lɛabiapi nɛgↄ̃ɛↄ ì dasi maamaaɛ. +Isaa nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Selomi ũ. +Hɛblↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Yelia, a plaade Amalia, a àaↄ̃de Yaaziɛ, a síiↄ̃de Yekamaũ. +Uziɛli nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Mika, a plaade Isia. +Mɛlali nɛgↄ̃ɛↄn Mali ń Musio ũ. Mali nɛgↄ̃ɛↄn Ɛleazaa ń Kisio ũ. +Ɛleazaa gà nɛgↄ̃ɛsaiɛ, nɛnↄɛↄ a ì tɛ̃ɛtɛ̃ɛ. An desɛ̃ Kisi nɛgↄ̃ɛↄ mɛ́ ń sɛsɛ. +Musi nɛgↄ̃ɛↄ àaↄ̃ɛ: Mali ń Edɛɛo ń Yelemↄo. +Levii buiↄn we sɛa an dezi pↄ́ dɛ uabele káau ũↄwa. Lua ua zĩkɛna pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ, wà ń baade tↄ́ dàlau an buipiↄwaɛ. +Davidi mɛ̀: Lá Dii Isailiↄ Lua a gbɛ̃́ↄ gbà ĩ́ampakĩi mɛ́ à sù Yelusalɛũ àↄ ku we gↄↄpiiɛ, +Levii buiↄ zwã̀akpɛ ń a zĩkɛbↄↄ sɛ táa'oò lↄo. +Yã́ pↄ́ Davidi ò gbɛzã yã́i ↄ̃ wì Levii bui pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ naoi. +Levii buipiↄ líↄ dↄ Aalona buiↄlɛ ń Dii ua zĩo. Aaliↄ wɛ́tɛ Lua uai ń a kpɛ́ↄ ń gbãbↄa Lua pↄ́ↄnɛↄ ń zĩ pↄ́ wì kɛ weo +ń pɛ̃ɛ pↄ́ wì kpa Luawao ń pↄ́wɛnti gbao ń kàawanao ń a totoao ń a zaao ń a zↄ̃ↄ lɛ́o. +Aaliↄ Dii sáaukpa ń aà táasilɛao kↄↄ ń oosio +ń gↄↄ pↄ́ wàlɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Diiwa kã́mabogↄↄzĩↄ ń mↄ gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ↄ ń dikpɛ pↄ́ wa dìlɛↄ. Aaliↄ zĩkɛ Diiɛ gↄↄpii màa, mɛ́ an dasi lí ká lá wa dìlɛnɛ́wa. +Ampiↄ mɛ́ aali laaidↄ kpaaũkpɛ ń a pↄkeleↄ zĩwa, mɛ́ an gbɛ̃́ Aalona buiↄ lí laaidↄ Dii kpɛ́ zĩwa. +Aalona bui gãliↄn kɛ: Aalona nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Nadabu, Abiu, Ɛleazaa ń Itamaao. +Nadabu ń Abiuo gàga ń mae wáaɛ, aai nɛgↄ̃ɛ i sↄ̃o. Ɔ̃ Ɛleazaa ń Itamaao gↄ̃̀ sa'onaↄ ũ. +Davidi ń Ɛleazaa bui Zadokio ń Itamaa bui Aimɛlɛkio sa'onaↄ kpaalɛ̀ gã ń gão, aaↄ kↄ̃ gba zɛ́ zĩ yã́ musu. +Aa dↄaanaↄ èń mɛ̀ndoo, Itamaa bui uabeleↄ sↄ̃ swaaↄ̃. +Aa ń kpaalɛ̀ ń gbɛlaaoɛ an wɛgwasai, asa Ɛleazaa buieↄ ń Itamaa buieↄ dɛ Lua kpɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń sa'onkiaↄ ũ ḿpiiɛ. +Levii bui lakɛ̃na Semaia, Nɛtanɛli nɛ́ ń tↄ́ dàlau kía ń aà ìwaɛ beeↄ wáaɛ: Sa'onkia Zadoki, Abiataa nɛ́ Aimɛlɛki, sa'ona uabeleↄ ń Levii bui uabeleↄ. Tó wà gbɛ̃́ sɛ̀ Ɛleazaa bui guu do, ↄ̃ wì sɛ Itamaa bui guu do. +Yoialibu mɛ́ sɛ̃́ia, a plaade Yedaia, +a àaↄ̃de Aliũ, a síiↄ̃de Seoliũ, +a sↄode Malakia, a soolode Miamɛ, +a soplade Akozi, a swaaↄ̃de Abia, +a kɛ̃okwide Yesua, a kwide Sekania, +a kuɛdode Ɛliasibu, a kuɛplade Yakiũ, +a kuɛ'aaↄ̃de Hupa, a gɛ̃o mɛ̀ndosaide Yɛsɛba, +a gɛ̃ode Bilega, a gɛ̃o ń mɛ̀ndoode Imɛɛ, +a gɛ̃o ń plaode Ezii, a bao plasaide Apisɛsi, +a bao mɛ̀ndosaide Petaia, a baode Yeezekɛli, +a bao ń mɛ̀ndoode Yakɛ̃, a bao ń plaode Gamulu, +a bao ń àaↄ̃ode Delaia, a baasↄo mɛ̀ndosaide Maazia. +Lá aali gɛ́ zĩkɛi Dii kpɛ́u aaↄ kↄ̃ gba zɛ́n we, lá Dii Isailiↄ Lua dà an dezi Aalonaɛ a dìlɛwa. +Levii bui kĩniↄn kɛ: Amlaũ bui Sebuɛli nɛ́ Yedeia. +Lɛabia yoa Isia. +Isaa bui Selomↄ nɛ́ Yaata. +Hɛblↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yelia, Amalia, Yaaziɛ ń Yekamaũo. +Uziɛli bui Mika nɛ́ Samii. +Mika dãuna Isia nɛ́ Zakali. +Mɛlali nɛgↄ̃ɛↄ Mali ń Musio. +Mɛlali bui Yaazia nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Bɛnↄ, Soaũ, Zakuu ń Ibelio. +Mali nɛ́ Ɛleazaa i nɛgↄ̃ɛ io. +Mali nɛ́ Kisi bui Yelamɛli. +Musi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Mali, Edɛɛ ń Yelimↄo. Levii buiↄn we an dezi buiↄwa. +Ampiↄ sↄ̃ aa gbɛlà lá an gbɛ̃́ Aalona buiↄ kɛ̀wa kí Davidi ń Zadokio ń Aimɛlɛkio ń sa'ona uabeleↄ ń Levii bui uabeleↄ wáaɛ. Vĩ̀i buiↄ ń dãuna buiↄ, yã́ doũ wa kɛ̀nɛ́. +Davidi ń Isaili kíaↄ mɛ́ Asafa nɛgↄ̃ɛↄ ń Emani nɛgↄ̃ɛↄ ń Yedutu nɛgↄ̃ɛↄ dìlɛ ń zɛ́i aa ãnabikɛkɛ ń mↄↄnaↄ ń domaↄ ń sɛ̃́sɛ̃naↄ. Zĩpikɛnaↄ tↄ́n kɛ: +Asafa nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zakuu, Yosɛfu, Nɛtania ń Asalɛlao. Asafa mɛ́ aↄ wɛ́tɛ a nɛ́piↄzi, kía sↄ̃ iↄ wɛ́tɛ ń ãnabikɛkɛai. +Yedutu nɛgↄ̃ɛↄ sooloɛ: Gedalia, Zeli, Yesaia, Simɛi, Asabia ń Matitiao. An mae Yedutu mɛ́ ìↄ wɛ́tɛńzi, ↄ̃ ìↄ ãnabikɛkɛ ń mↄↄnlɛao, ìↄ Dii sáau kpa àↄ aà táasilɛò.ń Maazioo. +Gbɛ̃́piↄá kí gu'ena Emani nɛgↄ̃ɛↄnɛ ḿpii. Lua lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀ á aà gba gbãa, ↄ̃ à aà gbà nɛgↄ̃ɛↄ gɛ̃o mɛ̀ndosai ń nɛnↄɛↄ lↄ àaↄ̃. +Gbɛ̃́piↄ ìↄ lɛsi Dii ua ń sɛ̃́sɛ̃naↄ ń domaↄ ń mↄↄnaↄ ḿpiiɛ. An maeↄ Asafa ń Yedutuo ń Emanio mɛ́ aaìↄ wɛ́tɛńzi Lua ua zĩpi guu. Kí sↄ̃ ìↄ wɛ́tɛ ń maepiↄzi. +Ampiↄ ń ń gbɛ̃́ pↄ́ aa lɛsia Diiɛ dàda aa dↄ̃ↄ, ampii gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basiiↄ̃kwi plasaioɛ (288). +Wà likpà lá aali kↄ̃ gba zɛ́ zĩpi yã́ musuɛ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, yãdanɛdeↄ ń yãdadanaↄ píi. +Wà gbɛ̃́piↄ sɛ̀ baade ń a nɛgↄ̃ɛↄ ń a dãunaↄ gbɛ̃ↄn kuɛplaplaɛ: A sɛ̃́ia Asafa nɛ́ Yosɛfu, a plaade Gedalia, +a àaↄ̃de Zakuu, +a síiↄ̃de Zeli, +a sↄode Nɛtania, +a soolode Bukia, +a soplade Yesalela, +a swaaↄ̃de Yesaia, +a kɛ̃okwide Matania, +a kwide Simɛi, +a kuɛdode Azalɛli, +a kuɛplade Asabia, +a kuɛ'aaↄ̃de Sebuɛli, +a gɛ̃o mɛ̀ndosaide Matitia, +a gɛ̃ode Yelimↄ, +a gɛ̃o ń mɛ̀ndoode Anania, +a gɛ̃o ń plaode Yↄsebekasa, +a bao plasaide Anani, +a bao mɛ̀ndosaide Maloti, +a baode Ɛliata, +a bao ń mɛ̀ndoode Otii, +a bao ń plaode Gidaleti, +a bao ń àaↄ̃ode Maazio, +a baasↄo mɛ̀ndosaide Lomantiɛzɛɛ. +Bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ gãliↄn kɛ: Sɛ̃́ia Kole buiↄ. Kole nɛ́ Mɛsɛlɛmia, Abiasafa tↄũna. +Mɛsɛlɛmia nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Zakali, a plaade Yediaɛ, a àaↄ̃de Zebadia, a síiↄ̃de Yaniɛli, +a sↄode Elaũ, a soolode Yohanani, a soplade Ɛlioenai. +Ɔbɛdɛdↄũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Semaia, a plaade Yozaba, a àaↄ̃de Yoa, a síiↄ̃de Sakaa, a sↄode Nɛtanɛli, +a soolode Amiɛli, a soplade Isakaa, a swaaↄ̃de Puletai. Asa Lua mɛ́ ɛ̀fãaikɛ̀ Ɔbɛdɛdↄũpiɛ. +Aà nɛ́ Semaia nɛgↄ̃ɛↄ ì lↄ, aa kpalablè ń dezi buiↄ guu, asa bɛɛɛdeↄnɛ. +Semaia nɛ́piↄn kɛ: Ɔtɛni, Lefaɛli, Ɔbɛdi ń Ɛlizabao. Aà dãunaↄ Ɛlihu ń Semakiaoá bɛɛɛdeↄnɛ lↄ. +Gbɛ̃́piↄá Ɔbɛdɛdↄũ buiↄnɛ ḿpii. Ampiↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń dãunaↄá bɛɛɛdeↄnɛ, an gbãa kà zĩpi kɛa. Aa gbɛ̃ↄn bàaↄ̃ ń plaoɛ. +Mɛsɛlɛmia nɛgↄ̃ɛↄ ń a dãunaↄá bɛɛɛdeↄnɛ lↄ. Aa gbɛ̃ↄn bao plasaiɛ. +Mɛlali bui Osa nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Simɛli, ãma nɛ́ sɛ̃́ia no, aà mae mɛ́ aà dìlɛ yoa ũ. +A plaade Ilikia, a àaↄ̃de Tabalia, a síiↄ̃de Zakali. Osa nɛgↄ̃ɛↄ ń a dãunaↄ gbɛ̃ↄn kuɛ'aaↄ̃ɛ. +Wà zĩdà bui dↄaanapiↄnɛ, baade ń a bĩ́ibↄlɛdↄ̃an gãliↄ, lá wa dà ń daɛ pↄ́ lɛ́ zĩkɛ Dii uaↄnɛwa. +Wà likpànɛ́ ń buiwaɛ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ ń bↄlɛ pↄ́ an baade aↄ dↄ̃́ao. +Mɛsɛlɛmia gukpɛ oi bↄlɛ blè, ↄ̃ aà nɛ́ Zakali pↄ́ dɛ lɛdamade ↄ̃nↄna ũ gugbãntoo oi bↄlɛ blè. +Ɔbɛdɛdↄũ gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛ blè, mɛ́ aà nɛgↄ̃ɛↄ mɛ́ dↄ̃ↄ dↄ̃́aa blè. +Osa bɛ'aɛ oi bↄlɛ blè ń zɛda pↄ́ kú musu bↄlɛ pↄ́ wì mɛ Salɛkɛ Bↄlɛo. Bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ìↄ kↄ̃ lɛũkpakɛɛ. +Levii buipiↄ ìↄ ku gukpɛ oi lá gu lɛ́ dↄ gbɛ̃ↄn soolosoolo, gugbãntoo oi gbɛ̃ↄn síiↄ̃siiↄ̃, gɛↄmidↄkĩi oi gbɛ̃ↄn síiↄ̃siiↄ̃, dↄ̃ↄ saɛ gbɛ̃ↄn plapla. +Bɛ'aɛ oi gbɛ̃ↄn síiↄ̃siiↄ̃ ìↄ ku zɛdau, ua oi sↄ̃ gbɛ̃ↄn plapla. +Kole buiↄ ń Mɛlali bui bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana gãliↄn we. +An gbɛ̃́ Levii buiↄ mɛ́ Lua kpɛ́ làasiↄ ń pↄ́ pↄ́ wì Lua gba làasiↄ dↄ̃̀anaↄ ũ. +Geesↄ̃ bui Ladã bui uabeleↄn kɛ: Yeiɛli +ń a nɛ́ Zetaũo ń Zetaũpi dãuna Yoɛlio. Ampiↄ mɛ́ aaìↄ wɛ́tɛ Dii kpɛ́ làasiↄi. +Amlaũ bui gbɛ̃eↄ ń Isaa bui gbɛ̃eↄ ń Hɛblↄ̃ bui gbɛ̃eↄ ń Uziɛli bui gbɛ̃eↄ ku we lↄ. Ampiↄn kɛ: +Mↄizi nɛ́ Geesoũ bui Sebuɛli mɛ́ làasi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Aà deziↄ do Ɛleazaa mɛ́ Lɛabia ì, Lɛabia Yesaia ì, Yesaia Yolaũ ì, Yolaũ Zikeli ì, Zikeli Selomi ì. +Selomipi ń a daɛↄ mɛ́ pↄ́ pↄ́ wa Lua gbà làasiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ. Kí Davidi ń uabele pↄ́ dɛ zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ũↄ mɛ́ gbapiↄ dà. +Aa pↄ́ pↄ́ aa nàaa zĩ guuↄ kpà Luawa wà aà kpɛ́ kɛkɛò. +Selomi ń a daɛↄ mɛ́ aaìↄ wɛ́tɛ pↄ́ pↄ́ gu'ena Samuɛli ń Kisi nɛ́ Sauluo ń Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛo ń Zeluia nɛ́ Yoabuo kpàↄi ń pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ kĩniↄ kpàↄ píi. +Wà bàasi zĩ dà Isaa bui Kenaniaɛ ń a nɛgↄ̃ɛↄ. Aamɛ Isailiↄ lakɛ̃naↄ ń ń yãgↄ̃gↄ̃naↄ ũ. +Hɛblↄ̃ bui Asabia ń a daɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa swaaↄ̃ ń basↄooɛ (1.700). Bɛɛɛdeↄnɛ ḿpii. Aaìↄ wɛ́tɛ Isaili bùsu pↄ́ kú Yuudɛ̃ baa bɛ'aɛzi Dii yã́ musu ń zĩ pↄ́ kí dànɛ́ yã́ musuo píi. +Yelia mɛ́ Hɛblↄ̃ buiↄ kía ũ. Davidi kpalablea wɛ̃̀ blade guu ↄ̃ à wɛtɛ̀tɛ Hɛblↄ̃ buipi tↄ́ pↄ́ wa kà láuↄzi, ↄ̃ wà gɛ̀ bↄ̀ an bɛɛɛdeↄwa an bɛ wɛ̃́lɛu Yazɛɛ, Galada bùsuu. +Yelia daɛ uabeleↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa kuɛ'aaↄ̃ ń basↄooɛ (2.700). Bɛɛɛdeↄnɛ ḿpii, ↄ̃ kí Davidi ń dílɛ aaↄ wɛ́tɛ Lubɛni buiↄzi ń Gada buiↄ ń Manase bui pↄ́ kú gukpɛ oi weↄ Lua yã́ ń azĩa yã́o kɛkɛa yã́i. +Isaili uabeleↄ ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ ń ń lakɛ̃na pↄ́ aaìↄ zĩkɛ kíaɛ yã́pii musuↄn kɛ: Zĩgↄ̃ gãliↄ ìↄ kↄ̃ lɛũkpakɛ mↄ ń mↄoɛ e wɛ̃ gɛ́ bↄlɛi, gãlipiↄ baade zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo mɛ̀ndosaiɛ (24.000). +Zadiɛli nɛ́ Yasↄbaũ mɛ́ mↄ sɛ̃́iadeↄ gãli dↄaana ũ. +Pɛlɛzi buiɛ. Ɔ̃mɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana píi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ mↄ sɛ̃́ia guu. +Ahoa nɛ́ Dodai mɛ́ mↄ plaadeↄ gãli dↄaana ũ. Mikelo mɛ́ aà plaade ũ. +Sa'ona Yoiada nɛ́ Benaia mɛ́ mↄ àaↄ̃deↄ gãli dↄaana ũ. +Benaiapi mɛ́ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwiↄ dↄaana ũ lↄ. Aà nɛ́ Amizaba ku aà gãli guuɛ. +Yoabu dãuna Asaɛli mɛ́ mↄ síiↄ̃deↄ gãli dↄaana ũ. Kɛ́ à gà, ↄ̃ aà nɛ́ Zebadia gↄ̃̀ aà gɛ̃ɛ ũ. +Izala bui Samu mɛ́ mↄ sↄodeↄ gãli dↄaana ũ. +Tekoa gbɛ̃́ Ikesi nɛ́ Ila mɛ́ mↄ soolodeↄ gãli dↄaana ũ. +Ɛflaiũ bui Ɛlɛzi, Peloni gbɛ̃́ mɛ́ mↄ sopladeↄ gãli dↄaana ũ. +Zela bui Sibekai, Usa gbɛ̃́ mɛ́ mↄ swaaↄ̃deↄ gãli dↄaana ũ. +Bɛ̃yãmɛɛ bui Abiɛzɛɛ, Anato gbɛ̃́ mɛ́ mↄ kɛ̃okwideↄ gãli dↄaana ũ. +Zela bui Malai, Nɛtofa gbɛ̃́ mɛ́ mↄ kwideↄ gãli dↄaana ũ. +Ɛflaiũ bui Benaia, Pilatↄ̃ gbɛ̃́ mɛ́ mↄ kuɛdodeↄ gãli dↄaana ũ. +Ɔniɛli bui Ɛlɛdai, Nɛtofa gbɛ̃́ mɛ́ mↄ kuɛpladeↄ gãli dↄaana ũ. +Isaili buiↄ kíaↄn kɛ: Lubɛni buiↄ kí Ɛliɛzɛɛ, Zikeli nɛ́, Simɛↄ buiↄ kí Sefatia, Maaka nɛ́, +Levii buiↄ kí Asabia, Kɛmuɛ nɛ́, Aalona buiↄ kí Zadoki, +Yudaↄ kí Ɛlihu, Davidi vĩ̀i, Isakaa buiↄ kí Ɔmɛli, Mikaila nɛ́, +Zabulↄni buiↄ kí Isimaia, Obadia nɛ́, Nɛfatali buiↄ kí Yelimↄ, Azeliɛ nɛ́, +Ɛflaiũ buiↄ kí Ozee, Azazia nɛ́, Manase bui pↄ́ kú bɛ'aɛ oiↄ kí Yoɛli, Pedaia nɛ́, +Manase bui pↄ́ kú Galada bùsuuↄ kí Ido, Zakali nɛ́, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kí Yaasiɛ, Abinɛɛ nɛ́, +Dã buiↄ kí Azalɛli, Yeloaũ nɛ́. Isaili buiↄ kíaↄn we. +Davidi i gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aai kaoↄ naoo, asa Dii mɛ̀ á tó Isailiↄ dasikũ lán saanaↄwaɛ. +Kɛ́ Zeluia nɛ́ Yoabu nà ń naoawa, i a midɛo. Naopi yã́i Lua pↄ fɛ̃̀i Isailiↄzi, ↄ̃ wì ń dasilɛ kɛ̃́ kí Davidi ladauo. +Adiɛli nɛ́ Azemavɛ mɛ́ kibɛ làasi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Uzia nɛ́ Yonatãa mɛ́ dↄ̃ pↄ́ kú bua ń mɛɛwiaↄ ń zↄ̃ɛwiaↄ ń gudↄ̃akĩiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Kelubu nɛ́ Ɛzali mɛ́ buazĩkɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Lama gbɛ̃́ Simɛi mɛ́ vɛ̃ɛbudeↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Sefã gbɛ̃́ Zabedi mɛ́ ziia ũ vɛ̃ɛbɛ ń vɛ̃ɛ kũ̀sũao yã́ musu. +Gɛdɛɛ gbɛ̃́ Baalanana mɛ́ kuliↄ ń kaadↄɛnliↄ zĩkɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Yoasi mɛ́ ziia ũ kù nísi yã́ musu. +Salↄna gbɛ̃́ Sitelai mɛ́ Salↄna zùdãnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Adelai nɛ́ Safata mɛ́ guzulɛ zùdãnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Isimaɛla bui Obili mɛ́ yiongodãnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Mɛlↄnↄ gbɛ̃́ Yedeia mɛ́ zàa'ĩndãnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ageli bui Yazizi mɛ́ sãↄ ń bleↄ dãnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Gbɛ̃́piↄá kí Davidi ziiaↄnɛ ḿpii. +Davidi desɛ̃ Yonatãaá lɛdamadeɛ. Aà wɛ́ zɛ̃a mɛ́ lakɛ̃naɛ. Aàpi ń Akemↄ nɛ́ Yeiɛlio mɛ́ Davidi nɛgↄ̃ɛↄ gwana ũ. +Aitofɛli mɛ́ Davidi lɛdamade ũ. Aaki gbɛ̃́ Usai mɛ́ kí kwàasi ũ. +A gbɛa Benaia nɛ́ Yoiada ń Abiataao gↄ̃̀ Aitofɛli gɛ̃ɛ ũ. Yoabu mɛ́ kí zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Davidi Isaili kíaↄ kã̀aa Yelusalɛũ píi, Isaili bui kíaↄ ń zĩgↄ̃ↄ dↄaana pↄ́ lɛ́ zĩkɛɛ̀ↄ,gbɛ̃́ pↄ́ dɛ kía ń a nɛgↄ̃ɛↄ àizɛɛ ziia ũↄ ń a ìwaↄ ń a nɛgↄ̃naↄ ń a gↄ̃ gɛ̀bɛɛↄ píi. +Ɔ̃ kí Davidi fɛ̀lɛ zɛ̀ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ, à swã́sɛmazi! Ma zɛò ma sↄ̃u mà kpɛdↄ Dii wá Lua bàakuawanↄ kpagolo pↄ́ dɛ aà gbadibↄ ũɛ, ↄ̃ ma sↄu mà ń a dↄao. +Ɔ̃ Lua òmɛɛ i kɛ mámɛ mà kpɛ́pi dↄɛo, asa zĩgↄ̃n ma ũ, ma gbɛ̃dɛ̀dɛ dasidasiɛ. +Ń beeo Dii wá Isailiↄ Lua ma sɛ ma bɛdeↄ guu, kɛ́ mapi ń ma buiↄ wàↄ dɛ Isailiↄ kía ũ gↄↄpiiɛ. À Yuda sɛ̀ yãa dↄaana ũ, ↄ̃ à ma bɛdeↄ sɛ̀ aà buiↄ guu. À kàaàgu, ↄ̃ à ma kpa Isailiↄ kía ũ. +Dii ma gba nɛgↄ̃ɛↄ dasi, ↄ̃ à Salomↄↄ sɛ̀ ń guu, à aà kpà kpala pↄ́ a dìlɛ Isailiↄnɛu. +A òmɛɛ à mɛ̀: N nɛ́ Salomↄↄ mɛ́ a kpɛdↄmɛɛ ń a uao, asa ma aà sɛ̀ ma nɛ́ ũɛ, míↄ dɛ aà mae ũ. +Tó a ma yãdilɛaↄ ń ma ikoyãↄ kũa lá a kũa gbãwa, má tó aà kpala àↄ ku gↄↄpiiɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, ma naɛ́ wá Luazi Isailiↄ bui pↄ́ kãaaa Dii aɛↄ wáa píi, àↄ tɛ Dii wá Lua yãdilɛaↄi ń laaio, kɛ́ àↄ ku bùsu maaɛ beeu, i gↄ̃ á buiↄnɛ e gↄↄpii. +Mpi sↄ̃, ma nɛ́ Salomↄↄ, ǹyↄ̃ ma Lua dↄ̃, ní zↄbleɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai, asa Dii ì wá sↄ̃ yↄɛ à wá làasooↄ ń yã́ pↄ́ wa zɛòↄ dↄ̃. Tó n aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, ńyↄ̃ aà e. Tó n pãkpàaàzi sↄ̃, à gìnzin we e gↄↄpii. +Ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ Dii n sɛ ǹ kpɛdↄɛ a kúkĩi ũɛ. Sↄ̃dilɛ, ní zĩpi kɛ. +Ɔ̃ Davidi Lua kpɛ́ ń a kpɛɛlɛo taa pↄ́ a kɛ̀ taalau kpà a nɛ́ Salomↄↄwa ń a làasiↄ ń a kpɛa pↄ́ kú musu ń zĩ́lɛoↄ ń a duunkɛ̃makĩio. +Yã́ pↄ́ kú aà sↄ̃u Dii ua ń a kpɛ́nɛ pↄ́ liaaiↄ musu, à a taataa pↄ́ a kɛ̀ taalau kpàwà lↄ: Lua kpɛ́pi làasiↄ, pↄ́ pↄ́ wì Lua gba kálɛkĩiↄ, +Dii kpɛ́ zĩkɛbↄↄ ń lá wa sa'onaↄ ń Levii bui gãliↄ dilɛdilɛ aa Dii kpɛ́ zĩ kɛo. +À vua ń ã́nusu pↄ́ wa zĩkɛbↄpiↄpiò gbia dìlɛdilɛ: +Vua dauↄ ń a filiaↄ, ã́nusu dauↄ ń a filiaↄ, +vua táabũnu pↄ́ wì pɛ̃ɛ kálɛwàↄ, ã́nusu táabũnuↄ, +vua saaↄ, au'ɛlɛbↄ pↄ́ wa pì ń vuaoↄ, vua loↄ, vua taↄ, ã́nusu taↄ +ń tulaletikatɛakĩi pↄ́ wa pì ń vuao. À vua malaika gã̀sĩade pↄ́ an gã̀sĩa aↄ pooa Dii bàa kua ń Isailiↄ kpagoloa aà zĩkasↄ̃go ũ taa pↄ́ a kɛ̀ taalau kpàwà lↄ. +Davidi mɛ̀: Ma yã́piↄ taa dàlau píi, asa Dii gbãa mↄ̀a à ma wɛ́ kɛ̃̀mɛɛɛ. +Ɔ̃ Davidi ò a nɛ́ Salomↄↄɛ: Sↄ̃dilɛ, zĩpi kɛ ń wↄ́ↄo. Ńsu to vĩa n kũo. Ńsu bílikɛo, asa Dii ma Lua a pãkpanzio, a n to weo. Aↄ kunnↄɛ e ǹ gɛ ǹ kpɛ́ zĩpi midɛò. +Sa'onaↄ ń Levii buiↄ gãliↄ ku sↄu guu wà Dii kpɛ́pi zĩ kɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa gↄ̃i vĩ mɛ́ an pↄ gbàↄ kunnↄ aa zĩpi kɛ. Gbɛ̃́pii ń ń kíaↄ aa n yãma. +Ɔ̃ kí Davidi ò gbɛ̃́ pↄ́ kãaaaↄnɛ píi: Ma nɛ́ Salomↄↄ pↄ́ Lua aà sɛ̀piá ɛ̀waason bↄlↄnaɛ. Zĩpi zↄ̃ↄ, asa uapiá gbɛ̃nazĩna pↄ́ no, Dii Lua pↄ́ɛ. +Ma Lua kpɛ́pi dↄa sↄukɛ̀ maamaa ma gbãa lɛ́uɛ, ma vua kpà vua zĩ pↄ́ ũ ń ã́nusuo ã́nusu zĩ pↄ́ ũ ń mↄgotɛ̃o mↄgotɛ̃ zĩ pↄ́ ũ ń mↄsio mↄsi zĩ pↄ́ ũ ń lío lí zĩ pↄ́ ũ ń gbɛo gbɛ̀ zĩ pↄ́ ũ ń onisio ń tiikↄazio ń gbɛ̀ bɛɛɛde bui píio ń gbɛpuao. +Bee gbɛa lá ma Lua kpɛ́ yã́ kàmagu, vua ń ã́nusu àizɛɛ pↄ́ má vĩↄ, ↄ̃ má kpá ma Lua kpɛ́ pↄ́ ũ pↄ́ pↄ́ ma a sↄukɛ̀ↄ bàasi: +Ofii bùsu vua tↄnu basↄo ń ã́nusu tɛ̃ɛtɛ̃ɛo tↄnu ↄ̀aa do ń blao, kɛ́ wà kpa kpɛ́pi gĩↄwa a guu. +Vuaá vua zĩ pↄ́ɛ, ã́nusuá ã́nusu zĩ pↄ́ɛ ń zĩ pↄ́ gↄ̃ideↄ kɛↄ píi. Á démɛ zɛ̀ò gbã à kpa Diiwa sↄũsↄũi? +Ɔ̃ uabeleↄ ń Isaili bui kíaↄ ńkíapi ziiaↄ vua ń ã́nusuo kpà. +Aa vua kpà tↄnu baswaaↄ̃kwi (170) wà Lua kpɛ́pi zĩ kɛò ń ã́nusuo tↄnu ↄ̀aa do ń basoplao (340) ń mↄgotɛ̃o tↄnu ↄ̀aa àaↄ̃ ń kwio (610) ń mↄsio tↄnu ↄ̀aa gɛ̃o ń plao (3.400). +Gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ vĩↄ nà Geesↄ̃ bui Yeiɛliɛ a ↄzĩ Dii kpɛ́ làasiu. +Gbɛ̃́pii pↄ kɛ̀na pↄ́ pↄ́ wa kpàpi yã́ musu, asa aa kpà Diiwa ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. Kí Davidi pↄ kɛ̀na maamaa, +ↄ̃ à Dii sáaukpà gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ wáa à mɛ̀: Ɛ̀fãaide Dii wá dezi Isaili Lua za asĩnizĩ e gↄↄpii! +Dii, ḿmɛ ń zↄ̃ↄkɛ ń gbãao ń bɛɛɛo ń dɛnlao ń gawio vĩ, asa pↄ́ pↄ́ kú musu ń zĩ́lɛoↄá n pↄ́ɛ píi. Ḿmɛ ń kía ũ, ḿmɛ ń pↄ́pii mide ũ. +Àizɛɛ ń bɛɛɛo ì bↄ n kĩ́iɛ, ni kible pↄ́piiwa. Iko ń gbãao ku n ↄzĩɛ, ń gbɛ̃́pii kã́fĩa zɛ́ vĩ, mɛ́ ń ń gbaa gbãa zɛ́ vĩ lↄ. +Tiasa wá Lua, wálɛ n sáaukpa, wálɛ n tↄ́ bɛɛɛde bↄ. +Ée, dén ma ũ ge ma gbɛ̃́ↄ, kɛ́ wà gbasa pↄ́ kpama màai? Pↄ́pii ì bↄ n kĩ́iɛ. Pↄ́ pↄ́ wa kpàma bↄ̀ n ↄzĩɛ. +Wá dɛnɛ bↄ̀mↄↄ ũ, nibↄↄ ũ lán wá deziↄwaɛ. Wá kua dṹniau dɛ lán uenawa tãmaasaiɛ. +Dii wá Lua, pↄzↄ̃ↄ pↄ́ wá kpà n kpɛ́ dↄa yã́i, kɛ́ n tↄ́ pↄ́ a kua adoa e àↄ kuwà, apii bↄ̀ n ↄzĩɛ, n pↄ́ɛ. +Ma Lua, má dↄ̃ kɛ́ sↄ̃̀ tàasikanan n ũ, yãkɛa a zɛ́wa mɛ́ ì kangu. Ma pↄ́piↄ kpàma píi ń nↄ̀sɛpuaoɛ, ↄ̃ má è n gbɛ̃́ pↄ́ kú laↄ pↄ́ kpàma ń pↄnao sↄ̃. +Dii wá deziↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Isailio Lua, to n gbɛ̃́ↄ lí zɛò beewa ń sↄ̃ guu, ní tó an sↄ̃ àↄ kuma gↄↄpii. +Ma nɛ́ Salomↄↄ gba zɛ́ aàↄ n yãdilɛaↄ ń n ikoyãↄ kũa ń nↄ̀sɛmɛndoo, i n ↄtondↄkĩi gwa à zĩkɛwà píi, i n kpɛ́ pↄ́ ma a sↄukɛ̀ dↄ. +Ɔ̃ Davidi ò gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄnɛ: À Dii á Lua sáaukpa! Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ Dii ń deziↄ Lua sáaukpà, aa mipɛ̀lɛ aa kùlɛ Diiɛ, aa kùlɛ kíaɛ lↄ. +Kɛ́ gu dↄ̀ aa sa'ò Diiwa. Aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń zuswanaↄ mɛ̀n ↄ̀aa sↄo ń sãsakaoↄ mɛ̀n ↄ̀aa sↄo ń sãsa bↄlↄnaↄ mɛ̀n ↄ̀aa sↄo. Aa vɛ̃ɛ ɛ̀lɛwà aa sáaukpa sa'òwà dúuduu Isaili píi pↄ́ ũ. +Gↄↄ bee aa pↄblè aa vɛ̃ɛmì Dii aɛ ń pↄna zↄ̃ↄo. Ɔ̃ aa Davidi nɛ́ Salomↄↄ kpaa kía ũ gbãa kã̀fĩ. Aa aà kpà kía ũ Dii aɛ sa, ↄ̃ aa Zadoki dìlɛ sa'onkia ũ. +Ɔ̃ Salomↄↄ zↄ̃̀lɛ kpalau a mae gbɛu kía pↄ́ Dii kpà ũ. À gwea è mɛ́ Isaili bui píi misìilɛɛ̀. +Kíaↄ ń nɛgↄ̃naↄ ń kí Davidi nɛgↄ̃ɛↄ píi mikpà kí Salomↄↄwa. +Dii tò Salomↄↄ zↄ̃ↄkɛ kã̀fĩ maamaa, Isaili bui píi wɛ́ è. Dii kíakɛgawi kpàwà, Isailiↄ kía pↄ́ dↄaaaɛ̀ↄ, an kee i kaaàwao. +Yɛse nɛ́ Davidiá Isaili buiↄ píi kíaɛ. +À kɛ̀ kpalau wɛ̃̀ blaɛ, Hɛblↄ̃ wɛ̃̀ sopla, Yelusalɛũ sↄ̃ wɛ̃̀ baakwi ń àaↄ̃o. +À zikũ̀ táotaoɛ, ↄ̃ à gà. Ɔdeɛ mɛ́ a bɛɛɛ vĩ. Ɔ̃ aà nɛ́ Salomↄↄ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Kí Davidi yãkɛaↄ ku gu'ena Samuɛli taalau ń ãnabi Natã láo ń gu'ena Gada láo za a daalɛawa e a midɛawa, +aà kpalablea yã́ↄ ń aà nɛgↄ̃nkɛyãↄ ń yã́ pↄ́ aà lèↄ ń yã́ pↄ́ Isailiↄ ń bùsu pↄ́ liaai kíaↄ lèↄ. +Lada plaade. +Davidi nɛ́ Salomↄↄ kpala zĩ́napɛ̀lɛ gíũgiũ, asa Dii aà Lua kuaànↄɛ, ↄ̃ à aà zↄ̃ↄkɛ kã̀fĩ maamaa. +Salomↄↄ yãdìlɛ Isailiↄnɛ píi, gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ń gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ ń yã́kpalɛkɛnaↄ ń kíaↄ píi ń Isailiↄ uabeleↄ píi, +ↄ̃ à gɛ̀ńnↄ gulɛsĩ pↄ́ wa bò Gabaↄ̃ↄ, asa kpaaũkpɛ pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi kɛ̀ guwaiwaiu kú weɛ. +Davidi tò wà Dii kpagolo sɛ̀ yãa Kiliayaaliũ, wà gɛ̀ò gu pↄ́ a kɛ̀kɛɛ̀u Yelusalɛũ, asa we à zwã̀akpɛ dↄ̀uɛ̀. +Mↄgotɛ̃ sa'okĩi pↄ́ Uli nɛ́ Bezalɛli, Hulu tↄũna pì sↄ̃ a ku Gabaↄ̃ↄ Dii zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ, ↄ̃ Salomↄↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaapiↄ yãgbɛ̀awà we. +Salomↄↄ sↄ̃̀ kpaaũkpɛ sa'okĩipizi Dii aɛ, ↄ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń pↄ́ mɛ̀n ↄ̀aa sↄoↄ. +Ɔ̃ Lua bↄ̀ mↄ̀wà gwãasĩna à mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ ń yei gbɛaa. +Salomↄↄ wè Luawa à mɛ̀: N gbɛ̃kɛkɛ̀ ma mae Davidiɛ maamaaɛ, ↄ̃ n ma kpa kpalau aà gɛ̃ɛ ũ. +Dii Lua, lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ ma mae Davidiɛ kɛ sa, asa n ma dilɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa dasi lán dṹnia bùsu'ũfãawaↄ kía ũ. +Ma gba ↄ̃nↄ ń dↄ̃ao sa, kɛ́ mà e dↄaaò gbɛ̃́piↄnɛ. Tó màa no kpelewa máli yã́gↄ̃gↄ̃ n gbɛ̃́ dasipiↄnɛi? +Ɔ̃ Lua òɛ̀: Lá yã́ bee mɛ́ kú n sↄ̃u, mɛ́ ni ↄda ge àizɛɛ ge gawi ge n ibɛɛↄ gaa ge wɛ̃ni gbã̀a gbɛaao, sema ↄ̃nↄ ń dↄ̃ao, kɛ́ ǹ e yã́gↄ̃gↄ̃ ma gbɛ̃́ pↄ́ ma n dilɛ ń kía ũɛ beeↄnɛ, +má n gba ↄ̃nↄ ń dↄ̃apio, mí ɛa mà n gba ↄda ń àizɛɛo ń gawio lↄ. Kí pↄ́ kú n ãae ge kí pↄ́ aↄ ku n gbɛae a kanwao. +Ɔ̃ Salomↄↄ bↄ̀ kpaaũkpɛ pↄ́ kú gulɛsĩpia kĩ́i Gabaↄ̃ↄ, à tà Yelusalɛũ, ↄ̃ àlɛ kible Isailiↄwa. +Salomↄↄ zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃́ↄ kã̀aa, aà sↄ̃́gopiↄ kà ↄ̀aa sopla ń aà bɛ Yelusalɛũoɛ. +Kí tò ã́nusu ń vuaolùlu Silisi. +Aaì sↄ̃́goↄ lúlu Egipi ã́nusu kiloo soplaplaɛ, sↄ̃́ↄ sↄ̃ kiloo plapla taawa, ↄ̃ aaì ɛa sↄ̃́piↄ yía Itiↄ ń Siliↄ kíaↄwa lↄ. +Ɔ̃ Salomↄↄ dìlɛ wà kpɛdↄ Diiɛ ń azĩa bɛo. +2 Lada. +Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ dà gbɛ'ãzĩ ń ń dↄaanaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃o (3.600). +Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Tii kí Hilaũwa à mɛ̀: Sɛdɛ líↄ kpã́sãmɛɛ lá ń kpã̀sã ma mae Davidiɛ ↄ̃ à bɛkpàòwa. +Málɛ kpɛdↄ Dii ma Luaɛ. Aà pↄ́ɛ, we waↄ tulaletikauɛ̀ tɛ́a, wiↄ pɛ̃ɛ kálɛɛ̀, wiↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ owà kↄↄ ń oosio ń kã́mabogↄↄzĩo ń mↄ dafu gↄↄↄ ń Dii wá Lua dikpɛↄ. Ɔ̃ Luapi dìlɛ Isailiↄnɛ aaↄ kɛ màa gↄↄpii. +Kpɛ́ pↄ́ málɛ dↄɛ̀pi zↄ̃ↄ, asa wá Lua zↄ̃ↄ dɛ diiↄla píi. +Ń beeo démɛ kpɛdↄaɛ̀ gbãa vĩi? Asa musu a fↄ̃ aà sio, baa musumusu. Dén ma ũ mà kpɛdↄɛ̀i, mɛ́ i kɛ àↄ dɛ aà gbagbakĩi ũ bàasio. +Bee yã́i gↄ̃ide kpã́sãmɛɛ aà zĩkɛ ń vuao ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bà gàaluladeo ń babuunao ń wɛ̃̀sãkɛ̃a pↄ́ↄwao, i zĩkɛ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo ń gↄ̃ide pↄ́ ma mae Davidi dìlɛmɛɛↄ. +Ǹ n Libã bùsu sɛdɛ líↄ kpã́sãmɛɛ ń pɛ̃liↄ ń lí bɛɛɛde pãleↄ, asa má dↄ̃ kɛ́ n bùsu zĩkɛnaↄ lizↄ̃ dↄ̃. Ma zĩkɛnaↄ lí zĩkɛ ń n zĩkɛnaↄ, +aai lí kɛkɛmɛɛ dasidasi, asa kpɛ́ pↄ́ málɛ dↄpi, sema àↄ zↄ̃ↄ mɛ́ àↄ muaa ń kpɛ́eoo. +Má mase kpa n zĩkɛna pↄ́ lɛ́ lizↄ̃piↄwa koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000) ń naao koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000) ń vɛ̃ɛo sela ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000) ń nísio koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000). +Ɔ̃ Tii kí Hilaũ lá kpã̀sã Salomↄↄɛ à mɛ̀: Kɛ́ Dii ye a gbɛ̃́ↄzi yã́i, ↄ̃ à n kpa ń kía ũ. +À ɛ̀a ò lↄ: Wà Dii Isailiↄ Lua pↄ́ musu ń zĩ́lɛo kɛ̀ sáaukpa! Asa à kí Davidi gbà nɛ́ ↄ̃nↄna pↄ́ dↄ̃a ń wɛzɛ̃o vĩ, ↄ̃ àlɛ kpɛdↄɛ̀ ń azĩa bɛo. +Málɛ gↄ̃ide pↄ́ zĩ dↄ̃ gbaɛnɛ, aà tↄ́n Hulaũ Abi. +Aà daá Dã buiɛ, mɛ́ aà maeá Tii gbɛ̃́ɛ. A vua ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń gbɛo ń lío ń bà gàaluladeo ń babuunao ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bàabaao zĩ dↄ̃. A wɛ̃̀sãkɛ̃a pↄ́ↄwa dↄ̃, mɛ́ zĩ pↄ́ wa dàɛ̀ píi ì kɛɛ. Àli zĩkɛ ń n ↄzĩkɛnaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ n mae Davidi ↄzĩkɛna ũ yãaↄ. +Kí, mase ń naao ń nísio ń vɛ̃ɛ pↄ́ n a lɛgbɛ̃̀o kpã́sã wápiↄ ń zĩkɛnaↄnɛ, +wí Libã bùsu lí zↄ̃zↄ̃nɛ lá ń yei lɛ́u, wí yeye wà gbɛ̃́ↄ zĩò ísiaa e Zope, ní taò Yelusalɛũ. +Salomↄↄ bↄ̀mↄ pↄ́ kú Isaili bùsuuↄ nào píi, aà mae Davidi gbɛ̃́ↄ naoa bàasi. Aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoplakwi ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa àaↄ̃o (153.600). +À ń gbɛ̃eↄ dìlɛ gbɛ̀'ãnaↄ u, an dↄaana pↄ́ aaↄ wɛ́tɛ zĩpiziↄ sↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (3.600). +Ɔ̃ Salomↄↄ nà Dii kpɛ́ boawa Mↄlia gbɛ musu Yelusalɛũìlɛ kpɛ́pi dↄkĩi ũ. +À nà zĩpiwa a kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de mↄ plaade gↄↄ plaade zĩ́ɛ. +Ɛ̃ pↄ́ a bò Lua kpɛ́ pↄ́ ũ gbã̀a kà gã̀sĩsuu bàaↄ̃, a yàasa bao. +Kpɛ́pi bilandaa vĩ, a yàasa sáa ń kpɛ́pioɛ gã̀sĩsuu bao, a lɛsĩ kwi. À vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kpà kpɛ́pi guu. +À pɛ̃́ lipɛpɛɛↄ kpà kpɛɛlɛ gĩwa, ↄ̃ à vua maa kùlɛwà. À gↄ̃inakɛ̀wà lán daminaliↄwa ń mↄdaonaↄ. +À zãblè kpɛ́piwa ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ. Vuapi sↄ̃ à bↄ̀ Paavaiũɛ. +À vua kùlɛ kpɛ́pi balazaↄwa ń a kpɛɛlɛ líↄ ń a gĩↄ ń a bↄlɛ gbaↄ, mɛ́ à gↄ̃inakɛ̀ gĩpiↄwa lán malaika gã̀sĩadeↄwa. +À luakukĩi kɛ̀, a gbã̀a sáa ń kpɛ́pi yàasao gã̀sĩsuu bao, a yàasa bao. À vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kùlɛwà tↄnu bao. +Vua kusaↄ gbia dɛ kiloo kĩnia. À vua kùlɛ kpɛa pↄ́ kú musuↄwa lↄ. +À li'ã̀ malaika gã̀sĩadeↄ ũ mɛ̀n pla, a kpà ń vuao. +Malaikapiↄ gã̀sĩa pooa, a gbã̀a gã̀sĩsuu sↄ́sↄo, ampii gã̀sĩsuu baoɛ. A. +Malaikapiↄ gã̀sĩaↄ poopooa màa e gã̀sĩsuu bao. Aa zɛa mɛ́ an aɛ dↄa kpɛɛlɛ oi. +À zwãa pↄ́ wa da tã̀ ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bàabaao, ↄ̃ à gↄ̃inakɛ̃̀wà lán malaika gã̀sĩadeↄwa. +À mↄ̀pɛlɛ pì mɛ̀n pla kpɛ́pi kpɛɛlɛ pↄ́ ũ. A pla píi lɛsĩ gã̀sĩsuu bao plaplasaiɛ, a fùa lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu sↄ́sↄo. +À mↄdaonaↄ pì, ↄ̃ a fĩ̀ fùapiↄwa yàbaa ũ. À pↄ́ↄ pì lán gbɛafu bɛↄwa mɛ̀n basↄobasↄo, a dↄ̀dↄ mↄdaonapiↄwa. +À mↄpiↄ pɛ̀lɛSalomↄↄ sa'okĩi kɛ̀ ń mↄgotɛ̃o. A gbã̀a ń a yàasao gã̀sĩsuu baobao, a lɛsĩ kwi. +À íkakĩi bòo, ↄ̃ an pↄ̀ↄↄ dↄdↄ guo. +Íkakĩipi gèele ↄtã doɛ, mɛ́ a swã́ dɛ lán ta swã́wa, lán tↄ̃́ↄngbelezĩwa. Galuba zↄ̃ↄ lɛ ↄ̀aa do ń basↄoo í ↄ̃ ta sapi ì sí. +Ɔ̃ à dàa pì mɛ̀n kwi nↄ̀ↄpipibↄↄ ũ, a kàlɛ Lua kpɛ́ ↄplaa oi mɛ̀n sↄo, ↄzɛɛi mɛ̀n sↄo. Sa'onaↄ ì dàapiↄ idada sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ nↄ̀ↄwa. Sa'onapiↄ sↄ̃ aaì zu'o ń íkakĩipi íoɛ. +À vua dau pì mɛ̀n kwi lá wà a kɛa dìlɛwa. A kàlɛ Lua kpɛ́u, mɛ̀n sↄo ↄplaa oi, mɛ̀n sↄo zɛɛi. +À táabũnu kɛ̀ mɛ̀n kwi, a kàlɛ Lua kpɛ́u, mɛ̀n sↄo ↄplaa oi, mɛ̀n sↄo zɛɛi. À ta au'ɛlɛbↄↄ pì ń vuao mɛ̀n basↄo. +À sa'onaↄ ua kpànɛ́ ń Lua kpɛ́ uadao ń a bↄlɛ gbaↄ, ↄ̃ à mↄgotɛ̃ kùlɛ gbapiↄwa. +Ɔ̃ à íkakĩipi dìlɛ Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ ↄplaa oi gɛↄmidↄkĩi oi ń gukpɛo zãnguo. +À túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń ta au'ɛlɛbↄↄ pì lↄ. Màa Hulaũ Lua kpɛ́ zĩ kɛ̀ kí Salomↄↄɛ, à a lɛkpàaĩ. Zĩ pↄ́ a kɛ̀piↄn kɛ: +Mↄ̀pɛlɛↄ pla. Fùa pↄ́ bↄ̀ lán lowa, a ku mↄ̀pɛlɛpiↄ musuↄ pla. Mↄdaona pↄ́ à zãblèò fùapiↄwaↄ pla. +Gↄ̃ina pↄ́ a dↄ̀dↄ mↄdaonapiↄwa lán gbɛafu bɛↄwaↄ ↄ̀aa pla. A kɛ̀ dↄ̀ↄ plapla, à zãblèò fùapiↄwa. +Tadibↄↄ ń a taↄ. +Túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń saaↄ ń a pↄkeleↄ píĩ pↄ́ wa yↄ̀ↄoɛ. +Kí mɛ̀ wà kása ń Yuudɛ̃ dã̀na gĩ pↄ́ kú Suko ń Zalɛtão zãnguoo. +Pↄ́ pↄ́ Salomↄↄ pì ń mↄgotɛ̃opiↄ, wi yↄ̃ kiloowa wà a gbia dↄ̃̀o, kɛ́ a dasi kɛ̀ zài yã́i. +Salomↄↄ pↄ́ pↄ́ kú Luaↄ +ń dau pↄ́ wa pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛoↄ ń a filia pↄ́ ìↄ naa luakukĩi aɛↄ lá wa dìlɛwa. +Wà gↄ̃inakɛ̀ daupiↄwa lán kↄpɛkĩi fùaↄwa. Wà a filiaↄ ń a kpàoↄ pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛoɛ. +Vuaↄ ń kpɛɛlɛ pↄ́ↄ. +KɛLua pↄ́ ũↄ, a kà LuaSiↄna wà suò. +Ɔ̃ Isailiↄ kã̀aaaàzi ḿpii mↄ soplade dikpɛgↄↄzĩ. +Kɛ́ Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kà píi, ↄ̃ Levii buiↄ Dii kpagolopi sɛ̀ +ń kpaaũkpɛo ń Dii pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. Levii bui pↄ́ dɛ sa'onaↄ ũ mɛ́ pↄ́piↄ sɛ̀, +ↄ̃ kí Salomↄↄ ń Isaili pↄ́ kã̀aaàziↄ sa'ò ń sãↄ ń zuↄ kpagolopi aɛ. Pↄ́ pↄ́ à. Aa dìlɛ a dilɛkĩi we malaika gã̀sĩadeↄ zíɛ. +Malaikapiↄ gã̀sĩa poopooa gu pↄ́ kpagolo ń a sɛ́liↄ kuua. +A sɛ́lipiↄ gbã̀a, wì a lɛ́ e kpɛ́pi kpɛɛlɛ, wìli e uao. Lípiↄ ku we e gbãń bↄa Egipi gbɛa bàasio. +Ɔ̃ sa'onaↄ bↄ̀lɛ Dii kpɛ́u. Gↄↄ bee sa'ona gãli pↄ́ kú we gbãbↄ̀ ńzĩaɛ píi kↄ̀. +Levii bui pↄ́ dɛ lɛ̀sina ũↄ, Asafa ń Emanio ń Yedutuo ń ń nɛ́ↄ ń ń dãunaↄ sĩ píi sa'okĩi gukpɛ oi ń bàabaa pↄkasaↄ dadaa, aalɛ sɛ̃́sɛ̃naↄ lɛ́ ń mↄↄnaↄ ń domaↄ. Sa'on kã̀aepɛnaↄ kú ń guu lↄ gbɛ̃ↄn basoolo. +Kã̀ae'ↄ ń lɛo dàkↄ̃i lán pↄ mɛ̀ndowa, aalɛ Dii táasilɛ, aalɛ lɛ́mawà. Aalɛ lɛsi ń kã̀aeↄ ń sɛ̃́sɛ̃naↄ ń pↄ́'ↄbↄn pãleↄ, aalɛ Dii táasilɛ aalɛ mɛ: A maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. Tɛlu Dii kpɛ́pi pà, +ↄ̃ sa'onaↄ i fↄ̃ gɛ̃̀ zĩkɛi weo tɛlupi yã́i, asa Dii gawi kpɛ́pi pàɛ. +Ɔ̃ a ò Diiɛ: Ma kpɛ́ lɛsĩɛ bee dↄ̀nɛ kɛ́ ǹyↄ̃ kuu gↄↄpiiɛ lá a òwa. Asa à mɛ̀ +za gↄↄ pↄ́ a a gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ Egipi, i Isaili wɛ̃́lɛe dilɛ wà kpɛdↄuɛo, mɛ́ i gbɛ̃e dilɛ a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũo, +ↄ̃ à Yelusalɛũ dìlɛ kɛ́ a tↄ́ àↄ kuwà, mɛ́ à Davidi dìlɛ a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ. +ↄ̃ Diipi òɛ̀ kpɛdↄaɛ kɛ́ a tↄ́ e àↄ kuwà làasoo pↄ́ a kɛ̀pi maaɛ, +Dii kɛ̀ lá à lɛgbɛ̃̀ɛ̀wa, ↄ̃ me àↄ kuwà yã́i. +We ma Dii kpagolo dìlɛu. Dii bàa kua ń a gbɛ̃́ Isailiↄ yã́ kú a guu. +Salomↄↄ gɛ̀ zɛ̀ Dii gbagbakĩi kpɛɛlɛ Isaili pↄ́ kãaaa weↄ wáa píi, ↄ̃ à ↄsɛ̀ musu plapla. +Salomↄↄpi gĩ́na bò yãa ń mↄgotɛ̃o ua guoguoɛ. A gbã̀a ń a yàasao gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ, a lɛsĩ sↄ̃ àaↄ̃. Ɔ̃ à dɛ̀dɛ gĩ́napiwa à kùlɛ a kosowa Isaili pↄ́ kãaaa weↄ aɛ, à ↄsɛ̀ musu ku lá ń yeiwa ń nↄ̀sɛmɛndooↄɛ ku lá ń yeiwa, aa n ikoyã kũa laaàwa, aaↄ zↄ̃lɛa kpalau Isailiↄ guu gↄↄpiiɛ. +Dii Isailiↄ Lua, to yã́ pↄ́ ń ò n zↄ̀blena Davidiɛ kɛ sĩana ũ sa. +Lua, ńyↄ̃ↄ kú ń gbɛ̃nazĩnaↄ zĩ́lɛ la yãma yã̀? Gwa, n bɛ pↄ́ kú musu ń gu pↄ́ kú musumusuo píi a fↄ̃ n sio, belenkɛ kpɛ́ pↄ́ má dↄ̀nɛɛ bee sa. +Dii ma Lua, mapi n zↄ̀blenaw. +Tó mapi n zↄ̀blena ge n gbɛ̃́ Isailiↄ aɛdↄ̀ guɛ beewa, mɛ́ wa wabikɛ̀ma, nìmɛ á sì ń n tↄ́o, tó à mↄ̀ mɛ́ à mɛ̀ á sì ń n tↄ́o n gbagbakĩi kpɛɛlɛ kpɛ́ɛ beeu, +nìli síńnↄ kua za musu, ní ↄlↄnɛ́. Nìli yã́gↄ̃gↄ̃ n zↄ̀blenaↄnɛ, ní fĩabo tàaedeɛ, aà yãkɛa i wi aà musu, ní tó yã́ bↄ ń yãesaideo na, wí e dↄ̃ kɛ́ i yãe kɛo. +Tó n gbɛ̃́ Isailiↄ ibɛɛↄ zĩblèmá duuna pↄ́ aa kɛ̀ yã́i, mɛ́ aa tàńnↄ, mɛ́ aa ɛ̀a sùma aa n sisi, tó aa wabikɛ̀ma aa sùuugbɛ̀ama kpɛ́ɛ beeu, +kua za musu nìli síńnↄ, ní ń duuna kɛ̃́má, ní suńnↄ bùsu pↄ́ ń kpà ń deziↄwaɛ beeu. +Tó luabɛ gↄ̃̀ da wáiwai, lou lɛ́ mao kɛ́ aa duunakɛ̀nɛ yã́i, tó aa aɛdↄ̀ guɛ beewa, li síńnↄ, ní ń duuna kɛ̃́má. Nìli ń da zɛ́ maawa, ní tó lou ma bùsu pↄ́ ń kpà n gbɛ̃́ↄwa an pↄ́ ũɛ beeu. +Tó nↄana ge gagyã kà bùsuɛ beeń wãwã pↄ́ àlɛ kɛo, mɛ́ à ↄdↄ̀ kpɛ́ɛ bee oi, mɛ́ à wabikɛ̀ma à sùuugbɛ̀ama, +kua za musu nìli siaànↄ. Nìli sùuukɛaànↄ, ní fĩaboɛ̀ aà, aaↄ ku lá ń yeiwa e ń wɛ̃ni lɛ́u bùsu pↄ́ ń kpà ń deziↄwaɛ beeu. +Tó bↄ̀mↄ pↄ́ dɛ n gbɛ̃́ Isaili bui ũo bↄ̀ bùsu zã̀zãu à mↄ̀ n tↄ́ zↄ̃ↄ yã́i ń n ikoyão ń n ↄ pↄ́ pooa yã́o, tó à aɛdↄ̀ kpɛ́ɛ beewa à wabikɛ̀ma, +kua za musu nìzĩlau, gu pↄ́ n. +Tó aa duunakɛ̀nɛ, lá gbɛ̃e ku à gí duunakɛio, mɛ́ n pↄ pàńzi n ń ná ń wɛ̀lɛↄnɛ ń ↄzĩ,piu, mɛ́ aa ɛ̀a sùuugbɛ̀ama we aa mɛ̀ wà duunakɛ̀, wà tàaekɛ̀, wà yãvãikɛ̀, +tó aa ɛ̀a sùma ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão píi za bùsu pↄ́ wà tàuńnↄ, aalɛ zↄble, ní sùuukɛ ń n gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀nɛↄ. +Tia kɛ́wa ma Lua, to n wɛ́ àↄ pɛa guɛ beewa, ní swã́sɛ wabi pↄ́ wa su kɛma lai. +Dii Lua, pila su n kúkĩi sa, mpi ń n gbãa kpagoloo. Dii Lua, to gbɛ̃́ↄ suabaa àↄ dↄ n sa'onaↄ sↄ̃wa, to n yãmanaↄ pↄnakɛ n maa yã́i. +Dii Lua, ńsu bↄ kía pↄ́ ń kpà kpɛo. To gbɛ̃kɛ pↄ́ ń kɛ̀ n zↄ̀blena Davidiɛ yã́ àↄ dↄngu. +Kɛ́ Salomↄↄ wabikɛ̀ a làa, tɛ́ bↄ̀ luabɛ à sù sa pↄ́ a ò pↄ́ↄwa à tɛkũ̀, ↄ̃ Dii gawi kpɛ́pi pà. +Sa'onaↄ i fↄ̃ gɛ̃̀uo, Dii gawi pↄ́ kpɛ́pi pà yã́i. +Kɛ́ Isailiↄ tɛ́pi sua è ń Dii gawipio a kpɛ́ musu, aa wùlɛ ń gbɛɛu aa misìilɛɛ̀, aa Dii sáaukpà aa mɛ̀: A maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ɔ̃ kí ń gbɛ̃́piio sa'ò Diiwa. +Kí Salomↄↄ sa'òwà ń zuↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plao (22.000) ń sãↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoolo (120.000). Màa kí ń gbɛ̃́piio Dii kpɛ́ sakɛ̃̀. +Sa'onaↄ zɛa ń zɛkĩi, mɛ́ Levii buiↄ ku we, aalɛ Dii sáaukpa ń pↄ́'ↄbↄna pↄ́ kí Davidi kɛ̀, à Dii táasilɛ̀òↄ à mɛ̀: Aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. Sa'on kã̀aepɛnaↄ kú ń aɛ, mɛ́ Isaili bui píi gↄ̃̀ sĩa. +Salomↄↄa sa'obↄ nísio, asa sa'okĩi pↄ́ a kɛ̀ ń mↄgotɛ̃o i fↄ̃ pↄ́piↄ sì píio. +Zĩbeezĩ Salomↄↄ ń Isailiↄ píi aa dikpɛkɛ̀ e gↄↄ soplawà kↄ̃ kã̀aa, asa wà sa'okĩi sakɛ̃a dikpɛkɛ̀ gↄↄ soplaɛ, ↄ̃ wà ɛ̀a wà Lákpɛdↄa dikpɛkɛ̀ gↄↄ sopla lↄ. +Mↄ soplade gↄↄ bao ń àaↄ̃ode zĩ́ ↄ̃ à ń kɛ̃́, aa tà ń bɛ ń pↄnao. An pↄ kɛ̀na yãmaa pↄ́ Dii kɛ̀ Davidi ń Salomↄↄo ń a gbɛ̃́ Isailiↄnɛ yã́ musu. +Kɛ́ Salomↄↄ Dii kpɛ́ mìdɛ ń azĩa bɛo ń zĩ pↄ́ a pↄ dↄwà à kɛ Dii kpɛ́u ń a bɛpio, a làa píi, +ↄ̃ Dii bↄ̀ mↄ̀wà gwãasĩna, a òɛ̀: Ma wabi pↄ́ ń kɛ̀a mà, ma guɛ bee dìlɛ ma kpɛ́ pↄ́ wàli sa'oua ũɛ. +Tó ma musu zɛ́ tà mɛ́ lou lɛ́ mao, ge tó ma kwaↄ gbàɛwá, aalɛ á bùsu pↄ́ↄ ble, ge tó ma gagyãkà ma gbɛ̃́ↄgu, +tó ma gbɛ̃́ pↄ́ ma tↄ́ kúmápiↄ ńzĩa bùsa, aalɛ wabikɛa, aalɛ ma aɛya, aalɛ ń zɛ́ vãiↄ tó, kua za musu má síńnↄ, mí ń duuna kɛ̃́má, mí ń bùsu gba aafia. +Ma wɛ́ iↄ pɛa guɛ beewa, mí swã́sɛ wabi pↄ́ wàlɛ kɛui. +Ma kpɛ́ɛ bee sɛ̀ má dìlɛ ma pↄ́ ũɛ, kɛ́ ma tↄ́ e àↄ kuwà gↄↄpii. Ma wɛ́ iↄ pɛwà, ma pↄ iↄ dↄwà gↄↄpii. +Mpi sↄ̃, tó ń tɛmazi lá n mae Davidiwa, mɛ́ ń yã́ pↄ́ má dìlɛnɛↄ kũa ń ma yã'onɛↄ, mɛ́ ńlɛ ma ↄtondↄkĩi gwa, +má n zↄ̃lɛa kpalau zɛdↄ, lá ma a lɛgbɛ̃̀ n mae Davidiɛwa, ma mɛ̀ aà buiↄ aaↄ zↄ̃lɛa kpalau Isailiↄ guu gↄↄpiiɛ. +Tó a bↄ ma kpɛ sↄ̃, tó a pãkpà ma ikoyãↄ ń yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ↄzi, mɛ́ a gɛ lɛ́ zↄble dii pãleↄnɛ, álɛ ń sisi, +má á bↄlɛ bùsu pↄ́ má kpàwáuɛ, mí gí kpɛ́ pↄ́ má dìlɛ ma pↄ́ ũpizi, i gↄ̃ láanipↄ ũ, bui píi i yãadaò. +Baa ń kpɛ́pi lɛsĩkɛo, a yã́ a di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄwa, aa mɛ: Bↄ́ yã́ mɛ́ tò Dii kɛ̀ bùsuɛ bee ń kpɛ́ɛ beeoɛ màai? +Wi onɛ́: Kɛ́ aa pãkpà Dii ń deziↄ Lua pↄ́ ń bↄ́lɛ Egipizi yã́iɛ. Aa zɛ̀ ń dii pãleↄ, aa ń sisi aa zↄblènɛ́ɛ. Bee mɛ́ yã́piↄ ìnɛ́ píi. +Salomↄↄ Dii kpɛ́ ń azĩa kpɛ́o dↄ̀ wɛ̃̀ baoɛ. A gbɛa +à wɛ̃́lɛ pↄ́ Hilaũ kpàwaↄ kɛ̀kɛ kàlɛ, ↄ̃ a kpà Isailiↄwa, aa zↄ̃̀lɛu. +À gɛ̀ ń zĩo Amata Zoba, ↄ̃ a sì. +À Tamↄↄ pↄ́ kú guwaiwaiu kɛ̀kɛ kàlɛ lↄ ń kũ̀sũakalɛwɛ̃lɛ pↄ́ a kàlɛ Amata bùsuuↄ. +À Bɛtoloni Musu ń Bɛtoloni Zĩ́lɛo kɛ̀kɛ kàlɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ ũ. Bĩ́ipiↄ bↄlɛ gbaↄ ń gbã́aↄ vĩ. +Màa a kɛ̀ Baalata ń wɛ̃́lɛ pↄ́ a kũ̀sũa kálɛuↄ píi ń wɛ̃́lɛ pↄ́ aà sↄ̃́goↄ kuuↄ. Kpɛ́ pↄ́ a ye dↄ Yelusalɛũ ń Libão ń bùsu pↄ́ àlɛ kiblewàↄ píi, a dↄ̀. +Bui pↄ́ dɛ Isaili ũoↄ: Itiↄ, Amↄleↄ, Pɛliziↄ, Iviↄ ń Yebusi kↄ̃naↄ píi, +gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ i ń midɛoↄ, an bui pↄ́ gↄ̃̀ ń bùsuupiↄ ↄ̃ Salomↄↄ ń dá zↄzĩu, ↄ̃ aaìↄ zĩń a kía deeↄ ń a gbɛ̃́ↄ dↄaanaↄ ń a zĩkasↄ̃godeↄ ń a sↄ̃deↄ ũ. +An gbɛ̃́ↄ mɛ́ zĩ pↄ́ kí Salomↄↄ lɛ́ kɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ lↄ, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blakwioɛ. +Salomↄↄ bↄ̀ Davidi wɛ̃́lɛu ń a nↄ Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛo, à mↄ̀aànↄ kpɛ́ pↄ́ a dↄ̀ɛ̀u, asa à mɛ̀: Ma napi a e àↄ ku Isailiↄ kí Davidi bɛo, asa gu pↄ́ Dii kpagolo gɛ̃̀u a kua adoaɛ. +Salomↄↄ ìↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Dii gbagbakĩi pↄ́ a bò Dii kpɛ́ bilandaa kpɛɛlɛwa. +Ìↄ o lá gu lɛ́ dↄ lá Mↄizi dìlɛ wà owa ń kã́mabogↄↄzĩ pↄ́ↄ ń mↄ dafu pↄ́ↄ ń dikpɛ mɛ̀n àaↄ̃ pↄ́ wì kɛ wɛ̃ ń wɛ̃o pↄ́ↄ, Kàaso dikpɛ ń Pↄkɛkɛ dikpɛo ń Lákpɛdↄa dikpɛo. Màa à Dii kpɛ́ yã́ↄ kɛ̀ lá à kũ̀wa. +À sa'on gãliↄ dìlɛdilɛ baade ń a zĩo lá a mae Davidi òwa. À Levii bui kĩniↄ dìlɛdilɛ lↄ, an gbɛ̃eↄ lí dↄaa ń Dii táasilɛao, an gbɛ̃eↄ lí dↄ sa'onaↄlɛ ń zĩ pↄ́ aalɛ kɛ lá gu lɛ́ dↄo. À ń gbɛ̃eↄ dìlɛ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũ gã ń gão, bↄlɛ ń bↄlɛo, asa màa Lua gbɛ̃́ Davidi ò. +Sa'onaↄ ń Levii buiↄ i bↄ yã́ pↄ́ kí dìlɛnɛ́e kpɛo, baa làasi yã́. +Wà zĩ pↄ́ Salomↄↄ dànɛ́ kɛ̀ píiɛ, za gↄↄ pↄ́ wà Dii kpɛ́ ɛ̃ kpàlɛ e wà gɛ̀ a mìdɛò. Màa wà Dii kpɛ́ dↄ̀ wa làa. +Kí Salomↄↄ gɛ̀ Ɛziↄ̃gɛbɛɛ ń Elatao Ɛdↄũ bùsuu ísia saɛ. +Hilaũ a gode pↄ́ ísia dↄ̃ↄ zĩ̀wà ń gó'ilɛnaↄ, ↄ̃ aa dà ísiaa sãnu ń Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ. Aa gɛ̀ Ofii aa vua nàaa we tↄnu gɛ̃o ń mɛ̀ndoo, ↄ̃ aa sùò kí Salomↄↄɛ. +Kɛ́ Seba bùsu nↄɛ kía Salomↄↄ bao mà, ↄ̃ à mↄ̀ aà lɛ́i à gwa Yelusalɛũ ń yã́ zĩ'ũ laawào. À kà ń a ìwaↄ dasidasi ń pↄ́ gĩnanaↄ ń vuao zↄ̃ↄzↄ̃ↄ ń gbɛ̀ bɛɛɛde pↄ́ yiongo sɛaↄ, ↄ̃ à gɛ̀ Salomↄↄ kĩ́i à yã́ pↄ́ kú a nↄ̀sɛ guu faai bòaànↄ píi. +Salomↄↄ yã́ pↄ́ a làwaↄ bↄↄlɛkɛ̀ɛ̀ píi. A kee poloa i aà fuo. +Kɛ́ nↄɛ kíapi Salomↄↄ ↄ̃nↄyã màvɛ̃ɛbↄlɛnaↄ ń ń pↄkasaↄ ń sa pↄ́ a ò Dii uaↄ, yã́pi dìwà, ↄ̃ aà lɛ́ gↄ̃̀ ɛlɛa. +Mi n yã́piↄ sio e ma gɛ kaò la, tia ↄ̃ ma wɛsìɛ sa. Wi n ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ yã'omɛɛ píio fá! Ń dɛ lá ma n bao màa. +Minadeↄn n gbɛ̃́ↄ ũ, n ìwa pↄ́ aaìↄ kunnↄ gↄↄpiikpala pↄ́ a dìlɛu kía ũ. Kɛ́ n Lua ye Isailiↄzi, ìↄ zɛńnↄ gↄↄpii yã́ mɛ́ tò à n kpa ń kía ũ, kɛ́ ǹ yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wa. +Ɔ̃ à kía gbà vua tↄnu síiↄ̃ ń pↄ́ gĩnanaↄ dasidasio maamaa ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ lↄ. +Kí Dii kpɛ́ ń azĩa kpɛ́o pↄ́ↄ kɛ̀ò, mɛ́beewa lↄo e gbã. +Pↄ́ pↄ́ Seba bùsu nↄɛ kía yei, a gbɛ̀a kí Salomↄↄwa, ↄ̃ à aà gbà. À gbadàɛ̀ dɛ pↄ́ pↄ́ à mↄ̀oɛa. Ɔ̃ nↄɛpi ɛ̀a tà a bùsuu ń a ìwaↄ. +Vua pↄ́ Salomↄↄ ìↄ e wɛ̃ ń wɛ̃oↄ ì ka tↄnu bao ń àaↄ̃o, +falu pↄ́ tagɛnaↄ ń laatanaↄ ì bↄɛ̀ bàasi. Laalubu kíaↄ ń bùsu gbãadeↄ ì mↄɛ̀ ń vuao ń ã́nusuo lↄiloo àaↄ̃'aaↄ̃ ń kĩnioɛ. +Kí akĩiↄ sooloɛ, mɛ́ à gbadibↄ kɛ̀ kìlapiwa ń vuaokĩipiↄwa plapla ↄplaai ń zɛɛ, ã́bɛ̃ ↄ̃nↄo zↄ̃ↄ dɛ dṹnia kíaↄ pↄ́a píi. +Dṹnia kíaↄ zɛwɛ̀ɛlɛ píi wà wɛsi Salomↄↄlɛ, wi swã́sɛ ↄ̃nↄ pↄ́ Lua dàɛ̀ aà sↄ̃uzi. +Wɛ̃ ń wɛ̃o wìↄ mↄɛ̀sↄ̃́ pↄ́ ì gó gálɛↄ kɛ̃́ɛ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ɛ (4.000), a pↄ́ wì dikpɛↄ sↄ̃ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000). Aa ku sↄ̃́go wɛ̃́lɛↄ guu ń aà bɛ Yelusalɛũo. +Sɛa za Uflatai ń Filitɛ̃ bùsuo e à gɛ̀ pɛ̀ Egipi bùsu lɛ́wa, ↄ̃mɛ bùsupiↄ píi kía ũ. +Salomↄↄ sↄ̃́piↄ bↄ̀ Egipi ń bùsu pãleↄɛ. +Yã́ pↄ́ Salomↄↄ kɛ̀ za a daalɛawa e a midɛawa kĩni kú ãnabi Natã taalau ń Silo gbɛ̃́ Ahia ãnabikɛlao ń gu'ena Ido wɛ́pungu pↄ́ a è Nɛba nɛ́ Yeloboaũ yã́ musu láo. +Salomↄↄ mɛ́ Isaili buiↄ píi kía ũ Yelusalɛũ e wɛ̃̀ bla. +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ a mae Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Lↄbↄaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Kɛ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ a baomà, à sù ń Egipio. Wekĩi a kuu za gↄↄ pↄ́ à tilɛ̀ Salomↄↄɛ. +Wà aà sìsi, ↄ̃ à gɛ̀ Lↄbↄaũ lè ń Isaili buiↄ píi aa òɛ̀: +N mae zĩ gbãa dàwɛ̃ɛ pãsĩpãsĩE gↄↄ àaↄ̃, í ɛa mↄ́. Ɔ̃ aa tà. +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Tó n maakɛ̀nɛ́, n yã́ a káńgu. Tó n yãmaa zãsìmá, aaↄ dɛ n zↄ̀blenaↄ ũ gↄↄpiiɛsimái? +Ɔ̃ ɛ̀waasopiↄ wèwà wà, kási flàala lɛde ↄ̃wa. +Beewa kí i Isailiↄ yãmao, asa yã́pi bↄ̀ Lua kĩ́iɛ, kɛ́ yã́ pↄ́ a dà ãnabi Ahia, Silo gbɛ̃́ɛ,, á Isailiↄ, á baade tá a bɛ! Davidi buiↄ, à laaidↄ á bɛwa! Ɔ̃ Isailipiↄ tà ń bɛ. +Kí Lↄbↄaũ zↄↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Adonilaũ zĩ̀ Isailiↄwa, ↄ̃ aa aà pàpa ń gbɛo wa dɛ̀. Ɔ̃ kí Lↄbↄaũ fɛ̀lɛ ń wãao, à sì a sↄ̃́go guu à bàalɛ̀ tà Yelusalɛũ. +Kɛ́ Lↄbↄaũ kà Yelusalɛũ, à Yudaↄ kã̀aa ń Bɛ̃yãmɛɛ buiLↄbↄaũ kpa kpalapiu lↄ. +Ɔ̃ Dii yã'ò Lua gbɛ̃́ Semaiaɛ à mɛ̀: +O Yudaↄ kí Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũɛ ń Isaili pↄ́ kú Yuda bùsuu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuoↄnɛ +ma Dii ma mɛ̀ aasu gɛ́ zĩkai ń ń gbɛ̃́ Isailiↄo. An, aai gɛ́ Yeloboaũwa ń zĩo lↄo. +Lↄbↄaũ ìↄ ku Yelusalɛũ, ↄ̃ à bĩ́ibò Yuda bùsu wɛ̃́lɛeↄzi: +Bɛtɛlɛũ, Etaũ, Tekoa, +Bɛzuu, Soko, Adulaũ, +Gata, Malesa, Zifi, +Adolaiũ, Lakisi, Azeka, +Zↄla, Ayaloni ń Hɛblↄ̃o. Wɛ̃́lɛ bĩ́ide pↄ́ kú Yuda bùsuu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuoↄn we. +À gbãa kã̀fĩ wɛ̃́lɛpiↄnɛ, à zĩgↄ̃ dↄaanaↄ kàlɛu ń pↄblea kũ̀sũao ń nísio ń vɛ̃ɛo. +À sɛ̀ngbaoↄ ń sↄ̃naↄ kàlɛkalɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo píi, à gbãa kã̀fĩ wɛ̃́lɛpiↄnɛ maamaaɛ. Màa Yuda bùsu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuo dɛò aà pↄ́ ũ. +Sa'ona ń Levii bui kĩni pↄ́ kú Isaili bùsu gupiiuↄ zɛ̀aànↄ. +Levii buiↄ ń dã́dãkɛkĩiↄ ń ń wɛ̃́lɛↄ tò we aa sù Yuda bùsuu ń Yelusalɛũo, asa Yeloboaũ ń a buiↄ i weinɛ́ aaↄ dɛ Dii gbàgbanaↄ ũ lↄo. +Gbɛ̃pãleↄ ↄ̃ à ń dílɛ gulɛsĩ pↄ́ a bòↄ gbàgbanaↄ ũ aa sa'o tã́aↄwa ń gáaena pↄ́ a pìↄ. +Isaili bui píi gbɛ̃́ pↄ́ aa zɛ̀ò ń sↄ̃u wà Dii Isailiↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛↄ pɛ̀lɛńzi Yelusalɛũ, kɛ́ aa e Dii ń deziↄ Lua gbagba yã́i. +Aa Yuda bùsu zɛ̀dↄ, aa Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũ gbà gbãa wɛ̃̀ àaↄ̃, kɛ́ aa Davidi ń Salomↄↄo tufasɛ̀ yã́i. +Lↄbↄaũ Yelimↄ nɛ́ Maalata, Davidi tↄũna sɛ̀ nↄ ũ. Aà da tↄ́n Abihaili, Ɛliabu nɛ́, Yɛse tↄũnaɛ. +Nɛgↄ̃ɛ pↄ́ a ìaànↄↄn kɛ: Yeusi, Semalia ń Zahaũo. +Maalata gbɛa ↄ̃ à Abisaloũ tↄũna Maaka sɛ̀, ↄ̃ à Abia ń Ataio ń Zizao ń Selomio ìò. +Lↄbↄaũ ye Abisaloũ nɛ́ Maakapizi dɛ a nↄ kĩniↄ ń nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄla píi. À nↄsɛ̀ bao plasaiɛ, nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ sↄ̃ bàaↄ̃. À nɛgↄ̃ɛↄ ì baakwi plasaiɛ, nɛnↄɛↄ sↄ̃ bàaↄ̃. +Lↄbↄaũ dìlɛ Maaka nɛ́ Abia mɛ́ aↄ dɛ kía ũ aà gbɛ̃́ↄ guu, kɛ́ aà zↄ̃lɛ a gbɛu yã́i. +À ↄ̃nↄsↄpɛ̀lɛ a nɛgↄ̃ɛ kĩnipiↄnɛ, à ń dílɛdilɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ide pↄ́ kú Yuda bùsu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuoↄ guu píi. À kũ̀sũakɛ̀nɛ́ maamaa, mɛ́ à nↄsɛ̀sɛnɛ́ dasidasi. +Kɛ́ Lↄbↄaũ zĩ́napɛ̀lɛ kpalau mɛ́ à gbãakũ̀, à pãkpà Dii ikoyãi, aàpi ń a gbɛ̃́ↄ píi. +Kí Lↄbↄaũ kpalablea wɛ̃̀ sↄode guu ↄ̃ Egipiↄ kí Sisaki mↄ̀ lɛ̀lɛ Yelusalɛũwa, kɛ́ aa bↄ̀ Dii kpɛ yã́i. +À mↄ̀ ń sↄ̃́goↄ mɛ̀n ↄ̀aa soolo (1.200) ń sↄ̃deↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ (60.000). Aà zĩgↄ̃ pↄ́ bↄ̀aànↄ Egipiↄ lɛ́ vĩo ń Libiiↄ ń Sukiↄ ń Etiopiↄ. +À Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ sì e à gɛ̀ pɛ̀ Yelusalɛũwa. +Ɔ̃ ãnabi Semaia mↄ̀ Lↄbↄaũ ń Yudaↄ kía pↄ́ kãaaa Yelusalɛũ Sisaki yã́iↄ lè a ònɛ́: Dii mɛ̀ a pãkpàazi. Ayãmɛto á pãkpaázi sↄ̃, í á na Sisakiɛ a ↄzĩ. +Ɔ̃ Yuda kíaↄ ń kípio ńzĩa bùsa aa mɛ̀: Dii maa! +Kɛ́ Dii è aa ńzĩa bùsa, à yã'ò Semaiaɛ à mɛ̀: Lá aa ńzĩa bùsa, má ń midɛo, má tó aa bↄkĩi e tia. I kɛ Sisaki sabai ↄ̃ má mɛ aà pↄkũmabↄbↄmɛɛ Yelusalɛũwao. +Ń beeo aa zↄbleɛ̀, kɛ́ aa e zↄbleamɛɛ dↄ̃kↄ̃ɛ ń zↄblea dṹnia kíaↄnɛo. +Kɛ́ Egipiↄ kí Sisaki lɛ̀lɛ Yelusalɛũwa, aTó kí lɛ́ gɛ́ Dii ua, dↄaipiↄ ì gɛaànↄ ń sɛ̀ngbaopiↄ kũa. Tó dↄaipiↄ sù, aaì ɛa kálɛ ń kpɛ́u. +Dii pↄ wèe Lↄbↄaũwa, kɛ́ à azĩa bùsa yã́i, ↄ̃ i aà kɛ kɛ́lɛkɛlɛo. Yudaↄ yãeↄ maa. +Kí Lↄbↄaũ a gbãa kã̀fĩ Yelusalɛũ, aà kpala lɛ́ gɛ́. À kpalablè a wɛ̃̀ bla ń mɛ̀ndoode guuɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ báawaguu, kɛ́ a tↄ́ àↄ kuwà. Lↄbↄaũ da tↄ́n Naama, Amↄni buiɛ. +À yãvãikɛ̀, asa i zɛò a sↄ̃u à Dii kĩ́i wɛɛlɛo. +Lↄbↄaũ yãkɛaↄ za a daalɛawa e a midɛawa ku ãnabi Semaia taalau ń gu'ena Ido láo. vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Abia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yeloboaũ kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ Abia gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ, +à kɛ̀ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ àaↄ̃ɛ. Aà da tↄ́n Maaka, Gibɛa gbɛ̃́ Uliɛli tↄũnaɛ. Abia ń Yeloboaũo aaìↄ zĩka ń kↄ̃oɛ. +Abia gɛ̀ zĩlau ń zĩgↄ̃ na maaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa pla (400.000). Ɔ̃ Yeloboaũ bↄ̀ zĩ'ↄpòoaàzi ń gↄ̃sa gbãaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa síiↄ̃ (800.000). +Ɔ̃ Abia dɛ̀dɛ Zemalaiũ gbɛ pↄ́ kú Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdeuwa à mɛ̀: Yeloboaũ ń Isailiↄ píi, à ma yãma. +Á dↄ̃ kɛ́ Dii Isailiↄ Lua Davidi ń aà buiↄ kpà kpalau aa kible Isailiↄwa gↄↄpiio lé? Dii bàakuaaànↄ lɛ́ vĩo. +Ń beeo Nɛba nɛ́ Yeloboaũ, Davidi nɛ́ Salomↄↄ ìwae bↄ̀ a diipi kpɛ. +Gbɛ̃pã giaeↄ kã̀aaaàzi, aa gbãamↄ̀ Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũɛ gↄↄ pↄ́ a dɛ ɛ̀waasona ũ, a yã́ↄ yáasi dↄ̃o, aà gbãa i ka à gínɛ́o. +Tia kɛ́wa ápiↄ sↄ̃ a zɛò à gi Davidi bui pↄ́ Dii kpà kpala pↄ́ a dìlɛuↄnɛ. Á zĩgↄ̃ↄ dasi maamaa, mɛ́ vua gáaena pↄ́ Yeloboaũ pìɛ́ dii ũↄ kúánↄ. +A Dii gbàgbana Levii buiↄ ń Levii bui kĩniↄ yà, ↄ̃ a azĩa sa'onaↄ dìlɛ lá buipãleↄ ì kɛwa. Gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ń gáaenao ń sãsakaoↄ mɛ̀n sopla ↄ̃mɛ ì gↄ̃ pↄ́ pↄ́ dɛ Lua ũo gbàgbana ũ. +Wápiↄ sↄ̃, Dii mɛ́ wá Lua ũ, wi pãkpaaàzio. Sa'ona pↄ́ aaì zĩkɛ Diiɛↄ mɛ́ Aalona buiↄ ũ, ↄ̃ Levii buiↄ ì dↄńlɛ. +Aaìↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Diiwa lá gu lɛ́ dↄ kↄↄ ń oosio, aaìↄ tulaletikaɛ̀ tɛ́a. Aaì pɛ̃ɛ kálɛ táabũnu gbãlɛsaiwa, aaì vua dau filiaↄ nana oosi ń oosio. Wámɛ wá Dii wá Lua yãdilɛaↄ kũa, ápiↄ sↄ̃ ↄ̃ a pãkpàaàzi. +Lua kúwanↄ wá dↄaana ũ. Aà gbàgbanaↄ mɛ́ aa zĩkawii dↄwá ń kã̀aepɛao. Isailiↄ, ásu zĩka ń Dii á deziↄ Luaoo, asa a bↄánↄ nao. +Yeloboaũ zĩgↄ̃ↄ gbàɛ aa lↄↄlɛ Yudaↄzi ń kpɛ. Aàpi ń a gbɛ̃́ↄ kú ń aɛ, mɛ́ lↄↄlɛnapiↄ kú ń kpɛ. +Kɛ́ Yudaↄ lìli, ↄ̃ aa è wàlɛ sumá kpɛ ń aɛo píi, ↄ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa. Sa'onaↄ lɛ́ kã̀aepɛ, +ↄ̃ Abia ń Yuda zĩgↄ̃ↄ kúkuakɛ̀. Kɛ́ aa kúkuakɛ̀, ↄ̃ Lua tò aa Yeloboaũ ń Isaili zĩgↄ̃ↄ fù. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ bàalɛnɛ́, ↄ̃ Lua ń nánɛ́ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ Abia ń a gbɛ̃́ↄ Isailiↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, an zĩgↄ̃ na maa pↄ́ gàgaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (500.000). +Yudaↄ Isailiↄ bùsa gↄↄ bee, aa gbãamↄ̀nɛ́, kɛ́ aa sↄ̃kpàlɛ Dii ń deziↄ Luazi yã́i. +Abia pɛ̀lɛ Yeloboaũ zĩgↄ̃ↄzi, ↄ̃ à ń wɛ̃́lɛeↄ sìmá, Bɛtɛli ń Yesanao ń Ɛfↄ̃nↄo ń zↄ̃ɛwia pↄ́ liaaiↄ. +Yeloboaũ i dↄkↄ̃wa Abia gↄↄ lↄo, ↄ̃ Dii aà lɛ̀ a dɛ̀. +Abia gbãa kã̀fĩ. Aà nↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaiɛ, aà nɛgↄ̃ɛↄ bao ń plao, nɛnↄɛↄ sↄ̃ gɛ̃o ń mɛ̀ndoo. +Abia yã́ kĩniↄ ku ãnabi Ido taalau, yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ ń yã́ pↄ́ a òↄ píi. +Abia gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Asa zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. Aà gↄↄ bùsu ku kílikiliɛ e wɛ̃̀ kwi. +Kí Asa yã́zɛde pↄ́ Dii a Lua yei kɛ̀. +À tã́a sa'okĩiↄ gbòo, à gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ dàaĩ, à gbɛ̀pɛlɛↄ wìwi, à Asetaati líↄ zↄ̃̀zↄ̃. +Ɔ̃ a ò Yudaↄnɛ aa Dii ń deziↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛ, aaiↄ aà ikoyã ń aà yãdilɛaↄ kũa. +À gulɛsĩ pↄ́ wa bò Yuda wɛ̃́lɛↄ guu dàaĩ, à tulaletikatɛakĩiↄ gbòo, ↄ̃ bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa aà gↄↄ. +Kɛ́ bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa màa, ↄ̃ à Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ kɛ̀kɛ kàlɛ. Gbɛ̃e i zĩkaaànↄ gↄↄ beeo, asa Dii tò à ĩ́ampakĩi èɛ. +A ò Yudaↄnɛ: Bùsu da wá pↄ́ ũ gbã, asa wa Dii wá Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛɛ. Wà wɛ̃́lɛpiↄ kɛkɛ kálɛ, wí bĩ́i liai ń gugwakĩi lɛsĩↄ a musu ń bↄlɛ gbaↄ ń a gbã́ao. Wa aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛɛ, ↄ̃ a tò wa ĩ́ampakĩi è gupiiu. Ɔ̃ aa wɛ̃́lɛpiↄ kɛ̀kɛ kàlɛ, aalɛ namableu. +Kí Asa Yuda zĩgↄ̃ↄ vĩ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄoo (300.000), baade ń a sɛ̀ngbao zↄ̃ↄo ń a sↄ̃nao. A Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ vĩ zĩgↄ̃ↄ ũ lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basiiↄ̃o (280.000), baade ń a sɛ̀ngbao nɛ́nao ń a sáo. Ampii gↄ̃sa gbãaↄnɛ. +Etiopi gbɛ̃́ Zela bↄ̀ lɛ́ mↄ́ ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn miliↄ̃ doↄ (1.000.000) ń sↄ̃́goↄ mɛ̀n ↄ̀aa do ń basↄoo (300), aa mↄ̀ e Malesa. +Kí Asa bↄ̀ gɛ̀ daiaàlɛ, ↄ̃ aa zĩ'ↄpòokↄ̃i Zefata guzulɛu Malesa saɛ. +Ɔ̃ kí Asa lɛzù Dii a Luazi à mɛ̀: Dii, gbɛ̃e muaannↄ à dↄ gbãasaidelɛ gbãade wáao. Dii wá Lua, dↄwálɛ, asa ḿmɛ wa sↄ̃kpàlɛnzi. Wa mↄ zĩkai ń gbɛ̃́ dasidasiɛ beeↄ ń n tↄ́oɛ. Dii, ḿmɛ ń wá Lua ũ, ńsu to gbɛ̃nazĩna gbãamↄnɛo. +Ɔ̃ Dii tò Asa ń Yudaↄ Etiopiↄ fù. Kɛ́ aalɛ bàalɛ, +ↄ̃ Asa ń a zĩgↄ̃ↄ pɛ̀má e Gelaa. Aa Etiopipiↄ dɛ̀dɛ dasidasi, ↄ̃ an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ i fↄ̃ fɛ̀lɛńnↄ lↄo, asa Dii ń a zĩgↄ̃ↄ ń tↄ̀ↄsↄmpaɛ. Ɔ̃ Yudaↄ ń pↄ́ↄ nàaa dúuduu. +Aa lɛ̀lɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ liaa Gelaaziↄwa, asa Dii tò vĩa wɛ̃́lɛpideↄ kũ̀, ↄ̃ Yudaↄ wɛ̃́lɛpiↄ pↄ́ↄ nàaa píi, asa wɛ̃́lɛpiↄ pↄ́ↄ dasi. +Aa lɛ̀lɛ pↄdãnaↄ bòoↄwa lↄ, ↄ̃ aa ń sãↄ ń ń yiongoↄ nàaa tàò Yelusalɛũ. +Lua Nisĩna dɛ̀dɛ Odede nɛ́ Azaliawa, +ↄ̃ à bↄ̀ gɛ̀ dai Asalɛ a òɛ̀: Kí Asa ń Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ, à ma yãma ápii. Dii kúánↄ, tó a zɛaànↄ. Tó a aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, á aà e. Tó a pãkpàaàzi sↄ̃, a pãkpaáziɛ. +Isailiↄ ku Lua sĩande sai a gↄↄplakɛ̀, sa'on yãdanɛdeↄ kuo, ikoyãↄ kuo. +An taasikɛa guu aa ɛ̀a sù Dii ń Luawa, aa aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛɛ, ↄ̃ aa aà è. +Gↄↄ bee gɛa ge sua náai vĩo, dṹnia buiↄ píi kú gili zↄ̃ↄ guuɛ. +Bui ń buio kↄ̃ tↄ̀ↄsↄmpa, wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo kↄ̃ dɛ̃ↄnzↄ̃, kɛ́ Lua ĩadàmá ń taasi píio yã́i. +Ápiↄ sↄ̃ à sↄ̃dilɛ, ásu tó á ↄ gↄ̃ dↄázio, asa á a yãkɛa asea e. +Kɛ́ Asa ãnabikɛyã pↄ́ ãnabi Azalia, Odede nɛ́ ò mà, à sↄ̃dìlɛ, ↄ̃ à tã́a pↄ́ kú Yuda bùsuu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuoↄ wòlɛwolɛ píi ń pↄ́ pↄ́ kú Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩde wɛ̃́lɛ pↄ́ a sìↄ guuↄ. À Dii gbagbakĩi pↄ́ kú Dii kpɛ́ bilandaa aɛ kɛ̀kɛ, +ↄ̃ à Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kã̀aa píi ń Ɛflaiũ bui pↄ́ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ ń guuↄ ń Manase buiↄ ń Simɛↄ buiↄ, asa wa è Dii aà Lua kuaànↄɛ, ↄ̃ wà bↄ̀lɛ Isaili bùsuu dasidasi, wà mↄ̀ nàwà. +Kí Asa kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃ode mↄ àaↄ̃de guu ↄ̃ aa kã̀aa Yelusalɛũ. +Zĩbeezĩ aa sa'ò Diiwa ń pↄ́ pↄ́ aa nàaa aa sùòeↄ, zù mɛ̀n ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (700) ń sãↄ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000). +Aa lɛgbɛ̃̀ aa mɛ̀ wà Dii ń deziↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, ń sↄ̃ iↄ kuwà. +Gbɛ̃́ pↄ́ gì Dii Isailiↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛi à gàɛ, nɛ́fɛ̃nɛnan nò, gbɛ̃zↄ̃ↄn nò, gↄ̃ɛn nò, nↄɛn nò. +Aa lɛ́pi gbɛ̃̀ Diiɛ ń kↄ̃fĩ gbãao ń pↄna wiio ń kã̀aepɛao ń kuupɛaoɛ. +Yuda bùsudeↄ pↄ kɛ̀na lɛ́ pↄ́ wa gbɛ̃̀pi yã́i, asa aa lɛ́pi gbɛ̃̀ ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. Aa aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛ ń pↄeão, ↄ̃ aa aà è, ↄ̃ a tò aa ĩ́ampakĩi è gupiiu. +Kí Asa a dazi Maaka bↄ̀ kíakɛu se, kɛ́ à Asetaati lí pↄ́ Lua ye a gĩyãio pɛ̀lɛ yã́i. Kí Asa lípi zↄ̃̀ a pàa kɛ́lɛkɛlɛ, ↄ̃ à tɛsↄ̃̀wà Sedↄ̃ guzulɛu. +À azĩa kpà Diiwa e a wɛ̃ni lɛ́uɛ, ãma i e gulɛsĩ pↄ́ wa bò sa'okĩi ũ Isaili bùsuuↄ dàaĩ pi��io. +À vua ń ã́nusuo ń pↄpãle pↄ́ aàpi ń a maeo dìlɛ Dii pↄ́ ũↄ sɛ̀lɛ kàlɛ Dii kpɛ́u. +Zĩ kuo e aà kpalablea wɛ̃̀ bla sↄosaideu. +Kí Asa kpalablea wɛ̃̀ bla síiↄ̃saide guu ↄ̃ Isailiↄ kí Baasa mↄkí Asa ã́nusu ń vua pↄ́ kú Dii kpɛ́ làasiuↄ sɛ̀lɛ ń pↄ́ pↄ́ kú a bɛ làasiuↄ, à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ò Sili bùsuu Bɛnadada pↄ́ lɛ́ kible Damasiwa à mɛ̀:Nɛfatali bui wɛ̃́lɛ pↄ́ wì kũ̀sũa kálɛuↄ píi. +Kɛ́ Baasa a baomà, à bĩ́iboa Lamai tò à kã́mabò ń zĩpio. +Ɔ̃ kí Asa mↄ̀ ń Yudaↄ píi, aa Lama gbɛↄ ń lí pↄ́ Baasa lɛ́ bĩ́iboòↄ sɛ̀lɛ à gɛ̀ bĩ́ibòò Gɛbai ń Mizipao. +Zĩbeezĩ gu'ena Anani mↄ̀ Yudaↄ kí Asa lè, a òɛ̀: Lá n sↄ̃kpàlɛ Siliↄ kíazi, ni sↄ̃kpalɛ Dii n Luazio, Siliↄ kía zĩgↄ̃ↄ pìlimaɛ. +Etiopi ń Libiio zĩgↄ̃ↄ ń ń sↄ̃́goↄ ń sↄ̃deↄ dasi fá! Kɛ́ n sↄ̃kpàlɛ Diizi, i ń nanɛ n ↄzĩo lé? +Asa Dii ì wɛ́tɛ dṹniazi píiɛ, kɛ́ à e gbãa kã́fĩ gbɛ̃́ pↄ́ aa ńzĩa nàɛ a ↄzĩↄnɛ. N sↄũkɛkɛ̀ɛ we fá! Za gbã waↄ zĩkannↄɛ. +Ɔ̃ kí Asa pↄ pà gu'enapizi à aà dàkpɛu, kɛ́ aà za fɛ̃̀aàzi yã́ pↄ́ a ò yã́i. Gↄↄpi kí Asa wɛ́tɛ̃amↄ̀ gbɛ̃́ↄnɛ maamaaɛ. +Kí Asa yãkɛaↄ ku Yudaↄ ń Isaili kíaↄ ladau za a daalɛawa e a midɛawa. +Aà kpalablea wɛ̃̀ bla mɛ̀ndosaide guu ↄ̃ gyã aà lè a gbálaↄwa. Aà gyãpi pãsĩ, ãma i Dii kĩ́i wɛɛlɛo, sema ɛsɛdeↄ. +Aà kpalablea wɛ̃̀ bla ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ à gà. +Wà aà gɛ wùlɛ wúlɛkĩi pↄ́ wà pↄ́ gĩnana bui píi ń tulaleti bui yãalɛaↄ wìawa, ↄ̃ wà aà vĩ̀ mia pↄ́ wa yↄ̃̀ɛ̀ Davidi wɛ̃́lɛu. Wà tɛ́ zↄ̃ↄ kà, wà pↄ́piↄ kàu aà gɛ̀ kpɛlaa yã́i. +Aà nɛ́ Yosafa zↄ̃̀lɛ aà gbɛu, ↄ̃ à sↄukɛ̀ Isailiↄ yã́ musu. +À zĩgↄ̃ↄ kàlɛkalɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu píi, mɛ́ à gudↄ̃akĩiↄ dìlɛdilɛ Yuda bùsuu ń Ɛflaiũ bui wɛ̃́lɛ pↄ́ aà mae kí Asa sìↄ. +Dii kuaànↄ, asa à Dii zɛ́ sɛ̀ lá a dezi Davidi sɛ̀ káauwaɛ, i tã́aↄ kĩ́i wɛɛlɛo. +À a mae Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, a aà yãdilɛaↄ kũa, i Isailiↄ ↄlɛsɛo. +Dii tò à zĩ́napɛ̀lɛ kpalau, ↄ̃ Yudaↄ gbadàɛ̀ ḿpii, aà àizɛɛↄ ń aà gawio zↄ̃ↄ. +Aà mi daa ía Dii yã́ musu, ↄ̃ à gulɛsĩ pↄ́ wa bò Yuda bùsuuↄ dàaĩ, à Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃. +Aà kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu ↄ̃ à a ìwaɛ beeↄ gbàɛ yãdadainɛ́ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu: Bɛnaili, Obadia, Zakali, Nɛtanɛli ń Mikaiao. +Levii buiɛ beeↄ kú ń guu: Semaia, Nɛtania, Zebadia, Asaɛli, Semilamↄ, Yonatãa, Adonia, Tobia ń Tobadoniao. Ń sa'onaɛ beeↄ lↄ: Ɛlisama ń Yolaũo. +Aa Dii ikoyã lá sɛ̀ aa gɛ̀ Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄ kɛ̀ɛlɛò píi, aa yãdàdaonɛ́. +Ɔ̃ vĩa bùsu pↄ́ liaa Yuda bùsuziↄ deↄ kũ̀kũ Dii yã́ musu píi, aai fɛlɛ Yosafawa ń zĩoo. +Filitɛ̃ↄ mↄ̀ aà gbà ã́nusu, mɛ́ Laalubuↄ mↄ̀ɛ̀ ń sãsakaoↄ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (7.700) ń blesanaↄ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (7.700). +Yosafa lɛ́ kã́fĩ, aà gwea lɛ́ dɛdɛ. À zɛgikĩi gbãaↄ bò, à kũ̀sũakalɛwɛ̃lɛↄ kàlɛ Yuda bùsuu. +À zĩ zↄ̃ↄ kɛ̀ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu, mɛ́ a zĩgↄ̃ gↄ̃sa gbãaↄ vĩ Yelusalɛũ. +Wà zĩgↄ̃piↄ nào an deziↄ uawaɛ. Yuda zĩgↄ̃ dↄaanaↄn kɛ: Adena ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄoo (300.000). +A gbɛa Yohanani ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basiiↄ̃o (280.000). +A gbɛa Amasia, Zikeli nɛ́ pↄ́ dↄ̀aa azĩa kpà Diiwa ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000). +Bɛ̃yãmɛɛ bui nɛgↄ̃na Ɛliada ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000), baade ń a sáo ń a sɛ̀ngbaoo. +A gbɛa Yozaba ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do baosai (180.000), baade ń a gↄ̃kɛbↄↄ. +Dↄaanapiↄ ku kía ìwaↄ guuɛ, gbɛ̃́ pↄ́ kía ń dílɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guuↄ bàasi. +Yosafa àizɛɛↄ ń aà gawio zↄ̃ↄ, ↄ̃ à Ahabu nɛnↄɛ sɛ̀ a nɛ́ɛ. +Gↄↄpla gbɛa à gɛ̀ Ahabu gwai Samali. Ɔ̃ Ahabu sãↄ ń zuↄ dɛ̀dɛɛ̀ dasidasi ń gbɛ̃́ pↄ́ aa kuaànↄↄ, à nàɛwà aà gɛ lɛ́lɛɛ Lamↄtu Galadawa. +Ahabu Yosafa là à mɛ̀: Ńyↄ̃ gɛmanↄ zĩu Lamↄtu Galadao lé? Yosafa wèwà à mɛ̀: Wá doũɛ, ma gbɛ̃́ↄá n gbɛ̃́ↄnɛ. Wá gɛnnↄ zĩuɛ. +Isailiↄ kíapi a��nabi ɛgɛnaↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Wà gɛ́ zĩu Lamↄtu Galadadeↄwa yã̀, ge wà kã́maboɛ? Aa wèwà aa mɛ̀: Gɛ́! Lua a ń nanɛ n ↄzĩɛ. +Ɔ̃ Yosafa mɛ̀: Dii ãnabi ku la wà aà laoa? +Isailiↄ kía wèwà à mɛ̀: Gↄ̃ɛe ku lↄ, wì mɛɛ̀ Mise, Imɛla nɛ́ɛ. A fↄ̃ yãgbɛawɛ̃ɛ Diiwa fáↄ do sìsi à mɛ̀: Gɛ ǹ Imɛla nɛ́ Mise sísi aà mↄ kpakpa. +Kenaana nɛ́ Zedekia mↄ pì lán kↄ́baↄwa à mɛ̀: Dii mɛ̀ kↄ́baɛ beeↄ ǹ lɛ́lɛ. Àsi maa oɛ̀. +Ɔ̃ Mise mɛ̀: Ń Dii kuao, yã́ pↄ́ Lua ò, bee ↄ̃ má o. +Kɛ́ à kà, kí aà là à mɛ̀: Mise, wà gɛ́ zĩu Lamↄtu Galadadeↄwa yã̀, ge wà kã́maboɛ? A wèwà à mɛ̀: Gɛ ǹ lɛ́lɛwà mɛ! Ńyↄ̃ fuao. Lua ń nánɛ n ↄzĩɛ. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Gɛ̃n ũma ń ye mà onɛ, ńsu ɛɛtomɛɛo ni? Sĩana o ń Diio. +Ɔ̃ Mise ɛ̀a mɛ̀: Dii yãma! Ma Dii è zↄ̃lɛa báawa, luabɛ gbɛ̃́ dasiↄ zɛa aà saɛWã́anɛ ò kɛ́wa, lootɛ̃ ò kɛ́wa, +ↄ̃ nisĩnae bↄ̀ mↄ̀ zɛ̀ Dii aɛ à mɛ̀: Má gɛso ka aà ãnabiↄnɛ ń lɛ́u nisĩn ɛɛde ũɛ. Ɔ̃ Dii mɛ̀: Ńyↄ̃ f, kási sↄ̃ àsi bɛ̃̀ɛ ↄ̃ Dii ò n yã́ musu. +Ɔ̃ Mise wèwà à mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ n gɛ ulɛi kpɛ́u kpɛa, ńyↄ̃ zɛ́pi dↄ̃. +Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: À Mise kũ taò wɛ̃́lɛ kí Amↄ ń ma nɛ́ Yoasio kĩ́i. +À onɛ́ ma mɛ̀ aa aà dakpɛu. Aasu pↄe kpawào, sema pɛ̃ɛ ń ío e mà gɛ suò aafia. +À mↄ lè Siliↄ kía ò a sↄ̃́go dↄaanaↄnɛ à mɛ̀: Ásu gbɛ̃e wɛ zĩpiuo, nɛ́fɛ̃nɛna ge gbɛ̃zↄ̃ↄ, ↄ̃ Dii dↄ̀aàlɛ a tò aa gòaàla. +Asa kɛ́ aa è Isailiↄ kía no, ↄ̃ aa aà tò we. +GA ò a sↄ̃́gobaanaɛ: Lɛliaa wà bↄ zĩu, ma kɛ'ĩaɛ we. +Zĩpi gbãakũ̀ gↄↄ bee, mɛ́ Isailiↄ kíapi zɛa a sↄ̃́go guu à dìdiwà, aà aɛ dↄa Siliↄwa e oosi. Kɛ́ ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u, ↄ̃ à gà. +Kɛ́ Yudaↄ kí Yosafa lɛ́ su a bɛ Yelusalɛũ aafia, +gu'ena Yehu, Anani nɛ́ bↄ̀ gɛ̀ daiaàlɛ, a òɛ̀: N dↄa gbɛ̃vãiↄlɛ maaa? N yea gbɛ̃́ pↄ́ za Diiguↄzi maaa? A yã́i Dii pↄ fɛ̃anzi. +Ń beeo à yãmaa èma lↄ, kɛ́ n zɛò ǹ a kĩ́i wɛɛlɛ, ↄ̃ n wá bùsu Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃. +Yosafa ìↄ ku Yelusalɛũ, ãma ìↄ bɛ gbɛ̃́ↄ guu za Bɛɛsɛba e Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdeuɛ, a tò gbɛ̃́ↄ ɛ̀a sù Dii ń deziↄ Luawa. +À yã́kpalɛkɛnaↄ dìlɛdilɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu. +A ònɛ́: À laaidↄ yã́ pↄ́ álɛ kɛwa, asa i kɛ gbɛ̃nazĩna álɛ kɛɛ̀o, Diiɛ. Aↄ kúánↄ á yã́gↄ̃gↄ̃anɛ guuɛ. +Àliↄ Dii vĩa vĩ. À laaika! Dii wá Lua lí yãfaasai kɛo, ìli gbɛ̃́ zãboo, ìli gbagusaɛsio. +Yosafa Levii buieↄ ń sa'onaeↄ ń Isaili uabeleeↄ dìlɛ Yelusalɛũ Dii yã́kpalɛkɛnaↄ ũ aaↄ lɛkpaaↄ bↄaa. Ɔ̃ aa ku Yelusalɛũ. +À yãdìlɛnɛ́ à mɛ̀: Àↄ Dii vĩa vĩ, í zĩkɛɛ̀ ń náaio ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Tó á gbɛ̃́ pↄ́ kú ń wɛ̃́lɛↄ guuↄ mↄ̀wá ń yã́o, gbɛ̃dɛa yã́ ge ikoyã pãlen nò, yãdilɛa ge ↄtondↄkĩi ge yãdilɛnɛn nò, àli lɛdamá, kɛ́ aasu tàaekɛ Diiɛ, i pↄkũmabↄbↄwá ń á gbɛ̃́ↄo yã́i. Àↄ kɛ màa, kɛ́ ásu duunakɛo yã́i. +Sa'onkia Amalia mɛ́ á gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ Dii yã́pii musu. Isimaɛla nɛ́ Zebadia, Yudaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ mɛ́ á gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ kí yã́ musu. Levii buiↄ mɛ́ á lakɛ̃naↄ ũ. À sↄ̃dilɛ àↄ zĩkɛ yã́piↄwa, Dii iↄ kú ń gbɛ̃maaↄɛ. +Bee gbɛa Mↄabuↄ ń Amↄniↄ ń Mɛu buieↄ mↄ̀ zĩkai ń Yosafao. +Wà mↄ̀ wa ò Yosafaɛ: Zĩgↄ̃ dasiↄ bↄ̀ Ɛdↄũ bùsuu Ísida Wiside baale, aalɛ mↄ́ zĩkainnↄ. Aa kà Asasↄ̃ Tamaa kↄ̀. Ɔ̃mɛ Ɛ̃ngɛdi ũ. +Vĩa Yosafa kũ̀, ↄ̃ à zɛ̀ò à dↄnlɛ gbɛa Diiwa, ↄ̃ à gↄↄdìlɛ Yudaↄnɛ aa lɛye ḿpii. +Ɔ̃ Yudaↄ kã̀aa dↄnlɛ gbɛaa Diiwa yã́i. Aa bↄ̀ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ píi guu aa mↄ̀ aà kĩ́i wɛɛlɛi. +Yosafa fɛ̀lɛ zɛ̀ Yelusalɛũdeↄ ń Yuda pↄ́ kãaaa Dii ua dafu guuↄ kpɛɛlɛ +à mɛ̀: Dii wá deziↄ Lua, Lua Musuden n ũo lò? Niↄ kible bui píi bùsuwa. Gbãa ń ikoo ku n ↄzĩɛ, gbɛ̃e lí fↄ̃ kpànɛo. +Wá Lua, n gbɛ̃́ pↄ́ kú yãa bùsuɛ beeuↄ yà n gbɛ̃́ Isailiↄnɛ, ↄ̃ ń kpà n gbɛ̃na Ablahaũ buipiↄwa e gↄↄpii. +Wá kú a guu, wa kpɛ́ɛ bee dↄ̀unɛ wa mɛ̀, +tó ń tò músi wá lé, kɛ́ ńlɛ wá wɛtã yã́i, fɛ̃nda ge gagyã ge nↄanan nò, wá zɛ n aɛ kpɛ́ pↄ́ n tↄ́ kuwàɛ bee kpɛɛlɛ, wí wiilɛma wá taasikɛa guu, ní síwanↄ, ní wá suaba. +Tia kɛ́wa, Amↄniↄ ń Mↄabuↄ ń Sei gbɛ̀sĩsĩdeↄ fɛ̀lɛwanↄ. Kɛ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi, ni we aa lɛ̀lɛ ń bùsuↄwao, ↄ̃ aa pã̀alɛnɛ́, aai ń midɛo. +Gwa lá aalɛ kɛwɛ̃ɛ sa, aa mↄ̀ lɛ́ wá yá aalɛ wá bↄlɛ bùsu pↄ́ ń kpàwáu. +Wá Lua, ńyↄ̃ yã́gↄ̃gↄ̃ńnↄo lé? Wápiↄ, wá gbãa vĩ zĩgↄ̃ dasidasi pↄ́ fɛ̀lɛwáɛ beeↄ ↄzĩo. Wá dↄ̃ lá wá kɛo. Wá wɛ́ dↄnzi. +Yudaↄ sĩ Dii aɛ we ń ń nↄɛↄ ń ń nɛ́ↄ. +Levii nɛ́ Asafa bui Yaaziɛ, Zakali nɛ́, Benaia tↄũna, Yeiɛli sĩ́wɛna, Matania sↄ̃kpaɛ ku zã guu we, ↄ̃ Dii Nisĩna dɛ̀dɛwà +à mɛ̀: Kí Yosafa ń Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi, à swã́kpa! Yã́ pↄ́ Dii òɛ́n kɛ: Ásu to vĩa á kũo. Ásu bílikɛ zĩgↄ̃ dasidasipiↄ yã́ musuo, asa zĩpi dɛ á yã́ ũo, Lua yã́ɛ. +À gɛ́má zia. Zizi gbɛbↄlɛ ↄ̃ aa sɛ́, á ń le guzulɛ lɛ́wa bↄaa ń Yeluɛli gbáao. +I kɛ á zĩka we no. À zɛ tɛɛɛ, í e lá Dii a á suaba. Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi, ásu to vĩa á kũo, ásu bílikɛo. À gɛ́má zia, Dii aↄ kúánↄɛ. +Yosafa kùlɛ à mipɛ̀lɛ, ↄ̃ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi kùlɛ Diiɛ aa wùlɛ ń gbɛɛu. +Ɔ̃ Levii nɛ́ Kɛata ń Koleo buiↄ fɛ̀lɛ lɛ́ Dii Isailiↄ Lua sáaukpa gbã́ugbãu. +Aa fɛ̀lɛ kↄↄ káaukaau, ↄ̃ aa Tekoa gbáa zɛ́ sɛ̀. Kɛ́ aalɛ dazɛu, ↄ̃ Yosafa mɛ̀: Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ, à ma yãma. À Dii á Lua náaikɛ, i á gba gbãa. À aà ãnabiↄ yã́si, á tá i kɛ na. +Kɛ́ à lɛkpàaĩńnↄ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ dìlɛ aa dↄaa zĩgↄ̃ↄnɛ, aaↄ lɛsi Diiɛ ń ń lousisi'ulaↄ daa, aaↄ mɛ: À Dii sáaukpa, asa aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Gↄↄ pↄ́ aa nà lɛsiawa ń gulakɛao ń Dii táasilɛao, ↄ̃ Diipi tò Amↄniↄ ń Mↄabuↄ ń Sei gbɛ̀sĩsĩde pↄ́ aalɛ lɛ́lɛ Yuda bùsuwapiↄ kpàkpakↄ̃a, ↄ̃ zĩ zↄ̃̀lɛmá. +Ɔ̃ Amↄniↄ ń Mↄabuↄ lɛ̀lɛ Sei gbɛ̀sĩsĩdeↄwa, kɛ́ aa e ń dɛdɛ míↄmiↄ yã́i. Kɛ́ aa ń dɛdɛ aa làa, aa lìaa ń kↄ̃o, aalɛ kↄ̃ dɛdɛ. +Kɛ́ Yudaↄ kà gugwakĩi gbáau, kɛ́ aa zĩgↄ̃ↄ kĩ́i gwà, ↄ̃ aa ń gɛↄ è kpálɛ tↄↄlɛ, gbɛ̃e i bↄo. +Yosafa ń a gbɛ̃́ↄ gɛ̀ ń pↄ́ↄ naaai, ↄ̃ aa pↄtuoↄ ń kũ̀sũaↄ ń pↄkasaↄ ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ è zↄ̃ↄzↄ̃ↄ. Aa nàaa, aai fↄ̃ sɛ̀ píio. Aa ń pↄ́ↄ sɛ̀lɛ e gↄↄ àaↄ̃ɛ, kɛ́ a zↄ̃ↄ yã́i. +A gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ aa kã̀aa Sáaukpaguzulɛu, asa wekĩi aa Dii sáaukpàu. Ɔ̃ wì mɛ gupiɛ Sáaukpaguzulɛ e ń a gbão. +Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi ɛ̀a lɛ́ tá Yelusalɛũ ń pↄnao, Yosafa mɛ́ dↄaaa, asa Dii tò aa pↄnakɛ̀ ń ibɛɛↄ yã́ musuɛ. +Kɛ́ aa kà Yelusalɛũ, aa gɛ̀ Dii ua ń mↄↄnlɛao ń domalɛao ń kã̀aepɛao. +Kɛ́ bùsu píi kíaↄ mà lá Dii zĩkà ń Isailiↄ ibɛɛↄ, Lua tò vĩa ń kṹ ḿpii. +Ɔ̃ Yosafa zↄ̃lɛa báawa yãkelesai, aà Lua aà gbà ĩ́ampakĩi gupiiu. +Lá Yosafa dɛ Yudaↄ kía ũn we. Aà wɛ̃̀ bla sↄosaide guu ↄ̃ à kpalablèu à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ baasↄo. Aà da tↄ́n Azuba, Seli nɛ́ɛ. +À zɛ̀ ń a mae kí Asa yãkɛaↄgbɛ̃́ↄ i ń sↄ̃ wɛ̃ ń deziↄ Luaɛo. +Yosafa yã́ kĩniↄ ku Anani nɛ́ Yehu yã́ pↄ́ kú Isaili kíaↄ ladau za a kpalablea daalɛawa e a midɛawa. +Gbɛzã Yudaↄ kí Yosafa lɛdoũkɛ̀ ń Isailiↄ kí Aazia pↄ́ dɛ yãvãikɛna ũo. +Yosafa lɛdoũkɛ̀aànↄ gó'ilɛna laatabↄↄ kɛa yã́ musuɛ. Kɛ́ wà gópiↄ kɛ̀ Ɛziↄ̃gɛbɛɛ, +Dodava nɛ́ Ɛliɛzɛɛ, Malesa gbɛ̃́ ãnabikɛkɛ̀ Yosafaɛ à mɛ̀: Lá n lɛdoũkɛ̀ ń Aaziao, Dii a zĩ pↄ́ ń kɛ̀ↄ gbooɛ. Ɔ̃ gópiↄ wìwi, aai e bↄ̀ ń táo ísiaa wà laataò seo. +Kɛ́ Yosafa gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Yeholaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yeholaũ dãunaↄn kɛ: Azalia, Yeiɛli, Zakali, Azaliahu, Mikaila ń Sefatiao. Isailiↄ kí Yosafa nɛ́ↄn we píi. +An mae ń gbá ã́nusu ń vuao ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ maamaaɛ ń Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ, ↄ̃ à Yeholaũ kpà kpalau, kɛ́ aà yoaɛ yã́i. +Kɛ́ Yeholaũ zĩ́napɛ̀lɛ gíũgiũ a mae kpalau, ↄ̃ à a dãunapiↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao ḿpii ń Yuda kíaeↄ lↄ. +À Isaili kíaↄ ↄlɛsɛ̀Dii i we Davidi buiↄ kàalɛo, kɛ́ aà bàa kú ń Davidio yã́i, asa à lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀ aà bui aↄ dɛ kía ũ gↄↄpiiɛ. +Yeholaũpi kpalablea gↄↄ Ɛdↄũↄ ńzĩa sì Yudaↄwa, ↄ̃ aa ńzĩa kía kpà. +Ɔ̃ Yeholaũ gɛ̀ we ń a ìwaↄ ń a sↄ̃́goↄ píi, ↄ̃ Ɛdↄũↄ koezↄ̃̀aàzi ń a sↄ̃́godeↄ. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gwãasĩna, à ń kɛ̃aa à tà. +Ɔ̃ Ɛdↄũↄ ńzĩa sì Yudaↄwa e ń a gbão. Gↄↄ bee ↄ̃ Libenadeↄ ńzĩa sì Yudaↄwa lↄ, kɛ́ Yeholaũ pãkpà Dii a deziↄ Luazi yã́i. +À gulɛsĩↄ bò Yuda bùsu sĩ̀sĩↄwa se, ↄ̃ a tò Yelusalɛũdeↄ gbãlɛ̀ tã́a yã́ musu e Yudaↄ gɛ̀ kɛ̃̀ Diiwa. +Ãnabi Ɛlia lá kpã̀sãɛ̀ à mɛ̀: Dii n dezi Davidi Lua mɛ̀, ni n mae Yosafa ge Yudaↄ kí Asa ↄlɛsɛo. +N Isaili kíaↄ ↄlɛsɛ̀, ń tò Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi gbãlɛ̀ tã́a yã́ musu lá Ahabu bɛdeↄ kɛ̀wa. N n dãunaↄ dɛ̀dɛ lↄ, n mae bɛde pↄ́ an maa dɛnlapiↄ. +Dii a to kìsia zↄ̃ↄ n gbɛ̃́ↄ le ń n nɛgↄ̃ɛↄ ń n naↄ ń n àizɛɛↄ píiɛ. +Mpi sↄ̃, gyã zↄ̃ↄ a n le, i gↄↄplakɛnnↄ. Ńyↄ̃ nↄ̀sɛ gyã kɛ e ǹ n nↄna pa gbↄ̃ ũ. +Dii Filitɛ̃ↄ ń Laalubu pↄ́ kú Etiopi saɛↄ sóikɛ̀ Yeholaũwa. +Ɔ̃ aa lɛ̀lɛ Yudaↄwa aa sì ń bùsuu, aa kibɛ pↄ́ↄ sɛ̀lɛ píi ń aà nɛ́ↄ ń aà naↄ. Aà nɛgↄ̃ɛe i gↄ̃ɛ̀o, mɛ́ i kɛ aà nɛ́ gbɛzãna Aazia bàasio. +Yã́piↄ píi gbɛa Dii tò gyã pↄ́ a gbã́gbãòo aà lè a nↄnau. +Gyãpi gↄↄplakɛ̀aànↄ, a ye kaiaànↄ wɛ̃̀ pla, ↄ̃ gyãpi aà nↄnaↄ bↄ̀lɛ, à gà ń wãwã zↄ̃ↄo. Aà gbɛ̃́ↄ i tɛ́ zↄ̃ↄ kaɛ̀ aà gɛ̀ kpɛlaa yã́i lá aa kɛ̀ aà deziↄnɛwao. +Yeholaũ wɛ̃̀ baakwi ń plaode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ swaaↄ̃ɛ. Kɛ́ à ã́nuatò, gbɛ̃e i aà bɛɛkɛo, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, wi aà mia kpakↄ̃i ń kía kĩniↄo. +Yelusalɛũdeↄ aà nɛ́ gbɛzãna Aazia kpà kpalau aà gbɛu, kɛ́ gbãamↄnɛde pↄ́ sì ń bòou ń Laalubuↄ aà vĩ̀iↄ dɛ̀dɛ píi yã́i. Ɔ̃ Yudaↄ kí Aazia, Yeholaũ nɛ́Ɔmɛli tↄũnaɛ. +Aàpi sↄ̃ à Ahabu bɛdeↄ ↄlɛsɛ̀, asa aà da mɛ́ nàɛwà ń vãikɛao. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lán Ahabu bɛdeↄwa, asa aamɛ aa gↄ̃̀ aà lɛdamadeↄ ũ aà mae gaa gbɛa, ↄ̃ aa aà ↄ̃̀ↄkpà. +À ń lɛdama mà, ↄ̃ à gɛ̀ nà Isailiↄ kí Ahabu nɛ́ Yolaũwa, aa gɛ̀ zĩkai ń Siliↄ kí Azaelio sãnu Lamↄtu Galada. Siliↄ Yolaũ kɛ̀'ĩa, +ↄ̃ à ɛ̀a tà Yezɛlɛɛ e a bↄ àↄ láa. Ɔ̃ Aazia gɛ̀ wɛ́kpalɛiaàzi we. +Aazia gɛa Yolaũ gwai bↄ̀ Lua kĩ́iɛ, kɛ́ wà e aà dɛ yã́i. Kɛ́ à kà, à bↄ̀ ń Yolaũo, aa gɛ̀ dai Nimisi nɛ́ Yehulɛ. À mↄ lè Dii Yehu dìlɛ aà Ahabu bɛdeↄ midɛɛ. +Gↄↄ pↄ́ Yehupi lɛ́ sɛ́ ń Ahabu bɛdeↄ màa, à kpàaũ ń Yuda kíaↄ ń Aazia vĩ̀i nɛ́ pↄ́ dɛ aà ìwaↄ ũↄ, ↄ̃ à ń dɛdɛ. +Wà gɛ̀ Aazia wɛ̀ɛlɛ, ↄ̃ wà aà è ulɛa Samali, ↄ̃ wà aà kũ̀ wà sùò Yehuɛ, ↄ̃ wà aà dɛ̀. Wà aà vĩ̀, asa wà mɛ̀ Yosafa pↄ́ Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo tↄũnaɛ. Aazia bɛ gbɛ̃e ku à zↄ̃ↄkũ̀ à kà kpalableao. +Kɛ́ Aazia da Atalia è a nɛ́ Aaziapi gà, ↄ̃ à nà Yuda kíabuiↄ dɛdɛawa, +ↄ̃ kí Yeholaũ nɛnↄɛ Yosɛba Aazia nɛ́ Yoasi sɛ̀ ń saɛ kíanɛ pↄ́ wàlɛ ń dɛdɛpiↄ guu, ↄ̃ à aà ùlɛ kpɛa pↄ́ liiↄ kálɛau ń nↄɛ pↄ́ lɛ́ yↄ̃́ kpawào. Kí Yeholaũ nɛ́ Yosɛbapi mɛ́ sa'onkia Yoiada nↄ ũ, Aazia dãeɛ. À nɛ́pi ùlɛ Ataliaɛ, i e aà dɛ̀o. +Ɔ̃ nɛ́pi ulɛa Dii ua we ń nↄɛpiↄ e wɛ̃̀ soolo, gↄↄ pↄ́ Atalia lɛ́ kible Yuda bùsuwa. +A wɛ̃̀ soplade guu sa'onkia Yoiada bↄ̀ à sↄ̃dilɛ, ↄ̃ à lɛdoũkɛ̀ ń zĩgↄ̃ badeɛ beeↄ: Yeloaũ nɛ́ Azalia, Yohanani nɛ́ Isimaɛla, Ɔbɛdi nɛ́ Azalia, Adaia nɛ́ Maasea ń Zikeli nɛ́ Ɛlisafao. +Aa Yuda bùsu kɛ̀ɛlɛ aa Levii buiↄ ń Isaili uabeleↄ kã̀aa wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, ↄ̃ aa sù sãnu Yelusalɛũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń kãaapiↄ yãyè ń kío Lua ua. Ɔ̃ Yoiada mɛ̀: Kía nɛ́pi a kpalable, lá Dii a lɛgbɛ̃̀ Davidi buiↄ yã́ musuwa. +Yã́ pↄ́ á kɛn kɛ: Tó á sa'onaↄ ń Levii buiↄ mↄ̀ gudↄ̃ai kã́mabogↄↄzĩ, á gãli sɛ̃́iadeↄ aaↄ Lua kpɛ́ bↄlɛↄ dↄ̃́a, +á gãli plaadeↄ sↄ̃ íↄ kibɛ dↄ̃́a, á gãli àaↄ̃deↄ íↄ Ɛ̃kpalɛa Bↄlɛ dↄ̃́a, á gbɛ̃́ kĩniↄ sↄ̃, àↄ ku Dii ua. +Gbɛ̃e su gɛ̃ Dii kpɛ́uo, mɛ́ i kɛ sa'onaↄ ń Levii bui pↄ́ lɛ́ zĩkɛ weↄ bàasio. Aamɛ aa gɛ̃u, asa aa gbãlɛao, gbɛ̃́ kĩniↄ sↄ̃ à zɛ ń zĩ pↄ́ Dii dàɛ́o. +Levii buiↄ lia kízi, baade ń a gↄ̃kɛbↄↄ kũa, aai gbɛ̃́ pↄ́ sù gɛ̃̀ Dii kpɛ́u dɛ. Àↄ kú ń kío gu pↄ́ àlɛ gɛ́u píi. +Levii buiↄ ń Yudaↄ kɛ̀ lá sa'onkia Yoiada ònɛ́wa. An baade ń a gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ kã́maboↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ mↄ́ ń lɛũkpakɛiↄ píi, asa Yoiada ì ń gãlie gbaɛo. +Ɔ̃ Yoiada kí Davidi sↄ̃naↄ kpà zĩgↄ̃ badepiↄwa ń a sɛ̀ngbao pↄ́ kú Dii kpɛ́uↄ, a nɛ́na ń a zↄ̃ↄo. +À gbɛ̃́ↄ kàlɛ Dii kpɛ́ ń a nɛ́ kíapi dↄ̃́aa yã́i. +Ɔ̃ Yoiada ń a nɛ́ↄ bↄ̀ ń nɛ́pio, aa kíafua kpàɛ̀, aa Lua ikoyã lá kpàwà. Aa nísikà aà miwa aa aà kpà kía ũ, ↄ̃ baade mɛ̀: Lua kía dↄ̃ ń aafiao! +Kɛ́ Atalia kĩ́a pↄ́ gbɛ̃́ↄ lɛ́ kɛ, aalɛ bàalɛ aalɛ wiilɛpi mà, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ ń kĩ́i Dii ua. +Kɛ́ à wɛzù, à kí è zɛa a mↄ̀pɛlɛ saɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ. Zĩgↄ̃ badeↄ ń kã̀aepɛnaↄ sĩ aà saɛ, mɛ́ gbɛ̃́pii lɛ́ pↄnakɛ aalɛ kã̀aepɛ, mɛ́ lɛ̀sinaↄ dↄaaa ń táasilɛao ń pↄ́'ↄbↄnaↄSa'onkia Yoiada ò zĩgↄ̃ badepiↄnɛ: À nↄɛpi sɛ bↄò bàasi, í gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ tɛaàziↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Ásu à aà dɛ Dii uao. +Gↄↄ pↄ́ nↄɛpi kà kibɛ bↄlɛ pↄ́ wì mɛ Sↄ̃́ Bↄlɛ guu, we wà aà kũ̀u wà aà dɛ̀. +Ɔ̃ Yoiada lɛdoũkɛ̀ ń Diio, kɛ́ aàpi ń kío ń gbɛ̃́piio e aaↄ dɛ Dii gbɛ̃́ↄ ũ yã́i. +Ɔ̃ wà gɛ̀ Baali kpɛ́ gbòo ḿpii, wà a sa'okĩiↄ ń a tã́aↄ wìwi, ↄ̃ wà Baali sa'ona Matã dɛ̀ sa'okĩipiↄ saɛ. +Yoiada Dii ua nà Levii bui sa'onaↄnɛ ń ↄzĩ aaↄ wɛ́tɛi. Davidi mɛ́ ń dílɛdilɛ yãa à mɛ̀, aali sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Diiwa a ua ń pↄnakɛao ń lɛsiao, lá a ku Mↄizi ikoyã guuwa. +À bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ dìlɛdilɛ Dii ua bↄlɛↄu, kɛ́ gbɛ̃́ gbãlɛae su gɛ̃uo, baa gbãlɛa kpele buin nò. +Ɔ̃ à zĩgↄ̃ badeↄ sɛ̀ ń gbãadeↄ ń kpalablenaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi, aa bↄ̀ Dii ua ń kío, aa bↄ̀lɛ ń Musu Bↄlɛo aa gɛ̀ kibɛ, ↄ̃ aa kípi zↄ̃̀lɛ gĩ́naa, +ↄ̃ gbɛ̃́pii pↄ kɛ̀na bùsupiu. Atalia dɛa ń fɛ̃ndao gbɛa, wɛ̃́lɛpi gↄ̃̀ yãkelesai. +Yoasi wɛ̃̀ soplade guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ blaɛ. Aà da tↄ́n Zibia, Bɛɛsɛba nↄɛɛ. +Yoasi yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ sa'onkia Yoiada gↄↄ. +Yoiada nↄsɛ̀ Yosiaɛ plaɛ, ↄ̃ à nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄ ì'ińnↄ. +Bee gbɛa Yoasi zɛ̀ò à Dii kpɛ́ kɛkɛ. +À sa'onaↄ ń Levii bui kĩniↄ sìsi, a ònɛ́: À gɛ́ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu, í Isailiↄ wɛ̃̀'ↄ̃a kãaa à á Lua kpɛ́ kɛkɛò. À kɛ kpakpa. Levii buipiↄ i kɛ kpakpa sↄ̃o. +Ɔ̃ kí sa'onkia Yoiada sìsi, à aà là à mɛ̀: Wɛ̃̀'ↄ̃a pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi ń Isailiↄ píi dìlɛ wà kpa ikoyã zwã̀akpɛ yã́i, bↄ́yãi ni gbɛa Levii buiↄwa aa si Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄwa píio ni? +Asa nↄɛ vãi Atalia nɛ́ↄ mɛ́ Lua kpɛ́ gbaↄ gbòo yãa. Baa se aa zↄblè tã́aↄnɛ ń Lua kpɛ́ zĩkɛbↄↄ. +Kí mɛ̀ wà ↄkakpagolo kɛ, ↄ̃ wa kɛ̀ wa dìlɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ bↄlɛu. +Wà kpàwakɛ̀ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo, wà mɛ̀ baade mↄ́ Diiɛ ń wɛ̃̀'ↄ̃a pↄ́ Lua zↄ̀blena Mↄizi gbɛ̀a Isailiↄwa guwaiwaiuo. +Ɔ̃ kíaↄ ń gbɛ̃́piio mↄ̀ò ń pↄnao aa kà kpagolopiu e à pà. +Tó Levii buiↄ è kpagolopi ↄ̃a zↄ̃ↄkũ̀, ↄ̃ aaì sɛ gɛò kí ìwaↄnɛ, ↄ̃ kí lakɛ̃na ń sa'onkia plaadeo aaì mↄ a ↄ̃a bↄlɛ, aaì kpagolopi sɛ gɛ dilɛ a gbɛu. Màa aaìↄ kɛ lá gu lɛ́ dↄ e ↄ̃a gɛ̀ zↄ̃ↄkũ̀. +Kí ń Yoiadao ↄ̃api kpà Dii uazĩkɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa, ↄ̃ aaìↄ fĩaboò gbɛ̀'ãnaↄ ń li'ãnaↄ ń kpɛdↄnaↄnɛ, aaↄ Dii kpɛ́ kɛkɛò. Aaì fĩabo gbɛ̃́ pↄ́ aaì mↄsi ń mↄgotɛ̃opiↄnɛ lↄ. +Zĩpi dↄaanaↄ zĩkɛ̀, ↄ̃ Lua kpɛ́ kɛkɛa táa'ò ń ↄzĩ, aa tò kpɛ́pi sù a gbɛu lá a káauwa. +Kɛ́ aa zĩpi mìdɛ, aa mↄ̀ ↄ̃a pↄ́ gↄ̃̀ kpà kí ń Yoiadaowa, ↄ̃ wà Dii kpɛ́ zĩkɛbↄↄ pìò, sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi pↄ́ↄ ń toonaↄ ń vua pↄeↄ ń ã́nusu pↄeↄ. Wìↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Dii ua mↄ̀ↄmↄↄ Yoiada gↄↄɛ. +Yoiada zikũ̀ táotaoɛ. Aà wɛ̃̀ basoolokwide guu ↄ̃ à gà. +Wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, wà aà mia kpàkↄ̃i ń kíaↄ, asa à yãmaakɛ̀ Isaili bùsuu Luaɛ ń Luapi kpɛ́o yã́ musuɛ. +Yoiada gaa gbɛa Yuda kíaↄ mↄ̀ kulɛkɛ̀ kíɛ, ↄ̃ à ń yãmà. +Aa pãkpà Dii ń deziↄ Lua kpɛ́zi, aa zↄblè Asetaati lipɛlɛↄnɛ ń tã́a pãleↄ. Ɔ̃ Dii pↄ pà Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píizi tàae pↄ́ aa kɛ̀pi yã́i. +À ãnabiↄ zĩ̀má aa ɛa suwa, aalɛ ń tàaeↄ onɛ́, aai swã́sɛio. +Lua Nisĩna dɛ̀dɛ sa'onkia Yoiada nɛ́ Zakaliwa, ↄ̃ à zɛ̀ gbɛ̃́ↄ aɛ, a ònɛ́: Lua mɛ̀, àkɛa a pã a yã́ai? A bↄánↄ nao. Lá a pãkpà Diizi, à pãkpàázi sↄ̃ɛ. +Ɔ̃ aa lɛkpàaĩaàzi, aa aà pàpa ń gbɛo Dii ua, kɛ́ kí mɛ́ ò yã́i, ↄ̃ à gà. +Gbɛ̃kɛ pↄ́ Zakali mae Yoiada kɛ̀ kí Yoasiɛ yã́ i dↄaàguo, ↄ̃ à aà nɛ́pi dɛ̀. Gↄↄ pↄ́ nɛ́pi lɛ́ ga à mɛ̀: Dii a yã́ pↄ́ wa kɛ̀mɛɛ e, i a tↄsimɛɛ. +Kɛ́ wɛ̃̀ sù, Sili zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ ń Yoasio, ↄ̃ aa lɛ̀lɛ Yuda bùsuwa ń Yelusalɛũo. Aa Yuda dↄaanaↄ dɛ̀dɛ píi, ↄ̃ aa pↄ́ↄ nàaa aa kpã̀sã ń kíaɛ Damasi. +Baa kɛ́ Sili zĩgↄ̃ↄ dasio, Dii Yoasi zĩgↄ̃ pↄ́ aa dasi maamaaↄ nànɛ́ ń ↄzĩ, asa aa pãkpà Dii an deziↄ Luaziɛ. Màa yã́ zↄ̃̀lɛ Yoasiwa. +Kɛ́ Siliↄ tà, aa Yoasi tò we, à kɛ̀'ĩa maamaaɛ, ↄ̃ aà ìwaↄ lɛkpàaĩaàzi, kɛ́ à sa'ona Yoiada nɛ́ dɛ̀ yã́i, ↄ̃ aa aà dɛ̀ a liia. Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ãma wì aà mia kpakↄ̃i ń kíaↄo. +Amↄni nↄɛ Simɛata nɛ́ Yozaba ń Mↄabu nↄɛ Somɛɛ nɛ́ Yozabao mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛkpàaĩaàzipiↄ ũ. +Aà nɛ́ↄ yã́ ń ãnabikɛyã pↄ́ wa ò aà musuo ń Lua kpɛ́ kɛkɛa yã́o, yã́piↄ ku kíaↄ ladau. Aà nɛ́ Amazia mɛ́ zↄ̃̀lɛ kpalau aà gbɛu. +Amazia wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à nà kpalableawa, à zↄ̃̀lɛ kpalauɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo no. +Kɛ́ à zĩ́napɛ̀lɛ kpalau, à a ìwa pↄ́ aa a mae dɛ̀ↄ dɛ̀dɛ. +Lá a ku Mↄizi ikoyã láuwa, i ń nɛ́ↄ dɛdɛo. Lápi guu Dii mɛ̀, mmazia Yudaↄ kã̀aa, ↄ̃ à Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kpaalɛ̀ gã ń gão an uaↄwa. À zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn basↄoↄ dↄaanaↄ dìlɛdilɛ ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ pↄ́o. Ɔ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge a dɛaↄ nào, aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄoo (300.000). An sↄu mà aa gɛ́ zĩlau, baade ń a sↄ̃nao ń a sɛ̀ngbaoo. +À Isaili zĩgↄ̃ↄ sɛ̀ à fĩabònɛ́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄo (100.000) ń ã́nusuo tↄnu àaↄ̃ ń kĩnio. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃e mↄ òɛ̀: Kí, ńsu gɛ́ ń Isaili zĩgↄ̃piↄo, asa Dii kú ń Isailiↄ lↄo, a kú ń Ɛflaiũ buipiↄo. +Baa tó n gɛ n nɛgↄ̃nkɛ kɛ̀ zĩlau, Lua a to n ibɛɛↄ n fuɛ, asa Lua mɛ́ gbãa vĩ à n misi ge à n sↄ̃ↄlɛ. +Ɔ̃ Amazia Lua gbɛ̃́pi là à mɛ̀: Ãnusu pↄ́ ma fĩabòò Isaili zĩgↄ̃piↄnɛ sↄ̃ bɛ? Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi wèwà à mɛ̀: Dii a a gɛ̃ɛ kpama dɛ beea. +Ɔ̃ Amazia Ɛflaiũ zĩgↄ̃ pↄ́ mↄ̀ a kĩ́ipiↄ gbàɛ ń bɛ. An pↄ pà Yudaↄzi maamaa, ↄ̃ aa tà ń bɛ ń pↄfɛ̃ zↄ̃ↄo. +Amazia sↄ̃dìlɛ à dↄ̀aa a gbɛ̃́ↄnɛ Guzulɛ Wisideu, ↄ̃ à Ɛdↄũↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). +Yuda zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ bɛ̃́ɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000), aa gɛ̀ńnↄ gbɛ musu, ↄ̃ aa ń zuzu zĩ́lɛ, aa pũ̀napũna ḿpii. +Zĩgↄ̃ pↄ́ Amazia ń gbáɛ, i we aa gɛ̀anↄ zĩlauopiↄ, kɛ́ aalɛ tá, aa lɛ̀lɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄwa za Samali e à gɛ̀ pɛ̀ Bɛtoloniwa, aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ (3.000), ↄ̃ aa ń pↄ́ↄ nàaa dúuduu. +Kɛ́ Amazia sù ń Ɛdↄũↄ dɛdɛao, à sù ń ń tã́aↄ. À ń pɛ̀lɛpɛlɛ azĩaɛ, ↄ̃ ìↄ kúlɛnɛ́, ìↄ tulaletikanɛ́ tɛ́a. +Ɔ̃ Dii pↄ pà Amaziazi, à ãnabi zĩ̀wà à mɛ̀: Àkɛa ńlɛ kɛ Ɛdↄũↄ tã́aↄnɛ kɛ̀kɛi? Pↄ́ pↄ́ aai fↄ̃ Ɛdↄũↄ bↄ̀ n ↄzĩoa? +Gↄↄ pↄ́ àlɛ yã'o kíɛ, ↄ̃ kípi òɛ̀: Wa n dilɛ ma lɛdamade ũ yã̀? Nílɛ! Tó n gi, wa n wɛtã fá! E ãnabipi àↄ gɛ́ nílɛi, à mɛ̀: Má dↄ̃ kɛ́ Dii zɛ̀ ń n dɛaoɛ, asa n yã́pi kɛ̀, ↄ̃ ni ma lɛdama mao. +Yudaↄ kí Amazia lɛkpàaĩ ń a gbɛ̃́ↄ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Isailiↄ kí Yehoasi, Yoaaza nɛ́, Yehu tↄũnawa, a òɛ̀: Mↄ wà wɛsikↄ̃lɛ zĩlau. +Isailiↄ kí Yehoasi wèwà à mɛ̀: Libã bùsu lɛaa lɛ́kpãsãkɛ̀ Libã bùsu sɛdɛ líɛ, à mɛ̀, ńlɛ ĩ́anadã. Ǹ nzĩa to tɛɛɛ fá! Ɔ̃ ń ye ǹ sòle da ǹ yã'i nzĩaɛ ń Yudaↄ píia? +Ɔ̃ Amazia i swã́sɛio. Bee bↄ̀ Lua kĩ́iɛ, kɛ́ à e Yudaↄ na Yehoasiɛ a ↄzĩ, kɛ́ aa kɛ̀ Ɛdↄũↄ tã́aↄnɛ kɛ̀kɛ yã́i. +Ɔ̃ Isailiↄ kí Yehoasi mↄ̀ lɛ́lɛiwà. Aa wɛsìkↄ̃lɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛu Bɛsɛmɛsi. +Isailiↄ Yudaↄ fù, ↄ̃ Yudapiↄ lɛ̀kↄ̃wa, baade tà a bɛ. +Yehoasi Amazia kũ̀ Bɛsɛmɛsi we, à bↄ̀lɛaànↄ Yelusalɛũ, ↄ̃ à a bĩ́i gbòo gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla za Ɛflaiũ Bↄlɛu e à gɛ̀ pɛ̀ Gola Bↄlɛwa. +À vua ń a��́nusuo ń pↄ́ pↄ́ kú Ɔbɛdɛdↄũ kĩ́i Lua ua sɛ̀lɛ píi ń pↄ́ pↄ́ kú kibɛ làasiuↄ. Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ tàńnↄ Samali zĩ̀zↄↄ ũ. +Yudaↄ kí Amazia kɛ̀ Yehoasi gaa gbɛa wɛ̃̀ gɛ̃oɛ. +Amazia yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ń Isaili kíaↄ ladau za a daalɛa e a midɛawa. +Za gↄↄ pↄ́ à bↄ̀ Dii kpɛ, wà lɛkpàaĩaàzi Yelusalɛũ, ↄ̃ à bàalɛ̀ tà Lakisi. Wà gbɛ̃́ↄ gbàɛ aa pɛ̀lɛaàzi, ↄ̃ wà aà dɛ̀ we. +Wà aà gɛ sɛ̀ ń sↄ̃́o wà sùò, ↄ̃ aà wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndoode guu. +Ɔ̃mɛ Elata kɛ̀kɛ kàlɛ Yudaↄ pↄ́ ũ a mae gaa gbɛa. +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a mae Amazia kɛ̀wa. +À Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛ gↄↄ pↄ́ Zakali lɛ́ vĩakɛa Luaɛ daɛ, ↄ̃ gↄↄ pↄ́ àlɛ Dii kĩ́i wɛɛlɛ, Dii tò aà yã́ↄ bↄ̀ maa. +À gɛ̀ zĩkà ń Filitɛ̃ↄ, à Gata bĩ́i gbòo ń Yabenɛ pↄ́o ń Asedoda pↄ́o. Ɔ̃ à ɛ̀a wɛ̃́lɛↄ kàlɛ Asedoda fã́ani ń gupãleↄ Filitɛ̃ bùsuu. +Lua dↄ̀aàlɛ Filitɛ̃ↄ ń Laalubu pↄ́ kú Guubaaliↄ ń Mɛu buiↄ yã́ musu. +Amↄniↄ lɛ́ falubↄ Uziaɛ, ↄ̃ à tↄbↄ̀ e à gɛ̀ pɛ̀ Egipi zↄ̃lɛwa, asa à gbãakũ̀ lɛ́ gɛɛ. +Uzia gugwakĩi lɛsĩↄ bòbo Yelusalɛũ bĩ́i wa Gola Bↄlɛ ń Guzulɛ Bↄlɛo ń gola pãleo musu, mɛ́ a boa gbãa. +À gugwakĩi lɛsĩↄ bòbo gbáau lↄ, mɛ́ à lↄ̀ↄ yↄ̃̀yↄ̃ dasi, kɛ́ a pↄtuoↄ vĩ dasi gusĩsĩdeu ń gusalalao yã́i. A buazĩkɛnaↄ ń vɛ̃ɛbu zĩkɛnaↄ vĩ gusĩsĩdeu ń gutaaedeo, asa a ye buaiɛ. +A zĩgↄ̃ↄ vĩ, aaì gɛ́ zĩlau gã ń gão an dasilɛu. Gbɛ̃́ↄ tↄdↄdↄna Yeiɛli ń lakɛ̃na Maaseao ì ń tↄ́ dalau. Kí ìwaↄ do Anania mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Uabele pↄ́ dɛ zĩgↄ̃piↄ dↄaana ũↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (2.600). +An zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄo ń soplao ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (307.500). Zĩ̀dↄ̃n saↄnɛ, mɛ́ aa gbãa vĩ aa dↄ kílɛ a ibɛɛↄ yã́ musu. +Uzia sɛ̀ngbaoↄ ń sↄ̃naↄ ń mↄ̀ fùaↄ ń mↄ̀ ulaↄ ń sáↄ ń gbɛmaↄ kpà ń baadewa. +À masĩni pↄ́ dↄ̃naↄ a taataa kɛ̀ↄ kɛ̀, a kàlɛ Yelusalɛũ bĩ́i gulɛsĩↄ ń bĩ́i golaↄwa aaↄ kaↄ ń gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ zuzu. Aà tↄ́ tà zã̀, asa Lua dↄnlɛ zↄ̃ↄ kɛ̀ɛ̀, ↄ̃ à gbãakũ̀. +Kɛ́ Uzia gbãa'è màa, ↄ̃ à azĩa sɛ̀ lɛsĩ e à lɛ̀lɛ. À dↄ̀ɛ Dii a Luawa, à gɛ̃̀ aà kpɛ́u tulaletikaiɛ̀ tɛ́a a kátɛakĩiwa. +Sa'onkia Azalia pɛ̀lɛaàzi ń Dii gbàgban wↄ́ↄdeↄ gbɛ̃ↄn basiiↄ̃. +Aa gìɛ̀ aa mɛ̀: Uzia, ń zɛvĩ ǹ tulaletikatɛa Diiɛo, sema Aalona bui sa'ona pↄ́ wà gbãbↄ̀nɛ́ↄ bàasio. Go aà kúkĩi la. N dↄɛ Dii Luawaɛ, a n kpɛla lↄo. +Uzia tɛ́sibↄ kũa à tulaletikatɛao. Aà pↄ fɛ̃̀, ↄ̃ gↄↄ pↄ́ àlɛ kãa sa'onapiↄzi, ↄ̃ kusu bìlɛ aà mi'aɛwa ń wáa tulaletikatɛakĩi pↄ́ kú Dii kpɛ́u saɛ we. +Kɛ́ sa'onkia Azalia ń sa'onaↄ aà gwà, aa è kusu bìlɛ aà mi'aɛwa, ↄ̃ aa kɛ̀ kpakpa aa bↄ̀lɛ. Aàpi sↄ̃ à kɛ̀ kpakpa à bↄ̀, kɛ́ Dii kusu zĩ̀wà yã́i. +Kí Uzia gà ń kusupioɛ. Aà kpɛ́ kú adoaɛ, mɛ́ wà Dii kpɛ́ zↄ̃̀ɛ̀ lↄ. Aà nɛ́ Yotaũ mɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ kibɛ. Ɔ̃mɛ gↄ̃̀ Yudaↄ dↄaana ũ. +Uzia yã́ kĩni kú ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́ taalau za a daalɛa e a midɛawa. +À gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ kíaↄ vĩkĩi, ãma wi aà mia kpakↄ̃ińnↄo, asa wà mɛ̀, kusudeɛ. Ɔ̃ aà nɛ́ Yotaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yotaũ wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa. I gɛ̃ Dii kpɛ́u lá a mae gɛ̃̀uwao. Gbɛ̃́ↄ gì lɛ́ ńzĩa ↄ̃̀ↄkpa e tiaɛ. +Ɔ̃mɛ Dii kpɛ́ Bↄlɛ Musu kɛ̀kɛ, mɛ́ à bĩ́i pↄ́ kú Ofɛli sĩ̀sĩ musu kɛ̀kɛ bò maamaa. +À wɛ̃́lɛↄ kàlɛ Yuda bùsu gusĩsĩdeu, mɛ́ à zɛgikĩi gbãaↄ ń gugwakĩi lɛsĩↄ bò sĩ̀sĩ líkpɛdeↄ musu. +Yotaũ zĩkà ń Amↄniↄ kíao, ↄ̃ à gbãamↄ̀nɛ́. Wɛ̃ bee aa ã́nusu kpàwà tↄnu àaↄ̃ ń kĩnio. Ése ń naao sↄ̃ koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄobasↄo (100.000). Wɛ̃̀ plaade ń a àaↄ̃deo guu màa aa mↄ̀oɛ̀. +Yotaũ gbãa lɛ́ dɛdɛɛ, kɛ́ aà yãkɛaↄ maa Dii a Luaɛ yã́i. +Yotaũ yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ń Yuda kíaↄ ladau, zĩ pↄ́ a kàↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Aà wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ. +Kɛ́ Yotaũ gà, wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Aaza zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Aaza, à mↄkàsakasa Baaliↄ ũ. +À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Bɛninↄũ guzulɛu ń a nɛgↄ̃ɛↄ se. À yãbɛ̃ɛkɛ̀ lá bui pↄ́ Dii ń yá Isailiↄnɛↄ ì kɛ yãawa. +À sa'ò à tulaletikàtɛa gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄwa ń sĩ̀sĩↄ musuo ń lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáuo píi. +Ɔ̃ Dii aà Lua aà nà Siliↄ kíaɛ a ↄzĩ. Siliↄ zĩblèwà, aa aà gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ dasidasi, aa tàńnↄ Damasi. Dii aà nà Isailiↄ kíaɛ aà ↄzĩ lↄ, ↄ̃ Isailiↄ aà gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ dúuduu. +Isailiↄ kí Pɛka, Lemalia nɛ́ aà gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ Yuda bùsuu gↄↄ do gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoolo (120.000), kɛ́ Yudaↄ pãkpà Dii ń deziↄ Luazi yã́i. +Ɛflaiũ bui nɛgↄ̃n Zikeli kíanɛ Maasea dɛ̀ ń kibɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ Azikaũo ń kí kwàasi Ɛlikanao. +Isailiↄ ń daɛ Yuda nↄɛↄ kũ̀kũ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000). Aa ń pↄ́ↄ nàaa lↄ maamaa, aalɛ taò Samali. +Dii ãnabi Odede ku we. À gɛ̀ dai zĩgↄ̃ pↄ́ lɛ́ su Samaliↄlɛ, a ònɛ́: Dii á deziↄ Lua Yudaↄ nàɛ́ á ↄzĩɛ, kɛ́ aà pↄ pàńzi yã́i. Ɔ̃ a ń dɛdɛ ń pↄfɛ̃ pↄ́ gbã̀ zↄ̃̀ luawao. +Ɔ̃ á ye Yudaↄ kɛ á zↄↄ ũ gↄ̃ɛ ń nↄɛo saa? Ápiↄ i tàaekɛ Dii á Luaɛ sↄ̃o lé? +À ma yãma sa! À á gbɛ̃́ pↄ́ a ń kũkũ zĩ̀zↄ ũɛ beeↄ gbaɛ, asa Dii pↄ fɛ̃aázi maamaaɛ. +Ɔ̃ Ɛflaiũ bui dↄaanaɛ beeↄ fɛ̀lɛ gì gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ su ń zĩlaoↄnɛ: Yohanani nɛ́ Azalia, Mɛsilemↄ nɛ́ Bɛlɛkia, Saluũ nɛ́ Yezekia ń Hadelai nɛ́ Amasao. +Aa ònɛ́: Ásu su ń zĩgↄ̃ɛ beeↄ lao, kɛ́ wásu tàaekɛ Diiɛo yã́i. Á ye wá duuna ń wá tàaeↄ kã́fĩ yã̀? Wa tàaekɛ̀ɛ̀ maamaa kↄ̀, ↄ̃ aà pↄ fɛ̃a wá Isailiↄzi maamaa. +Ɔ̃ zĩgↄ̃ↄ zĩ̀zↄↄ ń pↄ́ pↄ́ aa nàaaↄ tò we gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ ń ń kíaↄ wáa. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń tↄ́ sìↄ zĩ̀zↄↄ sɛ̀, ↄ̃ aa pↄ́ pↄ́ wa nàaaↄ sɛ nà gbɛ̃́ pↄ́ kú puiziↄi. Aa pↄkasaↄ kpàmá ń kyaleↄ ń pↄbleao ń imiao, aa nísimàma ń bↄↄwa. Aa ń gbɛ̃́ pↄ́ gbãaoↄ dì zàa'ĩnaↄ kpɛ, aa gɛ̀ńnↄ ń gbɛ̃́ↄ kĩ́i wɛ̃́lɛ daminalikpɛdeu Yeliko, ↄ̃ aa sù Samali. +Zĩbeezĩ kí Aaza gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Asiliↄ kíawa à mɛ̀, aà mↄ dↄalɛ, +asa Ɛdↄũↄ mↄ̀ lɛ̀lɛ Yudaↄwa lↄ, aa zĩ̀zↄↄ kũ̀kũ. +Filitɛ̃ↄ sↄ̃ aa lɛ̀lɛ Yuda bùsu gusĩsĩde wɛ̃́lɛↄ ń Nɛgɛvɛ wɛ̃́lɛↄwa, aa Bɛsɛmɛsi sì ń Ayalonio ń Gedeloo ń Sokoo ń Timinao ń Gimɛzoo ń a zↄ̃ɛwiaↄ, aa zↄ̃̀lɛu. +Dii ↄtↄ̃̀ↄlɛ Yudaↄwa an kí Aaza yã́i, asa à bↄ̀ Dii kpɛɛ maamaa, a Ayãmɛto Yudaↄ mɛkpà vãikɛawa. +Asiliↄ kí Tigela Pilɛsɛɛ mↄ̀ Aaza kĩ́i, kási i dↄnlɛkɛɛ̀o, à aà tò yooyeaɛ. +Kí Aaza Dii kpɛ́ pↄ́ↄ ń azĩa bɛ pↄ́ↄ ń Yuda kíaↄ pↄ́ↄ sɛ̀lɛ kpà Asiliↄ kíapiwa, kási a kee i gbɛsuo. +Kua yooyeapi guu kí Aaza gì lɛ́ bↄ Dii kpɛɛ. +À sa'ò Siliↄ kía pↄ́ aa a fuↄ tã́aↄwa, asa à mɛ̀, lá Damasi tã́apiↄ dↄ̀ńlɛ, má sa'omáɛ, aai dↄmalɛ sↄ̃. Ãma aà ↄ̃̀ↄkpakĩin we ń a gbɛ̃́ↄ píi. +Kí Aaza Lua kpɛ́ pↄ́ↄ nàaa a zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ. À Dii kpɛ́ zɛ́ tà, ↄ̃ à sa'okĩiↄ pɛ̀lɛpɛlɛ Yelusalɛũ zɛ́kpaaↄ guu píi. +À gulɛsĩↄ bòbo wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo Yuda bùsuu, kɛ́ wàli tulaletikatɛa we dii pãleↄnɛ, ↄ̃ à Dii a deziↄ Lua pↄ fɛ̀lɛò. +Yã́ pↄ́ a kɛ̀ za a daalɛawa e a midɛawa kĩni kú Yuda kíaↄ ń Isaili kíaↄ ladau. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Yelusalɛũ, ãma wi aà mia kpakↄ̃i ń Yuda kíaↄo. Ɔ̃ aà nɛ́ Ezekia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ezekiaa, Zakali nɛ́ɛ. +Aà kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia mↄ sɛ̃́ia guu, à Dii kpɛ́ zɛ́ wɛ̃̀, à a gbaↄ kɛ̀kɛ. +À sa'onaↄ ń Levii buiↄ sìsi, ↄ̃ à ń kãaa gãaɛ Lua kpɛ́ gukpɛ oi. +A ònɛ́: Á Levii buiↄ, à ma yãma! À gbãbↄ ázĩaɛ, í gbãbↄ Dii á deziↄ Lua kpɛ́ɛ. À bↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ ì luakukĩi gbãlɛo píi. +Asa wá maeↄ bↄ̀ Dii wá Lua kpɛɛ, aa yã́ pↄ́ a yeio kɛ̀ɛ, aa pãkpàaàzi. Aa bã̀nɛbↄ̀ aà kpɛ́ɛ, aa mikpɛlìɛ̀. +Aa a kpɛɛlɛ zɛ́ tà, aa a filiaↄ dɛ̀, aai tulaletikatɛa ń Luaɛ a kúkĩio, aai sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ owà lↄo. +Ɔ̃ Dii pↄkũmabↄ̀bↄ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄwa, a tò aa gↄ̃̀ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ↄ ũ, láanipↄↄ ũ, pↄ́sↄ̃sↄ̃aↄ ũ, lá á wɛ́ lɛ́ e gbãɛwa. +A yã́i wà wá maeↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, mɛ́ wá nɛgↄ̃ɛↄ ń wá nɛn��ɛↄ ń wá nↄɛↄ gↄ̃̀ zĩ̀zↄↄ ũ. +Má ye mà lɛdoũkɛ ń Dii Isailiↄ Luaoɛ sa, kɛ́ aà pↄkũma pãsĩ e weewá. +Ma gbɛ̃́ↄ, ásu pãkpaaàzi lↄo, asa Dii á sɛ́ àↄ ku a aɛ, íↄ a gbagbaɛ. Ámɛ i aà gbagba, i tulaletikaɛ̀ tɛ́a. +Ɔ̃ Levii buiɛ beeↄ fɛ̀lɛ: Kɛata buiↄ Amasai nɛ́ Maatu ń Azalia nɛ́ Yoɛlio. Mɛlali buiↄ Abadi nɛ́ Kisi ń Yalɛlɛli nɛ́ Azaliao. Geesↄ̃ buiↄ Zima nɛ́ Yoa ń Yoapi nɛ́ Edɛnio. +Ɛlizafã buiↄ Yeiɛli ń Simɛlio. Asafa buiↄ Zakali ń Mataniao. +Emani buiↄ Yeiɛli ń Simɛio. Yedutu buiↄ Semaia ń Uziɛlio. +Kɛ́ aa ń gbɛ̃́ↄ kã̀aa, aa gbãbↄ̀nɛ́, ↄ̃ aa gɛ̀ gbãbↄ̀ Dii uaɛ lá Dii dà kíɛ a òwa. +Sa'onaↄ gɛ̃̀ gbãbↄi Dii kpɛ́ɛ, ↄ̃ aa pↄ́ gbãlɛa pↄ́ aa èuↄ nàaa wà bↄ̀o Dii ua, ↄ̃ Levii buiↄ sì aa bↄ̀ò bĩ́i kpɛ e Sedↄ̃ guzulɛu. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ↄ̃ aa nà gbãbↄa uapiɛwa. A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ aa kà kpɛ́pi kpɛɛlɛ, ↄ̃ aa gbãbↄ̀ɛ̀ e gↄↄ swaaↄ̃ lↄ. Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o ń mɛ̀ndoode zĩ́ ↄ̃ aa làa. +Ɔ̃ aa gɛ̀ kí Ezekia lè aa mɛ̀: Wa gbãbↄ̀ Dii kpɛ́ɛ, sa'okĩi ń a pↄkeleↄ píi ń táabũnu pↄ́ wì pɛ̃ɛ kálɛwà ń a pↄkeleↄ píi. +Pↄ́ pↄ́ kí Aaza sakàu a náaisaikɛ guuↄ píi wá kɛ̀kɛ wa gbãbↄ̀nɛ́, aa kálɛ Dii gbagbakĩi aɛ. +Kɛ́ gu dↄ̀, Ezekia fɛ̀lɛ káaukaau, à wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kã̀aa, ↄ̃ aa gɛ̀ Dii ua. +Aa gɛ̀ ń gáaenaↄ mɛ̀n sopla ń sãsakaoↄ sopla, ń sãnɛbↄlↄↄ sopla ń blesanaↄ sopla duun awakpabↄↄ ũ Yudaↄ ń ń bùsuo ń Lua kpɛ́o yã́ musu. Ɔ̃ kí ò Aalona bui sa'onaↄnɛ aa sa'oò Dii gbagbakĩiwa. +Wà zupiↄ kòlokpakpa, ↄ̃ sa'onaↄ a au sì wa lɛ̀ sa'okĩiwa. Ɔ̃ wà sãsakaopiↄ kòlokpakpa lↄ, wà a au lɛ̀ sa'okĩiwa. Ɔ̃ wà sãnɛbↄlↄpiↄ kòlokpakpa, wà a au lɛ̀ sa'okĩiwa. +Wà gɛ̀ ń blesan duun awakpabↄↄ kí kĩ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ, aa ↄnàna blepiↄwa. +Ɔ̃ sa'onaↄ a kòlokpakpa, aa gɛ̀ ń a auo sa'okĩi duun awakpabↄ ũ Isailiↄ duunakɛ̃ama yã́i, asa kí mɛ́ mɛ̀ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sa pↄ́ wì o duun awakpabↄ ũo o Isaili bui píiↄnɛ. +À Levii buiↄ kàlɛ Dii ua, aa sɛ̃́sɛ̃naↄ ń mↄↄnaↄ ń domaↄ kũa lá Davidi ń aà gu'ena Gadao ń ãnabi Natão dìlɛwa, asa Dii mɛ́ dà a ãnabipiↄnɛ, ↄ̃ aa ò. +Ɔ̃ Levii buiↄ sĩ we, aa Davidi pↄ́'ↄbↄnapiↄ kṹkũa. Sa'onaↄ ku we lↄ, aa kã̀aeↄ kṹkũa. +Ɔ̃ Ezekia mɛ̀ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o'o sa'okĩiwa. Kɛ́ wà nà sapi oawa, ↄ̃ wà nà lɛsia Diiɛwa ń kã̀aeↄ ń Isailiↄ kí Davidi pↄ́'ↄbↄnapiↄ. +Gↄↄ pↄ́ lɛ̀sinaↄ lɛ́ lɛsi, mɛ́ kã̀aepɛnaↄ lɛ́ ń kã̀aepɛ, gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ lɛ́ kúlɛ Diiɛ e wà gɛ̀ sapi ò wa làa píi. +Kɛ́ wà sapi ò wa làa, kí ń gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ kùlɛɛ̀ aa wùlɛ ń gbɛɛu. +Ɔ̃ kí Ezekia ń a ìwaↄ ò Levii buiↄnɛ aa Dii táasilɛ ń lɛ pↄ́ Davidi ń gu'ena Asafao dàↄ. Aa aà táasilɛ̀ ń pↄnao, ↄ̃ aa mipɛ̀lɛ aa kùlɛɛ̀. +Ɔ̃ Ezekia mɛ̀: Lá a ázĩa kpà Diiwa gbã, à mↄ Dii ua ń á sa'obↄↄ ń á sáaukpasaↄ. Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaaↄ mↄ̀ ń ń sa'obↄↄ ń ń sáaukpasaↄ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ́ gbàↄ mↄ̀ ń pↄ́ pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ. +Sa'obↄ pↄ́ aa mↄ̀opiↄn kɛ: Zu bàaↄ̃kwi, sãsakao basↄo ń sãsa bↄlↄↄ ↄ̀aa do. Aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òò píi. +Sa'obↄ pãleↄn kɛ: Zu ↄ̀aa àaↄ̃ (600) ń sãↄ ń bleↄ ↄ̀aa gɛ̃o (3.000). +Sa'onaↄ dasio, aai fↄ̃ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ báa bò píio, ↄ̃ an gbɛ̃́ Levii buiↄ lɛ́ dↄńlɛ́ e sa'on kĩniↄ aaↄ gɛ́ gbãbↄi ńzĩaɛ, zĩpi e láa, asa Levii buiↄ laai vĩ gbãbↄa ńzĩaɛ yã́ musu dɛ sa'onaↄla. +Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ dasi, mɛ́ sáaukpasaↄ nísi di lↄ ń vɛ̃ɛ pↄ́ wì ɛ́lɛwào. Màa wà ɛ̀a nà Dii ua zĩwa. +Ezekia ń a gbɛ̃́ↄ pↄ kɛ̀na yã́ pↄ́ Lua kɛ̀ a gbɛ̃́ↄnɛwa, asa yã́pi kɛ̀ gↄ̃̀ↄgↄ̃ↄɛ. +Ezekia lɛ́kpãsãkɛ̀ Yudaↄnɛ ń Isailiↄ píi, mɛ́ à lá kɛ̃ kpã̀sã Ɛflaiũ ń Manase buiↄnɛ. A ònɛ́ aa mↄ Gɛ̃amusu dikpɛkɛ Dii Isailiↄ Luaɛ a ua Yelusalɛũ. +Kí ń a ìwaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũↄ zɛ̀ò wà dikpɛpi kɛ mↄ plaade guuɛ. +Aai e kɛ̀ a gↄↄo, asa sa'ona pↄ́ aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛↄ an dasi i kao, mɛ́ gbɛ̃́ↄ i kãaa Yelusalɛũo. +Yã́pi kɛ̀ kíɛ maa ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ píi, +ↄ̃ aa lɛ́kpãsãkɛ̀ Isailiↄnɛ píi za Bɛɛsɛba e Dã, aa mɛ̀ wà mↄ Gɛ̃amusu dikpɛkɛ Dii Isailiↄ Luaɛ Yelusalɛũ, asa wi mↄ dikpɛpi kɛi dasidasi lá a ku taalauwao. +Ɔ̃ kí ń a ìwaↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa bàalɛ̀ gɛ̀ò Yuda bùsuu ń Isaili bùsuo píi. Lápi mɛ̀: Isailiↄ, à zɛ ń Dii Ablahaũ ń Izaakio ń Isailio Luao, i zɛ ń á gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Asiliↄ kía ↄzĩ aa gↄ̃̀ↄwa. +Ásu àↄ dɛ lá á maeↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ Dii ń Lua kpɛↄwao. Lua ń kɛ́ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ lá á èwa. +Ásu swã́gbãakɛ lá á maeↄwao. À ↄdↄ Diizi, í mↄ aà ua pↄ́ a dìlɛ a pↄ́ ũ gↄↄpii guu. À zↄble Dii á Luaɛ, aà pↄkũma zↄ̃ↄ i weewá. +Tó a zɛ̀ ń Diio, gbɛ̃́ pↄ́ aa á gbɛ̃́ↄ ń á nɛ́ↄ kũ̀kũ zĩ̀zↄↄ ũↄ wɛ̃nadↄ̃nɛ́, aai su bùsuɛ beeu, asa Dii á Luaá sósobide sùuudeɛ. Tó a zɛaànↄ, a bↄ á kpɛo. +Kpàwakɛnaↄ gɛ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo Ɛflaiũ buiↄ bùsuu ń Manase buiↄ bùsuo e Zabulↄni buiↄ bùsuu, ↄ̃ gbɛ̃́ↄ ń yáalↄ̀, aa ń àlafiikɛ̀. +Ń beeo Asɛɛ buieↄ ń Manase buieↄ ń Zabulↄni buieↄ ńzĩa bùsa, ↄ̃ aa gɛ̀ Yelusalɛũ. +Dii zĩkɛ̀ Yudaↄ bùsuu, a tò an làasoo doũ, kɛ́ aa e yã́ pↄ́ á dà kí ń a ìwaↄnɛ aa ò kɛ yã́i. +Gbɛ̃́ↄ kã̀aa Yelusalɛũ dasidasi Kàaso dikpɛkɛa yã́i mↄ plaade guu. Gbɛ̃́piↄ dasi maamaaɛ. +Aa fɛ̀lɛ sa'okĩiↄ ń tulaletikatɛakĩi pↄ́ kú Yelusalɛũↄ dàaĩ píi, aa sɛ̀lɛ kↄ̀lɛ Sedↄ̃ guzulɛu. +Aa Gɛ̃amusu sã kòlokpakpa mↄ plaade gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaidezĩ. Yã́pi kɛ̀ sa'onaↄ ń Levii buiↄnɛ wí ũ, ↄ̃ aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛ, aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ò Dii ua. +Aa gɛ̀ zɛ̀ ń kĩ́i lá a ku Lua gbɛ̃́ Mↄizi ikoyã láuwa. Sa'onaↄ au sì Levii buiↄwa, ↄ̃ aa lɛ̀ sa'okĩiwa. +Kɛ́ gbɛ̃́ dasideↄ i gbãbↄ ńzĩaɛ yãao yã́i ↄ̃ aai fↄ̃ Gɛ̃amusu sãↄ kòlokpa Diiɛo, ↄ̃ Levii buiↄ a kòlokpakpanɛ́. +Ɛflaiũ buiↄ ń Manase buiↄ ń Isakaa buiↄ ń Zabulↄni buiↄ, an gbɛ̃́ daside i gbãbↄ azĩaɛo, ↄ̃ aa Gɛ̃amusu sã nↄ̀ↄ sò, aa bↄ̀ yã́ pↄ́ kú lápiu kpɛ. A yã́i tò Ezekia wabikɛ̀nɛ́ à mɛ̀: Dii maa, aà sùuukɛ +ń gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ò à Dii a deziↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛo, baa kɛ́ i gbãbↄ azĩaɛo. +Ɔ̃ Dii sì ń Ezekiao, à ń tó aafia. +Isaili pↄ́ kú Yelusalɛũpiↄ Kàaso dikpɛkɛ̀ e gↄↄ sopla ń pↄna zↄ̃ↄo, mɛ́ Levii buiↄ ń sa'onaↄ ìↄ Dii táasilɛ lá gu lɛ́ dↄ ń gbãa pua lɛ́u. +Ezekia Levii buiↄ gbà sↄ̃ ḿpii, kɛ́ aa zĩkɛ̀ Diiɛ ń dↄ̃ao yã́i. Wà sáaukpa sa'ò e gↄↄ sopla, wà dikpɛ pↄ́piↄ sò, wà Dii ń deziↄ Lua sáaukpà. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaaↄ zɛ̀ò wà ɛa dikpɛkɛ e gↄↄ sopla lↄ, ↄ̃ wà ɛ̀a wa kɛ̀ ń pↄnao lↄ. +Yudaↄ kí Ezekia gbɛ̃́ↄ kámasa kà ń gáaeↄ ↄ̀aa sↄo (1.000) ń sãↄ ń bleↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000), ↄ̃ aà ìwaↄ kpà lↄ gáae ↄ̀aa sↄo (1.000) ń sãↄ ń bleↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). Sa'ona pↄ́ aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛ zĩbeezĩↄ dasi. +Yuda pↄ́ kãaaaↄ pↄnakɛ̀ ḿpii ń sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Isaili bùsuuↄ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú Isaili bùsuu ń Yuda bùsuoↄ. +Wà pↄnakɛ̀ Yelusalɛũ maamaaɛ, asa za Isailiↄ kí Davidi nɛ́ Salomↄↄ gↄↄ, wi dikpɛkɛ à kà màao. +Sa'onaↄ ń Levii buiↄ fɛ̀lɛ zɛ̀ aa samaa'ò gbɛ̃́ↄnɛ, ↄ̃ Lua sìńnↄ, asa an wabikɛa aà lè za musu aà kúkĩiɛ. +Kɛ́ wa làa píi, Isaili pↄ́ kú weↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu, ↄ̃ aa tã́agbɛ pↄ́ wa pɛ̀lɛↄ wìwi, aa Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃, aa gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ dàaĩ, aa sa'okĩi pↄ́ kú Yuda bùsuuↄ gbòo ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuo ń Ɛflaiũ bùsuo ń Manase bùsuo píi. Kɛ́ aa làa, ↄ̃ an baade tà a bɛ wɛ̃́lɛu. +Ezekia sa'onaↄ ń Levii buiↄ kpaalɛ̀ gã ń gão, baade ń a zĩo, kɛ́ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń sáaukpasaↄ, aai zĩkɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ, aai aà sáaukpa, aai aà táasilɛ. +Kí ìↄ pↄ́ pↄ́ dɛ à kpa bↄ a àizɛɛↄ guu lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ũ. Ìↄ kpa sa kↄↄ obↄↄ ũ ń sa oosi pↄ́o ń kã́mabogↄↄ pↄ́o ń mↄ dafu pↄ́o ń dikpɛgↄↄ pↄ́o, lá a ku Dii ikoyã láuwa. +A ò Yelusalɛũdeↄnɛ aa sa'onaↄ ń Levii buiↄ asea kpámá, kɛ́ aa e mɛkpa Dii ikoyãwa yã́i. +Kɛ́ yã́pi lìgua gↄ̃̀ↄ, Isailiↄ ń pↄ́ káauↄ kpà sↄũsↄũ, pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio ń zↄ́'io ń ń buapↄ́ↄ píi. Aa mↄ̀ ń ń pↄ́ kwideↄ píi à kɛ̀ zài. +Isailiↄ ń Yuda pↄ́ kú Yuda wɛ̃́lɛↄ guuↄ mↄ̀ ń zù kwideↄ lↄ ń ń sã kwideↄ ń pↄ́ pↄ́ aalɛ kpá Dii ń Luawaↄ kwideↄ, aa kàlɛ zɛ́zɛ. +Aa nà a kãaaa zɛ́zɛwa mↄ àaↄ̃de guu, ↄ̃ aa a mìdɛ mↄ soplade guu. +Kɛ́ Ezekia ń a ìwaↄ mↄ̀ pↄ́piↄ è kãaaa zɛ́zɛ màa, aa Dii sáaukpà mɛ́ à a gbɛ̃́ Isailiↄ sáaukpà lↄ. +Ezekia yãlàla sa'onaↄ ń Levii buiↄwa pↄ́piↄ musu, +ↄ̃ sa'onkia Azalia, Zadoki bui wèwà à mɛ̀: Za gↄↄ pↄ́ gbɛ̃́ↄ nà mↄa Dii ua ń ń gbaↄwa, wa pↄblè wa kã, à fɛ̃̀. Báaa pↄ́ Dii dà a gbɛ̃́ↄgu mɛ́ tò pↄ́piↄ fɛ̃̀ kálɛa màa. +Ɔ̃ Ezekia mɛ̀, wà Dii kpɛ́ làasiↄ kɛkɛ, ↄ̃ wa kɛ̀kɛ. +Ɔ̃ aa mↄ̀ ń gbapiↄ ń pↄ kwidepiↄ ń pↄ́ pↄ́ wa kpà Diiwapiↄ ń náaio. Levii bui Kↄnania mɛ́ pↄ́piↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, mɛ́ aà dãuna Simɛi mɛ́ aà plaade ũ. +Kí Ezekia ń Dii kpɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄ Azaliao mɛ́ gbɛ̃́ɛ beeↄ dìlɛ Kↄnania ń Simɛio dↄnlɛdeↄ ũ: Yeiɛli, Azazia, Naata, Asaɛli, Yelimↄ, Yozaba, Ɛliɛli, Isemakia, Maatu ń Benaiao. +Pↄ́ pↄ́ wà Lua gbàↄ zĩ dɛ Gukpɛ Bↄlɛ dↄ̃̀ana Levii bui Imɛna nɛ́ Kole yã́ ũɛ. Ɔ̃mɛ ìↄ gba pↄ́ wa dà Diiɛↄ ń sa pↄ́ wa òwàↄ pↄ́ kpaalɛnɛ́. +Edɛni, Miamɛ, Yesua, Semaia, Amalia ń Sekaniao mɛ́ aaìↄ dↄaàlɛ ń náaio sa'ona wɛ̃́lɛↄ guu. Aa kpaalɛ̀ ń gbɛ̃́ↄnɛ gã ń gão nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +Bee gbɛa aa kpaalɛ̀ gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ àaↄ̃ ge aa dɛa an tↄ́ kú taalauↄnɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa gɛ̃ Dii ua lá gu lɛ́ dↄ yãkɛkɛi gã ń gãoↄ baade ń a zĩo. +Aa kpaalɛ̀ sa'ona pↄ́ an tↄ́ kú taalau daɛdaɛↄnɛ ń Levii bui pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ gã ń gão baade ń a zĩo. +Aa ń nↄɛↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ tↄ́ dàlau píi, kɛ́ aa ńzĩa kpà Luawa ń náaio yã́i. +Aalona bui sa'ona pↄ́ kú ń wɛ̃́lɛ bualoũↄ ge wɛ̃́lɛ pãle bualoũↄ sↄ̃, wà gbɛ̃́ↄ dìlɛ aa gɛ́ sa'on gↄ̃ɛ píiɛ ń a aseao ń Levii pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ. +Yã́ pↄ́ Ezekia kɛ̀ Yuda bùsu píi guun we. À yã́zɛde náaide pↄ́ Dii a Lua yei kɛ̀. +Zĩ pↄ́ à ↄkpàwà Dii kpɛ́ yã́ musu ge aà ikoyã ge aà yãdilɛaↄ yã́i, à a Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛò ń nↄ̀sɛmɛndoo, ↄ̃ yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ bↄ̀ maa píi. +Ezekia yã́piↄ kɛa ń náaio gbɛa Asiliↄ kí Sɛnakelibu lɛ̀lɛ Yuda bùsuwa, à koezↄ̃̀ a wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄzi, à mɛ̀ á gbooɛ, wɛ̃́lɛpiↄ i gↄ̃ a pↄ́ ũ. +Kɛ́ Ezekia è Sɛnakelibu mↄ̀ mɛ́ à mipɛ̀ Yelusalɛũwa ń zĩo, +à lɛkpàaĩ ń a ìwaↄ ń a zĩgↄ̃ↄ lá wa kɛ wà nibↄna pↄ́ kú bĩ́i kpɛ tata, ↄ̃ aa dↄ̀aàlɛ. +Gbɛ̃́ↄ kã̀aa dasidasi, ↄ̃ aa nibↄnaↄ ń ízɛ pↄ pã̀ buaↄlao tàta píi aa mɛ̀: Tó Asiliↄ kía mↄ̀, a í e la zↄ̃ↄo. +Ezekia ãiakɛ̀ à bĩ́i pↄ́ gbòo kɛ̀kɛ píi, ↄ̃ à gugwakĩi lɛsĩↄ bòwà. À bĩ́ibò bĩ́izi lↄ mɛ́ à Davidi wɛ̃́lɛ gu pↄ́ wa kàkaↄ gbãa kã̀fĩ. À gↄ̃kɛbↄↄ ń sɛ̀ngbaoↄ pì dasidasi. +À gbɛ̃́ↄ dìlɛdilɛ zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, ↄ̃ à ń kãaaazi wɛ̃́lɛ bↄlɛ kpɛɛlɛ, ↄ̃ à ń gbá sↄ̃ à mɛ̀: +À sↄ̃dilɛ, í wↄ́ↄ kɛ. Ásu to vĩa á kũo. Ásu bílikɛ Asiliↄ kía ń a zĩgↄ̃ dasiↄ yã́wao, asa gbãa pↄ́ kúwanↄ dɛ ń pↄ́a. +Gbɛ̃nazĩna gbãa ↄ̃ aa vĩ, wápiↄ sↄ̃, Dii wá Lua kúwanↄ. A dↄwálɛ, i zĩkawɛ̃ɛ. Ɔ̃ Yudaↄ kí Ezekia yã́pi gbɛ̃́ↄ gbà sↄ̃. +Bee gbɛa Asiliↄ kí Sɛnakelibu ń a zĩgↄ̃ↄ koezↄ̃̀ Lakisizi píi, aa ku we, ↄ̃ à a ìwaeↄ zĩ̀ Yudaↄ kí Ezekiawa Yelusalɛũ, aa òɛ̀ ń Yuda pↄ́ kú weↄ: +Yã́ pↄ́ Asiliↄ kí Sɛnakelibu òn kɛ: Á gbɛ̃́ pↄ́ ma á kaka Yelusalɛũↄ, bↄ́ álɛ a náaikɛ màai? +Kɛ́ Ezekia mɛ̀ Dii á Lua a á bↄ ma ↄzĩ, á dↄ̃ àlɛ á sãsã noa? A ga ń nↄao ń imion we. +Ezekiapi i Diipi gulɛsĩↄ ń aà gbagbakĩiↄ gbòoo lé? A ò Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi aa mↄ kúlɛ gbagbakĩi mɛ̀ndo aɛ, aai sa'owà. +Á yã́ pↄ́ ma Sɛnakelibu ń ma maeↄ wá kɛ̀ bui pↄ́ kú bùsu pãleuↄnɛ dↄ̃o lé? Buipiↄ tã́aↄ fↄ̃̀ gìmɛɛ mà ń bùsu símáe? +Bui pↄ́ ma mae ń kaalɛↄ píi, an kpele tã́a mɛ́ fↄ̃̀ gìɛ̀ ń a gbɛ̃́ↄi? Kpelewa á dii a fↄ̃ á bↄ ma ��zĩi? +Ásu to Ezekia ↄ̃nↄkɛɛ́ lↄo fá! Ásu to aà á sã́sã màao. Ásu à aà yã́ sio, asa buie ge bùsue tã́a i fↄ̃ a gbɛ̃́ↄ bↄ̀ ma ↄzĩo ge ma maeↄ ↄzĩo, belenkɛ á diiↄ. Aa fↄ̃ á bↄ ma ↄzĩo. +Sɛnakelibu ìwapiↄ ɛ̀a dↄ̀ɛ ń Dii Luao ń aà zↄ̀blena Ezekiao lↄ. +Ɔ̃ à lakɛ̃ a kpã̀sãɛ̀, à Dii Isailiↄ Lua sↄ̃̀sↄ̃ a guu à mɛ̀: Lá buie tã́aↄ i fↄ̃ ń gbɛ̃́ↄ bↄ̀ ma ↄzĩo, màa Ezekia Lua a fↄ̃ a gbɛ̃́ↄ bↄ ma ↄzĩo. +Ɔ̃ ìwapiↄ lɛ́ gbãa zù Yelusalɛũ gbɛ̃́ pↄ́ kú bĩ́iwaↄzi ń Ɛbɛlu yã́o, kɛ́ iwãa e ká ń pↄa, sↄ̃ i kɛ̃́ńgu yã́i, aai gbasa ń wɛ̃́lɛ sí. +Aa Yelusalɛũ Lua dìlɛ lán buiↄ tã́aↄwaɛ, dii pↄ́ gbɛ̃nazĩna mɛ́ ń kɛ́piↄ. +Kí Ezekia ń ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́o wabikɛ̀ yã́pi musu aa wiilɛ̀ Luawa. +Ɔ̃ Dii malaikae zĩ̀ à gɛ̀ zĩgↄ̃ↄ ń ń badeↄ ń ń dↄaana pↄ́ kú Asiliↄ kía bòouↄ tↄ̀lↄzↄ̃̀. Ɔ̃ Asiliↄ kía ɛ̀a tà a bùsuu, aà gɛɛ gↄ̃̀ kpa a wɛ́i. Kɛ́ à gɛ̃̀ a tã́aↄ kpɛ́u, ↄ̃ aà nɛ́eↄ aà dɛ̀ we ń fɛ̃ndao. +Dii Ezekia ń Yelusalɛũdeↄ bↄ̀ Asiliↄ kí Sɛnakelibu ↄzĩ ń gbɛ̃́piio, à ↄlìańzi gupiiu. +Ɔ̃ wà mↄ̀ dasidasi wà Dii gbà pↄ́ Yelusalɛũ, wà pↄ́ bɛɛɛdeↄ kpà Yudaↄ kí Ezekiawa. Za gↄↄ bee bui píi zↄ̃ↄkɛ dↄ̃̀ɛ̀. +A gbɛa Ezekia gyãkɛ̀ à kà gaa. Kɛ́ à wabikɛ̀ Diiwa, ↄ̃ Dii sìaànↄ, à dabudabukɛ̀ɛ̀ a seela ũ. +Ń beeo Ezekia azĩa sɛ̀ lɛsĩ, i maa pↄ́ Dii kɛ̀ɛ fĩaboɛ̀o, ↄ̃ Dii fɛ̃̀ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄzi píi. +Ɔ̃ Ezekia azĩa bùsa ń Yelusalɛũdeↄ píi, ↄ̃ Dii i pↄkũmabↄbↄmá Ezekiapi gↄↄo. +Ezekia àizɛɛ ń gawio vĩ maamaaɛ. À làasiↄ bòbo à a ã́nusu kàkau ń a vuao ń a gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ ń a tulaleti gĩnanaↄ ń a sɛ̀ngbaoↄ ń pↄ́ ↄde bui píio. +À blɛwɛkakĩiↄ bòbo, ↄ̃ à pↄ́wɛnaↄ kàkau ń vɛ̃ɛo ń nísio. À kpɛ́ↄ dↄ̀dↄ a zù bui dodoaↄnɛ, à kaa dàda pↄ́ kelenaↄnɛ. +À kpàsaↄ kàlɛ, ↄ̃ à sãↄ ń zuↄ lùlu dasidasi a kã̀fĩ, asa Lua àizɛɛↄ pìsiɛ̀ zↄ̃ↄzↄ̃ↄɛ. +Ezekia mɛ́ Giↄ̃ nibↄna musu tà, ↄ̃ à a í gbàɛ zĩ́lɛ Davidi wɛ̃́lɛ bɛ'aɛ oi. Yã́ pↄ́ a kɛ̀ píi bↄ̀ maa. +Kɛ́ Babɛli kíaↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ dabudabu pↄ́ kɛ̀ aà bùsu gbɛaiwà, Lua aà tò a laaiwa, kɛ́ à aà lɛ à gwa, í yã́ pↄ́ kú aà sↄ̃u dↄ̃. +Ezekia yã́ kĩniↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Luaɛↄ ku ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́ wɛ́pungu pↄ́ a è taalau ń Yuda kíaↄ ń Isaili kíaↄ láo. +À gà, ↄ̃ wà aà mia kpàkↄ̃i ń Davidi buiↄ sĩ̀sĩ musu. Kɛ́ à gà, Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi aà gɛ kpɛl +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ à zɛ̀ ń bui pↄ́ Dii ń yá Isailiↄnɛↄ yãbɛ̃ɛkɛaↄ. +À ɛ̀a gulɛsĩ pↄ́ a mae Ezekia dàaĩↄ bòbo ń Baali gbagbakĩiↄ. À Asetaati líↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, à kùlɛ luabɛ pↄ́ↄnɛ, à zↄblènɛ́. +À sa'okĩiↄ bò Dii kpɛ́u Yelusalɛũ, gu pↄ́ Dii mɛ̀ á tↄ́ aↄ kuwà gↄↄpiipi. +À luabɛ pↄ́ↄ gbagbakĩiↄ bò Dii uaↄ guu píi. +À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń a nɛgↄ̃ɛↄ Bɛninↄũ guzulɛu, à pↄ dà gbɛ̃́ↄwa, à màsoↄ kɛ̀, à gbɛ̃́ↄ kↄ̀ↄlɛkɛ̀, à yãgbɛ̀a gɛ̀sisinaↄwa ń wɛlɛndeↄ, à yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ maamaa, ↄ̃ à aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +À tã́a pↄ́ a ã̀ dìlɛ Dii kpɛ́u, gu pↄ́ Dii ò Davidiɛ ń aà nɛ́ Salomↄↄo a tↄ́ aↄ kuwà gↄↄpiaalɛ a ↄtondↄkĩi gwa, mɛ́ aa zɛ̀ ń a ikoyãↄ ń yã'onɛ pↄ́ a zↄ̀blena Mↄizi kpàmáo píi, á ń bↄlɛ bùsu pↄ́ á kpà ń deziↄwauo. +Ń beeo Manase Yelusalɛũdeↄ sã̀sã ń Yudaↄ píi, ↄ̃ aa yãvãikɛ̀ dɛ bui pↄ́ Dii ń kaalɛ ń deziↄnɛↄla. +Dii yã'ò Manaseɛ ń aà gbɛ̃́ↄ, kási aai swã́sɛio. +Ɔ̃ Dii mↄ̀ ń Asiliↄ kía zĩgↄ̃ dↄaanaↄ, aa aà kũ̀ wà bakàɛ̀ a níu wà mↄgotɛ̃ gala kpàɛ̀, ↄ̃ wà tàaànↄ Babɛli. +Aà yooyeapi guu à awakpà Dii a Luaɛ, à azĩa bùsa a deziↄ Luapiɛ maamaa. +Kɛ́ à wabikɛ̀ Diiwa, ↄ̃ Dii sìaànↄ, à aà awa sì à ɛ̀a aà kpà kpalau Yelusalɛũ. Manase dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii á Luaɛ. +Bee gbɛa à Davidi wɛ̃́lɛ bĩ́i pↄ́ wa bò bĩ́izi kɛ̀kɛ za Giↄ̃ nibↄna pↄ́ kú guzulɛu bɛ'aɛ oi e à gɛ̀ pɛ̀ò Kpↄ̀ Bↄlɛwa. À bĩ́ipi bò lìa Ofɛli sĩ̀sĩi, mɛ́ a lɛsĩ dɛ a káaua. Ɔ̃ à zĩgↄ̃ dↄaanaↄ dìlɛdilɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu píi. +À dii zĩ̀loↄ ń tã́a pↄ́ a pìo bↄ̀lɛ Dii kpɛ́u, à sa'okĩi pↄ́ a bò Dii kpɛ́ sĩ̀sĩwa ń wɛ̃́lɛ ɛuoↄ gbòo a kↄ̀lɛ bĩ́i kpɛ. +À Dii gbagbakĩi kɛ̀kɛ, ↄ̃ à sa'òwà ń lɛ́gbã fĩabobↄↄ ń sáaukpasaↄ. A ò Yudaↄnɛ aa zↄble Dii Isailiↄ Luaɛ. +Gbɛ̃́ↄ gì lɛ́ sa'o gulɛsĩↄwa, ãma Dii ń Lua aalɛ owà. +Manase yã́ kĩniↄ ń wabi pↄ́ a kɛ̀ a Luawao ń yã́ pↄ́ gu'enaↄ òɛ̀ ń Dii Isailiↄ Lua tↄ́oↄ aa ku Isaili kíaↄ ladau. +Wabi pↄ́ a kɛ̀ ń lá Dii sìaànↄo ku gu'enaↄ taalau sãnu ń duuna pↄ́ a kɛ̀ à bↄ̀ Dii kpɛ e àↄ gɛ́ azĩa busaio. Gu pↄ́ à gulɛsĩↄ bòuↄ ku lápi guu lↄ ń gu pↄ́ à Asetaati lí ń tã́a pãleↄ pɛ̀lɛpɛlɛuↄ. +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ a bɛ +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lá a mae Manase kɛ̀waɛ. À sa'ò tã́a pↄ́ a mae pìpiↄwa píi, à zↄblènɛ́. +Kási i azĩa busa Diiɛ lá a mae kɛ̀wao, a tò a tàaeↄ dɛ̀dɛ. +Ɔ̃ Yudaↄ gbɛ̃́ pↄ́ lɛkpàaĩaàzipiↄ dɛ̀dɛ píi, aa Amↄpi nɛ́ Yosia kpà kía ũ +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ à a dezi Davidi ↄlɛsɛ̀ píi, i pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. +Aà kpalablea wɛ̃̀ swaaↄ̃de guu, gↄↄ pↄ́ a dɛ ɛ̀waasona ũ ↄ̃ à nà a dezi Davidi Lua kĩ́i wɛɛlɛawa. A wɛ̃̀ kuɛplade guu ↄ̃ à nà gbãbↄa Yelusalɛũɛwa ń Yuda bùsuo píi. À gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ dàaĩ, à Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃, à tã́a pↄ́ wa ã̀ↄ ń pↄ́ pↄ́ wa kàsaↄ sɛ̀lɛ. +Wà Baali gbagbakĩiↄ gbòo aà wáa, ↄ̃ a tò wà tulaletikatɛakĩi pↄ́ kú gbagbakĩipiↄ musu zↄ̃̀zↄ̃. À Asetaati lipɛlɛↄ ń tã́a pↄ́ wa ã̀ↄ ń pↄ́ pↄ́ wa kàsaↄ wìwi, ↄ̃ à a tibò a fã̀fã tã́apiↄ gbàgbanaↄ miaↄwa. +À tã́apiↄ sa'onaↄ wáↄ kpàsa ń sa'okĩiↄwa. Màa à gbãbↄ̀ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuoɛ. +À sa'okĩiↄ ń Asetaati lipɛlɛↄ gbòo Manase buiↄ wɛ̃́lɛↄ guu ń Ɛflaiũ buiↄ pↄ́ↄ ń Simɛↄ buiↄ pↄ́ↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Nɛfatali buiↄ pↄ́ↄ ń a bɛzia pↄ́ liaiↄwa. À tã́aↄ gbɛ̃̀gbɛ̃ à a tibò, à tulaletikatɛakĩiↄ gbòo Isaili bùsu gupiiu, ↄ̃ à ɛ̀a tà Yelusalɛũ. +Aà kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu, gↄↄ pↄ́ àlɛ gbãbↄ Yelusalɛũɛ ń Yuda bùsuo, à Asalia nɛ́ Safana ń wɛ̃́lɛ kí Maaseao ń kpàwakɛna Yoa, Yoaaza nɛ́o gbàɛ Dii a Lua kpɛ́ kɛkɛi. +Ɔ̃a pↄ́ wà mↄ̀ò Lua ua, Levii bui bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ sì ↄ̃ aa gɛ̀ò sa'onkia Ilikia kĩ́i, ↄ̃ ampii aa gɛ̀ nà gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dílɛ Dii kpɛ́ zĩ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũↄnɛ ń ↄzĩ. Manase buiↄ ń Ɛflaiũ buiↄ ń Isaili kↄ̃naↄ píi ń Yudaↄ píi ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń Yelusalɛũdeↄ mɛ́ ↄ̃api kpà. Ɔ̃ Dii kpɛ́ zĩ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ fĩabòò zĩkɛnaↄnɛ wà Dii kpɛ́ kɛkɛ wà a gbãa kã́fĩ. +Aa ↄ̃a kpà kpɛbonaↄwa wà gbɛ̀ ãaↄ luò. Aa kpà li'ãnaↄwa lↄ wà kpɛɛlɛ líↄ ń zaↄ luò, wi kpɛ́ pↄ́ Yuda kíaↄ tò we yàaaↄ kɛkɛò. +Gbɛ̃́piↄ zĩkɛ̀ ń náaio. Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dílɛ aa wɛtɛ̀ zĩpiziↄn kɛ: Levii nɛ́ Mɛlali buiↄ Yaata ń Obadiao ń Levii nɛ́ Kɛata buiↄ Zakali ń Mɛsulaũo. Levii buiↄ pↄ́'ↄbↄnaↄ lɛa dↄ̃ ḿpiiɛ. +Aamɛ aa asosɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, aa wɛtɛ̀tɛ zĩkɛnaↄzi zɛ́zɛ. Levii buieↄ mɛ́ tↄdↄdↄnaↄ ń lakɛ̃naↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũ. +Gↄↄ pↄ́ wàlɛ bↄ Dii kpɛ́u ń ↄ̃a pↄ́ wà gɛ̃̀uo, sa'onkia Ilikia bↄ̀ ikoyã pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ taalawa. +Ɔ̃ Ilikia ò lakɛ̃na Safanaɛ a ikoyã lá è Dii kpɛ́u, ↄ̃ a kpàwà. +Safana gɛ̀ò kí kĩ́i, à yã́ dàu a sìuɛ̀ à mɛ̀: N ìwaↄ lɛ́ zĩ pↄ́ ń nànɛ́ ń ↄzĩpi kɛ píi. +Aa ↄ̃a pↄ́ kú Dii kpɛ́u nà zĩkɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ ń ↄzĩ ń zĩpikɛnaↄ. +Ɔ̃ à ɛ̀a òɛ̀ sa'onkia Ilikia lá kpàwa, ↄ̃ à a kyokɛ̀ kíɛ. +Kɛ́ kíka nɛ́ Abedↄ̃o ń lakɛ̃na Safanao ń a ìwa Asaiao à mɛ̀: +À gɛ Dii laimɛɛ ń Isaili kↄ̃naↄ ń Yudaↄ taala pↄ́ wa bↄwàɛ bee yã́ musu. Dii pↄkũmabↄ̀bↄwá à kɛ̀ zài, asa wá deziↄ Dii yã́ kũao, aai yã́ pↄ́ kú taalaɛ bee guu ma aa zĩkɛ̀wào. +Ɔ̃ sa'ona Ilikia ń gbɛ̃́ pↄ́ kí ń zĩ́ sãnuↄ gɛ̀ yã'Gↄ̃ɛpiá Dii kpɛ́ pↄkasaↄ ùlɛnaɛ. +ma Dii ma mɛ̀, má yã́yia guɛ beewa ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ, láai yã́ pↄ́ kú taala pↄ́ wà a kyokɛ̀ Yudaↄ kíaɛupiↄ píi. +Má pↄkũmabↄbↄ guɛ beewa, ma pↄkũmapi a kpálɛo, asa aa pãkpàmazi aa gɛ̀ sa'ò dii pãleↄwa, aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ tã́a pↄ́ aa kɛ̀piↄ yã́ musuɛ. +À gɛń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ musu, lá à swãsɛ̀i à a ulada ga kɛ̃̀ à ↄ́ↄlↄ̀, má mà. Ma Dii mámɛ má ò. +Má tó aà ã́nuatoɛ, wi aà vĩ niɛ guu. Aà wɛ́ a si yã́ pↄ́ má yía guɛ bee ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄwalɛo. Ɔ̃ zĩnapiↄ ɛ̀a tà kíwa ń yã́pio. +Kí Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Yudaↄ sìsi, ↄ̃ aa kã̀aaaàzi píi. +À gɛ̀ńnↄ Dii ua ń sa'onaↄ ń Levii butaala pↄ́ wa è aà kpɛ́u kyokɛ̀ píi ń wáa. +Kí zɛa a mↄ̀pɛlɛ saɛ, ↄ̃ à ɛ̀a zɛ̀ ń Dii bàakuańnↄ yãdilɛaↄ. À mɛ̀ á tɛ́ Diizi, iↄ aà yãdilɛaↄ ń aà yãdanɛo kũa, iↄ aà ↄtondↄkĩi gwa ń nↄ̀sɛmɛndoo ń a pↄeão píi, iↄ Dii bàakuańnↄ yã́ pↄ́ kú lápi guu ma. +Ɔ̃ a tò Yelusalɛũdeↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ fɛ̀lɛ zɛ̀ ḿpii, ↄ̃ aa zɛ̀ ń ń deziↄ Lua bàakuańnↄ yã́o. +Yosia tã́aↄ nàaa Isaili bùsu gupiiu a kↄ̀lɛ, a tò gbɛ̃́ pↄ́ kú Isaili bùsuuↄ zↄblè Dii ń Luaɛ ḿpii. Yosia gↄↄ aa tɛ Dii ń deziↄ Luazi, aai pãalɛɛ̀o. +Yosia Gɛ̃amusu dikpɛkɛ̀ Diiɛ Yelusalɛũ, ↄ̃ wà Gɛ̃amusu sa'obↄↄ kòlokpakpa mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaidezĩ. +À sa'onaↄ dàzĩu, à ń gba sↄ̃ Dii kpɛ́ zĩ pↄ́ aa kɛ yã́ musu. +A ò Levii bui pↄ́ wà ń kpá Diiwa, aaì yãdada Isailiↄnɛↄnɛ: À Lua kpagolo dilɛ kpɛ́ pↄ́ Isailiↄ kí Davidi nɛ́ Salomↄↄ dↄ̀u, ásu da á gã̀u lↄo. Àli zↄble Dii á Luaɛ ń a gbɛ̃́ Isailiↄ. +Á baade sↄukɛ gã ń gão á deziↄ uawa, lá Isailiↄ kí Davidi ń aà nɛ́ Salomↄↄo dàlauwa. +Àↄ sĩa Dii ua, á gbɛ̃eↄ iↄ kú ń á gbɛ̃́ Isailiↄ gã ń gão, +í ń Gɛ̃amusu sa'obↄↄ kòlokpakpanɛ́. À gbãbↄ ázĩaɛ, í sãpiↄ kɛkɛ á gbɛ̃́ↄnɛ, kɛ́ aa e kɛ lá Dii dà Mↄiziɛ a òwa. +Yosia azĩa sãↄ ń a bleↄ kpà gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄwa Gɛ̃amusu sa'obↄↄ ũ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000) ń zuↄ ↄ̀aa gɛ̃o (3.000). +Aà ìwaↄ gbɛ̃́ↄ gbà pↄ́ ń sa'onaↄ ń Levii buiↄ sↄ̃. Lua ua dↄaanaↄ Ilikia ń Zakalio ń Yeiɛlio sa'onaↄ gbà Gɛ̃amusu sa'obↄↄ ↄ̀aa kuɛ'aaↄ̃ (2.600) ń zuↄ ↄ̀aa do ń basↄoo (300). +Kↄnania ń Semaiao ń a dãuna Nɛtanɛlio ń Asabiao ń Yeiɛlio ń Yozabao mɛ́ Levii bui kíaↄ ũ. Aa Levii buiↄ gbà Gɛ̃amusu sa'obↄↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000) ń zuↄ ↄ̀aa pla ń basↄoo (500). +Ɔ̃ wà Lua gbagbazĩ sↄukɛ̀, sa'onaↄ sĩa ń zɛkĩi, mɛ́ Levii bui kĩniↄ ku we gã ń gão lá kí dìlɛwa. +Aa Gɛ̃amusu sa'obↄↄ kòlokpakpa, ↄ̃ sa'onaↄ a au sì wa lɛ̀ sa'okĩiwa. Levii bui pↄ́piↄ báa bò, +ↄ̃ aa pↄ́ pↄ́ wì a pↄ́ kàtɛu à tɛ́kũ bↄ̀ adoa, aa kpà ń gbɛ̃́ Isailiↄwa gã ń gão aa sↄ̃ò Diizi, lá a ku Mↄizi taalauwa. Màaɛ lↄ ń zuↄ. +Levii buiↄ Gɛ̃amusu sa'obↄↄ kpàtɛa lá wa dìlɛwa, ↄ̃ aa zùnↄↄ kà taↄ ń ooↄ ń dàaↄ guu, aa a fùukɛ̀, ↄ̃ aa gɛ̀ò gbɛ̃́ↄnɛ kpakpa. +Bee gbɛa ↄ̃ aa ńzĩa pↄ́ kɛ̀kɛ ń sa'onaↄ, asa Aalona bui sa'onapiↄ lɛ́ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi tɛ́kũↄ o e gu gɛ̀ sìòɛ. +Asafa bui lɛ̀sinaↄ kú ń zɛkĩi lá Davidi dìlɛwa, Asafa buiↄ ń Emani buiↄ ń kí gu'ena Yedutu buiↄ. Bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana pↄ́ kú bↄlɛ ń bↄlɛo aai go ń tíao, an gbɛ̃́ Levii buiↄ mɛ́ ń pↄ́ kɛ̀kɛnɛ́. +Zĩbeezĩ wà Dii gbàgba a zɛ́wa, wà Gɛ̃amusu dikpɛkɛ̀, mɛ́ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò aà gbagbakĩiwa, lá kí Yosia dìlɛwa. +Gↄↄ bee Isaili pↄ́ kú weↄ Gɛ̃amusu dikpɛkɛ̀, ↄ̃ aa Kàaso dikpɛkɛ̀ gↄↄ sopla. +Za ãnabi Samuɛli gↄↄ wi Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛ à kà màao. Isailiↄ kíae i dikpɛpi kɛ lá Yosia kɛ̀wao. Sa'onaↄ ku we ń Levii buiↄ ń Yudaↄ píi ń Isaili pↄ́ kú weↄ ń Yelusalɛũdeↄ. +Wà Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛ̀ kí Yosia kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guuɛ. +Yosia Lua kpɛ́ yãkɛkɛa gbɛa píi Egipiↄ kí Nɛko lɛ́ gɛ́ zĩkai Kaakemi, Uflata saɛ, ↄ̃ Yosia bↄ̀ gɛ̀wà ń zĩo. +Nɛko gbɛ̃́ↄ zĩ̀wà à mɛ̀: Yudaↄ kía, bↄ́mɛ wá daaai? I kɛ ḿmɛ ↄ̃ málɛ mↄ́ zĩkainnↄ gbão, ma ibɛɛↄnɛ. Lua mɛ̀ mà kɛ kpakpa. Lá a kumanↄ, ńsu kpaɛ̀o, kɛ́ asu n dɛo yã́i. +Kási Yosia i mikɛ̃wào, i yã́ pↄ́ Lua dà Nɛkoɛ a òɛ mao, ↄ̃ à azĩa lìlɛ, à gɛ̀wà ń zĩo Mɛgido gusalalau. +Kɛ́ kàzunaↄ kí Yosia pà, ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ: À ma sɛ tamanↄ, wà ma wiwiɛ we. +Ɔ̃ aà ìwapiↄ aà bↄ̀ a sↄ̃́go guu wà aà dà a sↄ̃́go plaade guu wà tàò Yelusalɛũ. À gà, ↄ̃ wà aà mia kpàkↄ̃i ń aà deziↄ. Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ aà gɛ ↄ́ↄlↄ̀ ḿpii. +Ɔ̃ Zelemii wɛ̃nalɛ dà ń Yosiao. E gbã gↄ̃ɛ ń nↄɛo lɛ̀sinaↄ ì lɛpi si Yosia yã́ musuɛ, tó aalɛ wɛ̃nalɛ sí. Ɔ̃ wɛ̃nalɛsia gↄ̃̀ fɛlɛkaa ũ Isaili bùsuu, lɛpiↄ ku wɛ̃nalɛ taalau. +Yosia yã́ kĩni pↄ́ a kɛ̀ za a daalɛawa e a midɛawa ku Isaili kíaↄ ń Yuda kíaↄ ladau ń gbɛ̃kɛ pↄ́ a kɛ̀ Diiɛ à zĩkɛ̀ yã́ pↄ́ kú aà ikoyã láuwao. +Ɔ̃ Yudaↄ Yosia nɛ́ Yoaaza kpà kía ũ aà gbɛu Yelusalɛũ. +Yoaaza wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃ode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ mↄ àaↄ̃ɛ. +Ɔ̃ Egipiↄ kí Nɛko aà bↄ̀ kpalau YelusalɛũÀ Yoaaza vĩ̀i Ɛliakiũ kpà Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ kía ũ, ↄ̃ à aà tↄ́ lìlɛɛ̀ Yoakiũ. Ɔ̃ à Ɛliakiũ dãuna Yoaaza kũ̀ tàò Egipi. +Yoakiũ wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ kuɛdoɛ. À yã́ pↄ́ Dii a Lua yeio kɛ̀. +Babɛli kí Nɛbukanɛza mↄ̀ lɛ̀lɛwà, à mↄgotɛ̃ gala kpàɛ̀ à taaànↄ Babɛli. +Nɛbukanɛza Dii kpɛ́ pↄeↄ sɛ̀lɛ tàò, a kàlɛ a bɛ Babɛli. +Yoakiũ yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ń Yuda kíaↄ ladau ń yãbɛ̃ɛ pↄ́ a kɛ̀ↄ ń vãi pↄ́ wa èwàↄ. Ɔ̃ aà nɛ́ Yɛkↄnia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yɛkↄnia wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ mↄ àaↄ̃ ń gↄↄ kwioɛ. À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀. +Kɛ́ í bↄ̀ ɛu, kí Nɛbukanɛza gbɛ̃́ↄ zĩ̀, ↄ̃ wà aà kũ̀ sùò Babɛli ń Dii kpɛ́ pↄ́ ↄdeↄ. À aà desɛ̃ Zedekia kpà Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ kía ũ. +Zedekia wɛ̃̀ bao ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ kuɛdoɛ. +À yã́ pↄ́ Dii a Lua yeio kɛ̀, i azĩa busa ãnabi Zelemii pↄ́ Dii yã'òɛɛo. +Kí Nɛbukanɛza tò à lɛgbɛ̃̀ɛ à mɛ̀ á sì ń Luao a bↄ aà kpɛo, ↄ̃ à bↄ̀ aà kpɛ. Aà swã́ gbãakũ̀, à gì ɛa sui Dii Isailiↄ Luawa fĩ́afĩa. +Ɔ̃ sa'on dↄaanaↄ ń gbɛ̃́ↄ dↄaanaↄ bↄ̀ Dii yã́ kpɛ sↄ̃, aa zɛ̀ ń yãbɛ̃ɛ pↄ́ buipãleↄ kɛ̀ↄ, aa kpɛ́ pↄ́ Dii dìlɛ a pↄ́ ũ gbãlɛ̀. +Dii an deziↄ Lua ìↄ ãnabiↄ zĩmá mↄ̀ↄmↄↄ, asa à a gbɛ̃́ↄ wɛ̃nagwà ń a kpɛ́o, +ↄ̃ aa Lua zĩnapiↄ kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ, aa sakà Luapi yã́u. Aa aà ãnabipiↄ àlafiikɛ̀ e aà pↄ gɛ̀ pàńzi, a weea vĩo. +Ɔ̃ à Babiloniↄ kía gbàɛmá, à gɛ̀ lɛ̀lɛmá. Kíapi ń ɛ̀waasoↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao Dii ua. Dii i ɛ̀waasoↄ ń wɛ̃́ndiaↄ wɛ̃nagwao ge maezↄ̃ↄↄ ge gbɛ̃ ziↄ, à ń náɛ̀ a ↄzĩɛ. +Ɔ̃ à Dii kpɛ́ pↄ́ↄ sɛ̀lɛ tàò Babɛli píi, a zↄ̃ↄ ń a nɛ́nao, ń Dii kpɛ́ àizɛɛↄ ń kí ń a ìwaↄ àizɛɛↄ píi. +Ɔ̃ aa tɛsↄ̃̀ Lua kpɛ́wa, aa Yelusalɛũ bĩ́i gbòo. Aa tɛsↄ̃̀ a ua maaↄwa, aa pↄ́ bɛɛɛdeↄ ↄ̃̀ↄkpà píi. +Kíapi gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ bɛ̃́ɛ, wi ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaooↄ kũ̀kũ zↄↄ ũ api ń a nɛ́ↄ, à tàńnↄ Babɛli e Pɛɛsiↄ gɛ̀ kpalablèò. +Isaili bùsu ĩ́ampakĩi è sa. Kɛ́ à gↄ̃̀ da gii, a ĩ́ampaa e wɛ̃̀ bàaↄ̃kwi gɛ̀ pàò, lá Dii dà Zelemiiɛ a òwa. +Pɛɛsiↄ kí Kilusi kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu ↄ̃ gupiiu, ↄ̃ à gbàsa kɛ̃̀ láu à mɛ̀: +Yã́ pↄ́ ma Pɛɛsiↄ kí Kilusi Á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ aà gbɛ̃́ ũↄ, à fɛlɛ à á taanankɛ we, Dii á Lua iↄ kúánↄ. +Ɛzala. +Pɛɛsiↄ kí Kilusi kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guuu píi, ↄ̃ à gbàsa kɛ̃̀ láu à mɛ̀: +Yã́ pↄ́ ma Kilusi, Pɛɛsiↄ kía +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ aà gbɛ̃́ ũ á guu, Lua kuaànↄ, i ta Yelusalɛũ, Yuda bùsuu, i kpɛdↄ Dii Isailiↄ Lua pↄ́ dɛ Dii ũ Yelusalɛũɛ we. +An gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀piↄ saɛdeↄ dↄńlɛ ń ã́nusuo ń vuao ń àizɛɛↄ ń pↄtuoↄ ń Lua kpɛ́ pↄ́ aalɛ gɛ́ dↄi Yelusalɛũ gbaↄ. +Ɔ̃ Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ uabeleↄ ń sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ Lua tɛkpàńguↄ fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ Dii kpɛ́ dↄi Yelusalɛũ. +An saɛdeↄ ↄdàmá, aa ń gbá ã́nusu pↄ́ↄ ń vua pↄ́ↄ ń àizɛɛↄ ń pↄtuoↄ ń pↄ́ ↄdeↄ ń Dii kpɛ́ gbaↄ píi. +Ɔ̃ Pɛɛsiↄ kí Kilusi bↄ̀ ń Dii kpɛ́ pↄ́ pↄ́ Nɛbukanɛza sɛ̀lɛ yãa Yelusalɛũ a kàlɛ a tã́a kpɛ́uↄ. +A ò a ↄ'ulɛna Miledaɛ aà pↄ́piↄ nao aà kpa Yudaↄ kí Sesebazaawa, ↄ̃ a kɛ̀ màa. +Pↄ́piↄ dasin kɛ: Vua ta baakwi, ã́nusu ta ↄ̀aa sↄo, tapɛlɛnti baakwi mɛ̀ndosai, +vua imibↄ baakwi, ã́nusu imibↄ ↄ̀aa pla ń kwio, ta buipãle ↄ̀aa sↄo. +Vua ń ã́nusu taↄ fɛ̀lɛ píi ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo ń ↄ̀aa plao (5.400). Kɛ́ zĩ̀zↄpiↄ bↄ̀lɛ Babɛli aa sù Yelusalɛũ, ↄ̃ Sesebazaa mↄ̀ ń pↄ́piↄ pi, ↄ̃ an gbɛ̃eↄ bↄ̀ zĩ̀zↄkɛpiu aa sù Yelusalɛũ, Yuda bùsuu sa, ↄ̃ baade tà a bɛ wɛ̃́lɛu. +An dↄaanaↄn kɛ: Zolobabɛli, Yesua, Nɛɛmii, Selaia, Leelaia, Maadose, Bilisã, Misipaa, Bigivai, Leuũ ń Baanao. Isaili gↄ̃ɛ pↄ́ sùↄ dasilɛn kɛ: +Palↄsi buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla ń baswaaↄ̃kwi ń plao (2.172). +Sefatia buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń baswaaↄ̃kwi ń plao (372). +Ala buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń baswaaↄ̃kwi ń sↄoo (775kuɛplao (2.812). +Elaũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa soolo ń blakwi ń síiↄ̃o (1.254). +Zatu buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń basoplasↄoo (945). +Zakai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń baswaaↄ̃o (760). +Bani buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bla ń plao (642). +Bebai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bao ń àaↄ̃o (623). +Azegada buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa soolo ń bao ń plao (1.222). +Adonikaũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bàaↄ̃sↄo ń mɛ̀ndoo (666). +Bigivai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla ń bàaↄ̃ síiↄ̃saio (2.056). +Adini buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń blakwi ń síiↄ̃o (454). +Atee buiↄ gbɛ̃ↄn basↄo plasai (98). +Bezai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basoolo ń àaↄ̃o (323). +Yola buiↄ gbɛ̃ↄn basↄokwi ń plao (112). +Asuũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń bao ń àaↄ̃o (223). +Gibaa buiↄ gbɛ̃ↄn basↄo sↄosai (95). +Bɛtɛlɛũdeↄ gbɛ̃ↄn basoolo ń àaↄ̃o (123). +Nɛtofadeↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃ síiↄ̃sai (56). +Anatodeↄ gbɛ̃ↄn basoolosↄo ń àaↄ̃o (128). +Azemavɛdeↄ gbɛ̃ↄn bla ń plao (42). +Kiliayaaliũdeↄ ń Kefiladeↄ ń Beelodeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basopla ń àaↄ̃o (743). +Lamadeↄ ń Gɛbadeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bao ń mɛ̀ndoo (621). +Mimasadeↄ gbɛ̃ↄn basoolo ń plao (122). +Bɛtɛlideↄ ń Aideↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń bao ń àaↄ̃o (223). +Nɛbodeↄ gbɛ̃ↄn blakwi ń plao (52). +Magbisideↄ gbɛ̃ↄn baswaaↄ̃ síiↄ̃sai (156). +Elaũ pãle buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa soolo ń blakwi ń síiↄ̃o (1.254). +Aliũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basooloo (320). +Lodideↄ ń Adidadeↄ ń Onↄdeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basoolosↄoo (725). +Yelikodeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basoplasↄoo (345). +Senaadeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń baakwio (3.630). +Sa'ona bui pↄ́ sùↄn kɛ: Yesua bui Yedaia buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń baswaaↄ̃kwi ń àaↄ̃o (973). +Imɛɛ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo ń blakwi ń plao (1.052). +Pasuu buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa soolo ń blasↄo ń plao (1.247). +Aliũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo ń gɛ̃o ń plao (1.017). +Levii bui pↄ́ sùↄn kɛ: Odaviolosↄo ń àaↄ̃o (128). +Bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana pↄ́ dɛ Saluũ ń Ateeo ń Talemↄo ń Akubuo ń Atitao ń Sobaio bui ũↄ gbɛ̃ↄn basopla mɛ̀ndosai (139). +Gbɛ̃́ɛ beeↄ buiↄ mɛ́ Lua ua zĩkɛnaↄ ũ: Ziha, Asufa, Tabao, +Kelosi, Siaa, Padoni, +Lebana, Agaba, Akubu, +Agabu, Salemai, Anana, +Gideli, Gaaa, Leaia, +Lezini, Nɛkoda, Gaaũ, +Uza, Pasea, Besai, +Asena, Mɛuniũ, Nɛfusiũ, +Babuku, Akufa, Aluu, +Bazelu, Mɛida, Aasa, +Baakosi, Sisela, Tɛma, +Nɛzia ń Atifao. +Gbɛ̃́ɛ beeↄ mɛ́ Salomↄↄ zↄ̀blenaↄ buiↄ ũ: Sotai, Sofɛlɛ, Peludao, +Yala, Daakↄ̃, Gideli, +Sefatia, Atili, Pokɛlɛ Azebaiũ ń Amio. +Lua ua zĩkɛnapiↄ ń Salomↄↄ zↄ̀blenapiↄ kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla swaaↄ̃saiònɛ́o, tó Isailiↄn ń ũ. +Delaia ń Tobiao ń Nɛkodao buiↄnɛ, mɛ́ aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń blakwi ń plao (65̀su gbɛ̃́ Baazilai nɛ́ sɛ̀ yãa, ↄ̃ à a ã̀nsuepi tↄ́ sɛ̀. +Gbɛ̃́piↄ ń tↄ́ wɛ̀ɛlɛ buibↄkĩi taalau, kásisa'oblɛ bleo. +Gbɛ̃́piↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń plao ń ↄ̀aa doo ń baswaaↄ̃oɛ (42.360). +An zↄ̀blenaↄ gↄ̃ɛ ń nↄɛo ku lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń ↄ̀aa doo ń basopla àaↄ̃saio (7.337). Lɛ̀sinaↄ gↄ̃ɛ ń nↄɛo kúńnↄ lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do. +Aa sↄ̃́ vĩ mɛ̀n ↄ̀aa àaↄ̃ ń basopla síiↄ̃saio (736), sↄ̃baona ↄ̀aa do ń blasↄoo, +yiongo ↄ̀aa pla ń bla sↄosaio (435), zàa'ĩna ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ soolo ń ↄ̀aa àaↄ̃o ń basooloo (6.720). +Kɛ́ aa kà Dii kpɛ́ dↄkĩi Yelusalɛũ, an uabeleeↄ gbadàda, kɛ́ aa e Lua kpɛ́ kɛkɛ dↄò a gbɛu. +Aa gbadà kpɛ́ zĩ kpagolo guu ń gbãa lɛ́u, vua kiloo ↄ̀aa pla ń basↄoo (500), ã́nusu tↄnu àaↄ̃ ń sa'ona ulataoↄ basↄo. +Sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń lɛ̀sinaↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ń Lua ua zĩkɛnaↄ ń gbɛ̃pãleeↄ zↄ̃̀lɛzↄ̃lɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ wa kɛ̀kɛnɛ́ↄ guu, ↄ̃ Isaili kĩniↄ zↄ̃̀lɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu. +Kɛ́ wɛ̃̀ mↄ soplade kà, Isailiↄ sù zↄ̃̀lɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu píi. Ɔ̃ aa kã̀aa Yelusalɛũ lán gbɛ̃́ mɛ̀ndowa. +Yozada nɛ́ Yesua ń a sa'on deeↄ ń Salatiɛli nɛ́ Zolobabɛlio ń a gbɛ̃́ Isailiↄ Lua gbagbakĩi bò, kɛ́ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ owà, lá Lua gbɛ̃́ Mↄizi ò a ikoyã guuwa. +Baa kɛ́ aalɛ vĩakɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú bùsupi guuↄnɛ, aa gbagbakĩipi bò a gbɛuɛ, ↄ̃ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Diiwa kↄↄ ń oosio. +Aa Lákpɛdↄa dikpɛkɛ̀ lá a ku lápi guuwa, aaìↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o lá gu lɛ́ dↄ, lá wà a lɛ́ dìlɛwa. +Bee gbɛa aa sa pↄ́ wìↄ o gↄↄpii ò ń mↄ dafu pↄ́o ń dikpɛ pↄ́ Dii dìlɛↄ pↄ́o ń gba pↄ́ wì mↄoɛ̀ↄ. +Mↄ soplade gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ↄ̃ aa nà Dii gbagbaawa màa, baa kɛ́ wi aà kpɛ́ dↄ yãao. +Aa ↄ̃a kpà gbɛ̀'ãnaↄ ń li'ãnaↄwa, ↄ̃ aa pↄblea ń imiao ń nísio kpà Sidↄ̃deↄ ń Tiideↄwa, kɛ́ aa sɛdɛ lí zↄ̃zↄ̃ Libã bùsuu, aa yeye gɛò Zope daa ísiaa, lá Pɛɛsiↄ kía Kilusi ń gbá zɛ́wa. +An kaa Lua kpɛ́ dↄkĩi Yelusalɛũ wɛ̃̀ plaade mↄ plaade guu, Salatiɛli nɛ́ Zolobabɛli ń Yozada nɛ́ Yesuao nà zĩwa ń ń gbɛ̃́ kĩniↄ, sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ zĩ̀zↄkɛu aa sù Yelusalɛũↄ píi. Aa Levii bui pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ dìlɛ Dii kpɛ́ zĩpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ. +Yesua ń a buiↄ nàkↄ̃wa ń Kamiɛlio ń aà nɛ́ Odavia buiↄ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ zĩpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ ń Enadao ń aà buiↄ. Levii buiↄnɛ ḿpii. +Kɛ́ Dii kpɛbonaↄ lɛ́ kpɛ́pi ɛ̃ kpálɛ, sa'onaↄ zɛzɛ we sa'on pↄkasaↄ dadaa, aa ń kuuↄ kṹkũa, mɛ́ Levii nɛ́ Asafa buiↄ ku we lↄ ń sɛ̃́sɛ̃naↄ aa Dii táasilɛò, lá Isailiↄ kí Davidi ò yãawa. +Aa lɛsì aa Dii táasilɛ̀, aa aà sáaukpà aa mɛ̀: Dii maa, aà gbɛ̃kɛkɛa wá Isailiↄnɛ láaa vĩo. Ɔ̃ gbɛ̃́pii wii gbãa lɛ̀ aa Dii táasilɛ̀, kɛ́ wà Dii kpɛ́ ɛ̃ kpàlɛ yã́i. +Kási sa'on daside ń Levii buiↄ ń uabele pↄ́ zikũ̀ aa wɛsì kpɛ́ káaulɛↄ, kɛ́ aa kpɛ́pi ɛ̃boa è, aa búbuapɛ̀ɛ. Gbɛ̃́ dasideↄ sↄ̃ aalɛ pↄna wii lɛ. +Gbɛ̃e pↄna wii dↄ̃kↄ̃ɛ ń búbua pↄ́ wàlɛ pɛ́o lↄo, kɛ́ baade lɛ́ wii gbãa lɛ yã́i, mɛ́ wà kↄ̃fĩpi mà zã̀. +Kɛ́ Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ibɛɛↄ mà zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ lɛ́ kpɛ́ bo Dii Isailiↄ Luaɛ, +aa mↄ̀ Zolobabɛli ń uabeleↄ lè, aa ònɛ́: À to wà kpɛ́ boánↄ, asa wi á Lua kĩ́i wɛɛlɛ lááwa sↄ̃ɛ. Wiↄ aà gbagbaɛ za gↄↄ pↄ́ Asiliↄ kí Esaadↄ̃ sùwanↄ la. +Ɔ̃ Zolobabɛli ń Yesuao ń Isaili uabele kĩniↄ ònɛ́: Wá Lua kpɛ́ boa dɛ á yã́ ũo. Wá wá pↄ́ bo Dii Isailiↄ Luaɛ wátɛ̃ɛ, lá Pɛɛsiↄ kí Kilusi dìlɛwɛ̃ɛwaɛ. +Ɔ̃ bùsupideↄ lɛ́ wɛɛlɛ Yudaↄ kãdɛ, aalɛ ĩadamá, kɛ́ aasu kpɛ́pi boo yã́i. +Aa fĩabò kía lɛdamadeↄnɛ za Kilusi gↄↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Pɛɛsiↄ kí Daliusi kpalablegↄↄwa, ↄ̃ aa gìnɛ́ ń yã́ pↄ́ aalɛ yáo. +Aa lakɛ̃ Aasueluɛ aà kpalablea daalɛgↄↄ, aa gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũↄ ń Yuda bùsuo píi káalakɛ̀ɛ̀. +Biselaũ ń Miledao ń Tabeelio ń ń gbɛ̃́ kĩniↄ lakɛ̃ Pɛɛsiↄ kí Aatasasaɛ lↄ aà kpalablegↄↄ. Aa kɛ̃̀ɛ̀ ń Sili yã́o, ↄ̃ wà a bↄↄlɛkɛ̀ɛ̀. +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ Leuũ ń a lakɛ̃na Simɛsaio lakɛ̃ kí Aatasasaɛ Yelusalɛũ yã́ musu lↄ aa mɛ̀: +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ Leuũ ń a lakɛ̃na Simɛsaio ń ń gbɛ̃́ kĩni Dinadeↄ ń Afaasatadeↄ ń Taapɛlideↄ ń Afaasideↄ ń Ɛlɛkideↄ ń Babɛlideↄ ń Susade pↄ́ bↄ̀lɛ Elaũ bùsuuↄ +ń gbɛ̃́ pↄ́ kía zↄ̃ↄ bɛɛɛde Asenapa ń bↄ́lɛ ń bùsuu aa ń zↄ̃́lɛzↄ̃lɛ Samali wɛ̃́lɛu ń Uflata baala gupãleuↄ, +wá Uflata baaladeↄ n zↄ̀blenaↄ mɛ́ lápi kɛ̃̀nɛ kí Aatasasa, wa mɛ̀: +Kí, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ Yuda pↄ́ bↄ̀ n kĩ́i aa sù laↄ gɛ̀ lɛ́ Yelusalɛũ wɛ̃́lɛ vãi pãsĩpi kálɛ, aa ɛ̀a lɛ́ a bĩ́ibo lↄ, aalɛ a bɛzia fɛlɛ. +Kí, ǹyↄ̃ dↄ̃ lↄ, tó aa ɛ̀a wɛ̃́lɛpi kàlɛ aa a bĩ́ibò wa làa, aa falubↄnɛ lↄo ge ɛlɛ'ↄ̃a ge wɛ̃̀'ↄ̃a, aai n ↄ̃a pↄ́ ni si kɛ̃́sã. +Tia kɛ́wa kí, lá ḿmɛ ń wá ũ, i kũ wà n kpɛ eo. A yã́i wa láɛ bee kpã̀sãinɛ kɛ́ wà yã́pi onɛ. +Wɛɛlɛ n dezi�� láↄ guu ǹ gwa, ní e dↄ̃ lá wɛ̃́lɛpideↄ swã́ gbãa, aa ĩadà kíaↄwa ń bùsu gbãadeↄ. Za zi wɛ̃́lɛpideↄ yãkele kɛ̀ zài. Bee yã́ mɛ́ tò wà wɛ̃́lɛpi dúuzↄ̃̀i. +Kí, wálɛ onɛ, tó wà ɛ̀a wɛ̃́lɛpi fɛ̀lɛ, wà ɛ̀a a bĩ́ibò wa làa, ńyↄ̃ↄ pↄe vĩ Uflata baala lↄo. +Bee gbɛa kía lá kpã̀sãnɛ́ à mɛ̀: Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ Leuũ ń a lakɛ̃na Simɛsaio ń á gbɛ̃́ kĩni pↄ́ kú Samali ń Uflata baaleↄ, ma fↄkpàwá. +Lá pↄ́ á kpã̀sãmɛɛ, wà a kyokɛ̀ wà a bↄↄlɛkɛ̀mɛɛ. +Má ò wà wɛɛlɛ lá ziↄ guu, ↄ̃ wa è sĩanaɛ, wɛ̃́lɛpideↄ ìↄ bↄ kíaↄ kpɛɛ. Za zi yãkeledeↄnɛ. +Kía zↄ̃ↄↄ kpalablè Yelusalɛũ we, aa gbãablè Uflata baaledeↄwa píi, wà falubↄ̀nɛ́ ń ɛlɛ'ↄ̃ao ń wɛ̃̀'ↄ̃ao. +À yãdilɛ gbɛ̃́piↄnɛ aa kã́mabo sa. Aasu ɛa wɛ̃́lɛpi vuo e mà ń gba lɛ́. +À laaika! Ásu niazĩkpa yã́pizio, kɛ́ vãipi su ↄta, aa wá ásookɛo yã́i. +Kɛ́ wà kí Aatasasa lápi kyokɛ̀, wà a bↄↄlɛkɛ̀ Leuũɛ ń a lakɛ̃na Simɛsaio ń ń gbɛ̃́ kĩniↄ, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ gɛ̀ Yudaↄ lè Yelusalɛũ gↄ̃̀ↄ. Aa gìnɛ́ pãsĩpãsĩ aa mɛ̀ aa kã́mabo. +Beewa aa kã́mabò ń Lua kpɛ́ zĩ pↄ́ aalɛ kɛ Yelusalɛũo e Pɛɛsiↄ kí Daliusi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu. +Ãnabi Age ń ãnabi Zakali, Ido nɛ́o ãnabikɛkɛ̀ Yuda pↄ́ kú Yelusalɛũↄ ń Yuda bùsuo píi ń Isailiↄ Lua tↄ́o. +Ɔ̃ Salatiɛli nɛ́ Zolobabɛli ń Yozada nɛ́ Yesuao fɛ̀lɛ nà Lua kpɛ́ boawa Yelusalɛũ. Lua ãnabipiↄ kúńnↄ, aalɛ dↄńlɛ. +Wegↄ̃ↄ Uflata baala dↄaana Tatɛnai ń Setaa Bozenaio ń ń gbɛ̃́ↄ mↄ̀ ń lé, aa ń lá aa mɛ̀: Démɛ á gbá zɛ́ à kpɛ́ɛ bee kɛkɛ boi? +Aa gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ kpɛ́pi boↄ tↄ́ gbɛ̀a lↄ. +Ń beeo Lua lɛ́ wɛ́tɛ Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄzi, ↄ̃ aai onɛ́ aa kã́maboo. Aa mɛ̀ wà lɛ́kpãsãkɛ Daliusiɛ gĩa, aai lá pↄ́ a kɛ̃ a yã́ musu e. +Uflata baala dↄaana Tatɛnai ń Setaa Bozenaio ń ń gbɛ̃́ Pɛɛsi buiↄ lakɛ̃, ↄ̃ aa kpã̀sã kí Daliusiɛ. +Lɛ́kpãsã pↄ́ aa kɛ̀ɛ̀n kɛ, aa mɛ̀: Kí Daliusi, wa fↄkpàma maamaa. +Kí, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ wa gɛ Yuda bùsuu e Lua zↄ̃ↄde kpɛ́u. Wàlɛ kpɛ́pi bo ń gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ, wàlɛ lí da kpɛ́pi gĩↄwa. Wàlɛ zĩpi kɛ ń laaio, àlɛ táa'o. +Wa yãlàla ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa wa mɛ̀: Démɛ á gbá zɛ́ à kpɛ́ɛ bee kɛkɛ boi? +Wa ń tↄ́ gbɛ̀a kɛ́ wà e onɛ, ↄ̃ wa ń dↄaanapiↄ tↄ́ dàlau. +Lá aa yã́zãsìwán kɛ: Aa mɛ̀ musu ń zĩ́lɛo Lua zↄ̀blenaↄn ń ũ. Kpɛ́ pↄ́ wa bò yãa à wɛ̃ kɛ̀, ↄ̃ wa kɛ̀kɛ lɛ́ bo lↄ. Isailiↄ kí zↄ̃ↄ mɛ́ bò yãa. +Aa mɛ̀ ń deziↄ Lua Musude pↄ fɛ̀lɛ, ↄ̃ à ń ná Babiloni bui Nɛbukanɛza, Babɛli kíaɛ a ↄzĩ, ↄ̃ à kpɛ́pi wìwi à gbɛ̃́piↄ sɛ̀lɛ tàńnↄ Babɛli. +Bee gbɛa Babɛli kí Kilusi kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu à yãdìlɛ à mɛ̀ wà ɛa Lua kpɛ́pi bo lↄ. +Baa vua ń ã́nusu pↄ́ pↄ́ Nɛbukanɛza sɛ̀lɛ Lua kpɛ́u Yelusalɛũ, a kàlɛ a tã́akpɛu Babɛliↄ, kí Kilusi bↄ̀lɛ kpà Sesebazaa pↄ́ à aà dìlɛ bùsu dↄaana ũwaɛ. +A òɛ̀ aà pↄ́piↄ sɛ gɛ kálɛ Lua kpɛ́u Yelusalɛũ, tó wà kpɛ́pi kɛ̀kɛ dↄ̀. +Ɔ̃ Sesebazaa mↄ̀ Lua kpɛ́ ɛ̃ kpàlɛ. Wàlɛ kpɛ́pi bo za gↄↄ beeɛ e gbã, kási i láa yãao. +Kí, tó à kɛ̀nɛ maa, lá wɛɛlɛ kíaↄ lákalɛkĩi Babɛli, ní gwa tó kí Kilusi yãdìlɛ wà Lua kpɛ́ dↄ Yelusalɛũɛ. Lá ń è, ní lɛ́kpãsãkɛwɛ̃ɛ. +Kí Daliusi yãdìlɛ, ↄ̃ wà lápi wɛ̀ɛlɛ taala pↄ́ wa kàlɛ Babɛli lákalɛkĩiↄ guu. +Ɔ̃ wà bↄ̀ lá kooawa Ɛbatana wɛ̃́lɛ bĩ́ideu Mɛdɛ bùsuu. Yã́ɛ bee ku a guu, kɛ́ asu sã́ńguo yã́i: +Kí Kilusi kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu à yãdìlɛ Lua kpɛ́ pↄ́ kú Yelusalɛũ musu, à mɛ̀ wà kpɛ́pi dↄ sa'okĩi ũ. Wà a ɛ̃bo a lɛsĩ ká gã̀sĩsuu bàaↄ̃, a yàasa gã̀sĩsuu bàaↄ̃. +Wàli gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ di àaↄ̃, lí mɛ̀ndo, gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ àaↄ̃, lí mɛ̀ndo. Wa a fĩabo ń kibɛ ↄ̃ao. +Vua ń ã́nusu pↄ́ pↄ́ Nɛbukanɛza sɛ̀lɛ Lua kpɛ́u Yelusalɛũ à sùò Babɛliↄ sↄ̃, wa ɛa gɛ kálɛ a gbɛu Lua kpɛ́u Yelusalɛũ. +Ɔ̃ kí Daliusi lɛ́kpãsãkɛ̀ à mɛ̀: Tiasa Uflata baale dↄaana Tatɛnai ń Setaa Bozenaio ń á gbɛ̃́ pↄ́ kú Uflata baa weↄ, à ázĩa ga we. +À Lua kpɛ́ dↄ̀na dãↄ to tɛɛɛ. À to Yudaↄ dↄaana ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ Lua kpɛ́pi kɛkɛ dↄ. +Málɛ yã́ pↄ́ ásu kɛ Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ Lua kpɛ́pi dↄa musu dilɛɛ́. À pↄ́ pↄ́ aa yeiↄ sɛ́lɛ ma làasiu we ń Uflata baale falu pↄ́ wa bↄ̀o, í kpámá píi, kɛ́ zĩpi su zɛ lↄo yã́i. +Pↄ́ pↄ́ aa yei píi, zugaae, sãsakao, sãnɛbↄlↄ pↄ́ aaì Lua Musude gbagbaò, pↄ́wɛna, wisi, vɛ̃ɛ, nísi, àↄ kpa Yelusalɛũ sa'onaↄwa lá gu lɛ́ dↄ lá aa gbɛ̀awáwa pãkpaisai, +kɛ́ aa e sa pↄ́ kà Lua Musudegu owà, aai wabikɛwàmɛɛ ń ma nɛ́ↄ. +Tó gbɛ̃e yã́ pↄ́ má dìlɛɛ bee lìlɛ, wa ade kpɛ́ lí wo, wi aà pawà wà pɛ́lɛ, wi aà bɛ kɛ tufua ũ. +Tó kíae ge buie lɛ́ wɛɛlɛ yã́pi lilɛ ge àlɛ wɛɛlɛ Lua kpɛ́ pↄ́ kú Yelusalɛũpi wí, Lua pↄ́ tò a tↄ́ kú gupiwa, aà ade fu. Ma Daliusi mámɛ ma yã́pi dìlɛ. Wà zĩkɛwà maamaa. +Kɛ́ kí Daliusi lɛ́kpãsãpi kɛ̀ màa, Uflata baala dↄaana Tatɛnai ń Setaa Bozenaio ń ń gbɛ̃́ↄ yã́pi kɛ̀ ń laaio. +Ɔ̃ Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kpɛdↄa lɛ́ gɛ́ aɛ lá ãnabi Age ń ãnabi Zakali Ido nɛ́o ãnabikɛkɛ̀wa. Aa kpɛ́pi dↄ̀ wa làa lá Isailiↄ Lua òwa, lá Pɛɛsiↄ kíaↄ Kilusi ń Daliusio ń Aatasasao a yãdìlɛwa. +Aa Lua kpɛ́ mìdɛ Adaa gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ kí Daliusi kpalablea wɛ̃̀ soolode guuɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ Lua kpɛ́ sakɛ̃̀ ń pↄnao, sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń gbɛ̃́ kĩni pↄ́ sù ń zĩ̀zↄkɛoↄ píi. +Lua kpɛ́ sakɛ̃api yã́i aa sa'ò ń zuswanaↄ mɛ̀n basↄo ń sãsakaoↄ mɛ̀n ↄ̀aa do ń sãnɛbↄlↄↄ mɛ̀n ↄ̀aa pla, ↄ̃ aa sa'ò ń blesanaↄ mɛ̀n kuɛpla Isaili bui dasilɛu ampii duun awakpabↄ ũ. +Aa sa'onaↄ dìlɛdilɛ gã ń gão, mɛ́ aa Levii buiↄ dìlɛdilɛ gã ń gão lↄ, kɛ́ aa zĩkɛ Luaɛ Yelusalɛũ, lá a ku Mↄizi lá guuwa. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́, zĩ̀zↄ pↄ́ sùpiↄ Gɛ̃amusu dikpɛ kɛ̀. +Sa'onaↄ ń Levii buiↄ gbãbↄ̀ ńzĩaɛ aa gↄ̃̀ gbãlɛsai ḿpii, ↄ̃ aa Gɛ̃amusu sã kòlokpakpa zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄnɛ ń ń sa'on deeↄ pↄ́o ń ńzĩa pↄ́o. +Isaili zĩ̀zↄ pↄ́ sùpiↄ mɛ́ sò ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛa buipãleↄ yã́ musu tò, aalɛ Dii Isailiↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛↄ. +Ɔ̃ aa Kàaso dikpɛkɛ̀ ń pↄnao e gↄↄ sopla. Dii tò an pↄ kɛ̀na, asa a tò Asiliↄ kía nↄ̀sɛlìlɛ ń yã́ musuɛ, ↄ̃ à dↄ̀ńlɛ a kpɛdↄa zĩ guu, Isailiↄ Luapi. +Yã́ beeↄ gbɛa Pɛɛsiↄ kí Aatasasa kpalablegↄↄ Ɛzala bↄ̀ Babɛli à sù. Sa'onkia Aalona mɛ́ Ɛleazaa ì, Ɛleazaa Finɛasi ì, Finɛasi Abisua ì, Abisua Buki ì, Buki Uzi ì, Uzi Zelaia ì, Zelaia Mɛlaio ì, Mɛlaio Azalia ì, Azalia Amalia ì, Amalia Aitubu ì, Aitubu Zadoki ì, Zadoki Saluũ ì, Saluũ Ilikia ì, Ilikia Azalia ì, Azalia Selaia ì, ↄ̃ Selaia Ɛzalapi ì. +Ɛzalaá yãdanɛdeɛ, a Mↄizi ikoyã pↄ́ Dii Isailiↄ Lua dìlɛ dↄ̃ sã́asã. Lá Dii aà Lua ↄkùaàla, kía pↄ́ pↄ́ à a wabikɛ̀wa kpàwà píiɛ. +Kí Aatasasa kpalablea wɛ̃̀ soplade guu Isailieↄ sù Yelusalɛũ lↄ. Sa'onaↄ kú ń guu ń Levii buiↄ ń lɛ̀sinaↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ń Lua ua zĩkɛnaↄ. +Ɛzala kà Yelusalɛũ kí kpalablea wɛ̃̀ soplade mↄ sↄode guu. +À fɛ̀lɛ Babɛli mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ɛ, ↄ̃ à kà Yelusalɛũ mↄ sↄode gↄↄ sɛ̃́iazĩ. Aà Lua ↄ kuaàla, +asa Ɛzala mɛkpà Dii ikoyã wàaipaawa ń a kɛao, kɛ́ à e aà yãdilɛnɛↄ ń aà ikoyãↄ dada Isailiↄnɛ. +Taala pↄ́ kí Aatasasa kpà sa'on Ɛzala pↄ́ ì Dii yãdilɛaↄ ń aà yãdilɛnɛↄ da Isailiↄnɛwa yã́n kɛ: +Aatasasa, kíaↄ kía mɛ́ láɛ bee kɛ̃̀ sa'ona Ɛzala, Lua Musude ikoyãdanaɛ. Ma fↄkpàma. +Ma yãdìlɛ ma mɛ̀ Isaili bui ge sa'ona ge Levii bui pↄ́ kú ma bùsuu aa ye gɛnnↄ Yelusalɛũↄ píi, aa gɛ́. +Mapi ń ma lɛdamade gbɛ̃ↄn soplaↄ mɛ́ n gbaɛ, kɛ́ ǹ gɛ́ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo píi yã́ gwagwai n Lua ikoyã pↄ́ ń kũa musu. +Ãnusu ń vua pↄ́ mapi ń ma lɛdamadeↄ wa Isailiↄ Lua pↄ́ aà bɛ ku Yelusalɛũ gbà sɛ́lɛ wà gɛò +ń ã́nusuo ń vua pↄ́ ń è Babɛli bùsuuo píi ń pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ↄ ń sa'onaↄ kpà ń Lua kpɛ́ pↄ́ ũ Yelusalɛũo. +Zuswanaↄ ń sãsakaoↄ ń sãnɛbↄlↄↄ lúlu ń ↄ̃apio n laaiwa, ní sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oò n Lua kpɛ́ gbagbakĩiwa Yelusalɛũ ń pↄ́wɛnti gbao ń imia gbao. +Mpi ń n gbɛ̃́ↄ à kɛ ń ã́nusuo ń vua pↄ́ gↄ̃̀o lá à kɛ̀ɛ́ maawa, lá á Lua yeiwa. +Pↄ́ pↄ́ wà nànɛ n ↄzĩ lousisia Lua kpɛ́u pↄ́ ũↄ kpa n Luapiwa Yelusalɛũ. +Tó ń ye Lua kpɛ́ pↄ́ kĩniↄi, tó a kɛkɛa gↄ̃̀ n yã́ ũɛ, sɛ ma làasiu we. +Mámɛmaa kí Aatasasa, ma yãdìlɛ Uflata baale ↄ'ulɛnaↄnɛ píiɛ. À wabi pↄ́ sa'ona Ɛzala, Lua Musude ikoyãdana kɛ̀wá kpawà gↄ̃̀ↄ píi. +Ãnusu su dɛ tↄnu àaↄ̃ao. Pↄ́wɛna su dɛ tↄnu baakwiao. Vɛ̃ɛ ń nísio su dɛ litili ↄ̀aa baobaoao. Wisi sↄ̃, lá a yei lɛ́u. +Lá Lua Musude dìlɛ píi, à kpa gↄ̃̀ↄ aà kpɛ́ pↄ́ ũ, kɛ́ asu kpɛ̃nɛkɛ ń ma kíakɛo ge ma nɛ́ↄo. +Àↄ dↄ̃ sↄ̃ kɛ́ á zɛvĩ à falu ge ɛlɛ'ↄ̃a ge wɛ̃̀'ↄ̃a sí Lua ua zĩkɛnaↄ ge sa'onaↄ ge Levii buiↄ ge lɛ̀sinaↄ ge bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ge zĩkɛnpãleↄwao. +Mpi sↄ̃ Ɛzala, yã́kpalɛkɛnaↄ ń yãgↄ̃gↄ̃naↄ dilɛdilɛ ↄ̃nↄ pↄ́ n Lua kpàma lɛ́u, kɛ́ aa yãkɛkɛ a zɛ́wa gbɛ̃́ pↄ́ kú Uflata baaleↄnɛ píi. Aaↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa n Lua ikoyã dↄ̃ↄ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̃oↄ sↄ̃, dadanɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ n Lua ikoyã ń bùsu ikoyão kũa ↄplaplao, wa yãdaaàla, aà dɛa ge aà ya bↄa bùsuu ge aà àizɛɛ siawà ge aà daakpɛun nò. +Ɔ̃ Ɛzala mɛ̀: Wà Dii wá deziↄ Lua sáaukpa! À làasoo maa dà kíɛ a sↄ̃u, ↄ̃ kípi gbãakpà aà kpɛ́ pↄ́ kú Yelusalɛũwa màa. +A tò ma yã́ kà kía ń a lɛdamadeↄgu ń aà ìwa gbãaↄ píi. Lá Dii ma Lua ↄ kuamala, ma sↄ̃dìlɛ, ↄ̃ ma Isaili dↄaanaↄ kã̀aa aa gɛmanↄ. +Uabele pↄ́ wa bↄ Babɛli bùsuu Aatasasa kpalablegↄↄ wa su sãnuↄ tↄ́ↄn kɛ ń ń buibↄkĩio: +Finɛasi buiↄ uabele Geesoũ, Itamaa buiↄ uabele Daniɛli, Davidi buiↄ uabele Atusu. +Palↄsi bui Zakali ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn basoplakwi. +Paata Mↄabu bui Zelaia nɛ́ Ɛlioenai ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do. +Zatu bui Yaaziɛ nɛ́ Sekania ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄoo. +Adini bui Yonatãa nɛ́ Ɛbɛdɛ ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn blakwi. +Elaũ bui Atalia nɛ́ Yesaia ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi. +Sefatia bui Mikaila nɛ́ Zebadia ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn basiiↄ̃. +Yoabu bui Yeiɛli nɛ́ Obadia ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń gɛ̃o ń àaↄ̃o. +Bani bui Yosifia nɛ́ Selomi ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn baswaaↄ̃. +Bebai bui Bebai nɛ́ Zakali ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn baasↄo ń àaↄ̃o. +Azegada bui Akatã nɛ́ Yohanani ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn basↄokwi. +Adonikaũ bui pↄ́ sù gbɛzãↄ, Ɛlifele ń Yeiɛlio ń Semaiao ń ń gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃. +Bigivai buiↄ Zakuu ń Utaio ń ń gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi. +Ma ń kãaa swa pↄ́ ì dↄ Aavai, ↄ̃ wa bòokpà we gↄↄ àaↄ̃. Kɛ́ ma gbɛ̃́ↄ fãnkɛ ń sa'onaↄ, má è Levii buiↄ kú ń guuo. +Ɔ̃ ma dↄaanaɛ beeↄ sìsi: Ɛliɛzɛɛ, Aliɛli, Semaia, Ɛlenatã, Yalibu, Ɛlenatã, Natã, Zakali ń Mɛsulaũo. Ma yãdanɛdeↄ Yoialibu ń Ɛlenatão sìsi lↄ. +Ma ń zĩ́ Ido pↄ́ dɛ dↄaana ũ gu pↄ́ wì mɛ Kasifia kĩ́i. Ma yã́ pↄ́ aa oɛ̀ ń aà gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ dànɛ́, kɛ́ aa suwɛ̃ɛ ń wá Lua ua zĩkɛnaↄ. +Lá wá Lua ↄ kuawála maannↄ, aa sùwɛ̃ɛ ń gbɛ̃́ laaideo, Levii tↄũna Mali bui Selebia ń aà nɛ́ↄ ń aà dãunaↄ gbɛ̃ↄn bao plasai. +Aa sù ń Mɛlali buiↄ Asabia ń Yesaiao lↄ ń ń dãunaↄ ń ń nɛ́ↄ gbɛ̃ↄn bao. +Aa sù ń Lua ua zĩkɛna pↄ́ Davidi ń a ìwaↄ ń dílɛ aa dↄ Levii buiↄlɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń baoo. Wà ń tↄ́ dàlau ḿpii. +Ma lɛye kpàwakɛ̀ Aava swa saɛ we, kɛ́ wà wázĩa busa wá Luaɛ, wí tá na wabikɛwà wápiↄ ń wá nɛ́ↄ ń wá àizɛɛↄ yã́ musu. +Ma sosaↄ ń sↄ̃deↄ gbɛaa kíawa aa kàedawázi zɛ́u ibɛɛↄ yã́i oa widɛ̀, asa wá ò kíaɛ wa mɛ̀: Wá Lua ì ↄku gbɛ̃́ pↄ́ aaì a kĩ́i wɛɛlɛↄla maannↄɛ, ↄ̃ ì a pↄkũma zↄ̃ↄ bↄbↄ gbɛ̃́ pↄ́ pãkpàaziↄwa. +Wa lɛyè wa wabikɛ̀ wá Luawa yã́piↄ musu, ↄ̃ a sìwanↄ. +Ma sa'on dↄaanaↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn kuɛpla ń Selebiao ń Asabiao ń ń gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn kwi. +Ɔ̃ ma ã́nusu ń vuao yↄ̃̀nɛ́ kiloowa ń pↄ́ pↄ́ kí ń a lɛdamadeↄ ń aà ìwaↄ ń Isaili pↄ́ kú weↄ a labakɛ̀ wá Lua kpɛ́ gba ũo. +Wa ã́nusu yↄ̃̀nɛ́ kiloowa tↄnu bao ń plao ń ã́nusu pↄ́ↄ tↄnu àaↄ̃ ń vuao tↄnu àaↄ̃. +Vua taↄ ku lↄ mɛ̀n bao, aa kà kiloo swaaↄ̃, mɛ́ mↄgotɛ̃ ta maa tɛkɛaↄ ku mɛ̀n pla, a bɛɛɛ kà vuawa. +Má ònɛ́: Ápiↄ ń pↄ́piↄá Dii pↄ́ɛ. Ãnusu ń vuaoá pↄ́ pↄ́ wà Dii á deziↄ Lua gbàɛ. +À itɛ̃kɛ à pↄ́piↄ dↄ̃́a e a gɛ yↄ̃ kiloowa Dii kpɛ́ kpɛ́nɛↄ guu Yelusalɛũ sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń uabeleↄ wáa. +Ɔ̃ sa'onaↄ ń Levii buiↄ ã́nusu ń vuao ń pↄ́ pↄ́ wa yↄ̃̀ kiloowapiↄ sì aa gɛò wá Lua kpɛ́u Yelusalɛũ. +Wa fɛlɛ Aavai, wa da Yelusalɛũ zɛ́u mↄ sɛ̃́ia gↄↄ kuɛpladezĩ. Wá Lua ↄkùwála, à kàedàwázi zɛ́u ibɛɛↄ ń kpã́iwɛliwɛↄ yã́i. +Kɛ́ wa ka Yelusalɛũ, wa kã́mabò we gↄↄ àaↄ̃. +A gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ wa ã́nusu ń vuao ń pↄ́piↄ yↄ̃̀ kiloowa wá Lua kpɛ́u, ↄ̃ wá kpà sa'ona Ulia nɛ́ Mɛlemↄwa. Finɛasi nɛ́ Ɛleazaa kuaànↄ ń Yesua nɛ́ Yozabao ń Binui nɛ́ Nↄadiao. Levii buiↄnɛ ḿpii. +Wà apii nào wa yↄ̃̀ kiloowa, ↄ̃ wà a gbia lɛ́ dàlau zĩbeezĩ. +Ɔ̃ zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò'o Isailiↄ Luawa, zuswana kuɛpla Isaili bui píi pↄ́ ũ, sãsakao basↄo síiↄ̃sai, sãnɛbↄlↄↄ basiiↄ̃ àaↄ̃sai, blesanaↄ kuɛpla duun awakpabↄ ũ. Wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òò Diiwa píiɛ. +Wà yã́ pↄ́ kía dìlɛ taala kpà aà ìwaↄ ń Uflata baala dↄaanaↄwa, ↄ̃ aa gbãkà Isailiↄnɛ ń Lua kpɛ́ dↄao. +Yã́pi kɛa gbɛa kíaↄ mↄ̀ ma kĩ́i aa mɛ̀: Wá gbɛ̃́ↄ ń sa'onaↄ ń Levii buiↄ aai kɛ̃kↄ̃wa ń bui pↄ́ liaawáziↄ ń ń yãbɛ̃ɛkɛaↄo, Kanaaↄ, Itiↄ, Pɛliziↄ, Yebusiↄ, Amↄniↄ, Mↄabuↄ, Egipiↄ ń Amↄleↄ. +Aa nↄsɛ̀ ń guu, aa sɛ̀ ń nɛ́ↄnɛ lↄ. Aa wá bui pↄ́ wá dɛ Lua gbɛ̃́ ũↄ kɛ̀ kↄ̃gbɛ̃ ũ ń bui pↄ́ liaawáziↄ. Kíaↄ ń dↄaanaↄ mɛ́ bↄ̀ Lua kpɛ màa. +Kɛ́ ma yã́pi mà, ma a ula ń ma ulataoo gà má kɛ̃̀, ma a mikãeↄ ń ma lɛkãna kã́eↄ wò. Ɔ̃ ma zↄ̃lɛ, yã́pi dìa. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ yã́ pↄ́ Isailiↄ Lua ò vĩa vĩↄ kã̀aamazi píi zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ bↄa Lua kpɛpi yã́i. Lá yã́pi dìa, ma gↄ̃ zↄ̃lɛa we e sa oosi ogↄↄ. +Kɛ́ sa oosi ogↄↄ kà, ma fɛlɛ mazĩa busaa guu, ma ula ń ma ulataoo kɛ̃a, ↄ̃ ma gɛ kulɛ ma kosowa, ma a ↄ pòopoo Dii ma Luaɛ +ma mɛ̀: Ma Lua, wí ma kũ, ma gɛɛ gↄ̃̀ kpa ma wɛ́i. Ma Lua, má fↄ̃ wɛ́sɛ mà n gwao, asa wá duuna kùwála, wá tàaeↄ zↄ̃̀ma. +Za wá deziↄ gↄↄ e ń a gbão wá tàae zↄ̃ↄ. Wá duuna yã́i ↄ̃ n wá ná buipãleↄ kíaↄnɛ ń ↄzĩ, wápiↄ ń wá kíaↄ ń wá sa'onaↄ, ↄ̃ aa wá gbɛ̃eↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, aa wá gbɛ̃eↄ kũ̀ zĩ̀zↄↄ ũ, aa wá pↄ́ↄ nàaa, ↄ̃ wí wá kṹ lá à wá kṹ gbãɛwa. +Dii wá Lua, tia kɛ́wa n wá wɛgwà gĩa yↄↄ, n gbɛ̃́ kↄ̃naↄ tòwɛ̃ɛ, ↄ̃ ń wá gbá tepɛkĩi n kpɛ́u. Wá Lua, ń tò wá oa wèe, n wá lɛ́ ń láo yↄↄ wá zↄbleu. +Wá Lua, baa kɛ́ zↄↄn wá ũ, ni wá tó wá zↄbleuo. Ń tò Pɛɛsiↄ kíaↄ gbɛ̃kɛkɛ̀wɛ̃ɛ. N wá lɛ́ ń láo, ↄ̃ wa n kpɛ́ gbooaↄ kɛ̀kɛ wá dↄ̀. Wá Lua, n kàedàwázi Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo píi. +Tia kɛ́wa wá Lua, yã́ kpele wá fↄ̃ onɛ lↄi? Asa wa pãkpà n yã́ +pↄ́ ń dìlɛ n zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aa òↄziɛ. Aa mɛ̀ bùsu pↄ́ wá deziↄ lɛ́ gɛ́ síi dɛ bùsu pↄ́ gbãlɛ̀ bui pↄ́ kú weↄ yãbɛ̃ɛkɛa yã́i ũɛ. An bↄlↄ bùsupi pà za a lɛ́le ń a lɛ́lao an yãbɛ̃ɛkɛa yã́iɛ. +Aa mɛ̀ wásu wà wá nɛnↄɛↄ kpã́sãmáo, mɛ́ wásu ń nↄ sɛ́ wá nɛ́ↄnɛo. Wásu wɛdↄ ń aafia ń ń gwea maaozi bauo, kɛ́ wà e gbãakũ, wí bùsu pↄmaaↄ ble, wà tó wá nɛ́ↄnɛ e gↄↄpii. +Yã́piↄ wá lé píi wá vãikɛa ń wá tàae zↄ̃ↄo yã́iɛ. Ń beeo wá Lua, ni ĩadawá e wá duuna lɛ́wao, n gbɛ̃́ kↄ̃naↄ tòwɛ̃ɛ kɛ́wa. +Ɔ̃ wa ɛa n yãdilɛaↄ gbòo, wa bui yãbɛ̃ɛkɛnaↄ sɛ̀ nↄ ũ. Lá wá kɛ̀ màa, n pↄ a pawázi, ní wá dɛdɛ míↄmiↄɛ, gbɛ̃́ kↄ̃nae a bↄ lↄo. +Dii Isailiↄ Lua, n yã́ kuɛ, ↄ̃ wa gↄ̃ gbãgbɛ̃ kↄ̃naↄ ũ. Tàaedeↄn wá ũ. A yã́i wá gbɛ̃e a fↄ̃ wɛsɛ à n gwao. +Gↄↄ pↄ́ Ɛzala lɛ́ lousisi màa, a kúlɛa Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ, àlɛ ń duunaↄ o Luaɛ, àlɛ ↄ́ↄlↄ, Isailiↄ kã̀aaaàzi dasidasi, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ, ↄ̃ aalɛ ↄ́ↄlↄ maamaa. +Ɔ̃ Elaũ bui Yeiɛli nɛ́ Sekania fɛ̀lɛ yã'ò Ɛzalaɛ à mɛ̀: Wa bↄ wá Lua kpɛ, wa bui pↄ́ liaawáziↄ sɛ̀ nↄ ũ. Ń beeo bↄkĩi kú wá Isailiↄnɛ e tia. +Wà lɛdoũkɛ ń wá Luao sa, wí nↄɛpiↄ ya ń ń nɛ́ↄ, lá n a lɛdàwáwa, mpi ń gbɛ̃́ pↄ́ aa wá Lua yãdilɛaↄ vĩa vĩↄ. Wà kɛ lá aà ikoyã'òwa. +Fɛlɛ! À gↄ̃̀ n yã́ ũɛ. Wa zɛnnↄɛ. Sↄ̃dilɛ ǹ zĩkɛ yã́piwa. +Ɔ̃ Ɛzala fɛ̀lɛ, a tò kíaↄ ń sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń Isailiↄ píi lɛgbɛ̃̀ yã́pi musu. +Ɔ̃ à gò Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ, à gɛ̀ ì Ɛliasibu nɛ́ Yohanani kpɛ́nɛu. I pↄbleo, i imio, kɛ́ àlɛ zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ náaisaikɛ ↄ́ↄlↄ yã́i. +Ɔ̃ wà kpàwakɛ̀ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo píi wà mɛ̀, zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ aa kãaa Yelusalɛũ píi. +E gↄↄ àaↄ̃ àↄ gɛ́ pai, tó gbɛ̃́ i mↄo, aà àizɛɛↄ gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũɛ, wi ade ya bↄ zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ guu. Kíaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mɛ́ zɛ̀ò màa. +Ɔ̃ Yuda gↄ̃ɛↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ bui gↄ̃ɛↄ kã̀aa Yelusalɛũ píi e gↄↄ àaↄ̃pi gɛ̀ pàò. Mↄ kɛ̃okwi gↄↄ baode zĩ́ aa zↄ̃lɛa Lua kpɛ́ gãaɛ ḿpii, aalɛ lualua yã́pi ń lou pↄ́ lɛ́ mao yã́i. +Ɔ̃ sa'ona Ɛzala fɛ̀lɛ yã'ònɛ́ à mɛ̀: A bↄ Lua kpɛ, a wá Isailiↄ tàae kã̀fĩ, a buipãleↄ sɛ̀ nↄ ũ. +À á duunaↄ o Dii á deziↄ Luaɛ, í aà pↄeã kɛ sa. À kɛ̃kↄ̃wa ń bui pↄ́ liaaáziↄ ń nↄ pↄ́ á sɛ̀ ń guuↄ. +Bíla wèwà ń lↄↄ gbãao aa mɛ̀: Màaɛ, wá kɛ lá ń òwɛ̃ɛwa. +Ãma wá dasi mɛ́ lou ku, wá fↄ̃ wàↄ zɛa bàasi lao. Wá fↄ̃ yã́pi kɛkɛ gↄↄ do ge gↄↄ plao, asa wá tàae kɛ̀ zↄ̃ↄ yã́pi musu. +Tó wá kíaↄ gↄ̃ la bíla gɛ̃ɛ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ buipãleↄ sɛ̀ nↄ ũↄ i bↄ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, aai mↄ gↄↄ pↄ́ wa dìlɛnɛ́wa ń ń wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń yã́kpalɛkɛnaↄ, wá Lua pↄ i weewá yã́pi musu. +Asaɛli nɛ́ Yonatãa ń Tikeva nɛ́ Yaziao mɛ́ bↄ̀ yã́pi kpɛ ḿpla, ↄ̃ Levii buiↄ Mɛsulaũ ń Sabetaio zɛ̀ńnↄ. +Ɔ̃ zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ kɛ̀ lá wa òwa. Sa'ona Ɛzala uabeleↄ sɛ̀ daɛdaɛ mɛ̀ndodo. À ń tↄ́ dàlau píi. Mↄ kwide gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ↄ̃ gbɛ̃́piↄ zↄ̃̀lɛ yã́pi gwàgwa. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ aa buipãle sɛnapiↄ yã́ gwàgwa aa làa píi. +Sa'ona pↄ́ aa buipãle nↄ sɛ̀ↄn kɛ: Yozada nɛ́ Yesua buiↄ ń a dãunaɛ beeↄ Maasea, Ɛliɛzɛɛ, Yalibu, Gedalia. +Aa ↄdà kↄ̃ ↄu aa mɛ̀ wa ń nↄpiↄ yá, ↄ̃ an baade sãsa kpà ń tàae fĩabobↄ ũ. +Imɛɛ buiↄ Anani ń Zebadiao. +Aliũ buiↄ Maasea, Ɛlia, Semaia, Yeiɛli, Uzia. +Pasuu buiↄ Ɛlioenai, Maasea, Isimaɛla, Nɛtanɛli, Yozaba, Ɛlasa. +Levii buiↄ Yozaba, Simɛi, Kelaia pↄ́ wì mɛ lↄ Kelita, Petaia, Yuda, Ɛliɛzɛɛ. +Lɛ̀sina Ɛliasibu ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ Saluũ ń Teleũo ń Ulio. +Isaili kĩni pↄ́ aa buipãle nↄ sɛ̀ↄn kɛ: Palↄsi buiↄ Lamia, Izia, Malakia, Miamɛ, Ɛleazaa, Malakia, Benaia. +Elaũ buiↄ Matania, Zakali, Yeiɛli, Abadi, Yelemↄ, Ɛlia. +Zatu buiↄ Ɛlioenai, Ɛliasibu, Matania, Yelemↄ, Zabada, Aziza. +Bebai buiↄ Yohanani, Anania, Zabai, Atalai. +Bani buiↄ Mɛsulaũ, Maluku, Adaia, Yasubu, Seali, Yelemↄ. +Paata Mↄabu buiↄ Adena, Kelala, Benaia, Maasea, Matania, Bezalɛli, Binui, Manase. +Aliũ buiↄ Ɛliɛzɛɛ, Isia, Semaia, Simɛↄ, +Bɛ̃yãmɛɛ, Maluku, Semalia. +Asuũ buiↄ Matenai, Matata, Zabada, Ɛlifele, Yelemai, Manase, Simɛi. +Bani buiↄ Maadai, Amlaũ, Uɛli, +Benaia, Bedea, Kelui, +Vania, Mɛlemↄ, Ɛliasibu, +Matania, Matenai, Yaasu. +Binui buiↄ Simɛi, +Selemia, Natã, Adaia, +Manadebai, Sasai, Salai, +Azalɛli, Selemia, Semalia, +Saluũ, Amalia, Yosɛfu. +Nɛbo buiↄ Yeiɛli, Matitia, Zabada, Zebina, Yadai, Yoɛli, Benaia. +Gbɛ̃́piↄ buipãle nↄ sɛ̀ɛ ḿpii, mɛ́ an nↄpi keeↄ nɛ́ↄ ì'ińnↄ. +Nɛɛmii. +Akalia nɛ́ Nɛɛmii yã́n kɛ: Aatasasa kpalablea wɛ̃̀ baode mↄ pↄ́ wì mɛ Kisele guu má kú kibɛ Susa mɛɛwiau. +Ɔ̃ ma dãuna Anani bↄ̀ Yuda bùsuu à mↄ̀ ń gbɛ̃eↄ. Ma yãlàlamá Yuda gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ bↄ̀ zĩ̀zↄkɛuↄ ń Yelusalɛũo musu. +Aa wèa aa mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ zĩ̀zↄkɛu aa tà Yuda bùsuuↄ lɛ́ taasikɛ maamaaɛ, wàlɛ ń láanikɛ, asa Yelusalɛũ bĩ́i gbooaɛ, mɛ́ a bↄlɛ gbaↄ tɛ́kũa. +Kɛ́ ma yã́pi mà, ma zↄ̃lɛ, ↄ̃ wɛ́'i bↄ̀a. Ma ↄ́ↄlↄ̀ gↄↄpla, málɛ lɛye, málɛ wabikɛ Lua Musudewa +ma mɛ̀: N yã́ na Dii Lua Musude. Lua zↄ̃ↄ pↄ́ ì tó ń mɛ séenatan n ũ. Gbɛ̃kɛ guu n bàa ìↄ kú ń gbɛ̃́ pↄ́ yenzi aaìↄ n yãdilɛaↄ kũaↄ. +Wɛ́tɛ mapi n zↄ̀blenai. Swã́kpa wabi pↄ́ málɛ kɛma fãanɛ ń gwãasĩnao n zↄ̀blena Isailiↄnɛzi. Málɛ duuna pↄ́ wá kɛ̀nɛ o. Baa mapi ń ma de bɛdeↄ wa duunakɛ̀ sↄ̃ɛ. +Wa yãvãikɛ̀nɛ maamaaɛ, wi n yãdilɛaↄ dao, wi n ↄtondↄkĩi gwao, wá n ikoyã pↄ́ ń dìlɛ n zↄ̀blena Mↄiziɛ kũao. +To yã́ pↄ́ ń dìlɛ n zↄ̀blena Mↄiziɛɛ bee dↄngu. N mɛ̀ tó wa bↄ n kpɛ, ńyↄ̃ wá fãaa buipãleↄ guuɛ. +N mɛ̀ lↄ, tó wa ɛa suma, mɛ́ wá n yãdilɛaↄ kũa wálɛ zĩkɛwà, baa kɛ́ n wá yá e dṹnia lɛ́wa, ńyↄ̃ wá kãaa, ńyↄ̃ suwanↄ gu pↄ́ ń sɛ̀ n tↄ́ kuwàu. +Gbɛ̃́piↄá n zↄ̀blenaↄnɛ, n gbɛ̃́ pↄ́ n ń bó ń n iko zↄ̃ↄo ń n gã̀sa gbãaoↄnɛ. +N yã́ na Dii, swãdↄ mapi n zↄ̀blena wabikɛai ń n zↄ̀blena pↄ́ n yã́ ì kɛnɛ́ na aa n vĩa vĩↄ wabikɛao. Mapi n zↄ̀blena ma daɛ ń gòmio gbã, kí i ma wɛgwa. Gↄↄ bee sↄ̃ kípi vɛ̃ɛbↄlɛnan ma ũ. +Aatasasa kpalablea wɛ̃̀ baode mↄ pↄ́ wì mɛ Nisã guu kí ye vɛ̃ɛmi, ↄ̃ má sɛ̀ má kpàwà. A ma dↄ̃ ń oosisio yãao, +ↄ̃ à ma la à mɛ̀: Bↄ́yãi n oosìsii? Ńlɛ gyãkɛo. N pↄ mɛ́ yàa? Vĩa ma kũ maamaa, +ↄ̃ má òɛ̀: Lua n dↄ̃ ń aafiao, Záai! Ma oosìsi, asa wɛ̃́lɛ pↄ́ ma deziↄ mia kuu gↄ̃̀ bɛzia ũɛ. A bĩ́ibↄlɛ gbaↄ tɛ́kũa. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Ń ye mà kɛ kpelewa ni? Ma wabikɛ̀ Lua Musudewa gĩa, +ↄ̃ má wèwà ma mɛ̀: Kí, tó à kɛ̀nɛ maa, mɛ́ mapi n zↄ̀blena ma yã́ kànguɛ, ma zĩ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ pↄ́ ma deziↄ mia kuupi, kɛ́ mà e kɛkɛ kálɛ. +Kípi na zↄ̃lɛa aà saɛ, ↄ̃ à ma la à mɛ̀: Ńyↄ̃ kɛ we gↄↄ ũma ni? Gↄↄ kpele ńyↄ̃ sui? Kɛ́ kí wè ma gɛai, ↄ̃ ma gↄↄdìlɛɛ̀. +Má òɛ̀: Tó à kànguɛ, lákɛ̃ Uflata baale dↄaanaↄnɛ ǹ kpaa. Onɛ́ aa to mà pã́ ń bùsua e mà gɛ kaò Yuda bùsuu. +Lákɛ̃ n líkpɛ dↄ̃̀ana Asafaɛ lↄ. Oɛ̀ aà ma gba lí mà zɛgikĩi pↄ́ kú Lua kpɛ́ saɛ gbaↄ kɛò ń bĩ́ibↄlɛ gbaↄ ń kpɛ́ pↄ́ máↄ kuu pↄ́o. Ɔ̃ kí lá pↄ́ má gbɛ̀awaↄ kpàa, asa ma Lua ↄ kuamalaɛ. +Kí sosa badeↄ ń sↄ̃deↄ dàmɛɛ aa gɛmanↄ. Ɔ̃ ma gɛ Uflata baale dↄaanaↄ lè, ma kí láↄ kpàmá. +Kɛ́ Oloni gbɛ̃́ Sambala ń a ìwa Tobia, Amↄni buio mà gbɛ̃e mↄ̀ Isailiↄ gwea kã́fĩi, à kɛ̀nɛ́ ĩ́i maamaaɛ. +Kɛ́ ma ka Yelusalɛũ, ma kã́mabò gĩa gↄↄ àaↄ̃. +Ɔ̃ ma fɛlɛ gwãasĩna ń gbɛ̃eↄ, mi yã́ pↄ́ ma Lua dà ma sↄ̃u mà kɛ Yelusalɛũ o gbɛ̃eɛo. Ma di zàa'ĩna kpɛ, gbɛ̃́ kĩniↄ bɛ kɛ̀sɛ. +Ma bↄ Guzulɛ Bↄlɛu gwã́, ma mipɛ̀ Gbɛ̃gbon lↄ̀ↄwa ń Tufua Bↄlɛo. Málɛ Yelusalɛũ bĩ́i pↄ́ daaĩa gwagwa ń a bↄlɛ gbà tɛ́kũaↄ. +Ɔ̃ ma gɛ aɛ e Nibↄna Bↄlɛ ń kí íkalɛkĩio. Gue ku we, ma zàa'ĩna i fↄ̃ gɛ̃̀uo, +ↄ̃ má bɛ swa'ɛu gwã́, málɛ bĩ́i gwagwa. Ɔ̃ ma ɛa su, ma gɛ̃ Guzulɛ Bↄlɛu. +Gbãadeↄ gu pↄ́ ma gɛu ge yã́ pↄ́ má kɛ̀ dↄ̃o, asa mi yãe o Yudaↄnɛ gĩao, baa sa'onaↄ ge kíabuiↄ ge gbãadeↄ ge gbɛ̃́ kĩni pↄ́ aa zĩpi kɛↄ. +Ɔ̃ má ònɛ́: A taasi pↄ́ wá lé èó? Yelusalɛũ gↄ̃̀ bɛzia ũ, a bĩ́ibↄlɛↄ tɛ́kũa. À to wà ɛa bĩ́iboi lↄ, kɛ́ wásu wàↄ dɛ láanipↄ ũ lↄo yã́i. +Má ònɛ́ lↄ lá ma Lua ↄkùmala ń yã́ pↄ́ kí òmɛɛo. Ɔ̃ aa mɛ̀: Wà fɛlɛ na a boawa. Ɔ̃ aa nà zĩ maapiwa ↄplapla. +Kɛ́ Oloni gbɛ̃́ Sambala ń a ìwa Tobia, Amↄni buio ń Laalubu bui Gɛsɛũo a baomà, aa wá àlafiikɛ̀, aa sakàwágu aa mɛ̀: Bↄ́ álɛ kɛ wei? Álɛ bↄ kí yã́ kpɛ yↄ̃oo? +Ɔ̃ ma a zãsìmá ma mɛ̀: Lua Musude a wá daɛ ń gòmio. Wápiↄ aà zↄ̀blenaↄ, Yelusalɛũ bĩ́iboa wálɛ nawà kɛ. Ápiↄ sↄ̃ á baa ku lao. Á yã́ kú la lↄo, á tↄ́ àↄ dↄ gbɛ̃egu wɛ̃́lɛpi guu la lↄo. +Sa'ona Ɛliasibu ń a gbɛ̃ sa'onaↄ ɛ̀a Sã Bↄlɛ bò. Aa a sakɛ̃̀, ↄ̃ aa a gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ. Aa bĩ́i sakɛ̃̀ e za Basↄo Kalanga ń Ananɛli Kalangao. +An saɛ Yelikodeↄ bĩ́ibò. An saɛ Imɛli nɛ́ Zakuu bĩ́ibò. +Asenaa bɛdeↄ ɛ̀a Kpↄ̀ Bↄlɛ bò, aa a zaↄ dàda, aa a gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, aa a mↄↄ ń a gbã́aↄ dàu. +An saɛ Ulia nɛ́ Mɛlemↄ, Akozi tↄũna bĩ́i kɛ̀kɛ bò. Aà saɛ Bɛlɛkia nɛ́ Mɛsulaũ, Mɛsezabɛli tↄũna kɛ̀kɛ bò. Aà saɛ Baana nɛ́ Zadoki kɛ̀kɛ bò. +Aà saɛ Tekoadeↄ bĩ́i kɛ̀kɛ bò, kási an gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gì zĩ gbãa pↄ́ dↄaana dànɛ́ kɛiɛ. +An saɛ Pasea nɛ́ Yoiada ń Besodia nɛ́ Mɛsulaũo Bↄlɛ Zi bò. Aa a zaↄ dàda aa a gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, aa a mↄↄ ń a gbã́aↄ dàu. +An saɛ Gabaↄ̃ↄ gbɛ̃́ Mɛlatia ń Mɛlↄnↄ gbɛ̃́ Yadↄ̃o bĩ́i kɛ̀kɛ bò ń Gabaↄ̃ↄdeↄ ń Mizipadeↄ e za Uflata baala dↄaana bɛ. +An saɛ Alaia nɛ́ Uziɛli pↄ́ ì vua zĩ kɛ bĩ́i kɛ̀kɛ bò. Aà saɛ tulalekɛna Anania kɛ̀kɛ bò e za bĩ́i yàasa kĩ́i. +Aà saɛ Hulu nɛ́ Lefaia, Yelusalɛũ kpɛdo kía, bĩ́i kɛ̀kɛ bò. +Aà saɛ Alumafa nɛ́ Yedaia bĩ́i pↄ́ bↄaa ń a bɛo kɛ̀kɛ bò. Aà saɛ Asabana nɛ́ Atusu kɛ̀kɛ bò. +Aliũ nɛ́ Malakia ń Paata Mↄabu nɛ́ Asubuo gupãle kɛ̀kɛ bò ń Kĩna Kalangao. +An saɛ Aloese nɛ́ Saluũ, Yelusalɛũ kpɛdo kía, bĩ́i kɛ̀kɛ bò sãnu ń a nɛnↄɛↄ. +Anuni ń Zanↄadeↄ Guzulɛ Bↄlɛ kɛ̀kɛ. Aa ɛ̀a bò aa a gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, aa a mↄↄ ń a gbã́aↄ dàu. Aa bĩ́i kɛ̀kɛ bò lↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aa sↄo e à gɛ̀ pɛ̀ Pↄtuogbↄ̃ Bↄlɛwa. +Lekabu nɛ́ Malakia, Bɛtakɛlɛũ fã́ani kí, Pↄtuogbↄ̃ Bↄlɛ kɛ̀kɛ. À ɛ̀a bò, à a gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, à a mↄↄ ń a gbã́aↄ dàu. +Kↄloze nɛ́ Saluũ, Mizipa fã́ani kí, Nibↄna Bↄlɛ kɛ̀kɛ. À ɛ̀a bò a dↄ̀, à a gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, à a mↄↄ ń a gbã́aↄ dàu. À bĩ́i pↄ́ kú Siloe Íkalɛkĩi saɛ kɛ̀kɛ bò lↄ za kibɛ kaa saɛ e à gɛ̀ pɛ̀ Davidi Wɛ̃́lɛ dɛdɛkĩiwa. +A gbɛa Azebu nɛ́ Nɛɛmii, Bɛzuu fã́ani kpɛdo kí, bĩ́i kɛ̀kɛ bò e Davidi bɛ gɛvĩkĩi saɛ ń íkalɛkĩi pↄ́ wa yↄ̃̀o ń Nɛgↄ̃naↄ Kpɛ́o. +A gbɛa Bani nɛ́ Leuũ ń Levii buiↄ bĩ́i kɛ̀kɛ bò. A gbɛa Asabia, Kɛila fã́ani kpɛdo kí, a fã́ani bĩ́i kɛ̀kɛ bò. +A gbɛa Enada nɛ́ Bavai, Kɛila fã́ani kpɛdo kí, a fã́ani bĩ́i kɛ̀kɛ bò. +Aà saɛ Yesua nɛ́ Ezɛɛ, Mizipa kí, bĩ́i pↄ́ bↄaa ń gↄ̃kɛbↄkpɛo kɛ̀kɛ bò e bĩ́i golawa. +A gbɛa Zabai nɛ́ Baluku kↄaikɛ̀ à bĩ́i kɛ̀kɛ bò za golawa e à gɛ̀ pɛ̀ sa'onkia Ɛliasibu bɛ kpɛɛlɛwa. +A gbɛa Ulia nɛ́ Mɛlemↄ, Akozi tↄũna gupãle kɛ̀kɛ bò za Ɛliasibu bɛ kpɛɛlɛ e aà ua lɛ́wa. +A gbɛa sa'ona pↄ́ kãi ń Yelusalɛũↄ bĩ́i kɛ̀kɛ bò. +A gbɛa Bɛ̃yãmɛɛ ń Asubuo bĩ́i pↄ́ bↄaa ń ń bɛo kɛ̀kɛ bò. A gbɛa Maasea nɛ́ Azalia, Anania tↄũna bĩ́i pↄ́ kú a bɛ saɛ kɛ̀kɛ bò. +A gbɛa Enada nɛ́ Binui gupãle kɛ̀kɛ bò za Azalia bɛ e à gɛ̀ pɛ̀ bĩ́i golawa. +Uzai nɛ́ Palala bĩ́i kɛ̀kɛ bò za golawa e kalanga pↄ́ bↄaa ń kibɛo dakpɛunaↄ ua saɛ. A gbɛa Palↄsi nɛ́ Pedaia +ń Lua ua zĩkɛna pↄ́ kú Ofɛli sĩ̀sĩ musuↄ bĩ́i kɛ̀kɛ bò Í Bↄlɛ kpɛɛlɛ gukpɛ oi e à gɛ̀ pɛ̀ kalangapiwa. +A gbɛa Tekoadeↄ bĩ́i kɛ̀kɛ bò za kalanga zↄ̃ↄpi saɛ e sĩ̀sĩpi bĩ́iwa. +Sa'onaↄ bĩ́i pↄ́ kú Sↄ̃́ Bↄlɛ saɛ kɛ̀kɛ bò, baade ń bĩ́i pↄ́ kú a bɛ saɛo. +A gbɛa Imɛɛ nɛ́ Zadoki bĩ́i pↄ́ kú a bɛ saɛ kɛ̀kɛ bò. A gbɛa Sekania nɛ́ Semaia pↄ́ dɛ Gukpɛ Bↄlɛ dↄ̃̀ana ũ bĩ́i kɛ̀kɛ bò. +A gbɛa Selemia nɛ́ Anania ń Zalafa nɛgↄ̃ɛ soolode Anunio gupãle kɛ̀kɛ bò. A gbɛa Bɛlɛkia nɛ́ Mɛsulaũ bĩ́i pↄ́ kú a kpɛ́ saɛ kɛ̀kɛ bò. +A gbɛa vuazĩkɛna Malakia bĩ́i kɛ̀kɛ bò e Lua ua zĩkɛnaↄ ń laatanaↄ bɛ Mifɛka Bↄlɛ saɛ e à gɛ̀ pɛ̀ kpɛ́ pↄ́ kú bĩ́i golawa. +Vuazĩkɛnaↄ ń laatanaↄ mɛ́ bĩ́i kɛ̀kɛ bò kpɛ́ pↄ́ kú bĩ́i golawa ń Sã Bↄlɛo zãnguo. +Kɛ́ Sambala mà wá Yudaↄ wálɛ Yelusalɛũ bĩ́i bo, aà pↄ pà, aà za fɛ̃̀ maamaa, ↄ̃ àlɛ wá awiambↄ. +A ò a gbɛ̃́ↄ ń Samali zĩgↄ̃ↄ wáa à mɛ̀: Bↄ́ Yuda gianapiↄ lɛ́ kɛɛɛɛ? Aa fↄ̃ ɛa bĩ́ipi boe? Aa sa'o aai zĩpi nɛ gↄↄ do nia? Aa fↄ̃ wɛ̃́lɛpi vu ń gbɛ pↄ́ tɛkũ̀ à dàaĩpiↄe? +Amↄni bui Tobia ku aà saɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Bĩ́i pↄ́ aalɛ bopi, tó gbɛ̃gbona dɛ̀dɛwà, a gbɛↄ gbooɛ fá! +Ɔ̃ ma mɛ̀: Wá Lua, wá yãma, asa aa nifɛ̃̀wáziɛ. Tó wá awiana pↄ́ aalɛ bↄ wi ń musu. To wà ń kṹkũ wà táńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ. +Ńsu láka ń tàaeↄlao. Ńsu ǹ ń duuna bãdɛo, asa aa bĩ́ibonaↄ sↄ̃̀sↄ̃ɛ. +Màa wa bĩ́ipi bò e à pɛ̀kↄ̃wa mɛ́ a lɛsĩ kà guo, asa gbɛ̃́ↄ lɛ́ zĩpi kɛ ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. +Kɛ́ Sambala ń Tobiao ń Laalubuↄ ń Amↄniↄ ń Asedodadeↄ mà Yelusalɛũ bĩ́ikɛkɛa lɛ́ gɛ́ aɛ mɛ́ gufooↄ lɛ́ tata, an pↄ pà maamaa. +Ɔ̃ aa lɛkpàaĩ ḿpii, aa mɛ̀ wa mↄ lɛ́lɛ Yelusalɛũwa, wi yãkele liańzi. +Ɔ̃ wa wabikɛ̀ wá Luawa, mɛ́ wa gudↄ̃anaↄ dìlɛdilɛ fãanɛ ń gwãasĩnao an yã́i. +Ɔ̃ wá Yudaeↄ mɛ̀: Asosɛnaↄ yɛ̃̀ɛɛ lɛ́ láa. Gbɛ pↄ́ wa gbòo wa dàaĩ zↄ̃ↄ, wá fↄ̃ bĩ́ipi bo wà a midɛo. +Wá ibɛɛↄ mɛ̀, e wàↄ gɛ́ ń yã́ dↄ̃i, wa siwágu, wi wá dɛdɛɛ, zĩpi i gↄ̃ kpaa zɛ́u. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ kú ń saɛↄ mↄ òwɛ̃ɛ à kà gɛ̃n kwi aa mɛ̀: Aalɛ bↄ gupiiu, aa ye mↄ lɛ́lɛiwáɛ. +Ɔ̃ ma gbɛ̃́ↄ dìlɛdilɛ bĩ́ifooↄ guu ń a gu pↄ́ ɛɛũↄ. Ma ń dílɛdilɛ daɛdaɛ, baade ń a fɛ̃ndao ń a sↄ̃nao ń a sáo. +Kɛ́ ma wɛtɛ̀ guↄi, ma fɛlɛ ò kíabuiↄnɛ ń gbãadeↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ ma mɛ̀: Ásu vĩakɛnɛ́o. Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii zↄ̃ↄ, ì tó ń mɛ séenata. À zĩka á gbɛ̃́ↄnɛ ń á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ ń á naↄ ń á bɛↄ. +Kɛ́ wá ibɛɛↄ mà Lua ń fú, a tò wa ń lɛkpaaĩ feena mà, ↄ̃ wápii wa ɛa na bĩ́iboawa, baade ń a zĩo. +Za gↄↄ bee ma gbɛ̃́ↄ kpaalɛ̀ lɛɛ pla. Gbɛ̃eↄ lɛ́ zĩkɛ mɛ́ gbɛ̃eↄ sↄ̃na kũa ń sɛ̀ngbaoo ń sáo ń mↄ̀ ulao daa. Kíaↄ sĩ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bĩ́iboↄ kpɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aso sɛaↄ aso kũa ↄ do, gↄ̃kɛbↄ ↄ do. +Bĩ́ibonaↄ fɛ̃nda dↄa ń pi ḿpii. Kuupɛna ìↄ ku ma saɛ. +Ɔ̃ má ò kíabuiↄnɛ ń gbãadeↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ: Zĩ dasi mɛ́ bĩ́ipi gbã̀a, ↄ̃ wa kↄ̃kpaalɛ̀kpaalɛ a lɛ́u. +Gu pↄ́ á mà wàlɛ kuupɛu, à kãaawázi we, wá Lua i zĩkawɛ̃ɛ. +Ɔ̃ wa ɛa na zĩwa, gbɛ̃eↄ sↄ̃na kũa za guluuluui e saanaↄ gɛ̀ bìlɛò. +Zĩbeezĩ má ò gbɛ̃́ↄnɛ: Á baade lí i Yelusalɛũ la ń a ìwaↄ, kɛ́ aàli e gudↄ̃a gwã́, aàli zĩkɛ fãanɛ. +Mapi ń ma dãunaↄ ń ma ìwaↄ ń gudↄ̃ana pↄ́ kumanↄↄ, wili wá pↄkasa bↄo, baade ìↄ a gↄ̃kɛbↄ kũa a ↄplaauɛ. +Gↄↄ bee wá Yudaeↄ ń ń naↄ lɛ́ wiilɛ ń gbɛ̃́ↄwa maamaa. +An gbɛ̃eↄ mɛ̀: Wápiↄ ń wá nɛ́ↄ, wá dasi. Wá ye pↄ́wɛnai wà pↄble, wí e wàↄ aafia. +An gbɛ̃eↄ mɛ̀ lↄ: Nↄana ku, ↄ̃ wa wá buaↄ ń wá vɛ̃ɛbuↄ ń wá kpɛ́ↄ tↄ̀ↄma dìlɛ pↄ́wɛna yã́i. +An gbɛ̃eↄ mɛ̀: Wa ↄ̃a sɛ̃̀a, kɛ́ wà wá buaↄ ń wá vɛ̃ɛbuↄ falu kpa kíwa yã́i. +Baa tó wá bui doũɛ, mɛ́ wá nɛ́ↄ doũ ń ń nɛ́ↄ, wálɛ wá nɛ́ↄ yiamá zↄↄ ũ teasi. Wá nɛnↄɛeↄ lɛ́ zↄble kↄ̀, mɛ́ wá gbãa i ka wà pↄe kɛo, asa wá buaↄ ń wá vɛ̃ɛbuↄ gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ. +Kɛ́ ma ń wiipi mà ń gbɛ̃́ↄ káala pↄ́ aa kɛ̀o, ma pↄ pà maamaa. +Ma yã́pi wàaipà ma sↄ̃ guu, ↄ̃ ma zↄadↄ̀ kíabuiↄ ń gbãadeↄwa má ònɛ́: Á baade lɛ́ ↄ'idia a gbɛ̃́deeɛ. Ɔ̃ ma mɛ̀ wà bíla kãaa an yã́pi yã́i. +Má ònɛ́: Wa wá gbɛ̃́ Yuda pↄ́ gↄ̃̀ buipãleↄ pↄ́ ũↄ bò wá gbãa lɛ́u, ↄ̃ á tò á gbɛ̃́ↄ lɛ́ ńzĩa yiawá lↄa? Ɔ̃ aa nílɛ kpɛ̃́, aai yãe e òo. +Ɔ̃ ma ɛa ma mɛ̀: Yã́ pↄ́ álɛ kɛpi maao. Àↄ wá Lua vĩa vĩ, kɛ́ wá ibɛɛ buipãleↄ su wá sↄ̃́sↄ̃o yã́i. +Mapi ń ma daɛↄ ń ma ìwaↄ, wa ↄ̃a ń pↄ́wɛnao sɛ̃̀anɛ́ sↄ̃. À ↄ'idianɛ́ tó sa, +í ń buaↄ ń ń vɛ̃ɛbuↄ ń ń kù kpɛ́ↄ ń ń kpɛ́ↄ sↄaanɛ́ ń pↄ́ basↄode pↄ́ álɛ símá ↄ'i ũo, ↄ̃a ń pↄ́wɛnao ń vɛ̃ɛo ń nísio píi. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá sↄaanɛ́, wá pↄe wɛɛlɛmá lↄo. Wá kɛ lá ń òwa. Ɔ̃ ma sa'onaↄ sìsi, má tò gbɛ̃́piↄ lakpà ńzĩala lá aa a lɛgbɛ̃̀wa. +Ma a ulada kpòɛ ma mɛ̀: Lua gbɛ̃́ pↄ́ i zĩkɛ lɛ́ pↄ́ á gbɛ̃̀piwao kpoɛ màa, i aà bɛ ń aà àizɛɛↄ siwà. Lua aà kpoɛ aà gↄ̃ gii màa. Bíla mɛ̀: Ãmi! Ɔ̃ aa Dii sáaukpà. Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ kɛ̀ lá aa a lɛgbɛ̃̀wa. +Bee gbɛa za gↄↄ pↄ́ Aatasasa ma dilɛ Yuda bùsu dↄaana ũ a kpalablea wɛ̃̀ baode zĩ́ e a wɛ̃̀ baakwi ń plaode guu, à kà wɛ̃̀ kuɛpla, mapi ń ma daɛↄ wi dↄaanakɛblɛ bleo. +Dↄaana káau pↄ́ dↄ̀aamɛɛↄ aso gbia tↄ̃̀ gbɛ̃́ↄwa, aa pↄblea ń vɛ̃ɛo sì baadewa ń ã́nusu ↄwatɛ̃ blablao. An ìwaↄ gbãablèmá lↄ. Mapi sↄ̃ mi kɛ màao, asa má Lua vĩa vĩ. +Ma mɛkpà bĩ́ipi boawa, mi tↄↄlɛ sɛ́ ma pↄ́ ũo. Ma ìwaↄ kãaaa we zĩpi yã́iɛ. +Yudaↄ ìↄ pↄble ma bɛ gbɛ̃ↄn basoplakwikwi, gbãadeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ bui pↄ́ liaawáziↄ kĩ́iↄ. +Lá gu lɛ́ dↄ wìↄ zu kɛkɛmɛɛ mɛ̀ndodo ń sã mɛkpaaↄ mɛ̀n soolosoolo ń koↄ, mɛ́ wìↄ vɛ̃ɛ ba zↄ̃ↄzↄ̃ↄ gↄↄ kwi ń gↄↄ kwio. Gia ń beeo mi dↄaanakɛblɛ gbɛamáo, asa zĩ pↄ́ gbɛ̃́ beeↄ lɛ́ kɛ zↄ̃ↄ. +Ma Lua, yãmaa pↄ́ má kɛ̀ gbɛ̃́ beeↄnɛ píi àↄ dↄngu. +Ma bĩ́ibò má làa, a fòo ku guei lↄo, ãma mi a bↄlɛ gbaↄ pɛ́lɛpɛlɛ gĩao. Kɛ́ Sambala ń Tobiao ń Laalubu bui Gɛsɛũo ń ma ibɛɛ kĩniↄ a baomà, +Sambala ń Gɛsɛũpio lɛ́kpãsãkɛ̀mɛɛ aa mɛ̀ mà mↄ dańlɛ Onↄ guzulɛ wɛ̃́lɛe guu. Vãi ↄ̃ aalɛ wɛɛlɛmanↄ. +Ma gbɛ̃́ↄ zĩ̀má ma mɛ̀: Málɛ zĩ zↄ̃ↄ kɛɛ, má e mà mↄo. Má e mà zĩpi to we mà mↄ á kĩ́io. +Aa lɛ́kpãsãpi kɛ̀mɛɛ gɛ̃n síiↄ̃ɛ, mɛ́ ma yã́pi zãsìmá màa píi. +A gɛ̃n sↄode Sambala a ìwae zĩ̀a. A taala pↄ́ wi kã́n'ↄ nawào kũa. +Wa kɛ̃̀ lápi guu wà mɛ̀: Wà yãe feena mà buipãleↄ kĩ́i, ↄ̃ Gɛsɛũ mɛ̀ sĩanaɛ. À mɛ̀ mpi ń Yuda kĩniↄ a zɛò à bↄ kí yã́ kpɛɛ. A yã́i álɛ bĩ́ipi boi. Wà mɛ̀ lↄ ń ye ǹ gↄ̃ Yudaↄ kía ũɛ, +ↄ̃ n ãnabiↄ dìlɛ aa o Yelusalɛũ ḿmɛ ń dɛ ń kía ũ. Kí a yã́pi ma. Ayãmɛto mↄ wà lɛkpaaĩ. +Ɔ̃ ma lɛ́kpãsãkɛ̀ɛ̀ ma mɛ̀: Yã́ pↄ́ ńlɛ o kuo. Ḿmɛ n yã́pi ò nzĩawa. +Ampii aa ye vĩa ma kũ aa mɛ̀ wá ↄ a gↄ̃ dↄwáziɛ, wá e zĩpi midɛo. Ma Lua, ma ↄ gba gbãa. +Gↄↄewa ma gɛ Delaia nɛ́ Semaia, Mɛtabɛli tↄũna bɛ, asa à azĩa yè a kpɛ́u. À mɛ̀: Wà kpaaũ Lua kpɛ́u, wí a gbatawálɛ, asa gbɛ̃́ↄ lɛ́ mↄ́ n dɛiɛ. Aa mↄ n dɛi gwã́aɛ. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Ma taa ì bàalɛa? Ma taa a fↄ̃ gɛ ulɛ Lua kpɛ́u mazĩa misia yã́ia? Má gɛo. +Má dↄ̃ mazĩawa aà yã́pi i bↄ Lua kĩ́io. À ãnabikɛpi kɛ̀ ma yã́ musu, kɛ́ Tobia ń Sambalao fĩabòɛ̀ yã́iɛ. +Màa à fĩabòɛ̀, kɛ́ vĩa e ma kũ mà duunakɛ mà gɛ́ we, aai gbasa ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa aa ma sↄ̃́sↄ̃. +Ma Lua, to Tobia ń Sambalao yãkɛapi àↄ dↄngu. To nↄɛ ãnabi Nↄadia yã́ àↄ dↄngu lↄ ń ãnabi kĩni pↄ́ aa ye vĩa ma kũↄ. +Gↄↄ blakwi ń plao gbɛa wa bĩ́ipi mìdɛ mↄ pↄ́ wì mɛ Ɛlulu gↄↄ baasↄodezĩ. +Kɛ́ wá ibɛɛↄ a baomà, mɛ́ bui pↄ́ liaawáziↄ wɛsìɛ, an kã́ gà, aa dↄ̃̀ sa kɛ́ wa zĩpi kɛ̀ ń wá Lua gbãaoɛ. +Gↄↄbeezĩ Yuda kíabuiↄ lɛ́ lá kpã́sã Tobiaɛ mↄ̀ↄmↄↄ, mɛ́ Tobiapi lɛ́ kpã́sãnɛ́. +Yudaↄ yãyèaànↄ dasi, asa Ala nɛ́ Sekania mɛ́ aà ã̀nsue ũ, mɛ́ Bɛlɛkia nɛ́ Mɛsulaũ mɛ́ Tobiapi nɛ́ Yohanani ã̀nsue ũ. +Aaì aà sáaukpa ma wáa lↄ, ↄ̃ aaì ɛa ma yã́ dau siuɛ̀. Tobiapi láↄ kpã̀sãmɛɛ lↄ, kɛ́ vĩa e ma kṹ. +Kɛ́ wà bĩ́ibò mɛ́ ma a bↄlɛ gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, wà bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ń lɛ̀sinaↄ ń Levii buiↄ dìlɛ. +Ɔ̃ ma a dãuna Anani dìlɛ Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ ń kibɛ ziia Ananiao, asa gbɛ̃́ náaideɛ. A Lua vĩa vĩ dɛ gbɛ̃́ dasidela. +Má ònɛ́: Wasuli Yelusalɛũ bↄlɛ gbaↄ wɛ̃o e ĩatɛ̃ gɛ lí gbãakũ. Wàli zɛtata wà gbã́aↄ dau e bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ tá. Wà Yelusalɛũdeↄ dilɛdilɛ gudↄ̃anaↄ ũ lↄ, an gbɛ̃eↄ aaↄ ku gudↄ̃akĩi, an gbɛ̃eↄ ń bɛ saɛ. +Wɛ̃́lɛpi zↄ̃ↄ mɛ́ a bàlumaↄ vĩ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ bílao. Wi e ɛ̀a a kpɛ́ↄ dↄ̀dↄ yãao. +Ma Lua làasoo dàmɛɛ ma sↄ̃u, ↄ̃ ma kíabuiↄ kã̀aa ń gbãadeↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi, kɛ́ wà ń tↄ́ dalau ń buiwa yã. An gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ zĩ̀zↄkɛpiu aa sù Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo, baade ń a bɛoↄn kɛ: +Aa sù ń Zolobabɛlio ń Yesuao ń Nɛɛmiio ń Azaliao ń Laamiao ń Naamanio ń Maadoseo ń Bilisão ń Misipaao ń Bigivaio ń Leuũo ń Baanao sãnu. Isaili gↄ̃ɛ pↄ́ sùpiↄ naoan kɛ: +Ala buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃o ń blakwi ń plao (652bao plasaio (2.818). +Zatu buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń blasↄoo (845). +Binui buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń blakwi plasaio (648). +Bebai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń baasↄo ń àaↄ̃o (628). +Azegada buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla ń ↄ̀aa do ń basoolo ń plao (2.322). +Adonikaũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bàaↄ̃sↄo ń plao (667). +Bigivai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla ń bàaↄ̃sↄo ń plao (2.067). +Adini buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bàaↄ̃ sↄosaio (655). +Atee pↄ́ dɛ Ezekia bui ũ buiↄ gbɛ̃ↄn basↄo plasai (98). +Asuũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basoolosↄo ń àaↄ̃o (328). +Bezai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basoolosↄo mɛ̀ndosaio (324). +Alifi buiↄ gbɛ̃ↄn basↄokwi ń plao (112). +Gabaↄ̃ↄ buiↄ gbɛ̃ↄn basↄo sↄosai (95). +Bɛtɛlɛũdeↄ ń Nɛtofadeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do kuɛplasai (188). +Bɛtazamavɛdeↄ gbɛ̃ↄn bla ń plao (42). +Bɛtɛlideↄ ń Aideↄ gbɛ̃ↄn basoolo ń àaↄ̃o (123). +Nɛbo pãle buiↄ gbɛ̃ↄn blakwi ń plao (52). +Lodideↄ ń Adidadeↄ ń Onↄdeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basoolo ń mɛ̀ndoo (721). +Senaadeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa síiↄ̃ ń basoolokwio (3.930). +Sa'ona bui pↄ́ sùↄn kɛ: Yesua bui Yedaia buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo baasↄo ń plao sai (973). +Levii bui pↄ́ sùↄn kɛ: Odevplasↄo ń àaↄ̃o (148). +Saluũ ń Ateeo ń Talemↄo ń Akubuo ń Atitao ń Sobaio bui bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ gbɛ̃ↄn basopla plasai (138). +Lua ua zĩkɛnaↄá gbɛ̃́ɛ beeↄ buiↄnɛ: Ziha, Asufa, Tabao, +Lebana, Agaba, Salemai, +Anana, Gideli, Gaaa, +Leaia, Lezini, Nɛkoda, +Gazaũ, Uza, Pasea, +Besai, Mɛuniũ, Nɛfusiũ, +Salomↄↄ zↄ̀blena buiↄá gbɛ̃́�� beeↄ buiↄnɛ: Sotai, Sofɛlɛ, Peluda, +Sefatia, Atili, Pokɛlɛ Azebaiũ ń Amↄo. +Lua ua zĩkɛnapiↄ ń Salomↄↄ zↄ̀blena buipiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla swaaↄ̃saiɛↄ̀lↄnɛ́o, tó Isailiↄn ń ũ. +Delaia ń Tobiao ń Nɛkodao buiↄnɛ, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bla ń plaoɛ (64i Baazilainɛ sɛ̀ yãa nↄ ũ, ↄ̃ à a ã̀nsue tↄ́pi sɛ̀. +Gbɛ̃́piↄ ń tↄ́ wɛ̀ɛlɛ buibↄkĩi taalau,Lua blɛ bleo. +Gbɛ̃́piↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń plao ń ↄ̀aa do ń baswaaↄ̃o (42.360). +An zↄ̀blenaↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ku lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń ↄ̀aa do ń basopla àaↄ̃saio (7.337). Lɛ̀sinaↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ kúńnↄ lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blasↄoo (245). +Aa sↄ̃́ↄ vĩ ↄ̀aa àaↄ̃ ń basooloo ń gɛ̃o ń mɛ̀ndoo (736), sↄ̃baonaↄ ↄ̀aa do ń blasↄoo (245), yiongoↄ ↄ̀aa pla ń bla sↄosaio (435), zàa'ĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ soolo ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basooloo (6.720). +An uabeleeↄ gbadàda zĩ yã́ musu. Bùsu dↄaana gbadà Lua kpɛ́ zĩ kpagolo guu vua kiloo swaaↄ̃ ń kĩnio ń vua taↄ mɛ̀n blakwi ń sa'on ulataoↄ mɛ̀n ↄ̀aa pla ń basoolokwio (530). +Uabeleeↄ gbadàda Lua kpɛ́ zĩ kpagolo guu, vua kiloo baswaaↄ̃kwi (170) ń ã́nusuo tↄnu do ń kiloo ↄ̀aa doo. +Gbɛ̃́ kĩniↄ gbadàda lↄ, vua kiloo baswaaↄ̃kwi (170) ń ã́nusuo tↄnu do ń kiloo basↄoo ń sa'on ulataoↄ mɛ̀n bàaↄ̃sↄo ń plao (67). +Sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ń lɛ̀sinaↄ ń gbɛ̃pãleeↄ ń Lua ua zĩkɛnaↄ ń Isaili kĩniↄ zↄ̃̀lɛzↄ̃lɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu. +Gbɛ̃́pii kã̀aa ń lɛdoũo gãaɛ pↄ́ kú Í Bↄlɛ saɛ, ↄ̃ wa ò yãdanɛde Ɛzalaɛ aà bↄ ń Mↄizi ikoyã pↄ́ Dii dìlɛ Isailiↄnɛ láo. +Mↄ sopla gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ sa'ona Ɛzala bↄ̀ ń Mↄizi ikoyão bíla aɛ. Gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa fↄ̃ yãmaↄ píi kú we. +À aɛdↄ̀ gãaɛ pↄ́ kú Í Bↄlɛpi saɛwa, ↄ̃ àlɛ lápi kyokɛ za kↄↄkↄↄ e ĩatɛ̃ minanguo gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa fↄ̃ maↄ wáa. Gbɛ̃́pii swãdↄ̀ Mↄizi ikoyã lápi kyokɛai. +Yãdanɛde Ɛzala zɛ gbà lɛsĩ pↄ́ wa dà ń lío lápi kyokɛa yã́i musu. Matitia ń Sɛmao ń Anaiao ń Uliao ń Ilikiao ń Maaseao ku aà ↄplaai. Pedaia ń Misaɛlio ń Malakiao ń Asuũo ń Asadanao ń Zakalio ń Mɛsulaũo ku aà ↄzɛɛi. +Kɛ́ Ɛzala lá wɛ̃̀, gbɛ̃́pii è, asa aà zɛkĩi lɛsĩ dɛńla. Kɛ́ a wɛ̃̀, gbɛ̃́pii fɛ̀lɛ zɛ̀. +Ɛzala Dii Lua zↄ̃ↄde sáaukpà, ↄ̃ gbɛ̃́pii ↄsɛ̀ musu aa mɛ̀: Ãmi! Ãmi! Ɔ̃ aa mipɛ̀lɛ tↄↄlɛ, aa kùlɛ Diiɛ. +Gↄↄ pↄ́ gbɛ̃́ↄ zɛa we, Levii buieↄ Mↄizi ikoyã dàń Pelaiao. +Aa Lua ikoyã lápi kyokɛ̀, ↄ̃ aa a bↄↄlɛkɛ̀, aa a wɛ́ wɛ̃̀nɛ́, kɛ́ aa e kyópi ma. +Ɔ̃ bùsu gbãade Nɛɛmii ń yãdanɛde sa'ona Ɛzalao ń Levii bui pↄ́ lɛ́ yãdada gbɛ̃́ↄnɛↄ ònɛ́: Gↄↄɛ beeá Dii á Lua pↄ́ɛ. Ásu wɛ̃nakɛo, ásu ↄ́ↄlↄo. Asa kɛ́ aalɛ Mↄizi ikoyã ma, aalɛ ↄ́ↄlↄ ḿpiiɛ. +Nɛɛmii mɛ̀: À gɛ pↄ́ níside ble, í í nana mi. À li gbɛ̃́ pↄ́ pↄe vĩoↄnɛ. Gↄↄɛ beeá wá Dii pↄ́ɛ. Ásu búbuapɛo, asa pↄna pↄ́ Dii ì kpámá dɛ á gbãa'ekĩi ũ. +Levii buiↄ gɛ̀ gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛ nìninɛ́ aa mɛ̀: À nílɛ! Gↄↄɛ beeá Lua pↄ́ɛ, ásu búbuapɛo. +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ gɛ̀ pↄblè aa imì, aa lìkↄ̃ɛ aa pↄnakɛ̀ maamaa, asa aa yã́ pↄ́ wa ònɛ́ mà sa. +Mↄpi gↄↄ plaade zĩ́ uabeleↄ ń sa'onaↄ ń Levii buiↄ kã̀aa yãdanɛde Ɛzalazi, kɛ́ aa e wɛ́tɛ Mↄizi ikoyãi. +Ɔ̃ aa yã́ pↄ́ Dii dìlɛ Mↄiziɛ è we à mɛ̀, Isailiↄ aaↄ ku lákpɛↄ guu mↄ soplade dikpɛgↄↄzĩ, +mɛ́ aa yã́ɛ bee kpàwakɛ ń zↄ̃ɛwiaↄ guu ń Yelusalɛũo aa mɛ: À bↄlɛ gɛ́ sɛ̃u, í kulaↄ kaso suò ń baalalaↄ ń gbɛ́laↄ ń daminalaↄ ń lí uede láↄ, kɛ́ à lákpɛↄ dↄò lá a ku taalauwa. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ gɛ̀ kàsokaso aa sùò, baade lákpɛ dↄ̀ò a kpɛ́ musu ge ua ge Lua ua ge Í Bↄlɛ gãaɛ ge Ɛflaiũ Bↄlɛ gãaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ zĩ̀zↄkɛupiↄ láàao. Ɔ̃ aa pↄnakɛ̀ maamaa. +Ɛzala ìↄ Lua ikoyã lá kyokɛ lá gu lɛ́ dↄ sɛa za dikpɛgↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ e à gɛ midɛò. Aa dikpɛpi kɛ̀ gↄↄ soplaɛ. A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ ↄ̃ aa kↄ̃kãaakɛ̀ lá wa dìlɛwa. +Mↄ doũpi gↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaide zĩ́ Isailiↄ kↄ̃ kã̀aa ń lɛyeo ń zwã̀nkasaↄ dadaa, mɛ́ bùsu kákaa ń miu. +Aa ńzĩa kɛ̃̀ buipãleↄwa ↄ̃ aa sĩa, aalɛ ń duunaↄ ń ń deziↄ yãvãikɛaↄ o. +Aa gↄ̃̀ sĩa gu pↄ́ aa kuu, ↄ̃ wà Dii ń Lua ikoyã lá kyokɛ̀nɛ́ e mↄ̀ àaↄ̃, ↄ̃ aa ń duunaↄ ò aa kùlɛ Dii ń Luaɛ e mↄ̀ àaↄ̃. +Levii buieↄ zɛ gba pↄ́ wa dànɛ́ musu, aa lɛzù Dii ń Luazi gbã́ugbãu. An tↄ́ↄn kɛ: Yesua, Bani, Kamiɛli, Sebania, Buni, Selebia, Bani ń Kenanio. +Levii buiↄ Yesua ń Kamiɛlio ń Banio ń Asaniao ń Selebiao ń Odiao ń Sebaniao ń Petaiao mɛ̀: À fɛlɛ Dii á Lua táasilɛ! A ku za asĩnizĩ e gↄↄpii. To wà n tↄbↄ, asa n gawi dɛ lɛ́maama ń táasiola píi. +Ḿmɛ ń Dii ũ ndo. N bàluma kɛ̀ ń n bɛ pↄ́ kú musuo ń pↄ́ pↄ́ kú weↄ píi. N dṹnia kɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ kuwàↄ, n ísia kɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. Ni wɛ̃ni kpa ḿpiiwa, n bɛ malaika dasiↄ ì kúlɛnɛ. +Ḿmɛ ń Dii Lua pↄ́ Ablaũ sɛ̀ ũ, n bↄaànↄ Ulu, Babiloni bùsuu, n aà tↄ́ lìlɛɛ̀ Ablahaũ. +Ń è a n náai vĩ a sↄ̃ guu, ↄ̃ n mɛ̀ n bàa aↄ kuaànↄ, ńyↄ̃ Kanaa bùsu kpawà ń aà buiↄ, bùsu pↄ́ Itiↄ ń Amↄleↄ kuu ń Pɛliziↄ ń Yebusiↄ ń Giigasiↄ. Ɔ̃ n lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ɛ̀pi kɛ̀, kɛ́ ń maa yã́i. +N taasi pↄ́ wá deziↄ kɛ̀ Egipi è, n wii pↄ́ aa lɛ̀ Ísia Tɛ̃ai mà. +N seelaↄ ń dabudabuↄ kɛ̀ Falaↄ̃ↄɛ, ń kpàaàzi ń aà ìwaↄ ń aà bùsudeↄ píi, asa ń dↄ̃ lá aa ãiapãsĩkɛ̀ ń wá deziↄ. N tↄbↄ̀ lá a ku e ń a gbãowa. +N ísia zↄ̃̀ɛnɛ́, ↄ̃ aa táa'ò gugiiu aa bùa. N gbɛ̃́ pↄ́ pɛ̀lɛńziↄ zù ísiu, n ń zú lán gbɛwa í zↄ̃ↄpi guu. +N dↄaa n gbɛ̃́ↄnɛ tɛlu guu fãanɛ, gwãasĩna sↄ̃ tɛ́ guu. N zɛ́ pↄ́ dɛ aa sɛ pùnɛ́. +N pila Sinai gbɛ̀sĩsĩ musu, n yã'ònɛ́ za musu. N ikoyã zɛde sĩande kpàmá ń yãmaa pↄ́ ń dìlɛↄ. +Ń tò aa kã́mabogↄↄ dↄ̃̀ ń pↄ́ ũ. N n yãdilɛaↄ ń n ↄtondↄkĩio ń n ikoyão dà n zↄ̀blena Mↄiziɛ, ↄ̃ a kpàmá. +Kɛ́ nↄana ń dɛ́, n blɛ gbàɛnɛ́ za musu. Kɛ́ imi ń dɛ́, n ibↄ̀nɛ́ gbɛsiu. Bùsu pↄ́ n a lɛgbɛ̃̀nɛ́ n mɛ̀ ńyↄ̃ kpámá ↄ̃ ń ònɛ́ aa gɛ sí ń pↄ́ ũ. +Ń beeo wá dezipiↄ kàamai vĩ, an swã́ gbãakũ̀, aaliↄ n yãdilɛaↄ kũao. +Aa gì n yãmai, dabudabu pↄ́ ń kɛ̀nɛ́ↄ yã́ sã̀ńgu. An swã́ gbãakũ̀, aa bↄ̀ n yã́ kpɛ, aa dↄaana dìlɛ aà ɛa táńnↄ zↄbleu. Lua, ni gbɛ̃́ↄ duuna kɛ̃́má, ń sùuu vĩ ń sósobio, n pↄ lí pa kpaao, ń gbɛ̃kɛ vĩ zↄ̃ↄ, ↄ̃ ni pãkpańzio. +Baa kɛ́ aa mↄkàsa lán gáaenawa, aa mɛ̀ ń dii pↄ́ ń bↄ́lɛ Egipin we, mɛ́ aa dↄ̀ɛnnↄ maamaa, +ni pãkpańzi guwaiwaiuo n sósobi zↄ̃ↄ yã́i. Tɛlupi dↄ̀aa zɛ'ↄ̀lↄnɛ́ fãanɛ, tɛ́pi zɛ́ pↄ́ dɛ aa sɛ pùnɛ́ gwã́, i ń tó we ziio. +N n Nisĩna kpàmá à yãdànɛ́. Ni ń tɛ̃́ manao. Kɛ́ imi lɛ́ ń dɛ, n ń gbá í. +N ń gwá guwaiwaiu wɛ̃̀ bla, pↄe i kɛ̃́sãmáo. An pↄkasaↄ i yaao, an gbá i sɛ́sɛo. +N buiↄ kpàmá ń ń bùsuↄ, n ń bùsupiↄ kpaalɛ̀nɛ́ míↄ. Aa Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ bùsu sì ń pↄ́ ũ ń Basana kí Ogu pↄ́o. +Ń tò an bui dasikũ̀ lán saanaↄwa, n gɛ̃ńnↄ bùsu pↄ́ ń ò ń maeↄnɛ aa gɛ sí ń pↄ́ ũ guu. +Kɛ́ an nɛ́ↄ gɛ̀ bùsupi sì ń pↄ́ ũ, ↄ̃ n Kanaa pↄ́ kú weↄ kãdɛ̀nɛ́, n ń nánɛ́ ń ↄzĩ ń ń kíaↄ píi, n bùsupi buiↄ kpàmá, aa ń pↄeã kɛ̀má. +Aa wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ sì ń tↄↄlɛ maao, aa kpɛ́ↄ sì ń pↄmaa pↄ́ kúuↄ ń lↄ̀ↄ pↄ́ wa yↄ̃̀ↄ ń vɛ̃ɛbuↄ ń kù kpɛ́ↄ ń lí pↄ́ wì a bɛ bleↄ à kɛ̀ zài. Aa pↄblè aa kã̀ aa mɛ̀kpa, aa namablè n ɛ̀fãai zↄ̃ↄ yã́i. +Ń beeo an swã́ gbãakũ̀, ↄ̃ aa bↄ̀ n yã́ kpɛ, aa gì n ikoyãi. Aa ãnabi pↄ́ lɛdàmá aa sumaↄ dɛ̀dɛ, aa dↄ̀ɛnnↄ maamaa. +N ń ná ń ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ, aa gbãamↄ̀nɛ́, ↄ̃ aa wiilɛ̀nzi ń taasikɛa guu. Kua za musu ń sìńnↄ n sósobi zↄ̃ↄ yã́i, n suabanaↄ dìlɛnɛ́, ↄ̃ aa ń bↄ́ ń ibɛɛpiↄ ↄzĩ. +Tó aa niɛ è, aaì ɛa yã́ pↄ́ vãinɛ kɛɛ, ↄ̃ n ń kpá ń ibɛɛↄwa aa gbãablèmá. Aa ɛ̀a wiilɛ̀nzi, ↄ̃ kua za musu ń sìńnↄ, n ń bↄ́ gɛ̃n ũma'ũma n sósobi yã́i. +N lɛdàmá aa zɛ ń n ikoyão, kási aa zazakũ̀ma, aaliↄ n yãdilɛaↄ kũao, n yã́ pↄ́ tó gbɛ̃́ kũa, aↄ ku a sabaiɛ. Aa zã̀ n yã́piↄwa aa mikpɛlìnɛ, an swã́ gbãakũ̀ aa gì n yãmai. +N mɛnakɛ̀ńnↄ a wɛ̃ dasi, n Nisĩna yãdà ń ãnabiↄnɛ, ↄ̃ aa lɛdàomá, aai swãdↄio, ↄ̃ n ń ná buipãleↄnɛ ń ↄzĩ. +N sósobi zↄ̃ↄ guu ni ń midɛo, Lua sùuude sósobiden n ũ, ni pãkpańzio. +Ayãmɛto wá Lua, Lua zↄ̃ↄ gbãade pↄ́ ni tó ń mɛ séenata, lá n bàa ìↄ kúwanↄ gbɛ̃kɛ guu, taasi pↄ́ wá lé ń wá kíaↄ ń wá dↄaanaↄ ń wá sa'onaↄ ń wá ãnabiↄ ń wá deziↄ ń n gbɛ̃́ↄ píi za Asili kíaↄ gↄↄ e ń a gbão, ńsu to à kɛnɛ fɛ̃́nɛũo. +Yã́ pↄ́ wá léↄ píi musu ń maa, baa kɛ́ wa yãvãikɛ̀, ń náai vĩ. +Wá kíaↄ ń wá dↄaanaↄ ń wá sa'onaↄ ń wá deziↄ aai zĩkɛ ń ikoyãwao, aai laaidↄ ń yãdilɛaↄwao ge lɛ́ pↄ́ ń dàmáↄ. +Baa gↄↄ pↄ́ aa ńzĩa vĩ, mɛ́ aa pↄmaa dasi pↄ́ n ń gbáↄ vĩ ń bùsu yàasa táaede pↄ́ ń kpàmáo, aai zↄblenɛo, aai mikɛ̃ ń yãvãiↄwao. +Gwa! Zↄↄn wá ũ gbã. Bùsu pↄ́ ń kpà wá deziↄwa aa a libɛↄ ń a pↄmaaↄ ble, zↄↄn wá ũ a guu. +Wá bugbɛ yàasaↄ gↄ̃̀ kí pↄ́ ń tò aa gbãablèwáↄ pↄ́ ũ wá duuna yã́i. Aaì kiblewá ń wá pↄtuoↄ lá aa yeiwa. Wá kú wɛ́tɛ̃a zↄ̃ↄ guu. +Yã́ beeↄ yã́i píi wálɛ lɛdoũkɛnnↄ ń sĩanao, wálɛ kɛ̃́ lá guu. Wá dↄaanaↄ ń Levii buiↄ ń wá sa'onaↄ lɛ́ ń seela kɛwà. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ń seela kɛ̀wàↄn kɛ: Bùsu gbãade Nɛɛmii Akalia nɛ́, Zedekia, +Selaia, Azalia, Zelemii, +Pasuu, Amalia, Malakia, +Atusu, Sebania, Maluku, +Aliũ, Mɛlemↄ, Obadia, +Daniɛli, Ginɛtↄ̃, Baluku, +Mɛsulaũ, Abia, Miamɛ, +Maazia, Bilegai ń Semaiao. Gbɛ̃́piↄá sa'onaↄnɛ. +Levii buiↄn kɛ: Azania nɛ́ Yesua, Enada nɛ́ Binui, Kamiɛli +ń ń gbɛ̃́ↄ: Sebania, Odia, Kelita, Pelaia, Anana, +Mise, Leobɛ, Asabia, +Zakuu, Selebia, Sebania, +Odia, Bani ń Beninuo. +Isaili dↄaanaↄn kɛ: Palↄsi, Paata Mↄabu, Elaũ, Zatu, Bani, +Buni, Azegada, Bebai, +Adonia, Bigivai, Adini, +Atee, Ezekia, Azuu, +Odia, Asuũ, Bezai, +Alifi, Anato, Nɛbai, +Mapiasi, Mɛsulaũ, Ezii, +Mɛsezabɛli, Zadoki, Yadua, +Pelatia, Anana, Anaia, +Ozee, Anania, Asubu, +Aloese, Pila, Sobɛki, +Leuũ, Asabana, Maasea, +Ahia, Anana, Ana, +Maluku, Aliũ ń Baanao. +Isaili kĩniↄ, sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ń lɛ̀sinaↄ ń Lua ua zĩkɛnaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa kɛ̃̀ bui pↄ́ liaańziↄwa aa Lua ikoyã kũaↄ nàkↄ̃wa ń ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbãade ũↄ. An naↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ nàmá lↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi mà mɛ́ aa dↄ̃ↄ píi. +Aa lɛgbɛ̃̀ aa mɛ̀: Wá sì ń Luao, wáↄ tɛ Lua ikoyã pↄ́ a kpà a zↄ̀blena Mↄiziwai. Wáↄ Dii wá Lua yãdilɛaↄ kũa ń aà yãdanɛↄ, wíↄ aà ↄtondↄkĩi gwa. +Wá wá nɛnↄɛↄ kpã́sã bui pↄ́ liaawáziↄwa lↄo. Wá ń nɛnↄɛↄ sɛ́ wá nɛ́ↄnɛ sↄ̃o. +Aa mɛ̀ lↄ: Tó bui pↄ́ liaawáziↄ mↄ̀ ń laao ge pↄ́wɛnae aa yía kã́mabogↄↄ, wá lúmá kã́mabogↄↄzĩ ge lousisigↄↄzĩo. Wɛ̃̀ sopla ń wɛ̃̀ soplao wáli tó tↄↄlɛ ĩ́ampa, wíli gbɛ̃́ↄ kɛ̃́ ń ń fĩaↄ. +Wá dìlɛ wázĩa yã́ ũɛ, wá baade lí ã́nusu kpa wɛ̃ ń wɛ̃o galaũ síiↄ̃ wá Lua ua zĩ yã́ musu. +Iↄ dɛ pɛ̃ɛ pↄ́ wì kpa Luawa pↄ́ ũ ń pↄ́wɛnti pↄ́ wìↄ kpawà lá gu lɛ́ dↄo ń sa pↄ́ wìↄ a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ lá gu lɛ́ dↄo ń sa pↄ́ wìↄ o kã́mabogↄↄ ń mↄ dafu dikpɛgↄↄo ń dikpɛ pãle zĩ́o ń sa pↄ́ wì o sáaukpaa yã́io ń Isailiↄ duun awakpabↄↄ ń wá Lua ua yã́ kĩniↄ píi. +Wá sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi, wa gbɛlà mↄa ń yàao wá Lua ua yã́ musu, wàli mↄò ualɛ ń ualɛo gↄↄ pↄ́ wa dìlɛwa wɛ̃ ń wɛ̃o. A dɛ Dii wá Lua gbagbakĩi pↄ́ ũɛ lá a ku Mↄizi ikoyã guuwa. +Wáliↄ mↄ Dii kpɛ́u wɛ̃ ń wɛ̃o ń wá buapↄ́ káauↄ ń libɛ sɛ̃́iaↄ píi. +Wáliↄ mↄ wá Lua ua ń wá nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ ń wá zunɛ sɛ̃́iaↄ ge sã ge ble, wíli kpá sa'ona pↄ́ lɛ́ zĩkɛ weↄwa, lá a ku Mↄizi ikoyã guuwa. +Wáli mↄ́ ń wá pↄ́wɛn sɛ̃́iao ń wá kàa sɛ̃́iaↄ ń wá libɛ sɛ̃́iaↄ ń wá vɛ̃ɛ sɛ̃́iaↄ ń wá nísi sɛ̃́iao, wí kálɛ làasiu wá Lua ua sa'onaↄnɛ. Wáli wá buapↄ́ↄ kwide bↄ Levii buiↄnɛ, asa Levii buiↄ mɛ́ ì a kwide si zↄ̃ɛwia ń zↄ̃ɛwiao. +Tó Levii buiↄ lɛ́ a kwide sí, Aalona bui sa'onaeↄ líↄ kúńnↄ. Levii buiↄ sↄ̃ aali pↄ́ kwide pↄ́ aa sìpi kwide sɛ gɛò wá Lua ua, aali kálɛ làasiu. +Levii buiↄ ń Isaili kĩniↄ píi lí pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio labakɛ, aali kálɛ làasiu Lua ua, gu pↄ́ luakukĩi pↄ́ↄ kuu ń sa'ona pↄ́ lɛ́ zĩkɛ weↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ń lɛ̀sinaↄ. Màa wáli pãkpa wá Lua uaio. +Isaili dↄaanaↄ zↄ̃̀lɛ Yelusalɛũ, ↄ̃ gbɛ̃́ kĩniↄ gbɛlà an gbɛ̃́ↄ kwide mↄ zↄ̃lɛa Lua wɛ̃́lɛpi guu yã́ musu, an gbɛ̃́ kĩniↄ i gↄ̃ zↄ̃ɛwiaↄ guu. +Wà uabele pↄ́ dↄ̀aa zɛ̀ ń kua Yelusalɛũoↄ sáaukpà. +Yuda bùsu dↄaana pↄ́ zↄ̃̀lɛ Yelusalɛũↄ tↄ́ↄn kɛ: Isaili kĩniↄ, sa'onaↄ ń Levii buiↄ ń Lua ua zĩkɛnaↄ ń Salomↄↄ zↄ̀blen buiↄ zↄ̃̀lɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄ guu, baade ń a tↄↄlɛo, +ↄ̃ Yudaeↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buieↄ zↄ̃̀lɛ Yelusalɛũ. Yudaↄ dↄaanaↄ tↄ́n Ataia ń Maaseao. Pɛlɛzi Maalalee ì, Maalalee Sefatia ì, Sefatia Amalia ì, Amalia Zakali ì, Zakali Uzia ì, ↄ̃ Uzia Ataiapi ì. +Sela Zakali ì, Zakali Yoialibu ì, Yoialibu Adaia ì, Adaia Azaia ì, Azaia Kↄloze ì, Kↄloze Baluku ì, ↄ̃ Baluku Maaseapi ì. +Pɛlɛzi bui gↄ̃gbãa pↄ́ kú Yelusalɛũↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń bàaↄ̃kwi plasaioɛ (468). +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ dↄaana Salu. Yesaia Itiɛli ì, Itiɛli Maasea ì, Maasea Kolaia ì, Kolaia Pedaia ì, Pedaia Yoedi ì, Yoedi Mɛsulaũ ì, ↄ̃ Mɛsulaũ Salupi ì. +Aàpi gbɛa Gabai ń Salaio. Ampii gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń basoolokwi plasaioɛ (928). +Zikeli nɛ́ Yoɛli mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, mɛ́ Asenua nɛ́ Yuda mɛ́ wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ plaade ũ. +Sa'on dↄaanaↄ Yoialibu nɛ́ Yedaia ń Yakɛ̃o +ń Selaiao. Lua ua dↄaana Aitubu Mɛlaio ì, Mɛlaio Zadoki ì, Zadoki Mɛsulaũ ì, Mɛsulaũ Ilikia ì, ↄ̃ Ilikia Selaiapi ì. +An gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Lua kpɛ́ zĩ kɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń bao ń plaoɛ (822). Sa'on dↄaana Adaia. Malakia Pasuu ì, Pasuu Zakali ì, Zakali Amɛzi ì, Amɛzi Pelalia ì, Pelalia Yolaũ ì, ↄ̃ Yolaũ Adaiapi ì. +Aà gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ uabeleↄ ũↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń bla ń plaoɛ (242). Sa'on dↄaana Amasai. Imɛɛ Mɛsilemↄ ì, Mɛsilemↄ Azai ì, Azai Azalɛli ì, ↄ̃ Azalɛli Amasaipi ì. +Aà gbɛ̃́ↄá gↄ̃sa gbãaↄnɛ, aa gbɛ̃ↄn basoolokwi plasaiɛ (128). Agedoliũ nɛ́ Zadiɛli mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Levii buiↄ dↄaana Semaia. Buni Asabia ì, Asabia Azikaũ ì, Azikaũ Asubu ì, ↄ̃ Asubu Semaiapi ì. +Levii buiↄ dↄaanaↄ Sabetai ń Yozabao mɛ́ Lua ua gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ. +Lɛ̀sin dↄaana Matania pↄ́ dɛ lousisin dↄaana ũ. Asafa Zabedi ì, Zabedi Mise ì, ↄ̃ Mise Mataniapi ì. Babukia mɛ́ aà plaade ũ. Bee gbɛa Samua nɛ́ Abeda, Galali tↄũna, Yedutu bui. +Levii bui pↄ́ kú Lua wɛ̃́lɛuↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basiiↄ̃sↄo mɛ̀ndosaioɛ (284). +Bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ Akubu ń Talemↄo ń ń gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn baswaaↄ̃kwi ń plaoɛ. +Isaili kĩniↄ ń sa'onaↄ ń Levii buiↄ ku Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄ guu, baade ń a tↄↄlɛo. +Lua ua zĩkɛnaↄ ku Ofɛli sĩ̀sĩ musu. Ziha ń Gisepao mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ. +Levii bui pↄ́ kú Yelusalɛũↄ dↄaanan Uzi ũ. Mise Matania ì, Matania Asabia ì, Asabia Bani ì, ↄ̃ Bani Uzipi ì. Aàpi mɛ́ Asafa bui pↄ́ aaì dↄaa ń lɛsiyão Lua uaↄ gbɛ̃do ũ. +Pɛɛsiↄ kía mɛ́ yãdìlɛ lɛ̀sinaↄnɛ, à yã́ pↄ́ aa kɛ lá gu lɛ́ dↄ dànɛ́. +Mɛsezabɛli nɛ́ Petaia pↄ́ dɛ Yuda nɛ́ Zela bui ũ ku kíapi kĩ́i Isailiↄ yã́gↄ̃gↄ̃a yã́i. +Yudaeↄ zↄ̃̀lɛ zↄ̃ɛwiaɛ beeↄ guu ń ń fã́anio: Kiliataaba ń a bualoũↄ, Dibↄ̃ ń a bualoũↄ, Kabazee ń a bualoũↄ, +Yesua, Mↄlada, Bɛpele, +Azaasuali, Bɛɛsɛba ń a bualoũↄ, +Zikilaga, Mɛkona ń a bualoũↄ, +Ɛnilimↄ, Zↄla, Yaamu, +Zanↄa, Adulaũ ń a zↄ̃ɛwiaↄ, Lakisi ń a fã́anio ń Azekao ń a bualoũↄ. Aa bɛkpà za Bɛɛsɛba e Bɛninↄũ guzulɛu. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bɛkpà wɛ̃́lɛɛ beeↄ guu: Gɛba, Mimasa, Ai, Bɛtɛli ń a bualoũↄ, +Anato, Nↄbu, Anania, +Azoo, Lama, Gitaiũ, +Adida, Zeboiũ, Nɛbala, +Lodi, Onↄ ń Siaↄ guzulɛo. +Levii bui gãli pↄ́ kú Yuda bùsuu yãaeↄ bɛkpà Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu. +Sa'onaↄ ń Levii bui pↄ́ aa sù ń Salatiɛli nɛ́ Zolobabɛlio ń Yesuaoↄn kɛ: Selaia, Zelemii, Ɛzala, +Amalia, Maluku, Atusu, +Sekania, Leuũ, Mɛlemↄ, +Ido, Ginɛtↄ̃, Abia, +Miamɛ, Maadia, Bilega, +Semaia, Yoialibu, Yedaia, +Salu, Amↄku, Ilikia, Yedaia. Gbɛ̃́piↄ mɛ́ sa'ona ń ń gbɛ̃́ Levii buiↄ dↄaanaↄ ũ sa'onkia Yesua gↄↄ. +Levii buiↄ dↄaanaↄn kɛ: Yesua, Binui, Kamiɛli, Selebia, Yuda, Matania. Matania ń a gbɛ̃́ↄ mɛ́ aaì dↄaa ń táasilɛao, +mɛ́ Babukia ń Unio ń ń gbɛ̃́ↄ mɛ́ lɛ̀sinaↄ gãli plaade ũ. +Yesua Yoakiũ ì, Yoakiũ Ɛliasibu ì, Ɛliasibu Yoiada ì, +Yoiada Yonatãa ì, ↄ̃ Yonatãa Yadua ì. +Sa'ona pↄ́ aa dɛ uabeleↄ ũ Yoakiũ gↄↄↄn kɛ: Selaia bui Mɛlaia, Zelemii bui Anania, +Ɛzala bui Mɛsulaũ, Amalia bui Yohanani, +Maluku bui Yonatãa, Sebania bui Yosɛfu, +Aliũ bui Adena, Mɛlaio bui Ɛlekai, +Ido bui Zakali, Ginɛtↄ̃ bui Mɛsulaũ, +Abia bui Zikeli, Miyãmɛ bui, Maadia bui Piletai, +Bilega bui Samua, Semaia bui Yonatãa, +Yoialibu bui Matenai, Yedaia bui Uzi, +Salu bui Kalai, Amↄku bui Ɛbɛɛ, +Ilikia bui Asabia ń Yedaia bui Nɛtanɛlio. +Wà sa'ona uabeleↄ tↄ́ dàlau za gↄↄ pↄ́ Ɛliasibu ń Yoiadao ń Yohananio ń Yaduao dɛ sa'onkiaↄ ũ e Pɛɛsiↄ kí Daliusi kpalablegↄↄɛ. +Wà Levii bui uabeleↄ tↄ́ dà ladau e Ɛliasibu tↄũna Yohanani gↄↄ. +Levii bui dↄaanaↄ tↄ́n kɛ: Asabia, Selebia, Binui, Kamiɛli ń Yesuao. An gbɛ̃́ↄ ì yãwemá táasilɛa ń sáaukpaao guu gã ń gãoɛ, lá Lua gbɛ̃́ Davidi dìlɛwa. +Gbɛ̃́ɛ beeↄ mɛ́ bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana pↄ́ aaì Lua ua làasiↄ ń a bↄlɛↄ dↄ̃́aↄ ũ: Matania, Babukia, Obadia, Mɛsulaũ, Talemↄ ń Akubuo. +Gbɛ̃́piↄ ku gↄↄ pↄ́ Yesua nɛ́ Yoakiũ, Yozada tↄũna dɛ sa'onkia ũɛ. Nɛɛmii mɛ́ bùsu dↄaana ũ, sa'ona Ɛzala mɛ́ yãdanɛde ũ. +Yelusalɛũ bĩ́i sakɛ̃gↄↄ wà Levii buiↄ wɛ̀ɛlɛwɛɛlɛ gu pↄ́ aa kuu, wà gɛ̀ńnↄ Yelusalɛũ aa bĩ́i sakɛ̃ ń pↄnao ń sáaukpaao ń lɛsiao ń sɛ̃́sɛ̃naↄ ń mↄↄnaↄ ń kúuↄ. +Lɛ̀sina pↄ́ kãi ń Yelusalɛũↄ kↄ̃ kã̀aa we, Nɛtofa bualoũdeↄ +ń Bɛgiligalideↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Gɛba ń Azemavɛo saɛↄ, asa lɛ̀sinaↄ ńzĩa bualoũↄ kpà Yelusalɛũ saɛ weɛ. +Sa'onaↄ ń Levii buiↄ gbãbↄ̀ ńzĩaɛ, ↄ̃ aa gbãbↄ̀ gbɛ̃́ kĩniↄnɛ, ↄ̃ aa gbãbↄ̀ bĩ́iɛ ń a bↄlɛↄ. +Má tò Yuda dↄaanaↄ dɛ̀dɛ bĩ́iwa, ↄ̃ ma lɛ̀sinaↄ kã̀aa gãli zↄ̃ↄ lɛɛ pla, aa dↄaanɛ́ bĩ́i musu. An gãli do bɛ ↄplaa oi, aa bɛ bĩ́i musu Tufua Bↄlɛ oi. +Osaia ń Yuda dↄaana lɛɛ doↄ tɛ́ ń kpɛ +ń Azaliao ń Ɛzalao ń Mɛsulaũo +ń Yudao ń Bɛ̃yãmɛɛo ń Semaiao ń Zelemiio. +Sa'onaeↄ kúńnↄ lↄ, aa kùuↄ kṹkũa. Bee gbɛa Yonatãa nɛ́ Zakali. Asafa mɛ́ Zakuu ì, Zakuu Mise ì, Mise Matania ì, Matania Semaia ì, Semaia Yonatãapi ì. +Aà gbɛ̃́ beeↄ kuaànↄ: Semaia, Azalɛli, Milalai, Gilalai, Maai, Nɛtanɛli, Yuda ń Ananio. Aa Lua gbɛ̃́ Davidi pↄ́'ↄbↄnaↄ kũa. Yãdanɛde Ɛzala mɛ́ dↄaaanɛ́. +Kɛ́ aa kà Nibↄna Bↄlɛ musu, aa dɛ̀dɛ Davidi wɛ̃́lɛ dɛdɛkĩi pↄ́ kú ń aɛↄwa, gu pↄ́ bĩ́i sĩ̀sĩ kũ̀u. Aa dↄ̀ Davidi bɛi, ↄ̃ aa kà Í Bↄlɛ musu gukpɛ oi. +Lɛ̀sinaↄ gãli plaadeↄ gɛ̀ ↄzɛɛ oi. Má tɛ́ńzi bĩ́i musu ń gbɛ̃́ kĩniↄ. Wa dↄ Kĩna kalangai, wa gɛ e bĩ́i yàasa kĩ́i. +Ɔ̃ wa gɛ̃ Ɛflaiũ Bↄlɛa ń Bↄlɛ Zio ń Kpↄ̀ Bↄlɛo. Wa dↄ Ananɛli kalangai ń Basↄo kalangao e Sã Bↄlɛ musu, ↄ̃ aa zɛ̀ Dakpɛunaↄ Bↄlɛ musu. +Ɔ̃ lɛ̀sinaↄ gãli plapiↄ kↄ̃ kã̀aa Lua ua. Má kú we lↄ ń gbãade lɛɛ doↄ +ń sa'onaɛ beeↄ: Ɛliakiũ, Maasea, Miyãmɛ, Mise, Ɛlioenai, Zakali ń Ananiao. Aa ń kùuↄ kṹkũa. +Maasea ku we lↄ ń Semaiao ń Ɛleazaao ń Uzio ń Yohananio ń Malakiao ń Elaũo ń Ezɛɛo. Lɛ̀sinaↄ lɛ́ lɛsi, Yezahia mɛ́ ń dↄaana ũ. +Gↄↄ bee aa sa'ò maamaa, ↄ̃ aa pↄnakɛ̀, asa Lua tò an pↄ kɛ̀na à kɛ̀ zàiɛ. Nↄɛↄ ń nɛ́ↄ lɛ́ pↄnakɛ lↄ. Wà Yelusalɛũdeↄ pↄnakɛapi súu mà zã̀. +Zĩbeezĩ aa gↄ̃ɛeↄ dìlɛ làasi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, gu pↄ́ gbaↄ ń buapↄ káauↄ ń pↄ́ kwideↄ kálɛu. Gbɛ̃́piↄ lí buapↄ́ pↄ́ Mↄizi ikoyã dìlɛ a dɛ sa'onaↄ ń Levii buiↄ baa ũ sɛ́lɛ zↄ̃ɛwia ń zↄ̃ɛwiao aa kãaa we, asa sa'onaↄ ń Levii bui pↄ́ aaì zĩkɛ weↄ yã́ kà Yudaↄguɛ. +Lua ua zĩ ń gbãbↄanɛ́o dɛ ń yã́ ũɛ. Lɛ̀sinaↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ líↄ ń zĩ kɛ lá Davidi ń a nɛ́ Salomↄↄo dìlɛwa. +Asa za Davidi ń Asafao gↄↄ lɛ̀sin dↄaanaↄ kuɛ, aaì dↄaa ń Lua táasilɛao ń aà sáaukpaao. +Zolobabɛli ń Nɛɛmiio gↄↄ Isailiↄ píi ìↄ lɛ̀sinaↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ kámasa ká lá gu lɛ́ dↄɛ. Aaì Levii buiↄ asea kpámá, mɛ́ Levii buiↄ ì Aalona buiↄ asea kpámá sↄ̃. +Zĩbeezĩ wà Mↄizi lá kyokɛ̀ gbɛ̃́ↄnɛ, ↄ̃ wa è we kɛ́ Amↄni ge Mↄabu buie suli gɛ̃ Lua gbɛ̃́ↄ guuo, +asa aai da Isailiↄlɛ ń pↄbleao ń íoo. Aa fĩabò Balaaũɛ aà láaikɛmáɛ, ↄ̃ wá Lua aà yã́ lìlɛ samaa'oa ũ. +Kɛ́ aa ikoyãpi mà, aa buipãleↄ bↄ̀lɛ ń guu. +E yã́pi àↄ gɛ́ kɛi wà sa'ona Ɛliasibu dìlɛ wá Lua ua làasi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Amↄni bui Tobia daɛɛ, +à kpɛ́nɛ zↄ̃ↄ kpà Tobiapiwa. Wì pↄ́wɛnti kálɛu we yãa ń tulaletio ń Lua ua pↄ́ↄ ń pↄ́wɛna kwideo ń vɛ̃ɛo ń nísi pↄ́ dɛ Levii buiↄ ń lɛ̀sinaↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ pↄ́ ũo ń laba pↄ́ wa kɛ̀ sa'onaↄnɛo. +Gↄↄ bee má kú Yelusalɛũo, asa Babɛli kí Aatasasa kpalablea wɛ̃̀ baakwi ń plaode guu ma ɛa gɛ aà kĩ́i. Gↄↄpla gbɛa ma wabikɛ̀wà, +ↄ̃ ma su Yelusalɛũ. Ma yãvãi pↄ́ Ɛliasibu kɛ̀ bao mà, lá à Lua ua kpɛ́nɛ kpà Tobiawa. +Yã́pi kɛ̀mɛɛ ĩ́i maamaaɛ, ↄ̃ ma aà pↄ́ↄ sɛ̀lɛ kↄ̀lɛɛ̀ bàasi. +Ma mɛ̀ wà gbãbↄ kpɛ́nɛpiɛ, ↄ̃ ma ɛa Lua ua pↄ́ↄ kàlɛ we ń pↄ́wɛntio ń tulaletio. +Má mà lↄ wìli Levii buiↄ ń lɛ̀sinaↄ asea kpámáo, ↄ̃ aa ↄbↄ̀lɛ Lua ua zĩu, an baade tà bua. +Ma zↄadↄ̀ gbãadeↄwa ma mɛ̀: Àkɛa a pãkpà Lua uaii? Ɔ̃ ma Levii buiↄ kã̀aa, ma ń baade dà a zĩu. +Ɔ̃ Yudaↄ mↄ̀ ń pↄ́wɛn kwide bↄ̀ ń vɛ̃ɛo ń nísio ḿpii, aa kàka làasiu. +Ma sa'ona Selemia ń lakɛ̃na Zadokio ń Levii bui Pedaiao dìlɛ làasipiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, ↄ̃ ma Zakuu nɛ́ Anana, Matania tↄũna dìlɛ ń dↄnlɛde ũ, asa wa ń dↄ̃ gbɛ̃́ náaideↄ ũɛ. Làasi pↄ́ↄ biilɛa ń gbɛ̃́ↄnɛ dɛ ń yã́ ũɛ. +Ma Lua, ma yã́pi àↄ dↄngu. Ńsu yãmaa pↄ́ má kɛ̀ n kpɛ́ zĩ yã́ musu suumpao. +Gↄↄbeezĩ ma Yudaeↄ è, aalɛ ↄ̃zↄ̃ vɛ̃ɛwa a ífɛ̃kĩi kã́mabogↄↄzĩ. Ma gbɛ̃eↄ è lↄ, aalɛ su Yelusalɛũ ń pↄ́wɛnao kã́mabogↄↄzĩ. Aa yè zàa'ĩnaↄnɛ ń vɛ̃ɛbɛ'io ń vɛ̃ɛbɛo ń kaadↄɛmbɛo ń aso pãleↄ, ↄ̃ ma ń gba laai blɛyiaa gↄↄpi zĩ́ yã́ musu. +Tiideↄ ku Yelusalɛũ, aaì su ń kpↄo ń laa bui píio, ↄ̃ aaì yía Yudaↄwa kã́mabogↄↄzĩ. +Ma zↄadↄ̀ Yuda gbãadeↄwa ma mɛ̀: Yãvãi pↄ́ álɛ kɛɛ bee sↄ̃ bɛ! Álɛ kã́mabogↄↄ gbãlɛɛ. +Màa á deziↄ lɛ́ kɛ, ↄ̃ wá Lua yãyìa wɛ̃́lɛɛ beewao lò? Ɔ̃ álɛ kã́mabogↄↄ gbãlɛ, álɛ aà pↄ fɛlɛ sↄ̃a? +Má dìlɛ tó gu sì ãsↄ̃adazĩ oosi, wàli Yelusalɛũ bↄlɛ gbaↄ tata, wasuli wɛ̃o e kã́mabogↄↄ gɛ̃. Ma azĩa gbɛ̃́ↄ kàlɛ bↄlɛpiↄu, kɛ́ gbɛ̃e su gɛ̃ ń asoo kã́mabogↄↄo yã́i. +Laatanaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ pↄ́ yiaↄ ì bĩ́i kpɛ gɛ̃n do ge gɛ̃n pla. +Ɔ̃ ma lɛzàmá ma mɛ̀: Tó a i we sa, má á kṹkũɛ. Za gↄↄ bee ↄ̃ aai mↄ kã́mabogↄↄzĩ lↄo. +Ɔ̃ má ò Levii buiↄnɛ aa gbãbↄ ńzĩaɛ, aai gɛ́ bↄlɛdↄ̃ai, kɛ́ wà kã́mabogↄↄ dↄ̃ Lua pↄ́ ũ yã́i. Ma Lua, to ma yã́pi àↄ dↄngu, ní ma wɛgwa n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ lɛ́u. +Gↄↄbeezĩ lↄ ma Yudaeↄ è, aa nↄↄ sɛ̀ Asedodadeↄ ń Amↄniↄ ń Mↄabuↄ guu. +Ɔ̃ an nɛ́eↄ ì Asedoda yã́ ge buipãle yã́ ma, aali Ɛbɛlu yãmao. +Ɔ̃ ma zↄadↄ̀má ma ń ká, ma ń gↄ̃ɛeↄ gbɛ̃̀, ma ń gbɛ̃eↄ mikã gà má wò. Ɔ̃ má tò aa mɛ̀ wa sì ń Luao, wa ń nɛnↄɛↄ kpã́sã ń nɛgↄ̃ɛnaↄwao. Wa ń nɛnↄɛↄ sɛ́ ń nɛgↄ̃ɛↄnɛ ge ńzĩa pↄ́ ũo. +Màa Isailiↄ kí Salomↄↄ duunakɛ̀o lò? Buie kía i kaaàwao. Aà Lua yeaàzi, ↄ̃ à aà kpà Isailiↄ píi kía ũ, kási baa aàpi, buipãle nↄɛↄ mɛ́ aa aà dà duunau. +Ɔ̃ wá mà ápiↄ sↄ̃ a yãvãi zↄ̃ↄpi kɛ̀, a zĩbↄnkpɛkɛ̀ wá Luaɛ, a buipãleↄ sɛ̀ nↄ ũ. +Yoiada nɛ́ↄ do pↄ́ dɛ sa'onkia Ɛliasibu tↄũna ũ mɛ́ Oloni gbɛ̃́ Sambala nɛ́ sɛ̀ yãa, ↄ̃ ma aà yà. +Ma Lua, to an yã́ àↄ dↄngu, asa aa sa'onkɛ gbãlɛ̀ɛ, aa n bàa kua ń sa'onaↄ ń Levii buiↄ yãdilɛa gbòo. +Ma buipãleↄ yã́ↄ píi bↄ̀ sa'onaↄ ń Levii buiↄnɛ, ↄ̃ ma ń baade dàzĩu. +Ma ɛa yàa labakɛa gↄↄ dìlɛ gbɛ̃́ↄnɛ ń buapↄ́ káauↄ kpaao. Ma Lua, to ma yã́ àↄ dↄngu a maa ũ. +Ɛsitɛɛ. +Kí Aasuelu gↄↄ bùsu mɛ̀n basoolo ń soplaoↄ ↄ̃ a dɛ a kía ũ sɛa za India bùsuu e à gɛ̀ pɛ̀ Etiopi bùsuwa. +Zↄ̃lɛa a bɛ Susa mɛɛwiau +aà kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu à gbãadeↄ ń a ìwaↄ kã̀aa píi blɛsableawa. Pɛɛsi ń Mɛdɛo bùsu zĩgↄ̃ badeↄ ku we ń gbɛ̃́ gbiaↄ ń bùsu gbãadeↄ. +À a kpala àizɛɛ zↄ̃ↄↄ ń a zↄ̃ↄkɛ gawio ↄ̀lↄnɛ́ e mↄ soolo. +Kɛ́ gↄↄ beeↄ pà, à blɛsakɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ kú Susaↄnɛ, kíabuiↄ ń táaaↄ píi. Wà blɛsapi blè e gↄↄ sopla aà bɛ'ua líkpɛu. +Wà zwã̀a pua ń zwã̀a búunao dↄ̀dↄ ã́nusu tãanaↄwa ń bà puaↄ ń bà gàaluladeↄ, ↄ̃ wa lòo kpɛ́ gbapɛlɛ pↄ́ wa kɛ̀ ń gbɛpuↄwa. Vua ń ã́nusu wúlɛbↄↄ kálɛa gusalala pↄ́ wa kɛ̀ ń gbɛpuo ń gbɛtɛ̃o ń gbɛsio ń gbɛ̀ búunaowa. +Wà vɛ̃ɛ kpàkpamá we ń vua imibↄↄ. Imibↄpiↄ dodoa kↄ̃ɛ píiɛ. Kí vɛ̃ɛpi kpàmá sↄũsↄũ. +Kí dìlɛ wasu vɛ̃ɛminaↄ wɛtão. A ò a bɛ ziiaɛ aà kpa baadewa lá ade yei. +Kí Aasuelu na Vasiti blɛsakɛ̀ nↄɛↄnɛ kibɛ lↄ. +A gↄↄ soplade zĩ́ kí pↄ kɛ̀na vɛ̃ɛ yã́i, ↄ̃ a ò a dↄai gbɛ̃ↄn soplaↄnɛ: Mɛumanu, Bizita, Aabona, Bigita, Abaga, Zetaa ń Kaakasio, +aa mↄɛ ń a na Vasitio ń a kía na fùao kpaa, kɛ́ à aà kɛfɛnkɛ ↄlↄ gbɛ̃́ↄnɛ ń gbãadeↄ, asa nↄɛpiá nↄɛ. +Kɛ́ kí dↄaipiↄ yã́pi ò aà naɛ, à gì mↄ́i, ↄ̃ kí pↄ pà à fɛ̃̀aàzi maamaa. +Kí yã́pi ò wɛzɛ̃n saanyãdↄ̃naↄnɛ, asa ìↄ yã́pii gbɛa gbɛ̃́ pↄ́ bùsu ikoyã dↄ̃ↄwaɛ. +Pɛɛsi ń Mɛdɛo gbãade pↄ́ aaìↄ ku aà saɛ gbɛ̃ↄn soplaↄ tↄ́n kɛ: Kaasena, Setaa, Ademata, Taasisi, Mɛlɛsi, Maasena ń Mɛmukão. Ampiↄ mɛ́ aa aà kwàasiↄ ũ, aà kpala ikodeↄ ũ. +A ònɛ́: Ma a dↄaiↄ zĩ̀ aa yãdìlɛ ma na Vasitiɛ, ↄ̃ à gì mai. Wá sɛaànↄ kpelewa ni? Ikoyã mɛ̀ kpelewa ni? +Ɔ̃ Mɛmukã ò kíɛ ń gbãadepiↄ à mɛ̀: Kí, ḿmɛ n na Vasiti tàaekɛ̀nɛ ndoo, à tàaekɛ̀ gbãadeↄnɛ ń n bùsu gbɛ̃́piiↄɛ. +Yã́ pↄ́ n napi kɛ̀ a ligua, nↄɛ píi i ma, aai saka ń zã́ↄgu aa mɛ: Kí Aasuelu mɛ̀ wà a na Vasiti sísiɛ, ↄ̃ à gì gɛ́i. +Pɛɛsi ń Mɛdɛo bùsu gbãadeↄ nↄ pↄ́ n na yã́pi màↄ, aa yãbↄbↄ ń zã́ↄ lɛ́zĩ tia. Lɛ́'ɛakↄ̃wa ń zↄao a kɛ zài. +Kí, tó à kànguɛ, yãdilɛ Vasitiɛ asu tó á wɛsikↄ̃lɛ lↄo, ní nↄɛ pↄ́ dɛaàla kpa aà kpalau. Wa yã́pi kɛ̃ Pɛɛsi ń Mɛdɛo ikoyã pↄ́ wìli a bãdɛo lá guu. +Tó wà yã́ pↄ́ ń dìlɛ kpàwakɛ̀ n bùsu zↄ̃ↄ guu píi, nↄɛↄ bɛɛɛ dↄ̃ ń zã́ↄnɛ, nↄgbãaↄ ń nↄ nɛ́naↄ píi. +Yã́pi kà kíagu ń gbãadeↄ píi, ↄ̃ a kɛ̀ lá Mɛmukã òɛwa. +Ɔ̃ à lɛ́kpãsãkɛ̀ bùsu pↄ́ a dɛ ń kía ũ gbɛ̃́ↄnɛ píi, bùsu ń bùsuo ń a lákɛ̃ao, bui ń buio ń ń yã́o. À mɛ̀ gↄ̃ɛ mɛ́ aↄ a ua kía ũ mɛ́ aà buiyã ↄ̃ wàli o uapiu. +Yã́ beeↄ gbɛa kɛ́ kí Aasuelu pↄ wèe, yã́ pↄ́ Vasiti kɛ̀ɛ̀ ń yã́ pↄ́ a dìlɛ aà yã́ musuo i sãaàguo. +Ɔ̃ kí ìwaↄ òɛ̀: Kí, to wà wɛ̃́ndia kɛfɛnaↄ wɛɛlɛnɛ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dilɛ n bùsuↄ guu píi aa wɛ̃́ndia kɛfɛnaↄ naaa mↄ ka n nↄɛↄ guu Susa la. N nↄɛↄ ziia Ege i ń gwa ń n naↄ, wi ń kɛkɛ ń nↄamblebↄↄ wásawasa. +Nↄɛ pↄ́ kàngu i gↄ̃ n na ũ Vasiti gɛ̃ɛ ũ. Yã́pi kɛ̀ kíɛ na, ↄ̃ à zɛ̀ò. +Yudae ku Susa Bɛ̃yãmɛɛ bui ũ, aà tↄ́n Maadose, Yaii nɛ́ɛ. Simɛi ń Kisio ku aà deziↄ guu. +A ku zĩ̀zↄ pↄ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza ń kũkũ Yelusalɛũ ń Yudaↄ kí Yɛkↄniao à tàńnↄↄ guuɛ. +Àlɛ a desɛ̃ nɛ́ Adasa pↄ́ wì mɛ lↄ Ɛsitɛɛ gwa, asa aà de ń aà dao kuo. Wɛ̃́ndiapi kákaa maa mɛ́ a kɛfɛũ. Kɛ́ aà de ń aà dao gà, Maadose aà sɛ̀ a nɛ́ ũ. +Kɛ́ wà yã́ pↄ́ kí dìlɛpi mà, ↄ̃ wà gɛ̀ ń wɛ̃́ndiaↄ dasidasi Susa, wà ń ná Egeɛ a ↄzĩ. Ɔ̃ wà Ɛsitɛɛ sɛ̀ gɛ̀ò kibɛ kí nↄɛↄ ziiapiɛ. +Wɛ̃́ndiapi kɛ̀ɛ̀ maa, ↄ̃ à gbɛ̃kɛkɛ̀ɛ̀ à mɛ̀, wà aà kɛkɛ ń nↄamblebↄↄ wásawasa gↄ̃̀ↄ, wi blɛ maa kpawà. À kibɛ wɛ̃́ndia pↄ́ a sɛ̀ gbɛ̃ↄn soplaↄ kpàwà, ↄ̃ à kpɛ́ maa kpàwà kí nↄɛↄ bɛ. +Ɛsitɛɛ i a bui ge a bɛ bùsu o gbɛ̃eɛo, asa Maadose òɛ̀ asu to gbɛ̃e dↄ̃o. +Lá gu lɛ́ dↄ Maadose ìↄ kí nↄɛↄ bɛ gãaɛ baa vĩvĩ, kɛ́ à e àↄ Ɛsitɛɛ kua dↄ̃ ń yã́ pↄ́ lɛ́ aà leo. +E wɛ̃́ndiaↄ aaↄ zɛ'e aaↄ gɛ́ ii ń kí Aasueluo, sema aa yã́ pↄ́ wa dìlɛnɛ́ kɛ gĩa e mↄ kuɛpla. Wìↄ nísi pↄ́ wa kɛ̀ ń lí'ↄ gĩ nao dↄↄmá e mↄ soolo, ↄ̃ wìↄ ń kɛkɛ ń tulaleↄ ń nↄɛ mɛkɛkɛbↄↄ e mↄ soolo. +Wɛ̃́ndia pↄ́ kí mɛ̀ ia kàwà, nↄɛↄ bɛpↄ pↄ́ a gbɛ̀a píi wì kpawà aà gɛòɛ. +Ì gɛ́ oosi, ì su nↄɛↄ bɛ kↄↄ ziia pↄ́ wì mɛ Saasagaza fã́ani. Aàpi mɛ́ ì ↄlia kí nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́opiↄzi. Ìli e ɛ̀a gɛ̀ kí kĩ́i lↄo, sema aà yã́ kà kípigu à aà gbɛ̀a aà tↄ́wa bàasio. +Kɛ́ ia kà Abihaili nɛ́ Ɛsitɛɛ pↄ́ aà desɛ̃ Maadose aà sɛ̀ a nɛ́ ũpiwa, i pↄe gbɛao, sema pↄ́ pↄ́ kí nↄɛↄ ziia Ege òɛ̀ bàasio. Ɛsitɛɛ yã́ kà gbɛ̃́ pↄ́ wɛsìaàlɛↄgu píi. +Kí kpalablea wɛ̃̀ soplade guu wà gɛ̀aànↄ aà bɛ mↄ kwide Tebe guu. +Kí ye Ɛsitɛɛzi dɛ a nↄ kĩniↄla píi. Aà yã́ kàaàgu, à kɛ̀ɛ̀ na dɛ wɛ̃́ndia kĩniↄla píi, ↄ̃ à kía na fùa kpàɛ̀, à aà dìlɛ a na Vasiti gɛ̃ɛ ũ. +Ɔ̃ kípi blɛsakɛ̀, à gbãadeↄ ń a ìwaↄ kã̀aa Ɛsitɛɛ sɛa yã́ musu. A dìlɛ wà dikpɛ zↄ̃ↄ kɛ, ↄ̃ wà a kpàwakɛ̀ bùsu ń bùsuo, ↄ̃ à gbadà gbɛ̃́ↄnɛ sↄũsↄũ. +Wɛ̃́ndiaↄ kãaaa gɛ̃n plaade, Maadose zↄ̃lɛa kibɛ bↄlɛu. +Ɛsitɛɛ i a bɛ bùsu ge a buiyã'ò gbɛ̃e mào lá Maadose òɛ̀wa. Ìↄ Maadose yãmaɛ, lá ìↄ ma za gↄↄ pↄ́ àlɛ aà gwawa. +Kɛ́ Maadose zↄ̃lɛa kibɛ bↄlɛu màa, kí Aasuelu dↄai bↄlɛdↄ̃ana gbɛ̃ↄn plaↄ pↄ pà kízi, ↄ̃ aa lɛkpàaĩaàzi. An tↄ́n kɛ: Bigana ń Tɛlɛsio. +Kɛ́ Maadose yã́pi feena mà, a ò kía na Ɛsitɛɛɛ, ↄ̃ Ɛsitɛɛ ò kíɛ ń Maadose tↄ́o. +Kɛ́ wà yã́pi gwàgwa, wa è sĩanaɛ, ↄ̃ wà gbɛ̃ↄn plapiↄ lòo líwa aa gà. Wà yã́pi kɛ̃̀ bùsu ladau kí wáa. +Yã́ beeↄ gbɛa kí Aasuelu Amɛdata nɛ́ Amani, Agaga bui kpɛlà, à aà gbà gbãa, à zↄ̃lɛkĩi pↄ́ dɛ gbãade pↄ́ kuaànↄↄ pↄ́a píi kpàwà. +Kí ìwa pↄ́ kú aà bɛ bↄlɛuↄ ì wúlɛ ń gbɛɛu ge aa misiilɛ Amaniɛ, lá kí dìlɛwa, kási Maadose lí wúlɛ a gbɛɛu à misiilɛɛ̀o. +Ɔ̃ kí ìwapiↄ Maadose là aa mɛ̀: Àkɛa ńlɛ kí yãmao ni? +Lá gu lɛ́ dↄ aaìↄ oɛ̀ màa, kási ìli ń yãmao, à mɛ̀ Yudan a ũ. Ɔ̃ aa ò Amaniɛ kɛ́ aa e dↄ̃ tó a Maadose yãkɛapi fↄ̃́. +Kɛ́ Amani è Maadose lí wúlɛ a gbɛɛu à misiilɛɛo, ↄ̃ aà pↄ pà. +Kɛ́ wà Maadose bui òɛ̀, aà dɛa ado kɛ̀ɛ̀ fɛ̃́nɛũ, ↄ̃ àlɛ zɛwɛɛlɛ à Maadose bui Yuda pↄ́ kú Aasuelu bùsuↄ guuↄ míↄnzↄ̃ píi. +Kí Aasuelu kpalablea wɛ̃̀ kuɛplade guu a mↄ sɛ̃́ia pↄ́ wì mɛ Nisãnu guu, Amani gbɛ pↄ́ wì mɛ puliũ là, kɛ́ à e mↄ pↄ́ á yã́pi kɛwà dↄ̃ ń a gↄↄo. Ɔ̃ mↄ kuɛpla Adaa bↄ̀ àsi guu. +Ɔ̃ Amani ò kí Aasueluɛ: Buie ku, a gbɛ̃́ↄ fã̀aa buipãleↄ guu n bùsu dasiↄu píi. An fɛlɛkaayãↄ dodo ń buipãleↄɛ píi, aali n ikoyã dao. I kũ ǹ ń tó tɛɛɛo. +Kí, tó à kɛ̀nɛ naɛ, yãdilɛ wà ń midɛ, mí ã́nusu tↄnu ↄ̀aa pla kpá yã́pikɛnaↄwa aa ka n làasiu. +Kí a tãana seela kɛbↄ bↄ̀ a kpà Amɛdata nɛ́ Amani, Agaga bui Yudaↄ wɛ̀lɛpiwa +à mɛ̀: Kɛ buipiɛ lá à kɛ̀nɛ maawa, níↄ ã́nusupi kũa n pↄ́ ũ. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ kuɛ'aaↄ̃de zĩ́ Amani kí lakɛ̃naↄ sìsi. Aa yã́ pↄ́ Amani dìlɛ kí ìwaↄ ń kía pↄ́ kú bùsu ń bùsuoↄ ń bui ń buio gbãadeↄnɛ dàlau. Aa kɛ̃̀ bui ń buioɛ ń baade buiyão, bùsu ń bùsuo ń a lákɛ̃ao. Aa kɛ̃̀ ń kí Aasuelu tↄ́o, ↄ̃ aa aà seela kɛ̀ láwa ń aà tãanao. +Aa lápiↄ nà zĩnaↄnɛ ń ↄzĩ, aa ń gbáɛ kí bùsu dasiↄ guu. Lápi guu wà mɛ̀ wà Yudaↄ dɛdɛ wà ń midɛ wà ń buibↄ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ gↄↄ doũ zĩ́, mↄ kuɛplade pↄ́ wì mɛ Adaa gↄↄ kuɛ'aaↄ̃de zĩ́, wi ń pↄ́ↄ naaa. +Wa yã́ pↄ́ a dìlɛpi lá kpã́sã bùsu ń bùsuo píi, kɛ́ àↄ dɛ ikoyã ũ, wi a kpàwakɛ bui píiɛ, kɛ́ aaↄ ku sↄu guu gↄↄpizĩ. +Zĩnaↄ wã̀ gɛ̀ màa yã́ pↄ́ kí dìlɛpi yã́i, ↄ̃ wà a kpàwakɛ̀ Susa mɛɛwiau. Kí ń Amanio zↄ̃̀lɛ lɛ́ imi. Susadeↄ sↄ̃ aa bílikɛ̀ yã́piwa. +Kɛ́ Maadose yã́ pↄ́ wa kɛ̀pi mà, à a pↄkasaↄ ga kɛ̃̀, ↄ̃ à zwã̀nkasaↄ dà à túfu gbɛ̃̀ a miwa, ↄ̃ a bɛ wɛ̃́lɛ guu, àlɛ wɛ̃na'ↄ gbãa dↄ. +À gɛ̀ e za kibɛ gãaɛ, asa gbɛ̃e a fↄ̃ gɛ̃ kibɛ bↄlɛu ń zwã̀nkasaↄ daao. +Wà yã́ pↄ́ kí dìlɛ iko ũpi kpàwakɛ̀ bùsu ń bùsuo píi, ↄ̃ Yudaↄ nà ↄↄlↄwa maamaa gupiiu ń lɛyeo. An wɛ́'i lɛ́ kwɛ́, aalɛ búbuapɛ. An gbɛ̃́ daside zwã̀nkasaↄ daa, aa túfu gbɛ̃̀ ń miwa. +Kɛ́ Ɛsitɛɛ ìwaↄ, nↄɛ ń gↄ̃ɛo píi, mↄ òɛ̀, à pelembò. À pↄkasaↄ kpã̀sã Maadoseɛ aà da zwã̀nkasaↄ gbɛu, kási i we sìo. +Ataki mɛ́ dↄai pↄ́ kí dìlɛ aàↄ ku aà saɛ ũ. Ɛsitɛɛ aà sìsi à aà zĩ̀ Maadosewa, aà gɛ́ aà laiɛ: Bↄ́ yã́ mɛ́ mↄ̀? Bↄ́yãi àlɛ kɛi màai? +Ataki bↄ̀ kibɛ gãaɛ à Maadose lè. +Maadose yã́ pↄ́ a le sìuɛ̀ píi, ↄ̃ à ã́nusu pↄ́ Amani mɛ̀ á ká kí làasiu Yudaↄ dɛdɛa yã́i lɛ́ òɛ̀ kyáukyau. +À yã́ pↄ́ wa dìlɛ Yudaↄ dɛdɛa yã́ musu wà a kpàwakɛ̀ Susa taala kpàwà lↄ, aà ↄlↄ Ɛsitɛɛɛ, i a bↄↄlɛkɛɛ̀. À mɛ̀ aà o Ɛsitɛɛɛ aà gɛ́ kí kĩ́i, aà awakpaɛ̀, i wabikɛwà a gbɛ̃́ↄnɛ. +Ataki tà à yã́ pↄ́ Maadose ò dàu a sìuɛ̀. +Ɔ̃ Ɛsitɛɛ òɛ̀ aà gɛ o Maadoseɛ. +Kí ìwaↄ ń a bùsu gbɛ̃́ↄ dↄ̃ píi, tó gↄ̃ɛ ge nↄɛ sↄ̃̀ kízi aà kpɛ́u, mɛ́ i aà sísio, ikoyã kú mɛ̀ndoɛ. Wì ade dɛɛ, mɛ́ i kɛ kí a vua gopana dↄ̀ɛ̀ kɛ́ à e àↄ ku bàasio. Mapi sↄ̃, à kà gↄↄ baakwi wi ma sísi mà gɛ́ kí kĩ́io. +Kɛ́ à gɛ̀ Ɛsitɛɛ yã́pi dàu a sìu Maadoseɛ, +ↄ̃ Maadose ɛ̀a lɛ́kpãsãkɛ̀ɛ̀ à mɛ̀: Ńsu ǹyↄ̃ e ḿmɛ ńyↄ̃ bↄ ndo Yudaↄ guu n kua kibɛ yã́io. +Tó ń nílɛ yã́ bee taa gↄↄzĩ, suabana a bↄ guei à Yudaↄ misi, aai bↄ. Mpi ń n de bɛdeↄ sↄ̃, á gaga. Tó gↄↄɛ bee taa yã́i n gↄ̃i kía na ũ, démɛ dↄ̃i? +Ɔ̃ Ɛsitɛɛ lɛ́kpãsãkɛ̀ Maadoseɛ à mɛ̀: +Gɛ ǹ Yuda pↄ́ kú Susaↄ kãaa píi, í lɛye ma yã́ musu. Ásu pↄbleo, ásu imio gↄↄ àaↄ̃ fãanɛ ń gwãasĩnao. Mapi ń ma ìwaↄ wá lɛye màa sↄ̃. Bee gbɛa mí gɛ́ kí kĩ́i, baa tó má gɛa zɛvĩo. Tó má su gaɛ, ma gan we. +Ɔ̃ Maadose tà à yã́ pↄ́ Ɛsitɛɛ òɛ kɛ̀ píi. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ Ɛsitɛɛ a kíanakɛ zwãaↄ yè, ↄ̃ à gɛ̀ zɛ̀ kípi bɛ'ua, kpɛ́ pↄ́ a kuu kpɛɛlɛ. Kí zↄ̃lɛa a gĩ́naa kpɛ́u we, aà aɛ dↄa kpɛɛlɛwa. +Kɛ́ à a na Ɛsitɛɛ è zɛa kpɛɛlɛ, à aà wɛgwà, ↄ̃ à a vua gopana pↄ́ á kũa dↄ̀ɛ̀. Ɛsitɛɛ sↄ̃̀aàzi à ↄkã̀ aà gopanapi lɛ́wa. +Kí aà là à mɛ̀: Ɛsitɛɛ, bↄ́ ń yeii? Bↄ́ ńlɛ gbɛaai? Baa ma kpala guo má n gba. +A wèwà à mɛ̀: Kí, tó à kɛ̀nɛ maa, Amani sísi blɛ pↄ́ málɛ kɛnɛ gbãwa. +Ɔ̃ kí mɛ̀ wà mↄ́ ń Amanio gↄ̃̀ↄ, kɛ́ aa gɛ yã́ pↄ́ Ɛsitɛɛ gbɛ̀a kɛ. Ɔ̃ kí ń Amanio gɛ̀ blɛ pↄ́ Ɛsitɛɛ lɛ́ kɛnɛ́pi blei. +Kɛ́ aalɛ vɛ̃ɛmi, kí Ɛsitɛɛ là à mɛ̀: Bↄ́ ńlɛ a wabikɛai? Má kɛnɛ. Yã́ kpele ńlɛ gbɛaai? Baa ma kpala guo má n gba. +Ɛsitɛɛ wèwà à mɛ̀: Yã́ pↄ́ málɛ a wabikɛman kɛ: +Kí, tó n ma wɛgwàɛ, tó à kàngu ǹ yã́ pↄ́ málɛ a wabikɛma kɛmɛɛɛ, à mↄ blɛ pↄ́ má kɛɛ́ zia blei, mí yã́ pↄ́ n ma lai onɛ. +Kɛ́ Amani bↄ̀ gↄↄ bee, aà pↄ kɛ̀na, àlɛ yáalↄ. Kási kɛ́ à Maadose è kibɛ bↄlɛu, i fɛlɛɛo, a aà vĩa vĩo, ↄ̃ aà pↄ fɛ̃̀aàzi. +A azĩa kũa à tà bɛ. Kɛ́ à a gbɛ̃naↄ sìsi ń a na Zɛlɛsio, +ↄ̃ àlɛ ĩ́anadã a àizɛɛ sà zↄ̃ↄ ń a nɛgↄ̃ɛ dasiↄ yã́ musu. À mɛ̀ kí a kpɛlà, à a gba gbãa dɛ a ìwaↄ ń gbãadeↄla píi. +À mɛ̀ lↄ: Kía na Ɛsitɛɛ ma sisi, à blɛkɛ̀mɛɛ ń kío sãnu, gbɛ̃pãle kuo. À ɛ̀a ma sisi mà ble ń kío zia lↄ. +Ń beeo tó ma Yuda bui Maadose è zↄ̃lɛa kibɛ bↄlɛu, yã́ beeↄ píi lí kɛmɛɛ pↄe ũo. +Ɔ̃ aà na Zɛlɛsi ń aà gbɛ̃naↄ òɛ̀: To gbɛ̃́ↄ lípɛlɛnɛ a lɛsĩ kà gã̀sĩsuu blakwi, ní wabikɛ kíwa zia kↄↄ aà n gba zɛ ǹ Maadose loowà, ní gbasa gɛ́ ń kío blɛpi blei ń pↄnao. Yã́pi kà Amanigu maamaa, ↄ̃ à lípi pɛ̀lɛ. +Gwãasĩna bee kí i fↄ̃ i'òo. Ɔ̃ à mɛ̀ wà mↄ́ ń a bùsu ladao. Wà a kyokɛ̀ɛ̀, +ↄ̃ wà Maadose yã́ è we, lá kí dↄai bↄlɛdↄ̃ana gbɛ̃ↄn plaↄ Bigana ń Tɛlɛsio lɛkpàaĩaàzi, ↄ̃ Maadose bↄ̀ò. +Kí a ìwaↄ là à mɛ̀: Wà Maadose kpɛlà wà aà gbà gbãa yã́pi yã́i kpeletaawa ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Wi yãe kɛɛ̀o. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Démɛ kú ua wei? À mↄ lè Amani gɛ̃̀ kibɛ ua gↄ̃̀ↄ Maadose looa lí pↄ́ á pɛ̀lɛɛpiwa yã'oiɛ̀. +Ɔ̃ kí ìwaↄ wèwà aa mɛ̀: Amani mɛ́ kú ua we. Ɔ̃ kí mɛ̀ aà mↄ gɛ̃. +Kɛ́ à gɛ̃̀, kí aà là à mɛ̀: Bↄ́ wa kɛ gↄ̃ɛ pↄ́ má ye aà kpɛlaɛi? Amani làasookɛ̀ à mɛ̀: Dé kí ye aà kpɛla, mɛ́ i kɛ ma bàasio ni? +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Tó ń ye ǹ gbɛ̃́ kpɛlaɛ, +wa kía gomusu pↄ́ ń dà yãa sɛ mↄò ń n sↄ̃́ pↄ́ kíafua kpaao. +Gomusupi ń sↄ̃́pio kpa n gbãade bɛɛɛdeↄ dowa, i gomusupi da gbɛ̃́ pↄ́ ń ye ǹ aà kpɛlaɛ, i aà di sↄ̃́pi kpɛ, iↄ bɛ aà aɛ wɛ̃́lɛ zɛaↄ guu, iↄ pũna àↄ mɛ: Màa kí ì kɛ gbɛ̃́ pↄ́ á ye à aà kpɛlaɛ. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Gɛ ǹ gomusupi sɛ gↄ̃̀ↄ ń sↄ̃́o lá ń òwa, ní yã́pi kɛ Yuda bui Maadose pↄ́ ìↄ zↄ̃lɛ ma bɛ bↄlɛuɛ. Ńsu yã́ pↄ́ n mɛ̀ wà kɛɛ̀pi kee too. +Amani gɛ̀ gomusupi sɛ̀ ń sↄ̃́pio à sùò. Ɔ̃ à gomusupi dà Maadoseɛ, à aà dì sↄ̃́pi kpɛ, a bɛ aà aɛ wɛ̃́lɛ zɛaↄ guu, àlɛ pũna àlɛ mɛ: Màa kí ì kɛ gbɛ̃́ pↄ́ á ye à aà kpɛlaɛ. +Kɛ́ aa sù, Maadose gɛ̀ zↄ̃̀lɛ kibɛ bↄlɛu, ↄ̃ Amani ↄkù a wɛ́wa, àlɛ tá a bɛ ń ↄↄlↄo. +À yã́ pↄ́ a le dàu a sìu a na Zɛlɛsiɛ ń a gbɛ̃naↄ píi. Ɔ̃ aà lɛdamadepiↄ ń Zɛlɛsio òɛ̀: Lá Maadose pↄ́ ńlɛ gↄ̃ kpɛɛ aà yã́ musupiá Yuda buiɛ, ńyↄ̃ aà fↄ̃ lↄo, ńyↄ̃ↄ kɛ̃́sãaàzi ǹyↄ̃ gɛɛ. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ yã́pi oɛ̀, kí dↄaiↄ kà, ↄ̃ aa aà sɛ̀ ń wãao, aa gɛ̀aànↄ blɛ pↄ́ Ɛsitɛɛ kɛ̀ blei. +Ɔ̃ kí ń Amanio gɛ̀ pↄblei ń Ɛsitɛɛo. +Kɛ́ aalɛ vɛ̃ɛmi a gↄↄ plaadepi zĩ́, ↄ̃ kí Ɛsitɛɛ là à mɛ̀: Ɛsitɛɛ, bↄ́ ńlɛ a wabikɛai? Má kɛnɛ. Yã́ kpele ńlɛ gbɛaai? Baa ma kpala guo má n gba. +A wèwà à mɛ̀: Tó n ma wɛgwà, mɛ́ yã́pi kànguɛ, to màↄ ku wɛ̃ni guu. Wabi pↄ́ má kɛ̀man we. To ma gbɛ̃́ↄ aaↄ wɛ̃ni vĩ. Yã́ pↄ́ má gbɛ̀an we. +Asa mapi ń ma gbɛ̃́ↄ, wa dìlɛ wà wá dɛdɛ wà wá midɛ wà wá buibↄɛ. Tó wàlɛ wá yia zↄↄ ũ yãaɛ, dↄ̃ má nílɛ. Taasi bee taa i ka mà ĩadamao. +Ɔ̃ kí aà là à mɛ̀: Dé ni? Démɛ a fↄ̃ yã́ bee taa kɛa làasoo da a sↄ̃ui? +A wèwà à mɛ̀: Amani bɛ̃̀ɛɛ bee mɛ́ ibɛɛ pↄ́ zawágupi ũ. Sↄ̃ kɛ̃̀ Amanigu kí ń a napio yã́ musu. +Kí fɛ̀lɛ a vɛ̃ɛa ń pↄkũmao, à gɛ̀ líkpɛu a ua. Amani gↄ̃̀ we ń Ɛsitɛɛo, ↄ̃ Amani lɛ́ kulɛkɛɛ̀ a wɛ̃ni yã́ musu, asa a è kí zɛ̀ò à vãikɛɛɛ. +Amanipi kùlɛ Ɛsitɛɛ gbázĩ wúlɛbↄ pↄ́ a zↄ̃lɛwà saɛ. Wegↄ̃ↄ kí bↄ̀ líkpɛu à sù pↄblekĩi, ↄ̃ à mɛ̀: A ye kusi ma nawa ma wáa kpɛ́u la yã̀? Kɛ́ yã́pi bↄ̀ kí lɛ́u gↄ̃̀ↄ, wà mↄ̀ pↄ́ yè Amani oawa. +Kí dↄaiↄ do Aabona òɛ̀: Lí pɛ́lɛa Amanipi bɛ saɛ à kà gã̀sĩsuu blakwi. Aàpi lípi pɛ̀lɛ kɛ́ à e Maadose pↄ́ yãmaakɛ̀nɛ loowàɛ. Ɔ̃ kí mɛ̀: À aàpi loowà. +Kɛ́ aa Amani lòo lí pↄ́ a pɛ̀lɛ Maadoseɛpiwa, kí pↄ wèe. +Gↄↄbeezĩ kí Aasuelu Yudaↄ wɛ̀lɛ Amani bɛ kpà a na Ɛsitɛɛwa. Ɛsitɛɛ ò kíɛ Maadose mɛ́ a daɛ ũ, ↄ̃ Maadose sↄ̃̀ kízi. +Kí a tãana pↄ́ à ɛ̀a sì Amaniwa bↄ̀ à dà Maadoseɛ, ↄ̃ Ɛsitɛɛ Amani bɛ nàɛ̀ aà ↄzĩ. +Ɛsitɛɛ ɛ̀a gɛ̀ yã'oi kíɛ lↄ. À wùlɛ aà gbázĩ, aà wɛ́'i lɛ́ kwɛ́, à awakpàɛ̀ aà vãi pↄ́ Agaga bui Amani a lɛkpàaĩ Yudaↄzi gboo. +Kí vua gopana dↄ̀ɛ̀, ↄ̃ à fɛ̀lɛ zɛ̀ aà aɛ +à mɛ̀: Tó n ma wɛgwà, mɛ́ ma yã́ kànguɛ, tó yã́ɛ bee kɛ̀nɛ zɛ́ vĩ, mɛ́ ma yã́ kànguɛ, lá Amɛdata nɛ́ Amani, Agaga bui, zɛ̀ò à Yuda pↄ́ kú n bùsuuↄ dɛdɛ píiɛ, o n lakɛ̃naↄnɛ aa lákɛ̃ aa Amani yã́pi fuangba. +Má fↄ̃ yã́ pↄ́ a yìa ma gbɛ̃́ↄwapi gwao. Má fↄ̃ wɛsi ma buiↄ dɛdɛalɛo. +Ɔ̃ kí Aasuelu ò a na Ɛsitɛɛɛ ń Maadoseo: À gwa, ma Amani bɛ kpà Ɛsitɛɛwa, ↄ̃ ma Amanipi lòo líwa, kɛ́ à vãikpàaĩ ń Yudaↄ yã́i. +À lákɛ̃ Yudaↄ yã́ musu lá à kɛ̀ɛ́ maawa. À kɛ̃́ ń ma tↄ́o, í ma tãana seela kɛwà, asa lá pↄ́ wa kɛ̃̀ ń ma tↄ́o wà ma tãana seela kɛ̀wà suumpaa vĩo. +Wegↄ̃ↄ aa kí lakɛ̃naↄ sìsi. Mↄ àaↄ̃de Sivã gↄↄ bao ń àaↄ̃ode zĩ́ ↄ̃ aa yã́ pↄ́ Maadose dìlɛ Yudaↄnɛ ń kí ìwaↄ ń kíaↄ ń bùsu gbãadeↄ kɛ̃̀ píi bùsu mɛ̀n basoolo ń soplaoↄnɛ sɛa za India bùsuu e à gɛ̀ pɛ̀ Etiopi bùsuwa. Aa lakɛ̃ bùsu ń bùsuo ń a lákɛ̃ao, bui ń buio ń ń buiyão. Aa lakɛ̃ Yudaↄnɛ lá aaì lákɛ̃wa ń ń buiyão lↄ. +Maadose kɛ̃̀ ń kí Aasuelu tↄ́o, à kí tãana seela kɛ̀wà, à lápiↄ nà zĩnaↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa dì sↄ̃koelɛɛna pↄ́ bↄ̀ kí sↄ̃gↄ̃u guuↄ kpɛ aa gɛ̀ò. +Yã́ pↄ́ kí dìlɛpi Yuda pↄ́ kú wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛoↄ gbà zɛ́ aa kↄ̃ kãaa aa gí ń ńzĩao. À ń gba zɛ́ aa bui ge bùsu zĩgↄ̃ pↄ́ íbɛlɛsɛ̀ńnↄ ń ń nɛ́ↄ ń ń nↄɛↄ kɛ́ aa ń pↄ́ↄ sɛ́lɛↄ dɛdɛ, aa ń míↄnzↄ̃ aa ń midɛ. +À ń gba zɛ́ aa bee kɛ kí Aasuelu bùsu daside guu píi mↄ kuɛplade pↄ́ wì mɛ Adaa gↄↄ kuɛ'aaↄ̃dezĩ. +Wà yã́ pↄ́ a dìlɛpi lá kpã̀sã bùsu ń bùsuoɛ píi ikoyã ũ. Wà a kpàwakɛ̀ bui píiɛ, kɛ́ Yudaↄ aaↄ ku sↄu guu aa yã́yia ń ibɛɛↄwa gↄↄ bee yã́i. +Kí yãdilɛapi yã́i zĩnaↄ kɛ̀ kpakpa dia kí sↄ̃koelɛɛnaↄ kpɛ, aa gɛ̀. Ɔ̃ wà yã́pi kpàwakɛ̀ Susa mɛɛwiau. +Maadose bↄ̀ kibɛ kíakɛ pↄ́ pua ń pↄ́ búunao daa, a kíafua zↄ̃ↄ pↄ́ wa pì ń vuao kpaa. A bàabaa gomusu tɛ̃a daa lↄ, ↄ̃ Susadeↄ gulakɛ̀ ń pↄnao. +Gu pù Yudaↄnɛ gↄↄ bee, aalɛ pↄnakɛ ń yaalↄo, asa wà ń gbá gbãaɛ. +Bùsu ń bùsuo wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, gu pↄ́ kí yã́ pↄ́ a dìlɛpi lè píi Yudaↄ pↄnakɛ̀ ń yaalↄo, aa dikpɛkɛ̀ ń blɛbleao. Buipãleↄ gↄ̃̀ Yudaↄ ũ dasi, kɛ́ vĩa ń kṹ Yudaↄ yã́ musu yã́i. +Mↄ kuɛplade Adaa gↄↄ kuɛ'aaↄ̃de zĩ́ mɛ́ kí yã́ pↄ́ a dìlɛ kɛgↄↄ ũ. Gↄↄ bee Yudaↄ ibɛɛↄ wɛ́ dↄi yãa wà gbãamↄ Yudaↄnɛɛ, ãma wà yã́pi lìlɛ, ↄ̃ Yudaↄ gbãamↄ̀ ń ibɛɛↄnɛ. +Kí Aasuelu bùsuↄ guu píi Yudaↄ kↄ̃ kã̀aa wɛ̃́lɛ pↄ́ aa kuu, kɛ́ aa lɛ́lɛ gbɛ̃́ pↄ́ vãikpaaĩńnↄↄwa. Gbɛ̃e i fↄ̃ ń fúo, asa buipãleↄ vĩakɛ̀nɛ́ píiɛ. +Bùsu gbãadeↄ, kí ìwaↄ ń kíaↄ ń aà zĩkɛnaↄ píi gbãakpà Yudaↄwa, kɛ́ aalɛ vĩakɛ Maadoseɛ yã́i. +Maadose gbia kibɛ, ↄ̃ aà tↄ́ lì bùsu píia, asa aà gbãa lɛ́ dɛdɛɛ. +Yudaↄ ń ibɛɛↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, aa ń míↄnzↄ̃ píi, aa pↄeã kɛ̀ ń zangudepiↄwa. +Aa gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ Susa mɛɛwiau gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń basↄoo. +Aa Paasãdata ń Dalɛfↄ̃o ń Asepatao +ń Polatao ń Adaliao ń Alidatao +ń Paamasetao ń Alisaio ń Alidaio ń Vaizatao dɛ̀dɛ lↄ. +Gbɛ̃́piↄá Amɛdata nɛ́ Amani, Yudaↄ wɛ̀lɛ nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn kwiↄnɛ. Ń beeo aai ↄkã ń pↄewao. +Gↄↄ doũpi zĩ́ kí gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ Susaↄ dasilɛ mà. +Ɔ̃ a ò a na Ɛsitɛɛɛ: Yudaↄ gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ Susa la gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń basↄoo ń Amani nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn kwiↄ. Bↄ́ aa kɛ̀ ma bùsu kĩniↄ guui mↄↄ! Yã́ kpele ńlɛ a wabikɛa lↄi? Má kɛnɛ. Bↄ́ yã́ ńlɛ gbɛaai? Má n gba. +Ɛsitɛɛ wèwà à mɛ̀: Kí, tó à kɛ̀nɛ maa, Yuda pↄ́ kú Susa laↄ gba zɛ́ aa yã́ pↄ́ ń dìlɛ aa kɛ gbã kɛ zia lↄ, wi Amani nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn kwipiↄ loo líwa. +Kí mɛ̀ wà kɛ màa. Wà a kpàwakɛ̀ Susa, ↄ̃ wà Amani nɛ́piↄ gɛ lòoloo. +Yuda pↄ́ kú Susaↄ kↄ̃ kã̀aa Adaa gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́, ↄ̃ aa gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄoo. Ń beeo aai ↄkã ń pↄewao. +Yuda kĩni pↄ́ kú kí bùsuↄ guuↄ píi kↄ̃ kã̀aa, kɛ́ aa gí ń ńzĩao, aai bↄ ń ibɛɛↄ yã́u yã́i, ↄ̃ aa ń zangudeↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basiiↄ̃ sↄosai (75.000). Ń beeo aai ↄkã ń pↄewao. +Aa bee kɛ̀ Adaa gↄↄ kuɛ'aaↄ̃de zĩ́ɛ, a gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ ↄ̃ aa kã́mabò. Aa gↄↄpi dìlɛ dikpɛ ũ, kɛ́ aa blɛsakɛ, wi pↄnakɛ gↄↄpizĩ. +Yuda pↄ́ kú Susaↄ kↄ̃ kã̀aa a gↄↄ kuɛ'aaↄ̃de zĩ́ ń a gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaideo, ↄ̃ aa kã́mabò a gↄↄ gɛ̃odezĩ. Aa gↄↄpi dìlɛ dikpɛ ũ, ↄ̃ aa blɛsablè aa pↄnakɛ̀u. +Ayãmɛto Yuda zↄ̃ɛ pↄ́ kú zↄ̃ɛwiaↄ aaì dikpɛpi kɛ Adaa gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́, aaì blɛsable, aaì pↄnakɛ, aaì blɛlikↄ̃ɛ. +Maadose yã́piↄ kɛ̃̀ lá guu, ↄ̃ à lá kpã̀sã Yuda pↄ́ kú kí Aasuelu bùsu guuↄnɛ píi, gbɛ̃́ pↄ́ kú kãiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú zã̀ↄ píi. +A dìlɛnɛ́ aaliↄ dikpɛpi kɛ wɛ̃ ń wɛ̃o mↄ pↄ́ wì mɛ Adaa gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ ń a gↄↄ gɛ̃odeo. +Gↄↄpiↄ mɛ́ Yudaↄ bↄa ń ibɛɛↄ yã́u dikpɛ ũ. Mↄpi guu an pↄsia lìlɛ pↄna ũ, mɛ́ an wɛ̃nakɛa lìlɛ dikpɛkɛa ũ. Aali dikpɛpi kɛ gↄↄ beeↄ zĩ́, aali blɛsakɛ, aali pↄnakɛ, aali blɛlikↄ̃ɛ, aali gbada taasideↄnɛ. +Yudaↄ zɛ̀ ń yã́ pↄ́ Maadose kɛ̃̀nɛ́o, ↄ̃ dikpɛ pↄ́ aa kɛ̀pi gↄ̃̀nɛ́ fɛlɛkaa ũ. +Amɛdata nɛ́ Amani, Agaga bui Yudaↄ píi wɛ̀lɛ vãi lɛkpàaĩńzi à ń dɛdɛ, ↄ̃ à gbɛ pↄ́ wì mɛ puliũ gbɛ̀a à e ń fu, i ń dɛdɛ. +Kási kɛ́ kí a feena mà, à yãdìlɛ lá guu, kɛ́ vãi pↄ́ à a lɛkpàaĩ Yudaↄzipi wi aà musu. Ɔ̃ wà aà lòo líwa ń a nɛgↄ̃ɛↄ sãnu. +Ayãmɛto wì o gↄↄpiↄnɛ Puliũ, asa gbɛ pↄ́ a là tↄ́n we. Yã́ pↄ́ Maadose kɛ̃̀ lápi guu ń yã́ pↄ́ à ń léo yã́i +aa sì wà dikpɛkɛ gↄↄ plapiↄ guu wɛ̃ ń wɛ̃o. Aa mɛ̀ ḿpiↄ ń ń nɛ́ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ nàmáↄ gí dikpɛpi kɛio, wàli kɛ a gↄↄwa lá wa kɛ̃̀ láuwaɛ. +Wɛ̃ ń wɛ̃o gↄↄpiↄ yã́ líↄ dↄńgu, aali a dikpɛkɛ ualɛ ń ualɛo, wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, bùsu ń bùsuo. Puliũ dikpɛpi su bãdɛ Yudaↄ kĩ́io, a kɛgↄↄ su midɛ ń buiↄ kĩ́io. +Kía na Ɛsitɛɛ, Abihaili nɛ́, la plaade kɛ̃̀ ń a ikoo píi Puliũ yã́ musu, à gbãakpàò lá pↄ́ Yuda bui Maadose kɛ̃̀wa. +Maadose lápi kpã̀sã Yuda pↄ́ kú kí Aasuelu bùsu mɛ̀n basoolo ń soplao guuↄnɛ. À kua aafia niɛ guu yã'ònɛ́, +ↄ̃ à Puliũ dikpɛpi dìlɛ a gↄↄwa, lá aàpi ń kía na Ɛsitɛɛo dìlɛnɛ́wa, lá ampiↄ sↄ̃ aa sì wà kɛ ń ń buiↄ ń kpɛ ń lɛyeo ń ↄↄlↄo. +Yã́ pↄ́ Ɛsitɛɛ dìlɛpi gbãakpà Puliũ yã́ beeↄwa, ↄ̃ wa kɛ̃̀ láu. +Kí Aasuelu tò gbɛ̃́ pↄ́ kú a bùsu guuↄ píi ń ísia gũgũnaↄ falubↄ̀ɛ. +Yãzↄ̃ↄ pↄ́ a kɛ̀ↄ ń a ikokɛyãↄ ku Mɛdɛↄ ń Pɛɛsiↄ kíaↄ ladau. Lá kí Maadose gbà gbãa à gↄ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, a ku lápi guu lↄ. +Yuda bui Maadose mɛ́ kí Aasuelu plaade ũ. À tↄbↄ̀ Yudaↄ guu, mɛ́ aà yã́ kà ń gbɛ̃́ dasidegu, asa à a gbɛ̃́ↄ aafia wɛ̀ɛlɛɛ, mɛ́ à kuana zɛ́ kɛ̀kɛ a buipiↄnɛ. +Yobu. +Gↄ̃ɛe ku yãa Uzu bùsuu, aà tↄ́n Yobu. Gbɛ̃maaɛ, a tàae vĩo. A Lua vĩa vĩ mɛ́ à mikɛ̃̀ yãvãiwa. +A nɛgↄ̃ɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn sopla, nɛnↄɛↄ gbɛ̃ↄn àaↄ̃. +A sãↄ vĩ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla, yiongoↄ ↄ̀aa gɛ̃o, zuↄ ↄ̀aa sↄo, zàa'ĩnaↄ ↄ̀aa pla ń basↄoo, mɛ́ aà zĩkɛnaↄ dasi maamaa. Aà zↄ̃ↄ dɛ gukpɛ oi gbɛ̃́piia. +Aà nɛgↄ̃ɛↄ ì blɛkɛkↄ̃ɛ bɛ ń bɛo, aaì ń dãepiↄ sísi aa mↄ pↄble aa vɛ̃ɛmińnↄ. +Tó aa blɛblè wa làa píi, Yobu ì ń sísi à gbãbↄnɛ́ɛ. Ì fɛlɛ kↄↄkↄↄ ì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o an baadeɛ, ì mɛ: Wìliↄ dↄ̃o ma nɛ́ↄ duunakɛ̀ aa dↄ̀ɛ ń Luao ń sↄ̃u. Màa Yobu ìↄ kɛ gↄↄpii. +Gↄↄewa luabɛ gbãadeↄ mↄ̀ sĩ̀ Dii aɛ, mɛ́ Setãu kú ń guu. +Ɔ̃ Dii ò Setãuɛ +Ɔ̃ Setãu ò Diiɛ: Yobu n vĩa vĩ pã nɛe? +Ni ↄliaaàzi ń aà bɛo ń pↄ́ pↄ́ a vĩ gupiiuↄo lé? N báaadà aà zĩu, ↄ̃ aà pↄ́ↄ lìgua. +Ɔbↄ na aà pↄ́ↄwa píi ǹ gwa, a yãvãi o n musuɛ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ma aà pↄ́ↄ nànɛ ń ↄzĩ píi, ãma ńsu ↄkã aà mɛwao. Ɔ̃ Setãu bↄ̀ Dii kĩ́i. +Gↄↄewa Yobu nɛgↄ̃ɛↄ ń aà nɛnↄɛↄ lɛ́ pↄble, aalɛ vɛ̃ɛmi ń vĩ̀i bɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃e mↄ̀ Yobu kĩ́i à mɛ̀: Zuↄ lɛ́ sapa mɛ́ zàa'ĩnaↄ lɛ́ sɛ̃ ble ń saɛ, +ↄ̃ Sebaↄ lɛ̀lɛmá aa ń naaa wà tàòLua sù n sã kpàsaↄwa, aa tɛkũ̀, an dãnaↄ gàgaKaladeↄ kↄ̃kpaalɛ̀ gãli àaↄ̃, aa mↄ̀ lɛ̀lɛ n yiongoↄwaN nɛgↄ̃ɛↄ ń n nɛnↄɛↄ lɛ́ pↄble, aalɛ vɛ̃ɛmi ń vĩ̀i bɛ, +ↄ̃ zàa'ĩan gbãa kàka à bↄ̀ guwaiwaiu, à sù ń kpɛ́ gola síiↄ̃wa, ↄ̃ à kwɛ̀ kà nɛ́piↄla, aa gàga. Mámɛ ma bↄ mado, ma mↄ a baokpainɛ. +Yobu fɛ̀lɛ à a ula ga kɛ̃̀, à a mi bò. Ɔ̃ à wùlɛ a gbɛɛu à misìilɛ Luaɛ +à mɛ̀: Ma bↄ ma da gbɛɛu ↄgiiɛ, mɛ́ má ɛa ta ↄgiiɛ. Dii kpàa, ↄ̃ à ɛ̀a sìa, ma sáaukɛ̀ ń Diio. +Apii guu Yobu i duunakɛo, i Lua tàae eo. +Gↄↄewa luabɛ gbãadepiↄ ɛ̀a mↄ̀ sĩ̀ Dii aɛ mɛ́ Setãu kú ń guu. À zɛ̀ Dii aɛ, +ↄ̃ Dii aà là à mɛ̀ Baa kɛ́ n ma swãfɛ̃̀ɛ̀, ma músi kpàaàzi pã, à gì ku tàaesai e tia. +Ɔ̃ Setãu òɛ̀: Kɛmɛɛ, má kɛnɛ. Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ vĩ píi a kpa a misia yã́i. +Ɔbↄ na aà mɛwa ǹ gwa. A yãvãi o n musuɛ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ma aà nànɛ n ↄzĩ, ãma ńsu ǹ aà dɛo. +Setãu bↄ̀ Dii kĩ́i, ↄ̃ à sã́nɛ vãi zĩ̀ Yobuwa sɛa za aà kɛ̀sɛwa e à gɛ̀ pɛ̀ aà minanguo. +Ɔ̃ Yobu tàaso sɛ̀ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ tufua, àlɛ azĩa waò. +Aà na òɛ̀: Ńyↄ̃ gi ǹyↄ̃ ku tàaesai e tia yã̀? Yãvãi o Lua musu, ní ga. +Ɔ̃ a òɛ̀: Ńlɛ yã'o lán nↄɛ sↄũwa. Maa wáↄ e Luawa, wá vãi e lↄo yó? Apii guu Yobu i duunakɛ a yã'oa guuo. +Kɛ́ Yobu gbɛ̃na gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ taasi pↄ́ aà lèↄ bao mà, an baade bↄ̀ a bɛ aa kↄ̃ kã̀aa, ↄ̃ aa gɛ̀ sósobi kɛiɛ̀, wi aà nↄ̀sɛ níniɛ̀. An tↄ́n kɛ: Temani gbɛ̃́ Ɛlifaza, Sua gbɛ̃́ Bilidada ń Naama gbɛ̃́ Zofaao. +Kɛ́ aa aà wɛpà za kãaa, aai aà dↄ̃ lↄo, ↄ̃ aa ↄ́ↄlↄ̀, baade a ula ga kɛ̃̀, ↄ̃ aa bùsu dã zù musu ń mia. +Ɔ̃ aa zↄ̃̀lɛaànↄ tↄↄlɛ gↄↄ sopla fãanɛ ń gwãasĩnao. An gbɛ̃e i yãe oɛ̀o, asa aa è lá aà wɛ̃nakɛa kɛ̀ zↄ̃ↄ maamaa. +Bee gbɛa Yobu yãsɛ̀ à sakà a igↄↄu +à mɛ̀: +To ma igↄↄ bãdɛ gwãasĩna pↄ́ wà mɛ̀ wà ma iupi. +To gↄↄpi li gusia ũ. Kua musu Lua su a yãdao, asu to gupuuo. +To gusia níinii kũaa gↄↄpiwa, to luabɛsiana kúlɛwà, to gusia gèele daala. +Gwãasĩnapi sↄ̃, aà siakũ maamaa, wasu da wɛ̃̀ gↄↄ guu lↄo, wasu nao mↄ gↄↄ guuo. +To gwãasĩnapi fĩikũ, gula su àↄ dↄ gↄↄ beeo. +Pↄdamade pↄ́ aali tó ĩatɛ̃ gupuoↄ láaizĩ gↄↄpiwa. +To a gudↄlɛia saanaↄ siakũ, wi gudↄa dã pã, gu a kɛ̃o. +Asa gↄↄpi i ma da nɛasakpɛ zɛ́ tamɛɛo, a tò ma wɛsì taasilɛ. +Àkɛa wi ma i gɛ ũ yãao ni? Bↄ́yãi mi bↄ gbɛɛu mà ta gↄ̃̀ↄo ni? +Àkɛa wà ma kpa gbáai? Bↄ́yãi wà yↄ̃́ kpàa má mìi? +Tó ma ga yãa, dↄ̃ má kú kílikili, dↄ̃ ma i'ò ma kã́mabò +ń kíaↄ ń dṹnia lɛdamade pↄ́ aa kpɛ́ ziↄ kɛ̀kɛ dↄ̀ ńzĩaɛↄ, +kía pↄ́ aa vua kã̀aańziↄ, mɛ́ aa ã́nusu kà ń kpɛ́ paiↄ. +A maa yãa wà ma vĩ lán nↄbↄlɛawa, lán nɛ́ pↄ́ mↄ̀ gɛ̀, i dṹnia eowa. +Wekĩi vãikɛnaↄ ì ń zↄa tóu, mɛ́ yɛ̃̀ɛɛsaideↄ ì kã́mabou. +Zĩ̀zↄↄ ì ĩ́ampakĩi e we, aali ń wɛtãnaↄ lↄↄ ma lↄo. +Gbãadeↄ ń táaaↄ ku we píi, mɛ́ zↄ líↄ dɛ a dii pↄ́ ũ we lↄo. +Bↄ́yãi Lua ì gupu wɛ̃nadeↄnɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ an nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpaaↄi? +Aai wɛɛlɛ ga mↄ́ ń sɛ́, ìli mↄo, aaì kpálɛkɛi dɛ lá wì kɛ ↄdaila. +Tó aa gɛ̃̀ tɛ̃́ɛnau, an pↄ ì kɛ na, an nↄ̀sɛ ì yáalↄ maamaa. +Gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̃ gu pↄ́ á kúuon ma ũ, Lua kaa lìamazi gupiiu. +Wea zàũzaũ mɛ́ ma pↄblea ũ, ma aaukɛa ì bↄlɛ ma lɛ́u lán íwa. +Yã́ pↄ́ má a vĩa vĩ mɛ́ ma le, yã́ pↄ́ ma kã́ gìi mɛ́ pìlaa. +Má kú niɛo, má kú kílikilio. Mi e kã́mabòo, gili mɛ́ gɛ̃̀magu. +Ɔ̃ Temani gbɛ̃́ Ɛlifaza yã́zãsìwà à mɛ̀: +Tó gbɛ̃́ wↄ́ↄ fↄ̃̀ yã'ònɛ, ńyↄ̃ mɛnaòoa? Asa ma lɛ́ a fↄ̃ àↄ kpaaũao. +Gwa, n lɛdà gbɛ̃́ↄwa dasi, n gbɛ̃́ pↄ́ an yɛ̃̀ɛɛ làaↄ gbà sↄ̃. +N yã́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ fuↄ sɛ̀ lɛsĩ, n gbɛ̃́ pↄ́ naalɛaↄ gbà gbãa. +Kɛ́ yã́ n le sa sↄ̃, ńlɛ fu, kɛ́ à n le, ↄ̃ bíli n kũ. +N vĩakɛa Luaɛ lí tó n mi àↄ daa íao lé? N kua tàaesai lí tó n nↄ̀sɛ àↄ daa doũo lé? +Làasookɛ! Démɛ i yãe kɛo, ↄ̃ à mìdɛi? Gbɛ̃maa ku má ↄ̃ wà aà suumpai? +Gbɛ̃́ pↄ́ vãi sa pà à yãkele tↄ̃̀wà, málɛ e bee mɛ́ ì bↄlɛɛ̀. +Lua lɛ́'ĩana ì aà midɛ, aà pↄbↄa a níu ì aà tↄ̀lↄzↄ̃. +Aà kãaa lán nↄ̀ↄmusuwa lɛ́ ì ká, Lua ì aà swaa ɛ́'ɛɛ̀. +Ì ga lán nↄ̀ↄmusu pↄ́ nↄ̀ↄ wɛ̀ɛlɛ kùawàwa, aà nɛ́ↄ i fãaa. +Yã́kpãina mↄ̀a ĩ́ana guu, yã́pi feena gɛ̃̀ ma swã́u, +gↄↄ pↄ́ málɛ nana yàaa o gwãasĩna, gↄↄ pↄ́ izↄ̃ↄ daa gbɛ̃́ↄla. +Vĩa ma kũ, málɛ lualua, ma mɛ̀ bṹu lɛ́ dee. +Ĩana ma oa pà, ma mɛkã fɛ̀lɛ sĩ̀. +À zɛ̀, mi a taa dↄ̃o, pↄ́pi ku ma aɛ, ↄ̃ ma aà lↄↄ kpã́ina mà à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩna yã́ aↄ na Luaɛe? Démɛ a fↄ̃ àↄ zɛ̃a a Kɛna aɛi? +Lá Lua lí a malaikaↄ náaikɛo, mɛ́ ì a zↄ̀blenapiↄ tàae e, +wa wá gbɛ̃́ pↄ́ wá mɛ dɛ gĩ̀ kpɛ́ ũ, mɛ́ wá daalɛa dɛ bùsu giina ũ, wì wá suumpa lán kitolowa pↄ́ oa? +Za kↄↄ e oosi gbɛ̃́ↄ ì gaga, aaì sãalɛ e gↄↄpii, wìli ń fãnkɛo. +Lua ì ń kpɛ́pi gbapɛlɛ wolɛnɛ́, ↄ̃ aaì ga ↄ̃nↄkũsai. +Lɛzu sa ǹ ma, tó gbɛ̃e a wema. Malaika kpele ńyↄ̃ liliwài? +Sↄũ ì ga a yã́kũańnↄ yã́i, mìsaide ì kpagua a wɛdↄanɛ yã́i. +Má è sↄũ zĩ́napɛ̀lɛ, ↄ̃ zĩ́napi yↄ̀ kã́ndo. +Aà nɛ́ↄ kɛ̃̀ aafia zɛ́wa, wì ń yã́ málɛnɛ́ yã́kpalɛkɛkĩi, gbɛ̃e lí zɛńnↄo. +Nↄandɛnaↄ aà buapↄↄ blè, baa pↄ́ pↄ́ à lɛkaa lìai, imidɛnaↄ lùa aà àizɛɛi. +Yã'ĩa lí bↄlɛ bùsuwao, yã'ↄ̃ma lí bↄlɛ tↄↄlɛwao. +Kási lá tɛkↄna gɛa musu sea vĩo, màa gbɛ̃́ pↄ́ wa ì píi ì yã'ĩa e. +Tó mámɛ sↄ̃, má gbɛa Luawa, mí a yã́ kpálɛ aà gɛ̃zĩ. +Ì yãzↄ̃ↄ pↄ́ wa fↄ̃ a gbadↄ̃o kɛ, wa fↄ̃ aà yãbↄnsaɛkɛaↄ lɛ́ dↄ̃o. +Ì to lou ma dṹniau, ì to a í dagua sɛ̃saou. +Ì gbɛ̃́ kpɛɛnaↄ sɛ lɛsĩ, ì oosisinaↄ da pↄnau. +Ì yã́ pↄ́ kↄ̃nideↄ lɛ́ yá gboo, kɛ́ an ↄ su àↄ báaa vĩo yã́i. +Ì ↄ̃nↄnaↄ kṹ ń kↄ̃nikɛa guu, ì to yãfuangbanaↄ lɛdama kɛ pã. +Gu ìↄ sianɛ́ fãanɛ, aaì ↄmalɛmalɛ ĩatɛ̃ gbãa zã́ lán gwã́wa. +Ì taasideↄ bↄ ga lɛ́zĩ, ì ń bↄ gbãamↄnɛdeↄ ↄzĩ. +Ayãmɛto gbãasaideↄ wɛ́ aↄ dↄaàzi, yãkpaanlakɛnaↄ i kɛ kyↄ̃́. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Lua ì aà toto ũ. Tó Gbãapiide lɛ́ n swãgaga, ńsu gio. +Asa ì gbɛ̃́ kɛ'ĩa, ↄ̃ ì aà bↄ gwa, ì gbɛ̃́ wíwi, ↄ̃ ì aà gbã́gbã. +A n bↄ taasiu gɛ̃n soolo, baa tó a dɛa, a n nɛo. +A n si gawa nↄana gↄ���, a n bↄ fɛ̃nda lɛ́zĩ zĩlau. +Dii a kàedanzi kɛ́ wasu yãdↄmao yã́i. Tó músi mↄ̀, vĩa a n kũo. +Ńyↄ̃ músi ń nↄanao yáalↄ, ńyↄ̃ vĩakɛ wàiↄnɛo. +Asa á kↄ̃ yãma ń gbɛↄ, n bú a gbɛ kao, ńyↄ̃ↄ na ń sɛ̃̀anↄbↄↄ, +níↄ dↄ̃ kɛ́ n ua aↄ na. Tó n gɛ n kpàsau, pↄe a kɛ̃́são. +Ńyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ n nɛ́ↄ aaↄ dasi, n buiↄ ligua lán sɛ̃wa. +Ńyↄ̃ zikũɛ, ní gbasa ga lán ése pↄ́ wa kɛ̃̀ a gↄↄwawa. +Kɛ́ wa ↄlì yã́piu, lá wá èn we. Yã́pi sí, ní dↄ̃ nzĩa yã́ ũ. +Yobu yã́zãsìwà à mɛ̀: +Tó wa fↄ̃ zaada ma yã'ↄ̃mau wà yↄ̃, tó wa fↄ̃ músi pↄ́ ma le yↄ̃ lé, +a gbia aↄ dɛ ísialɛ ũfãala. A yã́i tò ma yãyaaa'ò. +Gbãapiide kaↄ ma kũ, a sɛwɛ lɛ́ taalɛ ma nisĩnau. Pↄ́ pↄ́ Lua ì ĩadaomáↄ lìamazi. +Tó zàa'ĩna sɛ̃ è lɛ́ ble, ì wiilɛe? Tó zu lɛ́ pɛ̀lɛ tàaau, ì ↄ́ↄlↄe? +Wì pↄ́ sùusuu ble wisisaie? Kogbepuana í ìↄ nae? +Ma nisĩna ye blɛ bee taaio, ì to ma gua àↄ ye kpaaaɛ. +Tó ma yã́ pↄ́ má gbɛ̀a è lé! Lua ma ka yã́ pↄ́ ma wɛ́ dↄipiwa. +Lua ma suumpa lé! Aà ↄtↄ̃a aà ma gyawi! +Ma nↄ̀sɛ i gbasa níni, ma pↄ iↄ na, baa kɛ́ ma wãwã gi ku, asa mi lelekpa Lua pↄ́ a kua adoazio. +Ma yɛ̃̀ɛɛ kà mà gi màↄ kue? Ma wɛ̃ni gↄ̃a kà mà mɛnakɛe? +Ma gbãa kà gbɛwa yã̀? Ma mɛ á mↄgotɛ̃ yã̀? +Má fↄ̃ kaakaanakɛ lↄo, wà ma bↄa maa zɛ́ tà. +À kũ̀ pↄsiade gbɛ̃naↄ gbɛ̃kɛkɛɛ̀, kɛ́ asu vĩakɛa Gbãapiideɛ too yã́i. +Ma gbɛ̃́ↄ náai dɛ lán swa pↄ́ a í ì bawa, lán swa'ↄna pↄ́ a í ì gɛ̃zɛawa. +Ì pa buziɛ, a í ì kɛ dùuduu lougbɛ ń nɛɛzio yↄa yã́i, +ↄ̃ a í ì ba saɛ, a ɛ ì tɛ́kũ, a í ì sãalɛ ĩatɛ̃ gbãa zã́. +Tágɛnaↄ ì kɛ̃ zɛ́wa, aaì si guwaiwaiu aa ga we. +Tema tagɛnaↄ ì í wɛɛlɛ swapiu, Seba laatanaↄ wɛ́ ìↄ dↄ ípizi. +Tó aa kà, an gɛɛ ì gↄ̃ kpá ń wɛ́i, aa í'ea náai vĩ we, ↄ̃ tãmaa ń nɛ́. +Màa ápiↄ sↄ̃, mi pↄe ewáo, kɛ́ a yãpãsĩ pↄ́ ma le è, vĩa á kṹ. +Ma pↄe gbɛ̀awá yã̀? Má òɛ́ à ma gba pↄ́ á gbãa lɛ́u yã̀? +Ma mɛ̀ à ma bↄ ibɛɛↄ ↄzĩ yã̀? Má òɛ́ à ma si gbɛ̃́ pãsĩↄwae? +À yã́ pↄ́ ma zãwà ↄlↄmɛɛ, í ma wɛ́ kɛ̃́mɛɛ, mí nílɛ. +Yã́zɛde oanɛ́ mɛ́ zɛvĩ, ãma ma bɛ̃̀ɛ pↄ́ á bò zɛvĩo. +Á ye yáasi pↄ́ má kɛ̀ↄ bɛ̃̀ɛbo yã̀? I tãmaasaide yã́ gwa yãbↄlɛ ũ yã̀? +Á líkpa nɛtonɛ sɛa yã́ musu, á á gbɛ̃na kpámá ↄda'ea yã́i. +Á yã́ na, à lili à ma gwa. Ma wɛ́ aↄ pɛ á wɛ́u, míↄ ɛɛtoɛ́a? +À suɛ! Ásu ma yã́ gwa koleao. À ɛa làasookɛ, ma yã́ mɛ́ zɛvĩ. +Ma lɛdà yãkpaanlau yãae? Má yãvãi dↄ̃ noa? +Gbɛ̃nazĩna kua dṹniauá dɛ̃ɛɛ. Aà kua dɛ lán gbɛ̀wina kuawaɛ, +lán zↄ pↄ́ lɛ́ ue nidɛ kuawa, ge gbɛ̀wina pↄ́ a wɛ́ ìↄ dↄ a aseai. +Ma luakpama mɛ́ kua pã ũ mↄ ń mↄo, Lua ma da taasiu gwã́ ń gwã́o. +Tó ma wulɛ, mi mɛ má fɛlɛ bↄɛ ni? Gwãasĩna ìↄ gbã̀a, miↄ pelembo e gu gɛ dↄò. +Kↄ̀ↄ ń bↄtɛɛo fĩ̀fĩ ma mɛwa, ma mɛbaa kàsaakũ̀, ìↄ ibↄ. +Ma gↄↄↄ ìↄ gɛ̃ ń bao lán zwã̀atãna kↄↄzuawa, ìↄ gɛ̃zɛa wɛdↄa pↄ́i sai. +Lua, dↄ̃ kɛ́ ma wɛ̃ni dɛ lán lɛ́'ĩanawaɛ, má aafiaʼe bau lↄo. +Lá ńlɛ ma e, ńyↄ̃ ma e lↄo. Ńyↄ̃ wɛ́kpalɛmazi, kási máↄ ku lↄo. +Lá luabɛpuana ì gusikɛ à gɛ̃zɛa, màa gbɛ̃́ pↄ́ tà bɛdau lí fɛlɛo. +Ìli ɛa su a bɛ lↄo, aà yã́ lí dↄ aà bɛdeↄgu lↄo. +Ayãmɛto má a lɛ́ kpaaũo, má yã'o ma yeelɛa guu, má zↄaka ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpaa yã́i. +Ísia ge kpↄ̀ gbɛ̃̀nɛn ma ũ kɛ́ ni ma dↄ̃́aa? +Tó ma mɛ̀ ma lii a ma sↄ̃ dadoũ, ge ma wúlɛbↄ a ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ, +ↄ̃ ni to vĩa ma kũ nana guu, ni to gili gɛ̃magu wɛ́pungu'eau. +Ma waa fĩa a kɛmɛɛ na dɛ kɛ́ beea, ga maamɛɛ dɛ ma wãwãɛ beea. +Mi saka ma wɛ̃nigu, má ye màↄ ku gↄↄpiio. Ma tó tɛɛɛ, asa ma kua ku pↄe lɛ́io. +Bↄ́n gbɛ̃nazĩna ũ kɛ́ niↄ aà kã́fĩ, niↄ làasookɛ aà yã́wai? +Niↄ aà tàasika lá gu lɛ́ dↄ, niↄ aà lɛ ǹ aà gwa gↄↄpii. +Ńyↄ̃ n wɛ́ woa baa yↄↄ mà e lɛ́'i mↄ́ yá? +Ma duunakɛ̀ yã̀? Bↄ́ má kɛ̀nɛi? Gbɛ̃nazĩngwana, àkɛa n ma kɛ n pↄdɛa ũi? Ma gↄ̃nɛ aso ũ yã̀? +Bↄ́yãi nili ma tàaeↄ kɛ̃a ǹ ma duuna woloao ni? Asa má gɛ̃ tɛ̃́ɛnau tia, máↄ ku lↄo, ńyↄ̃ kpálɛkɛmazi, ńyↄ̃ ma eo. +Ɔ̃ Sua gbɛ̃́ Bilidada ya��́zãsìwà à mɛ̀: +Ńyↄ̃ↄ yã́ bee taa o e bↄɛ ni? Ńlɛ yãbↄlɛ bùuu. +Lua ì yã́zɛde fuangbaa? Gbãapiide ì yãmaa bãdɛa? +Lá n nɛ́ↄ duunakɛ̀ɛ̀, a tò aa ń tàaeↄ gbɛ'è. +Tó n Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, mɛ́ n sùuugbɛ̀a Gbãapiidepiwa, +tó ń gbãsĩ vĩo mɛ́ ń maa, baa e tia a fɛlɛ n wɛ̃nagwa, i n bɛ yã́ gↄ̃́gↄ̃nɛ a zɛ́wa. +N gwea káau a kɛnɛ pↄe ũo, n gwea gbɛzã aↄ kã́fĩa vĩ maamaaɛ. +Gbɛ̃́ ziↄ la, ní ↄ̃nↄ pↄ́ an deziↄ kpálɛkɛ̀i dↄ̃. +Asa nɛ́ zĩ́anaↄn wá ũ, wá yãe dↄ̃o, wá kua dṹniau ì gɛ̃zɛa lán uenawaɛ. +Gbɛ̃́ zipiↄ yã́ a n wɛ́ kɛ̃o lé? Aa ń nↄ̀sɛ guu yã'onɛ. +Kɛfu ì kɛ maa dã̀nasaie? Fee ì zↄ̃ↄkũ isaia? +Tó wi zↄ̃o, baa ń a lá'isikɛo, a lá ì giigaga àa dɛ sɛ̃ↄla píi. +Màa a dɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ Lua yã́ sã̀aàguo, beewa tãmaa a luayãdansai nɛ́. +Sↄuba nian do ↄ̃ ì a náaikɛ, dã̀nsaba ↄ̃ ì gbãa'ewà. +Ì sↄ̃kpalɛ bapizi, ↄ̃ bapi lí fↄ̃ aà kũ̀o. Ì didi bapiwa, ↄ̃ bapi ì fua. +A gↄ̃naↄ ì dagua káau lán lí pↄ́ ìↄ í vĩ ĩatɛ̃ gbãaiwa, +ↄ̃ a zĩ́naↄ ì fĩakↄ̃i gu gbɛdeu, ì gɛ̃ gbɛↄu. +Tó wa ga wòlɛ a pɛ́kĩi, gupi ì lelekpaaàzi à mɛ: Má n dↄ̃ yãao. +Zɛ́ pↄ́ a sɛ̀pi pↄna lɛ́n we, ↄ̃ pↄpãleↄ ì bↄlɛ tↄↄlɛpiwa. +Lua lí gí tàaesaidezio fá, mɛ́ ìli vãikɛnaↄ gba gbãao. +A to ǹ yáalↄ tia, ní kúkuakɛ. +A wida n zangudeↄwa, gbɛ̃vãipiↄ bɛ a gↄ̃ bɛzia ũ. +Ɔ̃ Yobu mɛ̀: +Sĩanaɛ, má dↄ̃ màa. Kpelewa gbɛ̃nazĩna yã́ aↄ na Luaɛi? +Tó gbɛ̃́ ye lɛkpaakɛaànↄ, yã́ mɛ̀n ↄ̀aa sↄo guu a fↄ̃ mɛ̀ndo zã́siwào. +Aà ↄ̃nↄ kɛ̀ zài mɛ́ aà gbãa zↄ̃ↄ. Démɛ a fↄ̃ giɛ̀, ade i bↄ aafiai? +Ì gbɛ̀sĩsĩↄ sↄ̃, aaliↄ dↄ̃o, ì ń fuangba ń pↄkũmao. +Ì tↄↄlɛ lualua à sↄ̃, ì to a gbapɛlɛↄ zĩazĩa. +Ì yã'o ĩatɛ̃ɛ, ↄ̃ ì gí bilɛi, ì pↄ́ku saanaↄla. +Ɔ̃mɛ musu kpàlɛ ado, ì táa'o ísia ikooaↄwa. +À saanaↄ kɛ̀ gudoũ, Kífɛ̃nɛna ń Ko nɛadeo ń pↄ́ pↄ́ kú gɛↄmidↄkĩi oiↄ píi. +Ì yãzↄ̃ↄkɛ, wìli fↄ̃ dↄ̃̀o, ì yãbↄnsaɛↄ kɛ, a lɛ́ vĩo. +Ì gɛ̃mala, mili aà eo, ì gɛ̃zɛa, mili aà wɛ́pao. +Ì pↄ́ símá, démɛ a fↄ̃ giɛ̀i? Démɛ a fↄ̃ oɛ̀, bↄ́ ńlɛ kɛ màaii? +Lua lí to a pↄkũma kpàlɛo, baa Ílɛnↄbↄ zↄ̃ↄ dↄnlɛdeↄ vlãnàuɛ̀. +Mapi sↄ̃ má fↄ̃ yã́zãsiwàe? Má fↄ̃ lɛkpaakɛaànↄe? +Baa tó ma yã́ na, má fↄ̃ wewào. Ɔ̃mɛ ma yã́kpalɛkɛna ũ, sema mà sùuugbɛawà. +Tó ma lɛzùaàzi mɛ́ a wèa, a yãmaae? Mi sio. +Ì ma gbɛ̃gbɛ̃ yã́ yↄↄna yã́iɛ, ì ma kɛ'ĩa kpɛ́lɛkpɛlɛ pã. +Ìli tó ma wekĩi eo, ì ma tó ń nↄ̀sɛpusuoɛ. +Tó gbãa yã́ɛ, aàpi mɛ́ zↄ̃ↄ. Tó yã́gↄ̃gↄ̃aɛ sↄ̃, démɛ a aà sísii? +Tó ma mɛ̀ ma yã́ mɛ́ na, ma lɛ́ a yãdamalaɛ. Tó ma mɛ̀ má tàae vĩo, a ma ɛɛboɛ. +Má tàae vĩoa? A yãe vĩ lↄo, mi saka mazĩa wɛ̃niu. +Yã doũɛ, asa lá málɛ o, ì tàaesaideↄ ń gbɛ̃vãiↄ midɛ píi. +Tó yã́ mↄ̀ ga ìnɛ́ kã́ndo, ì tàaesaideↄ láanikɛ ń yã'ea guu. +Tó bùsu gↄ̃̀ gbɛ̃vãiↄ ↄzĩ, ì pↄ́ku yã́kpalɛkɛnaↄ wɛ́aɛ. Tó aàpi no, dé ni? +Ma gↄↄↄ gɛ̃a wãa dɛ bàalɛnala, aalɛ tá ń bao, a kee nao. +Aalɛ gu baa vĩ lán kɛfu gó'ilɛnawa, lán kúu sua pↄ́wawa. +Baa tó ma mɛ̀ má yã́ pↄ́ má kũa bↄ ma nↄ̀sɛu, mí a oa wee mà yákpãinadↄ, +ma wãwã a iwãa ka ma pↄaɛ. Má dↄ̃ kɛ́ ńyↄ̃ to yã́ bↄmanↄ nao. +Lá wàlɛ ma gwa tàaede ũ, bↄ́yãi má ĩada mazĩawa pã lↄi? +Baa tó ma zu'ò ń mↄsↄnao, ge ma a ↄ pìpi ń kasagbↄ̃o, +ńyↄ̃ ma zu ɛ̀ pɛ̀lɛadeuɛ. Baa ma pↄkasaↄ aaↄ ye ma gĩyãio. +A dɛ gbɛ̃nazĩna ũ lamawao. Má fↄ̃ yã́zãsiwà wà gbasa gɛ́ yã́kpalɛkɛkĩi sãnuo. +Tó gbɛ̃e kú wá kↄ́ↄ ũ, aↄ iko vĩwá wá gbɛ̃ↄn pla wápii, +i aà go'ↄ zɛ lé, vĩa zↄ̃ↄ pↄ́ málɛ kɛɛ̀ a gɛ́ aɛ lↄo. +Má vĩakɛɛ̀ lↄo, míↄ yã'o, asa má dↄ̃ mazĩawa, má dɛ lá wàlɛ ewao. +Ma kpasa ń ma wɛ̃nio, má yã́ pↄ́ má kũa o sa. Pↄsia guu má yãbↄlɛ sa. +Má o Luaɛ: Ńsu yãdamalao. Yã́ pↄ́ ń èa omɛɛ. +Gbãamↄa mapi n ↄgbɛɛ kàngu yã̀? N bↄ ma kpɛ, ↄ̃ n zɛ ń gbɛ̃vãiↄ lɛkpaaĩaoa? +Wá wɛ́ doũ yã̀? Gudoũ ni e ń gbɛ̃nazĩnaoa? +N wɛ̃ni geseũ lán wá pↄ́wa yã̀? N kua muaa ń wá gbɛ̃nazĩnaↄ yã̀? +Lá ń dↄ̃̀ tàaeden ma ũo, mɛ́ gbɛ̃e ku aà ma bↄ n ↄzĩo, a yã́i n kpálɛkɛ̀ ma yãvãiↄi, n ma duuna tàasikàa? +N ma ikàsa ń nzĩa ↄo, ↄ̃ ńyↄ̃ ɛa ǹ ma tↄ̀lↄzↄ̃ saa? +Kɛ́ n ma kɛ ń bɛ̀lɛo, a yã́ dↄngu. Ńyↄ̃ ɛa ǹ ma kɛ bùsuti ũ lↄ yã̀? +Ni ma kása nↄ'itɛ̃na ũ lán vĩ'ipuwao lé? Ni to ma i lán vĩ iawao lé? +N báa ń bàasio dàmala, n ma wáↄ pɛ̀pɛkↄ̃wa ń kĩↄ. +N gbɛ̃kɛ guu n ma gba wɛ̃ni, n ma dↄ̃a, n ↄkù ma nisĩnala. +Ma n làasoo dↄ̃̀ sa, yã́ pↄ́ ulɛa n sↄ̃un kɛ: +Tó ma duunakɛ̀, niↄ wɛ́tɛmazi, nili tó ma bↄ pã ma tàaeↄ yã́ musuo. +Waiyoo mapi, tó tàaeden ma ũ. Baa tó ma yã́ na, má fↄ̃ mida íao, asa wí ma kũ, taasi ma kũ gbãa. +Tó ma su midà ía, ni lↄↄlɛmazi lán nↄ̀ↄmusuwa, ní ɛa ǹ n gbãa bↄnsaɛ mↄmɛɛ. +Ní ma kpakↄ̃a ń seelade pãleↄ, n pↄfɛ̃amazi i kã́fĩ, ní tó yã'ĩa ma le mↄ̀ↄmↄↄ. +Bↄ́yãi n ma bↄ ma da gbɛɛui? A maa yãa mà kɛsaiɛ, kɛ́ gbɛ̃e su wɛsimalɛo. +A maa màↄ ku yãao. A maa yãa ma bↄa nɛasakpɛu wàↄ ma da mia'ɛu gↄ̃̀ↄɛ. +Gↄↄ yↄↄna pↄ́ gↄ̃̀mɛɛ a láa tia. Gomala, ma pↄ e kɛ na, baa yↄↄ +e màↄ gɛ́ gɛ́i gɛ́kĩi, gu pↄ́ gugɛ̃akↄ̃u ń gusiao kuu. +Gupi sì níinii lán gwã́wa, pↄe ku we zɛ́zɛo, wɛɛdo mɛ́ a fãanɛ ũ. +Ɔ̃ Naama gbɛ̃́ Zofaa yãsɛ̀ à mɛ̀: +Aà yã́ dasi, wá wewào lé? Yãbↄlɛnapi a bↄ maa yã̀? +N yãpã oa a gbɛ̃́ↄ lɛ́ kũa? N yãyaaabↄ̀lɛ, ↄ̃ wa zↄadↄmaoa? +N mɛ̀ n yãdanɛ sãa vĩo, ń kú Luaɛ tàaesai. +Tó Lua yã'ò lé, a n ɛɛboɛ. +A ↄ̃nↄ asii bↄↄlɛkɛnɛ, asa Lua ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ dɛwála. Ń dↄ̃ Lua lɛ́ ĩadama n vãi lɛ́u nɛe? +Ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ Lua asii dↄ̃a? Ńyↄ̃ bↄ Gbãapiide zↄ̃ↄkɛ lɛ́wae? +A lɛsĩ dɛ luabɛa, ńyↄ̃ kɛ kpelewa ni? A zã dɛ bɛdaa, ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ dↄ̃e? +A zↄ̃ↄ dɛ tↄↄlɛa, a lɛ́ vĩo, a yàasa dɛ ísiaa maamaa. +Tó à mↄ̀ gbɛ̃́ kũ̀ a dàkpɛu, mɛ́ àlɛ yã́kpalɛkɛaànↄ, démɛ a fↄ̃ gii? +A mↄafilideↄ dↄ̃ fá! Tó à vãikɛa è, ìli a yãdao lé? +Lá zàa'ĩna lí nɛ'i gbɛ̃nazĩna ũo, màa nↄ̀sɛsaide lí ↄ̃nↄkũo. +Tó n n nↄ̀sɛ wɛ̃̀ Luaɛ, mɛ́ n ↄsɛ̀ musu wabikɛa guu, +tó n nzĩa gà duunaɛ, mɛ́ yãvãi i zↄ̃lɛkĩi e n bɛo, +n mi aↄ daa ía sãasaiɛ, ńyↄ̃ zɛdↄ vĩasai. +N taasi yã́ i sãngu, a dↄangu iↄ dɛ lán í gɛ̃a zɛ́awa. +N kua i tɛkɛ dɛ fãanɛ ĩatɛ̃a, gusia pↄ́ ń kúu i pu lán gudↄawa. +N sↄ̃ aↄ dilɛa, n nↄ̀sɛ iↄ daa doũ, n laai aↄ kpalɛa, níↄ i'o ń a nao kau. +Ńyↄ̃ ↄli nzĩau, gbɛ̃e yã́ a iwãa ka n pↄao, baade a wɛɛlɛ àↄ nannↄ. +Gbɛ̃vãiↄ yiongo lɛ́baa dↄ̃́a, aa bↄkĩi eo, yã́ pↄ́ gↄ̃̀nɛ́ mɛ́ ga ũ. +Ɔ̃ Yobu yãsɛ̀ à mɛ̀: +Sĩanaɛ, ámɛ a maa gbɛ̃́ↄnɛ sa lá! Ɔ̃ álɛ e tó a ga, ↄ̃nↄ mìdɛn we. +Mapi sↄ̃ má nↄ̀sɛ vĩ lááwaɛ, má kɛ̃́sãaázio, démɛ a fu yã́ pↄ́ álɛ oↄwai? +Ma gbɛ̃́ pↄ́ ma lɛzù Luazi a wèa, ma gↄ̃ pↄ́ yáalↄa ũ ma gbɛ̃naↄnɛ. Ma gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ na mɛ́ má tàae vĩo, ma gↄ̃ pↄ́ yáalↄa ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku niɛniɛↄ ì gbɛ̃́ pↄ́ músi ń léↄ gwa pãɛ, aaì saka gbɛ̃́ pↄ́ kpàguaↄgu. +Gbɛ̃blenaↄ sↄ̃ aaìↄ zↄ̃lɛa ń bɛ ń laaiwa, lualɛwɛna pↄ́ an gbãa dɛ ń lua ũpiↄ ìↄ ku dↄdↄa. +À gɛ nↄ̀bↄↄ la, aai yãdaɛ́, à gbɛa bãↄwa, aai oɛ́. +À yã'o ń tↄↄlɛo, i ↄ̃nↄ daɛ́, à to kpↄↄ sɛ́lɛ siuɛ́. +Pↄ́piↄ píi, an kpele mɛ́ gí dↄ̃i kɛ́ Lua mɛ́ pↄ́pii kɛ̀ ń a gbãaoi? +Pↄ́pii wɛ̃ni ku aà ↄzĩɛ ń gbɛ̃́pii nisĩnao. +Lá lɛ́na ì pↄ́ í dↄ̃, màa swã́ ì yã́ dↄ̃kↄ̃ɛ. +Gbɛ̃́ ziↄ mɛ́ ↄ̃nↄ vĩ, gbɛ̃́ pↄ́ wɛ̃ kɛ̀ↄ wɛ́ mɛ́ zɛ̃a. +Ɔ̃nↄ ń gbãaoá Lua pↄ́ɛ, lɛdama ń wɛzɛ̃o ì bↄ aà kĩ́iɛ. +Ì pↄ́ gboo, wìli fↄ̃ kɛ̀kɛo, ì zɛtańlɛ, wìli fↄ̃ wɛ̃̀o. +Ì lou zɛ, gu i giigaga, ì to loupↄↄ fↄ̃, tↄↄlɛ i foofↄ̃. +Aàpi mɛ́ iko vĩ ń dɛnlao, gbɛ̃sãsãnaↄ ń gbɛ̃́ sã́sãaↄ ku aà ↄzĩ ḿpiiɛ. +Ì to lɛdamadeↄ ta kyalesai, ì to yã́kpalɛkɛnaↄ gↄ̃ mìsaideↄ ũ. +Ì gala pↄ́ kíaↄ kpà gbɛ̃́ↄnɛ polo, ↄ̃ ì bɛlɛona ye kíapiↄnɛ. +Ì to sa'onaↄ ta kyalesai, ì gbɛ̃́ pↄ́ an zĩ́na pɛ̀lɛↄ fuangba. +Ì to náaideↄ lɛ́ gↄ̃ kpaaũa, ì yã́zɛdↄ̃a si maezↄ̃ↄↄwa. +Ì saikɛ kpalablenaↄwa, ì nɛgↄ̃naↄ gↄ̃kɛbↄↄ polomá. +Ì asiiyã pↄ́ kú gusiau biiwànɛ́, ì bↄ ń yã́ pↄ́ wa a gbadↄ̃oo gupuau. +Ì to buiↄ tↄbↄ, ↄ̃ ì ń midɛ, ì to aa ligua, ↄ̃ ì ń fãaa. +Ì to dṹnia dↄaanaↄ gↄ̃ mìsai, ì to aa sã́sã gugii zɛsaideu. +Aaìↄ ↄmalɛmalɛ gusiau filiasai, aaìↄ tàlaatalaabo lán idɛnaↄwa. +Ma wɛ́ yã́piↄ è píi, ma swã́ mà ↄ̃ má dↄ̃̀. +Lá á dↄ̃a vĩ, màa má dↄ̃a vĩ sↄ̃, i kɛ má kɛ̃́sãaázi no. +Ãma Gbãapiide ↄ̃ má ye mà yã'oɛ̀ sa, má ye gɛ́ ń ma yã́o Luawaɛ. +Ápiↄ sↄ̃ i ɛɛ liamazi, gyãegwan giaↄn á ũ ápii. +Tó á lɛ́ kpaaũa yãa lé, wa á dilɛ ↄ̃nↄnaↄ ũɛ. +À ma yã́zɛ ma, à swã́sɛ ma yã́zãsiawái. +Yã́zɛsai ↄ̃ á o Lua gɛ̃ɛ ũa? Sã́sãyã ↄ̃ á o Lua gbɛua? +Á yãnakpa Luawa yã̀? Á yã́siaànↄ yã̀? +Tó à wɛtɛ̀ á yã́i, a bↄánↄ nae? Á dↄ́ɛwà lá wì dↄ́ɛ gbɛ̃nazĩnawawa yã̀? +Tó álɛ yãnakpawà a gbadↄ̃sai, a á swã́gagaɛ. +Aà zↄ̃ↄkɛ a kã̀adaálao lé? Vĩakɛaɛ̀ a tↄ̃́wáo lé? +Á yã'onɛↄá túfuɛ, yã́ pↄ́ a giiyèoaá pɛ̀lɛaɛ. +À nílɛmɛɛ mà yã'o, yã́ pↄ́ a ma le aà ma le. +Bↄ́yãi má azĩa pa swaai? Máↄ a wɛ̃ni naa ma ↄzĩ yã̀? +Gwa, a ye ma dɛɛ, ma wɛ́ dↄ pↄei lↄo. Ń beeo má gí ń mazĩao aà aɛ. +Bee a ma bↄ, asa aà yãdansaiↄ we mↄ zɛ aà aɛo. +À laaidↄ ma yã́wa maamaa, à swã́sɛmazi. +Ma yã́ pↄ́ má o zɛ́ kàlɛ, má dↄ̃ kɛ́ ma yã́ naɛ. +Démɛ a fↄ̃ bↄbↄmanↄi? Tó wa fↄ̃, má nílɛɛ, mí ga. +Lua, yã́ mɛ̀n plaɛ beeↄ kɛmɛɛ, má ulɛnɛo. +Ǹ n ↄ goa, ńsu to iwãakampↄa kã̀adamalao. +Bee gbɛa lɛzumazi, mí mↄ́, ma gba zɛ́ mà yã'o, ní yã́zãsia. +Ma yãvãiↄ ń ma tàaeↄ kà ũmai? To mà a tàae ń ma duunao dↄ̃. +Àkɛa ńlɛ nzĩa ulɛmɛɛ, ńlɛ ma dilɛ n ibɛɛ ũi? +Lakɛɛ pↄ́ lɛ́ ĩ́ansɛ ↄ̃ ń ye wíwia? Sɛ̃̀ gii ↄ̃ ń ye ɛ́'ɛa? +Ni yã́'ĩikpaa, ni ma ɛ̀waasogↄↄ duuna wi ma musu. +Ni ma daliu, ni ma táa'oa lɛ́ damɛɛ, ni wɛ́tɛ ma yãvãiↄi píi. +Ɔ̃ ma gↄ̃ lán pↄ́ vlãa pↄ́ lì àlɛ lɛ́lɛlɛlɛwa, lán pↄkasa pↄ́ blɛↄ lɛ́ blewa. +Gbɛ̃nazĩna ì bↄ nↄɛ kĩ́iɛ, aà wɛ̃ni kuluũ, ìliↄ ku yãkelesaio. +Ì pia lán lávuwa, ì giigaga, ì gɛ̃zɛa lán uenawa, ìli gɛ̃gɛ̃o. +Gbɛ̃́ bee taa ↄ̃ ńyↄ̃ wɛdↄɛ̀ ǹ yã́kpalɛkɛaànↄa? +Gbɛ̃́ gbãlɛa a fↄ̃ nɛ́ gbãlɛsai io, baa do. +N gbɛ̃nazĩna gↄↄ dìlɛɛ̀, aà mↄ dasilɛ dɛ n yã́ ũɛ, n aà wɛ̃ lɛ́ dàɛ̀, a fↄ̃ vĩao. +Wɛwowà ǹ aà to we, e aà gↄↄ pa lán gbɛ̀winawa. +Baa lí ì saasɛ, asa tó wa zↄ̃̀, ì ɛa vlãpaɛ, mɛ́ a vlã̀ dafupi lí golɛo. +Baa tó a zĩ́na zikũ̀ tↄↄlɛ guu, mɛ́ a miↄna gà tɛ̃́ɛnau, +tó à í gĩmà, a bↄlɛɛ, a gↄ̃nakɛ̃ lán lí pↄ́ wa bàwaɛ. +Tó gbɛ̃́ gà sↄ̃, ìↄ wúlɛa tèlele, ì tá, ìliↄ ku lↄo. +Lá ísida'i ì lao, mɛ́ swa'i ì ba à gɛ̃zɛa, +màa gbɛ̃nazĩna ì wúlɛ, ìli fɛlɛ lↄo. E luabɛ gɛ àↄ kuo, a vuo, a vu ń ipioo. +Ńyↄ̃ ma ulɛ bɛdauo lé? Ńyↄ̃ ↄkumala e n pↄ wèeao lé? Gↄↄ dilɛmɛɛ we, ma yã́ i gbasa dↄngu. +Tó gbɛ̃́ gà, a ɛa àↄ kua? Tó màaɛ, ma wɛ́ aↄ dↄ ma vuai ma dɛ̃ɛkaa guu gↄↄpiiɛ. +Ńyↄ̃ lɛzumazi, mí wema, ńyↄ̃ n pↄkɛa ea nidɛ. +Tia ńlɛ wɛ́tɛ ma yãkɛaↄi, gↄↄ bee ńyↄ̃ ma duuna yãda lↄo. +Ńyↄ̃ ma tàaeↄ ka bↄ̀ↄu, ní ye ǹ dilɛ, ńyↄ̃ kã́n'ↄ lɛ́ ma vãikɛapiↄwa. +Lá gbɛ̀sĩsĩ ì gboo à yↄ́ↄlɛ, mɛ́ sĩ̀sĩ musu gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ ì sↄ̃, +lá swa'i ì gbɛ yↄↄ, mɛ́ í ì bùsu sɛ́lɛ taò, màa ni to tãmaa gbɛ̃nazĩna nɛ́. +Ni gbãamↄɛ̀, ↄ̃ ì tá, ìli su lↄo, ni to aà ã́nuato, aà wɛ́ ì lilɛ. +Tó aà nɛ́ↄ gↄ̃̀ gbɛ̃́ gbiaↄ ũ, a mao, tó gbɛ̃́ yãfũnaↄnɛ sↄ̃, aↄ dↄ̃o. +Wãwã ↄ̃ aↄ ma ado, aàzĩa ↄ́ ↄ̃ aↄ dↄ. +Ɔ̃ Temani gbɛ̃́ Ɛlifaza wèwà à mɛ̀: +Ɔ̃nↄna a yãpã gii bee taa oa? A lɛ́ ɛlɛ yã́ↄ bↄlɛwà yã̀? +A lɛkpaakɛ yã́ àisai musua? A yã́ kã́fĩasai oa? +Mpi sↄ̃ ńlɛ vĩakɛa Luaɛ bãdɛ sa, ńlɛ kpá gbɛ̃́ↄnɛ aa làasookɛwà. +Vãi pↄ́ ń kũa mɛ́ dↄ n lɛ́u, kↄ̃nide lɛ́ mɛ́ dↄma. +N lɛ́ mɛ́ n dayãu, i kɛ mámɛo, n lɛ́ mɛ́ n kalikɛ̃̀. +Gbɛ̃nazĩn sɛ̃́ian n ũa? Wà n i e wàↄ gɛ́ gbɛ̀sĩsĩↄ kɛia? +N Lua lɛkpaaĩa ń a gbɛ̃́ↄ màa? Ḿmɛ ń ↄ̃nↄ vĩ ndoa? +Yã́ kpele ń dↄ̃ mɛ́ wá dↄ̃o ni? N wɛzɛ̃ dɛwála yã̀? +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń mikãpuadeↄ kúwanↄ, gbɛ̃́ pↄ́ an zↄ̃ↄ dɛ n maelaↄ. +Lua ye n nↄ̀sɛ níninɛ, ↄ̃ à kɛ̀nɛ fɛ̃́nɛũa? Wálɛ yã'onɛ busɛbusɛo lé? +Bↄ́mɛ n sↄ̃ blèi? Bↄ́yãi ńlɛ wá gwa ń wɛpãsĩoi? +N pↄ paa Luazi, ↄ̃ yã́ dasi ì bↄlɛ n lɛ́u. +Bↄ́n gbɛ̃nazĩna ũ kɛ́ àↄ ku gbãlɛsaii? Gbɛ̃́ pↄ́ nↄɛ aà ì aↄ maaa? +Lá Lua ì a malaikaↄ náaikɛo, mɛ́ aà bɛ i kɛɛ̀ gbãlɛsaio, +wa gbɛ̃nazĩna pↄ́ o lↄe? A bɛ̃̀ɛ, a ↄ̃̀ↄkpaa, ì yãvãi mi lán íwa. +Má yã'onɛ, swã́sɛi! Má yã́ pↄ́ ma swã́ mà sɛ́lɛ mà siunɛ. +Ɔ̃nↄnaↄ mɛ́ bↄ̀ ń yã́pio, aai yã́ pↄ́ an deziↄ ò kee ulɛwɛ̃ɛo. +Aamɛ ń bùsu vĩ ńtɛ̃ɛ, zĩ̀loe i zↄ̃lɛ ń guuo. +Gbɛ̃vãi ìↄ ku dɛ̃ɛu e a wɛ̃ni lɛ́uɛ, gbɛ̃́ pãsĩ gↄↄ lɛ́ kuɛ. +Kↄ̃fĩ iwãakampↄade ìↄ dↄ aà swã́u, aà aafia gↄↄ gbãamↄnɛdeↄ ì lɛ́lɛwà. +A ɛa bↄa gusiau náai vĩ lↄo, dɛa ń fɛ̃ndao mɛ́ lɛ́ aà dã́. +Ìↄ liaaliaa, ìↄ mɛ blɛ ku má ni? A dↄ̃ kɛ́ a kua bɛda gusiau kãikũ̀. +Taasi ń yeelɛao ìↄ aà vĩakũ, a daaàla lán kía pↄ́ a lɛ́lɛama sↄu màwa. +Asa à ↄsɛ̀ Luaziɛ, à kuabìi Gbãapiidewaɛ. +À sùwà ń waakĩba bↄbↄawào ń a sɛ̀ngbao gèele kↄdeo. +Baa kɛ́ aà oa nísi bↄa, mɛ́ a mɛkpaa, aà gbↄ̃u lɛ̀ɛlɛ, +a zↄ̃lɛ uazĩ pↄ́ wìli gɛ̃uoↄ guu, wɛ̃́lɛ pↄ́ wa wì, a kpɛ́ↄ gↄ̃̀ wɛ̀ɛwɛɛↄu. +Aà àizɛɛ a gↄↄplakɛo, aↄ dɛ ↄde ũo, pↄ́ pↄ́ a vĩoↄ ligua lↄo. +A e bↄ gusiauo, tɛ́lɛpiↄ a aà vlãpaa sãsã, Lua lɛ́'ĩana i aà sɛ gɛò zɛ́a. +Asu pↄ́ gia náaikɛ à azĩa sã́são, asa pↄ́ gia mɛ́ aↄ aà asea ũ. +Yã́pi a aà le e aà gↄↄ àↄ gɛ́ pai, aà gↄ̃naↄ e ↄtao. +A gↄ̃ lán kuli pↄ́ a vú wòlowaɛ, lán vɛ̃ɛli pↄ́ a nɛsoena wòlowa. +Luayãdansaiↄ gãli a báaa kɛo, tɛ́ a kũ gbagusaɛdanaↄ kpɛ́wa. +Aaì yãkele nↄsi, aaì nɛ'i yã'ĩa ũ, mↄafili mɛ́ ì bↄ ń nɛasakpɛu. +Ma yã́ bee taa mà à dasikũ̀, gbɛ̃nↄsɛnininaↄn á ũ wea? +Á zɛ á lɛ́'ĩanagbaaɛ bↄɛ ni? Bↄ́ yã́ mɛ́ lɛ́ ↄ̃wá, ↄ̃ álɛ yã́zãsiai? +Tó ámɛ á kú ma kuawa yãa, má yã'o lááwa sↄ̃ɛ, mí á dɛ ń yã'oo, mí a mi kɛɛ́ déũdeũ. +Kási ma yã́ a á gbãa kã́fĩɛ́ɛ, ma lɛdama a á nↄ̀sɛ níniɛ́ɛ. +Tó málɛ yã'o, ma wãwã a láao, tó má nílɛ sↄ̃, a kpálɛe? +Lua, ń tò ma gↄ̃ gbãasai sa, n ma gbɛ̃́ↄ dɛ̃ↄnzↄ̃ píi. +Ń tò ma gↄ̃ yooyea seela ũ, ma ibabaa gↄ̃̀mɛɛ seela bɛ̃̀ɛ ũ. +Lua ì fɛlɛmanↄ ń pↄfɛ̃o, ì ma zↄ̃ɛzↄ̃ɛ, ìↄ a swaa lↄlↄmɛɛkↄ̃wa, ma ibɛɛpi ì wɛbiibiia. +Wì lɛ́'ɛ'ɛa, wì yãzↄ̃zↄ̃mɛɛ, wì ma sãnkɛkɛ, wì fɛlɛmanↄ píi. +Lua ma na faasaideↄnɛ ń ↄzĩ, à ma zu gbɛ̃vãiↄ ↄu. +Ma a kuanankɛ kílikiliɛ, ↄ̃ à mↄ̀ yãyìaa. À ma kũ ma waa kpɛ à ma pã pↄ́wa, à ma kɛ a pↄdɛa ũ. +Aà kàzunaↄ lìamazi, à ma papaò ma pↄawa ma wɛ̃nagwasai, ma sɛtɛ̃na wì, a í lɛ́ fã́ɛ tↄↄlɛ. +Ìↄ pũnaa ń pↄkũmao mↄ̀ↄmↄↄ, ì sↄ̃́ daa lá nɛgↄ̃na ì kɛwa. +Ma zwã̀nkasaↄ nàminami má kàkamala, ma a mi sↄ̀lↄ bùsuu. +Ma ↄ́ↄlↄ̀ e ma wɛ́ wò, ma wɛ́ tà loũloũ. +Kási ma ↄ ku yãpãsĩe guuo, mɛ́ ma wabikɛa Luawa mↄafili vĩo. +Bùsu, ńsu ka ma auao, ma wii su kpálɛo. +Baa tia má seelade vĩ luabɛ, ma zɛnnↄde ku musu we. +Ma gbɛ̃napi mɛ́ ma kↄ́ↄ ũ gↄↄ pↄ́ málɛ wɛ́'i bↄ Luaɛ. +A zɛmanↄ Lua aɛ, lá gbɛ̃́ ì zɛ ń a gbɛ̃naowa. +Asa ma gɛa gɛ́kĩi wɛ̃ i gↄ̃ bílao, gu pↄ́ wìli gɛ́u wà sù lↄopi. +Ma nisĩna lɛ́ gɛ̃zɛa, ma gↄↄ lɛ́ mↄ pai, mia'ɛ lɛ́ ma dã́. +Gbɛ̃́laanikɛnaↄ kálɛmazi, ma wɛ́ ì ma lɛwɛnapiↄ e. +Lua, ǹyↄ̃ dɛ ma kↄ́ↄ ũ. N bàasio, démɛ a zɛmanↄi? +Lá ń tò aa gↄ̃̀ nↄ̀sɛsaideↄ ũ, ńsu to aa tidↄmalao. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì a gbɛ̃na kpámá pↄ́ yã́i, aà nɛ́ↄ wɛ́ aↄ dↄ pↄ́i e an wɛ́ woɛ. +Lua tò gbɛ̃́ↄ yãadàmanↄ, ma gↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ wì lɛ́'ikakawà ũ. +Pↄsia tò ma wɛ́ lɛ́ gu'e lↄo, ma guↄ gↄ̃̀ záazaannↄ. +Ma yã́ dì gbɛ̃maaↄwa, tàaesaideↄ nↄ̀sɛ fɛ̀lɛ luayãmansaiↄ yã́ musu. +Gbɛ̃maa a gɛ àↄ kú ń a yãkɛaↄ, yãesaide gbãa aↄ dɛdɛɛ. +Ápiↄ sↄ̃ à ɛa na yã́wa lↄ ápii, mi á gbɛ̃e e ↄ̃nↄna ũo. +Ma gↄↄ pà, yã́ pↄ́ ma a zɛ́ kàlɛ kɛ̀ fama, yã́ pↄ́ ma pↄ dↄmápiↄ. +Aaìↄ e gwãasĩnaá fãanɛɛ, tó gu lɛ́ gɛ̃kↄ̃u, aaì mɛ guwɛ lɛ́ kɛ̃ɛ. +Tó bɛda ↄ̃ ma wɛ́ dↄi, mɛ́ ma a pɛ kpàlɛ gusiau, +tó má ò mia'ɛ mɛ́ ma de ũ, mɛ́ má ò kↄ̀ↄↄ mɛ́ ma da ń ma dãeↄ ũ, +bↄ́ ma wɛ́ aↄ dↄi lↄi? Wa ma e ń gweao lↄi? +Tãmaa aↄ ma nɛ e bɛdau nɛe? Wá si tɛ̃́ɛnau sãnu yã̀? +Ńyↄ̃ n yã́ midɛ bↄɛ ni? Su n laaiwa, wí gbasa faaibo. +Bↄ́yãi ńlɛ wá gwa lán pↄtuoↄwai? N wá dílɛ sↄũↄ ũ yã̀? +N gbɛ̃́ pↄ́ ni to n pↄfɛ̃ nzĩa taitaiɛ, dṹnia a gↄ̃ bɛzia ũ n yã́i nɛe? Gbɛsi a sↄ̃ n yã́ musu nɛe? +Gbɛ̃vãi gupua ì láa, aà tɛ́vua ì midɛ. +Aà kpɛ́ gupua ì li gusia ũ, filia pↄ́ kú aà saɛ ì ga. +Aà táa'oa ń sↄ̃o dilɛa ì gↄ̃ sea tá ũ, aà yã́zɛkalɛa ì aà fuangba. +Aà tá ì aà kpa baia, aà gbá ì si balɛtãu. +Mↄ ì aà kũ a kɛ̀sɛwoũ lɛ́u, baipi ì kúlɛwà búlu. +Ba kpaa aà aɛ tↄↄlɛu, kúsɛ lɛ́ aà dã a táa'ozɛu. +Kìsia ì koezↄ̃aàzi, àlɛ aà gbɛsɛlɛ. +Nↄana ì aà gbãa kↄ'ɛ, músi ìↄ aà kpaa gua dã́. +Ì aà mɛ̀ gueↄ ble, gagyã ì aà mɛguↄ yↄ́. +Wì aà ga wà bↄ kpɛ́ pↄ́ a kuu aafiau, wì aà gálɛ gɛò pↄ́ pↄ́ ì to vĩa ń kṹↄ mideɛ. +Aà kpɛ́ gↄ̃̀ gii, ĩatɛ̃gbↄ̃ lì aà uaa. +Aà zĩ́naↄ i giigaga tíu, aà gↄ̃naↄ i imi musu. +Aà yã́ i sã́ńgu dṹniau, aà tↄ́ i midɛ tↄↄlɛ. +Wi aà ya gupuau wà aà kpa gusiau, wi ↄzↄ̃aàzi aà ã́nuato. +A nɛ́ ge buie to a gbɛ̃́ↄ guuo, aà bɛ gbɛ̃e a bↄo. +Yã́ pↄ́ aà lè dì bɛ'aɛdeↄwa, gukpɛdeↄ kãsì aà yã́ musu. +Yã́ pↄ́ ì faasaide ua len we, luadↄ̃nsai gwean we. +Ɔ̃ Yobu wèwà à mɛ̀: +E gↄↄ ũma áↄ ĩadaa àↄ ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpamɛɛi? +A ma sↄ̃sↄ̃ à kɛ̀ gɛ̃n kwi sa, i ma taiinkɛ, wí lí á kũo. +Tó ma sãsã sĩana, ma tàae dɛ mazĩa yã́ ũɛ. +Tó a gi lɛ́ ázĩa maabo dɛmala, mɛ́ álɛ ma duuna kamɛɛ ma ↄzĩ, +àↄ dↄ̃ kɛ́ Lua mɛ́ ma yã́ fuangba, à filifilimbakpàmɛɛ à ma kũ. +Mi a taiinakɛa ↄ́ↄlↄ, gbɛ̃e lí weao, mi suaba wiilɛ, yã́zɛde kuo. +Lua zɛzↄ̃̀mɛɛ, dↄikĩi kuo, à gusia dà ma zɛ́a. +À ma kpɛbↄ̀, à ma fùa gò. +Ì ma dɛɛlɛmpa gupiiu e mà láa, ì to tãmaa ma nɛ lán lí bilɛawa. +Ì a pↄkũmabↄbↄa, ì ma gwa a ibɛɛↄ do ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ ì sↄ̃mazi sãnu, aaì koezↄ̃mazi, aaì bòokpa lia ma kpɛ́i. +A tò ma gbɛ̃́ↄ lí kãaamanↄ lↄo, gbɛ̃́ pↄ́ ma dↄ̃ↄ lɛzↄ̃ tàmalɛ. +Ma daɛↄ fùa, ma yã́ sã̀ ma gbɛ̃naↄgu. +Ma gↄ̃ nibↄ ũ ma bɛ zĩkɛnaↄnɛ, ma gↄ̃nɛ́ lán bui zĩ̀lowa. +Tó ma a ziia sìsi, ìli wea lↄo, baa kɛ́ ma awakpàɛ̀, à bↄ̀ ma lɛ́wa. +Ma lɛ́'ĩana ì kɛ ma naɛ gbↄ̃ↄ gĩ ũɛ, ma vĩ̀iↄ ń ma dãunaↄ yemazi lↄo. +Baa nɛgↄ̃ɛnaↄ ì sakamagu, tó málɛ mↄ́, aaìↄ ma kɛ pↄ́ↄpↄↄ. +Ma kpàasiaↄ ye ma gĩyãio, ma gbɛ̃́ yenzideↄ bↄ̀ ma kpɛ. +Ma gↄ̃ wá ń báao ũ, à gↄ̃̀ lɛɛ mà gaɛ. +À ma wɛ̃nagwa ma gbɛ̃naↄ, à ma wɛ̃nagwa, asa Lua ↄtↄ̃̀aɛ. +Bↄ́yãi i pɛ́lɛmazi lán Luawai? Ili kpasa ń ma kɛ̃́kɛ̃akↄ̃ɛoa? +Má ye wà ma yã́ↄ kɛ̃́, má ye wà dalau. +Wà kɛ̃ gbɛwa ń lákɛ̃bↄo, wi bɛↄma kpálɛu àↄ ku gↄↄpii. +Mapi, má dↄ̃ kɛ́ ma mìsina ku, a fɛlɛ zɛ tↄↄlɛ gbɛzã. +Ma bↄa sↄuɛ bee gbɛa, má wɛsi Lualɛ mɛsai. +Má wɛsiaàlɛ mazĩa, mazĩa wɛ́ɛ, i kɛ gbɛ̃pãle no. Málɛ a nidɛ ma nↄ̀sɛ guu. +A mɛ̀ kpelewa á kɛ à kãaamazi, kɛ́ à e yã́pi sã́asã ma ma lɛ́u. +À vĩakɛ fɛ̃ndaɛ. Lua a pↄkũmabↄbↄò vãikɛnaↄwaɛ, í dↄ̃ kɛ́ yã́kpalɛ lɛ́ á dã́. +Ɔ̃ Naama gbɛ̃́ Zofaa yã́zãsìwà à mɛ̀: +Yã́ pↄ́ ń ò ↄ̃̀a, ma mɛ wã̀ mà wema. +N ma lele n ma kpɛbↄ̀, má wema ma wɛzɛ̃ guu. +Ń dↄ̃ lá a dɛ za zio lé? Za gↄↄ pↄ́ Lua gbɛ̃nazĩna kɛ̀ dṹniau, +vãikɛna kúkuakɛa lí gɛ̃gɛ̃o, luayãdansai pↄnakɛaá gↄↄpla yã́ɛ. +Baa tó aà ĩ́andãa zↄ̃̀ luawa, mɛ́ aà mi kã̀ luabɛpuanawa, +a gɛ̃zɛa lá azĩa bĩ́ikpɛwaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa aà è yãaↄ mɛ: A ku má ni? +A sãalɛ lán nanawa, wa aà e lↄo, a gɛ̃lɛ lán wɛ́pungu'eawaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wɛsìaàlɛ yãaↄ aà e lↄo, aà bɛdeↄ aà wɛ́pa lↄo. +Aà nɛ́ↄ awakpa taasideↄnɛ, aai aà àizɛɛ sↄaanɛ́. +Aà ɛ̀waasogↄↄ gbãa pↄ́ a vĩ yãa a gɛ̃aànↄ tɛ̃́ɛnau. +Baa kɛ́ yãvãi ìↄ na aà lɛ́ɛ, mɛ́ ìↄ ulɛa aà lɛ́na zíɛ, +baa kɛ́ à gì ↄkpaii, mɛ́ ìↄ dↄ aà lɛ́u, +blɛ pↄ́ a blè a li aà n��̀sɛu, i gↄ̃ aà mɛu mlɛ̃̀ sɛwɛ ũ. +A blɛ níside pↄ́ a gbɛ̃̀ pisi, Lua mɛ́ a to à bↄlɛ aà gbɛɛu. +Pↄ́ pↄ́ àlɛ mi a gↄ̃ɛ̀ mlɛ̃̀ sɛwɛ ũ, i aà dɛ lán sↄ̀gbala swaawa. +Zↄ́ ń vĩfãaio aↄ diaàzi lán íwa lá aà wɛ́ dↄiwao. +A pↄ́ pↄ́ á sìmáↄ sↄaanɛ́ɛ, a e pↄnakɛ ń a laata'aioo. +Asa à gbãamↄ̀ taasideↄnɛ à ń tó giiɛ, à ń kpɛ́ↄ sìmá, ↄ̃mɛ dↄ̀ sↄ̃o. +Aà yea pↄ́i lí to à ĩ́ampakĩi èo, pↄ́ pↄ́ aà pↄ dↄwàpiↄ lí aà bↄo. +À pↄ́pii è, pↄe kpɛ́ lↄo, ń beeo aà nama a la ń lao leo. +Aà pↄdekɛ guu a gↄ̃ yooyeaɛ, ń aà ↄniɛkɛo taasi a ↄgbagoɛ̀ɛ. +Gↄↄ pↄ́ à kã̀ a làa, Lua a pↄkũmabↄbↄwà pãsĩpãsĩ, a wɛ́tɛ̃amↄɛ̀, i dↄ̃ a mɛwa. +Baa kɛ́ à bàalɛ̀ mↄsi gↄ̃kɛbↄɛ, mↄgotɛ̃ ka mɛ́ a aà pá. +A kapi wo a kpɛsɛa, i kà lɛ́ tɛkɛapi wo a pↄawa, ga vĩa i aà kṹ. +Gusia yã́ i aà àizɛɛ le, tɛ́ pↄ́ gbɛ̃e mɛ́ kào i kũwà, tɛ́pi i pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ aà kpɛ́uↄ sãsã. +Luabɛdeↄ aa aà tàaeↄ bↄ gupuau, zĩ́lɛdeↄ bↄ aà kpɛ. +Aà bɛpↄↄ gusikɛ píi, aa gɛ̃lɛ luapↄkũmagↄↄ. +Fĩa pↄ́ Lua a boɛ̀n we, baa pↄ́ gbɛ̃vãi ì e Lua kĩ́in we. +À swã́kpa à ma yãma, ↄ̃mɛ a ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ. +À mɛnakɛmɛɛ mà yã'o, ma yã'oa gbɛa í ma àlafiikɛ. +I kɛ gbɛ̃nazĩna málɛ zↄakaio. Ma pↄyaa zɛvĩo lé? +À ma gwa, yã́pi i diwá, í ↄku á lɛ́wa. +Tó ma làasookɛ̀ ma yã́wa, gili ì gɛ̃magu, mi lualua. +Àkɛa vãikɛnaↄ ìↄ ku, aaì zi kṹ, an gbãa ìↄ kã́fĩi? +An nɛ́ↄ ì zĩ́napɛlɛ ń wáa, aaì wɛsi ń buiↄ gbãakũalɛ. +An bɛdeↄ ìↄ ku aafia, vĩa lí ń kũo, Lua lí gotↄ̃máo. +An gáaeↄ ì ku zudaↄwa, aali fuao, an zudapiↄ lí nↄbↄlɛo, aaì nɛ'i. +Aaì ń nɛ́ↄ gbaɛ kↄ̃̀ↄ'oi lán sã kpàsawa, an nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ì vĩvĩ lán blenɛↄwa. +Aaì lɛsi ń gã̀ao ń mↄↄnao, aaì kↄ̃̀ↄ'o ń kulɛpɛao. +Aaì zikũ ń namao, aaì ta bɛdau niɛniɛ. +Kási aaì o Luaɛ: Gowála, wá ye wàↄ bɛ n zɛ́uo. +Démɛ Gbãapiide ũ wà zↄbleɛ̀i? Tó wa kulɛkɛ̀ɛ̀, bↄ́ ài wá ei? +Kási an nama lɛ́ bↄ ń kĩ́io. A yã́i mi gbɛ̃vãiↄ lɛdama bee sio. +Vãikɛnaↄ filia ì gamá mↄ̀ↄmↄↄe? Lua pↄkũma lí tó músi ń lé dasio. +Ĩana ì ń sɛ́lɛ lán ése ṹawae? Zàa'ĩana ì ń waa lán sɛ̃wae? +Lua ì vãi pↄ́ gbɛ̃́ kɛ̀ wi aà nɛ́ↄ musuɛ. Lua fĩabo adeɛ gↄ̃̀ↄ, aà dↄ̃! +Aà wɛsi azĩa ↄ̃̀ↄkpaalɛ! Gbãapiide pↄkũma imibↄ dↄɛ̀ aà mi! +Yã́ pↄ́ a aà bɛdeↄ le aà gaa gbɛa, ìli a kã̀akɛo. +Lá Lua ì yã́gↄ̃gↄ̃ musudeↄnɛ, wa fↄ̃ yãdaɛ̀e? +Gbɛ̃eↄ ì ga ń àizɛɛ zↄ̃ↄo, aa namablè bɛ́lɛbɛlɛ. +Vĩ ìↄ di, an taↄ pai yɛlɛlɛ, an wá ìↄ gbãa, aaìↄ mɛkpaa maamaa. +Gbɛ̃eↄ ì ga ń nↄ̀sɛyaao, zaa aa ku, aai pↄmaa e wa blèo. +Aaì wúlɛ gudoũ tɛ̃́ɛnauɛ, aaì kↄ̀ↄka ḿpla ḿpii. +Á èa? Má á làasooↄ dↄ̃ ń kↄ̃ni pↄ́ álɛ kɛmɛɛo. +Asa i mɛ: Gbɛ̃zↄ̃ↄ bɛ kú má saɛ? Vãikɛnaↄ ua gↄ̃̀ bɛzia ũ. +Ili yãlala wɛ̃́lɛgɛnaↄwao lé? Á yã́ pↄ́ aaì o fãn vĩo lé? +Gbɛ̃vãi ì bↄ músikɛgↄↄ, pↄe lí aà le taasikɛgↄↄo. +Démɛ ì zↄadↄwài? Démɛ ì fĩaboɛ̀ aà yãkɛawai? +Wì aà sɛ wà gɛò gɛvĩkĩi, wì itɛ̃kɛ aà mia dↄngubↄwa. +Swa saɛ bùsukↄ̃ↄtɛ̃ↄ ì kɛɛ̀ na, gbɛ̃́pii tɛaàzi we, mɛ́ wì dↄaaɛ̀ dasi. +Á fↄ̃ ma nↄ̀sɛ níni ń á yãpãoe? Yã́ pↄ́ álɛ weaá zĩbↄnkpɛ yã́ɛ. +Ɔ̃ Temani gbɛ̃́ Ɛlifaza mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ àↄ ài vĩ Luaɛe? Baa ↄ̃nↄde kã́fĩa vĩɛ̀e? +Baa tó n yã́ na, ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ Gbãapiide pↄ kɛ nae? Baa tó ń kú tàaesai, bↄ́ ài a vĩ Luaɛi? +Ńlɛ e àlɛ zↄadↄma àlɛ bↄbↄnnↄ kɛ́ ń dɛ aà yãmana ũ yã́i nɛe? +N vãikɛa zↄ̃ↄo lé? N duuna lɛ́ vĩo. +N tↄ̀ↄmasì n gbɛ̃́ↄwa pã, n gbɛ̃́ↄ pↄkasaↄ wòlomá, aa gↄ̃̀ puizi. +Ni í kpá yɛ̃̀ɛɛsaideↄwa aa mìo, n nↄandɛnaↄ tɛ̃̀ blɛ. +Ḿmɛ ń gbãade ũ, ń tↄↄlɛ vĩ, ń dɛ n bùsu bɛɛɛde ũ. +Ɔ̃ n gyaa gbɛ̃andoↄ yà ↄgii, n tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ gbãa mìdɛ. +Bee yã́i músi dasi n le, ásoo kɛ̀ma kã́ndo. +A yã́i gu sìma, ńlɛ gu'eo, í kũ̀aama à dànla. +Lua ku musu a bɛo lé? Saanaↄ pɛ́kĩi gwa, lá à zã̀! +Ɔ̃ ńlɛ o: Bↄ́ Lua dↄ̃i? Kua luabɛpuana kpɛle a fↄ̃ yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛe? +Lousisia kpaaɛ̀, àlɛ wá eo, ìↄ bɛ musumusu weɛ. +Zɛ́ pↄ́ gbɛ̃vãiↄ bɛu à gɛ̃̀gɛ̃ ↄ̃ ń ye ǹ sɛ sↄ̃a? +Wà gɛ̃̀ńnↄ zɛ́a kpóo, í dàńla à tà ń ń zĩ́mpɛlɛo. +Aa ò Luaɛ: Gowála! Bↄ́ Gbãapiide a kɛwɛ̃ɛi? +Kási ↄ̃mɛ ń ká pↄmaawa ń ua. Mi gbɛ̃vãiↄ lɛdama bee sio. +Tó gbɛ̃maaↄ yã́ pↄ́ ń lé è, an pↄ ì kɛ na, tàaesaideↄ ì ń láanikɛ aaì mɛ: +Wá ibɛɛↄ mìdɛ bɛ! Tɛ́ kũ̀ pↄ́ pↄ́ dińziↄwa. +Misiilɛ Luaɛ, níↄ naaànↄ, ní gbasa nama e. +Yã́ pↄ́ àlɛ onɛ ma, ní da n sↄ̃u. +Tó n ɛa n su Gbãapiidewa, mɛ́ ń tò vãi kɛ̃̀ n uawa zã̀, a ń zɛdↄ. +Tó n n mↄ̀ bɛɛɛdeↄ kↄ̀lɛ bùsuu, mɛ́ n n vua maaↄ vũ̀aa swa'ɛ gbɛↄ guu, +Gbãapiide a gↄ̃ n mↄ̀ bɛɛɛde ũ, aↄ dɛnɛ n pↄeã ã́nusu ũ. +N pↄ i gbasa kɛ na Gbãapiidewa, n wɛ́ iↄ pɛ Luawa. +Ní wabikɛwà, i sinnↄ, ní lɛ́gbã pↄ́ ń dↄ̀wà fĩabo. +Yã́ pↄ́ n zɛò i zɛkɛɛ, n zɛ́ i pu. +Lua ì ĩ́andãnaↄ fu, ì gbɛ̃́ pↄ́ an mi gↄ̃̀ pɛ́lɛaↄ suaba. +Baa tàaede, Lua a aà misi. A n misi n ↄbↄlɛa vãi guu yã́i. +Baa e tia málɛ yã́kũtɛ̃ka wɛ̃nannↄ, Lua ↄtↄ̃̀a gbã́ugbãu, málɛ aaukɛ. +Tó má dↄ̃ gu pↄ́ má aà eu, dↄ̃ ma gɛ aà kĩ́i. +Má a yã́ↄ dↄdↄɛ̀, má lɛkpaakɛaànↄ, +mí ma lá a wea, míↄ yã́ pↄ́ a omɛɛ tàasi kũa. +A sòlekɛmanↄ a gbãa pua lɛ́u nɛe? Aawo! A íbɛlɛsɛmanↄo. +Wekĩi gbɛ̃maa a e yã'ouɛ̀, ma yã́kpalɛkɛnapi i ma kɛ̃ e gↄↄpii. +Tó ma gɛ gukpɛ oi, a ku weo, tó bɛ'aɛɛ sↄ̃, mili aà e weo. +Tó àlɛ zĩkɛ gugbãntoo oi, mili wɛsiaàlɛo, tó à lìlɛ gɛↄmidↄkĩi oi, mili aà wɛ́pao. +Ãma a zɛ́ pↄ́ má sɛ̀ dↄ̃, tó à ma yↄ̃, má bↄ lán vuawaɛ. +Ma aà kɛ̀sɛ kũ̀, ma aà zɛ́ sɛ̀, mi lilɛo. +Mi bↄ aà yãdilɛaↄ kpɛo, yã́ pↄ́ bↄ̀ aà lɛ́u kɛ̀mɛɛ na dɛ ma pↄbleaa. +A ku ado, démɛ a fↄ̃ zɛ giɛ̀i? Yã́ pↄ́ kàaàgu ↄ̃ ì kɛ. +A zĩkɛ yã́ pↄ́ a dìlɛmɛɛwa, mɛ́ a yã́ↄ kũa a nↄ̀sɛu dasi lↄ. +Bee yã́i gili ì gɛ̃magu aà aɛ, tó ma làasookɛ̀wà, iwãa ì ka ma pↄaɛ. +Lua ma kãdɛ̀, Gbãapiide vĩadàdamazi. +Gusia kù ma wɛ́a, ãma i to ma nilɛo. +Bↄ́yãi Gbãapiide ĩadamagↄↄ dilɛao ni? Gↄↄpi lí ká aà dↄ̃naↄnɛo bɛ! +Gbɛ̃́ↄ ì kↄↄↄ sɛ wà sↄ̃ò, aaì pↄtuoↄ kpã́i'o aaↄ dã́. +Aaì tonɛ pↄ́ gwana vĩo zàa'ĩna síwà, aaì gyaa gbɛ̃ando zu tↄ̀ↄmasi. +Aaì yɛ̃̀ɛɛsaideↄ yá zɛ́u, ↄ̃ bùsu taasideↄ ì ńzĩa kpagui. +Taasidepiↄ ì bɛbɛbɛbɛ sɛ̃u lán sɛ̃̀a zàa'ĩnaↄwa, aaìↄ blɛ wɛɛlɛwɛɛlɛ ń laaio, aaìↄ blɛ kpálɛkɛ sɛ̃u ń nɛ́ↄnɛ. +Aaì tàaa kɛ̃ bugbɛ ziu, aaì vɛ̃ɛ kↄ̃nwɛ gbɛ̃vãiↄ vɛ̃ɛbuu. +Aaì i bṹu kɛ́ aa pↄkasa vĩo yã́i, aa zwãa vĩ wà kúńla tó ĩ́ana bↄ̀lɛo. +Lou ì ń gbɛ̃ gbɛ̀sĩsĩ musu, aa ulɛkĩi vĩo, ↄ̃ aaì na gbɛwa. +Wì nɛ́ desai sí a dawa, wì taaside nɛ́ sí tↄ̀ↄma ũ. +Aa pↄkasaↄ vĩo, ↄ̃ aaìↄ bɛ bṹu, ń ń pↄ́ bàaa sɛ́sɛanɛ́kɛo, nↄa ì ń dɛɛ. +Aaìↄ nísi zↄ̃nɛ́ ń kaau, aaìↄ ↄ̃zↄ̃nɛ́ vɛ̃ɛwa, kási imi ìↄ ń dɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gaↄ lɛ́ aaukɛ wɛ̃́lɛu, gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀'ĩaↄ lɛ́ wiilɛ, kási Lua lí gbɛ̃e tàae eo. +Gbɛ̃eↄ ku aa ye gupua yã́io, aa a gbadↄ̃o, aai a zɛ́ sɛo. +Gbɛ̃dɛna ì fɛlɛ gufɛ̃nɛ, ì wɛ̃nadeↄ ń taasideↄ dɛdɛ, ìↄ gusia yeyewa lán kpã́iwa. +Gbãsĩkɛna ìↄ gubeebee dãɛ, ìliↄ e gbɛ̃e a a eo, ↄ̃ ì pↄ́ku a oaa. +Gbɛ̃́ↄ ì kpɛ́ gboo gusiai, aaì ńzĩa sↄlↄ kpɛ́u fãanɛ, aa gupua dↄ̃o. +Gusia níinii mɛ́ ń fãanɛ ũ, aa kↄ̃ dↄ̃̀ ń gwãasĩn pↄ́ↄ. +Aa gbiao lán í fùlawa, wà lɛkɛ̀ ń tↄↄlɛɛ, ↄ̃ aali ń vɛ̃ɛbu kↄↄ sɛ lↄo. +Lá tↄↄlɛ gii ì imi guantɛ̃na, màa bɛda ì duunkɛnaↄ mↄ́mↄ. +An yã́ ì sã́ ń da'iaↄgu, aa gↄ̃̀ kↄ̀ↄↄ blɛ ũ. Faasaidepiↄ yã́ lí dↄ gbɛ̃egu lↄo, aa gↄ̃̀ kálɛa lán yàamiↄnaↄwa. +Gbɛ̃́piↄ ì fĩiↄ pↄ́ↄ símá, aali yãmaakɛ gyaa gbɛ̃andoↄnɛo. +Lua ì gbɛ̃vãipiↄ gálɛ táńnↄ ń a gbãao, baa tó aa zɛ̀dↄ, an kua náai vĩo. +Ì to aaↄ dↄdↄa aaↄ ńzĩa náai vĩ, ↄ̃ ìↄ wɛ́tɛ an yãkɛaↄzi. +Aaì tↄbↄ gↄↄpla, ↄ̃ aaì sãalɛ, aaì wulɛ ga lán gbɛ̃́piiwa, aaì mipɛlɛ lán ése sáowa. +Tó màan sↄ̃o, démɛ a ma ɛɛboi? Démɛ a yã́ pↄ́ má ò dilɛ pãi? +Ɔ̃ Sua gbɛ̃́ Bilidada mɛ̀: +Lua ì a bɛ gwa musu we yãkelesai, kíakɛ dɛ aà yã́ ũ, à kà wà vĩakɛɛ̀. +Aa zĩgↄ̃ↄ lɛ́ vĩe? Ali gupu gbɛ̃́piiɛo lé? +Kpelewa gbɛ̃́ a fↄ̃ bↄ maa Luaɛi? Kpelewa gbɛ̃́ pↄ́ nↄɛ kùlɛ ì a fↄ̃ àↄ ku gbãsĩsaii? +Lá mↄvua lí tɛkɛ iwesasaio, mɛ́ saanaↄ pípiaɛ̀o, +wa gbɛ̃nazĩna pↄ́ dɛ kↄ̀ↄbii ge kↄ̀ↄtɛ̃ ũ yã'o lↄe? +N dↄ yɛ̃̀ɛɛsaidelɛn wee? N ↄdà gbãasaidewan wea? +N lɛdà ↄ̃nↄsaidewan wee? N bↄ ń wɛzɛ̃ zↄ̃ↄon wee? +N yã́pi ò ń dé gbãao ni? Démɛ dↄ̀aanɛ n yã́ bee òi? +Gyaadeↄ lɛ́ pelembo ísia ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ zíɛ. +Bɛda yãe ulɛa Luaɛo, pↄe daaɛ̀ gɛↄbɛlao. +Ì gugbãntoo musu kpálɛ bàlumaa, a tò dṹnia gola síiↄ̃ looa pↄewao. +Ì í ye a bɛ puanau. Ń ípi gbiakɛo luabɛpuanapi lí pũnao. +Ì pↄ́ku mↄvuala, ì luabɛsiana na azĩai. +À iadà ísiaɛ gu'ea lɛ́ zɛlɛu, a dɛ kↄↄ ũ gupua ń gusiao zãnguo. +Tó Lua pũ̀na, gu ì dee, tó à kã̀a, ì bↄ ń saɛ. +À ísia yà ń a gbãao, à kwãsa wìwi ń a dↄ̃ao. +A tò gu wèe ń a lɛ́'ĩanao, à mlɛ̃̀ kↄ̃̀nikↄ̃ni bàwãade zↄ̃̀ɛ ń ↄo. +Aà yãkɛaeↄn we, a yↄↄna wálɛ ma we. Wá fↄ̃ wà aà gↄ̃sakɛyãↄ gbadↄ̃ píio. +Yobu ɛ̀a pɛ̀ a yã́lɛ lↄ à mɛ̀: +Lua ku! À gì yãnakpáia, Gbãapiidepi tò ma pↄ yà. +Gↄↄ pↄ́ Lua ĩ́an wɛ̃nide ku ma mɛu, e ma wɛ̃ni lɛ́u, +yãfaasai a bↄ ma lɛ́uo, máↄ mↄafili vĩo. +Kai! Má o á yã́ mɛ́ kú bauo. E mà gɛ gaò má zɛ ń ma yãnakɛoɛ. +Ma maakɛ ↄ̃ ma zɛò, má bↄ a kpɛo, ma làasoo a ma dayãuo e ma wɛ̃ni lɛ́u. +Lua to gbɛ̃́ pↄ́ íbɛlɛsɛ̀manↄ gↄ̃ lán gbɛ̃vãiwa, aà to gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̀lɛmanↄ gↄ̃ lán faasaidewa. +Tó Lua tò a yãmansai ã́nuatò, bↄ́ aà wɛ́ aↄ dↄii? +Lua a swã́sɛ aà wiilɛai gↄↄ pↄ́ wɛ́tɛ̃a aà lèe? +Aà pↄ a kɛ na Gbãapiidewae? Aↄ Lua sisi mↄ̀ↄmↄↄe? +Má Lua gbãa yã́ bↄↄlɛkɛɛ́, má Gbãapiide yãkɛae ulɛɛ́o. +Ápii á è lá a dɛ. Bↄ́yãi álɛ yãpã bↄlɛi? +Baa pↄ́ Lua dìlɛ gbɛ̃́ pãsĩɛn kɛ, zia pↄ́ Gbãapiide dìlɛ gbɛ̃vãiɛ. +Baa tó aà nɛ́ↄ dasi, wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ, blɛ ali mↄ́ aà buiↄwao. +Gagyã a aà nɛ́ pↄ́ gↄ̃̀ aà kpɛↄ sɛ́lɛ, aà gyaaↄ nɛ́piↄ ga ↄ́ↄlↄ. +Baa tó à ã́nusu kã̀aaazi lán bùsuwa, mɛ́ à pↄkasa nↄ̀nↄaaazi lán bɛ̀lɛ zɛwa, +gbɛ̃maaↄ mɛ́ aa aà pↄ́piↄ da, yãesaideↄ mɛ́ aa aà ã́nusupiↄ kpaalɛkↄ̃ɛ. +Kpɛ́ pↄ́ a dↄ̀ dɛ lán dã̀nsakpɛwaɛ, lán gudↄ̃ana kolakpɛwa. +A wúlɛ ↄde ũ, ãma a fɛlɛ lↄo, tó aà wɛ́ wɛ̃̀, a e á kú ã́nuau lↄo. +Pↄ́ pↄ́ ì to vĩa ń kṹↄ daaàla lán íwa, zàa gwãasĩna a aà sɛ́. +Gukpɛ ĩ́ana a aà sɛ gɛ̃ò zɛ́a, i aà go a tía. +Lua a kakpálɛwà aà wɛ̃nagwasai, gbɛ̃vãipi i tílɛ àↄ bↄ Lua ↄzĩ. +Wì ↄtaakãaawà, wìↄ fionadadawà e aà go a tía. +Ãnusuyↄ̃kĩi kú, vuabaasakĩi kú lↄ. +Wì mↄsi bↄ tↄↄlɛu, wì mↄgotɛ̃ bↄ gbɛu. +Gbɛ̃nazĩna ì gusia yá, ì tↄↄlɛ yↄɛ e a lɛ́ lɛ́u, ì gbɛ pↄ́ kú gusia níiniiu wɛɛlɛ. +Wì ɛyↄ̃ tↄↄlɛ nↄnau wà zɛbↄ we, gu pↄ́ gbɛ̃e lí bɛbɛ à kauo. Ba wì loowà wà gɛ̃ò ɛpiu. +Blɛ ì bↄlɛ tↄↄlɛwaɛ, ↄ̃ gbɛ̃nazĩna ì tↄↄlɛ títiu lilɛ lá tɛ́ ì pↄ́ lilɛwa. +Safii ku a gbɛↄ guu, vua ku a bùsuti guu. +Bã nↄ̀ↄsonaↄ a zɛ́ dↄ̃o, bleaa lí wɛsi zɛ́pilɛo. +Sɛ̃̀a nↄ̀bↄ tↄdeↄ lí zɛ́pi sɛo, nↄ̀ↄmusuↄ lí bɛbɛuo. +Gbɛ̃nazĩna ì gbɛkão wíwi we, ì gbɛ̀sĩsĩↄ zĩ́lɛ sↄ. +Ì zɛ́ da gbɛu we, ì wɛsi gupi pↄ́ bɛɛɛdeↄlɛ píi. +Ì zɛzↄ̃ swa'iɛ, ì bↄ ń pↄ́ pↄ́ ulɛaↄ gupuau. +Ɔ̃nↄ sↄ̃, wì e má ni? Dↄ̃a kúkĩin mái? +Gbɛ̃nazĩna a bɛɛɛ dↄ̃o, wìli e dṹnia guuo. +Ísi ì mɛ á vĩo, ísia ì mɛ a ku a kĩ́io. +Wa fↄ̃ lú ń vua maaoo, wa fↄ̃ a lɛũkpakɛ ń ã́nusuoo. +A bɛɛɛ dɛ Ofii bùsu vuaa ge safii gbɛ bɛɛɛde ge onisi. +Wa fↄ̃ lɛɛũ ń vuao ge bĩsãgbɛo, wa fↄ̃ a fĩabo ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ pↄ́oo. +Wa ↄpua ge gbɛdii yã'o lↄe? Ɔ̃nↄkũa bɛɛɛ dɛ òsowɛɛlɛaa. +Wa fↄ̃ lɛɛũ ń Etiopi bùsu topazaoo, wa fↄ̃ lú ń vua maaoo. +Ɔ̃nↄ ì bↄ má ni? Wɛzɛ̃ kúkĩin mái? +A ulɛa pↄ́piiɛ, baa bã pↄ́ ì vua musu lí a wɛ́pao. +Kaalɛ ń gao ì mɛ, wá swã́ a feena màɛ. +Lua mɛ́ a zɛ́ dↄ̃, aàpi mɛ́ a kúkĩi dↄ̃. +Asa ì gugwa e dṹnia lɛ́waɛ, ì pↄ́ pↄ́ kú zĩ́lɛ e píi. +Kɛ́ Lua gbãa dìlɛ ĩ́anaɛ, mɛ́ à ísia í lɛ́ dàɛ̀, +kɛ́ à lou ikoyã dìlɛ, mɛ́ à zɛbↄ̀ loupilɛaɛ, +zĩbeezĩ à ↄ̃nↄ laai gwà à a maabò, a dìlɛ, ↄ̃ à a sáaukpà. +Ɔ̃ a ò gbɛ̃nazĩnaↄnɛ: Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ ì mↄ́ ń ↄ̃nↄo, mikɛ̃a yãvãiwa mɛ́ ì ń wɛ́ kɛ̃́. +Yobu ɛ̀a pɛ̀ a yã́lɛ à mɛ̀: +Tó má e màↄ ku ma kua yãa gↄↄ pↄ́ Lua lɛ́ ma dↄ̃́awa lé! +Gↄↄ bee aà filia ìↄ dia ma mi'aɛwaɛ, ↄ̃ miↄ bɛ aa gupuau gwã́. +Gↄↄ bee má kú ma gↄↄ soplawa, Lua gbɛ̃naↄn wá ũ ma ua. +Gↄↄ bee Gbãapiide kumanↄɛ, ma nɛ́ↄ liaamazi. +Gↄↄ bee vĩ dimaziɛ, mɛ́ ma gu gbɛde ku bↄ̀, nísi dìɛ. +Tó ma gɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu, ge ma zↄ̃lɛkĩi kũ̀ gãaɛ, +tó málɛ mↄ́, ɛ̀waasoↄ ì gubↄmɛɛɛ, maezↄ̃ↄↄ ì fɛlɛ aaↄ zɛaɛ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ì kɛ kyↄ̃́, aaì ↄku ń lɛ́wa. +Dↄaanaↄ yã'o ì busa, an lɛ́ ì gↄ̃ kpaaũa. +Gbɛ̃́ pↄ́ swãsɛ̀ ma yã́i ì ma tↄnasi, gbɛ̃́ pↄ́ wɛsìmalɛ ì ma sáaukpa. +Asa ma taaside pↄ́ wiilɛ̀ mìsi ń tonɛo ń gbɛ̃́ pↄ́ ↄdamade vĩoo. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú ga lɛ́zĩ samaa'òmɛɛ, má tò gyaa gbɛ̃ando guladↄ̀a. +Ma yãkɛa a zɛ́wa dà pↄkasa ũ, maakɛa dɛmɛɛ ulada ũ fùa ũ. +Vĩ̀aↄ wɛ́n ma ũ, ɛɛↄ gbán ma ũ, +taaside maen ma ũ. Kɛ́ wàlɛ yã́gↄ̃gↄ̃ ń nibↄo, ma lɛdau. +Ma faasaideↄ kãnkãnaↄ ɛ̀'ɛ, ma gbɛ̃́ pↄ́ kpá aà lɛ́zĩ gà má bↄ̀. +Ɔ̃ ma mɛ̀ ma gↄↄ aↄ dasi lán ũfãawaɛ, mí ga niɛ guu ma bɛ. +Ma zĩ́na a í le, fíi iↄ kpa ma gↄ̃naↄwa gwã́. +Ma gawi aↄ diadiɛ, ma sá iↄ naa ma ↄzĩ dafudafu. +Wì zɛ wà swãdↄ ma yã́i, wì kɛ kílikili wà ma lɛdama ma. +Ma yã'oa gbɛa gbɛ̃e lí yã'o lↄo, ma yã́ mɛ́ ì tↄ̃́má. +An wɛ́ ìↄ dↄmazi lá an wɛ́ ìↄ dↄ louziwa, aaìↄ lua ma yã́i lá wìↄ lua káabuan louziwa. +Tó ma yamↄsɛkpàmá, ì bↄ ń saɛ, ma oa weeama ì kɛnɛ́ na, gbɛ̃e lí fↄ̃ tò ma oosìsio. +Ma zɛmikũ̀nɛ́, má kú ń guu dↄaana ũ. Má dɛ pↄsiadeↄ nↄ̀sɛninina ũ lá kía ìↄ kú ń a ìwaↄwa. +Tiasa ma gↄ̃ pↄ́ yáalↄa ũ gbɛ̃́ pↄ́ aai kamawaoↄnɛ, gbɛ̃́ pↄ́ an maeↄ bɛɛɛ i ka aa yãalɛ ń ma gbɛ̃ↄo. +Bↄ́ gbɛ̃́piↄ wòmɛɛi? Aa yɛ̃̀ɛɛ vĩ lↄo. +Aa gↄ̃̀ kóũkoũnnↄ nↄana ń pↄ́kɛ̃sãmao yã́i, aaì blɛ wɛɛlɛwɛɛlɛ gugiiu, aaì i gugbaigbaiu. +Aaì libɛↄ wɛɛlɛ sɛ̃u, lízĩna mɛ́ ń pↄblea ũ. +Wà ń yá ń gbɛ̃́ↄ guuɛ, wà wiidↄ̀má lá wì kɛ kpã́iɛwa. +Aaìↄ ku swa gbã́oↄ guu ń tↄↄlɛ ɛↄ ń gbɛ̀'ɛↄ. +An wii ìↄ dↄ lákpɛu, aaì fĩfĩkↄ̃wa sɛ̃ zíɛ. +Gbɛ̃pãↄnɛ, tↄsaideↄnɛ, wà ń yá ń bùsuuɛ. +Tiasa ma yã́ mɛ́ gↄ̃̀nɛ́ lɛ ũ, ma gↄ̃nɛ́ láanipↄ ũ. +Aa ye ma gĩyãio, aaì bↄmɛɛ zã̀, an lɛ́'ikaaa líↄ kpaagui vĩo. +Za gↄↄ pↄ́ Lua ma sá ìlo à ma busa, aaìↄ ma yã'o ma wáaɛ. +Gbɛ̃vãipiↄ fɛ̀lɛmanↄ ma ↄplaai, aaìↄ gbá zↄ̃zↄ̃mɛɛ, ma kaaũa zɛ́ ↄ̃ aaìↄ wɛɛlɛ. +Aaì zɛzↄ̃mɛɛ, aaì dɛ̃ɛka wà e ma bↄlia, an gbɛ̃e bàa kú ń dↄamalɛoo. +Aa gufↄ̃̀ wàu, aalɛ mↄ́, aa dↄ̀dↄkↄ̃wa gu pↄ́ aa yàapiu. +Sↄ̃ kɛ̃̀magu, ma bɛɛɛ gɛ̃̀zɛa ń ĩ́anao, ma kuana sã̀alɛ lán luabɛpuanawa. +Tiasa ma wɛ̃ni lɛ́ gɛ̃zɛa, ma si wɛ́tɛ̃au sa. +Wãwã ìↄ ma wá wí gwãasĩna, wãwãpi ìↄ swaa kĩkĩa kã́mabosai. +Lua ma pↄkasa kã̀aa a kũ̀ gbã́ugbãu, ↄ̃ ma ulatao lɛ́ ma kòlo wí. +À ma zu bɛ̀lɛau, ma gↄ̃ lán bùsuti ge túfuwa. +Lua, mi wiilɛnzi, nili weao, mi fɛlɛ zɛ, wɛ́ ni ma gwaò. +Ni liaamanↄ pãsĩpãsĩ, ni fɛlɛmanↄ ń n gã̀sa gbãao. +Ni ma sɛ ǹ ma gbaɛ ĩ́anau, ni to ma sãalɛ zàa'ĩanau. +Má dↄ̃ kɛ́ ńyↄ̃ ma kpa gaiɛ. Gbɛ̃́pii bɛɛ! +Gbɛ̃́ pↄ́ wìwi lí ↄdↄnzio lé? Gbɛ̃́ pↄ́ sì wɛ́tɛ̃au ì wiilɛnziɛ. +Mi ↄ́ↄlↄ gbɛ̃́ pↄ́ yã́ ń léↄnɛo lé? Mi pↄsia kɛ wɛ̃nadeↄnɛo lé? +Kɛ́ ma wɛ́ dↄ maai, ↄ̃ ma vãi è. Málɛ gupua dã́, ↄ̃ gusia mↄ̀a. +Ma nↄ̀sɛ líↄ daa doũo, wɛ́tɛ̃a miↄ e'e lá gu lɛ́ dↄ. +Miↄ bɛ sínkpaũkpaũ, i kɛ ĩatɛ̃ yã́i no. Mi fɛlɛ zɛ bíla guu mà wiilɛ. +Ma gↄ̃ kↄ̃gbɛ̃ ũ ń gbɛ̃gbonaↄ, taataaↄ gbɛ̃nan ma ũ. +Ma mɛbaa siakũ̀, àlɛ bↄ sↄu, ma mɛ lɛ́ pí, àlɛ pusu bↄ. +Ma mↄↄna gↄ̃̀ pↄsiakɛbↄ ũ, ma kulɛ'ↄ dàkↄ̃i ń ↄↄlↄnaↄ. +Má dìlɛ ma wɛ́ɛ asu àↄ biibiia wɛ̃́ndiaↄwao. +Lua kua za musu, ài kpele wì ewài? Asea kpele Gbãapiide ì kɛnɛ́i? +Faasaide lí wɛ́tɛ̃a eo lé? Kìsia lí vãikɛna leo lé? +Lua lɛ́ ma yãkɛaↄ eo lé? A ma gbásɛa lɛ́ dↄ̃o lé? +Miↄ bɛ ń mↄafilio yã̀? Ma kɛ̀sɛ lɛɛũ ń gbɛ̃sãsãao yã̀? +Lua, ma yↄ̃ a zɛ́wa ǹ ma gwa, tó má kú tàaesai. +Tó ma pãzɛa, mɛ́ pↄ́ pↄ́ ma wɛ́ lɛ́ eↄ lɛ́ ma sↄ̃ ble, ge tó ma ↄ ku yãvãie guu, +to gbɛ̃pãleↄ pↄ́ pↄ́ má tↄ̃̀ↄ ble, aai pↄ́ pↄ́ má bàↄ bilɛbilɛ. +Tó ma nↄɛ bĩikɛ̀ ma sↄ̃u, tó ma a gbɛ̃́dee kpɛɛlɛ baa vĩ̀vĩ aà nↄ yã́i, +to gbɛ̃pãleↄ gbada ma nawa, to aàↄ kĩna kɛ gbɛ̃pãleɛ. +Asa tó ma yã́pi kɛ̀, dↄ́ɛ'ĩiɛ, duuna pↄ́ kà wà a yã́gↄ̃gↄ̃ɛ. +Yã́piá tɛ́ pↄkaalɛnaɛ, dↄ̃ à kũ̀ ma buapↄ́ↄwa, i ma pↄ́ↄ bilɛbilɛ. +Tó ma gↄ̃ɛ ge nↄɛ zĩkɛna yãvĩmanↄ, tó mi gↄ̃́gↄ̃ a zɛ́wao, +kpelewa má kɛ, tó Lua fɛ̀lɛmanↄ yã́pi yã́ii? Tó à mↄ̀a, kpelewa má oɛ̀i? +Lua pↄ́ ma ikàsa nɛasakpɛu mɛ́ ade ikàsa sↄ̃o lé? Lua doũpi mɛ́ wá baade kɛ̀ a da nↄ̀sɛuo lò? +Tó ma gi pↄ́ pↄ́ taaside lɛ́ a nidɛ kpáiwà, tó ma gi gyaa gbɛ̃ando wɛgwai, +tó ma blɛblè ma a ta sã̀sã, mɛ́ mi kpa tonɛ pↄ́ gwana vĩowao, tↄ̀ↄ! +Aawo! Za ma ɛ̀waasogↄↄ tonɛↄ maen ma ũ. Za gↄↄ pↄ́ ma bↄ ma da nɛasakpɛu gyaa gbɛ̃andoↄ dↄnlɛden ma ũ. +Tó ma gbɛ̃e è, ĩ́ana lɛ́ aà dɛ, ge ma wɛ̃nade è, a zwãa vĩ à kualao, +mɛ́ mi a sãↄ kã́ pↄkasa kuaàla aà mɛ kɛ̀ lↄ́ↄlↄↄũ à gbàsa samaa'òmɛɛo, +tó ma gbãamↄ̀ nɛtonɛɛ, kɛ́ má dↄ̃ wa zɛmanↄ yã́i, +Lua to ma gãu golɛ à lɛ́lɛ, ma gã̀sĩ i wo a pɛ́kĩi. +Má Lua ĩadama vĩa vĩ, aà zↄ̃ↄkɛ yã́i má fↄ̃ yã́ bee taa kɛo. +Tó vua ma gbãa'èwà, tó ma mɛ̀ vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ má a náai vĩ, +tó ma àizɛɛ zↄ̃ↄ ma pↄ dↄwà, ↄda pↄ́ gɛ̃̀ ma ↄzĩpi, +tó ĩatɛ̃ tɛkɛa ma wɛpɛ̀wà, ge mↄvua táa'oa ń a kɛfɛnkɛo, +ↄ̃ an yã́ lɛ́ ma sↄ̃ ble tɛɛtɛɛ, tó ma lɛpɛ̀ ma ↄwa ma fↄkpàomá, +beeá duuna pↄ́ kà wà a yã́gↄ̃gↄ̃ɛ, mↄafilikɛa Lua Musudeɛn we. +Mi pↄnakɛ ma zangude músi'ea yã́ musuo, mi aà yáalↄ kɛ́ yã́ aà lè yã́io. +Mi we ma duunakɛ̀ ma aà kào. +Démɛ pìlaa, i nↄ̀ↄ so à kã̀o ni? Ma bɛdeↄ mɛ́ ma seeladeↄ ũ. +Ma bɛ zɛ́ ìↄ wɛ̃a nibↄↄnɛ, mili we gɛ̃zɛa ì gãaɛo. +Ma lakà ma tàaeↄla lán Adamuwae? Ma a duuna ùlɛ yã̀? +Bíla zↄ̃̀lɛa, ↄ̃ vĩa ma kũ ma fua yã'oe? Mi gí bↄi kpɛ́u sakaamagu yã́io. +Ée! Démɛ a ma yã́ɛ maai? Ma zɛò. Gbãapiide yã́pi zã́sia sa. Lua pↄ́ yãvĩmanↄpi aà kɛ̃ láu. +Má lápi da ma gã̀uɛ, mí kpá fùa ũ, +mí gɛowà mà yã́ pↄ́ má kɛ̀ↄ dau mà siuɛ̀ píi, mí sↄ̃aàzi lán kíawa. +Tó ma bú lɛ́ wiilɛa, mɛ́ a gbaanaↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄmɛɛ, +tó mi tↄↄlɛpi fĩaboo mɛ́ ma a blɛ blè, ge tó ma gbɛ̃́ pↄ́ aa vĩ yãaↄ dɛ̀dɛɛ, +Lua to lɛaa bↄlɛ mase gɛ̃ɛ ũ, papaa sↄ̃ ése gbɛu. Yobu yã́ lɛ́n we. +Ɔ̃ gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ kã́mabò, aai yã́zãsi Yobuwa lↄo, asa à azĩa dìlɛ gbɛ̃maa ũɛ. +Ɔ̃ Buzu gbɛ̃́ Balakɛli nɛ́ Ɛlihu, Laũ bui pↄ pà. Aà pↄ pà Yobuzi, asa à yãnakpà azĩawaɛ, i kɛ Lua no. +Aà pↄ pà Yobu gbɛ̃na gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄzi lↄ, asa aa aà tàae èɛ, ãma aai fↄ̃ yã́zãsìwào. +Ɛlihu lɛ́ ń dã́ e aa yã'ò wa làa, kɛ́ an zi dɛaàla yã́i. +Kɛ́ a è gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ i fↄ̃ yãe wè Yobuwa lↄo, ↄ̃ aà pↄ pà +à mɛ̀: Ɛ̀waason ma ũ, gbɛ̃zↄ̃ↄↄn á ũ, bee yã́i ma azĩa bùsaiɛ́, vĩa ma kũ, mi e ma a dↄ̃a òɛ́o. +Ma mɛ̀ a maa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ yã'oɛ, à kũ̀ gbɛ̃ ziↄ ↄ̃nↄ danɛ́ɛ. +Ãma Lua Nisĩna mɛ́ ì gbɛ̃́ wɛ́ kɛ̃ɛ̀, Gbãapiide lɛ́'ĩanapi ì aà gba ↄ̃nↄ. +I kɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mɛ́ ↄ̃nↄ ńtɛ̃ɛo, i kɛ gbɛ̃ ziↄ mɛ́ líↄ yã́zɛde dↄ̃o. +Bee yã́i ma mɛ̀ à ma yãma sa, mapi, má a dↄ̃a o sↄ̃. +Ma sↄ̃aázi gↄↄ pↄ́ álɛ yã'o, ma swãkpà á ↄ̃nↄyãi gↄↄ pↄ́ álɛ yã́zãsikↄ̃wa. +Ma laaidↄ̀ á yã́wa maamaa, ãma á gbɛ̃e i Yobu ɛɛboo, i e yã́zãsìwào. +Ásu àↄ mɛ á ↄ̃nↄ kào, sema Lua aà fu, i kɛ gbɛ̃nazĩna no. +Lá Yobu i a yã́ dↄdↄmɛɛo, má wewà lá á òɛ̀wao. +Aa bílikɛ̀, aalɛ wewà lↄo, aa yãe vĩ wà oɛ̀ lↄo. +Aalɛ yãe oo, máↄ sↄ̃́ańzi lↄo, aa zɛa we, aa kùa yã'okĩiwa. +Mapi, má a pↄ́ o sↄ̃, mámɛ má a dↄ̃a o sↄ̃. +Asa má yãvĩ dasi mà o, yã́piↄ lɛ́ ma nↄ̀sɛ pũna. +Aa ku ma guu lán vɛ̃ɛ p���́ kú tùu bũu guuwa, má ye pũna lán vɛ̃ɛ tùu dafuwa. +Sema mapi mà yã'o, ma mɛ i su, sema mà fɛlɛ mà wewà. +Má gbɛ̃́ bↄbↄ'ↄsio, má gbɛ̃́ kɛkɛ ń lɛ́oo. +Tó má gbɛ̃kɛkɛa ń lɛ́o dↄ̃, ma Kɛna a ma sɛ tamanↄ gↄ̃̀ↄɛ. +Ma yãma sa Yobu, swã́kpa ma yã'oai. +Gwa, ma bↄ ń yã́o sa, a dↄ ma lɛ́u. +Ma yã́ↄ lɛ́ bↄ ma nↄ̀sɛmaa guuɛ, málɛ yã́ pↄ́ má dↄ̃ o ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Lua Nisĩna ma kɛ, Gbãapiide lɛ́'ĩanapi ma gba wɛ̃ni. +Tó ńyↄ̃ fↄ̃́, yãwea, sↄukɛ, ní yã́zãsia. +Má kɛ́, má doũnnↄ Luaɛɛ, à gĩtↄ̀ à ma kɛò sↄ̃ɛ. +Ńsu vĩakɛmɛɛo, má ↄtↄ̃ma gbãao. +Ń ò ma swã́ mà, má mà n yã'ò n mɛ̀, +ń tàae vĩo, ń zɛ̃a, ń kú gbãsĩsai, ń yãvãi vĩo. +Ɔ̃ Lua íbɛlɛsɛ̀nnↄ, à n dilɛ a wɛ̀lɛ ũ. +Ì galakpanɛ, ìↄ n tàasika n yãkɛa píi guu. +Málɛ onɛ, n yã́ bee nao, asa Lua zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̃nazĩnaa. +Bↄ́yãi ńlɛ zↄadↄ Luawa kɛ́ ìli yã́zãsi gbɛ̃nazĩnawao ni? +Lua ì yã'o gɛ̃n doɛ, ìli a gbɛsisio. +Ì yã'onɛ́ wɛ́pungu'ea ge nana guu gwã́, gↄↄ pↄ́ i niazĩde kpà gbɛ̃́ↄla, aalɛ ipi o ń wúlɛkĩi. +Ɔ̃ ì yã'o ń swã́u, ì to vĩa ń kṹ ń ĩadama yã́o, +kɛ́ gbɛ̃́ↄ e mikɛ̃ yãvãiwa, mɛ́ aasu ĩ́anadão. +Ì gínɛ́ màa aa ta miau, ì kpánɛ́ wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +Ì gbɛ̃́ toto ń wawãwão aà wúlɛkĩi, ì ĩakpaaàzi kã́mabosai, +ↄ̃ pↄblea ì kɛɛ̀ bↄlↄ ũ, ìliↄ ye a pↄeã blɛi seo. +Aà mɛ ì ibaba, aà wá pↄ́ ulɛa yãa ì bↄ gupuau sa, +e aà wɛ̃ni kãikũ ń miao, àlɛ sↄ̃ malaika gbɛ̃dɛnaↄzi. +Ń beeo tó a malaika vĩ kↄ́ↄ ũ, gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄla, a yã́ pↄ́ zɛvĩ ↄlↄɛ̀, +i sùuukɛaànↄ à onɛ́: Ásu to aà ta miauo, ma aà misia zɛ́ è. +Aà mɛ i dafukũ lán nɛ́tɛ̃nawa, iↄ tɛkɛ lán ɛ̀waasowa, +i wabikɛ Luawa, i kɛaànↄ na. Tó a è Lua a wɛgwà, a kúkuakɛ, Lua i ɛa to aàↄ naanↄ. +A gɛ́ gbɛ̃́ↄ kĩ́i, i mɛ: Ma duunakɛ̀ ma yã́zɛde fuangbà, ↄ̃ Lua i a fĩabomɛɛo. +À ma mìsi, mi ta miauo, málɛ pↄnakɛ aà gupuau sa. +Ń èa? Lua ì yã́ beeↄ kɛ píi, ì kɛ gbɛ̃́ɛ gɛ̃n pla, baa gɛ̃n àaↄ̃. +Ì aà si gawa, kɛ́ gupua wɛ̃nide e biiwà. +Swã́kpa ǹ ma yãma, Yobu, ǹyↄ̃ n lɛ́ kpaaũ, mapi má yã'o. +Tó ń yã'oa vĩ sↄ̃, o, asa má ye mà yãnakpama. +Tó ń vĩ sↄ̃o, ma yãma. Nílɛ mà ↄ̃nↄ danɛ. +Ɛlihu pɛ̀ a yã́lɛ à mɛ̀: +Á ↄ̃nↄnaↄ, à ma yãma! Á yãdↄ̃naↄ, à swã́kpa à ma! +Asa swã́ ì yã́ dↄ̃kↄ̃ɛ, lá lɛ́ ì blɛ dↄ̃kↄ̃ɛwaɛ. +Wà zɛ ń yã́zɛdeo, wíↄ yãmaa dↄ̃ wá zãnguo. +Yobu lɛ́ mɛ á tàae vĩo, ↄ̃ Lua lɛ́ gí a yãnakpáiwà. +À mɛ̀ ń a yã́ nao, Lua lɛ́ a dilɛ ɛɛde ũɛ, ń a tàaesaidekɛo a bↄá fↄ̃naɛ. +Démɛ kú lán Yobuwa dↄ́ɛa ń Luao ìↄ dɛ aà imia ũi? +À gbɛ̃kpà ń duunkɛnaↄ, à bɛ̀bɛ ń vãikɛnaↄ. +Asa ì mɛ̀ gbɛ̃́ wɛɛlɛa a yã́ ká Luagu ài vĩo. +Á nↄ̀sɛdeↄ, à ma yãma! Yãdↄↄsai i kↄ̃'e ń Luaoo, Gbãapiide lí yãvãikɛo. +Ì fĩabo baadeɛ a yãkɛawaɛ, gbɛ̃́pii zĩa yã́ ↄ̃ ì wiɛ̀ a musu. +Lua lí yãdↄↄsai kɛo fá! Gbãapiide lí yã́zɛde fuangbao. +Démɛ aà dìlɛ dṹnia kía ũi? Démɛ dṹnia bṹu nàɛ̀ aà ↄzĩi? +Tó à zɛ̀ò à nisĩna ń ĩ́an wɛ̃nideo si baadewa, +gbɛ̃́pii a gaga gↄ̃̀ↄɛ, gbɛ̃nazĩna i ɛa gɛ̃ tíu. +Yobu, tó n ↄ̃nↄ kà, yã́ɛ bee ma, swã́sɛ ma yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye yã́zɛdeio a kɛ dↄaana ũe? Lua zↄ̃ↄ mɛ́ a maa, ↄ̃ ńyↄ̃ yãdaaàlaa? +Luapi ì o kíaↄnɛ, pↄ́ giaↄ, ì o kíabuiↄnɛ, gbɛ̃vãiↄ. +Ìli kíaↄ dilɛ ńdoao, ìli zɛ ń ↄdeↄ à bↄ̀ taasideↄ kpɛo, asa ampiiá aà pↄkɛaↄnɛ. +Aaì gaga kã́ndo wɛɛdo, aaì gbãsĩlɛ aa gɛ̃zɛa, zɛdeↄ ì ã́nuato gbɛ̃nazĩna ↄ sai. +Lua ì wɛ́tɛ gbɛ̃nazĩnaↄ yãkɛai, lá aalɛ gbásɛ, ìↄ e píiɛ. +Gusia ge gusisie ku kɛ́ vãikɛna ulɛuɛ̀o. +Lua lí gbɛ̃́ lala yã́i à gbasa yãdaaàlao. +Ì zɛdeↄ wíwi yã́gↄ̃gↄ̃ańnↄ sai, ↄ̃ ì gbɛ̃pãleↄ dilɛ ń gbɛu. +Kɛ́ ìↄ ń yãkɛaↄ e yã́i, ì ń fuangba gwãasĩna à ń wíwi. +Ì ń wɛtã ń vãi yã́i gupuau, +kɛ́ aa bↄ̀ aà yã́ kpɛ, aai laaidↄ aà yã́wao yã́i. +Aa tò pↄesaideↄ wii Lua lè, ↄ̃ à wɛ̃nadepiↄ wii mà. +Lua nílɛa kpɛ̃́, démɛ a fↄ̃ aà tàae ei? À azĩa kpàgui, démɛ a bↄwài? A iko vĩ bui píiwa ń baadeo, +kɛ́ luayãdansai su kpalable, i kↄ̃nikɛ gbɛ̃́ↄnɛo yã́i. +Tó gbɛ̃́ ò Luaɛ tàaeden a ũ, á yãdↄↄsai kɛ lↄo, +yã́ pↄ́ á dↄ̃o Lua dadaɛ, tó a duunakɛ̀ yãaɛ, á kɛ lↄo. +Lua a ĩadawà yã̀? N Lua tàae è, ń è kpelewa ni? Lá ńlɛ e, o, n yã́ɛ, i kɛ mámɛo. +Nↄ̀sɛdeↄ òmɛɛ, ↄ̃nↄna pↄ́ aa ma yãmàↄ mɛ̀, +Yobu lɛ́ yã́ pↄ́ á dↄ̃o o, aà yã'oa dↄ̀ↄ vĩo. +Yobu ĩadama aↄ gɛɛ, asa àlɛ yã́zãsi lán gbɛ̃vãiwaɛ. +Àlɛ tàae kã́fĩ duunaa, àlɛ ↄtaalɛ wá guu, àlɛ lɛnakasa Luaɛ. +Ɛlihu ɛ̀a pɛ̀ a yã́lɛ à mɛ̀: +Kɛ́ n mɛ̀ Lua a yãnakpama, ↄ̃ n ɛa n mɛ̀ bↄ́ ài kua duunasai vĩi, ge bↄ́ má sɛ́lɛ a guui, ńlɛ e yã́ pↄ́ ń bɛopi maa yã̀? +Mpi ń n gbɛ̃́ↄ, má yã́zãsiwá. +Wɛ́sɛ ǹ luabɛ gwa, gwa lá luabɛpuana zã̀nnↄ mɛ̀! +Tó n duunakɛ̀, bↄ́ a wo Luawai? Tó n tàae lɛ́ diadi, bↄ́ a biwài? +Tó ń kú n dↄ̀ↄwa, bↄ́ ńlɛ aà gbai? Bↄ́ àlɛ emai? +N gbɛ̃́deeↄ ↄ̃ n vãikɛa ì pↄ́ womá, n gbɛ̃nazĩn deeↄ ↄ̃ n maakɛa ì àikɛnɛ́. +Gbãamↄanɛ́ pãsĩ ì to wà wiilɛ wà mɛ wá sí gbɛ̃́ taiinkɛnaↄwa. +Ãma an gbɛ̃e lí mɛ Lua a Kɛna ku máɛo. Ɔ̃mɛ ì to wàↄ lɛtɛ̃ dↄ gwã́, +ì yãdawɛ̃ɛ dɛ nↄ̀bↄↄla, ì wá gba ↄ̃nↄ dɛ bãↄla. +Tó wà wiilɛ̀wà, ìli yãmamáo, kɛ́ gbɛ̃vãipiↄ ìↄ dↄ́ɛwà yã́i. +Wii pãɛ! Lua lí swã́sɛio, Gbãapiide lí ń yãdao. +Baa kɛ́ n mɛ̀ ni wɛsiaàlɛo, n yã́ aà kĩ́i lè, sↄ̃́aaàzi. +Kɛ́ àlɛ pↄkũmabↄbↄmá tia kɛ́wao ↄ̃ ńlɛ e àlɛ tàae pↄ́ wa kɛ̀ↄ yãdaoɛa? +Beewa Yobu yãpã ò, à yã́ pↄ́ á a gbadↄ̃o bↄ̀lɛ. +Mɛnakɛ yↄↄ, mí ɛa onɛ yã́ pↄ́ tò Lua yã́ mɛ́ kú. +Mí bↄnɛ ń ma dↄ̃a pↄ́ i bↄ kãioo, mí yãnakpa ma Kɛnawa. +Ǹyↄ̃ dↄ̃ sã́asã kɛ́ ma yã́ ɛɛ vĩo, ma ↄ̃nↄpaɛmade má kunnↄ. +Lua zↄ̃ↄ, kási ìli saka gbɛ̃eguo, a zↄ̃ↄ, yã́ pↄ́ à zɛ̀ò lilɛa vĩo. +Ìli gbɛ̃vãi to aàↄ kuo, ì yã́gↄ̃gↄ̃ wɛ̃nadeↄnɛ a zɛ́waɛ. +Aà wɛ́ lí go gbɛ̃maaↄwao, ì ń kpá kpalau ń kíaↄ sãnu, ì to aaↄ kible gↄↄpii, aai tↄbↄ. +Tó wà gbɛ̃́ↄ yèye ń mↄdaonaↄ, tó wà wɛ́tɛ̃a ba kã̀nɛ́, +Lua ì yã́ pↄ́ aa kɛ̀ↄ onɛ́, ↄ̃ aai dↄ̃ kɛ́ wà dↄ̀ɛwà, wà tàaekɛ̀ɛ̀. +Ì ń swã́ busanɛ́, kɛ́ aa e yãma yã́i, ì dilɛnɛ́ aa mikɛ̃ yãvãiwa. +Tó aa aà yãmà mɛ́ aa zↄblèɛ̀, aa láa maa, aai ká ń gↄↄwa ń namao. +Tó aa gì mai, wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ, aa kpagua dↄ̃a kɛ̃́sãma yã́i. +Luayãdansaiↄ ìↄ ĩ́ikũa ń sↄ̃u, baa tó Lua ń yé ń mↄdaonaↄ, aali awakpaɛ̀o. +Aaì ɛɛ wà gaga ń ɛ̀waasogↄↄ lán gↄ̃ɛ káaluaↄ gaawa. +Lua ì to wɛ̃na gbɛ̃́ le kɛ́ à aà bↄ yã́iɛ, ì to wà gbãamↄ gbɛ̃́ɛ, kɛ́ aà swã́ e busa. +Màa àlɛ n sisi à n bↄ n yooyeau, i gɛnnↄ dɛ̀ɛpookĩi, ní gↄ̃ nzĩaɛ dↄdↄa, n táabũnu aↄ fòona vĩo ń blɛ maaↄ. +Lua tàae'ea lán gbɛ̃vãiwa lɛ́ í sima, n aà tàae è, ↄ̃ àlɛ n swãgaga. +Laaika kɛ́ àizɛɛ su n wɛ́ bleo, ńsu to gbagusaɛ zↄ̃ↄ n làasoo liaao. +N wiilɛa a fↄ̃ n bↄ taasiue? Baa ń dɛ̃ɛ sa pↄ́ ńlɛ kao píi. +Ńsu gwãasĩna nidɛo, gbɛ̃nazĩna ã́nuatoa gↄↄpi. +Laaika zɛa ń vãioi, asa wãwãpi n le kɛ́ ǹ kɛ̃ vãiwa yã́iɛ. +Lua dɛ pↄ́piia a gbãa yã́i. Démɛ yãdanɛde ũ laaàwai? +Démɛ aà yãkɛaↄ zɛ́ kàlɛɛ̀i? Démɛ a fↄ̃ oɛ̀ à vãikɛ̀i? +To aà zĩ maaboa àↄ dↄngu, aà yã́ pↄ́ wà lɛdàò wì sipiↄ. +Gbɛ̃́pii wɛsì aà pↄkɛapiↄlɛ, baade lɛ́ gwa kãaa. +Lua dɛ pↄ́piia, aà zↄ̃ↄkɛ dɛ wá dↄ̃ala, wa fↄ̃ wà aà wɛ̃ dↄdↄ wà a lɛ́ dↄ̃o. +Ì í pusu gálɛ suowa, ↄ̃ ì to à ma lou ũ à ɛa ta swai. +Ì to lou sisi à kwɛ à í zↄ̃ↄ bↄ gbɛ̃nazĩnaↄnɛ. +Démɛ lousisia daa gua yáasi dↄ̃i? Démɛ aà kↄ̃fĩ gbãa bↄkĩi gbadↄ̃i? +Gwa! Ì to loupilɛa dagua, a gupua ì kúlɛ ísiaa e títiu. +Ì kibleò bui píiwa, ì blɛ kpaomá àↄ dińzi. +A loupilɛa naa a ↄzĩ, ↄ̃ ì pↄ́ pↄ́ a yei aà suwà oɛ̀. +Aà kↄ̃fĩ ìↄ aà baokpa, baa pↄtuoↄ ì dↄ̃ kɛ́ à kà kãi. +Zàa'ĩana ì to sↄ̃ kɛ̃magu, ìↄ vĩ kpòkpokpo. +À swã́kpa à aà lↄↄ ma, àlɛ pũna, louvĩa lɛ́ bↄ aà lɛ́u. +Ì loupilɛa gbaɛ musu gupiiu, ì pílɛpilɛ e dṹnia lɛ́wa. +A gbɛa ì pala gbã́ugbãu, ì pũna ń a zↄ̃ↄkɛ lↄↄo. Tó aà lↄↄ dↄ, ìli a pílɛa zùukɛo. +Lua pũnaaá yãbↄnsaɛɛ, ì yãzↄ̃ↄkɛ, wá fↄ̃ a gbadↄ̃o. +Ì o lougbɛɛ aà kwɛ dṹniau, ì o louɛ aà ma ń gbãao. +Ì tó gbɛ̃́pii go azĩa gĩa, kɛ́ baade e dↄ̃ ámɛ álɛ zĩkɛ we. +Sɛ̃̀a nↄ̀bↄↄ ì tá ń tòou, aaↄ ye ń ulɛkĩi. +Zàa'ĩana ì bↄ a kpɛ́u, ì to ĩ́an niɛ bↄlɛ. +Lua lɛ́'ĩanapi ì to í i, í pↄ́ kálɛ nài i gↄ̃ lán lougbɛwa. +Ɔ̃mɛ ì í aso di luabɛpuanaɛ, ↄ̃ ì to lou àↄ pílɛpilɛ a guu. +Lousisia ìↄ bilɛbilɛkↄ̃u lá a dìlɛɛ̀wa, ↄ̃ ì da dṹniaa píi lá a òwa. +Ì mↄ́ ń a píio gotↄ̃ama ũ ge tↄↄlɛ nínia gbɛ̃kɛkɛaɛ ũ. +Yã́ɛ bee ma Yobu, zɛ ǹ Lua dabudabuↄ gwa. +Ń dↄ̃ lá Lua ì yãdilɛ pↄ́piↄnɛa? Ń dↄ̃ lá ì to lou pílɛa? +Ń dↄ̃ lá lousisia ìↄ looa musua? Lua dↄ̃apaɛmade mɛ́ dabudabupi kɛ̀. +N gbɛ̃́ pↄ́ niↄ yↄ n pↄkasaↄ guu, tó guantɛ̃na lɛ́ mɛ'ↄ̃ tↄↄlɛwa, +ńyↄ̃ fↄ̃ ↄli musuu laaàwaa? Luabɛpi gbãaɛ lán mↄ̀ díiwa. +Yã́ pↄ́ wá o Luaɛ dawɛ̃ɛ. Wá yã́zɛkalɛa dↄ̃o wá wɛ́sia yã́i. +Wa oɛ̀ má ye mà yã'oɛ̀ yã̀? Gbɛ̃e a we o wà a dɛ tiaa? +Ĩana fɛ̀lɛ luabɛpuana yà, ĩatɛ̃ bↄ̀ musu sa, wɛ́ lɛ́ dↄwào, a gbãa kɛ̀ zài. +Luabɛtɛ̃ana bↄ̀ gugbãntoo oi, à gawi zↄ̃ↄ dà Luaɛ. +Wá fↄ̃ Gbãapiide leo, aà iko zↄ̃ↄ, ìↄ yãkɛ a zɛ́wa, ìli yã́zɛde fuangbao. +Ayãmɛto gbɛ̃nazĩna ì vĩakɛɛ̀, asa ìli ↄ̃nↄnaↄ yãdao. +Ɔ̃ Dii yã́zãsì Yobuwa zàa'ĩana guu à mɛ̀: +Démɛ lɛ́ ↄ̃nↄ ↄ̃̀ↄkpa ń yãfaasai oaoi? +Sↄukɛ lán gↄ̃sawa, má n la yã́i, ní wea. +Kɛ́ ma dṹnia kàlɛ, ń kú má ni? Tó ń a dↄ̃a vĩ, omɛɛ. +Démɛ a kↄↄlɛ̀i? Démɛ ba yↄ̃̀wài? Ń dↄ̃ nolo? +Wà a gbá pɛ̀lɛ bↄ́wa ni? Démɛ a ɛ̃ dàalɛ, +gↄↄ pↄ́ gudↄlɛia saanaↄ lɛ́ gulakɛ, mɛ́ luabɛ gbãadeↄ kúkua dↄ píii? +Kɛ́ ísia bↄ̀ a da gbɛɛu, démɛ kaa lìai à a zùukɛ̀i? +Ma luabɛpuana dàɛ̀ pↄkasa ũ, ma sua fĩ̀wà ulada ũ. +Ma a zɛkĩi lɛ́ dàɛ̀, ma zɛtàɛ̀ ma gbã́a dàu. +Má òɛ̀: Nìli mↄ́ la, ńsu vĩao, n ikooa zↄ̃ↄↄ zɛ la. +N yãdìlɛ kↄↄɛ yãae? N bↄkĩi ↄ̀lↄ gudↄaɛa? +Gudↄa ì dṹnia kṹ a gola síiↄ̃wa, ì vãikɛnaↄ kpoɛ. +Ì dṹnia lilɛ lán oo pↄ́ wà seelakɛ̀wàwa, sĩ̀sĩↄ ì bↄ gupuau lán ula kpóũkpoũna kɛawa. +Ì gi vãikɛnaↄnɛ aa ń gusiayã kɛ, ì ń ↄ pↄ́ aa sɛ̀ musu ɛ́'ɛ. +N gɛ e za ísia nibↄnaↄ kĩ́ia? N bɛbɛ ísipi nↄnau yãae? +Wà ga gãmↄ ↄ̀lↄnɛa? N bɛda bĩ́ibↄlɛↄ èa? +N dṹnia yàasa lɛ́ tàasikàa? Tó ń yã́ beeↄ dↄ̃ píi, omɛɛ. +Gupua bɛn mái? Ń gusiakukĩi dↄ̃e? +Ńyↄ̃ fↄ̃ gɛ́ńnↄ ń bùsuua? Ń ń bɛ zɛ́ dↄ̃o lé? +Ń dↄ̃, asa wà n i gↄↄ bee nolo? N wɛ̃ lɛ́ vĩo nolo? +N gɛ̃ làasi pↄ́ ma guniɛ kàlɛua? N ma lougbɛ dↄ̃ èa? +Miↄ kũa taasikɛgↄↄ pↄ́ ũɛ, mi gbaɛ zĩkagↄↄ. +Gupua ì ligua kpelewa ni? Ĩana ì bↄ à li tↄↄlɛa kpelewa ni? +Démɛ ì loukwɛa dazɛwai? Démɛ ì zɛbↄ loupilɛaɛi? +Ì to lou ma tↄↄlɛ pↄ́ gbɛ̃e kuou, baa sɛ̃gbãu gu pↄ́ gbɛ̃nazĩna vĩo. +Ì bɛzia ń tàaao níni, ì to sɛ̃ bↄlɛ we. +Lou de'ia vĩe? Démɛ dɛ sua pↄ́ ì kpa mae ũi? +Dé nɛasakpɛ lougbɛ ì bↄui? Démɛ ì fíi i, ↄ̃ i gbasa kpai? +Démɛ ì to í fee lán gbɛwa à to ísia musu gbãakũi? +Ńyↄ̃ fↄ̃ saana pↄ́ kãaaoↄ kãaaa? Ńyↄ̃ fↄ̃ Saan kífɛ̃nɛnaↄ kɛ̃kↄ̃waa? +Ńyↄ̃ fↄ̃ Saan nↄ̀ↄ'imina bilɛ a gↄↄwaa? Ńyↄ̃ fↄ̃ bↄ ń Saan ko nɛadeo ń a nɛ́ↄa? +Ń musupↄↄ ikoyã dↄ̃a? Ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ ń kpá kpalau tↄↄlɛa? +Ńyↄ̃ fↄ̃ lɛzu louzi à sisi à ibↄ à n gbɛ̃a? +Ni loupilɛaↄ gbaɛ aa dazɛu nɛe? Aaì mↄ onɛ wa làa yã̀? +Démɛ ↄ̃nↄ dà kpↄbↄ'ilɛnaɛi? Démɛ dↄ̃a kpà kosawai? +Dé ↄ̃nↄ mɛ́ kà à lounaaↄ naoi? Démɛ a fↄ̃ musu olaↄ yɛɛlɛi? +Tó a ibↄ̀lɛ, bùsu giina ì gↄ̃ bɛ̀lɛ ũ, bùsukↄ̃ↄtɛ̃ↄ ì nanakↄ̃wa. +Gↄↄ pↄ́ nↄ̀ↄmusuↄ naalɛa ń tòou, ge aalɛ nↄ̀ↄ kpakpa dào guu, ḿmɛ ni toekanɛ́a? Ḿmɛ ni to an nɛ́ↄ kãaa? +Tó gbagbaa nɛ́ↄ lɛ́ liaaliaa, aalɛ lɛzumazi blɛkɛ̃sãama yã́i, démɛ ì pↄblea kpámái? +Ń tue nɛ'igↄↄ dↄ̃e? N bana è gↄↄ pↄ́ àlɛ nɛ'ia? +Ni ń nↄ mↄ dↄdↄe? Ni ń nɛ'igↄↄ dↄ̃e? +Aaì kúlɛ aa nɛ'iɛ, ↄ̃ an nɛ'iwãwã ì kpálɛ. +An nɛ́ↄ ì gbãakũ sɛ̃u, aaì pɛ́lɛ, aaì gɛ̃zɛa, aali su ń daↄwa lↄo. +Démɛ tò sɛ̃��a zàa'ĩna gↄ̃̀ azĩaɛi? Démɛ aà pòlo gbàɛi? +Ma sɛ̃sao dìlɛɛ̀ aà bɛ ũɛ, ma tↄↄlɛ wiside kɛ̀ɛ̀ aà kúkĩi ũ. +Ì wɛ̃́lɛ súu kɛ pↄ́ↄpↄↄɛ, ìli gbãamↄnɛdeↄ zↄa mao. +Ìↄ sĩ̀sĩↄ kɛɛlɛ àↄ sɛ̃ wɛɛlɛ, ìↄ kpálɛkɛ pↄ́ ísinaↄi píi. +Zùsɛ̃lɛ a we zĩkɛnɛe? A we i n tàaakalɛkĩie? +Ńyↄ̃ ba dↄwà aà sa panɛe? Ńyↄ̃ zuudaɛ̀ aà kpase kɛ̃nɛe? +Ńyↄ̃ aà náaikɛ aà gbãa zↄ̃ↄ yã́ie? Ńyↄ̃ wei ǹ n zĩ toɛ̀e? +Ńyↄ̃ aà náaikɛ, aà n pↄ́wɛna sɛ́sɛ suonɛ zɛue? +Taataa ì a gã̀sĩa poo ń pↄnao, a muaa ń wàaliana gã̀sĩa kã́oo. +Ì gbeda zĩ́lɛ, ì to ũfãa gbepiↄ wã à pipi. +Kɛ́ wa su kɛ̀sɛpɛlɛwà à wíwi, ge sɛ̃̀anↄbↄↄ ↄ̃zↄ̃wà líↄ dↄaàguo. +Ìↄ pãsĩ ń a nɛ́ↄ, ńyↄ̃ↄ dↄ̃ se aàzĩa nɛ́ↄ no, zĩ pã kɛa lí kɛɛ̀ yãe ũo. +Asa mi aà gba ↄ̃nↄo, mi aà baa da faadeↄ guuo. +Ãma tó à pòo à bↄ̀ ń bao, ì sↄ̃́ kɛ̃ɛ, ↄ̃ ì sↄ̃́pi dikpɛna yáalↄ. +Ḿmɛ ni to sↄ̃́ àↄ gbãaa? Ḿmɛ n bã́ngasa pɛ̀pɛɛ̀ aà waawaa? +Ḿmɛ ni to aàↄ vĩvĩ lán kwawaa? Aà pↄbↄa a níu kↄ̃fĩ ì to vĩa ń kṹ. +Ì a gbá pã́lɛpãlɛ guzulɛu, ì pↄnakɛ a gbãa yã́ musu, ↄ̃ ì gɛ́ dai zĩgↄ̃ↄlɛ. +Ì pↄ́ pↄ́ wì vĩakɛɛ̀ yáalↄɛ, sↄ̃ lí kɛ̃aàguo, ìli pↄ̀ↄbↄzãkɛ fɛ̃ndaɛo. +Ka ìↄ kↄ̃fĩkɛ gbàlau aà musu, sↄ̃mpɛpɛɛ ń sↄ̃n gésedeo ì tɛkɛ. +Tó wà zĩ̀mↄ pɛ̀, ìliↄ azĩa dakĩi dↄ̃o, ìↄ tↄↄlɛ gbɛ̃ ìↄ vĩvĩ, ìↄ kɛ sɛ̀ɛsɛɛsɛɛ. +Tó wà kuupɛ̀, ì pↄbↄ a níu à mɛ̀ ɛ̃hɛ̃ɛ! Ìↄ zĩ ĩ́anasɛsɛ za zã̀zã ń dↄaanaↄ kↄ̃fĩ gbãao ń kúkuakɛao. +N ↄ̃nↄ mɛ́ tò bleaa ì vua à a gã̀sĩa poo à gɛ́ gɛↄmidↄkĩi oia? +Ḿmɛ ń dìlɛ yãamusuɛ aàli yàakpa, i a sakpɛ da musua? +Ìↄ ku gbɛ musu, we ì iu, ì pɛ gbɛ̀ misonawa a aafia'ekĩi ũ. +Za we ìↄ pↄblea gwagwau, ì pↄ́ↄ wɛ́pa kãaa. +Au mɛ́ aà nɛ́ↄ pↄblea ũ, gu pↄ́ pↄgɛ kuu, ìↄ ku weɛ. +Ɔ̃ Dii ɛ̀a ò Yobuɛ: +Ma Gbãapiide, ńyↄ̃ ma tàae e ǹ ma gba laaia? Luabɛ̃ɛbona, yã́zãsia sa. +Má pↄe ũo, kpelewa má wemai? Sema mà ↄku ma lɛ́wa bàasio. +Ma yã'ò gɛ̃n doɛ, má ɛa o lↄo, má ò gɛ̃n pla se, má a zã́si lↄo. +Ɔ̃ Dii ɛ̀a yã'ò Yobuɛ zàa'ĩana guu à mɛ̀: +Sↄukɛ lán gↄ̃sawa, má yãlalama, ní wea. +Ńyↄ̃ láka ma yãkɛa a zɛ́waa yã̀? Ń ye ǹ yã́'ĩikpaa, n yãna bↄ yã̀? +N gã̀sa gbãa kàmawaa? N lↄↄ a fↄ̃ gu dee lamawaa? +Zↄ̃ↄkɛ ń kíakɛo da nↄamblebↄↄ ũ, gawi ń bɛɛɛo da ulada ũ. +Ǹ n pↄfɛ̃bↄbↄmá, waladeↄ gwa ń wɛpãsĩo, widamá. +Waladeↄ gwa ń wɛpãsĩo, ní ń lao, ↄ̃zↄ̃má gu pↄ́ aa kuu, +ní ń vĩlɛ tɛ̃́ɛnau píi, ní pↄ́ fĩ ń oawa miau, +mí gbasa mà n sáaukpa, kɛ́ n fↄ̃ n zĩblè ń n ↄplaao yã́i. +Dalagↄ̃ↄ gwa, mámɛ ma aà kɛ̀ lá ma n kɛwa. Ì sɛ̃ ble lán zuwaɛ. +Aà yɛ̃̀ɛɛ ku aà wokpɛɛ, aà gbãa ku aà kutɛlɛnawaɛ. +Ì a vlã́ poo lán sɛdɛ líwa, aà gbala kĩ dɛ lán bataɛawaɛ. +Aà wáↄ dɛ lán mↄgotɛ̃wa, aà mɛguↄ dɛ lán mↄ̀ gowa. +Aà zↄ̃ↄ mɛ́ dɛ pↄ́ bɛ̃́ɛ pↄ́ má kɛ̀ↄla, mapi aà Kɛna ma fɛ̃nda kɛ̀ɛ̀. +Gbɛ̀sĩsĩↄ mɛ́ aà blɛ'ekĩi ũ, we sɛ̃̀anↄbↄↄ ì kↄ̃̀ↄ'ou píi. +Ì wúlɛ íu kↄ̀lↄwɛɛ zíɛ, ìↄ ye feeu dã̀na guu. +Kↄ̀lↄwɛɛ ue ì daaàla, swagbalalaↄ ì kákaaàla. +Baa tó swa gbakàka, ìli leelekɛo, tó Yuudɛ̃ isukaa lɛ́ aà lɛ́ lé, ìli deeo. +Ńlɛ e wa fↄ̃ wà aà wɛ́ wíwi, wi aà kũ nɛe? Ńlɛ e wa e kↄ̃nikɛɛ̀, wi aà ní fↄ̃́ yã̀? +Ńyↄ̃ fↄ̃ kwãsa kṹ ń kokoao ǹ gálɛ ǹ bↄòe? Ńyↄ̃ fↄ̃ ba dↄ aà lɛ́nawae? +Ńyↄ̃ fↄ̃ bà lɛɛna ká aà níue? Ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ aà lɛtã zíɛ fↄ̃́ ń kúlaoe? +A awakpakpanɛe? A yã́ nana onɛe? +A lɛdoũkɛnnↄ ǹ a sɛ n zↄ ũ e a wɛ̃ni lɛ́u nɛe? +Ńyↄ̃ kↄ̃̀ↄ'oò lá wì o ń bãowae? Ńyↄ̃ ba dↄwà ǹ kpa n nɛnↄɛnaↄwae? +Laatanaↄ kwãsapi tↄɛmáe? Laayianaↄ aa aà tↄ̃nↄnakɛkↄ̃ɛe? +Ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ aà pápa ń saao ǹ aà báa fↄ̃́e? Ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ aà mi kɛ yáiyai ń sↄ̃naoe? +Wɛɛlɛ ↄkãwà ǹ gwa! Dɛ̃ɛpi a sãnguo, ńyↄ̃ si a sìawa lↄo. +Tó ńlɛ e ńyↄ̃ aà kũɛ, ńlɛ nzĩa sãsãɛ, tó n wɛsìaàlɛ, ńyↄ̃ gↄ̃ zɛ sã̀iiɛ. +Lá gbɛ̃e wↄ́ↄ i ka à to aà go a tíao, démɛ a fↄ̃ zɛ ma aɛ sↄ̃i? +Démɛ a fↄ̃ ma le à o ma fĩaboɛi? Pↄ́ pↄ́ kú dṹniau píiá ma pↄ́ɛ. +Má gí kwãsapi gbáↄ yã'oio ge aà gↄ̃sakɛ ge aà kɛfɛnkɛ. +Démɛ a fↄ̃ à aà tɛɛ woloi? Démɛ a we ã̀asĩna kaɛ̀i? +Démɛ a we à aà lɛ́ wɛ̃aai? Aà swaa aà lɛ́ pà mɛ́ a kai vĩ. +Aà tɛɛ dɛ lán sɛ̀ngbaoↄwa aà kpɛsɛa, a daaĩa sàlala fòonasai dↄ̀ↄdↄↄ. +Aà tɛɛpiↄ nanaakↄ̃waɛ, baa ĩ́ana lí gɛ̃kĩi euo. +Aa pɛ́pɛakↄ̃wa gíũgiũɛ, aa kɛ̃aaakↄ̃wa vĩo. +Tó à nisã̀, gu ì puɛ, aà wɛ́ dɛ lán ĩatɛ̃ bilɛa kↄↄkↄↄwa. +Tɛ́vua ì pípi aà lɛ́u, tɛkↄna ìↄ bↄlɛu. +Súɛlɛ ìↄ bↄlɛ aà níu lán lá ísi tɛ́ pↄ́ wà oo dìwà súɛlɛwa. +Aà lɛ́'ĩana ì to sĩsĩↄna tɛ́sɛ, tɛ́lɛpiↄ ì bↄ aà lɛ́u. +Aà gbãa ku aà waauɛ, gbɛ̃́ pↄ́ kpàaũaànↄ píi ì tolootolooboɛ. +Aà báasi ì didikↄ̃a, ì nawà gbã́ugbãu, ìli deeo. +Aà kùa gbãa lán gbɛwa, lán wísilↄgbɛdawa. +Tó à fɛ̀lɛ, sↄ̃ ì kɛ̃ nɛgↄ̃naↄguɛ, aaì kpákpakↄ̃a aaìↄ kua gɛ́kĩiwa. +Fɛ̃nda pↄ́ wa lɛ̀ò píi, ìli bↄwào ge sↄ̃na ge ka ge saa. +Ì mↄsi dilɛ lán gàwatonawaɛ, mↄgotɛ̃ ìↄ dɛɛ̀ lán lí mùaawa. +Ìli bàalɛ kaɛo, gbɛma gbɛ ìↄ dɛɛ̀ lán ésemisinawaɛ. +Ìↄ go gwa lán sɛ̃̀ giiwaɛ, sↄ̃na kↄ̃fĩ ìↄ dɛɛ̀ yaalↄyã ũɛ. +Aà gbɛɛ tɛɛ dɛ lán zàkologbawaɛ, a ia ìↄ tɛ bɛ̀lɛau lán zusoon guwibↄwa. +Ì í bilɛ títiu lán í piaoouwa, ì ísipi ya lán nísi ikpaawa. +Í seena ìↄ tɛ aà kpɛɛ, ísipi ì ya aà kpɛ púuu. +Aà sáa kú dṹnia guuo, ma pↄkɛaↄ guu ↄ̃mɛ vĩa vĩo. +Ì pↄ́ pↄ́ aalɛ e wa kaↄ dilɛ pãɛ, ↄ̃mɛ nↄ̀ↄ tↄdeↄ kía ũ. +Ɔ̃ Yobu ò Diiɛ à mɛ̀: +Má dↄ̃ kɛ́ ńyↄ̃ fↄ̃ yã́pii kɛ, nili fu yã́ pↄ́ ńlɛ yáwao. +N mɛ̀ démɛ lɛ́ zɛzↄ̃ ↄ̃nↄɛ dↄ̃saii? Sĩanaɛ, ma yã́ pↄ́ má a gbadↄ̃o ò, yãbↄnsaɛ pↄ́ dɛ ma dↄ̃ala. +N mɛ̀ mà swã́kpa, ńyↄ̃ yã'o, ńyↄ̃ yãlalaa, mí wema. +Ma n yã́ mà ń swã́o yãaɛ, tiasa ↄ̃ ma wɛsìnlɛ. +Ayãmɛto ma sakà mazĩagu, ma nↄ̀sɛlìlɛ zↄ̃lɛa bùsuu tufua. +Dii yã́ beeↄ oa gbɛa à yã'ò Temani gbɛ̃́ Ɛlifazaɛ à mɛ̀: Ma pↄ pànzi ń n gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn plaↄ, asa i ma yã'o a zɛ́wa lán ma zↄ̀blena Yobuwao. +À zuswana sɛ mɛ̀n sopla ń sãsakaoo mɛ̀n sopla, à gɛò ma zↄ̀blena Yobu kĩ́i, í sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oò, ma zↄ̀blena Yobu i wabikɛɛ́. Má aà wabikɛa sí, má kɛɛ́ á sↄũkɛwao. I ma yã'o a zɛ́wa lán ma zↄ̀blena Yobuwao. +Ɔ̃ Temani gbɛ̃́ Ɛlifaza ń Sua gbɛ̃́ Bilidadao ń Naama gbɛ̃́ Zofaao gɛ kɛ̀ lá Dii ònɛ́wa, ↄ̃ Dii Yobu wabikɛanɛ́ sì. +Yobu wabikɛa a gbɛ̃naↄnɛ gbɛa Dii tò à sù a pá ziu. À ɛ̀a à pↄ́ pↄ́ a vĩ yãa kã̀fĩɛ̀ lɛɛ pla. +Aà vĩ̀i ń aà dãunaↄ mↄ̀ aà kĩ́i píi ń aà gbɛ̃́ dↄ̃aↄ píi. Aa pↄblèaànↄ a bɛ, aa sósobi kɛ̀aànↄ, aa aà nↄ̀sɛ nìniɛ̀ yã́ pↄ́ Dii yìawà píi musu. Ɔ̃ an baade aà gbà ã́nusu ń vua tãanao mɛ̀ndodo. +Dii ɛ̀fãaikɛ̀ Yobuɛ gbɛzã dɛ a káaua. A sãↄ vĩń zàa'ĩnaↄ ↄ̀aa sↄo (1.000). +À nɛgↄ̃ɛ ì gbɛ̃ↄn sopla ń nɛnↄɛↄ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ lↄ. +Aà nɛnↄɛ sɛ̃́ia tↄ́n Yemima, a plaade tↄ́n Kasia, a àaↄ̃de tↄ́n Kɛlɛnafu. +Bùsupi guu píi nↄɛe ku a maa kà Yobu nɛnↄɛpiↄwao. An mae ń túbi dìlɛnɛ́ ń ń dãↄↄɛ. +Yobu taasikɛa gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ basoplaɛ, à wɛsì a tↄũnaↄ ń a sĩ́wɛnaↄ ń a sↄ̃kpaɛↄlɛ. +À zikũ̀ táotaoɛ, ↄ̃ à gà. +Soũↄ. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lí gbɛ̃vãiↄ lɛdama mao ũ. Ìli duunkɛnaↄ zɛ́ sɛo, ìli zↄ̃lɛ ń gbɛ̃́ àlafiikɛnaↄo. +Dii ikoyã mɛ́ ì kaaàgu, ìↄ làasookɛwà fãanɛ ń gwãasĩnao. +A dɛ lán lí pↄ́ wa bà swa saɛwa, a lá lí giigagao, ìↄ nɛ'i a gↄↄwa, yã́ pↄ́ ì kɛ píi kã́fĩa vĩ. +A dɛ màa ń gbɛ̃vãiↄo. Aa dɛ lán ése ṹa pↄ́ ĩ́ana ì sɛ́lɛwaɛ. +Beewa gbɛ̃vãiↄ bↄ maa yã́kpalɛkɛgↄↄzĩo, duunkɛnaↄ zɛ gbɛ̃maaↄ saɛo. +Dii ì zɛmikũ gbɛ̃maaↄnɛ, gbɛ̃vãiↄ sↄ̃, an zɛ́ mipɛ̀ kaalɛwa. +Bↄ́yãi bui ń buio lɛ́ zↄakai? Àkɛa ń Kía pↄ́ a kpàozi. +Aalɛ mɛ: Wà ń mↄdaonaↄ kɛ̃́kɛ̃, wà ń ba polowá. +Dii lɛ́ ń àlafiikɛ, zↄ̃lɛa musu àlɛ ń yáalↄ. +A palamá ń pↄfɛ̃o, aà kpɛ̃nɛ ì to vĩa ń kṹ. +À mɛ̀ a a Kía kpà a gbɛ̀sĩsĩ Siↄna musu. +Má yã́ pↄ́ Dii dìlɛmɛɛ o à mɛ̀: Ma nɛ́n n ũ, n Maen ma ũ gbã. +Wabikɛa, mí n gba bui píi, mí dṹnia gola síiↄ̃ kpama n pↄ́ ũ. +Ńyↄ̃ kiblemá ń mↄ̀ gopanao, ńyↄ̃ ń wíwi lá wì gĩ̀ oo wiwa. +Kíaↄ, à lɛdamaɛ bee ma, dṹnia kpalablenaↄ, à ↄ̃nↄkũ sa. +À zↄble Diiɛ ń vĩakɛaɛ̀o, à kúlɛ bùsu sɛɛ̀ ń lualuao, +kɛ́ aà pↄ su fɛ̃́ázi à gaga zɛ́uo, asa aà pↄ ì pa kã́ndoɛ. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ nàaàzi ũ. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ à bàalɛ̀ a nɛ́ Abisaloũɛ. +Dii, ma wɛ̀lɛↄ diɛ fá, gbɛ̃́ pↄ́ íbɛlɛsɛ̀manↄↄ dasi. +Wàlɛ ma yã'o dasi, wàlɛ mɛ Lua a ma suabao. +Mpi sↄ̃ Dii, ńlɛ ↄliamazi sɛ̀ngbao ũ, ma gawin n ũ, ni to ma mi àↄ daa ía. +Mi lɛzu Diizi, ì wea za a kpɛ́u gbɛ̀sĩsĩ musu. +Mi wúlɛ i'o ń a nao, mi vu aafia, asa Dii mɛ́ ma ũ. +Gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi lɛ́ ma wɛ, kási mili vĩakɛnɛ́o. +Fɛlɛ Dii, ní ma ibɛɛↄ lɛgbeomble, ma suaba ma Lua, ní gbɛ̃vãipiↄ swaa ɛ́'ɛ. +Dii mɛ́ ì gbɛ̃́ suaba. Báaada n gbɛ̃́ↄgu. +Davidi lɛ. Wì sí ń mↄↄnlɛaoɛ. +Tó ma n sisi, wea Lua ma Zɛnnↄde. Tó má yeelɛa, ni ma gba dɛ̀ɛpookĩi. Wɛ̃nadↄ̃mɛɛ, ní ma wabikɛa ma. +Gbɛ̃́ↄ, á zɛ widaa ma Lua gawidewaɛ bↄɛ ni? Iↄ ye pↄpãↄzi, iↄ tɛ tã́aↄzi. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii a gbɛ̃́ↄ dìlɛ adoa, tó ma aà sìsi, a ma yãma. +À kpakpanaga, ásu duunakɛo, à làasookɛ á wúlɛkĩi, í nílɛ. +À sa pↄ́ dɛ à o o, í Dii náaikɛ. +Dasi ì mɛ: Démɛ a ɛ̀fãaikɛwɛ̃ɛi? Wá wɛgwa Dii, báaadawágu. +Baa tó pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo dińzi, pↄna pↄ́ ń dàmɛɛ ma sↄ̃u dɛ ń pↄ́a. +Mi wúlɛ i'o ń a nao kau, asa Dii, ḿmɛ ni to màↄ ku dↄdↄa. +Davidi lɛ. Wì sí ń kulɛpɛaoɛ. +Swã́kpa ma yã́i Dii, laaidↄ ma yãwaaipaawa. +Ma Kía, málɛ wiilɛma, ma Lua, málɛ wabikɛma. +Dii, ni ma yãma gufɛ̃nɛ, mi a yã́ↄ dↄdↄnɛ kↄↄ, ma wɛ́ iↄ dↄnzi. +Luan n ũ, ń ye vãizio, nili gbɛ̃vãi dilɛo. +Zĩakãfĩna lí e zɛ̀ n aɛo, ń za vãikɛnaↄgu píiɛ. +Dii, ni ɛɛdeↄ midɛ, ń ye gbɛ̃dɛnaↄ ń gbɛ̃blenaↄ gĩyãio. +Mapi má gɛ̃ n ua n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ yã́i, má kúlɛ n kpɛɛlɛ mà misiilɛnɛ. +Dii, dↄaamɛɛ n náai yã́i, zɛpoomɛɛ ma dã̀dãnaↄ yã́i. +Asa an yãe náai vĩo, aaì lɛnakasa gbɛ̃́ↄnɛ. An nↄ̀sɛ dɛ lán kaadↄɛmbɛwaɛ, gbɛ̃́ ↄ̃̀ↄkpaa yã́ kↄ̃̀ ń sↄ̃u. +To yã́ zↄ̃lɛmá Lua, to aa ↄzu ńzĩa wɛ́u. Ǹ ń yá n aɛ an tàae dasiↄ yã́i, asa aa gì n yãmaiɛ. +To gbɛ̃́ pↄ́ nà n kpɛↄ yáalↄ, aaiↄ wiilɛ ń pↄnao gↄↄpii. Ɔku gbɛ̃́ pↄ́ yenziↄla, aai vĩ aaↄ kɛ̃aa n yã́ musu. +Dii, ni báaada gbɛ̃maaↄgu, n yeańzi ì kàedańzi. +Davidi lɛ. Wì sí ń kúulɛaoɛ. +Dii, ńsu ma lele ń kpɛ̃nɛoo, ńsu ma toto ń pↄkũmaoo. +Wɛ̃nadↄ̃mɛɛ Dii, ma gↄ̃ déedeennↄɛ, ma gbã́gbã Dii, asa ma wá lɛ́ wíɛ. +Ma pↄ yà dúuduuɛ, Dii, ńyↄ̃ dↄmalɛ bↄɛ ni? +Ɛa ǹ ma misi, Dii, ma suaba n gbɛ̃kɛ yã́i. +Asa gɛ lí e lɛmàma lↄo, wìli n táasilɛ miauo. +Ma wɛ̃nakɛ̀ ma kpasa, ma mìbↄↄ ì gá ń wɛ́'io, ma wúlɛkĩi ìↄ niɛɛ e gu gɛ dↄò. +Ma wɛ́ ìↄ bↄbↄ ń pↄsiao, ìↄ wo, kɛ́ ma ibɛɛↄ dasi yã́i. +À go ma kĩ́i vãikɛnaↄ, asa Dii ma ↄↄlↄ mà. +Dii ma wiilɛa mà, Dii ma wabikɛa sì. +Wí a ma ibɛɛↄ kũ píi, aa gↄ̃ bíli guu, aa fua kã́ndo, aai kpɛkpa. +Lɛ pↄ́ Davidi sì Diiɛ Bɛ̃yãmɛɛ bui Kusi yã́ musu. +Dii ma Lua, ma nanziɛ, ma suaba ǹ ma bↄ gbɛ̃́ pↄ́ pɛ̀lɛmaziↄ ↄzĩ. +Tó màa no, aa ma taitai lán nↄ̀ↄmusuwaɛ, aa ma kɛ̃́kɛ̃kↄ̃ɛɛ, gbɛ̃e a ma misio. +Dii ma Lua, tó ma tàaekɛ̀ɛ sↄ̃, tó ma ↄ ku yãvãiu, +tó ma vãikɛ̀ ma gbɛ̃́deeɛ, ge tó ma gbãamↄ̀ ma wɛ̀lɛɛ pã, +ma ibɛɛpi pɛ́lɛmazi aà ma kṹ, i ↄ̃zↄ̃a tↄↄlɛ, i ma tↄ́ vĩlɛ bùsu'ũfãau. +Fɛlɛ zɛ ń pↄfɛ̃o Dii, fɛlɛ kpɛ̃nɛbↄbↄ ma ibɛɛↄwa. Ǹ n mɛ sɛ́, ma Lua, ní yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wa. +To gbɛ̃́ↄ kãaanzi, ní kiblemá kua za musu. +Dii, ni yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ. Dii, to yã́ bↄmanↄ na ma yã́zɛde lɛ́u, Musude, kɛmɛɛ ma nↄ̀sɛpua lɛ́u. +Lua, ḿmɛ ń maa, ni nↄ̀sɛ ń làasooo yↄɛ. Gbɛ̃vãiↄ pãsĩkɛa midɛ, ní gbɛ̃maaↄ gba zɛkĩi. +Lua Musude mɛ́ ma sɛ̀ngbao ũ, ì nↄ̀sɛmaadeↄ suaba. +Lua ì yã́kpalɛkɛ a zɛ́wa, ì to yã́ àↄ zↄ̃lɛmá gↄↄpii. +Tó gbɛ̃́ i nↄ̀sɛlilɛo, Lua ì a fɛ̃nda lɛkɛ, ì a sá kã́. +Ì a ka gbaɛ̀, ì a gↄ̃kɛbↄ pↄ́ ì ga inɛ́ↄ kɛkɛ. +Gwa, vãi ì nↄdↄ gbɛ̃́piu, ì yãdↄnwɛia nↄsi à nɛ'iɛ̀ ɛgɛ ũ. +Ì ɛyↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ zã̀zã bai ũ, ↄ̃ ì zu ɛ pↄ́ a yↄ̃̀pi guu. +Aà yãdↄnwɛia a wi aà musu, aà gbɛ̃́ↄ wɛtãa a sↄaa aà miwa. +Má Dii sáaukpa aà maakɛ yã́i, má Dii Musude tↄbↄ ń lɛsiao. +Davidi lɛ. +Dii wá Dii, n tↄbↄ̀ dṹnia guu, n gawi bↄ̀ gupuau musu. +Ń dà nɛ́fɛ̃nɛnaↄnɛ ń nɛ́ yↄ̃minaↄ aa n táasilɛ, kɛ́ n ibɛɛↄ ń n wɛ̀lɛↄ nílɛ yã́i, n mↄakanaↄ lɛ́ i gↄ̃ kpaaũa. +Kɛ́ ma n zĩ gwà musu, mↄvua ń saana pↄ́ ń pɛ̀pɛ weↄ, +ma mɛ̀ bↄ́n gbɛ̃nazĩna ũ an yã́ ìↄ dↄngui? Bↄ́n ń ũ ni laaidↄmái? +N aà kɛ̀ kɛ̃́sãa malaikaↄzi gↄↄpla, n aà kpà kpalau ń gawio ń bɛɛɛo. +Ń tò à iko vĩ pↄ́ pↄ́ ń kɛ̀ↄwa, ń tò pↄ́pii misìilɛɛ̀, +sãↄ ń zuↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ píi, +bãↄ ń kpↄↄ ń pↄ́ pↄ́ kú ísia guuↄ. +Dii wá Dii, n tↄbↄ̀ dṹnia guu. +Dii, má n táasilɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, má n yãbↄnsaɛkɛaↄ kpàwakɛnɛ́. +Má pↄnakɛ, má yáalↄ n yã́ musu, Musude, má n tↄbↄ ń lɛsiao. +Ma ibɛɛↄ ì kpɛkpa, aaì gɛ̃mbↄlɛ aa gaga n aɛ. +Asa n zɛmanↄ, n yãnakpàa, zↄ̃lɛa n gĩ́naa n yãgↄ̃̀gↄ̃ a zɛ́wa. +N buipãleↄ lèle, n gbɛ̃vãipiↄ míↄnzↄ̃, n ń tↄ́ dɛ̀ míↄmiↄ. +N músi láasai kpà ma wɛ̀lɛↄzi, n ń wɛ̃́lɛↄ kwɛ̀, an yã́ dↄ gbɛ̃egu lↄo. +Dii ì kible gↄↄpii, à a kpala dìlɛ yã́kpalɛkɛa yã́i. +A yã́kpalɛkɛ ń dṹnia gbɛ̃́ↄ súsu, a kible buiↄwa a zɛ́wa. +Dii mɛ́ ulɛkĩi ũ gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄnɛ́ↄnɛ, a dɛnɛ́ aafia'ekĩi ũ taasikɛgↄↄ. +Dii, gbɛ̃́ pↄ́ n tↄ́ dↄ̃ↄ n náai vĩ, nili n aɛyanaↄ vũaao. +À lɛsi Diiɛ, àlɛ kible Siↄna, à aà yãkɛaↄ kpàwakɛ bui píiɛ. +Asa yã́ lí sãaaguo, ì tↄsi gbɛ̃dɛnawa, ì taasideↄ wiilɛa yãda. +Gwa lá ma ibɛɛↄ lɛ́ ĩadaa, Dii, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ, ní ma bↄ ga lɛ́zĩ, +mí lɛ́mama Siↄna bĩ́ibↄlɛu, mí pↄnakɛ kɛ́ n ma suabà yã́i. +Buiↄ sì ɛ pↄ́ aa yↄ̃̀u, an gbá zù ba pↄ́ aa kpàu. +Wa Dii dↄ̃ ń yã́kpalɛkɛa a zɛ́waoɛ, ì to gbɛ̃vãi yãkɛa labadaaàla. +Gbɛ̃vãiↄ ì ta bɛdau, bui pↄ́ aali Lua yãdaopiↄ. +Wɛ̃nadeↄ yã́ a sãaàgu bauo, taaside wɛdↄaaàzi láaa vĩo. +Fɛlɛ Dii, ńsu to gbɛ̃nazĩna n gã fĩo, bui píi kãaa, ní yã́kpalɛkɛńnↄ. +Dii, to vĩa buiↄ kṹ, kɛ́ aa e dↄ̃ wa dɛ gbɛ̃nazĩnaↄ ũ. +Dii, bↄ́yãi ń zɛa zã̀zãi? Àkɛa ni ulɛnɛ́ taasikɛgↄↄzĩi? +Gbɛ̃vãi ì gbãasaide wɛ wala guu, ì kↄ̃nikɛɛ̀, ì aà kṹ. +Gbɛ̃vãi ì a pↄnidɛaↄ ĩ́anadã, ì bĩide sáaukpa, ì Dii tↄbɛ̃ɛsi. +Gbɛ̃vãi wala mɛ́ tò ìli Dii aɛyao, a Lua làasoo vĩo. +Yã́ pↄ́ ì kɛ píi ì bↄɛ̀ maaɛ, ì azĩa kã́fĩ, ìli n ikoyã dao, ì lɛsuikɛ a ibɛɛↄwa. +Ì mɛ á kpaguao, áↄ ku pↄnau taasikɛsai gↄↄpiiɛ. +Ɛɛ ìↄ dↄ aà lɛ́u ń gbɛ̃́kaao ń yãpãsĩo, yãdↄnwɛia ń yãvãio mɛ́ aà lɛ́ pà. +Ì naalɛ yãesaideɛ wɛ̃́nkpɛ, kɛ́ à e aà dɛ asii guu, ì mi'ĩide kpákpa gusaɛna. +Ì naalɛ gbɛ̃́ↄnɛ asii guu lán nↄ̀ↄmusuwa, ì naalɛ lákpɛu à e yɛ̃̀ɛɛsaide kṹ. Tó à aà kũ̀, ì aà gálɛ ń a bao. +Gbɛ̃́ pↄ́ a le a kũ̀ gↄ̃̀ wúlɛa yɛ̃̀mɛɛ, gbãa mɛ́ aà nɛ̀. +Gbɛ̃vãipi ì mɛ Lua a yã́ fãn vĩo, ì ↄku a wɛ́waɛ, ìli gu'eo. +Dii, fɛlɛ mↄ́ ń n gbãao, Lua, ǹyↄ̃ yɛ̃̀ɛɛsaideↄ fãnkɛ. +Lua, bↄ́yãi gbɛ̃vãi ì dↄ́ɛnnↄi? Ì o a sↄ̃ guu ńyↄ̃ ĩadawao. +Ń beeo ni e sã́asã, ni gbɛ̃́ↄ yã'ↄ̃ma ń ń pↄsiao yãda, kɛ́ ǹ e ↄdaumá. Yɛ̃̀ɛɛsaide ì azĩa kpama, tonɛ pↄ́ gwana vĩo dↄnlɛden n ũ. +Gbɛ̃vãi ń gbɛ̃́ pãsĩo gã̀sĩ ɛ́nɛ́, an vãi pↄ́ aalɛ e wa dↄ̃o wí ń musu. +Dii ìↄ kible gↄↄpii, aà yãdansaiↄ midɛ aà bùsuu. +Dii ì yɛ̃̀ɛɛsaideↄ wabikɛa ma, ì ń gba sↄ̃, ì swãdↄ ń yã́i. +Ì zɛ ń tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ĩadamáↄ, kɛ́ gbɛ̃nazĩna pↄ́ dɛ bùsuti ũ su to sↄ̃ kɛ̃́ńgu lↄo yã́i. +Davidi lɛ. Ma na Diizi. Bↄ́yãi álɛ omɛɛ mà vua mà ta gbɛ musu lán bãwai? +À vãikɛnaↄ gwa, aa kakpà sáa, aa gusaɛ yèmá aa sá gà, aa kakpàlɛ nↄ̀sɛmaadeↄwa. +Tó fɛlɛkaa yãmikpalɛ gbòo, gbɛ̃maaↄ kɛa ni? +Dii ku a kpɛ́u, a zↄ̃lɛa báawa musu we. Ì wɛpã gbɛ̃nazĩnaↄla, ì wɛ́kpalɛńzi. +Dii ì gbɛ̃maaↄ tàasika, ãma a za vãikɛnaↄgu ń gbɛ̃́ pↄ́ yãpãsĩ ì kɛnɛ́ naↄ. +A tɛyↄ̃ ń i��atɛ̃gbↄ̃o kwɛ vãikɛnaↄwa, ĩ́an wãa mɛ́ aↄ dɛ ń baa ũ. +Asa Dii ì yãkɛ a zɛ́wa, yãkɛa a zɛ́wa ì kɛɛ̀ na, gbɛ̃maaↄ wɛsiaàlɛ. +Ma suaba Dii! Asa gbɛ̃maa ku lↄo, náaide làa gbɛ̃nazĩnaↄ guu. +Baade ì ɛɛto a gbɛ̃́deeɛɛ, ì lɛna kɛɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛmplao. +Dii, lɛnade gyawi ń gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa sɛ lɛsĩo. +Aaì mɛ ń lɛ́ mɛ́ a tidↄ gbɛ̃́a, wa mɛ́ wa ń lɛ́ vĩ, démɛ a kiblemái? +Gbɛ̃́ busɛↄ wɛtãa ń wɛ̃nadeↄ aaukɛao yã́i, Dii mɛ̀ á fɛlɛ sa, á ń gba bↄkĩi pↄ́ aalɛ a nidɛ. +Dii yã́ sãa vĩo, a dɛ lán ã́nusu pↄ́ wa yↄ̀ mua tɛ́u wa bàasa gɛ̃n soplawa. +Mpi Dii, ńyↄ̃ↄ wá dↄ̃́a gↄↄpii, ńyↄ̃ wá sí gbɛ̃́ bee taaↄwa. +Tó gbɛ̃́ↄ yãbɛ̃ɛ kũ̀ ↄplapla, gbɛ̃vãiↄ ìↄ bɛ ń yↄ̃̀ↄo gupiiuɛ. +E bↄɛ, Dii? Ma yã́ aↄ sãangu gↄↄpii yã̀? N mikpɛ aↄ dↄamɛɛ e bↄɛ ni? +Máↄ dɛ̃ɛka ń ma làasooↄ e bↄɛ ni? Ma pↄ ìↄ sia lá gu lɛ́ dↄ, ma ibɛɛ aↄ gbãablea e bↄɛ ni? +Dii ma Lua, ma gwa ní ma yãma. Ma oa weemɛɛ, kɛ́ másu ga i oo yã́i, +kɛ́ ma ibɛɛ su mɛ a tidↄ̀malao, kɛ́ ma wɛ̀lɛↄ su pↄnakɛ ma fua yã́ musuo. +Málɛ n gbɛ̃kɛ náaikɛ, ma pↄ na kɛ́ ńyↄ̃ ma suaba. Má lɛsi Diiɛ, asa à yãmaakɛ̀mɛɛ. +Davidi lɛ. Mìsaideↄ ì o ń sↄ̃ guu Lua kuo. Aa ↄ̃̀ↄkpà, an yãkɛa vãi, yãmaakɛna kú ń guuo. +Za musu Dii, aa gↄ̃̀ dↄ̀ↄsai míↄmiↄ, yãmaakɛna kuo, baa do. +Vãikɛna wɛ́ lí gu'eo lé? Aaì ma gbɛ̃́ↄ mↄ́mↄ lán úwa, aali lɛzu Diizio. +Gwa, vĩa a ń kṹ we maamaa, asa Lua a zɛ ń gbɛ̃maaↄ. +Vãikɛna ì kpa taasideɛ a pↄeãu, kási sↄ̃ Dii mɛ́ taaside ulɛkĩi ũ. +Lua, bↄ Siↄna mↄ ǹ Isailiↄ bↄ! Tó Dii sù ń a gbɛ̃́ↄ ń pá ziu, Yakↄbu buiↄ pↄnakɛ, Isailiↄ yáalↄ. +Davidi lɛ. Dii, démɛ zɛvĩ à gɛ̃ n uai? Démɛ a fↄ̃ àↄ ku n gbɛ̀sĩsĩ musui? +Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ ku tàaesai, mɛ́ ì yãkɛ a zɛ́wa, mɛ́ ì sĩana'o ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Ìli yãdↄ gbɛ̃ewao, ìli tàaekɛ a gbɛ̃́deeɛo, ìli a gbɛ̃do sↄ̃́sↄ̃o. +Ì saka luayãdansaiↄgu, ì luayãmanaↄ kpɛla. Ìli a lɛgbɛ̃a lilɛo, baa tó à kɛ̀ɛ̀ zĩ'ũ. +Ìli ↄ̃a sɛ̃anɛ́ à a igbào, ìli bↄ gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ kú kpɛ ↄsãsãa yã́io. Gbɛ̃́ pↄ́ ì kɛ màa a kpagua bauo. +Davidi lɛ. Ma dↄ̃́a Lua, ḿmɛ ma nanzi. +Má ò Diiɛ ma diin n ũ, ḿmɛ ń ma aafia ũ. +N gbɛ̃́ pↄ́ kú ma bùsuuↄ mɛ́ dɛ gawide pↄ́ ì kamaguↄ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì wã gɛ́ tã́a kĩ́iↄ aaì yã'ↄ̃ma kpá ńzĩaziɛ. Má sa'o'i tↄ̃́lɛńnↄo, wa ń tã́aↄ tↄ́ ma ma lɛ́uo. +Dii, n ma ka ma baawa, ma wɛ̃ni ku n ↄzĩɛ. +N kↄↄ dàmɛɛ gumaau, gba pↄ́ ń dàmɛɛ kàmagu. +Má Dii táasilɛ kɛ́ ì lɛdaa, baa gwã́ ì to ma sↄ̃ ma gba laai. +Miↄ Dii e ma wɛ́u gↄↄpii, lá a kumanↄ, má kpaguao. +Bee yã́i ma pↄ ìↄ na, ma nↄ̀sɛ ìↄ yáalↄ, ma wɛ́ dↄi lↄ ma mɛ aↄ ku aafia. +Asa ńyↄ̃ ma to miauo, ńyↄ̃ we n yãmana yaikɛo. +N ma ka wɛ̃ni zɛ́wa, n kĩ́i pↄna ìↄ pɛɛau, pↄmaaↄ ku n ↄzĩ gↄↄpii. +Davidi wabikɛa. Dii, ma yãma, asa ma yã́ naɛ, swãdↄ ma wiilɛai, ma wabikɛa ma, asa málɛ kɛ ń mↄafilioo. +N kĩ́i má yãna eu, n wɛ́ lɛ́ yã́ pↄ́ zɛvĩ e sã́asã. +N ma sↄ̃ gwà, n wɛ́tɛmazi gwã́, n ma tàasikà, ni yãe eao, asa ma zɛò ma lɛ́ a ma kalikɛ̃o. +Mili tɛ́ gbɛ̃nazĩna yãkɛaↄzio, mili gbɛ̃́ pãsĩↄ ↄlɛsɛo. +Ma bɛ n zɛ́u súsu, mi pãalɛ n yã́ɛo. +Málɛ lɛzunzi, asa ńyↄ̃ wea. Lua, swã́sɛ ma wabikɛai. +Ǹ n gbɛ̃kɛ bↄnsaɛ kɛmɛɛ, gbɛ̃́ pↄ́ nànziↄ bↄ ń ibɛɛↄ ↄzĩ. +Laaidↄa lá ń wɛ́bɛsianawa, ní ma sↄlↄ n kúlukulunau. +Ma si gbɛ̃vãi pↄ́ aaì ĩadaaↄwa, ma ibɛɛ pↄ́ liaamazipiↄ. +Aali gbɛ̃e wɛgwao, an lɛ́ ì yↄ̃̀ↄ yã'o. +Aa pɛ̀lɛmazi aa lìamazi, aa wɛbìia kɛ́ aa e ma pã́lɛ zĩ́lɛ. +Aa ye ma taitai lán nↄ̀ↄmusu nↄandɛnawa, lán nↄ̀ↄkusi pↄ́ naalɛa gusaɛnawa. +Dii, fɛlɛ dańlɛ, ní ń kwɛ́, ma si gbɛ̃vãipiↄwa ń n fɛ̃ndao, +ma bↄ gbɛ̃́piↄ ↄzĩ ń n gbãao. An baa ku dṹniaɛ bee guu, an àizɛɛ ìↄ dińzi, an nɛ́ↄ ì kã́, aaì pↄ́ pↄ́ fɛ̃̀ↄ kálɛ ń nɛ́piↄnɛ. +Má wɛsinlɛ ma nↄ̀sɛmaa yã́i, tó ma n e ma vugↄↄ, bee a mↄa. +Lɛ pↄ́ Dii zↄ̀blena Davidi sìɛ̀ gↄↄ pↄ́ à aà bↄ̀ Saulu ń aà ibɛɛ kĩniↄ ↄzĩ. +Má yenzi Dii, ḿmɛ ń ma gbãa ũ. +Lua mɛ́ ma gbɛsi ũ, mi naaàzi, ma Lua mɛ́ ma zɛgikĩi ũ, ì ma misi. A dɛ ma sɛ̀ngbao ũ, má aà náai vĩ, a dɛ ma suaban gbãa ũ, ì ma dↄ̃́a. +Mia baↄ galakpàmɛɛ, ga baikpàmɛɛ ma aɛ. +Ma yeelɛa guu màa ma Dii sìsi, ma lɛzù ma Luazi, ↄ̃ à ma lↄↄ , aa lùalua kɛ́ aà pↄ pà yã́i. +Súɛlɛ bↄ̀ aà níu, tɛ́ pↄ́ ì kṹmá bↄ̀ aà lɛ́u, a yↄ̃ↄ lɛ́ pipi aà aɛ. +À gusia kù azĩala, à luabɛsiana kɛ̀ a kúkĩi ũ. +Lousisia dↄ̀aa aà gawi pílɛaɛ, lougbɛ kwɛ̀, lou pìlɛpilɛ pãsĩpãsĩ. +Dii Musude pàla za musu, aà lↄↄ dↄ louvĩa ũ. +Kɛ́ n palamá Dii, ísia tↄↄlɛ bↄ̀ gupuau, kɛ́ n pↄbↄ̀ n níu, dṹnia zĩ́na bↄ̀ puizi. +Dii yãkɛ̀mɛɛ ma nↄ̀sɛmaa lɛ́u, à fĩabòmɛɛ ma gbãsĩsai lɛ́u. +Asa má Dii yãdilɛaↄ kũa, mi vãikɛ ma a Lua tò weo. +Aà ikoyãↄ ìↄ dↄaaamɛɛ, mi bↄ yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kpɛo. +Dii fĩabòmɛɛ ma nↄ̀sɛmaa lɛ́u, asa a è má kú gbãsĩsaiɛ. +Dii, ni ma filia tɛfɛlɛ, ma Lua, ni ma gusia lilɛ gupua ũ. +Luapi sↄ̃, aà yãkɛa bↄ̀lɛi.gbɛsi ũi? +Ì zĩkaa dadamɛɛ e ma gã̀sĩ fↄ̃ mↄgotɛ̃ sá gá. +Ni n zĩblesɛ̀ngbao kpaa, ń ma kũa ń n ↄplaao, ni naalɛ ǹ ma tↄbↄ. +Ma pɛlɛ ma wɛ̀lɛↄzi ma ń kũkũ, mi kpɛkpao e ma gɛ ń dɛdɛò. +Ma ń wiwi, aai e fɛ̀lɛo, aa kwɛ̀ gↄ̃̀ kálɛa ma gbá zíɛ. +N ma gba gbãa,mìdɛ. +Ma ń kɛ́ búɛbuɛ lán luutɛ̃ pↄ́ ĩ́ana sɛ̀wa, ma táa'òmá lán zɛ́ guu pɛ̀lɛawa. +N ma bↄ gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̀lɛmanↄↄ ↄzĩ, n ma kɛ buiↄ mide ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ má ń dↄ̃oↄ lɛ́ zↄblemɛɛ. +Bui zĩ̀loↄ ì vlãnaumɛɛ, tó aa ma yãmà, aaì misiilɛmɛɛ. +Dii ku! Báaaden ma gbɛsi ũ! Wà Lua ma Suabana tↄbↄ. +Lua mɛ́ ì tↄsimɛɛ, ì buiↄ totomɛɛ. +Ń tò ma pili ma ibɛɛↄwa, n ma gba gbãa dɛ ma wɛ̀lɛↄla, n ma bↄ gbɛ̃́ pãsĩↄ ↄzĩ. +A yã́i má n sáaukpa buiↄnɛ, má n táasilɛ, Dii. +Dii ì zĩ̀ zↄ̃ↄ ble kía pↄ́ á sɛ̀ɛ, ì gbɛ̃kɛkɛ kía pↄ́ á kpàpiɛ, ma Davidi ń ma buiↄ e gↄↄpii. +Musu ì Lua gawi bↄ gupuau, bàluma pↄ́ↄ ì aà zĩ ↄlↄnɛ́. +Ìↄ yãdanɛ́ lá gu lɛ́ dↄ, ì dↄ̃a kpámá gwã́ ń gwã́o. +Ìli yã'oo, aà yã'oa bui kuo, wìli a kĩ́a mao. +Aà lↄↄ ì gɛ́ dṹnia guu píi, aà yã'oa ì gɛ́ e tↄↄlɛ lɛ́wa. Lua kpɛdↄ̀ ĩatɛ̃ɛ we, +ì bↄ kpɛ́u à bilɛ lán nↄsɛnawa, ì fɛlɛ ń táo ń pↄnao lán nɛgↄ̃nawa. +Ì fɛlɛ luabɛ lɛ́la, ì pãa gɛ́ e a lɛ́le, pↄe líↄ ulɛa a pusuio. +Dii ikoyã paɛa, ì ń nↄ̀sɛ níninɛ́. Dii yã́ náai vĩ, ì lɛda ↄ̃nↄsaideↄwa. +Dii ì ↄtona dↄnɛ́ súsu, ì ń pↄ kɛ na. Dii yãdilɛaↄ gbãsĩ vĩo, ì ń oa weenɛ́. +Misiilɛa Diiɛ zɛ́pi wɛbↄa, waↄ tɛi gↄↄpii, Dii yã́kpalɛkɛa sĩana vĩ, yã́pi ìↄ maa wásawasa. +Aà yãmaa dɛ vuaa, baa vua maa, a na dɛ zↄ́'ia, baa zↄ́ bùsu. +Ni lɛda mapi n zↄ̀blenawa, gbɛ̃́ pↄ́ n yã́ kũa ài ìↄ zↄ̃ↄ. +Démɛ a fↄ̃ yã́ pↄ́ álɛ zãwàↄ dↄ̃i? Sùuukɛmanↄ ń ma tàae pↄ́ ulɛaↄ. +Ńsu to mapi n zↄ̀blena dↄ́ɛnnↄo, duuna su gbãableao, míↄ kú wásawasa tàae zↄ̃ↄ sai. +To yã́ pↄ́ lɛ́ bↄ ma lɛ́u ń làasoo pↄ́ kú ma sↄ̃uo kangu Dii, ma gbɛsi, ma Suabana. +Dii sinnↄ n yeelɛa guu, Yakↄbu buiↄ Lua n sɛ lɛsĩ. +Kua za aà kúkĩi a n suaba, kua za Siↄna a dↄnlɛ. +Aà n sa'oa píi sí, n sa'obↄↄ i dↄaàgu. +Aà pↄ́ pↄ́ n pↄ gbà kpama, aà to ǹ yã́ pↄ́ ńlɛ yá le, +wí gulakɛ zĩ pↄ́ ń blè yã́ musu, wí dàlapoo da ń wá Lua tↄ́o. Dii wabi pↄ́ ń kɛ̀ sinnↄ píi. +Má dↄ̃̀ sa Dii ì kía pↄ́ a kpà suaba, ì siaànↄ za a bɛ pↄ́ a kua adoau, i to aà zĩble ń a gã̀sa gbãao. +Gbɛ̃eↄ ì zĩkasↄ̃goↄ náaikɛ, gbɛ̃eↄ ì sↄ̃́ↄ náaikɛ, wápiↄ sↄ̃, Dii wá Lua náai wi kɛ. +Ampiↄ, aa kúlɛ aa lɛ́lɛ, wápiↄ sↄ̃ wáↄ zɛa gíũgiũɛ. +Dii, to kí zĩble, tó wa lɛzùnzi, síwanↄ. +Dii, kí lɛ́ pↄnakɛ ń n gbãao, aà pↄ na maamaa kɛ́ ń tò à zĩblè. +N pↄ́ pↄ́ aà pↄ gbà kpàwà, ni gí aà wabikɛa síiaànↄo. +N danlɛ kɛ̀ɛ̀ ń ɛ̀fãai zↄ̃ↄo, n vua fùa kpàɛ̀. +À wɛ̃ni gbɛ̀ama, ↄ̃ ń kpàwà, ń tò a ku e gↄↄpii. +Aà gawi zↄ̃ↄ kɛ́ ń tò à zĩblè, n gawi ń zↄ̃ↄkɛo kpàwà. +Niↄ báaadaaàgu gↄↄpii, n kuaaànↄ tò aà pↄ kɛ̀na. +Asa kí Dii náai vĩ, kua Musude gbɛ̃kɛu a kpaguao. +Ńyↄ̃ ↄdiɛ n ibɛɛↄwa, ńyↄ̃ n wɛ̀lɛↄ kṹ ń n ↄplaao. +Ńyↄ̃ ń kɛ mua yàa ũ n mↄgↄↄ, Dii a ń míↄnzↄ̃ a pↄfɛ̃gↄↄ, i to tɛ́kũmá. +Ńyↄ̃ ń nɛ́ↄ midɛ dṹnia guu, ní ń buiↄ kɛ̃ gbɛ̃nazĩnaↄwa. +Baa tó aa lɛkpàaĩnzi, an pↄeã a fↄ̃ zĩkɛo. +Ńyↄ̃ ka dↄdↄ ń wɛ́wa, ńyↄ̃ to aa kpɛkpa. +N gbãa guu, Dii, ǹ nzĩa kã́fĩ, wí lɛsi wà n gↄ̃sakɛ táasilɛ. +Ma Lua, ma Lua, bↄ́yãi n ma to wei? Ma wiilɛ̀, àkɛa ńlɛ mↄ́ ma suabaio ni? +Ma Lua, ma lɛzùnzi fãanɛ, ni weao, ma wiilɛ̀ma gwãasĩna, ↄ̃ ń nílɛ. +N kua adoa, ń zↄ̃lɛa báawa, ↄ̃ Isailiↄ ì ń táasilɛ. +Ḿmɛ wá deziↄ n náaikɛ̀, aa n náaikɛ̀ ↄ̃ n ń mìsi. +Aa lɛzùnzi ↄ̃ aa bↄkĩi è, aa n náaikɛ̀ ↄ̃ wí i ń kũo. +Kↄ̀ↄtɛ̃n ma ũ, gbɛ̃nazĩnan ma ũo, wàlɛ ma sↄ̃sↄ̃, wàlɛ sakamagu. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma gwaↄ lɛ́ ma yáalↄ, aalɛ lɛsuikɛa, aalɛ mikɛ déũdeũ aalɛ mɛ: +Lá àlɛ Dii náaikɛ, aà aà bↄ, tó aà yã́ kàaàguɛ, aà aà misi. +Ḿmɛ n ma bↄ ma da nↄ̀sɛu, n ma dↄ aà yↄ̃́wa. +Má na n ↄzĩ za nɛasakpɛuɛ, ń dɛ ma Lua ũ za ma da nↄ̀sɛu. +Ńsu ǹyↄ̃ kumanↄ zã̀o, asa taasi lɛ́ mɛkpa, mɛ́ gbɛ̃e ku à dↄmalɛo. +Wa liaamazi dasidasi lán zugaaeↄwa, wa pooamazi lán Basana zuswanaↄwa. +Wàlɛ lɛdↄdↄa lán nↄ̀ↄmusu ↄↄlↄna pↄ́ aalɛ pↄ́ taitaiↄwa. +Ma gbãa gɛ̃̀zɛa lán í kↄ́lɛawa, ma guↄ bↄ̀ↄũ píi, ma mɛ yↄ̀ lán zↄsawa. +Ma kòlo giigàga lán pɛ̃nkasowa, ma lɛ́na nàalɛ ma lɛ́ musu. Wà ma wulɛ lán gɛwa bùsutiu. +Gbɛ̃́ↄ liaamazi dasidasi lán gbɛ̃ↄwa, gbɛ̃vãipiↄ nↄ̀nↄaamazi, aa ma ↄↄ ń ma gbáↄ fↄ̃̀fↄ̃. +Má fↄ̃ mà a wáↄ nao píi. Wà wɛbìibii, wàlɛ ma gwa, +wàlɛ ma pↄkasaↄ kpaalɛ, wàlɛ tɛ́lɛpa ma ulatao yã́ musu. +Dii, ńsu ǹyↄ̃ kumanↄ zã̀o, ḿmɛ ń ma gbãa ũ, mↄ dↄmalɛ kpakpa, +ma bↄ an fɛ̃nda lɛ́zĩ, ma wɛ̃ni si gbɛ̃piↄ swaawa, +ma bↄ nↄ̀ↄmusupiↄ lɛ́zĩ, ma si zùsɛ̃lɛpiↄ kↄ́bawa, +mí n tↄbↄ ma gbɛ̃́ↄnɛ, mí n táasilɛ kↄ̃kãaa guu. +Á Dii vĩakɛnaↄ, à aà táasilɛ, á Yakↄbu buiↄ, à aà tↄbↄ, á Isailiↄ, à misiilɛɛ̀. +Asa i saka taasideguo, i aà wɛ̃nadekɛ yaboo, i mikpɛdↄɛ̀o, à swãkpà aà wiilɛai. +Má n táasilɛ balu guu, má lɛ́ pↄ́ má kɛ̀ma fĩabo n vĩakɛnaↄ wáa. +Taasideↄ pↄble aa kã́, Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄ aa aà táasilɛ, aaiↄ ku gↄↄpii. +Dṹnia bṹu gbɛ̃́ↄ Dii dↄ̃, aai zɛaànↄ, bui pↄ́ kúuↄ kúlɛɛ̀ píi, +asa kpalableaá Dii yã́ɛ, ì kible bui píiwa. +Dṹnia gbãadeↄ kúlɛɛ̀ píi, gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ gɛ́kĩiↄ misiilɛɛ̀ píi. +An buiↄ zↄbleɛ̀, aa Dii yã́ dau siu ziadeↄnɛ, +aai o gbɛ̃́ pↄ́ wi ń i yãaoↄnɛ lá à yãnakpàmá, asa a kɛ̀. +Davidi lɛ. Dii mɛ́ ma dãna ũ, pↄe a kɛ̃́sãao. +Ì ma wúlɛ sɛ̃̀bↄlↄkĩi, ì gɛmanↄ í kílikili saɛ. +Ì ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ, ì dↄaamɛɛ zɛ́ maaↄ guu a tↄ́ yã́i. +Baa tó má bɛ gusisi pãsĩu, má vãi vĩakɛo, asa ń kumanↄ, n sↄ̃na ń n goo ì ma gba sↄ̃. +Ni blɛkalɛ ma aɛ ma ibɛɛↄ wáa, ni nísidↄↄ ma miwa, ni íka ma toona pai yɛlɛlɛ. +Nama ń gbɛ̃kɛo aↄ kumanↄ gↄↄpiiɛ, míↄ ku Dii ua e ma wɛ̃ni lɛ́u. +Davidi lɛ. Tↄↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ kuwàↄá Dii pↄ́ɛ, dṹnia ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ píi. +À tↄↄlɛ zĩ́napɛ̀lɛ ísiau, a kàlɛ ń swaↄ. +Démɛ zɛvĩ à dɛdɛ Dii sĩ̀sĩwai? Démɛ a fↄ̃ gɛ̃ aà uai? +Gbɛ̃́ pↄ́ tàae vĩo mɛ́ aà nↄ̀sɛ pua, mɛ́ ìli zɛ ń tã́aↄo, mɛ́ ìli lɛgbɛ̃ ń mↄafilioo. +Dii a báaada adegu, Lua aà Suabana a to yã́ bↄaànↄ na. +Màa a dɛ ń aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄ, Yakↄbu buiↄ Lua aɛyanapiↄ. +À bĩ́ibↄlɛↄ wɛ̃wɛ̃, à gbà ziↄ wɛ̃wɛ̃, í tó Kía gawide gɛ̃. +Démɛ Kía gawidepi ũi? Dii nɛgↄ̃n gbãaɛ, Dii zĩ̀kan gbãaɛ. +Démɛ Kía gawidepi ũi? Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ Kía gawidepi ũ. +Davidi lɛ. Dii, ma azĩa kpàmaɛ, +ma Lua, málɛ n náaikɛ. Ńsu to wí ma kũo, ńsu to ma ibɛɛↄ tidↄmalao. +Wí a gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄnziↄ kũo, sema gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ n kpɛ pãↄ. +Dii, ǹ n zɛ́ ↄlↄmɛɛ, ní n yã́ dadamɛɛ. +Gɛmanↄ n sĩanau, ní dadamɛɛ, asa Lua ma Suabanan n ũ, ma wɛ́ ìↄ dↄnziɛ gↄↄpii. +N sùuu ń n gbɛ̃kɛo aↄ dↄngu, asa ń vĩ za káauɛ, Dii. +Ńsu tàae pↄ́ má kɛ̀ↄ yãdao ge duuna pↄ́ má kɛ̀ ma ɛ̀waasogↄↄ. Ma yã́ àↄ dↄngu gbɛ̃kɛ guu, kɛ́ ń maa yã́i, Dii. +Dii maa, ì yãkɛ a zɛ́wa, bee yã́i ì a yãdada duunkɛnaↄnɛ. +Ì zĩabusanaↄ da a zɛ́wa, ì yãmaa dadanɛ́. +Dii ìↄ gbɛ̃kɛ ń náaio vĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń a bàakuańnↄ yã́o. +Baa kɛ́ ma duuna zↄ̃ↄ Dii, sùuukɛmanↄ n tↄ́ yã́i. +Démɛ Dii vĩa vĩi? Dii ì ade da zɛ́ pↄ́ dɛ aà sɛwa. +Ade aↄ ku nama guu, aà buiↄ mɛ́ aa gↄ̃ ń bùsu vĩ. +Dii gbɛ̃kɛ vĩ ń a vĩakɛnaↄ, ì to aaↄ a bàakuańnↄ yã́ dↄ̃. +Ma wɛ́ ìↄ pɛ Diiwa gↄↄpii, asa ↄ̃mɛ ì ma gbá bↄ bau. +Ma wɛgwa, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ, asa má kú mado ń taasio. +Ma yã'ↄ̃maↄ kↄ̃̀ ma nↄ̀sɛ guu, ma bↄ ma wɛ́tɛ̃api guu. +Ma taasi ń ma pↄsiao gwa, ní ma duuna woloa píi. +Gwa lá ma ibɛɛↄ lìgua, aa zamagu pãsĩpãsĩ. +Ma wɛ̃ni dↄ̃́a, ní ma misi, ńsu to wí ma kũo, asa ma nanziɛ. +To sĩana ń kua maao àↄ ma dↄ̃́a, asa ma wɛ́ ìↄ dↄnziɛ. +Lua, Isailiↄ bↄ ń taasikɛaↄu píi. +Davidi lɛ. Yãnakpaa Dii, asa ma yãkɛ̀ a zɛ́wa, ma n náaikɛ̀ seasai. +Ma lɛ ǹ ma gwa Dii, ní ma nↄ̀sɛ ń ma làasooↄ gwa. +N gbɛ̃kɛ ìↄ dↄaamɛɛ, mi zĩkɛ n sĩanawa. +Mili zↄ̃lɛ ń ɛɛdeↄo, mili bɛbɛ ń mↄafilideↄo. +Má za duunkɛnaↄ kãaaau, mili zↄ̃lɛ ń gbɛ̃vãiↄo. +Ma a ↄ pìpi tàaesai seela ũ, málɛ lia n gbagbakĩizi, Dii, +kɛ́ mà e n sáaukpa lɛsia guu, mí n yãbↄnsaɛↄ kpàwakɛ. +Dii, má ye n kpɛ́ pↄ́ niↄ kuuzi, gu pↄ́ n gawi ì pilau. +Ńsu ǹ ma naaa ń duunkɛnaↄo, ńsu ǹ ma baa daaa ń gbɛ̃dɛnaↄo. +Vãi làasoo mɛ́ ìↄ dↄaanɛ́, an ↄ ìↄ pai ń gbagusaɛↄ. +Mapi sↄ̃ mi yãkɛ a zɛ́wa, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ ní ma suaba. +Ma zɛkĩi è gumaau, má Dii sáaukpa balu guu. +Davidi lɛ. Dii mɛ́ ma gupua ũ, ma Suabana ũ, dé má vĩakɛɛ̀i? Dii mɛ́ ma ulɛkĩi ũ, dé vĩa mɛ́ a ma kṹi? +Tó gbɛ̃vãiↄ sìmazi ma taitaia yã́i, ge tó ma ibɛɛↄ ń ma wɛ̀lɛↄ ã̀naa, aa gɛ̃mbↄlɛ aa lɛ́lɛ. +Baa tó zĩgↄ̃ↄ koezↄ̃̀mazi, ma sↄ̃ a vĩo. Baa tó gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛa ń zĩo, ma sↄ̃ aↄ dilɛaɛ. +Yã́ mɛ̀ndo málɛ a wabikɛ Diiwa, yã́pi málɛ wɛɛlɛ maamaa. Má ye màↄ ku Dii ua e ma gↄↄ lɛ́waɛ, kɛ́ màↄ aà aɛya aà kpɛ́u we, mí wɛ́pɛ aà kɛfɛnkɛwa. +A ma ulɛ a kpɛ́u taasikɛgↄↄ, a ma gwa a zwã̀akpɛu, i ma zɛ gbɛ musu aafia. +Ma mi a fu ma ibɛɛ pↄ́ liaamaziↄla, mí sa'o Dii ua ń gulakɛao, mí lɛsi mà aà táasilɛ. +Tó ma lɛzùnzi Dii, wea. Ma wɛ̃nagwa ní ma yãma. +Ma nↄ̀sɛ lɛ́ lɛdaa mà n aɛya, Dii, málɛ n aɛya. +Ńsu mikpɛdↄ mapi n zↄ̀blenaɛo, ńsu bↄ ma kpɛ ń pↄfɛ̃oo. Ma Dↄnlɛden n ũ, ńsu ma vũaao, Lua ma Suabana, ńsu ma to weo. +Tó ma de ń ma dao pãkpàmazi, Dii a ↄliamazi. +Dii, ma da n zɛ́wa, dↄaamɛɛ zɛ́ súsu guu ma kpàkpanaↄ yã́i. +Ńsu to ma ibɛɛↄ ń pↄeã kɛao, asa seelade ɛgɛnaↄ lɛ́ yãdↄa, mɛ́ gbɛ̃́ pãsĩↄ lɛ́ pↄbↄ ń níu. +Má yã́ɛ bee náai vĩ kɛ́ má e: Dii a maakɛmɛɛ dṹniaɛ bee guu. +Wɛdↄ Diizi. Zɛ gbãa, ní sↄ̃dilɛ. Wɛdↄ Diizi. +Davidi lɛ. Dii ma gbɛsi, málɛ lɛzunzi, ńsu ǹ n swã́ kákamɛɛo. Tó ń nílɛ, má gↄ̃ lán gbɛ̃́ pↄ́ aa sì bɛdauↄwaɛ. +Málɛ wɛ̃na wii lɛma, swã́sɛmazi, málɛ ma ↄ sɛ n kúkĩi oi. +Ńsu ma gálɛ ń gbɛ̃́ bɛ̃̀ɛↄ ge vãikɛnaↄ sãnuo. Aaì yãna o ń gbɛ̃́deeɛ, ãma an zaa gbɛ̃́ↄu kɛ̀ zài. +Kɛnɛ́ ń yãkɛa ń ń vãikɛaowa, fĩabonɛ́ ń dàawa, a gbɛ i wí ń musu. +Aali Dii yãkɛa ń aà zĩkɛao yãdao, a ń fuangba, a ń zɛdↄo. +Ma Dii sáaukpà, asa à swãsɛ̀ ma wɛ̃na wiilɛai. +Dii mɛ́ ma gbãa ń ma sɛ̀ngbaoo ũ, má aà náai vĩ ma sↄ̃u. Ì dↄmalɛ, ma nↄ̀sɛ ì yáalↄ, mi aà sáaukpa ń lɛsiao. +Dii mɛ́ a gbɛ̃́ↄ gbãa ũ, a dɛ ulɛkĩi ũ kía pↄ́ a kpàɛ, ì aà suaba. +Ǹ n gbɛ̃́ↄ suaba, ní báaadańgu. Ǹ ń dã́dã, níↄ ń kũa gↄↄpii. +Davidi lɛ. Malaikaↄ, à Dii tↄbↄ, à gawi ń gbãao dↄ̃ Diiɛ. +À Dii tↄbↄ, à kúlɛ Diiɛ ń lousisi'ulaↄ daa. +Dii lↄↄ kú lousisia kpɛ, Dii gawide ì to lou pũna, Dii ku lousisia musu. +Dii lↄↄ gbãa dↄ, Dii lↄↄ gawi vĩ. +Dii lↄↄ ì sɛdɛ líↄ paa, Dii ì Libã bùsu sɛdɛ líↄ paa. +Ì to Libã gbɛ̀sĩsĩↄ vĩvĩ lán zunɛwa, ì to Ɛɛmↄ gbɛ vĩvĩ lán gáaenawa. +Dii lↄↄ ì bↄ ń loupilɛaↄ. +Dii lↄↄ ì gbáa dee, Dii ì Kadɛsi guwaiwai dee. +Dii lↄↄ ì líↄ zĩa, ì líkpɛ puakũ, gbɛ̃́ pↄ́ kú aà uaↄ i oɛ̀, Gawideɛ. +Dii ku í pↄ́ daa dṹniaa musu, Dii ìↄ zↄ̃lɛa Kía ũ gↄↄpii. +Dii ì a gbɛ̃́ↄ gba gbãa, Dii ì báaadańgu aaↄ aafia. +Lɛ pↄ́ Davidi dà Lua kpɛ́ sakɛ̃pↄ ũ. +Má n kã́fĩ Dii, asa n ma sɛ lɛsĩ, ni to ma ibɛɛↄ tidↄ̀malao. +Dii ma Lua, ma wiilɛ̀ma, ↄ̃ n ma gbãgbã. +Dii, n ma si miawa, ni to ma si bɛdauo. +Dii náaikɛnaↄ, à aà táasilɛ, à aà tↄbↄ, asa a kua adoaɛ. +Asa aa pↄfɛ̃a lí la ń lao leo, aà ɛ̀fãai mɛ́ ìↄ ku e gbɛ̃́ wɛ̃ni lɛ́u. Ɔ́ↄlↄa ìↄ ku gwã́, ↄ̃ gu ì dↄ ń pↄnao. +Kɛ́ má kú nama guu, ma mɛ̀: Má kpagua bauo. +Dii, kɛ́ n ɛ̀fãaikɛ̀mɛɛ, n ma zɛ gíũgiũ lán gbɛsiwa. Kɛ́ n mikpɛdↄ̀mɛɛ, ma gↄ̃ bíli guu. +Ḿmɛ ma lɛzùnzi Dii, ma kulɛkɛ̀ ma diiɛ ma mɛ̀: +Bↄ́ ài ma gaa ge ma sia bɛdau vĩi? Ma papa a n tↄbↄe? A n náai kpàwakɛe? +Ma yãma Dii, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ. Dii, ǹyↄ̃ dɛ ma Dↄnlɛde ũ. +N ma ↄ́ↄlↄa lìlɛ ↄ̃wãa ũ, n ma zwã̀nkasaↄ wòloa, n pↄna dàmɛɛ pↄkasa ũ. +Máↄ nílɛo, máↄ n táasilɛɛ, Dii ma Lua, máↄ n sáaukpa láasaiɛ. +Dii, ḿmɛ ma nanzi, ńsuli tó wí ma kũo. Lá ni yãkɛ a zɛ́wa, ma misi. +Swãdↄmazi, ní ma bↄ kpakpa. Gↄ̃mɛɛ ma misigbɛ ũ, zɛgikĩi pↄ́ a ma suaba ũ. +Ma gbɛsi ń ma ulɛkĩion n ũ, dↄaamɛɛ, ní gɛmanↄ n tↄ́ yã́i. +Ńsu to mà zu ba pↄ́ wa kpàmɛɛuo, asa ma Mìsinan n ũ. +Ma a wɛ̃ni nànɛ n ↄzĩ, ma bↄ, Dii Lua Sĩande. +Má za tã́a gbàgbanaↄgu, Dii má aà náai vĩ. +Má yáalↄ má pↄnakɛ ń n gbɛ̃kɛo, asa n ma gwa ma taasikɛa guu, ń dↄ̃̀manↄ ma yooyea guu. +Ni ma na ma ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩo, n ma gba dɛ̀ɛpookĩi. +Ma wɛ̃nagwa Dii, asa má yooyeaɛ, pↄsia tò ma wɛ́ gↄ̃̀ sùii, ma pↄ yà, ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà. +Pↄsia lɛ́ ma wɛ̃ni mↄsↄ, aaukɛa lɛ́ ma wɛ̃ lao, làasoo tò má yɛ̃̀ɛɛ vĩ lↄo, ma wáↄ kɛ̀ múumuunnↄ. +Ma gbɛ̃́deeↄ ì sakamagu ma ibɛɛↄ yã́i, ma yã́ ì ma gbɛ̃́ↄ vĩakũ maamaaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ kpaaũmanↄ gãaɛↄ ì pãalɛmɛɛ. +Ma yã́ i dↄ gbɛ̃egu lↄo ma gↄ̃ lán gɛwa, ma gↄ̃nɛ́ lán oogboowa. +Miↄ ma gbɛ̃́ dasiↄ lɛ́ ma pe, vĩa pↄ́ↄ liaamazi. Aaì kãaa aa lɛkpaaĩmazi, aaì lɛdoũkɛ ma wɛ̃nibↄa yã́i. +Mapi sↄ̃, ḿmɛ má n náai vĩ, Dii, mi mɛ ma Luan n ũ. +Ma wɛ̃ni ìↄ ku n ↄzĩ gↄↄpiiɛ, ma si ma ibɛɛ pↄ́ lɛ́ ma wɛↄwa. +Mapi n zↄ̀blenawa wɛgwa, ma suaba n gbɛ̃kɛ yã́i. +Dii, ńsu to wí ma kũo, asa ma lɛzùnzi. To wí vãikɛnaↄ kṹ, to an lɛ́ àↄ kpaaũa tɛ̃́ɛnau, +to an lɛ́na ɛɛtonaↄ naalɛ. Aaì dↄ́ɛ ń gbɛ̃maaↄ, aaì sakańgu ń ĩ́andãao. +Àizɛɛ pↄ́ ń kã̀aa n vĩakɛnaↄnɛ zↄ̃ↄ, ni ɛ̀fãaikɛ gbɛ̃́ pↄ́ nanziↄnɛ gbɛ̃́pii wáa. +Tó gbɛ̃́ↄ lɛkpàaĩńzi, ni ↄkuńla, tó wàlɛ lɛkpaakɛńnↄ, ni ń ulɛ n guu. +Ma Dii sáaukpà, asa a yemazi zↄ̃ↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ wà koezↄ̃̀i guu. +Gili gɛ̃̀magu we, ↄ̃ ma mɛ̀: N ma vũaaɛ. Kɛ́ ma suabalɛ zùnzi, n ma wɛ̃na wiilɛa mà. +Dii yãmanaↄ, àↄ yeaàzi. Dii ì a náaikɛnaↄ dↄ̃́a, ì fĩabo zĩakãfĩnaↄnɛ a lɛ́ gbɛu. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á wɛ́ dↄ Diiziↄ, àↄ gbãa à á sↄ̃dilɛ. +Davidi lɛ. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii aà tàae wòlowà à aà duuna kɛ̃̀wà ũ. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii lí aà tàae yãda lↄo mɛ́ mↄafili kú aà nↄ̀sɛ guuo ũ. +Kɛ́ má nílɛ ń ma duunao, ma ibàba, ma wii ìↄ dↄ za kↄↄ e oosi. +N ↄtↄ̃ↄlɛaa fãanɛ ń gwãasĩnao, ma yɛ̃̀ɛɛ làa lá guantɛ̃na ĩatɛ̃ ma gbɛ̃wa. +Ɔ̃ ma wenɛ ma duunai, mi a yãvãi ulɛnɛ lↄo. Ma mɛ̀ má a tàaeↄ onɛ Dii, ↄ̃ n ma duuna kɛ̃̀a. +N náaikɛna wabikɛma a gↄↄwa, tó yã'ĩa lɛ́ mↄ́, a aà le lↄo. +Ma ulɛkĩin n ũ, ni ma bↄ wɛ́tɛ̃a guu, ni liamazi ǹ ma suaba. +Dii òmɛɛ à mɛ̀: Má yãdanɛ, mí n da zɛ́ pↄ́ dɛ ǹ sɛwa, má lɛdama, míↄ wɛ́tɛnzi. +Ńsu ǹyↄ̃ ku làasoosai lán sↄ̃́ ge sↄ̃baonawao. Tó ni ã̀asĩna kánɛ́ ge kpío, aali n dↄ̀ↄ sɛo. +Yã'ↄ̃ma ì li gbɛ̃vãiↄla, Dii gbɛ̃kɛ ì li aà náaikɛnaↄla. +Gbɛ̃maaↄ, à pↄnakɛ ń Diio, nↄ̀sɛpuadeↄ, à gulakɛ, í yáalↄ. +À gulakɛ Diiɛ gbɛ̃maaↄ, à kũ̀ nↄ̀sɛpuadeↄ aà táasilɛɛ. +À Dii tↄbↄ ń domao, à lɛsiɛ̀ ń mↄↄnao. +À lɛ̀ dafu siɛ̀, à pↄ́ lɛ́ ń dↄ̃ao ń pↄna wiio. +Asa yã́ pↄ́ Dii ò sĩana vĩ, a náai vĩ a yãkɛa píi guu. +A ye yãmaai ń yã́zɛdeo, Dii gbɛ̃kɛ dṹnia pà. +Dii yã'oa mɛ́ musu kɛ̀, aà lɛ́'ĩana mɛ́ musupↄↄ pɛ̀pɛ. +À ikàlɛ gudoũ, à gↄ̃̀ ísia ũ, à íↄ kã̀aa, à gↄ̃̀ ísi ũ. +Dṹnia gbɛ̃́pii, à vĩakɛ Diiɛ, gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ píi, à misiilɛɛ̀. +Asa à yã'ò ↄ̃ dṹnia kɛ̀, à yãdìlɛ ↄ̃ à gↄ̃̀ kálɛa. +Dii ì lɛ́ pↄ́ buiↄ kpàaĩ gboo, ì kpa bùsudeↄnɛ ń yã́ pↄ́ aalɛ yáo. +Yã́ pↄ́ Dii zɛ̀ò ìↄ zɛa gíũgiũ, yã́ pↄ́ aà pↄ gbà ìↄ ku gↄↄpii. +Báaaden bui pↄ́ Dii dɛ ń Lua ũ à ń sɛ́ a pↄ́ ũↄ ũ. +Za musu Dii ì gugwa zĩ́lɛ, ì gbɛ̃nazĩnaↄ e píi. +Za aà kúkĩi ì wɛpã gbɛ̃́ pↄ́ kú dṹnia guuↄla píi. +Aàpi mɛ́ sↄ̃ dↄ̀ baadeɛ, ì wɛsi ń yãkɛaↄlɛ píi. +Kía lí zĩble a zĩgↄ̃ dasikɛ yã́io, zĩ̀kanae lí bↄ a gↄ̃sakɛ yã́io. +Sↄ̃́ náaikɛa à ń bↄ ɛɛ vĩ, baa ń a gbãakɛo a fↄ̃ gbɛ̃́ suabao. +Dii wɛ́ pɛa a vĩakɛnaↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄ aà gbɛ̃kɛziↄ. +A ń bↄ ga lɛ́zĩ, a ń gwa aafia nↄana gↄↄ. +Wá wɛ́ ìↄ dↄ Diizi, ↄ̃mɛ wá Dↄnlɛde ũ, wá sɛ̀ngbao ũ. +Asa Dii ↄ̃ wá pↄ ì kɛwà na, wá aà tↄ́ pↄ́ a kua adoa náai vĩ. +Dii, n gbɛ̃kɛ àↄ kúwanↄ lá wá wɛ́ dↄnziwa. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ à azĩa dìlɛ ĩ́ande ũ Abimɛlɛki aɛ, ↄ̃ Abimɛlɛki aà yà, à tà. +Máↄ Dii sáaukpa gↄↄpiiɛ, míↄ aà táasilɛ lá gu lɛ́ dↄ. +Máↄ ĩ́anadã Dii yã́ musu, taasideↄ i ma, aai pↄnakɛ. +À zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ Diiɛmanↄ, wí aà tↄbↄ sãnu. +Ma Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛ ↄ̃ a wèa, à ma bↄ ma sↄ̃̀deedee guu. +Gbɛ̃́ pↄ́ aà wɛ́ dↄaàzi a yáalↄ, aà gɛɛ a gↄ̃ kpa aà wɛ́i bauo. +Ma taasidekɛ guu ma lɛzù Diizi, ↄ̃ à ma yãmà à ma bↄ ma yooyea píi guu. +Dii Malaika ìↄ ku a vĩakɛnaↄ saɛ, ì ń bↄ. +À iɛ àↄ dↄ̃ lá Dii maa, báaaden gbɛ̃́ pↄ́ nàaàzi ũ. +Dii gbɛ̃́ↄ, à vĩakɛɛ̀, pↄe lí kɛ̃́sã aà vĩakɛnaↄwao. +Nↄana ì nↄ̀ↄmusu dɛ, pↄblea ì kɛ̃́sãwà, ãma pↄmaae lí kɛ̃́sã Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄwao. +Gbɛ̃́ↄ, à mↄ ma yãma, mí vĩakɛa Diiɛ dadaɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye a wɛ̃ni àↄ maa, mɛ́ a ye a kua àↄ na, +aà a lɛ́ fↄ̃́ ń yãvãi oao, asu to ɛɛ bↄ a lɛ́uo. +Aà mikɛ̃ vãiwa, i maakɛ, aà aafia zɛ́ wɛɛlɛ, iↄ tɛi. +Dii ìↄ wɛ́tɛ gbɛ̃maaↄzi, ì swã́kpa ń wiilɛai. +Dii ì mikpɛdↄ vãikɛnaↄnɛ, kɛ́ an yã́ su dↄ gbɛ̃egu lↄo yã́i. +Tó wà lɛzù Diizi, ì ma, ì ń bↄ ń yooyea píi guu. +Dii kãi ń gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ yàↄ, ì dↄ gbɛ̃́ pↄ́ an kã́ gàↄlɛ. +Taasi ìↄ gbɛ̃maa le mↄ̀ↄmↄↄ, ãma Dii ì aà bↄ a guu píi. +Ì aa wáↄ dↄ̃́aɛ̀ píi, ìli ɛ́o, baa mɛ̀ndo. +Kìsia a gbɛ̃vãiↄ dɛdɛ, yã́ a zↄ̃lɛ gbɛ̃maa ibɛɛↄwa. +Dii ì a zↄ̀blenaↄ suaba, yã́ a zↄ̃lɛ gbɛ̃́ pↄ́ nàaàziwao. +Davidi lɛ. Dii, íbɛlɛsɛ ń ma ibɛɛↄ, zĩka ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ kamanↄↄ. +Ǹ n sɛ̀ngbao ń n gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ, ní fɛlɛ dↄmalɛ. +Ǹ n sↄ̃na ń n fɛ̃ndao sɛ dↄ, gɛ da gbɛ̃́ pↄ́ pɛ̀lɛmaziↄlɛ. Omɛɛ ma Suabanan n ũ. +To gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma wɛↄ kpɛkpa, wí i ń kṹ. To gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ vãikpaaĩmanↄↄ fua, mí ń kpɛ e. +Aaↄ dɛ lán ése ṹa pↄ́ ĩ́ana sɛ̀lɛwa, Dii Malaika i pɛ́lɛńzi. +An zɛ́ àↄ gusia vĩ ń zãanao, Dii Malaika i ↄzↄ̃ńzi. +Asa aa ɛyↄ̃̀mɛɛ pãɛ, mi yãe kɛnɛ́o, ↄ̃ aa ba kpàmɛɛ. +To músi ń le, i kɛnɛ́ zãma ũ. To ba pↄ́ aa kpàmɛɛ ń kṹ, aai lɛ́lɛ ɛ pↄ́ aa yↄ̃̀pi guu. +Ma pↄ i gbasa kɛ Diiwa na, mí pↄnakɛ kɛ́ à ma suabà yã́i. +Má o ń nↄ̀sɛmɛndoo, Dii, démɛ kànwai? Ni taasideↄ si gbãamↄnɛdeↄwa, ni wɛ̃nadeↄ bↄ ń wɛtãnaↄ ↄzĩ. +Seelade ɛgɛnaↄ ì fɛlɛmanↄ, aaì yã́ pↄ́ má a yã́ dↄ̃o lalaa. +Aaì maa fĩabomɛɛ ń vãio, ↄ̃ ma gↄ̃ gbɛ̃ando ũ. +Tó aalɛ gyãkɛ yãa sↄ̃, mi zwã̀nkasa daɛ, mi azĩa kɛ̃́sã ń lɛyeao, mi wabikɛnɛ́ láasai, +lá aa dɛ ma gbɛ̃na ge ma gbɛ̃́ ũwa. Miↄ bɛ mipɛlɛa ń oosisio, lá ma da málɛ wɛ̃nakɛɛ̀wa. +Ãma kɛ́ ma gɛ̃mbↄlɛ, aa kã̀aamazi ń pↄnao, aa ma zãmakɛ̀ aa ã̀naa, aa ĩadàa láasai. +Aa ma àlafiikɛ̀ pãsĩpãsĩ, aa lɛ́sakã̀mazi. +Dii, ńyↄ̃ↄ ma gwa màa e bↄɛ ni? Nↄ̀ↄmusupiↄ lɛ́ ma taitai, ma símá màↄ ku. +Má n tↄbↄ balu guu, má n táasilɛ dasi guu. +Ńsu to ma ibɛɛↄ tidↄmalao, ńsu to gbɛ̃́ pↄ́ zamagu pãↄ ma gwa ń wɛdooo. +Yãna lí bↄ ń lɛ́uo, aaì yãdↄ yãkelesaideↄwa. +Aaì lɛ́ ɛlɛa aa mɛ: Ɛ̃hɛ̃, ɛ̃hɛ̃, wá wɛ́ mɛ́ è. +Dii, n wɛsìɛ, ńsu ǹyↄ̃ nílɛao, ma Dii, ńsu ǹyↄ̃ zã̀manↄo. +Ma Lua, fɛlɛ zɛmanↄ, ma Dii, tó yã́ bↄmanↄ na. +Ni yãkɛ a zɛ́wa Dii, yãnakpaa, ma Lua, ńsu to aa tidↄmalao. +Ńsu to aa o ń sↄ̃u wa ma nɛo, ńsu to aa o wa ma mↄ bɛ̃̀ɛo. +Lá aalɛ pↄnakɛ ma yã'ea musu, to wí ń kṹ, mí ń kpɛ e. Lá aalɛ zↄ̃ↄkɛ blea, widamá, ní ń kpɛbↄ. +To gbɛ̃́ pↄ́ ma bↄa maa ì kɛnɛ́ naↄ pↄnakɛ, aai wiidↄi. To gbɛ̃́ pↄ́ ma bↄa aafia ì káńguↄ o gↄↄpii, Dii mɛ́ zↄ̃ↄ. +Mapi sↄ̃ má n náaiyã'ò, míↄ n táasilɛ gↄↄpii. +Dii zↄ̀blena Davidi lɛ. +Gbɛ̃vãi duuna yã́ dↄ ma sↄ̃wa, aà wɛ́ líↄ Lua wí vĩo, +asa ìↄ e gbɛ̃maan a ũ, ìli a duuna dↄ̃ à gbasa zauo. +Ɛɛ ń mↄafilio ku aà lɛ́u, à ↄ̃nↄ ń maakɛao tò. +Ì yãvãi wàaipa a wúlɛkĩi, ìli gí yãpãsĩio, ì azĩa pɛ́lɛ zɛ́ faasai guu. +Dii, n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ kà saanaↄwa, ń náai vĩ maamaa à zↄ̃̀ Luawa. +N maakɛa zↄ̃ↄ lán gbɛ̀sĩsĩↄwa, n yã́gↄ̃gↄ̃a lɛ́ vĩo lán ísia ɛwa. Dii, ni gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄ bↄ píi. +Lua, n gbɛ̃kɛ bɛɛɛ vĩ fá, gbɛ̃nazĩnaↄ ì sↄlↄ ń kúlukulunau. +Aaì n ua blɛ níside ble aa kã́, ni n swa'i pↄnade kpámá aa mi. +Asa ḿmɛ ń wɛ̃ni mi ũ, kua ń gupuau mɛ́ wá wɛ́ kɛ̃̀. +Ǹyↄ̃ gbɛ̃kɛkɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa n dↄ̃ↄnɛ ǹyↄ̃ gɛ́, gi ǹyↄ̃ nↄ̀sɛpuadeↄ suaba. +Ńsu to zĩakãfĩnaↄ ↄ̃zↄ̃ao, ńsu to vãikɛnaↄ ↄkɛmɛɛ yàayaao. +Gwa, mↄafilidepiↄ lɛ̀lɛ, aa gↄ̃̀ kálɛa sↄlↄlↄ, aa fↄ̃ fɛlɛo. +Davidi lɛ. Ńsu to gbɛ̃vãiↄ yã́ n kũ gbãao, ńsu vãikɛnaↄ gwea nidɛo, +asa aa giigaga gↄ̃̀ↄ lán sɛ̃waɛ, an maa a láa lán sɛ̃la ísiwa. +Dii náaikɛ, níↄ yãmaakɛ. Zɛ n bùsuu, níↄ inamiu. +To n pↄ kɛ Diiwa na, i n gba pↄ́ pↄ́ n nↄ̀sɛ yei. +Zɛ ń Diio, ǹ aà náaikɛ, i yã́ɛ beeↄ kɛnɛ: +A tó yã́ bↄnnↄ na lán gudↄawa, a to ǹ bↄ maa lán fãanɛwa. +Lɛkpaaũ Dii aɛ, ní sↄ̃́aaàzi, ńsu to saasɛna yã́ n kũ gbãa gↄↄ pↄ́ aà yã́ lɛ́ bↄlɛiɛo. +Pↄkũma tó, mikɛ̃ pↄpaawa. Ńsu to yã́ lí n kũ gbãao, ì mↄ́ ń vãikɛaoɛ. +Asa gbɛ̃vãiↄ midɛ, gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄ Diiziↄ mɛ́ aa gↄ̃ bùsu vĩ. +À gↄ̃̀ yↄↄ kɛ́ gbɛ̃vãiↄ aaↄ ku lↄo, baa tó n ń wɛɛlɛ, ńyↄ̃ ń eo. +Zĩabusanaↄ mɛ́ aaↄ bùsu vĩ, aaiↄ pↄnakɛò ń aafia zↄ̃ↄo. +Gbɛ̃vãi ì vãikpaaĩ ń gbɛ̃maao, ì lɛ́sakãaàzi. +Ãma Dii ìↄ aà yáalↄ, asa a dↄ̃ aà gↄↄ a pa. +Gbɛ̃vãiↄ ì fɛ̃nda wo, aaì ń kakpa sáa, kɛ́ aa e taasideↄ ń wɛ̃nadeↄ kwɛò, aai gbɛ̃́ pↄ́ an yãkɛa maaↄ dɛdɛ. +An zĩa fɛ̃nda a ń zↄ̃ ń sↄ̃u, wa ń sáↄ ɛ́'ɛnɛ́. +Yↄↄna pↄ́ gbɛ̃maa vĩ dɛ gbɛ̃vãi dasiↄ àizɛɛa. +Asa gbɛ̃vãiↄ gbãa a midɛ, ãma Dii ìↄ gbɛ̃maaↄ kũa. +Dii tàaesaideↄ yã́ dↄ̃, an kpaalɛ ìↄ dɛ ń pↄ́ ũ gↄↄpiiɛ. +Wí a ń kṹ yãpãsĩgↄↄo, baa tó nↄana kà, aaↄ kãaɛ. +Ãma gaga a gɛ̃ gbɛ̃vãiↄgu, Dii ibɛɛↄ láa lá sɛ̃̀bↄlↄ ì láawa, aa gɛ̃lɛ lán súɛlɛwa. +Gbɛ̃vãi ì pↄ́ sɛ̃amá, ìli a fĩaboo, gbɛ̃maa sↄ̃ ì gbada sↄũsↄũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Dii báaadàńguↄ mɛ́ aa gↄ̃ bùsu vĩ, gbɛ̃́ pↄ́ à lɛkɛ̀nɛ́ↄ sↄ̃ aa midɛ. +Dii mɛ́ ì zɛmikũ gbɛ̃́ɛ, aà pↄ ìↄ na aà kuawa. +Baa tó àlɛ lɛlɛ, a lɛ́lɛ sↄlↄlↄo, kɛ́ Dii aà kũa yã́i. +Ɛ̀waason ma ũ yãa, ↄ̃ ma zikũ̀, mi e Lua gbɛ̃maa vũ̀aa bauo, mi e aà nɛ́ↄ lɛ́ baakɛo. +Ìↄ gbada gↄↄpii ìↄ pↄ́ sɛ̃anɛ́, aà nɛ́ↄ aaↄ dɛ báaadeↄ ũɛ. +Mikɛ̃ yãvãiwa, níↄ yãmaakɛ, ní e ǹyↄ̃ ku gↄↄpii. +Asa Dii ye maakɛai, a a náaikɛnaↄ vũaao. Aaↄ ku aafiaɛ gↄↄpii, gbɛ̃vãiↄ sↄ̃ aa midɛ. +Gbɛ̃maaↄ mɛ́ aa gↄ̃ bùsu vĩ, aaiↄ ku we gↄↄpii. +Ɔ̃nↄyã ì bↄ gbɛ̃maa lɛ́u, aà lɛ́ ì yã́zɛde o. +Aà Lua ikoyã dↄ aà sↄ̃wa, aà gbá lí tii pↄewao. +Gbɛ̃vãi ì gbɛ̃maa kpákpa kɛ́ à e aà dɛ. +Dii a gbɛ̃maapi to aà ↄzĩo, a we yã́kpalɛ aà bleo. +Sↄ̃́a Diizi, níↄ aà yã́ kũa, i n kã́fĩ, ní gↄ̃ bùsu vĩ, ní gbɛ̃vãiↄ midɛa e. +Ma gbɛ̃vãi gbãadee è yãa, àlɛ ↄta lán lí pↄ́ gu kɛ̀ɛ̀ nawa. +Kɛ́ tá ma kpa we, a ku we lↄo, ma aà wɛ̀ɛlɛ, mi aà eo. +Tàaesaide yã́ gwa, wɛ́tɛ gbɛ̃maa yã́i, asa nↄ̀sɛniɛde buiↄ gↄ̃ bui ũ. +Ãma duunkɛnaↄ bãdɛ sãnusãnu, gbɛ̃vãiↄ bui a midɛ. +Dii mɛ́ a gbɛ̃maaↄ suaba, aↄ dɛnɛ́ ulɛkĩi ũ taasikɛgↄↄ. +Dii a dↄńlɛ, i ń bↄ, a ń sí gbɛ̃vãiↄwa, i ń suaba kɛ́ aa nàaàzi yã́i. +Dii, ńsu ma toto ń pↄfɛ̃oo, ńsu ma lele ń pↄkũmaoo. +N ka ma kũ maa, n ↄtↄ̃̀ↄlɛa. +Ma mɛ dáamavĩo n kpɛ̃nɛ yã́i, ma wá aafiao ma duuna yã́i. +Ma tàaeↄ dàmala, aa tↄ̃̀a lán aso gbiawa. +Ma b��ↄ lì fↄ̃na ũ, aa yaikɛ̀ ma sↄũkɛ yã́i. +Má kooa ma gↄ̃ dↄ̀lↄlↄ, miↄ bɛ oosisiaɛ gↄↄpii. +Ma wó lɛ́ wí sĩana, ma mɛ dáamavĩo. +Má yɛ̃̀ɛɛ vĩo, ma mɛ kɛ̀ múɛmuɛ, málɛ wiilɛ ma sↄ̃̀ pusubↄa yã́i. +Dii, ń pↄ́ pↄ́ má yei dↄ̃ píi, ni ma wea fɛ̀ɛɛ ma sã́asã. +Ma sↄ̃ lɛ́ vĩ gbò gbò, ma gbãa yã̀a, ma wɛ́ lɛ́ tɛkɛ lↄo. +Ma gbɛ̃naↄ ń ma gbɛ̃́ↄ ì ɛ̃mɛɛɛ, ma daɛↄ ì zɛmɛɛ zã̀zã ma bↄ yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye ma kaikɛↄ ì ma pá, ma wɛnaↄ ì vãikpaaĩmanↄ, aaìↄ mↄafiliyã gwa ń kↄ̃o gↄↄpii. +Ma gↄ̃ lán swãdowa, mili yãmao, ma gↄ̃ lán lɛ́nanaalɛadewa, mili lɛwɛ̃aao. +Má dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ lí yãmaowa, mili yã́zãsimáo. +Dii, ḿmɛ ma wɛ́ dↄnzi, ńyↄ̃ ma yãma, Dii ma Lua. +Ma mɛ̀ ńsu to aa tidↄmalao, ńsu to aa ĩ́anadã ma tiia guwa yã́io. +Ma ka lɛ́lɛa, miↄ ku yã'ↄ̃mauɛ gↄↄpii. +Má a yãvãiↄ siunɛ sa, asa ma duuna yã́i ma pↄ yaa. +Ma ibɛɛↄ gbãa mɛ́ aa aafia, gbɛ̃́ pↄ́ zamagu pãↄ dasi. +Aaì maa fĩabomɛɛ ń vãio, maa má tɛ́i, ↄ̃ aa íbɛlɛsɛ̀manↄ. +Dii, ńsu ma vũaao, ma Lua, ńsu ǹyↄ̃ kumanↄ zã̀o. +Mↄ dↄmalɛ kpakpa, ma Dii, ma Suabana. +Ma mɛ̀ máↄ azĩa kũa dↄ̃ɛ, má tó ma lɛ́ ma da duunauo. Tó gbɛ̃vãiↄ kumanↄ, má a lɛ́ fↄ̃́. +Ma lɛ́ kpaaũa, má kú kílikili, mi yãe oo, baa yãmaa, ↄ̃ ma yã'ↄ̃ma ɛ̀a kã̀fĩ. +Ma sↄ̃ pusu bↄ̀ ma guu, kɛ́ ma làasookɛ̀, ma nↄ̀sɛ tɛ́ bↄ̀, ↄ̃ ma yã'ò ma mɛ̀: +Dii, to mà a kua lɛ́ dↄ̃, ń ma gↄↄ dasilɛo. To mà dↄ̃ lá ma wɛ̃ni ì gɛ̃zɛa àa. +N ma wɛ̃ni lɛ́ yↄ̃̀ n ↄtão, ma kua dɛ wɛ́ ń níola n kĩ́io. Gbɛ̃́pii ì gɛ̃zɛa lán ĩ́anawaɛ, +gbɛ̃nazĩna bɛa ìↄ dɛ lán uenawaɛ. Ì kɛ bã̀abãa ì àizɛɛ kãaa, ãma a dↄ̃ dé a gↄ̃ɛ̀o. +Lá màaɛ, bↄ́ má wɛ́ aↄ dↄi lↄi? Ḿmɛ ma wɛ́ dↄnzi, Dii. +Ma tàaeↄ kɛ̃a, ńsu to mìsaideↄ ma àlafiikɛo. +Ma lɛ́ kpaaũa, mi a lɛ́ wɛ̃aao, asa ḿmɛ n yã́pi kɛ̀. +Ńsu ma gbɛ̃ lↄo, n ↄgbala lɛ́ ma kãsãnkɛ. +Ni gbɛ̃́ toto, ni aà wɛtã aà duuna yã́i, ni aà àizɛɛ sóso lán blɛ́wa. Gbɛ̃́pii ì gɛ̃zɛa lán ĩ́anawaɛ. +Ma wabikɛa si Dii, swã́kpa ma wiilɛai. Ńsu swã́kaka ma ↄ́ↄlↄaɛo, asa n nibↄn ma ũ, má dɛ bↄ̀mↄ ũ lán ma deziↄwaɛ. +Wɛwoa kɛ́ mà e màↄ weea, e màↄ kɛsai. +Ma wɛdↄ̀ Diizi maamaa, ↄ̃ à ma wɛgwà à ma wiilɛa mà. +À ma bↄ gbã́o kↄ̃fĩde guu, à ma si dɛɛwa. À ma gbá pɛ̀lɛ gbɛsi musu, à ma zɛ we gíũgiũ. +À lɛ̀ dafu dà ma lɛ́u, wá Lua táasilɛa pↄ́ ũ. Gbɛ̃́ↄ e dasi, vĩa i ń kṹ, aai Dii náaikɛ. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii náai vĩ mɛ́ ìli zɛ ń waladeↄ ń tã́agbagbanaↄo ũ. +Dii ma Lua, n yãbↄnsaɛkɛaↄ dasi, wa fↄ̃ yã́ pↄ́ ńlɛ yáwanↄↄ dↄdↄo. Tó má dàu lɛ́ siunɛ́, a lɛ́ vĩo, má fↄ̃ o píio. +Ń ye sa'obↄ ge gbaio, ↄ̃ ń tò ma swã́ mà. Ni sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ge duun awakpabↄ gbɛao. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Má kɛ́! Lá a ku lá guu ma yã́ musuwa. +Má ye n pↄeã kɛaiɛ, ma Lua, n ikoyã ku ma sↄ̃ guu. +Má yã́zɛde baokpa balu guu, má a lɛ́ kpaaũo lá ń dↄ̃wà Dii. +Lá ni yãnakpámá, má nílɛo, má n náai ń n gbɛ̃suabaao yã'o. Má gí n gbɛ̃kɛ ń n sĩandekɛo oi balu guuo. +Dii, ńsu gí ma wɛ̃nagwaio, to n gbɛ̃kɛ ń n sĩandekɛo ma dↄ̃́a. +Asa vãi pↄ́ liaamazi lɛ́ vĩo, ma tàaeↄ dàmala, má fↄ̃ gu'eo, a dasi dɛ ma mikãa, sↄ̃ kɛ̃̀magu. +Dii, suɛ, ma misi, Dii, kɛ kpakpa, mↄ dↄmalɛ. +To wí ma wɛnaↄ kṹ, aa ń mi pɛlɛ. To gbɛ̃́ pↄ́ ye mà yã'eↄ kpɛkpa, an gɛɛ gↄ̃ kpá ń wɛ́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì omɛɛ, tàalɛ, tàalɛↄ, to wí gↄ̃ ń ú ũↄ o láasai Dii zↄ̃ↄ. +Taaside wɛ̃naden ma ũ, làasookɛ ma yã́wa, Dii. Ḿmɛ ń ma Dↄnlɛde ũ, ma Mìsina ũ. Ma Lua, ńsu gɛ̃gɛ̃o. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ ì yɛ̃̀ɛɛsaide yãda ũ, Dii ì aà bↄ taasikɛgↄↄ. +Dii a aà dↄ̃́a, a aà gba wɛ̃ni, a báaadaaàgu aà bùsuu, a aà kpa aà ibɛɛↄwa aa ń pↄeã daɛ̀o. +Dii a zɛaànↄ aà gyãkɛa guu, a to aà gyãpi ble. +Ma mɛ̀: Dii, ma duunakɛ̀nɛ, ma wɛ̃nagwa, ní ma gbã́gbã. +Ma ibɛɛↄ lɛ́ ga kpaaĩmanↄ aa mɛ̀: A ga bↄɛ ni? Bↄɛ aà tↄ́ a midɛi? +Tó aa mↄ̀ ma gwai, yãyaaa aaì bↄlɛmɛɛ, aaì bao vãi wɛɛlɛ ma yã́ musu, ↄ̃ aaì fɛlɛ gɛ fãaa bàasi. +Ma zangudeↄ ì vãikpaaĩmanↄ, aaì àsi bɛ̃̀ɛ dↄa aaì mɛ: +Gagyã mɛ́ aà lè, a fɛlɛ a wúlɛkĩi beeu lↄo. +Baa ma kpàasia pↄ́ má aà náai vĩ wi pↄble sãnu bↄ̀ ma kpɛ. +Mpi sↄ̃ Dii, ma wɛ̃nagwa, ma gbã́gbã, mí fĩabonɛ́. +Tó ma ibɛɛↄ i kúkua dↄao, máↄ dↄ̃ sa kɛ́ ma yã́ kàngu. +Ń ma kũa ma nↄ̀sɛmaa yã́i, n aɛ ìↄ dↄa gↄↄpii. +Báaade Dii, Isailiↄ Lua za asĩnizĩ e gↄↄpii! Ãmi! Ãmi! +Kole buiↄ lɛ. +Lá tue ì swa saɛ nidɛ, màa n ni ku ma sↄ̃u, Lua. +Lua ni lɛ́ ma dɛ, Lua bɛ̃́ɛpi. Bↄɛ má e gɛ wɛsiaàlɛi? +Wɛ́'i mɛ́ gↄ̃̀ ma pↄblea ũ fãanɛ ń gwãasĩnao. Wìↄ omɛɛ gↄↄpii: N Lua ku máɛ la? +Yã́ɛ beeↄ dↄ̀magu, ↄ̃ málɛ ma nↄ̀sɛ yã́ↄ bↄlɛ. Miↄ gɛ́ yãa bíla guu e Lua ua, gbɛ̃́ↄ ì dↄdↄkↄ̃wa ma kpɛ ń gulao, dikpɛkɛnaↄ ì nↄnↄaa ń táasilɛao. +Bↄ́yãi ma sↄ̃ ↄ̃̀ↄkpài? Bↄ́yãi ma nↄ̀sɛ yài? Sema màↄ wɛdↄ Luazi, asa má ɛa màↄ aà táasilɛ, ma Suabana, ma Lua. +Ma sↄ̃ ↄ̃̀ↄkpà ↄ̃ n yã́ dↄ̀magu za Mizaa gbɛpↄlɛu Yuudɛ̃ mii, za Ɛɛmↄ gbɛ̀sĩsĩↄ sↄ̀ↄu. +Ni to isukaa kↄ̃fĩ àↄ dↄ, ísiↄ lɛ́ lɛzukↄ̃i, ń tò í lɛ́ damala, a sↄ̃́ lɛ́ tamanↄ. +Dii ì gbɛ̃kɛkɛmɛɛ fãanɛ, aà lɛ ìↄ dↄ ma lɛ́u gwãasĩna wabikɛa Lua pↄ́ ma wɛ̃ni ũwa. +Mi o Lua ma gbɛsiɛ: Bↄ́yãi ma yã́ sã̀ngui? Bↄ́yãi ń tò miↄ bɛ oosisia wɛ́tɛ̃a pↄ́ ma ibɛɛ lɛ́ mↄmɛɛ yã́ii? +Ma ĩadamadeↄ ì ma sↄ̃́sↄ̃, ma wá ìↄ wí, aaìↄ omɛɛ gↄↄpii: N Lua ku máɛ la? +Ma yãnakpaa Lua, zɛmanↄ bui gbɛ̃kɛsaide yã́ musu, ma bↄ gbɛ̃vãi koleapiↄ ↄzĩ. +Lua, ḿmɛ ń ma ulɛkĩi ũ, bↄ́yãi n gimazii? Bↄ́yãi ń tò miↄ bɛ oosisia wɛ́tɛ̃a pↄ́ ma ibɛɛ lɛ́ mↄmɛɛ yã́ii? +Ǹ n gupua ń n sĩanao zĩa, i dↄaamɛɛ e n gbɛ̀sĩsĩ musu, i gɛmanↄ e n kúkĩi we. +Mí gɛ́ n gbagbakĩi Lua, ma pↄ i kɛma na, Lua ma pↄna, mí n tↄbↄ ń mↄↄnao, Lua ma Lua. +Bↄ́yãi ma sↄ̃ ↄ̃̀ↄkpài? Bↄ́yãi ma nↄ̀sɛ yài? Máↄ wɛdↄ Luazi, asa má ɛa màↄ aà táasilɛ, ma Suabana, ma Lua. +Lua, yã́ pↄ́ ń kɛ̀ wá deziↄ gↄↄ, aa òwɛ̃ɛ wá swã́ mà. +N ↄpɛ̀ buipãleↄwa n ĩadàmá, n wá deziↄ kàlɛ ń gbɛu aa ↄtàu. +An fɛ̃nda mɛ́ ń ká bùsupiwao, an gã̀sa gbãa ↄ̃ aa zĩblèòo. N zĩa gã̀sa gbãa mɛ́ kɛ̀, n kuańnↄ gupùnɛ́, kɛ́ ń yeńzi yã́i. +Ḿmɛ ń ma kía ũ ma Lua, ni to Yakↄbu buiↄ zĩble. +Ń n báaao wi ↄpɛ wá ibɛɛↄwa, ń n tↄ́o wi ↄ̃zↄ̃ wá wɛ̀lɛpiↄwa. +I kɛ ma sá málɛ a náaikɛo, i kɛ ma fɛ̃nda mɛ́ ì ma bↄo. +Asa ḿmɛ ni wá sí wá ibɛɛↄwa, ni wida wá zangudeↄwa. +Lua, wiↄ n táasilɛ gↄↄpii, wiↄ n tↄbↄ láasai. +Ń beeo n ↄpɛ̀wá ń tò wí wá kṹ, nili bↄ ń wá zĩgↄ̃ↄ lↄo. +Ń tò wa pↄ̀ↄbↄzãkɛ̀ wá ibɛɛↄnɛ, ń tò wá zangudepiↄ wá pↄ́ↄ nàaa. +N ń gbá zɛ́ aa wá dɛdɛ lán sãↄwa, n wá fãaa buipãleↄ guu. +N n gbɛ̃́ↄ yìa àa'aa, ni ài'e ń yíaa yã́ musuo. +Ń tò wá saɛdeↄ wá sↄ̃sↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ liaawáziↄ wá láanikɛ̀. +Ń tò wa gↄ̃ yãa ũ buipãleↄnɛ, gbɛ̃́ↄ ìↄ midɛwɛ̃ɛ. +Miↄ kú ń wío gↄↄpiiɛ, ma gɛɛ gↄ̃̀ kpa ma wɛ́i, +ma láanikɛnaↄ ń ma sↄ̃̀sↄ̃naↄ yã́i ń ma ibɛɛ pↄ́ aa ye tↄsiaↄ yã́o. +Bee wá lé píi, baa kɛ́ n yã́ i sã́wáguo, mɛ́ wi ń bàakuawanↄ yã́ gbooo. +Wá nↄ̀sɛ i liaamao, wi kɛ̃ n zɛ́wao. +N wá wiwi n wá ká gu gbɛ̃gbondeu, n gusia zↄ̃ↄ kũ̀aawá. +Tó wá Lua tↄ́ sã̀wágu, ge tó wa wɛdↄ̀ dii zĩ̀lozi yãaɛ, +Lua a gí eie? Asa ↄ̃mɛ wá nↄ̀sɛ yã́ dↄ̃ píi. +N yã́i wá kú ga lɛ́zĩ gↄↄpii, wì wá dilɛ lán sã pↄ́ wa ń kòlokpaↄwa. +Vu, Dii! Àkɛa ńlɛ i'oi? Fɛlɛ! Ńsu wá vũaa gↄↄpiio. +Àkɛa n mikpɛlìwɛ̃ɛi? Wá wɛ̃nakɛa ń wá wɛtãao sã̀ngu yã̀? +Wa gↄ̃ ye bùsutiu, wa gↄ̃ wúlɛa tↄↄlɛ. +Fɛlɛ dↄwálɛ! Mↄ ǹ wá misi n gbɛ̃kɛ yã́i. +Gbɛ̃́ yenzide lɛ pↄ́ Kole buiↄ dà. +Yãna lɛ́ pipi ma sↄ̃ guu, ↄ̃ málɛ lɛɛ bee da ń kío. Ma lɛ́ na lán ladↄ̃n maa lákɛ̃bↄwa. +N kɛfɛnkɛ dɛ gbɛ̃́piia, n lɛgbɛ'i ìↄ na, báaa pↄ́ Lua dàngu láaa vĩo. +Zĩgↄ̃ pãsĩ, ǹ ń fɛ̃nda sɛ ǹ loo n kíakɛgawi seela ũ. +Di sↄ̃́ kpɛ gɛ zĩble n gawi guu sĩana ń yã́zɛdeo yã́i. Yã́ pↄ́ ì dimá kɛ ń n ↄplaa gbãao. +Kí, n kaↄ lɛ́ sↄ̃́nɛ, a gɛ̃ n ibɛɛↄ sↄ̃ kṹ, buiↄ kwɛ n gbázĩ. +yã́zɛdei, ń za vãigu. A yã́i tò Lua, n Lua, n kpa kpalau, à pↄna pìsima dɛ n gbɛ̃́ↄla. +Lí'ↄ gĩnana pìsi ń pↄkasaↄwa, mↄↄna'ↄ a n pↄ kɛ na n kpɛ́ pↄ́ wa kɛ̀kɛ ń wesa swaao guu. +Kí nɛnↄɛↄ ku n nↄ yenzideↄ guu, n nↄ dafu kú n ↄplaai, a Ofii bùsu vua zãblebↄↄ daa. +Nɛnↄɛna, swã́kpa ǹ ma! N mae bɛ ń n gbɛ̃́ↄ yã́ su dↄaanɛo. +N kɛfɛnkɛ lɛ́ kí mɛ lua, misiilɛɛ̀, asa n diin aà ũ. +Tiideↄ mↄ gbadanɛ, ↄdeↄ n aɛ wɛɛlɛ. +Kí nɛnↄɛpi zↄ̃lɛ kpɛa ń gawio, wà vua ba kɛ̃̀ aà pↄkasaↄwa. +Wàlɛ mↄaànↄ kípiɛ ń aà pↄkasa wɛ̃̀sãdeↄ daa. Nɛ́ wɛ̃́ndiapi mↄtɛnziↄ tɛaàzi, aalɛ mↄaànↄ aà kĩ́i. +Wàlɛ gɛ̃ńnↄ kibɛ, wàlɛ pↄnakɛ ń gulakɛao. +N nɛgↄ̃ɛↄ gↄ̃ n maeↄ gɛ̃ɛ ũ, ńyↄ̃ ń dilɛdilɛ kíaↄ ũ dṹnia guu píi. +Má tó n tↄ́ àↄ dↄ gbɛ̃́ↄgu láasai, bui píi iↄ n sáaukpa gↄↄpii. +Lua mɛ́ wá ulɛkĩi ń wá gbãao ũ, ìↄ dↄwálɛ gↄↄpii wá yooyeau. +A yã́i tò sↄ̃ lí kɛ̃́wáguo, baa tó dṹnia yà, mɛ́ gbɛ̀sĩsĩↄ kwɛ̀ ísiau, +baa tó ípi sùka a fùlabↄ̀, mɛ́ gbɛ̀sĩsĩↄ dèe ń kↄ̃fĩo. +Swa ku a í ì mↄ́ ń pↄnao Lua wɛ̃́lɛu, Musude kúkĩi pↄ́ a kua adoapi. +Lua ku wɛ̃́lɛpiu, a gↄ̃ bɛzia ũo, Lua a dↄaàlɛ gudↄlɛia. +Bui píi lɛ́ wiilɛ, kpalaↄ lɛ́ bãdɛ. Lua pũ̀na ↄ̃ dṹnia yↄ̀. +Dii Zĩgↄ̃de kúwanↄ, Yakↄbu buiↄ Lua mɛ́ wá ulɛkĩi ũ. +À mↄ Dii yãkɛaↄ gwa, lá à yãyìa dṹniawa. +Ɔ̃mɛ ì zĩ midɛ e dṹnia lɛ́u, ì sáↄ ɛ́'ɛ ì sↄ̃naↄ suumpa, ì tɛsↄ̃ sɛ̀ngbaoↄwa. +À zɛ tɛɛɛ, íↄ dↄ̃ mámɛmaa Lua. Bui píi a ma kã́fĩ, wa ma tↄbↄ dṹnia guu píi. +Bui píi, à ↄtaalɛ, à kúkuakɛ Luaɛ ń gulao. +Asa Dii Musude kà wàↄ aà vĩa vĩ, dṹnia gbɛ̃́pii Kía zↄ̃ↄn aà ũ. +A tò wa zĩblè buiↄwa, a tò wa ↄ̃zↄ̃̀ gbɛ̃́piↄwa. +À kpaalɛsɛ̀wɛ̃ɛ, wápiↄ aà yenzide Yakↄbu buiↄ ĩ́andãbↄ ũ. +Lua fɛ̀lɛ, wàlɛ gulakɛ, Dii zɛa, wàlɛ kã̀aepɛ. +À lɛsi Luaɛ, à lɛsiɛ̀, à lɛsi wá Kíaɛ, à lɛsiɛ̀. +Asa dṹnia píi Kían aà ũ. À lɛsiɛ̀ ń dↄ̃ao. +Lua lɛ́ kible bui píiwa, a zↄ̃lɛa a báa pↄ́ a kua adoawa. +Bui píi kpalablenaↄ lɛ́ kãaa ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ Ablahaũ Lua gbɛ̃́ↄ ũↄ, asa dṹnia kíaↄá Lua pↄ́ɛ. A dɛńla píi. +Dii zↄ̃ↄ, à kà wà aà táasilɛ maamaa wá Lua wɛ̃́lɛ guu, aà gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu. +Siↄna gbɛ kálɛa maa, a dɛ dṹnia gbɛ̃́piiɛ pↄna ũ. Kía zↄ̃ↄ wɛ̃́lɛpi ku Siↄna gugbãntoo oi. +Lua ku a gudↄ̃akĩiↄ guu, a tò wa a dↄ̃ aafia'ekĩi ũ. +Kɛ́ kíaↄ lɛdoũkɛ̀, kɛ́ aa mↄ̀ lɛ́lɛiwà sãnu, +kɛ́ aa è màa, ↄ̃ à dìmá, iwãa kà ń pↄa ↄ̃ aa tilɛ̀. +Aa gↄ̃̀ ń lualuao lán nↄɛ nↄwãwãkɛnawa. +N ń wiwi lá gukpɛ ĩ́ana ì laatanaↄ gó'ilɛnaↄ wíwiwa. +Yã́ pↄ́ wá mà ↄ̃ wa wɛsìɛ Dii Zĩgↄ̃de wá Lua wɛ̃́lɛ guu. Lua wɛ̃́lɛpi kàlɛ àↄ ku gↄↄpiiɛ. +Lua, wá kú n kpɛ́u, wálɛ làasookɛ n gbɛ̃kɛwa. +Lua, lá n tↄ́ fã̀aa e dṹnia lɛ́u, màa n táasilɛa fã̀aa lↄ. Ni yã́gↄ̃gↄ̃ n gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa. +Siↄna gbɛ̀sĩsĩdeↄ lɛ́ pↄnakɛ, Yuda bùsu wɛ̃́lɛdeↄ pↄ kɛ̀na yã́kpalɛ pↄ́ ń kɛ̀ↄ yã́i. +À dↄdↄkↄ̃wa à lia Siↄnai, í a bĩ́i musu gudↄ̃akĩi dasiↄ nao. +À a bĩ́iↄ tàasika ń a zɛgikĩiↄ, kɛ́ à e dau à siu ziadeↄnɛ. +Asa Lua dee dɛ wá Lua ũ gↄↄpii, ì dↄaawɛ̃ɛ e wà gɛ gɛò gɛ́kĩiɛ. +Bui píi, à yã́ɛ bee ma, dṹnia gbɛ̃́pii, à swã́kpa, +kíaↄ ń táaaↄ, ↄdeↄ ń taasideↄ píi. +Ɔ̃nↄyã kú ma lɛ́u, dↄ̃a ku ma sↄ̃u. +Má swãdↄ yáasi yã́i, mí polo mↄↄnlɛa guu. +Má vĩakɛ yãpãsĩgↄↄo, baa tó ma wɛ̀lɛↄ liaamazi. +Aa ń àizɛɛ náai vĩ, aaì ń ↄda ĩ́anadã. +Gbɛ̃e a fↄ̃ gí ń a dee wɛ̃nioo, a e pↄe kpa Luawa à aà wɛ̃ni boòo. +Asa gbɛ̃́ wɛ̃ni boa zĩ'ũ, àizɛɛ a fↄ̃ bo bauo. +A fↄ̃ to aàↄ ku gↄↄpiio, a fↄ̃ giɛ̀ aà wɛsi bɛdalɛo. +Asa wa dↄ̃ baa ↄ̃nↄnaↄ ì ga, mìsaideↄ ń sↄũↄ ì midɛ màa píi, aaì ń àizɛɛ tó gbɛ̃pãleↄnɛ. +Baa kɛ́ wà ńzĩa tↄ́ kpà bùsuↄnɛ yãa, an mia aↄ dɛ ń bɛ ũɛ gↄↄpii, an kúkĩi ũ e ń buiwa. +Gbɛ̃nazĩna ń a bɛɛɛkɛo ìliↄ ku gↄↄpiio, a ta lán nↄ̀bↄↄwaɛ. +Mìsaideↄ láaan we, màaɛ lↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ ń iaiↄ. +Aa si bɛdau lán sãↄwa, ga mɛ́ aↄ dɛ ń dã̀dãna ũ, mɛ́ gbɛ̃maaↄ kiblemá zia. An mɛↄ yaikɛ miau, aaↄ kpɛ́ vĩ lↄo. +Ãma Lua a ma wɛ̃ni si bɛdawa, i gbãakpamazi. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ gↄ̃ ↄde ũ, mɛ́ aà bɛ tↄ́ lɛ́ nakṹ, ńsu to à kɛnɛ yãe ũo, +asa a a kee e sɛ taò a gagↄↄo, aà àizɛɛↄ e pɛ́lɛaàzio. +Baa tó à azĩa dↄ̃̀ ɛ̀fãaide ũ a wɛ̃nigↄↄ, mɛ́ wà aà sáaukpà aà namablea yã́i, +a ta a deziↄ kĩ́i, a wɛsi gupualɛ bau lↄo. +Gbɛ̃nazĩna ń a bɛɛɛkɛo, tó aà wɛ́ i kɛ̃o, a ta lán nↄ̀bↄↄwaɛ. +Asafa lɛ. Dii Lua Gbãapiide lɛ́ yã'o, àlɛ lɛzu dṹnia gbɛ̃́ↄzi za ĩatɛ̃bilɛkĩi e a gɛ̃kpɛukĩi. +Lua gawi bìlɛ Siↄna, wɛ̃́lɛ pↄ́ a kɛfɛnkɛ bↄlɛi. +Wá Luapi lɛ́ mↄ́, aↄ ku kílikilio. Tɛ́ pↄ́ ì kṹmá kú aà aɛ, zàa pãsĩ liaaaàzi. +Àlɛ lɛzu musudeↄ ń zĩ́lɛdeↄzi, kɛ́ à e yã́kpalɛkɛ ń a gbɛ̃́ↄ. +À mɛ̀: À ma yãmanaↄ kãaamɛɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ma bàa kúńnↄ sa'oaa yã́iↄ. +Lua mɛ́ yã́kpalɛkɛna ũ, musudeↄ ì aà yãkɛa a zɛ́wa kpàwakɛ. +À ma ma gbɛ̃́ↄ, má yãvĩ mà oɛ́, Isailiↄ, má bↄbↄánↄ, mámɛmaa Lua á Lua. +Málɛ zↄadↄwá á sa'oa yã́io, asa i sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃. +Má zuswana pↄ́ kú á kpàsau ni vĩo, ge ble pↄ́ kú á kaau, +asa sɛ̃̀anↄbↄↄá ma pↄ́ↄnɛ ń pↄtuo wai pↄ́ kú sĩ̀sĩ píi musuↄ. +Má gbɛ̀ musu bãↄ dↄ̃ píi, mɛ́ sɛ̃sao pↄkelenaↄ ku ma pↄ́ ũɛ. +Tó nↄa lɛ́ ma dɛ, má oɛ́o, asa mámɛ má dṹnia vĩ ń a pↄ́ↄ píi. +Mi zuswana nↄ̀ↄ so yã̀? Mi blesana au mi yã̀? +À sa'oa ma sáaukpaa ũ, à lɛ́ pↄ́ á kɛ̀ ma Musudewa fĩabo. +À lɛzumazi taasikɛgↄↄ, mí á bↄu, í ma kpɛla. +Ɔ̃ Lua ò vãikɛnaↄnɛ: Àkɛa álɛ ma yãdilɛaↄ dↄdↄi, mɛ́ ma bàakuańnↄ yã́ dↄ á lɛ́ui? +Á ye ma yãdanɛio, a ma yã́ↄ kpà kpɛ. +Tó a kpã́i è, i aà kɛ á gbɛ̃́ ũɛ, mɛ́ á bàa ìↄ kú ń gbãsĩkɛnaↄ. +Á lɛgbɛ'i vãi, mɛ́ i lɛnakasanɛ́. +I zↄ̃lɛ ń á gbɛ̃do tↄ́o, mɛ́ i á da nɛ́ bɛ̃̀ɛbo. +A yã́ beeↄ kɛ̀ ↄ̃ má nílɛ. Álɛ e má dɛáwaɛ, ãma má zↄadↄwá, mí bↄbↄánↄ. +Á gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ sã̀águↄ à yã́pi ma. Tó màan sↄ̃o, má á taitai, gbɛ̃e a e á siao. +Gbɛ̃́ pↄ́ sa'òa ma sáaukpaa ũ ade ma kpɛlàɛ, àlɛ ma gba zɛ́ mà ↄlↄɛ lá mi gbɛ̃́ↄ suabaɛ. +51. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ ãnabi Natã gɛ̀ aà kĩ́i aà gbãsĩkɛa ń Basɛbao gbɛa. +Lua, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ n gbɛ̃kɛ guu, ma tàaeↄ midɛ n maa zↄ̃ↄ yã́i. +Ma gbãsĩ woloa mà gↄ̃ wásawasa, ma duuna kɛ̃a míↄmiↄ. +Má a tàaeↄ dↄ̃ sa, ma duuna lí sãmaguo. +Ḿmɛ ma duunakɛ̀nɛ, ma yã́ pↄ́ ń yeio kɛ̀. Tó n fɛlɛa ń yã́o, n yã́ aↄ naɛ, tó n yãdàmala, n yã́ aↄ zɛvĩ. +Za ma da nↄ̀sɛu má vãi, má duuna vĩ za ma igↄↄɛ. +Nↄ̀sɛmaa mɛ́ ì kangu, ↄ̃nↄ damɛɛ ma sↄ̃ guu. +Ma zu'o ń saoo mà zɛ̃ wásawasa, ma nↄ̀sɛ pípi mà gↄ̃ púnvlãvlã. +To mà pↄnakɛ ń yaalↄo, to ma wá pↄ́ ń bùsa wee. +Ńsu ma duuna yãdao, ma yãvãiↄ bↄ dilɛ píi. +Lua, nↄ̀sɛpua damɛɛ, ɛa to ma sↄ̃ àↄ dilɛa. +Ńsu ma vũaao, ńsu ǹ n Nisĩna siao. +Ɛa to ma pↄ kɛ na kɛ́ n ma suabà yã́i. To pↄeã maa dↄaamɛɛ, +mí n yã́ dada vãikɛnaↄnɛ, duunkɛnapiↄ i ɛa zɛnnↄ. +Lua, ma bↄ gbɛ̃dɛa yã́u, mí lɛsi n yãkɛa a zɛ́wa musu, Lua ma Suabana. +Dii, ma gba lɛ́, mí n táasilɛ. +Sa'oa lí kɛnɛ nao, tó bee no, dↄ̃ má ò. Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ lí kánguo. +Sa pↄ́ málɛ oma mɛ́ nↄ̀sɛniɛ ũ, nili saka nↄ̀sɛniɛ sùuudeguo. +Lua, ɛ̀fãaikɛ Siↄnaɛ n pↄeã maa guu. Yelusalɛũ bĩ́i gba gbãa. +A gbɛa sa'oa a zɛ́wa a kangu ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũo, wi sa'o ń swanaↄ n gbagbakĩiwa. +52. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ à gɛ̀ Aimɛlɛki bɛ, ↄ̃ Ɛdↄũ gbɛ̃́ Doegu gɛ ò Sauluɛ. +Nɛgↄ̃na, Lua gbɛ̃kɛ ku gↄↄpiiɛ, àkɛa ńlɛ ĩ́anadã ń yãvãioi? +Niↄ lɛkↄↄlɛka gbɛ̃́ↄzi gↄↄpii, n lɛ́ na lán gɛ̃ mibobↄwa, ni gbɛ̃́ↄ gbázĩna zↄ̃ò. +Ń ye vãii dɛ maala, ɛɛtoa ì kɛnɛ na dɛ sĩanaa. +Ń ye gbɛ̃kaalɛa yã́i, mↄafili mɛ́ dↄ n lɛ́u. +Lua a n kↄ'ɛ e gↄↄpiiɛ, a n kũ bↄnnↄ n kpɛ́u, a n wo, i n kɛ̃ gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄwa. +Tó gbɛ̃maaↄ è, vĩa a ń kṹ, aai n láanikɛ aa mɛ: +Gbɛ̃́ pↄ́ i Lua si a mìsina ũo gwa! À a àizɛɛ zↄ̃ↄ náaikɛ̀, à gↄ̃̀ gbãade ũ gbɛ̃kaalɛa yã́ musu. +Mapi sↄ̃ má dɛ lán kù lásiade pↄ́ kú Lua uawa, má zɛ ń Lua gbɛ̃kɛo gↄↄpiiɛ. +Máↄ n sáaukpa gↄ��pii yã́ pↄ́ ń kɛ̀ yã́i, má n tↄbↄ n yãmanaↄ wáa kɛ́ ń maa yã́i. +53. +Mìsaideↄ ì o ń sↄ̃ guu Lua kuo, aa ↄ̃̀ↄkpà, an yãkɛa vãi, yãmaakɛna kú ń guuo. +Za musu Lua aa gↄ̃̀ dↄ̀ↄsai míↄmiↄ, yãmaakɛna kú ń guuo, baa do. +Vãikɛnaↄ wɛ́ lí gu'eo lé? Aaì ma gbɛ̃́ↄ mↄ́mↄ lán úwa, aali lɛzu Luazio. +Vĩa ń kṹ maamaa, vĩa pↄ́ↄ ku we sↄ̃o. Lua tò gbɛ̃́ pↄ́ lɛ̀lɛwáↄ gↄ̃̀ kálɛa gɛↄ ũ, a widàmá kɛ́ Lua gìńzi yã́i. +Lua, bↄ Siↄna mↄ ǹ Isailiↄ suaba! Tó Lua sù ń a gbɛ̃́ↄ ń pá ziu, Yakↄbu buiↄ pↄnakɛ, Isailiↄ yáalↄ. +54. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ Zifideↄ gɛ ò Sauluɛ aa mɛ̀ Davidi ulɛa ń bùsuu. +Lua, ma suaba n tↄ́ yã́i, yã́simanↄ ń n gbãao. +Lua, ma wabikɛama ma, swã́kpa ma yã'oai. +Asa buipãleↄ fɛ̀lɛmanↄɛ, gbɛ̃́ pãsĩpiↄ lɛ́ ma wɛ, aali Lua yãdao. +Lua mɛ́ ma dↄnlɛde ũ, Dii mɛ́ ma wɛ̃nikũna ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma wɛↄ vãi sↄaamá, ǹ ń bãdɛ n náai yã́i. +Má sa'oma ń ma pↄeãoɛ, má n tↄbↄ Dii, asa ń maa. +À ma bↄ ma yooyea píi guu, a tò ma tidↄ̀ ma ibɛɛↄla. +55. +Davidi lɛ. Wì sí ń kúuↄɛ. +Lua, ma wabikɛama ma, ńsu láka ma yã́ao. +Swã́sɛ ma yã́i, ní wea, ma làasoo lìaa ma gↄ̃ bíli guu, +ma ibɛɛↄ yã'oa ń gbɛ̃vãiↄ wɛbiiaao yã́i. Asa aalɛ taasi daaɛ, aa ma kũa ń kpɛ̃nɛo. +Sↄ̃ kɛ̃̀magu, ga tòlobi zùmagu. +Vĩa ma kũ ń lualuaao, iwãa pãsĩ kà ma pↄa. +Tó má gã̀sĩa vĩ lán felenawa, má vua gɛ́ kã́maboiɛ. +Má bàalɛ gɛ́ zã̀zãɛ, mí gɛ zↄ̃lɛ guwaiwaiu. +Má wã gɛ ulɛkĩi wɛɛlɛ, kɛ́ zàa'ĩan gbãa su ma leo yã́i. +Ǹ ń fu Dii, ǹ ń yã́ yãalɛnɛ́, asa má è zↄa ń sòleo kú wá wɛ̃́lɛuɛ. +Aaì kpálɛkɛ bĩ́i musu fãanɛ ń gwãasĩnao, yãvãi ń yã́ gbãao di wɛ̃́lɛpiuɛ. +Gbɛ̃dɛdɛa yã́ mɛ́ wɛ̃́lɛpi pà, gbãamↄanɛ́ ń mↄafilio lí kɛ̃́lɛ a gãaɛo. +Tó ibɛɛ mɛ́ lɛ́ ma wɛ yãa, a sã̀ↄ, tó ma wɛ̀lɛ mɛ́ fɛ̀lɛmanↄ, má ulɛɛ̀ɛ. +É'e mpi! N gbɛ̃́ pↄ́ wá sáa, ma gbɛ̃do pↄ́ dɛ ma gbɛ̃na ũɛa? +Wi faaibo ń kↄ̃o yãa nana, wiↄ tɛkↄ̃i dasi guu Lua uaa? +Ga a zãmakɛ ma ibɛɛↄnɛ, aai si bɛdau ń gbãagↄↄ, asa vãi zↄ̃lɛkĩi è ń guuɛ. +Mapi sↄ̃ mi lɛzu Luazi, ↄ̃ Dii ì ma suaba. +Kↄↄ, fãanɛ ń oosio miↄ a yã'ↄ̃maↄ bↄlɛɛ̀ ń aauo, ↄ̃ ì ma yãma. +Baa kɛ́ ma ibɛɛↄ dasi, aali ma leo, Lua ì ma bↄ sòleu aafia. +Luapi ìↄ zↄ̃lɛa báawa gↄↄpiiɛ, a ma yãma, i widamá. Aali nↄ̀sɛlilɛo, aaliↄ aà vĩa vĩo. +Gbɛ̃́pi ↄ wãa ń a gbɛ̃́ↄ, à bↄ̀ lɛdoũ pↄ́ aa kɛ̀ ń kↄ̃o kpɛ. +Ì na o ń wáa lán zↄ́wa, ãma sòle làasoo mɛ́ kú aà sↄ̃u. Ì lɛnakasanɛ́ páipai, ãma yaalↄma ba da bↄ̀ↄuɛ. +Ɔzↄ̃ Diiɛ n yã'ↄ̃maↄi, iↄ n kũa, ìli tó gbɛ̃maa fù bauo. +Gbɛ̃dɛna náaisaidepiↄ ń gↄↄ guo leo. Lua, ńyↄ̃ to aa si bɛda gbã́ou. Mapi sↄ̃ máↄ n náai vĩ. +56. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ Filitɛ̃ↄ aà kũ̀ Gata. +Ma wɛ̃nagwa Lua, wàlɛ pɛa, wìↄ zĩkamanↄ wàↄ ĩadaa gↄↄpiiɛ. +Ma kpàkpanapiↄ ìↄ pɛa gↄↄpiiɛ, an wala yã́i aalɛ zĩkaimanↄ. +Tó vĩa lɛ́ ma kṹ, má n náai vĩ. +Má Lua táasilɛ yã́ pↄ́ a ò yã́i, má Lua náai vĩ, má vĩakɛo. Bↄ́ gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ kɛmɛɛi? +Aaìↄ ma yã́ kpaanlabo gↄↄpiiɛ, aaì vãi lɛkpaaĩmazi. +Aaì sòle da, aaì ulɛmɛɛ, aaì ma kpákpa, aaìↄ ye ma dɛ. +Lua, ńsu to an gbɛ̃e bↄo, gbɛ̃́piↄ nɛ ń pↄkũmao. +Ma bàalɛ̀ liaaliaaaↄ yãda, ma wɛ́'ika n tùuna guu. A ku n taala guuo lé? +Tó ma lɛzù Luazi, ma ibɛɛↄ kpɛkpa, míↄ dↄ̃ kɛ́ à yãsìmanↄ. +Má Lua táasilɛ yã́ pↄ́ a ò yã́i, ao, má Dii táasilɛ yã́pi oa yã́i. +Má Lua náai vĩ, má vĩakɛo. Bↄ́ gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ kɛmɛɛi? +Lua, má lɛ́ pↄ́ má kɛ̀maↄ fĩabo, má sáaukpa sa'oma. +Asa n ma si gawa, n ma gbá vĩ̀ lí miↄn pãsĩa, kɛ́ màↄ bɛnnↄ gupua pↄ́ ì wɛ̃ni kpámáu. +57. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ à bàalɛ̀ Sauluɛ à ùlɛ gbɛ̀'ɛu. +Wɛ̃nadↄ̃mɛɛ, Lua, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ, asa ḿmɛ mi nanzi. Ma sↄlↄ n kúlukulunau mi bↄ ga lɛ́zĩ. +Málɛ wiilɛ Lua Musudewa, Lua ì ma yã́ píi bↄↄlɛkɛmɛɛ. +A to dↄnlɛ bↄ za musu à ma suaba, a zↄadↄ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ pɛaↄwa. A a gbɛ̃kɛ ń a náaiyão kɛmɛɛ. +Má kú nↄ̀ↄmusuↄ sↄ̀ↄu, ma gↄ̃ wúlɛa wàiↄ guu. Gbɛ̃́piↄ lɛ́na na lán fɛ̃ndawa, an swaa dɛ lán sↄ̃naↄ ge kaↄwa. +Lua, ǹ ńzĩa tↄbↄ e a zↄ̃ma, to n gawi li dṹniaa píi. +Aa baikpàmɛɛ ma táa'ozɛu ↄ̃ ma gↄ̃ yeelɛa, aa ɛyↄ̃̀ ma aɛ ↄ̃ aa zù ɛpiu. +Ma sↄ̃ dilɛa Lua, ma sↄ̃ dilɛa, má lɛsi mà n táasilɛ. +Ma nisĩna, su! Ma mↄↄna ń ma domao, vu! Mí gbãakpa gudↄazi. +Dii, má n sáaukpa buiↄ guu, má n táasilɛ gbɛ̃́ↄnɛ. +Asa n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ zↄ̃̀ma, mɛ́ n náai zↄ̃̀ luabɛpuanawa. +Lua, ǹ nzĩa tↄbↄ e a zↄ̃ma, to n gawi li dṹniaa píi. +58. +Gbãadeↄ, i yã'o a zɛ́waa? I yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ a zɛ́waa? +I yã́ kolea wàaipa á sↄ̃ guu, i gbãamↄ gbɛ̃́ↄnɛ á bùsuu. +Gbɛ̃vãiↄ sã́sãa za ń igↄↄɛ, ɛɛdeↄ ↄ̃̀ↄkpaa za ń da nↄ̀sɛuɛ. +An lɛgbɛ'i dɛ lán mlɛ̃̀ sɛwɛwa, aa dɛ lán kyã́ pↄ́ a swã́ kàkawa, +asa ìli a kↄ̃̀ↄ'ona kulɛ'ↄ mao, ìli a wɛliaanɛde gↄ̃i eo. +Lua, ǹ ń swaa ɛ́'ɛnɛ́ ń lɛ́u, Dii, nↄ̀ↄmusupiↄ kãnkãnaↄ wolo, +aai gɛ̃zɛa lán í bàalɛawa. Tó aa sagòlɛ, ǹ ń kaↄ ɛ́'ɛ. +Aa giigaga zɛ́u lán kòlo lɛ́'iwa, aaↄ dɛ lán nɛ́ pↄ́ wa ì gɛ̀, i ĩatɛ̃ eowa. +E lɛ̀ yàa miↄn tɛ́ àↄ gɛ́ oo wãi, gbɛ̃vãiↄ gɛ̃zɛa ń ĩ́anaoɛ. +Tó gbɛ̃maaↄ è Lua tↄsìnɛ́ gbɛ̃vãipiↄwa, mɛ́ aa ń gbá pìpi ń ń auo, an pↄ a kɛ na. +Gbɛ̃́ↄ i mɛ: Gbɛ̃maaↄ ài vĩ fá! Lua ku, ì yã́kpalɛkɛ dṹniau. +59. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ Saulu gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa aà dã́dã aà bɛ aa aà dɛ. +Ma Lua, ma si ma ibɛɛↄwa, ma bↄ gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̀lɛmanↄↄ guu. +Ma si vãikɛnaↄwa, ma bↄ gbɛ̃dɛnaↄ ↄzĩ. +Gwa, aalɛ ma kpakpaɛ, gbɛ̃́ pãsĩↄ lɛ́ sòlekɛmanↄ. Dii, mi tàae ge duunakɛnɛ́o, +mi zãnɛ́ yãewao, ↄ̃ aa kú ń naaamanↄ sↄuo. Ma wɛgwa! Fɛlɛ mↄ dↄmalɛ! +Mpi Dii Lua Zĩgↄ̃de, Isailiↄ Lua, fɛlɛ ĩada bui píiwa. Ńsu bↄnkpɛde vãipiↄ wɛ̃nagwao. +Aaì ɛa su oosi lↄ, aaì wɛ̃́lɛ kɛɛlɛ, aaì hɛ̃̀ɛkɛa lán gbɛ̃ↄwa. +Gwa, an lɛ́'i lɛ́ tↄ̃́, fɛ̃na kpá ń lɛ́u. Aaì mɛ ńlɛ ń yãmao. +Mpi sↄ̃ Dii, ni ń yáalↄ, ni bui píi láanikɛ. +Lua ma gbãa, ma wɛ́ dↄnzi, ḿmɛ ń ma aafia'ekĩi ũ. +Lua a dↄaamɛɛ a gbɛ̃kɛ guu, a to mà tidↄ ma wɛ̀lɛpiↄla. +Dii wá sɛ̀ngbao, ńsu ǹ ń dɛdɛo, kɛ́ an yã́ su sã ma gbɛ̃́ↄguo yã́i. To aa olo'olobo, ní ń kwɛ́ ń n gbãao. +Yã́ pↄ́ ì bↄ ń lɛ́uá duunaɛ. To an tòe ń pui, asa aaì lɛgbɛ̃ pãɛ aaì gbɛ̃́ ká. +Ǹ ń midɛ ń pↄkũmao, ǹ ń bãdɛ, aasu wàↄ ku lↄo. Gbɛ̃́ pↄ́ kú e tↄↄlɛ lɛ́waↄ i dↄ̃ Lua mɛ́ lɛ́ kible Yakↄbu buiↄwa. +Aaì ɛa su oosi, aaì wɛ̃́lɛ kɛɛlɛ, aaì hɛ̃̀ɛkɛa lán gbɛ̃ↄwa. +Aaì liaaliaa wàↄ pↄblea wɛɛlɛ, tó aai kão, aaì gbokɛɛ. +Mapi sↄ̃ má lɛsi n gbãa yã́ musu, má gulakɛ kↄↄ n gbɛ̃kɛ yã́ musu, asa ḿmɛ ń ma aafia'ekĩi ũ, ḿmɛ ń ma ulɛkĩi ũ taasikɛgↄↄzĩ. +Lua ma gbãa, má n táasilɛ, asa ḿmɛ ń ma aafia'ekĩi ũ, ni gbɛ̃kɛkɛmɛɛ. +60. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ à zĩkà ń Sili pↄ́ kú Mɛsↄpↄtami bùsuu ń Zoba bùsuuↄ, ↄ̃ Yoabu sù à Ɛdↄũↄ dɛ̀dɛ Guzulɛ Wisideu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000). +Lua, n pↄ pàwázi, n ↄpɛ̀wá n wá vũaa, ɛa ↄkawázi sa. +Ń tò wá bùsu lùa e à pàa, ɛa ǹ a gbɛ tata, asa à gↄ̃̀ looaɛ. +Ń tò n gbɛ̃́ↄ yã́ zĩ'ũ è, n í gbãa kàkawɛ̃ɛ ↄ̃ wa pãpãzɛa. +N dàlapoo dà n vĩakɛnaↄnɛ kɛ́ aa e bↄ gbɛ̃́ↄ ka lɛ́zĩ. +Wewá, wá suaba ń n gã̀sa gbãao, kɛ́ wápiↄ n gbɛ̃́ yenzideↄ wá e bↄ. +Lua yã'ò za a kúkĩi à mɛ̀: Má Sikɛũ kpaalɛ ń tidↄańlao, mí Suko guzulɛ kpámá. +Galada bùsuá ma pↄ́ɛ, Manase buiↄ bùsuá ma pↄ́ɛ, Ɛflaiũ buiↄ bùsuá ma mↄ̀ fùaɛ, Yuda bùsuá ma lípanaɛ. +Mↄabuↄ bùsuá ma zion zu'obↄɛ, mi a kyale kálɛ Ɛdↄũↄ bùsuwa, mi kúkua dↄ Filitɛ̃ↄ bùsuwa. +Démɛ a gɛ̃manↄ wɛ̃́lɛ bĩ́ideui? Démɛ a dↄaamɛɛ e Ɛdↄũↄ bùsuui? +Lua, mɛ́ i kɛ n gbɛ̃́ pↄ́ n wá vũaa nili bↄ ń wá zĩgↄ̃ↄ lↄo bàasio. +Ɔdawá wá ibɛɛↄ yã́ musu, asa gbɛ̃nazĩna gbɛ̃suabaaá pãɛ. +Wá zĩble ń Lua gbãao, ↄ̃mɛ a ↄ̃zↄ̃ wá ibɛɛↄwa. +61. +Lua, swã́sɛ ma wiilɛai, laaidↄ ma wabikɛawa. +Kua za tↄↄlɛ lɛ́wa ma lɛzùnzi. Ma sↄ̃ lɛ́ wo ↄ̃ ma n sisi. Gɛmanↄ gbɛsi pↄ́ a lɛsĩ dɛmala kĩ́i. +Asa ḿmɛ ń ma aafia'ekĩi ũ, ma kalanga gbãa ũ ma ibɛɛↄ aɛ. +Má ye màↄ ku n ua gↄↄpiiɛ, míↄ sↄlↄa n kúlukulunau. +Lua, asa n ma lɛgbɛ̃anɛ mà, ↄ̃ n gba pↄ́ ni da n vĩakɛnaↄnɛ dàmɛɛ. +Kía wɛ̃ni dↄɛ̀ ń mↄgalao, to aà ka a gↄↄwa. +Aàↄ kpalable n dↄ̃a guu gↄↄpii, ǹ aà dↄ̃́a n gbɛ̃kɛ ń n náaio yã́i, +míↄ n táasilɛ lá gu lɛ́ dↄ, míↄ lɛ́ pↄ́ má kɛ̀ma fĩabo gↄↄpii. +62. +Lua ado mɛ́ tò ma sↄ̃ dilɛa, ↄ̃mɛ ì ma suaba. +Ɔ̃mɛ ma gbɛsi ũ, ma Suabana ũ. Mi gbãa'ewà, má fu bauo. +Gɛ̃n ũma áↄ ãna'ãna gbɛ̃́wai? Á aà nɛ lán gĩ̀ yɛɛlɛa ge kaa ziwa yã̀? +Aà goa a tía lɛ́ ↄ̃ álɛ kpaaĩ, ɛɛtoa mɛ́ ì kɛɛ́ na. I samaa'o gbɛ̃́ɛ ń lɛ́oɛ, ↄ̃ i ń ká á sↄ̃ guu. +Lua ado mɛ́ tò ma sↄ̃ dilɛa, asa aàpi ma wɛ́ dↄi. +Ɔ̃mɛ ma gbɛsi ũ, ma Suabana ũ. Mi gbãa'ewà, má fu bauo, +Ma aafia ń ma bɛɛɛo ì bↄ aà kĩ́iɛ, ↄ̃mɛ ma gbɛsi gbãa ũ, ↄ̃mɛ ma ulɛkĩi ũ. +Gbɛ̃́ↄ, àↄ aà náai vĩ gↄↄpii, à á sↄ̃ wɛ̃ɛ̀, ↄ̃mɛ wá ulɛkĩi ũ. +Gbɛ̃nazĩnaↄ dɛ lán lɛ́'ĩanawaɛ, an kee náai vĩo. Tó wà ń yↄ̃́ kiloowa, ampii aaↄ dɛ fauunnↄɛ. +Ásu gbɛ̃ble'ↄ̃a náaikɛo, ásu ĩ́anadã ń kpã́i pↄ́oo. Tó á àizɛɛ lɛ́ kↄ̃́, ásu to à á sↄ̃ bleo. +Yã́ mɛ̀ndo Lua ò, yã́ mɛ̀n plaɛ beeↄ má mà: Lua mɛ́ gbãa vĩ, +mɛ́ mpi Dii, ḿmɛ ń gbɛ̃kɛ vĩ, ↄ̃ ni fĩaboò baadeɛ a yãkɛawa. +63. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ a ku Yuda gbáau. +Lua, ma Luan n ũ, málɛ n aɛya, ma nisĩna yenzi, málɛ n nidɛ lán guwaiwai pↄ́ lɛ́ í nidɛwa. +Ma n e n kúkĩi, ma n gbãa ń n gawio gwà. +N gbɛ̃kɛ maamɛɛ dɛ wɛ̃nia, a yã́i n táasilɛa aↄ dↄ ma lɛ́u. +Máↄ n sáaukpa e ma wɛ̃ni lɛ́u, má ↄsɛ musu mà n sísi. +Má kã́ lá wì nↄ̀ↄ bↄ́ↄ gbɛ̃ wà kãwa, n táasilɛa aↄ dↄ ma lɛ́u ń gulakɛao. +N yã́ ì dↄmagu ma wúlɛkĩi, mi làasookɛma gwãasĩna. +Málɛ lɛsi sↄlↄa ń kúlukulunau, asa ḿmɛ ń ma dↄnlɛde ũ. +Ma nisĩna yenzi, ń ma kũa n ↄplaau. +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ma wɛↄ midɛ, aa si tↄↄlɛ nↄnau. +Lua a to wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ, aai gↄ̃ gbɛ̃gbonaↄ blɛ ũ. +Kí sↄ̃ a pↄ a kɛ ń Luawa nao. Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ amↄↄma Lua á sìò aↄ vĩvĩ ń pↄnaoɛ, ɛɛdeↄ sↄ̃ an lɛ́ a gↄ̃ kpaaũaɛ. +64. +Lua, ma aaukɛa wii ma, ma bↄ ma ibɛɛ pↄ́ má ń vĩa vĩↄ ↄzĩ. +Ma si gbɛ̃vãiↄ lɛkpaaĩamaziwa, ma bↄ vãikɛnaↄ zↄau. +Aaì ń lɛ́ kɛkɛ lán fɛ̃ndawa, aaì yãpãsĩↄ o lán kazuawa. +Aaì ye láu aa tàaesaide gbã́, aaì aà pá kã́ndo, vĩa lí ń kũo. +Aaì tɛ́kpakↄ̃u ń vãikɛa guu, aaì bai pↄ́ aalɛ kpánɛ́ↄ yã'o. Aaì mɛ: Gbɛ̃e a wá eo. +An vãi lɛkpaaĩa kↄ̃sɛ̀ aa mɛ̀, lɛ́ pↄ́ wá kpàaĩ bↄ̀lɛi. Gbɛ̃nazĩna nↄ̀sɛ guu yã́ↄ asii zↄ̃ↄ. +Ãma Lua a ń gbã́ ń kao, a ń kɛ'ĩa kã́ndo. +A tó yã́ pↄ́ aa ò wí ń musu, gbɛ̃́ pↄ́ ń é píi iↄ mikɛ déũdeũ. +Vĩa a gbɛ̃́pii kṹ, aai Lua yãkɛaↄ galikɛ, aaiↄ zĩ pↄ́ a kɛ̀ↄ tàasi kũa. +Gbɛ̃maaↄ pↄ a kɛ Diiwa na, aa naaàzi, nↄ̀sɛpuadeↄ aà táasilɛ ḿpii. +65. +Lua, à kũ̀ wà n táasilɛ Siↄnaɛ, wi lɛ́ pↄ́ wa kɛ̀maↄ fĩabo. +Lá ni gbɛ̃́ wabikɛa ma, bui píi a wi danlaɛ. +Wá yãvãiↄ làasoo wá kṹ gbãa, ↄ̃ n wá tàaeↄ kɛ̃̀wá. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ ń sɛ̀ n gɛ̃aànↄ n ua ũ. N kpɛ́ pↄmaaↄ wá kã́, n kpɛ́ pↄ́ a kua adoapi. +Ni wewá a zɛ́wa ń yãbↄnsaɛkɛao, Lua wá Suabana. Za dṹnia lɛ́wa ń ísia baaleo gbɛ̃́ↄ wɛ́ dↄnzi. +Ń gbãa daa ula ũ, n gbɛ̀sĩsĩↄ kɛ̀ ń n ikoo. +Ni ísia ń a ísↄ̃ↄ kↄ̃fĩo kpálɛ, ni buipãleↄ zↄa midɛ. +N dabudabukɛa dì gbɛ̃́ pↄ́ kú tↄↄlɛ lɛ́ↄwa, wì guladↄma za ĩatɛ̃bilɛkĩi ń a gɛ̃kpɛukĩio. +Ni laaidↄ dṹniawa, ni táaekɛ tↄↄlɛɛ. Ni aà gba í, n swaↄ pai ń ío, ni to blɛwɛna kɛ, asa màa n zɛò. +Ni idagua e bugbaanaↄ pa, ni guↄ foofↄ̃ ń louo, ni báaada pↄ́ pↄ́ bↄ̀lɛu. +Ni ɛ̀fãaida buazĩu wɛ̃ ń wɛ̃o, blɛ níside ì kwɛ n iau. +Sɛ̃sao dã́dãkɛkĩiↄ sɛ̃̀bↄlↄ kɛ̀, sĩ̀sĩↄ pↄna ula dà. +Pↄtuoↄ lì dã́dãkɛkĩiↄla, blɛwɛna daa gua sĩ̀sĩpↄlɛu. Wàlɛ wiilɛ ń pↄnao, wàlɛ lɛsi. +66. +Dṹnia gbɛ̃́pii, à guladↄ Diiwa, +à lɛsi aà tↄ́ gawi yã́ musu, à aà táasilɛ à aà tↄbↄ. +À o Luaɛ: N yãkɛaↄ ì dimá, n gbãa zↄ̃ↄ ì to n ibɛɛↄ vlãnau. +Dṹnia gbɛ̃́pii ì kúlɛnɛ, aaì n táasilɛ aa n tↄbↄ. +À mↄ Lua yãkɛaↄ gwa, yã́ pↄ́ a kɛ̀ gbɛ̃nazĩnaↄnɛ i diwá. +À ísia lì gugii ũ aa bùa swawa kɛ̀sɛ. Wà pↄnakɛ aà yã́ musu. +Ìↄ kible ń a gbãao gↄↄpii, aà wɛ́ ìↄ ku bui píiwa. Swã́gbãadeↄ su dↄ́ɛaànↄo. +Buipãleↄ, à wá Lua sáaukpa, aà táasilɛa àↄ dↄ á lɛ́u. +Ìↄ wá wɛ̃ni dↄ̃́awɛ̃ɛ, ìli tó wa kpaguao. +Lua, asa n wá yↄ̃́, n wá baasa lán ã́nusuwa. +N gɛwanↄ gukpaoloonau, n wá wó wì ń aso gbiao. +Ń tò wà ↄzↄ̃̀zↄ̃ wá mikpɛi, wà tɛ́ dìwɛ̃ɛ, í wá kṹ wá nↄɛ, ↄ̃ n mↄwanↄ gu namadeɛ beeu. +Má mↄ́ n ua ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄo, má lɛ́ pↄ́ má kɛ̀maↄ fĩabo, +yã́ pↄ́ bↄ̀ ma lɛ́u ma taasikɛgↄↄ. +Má sa'oma ń pↄ́ mɛkpaaↄ, má sãsakaoↄ kpasanɛ, mí n gbagba ń zuswanaↄ ń blesanaↄ. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á Lua vĩa vĩↄ, à mↄ ma, mí yã́ pↄ́ a kɛ̀mɛɛ oɛ́. +Ma wiilɛ̀wà, aà táasilɛa dↄ ma lɛ́u. +Tó má yãvãi kũa ma sↄ̃u, dↄ̃ Dii gì ma yãmai. +Ãma à ma yãmà, ↄ̃ à ma wabikɛa sì. +Má Lua sáaukpa, i gí ma wabikɛa maio, i gí gbɛ̃kɛkɛimɛɛo. +67. +Lɛ pↄ́ wì sí ń kúuↄɛ. +Lua, wá wɛ̃nagwa, wá wɛgwa, ní báaadawágu, +kɛ́ dṹnia gbɛ̃́pii n zɛ́ dↄ̃, bui píi i dↄ̃ lá ni gbɛ̃́ suaba. +Wa n táasilɛ Lua, gbɛ̃́pii a n táasilɛ. +Bui píi a pↄnakɛ, i gulakɛ, asa ni yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ a zɛ́wa, ni dↄaa buiↄnɛ píi. +Tↄↄlɛ a blɛkɛ, Lua wá Lua a báaadawágu. +Lua a báaadawágu, gbɛ̃́pii i vĩakɛɛ̀ e dṹnia lɛ́wa. +68. +Lua lɛ́ fɛlɛ, aà ibɛɛↄ lɛ́ fãaa, aà zangudeↄ lɛ́ bàalɛɛ̀. +Lá súɛlɛ ì gɛ̃ ń ĩ́anao, kɛnɛ́ màa, Lua, lá zↄ́ nísi ì yↄ tɛ́ saɛ, vãikɛnaↄ midɛ n aɛ màa. +Gbɛ̃maaↄ sↄ̃ aa pↄnakɛ, aa yáalↄ Lua aɛ, aa vĩvĩ ń pↄna zↄ̃ↄo. +À lɛsi Luaɛ à lɛ́mawà. A di luabɛpuana kpɛ, à aà tↄbↄ. Aà tↄ́n Dii, à kúkuakɛ aà aɛ. +Kua aà gu pↄ́ a kua adoa guu, Luaá tonɛↄ maeɛ, gyaaↄ zɛnnↄdeɛ. +Lua ì bɛkpa zĩ̀loↄnɛ, ì zĩ̀zↄↄ bↄlɛ à ń da namau. Swã́gbãadeↄ sↄ̃ aaↄ ku gugiiuɛ. +Lua, kɛ́ n dↄaa n gbɛ̃́ↄnɛ, kɛ́ n bɛɛlɛńnↄ guwaiwaiu, +tↄↄlɛ lùalua, lou kwɛ̀ n aɛ, n Lua pↄ́ n yã'ò Sinai gbɛ musu, Lua, Isailiↄ Lua. +Lua, n ɛ̀fãai pìsinɛ́ kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃, ↄ̃ n ń bùsu kpɛɛna gbà gbãa. +N gbɛ̃́ↄ zↄ̃̀lɛ a guu Lua, n wɛ̃nadeↄ gbà pↄ́ n maakɛa yã́i. +Dii yã'ò, ↄ̃ bíla gↄ̃̀ aà baokpanaↄ ũ. +Kíaↄ ń ń zĩgↄ̃ↄ lɛ́ tílɛ kpakpa, gↄ̃ɛ pↄ́ gↄ̃̀ bòouↄ lɛ́ ń pↄ́ↄ kpaalɛ. +Baa kɛ́ a i sã kaaↄ sↄ̀ↄu, ã́nusu kú ma felena gã̀sĩaa, a kã́ↄ lɛ́ tɛkɛ lán vuawa. +Kɛ́ Gbãapiide kíaↄ fã̀aa, aa lì tↄↄlɛa lán Zalamↄ gbɛ̀ nɛɛziwa. +Basana gbɛ̀sĩsĩ dɛ a kĩniↄla, Basana gbɛ̀sĩsĩ misonaↄ dasi. +Á gbɛ̀ misonaↄ, bↄ́yãi álɛ wɛbii gbɛ pↄ́ Lua sɛ̀ a kiblekĩi ũwai? Dii mɛ́ aↄ ku we gↄↄpii. +Dii sↄ̃́goↄ lɛ́ vĩo, à kà miliↄ̃ do. Dii bↄ̀ò za Sinai, à mↄ̀ pìla a gu pↄ́ a kua adoau. +N dɛdɛ musu ń zĩ̀zↄↄ, n gba sì gbɛ̃́ↄwa falu ũ, baa swã́gbãadeↄ, ↄ̃ n zↄ̃lɛ we, Dii Lua. +Wà Dii sáaukpa, Lua wá Suabana, ìↄ wá aso kũawɛ̃ɛ lá gu lɛ́ dↄɛ. +Wá Luaá Lua pↄ́ ì gbɛ̃́ suabaɛ, Dii Lua mɛ́ ì wá bↄ ga lɛ́zĩ. +Lua a a ibɛɛↄ mi wíwinɛ́, gbɛ̃nazĩn mikã dↄ̀ɛ pↄ́ aa tɛ́ ń duunawaↄ. +Dii mɛ̀: Má á bↄlɛ Basana bùsuu, má á bↄlɛ ísia títiu, +kɛ́ à á gbáↄ pípi ń á ibɛɛↄ auo, á gbɛ̃ↄ lɛ́naↄ i ń baa ewà. +Lua, wa n gbɛ̃́ↄ è aa dↄ̀dↄkↄ̃wa, ma Lua ma Kía, aalɛ mↄ́ n kúkĩi. +Lɛ̀sinaↄ dↄaaa, pↄlɛnaↄ tɛ zã́, wɛ̃́ndia sɛ̃́sɛ̃mpanaↄ ku guo. +À Lua tↄbↄ balu guu, à Dii kpɛla Isailiↄ kↄ̃kãaau. +Nɛ́ gↄ̃zãna Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ mɛ́ dↄaaa, bee gbɛa Yuda kíaↄ ń ń gbɛ̃́ↄ ń Zabulↄni bui kíaↄ ń Nɛfatali bui kíaↄ. +Á Lua dìlɛɛ́ àↄ gbãa. Lua, bↄ ń n gbãa pↄ́ ń ↄ̀lↄwɛ̃ɛo. +Kíaↄ mↄnɛ ń ń gbaↄ n kpɛ́ pↄ́ kú Yelusalɛũ yã́i. +Zↄa dↄ ílɛnↄbↄ Egipiwa, zↄadↄ buiↄ swanaↄ ń ń gbɛ̃́ↄwa. Ãnusu gopana tↄ̃́má, gbɛ̃́ pↄ́ zĩkaa ì kɛnɛ́ naↄ fãaa. +Egipiↄ gbɛ̃́ↄ zĩma, Etiopiↄ wã aa ↄdↄnzi, Lua. +Dṹnia kpalablenaↄ, à lɛsi Luaɛ, à Dii táasilɛ. +A di lounaa kpɛ musumusu za zizi, à ma, àlɛ pũna gbã́ugbãu. +À Lua gbãa galikɛ, wa aà zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ Isailiↄwa, aà gbãa ku luabɛpuanau. +Lua, kua n kúkĩi ń zↄ̃ↄ, Isailiↄ Lua ì gbãa ń ikoo kpa a gbɛ̃́ↄwa. Wà Lua sáaukpa! +69. +Lua, ma suaba, asa í ma kũ ma nↄɛɛ. +Dɛɛ lɛ́ ma mↄ́, ma ka zã̀, tepɛkĩi kuo. Ma kpalɛ ísiu, ísↄ̃ lɛ́ damala. +Ma wiilɛ̀ ma kpasa, ma kòlo nàaa, ma wɛdↄ̀ ma Luazi e ma wɛ́ gɛ̀ lɛ́ wo. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa zamagu pãↄ dasi dɛ ma mikãa, ma ibɛɛ pↄ́ aa ye ma dɛ pↄewiwinɛ́saiↄ lɛ́ vĩo. Pↄ́ pↄ́ mi a kpã́i'oo ↄ̃ aa mɛ̀ mà a nɛ'i mà kpá. +Lua, ń ma mìsaiyãↄ dↄ̃, ma tàaeↄ ulɛanɛo. +Dii Lua Zĩgↄ̃de, gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄnziↄ ńsu to wí ń kṹ ma yã́io. Isailiↄ Lua, gbɛ̃́ pↄ́ aaì n kĩ́i wɛɛlɛↄ ńsu to an tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa ma yã́io. +Asa n yã́i mi sↄ̃́sↄ̃a fↄ̃i, ↄ̃ ma gɛɛ gↄ̃̀ kpa ma wɛ́i. +Ma gↄ̃ zĩ̀lo ũ ma gbɛ̃́ↄ guu, ma gↄ̃ gbɛ̃ando ũ ma da bɛdeↄ guu. +N kpɛ́ yã́ ma kũ gbãa, àlɛ ma ibaba, n sↄ̃̀sↄ̃naↄ n sↄ̃́sↄ̃a gↄ̃̀mɛɛ. +Mi lɛye pↄsia guu, ↄ̃ wìↄ ma sↄ̃sↄ̃. +Mi zwã̀nkasaↄ fĩfĩa, ↄ̃ wìↄ ma kɛ pↄ́ↄpↄↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ gãaɛↄ ì ma pe, ígbãaminaↄ ì lɛdamanↄ. +Dii, málɛ wabikɛma, ńsu to à bↄ n pↄ kpɛo, wea Lua, n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ yã́i, ní ma suaba sĩana. +Ma bↄ bɛ̀lɛu, ńsu to mà kpálɛuo. Ma bↄ ísiu, ma si ma zangudeↄwa. +Ńsu to ísↄ̃ damalao, ńsu to mà kpálɛ ísiuo, ńsu to wà tɛ̃́ɛna kamalao. +Wea Dii, asa n gbɛ̃kɛ maa, ma wɛgwa n sùuu zↄ̃ↄ guu. +Ńsu mikpɛli n zↄ̀blenaɛo, wea kpakpa, asa ma gↄ̃ yeelɛaɛ. +Sↄ̃mazi, ma misi, ma suaba ma ibɛɛↄ yã́i. +Ń ma sↄ̃́sↄ̃a ń widaaao ń ma kpɛbↄao dↄ̃, ńlɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́kũamanↄↄ e. +Sↄ̃́sↄ̃a ma sↄ̃ zↄ̃̀, ma gↄ̃ yɛ̃̀ɛɛsai, gbɛ̃́ pↄ́ a ma wɛgwa ↄ̃ má wɛ̀ɛlɛ, mi eo, gbɛ̃́ pↄ́ a ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ ↄ̃ ma wɛdↄ̀i, a kuo. +Aa ɛsɛ vãi kàmɛɛ blɛu, kɛ́ imi ma kũ gbãa, aa vɛ̃ɛ kũ̀ma kpàa. +To an dikpɛkɛa gↄ̃nɛ́ bai ũ, wà ń kṹ, to an kua aafia yã'inɛ́. +To an wɛ́ siakũ, kɛ́ aasu gu'eo, to an wó gↄ̃ koolonnↄ gↄↄpii. +Ǹ n kpɛ̃nɛmuu bↄbↄmá, ǹ n pↄkũma pãsĩ pisimá. +An bòo gↄ̃ bòo zia ũ, an gbɛ̃e su àↄ ku kɛ́ à zↄ̃lɛ ń kpɛ́u lↄo, +asa aaì ĩada gbɛ̃́ pↄ́ ń gbɛ̃̀waɛ, aaì gbɛ̃́ pↄ́ ń zↄ̃̀ wãwã galikɛ. +Ǹ ń yã́ píi tàaeↄ dańla, an baa su àↄ ku n gbɛ̃suabaa guuo. +Ǹ ń tↄ́ waa wɛ̃ni taala guu, an tↄ́ su àↄ ku lá doũ guu ń gbɛ̃maaↄ tↄ́oo. +Lua, má kú taasi ń yã'ↄ̃mao guu, ma sɛ lɛsĩ mà bↄu aafia. +Má Lua tↄbↄ lɛsia guu, má aà sáaukpa mà aà kã́fĩ. +Bee a ka Diigu dɛ sa'oa ń zuoa, a kɛɛ̀ na dɛ zugaaena kↄ́badea. +Taasideↄ e, aai pↄnakɛ, á luakĩiwɛɛlɛnaↄ á sↄ̃ i níni. +Asa Dii ì wɛ̃nadeↄ yãma, ìli saka a gbɛ̃́ pↄ́ dɛ zĩ̀zↄ ũↄguo. +À aà táasilɛ musu ń tↄↄlɛo, ísia ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi. +Asa Lua a Siↄna suaba, a ɛa Yuda wɛ̃́lɛↄ kálɛ, aà gbɛ̃́ↄ i zↄ̃lɛu ń pↄ́ ũ. +Aà zↄ̀blenaↄ nɛ́ↄ mɛ́ aa gↄ̃ vĩ, gbɛ̃́ pↄ́ ye aà tↄ́ naipiↄ iↄ ku a guu. +70. +Lua, ma misi, Dii, kɛ kpakpa mↄ dↄmalɛ. +To wí gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma wɛↄ kṹ, aa ń mi pɛlɛ. To gbɛ̃́ pↄ́ ye mà taasikɛↄ kpɛkpa, an gɛɛ gↄ̃ kpá ń wɛ́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì omɛɛ, tàalɛ tàalɛↄ, to aa ɛa ń wío o láasai Lua zↄ̃ↄ. +Taaside wɛ̃naden ma ũ, Lua, kɛ kpakpa. Ḿmɛ ń ma Dↄnlɛde ũ, ḿmɛ ń ma Mìsina ũ, Dii, ńsu gɛ̃gɛ̃o. +71. +Dii, ma nanziɛ, ńsu to wí ma kũ bauo. +Ma misi, ma bↄ n maakɛa yã́i, swã́kpamazi, ma suaba. +Ma gbɛsi pↄ́ máli gɛ́ ulɛi a guun n ũ. Ń dìlɛ ǹ ma suaba, asa ma gbɛsi ń ma zɛgikĩion n ũ. +Ma Lua, ma bↄ vãikɛnaↄ ↄzĩ, ma si gbɛ̃́ bɛ̃̀ɛ pãsĩↄwa. +Ḿmɛ ma wɛ́ dↄnzi, Dii Lua, ḿmɛ má n náai vĩ za ma ɛ̀waasogↄↄ. +Ma sↄ̃ kpálɛanzi za nɛasakpɛuɛ, ḿmɛ n ma bↄ ma da nↄ̀sɛu. N táasi miↄ lɛ gↄↄpii. +Ma kua dɛ yãbↄnsaɛ ũ gbɛ̃́ dasideɛ, asa ḿmɛ ń ma ulɛkĩi gbãa ũ. +N táasilɛa ìↄ dↄ ma lɛ́u, miↄ n maabo kↄↄ ń oosio. +Ńsu pãkpamazi ma zikũa yã́io, ńsu ma vũaa ma gbãa láaa yã́io. +Asa ma ibɛɛↄ lɛ́ ma yã'o, ma wɛ̀lɛↄ lɛ́ lɛkpaaĩ ma wɛ̃nibↄai. +Aa mɛ̀: Lua gìaàziɛ, wà aà ya kṹ, gbɛ̃e ku à aà suabao. +Lua, ńsu ǹyↄ̃ kumanↄ zã̀o, ma Lua, kɛ kpakpa mↄ dↄmalɛ. +To wí gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yãdↄaↄ kṹ, aa midɛ, to sↄ̃́sↄ̃a da gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ĩadaaↄla, an tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa. +Mapi sↄ̃, ma wɛ́ ìↄ dↄnzi láasaiɛ, miↄ n táasilɛ màↄ gɛ́. +N maakɛa aↄ dↄ ma lɛ́u gↄↄpiiɛ ń n gbɛ̃suabaa pↄ́ má a lɛ́ dↄ̃oo. +Má mↄ mà Dii Lua gↄ̃sakɛyãↄ galikɛ, n mɛ̀ndo maakɛa má dↄ gbɛ̃́ↄgu. +N yãdàdamɛɛ za ma ɛ̀waasogↄↄ, Lua, e tia málɛ n yãbↄnsaɛↄ o'o. +Baa kɛ́ ma zikũ̀, ma mikã pua, ńsu ma to weo, Lua, kɛ́ mà e n gbãa galikɛ tiadeↄnɛ, mí n gↄ̃sakɛyã dau siu gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ fɛlɛↄnɛ. +Lua, n maakɛa zↄ̃̀ma, n yãzↄ̃ↄkɛ̀, démɛ muaannↄi? +Ń tò taasi pãsĩ ma le dasidasi, ãma ńyↄ̃ ɛa ǹ ma gba wɛ̃ni, ńyↄ̃ ɛa ǹ ma bↄ tↄↄlɛ nↄnau. +Ńyↄ̃ ma bɛɛɛ kã́fĩmɛɛ, ńyↄ̃ ɛa ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ lↄ. +Ma Lua, má n sáaukpa ń mↄↄnao n náai yã́i. Isailiↄ Lua pↄ́ n kua adoa, má n táasilɛ ń kúuo. +Gula aↄ dↄ ma lɛ́u. Ma gbɛ̃́ pↄ́ n ma mìsi, má n táasilɛ. +Máↄ n maakɛa o gↄↄpiiɛ, asa wí gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma vãi wɛɛlɛↄ kũ̀, an gɛɛ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i. +72. +Salomↄↄ lɛ. Lua, ǹ n iko kpa kíawa, ǹ n maakɛ kpa kíabuipiwa, +kɛ́ aà dↄaa n gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa, i yã́gↄ̃gↄ̃ táaaↄnɛ a zɛ́wa, +gbɛ̀sĩsĩↄ i mↄ gbɛ̃́ↄnɛ ń aafiao, sĩ̀sĩↄnaↄ i to aaↄ ku nama guu. +Kía a to yã́ bↄ ń táaaↄ na, a taaside nɛ́ↄ suaba, i gbãamↄnɛdeↄ wíwi. +Aↄ ku lá ĩatɛ̃ ìↄ ku gↄↄpiiwa, lán mↄvua kua wɛ̃ ń wɛ̃owa. +Aↄ dɛ lán zuↄ louwa, lán mↄ̀sɛ pↄ́ ì pisi tↄↄlɛwawa. +Gbɛ̃maaↄ ↄta aà gↄↄ, nama a kɛ zài e mↄ gɛ midɛò. +A kible za ísialɛ la ń a lɛ́leo, za Uflata e dṹnia lɛ́wa. +Bui pↄ́ kú guwaiwaiuↄ mↄ kúlɛɛ̀, aà ibɛɛↄ wúlɛ ń gbɛɛu aà aɛ. +Taasisi ń ísia baa kíaↄ falubↄɛ̀, Seba ń Saba kíaↄ mↄ gbadaɛ̀. +Kíaↄ mↄ kúlɛɛ̀ ḿpii, bui píi a misiilɛɛ̀. +Asa a wɛ̃nade pↄ́ an wii dↄↄ bↄɛ, a taaside pↄ́ dↄnlɛde vĩoↄ misi. +A yɛ̃̀ɛɛsaideↄ wɛ̃nagwa, a taasideↄ bↄ ga lɛ́zĩ. +A ń bↄ gbãamↄnɛdeↄ ń gbɛ̃́ pãsĩↄ ↄzĩ, asa an kua bɛɛɛ vĩɛ̀. +Lua kía dↄ̃ ń aafiao! Wiↄ aà gba Seba bùsu vua, wiↄ wabikɛɛ̀ Luawa gↄↄpii, wiↄ samaa'oɛ̀ láasai. +Bua pↄ́ↄ kɛ aà bùsuu maamaa, a láↄ aↄ da sĩ̀sĩↄ musu síii, aa nɛ'i aa pia lán Libã lákpɛwa, aa gbã lán kàsapuwa sɛ̃saou. +Aà tↄ́ aↄ ku gↄↄpii lán ĩatɛ̃waɛ, bui píi a báaa e aà sabai, aai aà tↄnasi. +Wà Dii Lua, Isailiↄ Lua sáaukpa! Ɔ̃mɛ ì yãbↄnsaɛↄ kɛ ado. +Wàↄ Lua gawidepi tↄbↄ gↄↄpii, aà gawi i li dṹniaa píi. Ãmi! Ãmi! +Yɛse nɛ́ Davidi wabikɛa lɛ́n we. +73. +Asafa lɛ. Lua ì ɛ̀fãaikɛ Isailiↄnɛ sĩanaɛ, ì maakɛ nↄ̀sɛpuadeↄnɛ. +Mapi sↄ̃ ma kãikũ̀ ń lɛ́lɛao, ma gbá ye zãi guwa yãaɛ. +Kɛ́ ma vãikɛnaↄ kua maa è, ma ĩ́andãnapiↄ gwea nidɛ̀. +Yãe lí kpàlikpanɛ́o, aa aafia mɛ́ aa mɛkpaa. +An wá lí wã lán dãↄwao, aali gyãkɛ lán deↄwao. +Aaì ĩ́andãa da ń nↄɛ yàbaa ũ, aaì pãsĩ nańzi pↄkasa ũ. +An oa ìↄ nísi bↄ, an kàamai dɛ ń pia. +Aa gbɛ̃́laani vĩ, aaì boo gbɛ̃̀nɛ onɛ́, aaì naɛnaɛmá ń zↄ̃ↄkɛ yã́i. +Aaì mɛ: Lua pila wà dɛ̃ɛka, mɛ́ an yã́ ì li dṹniaa. +Ayãmɛto wì kɛnɛ́ kɛ̀kɛ, wì yã́ pↄ́ aa ò píi sí sĩana ũ. +Aaì mɛ: Lua a dↄ̃ má ni? Musude dↄ̃a kà màae? +Vãikɛnapiↄ gwa, aa yãe kã̀a vĩo, an gwea ìↄ kã́fĩ gↄↄpiiɛ. +Asi ma nↄ̀sɛ pua pã yã̀? Ma a ↄbↄ̀lɛ tàaeu wásawasa pãɛa? +Niↄ ma gbɛ̃ gↄↄpiiɛ, niↄ ma swã́gaga lá gu lɛ́ dↄ. +Tó ma zɛ ń yã́ bee taa oaoɛ, bee aↄ dɛ bↄa n gbɛ̃́ↄ kpɛ ũɛ. +Kɛ́ ma làasookɛ̀ yã́piwa mà dↄ̃, à kɛ̀mɛɛ zĩ'ũɛ, +e ma gɛ gɛ̃ò Lua kúkĩi, ↄ̃ ma wɛ́ gbàsa kɛ̃̀ an láaa yã́ musu. +Ni ń da gu zãandeu, ni ↄzↄ̃ńzi aa gↄ̃ ń liaao. +Aaì gↄ̃ kaalɛpↄ ũ kã́ndo, vĩa pↄ́ↄ ì ń le, aa midɛ. +Lá nana ì gɛ̃zɛa, tó gbɛ̃́ vù, tó n fɛlɛ Dii, ńyↄ̃ to aa gɛ̃ ń ĩ́anao màaɛ. +Kɛ́ ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà, mɛ́ ma pↄ yà, +ma sↄũkũ̀, má yãe dↄ̃o, ma gↄ̃ n kĩ́i lán nↄ̀bↄwa. +N beeo má kunnↄ gↄↄpiiɛ, n ma kũ ma ↄplaawa. +Ni dↄaamɛɛ ń n lɛdaaao, bee gbɛa ńyↄ̃ ma ka àizãnawa. +Ma wɛ́ dↄ gbɛ̃ezi musuo, n bàasio, kuannↄ guu pↄe ni lɛ́ ma dɛ tↄↄlɛo. +Baa tó ma mɛ ń ma sↄ̃o yɛ̃̀ɛɛ lɛ́ láa, Lua mɛ́ ì to ma sↄ̃ gbãakũ, ↄ̃mɛ ma baa ũ gↄↄpii. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃̀maↄ midɛɛ, ńyↄ̃ n gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ n kpɛↄ bãdɛ. +Lua, sↄ̃́aanzi mɛ́ kɛ̀mɛɛ na, Dii Lua, ma n kɛ ma ulɛkĩi ũɛ. Má n yãkɛaↄ dau mà siunɛ́. +74. +Asafa lɛ. Lua, bↄ́yãi n giwázi e gↄↄpiii? Àkɛa ńlɛ pↄbↄ n níu n kpàsa sãↄ yã́ musui? +Gbɛ̃́ pↄ́ n ń sí za ziↄ yã́ dↄngu, bui pↄ́ ń bò aa gↄ��̀ ń pↄ́ ũↄ ń Siↄna gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ ń kɛ̀ n kúkĩi ũo. +N ibɛɛↄ n kúkĩi dàaĩ míↄmiↄ. Dɛdɛ ń laaio, à ↄ̃̀ↄkpà píi. +N wɛ̀lɛↄ kã̀aa gu pↄ́ ni dauwálɛ, aa ńzĩa seelaↄ pɛ̀lɛ we. +Wá è, an mↄona dↄ musu, aalɛ kɛ lá wìↄ dào gbɛ̃wa. +Lí yↄↄa kɛfɛna pↄ́ wa kpà a gĩwa, aa gbɛ̃̀ wa gbòo ń mↄoo ń fɛ̃nkĩnio. +Aa tɛsↄ̃̀ n kúkĩiwa, à kwɛ̀, aa tò kpɛ́ pↄ́ n tↄ́ kuwàpi gbãlɛ̀. +Aa ò ń nↄ̀sɛu: Wà ↄtↄ̃má míↄmiↄ. Aa tɛsↄ̃̀ wá bùsu lousisikpɛↄwa. +N kpɛ́ lousisibↄↄ gɛ̃̀zɛa, ãnabie ku lↄo. Wáↄ ku màa e bↄɛn yã̀? Wá gbɛ̃e dↄ̃o. +Lua, ńyↄ̃ to n ibɛɛↄ aaↄ n yáalↄ e bↄɛ ni? N wɛ̀lɛↄ aaↄ sakangu láasai yã̀? +Bↄ́yãi n ↄ kpaaũai? Ɔgo n kùɛ, ní ń dɛdɛ. +Lua mɛ́ ma kía ũ za asĩnizĩ, ↄ̃mɛ ì gbɛ̃́ suaba dṹniau. +Ḿmɛ n ísia zↄ̃̀ɛ ń n gbãao, n kwãsa mi wì í guu. +N Egipiↄ mìdɛ we, n ń gɛↄ kpà wàiↄwa pↄblea ũ. +N swaↄ bↄ̀, n zɛwɛ̃̀ nibↄnaↄnɛ, n swa pↄ́ a í baa vĩo zↄ̃̀ɛ. +Fãanɛ ń gwãasĩnao dɛ n pↄ́ ũɛ, n mↄvua ń ĩatɛ̃o kúkĩi dìlɛnɛ́. +Ḿmɛ n kↄↄ dàda bùsu píiu, n saɛ ń buziɛo gↄↄ dìlɛ. +Yá pↄ́ n ibɛɛↄ dↄ̀ yã́ dↄngu Dii, mìsaidepiↄ sakà n tↄ́uɛ. +Ńsu ǹ n felena kpá wàiↄwao, n wɛ̃nadeↄ yã́ su sãnguo. +Laaidↄ n bàakuawanↄwa, asa wá bùsu gbɛ̀'ɛↄ pãsĩkũ̀ píiɛ. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄwɛ̃ɛↄ, ńsu to wà kpɛkpa ń wíoo. To wɛ̃nadeↄ ń taasideↄ n táasilɛ. +Lua, fɛlɛ gí ń nzĩao. N yá pↄ́ mìsaideↄ lɛ́ dↄ zɛsai màé! +Ńsu zↄa pↄ́ n ibɛɛↄ lɛ́ kánzi kpa swã́ao, n wɛ̀lɛpiↄ kↄ̃fĩ dↄ gↄↄpiiɛ. +75. +Asafa lɛ. +Wa n sáaukɛ̀ Lua, wa n sáaukɛ̀. Tó wà n yãbↄnsaɛↄ galikɛ̀, ń kú kãi. +Lua mɛ̀: Ma gↄↄdìlɛ, má yã́kpalɛkɛ a zɛ́wa. +Tó dṹnia dèe, a gbɛ̃́ↄ lɛ́ kɛ sèee, mámɛ mi a gbapɛlɛ kṹ gíũgiũ. +Mi o yↄ̃̀ↄdeↄnɛ aasu ń gasa fɛlɛo, mi o vãikɛnaↄnɛ aasu káakuo. +Ásu à á gasa fɛlɛao, ásu kàamai kɛmanↄo. +Asa gbãa lí bↄ gukpɛ ge bɛ'aɛo, ìli bↄ guwaiwai guu no, +Lua mɛ́ yã́kpalɛkɛna ũ, ↄ̃mɛ ì gbɛ̃do sↄ̃ↄlɛ, ì gbɛ̃do fɛlɛ. +Imibↄ ku Dii ↄzĩ, í gbãa ka a pai, àlɛ pí aà pↄkũma ũ. Ì kↄ́lɛ dṹnia vãikɛnaↄwa píi, ↄ̃ aaì mi wesai ń a gbↄ̃ↄ. +Mapi sↄ̃ máↄ yã́pi o gↄↄpiiɛ, mí Yakↄbu Lua táasilɛ. +Má vãikɛnaↄ gasa kwɛ́, gbɛ̃maaↄ gasa iↄ ku musu. +76. +Asafa lɛ. Wì sí ń kúuↄɛ. +Wa Lua dↄ̃ Yuda bùsuuɛ, aà tↄ́ gbãa Isailiↄnɛ. +Aà zwã̀akpɛ kú Salɛma, aà kúkĩi kú Siↄna. +Kua we à kà wãaↄ ɛ̀'ɛ ń sɛ̀ngbaoↄ ń fɛ̃ndaↄ ń zĩkabↄↄ. +Ni gupu, niↄ tɛkɛ, n zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ kú gↄↄpiia. +N gbãa dɛnla kɛ̀ gↄ̃sa gbãaↄnɛ, aa wúlɛa ń ń i gbɛzão, gↄ̃ gɛ̀bɛɛpiↄ gbɛ̃e i fↄ̃ ↄsɛ̀o. +Yakↄbu Lua, n ń lele, ↄ̃ sↄ̃deↄ ń ń sↄ̃́ↄ gↄ̃̀ kálɛa ń izↄ̃ↄo. +Ḿmɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ wà vĩakɛɛ̀ ũ, tó n pↄbↄ̀ n níu, démɛ a fↄ̃ zɛ n aɛi? +Kua musu n yã́kpalɛkɛ̀, ↄ̃ vĩa dṹnia kũ̀, à gↄ̃̀ kílikili. +Lua, n fɛlɛ n yãgↄ̃̀gↄ̃ dṹniaɛ, n yɛ̃̀ɛɛsaideↄ suabà. +Gbɛ̃nazĩna pↄkũma ì n tↄbↄ, n pↄkũma kĩni ìↄ dↄa n piɛ. +À lɛkɛ Dii á Luawa, í a fĩabo. Á gbɛ̃́ pↄ́ á liaawáziↄ, à mↄ Lua pↄ́ dɛ wàↄ aà vĩa vĩ gba pↄ́. +Ì kpalablenaↄ kãdɛ, ì to vĩa dṹnia kíaↄ kṹ. +77. +Ma lɛzù Luazi, ma wiilɛ̀wà, ma lɛzù Luazi aà ma yãma. +Kua taasi guu ma Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, ma ↄ dↄa Luazi gwã́ kpasasai, ma nↄ̀sɛ i nínio. +Kɛ́ ma làasoo tà Lua kĩ́i, ↄ̃ málɛ kãsãnkɛ, kɛ́ ma aà wàaipà, ma nisĩna vùa. +Ń ma wɛ́ kũa, mi e i'òo, ma gↄ̃ bíli guu, mi dↄ̃ lá má oo. +Ma làasookɛ̀ yãawa ń wɛ̃̀ zizi pↄ́ gɛ̃̀ↄ yã́o. +Lɛ pↄ́ má dà yãa dↄ̀magu gwã́, ma làasookɛ̀wà mà wɛɛlɛ dↄ̃. +Ma mɛ̀: Dii wá vũaa gↄↄpii yã̀? Wá yã́ a kaaàgu lↄoa? +Aà gbɛ̃kɛ mìdɛ míↄmiↄ yã̀? Aà yã́ aↄ gbooa gↄↄpii yã̀? +Wá wɛ̃nagwaa yã́ sã̀ Luagu yã̀? Aà pↄ pàwázi, a wá wɛgwa lↄoa? +Ɔ̃ ma mɛ̀: Yã́ pↄ́ má kũan kɛ: Musude ↄzɛɛdↄ̀wɛ̃ɛɛ. +Má làasookɛ Dii yãbↄnsaɛↄwa, mí aà yã́ pↄ́ a kɛ̀ yãaↄ dↄ gbɛ̃́ↄgu. +Má n dabudabukɛaↄ wàaipa píi, mí n yãzↄ̃ↄkɛaↄ onɛ́. +Lua, n zɛ́ gbãsĩ vĩo. Dii kpele mɛ́ zↄ̃ↄ lán Luawai? +Ḿmɛ ń Lua dabudabukɛna ũ, n n gbãa ↄ̀lↄ buiↄnɛ. +N n gbɛ̃́ↄ mìsi ń n gã̀sa gbãao, wá Yakↄbu ń Yosɛfuo buiↄ. +Ísia wɛsìnlɛ Lua, ísia wɛsìnlɛ ↄ̃ à kↄ̃dɛ̀, à lùalua za a ɛu. +Lou kwɛ̀, a pũnaa kↄ̃fĩ dↄ̀ luabɛ, n kà tɛdeↄ kpa loupilɛa ũ. +N pũnaa kↄ̃fĩ dↄ zàa'ĩana guu, loupilɛa dṹnia pù píi. Tↄↄlɛ gbãlɛ à lùalua. +N zɛ́ dà ísiau, n gɛ̃kĩi bↄ̀ í zↄ̃ↄ guu, wi n kɛ̀sɛgbɛ eo. +N dↄaa n gbɛ̃́ↄnɛ lán sã waiwa Mↄizi ń Aalonao sabai. +78. +Asafa lɛ. Ma gbɛ̃́ↄ, à ma lɛdama ma, à swã́kpa ma yã́i. +Má yã'oɛ́ ń yáasio, má yã́ pↄ́ ulɛa za zi bↄↄlɛkɛɛ́, +yã́ pↄ́ wá mà mɛ́ wá dↄ̃, yã́ pↄ́ wá maeↄ a galikɛ̀wɛ̃ɛ. +Wá yã́pi ulɛ wá nɛ́ↄnɛo, wá Dii táasilɛa da wá tↄũnaↄnɛ ń aà gbãao ń yãbↄnsaɛ pↄ́ a kɛ̀ↄ. +À yãdìlɛ Yakↄbu buiↄnɛ, à a ikoyã dà Isailiↄnɛ. A ò wá deziↄnɛ aa tó ń nɛ́ↄ dↄ̃, +i gↄ̃ ń bui pↄ́ kpɛ́ↄnɛ fɛlɛkaa ũ, aai fɛlɛ dada ń nɛ́ↄnɛ sↄ̃, +kɛ́ aa e Lua náaikɛ, kɛ́ Lua yãkɛaↄ su sã́ńguo, aaiↄ aà yãdilɛaↄ kũa, +kɛ́ aasu wàↄ dɛ lán ń deziↄwao, asa aa swã́gbãakɛ̀ aa gì Lua yã́i, an sↄ̃ ku Luawao, aa náai vĩɛ̀o. +Ɛflaiũ buiↄá kàzunaↄnɛ, ↄ̃ aa kpɛkpà zĩ guu. +Aai zɛ ń Luabaakuańnↄoo, aa gì tɛ́i aà ikoyãi. +Aà yãkɛaↄ sã̀ńgu ń aà yãbↄnsaɛ pↄ́ a ↄ̀lↄnɛ́ↄ. +À dabudabuↄ kɛ̀ an deziↄ wáa Zoã wɛ̃́lɛu, Egipi bùsuu. +À ísia zↄ̃̀ɛ à bùańnↄ, à í bĩ́ibò. +À dↄ̀aanɛ́ tɛlu guu fãanɛ, gwãasĩna sↄ̃ ń tɛ́ gupuao. +À gbɛsi pàa guwaiwaiu, à í kpàmá zↄ̃ↄ lán ísia íwa. +A tò í bↄ̀nɛ́ gbɛu, ípi bàalɛ̀ lán swadawa. +Ɔ̃ aa gì tɛ duunawa, aa gì Musude yãmai guwaiwaiu. +Aa gí kɛ̀ aa Lua lɛwɛ, aa ń pↄeã blɛ gbɛ̀awà. +Aa Lua bɛ̃̀ɛbò aa mɛ̀: A fↄ̃ ↄpi'i dilɛwɛ̃ɛ sɛ̃u lae? +Gwa, à gbɛ lɛ̀, í bↄ̀ dàgua mɛ! A fↄ̃ blɛ ge nↄ̀ↄ kpáwá sↄ̃a? +Kɛ́ Dii yã́pi mà, aà pↄ pà, ↄ̃ tɛ́ kũ̀ Yakↄbu buiↄwa, à pↄkũmabↄ̀bↄ Isailiↄwa. +Asa aai Lua yã́ sio, aa aà gbɛ̃́ suabaa gbãa náai vĩo. +À yãdà bàlumaɛ, à zɛwɛ̃̀ musu, +ↄ̃ mana kwɛ̀nɛ́ blɛ ũ, à musu pↄ́wɛna gbↄ̃ yònɛ́. +Aa malaikaↄ blɛ blè, à kũ̀sũakɛ̀nɛ́, à dìńla. +A tò ĩ́an gbãa bↄ̀ gukpɛ, ń aà gbãao à bↄ̀ gɛↄmidↄkĩi oi lↄ, +ↄ̃ à nↄ̀ↄ kwɛ̀nɛ́ lán luutɛ̃wa, bãↄ lìńla lán ísialɛ ũfãawa. +A tò aa kwɛ̀ ń bòou, aa gↄ̃̀ kálɛa liaa ń kpɛ́ↄi. +Lua pↄ́ pↄ́ aa a ni vĩ kpàmá, ↄ̃ aa sò aa kã̀ pã́upãu. +E a ni àↄ gɛ́ bↄińla, gↄↄ pↄ́ blɛpi da ń lɛ́u, +Lua fɛ̀lɛ fɛ̃̀ńnↄ, à Isaili gↄ̃gbãaↄ dɛ̀dɛ, à ń ɛ̀waasoↄ kwɛ̀. +Gia ń beeo aa gì tɛ duunawaɛ, ń aà yãbↄnsaɛkɛaↄ aai aà náaikɛo. +Ɔ̃ à ń wɛ̃ni kɛ̀nɛ́ lán lɛ́'ĩanawa, a tò ↄ̃̀ↄnɛkɛa ń mìdɛ. +Tó à ń pisabò, aaì aà aɛya, aaì ɛa wà aà kĩ́i wɛɛlɛ ń wãao. +Aa dↄ̃̀ sa Lua mɛ́ ń gbɛsi ũ, Lua Musude mɛ́ ń Mìsina ũ. +Ãma aaì lɛ́mawà, aaì ɛɛtoɛ̀, +an sↄ̃ kuwào, aa aà bàakuańnↄ yã́ gbòo. +Aàpi sↄ̃ à ń wɛ̃nagwà, à ń duuna kɛ̃̀má, i ń midɛo. Ìↄ azĩa zùukɛ mↄ̀ↄmↄↄɛ, i a pↄkũmabↄbↄmá píio. +À ń gbɛ̃nazĩnkɛ dↄ̃̀má, asa aaì gɛ̃zɛa susai lán ĩ́anawaɛ. +Aa swã́gbãakɛ̀ guwaiwaiu gɛ̃n ũma'ũma! Aa aà pↄ yàɛ̀ sɛ̃u we à kɛ̀ zài. +Aa Lua lɛwɛ, aa Lua lɛwɛ, aa Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa fɛ̃̀. +Aà iko gbãa sã̀ńgu, lá à ń sí ń ibɛɛↄwa, +lá à dabudabuↄ kɛ̀ Egipi, mɛ́ à yãbↄnsaɛↄ kɛ̀ Zoã bùsuu. +À ń swa'iↄ lìlɛ au ũ, ↄ̃ aai fↄ̃ aa a imì lↄo. +À ũsĩnaↄ kàńgu, aa ń soso, ń blↄↄↄ lↄ, aa yãyìamá. +A tò kwaↄ ń pↄ́wɛnaↄ blè, à kwasutɛ̃ kà ń buapↄ́ↄu. +A tò lougbɛ ń vɛ̃ɛbuↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, a zàa'ĩana ń kaa líↄ ɛ̀'ɛ. +À ń pↄtuoↄ músikɛ̀ ń lougbɛpio, lua sù ń kpàsaↄwa. +À a pↄkũma zↄ̃ↄ bↄ̀bↄmá, à ĩ́isɛ̀ńnↄ ń pↄfɛ̃o ń kpɛ̃nɛo, à músi malaikaↄ gbàɛmá. +À a pↄkũma gbà zɛ́, i zɛzↄ̃ gaɛ lↄo, à gagyãkàńgu. +À Egipi nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛ̀dɛ píi, Haũ bui gↄ̃sakɛ nɛ́piↄ gàga. +À bↄ̀ ń a gbɛ̃́ↄ lán sãↄwa, à dↄ̀aanɛ́ guwaiwaiu lán sã waiↄwa. +A bɛńnↄ, aa ku dↄdↄa vĩasai, an ibɛɛↄ sↄ̃, ísia kũ̀aamá. +À kàńnↄ a bùsu zↄ̃lɛu, gusĩsĩde pↄ́ a sì ń a gbãaopiu. +À buipãleↄ yànɛ́, ↄ̃ à ń bùsu kpaalɛ̀nɛ́ ń pↄ́ ũ, à uakpàkpa Isaili buipiↄnɛ. +Ɔ̃ aa Lua lɛwɛ aa gì aà yãmai, aa Musude yãdilɛaↄ kũao. +Aa kpɛkpà aa bↄ̀ aà kpɛ lán ń maeↄwa, aa náai vĩo lán sá gia baiwa. +Aa aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀ ń ń sa'okĩio, aa aà zafɛ̃̀ɛ̀ ń ń tã́aↄ. +Kɛ́ Lua è màa, ↄ̃ aà pↄ pà, à ↄzↄ̃̀ Isailiↄzi pãsĩpãsĩ. +À a zwã̀akpɛ tò Silo we, aà bɛ pↄ́ a kpà gbɛ̃nazĩnaↄ guupi. +A tò an wɛ̀lɛↄ mↄ̀ a kpagolo sɛ̀, ↄ̃mɛ aà gbãa ń aà gawio kúkĩi ũ. +A tò wà a gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, aà pↄ pà bui pↄ́ a sɛ̀pizi. +An ɛ̀waasoↄ tɛkũ̀ zĩ guu, an wɛ̃́ndiaↄ i zãkɛlɛ dↄ̃ lↄo. +Wà ń sa'onaↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, an gyaaↄ i fↄ̃ ↄ́ↄlↄ̀o. +Ɔ̃ Dii vù ń io sa, lán gↄ̃sa pↄ́ vù ń wɛ̃'iowa. +À ń wɛ̀lɛↄ gbɛ̃̀, aa kpɛkpà, a tò aa gↄ̃̀ ń wío gↄↄpii. +Ɔ̃ à gì Ɛflaiũ buiↄzi, i Yosɛfu buipi sɛ lↄo. +Yuda bui ↄ̃ a sɛ̀ sa ń Siↄna gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ á yeio. +À a kúkĩi dↄ̀ musumusu we, aↄ ku gↄↄpii lán dṹnia kálɛawa. +Ɔ̃ à a zↄ̀blena Davidi sɛ̀, à aà bↄ̀ sã kaau. +À aà bↄ̀ sãdãu, à dↄ̀aa Isailiↄnɛ, Lua gbɛ̃́ Yakↄbu buipiↄ kíaɛ. +Davidi ń kpá a kpɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, à dↄ̀aanɛ́ ń a ↄ báaadeo. +79. +Asafa lɛ. Lua, buipãleↄ sì ń bùsuu, aa n kpɛ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpà, aa Yelusalɛũ dɛ̀ɛlɛ. +Aa n zↄ̀blenaↄ dɛ̀dɛ aa ń gɛ kpà bãↄwa, aa n yãmanaↄ gɛ tò wàiↄnɛ blɛ ũ. +An au bàalɛ̀ lán íwa Yelusalɛũ bĩ́i kpɛ, gbɛ̃e ku à ń vĩo. +Wa gↄ̃ pↄ́ yáalↄaↄ ũ wá saɛdeↄnɛ, láanipↄ ũ gbɛ̃́ pↄ́ liaawáziↄnɛ. +Dii, n pↄ aↄ paawázi e bↄɛ ni? N kpɛ̃nɛ tɛ́ aↄ kũ gↄↄpii yã̀? +Pↄkũma bↄbↄ bui pↄ́ aa n dↄ̃oↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ aali ń sísioↄ bùsuↄwa. +Asa aa Yakↄbu buiↄ blè, aa ń bùsu ↄ̃̀ↄkpàɛ. +Ńsu wá maeↄ duuna wi wá musuo. Wɛ̃nadↄ̃wɛ̃ɛ kpakpa, asa wa busa dúuduuɛ. +Dↄwálɛ, Lua wá Suabana. Wá misi, kɛ́ ǹ tↄbↄ, wá duuna kɛ̃́wá n tↄ́ yã́i. +Bↄ́yãi ńyↄ̃ to buipãleↄ wá lá: Wá Lua ku máɛ la? To buipãleↄ dↄ̃ wá aɛ, kɛ́ ni n zↄ̀blenaↄ dɛdɛa tↄsimá. +To zĩ̀zↄↄ ↄↄlↄ gɛ̃ n swã́u, gbɛ̃́ pↄ́ kú ga lɛ́zĩpiↄ bↄ ń n gã̀sa gbãao. +Láani pↄ́ wá saɛdeↄ zĩ̀ma, fĩabonɛ́ gɛ̃n sopla, Dii. +Wápiↄ n gbɛ̃́ↄ, n kpàsa sãↄ, wíↄ n sáaukpa gↄↄpii, wíↄ n tↄ́ galikɛ e wá buiwa. +80. +Swã́kpa Isailiↄ Dↄaana, n gbɛ̃́ pↄ́ ni Yosɛfu buiↄ dã lán sãↄwa. Bↄ gupuau, n gbɛ̃́ pↄ́ ń zↄ̃lɛa malaika gã̀sĩadeↄ zãnguo, +ní dↄaa Ɛflaiũ buiↄnɛ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń Manase buiↄ. Fɛlɛ ń n gbãao, mↄ ǹ wá suaba! +Lua, to wà ɛa su wá pá ziu. Wá wɛgwa wà aafiaʼe. +Dii Lua Zĩgↄ̃de, ńlɛ pↄbↄ n níu e tia, ńyↄ̃ n gbɛ̃́ↄ wabikɛa mamá bↄɛ ni? +N wɛ́'i kpàmá blɛ ũ, n ń wɛ́'i yↄ̃̀nɛ́ pↄ́ pai aa mì. +Ń tò wa gↄ̃ láanipↄ ũ wá saɛdeↄnɛ, wá ibɛɛpiↄ lɛ́ wá kɛ pↄ́ↄpↄↄ. +Lua Zĩgↄ̃de, to wà su wá pá ziu, wá wɛgwa wà aafiaʼe. +N vɛ̃ɛli wò Egipi, n buipãleↄ yà ↄ̃ ń pɛ̀ ń gbɛu. +N gukɛ̀kɛɛ̀, à zĩ́napɛ̀lɛ, ↄ̃ à ↄtà à a bùsu pà. +A uedà gbɛ̀sĩsĩↄla, a gↄ̃naↄ dɛ sɛdɛ lí zↄ̃ↄↄla. +À ↄtà à gɛ̀ e ísialɛ, a ↄnɛↄ gɛ̀ e Uflatai. +Bↄ́yãi n a kaa gbòo, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃zɛaↄ ìↄ ↄmalɛii? +Dào sàwa ì lɛ́ kái, sɛ̃̀anↄbↄↄ ì mↄ a lá blei. +N yã́ na! Lua Zĩgↄ̃de, wá wɛgwa! Kua za musu wɛzu ǹ gwa! Laaidↄ vɛ̃ɛlipiwa, +bui pↄ́ ń pɛ̀ nzĩa, nɛ́ pↄ́ ń sì n pↄ́ ũpi. +Wà n vɛ̃ɛlipi zↄ̃̀ wà tɛsↄ̃̀wà. Wɛpãsĩ biimá aa midɛ. +Ɔda gbɛ̃́ pↄ́ kú n ↄplaaiwa, gbɛ̃nazĩn nɛ́ pↄ́ ń sì n pↄ́ ũ. +Wá kɛ̃ma lↄo. Wá lɛ́ ń láo, wí n sísi. +Dii Lua Zĩgↄ̃de, to wà su wá pá ziu, wá wɛgwa wà aafiaʼe. +81. +À guladↄ Lua wá gbãawa. À kúkuakɛ Yakↄbu buiↄ Luaɛ. +À bↄ ń lɛo, í bala lɛ́ ń mↄↄna'ↄ nao ń domao. +À kuupɛ mↄbↄzĩ, í pɛ́ a vua zã́ wá dikpɛgↄↄ, +asa a dɛ ikoyã ũ Isailiↄnɛɛ. Yã́ pↄ́ Yakↄbu buiↄ Lua dìlɛn we. +À yã́pi dà Yosɛfu buiↄnɛ gↄↄ pↄ́ à ã̀na Egipiↄwa. Aa lↄↄ pↄ́ aai ma yãao mà à mɛ̀: +Ma aso gò á gã̀u, ma á ↄ bↄ̀ ɛ̃u. +A wiilɛ̀a taasikɛgↄↄ, ↄ̃ ma á bↄ́, má wèwá asii guu ń louvĩao. Ma á lɛ́ ma á gwá Mɛliba í kĩ́i. +À swã́kpa ma gbɛ̃��ↄ, mí lɛdawá. Á Isailiↄ, à ma yãma lé! +Ásu àↄ dii pãle vĩo, ásu kúlɛ dii zĩ̀loɛo. +Mámɛ má Dii á Lua ũ, ma á bↄ́lɛ Egipiɛ. À á lɛ́ ɛlɛ, mí tó à kã́. +Ɔ̃ Isailiↄ i ma yãmao, ma gbɛ̃́piↄ i misiilɛmɛɛo. +Ɔ̃ ma ń tó ń ń swã́gbãao, aa tɛ́ ńzĩa pↄeãi. +Tó Isailiↄ sↄ̃́amazi, tó ma gbɛ̃́piↄ tɛ ma yã́i, +dↄ̃ ma ń ibɛɛↄ bùsanɛ́ gↄ̃̀ↄgↄ̃ↄ, ma ↄzↄ̃̀ ń wɛ̀lɛpiↄzi. +Ma zangudeↄ i vlãnau ma aɛ, an ĩadama aↄ láaa vĩo. +Mí á gwa ń pↄ́wɛn gawideo, mí gbɛ̀ zↄ́'i kpáwá à kã́. +82. +Asafa lɛ. Lua zↄ̃lɛa balu guu, àlɛ yã́gↄ̃gↄ̃ gbãadeↄnɛ à mɛ̀: +Bↄɛ á yã́kpalɛkɛ a zɛ́wai? Áↄ kɛ vãikɛnaↄnɛ kɛ̀kɛ gↄↄpii yã̀? +À yãnakpa yɛ̃̀ɛɛsaideↄwa ń tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ. À zɛ ń taasideↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ĩadamáↄ. +À yɛ̃̀ɛɛsaideↄ ń wɛ̃nadeↄ misi à ń bↄ vãikɛnaↄ ↄzĩ. +Gbãadepiↄ yãe dↄ̃o, aa a kee gbáɛo. Aa ku gusiauɛ, ↄ̃ dṹnia zĩ́na lɛ́ fu. +Ma mɛ̀ luaↄn á ũ, Musude nɛ́ↄn á ũ ápii. +Ń beeo á ga gbɛ̃nazĩna ũɛ, á kpagua lán kía pãleↄwaɛ. +Lua, fɛlɛ yã́kpalɛkɛ ń dṹniao, asa bui píiá n pↄ́ɛ. +83. +Lua, ńsu ǹyↄ̃ nílɛao, ń lɛ́ su àↄ kpaaũao, ńsu ǹyↄ̃ ku kílikilio, Lua. +Ǹ ń ibɛɛↄ gwa, asa aalɛ kãa, n wɛ̀lɛpiↄ lɛ́ ń mi fu. +Aalɛ ↄ̃nↄsↄpɛ́lɛ n gbɛ̃́ↄnɛ, aalɛ lɛkpaaĩ ń yenzideↄzi. +Aalɛ mɛ: À mↄ wà ń buibↄ, an tↄ́ Isaili su àↄ dↄ gbɛ̃egu lↄo. +Aa lɛkpàaĩ, an lɛ́ kↄ̃sɛ̀, aa lɛdoũkɛ̀ ń kↄ̃o aa fɛlɛnnↄ. +Ɛdↄũↄ ń Isimaɛla buiↄ ń Mↄabuↄ ń Hagaa buiↄ +ń Gebalideↄ ń Amↄniↄ ń Amalɛkiↄ ń Filitɛ̃ↄ ń Tiideↄ. +Baa se Asiliↄ nàmá lↄ, aalɛ ↄda Lↄtu buipiↄwa. +Kɛnɛ́ lá ń kɛ̀ Madiãↄnɛwa, lá ń kɛ̀ Sisela ń Yabɛ̃oɛ Kisↄ̃i. +N ń kɛ́ kɛ́lɛkɛlɛ Ɛndoo, aa gↄ̃̀ kálɛa tↄↄlɛ lán pↄgbↄ̃wa. +Kɛ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ lá wa kɛ̀ Olebu ń Zeebuoɛwa. Kɛ ń kíaↄnɛ lá wa kɛ̀ Zɛba ń Zalemunaoɛwa. +Ampiↄ mɛ́ ò yãa aa mɛ̀, wà Lua dã́dãkɛkĩi sɛ́ ń pↄ́ ũ. +Ma Lua, to aa gↄ̃ lakɛɛ ũ lán ése ṹa pↄ́ ĩ́ana ì sɛ́lɛwa. +Lá dào ì tɛ́kũ, ge lá tɛ́ ì gbɛ̀sĩsĩ sãsã, +pɛ́lɛńzi ń n zàao màa, n ĩ́an pãsĩ i to sↄ̃ kɛ̃́ńgu. +To an gɛɛ gↄ̃ kpá ń wɛ́i, aai n gbãa dↄ̃ Dii. +Wí líↄ ń kṹ gↄↄpii ń bílio, aa kpɛbↄ aa midɛ, +kɛ́ aa e dↄ̃ kɛ́ n tↄ́n Dii, ḿmɛ ń Musude ũ dṹniau píi. +84. +N kúkĩi maa fá, Dii Zĩgↄ̃de! +Málɛ Dii ua bɛɛkɛ e gu gɛ̀ lɛ́ lia, ma nisĩna ń ma mɛo lɛ́ lua Lua bɛ̃́ɛi. +Dii Zĩgↄ̃de, ma Kía, ma Lua, gòlegolena kpɛ́ è ń gbagbakĩi saɛ, luakibãna sakpɛdà we à a nɛ́ↄ kàu. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ kú n ua aaìↄ n táasilɛ gↄↄpiiↄ ũ. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ an gbãa bↄ̀ n kĩ́i mɛ́ n kpɛ́ gɛa yã́ kú ń sↄ̃ guuↄ ũ. +Tó aalɛ pã Baka guzulɛa, aaì to à gↄ̃ lán gu nibↄnadewa, káabuan lou ì to ɛ̀fãai ligua. +An gɛa guu an gbãa ìↄ kã́fĩɛ e aa gɛ kaò n kĩ́i Siↄna. +Dii Lua Zĩgↄ̃de, ma wabikɛa sí, swã́sɛ ma yã́i, Yakↄbu buiↄ Lua. +Lua, kía wá sɛ̀ngbao gwa, wɛ́tɛ kía pↄ́ ń kpài. +Kua n kpɛ́ kpɛɛlɛ gↄↄ do maa dɛ kua gupãlei gↄↄ ↄ̀aa sↄola. Ma Lua ua bĩ́ibↄlɛdↄ̃anakɛ sì dɛ kua ua doũ ń vãikɛnaↄla. +Dii Lua dɛnɛ́ ĩatɛ̃ ń sɛ̀ngbaoo ũ. Dii ì báaadańgu ń kã́fĩao, ìli gí maakɛi tàaesaideɛo. +Dii Zĩgↄ̃de, báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ n náaikɛ ũ. +85. +N báaadà n bùsuu, Dii, n su ń Yakↄbu buiↄ ń pá ziu. +N n gbɛ̃́ↄ tàaeↄ wòlomá, n ń duuna kɛ̃̀má píi. +N pↄ wèemá, n n pↄkũma pãsĩ kpà kpɛ. +Suwanↄ wá pá ziu, Lua wá Suabana, kpɛ̃nɛ pↄ́ ń kɛ̀wanↄ suumpa. +N pↄ aↄ paawázi gↄↄpii yã̀? Ńyↄ̃ↄ n pↄfɛ̃gↄↄ gága wɛ̃ ń wɛ̃o yã̀? +Ńyↄ̃ ɛa ǹ n gbɛ̃́ↄ lɛ́ ń láo kɛ́ an pↄ e kɛma nao lé? +Dii, ǹ n gbɛ̃kɛ ↄlↄwɛ̃ɛ, wá suaba ń n gbãao. +Ma swã́ dↄ Dii Lua yã'oai, asa ì aafia lɛgbɛ̃ a yãmanaↄnɛɛ, tó aai ɛa sù ń mìsaiyãↄwao. +Aà vĩakɛnaↄ suabaa zã̀o, kɛ́ aà gawi e àↄ kú wá bùsuu yã́i. +Gbɛ̃kɛ ń náaio kpàaũ, yã́zɛde ń aafiao dàkↄ̃lɛ. +Náai ì ↄ poo musu, yã́zɛde ì ↄnↄnↄ zĩ́lɛi. +Dii a maakɛwɛ̃ɛ, wá tↄↄlɛ i blɛkɛ. +Yã́zɛde ìↄ bɛ aà aɛ, ì zɛkɛkɛɛ̀. +86. +Davidi lɛ. Dii, swã́kpa ma yã́i, ní wea, asa taaside wɛ̃naden ma ũ. +Ma wɛ̃ni dↄ̃́a, asa má n yã́ↄ kũaɛ. Ǹ n zↄ̀blena suaba, ḿmɛ ń ma Lua ũ, málɛ n náaikɛ. +Sùuukɛmanↄ, Dii, asa miↄ lɛzunzi kↄↄ ń oosioɛ. +Ǹ n zↄ̀blena pↄ kɛ na, asa ma laai tà n kĩ́i, Dii. +Ń maa mɛ́ ń sùuu vĩ, Dii, n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ n sìsinaↄnɛ. +Dii, swã́kpa ma wabikɛai, laaidↄ ma wɛ̃na wiiwa. +Má lɛzunzi ma taasikɛgↄↄzĩ, asa ni wea. +Tã́ae muaannↄo, Dii, gbɛ̃e lí fↄ̃ n kɛa kɛ̀o. +Bui pↄ́ ń kɛ̀ↄ mↄ́ kúlɛnɛ, aa n tↄbↄ ḿpii. +Asa ń zↄ̃ↄ mɛ́ ni dabudabuↄ kɛ, ḿmɛ ń Lua ũ ndo. +Ǹ n zɛ́ ↄlↄmɛɛ Dii, míↄ bɛ n sĩana guu. Ma sↄ̃ damɛɛ doũ, míↄ n vĩa vĩ. +Má n sáaukpa ń nↄ̀sɛmɛndoo, Dii ma Lua, máↄ n tↄbↄ gↄↄpiiɛ. +Asa gbɛ̃kɛ pↄ́ ń kɛ̀mɛɛ zↄ̃ↄ, n ma wɛ̃ni sì bɛda ɛ̀ títiwa. +Lua, kàamaideↄ lɛ́ fɛlɛmanↄ, gbɛ̃́ pãsĩↄ lɛ́ ma wɛ, aali n yãdao. +Mpi Dii, Lua sósobiden n ũ, ń sùuu vĩ mɛ́ n pↄ lí pa kpaao, ń gbɛ̃kɛ ń náaio vĩ zↄ̃ↄ. +Ma wɛgwa, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ. Ǹ n zↄ̀blena gba gbãa, mapi n nↄɛ zĩkɛna nɛ́ suaba. +Maakɛamɛɛ seela kɛ, ma wɛ̀lɛↄ i e, wí i ń kṹ, asa Dii, n dↄmalɛ, n ma nↄ̀sɛ nìnimɛɛ. +87. +Kole buiↄ lɛ. Lua a wɛ̃́lɛ kàlɛ gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu, +Dii ye Siↄna bĩ́ibↄlɛↄi dɛ Yakↄbu buiↄ wɛ̃́lɛ kĩniↄla píi. +Lua gawi yã'ò wɛ̃́lɛpi musu à mɛ̀: +Má Egipiↄ ń Babɛlideↄ da gbɛ̃́ pↄ́ aa ma dↄ̃ↄ guu. Filitɛ̃ↄ ku a guu lↄ ń Tiideↄ ń Etiopiↄ. Wa mɛ wà gbɛ̃́ beeↄ ì weɛ. +Wa o Siↄna yã́ musu: Wà wã́anɛ ń wã́anɛo ì weɛ, Musude mɛ́ ì a zɛdↄ gíũgiũ. +Tó Dii lɛ́ gbɛ̃́ↄ tↄ́ dalau, a mɛ: Wà gbɛ̃́ beeↄ ì weɛ. +Lɛ̀sinaↄ ń ↄ̃wãnaↄ píi aa mɛ: Wá maa píi ì bↄ Siↄnaɛ. +88. +Ɛzala bui Emani lɛ. +Dii Lua ma Suabana, málɛ wiilɛma fãanɛ ń gwãasĩnao. +To ma wabikɛa kama, swã́kpa ma wiilɛai. +Asa yã'ↄ̃ma kↄ̃̀ ma nↄ̀sɛuɛ, ma wɛ̃ni sↄ̃̀ ɛ̀ lɛ́i. +Wà ma da gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ si bɛdauↄu, ma gↄ̃ lán yɛ̃̀ɛɛsaidewa. +Wà ma ya ma kpa gɛↄ guu lán gbɛ̃́ pↄ́ wúlɛa miau sↄlↄlↄↄwa. An yã́ dↄngu lↄo, aa bↄ̀ n ↄu. +N ma zu ɛ̀ zòolo guu e tↄↄlɛ nↄna gbã́o gusiau. +N pↄkũma tↄ̃̀a, a ísↄ̃ lɛ́ ma lɛ́. +Ń tò ma gbɛ̃́ↄ ma vũaa, ń tò aa ye ma gĩyãio. Wà ma kaka, bↄkĩi kuo. +Ĩadama ma wɛ́ siakũ̀, málɛ lɛzunzi za kↄↄ e oosi, ma ↄↄ dↄanzi. +Gɛↄ ni yãbↄnsaɛkɛnɛ́a? Gyaadeↄ mɛ́ aaì fɛlɛ n sáaukpaa? +Wì n gbɛ̃kɛ galikɛ miau yã̀? Wì n náaiyã'ò kaalɛu yã̀? +Wa n dabudabuↄ dↄ̃ a gusiau yã̀? N maakɛaↄ dↄ̃a ku wɛ́sia guu yã̀? +Dii, mi wiilɛma, ma wabikɛa kↄↄ ì ka n kĩ́i. +Bↄ́yãi ńlɛ gímazii, Dii? Àkɛa n mikpɛlìmɛɛi? +Má kú ga lɛ́zĩ wɛ̃nannↄ za ma ɛ̀waasogↄↄ, n wɛ́tɛ̃amↄanɛ́ tↄ̃̀a, ma gↄ̃ sã̀ii. +N pↄpaamazi mà ma mia, n vĩa pↄ́ↄ lɛ́ ma midɛ. +A daamala lán íwa za kↄↄ e oosi, à kũ̀aaa míↄmiↄ. +Ń tò ma gbɛ̃́ yenzideↄ ma vũaa, gusia mɛ́ gↄ̃̀ ma gbɛ̃na ũ. +89. +Ɛzala bui Etani lɛ. +Dii, máↄ lɛsi n gbɛ̃kɛ yã́ musu láasaiɛ, máↄ n náaiyã kpàwakɛ wɛ̃ ń wɛ̃o. +Má o n gbɛ̃kɛ líↄ kpálɛa vĩo, n náaidekɛ zĩ́napɛlɛa musu n bɛ. +N mɛ̀ n bàa kú ń gbɛ̃́ pↄ́ ń sɛ̀o, n lɛgbɛ̃̀ n zↄ̀blena Davidiɛ. +Ńyↄ̃ to aà bui àↄ kible gↄↄpiiɛ, ńyↄ̃ aà kpala gba gbãa e aà buiwa. +Musudeↄ n dabuyãↄ sáaukpa, Dii, malaikaↄ n náaiyã'ò balu guu. +Asa gbɛ̃e ku musu à kà Diiwao, malaikae muaaaànↄo. +Baa malaikaↄ kã̀aa, Lua mɛ́ fuańla, gbɛ̃́ pↄ́ liaaaàziↄ mɛ ì seena ta. +Dii Lua Zĩgↄ̃de, démɛ muaannↄi? Ń gbãa ń náaio vĩ yã́pii guu. +Ni gbãamↄ ísiaɛ, tó à fɛ̀lɛ ń vĩvĩao, ni a zùukɛ. +N Egipiↄ suumpà aa gↄ̃̀ gɛↄ ũ, n n wɛ̀lɛpiↄ fã̀aa ń n gã̀sa gbãao. +Musu ń zĩ́lɛoá n pↄ́ɛ, n dṹnia kàlɛ ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. +N gugbãntoo ń gɛↄmidↄkĩio kɛ̀, Taboo ń Ɛɛmↄ gbɛↄ ì guladↄma. +N gã̀saá gↄ̃sa pↄ́ɛ, n ↄ gbãa mɛ́ n ↄplaa dↄ musu. +Yãmaa ń yã́zɛdeo mɛ́ n gĩ́na ɛ̃kpalɛ ũ, gbɛ̃kɛ ń náaio mɛ́ dia n aɛwa. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aa guladↄama dↄ̃, aaìↄ bɛ n aɛ gupuauↄ ũ, Dii. +Aaìↄ pↄnakɛ ń n tↄ́o gↄↄpii, aaì ĩ́anadã ń n maakɛao. +Asa an gawi ń ń gbãaon n ũ, n zɛawanↄ yã́i wá mi daa ía. +Wá sɛ̀ngbaoá Dii pↄ́ɛ, wá kíapiá wá Isailiↄ Lua pↄ́ɛ. +N yã'ò n yãmanaↄnɛ yãa wɛ́pungu'ea guu n mɛ̀: Ma dↄnlɛkɛ̀ nɛgↄ̃naɛ, ma ɛ̀waasopi sɛ̀ lɛsĩ a gbɛ̃́ↄ guu. +Ma a zↄ̀blena Davidi è, ma a nísikàwà ma aà dìlɛ. +Máↄ aà kũa ma ↄzĩɛ, ma gã̀sa gbãa aↄ kuaànↄ. +Ibɛɛ a fↄ̃ falusiwào, gbɛ̃vãi a e ↄnaalɛwào. +Má aà wɛ̀lɛↄ wíwi aà aɛ, má aà zangudeↄ kwɛ́. +Máↄ náai vĩɛ̀ ń gbɛ̃kɛo, aà mi iↄ daa ía ń ma tↄ́o. +Má ísia naɛ̀ a ↄzĩɛ, iↄ iko vĩ swaↄwa. +A lɛzumazi à mɛ, má dɛ a Mae ń a Luao ũ, a gbɛsi ń a Suabanao ũ. +Má aà kɛ ma yoa ũ, iↄ dɛ dṹnia kíaↄ mide ũ. +Máↄ gbɛ̃kɛ vĩaànↄ gↄↄpiiɛ, ma bàa pↄ́ kuaànↄ gbooa vĩo. +Má tó aà bui àↄ kible gↄↄpiiɛ, aà kpala iↄ ku e dṹnia gɛ láaò. +Tó aà buiↄ pãkpà ma ikoyãi, mɛ́ aai tɛ ma yãdilɛaↄzio, +tó aa bↄ̀ ma yã́ kpɛ, mɛ́ aa ma yãdanɛↄ kũao, +má gotↄ̃má an tàaeↄ yã́iɛ, mí ń kɛ búubuu an vãi yã́ musu, +ãma gbɛ̃kɛ pↄ́ má vĩaànↄ a midɛo, má fↄ̃ náaisaiyãkɛo. +Má a bàa pↄ́ kuaànↄ yã́ gbooo, má lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀ɛ̀ lilɛo. +Ma lɛgbɛ̃̀ ń mazĩa kuao gɛ̃n do, má ɛɛto Davidiɛo, ma mɛ̀, +aà bui aↄ ku gↄↄpiiɛ, aà kpala aↄ ku ma aɛ lán ĩatɛ̃wa. +Lá mↄvua dɛ seela náaide ũ musu, màa aà kpala aↄ ku gↄↄpii. +Ń beeo n gi kía pↄ́ ń kpài, n ↄkpàaàzi, n kolokɛ̀aànↄ. +N n bàa kua ń n zↄ̀blenao yã́ gbòo, n sakà aà kíafuau, ń zù zĩ́lɛ. +N aà wɛ̃́lɛ bĩ́iↄ gbòo, n aà zɛgikĩiↄ kwɛ̀ ń dàaĩ. +Gɛ̃zɛadeↄ lɛ́ ń baa sɛu, à gↄ̃̀ láanipↄ ũ a saɛdeↄnɛ. +Ń tò aà wɛ̀lɛↄ gã gbã̀ɛ, ń tò aà ibɛɛↄ pↄnakɛ̀. +N aà fɛ̃nda lɛ́ dɛ̀, ni zɛaànↄ zĩ guuo. +N aà gawi kↄ'ɛ̀, n aà báa bↄ̀aàla. +Ń tò à zikũ̀ a gbãau, n widàwà. +Dii, ńyↄ̃ↄ ulɛawɛ̃ɛ gↄↄpii yã̀? N pↄkũma tɛ́ aↄ kũ e bↄɛ ni? +Làasookɛ ma wɛ̃ni kulunkɛwa, n gbɛ̃nazĩna kɛ̀ pã yã̀? +Gↄ̃sa kpele mɛ́ aↄ ku à gí gaii? Démɛ a fↄ̃ azĩa si mia ikowai? +Dii, gbɛ̃kɛ pↄ́ ń vĩ yãa gɛ̀ má ni? Lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ Davidiɛ ń náaio sↄ̃ bɛ? +To n zↄ̀blena láanikɛa yã́ dↄngu, buiↄ ma kɛa pↄ́ↄpↄↄ ma sↄ̃ zↄ̃̀. +N ibɛɛↄ kía pↄ́ ń kpà láanikɛ̀, e gu pↄ́ aà kɛ̀sɛ zɛ̀u, Dii. +Wà Dii sáaukpa gↄↄpii! Ãmi! Ãmi! +90. +Lua gbɛ̃́ Mↄizi wabikɛa. Dii, wá ulɛkĩin n ũ wɛ̃ ń wɛ̃o. +E ǹyↄ̃ gɛ́ gbɛ̀sĩsĩↄ kɛi, e ǹyↄ̃ gɛ́ tↄↄlɛ ń dṹniao kálɛi, Luan n ũ za asĩnizĩ e gↄↄpii. +Ni dilɛ gbɛ̃nazĩnaɛ aà gɛ̃ tɛ̃́ɛnau, ni to aà ɛa gↄ̃ bùsuti ũ. +Wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄo dɛnɛ lán gↄↄ dowa, ì gɛ̃nɛ lán gĩa ge gwãasĩnawa. +Ni to i dańla aai gaga, aa dɛ lán sɛ̃ pↄ́ ì bↄlɛ kↄↄwa, +ì bↄlɛ kↄↄ, i gbã́, ì i'o oosi, i giigaga. +N pↄkũma ì wá suumpa, n kòlokɛa ì gili gɛ̃wágu. +Wá yãvãiↄ kálɛa n aɛ, wá asiiyãↄ bↄ̀ gupuau n kuu. +Wá gↄↄ ì gɛ̃kↄ̃u n kpɛ̃nɛ yã́i, wá wɛ̃ni ì midɛ wá wea dóũdoũnau. +Wá wɛ̃ ì ka bàaↄ̃kwi taawa, tó wá gbãa sↄ̃, basiiↄ̃. Wɛ̃piↄ guu baa a pↄ́ pↄ́ na ì mↄ́ ń taasio ń pↄsiaoɛ, ì gɛ̃zɛa kpakpa, ↄ̃ wi kpagui. +Démɛ n pↄkũma gbãa lɛ́ dↄ̃i? Démɛ n kpɛ̃nɛ lɛ́ dↄ̃ à vĩakɛɛ̀i? +Dadawɛ̃ɛ wàↄ wá wɛ̃ni dↄ̃ màa, kɛ́ wà ↄ̃nↄ e wá sↄ̃ guu. +Dii, ńyↄ̃ ɛa wá wɛgwa bↄɛ ni? Wɛ̃nadↄ̃ n zↄ̀blenaↄnɛ. +Tó gu dↄ̀, to n gbɛ̃kɛ mↄ́wá, wíↄ pↄnakɛ ń gulakɛao gↄↄpii. +Wá gba pↄna ↄ pↄ́ ń tↄ̃̀wá gↄↄ lɛ́u, taasi pↄ́ wá kɛ̀ wɛ̃̀ lɛ́u. +Ǹ n yãkɛaↄ ↄlↄ n zↄ̀blenaↄnɛ, ní tó wá nɛ́ↄ n iko gbãa dↄ̃. +Dii wá Lua, báaadawágu nana, ɛ̀fãaida wá zĩu wàↄ kã́fĩakɛ, ao, ɛ̀fãaida wá zĩu wàↄ kã́fĩakɛ. +91. +Gbɛ̃́ pↄ́ ulɛa Musude ↄ guu, mɛ́ a ku Gbãapiide uei, +ì mɛ Dii mɛ́ a zɛgikĩi ũ, a Lua mɛ́ a ulɛkĩi ũ, á aà náai vĩ. +A n si kaiwa, a n suaba ń gagyão. +A n sↄlↄ a pↄlɛu, ńyↄ̃ↄ ulɛa aà kúlukulunau. Aà náai mɛ́ aↄ dɛ n sɛ̀ngbao ũ. +Gwãasĩn pↄ́ↄ ń fãanɛ kà kpán'ãaↄ an kee vĩa a n kũo, +ge gagyã pↄ́ ìↄ bɛ gusiau ge gyãkawɛ̃lɛ pↄ́ ì ń le fãanɛ gbãa. +Baa tóWɛzu ǹ gwa, ńyↄ̃ e lá wì ĩada vãikɛnaↄwa. +Tó n Musude dìlɛ n ulɛkĩi ũ, mɛ́ n Dii dìlɛ n kúkĩi ũ, +vãie a sↄ̃nzio, músi a gɛ̃ n uao. +Asa a n yã'o a malaikaↄnɛ aa n dↄ̃́a gu pↄ́ ńlɛ gɛ́u píiɛ. +Aa ↄdama, kɛ́ ńsu gɛ̃nalɛ gbɛwao yã́i. +Ńyↄ̃ táa'o nↄ̀ↄmusuwa ń kyã́o, ńyↄ̃ ↄ̃zↄ̃ nↄ̀ↄkusiwa ń mlɛ̃̀ pãsĩo. +Dii mɛ̀: Lá à nàmazi, má aà bↄ, lá a ma dↄ̃, má aà sɛ musu. +A lɛzumazi, mí wewà. Tó yã́ nàɛwà, máↄ kuaànↄ, má aà suaba, mí aà kpɛla. +Má báaadaaàgu ń wɛ̃ni gbã̀ao, má aà suaba, i pↄnakɛò. +92. +Kã́mabogↄↄ lɛ. +A maa wà n sáaukpaɛ, Dii, wá lɛsi wà n tↄbↄ, Musude, +wí n gbɛ̃kɛ galikɛ kↄↄ, wí n náaiyã'ò gwã́, +wí n táasilɛ ń mↄↄnao ń domao ń kotilio. +N yãkɛaↄ ì ma pↄ kɛ na, Dii, mi guladↄ n ↄzĩkɛaↄwa. +Dii, n yãkɛaↄ zↄ̃ↄ maamaaɛ, n làasooↄ gbia à kɛ̀ zài. +Sↄũ yã́pi dↄ̃o, mìsaide a fↄ̃ mao. +Baa tó gbɛ̃vãiↄ ↄtà lán kàewa, mɛ́ vãikɛnaↄ kã́fĩa è ḿpii, an zia dɛ kaalɛ láasai ũɛ. +Mpi sↄ̃ Dii, ńyↄ̃ↄ kã́fĩa gↄↄpiiɛ. +Ǹ n ibɛɛↄ gwa, aalɛ midɛ, vãikɛnaↄ lɛ́ fãaa píi. +N ma gba gbãa lán zùsɛ̃lɛwa, n nísi ↄde kà ma miwa. +Ma wɛsì ma wɛ̀lɛↄ fualɛ, ma swã́ ma ibɛɛ vãiↄ wii mà. +Gbɛ̃maaↄ gbã lán daminaliↄwa, aa zↄ̃ↄkũ lán Libã sɛdɛ líↄwa. +Pɛ́lɛa Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ aa gbã wá Lua ua. +Ń ń zikũakɛo aaↄ nɛ'iɛ, an lá aↄ nísi bↄɛ si plɛ̀plɛ. +Aa mɛ Dii maa, ↄ̃mɛ wá gbɛsi ũ, vãie ku aà guuo. +93. +Dii mɛ́ lɛ́ kible, a zↄ̃ↄkɛ daa ula ũ. Dii zↄ̃ↄkɛ daa, à gbãa dↄ̀ a pi, à dṹnia kàlɛ gíũgiũ, a deeo. +Ń zↄ̃lɛa báawa za gↄↄpi, ń kú za asĩnizĩ. +Swaↄ pà Dii, swaↄ kↄ̃fĩ dↄ, swaↄ lɛ́ gã̀alɛ. +Dii ku musu, a zↄ̃ↄ, aà zↄ̃ↄ dɛ í zↄ̃ↄ kↄ̃fĩa, aà gbãa dɛ ísia í vĩvĩaa. +Dii, n yãdilɛaↄ gbooa vĩo, à kũ̀ n kpɛ́ àↄ ku adoa e gↄↄpiiɛ. +94. +Dii á Lua pↄ́ ì tↄsimáɛ. Lua pↄ́ ì tↄsimá, bↄ gupuau! +Dṹnia yã́kpalɛkɛna, fɛlɛ! Fĩa bo ĩ́andãnaↄnɛ ń yãkɛawa. +Gbɛ̃vãiↄ aaↄ pↄnakɛ e bↄɛ ni? Aaↄ tidↄwála e bↄɛ ni, Dii? +Vãikɛnapiↄ ì gↄ̃sagↄ̃sa yã'o, aaì yãbↄlɛ, aaì ĩ́anadã ḿpii. +Dii, aaì táa'o n gbɛ̃́ↄwa, aaì gbãamↄ gbɛ̃́ pↄ́ n ń sɛ́piↄnɛ. +Aaì gyaa gbɛ̃andoↄ ń bↄ̀mↄↄ dɛdɛ, aaì tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ suumpa. +Aaì mɛ Dii lɛ́ ń eo, Yakↄbu buiↄ Lua laai kúmáo. +Á sↄũↄ, à laaika! Á mìsaideↄ, á ↄ̃nↄkũ bↄɛɛ la? +Lua swã́ pɛ̀, ìli yãmao lé? À wɛ́ kàsa, ìli gu'eo lé? +Ì bui píi toto, a ń swã́gagaoa? Ì yãdanɛ́, a dↄ̃a vĩoa? +Dii gbɛ̃nazĩna làasooↄ dↄ̃, a dↄ̃ kɛ́ aa yãfũu lán gbɛ́ tíwa. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ ni toto, ni n ikoyã dadaɛ ũ, Dii. +Ni aà nↄ̀sɛ daɛ̀ doũ taasikɛgↄↄ, e wà gɛ ɛyↄ̃ vãikɛnaɛ. +Dii a pãkpa a gbɛ̃́ↄzio, a gbɛ̃́ pↄ́ á sɛ̀ a pↄ́ ũↄ vũaao. +Wa ɛa yã́kpalɛkɛ a zɛ́wa, nↄ̀sɛpuadeↄ i zɛò. +Démɛ a fɛlɛmɛɛ gbɛ̃vãiↄwai? Démɛ a zɛmanↄ vãikɛnaↄ musui? +Mɛ́ i kɛ Dii dↄnlɛkɛ̀mɛɛ yãa no, dↄ̃ má kú miau kílikili gↄ̃̀ↄ. +Kɛ́ ma mɛ̀ zãana lɛ́ ma sɛ́lɛ, n ma kũ n gbɛ̃kɛ guu, Dii. +Kɛ́ ma làasoo kↄ̃̀ ma sↄ̃u, n ma sↄ̃ nìnimɛɛ n ma pↄ kɛ̀na. +N lɛ́ líↄ ku yã́gↄ̃gↄ̃n koleaↄ yã́uo, an yãdilɛaↄ ì mↄnɛ́ ń taasio. +Aaì lɛkpaaĩ gbɛ̃maazi, aaì yãda tàaesaidea wà aà dɛ. +Dii mɛ́ ma zɛgikĩi ũ, ma Lua mɛ́ gbɛsi pↄ́ mi ulɛu ũ. +A ń vãikɛa sↄaamáɛ, i ń buibↄ an tàaeↄ yã́i, Dii wá Lua a ń buibↄ. +95. +À mↄ wà pↄna wii dↄ Diiwa, wà guladↄ gbɛsi pↄ́ ì wá bↄwa. +Wà gɛ́ aà aɛ wà aà sáaukpa, wà lɛsi wà aà táasilɛ. +Asa Dii mɛ́ Lua zↄ̃ↄde ũ. Kía zↄ̃ↄɛ, a dɛ dii píia. +Tↄↄlɛ nↄna ku aà ↄzĩɛ, gbɛ̀sĩsĩ misonaↄá aà pↄ́ɛ. +Ísiaá aà pↄ́ɛ, ↄ̃mɛ kɛ̀, ↄ̃mɛ tↄↄlɛ ikàsa ń a ↄo. +À mↄ wà wúlɛ wá gbɛɛu wà kúlɛ Dii wá Kɛna aɛ. +Asa aàpi mɛ́ wá Lua ũ, wá dɛ aà kpàsa gbɛ̃́ↄ ũɛ, aà sã pↄ́ àlɛ ń dãↄ ũ. Tó a aà lↄↄ mà gbã, +ásu swã́gbãakɛ lá á deziↄ kɛ̀ Mɛliba gↄↄ pↄ́ aa ku Masa guwaiwaiuwao. +Baa kɛ́ aa ma yãkɛaↄ è, aa ma yↄ̃ aa ma gbãa lɛgwà. +Ɔ̃ má ye ń gĩyãio e wɛ̃̀ bla, ma mɛ̀ gbɛ̃́ sã́sãaↄnɛ, aa ma yãkɛaↄ dↄ̃o. +Má ò ń mazĩao ń pↄfɛ̃o ma mɛ̀, aa gɛ̃ ma kã́mabokĩiuo. +96. +À lɛ̀ dafu sí Diiɛ, dṹnia gbɛ̃́pii, à lɛsi Diiɛ. +À lɛsi Diiɛ, í aà tↄbↄ, àↄ aà zĩblea baokpa lá gu lɛ́ dↄ. +Zↄ̃ↄkɛ ń bɛɛɛo kuwà, gbãa ń gawio ku aà kĩ́iɛ. +À Dii tↄ́ gawi dↄ̃ɛ̀, à mↄ aà ua, í aà gba pↄ́. +À kúlɛ Diiɛ ń lousisi'ulaↄ daa, zĩ́lɛdeↄ, à tó á mɛ àↄ kukɛ aà aɛ, +í o bui píiɛ, Dii mɛ́ lɛ́ kible. À dṹnia kàlɛ gíũgiũ, a deea vĩo. A yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́piio a zɛ́wa. +Musudeↄ, à pↄnakɛ, zĩ́lɛdeↄ, à vĩ àↄ kɛ̃aa, ísia ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, à kↄ̃fĩkɛ. +Sɛ̃̀a ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, à kúkuakɛ, lí pↄ́ kú lákpɛuↄ i gulakɛ píi. +Aa pↄnakɛ Dii aɛ, asa àlɛ mↄ́, àlɛ mↄ́ yã́kpalɛkɛi ń dṹniaoɛ. A yã́kpalɛkɛ ń dṹniao a zɛ́wa, a yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ ń sĩanao. +97. +Dii mɛ́ lɛ́ kible! Dṹnia gbɛ̃́ↄ, à pↄnakɛ, ísiabaadeↄ, àↄ ku pↄna guu. +Luabɛpuana ń a sianao liaaaàzi, yã́zɛde ń yãmaao mɛ́ aà kpala zĩ́na ũ. +Tɛ́ ìↄ dↄaaaɛ̀, ì kũ aà ibɛɛ pↄ́ liaaaàziↄwa. +Aà loupilɛaↄ ì tↄↄlɛ pu, tó dṹnia è, ì lualua. +Gbɛ̀sĩsĩↄ ì yↄ lán zↄ́nisiwa Dii aɛ, dṹnia gbɛ̃́pii Diipi aɛ. +Musudeↄ ì aà maakɛa kpàwakɛ, bùsu píi gbɛ̃́ↄ ì aà gawi e. +Wí ì tã́agbagbanaↄ kṹ, gbɛ̃́ pↄ́ aaì ĩ́anadã ń tã́apiↄ. Diipiↄ kúlɛ aà aɛ ḿpiiɛ. +Tó Siↄnadeↄ mà, aa pↄnakɛ, Yuda wɛ̃́lɛdeↄ aaↄ ku pↄna guu n yã́kpalɛkɛaↄ yã́i, Dii. +Dii Musuden n ũ dṹnia gbɛ̃́piiɛ, n zↄ̃ↄ dɛ diiↄla píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye Diiziↄ, à za vãigu. Ìↄ a yãmanaↄ wɛ̃ni kũanɛ́, ì ń bↄ vãikɛnaↄ ↄu. +Ì gupu gbɛ̃maaↄnɛ ń zɛ́u, ì pↄna tↄ̃ nↄ̀sɛpuadeↄ guu. +Gbɛ̃maaↄ, à tó á pↄ kɛ Diiwa na, à aà tↄbↄ, asa a ku adoa. +98. +À lɛ̀ dafu sí Diiɛ, asa à yãbↄnsaɛↄ kɛ̀, à zĩblè ń a gã̀sa pↄ́ a kua adoa gbãao. +Dii tò wa dↄ̃̀ a zĩblè, à a gbɛ̃suabaa gbãa ↄ̀lↄ bui píiɛ. +Gbɛ̃kɛ ń náai pↄ́ a vĩ ń wá Isailiↄ dↄaàgu. E dṹnia lɛ́wa wa è lá wá Lua zĩblè. +Dṹnia gbɛ̃́pii, à pↄna wii dↄ Diiwa, à vĩ ń wiio, à gulakɛ à lɛ̀ sí. +À lɛsi Diiɛ ń mↄↄnlɛao, ń mↄↄnlɛao ń lɛtɛ̃dↄawao +ń kã̀aepɛao ń kuu'ↄo, à pↄna wii dↄ Dii wá Kíawa. +Ísia ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, à kↄ̃fĩkɛ, ń tↄↄlɛo ń gbɛ̃́ pↄ́ kuwàↄ píi. +Swaↄ, à gã̀alɛ Dii aɛ. Gbɛ̀sĩsĩↄ, à gulakɛ sãnusãnu, +asa àlɛ mↄ́ yã́kpalɛkɛi tↄↄlɛɛ. A yã́kpalɛkɛ ń dṹniao a zɛ́wa, a yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ ń sĩanao. +99. +Dii mɛ́ lɛ́ kible, bui píi lɛ́ lualua, a zↄ̃lɛa malaika gã̀sĩadeↄ zãnguo, dṹnia lòo. +Dii zↄ̃ↄ Siↄna, a ku musu, a dɛ bui píila. +Aa aà tↄ́ zↄ̃ↄ pↄ́ ì to vĩa ń kṹ bↄ, asa aà kua adoaɛ. +Wá Kía gbãa vĩ, a ye yã́zɛdei, Ɔ̃mɛ yã́kpalɛkɛa a zɛ́wa dà, à yãgↄ̃̀gↄ̃ Yakↄbu buiↄnɛ a zɛ́wa. +À Dii wá Lua tↄbↄ, à kúlɛ aà gbadibↄ saɛ, aà kua adoaɛ. +Mↄizi ń Aalonao mɛ́ aà gbàgbanaↄ ũ, Samuɛli mɛ́ aà sìsinaↄ do ũ. Aa lɛzùaàzi, ↄ̃ a wèmá. +Kua tɛlu guu à yã'ònɛ́, aa aà ikoyã ń aà yãdilɛnɛↄ kũa. +Dii wá Lua, ń wèmá, Lua sùuuden n ũ. Ń beeo n ń yãvãiↄ wìnɛ́ ń musu. +À Dii wá Lua tↄbↄ, à kúlɛɛ̀ aà gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu, asa Dii wá Lua kua adoaɛ. +100. +Sáaukpaa lɛ. Dṹnia gbɛ̃́pii, à kúkuakɛ Diiɛ. +À zↄble Diiɛ ń pↄnao, à mↄ aà kĩ́i ń gulakɛao. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ Lua ũ, ↄ̃mɛ wá kɛ́, wá dɛ aà pↄ́ ũɛ. Wá dɛ aà gbɛ̃́ↄ ũ, aà kpàsa sãↄ ũ. +À gɛ̃ aà ua lɛ́u ń sáaukpaao, à gɛ̃ aà ua ń aà táasilɛao, à aà sáau kpa à aà tↄbↄ. +Asa Dii maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo, ìↄ náai vĩ gↄↄpiiɛ. +101. +Davidi lɛ. Má lɛsi gbɛ̃kɛ ń yã́zɛdeo musu, má soũ dannↄ, Dii. +Má laaidↄ kua tàaesaiwa, bↄɛ ńyↄ̃ mↄai? Máↄ ku ma ua ń nↄ̀sɛpuao, +má pↄvãi dↄ ma wɛ́io. Má za yãdↄↄsaikɛau, a naao. +Má yãdↄↄsai fↄ̃o, ma bàa aↄ kú ń yãvãioo. +Má gbɛ̃́ pↄ́ ì a gbɛ̃́dee pe suumpaɛ, má yↄ̃̀ↄdeↄ ń ĩ́andãnaↄ fↄ̃o. +Ma wɛ́ dↄ ma bùsu náaideↄzi aaↄ kumanↄ, gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ bɛ tàaesai mɛ́ aↄ dɛ ma zĩkɛna ũ. +Má we gbɛ̃sãsãna àↄ ku ma bɛo, má tó mↄafilide àↄ ku ma saɛo. +Máↄ a bùsu gbɛ̃vãiↄ suumpa lá gu lɛ́ dↄ, máↄ vãikɛnaↄ midɛ Dii wɛ̃́lɛ guuɛ. +102. +Wɛ̃nade yɛ̃̀ɛɛsaide pↄ́ lɛ́ a yã'ↄ̃maↄ bↄlɛ Diiɛ wabikɛa. +Dii, ma wabikɛa ma, to ma wiilɛama ká. +Ńsu bↄ ma kpɛ ma taasikɛgↄↄo, swã́kpamazi. Tó ma lɛzùnzi, wea kpakpa, +asa ma gↄↄ lɛ́ gɛ̃ lán súɛlɛwaɛ, ma mɛ lɛ́ pusu bↄ lán tɛyↄ̃wa. +Ma sↄ̃ lɛ́ wo, málɛ ibaba lán sɛ̃wa, blɛblea yã́ lí dↄmagu mà bleo. +Ma aaukɛa mɛ́ tò ma gↄ̃ wákambaau ũ. +Ma gↄ̃ lán gbáa gbaonawa, lán bɛzia koowa. +I lí gɛ̃ ma wɛ́uo lán bã mɛ̀ndona pↄ́ pɛ́ kpɛ́ musuwa. +Ma ibɛɛↄ ìↄ ma sↄ̃sↄ̃ gↄↄpiiɛ, ma láanikɛnaↄ ì gbɛ̃́ ká ń ma tↄ́o. +Túfu mi ble blɛ ũ, ma wɛ́'i ì ka ma imia guu +n pↄkũma ń n kpɛ̃nɛo yã́i, asa n ma sɛ n ma pãlɛɛ. +Ma wɛ̃ni lɛ́ gɛ̃zɛa lán uenawa, ↄ̃ málɛ giigaga lán sɛ̃wa. +Mpi Dii, ń zↄ̃lɛa báawa gↄↄpii, ńyↄ̃ↄ dɛ tↄde ũɛ e wá buiwa. +Ńyↄ̃ fɛlɛ wɛ̃nadↄ̃ Siↄnaɛ, asa n sùuukɛaaànↄ gↄↄ kà sa. +Aà gbɛↄ kɛ̀ n zↄ̀blenaↄnɛ maa, aà daaĩa ìↄ kɛwɛ̃ɛ wɛ̃naɛ. +Bui píi a vĩakɛnɛ, Dii, dṹnia kíaↄ gawi dↄ̃nɛ ḿpii. +Asa Dii a ɛa Siↄna kálɛ lↄ, i bↄ mↄ́má we ń gawio. +A gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ yↄ́ↄyↄↄↄ wabikɛa sí, a ń wiilɛawa kpa swã́ao. +Wa yã́pi kɛ̃ ziadeↄ yã́iɛ, gbɛ̃́ pↄ́ kuopiↄ i Dii táasilɛ. +Dii wɛkpàlɛ zĩ́lɛ za a kúkĩi, kua za musu à wɛzù tↄↄlɛ, +kɛ́ à e gbɛ̃́ↄ zↄblewii ma, i ń bↄ ga lɛ́zĩ yã́i, +wi Dii tↄbↄ Siↄna, wi aà táasilɛ Yelusalɛũ. +Gↄↄ bee bùsu píi gbɛ̃́ↄ kãaa we, bùsu píi gbɛ̃́ↄ mↄ misiilɛiɛ̀. +Kua ma sápaagↄↄ à ma busa, à ma wɛ̃ni kulun kṹ. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Ma Lua, ńsu ma sɛ kpóoo, n gbɛ̃́ bee, n wɛ̃ni láaa vĩo. +N tↄↄlɛ kàlɛ za asĩnizĩ, musuá n ↄzĩkɛaɛ. +Ampii a gɛ̃, ãma ńyↄ̃ↄ kuɛ. Aa zikũ lán pↄkasawa píiɛ, ńyↄ̃ ń lilɛ lán ulawa aa gɛ̃lɛ. +Mpi sↄ̃ ńyↄ̃ↄ doũ gↄↄpiiɛ, n gↄↄ láaa vĩo. +N zↄ̀blenaↄ nɛ́ↄ zɛdↄ, an buiↄ aaↄ ku n aɛ. +103. +Davidi lɛ. Má Dii sáaukpa, má aà tↄ́ pↄ́ kú adoa bↄ ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Má Dii sáaukpa, aà maakɛae a sãmaguo. +Ì sùuukɛmanↄ ń ma tàaeↄ píi, ì ma gbã́gbã ń ma gyãↄ píi. +Ì ma bↄ ga lɛ́zĩ, ì maakɛmɛɛ a gbɛ̃kɛ guu. +Ì to pↄmaaↄ mↄa, mí ɛa su ɛ̀waaso ũ lán kúuwa. +Dii ì yãkɛ a zɛ́wa, ì to yã́ bↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄnɛ́ↄnɛ na. +A tò Mↄizi a pↄeã dↄ̃̀, à a yãkɛaↄ ↄ̀lↄ Isailiↄnɛ. +Dii sùuu vĩ ń sósobio, aà pↄ́ lí pa kpaao, a gbɛ̃kɛ vĩ maamaaɛ. +Ìliↄ zↄadↄmá láasaio, aà pↄ líↄ fɛ̃a gↄↄpiio. +Ìli yãkɛwɛ̃ɛ wá duunawao, ìli ĩadawá wá vãikɛawao. +Lá luabɛ lɛsĩ dɛ ń tↄↄlɛo, màa a gbɛ̃kɛ vĩ zↄ̃ↄ ń a vĩakɛnaↄ. +Lá gukpɛ zã̀ kↄ̃ɛ ń bɛ'aɛo, màa ì wá tàaeↄ kɛ̃́wá. +Lá mae ì a nɛ́ↄ wɛ̃nagwa, màa Dii ì wɛ̃nadↄ̃ a vĩakɛnaↄnɛ, +asa a wá kɛbↄ dↄ̃, wá dɛa bùsuti ũ dↄaàgu. +Gbɛ̃nazĩna wɛ̃ni dɛ lán sɛ̃waɛ, ìↄ gawi vĩ gↄↄpla lán lávuwaɛ. +Tó ĩ́anapɛ̀wà, ì gɛ̃lɛɛ, a kúkĩi líↄ dↄ gbɛ̃egu lↄo. +Dii ìↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń a vĩakɛnaↄ za asĩnizĩ e gↄↄpii, ì maakɛ ń nɛ́ↄnɛ ń ń tↄũnaↄ, +gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń aà bàakuańnↄ yã́o aa yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũaↄ. +Dii a kpalabaa kpàlɛ musu, a iko vĩ gbɛ̃́piiwa. +À Dii sáaukpa aà malaikaↄ, ikode pↄ́ i aà yã'onɛ ma à zĩkɛwàↄ. +À Dii sáaukpa, aà ìwaↄ píi, aà zĩkɛna pↄ́ i aà pↄeã kɛↄ. +À Dii sáaukpa, aà pↄkɛaↄ píi gu pↄ́ àlɛ kibleuↄ píi. Má Dii sáaukpa. +104. +Má Dii sáaukpa. Dii ma Lua, ń zↄ̃ↄ maamaaɛ, ń gawi daa pↄkasa ũ, àlɛ tɛkɛ, +gupua fĩfĩama zwãa ũ. N musu kpàlɛ lán pɛwa, +n bɛkpà lousisiaa. N luabɛpuana kɛ̀ ń sↄ̃́go ũ, niↄ bɛ ń ĩ́anao. +Ni ĩ́ana gbaɛ n zĩnaↄ ũ, ni tɛ́ zĩ n zĩkɛnaↄ ũ. +N dṹnia kàlɛ, n a zĩ́napɛ̀lɛ, a deea vĩ bauo. +N ísia lɛ̀aàla pↄkasa ũ, í kù gbɛ̀sĩsĩↄla. +N ípi lèle ↄ̃ à bàasi, n pũnawà ↄ̃ gili gɛ̃̀u. +Gbɛ̀sĩsĩↄ lɛsĩ kũ̀, gusalalaↄ ɛɛnkũ, ↄ̃ í tà gu pↄ́ ń dìlɛɛ̀u. +N kↄↄ dà ípiɛ, a e vĩao, a e ɛa da tↄↄlɛa bau lↄo. +Ń tò nibↄnaↄ ì í pisi swa'ↄnaↄu, ↄ̃ a í ìↄ bàalɛ gbɛ̀sĩsĩↄ zãnguo. +Sɛ̃̀a pↄ́pii ìↄ a imi, a í ì sɛ̃̀a zàa'ĩnaↄ imi bↄ. +Bãↄ ìↄ ka swapiↄ saɛ, aaìↄ pɛa a dào guu, an wii ìↄ dↄu. +Za n bɛ ni lou gbaɛ gbɛ̀sĩsĩↄwa, n zĩ gbɛ ì dṹnia kã́. +Ni to sɛ̃ bↄlɛ pↄtuoↄnɛ, ni blɛ bui kpa sɛ̃̀wanaↄwa. Ni blɛ bↄlɛ tↄↄlɛ, aai ble. +Vɛ̃ɛ pↄ́ ì ń pↄ kɛ na ń nísi pↄ́ ì ń lɛkpɛ yↄo ń blɛ pↄ́ ì ń gba gbãao. +Dii líↄ ì mↄ̀sɛ e maamaa, sɛdɛ lí pↄ́ a bà Libãpiↄ. +We bãↄ ì sakpɛdadau, wàalianaↄ ì bɛkpa pɛ̃li láu. +Gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩↄ dɛ tueↄ kúkĩi ũ, gbɛtↄↄↄ dɛ ɛ̃́n'ui'uinaↄ ulɛkĩi ũ. +N mↄvua kɛ̀ gↄↄ tàasikabↄ ũ ń ĩatɛ̃ p��́ a gɛ̃a kpɛ́u gↄↄ dↄ̃o. +Ni to gu si, ↄ̃ gwãasĩna ì kɛ, ↄ̃ lákpɛ pↄ́ↄ ì fɛlɛ ń táo píi. +Nↄ̀ↄmusuↄ ì ↄ́ↄlↄ maafɛi, aaì pↄblea wɛɛlɛ Luawa. +Tó ĩatɛ̃ bìlɛ, aaì lↄ̀ↄ gá, aaì ta wúlɛi ń tòou. +Gbɛ̃nazĩna ì bↄ gɛ́ zĩkɛi, ìↄ yãma azĩawa e oosi. +Dii, n yãkɛaↄ dasi fá! Apii bↄ̀ n ↄ̃nↄ guuɛ. Dṹnia pà ń pↄ́ pↄ́ ń kɛ̀ↄ. +Ísia ku, a zↄ̃ↄ mɛ́ a yàasa, pↄ́ bɛ̃́ɛ pↄ́ kú a guuↄ lɛ́ vĩo, a nɛ́na a zↄ̃ↄ píi. +Gó'ilɛnaↄ ìↄ bɛu ń kwãsa pↄ́ ń kɛ̀ à kↄ̃̀ↄ'ouo. +Pↄ́piↄ wɛ́ dↄnzi ḿpii, kɛ́ ǹ blɛ kpámá a gↄↄwa. +Ni kpámá, aaì sɛ́lɛ, ni ↄ poonɛ́ ↄ̃ pↄmaaↄ ì ń kã́. +Tó n mikpɛlìnɛ́, bíli ì ń kũɛ, tó n wɛ̃ni sìmá, aaì ga aa ɛa ta tɛ̃́ɛnauɛ. +Tó n n Nisĩna gbàɛ, pↄ́ bɛ̃́ɛↄ ì bↄ, ni to tↄↄlɛ ɛa dafukũ. +Dii gawipi aↄ ku gↄↄpiiɛ, Dii pↄ i kɛ na a yãkɛaↄwa. +Ì dṹnia gwa ↄ̃ dṹnia ì lua, ì ↄkã gbɛ̀sĩsĩↄwa ↄ̃ súɛlɛ ì bↄ. +Má lɛsi Diiɛ e ma wɛ̃ni lɛ́uɛ, má a Lua táasilɛ e ma kua lɛ́uɛ. +To ma làasoo kangu, mí pↄnakɛnnↄ, Dii. +To duunkɛnaↄ midɛ dṹnia guu, vãikɛnaↄ su aaↄ ku lↄo. Má Dii sáaukpa. Àleluya! +105. +À Dii sáaukpa, í lɛ́mawà, à to bui píi aà yãkɛaↄ dↄ̃. +À lɛsi, í aà táasilɛ, à aà yãbↄnsaɛkɛaↄ galikɛ píi. +À ĩ́anadã ń Dii tↄ́ pↄ́ kú adoao. Á Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄ à pↄnakɛ, +À to yãbↄnsaɛ pↄ́ a kɛ̀ↄ dↄágu, aà dabudabukɛaↄ ń ikoyã pↄ́ a òↄ, +á Dii zↄ̀blena Ablahaũ buiↄ, á Yakↄbu bui pↄ́ à á sɛ́ↄ. +Aà bàakuawanↄ yã́ lí sãaaguo, yã́ pↄ́ a òpi aↄ kuɛ e wá buiwa. +Aà bàa kú ń Ablahaũo, à ɛ̀a à a lɛgbɛ̃̀ Izaakiɛ lↄ. +Aaìↄ liaaliaa bui ń buioↄ guu, aaìↄ bɛbɛ bùsu ń bùsuo. +I we wà ń wɛtã̀o, à kíaↄ lèle an yã́ musu à mɛ̀ +aasu ↄkã gbɛ̃́ pↄ́ a ń sɛ́piↄwao, aasu ĩada a ãnabipiↄwao. +Ɔ̃ a tò nↄana kà bùsupiu, a tò an kũ̀sũa làa píi. +Ɔ̃ à Yosɛfu gbàɛ à dↄ̀aanɛ́, wà aà yìa zↄ ũ. +Wà mↄkà aà gbáwa, wà mↄ dↄ̀ aà nↄɛ +e yã́ pↄ́ à dↄ̀aa ò gɛ̀ kɛ̀ò, ↄ̃ yã́ pↄ́ Dii dàɛ̀ tò yã́ bↄ̀aànↄ na. +Kɛ́ kía gbɛ̃́ zĩ̀, ↄ̃ wà aà gbàɛ, bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi aà kɛ̃̀. +À aà dìlɛ a bùsu dↄaana ũ, a tò aàↄ iko vĩ a àizɛɛↄwa píi. +Yosɛfu aà kíaↄ tòto a pↄeãwa, à ↄ̃nↄ dà aà ìwaↄnɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu buiↄ mↄ̀ Egipi, Isailiↄ ku nibↄↄ ũ Haũ buiↄ bùsuu. +Dii tò a gbɛ̃́ↄ kↄ̃̀ we maamaa, a tò aa dasikũ̀ dɛ ń ibɛɛↄla. +Ɔ̃ à ń ibɛɛpiↄ swãfɛ̃̀, ↄ̃ aa zà aà gbɛ̃́piↄu, aa ↄ̃nↄsↄpɛ̀lɛ aà zↄ̀blenapiↄnɛ. +À a zↄ̀blena Mↄizi zĩ̀má ń Aalona pↄ́ a sɛ̀o. +Aa yãkɛ̀ Egipiↄnɛ seela ũ, aa dabudabukɛ̀ Haũ buipiↄ bùsuu. +À gusia gbàɛmá, gu sì ń bùsuu, kɛ́ aa gì aà yãmai yã́i. +À ń swa'i lìlɛ à gↄ̃̀ au ũ, ↄ̃ a kpↄↄ gàga. +Blↄↄ lì ń bùsua ń ń gbãadeↄ wúlɛkĩiↄ píi. +À yã'ò ↄ̃ ũsĩnaↄ kàńgu, gã́i kàńgu e an bùsu lɛ́ lɛ́u píi. +À lougbɛ kàńgu lou ũ, loupilɛa lì ń bùsua gupiiu. +À ń vɛ̃ɛliↄ ɛ̀'ɛ ń ń kaadↄɛnliↄ, à ń bùsu líↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ píi. +À yã'ò ↄ̃ kwaↄ kàńgu, kwasutɛ̃ↄ kà, aa lɛ́ vĩo. +Aa ń bùsu sɛ̃ ń láo nɛ̀, aa ń buapↄ́ↄ blè píi. +À ń bùsu nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛ̀dɛ píi, nɛ́ woode pↄ́ aa ń í ń ɛ̀waasogↄↄpiↄ. +À bↄ̀lɛ ń a gbɛ̃́ↄ, aa ã́nusu ń vuao kũa, an bui gbɛ̃e i gɛ̃nalɛ zɛ́uo. +Kɛ́ aa bↄ̀lɛ, Egipiↄ pↄ kɛ̀na, kɛ́ vĩa ń kṹ Isailiↄ yã́ musu yã́i. +À tɛlu pɛ̀lɛ kpà a gbɛ̃́ↄzi, à kɛ̀ tɛ́ ũ gwã́, à gupùnɛ́. +Aa wabikɛ̀wà, ↄ̃ à mↄ̀nɛ́ ń bùuↄ, à musu blɛ kpàmá aa kã̀. +À gbɛsi pàa, ↄ̃ í bↄ̀u, ípi bàalɛ̀ guwaiwaiu we lán swawa. +Asa lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀ yã́ dↄaàguɛ, yã́ pↄ́ a ò a zↄ̀blena Ablahaũɛpi. +À bↄ̀ ń a gbɛ̃́ↄ, aalɛ pↄnakɛ, gbɛ̃́ pↄ́ a sɛ̀piↄ guladↄ. +À buipãleↄ bùsu kpàmá, zĩ pↄ́ gbɛ̃́piↄ kɛ̀ↄ ài gↄ̃̀nɛ́. +Bee kɛ̀ píi kɛ́ aa e wàↄ a yãdilɛaↄ kũa, aai a ikoyãↄ da. Àleluya! +106. +Àleluya! À Dii sáaukpa, asa a maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Démɛ a fↄ̃ Dii yãzↄ̃ↄkɛaↄ oi? Démɛ a fↄ̃ à aà táasilɛ píii? +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aaìↄ yãmaa kũa aaìↄ yãkɛ a zɛ́wa gↄↄpiiↄ ũ. +Tó ńlɛ na kɛ n gbɛ̃́ↄnɛ, ma yã́ aↄ dↄngu, Dii. Tó ńlɛ ń suaba, ma wɛgwa, +kɛ́ ma baa e àↄ ku n gbɛ̃́ↄ namau, mí pↄnakɛ ń bui pↄ́ ń sɛ̀ↄ, mí ń táasilɛ n gbɛ̃́piↄ guu. +Wa duunakɛ̀ lán wá deziↄwa, wa tàaekɛ̀ wa yãvãikɛ̀. +Kɛ́ wá deziↄ ku Egipi, aai Dii dabudabukɛaↄ yãdao, yãmaa dasi pↄ́ a kɛ̀nɛ́ↄ sã̀ńguɛ, ↄ̃ aa swã́gbãakɛ̀ Ísia Tɛ̃a saɛ. +Ń beeo à ń suabà a tↄ́ yã́i, kɛ́ wà e a gbãa dↄ̃. +À gbãamↄ̀ Ísia Tɛ̃aɛ ↄ̃ gugii bↄ̀, à sìńnↄ a ɛu, aa bùawà guwaiwai ũ. +À ń bↄ́ ń ibɛɛↄ ↄzĩ, à ń sí ń zangudeↄ gbãawa. +Í dà ń wɛ̀lɛpiↄla, baa an gbɛ̃́ mɛ̀ndo i bↄo. +Ɔ̃ aa yã́ pↄ́ a ò sì, aa aà táasilɛ̀. +Ɔ̃ aà yãkɛaↄ sã̀ńgu gↄ̃̀ↄ, aai aà dã aà lɛdamáo. +Aalɛ ń pↄblea bɛɛkɛ guwaiwaiu, ↄ̃ aa Dii lɛwɛ sɛ̃gbãu we. +À pↄ́ pↄ́ aa gbɛ̀awa kpàmá, ↄ̃ à mɛ'ibabagyã zĩ̀má. +Aa ĩ́isɛ̀ ń Mↄizio bòou ń Aalona pↄ́ Dii aà dìlɛo. +Tↄↄlɛ wɛ̃̀aa à Datani mↄ̀, à kũ̀aa Abilaũ ń a gbɛ̃́ↄwa. +Tɛ́ sù an ìwaↄwa, tɛ́vua kùlɛ gbɛ̃vãipiↄwa. +Aa mↄ pì Olebu lán gáaenawa, ↄ̃ aa kùlɛ ń dii pↄ́ aa kàsapiɛ. +Aa Lua gawide lɛũkpakɛ̀ ń zù sɛ̃̀sona taao. +Lua ń suabà ↄ̃ aà yã́ sã̀ńgu. À yãzↄ̃ↄkɛ̀nɛ́ Egipi, +à dabudabuↄ kɛ̀ Haũ buiↄ bùsuu, à yã́ pↄ́ ì to vĩa ń kṹ kɛ̀ Ísia Tɛ̃ai. +À mɛ̀ á a gbɛ̃́piↄ midɛ, ↄ̃ aà gbɛ̃́ Mↄizi aà zùukɛ̀, a tò aà pↄ wèe, ↄ̃ i ń midɛo. +Aa pãkpà ń pↄeã bùsui, aa gì Dii yã́ síi. +Aa yã́kũtɛ̃kà ń zwã̀akpɛↄ guu, aai swã́sɛ Dii yã́io. +Ɔ̃ à ↄlɛ̀lɛnɛ́ à mɛ̀ á tó aa kwɛ guwaiwaiuɛ, +á tó an buiↄ lɛ́lɛ buiↄ guu, í ń fãaa bùsu ń bùsuo. +Aa nà tã́a Peoowa, aa pↄ́ pↄ́ wà sa'òò pↄgɛↄwa sò. +An yãkɛaↄ Dii pↄ fɛ̃̀, ↄ̃ gaga gɛ̃̀ńgu. +Finɛasi fɛ̀lɛ yã́pi tɛdɛ̀, ↄ̃ gagapi zɛ̀nɛ́. +Ɔ̃ Dii tò yã́ bↄ̀aànↄ na, aà bàa kuaànↄ e aà buiwa. +Aa Dii zafɛ̃̀ Mɛliba í kĩ́i, ↄ̃ Mↄizi yã'ì azĩaɛ an yã́i. +Asa aa aà nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpàɛ̀ɛ, ↄ̃ à yã'ò làasoosai. +Aai bùsupideↄ kɛ kɛ́lɛkɛlɛ, lá Dii dìlɛnɛ́wao. +Aa gↄ̃̀ kↄ̃gbɛ̃ↄ ũ ń buipiↄ, aa ń ↄlɛsɛ̀. +Aa zↄblè ń diiↄnɛ, ↄ̃ yã́pi ń sↄ̃ blè. +Aa ń nɛgↄ̃ɛnaↄ dɛ̀dɛ sa'obↄ ũ, aa sa'ò tã́aↄwa ń ń nɛnↄɛnaↄ. +Aa yãesaideↄ kòlokpakpa, an nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛpiↄ. Aa sa'òńnↄ Kanaa bùsu tã́aↄwa, ↄ̃ an bùsupi gbãlɛ̀. +An yãkɛaↄ mɛ́ tò aa gbãlɛ̀, an dàaↄ tò aa gↄ̃̀ Luaɛ káaluaↄ ũ. +Ɔ̃ Dii pↄkũmabↄ̀bↄmá, a ye gbɛ̃́ pↄ́ a ń sɛ́piↄ gĩyãi lↄo. +À ń kpá buiↄwa, an zangudepiↄ ikokɛ̀má. +An ibɛɛↄ wɛ́tɛ̃amↄ̀nɛ́, aa ↄtↄ̃̀ↄlɛmá. +Ìↄ ń bↄ mↄ̀ↄmↄↄ, ãma aa zɛ̀ ń ń swã́gbãaoɛ, ↄ̃ an duuna dàńla. +Tó à ń wii mà, ì taasi dↄ̃nɛ́ɛ. +Aà bàakuańnↄ yã́ i sãaàguo, ↄ̃ à nↄ̀sɛlìlɛ a gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ guu. +A tò gbɛ̃́ pↄ́ aa ń kũkũ zĩ̀zↄↄ ũↄ wɛ̃nadↄ̃̀nɛ́. +Dii wá Lua, wá suaba! Wá bↄlɛ buiↄ guu, ní wá kãaa, wí n tↄ́ pↄ́ kú adoa bↄ, wí ĩ́anadã ń n táasilɛao. +Wà Dii, Isailiↄ Lua sáaukpa za asĩnizĩ e gↄↄpii! Gbɛ̃́pii mɛ, ãmi! Àleluya! +107. +Gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń bóↄ o màa, gbɛ̃́ pↄ́ à ń bↄ́ ń ibɛɛↄ ↄzĩↄ. +À ń bↄ́ bùsu ń bùsuo à ń kãaa za gukpɛ oi ń bɛ'aɛ oio, za gugbãntoo oi ń gɛↄmidↄkĩi oio. +An gbɛ̃eↄ bɛ sã́sãa guwaiwaiu ń sɛ̃gbão, aai wɛ̃́lɛ pↄ́ aa zↄ̃lɛu zɛ́ dↄ̃o. +Nↄana ń imio lɛ́ ń dɛ, an wɛ̃ni gↄ̃̀ lɛɛnnↄ. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diizi ń taasikɛau, ↄ̃ à ń bↄ́ ń wɛ́tɛ̃a guu. +À ń dá zɛ́ súsuwa, ↄ̃ aa kà wɛ̃́lɛ pↄ́ aa zↄ̃lɛu. +Aa Dii sáaukpa aà gbɛ̃kɛ yã́i ń yãbↄnsaɛ pↄ́ ì kɛnɛ́o. +Asa ì imidɛnaↄ kòlo níninɛ́, ì pↄmaa kpa nↄandɛnaↄwa aa kã́. +An gbɛ̃eↄ ku gusiau ga lɛ́zĩ, aalɛ taasikɛ yea ń mↄdaonao. +Asa aa gì Lua yãmai, aa sakà Musude lɛdamauɛ. +A tò wà ń busa ń zĩ gbãao, aalɛ lɛ́ gálɛ, gbɛ̃e ku à dↄńlɛo. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diizi ń taasikɛa guu, ↄ̃ à ń bↄ́ ń wɛ́tɛ̃api guu. +À ń bↄ́ gusiau ń gao lɛ́zĩ, à ń mↄdaonapiↄ kɛ̃̀kɛ̃má. +Aa Dii sáaukpa aà gbɛ̃kɛ yã́i, ń yãbↄnsaɛ pↄ́ ì kɛnɛ́o. +Asa ì bĩ́ibↄlɛ gba pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃o gbooɛ, ì mↄsi gbãa zɛ́kakabↄↄ ɛ́'ɛ. +An gbɛ̃eↄ lìaa ń swã́gbãa yã́i, aa gↄ̃̀ suuunnↄ ń tàaeↄ yã́i. +Aa ye pↄblea gĩyãio, aa kà gaa. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diizi ń taasikɛau, ↄ̃ à ń bↄ́ ń wɛ́tɛ̃api guu. +Aà lɛ́kpãsã ń gbãgbã, à ń sí mia'ɛwa. +Aa sáaukpa sa'owa, aai aà yãkɛaↄ galikɛ ń gulakɛao. +An gbɛ̃eↄ gɛ̃̀ gó'ilɛnaↄu, aa dàzɛu ísiaa, aaìↄ bɛ í zↄ̃ↄpia aaↄ gɛ́ laatai. +Gbɛ̃́piↄ Dii yãkɛaↄ è, ń yãbↄnsaɛ pↄ́ ì kɛ í guoↄ. +À yã'ò ↄ̃ zàa'ĩan gbãa kàka, ísia fɛ̀lɛ ń bútɛ̃mbaao. +Aa gɛ̀ musu aa sù zĩ́lɛ, kua kaipi lɛ́zĩ sↄ̃ kɛ̃̀ńgu. +Aa dèedee, aa tàlaatalaabò lán wɛ̃dɛnawa, an ílɛ'ↄ̃nↄ mìdɛ. +Aa wiilɛ̀ Diizi ń taasikɛau, ↄ̃ à ń bↄ́ ń wɛ́tɛ̃api guu. +À ĩ́an gbãa zɛ̀ à gↄ̃̀ ĩ́an fɛɛɛna ũ, à í zùukɛ̀ à kɛ̀ kílikili. +Kɛ́ gu nìni gↄ̃̀ↄ, an pↄ kɛ̀na, ↄ̃ à gɛ̀ńnↄ godↄkĩi pↄ́ aalɛ yáu. +Aa aà tↄbↄ balu guu, aa aà táasilɛ dↄaanaↄ kãaa guu. +À swaↄ zↄ̃̀ɛ à gↄ̃̀ gugii ũ, a tò nibↄnaↄ gↄ̃̀ tↄↄlɛ inidɛnaↄ ũ. +À tↄↄlɛ báaade lìlɛ gu wiside ũ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛuↄ vãi yã́i. +À guwaiwai lìlɛ dã̀na ũ, a tò gugii gↄ̃̀ nibↄna ũ. +À nↄandɛnaↄ dìlɛ we, ↄ̃ aa wɛ̃́lɛ kàlɛ aa zↄ̃̀lɛu. +Aa buapↄ́ↄ tↄ̃̀ aa vɛ̃ɛliↄ bà, ↄ̃ à nɛ'ìnɛ́ maamaa. +À báaadàńgu, ↄ̃ aa dasikũ̀ à kɛ̀ zài, i to an pↄtuoↄ làoo. +Ɔ̃ à ń láo lↄ, aa gↄ̃̀ yↄↄnnↄ gbãamↄanɛ́ ń músio ń pↄsiao yã́i. +Lua ì saikɛ kpalablenaↄwa, ì to aa liaaliaa gugii pↄ́ zɛvĩo guu. +Ì wɛ̃nadeↄ bↄ taasiu à ń sɛ́ lɛsĩ, ì to an uadeↄ dasikũ. +Tó gbɛ̃maaↄ è, aaì pↄnakɛ, gbɛ̃vãiↄ sↄ̃ aaì ń lɛ́ kpaaũ. +Nↄ̀sɛde laaidↄ yã́piↄwa, i Dii gbɛ̃kɛ gwa lá a dɛ. +108. +Ma sↄ̃ dilɛa, Lua, má lɛsi mà ń táasilɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Ma mↄↄna ń ma domao, vu! Mí gbãakpa gudↄazi. +Dii, má ń sáaukpa buiↄ guu, má ń táasilɛ gbɛ̃́ↄnɛ. +Asa n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ zↄ̃̀maɛ, mɛ́ n náai zↄ̃̀ luabɛpuanawa. +Lua, tↄbↄ e à zↄ̃ma, to n gawi li dṹniaa píi. +Wea, wá suaba ń n gã̀sa gbãao, kɛ́ wápiↄ n gbɛ̃́ yenzideↄ e bↄ. +Lua yã'ò za a kúkĩi à mɛ̀: Má Sikɛũ kpaalɛ ń tidↄanlaoɛ, mí Suko guzulɛ kpámá. +Ɔdawá wá ibɛɛↄ yã́i, asa gbɛ̃nazĩna gbɛ̃suabaaá pãɛ. +109. +Davidi lɛ. Lua, ḿmɛ mi n táasilɛ, ńsu ǹyↄ̃ nílɛao. +Asa gbɛ̃vãi bↄnkpɛdeↄ ì ma yaa, aaì lɛkↄↄlɛkamazi ń ɛɛo. +Aaì liamazi ń yã́'ĩio, aaì sòlekɛmanↄ pↄewiwinɛsai. +Aaì ma yeańzi fĩabomɛɛ ń yãdↄmao, mapi sↄ̃ miↄ wabikɛma. +Aaì maa fĩabomɛɛ ń vãio, ma yeańzi sↄ̃ ń zaamaguo. +Gbɛ̃vãi sóikɛ ń dↄaanawa, ǹ aà na gudɛnaɛ a ↄzĩ. +To yã́kpalɛ bↄaànↄ vãi, to aà wabikɛa yã'iɛ̀. +Aà wɛ̃ni su àↄ gbã̀ao, gbɛ̃pãle i zↄ̃lɛ aà gbɛu. +Aà nɛ́ↄ gↄ̃ desai, aà na i gↄ̃ gyaa ũ. +Aà nɛ́ↄ gↄ̃ lìaanaↄ ũ aaↄ baakɛ, aaↄ pↄ́ wɛɛlɛwɛɛlɛ pↄ́kↄlɛkĩi. +Aà fĩade aà pↄ́ↄ naaa píi, buipãleↄ aà zĩ ài siwà. +Gbɛ̃e su gbɛ̃kɛkɛɛ̀o, wasu wɛ̃nadↄ̃ aà nɛ́ pↄ́ a tòↄnɛo. +Aà buiↄ midɛ, an tↄ́ ga gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ fɛlɛↄ guu. +Aà deziↄ vãikɛa yã́ dↄngu, Dii, ńsu ǹ aà da duuna kɛ̃wà bauo. +An duuna aↄ dↄngu gↄↄpii, Dii, an yã́ i sã gbɛ̃́ↄgu dṹniau, +kɛ́ ìli làasookɛ gbɛ̃kɛwao yã́i, ì ĩada taasideↄ ń wɛ̃nadeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ an kã́ gàↄwa e aa ga. +A ye savãi'oa gbɛ̃́ɛi, to à wi aà musu. Sa maa oa gbɛ̃́ɛ lí kaaàguo, a kɛ báaa vĩ sↄ̃o. +À lɛkɛanɛ́ ula dà, à gɛ̃̀ aà nↄ̀sɛu lán íwa, à tàalɛaàgu lán nísiwa. +Àↄ fĩwà gↄↄpii zwãa ũɛ, iↄ dↄ aàpi asana ũ. +Dii fĩabo ma yãdↄmadeↄnɛ màa ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì vãi o ma musuↄ. +Dii Gbãapiide, ma wɛgwa n tↄ́ yã́i, ma bↄ n maa ń n gbɛ̃kɛo yã́i. +Asa taaside wɛ̃naden ma ũ, ma pↄ yà dúuduu. +Málɛ sãalɛ lán oosi uenawa, málɛ gɛ̃zɛa lán ĩ́ana kwasɛawa. +Lɛye tò ma gbá lɛ́ sɛ́ lↄo, ma fɛ̃fɛ̃ e ma gↄ̃ wákambaau ũ. +Ma gↄ̃nɛ́ pↄ́sↄ̃sↄ̃a ũ, aaì ma gwa aa mikɛ déũdeũ. +Dↄmalɛ Dii ma Lua, ma suaba n gbɛ̃kɛ yã́i, +aai dↄ̃ kɛ́ n ↄdàa, kɛ́ ḿmɛ ń kɛ̀mɛɛ, Dii. +Tó aa ma ka, ńyↄ̃ báaadamagu, tó aa fɛ̀lɛmanↄ, wí a ń kṹ, mapi n zↄ̀blena mí pↄnakɛ. +Tↄ́ ĩ́i a gↄ̃ ma yãdↄmadeↄnɛ ula ũ, aa wida ńzĩawa lán gomusuwa. +Má Dii sáaukpa ń lↄↄ gbãao, má aà táasilɛ balu guu. +Asa ì zɛ ń wɛ̃nadeↄɛ, ì ń sí gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yãdańlaↄwa. +110. +Davidi lɛ. Dii ò ma diiɛ aà zↄ̃lɛ a ↄplaai e aà aà ibɛɛↄ kɛɛ̀ aà gbadibↄ ũ. +Dii a to n iko ligua, ńyↄ̃ kible n ibɛɛↄwa Siↄna. +N gbɛ̃́ↄ ńzĩa kpama n ikokɛgↄↄ ń lousisi'ulaↄ daa. N ɛ̀waasoↄ mↄ n kĩ́i gudↄlɛia lán fíiwa. +Dii lɛgbɛ̃̀, a lɛ́ lilɛa vĩo à mɛ̀: Ńyↄ̃ↄ dɛ sa'ona ũ gↄↄpii lán Mɛkizɛdɛwaɛ. +Dii ku n ↄplaai, a kíaↄ míↄnzↄ̃ a pↄfɛ̃gↄↄ. +A tↄsi buiↄwa, an gɛↄ gupa, a dṹnia bṹu kíaↄ míↄnzↄ̃, +i swa'i mi zɛ́ lɛ́. Bee yã́ mɛ́ tò aà mi aↄ daa ía. +111. +Àleluya! Má Dii sáaukpa ń nↄ̀sɛmɛndoo ń gbɛ̃maaↄ sãnu balu guu. +Dii yãkɛaↄ zↄ̃ↄ, gbɛ̃́ pↄ́ à kàńguↄ ì a wàaipa. +Aà yãkɛaↄ bɛɛɛ ń gawio vĩ, aà yãkɛa a zɛ́wa láaa vĩo. +Dii tò a yãbↄnsaɛkɛaↄ dↄ̀wágu, a sùuu ń sósobio vĩ. +Ì blɛ kpa a vĩakɛnaↄwa, aà bàakuańnↄ yã́ lí sãaaguo. +À a gbãa ↄ̀lↄ a gbɛ̃́ↄnɛ yãkɛa guu, à buipãleↄ bùsuↄ kpàmá. +Yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ náai vĩ mɛ́ a zɛvĩ, yã́ pↄ́ a dìlɛↄ sĩana vĩ píiɛ. +Yã́piↄ zĩ́naↄ pɛ́lɛa gↄↄpii, ì yãkɛ a zɛ́wa náai guu. +À suabana zĩ̀ à a gbɛ̃́ↄ bò, aà bàa kúńnↄ gↄↄpii. Aà tↄ́ kua adoa mɛ́ ì to vĩa ń kṹ. +Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ ↄ̃nↄ zĩ́na ũ, gbɛ̃́ pↄ́ ì vĩakɛɛ̀ wɛzɛ̃ gbãa. Aà táasilɛa aↄ láaa vĩo. +112. +Àleluya! Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii vĩa vĩ, mɛ́ Diipi yãdilɛaↄ ì kaaàgu ũ. +Aà nɛ́ↄ gↄ̃ gbãadeↄ ũ ń bùsuu, asa nↄ̀sɛpuade buiↄá báaadeↄnɛ. +Pↄ́mↄama ń àizɛɛo di aà bɛɛ, aà yãkɛa a zɛ́wa láaa vĩo. +Baa gusiau gu ì pu gbɛ̃maaↄnɛɛ, nↄ̀sɛpuade pↄ́ sùuu ń sósobio vĩↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃kɛ vĩ ì pↄ́ sɛ̃anɛ́, ì a yã́ↄ kɛ a zɛ́wa, yã́ ì bↄɛ̀ maaɛ. +Gbɛ̃maa lí fu bauo, aà yã́ aↄ dↄńguɛ gↄↄpii. +Bao ĩ́i lí aà vĩakũo, aà sↄ̃ ìↄ dilɛa, ìↄ Dii náai vĩ. +Aà sↄ̃ lí vĩo, vĩa lí aà kũo, e à gɛ tidↄò a ibɛɛↄla. +Ì pↄ́ fã́ɛ taasideↄnɛ, aà yãkɛa a zɛ́wa láaa vĩo. Aà mi ìↄ daa ía ń gawioɛ. +Gbɛ̃vãi líↄ ye aà ea yã́io, ì lɛ́sakãaàzi, ì lↄ̀ↄ gá. Yã́ pↄ́ vãikɛna wɛ́ dↄi ì midɛwàɛ. +113. +Àleluya! Dii zↄ̀blenaↄ, à aà táasilɛ, í aà tↄbↄ! +Gbɛ̃́pii Dii sáaukpa za gbã e gↄↄpii. +Gbɛ̃́pii Dii tↄbↄ sɛa za ĩatɛ̃bilɛa e a gɛ̃kpɛukĩi. +Dii ku musu, a dɛ bui píila, à tↄbↄ̀ e à mà musua. +Gbɛ̃e i ka Dii wá Luawao, a zↄ̃lɛa báawa musu. +Ì wɛ́kpalɛ zĩ́lɛ, ì musu ń tↄↄlɛo gwa. +Ì yɛ̃̀ɛɛsaideↄ bↄ bùsutiu, ì ń fɛlɛ, ì wɛ̃nadeↄ bↄ túfuu, ì ń sɛ́ lɛsĩ. +Ì ń da kíabuiↄ guu, anzĩa gbɛ̃́ kíabuiↄ guu. +Ì to fĩi nɛ́ bↄbↄ, i gↄ̃ nɛade pↄnade ũ. Àleluya! +114. +Kɛ́ Isailiↄ bↄ̀ Egipi, kɛ́ Yakↄbu buiↄ bↄ̀ bui zĩ̀loↄ guu, +Yuda bùsu gↄ̃̀ Dii kúkĩi ũ, Isaili bùsu gↄ̃̀ aà kiblekĩi ũ. +Ísia Tɛ̃a è ↄ̃ à bàalɛ̀, Yuudɛ̃ í kpɛkpà. +Gbɛ̀sĩsĩↄ vĩ̀vĩ lán sãↄwa, sĩ̀sĩↄ ↄyaayè lán bleↄwa. +Ísia, bↄ́mɛ n le n bàalɛ̀i? Yuudɛ̃, àkɛa n kpɛkpài? +Gbɛ̀sĩsĩↄ, bↄ́yãi a vĩvĩ lán sãↄwai? Sĩ̀sĩↄ, àkɛa a ↄyaayè lán bleↄwai? +Dṹnia, lualua Dii mↄa guu, dee Yakↄbu Luapi aɛ. +À gbɛsi kɛ̀ ibↄkĩi ũ, à gbɛkão lìlɛ nibↄna ũ. +115. +I kɛ wá tↄ́ mɛ́ a bↄo Dii, i kɛ wá tↄ́ mɛ́ a bↄo. Ǹ nzĩa tↄbↄ n gbɛ̃kɛ ń n náaio yã́i. +Àkɛa buipãleↄ ì wá la aa mɛ wá Lua kú má niɛi? +Wá Lua ku musu, yã́ pↄ́ a yei ì kɛɛ. +Aa ń diiↄ pì ń ã́nusuo ń vuao, gbɛ̃nazĩna ↄgbɛɛ. +Aa lɛ́ vĩ, aali yã'oo, aa wɛ́ vĩ, aali gu'e sↄ̃o. +Aa swã́ vĩ, aali yãmao, aa ní vĩ, kási aali pↄ́ gĩmao. +Aa ↄ vĩ, aali kã́ pↄ́wao, aa gbá vĩ, kási aali táa'oo. Aali kolokɛkɛo. +An pinaↄ gↄ̃ńwaɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń náaikɛↄ. +Isailiↄ, à Dii náaikɛ! Ɔ̃mɛ á sɛ̀ngbao ũ, ì dↄálɛ. +Aalona buiↄ, à Dii náaikɛ! Ɔ̃mɛ á sɛ̀ngbao ũ, ì dↄálɛ. +Dii vĩakɛnaↄ, à Dii náaikɛ! Ɔ̃mɛ á sɛ̀ngbao ũ, ì dↄálɛ. +Wá yã́ lí sã́ Diiguo, a báaadawágu. A báaada Isaili buiↄgu, a báaada Aalona buiↄgu. +Dii a báaada a vĩakɛnaↄgu, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +Dii kã́fĩakɛɛ́, ápiↄ ń á nɛ́ↄ. +Dii mɛ́ a báaadaágu, musu ń tↄↄlɛo Kɛnapi. +Musuá Dii bɛɛ, ↄ̃ à tↄↄlɛ nà gbɛ̃nazĩnaↄnɛ ń ↄzĩ. +I kɛ gɛↄ mɛ́ lí Dii táasilɛo, gbɛ̃́ pↄ́ kú bɛdauↄ ìↄ ku kílikiliɛ. +Wápiↄ, wáↄ Dii sáaukpa za gbã e gↄↄpiiɛ. Àleluya! +116. +Má ye Diizi, asa à ma yãmàɛ, à ma wiilɛawa mà. +Máↄ aà sísi e ma wɛ̃ni lɛ́uɛ, kɛ́ à swãdↄ̀mazi yã́i. +Ga fùa kpàmɛɛ yãa, má kú yeelɛa zↄ̃ↄ guu, taasi ń pↄsiao tↄ̃̀a. +Ɔ̃ ma lɛzù Diizi ma mɛ̀: Dii, n yã́ na, ma misi. +Dii sùuu vĩ mɛ́ a maa, wá Lua sósobi vĩ. +Dii ì yɛ̃̀ɛɛsaideↄ dↄ̃́a. Kɛ́ ma gↄ̃ dↄ̀lↄlↄ, à ma suabà. +Ma nↄ̀sɛ aↄ nínia sa, asa Dii yãmaakɛ̀mɛɛ. +Dii ma bↄ ga lɛ́zĩ, à wɛ́'i gògomɛɛ, i to ma gɛ̃nalɛ̀o, +kɛ́ màↄ ku dṹnia guu, míↄ bɛ aà aɛ. +Kɛ́ taasi tↄ̃̀a, ma gↄ̃ búɛbuɛ. Ma aà náaikɛ̀, ↄ̃ ma yã'ò. +Gili gɛ̃̀magu ma mɛ̀: Gbɛ̃e mↄafilisaio. +Bↄ́ má fĩaboò Diiɛ maa pↄ́ a kɛ̀mɛɛ píi yã́ musui? +Má Dii gbɛ̃́ suabaa imibↄ sɛ musu, mí aà sísiò. +Má lɛ́ pↄ́ má kɛ̀ Diiwaↄ fĩabo aà gbɛ̃́ↄ wáa píi. +Dii yãmanaↄ gaa gbiaɛ̀. +Dii, n yã́ na, n zↄ̀blenan ma ũ. Nↄɛ pↄ́ zↄblènɛ nɛ́n ma ũ, n ma bↄ bau. +Má sáaukpa sa'oma, mí ń sísiò, Dii. +Má fĩaboɛ̀ aà ua Yelusalɛũ. Àleluya! +117. +Bui píi, à Dii táasilɛ, bùsu píi gbɛ̃́ↄ, à aà tↄbↄ, +asa a gbɛ̃kɛ vĩwanↄ à kɛ̀ zài. Dii náai vĩ gↄↄpiiɛ. Àleluya! +118. +Isailiↄ o, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Aalona buiↄ o, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Aà vĩakɛnaↄ o, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ma lɛzù Diizi ma yeelɛa guu, ↄ̃ a wèa à ma gba dɛ̀ɛpookĩi. +Dii kumanↄ, vĩa a ma kũo, bↄ́ gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ kɛmɛɛi? +Dii kumanↄ ma dↄnlɛde ũ, má tidↄ ma ibɛɛↄlaɛ. +Naa Diizi maa dɛ gbɛ̃nazĩna náaikɛala. +Naa Diizi maa dɛ gbãadeↄ náaikɛala. +Bui píi lìamazi, ↄ̃ ma ń kwɛ́ ń Dii tↄ́o. +Aa lìamazi ↄplaai ń zɛɛo, ↄ̃ ma ń kwɛ́ ń Dii tↄ́o. +Aa fĩ̀a lán zↄdaↄwa, ↄ̃ aa mìdɛ lán sɛ̃̀ tɛ́kũawa, ma ń kwɛ́ ń Dii tↄ́o. +Aa ↄzↄ̃̀mazi pãsĩpãsĩ, má ye lɛ́lɛi, ↄ̃ Dii dↄ̀malɛ. +Dii mɛ́ ma gbãa ũ, aà táasi mi lɛ́, à gↄ̃̀ ma Suabana ũ. +À ma, kúkua dↄ gbɛ̃maaↄ bòou, Dii ↄplaa gbãa zĩkɛ̀. +Dii ↄplaa dↄa musu, Dii ↄplaa gbãa zĩkɛ̀. +Má gao, máↄ kuɛ, míↄ Dii yãkɛaↄ galikɛ. +Dii ma swãgàga maamaa, ãma i to ga ma sɛo. +À gbɛ̃́ suabaa bↄlɛ gbaↄ wɛ̃mɛɛ mà gɛ̃ mà Dii sáaukpa. +Dii ua bↄlɛ kɛ, gbɛ̃maaↄ mɛ́ ì gɛ̃u. +Ma n sáaukɛ̀ Dii, asa ń wèa, n gↄ̃ ma Suabana ũ. +Gbɛ pↄ́ ɛ̃bonaↄ pãkpài mɛ́ gↄ̃̀ gbɛↄ mide ũ. +Dii mɛ́ bee kɛ̀, ↄ̃ à kɛ̀wɛ̃ɛ yãbↄnsaɛ ũ. +Gↄↄ pↄ́ Dii dìlɛn kɛ. Wà pↄnakɛu wà yáalↄ. +N yã́ na Dii! Wá suaba! Suɛ Dii! Wá daɛ ń gòmio! +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o ũ, kua Dii ua wálɛ gbãakpanzi. +Dii mɛ́ Lua ũ, à gupùwɛ̃ɛ. À ba dↄdↄ sa'obↄↄwa, í poo gbagbakĩizi. +Ma Luan n ũ, má n sáaukpa, ma Lua, má n tↄbↄ. +119. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tàaesai aa Dii ikoyã kũaↄ ũ. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aaì Dii yã'onɛ ma aaì aà kĩ́i wɛɛlɛ ń nↄ̀sɛmɛndooↄ ũ. +Aali yãkpaanlakɛo, aaì aà dↄ̀ↄ sɛ́. +N n ↄtondↄkĩi ↄ̀lↄwɛ̃ɛ, kɛ́ wàↄ tɛi ń laaio. +Má ye màↄ ku ma dↄ̀ↄwaɛ, míↄ n yãdilɛnɛↄ kũa. +Tó má n yãdilɛaↄ kũa píi, bee a to wí ma kũo. +Gↄↄ pↄ́ málɛ n yãmaapiↄ dada, má n sáaukpa ń nↄ̀sɛpuaoɛ. +Máↄ n yãdilɛnɛↄ kũaɛ, ńsu ma to we míↄmiↄo. +Kpelewa ɛ̀waaso a kɛ àↄ ku gbãlɛsaii? Sema aà yãkɛa kpaaĩ ń n yã́o. +Málɛ n kĩ́i wɛɛlɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, ńsu to mà pãalɛ n yãdilɛaↄnɛo. +Ma n yã́ dà ma sↄ̃ guu, kɛ́ másu duunakɛnɛo yã́i. +Ma n sáaukɛ̀, Dii, ǹ n yãdilɛnɛↄ damɛɛ. +N ikoyã pↄ́ bↄ̀ ń lɛ́uↄ píi, má dau siu nɛ́ɛ. +Málɛ pↄnakɛ ń n yã'onɛↄ lá wì kɛ ń àizɛɛowa. +Málɛ n ↄtondↄkĩi wàaipa, ma làasoo ku n kɛkɛáↄwa. +Ma pↄ kɛ̀na n yãdilɛaↄwa, n yã́ a sãmaguo. +Yãmaakɛ mapi n zↄ̀blenaɛ, mí e màↄ ku màↄ n yã́ kũa. +Ma wɛ́ kɛ̃́mɛɛ, kɛ́ mà wɛsi n ikoyã bↄnsaɛↄlɛ. +Bↄ̀mↄn ma ũ dṹnia guu, ńsu ǹ n yãdilɛaↄ ulɛmɛɛo. +N ikoyãↄ nidɛa gↄↄpii mɛ́ tò ma nisĩna vùa. +Ni waladeↄ lele, ni láaikɛmá, gbɛ̃́ pↄ́ pã̀alɛ n yãdilɛaↄnɛpiↄ. +Ma bↄ sↄ̃́sↄ̃a ń sa pↄ́ aaì kamaguou, asa má n yã'onɛↄ kũaɛ. +Baa kɛ́ kíaↄ zↄ̃̀lɛ lɛkpàaĩmazi, ma làasoo aↄ ku n yãdilɛnɛↄwaɛ. +N yã'onɛↄ mɛ́ ì ma pↄ kɛ na, n yã́pi mɛ́ ì lɛdaa. +Ma nisĩna naa líwa. Ma misi lá ń òwa. +Ma a yãkɛaↄ dↄ̀dↄnɛ, ↄ̃ ń wèa. Ǹ n yãdilɛnɛↄ damɛɛ. +To mà n ↄtondↄkĩiↄ dↄ̃, ma làasoo iↄ ku n yãbↄnsaɛↄwa. +Kua pↄsiau ma nↄ̀sɛ ↄ́ↄlↄ̀. Ma gba gbãa lá ń òwa. +Ma kɛ̃ sã́sãzɛwa, ní ma gba zɛ́ mà zɛ ń n ikoyão. +Ma sĩana zɛ́ sɛ̀, ma sↄ̃ ìↄ ku n ikoyãwa. +Má n yã'onɛↄ kũa ↄplapla. Dii, ńsu to wí ma kũo. +Má wãa ń n yãdilɛaↄ, asa n ma sↄ̃ dàmɛɛ doũɛ. +Dii, ǹ n yãdilɛnɛↄ zɛ́ ↄlↄmɛɛ màↄ kũa e ma wɛ̃ni lɛ́u. +Ma gba ↄ̃nↄ màↄ n ikoyã kũa, míↄ zĩkɛwà ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Ma da n yãdilɛaↄ zɛ́u, asa bee mɛ́ ì kamagu. +To ma sↄ̃ ta n yã'onɛↄwa, asu tá gbɛ̃ble'aiwao. +To ma wɛma pↄ́ gianaↄla, ma lɛ́ ń láo n zɛ́ guu. +Yã́ pↄ́ ń ò kɛ mapi n zↄ̀blenaɛ, lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ n vĩakɛnaↄnɛpi. +To sↄ̃́sↄ̃a pↄ́ má a vĩa vĩ gɛ̃ ma swã́ kpɛ, asa n yãkɛkɛa maaɛ. +Má ye n ↄtondↄkĩii fá, ma lɛ́ ń láo n maakɛa guu. +Dii, mↄ gbɛ̃kɛkɛmɛɛ, ma suaba lá ń òwa, +mí yã́zãsi ma sↄ̃̀sↄ̃nawa, asa málɛ n yã́ náaikɛ. +Ńsu to màↄ ku sĩana'oanɛ́ saio, asa n ikoyãↄ ↄ̃ ma wɛ́ dↄi. +Máↄ n ikoyãↄ kũa za gbã e gↄↄpiiɛ, +míↄ bɛ ma laaiwa, asa ma n ↄtondↄkĩi wɛ̀ɛlɛɛ. +Má n yã'onɛↄ o kíaↄnɛ, wí a ma kũo. +N yãdilɛaↄ ì ma pↄ kɛ na, asa má ye yã́piↄiɛ. +Má ye n yãdilɛaↄi ↄ̃ ma ↄdↄi, mi làasookɛ n yãdilɛnɛↄwa. +To yã́ pↄ́ ń ò n zↄ̀blenaɛ dↄngu, asa ń tò ma wɛ́ dↄiɛ. +Ma nↄ̀sɛ ì níni ma taasikɛa guu, asa n yã́ mɛ́ ì ma lɛ́ ń láo. +Waladeↄ lɛ́ ma yáalↄ maamaaɛ, ń beeo má pãalɛ n ikoyãɛo. +Mi làasookɛ n ikoyã yãaↄwa, ↄ̃ aaì ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ, Dii. +Ma pↄ ì pa maamaa vãikɛnaↄ pãkpaa n ikoyãi yã́i. +Mi lɛsi n yãdilɛnɛↄ musu ma kua dṹniau bↄ̀mↄ ũ guu. +N yã́ ìↄ dↄmagu gwã́, Dii, ↄ̃ miↄ n ikoyãↄ kũa. +Má yã́ beeↄ dↄ́ɛ dↄ̃, asa miↄ n ↄtondↄkĩi gwaɛ. +Dii mɛ́ ma baa ũ, ma lɛgbɛ̃̀ ma mɛ̀ má n yãma. +Mi awakpanɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, sùuukɛmanↄ lá ń òwa. +Ma a yãkɛaↄ gwà, ↄ̃ ma n yã́zɛ sɛ̀. +Máↄ wãa, má zɛzɛo, má n yãdilɛaↄ da. +Baa tó gbɛ̃vãiↄ ba lìamazi, n ikoyãↄ sãmaguo. +Mi fɛlɛ mà n sáaukpa wɛɛdo n ikoyã maapiↄ musu. +N vĩakɛnaↄ gbɛ̃nan ma ũ, gbɛ̃́ pↄ́ aaì n ↄtondↄkĩi gwaↄ. +Dii, n gbɛ̃kɛ dṹnia pà. Ǹ n yãdilɛnɛↄ damɛɛ. +N maakɛ̀ mapi n zↄ̀blenaɛ, lá ń òwa, Dii. +Wɛzɛ̃ ń dↄ̃ao damɛɛ, asa ma n yãdilɛaↄ sìɛ. +E ǹyↄ̃ gɛ́ ↄtↄ̃ↄlɛia, má sã́sãaɛ, ãma tiasa má n yã́ kũa. +Ń maa mɛ́ ni yãmaakɛ. Ǹ n yãdilɛnɛↄ damɛɛ. +Baa kɛ́ waladeↄ yã́sia lì wa nànaa, miↄ n ↄtondↄkĩi gwa ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. +An swã́ yìaa, aa sↄũkũ̀, mapi sↄ̃ ma pↄ na n ikoyãwa. +N ↄtↄ̃ↄlɛaa kɛ̀ maaɛ, asa ma e ma n yãdanɛↄ dàdaɛ. +Ikoyã pↄ́ lɛ́ bↄ n lɛ́u maamɛɛ dɛ vua ń ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa sↄoↄla. +N ↄ mɛ́ ma ikàsa, ↄ̃ n ma kɛ. Ma gba ↄ̃nↄ mà n yãdilɛaↄ dada. +Tó n vĩakɛnaↄ ma e, an pↄ ì kɛ na, asa n yã́ ↄ̃ ma wɛ́ dↄi. +Dii, má dↄ̃ kɛ́ n ikoyãↄ maa, kɛ́ ń náai vĩ yã́i ↄ̃ n ↄtↄ̃̀ↄlɛa. +Gbɛ̃kɛkɛmɛɛ, ma nↄ̀sɛ i níni, lá ń ò mapi n zↄ̀blenaɛwa. +Mↄ ǹ wɛ̃nadↄ̃mɛɛ màↄ ku aafia, asa n ikoyãↄ mɛ́ ma pↄnakɛbↄ ũ. +To wí waladeↄ kṹ, asa aa yãdↄ̀aɛ, mí làasookɛ n ↄtondↄkĩiwa. +To n vĩakɛnaↄ mↄ ma kĩ́i, gbɛ̃́ pↄ́ aa n yã'onɛ dↄ̃piↄ. +To màↄ ku tàaesai n yã́ↄ musu, kɛ́ wí su ma kũo yã́i. +Ma sↄ̃anzi ǹ ma suaba e ma nisĩna lòo, n yã́ ↄ̃ ma wɛ́ dↄi. +Ma wɛdↄ̀dↄ n lɛgbɛ̃ai e ma wɛ́ wò, bↄɛ ńyↄ̃ ma nↄ̀sɛ nínimɛɛi? +Má dɛ lán báa bↄ̀ↄ pↄ́ tɛ́zãna màwaɛ, ń beeo n yãdilɛnɛↄ lí sãmaguo. +Mapi n zↄ̀blena máↄ n dã e bↄɛ ni? Bↄɛ ńyↄ̃ ĩada ma wɛ̀lɛↄwai? +Waladeↄ ì ɛyↄ̃mɛɛ, an yã́ lí kↄ̃'e ń n ikoyãoo. +N yãdilɛaↄ píi náai vĩ. Dↄmalɛ, asa wàlɛ ĩadaa pãɛ. +À gↄ̃̀ yↄↄ aa ma bↄ dṹniauɛ, mapi sↄ̃ mi n ↄtondↄkĩi tó weo. +Ma lɛ́ ń láo n gbɛ̃kɛ yã́i, mí n yã'onɛ ma. +Dii, n yã́ ìↄ ku gↄↄpiiɛ, a zĩ́napɛlɛa musu n bɛ. +Ń náai vĩ wɛ̃ ń wɛ̃o, n dṹnia kàlɛ, ↄ̃ a ku. +N ikoyãↄ mɛ́ tò pↄ́pii kú gbã, asa pↄ́pii misiilɛanɛ. +Tó n ikoyã mɛ́ ma pↄnakɛbↄ ũo, dↄ̃ ma mìdɛ ma taasikɛa guu. +N ↄtondↄkĩi a sãmagu bauo, asa a sabai ↄ̃ n ma lɛ ń láo. +N pↄ́n ma ũ, ma suaba, asa miↄ n ↄtondↄkĩi wɛɛlɛɛ. +Gbɛ̃vãiↄ lɛ́ ma wɛ, ↄ̃ ma laai ku n yã'onɛↄwa. +Má è pↄ́pii maa lɛ́ kuɛ, ãma n yãdilɛaↄ zↄ̃ↄ lɛ́ vĩo. +Má ye n ikoyãi à kɛ̀ zài, miↄ làasookɛwà gↄↄpiiɛ. +N yã́ tò ma ↄ̃nↄ dɛ ma ibɛɛↄla, asa a ku ma sↄ̃u gↄↄpiiɛ. +Ma wɛzɛ̃ dɛ ma yãdanɛdeↄla, asa ma làasoo ìↄ ku n yã'onɛↄwaɛ. +Ma ↄ̃nↄ dɛ maezↄ̃ↄↄla, asa miↄ n ↄtondↄkĩiↄ gwaɛ. +Mi gbápɛlɛ zɛ́ vãie guuo, kɛ́ mà e màↄ n yã́ kũa yã́i. +Mi kɛ̃ n ikoyãↄwao, asa ḿmɛ ń dàmɛɛ. +N yã́ↄ namɛɛ à kɛ̀ zài, a na dɛ zↄ́a ma lɛ́u. +N ↄtondↄkĩi ì ma gba ↄ̃nↄ, a yã́i tò má za sã́sãzɛ píiu. +N yã́ mɛ́ filia ũ ma gbázĩ, ì gupumɛɛ zɛ́u. +Ma lɛgbɛ̃̀ ↄ̃ ma kpalɛ ma siwà, ma mɛ̀ máↄ zĩkɛ n ikoyãↄwaɛ. +Ma taasikɛa kɛ̀ zài, Dii. Ma lɛ́ ń láo lá ń òwa. +To n sáau pↄ́ málɛ kpá kángu, ní n ikoyãↄ damɛɛ, Dii. +Gↄↄpii miↄ ku ga lɛ́zĩɛ, ń beeo n ikoyãↄ lí sãmaguo. +Vãikɛnaↄ baikpàmɛɛ, kási mi zã n ↄtondↄkĩiwao. +N yã'onɛↄá ma pↄ́ɛ gↄↄpii, aaì to ma pↄ kɛ na. +Ma a sↄ̃ kpà n yãdilɛnɛↄwa, máↄ kũa gↄↄpii e ma wɛ̃ni lɛ́uɛ. +Má za nↄ̀sɛmɛmpladeↄgu, má ye n ikoyãi. +Ḿmɛ ń ma ulɛkĩi ń ma sɛ̀ngbaoo ũ, n yã́ ↄ̃ ma wɛ́ dↄi. +À gomala vãikɛnaↄ, kɛ́ mà zĩkɛ ma Lua yãdilɛaↄwa. +Ǹyↄ̃ ma kũa lá ń òwa, míↄ ku, ńsu to tãmaa ma nɛo. +Ǹyↄ̃ dɛ ma gbãa ũ, míↄ aafia, ma wɛ́ iↄ pɛ n yãdilɛnɛwa láasai. +Ɔzↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ pã̀alɛ n yãdilɛnɛɛi, an mↄafiliyã a àikɛnɛ́o. +Ni dṹnia vãikɛnaↄ waa bìsa ũ, a yã́i tò má ye n yã'onɛi. +Má n vĩa vĩ, ma mɛ ì seenata, n ikoyãↄ ì to vĩa ma kũ. +Ma yãkɛ̀ a zɛ́wa wásawasaɛ, ńsu ma to ma ĩadamadeↄnɛo. +Kpɛ́gaausi mapi n zↄ̀blenaɛ, ńsu to waladeↄ ma wɛtão. +Ma wɛ́ dↄ n dↄnlɛi e ma wɛ́ wò, má sↄ̃́anzi ǹ ma suaba lá ń òwa. +Yãkɛmɛɛ n gbɛ̃kɛ guu, ní n yã́ da mapi n zↄ̀blenaɛ. +N zↄ̀blenan ma ũ, ma gba ↄ̃nↄ, kɛ́ mà n yã'onɛↄ yáasi dↄ̃. +N yãkɛgↄↄ kà, Dii, wàlɛ bↄ n ikoyã kpɛ. +Má ye n yãdilɛaↄi dɛ vuaa, baa vua baasaa. +Má è n ↄtondↄkĩi maa, a yã́i má za sã́sãzɛ píiu. +N yã'onɛↄ dɛmɛɛ yãbↄnsaɛ ũ, Ayãmɛto má dà ma sↄ̃u. +N yã́ bↄↄlɛkɛa ì gupunɛ́, ì nↄ̀sɛdoũdeↄ gba ↄ̃nↄ. +Ma lɛ́ ɛlɛa, málɛ we fòofoo, asa n ikoyãↄ ni lɛ́ ma dɛɛ. +Ma wɛgwa, sùuukɛmanↄ, lá ni kɛ gbɛ̃́ pↄ́ ye n tↄ́iↄnɛwa. +Ma dazɛwa lá ń òwa, ńsu to yãvãie kibleao. +Ma bↄ gbɛ̃́ taiinkɛnaↄ ↄzĩ, kɛ́ màↄ n ↄtondↄkĩi gwa. +Mapi n zↄ̀blena wɛgwa, ní tó mà n yãdilɛnɛↄ dↄ̃. +Wɛ́'i lɛ́ bàalɛ ma kùawa, kɛ́ wa n ikoyã kũao yã́i. +Dii, ń maa, n yãkɛkɛaↄ zɛvĩ. +N n yã́ↄ dìlɛ a zɛ́wa, aa náai vĩ maamaaɛ. +N yã́ lɛ́ kɛ ma ibɛɛↄnɛ yãe ũo, ↄ̃ a yã́ lɛ́ ma dɛ. +Wa è n yã́ sãa vĩo, mapi n zↄ̀blena, má yei maamaaɛ. +Pↄen ma ũo, wì sakamagu, ń beeo n ↄtondↄkĩi lí sãmaguo. +N yã́ ìↄ zɛvĩ gↄↄpiiɛ, n ikoyã sĩana vĩ. +Taasi n yã'ↄ̃mao ma le, ãma n yãdilɛaↄ mɛ́ ma pↄnakɛbↄ ũ. +N yã'onɛↄ maa gↄↄpiiɛ, ma gba ↄ̃nↄ kɛ́ màↄ ku. +Mi n sísi ń nↄ̀sɛmɛndoo, wea Dii, míↄ n yãdilɛnɛↄ kũa. +Mi lɛzunzi, ma suaba, míↄ n yã'onɛↄ kũa. +Mi fɛlɛ gudↄsai mà wiilɛma, n yã́ ma wɛ́ dↄi. +I lí na ma wɛ́u gwãasĩnao, kɛ́ mà e làasookɛ n yã́wa yã́i. +Ma yãma n gbɛ̃kɛ yã́i, Dii, ma lɛ́ ń láo lá n ikoyã'òwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lɛkpaaĩmaziↄ kãi, aa zã̀ ń n ikoyão. +Ń kumanↄ kãi, Dii, n ikoyã píi sĩana vĩ. +Má dↄ̃̀ n yã'onɛↄwa à gɛ̃̀gɛ̃, kɛ́ ń dìlɛ àↄ ku gↄↄpii yã́i. +Ma taasi gwa, ní ma suaba, asa n ikoyã i sãmaguo. +Zɛmanↄ, ní ma bↄ, ma lɛ́ ń láo lá n a lɛgbɛ̃̀wa. +N dↄnlɛ zã̀ ń vãikɛnaↄ, asa aali n yãdilɛnɛↄ wɛɛlɛo. +Ń sósobi vĩ zↄ̃ↄ, Dii, ma lɛ́ ń láo lá n ikoyã'òwa. +Ma ĩadamadeↄ ń ma wɛ̀lɛↄ dasi, ãma mi pãalɛ n yã'onɛↄnɛo. +Má ye n náaikɛnsaiↄ gĩyãio, kɛ́ aaliↄ n yã́ kũao yã́i. +Gwa lá má ye n ↄtondↄkĩii. Dii, ma lɛ́ ń láo n gbɛ̃kɛ yã́i. +N yã́pii zĩ́naá sĩanaɛ, n ikoyãↄ maa, aa láaa vĩo. +Gbãadeↄ ì ĩadaa pã, ãma n yã́ ↄ̃ má a vĩa vĩ. +Mi pↄnakɛ ń n lɛgbɛ̃ao, lán gbɛ̃́ pↄ́ àizɛɛ zↄ̃ↄ kↄ̃mpawa. +Má za mↄafiliu, má ye a yã́io, n ikoyã má yei. +Miↄ n táasilɛ gↄↄ do gɛ̃n soplapla kɛ́ n ikoyãↄ maa yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye n ikoyãiↄ aafia zↄ̃ↄ, yãe lí tó aa fùo. +Ma wɛ́ dↄi ǹ ma suaba, Dii, mi zĩkɛ n yãdilɛaↄwa. +Má n yã'onɛↄ kũa ń nↄ̀sɛo, má yei maamaaɛ. +Mi n ↄtondↄkĩi gwa, mi n yãma, asa ma kɛkɛá píi kú n ↄzĩɛ. +To ma wiilɛa kama, Dii, ma gba ↄ̃nↄ lá ń òwa. +To ma wabikɛa n le, ma suaba lá n a lɛgbɛ̃̀wa. +N táasilɛa aↄ dↄ ma lɛ́uɛ, asa ni n yãdilɛnɛↄ damɛɛ. +Má lɛsi n lɛgbɛ̃a musu, asa n yãdilɛaↄ maa píiɛ. +Ǹyↄ̃ kú ń dↄamalɛ sↄuo, asa ma zɛ ń n ↄtondↄkĩioɛ. +Málɛ a nidɛ ǹ ma suaba, Dii, n ikoyã mɛ́ ma pↄnakɛbↄ ũ. +To màↄ ku, míↄ n táasilɛ, to n ikoyãↄ aaↄ ma kũa. +Ma liaa lán sã pↄ́ sã̀sãwa, mapi n zↄ̀blena, ma wɛɛlɛ, asa n yã́ↄ i sãmaguo. +120. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ. Ma kua yeelɛa guu ma wiilɛ̀ Diizi, ↄ̃ à ma yãmà. +Ma si yã́siadeↄ yãdↄmawa ń mↄafilide yã́o. +Mↄafilide, kpelewa Lua a sɛnnↄi? Bↄ́ a fĩaboonɛi? +Gↄ̃sa gbãa kà lɛnaↄ ń sɛ̃́ sĩsĩ wãao. +Waiyoo mapi kua Mɛsɛkiↄ guu, zↄ̃lɛa Kedaaↄ zwã̀akpɛu. +Ma zↄ̃lɛ gbɛ̃́ pↄ́ za aafiauↄ guu à gɛ̃̀gɛ̃. +Yãkelesaiden ma ũ, tó ma a yã'ò, sòle aaì fɛlɛò. +121. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ. Ma wɛ́ dↄ gbɛ̀sĩsĩↄ kĩ́i oi, gu pↄ́ ma dↄnlɛ ì bↄu. +Ma dↄnlɛ ì bↄ Dii kĩ́iɛ, aàpi mɛ́ musu ń zĩ́lɛo kɛ̀. +A to à gɛ̃nalɛo, i lí kpá á dↄ̃̀analao. +I lí Isailiↄ dↄ̃̀ana lɛo, ìli i'oo. +Dii mɛ́ á dↄ̃̀ana ũ, Dii dɛɛ́ ue ũ á ↄplaai. +Ĩatɛ̃ a á lɛ́ fãanɛo, mↄvua a dↄwá gwã́o. +Dii a á sí vãi píiwa, a á wɛ̃ni dↄ̃́aɛ́. +Dii a á dↄ̃́a á gɛa guu ń á suao za gbã e gↄↄpii. +122. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ. Kɛ́ wa òmɛɛ wà gɛ́ Dii ua, ma pↄ kɛ̀na. +Wa ka Yelusalɛũ sa, wá zɛa a bĩ́ibↄlɛu. +Wà Yelusalɛũ kàlɛ, wa nànakↄ̃wa gíũgiũ. +Wekĩi Isaili buiↄ ì gɛ̃u, bui pↄ́ Dii sɛ̀piↄ. Aaì gɛ́ Dii sáaukpai, lá a dìlɛnɛ́wa. +We wà kía yã́gↄ̃gↄ̃baaↄ kpàlɛu Davidi buiↄ báaↄ ũ. +À wabikɛ Lua à Yelusalɛũ gba aafia à mɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ yeiↄ aaↄ ku niɛniɛ, +aafia iↄ ku a bĩ́i guu, a gudↄ̃akĩiↄ iↄ ku yãkelesai. +Ma gbɛ̃́ↄ ń ma gbɛ̃naↄ yã́i má o, Lua Yelusalɛũ gba aafia. +Dii wá Lua kpɛ́ yã́i má maa wabikɛɛ̀. +123. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ. Ma wɛsɛ̀ málɛ n kĩ́i gwa gu pↄ́ ń zↄ̃lɛau báawa musu. +Lá zↄ wɛ́ ìↄ dↄ pↄ́i a dii ↄzĩ, mɛ́ zↄnↄɛna wɛ́ ìↄ dↄ nↄɛ pↄ́ a vĩzi, màa wá wɛ́ ìↄ dↄ Dii wá Luazi, e aà gɛ wá wɛgwaò. +Wá wɛgwa Dii, wá wɛgwa, asa gbɛ̃́ↄ sakaawágu wá wã́ maamaaɛ. +Namablenaↄ wá láanikɛ̀, waladeↄ sakàwágu, wá pↄ yà dúuduu. +124. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ pↄ́ Davidi dà. Tó Dii kúwanↄ yãao, Isailiↄ o: +Tó Dii kúwanↄ yãa gↄↄ pↄ́ wà fɛ̀lɛwanↄo, +dↄ̃ wà wá mↄmↄ bɛ̃́ɛ, kɛ́ an pↄ pàwázi, +dↄ̃ aa dàwála lán í zↄ̃ↄwa, aa wá sɛ́lɛ tàwanↄ lán swa paawa, +aa kùwála lán í pↄ fɛ̃̀wa. +Wà Dii sáaukpa, kɛ́ i to aa wá kɛ̃́kɛ̃kↄ̃ɛo. +Wa bↄ fíiu lán bãwa. Fíi zↄ̃̀wá, wa pilimá. +Wá dↄnlɛ ì bↄ Dii kĩ́iɛ, aàpi mɛ́ musu ń zĩ́lɛo kɛ̀. +125. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ. Dii náaikɛnaↄ dɛ lán Siↄna gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ deea vĩo aↄ ku gↄↄpiiwaɛ. +Lá gbɛ̀sĩsĩↄ liaa Yelusalɛũzi, màa Dii liaa a gbɛ̃́ↄzi za gbã e gↄↄpii. +Gbɛ̃vãiↄ e wàↄ kible gbɛ̃maaↄ bùsuwa aaↄ gɛo, kɛ́ gbɛ̃maaↄ su ↄda vãikɛauo yã́i. +Dii, maakɛ gbɛ̃maaↄnɛ, gbɛ̃́ pↄ́ an nↄ̀sɛ puaↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa tɛ zɛ́ koleaiↄ sↄ̃, Dii a ń waa ń vãikɛnaↄɛ. Lua Isailiↄ gba aafia! +126. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ. Kɛ́ Dii wá bↄ́ zↄbleu à sùwanↄ Siↄna, à kɛ̀wɛ̃ɛ lán nanawaɛ. +Wa vĩ ń yáo, wá guladↄ, ↄ̃ buiↄ òkↄ̃ɛ, Dii yãzↄ̃ↄkɛ̀nɛ́. +Sĩanaɛ, Dii yãzↄ̃ↄkɛ̀wɛ̃ɛ, ↄ̃ wálɛ pↄnakɛ. +Dii, suwanↄ wá pá ziu, lá ni su ń ío gbáauwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ pↄtↄ̃̀ ń wɛ́'io, a kɛkɛ ń gulaoɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ bɛ ń ↄↄlↄo pↄbui kũa, a ɛa su ń gulao ése bàaa sɛa. +127. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ pↄ́ Salomↄↄ dà. Mɛ́ i kɛ Dii mɛ́ lɛ́ kpɛdↄo, kpɛdↄnaↄ lɛ́ zĩ pã kɛɛ. Mɛ́ i kɛ Dii mɛ́ lɛ́ wɛ̃́lɛ dↄ̃́ao, gudↄ̃anaↄ lɛ́ itɛ̃kɛ pãɛ. +Fɛlɛa káaukaau, wúlɛa wɛɛdo, zĩkɛa ń leeleo blɛ yã́iá pãɛ, asa Dii mɛ́ ì a yenzideↄ gba ĩ́ampaa. +Nɛgↄ̃ɛnaↄá Dii gbaɛ, nɛ́ píiá aà kpámaɛ. +Lá ka ìↄ ka gↄ̃sa gbãa ↄu, màa ɛ̀waasogↄↄ nɛgↄ̃ɛnaↄ dɛ. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ aà gbàla pàò ũ. Tó aà ibɛɛↄ aà lè gãaɛ, wí a aà kũo. +128. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii vĩa vĩ a aà yã́ↄ kũa ũ. +Ńyↄ̃ n zĩkɛa baa ble, ńyↄ̃ ɛ̀fãai e, níↄ aafia. +N nↄ aↄ dɛ lí nɛ'ina ũ n ua, n nɛgↄ̃ɛnaↄ aaↄ liaa n keenai lán kuli keleↄwa. +Màa gbɛ̃́ pↄ́ Dii vĩa vĩ aↄ báaa vĩ. +Kua Siↄna Dii a báaadangu, ńyↄ̃ Yelusalɛũ nama e e n wɛ̃ni lɛ́u, +ńyↄ̃ n tↄũnaↄ e. Dii Isailiↄ gba aafia! +129. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ. Za wá ɛ̀waasogↄↄ wà íbɛlɛsɛ̀wanↄ maamaaɛ. Isailiↄ o: +Za wá ɛ̀waasogↄↄ wà íbɛlɛsɛ̀wanↄ maamaaɛ, kási wi fↄ̃ wà wá fúo. +Wà wá gbɛ̃́ wá kpɛnanguo bì wèlelewelele lán sàdↄↄwa. +Dii maa, à gbɛ̃vãipiↄ ba zↄ̃̀wá. +Gbɛ̃́ pↄ́ za Siↄnaguↄ kpɛkpa ń wíoɛ. +Aaↄ dɛ lán sɛ̃ pↄ́ bↄ̀lɛ kpɛ́ musu à giigàga, i e gbã̀owaɛ. +A sɛ̃̀kɛ̃na ↄkũ pao, a ka bàaa ũ wà ye wà da ń gã̀uo. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄ mɛ Dii báaadanguo ge wa báaadàngu ń Dii tↄ́oo. +130. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ. Kɛ́ í ma kũa ma nↄɛ ma lɛzù Diizi ma mɛ̀, +Dii, ma yãma, swã́kpa ma wɛ̃na wiii. +Tó n wá duuna yãdà, Dii, démɛ a bↄi? +Ḿmɛ ń duunakɛ̃ama zɛ́ vĩ, Ayãmɛto wìↄ n vĩa vĩ. +Ma wɛ́ ìↄ dↄ Diizi, málɛ aà dã́, má sↄ̃́a aà yã́i. +Lá gudↄ̃anaↄ wɛ́ ìↄ dↄ gudↄai, ma wɛ́ ìↄ dↄ Diizi dɛńla, ao, a dɛ gudↄ̃anaↄ wɛdↄa gudↄaia. +Isailiↄ, àↄ wɛdↄ Diizi, asa a gbɛ̃kɛ vĩ à kɛ̀ zài, gbɛ̃suabaa gbãa pɛɛwà maamaaɛ. +Aàpi mɛ́ a Isailiↄ suaba an duuna yã́ musu píi. +131. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ pↄ́ Davidi dà. Dii, ĩ́andãa ku ma sↄ̃uo, mili wɛ́ kũaa gbɛ̃́wao, mili laaidↄ yã́ pↄ́ dɛmala ge yã́ pↄ́ zĩ'ũ mɛɛwao. +Aawo! Ma a nↄ̀sɛ dɛ̀, ma a sↄ̃ dàdoũ, lán nɛ́ kɛ̃a pↄ́ kú ń a daowa, ma nↄ̀sɛ dɛ lán nɛ́ kɛ̃a pↄ́waɛ. +Isailiↄ, àↄ wɛdↄ Diizi za gbã e gↄↄpii. +132. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ. Dii, ńsu to Davidi yã́ sãngu ń taasi pↄ́ a kɛ̀o píi. +À lɛkɛ̀ Yakↄbu Lua gbãadewa, à lɛgbɛ̃̀ Diiɛ à mɛ̀, +á tá kpɛ́uo, á wúlɛ a liiwao, +á we i a wɛ́baa gbiakũo, á tó i na a wɛ́uo, +e à gɛ uakpaò Diiɛ, i kpɛdↄ Yakↄbu Lua gbãadepiɛ. +Wá mà a ku Ɛflata bùsuu, wá è Kiliayaaliũdeↄ bua. +Wà gɛ́ aà kúkĩi, wà kúlɛ aà gbadibↄ aɛ. +Dii, fɛlɛ su n pilakĩi, mpi ń n kpagolo ikodeo. +N gbàgbanaↄ gbɛ̃suabaa da ula ũ, n yãmanaↄ gula iↄ dↄ. +Ńsu mikpɛdↄ kía pↄ́ ń kpàɛo n zↄ̀blena Davidi yã́i. +Dii lɛgbɛ̃̀ Davidiɛ, a náai vĩ, a lɛ́ lilɛo, à mɛ̀: Má n bui zↄ̃lɛ n kpalabaawa. +Tó n buiↄ ma bàakuańnↄ yãdà, mɛ́ aa yã́ pↄ́ má dànɛ́ↄ kũa, an buiↄ aaↄ zↄ̃lɛ n kpalabaawa gↄↄpiiɛ. +Asa Dii Siↄna sɛ̀, a ye àↄ dɛ a zↄ̃lɛkĩi ũ à mɛ̀: +Guɛ bee máↄ kuu gↄↄpii, la máↄ zↄ̃lɛau, asa à ma pↄ́ gbàɛ. +Má báaadau, mí kũ̀sũa diɛ̀, má blɛ kpa a wɛ̃nadeↄwa aa kã́. +Má gbɛ̃suabaa da sa'onaↄnɛ ula ũ, ma yãmanaↄ lɛtɛ̃ iↄ dↄ ń pↄnao. +We má Davidi bui kía gbãade bↄu, we kía pↄ́ má kpà filia aↄ dↄu. +Má wida aà ibɛɛↄwa, aà kíafua iↄ pipi aà musu. +133. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ pↄ́ Davidi dà. Gwa lá a maa mɛ́ a na tó kↄ̃gbɛ̃ↄ ku gudoũ ń lɛdoũo. +A dɛ lán sakɛ̃nisi pↄ́ wa kà Aalona miwawaɛ. À bàalɛ̀ pìla aà lɛkãnawa e à gɛ̀ pìla aà ula lɛ́wa. +A dɛ lán Ɛɛmↄ fíi mɛ́ lɛ́ kpá Siↄna gbɛ̀sĩsĩↄwawa. Wekĩi Dii báaadangu dìlɛu wɛ̃ni láasai ũ. +134. +Gɛa Yelusalɛũ lɛ. Á Dii zĩkɛnaↄ, à Dii sáaukpa ápii, á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ zĩkɛ Dii ua gwã́ↄ. +À á ↄ sɛ musu Dii kúkĩi oi, í aà sáaukpa. +Kua Siↄna Dii báaadaágu, aàpi mɛ́ musu ń zĩ́lɛo kɛ̀. +135. +Àleluya! À Dii tↄbↄ! À Dii táasilɛ aà zĩkɛnaↄ! +Á gbɛ̃́ pↄ́ i zĩkɛ wá Lua uaↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ iↄ sĩ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛↄ, +à Dii tↄbↄ, asa a maaɛ, à lɛ́mawà, asa bee mɛ́ na. +Dii Yakↄbu buiↄ sɛ̀ a pↄ́ ũ, à Isailiↄ dìlɛ a gbɛ̃́ yenzideↄ ũ. +Má dↄ̃ kɛ́ Dii zↄ̃ↄ, wá Lua mɛ́ dɛ diiↄla píi. +Dii ì yã́ pↄ́ kàagu kɛ musu ń zĩ́lɛo, ísia guu ń tↄↄlɛ nↄnauo. +Ɔ̃mɛ ì to lou sisi tↄↄlɛ lɛ́wa, ì to lou ma ń pílɛao, ì bↄ ń zàa'ĩanao a làasiu. +À Egipiↄ yoaↄ dɛ̀dɛ ń pↄtuo nɛ́ sɛ̃́iaↄ píi. +À seelaↄ ń dabudabuↄ kɛ̀ Egipi, à Falaↄ̃ↄ ń a gbɛ̃́ↄ fù píi. +À buiↄ mìdɛ dasi, à kía gbãadeↄ dɛ̀dɛ. +Amↄleↄ ki�� Siↄ̃ ń Basana kí Oguo ń Kanaa bùsu kíaↄ píi. +À gbadà ń ń bùsuo, a kpà a gbɛ̃́ Isailiↄwa. +Dii, n tↄ́ gaa vĩo, Dii, n yã́ aↄ dↄ gbɛ̃́ↄgu gↄↄpiiɛ. +Asa Dii a yãkɛkɛ a gbɛ̃́ↄnɛ, i a zↄ̀blenapiↄ wɛ̃nagwa. +Buipãleↄ ń diiↄ pì ń ã́nusuo ń vuaoɛ, gbɛ̃nazĩna ↄgbɛↄnɛ. +Aa swã́ vĩ, aali yãmao, an lɛ́ ĩ́ana vĩo. +An pinaↄ gↄ̃ńwaɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń náaikɛↄ píi. +Isailiↄ, à Dii sáaukpa! Aalona buiↄ, à Dii sáaukpa! +Levii buiↄ, à Dii sáaukpa! Dii vĩakɛnaↄ, à Dii sáaukpa! +Wà Dii sáaukpa Siↄna, à bɛkpà Yelusalɛũ. Àleluya! +136. +À Dii sáaukpa, asa a maaɛ, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +À luaↄ Lua sáaukpa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +À diiↄ Dii sáaukpa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ɔ̃mɛ ì dabudabu zↄ̃ↄↄ kɛ ado, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ɔ̃mɛ musu kɛ̀ ń a ↄ̃nↄo, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ɔ̃mɛ tↄↄlɛ pòo ía, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ɔ̃mɛ gupuakũna zↄ̃ↄↄ kɛ̀, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +À ĩatɛ̃ kɛ̀ à kible fãanɛ, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Mↄvua ń saanaↄ ì kible gwã́, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ɔ̃mɛ Egipiↄ nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛ̀dɛ, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo, +À Isailiↄ bↄ̀lɛ ń guu, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +À a gã̀sĩ pòo ń a iko gbãao, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +À Ísia Tɛ̃a zↄ̃̀ɛ pla, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +A tò Isailiↄ gɛ̃̀ ípi zãnguo, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +A tò ípi dà Falaↄ̃ↄ ń a zĩgↄ̃ↄla, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ɔ̃mɛ dↄ̀aa a gbɛ̃́ↄnɛ guwaiwaiu, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ɔ̃mɛ kía zↄ̃ↄↄ tↄ̀lↄzↄ̃̀, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +À kía gawideↄ dɛ̀dɛ, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Amↄleↄ kí Siↄ̃, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ń Basana kí Oguo, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +À gbadà ń ń bùsuo, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +A kpà a zↄ̀blena Isailiↄwa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ibɛɛↄ ↄnaalɛawá i sãaàguo, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +À wá bↄ́lɛ wá ibɛɛpiↄ guu, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ɔ̃mɛ ì blɛ kpa pↄ́piiwa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +À Lua Musude sáaukpa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +137. +Zↄ̃lɛa Babɛli bùsu swaↄ saɛ Siↄna yã́ dↄ̀wágu, ↄ̃ wa ↄ́ↄlↄ̀. +Wa wá mↄↄnaↄ tò looa swagbalaliↄwa we. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa wá kũaↄ lɛ gbɛ̀awá, wá wɛtãnaↄ mɛ̀ wà ń pↄna yá, wà Siↄna lɛe sínɛ́. +Kpelewa wá Dii lɛↄ si kua buipãleↄ bùsu guui? +Tó Yelusalɛũ yã́ sã̀magu, to ma ↄplaa imi. +Tó Yelusalɛũ yã́ lí dↄmaguo, mɛ́ mi aà dilɛ ma pↄnakɛbↄ mide ũo, to ma lɛ́na naalɛ. +Dii, tó yã́ pↄ́ Ɛdↄũↄ kɛ̀ Yelusalɛũ wãgↄↄ dↄngu aa mɛ̀: À wíwi, à wíwi, à daaĩ míↄmiↄ. +Pↄ́kaalɛaↄá Babɛli bùsudeↄ! Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ pↄ́ á kɛ̀wɛ̃ɛ fĩaboɛ́ ũ. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ a á nɛ́ↄ kṹkũ à ń wíwi gbɛsiwa ũ. +138. +Davidi lɛ. Má n sáaukpa ń nↄ̀sɛmɛndoo, má n táasilɛ gbãadeↄ aɛ. +Má kúlɛ n kpɛ́ pↄ́ a kua adoa aɛ, má n tↄbↄ n gbɛ̃kɛ ń n náaio yã́i, asa ḿmɛ ń tò n tↄ́ ń n yã́o zↄ̃ↄ dɛ pↄ́piia. +Gↄↄ pↄ́ ma lɛzùnzi, ń wèa, n ma gba wↄ́ↄ ń gbãao. +Tó dṹnia kíaↄ yã́ pↄ́ ń ò mà, aa n sáaukpa ń píi, Dii. +Aa lɛsi Dii kɛkɛáↄ yã́ musu, asa Dii gawi zↄ̃ↄɛ. +Baa ń Dii kuamusukɛo, ì gbɛ̃́ kɛ̃́sãanaↄ wɛgwa, ì wɛvĩ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ e wà kàↄla. +Baa tó má yooyea, ni ma bↄ, ni ma ibɛɛↄ pↄkũma kpálɛ, ni ma suaba ń n gã̀sa gbãao. +Dii a ma yã́ píi lɛkpaaĩmɛɛ, Dii, n gbɛ̃kɛ láaa vĩo. Ńsu zĩ pↄ́ n ↄkpàwà too. +139. +Davidi lɛ. Dii, n ma tàasikà ń dↄ̃̀, +ń ma zↄ̃lɛa ń ma fɛlɛao dↄ̃. Ń n zãkɛo ń yã́ pↄ́ málɛ yáↄ kũa. +Ni ma táa'oa ń ma wúlɛao gwa, ma kɛkɛá píi dↄ́ɛkɛ̀nnↄ. +E yã́ àↄ gɛ́ bↄi ma lɛ́u, Dii, ń dↄ̃ sã́asã. +Ń liaamazi kpɛ ń aɛo, n ↄ kumala. +Dↄ̃a bee dɛmɛɛ dabuyã ũɛ, a dɛmala, ma ↄ̃nↄ i kawào. +Má má gɛ́u mà pili n Nisĩnawai? Má má bàalɛ tau, ńyↄ̃ↄ ku weo ni? +Tó ma fɛlɛ gɛ́ musu, ń kú we! Tó ma tòo sↄ̀ miau, ń kɛ́! +Tó ma fɛlɛ gɛ ĩatɛ̃bilɛkĩi gukpɛ, tó ma gɛ zↄ̃lɛ ísia baale bɛ'aɛ, +baa wekĩi má naa n ↄzĩɛ, ńyↄ̃ↄ ma kũa n ↄplaauɛ. +Tó ma mɛ̀ gusia kumala, ge gupua pↄ́ má kúu li gwã́ ũ, +gu líↄ sianɛo, gwã́ ìↄ puanɛ lán fãanɛwaɛ, asa gupua ń gusiao doũ nɛɛ. +Ḿmɛ n ma sↄ̃ pɛ̀mɛɛ, n ma ikàsa ma da nↄ̀sɛu. +Ma n sáaukɛ̀, n yãkɛa ì dia, ma kɛa dɛ dabuyã ũ, à bↄ̀ ma saɛ, a yã́ ma kũa gbãa. +Gↄↄ pↄ́ ma daalɛ nɛasakpɛ guu, ma wáe ulɛanɛo. Kɛ́ ma mɛ lɛ́ i asii guu we, +n wɛsìmalɛ nↄ'itɛ̃na ũ. Lá n ma gↄↄ dìlɛ píi, a lɛ́ kú n taalau zadↄ̃ a kee i daalɛo. +Lua, n làasoo gbiamɛɛ maamaaɛ, a naoa zↄ̃ↄ fá! +Tó má ye nao, an dasi dɛ ũfãaa. Tó ma vu, miↄ kunnↄɛ e tia. +Lua, bↄ́ ńlɛ dã́ ń gbɛ̃vãiↄi? À gomala gbɛ̃dɛnaↄ! +N ibɛɛↄ ì n yã'o ń nↄ̀sɛvãioɛ, n tↄ́ gbia ń lɛ́uo. +Dii, má za n zangudeↄguo lé? Má ye gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̀lɛnnↄↄ gĩyãio. +Má zańgu vãivãi, ma ń dílɛ ma ibɛɛↄ ũɛ. +Lua, ma gwagwa, ní ma nↄ̀sɛ dↄ̃, ma tàasika, níↄ ma asiiↄ kũa. +Gwa tó má dↄ́ɛ'ĩi vĩ, ní dↄaamɛɛ n zɛ́ gasai guu. +140. +Dii, ma si gbɛ̃vãiↄwa, ma dↄ̃́a gbɛ̃́ pãsĩpiↄ yã́i. +Aaì yãvãi wàaipa ń sↄ̃ guu, sòle lɛ́ ↄ̃ aaìↄ wɛ́ gↄↄpii. +Aaì ń lɛ́ kɛkɛ lán mlɛ̃wa, an lɛgbɛ'iá sↄ̀gbala sɛwɛɛ. +Dii, ńsu to gbɛ̃vãiↄ ↄkãao, ma si gbɛ̃́ pãsĩpiↄwa, aaì ↄzↄ̃amazi lɛkpaaĩ. +Waladepiↄ ɛyↄ̃̀mɛɛ, aa filifilimbakpàmɛɛ, aa baikpàmɛɛ zɛ́u. +Má ò Diiɛ: Ma Luan n ũ, swã́kpa ma wɛ̃na wiii, Dii. +Dii Lua, ma Suabana gbãa, ni ↄkumala zĩ guu. +Ńsu to gbɛ̃vãiↄ pↄeã zɛkɛo, Dii, ńsu to an lɛkpaaĩ kↄ̃sɛo. +To gbɛ̃́ pↄ́ liaamaziↄ midɛ, to vãi pↄ́ aalɛ o wí ń musu. +To tɛyↄ̃ wãa ɛ́lɛmá, to aa si ɛ pↄ́ aa fↄ̃ bↄuo guu. +Ńsu to yã́siade zɛkĩi e dṹniauo, to vãi aↄ gbɛ̃́ pãsĩ wɛ zɛsaiɛ. +Má dↄ̃ Dii ì yãnakpa wɛ̃nadeↄwa, ì yãkɛkɛ taasideↄnɛ a zɛ́wa. +Gbɛ̃maaↄ mɛ́ aa n tↄbↄ, nↄ̀sɛpuadeↄ mɛ́ aaↄ ku n kĩ́i. +141. +Davidi lɛ. Dii, málɛ wiilɛnzi, kɛ kpakpa, tó ma lɛzùnzi, swã́kpa ma yã́i. +Ma wabikɛa a kama lán tulaleti súɛlɛwa, ma ↄ dↄa musu iↄ dɛnɛ sa oosi oa ũ. +Dii, ma lɛ́na dↄ̃́amɛɛ. To mà a lɛ́ fↄ̃́. +Ńsu to ma nↄ̀sɛ ta yãvãiwa mà gↄ̃ dàade ũ ń vãikɛnaↄ, mà ↄdaaańnↄ ń blɛnablea guuo. +Tó gbɛ̃maa ma gbɛ̃, gbɛ̃kɛkɛaɛ! Tó à ma swãgàga, má gíio, à nísikà ma miwa. Miↄ wabikɛ kɛ́ gbɛ̃vãiↄ yãkɛaↄ su zɛkɛo. +Tó wà ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kwɛ̀ yãtɛ̃u, wa si sa kɛ́ ma yã́ mɛ́ na. +Lá wì yàa paa a fɛ́ɛnaↄ fãaa, màa an wá aↄ kálɛ ń mia'ɛlɛ. +Dii Lua, ḿmɛ ma wɛ́ pɛ́ma, ma nanziɛ, ńsu ma kpámáo. +Ma suaba ń mↄ pↄ́ aa kpàmɛɛo, to mà zã bai pↄ́ vãikɛnaↄ kpàmɛɛi. +To gbɛ̃vãipiↄ si ńzĩa bai guu, mapi sↄ̃ mí dↄi aafia. +142. +Davidi wabikɛa gↄↄ pↄ́ a ku gbɛ̀'ɛu. +Málɛ ↄ́ gbãa dↄ Diiɛ, málɛ wɛ̃na wii lɛ Diiwa. +Málɛ a yã'ↄ̃ma bↄlɛɛ̀, málɛ a taasikɛa siuɛ̀. +Tó ma wɛ̃ni gↄ̃̀ lɛɛ, ḿmɛ niↄ ma kua dↄ̃. Wà baikpàmɛɛ ma táa'ozɛu. +Wɛ́sɛ ǹ ma ↄplaa gwa, gbɛ̃e lɛ́ ma yãdao. Ulɛkĩi làaa, gbɛ̃e lɛ́ ma aafia gbɛao. +Dii, málɛ wiilɛma ma mɛ̀: Ḿmɛ ń ma ulɛkĩi ũ, ḿmɛ ń ma baa ũ dṹniaɛ beeu. +Swãdↄ ma wiilɛai, asa ma gↄ̃ mugɛɛnnↄɛ. Ma si ma gbɛ̀sɛlɛnaↄwa, asa an gbãa dɛmalaɛ. +Ma bↄ yooyeaɛ beeu, kɛ́ mà n tↄbↄ, gbɛ̃maaↄ i kãaamazi, kɛ́ n maakɛ̀mɛɛ yã́i. +143. +Davidi lɛ. Dii, ma wabikɛa sí, swãdↄ ma wɛ̃na wiii. Wea n náai ń n maao yã́i. +Ńsu yã́kpalɛkɛ ń mapi n zↄ̀blenaoo, asa gbɛ̃e kunɛ tàaesaio. +Ma ibɛɛ ma gbɛsɛ̀lɛ à ↄ̃zↄ̃̀a, a tò má kú gusiau lán gbɛ̃́ pↄ́ gà à gɛ̃̀gɛ̃wa. +Ɔ̃ ma wɛ̃ni gↄ̃̀ lɛɛ, ma pↄ yà dúuduu. +Gĩa dↄ̀magu, málɛ làasookɛ n zĩkɛaↄwa, málɛ n yãkɛaↄ wàaipa. +Ma ↄ dↄnzi, málɛ n mↄ̀sɛ nidɛ lán gugiiwa. +Wea kpakpa Dii, ma yɛ̃̀ɛɛ làa. Ńsu bↄ ma kpɛ mà gↄ̃ lán gbɛ̃́ pↄ́ sì bɛdauↄwao. +Ǹ n gbɛ̃kɛ ↄlↄmɛɛ kↄↄ, asa ḿmɛ má n náai vĩ. Ma da zɛ́ pↄ́ dɛ mà sɛwa, asa ḿmɛ ma azĩa kpàma. +Ma si ma ibɛɛↄwa, Dii, ḿmɛ ma nanzi. +Ḿmɛ ń ma Lua ũ, ǹ n pↄeãkɛa damɛɛ. N Nisĩna maa dↄaamɛɛ gusalalau. +Ma lɛ́ ń láo n tↄ́ yã́i, Dii, ma bↄ taasi guu n maa yã́i. +Ma ibɛɛↄ midɛ n gbɛ̃kɛ yã́i, ma wɛ̀lɛↄ dɛdɛ píi, asa n zↄ̀blenan ma ũ. +144. +Davidi lɛ. Má Dii ma gbɛsi sáaukpa, ì zĩkaa ↄ na damɛɛ, ì to ma ↄ àↄ kai vĩ zĩ guu. +Ɔ̃mɛ ma ulɛkĩi ũ, ì gbɛ̃kɛkɛmɛɛ, ↄ̃mɛ ma zɛgikĩi ũ, ì ma suaba. Ɔ̃mɛ ma sɛ̀ngbao pↄ́ mi mikpai ũ, ì to buiↄ mikpaa. +Dii, bↄ́n gbɛ̃nazĩna ũ an yã́ ìↄ dↄngui? Bↄ́n ń ũ, ni laaidↄmái? +Gbɛ̃nazĩna dɛ lán kàsafiiwaɛ, aà wɛ̃ni ì gɛ̃zɛa lán uenawaɛ. +Dii, ǹ n bɛ siilɛ ǹ pila, ↄkã gbɛ̀sĩsi��ↄwa aa súɛlɛbↄ. +To lou pílɛpilɛ ǹ gbɛ̃́ↄ fãaa, ka fã́ńgu, gili i gɛ̃ńgu. +Ɔbↄ za musu ǹ ma kṹ. Ma bↄ í zↄ̃ↄ guu, ma si bui zĩ̀loↄwa. +Yã pã oa mɛ́ ń lɛ́ pà, aaì ↄlɛlɛ ń lɛ́ pã gbɛ̃ao. +Lua, má lɛ̀ dafu sínɛ, má n táasilɛ ń kúu bakwio. +Ni to kíaↄ zĩble, ni n zↄ̀blena Davidi bↄ fɛ̃n'ↄↄ lɛ́zĩ. +Ma kũ ǹ ma bↄ bui zĩ̀loↄ guu, yãpã oa mɛ́ ń lɛ́ pà, aaì ↄlɛlɛ ń lɛ́ pã gbɛ̃ao. +Wá nɛgↄ̃ɛↄ pɛ́lɛ ń ɛ̀waasokɛu lán lí pɛawa, wá nɛnↄɛↄ aaↄ dɛ lán kibɛ gbɛ̀pɛlɛ kɛfɛnawa. +Wá dↄ̃ↄ pa, aaↄ pↄ́pii vĩ, wá pↄtuoↄ kↄ̃ lɛɛ ↄ̀aa sↄo, aa ka ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi wá kpàsau. +Wá zuↄ aso zↄ̃ↄ sɛ́sɛ. Bĩ́igbooa aↄ kuo, lala'oa aↄ kuo, búbuapɛa aↄ ku gãaɛ lↄo. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ an kua dɛ màaↄ ũ. Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ Dii dɛ ń Lua ũↄ ũ. +145. +Dii táasi pↄ́ Davidi lɛ. Má n táasilɛ ma Lua, ma Kía, máↄ n tↄbↄ gↄↄpiiɛ. +Máↄ n sáaukpa lá gu lɛ́ dↄ, máↄ n táasilɛ láasaiɛ. +Dii zↄ̃ↄ, à kà wà aà táasilɛ, aà zↄ̃ↄkɛ lɛ́ vĩo. +Kpàiↄ n yãkɛaↄ sáaukpa Wueↄnɛ, aa n yãzↄ̃ↄkɛaↄ galikɛ. +Aa n maa zↄ̃ↄ gawide yã'o, má n yãbↄnsaɛkɛaↄ wàaipa. +Aa n dabudabukɛa gbãa yã'o, mí n zↄ̃ↄkɛ dau siunɛ́. +Aa n maakɛa zↄ̃ↄ baokpa, aai gulakɛ n yã́zɛdekɛaↄ yã́i. +Dii sùuu vĩ ń sósobio, aà pↄ lí pa kpaao, a gbɛ̃kɛ vĩ zↄ̃ↄ. +Dii ì maakɛ gbɛ̃́piiɛ, ì a pↄkɛaↄ wɛ̃nagwa píi. +Dii, n pↄkɛaↄ n sáaukpa píi, n yãmanaↄ n tↄbↄ. +Aa n kpala gawi faai bo, aa n iko gbãa yã'o. +Aa n yãzↄ̃ↄkɛaↄ da gbɛ̃́ↄnɛ ń n kpala maa gawide yã́o. +N kpalaá kpala láasaiɛ, ńyↄ̃ↄ dɛ kía ũ wɛ̃̀ píiɛ. Dii náai vĩ a yã́pii musu, a sùuu vĩ ń a pↄkɛaↄ píi. +Dii ì gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lɛ́lɛↄ kṹ, ì gbɛ̃́ pↄ́ taasi tↄ̃̀máↄ fɛlɛ. +Pↄ́pii wɛ́ dↄnzi, ni blɛ kpámá a gↄↄwa. +Ni ↄ poonɛ́, pↄ́ mↄ́má, ni pↄ́ bɛ̃́ɛ píi pↄeã bↄↄlɛkɛɛ̀. +Dii kɛkɛáↄ maa píi, a gbɛ̃kɛ vĩ a yã́pii kɛa guu. +Dii kãi ń a sìsinaↄ píi, gbɛ̃́ pↄ́ aaì aà sísi ń sĩanaoↄ. +Ì a vĩakɛnaↄ pↄeã bↄↄlɛnɛ́, ì ń wiilɛa ma, i ń suaba. +Dii ì gbɛ̃́ pↄ́ yeaziↄ dↄ̃́a píi, ãma a vãikɛnaↄ míↄnzↄ̃ɛ. +Dii táasilɛa aↄ dↄ ma lɛ́uɛ. Pↄ́pii aaↄ aà tↄbↄgↄↄ píi, asa a kua adoaɛ. +146. +Àleluya! Mapi, má Dii táasilɛ, +máↄ Dii táasilɛ e ma wɛ̃ni lɛ́uɛ, máↄ lɛsi ma Luaɛ ma kua lɛ́uɛ. +Ásu sↄ̃kpalɛ gbãadeↄzio, gbɛ̃suabaa ku gbɛ̃nazĩna kĩ́io. +Tó an wea làa, aaì ɛa gɛ̃ tíuɛ, zĩbeezĩ yã́ pↄ́ aalɛ yá ì midɛ. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Yakↄbu Lua mɛ́ aà dↄnlɛde ũ ũ, aà wɛ́ ìↄ dↄ Dii a Luazi. +Ɔ̃mɛ musu ń zĩ́lɛo kɛ̀, ísia ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi. +Ì yãnakpa gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄnɛ́ↄwa, ì blɛ kpa nↄandɛnaↄwa. Dii ì babↄ gbɛ̃́ pↄ́ yeelɛaↄwa, +Dii ì vĩ̀aↄ wɛ́ wɛ̃nɛ́, Dii ì gbɛ̃́ pↄ́ taasi tↄ̃̀máↄ fɛlɛ, Dii ìↄ ye gbɛ̃maaↄzi. +Dii ì bↄ̀mↄↄ gwa, ì ↄda gyaaↄ ń tonɛↄwa, ↄ̃ ì zɛ́ kaaũ gbɛ̃vãiↄnɛ. +Dii ìↄ kible gↄↄpiiɛ. Siↄnadeↄ, á Lua ìↄ ku e á buiwaɛ. Àleluya! +147. +Àleluya! Lɛsia wá Luaɛ maa mɛ́ a na, à kũ̀ wà aà táasilɛɛ. +Dii lɛ́ Yelusalɛũ fɛlɛ lↄ, à Isaili zĩ̀zↄↄ nàaa lɛ́ suńnↄ. +Ì gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ yàↄ nↄ̀sɛ níninɛ́, ì nísidↄↄ ń gu'ĩaↄwa. +Ì saanaↄ nao, a ń baade dↄ̃ ń a tↄ́o. +Wá Dii zↄ̃ↄ, a iko vĩ maamaaɛ, aà ↄ̃nↄ lɛ́ vĩo. +Dii ì zĩabusanaↄ gba gbãa, ↄ̃ ì ↄtↄ̃ vãikɛnaↄwa e zĩ́lɛ. +À lɛsi Diiɛ ń aà sáaukpaao, à wá Lua táasilɛ ń mↄↄnao. +Ì to lou sisi, ì tↄↄlɛ gba lou, ì to sɛ̃ bↄlɛ sĩ̀sĩa. +Ì blɛ kpa nↄ̀bↄↄwa ń gbagbaa nɛ́ↄ, tó aalɛ wiipɛ. +I kɛ sↄ̃́ gbãaↄ mɛ́ ì kaaàguo, i kɛ gↄ̃sagbãakɛ mɛ́ ì kɛɛ̀o. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa aà vĩa vĩↄ mɛ́ ì kaaàgu, gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄ aà gbɛ̃kɛipiↄ. +Yelusalɛũdeↄ, à Dii tↄbↄ, Siↄnadeↄ, à á Lua táasilɛ. +Asa ì báaadaáguɛ, ì á wɛ̃́lɛ bↄlɛ gbã́aↄ gba gbãa. +Ì á gba aafiaʼe á bùsu lɛ́ lɛ́u, ì pↄbui maa kpáwá à kã́. +Ì yã'o kpã́sã tↄↄlɛ, aà yã́ ì ká ń bao. +Ì nɛɛzi kwɛ púuu lán sãkãwa, ì to fíi kpá lán túfuwa. +Ì lougbɛ fã́ɛ lán gbɛ̀kↄsↄwa. Démɛ a fↄ̃ zɛ a ĩ́anaii? +Ì yã'o kpã́sã, ↄ̃ lougbɛpi ì yↄ́, ì ĩ́ana gbaɛ, a í ì bàalɛ. +Ì to Yakↄbu buiↄ a yã́ dↄ̃, ì ikoyã pↄ́ á dìlɛↄ da Isailiↄnɛ. +I bee kɛ buipãleↄnɛo, aa aà yãdilɛaↄ dↄ̃o. Àleluya! +148. +Àleluya! À Dii táasilɛ aà bɛdeↄ! À aà táasilɛ za musu! +À aà táasilɛ aà malaikaↄ píi! À aà táasilɛ aà ìwaↄ píi! +À aà táasilɛ ĩatɛ̃ ń mↄvuao! À aà táasilɛ saan'inaↄ píi! +Bàluma kpɛle pↄ́ↄ ń í pↄ́ kú luabɛpuanaaↄ, à aà táasilɛ. +Aa Dii tↄbↄ, asa ↄ̃mɛ yã'ò, ↄ̃ aa kɛ̀. +À ń pɛpɛ ń pɛ́pɛkĩi, aaↄ ku we gↄↄpii, à kↄↄ dànɛ́, aa fↄ̃ vĩao. +Pↄ́ pↄ́ kú tↄↄlɛↄ, à Dii táasilɛ, ń kpↄ̀ gbɛ̃̀nɛↄ ń ísia í títiuↄ +ń loupilɛao ń lousisiao ń lou'io ń a gbɛo ń zàa'ĩana pↄ́ ì misiilɛ aà yã́ɛo +ń gbɛ̀sĩsĩↄ ń sĩ̀sĩↄnaↄ píi ń lí nɛ'inaↄ ń sɛdɛ líↄ píi +ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń pↄtuoↄ píi ń pↄ́taa'onkuawaↄ ń bãↄ +ń dṹnia kíaↄ ń buiↄ píi ń kíaↄ ń bùsu gbãadeↄ píi +ń ɛ̀waasoↄ ń wɛ̃́ndiaↄ píi ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ. +À Dii tↄbↄ, asa aà tↄ́ mɛ́ dɛńla, aà zↄ̃ↄkɛ dɛ musu ń zĩ́lɛo pↄ́a. +À kía gbãade kpà a gbɛ̃́ↄnɛ gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ ì aà táasilɛ ũ, aà yãmana pↄ́ kãiaànↄpiↄ. Àleluya! +149. +Àleluya! À lɛ̀ dafu sí Diiɛ aà yãmanaↄ! À aà táasilɛ balu guu! +Isailiↄ, à vĩ àↄ kɛ̃aa á Kɛna yã́ musu. Siↄnadeↄ, à pↄnakɛ ń á kíao. +À ↄ̃wã à aà tↄbↄ, à aà táasilɛ ń mↄↄnao ń gã̀ao. +Asa Dii gbɛ̃́ↄ yã́ ì kaaàguɛ, ì zĩabusanaↄ kpɛla à ń suaba. +Dii yãmanaↄ kúkuakɛ ń gawipiu, an gula aↄ dↄ ń lii musu. +Lua táasilɛa aↄ dↄ ń lɛ́u, fɛ̃nda lɛ́ pla aↄ naa ń ↄzĩ, +aa tↄsiò buiↄwa, aai bùsu píi gbɛ̃́ↄ wɛtãò, +aai ń kíaↄ yeye ń mↄdaonaↄ, aai galakpa ń kíabuiↄnɛ, +aai sɛ́ńnↄ lá Lua yãdàńlawa. Dii yãmanaↄ tↄbↄ a guu. Àleluya! +150. +Àleluya! À Lua táasilɛ aà kúkĩi, à aà táasilɛ bàluma zↄ̃ↄ guu. +À aà táasilɛ aà gↄ̃sakɛ yã́i, à aà táasilɛ aà zↄ̃ↄ dɛńla yã́i. +À aà táasilɛ ń kuupɛao, à aà táasilɛ ń mↄↄnao ń domao. +À aà táasilɛ ń gã̀ao ń ↄ̃wãao, à aà táasilɛ ń goeo ń kulɛo. +À aà táasilɛ ń sɛ̃́sɛ̃napaao, à aà táasilɛ ń sɛ̃́sɛ̃n'ↄ gbãao. +Pↄ́ bɛ̃́ɛ píi, à Dii táasilɛ! Àleluya! +Yáasiↄ. +Yáasi pↄ́ Davidi nɛ́ Salomↄↄ, Isailiↄ kía kɛ̀, +kɛ́ gbɛ̃́ↄ e ↄ̃nↄkũ, aaↄ laai vĩ, aai dↄ̃ayã dada, +aai gↄ̃ wɛzɛ̃n làasoodeↄ ũ, maakɛa ń yã́zɛdeo ń náaio yã́ musu. +Yáasipiↄ ì nↄ̀sɛdoũde gba laai, ì to ɛ̀waaso àↄ ku a dↄ̀ↄwa ń dↄ̃ao. +Laaide i ma, aà yãdadaa i gɛ́ aɛ, nↄ̀sɛde i lɛdama e a guu, +i yáasi ń yãlɛɛũanɛo midↄ̃ ń ↄ̃nↄdeↄ yã'oao ń ń faai yã́ↄ. +Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ dↄ̃a zĩ́na ũ, gbɛ̃́ pↄ́ ì saka ↄ̃nↄ ń yãdadaaoguá sↄũɛ. +Ma nɛ́, nìli n mae yã'onɛ ma, ńsu pãkpa n da lɛdamaio. +Aↄ dɛ fùa kɛfɛna ũ n miwa, aↄ dɛ yàbaa ũ n nↄɛ. +Tó duunkɛnaↄ lɛ́ kↄ̃nikɛnɛ, ńsu weio, ma nɛ́. +Aaì mɛ: Mↄ wà gɛ gbɛ̃́ↄ dã́dã wà ń dɛdɛ, wà yãesaideↄ kpákpa wà ń kṹkũ. +Wà ń mↄ́mↄ bɛ̃̀ɛ lá mia ì kɛwa, wà ń mↄ́ ĩ́i lá bɛda ì kɛwa, +wí pↄ́ ↄde bui píi e, wá kpɛ́ↄ i pa ń pↄ́ pↄ́ wá nàaapiↄ. +Mↄ wà wá baa daaa, wápii, wá mↄkpɛ iↄ doũ. +Ma nɛ́, ńsu gɛ́ńnↄo, ńsu zɛ́sɛńnↄo. +Asa an kɛ̀sɛ lɛɛũ ń vãikɛaoɛ, aa wãa ń gbɛ̃dɛao. +Bakpaa bãↄ wáaá pãɛ. +Aalɛ baikpá ńzĩaɛɛ, an tòe mɛ́ a ń pui. +Ɔvãi'enaↄ zian we ḿpii, an luaa pↄ́i mɛ́ ì ń wɛ̃ni bↄ. +Ɔ̃nↄ lɛ́ wiilɛ gãaɛ, aà lɛ́ dↄ zɛau. +Ì lɛzu zɛ́ pↄ́ wìli láauo miwa, ì kpàwakɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛↄ guu à mɛ: +Ɔ̃nↄsaideↄ, áↄ kú ń ↄ̃nↄsaio e bↄɛ ni? Ma láanikɛnaↄ, á zɛ ma láanikɛaɛ bↄɛ ni? Sↄũↄ, áↄ za dↄ̃agu e bↄɛɛ? +Tó a ma lɛdama mà yãa, dↄ̃ ma a nisĩna pìsiwá, mí tó àↄ ma làasoo vĩ. +Lá ma á sisi, a gi swã́kpai, ma ↄ pòoɛ́, á gbɛ̃e laai i kawào, +lá a ma lɛdama kpà swã́a píi, i we laai pↄ́ ma á gbáio, +tó músi á lé, má á yáalↄɛ, tó yã́ á lé, má á láanikɛɛ, +baa tó yã́ á lé lán zàa'ĩanawa, mɛ́ músi á lé lán zàalolowa, mɛ́ taasi ń yã'ↄ̃mao gɛ̃̀ázi. +Gↄↄ bee á gbasa lɛzumazi, kási má weo, á ma kĩ́i wɛɛlɛ, kási á ma eo. +Asa á za dↄ̃auɛ, mɛ́ i zɛ ń vĩakɛa Diiɛoo. +I we ma lɛdamaio, a sakà laai pↄ́ ma á gbáuɛ. +Á á dàa gbɛ'e, yãvãi pↄ́ a zɛò a wi á musu. +Gia ↄ̃nↄi ì ↄ̃nↄsaideↄ dɛdɛ, làasoosai ì sↄũↄ tↄ̀lↄzↄ̃. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ kũa sↄ̃ aↄ dↄdↄa, aↄ ku niɛ musu vãi kã̀akɛsaiɛ. +Ma nɛ́, tó n ma yã́ sì, mɛ́ n ma yãdilɛaↄ kũa n sↄ̃u, +tó ńlɛ swãdↄ ↄ̃nↄyãi, mɛ́ n sↄ̃ kpà a dadaawa, +tó n lɛzù laaizi, mɛ́ n wiilɛ̀ yãdadaai, +tó n kpálɛkɛ̀i ã́nusu ũ, mɛ́ n wɛ̀ɛlɛ àizɛɛ ulɛa ũ, +ńyↄ̃ vĩakɛa Diiɛ midↄ̃ sa, ní Lua dↄ̃a e. +Asa Dii mɛ́ ì ń gba ↄ̃nↄ, dadaa ń dↄ̃ao ì bↄ aà kĩ́iɛ. +A kã́fĩa zɛ́ kũa gbɛ̃maaↄnɛ, a dɛ sɛ̀ngbao ũ tàaesaideↄnɛ. +Ì ↄlia gbɛ̃maaↄzi ń táa'oau, ì a yãmanaↄ dↄ̃́a ń yã́ píi kɛa guu. +Ńyↄ̃ yã́zɛde dↄ̃ sa ń yã́ dↄ̀ↄdeo ń yã́ pↄ́ zɛvĩo ń maa píi zɛ́o. +Asa ↄ̃nↄ a mↄma, mɛ́ dↄ̃a a n kã́si. +Kua ń laaio a n dↄ̃́a, yã́zɛdↄ̃a a ↄlianzi. +A n bↄ gbɛ̃vãiↄ zɛ́u ń yãbɛ̃ɛkɛnaↄ ↄzĩo. +Gbɛ̃́piↄ pã̀alɛ yãmaa zɛ́ɛ, aa gusia zɛ́ sɛ̀. +Aaì pↄnakɛ ń vãikɛao, aaì vĩ aaↄ kɛ̃aa ń yãbɛ̃ɛ faasaio. +An kɛkɛá faa vĩo, aaìↄ yãkɛ ń kↄ̃nioɛ. +Ɔ̃nↄpi a n bↄ káalua ↄzĩ, a n si nↄɛ pãle yã́ nana oanɛwa. +Nↄɛpi pãkpà a nɛnↄn gↄ̃i, à a Lua bàa kuaanↄ yã́ gbòo. +Aà bɛ ì mipɛńnↄ gawaɛ, aà kpɛ́ zɛ́ ì táńnↄ bɛdau. +Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀aàzi lí nↄ̀sɛlilɛo, ìli wɛ̃ni zɛ́ le lↄo. +Ɔ̃nↄpi a n da gbɛ̃maaↄ zɛ́wa, níↄ dↄ̀ↄdeↄ zɛ́ kũa. +Asa nↄ̀sɛpuadeↄ mɛ́ aa gↄ̃ bùsu vĩ, tàaesaideↄ mɛ́ aaↄ ku a guu. +Vãikɛnaↄ sↄ̃, wa ń yá ń bↄlɛuɛ, wa náaisaideↄ kpoɛuɛ. +Ma nɛ́, ńsu to ma yãdanɛ sãnguo, ǹyↄ̃ yã́ pↄ́ má dìlɛnɛↄ kũa n sↄ̃u. +Asa a n ka wɛ̃ni gbã̀awa, a aafia kã́fĩnɛ. +Gbɛ̃kɛ ń náaio su kɛ̃mao, ǹyↄ̃ daa yàbaa ũ, kɛ̃ n sↄ̃wa lá wì kɛ̃ lákɛ̃kĩiwawa, +n tↄ́ iↄ na, níↄ maa Luaɛ ń gbɛ̃nazĩnaↄ. +Dii náaikɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, ńsu gbãa'e nzĩa ↄ̃nↄwao. +Ǹyↄ̃ aà dↄ̃ n yã́ píi kɛa guu, i zɛpoonɛ. +Ńsu ǹ nzĩa gwa ↄ̃nↄna ũo, ǹyↄ̃ Dii vĩa vĩ, ní kɛ̃́ vãiwa. +Bee aↄ dɛ n mɛ aafia ɛsɛ ũ, a n wá gba gbãa. +Dii kpɛla ń n àizɛɛo ń n buapↄ́ káauↄ píi, +pↄ́wɛnaↄ i bi bↄ n dↄ̃u, n selaↄ i pa yɛlɛlɛ ń vɛ̃ɛ dafuo. +Ma nɛ́, tó Dii n toto, ńsu dilɛ pão, tó à n gba laai, ńsu to à kɛnɛ ĩ́io. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ Dii yei ↄ̃ ì dazɛwa, lá mae ì kɛ a nɛ́ pↄ́ kɛ̀ɛ maaɛwawa. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄ le kũ̀ mɛ́ dↄ̃a pàɛ̀ ũ. +Asa a ài vĩ dɛ ã́nusua, ì kã́fĩakɛnɛ́ dɛ vuaa. +A bɛɛɛ vĩ dɛ òsoa, pↄ́ pↄ́ a ni kumaↄ kee i kawào. +Wɛ̃ni gbã̀a ku aà ↄplaau, àizɛɛ ń gawio ku aà ↄzɛɛu. +Aà yã́ↄ kɛkɛá na, aà zɛ́ píi aafia vĩ. +A dɛ lí wɛ̃nide ũ gbɛ̃́ pↄ́ kũaↄnɛ, báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ sìↄ ũ. +Dii gↄ̃ikɛ guu à tↄↄlɛ kàlɛ, aà ↄ̃nↄ guu à musu kɛ̀. +À ísia ɛ bↄ̀ a dↄ̃a guu, a tò luabɛpuana mↄ̀sɛ vĩ. +Ma nɛ́, ǹyↄ̃ wɛzɛ̃ ń ↄ̃nↄo vĩ, ńsu ǹ wɛvĩao. +Aↄ dɛ n nisĩna wɛ̃ni ũ, aↄ dɛ yàbaa ũ n nↄɛ. +Ńyↄ̃ↄ bɛ n laaiwa, pↄe a kpàlikpanɛo. +Tó n wulɛ, vĩa a n kũo, ńyↄ̃ wúlɛ i'o na. +Ńyↄ̃ kai vĩakɛo, ge músi pↄ́ ì vãikɛnaↄ le kã́ndo. +Asa Dii aↄ dɛ n mikpakĩi ũ, a n gbá vĩ kaia. +Tó n ↄ lɛ́ n kpɛ le, ńsu gí maakɛi gbɛ̃́ pↄ́ kũ̀ ǹ kɛɛ̀ɛo. +Tó n dↄnlɛ zɛ́ vĩ, ńsu o n gbɛ̃́deeɛ aà gɛ́ e ziao. +N gbɛ̃́dee pↄ́ kú n saɛ dↄdↄa, ńsu lɛkpaaĩaàzi ń gbɛ̃eoo. +Tó gbɛ̃́ i yãe kɛnɛo, ńsu lɛkpaakɛaànↄ pão. +Ńsu gbãamↄnɛdeↄ kua nidɛo, ńsu ǹ ń kɛae kɛo. +Asa Dii ye kↄ̃nideↄ gĩyãio, nↄ̀sɛpuadeↄ ↄ̃ ì kɛ a kpàasiaↄ ũ. +Dii ì láaizĩ gbɛ̃vãiↄ uawa, ì báaada gbɛ̃maaↄ bɛu. +Ì gbɛ̃́laanikɛnaↄ láanikɛ, a gbɛ̃kɛ vĩ ń zĩabusanaↄ. +Ɔ̃nↄde a bɛɛɛ e, sↄũ sↄ̃ ì wida azĩawa. +Ma nɛ́ↄ, à gbɛ̃zↄ̃ↄ lɛdama ma, à á laai kpálɛ kɛ́ à e àↄ dↄ̃a vĩ. +Dↄ̃a súsu málɛ daɛ́, ásu pãkpa ma yãdanɛio. +Kɛ́ má kú nɛ́ ũ ma mae ↄzĩ, má busɛ ma da nɛ́ mɛ̀ndona ũ. +Ma mae yãdàmɛɛ à mɛ̀: Ǹyↄ̃ ma yã́ kũa n sↄ̃u, ma yãdilɛnɛↄ da, n kua iↄ na. +Ɔ̃nↄkũ, ǹyↄ̃ dↄ̃a vĩ, asu sãngu ǹ pãalɛ ma yã́ɛo. +Ńsu pãkpa ↄ̃nↄio, a n dↄ̃́a, ǹyↄ̃ yeaàzi, a ↄkunla. +Ɔ̃nↄkũ, ↄ̃mɛ yã́pii mi ũ, dↄ̃a wɛɛlɛ ń àizɛɛ pↄ́ ń vĩ píio. +Ǹ aà kṹ gbã́ugbãu, a n kã́fĩ, didiwà ↄplapla, a n kpɛla. +Aↄ dɛ fùa maa ũ n miwa, àↄ dɛnɛ kíafua gawide ũ. +Ma nɛ́, swã́kpa ma yã́i, yã́pi da, n wɛ̃ni aↄ gbã̀a. +Ma ↄ̃nↄ zɛ́ ↄ̀lↄnɛ, ma n da yãmaa zɛ́wa. +Tó ńlɛ táa'ou, pↄe a kpanɛo, tó ńlɛ bàalɛu, ńyↄ̃ gɛ̃nalɛo. +Ǹyↄ̃ ma lɛdama kũa, ńsu gbaɛo, didiwà gbãa, asa ↄ̃mɛ n wɛ̃ni ũ. +Ńsu vãikɛnaↄ zɛ́ sɛo, ńsu tɛ gbɛ̃vãiↄ zɛ́io. +Ɛ̃nɛ́, ńsu namáo, kɛ̃́má, ǹ n gɛa kɛ. +Tó aai vãi e kɛ̀o, aali i'oo, tó aai gbɛ̃́ e kàaũo, i lí gɛ̃ ń wɛ́uo. +Asa vãikɛa mɛ́ ń pↄblea ũ, gbɛ̃́ↄ wɛtãa mɛ́ ń imia ũ. +Gbɛ̃maaↄ zɛ́ dɛ lán gudↄlɛiawa, a gupua ìↄ dɛdɛ lán ĩatɛ̃ dɛdɛawa. +Vãikɛnaↄ zɛ́ dɛ lán gusia níiniiwa, aali pↄ́ pↄ́ tò wàlɛ gɛ̃nalɛ dↄ̃o. +Ma nɛ́, laaidↄ yã́piↄwa, swã́sɛ ma yã'onɛi. +Ńsu kpá swã́ao, ǹyↄ̃ kũa n sↄ̃u. +Asa a dɛ wɛ̃ni ũ gbɛ̃́ pↄ́ le kũ̀ↄnɛ, a dɛ mɛ̀ bṹu aafia ũ. +Azaiasa laaidↄ n sↄ̃ yã́wa, asa wɛ̃ni zĩ́na bↄ̀ sↄ̃ kĩ́iɛ. +Bↄ yãbɛ̃ɛ'oau, mikɛ̃ yãkpaanla'oawa. +Wɛdↄ n aɛ, gugwa n kuu súsu. +Zɛ́ sɛ́ súsu, n yãkɛaↄ píi a bↄ maa. +Ńsu yɛɛlɛ ↄplaai ge zɛɛio, ńsu gbápɛlɛ vãi zɛ́uo. +Ma nɛ́, laaidↄ ma ↄ̃nↄwa, swã́kpa ǹ ma wɛzɛ̃ yãma, +kɛ́ ǹ e ǹyↄ̃ ku n dↄ̀ↄwa, dↄ̃a iↄ ku n lɛ́u. +Káalua lɛgbɛ'i ìↄ na lán zↄ́wa, ì ń gálɛ ń lɛ́ nao, +ãma gbɛzã ì kɛnɛ́ ĩ́i lán gↄ̃iwa, ì ń zↄ̃ lán fɛ̃nda lɛna kpɛplawa. +Aà zɛ́ ì mipɛńnↄ gawa, ì si ń gbɛ̃́ pↄ́ tɛaziↄ bɛdau. +Ìli làasookɛ wɛ̃ni zɛ́wao, a dↄ̃ a zã zɛ́piwao. +Ma nɛ́, swã́sɛ ma yã́i sa, ńsu gi ma lɛdamaio. +Pãalɛ nↄɛ bee taaɛ zã̀, ńsu ǹ aà bɛ gãaɛ baa vĩo. +Ńsu ǹ n gbãakpa gbɛ̃pãlewao, ńsu ǹ n wɛ̃ni kpa gbɛ̃́ pãsĩwao, +kɛ́ n àizɛɛↄ su gↄ̃ dãↄnɛo, mɛ́ n zĩ ài su gↄ̃ ua pãledeↄnɛo. +Ńyↄ̃ aaukɛ n gↄↄ vlã́wa, ńyↄ̃ ibaba, n yɛ̃̀ɛɛ a láa, +ní mɛ: Ma gi lɛdamai fá! Ma sakaa totoau mɛ́ tò. +Mi lɛdamadeↄ yã'onɛ mao, mi swã́sɛ ma yãdanɛdeↄzio. +Ma gↄ̃a wɛ̃na pↄ́ ũ míↄmiↄ kɛ́ dṹnia ma e zã̀o. +Ǹ nzĩa ola imi, zɛ ń nzĩa lↄ̀ↄ'io. +N nibↄna ibↄlɛa bàasi maae? N í gufↄ̃ bↄa gãaɛ zɛvĩo. +To àↄ dɛ n na pↄ́ ũ ado, asu àↄ dɛ gbɛ̃e pↄ́ ũo. +To Lua báaada n biapiu, pↄnakɛ ń n ɛ̀waasogↄↄ nↄo. +N tue báasɛ̃de! N zↄ̃́tɛ̃n kɛfɛna! To bↄ̃̀nↄbleaaànↄ lí kangu gↄↄpii, ní aà báasɛ̃ nidɛ lá gu lɛ́ dↄ. +Ma nɛ́, bↄ́yãi ńyↄ̃ nↄ pãle nidɛi? Bↄ́yãi ńyↄ̃ bↄ̃̀nↄble ń nↄ pↄsɛoi? +Gbɛ̃nazĩnaↄ yãkɛae ulɛa Diiɛo, ìↄ zɛ́ pↄ́ aa sɛ̀ dↄ̃ píi. +Vãikɛna tàae ì aà kṹ, aà duuna ì ba zuɛ̀. +Aà lɛdamamasai a aà kpa gai, aà sↄũkɛ zↄ̃ↄ a aà sã́sã. +Ma nɛ́, tó n n gbɛ̃do fĩa dì n miwa, tó n kpɛ́gaausì gbɛ̃́ɛ, +tó n lɛ́ n kalikɛ̃̀, tó n yã'oa n dayãu, +lá ńyↄ̃ kɛn la ma nɛ́: Lɛbↄ yã́piu, asa n na n gbɛ̃do ↄzĩɛ. Gɛ ǹyↄ̃ zɛzɛ n gbɛ̃dopizi, awakpaɛ̀. +Ńsu to i gɛ̃ n wɛ́uo, ńsu to n wɛ́baa gbiakũo, +ǹ nzĩa siwà lá tue ì ń kɛ̃́wa, lá bã ì bↄ fíikpana ↄuwa. +Zígbiade, gɛ́ bↄↄna gwai, ní aà yãkɛa tàasika, ńyↄ̃ ↄ̃nↄkũ. +A dↄaana vĩo, a gbɛ̃zↄ̃ↄ ge dii vĩo. +Ì blɛ kũ̀sũa di saɛ, ì a pↄblea kãaa pↄkɛkɛgↄↄ. +Màade, ńyↄ̃ↄ wúlɛa e bↄɛ ni? Bↄɛ ńyↄ̃ vu ń ioi? +Ni kã́mabo yↄↄ, ni i'o yↄↄ, ni wúlɛ yↄↄ ↄkpaa n kùɛ. +Pↄ́ taasi a gɛ̃nzi lán kpã́iwɛliwɛwa, nↄana a mↄma lán gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃kɛbↄ kũawa. +Gbɛ̃nazĩn pãá gbɛ̃vãiɛ, ìↄ bɛbɛ ń ɛɛo dↄ a lɛ́u. +Ì yã'o ń wɛ́o ń ↄo, ì seelakɛnɛ́ ń gbáo. +Mↄafili mɛ́ aà nↄ̀sɛ pà, vãi wàai ↄ̃ ìↄ pa gↄↄpii. +Bee yã́i músi a mↄwà lɛzasai, kaaũ a gɛ̃aàzi kã́ndo, aↄ fɛlɛa vĩo. +Yã́ mɛ̀n soolo ku kɛ́ Dii zau, à kà se sopla kɛ́ a ye a gĩyãio. +Káakua, ɛɛtoa, yãesaidedɛa, +yãpãsĩ wàaipaa, wãa ń vãio, +seelade ɛɛtoa ń daɛↄ pɛãaao. +Ma nɛ́, ǹyↄ̃ n mae yãdilɛaↄ kũa, ńsu pãkpa n da yãdanɛio. +Ǹyↄ̃ kũa n sↄ̃u gↄↄpii, ǹyↄ̃ daa yàbaa ũ. +A dↄaanɛ n táa'oa guu, a n dↄ̃́a n wúlɛa guu. Tó n vu, ali lɛdama. +Asa yãdilɛapiↄá filiaɛ, yãdanɛpiá gupuaɛ, lɛdama ń leleaoá zɛ́ wɛ̃nideɛ. +A n si nↄɛ vãiwa, a n bↄ nↄɛ pãle yã́ nana oanɛu. +Ńsu ǹ aà kɛfɛnkɛ nidɛo, ńsu to aà gↄ̃gwawɛ n kũo. +Káalua ì ń gↄ̃ gii, gbɛ̃pãle nↄ yã́ sↄ̃ ì ń bɛɛɛ midɛ. +Tó gbɛ̃́ tɛsɛ dà a pↄlɛu, aà pↄkasa a gí tɛ́kũie? +Tó gbɛ̃́ kɛ̀sɛpɛ̀lɛ tɛyↄ̃wa, a na aà gbáwao lé? +Màaɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ a gbɛ̃́dee nↄ yã́uo, asa tó à ↄnàwà, a bↄ pão. +Tó nↄa lɛ́ gbɛ̃dɛ, tó à kpã́i'ò, wì a yã́ dilɛ pãe? +Tó wà aà kũ̀, a fĩabo lɛɛ sopla, i pↄ́ pↄ́ a vĩ a ua kpa píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì wúlɛ ń pãle nↄo làasoo vĩo, gbɛ̃́ pↄ́ ì bee kɛ lɛ́ azĩa ↄ̃̀ↄkpaɛ. +Gbɛ̃a gbãa ń kpɛbↄao mɛ́ aà baa ũ, aà tↄ́ ĩ́i a kɛ̃wào. +Asa íbɛlɛ a aà zã́ nↄ̀sɛ fɛlɛ, i tↄsiwà aà wɛ̃nagwasai. +A awakpabↄe sio, baa tó à gba zↄ̃ↄ dàɛ̀, a weio. +Ma nɛ́, ma yã'onɛ ma, ma yãdilɛaↄ da n nↄ̀sɛu. +Ǹyↄ̃ ma yãdilɛaↄ kũa, níↄ aafia, laaidↄ ma yãdanɛwa lán n wɛ́wa. +Da n ↄnɛwa tãana ũ, kɛ̃ n sↄ̃wa lá wì kɛ̃ lákɛ̃bↄwawa. +O ↄ̃nↄɛ, n dãen aà ũ, wɛzɛ̃ sísi n daɛ ũ. +A n dↄ̃́a dↄ́ɛ'ĩide yã́ musu, a n bↄ nↄ pãle yã́ nana oanɛu. +Má zɛa ma kpɛ́ fɛnɛntiu, málɛ bàasi gwa. +Ɔ̃ ma gↄ̃gbãanaeↄ è, ↄ̃nↄ i panɛ́o, ɛ̀waasoe kú ń guu, a làasoo vĩo. +Àlɛ liaaliaa gãaɛ, àlɛ waaloũkɛkɛ nↄɛezi, àlɛ aà bɛ gãaɛ baa vĩvĩ +za oosiɛlɛ gukãaaa e gwã́, e gu gɛ̀ siakũ̀ maamaa. +Ɔ̃ nↄɛpi bↄ̀ mↄ̀ dàaàlɛ ń kↄ̃nio, à ↄmà azĩawa lán káaluawa. +A lɛ́ vĩ mɛ́ zĩapↄeãkɛnaɛ, aà pↄ̀ↄ lí pɛ́ bɛo. +Zĩeↄ ìↄ ku zɛau, zĩeↄ gãaɛ, ìↄ zɛ́kpaa yeyewa. +Ɔ̃ à ɛ̀waasopi kũ̀ à lɛpɛ̀wà, à aà gwà ń wɛgaalimao à mɛ̀: +Sáaukpasa'oa kua yãa, ↄ̃ ma lɛ́ pↄ́ má kɛ̀pi fĩabò gbã. +N kↄ̃'ea yã́i ma bↄi, málɛ n wɛɛlɛ, ma n e kɛ sↄ̃. +Ma kũ̀ntu kpà ma liia ń Egipi bùsu zwã̀a wɛ́ kɛfɛnao. +Ma tulale fã̀ɛ ma wúlɛkĩia, wa kɛ̀ ń lí'ↄ gĩnanaↄ ń litɛɛↄ. +Mↄ wà bↄ̃̀nↄble e gu gɛ dↄò, wà wá pↄeã kɛ à mↄ́wá. +Asa ma zã́ kú bɛo, wɛ̃́lɛ pↄ́ à gɛ̀u zã̀. +À ↄbaaa yè gɛ̀ò, e aàↄ gɛ́ sui mↄ a ↄsikɛ. +À aà sↄ̃ blè ń yã́ dasi kálɛaɛo, à gãnàwà ń yã́ nana oaɛ̀o. +Ɔ̃ à bↄ̀ tɛaàzi gↄ̃̀ↄ, lán zu pↄ́ wàlɛ gɛ́ a kòlokpaiwa, lán tue pↄ́ lɛ́ gbápɛlɛ bauwa, +lán bã pↄ́ wã̀ sì fíiuwa. I dↄ̃ kɛ́ a azĩa kpà gaiɛo, e ka gɛ̀ aà sↄ̃ kũ̀. +Tiasa ma nɛ́ↄ, à ma yãma, à laaidↄ yã́ pↄ́ lɛ́ bↄ ma lɛ́uwa. +Ńsu to n làasoo ta aà kĩ́io, ńsu pãzɛa ǹ gɛ̃ aà yã́uo. +Gbɛ̃́ pↄ́ à ń nɛ́ à ń ↄ̃̀ↄkpàↄ dasi, gbɛ̃́ pↄ́ à ń kaaũpiↄ lɛ́ vĩo. +Aà bɛá bɛda zɛ́kpaaɛ, ì sińnↄ ga kpɛ kpɛauɛ. +Ɔ̃nↄ lɛ́ lɛzuwázi fá! Wɛzɛ̃ lɛ́ wá sisiaↄ! +A ku sĩ̀sĩ musu zɛ́ gɛɛwa, a zɛa zɛnankpaau. +A ku wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛↄ saɛ, aà lↄↄ dↄ bↄlɛ gbaↄ kĩ́i. +Gbɛ̃́ↄ, ámɛ málɛ á sisi, gbɛ̃nazĩnaↄ, málɛ lɛzuázi. +Niazĩdeↄ, à wɛɛlɛ àↄ laai vĩ, làasoosaideↄ, à to àↄ nↄ̀sɛ vĩ. +À swã́kpa, asa yã́ gbia má oɛ́, yã́ dↄ̀ↄde a bↄ ma lɛ́u. +Asa ma lɛ́ ì sĩana'o, má ye vãi gĩyãio. +Yã́ pↄ́ dↄ ma lɛ́uↄ maa, a kee faasai ge kpaanlao. +Aa sĩana vĩ laaideɛ píiɛ, aa zɛvĩ gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄkũ̀ↄnɛ. +À ma lɛdama sɛ́ dɛ ã́nusua, à dↄ̃a sɛ dɛ vua kɛfɛnaa. +Asa ↄ̃nↄ bɛɛɛ dɛ òsoↄla, pↄ́ pↄ́ a ni kúwáe i kawào. +Mapi má ↄ̃nↄ, má laai vĩ, mɛ́ má yãkɛa a zɛ́wa dↄ̃a kũa. +Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ zaa vãigu ũ. Má za zĩasɛa lɛsĩ ń ĩ́andãao ń zɛa ń vãio ń yãkpaanla'oaogu. +Lɛdama ń yãkɛkɛa dↄ̃aoá ma pↄ́ɛ, mámɛ má wɛzɛ̃ ũ, ma kĩ́i gbãa ì bↄu. +Kíaↄ ì kpalable ma sabaiɛ, ↄ̃ kpalablenaↄ ì yã́zɛde dilɛò. +Gbãadeↄ ì ikokɛ ma sabaiɛ ń dṹnia kpaladeↄ píi. +Má ye gbɛ̃́ pↄ́ yemaziↄzi, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma wɛɛlɛↄ mɛ́ aa ma e. +Àizɛɛ ń gawio ku ma ↄzĩ ń ↄda kã́fĩadeo ń namao. +Nɛ́ pↄ́ mi inɛ́ maa dɛ vua sĩanaa, kã́fĩa pↄ́ mi kɛnɛ́ dɛ ã́nusu maaa. +Má bɛ yã́ dↄ̀ↄde zɛ́u, mi táa'o zɛ́ súsu guu. +Mi gbɛ̃́ pↄ́ yemaziↄ gba àizɛɛ, an làasiↄ i pa. +Dii ma kũa za a zĩ daalɛgↄↄ, e àↄ gɛ́ yã́ pↄ́ a kɛ̀ za káauↄ kɛi. +À ma dilɛ za asĩnizĩɛ, za a daalɛgↄↄ, dↄ̃ i dṹnia kɛo. +À ma i zadↄ̃ ísia kuo, nibↄnae ku gↄↄ beeo. +À ma i sĩ̀sĩↄ ãa, e àↄ gɛ́ gbɛ̀sĩsĩↄ zĩ́napɛlɛi, +e àↄ gɛ́ dṹnia kálɛi, ge sɛ̃sao ge bùsu wɛ́n do. +Kɛ́ àlɛ pↄ́ pↄ́ kú musuↄ kɛ, kɛ́ àlɛ bàluma da ísiaa, +kɛ́ àlɛ lou na musu, kɛ́ àlɛ ísia í zɛ́ fↄ̃, +kɛ́ àlɛ kↄↄ da ísiaɛ, a í su a baa vĩo, kɛ́ àlɛ tↄↄlɛ zĩ́napɛlɛ, má kú weɛ. +Má kú aà saɛ zĩpi ziia ũ, ma pↄ ìↄ nawà lá gu lɛ́ dↄ, miↄ pↄnakɛ aà aɛ gↄↄpii. +Miↄ kↄ̃̀ↄ'o aà dṹniaa, gbɛ̃nazĩnaↄ dɛ ma pↄnakɛbↄ ũ. +Tiasa ma nɛ́ↄ, à ma yãma. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ ma yãkɛaↄ kũa ũ. +À lɛdama ma, í ↄ̃nↄkũ, ásu niazĩkpaio. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma yãma ìↄ ma dã ma kpɛɛlɛ ũ, ìↄ taamalɛ gↄↄpii. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ ma e wɛ̃ni èɛ, aↄ na ń Diio. +Gbɛ̃́ pↄ́ kùaa vãi ì azĩaɛɛ, gbɛ̃́ pↄ́ zamaguↄ, ga ↄ̃ aa yei. +Ɔ̃nↄ a kpɛ́ dↄ̀, à a gbapɛlɛↄ ã̀ mɛ̀n sopla a pɛ̀lɛpɛlɛ. +À nↄ̀ↄ dɛ̀ à vɛ̃ɛ kɛ̀kɛ, à blɛↄ sↄukɛ̀ a kàlɛ. +À a wɛ̃́ndia zĩkɛnaↄ zĩ̀, àlɛ lɛzu wɛ̃́lɛ sĩ̀sĩ misonaa à mɛ̀: +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩoↄ à ɛa mↄ kɛ! Ɔ̃nↄkɛ̃sãmadeↄ málɛ oɛ́, +à mↄ blɛblemanↄ, í vɛ̃ɛ pↄ́ má kɛ̀kɛ mi. +À sↄũkɛ tó, íↄ aafia, í táa'o wɛ́kɛ̃a zɛ́u. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lɛda gbɛ̃́laanikɛnawa ì gↄ̃ sↄ̃́sↄ̃ɛɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ vãikɛna dazɛwa ì gↄ̃ tàaeɛɛ. +Ńsu gbɛ̃́laanikɛna dazɛwao, asa a ĩ́isɛnnↄɛ. Ɔ̃nↄna dazɛwa, iↄ yenzi. +Yãda ↄ̃nↄnaɛ, aà ↄ̃nↄ i dɛdɛ, yã'o gbɛ̃maaɛ, aà dↄ̃a i kã́fĩ. +Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ ↄ̃nↄ daalɛa ũ, Lua pↄ́ a kua adoa dↄ̃a mɛ́ wɛ́kɛ̃a ũ. +Asa ńyↄ̃ gɛ̃gɛ̃ ma sabai, n wɛ̃ni a gbã̀akũ. +Tó ń ↄ̃nↄ, nzĩaɛɛ, tó gbɛ̃'awiambↄnan n ũ, n mi musu. +Mìsaikɛ dɛ lán nↄɛ lɛdewaɛ, a sↄũ mɛ́ a yãe dↄ̃o. +Ì zↄ̃lɛ kìlau a kpɛɛlɛ, aà kpɛ́ kú wɛ̃́lɛ sĩ̀sĩ musu, +ì lɛzu gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄzi, ì o gbɛ̃́ pↄ́ zɛ́ kũa súsuↄnɛ: +Làasoosaide, ɛa mↄ kɛ! Ɔ̃nↄkɛ̃sãmade, málɛ onɛ, +í kpã́i mia ìↄ na, blɛblea asii guuá zↄ́ɛ. +Gↄ̃ɛpi dↄ̃ kɛ́ gↄ̃a gyaade ũ zɛ́n weo, gbɛ̃́ pↄ́ à ń sisiↄ sì bɛda gbã́ou. +Nɛ́ ↄ̃nↄna ì to a mae pↄ kɛ na, nɛ́ sↄũ ì a da pↄ yaɛ̀. +Ɔvãi lí àikɛo, yãkɛa a zɛ́wa ì ń sí gawa. +Dii lí to nↄana gbɛ̃maa dɛo, mɛ́ ì vãikɛnaↄ tɛ̃́ ń pↄeã pↄ́. +Pↄewosai ì to wà taasikɛ, zĩkɛa ↄplapla mɛ́ ì to wà kɛ pↄde ũ. +Nɛ́ pↄ́ blɛ gba dↄ̀ saɛá nɛ́ laaideɛ, nɛ́ pↄ́ ì i'o pↄkɛkɛgↄↄ wí dↄ̃o. +Gbɛ̃maa mi ìↄ báaa vĩ, ãma yãpãsĩ mɛ́ vãikɛna lɛ́ pà. +Gbɛ̃maa lí ga ń a tↄ́oo, vãikɛna tↄ́ ì midɛ. +Ɔ̃nↄna ì zĩkɛ yãdilɛnɛↄwa, yãbↄlɛna ì azĩa nɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa ku dↄdↄa, yãbɛ̃ɛkɛna yã́ a bↄ. +Gbɛ̃gwaa ń wɛ́ vãio ì mↄ́ ń yã́o, gbɛ̃́ gbaa laai ì íbɛlɛmidɛ. +Gbɛ̃maa lɛ́á nibↄna wɛ̃nideɛ, yãpãsĩ mɛ́ vãikɛna lɛ́ pà. +Zaakↄ̃u ì sòle da, yeakↄ̃i ì láka tàae píia. +Ɔ̃nↄyã ìↄ dↄ laaide lɛ́u, flã mɛ́ ↄ̃nↄkɛ̃sãmade pↄ́ ũ a kpɛsɛa. +Ɔ̃nↄna ìↄ dↄ̃a kũ̀sũa dia, laaisaide lɛ́ ì aà dayãu àa. +Ɔde àizɛɛ ìↄ dɛɛ̀ wɛ̃́lɛ bĩ́ide ũ, wɛ̃nade taasikɛa mɛ́ aà midɛa ũ. +Gbɛ̃maa asea ì mↄɛ̀ ń wɛ̃nio, vãikɛna ài ì ĩadama iɛ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì lɛdama ma wɛ̃ni zɛ́ sɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ ì totoa dilɛ pã zã̀ zɛ́wa. +Gbɛ̃́ pↄ́ za gbɛ̃́u mɛ́ a ye wa dↄ̃o ɛɛdeɛ, gbɛ̃'ↄ̃ↄkpanaá sↄũɛ. +Duuna a gíↄ kui yã́ dasi bↄlɛa guuo, gbɛ̃́ pↄ́ ì a lɛ́ fↄ̃́á laaideɛ. +Gbɛ̃maa lɛ́naá ã́nusu maaɛ, vãikɛna nↄ̀sɛ gbiao. +Gbɛ̃maa yã'oa ì ń dazɛwa dasi, laaisaide ì ga ↄ̃nↄkɛ̃sãma guuɛ. +Dii báaadaańgu ì ń kɛ ↄde ũ, zĩkɛa ń taasio lí pↄe kã́fĩo. +Dàakɛa dɛ sↄũɛ kↄ̃̀ↄ yã́ ũɛ, ↄ̃nↄkũa mɛ́ ì kɛ laaideɛ na. +Yã́ pↄ́ vãikɛna lɛ́ a vĩakɛ mɛ́ a aà le, Lua a gbɛ̃maa pↄeã pↄ́ kpawà. +Tó ĩ́ana kàka à gɛ̃̀, vãikɛnaↄ aaↄ ku lↄo, gbɛ̃maa zĩ́na mɛ́ ìↄ pɛ́lɛa gↄↄpii. +Lá lɛmuu kũ̀ma ì kɛ swaaɛ, lá súɛlɛ ì kɛ wɛ́ɛ, màa zígbiade dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa aà zĩↄnɛ. +Vĩakɛa Diiɛ ì wɛ̃ni gbã̀a kã́fĩ, vãikɛnaↄ sↄ̃, an wɛ̃ni a kulunkũ. +Gbɛ̃maaↄ wɛ́ ìↄ dↄ pↄnai, vãikɛnaↄ sↄ̃, tãmaa a ń nɛ́ɛ. +Dii zɛ́ mɛ́ mikpakĩi ũ gbɛ̃maaↄnɛ, vãikɛnaↄ sↄ̃, Dii ì ń kaalɛɛ. +Gbɛ̃maa a fu bauo, gbɛ̃vãi sↄ̃ a zↄ̃lɛkĩi e dṹniauo. +Ɔ̃nↄ ì bↄ gbɛ̃maa lɛ́u, lɛvãide sↄ̃, wa aà lɛ́na zↄ̃ɛɛ. +Gbɛ̃maa yã́ pↄ́ kũ̀ wà onɛ́ dↄ̃, yãbɛ̃ɛ ìↄ dↄ gbɛ̃vãi lɛ́u. +Dii za pↄ́yↄ̃a ń mↄafiliogu, kiloolɛa a zɛ́wa ì kaaàgu. +Zĩa sɛa lɛsĩ ì mↄ́ ń wío, zĩabusaa mɛ́ ↄ̃nↄyã ũ. +Gbɛ̃maa nↄ̀sɛpua ì aà dazɛwa, náaisaide nↄ̀sɛ bɛ̃̀ɛ ì aà ↄ̃̀ↄkpa. +Àizɛɛ ài vĩ yã́kpalɛkɛgↄↄzĩo, yãkɛa a zɛ́wa mɛ́ ì ń sí gawa. +Tàaesaide maakɛa ì zɛpooɛ̀, vãikɛna yãvãikɛa ì aà nɛ́. +Nↄ̀sɛpuade maakɛa ì aà bↄ, náaisaide pↄnidɛa ì aà kṹ. +Tó gbɛ̃vãi gà, aà tãmaa ì midɛ, pↄ́ pↄ́ à wɛdↄ̀i a wɛ̃nigↄↄ ì láa. +Gbɛ̃maa ì bↄ taasiu, ↄ̃ gbɛ̃vãi ì gɛ̃u aà gɛ̃ɛ ũ. +Luayãdansai lɛ́ ì aà gbɛ̃́dee ↄ̃̀ↄkpa, ãma dↄ̃a ì gbɛ̃maa bↄu. +Tó gbɛ̃maaↄ ku namau, wɛ̃́lɛ ìↄ naɛ, tó gbɛ̃vãiↄ gàga, wì gulakɛ. +Wɛ̃́lɛ ì kã́fĩ nↄ̀sɛpuadeↄ sabai, gbɛ̃vãiↄ lɛ́ ì wɛ̃́lɛ dɛ. +Ɔ̃nↄkɛ̃sãmade ì saka a gbɛ̃́deegu, laaide ì a lɛ́ fↄ̃́. +Gbɛ̃pena ì bↄ ń dãↄ asiio gupuau, gbɛ̃́ náaide ì pↄ́ kúlɛwà. +Dↄaanasaikɛ ì to gbɛ̃́ↄ fu, yãkɛkɛn dasiↄ ì to wà zĩble. +Tó n gbɛ̃pãle fĩa dì ń miwa, taasi n kaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ mibↄ̀lɛu ì gↄ̃ a laaiwa. +Gbãamↄnɛde ìↄ àizɛɛ vĩ, ãma nↄɛ nↄ̀sɛmaade ìↄ gbianɛ́. +Sùuude ì maa i azĩaɛ, gbɛ̃́ pãsĩ ì azĩa kpa ĩai. +Gbɛ̃vãi zĩ ài líↄ báaa vĩo, yãmaatↄ̃na ì ài sĩana e. +Kua maa sĩana ì ń ká wɛ̃niwa, tɛa vãizi ì mↄ́ ń gao. +Dii ye nↄ̀sɛvãide gĩyãio, tàaesaide yã́ ì kaaàgu. +Sĩana guu gbɛ̃vãiↄ bↄ pão, gbɛ̃maaↄ mɛ́ aa bↄ aafia. +Lá vua tãana dɛ sàwakusana níu, màa nↄ kɛfɛn ↄ̃nↄsaide dɛ. +Gbɛ̃maaↄ pↄeã ì ń ká namawa, gbɛ̃vãiↄ tãmaa ì ń nɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄ pòo ì kã́fĩa e dɛ a zia, gbɛ̃́ pↄ́ gì pↄ́ pↄ́ dɛ à kpa kpái, pↄ́ ì kɛ̃́sãwà. +Gbɛ̃nazĩn báaade àↄ ku namau, gbɛ̃́ pↄ́ ì ń gba niɛ a niɛ e sↄ̃. +Wì gbɛ̃́ pↄ́ ì pↄ́wɛna ↄ̃a na dã kaɛ, wì sa na o gbɛ̃́ pↄ́ ì yíamáɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì maa wɛɛlɛ aↄ na ń gbɛ̃́ↄ, gbɛ̃́ pↄ́ ì vãi wɛɛlɛ, vãi a aà le. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì a àizɛɛ náaikɛ a lɛ́lɛ, gbɛ̃maa a bↄlↄbↄ lán lí láwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ yã'ì a uaɛ a gↄ̃ gii, sↄũ a gↄ̃ ↄ̃nↄna zↄ ũ. +Gbɛ̃maa yãkɛa gbɛá lí wɛ̃nideɛ, ↄ̃nↄna ì gbɛ̃́ e. +Lá Lua ì fĩabo gbɛ̃maaɛ dṹniau, wa vãikɛna ń duunkɛnao pↄ́ o lↄe? +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛdama ì kɛɛ̀ na ye dↄ̃ai, gbɛ̃́ pↄ́ totoa ì kɛɛ̀ ĩ́i mi vĩo. +Dii ì gbɛ̃maa wɛgwa, ãma ì yãda làasoovãidea. +Vãikɛa lí gbɛ̃e zɛdↄo, gbɛ̃maa zĩ́na sↄ̃ deea vĩo. +Nↄ maa dɛ a zã́ɛ lán fùawa, nↄ widamade dɛɛ̀ mɛkɛmuuna ũ. +Gbɛ̃maaↄ ìↄ yã́zɛde yá, gbɛ̃vãiↄ lɛdama mↄafili vĩ. +Gbɛ̃vãiↄ yã́á gbɛ̃wɛa yã́ɛ, gbɛ̃maaↄ lɛ́ ì ń bↄ. +Wì gbɛ̃vãiↄ fuangba, aai midɛ, ãma gbɛ̃maaↄ ua ìↄ ku. +Wì gbɛ̃́ tↄbↄ aà ↄ̃nↄ lɛ́uɛ, faasaide sↄ̃, wì sakauɛ. +Gbɛ̃́ kpɛɛ pↄ́ ì a zĩkɛ maannↄ dɛ zĩadilɛngbia pↄ́ blɛ ì kɛ̃́sãwàla. +Gbɛ̃maa a pↄtuoↄ gwaa dↄ̃, ãma gbɛ̃vãiↄ sósobi pãsĩ. +Zↄ̃ɛ ãiade ìↄ kãa, gugiiyana sↄ̃, ↄ̃nↄ ì kɛ̃́sãwaɛ. +Gbɛ̃vãi ì ↄvãi nidɛ, kási gbɛ̃maa zĩ́na mɛ́ ìↄ mↄ̀sɛ vĩ. +Gbɛ̃vãi lɛ́ vãi ì aà kṹ, gbɛ̃maa sↄ̃ ì bↄ yãkeleu. +Lɛ́ maa ì ń ká pↄmaawa, zĩ pↄ́ gbɛ̃́ kɛ̀ ài a suwà. +Sↄũ yãkɛa ì kɛɛ̀ maa, ↄ̃nↄna sↄ̃ ì lɛdama ma. +Sↄũ ì to wà a pↄfɛ̃ dↄ̃wa gↄ̃̀ↄ, laaide sↄ̃ ìli sↄ̃́sↄ̃a dao. +Sĩan'ona ì yã́zɛde o, seelade vãi yã́ ìↄ mↄafili vĩ. +Yãbↄlɛna yã́ ì gbɛ̃́ sↄ̃ zↄ̃ lán fɛ̃nawa, ↄ̃nↄna lɛgbɛ'i ì mↄ́ ń aafiao. +Sĩana pↄ́ wa ò ìↄ zɛdↄa, ɛgɛ sↄ̃ ì gɛ̃zɛa lán wɛdɛawa. +Mↄafili kú vãi wàaipanaↄ sↄ̃u, gbɛ̃'aafiawɛɛlɛnaↄ mɛ́ pↄna vĩ. +Vãie lí gbɛ̃maa leo, gbɛ̃vãiↄ sↄ̃, taasi ì dańla. +Dii ye ɛɛde gĩyãio, aà pↄ ìↄ na sĩandewa. +Laaide ìↄ a dↄ̃a kũa a sↄ̃u, sↄũ ì yãfaasai kpàwakɛ. +Zĩkɛa ↄplapla ì to gbɛ̃́ kible, màa ì gbɛ̃́ da zↄbleu. +Kua bíli guu ì gbɛ̃́ kúsu kwɛ́, yãna'oanɛ ì ń pↄ kɛ na. +Gbɛ̃maa ì a gbɛ̃na dazɛwa, gbɛ̃vãiↄ yãkɛa ì ń sã́sã. +Màade lí nↄ̀ↄ sãsã maamaao, ãiade ì laaidↄ a pↄ́ↄwa. +Kua yã́zɛde zɛ́u wɛ̃ni vĩ, zɛ́pi sɛa lí ń kpá gaio. +Nɛ́ ↄ̃nↄde ì a mae lɛdama ma, gbɛ̃́laanikɛna gbaa laai lí tↄ̃wào. +Lɛgbɛ'i na ì gbɛ̃́ ká pↄmaawa, náaisaide ì ble a pãsĩ guuɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì a lɛ́ fↄ̃́ ì a wɛ̃ni dↄ̃́a, gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ́ lí kuo ì azĩa ↄ̃̀ↄkpa. +Màade lí pↄ́ pↄ́ á yei eo, ãiade mɛ́ ì namable. +Gbɛ̃maa za mↄafiliyãu, gbɛ̃vãi ì widamá ì ń kpɛbↄ. +Yãmaakɛa ì zɛmaasɛna misi, dàakɛa ì duunkɛna fuangba. +Gbɛ̃eↄ ì ńzĩa dilɛ ↄde ũ, kási aaliↄ pↄe vĩ sↄ̃o, gbɛ̃eↄ ì ńzĩa dilɛ taaside ũ, kási aaìↄ pↄ́ vĩ zↄ̃ↄ. +Ɔde ì azĩa bo ń a àizɛɛo, taaside sↄ̃ ìli wɛ́tɛ̃abiima eo. +Gbɛ̃maaↄ gupua aↄ pipi, gbɛ̃vãiↄ filia a gamá. +Zĩa sɛa lɛsĩ mɛ́ ì sòle da, lɛdamamaa mɛ́ ì to wà ↄ̃nↄkũ. +Ɔvãi lí gɛ́ aɛo, ↄ̃a'ea isima guu mɛ́ ì kↄ̃́. +Wɛdↄa pↄ́i gɛ̃gɛ̃a ì ń sↄ̃ ↄ̃̀ↄkpa, pↄeã ea ì mↄ́ ń wɛ̃ni dafuo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì fionada yã́wa a yã'e, gbɛ̃́ pↄ́ ì gbɛ̃́ yã'onɛ ma a ài'e. +Ɔ̃nↄna yãdanɛá nibↄna wɛ̃nideɛ, ì ń bↄ ga lɛ́zĩ. +Wɛzɛ̃ gbãa ì to wàↄ nańnↄ, ãma náaisaideↄ zɛ́ pãsĩ. +Laaideↄ ì yãkɛ ń dↄ̃ao, sↄũ ì a faasaikɛ fãaa. +Zĩna vãi ì zu taasiu, ìwa náaide ì su aafia. +Gia totoai ì mↄ́ ń taasio ń wío, lɛdamamaa ì ń kpɛla. +Pↄ́nidɛa ea ì ń pↄ kɛ na, ↄ̃ sↄũ ye kɛ̃a vãikɛawa gĩyãio. +Gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ ↄ̃nↄnaↄzi ì ↄ̃nↄkũ, gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa ń sↄũↄ ì vãikũ. +Taasi ìↄ tɛ duunkɛnaↄzi, nama mɛ́ gbɛ̃maaↄ ài ũ. +Gbɛ̃maa ì túbito a tↄũnaↄnɛ, duunkɛna sↄ̃, aà àizɛɛ a gↄ̃ gbɛ̃maaɛ. +Taaside bua ì blɛkɛ maamaa, ↄ̃ yãfuangbanaↄ ì to aà kuawà. +Gbɛ̃́ pↄ́ lí a nɛ́ gbɛ̃o zaaàguɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ye a nɛ́i ì aà toto a gↄↄwa. +Gbɛ̃maa ì pↄble à kã́, gbɛ̃vãiↄ nↄ̀sɛ ìↄ da gii. +Nↄɛ ↄ̃nↄde ì ua kálɛ, a faasaide sↄ̃ ì ua fãaa. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa Dii vĩa vĩ, zɛkoleasɛna ì sakaaàgu. +Faasaide lɛ́ mɛ́ aà gbɛ̃bↄ ũ, ↄ̃nↄna yã'oa ì aà bↄ. +Tó zu kuo, gba ìↄ da giiɛ, wì ài zↄ̃ↄ e ń zuↄ gbãao. +Seelade sĩande lí ɛɛtoo, seelade vãi yã́ ìↄ mↄafili vĩ. +Láanide ì kpálɛkɛ ↄ̃nↄi à kuawà, laaide yãdↄ̃aá faaiɛ. +Kɛ̃ sↄũwa zã̀zã, asa ńyↄ̃ dↄ̃a ewào. +Ɔ̃nↄ ì to laaide làasookɛ a zɛ́wa, sↄũ faasaikɛ ì aà sã́sã. +Faasaideↄ ì saka tàae kulɛkɛau, gbɛ̃maaↄ ìↄ na ń kↄ̃o. +Baade azĩa yã'ↄ̃ma dↄ̃, mɛ́ gbɛ̃́ pↄnaá gbɛ̃pãle pↄ́ no. +Gbɛ̃vãiↄ ua a midɛ, gbɛ̃maaↄ bɛ a ↄta. +Zɛ́ kú ì kɛ gbɛ̃́ↄnɛ maa, ãma a midɛkĩiá gaɛ. +Baa yaalↄ guu nↄ̀sɛ ì ↄ̃̀ↄkpa, pↄna ku ì midɛ ń pↄsiao. +Pↄ̀ↄbↄzãkɛna yãkɛa ì wi aà musu, gbɛ̃maa ì a yãkɛa gbɛ'e. +Làasoosaide ì yã́pii siɛ, laaide lí yã́ náaikɛ làasookɛsaio. +Ɔ̃nↄna vãikɛa vĩa vĩ, ì ɛ̃ɛ̀, sↄũ ì azĩa náai vĩ, ìↄ wãa. +Pↄkũmade ì yã́ yãfũna kɛ, kↄ̃nide ì to wà zaagu. +Ɔ̃nↄkɛ̃sãmade ì gↄ̃ faasai, laaideↄ ì dↄ̃a kpa fùa ũ. +Gbɛ̃vãiↄ misiilɛ gbɛ̃maaↄnɛ, vãikɛnaↄ kúlɛ nↄ̀sɛpuadeↄ kpɛɛlɛ. +Baa taaside gbɛ̃́dee ì zaaàgu, ãma ↄde gbɛ̃naↄ ìↄ dasi. +Sakaa n gbɛ̃́deeguá duunaɛ. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ ì wɛ̃nadↄ̃ taasideↄnɛ ũ. +Vãi wàaipanaↄ sã́sãao lé? Maa wàaipanaↄ sùuu vĩ ń náaio. +Mɛkpaa zĩwa ìↄ ài vĩ, mɛ́ yãbↄlɛ ì ń kɛ̃́sã. +Ɔ̃nↄnaↄ àizɛɛ ì gↄ̃ ń gawi ũ, sↄũↄ faasaikɛ ì ń gↄ̃ faasai. +Seelade sĩande ì gbɛ̃́ misi, a ɛɛde yã́ mↄafili vĩ. +Vĩakɛa Diiɛá gbãa'ekĩi náaideɛ, a dɛ misikĩi ũ ade nɛ́ↄnɛ. +Vĩakɛa Diiɛá nibↄna wɛ̃nideɛ, ì ń bↄ ga lɛ́zĩ. +Tó kía gbɛ̃́ↄ dasi, ìↄ gawi vĩ, bùsugbɛ̃saikɛá kpalablena músiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ a pↄ lí pa kpaao wɛ́ kɛ̃a, pↄkũmade ì a yãfũkɛ sɛ lɛsĩ. +Sↄ̃daadoũ mɛ́ mɛ aafia ũ, wɛdↄanɛ ì mɛkɛmuuna zĩmá. +Wɛ̃nade wɛtãna ì aà Kɛna kpɛbↄ, taaside wɛgwana ì aà Kɛna kpɛla. +Tó yã́ vãikɛna lè, ì aà nɛɛ, baa tó gbɛ̃maa gà, a ulɛkĩi vĩ. +Ɔ̃nↄ ì zↄ̃lɛkĩi e wɛzɛ̃na nↄ̀sɛu, ãma wìli e sↄũwao. +Yã́zɛde ì bui sɛ lɛsĩ, duuna ì wida gbɛ̃́ↄwa. +Zↄ̀blen laaide yã́ ì ka kíagu, ãma ì a pↄkũmabↄbↄ a gianawa. +Yãwea dↄ̃ ì pↄkũma kpálɛ, yã́'ĩi ì ń pↄ fɛlɛ. +Ɔ̃nↄna yã'oa ì to dↄ̃a káńgu, sↄũ lɛ́ sↄ̃, yãfaasai ì��� bↄlɛu. +Dii wɛ́ kú gupiiu, ìↄ gbɛ̃vãiↄ ń gbɛ̃maaↄ tàasika. +Nↄ̀sɛ níniyã ì ń gba wɛ̃ni dafu, yãkpaanla ì ń kãdɛ. +Faasaide ì saka a mae totoau, lɛdamamana sↄ̃ ìↄ laai vĩ. +Gbɛ̃maa ua ìↄ àizɛɛ zↄ̃ↄ vĩ, gbɛ̃vãi pↄ́ↄ ìↄ yãkele vĩ. +Ɔ̃nↄna lɛ́ ì dↄ̃a fã́ɛ, sↄũↄ sↄ̃ aa nↄ̀sɛ vĩo. +Dii ye gbɛ̃vãiↄ sa'oa gĩyãio, gbɛ̃maa wabikɛa mɛ́ ì kaaàgu. +Dii za gbɛ̃vãi yãkɛau, a ye gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ yã́zɛdeiↄzi. +Totoa pãsĩá gbɛ̃́ pↄ́ pã̀zɛa pↄ́ɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ye lɛdamaio sↄ̃ gɛ̀kↄↄɛ. +Lá Dii bɛda ń tɛ́o yã́ dↄ̃, wa gbɛ̃nazĩna sↄ̃ yã'o lↄe? +Láanide líↄ ye wà a gba laaio, ìli gɛ́ ↄ̃nↄnaↄ kĩ́io. +Nↄ̀sɛna ì oa tɛkɛ, nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpaa ì ń kúsu kwɛ́. +Làasoode ì dↄ̃a wɛɛlɛ, sↄũ ì yãfaasai mↄ́mↄ. +Gↄↄpii ìↄ ĩ́i wɛ̃nadeɛɛ, pↄnade ìↄ ku dikpɛ guu láasai. +Pↄvĩa yↄↄna vĩakɛa Diiɛ guu maa dɛ àizɛɛ zↄ̃ↄ kũa gili guua. +Dò sau blea yeakↄ̃i guu maa dɛ nↄ̀ↄ níside soa ń zaakↄ̃uoa. +Pↄkũmade ì sòle da, nↄ̀sɛniɛde ì zↄa midɛ. +Màade zɛ́ ìↄ dɛɛ̀ lɛkaa ũɛ, gbɛ̃maa zɛ́ ìↄ daaĩaɛ. +Nɛ́ ↄ̃nↄde ì to a mae pↄ kɛ na, gbɛ̃nazĩn sↄũ ì saka a dau. +Yãfaasai ì kɛ ↄ̃nↄkɛ̃sãmadeɛ na, làasoode ì zɛ́sɛ súsu. +Lɛkpaaĩsai ì yã́ gboo, lɛdamade dasiↄ ì to à kɛ. +Yãwea dↄ̃ ì a òna pↄ kɛ na, yã'oa a gↄↄwa ìↄ na fá! +Wɛ̃ni zɛ́ ì gɛ́ ń laaideↄ musu, kɛ́ aasu si bɛdauo yã́i. +Dii ì káakuna ua wí, ì to gyaa kↄↄↄ ku a gbɛu. +Dii za làasoo vãiu, yãna'oa gbãsĩ vĩɛ̀o. +Gbɛ̃wɛtãna ì ĩada a uawa, gbɛ̃́ pↄ́ za gbagusaɛu aↄ ku aafia. +Gbɛ̃maa ì làasookɛ yã́zãsiawa, yãvãi ì bↄlɛ gbɛ̃vãiↄ lɛ́u gↄ̃̀ↄ. +Dii zã̀ ń gbɛ̃vãiↄ, ì swã́kpa gbɛ̃maaↄ wabikɛai. +Oa weea ì ń pↄ kɛ na, baona ì ń wá wee. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì swãdↄ aafia lɛdamai aↄ bele ũ ↄ̃nↄnaↄ guuɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ gì totoai za azĩau, lɛdamamana mɛ́ ì gↄ̃ nↄ̀sɛde ũ. +Vĩakɛa Diiɛ ì ↄ̃nↄ danɛ́, zĩabusaa mɛ́ ì mↄ́ ń bɛɛɛo. +Gbɛ̃nazĩna ì yã́sɛ, ãma a midɛa ì bↄ Dii lɛ́uɛ. +Baade ì a yãkɛa e maaɛ, ãma Dii mɛ́ ìↄ ń pↄeã dↄ̃. +Ǹ n yã́ kpálɛ Dii gɛ̃zĩ, n pↄeã i zɛkɛ. +Dii pↄ́pii kɛ̀ a pↄeã yã́iɛ, baa vãikɛnaↄ dɛ ĩadamagↄↄ pↄ́ ũɛ. +Dii ye ĩ́andãnaↄ gĩyãio, sĩana guu aa bↄ pão. +Gbɛ̃kɛ ń náaio ì láka tàaea, vĩakɛa Diiɛ ì ń ɛ̃ vãiɛ. +Tó gbɛ̃́ yãkɛaↄ kà Diigu, ì to se aà ibɛɛↄ kɛaànↄ na. +Pↄ́ yↄↄna ea maakɛa guu maa dɛ ↄvãi'ea zↄ̃ↄla. +Gbɛ̃nazĩna ì zɛ́ pↄ́ á sɛ́ làasookɛ, ãma Dii mɛ́ ì aà kɛ̀sɛ dↄdↄɛ̀. +Lá kía mɛ́ ì yãdilɛ Lua gɛ̃ɛ ũ, a maa aà yã́ bↄ yã́zɛde kpɛo. +Zaa maa ń kiloo lɛa súsuoá Dii pↄ́ɛ, a zã nɛ́na ń a gbɛ̃̀nɛo píi aà pↄkɛaɛ. +Wìliↄ ye kía vãikɛna gĩyãio, wì kpala zĩ́napɛlɛ yã́zɛde musuɛ. +Yã́zɛde'ona ì ka kíagu, ìↄ ye sĩan'onai. +Kía pↄkũmaá ga zĩnaɛ, ãma ↄ̃nↄna ì a tɛdɛ. +Kía oa weea ìↄ aafia vĩ, aà nakɛnɛá káabuan louɛ. +Ɔ̃nↄkũa maa dɛ vuala zã̀, gↄ̃a laaide ũ bɛɛɛ dɛ ã́nusu maaa. +Gbɛ̃maa ì zɛ́ pↄ́ ì ɛ̃ vãiɛ sɛ́, zĩakũadↄ̃na ì a wɛ̃ni dↄ̃́a. +Ĩandãa ì mↄ́ ń lɛ́lɛao, zĩasɛa lɛsĩ ì mↄ́ ń ɛɛao. +Zĩabusaa taasideↄ guu maa dɛ baadaaa ń ĩ́andãnaↄla. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì laaidↄ yã́wa ì maa e, Dii náaikɛna mɛ́ ìↄ pↄna vĩ. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ pàɛ ↄ̃ wì mɛɛ̀ wɛzɛ̃na, gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ́ na, wì aà yãdↄ̃a zɛ́ e. +Laai dɛ wɛ̃ni mi ũ gbɛ̃́ pↄ́ vĩↄnɛ, faasaideↄ yãfaasai ì ń gbɛ̃. +Ɔ̃nↄna làasoo ì pisi aà lɛ́wa, aà lɛ́ ì to wà aà yãdↄ̃a zɛ́ e. +Yãna'oaá zↄsapunaɛ, a na nↄ̀sɛu, mɛ́ ì mɛ gba aafia. +Sɛ̃̀wana nↄ̀sɛ ì aà dazĩu, asa nↄana ì tɛ́kpaaàguɛ. +Gbɛ̃pã ì vãikpaaĩńnↄ, yãvãi ìↄ dↄ aà lɛ́u. +Gbɛ̃́ dↄ̀ↄsai ì sòle da, gbɛ̃pena ì gbɛ̃naↄ kɛ̃aa. +Gbɛ̃́ pãsĩ ì kↄ̃nikɛ a gbɛ̃́deeɛ, ì aà da zɛ́ vãiwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ wɛ'i'o làasoo vãi vĩ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lɛsuikɛ zɛ̀ ń vãioɛ. +Mikã puaá fùa í gbiaɛ, maakɛa mɛ́ ì ń káwà. +Nↄ̀sɛniɛde maa dɛ zĩgↄ̃a, zĩakũadↄ̃na maa dɛ wɛ̃́lɛsinala. +Wì yãkɛkɛa gbɛa ń gbɛo, ãma a bↄↄlɛ ì bↄ Dii kĩ́iɛ. +Pɛ̃ɛ miↄn giina soa yãkelesai maa dɛ nↄ̀ↄgbɛ̃a ua sòledeula. +Zↄ̀ laaide ìↄ iko vĩ nɛ́ giawaɛ, aà baa aↄ ku ua túbi guu. +Wì ã́nusu ń vuao baasa, Dii mɛ́ ì wá sↄ̃ tàasika. +Gbɛ̃vãi swã́ ìↄ na ń yãdↄↄsaio, ɛɛde laai ìↄ ku lɛkpɛdaamáwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì taaside kɛ pↄ́ↄpↄↄ lɛ́ saka aà Kɛnaguɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ì gbɛ̃́ yáalↄ músiwa a bↄ pão. +Tↄũnaↄ mɛ́ ń deziↄ gawi ũ, maeↄ mɛ́ ń nɛ́ↄ ĩ́andãbↄ ũ. +Yã́zɛde oa lí kↄ̃si ń sↄũoo, màa ɛɛ lí kↄ̃si ń bɛɛɛde lɛ́oo. +Gbagusaɛ dɛ zĩakɛkɛa ũ a danaɛ, gu pↄ́ à lìliu píi aà tá ìↄ naɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lakà tàae pↄ́ wa kɛ̀ɛ̀la ye wàↄ yeaziɛ, yãzifɛlɛna sↄ̃ ì gbɛ̃kɛ bↄaa. +Ɔ̃nↄna gbaa laai ì tↄ̃wà dɛ sↄũ gbɛ̃a gɛ̃n basↄola. +Yãvãi mɛ́ ì dↄaa swã́gbãadeɛ, wa zĩna sósobisaide gbaɛwà. +Kpaaũa ń wài pↄ́ wà a nɛ́ sɛ̀lɛo sã̀ↄ dɛ kpaaũa ń sↄũo a mìsaikɛula. +Tó gbɛ̃maa fĩabò ń vãio, vãi a kɛ̃ aà uawao. +Lɛkpaadaa dɛ lán ízɛwɛ̃awaɛ, go we e sòle àↄ gɛ́ fɛlɛi. +Yãnakpaa tàaedewa ń yãdaa yãesaidelao, Dii za yã́ beeↄu píiɛ. +Bↄ́ ài sↄũ ↄ̃adɛa a kyodↄ̃a yã́i vĩi? Asa a nↄ̀sɛ vĩo. +Gbɛ̃naↄ ìↄ yekↄ̃i gↄↄpiiɛ, vĩ̀i ń dãunaↄ ku dↄ̃a kↄ̃ɛ yã́iɛ. +Mìsaide ì a gbɛ̃do fĩa di a miwa, ì kpɛ́gaausí a gbɛ̃́deeɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye sòlei ye duunaiɛ, yã́gbãa'ona ì músi'i azĩaɛ. +Làasookpaanlade lí maa eo, lɛfↄlↄde ì lɛ́lɛ da taasiu. +Sↄũ'ina pↄ ìↄ siaɛ, faasaide mae pↄ líↄ nao. +Nↄ̀sɛnaá ɛsɛ maaɛ, pↄsia ì ń ibaba. +Vãikɛna ì gbagusaɛ sↄlↄ a ulau kɛ́ à e yã́zɛde bãdɛò yã́iɛ. +Laaide ì wɛbii ↄ̃nↄwa, ãma sↄũ wɛ́pɛkĩi ìↄ zã̀ɛ. +Nɛ́ sↄũ ì a mae pↄ ya, ì a da'ia nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpaɛ̀. +A maa wà yãesaide yíao, bɛɛɛde gbɛ̃a a nↄ̀sɛmaa yã́i zɛvĩo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì a lɛ́ fↄ̃́ dↄ̃a vĩ, nↄ̀sɛniɛde ìↄ laai vĩ. +Baa sↄũ, tó à a lɛ́ fↄ̃̀, wì aà dilɛ ↄ̃nↄna ũɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ì a lɛ́ kúá laaideɛ. +Zĩa pↄeã mɛ́ ì dↄaa gbɛ̃́ pↄ́ ì kɛ̃́máɛ, ì fɛ̃́ńzi lɛdama píi musu. +Sↄũ lí pↄnakɛ wɛzɛ̃ yã́ musuo, yã́ pↄ́ dɛ̀dɛwà ↄ̃ ì o. +Vãikɛa ì mↄ́ ń sakanguoɛ, kpɛbↄyã ì láani inɛ́. +Gbɛ̃nazĩna lɛgbɛ dɛ lán ísiwaɛ, lán swa'i bàalɛa ge ↄ̃nↄ lↄ̀ↄwa. +Kɛa vãikɛnaɛ kɛ̀kɛ ge yãkɛkɛa yãesaideɛ ↄkpɛai maao. +Sↄũ lɛ́ ì aà da sòleu, aà yã'oa ì aà kpa gbɛ̃ai. +Sↄũ lɛ́ ì aà ↄ̃̀ↄkpa, aà yã'oa ì aà kũ lán baiwa. +Gbɛ̃pena yã́ ì kɛnɛ́ lán zↄ́wa, ì gɛ̃ lɛ́u dↄ̃̀ↄ e nↄ̀sɛ kpɛau. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì pãkpa a zĩiá músi dãunaɛ. +Dii tↄ́á ulɛkĩi lɛsĩɛ, gbɛ̃maa ì bàalɛ à azĩa yeu. +Ɔde àizɛɛ ìↄ dɛɛ̀ wɛ̃́lɛ kàede ũ, a dɛɛ̀ bĩ́i pↄ́ wa fↄ̃ dɛdɛwào ũ. +Zĩasɛa lɛsĩ ì mↄ́ gbɛ̃́ɛ ń lɛ́lɛaoɛ, zĩabusaa ì mↄ́ ń bɛɛɛo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yã́zãsi yãmasai, mìsaikɛ ń kpɛbↄao mɛ́ ì gↄ̃ɛ̀. +Sↄ̃dilɛa ì gbɛ̃́ gba gbãa gyãpɛwa, ãma démɛ a pↄsia fↄ̃i? +Wɛzɛ̃na ì yãdada a sↄ̃u, ↄ̃nↄna swã́ ìↄ dↄ dↄ̃ai. +Gba pↄ́ gbɛ̃́ dà ì zɛkɛkɛɛ̀, ì zɛwɛ̃ɛ̀ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kĩ́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aa a yã'ò, wì aà yã́zɛ e, e aà ibɛɛ àↄ gɛ́ aà pↄ́ oi. +Yãkɛkɛa gbɛaa Diiwa ń gbɛo ì sòle midɛ, ì gↄ̃gbãaↄ yoaa. +Daɛ pↄ́ wà tàaekɛ̀ɛ̀ yã́ ìↄ gbãa lán bĩ́iwaɛ, aà sòle dɛ lán zɛ́kakaa ń lɛowaɛ. +Yã'oa ì gbɛ̃́ ká kãawa, aà lɛgbɛ'i ì to pↄ́ mↄ́wà. +Ga ń wɛ̃nio ku lɛ́uɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ye yã'oai a a gbɛ'e. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ è pↄmaa è, báaa bee bↄ̀ Dii kĩ́iɛ. +Taaside ì yã'o wɛ̃nawɛ̃na, ↄde ì yã́zãsi gbã́ugbãu. +Gbɛ̃na yàaa ì yãvãi inɛ́ɛ, gbɛ̃naeↄ ku aaìↄ nańnↄ dɛ ua gbɛ̃́a. +Kua taaside tàaesaide ũ maa dɛ kua sↄũ yãvãi'ona ũla. +Ãia vĩa yã́zɛdↄ̃sai maao, wãa zↄ̃ↄ ì ń zã zɛ́waɛ. +Gbɛ̃nazĩna faasaikɛ ì zɛ́ ↄ̃̀ↄkpaɛ̀, ↄ̃ ì Dii tàae e. +Àizɛɛ ì to wà gbɛ̃na e dasi, taaside gbɛ̃na ì kɛ̃wàɛ. +Seelade vãi a bↄ pão, ɛɛde a gí wɛ́tɛ̃a eio. +Gbɛ̃́ daside ì kpalablena tↄnasi, gbɛ̃́pii ìↄ ye gbadana àↄ dɛ a gbɛ̃́ ũɛ. +Taaside daɛↄ ì aà vũaaɛ, wa aà gbɛ̃naↄ kɛ̃awà o lↄo. Tó a wɛ̀ɛlɛ yã'ońnↄ, ìli ń e bɛo. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ↄ̃nↄkũ ye azĩaiɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ye dↄ̃ai ì maa e. +Seelade vãi a bↄ pão, ɛɛde a midɛ. +Lá namablea lí kↄ̃si ń sↄũoo, màa i kũ zↄ à�� kible wɛ̃́ɛↄwao. +Wɛzɛ̃na pↄ lí pa kpaao, lákaa tàaea mɛ́ aà ĩ́andãbↄ ũ. +Kía zↄakaaá nↄ̀ↄmusu pũnaaɛ, aà nakɛnɛá mↄ̀sɛpisia sɛ̃waɛ. +Nɛ́ sↄũ dɛ a mae ↄ̃̀ↄkpana ũɛ, nↄ sòlede dɛ lán ítↄ̃tↄ̃a zɛsaiwaɛ. +Wì ua ń a àizɛɛo e mae túbi ũɛ, ãma nↄ laaide ea ì bↄ Dii kĩ́iɛ. +Zígbiakɛ ì ń da i zↄ̃ↄ'oau, nↄana ì màade dɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ yãdilɛnɛ kũa aↄ aafiaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ì saka a kuau a ga. +Gbɛ̃́ pↄ́ wɛ̃nadↄ̃̀ taasideɛ pↄ́ sɛ̃̀a Diiɛɛ, ↄ̃mɛ a aà yãkɛaↄ fĩaboɛ̀. +Ǹ n nɛ́ toto a gↄↄwa, ãma ńsu to a gɛ̃agɛ̃ e à gao. +Wa ↄ̃a zↄ̃ pↄkũmadeɛ aà fĩabo, tó n aà bò, aà boa aↄ lɛ́ vĩo. +Lɛdama ma, totoa yãda, kɛ́ ǹ e ǹ ↄ̃nↄkũ zã́ yã́i. +Làasoo ku gbɛ̃nazĩna nↄ̀sɛu dasi, ãma yã́ pↄ́ Dii zɛ̀ò mɛ́ a kɛ. +Gbɛ̃kɛkɛanɛde mɛ́ ì ka gbɛ̃́ↄgu, kua taaside ũ maa dɛ kua ɛɛde ũa. +Vĩakɛa Diiɛ ì mↄ́ ń wɛ̃nio, ade ì i kãa, vãi lí aà leo. +Màade ì ↄgɛ̃ tau à fua blɛli gɛò a lɛ́ kĩ́i. +Láanide gbɛ̃, mìsaide ì gↄ̃ laai vĩ. Wɛzɛ̃na gba laai, ì yãdada. +Nɛ́ pↄ́ ì a mae gbɛ̃ mɛ́ ì a da yáá nɛ́ gia pↄ́ ì widamáɛ. +Ma nɛ́, tó n kã́mabò ń lɛdamamaao, n pãalɛ yãdↄ̃aɛn we. +Seelade pã ì yã́zɛde láanikɛ, vãikɛna ì yã́'ĩi mↄ́mↄ bɛ̃̀ɛ. +Go looa gbɛ̃́laanikɛnaↄla, gbɛ̃aá sↄũↄ pↄ́ɛ ń kpɛsɛa. +Vɛ̃ɛ ì to wà gↄ̃ láanipↄ ũ, í gbãa ì ń da yãbↄlɛu, gbɛ̃́ pↄ́ tò à a dɛ ↄ̃nↄ vĩo. +Kía palaaá nↄ̀ↄmusu pũnaaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aà pↄ fɛ̃̀ɛ̀ azĩa kpà gaiɛ. +Lɛdaa lɛkpaau sai ì to wàↄ bɛɛɛ vĩ, faasaideↄ ìↄ kãa ḿpiiɛ. +Màade lí sapa a gↄↄo, tó à gɛ̀ bua pↄkɛkɛgↄↄ, ìli pↄe eo. +Gbɛ̃nazĩna sↄ̃ yã́ dɛ lán ísiwaɛ, wɛzɛ̃na mɛ́ a tↄa dↄ̃. +Gbɛ̃́ daside ì a gbɛ̃kɛkɛanɛ́ yã'o, ãma bↄa gbɛ̃́ náaidewa zĩ'ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa mɛ́ maa, báaaden nɛ́ pↄ́ à gà à ń tóↄ ũ. +Kía zↄ̃lɛa a yã́kpalɛkɛkĩi ì vãi píi dↄ̃ a wɛ́ guu à plɛkↄ̃u. +Démɛ a fↄ̃ o a nↄ̀sɛ yãe vĩo á kú duunasai wásawasaɛi? +Kiloolɛa vãi ń gbɛ̃blezaao, Dii za beeↄu píiɛ. +Baa kↄ̃̀ↄ'oa guu wì dↄ̃ nɛ́wa, tó aà yãkɛa maa mɛ́ a dↄ̀ↄ vĩ. +Swã́ pↄ́ wì yãmaò ń wɛ́ pↄ́ wì gu'eoo Dii mɛ́ ń kɛ́ píi. +Tó ń ye ii, ńyↄ̃ gↄ̃ taaside ũɛ, tó n wɛ́ i vĩo, blɛ a mↄma. +Pↄluna ì mɛ: I ka màao! I ka màao! Tó à kàò aɛ, ì azĩa sáaukpa. +Vua saio, òso diɛ, ãma bↄa yãfaade'onawa àao. +Tó gbɛ̃́ nibↄ fĩa dì a miwa, ǹ aà ula si ǹyↄ̃ kũa tↄ̀ↄma ũ gbɛ̃́pi gɛ̃ɛ ũ. +Dìidiina pↄblea ìↄ nanɛ́, gbɛzã sa ì gↄ̃ lɛ́u lán gbɛ̀kↄsↄwa. +Zɛ ń yã́o lɛdama musu, yã́ gwa maamaa, ní gbasa zĩka. +Gbɛ̃pena ìↄ bɛ ń dãↄ asiioɛ, ńsu yãalɛ ń yãbↄlɛn zↄ̃ↄdeoo. +Gbɛ̃́ pↄ́ a de ge a da kà, aà filia a gawà gusia níiniiuɛ. +Túbiblea káau taasidↄ̃sai líↄ báaa vĩ gbɛzão. +Ńsu vãi tↄsia làasookɛo. Sↄ̃́a Diizi à n suaba. +Dii za kiloolɛa vãiuɛ, gbɛ̃blezaa lí kaaàguo. +Dii mɛ́ ì gbɛ̃nazĩna kɛ̀sɛ dↄdↄ. Kpelewa gbɛ̃́ a yã́ pↄ́ a kɛ zɛ́ dↄ̃i? +Wã lɛgbɛ̃a Luaɛ kai vĩ, gbɛzã ńyↄ̃ làasookɛ lɛ́ pↄ́ ń kɛ̀wàpiwa. +Kía ↄ̃nↄna ì gbɛ̃vãiↄ plɛ à ń ká gbɛu à ń kɛ kɛ́lɛkɛlɛ. +Dii filia ì gbɛ̃nazĩna làasoo pu, ì aà nↄ̀sɛkpɛaↄ tàasika píi. +Gbɛ̃kɛ ń náaio mɛ́ kía dↄ̃̀anaↄ ũ, gbɛ̃kɛkɛa ì aà kpala zɛdↄ. +Ɛ̀waasoↄ gbãa mɛ́ ń ĩ́andãbↄ ũ, maezↄ̃ↄↄ mikã pua mɛ́ ń gawi ũ. +Gbɛ̃a pↄ́ ì gɛ̃ńgu ì vãi wolomá, flã'ↄ̃ama ì gɛ̃ e za nↄ̀sɛkpɛau. +Kía nↄ̀sɛ ku Dii ↄzĩ lán ízɛwaɛ, gu pↄ́ a yei ↄ̃ ì aà liliu. +Baade ìↄ e a yãkɛa maaɛ, ãma Dii mɛ́ ìↄ ń nↄ̀sɛ dↄ̃. +Maakɛa ń yãkɛa a zɛ́wao ì ka Diigu dɛ sa'oawàa. +Zĩasɛa lɛsĩ ń ĩ́andão ì vãikɛnaↄ duuna bↄ gupuau. +Ãiade làasoo ì aà ka namawa, nↄnwãade ì si pↄ́kɛ̃sãmau. +Àizɛɛ pↄ́ gbɛ̃́ è ɛɛtoa guu a gɛ̃ ń ĩ́anaoɛ, aàpi i ga. +Vãikɛnaↄ pãsĩkɛa a táńnↄ, asa aali we yã́zɛdekɛ̀o. +Tàaede yãkɛa líↄ dↄ̀ↄ vĩo, yãesaide yãkɛa ìↄ wásawasaɛ. +Ia gↄ̃u zã́u maa dɛ kua kpɛ́u sãnu ń nↄ sòledeola. +Vãikɛna sↄ̃ ìↄ ku vãiwaɛ, ìli a gbɛ̃́ wɛ̃nagwao. +Tó wà ĩadà gbɛ̃́laanikɛnawa, mìsaide ì ↄ̃nↄkũɛ, tó wà ↄ̃nↄna gbà laai, aà d��̃a ì kã́fĩɛ. +Lua maa, ì vãikɛna bɛ tàasika, ↄ̃ ì vãikɛnaↄ fuangba taasiu. +Gbɛ̃́ pↄ́ i swã́kpa wɛ̃nade wiiio, aàpi a wiilɛ sↄ̃, gbɛ̃e a wewào. +Gbadaa asii guu ì pↄkũma kpálɛ, gbagusaɛ sↄlↄa ulau ì pↄfɛ̃ midɛ. +Yã́gↄ̃gↄ̃a a zɛ́wa ì gbɛ̃maa pↄ kɛ na, ãma ì iwãa ka vãikɛna pↄaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ pã̀alɛ wɛ́kɛ̃a zɛ́ɛ a ta gyaadeↄ kãaauɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye pↄnakɛai a gↄ̃ pↄ́kɛ̃sãma guuɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ye vɛ̃ɛi ń blɛ nísideo a kɛ ↄde ũo. +Vãikɛnaↄ mɛ́ gbɛ̃maaↄ awakpabↄ ũ, wa ĩada náaisaideↄwa nↄ̀sɛpuadeↄ gbɛu. +Zↄ̃lɛa sɛ̃gbãu maa dɛ zↄ̃lɛa ń nↄ sòlede kpɛ̃nɛdeola. +Blɛ maa ń nísio ìↄ kálɛ ↄ̃nↄna bɛ, ãma sↄũ ì a pↄ́ mↄ́mↄ gↄ̃̀ↄɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yã́zɛde ń gbɛ̃kɛo wɛɛlɛ ì wɛ̃ni ń yã́ nao ń bɛɛɛo e. +Ɔ̃nↄna ì si gↄ̃gbãaↄzi ń wɛ̃́lɛu, ì gbãa pↄ́ aalɛ a náaikɛ gboo. +Gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ́ fↄ̃̀ à a lɛ́na zùukɛ̀, ade kɛ́sɛɛkɛ a wɛ̃niɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wala ń yↄ̃̀ↄo vĩ tↄ́n gbɛ̃́laanikɛna, ì yãkɛ ń zaza zↄ̃ↄoɛ. +Màade pↄeã ì aà kpa gai kɛ́ à ↄkpà a sì yã́i. +Ìↄ ku pↄnidɛau gↄↄpiiɛ, gbɛ̃maa sↄ̃ ì gbada, ìli gio. +Dii ye gbɛ̃vãi a gbagbaa gĩyãio, atɛ̃sa tó àlɛ sapi o ń mↄafilio. +Seelade vãi a midɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ì gbɛ̃́ yãma yã́ aↄ ku. +Gbɛ̃vãi wɛ́ ìↄ pãsĩɛ, nↄ̀sɛpuade ì wɛ́tɛ a yãkɛai. +Ɔ̃nↄ ge wɛzɛ̃ ge lɛdama, an kee a fↄ̃ pã Dii pↄeãlao. +Wì sↄ̃́ sↄukɛ zĩkaa yã́iɛ, ãma Dii mɛ́ zĩblea yã́ dↄ̃. +Tↄ́ na dɛ àizɛɛa, na ń gbɛ̃́ↄ dɛ vua ń ã́nusuola. +Ɔde ń taasideo zĩ́na doũɛ, Dii mɛ́ ń kɛ́ píi. +Laaide ì dↄaa vãi e, ↄ̃ ì ulɛɛ̀, ↄ̃nↄsaide ì gi àↄ gɛ́, ↄ̃ ì wɛ́tɛ̃a e. +Zĩabusaa vĩakɛa Diiɛ guu gbɛ mɛ́ àizɛɛ ń bɛɛɛo ń wɛ̃nio ũ. +Lɛ ń baio ku gbɛ̃́ dↄ̀ↄsai zɛ́u, gbɛ̃́ pↄ́ ye aafiai ì kɛ̃́má. +Ɛ̀waasona da zɛ́ pↄ́ dɛ aà sɛwa, tó à zↄ̃ↄkũ̀, a bↄuo. +Ɔde ì gbãamↄ taasideɛ, pↄsɛ̃ana ì zↄble pↄdeɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ vãi tↄ̃̀ a yã'e a kɛkɛgↄↄ, aà pãsĩkɛgo a aà gbɛ̃. +Lua a báaada gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃kɛ vĩgu kɛ́ ì blɛli taasideↄnɛ yã́i. +Láanide yá, sòle i midɛ, yãkele ń wío i láa. +Nↄ̀sɛpuade pↄ́ a lɛgbɛ'i na, ↄ̃mɛ aↄ dɛ kía gbɛ̃na ũ. +Dii ìↄ wɛ́tɛ dↄ̃ai, ì mↄafilide ɛɛkaɛ̀ a ↄzĩ. +Màade ì mɛ nↄ̀ↄmusu ku bàasi, a ma dɛ gãaɛɛ. +Káalua lɛ́á ɛ̀ zòoloɛ, gbɛ̃́ pↄ́ Dii láaizĩ̀wà ì lɛ́lɛ dau. +Faasaiyã ìↄ dↄ nɛ́ↄ sↄ̃wa, totoa ń flão a to aa kɛ̃wà. +Gbãasaide wɛtãa ì aà kã́fĩ, ↄde gbaa pↄ́ ì aà kɛ̃́sã. +Swã́kpa ǹ ↄ̃nↄnaↄ yã'onɛ ma, ǹ n nↄ̀sɛ wɛ̃ ma yãdanɛɛ, +asa a maa ǹyↄ̃ kũa n sↄ̃ guuɛ, iↄ dↄ n lɛ́u. +Baa mpi, málɛ yãdanɛ gbã, kɛ́ ǹyↄ̃ Dii náai vĩɛ. +Ma yã'onɛ kɛ̃̀nɛ mɛ̀n baakwi, yã́piↄ lɛdama ń dↄ̃ao vĩ. +Málɛ yã́ pↄ́ sĩana vĩ danɛ, kɛ́ ǹ e ǹ yã́zãsimá a zɛ́waɛ. +Ńsu gbãasaide ble aà gbãasaikɛ yã́io, ńsu gbãamↄ wɛ̃nadeɛ yã́kpalɛkɛkĩio. +Asa Dii a yã́sińnↄɛ, i gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń wɛtãↄ wɛtã. +Ńsu gbɛ̃́kpa ń pↄkũmadeoo, ńsu bɛbɛ ń pↄfɛ̃deoo, +kɛ́ ńsu ǹ aà dàa sɛ́lɛ ǹ nzĩa kpa yã́io yã́i. +Ńsu gbɛ̃pãle fĩa di n miwao, ńsu kpɛ́gaausíɛ̀o. +Tó ń pↄe vĩ ǹ fĩaboòo, wa n wúlɛbↄ sɛ n zíɛɛ. +Ńsu kↄↄ baa vĩo, n deziↄ mɛ́ dà za zi. +Ń gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃i vĩ a ↄzĩ guu dↄ̃a? Ade a zĩkɛ kíaↄnɛɛ, ì kɛ táaaↄ a kɛnɛ́o. +Tó n mↄ pↄblei ń gbãadeo, ǹyↄ̃ dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kú n aɛ. +Tó asiaden n ũ, fɛ̃na da n kòlowa. +Ńsu to aà pↄ́ níside n wɛ́ bleo, asa blɛpiá kokoazuanɛɛ. +Ńsu ĩada nzĩawa ↄ zↄ̃ↄ ea yã́io, ǹ nzĩa ↄ̃nↄ tó. +Wì wɛ́lɛ ↄ̃awaɛ ↄ̃ ì gɛ̃zɛa, ì gã̀sĩa bↄ ì vua lán yãamusuwa. +Ńsu bĩide blɛ bleo, ńsu to aà pↄ́ níside n wɛ́ bleo, +asa ìↄ a ↄ̃a nao a nↄ̀sɛuɛ. Ì onɛ ǹ pↄble ǹ imi, ãma aà pↄ dↄmao. +Ńyↄ̃ a miↄna pↄ́ ń blè pisiɛ, aà sáau pↄ́ ń kpà i kɛ pã. +Ńsu yã'o sↄũ swã́uo, asa a sakanɛ n ↄ̃nↄyãuɛ. +Ńsu kↄↄ baa vĩo, ńsu nɛtonɛↄ bú lɛ ǹ ka n pↄ́uo. +Asa an Zɛnnↄde gbãa, a bↄ n kpɛɛ, i yã́sińnↄ. +Lɛdama da n sↄ̃u, swã́sɛ dↄ̃ayãi. +Ńsu gí n nɛ́ totoio. Tó ń gbɛ̃̀ ń flão, a gao. +Ǹ aà gbɛ̃ ń flão, ǹ aà bↄ ga lɛ́zĩ. +Ma nɛ́, tó n nↄ̀sɛ paaa, ma pↄna a kɛ zài. +Tó yã́zɛde lɛ́ bↄ n lɛ́u, ma nↄ̀sɛ a yáalↄ. +Ńsu duunkɛnaↄ gwea nidɛo, ǹyↄ̃ Dii vĩa vĩ gↄↄpii. +Asa ńyↄ̃ↄ zia vĩɛ, mɛ́ tãmaa a n nɛo. +Ma nɛ́, ma yãma, ní ↄ̃nↄkũ, to n laai àↄ ku yã́zɛdekɛawa. +Ńsu yãalɛ ń wɛ̃dɛnaↄo, ńsu ǹyↄ̃ ku lɛ́'udeↄ guuo. +Asa wɛ̃dɛna ń lɛ́'udeo ì gↄ̃ puaɛ, an mɛkɛmuuna ì ń da zwã̀nkasa yeauɛ. +Ǹ n de'ia yãma, tó n da zikũ̀, ńsu sakaaàguo. +Ǹyↄ̃ sĩana yá, ńsu zɛɛ̀o, ↄ̃nↄ ń yãdanɛo ń wɛzɛ̃o wɛɛlɛ. +Gbɛ̃maa mae pↄ ìↄ na maamaaɛ, ↄ̃nↄna de'ia mikpɛ ìↄ tɛ́vuɛ. +To n de ń n dao pↄ àↄ nama, to n da'ia yáalↄma. +Ma nɛ́, ǹ n nↄ̀sɛ wɛ̃mɛɛ, wɛ́tɛ ma yãkɛai. +Asa káaluaá ɛ̀ zòoloɛ, nↄɛ dↄ́ɛ'ĩideá tↄ̃ↄ kpaolonaɛ. +Ì gbɛ̃́ kpákpa lán kpã́iwɛliwɛwa, ì to gↄ̃ɛ daside gↄ̃ náaisaiɛ. +Dé wì waiyookɛɛ̀i? Dé wì ó'o kɛɛ̀i? Démɛ lɛkpaa vĩi? Démɛ zↄa vĩi? Démɛ ì kɛ'ĩa pãi? Dé wɛ́ mɛ́ tɛ̃ai? +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì sɛ̀ɛ dɛ wɛ̃ tùui, aaì gɛ́ kpálɛkɛi vɛ̃ɛ yãalɛaiↄnɛ. +Ńsu wɛbii vɛ̃ɛwa a tɛ̃akɛ n wɛ́ bleo, asa ìↄ pipi kɛɛona guuɛ, mɛ́ a gɛ̃a lɛ́u ìↄ na. +Gbɛzã a swaa kĩma lán mlɛ̃waɛ, i n gbã à n kũ lán píligonawa. +Ńyↄ̃ wɛsi pↄ́ pↄ́ ni e yãaolɛ, ńyↄ̃ làasoo kpaanlakɛ n sↄ̃u. +Ńyↄ̃ↄ dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ wúlɛa gó guu ísiaawa, lán gbɛ̃́ pↄ́ kú gó zwã̀a misonaawa. +Ńyↄ̃ mɛ: Wà ma gbɛ̃, i ↄ̃ao, wà ma kɛ búubuu, mi a wãwãmao. Bↄɛ ma wɛ́ a wee mà í wɛɛlɛ mi lↄi? +Ńsu lua gbɛ̃vãiↄ gweaio, ńsu yãalɛańnↄ nidɛ seo. +Yã́ gbãa làasoo mɛ́ ìↄ kú ń sↄ̃u, yãkele mɛ́ ìↄ dↄ ń lɛ́u. +Ɔ̃nↄ wì uakpaò, wɛzɛ̃ ì to àↄ báaa vĩ. +Dↄ̃a ↄ̃ wì pↄ́ kaò làasiↄ pai ń àizɛɛ maa gawideo. +Ɔ̃nↄna gbãa ìↄ kã́fĩɛ, dↄ̃na iko ìↄ dɛdɛɛ. +Zĩgbasɛlɛa ì to wà fↄ̃ wà zĩka, tó yãkɛkɛnaↄ dasi, ì to wà zĩble. +Ɔ̃nↄ lɛsĩ dɛ faasaidea, wɛ̃́lɛ kↄ̃kãaa guu aà lɛ́ ìↄ kpaaũaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ vãikɛanɛ́ làasoo vĩ ↄ̃ wì mɛ kↄ̃nide. +Yãfaasai wàaipaaá duunaɛ, gbɛ̃e líↄ ye gbɛ̃́laanikɛna gĩyãio. +Tó n nzĩa bùsa taasiɛ, n yɛ̃̀ɛɛ mɛ́ bílao. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa mipɛ̀ gawaↄ suaba, gbɛ̃́ pↄ́ aa sòo lɛ́ si kaalɛ guuↄ misi. +Tó n mɛ̀: Ó'o, wá dↄ̃ yãao fá, Lua pↄ́ nↄ̀sɛ guu yã́ dↄ̃ a eo lé? N wɛ̃ni Dↄ̃̀ana a yã́ dↄ̃, a fĩabo baadeɛ a yãkɛawaɛ. +Ma nɛ́, zↄ́ ble, asa a naɛ, zↄsapuna ì kɛ lɛ́ɛ na. +Màa ↄ̃nↄ ì kɛ gbɛ̃́ɛ na a nↄ̀sɛu. Tó n ↄ̃nↄkũ̀, ńyↄ̃ↄ zia vĩ, mɛ́ tãmaa a n nɛo. +Dàade, ńsu gbɛ̃maa ua kpákpao, ńsu ǹ aà pↄ́ↄ waawà a bɛo. +Baa tó gbɛ̃maa lɛ̀lɛ gɛ̃n sopla, ì ɛa fɛlɛɛ, vãikɛnaↄ sↄ̃, músi ì to aa fu. +Tó n ibɛɛ lɛ̀lɛ, ńsu pↄnakɛo, tó à fù, ńsu tidↄaàlao. +Tó Dii è màa, a kɛɛ̀ nao, aà pↄkũma a wee n ibɛɛpiwaɛ. +Ńsu to gbɛ̃vãiↄ yã́ n kũ gbãao, ńsu lua vãikɛnaↄ gweaio. +Asa gbɛ̃vãi líↄ zia vĩo, Lua a vãikɛnaↄ tɛdɛ. +Ma nɛ́, vĩakɛ Diiɛ ń kíao, ńsu gbɛ̃́kpa ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ń kpɛↄo. +Asa yã́ a ń le kã́ndoɛ. Démɛ dↄ̃ lá wa ń ásookɛi? +Ɔ̃nↄnaↄ yã́n kɛ lↄ: Gbɛ̃bↄbↄa'ↄsi yã́kpalɛ guu maao. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãnakpa tàaedewa, wa savãi'oɛ̀, buiↄ i ↄlɛlɛɛ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yã́'ĩikpawà aↄ maa e, Lua a báaadaaàgu maamaaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãwe gbɛ̃́wa wásawasa lɛ́ lɛ́pɛwàɛ. +Ɔlia n buai a zĩↄ láa, ní gbasa kpɛdↄ sa. +Ńsu bↄbↄ ń n gbɛ̃́deeo pão, ńsu to n lɛ́ gbɛ̃́ↄ sã́são. +Ńsu mɛ: Má kɛɛ̀ lá a kɛ̀mɛɛwaɛo, ge má fĩaboɛ̀ a yãkɛawaɛo. +Ma pã màade bua, ma dↄ ↄ̃nↄkɛ̃sãmade vɛ̃ɛbui, +ↄ̃ má è lɛ bↄ̀lɛ dàgua píi, à sɛ̃kù, gĩ pↄ́ a bò ń gbɛo kwɛ̀. +Ma yã́pi gwà, ma làasookɛ̀wà, ↄ̃ yã́ pↄ́ má èpi yãdàdamɛɛ. +Tó n mɛ̀: Má i'o yↄↄ, má kã́mabo yↄↄ, má wúlɛ yↄↄ ↄkpaa ma kùɛ, +pↄtaasi a n zãmakɛ lán kpã́iwa, pↄ́ nↄana i mↄma lán gↄ̃kɛbↄdewa. +Salomↄↄ yáasi pↄ́ Yudaↄ kí Ezekia gbɛ̃́ↄ è aa kɛ̃̀ↄn kɛ: +Lua gawi vĩ kɛ́ à yã́ ulɛ, kíaↄ gawi vĩ kɛ́ aa yã́ tàasika. +Luabɛ lɛsĩ lɛ́ ń tↄↄlɛ gèele lɛ́o ń kía làasooo tàasikaa vĩo. +Ãnusu gbãsĩ bↄlɛ, ã́nusuzĩkɛna i pↄmaa piò. +Vãikɛnaↄ bↄlɛ kía ìwaↄ guu, aà kpala i zɛdↄ yã́zɛde musu. +Ńsu ǹ nzĩa dilɛ gbia kía aɛo, ńsu zɛ gbɛ��zↄ̃ↄ gbɛuo. +Asa aà oanɛ, mↄ aɛ la, maa dɛ aà n dilɛ kɛ̃́sãa gbɛ̃́ gbiaↄ aɛa. +Yã́ pↄ́ n wɛ́ è ńsu ǹyↄ̃ wã ń a gↄ̃́gↄ̃aoo. Tó wà yɛlɛdìnɛ, bↄ́ ńyↄ̃ kɛ gbɛzãi? +Tó ńlɛ yã́gↄ̃gↄ̃ ń n gbɛ̃́deeo, ńsu bↄ ń gbɛ̃pãle asiioo. +Tó à su mà, a widamaɛ, n tↄ́ ĩ́i a láa lↄo. +Yã́na'oa a gↄↄwa kɛfɛũ lán mao tɛ̃a pↄ́ da ã́nusu tauwa. +Ɔ̃nↄna lɛdama maa gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩɛ lán vua nↄamblebↄwaɛ. +Lá í niɛ ìↄ dɛ pↄkɛkɛnaↄnɛ, màa zĩna náaide dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa aà zĩↄnɛ, ì ń nↄ̀sɛ níninɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì gbadaa lɛgbɛ̃ mɛ́ ìli dao dɛ lán lou pↄ́ sìsi à ĩ́ana kàka i maowaɛ. +Mɛnakɛa ì to kía ń yã́zɛ e, kpálɛa yã́i ì tó ń yã́ ble. +Tó n zↄ́ è, ble n lɛ́ lɛ́u, kɛ́ ńsu ble zↄ̃ↄ ǹ pisio yã́i. +Ńsu ǹ n gbɛ̃́dee bɛ zɛ́ sↄo, kɛ́ asu kpasannↄ à zanguo yã́i. +Gbɛ̃́ yãdↄa a gbɛ̃́deewa dɛ lá à aà kɛ̀'ĩa ń goo ge fɛ̃nda ge ń kaowaɛ. +Sↄ̃kpalɛa náaisaidezi taasikɛgↄↄ dɛ lán swaa gyãe ge gbá kↄ̃̀ↄwaɛ. +Pↄna lɛsia pↄsiadeɛ dɛ lán ulawoloama ĩ́ampuu ge yↄ̃una kaa bↄwawaɛ. +Tó nↄa lɛ́ n ibɛɛ dɛ, blɛ kpawà, tó imiɛ sↄ̃, ǹ aà gba í, +asa ńlɛ aà ↄ kaɛ̀ a lɛ́un we, mɛ́ Dii a fĩabonɛ. +Lá gukpɛ ĩ́ana ì mↄ́ ń louo, màa gbɛ̃pea ì mↄ́ ń oa fɛ̃́nkpaao. +Ia gↄ̃u zãu maa dɛ kua kpɛ́u sãnu ń nↄ sòledeola. +Baona bↄa bùsu zã̀zãu dɛ lán í niɛ kpaa gbɛ̃́ pↄ́ a yɛ̃̀ɛɛ làawawaɛ. +Gbɛ̃maa pↄ́ misìilɛ vãikɛnaɛ dɛ lán nibↄna pↄ́ a í yàwaɛ, lán lↄ̀ↄ pↄ́ a í ↄ̃̀ↄkpàwa. +Zↄblea gɛ̃agɛ̃a maao, gbɛ̃́ azĩa kpɛlaa gbiao. +Gbɛ̃́ pↄ́ azĩa kũa dↄ̃o dɛ lán wɛ̃́lɛ pↄ́ a bĩ́i gbooawaɛ. +Lá lougbɛkwɛa saɛ ge loumaa pↄkɛkɛgↄↄ lí zɛkɛo, màa gawi lí kↄ̃si ń sↄũoo. +Lá gòlegolena ń luakitɛlɛnao ìↄ vuavua, ìↄ gɛ́ la, ìↄ ta le, màa ↄlɛlɛa gbɛ̃́ɛ pã a pↄe zↄ̃wào. +Flãá sↄ̃́ pↄ́ɛ, kpíá zàa'ĩna pↄ́ɛ, sↄũ pↄ́ mɛ́ go ũ a kpɛsɛa. +Ńsu yã́zãsi sↄũwa a faasaikɛwao, kɛ́ ńsu gↄ̃aàwao yã́i. +Yã́zãsi sↄũwa a faasaikɛwa, kɛ́ asu azĩa gwa ↄ̃nↄna ũo yã́i. +Tó n lɛdì sↄũɛ, n nzĩa ↄ̃̀ↄkpàɛ, n yã'ì nzĩaɛɛ. +Yáasi pↄ́ dↄ sↄũ lɛ́u dɛ lán ɛɛ gbá pↄ́ lɛ́ gbãɛwaɛ. +Sↄũ kpɛlaa dɛ lán gbɛdaa gbɛmauwaɛ. +Yáasi pↄ́ dↄ sↄũ lɛ́u dɛ lán lɛ naa wɛ̃dɛna ↄzĩwaɛ. +Sↄũ ge gbɛ̃pãpã daazĩu dɛ lán toekana pↄ́pii gbã́awaɛ. +Sↄũ ɛaa a yãfaasaikɛawa lↄ dɛ lán gbɛ̃ pↄ́ ɛ̀a a pisi blèwaɛ. +N gbɛ̃́ pↄ́ azĩa dìlɛ ↄ̃nↄna ũ èa? Sↄũ sã̀ↄwà. +Màade ì mɛ: Nↄ̀ↄmusu ku zɛ́uɛ, wài pãsĩ bɛ zɛau. +Lá gba ìↄ lili a lilibↄu, màa màade ìↄ lilɛlilɛ a wúlɛkĩi. +Màade ì ↄsi tau, aà blɛli gɛò a lɛ́ kĩ́i ì kɛwà ĩa. +Màade ìↄ e a ↄ̃nↄ dɛ yãwendↄ̃na gbɛ̃ↄn soplaↄla. +Vĩ pɛ́lɛa dãↄ lɛkpaau dɛ bàasi gbɛ̃ kũa a vlã́wa ũɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ̃́dee sã̀sã ↄ̃ à gbàsa oɛ̀: Málɛ faaiboɛ dɛ lán wɛkɛyiode pↄ́ lɛ́ kà tɛde ń kagbao fã́ńguwaɛ. +Tó yàa kuo, tɛ́ ì gaɛ, tó gbɛ̃pena kuo, sòle ì láaɛ. +Lá sĩsĩ ì kɛ tɛyↄ̃ɛ, lá yàa ì kɛ tɛ́ɛ, màa lɛkpaade ì sòle da. +Gbɛ̃pena yã́ ì kɛnɛ́ lán zↄ́wa, ì gɛ̃ lɛ́u dↄ̃̀ↄ e nↄ̀sɛkpɛau. +Nↄ̀sɛpãsĩde pↄ́ ì yã́ nana onɛ́ dɛ lán lo pↄ́ wà ã́nusu'i lɛ̀wàwaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ zańgu ì azĩa kɛkɛ ń lɛ́oɛ, gbɛ̃́sãsãa làasoo mɛ́ kú aà sↄ̃u. +Tó yã́ nana bↄ̀ aà lɛ́u, ńsu sio, asa yãvãi mɛ̀n sopla mɛ́ kú aà sↄ̃u. +Tó à a zaa gbɛ̃́ↄu ùlɛ mↄafili guu, aà vãi ì bↄ gupuau bíla wáa. +Gbɛ̃́ pↄ́ ɛyↄ̃̀nɛ́ a zu a guuɛ, gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ gbeembò, gbɛpi a si adewa. +Ɛɛde za gbɛ̃́ pↄ́ ì ń ↄ̃̀ↄkpaↄgu, kↄ̃nide ì gbɛ̃́ kpá lɛ́lɛai. +Ńsu ĩ́anadã zia yã́ musuo, asa ń dↄ̃ yã́ pↄ́ zia a io. +To wà n sáaukpa, ńsu ǹ nzĩa sáaukpao. To à bↄ gbɛ̃pãleↄ lɛ́u, asu bↄ n lɛ́uo. +Gbɛ gbia, ũfãaá asoɛ, kási sↄũ ĩadama ì tↄ̃́má dɛ beea. +Pↄkũma pãsĩ, pↄfɛ̃ ì dańla, démɛ a nↄ̀sɛgↄ̃a fↄ̃ sↄ̃i? +Gbɛ̃́ gbaa laai bíla wáa maa dɛ yea gbɛ̃́zi yãe oaɛ̀ saia. +Gbɛ̃na yã'ↄ̃ma kpaańzi náai vĩ, ibɛɛ lɛ́pɛama mↄafili vĩ. +Gbɛ̃́ pↄ́ kãa ì zazakũ zↄ́waɛ, ãma nↄandɛna pↄ́ kĩ̀sã dↄ̃o. +Gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃̀ a uawa àlɛ bɛbɛbɛbɛ dɛ lán bã pↄ́ sã̀sã a sakpɛwawaɛ. +Nísi gĩnana ń tulaletio ì ń pↄ kɛ na, lɛdaakↄ̃wa ń nↄ̀sɛmɛndoo ì gbɛ̃naↄ kɛ na. +Ńsu ǹ n gbɛ̃na vũaao ge n mae gbɛ̃na. Tó yã́ n le, ńsu gɛ́ n vĩ̀i ge n dãuna bɛo. N gbɛ̃́dee pↄ́ kú kãi maa dɛ n bɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú zã̀a. +Ma nɛ́, ǹyↄ̃ ↄ̃nↄ, ma pↄ i kɛma na, mí e yã́zãsi ma sↄ̃̀sↄ̃naↄwa. +Laaide ì dↄaa vãi e ↄ̃ ì ulɛɛ̀, làasoosaide ì gi àↄ gɛ́ ↄ̃ ì yã'e. +Tó gbɛ̃́ nibↄ fĩa dì a miwa, ǹ aà ula sí, ǹyↄ̃ kũa tↄ̀ↄma ũ gbɛ̃́pi gɛ̃ɛ ũ. +Tó n lɛdà ía n samaa'ò n gbɛ̃́deeɛ kↄↄkↄↄ, wa dilɛ savãi ũɛ. +Nↄ sòlede muaa ń í pↄ́ lɛ́ tↄ̃tↄ̃ zɛsai lou zã́oɛ. +Aà zùukɛaá ĩ́ana zùukɛaɛ, ade lɛ́ í ↄkũkpaɛ. +Lá mↄↄ ì kↄ̃ lɛkɛ, màa gbɛ̃nazĩna ì a gbɛ̃́dee kɛkɛ. +Tó n laaidↄ̀ lí nɛ'inawa, ńyↄ̃ a nɛ́ ble, tó n ↄlìa n diizi, a n kpɛla. +Lá gbɛ̃́ ì a oa e í guu, màa gbɛ̃́ ì a nↄ̀sɛ dↄ̃ a yãkɛawa. +Lá gɛↄ lí mↄ́ bɛda ń tɛ́owao, màa gbɛ̃́ wɛ́ yea pↄ́i lí mↄ́wào. +Wì ã́nusu ń vuao maa dↄ̃ a baasaa guuɛ, màa wì gbɛ̃́ bɛɛɛ dↄ̃ aà tↄbↄa guu. +Baa tó n faasaide kà góu ńlɛ aà sabo ń pↄ́wɛnao sãnu, aà faasaikɛ a kɛ̃wào. +Nìliↄ n pↄtuoↄ kua dↄ̃ maamaa, laaidↄ n kpàsa pↄ́ↄwa. +Asa àizɛɛ líↄ ku gↄↄpiio, mɛ́ gawi líↄ gɛ́ wɛ̃ ń wɛ̃oo. +Sɛ̃ ì láa, a dafu ì bↄlɛ, ni a tàaa kpá pↄ́ↄnɛ, +ni pↄkasa kɛ ń n sãↄ kã́o, ni bú lú ń n blè ↄ̃ao, +ń bleↄ vĩ iↄ dinzi n pↄblea ũ, ni n uadeↄ ń n nↄɛ zĩkɛnaↄ gwaò. +Vãikɛna ì bàalɛɛ, baa tó wàlɛ aà yao, gbɛ̃maa ìↄ wↄ́ↄ vĩ lán nↄ̀ↄmusuwa. +Tó duuna kↄ̃̀ bùsuu, a kíaↄ ìↄ dasiɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wɛzɛ̃ ń dↄ̃ao vĩ ì to yã́zɛde àↄ ku. +Kía pↄ́ ì ĩada yɛ̃̀ɛɛsaideↄwa dɛ lán lou pↄ́ ì kwɛ à blɛ ↄ̃̀ↄkpawaɛ. +Ikoyãdansaiↄ ì gãga vãikɛnaↄnɛ, ikoyãdanaↄ sↄ̃ aaì bↄ ń kpɛɛ. +Gbɛ̃vãiↄ yã́zɛde gbadↄ̃o, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ Dii aɛyaↄ dↄ̃ wásawasa. +Taaside tàaesaide maa dɛ ↄde yãkpaanlakɛnala. +Nɛ́ ikoyãdana wɛ́ kɛ̃a, lalasideↄ gbɛ̃na ì wida a maewaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì a àizɛɛ kã́fĩ ↄ'igbaa ń àiwɛɛlɛa zↄ̃ↄo guu lɛ́ pↄ́ kãaa gbɛ̃́ pↄ́ ì taasideↄ wɛgwaɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì ikoyã kpá swã́a, Lua líↄ ye aà wabikɛawa gĩyãio. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì gbɛ̃maaↄ da zɛ́ vãiwa, a lɛ́lɛ da azĩa baiuɛ, tàaesaideↄ sↄ̃ aa bↄ maa. +Ɔde ì azĩa dilɛ ↄ̃nↄna ũɛ, kási taaside wɛzɛ̃na ì aà ↄ̃nↄ dↄ̃wàɛ. +Tó gbɛ̃maaↄ kúkua dↄ, gbɛ̃́pii ìↄ ĩ́anadãɛ, tó vãikɛnaↄ gbãakũ̀, baade ìↄ mikpaguiɛ. +Tó n n tàaeↄ ùlɛ, ńyↄ̃ gɛ́ aɛo, tó ń ò mɛ́ ń tò, Lua a n wɛ̃nagwa. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii vĩa vĩ ũ. Swã́gbãade sↄ̃ ì lɛ́lɛ da taasiu. +Gbɛ̃vãi pↄ́ ì kible yɛ̃̀ɛɛsaideↄwa dɛ lán nↄ̀ↄmusu pũnaawaɛ, lán gbɛaana kusiamáwa. +Dↄaana pↄ́ ì gbɛ̃́ wɛtã wɛ́ kɛ̃ao, gbɛ̃́ pↄ́ za ↄvãi'eau wɛ̃ni ìↄ gbã̀a. +Gbɛ̃dɛna pↄ́ a làasoo lɛ́ ĩadawa aↄ bàalɛ e a gɛ gaòɛ. Gbɛ̃e su kpaɛ̀o. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa aↄ aafiaɛ, yãdↄↄsaikɛna sↄ̃ a ɛɛ kã́ndoɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì laaidↄ a buazĩwa ìↄ kãa, gugiiyana sↄ̃ ìↄ ku pↄ́kɛ̃sãma guuɛ. +Lua a báaada náaidegu maamaaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ wã à kɛ ↄde ũ a bↄ pão. +Gbɛ̃bↄbↄa'ↄsi maao, kási gbɛ̃́ a tàaekɛ pɛ̃ɛ miↄna yã́i. +Bĩide mɛ́ ì wã ń àizɛɛ'eao, ìliↄ dↄ̃ kɛ́ taasi a a leo. +Gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃́ gbà laai ìↄ naaànↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aà tↄnasìla. +Gbɛ̃́ pↄ́ a de ń a dao kpã́i'ò, mɛ́ àlɛ mɛ tàae no, ade doũ ń kpã́iwɛliwɛoɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wɛ́kaka vĩ ì sòle daɛ, gbɛ̃́ pↄ́ Dii náai vĩ mɛ́ a mɛkpa. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ azĩa náaikɛá sↄũɛ, gbɛ̃́ pↄ́ kú ↄ̃nↄ'ↄ̃nↄ mɛ́ a bↄ maa. +Pↄ́ lí kɛ̃́sã gbɛ̃́ pↄ́ ì taasideↄ gba pↄ́wao, wì gbɛ̃́ pↄ́ ì wɛvĩńla kaɛ. +Tó vãikɛnaↄ gbãakũ̀, baade ìↄ mikpaguiɛ. Tó aa gàga, gbɛ̃maaↄ ì liguaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wa gbà laai maamaa mɛ́ aà swã́ gì gbãa, kaaũ a gɛ̃aàzi kã́ndoɛ, a fɛlɛ lↄo. +Tó gbɛ̃maaↄ lìgua, gbɛ̃́ↄ pↄ ìↄ naɛ, tó gbɛ̃vãi ku kpalau, wì aaukɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye ↄ̃nↄi ì a mae pↄ kɛ na, káaluaↄ bɛ zɛsɛna ì a ↄ̃a dɛ. +Kía ì a bùsu zɛdↄ yã́zɛde musu, a gbagusaɛsina sↄ̃ ì a bùsu dɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lɛna kɛ a gbɛ̃́deeɛ lɛ́ ba kpa azĩaɛɛ. +Gbɛ̃vãi tàaekɛa ì aà kũ bai ũ, gbɛ̃maa gula ìↄ dↄ ń pↄnao. +Gbɛ̃maa ì laaidↄ yɛ̃̀ɛɛsaideɛ a yã́gↄ̃gↄ̃awa, vãikɛna sↄ̃ ìli aà kã̀akɛo. +Gbɛ̃́laanikɛnaↄ ì wɛ̃́lɛ wã, ↄ̃nↄnaↄ ì gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛ níninɛ́. +Tó ↄ̃nↄna gɛ̀ yã́kpalɛkɛi ń sↄũo, sↄũpi pↄ pà yã̀, àlɛ yáalↄ yã̀, aà lɛ́ lí kpaaũo. +Gbɛ̃dɛnaↄ ìↄ za tàaesaideguɛ, aaìↄ gbɛ̃maaↄ wɛɛ. +Sↄũ pↄkũma ì pisi aà wɛ́waɛ, ↄ̃nↄna sↄ̃ ì a nↄ̀sɛ suumpaɛ. +Tó gbãade lɛ́ swã́sɛ ɛɛyãi, aà ìwaↄ ì gↄ̃ vãikɛnaↄ ũ píiɛ. +Taaside ń ĩadamadeo an yã́ɛ bee doũɛ, Dii mɛ́ tò an wɛ́ lɛ́ gu'e ḿpii. +Kía pↄ́ ì yã́kpalɛkɛ taasideↄnɛ ń sĩanao, aà kpala zĩ́napɛlɛa ìↄ gbãa gↄↄpiiɛ. +Totoa ń flão ì to gbɛ̃́ ↄ̃nↄkũ, nɛ́ pↄ́ wa tò azĩaɛ ì wida a dawaɛ. +Tó vãikɛnaↄ lìgua, tàaekɛa ì kↄ̃ɛ, ãma gbɛ̃maaↄ aa ń lɛ́lɛa e. +Ǹ n nɛ́ toto, i n nↄ̀sɛ danɛ doũ, a to n nↄ̀sɛ àↄ yáalↄwa. +Gu pↄ́ Lua yã́ kúuo wìliↄ ńzĩa kũa dↄ̃o. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ aà ikoyã kũa ũ. +Wìli zↄ toto ń lɛ́oo. Baa tó a mà, a zĩkɛwào. +N gbɛ̃́ pↄ́ ì wã àↄ yã'o èa? Sↄũ sã̀ↄwa. +Zↄ pↄ́ wa zàza za a ɛ̀waasogↄↄ, a gↄ̃ gulu ũ gbɛzãɛ. +Pↄkũmade ì sòle da, nↄ̀sɛyãfũnde ì duunakɛ maamaaɛ. +Ĩandãa ì ń busaɛ, zĩabusaa mɛ́ ì ń kã́fĩ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ble ń kpã́io za azĩauɛ, ì mɛ á sì ń Luao, ↄ̃ ìli we òo. +Vĩakɛa gbɛ̃nazĩnaɛá baiɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ Dii náaikɛ mi aↄ daa ía. +Gbɛ̃́ daside ìↄ ye gbãade zɛńnↄɛ, ãma yã́kpalɛkɛa ń gbɛ̃́ↄá Dii yã́ɛ. +Gbɛ̃maa ye gbɛ̃́ dↄ̀ↄsai gĩyãio, gbɛ̃vãi sↄ̃ ìliↄ ye nↄ̀sɛpuade yãkɛaio. +Yakɛ nɛ́ Aguu yã'oa. Ma kpasa Lua, ma kpasa dúuduu, +asa ma sↄũkɛ dɛ dãↄla, má gbɛ̃nazĩna wɛzɛ̃ vĩo. +Mi ↄ̃nↄ dadao, mɛ́ má Lua dↄ̃a vĩo. +Démɛ gɛ̀ luabɛ yãa à sùi? Démɛ ĩ́ana kã̀aa kũ̀ a ↄzĩi? Démɛ lou yè a pↄkasaui? Démɛ tↄↄlɛ lɛ́ dài? Aà tↄ́n lai? Aà nɛ́ tↄ́n lai? Tó ń dↄ̃. +Lua yã́ↄ pípia píiɛ, ìↄ dɛ sɛ̀ngbao ũ gbɛ̃́ pↄ́ nàaàziɛ. +Ńsu yãe kã́fĩ aà yã́ guuo, kɛ́ asu ń ɛɛkanɛ ń ↄzĩo yã́i. +Yã́ mɛ̀n pla málɛ gbɛama Dii, ńsu giomɛɛ e màↄ gao. +Ma kɛ̃ yãpã oa ń ɛɛtoaowa. Nìli ma gba blɛ ma lɛ́ lɛ́u. Ńsu ma da taasi ge ↄdekɛuo, +kɛ́ pↄ́ su àↄ dimazi mà lelekpanzi mà mɛ, démɛ Lua ũio, mɛ́ kɛ́ taasi su ma kũ mà kpã́i'o mà n tↄ́ ↄ̃̀ↄkpao. +Ńsu yãdↄ zↄwa a dii kĩ́io, kɛ́ asu n ka, à wi n musuo yã́i. +Gbɛ̃eↄ ku, aaì ń mae kaɛ, aali samaa'o ń daɛo. +Gbɛ̃eↄ ku aaliↄ e wa gbãsĩo, kási an ã́makɛ i kɛ̃́máo. +Gbɛ̃eↄ ku an wɛ́pɛkĩi zã̀, aaì ń mi ga da ía. +Gbɛ̃eↄ ku an swaaá fɛ̃ndaɛ, an kãnkãnaá fɛ̃naɛ, aaì dṹnia taasideↄ ń gbɛ̃nazĩn wɛ̃nadeↄ taitaiò. +Too nɛnↄɛnaↄ vĩ mɛ̀n pla, aaì mɛ: Wá gba, wá gba. Pↄ́ mɛ̀n àaↄ̃ ku aali kã́o, à kà síiↄ̃ se, aali mɛ pↄ́ mↄ̀máo: +Bɛda ń nɛasakpɛ giio ń tↄↄlɛo asa í lí mↄ́wào ń tɛ́o asa ìli mɛ a kã ziio. +Wɛ́ pↄ́ nɛ́ ì a mae láanikɛò mɛ́ ì sakaò a dau, swa'ɛ gbagbaaↄ mɛ́ aa aà wɛ́pi bↄ, yãamusuↄ i gbasa aa aà gɛ ble. +Yã́ mɛ̀n àaↄ̃ ku aa dɛ ma dↄ̃ala, à kà síiↄ̃ se kɛ́ má ń midↄ̃o: +Zɛ́ pↄ́ yãamusu ìↄ bɛò musu, zɛ́ pↄ́ mlɛ̃ ìↄ táa'oò gbɛsɛɛnaa, zɛ́ pↄ́ gó'ilɛna ìↄ bɛò ísia guo ń zɛ́ pↄ́ gↄ̃ɛ ìↄ yeò wɛ̃́ndiazio. +Nↄɛ dↄ́ɛ'ĩide yãkɛan kɛ: Ì pↄble, ì ↄma a lɛ́wa, ì mɛ i vãikɛo. +Yã́ mɛ̀n àaↄ̃ ì tↄ̃ tↄↄlɛwa à lualua, à kà síiↄ̃ se a yã́piↄ fↄ̃o: +Zↄ kpalablea, sↄũ pↄble kãa, +nↄɛ pↄ́ wa zau zãkɛa, zↄ̀ wɛ̃́ndia gↄ̃a a dii zã́ nↄ ũ. +Pↄ́ nɛ́naↄ ku tↄↄlɛ mɛ̀n síiↄ̃, kási aa ↄ̃nↄ vĩ maamaaɛ: +Bↄↄnaↄ dɛ pↄ́ gbãaↄ ũo, kási aaì blɛ kũ̀sũa di saɛɛ. +Ɛ̃n'ui'uinaↄ dɛ pↄzↄ̃ↄↄ ũo, kási aaì bɛkpa gbɛ̀sↄↄuɛ. +Kwaↄ líↄ kía vĩo, kási aaì bↄlɛ zɛ́zɛ gã ń gãoɛ. +Ńyↄ̃ fↄ̃ zↄ̃ kṹ ń ↄo, kási ì e gɛ na kía kpɛ́ saaiɛ. +Pↄ́ mɛ̀n àaↄ̃ ku an bɛa maa, à kà síiↄ̃ se an táa'oa kɛfɛũ: +Nↄ̀ↄmusu pↄ́ dɛ gↄ̃sa ũ nↄ̀bↄↄ guu, ìli pↄ̀ↄbↄzãkɛ pↄeɛo +ń kosa pↄ́ toe bↄo ń blesan giio ń kía pↄ́ kú a zĩgↄ̃ↄ aɛo. +Tó n sↄũyã kɛ̀ zĩasɛa lɛsĩ guu ge tó n vãi làasookɛ̀, ↄku n lɛ́wa, +asa lá wì vĩ disaa í fɛ̃́ à gↄ̃ wàagase ũ, ge lá wì ní kṹ wà fĩ à aubↄ, màa gbɛ̃́ↄ pↄfɛ̃anɛ ì sòleda. +Kí Lemuɛli da lɛdàwà à mɛ̀: +Kpelewaɛ, ma nɛ́? Bↄɛ́, ma nɛ'ia? Àkɛaɛ, nɛ́ pↄ́ ma a lɛkɛ̀ Luawa? +Ńsu ǹ n wo dɛ nↄɛↄ kĩ́io, ńsu zɛ́ pↄ́ ì kíaↄ ↄ̃̀ↄkpa sɛo. +Lemuɛli, vɛ̃ɛá kíaↄ pↄmia no, í gbãaá kpalablenaↄ pↄmia no, +kɛ́ aasu mi ikoyãↄ sã́ńgu, aai yã́gↄ̃gↄ̃ taasideↄnɛ faasaio yã́i. +À í gbãa kpa gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ gaiↄwa, à vɛ̃ɛ kpa pↄsiadeↄwa +aa mi, an taasi i sã́ńgu, an yã'ↄ̃ma aↄ dↄńgu lↄo. +Yã'o gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ́ lɛ́ bebeka gɛ̃ɛ ũ, yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ sãalɛↄnɛ. +Ńsu ǹyↄ̃ nílɛo, yã́kpalɛkɛ a zɛ́wa, taasideↄ ń wɛ̃nadeↄ yãnakpámá. +Démɛ a nↄ ãiade ei? Aà bɛɛɛ dɛ òsoↄla zã̀. +Aà zã́ ìↄ aà náai vĩ ń nↄ̀sɛmɛndooɛ, pↄmaae lí kɛ̃́sãwào. +Maa ìↄ kɛ a zã́ɛ, i kɛ vãi no e a wɛ̃ni lɛ́u. +Ì sãkã ń buao wɛɛlɛ, ì a ↄzĩ kɛ ń pↄnao. +Ì gɛ́ blɛ sɛ́i zã̀ lán gó'ilɛna laatanawa. +Ì fɛlɛ gufɛ̃nɛ à blɛkɛ a uadeↄnɛ, ì zĩ kpaalɛ a wɛ̃́ndiaↄnɛ. +Ì tↄↄlɛ maa wɛɛlɛ lú, ì vɛ̃ɛliↄ pɛ́pɛu ń azĩa bↄ̀ↄ ↄ̃ao. +Ì gbãa dↄ a pi asana ũ, ì gã̀sĩwa bↄbↄ a zĩwa. +Ìↄ dↄ̃ kɛ́ á ɛlɛ e, aà filia ìↄ dↄ gwã́. +Aà ↄ ìↄ pooa àↄ bunkapa kũa, ìↄ kɛ̀ɛ ↄ̃wã ń a ↄnɛo. +Ì ↄ poo wɛ̃nadeↄnɛ, ì ↄlia taasideↄzi. +Ìli ĩ́ampuu vĩakɛ a bɛdeↄ yã́ musuo, asa aà uadeↄ ì ula didikↄ̃aɛ. +Ì zwã̀a wúlɛbↄↄ tã azĩa, aà pↄkasaↄá bàabaa ń zwã̀a gàaluladeↄnɛ. +Aà zã́ ì tↄbↄ faaibokĩi, ìↄ zↄ̃lɛ gudoũ ń bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ. +Nↄɛpi ì pↄlↄgãu kɛ àↄ yía, ì pↄlↄna tã à kpa laatanaↄwa. +Ìↄ gbãa ń gawio daa a pↄkasa ũ, aà kua zia yã́ lí iwãa ka aà pↄao. +Ɔ̃nↄyã ìↄ dↄ aà lɛ́u, ì yãdanɛ́ ń nↄ̀sɛmaao. +Ì wɛ́tɛ a ua yãkɛai, ìli zígbiakɛ à gbasa àↄ pↄbleo. +Aà nɛ́ↄ ì fɛlɛ aa samaa'oɛ̀, aà zã́ ì aà sáaukpa ì mɛ: +Nↄɛ daside ãiavĩ fá, ãma ḿmɛ ń dɛńla píi. +Kákaa maa líↄ náai vĩo, kɛfɛnkɛ ì gɛ̃zɛaɛ, nↄɛ pↄ́ Dii vĩa vĩ ↄ̃ wì aà sáaukpa. +À aà sáaukpa zĩ pↄ́ a kɛ̀ yã́ musu, í aà táasilɛ aà yãkɛa musu gãaɛ. +Làasoode. +Làasoode Davidi nɛ́, Yelusalɛũ kía yã́n kɛ: +Mámɛmaa Làasoode ma mɛ̀: Yãpã búubuu, yãpã búubuu, yã́pii pãɛ. +Bↄ́ ài gbɛ̃nazĩna ì e dṹniau taasi pↄ́ àlɛ kɛ a zĩ píi guuwai? +Kpàiↄ ì gɛ̃, Wueↄ ì su, ń beeo dṹnia ìↄ ku gↄↄpiiɛ. +Ĩatɛ̃ ì bilɛ ì gɛ̃ kpɛ́u, ì wã à ɛa gɛ́ gu pↄ́ a bↄu. +Ĩana ì na gɛↄmidↄkĩi oi, ì liaa su gugbãntoo oi, ìↄ liaaliaa à gɛ́ le à su la. +Swa píi í ìↄ ka ísiauɛ, kási ísia lí pao, ípiↄ i ɛa su swapiↄ miwa. +Pↄ́pii ì ń kpasa, kpasapi yã́ gɛ̃̀ oaa. Gugwaa lí mↄ́ wɛ́wao, yãmaa lí swã́ pao. +Yã́ pↄ́ kú yãa mɛ́ a ɛa àↄ ku lↄ, yã́ pↄ́ wa kɛ̀ yãa ↄ̃ wa ɛa kɛ lↄ. A dafue ku dṹniauo. +Pↄe ku kɛ́ wà mɛ: Pↄ́ dafue gwaa? Aawo! À dↄ̀aa kú wá ãa za zi kↄ̀. +Gbɛ̃́ káauↄ yã́ líↄ dↄ gbɛ̃egu lↄo. Baa gbɛ̃́ pↄ́ aaↄ ku ziaↄ, an yã́ a dↄ gbɛ̃egu gbɛzão. +Ma làasoode ma kɛ Isailiↄ kía ũ Yelusalɛũ. +Ma mɛkpà yã́ pↄ́ wàlɛ kɛ dṹniau píi tàasikaawa, má yↄ̀ɛ ↄ̃nↄ'ↄ̃nↄ, má è Lua zĩ pãsĩ dà gbɛ̃nazĩnaↄnɛ aa kɛ. +Ma yã́ pↄ́ wàlɛ kɛ dṹniau è píi, a píiá pãɛ mɛ́ gugiiyaaɛ. +Pↄ́ fĩaa pooa vĩo, wìli e pↄ́ pↄ́ kɛ̃̀sã nào ń a kĩniↄo. +Ɔ̃ má ò ma nↄ̀sɛu ma mɛ̀: Gwa! Ma ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kpalablè Yelusalɛũ ma ãaↄla píi, ma ↄ̃nↄ ń ma dↄ̃ao wɛbↄ̀ maamaaɛ. +Ɔ̃ ma mɛkpà ↄ̃nↄ asii dↄ̃awa mà sↄũkɛ ń mìsaiyão asii dↄ̃, ↄ̃ má è beeá gugiiyaaɛ lↄ. +Asa ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ ì mↄ́ ń pↄyaa zↄ̃ↄoɛ, mɛ́ wì yã'ↄ̃ma e ń dↄ̃a lɛ́uɛ. +Má ò mazĩawa mà fɛlɛ mà pↄnakɛa lɛ́ gwa, mí namablea dↄ̃, ↄ̃ má è beeá pãɛ lↄ. +Má è yaalↄá sↄũkɛɛ. Pↄnakɛa sↄ̃, bↄ́ ì inɛ́i? +Ma pↄna wɛ̀ɛlɛ vɛ̃ɛmia guu, ma ↄlìa mìsaiyãi, ãma ma làasoo lɛ́ tamanↄ ↄ̃nↄwa, kɛ́ mà yã́ pↄ́ maa gbɛ̃nazĩna lí kɛ dṹnia guu a wɛ̃ni kpòona lɛ́u dↄ̃. +Ma ↄkpà zĩ zↄ̃ↄↄwa, ma kpɛdↄ̀dↄ mazĩaɛ, ma vɛ̃ɛliↄ pɛ̀pɛ kpɛ́lɛkpɛlɛ. +Ma kaaↄ dàda, ma swa saɛↄ kɛ̀kɛ, ma lí pↄ́ wì a bɛ ble bui píi bàbau. +Ma íkalɛkĩiↄ kɛ̀kɛ aaↄ mↄ̀sɛpisi líkpɛpiↄwa. +Ma zↄↄ lùlu gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ, mɛ́ wà ń keeↄ ì ma bɛɛ. Má zuↄ ń pↄtuo keleↄ vĩ dasidasi dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũ ma ãaↄla píi. +Ma ã́nusu ń vuao kã̀aamazi ń kíaↄ àizɛɛↄ ń ń bùsu pↄ́ↄ. Ma lɛ̀sinaↄ sɛ̀ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ, ma nↄ pↄ́ gↄ̃ɛ ì luaiↄ sɛ̀ dasi. +Ma tↄbↄ̀, ma zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũ ma ãaↄla píi, mɛ́ ma gi má ↄ̃nↄ apii guu. +Mi gi mazĩaɛ ń pↄ́ pↄ́ ma wɛ́ blèoo. Mi pↄ́ pↄ́ ma pↄ gbàe to weo. Ma pↄ kɛ̀na ma zĩkɛa píiwa, ↄ̃mɛ ma isimagakpaa píi asea ũ. +Kɛ́ ma wɛtɛ̀ yã́ pↄ́ má kɛ̀ↄzi píi ń isima pↄ́ má gà má kpà a musuo, má è apii pãɛ mɛ́ gugiiyaaɛ, a ài vĩ dṹniauo. +Ɔ̃ ma làasoo tà ↄ̃nↄ ń sↄũkɛo ń mìsaikɛowa. Yã́ pↄ́ wa kɛ̀ za zi bàasio, a kpele kí gɛ̃ɛ a kɛ lↄi? +Má è ↄ̃nↄ ài vĩ dɛ mìsaikɛa lá gupua ìↄ ài vĩ dɛ gusiaawa. +Ɔ̃nↄna wɛ́ ìↄ ku aà aɛ, sↄũ ìↄ bɛ gusiau. Ɔ̃ má è gó doũ mɛ́ a ń bua ḿpii. +Ɔ̃ ma làasookɛ̀ ma sↄ̃u ma mɛ̀: Lá gó doũ mɛ́ a wá bua ń sↄũↄ, bↄ́ ài má e ma ↄ̃nↄwai? Ɔ̃ ma mɛ̀: Beeá yãpãɛ lↄ. +Ɔ̃nↄna yã́ a dↄ gbɛ̃egu dɛ sↄũao, ampii an yã́ a sã gbɛ̃́ↄgu zia. Ɔ̃nↄna ì ga lán sↄũwaɛ. +Ɔ̃ ma sakà ma kuau, asa yã́ pↄ́ wàlɛ kɛ dṹniau píi ì kɛmɛɛ yã'ↄ̃ma ũɛ. Apii pãɛ mɛ́ gugiiyaaɛ. +Ɔ̃ ma sakà zĩ pↄ́ má kɛ̀ dṹniauↄgu píi, kɛ́ má tó ma gɛ̃ɛɛ yã́i. +Démɛ dↄ̃ tó ↄ̃nↄna ge sↄũn aà ũi? Kásile zĩ pↄ́ má kɛ̀ dṹniau ń ↄ̃nↄo a gↄ̃ɛ̀ɛ. Beeá pãɛ lↄ. +Ɔ̃ ma pↄ yà isima pↄ́ má gà má kpà dṹniau píi yã́ musu. +Asa gbɛ̃́ ì zĩkɛ ń ↄ̃nↄo ń dↄ̃ao ń gↄ̃io, ↄ̃ ì to gbɛ̃́ pↄ́ i a kee kɛoɛ a pↄ́ ũ. Beeá pãɛ lↄ, yãvãiɛ maamaa. +Bↄ́ gbɛ̃́ ì e isima pↄ́ a ga kpà dṹniau ń dɛ̃ɛ pↄ́ a kào píi yã́ musui? +Aà kua dṹniau gↄↄpii aà zĩ ì mↄɛ̀ ń yã'ↄ̃mao ń pↄyaaoɛ. Baa gwã́ aà nↄ̀sɛ lí dadoũo. Beeá pãɛ lↄ. +Yã́ pↄ́ maa ń gbɛ̃nazĩnao mɛ́ dɛ aà pↄble, aà imi, aà a zĩ sáaukpa. Má è bee bↄ̀ Lua ↄzĩɛ lↄ. +Lua dↄnlɛ sai démɛ a fↄ̃ pↄble à pↄnakɛi? +Lua ì gbɛ̃́ pↄ́ kàagu gba ↄ̃nↄ ń dↄ̃ao ń pↄnao, ãma Lua ì àizɛɛsɛlɛkãaaa zĩda duunkɛnaɛ, kɛ́ à kpa gbɛ̃́ pↄ́ kàaguwa. Beeá pãɛ lↄ mɛ́ gugiiyaaɛ. +Yã́pii ń a gↄↄoɛ, bↄↄlɛ píi ń a kɛgↄↄo. +Nɛ'igↄↄ ku, gagↄↄ ku, pↄ́tↄ̃gↄↄ ku, a wolɛgↄↄ ku. +Dɛgↄↄ ku, gbã́gbãgↄↄ ku, gboogↄↄ ku, a dↄgↄↄ ku. +Ɔↄlↄgↄↄ ku, yaalↄgↄↄ ku, wɛ̃nakɛgↄↄ ku, kↄ̃̀ↄ'ogↄↄ ku. +Gbɛkↄlɛgↄↄ ku, gbɛkãaagↄↄ ku, bↄ̃̀nↄblegↄↄ ku, a zɛgↄↄ ku. +Pↄwɛɛlɛgↄↄ ku, a ↄkpaigↄↄ ku, ↄdidia pↄ́wa gↄↄ ku, a gbaɛa gↄↄ ku. +Pↄ́gakɛ̃gↄↄ ku, a namigↄↄ ku, lɛkpaaũgↄↄ ku, yã'ogↄↄ ku. +Yenzigↄↄ ku, zangugↄↄ ku, zĩkagↄↄ ku, kálɛa aafia gↄↄ ku. +Bↄ́ ài zĩkɛna ì e taasi pↄ́ a kɛ̀wai? +Ma zĩ pↄ́ Lua dà gbɛ̃nazĩnaↄnɛ aa kɛ è. +Lua tò pↄ́pii maa a gↄↄwa. À kua gↄↄpii làasoo dà gbɛ̃nazĩna sↄ̃u lↄ, kási a fↄ̃ yã́ pↄ́ Lua lɛ́ kɛ za dṹnia daalɛa e a midɛawa gbadↄ̃o. +Má dↄ̃ kɛ́ pↄe maa ń gbɛ̃nazĩnao dɛ aà kua pↄna guu ń maakɛao aà wɛ̃ni lɛ́ulao. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ pↄble, àlɛ imi, àlɛ a zĩ píi sáaukpa, Lua mɛ́ aà gbà. +Má dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ Lua lɛ́ kɛ aↄ ku gↄↄpiiɛ. Wa fↄ̃ pↄe kã́fĩuo, mɛ́ wa fↄ̃ pↄe laouo. Lua kɛ̀ màa, kɛ́ wàↄ a vĩa vĩ yã́iɛ. +Pↄ́ pↄ́ kú tia ku za zi kↄ̀, mɛ́ pↄ́ pↄ́ aↄ ku zia ku yãa lↄ. Lua ì yã́ pↄ́ kɛ̀ yãaↄ gbɛsisi. +Ma yã́ è dṹniau lↄ: Gu pↄ́ dɛ yã́zɛde àↄ kuu, yã́zɛsai mɛ́ kú we, mɛ́ gu pↄ́ dɛ yãmaa àↄ kuu, yãvãi mɛ́ kú we. +Má ò mazĩawa: Lua a yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃maaↄ ń gbɛ̃vãiↄ píi, asa yã́pii ń a gↄↄoɛ, bↄↄlɛ píi ń a kɛgↄↄo. +Má ò ma sↄ̃ guu lↄ: Gbɛ̃nazĩnaↄ ì kɛ màa, Lua a ń yã́wɛ wɛ̃nɛ́, aai dↄ̃ ńzĩawa wa dɛ lán nↄ̀bↄↄwaɛ. +Sĩanaɛ, gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄ, gó doũ mɛ́ a ń bua. Lá nↄ̀bↄ ì ga, màa gbɛ̃nazĩna ì ga lↄ, an wea doũɛ. Gbɛ̃nazĩna dɛ nↄ̀bↄlao, asa yã́pii pãɛ. +Ampii aaì gɛ́ gudoũ, asa ampii aa bↄ̀ bùsutiuɛ, mɛ́ ampii aa ɛa gↄ̃ bùsutipi ũɛ. +Tó gbɛ̃nazĩna nisĩna ì ta musu, nↄ̀bↄ pↄ́ ì ta zĩ́lɛn lò, démɛ dↄ̃i? +A yã́i tò má è yãe maa ń gbɛ̃nazĩnao dɛ aà a zĩ sáaukpalao, asa aà luakpaman we. Démɛ a to aà dↄ̃ yã́ pↄ́ a mↄ aà kpɛi? +Ɔ̃ ma gbãa pↄ́ wàlɛ mↄ gbɛ̃́ↄnɛ dṹniau yã́ gwà lↄ píi. Ma gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ń wɛtãↄ wɛ́'i è, aa nↄ̀sɛninina vĩo. Aa nↄ̀sɛninina vĩo, asa an wɛtãnapiↄ mɛ́ gbãa vĩ. +Ɔ̃ ma mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ gà yãaↄ Lua sáaukɛ̀ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kúↄla, +ãma gbɛ̃́ pↄ́ wi i yãao, i wɛsi vãi pↄ́ wì kɛ dṹniaulɛo sã̀ↄmá ḿpii. +Má è pↄ́ pↄ́ tò gbɛ̃́ ì zĩkɛ à mɛkpawà, kɛ́ à e àↄ dɛ a gbɛ̃́deela yã́iɛ. Beeá pãɛ lↄ mɛ́ gugiiyaaɛ. +Sↄũ ì a ↄ kpaaũ à ibaba. +Kua ń pↄ́ ↄkũ doo ń sↄ̃daadoũo maa dɛ kua ń pↄ́ ↄkũ plao ń isimagakpaao ń gugiiyaaola. +Ɔ̃ ma ɛa yãpã pãle è dṹnia guu lↄ. +Zĩ̀loe ku, a nɛ́ vĩo, a vĩ̀i ge dãuna vĩo. Aà isima lí bao, kási aà àizɛɛ lí mↄ́wào. Dé yã́i àlɛ zĩkɛii? Bↄ́yãi à pↄnakɛa tɛ̃̀ azĩaɛi? Beeá pãɛ lↄ, bↄↄlɛ pãsĩɛ. +Plaa dɛ doũa, asa an taasi ài aↄ maa. +Tó gbɛ̃do lɛ̀lɛ, aà gbɛ̃do a aà sɛ́. Waiyoo gbɛ̃doũna! Tó à lɛ̀lɛ, aↄ sɛna vĩo. +Tó gbɛ̃ↄn plaↄ wúlɛa gudoũ, aa kↄ̃ pusu ma. Kpelewa gbɛ̃doũna a bↄ ĩ́ana yã́ui? +Wì gbãamↄ gbɛ̃doũnaɛɛ, gbɛ̃ↄn plaↄ sↄ̃ aaì zɛ wà giɛ. Bà nian àaↄ̃ lí kɛ̃́ kpaao. +Ɛ̀waaso ↄ̃nↄna taaside maa dɛ kía zi sↄũ pↄ́ lí lɛdama ma lↄola, +baa tó ɛ̀waasopi bↄ̀ dakpɛunakɛ guu ↄ̃ à gↄ̃̀ kía ũ, ge wà aà ì bùsupiu táaa ũn lò. +Má è dṹnia a tɛ kí gɛ̃ɛ ɛ̀waasopizi, +gↄↄ bee aà gbɛ̃́ↄ aaↄ lɛ́ vĩo, gbɛ̃́ pↄ́ a dɛ ń dↄaana ũↄ. Ń beeo gbɛ̃́ pↄ́ aa mↄ gbɛzãↄ aa aà sáaukpao. Beeá pãɛ lↄ mɛ́ gugiiyaaɛ. +Tó n gɛ Lua kpɛ́u, ǹyↄ̃ kú ń laaio. Sↄ̃aaàzi ǹ aà yãma maa dɛ sↄũↄ sa'oa wea, asa an yãdↄ̃sai mɛ́ ì to aa yãvãikɛ. +N lɛ́ su àↄ wãao, ńsu nↄnwãakɛ ǹ yã'o Lua aɛo. Lá a ku musu mɛ́ ń kú zĩ́lɛ, ńsu yã'o dasio. +Lá bↄↄlɛ dasi ì mↄ́ ń nana'oao, màa yã́ dasi bↄlɛa ì mↄ́ ń sↄũyã'oo. +Tó n lɛkɛ̀ Luawa, ńsu ǹ a fĩaboa gágao. Ǹ a fĩabo, asa sↄũↄ yã́ lí kaaàguo. +Lɛkɛa Luawa sai maa dɛ a kɛawà fĩabosaia. +Ńsu to n lɛ́ n dayãuo. Ńsu o sa'onaɛ n zã lɛkɛawaɛo. Ń ye Lua pↄ panzi n yã́pi yã́i, i zĩ pↄ́ ńlɛ kɛ bãdɛ yã̀? +Nana dasi oa ń yã́ dasi bↄlɛao ì mↄ́ ń yãpão. A yã́i tò ǹyↄ̃ Lua vĩa vĩ. +Tó ń è wàlɛ gbãamↄ taasideↄnɛ guei, wàlɛ gínɛ́ ń yã́zɛdeo, wàlɛ yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wao, ńsu to yã́pi dimao, asa bùsupi gbãadeↄ lɛ́ wɛ́tɛkↄ̃iɛ, mɛ́ an gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛ́ wɛ́tɛńzi lↄ. +Ampii aaì bùsupi baa bleɛ, asa kía mɛ́ buaↄ vĩ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye ↄ̃ai lí kã́òo, gbɛ̃́ pↄ́ ye àizɛɛi ài lí mↄ́wào. Beeá pãɛ lↄ. +Tó àizɛɛ lɛ́ kã́fĩ, a blenaↄ ìↄ kã́fĩɛ. Bↄ́ ài a vĩ a diiɛi? Aà wɛbiiwà bàasio. +Zĩgbãakɛna ì i na ma, à pↄblè yↄↄ ge maamaan nò. Ɔde sↄ̃, aà kãa lí tó à i'oo. +Ma yãvãi pãsĩ è dṹniau, gbɛ̃e zɛtà a ↄdalɛ, à azĩa kpà ĩai, +ↄ̃ à bↄↄlɛ vãi kɛ̀ò, aà àizɛɛ mìdɛ píi. Kɛ́ à nɛgↄ̃ɛ ì, a pↄe vĩ à toɛ̀ lↄo. +Gbɛ̃nazĩna ì bↄ a da gbɛɛu puiziɛ. Lá à mↄ̀, màa ì ɛa ta lↄ, ìli a zĩ àie e sɛ nà a ↄzĩ à tàòo. +Yã́ɛ beeá yãvãi pãsĩɛ lↄ. Lá gbɛ̃́ mↄ̀, màa ì ɛa ta lↄ. À isima ga kpà, à gugiiyàɛ, bↄ́mɛ gↄ̃̀ɛ̀i? +Bee gbɛa à a gↄↄ mↄaokɛ̀ gusiau ń pↄyaa zↄ̃ↄo ń gyão ń pↄfɛ̃o. +Ɔ̃ má è a maa ń gbɛ̃nazĩnao aà pↄble, aà imi, aà zĩ pↄ́ a kɛ̀ ń taasio dṹniau a wɛ̃ni kpòona pↄ́ Lua aà gbà lɛ́u sáaukpa, asa aà luakpaman we. +Bee gbɛa tó Lua gbɛ̃́ kà ↄdawa ń àizɛɛo, mɛ́ à aà gbà zɛ́ aà pↄnakɛò, aà zɛ ń a luakpamao, aà a zĩ sáaukpa. Lua mɛ́ aà gbà. +Ìliↄ làasookɛ a wɛ̃ni gesenawa mↄ̀ↄmↄↄ lↄo, asa Lua mɛ́ yãmàwà ń pↄnao. +Ma vãi è dṹnia guu lↄ, à tↄ̃̀ gbɛ̃nazĩnaↄwa. +Lua gbɛ̃́ kà ↄdawa, à aà gbà àizɛɛ ń bɛɛɛo, a pↄ́ pↄ́ dɛ àↄ a ni vĩ píi vĩ, ↄ̃ Lua i to à pↄnakɛ̀òo, gbɛ̃pãle mɛ́ gↄ̃̀ vĩ. Beeá pãɛ, yãvãi pãsĩɛ. +Tó gbɛ̃́ nɛ'ì mɛ̀n basↄo mɛ́ à zikũ̀ táotao, baa ń aà gɛ̃gɛ̃akɛo, tó i e pↄnakɛ̀ a guuo, tó à gà mɛ́ aà vĩa kpɛlaao, nɛ́ pↄ́ wa ì gɛ̀ sã̀ↄwà. +Asa nɛ́pi mↄ̀ pãɛ, ↄ̃ à tà gusiau, aà tↄ́ gↄ̃̀ balau. +Baa kɛ́ i ĩatɛ̃ eo mɛ́ a yãe dↄ̃o, à niɛ è dɛ ↄdepia. +A dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú wɛ̃̀ ↄ̀aa kwi pↄnakɛsaila. Aali gɛ́ gudoũ ḿpiio lé? +Gbɛ̃nazĩna isima pↄ́ a gà lɛ́ kpá, à pↄ́ e da lɛ́ɛ yã́ɛ, kási aà gbɛɛ lí kã́o. +Bↄ́ ↄ̃nↄna dɛò sↄũai? Bↄ́ ài yãkɛa a zɛ́wa ì i taasideɛi? +Pↄnakɛa ń pↄ́ pↄ́ ń vĩo maa dɛ a pãle nidɛaa. Beeá pãɛ lↄ mɛ́ gugiiyaaɛ. +Pↄ́ pↄ́ kɛ̀ yãa tↄ́ vĩ kↄ̀, mɛ́ wa dↄ̃ lá gbɛ̃nazĩna dɛ. Gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ lɛkpaakɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ a gbãa dɛalaoo. +Yãbↄlɛ dasi ì yãpã kↄ̃́. Bↄ́ ài bee vĩ gbɛ̃́ɛi? +Démɛ dↄ̃ pↄ́ pↄ́ maa ń gbɛ̃nazĩnao aà wɛ̃ni gii kpòona pↄ́ ì gɛ̃ lán uenawa guui? Démɛ a fↄ̃ yã́ pↄ́ a kɛ aà kpɛ dṹnia guu oɛ̀i? +Tↄ́ na maa dɛ tulale bɛɛɛdea, mɛ́ gagↄↄ maa dɛ igↄↄa. +Gɛ̃a ua pↄ́ wàlɛ gɛwiipɛu maa dɛ gɛ̃a ua pↄ́ wàlɛ dikpɛkɛula, asa gbɛ̃́pii midɛan we, mɛ́ a maa gbɛ̃́ pↄ́ kúↄ yã́pi da. +Wɛ̃nakɛa maa dɛ yáalↄaa, oosisia gbɛa nↄ̀sɛ ì wee. +Ɔ̃nↄna laai ìↄ ku ua pↄ́ wàlɛ ↄ́ↄlↄuwa. Sↄũ laai ìↄ ku ua pↄ́ wàlɛ pↄnakɛuwaɛ. +Ɔ̃nↄna n lelea yãdaa maa dɛ swã́sɛa sↄũ n táasilɛaia, +asa sↄũↄ yaalↄ dɛ lán kù tɛ́ pũnaa kĩnauwaɛ. Beeá pãɛ lↄ. +Gbãa mↄa gbɛ̃́ↄnɛ ì to ↄ̃nↄna sↄũkũɛ, mɛ́ gbagusaɛ ì gbɛ̃́ ↄ̃̀ↄkpaɛ. +Yã́ midɛa maa dɛ a fɛlɛaa, sùuu maa dɛ kàamaia. +Ńsu to n pↄ lí pa àao, asa sↄũ mɛ́ ìↄ pↄfɛ̃ vĩ. +Ńsu yãgbɛa ǹ mɛ bↄ́yãi yãagↄↄ maa dɛ tiaaio, asa yãlaa bee taaá ↄ̃nↄyã no. +Ɔ̃nↄá pↄmaaɛ lán túbiwa, a ài vĩ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ĩatɛ̃ eↄnɛ píi. +Ɔ̃nↄá kpanziɛɛ, lá ↄ̃a dɛ kpanziɛ ũwa, mɛ́ dↄ̃a àin kɛ: Ɔ̃nↄnaↄ ↄ̃nↄ ì ń misi. +Làasookɛ Lua yãkɛaↄwa. Démɛ a fↄ̃ pↄ́ pↄ́ a kɛ̀ kolea pooi? +Tó gↄↄ na mↄ̀ma, pↄnakɛò. Tó gↄↄ vãiɛ sↄ̃, làasookɛ, Lua mɛ́ kɛ̀ píi, kɛ́ gbɛ̃e su àↄ a zia dↄ̃o yã́i. +Ma wɛ̃ni giiɛ bee guu ma yã́ɛ beeↄ è píi. Ma gbɛ̃maa è à gà a maakɛa guu, mɛ́ ma gbɛ̃vãi è àlɛ gɛ̃gɛ̃ a yãvãikɛa guu. +Ńsu to n maakɛa gɛ̃agɛ̃o, ńsu to n ↄ̃nↄ gɛ̃agɛ̃o. Bↄ́yãi ńyↄ̃ yã́yia nzĩawai? +N vãi su gɛ̃agɛ̃o, ńsu ǹyↄ̃ sↄũo. Bↄ́yãi ńyↄ̃ ga kpóoi? +A maa ǹyↄ̃ yã́ mɛ̀n plapiↄ kũaɛ, ńsu ↄkpaio, asa gbɛ̃́ pↄ́ Lua vĩa vĩ ì yã́piↄ zɛ́ e píiɛ. +Ɔ̃nↄ ì to ↄ̃nↄna gbãa àↄ dɛ wɛ̃́lɛ gbãade gbɛ̃ↄn kwiↄla. +Gbɛ̃maa pↄ́ ìↄ yãmaakɛ mɛ́ ìli duunakɛo ku dṹniauo. +Ńsu swã́sɛ yã́ pↄ́ wàlɛ ozi píio, kɛ́ tó n zĩkɛna lɛ́ n ká, ńsu mao yã́i. +Asa ń dↄ̃ nzĩawa, kɛ́ mpi sↄ̃ n gbɛ̃́ↄ kà dasi. +Ma wɛtɛ̀ yã́ beeↄi ↄ̃nↄ'ↄ̃nↄ píi, ma mɛ̀ má ↄ̃nↄkũ, ↄ̃ à zã̀kũmanↄ. +Ɔ̃nↄ kúkĩi zã̀, a asii zↄ̃ↄ maamaaɛ, démɛ a fↄ̃ bↄwài? +Ma ↄ̃nↄ ń yã́pii mio tàasikà, má yↄ̀ɛ kɛ́ mà e dↄ̃, mí yãvãikɛa dↄ̃ sↄũkɛ ũ, mí sↄũkɛ dↄ̃ mìsaikɛ ũ. +Má è nↄɛ pↄ́ dɛ bai ũ, aà sↄ̃á mↄmusunaɛ, mɛ́ aà ↄↄá mↄdaonaɛ, aà yã́ ì ma pↄ ya dɛ gaa. Gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ kà Luagu ì pili nↄɛpiwa, ãma nↄɛpi ì duunkɛna kũɛ. +Mámɛmaa Làasoode ma mɛ̀: Yã́ pↄ́ ma bↄwà gwa. Kɛ́ málɛ yã́ gwa zɛ́zɛ mà e a midↄ̃, +gↄↄ pↄ́ málɛ wɛɛlɛ málɛ eo, ma gↄ̃ɛ bɛɛɛde è mɛ̀ndo gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ guu, ãma baa mɛ̀ndo mi nↄɛ bɛɛɛde e ń guuo. +Yã́ pↄ́ ma bↄwàn kɛ: Lua gbɛ̃nazĩnaↄ kɛ̀ nↄ̀sɛpuadeↄ ũɛ, ↄ̃ aa pɛ̀lɛpɛlɛ kↄ̃ni zɛ́u. +Démɛ dɛ lán ↄ̃nↄnawai? Démɛ yã́ↄ bↄↄlɛ dↄ̃i? Ɔ̃nↄ ì gbɛ̃nazĩna oa weeɛ̀, ì oa pãsĩ lilɛ. +Misiilɛ kía yã́ɛ, asa n lɛkɛ̀wà ń Lua tↄ́oɛ. +Ńsu wã ǹ go aà aɛo, ńsu ǹyↄ̃ yã́ pↄ́ lɛ́ kɛɛ̀ ĩ́i kṹkũao, asa a yã́ pↄ́ kàagu kɛ píiɛ. +Lá kía yã́ mɛ́ zɛvĩ, démɛ a fↄ̃ oɛ̀, bↄ́ ńlɛ kɛ weii? +Gbɛ̃́ pↄ́ misìilɛɛ̀ a ĩa eo, gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄ a a gↄↄ ń a kɛkɛáo dↄ̃. +Yã́pii a gↄↄ ń a kɛkɛáo vĩɛ, baa tó taasi lɛ́ tↄ̃́ gbɛ̃́wa gbã́ugbãu. +Lá gbɛ̃e zia dↄ̃o, démɛ a fↄ̃ ya��́ pↄ́ a mↄ oɛ̀i? +Gbɛ̃e a wɛ̃ni kũa gbãa vĩo, màa gbɛ̃e a fↄ̃ à a gagↄↄ sɛ sↄ̃òo. Wìli e bↄ̀ sosau zĩgↄↄo, màa vãi lí a kɛnaↄ gbaɛo. +Kɛ́ ma yã́ pↄ́ wàlɛ kɛ dṹniau wàaipà píi, má è gbɛ̃nazĩna ì gbãablemá à ĩakpańzi. +Ɔ̃ ma vãikɛna pↄ́ wàlɛ ń vĩↄ è. Gbɛ̃́ↄ bↄ̀ Lua kpɛ́u, aa mↄ̀ ń tↄnasì wɛ̃́lɛ pↄ́ aa ń yãkɛaↄ kɛ̀u guu. Beeá pãɛ lↄ. +Tó wi ĩada dàakɛnawa kpakpao, a yã́ ì to gbɛ̃nazĩna zɛò a sↄ̃u à vãikɛ sↄ̃ɛ. +Baa tó duunkɛna dàakɛ̀ gɛ̃n basↄo mɛ́ à gɛ̃̀gɛ̃, má dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ Lua vĩa vĩ aalɛ misiilɛɛ̀ↄ dáama dɛaàla. +Vãikɛnaↄ aaↄ dáamavĩo, kɛ́ aa Lua vĩa vĩo yã́i, an gↄↄ a gbã̀akũ lán uenawao. +Yãpã pãle lɛ́ kɛ dṹniau. Yã́ ì gbɛ̃maa le lán vãikɛnan aà ũwa, yã́ ì vãikɛna le lán gbɛ̃maan aà ũwa. Ma mɛ̀ beeá pãɛ lↄ. +Mi pↄnakɛa sáaukpa, asa a maa ń gbɛ̃nazĩnao dṹniau aà pↄble, aà imi, aà pↄnakɛ, pↄnapi i dↄaaɛ̀ aà zĩkɛa guu lá Lua aà gbà aà wɛ̃ni lɛ́u dṹnia guuɛ. +Ma mɛkpà ↄ̃nↄkũawa, ↄ̃ ma bↄↄlɛ pↄ́ wàlɛ kɛ dṹniau, kɛ́ i lí na ń wɛ́uo fãanɛ ń gwãasĩnao wàaipà. +Má è Lua tò gbɛ̃e a fↄ̃ yã́ pↄ́ lɛ́ kɛ dṹniau dↄ̃o. Baa tó gbɛ̃́ kpálɛkɛ̀i maamaa, a a midↄ̃o. Baa tó ↄ̃nↄna mɛ̀ á dↄ̃, a fↄ̃ bↄwào. +Ma beeↄ wàaipà píi, ↄ̃ ma zɛò kɛ́ gbɛ̃maaↄ ń ↄ̃nↄnaↄ ń ń yãkɛaↄ ku Lua ↄzĩɛ. Gbɛ̃e líↄ dↄ̃ tó wàↄ yeazi ge wàↄ zaagu gbɛzão. +Yã doũ mɛ́ lɛ́ gbɛ̃́pii dã́, gbɛ̃́ dↄ̀ↄdeↄ ń gbɛ̃́ dↄ̀ↄsaiↄ, gbɛ̃maaↄ ń gbɛ̃vãiↄ, gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaↄ ń gbãlɛnsaiↄ, sa'onaↄ ń sa'onsaiↄ. Lá a dɛ ń gbɛ̃maao, màa a dɛ ń duunkɛnaↄ. Lá a dɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ wa sì ń Luaoↄ, màa a dɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa a oa vĩa vĩↄ. +Yãvãi pↄ́ ì kɛ dṹniau píin kɛ: Yã doũ ì gbɛ̃́pii le. Vãi kↄ̃̀ gbɛ̃nazĩnaↄ sↄ̃u, mìsaiyã mɛ́ ì dↄaanɛ́, a gbɛa aaì ta gɛↄ guu. +Gↄↄ pↄ́ gbɛ̃́ bɛ̃́ɛ, ìↄ tãmaa vĩɛ. Baa se gbɛ̃ bɛ̃́ɛ sã̀ↄ nↄ̀ↄmusu gɛwa. +Gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ dↄ̃ kɛ́ wa ga, gɛↄ sↄ̃ aa pↄe dↄ̃o. Aa àie vĩ lↄo, an yã́ a dↄ gbɛ̃egu lↄo. +An yea gbɛ̃́zi ń ń zaa gbɛ̃́guo ń ń dɛnlawɛɛlɛao gɛ̃̀zɛan we kↄ̀. An bàa aↄ kú ń yã́ pↄ́ lɛ́ kɛ dṹniauo bau lↄo. +Gɛ ǹ pↄble ń pↄnao, vɛ̃ɛmi ń yaalↄo, asa Lua n yãkɛapiↄ sáaukpà kↄ̀. +Ǹyↄ̃ ula pua daa gↄↄpii. Ńsu líↄ ku nísidↄↄa n miwa saio. +Dṹnia ble ń n na yenzideo n wɛ̃ni gii pↄ́ Lua kpàma dṹniau lɛ́u, asa n luakpaman we gↄↄ pↄ́ n isima gà ńlɛ kpá dṹniau. +Zĩ pↄ́ ń è n ↄkpàwà, mɛkpawà n gbãa lɛ́u, asa zĩ ge làasoo ge dↄ̃a ge ↄ̃nↄ ku bɛdau, gu pↄ́ ńlɛ táuo. +Má è dṹnia guu lↄ kɛ́ bakpaaĩbleaá kàsakasa yã́ɛ adoo, zĩbleaá nɛgↄ̃nkɛyãɛ adoo, pↄbleaá ↄ̃nↄyãɛ adoo, àizɛɛ'eaá wɛzɛ̃yãɛ adoo, na ń gbɛ̃́ↄá ladↄ̃yãɛ adoo, asa gↄↄ vãi ń kìsiao ì gbɛ̃́pii leɛ, +mɛ́ gbɛ̃e gↄↄ pↄ́ vãi a a le dↄ̃o. Lán kpↄ pↄ́ sì táalu guuwa, lán bã pↄ́ fíi aà kũ̀wa, màa gu ì dↄ gbɛ̃́ɛ vãivãi, ì aà kũ kã́ndo. +Ma ↄ̃nↄe taa è dṹniau, a yã́ ma kũ gbãa. +Wɛ̃́lɛ kú yãa a gbɛ̃́ↄ dasio, ↄ̃ kía gbãadee mↄ̀ lɛ́lɛiwa, à koezↄ̃̀i. +Gↄ̃ɛ taaside ↄ̃nↄnae ku wɛ̃́lɛpi guu, a fↄ̃ wɛ̃́lɛ bↄ ń a ↄ̃nↄo, ãma gbɛ̃e i aà yãdao. +Ɔ̃ ma mɛ̀ ↄ̃nↄ dɛ gbãaa, ãma wì saka taaside ↄ̃nↄuɛ, wìli aà yãdao. +Ɔ̃nↄna yã́ pↄ́ wà swãdↄ̀i niɛniɛ maa dɛ sↄũↄ dↄaana zↄakaala. +Ɔ̃nↄ ì mↄ́ ń maao dɛ gↄ̃kɛbↄↄla, ãma duunkɛna mɛ̀ndo ì yãmaa zↄ̃ↄ ↄ̃̀ↄkpaɛ. +Ũsĩn gɛↄ ì to tulalekɛna nísi gĩ ĩ́ikũ, sↄũkɛ yↄↄna ì gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄ ń bɛɛɛo vĩ tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa. +Ɔ̃nↄna làasoo ì ta ↄplaai, sↄũ pↄ́ ì ta ↄzɛɛi. +Baa tó sↄũ bɛ zɛ́u, aà ↄ̃nↄ ìↄ kɛ̃́sãwàɛ, ì to gbɛ̃́pii a mìsaikɛ dↄ̃. +Tó gbãade pↄ pànzi, ńsu go n tíao. Kua n laaiwa ì láka tàae zↄ̃ↄa. +Ma yãvãie è dṹniau, a dɛ gbãade zãa yã́wa ũɛ. +Wì sↄũↄ kpa kpala gbiau dasi, mɛ́ ↄdeↄ ìↄ ku kpala yãfũnau. +Ma zↄↄ è di sↄ̃́ kpɛ, mɛ́ wɛ̃́ɛↄ bɛ kɛ̀sɛ lán zↄↄwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ɛyↄ̃ a zu a guu, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gĩ gboo, mlɛ̃ a aà só. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gbɛwi, gbɛ a aà kɛ'ĩa, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lipaa, lí a aà kaikɛ. +Tó mↄo lɛnao, mɛ́ wi a lɛkɛo, sema ǹ gã̀sĩwa bↄbↄwà ń gbãao, ãma ↄ̃nↄ ì to wà zɛ'eɛ. +Tó mlɛ̃ bↄn'ãa kɛ̀ a kↄ̃̀ↄ'onaɛ à aà sò, a ài vĩ a guu lↄo. +Ɔ̃nↄna lɛgbɛ'i na, ãma sↄũ lɛ́ ì aà kaalɛɛ. +Ì na yã'owa sↄũsↄũ, ì a midɛ ń mìsaiyãvãio, +asa sↄũ ì da yãaɛ. Lá gbɛ̃e yã́ pↄ́ a mↄ dↄ̃o, démɛ a fↄ̃ yã́ pↄ́ a kɛ aà kpɛ oɛ̀i? +Sↄũ zĩ ì aà kpasa, ↄ̃ ìliↄ wɛ̃́lɛ zɛ́ dↄ̃o. +Waiyoo bùsu pↄ́ a kía dɛ ɛ̀waasona ũ, mɛ́ aà ìwaↄ ìↄ blɛ gbɛ̃ kↄↄ. +Násaa bùsu pↄ́ a kíaá kíabuiɛ, mɛ́ aà ìwaↄ ì pↄble a gↄↄwa gbãakãfĩa yã́i, i kɛ idɛkɛa yã́i no. +Tó gbɛ̃́ màa vĩ, aà kpɛ́ zaↄ ìↄ wozuzuaɛ, tó à ↄkpà a sì, aà kpɛ́ ì ibↄ. +Wì blɛ zↄ̃ↄ kɛ pↄnakɛa yã́iɛ, vɛ̃ɛmia ì mↄ́ ń yaalↄo, ãma ↄ̃a mɛ́ ì mↄ́ ń a píio. +Ńsu kía sↄ̃́sↄ̃o, baa n nↄ̀sɛu, ńsu ↄde kao, baa n kpɛa, asa bã a yã́pi sɛ́lɛ gɛ́ siuinɛ́ɛ. +Ɔzↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ blɛi, gↄↄewa ńyↄ̃ e lↄ. +Biilɛ gbɛ̃ↄn soplaↄnɛ ge swaaↄ̃, asa ń músi pↄ́ a bùsu le dↄ̃o. +Tó luabɛsiana pà ń ío, ì ma tↄↄlɛ lou ũɛ, tó lí lɛ̀lɛ gukpɛ ge bɛ'aɛn nò, gu pↄ́ à lɛ̀lɛu, we ìↄ wúlɛu. +Gbɛ̃́ pↄ́ a wɛ́ dↄ ĩ́anai lí pↄ́tↄ̃o, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ luabɛsia gwa lí pↄkɛkɛo. +Lá ń wɛ̃nibↄkĩi ge nɛ́ daalɛa nɛasakpɛu dↄ̃o, ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ Lua Pↄ́piikɛna yãkɛa dↄ̃o. +Pↄ́tↄ̃ kↄↄ, ńsu ↄkpa n kùɛ oosio, asa ń dↄ̃ a kpele mɛ́ a kɛ báaa vĩo. Kɛ́ bee yã̀, ge kee yã̀, ge aaↄ maa ḿpii yã̀, ń dↄ̃o. +Gupua na, mɛ́ wɛsia ĩatɛ̃lɛ ì káńgu. +Lá gbɛ̃́ wɛ̃ni lɛ́ gɛ́ lɛ́u, aà pↄnakɛu píi. Ń beeo aà làasookɛ gusia gↄↄↄwa, asa aaↄ dasiɛ. Yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ píi pãɛ. +Ɛ̀waaso, pↄnakɛ n ɛ̀waasogↄↄ, to n pↄ kɛ n ɛ̀waasogↄↄwa na. Yã́ pↄ́ n pↄ gbà kɛ, tɛ yã́ pↄ́ kàngui, ãma apii guu ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ Lua a yã́kpalɛkɛnnↄ. +Ńsu to n pↄ yao, ǹ n gu'ĩaↄ bↄnla, asa ɛ̀waasokɛ ń mikã siao ì gɛ̃zɛaɛ. +To n Kɛna yã́ dↄngu n ɛ̀waasogↄↄ e gu àↄ gɛ́ dↄinɛ vãi, e wɛ̃ pↄ́ ńyↄ̃ mɛ n pↄ nawào aↄ gɛ́ kái. +To aà yã́ dↄngu e ĩatɛ̃ ń gupuao àↄ lao, e mↄvua ń saanaↄ aaↄ siakũ, e loumaa gbɛa gu weesai àↄ gɛ́ mↄ́i. +Gↄↄ bee n ↄↄ lualua, n gbáↄ koo, n pↄ́sobↄↄ kã́mabo kɛ́ aa dasi lↄo, n gugwabↄↄ gu'e ń tↄ́ↄnau dã̀adãa. +N lɛ́ aↄ kpaaũa gãaɛ, wísilↄgbɛ kↄ̃fĩ a busɛkũnɛ. Bãↄ wii a n vu iu, mɛ́ nɛnↄɛnaↄ lɛ a kɛnɛ busɛ. +Ńyↄ̃ vĩakɛ gulɛsĩɛ ń bɛa zɛ́ guuo, n mikã a pu lán gyavuwa. Ńyↄ̃ nzĩa gálɛ lán kwa táa'oawa, pↄe a n mɛ fɛlɛ lↄo, asa gbɛ̃nazĩna ì gɛ́ a gɛ́kĩiɛ, ↄ̃ ↄↄlↄnaↄ ìↄ bɛ gãaɛ. +To n Kɛna yã́ dↄngu e n ã́nusu ba àↄ gɛ́ kɛ̃́i, e n vua ta àↄ gɛ́ kpàolokũi, e n nibↄna lo àↄ gɛ́ wíwii, e n lↄ̀ↄ wuluu àↄ gɛ́ ɛ́i, +e n bùsuti à ɛa àↄ gɛ́ gɛ̃i tɛ̃́ɛnau, gu pↄ́ à bↄ̀u, e n nisĩna àↄ gɛ́ tái Lua pↄ́ kpàma kĩ́i. +Mapi ma Làasoode ma mɛ̀: Yãpã búubuu, yã́pii pãɛ. +Bee gbɛa lá Làasoodepi ↄ̃nↄ, à dↄ̃a dàdanɛ́. À làasookɛ̀ à kpálɛkɛ̀ yã́ↄi, ↄ̃ à yáasiↄ kɛ̀kɛ dasi. +À kpálɛkɛ̀ yãmaai, ↄ̃ à yã́piↄ kɛ̃̀ a zɛ́wa, mɛ́ sĩanaɛ. +Ɔ̃nↄnaↄ yã́ↄ dɛ lán gése pↄ́ wì lɛ́ sↄ̃́uwaɛ, an yã'onɛↄ dɛ lán kusa pↄ́ wa pà gíũgiũↄwaɛ. Sãdãn mɛ̀ndona mɛ́ dànɛ́. +Ma nɛ́, laaika, ńsu yãe kã́fĩuo. Wì taalaↄ bↄ dasidasi a lɛ́ vĩo, mɛ́ kyokɛa zↄ̃ↄ ì mɛ kpasaɛ. +Wà apii mà, a midɛan kɛ: Vĩakɛ Luaɛ, níↄ aà yãdilɛaↄ kũa, asa gbɛ̃́pii yã́n we. +Lua a yã́kpalɛkɛwanↄ wá yã́ píiwa, baa asiiyã, a maa ge a vãin nò. +Salomↄↄ lɛ. +Lɛↄ mide pↄ́ Salomↄↄ dà. +Lɛ́pɛ ma lɛ́wa, asa n yeamazi na dɛmɛɛ vɛ̃ɛa. +N tulaleↄ gĩ na. N tↄ́ na lán tulale lɛ́kulɛa gĩwa. Bee yã́ mɛ́ tò wɛ̃́ndiaↄ yenzi. +Ma sɛ wà ta kpakpa. Kí, gɛ̃manↄ n kpɛ́u. Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ Kí, wálɛ pↄnakɛ n yã́ musu, wálɛ yasenapa, wá n yeańzi na bo dɛ vɛ̃ɛa. Nↄɛ Aaìↄ yenzi a zɛ́wa. +Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ, má sia mɛ́ má kɛfɛũ. Má sia lán Kedaa zwã̀akpɛↄwa, má kɛfɛũ lán Salomↄↄ kpɛ́ zwãaↄwa. +Ásu àↄ ma gwa ma siakɛ yã́io, ĩatɛ̃ mɛ́ ma lɛ. Ma dãↄↄ pↄ pàmaziɛ, ↄ̃ aa ma da vɛ̃ɛbugwaa zĩu. Mi e ma azĩa pↄ́ kɛ̀kɛo. +N gbɛ̃́ pↄ́ ma nisĩna yenzi, ǹ n sãↄ dã́dãkɛkĩi omɛɛ. Mákĩi ni to aa ĩatɛ̃ dɛui? Bↄ́yãi máↄ ku n gbɛ̃́ↄ sã waiↄ saɛ sã́sãai? +N gbɛ̃́ pↄ́ n nↄankɛ dɛ nↄɛↄla píi, tó ń gupi dↄ̃o, tɛ sãↄ iai, ní n blenɛↄ dã sãdãnaↄ bòo saɛ. +Ma gbɛ̃na, ń kɛfɛũmɛɛ lán Falaↄ̃ↄ sↄ̃da pↄ́ ì godↄnɛ́ↄ dowa. +N gɛɛↄ maa, n swã́liↄ n sɛ, n ↄ̃nɛɛↄ kↄ̃sì ń n nↄɛo. +Wá swã́liↄ pinɛ ń vuao, wí ã́nusu pɛ́lɛpɛlɛu. +Gↄↄ pↄ́ kía gɛngɛsɛkɛa, ma tulale gĩ dↄ. +Ma yenzide dɛmɛɛ lí'ↄ gĩnana pↄ́ looa ma yↄ̃́ taau ũ. +Ma yenzide dɛmɛɛ ãyã ligↄ̃n vude pↄ́ wà bↄ̀ò Ɛ̃ngɛdi vɛ̃ɛbua ũɛ. +Ma gbɛ̃na, ń kɛfɛũ fá! N wɛ́ kɛfɛũ lán felen wɛ́wa. +Ma yenzide, ń kɛfɛũ fá! N zɛa maa! Wá wúlɛkĩiá sɛ̃̀bↄlↄɛ, +wá kpɛ́ zaↄá sɛdɛ líↄnɛ, wá kpɛ́ bala líↄá pɛ̃liↄnɛ. +Má dɛ lán Salↄna nàalɛvuwa, lán guzulɛ sũmaavuwa. +Lá lávu kɛfɛna dɛ lɛↄ guu, màa ma gbɛ̃na dɛ wɛ̃́ndiaↄ guu. +Lá mao lí dɛ líkpɛu, màa ma yenzide dɛ ɛ̀waasoↄ guu. Zↄ̃lɛa a uenai ì kamagu, a bɛ blea ì kɛmɛɛ na. +À gɛ̃̀manↄ a pↄnablɛblekpɛu, aà dàlapoo pooamala báasɛ̃ ũ. +À vɛ̃ɛbɛ gii kpaa kɛ́ mà yɛ̃̀ɛɛ e, à ma gba mao kɛ́ ma mɛ su, asa aà báasɛ̃ lɛ́ ma gyãkɛɛ. +Aà ↄzɛɛ ku ma mi zíɛ, aà ↄplaa liaamazi. +Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ, ma naɛ́ tueↄ ń zↄ̃́tɛ̃naↄzi, ásu dúsakũkpawɛ̃ɛo, ásu wá báasɛ̃ gbooo e a lɛ́ ká. +Ma yenzide kĩ́i ma, àlɛ mↄ́, à vĩ̀ lɛ́ pɛ́lɛpɛlɛ gbɛ̀sĩsĩↄwa, àlɛ bàalɛ sĩ̀sĩ musu, àlɛ vĩvĩ. +Ma yenzide dɛmɛɛ lán tue ge bùasanawa. À aà gwa zɛ wá kpɛ́ kpɛ. Àlɛ wɛ́kpalɛ fɛnɛntiu, àlɛ gugwagwa a mↄↄ zãnguo. +Ma yenzide yã'òmɛɛ à mɛ̀: Kía Ma gbɛ̃na kɛfɛna, fɛlɛ wà gɛ́, +asa lou làa, buziɛ gɛ̃̀zɛa. +Pↄ́pii lɛ́ vukɛ tↄↄlɛwa, lɛsigↄↄ kà, felenkↄpunaↄ ↄ́ lìgua wá bùsuu. +Kaadↄɛnliↄ nɛ́ sɛ̃́ia dàalɛ, vɛ̃ɛliↄ vukɛ̀, a gĩ lòo. Ma gbɛ̃na kɛfɛna, fɛlɛ wà gɛ́. +Ma felena, ń pɛ gbɛ̀sↄↄu n ulɛkĩi. To ma n wɛgwa, to ma n lↄↄ ma, asa n lↄↄ na, mɛ́ n oa kɛfɛũ kɛ̀ zài. +À gbɛ̃gbonaↄ kṹkũwɛ̃ɛ, gbɛ̃gbon kelepiↄ, aalɛ wá vɛ̃ɛbuↄ ásookɛɛ, wá vɛ̃ɛ pↄ́ lɛ́ vukɛpiↄ. +Ma yenzideá ma pↄ́ɛ, mɛ́ aà pↄ́n ma ũ, àlɛ pↄble sũmaavuↄ guu. +Ma yenzide, e gu àↄ gɛ́ dↄi, e guwɛ àↄ gɛ́ kɛ̃́i, ɛa ǹ kɛ lá tue ge bùasan bↄlↄna ì kɛ gbɛ̀sĩsĩↄwawa. +Ma wɛ́ dↄ ma yenzidezi gwãasĩna ma wúlɛkĩi, ma aà wɛ̀ɛlɛ, mi aà eo. +Má fɛlɛ gɛ́ zɛaↄ kɛɛlɛi saɛ, mí gbɛ̃́ pↄ́ ma nisĩna yeipi wɛɛlɛ gãaɛↄ. Ɔ̃ ma aà wɛ̀ɛlɛ, mi aà eo. +Gudↄ̃anaↄ bↄ̀a, kɛ́ aalɛ bɛbɛ wɛ̃́lɛu, ↄ̃ ma mɛ̀: A gbɛ̃́ pↄ́ ma nisĩna yei è lae? +Kɛ́ ma gɛ̃má gↄ̃̀ↄ, ma bↄ gbɛ̃́ pↄ́ ma nisĩna yeipiwa. Ma aà kũ̀, mi we ma aà gbàɛ lↄo e ma gɛ gɛ̃aànↄ ma dakpɛu e kpɛa pↄ́ à ma nↄsìu. +Démɛ bↄ̀ gbáau, àlɛ mↄ́ lán tɛluwa keei? À lí'ↄ gĩnana tulaletikàtɛa ń laatanaↄ pↄ́ gĩnanaↄ píi. +Salomↄↄ mákɛlɛ gwa kɛ, gↄ̃saↄ liaai gbɛ̃ↄn bàaↄ̃ Isaili nɛgↄ̃naↄnɛ. +Aa fɛ̃ndaↄ kũa ḿpii, zĩ̀kan saↄnɛ! An baade fɛ̃nda looa gwãasĩn yã́ↄ yã́i. +Kí Salomↄↄ a sɛbↄpi kɛ̀ ń Libã bùsu líoɛ. +A lipɛlɛↄá ã́nusuɛ, a kpɛnakĩiá vuaɛ. Zwã̀a gàalulade kpa a zↄ̃lɛkĩia, a guuá Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ yeanzi ↄgbɛɛ. +Siↄna nɛnↄnaↄ, à bↄlɛ à mↄ́ kí Salomↄↄ gwa, a a kíakɛfua kpaa. Aà da mɛ́ kpàɛ̀ aà nↄsɛzĩ, gↄↄ pↄ́ aà nↄ̀sɛ lɛ́ yáalↄ. +Ń kɛfɛũ ma gbɛ̃na, ń kɛfɛũ fá! N wɛ́ dɛ lán felen wɛ́wa n sálana fòou, n mikã dɛ lán blè wiilaↄ pilaa Galada sĩ̀sĩwawa. +N swaa pua lán sã pↄ́ wà ń kãkɛ̃̀ɛlɛ aa bↄ̀ zu'okĩi aalɛ suↄwa. Aa kↄ̃sɛ̀ plapla píi, a kee i pↄsɛ bↄo. +N lɛ́baa dɛ lán wↄ̃ↄtɛ̃n nian dowa, n lɛ́ kɛfɛũ. N gɛɛ dɛ lán gbɛafu pɛɛwa n sálana fòou. +N nↄɛ dɛ lán Davidi kalangawa. Sɛngbao mɛ̀n ↄ̀aa sↄo looawà, nɛgↄ̃naↄ gↄ̃kɛbↄɛ píi. +N yↄ̃́ dɛ lán tue nɛ́ sìa pↄ́ aalɛ pↄble sũmaavuↄ guuwa. +E gu àↄ gɛ́ dↄi, e guwɛ àↄ gɛ́ kɛ̃́i, má gɛ́ gbɛ̀sĩsĩ lí'ↄ gĩnanade musu, má dɛdɛ sĩ̀sĩ tulaletidewa. +Ma gbɛ̃na, n gupii kɛfɛũ, n gue sãa vĩo. +Ma nↄkpama, to wà pila Libã gusĩsĩdewa za Amana misonawa ń Senii gbɛ̀ misonao ń Ɛɛmↄ gbɛ̀ misonao, za nↄ̀ↄmusuↄ tòopiu, za gbɛaantɛ̃naↄ gusĩsĩdepiu. +N yã́ ma sↄ̃ blè ma nↄkpama, ma báasɛ̃de, wɛ́ pↄ́ n ma gwaò ma sↄ̃ blè ń n ↄ̃nɛɛ pↄ́ mɛ̀ndoeo. +Ma nↄkpama, ma báasɛ̃de, n yeamazi kɛ̀ zài, n yeamazi namɛɛ dɛ vɛ̃ɛa, n nísi gĩ namɛɛ dɛ pↄ́ gĩnanaↄla píi. +N lɛ́baa mↄ̀sɛ dɛmɛɛ lán zↄsapunawa. Ma nↄkpama, zↄ́ ń vĩo mɛ́ kú n lɛ́na zíɛ, n pↄkasaↄ gĩ dɛ lán Libã bùsu líkpɛ gĩwa. +Ń dɛ lán kaa pↄ́ wà a zɛtà wà kilidàuwa. Ma báasɛ̃de, ma nↄkpama, ń dɛ lán bia pↄ́ wà kaa dàiwa, lán nibↄna pↄ́ wà zɛtàɛ̀wa. +N lu pↄ́ↄá gbɛafuɛ ń libɛ maaↄ ń ãyãlio ń naadilio +ń sũmaao ń fee bui gĩnanao ń sinamↄ lío ń lí'ↄ gĩnanaↄ píi. Zↄ̃go lí'ↄ ń aloe lí'ↄo ku we ń pↄ́ pↄ́ a gĩ na dɛńlaↄ píi. +Kaa lↄ̀ↄn n ũ, nibↄna í wɛ̃nide pↄ́ lɛ́ bↄ za Libã gusĩsĩdeu ũ. +Gugbãntoo ĩ́ana, fɛlɛ! Gɛↄmidↄkĩi ĩ́ana, káka su ma kaawa, a pↄ́ↄ gĩ na i ligua, ma yenzide i gɛ̃u, i a libɛ nanaↄ ble. +Ma gɛ̃ ma kaau, ma nↄkpama báasɛ̃de, ma a zↄ̃go lí'ↄ gò ń pↄ́ gĩnanaↄ, ma a zↄsapuna blè ń a ío, ma a vɛ̃ɛ mì ń ma vĩo. Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ À pↄble gbɛ̃́ↄ, à imi à kã́ á bↄ̃̀nↄblenaↄ. +Málɛ i'o, ãma ma làasoo bɛ̃́ɛ, ma yenzide ma, àlɛ gbalɛ. Kía Gba wɛ̃mɛɛ ma gbɛ̃na báasɛ̃de, ma felen sãasaide! Fíi kpà ma miwa, gwãasĩna mↄ̀sɛ ma mikã nìni. +Ma a ula bↄ̀, mí ɛa mà da lↄa? Ma gbá pìpi, i ɛa gbãsĩkpa lↄa? +Ma yenzide ↄgɛ̃̀ gbà fòou, ↄ̃ ma mɛ lɛ́ kɛ fèfe. +Ma fɛlɛ gɛ gbawɛ̃i ma yenzideɛ, ma ↄ lɛ́ yↄyↄ ń zↄ̃go lí'ↄ tulaleo, zↄ̃go lípi nísi lɛ́ bàalɛ ma ↄnɛↄwa, à fĩ̀ gbatabↄwa. +Ma gbawɛ̃̀ ma yenzideɛ, ãma à gɛ̃̀zɛa à tà kↄ̀. Kɛ́ àlɛ yã'o, aà ni ma kũ. Ma aà wɛ̀ɛlɛ, mi aà eo, ma lɛzùzuaàzi, i weao. +Gudↄ̃anaↄ bↄ̀a, kɛ́ aalɛ bɛbɛ wɛ̃́lɛ guu. Aa ma gbɛ̃ aa ma wiwi, bĩ́idↄ̃anapiↄ ma pↄlↄgãu wòlomala. +Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ, tó a ma yenzide è, á oɛ̀ kpelewa ni? Ma naɛ́ Luazi à oɛ̀mɛɛ, ma yeaaàzi ma mɛ bùsa. +Bↄ́ n yenzide dɛò dãↄlai? N gbɛ̃́ pↄ́ ń kɛfɛũ dɛ nↄɛↄla píi, bↄ́ n yenzide dɛò dãↄla ↄ̃ n gbasa n nawɛ̃ɛ Luazi màai? +Ma yenzide tɛ̃a pípia, gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwiↄ guu ↄ̃mɛ vua ũ. +Aà miá vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛɛ, aà mikã dɛ sí plɛ̀ɛɛ lán gbagbaa kã́wa. +Aà wɛ́ dɛ lán felen pɛ́lɛa íuwa, aà wɛ́pi pípia ń vĩo, mɛ́ a sàlala. +Aà gɛɛ dɛ lán pↄ́ gĩnanaↄ buawa, a gĩdↄ nanannↄ. Aà lɛ́baa dɛ lán lávuwa, àlɛ yↄyↄ ń zↄ̃go lí nísio. +Aà ↄ dɛ lán vua lipↄ̃ↄↄ pↄ́ diamaa dadauwa, aà gbɛɛ dɛ lán wesa swaa yↄↄa pↄ́ wà safii gbɛ pɛ̀pɛwawa. +Aà gbáↄ dɛ lán gbɛ̀pɛlɛ bɛɛɛde pↄ́ wà a zɛbↄ pì ń vuaowa. À bↄ̀ lán Libã bùsuwa, aà zɛa maa lán sɛdɛ líwa. +Aà lɛ́á zↄ́ɛ, aà gupii kɛfɛũ. Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ, lá ma gbɛ̃na yenzide dɛn we. +N gbɛ̃́ pↄ́ ń kɛfɛũ dɛ nↄɛↄla píi, n yenzide gɛ̀ má ni? N yenzide mi dì má oiɛ kɛ́ wà e wà aà wɛɛlɛnnↄi? +Ma yenzide gɛ̀ a pↄ́ gĩnana buaɛ, à gɛ̀ pↄblei a kaauɛ, i lávuↄ wɛ. +Ma yenzideá ma pↄ́ɛ, mɛ́ aà pↄ́n ma ũ, àlɛ pↄble sũmaavuↄ guuɛ. +Ma gbɛ̃na, ń kɛfɛũ lán Tiizawa, ń maa lán Yelusalɛũwa. N yã́ ì dimá lán zĩgↄ̃ pↄ́ dàlapoo kũaↄwa. +Wɛgoa, asa málɛ liɛ. N mikã dɛ lán blè wiilaↄ pilaa Galada sĩ̀sĩwawa. +N swaa pua lán sã pↄ́ aa bↄ̀lɛ zu'okĩi aalɛ suↄwa. Aa kↄ̃sɛ̀ plapla píi, an kee i pↄsɛ bↄo. +N gɛɛ dɛ lán gbɛafu pɛɛwa n sálana fòou. +Ma naↄ kà bàaↄ̃, a pↄ́ mi mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ basiiↄ̃, a lɛ́soↄ lɛ́ vĩo, +ãma ma felen sãasai adoaɛ, aà da nɛ́ mɛ̀ndonan we, aà da'iapi pↄ dↄwàɛ. Tó nɛnↄnaↄ aà è, aaì aà sáaukpaɛ, ma nↄpiↄ ì aà tↄbↄ ḿpii. +Démɛ bↄ̀ lɛ́ mↄ́ kee lán gudↄawai? A kɛfɛũ lán mↄvuawa, a pípia lán ĩatɛ̃wa. Aà yã́ ì dimá lán zĩgↄ̃ pↄ́ dàlapoo kũaↄwa. +Ma gɛ lí pↄ́ wì a wɛ́na só kaau, ma pila swa'ɛu pↄ́ↄ lá taa gwaiɛ. Ma gɛ gwai tó vɛ̃ɛↄ bↄlↄbↄ̀, tó gbɛafuↄ vukɛ̀. +Mi dↄ̃ kɛ́ ma nisĩna ma sɛ gɛ̀manↄ ma kía deeↄ sↄ̃́goↄ guuo. +Ɛa su, ɛa su Sulami nↄɛ! Ɛa su, ɛa su wà wɛfĩma! Kía Bↄ́yãi á ye wɛfĩ Sulami nↄɛwa lán zã̀ lɛɛ pla ↄ̃gwaawai? +Kía bui nↄɛ, n gbála maa n kyaleu, n gbala ú dɛ bũunnↄ, a dɛ lán gↄ̃ide ↄzĩwaɛ. +Kɛɛona pↄ́ vɛ̃ɛli láa a guuo ku we, pↄ́wɛn z�� pↄ́ sũmaavuↄ liaai ku we. +N yↄ̃́ dɛ lán bua nɛ́ mɛ̀n plaↄwa, lán tue nɛ́ sìaↄwa. +N nↄɛ dɛ lán kalanga pↄ́ wa bò ń wesa swaaowa. N wɛ́ dɛ lán Ɛsɛbↄ̃ íkalɛkĩi pↄ́ kú Balabiũ bĩ́ibↄlɛ saɛwa. N ní dɛ lán Libã bùsu kalanga pↄ́ bↄaa ń Damasiowa. +N mi maa lán Kaamɛli gbɛ̀sĩsĩwa. N mikã dɛ lán zwã̀a gàaluladewa, a dɛ plɛ̀ɛɛ, ì ma laai sia. +Ń kɛfɛũ fá, ni kamagu, wá yeakↄ̃i gɛ̃agɛ̃̀. +N zɛa maa lán daminaliwa, n yↄ̃́ dɛ lá a kↄ́wa. +Ma mɛ̀ má dɛdɛ lípiwa, mí a bɛ kṹ. N yↄ̃́ dɛmɛɛ lán vɛ̃ɛ kↄ́wa, n lɛ́'ĩana dɛ lán mao gĩwa. +N lɛ́'i na lán vɛ̃ɛ pↄ́ a na dɛńlawa. Nↄɛ Vɛ̃ɛpi lɛ́ gɛ̃ ma yenzide lɛ́u sàaa, àlɛ táa'o aà lɛ́baa ń aà swaaowa yↄlↄlↄ. +Má dɛ ma yenzide pↄ́ ũ, ma ni kuwà. +Ma yenzide, mↄ wà gɛ́ sɛ̃u, wí gɛ́ ii zↄ̃ɛwiaↄu. +Gufɛ̃nɛ wí gɛ́ vɛ̃ɛbua, wà gwa tó vɛ̃ɛↄ bↄlↄbↄ̀, wà e tó gbɛafuↄ vú pìa. We má yeanzi ↄlↄunɛ. +Sɛ́ɛ lávu gĩ dàgua, libɛ nana bui píi kú wá kpɛɛlɛ. Ma a zi ń a dafuo kàlɛnɛ, ma yenzide. +Tó ma dãↄn n ũ wa yↄ̃́ mì wá kpàkↄ̃wa yãaɛ lé! Tó ma kpaaũnnↄ bàasi, dↄ̃ má lɛ́pɛma, wa sakamaguo. +Dↄ̃ ma gɛnnↄ ma da'ia kpɛ́u, mí vɛ̃ɛ gĩ na kpama ǹ mi ń gbɛafu í nanao. +Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ, ma naɛ́ Luazi, ásu dúsakũkpawɛ̃ɛo, ásu wá báasɛ̃ gbooo e a lɛ́ ká. +Démɛ bↄ̀ gbáau, àlɛ mↄ́, àlɛ gbãa'e a yenzidewa keei? Nↄɛ Ma n vu mao lí gbáu, wekĩi n da n nↄsìu, wekĩi nↄwãwã mↄ̀uwà ↄ̃ à n i. +Ma na n sↄ̃wa lán seelakɛbↄ pↄ́ wì da ń nↄɛ ge ń ↄwawa, asa yeagↄ̃ɛi ì mↄ́má lán gawaɛ, báasɛ̃pi pãsĩ lán mia'ɛwaɛ. Ì namá lán tɛ́waɛ, ì kṹmá lán tɛ́ sà zↄ̃ↄwaɛ. +Baa ísi a fↄ̃ báasɛ̃ tɛdɛo, baa swada í a fↄ̃ daao. Tó gbɛ̃́ a bɛ àizɛɛↄ kpà píi báasɛ̃ lua yã́i, wa sakaaàgu búubuuɛ. +Wá dãuna vĩ, i yↄ̃́ bↄbↄo. Kpelewa wá kɛ tó gbɛ̃e ye gɛ̃ aà yã́ui? +Tó a dɛ bĩ́i ũɛ, wá gulɛsĩↄ bowà ń ã́nusuoɛ. Tó a dɛ bĩ́ibↄlɛ ũɛ, wá káka ń sɛdɛ líoɛ. +Bĩ́in ma ũ, ma yↄ̃́ mɛ́ a gulɛsĩↄ ũ, ↄ̃ má dɛ ma yenzideɛ gbɛ̃́ pↄ́ ì aafia iɛ̀ ũ. +Salomↄↄ vɛ̃ɛbu vĩ Baalamↄ, à búpi nà gbɛ̀winaↄnɛ ń ↄzĩ. An baade líↄ fĩabo ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aasↄsↄo. +Salomↄↄ, má azĩa vɛ̃ɛbu vĩɛ, má ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa sↄo kpama, mí a ↄ̀aa do kpa vɛ̃ɛbu zĩkɛnaↄwa. +N gbɛ̃́ pↄ́ niↄ ku kaaↄ guu, wì swãdↄnzi, to mà n lↄↄ ma. +Ma yenzide, mↄ kpakpa, ní kɛ lá tue ge bùasan bↄlↄna ì kɛ sĩ̀sĩ pↄgĩnadeↄ musuwa. +Isaia. +Yã́ pↄ́ Amↄzu nɛ́ Isaia è Yuda bùsu ń Yelusalɛũo musu Yuda kíaↄ Uzia ń Yotaũo ń Aazao ń Ezekiao gↄↄn kɛ: +Musudeↄ, à yãma! Gbɛ̃́ pↄ́ kú zĩ́lɛↄ, à swã́kpa! Asa ma Dii ma mɛ̀, ma nɛ́ↄ sì ma ń gwá, ↄ̃ aa gìmazi. +Zu a dii dↄ̃, zàa'ĩna a blɛkalɛkĩi dↄ̃, kási Isailiↄ ye yã́pi dↄ̃a yã́io, ma gbɛ̃́piↄ líↄ yã́ dↄ̃o. +Waiyoo bui duunkɛna pi! Tàae kɛ̀ ń musu zↄ̃ↄ! Gbɛ̃nazĩn vãikɛnaↄ! Nɛ́ vlãaↄ! Aa pãkpà Diizi aa mikpɛlìɛ̀, aa sakà Isailiↄ Lua Kuaadoadegu. +Á ye aà ɛa á gbɛ̃ yã̀? Bↄ́yãi a gi lɛ́ bↄ aà yã́ kpɛi? Mi gyã sɛ̀, sↄ̃ yɛ̃̀ɛɛ làa míↄ. +Za á kɛ̀sɛwa e à gɛ̀ pɛ̀ á miwa, aafia ku gueio, sema bↄ ń flàala iaↄ ń bↄ̀ uusikɛaↄ. Wi ↄtↄ̃ a keewa à ibↄ̀o, wi nísimawà wà zwãa yèwào. +Á bùsu gↄ̃̀ da giiɛ, á wɛ̃́lɛↄ tɛkũ̀. Bui zĩ̀loↄ á buapↄ́ↄ sɛ̀lɛ á wáa, à gↄ̃̀ da gii kɛ́ aa zĩblèwà yã́i. +Siↄna mɛ́ gↄ̃̀ ado lán vɛ̃ɛbu kolakpɛwa. À gↄ̃̀ lán pɛ̃n bua yãayãasuwa, lán wɛ̃́lɛ pↄ́ wà koezↄ̃̀iwa. +Mɛ́ i kɛ Dii Zĩgↄ̃de wá kↄ̃naeↄ tòwɛ̃ɛo, dↄ̃ wa gↄ̃ lán Sↄdↄũwa, wí bↄ lán Gↄmↄↄwa. +À Lua yãma, á kía pↄ́ á yã́ muaa ń Sↄdↄũdeↄ. À swãdↄ wá Lua ikoyãi, á Gↄmↄↄ dendaeↄ. +Ma Dii ma mɛ̀: Sa dasi pↄ́ álɛ oa dɛmɛɛ pↄe ũe? Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oaa ń são ń pↄ mɛkpaa nísio ni bↄ̀mala. Gáae ń são ń bleo au lí kamaguo. +Kɛ́ a mↄ zɛ ma aɛ, démɛ bee gbɛ̀awái? Pↄ́ↄ kìlimpaa ma uapi. +Ásu ɛa ma gba pↄpã lↄo, má ye á tulaleti gĩyãio. Dikpɛ pↄ́ i kɛ mↄbↄzĩ ń kã́mabogↄↄo, á kↄ̃kãaapiↄ vãiɛ, má fↄ̃o. +Má za á mↄbↄa dikpɛↄgu ń dikpɛ pↄ́ i kɛↄ píi, ì ma kũ gbãa lán asowaɛ, ma kpasa ń a sɛao. +Tó a ↄsɛ̀ musu a wabikɛ̀a, má a wɛ́ ga zuɛ, baa tó a wabikɛ̀a kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃, má swã́sɛio. Gbɛ̃dɛ'au gↄ̃́kpa á ↄwa. +À zu'o, í gↄ̃ gbãsĩsai, à yãvãi tó, má ye mà á e ń vãikɛao lↄo. +À fɛlɛ zɛ ń maakɛao, íↄ tɛ yã́zɛdekɛai. À gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄnɛ́ↄ dazɛwa, í yãnakpa tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄwa, í yã́gↄ̃gↄ̃ gyaa gbɛ̃andoↄnɛ. +Ma Dii ma mɛ̀: À mↄ wà lɛdoũkɛ. Baa tó á duuna gↄ̃̀wá tɛ̃́ɛɛ lán wↄ̃ↄtɛ̃nawa, a gↄ̃wá púuu lán buawaɛ. Baa tó à gↄ̃̀wá tɛ̃́ɛɛ lán gàalulawa, a gↄ̃wá púuu lán sãkãwaɛ. +Tó a wei mɛ́ a ma yãmà, áↄ á bùsuɛ bee blɛ maa bleɛ. +Tó a gi sↄ̃ mɛ́ a swã́gbãakɛ̀, wa á dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ. Ma Dii ma lɛ́ mɛ́ ò. +À gwa lá wɛ̃́lɛ pↄ́ náai vĩ yãa gↄ̃̀ káalua ũ sa. Maakɛa ń yã́zɛdeo di a guu yãaɛ, tiasa gbɛ̃dɛnaↄ mɛ́ kↄ̃̀ a guu. +N ã́nusu tã́nkpakɛ̀, n vɛ̃ɛ maa kɛ̀ íwa. +N dↄaanaↄ swã́gbãakɛ̀, aa nà kpã́iↄwa. Ampii aa ye gbagusaɛi, aaìↄ kpálɛkɛ gbai. Aali yãnakpa tonɛↄwao, aali lɛda gyaaↄzio. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua Gbãade ma mɛ̀: Kai ma ibɛɛↄ! Má tↄsiwáɛ, ma pↄ i weewá. +Má ↄdiɛwáɛ sa, mí á baasa lán mↄwa ń kasagbↄ̃o, mí á gbãsĩ wolowá píi. +Má tó àↄ dↄaanaↄ vĩ lán yãawa, á lɛdamadeↄ i gↄ̃ ń kua ziwa. Bee gbɛa wi mɛ á wɛ̃́lɛɛ yã́zɛde wɛ̃́lɛ ge náai wɛ̃́lɛ. +Má Siↄnadeↄ bↄ ĩadaama guu, an gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛlìlɛↄ bↄ yã́zɛde yã́i. +Má tàaedeↄ ń duunkɛnaↄ wíwi píiɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa pãkpàmaziↄ midɛ. +Wí a á kṹ gbɛ̃́nɛli pↄ́ kàágu a sa'òmáↄ yã́i. Á gɛɛ a gↄ̃ kpá á wɛ́iɛ swalu sa'oa pↄ́ a zɛòↄ yã́ musu. +Á gↄ̃ lán gbɛ̃́nɛli pↄ́ a lá wòlowa, lán swalu pↄ́ a í làawa. +Gↄ̃sa gbãa a gↄ̃ lán sɛ̃̀ giiwa, aà yãkɛa iↄ dɛ tɛkↄna ũ. A tɛ́kũ ń a yãkɛao sãnuɛ, gbɛ̃e aↄ ku we à tɛ́pi dɛo. +Yã́ pↄ́ Amↄzu nɛ́ Isaia è Yuda bùsu ń Yelusalɛũo musun kɛ: +Gↄↄgbɛzãzĩ Dii kpɛ́ gbɛ̀sĩsĩ a gↄ̃ gbɛ̀sĩsĩↄ mide ũ. Wa sɛ lɛsĩ dɛ sĩ̀sĩↄla, bui píi i siu we. +Dasi a gɛ́ we aai mɛ: À mↄ wà Dii gbɛ̀sĩsĩkũ, wà gɛ́ Yakↄbu buiↄ Lua kpɛ́u, i wá da a zɛ́wa, wíↄ bɛu. Dii yãdaanɛ́ a bↄ Siↄna, aà yã́ a bↄ Yelusalɛũ. +A yã́gↄ̃gↄ̃ buiↄnɛ, a yãkɛkɛ dasiↄnɛ, aai ń fɛ̃ndaↄ gbɛ̃gbɛ̃ lilɛ soona ũ, an sↄ̃naↄ sↄ̃ máaso limibobↄ ũ. Buie a fɛ̃nda sɛ a deezio, wa zĩkaa dada lↄo. +Yakↄbu buiↄ, à mↄ́, wàↄ bɛ Dii gupuau. +N n gbɛ̃́ Yakↄbu buiↄ vũ̀aa, asa gukpɛ oi yã́ tↄ̃̀máɛ. Aa ↄdìdi màso yã́wa lán Filitɛ̃ↄwaɛ, aa kↄ̃ ↄ kũ̀ ń buipãleↄ. +Ãnusu ń vuao di ń bùsuuɛ, an àizɛɛↄ lɛ́ vĩo. Sↄ̃́ di ń bùsuuɛ, an zĩkasↄ̃goↄ lɛ́ vĩo. +Pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ tã́aↄ ũ di ń bùsuuɛ, aaì kulɛkɛ ń ↄzĩpiↄnɛ. +Gbɛ̃nazĩnaↄ gↄ̃ suuunnↄ, aa gↄ̃ yɛ̀ɛɛ. Ńsu sùuukɛńnↄo! +Bàalɛ Dii zↄ̃ↄkɛ gawi pↄ́ ì to vĩa ń kũɛ, ní sↄlↄ gbɛu, ní ulɛ ɛu. +Waladeↄ mi a gↄ̃ pɛ́lɛa, gbɛ̃́ↄ ĩ́andãa a midɛ. Dii mɛ́ a tↄbↄ ado gↄↄ beezĩ. +Dii Zĩgↄ̃de gↄↄdìlɛ yↄ̃̀ↄdeↄnɛ ń waladeↄ píi ń ĩ́andãna pↄ́ aaì ńzĩa sɛ lɛsĩↄ, +Libã bùsu sɛdɛ lí gbã̀a zↄ̃ↄↄ ń Basana bùsu gbɛ̃́nɛliↄ píi, +gbɛ̀sĩsĩ misonaↄ ń sĩ̀sĩ lɛsĩlɛsĩↄ píi, +kalanga lɛsĩↄ ń bĩ́i gbãaↄ píi, +gó'ilɛna laatanaↄ ń gó'ilɛna bɛɛɛdeↄ píi. +Gbɛ̃nazĩna wala a kpálɛ, gbɛ̃́ↄ yↄ̃̀ↄkɛa a busa. Dii mɛ́ a tↄbↄ ado gↄↄbeezĩ, +tã́aↄ i gɛ̃lɛ míta gbɛ̀'ɛↄ guu ń vukpɛ'ɛↄ. +Zĩbeezĩ aa ń tã́a pↄ́ wa pì ń ã́nusuo ń vuao wà kúlɛnɛ́ kↄ́lɛ ɛ̃́naↄnɛ ń sasisↄlↄ gbɛ̀'ɛↄ ń gbɛ̀sↄↄↄ guu. +Ásu gbɛ̃nazĩna náaikɛo. Ĩana ì weò, bↄ́n aà ũi? +Gwa! Dii Lua Zĩgↄ̃de a lípana pↄ́ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ lɛ́ gbãa'ewà gá, a ń kũ̀sũa ń ń ío símá píi. +A ń nɛgↄ̃naↄ ń ń zĩgↄ̃ↄ símáɛ ń ń dↄaanaↄ ń ń ãnabiↄ ń ń màsokɛnaↄ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ. +A ń sosa badeↄ ń ń gbãadeↄ símáɛ ń ń lɛdamadeↄ ń ń ↄzĩkɛnaↄ ń ń wɛɛlɛkɛnɛde kàsaaↄ. +A ɛ̀waasonaↄ kpánɛ́ kíaↄ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ an yã́ ì gɛ́ ń kpɛo à su ń aɛoↄ mɛ́ aa dↄaanɛ́. +Wa kↄ̃ bↄ́ↄ'i mi, gbɛ̃́ ń a gbɛ̃́o, gbɛ̃́ ń a gbɛ̃́deeo. Ɛ̀waaso a gbɛ̃zↄ̃ↄ lele, bɛɛɛsaide a zↄadↄ gawidewa. +Gbɛ̃́ a a dãuna kũ a mae bɛ, i oɛ̀: Ń ula vĩ, kɛwɛ̃ɛ dↄaana ũ, kaaũaɛ bee kɛkɛa gↄ̃̀ n yã́ ũɛ. +Zĩbeezĩ sa i pũna à mɛ: Ma gɛ̃nɛ no. Pↄblea ge pↄkasa ku ma bɛo, ńsu ma kpa gbɛ̃́ↄnɛ kía ũo. +Yelusalɛũdeↄ lɛ́ fua, Yudaↄ lɛ́ kɛ kɛ́lɛkɛlɛ. An yã'oa ń ń yãkɛao bↄ̀ Dii kpɛ, aa lɛ'ɛ̀ Dii gawidewa. +Wa ń tàae dↄ̃ ń wɛ́wa, aaì ń duunakɛ gupuau lán Sↄdↄũdeↄwaɛ, aali kpaguio. Waiyoo ampiↄ, aa kìsia ì ńzĩaɛ. +À o gbɛ̃maaↄnɛ aaↄ ku aafia, asa aa ń yãkɛaↄ gbɛ'e. +Waiyoo vãikɛnaↄ! Aa yã'e, asa pↄ́ pↄ́ aa tↄ̃̀ mɛ́ a bↄlɛnɛ́. +Ɛ̀waasonaↄ lɛ́ ma gbɛ̃́ↄ wɛtã, nↄɛↄ mɛ́ lɛ́ kiblemá. Ma gbɛ̃́ↄ, á dↄaanaↄ mɛ́ lɛ́ á sãsã, aalɛ á da zɛ́ vãiwa. +Dii mↄ̀ zↄ̃̀lɛ a gĩ́naa, à fɛ̀lɛ lɛ́ yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ. +Dii lɛ́ yãda a gbɛ̃́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń ń dↄaanaↄla à mɛ̀: Ámɛ a ↄmàlɛ ma vɛ̃ɛbuu, a taasideↄ pↄ́ↄ nàaa á kàlɛ á kpɛ́ↄu. +Démɛ á gbá zɛ́ à ma gbɛ̃́ↄ wíwi à taasideↄ dɛ̃ↄnzↄ̃i? Ma Dii Zĩgↄ̃de, mámɛ málɛ á la. +Dii mɛ̀, Siↄna nↄɛↄ yↄ̃̀ↄ vĩ, aaìↄ bɛbɛ wàↄ ń waa bↄbↄ ń aɛ, wàↄ wɛ́blaavu bilɛbilɛnɛ́, aaìↄ táa'o mɛtɛɛmɛtɛɛ ń zã̀ kↄ̃fĩdeↄ daa ń gbáwa. +A yã́i Dii a to Siↄna nↄɛↄ mi bↄkeleka, a to an mi gbáa kɛ. +Zĩbeezĩ Dii a ń nↄamblebↄↄ wolomá, zãdangbawaↄ ń falanaↄ ń ↄ̃nɛɛↄ +ń swã́liↄ ń zãↄ ń sálanaↄ +ń pↄ́kummusuↄ ń gã̀sĩgbɛↄ ń seↄ ń tulaleↄ ń ɛsɛbaↄ +ń tãanaↄ ń tãana ní pↄ́ↄ +ń zwãaↄ ń pↄlↄgãuↄ ń ula gbã̀aↄ ń kiopɛ̃naↄ +ń díiↄ ń pↄ́lɛ lɛɛnaↄ ń tulu pↄ́ aaì diↄ ń gomusuↄ. +An gĩ na gbɛu, gĩ ĩ́i mɛ́ a gↄ̃ dↄ, an se gbɛu, zↄ̀ ba mɛ́ aↄ dↄ ń pi. An mitãa gbɛu, migbaa mɛ́ a gↄ̃, an pↄkasaↄ gbɛu, zwã̀nkasa aaↄ yea, an maa gbɛu, mↄ̀ wãa seela mɛ́ aↄ ku. +Wa á zã́ↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ, wa á nɛgↄ̃naↄ dɛdɛ zĩ guuɛ. +Siↄnadeↄ wɛ̃nakɛ aa ↄ́ↄlↄ, aa gↄ̃ kálɛa tↄↄlɛ ↄgii. +Zĩbeezĩ nↄɛ gbɛ̃ↄn soplaↄ gↄ̃ɛ mɛ̀ndo sikↄ̃wa aa mɛ: Wáↄ wázĩa gwa, wíↄ pↄkasa kɛ wázĩaɛ. Wibↄwɛ̃ɛ, n tↄ́ iↄ kuwá. +Zĩbeezĩ Dii a to Isailiↄ vlãpa, aↄ maa mɛ́ aↄ gawi vĩ. An bùsu pↄ́ↄ aↄ zↄ̃ↄ, a Isaili kↄ̃naↄ ka bɛɛɛ ń gawiowa. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa gↄ̃ Siↄnaↄ, gbɛ̃́ pↄ́ aaↄ ku Yelusalɛũpiↄ, waↄ o gbɛ̃́ pↄ́ wà ń tↄ́ kɛ̃̀ wɛ̃ni taalaupiↄnɛ Lua gbɛ̃́ↄ. +Dii a Siↄna nↄɛↄ ã́ma wolomá, a gbɛ̃dɛ'au wolo Yelusalɛũdepiↄwa. Tó à yã́kpalɛkɛ̀ńnↄ ń tɛ́o màa, +a tɛlu kúlɛ Siↄna gbɛ̀sĩsĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄwa píi fãanɛ, i tɛ́lɛpiↄ gupua kúlɛwà gwãasĩna, asa Dii gawi mɛ́ a kúlɛwà píi. +Aↄ dɛ mikpakĩi ũ fãanɛ, kɛ́ à uena dańla ĩatɛ̃ gbãa yã́i. Aↄ dɛ yekĩi ũ lↄ, kɛ́ wà e ulɛu zàa'ĩana ń louoɛ yã́i. +Má lɛsi ma yenzideɛ aà vɛ̃ɛbu musu. Ma yenzide vɛ̃ɛbu vĩ sĩ̀sĩ táaede pↄlɛu. +À a gu bì à a gbɛↄ kↄ̀lɛ, à vɛ̃ɛli maaↄ bàu. À gugwakĩi lɛsĩ dà a guoguo, à vɛ̃ɛfɛ̃kĩi yↄ̃̀ a guu. Aà wɛ́ dↄi à nɛ́ maa iɛ, ↄ̃ nɛ́ gia a ìɛ̀. +Tiasa Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ, à yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ, mapi ń ma vɛ̃ɛbuo. +Yã́ kpele mɛ́ gↄ̃̀ mà kɛ ma vɛ̃ɛbuɛ, mɛ́ mi kɛo ni? Ma wɛ́ dↄi aà nɛ́ maa imɛɛ. Bↄ́yãi à nɛ́ gia ìmɛɛi? +Tiasa má oɛ́ lá má kɛ ma vɛ̃ɛbuɛ: Má a kaa gbooɛ, wi a ↄ̃̀ↄkpa, má a bĩ́iↄ daaĩɛ, wi ↄ̃zↄ̃wà. +Má pãkpaiɛ̀, wa a líↄ mibo lↄo, wa a sɛ̃wao. Lɛaa ń lɛsikaoo mɛ́ a fɛlɛ we, mɛ́ má o louɛ asu ma we lↄo. +Isailiↄ mɛ́ Dii Zĩgↄ̃de vɛ̃ɛbupi ũ, Yudaↄ mɛ́ kaa pↄ́ ì pↄnakɛò ũ. Yã́zɛde a wɛ̀ɛlɛ, ↄ̃ gbɛ̃dɛa mɛ́ kↄ̃̀, aà wɛ́ dↄ maakɛai, ↄ̃ búbua mɛ́ dↄ. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì kpɛ́ nanakↄ̃wa, aaì bú pɛ́pɛkↄ̃lɛ e gu láa, aaì gↄ̃ bùsu vĩ ńdoↄ. +Dii Zĩgↄ̃de ò, ma swã́ mà à mɛ̀: Ua yàlalapiↄ gↄ̃ uazĩ ũɛ, bɛ zↄ̃ↄ maapiↄ gↄ̃ bɛzia ũɛ. +Baa vɛ̃ɛbu bà kwi, a vɛ̃ɛ a ka litili baoo, pↄ́wɛna zaa lɛ basↄo tↄ̃a guu, lɛ kwi wa e. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì fɛlɛ kↄↄkↄↄ wàↄ kpálɛkɛ í gbãai, aaì gɛ̃gɛ̃ vɛ̃ɛi gwãasĩna e à gɛ̀ fɛ̀lɛńnↄↄ. +Mↄↄna ń kotilio ń gã̀ao ń kulɛo ń vɛ̃ɛo ↄ̃ aaì pↄnakɛò. Aali Dii yãkɛaↄ dao, aali làasookɛ zĩ pↄ́ a kɛ̀ↄwao. +Ma gbɛ̃́ↄ ↄ̃nↄkɛ̃sãama yã́i wa ń sɛ́lɛ táńnↄɛ. An gbɛ̃́ gbiaↄ gaga ń nↄanaoɛ, imi a ń daside dɛ. +A yã́i tò bɛda lɛ́ vù, à lɛ'ɛ̀lɛ à gɛ̃agɛ̃̀. An gawideↄ ń ń dasideↄ siu we, ń ń zↄadeↄ ń ń pↄnakɛnaↄ sãnu. +Gbɛ̃nazĩnaↄ gↄ̃ suuunnↄ, aa gↄ̃ yɛ̀ɛɛ, waladeↄ gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i. +Dii Zĩgↄ̃de a tↄbↄ yã́zɛde guu, Lua Kuaadoade a a kuaadoakɛ ↄlↄnɛ́ yãkɛa a zɛ́wa guu. +Sãↄ i gbasa aaↄ kú ń dã́dãkɛkĩi, sãnɛbↄlↄnaↄ pↄble ↄdeↄ bɛziapiu. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì yãvãi dↄ ń pi ń mↄafilio, aaìↄ ń duuna gálɛ ń kpɛ lán zugowaↄ. +Aaì mɛ: Yã́ pↄ́ Lua kũa, aà bↄò kpakpa wà wɛsiɛ. Yã́ pↄ́ Isailiↄ Lua Kuaadoade lɛ́ yá mↄ́ wà e. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ vãiɛ maa mɛ́ aaì mɛ maaɛ vãiↄ. Aaì gusia dilɛ gupua ũ mɛ́ aaì gupua dilɛ gusia ũ. Aaì ĩ́i dilɛ na ũ mɛ́ aaì na dilɛ ĩ́i ũ. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaìↄ e wà kà, aaì ńzĩa dilɛ ↄ̃nↄna ũↄ. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aa tↄbↄ̀ wɛ̃mia guuↄ ń gↄ̃sa pↄ́ aa í gbãa yãalɛa dↄ̃ↄ. +Aaì yãnakpa tàaedeↄwa gbagusaɛ yã́i, aaì gbɛ̃maaↄ yã́ málɛnɛ́. +A yã́i tò lá tɛ́ ì áwa sãsã mɛ́ sɛ̃ ì kwɛ́ tɛ́ guu, màa an zĩ́naↄ yↄ́, an vúↄ gɛ̃ ń ĩ́anao lán luutɛ̃wa, asa aa gì Dii Zĩgↄ̃de ikoyãi, aa sakà Isailiↄ Lua Kuaadoade yã́uɛ. +A yã́i Dii pↄkũmabↄ̀bↄ a gbɛ̃́ↄwa, à ↄ ue sùmá à ń gbɛ̃́. Gbɛ̀sĩsĩↄ dèe, an gɛↄ gↄ̃̀ kálɛ bàasi lán bìsawa. Ń beeↄ píi aà pↄkũma i kpálɛo, aà ↄ gi looańlaɛ. +Dii gudↄkↄ̃ɛkĩi dìlɛ bui zã̀zãↄnɛ, à swe pɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ kú tↄↄlɛ lɛ́waↄzi. Gwa, aalɛ mↄ́ wãawãa dìoo. +An gbɛ̃e i kpasao, an gbɛ̃e i gɛ̃nalɛo. An gbɛ̃e lɛ́ igofampao, i lɛ́ ń gbɛ̃e dɛdɛo. An gbɛ̃e pↄdↄmpi i fɛ̀ɛsio, an gbɛ̃e kyaleba i kɛ̃o. +An kaↄ lɛna, an sáↄ kãa píiɛ, an sↄ̃́ↄ swɛ gbãa lán gbɛsiwa, an sↄ̃́goↄ gbá lɛ́ liasãizↄ̃ lán zàawa. +An kↄ̃fĩ dↄ lán nↄ̀ↄmusuↄwa, aalɛ pũna lán nↄ̀ↄkusi bↄlↄↄwa. Aalɛ lɛ́ kú pↄ́wa ń palaao, aalɛ taò, gbɛ̃e a fↄ̃ gɛ́ síio. +Zĩbeezĩ aaↄ pũnamá lán ísia pũnaawa. Tó n bùsupi gwà, gusia ń yooyeao mɛ́ aↄ ku we, gu a sisi luabɛsiana yã́i. +Wɛ̃ pↄ́ kí Uzia gà, ma Dii è zↄ̃lɛa báawa musumusu, aà gomusu pↄ́ bã̀ɛ aà gbázĩ aà kpɛ́ pà. +Malaika gudↄ̃anaↄ ku aà mia, an baade gã̀sĩa soolosooloɛ. Aa a mɛ̀n plapla kù ń oaa, a mɛ̀n plapla sↄ̃ ń mɛwa, a plapla pↄ́ gↄ̃̀ↄ ↄ̃ aaì vuaò. +Aalɛ okↄ̃ɛ: Kuaadoade, Kuaadoade, Kuaadoade Dii Zĩgↄ̃de! Aà gawi dṹnia pà píi. +Lua kpɛ́ kpɛɛlɛliↄ dèe tↄↄlɛu malaikapiↄ lↄↄ yã́i, ↄ̃ súɛlɛ kpɛ́pi pà. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Yã́ gìaɛ sa, kɛgua, asa ma lɛ́ gbãlɛaɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ má kú ń guuↄ lɛ́ gbãlɛa, ↄ̃ ma wɛsì Kí Dii Zĩgↄ̃delɛ. +Ɔ̃ malaikapiↄ do tɛyↄ̃ sɛ̀ gbagbakĩi ń kpàoo, à vùa mↄ̀ò ma kĩ́i, +ↄ̃ a zↄ̃̀ ma lɛ́wa à mɛ̀: Lá à zↄ̃̀ n lɛ́wa, n tàae kɛ̃̀ma, wà lakà n duunaan we. +Ɔ̃ ma Dii lↄↄ mà à mɛ̀: Dé má zĩi? Démɛ a gɛ́wɛ̃ɛi? Ɔ̃ ma mɛ̀: Má kɛ́! Ma zĩ mɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Gɛ ǹ o gbɛ̃́ↄnɛ, aa swã́kpa aaↄ gɛ́ yãemasai, aa wɛ́tɛi aaↄ gɛ́ yãedↄ̃sai. +Ǹ ń wɛ́ dɛnɛ́ kɛ aasu gu'eo, ǹ ń swã́ gbãakũnɛ́ kɛ́ yã́ su gɛ̃uo, ǹ ń nↄ̀sɛ tatanɛ́ kɛ́ aasu yãe dↄ̃ aa ɛa sua, mí ń gbã́gbão yã́i. +Ɔ̃ ma aà là: Aↄ dɛ màa e gↄↄ ũma ni, Dii? Ɔ̃ a wèa: E gↄↄ pↄ́ an wɛ̃́lɛpiↄ kwɛ̀ wìliũ, gbɛ̃e ku a guu lↄo, mɛ́ wà ń bùsupi kàalɛ dɛ̃̀ↄↄ, à gↄ̃̀ bɛzia ũ, +mɛ́ má tò wà tà ń a gbɛ̃́ↄ zã̀zã, wà bùsupi tò da fↄ̃̀ↄↄ. +Baa tó an gbɛ̃́ↄ kwide gↄ̃̀ we, wa ɛa ń tↄ̀lↄzↄ̃ lↄɛ. Lá wì kpakpaa ge kpàkɛfↄ̃ↄↄli zↄ̃ a miↄna i vlãpa, màa bui pↄ́ a kua adoa a gↄ̃ a miↄna ũ. +Gↄↄ pↄ́ Yotaũ nɛ́ Aaza, Uzia tↄũna dɛ Yudaↄ kía ũ, ↄ̃ Siliↄ kí Lezini ń Isailiↄ kí Pɛka, Lemalia nɛ́o gɛ̀ lɛ́lɛi Yelusalɛũwa, ↄ̃ aa fùa. +Ɔ̃ wà gɛ̀ wa ò Davidi bui Aazapiɛ wà mɛ̀: Siliↄ lɛdoũkɛ̀ ń Ɛflaiũ buiↄ. Ɔ̃ sↄ̃ kɛ̃̀aàgu ń a gbɛ̃́ↄ, aa lùalua lá ĩ́ana ì likpɛ lá deedeewa. +Ɔ̃ Dii ò Isaiaɛ à mɛ̀: À bↄ gɛ́ dai Aazalɛ Íkalɛkĩi Musu ízɛ lɛ́ pↄ́pizɛu ń n nɛ́ Gbɛ̃kↄ̃naↄ'ɛasuo, +ní oɛ̀ aàↄ kú ń laaio kpálɛa, asu to vĩa a kũ yàa miↄn súɛlɛde mɛ̀n plapiↄ yã́io. Asu to iwãa ka a pↄa Siliↄ kí Lezini ń Lemalia nɛ́o pↄbↄa ń níu yã́ musuo. +Siliↄ ń Ɛflaiũ buiↄ ń Lemalia nɛ́o vãikpaaĩaànↄ aa mɛ̀, +wà gɛ́ lɛ́lɛi Yudaↄwa wà gbãamↄnɛ́, wà ń kɛ yáiyai wí Tabeeli nɛ́ kpánɛ́ kpalau. +Ma Dii Lua ma mɛ̀: Bee a kɛo, bee a ń leo, +asa Damasi mɛ́ Sili bùsu mi ũ, Lezini sↄ̃, ↄ̃mɛ Damasi mi ũ. Wɛ̃̀ bàaↄ̃sↄo gbɛa Ɛflaiũ buiↄ gↄ̃ wíwia, aaↄ dɛ pↄe ũ lↄo. +Samali mɛ́ Ɛflaiũ buiↄ bùsu mi ũ, Lemalia nɛ́ sↄ̃, ↄ̃mɛ Samali mi ũ. Tó Aazapi i zɛ ń ma náaikɛaoo, aↄ zɛao. +Dii ɛ̀a yã'ò Aazaɛ à mɛ̀: +Seela gbɛa ma Dii n Luawa, baa yã́ pↄ́ kú za tↄↄlɛ nↄnau, ge yã́ pↄ́ vĩ̀ luabɛpuanaa. +Ɔ̃ Aaza mɛ̀: Má seela gbɛao, má Dii lɛ mà gwao. +Ɔ̃ Isaia mɛ̀: À yãma Davidi buiↄ! Gbɛ̃nazĩnaↄ kpasaaánↄ i mↄ́wáo, ↄ̃ á ye ma Lua kpasaánↄ lↄa? +A yã́i Dii a seelakɛɛ́ azĩa. Gwa! Wɛ̃́ndia lɛ́so a nↄsi à nɛ'i gↄ̃ɛ ũ, i tↄ́kpaɛ̀ Ɛmanuɛli. +Tó à zↄ̃ↄkũ̀, mɛ́ a vãi dↄ̃kↄ̃ɛ ń maao, vĩfãai ń zↄ́o mɛ́ aↄ dɛ aà pↄblea ũ. +E nɛ́pi àↄ gɛ́ kái vãi dↄ̃akↄ̃ɛ ń maaoo sↄ̃, kía gbɛ̃ↄn pla pↄ́ ń ń vĩa vĩↄ bùsu a ziabↄ. +Dii a yãmↄnɛ ń n gbɛ̃́ↄ ń n de bɛdeↄ, ↄ̃mɛ Asiliↄ kía ũ. Za gↄↄ pↄ́ Ɛflaiũ buiↄ ń Yudaↄ kɛ̃̀kↄ̃wa, gↄↄ bee taa i kɛo. +Zĩbeezĩ Dii a swe pɛ ũsĩnaↄzi Egipi swaↄ zↄ̃lɛu ń zↄ́ pↄ́ kú Asili bùsuuↄ. +Ampii aa mↄ kpa swa'ɛ zòoloↄ guu ń gbɛ̀sↄↄↄ ń lɛ kpɛↄ ń bia'ɛↄ. +Zĩbeezĩ Dii a gɛ̃ sɛ́má Uflata baale Asiliↄ kía ũ, i á mikã ń á mɛkão ń á lɛkãnao waoɛ́. +Zĩbeezĩ wa zuda ń bleda mɛ̀n plao daalɛu. +Pↄ́ beeↄ vĩ mɛ́ a gↄ̃ di gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ gↄ̃̀ bùsupiuↄnɛ, vĩfãai ń zↄ́o iↄ dɛ ń pↄblea ũ. +Zĩbeezĩ gu pↄ́ vɛ̃ɛli ↄ̀aa sↄo pↄ́ kà ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa sↄo ũ kuu, lɛaa ń lɛsikaoo mɛ́ a gↄ̃u. +Wali gɛ́ toekai we ń gbàlao, asa lɛaa ń lɛsikaoo mɛ́ a gupi sisi. +Sĩ̀sĩ pↄ́ wà bú kɛ̀uↄ sↄ̃, gbɛ̃e a gɛ́ we lↄo lɛaa ń lɛsikaoo yã́i. Wa zuↄ ń sãↄ gbaɛ aa kìlimpapau. +Dii òmɛɛ mà taala kooa zↄ̃ↄ sɛ mà yã́ɛ bee kɛ̃wà: Pↄ́ↄnaaagↄ̃ↄ Pↄ́ↄsɛlɛkpakpa. +Ma sa'ona Ulia ń Bɛlɛkia nɛ́ Zakalio sìsi aaↄ dɛmɛɛ yã́pi seeladeↄ ũ. +Kɛ́ ma wulɛ ń ma nↄ ãnabio, à nↄsì à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ. Ɔ̃ Dii òmɛɛ mà tↄ́kpaɛ̀ Pↄ́ↄnaaagↄ̃ↄ Pↄ́ↄsɛlɛkpakpa. +E àↄ gɛ́ Naa ń Baao oi dↄ̃, Asiliↄ kía a Damasideↄ àizɛɛↄ naaa, a Samalideↄ pↄ́ↄ sɛ́lɛ. +Dii òmɛɛ lↄ à mɛ̀: +Gbɛ̃́ɛ beeↄ sakà Siloe í pↄ́ lɛ́ bàalɛ busɛbusɛgu, ↄ̃ aa zɛ̀ ń Lezinio ń Lemalia nɛ́o. +A yã́i tò má ń pá ń Uflata í zↄ̃ↄ pↄ́ a sĩ̀sĩ sɛ à daguao, ↄ̃mɛ Asiliↄ kía ń a gbɛ̃́ gbiaↄ ũ. +A pa gɛ̃ Yuda bùsuzi, i dagua, i bùsupi kũ a nↄɛ. Ípi yàasa lɛ́ da ń bùsua píi, Ɛmanuɛli. +Buipãleↄ, à zĩ̀ sↄukɛ, wi á wíwi. Bùsuzãzãdeↄ, à swã́kpa! À gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ, wi á wíwi, À gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ, wi á wíwi. +Baa tó a lɛkpàaĩ, pãɛ. Baa tó a yãdìlɛ ń kↄ̃o, a kɛo, asa Lua kúwanↄɛ. +Dii a ↄ gbãa nàa à yã'òmɛɛ, à lɛdàa à mɛ̀ másu gbɛ̃́piↄ kɛa kɛo. À mɛ̀: +Yã́ pↄ́ aalɛ gwa lɛkpaaĩnzi yã́ ũ, ńsu dilɛ màao. Yã́ pↄ́ aalɛ vĩakɛɛ̀, ńsu kɛɛ̀o. Ńsu to iwãa ka n pↄao. +Ǹyↄ̃ Dii Zĩgↄ̃de yãma ado, ↄ̃mɛ kũ̀ ǹ vĩakɛɛ̀. Aà yã́ mɛ́ dɛ à iwãa ka n pↄa. +Ɔ̃mɛ aↄ dɛ n ulɛkĩi ũ, mɛ́ aↄ dɛ Isaili lɛɛ plaↄnɛ gbɛ pↄ́ ì to wà gɛ̃mbↄlɛwà ũ, gbɛsi pↄ́ ì to aa fu ũ. Aↄ dɛ Yelusalɛũdeↄnɛ bai ũ. +An daside a gɛ̃mbↄlɛwà, aa fu, aai kɛ kɛ́lɛkɛlɛ. Aa si baipiu, i ń kṹ. +Má pↄ́ fĩ yã́pi taalawa seela ũ, má kã́n'ↄ lɛ́ yãdanɛpiwa ma ìwaↄnɛ. +Ma wɛ́ dↄ Dii pↄ́ mikpɛdↄ̀ Yakↄbu buiↄnɛzi, má aà náai vĩ. +Má kɛ́, ń nɛ́ pↄ́ Dii kpàaↄ. Wá dɛ Isailiↄnɛ àsi pↄ́ Dii Zĩgↄ̃de pↄ́ kú Siↄna gbɛ musu ò seela ũ. +Tó wa òɛ́ à gɛ́ wɛlɛnde ge gɛ̀sisina pↄ́ aaìↄ yã'o ń kòlou hũuↄ kĩ́i, yãgbɛaa á Luawa mɛ́ maao lò? Wì gbɛ̃́ bɛ̃́ɛ àsi gbɛa gɛↄwa yã̀? +À gɛ Lua ikoyãdanɛ gwa. Tó an yã́ i kpaaĩòo, gu i dↄnɛ́ yãao. +Aa bã̀abãabo ń bùsuu, nↄana a ń dɛ, aa kɛ wɛ̃na. Tó an yɛ̃̀ɛɛ làa, an pↄ a pa, aai ń kía ń ń diio ká. Aa musu gwa, +aa zĩ́lɛ gwa, yã'ↄ̃ma mɛ́ a ń le. Aaↄ ku gusia ń pↄsia zↄ̃ↄo guu, aai gↄ̃ gusia níiniiu. +Ãma gbɛ̃́ pↄ́ kú yã'ↄ̃maupiↄ aaↄ ku gusiapiu gↄↄpiio. Wà Zabulↄni buiↄ ń Nɛfatali buiↄ bùsu kpɛbↄ̀ yãa, ãma wa Galile bùsu pↄ́ buipãleↄ kuu kpɛla zia za ísialɛu e à gɛ pɛ Yuudɛ̃ baawa. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku gusiauↄ gupua zↄ̃ↄ è, gu dↄ̀ bùsu pↄ́ kú ga lɛ́zĩ deↄnɛ. +Ń tò an pↄ kɛ̀na zↄ̃ↄ, n ń gbá pↄna maamaa. Aalɛ pↄnakɛ n aɛ lá wì kɛ pↄkɛkɛgↄↄwa, lá aalɛ zĩblea pↄ́ kpaalɛwa. +Asa n zuu pↄ́ wa dànɛ́ ń gã̀u ń go pↄ́ wàlɛ ń gbɛ̃òo ɛ̀'ɛ. N ń wɛtãnapiↄ fù lá ń kɛ̀ Madiãↄnɛ yãawa. +Zĩgↄ̃ kyaleↄ ń ń ula pↄ́ au gↄ̃́kpawàↄ, wa kátɛu à tɛ́kũ yàa ũɛ. +Asa wà nɛ'ìwɛ̃ɛɛ, wà wá gbá nɛgↄ̃ɛ. Lua kíakɛmi dìɛ̀, wàli oɛ̀ Lɛdamade Bↄnsaɛde, Lua Gbãade, Mae Gↄↄpiide, Aafia Kía. +Aà kpala zↄ̃ↄ ń a aafiao aↄ lɛ́ vĩo, aↄ zↄ̃lɛa báawa Davidi kpalau. Aà kpala zĩ́napɛlɛa aↄ gbãa, aↄ yã́gↄ̃gↄ̃ wásawasa a zɛ́wa gↄↄpiiɛ. Dii Lua Zĩgↄ̃de ãia mɛ́ a mↄ́ ń beeo. +Dii yã'o kpã̀sã Yakↄbu buiↄnɛ, yã́pi a wi Isailiↄ musuɛ, +Samalideↄ ń Ɛflaiũ buiↄ yã́pi ma. Aa wala ń kàamaio vĩ aa mɛ̀: +Kpɛ́ pↄ́ wa dↄ̀ ń bilikiↄ kwɛ̀, wá bo ń gbɛoɛ sa. Wà wá kaadↄɛnliↄ zↄ̃̀zↄ̃, sɛdɛ líↄ wá pɛ́ ń gɛ̃ɛ ũ sa. +Ɔ̃ Dii ń ibɛɛↄ kã̀fĩ, à ń wɛ̀lɛↄ sóikɛ̀má. +Siliↄ bↄ̀ gukpɛ oi, Filitɛ̃ↄ bↄ̀ bɛ'aɛ oi, aa Isailiↄ sↄ̃̀sↄ̃ ń lɛ́ pai. Ń beeo píi Dii pↄkũma a kpálɛo, aà ↄ aↄ looańlaɛ. +Isailiↄ i ɛa sù ń tòtonawao, aai Dii Zĩgↄ̃de kĩ́i wɛɛlɛo. +A yã́i tò Dii a Isailiↄ mi zↄ̃ ń ń vlã́o píi, a ń zaliↄ ń ń kɛfuↄ zↄ̃zↄ̃ gↄↄ do kóũɛ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì ń mi da íaↄ mɛ́ mipi ũ, ãnabi ɛgɛnaↄ mɛ́ vlã́pi ũ. +Gbɛ̃́piↄ dↄaanaↄ lɛ́ ń sãsãɛ, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ńziↄ lɛ́ midɛ. +A yã́i an ɛ̀waasoↄ i ka Diiguo, an tonɛↄ ń ń gyaaↄ i kɛɛ̀ wɛ̃naũo, asa luayãdansai vãikɛnaↄn ń ũ, yãdↄↄsai mɛ́ ìↄ dↄ ń lɛ́u. Ń beeo píi aà pↄkũma a kpálɛo, aà ↄ aↄ looańlaɛ. +Yãvãi ì fɛlɛmá lán tɛ́wa, ì kũ lɛaa ń lɛsikaoowa, ì da dào ń likpɛↄla, a lu iↄ súɛlɛ búuna bↄ. +Dii Zĩgↄ̃de kpɛ̃nɛmuu a to bùsupi tɛ́sɛɛ, gbɛ̃nazĩnaↄ mɛ́ aaↄ dɛ tɛ́pi yàa ũ, gbɛ̃e a a dee wɛ̃nagwao. +Wa pↄ́ li ↄplaai, nↄana a gi àↄ ń dɛɛ. Wa pↄble ↄzɛɛi, kási wa kão, baade a a gbɛ̃́dee sóso. +Manase buiↄ kɛ Ɛflaiũ buiↄnɛ, Ɛflaiũ buiↄ kɛ Manase buiↄnɛ, ampii aai kɛ Yudaↄnɛ. Ń beeo píi aà pↄkũma a kpálɛo, aà ↄ aↄ looańlaɛ. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì yãfaasai ń gbɛ̃wɛtãao yãdilɛↄ. +Aaì taasideↄ yãna símá, aaì ma gbɛ̃́ wɛ̃nadeↄ yã́ málɛnɛ́. Gyaa gbɛ̃andoↄ ì gↄ̃ ń pↄ́ mↄsↄaↄ ũ, aaì nɛtonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ waa. +Gↄↄ pↄ́ Dii mↄ̀ ĩadaiwá, wà bↄ̀ za zã̀zã wà mↄ̀ á músikɛi, á kɛ kpelewa ni? Dé kĩ́i á bàalɛ gɛ́u aà á misii? Mákĩi á á àizɛɛↄ toui? +A kee kpɛ́o, sema à vlãnau ń zĩ̀zↄↄ, ge àↄ ku gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛↄ guu. Ń beeo aà pↄkũma a kpálɛo, aà ↄ aↄ looańlaɛ. +Waiyoo Asili pↄ́ aaì pↄkũmabↄbↄmámɛɛↄ! Ɔ̃mɛ ma pↄkpɛ̃nɛ go pↄ́ na ma ↄzĩ ũ. +Málɛ ń kpakↄ̃a ń bui luayãdansaiↄ, málɛ ń zĩ gbɛ̃́ pↄ́ aa ma pↄ fɛ̃̀ↄwaɛ, kɛ́ aa ń pↄ́ↄ naaa, aa ń àizɛɛ sɛ́lɛ, aai ↄ̃zↄ̃má zɛ́kpaaↄu lán pɛ̀lɛawa. +Ãma yã́ pↄ́ aalɛ yán weo, làasoo pↄ́ kúmán weo. Gbɛ̃́ↄ midɛa yã́ mɛ́ dↄ ń sↄ̃wa, kɛ́ aa e buiↄ míↄnzↄ̃ dasi. +Asa aaì mɛ: Ma dↄaanaↄá kíaↄnɛ píio lò? +Lá má kɛ̀ Kaakemiɛ, má kɛ̀ Kalenↄɛɛ. Lá má kɛ̀ Amataɛ, má kɛ̀ Aapadaɛɛ. Lá má kɛ̀ Damasiɛ, má kɛ̀ Samaliɛɛ. +Ma ↄbↄ̀ ma tã́aↄ bùsuↄ sìmá, kási sↄ̃ an diipiↄ dasi dɛ Yelusalɛũ ń Samalio pↄ́ↄla. +Lá má kɛ̀ Samaliɛ ń a tã́aↄ, má kɛ Yelusalɛũɛ ń a diiↄo lé? +Tó Dii a yãkɛa Yelusalɛũ Siↄna gbɛ musu lɛzɛ̀, a Asiliↄ kía swã́gagaɛ̀ wala pↄ́ a vĩ ń aà wɛkũaamao yã́i. +Asa à mɛ̀: Má kɛ̀ ń mazĩa gbãaoɛ ń ma ↄ̃nↄo, asa ma wɛ́ zɛ̃aɛ. Ma bùsu zↄ̃lɛↄ dɛ̀, ma ń àizɛɛↄ nàaa, ↄ̃ ma ń gↄ̃sa kpalablenaↄ pã̀lɛ. +Lá wì ↄgɛ̃ bã sakpɛu, màa ma buiↄ àizɛɛↄ nàaa. Lá wì gbe pↄ́ bã gòa sɛ́lɛ, màa ma ń bùsuↄ sì píi. An kee i kúu'oao, an kee i lɛwɛ̃aaao. +Tó wa mↄo kũao, a zĩkɛe? Tó wi sii sɛo, a zĩkɛa? Lípana a liaa ń a kũnaoe? Go a fɛlɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ pↄgbɛ̃òoe? +A yã́i tò Dii Lua Zĩgↄ̃de a ibabagyã kpa Asili kíapi zĩgↄ̃ kãapiↄzi, i to tɛ́ aà gawi kↄ'ɛ. +Isailiↄ Gupua a gↄ̃ tɛ́ ũ, an Lua Kuaadoade a gↄ̃ tɛ́vua ũ, i kũ Asili lɛaaↄ ń aà lɛsikaoↄwa gↄↄ do kóũ. +A aà likpɛↄ ń aà swaluↄ gawi midɛ míↄ, aa láa lán gyãe ibabaawa. +Lí pↄ́ a gↄ̃ aà likpɛu aↄ dasio, baa nɛ́fɛ̃nɛna a fↄ̃ a lɛ́ dↄ̃ɛ. +Zĩbeezĩ sa Isaili kↄ̃naↄ na gbɛ̃́ pↄ́ lɛ̀lɛmápiↄ kpɛ lↄo. Yakↄbu bui pↄ́ bↄ̀piↄ, Dii an Lua Kuaadoade ↄ̃ aa nai ń sĩanao sa. +Yakↄbu bui kↄ̃naↄ ɛa su, gbɛ̃́ kↄ̃napiↄ ɛa zɛ ń Lua Gbãadeo. +Isailiↄ, baa tó á gbɛ̃́ↄ dasi lán ísialɛ ũfãawa, an kↄ̃naↄ mɛ́ aa ɛa su. Pisaboa looaála kɛ́ yã́zɛde e kɛ zài yã́i. +Asa Dii Lua Zĩgↄ̃de mɛ́ a mↄ́ ń kaalɛ pↄ́ a dìlɛo á bùsuu píi. +A yã́i tò ma Dii Lua Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Ma gbɛ̃́ pↄ́ kú Siↄnaↄ, Asiliↄ á gbɛ̃ ń flão, aa go'ↄ sɛ́ázi lá Egipiↄ kɛ̀wa, ãma ásu vĩakɛnɛ́o. +Asa à gↄ̃̀ yↄↄ kɛ́ ma pↄ weewá, mi gbasa pↄkũmabↄbↄmá mà ń dɛdɛ. +Dii Zĩgↄ̃de a fɛlɛmá ń flàalao, lá à Madiãↄ gbɛ̃̀ Ɔlɛbu gbɛ saɛwa. A a go poo ísiaa, là a kɛ̀ Egipiↄnɛwa. +Zĩbeezĩ a ń aso go á gã̀u, a ń zuu bↄɛ́ á nↄɛ à ɛ́'ɛ. +Aa ku Ayata, aa bↄ̀lɛ ń Migↄ̃nↄo, aa ń asoↄ kàlɛ Mimasa. +Aa bↄ̀lɛ ń gbɛbↄlɛo, aa bòokpà Gɛba, Lamadeↄ lɛ́ lualua, Gibɛa Saulu wɛ̃́lɛdeↄ lɛ́ bàalɛ. +Galiũdeↄ, à búbuapɛ! Laisideↄ, à swã́kpa! Waiyoo Anatodeↄ! +Mademɛnadeↄ lɛ́ tílɛ, Gebiũdeↄ lɛ́ ulɛkĩi wɛɛlɛ. +Gↄↄ bee aa pila Nↄbu, aa ń gã gbãɛ Yelusalɛũdeↄnɛ Siↄna gbɛ̀sĩsĩ musu. +Gwa! Dii Lua Zĩgↄ̃de ali lɛsĩpiↄ zↄ̃, ali zↄ̃ↄpiↄ nɛ́, an gↄ̃naↄ kwɛ wìliũ. +A dào likpɛpi zↄ̃zↄ̃ ń mↄoo, likpɛpi i kwɛ Lua Gbãade aɛ. +Yɛse miↄna a vlãpa a zĩ́nau, a gↄ̃na a bↄ, i nɛ'i. +Dii Nisĩna aↄ kuwà, a aà gba ↄ̃nↄ ń wɛzɛ̃o, a aà gba gbãa ń lɛdaama zɛ́o, a aà gba dↄ̃a, i to aàↄ Dii vĩa vĩ. +Vĩakɛa Diiɛ a aà kã́si. A yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ lá wɛ́ lɛ́ ewao, a yãkɛkɛnɛ́ lá àlɛ mawao. +A yã́kpalɛkɛ taasideↄnɛ a zɛ́wa, a dṹnia wɛ̃nadeↄ yãnakpámá. Aà yã́ a dṹnia gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ lán gowa, a vãikɛnaↄ dɛdɛ ń a lɛ́'ĩanao. +A yã́zɛde kuluka báa ũ, a náai dↄ a pi asana ũ. +Àwalɛwana aↄ ku sãnu ń sãnɛo, gbɛaana a wúlɛ kↄ̃ saɛ ń bleo. Gáaena ń nↄ̀ↄmusuo aa pↄble sãnu, nɛ́fɛ̃nɛna mɛ́ a dↄaanɛ́. +Zuda ń wàio aaↄ dɛ kↄ̃gbɛ̃ↄ ũ, an nɛ́ↄ wúlɛ gudoũ. Nↄ̀ↄkusi a sɛ̃ ble lán zuwa. +Nɛ́ yↄ̃mina a kↄ̃̀ↄ'o kyã́ ɛlɛ, nɛ́ kɛ̃a a ↄgɛ̃ píligonazi. +Pↄ́ pↄ́ ì ń kɛ'ĩa ge pↄ́ pↄ́ ì ń dɛ aↄ ku Dii gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoawao, asa Dii dↄ̃a a li dṹniaaɛ, lá í ì dagua ísiaiwa. +Zĩbeezĩ Yɛse zĩ́na aↄ dɛ gudↄkↄ̃ɛkĩi ũ buiↄnɛ. Wa aà kĩ́i wɛɛlɛ mɛ́ aà kúkĩi aↄ gawi vĩ. +Zĩbeezĩ Dii a ɛa ↄbↄ a gɛ̃n plaade, i a gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ gↄ̃̀ↄ bo. Aa bↄ Asili ń Egipio ń Etiopio ń Elaũo ń Babilonio ń Amatao ń ísia gũgũnaↄ. +A gudↄkↄ̃ɛkĩi dilɛ buiↄnɛ, i Isaili zĩ̀zↄↄ kãaa. A Yuda pↄ́ fãaaapiↄ sɛ́lɛ za dṹnia gola síiↄ̃ↄwa. +Ɛflaiũ buiↄ zaańgu a midɛ, aaↄ za Yudaↄgu lↄo. Yudaↄ íbɛlɛ a láa, aa íbɛlɛsɛ ń Ɛflaiũ buiↄ lↄo. +Aa lɛ́lɛ Filitɛ̃ↄ bùsuwa bɛ'aɛ, aa gukpɛdeↄ pↄ́ↄ naaa sãnu. Aa ↄtↄ̃ Ɛdↄũↄ ń Mↄabuↄwa, mɛ́ Amↄniↄ misiilɛnɛ́. +Dii a to Egipi ísialɛ gↄ̃ gii, a ↄmalɛ Uflatai ń a lɛ́'ĩan wãao, i gↄ̃nakɛ̃ lɛɛ sopla, wi buawà ń kyaleo kpaa. +A zɛda bↄ a guu a gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ gↄ̃̀ Asiliↄnɛ, lá a kɛ̀ Isailiↄnɛ gↄↄ pↄ́ aa bↄ̀ Egipiwa. +Zĩbeezĩ á o à mɛ: Wa n sáaukɛ̀ Dii! Baa kɛ́ n pↄ pàwázi, n pↄ wèewá, ↄ̃ n wá nↄ̀sɛ nìniwɛ̃ɛ. +Lua mɛ́ wá Suabana ũ, wáↄ aà náai vĩɛ, vĩa a wá kũo. Dii mɛ́ wá gbãa ũ, aà táasi wi lɛ́, ↄ̃mɛ wá suabà. +Á ítↄ ń pↄnao suaba nibↄnaↄi. +Zĩbeezĩ á o à mɛ: À Dii sáaukpa à aà sísi, à to buiↄ aà yãkɛaↄ dↄ̃. À onɛ́ Dii mɛ́ tↄbↄ̀ ado. +À lɛsi Diiɛ, asa à tidↄ̀ńlaɛ, à to dṹnia gbɛ̃́pii yã́pi dↄ̃. +Siↄnadeↄ, à wiilɛ à gulakɛ, Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa zↄ̃ↄ, mɛ́ a kú á guu. +Yã́ pↄ́ Amↄzu nɛ́ Isaia è Babɛli musun kɛ: +À gilili pɛ́lɛ sĩ̀sĩ wáiwai musu, à kúkua dↄmá à ↄkɛnɛ́ aa si Wɛ̃́ɛↄ bↄlɛↄu. +Ma yãdìlɛ ma gbɛ̃́ↄnɛ, ma a gↄ̃sapiↄ sìsi aa mↄ gɛ pↄkũmabↄbↄmámɛɛ, ↄ̃ aalɛ pↄnakɛ ń ma tidↄańlao. +Kↄ̃fĩ lòo gbɛ̀sĩsĩↄ musu lán bíla kↄ̃fĩwa, zↄa dↄ buipãleↄ guu lán bui dasiↄ kãaaawa. Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ lɛ́ a zĩgↄ̃ↄ kãaa. +Aa bↄ̀ bùsu zã̀zãↄu za dṹnia lɛ́wa, Dii ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì pↄkũmabↄbↄmáɛpiↄ lɛ́ mↄ́ dṹnia kɛi kɛ́lɛkɛlɛ píi. +À búbuapɛ, asa Dii gↄↄ kãikũ̀ɛ, Gbãapiide mɛ́ a ń kaalɛ. +A yã́i baade ↄ a gↄ̃ dↄ̀lↄlↄ, sↄ̃ a kɛ̃ gbɛ̃́piigu. +Gili a gɛ̃ńgu, wãwã ń gu'ↄ̃amáo a tↄ̃́má. Aaↄ pelembo lán nɛ'inawa, yã́ a dimá, an wɛ́ i tã, aaiↄ kↄ̃ gwa. +Gwa! Dii yã́kpalɛkɛgↄↄ lɛ́ mↄ́, aↄ pãsĩ, pↄbↄnniu ń fɛ̃́nkpaao aↄ ku, a dṹnia kɛ kɛ́lɛkɛlɛ, i duunkɛnaↄ dɛdɛu. +Saan tↄdeↄ ń a kĩniↄ ikɛ lↄo, ĩatɛ̃ a siakũ za a bilɛkĩi, mↄvua a gupu lↄo. +Má ĩada dṹniawa a vãikɛa yã́i, má gotↄ̃ duunkɛnaↄwa ń tàaeↄ yã́iɛ, má waladeↄ yↄ̃̀ↄkɛa midɛ, má gbɛ̃́ pãsĩↄ ĩ́andãa kpálɛ. +Má tó gbɛ̃nazĩnaↄ gↄ̃ kálaũkalaũ lán vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛwa, gbɛ̃nazĩnaↄ gↄ̃ kásakasa lán Ofii vuawa. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de má musu dee ma pↄkũma yã́i, tↄↄlɛ i lualua za a zĩ́nau ma pↄpaa zↄ̃ↄ gↄↄ. +Baade a ta a gbɛ̃́ↄ guu lán tue pↄ́ wàlɛ wɛwa, gbɛ̃́pii a bàalɛ ta a bùsuu lán sã pↄ́ dãna vĩoↄwa. +Wa gbɛ̃́ pↄ́ wà kpàaũńnↄↄ zↄ̃, wa gbɛ̃́ pↄ́ wà ń kṹↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +Wa ń nɛ́ↄ wíwi ń wáa, wa ń kpɛ́ↄ yↄɛ, wi kɛ ń naↄnɛ ń gbãao. +Gwa! Má Mɛdɛↄ sóikɛmá. An laai ku ã́nusuwao, an bàa aↄ kú ń vuaoo. +Aa ɛ̀waasoↄ dɛdɛ ń kao, aa nɛ́tɛ̃naↄ wɛ̃na boo, aa nɛ́ↄ sósobi vĩo. +Babɛliá kpalaↄ mideɛ, Kaladeↄ ĩ́andãbↄ gawideɛ. Ń beeo wa a suumpaɛ lán Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo suumpaawa. +Aↄ da bɛzia ũ gↄↄpiiɛ, waↄ ku we bau lↄo. Laalubue a bòokpa weo, pↄdãnae a i weo. +Gbáa nↄ̀bↄↄ mɛ́ aaↄ kálɛa we, a kpɛ́ↄ gↄ̃ gbɛ̃gbonaↄ tòo ũɛ. Koohũhũnaↄ zↄ̃zↄ̃ we, tã́aↄ i kìlimpau. +Maiↄ wiilɛ a bĩ́iↄ sↄ̀ↄu, gbɛ̃gbonaↄ gbokɛ a namablekĩiↄu. A gↄↄ kãikũ̀, a gↄↄ ga lↄo. +Dii a Yakↄbu buiↄ wɛ̃nagwa, a ɛa Isailiↄ si lↄ. A ɛa ń kálɛ ń bùsuu, buipãleↄ namá, aai kãaańnↄ. +Buipãleↄ gɛ́ zɛinɛ́ ń gbɛu, Isailiↄ i gↄ̃ ń vĩ ń bùsuu. Aaↄ dɛ ń zĩkɛnaↄ ũ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ ń vĩ zↄ ũ yãaↄ gↄ̃ ń zↄ ũɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ń gã lìnɛ́ ń kpɛↄ ↄ̃ aa gbãamↄnɛ́. +Zĩbeezĩ ↄ̃ Dii a á gba ĩ́ampakĩi, á taasikɛ lↄo, á liaazↄ̃ lↄo, á zↄzĩ gbãa kɛ lↄo. +À yãada ń Babɛli kíao à mɛ: Gbɛ̃gãfĩna ku lↄo, aà kãaa mìdɛ. +Dii vãikɛnaↄ go ɛ̀, à kpalablenapiↄ lípana zↄ̃̀ɛ. +Kíapi buiↄ gbɛ̃̀ò ń pↄfɛ̃o yãa ↄzɛsaiɛ, à gbãa dɛnla kɛ̀nɛ́ ń pↄkũmao, i kã́mabo ń ĩadaamáoo. +Bùsu píi gↄ̃̀ niɛniɛ yãkelesai, an gula dↄ sa. +Pɛ̃liↄ ń Libã bùsu sɛdɛ líↄ pↄ kɛ̀na n yã́ musu, aalɛ mɛ: Za gↄↄ pↄ́ n lɛlɛ, gbɛ̃e lí mↄ́ wá zↄ̃i lↄo. +Bɛda looa n yã́i za zĩ́lɛzĩlɛ, wàlɛ mↄ́ dainlɛ. Bui píi kíaↄ lɛ́ fɛlɛ ń kìlau, dṹnia gbɛ̃zↄ̃ↄ gyaadeↄ lɛ́ gbãakpanzi ḿpii. +Aa yã́sɛ ḿpii aa mɛ: Mpi sↄ̃ n kɛwanↄ mùaa yã̀? N gↄ̃ gbãasai láwáwa yã̀? +N ĩ́andãa ń n táasi mↄↄna ↄ́o sì bɛdau la, kↄ̀ↄbiiↄ mɛ́ gↄ̃̀ n pɛ ũ, séseↄ mɛ́ n zwãa ũ. +Saan nↄ̀ↄ'imina, gudↄlɛia nɛ́! N bãɛ luabɛ n su zĩ́lɛ fá! N gbɛ̃́ pↄ́ n buiↄ kàaũ ↄ̃ wà n nɛ tↄↄlɛ. +Ń ò n sↄ̃ guu n mɛ̀ ńyↄ̃ gbã zↄ̃ luawaɛ, ńyↄ̃ n kpala kã́fĩ e a vĩ saanaↄla, ní zↄ̃lɛ diiↄ kↄ̃kãaakɛgbɛ pↄ́ kú gugbãntoo oi musu, +ní dɛdɛ ǹ vĩ luabɛpuanaa, níↄ dɛ lán Musudewaɛ. +Ɔ̃ n si bɛdau e a nↄnau. +Gbɛ̃́ pↄ́ n e aↄ n gwa soee, i làasookɛ à mɛ: Ɔ̃mɛ dṹnia lùa yãao lò? Aàpi mɛ́ kpalaↄ gbã̀ɛo lò? +Ɔ̃mɛ tò dṹnia gↄ̃̀ guwaiwai ũ, à a mɛɛwiaↄ dɛ̃ↄnzↄ̃, ìli a zĩ̀zↄↄ gbaɛ aa tá ń bɛo. +Bui píi kíaↄ wúlɛa ń gawio baade a kpɛ́ dↄngubↄ guu, +ↄ̃ wà n vũaa miagbɛsai lán nɛ́ pↄ́ wa ì gɛ ũwa. Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń zↄ̃zↄ̃ ń fɛ̃ndao wà ń dɛdɛↄ kákaanla. Wà n zu ɛu ń gbɛ̃́piↄɛ, wà ↄ̃zↄ̃̀ n gɛwa. +Wa n mia kpakↄ̃i ń kíaↄo, asa n n bùsu ��̃̀ↄkpàɛ, n n gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ. Wa vãikɛnapi bui tↄ́ ma bauo. +À aà nɛ́ↄ dɛdɛkĩi kɛkɛ duuna pↄ́ an maeↄ kɛ̀ yã́i, kɛ́ aasu gbãakũ aa gↄ̃ bùsu vĩ, an wɛ̃́lɛↄ dṹnia pao yã́i. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ má fɛlɛmá, mí Babɛli tↄ́ dɛ ń a gbɛ̃́ kĩnina pↄ́ gↄ̃̀ↄ, an nɛ́ↄ ń ń buiↄ píi. Ma Dii mámɛ má ò. +Má wɛ̃́lɛpi kɛ dã̀na ũɛ, kpↄbↄ'ilɛnaↄ kákĩi ũ, mí waa ń mɛ́sɛo mà kaalɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma lɛgbɛ̃̀ ma mɛ̀: Lá ma zɛò a kɛ, yã́ pↄ́ má dà a zɛkɛ. +Má Asiliↄ wíwi ma bùsuu, má ↄ̃zↄ̃má ma gbɛ̀sĩsĩↄ musu. Má ń zuu bↄlɛɛ́, má ń asoↄ goɛ́ á gã̀u. +Lá ma zɛò mà kɛ dṹniau píin we, a yã́i ma ↄ looa bui píila. +Ma Dii Zĩgↄ̃de lá ma zɛòn we, démɛ a fↄ̃ kpamɛɛi? Ma ↄ dↄa musu, démɛ a fↄ̃ siilɛi? +Wɛ̃ pↄ́ kí Aaza gà, ↄ̃ Lua yã́ɛ bee ò: +Filitɛ̃ↄ, ásu pↄnakɛ go pↄ́ á gbɛ̃́ ɛa yã́ musuo. Mlɛ̃pi bui guu ↄ̃ mlɛ̃̀ pãsĩna a bↄu, aà lɛ́ aↄ vãi mɛ́ aↄ wãa. +Taaside búubuuↄ dã́dãkɛkĩi maa e, wɛ̃nadeↄ wúlɛ ń laai musu. Ãma má tó á zĩ́na ga ń nↄanaoɛ, mí á gbɛ̃́ kĩnina pↄ́ gↄ̃̀ↄ dɛdɛ. +Wɛ̃́lɛdeↄ, à wiilɛ! Uadeↄ, à búbuapɛ! Filitɛ̃ↄ ápii, à kɛ dↄ̃nↄnↄ, asa súɛlɛ dↄ gugbãntoo oi, zĩgↄ̃ↄ kpaaĩa, an gbɛ̃e kɛ̃a a deewao. +Kpelewa wa o buiↄ zĩnaↄnɛi? Wa onɛ́ Dii Siↄna kàlɛ, aà gbɛ̃́ wɛ̃nadeↄ ulɛkĩi vĩ a guu. +Yã́ pↄ́ Lua ò Mↄabuↄ musun kɛ: Mↄabuↄ bùsu wɛ̃́lɛ Ala gbòo, wà a suumpa gwãasĩn doɛ. Mↄabuↄ bùsu wɛ̃́lɛ Kii gbòo, wà a suumpa gwãasĩn doɛ. +Dibↄ̃deↄ lɛ́ gɛ́ ↄ́ↄlↄi ń tã́akpɛu ń ń sa'okĩiↄwa. Mↄabuↄ búbua dↄ Nɛbo ń Mɛdebao yã́ musu. Migbaalɛa ḿpii, lɛkãna waa. +Gbɛ̃́ↄ ku zɛaↄu, zwã̀nkasaↄ kákaańla, aa ku ua ń gãaɛo, aalɛ ↄ́ↄlↄ, aalɛ pelembo. +Ɛsɛbↄ̃deↄ ń Ɛlealedeↄ búbua dↄ, wàlɛ ń lↄↄ ma za Yaaza. A yã́i tò Mↄabu zĩgↄ̃ↄ lɛ́ wiipɛ e an nisĩna nàliwa. +Málɛ wɛ̃nakɛ Mↄabuↄnɛ ma sↄ̃ guu, an lala'onaↄ lɛ́ tá Zoaa e à gɛ̀ pɛ̀ Egala Selisiawa. Aalɛ Luiti sĩ̀sĩ kṹ ń ↄↄlↄo, aa bɛ Olonaiũ zɛ́u, aalɛ ń wíwia búbuapɛ. +Asa Niũliũ í bà, a sɛ̃ gàgaɛ, sɛ̃̀ ísi làa, lá ísi kú lↄo. +Ɔ̃ aa àizɛɛ pↄ́ aa è aa kàlɛↄ sɛ̀lɛ, aalɛ taò swa gbalade baa. +Búbua lìgua Mↄabu bùsu zↄ̃lɛu, wà ń ↄↄlↄ mà e à gɛ̀ pɛ̀ Egelaiũwa, wà ń tã̀aapɛapi mà Bɛɛ'ɛliũ. +Dibↄ̃ íↄ gà ń auo, asi má ɛa kpa Dibↄ̃zi lↄɛ. Má nↄ̀ↄmusu gbaɛ Mↄabu lala'onaↄwa ń ń bùsu gbɛ̃́ kĩninaↄ. +À bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ gba sãↄ à kpã́sãɛ̀, bↄa Sela à ma guwaiwaia e à gɛ ka Siↄna gbɛ̀sĩsĩwa. +Mↄabu nↄɛↄ ku Aanↄ buakĩiↄ lán bã pↄ́ wà ń yá ń sakpɛu aalɛ liaaliaaↄwa. +Aaì mɛ: Lɛdawá! Lá wá kɛ owɛ̃ɛ! Ue dawála ĩatɛ̃ gbãa zã́ lán gwãasĩnawa. Lala'onaↄ ulɛ, ńsu bↄ ń bàalɛnapiↄo. +To Mↄabu lala'onapiↄ aaↄ kú ń bùsuu, ǹ ń ulɛ gbɛ̃́ pↄ́ ye ń kɛ kɛ́lɛkɛlɛɛ. Tó gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ↄtↄ̃máↄ mìdɛ, mɛ́ an kɛa kɛ́lɛkɛlɛ làa, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ↄ̃zↄ̃máↄ sã̀alɛ bùsupiu, +kpala a zĩ́napɛlɛ gbɛ̃kɛ guu, Davidi buie a zↄ̃lɛu ń náaio. A kpálɛkɛ yã́zɛdei, aↄ wãa ń yã́gↄ̃gↄ̃anɛ a zɛ́wao. +Wa Mↄabuↄ yↄ̃̀ↄ yãmà, an kàamai ń ń zazao zↄ̃ↄ. Aa wala ń ĩ́andão vĩ, kási an yãbↄlɛa píi pãɛ. +Bee yã́i Mↄabuↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ, ampii, aalɛ ↄ́ↄlↄ ńzĩa yã́i, aalɛ ↄ́ↄlↄ, aalɛ kàa bɛɛkɛ, kàa pↄ́ wì kɛ ń vɛ̃ɛbɛo Kilalɛsɛ. +Asa Ɛsɛbↄ̃ buaↄ ń Sibema vɛ̃ɛbuↄ tↄↄlɛ gàɛ. Buipãle kiblenaↄ ↄ̃zↄ̃̀ ń vɛ̃ɛlipiↄwa. A bú kà yãa za Yazɛɛ e guwaiwai lɛ́wa, aa ↄtà e à gɛ̀ nà ísiawa. +A yã́i málɛ ↄ́ↄlↄ Sibema vɛ̃ɛbuↄnɛ lá Yazɛɛdeↄ a ↄ́ↄlↄ̀wa. Ɛsɛbↄ̃deↄ! Ɛlealedeↄ! Ma wɛ́'ikàwá, asa gula pↄ́ ìↄ dↄ yãa saɛ pↄkɛkɛgↄↄ làaɛ. +Wà pↄna ń yaalↄo bↄ̀ á kaaↄu, gula ń pↄna wiio dↄ á vɛ̃ɛbuↄ guuo. Gbɛ̃e lɛ́ ↄ̃zↄ̃ vɛ̃ɛwa a ífɛ̃kĩiu lↄo, ma á pↄna súu mìdɛ. +Ma nↄ̀sɛ lɛ́ ↄ́ↄlↄ Mↄabuↄnɛ lán mↄↄnawa, ma pↄ yaa Kilalɛsɛ yã́ musu. +Tó Mↄabuↄ bↄ̀ gɛ̀ ń sa'okĩi, aaì ĩada ńzĩawaɛ. Tó aa gɛ̀ wabikɛi ń tã́akpɛu, aa ma nao. +Yã́ pↄ́ Dii dↄ̀aa ò Mↄabuↄ musun we. +Ãma tiasa Dii mɛ̀: Wɛ̃̀ àaↄ̃ lɛ́u lán gbɛ̀wina zi��gↄↄ lɛdilɛawa Mↄabuↄ gawi a láa, an gbɛ̃́ daside a yãfũkũ, an gbɛ̃́ kĩninaↄ fɛ̃́nɛũ a kɛ zài, aaↄ dasio. +Yã́ pↄ́ Dii ò Damasi musun kɛ: Gwa! Damasi aↄ dɛ wɛ̃́lɛ ũ lↄo, aↄ dↄdↄaa lán zɛ̀tɛ̃ kwɛawaɛ. +Aloee wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛzia ũ, aↄ dɛ pↄ́ↄ kákĩi ũ. Gbɛ̃e aↄ ku we kɛ́ a vĩa gbasa pↄ́piↄ kũo. +Ɛflaiũ buiↄ wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ aↄ ku lↄo, Damasi kpala aↄ ku lↄo. Sili gbɛ̃́ kĩninaↄ gↄ̃ lala'onaↄ ũ lán Isailiↄwaɛ. Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ ò. +Zĩ́ bee Yakↄbu buiↄ gawi kↄ a ɛ́, an namablea a midɛ. +An bùsu a gↄ̃ lán bua pↄ́ wà a pↄ́ kɛ̀kɛ wà ↄmàlɛuwaɛ, lán Lefai guzulɛ pↄ́ wà a pↄ́ kↄ̃nwɛ̀wa. +Kási a kↄ̃napi a gi gↄ̃ yↄↄ lán ku pↄ́ wa kɛ̀ a nɛ́ mɛ̀n pla ge àaↄ̃ gì gↄ̃̀ a musu mɛ́ a nɛ́ mɛ̀n síiↄ̃ ge sↄo gì gↄ̃̀ a gↄ̃n nɛdewawaɛ. Dii Isailiↄ Lua mɛ́ ò. +Gↄↄ bee gbɛ̃nazĩnaↄ wɛ́ aↄ pɛ ń Kɛnawa, aa wɛsi Isailiↄ Lua Kuaadoadelɛ. +An wɛ́ aↄ ku sa'okĩi pↄ́ aa bò ńzĩaɛↄwa lↄo, aa wɛdↄ lí pↄ́ aa pɛ̀lɛ tã́a ũↄzi lↄo ge ń tulaletikatɛakĩiↄ. +Gↄↄ bee an wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ a gↄ̃ bɛzia ũ, aa gↄ̃ daaĩa lán Amↄleↄ ń Iviↄ wɛ̃́lɛↄwa gↄↄ pↄ́ aa ń tó Isailiↄnɛ. +Asa Lua á Suabana yã́ sã̀águɛ, Lua á gbãa á ulɛkĩi yã́ i dↄáguo. Ayãmɛto a dↄ̀ↄsagbɛ pɛ̀lɛ, a buade pɛ̀ lá buipãleↄ ì kɛwa. +Zĩ́ pↄ́ á bà a kaa lìai, a gu dↄ̀ á tò à bↄlↄbↄ̀. Kási á pↄe e weo, sema gyã ń yã'ↄ̃ma láasaio. +Ó'o! Buiↄ zↄa dↄ dasidasi lán ísia kↄ̃fĩwa. Ó'o! Gbɛ̃nazĩnaↄ kĩ́i dↄ lán izↄ̃ↄsukaawa. +Tó buiↄ kĩ́ipi dↄ lán izↄ̃ↄsukaawa màa, Dii a ń lele, aai bàalɛ ta zã̀zã lán ése ṹa pↄ́ ĩ́ana sɛ̀lɛ sĩ̀sĩ musuwa, lán ĩ́ampuuvu pↄ́ zàa'ĩana gɛ̃̀ò zɛ́awa. +Tó oosi kɛ̀, sↄ̃kɛ̃ngu a mɛ á kɛ́! E gu àↄ gɛ́ dↄi yã́ a láa. Gbɛ̃́ pↄ́ aaì wá pↄ́ↄ sɛ́lɛↄ baan we, gbɛ̃́ pↄ́ aaì wá pↄ́ↄ naaaↄ zian we. +Ó'o! Etiopi bùsu swade fìonde gbɛ̃́ↄ! +Aaì zĩnaↄ gbaɛ ísiaa, aaìↄ bɛ ía ń kɛfu gó'ilɛnaↄ. Zĩna kàsakasaↄ, à gɛ́ bui gbã̀a mɛ̀ yↄ̀lↄ pↄ́ wì vĩakɛnɛ́ gupiiuↄ kĩ́i. +Á dṹnia gbɛ̃́pii, á gbɛ̃́ pↄ́ á kú tↄↄlɛↄ, tó wà gilili pɛ̀lɛ gbɛ̀sĩsĩ musu, á e, tó wà kuupɛ̀, á ma. +Dii òmɛɛ à mɛ̀ áↄ gugwa za a kúkĩi kílikili, lá ĩatɛ̃ ìↄ pipi tↄↄlɛwawa, lá lou ìↄ ku masai pↄkɛkɛgↄↄwa. +E wàↄ gɛ́ pↄkɛkɛi, e vɛ̃ɛvu àↄ gɛ́ láai a nɛsoenaↄ kã́kã, a a gↄ̃naↄ zↄ̃zↄ̃ ń fɛ̃nkĩnio, a a ↄ pↄ́ a tàↄ ɛ́'ɛ kↄ́lɛ. +Wa ń tó gbɛ̀sĩsĩ bãↄ ń wàiↄ blɛ ũ, gbɛ̀sĩsĩ bãↄ saɛ bleńnↄ, wàiↄ i buziɛbleńnↄ. +Gↄↄ bee bui gbã̀a mɛ̀ yↄ̀lↄ pↄ́ wì vĩakɛnɛ́ gupiiuↄ aa mↄ Dii Zĩgↄ̃de gba pↄ́ Siↄna gbɛ̀sĩsĩ musu, gu pↄ́ aà tↄ́ kuwàpiu. +Yã́ pↄ́ Dii ò Egipi musun kɛ: Gwa! Dii di lou kàsakasa kpɛ, àlɛ mↄ Egipi. An tã́aↄ lɛ́ lualua aà aɛ, mɛ́ sↄ̃ a kɛ̃ Egipiↄgu. +Dii mɛ̀: Má Egipiↄ kpakↄ̃a ń zĩo, vĩ̀i ń dãunao, gbɛ̃́ ń gbɛ̃́o, wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, kpala ń kpalao. +Egipiↄ nisĩna a naliwa, má ń lɛkpaaĩ gboo. Aa yãgbɛa tã́aↄ ń wɛlɛndeↄwa ń gɛ̀sisinaↄ ń màsokɛnaↄ. +Má Egipiↄ na dii pãsĩↄnɛ ń ↄzĩɛ, kía gbɛ̃wɛtãna mɛ́ aↄ dɛ ń kía ũ. Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +An swada í a ba, swa'ɛpi a gↄ̃ gii, a bɛ̀lɛ a paa. +Egipi bùsu swa'ↄnaↄ gĩdↄ, a í a láa, i wɛ́tↄↄna bↄ, swa'ɛ feeↄ ń a wáaↄ vlã. +Niili dↄ̀ↄ a gↄ̃ náinai e a kãaawa, bua pↄ́ wa kɛ̀ a gɛɛwaↄ giigaga, aa gɛ̃ ń ĩ́anao, aaↄ ku lↄo. +Kpↄ̀wɛnaↄ ↄ́ↄlↄ, táalukpanaↄ gↄ̃ wɛ̃nannↄ, gbɛ̃́ pↄ́ aaì kokoa da Niili íuↄ gↄ̃ zeesai. +Wí a bùnwɛmbↄbↄnaↄ kṹ, bàabaatãnaↄ gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i. +Zↄ̃ɛↄ pↄ a ya, lakɛ̃naↄ nↄ̀sɛ a ↄ̃̀ↄkpa. +Zoã dↄaanaↄá sↄũↄnɛ, Falaↄ̃ↄ ìwa ↄ̃nↄnaↄ lɛdama gbá vĩo. Kpelewa aa fↄ̃ o Falaↄ̃ↄɛ ↄ̃nↄnaↄn ń ũ, yãa kíabuiↄn ń ũi? +N ↄ̃nↄnaↄ gɛ̀ máɛ la? Aa yã́ pↄ́ Dii Zĩgↄ̃de dìlɛ à kɛ Egipiↄnɛ o wà mae? +Zoã dↄaanaↄá sↄũↄnɛ, Nↄfu gbãadeↄ sã́sãaɛ. An bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛ́ ń gbɛ̃́ↄ liaa. +Dii làasoo kpaanla dà Egipiↄnɛ, à liaa zĩ̀má an yã́ píi kɛa guu, ↄ̃ aa gↄ̃̀ lán wɛ̃dɛna pↄ́ lɛ́ málɛmalɛ a pisiuwa. +Egipi mi ń a vlã́o, a zaliↄ ń a na��alɛↄ, a dↄaanaↄ ń a gbɛ̃́ kpɛɛↄ an gbɛ̃e a fↄ̃ yãe kɛo. +Gↄↄ bee Egipiↄ aaↄ dɛ lán nↄɛↄwaɛ, vĩa a ń kṹ aa lualua Dii Zĩgↄ̃de ↄ pↄ́ looańla yã́i. +Yuda bùsu yã́ a di Egipiↄwa, gu i limá. Gbɛ̃́ pↄ́ wà Yudaↄ yã'òɛ̀ píi, sↄ̃ a kɛ̃ adegu yã́ pↄ́ Dii Zĩgↄ̃de zɛ̀ò à kɛnɛ́ musu. +Gↄↄ bee Egipi wɛ̃́lɛ mɛ̀n sↄoↄ Ɛbɛlu yã'o, aai zɛ ń Dii Zĩgↄ̃deo. Wɛ̃́lɛpiↄ do tↄ́n Ɛliↄpↄli. +Gↄↄ bee wa Dii gbagbakĩi bo Egipi guo, wa dↄngubↄ pɛ́lɛ Diiɛ Egipi bùsu zↄ̃lɛu. +Aↄ dɛ seela ń dↄnguo ũ Dii Zĩgↄ̃deɛ Egipi bùsuu. Tó aa wiipɛ̀ Diiwa gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń gyawiↄ yã́ musu, a suabana gbaɛnɛ́ à yã́sińnↄ, i ń bↄ. +Gↄↄ bee Dii a azĩa ↄlↄ Egipiↄnɛ, aai aà dↄ̃, aaiↄ zↄbleɛ ń sa'obↄↄ ń pↄ́wɛntio, aa lɛkɛwa, aai a fĩabo. +Dii a kpa Egipiↄzi. A kpáńzi, i ɛa ń gbã́gbã. Aa ɛa zɛ ń Diio, i ń wabikɛa sí, i ń gbã́gbãń Asiliↄ kúlɛ Diiɛ sãnu. +Isaili mɛ́ aaↄ dɛ bùsu ɛ̀fãaideↄ àaↄ̃de ũ ń Egipio ń Asilio dṹnia guo gↄↄ bee. +Dii Zĩgↄ̃de a báaadańgu à mɛ: Ɛ̀fãaideↄ ma gbɛ̃́ Egipiↄ ń Asili ma ↄgbɛↄ ń Isaili ma pↄvĩaↄ. +Asiliↄ kí Saagↄ̃ a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ zĩ̀, ↄ̃ à gɛ̀ lɛ̀lɛ Asedodawa a sì. +Wɛ̃ bee Dii yãdà Amↄzu nɛ́ Isaiaɛ à mɛ̀: Gɛ ǹ n zwã̀nkasaↄ woloma, ní n kyaleↄ bↄbↄ. Ɔ̃ a kɛ̀ màa, a bɛ bṹu kyalesai. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Lá ma zↄ̀blena Isaia gↄ̃̀ bɛ bṹu kyalesai wɛ̃̀ àaↄ̃ Egipiↄ ń Etiopiↄ yã'ea seela ũ, +màa Asiliↄ kía a Egipiↄ ń Etiopiↄ sɛ́lɛ zĩ̀zↄↄ ũ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, i táńnↄ bṹu kyalesai. An pↄ̀ↄ iↄ di, aa kpɛbↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa Etiopiↄ náaikɛ̀ aa Egipiↄ gbãa kɛ̀ↄ gↄ̃ ń bílio, an gɛɛ i gↄ̃ kpá ń wɛ́i. +Gↄↄ bee bùsuɛbeedeↄ mɛ: Gwa! Gbɛ̃́ pↄ́ wá ń náai vĩ wa nańzi aa dↄwálɛ aa wá sí Asiliↄ kíawaↄn we fá! Kpelewa wá kɛ wà pilimá sai? +Gbáa pↄ́ pãa ísiai yã́. Lá zàa'ĩana ì pã Nɛgɛvɛa, màa wà bↄ̀ bùsu pↄ́ wa a vĩa vĩu, wàlɛ pã guwaiwaia. +Wɛ́pungu pↄ́ má èpi yã́ pãsĩ. Pↄkaalɛna lɛ́ pↄ́ kaalɛ, zĩbↄnkpɛde lɛ́ bↄ ń kpɛ. Elaũↄ, à lɛ́lɛmá! Mɛdɛↄ, à koezↄ̃ńzi! +Yã́ pↄ́ má è tò ma lɛ́ gↄ̃̀ kpaaũa, yã́ pↄ́ má mà ma da bíliu. A wãwã ma kũ gbãa, àlɛ ma wó paa, à fɛ̀lɛmanↄ lá nↄwãwã ì fɛlɛ nↄɛwawa. +Iwãa kà ma pↄa, gili gɛ̃̀magu, málɛ lualua. Oosi mɛ́ ma si, ↄ̃ à mↄ̀mɛɛ ń kpakpanagaao. +Wàlɛ blɛkalɛ táabũnu musu, wàlɛ pɛ kpálɛkpalɛ, wàlɛ pↄble, wàlɛ imi. Zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ, à fɛlɛ à á gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ! +Yã́ pↄ́ Dii òmɛɛn kɛ: Gɛ ǹ gbɛ̃́ dilɛ gugwakĩi, pↄ́ pↄ́ a è i o. +Tó à sↄ̃́ↄ è kpaaĩa plapla, aalɛ zĩkagoↄ gá ń gbɛ̃́ↄ didia zàa'ĩnaↄ kpɛ ń yiongoↄ, aàↄ kú ń laaio maamaa. +Ɔ̃ gugwanapi wiilɛ̀ à mɛ̀: Dii, miↄ zɛ ma gugwakĩi lá gu lɛ́ dↄɛ, miↄ ku ma limusudakĩi gwã́ ń gwã́o. +Gwa! Sↄ̃́ kpaaĩa plapla gode lɛ́ mↄ́. Ɔ̃ godepi mɛ̀: À gà! Babɛli gà! A diiↄ kálɛa tↄↄlɛ wíwia. +Ma gbɛ̃́ pↄ́ wà á gbɛ̃́ lán pↄ́wɛnawaↄ, ma yã́ pↄ́ má mà Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Luawa òɛ́. +Duma yã́. Gbɛ̃e lɛ́ lɛzumazi za Sei à mɛ̀: Gudↄ̃ana, gusia kà kpelewai? Gudↄ̃ana, gusia kà kpelewai? +Ɔ̃ gudↄ̃ana òɛ̀: Gu lɛ́ mↄ́ dↄiɛ, kási gu a gi àↄ siaɛ. Tó ń ye yãlaɛ, la, ní ɛa su lↄ. +Laalubuↄ yã́. Á Dedã kyaama pↄ́ ì bòokpa Laalubuↄ bùsu likpɛnauↄ, +à gɛ́ dai imidɛnaↄlɛ ń ío. Á gbɛ̃́ pↄ́ á kú Tema bùsuuↄ, à gɛ́ dai lala'onaↄlɛ ń pↄbleao. +Asa aalɛ bàalɛ fɛ̃ndaɛɛ, fɛ̃nda wɛ́tɛ̃ ń sákãao ń zĩ̀ pãsĩoɛ. +Dii òmɛɛ à mɛ̀: Wɛ̃̀ do lɛ́u lán gbɛ̀wina zĩgↄↄ lɛdilɛawa, Kedaaↄ gawi a láa. +Kedaa gↄ̃sa kadeↄ bↄ dasio. Dii Isailiↄ Lua mɛ́ ò. +Wɛ́pungu'ea guzulɛu yã́. Bↄ́mɛ á lé a dɛdɛ á kpɛ́ musu píii? +Wɛ̃́lɛ súu gbãade gbɛ̃́ↄ! Wɛ̃́lɛ pↄna kↄ̃fĩde gbɛ̃́ↄ! I kɛ fɛ̃nda mɛ́ á gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛo, aai gaga zĩ guuo. +Á dↄaanaↄ kpàkↄ̃ɛ aa bàalɛ̀, ↄ̃ wà ń naaa, wà ń kũkũ kazusai. Wà á gbɛ̃́ pↄ́ wà ń éↄ kũ̀kũ, baa kɛ́ aa bàalɛ̀ tà zã̀zã. +Ayãmɛto ma mɛ̀: À gomala, à to mà ↄ́ↄlↄ wɛ̃nannↄ. Ásu wɛɛlɛ ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ ma gbɛ̃́ pↄ́ gàgaↄ yã́ musuo. +Dii Lua Zĩgↄ̃de gↄↄdìlɛ. Zↄa ń ↄ̃zↄ̃amáo ń gilio aↄ ku Wɛ́pungu'ea Guzulɛu ń bĩ́igbooao ń wiilɛa gbɛ̀sĩsĩ musuo. +Elaũↄ ń gbàlaↄ sɛ̀lɛ, aalɛ mↄ́ ń sↄ̃deↄ ń sↄ̃́godeↄ. Kiiↄ ń sɛ̀ngbaoↄ sɛ̀ lɛ́ dↄdↄ. +Sↄ̃́goↄ di á guzulɛ táaedeↄu, sↄ̃deↄ zɛzɛ á wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛↄu, +Yudaↄ gia ń ńzĩao zɛvĩ lↄo. Ɔ̃ zĩ́ bee sa a á zĩkabↄↄ wɛ̀ɛlɛ kpɛ́ pↄ́ wì mɛ Líkpɛ Kpɛ́u. +Á è Davidi wɛ̃́lɛ bĩ́i gufooↄ dasi, a i kũ̀sũa dì íkalɛkĩi pↄ́ kú zĩ́lɛ guu. +A Yelusalɛũ kpɛ́ↄ nào, a kpɛ́eↄ gbòo à a bĩ́i tàtaò. +A íkalɛkĩipi kɛ̀ wɛ̃́lɛ guu íkalɛkĩi zi plaade ũ, ãma i wɛdↄ Lua pↄ́ mↄ̀ ń yã́piozio, i Lua pↄ́ yã́pi dìlɛ za zi yãdao. +Zĩ́ bee Dii Lua Zĩgↄ̃de á sisi à ↄ́ↄlↄ, à búbuapɛ, à á mi wa, í zwã̀nkasa kákaála, +ↄ̃ á kú pↄnakɛa guu ń yaalↄo. A zuↄ ń sãↄ dɛ̀dɛ, álɛ nↄ̀ↄ só, álɛ vɛ̃ɛmi, álɛ mɛ: Wà pↄble, wà imi, asa wá ga ziaɛ. +Dii Zĩgↄ̃de kã̀mɛɛ ma swã́wa à mɛ̀: Á duunapi kɛ̃awá vĩo e à gɛ gaò. Dii Lua Zĩgↄ̃de mɛ́ ò. +Yã́ pↄ́ Dii Lua Zĩgↄ̃de òn kɛ: Fɛlɛ gɛ o kibɛ ziia Sɛbenaɛ: +Bↄ́ ń vĩ lai? Dé ń vĩ la ↄ̃ ńlɛ mia'ɛ sↄ nzĩaɛ la, ńlɛ gbɛsi yↄ̃́ musumusu n vĩkĩi ũi? +Laaika gↄ̃sa! Dii a n kũ n zu! +A n koo lán banↄↄwa, i ń gbeembo e bùsu yàasau. We ńyↄ̃ gau, n sↄ̃́go gawideↄ i gↄ̃ we. N dii ua kpɛbↄnan n ũ. +Má n bↄ zĩuɛ, má n kɛ̃ n gweawaɛ. +Gↄↄ bee má a zↄ̀blena Ilikia nɛ́ Ɛliakiũ sísi, +mí n ula daɛ̀, mí n asana dↄɛ̀, mí n kpala kpawà aàↄ kũa, iↄ dɛ Yelusalɛũdeↄ mae ũ ń Yudaↄ píi. +Má Davidi bɛ kili daɛ̀ a gã̀u, a zɛwɛ̃, gbɛ̃e a fↄ̃ tao, a zɛta, gbɛ̃e a fↄ̃ wɛ̃o. +Má aà pɛ kálo ũ gĩ̀ gbãawa, aà zↄ̃lɛkĩi aↄ maa, i aà de bɛdeↄ kpɛla. +Ãma aà de bɛdeↄ a loowà ḿpii, an nɛ́ↄ ń ń buiↄ ń ń ta keleↄ píi, sɛa dodãbↄↄ e olaↄwa. +Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀, zĩ́ bee kálo pↄ́ wa pɛ̀ gĩ̀ gbãawapi a fu, a kaso lɛ́lɛ, aso pↄ́ loowàↄ i wíwi. Dii mɛ́ ò. +Tii yã́. Ísia gó'ilɛnadeↄ, à ↄ́ↄlↄ, asa Tii gↄ̃̀ yàaaɛ, kpɛ́e i gↄ̃ lↄo, godↄkĩi kú lↄo. Sipi bùsudeↄ mɛ́ baopi kpànɛ́. +À kɛ kílikili ísialɛdeↄ ń Sidↄ̃ laatana pↄ́ aa kã̀ ísiatagɛnaↄ musuↄ. +Bua pↄ́ kú Niili saɛ mɛ́ Tiideↄ pↄ'ekĩi ũ. We aaì pↄ́wɛna lúluu wà buaò í zↄ̃ↄwa, ↄ̃ Tii gↄ̃̀ buiↄ ɛlɛblekĩi ũ. +Sidↄ̃deↄ ń ísia gũgũna wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ, á gɛɛ a gↄ̃ kpá á wɛ́iɛ, asa ísia mɛ̀: Mi nↄwãwãkɛo, mi nɛ'io, mi nɛgↄ̃ɛ gwao, mi nɛnↄɛ tòlokɛo. +Tó Egipiↄ Tiideↄ baopi mà, aa bã̀abãabo. +À bua ta Taasisi, à ↄ́ↄlↄ á ísialɛdeↄ! +Á wɛ̃́lɛ pↄnade pↄ́ kálɛa za zin weo lò? Wɛ̃́lɛpi gbɛ̃eↄ mɛ́ fã̀aa aa gɛ̀ zↄ̃̀lɛ bùsu zã̀zãↄuo lò? +Tiideↄ gbɛ̃́ↄ kpà kpalau yãa, an laatanaↄá kíaↄnɛ, an pↄyianaↄ tↄbↄ̀ dṹniau. Démɛ dìlɛ yã́pi Tii lei? +Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ dìlɛ à ĩ́andãnapiↄ gawi kↄ'ɛ, i gbɛ̃́ pↄ́ aa tↄbↄ̀ dṹniaupiↄ busa. +Taasisiↄ, à dagua lán Niili í paawa, gbɛ̃e ku à kpáɛ́ lↄo. +Dii ↄlòo ísiaa, a tò bùsu pↄ́ kú a saɛↄ lùalua. À yãdìlɛ Kanaa bùsu yã́ musu, à mɛ̀ wà a wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ dɛɛlɛ. +À mɛ̀: Sidↄ̃ wɛ̃́lɛ pↄ́ gbɛ̃e i zĩblema yãao, wà lɛ̀lɛma ń gbãao saɛ, ńyↄ̃ e ĩ́anadã lↄo. Tó a fɛlɛ bua íwa e Sipi bùsuu, baa wekĩi á ĩ́ampakĩi eo. +À bùsupi gwa, Babiloniↄ tò à gↄ̃̀ gbɛ̃gbonaↄ tòo ũ, i kɛ Asiliↄ no. Aa gbà lɛsĩ dà wa kpàaĩ ń a bĩ́iↄ, aa a kpɛ́ maaↄ dɛ̀ɛlɛ, gupi gↄ̃̀ yáiyai. +Ísia gó'ilɛnadeↄ, à ↄ́ↄlↄ, asa á wɛ̃́lɛ gbãa gↄ̃̀ yàaaɛ. +Gↄↄ bee Tii yã́ a sã gbɛ̃́ↄgu wɛ̃̀ bàaↄ̃kwi lán kía wɛ̃̀ dasilɛwa. Tó wɛ̃̀ bàaↄ̃kwipi làa, lá wa ò lɛ pↄ́ wa dà ń káaluao guuwa, màa aↄ dɛ ń Tiio wà mɛ̀: +Káalua pↄ́ gbɛ̃e lɛ́ mↄma lↄo, ǹ n mↄↄna sɛ da wɛ̃́lɛa. Lɛ maamaa, ní lɛↄ siò dasidasi, kɛ́ n yã́ e dↄ gbɛ̃́ↄgu yã́i. +Wɛ̃̀ bàaↄ̃kwipi gbɛa Dii a ɛa aɛdↄ Tiiwa. Tii a ɛa na a laataawa, i káaluaka ń dṹnia bùsuↄ píi. +Aà zĩa yíaa ài aↄ dɛ Dii pↄ́ ũɛ. Wa àipi dilɛo, wa ulɛo, aↄ dɛ Dii sìsinaↄ pↄ́ ũɛ, kɛ́ aa e pↄble maamaa, aai pↄkasa ↄdeↄ lú. +Gwa! Dii a dṹnia to da pã, a a dɛɛlɛmpaɛ. A tↄↄlɛ fĩaa, i a gbɛ̃́ↄ fãaa. +Lá aↄ dɛ ń gbɛ̃́ↄ, màa aↄ dɛ ń sa'onaↄ. Lá aↄ dɛ ń zↄ̀ↄ, màa aↄ dɛ ń ń diiↄ. Lá aↄ dɛ ń nɛnↄɛnaↄ, màa aↄ dɛ ń ń daↄ. Lá aↄ dɛ ń pↄlunaↄ, màa aↄ dɛ ń pↄyianaↄ. Lá aↄ dɛ ń pↄsɛ̃anaↄ, màa aↄ dɛ ń pↄdeↄ. Lá aↄ dɛ ń fĩasɛnaↄ, màa aↄ dɛ ń fĩadeↄ. +Dṹnia da pã láilai ↄ̃̀ↄkpaa. Dii mɛ́ yã́pi ò. +Dṹnia gↄ̃̀ wɛ̃nannↄ sìtiũ! Tↄↄlɛ gↄ̃̀ ↄↄↄnnↄ búɛbuɛ! Dṹnia gbɛ̃́ gbiaↄ gↄ̃̀ yɛ̃̀ɛɛsai. +Dṹnia ↄ̃̀ↄkpà a gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ yã́i, asa aa pã̀ Dii ikoyãa, aa bↄ̀ yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kpɛɛ, aa aà bàakuańnↄ gↄↄpii yã́ gbòo. +Ayãmɛto dṹnia gↄ̃̀ láaipↄ ũ, a gbɛ̃́ↄ ń tàaeↄ gbɛ'è. Ayãmɛto dṹnia gbɛ̃́ↄ tɛkũ̀, gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ dasio. +Vɛ̃ɛ dafu lɛ́ fɛ̃́ tùuu, vɛ̃ɛliↄ giigàga, pↄnakɛnaↄ lɛ́ we zàũzaũ ḿpii. +Pↄna gã̀a'ↄ kɛ̀ kílikili, kↄ̃̀ↄ'onaↄ kↄ̃fĩ nì, pↄna mↄↄna kɛ̀ kyↄ̃́! +Wàlɛ vɛ̃ɛmi ń lɛtɛ̃o lↄo, wɛ̃ kĩ̀sãkũ̀ a minaↄ lɛ́u. +Wɛ̃́lɛ gↄ̃̀ da pã, ua lɛ́ↄ kàka píi, gbɛ̃e lɛ́ gɛ̃ lↄo. +Zↄa dↄ gãaɛ vɛ̃ɛsai yã́i, yaalↄ lì oosisi ũ míↄ, pↄna gò dṹniaa. +Wɛ̃́lɛ gↄ̃̀ kaaũa, a bↄlɛↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ. +Màa aↄ dɛ bui píiɛ dṹnia guu. Aↄ dɛ lán kukɛawa, lá wà kpa kↄ̃nwɛ̀ wa làawa. +Gbɛ̃eↄ lɛ́ wii gbãa lɛ́, aalɛ gulakɛ, bɛ'aɛdeↄ wiidↄ Dii zↄ̃ↄkɛ yã́ musu. +A yã́i gukpɛdeↄ, à Dii táasilɛ, ísiabaadeↄ à Dii Isailiↄ Lua tↄbↄ. +Wálɛ lɛ ma dↄ za dṹnia lɛ́wa wàĩ̀bↄnkpɛdeↄ bↄ̀ ń kpɛ, náaisaideↄ náaisaiyãkɛ̀nɛ́. +Gili ń ɛo ń baio lɛ́ á dã́ dṹnia gbɛ̃́ↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bàalɛ gili súuɛ a zu ɛpi guuɛ, mɛ́ bai a gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ɛpi guu kṹ. Lou pↄ̀ↄfↄ̃̀, dṹnia dèe e a zĩ́nau. +Tↄↄlɛ pàa à wì, dṹnia dèe gbã́ugbãu! +Dṹnia lɛ́ kɛ tàlaatalaa lán wɛ̃dɛnawa, àlɛ kɛ dɛ̀gɛɛdɛgɛɛ lán gbà lɛsĩwa. Aà tàae gbia mɛ́ tↄ̃̀wà, àlɛ lɛlɛ, a e fɛlɛ lↄo. +Gↄↄ bee Dii a ĩada malaika gbãadeↄwa musu ń dṹnia kíaↄ zĩ́lɛ. +A ń naaa ń ká ɛ̀ zòolou, a gbatańlɛ lán dakpɛunaↄwa, tó à gↄↄplakɛ̀, i yã́gↄ̃gↄ̃ńnↄ. +Wí a mↄvua kṹ, ĩatɛ̃ gɛɛ a gↄ̃ kpa a wɛ́i, asa Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ a kible Yelusalɛũ, a tↄbↄ Siↄna gbɛ musu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ wáa. +Dii, ma Luan n ũ, má n kpɛla, má n tↄbↄ, asa ń náai vĩ maamaaɛ, n yãbↄnsaɛ pↄ́ n zɛò za zi kɛ̀. +N mɛɛwia kɛ̀ gbɛ̀zɛ ũ, n wɛ̃́lɛ bĩ́ide dɛ̀ɛlɛ. Buipãleↄ wɛ̃́lɛ bĩ́ide dɛ wɛ̃́lɛ ũ lↄo, mɛ́ wa ɛa kálɛ bau lↄo. +Ayãmɛto bui gbãaↄ n kpɛla, bui pãsĩↄ aaↄ n vĩa vĩ ń wɛ̃́lɛu. +Ń dɛ aafia'ekĩi ũ yɛ̃̀ɛɛsaideↄnɛ, ń dɛ ulɛkĩi ũ wɛ̃nadeↄnɛ ń yooyeau. Ń dɛ mikpakĩi ũ lou zã́, ń dɛ uena ũ ĩatɛ̃ zã́, asa gbɛ̃́ pãsĩↄ lɛ́'ĩana dɛ lán lou gĩgbɛ̃awaɛ, +aa dɛ lán ĩatɛ̃ pusuwa guwaiwaiu. Ni buipãlepiↄ zↄa midɛ, lá lou ue ì ĩatɛ̃ pusu kpálɛwa. Màa gbɛ̃́ pãsĩpiↄ kúkua ì zɛ kyↄ̃́! +Dii Zĩgↄ̃de a dikpɛ blɛ kɛ bui píiɛ gbɛ̀sĩsĩɛ bee musu ń blɛ asaao ń nↄ̀ↄ nísideo ń vɛ̃ɛ maa kↄↄsↄkɛao. +Gbɛ̀sĩsĩɛ bee musu ↄ̃ a sálana pↄ́ kú bui píi wɛ́a bãdɛ, zwãa pↄ́ kú bùsu píi gbɛ̃́ↄlapi. +A ga midɛ, aↄ ku lↄo, a wɛ́'i gogo gbɛ̃́piiɛ, a wibↄ a gbɛ̃́ↄnɛ dṹnia guu píi. Dii mɛ́ ò. +Gↄↄ bee wa mɛ: Wá Luan kɛ, wa wɛdↄ̀aàzi, ↄ̃ à wá suabà. Diin kɛ, wá wɛ́ dↄaàzi. Wà pↄnakɛ wà yáalↄ, kɛ́ à wá suabà yã́i. +Dii ↄ aↄ ku gbɛ̀sĩsĩɛ beea, ãma a ↄ̃zↄ̃ Mↄabuↄwa, lá wì ↄ̃zↄ̃ sɛ̃wa zùgbↄ̃uwa. +Aa ↄkɛ a guu lá kpáa'ona ì íliwa. Baa ń ń ↄkɛapio, Dii a ń ĩ́andãa kↄ'ɛ. +A ń bĩ́i gbãa lɛsĩↄ gboo, a pã́lɛ zĩ́lɛ à daaĩ ń bùsutio. +Gↄↄ bee wa lɛɛ bee si Yuda bùsuu wà mɛ: Wá wɛ̃́lɛ gbãa vĩ, Lua ì to a bĩ́i ń a zɛgikĩiↄ wá suaba. +À bĩ́ibↄlɛↄ wɛ̃, bui maa i gɛ̃, gbɛ̃́ pↄ́ aaliↄ Dii náai vĩↄ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aà sↄ̃ ìↄ dilɛa ↄ̃ ni aà nↄ̀sɛ daɛ̀ doũ wásawasa, kɛ́ a n náai vĩ yã́i. +Àↄ Dii náai vĩ gↄↄpii, Dii mɛ́ gbɛsi pↄ́ ìↄ ku gↄↄpii ũ. +Ì gbɛ̃́ pↄ́ aaì bɛkpa musuↄ kwɛ́, ì wɛ̃́lɛ pↄ́ kálɛa lɛsĩↄ bãɛ à pã́lɛ zĩ́lɛ à daaĩ ń bùsutio. +Taasideↄ ↄ̃zↄ̃wà, wɛ̃nadeↄ kɛ̀sɛ tↄ̃wà. +Nↄ̀sɛpuadeↄ zɛ́ ìↄ pooa, ni gbɛ̃maaↄ kua kɛkɛnɛ́ wásawasa. +Ao Dii, wá kú ń yã́ pↄ́ n zɛòo zɛ́u, wá wɛ́ dↄnzi, n tↄ�� ń n yã́ dↄawáguo wá kãsì. +Mi n nidɛ gwãasĩna, tó gu dↄ̀, mi n kĩ́i wɛɛlɛ. Tó n yã́kpalɛkɛ̀ ń dṹniao, zĩ́lɛdeↄ ì yã́zɛde dada. +Baa tó wà sùuukɛ̀ ń gbɛ̃vãio, ìli zɛ́ súsu sɛo. Vãi ì fɛlɛò dↄ̀ↄdeↄ bùsuu, ìli Dii zↄ̃ↄkɛ yãdao. +Dii, n ↄ looańla, kási aali eo, to aa ãia pↄ́ ń vĩ ń n gbɛ̃́ↄ e, wí i ń kṹ. To tɛ́ pↄ́ ń dìlɛ ń ibɛɛↄnɛ kṹmá. +Dii, ni wá gba aafia, yã́ pↄ́ wá kɛ̀ píi, ḿmɛ ń kɛ̀wɛ̃ɛ. +Dii wá Lua, dii pãleↄ gbãablèwá, ń beeo ḿmɛ wi n tↄbↄ ado. +Aa gàga aa ku lↄo, an gɛↄ lí vuo, asa n ĩadàmá n ń mìdɛ, ń tò an yã́ dↄ gbɛ̃egu lↄo. +N wá bui kↄ̃̀, Dii, n wá bui kↄ̃̀, n nzĩa tↄbↄ̀, ń tò wá bùsu zↄ̃lɛↄ ↄtà píi. +Aa n kĩ́i wɛ̀ɛlɛ ń yooyea guu, Dii, kɛ́ n ń toto, aa wabikɛ̀ma wɛ̃nannↄ. +Lá nↄsindee pↄ́ kà nɛ'ia ì dɛ̃ɛka, ì wiilɛ wãwã guu, màa wá kú n aɛ yãa, Dii. +Wa nↄsì wa dɛ̃ɛkà, ń beeo wa nɛ'ì ĩ́ana ũɛ. Wi e wà dṹnia bↄ̀o, wi nɛ́ↄ i aaↄ ku tↄↄlɛo. +N gbɛ̃́ pↄ́ gàↄ vu, aaiↄ ku, gbɛ̃́ pↄ́ kú tɛ̃́ɛnauↄ bↄ gau, aai gulakɛ. N mↄ̀sɛ a pↄ́ fɛlɛ lán kↄↄ fíiwa, gɛ pↄ́ kú tↄↄlɛ guuↄ i bↄlɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, à fɛlɛ gɛ̃ á kpɛ́u, í zɛtaálɛ à ulɛ gĩa yↄↄ e aà pↄkũma gɛ̃zɛa. +Gwa! Dii bↄ̀ a kúkĩi, àlɛ mↄ́ dṹnia gbɛ̃́ↄ tàae wiinɛ́ ń musu. Tↄↄlɛ a gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛↄ ulɛ lↄo, a bↄ ń gbɛ̃́piↄ auo gupuauɛ. +Gↄↄ bee Dii a ĩada kwãsawa, mlɛ̃̀ kↄ̃̀nikↄ̃ni bàwãadepi, ń a fɛ̃nda zↄ̃ↄ gbãa pãsĩo, i ísia kwãsapi dɛ. +Gↄↄ bee á lɛsi vɛ̃ɛbu nɛ'ina yã́ musu. +Ma Dii miↄ dↄ̃́a, miↄ íkawà gↄↄpii, miↄ dↄ̃́a fãanɛ ń gwãasĩnao, kɛ́ wasu ↄkãwào yã́iɛ. +Ma pↄ lí paaàzio. Tó lɛaa ń lɛsikaoo bↄ̀lɛu yãa, dↄ̃ ma gɛ lɛlɛmá mà tɛsↄ̃má míↄ! +Sema aa ma sí ń ulɛkĩi ũ, aai kɛmanↄ na, ao, aai kɛmanↄ na. +Gↄↄewa Yakↄbu buiↄ zĩ́napɛlɛ, Isailiↄ bↄlↄbↄ, aai vukɛ, an libɛↄ i li dṹniaa. +Dii ń gbɛ̃́ lá à bui pↄ́ ń gbɛ̃́ↄ gbɛ̃̀wae? Dii ń dɛdɛ lá à gbɛ̃́ pↄ́ ń dɛdɛↄ dɛ̀dɛwae? +Dii a yã́kpalɛkɛńnↄ, i ń yá ń gbaɛ. A bↄ ń a ĩ́an pãsĩo gukpɛ oi, i ń sɛ́lɛ. +Bee a láka Yakↄbu buiↄ tàaeↄla. An duunakɛ̃ama gbɛn kɛ: Aa ń sa'okĩi gbɛↄ wíwi kɛ́lɛkɛlɛ, mɛ́ aali pↄ́ wa pɛ̀ tã́a ũↄ ń ń tulaletikatɛakĩiↄ zↄ̃zↄ̃ píi. +Wɛ̃́lɛ bĩ́ide gↄ̃̀ bɛzĩ ũ adoa, a dɛ gu pↄ́ wà pãkpài ũ lán gbáa wáiwaiwa. Wekĩi zuↄ ì pↄbleu, aai wúlɛu, aai a líↄ suumpa. +Tó a gↄ̃naↄ gàga, nↄɛↄ mↄ ɛ́'ɛ wa tɛ́kaò. Wɛ̃́lɛpideↄ nↄ̀sɛ vĩo, a yã́i tò an Kɛna a ń wɛ̃nagwao, Lua pↄ́ ń ikàsa a sùuukɛńnↄo. +Gↄↄ bee Dii a a pↄ́wɛna gbɛ̃ za Uflata pↄ́ a í lí zↄ̃ɛoi e à gɛ pɛ Egipi zɛ́ swawa, i á Isailiↄ pɛɛlɛ dodo. +Gↄↄ bee wa kã̀ae zↄ̃ↄ pɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ vũ̀aa Asili bùsuuↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lala'ò tà Egipi bùsuuↄ aai ɛa su kúlɛ Diiɛ Yelusalɛũ a gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu. +Waiyoo wɛ̃́lɛ pↄ́ Ɛflaiũ bui idɛkɛnaↄ aaì ĩ́anadãò, mɛɛwia pↄ́ kú guzulɛ táaede sĩ̀sĩ musu lán kíafuawa! A kɛfɛnkɛ gawi lɛ́ láa lá lávu ì wolowa. +Dii gↄ̃sa gbãa vĩ, a mↄ wɛ̃́lɛpi wí lán lou maa ń gbɛo zàa'ĩan gbãa pↄ́ ì pↄ́ músikɛwa, lán lou zàa'ĩan gbãa pↄ́ ì to í daguawa. +Wa ↄ̃zↄ̃ wɛ̃́lɛ pↄ́ Ɛflaiũ bui idɛkɛnapiↄ ì ĩ́anadãòwa. +A kɛfɛnkɛ gawi pↄ́ kú guzulɛ táaede sĩ̀sĩwa lán lávuwa a kwɛ́ lán kaadↄɛn nɛ́ maà sɛ̃́iawa. Tó wa è, wa sɛ zu lɛ́u gↄ̃̀ↄ bló. +Gↄↄ bee Dii Zĩgↄ̃de aↄ dɛ lán kíafua gawidewa a gbɛ̃́ kↄ̃naↄnɛ, ↄ̃mɛ aↄ dɛnɛ́ lán tulu kɛfɛnawa. +A tó yã́zɛde dↄaa yã́kpalɛkɛnaↄnɛ, a gbɛ̃́ↄ gba gbãa aa zĩ yoaa bĩ́ibↄlɛu. +Vɛ̃ɛ ì sa'onaↄ tàlaatalaazↄ̃, í gbãa ì ãnabiↄ pãpãzɛa. Í gbãa ì ń tàlaatalaazↄ̃, vɛ̃ɛ ì zↄ̃lɛmá. Í gbãa ì ń pãpãzɛa, aaì tàlaatalaabo ń ãnabikɛ guu, yã́ ì yamá ń yã́gↄ̃gↄ̃a guu. +Pisi dà ń táabũnuↄla, gue fòona vĩo ń gbãsĩo. +Aaì o ma yã́ musu: A ye dↄ̃a kɛwɛ̃ɛ yã̀? Àlɛ wɛɛlɛ ãnabikɛ dadawɛ̃ɛ yã̀? Nɛ́ dɛ̀ɛũnaↄn wá ũa? +Asa ì mɛ: Sá, sà, sá sà, ká, kà, ká, kà, la yↄↄ, le yↄↄ. +A yã́i tò Dii a yã'o gbɛ̃́piↄnɛ ń buipãle yã́ pↄ́ aalɛ maoo. +Asa a ònɛ́ yãa: Kã́mabokĩi kɛ! Ĩampakĩi kɛ! À to gbɛ̃́ pↄ́ kpàsaↄ kã́mabo! Kási aai swã́sɛ aà yã́io. +Ɔ̃ Dii yã́ dɛnɛ́: Sá, sà, sá, sà, ká, kà, ká, kà, la yↄↄ, le yↄↄ, kɛ́ aa bↄlɛlɛ kpaanla, aai wíwi, bai i ń kṹ, wi ↄdiɛmá. +A yã́i tò à Dii yãma, á gbɛ̃́laanikɛna pↄ́ álɛ kible gbɛ̃́piↄwa Yelusalɛũↄ. +A mɛ̀ a kↄ̃ yãmà ń gao, a lɛdoũkɛ̀ ń bɛdao. A mɛ̀ lↄ, tó músi lìgua, àlɛ pãála, a á leo, asa ɛɛ mɛ́ á ulɛkĩi ũ, mↄafili mɛ́ á mikpakĩi ũ. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Gwa! Málɛ gbɛ gbãa dilɛ Siↄna, kpɛ́ gbɛ̀ bɛɛɛde mide pↄ́ wa ɛ̃ kpálɛò ũ. Wí a gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ kũo. +Yã́zɛde mɛ́ aↄ dɛ kpɛ́pi yↄ̃ba ũ, mɛ́ maakɛa aↄ dɛ a gĩsusugwabↄ ũ. Lougbɛ a ɛɛ pↄ́ dɛ á ulɛkĩi ũpi gbɛ̃, í a da á mikpakĩia. +Á kↄ̃ yãmaa ń gao a midɛ, á lɛdoũkɛa ń bɛdao a gboo. Tó músi lìgua, àlɛ pãála, a ↄ̃zↄ̃wáɛ. +Tó à mↄ̀, ali á sɛ́lɛ táánↄɛ, aↄ pãála lá gu lɛ́ dↄ fãanɛ ń gwãasĩnao. Gili a gɛ̃ gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi zɛ́ dↄ̃u. +Wúlɛbↄ kɛ geseũ, a ń pooo, zwãa kɛ̀ teeeũ, a kúńlao. +Dii a fɛlɛ ń a zĩo, lá a kɛ̀ Pelaziũ gbɛ̀sĩsĩ saɛwa, a bↄ ń a dabudabu zĩo, lá a kɛ̀ Gabaↄ̃ↄ guzulɛuwa. +Ásu àↄ dɛ gbɛ̃́laanikɛnaↄ ũo, kɛ́ ba pↄ́ wa dↄ̀wá su nao yã́i. Asa má mà Dii Lua Zĩgↄ̃de mɛ̀ a zɛ ń á bùsu kaalɛao píiɛ. +À swã́kpa ma yã́ ma, à laaidↄ yã́ pↄ́ málɛ oɛ́wa. +Zↄ̃ɛ ìↄ kpase kɛ̃ gↄↄpii yã̀? Ìↄ gubi àↄ sapa zɛsai yã̀? +Tó à tↄↄlɛ dàaĩ, ì dosiona ba, ì ɛfↄ kɛɛlɛ, ì mase tↄ̃́ dↄ̀ↄdↄↄ, ì naa ba a bakĩi, ì gbɛ́'a pɛ́ kↄↄ lɛ́zĩ. +Aà Lua ì dↄaaɛ̀, ì aà da zĩpi zɛ́wa súsu. +Ìli dosiona gbɛ̃ ń ɛ̃́ngooo, ìli ɛfↄ wɛ́ suumpa ń zugo gbáoo. Ì dosiona wɛbↄ ń gongbãanaoɛ, ì ɛfↄ wɛ́ suumpa ń ↄoɛ busɛbusɛ. +Ì pↄ́wɛna lↄ́ɛ, ìliↄ gbɛ̃ gↄↄpiio. Baa tó à táa'òwà ń zugo gbáo, ìli a tí bↄo. +Yã́pi bↄ̀ Dii Lua Zĩgↄ̃de kĩ́iɛ lↄ, aà lɛdama ì bↄ ń saɛ, aà ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ. +Waiyoo Aliɛli! Aliɛli wɛ̃́lɛ pↄ́ Davidi zↄ̃̀lɛu! I dikpɛkɛ wɛ̃ ń wɛ̃o, álɛ gɛ́. +Ń beeo má Aliɛli da taasiu. Wa búbuapɛ, wa búbuapɛ, Aliɛli i gↄ̃mɛɛ sa'okĩi kĩna ũ. +Má koe'ↄpooi, mí ɛyↄ̃ liai, mí gbà lɛsĩ dai. +Wa ↄnaalɛwá, á yã'oa i gↄ̃ dↄ tↄↄlɛu, á lↄↄ i gↄ̃ wíwia bùsuu. Á yã'oa aↄ bↄ tɛ̃́ɛnau lán gɛngbãgbãnawa, á kĩ́i aↄ dↄ bùsutiu kpã́ikpãi. +Ń beeo á ibɛɛ dasipiↄ gↄ̃ lán luutɛ̃waɛ, gbɛ̃́ pãsĩpiↄ aaↄ dɛ lán ése ṹa pↄ́ ĩ́ana lɛ́ gɛ̃ò zɛ́awaɛ. Yã́pi a ń le kpóokpoo kã́ndoɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de má mↄ ĩadamá ń loupũnaao ń tↄↄlɛ lualuaao ń kↄ̃fĩ zↄ̃ↄo ń zàa'ĩanao ń zàao ń tɛ́lɛpiↄ pↄkaalɛnao. +Bui dasi pↄ́ mↄ̀ lɛ́lɛi Aliɛliwaↄ gↄ̃ lán nana yã́wa, gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ a bĩ́i gbooi aa koezↄ̃iↄ gↄ̃ lán wɛ́pungu'ea yã́wa. +Lá nↄandɛna ì nana'o à e álɛ pↄble, ↄ̃ ì vu ń nↄanao, lá imidɛna ì nana'o à e álɛ imi, ↄ̃ ì vu yɛ̃̀ɛɛsai kòlo gagaa, màa aↄ dɛ ń bui dasi pↄ́ lɛ́ mↄ́ Siↄna gbɛwa ń zĩopiↄ. +Àↄ gɛ́ ń yãdiawáo, àↄ gɛ́ ń yã́ tↄ̃awáo, à tó á vĩ̀akɛ àↄ gɛ́! Á kua bùubuu aↄ gɛ́, i kɛ vɛ̃ɛ mɛ́ lɛ́ á dɛo. Á tàlaatalaaboa aↄ gɛ́, i kɛ í gbãa yã́i no. +Asa Dii kpasa'i zↄ̃ↄ dàálaɛ. Ãnabiↄ mɛ́ á wɛ́ ũ, ↄ̃ a tò wɛ́piↄ lɛ́ gu'e lↄo. Gu'enaↄ mɛ́ á mi ũ, ↄ̃ à pↄkùaɛ́. +Ãnabikɛyãɛ bee dɛɛ́ yã́ pↄ́ kú taala nanaau ũ píi. Tó á kpà kyokɛnawa aà a kyokɛ, a mɛ á fↄ̃o, asa a nanaaɛ. +Tó á kpà kyodↄ̃nsaiwa aà a kyokɛ, a mɛ á kyó dↄ̃o. +Ma Dii ma mɛ̀ bui bee ì sↄ̃mazi à ma kpɛla ń lɛ́oɛ, an sↄ̃ kuao. Aaì ma sísi gbɛ̃nazĩna yãdilɛaↄwaɛ. +A yã́i má ɛa yãbↄnsaɛↄ kɛnɛ́, má ↄ̃nↄdeↄ ↄ̃nↄ midɛ, má wɛzɛ̃naↄ wɛzɛ̃ suumpa. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì yã́ pↄ́ aalɛ yáↄ ulɛmɛɛ zã̀zã, aaì ń yã́ↄ kɛ gusiau aaì mɛ: Démɛ lɛ́ wá ei? Démɛ wá yã́ dↄ̃i? +Yãfuangbanaↄ! Álɛ e oobona dɛ lán gĩwaɛ. Pↄ́ pↄ́ wa bò a o a bonaɛ i a booa? Oo a o a kùunaɛ a yãe dↄ̃oa? +À gↄ̃̀ yↄↄ kɛ́ Libã a gↄ̃ bugbɛ ũ, mɛ́ bugbɛ a gↄ̃ likpɛ ũ. +Gↄↄ bee swãdoↄ taalapi yãma, vĩ̀aↄ bↄ gusia níiniiu aa gu'e. +Taasideↄ pↄ a ɛa kɛ na Diiwa, wɛ̃nadeↄ pↄnakɛ ń Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoao. +Gbɛ̃́ pãsĩↄ gɛ̃lɛ, gbɛ̃́laanikɛnaↄ midɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ an mɛ wã̀ ń vãioↄ kaalɛ, +gbɛ̃́ pↄ́ aaì yãdↄ gbɛ̃́wa, aaì baikpa yãnadeɛ yã́kpalɛkɛkĩi, aaì yãda yãesaidela ń ɛɛopiↄ. +Ayãmɛto Dii pↄ́ Ablahaũ bↄ̀ yã́ɛ bee ò Yakↄbu buiↄ musu: Wí a Yakↄbu buiↄ kũ lↄo, an gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i lↄo. +Tó an buiↄ ma yãkɛa ń guu è, aaↄ dↄ̃ kɛ́ ma kua adoa. Aa ma dↄ̃ Yakↄbu Lua pↄ́ a kua adoa ũ, an mɛ i kukɛ ma Isailiↄ Lua aɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ an nↄ̀sɛ lìaaↄ ↄ̃nↄkũ, yã́kũtɛ̃kanaↄ lɛdama ma. +Ma Dii ma mɛ̀: Waiyoo nɛ́ swã́gbãadeↄ! Aaì yã́ pↄ́ ma lɛ́ kú a guuoↄ yá, aaì kↄ̃ yãma ń gbɛ̃́ↄ, ma Nisĩnali dↄaanɛ́o, aaì duuna kã́fĩ duunaa. +Aaì fɛlɛ gɛ́ Egipi, aali lɛzaao, aaì na Falaↄ̃ↄzi ń mìsina ũ, aaì mikpa Egipi uenai. +Kási naa Falaↄ̃ↄzi a widawá, mikpaa Egipi uenai a á tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa. +Baa kɛ́ á gbãadeↄ ku Zoã, mɛ́ á zĩnaↄ kà Anɛsi, +wí a ń kṹ ḿpii bui àisaipi yã́i, aa dↄnlɛ ge kã́fĩa e weo, sema wí ń tↄ́ ĩ́io. +Nɛgɛvɛ nↄ̀bↄↄ yã́. Wàlɛ guwaiwai pↄ́ yã'ĩa ń taasio vĩ baa vĩ, nↄ̀ↄmusu saↄ ń nↄ̀ↄmusu daↄ ń sↄ̀gbalaↄ ń mlɛ̃̀ pãsĩnaↄ di weɛ. Zàa'ĩnaↄ ń àizɛɛↄ sɛ́sɛa, yiongoↄ lɛ́ kↄ̃́ↄ ɛ́'ɛ ń ń pↄmaaↄ, aalɛ gɛò bui àisaipiↄnɛ. +Aalɛ gɛò Egipi pↄ́ an dↄnlɛ gia lán lɛ́'ĩana gbawaɛ. A yã́i tò mi oɛ̀, Ílɛnↄbↄ zↄ̃ↄ pↄewonsai! +Dii mɛ̀ mà gɛ́ yã́pi kɛ̃́nɛ́ láu ge pↄ́ pɛpɛɛnawa, iↄ dɛnɛ́ gↄↄ pↄ́ lɛ́ mↄ́pi seela ũ gↄↄpii. +Buipiá lualɛwɛnaↄnɛ, nɛ́ sã́sãaↄnɛ, aaliↄ ye swã́sɛa Dii ikoyãizio. +Aaì o gu'enaↄnɛ aasu gu'e aai a yã'onɛ́ lↄo, aaì o ãnabiↄnɛ aasu yã́zɛde manɛ́ lↄo. Aaì mɛ: À yã́ nana owɛ̃ɛ, à ãnabikɛyã'òwɛ̃ɛ kpaanla. +À kɛ̃́ zɛ́piwa, à pã yãmaaa, à Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa gáwɛ̃ɛ zɛ́u. Ayãmɛto Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa yã́ɛ bee ò: +Lá a gi yã́pi mai, a gbɛ̃́ↄ bↄ́ↄ'imia náaikɛ̀, mɛ́ a zɛ ń kↄ̃nio, +Ayãmɛto duunapi aↄ dɛɛ́ lán gĩ̀ lɛsĩ paaa kↄ̃́ↄdↄa pↄ́ a kwɛ́ kpóokpoo kã́ndowa. +A wíwi kɛ́lɛkɛlɛ lán lo pↄ́ oobona gotↄ̃̀wàwa. Wa a kaso e a guu kɛ́ à ká tɛ́sibↄ ge idãbↄ ũo. +Dii Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa yã́ɛ bee ò: Zↄ̃lɛa tɛɛɛ ń sↄ̃daadoũo mɛ́ a á bↄ, laaikpalɛa niɛniɛ mɛ́ á gbãa ũ, ↄ̃ i weio. +A mɛ̀: Beewa no! Wá di sↄ̃́ kpɛ wà bàalɛɛ! Á yã́ bee yã́i á bàalɛi sĩana. A mɛ̀: Wá di sↄ̃ wãa kpɛ! Á yã́ bee yã́i á gbɛ̀sɛlɛnaↄ wãa. +Tó á gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ ń gbɛ̃́ mɛ̀ndo wɛpà, á tílɛɛ. Tó gbɛ̃ↄn sↄoɛ sa, á lɛ́kↄ̃wa píiɛ. Á gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ iↄ zɛ lán lí pↄ́ pɛ́lɛ gbɛ musuwa, lán dàlapoo pↄ́ kú sĩ̀sĩ musuwa. +Kási Dii lɛ́ á dã́ à e maakɛɛ́, i fɛlɛ à á wɛ̃nagwa, asa Dii Lua ì yãkɛ a zɛ́waɛ. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ sↄ̃́a Diizi ũ. +Á Siↄnadeↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ á kú Yelusalɛũↄ, á ↄ́ↄlↄ bau lↄo. Tó Dii á ↄↄlↄ mà, a gbɛ̃kɛkɛɛ́, tó à á wii mà, a wewá. +Baa tó Dii taasi dàɛ́ á blɛ ũ, mɛ́ à á dá wɛ́tɛ̃au á imia ũ, á yãdanɛde aↄ ulɛaɛ́ lↄo, á wɛsiaàlɛ. +Tó a pãalɛ ↄplaa oi ge zɛɛ oin nò, á swã́lɛ yã́wa á kpɛ à ma, wàlɛ mɛ: Zɛ́n kɛ, àↄ bɛu. +I gbasa á tã́a pↄ́ wà ã́nusu lɛ̀wàↄ ń a pↄ́ pↄ́ wà vua lɛ̀wàↄ ↄ̃̀ↄkpa, í ↄzↄ̃i lán bↄlↄwa, í o pↄ́piↄnɛ: À gɛ́i! +A á gba lou pↄ́ pↄ́ álɛ tↄ̃́ bua yã́i, tↄↄlɛ a blɛkɛɛ́ maamaa zìtiũ. Gↄↄ bee á pↄtuoↄ sɛ̃ ble dã́dãkɛkĩi yàasau. +Zu ń zàa'ĩna pↄ́ aalɛ bua zĩkɛↄ sɛ̃la búuna ń tàaa wisideo ble, wa kálɛnɛ́ ń pɛ́ɛluo ge saa. +Gbɛ̃́ↄ dɛdɛa dasidasi gↄↄ, tó pↄ́ lɛsĩ pↄ́ wa bòↄ kwɛ̀, swa pↄ́ a í lí zↄ̃ɛo aↄ ku gbɛ̀sĩsĩↄ ń sĩ̀sĩ lɛsĩↄ musu píi. +Tó Dii a gbɛ̃́ↄ gu'ĩaↄ kɛ̀kɛnɛ́, mɛ́ à ń gbãgbã ń ĩa pↄ́ a kpàńzio, mↄvua í aↄ gbãa lán ĩatɛ̃ gupuawa, ĩatɛ̃ gupua a kã́fĩ lɛɛ sopla lán gↄↄ sopla gupuawa. +Dii bↄ̀ zã̀zã, àlɛ mↄ́ luabɛsianau, àlɛ pↄbↄ a níu, aà lɛ́baa lɛ́ lua ń kpɛ̃nɛo, aà lɛ́na dɛ tɛ́ pↄkaalɛna ũ. +Aà lɛ́'ĩana dɛ lán swa paa í pↄ́ kà ń nↄɛ ísↄ̃wa. Àlɛ buiↄ bobo ń tɛ̃mɛo à ń bãdɛ, àlɛ ã̀asĩna kánɛ à ń sã́sã. +Ápiↄ sↄ̃ áↄ lɛsi, lá álɛ dikpɛkɛ Diiɛ gwãasĩnawaɛ, á pↄ a kɛ na, lá álɛ Dii gbɛ̀sĩsĩkũ ń kulɛpɛao álɛ gɛ́ Isailiↄ gbɛsi kĩ́iwa. +Dii a to gbɛ̃́ↄ a lↄↄ gawide ma, a to aa a ↄ pↄ́ looańla e. Àlɛ pila ń pↄkũma zↄ̃ↄo ń tɛ́lɛpiↄ pↄkaalɛnao ń lou kwɛao ń zàa'ĩanao ń lougbɛo. +Dii lↄↄ a gili gɛ̃ Asiliↄgu, a ń wíwi ń a gopanao. +A ń lɛ́ dodo ń go pↄ́ a dìlɛnɛ́o ń gã̀a ↄ́o ń mↄↄna ↄ́o sãnu. A zĩkańnↄ ↄzɛsai. +À dↄ̀aa tɛkà à gɛ̃̀gɛ̃ an kía pↄ́ ũ, tɛ́pi kákĩi ɛ zã̀ a yàasa mɛ́ yàa mↄ̀wà. Ĩatɛ̃gbↄ̃ tɛ́sɛa a bↄ Dii lɛ́u a lɛ́'ĩana ũ, i kũwà. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì gɛ́ dↄnlɛ wɛɛlɛi Egipi, aaì gbãa'e ń sↄ̃́ↄwa, aaì ń zĩkasↄ̃go dasiↄ náaikɛ ń ń sↄ̃de pↄ́ lɛ́ vĩoↄ. Aali wɛ́pɛ Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoawao, aali Dii kĩ́i wɛɛlɛo. +Kási aàpi sↄ̃ a zĩka'ↄ̃nↄ vĩ, ì yã́yiamá, mɛ́ ìli lɛlilɛo. A fɛlɛ gbɛ̃vãiↄwa ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì dↄ vãikɛnapiↄlɛↄ. +Egipiↄá Lua no, gbɛ̃nazĩnaↄnɛ! An sↄ̃́ↄá Lua Nisĩna no, pↄ́ audeↄnɛ! Tó Dii ↄ lòońla, an dↄnlɛdeↄ gɛ̃mbↄlɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ dↄńlɛↄ lɛ́lɛ, aa midɛ sãnu ḿpii. +Dii yã́ɛ bee òmɛɛ à mɛ̀: Tó nↄ̀ↄmusu lɛ́ hɛ̃̀ɛkɛ a pↄbleawa, mɛ́ wà pↄdãnaↄ kã̀aaaàzi dasi, lá an wiidↄawà vĩa a aà kũo, mɛ́ an zↄa a aà kãdɛo, màa Dii Zĩgↄ̃de a pila zĩkai Siↄna gbɛwa ń a sĩ̀sĩↄnaↄ. +Lá bã ìↄ gí ń a nɛ́ↄ, màa Dii a gí ń Yelusalɛũo. A giò, a aà suaba, a maaàla, a aà bↄ. +Isailiↄ, à ɛa zɛ ń Lua pↄ́ a bↄ aà yã́u pãsĩpãsĩo sa. +Asa gↄↄ bee á baade a gí tã́a pↄ́ a pì azĩaɛ ń ã́nusuo ń vuaozi. +Wa Asiliↄ kwɛ́ ń fɛ̃ndao, i kɛ gbɛ̃nazĩna no. Fɛ̃nda pↄ́ dɛ gↄ̃ɛ pↄ́ ũo mɛ́ a ń dɛdɛ. Aa wí ń bao fɛ̃ndapi lɛ́zĩ, wi zↄzĩda ń ɛ̀waasoↄnɛ. +Vĩa a ń kía kṹ à gↄ̀ↄgↄↄbo, iwãa a ká ń dↄaanaↄ pↄa, aai ń dàlapoo to daa we. Dii mɛ́ yã́pi ò. Aà tɛ́ dↄ Siↄna, aà kĩna ku Yelusalɛũ. +Gwa! Kíae a kpalable ń yã́zɛdeo, aà ìwaↄ kible a zɛ́wa. +An baade aↄ dɛ ulɛkĩi ũ zàa'ĩanaɛ, aↄ dɛ mikpakĩi ũ lou zã́, aↄ dɛ swa ide ũ gbáau, aↄ dɛ gbɛsi zↄ̃ↄ uede ũ gugiiu. +Wɛbiibiinaↄ wɛ́ a kɛ̃ sa, swãkpanaↄ yãma. +Nↄnwãadeↄ ↄ̃nↄkũ aa yã́ dↄ̃, bebedeↄ yã'o sa káukau iwesasai. +Wa mɛ sↄũɛ bɛɛɛde lↄo, wa mɛ kↄ̃nideɛ gbɛ̃maa lↄo. +Asa sↄũ ì yãfaasai o, aà làasoo ìↄ ku yãvãiwa. Ìli zĩkɛ Lua yã́wao, ì Dii seela bɛ̃̀ɛ kɛnɛ́. Ì nↄandɛnaↄ to gii, ì imidɛnaↄ to isai. +Kↄ̃nide yãkɛaↄ vãi, ì vãikpaaĩ ń taasideↄ à ń ↄ̃̀ↄkpa ń mↄafilio, i wɛ̃nadepiↄ yã́ málɛnɛ́. +Bɛɛɛde ì yã́zɛde yá, yã́ bɛɛɛde ↄ̃ ì zɛò. +Á nↄɛ namablenaↄ, à fɛlɛ swãdↄmazi, á nↄɛ pↄ́ á kú niɛniɛↄ, à ma yãma. +Á nↄɛ pↄ́ á kú niɛniɛↄ á gↄ̃ ń bílio zii maa'i, asa vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃a aↄ kuo, ésekɛkɛa a kɛo. +Á nↄɛ pↄ́ álɛ namableↄ, à lualua ń sↄ̃̀deedeeo. Á nↄɛ pↄ́ á kú niɛniɛↄ, à kpakpanaga. À á pↄ́ↄ wolowá píi, í zwã̀nkasaↄ dↄ á pi. +À ázĩa gbɛ̃gbɛ̃, í búbuapɛ á bua maaↄ ń á vɛ̃ɛ nɛ'inaↄ yã́i. +À ↄ́ↄlↄ ma gbɛ̃́ↄ bùsu yã́i, asa lɛaa ń lɛsikaoo bↄ̀lɛu. À ↄ́ↄlↄ á ua pↄnadeↄ ń á wɛ̃́lɛ naɛ beeo yã́i. +Kibɛ a gↄ̃ da pã, wɛ̃́lɛ súude a gↄ̃ bɛzia ũ. A sĩ̀sĩ gudↄ̃akĩi aↄ da wáiwai gↄↄpii zàa'ĩnaↄ pↄnakɛkĩi ũɛ, pↄ́ↄ dã́dãkɛkĩi ũ, +e Lua àↄ gɛ́ a Nisĩna pisiiwá bↄa za musu, gbáa i gbasa gↄ̃ gutaaede ũ, gutaaede sↄ̃ dào ũ. +Yã́zɛde a kible gbáapiu, maakɛa aↄ ku gutaaedepiu. +Yã́zɛdepi a aafia inɛ́, maakɛa gbɛ aↄ dɛ kua dↄdↄa ń sↄ̃daadoũo ũ gↄↄpii. +Ma gbɛ̃́ↄ aaↄ ku ua aafiadeu, an bɛ aↄ niɛ, aa kã́mabou nama guu. +Baa tó lougbɛ likpɛ ↄ̃̀ↄkpà, mɛ́ wà wɛ̃́lɛ dɛɛlɛmpà wa dàaĩ, +áↄ dɛ pↄnadeↄ ũ, áↄ pↄtↄ̃tↄ̃ swa píi saɛ, á zuↄ ń á zàa'ĩnaↄ dɛ̀ɛpookĩi e. +Waiyoo gbɛ̃'ↄ̃ↄkpana, n gbɛ̃́ pↄ́ wi n ↄ̃̀ↄkpa yãao! Waiyoo zĩbↄnkpɛde, n gbɛ̃́ pↄ́ wi bↄ n kpɛ yãao! Tó n gbɛ̃́ ↄ̃̀ↄkpà ń làa, wa n ↄ̃̀ↄkpa sↄ̃ɛ. Tó n bↄ gbɛ̃́ↄ kpɛ ń làa, wa bↄ n kpɛ sↄ̃ɛ. +Dii, wá wɛgwa, wálɛ sↄ̃́anzi. Ǹyↄ̃ dↄwálɛ lá gu lɛ́ dↄ, ní wá suaba wá taasikɛgↄↄ. +Tó n kolokɛ̀kɛ, wì lɛ́kↄ̃waɛ tó n fɛlɛ, buiↄ ì fãaaɛ. +Wa lɛ́lɛ ń pↄ́ↄwa lá kwaↄ ì lɛ́lɛ buapↄ́ↄwawa, wa ń pↄ́ↄ símá lá kwasutɛ̃ↄ ì kɛnɛ́wa. +Dii sáa kuo, asa a ku musu, a to yã́zɛde ń maakɛao li Siↄnaa. +Dii aↄ dɛ ń zĩ́mpɛlɛ ũ gↄↄ bee, aafia ń ↄ̃nↄo ń dↄ̃ao aↄ diɛ. Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ ì mↄ́ ń àizɛɛpio. +Gwa! Gↄ̃sa gbãaↄ wiidↄ gãaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ wà ń zĩ́ awakpaipiↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ wɛ̃nannↄ. +Zɛdaↄ lɛ́ sɛ́ lↄo, gbɛ̃e lɛ́ gu baa vĩ lↄo, lɛdoũ ku lↄo, wàlɛ saka seelaↄu, wa kↄ̃ bɛɛɛ dↄ̃ lↄo. +Bùsu lɛ́ wɛ̃nakɛ, à gↄ̃̀ zeesai, Libã gↄ̃̀ ń wío, à mùakũ̀. Salↄna guzulɛ gↄ̃̀ lán gbáawa, Basana ń Kaamɛlio gↄ̃̀ gii. +Ma Dii ma mɛ̀ má fɛlɛ sa, má a gbãa ↄlↄnɛ́, mí tↄbↄ. +A nↄsì sɛ̃pisa ũ, a nɛ'ì sɛ̃̀ giina ũ, ma pↄbↄa ma níu dɛ tɛ́ pↄ́ a kṹwá ũɛ. +Gbɛ̃́piↄ tɛ́kũ aa gↄ̃ túfu ũ lán kàelɛ zↄ̃zↄ̃a pↄ́ wà tɛsↄ̃̀wàwa. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á kú zã̀zãↄ, à yã́ pↄ́ má kɛ̀ ma, á gbɛ̃́ pↄ́ á kú kãiↄ, àↄ ma gↄ̃sakɛ dↄ̃. +Gili gɛ̃̀ Siↄna duunkɛnaↄgu, luayãdansaipiↄ lɛ́ kpakpanaga. Wá démɛ a fↄ̃ àↄ kú ń tɛ́ pↄkaalɛnaoi? Wá démɛ a fↄ̃ àↄ kú ń tɛ́ gasaipioi? +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa, mɛ́ ì yãmaa o, a za gbɛ̃ble'aigu, mɛ́ ì ↄbↄlɛ gbagusaɛ yã́u, ìli swã́sɛ gbɛ̃dɛyãio, mɛ́ ìliↄ ye à wɛsi vãilɛo. +Ɔ̃mɛ aↄ ku aafia musu, aà ulɛkĩi aↄ gbãa gbɛ̀sↄↄu. Ali pↄblea e we, mɛ́ í a kɛ̃́sãwào. +Ńyↄ̃ wɛsi kía kɛfɛnkɛlɛ, ńyↄ̃ bùsu e kãaa yàasa. +Ńyↄ̃ làasookɛ gili pↄ́ kɛ̀ yãawa n sↄ̃ guu, ní mɛ: Naokɛna ku máɛ la? Ɔsina ku máɛ la? Gbɛ̃́ pↄ́ ì dↄ̃ nao ku máɛ la? +Ńyↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aaì yã'o ń ↄopiↄ e lↄo, ńyↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ nili ń buiyã maopiↄ yã'o ma lↄo, bui zĩ̀lo pↄ́ ń ń yã́ gbadↄ̃opiↄ. +Siↄna pↄ́ wì dikpɛkɛu gwa, wɛsi Yelusalɛũlɛ, a ku aafia zwã̀akpɛ pↄ́ wa sↄ̃òo ũ. Wa a lipɛlɛↄ wúlɛ bauo, mɛ́ a bae a kɛ̃o. +Wekĩi Dii a a zↄ̃ↄkɛ ↄlↄwɛ̃ɛ, gu pↄ́ swadaↄ ń swa'ↄnaↄ diu. Gó'ilɛnaↄ táa'o ípiao, baa a zↄ̃ↄ a bua swapiↄwao. +Asa Dii mɛ́ wá Dↄaana ũ, Dii mɛ́ wá Gbãade ũ, Dii mɛ́ wá Kía ũ, ↄ̃mɛ a wá suaba. +N zwã̀akpɛ baↄ pòlo dɛ̀gɛdɛgɛ, n kↄ̃kũliↄ pɛ́lɛa gbãa lↄo, a zwãa dↄao. Bee gbɛa ↄ̃ wa zĩ̀ ài zↄ̃ↄ biilɛkↄ̃ɛ, baa ɛɛↄ pↄ́ sɛ́lɛ maamaa. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú wee a mɛ álɛ gyãkɛo, wɛ̃́lɛpideↄ duuna kɛ̃̀má. +Bui ń buio à sↄ̃ kãi à yãma, bùsu píi gbɛ̃́ↄ à swã́kpa, dṹnia ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ à yãma, tↄↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ bↄ̀lɛwàↄ píi. +Asa Dii pↄ pà bui píizi, à fɛ̃̀ ń ń zĩgↄ̃ↄ. A ń dɛdɛ, i ń míↄnzↄ̃. +Wa gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛↄ kↄ́lɛ, gbɛ̀sĩsĩↄ ń au mi, an gɛↄ gĩdↄ. +Saanaↄ yↄ musu píi, luabɛ a koo lán pɛwa, musupↄↄ wolo lán vɛ̃ɛlaↄwa, aa kwɛ lán kaadↄɛnlaↄwa. +Dii fɛ̃nda gà ń auo musu. Gwa! Àlɛ su Ɛdↄũwa yã́kpalɛkɛi, àlɛ mↄ́ pilai gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ ń míↄnzↄ̃piↄwa. +Dii fɛ̃nda tã̀ ń ble ń são auo, sãsa gòle nísi ìwà, asa Dii sa'oa vĩ Bↄzɛla, aà pↄ́ kòlokpakpaa dasi Ɛdↄũ. +An zùsɛ̃lɛↄ ń ń zuswanaↄ kwɛ́ńnↄ sãnu ń ń gbãadeↄ píi, an bùsu i ga ń auo, nísi i i ń tↄↄlɛwa. +Asa Dii tↄsimagↄↄɛ, aà ĩadama wɛ̃̀ɛ yã́sia ń Siↄnao yã́i. +Ɛdↄũ swaↄ li kↄtaa ũ, a bùsuti a li ĩatɛ̃gbↄ̃ ũ, an bùsu i gↄ̃ lán kↄtaa tɛ́wa. +Aↄ gaa vĩo fãanɛ ń gwãasĩnao, a súɛlɛ aↄ dↄ gↄↄpiiɛ. Wɛ̃ ń wɛ̃o aↄ da wáiwaiɛ, gbɛ̃e a a baa vĩ lↄo. +Gáuↄ ń kpↄbↄ'ilɛnaↄ kɛ ń kúkĩi ũ, koohũhũnaↄ ń gbagbaaↄ sakpɛda we. Dii a guyↄ̃bↄ poowà, i gↄ̃ da pã, a gwa ń gĩsusugwabao, i gↄ̃ gii. +Kía buiↄ ku wà ń kpá kpalau lↄo, an dↄaanaↄ gɛ̃lɛ míↄ. +Kàelɛↄ ń lɛaaↄ kúlɛ ń kpɛ́ gbãaↄwa, lɛsikao ń gàagaao a da ń zɛgikĩiↄla. Aↄ dɛ gbɛ̃gbonaↄ tòo ũ, kooↄ bɛ ũ. +Àwalɛwanaↄ ń maiↄ kpaaũ we, tã́aↄ fↄkpakpakↄ̃wa, babayↄ̃ɛↄ zↄ̃lɛkĩi eu, aaↄ kálɛu. +Bãso a sakpɛ da we à gbedau, a nɛpipi, i ń kãaa a zíɛ. Yãamusuↄ kↄ̃ nↄnↄaau, sa ìↄ tɛ a nai. +À wɛɛlɛ Dii taala guu, à a kyokɛ, an kee a kɛ̃́são, a dae a kua a sawao, asa aà lɛ́ mɛ́ ò, aà Nisĩna mɛ́ a ń kãaa. +Ɔ̃mɛ ń baa kpàmá, à ↄdↄ̀ ń baadeɛ a kúkĩiwa. A gↄ̃ ń pↄ́ ũ gↄↄpii, aaↄ ka a guu wɛ̃ ń wɛ̃o. +Gbáa ń gugiio a pↄnakɛ, guwaiwai a yáalↄ, kpaa a bↄlɛu. +A vukɛ ń pↄna zↄ̃ↄo, a gulakɛ. Libã gawi a gↄ̃ɛ̀, Kaamɛli ń Salↄnao maa a pisiwà, wi Dii wá Lua gawi ń a zↄ̃ↄkɛo e. +À á gã̀sĩ pↄ́ gↄ̃̀ dↄáziↄ zu, à á gbá pↄ́ gↄ̃̀ tèeeↄ sɛ́. +À o gbɛ̃́ pↄ́ an kã́ gàↄnɛ: À sↄ̃dilɛ, ásu to vĩa á kũo. À gwa! Á Lua lɛ́ mↄ́ tↄsiiɛ́, àlɛ mↄ́ fĩaboinɛ́, i á suaba. +Vĩ̀aↄ wɛ́ a kɛ̃́, swãdoↄ swã́ a wɛ̃, +ɛɛↄ vĩvĩ lán banawa, lɛ́nanaalɛadeↄ gulakɛ, asa gbáa a pũna ń ío, gugii a li swa ũ. +Tↄↄlɛ wãa a li íkalɛkĩi ũ, gugii a gↄ̃ nibↄna ũ. Gbɛ̃gbonaↄ kálɛkĩi a vↄ̃́ ń wáao ń swamↄeo bↄlɛ. +Wa zɛda bↄ we, wa mɛ zɛ́piɛ zɛ́ pↄ́ a kua adoa. Gbã̀lɛnaↄ sɛo, sↄũ a bɛbɛ kpa a ãao, zɛ́pi aↄ dɛ a sɛnaↄ pↄ́ ũɛ ńtɛ̃ɛ. +Nↄ̀ↄmusu aↄ ku weo, wàie a sↄ̃io, wa wɛsi wàilɛ weo. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń suabàↄ mɛ́ aaↄ bɛ we, +gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń bópiↄ ɛa su, aa gɛ̃ Siↄna ń kúkuakɛao, pↄna láasai kú ń musu, pↄna ń yaalↄo gɛ̃ńzi, pↄsia ń wɛ̃nao gɛ̃zɛa. +Kí Ezekia kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosaide guu Asiliↄ kí Sɛnakelibu mↄ̀ lɛ̀lɛ Yuda wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄwa, a sì píi. +Ɔ̃ à a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ zĩ̀, à bↄ̀ Lakisi à gɛ̀ Yelusalɛũ kí Ezekia lè ń zĩgↄ̃ↄ dasidasi. À zɛ̀ íkalɛkĩi pↄ́ kú musu saɛ, pↄpinaↄ bua zɛ́u. +Kaà kĩ́i. +Ɔ̃. Yãpã giiɛ. Dé àlɛ a náaikɛ, ↄ̃ àlɛ bↄ aà yã́ kpɛi? +Egipiↄ kía pↄ́ àlɛ a náaikɛ gwa. A dɛ lán feelipan wíwiawaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gbãa'èwà, ì aà zↄ̃ a ↄuɛ. +Tó á òmɛɛ Dii á Lua náai álɛ kɛ, aà gulɛsĩↄ ń aà gbagbakĩiↄ Ezekia. +Aà lɛdoũkɛ ń ma dii Asiliↄ kíao, mí aà gba sↄ̃́ mɛ̀n ↄ̀aa kwi, tó a gbɛ̃́ vĩ aa diɛ̀ kpɛ. +Àlɛ e ma dii mↄ̀ lɛ́lɛi guɛ beewa à a dúuzↄ̃ Dii lɛ́ sai yã̀? Dii mɛ́ òɛ̀ aà lɛ́lɛ bùsuɛ beewa, i a dúuzↄ̃, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kú bĩ́iwaↄ mao. +Gnɛɛ lↄ, asa aa ńzĩa bĩ́ikpɛ pↄ́ aa kɛ̀ ble, aa ńzĩa osoo mi lááwaɛ. +Kípi mɛ̀pi musuo. +e àↄ mↄ́ á sɛ́lɛi à táánↄ bùsu pãle pↄ́ dɛ lá á pↄ́wau. Pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛ nao pàlawà, pɛ̃ɛ ń vɛ̃ɛbuo diuɛ. +Ezekia mɛ̀ Dii a á bↄ. Ásu weio, ásu to à á sã́são. Buipãleↄ tã́ae è gì Asiliↄ kíaɛ aà ń bùsu símáe? +Amata ń Aapadaɛo tã́aↄ gɛ̀ máɛ? Sefavaiũ tã́aↄ gɛ̀ má ni? Samali tã́aↄ è gìɛ̀ ń ń wɛ̃́lɛoe? +Bùsu beeↄ píi, anɛ̀a sù Ezekiapiwa ń ń pↄkasaↄ kɛ̃́kɛ̃a, aa zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ yã́ dàu aa sìuɛ̀. +Kɛ́ kí Ezekia yã́pi mà, à a ula ga kɛ̃̀ à zwã̀nkasa kàkaala, ↄ̃ à gɛ̀ Dii ua. +Aa òɛ̀: Ezekia mɛ̀ yã́ gì gbãɛ, wà wá dá taasiu, wà wá lele, wà widàdawá. Wa gↄ̃ lán nↄɛ pↄ́ a nɛ́ kà bↄa mɛ́ yɛ̃̀ɛɛ ku a fↄ̃ iowa. +À ma! Tó Asiliↄ kía baoe mà, Dii a to làasoo gɛ̃aàgu, i ta a bùsuu.à ɛ̀a tà à aà lè, àlɛ zĩka ń Libenadeↄ. +aà a sã́são. +I ma lá Asili kíaↄ kɛ̀ bùsuↄnɛ à ń kɛ́ kɛ́lɛkɛlɛ píio lé? A mɛ́ a bↄ adoa? +Buiń bↄ́e? +Zĩnapiↄ lá kpà Ezekiawa. Kɛ́ à a kyokɛ̀, à gɛ̀ Dii kpɛ́u, a pòo aà aɛ, +à wabikɛ̀wà à mɛ̀: +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua pↄ musu kɛ̀ ń tↄↄlɛo. +Sĩanaɛ Dii, Asili kíaↄ buipiↄ kàalɛ píi, an bùsuↄ gↄ̃̀ bɛzia ũ. +Aa ń diiↄ kàtɛu aa ń kpasa, asa aa dɛ Lua ũi pↄ́ kú dṹnia guu píi iↄ dↄ̃ kɛ́ n Dii, ḿmɛ ń Lua ũ ndo. +à àsiɛ bee ò aà musu: Siↄna wɛ̃́lɛ lɛ́ sakangu, àlɛ n láanikɛ n kpɛ. Gbɛ̃e i zĩble Yelusalɛũpiwa yãao, ↄ̃ àlɛ a mi dada a gã̀u. +Dé n dↄɛwà ń sↄ̃̀sↄ̃i? Dé n kãaɛ̀ n n mi dàɛ̀ íai? Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa ń kɛ̀ɛ. +Ń dà n ìwaↄnɛ aa Dii sↄ̃̀sↄ̃, n mɛ̀ n dɛdɛ sĩ̀sĩↄ musu ń n zĩkasↄ̃go dasiↄkpɛ sisiu. +Wɛ̃́lɛpideↄ gbãa kɛ̃̀sã, aa gↄ̃̀ suuu, wí ń kṹ. Apↄpaamazi dↄ̃. +N pↄ pàmazi, n kàamai pↄ́ ń vĩ yã́ gɛ̃̀ ma swã́u. Má bakanɛ n níu, má ã̀asĩna kanɛ n lɛ́uɛ, má tó ǹ ɛa tá ń zɛ́ pↄ́ n mↄòo. +Ezekia, yã́ɛ beeↄ dɛnɛ seela ũ.pɛ́lɛ tíu, an nɛ́ iↄ kpa musu. +A ɛa tá ń zɛ́ pↄ́ à mↄ̀ooɛ, a gɛ̃ wɛ̃́lɛpiuo. Ma Dii mámɛ má ò. +Má gí ń wɛ̃́lɛpio, má a suaba mazĩa yã́i ń ma zↄ̀blena Davidi yã́io. +Ɔ̃álɛa gupiiu. +Ɔ̃ Asiliↄ kí Sɛnakelibu fɛ̀lɛ a bòopiu, à ɛ̀a tà Niniva, a ku we. +Gↄↄ pↄ́ a kúlɛa a tã́a Nisoki kpɛ́u, aà nɛ́ↄ Adamɛlɛki ń Salɛzɛɛo aà dɛ̀ ń fɛ̃ndao, ↄ̃ aa bàasi tà Alalata bùsuu. Ɔ̃ aà nɛ́ Esaadↄ̃ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Bee gbɛa Ezekia gyãkɛ̀ à kà gaa, ↄ̃ ãnabi Isaia Amↄzu nɛ́ gɛ̀ aà lè, a òɛ̀: Dii mɛ̀, à wabikɛ̀ Diiwa +à mɛ̀: Dii, n yã́ na! Lá má n yã́ kũaƆ̃ Dii yã'ò Isaiaɛ à mɛ̀: +Gɛ ǹ o Ezekiaɛ, ma Dii aà dezi Davidi Lua ma mɛ̀, ma aà wabikɛa mà ma aà wɛ́'i è, ma aà gↄↄ kã̀fĩɛ̀ wɛ̃̀ gɛ̃o. +Má aà si Asiliↄ kíawa ń wɛ̃́lɛɛ beeo, má gí ń wɛ̃́lɛpioɛ. +Isaia mɛ̀ wà kaadↄɛmbɛ lↄ wà dↄↄ aà sã́nɛwa, i gbã́gbã. +Ɔ̃ Ezekia mɛ̀: Bↄ́mɛ aↄ dɛ ma ɛa gɛa Dii kpɛ́u seela ũi? Isaia wèwà à mɛ̀: +Seela pↄ́ Dii a kɛnɛ lɛ́ pↄ́ á gbɛ̃̀nɛ yã́ musun kɛ: +Uena pↄ́ ĩatɛ̃ lɛ́ suò Aaza gbápɛpɛkĩiↄ gwa. A to uena pↄ́ lɛ́ pilawà ɛa dɛdɛwà mɛ̀n kwi. Ɔ̃ ĩatɛ̃ ɛ̀a dɛ̀dɛ gbápɛkĩi mɛ̀n kwi pↄ́ à pìlawà yãawa. +Lɛ pↄ́ Yudaↄ kí Ezekia dà a gbã́gbãa ń a gyão gbɛan kɛ: +Ma mɛ̀, gↄↄ pↄ́ ma ka kã́maboa ↄ̃ ma kãikũ̀ ń ɛlɛoa? Lua a ma wɛ̃̀ kĩnina pↄ́ gↄ̃̀mɛɛ sia yã̀? +Ɔ̃ ma mɛ̀ má Dii e dṹniau lↄo, má wɛsi gbɛ̃nazĩnalɛ lↄo, máↄ kú ń gbɛ̃́ pↄ́ kú tↄↄlɛↄ lↄo. +Lua lɛ́ ma bↄ sↄu, àlɛ sↄpi sia, lá dã́dãkɛna ì a kpɛ́ wolowa. Àlɛ ma wɛ̃ni bãmba, lá zwã̀atãna ì pↄ́lɛ bↄ àsauwa. Fãanɛ ń gwãasĩnao àlɛ ma midɛɛ. +Ma a nↄ̀sɛ suumpà e gu gɛ̀ dↄ̀ò, ń beeo à ma wá wì lán nↄ̀ↄmusu wáwiawa. Fãanɛ ń gwãasĩnao àlɛ ma midɛɛ. +Ma wiitɛ̃na lɛ̀ lán luakibãnawa, ma ↄ́ↄlↄ̀ lán felentuukɛnawa. Ma wɛ́ dↄnzi musu e ma wɛ́ wò, málɛ taasikɛ, Dii, zɛmanↄ. +Má o kpelewaɛ? Bↄ́ yã́ má fↄ̃ oɛ̀, kɛ́ ↄ̃mɛ mↄ̀ò nↄↄ! Máↄ bɛ busɛbusɛ e ma wɛ̃ni lɛ́uɛ ma pↄsia yã́i. +Dii, ni to wàↄ ku, ma nisĩna aↄ aafia n yã́i, ńyↄ̃ ma gbã́gbã, míↄ ku. +Ma kã́fĩa yã́i pↄsia bee ma lei, ń tò ma gↄ̃sↄ̃kũ̀ n yeamazi yã́i, n ma duuna zù n kpɛ píi. +Asa wìli n sáaukpa miauo, gɛↄ lí n táasilɛo, gbɛ̃́ pↄ́ sì ɛuↄ lí wɛdↄ n náaiio. +Gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ mɛ́ ì n sáaukpa, lá málɛ kɛ gbãɛwa, maeↄ ì n náai galikɛ ń nɛ́ↄnɛ. +Dii a ma suaba, wí ↄkɛ Dii táasilɛbↄwa aà kpɛ́u e wá wɛ̃ni lɛ́u. +Gↄↄ bee Baladã nɛ́ Mɛlodaki Baladã, Babɛli kía lá kpã̀sã Ezekiaɛ ń gbaↄ, kɛ́ à aà gyãkɛ gbã́gbãń vuaↄ ń pↄ́ gĩnanaↄ ń nísi maao ↄ̀lↄnɛ́. À gɛ̀ńnↄ a zĩka píi èɛ. Ma àizɛɛe ku kɛ́ ma gi ↄ̀lↄinɛ́o. +Ɔ̃ Isaia òɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii Zĩgↄ̃de ò ma. +Gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ wa n bɛpↄ píi ń àizɛɛ pↄ́ n deziↄ tònɛ ń kũa e gbãↄ sɛ́lɛ taò Babɛli. Dii mɛ̀ a kee a gↄ̃o. +Ezekia òɛ̀: Dii yã́ pↄ́ ń òmɛɛ maa. Asa a dìlɛ áↄ aafia niɛ guu e a wɛ̃ni lɛ́uɛ. +Á Lua mɛ̀: À ma gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛ níninɛ́, à ń nↄ̀sɛ níninɛ́. +À yã́ nana o Yelusalɛũdeↄnɛ, à onɛ́ an zↄzĩ làa, an tàae wì ń musu kↄ̀, aa ń duuna fĩabò Diiɛ lɛɛ pla. +Kpàwakɛna lↄↄ ma dↄ, àlɛ mɛ: À zɛkɛkɛ Diiɛ gbáau, à zɛda poo wá Luaɛ sɛ̃u. +Guzulɛ píi a tata, gbɛ̀ lɛsĩↄ ń sĩ̀sĩↄ daaĩ píi, gutoũtoũↄ kpaaĩ, gusĩsĩdeↄ gↄ̃ gusalalaↄ ũ. +Dii gawi a bↄ, gbɛ̃́pii a wɛsiɛ sãnusãnu. Dii lɛ́ mɛ́ ò. +Ma lↄↄ mà dↄ à mɛ̀: Kpàwakɛ! Ma mɛ̀: Mà kpàwakɛ mà o kpelewai? À mɛ̀: Gbɛ̃nazĩna píi dɛ lán sɛ̃waɛ, an kɛfɛnkɛ dɛ lán sɛ̃vuwaɛ. +Sɛ̃ ì gaga, a vú ì kwɛ́, kɛ́ Dii ì ĩ́anapɛwà yã́i. Gbɛ̃nazĩnaↄ dɛ lán sɛ̃wa sĩanaɛ. +Sɛ̃ ì gaga, a vú ì kwɛ́, wá Lua sↄ̃, aà yã́ ìↄ ku gↄↄpiiɛ. +Siↄna baonakpana, dɛdɛ gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩwa, lɛda ía. Yelusalɛũ baonakpana, yã'o gbã́ugbãu vĩasai, o Yuda wɛ̃́lɛdeↄnɛ: Á Lua kɛ! +À gwa! Dii Lua lɛ́ mↄ́ ń ikoo, àlɛ mↄ́ kiblei ń gã̀sa gbãao. À gwa! A a asea kũa, a a zĩ ài kpán'aɛkɛ. +Ì a pↄ́ↄ dã lán sãdãnawa, ì a sãnɛↄ sↄlↄ a ↄu, ì ń kpá a kùɛ, ì a nɛadeↄ tàlakpa. +Démɛ ísia í yↄ̃̀ a ↄ guui? Démɛ luabɛ yↄ̃̀ ń ↄtãoi? Démɛ dṹnia bùsuti kà zaau píii? Démɛ gbɛ̀sĩsĩↄ dì kiloowai? Démɛ sĩ̀sĩↄ gbia yↄ̃̀i? +Démɛ Dii làasoo dↄ̃i? Démɛ yãdàɛ̀ à lɛdàwài? +Dé Dii yãkpàlɛ aà gɛ̃zĩ aà lɛdawai? Démɛ aà dà zɛ́ súsuwai? Démɛ dↄ̃a kã̀fĩɛ̀i? Démɛ ↄ̃nↄ dàɛ̀i? +Bui píi dɛɛ̀ lán itona pↄ́ tↄ̃̀ soo guuwaɛ, lán luutɛ̃ pↄ́ kpá kiloowawa, ísia gũgũnaↄ gbia dɛɛ̀ lán gbɛ́tiwaɛ. +Libã likpɛ i ka Dii gbagbayaa ũo, a nↄ̀bↄↄ i ka wà sa'oowào. +Bui píi dɛɛ̀ yãfũnnↄɛ, àlɛ ń gwa fooonnↄɛ, aa dɛɛ̀ pↄe ũo. +Dé á Lua lɛɛũòi? Bↄ́ á mɛ a muaaòi? +Tã́a sↄ̃, ↄzĩkɛna mɛ́ ì pí, ↄ̃ sia ì vua í lɛ́wà, ì ã́nusu yàbaa kɛ daɛ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ a ↄ lɛ́ a kpɛ leo ì lí pↄ́ lí vlão sɛ́, ↄ̃ ì li'ãn gↄ̃ide wɛɛlɛ aà tã́a pɛ́lɛɛ, kɛ́ asu lɛ́lɛo. +Á dↄ̃o lé? I mao lé? Wi oɛ́ za asĩnizĩo lé? I dṹniakalɛgↄↄ yãmao lé? +A zↄ̃lɛa bàlumaa dṹnia musu, a gbɛ̃́ↄ dɛɛ̀ lán kwaↄwaɛ. Ì musu poo lán zwã̀akpɛwa a bɛ ũ. +Ì to kpalablenaↄ gↄ̃ fooonnↄ, ì dṹnia dↄaanaↄ sↄaa aa gↄ̃ kpɛɛ. +Wà ń dílɛn lò, wà ń kpán lò, an zĩ́na gɛ̃̀ tíun lò, tó à ĩ́anapɛ̀má, aaì giigagaɛ, zàa i ń sɛ́ lán sɛ̃̀ keleↄwa. +Lua pↄ́ a kua adoa mɛ̀: Dé á ma lɛɛũòi? Dé álɛ e wá sáai? +À wɛ́sɛ musu gwa. Démɛ pↄ beeↄ kɛ̀i? Démɛ ì to aa bilɛ ń dasilɛu à ń baade sísi a tↄ́wai? Aà iko zↄ̃ↄ ń aà gbãa pãsĩo mɛ́ tò a keeli kɛ̃́são. +Yakↄbu buiↄ, bↄ́yãi i mɛ Dii á zɛ́ dↄ̃o ni? Isailiↄ, àkɛa álɛ o á Lua á yã́ fãn vĩo ni? +Á dↄ̃o lé? I mao lé? Dii mɛ́ Lua bɛ̃́ɛ ũ, dṹnialɛdana ũ. Ìli kpasao, ìli fuo, mɛ́ wa fↄ̃ aà ↄ̃nↄ lɛ́ dↄ̃o. +Ì gbãa kã́fĩ gbɛ̃́ pↄ́ kpàsaↄnɛ, ì gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ dↄ̀lↄlↄↄ gba yɛ̃̀ɛɛ. +Ɛ̀waasoↄ ì kpasa aa fu, gbɛ̃́ gbãaↄ ì gɛ̃mbↄlɛ aa lɛ́lɛ, +gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄ Diiziↄ sↄ̃, an gbãa ìↄ dɛdɛɛ. Aa fɛlɛ ń gbãao lán kúuwa, aa bàalɛ aa kpasao, aa táa'o aa fuo. +Ísiabaadeↄ, à kɛ ma aɛ kílikili, bui píi, à tó á gbãa àↄ kã́fĩ. À sↄ̃mazi à yã'o, wà kↄ̃ kãaa wà yã́gↄ̃gↄ̃. +Démɛ gukpɛ gbɛ̃́pi vù iu, gu pↄ́ ì gɛ́u píi ì zĩblei? Démɛ ì buiↄ naɛ̀ a ↄzĩ, ì to aàↄ gbãable ń kíaↄwai? Ì ń kɛ kɛ́lɛkɛlɛ ń a fɛ̃ndao, ì ń fãaa ń a kaↄ lán ĩ́ana sɛ̃pisa sɛ́lɛawa. +Ì ń yá à ń kpá, ì gɛ́ aɛ aafia ń zɛ́ pↄ́ aà kɛ̀sɛ i pɛ́lɛu yãaoo. +Démɛ bee kɛ̀i? Démɛ mↄ̀òi? Démɛ tò buiↄ ìↄ tɛtɛ kↄ̃ kpɛ za asĩnizĩi? Ma Dii, mámɛ má Dↄaana ń Gↄ̃zãnao ũ. +Ísiabaadeↄ è, vĩa ń kṹ, aalɛ sↄ̃i, tↄↄlɛlɛdeↄ lɛ́ mↄ́ ń lualuao. +Aalɛ dↄkↄ̃lɛ, baade lɛ́ o a gbɛ̃́ɛ aà zɛ gbãa. +An sia ì mↄ̀kasana gba sↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ gaɛ ń masanao ì o gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄlɛ éewaɛ: N tã́a pɛɛpɛɛapi kɛ̀ maa, ↄ̃ aaì pá ń kusao gíũgiũ, kɛ́ asu lɛ́lɛo yã́i. +Ápiↄ sↄ̃ Isaili ma zↄ̀blenaↄ, á Yakↄbu bui pↄ́ ma á sɛ́ↄ, ápiↄ ma gbɛ̃na Ablahaũ buiↄ, +ma á naaa za tↄↄlɛ lɛ́wa, ma á sisi za dṹnia gola síiↄ̃wa, má òɛ́ ma zↄ̀blenaↄn á ũ, ma á sɛ́ mɛ́ mi á vũaao. +Ásu to vĩa á kũo, asa má kúánↄ, ásu bílikɛo, asa á Luan ma ũ. Má á gba gbãa, ao, má dↄálɛ, ao, má á kṹ ń ma ↄplaa zĩ̀blenao. +Wí a gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̃̀áziↄ kṹ, á ibɛɛpiↄ gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i, aa gↄ̃ pↄe ũo, aa midɛ. +Á á wɛ̀lɛpiↄ wɛɛlɛ kuamá, gbɛ̃́ pↄ́ zĩkàánↄpiↄ gↄ̃ fooonnↄ. +Asa mámɛmaa Dii á Lua, ma á kṹ á ↄplaawa má òɛ́, ásu to vĩa á kũo, má dↄálɛ. +Á Yakↄbu bui kↄ̀ↄtɛ̃ↄ, ásu to vĩa á kũo, á Isaili pↄ́ gbɛ̃e lɛ́ á gwaoↄ, má dↄálɛ. Ma Dii Isailiↄ Lua pↄ́ ma kua adoa, mapi á Bona mámɛ má ò. +Gwa! Má á kɛ gbáalakɛbↄ dafu swaa sↄ̃́nɛde ũ, á gbɛ̀sĩsĩↄ gbáala kɛ à ń tibo, á sĩ̀sĩↄ dɛ̃ↄnzↄ̃ à ń kɛ búlɛbulɛ. +Á ń fã́, ĩ́ana i ń sɛ́lɛ, zàa'ĩana i ń fã́kↄ̃wa. Á Isailiↄ, á pↄ a kɛ Diiwa na, á ĩ́anadã ń á Lua pↄ́ a kua adoao. +Á taasideↄ ń á wɛ̃nadeↄ aa kpálɛkɛ íi aa kuawa, an kòlo a gaga ń imio. Ma Dii má wemá, ma Isailiↄ Lua má pãkpańzio. +Má nibↄnaↄ bↄ sĩ̀sĩ wáiwaiↄ musu, má tó swa'iↄ bàalɛ guzulɛↄ guu, má gbáa lilɛ dã̀na ũ, tↄↄlɛ gii i gↄ̃ gu ide ũ. +Má sɛdɛ líↄ ba gbáau ń lɛpusialiↄ ń gbɛ́liↄ ń kuliↄ, má pɛ̃liↄ pɛ gugiiu ń kpɛ̃liↄ ń sɛ̃́liↄ, +kɛ́ gbɛ̃́pii e, aai a wàaipa, aai làasookɛwà aa dↄ̃ kɛ́ ma ↄ mɛ́ kɛ̀, ma Isailiↄ Lua pↄ́ ma kua adoa, mámɛ ma mↄò. +Ma Dii ma mɛ̀, à su ń á yã́o! Ma Yakↄbu buiↄ Kía ma mɛ̀, à á pↄ́ o wà ma! +À mↄ́ ń á tã́aↄ, aa yã́ pↄ́ a mↄ o. Aa yã́ pↄ́ kɛ̀ za ziↄ o, wà làasookɛwà, wíↄ a midɛa dↄ̃. Aa yã́ pↄ́ a mↄ zia o wà ma, +aa yã́ pↄ́ a kɛ gbɛzã o, wí ń dↄ̃ diiↄ ũ sĩana! Aa yãe kɛ, a maa ge a vãi, kɛ́ vĩa e wá kṹ, wí kↄ̃ gwagwa. +Gwa! Pↄ́ giaↄn ń ũ, pã sã̀ↄ ń yãkɛaↄwa. Má ye gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ńnↄ gĩyãio. +Ma gugbãntoo gbɛ̃e vù iu, àlɛ mↄ́, ma aà sìsi za ĩatɛ̃ bilɛawa. Ì ↄ̃zↄ̃ gbãadeↄwa lán bɛ̀lɛbↄawa, lán oobona gĩtotoawa. +Démɛ yã́pi ò za asĩnizĩ wà e wàↄ dↄ̃i? Démɛ ò za káau kɛ́ wà e o sĩanaɛi? Á gbɛ̃e i a yã'oo, wi yãe mawáo, á gbɛ̃e i dↄaa kã̀nɛ́ ń swã́wao. +Ma dↄaa ò Siↄnadeↄnɛ, ma baonakpana zĩ̀ Yelusalɛũdeↄwa ma mɛ̀: À gwa, aalɛ mↄ́! +Ma wɛpã̀ tã́apiↄla, mi ń kee e a fↄ̃ lɛdaao. Kɛ́ ma yãgbɛ̀amá, an kee i yã́zãsiao. +Gwa! Ampii pↄ́ giaↄnɛ, pã sã̀ↄ ń yãkɛawa. Pↄ́ pↄ́ wa pìpiↄá ĩ́an giiↄnɛ. +Ma zↄ̀blena pↄ́ má kũ̀ ↄplaplan kɛ. Ma aà sɛ̀, ma pↄ kɛ̀wà na. Má a Nisĩna pisiwà, i mↄ buiↄnɛ ń yã́zɛdeo. +A wiila mↄ́ ń yã́zɛdeo sĩana. +A busao, aà kúsu a kwɛo, a to yã́zɛde zɛdↄ dṹniau, ísiabaadeↄ wɛ́ aↄ dↄ aà yãdanɛi. +Ma Dii Lua, ma musu kɛ̀ ma ↄlìu, ma tↄↄlɛ kàlɛ ń pↄ́ pↄ́ bↄ̀lɛwàↄ, ma lɛ́'ĩana kpà gbɛ̃́ pↄ́ kuwàↄwa, ma gbɛ̃́ pↄ́ bɛwàↄ gbà wɛ̃ni ma mɛ̀: +Ma Dii ma n sisi yã́zɛde yã́iɛ. Má n kũa n ↄwa, mí n dↄ̃́a. Má n kɛ ma bàakuańnↄ mi ũ, mí n dilɛ buiↄnɛ gupua ũ, +kɛ ǹ vĩ̀aↄ wɛ́ wɛ̃nɛ́, ní dakpɛunaↄ bↄ kpɛ́u, gusia gbɛ̃́ↄ sↄ̃ ń gusↄↄkɛu. +Mámɛmaa Dii, ma tↄ́n we! Má we wà ma bɛɛɛ kpa dii pãlewao, má we wà ma táasilɛ tã́aeɛo. +Gwa! Yã́ pↄ́ ma dↄaa má ò kɛ̀, yã́ dafu málɛ o sa, málɛ a baokpaɛ́ e àↄ gɛ́ bↄi. +À lɛ̀ dafu sí Diiɛ, à aà táasilɛ e tↄↄlɛ lɛ́wa, á gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ bɛ ísiaaↄ ń pↄ́ pↄ́ kú ísia guuↄ, ísia gũgũnaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ píi. +Gbáa ń a wɛ̃́lɛdeↄ koo pũna, Kedaa bòodeↄ vĩ waↄ kɛ̃aa, Sela gbɛ̀'ɛdeↄ gulakɛ, aa pↄna wii lɛ gbɛ̀sĩsĩ musu. +Aa Dii tↄbↄ, wi aà táasilɛ ísia baa. +Dii a bↄ ń nɛgↄ̃nkɛo, aà mɛ a fɛlɛ lán zĩgↄ̃ ì kɛwa, a naɛmá ń wii gbãao, a gↄ̃sakɛ mↄ a ibɛɛↄnɛ. +Má nílɛ à gɛ̃̀gɛ̃, ma lɛ́ kpaaũa, ma azĩa kũ̀, ↄ̃ ma wii dↄ sa, málɛ we fòofoo, málɛ wea gbãa kɛ lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛ'iwa. +Má gbɛ̀sĩsĩↄ ń sĩ̀sĩↄnaↄ ↄ̃̀ↄkpa, má tó pↄ́ pↄ́ bↄ̀lɛmáↄ giigaga, má swaↄ li gugii ũ, má nibↄnaↄ wɛna. +Má dↄaa vĩ̀aↄnɛ zɛ́ guu, má zɛ́wɛwɛna pↄ́ aa dↄ̃ yãaoↄ sɛ́ńnↄ, má gusia linɛ́ gupua ũ ń aɛ, má gutoũtoũↄ daaĩnɛ́ sàlala. Má yã́ beeↄ kɛ, má pãkpańzio. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa pↄ́ ãaↄ náai vĩ, aaì o pↄ́ kásaaↄ mɛ́ ń diiↄ ũↄ sↄ̃, aa kpɛkpa, wí a ń kṹ maamaa. +Swãdoↄ, à swã́kpa, í yãma! Vĩ̀aↄ, à wɛzu, í gu'e! +Deↄ mɛ́ vĩ̀aↄ ũi, mɛ́ i kɛ ma zↄ̀blenaↄ bàasio? Deↄ mɛ́ swãdoↄ ũ lán ma ìwa pↄ́ ma ń zĩ́ↄwai? Deↄ mɛ́ vĩ̀aↄ ũ lán gbɛ̃́ pↄ́ namanↄpiↄwai? Deↄ mɛ́ swãdoↄ ũ lán Dii zↄ̀blenaↄwai? +A yã́ↄ è dasi, kási á kũao, á swã́ wɛ̃a, kási ili yãe mao. +À kà Diigu à zↄ̃ↄkɛ ń gawio pìsi a ikoyãwa a yã́zɛde yã́i. +Ãma wà gbɛ̃́piↄ pↄ́ↄ sìmá, wà ń naaa zĩ̀zↄↄ ũ, wà ń tata ɛuɛ, ge wà ń ká kpɛ́u ḿpii. Aa gↄ̃̀ zĩ̀zↄↄ ũɛ, gbɛ̃e ku à ń bↄo. Aa gↄ̃̀ zĩ̀ ài ũɛ, gbɛ̃e ku à mɛ wà ń gbaɛo. +Á guu démɛ a swã́sɛ yã́pizii? Démɛ a laaidↄwà za gbã à mai? +Démɛ Yakↄbu buiↄ kpàmá zĩ̀zↄↄ ũi? Démɛ Isailiↄ kpàmá wà ń naaai? Dii pↄ́ wa duunakɛ̀ɛ̀ nolo? Aai we wà aà ↄtondↄkĩi gwào, aa gì aà ikoyã mai. +Ɔ̃ à pↄkũma pãsĩ bↄ̀bↄmá zĩ̀ gbãa ũ. Tɛ́ kũ̀aamá gupiiu, aai làasookɛo, zĩ ń blé, a yã́ i gɛ̃ ń nↄ̀sɛ guuo. +Tiasa ma Dii ma mɛ̀, á Yakↄbu buiↄ, mámɛ ma á kɛ́, á Isailiↄ, mámɛ ma á ikàsa. Ásu vĩakɛo, asa ma á bó, ma á sisi á tↄ́wa, a gↄ̃ ma pↄ́ ũ. +Tó a gɛ̃ íu, a daálao, tó swa lɛ́ á ble, máↄ kúánↄɛ. Tó a gɛ̃ tɛ́u, a nawáo, tó a si tɛ́vuau, a kṹwáo. +Asa mámɛmaa Dii á Lua, á Isailiↄ Lua pↄ́ ma kua adoa ũ, á Suabana ũ. Má Egipiↄ kɛɛ́ á gɛ̃ɛ ũ, má Etiopiↄ ń Sabaↄ kpá á gbɛu. +Lá á bɛɛɛ vĩmɛ�� mɛ́ á gbiamɛɛ, mɛ́ má yeázi, má gbɛ̃́ↄ kpá á gɛ̃ɛ ũ, má buipãleↄ mipãakɛánↄ. +Ásu vĩakɛo, asa máↄ kúánↄɛ, má bↄ ń á buiↄ gukpɛ oi, má á nɛ́ↄ kãaa bɛ'aɛ oi mà suńnↄ. +Má o gugbãntoo oiɛ: Mↄò! Gɛↄmidↄkĩi sↄ̃: Ńsu gí ń kpáio! Su ń ma nɛgↄ̃ɛ pↄ́ kú zã̀zãↄ, su ń ma nɛnↄɛ pↄ́ kú tↄↄlɛ lɛ́waↄ, +gbɛ̃́ pↄ́ ma tↄ́ kúmápiↄ, gbɛ̃́ pↄ́ ma ń ikàsa ma ń kɛ́ ma tↄbↄa yã́ipiↄ. +Bↄ ń vĩ̀a wɛdepiↄ ń swãdo yãmanapiↄ. +Bui píi kↄ̃ kãaa, bùsu píi gbɛ̃́ↄ kálɛa gudoũ. An démɛ yã́ bee dↄ̃ à dↄaa oi? An démɛ yãzi kã̀wɛ̃ɛ wá swã́wai? Aa bↄ ń ń seeladeↄ, aai ń yã'o, kɛ́ gbɛ̃́ↄ ma, aai mɛ sĩanaɛ! +Ma Dii ma mɛ̀, ámɛ á ma seeladeↄ ũ, ma zↄ̀blena pↄ́ má sɛ̀ↄ ũ. Ma á sɛ́ kɛ́ à ma dↄ̃, í ma náaikɛ, íↄ dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ a ũ. Tã́ae ku ma ãao, mɛ́ an kee aↄ ku ma gbɛao. +Mapi, mámɛmaa Dii, mɛ́ ma bàasio suabanae kuo. +Mámɛ ma dↄaa ma yã'ò, ma á suabà, má dàɛ́ á dↄ̃̀, i kɛ dii zĩ̀lo pↄ́ kú á guue no. Ámɛ á ma seeladeↄ ũ, kɛ́ mámɛ má Lua ũ. +Ao, má dɛ a ũ zadↄ̃ gↄↄ i daalɛo. Gbɛ̃e a fↄ̃ pↄe bↄ ma ↄuo. Tó málɛ yãkɛ, démɛ a kpamɛɛi? +Ma Dii á Suabana, á Isailiↄ Lua pↄ́ ma kua adoa, ma mɛ̀, má gbɛ̃́ↄ gbaɛ Babɛliwa á yã́i, má Kaladeↄ nɛ gↄↄ pↄ́ aalɛ bàalɛ, má ń gulakɛa lilɛ aaukɛa ũ. +Ma Dii á Lua pↄ́ ma kua adoa, á Isailiↄ Kɛna, á Kían ma ũ. +Ma Dii ma zɛbↄ̀ ísiau, ma zɛ́ dà í zↄ̃ↄpi guu, +má tò zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃́ↄ sì zɛ́u ń zĩgↄ̃ↄ ń ń gbãao píi, ↄ̃ aa gↄ̃̀ kálɛa, aai fɛlɛ lↄo, aa mìdɛ lán filiadɛawa. +Ásu làasookɛ yãziↄwa lↄo, ásu yã́ pↄ́ gɛ̃̀piↄ da lↄo. +Gwa! Málɛ yã́ dafu kɛ sa. Kɛ́ yã́pi lɛ́ bↄ, i dↄ̃o lé? Málɛ zɛ́ fↄ̃́ gbáau, málɛ swaↄ bↄ gugiiu. +Sɛ̃̀a nↄ̀bↄↄ ma tↄnasi, gbɛ̃gbonaↄ ń koohũhũnaↄ, asa málɛ í kpá gbáawa, málɛ swaↄ bↄ gugiiu, kɛ́ ma gbɛ̃́ pↄ́ má sɛ̀ↄ e imi, +gbɛ̃́ pↄ́ ma ń kɛ́ mazĩa pↄ́ ũ kɛ́ aa ma táasilɛpiↄ. +Yakↄbu buiↄ, i ma sísio, Isailiↄ, i ma kĩ́i wɛɛlɛ a kpasao. +I mↄa ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ sãoo, i ma kpɛla ń á sa'obↄↄo. Mi pↄ́wɛn gba aso diɛ́o, mi ĩadawá ń tulaletikaamɛɛ tɛ́aoo. +I tulaleti gĩnana lumɛɛo, i á sa'obↄ nísi kpaa ma kão, ↄ̃ a á duuna aso dìmɛɛ, a ĩadàa ń á yãvãiↄ. +Mámɛmaa Dii, mi á tàaeↄ bãdɛ ma sùuu yã́i, mili tó á duuna yã́ dↄmagu lↄo. +À á yã'omɛɛ wà gwa ń kↄ̃o, à dau siu lá a á bↄwa. +Á dezi sɛ̃́ia duunakɛ̀, mɛ́ á ãnabiↄ bↄ̀ ma kpɛ. +A yã́i má a kúkĩi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kpɛbↄ, má Yakↄbu buiↄ kpa kaalɛi, má Isailiↄ kpa sↄ̃́sↄ̃i. +Tiasa Yakↄbu bui ma zↄ̀blenaↄ, Isaili ma yenzideↄ, à ma yãma. +Ma Dii á Dↄnlɛde pↄ́ á kɛ́ ma á ikàsa nɛasakpɛu ma mɛ̀: Yakↄbu bui ma zↄ̀blenaↄ á bui maa pↄ́ má sɛ̀ↄ, ásu to vĩa á kũo. +Asa má í pisi gu'isaiɛ, má tó í da tↄↄlɛ giia, má a Nisĩna pisi á buiↄwa, má báaada á sↄ̃kpaɛↄgu. +Aa fɛlɛ lán sɛ̃̀bↄlↄwa, aa ↄtá lán swagbalawa. +Gbɛ̃́ bee a mɛ Dii pↄ́n a ũ, gbɛ̃do a Yakↄbu tↄ́ ble, ado a kɛ̃ a ↄwa, Dii pↄ́, ado a Isaili tↄ́ sɛ́. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Kía an Bona, ma mɛ̀, mámɛ má Dↄaana ń Gↄ̃zãnao ũ, ma bàasio diie kuo. +Démɛ kàmawai? Aà lɛ́si, aà yã'o. Aà yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ dau siumɛɛ káau, aà yã́ pↄ́ a su kɛ o. +Ásu to vĩa á kũo, ásu gilikɛo. Mi a kpàwakɛɛ́, á mà za káauo lé? Ámɛ á ma seeladeↄ ũ. Diie ku lↄ ma bàasie? Má gbɛsi pãle dↄ̃o. +Tã́apinaↄá pↄe no, an zĩ pↄ́ ń pↄ dↄwàↄ ài vĩo. An seelamaakɛnaↄá vĩ̀aↄnɛ, an yãdↄ̃sai a widamá. +Tó gbɛ̃́ tã́a pì a kɛ̀ dii ũ, a àikɛɛ̀o. +Wí a gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ zↄblenɛ́ↄ kṹ píi, asa an pinaↄá gbɛ̃nazĩnaↄnɛ. Aa kãaa ḿpii aa bↄ gupuau, mí gili gɛ̃ńgu, mí widamá sãnu. +Sia ì mↄ da tɛ́u, ì gbɛ̃gbɛ̃ ń masanao, ìpi tã́a ũ ń a gã̀sa gbãao. Ɔ̃ nↄana ì aà dɛ, aà gbãa ì busa, tó i í e mìo, aà yɛ̃̀ɛɛ ì láa. +Li'ãna ì ba yↄ̃ líwa, ì a dↄ̀ↄda ń pↄ́ ia boolodabↄo, ì a seelakɛ ń sĩsĩↄnao, ì a tɛ̃ɛkɛ ń kpásagↄ̃nao. Ì ã́ lán gbɛ̃nazĩnawa kɛfɛũkɛfɛũ, kɛ́ àↄ ku a kpɛ́u tã́a ũ. +Wì sɛdɛ lí ge giali ge gbɛ̃́nɛli zↄ̃ likpɛu ń pↄeãwa, ge pɛ̃li pↄ́ wa bà, lou tò à zↄ̃ↄkũ̀. +Lí dɛ gbɛ̃nazĩnaↄnɛ yàa ũ. Wì sɛ wà tɛ́kpakpaò, wì tɛ́kaò wà pɛ̃ɛkɛò lↄ. Ɔ̃ wì ã tã́a ũ wàↄ kúlɛɛ̀, wì aà kɛ dii ũ wà misiilɛɛ̀ lↄ. +Wì a kĩni kátɛu wà blɛkɛò, wì nↄ̀ↄ kpaò tɛ́a wà so wà kã́. Wì tɛ́kpakpaò lↄ wà mɛ: Ũhũu! Ma tɛ́ è sa, ma mɛ kɛ̀ lↄ̀ↄlↄↄ. +Ɔ̃ ì a kĩni kɛ tã́a ũ a dii ũ, ì kúlɛɛ̀, ì misiilɛɛ̀, ì wabikɛwà ì mɛ: Ma suaba, asa ma diin n ũ. +Aa ↄ̃nↄ vĩo, aali yãmao, wà ↄkùnɛ́ ń wɛ́waɛ, aalɛ gu'eo, wà ń nↄ̀sɛ lìaa, ↄ̃ aa gↄ̃̀ faasai. +Aali làasookɛo, aa ↄ̃nↄo. Kɛ́ aa a kĩni kàtɛu, aa pɛ̃ɛkɛ̀ a yↄ̃wa, aa nↄ̀ↄ kpàò tɛ́a aa sò, ↄ̃ aa tã́a kɛ̀ ń a kĩnio, aa misìilɛli pↄ́ aa zↄ̃̀ɛ, aali yã́pi wàaipao. +Aalɛ kã́wã wɛɛlɛ tawa lɛ́'iuɛ, an sↄ̃̀ mↄafilide ì ń sã́sã. Aa fↄ̃ ńzĩa misi aa mɛ, pↄ́ pↄ́ wa kũaá pↄ́ ɛgɛnaɛo. +Yakↄbu buiↄ, à to yã́ beeↄ dↄágu, asa ma zↄ̀blenaↄn á ũ, Isailiↄ. Ma á kɛ́, ma zↄ̀blenaↄn á ũ, Isailiↄ, á yã́ a sãmaguo. +Ma á tàaeↄ bãdɛ̀, aa tà lán louwa, á duuna gɛ̃̀zɛa lán suawa. À ɛa sua, asa ma á bó. +Luabɛdeↄ, à gulakɛ, asa Dii kɛ̀, zĩ́lɛdeↄ, à kúkuakɛ. Gbɛ̀sĩsĩↄ à vĩvĩ ń wiitɛ̃nao, likpɛ ń a líↄ píi, asa Dii Yakↄbu buiↄ bò, à tↄbↄ̀ Isailiↄ yã́ musu. +Ma Dii á Bona pↄ́ ma á ikàsa nɛasakpɛu, ma mɛ̀ mámɛmaa Dii, ma pↄ́pii kɛ̀, ma musu kpàlɛ mado, ma dṹnia kàlɛ ń mazĩa ↄo. +Mi ãnabi ɛgɛnaↄ seela pã́lɛ, mi to màsokɛnaↄ gↄ̃ láanipↄ ũ, mi to ↄ̃nↄnaↄ kpɛkpa, mi ń dↄ̃a liaanɛ́. +Mi a zↄ̀blenaↄ yã́ sɛ́ lɛsĩ, mi to ma ìwaↄ lɛdama zĩkɛ, má ò Yelusalɛũ zia a vu, wi ɛa Yuda wɛ̃́lɛↄ kálɛ, wi ń kpɛ́ gbooaↄ kɛkɛ. +Mi o ísiɛ aà ba, mi o swaↄnɛ aa gↄ̃ gii. +Má ò Kilusi yã́ musu, àↄ dɛ ma sãdãna ũ, kɛ́ à ma pↄeã kɛmɛɛ, i o Yelusalɛũ yã́ musu, wa ɛa kálɛ, wi ma kpɛ́ dↄ. +Ma Dii ma Kilusi kpà kpalau, ma aà kũ̀ a ↄplaawa. Má buiↄ nɛɛ̀, i ń kíaↄ asana polo ń pi, má zɛwɛ̃ɛ̀, bĩ́ibↄlɛↄ aaↄ tataaɛ̀o. +Má òɛ̀: Mámɛ má dↄaanɛ, má gbɛ̀sĩsĩↄ daaĩnɛ, má bĩ́ibↄlɛ gba pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃ↄ gboo, má mↄ̀ gbã́aↄ zↄ̃ɛzↄ̃ɛ. +Má n gba gusↄↄ pↄ́ ↄdeↄ ń àizɛɛ pↄ́ ulɛaↄ, kɛ́ ǹ e dↄ̃ mámɛmaa Dii, Isailiↄ Lua pↄ́ n sisi n tↄ́wa ũ. +Ma lɛzùnzi n tↄ́wa ma zↄ̀blena Yakↄbu buiↄ yã́i, Isaili pↄ́ ma ń sɛ́ↄ yã́i. Baa kɛ́ ń ma dↄ̃o, ma tↄ́ gbia kpànɛ. +Mámɛmaa Dii, a pãle kuo, ma bàasio diie kuo. Baa kɛ́ ń ma dↄ̃o, má n gba gbãa, +kɛ́ wà e dↄ̃ za ĩatɛ̃bilɛkĩi e a gɛ̃kpɛukĩi ma bàasio gbɛ̃e kuo. Mámɛmaa Dii, a pãle kuo. +Gupua íkasanan ma ũ, gusiakũnan ma ũ, aafiakpamaden ma ũ mɛ́ yã́yiamaden ma ũ. Ma Dii mámɛ mi beeↄ kɛ píi. +Musu, mↄ̀sɛ gbaɛ, luabɛ, to lou kwɛ yã́zɛde ũ. Tↄↄlɛ, wɛ̃aa, gbɛ̃́ↄ suabaa i bↄlɛ, i zↄ̃ↄkũ ń yã́zɛdeo sãnu. Ma Dii mámɛ má dìlɛ màa. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a Kɛna lɛ́wɛ, oo kaso pↄ́ kálɛ tↄↄlɛↄ don aà ũ. Gĩ ì o a tòtonaɛ: Bↄ́ ńlɛ kɛia? N pↄkɛa a onɛ ń ↄ vĩoa? +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ ò a maeɛ: Bↄ́yãi n ma kai dṹniawa kɛ́wai? Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ ò a daɛ: Bↄ́yãi n ma ii kɛ́wai? +Ma Dii á Isailiↄ Kɛna, á Lua pↄ́ ma kua adoa, ma mɛ̀ ámɛ á ma lala zia yã́ musua? Ámɛ á yãdilɛmɛɛ ma nɛ́ↄ ge ma pↄkɛaↄ yã́ musua? +Mámɛ ma tↄↄlɛ kɛ̀, ma gbɛ̃nazĩna kàlɛwà, ma ↄ mɛ́ musu kpàlɛ, ma yãdìlɛdilɛ a pↄ́ↄnɛ. +Mámɛ má Kilusi vu iu yã́zɛde yã́i, má zɛpooɛ̀ gupiiu súsu. Ɔ̃mɛ a ma gbɛ̃́ zĩ̀zↄↄ gbaɛ aa ma wɛ̃́lɛ vu. A bee kɛ ài'ea ge gbagusaɛ yã́io. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀: Egipiↄ zĩ ài ń Etiopiↄ ɛlɛ àio a gↄ̃ á pↄ́ ũ, mɛ́ Seba bui gbã̀aↄ bua su á kĩ́i mↄdaona gala kpákpaa. Aa kúlɛɛ́ aa awakpaɛ́ aa mɛ: Lua kúánↄ fá, dii pãle kuo. +Lua pↄ́ wa aà asii dↄ̃on n ũ fá, Isailiↄ Lua ń Suabanan n ũ. +Wí a tã́apinaↄ kṹ ḿpii, an gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i. Aa kpɛkpa sãnu ḿpii mipɛlɛa. +Dii a Isailiↄ suaba, an suabaa aↄ láaa vĩo. Wí a á kṹ bauo, á gɛɛ a gↄ̃ kpá á wɛ́i bauo. +Ma Dii ma mɛ̀ mámɛ ma musu kɛ̀, mámɛ má Lua ũ. Ma dṹnia ikàsa má kɛ̀, mámɛmaa Kalɛna ũ. Mi dṹnia kɛ àↄ da pão, má kɛ̀kɛ kɛ́ wàↄ ku a guuɛ. Mámɛmaa Dii, a pãle kuo. +Mi yã'o asii guu ge t���ↄlɛ nↄnauo, mi o Yakↄbu buiↄnɛ aa ma wɛɛlɛ pão. Ma Dii mi yã'o a zɛ́waɛ, sĩana kpàwa mi kɛ. +Á buipãle pↄ́ a gulɛ̀ a á bùsu tò weↄ, à mↄ kↄ̃ kãaa, í sↄ̃ kãi. Gbɛ̃́ pↄ́ aali tã́a kũaↄ yãe dↄ̃o, aaì wabikɛ dii pↄ́ a ń suabaowa. +À lɛkpaaĩ à mↄ á yã'o gupuau. Démɛ dↄ̀aa yã́pi ò za káaui? Démɛ bↄ̀ò za zii? Mapi Dii nolo? Luae kuo, ma bàasio. Lua maa suabanae kuo, sema mapi. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á kú za tↄↄlɛ lɛ́waↄ, à sua, mí á suaba, asa mámɛ má Lua ũ, a pãle kuo. +Ma lɛgbɛ̃̀ ń mazĩa tↄ́o, yã́zɛde bↄ̀ ma lɛ́u, a gbooa vĩo, ma mɛ̀: Gbɛ̃́pii a kúlɛmɛɛ, aa ma luakɛ dↄ̃. +Wa o ma yã́ musu: Yã́zɛde ń gbãao ku Dii kĩ́iɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̃̀maziↄ mↄ ma kĩ́i vlãnaa ń pↄ̀ↄu. +Isaili bui píi a bↄ maa Dii sabai, aai ĩ́anadã aà yã́ musu. +Bɛli lɛ́ su zĩ́lɛ, Nɛbo lɛ́ naalɛ, an tã́a pↄ́ zuↄ sɛapiↄá asoɛ, aa kpàsa ń a sɛao. +Zupiↄ lɛ́ naalɛ, aalɛ su zĩ́lɛ, aalɛ fu asowa sãnusãnu, ↄ̃ tã́apiↄ lɛ́ gɛ̃zɛa zĩ̀zↄↄ ũ. +Yakↄbu buiↄ, à ma yãma! Isaili kↄ̃na pↄ́ má á sɛa za nↄ̀sɛu, má á zↄ̃a ma gã̀u za nɛasakpɛupiↄ. +E à gɛ zikũò máↄ ku kɛ́waɛ. E á mikã gɛ può máↄ á kũaɛ. Mámɛ ma á kɛ́, mámɛ máↄ á sɛa, mámɛ máↄ á kũa, mɛ́ má á bↄ. +Dé álɛ e ma muaaòi? Dé álɛ e wá sáai? Dé álɛ e wá doũ, álɛ ma lɛɛũòi? +Gbɛ̃́ↄ ì vua bↄ ń sↄ̃̀ↄu, ge aaì ã́nusu yↄ̃ kiloowa, ↄ̃ aaì a zĩ da siaɛ aà tã́apionɛ́, ↄ̃ aaì kúlɛɛ̀ aa misiilɛɛ̀. +Aaì sɛ da ń gã̀u aa taò, aaì dilɛ a pɛ́lɛkĩi, ↄ̃ ì gↄ̃ zɛa we, ìli go a tíao. Tó wà lɛzùi, ìli weo, ìli ń yã'ↄ̃ma bↄnɛ́o. +À làasookɛ yã́ɛ beewa, íↄ kũa á sↄ̃u, swã́gbãadeↄ. +À làasookɛ yãzi káauↄwa, asa mámɛ má Lua ũ, a pãle kuo. Mámɛ má Lua ũ, diie muaamanↄo. +Mi dↄaa yã́ zã̀ kpàwakɛ za káau, mi yã́ pↄ́ a su mↄ o e àↄ gɛ́ kái. Mi mɛ yã́ pↄ́ ma zɛò a kɛ, yã́ pↄ́ má yei píi, má kɛɛ. +Má lɛzu bãsoi gukpɛ oi, má gbɛ̃́pi sísi za bùsu zã̀zãu aà yã́ pↄ́ málɛ yá kɛ. Yã́ pↄ́ má ò má bↄò saɛ, yã́ pↄ́ ma zɛò má kɛɛ. +Á swã́gbãade pↄ́ álɛ e á zĩblea zã̀ↄ, à ma yãma. +Ma zĩblea gↄↄ zã̀o, à kãikũ̀, ma gbɛ̃́ↄ suabaa a gↄↄ ga lↄo. Má tó Siↄna zĩble, má a gawi pisi Isailiↄwa. +Babɛli wɛ̃́lɛ lɛ́so, pila zↄ̃lɛ bùsuu, á Kaladeↄ, à zↄ̃lɛ zĩ́lɛ kpalabaasai. Wa oɛ́ mɛ̀zãɛ ge mɛniɛnadeↄ lↄo. +À á pↄ́kummusu go á mia, í gbɛnɛ sɛ wísilↄ. À zwãa kuluka á gbala tɛ̃a bↄ, í gɛ̃ íu à bua swaↄwa. +Wa á puizi e, á asii a bↄ gupuau. Má tↄsiwá, má á gbɛ̃e tɛ̃boo. +Wá Bona tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de, Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa. +Dii ò Babɛlideↄnɛ: À gɛ́ gusiau, í zↄ̃lɛ kílikili. Wa oɛ́ kpalaↄ mide lↄo. +Ma pↄ pà gbɛ̃́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũↄzi, má tò wà ma gbɛ̃́piↄ kpɛ è. Ma ń kpama, ↄ̃ ni ń wɛ̃nagwao. Baa maezↄ̃ↄↄ, n zuu gbia dànɛ́ à tↄ̃̀má. +N mɛ̀ n kpalablea aↄ gɛ́ gↄↄpiiɛ. Ń yã́piↄ kũa n nↄ̀sɛ guuo, ni làasookɛ yã́piↄ midɛawao. +Yã́ɛ bee ma sa lalaside. Ń zↄ̃lɛa báawa dↄdↄa, n mɛ̀ n bàasio gbɛ̃e kuo, ńyↄ̃ gyaable bauo, ńyↄ̃ nɛga wɛ̃nakɛo. +Yã́ɛ bee a ń le píi gↄↄ do kóũ, nɛgaga ń gyaableao. Baa ń n gbɛ̃kↄↄlɛkɛa zↄ̃ↄo ń n pↄdama pãsĩo, yã́pi a ń le, aↄ fòona vĩo. +Ń n yãvãikɛ náai vĩ, n mɛ̀ gbɛ̃e lɛ́ n eo. N ↄ̃nↄ ń n dↄ̃ao n mi lìaa, ↄ̃ ni o n nↄ̀sɛu n bàasio gbɛ̃e kuo. +Músi a gɛ̃nzi, ńyↄ̃ a yↄ̀ↄ dↄ̃ ǹ kɛo. Kìsia a n le, aↄ kɛkɛa vĩo, ásoo pↄ́ ń a fãn vĩo a n le lɛzasai. +Wɛtã ǹyↄ̃ gɛ́ ń n pↄdaamáo ń n gbɛ̃kↄↄlɛkɛa pↄ́ dɛ n ↄzĩ ũ za n nɛ́fɛ̃nɛn zĩ́o. Tó a fↄ̃ àikɛnɛ bɛ! Tó a fↄ̃ to ǹ vĩadadańzi bɛ! +N nzĩa kpàsa ń yãgbɛaama dasio. To musu tàasikanaↄ ń saanyãdↄ̃naↄ ń mↄ àsi baokpanaↄ sunɛ ń ń yã́o, aa n suaba ń yã́ pↄ́ lɛ́ mↄmao. +Aa dɛ lán sɛ̃̀ giiwa, tɛ́ a kṹmá, aa ńzĩa si tɛ́vua gbãawao. Tɛ́ pↄ́ wa kpakpa no, tɛ́ pↄ́ wa zↄ̃lɛ a saɛ no. +Màa gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́tɛnzi za n nɛ́fɛ̃nɛn zĩ́ n nzĩa kpàsa ń yã́iↄ gↄ̃. Aa fãaa aaↄ liaazↄ̃, an kee a fↄ̃ n bↄo. +Yakↄbu buiↄ, à yã́ɛ bee ma. Isaili tↄ́ kúwá, a bↄ Yuda au guu. I lɛgbɛ̃ ń Dii tↄ́o, i Isailiↄ Lua sísi, ↄ̃ ili kɛ a zɛ́wa ń náaioo. +I mɛ Lua wɛ̃́lɛdeↄn á ũ, á sↄ̃ kpálɛa Isailiↄ Luazi, aà tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. +Ma dↄaa yãzi káauↄ ò, ma a kpàwakɛ̀ ń ma lɛ́o, ma bↄ ń yã́o kã́ndo, ↄ̃ yã́piↄ kɛ̀. +Asa má dↄ̃ kɛ́ á swã́ gbãa, á waa gbãa lán sↄ̃́wa, mɛ́ á kùa gbãa lán mↄgotɛ̃wa. +Ayãmɛto ma dↄaa má òɛ́ za káau, ma a kpàwakɛ̀ɛ́ e àↄ gɛ́ mↄ́i, kɛ́ ásu mɛ á tã́aↄ mɛ́ kɛ̀o, ge á pↄ́ ãaↄ ń á pↄ́ kásaaↄ mɛ́ dìlɛo. +A yã́piↄ mà. Gwa! À kɛ̀ píi. Á ye dↄ̃ noa? Za gbã má yã́ dafu kpàwakɛɛ́, yã́ pↄ́ ulɛaɛ́, á dↄ̃o. +Ma bↄò gbãɛ, yãzi no. Gbã bàasio, i ma yãao, kɛ́ ásu o á dↄ̃ yãaɛo. +I mao, á dↄ̃o, á swã́ dↄi za zio. Asa má á dↄ̃ náaisaideↄ ũɛ, za á igↄↄ wì mɛɛ́ Wúuuɛ! +Ma tↄ́ yã́i ↄ̃ ma a pↄkũma tò kpaa ĩ́i, ma táasilɛa yã́i ma azĩa zùukɛ̀i, kɛ́ másu á míↄnzↄ̃o. +Gwa! Ma á baasa, i kɛ ń tɛ́o lán ã́nusuwa no. Ma á maa wɛ̀ɛlɛ ń taasikɛao, i kɛ mua tɛ́ guu no. +Ma bee kɛ̀ mazĩa yã́i. Má tó wà ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpaa? Má we wà ma bɛɛɛ dↄ̃ dii pãleɛo. +Yakↄbu buiↄ, à ma yãma, á Isaili pↄ́ ma á sisiↄ. Mámɛmaa ũ. Mámɛ má Dↄaana ũ, mámɛ má Gↄ̃zãna ũ lↄ. +Ma ↄ mɛ́ dṹnia kàlɛ, ma ↄplaa mɛ́ musu kpàlɛ. Tó ma ń sisi, aaì fɛlɛ sãnusãnu. +À mↄ ápii, à yãma! Tã́aↄ kpele mɛ́ yã́piↄ ò yãai? Ma gbɛ̃na mɛ́ a yã́ pↄ́ málɛ yá kɛ Babɛliɛ, a ↄtↄ̃ Babiloniↄwa ń gbãao. +Mámɛ ma yã'ò ma aà sìsi, má mↄaànↄ mɛ́ aà tá a kɛ na. +À sↄ̃mazi à yã́ɛ bee ma: Za a daalɛgↄↄ mi yãe o asii guuo, gↄↄ pↄ́ à kɛ̀, má kú we. Dii Lua ń ma Nisĩnao aa ma zĩ à mɛ̀: +Ma Dii á Isailiↄ Lua á Bona ma mɛ̀ mámɛmaa Dii á Lua, mi yã́ kã́fĩade daɛ́, mi á da zɛ́ pↄ́ dɛ à sɛwa. +Tó a laaidↄ̀ ma yãdanɛↄwa yãa, dↄ̃ á kua aↄ na lán swawa, á maakɛa aↄ kpálɛa vĩo lán ísia idãazĩwa, +á nɛ́ↄ dasikũ lán ũfãawa, bui pↄ́ a bↄ á plɛuↄ aaↄ dasi lán gbɛ̀kↄsↄwa. An tↄ́ a ga bauo, a láa ma kĩ́io. +À bↄlɛ Babɛli, à bàalɛ Babiloniↄnɛ! À yã́pi kpàwakɛ ń gulakɛao, à yã́pi baokpa e dṹnia lɛ́wa, í o Dii a zↄ̀blena Yakↄbu buiↄ bò. +À gɛ̃̀ńnↄ guyaaau, imi i ń dɛo, a tò í bↄ̀nɛ́ gbɛsiu. À gbɛpi pàa, ↄ̃ í bↄ̀ lɛ́ bàalɛ. +Ma Dii ma mɛ̀: Vãikɛnaↄ aaↄ aafiao. +À ma yãma ísiabaadeↄ! À swã́kpa bùsuzãzãdeↄ! E wàↄ gɛ́ ma ii Dii ma sisi, gↄↄ pↄ́ má kú ma da gbɛɛu, à ma tↄ́ ònɛ́. +À ma lɛ́ kɛ̀ lán fɛ̃nda lɛnawa, à ↄkùmala kɛ́ à ma dↄ̃́a, à ma kɛ lán kà sↄ̃́nɛwa, à ma zu a gbàlau. +A òmɛɛ a zↄ̀blenan ma ũ, Isaili pↄ́ á tↄbↄ a musu. +Ma mɛ̀ ma zĩ pã kɛ̀ɛ, ma a gbãa kↄ̀lɛ gugiiyaa musu. Ń beeo ma asea ku Dii kĩ́i, ma ài kú ń ma Luao. +Dii ma ikàsa ma da gbɛɛu kɛ́ màↄ dɛ a zↄ̀blena ũ, kɛ́ mà suɛ ń Yakↄbu buiↄ, mà Isailiↄ kãaaɛ. Asa má gbia Diiɛ, ma Lua mɛ́ ma gbãa ũ. +A òmɛɛ à mɛ: Gↄ̃a ma zↄ̀blena ũ kɛ́ ǹ ɛa Yakↄbu buiↄ sɛ musu, kɛ́ ǹ su ń Isaili pↄ́ bↄ̀ↄ ń pá ziu, kɛ́ bee kɛ̀nɛ fɛ̃́nɛũ. Má n dilɛ gupua ũ buipãleↄnɛ, kɛ́ ǹ gɛ́ ń suabayão e tↄↄlɛ lɛ́wa. +Dii, Isailiↄ Bona, an Lua pↄ́ a kua adoapi mɛ́ ò kpalablenaↄ zↄ̀blena pↄ́ wà sakàu wa ye aà gĩyãioɛ à mɛ̀: Tó kíaↄ wɛsìnlɛ, aa fɛlɛ zɛ, dↄaanaↄ i kúlɛnɛ, asa Dii pↄ́ n sɛ náai vĩ, Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoapi. +Ma Dii ma mɛ̀, má n yãma a gↄↄwa, má dↄnlɛ suabagↄↄ. Má n dↄ̃́a, má n kɛ ma bàa kua ń gbɛ̃́ↄ mi ũ, kɛ́ ǹ e su ń Isaili bùsu yàaao a pá ziu, ní kpaalɛnɛ́. +Ńyↄ̃ o zĩ̀zↄ pↄ́ kú gusiauↄnɛ aa bↄlɛ mↄ́ gupuau. Aa pↄble zɛ́ↄ saɛ ń sĩ̀sĩ wáiwaiↄ píi. +Nↄana ge imi a ń dɛ lↄo, ĩatɛ̃ a ń lɛ́o, mɛ́ gu a wãmáo, asa an Wɛ̃nadↄ̃nɛde mɛ́ a gɛ́ńnↄ, i dↄaanɛ́ e nibↄnai. +Má a gbɛ̀sĩsĩↄ kɛ zɛ́ ũ, ma zɛdaↄ aaↄ ku musu. +Gwa! Aa bↄ̀ za zã̀zã, aalɛ mↄ́. An gbɛ̃eↄ gwa, aa bↄ̀ gugbãntoo oi, an gbɛ̃eↄ bↄ̀ bɛ'aɛ oi, an gbɛ̃eↄ bↄ̀ Sini bùsuu. +À gulakɛ luabɛdeↄ, à pↄnakɛ zĩ́lɛdeↄ, à koo pũna ń lɛsiao gbɛ̀sĩsĩↄ, asa Dii lɛ́ a gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛ nininɛ́, àlɛ wɛ̃nadↄ̃ a gbɛ̃́ taasideↄnɛ. +Ń beeo Siↄnadeↄ mɛ̀: Dii pãkpàwázi, wá yã́ sã̀aàgu. +Nɛ́ pↄ́ nↄɛ yↄ̃́ kpàwà yã́ a fↄ̃ sãaàgue? A a nɛ'ia wɛ̃nagwao lé? Baa tó aà yã́ sã̀aàgu, n yã́ a sãmaguo. +Gwa! Ma n tↄ́ kɛ̃̀ ma ↄlau, n bĩ́iↄ yã́ ìↄ dↄ ma sↄ̃wa gↄↄpiiɛ. +N nɛ́ pↄ́ aa ɛa n fɛlɛↄ wã̀ lɛ́ su, gbɛ̃́ pↄ́ aa tò n gↄ̃ bɛzia ũↄ lɛ́ tá. +Wɛzu ǹ gugwagwa, n nɛ́ↄ kã̀aa lɛ́ suma. Ma Dii ma mɛ̀ ń mazĩa kuao, aa nama ḿpii lán nↄamblebↄwa, ńyↄ̃ ń da lán zãkɛn dafu bↄawa. +Baa kɛ́ wà n gboo wà n kɛ bɛzia ũ, mɛ́ n bùsu gↄ̃̀ da pã, ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ n nɛ́ↄ si píi lↄo. Gbɛ̃́ pↄ́ kpànziↄ aaↄ kunnↄ zã̀. +Ńyↄ̃ swã́lɛ nɛ́ pↄ́ wà ń í n ↄↄlↄgↄↄↄ yã́wa, aa okↄ̃ɛ: Guɛ bee fɛ̃́nɛũ, a fↄ̃ wá sio, wá gba dɛ̀ɛpookĩi wà zↄ̃lɛu. +Ńyↄ̃ mɛ n sↄ̃ guu: Démɛ nɛ́ beeↄ ìmɛɛi mↄↄↄ? Ma nɛ́ↄ gàga ma gↄ̃ nɛ́sai, Lua gìmazi à ma nɛ́ↄ sìa, démɛ nɛ́piↄ gwài? À ma to mado, nɛ́piↄ bↄ̀ má ni? +Ma Dii Lua ma mɛ̀: Gwa! Má ↄkɛ buipãleↄnɛ, aa n nɛgↄ̃ɛↄ kuɛ suonɛ. Má gudↄkↄ̃ɛkĩi dilɛ bùsu píi gbɛ̃́ↄnɛ, aa n nɛnↄɛↄ zↄ̃ ń gã̀u aa mↄonɛ. +Kíaↄ mɛ́ aaↄ dɛ n nɛ́ↄ gwanaↄ ũ, kía naↄ mɛ́ aaↄ dɛ ń yↄ̃kpamadeↄ ũ. Aa kúlɛ bùsu sɛnɛ, aa n gbá bùsu sãsã, níↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. Wí a gbɛ̃́ pↄ́ a wɛ́ dↄmazi kũo. +Wa fↄ̃ gↄ̃sa zĩ̀ ài siwàe? Wa fↄ̃ zĩ̀zↄↄ bↄ gbɛ̃́ pãsĩ ↄzĩe? +Ma Dii ma mɛ̀, ao, wa zĩ̀zↄↄ si gↄ̃sawa, mɛ́ wa zĩ̀ ài bↄ gbɛ̃́ pãsĩ ↄzĩ. Má sòlekɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ sòlekɛnnↄↄ, mí n nɛ́ↄ suaba. +Má tó n ĩadamadeↄ ńzĩa só, aa ńzĩa au mi à ń dɛ lán wɛ̃wa, gbɛ̃́pii iↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛ má Dii á Suabana, á Yakↄbu buiↄ Lua gbãade, á Bona ũ. +Ma Dii ma mɛ̀, kɛ́ a mɛ̀ ma á da yà, aà gínzila kú má ni? Ma fĩade kpele ma á yíawài? Aawo! Á duuna yã́i ma á yiai, á tàaeↄ yã́i ma á da yài. +Kɛ́ ma mↄ, bↄ́yãi mi gbɛ̃e eo ni? Kɛ́ ma lɛzùázi, àkɛa á gbɛ̃e i weao ni? Ma ↄ kɛ̀ geseũ a fↄ̃ á bↄo yã̀? Má gbãa vĩ mà á bo noa? Ma ísia lèle, ↄ̃ gugii bↄ̀, má tò swa gↄ̃̀ lán gbáawa. A kpↄↄ gàga isai yã́i, ↄ̃ aa yaikɛ̀ kɛ́ í kuo yã́i. +Mi to gu si gbɛ̃́ↄnɛ, mi zwã̀a sia da musuɛ. +Dii Lua ma gba lɛ́ mà yãdaonɛ́ mà yã́ pↄ́ ì gbɛ̃́ pↄ́ bùsaↄ gba sↄ̃ o. Ìↄ ma vu lá gu lɛ́ dↄ, ì ma swã́ nakṹ, kɛ́ mà yãma lán yãdadana pↄ́wa. +Dii Lua ma swã́ wɛ̃̀, mi zazakũo, mi pↄ̀ↄbↄzãkɛo. +Ma a kpɛ tò lia gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ma gbɛ̃́ↄnɛ, ma a gɛɛ tò dↄa gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ a kã́ woloↄnɛ. Kɛ́ aalɛ ma sↄ̃sↄ̃, aalɛ lɛ́'ikákaa, mi a wɛ́ ga ma sↄ̃òo. +Ma gɛɛ a gↄ̃ kpa ma wɛ́io, kɛ́ Dii Lua lɛ́ dↄmalɛ yã́i. A yã́i ma aɛ dↄ súsu lán gbɛsiwa, má dↄ̃ kɛ́ wí a ma kũo. +Lua ma yãnakpamade kumanↄ kãi. Démɛ a bↄbↄmanↄi? Wà aɛdↄkↄ̃wa! Démɛ ma káalakɛna ũi? Aà sↄ̃ kãi! +Dii Lua mɛ́ ì dↄmalɛ, démɛ a fↄ̃ yãdamalai? Ampii aa kɛ yáiyai lán pↄkasawa, kↄ̀ↄↄ mɛ́ a ń sóso. +Á démɛ Dii vĩa vĩ ì aà zↄ̀blena yãmai? Tó a bɛ gusiau filia í sai, aà Dii náaikɛ, i sↄ̃kpalɛ a Luazi. +À ma, á gbɛ̃́ pↄ́ i tɛ́ka ázĩaɛ i sɛ̃̀ tɛ́ dↄↄ, à gɛ àↄ bɛ á tɛ́pi vuai ge sɛ̃ pↄ́ a tɛsↄ̃̀wà gupuai. Yã́ pↄ́ a bↄ ma ↄzĩ à á len kɛ: Áↄ wúlɛa gu wãwãdeu! +Ma Dii ma mɛ̀ à ma yãma yã́zɛdeyanaↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ ma kĩ́i wɛɛlɛↄ! À wɛ́pɛ gbɛsi pↄ́ wà á bↄ́ a guuwa, à gu gbɛde pↄ́ wà á yↄ̃́u yãda. +À làasookɛ á dezi Ablahaũ yã́wa ń aà na Sala pↄ́ á bui kɛ̀o, asa gↄↄ pↄ́ ma aà sìsi, a nɛ́ vĩo, ↄ̃ ma báaadàaàgu, má tò à kpàsa kàlɛ. +Màa ma Dii, má Siↄna nↄ̀sɛ níniɛ̀, má wɛ̃nakɛɛ̀ a gbooa yã́ musu. Má aà gbáaↄ lilɛ lán Edɛniwa, aà gugbaigbaiↄ gↄ̃ lán ma swaluwa. Pↄna ń yaalↄo aↄ ku a guu, sáaukpaa ń lɛtɛ̃o aↄ dↄu. +Ma gbɛ̃́ↄ, à laaidↄ ma yã́wa, ma kpàsa, à swã́kpa ma yã́i, asa yã́zɛde a bↄ ma kĩ́iɛ, ma ikoyã aↄ dɛ buiↄ gupua ũ. +A gɛ̃gɛ̃o má tó yã́ bↄ ń gbɛ̃́ↄ na, ma gbɛ̃́ suabaa ye kái. Má yã́gↄ̃gↄ̃ buiↄnɛ a zɛ́wa, ísiabaadeↄ i sↄ̃́amazi, an wɛ́ dↄi mà ń suaba. +À wɛ́sɛ luabɛ gwa, í zĩ́lɛ gwa lↄ, asa luabɛ a gɛ̃zɛa lán súɛlɛwa, dṹnia a kɛ yáiyai lán pↄkasawa. A gbɛ̃́ↄ gaga lán kↄ̀ↄtɛ̃ↄwa, ãma gbɛ̃́ pↄ́ ma ń suabàↄ aaↄ ku gↄↄpiiɛ, ma toa yã́ bↄańnↄ na gbooa vĩ bauo. +À ma yãma yã́zɛdedↄ̃naↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ á ma yãdanɛ kũa á sↄ̃uↄ! Ásu vĩakɛ sↄ̃́sↄ̃aɛo, ásu to gbɛ̃́ↄ á tↄbɛ̃ɛsia diwáo. +Kↄ̀ↄↄ ń sóso lán pↄkasawa, blɛ́ↄ ń ble lán ulawa, ãma ma toa yã́ bↄańnↄ na láaa vĩo, gbɛ̃́ pↄ́ ma ń suabàpiↄ aaↄ ku gↄↄpiiɛ. +Vu iu, vu iu Dii, fɛlɛ ń n gã̀sa gbãao. Vu iu lá ń kɛ̀ yãadeↄ gↄↄwa. Ḿmɛ n kwãsa zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛo lò? N dalagↄ̃ↄpi zↄ̃̀. +Ḿmɛ n gugii bↄ̀ ísiauo lò? Ísi zↄ̃ↄ í pi! N zɛbↄ̀ ísia lutuũnau gbɛ̃́ pↄ́ n ń bↄ́ↄnɛ aa bùau. +Gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń bóↄ ɛa su Siↄna ń kúkuakɛao. Pↄna láasai aↄ kú ń musu, pↄna ń yaalↄo a gɛ̃ńzi, pↄsia ń wɛ̃nao a gɛ̃zɛa. +Ma Dii, mámɛ má á nↄ̀sɛninina ũ. Àkɛa álɛ vĩakɛ gbɛ̃nazĩmmikãdↄɛ pↄ́ a wɛ̃ni dɛ koaoɛi? +Mapi á Kɛna ma musu kpàlɛ, ma dṹnia zĩ́napɛ̀lɛ, ↄ̃ ma yã́ sã̀água? Bↄ́yãi iↄ ku gili guu lá gu lɛ́ dↄ gbɛ̃wɛtãna pↄ́ zɛ̀ ń á midɛao pↄfɛ̃ yã́ii? Gbɛ̃wɛtãnapi pↄkũma tↄ́n lai? +Gbɛ̃́ pↄ́ an kↄ̃́ↄ bↄ̀ↄ gↄ̃ ńzĩaɛ tia, aa ga ń gbãauo, pↄblea a kɛ̃́sãmá lↄo. +Ma Dii á Lua mi ísia í fɛlɛ, a ikooaↄ kↄ̃fĩkɛ. Ma tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de! +Ma a yã́ↄ sòso má kàɛ́ á lɛ́u, ma ↄkùála ma á dↄ̃́a. Ma musu kpàlɛ, ma dṹnia zĩ́napɛ̀lɛ, ↄ̃ má ò Siↄnadeↄnɛ aa dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. +Vu iu, vu iu! Yelusalɛũ fɛlɛ zɛ! N pↄkũma toona pↄ́ na Dii ↄzĩ í mì, n aà kɛɛona pↄ́ ì ń kɛ tàlaatalaa í lɛ̀u ń a gbↄ̃o. +Nɛ́ pↄ́ wà ń í n guuↄ kee i fↄ̃ zɛmikũ̀nɛo, nɛ́ pↄ́ wà ń gwá n guuↄ kee i e dↄ̀ n ↄwao. +Músi mɛ̀n plaɛ beeↄ gɛ̃̀nzi: Wà n gboo n gↄ̃ bɛzia ũ, mɛ́ imina ń fɛ̃ndao n gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ. Démɛ fↄ̃ ↄ́ↄlↄnɛi? Démɛ fↄ̃ n nↄ̀sɛ níninɛi? +Yɛ̃̀ɛɛsai n gbɛ̃́ↄ nɛ̀, aa kálɛa n zɛ́kpaaↄu píi. Aa gↄ̃̀ yeelɛa lán kpòo gbↄwa. Dii pↄkũma tↄ̃̀má, n Lua ń wɛtã̀. +A yã́i ma yãma sa wɛ̃́lɛ wɛ̃nade! Í zↄ̃̀lɛma, i kɛ vɛ̃ɛ no. +Má Dii n Lua, mi zɛ ń ma gbɛ̃́ↄ. Ma mɛ̀ má a pↄkũma toona bↄ n ↄzĩ, ńyↄ̃ kɛɛona pↄ́ ì ń kɛ tàlaatalaa í mi bau lↄo. +Má kpa n ĩadamadeↄwaɛ. Aa ònɛ yãa ǹ wúlɛ wà táa'oma, ↄ̃ n kɛ bùsu ũ, aa táa'ò n kpɛsɛa lán tↄↄlɛwa. +Vu iu, vu iu Siↄna! Gbãa da ula ũ! Lua wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ, ǹ n pↄkasa í gbiaↄ da, gyafↄↄdeↄ ń gbãlɛnaↄ gɛ̃ ń guu lↄo. +Yelusalɛũ, bùsu woloma, fɛlɛ zↄ̃lɛ n báawa. Nɛnↄn zĩ̀zↄ Siↄna, mↄdaona polo n nↄɛ. +Asa ma Dii ma mɛ̀: Ma á kpámá pã, mɛ́ má á bo ↄ̃asai. +Asa ma Dii Lua ma mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ zↄblè Egipi káau, a gbɛa sa Asiliↄ gbãamↄ̀nɛ́. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Kɛ́ bee dɛ kpelewa sa ni? Asa wà ma gbɛ̃́ↄ sɛ̀lɛ pã, ↄ̃ an gbãamↄnɛdeↄ ìↄ tidↄńla, aaìↄ ma tↄbɛ̃ɛsi gↄↄpii. +A yã́i tò má tó ma gbɛ̃́ↄ ma dↄ̃. Gↄↄ bee aaↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛ ma dↄaa yã́pi ò. Ao, mámɛ. +Baonakpana gbapɛlɛa gbɛ̀sĩsĩ musu maa fá! Àlɛ aafia kpàwakɛ, àlɛ baonakpa Siↄnadeↄnɛ. Àlɛ suabayã'ònɛ́, àlɛ mɛ an Lua mɛ́ lɛ́ kible. +A gudↄ̃anaↄ wiidↄ, aalɛ kúkuakɛ sãnusãnu, asa aa wɛsì Dii ɛa sua Siↄnalɛ. +Yelusalɛũ ziadeↄ, à pũna ń gulakɛao sãnusãnu, asa Dii Yelusalɛũ bò, à a gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛ nìninɛ́. +Lua a a gã̀sa pↄ́ a kua adoa gbãa ↄlↄ bui píiɛ, tↄↄlɛlɛdeↄ e píi lá wá Lua a a gbɛ̃́ↄ suaba. +À fɛlɛ, à fɛlɛ, à bↄ we, ásu ↄkã pↄ́ gbãlɛawao. Á gbɛ̃́ pↄ́ á Dii kpɛ́ pↄ́ↄ sɛa, à bↄlɛu, íↄ ku gbãlɛsai. +Á bↄlɛ ń leeleoo, á tá ń bàalɛaoo, asa Dii Isailiↄ Lua a zɛmikũɛ́, i ɛa àↄ tɛ́ á kpɛ. +Gwa! Ma zↄ̀blena a gwea e, wa aà kã́fĩ, wa aà sɛ lɛsĩ, aↄ fuańla musumusu. +Aà oa ↄ̃̀ↄkpà, a dɛ oa ũ lↄo, aà mɛ lìlɛ, a dɛ mɛ ũ lↄo, ↄ̃ aà yã́pi dìmá. +Màa aà yã́ a ɛa bↄ bui dasiↄ saɛ, mɛ́ kíaↄ lɛ́ a gↄ̃ kpaaũa aà aɛ, asa aa yã́ pↄ́ wi onɛ́ yãao e, aa yã́ pↄ́ aai ma yãao zɛ́ dↄ̃. +Démɛ bao pↄ́ wá mà sìi? Démɛ Dii gbãa asiipi dↄ̃̀i? +Aà zↄ̀blena fɛ̀lɛ aà aɛ lán lí vlãpaawa, lán lizĩna pↄ́ fù tↄↄlɛ giiu à bↄlↄbↄ̀wa. Aà kákaa ge aà zɛa maa i ka à gbɛ̃́ wɛ́ bleo, aà kɛfɛnkɛ i ka wà wɛ́tɛaàzio. +Wà sakàaàgu wà bã̀nɛbↄ̀ɛ̀. Pↄsiadeɛ, a gyãeↄ dↄ́ɛ dↄ̃, a dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ wa ye wɛsiɛowa. Wa sakàaàgu, wi aà yãdao. +Kási wá gyãↄ ↄ̃ a sɛa, à wá wãwãↄ dì a miwa. Ɔ̃ wa aà dìlɛ gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà gbɛ̃̀ ũ, gbɛ̃́ pↄ́ Lua ↄkↄlↄmpàɛ̀ à widàwà ũ. +Wà aà zↄ̃̀ wá tàaeↄ yã́i, wà aà kɛ̀'ĩa wá yãvãiↄ yã́i. Ĩa pↄ́ wa dàwàpi wá gbá aafia, aà flàala iaↄ mɛ́ wá gbãgbã. +Wa sãsã wápii lán sãↄwa, baade azĩa zɛ́ sɛ̀, ↄ̃ Dii wápii vãikɛa dìɛ̀. +Wà aà wɛtã̀ wà widàwà, ↄ̃ i lɛwɛ̃aao lán sã pↄ́ wàlɛ gɛ́ a kòlokpaiwa, a nílɛ kpɛ̃́ lán sã pↄ́ wàlɛ a kãkɛ̃ɛlɛwa. +Wà aà kũ̀ ń gbãao, wà yã́kpalɛkɛ̀aànↄ. Wà aà bↄ̀ dṹniau ma gbɛ̃́ↄ tàae yã́i, wà aà dɛ̀ an gbɛ̃go pↄ́ lɛ́ ń dã́ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ kú aà gↄↄↄ, an démɛ yã́pi làasookɛ̀i? +Baa kɛ́ i yãpãsĩkɛo, mɛ́ wi ma à ɛɛtòo, wà aà mia kpàkↄ̃i ń dàakɛnaↄ, ↄ̃ wà aà vĩ̀ ↄde miau. +À kà Diigu à aà kɛ'ĩa aà taasikɛ. Lá à azĩa kɛ̀ tàae awakpabↄ ũ, a buikɛ, aà wɛ̃ni a gbã̀akũ, Dii pↄeã i bↄↄlɛkɛ aà sabai. +Aà taasikɛa gbɛa a ɛa àↄ wɛ̃ni vĩ, i a namable. Ma zↄ̀blen maapi a to yã́ bↄ ń gbɛ̃́ↄ na dasi, kɛ́ aa aà dↄ̃ yã́i, asa a ń yãvãi di a miwa. +A yã́i má aà baa daaa ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ, a zĩ̀ ài kpaalɛ ń gbãadeↄ, asa à gì a wɛ̃nii e à gɛ̀ gàò, wà aà gwà doũ ń dàakɛnaↄ. À gbɛ̃ dasiↄ duuna sɛ̀, à kulɛkɛ̀ Luaɛ tàaedeↄnɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, n fĩi pↄ́ ni nɛ'io, koo pũna ń pↄna wiio. N gbɛ̃́ pↄ́ ni nↄwãwãkɛo, gulakɛ. Asa n gbɛ̃́ pↄ́ n gↄ̃ pãkpànzi, n nɛ dasi aↄ dɛ nↄɛ pↄ́ a gↄ̃ aɛdↄ̀wà pↄ́a. +Ǹ n zwã̀akpɛ gu kã́fĩ, ǹ a zwãa yàasa kṹ, ǹ a ba gbã̀akũ, ǹ a líↄ pɛ́lɛ gíũgiũ. +Asa ńyↄ̃ ↄta ↄplaai ń zɛɛo, n gbɛ̃́ↄ buiↄ bùsu símá, aai zↄ̃lɛ ń wɛ̃́lɛ ziaↄu. +Ńsu vĩakɛo, asa wí a n kũo. Ńsu widɛo, n gɛɛ a gↄ̃ kpa n wɛ́io. N ɛ̀waasogↄↄ wíyã a sãngu, n gyaable ń gɛɛo kpánwɛi yã́ a dↄngu lↄo. +Asa mapi n Kɛna mámɛ má n gↄ̃ ũ, ma tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de! Ma Isailiↄ Bona, an Lua, ma kua adoaɛ, wì mɛmɛɛ dṹnia píi Lua. +Má n gbɛsi lán nↄɛ pↄ́ wà pãkpài aà pↄ yàwa. Mapi n Lua má ɛa n kṹ lán ɛ̀waaso nↄkpama pↄ́ à gìiwa. +Ma n to we yãa yↄↄ gĩaɛ, ãma má ɛa n si ma sùuu zↄ̃ↄ yã́i. +Kɛ́ ma pↄ fɛ̃̀, ma bↄ n kpɛ gↄↄpla, ãma má wɛ̃nadↄ̃nɛ gbɛ̃kɛ láasai musu. Ma Dii n Bona mámɛ má ò. +Lá ma lɛgbɛ̃̀ Nↄee gↄↄ, ma mɛ̀ í a da dṹniaa lↄo, màa ma lɛgbɛ̃̀ gbã lↄ, ma mɛ̀ ma pↄ a fɛ̃nzi mà n lele lↄo. +Baa tó gbɛ̀sĩsĩↄ làa mɛ́ sĩ̀sĩↄ gbòo, ma gbɛ̃kɛa láa n kĩ́io, ma bàakuannↄ aafia yã́ a gbooo. Ma Dii n wɛ̃nadↄ̃nɛde mámɛ má ò. +Wɛ̃́lɛ wɛ̃nade pↄ́ zàa'ĩana ì a suumpapa, mɛ́ gbɛ̃e i n nↄ̀sɛ nínio, má ɛa n kálɛ ń tiikↄazio, má n ɛ̃ daalɛ safiiwa. +Má n bĩ́i misonaↄ kɛ ń lubiio, má n bĩ́ibↄlɛↄ kɛ ń gbɛdiio, má n bĩ́iↄ bo ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ. +Ma Dii, má yãda n gbɛ̃́ↄnɛ píi, n nɛ́ↄ aafia aↄ zↄ̃ↄ. +Yã́zɛde a n gba gbãa, gbãamↄa gbɛ̃́ↄnɛ a zã̀ kũnnↄ. Ńyↄ̃ↄ pↄe vĩa vĩo, gili a gɛ̃nguo. +Tó wà lɛ̀lɛma, bee i bↄ ma kĩ́io, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ̀lɛma a mikpama. +Gwa! Mámɛ ma sia kɛ̀, ì tɛ́vu ń bↄ̀ↄo, aà ↄzĩn gↄ̃kɛbↄpia ũ. Mámɛ ma gbɛ̃kaalɛna kɛ̀ lↄ aà gbɛ̃́ↄ dɛdɛ. +Gↄ̃kɛbↄ pↄ́ wa kɛ̀ n yã́i a àikɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀bↄnnↄ, n yã́ a zↄ̃lɛwà. Ma zↄ̀blenaↄ baan we, má tó aa zĩble. Ma Dii mámɛ má ò. +Hee! Á gbɛ̃́ pↄ́ imi lɛ́ á dɛↄ, à mↄ í kĩ́i ápii! Baa tó á ↄ̃a vĩo, à mↄ pↄble. À mↄ vɛ̃ɛ ń vĩo mi ↄ̃asai, fĩabosai. +Àkɛa álɛ ↄ̃a dɛ pↄ́ pↄ́ dɛ blɛ ũo musui? Bↄ́yãi álɛ zĩ ài dɛ pↄ́ pↄ́li ń kã́o yã́ii? À ma yãma sa à pↄmaa ble, á pↄ i kɛ na a nísiwa. +À swã́kpa ma! À mↄ ma kĩ́i kɛ́ à e àↄ ku. Ma bàa aↄ kúánↄ gↄↄpii, ma gbɛ̃kɛ seasai pↄ́ má kɛ̀ Davidiɛ yã́pi. +Gwa! Ma aà dìlɛ seelade ũ buiↄnɛ, ma aà kɛ̀ gbɛ̃́ↄ dↄaana ũ, an kía ũ. +Ńyↄ̃ bui pↄ́ ń dↄ̃oↄ sísi, bui pↄ́ ń dↄ̃opiↄ bàalɛ mↄ n kĩ́i ma Dii Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa yã́i, asa ma gawi pìsima. +À Dii kĩ́i wɛɛlɛ aà egↄↄ, à aà sísi gↄↄ pↄ́ a kãiánↄ. +Vãikɛna a zɛ́ tó, gbɛ̃vãi ↄkpa a làasooi. Aà zɛ ń Diio, i aà wɛ̃nagwa, wá Luapi i sùuukɛaànↄ maamaa. +Asa ma Dii ma mɛ̀, á làasoo muaa ń ma làasoooo, á yãkɛa muaa ń ma yãkɛaoo. +Lá musu ń zĩ́lɛo lɛsĩ dɛ ń kↄ̃o, màa ma yãkɛa lɛsĩ dɛ á yãkɛaa, màa ma làasoo dɛ á làasooa. +Lá lou ń mↄ̀sɛo ì bↄ za musu, mɛ́ ìli ɛa we tↄↄlɛninisaio, ì to pↄ́ bↄlɛwà à nɛ'i, ↄ̃ ì buikɛ pↄtↄ̃naɛ, ì blɛkɛ pↄblenaɛ, +màa yã́ pↄ́ bↄ̀ ma lɛ́u dɛ. A lɛ́lɛ pã ma pↄeã kɛsaio, ma yã'o kpã́sãa tá aↄ na. +Asa á bↄlɛ ń pↄnao, wa dↄaaɛ́ ń aafiao, gbɛ̀sĩsĩↄ ń sĩ̀sĩↄ koo pũna ń gulao á aɛ, sɛ̃̀ali píi a ↄtaaláasai pↄ́ a súuli kpálɛo ũ. +Ma Dii ma mɛ̀: À zɛ ń yã́zɛdeo, í yãkɛ a zɛ́wa, asa ma sↄu mà ń á suabaao, má làa ń á bↄa maao. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bee kɛ a yã́pi kũa ũ. Ìli kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛ gbãlɛo, à ↄbↄ̀lɛ vãi píiu. +Buipãle pↄ́ nàa su o má we à gɛ̃ ma gbɛ̃́ↄ guuoo. Gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ wia su mɛ lí giin a ũo. +Asa ma Dii ma mɛ̀: Tó gbɛ̃́ pↄ́ wà ń lɛ wìↄ ma kã́mabogↄↄ yãdà, tó aa zɛ̀ ń ma pↄeão, mɛ́ aa ma bàakuańnↄ yã́ kũa, +má ↄgbɛkɛnɛ́ ma kpɛ́u, an maa aↄ dɛ nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄla, má ń tↄ́ na kɛ̃ a gĩↄwa, tↄ́pi aↄ láaa vĩo, a ga bauo. +Buipãle pↄ́ aa nàa aa zĩkɛmɛɛ, aa ye ma tↄ́i aa zↄblemɛɛↄ, aali kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛ gbãlɛo, aa ma bàakuańnↄ yã́ kũaↄ, +má gɛ́ńnↄ ma sĩ̀sĩ pↄ́ a kua adoa musu, má tó an pↄ kɛ na ma sísikpɛu. Má ń sa pↄ́ aaì o ma gbagbakĩiↄ sí ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ, asa wa mɛ ma kpɛ́ɛ bui píi lousisikpɛ. +Ma Dii Lua pↄ́ mi Isaili zĩ̀zↄↄ kãaa ma mɛ̀ má ɛa gbɛ̃́ↄ kãaa kã́fĩ gbɛ̃́ pↄ́ kã̀aaↄ guu. +Sɛ̃̀a nↄ̀bↄↄ píi, à mↄ pↄble ń lákpɛ nↄ̀bↄↄ píi. +Isaili gudↄ̃anaↄá vĩ̀aↄnɛ píi, aa a kee gbáɛo, gbɛ̃ lɛ́nanaalɛaↄnɛ, aali gbokɛ dↄ̃o, aaìↄ wúlɛa ń nana'oao, aa ye ii. +Gbɛ̃ asiadeↄnɛ, blɛ lí mↄ́máo, dↄaana pↄ́ yãe dↄ̃oↄnɛ. An baade a pↄeã zɛ́ sɛ̀, an baade zĩa mì mɛ̀ndo ài àlɛ wɛɛlɛ. +Aaì okↄ̃ɛ: À mↄ wà vɛ̃ɛ wɛɛlɛ, wà í gbãa mi wà a dɛ kɛ. Pↄ́ pↄ́ mↄ̀ ń gbão a mↄ́ ń ziao, iↄ dɛ gbã pↄ́ɛ beea maamaa. +Gbɛ̃maaↄ lɛ́ midɛ, mɛ́ a yã́ lɛ́ kã̀ada gbɛ̃elao. Wà luayãmanaↄ sɛ̀lɛ lɛ́ táńnↄ, mɛ́ gbɛ̃e làasoo i kawào. Lua lɛ́ gbɛ̃́ maapiↄ si músi pↄ́ lɛ́ mↄ́wa. +Zɛmaasɛnapiↄ lɛ́ gↄ̃ ń aafiao, aa kã́mabo ń wúlɛkĩiↄwa miau. +Ápiↄ sↄ̃, à mↄ la á màsokɛn nɛ́ↄ! Gbãsĩde ń káaluao buiↄn á ũ! +Dé álɛ a láanikɛi? Dé álɛ á lɛ́ yàasa ɛlɛwà álɛ á lɛ́na bↄɛ̀i? Á tàae nɛ́ↄ! Á bui mↄafilideↄ! +Á mɛ ì lua tã́ai lí gbɛ̃̀nɛↄ gbáu ń ligↄ̃n yàasaↄ píi. I sa'o ń á nɛ́ↄ swai ń gbɛ̀ lookpaaↄ zíɛo. +A zɛ ń swa gbɛ̀ pↄ́lↄpↄlↄↄ, ↄ̃mɛ á baa ũ. Ao, ampiↄ a itↄ̃̀lɛmá, a ń gbá pↄ́wɛnti. Lá màaɛ, má gí tↄsiiwáe? +A dↄɛ'ĩikɛkĩi kɛ̀kɛ sĩ̀sĩ lɛsĩ musu, wekĩi i dɛdɛ gɛ sa'ou. +I á zeeↄ pɛ́lɛ kpɛ́ kpɛɛlɛli saɛ. A pãkpàmazi, a á zwãa wòlowá, a dɛdɛ a da á wúlɛkĩi yàasaa. A lɛdoũkɛ̀ ń á yenzideↄ, a wulɛńnↄ, a ↄlìa ń plɛi. +A nísi gbɛ̃̀wá, a fɛlɛ ń kibɛgɛtao, a tulalelɛ̀ maamaa. A a zĩnaↄ zĩ̀ bùsu zã̀zãu, a ázĩa bùsa e bɛdau. +A ázĩa kpàsa ń tá dasi oao, i dↄ̃ kɛ́ a zɛ́ kuoo. A ázĩa lɛ̀ ń láo, ↄ̃ á yɛ̃̀ɛɛ i láao. +Dé álɛ bílikɛwà álɛ vĩakɛɛ̀ ↄ̃ a fɛlɛ ń mↄafilioi? Ma yã́ i dↄáguo, i ma yãda á sↄ̃uo. Kɛ́ ma nilɛ à gɛ̃̀gɛ̃ yã́i álɛ vĩakɛmɛɛoa? +Má á yãnakpaa ázĩawa ń á yãkɛao ɛɛkaɛ́ á ↄzĩ, a kã́fĩakɛɛ́o. +Tó a wɛ̃na wii lɛ̀, á zĩadↄ̃abↄ pↄ́ á kã̀aaↄ á bↄ mɛ̀! Aa gɛ̃ ń ĩ́anao píi, baa lɛ́'ĩana a ń sɛ́lɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ nàmazi mɛ́ a bùsu túbible, ↄ̃mɛ a gↄ̃ ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa vĩ. +Dii mɛ̀: À zɛ́kpa! À zɛ́kpa! Àli miↄnaↄ bibi! À pↄ́ pↄ́ wa gɛ̃nalɛwà gága ma gbɛ̃́ↄ zɛ́u! +Asa ma Lua Musude má dɛńla, má kú gↄↄpii mɛ́ ma tↄ́ kua adoa. Ma mɛ̀: Ma bɛ ku gulɛsĩ pↄ́ a kua adoau, má kú lↄ ń nↄ̀sɛniɛ sùuudeo. Mi sùuudeↄ gba wɛ̃ni dafu, mi nↄ̀sɛniɛdeↄ gba sↄ̃. +Máↄ yã́gagańnↄ láasaio, ma pↄ aↄ paańzi gↄↄpiio. Tó màaɛ, ma pↄkɛaↄ yɛ̃̀ɛɛ a láa, an ĩ́an wɛ̃nide pↄ́ bↄ̀ ma kĩ́i a gɛ̃zɛa. +An gbɛ̃ble'ai tàae mɛ́ ma pↄ fɛ̃̀, ↄ̃ ma ń gbɛ̃́ ma ulɛnɛ́ ń pↄkpɛ̃nɛo, ↄ̃ aa gì bↄ̀ ma kpɛ, aa ń pↄeã zɛ́ sɛ̀. +Baa kɛ́ ma ń yãkɛaↄ è màa, má ń gbã́gbã, má ń tàlakpa, má ń sↄ̃ níninɛ́ vlɛ̃́vlɛ̃. +Má tó ma sáaukpaa aↄ dↄ ↄↄlↄnapiↄ lɛ́u. Ma Dii ma mɛ̀ má aafia kpá gbɛ̃́ pↄ́ kú zã̀ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú kãiↄwa, mí ń gbã́gbã. +Vãikɛnaↄ dɛ lán ísia í pãpãakↄ̃wawa. A í líↄ ku kílikilio, a ikooaↄ ì fɛlɛ ń pɛ̀lɛao ń gbãsĩo. +Ma Dii ma mɛ̀ vãikɛnaↄ aaↄ aafiao. +Wii lɛ́ gbã́ugbãu, ńsu ǹ nzĩa kṹkũo. Ǹ n lↄↄ fɛlɛ musu lán kuu'ↄwa. Ma gbɛ̃́ↄ tàae kpàwakɛnɛ́, Yakↄbu buipiↄ duunaↄ onɛ́. +Aaìↄ ma kĩ́i wɛɛlɛ lá gu lɛ́ dↄ, an mɛ̀sa ì wã ma yãkɛaↄ dↄ̃ai lán bui pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa ìli pãkpa a Lua yãdilɛaↄziowa. Aaì yã́gↄ̃gↄ̃a a zɛ́wa gbɛaa, aaìↄ ye mà sↄ̃ńzi. +Ɔ̃ aaì ma la: Bↄ́yãi wa lɛyèi, kɛ́ ńlɛ wá gwao ni? Bↄ́yãi wa wázĩa bùsainɛ, kɛ́ ń wá fãn vĩo ni? Gwa! Á lɛyegↄↄ i ázĩa pↄeã kɛ, mɛ́ i á zĩkɛnaↄ wɛtã píi. +Gwa! Á lɛyea ì midɛ ń lɛkpaao ń sòleo, i kↄ̃ gbɛ̃ ń ↄkũ gbãao. Á fↄ̃ lɛye lá álɛ kɛ gbãɛwa mà á lↄↄ ma musue? +Lá ma lɛye dìlɛn wee? Zĩabusaa ado yã́ nɛe? I kɛ mipɛlɛa lán kpootɛ̃wa ge wúlɛa túfuu ń zwã̀nkasa kákaaálao yã́ no. Pↄ́ pↄ́ i mɛ lɛyen wea? Bee mɛ́ ì kamagua? +Lɛye pↄ́ má dìlɛ min kɛo lò? À vãikɛnaↄ gala polo gbɛ̃́ↄwa, à zuubↄlɛ gbɛ̃́ↄnɛ, à gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ↄtↄ̃máↄ gbaɛ, í gbãamↄa gbɛ̃́ↄnɛ midɛ píi. +À blɛli nↄandɛnaɛ, à wɛ̃nade bɛsaide dilɛ. Tó a gbɛ̃́ è bɛ puizi, à pↄ́ nai. Tó i bàalɛ á mɛdoũdeɛo, +gu a puɛ́ lán ĩatɛ̃ bilɛawa, á gↄ̃a maa a bↄlɛ àannↄ, á maakɛa a zɛmikũɛ́, ma gawi iↄ tɛ́ á kpɛ. +Tó a lɛzùmazi sa, má wewá, tó a wiilɛ̀mazi, má oɛ́: Má kɛ́! Tó a gbãamↄa gbɛ̃́ↄnɛ mìdɛ á guu ń ↄtondↄakↄ̃wao ń yãpãsĩ'oao, +tó a nↄandɛna gbà á pↄeã blɛ, mɛ́ a pↄ́ kpà wɛ̃nadewa à kã̀, gu a puɛ́ gusiau, gubeebee a gↄ̃ɛ́ lán fãanɛwa, +míↄ dↄaaɛ́ gↄↄpii. Má tó pↄ́ mↄ́wá gu tɛ́kũau, má á wá baasaɛ́, íↄ dɛ lán swalu mↄ̀sɛdewa, lán nibↄna pↄ́ a í lí baowa. +Á á bɛzia zi fɛlɛ, á á wɛ̃́lɛ pↄ́ kálɛa à gɛ̃̀gɛ̃ vu, wi mɛɛ́ bĩ́igbooa ń uazĩↄ kɛ̀kɛnaↄ. +Tó álɛ gbabↄ kã́mabogↄↄzĩo, mɛ́ álɛ ázĩa pↄeã kɛ ma gↄↄpiwao, tó a mɛ̀ kã́mabogↄↄzĩ na, mɛ́ a ma gↄↄpi dìlɛ gbia, tó á dìlɛ gbia mɛ́ a á bↄↄlɛ tò, tó i ázĩa pↄeã kɛuo, mɛ́ i yãyaaabↄlɛuo, +á pↄ́ a kɛa na, mí tó àↄ kible bùsu gulɛsĩↄu, mí tó à á dezi Yakↄbu túbible. Ma Dii ma lɛ́ mɛ́ ò. +Dii ↄ i kɛ geseũ à kɛ̃́sã á suabaaio. Aà swã́ i kɛ gbãa à gí yãmaiwáo. +Á yãvãiↄ mɛ́ á kɛ̃́kↄ̃wa ń á Luao, á duuna mɛ́ tò à a wɛ́ gòwá, ↄ̃ à gì á yãmai. +Asa gbɛ̃dɛ'au gↄ̃́kpa á ↄwa, á tàaeↄ á ↄkↄↄ pà. Ɛɛ mɛ́ ìↄ dↄ á lɛ́u, iↄ yãkpaanla bↄlɛ. +Gbɛ̃e lí wiilɛ yã́zɛdeio, gbɛ̃e lí sĩana'o yã́kpalɛuo. Aaì zɛ ń yãpão, aaìↄ ɛɛto. Aaì nↄsi yãkele ũ, aaì nɛ'i gudɛ ũ. +Aaì mlɛ̃̀ gbe pipi, aaì dã̀nsaba tã́. Tó gbɛ̃́ ń gbe blè, a gaɛ, tó gbɛ̃́ wì sↄ̃, kyã́ a bↄ. +An bapiↄ lí pↄkasa kɛo, an ↄzĩpiↄ lí pↄ́ nańzio. An yãkɛaↄá gudɛɛ, aa ↄdìdi yãpãsĩwa. +An kɛ̀sɛ lɛɛũ ń vãikɛao, aaì yãesaide dɛ àannↄ. Gudɛlaasoo aaìↄ kɛ, aaì ásoo ń músio kpáńzi. +Aa aafia zɛ́ dↄ̃o, yã́ dↄ̀ↄde kú ń tufauo. Aaì zɛ́ kolekolea da, gbɛ̃́ pↄ́ bɛuↄ líↄ aafia dↄ̃o. +A yã́i tò yã́zɛde zã̀kũwanↄ, mɛ́ yãmaa i wá leo. Gupua wá wɛ́ dↄi, ↄ̃ gusia wa su è, gukɛ̃a wá mɛ wã̀i, ↄ̃ gubeebee wá bɛu. +Wi ↄdↄ gĩi lán vĩ̀aↄwa, wi ↄmalɛmalɛ lán wɛsaideↄwa, wi gɛ̃nalɛ fãanɛ lán guluuluuiwa. Wá gbãa fá, ń beeo wá dɛ lán gɛↄwa. +Wi wiilɛ lán wàiↄwa, wi ↄ́ↄlↄ wɛ̃nannↄ lán felenaↄwa. Wá wɛ́ ìↄ dↄ yã́zɛdei, wili eo, wá mɛ wã̀ wà wá suaba, a zã̀wanↄ. +Asa wá tàaeↄ kↄ̃̀nɛ, wá duuna wá dá yã́u. Wá tàaeↄ zↄ̃̀lɛwá, wá wá yãkɛaↄ dↄ̃ sa. +Wa bↄ Dii kpɛ wa mↄafilikɛ̀ɛ̀, wa gi wá Luazi, yãkpaanla ń kĩ́iwãio ì dↄaawɛ̃ɛ. Ɛɛ kↄ̃̀ wá sↄ̃ guu, àlɛ bↄlɛ wá lɛ́u. +Màa yã́zɛde pↄ̀ↄbↄzãkɛ̀, maakɛa zɛa kãaa, sĩana gɛ̃mbↄlɛ gãaɛ, yã́ dↄ̀ↄde kùa gɛ̃kĩiwa. +Sĩana gbɛzãkpà, wì ↄ̃zↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃̀ vãiwawa. Dii wɛkpàlɛ gwà, à kɛ̀ɛ̀ ĩ́i, asa yã́zɛde kuo. +A è gbɛ̃́ maae kuo. Kɛ́ yãkɛkɛnae kuo, à dìwà. Ɔ̃ à suabazɛ bↄ̀ ń a gↄ̃sagbãakɛo, à gbãa'è a maakɛawa. +À maakɛa dà mↄ̀ ula ũ, à suabaa kpà mↄ̀ fùa ũ, à tↄsima dà pↄkasaↄ ũ, à ãiapãsĩ kàkaala ulada ũ. +A fĩabo gbɛ̃́ↄnɛ ń yãkɛawa, a pↄkũmabↄbↄ a ibɛɛↄwa, a tↄsi a wɛ̀lɛↄwa, i asea kɛ ísiabaadeↄnɛ a zɛ́wa. +Bɛ'aɛdeↄ vĩakɛ Dii tↄ́ɛ, gukpɛdeↄ aà gawi da gbia, asa a mↄ́ lán í gufↄ̃awa, lán í pↄ́ Dii lɛ́'ĩana lɛ́ ↄzↄ̃iwa. +Yakↄbu buiↄ Bona a mↄ Siↄna gbɛ̃́ pↄ́ mikɛ̃̀ ń duunaↄwaↄ kĩ́i. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀, ma bàakuańnↄ yã́n kɛ: Ma Nisĩna pↄ́ kúwá ń ma yã́ pↄ́ má dàɛ́ á lɛ́uo a bↄ á lɛ́uo ge á nɛ́ↄ ge á tↄũnaↄ za gbã e gↄↄpii. +Fɛlɛ tɛkɛ, asa n gupua mↄ̀, Dii gawi pìsima. +Gwa! Guluuluu kù dṹniaa, gusia kùlɛ a gbɛ̃́ↄwa. Mpi sↄ̃, Dii a bilɛma, aà gawi i bↄma. +Buiↄ mↄ n gupuau, kíaↄ sↄ̃ n pípia í gbãai. +Wɛzu gugwa ǹ liai, aa kã̀aa píi, aalɛ mↄ́ n kĩ́i. N nɛgↄ̃ɛↄ bↄ̀ za zã̀zã, aalɛ su, wa n nɛnↄɛↄ naaa ń gbã̀tɛ̃ɛu, wàlɛ suńnↄ. +Tó n bee è, n pↄna a pisi n oawa, n nↄ̀sɛ a yáalↄ kua nzĩa dakĩiwa. Wa n gba ísia baa àizɛɛↄ, wa mↄnɛ ń buiↄ pↄmaaↄ. +Yiongo waiↄ li n bùsua, Madiã ń Efa bùsu yiongo nɛ́ bↄlↄↄ. Seba bùsudeↄ mↄ píi vua ń tulaleti gĩnanaↄ sɛa, aalɛ ma yãkɛaↄ baokpa. +Wa Kedaa bùsu pↄtuoↄ kãaanɛ píi, wa Nɛbaioↄ sãsaↄ kpama ǹ n bↄↄlɛkɛò, wi sa pↄ́ ì kamagu oò ma gbagbakĩiwa, mí a kpɛ́ gawide gawi kã́fĩò. +Bↄ́mɛ táa'ò lɛ́ su lán louwa, lán felenguuluↄ sua ń kpɛ́uwa keei? +Ísiabaadeↄ lɛ́ kãaamazi we, ísia gó'ilɛnaↄ mɛ́ zɛmikũa we. Aa bↄ̀ ń n nɛ́ↄ za zã̀zã, aalɛ mↄ́ ń ń ã́nusuↄ ń ń vuaↄ ma Dii n Lua tↄbↄi, asa ma Isailiↄ Lua ma kua adoaɛ, má gawi pisima. +Buipãleↄ ɛa n bĩ́iↄ bo, an kíaↄ zĩkɛnɛ. Baa kɛ́ ma n gbɛ̃ ń pↄfɛ̃o yãa, má wɛ̃nadↄ̃nɛ ma sùuu yã́i sa. +N bĩ́ibↄlɛↄ aaↄ wɛ̃aɛ gↄↄpii, aaliↄ taao fãanɛ ń gwãasĩnao, kɛ́ buiↄ mↄnɛ ń ń àizɛɛↄ ń ń kíaↄ kpán'aɛkɛa. +Asa bui ge kpala pↄ́ i zↄblenɛo a midɛɛ, wa ń bùsuↄ dɛɛlɛmpa míↄmiↄ. +Wa mↄnɛ ń Libã bùsu gawio, pɛ̃liↄ ń kpɛ̃liↄ ń sɛ̃́liↄ píi, kɛ́ mà e zãbleò ma kúkĩiwa, ma gbadibↄpi iↄ gawi vĩ. +N wɛtãna nɛ́ↄ mↄ kúlɛnɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa sakàngupiↄ wúlɛnɛ n gbázĩ, aai onɛ Dii wɛ̃́lɛ Siↄna pↄ́ Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa kàlɛ. +Baa kɛ́ gbɛ̃́ↄ zàngu yãa aa pãkpànzi, gbɛ̃eli gu baavĩ n guuo, má n kɛ ĩ́andãbↄ láasai ũ, gbɛ̃́ↄ iↄ pↄnakɛò e ń buiwa. +Ńyↄ̃ buiↄ vĩ mi, an kíaↄ yↄ̃́ kpama, níↄ dↄ̃ mámɛ máa Dii n Suabana ũ, Yakↄbu Lua gbãade n Bona ũ. +Má mↄ́ ń vuao mↄgotɛ̃ gbɛu, ã́nusu sↄ̃ mↄsi gbɛu. Má mↄ́ ń mↄgotɛ̃oli gbɛu, mↄsi sↄ̃ gbɛ gbɛu. Má aafia dilɛnɛ n laaidↄmade ũ, má yã́zɛde danɛ n gbãade ũ. +Wa yãpãsĩ súu ma n bùsuu lↄo, ásoo ń músio a sↄ̃ n bùsu zↄ̃lɛio. Wa tↄ́kpa n bĩ́iɛ Suaba, n bↄlɛↄ sↄ̃ Táasi. +Ĩatɛ̃ ali gupunɛ fãanɛ lↄo, mↄvua í gbãa a gupunɛ lↄo. Ma Dii mámɛ máↄ dɛ n gupua ũ gↄↄpii, mapi n Lua, mámɛ máↄ dɛ n tɛkɛa ũ. +N ĩatɛ̃ a gɛ̃ kpɛ́u bauo, mɛ́ n mↄ a ↄsikɛo, asa mámɛ máↄ dɛ n gupua láasai ũ, n ↄↄlↄ a midɛ sa. +N gbɛ̃́ↄ aaↄ maa píiɛ, mɛ́ aaↄ bùsu vĩ gↄↄpii. Aaↄ dɛ lí pↄ́ má bà vlãpaa ũ, ma ↄgbɛ ũ ma zãblea yã́i. +An gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃́sãańzi a kↄ̃ à ka gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo, an gbɛ̃́ pↄ́ kpɛɛ ń guu, a gↄ̃ bui zↄ̃ↄ ũ. Mámɛmaa Dii, má yã́pi kɛ a gↄↄwa ń wãao. +Dii Lua Nisĩna kua, à ma sɛ mà baonakpa taasideↄnɛ, à ma zĩ mà pↄsiadeↄ gba sↄ̃ mà zĩ̀zↄↄ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ ń dakpɛunaↄ gbaɛao kpàwakɛ, +mà Dii gbɛ̃kɛkɛnɛgↄↄ ń wá Lua tↄsimagↄↄo onɛ́, pↄsiadeↄ nↄ̀sɛ i níni píi. +À ma zĩ mà fùakpa Siↄna ↄↄlↄnaↄnɛ túfu gbɛu, mà pↄna nísi dↄↄmá an gbãsĩkpaa gbɛu, mà táasilɛa pↄkasa danɛ́ an kãgaa gbɛu. Aaↄ maa, wiↄ mɛnɛ́ lí pↄ́ Dii bà azĩa tↄbↄa yã́iↄ. +Aa bɛzia sà zizi vu, aa pↄ́ pↄ́ wà a dɛɛlɛmpà yãaↄ kɛkɛ, aa ɛa wɛ̃́lɛ pↄ́ gↄ̃̀ da wáiwai za káauↄ kálɛ lↄ. +Bui zĩ̀loↄ á pↄ́ↄ dã́dãɛ́, buipãleↄ á bua ń á vɛ̃ɛbuↄ sɛ̃waɛ́. +Ápiↄ sↄ̃, wa mɛɛ́ Dii gbàgbanaↄ, wa á sísi wá Lua zĩkɛnaↄ. Á buiↄ àizɛɛble, á ĩ́anadã ń ń pↄmaaↄ. +Ma gbɛ̃́ↄ asea e lɛɛ pla wí pↄ́ wa dàmá gbɛu, aa pↄnakɛ ń ń baao an gɛɛkpanwɛia gbɛu. Aa gↄ̃ bùsu lɛɛ pla vĩ, pↄna láasai aↄ dɛ ń pↄ́ ũ. +Asa ma Dii, yã́zɛde mɛ́ ì kamagu, má za pↄ́siama ń gbãableamáogu. Má ń asea kpámá ń náaio, ma bàa aↄ kúńnↄ gↄↄpii. +Waↄ ń buiↄ dↄ̃ dṹniau, an nɛ́ↄ tↄbↄ bui píi kĩ́i, gbɛ̃́ pↄ́ ń é píi i dↄ̃ kɛ́ aa dɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma báaadàńguↄ ũ. +Mi pↄnakɛ ń Diio maamaa, ma pↄ na ma Luawa, asa à suabaa nàmazi pↄkasa ũ, à bↄa maa dàmɛɛ ula ũ, lán nↄsɛna pↄ́ kákakɛ̀wa, lá aà nↄ pↄ́ a zãblebↄↄ fĩ̀wawa. +Lá tↄↄlɛ ì to pↄ́ bↄlɛwa, mɛ́ bua ì to pↄ́wɛna fɛlɛ, màa Dii Lua a to yã́zɛde ligua, a to wà ma táasilɛ bui píi wáa. +Siↄna yã́i máↄ nílɛao, Yelusalɛũ yã́i ma lɛ́ a gↄ̃ kpaaũao e a gɛ bↄò maa lá gu ì dↄwa, e a suabaa gɛ àↄ pípi lán sɛ̃tɛwa. +Buiↄ n bↄa maa e, kíaↄ wɛsi n gawilɛ ḿpii. Wa tↄ́ dafu pↄ́ a bↄ Dii lɛ́u kpánɛ. +Ńyↄ̃ↄ dɛ lán tulu gawidewa Dii ↄzĩ, ńyↄ̃ↄ dɛ kíafua ũ á Lua ↄlau. +Wa mɛnɛ Bɛzia bau lↄo, wa n bùsu sísi Guwaiwai bau lↄo. Waↄ mɛnɛ Mapↄeãwɛ̃lɛ, n bùsu sↄ̃ Nↄzãe, asa Dii pↄ aↄ dↄma, mɛ́ n bùsu a zãkɛaànↄ. +Lá ɛ̀waaso ì wɛ̃́ndia sɛ́, màa n Kɛna a n sɛ́. Lá nↄsɛna ì pↄnakɛ ń a nↄo, màa n Lua a pↄnakɛnnↄ. +Yelusalɛũ, ma gudↄ̃anaↄ dilɛ n bĩ́iↄ musu, aaↄ nílɛao fãanɛ ń gwãasĩnao píi. Á Dii sìsinaↄ, ásu kã́maboo, +àↄ zɛaàzi e a gɛ Yelusalɛũ kálɛ, i aà kɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ dṹnia àↄ aà táasilɛ ũ. +Dii ladà ń ↄlɛlɛao, a ò ń a gã̀sa gbãa dↄao à mɛ̀ á á blɛwɛ kpá á ibɛɛↄwa bau lↄo, buipãleↄ vɛ̃ɛ pↄ́ a a zĩkɛ̀ mi lↄo. +A kɛ̀kɛnaↄ ble, aai ma táasilɛ, vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃naↄ mi ma kpɛ́ kpɛɛlɛ. +À bↄlɛ! À bↄlɛ wɛ̃́nkpɛ! À zɛkɛkɛ gbɛ̃́ↄnɛ! À kpá! À zɛda kpá! À gbɛↄ gágau, í gudↄkↄ̃ɛkĩi dilɛ buiↄnɛ! +Gwa! Dii kpàwakɛ̀ e dṹnia lɛ́wa: O Siↄnaɛ aà Suabana lɛ́ mↄ́. Gwa! A a asea kũa mɛ́ a a zĩ ài kpán'aɛkɛa. +Wa mɛnɛ́ Lua gbɛ̃́ↄ, gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń bóↄ. Wa mɛnɛ Wa'ↄliai, Bɛzianlↄo. +Démɛ bↄ̀ Ɛdↄũ bùsuu, àlɛ mↄ́, à bↄ̀ Bↄzɛla, aà pↄkasaↄ tã̀ keei? Démɛ lɛ́ gↄ̃sagↄ̃sa táa'o ń gbãa zↄ̃ↄo, a ula gawide daa keei? Mámɛ, málɛ zĩblea kpàwakɛ, má gbɛ̃́ↄ suabaa gbãa vĩ. +Bↄ́yãi n ula ń n pↄkasaↄ tã̀ lán gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃zↄ̃̀ vɛ̃ɛfɛ̃kĩiu pↄ́wai? +Ma ↄ̃zↄ̃̀ vɛ̃ɛfɛ̃kĩiu mado, gbɛ̃e kumanↄo, baa do. Ma ↄ̃zↄ̃̀ buiↄwa ń pↄkũmao, ma kɛ̀sɛ tↄ̃̀má ma pↄfɛ̃ yã́i. An au fã̀fã ma pↄkasaↄwa, ma ula gbãsĩkpà píi. +Asa má tↄsimagↄↄ kũa ma sↄ̃u, ma gbɛ̃́ↄ bogↄↄ kà. +Ma gugwàgwa, gbɛ̃e ku à dↄmalɛo, yã́ dìa kɛ́ gbɛ̃e ku à ma gba gbãao. Ɔ̃ ma zĩblè ń mazĩa gã̀sa gbãao, ma pↄkũma mɛ́ ma gba gbãa. +Ma ↄ̃zↄ̃̀ buiↄwa ń pↄfɛ̃o, má tò ma pↄkũma í zↄ̃̀lɛmá, ma ń au kↄ̀lɛ zĩ́lɛ. +Má Dii gbɛ̃kɛ galikɛ ń aà táasilɛao, asa à yã́pii kɛ̀wɛ̃ɛ wá gwaa guu, à yãmaa dasi kɛ̀ wá Isailiↄnɛ gbɛ̃kɛ guu. +À mɛ̀: Aa dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, aa mↄafiliyã kɛmɛɛo, ↄ̃ à gↄ̃̀ ń Suabana ũ. +A dↄ̃ńnↄ ń taasikɛa guu píi, aà aɛ malaika ń suabà, à ń bó kɛ́ a yeńzi à ń wɛ̃nagwà yã́i. A ń sɛa za yãayãa a ń kũa. +Kási aa bↄ̀ aà kpɛ, aa aà Nisĩna pↄ yàɛ̀. Ɔ̃ à mikpɛdↄ̀nɛ́ à gↄ̃̀ ń ibɛɛ ũ, à zĩkàńnↄ. +Ɔ̃ Mↄizi gↄↄ yã́ dↄ̀ aà gbɛ̃́ↄgu aa mɛ̀: Lua pↄ́ bùa ń a kpàsa dã̀dãnao ísiawa, à a Nisĩna dàńgu ku má ni? +À a gã̀sa gawide pòo Mↄizi ↄplaai, ↄ̃ à í zↄ̃̀ɛ ń aɛ, kɛ́ à tↄbↄ e gↄↄpii yã́i. +À gɛ̃̀ńnↄ í títiu, aai gɛ̃mbↄlɛo lán sↄ̃́ pↄ́ lɛ́ bàalɛ guwaiwaiuwa. +Ɔ̃ Dii Nisĩna ń gbá ĩ́ampakĩi, lán zu pↄ́ wà gɛ̀ńnↄ swadↄↄiↄwa. Màa n dↄaanɛ́, kɛ́ n e tↄbↄ yã́i. +Kua za musu wɛ́kpalɛ ǹ gwa, kua za n gulɛsĩ gawide pↄ́ a kua adoau. N pãsĩ ń n nɛgↄ̃nkɛo tↄ́n lá? N gi wɛ̃na ń sósobio kɛiwɛ̃ɛ. +Baa tó Ablahaũ wá dↄ̃o, ḿmɛ ń wá Mae ũ. Baa kɛ́ wá yã́ i dↄ Isailiguo, Dii, ḿmɛ ń wá Mae ũ, n tↄ́n wá Bona za zi. +Dii, bↄ́yãi ń tò wa zã n zɛ́wai? Àkɛa n wá swã́ gbãakũ̀, ↄ̃ wá n vĩa vĩo ni? Ɛa su wápi n zↄ̀blena���wa, gbɛ̃́ pↄ́ ń sɛ̀ buiↄn wá ũ. +Wa gↄ̃ bùsu pↄ́ ń kpàwá vĩ gↄↄpla, ↄ̃ wá ibɛɛↄ mↄ̀ ↄ̃zↄ̃̀ n kpɛ́wa. +Wá dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ ń iko vĩmáoↄwa à gɛ̃̀gɛ̃, lán gbɛ̃́ pↄ́ n tↄ́ kúmáoↄwa. Kai! Tó n musu wɛ̃̀ n pila, gbɛ̀sĩsĩↄ lualua n aɛ. +Ńyↄ̃ↄ dɛ lán tɛ́ pↄ́ kũ̀ yàa giiwa a tò ípiwa, n ibɛɛↄ i n tↄ́ dↄ̃, buiↄ i gilikɛ n aɛ. +Asa kɛ́ n pila yãa, n dabudabu pↄ́ wá a fãn vĩo kɛ̀, gbɛ̀sĩsĩↄ lùalua n aɛ. +Dii pↄ́ ì yãkɛ gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄaàziↄnɛ, mɛ́ ì kɛ n bàasio, wi e yãa gueio. Gbɛ̃e swã́ i mao, gbɛ̃e i wɛsiɛo. +Ni zɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ n yã́li sãaàguoo, gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa ń pↄnao. Ãma kɛ́ wa duunakɛ̀, n fɛ̃wázi, wá kuò à gɛ̃̀gɛ̃, kpelewa wá bↄui? +Wápii, wa gↄ̃ gbãlɛa, wá maakɛaↄ píi dɛ lán bↄlↄwa. Wápii wálɛ i'o lán lí láwa, wá yãvãikɛa a gɛ̃wanↄ zɛ́a lán ĩ́anawa. +Gbɛ̃e lɛ́ n sisi lↄo, gbɛ̃e i fɛlɛ lɛ́ zɛzɛnzi lↄo, asa n n wɛ́ gàwɛ̃ɛ, n wá kpá wá yãvãiↄla. +Kási ḿmɛ ń wá Mae ũ Dii, gĩn wá ũ, wá bonan n ũ, n ↄgbɛn wá ũ wápii. +Dii, n pↄ su pawázi à gɛ̃agɛ̃o, wá yãvãiↄ su àↄ dↄngu gↄↄpiio. Wá wɛgwa, n gbɛ̃́ↄn wá ũ wápii. +N wɛ̃́lɛↄ gↄ̃̀ gbáa ũ, baa Siↄna gↄ̃̀ gbáa ũ, Yelusalɛũ gↄ̃̀ guwaiwai ũ. +N kpɛ́ gawide pↄ́ a kua adoa pↄ́ wá deziↄ n táasilɛ̀u tɛkũ̀, pↄ́ pↄ́ wá pↄ dↄwàↄ ↄ̃̀ↄkpà píi. +Ńyↄ̃ↄ yã́ beeↄ gwa, ní gí yãe kɛia? Ńyↄ̃ↄ nílɛ kpɛ̃́, ní ↄtↄ̃ↄlɛwá à gɛ̃agɛ̃̀a? +Ma sↄu mà mà wemá, ↄ̃ gbɛ̃e i ma gbɛao, má kɛ̀ wà ma e, ↄ̃ gbɛ̃e i ma kĩ́i wɛɛlɛo. Má ò bui pↄ́ lɛ́ ma sisioↄnɛ: Má kɛ́! Má kɛ́! +Ma ↄ ìↄ dↄa bui swã́gbãadeↄzi, kási aa bɛ zɛ́ vãi guu tɛa ńzĩa pↄeãi. +Bui pↄ́ ìↄ ma lɛ́wɛ gↄↄpiin ń ũ, aaìↄ sa'o swaluu, aaì tulaletikatɛa tàasoↄu. +Aaì zↄ̃lɛ miai, aaì i bàalikpɛu, aaì sa'osawa nↄ̀ↄ só, aaì pↄ́ bɛ̃̀ɛↄ yãma dɛ ń dou. +Aaì mɛ: Ɛa, ńsu sↄ̃mazio, asa má ye mà gↄ̃ gbãlɛao! Gbɛ̃́ beeↄ dɛ tɛ́ pↄ́ ìↄ kũ gↄↄpii súɛlɛ ũ ma nízĩɛ. +Dii mɛ̀: Gwa! A kɛ̃a láu ma aɛ, máↄ nílɛo, má fĩabonɛ́ à gɛ̃ ń kṹ, +má fĩabonɛ́ ń duuna ń ń deziↄ duunao yã́ musu píi, asa aa tulaletikàtɛa gbɛ̀sĩsĩↄwa, aa lɛ'ɛ̀a sĩ̀sĩↄ musu. Má yã́ pↄ́ aa kɛ̀ yãaↄ fĩabonɛ́ a lɛ́u à gɛ̃ ń kṹ. +Ma Dii ma mɛ̀: Baa tó vɛ̃ɛbɛↄ í vĩ yↄↄnnↄ, wì mɛ wasu a ↄ̃̀ↄkpao, asa a kã́fĩa vĩɛ. Màa má kɛ ma zↄ̀blenaↄ yã́i, má gbɛ̃́ↄ midɛ píio. +Má bui sɛ Yakↄbu buiↄ guu, Yudaeↄ gↄ̃ ma gbɛ̀sĩsĩↄ vĩ. Gbɛ̃́ pↄ́ má sɛ̀ↄ mɛ́ aa gↄ̃ vĩ, wekĩi ma zↄ̀blenaↄ aaↄ kuu. +Salↄna a gↄ̃ dã́dãkɛkĩi ũ, Akoo guzulɛ a gↄ̃ zuↄ kálɛkĩi ũ ma gbɛ̃́ pↄ́ aaì ma kĩ́i wɛɛlɛↄnɛ. +Á gbɛ̃́ pↄ́ a pãkpàmaziↄ sↄ̃, ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa yã́ sã̀águ, i blɛkalɛ tã́a pↄ́ ì mↄ́ ń minaoɛ, i í gbãa yãalɛ tↄ̃́lɛ tã́a pↄ́ ì ń baa kpámáwa. +Má á baa kpáwá fɛ̃nda ũ, í kúlɛ wà á dɛdɛ, asa ma lɛzù, i weao, ma yã'ò, i swã́sɛio, a yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀, a zɛ ń yã́ pↄ́ i kamaguoo. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ ma zↄ̀blenaↄ pↄble, nↄana i á dɛ. Ma zↄ̀blenaↄ imi, imi i á dɛ. Ma zↄ̀blenaↄ pↄnakɛ, wí i á kṹ. +Ma zↄ̀blenaↄ gulakɛ ń nↄ̀sɛnao, ápiↄ sↄ̃ á wiilɛ ń yã'ↄ̃mao, í búbuapɛ ń pↄsiao. +Á tↄ́ a gↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ má sɛ̀ↄnɛ gbɛ̃́kabↄ ũ. Ma Dii Lua má á dɛdɛ, ãma má tↄ́ dafu kpá ma zↄ̀blenaↄnɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ sa'olɛkɛnɛ́ bùsupiu a kɛ ń Lua sĩande tↄ́o. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lada bùsupiu, a da ń Lua sĩande tↄ́o. Asa taasi pↄ́ aa kɛ̀ yãa a sã́ńgu, i sãalɛ ma wɛ́u. +Málɛ musu dafu ń zĩ́lɛ dafuo kɛ. Yãziↄ dↄ gbɛ̃́ↄgu lↄo, a gɛ̃ ń làasoo guuo. +À pↄnakɛ, àↄ yáalↄ pↄ́ pↄ́ málɛ kɛwa gↄↄpii, asa málɛ Yelusalɛũ kɛ wà yáalↄu, aà gbɛ̃́ↄ i pↄnakɛu. +Má yáalↄ Yelusalɛũwa, ma pↄ a kɛ ma gbɛ̃́ↄwa na. Wa ↄↄlↄ ń búbuapɛao súu ma a guu bau lↄo. +Wa nɛ'iulitɛ̃n kpɛ́ɛ bau lↄo. Mae zↄ̃ↄe a ga we a gↄↄ lesaio. Tó gbɛ̃́ kà wɛ̃̀ basↄo mɛ́ à gà, wa mɛ ɛ̀waasoɛ. Tó gbɛ̃́ i ka wɛ̃̀ basↄoo, mɛ́ à gà, wa mɛ Lua lɛkɛ̀ɛ̀ɛ. +Aa kpɛdↄdↄ, aaiↄ kuu, aa vɛ̃ɛliↄ pɛ́pɛ, aaiↄ a bɛ ble. +Aa kpɛdↄdↄ buipãleↄnɛo, aali pɛ́pɛ, dãↄ a bɛ bleo, asa ma gbɛ̃́ↄ wɛ̃ni kɛ lán líwa, gbɛ̃́ pↄ́ ma ń sɛ́piↄ ń zĩ ài ble. +Aa isima ga kpa pão, aa nɛ'i à ɛɛ ń tó weo, asa aaↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma báaadàńguↄ ũ, ampiↄ ń ń nɛ́ↄ sãnu. +E aaↄ gɛ́ lɛzui, má wemá, e aaↄ yã'o aaↄ gɛ́ láai, má swã́sɛi. +Àwalɛwana ń são a sɛ̃ ble sãnu, nↄ̀ↄmusu a tàaable lán zuwa, mlɛ̃ↄ pↄblea aↄ dɛ bùsu ũ. Aa pↄe kɛ'ĩa ge aa pↄe ↄ̃̀ↄkpa ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musuo. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀: Musu mɛ́ ma kpalabaa ũ, tↄↄlɛ mɛ́ ma gbadibↄ ũ. Kpɛ́ pↄ́ á ye dↄmɛɛ bee ku máɛ? Ma zↄ̃lɛkĩi bee kà kpelewai? +Ma ↄ mɛ́ pↄ beeↄ kɛ̀ píi, ↄ̃ aa kuo lò? Ma Dii mámɛ má ò. Gbɛ̃́ pↄ́ má aà wɛgwan kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ azĩa bùsa mɛ́ a nↄ̀sɛ doũ, mɛ́ a ma yã́ↄ vĩa vĩ. +Wì sa'oa ń zuo, ↄ̃ wì gbɛ̃dɛ lↄ, wì sa'oa ń são, ↄ̃ wì gbɛ̃ waa fĩ, wì mↄ ma gba pↄ́wɛnti, ↄ̃ wì sàwa au tↄ̃́lɛ, wì tulaletikamɛɛ tɛ́a, ↄ̃ wì kúlɛ tã́aɛ. Aa zɛ̀ ń ńzĩa pↄeão, an pↄ ìↄ na ń yãbɛ̃ɛpiↄwa. +Mapi sↄ̃ ma zɛò mà yã́ gɛa ń kpɛo sua ń aɛo kɛnɛ́, má mↄ́má ń yã́ pↄ́ aa a vĩa vĩo, asa ma lɛzù, gbɛ̃e i weao, ma yã'ò, aai swã́sɛio. Aa yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀, aa zɛ̀ ń yã́ pↄ́ i kamaguoo. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á ma vĩa vĩↄ à ma yãma. Á gbɛ̃́ pↄ́ aa zaágu, aaì á bↄ adoa ma yã́iↄ mɛ̀: Dii tↄbↄ, wí á pↄna e mɛ̀! Wí a ń kṹ ḿpii. +Wɛ̃́lɛ súu ma dↄ! Ma kpɛ́ kↄ̃fĩ ma dↄ! Málɛ fĩabo ma ibɛɛↄnɛ a lɛ́ gbɛu. +E aàↄ gɛ́ nↄwãwãkɛi à pìla, e aà nↄ̀sɛ àↄ gɛ́ swaa kĩ́iwa, à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ. +Démɛ yã́ bee taa mà yãai? Démɛ wɛsìɛ màai? Wa bùsu i gↄↄ doa? Wa buikɛ kã́ndo gↄ̃̀ↄa? Kási kɛ́ nↄwãwã mↄ̀ Siↄnawa, à nɛ́ↄ bↄ̀bↄ gↄ̃̀ↄ. +Ma Dii ma mɛ̀ má tó nɛ'igↄↄ ká, nɛ́ gí bↄ pɛ́lɛia? Mapi á Lua ma mɛ̀ má tó pilagↄↄ ká, mí sakpɛ tataa? +À pↄnakɛ Yelusalɛũ yã́ musu, à yáalↄwà, á gbɛ̃́ pↄ́ á yeaàziↄ. À pↄnakɛò, á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ ↄ́ↄlↄɛ̀ↄ. +Asa á aà yↄ̃́ mi à kã́, á nↄ̀sɛ i níni, á aà í mi, á pↄ i kɛ aà àizɛɛ zↄ̃ↄwa na. +Asa ma Dii ma mɛ̀ má aafia pisiwà lán swawa, má buiↄ àizɛɛ naaaɛ̀ lán swa paawa, i yↄ̃́ kpáwá, i á kuɛ, i á kpá a gbáa. +Lá da ì a nɛ́ nↄ̀sɛ níni, màa má á nↄ̀sɛ níniɛ́, á nↄ̀sɛ a níni Yelusalɛũ. +Tó a wɛsìaàlɛ, á pↄ a kɛ na, á mɛ iↄ aafia lán sɛ̃̀kusiwa. Dii a to a zↄ̀blenaↄ a gbãa dↄ̃, kási a kpɛ̃nɛmuu bↄbↄ a ibɛɛↄwa. +Gwa! Dii lɛ́ mↄ́ ń tɛ́o, aà zĩkasↄ̃go aↄ dɛ lán zàawa. A sumá ń kyã̀wãao, a ń lele ń tɛ́lɛpiↄo. +Asa Dii a yã́kpalɛkɛ ń bui píio ń tɛ́o ń fɛ̃ndao, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a ń dɛdɛↄ fàao. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì gbãbↄ ńzĩaɛ aa gɛ́ sa'oiↄ, aaìↄ tɛ sa'onazi e swaluu, aaì sàwa sa'onↄↄ só ń zaeo ń ɛ̃́nao, aa midɛ sãnuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +An yãkɛaↄ ń ń làasooↄ yã́i málɛ mↄ́ bui píi kãaai. Tó aa mↄ̀, aa wɛsi ma gawilɛ. +Má seelakɛ ń guu, mí ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀eↄ gbaɛ buiↄwa, Taasisi ń Libiio ń Ludi pↄ́ kàzunaↄ vĩo ń Tubalio ń Gɛlɛsio ń ísia baa bùsu zã̀zãↄ, gu pↄ́ wi ma tↄ́ mauo mɛ́ wì wɛsi ma gawilɛoↄ, aai ma gawi kpàwakɛ buiↄnɛ. +Aa bↄ ń á gbɛ̃́ↄ bui píi kĩ́i dia sↄ̃́ kpɛ ń sↄ̃baonaↄ ń yiongoↄ kua sↄ̃́goↄ ń zugoↄ guu. Ma Dii ma mɛ̀ wa mↄ́ńnↄ ma kpɛ́u wà ma gba Yelusalɛũ ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu, lá Isailiↄ ì mↄ́ ń pↄ́wɛntio ta gbãlɛsai guuwa. +Ma Dii ma mɛ̀, má ń gbɛ̃eↄ sɛ dilɛ sa'onaↄ ń Levii buiↄ ũ. +Ma Dii ma mɛ̀ lá musu dafu ń zĩ́lɛ dafu pↄ́ málɛ kɛo aaↄ ku ma aɛ gↄↄpii, màa á nɛ́ↄ ń á tↄ́o aↄ ku gↄↄpii. +Ma Dii ma mɛ̀ mↄ ń mↄo, kã́mabogↄↄzĩ ń kã́mabogↄↄzĩo, bui píi aliↄ mↄ kúlɛi ma aɛ. +Tó aa bↄ̀ wɛ̃́nkpɛ, aa gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ma kpɛↄ gɛↄ gwagwa. An kↄ̀ↄbiiↄ láao, an tɛ́ a gao, mɛ́ bui píi aↄ ye ń gĩyãio. +Zelemii. +Ilikia nɛ́ Zelemii, Anato pↄ́ kú Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu sa'onae yã́n kɛ. +Dii yã'òɛ̀ Amↄ nɛ́ Yosia, Yudaↄ kía kpalablea wɛ̃̀ kuɛ'aaↄ̃de guu +ń Yosia nɛ́ Yoakiũ, Yudaↄ kía kpalablea gↄↄo e Yosia nɛ́ Zedekia, Yudaↄ kía kpalablea wɛ̃̀ kuɛdode mↄ sↄode guu, gↄↄ pↄ́ wà Yelusalɛũdeↄ kũ̀kũ zĩ̀zↄↄ ũ. +Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +E màↄ gɛ́ n íkasai nɛasakpɛu, má n dↄ̃, e ǹyↄ̃ gɛ́ bↄi gbɛɛu, ma n sɛ ma pↄ́ ũɛ, ma n dilɛ ãnabi ũ buiↄnɛ. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Á'a Dii Lua! Má yã'oa dↄ̃o, asa ɛ̀waasonan ma ũ. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Ńsu o ɛ̀waasonan n ũo. Gɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ma n zĩmáↄ kĩ́i píi, ní yã́ pↄ́ má danɛ píi onɛ́. +Ńsu vĩakɛnɛ́o, asa má kunnↄ n misia yã́iɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ Dii ↄbↄ̀ a zↄ̃̀ ma lɛ́wa à mɛ̀: Ma a yã́ sòso má kànɛ n lɛ́uɛ. +Gwa! Ma n dilɛ buiↄnɛ ń ń bùsuↄ, ńyↄ̃ ń wo ń bùsuu, ńyↄ̃ ń gbãa kↄ'ɛ, ńyↄ̃ ń kaalɛ, ní ɛa ǹ ń zɛdↄ, ńyↄ̃ ń gboo, ní ɛa ǹ ń kɛkɛ. +Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: Zelemii, bↄ́ ń èi? Ɔ̃ má wèwà: Lí pↄ́ wì mɛ wɛ́tɛi gↄ̃na málɛ e. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Ń è wásawasaɛ, asa málɛ wɛ́tɛ ma yã́i, kɛ́ à e papa yã́iɛ. +Dii yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛa à mɛ̀: Bↄ́ ń èi? Má wèwà: Ma oo è, àlɛ pusu bↄ, à yɛ̀ɛlɛ, a zí dↄ gugbãntoo oi. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Za gugbãntoo oi wa bↄu wà yã́yia bùsuɛbeedeↄwa. +Málɛ bùsu pↄ́ kú gugbãntoo oiↄ gbɛ̃́ↄ sisi aa mↄ píiɛ. An kíaↄ ń kpalabaaↄ kpálɛ Yelusalɛũ bĩ́ibↄlɛↄu. Aa koezↄ̃ a bĩ́i pↄ́ liaizi, aa lɛ́lɛ Yudaↄ bùsu wɛ̃́lɛↄwa. +Màa má yã́kpalɛkɛ ń ma gbɛ̃́ↄ vãi pↄ́ aa kɛ̀ aa bↄ̀ ma kp yã́i. Aa tulaletikàtɛa dii pãleↄnɛ, aa kùlɛ ń pↄkɛaↄnɛ. +Sↄukɛ, ní fɛlɛ yã́ pↄ́ má danɛ onɛ́ píi. Ńsu to sↄ̃ kɛ̃ngu an yã́io. Tó màan sↄ̃o, ḿmɛ má tó sↄ̃ kɛ̃ngu ń aɛ. +Ma n kɛ lán wɛ̃́lɛ bĩ́idewa gbãɛ, lán mↄ̀pɛlɛ ge mↄgotɛ̃ bĩ́iwa. Yuda kíaↄ fↄ̃ kpanɛo, ge a gbãadeↄ ge a sa'onaↄ ge a gbɛ̃́pii. +Aa ãnama, kási aa n fuo, asa má kunnↄ n misia yã́iɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Gɛ ǹ yã́ɛ bee kpàwakɛ Yelusalɛũdeↄ swã́u. Ma Dii ma mɛ̀, á wɛ̃ndiagↄↄ gbɛ̃kɛ pↄ́ á vĩmanↄ dↄmagu gↄↄ pↄ́ á yemazi ma nↄ dafu ũ. Gↄↄ bee á tɛmazi guwaiwaiu, gu pↄ́ wi pↄ́tↄ̃uo. +Aa ku ma mɛ̀ndo yã́iɛ, aamɛ ma buapↄ́ káauↄ ũ. Ma gbɛ̃́ pↄ́ ń mↄmↄↄ tàae è, ↄ̃ músi ń lé. Ma Dii mámɛ má ò. +À swã́sɛ ma yã́i, á Isailiↄ, á Yakↄbu buiↄ píi. +Ma Dii ma mɛ̀, tàae kpele á deziↄ èa, ↄ̃ aa zã̀kũmanↄi? Aa tɛ̀ tã́aↄzi, ↄ̃ aa gì ↄi. +Ma ń bↄ́lɛ Egipi ma dↄaanɛ́ guwaiwaiu ń sɛ̃gbão ń bùsu tↄ̃ↄ'ɛdeo ń bùsu iminadeo ń gusisi pãsĩo, gu pↄ́ gbɛ̃e lí a baa vĩo mɛ́ gbɛ̃e líↄ kuuo, kási aai ma gbɛao. +Ma suńnↄ tↄↄlɛ táaedeu la, aaliↄ a libɛↄ ble ń a pↄmaaↄ. Kɛ́ aa kà, aa ma bùsu gbãlɛ̀, aa tò à gↄ̃̀ pↄ́ pↄ́ má yeio ũ. +An sa'onaↄ i ma dↄ̃o, ma ikoyãdanɛdeↄ i ma dↄ̃o, an dↄaanaↄ bↄ̀ ma kpɛ, an ãnabiↄ ãnabikɛkɛ̀ ń Baali gbãao, aa tɛ̀ pↄ́ pↄ́ lí kã́fĩakɛnɛ́oↄzi. +A yã́i má mↄ́ ń á yã́o sↄ̃, mɛ́ má mↄ́ ń á nɛ́ↄ ń á tↄũnaↄ yã́o. Ma Dii mámɛ má ò. +À bua ísiawa e Sipi bùsuu à gwa. À gbɛ̃́ zĩ Kedaa bùsuu à a yã́ tàasika, í gwa tó yã́ɛ bee taa kɛ̀ we yãa. +Buie a diiↄ lìlɛ yãae? Kási an tã́apiↄá Lua no. Ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ Lua gawide ũ, ma gbɛ̃́ↄ ma lɛũkpakɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ lí kã́fĩakɛnɛ́oↄ. +Á musudeↄ, à to yã́pi diwá, á mɛ i seenata à gↄ̃ sã̀iii. Ma Dii mámɛ má ò. +Asa ma gbɛ̃́ↄ duunakɛ̀ lɛɛ plaɛ. Mámɛ má nibↄna í wɛ̃nide ũ, ↄ̃ aa ma to we, aa gɛ̀ wà biaↄ yↄ̃̀ ńzĩaɛ, bia tɛfɛɛna pↄ́ aa fↄ̃ í dilɛoↄ. +Isailiↄá zↄↄnɛe? Wà ń í zↄble guu nɛe? Bↄ́yãi aa gↄ̃̀ pↄvĩaↄ ũ sai? +Nↄ̀ↄmusuↄ pàlamá aa pũ̀namá, ↄ̃ aa ń bùsu yàa, an wɛ̃́lɛↄ tɛkũ̀, gbɛ̃e ku we lↄo. +Mɛfisideↄ ń Tapanɛsideↄ ń mi wànɛ́. +Ámɛ a yã́pi ì ázĩaɛo lò? Ma Dii á Lua, kɛ́ má zɛmikũaɛ́, ↄ̃ a ma to we. +Bↄ́yãi álɛ gɛ́ Egipi Sioo í miii? Àkɛa álɛ gɛ́ Asili Uflata í miii? +Á vãikɛa a wi á musuɛ, á pↄ̀ↄbↄzãkɛa a wɛ́tɛ̃a iɛ́. À làasookɛ, í dↄ̃ kɛ́ á bↄa ma Dii á Lua kpɛ vãi, mɛ́ á kua vĩakɛamɛɛ sai ĩ́i. Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +A ma zuu gbòo á nↄɛ à gɛ̃̀gɛ̃, a ma baↄ kɛ̃̀kɛ̃, a mɛ̀ á zↄblemɛɛo. Sĩana guu i gbãsĩkɛ sĩ̀sĩ lɛsĩ píi musu ń lí yɛ̀lɛlɛↄ píi gbáuo. +Ma á bá vɛ̃ɛli maa náaide ũɛ. Kpelewa a kɛ̃a, a gↄ̃ vɛ̃ɛli bↄlɛnzĩaɛ ũi? +Baa tó a zu'ò ń saoo ń mↄsↄnao maamaa, á tàae tèbateba a láamɛɛo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Kpelewa á fↄ̃ o i gbãlɛo, i kɛ Baaliↄnɛ kɛ̀kɛo ni? À yã́ pↄ́ á kɛ̀ swadↄↄiↄ gwa, à làasookɛ á yãkɛapiↄwa. I gɛ́ le à su la, lán yiongo núnu pↄ́ a mɛ fɛ̀lɛwa, +lán sɛ̃̀a zàa'ĩn da pↄ́ dↄ́ɛkɛ̀ ń gbáao, àlɛ gↄ̃ ĩ́ana sɛsɛwa. Démɛ a fↄ̃ à aà lɛ́ liaa gↄↄ pↄ́ aà mɛ fɛ̀lɛi? Zàa'ĩn sa pↄ́ lɛ́ aà wɛɛlɛↄ kpasao, aa aà e a gↄↄwaɛ. +Ásu àↄ kpálɛkɛńzi e á kyale gɛ́ yaa á gbáu, á kòlo giigagao. Ń beeo a mɛ̀ a zɛkɛo, wá ye dii zĩ̀loↄziɛ, sema wà gɛ́má. +Lá wí ì kpã́i kṹ, tó wà bↄ̀wà, màa wa wida Isailiↄwa, an kíaↄ ń ń gbãadeↄ ń ń sa'onaↄ ń ń ãnabiↄ. +Aaì o líɛ: Wá maen n ũ, aaì o gbɛɛ: Ḿmɛ n wá í. Aa bↄ̀ ma kpɛ, aai zɛmanↄo. Gↄↄ pↄ́ taasi ń lé, ↄ̃ aaì mɛ mà fɛlɛ mà ń suaba. +Dii pↄ́ á kɛ̀ ázĩaɛↄ ku máɛ? Aa fɛlɛ á taasikɛgↄↄ, tó aa fↄ̃ á suaba! Asa á Yudaↄ, á diiↄ dasi kà á wɛ̃́lɛↄwa. +Bↄ́yãi álɛ zↄakaimazii? Ápii a bↄ ma kpɛɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma ĩadà á deziↄwa pãɛ, aai totoapi yãdao. Aa lɛ̀lɛ ń ãnabiↄwa lán nↄ̀ↄmusu pↄkaalɛnawa. +Á gbãgbɛ̃ↄ, à wɛ́tɛ ma yã́i. Ma gↄ̃ Isailiↄnɛ gbáa ge gubeebee ũ yã̀? Bↄ́yãi ma gbɛ̃́piↄ ì mɛ waↄ ń bɛbɛa kɛɛ, wa mↄ ma kĩ́i lↄo ni? +Nↄamblebↄ yã́ a fↄ̃ sã wɛ̃́ndiague? Zãkɛzĩ pↄ́ↄ yã́ a fↄ̃ sã nↄ dafugue? Kási ma yã́ sã̀ ma gbɛ̃́ↄgu à gↄↄplakɛ̀. +Á yenzi ɛsɛ vĩɛ fá! Baa káalua sà zↄ̃ↄ, á á yãkɛa dadaɛ̀. +Wì taaside yãesaide au e á pↄkasaↄwa, i kɛ a ń lé á kpɛ́u, aalɛ á pↄ́ↄ sɛ́lɛn sↄ̃o. +Gia ń beeo i mɛ á yãe vĩo, ma pↄ a paázio. Lá a mɛ̀ i duunakɛo, má yã́kpalɛkɛánↄɛ. +Bↄ́yãi iↄ liaaliaa à á yãkɛa lilɛi? Egipiↄ widawá, lá Asiliↄ kɛ̀ɛ́wa. +Á bↄ we à su ń ↄo dia á musuɛ, asa gbɛ̃́ pↄ́ álɛ ń náaikɛpiↄ, ma gińziɛ, á dↄnlɛ emáo. +Tó gbɛ̃e gì a nai, ↄ̃ à gɛ̀ zãkɛ̀ gupãlei, a fↄ̃ ɛa nↄpi kũ lↄe? Aà kũa a bùsupi gbãlɛ dúuduuɛ. Ápiↄ sↄ̃ a gbãsĩkɛ̀ ń gↄ̃ↄ dasi, ↄ̃ a ɛa lɛ́ sua saa? Ma Dii mámɛ málɛ á la. +À wɛzu à sĩ̀sĩ wáiwaiↄ gwae, gu kpele wi á dã̀akpauo ni? Iↄ zↄ̃lɛ zɛ́ saɛ àↄ gↄ̃ↄ dã́ lán Laalubue zↄ̃lɛa guwaiwaiuwa. +A yã́i tò ma gi lou maɛ́, káabuana i kɛɛ́o. Ń beeo á wɛ́ dɛ lán káalua wɛ́waɛ, wí lí á kũo. +A lɛzùmazi tia a mɛ̀: Wá Mae, wá ɛ̀waasogↄↄ gbɛ̃na, +n pↄ aↄ paawázi e bↄɛ ni? Ńyↄ̃ↄ wá kpɛ̃nɛ kũa gↄↄpii yã̀? Màa i omɛɛ, ↄ̃ iↄ yãvãikɛ á pↄeãwa. +Kí Yosia kpalablegↄↄ Dii òmɛɛ: N Isaili pↄ̀ↄbↄzãkɛnapiↄ yãkɛa èa? Aa gɛ̀ gbãsĩkɛ̀ sĩ̀sĩ lɛsĩ píi musu ń lí yɛ̀lɛlɛↄ píi gbáuo. +Málɛ e yã́ beeↄ kɛa gbɛa píi aa suaɛ, kási aai suao. Ɔ̃ an gbɛ̃́ Yuda náaisaideↄ ń yãkɛapiↄ è. +Ma gínzila kpà Isaili pↄ̀ↄbↄzãkɛnapiↄwa, ma ń yá gbãsĩ pↄ́ aa kɛ̀ↄ yã́i. Kási vĩa i ń gbɛ̃́ Yuda náaisaidepiↄ kũo, ↄ̃ aa gɛ̀ gbãsĩkɛ̀ sↄ̃. +Káaluakaa i kɛ Isailiↄnɛ yãe ũo, ↄ̃ aa ń bùsu gbãlɛ̀, aa gbãsĩkɛ̀ gbɛↄ ń líↄ yã́ musu. +Gia ń beeo píi an gbɛ̃́ Yuda náaisaidepiↄ i sua ń nↄ̀sɛmɛndooo, sema mↄafili. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Isaili pↄ̀ↄbↄzãkɛnapiↄ yã́ maa dɛ Yuda náaisaidepiↄla. +Gɛ ǹ kpàwakɛ gugbãntoo oi ǹ mɛ: Ma Dii ma mɛ̀, à sua Isaili pↄ̀ↄbↄzãkɛnaↄ! Má fɛ̃́ázi lↄo, asa má gbɛ̃kɛ vĩ, ma pↄ aↄ paaázi gↄↄpiio. Ma Dii mámɛ má ò. +À we á tàaei lé! Asa a bↄ ma Dii á Lua kpɛɛ, a táa'ò dii zĩ̀loↄwa lí yɛ̀lɛlɛↄ píi gbáu, i swã́sɛ ma yã́io. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀, gbɛ̃nazĩn pↄ̀ↄbↄzãkɛnaↄ, à sua, asa á zã́n ma ũ. Má á sɛ́ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo dodo, bui ń buio plapla, mí suánↄ Siↄna. +Dã̀na pↄ́ an nↄ̀sɛ muaamanↄↄ ↄ̃ má ń dilɛ aa dↄaaɛ́ ń dↄ̃ao ń laaio. +Ma Dii ma mɛ̀, gↄↄ bee tó a kↄ̃ a dasikũ̀ á bùsuu, wa ma bàakuaánↄ kpagolo yã'o lↄo, a làasoo a gɛ̃ an sↄ̃ guuo. A ni aↄ kúmáo, mɛ́ wa a pãle kɛo. +Zĩbeezĩ wa o Yelusalɛũɛ, Dii kpalabaa. Bui píi a si Yelusalɛũu ma tↄbↄa yã́i. An nↄ̀sɛvãi swã́gbãa yã́ a dↄaanɛ́ lↄo. +Gↄↄ bee Yudaↄ na Isailiↄwa, aa bↄ gugbãntoo oi bùsuu sãnu, aai su bùsu pↄ́ má kpà ń deziↄwau. +Mámɛ má ò. Má ye mà á sí ma nɛ́ↄ ũɛ, mí pↄeã bùsu kpáwá, bùsu pↄ́ a kɛfɛnkɛ dɛ buipãleↄ pↄ́a. Málɛ e áli ma sísi á Mae ũɛ, mɛ́ á we ma to weo, +ãma á Isailiↄ a bↄ ma kpɛ, lán nↄɛ pↄ́ a zã́ tò à gɛ̀ gbãsĩkɛ̀wa. Ma Dii mámɛ má ò. +Wii ma dↄ sĩ̀sĩ wáiwai musu, Isailiↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ, aalɛ awakpa, asa aa pã̀zɛaɛ, ma Dii ń Lua ma yã́ sã̀ńguɛ. +À ɛa sua, pↄ̀ↄbↄzãkɛnaↄ, mí á gbã́gbã ń á pↄ̀ↄbↄzãkɛgyão. Wá kɛ́! Wá sumaɛ, asa ḿmɛnn Dii wá Lua. +Sĩ̀sĩↄ ɛɛ vĩ, gbɛ̀sĩsĩↄ zↄa vĩ, Dii Isailiↄ Lua mɛ́ wá Suabana ũ. +Za wá ɛ̀waasogↄↄ tã́aↄ wá maeↄ zĩ ài blè, an sãↄ ń ń zuↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ. +Wà naalɛ ń wío, wà tó wá gɛɛ gↄ̃ kpá wá wɛ́i, asa ń wá deziↄ wa duunakɛ̀ Dii wá Luaɛɛ, za wá ɛ̀waasogↄↄ e gbã wi aà yãmao. +Ma Dii ma mɛ̀, á Isailiↄ, tó á sua, à sua. Tó a ↄzↄ̃̀ á pↄ́ pↄ́ má zauↄi, mɛ́ álɛ liaaliaa lↄo, +tó a lɛgbɛ̃̀ ń ma kuao kã́ukãu ń sĩanao, buipãleↄ báaadakↄ̃u ń ma tↄ́o, aai ĩ́anadã ma yã́ musu. +Yã́ pↄ́ Dii ò Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄnɛn kɛ: Á Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi, à kpase kɛ̃ wásawasa, ásu pↄ́tↄ̃ lɛuo. +À tↄ̃zↄ̃ á sↄ̃̀ gbãsĩwoloa ũ, í gↄ̃ ma pↄ́ ũ wásawasa. Tó màan sↄ̃o, má a pↄkũmabↄbↄwáɛ lán tɛ́ pↄ́ gbɛ̃e a fↄ̃ dɛowa yãvãi pↄ́ á kɛ̀ yã́i. +À kpàwakɛ Yudaↄnɛ, à o Yelusalɛũdeↄnɛ: À kuupɛ á bùsuu, à wiilɛ ń lↄↄ gbãtɛ̃o à onɛ́ aa kãaa, aai bàalɛ ta wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄu. +À gudↄkↄ̃ɛkĩi dilɛ Siↄna, wí mↄ́ ulɛ we, ásu zɛzɛo, asa má tó kìsia zↄ̃ↄ ń pↄ́ ↄ̃̀ↄnɛkɛao bↄ gugbãntoo oiɛ. +Nↄ̀ↄmusu fɛ̀lɛ bↄ̀ a tòou, buiↄ kàalɛnapi dàzɛu. À gò a tía, àlɛ gɛ́ á bùsu kɛi kɛ́lɛkɛlɛ, á wɛ̃́lɛↄ i gↄ̃ bɛziaↄ ũ. +A yã́i tò à zwã̀nkasaↄ kákaála, à ↄ́ↄlↄ à búbuapɛ, asa Dii pↄfɛ̃awázi zↄ̃ↄ, i kpálɛo. +Zĩbeezĩ sↄ̃ a kɛ̃ kía ń a ìwaↄgu, yã́pi i di sa'onaↄwa, ãnabiↄ lɛ́ i gↄ̃ kpaaũa. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Á'a Dii Lua! N ↄ̃nↄkɛ̀ Yelusalɛũdeↄnɛɛ ń gbɛ̃́ɛ beeↄ píi. Kɛ́ n mɛ̀ aaↄ ku aafiaɛ, ↄ̃ fɛ̃nda mɛ́ aↄ wiilɛ ń miwaa? +Gↄↄ bee Dii a o Yelusalɛũdeↄnɛ ń gbɛ̃́ɛ beeↄ píi, à mɛ ĩ́an wãa a bↄ gbáau sĩ̀sĩ wáiwaiↄ musu à mↄ lɛ́lɛ a gbɛ̃́ↄwa. I kɛ ĩ́ana pↄ́ wì pↄ́ fã́i a gbãsĩ bↄlɛ no, +ĩ́ana pↄ́ á gbaɛmá gbãa aↄ dɛ beea, yã́kpalɛ á kɛńnↄ sa. +Gwa! Àlɛ mↄ́ lán lousisiawa, aà zĩkasↄ̃goↄ dɛ lán zàawa, aà sↄ̃́ↄ wãa dɛ kúuↄla. Waiyoo wápiↄ! Wa kaalɛɛ sa. +Yelusalɛũdeↄ, à á sↄ̃ pípi, kɛ́ à e bↄ aafia. Áↄ kú ń á làasoo vãio e bↄɛ ni? +Wàlɛ a baokpa Dã buiↄ bùsuu, wàlɛ músi kpàwakɛ Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu: +À o buiↄnɛ, í a kpàwakɛ Yelusalɛũdeↄnɛ, ibɛɛↄ bↄ̀ bùsu zã̀zãu, aalɛ mↄ́, aalɛ kúkua dↄ Yudaↄ wɛ̃́lɛↄwa, +aalɛ liai lán masedãnaↄwa, asa Yudaↄ bↄ̀ ma kpɛɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Á dàa ń á yãkɛaↄ mɛ́ bee ìɛ́. Á ĩadaman we. A pãsĩ! Àlɛ ĩadawá e á sↄ̃u. +Ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà! Ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà! Ma nↄ̀sɛ lɛ́ pusu bↄ, sↄ̃ kɛ̃̀magu, má fↄ̃ màↄ nílɛo. Ma kuu'ↄ mà dↄ ń kúkuakɛao. +Wíwia lɛ́ kɛ wíwia, bùsu gↄ̃̀ da wàuu gupiiu. Wá zwã̀akpɛↄ wìwi kã́ndo, wá zwãaↄ yàa gↄ̃̀ↄgↄ̃ↄ. +Máↄ dàlapooↄ gwa e bↄɛ ni? Máↄ kuu'ↄpi ma dↄ e bↄɛɛ? +Dii mɛ̀ a gbɛ̃́ↄ mi vĩo, aa a dↄ̃o, nɛ́ sↄũↄnɛ, aa yãe gbáɛo. Vãi ↄ̃nↄ ↄ̃ aa dↄ̃, aa maakɛa dↄ̃o. +Ma zĩ́lɛ gwà, má è da pã, a kɛkɛao. Ma musu gwà, má è a gupua vĩo. +Ma gbɛ̀sĩsĩↄ gwà, mà è aalɛ lualua, sĩ̀sĩↄ sↄ̃ aalɛ deedee píi. +Ma gugwà, mi gbɛ̃e eo, baa bãↄ aa ń taa kɛ̀ píiɛ. +Ma gugwà, ↄ̃ má è bùsu táaede gↄ̃̀ gbáa ũ, wɛ̃́lɛↄ wìwi píi Dii aɛ aà pↄkũma pãsĩ yã́i. +Asa Dii mɛ̀ bùsu a ↄ̃̀ↄkpa píiɛ, ń beeo á kaalɛ míↄmiↄo. +Ayãmɛto tↄↄlɛ a búbuapɛ, musu i siakũ, asa Dii yã'ò, a a nↄ̀sɛ suumpao, à yãdìlɛ kↄ̀, a ɛa kpɛo. +Wɛ̃́lɛdeↄ lɛ́ tílɛ píi, kɛ́ aa sↄ̃deↄ ń kàzunaↄ kↄ̃fĩ mà yã́i. Gbɛ̃eↄ lɛ́ si dào guu, gbɛ̃eↄ dɛ̀dɛ lɛ́ sↄlↄ gbɛ̀sↄↄu. Wɛ̃́lɛↄ gↄ̃̀ bɛziaↄ ũ, gbɛ̃e ku we lↄo. +Yelusalɛũ, bↄ́ ńlɛ kɛi? Àkɛa n zwã̀a tɛ̃a yè, n vua nↄamblebↄↄ dà, n kio kài? N nzĩa kɛ̀kɛ pãɛ! N gↄ̃pↄsɛↄ gìnziɛ, aa ye n wɛ̃ni bↄɛ sa. +Ma wii mà lán nɛ'iwãwã wiiwa, lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛ́ sɛ̃́ia iwa. Siↄna wiiɛ, àlɛ we fòo, fòo, à ↄpòo à mɛ̀: Waiyoo mapi, gbɛ̃dɛnaↄ ↄdìɛa, má kú ga lɛ́zĩɛ. +À Yelusalɛũ zɛaↄ kɛɛlɛ à gwa, à wɛɛlɛ a gãaɛↄu à e dↄ̃. Tó yãmaakɛn sĩanwɛɛlɛnae ku we, má sùuukɛ ń wɛ̃́lɛpio. +Baa kɛ́ aaì mɛ Dii ku, ń beeo aaì lɛgbɛ̃ ń mↄafilioɛ. +Dii, sĩana ↄ̃ ńlɛ wɛɛlɛmáo lò? N ń gbɛ̃́, i ↄ̃máo, n ń kɛ́ búɛbuɛ, ↄ̃ aa gì totoapi mai. An swã́ gbãakũ̀ lán gbɛwa, aa gì nↄ̀sɛlilɛi. +Ɔ̃ ma mɛ̀ taasideↄnɛ, aa mi vĩo, aa Dii yãkɛaↄ dↄ̃o, aa dↄ̃ yã́ pↄ́ ń Lua lɛ́ yáńnↄo. +Má gɛ́ mà yã'o maezↄ̃ↄↄnɛɛ, aa Dii yãkɛaↄ dↄ̃o lé? Aa dↄ̃ yã́ pↄ́ ń Lua lɛ́ yáńnↄo lé? Kási gbɛ̃́piↄ sↄ̃ aa n zuu bↄ̀ńla, aa n baↄ kɛ̃̀kɛ̃máɛ. +Ayãmɛto nↄ̀ↄmusu a bↄ lákpɛu à kusimá, àwalɛwana a bↄ gbáau à ń dɛdɛ. Gbɛaana a naalɛnɛ́ wɛ̃́nkpɛ, i gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ taitai, asa an tàaeↄ dasikũ̀, an pↄ̀ↄbↄzãkɛa kɛ̀ zài. +Yelusalɛũ, má sùuukɛnnↄe? N gbɛ̃́ↄ pãkpàmaziɛ, aaì yã́si ń tã́aↄɛ, i kɛ mámɛo. Má tò pↄ́ mↄ̀má, ↄ̃ aa sì káalua kpɛ́u aa gbãsĩkɛ̀. +Sↄ̃sa kãa pↄ́ an mɛ fɛlɛaↄnɛ, an baade ì lua a gbɛ̃́dee nↄi. +Ma Dii ma mɛ̀ má ĩadamá yã́pi yã́io lé? Má tↄsi buipi taawao lé? +À gɛ ma vɛ̃ɛbu dúuzↄ̃, ãma ásu dɛɛlɛ píio. À a gↄ̃naↄ zↄ̃zↄ̃, asa gↄ̃napiↄá ma pↄ́ no. +Isailiↄ ń Yudaↄ bↄ̀ ma kpɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Aa Dii ɛɛbò aa mɛ̀: Màa no, vãie a wá leo. Wá kↄ̃'e ń zĩo ge ń nↄanaoo. +Ãnabiↄ lɛ́ lɛ́'ĩana gbaɛ, Dii yã́ aalɛ oo. Aamɛ aa ń pↄ́ e ńzĩawa we. +Ayãmɛto ma Dii Lua Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, lá màa gbɛ̃́piↄ ònɛ, má a yã́ sóso kánɛ ń lɛ́u tɛ́ ũɛ, gbɛ̃́piↄ iↄ dɛ yàa pↄ́ tɛ́pi a kũwà ũ. +Isailiↄ, ma Dii ma mɛ̀ má bui pↄ́ kú zã̀zã sóikɛwáɛ, bui pↄ́ kú za zi mɛ́ aↄ ku gↄↄpiiɛ. Bui pↄ́ ili ń yãmao mɛ́ á ń yã'oa dↄ̃o. +An gbàlaↄ ì ga inɛ́ɛ, ampii gↄ̃sa gbãaↄnɛ. +Aa pↄ́ pↄ́ á kɛ̀kɛↄ ń á blɛↄ naaa, aai á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ sɛ́lɛ. Aa á zuↄ ń á sãↄ ń á bleↄ naaa, aai á vɛ̃ɛbɛↄ ń á kaadↄɛmbɛↄ sɛ́lɛ. Aa á wɛ̃́lɛ bĩ́ide pↄ́ álɛ a náaikɛↄ dɛ̃ↄnzↄ̃ ń ń zĩkabↄↄ. +Ma Dii ma mɛ̀, baa gↄↄ bee má á kɛ kɛ́lɛkɛlɛo. +Tó wà n la, bↄ́yãi ma Dii ń Lua má kɛ̀inɛ́ màa píii, ní onɛ́, lá aa pãkpàmazi aa zↄblè dii zĩ̀loↄnɛ ńzĩa bùsuu, màa aa zↄble bui zĩ̀loↄnɛ bùsu zĩ̀lou sↄ̃. +À yã́ɛ bee o Yakↄbu buiↄnɛ, í a kpàwakɛ Yudaↄnɛ à mɛ: +Sↄũ nↄ̀sɛsaideↄ, à yãma, á wɛ́ vĩ, ili gu'eo, á swã́ vĩ, ili yãmao. +I kũ à vĩakɛmɛɛo lé? I kũ à lualua ma aɛo lé? Ma Dii mámɛ málɛ á la. Ma bùsu'ũfãa kàlɛ ísia zↄ̃lɛ ũ, kↄↄ pↄ́ ma dàɛ̀n we, a í a fↄ̃ à a baa vĩ bauo. Baa kɛ́ a í ì zãampapa, ìli fↄ̃ à a baa vĩ̀o. Baa kɛ́ a ikooaↄ ì kↄ̃fĩkɛ, ìli fↄ̃ à a baa vĩ̀o. +Gbɛ̃́piↄ swã́ gbãa, aa fɛ̀lɛmanↄ, ↄ̃ aa pã̀alɛmɛɛ aa gɛ̃̀zɛa. +Baa kɛ́ mi lou manɛ́ a gↄↄwa za káabuana e à gɛ́ bↄlɛi, mɛ́ ma pↄkɛkɛgↄↄ dìlɛnɛ́, aali okↄ̃ɛ wà vĩakɛ ma Dii ń Luaɛo. +Á vãikɛa mɛ́ kpà pↄ́piↄnɛ, á duuna mɛ́ gìɛ́ à maa e. +Vãikɛnaↄ ku ma gbɛ̃́ↄ guu, aaì ń wɛ lán fíikpanaↄwa, aaì baikpá gbɛ̃́ↄnɛ kɛ́ aa e wà ń kṹ yã́i. +Lá bã ìↄ ka bãwɛna bãkabↄ pai, màa mↄafili ń ua pà, ↄ̃ aaì kɛ ↄdeↄ ũ wà gbãakũ, +aaì kã́, an mɛ iↄ tɛkɛ. An vãikɛa gɛ̃agɛ̃̀, aali yã́si ń nɛtonɛↄ, yã́ e bↄńnↄ nao. Aali zɛ ń pↄesaideↄ aa ń yãnakpàmáo. +Ma Dii ma mɛ̀, má ĩadamá yã́pi yã́io lé? Má tↄsi buipi taawao lé? +Yã́ pↄ́ wa ye a gĩyãio wì vĩakɛɛ̀ kↄ̃̀ ń bùsuu. +Ãnabiↄ ì ãnabikɛkɛ ń ɛɛo, sa'onaↄ zĩa yã́ mɛ́ ì dↄaanɛ́. Màa ma gbɛ̃́ↄ yei, ãma kpelewa aa kɛ zã́i? +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ, à bↄlɛ Yelusalɛũ, í gɛ́ mikpakĩi wɛɛlɛi! À kuupɛ Tekoa! À to súɛlɛ fɛlɛ Bɛtakɛlɛũ seela ũ. Kìsia lɛ́ bↄ gugbãntoo oi, kaalɛ zↄ̃ↄ looaála. +Má Siↄna midɛ, wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ a kɛfɛũ mɛ́ a maa. +Zĩgↄ̃ↄ mↄ bòokpa liai, lán sãdãnaↄ ń ń sãↄwa, baade ń a gbɛ̃́ↄ a bòou. +À sↄukɛ wà si Siↄna ń zĩo, à fɛlɛ wà gɛ lɛ́lɛmá ĩatɛ̃ gbãa zã́. Agya! Ĩatɛ̃'aua pìla, gu lɛ́ gɛ̃kↄ̃u kↄ̀. +À fɛlɛ wà gɛ lɛ́lɛmá gwãasĩna, wí gu pↄ́ dɛ aa zɛ giu wíwi. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: À lizↄ̃zↄ̃, í bùsu kálɛ Yelusalɛũ bĩ́i saɛ. À ĩada wɛ̃́lɛpiwa, asa gbãamↄakↄ̃ɛ mɛ́ kↄ̃̀u. +Lá í ìↄ di lↄ̀ↄu, màa yãvãi di wɛ̃́lɛpiu. Taiina ń yãpãsĩo zↄa dↄu, mi e aà gyã ń aà bↄo làa ziio. +Yelusalɛũdeↄ, à ma lɛdama ma, kɛ́ másu kɛ̃́wáo yã́i. Tó màan sↄ̃o, má á bùsu dɛ̃ↄnzↄ̃ɛ, gbɛ̃e aↄ ku a guu lↄo. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Wa Isaili pↄ́ gↄ̃̀ↄ kↄ̃nwɛ, lá wì vɛ̃ɛ kↄ̃nwɛwa. Wa ɛa a gbɛsisi, lá wì pↄ́ gbɛsisiwa. +Dé má yã'oɛ̀ mà aà gba laaii? Démɛ a mamɛɛi? An swã́ wɛ̃ao, aa fↄ̃ yãmao, Dii yã́ ì kɛnɛ́ ĩ́iɛ, ìli káńguo. +Dii pↄkũma dɛ̀dɛa, má fↄ̃ màↄ kṹkũa lↄo. Pↄkũmapi bↄbↄ nɛ́ↄwa gãaɛ ń ɛ̀waaso pↄ́ kãaaa gudoũↄ. To wà gↄ̃ɛ ń a nↄo kũ sãnu ń gbɛ̃́ pↄ́ zikũ̀ táotaoↄ. +Ma Dii ma mɛ̀, tó ma ↄ lòo bùsuɛbeedeↄla, má ń bɛↄ na gbɛ̃pãleↄnɛ ń ↄzĩɛ, ń ń buaↄ ń ń nↄɛↄ. +Nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi ↄvãi'enaↄnɛ. Ãnabiↄ ń sa'onaↄ píi aaìↄ gbɛ̃́ↄ sãsãɛ. +Aaì ɛsɛ ma ma gbɛ̃́ↄ bↄwa! I Dii mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀: À zɛ zɛ́kpaau à a zɛ́ káauↄ gwa, í a pↄ́ pↄ́ maa gbɛa àↄ bɛu, á sↄ̃ i níni. Ɔ̃ a mɛ̀ áↄ bɛuo. +Ma gudↄ̃anaↄ dìlɛɛ́, má òɛ́ àli swãdↄ an kuupɛai, ↄ̃ a mɛ̀ á swãdↄio. +Ayãmɛto buipãleↄ, à yãma, í yã́ pↄ́ a ma gbɛ̃́ↄ le dↄ̃! +Dṹnia gbɛ̃́ↄ, à yãma, málɛ mↄ́ gbɛ̃́piↄ ásookɛi. Yã́ pↄ́ aalɛ yáↄ gbɛn we, asa aai swãdↄ ma yã́io, aa gì ma ikoyãiɛ. +Seba tulaleti dɛmɛɛ pↄe ũo, ge kanɛli fee gĩnana pↄ́ bↄ̀ bùsu zã̀zãu. Mili sa pↄ́ i oa i a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ sio, á sa'oaa lí kamaguo. +Ayãmɛto ma Dii ma mɛ̀: Má gbɛ pↄ́ gbɛ̃́ↄ ì gɛ̃mbↄlɛwàↄ kálɛ gbɛ̃́piↄnɛ ń aɛ, maeↄ ń ń nɛ́ↄ, gbɛ̃́ ń a gbɛ̃́o aai kpákpaa ḿpii aa gaga. +Ma Dii ma mɛ̀: Gugbãntoo oi bùsudeↄ gwa, aa fɛ̀lɛ, bui zↄ̃ↄpiↄ lɛ́ bↄ za dṹnia lɛ́wa, aalɛ mↄ́. +Aa sáↄ ń sↄ̃naↄ kṹkũa, aa pãsĩ, aali gbɛ̃e wɛ̃nagwao. An kↄ̃fĩ ìↄ dↄ lán ísia kↄ̃fĩwa, aa didi sↄ̃́ kpɛ, aa zĩ'ↄpòo, aalɛ mↄ́ lɛ́lɛiwá, Siↄnadeↄ. +Wa ń bao mà, wá ↄ gↄ̃̀ dↄwázi. Yã'ↄ̃ma wá kṹ gbãa, wálɛ wãwãma lán nɛ'inawa. +Ásu gɛ́ buao, ásu àↄ bɛ zɛ́uo, asa ibɛɛↄ ń fɛ̃ndaↄ kṹkũaɛ, vĩa pↄ́ↄ liaaázi. +Ma gbɛ̃́ↄ, à zwã̀nkasaↄ dↄdↄ á pi, í gbeembo túfu guu. À ↄ́ↄlↄ lán nɛ́ mɛ̀ndona gaamáwa, à búbuapɛ pãsĩpãsĩ, asa gbɛ̃kaalɛna a mↄ́wá kã́ndoɛ. +Ma n dilɛ mↄ̀baasana ũɛ, ma gbɛ̃́ↄ mɛ́ gbɛ̀ mↄde ũ. Ǹ ń yãkɛaↄ yↄ̃, ní ń dàa dↄ̃. +Swã́yãmansaideↄnɛ ḿpii, aaìↄ bɛbɛ wàↄ yãdↄdↄmáɛ. Aa fèe lán mↄgotɛ̃ ge mↄsiwaɛ, yãkpaanlakɛnaↄnɛ ḿpii. +Sia lɛ́ tɛ́vu, kɛ́ mↄ̀gbↄ̃ e láa tɛ́piu, kási àlɛ mↄ baasa pãɛ, gbɛ̃vãiↄ lɛ́ kɛ̃́ gbɛ̃maawao. +Wì onɛ́ ã́nusu giana, asa Dii gìńziɛ. +Dii yã'ò Zelemiiɛ à mɛ̀: +Gɛ ǹ zɛ ma kpɛ́ bↄlɛu, ní kpàwakɛnɛ́ we ǹ mɛ: Á Yuda pↄ́ álɛ gɛ̃ bↄlɛu la álɛ gɛ́ kúlɛimɛɛↄ, à ma yãma. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, à nↄ̀sɛlilɛ ń á yãkɛaↄ, mí tó àↄ ku guɛ beeu. +Ásu sã́sãyã náaikɛ à mɛ Dii kpɛ́n kɛ, Dii kpɛ́ɛo. +Tó a nↄ̀sɛlìlɛ ń á yãkɛao sĩana, mɛ́ álɛ yãkɛkↄ̃ɛ a zɛ́wa, +tó i gbãamↄ nibↄↄ ń tonɛↄ ń gyaaↄnɛo, mɛ́ i yãesaideↄ dɛdɛ guɛ beeuo, mɛ́ i ĩada ázĩawa a gɛ dii pãleↄwao, +má tó àↄ ku guɛ beeuɛ. Gupi ↄ̃ má kpà á deziↄwa aaↄ kuu gↄↄpii. +Á èa? Álɛ sã́sãyã pↄ́ ài vĩo náaikɛ. +É'e! I kpã́i'o, i gbɛ̃dɛ, i gbãsĩkɛ, i ɛɛto ń ma tↄ́o, i tulaletikatɛa Baaliɛ, i gɛ́ tã́a pↄ́ á ń dↄ̃ yãaoↄwa, +ↄ̃ i gbasa mↄ zɛ ma aɛ kpɛ́ pↄ́ ma tↄ́ kuwàɛ beeu. I mɛ a bↄ aafia, ↄ̃ i ɛa gɛ yãbɛ̃ɛpiↄ kɛ. +Álɛ e kpɛ́ pↄ́ ma tↄ́ kuwà pi á kpã́iwɛliwɛↄ tòo nɛe? Màa málɛ ewá. Má Dii mámɛ má ò. +Ayãmɛto, à gɛ́ gu pↄ́ ma zↄ̃lɛu káau Silo, í yã́ pↄ́ má kɛ̀ we gwa ma gbɛ̃́ Isailiↄ vãikɛa yã́i. +Ma Dii ma mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ álɛ yã́piↄ kɛ píi, mi dↄaa màↄ oɛ́ mↄ̀ↄmↄↄɛ, ↄ̃ ili swã́sɛio. Ma lɛzùázi, i weao. +A yã́i, lá má kɛ̀ Siloɛ, màa má kɛ gu pↄ́ má kpà á deziↄwaɛ, kpɛ́ pↄ́ ma tↄ́ kuwà álɛ a náaikɛpi. +Má á yá à gomalaɛ, lá ma á gbɛ̃́ Ɛflaiũ buiↄ yàwa. +Ńsu wabikɛa gbɛ̃́piↄnɛo. Ńsu wiilɛa ń yã́ musuo. Ńsu yãgbɛaanɛ́o. Ńsu ǹyↄ̃ zɛmazi ń yã́io, asa má yãmamao. +Ń è lá aalɛ kɛ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu ń Yelusalɛũ gãaɛↄa? +Nɛ́ↄ ì yàawɛ, maeↄ ì tɛsↄ̃wà, nↄɛↄ ì pↄ́wɛnti dɛ aa kàa kɛ musu nↄɛ kíaɛ. Aaì ítↄ̃lɛ dii pãleↄwa, kɛ́ a yã́ e ↄ̃a yã́i. +Ɔ̃ ma Dii ma mɛ̀ i kɛ mámɛ a ↄ̃ao, ampiↄ ↄ̃ a ↄ̃má, wí i ń kṹ. +A yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀, má a pↄkũma pãsĩ bↄbↄ guɛ bee ń a gbɛ̃́ↄwa ń a pↄtuoↄ ń sɛ̃̀a líↄ ń buapↄ́ↄ. Aa tɛ́kũ píiɛ, wa e tɛ́pi dɛo. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ kã́fĩ sáaukpasaↄu, à ãiakɛ àↄ a nↄ̀ↄ so màa àↄ gɛò. +Asa kɛ́ ma á deziↄ bↄ̀lɛ Egipi, ma yãdìlɛnɛ́, i kɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sa pãleↄ yã́ ↄ̃ má dìlɛnɛ́ adoo. +Má ònɛ́ lↄ aaↄ ma yã́ kũa, míↄ dɛ ń Lua ũ, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. Má ònɛ́ aa zɛ́ pↄ́ má ↄ̀lↄnɛ́ sɛ́, an kua iↄ na. +Kási aai swã́sɛio, aai laaidↄwào, an nↄ̀sɛvãi swã́gbãa yã́ mɛ́ dↄ̀aanɛ́. Aa gbɛzã gwà, aai gɛ́ aɛo. +Za gↄↄ pↄ́ á deziↄ bↄ̀ Egipi e gbã miↄ a zↄ̀blena ãnabiↄ dilɛɛ́, +kási ili swã́sɛ ń yã́io, ili laaidↄwào, a swã́gbãakɛ̀, ↄ̃ a yãvãikɛ̀ dɛ á deziↄla. +Tó n yã́piↄ ònɛ́, aa swã́sɛ n yã́io. Tó n lɛzùńzi, aa wemao. +Onɛ́ bui pↄ́ i Dii ń Lua yãmaon ń ũ. Aai we totoaio, ↄ̃ sĩana pìlimá, a kú ń lɛ́uo. +À á mi kãkɛ̃ɛlɛ kↄ́lɛ, í wɛ̃nalɛ si sĩ̀sĩ wáiwaiↄ musu, asa á gbãgbɛ̃ↄ, ma giáziɛ, ma pãkpàázi ń pↄfɛ̃oɛ. +Ma Dii ma mɛ̀: Yudaↄ yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀, aa pↄbɛ̃ɛ kàlɛ kpɛ́ pↄ́ ma tↄ́ kuwàu aa a gbãlɛ̀. +Aa Tofɛti gulɛsĩ bò Bɛninↄũ guzulɛu, aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò we ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ. Mámɛ mi yã́pi dilɛnɛ́o, a làasoo i gɛ̃ ma sↄ̃ guu seo. +Ayãmɛto m, asa waↄ gɛ vĩvĩ Tofɛti e gu gɛ́ láaɛ. +Gbɛ̃́piↄ gɛ a gↄ̃ bãↄ ń wàiↄ pↄblea ũɛ. Gbɛ̃e a ↄkɛnɛ́ yàayaao. +Má pↄna wii ń yaalↄo ń nↄsɛkↄ̃fĩo midɛ Yuda wɛ̃́lɛↄu ń Yelusalɛũ gãaɛↄ, asa bùsupi a gↄ̃ bɛzia ũɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, gↄↄ bee wa Yuda kíaↄ gɛwa bↄlɛ miau ń a gbãadeↄ ń a sa'onaↄ ń a ãnabiↄ ń Yelusalɛũdeↄ píi. +Wa ↄliu ĩatɛ̃i ń mↄvuao ń saana pↄ́ aa yeńzi aa zↄblènɛ́ aa tɛ̀ńzi aa yãgbɛ̀amá aa kùlɛnɛ́ↄ. Wa sɛ́lɛ vĩo, aa gↄ̃ kálɛa tↄↄlɛ lán pↄtuo gbↄ̃waɛ. +Gu pↄ́ má ↄzↄ̃u bui vãipizi píi, an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀piↄ ga sí ń kuawaɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Onɛ́ ma Dii ma mɛ̀: Tó gbɛ̃́ lɛ̀lɛ, ìli fɛlɛo lé? Tó gbɛ̃́ zã̀ zɛ́wa, ìli ɛao lé? +Bↄ́yãi Yelusalɛũdeↄ ì zãmɛɛ yã́wai? Àkɛa gbɛ̃́piↄ mikpɛ ìↄ dↄamɛɛi? Mↄafili ↄ̃ aa zɛ̀ò, aa gì suia. +Ma swãkpà má mà, aali yã́zɛde oo, mɛ́ an gbɛ̃e líↄ ku déndↄ̃mɛɛ guu à mɛ: Bↄ́yãi ma vãiɛ taa kɛ̀o. Ampii aaì tɛ́ ń tufaiɛ, lán sↄ̃́ pↄ́ lɛ́ si zĩlauwa. +Baa wàaliana ì fɛlɛ a gↄↄwaɛ, felena ń luakibãnao ń yaabɛɛo aaìↄ gↄↄ pↄ́ dɛ wa ɛa suwà dↄ̃ɛ, kási ma gbɛ̃́ↄ ma yãdilɛnɛ dↄ̃o. +Kpelewa á e o ↄ̃nↄnaↄn á ũ, ámɛ á Dii ikoyã kũai? Yãdanɛde ɛgɛnaↄ a bↄↄlɛkɛ̀ɛ́ kpaanlaɛ. +Wí a ↄ̃nↄnapiↄ kũɛ, aa bílikɛ, aai zu bai guu. Aa gì ma yã́iɛ. Ɔ̃nↄ kpeletaa buin wei? +A yã́i má ń nↄɛↄ kpa gbɛ̃pãleↄwa, an buaↄ i gↄ̃ dãↄnɛ. Nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi ↄvãi'enaↄnɛ. Ãnabiↄ ń sa'onaↄá gbɛ̃sãsãnaↄnɛ. +Aaì ɛsɛ má ma gbɛ̃́ↄ bↄwa,, í Dii mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀, má ń buapↄ́ↄ símáɛ. Vɛ̃ɛ a kɛo, kaadↄɛna a nɛ'io, baa lá a giigaga. Wa pↄ́ pↄ́ má kpàmáↄ símá. +Bↄ́yãi wá kálɛa lai? Wà kãaa wà ta wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄu, wíↄ ga dã we, asa Dii wá Lua dìlɛ wà gagaɛ. À kona í kpàwá wà mi, kɛ́ wa duunakɛ̀ɛ yã́i. +Wá wɛ́ dↄ aafiai, kási yãmaae kuo. Wa gbã́gbãgↄↄ dã̀, ↄ̃ wá nisĩna nà líwa. +Sↄ̃́ↄ lɛ́ pↄbↄ ń níu Dã buiↄ bùsuu, bùsupi lɛ́ lualua sↄ̃saↄ ↄ́ↄlↄa yã́i. Wà mↄ̀ bùsu ↄ̃̀ↄkpai ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, wɛ̃́lɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa ku a guuↄ. +Ma Dii ma mɛ̀, má mlɛ̃̀ pãsĩnaↄ gbaɛwá aa á sósoɛ, mlɛ̃piↄ lí ɛsɛdeↄ yãmao. Má Dii mámɛ má ò. +Ma Gbɛ̃nↄsɛninina, ma pↄ siakũ̀, ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà. +Ma gbɛ̃́ↄ wii ma dↄ za bùsu zã̀zãu aa mɛ̀: Dii ku Siↄnao lé? Siↄna Kíapi ku we lↄo lé? Bↄ́mɛ tò aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ ń ń tã́aↄi? Bↄ́yãi aa ma zafɛ̃̀mɛɛ ń dii zĩ̀lo pãↄi? +Wà pↄ́ kɛ̀kɛ kↄ̀, saɛ gɛ̃̀, wápiↄ sↄ̃, wi wá suabao. +Lá ma gbɛ̃́ↄ wíwia, màa má wíwia, ma oosìsi, iwãa kà ma pↄa. +Bↄ̀ ɛsɛ ku Galada bùsuuo lé? Lòotoo ku weo lé? Àkɛa ma gbɛ̃́ↄ bↄ i láao ni? +Tó ma miá íɛ yãa, mɛ́ ma wɛ́á nibↄnaɛ lé, dↄ̃ má wɛ́'i lɛ́ kwɛ́ fãanɛ ń gwãasĩnao ma gbɛ̃́ pↄ́ wa ń dɛdɛↄ yã́ musu. +Tó má pilakĩi vĩ gbáau yãaɛ lé, má a gbɛ̃́ↄ to we mà gɛ́ weɛ, asa gbãsĩkɛnaↄnɛ ḿpii, náaisaideↄ gãliɛ. +Aaì lɛ́sakã aa ɛgɛ zuò, aaliↄ gbãa ń bùsuu ń náaiyãoo. Aaìↄ vãikɛ wàↄ gɛɛ, aa ma dↄ̃o. Ma Dii mámɛ má ò. +Á baade laaika a gbɛ̃nai, ásu à a daɛ náaikɛo, asa daɛ píiá gbɛ̃sãsãnaɛ, gbɛ̃naↄ ì kↄ̃ peɛ. +Gbɛ̃na ń gbɛ̃nao aaì ↄ̃nↄkɛkↄ̃ɛ, aali sĩana'okↄ̃ɛo. An lɛ́ dↄ́ɛkɛ̀ ń ɛɛo, aaì tàaekɛkↄ̃ɛ e wà kpàsa. +Ń kú mↄafilideↄ guuɛ, mↄafilipi mɛ́ tò aa gì ma dↄ̃i. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, má ń baasa mà gwaɛ. Bↄ́ má kɛ ma gbɛ̃́ↄnɛ an vãipi yã́ musu lↄi? +An lɛ́naá kagbaɛ, mↄafili mɛ́ ìↄ dↄ ń lɛ́u. Na'onwaaↄnɛ, mɛ́ yaalↄma ba da ń bↄ̀ↄuↄnɛ. +Yã́ bee yã́i má ĩadamáo lé? Má tↄsi buipi taawao lé? Ma Dii mámɛ má ò. +Má ↄ́ↄlↄ mà búbuapɛ sĩ̀sĩↄnɛ, má wɛ̃nalɛ si dã́dãkɛkĩiↄnɛ. À sɛ̃kù, gbɛ̃e lɛ́ a baa vĩ lↄo, wìli zù ↄↄlↄ ma we lↄo. Bãↄ ń nↄ̀bↄↄ gɛ̃̀zɛa píi. +Má tó Yelusalɛũ gↄ̃ bɛzia ũɛ, gbɛ̃gbonaↄ tòo ũ. Mí Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄ dɛ̃ↄnzↄ̃, gbɛ̃e aↄ ku we lↄo. +Dé ↄ̃nↄ mɛ́ kà yã́pi gbadↄ̃ai? Dé Dii yãdàɛ̀ aà a bↄↄlɛkɛi? Àkɛa bùsu gↄ̃̀ gii lán gbáawa, à gà, gbɛ̃e lɛ́ a baa vĩ lↄo ni? +Ma Dii ma mɛ̀, kɛ́ aa pãkpà ma ikoyã pↄ́ má dìlɛnɛ́i yã́iɛ, aai ma yã́pi mao, aai zĩkɛwào. +An swã́gbãa mɛ́ dↄ̀aanɛ́, ↄ̃ aa tɛ tã́aↄzi lá ń maeↄ dànɛ́wa. +A yã́i ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má gↄ̃i kpámá aa soɛ, mí kona í kpámá aa mi. +Má ń fãaa buiↄ guuɛ, bui pↄ́ ampiↄ ń ń maeↄ dↄ̃ yãaoↄ. Mí tó wà pɛ́má ń fɛ̃ndao e wà gɛ̀ ń mìdɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: À yã́pi da, í gɛ nↄɛ gɛ'ↄↄlↄnaↄ sísi, í gbɛ̃́ↄ zĩ nↄɛ wɛ̃nalɛdↄ̃naↄwa aa mↄ́. +Aai mↄ búbuapɛɛ́, á wɛ́ i ibↄ e à kwɛ́. +Wà ↄↄlↄ mà dↄ Siↄna, wàlɛ mɛ, wa ↄ̃̀ↄkpàɛ fá, wí wá kṹ maamaaɛ. Wálɛ wá bùsu to we, asa wà wá uaↄ dúuzↄ̃̀ɛ. +Nↄɛↄ, à Dii yãma sa, à swã́kpa yã́ pↄ́ lɛ́ bↄ aà lɛ́ui. À ↄↄlↄ dada á nɛnↄɛↄnɛ, í wɛ̃nalɛ dadakↄ̃ɛ. +Asa gaga gɛ̃̀ wá fɛnɛntiↄuɛ, ↄ̃ à sì wá zɛgikĩiↄu. Gapi wá nɛ́ↄ dɛ̀dɛ zɛaↄ guu, à wá ɛ̀waasoↄ mìdɛ gãaɛ. +Onɛ́ ma Dii ma mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn gɛↄ gↄ̃ kpálɛ sɛ̃u lán pↄtuo gbↄ̃wa, lán ése pↄ́ wa kɛ̃̀ kálɛa gbɛ̃e i mↄ sɛ́lɛowa. +Ma Dii ma mɛ̀: Ɔ̃nↄna su ĩ́anadã a ↄ̃nↄyã musuo, gↄ̃gbãa su yↄ̃̀ↄkɛ a gↄ̃sakɛ yã́io, ↄde su azĩa sɛ lɛsĩ a ↄda yã́io. +Tó gbɛ̃́ ye ĩ́anadã, aà dã kɛ́ a wɛ́ kɛ̃̀ a ma dↄ̃ yã́i. A dↄ̃ kɛ́ má gbɛ̃kɛ vĩ, mi yãmaakɛ dṹniau a zɛ́waɛ, asa yã́ beeↄ mɛ́ ì kamagu. Ma Dii mamɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀ a gↄↄ a mↄ́ kɛ́ má ĩada gbɛ̃́ pↄ́ aa tↄ̃zↄ̃̀ↄwa, +Egipiↄ ń Yudaↄ ń Ɛdↄũↄ ń Amↄniↄ ń Mↄabuↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa ku guwaiwaiu aaì ń kã̀kãmↄ kɛ̃ɛlɛↄ. Asa buipiↄ ń Isailiↄ píi, gyafↄↄdeↄnɛ ń sↄ̃u. +Isailiↄ, à yã́ pↄ́ Dii lɛ́ oɛ́ ma. +À mɛ̀ ásu buipãleↄ ↄlɛsɛ à bílikɛ seela pↄ́ ì bↄ musuwao. Ásu to vĩa lí á kṹ láńwao. +Asa buipãleↄ fɛlɛkaayãá yãpãɛ. Aaì lizↄ̃ sɛ̃u, ↄ̃ sia ì ã́nɛ́ ń kpásagↄ̃nao. +Wì zãblewà ń ã́nusuo ń vuao, ↄ̃ wì kusa pápawà ń masanao, kɛ́ asu àↄ zĩazĩao yã́i. +Tã́apiↄ lí yã'oo, aa dɛ lán bua bãyabↄↄwaɛ. Aali táa'oo, wì ń sɛɛ. Ásu vĩakɛnɛ́o, aali fↄ̃ vãie kɛ̀nɛ́o, mɛ́ aali fↄ̃ yãmaae kɛ̀nɛ́ sↄ̃o. +Dii, gbɛ̃e muaannↄo, ń zↄ̃ↄ, n tↄbↄ̀ n gbãa yã́ musu. +Bui píi Kía, démɛ n vĩa vĩo ni? Ao, a maannↄ màaɛ. Bui píi ↄ̃nↄnaↄ ń ń kpaladeↄ guu gbɛ̃e muaannↄo. +Aa doũ ḿpiiɛ, sↄũↄnɛ, aa mi vĩo, lí'ãaↄnɛ, aa fↄ̃ lɛdamáe? +Wì ã́nusu gbɛ̃gbɛ̃a pↄ́ wà bↄ̀ò Taasisi ń vua pↄ́ wà bↄ̀ò Ufaza kúlɛwà, ↄ̃ wì ula búuna ń a gàaluladeo káka pↄ́ pↄ́ sia ń vuazĩkɛnao kɛ̀piɛ. Gↄ̃ideↄ ↄzĩↄnɛ píi. +Dii mɛ́ Lua sĩande ũ, aàpi mɛ́ ìↄ ku gↄↄpii Kía ũ. Tó aà pↄ fɛ̃̀, tↄↄlɛ ì lualuaɛ, buie a fↄ̃ zɛ aa aà pↄkũma dão. +À o buipiↄnɛ à mɛ dii pↄ́ aamɛ aa musu ń zĩ́lɛo kɛ̀opiↄ aa midɛ dṹniauɛ, aaↄ ku gueio. +Dii mɛ́ dṹnia kɛ̀ ń a gbãao, à tↄↄlɛ kàlɛ ń a ↄ̃nↄo, à musu kpàlɛ ń a wɛzɛ̃o. +Tó Dii pũ̀na, í pↄ́ kú musu ì kↄ̃fĩkɛɛ, lou ì sisi za dṹnia lɛ́wa. Dii ì bↄ ń ĩ́anao a làasiu, lou i ma ń pílɛao. +Gbɛ̃nazĩnaↄ sↄũ, aa yãe dↄ̃o, siaↄ gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i tã́a pↄ́ aa pìↄ yã́ musu. Pↄ́ ɛgɛnaↄnɛ, aa wɛ̃ni vĩo. +Pↄ́ gianaↄnɛ, láanipↄↄnɛ. YIsaili pↄ́ à ń sɛ́ a pↄ́ ũↄ. Aà tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. +Á gbɛ̃́ pↄ́ wà koezↄ̃̀áziↄ, à á pↄ́ↄ ye bↄò á bùsuu. +Asa ma Dii ma mɛ̀ tia kɛ́wa má bùsuɛ bee gbɛ̃́ↄ zuzu lán gbɛwaɛ. Má ń ásookɛɛ, wi ń kṹkũ. +Waiyoo wápiↄ, kɛ́ wá wíwia yã́i. Wá bↄá bↄ̀kↄↄɛ. Wálɛ e yãa wá gyãpi bleɛ. +Wà wá zwã̀akpɛↄ kwɛ̀kwɛ, wà a baↄ kɛ̃̀kɛ̃. Wá nɛ́ↄ gɛ̃̀zɛa, aa ku lↄo. Gbɛ̃e ku à zwã̀akpɛ dↄwɛ̃ɛ lↄo, gbɛ̃e ku à a zwãaↄ kpálɛo. +Wá dↄaanaↄá sↄũↄnɛ, aali yãgbɛa Diiwao. A yã́i tò an yãe lí bↄ maao, ↄ̃ an gbɛ̃́ↄ fã̀aa píi. +À ma, wàlɛ mↄ́ baokpai, kↄ̃fĩ zↄ̃ↄ dↄ gugbãntoo oi bùsuu. Wàlɛ mↄ́ Yuda wɛ̃́lɛↄ dɛ̃ↄnzↄ̃i, wɛ̃́lɛpiↄ i gↄ̃ gbɛ̃gbonaↄ tòo ũ. +Dii, má dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃nazĩna kua dɛ aàzĩa yã́ ũo, gbɛ̃e a fↄ̃ zɛpoo azĩaɛo. +Dii, ma toto a zɛ́wa, i kɛ ń pↄkũmao no. Ńsu ma lao mà gↄ̃ tɛ̃nɛɛo. +Pↄfɛ̃ bↄbↄ bui pↄ́ aa n dↄ̃oↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ aali n sísiopiↄ, asa aa Yakↄbu buiↄ mↄ̀mↄɛ, aa ń mↄmↄ bɛ̃̀ɛ, aa ń bùsu ↄ̃̀ↄkpà. +Swã́sɛ ma bàakuaánↄ yã́i, ní o Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi. +Onɛ́ ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, ma bàakuańnↄ yã́ pↄ́ má dìlɛ ń deziↄnɛ gↄↄ pↄ́ ma ń bↄ́lɛ Egipiↄ tɛmↄanɛu, gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kũaoá láaipↄɛ. Má ònɛ́ aa ma yãma, aaↄ zĩkɛ yã́ pↄ́ má dìlɛnɛ́ↄwa, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ, +mí lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀ an deziↄnɛ papa. Ma mɛ̀ má bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diu kpámá, lá à gↄ̃̀ á pↄ́ ũ gbãɛwa. Ɔ̃ ma mɛ̀: Ãmi, Dii! +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Gɛ ǹ kpàwakɛ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu ń Yelusalɛũ gãaɛↄ ǹ onɛ́ aa swã́sɛ ma bàakuańnↄpi yã́i, aaↄ zĩkɛwà. +Za gↄↄ pↄ́ ma bↄ ń á deziↄ Egipi e gbã, gↄↄpii miↄ lɛdamáɛ, mi mɛ aa ma yãma. +Kási aali swã́sɛio, aali laaidↄwào, ↄ̃ an baade nↄ̀sɛvãi ń swã́gbãao dↄ̀aaɛ̀, ↄ̃ ma láaizĩ̀má ma bàakuańnↄ yã́ musu, asa ma a yãdìlɛnɛ́ɛ, ãma aa kũao. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi aa kú ń lɛkpaaĩamazioɛ. +Aa ɛ̀a sù ń dezi pↄ́ gì ma yãmaiↄ duunawa. Aa tɛ̀ tã́aↄzi aa zↄblènɛ́. Isailiↄ ń Yudaↄ píi, aa ma bàa kua ń ń deziↄ yã́ gbòo. +A yã́i tò ma Dii ma mɛ̀ má músi pↄ́ aa fↄ̃ bↄuo zĩmá. Baa tó aa wiilɛ̀a, má swã́sɛ ń yã́io. +Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi aa bↄlɛ gɛ wiilɛ tã́a pↄ́ aaì tulaletikanɛ́ tɛ́aↄwa. Aa fↄ̃ ń suaba ń taasikɛgↄↄ sↄ̃o. +Á Yudaↄ, á tã́aↄ dasi kà á wɛ̃́lɛↄwa, tulaletikatɛakĩi pↄ́ á bò Baaliɛↄ dasi kà Yelusalɛũ gãaɛↄwa. +Mpi sↄ̃ Zelemii, ńsu wabikɛa gbɛ̃́piↄnɛo, ńsu wiilɛanɛ́o, ńsu yãgbɛaa ń yã́ musuo. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ lɛ́ lɛ́ vãi kpaaĩ, bↄ aalɛ kɛ ma kpɛ́ guui? Sa'onↄↄ pↄ́ aaì kpaa a ń sí ĩadamawao, aaì pↄnakɛ ń vãi pↄ́ dↄ̀aanɛ́o. +Ma Dii mi oɛ́ yãa kuli pↄ́ a lá sia mɛ́ a nɛ́ kɛfɛũ. Má tɛsↄ̃wáɛ sa ń zàa'ĩan gbãa kↄ̃fĩo, á gↄ̃naↄ i golɛgolɛ. +Á Isailiↄ ń á Yudaↄ, ma Dii Zĩgↄ̃de ma á báɛ, kási yã́yiaawá ↄ̃ ma zɛò sa. Ma za fɛ̃̀ vãi pↄ́ á kɛ̀ yã́i, asa a tulaletikàtɛa Baaliɛɛ. +Dii yã́ pↄ́ aalɛ kɛ ↄ̀lↄmɛ�� má dↄ̃̀, asa à ma wɛ́ kɛ̃̀mɛɛɛ. +Má dɛ yãa lán sãnɛbↄlↄ yãesaide pↄ́ wàlɛ gɛ́ a kòlokpaiwaɛ, mi dↄ̃ kɛ́ aalɛ lɛkpaaĩmazio. Aa mɛ̀ wà lizↄ̃ ń a nɛ́o wà aà bↄ dṹniau, kɛ́ aà tↄ́ su àↄ dↄ gbɛ̃egu lↄo yã́i. +Dii Zĩgↄ̃de, asa ni yã́ gwa a zɛ́waɛ, ni nↄ̀sɛ ń làasooo tàasika. Tↄ símá mà gwa, asa ma azĩa nànɛ n ↄzĩɛ. +Ayãmɛto ma Dii ma mɛ̀ Anato gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ n wɛ aalɛ mɛ, tó n ãnabikɛkɛ̀ ń ma tↄ́o, ńyↄ̃ tá ń ń ↄoɛↄ, má yãvĩ mà o ń musu. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ má ĩadamá, an ɛ̀waasoↄ gaga zĩlau, an nɛ́ↄ gaga ń nↄanao, +an gbɛ̃́ kↄ̃nae a gↄ̃o, asa má yã́yia Anatodeↄwa an ĩadamagↄↄɛ. +Dii, tó ma mↄma ń yã́o, n yã́ mɛ́ ìↄ zɛvĩ. Ń beeo má yã'onnↄ yã́zɛde musu. Bↄ́yãi vãikɛnaↄ yã́ ì bↄ maai? Àkɛa náaisaideↄ ìↄ namablei? +N ń bá, aa zĩ́napɛ̀lɛ e aa gɛ̀ nɛ'ì. N tↄ́ dↄ ń lɛ́u, an sↄ̃ kuma sↄ̃o. +Mpi Dii, ń ma dↄ̃, ni ma yãkɛa e, ni wɛ́tɛ làasoo pↄ́ mi kɛmai. Ǹ ń gálɛ táńnↄ lán sã pↄ́ wàlɛ gɛ́ ń kòlokpaiↄwa. Ǹ ń dilɛ ńdoa pↄ́dɛdɛgↄↄ pↄ́ ũ. +Wá bùsu aↄ ku wɛ̃nannↄ e bↄɛ ni? Sɛ̃ aↄ ku giigagaa e gↄↄ kpele ni? Nↄ̀bↄↄ ń bãↄ mìdɛ gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ vãikɛa yã́iɛ. Asa aaì mɛ Lua yã́ pↄ́ a ń le zia dↄ̃o. +Tó n bàalɛ̀ ń kɛ̀sɛdeↄ mɛ́ aa n kɛ̃, kpelewa ńyↄ̃ bakpaaĩ kɛ ń sↄ̃deↄi? Tó n sↄ̃ daa doũ bùsu aafiadeuo, kpelewa ńyↄ̃ kɛ tó Yuudɛ̃ pài? +Baa n gbɛ̃́ↄ ń n uadeↄ bↄ̀ n kpɛ, aa zↄakànzi. Baa tó aalɛ yã́ nana onɛ, ńsu ǹ ń náaikɛo. +Ma pãkpà ma gbɛ̃́ yenzideↄziɛ, ma bui pↄ́ má sɛ̀pi tò we, ma a gbɛ̃́piↄ nà ń ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ lìaamanↄ lán nↄ̀ↄmusuwa líkpɛu. Aa pũ̀naa, ↄ̃ má zańgu. +Ma gbɛ̃́ↄ gↄ̃̀mɛɛ bãso bàebae ũ, bãso pãleↄ lìai, aalɛ ãnawà. À gɛ wàiↄ kãaa píi, aa mↄ ble. +Dↄaan dasideↄ ma vɛ̃ɛbuↄ ↄ̃̀ↄkpàɛ, aa ↄ̃zↄ̃̀ ma buaↄwa, aa tò ma pↄeã tↄↄlɛ gↄ̃̀ gbáa gii ũ. +Aa tò à gↄ̃̀ gugii ũ, a da ma aɛ wɛ̃nannↄ. Bùsupi gↄ̃̀ bɛzia ũ píi, asa gbɛ̃e ku à laaidↄwào. +Bùsudɛnaↄ dɛ̀dɛ gbáa sĩ̀sĩ wáiwaiↄ musu píi, asa Dii a gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao za bùsu lɛ́la e a lɛ́leɛ. Gbɛ̃nazĩnae a aafiaʼe gueio. +Aa blɛwɛna tↄ̃̀, ↄ̃ à bↄ̀lɛnɛ́ lɛ ũ, aa taasi dà ńzĩawaɛ, aai ài'eo. Wí mɛ́ dɛ an yãkɛa gbɛ ũ Dii pↄkũma pãsĩ yã́i. +Ma Dii ma mɛ̀ ma bui vãi pↄ́ aa ku ma gbɛ̃́ Isailiↄ saɛ, aalɛ bùsu pↄ́ má kpà ma gbɛ̃́piↄwa símáↄ bↄlɛ ń bùsuuɛ, mí Yudaↄ kpoɛ ń guu lↄ. +An woa gbɛa mí ɛa wɛ̃nadↄ̃nɛ́, mí suńnↄ ń pá ziu ń bùsuↄ guu. +Buipiↄ mɛ́ lɛgbɛ̃a ń Baali tↄ́o dà ma gbɛ̃́ↄnɛ yãa. Tó aa ma gbɛ̃́ↄ ↄlɛsɛ̀ sa, mɛ́ aalɛ lɛgbɛ̃ ń ma tↄ́o, aalɛ mɛ wa sì ń Diio, má ń zɛdↄ ma gbɛ̃́ↄ guuɛ. +Tó an buie i ma yãma sↄ̃o, má ń kpoɛɛ, mí ń kaalɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Dii òmɛɛ mà gɛ sàana lu mà ye, ãma másuli pío. +Ɔ̃ ma sàana lù lá a òwa má yè. +Dii yã'oamɛɛ gɛ̃n plaade à mɛ̀ +mà sàana pↄ́ má lù má yèpi sɛ gɛò Uflatai, mí ulɛ gbɛ̀sↄↄu we. +Ɔ̃ ma gɛ má ùlɛ Uflatai lá a òmɛɛwa. +Gↄↄpla gbɛa Dii ɛ̀a yã'òmɛɛ à mɛ̀ mà fɛlɛ gɛ́ Uflatai, mí sàana pↄ́ a òmɛɛ mà ulɛ we sɛ suò. +Ɔ̃ ma ɛa gɛ Uflatai, ma sàanapi bↄ̀ gu pↄ́ má ùlɛu, ↄ̃ má è a ↄ̃̀ↄkpà, a keekɛa kɛ lↄo. +Ɔ̃ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Ma Dii ma mɛ̀, beewa má kɛ Yudaↄ ĩ́andãa ń Yelusalɛũdeↄ ĩ́andãa zↄ̃ↄoɛ. +Gbɛ̃vãipiↄ gì ma yãmaiɛ, swã́gbãa kɛ̀má zↄ̃ↄ, ↄ̃ aa tɛ̀ dii pãleↄzi aa zↄblènɛ́ aa kùlɛnɛ́. Aaↄ dɛ lán sàanapiwaɛ, a keekɛa kɛ lↄo. +Lá wì sàana nańzi, màa ma Isailiↄ ń Yudaↄ nàmazi, kɛ́ aaↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, aaↄ ma tↄbↄ, aaↄ ma táasilɛ, aaiↄ ma kpɛla, ↄ̃ aa gì ma yãmai. +Onɛ́ ma Dii ma mɛ̀, wa vɛ̃ɛ ka tùuↄ guu à pa píi. Tó aa ònɛ wa dↄ̃ kɛ́ vɛ̃ɛ a tùu pa, +ní onɛ́ ma Dii ma mɛ̀, má vɛ̃ɛ káka bùsupideↄnɛ e à zↄ̃ ń lↄↄwa ḿpiiɛ, sɛa za kía pↄ́ zↄ̃lɛa Davidi kpalauↄwa ń sa'onaↄ ń ãnabiↄ ń Yelusalɛũdeↄ píi, +mí ń pãpãkↄ̃wa aa wíwi, maeↄ ń ń nɛ́ↄ píi. Ma Dii mámɛ má ò. Má ń dɛdɛɛ, má ń bↄo, má sùuukɛńnↄo, má ń wɛ̃nagwao. +À swã́kpa yãma! Ásu ázĩa sɛ lɛsĩo, asa Dii mɛ́ lɛ́ yã'o. +À bɛɛɛ dↄ̃ Dii á Luaɛ e àↄ gɛ́ gusia kúlɛiwá, à gɛ̃mbↄlɛ guluuluui gusĩsĩdeu. Á wɛ́ dↄ gupuai, kási gusia zↄ̃ↄ ↄ̃ a kũaawá, i gusia pãsĩ kúála. +Tó i yã́pi mao, á wala a to mà gɛ wiipɛ gusaɛ, ma wɛ́'i i kwɛ maamaa kɛ́ wa Dii kpàsa gbɛ̃́ↄ kṹkũ yã́i. +O kíaɛ ń a dao aa zↄ̃lɛ zĩ́lɛ, kɛ́ an kíafua gawideↄ gògo yã́i. +Nɛgɛvɛ bùsu wɛ̃́lɛ gbaↄ aaↄ tataaɛ, gbɛ̃e aↄ ku we à wɛ̃o. Wa Yudaↄ naaa táńnↄ zↄↄ ũ píiɛ. +Yelusalɛũ, wɛzu ǹ gwa, gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ gugbãntoo oi, aalɛ mↄ́. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua nànɛ n ↄzĩↄ ku máɛ? N kpàsa gbɛ̃́ gawidepiↄ! +Bui pↄ́ n gbɛ̃nakpàńnↄↄ, tó Dii tò aa fɛ̀lɛnnↄ, ńyↄ̃ mɛa ni? Wãwã a ń le lán nɛ'inawaɛ. +Tó n mɛ̀ àkɛa yã́ɛ taa n lei? N tàaeↄ yã́i ↄ̃ wà n zwãa pìliima wà gbãamↄ̀nɛ. +Etiopi gbɛ̃́ a fↄ̃ à a mɛbaa lilɛe? Gbɛaana a fↄ̃ à a wɛ̃̀sã lilɛe? Á Yelusalɛũdeↄ sↄ̃, vãi dↄ́ɛkɛ̀ánↄ, á fↄ̃ maakɛo. +Má á fãaa lán sɛ̃ pↄ́ ĩ́ana sɛ̀lɛ gbáauwaɛ. +Á zian we, baa pↄ́ má dìlɛɛ́n we. Ma Dii mámɛ má ò, asa ma yã́ sã̀águɛ, ↄ̃ a ɛɛ náaikɛ̀. +Tↄ̀ↄ, má n zwãa lɛ́ kánɛ n miaɛ, wi n puizi e. +Ma yãbɛ̃ɛ pↄ́ á kɛ̀ sĩ̀sĩↄ musu è, n gbãsĩkɛa ń n wiilɛa gↄ̃ↄzio ń n káaluakaa tã́aↄ yã́ musuo. Waiyoo Yelusalɛũ, ńyↄ̃ↄ gbãlɛa e bↄɛ ni? +Dii yã'ò Zelemiiɛ lousai yã́ musun à mɛ̀: +Yuda bùsu gↄ̃̀ wɛ̃nannↄ, a wɛ̃́lɛↄ gↄ̃̀ zeesai. Wɛ̃́lɛdeↄ oosìsi ń bùsu yã́ musu, Yelusalɛũdeↄ zↄa ma dↄ. +Zɛdeↄ ì ń zĩkɛnaↄ zĩ ítↄi. Tó aa gɛ̀ lↄ̀ↄi, aali í eo, aaì su tùu giiɛ, bíli ì ń kṹ. Ì kɛnɛ́ wí ũ, aaì pↄ́ku ń wɛ́a. +Sɛ̃̀wanaↄ gↄ̃̀ ń bílio, aalɛ pↄ́kuku ń wɛ́a, tↄↄlɛ pàapaa, lou i ma gueio. +Baa tue da ì a nɛ́ tó weɛ, kɛ́ sɛ̃ kuo yã́i. +Sɛ̃̀a zàa'ĩnaↄ zɛ sĩ̀sĩ wáiwaiↄ musu, aalɛ we hɛ̀hɛhɛhɛ lán gbɛ̃gbonaↄwa, an wɛ́ tà loũloũ sɛ̃sai yã́i. +Baa kɛ́ wá tàaeↄ wá dá yã́u, dↄwálɛ n tↄ́ yã́i. Wá pↄ̀ↄbↄzãkɛa kɛ̀ zài, wa duunakɛ̀nɛ. +N gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ wɛ́ dↄnzi, an wɛtãgↄↄ Suabana, àkɛa n gↄ̃wɛ̃ɛ lán nibↄ ge gɛ̃zɛa pↄ́ mↄ̀ ì wá bùsuu gↄↄ dowai? +Bↄ́yãi ń dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ yã́ dìwà ge nɛgↄ̃na pↄ́ a fↄ̃ ń suabaowai? Dii, ń kú wá guu, wìↄ wá sisi n tↄ́wa, ńsu pãkpawázio. +Yã́ pↄ́ Dii ò gbɛ̃́piↄ yã́ musun kɛ: Aa ye liaaliaai maamaaɛ, aali zↄ̃lɛ ń zíwao, an yã́ lí ká Diiguo. An tàaeↄ a dↄaàgu sa, i ĩadamá an duuna yã́i. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Ńsu gbɛ̃́piↄ aafia wabikɛao. +Baa tó aa lɛyè, má ń wabikɛa sio. Baa tó aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òa ń pↄ́wɛntio, má síńnↄo. Má ń midɛ ń zĩo ń nↄanao ń gagyãoɛ. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Á'a Dii Lua! Ãnabiↄ mɛ́ i onɛ́ aa wɛsi zĩlɛo, nↄana a ń dɛo. Aaì mɛ ńyↄ̃ ń gba aafia gↄↄpii guɛ beeuɛ. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Ãnabipiↄ lɛ́ ãnabikɛkɛ ń ɛɛo ń ma tↄ́oɛ. Mi ń zĩo, mi yãdilɛnɛ́o, mɛ́ mi yãe onɛ́o. Ãnabikɛ pↄ́ aalɛ kɛɛ́á wɛ́pungu ɛgɛna ń màso bɛɛɛsaio ń làasoo kpaanlao yã́ɛ. +A yã́i tò yã́ pↄ́ ma Dii má ò ãnabi pↄ́ mi ń zĩo, mɛ́ aalɛ ãnabikɛkɛ ń ma tↄ́opiↄ musun kɛ: Aalɛ mɛ zĩ ge nↄana a gɛ̃ ń bùsuuo, kási sↄ̃ zĩ ń nↄanao mɛ́ a ń dɛdɛ, +wi gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ãnabikɛkɛnɛ́ↄ zuzu Yelusalɛũ gãaɛↄ nↄana ń zĩpio yã́i. Gbɛ̃e aↄ ku à ń vĩo ge ń nↄɛↄ ge ń nɛ́ↄ. Má ń vãikɛapi wínɛ́ ń musuɛ. +Yã́ɛ bee onɛ́: To mà wɛ́'ikau, má kã́mabo gwãasĩna ge fãanɛo. Asa ma gbɛ̃́ↄ wíwia maamaaɛ, wà ń kɛ́ ĩa à kɛ̀ zài. +Tó ma gɛ sɛ̃saou, mi gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛↄ gɛ e kálɛa. Tó ma gɛ̃ wɛ̃́lɛ guu, mi gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gyãkɛkɛ nↄana yã́iↄ e. Ãnabiↄ ń sa'onaↄ ìↄ liaaliaa ḿpii, an gbɛ̃e a bùsu dↄ̃ lↄo. +N gi Yudaↄzi fĩ́afĩa yã̀? N pↄ bↄ̀ Siↄnagu yã̀? Àkɛa n wá wɛtã̀, gbã́gbãa kuo ni? Wá wɛ́ dↄ aafiai, kási yãmaae kuo. Wá wɛ́ dↄ gbã́gbãai, ↄ̃ gili guu wá kúu. +Dii, wa wá vãikɛa dↄ̃̀ ń tàae pↄ́ wá deziↄ kɛ̀o. Wa duunakɛ̀nɛɛ fá! +Ńsu sakáwáguo n tↄ́ yã́i, ńsu ǹ n kpalabaa gawide bↄlↄboo. N bàakuawanↄ yã́ su sãnguo, ńsu gbooo. +Buipãleↄ tã́aↄ ì to lou mae? Luabɛ ì to lou ma ń azĩaoa? Aawo Dii wá Lua, ḿmɛ ni tó, ↄ̃ wá wɛ́ dↄnzi, asa ḿmɛ ni yã́piↄ kɛ píi. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ à mɛ̀: Baa tó Mↄizi ge Samuɛli zɛ ma aɛ, Yudapiↄ yã́ a gɛ̃ ma sↄ̃uo. Ǹ ń yá aa go ma aɛ zã̀. +Tó aa n lá, má wa gɛ́ui, onɛ́ ma mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ aà ga, a gaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ wà dɛ ń fɛ̃ndao, fɛ̃nda wa dɛò, gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ aà ga ń nↄanao, nↄana a gaò, gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ wà kũ zĩ̀zↄ ũ, wa kũ zĩ̀zↄ ũɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, má pↄkaalɛnaↄ gbaɛmá lɛɛ síiↄ̃ɛ. Fɛ̃nda a ń dɛdɛ, gbɛ̃ↄ i ń gálɛgalɛ táńnↄ, bãↄ ń wàiↄ i ń ble sã́asã. +Yã́ pↄ́ a ń le a to sↄ̃ kɛ̃ dṹnia bùsu gbɛ̃́piigu yã́ pↄ́ Yudaↄ kí Manase, Ezekia nɛ́ kɛ̀ Yelusalɛũ yã́i. +Yelusalɛũ, démɛ a wɛ̃nadↄ̃nɛi? Démɛ a waiyookɛnɛi? Démɛ a mↄ n aafia gbɛaii? +Ma Dii ma mɛ̀ n pãkpàmazi n bↄ ma kpɛ. A yã́i má ↄtↄ̃ma mà n dɛ, ma kpasa ń n wɛ̃nagwaao. +Má a gbɛ̃́ↄ zuzu musu ń saao lán ésewa an bùsu wɛ̃́lɛↄ guuɛ, má tó aa kua ń nɛ́ↄwa, mí ń midɛ, asa aai mikɛ̃ ń yãkɛaↄwao. +Má tó an gyaaↄ dasi aↄ dɛ ísialɛ ũfãaa. Má tó bùsudɛnaↄ mↄ lɛ́lɛ ń ɛ̀waasoↄ daↄwa fãanɛ gbãa zã́, gili ń bã̀abãaboao a gɛ̃ńgu kã́ndoɛ. +Nↄɛ pↄ́ nɛgↄ̃ɛ ì sopla yɛ̃̀ɛɛ i láa, wí i aà kṹ, aà gɛɛ i gↄ̃ kpa a wɛ́i. Aà gↄↄ a pa kpóoɛ, i tá. Má tó an ibɛɛↄ ń gbɛ̃́ kↄ̃naↄ dɛdɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma da, waiyoo mapi kɛ́ n ma i! Bùsudeↄ lɛ́ ma dilɛ ḿpii sòlede gudɛna ũɛ. Mi pↄ́ sɛ̃anɛ́o, mi pↄ́ sɛ̃amá sↄ̃o, kási sa bɛ̃̀ɛ ↄ̃ gbɛ̃́pii ìↄ omɛɛ. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Má tó ǹ bↄ aafiaɛ fá! Mí tó n ibɛɛↄ mↄ kulɛkɛnɛ taasi pãsĩ gↄↄ. +Gbɛ̃e a fↄ̃ mↄsi ɛ́e? Atɛ̃sa gugbãntoo oi mↄsi ge a mↄgotɛ̃. +Má á àizɛɛↄ ń á pↄ́ ↄdeↄ kpámá aa naaa fĩabosaiɛ duuna pↄ́ á kɛ̀ á bùsuuↄ píi yã́i. +Má tó à zↄble á ibɛɛↄnɛ bùsu pↄ́ á dↄ̃o guu, asa ma pↄfɛ̃ a fɛlɛ lán tɛ́waɛ, i kṹwá. +Dii, ń ma yã́ dↄ̃. To ma yã́ àↄ dↄngu, ní laaidↄa. Tↄ simɛɛ ma wɛtãnaↄwa, ńsu mɛnakɛńnↄ e aa gɛ ma dɛo. Ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ n yã́i wì ma láanikɛi. +Kɛ́ n yã́ sòso ń kàmɛɛ ma lɛ́u, má mↄ̀mↄ, ↄ̃mɛ ma pↄna ń ma yáalↄao ũ, asa n tↄ́ mɛ́ kua Dii Lua Zĩgↄ̃de. +Mili zↄ̃lɛ sãnu ń yaalↄnaↄo, mili pↄnakɛńnↄo. Miↄ zↄ̃lɛa madoɛ, asa ń kumanↄɛ, mɛ́ ń tò málɛ kpɛ̃nɛkɛ an yã́ musu. +Bↄ́yãi ma yã'ↄ̃ma lí láao ni? Ma bↄ pãsĩ, àlɛ gí láai. Ńyↄ̃ↄ dɛmɛɛ lán yiongo lɛ́baawa, lán nibↄna pↄ́ ì yɛ̀lɛdinɛ́wa yã̀? +A yã́i tò ma Dii ma mɛ̀: Tó n nↄ̀sɛlìlɛ, má ɛa n dilɛ n pá ziu, níↄ zĩkɛmɛɛ. Tó n yã́ gbia bↄ̀aa ń yã́ yãfũnao, ńyↄ̃ↄ dɛ ma lɛdↄɛkɛna ũɛ. To aa ɛa suma, ńsu támáo. +Má n kɛ gbɛ̃́piↄnɛ bĩ́i ũɛ, mↄgotɛ̃ bĩ́i pↄ́ wa fↄ̃ gbooo ũ. Aa sòlekɛnnↄ, kási aa n fuo, asa máↄ kunnↄɛ, má n suaba, mí n bↄ. Ma Dii mámɛ má ò. +Má n bↄ gbɛ̃vãiↄ ↄzĩɛ, mí n si nↄ̀sɛpãsĩdepiↄwa. +Ńsu nↄsɛ la kɛ́ ǹ nɛ́ↄ i'i guɛ beeuo. +Yã́ pↄ́ ma Dii má ò nɛ́ pↄ́ wà ń i'i bùsuɛ beeuↄ ń ń da'iaↄ ń ń de'iaↄ musun kɛ: +Gagyã mɛ́ a ń dɛdɛ. Wa ń vĩo, wa ń gaa ↄ́ↄlↄo, an gɛↄ gↄ̃ kálɛa tↄↄlɛ lán pↄtuo gbↄ̃waɛ. Zĩ ń nↄanao mɛ́ a ń dɛdɛ, an gɛↄ i gↄ̃ bãↄ ń wàiↄ pↄblea ũ. +Ma Dii ma mɛ̀ ńsu gɛ̃ ua pↄ́ wà gàuo. Ńsu gɛ ↄ́ↄlↄńnↄ ǹ wɛ̃nadↄ̃nɛ́o, asa má tò gbɛ̃́piↄ gↄ̃̀ aafiasaiɛ. Má yeńzi lↄo, má wɛ̃nadↄ̃nɛ́o. Ma Dii mámɛ má ò. +Nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ aa gaga bùsupiuɛ. Wa ń vĩo, wa ń gɛ'ĩanabↄo. Gbɛ̃e a azĩa lili ge a a mi boo. +Wa blɛ kpa gɛ'ĩambↄnaↄwa wà ń nↄ̀sɛ níninɛ́o. Gbɛ̃́ pↄ́ a de ge a da gà sↄ̃, wa í dↄɛ̀ wà wɛ̃nadↄ̃ɛ̀o. +Ńsu gɛ̃ ua pↄ́ wàlɛ pↄnakɛuo, ńsu zↄ̃lɛ ǹ pↄble ǹ igbɛ̃ńnↄo. +Asa ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má pↄna wii midɛ gupiu n wáaɛ, mí yaalↄ ń nↄsɛkↄ̃fĩo bãdɛ n gↄↄ. +Tó n yã́piↄ ò gbɛ̃́piↄnɛ píi, aa n la: Àkɛa Dii àsi bɛ̃̀ɛ bee taa ò wá yã́ musu màai? Tàae kpele wá kɛ̀i? Duuna kpele wá kɛ̀ Dii wá Luaɛi? +Ní wemá ǹ mɛ, kɛ́ an deziↄ pãkpàmazi yã́iɛ. Aa tɛ̀ dii pãleↄzi, aa zↄblènɛ́, aa kùlɛnɛ́, ↄ̃ aa pãkpàmazi, aaliↄ ma ikoyã kũao. Ma Dii mámɛ má ò. +Ampiↄ sↄ̃ aa vãikɛ̀ dɛ ń dezipiↄla, an baade nↄ̀sɛvãi mɛ́ dↄaaaɛ̀, an swã́ gbãa, aali ma yãmao. +Má ń bↄlɛ bùsuɛ beepiuɛ, mí táńnↄ bùsu pↄ́ aa dↄ̃o guu, baa an deziↄ se aa dↄ̃o. Wekĩi aa zↄbleu dii pãleↄnɛ fãanɛ ń gwãasĩnao, asa má sùuukɛńnↄo. +Ma Dii ma mɛ̀, a gↄↄ a mↄ́ kɛ́ gbɛ̃e a mɛ á sì ń Dii pↄ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipioo, +sema, asa má suńnↄ bùsu pↄ́ má kpà ń deziↄwapi guuɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, tia kɛ́wa málɛ kpↄ̀wɛnaↄ sisi dasidasi aa mↄ gɛ́ Yudaↄ kṹkũi. Bee gbɛa mí toenaↄ sísi dasidasi aa mↄ gɛ́ ń wɛi gbɛ̀sĩsĩↄ musu ń sĩ̀sĩↄ musuo ń gbɛ̀sↄↄↄ. +Asa ma wɛtɛ̀ ń yãkɛaↄi píiɛ, a kee ulɛamɛɛo, an tàaee ku kɛ́ ma wɛ́ gì eio. +Má fĩabonɛ́ lɛɛ pla an tàaeↄ ń ń duunao lɛ́uɛ, asa aa ma bùsu gbãlɛ̀ ń ń dii wɛ̃nisai pↄ́ má zauↄ e pↄ́ pↄ́ má ye a gĩyãiopiↄ lì bùsupiaɛ. +Dii, ḿmɛ ń ma gbãa ũ, ḿmɛ ń ma zɛgikĩi ũ, ḿmɛ ń ma ulɛkĩi ũ wɛ́tɛ̃agↄↄ. Buiↄ bↄ za dṹnia lɛ́wa, aai mↄ onɛ ɛɛ ↄ̃ ń deziↄ kũa, an diipiↄ i àikɛnɛ́o. +Gbɛ̃e a fↄ̃ dii kɛ azĩaɛo, i kɛ pↄ́piↄá diiↄ no. +Ayãmɛto má yãdanɛ́, má a gbãa ń ma ikoo mↄnɛ́ sa, aai dↄ̃ kɛ́ ma tↄ́n Dii. +Wà Yudaↄ duuna yã́ kɛ̃̀nɛ́ ń sↄ̃wa ń pɛ̃nkɛ̃bↄo. Wa kɛ̃̀ ń sa'okĩiↄ kↄ́baↄwa ń gbɛkãoo. +An sa'okĩiↄ ń ń Asetaati lipɛlɛↄ yã́ ìↄ dↄ ń nɛ́ↄgu se. Aa ku lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáu sĩ̀sĩ lɛsĩↄ musu. +Má a gbɛ̀sĩsĩ na á ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ ń á àizɛɛↄ ń á pↄ́ ↄdeↄ ń gulɛsĩ pↄ́ á bòↄɛ duuna pↄ́ á kɛ̀ á bùsuu yã́i. +Á ↄkpa bùsu pↄ́ má kpàwázi, mí tó à zↄble á ibɛɛↄnɛ bùsu pↄ́ á dↄ̃o guu, asa á tò ma pↄ fɛ̀lɛ lán tɛ́waɛ, mɛ́ tɛ́pi aↄ kũ gↄↄpiiɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ma kpɛ à gbɛ̃nazĩnaↄ náaikɛ̀, a daa ń gã̀u gↄ̃̀ láaipↄ ũɛ. +A dɛ lán lí pↄ́ kú gugiiuwaɛ. Tó nama mↄ̀, a e bleo. Aↄ ku guwaiwaiuɛ ge bùsu wiside pↄ́ gbɛ̃e kuuo. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛ, àlɛ sↄ̃kpalɛmazi ũ. +A dɛ lán lí pↄ́ wa bà swa saɛ, a zĩ́napɛlɛa íuwaɛ. Aà bàa kú ń guwãaoo, a lá ìↄ siaɛ. Ìli imina yãdao, nɛ'i ĩaaànↄo. +Sↄ̃ mↄafili vĩ dɛ pↄ́piia, a kɛkɛa vĩo, démɛ a fↄ̃ à a yã́ↄ dↄ̃i? +Ma Dii, mámɛ mi sↄ̃ yↄɛ, mi nↄ̀sɛ yã́ tàasika, mí fĩabo baadeɛ a yãkɛawa, mí kɛɛ̀ lá a kɛ̀wa. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄda è zɛ́ vãi guu dɛ lán dↄ̃na pↄ́ gbe kↄ̃mpa pìpiwaɛ. Gↄↄ pↄ́ a ku a gↄↄ soplawa, ↄ̃api a láawàɛ, i gↄ̃ sↄũ ũ gbɛzã. +Wá Lua kpɛ́ mɛ́ aà kpalabaa gawide ũ, kpɛ́pi mɛ́ fuańla za asĩnizĩ. +Dii, ḿmɛ Isailiↄ wɛ́ dↄnzi, wí a gbɛ̃́ pↄ́ pãkpànziↄ kṹ. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ma kpɛↄ dɛ lán tↄ́ pↄ́ wa kɛ̃̀ tↄↄlɛwawaɛ, asa aa pãkpà n gbɛ̃́ pↄ́ ń dɛ nibↄna í wɛ̃nide ũziɛ. +Ma gbã́gbã Dii, mí gbã́gbã, ma bↄ Dii, mí bↄ, asa n táasi miↄ lɛ gↄↄpii. +Wì mɛ yã́ pↄ́ Dii ò ku máɛ? Aà kɛ wà e mɛ! +Mi gí dↄaainɛ n gbɛ̃́ↄnɛo, ń dↄ̃ kɛ́ mámɛ mi wɛ́tɛ̃agↄↄ nidɛo, yã́ pↄ́ ì bↄ ma lɛ́u ulɛanɛo. +Ńsu to sↄ̃ kɛ̃maguo, ḿmɛ ń ma ulɛkĩi ũ yãpãsĩgↄↄ. +To wí ma wɛtãnaↄ kṹ, mapi sↄ̃, ńsu to wí ma kũo. To sↄ̃ kɛ̃́ńgu, mapi sↄ̃, ńsu to sↄ̃ kɛ̃maguo. Ǹ ń ká yãpãsĩpi gↄↄwa, ní ń wíwi e lɛɛ pla. +Dii òmɛɛ: Gɛ ǹ zɛ Gbɛ̃́ↄ Bↄlɛu, gu pↄ́ Yuda kíaↄ ìↄ gɛ̃u, aaìↄ bↄu, ní gɛ́ Yelusalɛũ bↄlɛ kĩniↄu lↄ píi. +Ní onɛ́ aa swã́kpa aa ma yãma, Yuda kíaↄ ń Yelusalɛũdeↄ píi ń Yuda pↄ́ aalɛ gɛ̃ bↄlɛpiↄuↄ píi. +Ma Dii ma mɛ̀: À laaika! Ásu asosɛ kã́mabogↄↄzĩo, ásu gɛ̃ò Yelusalɛũ bↄlɛↄuo. +Ásu bↄò á ua kã́mabogↄↄzĩo, ásuli zĩe kɛ gↄↄpi zĩ́o. Àliↄ dↄ̃ kɛ́ kã́mabogↄↄá ma pↄ́ɛ, lá má dìlɛ á deziↄnɛwa. +Kási aai mao, aai swã́sɛio, aa ń swã́ kàkaɛ, aai mao, aa gì totoaiɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, tó a ma yãmà, álɛ gɛ̃ wɛ̃́lɛpi bↄlɛↄu ń asoo kã́mabogↄↄzĩ lↄo, tó á dↄ̃ kɛ́ gↄↄpiá ma pↄ́ɛ, álɛ zĩe kɛ gↄↄpi zĩ́o, +kía pↄ́ aa zↄ̃lɛa Davidi kpalauↄ gɛ̃ wɛ̃́lɛɛ beepi bↄlɛↄu ń ń ìwaↄ kua sↄ̃́goↄ guu ń dia sↄ̃́ↄ kpɛo. Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ aaↄ kúńnↄ, aaiↄ ku wɛ̃́lɛɛ beepiu gↄↄpii. +Wa bↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ liaa Yelusalɛũiↄ guu ń Yuda wɛ̃́lɛↄ píi ń Bɛ̃yãmɛɛ bui wɛ̃́lɛↄ ń gusalalao ń gusĩsĩdeo ń Nɛgɛvɛ guwaiwaio, wi mↄ ma kpɛ́u ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ń sa pãle obↄↄ ń pↄ́wɛntio ń tulaletio ma sáaukpaa yã́i. +Tó i ma yãma á dↄ̃̀ kɛ́ kã́mabogↄↄzĩá ma pↄ́ɛo, mɛ́ álɛ gɛ̃ Yelusalɛũ bↄlɛↄu ń asoo kã́mabogↄↄzĩ, má tɛ́ka bↄlɛpiↄuɛ, i kṹ á zɛgikĩiↄwa. Wa fↄ̃ tɛ́pi dɛo. +Fɛlɛ gɛ́ oobona bɛ, we má tó ǹ ma yãmau. +Kɛ́ ma gɛ oobona bɛ, má è àlɛ oo bo. +Kɛ́ oo pↄ́ àlɛ bopi ↄ̃̀ↄkpà aà ↄzĩ, ↄ̃ à ɛ̀a a pãle bò ń gĩpio, lá à kɛ̀ɛ̀ maawa. +Á Isailiↄ, má fↄ̃ kɛɛ́ lá oobonapi ì kɛwao lé? Lá gĩ dɛ oobona ↄzĩ, màa á dɛ ma ↄzĩ. +Tó ma bui ge bùsu yã'ò ma mɛ̀, wà a fuangba, wà a midɛ, wà kaalɛ, +mɛ́ bui pↄ́ ma lɛdàwàpi mikɛ̃̀ a vãikɛawa, má yã́ pↄ́ ma zɛò mà yíawà bↄ ma nↄ̀sɛuɛ. +Tó ma bui ge bùsu yã'ò ma mɛ̀, wà a zɛdↄ, wi gba gbãa, +mɛ́ buipi i ma yãmao, à yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀, má ɛ̀fãai pↄ́ ma mɛ̀ má kɛɛ̀ bↄ ma nↄ̀sɛuɛ. +A yã́i tò, o Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi, ma Dii ma mɛ̀: À ma, málɛ vãi o á musu, ma sↄu mà mà yã́yiawá. +Kási aa onɛ a zɛkɛo. Aamɛ waↄ gɛ́ ń yã́ pↄ́ wà zɛ̀oɛ, baade nↄ̀sɛvãi swã́gbãa yã́ mɛ́ aↄ dↄaaɛ̀. +A yã́i tò ma mɛ̀, à buipãleↄ la à ma! Démɛ yã́ bee taa mà yãai? Á Isaili pↄ́ á dɛmɛɛ bui lɛ́so ũↄ a yãvãi pↄ́ ì dimá kɛ̀. +Nɛɛzi ì go Libã bùsu gbɛ̀sĩsĩae? A í niɛ pↄ́ ì bↄ za a musu a láae? +Kási ma yã́ sã̀ ma gbɛ̃́ↄguɛ, aaì tulaletikatɛa tã́aↄnɛ, ↄ̃ aa zã̀ ń fɛlɛkaa zɛ́wa, aa pɛ̀lɛ zɛ́ kpã́inau. +Bee yã́i an bùsu a gↄ̃ yàaa, iↄ dɛ láanipↄ ũ gↄↄpii. Yã́pi a di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄwa, aai ń mikɛ déũdeũ. +Má ń fãaa lán gukpɛ ĩ́anawa ń ibɛɛↄ aɛɛ, má mikpɛlinɛ́ɛ, má zɛńnↄ an wɛ́tɛ̃agↄↄo. +Gbɛ̃́ↄ mɛ̀: À mↄ wà lɛkpaaĩ Zelemiizi, asa sa'onaↄ yãdanɛ a láao ge ↄ̃nↄnaↄ lɛdama ge ãnabiↄ yã́. À mↄ wà lɛnakasaɛ̀. Wásu laaidↄ aà yã'onɛwa lↄo. +Dii, swã́sɛ ma yã́i, yã́ pↄ́ ma ibɛɛↄ lɛ́ o ma. +Wì maa fĩabo ń vãio yã̀? Kási aa ɛyↄ̃̀mɛɛ. To lá má zɛ n aɛ yã́ dↄngu, ma ń maa wɛ̀ɛlɛ, kɛ́ n pↄ e weemá. +Tↄ̀ↄ! Nↄana kpá ń nɛ́ↄzi sa, ǹ ń kpá fɛ̃ndaa. To wà ń gↄ̃ɛↄ dɛdɛ aa gaga, an naↄ i gↄ̃ gyaa nɛ́saiↄ ũ, ní ń ɛ̀waasoↄ kpa fɛ̃ndaa zĩlau. +To wà búbua ma dↄ ń ua gↄↄ pↄ́ wà lɛ̀lɛmá kã́ndo, asa aa ɛyↄ̃̀mɛɛ ma kũa yã́iɛ, aa baikpàmɛɛ ma táa'ozɛu. +Mpi sↄ̃ Dii, ń dↄ̃ kɛ́ aa lɛkpàaĩmazi, aa ye ma dɛ. Ńsu láka ń tàaepiao, ńsu ǹ ń duunapi bãdɛo. To aa kpagua n aɛ, yã́yiamá n pↄkũmabↄbↄmagↄↄ. +Dii mɛ̀: Gɛ́ lo lúi oobona kĩ́i. Mae zↄ̃ↄↄ ń sa'on gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sɛ́lɛ gɛ́ńnↄ, +ní bↄńnↄ Bɛninↄũ guzulɛu Tàaso Bↄlɛ saɛ. Yã́ pↄ́ má onɛ kpàwakɛ we, +o Yuda kíaↄnɛ ń Yelusalɛũdeↄ píi aa ma yãma. Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, málɛ músizĩ guɛ beewa, gbɛ̃́ pↄ́ a baomà a kɛkɛ swãwɛ̃ɛ. +Asa aa ma to weɛ, aa guɛ bee dìlɛ dii zĩ̀loↄ pↄ́ ũ, aa tulaletikàtɛau tã́a pↄ́ ampiↄ ń ń deziↄ ń Yuda kíaↄ ń dↄ̃oↄnɛ, aa guapi dɛ̀ ń yãesaideↄ auo. +Aa Baali gbagbakĩiↄ bò, aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń ń nɛgↄ̃ɛↄ. Mámɛ mi yã́pi dilɛnɛ́o, a làasoo i gɛ̃ ma sↄ̃u seo. +M. +Guɛ beeu má yã́ pↄ́ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ lɛ́ yá bãdɛu. Má tó an wɛ̀lɛↄ ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ, mí ń gɛ kpa bãↄ ń wàiↄwa aa ble. +Má tó wɛ̃́lɛpi gↄ̃ yàaaɛ, i gↄ̃ láanipↄ ũ. Yã́pi a di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄwa, aaↄ fionada wɛ́tɛ̃a pↄ́ wà mↄ̀ɛ̀ yã́i. +Má tó aa ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ só, aai gbasa liaa ń kↄ̃o koe pↄ́ an wɛ̀lɛↄ zↄ̃̀ńzi à gɛ̃̀gɛ̃ taasi yã́i. +Lopi wi gbɛ̃́ pↄ́ ńyↄ̃ gɛ́ńnↄↄ wáa, +ní onɛ́ ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Má buiɛ bee ń wɛ̃́lɛɛ beeo wi lá lopi wì a kɛkɛa vĩowaɛ. Waↄ gɛ vĩ e gu gɛ kɛ̃́sãmáɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, yã́ pↄ́ má kɛ guɛ beeɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄn kɛ: Má wɛ̃́lɛɛ bee kɛ lán Tofɛtiwa. +Yuda kibɛↄ ń Yelusalɛũ uaↄ gbãlɛ lán Tofɛti guɛ beewaɛ. Kpɛ́ pↄ́ wà tulaletikàtɛau musupↄↄnɛ wà itↄ̃̀lɛ tã́aↄwa a musuↄ tɛ́kũ. +Kɛ́ Zelemii sù ń Tofɛtio, gu pↄ́ Dii aà zĩ̀ à ãnabikɛkɛ̀u, à gɛ̀ zɛ̀ Dii kpɛ́ ua, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ↄnɛ: +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀ á yã́ pↄ́ a mɛ̀ á yía wɛ̃́lɛɛ bee ń a zↄ̃ɛwiaↄwa yíamá píiɛ, kɛ́ wɛ̃́lɛpideↄ swã́ gbãa kɛ̀, aai a yãmao yã́i. +Kɛ́ sa'ona Pasuu, Imɛɛ nɛ́ pↄ́ dɛ Dii kpɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄe ũ Zelemii ãnabikɛkɛapi mà, +a tò wà aà gbɛ̃̀ wà aà dàliu Dii kpɛ́ bↄlɛ pↄ́ wì mɛ Bɛ̃yãmɛɛ Bↄlɛ Musu saɛ. +Kɛ́ gu dↄ̀ Pasuu Zelemii bↄ̀ líu, ↄ̃ Zelemii òɛ̀: Dii a onɛ Pasuu lↄo, sema Vĩapↄↄliaai. +Asa ma Dii ma mɛ̀, má tó ǹ gili gɛ̃ nzĩau ń n gbɛ̃naↄ píiɛ. An ibɛɛↄ ń kwɛ́ zĩ guu, ńyↄ̃ wɛsiɛ. Má Yudaↄ na Babɛli kíaɛ a ↄzĩɛ, i tá ń ń gbɛ̃eↄ Babɛli, i ń gbɛ̃eↄ dɛdɛ zĩ guu. +Má wɛ̃́lɛɛ bee àizɛɛↄ na ń ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩɛ, a buapↄ́ↄ píi ń a pↄ́ bɛɛɛdeↄ píi ń pↄ́ pↄ́ kú Yudaↄ kía làasiuↄ, aai naaa taò Babɛli. +Mpi sↄ̃ Pasuu ń n bɛdeↄ píi, wa táánↄ Babɛli zĩ̀zↄↄ ũɛ. We ńyↄ̃ gau, wa n vĩ ń n gbɛ̃na pↄ́ n ãnabi'ɛgɛnakɛ kɛ̀nɛ́ↄ. +Dii, n kↄ̃nikɛ̀mɛɛɛ, ↄ̃ ma n yã́zɛ è, n gbãamↄ̀mɛɛɛ, ↄ̃ n ma fu. Ɔ̃ ma gↄ̃ pↄ́ yáalↄa ũ, gbɛ̃́pii ìↄ ma láanikɛɛ. +Tó málɛ yã'o píi, wii mi lɛ́, mi wɛ́tɛ̃a ń pↄkaalɛao kpàwakɛ. Dii yã́ mɛ́ tò wì ma sↄ̃́sↄ̃, wìↄ ma kɛ pↄ́ↄpↄↄ za kↄↄ e oosi. +Tó ma mɛ̀ má aà yã́ dↄ gbɛ̃́ↄguo, má yã'o ń aà tↄ́o lↄo, aà yã́pi ìↄ ma sↄ̃ tɛ́kũɛ, ìↄ dɛ lá wà tɛkà ma mɛ guuwaɛ. Yã́pi kṹkũa ì ma wãɛ, má fↄ̃o. +Asa mi ma wìↄ vãikpaaĩmanↄ dasi, wìↄ mɛ, Vĩapↄↄliaai. À aà kↄmalɛkɛ! Wà aà kↄmalɛkɛ! Ma gbɛ̃́ↄ wɛ́ ìↄ dↄ ma lɛ́lɛaiɛ, aaì mɛ, tó à zã̀ yã́wa, wá aà fuɛ, wí tↄsiwà. +Ń beeo Dii kumanↄ nɛgↄ̃n pãsĩ ũ, a yã́i ma wɛtãnaↄ kpagua. Aa fua, wí i ń kṹ. Aa tidↄmalao, aai gↄ̃ ń tↄ́ ĩ́io. +Dii Zĩgↄ̃de, gbɛ̃maa tàasikana, ni nↄ̀sɛ ń làasooo gwagwa. Tↄ símámɛɛ mà gwa, asa ma azĩa nànɛ n ↄzĩɛ. +À lɛsi Diiɛ à aà táasilɛ! Asa ì wɛ̃nade bↄ vãikɛnaↄ ↄzĩɛ. +Gↄↄ pↄ́ ma da ma iwà gↄ̃ láaipↄ ũ, ma igↄↄpi su báaa kɛo. +Gↄ̃ɛ pↄ́ gɛ̀ a baokpà ma maeɛ, à aà pↄ kɛ̀ɛ̀ na à mɛ̀, aà na nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ, ade gↄ̃ láaipↄ ũ. +Gↄ̃ɛpi gↄ̃ lán wɛ̃́lɛ pↄ́ Dii ń fuangba ń wɛ̃nagwasaiↄwa. Aàliↄ búbua ma kↄↄ, iliↄ zĩkawii ma fãanɛ. +Asa i ma dɛ nɛasakpɛu ma da gbɛɛ gↄ̃̀ ma mia ũ aà nɛasakpɛ gↄ̃̀ dↄ ma papa ũ gↄↄpiio. +Bↄ́mɛ tò ma bↄ nɛasakpɛpiu la? Taasi ń pↄsiao ↄ̃ má dↄ̃, ma gↄↄ a pa ń wíoɛ. +Dii yã'ò Zelemiiɛ gↄↄ pↄ́ kí Zedekia Malakia nɛ́ Pasuu ń sa'ona Zefania, Maasea nɛ́o zĩ̀wà. Aa mɛ̀: +Yãgbɛawɛ̃ɛ Diiwa, asa Babɛli kí Nɛbukanɛza lɛ́ zĩkawanↄɛ. Wìliↄ dↄ̃o tó Dii a dabudabue kɛwɛ̃ɛ lán yãawa, i aà yáwɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Zelemii ònɛ́ aa gɛ o Zedekiaɛ: +Dii Isailiↄ Lua mɛ̀: N zĩgↄ̃ pↄ́ aa gↄ̃kɛbↄↄ kũa, aalɛ zĩkaò bĩ́i kpɛ ń Babɛli kíao ń Babiloni bùsude pↄ́ koezↄ̃̀áziↄ, má tó n zĩgↄ̃piↄ kpɛkpaɛ, wi ń gↄ̃kɛbↄpiↄ sɛ́lɛ sioázi wɛ̃́lɛu la. +Mámɛ má a gã̀sĩ poo, mí zĩkaánↄ ń ma gã̀sa gbãao ń pↄfɛ̃o ń kyã̀wãao ń pↄkũma zↄ̃ↄo. +Má gagyã pãsĩ ká wɛ̃́lɛɛbeedepiↄgu aa gagaɛ, gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ píi. +Ma Dii ma mɛ̀, bee gbɛa mí Yudaↄ kí Zedekia ń a ìwaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ gagyã ń zĩo ń nↄanao guuↄ na Babɛli kí Nɛbukanɛzaɛ a ↄzĩ ń ń ibɛɛ pↄ́ aalɛ ń wɛↄ, aai ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Aa sùuukɛńnↄo, aa ń gbɛ̃e too, aa ń wɛ̃nagwao. +O gbɛ̃́ kĩniↄnɛ sↄ̃ ma Dii ma mɛ̀, wɛ̃ni zɛ́ ń ga zɛ́o ↄ̃ málɛ ↄlↄnɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛɛ beepiuↄ gaga zĩu ń nↄanao ń gagyãoɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ gɛ̀ nà Babiloni bùsude pↄ́ koezↄ̃̀ńziↄwaↄ sↄ̃ aaↄ kuɛ, adeↄ mɛ́ aa bↄ. +Ma zɛò mà vãikɛ wɛ̃́lɛɛ beepiɛ, i kɛ maa no. Ma Dii mámɛ má ò. Má wɛ̃́lɛpi na Babɛli kíaɛ a ↄzĩɛ, i tɛsↄ̃wà. +O Yudaↄ kí bɛdeↄnɛ aa Dii yã́ɛ bee ma. +Davidi bɛdeↄ, ma Dii ma mɛ̀, àliↄ yãkɛ a zɛ́wa lá gu lɛ́ dↄ, í gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄnɛ́ↄ bↄ ń wɛtãnaↄ ↄzĩ. Tó i kɛ màa sↄ̃o, má pↄfɛ̃bↄbↄwá lán tɛ́wa á vãikɛaↄ yã́iɛ, iↄ kṹwá, gbɛ̃e a fↄ̃ dɛo. +Yelusalɛũdeↄ, má bↄ á kpɛɛ. Ma Dii mámɛ má ò. Á kú gbɛ̀ sàlala musu guzulɛ saɛ, ↄ̃ i mɛ: Démɛ a fↄ̃ lɛ́lɛwái? Démɛ a e siwázi wá tòoui? +Má ĩadawá á yãkɛaↄ lɛ́uɛ. Ma Dii mámɛ má ò. Má tɛsↄ̃ á líkpɛ kpɛ́waɛ, tɛ́pi i kṹ pↄ́ pↄ́ liaaiↄwa píi. +Yã́ pↄ́ Dii òn kɛ: Gɛ́ Yudaↄ kí bɛ, ní yã́ɛ bee oɛ̀. +Yudaↄ kía pↄ́ zↄ̃lɛa Davidi kpalau, Dii yãma, mpi ń n ìwaↄ ń n gbɛ̃́ pↄ́ aaì gɛ̃ bↄlɛɛ beeuↄ. +Dii mɛ̀, àli yãmaakɛ a zɛ́wa. Àli gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄɛ̀ bↄ aà wɛtãna ↄzĩ. Ásuli gbãamↄ bↄ̀mↄɛo ge tonɛ ge gyaa. Ásuli ń taiinkɛo. Ásuli yãesaide dɛ guɛ beeu lↄo. +Asa tó álɛ zĩkɛ yã́piwa, kía pↄ́ zↄ̃lɛa Davidi kpalauↄ gɛ̃ bɛɛ bee bↄlɛpiu kua sↄ̃́goↄ guu ń dia sↄ̃́ↄ kpɛo ń ń ìwaↄ ń ń gbɛ̃́ↄɛ. +Tó álɛ zĩkɛ yã́piↄwa sↄ̃o, ma Dii má sì ń mazĩao, bɛɛ beepi a gↄ̃ bɛzia ũɛ. +Yã́ pↄ́ ma Dii má ò Yudaↄ kí bɛ musun kɛ: Ń dɛmɛɛ lán Galada bùsuwa, lán Libã bùsu gbɛ̀sĩsĩ misonawa. Ń beeo má tó ǹ gↄ̃ gbáa ũɛ, wɛ̃́lɛ pↄ́ gbɛ̃e ku a guuo ũ, +mí bùsudɛnaↄ gbaɛma, an baade iↄ a gↄ̃kɛbↄↄ kũa, aai á sɛdɛ lí maaↄ zↄ̃zↄ̃ kátɛu. +Buiↄ aaↄ dↄ wɛ̃́lɛɛ beepizi dasi, aai kↄ̃ lala aa mɛ: Bↄ́yãi Dii kɛ̀ mɛɛwiaɛ beeɛ kɛ́wai? +Wi onɛ́, kɛ́ aa Dii ń Lua bàakuańnↄ yã́ tò we, aa gɛ̀ kùlɛ dii pãleↄnɛ aa zↄblènɛ́ yã́iɛ. +Ásu ↄ́ↄlↄ gbɛ̃́ pↄ́ gà yã́ musuo, ásu waiyookɛɛ̀o. À ↄ́ↄlↄ gbɛ̃́ pↄ́ wà tàaànↄ yã́ musu, asa a sua vĩ lↄo, a wɛsi a bɛ bùsulɛ lↄo. +Yã́ pↄ́ Dii ò Yudaↄ kí Saluũ pↄ́ zↄ̃̀lɛ a mae Yosia gbɛu yã́ musun kɛ, à mɛ̀: À bↄ̀ lakĩi, mɛ́ a su la lↄo. +A ga gu pↄ́ wà tàuaànↄ zĩ̀zↄ ũɛ, a wɛsi bùsuɛ beepilɛ lↄo. +Waiyoo kía pↄ́ bɛkpà, i a yãkɛkɛ a zɛ́wao, a tò a gbɛ̃́ↄ zĩkɛ̀ɛ pã. Waiyoo kía pↄ́ kpɛ́ↄ dìdikↄ̃a, i a yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wao, i fĩabo a zĩkɛnaↄnɛo. +À mɛ̀ á ua tìisi kpa azĩaɛ ń kpɛ́ zↄ̃ↄ didiakↄ̃aↄ, á fɛnɛnti yaasanaↄ bↄbↄ, í sɛdɛ líↄ kpa a gĩↄwa kpɛ́kpɛ, í pↄ́ tɛ̃a lɛwà. +N kíakɛá sɛdɛ lí dasi yã́ yã̀? N mae i pↄble à imìo lò? À yãmaakɛ̀ a zɛ́wa, ↄ̃ aà yã́ bↄ̀ maa. +À zɛ̀ ń taasideↄ ń wɛ̃nadeↄ, ↄ̃ yã́ bↄ̀ɛ̀ maa. Kɛ́ a ma dↄ̃ yã́in weo lò? Ma Dii mámɛ má ò. +Ń tò ↄvãi n wɛ́ ń n sↄ̃o blè ń yãesaidedɛao ń gbãamↄanɛ́o ń gbɛ̃́ↄ bↄ́ↄ'imiao. +Ayãmɛto Dii yã́ɛ bee ò Yudaↄ kí Yosia nɛ́ Yoakiũ musu. Wa aà gɛ ↄ́ↄlↄ wà mɛ waiyoo gↄ̃ɛ, waiyoo nↄɛo. Wà aà gɛ ↄ́ↄlↄ wà mɛ, waiyoo ma dii, waiyoo ma kíao. +Wa kɛ aà gɛɛ lá wì kɛ zàa'ĩn gɛɛwaɛ. Wa aà gɛ gálɛ bↄò Yelusalɛũ wà vũaa wɛ̃́nkpɛɛ. +À gɛ wii pãlɛ Libã bùsuu, í búbuapɛ Basana bùsuu, í wiilɛ Abaliũ gbɛ musu, asa bui pↄ́ a yãyèńnↄↄ fùaɛ. +Kɛ́ álɛ namable, má òɛ́, ↄ̃ a mɛ̀ á mao. Zɛ́ pↄ́ á bɛu za á ɛ̀waasogↄↄn we, íli swã́sɛ ma yã́io. +Ĩana a á dↄaanaↄ sɛ́lɛ píiɛ, wi bui pↄ́ a yãyèńnↄↄ kṹkũ táńnↄ, á gɛɛ i gↄ̃ kpá á wɛ́i, wí i á kṹ á vãikɛaↄ yã́i. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á kú kpɛ́ pↄ́ wa dↄ̀ ń Libã líↄ guu, a sakpɛdà sɛdɛ lípiↄ musu, wãwã a mↄ́wá lán nɛ'iwãwãwaɛ, í aaukɛ à pelembo. +Ma Dii má ò Yudaↄ kí Yɛkↄnia Yoakiũ nɛ́ɛ, baa kɛ́ ń dɛ tãana ũ ma ↄplaa ↄnɛwa, ń ma kuao má n bↄ ma ↄpiwaɛ. +Mí n na gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ n wɛↄnɛ ń ↄzĩ, gbɛ̃́ pↄ́ ńlɛ vĩakɛnɛ́ↄ, Babɛli kí Nɛbukanɛza ń Babiloniↄ. +Mpi ń n da'iao, má á zu bùsu pãleuɛ, bùsu pↄ́ wi á iuo. We á gagau. +Á e su bùsu pↄ́ áↄ a bɛɛkɛuo. +Yɛkↄnia gbɛ̃́ bee dɛ oo pↄ́ wì wà sakàu ge pↄ́ pↄ́ gbɛ̃e yeio ũ yã̀? Bↄ́yãi wa aà zu ń a nɛ́ↄ bùsu pↄ́ aa dↄ̃o guui? +Bùsude, bùsude, bùsudeↄ, à Dii yãmaà nɛ́e a bↄ maao, an gbɛ̃e a e Yudaↄ kía ble à zↄ̃lɛ Davidi kpalauo. +Ma Dii ma mɛ̀, waiyoo sãdãna pↄ́ aaì ma sãↄ kaalɛↄ, dↄaana pↄ́ aaì ma kpàsa sãↄ fãaaↄ. +Ayãmɛto ma Dii Isailiↄ Lua má ò ma gbɛ̃́ dↄaanapiↄnɛ, lá i ↄlia ma sãↄzio, mɛ́ a ń yá a ń fãaa, má á yãkɛaↄ wíɛ́ á musuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Mámɛ má a sã kↄ̃naↄ kãaa bùsu pↄ́ ma ń yá ma ń kpáuↄ píi, mí suńnↄ ń kpàsau, aai nɛ'i aa kↄ̃́. +Má sãdãnaↄ dilɛnɛ́ aa dↄaanɛ́, vĩa a ń kṹ lↄo, sↄ̃ a kɛ̃́ńgu lↄo, mɛ́ an kee a sã́sã lↄo. Ma Dii mámɛ má ò. +Gwa, gↄↄe a mↄ́ kɛ́ má tó Davidi bui vlãpa gbɛ̃maa ũ, kía pↄ́ a kpalable ń laaio ũ, i yãmaakɛ a zɛ́wa a bùsuu. Ma Dii mám�� má ò. +Aà gↄↄ Yudaↄ mi aↄ daa íaɛ, Isailiↄ iↄ ku dↄdↄa. Tↄ́ɛ bee wàli aà sísiwà, Dii pↄ́ tò yã́ bↄ̀wanↄ na. +Gwa, gↄↄe a mↄ́ kɛ́ wa mɛ ń Dii pↄ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipio lↄo, +sema ńo. +Ma pↄ yà ãnabiↄ yã́ musu dúuduuɛ, ma wá gà píi, ma gↄ̃ lán wɛ̃dɛnawa, lán gbɛ̃́ pↄ́ vɛ̃ɛ zↄ̃̀lɛwàwa Dii ń a yã́ gbãsĩsaio yã́i. +Gbãsĩkɛnaↄ bùsu pà, vãi ↄ̃ aa tɛi, we an gbãa kuu. Bùsu gↄ̃̀ wɛ̃nannↄ kɛ́ Dii lɛkɛ̀ɛ̀ yã́i, dã́dãkɛkĩi gↄ̃̀ ń wío. +Ma Dii ma mɛ̀, ãnabiↄ ń sa'onaↄ pã̀zɛa, mi ń e ń vãio ma kpɛ́u se. +A yã́i tò an zɛ́ a zãana kɛ, má ↄzↄ̃ńzi aa kwɛ gusiauɛ, mí yã́yiamá ń ĩadamagↄↄ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma yãvãi è Samali ãnabieↄwa, aa yã'ò ń Baali gbãao aa ma gbɛ̃́ Isailiↄ sã̀sãò. +Ma vãi pↄ́ ì dimá è Yelusalɛũ ãnabiↄwa, aaì gbãsĩkɛ, aaↄ bɛ ń mↄafilio, aaì vãikɛnaↄ gba gbãa, ↄ̃ gbɛ̃e lí mikɛ̃ a vãiwao. Aa gↄ̃̀mɛɛ lán Sↄdↄũdeↄwa ḿpii, wɛ̃́lɛdepiↄ dɛ lán Gↄmↄↄdeↄwaɛ. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de má ò ãnabipiↄ yã́ musu ma mɛ̀, má tó aa gↄ̃i só ń pↄblea ũ, aai kona í mi ń imia ũ, asa Yelusalɛũ ãnabipiↄ tò ma yãdasai lì bùsupiaɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, ásu yã́ pↄ́ ãnabiↄ lɛ́ oɛ́ mao. Aaì to àↄ yiongo lɛ́baa dↄ̃́aɛ, anzĩa yã́ ↄ̃ aaì oɛ́, aali ma ma lɛ́uo. +Aaì o gbɛ̃́ pↄ́ sakàmaguↄnɛ, má ònɛ́ aaↄ ku aafiaɛ. Aaì ɛa o swã́gbãadepiↄnɛ, vãi a ń leo. +An démɛ kú ma ìwaↄ guu à e ma yãmai? An démɛ swãsɛ̀ ma yã́i a mài? +Gwa! Má pↄkũmabↄbↄmá lán zàa'ĩanawaɛ, i liasãizↄ̃ à pila vãikɛnaↄ miwa lán zàawa. +Ma pↄfɛ̃ a weeo e mà gɛ yã́ pↄ́ málɛ yá midɛò. Gↄↄgbɛzãzĩ ↄ̃ á a midↄ̃ sã́asã. +Mámɛ mi ãnabipiↄ dilɛo, ↄ̃ aa wãa ń ń yãkɛao, mi yã'onɛ́o, ↄ̃ aa gɛ̀ yã'ò. +Tó aa ku ma ìwaↄ guu yãa, dↄ̃ aa ma yã́ kpàwakɛ̀ ma gbɛ̃́piↄnɛ, dↄ̃ aa tò aa bↄ̀ ń zɛ́ vãi guu aa mikɛ̃̀ ń dàa vãiↄwa. +Ma Dii ma mɛ̀, gudoũna Luan ma ũa? Kãikãi e zã̀zã Luan ma ũ. +Ma Dii ma mɛ̀, gbɛ̃e a e ulɛ guei mà gí aà eia? Mi musu ń zĩ́lɛo pao lé? Ma Dii mámɛ má ò. +Ma yã́ pↄ́ ãnabi ɛgɛnaↄ ì o ń ma tↄ́o mà, aaì mɛ, wa è iuɛ, wa è iuɛ. +Ãnabipiↄ ɛɛ kũa ń nↄ̀sɛ guu. Bↄɛ aa zɛ sã́sãyã pↄ́ kú ń sↄ̃u ãnabikɛkɛaɛi? +Aalɛ e nana yã́ pↄ́ wàlɛ okↄ̃ɛ a to ma tↄ́ sã́ ma gbɛ̃́ↄguɛ, lá à sã̀ ń deziↄgu Baali yã́iwa. +Ãnabi pↄ́ nana'ò, aà a nanapi dau siunɛ́. Gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ kũa sↄ̃, aà ma yã́pi onɛ́ sĩana. Bↄ́ blɛwɛ mìsina vĩ ń pↄ́wɛnapioi? +Ma yã́ dɛ lán tɛ́waɛ, a dɛ lán masana pↄ́ ì gbɛwi kɛ́lɛkɛlɛwaɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +A yã́i ma Dii ma fɛlɛ ń ãnabi pↄ́ aaì ma yã́ sɛ́kↄ̃wa aa sↄ̃òpiↄ. +Ao, ma fɛlɛ ń ãnabi pↄ́ aaì ńzĩa yã'o, aaì mɛ mámɛ má òpiↄɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ao, ma fɛlɛ ń ãnabi gbɛ̃sãsãna nana'onapiↄ. Aaì dau siu ma gbɛ̃́ↄnɛ, aaì ń sã́sã ń ń ɛɛ pã giiↄɛ. I kɛ mámɛ ma ń dílɛo, mi ń zĩo. Aali kã́fĩae kɛ gbɛ̃́piↄnɛo. Ma Dii mámɛ má ò. +Tó gbɛ̃́piↄ ge ãnabie ge sa'onae n la à mɛ̀, yã́ kpele ma mɛ̀ a ń lei? Ní onɛ́, bↄ́ yã́ ũi? Má ń tó weɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Tó ãnabi ge sa'ona ge gbɛ̃e mɛ̀ Dii yã́ álɛ o, má ĩada gbɛ̃́piwaɛ ń a bɛdeↄ. +Yã́ pↄ́ á baade ì o a gbɛ̃naɛ ge a daɛɛn kɛ: Á mɛ kpelewa Dii yã́zãsìmai? Dii mɛ̀a ni? +Á gbɛ̃e su lɛ́kã ma yãzↄ̃lɛawáwa lↄo, asa baade zĩa yã́ mɛ́ a zↄ̃lɛwà. Màa iↄ bɛ ń ma Dii Zĩgↄ̃de á Lua bɛ̃́ɛ yã́ fuangbaao. +Àli ãnabi la, kpelewa Dii yã́zãsìmai? Dii mɛ̀a ni? +Tó à sù mɛ̀, yã́ pↄ́ ma mɛ̀ a zↄ̃lɛwán kɛ, baa kɛ́ má òɛ́ ásu lɛ́kãwào, +a yã́i má á yã́ bↄ dilɛɛ. Ápiↄ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ má kpà á deziↄwao, má gíáziɛ, mí á vũaa, +mí tó àↄ bɛ ń wío, á gɛɛ iↄ kpaa á wɛ́i gↄↄpii. +Kɛ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza Yudaↄ kí Yɛkↄnia, Yoakiũ nɛ́ ń Yuda gbãadeↄ ń li'ãnaↄ ń siaↄ kũ̀kũ Yelusalɛũ à tàńnↄ Babɛli bùsuu zĩ̀zↄↄ ũ, a gbɛa Dii kaadↄɛn gbí pla ↄ̀lↄmɛɛ kálɛa a kpɛ́ kpɛɛlɛ. +Gbípi mɛ̀ndo kaadↄɛna maa maamaaɛ, libɛ maa dafuↄnɛ. Ado sↄ̃, a vãi gɛ̃agɛ̃̀, wa fↄ̃ bleo a vãipi yã́i. +Ɔ̃ Dii ma la à mɛ̀: Bↄ́ ń èi Zelemii? Má wèwà: Kaadↄɛnaↄnɛ. A pↄ́ pↄ́ maa maa maamaaɛ, pↄ́ pↄ́ vãi sↄ̃, a vãi gɛ̃agɛ̃̀, wa fↄ̃ bleo a vãi yã́i. +Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, Yuda pↄ́ ma ń yá la, aa gↄ̃̀ zĩ̀zↄↄ ũ Babɛli bùsuuↄ, málɛ ń gwa pↄmaaↄ ũ lán kaadↄɛn maapiↄwaɛ. +Máↄ wɛ́tɛńzi an bↄa maa yã́iɛ, mí suńnↄ bùsuɛ beeu. Má ń zɛdↄɛ, má ń fuangbao, má ń gba gbãaɛ, má ń gbooo. +Má ń gba sↄ̃ pↄ́ a to aa ma dↄ̃, kɛ́ mámɛmaa Dii, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ, asa aa sua ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, lá wa kɛ ń kaadↄɛn vãi pↄ́ wa fↄ̃ bleoo a vãi yã́i, màa má kɛ ń Yudaↄ kí Zedekiao ń a ìwaↄ ń Yelusalɛũ gbɛ̃́ kↄ̃naↄ, aa gↄ̃̀ bùsuɛ beeu ge aa tà Egipin nò. +Má tó aa gↄ̃ sↄ̃kɛ̃ngu yãpãsĩ ũ dṹnia bùsu gbɛ̃́piiɛɛ. Aa gↄ̃ láanipↄ ũ, gbɛ̃́sↄ̃sↄ̃bↄ ũ, gbɛ̃́kabↄ ũ, wi yãadańnↄ gu pↄ́ má ń yá mà ń kpáu píi. +Má zĩgↄ̃ↄ gbaɛmá ń iminao ń gagyão e mà gɛ ń midɛ bùsu pↄ́ má kpà ń deziↄwau. +Dii yã'ò Zelemiiɛ Yudaↄ yã́ musu Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu, Babɛli kí Nɛbukanɛza kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu. +Ɔ̃ ãnabi Zelemii ò Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi à mɛ̀: +Sɛa za Yudaↄ kí Yosia, Amↄ nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ kuɛ'aaↄ̃de guu e gbã, a wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃on la kɛ́ Dii yã́ ìↄ dɛdɛa, ↄ̃ miↄ oɛ́, ili swã́sɛio. +Dii ìↄ a zↄ̀blena ãnabiↄ dilɛɛ́ mↄ̀ↄmↄↄ, ili swã́sɛ ń yã́io, ili mao. +Aa mɛ̀ á baade bↄ a zɛ́ vãiu, à mikɛ̃ a vãikɛawa, íↄ ku bùsu pↄ́ Dii kpà á deziↄwau gↄↄpii. +Aa mɛ̀ ásu tɛ tã́aↄzi à zↄblenɛ́ à kúlɛnɛ́o. Ásu to Dii pↄ fɛ̃ á pↄkɛaↄ yã́i à ĩadawáo. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, i swã́sɛ ma yã́io, ↄ̃ a ma pↄ fɛ̃̀ ń á pↄkɛaↄ. Màa a ĩadà ázĩawa. +A yã́i ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, lá i swã́sɛ ma yã́io, +má gugbãntoodeↄ sísiwá ń ma zↄ̀blena Babɛli kí Nɛbukanɛzao, mí tó aa lɛ́lɛwá á bùsuu la ń bui pↄ́ liaaáziↄ píi. Má ń kaalɛɛ, aai gↄ̃ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láanipↄ ũ, aaiↄ kaalɛa wáiwai e gↄↄpii. +Má ń pↄnakɛa ń yaalↄo ń nↄsɛkↄ̃fĩo ń wísilↄgbɛ kↄ̃fĩo ń filia gupuao midɛɛ. +Wa bùsupi kaalɛ à gↄ̃ da wáiwai píiɛ, a buiↄ i zↄble Babɛli kíaɛ wɛ̃̀ bàaↄ̃kwi. +Tó wɛ̃̀ bàaↄ̃kwipi pà, má tó Babɛli kía ń a bùsudeↄ tàae wí ń musu, Babiloni bùsupi i gↄ̃ wáiwai e gↄↄpii. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Má tó yã́ pↄ́ má ò bùsupi le píiɛ, yã́ pↄ́ kú láɛ bee guu ãnabikɛ pↄ́ Zelemii kɛ̀ bui píi musu. +Ampiↄ aa zↄble buiↄnɛ dasi ń kía zↄ̃ↄↄ, mí fĩabonɛ́ ń yãkɛawa ń ń pↄkɛaↄo. +Yã́ pↄ́ Dii Isailiↄ Lua òmɛɛn kɛ a mɛ̀: Imibↄ pↄ́ ma pↄkũma vɛ̃ɛ ka a pai si ma ↄzĩ, ní tó bui pↄ́ málɛ n zĩmáↄ mi ḿpii. +Tó aa mì, aa tàlaatalaabo, aaiↄ ĩ́ande yã́ kɛ fɛ̃nda pↄ́ málɛ sińgu yã́i. +Ɔ̃ ma imibↄpi sì Dii ↄzĩ, má tò bui pↄ́ Dii ma zĩmáↄ mì ḿpii. +À ma zĩ Yelusalɛũ ń Yuda wɛ̃́lɛↄ ń ń kíaↄ ń ń gbãadeↄwa, kɛ́ aa gↄ̃ bɛzia ũ, sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láanipↄ ũ, gbɛ̃́kabↄ ũ, lá a ku gbãɛwa. +À ma zĩ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄwa ń a ìwaↄ ń a kía deeↄ ń a gbɛ̃́ↄ píi +ń bui pↄ́ kú weↄ píi ń Uzu bùsu kíaↄ píi ń Filitɛ̃ kíaↄ píi, Asekeloni kía ń Gaza kíao ń Ɛkɛloni kíao ń Asedoda gbɛ̃́ kↄ̃naↄ kíao, +ń Ɛdↄũↄ ń Mↄabuↄ ń Amↄniↄ +ń Tii bùsu kíaↄ píi ń Sidↄ̃ bùsu kíaↄ píi ń ísia baa bùsu kíaↄ píi +ń Dedãↄ ń Temaↄ ń Buzuↄ ń bui pↄ́ aaì ń kã̀kãmↄ kɛ̃ɛlɛↄ +ń Laalubuↄ bùsu kíaↄ píi ń bui pↄ́ aa ku guwaiwaiuↄ píi +ń Zimli bùsu kíaↄ píi ń Elaũ bùsu kíaↄ píi ń Mɛdɛ kíaↄ píi +ń gugbãntoo oi bùsu kãikãi ń a zã̀zãↄ píi ń dṹnia bùsu píio. Babɛli bùsu kíaↄ mɛ́ aa mi ń gbɛa. +Onɛ́ ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, aa ípi mi e à zↄ̃lɛmáɛ. Aa pisi, aai lɛ́lɛ, aa fɛlɛ lↄo fɛ̃nda pↄ́ málɛ sińgu yã́i. +Tó aa gì imibↄpi síi n ↄzĩ aa a imi, onɛ́ ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ aa mi teasiɛ. +Ma yã́yiaama guu, lá málɛ daalɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ ma tↄ́ kuwàwa, ampiↄ sↄ̃ aa bↄ pãe? Aa bↄ pão, asa málɛ fɛ̃ndadeↄ sisi dṹnia gbɛ̃́piiwaɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Ãnabikɛkɛ yã́pi musu ǹ mɛ, Dii a pala za musu, a pũna za a kúkĩi pↄ́ a kua adoau, a pala a bùsudeↄwa gbã́ugbãu, a wiilɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ↄ̃zↄ̃ vɛ̃ɛwawa, i zↄadↄ dṹnia gbɛ̃́piiwa. +A kↄ̃fĩ a gɛ́ e dṹnia lɛ́wa, asa Dii a bↄbↄ ń bui píioɛ, a yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃nazĩna píio, i fɛ̃nda si vãikɛnaↄgu. Dii mɛ́ ò. +Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀: Gwa, kaalɛ a li bùsu ń bùsuoa, zàa'ĩan gbãa mɛ́ lɛ́ fɛlɛ za dṹnia lɛ́wa. +Gↄↄ bee gbɛ̃́ pↄ́ Dii a ń dɛdɛↄ aaↄ ku dṹnia lɛ́la e ń a lɛ́leo. Wa ń gaa ↄ́ↄlↄo, wa ń gɛ sɛ́lɛ wà vĩo, aaↄ kálɛa lán pↄtuo gbↄ̃wa tↄↄlɛɛ. +Sãdãnaↄ, à koo pũna à búbuapɛ, kpàsa dↄaanaↄ, à gbeembo bùsuu, asa á kòlokpagↄↄ kàɛ, á kwɛ́ à wíwi kɛ́lɛkɛlɛ lán sɛkpalawiawaɛ. +Sãdãnaↄ bↄkĩi eo, kpàsa dↄaanapiↄ e bàalɛo. +Sãdãnaↄ wii ma dↄ, kpàsa dↄaanapiↄ lɛ́ búbuapɛ, asa Dii lɛ́ ń dã́dãkɛkĩiↄ kaalɛɛ. +An gu namablekĩiↄ gↄ̃ da kílikili Dii pↄkũma pãsĩ yã́i. +A bↄ a tòou lán nↄ̀ↄmusuwaɛ, an bùsu i gↄ̃ wáiwai ibɛɛↄ fɛ̃nda ń Dii pↄkũma pãsĩo yã́i. +Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ kpalablea gↄↄ, Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Ma Dii ma mɛ̀, gɛ zɛ ma kpɛ́ ua, ní yã'o Yuda wɛ̃́lɛde pↄ́ lɛ́ mↄ́ lousisii ma kpɛ́ uauↄnɛ píi. Yã́ pↄ́ má dìlɛnɛↄ onɛ́ píi. Ńsu ǹ a kee too. +Wìliↄ dↄ̃o tó aa we n yãma, an baade i bↄ a zɛ́ vãiu, mí yã́ pↄ́ ma zɛò yãa mà yíamá an vãikɛa yã́i bↄ ma nↄ̀sɛu. +Onɛ́ ma Dii ma mɛ̀, tó aai swã́sɛ ma yã́i aa ma ikoyã pↄ́ má kpàmáↄ kũao, +tó aai swã́sɛ ma zↄ̀blena ãnabi pↄ́ miↄ dilɛnɛ́ mↄ̀ↄmↄↄↄ yã́io, lá aaì gí swã́sɛii yãawa, +má kɛ kpɛ́ɛ beeɛ lá má kɛ̀ Siloɛwaɛ, mí tó wɛ̃́lɛɛ beepi gↄ̃ gbɛ̃́kabↄ ũ bui píiɛ. +Sa'onaↄ ń ãnabiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi yã́ pↄ́ Zelemii ò Dii uapi mà. +Kɛ́ Zelemii yã́ pↄ́ Dii dàɛ à o gbɛ̃́ↄnɛ ònɛ́ a làa, sa'onaↄ ń ãnabiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi aa ↄpɛ̀lɛwà aa mɛ̀: N gaɛ. +Bↄ́yãi n ãnabikɛkɛ̀ n mɛ̀ kpɛ́ɛ bee a gↄ̃ lán Silowa, mɛ́ wɛ̃́lɛɛ bee a gↄ̃ bɛzia ũ wáiwaiɛi? Ɔ̃ wà lìa Zelemiizi Dii ua we. +Kɛ́ Yuda gbãadeↄ mà màa, aa bↄ̀ kibɛ aa gɛ̀ Dii ua, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ Bↄlɛ Dafu saɛ. +Ɔ̃ sa'onaↄ ń ãnabiↄ ò gbãadepiↄnɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi aa mɛ̀: Wà yãda gↄ̃ɛpia wà aà dɛ, asa à àsi bɛ̃̀ɛ ò wɛ̃́lɛɛ bee musuɛ, á swã́ mà. +Ɔ̃ Zelemii ò gbãadepiↄnɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi à mɛ̀: Dii mɛ́ ma dilɛ mà àsi bɛ̃̀ɛ pↄ́ á mà kpɛ́ɛ bee ń wɛ̃́lɛɛ beeo yã́ musupi o. +À á zɛ́ ń á yãkɛaↄ lilɛ, í Dii á Lua yãma, Dii i gbasa yã́ pↄ́ à mɛ̀ á yíawá bↄ a nↄ̀sɛu. +Mapi sↄ̃ má na á ↄzĩ kɛ kↄ̀. À kɛmɛɛ lá à kɛ̀ɛ́ maawa. +Ãma àↄ dↄ̃ sã́asã, tó a ma dɛ, á tó yãesaidedɛa yã́ wí á musu ń wɛ̃́lɛɛ beeo ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ píiɛ, asa sĩana guu Dii mɛ́ ma zĩ sĩana mà yã́piↄ kã́ɛ́ á swã́wa. +Ɔ̃ gbãadepiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi ò sa'onaↄ ń ãnabiↄnɛ aa mɛ̀, wá fↄ̃ yãda gↄ̃ɛpia wà aà dɛo. À yã'òwɛ̃ɛ ń Dii wá Lua tↄ́oɛ. +Ɔ̃ bùsu maezↄ̃ↄeↄ fɛ̀lɛ ò bílaɛ aa mɛ̀: +Mↄlɛsɛ gbɛ̃́ Mise ãnabikɛkɛ̀ kí Ezekia gↄↄ, a ò wá Yudaↄnɛ píi à mɛ̀: Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀, wa Siↄna sa pa bua ũɛ, wa to Yelusalɛũ gↄ̃ bɛzia ũ, a kpɛ́ sĩ̀sĩ i gↄ̃ sĩ̀sĩ líkpɛde ũ. +Kí Ezekia ge Yuda gbɛ̃e Misepi dɛ̀e? Kɛ́ Ezekiapi Dii vĩa vĩ, i awakpaɛ̀, ↄ̃ Dii yã́ pↄ́ à mɛ̀ á yíamá bↄ̀ a nↄ̀sɛuo lé? Wápiↄ sↄ̃ wá ye yãzↄ̃ↄ i wázĩaɛ yã̀? +Gbɛ̃e ku à ãnabikɛkɛ̀ ń Dii tↄ́o lↄ. Aà tↄ́n Ulia, Semaia nɛ́, Kiliayaaliũ gbɛ̃́ɛ. À àsi bɛ̃̀ɛ doũ pↄ́ Zelemii ò wɛ̃́lɛɛ bee yã́ musu ò lↄ. +Kɛ́ kí Yoakiũ ń a nɛgↄ̃naↄ ń a kía deeↄ Ulia yã́pi mà, a wɛ̀ɛlɛ à aà dɛ. Kɛ́ Uliapi a feena mà, vĩa aà kũ̀, ↄ̃ à bàalɛ̀ tà Egipi. +Ɔ̃ kí Yoakiũ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Egipi ń Akaboo nɛ́ Ɛlenatão. +Aa Ulia kũ̀ sùò kíɛ, ↄ̃ à aà dɛ̀ ń fɛ̃ndao à aà gɛ sɛ zù táaaↄ vĩkĩi. +Bee gbɛa Safana nɛ́ Aikaũ zɛ̀ ń Zelemiio, ↄ̃ wi aà kpámá aa aà dɛ̀ lↄo. +Yudaↄ kí Zedekia, Yosia nɛ́ kpalablea gↄↄ, ma Zelemii, Dii yã'òmɛɛ +à mɛ̀: Zuu fↄ̃́fↄ̃, ní ba kákau ǹ da n nↄɛ, +ní bↄ gɛ lɛdi kíaɛ beeↄ zĩna pↄ́ aa mↄ̀ Zedekia kĩ́i Yelusalɛũↄnɛ: Ɛdↄũↄ kía ń Mↄabuↄ kíao ń Amↄniↄ kíao ń Tiideↄ ki��ao ń Sidↄ̃deↄ kíao. +Lɛdinɛ́ aa o ń diiↄnɛ, ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, +mámɛ ma ↄ pòo ma dṹnia kɛ̀ ń gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄ pↄ́ kú a guuↄ ń ma iko zↄ̃ↄo, ↄ̃ mi kpa gbɛ̃́ pↄ́ má yeiwa. +Málɛ á bùsuↄ na ma zↄ̀blena Babɛli kí Nɛbukanɛzaɛ a ↄzĩ sa. Baa sɛ̃̀anↄbↄↄ aaↄ dɛ aà pↄ́ ũɛ. +Bui píi i zↄbleɛ̀ ń aà nɛ́o ń aà tↄũnao aà kpɛ e aà bùsu iko lɛ́ àↄ ká, bui dasiↄ ń kía zↄ̃ↄↄ i gbasa aà bùsudeↄ ka zↄbleu. +Bui ge bùsu pↄ́ a gbɛ̃́ↄ i Babɛli kí Nɛbukanɛza zuu sɛ à zↄbleɛ̀o, má buipi naɛ̀ a ↄzĩɛ, i ń wɛtã ń fɛ̃ndao ń nↄanao ń gagyão e aa gɛ midɛ. +Ásu swã́sɛ á ãnabiↄ yã́io ge á màsokɛnaↄ ge á nana yãbↄↄlɛkɛnaↄ ge á wɛlɛndeↄ ge á ɛsɛde pↄ́ aalɛ oɛ́ á zↄble Babɛli kíaɛoↄ. +Ɛɛ pↄ́ aalɛ ãnabikɛkɛoɛ́ mɛ́ a to wà á kũkũ táánↄ, íↄ zã̀ ń á bùsuo. Má ↄzↄ̃áziɛ, we á gagau. +Bui pↄ́ aa Babɛli kía zuu sɛ aa zↄbleɛ̀ↄ sↄ̃, má tó aaↄ kú ń bùsuu aaↄ sɛ̃wauɛ, aaiↄ ku we. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma yã́pi ò Yudaↄ kí Zedekiaɛ píi ma mɛ̀: À Babɛli kía zuu sɛ à zↄbleɛ̀ ń aà gbɛ̃́ↄ, kɛ́ à e àↄ ku. +Á ye à gaga ń zĩo ń nↄanao ń gagyão lá Dii ò bui pↄ́ i zↄble Babɛli kíaɛo a gawa yã̀? +Ásu swã́sɛ ãnabi pↄ́ aaì oɛ́ á zↄble Babɛli kíaɛoↄ yã́io. Ɛɛ ↄ̃ aaì ãnabikɛkɛoɛ́. +Dii mɛ̀ i ń zĩo, ɛɛ aaìↄ ãnabikɛkɛò ń a tↄ́o. An yã́i á ↄzↄ̃ázi, í midɛ, ápiↄ ń ãnabi pↄ́ aaìↄ ãnabikɛkɛɛ́piↄ sãnu. +Ɔ̃ ma yã'ò sa'onaↄnɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ ma mɛ̀, Dii mɛ̀ ásu swã́sɛ á ãnabi pↄ́ aaìↄ ãnabikɛkɛɛ́ↄ yã́io. Aaì mɛ wa Dii kpɛ́ pↄ́ↄ sɛ́lɛ Babiloni bùsuu wà suò tiatiaɛ. Ɛɛ ↄ̃ aaìↄ ãnabikɛkɛoɛ́. +Ásu swã́sɛ ń yã́io. Àↄ a zↄbleanankɛ Babɛli kíaɛ, kɛ́ à e àↄ ku. Á ye á mɛɛwiaɛ bee gↄ̃ bɛzia ũ yã̀? +Tó ãnabiↄn ń ũ sĩana, mɛ́ Dii yã́ ↄ̃ aalɛ o, a maa aa kulɛkɛ Dii Zĩgↄ̃deɛɛ, kɛ́ wasu pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ aà kpɛ́uↄ ń Yudaↄ kía bɛo ń Yelusalɛũo sɛ́lɛ taò Babilonio yã́i. +Asa kɛ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza Yudaↄ kí Yɛkↄnia, Yoakiũ nɛ́ kũ̀ tàò Babɛli ń Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi, i Dii kpɛ́ mↄ̀pɛlɛↄ ń íkakĩio ń tadibↄↄ ń pↄ́ kĩni pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛpiuↄ sɛ́lɛo. +Yã́ pↄ́ Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ò pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ a kpɛ́uↄ ń Yudaↄ kía bɛo ń Yelusalɛũo musun kɛ: +À mɛ̀ wa pↄ́piↄ sɛ́lɛ taò Babɛliɛ. We pↄ́piↄ aaↄ kuu e àↄ gɛ́ sɛ́lɛi à suò a gbɛu la. +Yudaↄ kí Zedekia kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de mↄ sↄode guu ↄ̃ ãnabi Anania, Azuu nɛ́, Gabaↄ̃ↄ gbɛ̃́ òmɛɛ Dii ua sa'onaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ wáa à mɛ̀: +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀ á Babɛli kía zuu ɛ́. +E wɛ̃̀ pla àↄ gɛ́ kái á tó wà su ń a kpɛ́ pↄ́ pↄ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza sɛ̀lɛ tàò Babɛliↄ a gbɛu la. +Á tó Yudaↄ kí Yɛkↄnia, Yoakiũ nɛ́ su lↄ ń Yuda zĩ̀zↄ pↄ́ wà tàńnↄ Babɛliↄ píi. Dii mɛ́ ò, à mɛ̀ á Babɛli kía zuu ɛ́. +Ɔ̃ ãnabi Zelemii wè ãnabi Ananiapiwa sa'onaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Dii uaↄ wáa +à mɛ̀: Ãmi! Dii kɛ màa! Dii kɛ lá ń a ãnabikɛkɛ̀wa, aà to wà su ń a kpɛ́ pↄ́ↄ ń gbɛu la ń zĩ̀zↄ pↄ́ aa ku Babɛliↄ píi. +Ń beeo swã́sɛ ǹ yã́ pↄ́ málɛ onɛ gbɛ̃́pii wáaɛ bee ma. +Ãnabi pↄ́ kú wá ãa za káaukaauↄ ãnabikɛkɛ̀ zĩ ń músio ń gagyão yã́ pↄ́ a bùsu daside ń ń kía zↄ̃ↄↄ le yã́ musu. +Ãnabi pↄ́ ãnabikɛkɛ̀ à mɛ̀ aↄ aafiaɛ sↄ̃, tó à kɛ̀ lá a òwa, ↄ̃ wa dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ aà zĩ̀ sĩana. +Ɔ̃ ãnabi Anania zuu pↄ́ da Zelemii nↄɛpi bↄ̀ a ɛ̀. +A ò gbɛ̃́pii wáa à mɛ̀: Dii mɛ̀ màa á zuu pↄ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza dà bui píiɛ ɛ e wɛ̃̀ pla àↄ gɛ́ kái. Ɔ̃ ãnabi Zelemii gɛ̃̀zɛa. +Ãnabi Anania zuu pↄ́ a bↄ̀ ãnabi Zelemii nↄɛ a ɛ̀pi ɛa gbɛa, Dii yã'ò Zelemiiɛ à mɛ̀: +Gɛ ǹ o Ananiaɛ ma Dii ma mɛ̀, zuu pↄ́ wa kɛ̀ ń lío ↄ̃ ń ɛ̀o lò? Mↄ̀ zuu má kɛ sa a gɛ̃ɛ ũ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀ má mↄ̀ zuu da bui píiɛ, aai zↄble Babɛli kí Nɛbukanɛzaɛ. Baa sɛ̃̀anↄbↄↄ má ń naɛ̀ aà ↄzĩɛ. +Ɔ̃ ãnabi Zelemii ò ãnabi Ananiaɛ: Ma yãma Anania! Dii mɛ́ i n zĩo, ↄ̃ ń tò gbɛ̃́piↄ ɛɛ náaikɛ̀. +Ayãmɛto Dii mɛ̀ ńyↄ̃ ã́nuato. Ńyↄ̃ wɛ��ɛ bee bleo, asa ń ò gbɛ̃́ↄnɛ aa bↄ Dii kpɛɛ. +Wɛ̃pi mↄ soplade guu ↄ̃ ãnabi Anania gàu. +Ãnabi Zelemii kua Yelusalɛũ ↄ̃ à lá kpã̀sã zĩ̀zↄↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ ń sa'onaↄ ń ãnabiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ Nɛbukanɛza ń naaa Yelusalɛũ à tàńnↄ Babɛliↄ. Yã́ pↄ́ a kɛ̃̀ lápi guun kɛ. +À lápi kɛ̃̀ kí Yɛkↄnia ń a dao ń a ìwaↄ ń Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń siaↄ ń li'ãnaↄ kṹkũa Yelusalɛũ taańnↄ Babɛli gbɛaɛ. +À lápi kpà Safana nɛ́ Ɛlasa ń Ilikia nɛ́ Gemaliaowaɛ, ↄ̃ Yudaↄ kí Zedekia ń zĩ́ò kí Nɛbukanɛzawa Babɛli. Lápi guu à mɛ̀: +Yã́ pↄ́ Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ò gbɛ̃́ pↄ́ á tò wà ń naaa Yelusalɛũ wà tàńnↄ Babɛliↄnɛn kɛ: +À zↄ̃lɛ we, í kpɛdↄdↄ. À pↄ́tↄ̃ bua, íↄ ble. +À nↄsɛ, í nɛ́ↄ ińnↄ. À nↄsɛ á nɛ́ↄnɛ, í á nɛnↄɛↄ kpã́sã gↄ̃ↄwa, aai nɛ́ↄ i, íↄ kↄ̃́, ásu laoa zɛ́ sɛ́lɛo. +À wɛ̃́lɛ pↄ́ má tò á kú a guu maa wɛɛlɛ. Àli wabikɛa wɛ̃́lɛpi yã́ musu, asa tó wɛ̃́lɛpi maa, ↄ̃ á kua aↄ na. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, ásu to ãnabiↄ ń màsokɛna pↄ́ kú á guuↄ á sã́são. Ásu swã́sɛ nana pↄ́ aaì o yã́io. +Ɛɛ ↄ̃ aaì ãnabikɛkɛoɛ́ ń ma tↄ́o, kási mámɛ mi ń zĩo. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀, tó á kua Babɛli wɛ̃̀ bàaↄ̃kwipi pà, má mↄ́ á kĩ́i, mí yãmaa pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ kɛɛ́, mí suánↄ á gbɛu. +Asa má yã́ pↄ́ ma zɛò mà kɛɛ́ dↄ̃. Ma Dii mámɛ má ò. Aafia yã́ɛ, i kɛ yãpãsĩ no. Má á ká zia pↄ́ á wɛ́ dↄiwa. +Gↄↄ bee á mↄ́ wabikɛia, í lɛzumazi, mí swã́sɛ á yã́i. +Á ma kĩ́i wɛɛlɛ, í ma e, tó a su ma kĩ́i wɛɛlɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Ma Dii ma mɛ̀ á ma e, mí á kãaa mà suánↄ á pá ziu. Má á bↄlɛ buiↄ guu ń gu pↄ́ ma ↄzↄ̃̀uáziↄ píi, mí ɛa suánↄ gu pↄ́ ma á yáu. Ma Dii mamɛ má ò. +Ma bee ò kɛ́ a mɛ̀ mámɛ ma ãnabiↄ kpàwá Babɛli yã́iɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, kía pↄ́ zↄ̃lɛa Davidi kpalau ń Yelusalɛũdeↄ píi, á gbɛ̃́ pↄ́ aai táánↄopiↄ, +má zĩ ń nↄanao ń gagyão káńguɛ, aai gↄ̃ lán kaadↄɛn vlãa pↄ́ wa fↄ̃ bleowa. Ma Dii mámɛ má ò. +Mí pɛ́má ń fɛ̃ndao ń nↄanao ń gagyão, vĩa i dṹnia bùsu gbɛ̃́pii kṹ ń yã́i. Aaↄ dɛ láaipↄ ũ, sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láanipↄ ũ, gbɛ̃́sↄ̃sↄ̃bↄ ũ bui pↄ́ ma ń yá ma ń kpá ń guuↄnɛ píi. +Asa aai swã́sɛ yã́ pↄ́ má dà ma zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aaↄ onɛ́ láasaiio. Ma Dii mámɛ má ò. Ápiↄ sↄ̃ i swã́sɛio. Ma Dii mámɛ má ò. +À ma yãma, á gbɛ̃́ pↄ́ má tò wà á kũkũ Yelusalɛũ wà tàánↄ Babɛliↄ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, Kolaia nɛ́ Ahabu ń Maasea nɛ́ Zedekiao lɛ́ ãnabikɛkɛɛ́ ń ɛɛo ń ma tↄ́oɛ. Má ń na Babɛli kí Nɛbukanɛzaɛ a ↄzĩɛ, i ń dɛdɛ á wáa. +Á Yuda pↄ́ á kú Babɛli zĩ̀zↄ ũↄ áli gbɛ̃́ ká à lɛɛũ ń gbɛ̃́piↄ à mɛ: Dii kɛnɛ lá Babɛli kía kɛ̀ Zedekia ń Ahabuoɛ à ń kpátɛawa. +Asa aa wíyã kɛ̀ɛ, aa gbãsĩkɛ̀ ń ń gbɛ̃́dee nao, mɛ́ aa ɛɛtò ń ma tↄ́o, aa yã́ pↄ́ mi danɛ́o ò. Má yã́pi dↄ̃, a seeladen ma ũ. Ma Dii mámɛ má ò. +Dii ò Zelemiiɛ aà o Nɛɛla gbɛ̃́ Semaiaɛ aà mɛ: +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀, n láↄ kpã̀sã sa'ona Zefania, Maasea nɛ́ɛ ń nzĩa tↄ́o ń sa'on kĩniↄ ń Yelusalɛũdeↄ píi n mɛ̀, +Dii mɛ́ Zefaniapi kpà sa'ona ũ sa'ona Yoiada gbɛu aàↄ wɛ́tɛ Dii kpɛ́i, i ĩ́ande pↄ́ lɛ́ ãnabikɛkɛↄ gbá ń ń mio daliu. +Ɔ̃ n Zefaniapi là, bↄ́mɛ tò i Anato gbɛ̃́ Zelemii pↄ́ lɛ́ ãnabikɛkɛnɛ́ wɛtão ni? +N mɛ̀ Zelemiipi lá kpã̀sãɛ́ Babɛli à mɛ̀ á gↄↄplakɛ weɛ. À zↄ̃lɛ we, í kpɛdↄdↄ. À pↄ́tↄ̃ bua, íↄ ble. +Sa'ona Zefania lápi kyokɛ̀ ãnabi Zelemiiɛ, +ↄ̃ Dii yã'ò Zelemiipiɛ à mɛ̀: +Lá kpã́sã zĩ̀zↄↄnɛ ḿpii, ní onɛ́ ma Dii ma mɛ̀, lá Nɛɛla gbɛ̃́ Semaia ãnabikɛkɛ̀ɛ́, mámɛ ma aà zĩ̀o, ↄ̃ a tò a ɛɛ náaikɛ̀, +a yã́i ma Dii ma mɛ̀, má ĩada Nɛɛla gbɛ̃́ Semaiapiwa ń aà buiↄɛ. Aà buie a e àↄ ku ma gbɛ̃́ↄ guuo, mɛ́ a ɛ̀fãai pↄ́ má kɛ ma gbɛ̃́ↄnɛ eo, kɛ́ a ònɛ́ aa bↄ ma kpɛ yã́i. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, yã́ pↄ́ má ònɛ píi kɛ̃́ lá guu. +Ma Dii ma mɛ̀, gwa, gↄↄe a mↄ́ kɛ́ má a gbɛ̃́ Isailiↄ ń Yudaↄ bↄ zĩ̀zↄkɛu, mí suńnↄ bùsu pↄ́ má kpà ń deziↄwa aa gↄ̃ vĩ guu. Ma Dii mámɛ má ò. +Yã́ pↄ́ Dii ò Isailiↄ ń Yudaↄ musun kɛ, à mɛ̀: +Ma Dii ma mɛ̀, à vĩa wii ma dↄ! Sↄ̃kɛ̃ngu wiiɛ, aafia wii no. +À gbɛ̃e la à ma, gↄ̃ɛ mɛ́ ì kúlɛ nɛ'ia? Àkɛa ma nɛgↄ̃naↄ è, an oa fɛ̃́nkpaa píi, aalɛ ↄ fĩfĩ ń gbɛɛwa lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛ'iwai? +Waiyoo, asa gↄↄpi taasi vĩ zↄ̃ↄ, gↄↄe aↄ muaaòo. Yakↄbu buiↄ taasigↄↄɛ, ãma aa bↄu. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, gↄↄ bee má zuu ɛ́'ɛnɛ́ ń nↄɛ, mí ń mↄdaonaↄ kɛ̃́kɛ̃nɛ́. Aa zↄble bui zĩ̀loↄnɛ lↄo, +ma Dii ń Lua, mámɛ aa zↄblemɛɛ, ń ń kí Davidi bui pↄ́ má dilɛnɛ́o. +Á Yakↄbu bui ma zↄ̀blenaↄ, ásu to vĩa á kũo, á Isailiↄ, ásu bílikɛo. Ma Dii mámɛ má ò. Asa mapi má á bↄlɛ za guzãzãuɛ, mí á buiↄ bↄlɛ ń zↄblebusuu. Yakↄbu buiↄ ɛa aaↄ ku dↄdↄa nana, gbɛ̃e a to vĩa ń kṹ lↄo. +Ma Dii ma mɛ̀, má kúánↄ á suabaa yã́iɛ. Bui pↄ́ málɛ á fãaa ń guuↄ, baa tó ma ń mìdɛ píi, má á midɛ míↄmiↄo. Má á toto a zɛ́waɛ, má we à bↄ swã́gagasaio. +Asa ma Dii ma mɛ̀, á bↄá bↄ̀kↄↄɛ, á kɛa'ĩa uusikɛ̀. +Gbɛ̃e ku à kulɛkɛmɛɛ á yã́ musuo, á bↄ a ɛsɛ mao, a láaa vĩo. +Á yã́ sã̀ á yenzideↄgu, aa yeázi lↄo, asa ma á lɛ́ lán á ibɛɛwaɛ, ma á toto lán gbɛ̃́ pãsĩwaɛ, asa á tàaeↄ zↄ̃ↄɛ, á duuna tìisi. +Ásu wiilɛ á bↄ̀kↄↄ wãwã yã́ musuo. Á tàae zↄ̃ↄ ń á duuna tìisio yã́i ma yã́ beeↄ kɛ̀iɛ́. +Wa á tàitainaↄ taitai píiɛ, wi tá ń á ibɛɛↄ zĩ̀zↄↄ ũ píi. Gbɛ̃́ pↄ́ aa á pↄ́ↄ nàaaↄ gↄ̃ pↄ́ naaaaↄ ũ sↄ̃ɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa á pↄ́ↄ sɛ̀lɛↄ gↄ̃ pↄ́ sɛ́lɛaↄ ũɛ. +Má ɛa á gba aafia, má tó á bↄ láa, kɛ́ wìↄ oɛ́ pↄ́ vũaaaↄ, Siↄnade pↄ́ gbɛ̃e yeńzioↄ yã́i. Ma Dii mámɛ má ò. +Má su ń Yakↄbu buiↄ ń pá ziu, má ń wɛ̃nagwa aa su ń gbɛu. Aa ń mɛɛwia zia vu, aai ɛa kibɛ kpá lá a ziwa. +Wa sáaukpaa mamá ń pↄna súuo. Má tó aa dasikũɛ, aa lao lↄo, má ń kpɛlaɛ, wa ń kpɛbↄ lↄo. +Aaↄ dɛ lán káauwa, aaↄ zɛdↄamɛɛ ḿpiiɛ, mí ĩada gbɛ̃́ pↄ́ gbãamↄ̀nɛ́ↄwa. +An gbɛ̃e mɛ́ aↄ dɛ ń dↄaana ũ, gbɛ̃́ pↄ́ nɛblè ń guu mɛ́ aↄ dɛ ń kía ũ. Má tó aà sↄ̃mazi aàↄ kumanↄ kãi. Tó màa no, démɛ a fↄ̃ gi a wɛ̃nii à sↄ̃mazii? Ma Dii mámɛ má ò. +Aa gↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ ũ, mí gↄ̃ ń Lua ũ. +Ma pↄfɛ̃ a fɛlɛ lán zàa'ĩanawaɛ, i su vãikɛnaↄ miwa lán zàalolowa. +Ma pↄkũma pãsĩ a weeo, sema ma yã́ pↄ́ ma zɛò ma sↄ̃u kɛ̀. Gↄↄgbɛzãzĩ á yã́pi gbadↄ̃. +Ma Dii ma mɛ̀ gↄↄ bee máↄ dɛ Isailiↄ Lua ũ, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. +Ma Dii ma mɛ̀ má maakɛ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ fɛ̃nda lɛ́zĩↄnɛ gbáau, má gɛ́ Isailipiↄ gbai ĩ́ampakĩi. +Dii bↄ̀ mↄ̀wá za kãaa à mɛ̀: Ma yeaázi láaa vĩo, a yã́i ma á gálɛ ń gbɛ̃kɛo. +Má ɛa á zɛdↄ, íↄ zɛdↄa. Á Isaili nɛnↄnaↄ, á ɛa á sɛ̃́sɛ̃naↄ sɛ lↄ, í bↄlɛ gɛ̃ò pↄnakɛnaↄ ↄ̃wãu. +Á ɛa vɛ̃ɛliↄ ba Samali sĩ̀sĩↄ pↄlɛu, mɛ́ a banaↄ mɛ́ aa a bɛ mↄaokɛ. +Gↄↄe a mↄ́ kɛ́ gudↄ̃anaↄ lɛ́ gbãa zu Ɛflaiũ gbɛ̀sĩsĩ musu aa mɛ: À fɛlɛ wà gɛ́ Siↄna Dii wá Lua kĩ́i. +Ma Dii ma mɛ̀ à lɛsi Yakↄbu buiↄnɛ ń pↄnao, à gulakɛ buiↄ mide yã́ musu. À to wà ma táasilɛa ma dↄ, í mɛ: Dii, ǹ n gbɛ̃́ Isaili kↄ̃naↄ suaba. +Má bↄńnↄ gugbãntoo oi bùsuuɛ, mí ń kãaa za dṹnia lɛ́wa. Vĩ̀aↄ ń ɛɛↄ ń nↄsindeeↄ aaↄ kú ń guu ń nↄɛ pↄ́ kúlɛa ń nↄwãwãoↄ. Gbɛ̃́ bílapiↄ su la dasidasi, +aa su ń wɛ́'io ń awakpaamɛɛo. Máↄ dↄaanɛ́ swa saɛ zɛ́ sàlala pↄ́ aa gɛ̃mbↄlɛuo guu, asa Isailiↄ maen ma ũ, Ɛflaiũ buipiá ma nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaɛ. +Á buipãleↄ, à ma yãma, í a kpàwakɛ ísiabaazãzãdeↄnɛ. Ma gbɛ̃́ pↄ́ ma Isailiↄ fã̀aa, má ɛa mà ń kãaa lↄɛ, mí a kpàsa sãpiↄ dↄ̃́a lán sãdãnawa. +Asa má Yakↄbu buiↄ bo, má ń bↄ gbɛ̃́ pↄ́ an gbãa dɛńlaↄ ↄzĩ. +Aa mↄ gulakɛ Siↄna sĩ̀sĩ musu, aa pↄnakɛ ń ɛ̀fãai pↄ́ má kɛ̀nɛ́o, pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio ń pↄtuo nɛ'iao yã́i. Aaↄ dɛ lán swalu idewa, an yɛ̃̀ɛɛ a kɛ̃́sãmá lↄo. +Wɛ̃́ndiaↄ pↄnakɛ, aaↄ ↄ̃wã ń ɛ̀waasoↄ ń maezↄ̃ↄↄ píi. Má ń ↄↄlↄ lilɛ pↄna ũ, mí ń nↄ̀sɛ níninɛ́, an nↄ̀sɛyaa gbɛu má nↄ̀sɛna danɛ́. +Má tó blɛ níside fɛ̃ sa'onaↄzi, má tó blɛ maa àↄ di ma gbɛ̃́ↄzi. +Ma Dii ma mɛ̀ wàlɛ wii ma dↄ Lama, wàlɛ búbuapɛ, wàlɛ ↄ́ↄlↄ wɛ̃nannↄ. Lasɛli mɛ́ lɛ́ a nɛ́ↄ ↄ́ↄlↄ, à gì awamai, kɛ́ aà nɛ́ↄ ku lↄo yã́i. +Ma Dii ma mɛ̀ ásu ↄ́ↄlↄ lↄo, ásu to wɛ́'i bↄwá lↄo, asa má á taasi ài kpáwáɛ. Ma Dii mámɛ má ò. Á buiↄ bↄlɛ ń ibɛɛↄ bùsuu aa su. +À wɛ́ dↄ á ziai, asa á buiↄ su ń bùsuuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Ɛflaiũ buiↄ wɛ̃nakɛa mà aa mɛ̀: Wá dɛ lán gáae pↄ́ zĩ dↄ́ɛ dↄ̃owa, ↄ̃ n wá swãgàga maamaa. Wá gbɛsi, wí su, asa ḿmɛ ń wá Lua ũ. +Wa bↄ n kpɛ, ↄ̃ wa nↄ̀sɛlìlɛ, wá wɛ́kɛ̃a gbɛa wa wázĩa gbɛ̃̀gbɛ̃. Wí wá kṹ wá ɛ̀waasogↄↄ yã́ musu, wá gɛɛ gↄ̃̀ kpá wá wɛ́i. +Ɛflaiũ buiↄá ma nɛ́ yenzideↄnɛ, ma pↄ dↄmáo lé? Baa kɛ́ miↄ ń lele an yã́ↄ yã́i mↄ̀ↄmↄↄ, an yã́ lí sãmaguo. A yã́i ma pↄ i bↄ ń guuo, má wɛ̃nadↄ̃nɛ́ maamaa. Ma Dii mámɛ má ò. +À lípɛlɛpɛlɛ á zɛ́u seela ũ, à tó á sↄ̃ àↄ ku zɛ́ pↄ́ á bɛupiwa. Isaili lɛ́so, su n wɛ̃́lɛↄ guu, +Nɛnↄɛ pↄ̀ↄbↄzãkɛna, ńyↄ̃ↄ liaaliaa e bↄɛ ni? Ma Dii má yã́ dafu dilɛ dṹniau, nↄɛpi mɛ́ aↄ ↄlia a gↄ̃i sa. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, tó ma suńnↄ ń pá ziu, gbɛ̃́ pↄ́ kú Yuda bùsuuↄ ń a wɛ̃́lɛdeↄ mɛ: Dii báaada a sĩ̀sĩ pↄ́ a kua adoau, gu pↄ́ yã́zɛde kuu. +Wa zↄ̃lɛ Yuda bùsuu ń a wɛ̃́lɛↄ, sɛ̃̀wanaↄ ń dã́dãkɛnaↄ píi. +Asa má gbɛ̃́ pↄ́ imi ń yɛ̃̀ɛɛ sìmáↄ gba í, mí tó gbɛ̃́ pↄ́ nↄana ń gbãa sìmáↄ kã́. +Gↄↄ bee ↄ̃ wɛ́pungu pↄ́ málɛ e wèea. Kɛ́ ma gugwà, yã́ pↄ́ má è i guupi na. +Ma Dii ma mɛ̀ gↄↄe a mↄ́ kɛ́ má tó gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ gupa Isaili ń Yuda bùsuo. +Lá ma wɛdↄ̀nɛ́ yãa, ma ń fuangba, ma ń gboo, ma ń pisabò, ma yãyìamá, màa má wɛ́tɛńzi sa, má ń zɛdↄ, má ń gba gbãa. Ma Dii mámɛ má ò. +Gↄↄ bee aa mɛ maeↄ vɛ̃ɛbɛ kũ̀ma blè ↄ̃ nɛ́ↄ swaa fɛ̃́nkpào, +asa baade a ga a duuna yã́iɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ vɛ̃ɛbɛ kũ̀ma blè swaa mɛ́ a fɛ̃́nkpa. +Ma Dii ma mɛ̀, a gↄↄ a mↄ́ kɛ́ ma bàa a ɛa àↄ kú ń Isailiↄ ń Yudaↄ dafu. +Ma bàa aↄ kúńnↄ lá a kú ń ń deziↄ gↄↄ pↄ́ ma ń kṹ ń ↄwa ma ń bↄ́lɛ Egipiwao. Asa baa kɛ́ má dɛ ń zã́ ũ, aa ma bàakuańnↄ yã́ gbòoɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Lá ma bàa aↄ kú ń Isailiↄ gↄↄ bee gbɛan kɛ. Má a ikoyã Ma Dii ma mɛ̀ má ń tàaeↄ kɛ̃́má, má ń duuna yãda lↄo. +Ma Dii ma mɛ̀ mámɛ ma ĩatɛ̃ dìlɛ à gupu fãanɛ, ma mↄvua ń saanaↄ pɛ̀pɛ aa gupu gwã́, mi to ísia fɛlɛ, a ikooaↄ pũna, ma tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. +Mɛ́ i kɛ pↄ́piↄ gòmalao, Isaili bui a midɛmɛɛ bauo. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀ mɛ́ i kɛ wà musu yↄ̃̀ wà dṹnia zĩ́mpɛlɛↄ asii dↄ̃̀o, má gí Isaili buiↄzi píi yã́ pↄ́ aa kɛ̀ yã́io. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀ gↄↄe a mↄ́ kɛ́ wa ɛa wɛ̃́lɛpi kálɛmɛɛ sɛa za Ananɛli kalangawa e Gola Bↄlɛu. +Za we wa ba poo gɛò Galebu sĩ̀sĩwa, wi liaa gɛò Goai. +Guzulɛ pↄ́ dɛ gɛvĩkĩi ń nísigbↄ̃kↄlɛkĩio ũ ń bua pↄ́ kú we e za Sedↄ̃ swaiↄ e Sↄ̃́ Bↄlɛu gukpɛ oi, apii aↄ dɛ ma pↄ́ ũɛ. Wa wɛ̃́lɛpi wi lↄo, wa gboo bauo. +Dii yã'òmɛɛ Yudaↄ kí Zedekia kpalablea wɛ̃̀ kwide guu, Nɛbukanɛza kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu. +Gↄↄ bee ↄ̃ Babɛli kíapi zĩgↄ̃ↄ liaa Yelusalɛũi, mɛ́ wa ma kũa dakpɛunaↄ ua Yudaↄ kí bɛ. +Yudaↄ kí Zedekia mɛ́ ma dakpɛu we à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ ãnabikɛkɛ n mɛ̀, Dii mɛ̀ á wɛ̃́lɛɛ bee na Babɛli kíaɛ a ↄzĩ, i siai? +N mɛ̀ má bↄ Babiloniↄ ↄzĩo. Dii a ma na Babɛli kíaɛ a ↄzĩɛ, wá wɛsikↄ̃lɛ, wí yãbↄ kↄ̃ lɛ́u. +N mɛ̀ a ma kũ tamanↄ Babɛli. We máↄ kuu e Dii gɛ ma yã́ kɛkɛ. N mɛ̀ tó wa zĩkà ń Babiloniↄ, wá zĩbleo. +Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀ +ma desɛ̃ Saluũ nɛ́ Hanamɛli a mↄ ma kĩ́i, i omɛɛ mà a tↄↄlɛ pↄ́ kú Anato lú, asa mámɛ má a daɛ fɛ̃̀ɛɛ ũ, mámɛ má a lua zɛ́ vĩ. +Ɔ̃ ma desɛ̃ nɛ́ Hanamɛlipi mↄ̀ ma kĩ́i dakpɛunaↄ ua lá Dii òwa. A òmɛɛ mà a tↄↄlɛ pↄ́ kú Anato, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu lú, asa mámɛ má a lua zɛ́ vĩ. Má dↄ̃ kɛ́ yã́pi bↄ̀ Dii kĩ́iɛ, +ↄ̃ má lù, ma ã́nusu yↄ̃̀ɛ̀ lɛ gɛ̃o ń plao. +Ma a tↄ́ kɛ̃̀ láu má nàna, ↄ̃ ma ã́nusupi dì kiloowa seeladeↄ aɛ. +Ɔ̃ ma tↄↄlɛpi lútaala lɛ́ nàna, yã́ pↄ́ wa dìlɛ a yã́ musu ku a guu. Ma lápi sɛ̀ ń lá pãle pↄ́ wi a lɛ́ nanaoo, +má kpà Nɛlia nɛ́ Baluku, Maasea tↄũnawa Hanamɛli ń seelade pↄ́ aa ń tↄ́ kɛ̃̀ lápiuↄ ń Yuda pↄ́ kálɛa dakpɛunaↄ uaↄ wáa. +An wáa má ò Balukuɛ ma mɛ̀: +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀ ǹ láɛ beeↄ sɛ́, pↄ́ pↄ́ wà a lɛ́ nàna ń pↄ́ pↄ́ wi a lɛ́ nanaoo, ní gɛ da oou, iↄ ku we e gↄↄpla, +asa Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀, wa ɛa kpɛ́ↄ ń tↄↄlɛↄ ń vɛ̃ɛbuↄ lúlu bùsuɛ beepiu lↄɛ. +Kɛ́ ma lápi kpà Nɛlia nɛ́ Balukupiwa, ↄ̃ ma wabikɛ̀ Diiwa ma mɛ̀: +Á'a Dii Lua, ḿmɛ n n ↄ pòo n musu ń zĩ́lɛo kɛ̀ ń n gbãa zↄ̃ↄo, yãe líↄ zĩ'ũ nɛo. +Ni gbɛ̃kɛkɛnɛ́ dasi, mɛ́ ni maeↄ tàae wi ń nɛ́ↄnɛ ń musu. Lua zↄ̃ↄ gbãade, n tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. +Yã́ pↄ́ ni zɛòↄ zↄ̃ↄ, yã́ pↄ́ ni kɛↄ dasi. Ni wɛ́tɛ gbɛ̃nazĩna yãkɛaↄi, mɛ́ ní fĩabo baadeɛ a yãkɛawa. Gbɛ̃́pii a zɛ́ pↄ́ á sɛ̀ gbɛ'e. +N dabudabuↄ kɛ̀ Egipi seela ũ, e ń a gbão niↄ kɛ wá guu ń buipãleↄ guuo, ↄ̃ n tↄbↄ̀ lá wàlɛ ma gbãɛwa. +N n ↄ pòo, n n gbɛ̃́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi ń dabudabukɛaↄ seela ũ ń n gã̀sa gbãao e vĩa gbɛ̃́ↄ kũ̀. +N bùsu pↄ́ n a lɛgbɛ̃̀ ń deziↄnɛ n mɛ̀ ńyↄ̃ kpámá kpàmá, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́'io diuɛ beepi. +Aa mↄ sì, ↄ̃ aai n yãmao, aa tɛ n ikoyãio, aai zĩkɛ yã́ pↄ́ ń dìlɛnɛ́wao, ↄ̃ n yã́ɛ bee yìamá píi. +Babiloniↄ koezↄ̃̀ wá wɛ̃́lɛi, aa dɛdɛkĩi bò bĩ́i saɛ kɛ́ aa e si yã́i. Fɛ̃nda ń nↄanao ń gagyão mɛ́ tò wɛ̃́lɛpi naa ń ↄzĩ. Yã́ pↄ́ ń ò a kɛ kɛ̀, n wɛsìɛ. +Dii Lua, wɛ̃́lɛ kú Babiloniↄ ↄzĩ, ↄ̃ ń òmɛɛ mà tↄↄlɛ lú ń ã́nusuo seeladeↄ wáaa? +Ɔ̃ Dii yã'ò Zelemiiɛ à mɛ̀: +Dii gbɛ̃́pii Luan ma ũ, yãe ìↄ zĩ'ũ mɛɛe? +A yã́i tò ma Dii ma mɛ̀ má wɛ̃́lɛpi na Babɛli kí Nɛbukanɛza ń Babiloniↄnɛ ń ↄzĩɛ. +Babiloni pↄ́ lɛ́ zĩkaòpiↄ tɛsↄ̃wà ń a kpɛ́ↄ, kɛ́ wà tulaletikàtɛa Baaliɛ, wà itↄ̃̀lɛ dii pãleↄwa kpɛ́piↄ musu, wà ma pↄ fɛ̃̀mɛɛ yã́i. +Isailiↄ ń Yudaↄ yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀ za ń ɛ̀waasogↄↄ, aa ma pↄ fɛ̃̀mɛɛ ń pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ↄ. Ma Dii mamɛ má ò. +Za gↄↄ pↄ́ wà wɛ̃́lɛpi kàlɛ e ń a gbão a gbɛ̃́ↄ ìↄ ma nↄ̀sɛ fɛlɛmɛɛɛ. Aa tò ma pↄ pà, a yã́i má ń yá mà ń gomalaɛ. +Isailiↄ ń Yudaↄ ma pↄ fɛ̃̀mɛɛ ń vãi pↄ́ aa kɛ̀ↄ ń ń kíaↄ ń ń gbãadeↄ ń ń sa'onaↄ ń ń ãnabiↄ ń Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píiɛ. +Mikpɛ aa dↄ̀mɛɛ, i kɛ aɛ aa dↄ̀ao. Miↄ yãdadanɛ́ mↄ̀ↄmↄↄ, kási aali swã́sɛio, aa gì totoaiɛ. +Aa pↄbɛ̃ɛↄ kàlɛ kpɛ́ pↄ́ ma tↄ́ kuwàu, aa a gbãlɛ̀. +Aa gulɛsĩↄ bò Baaliɛ Bɛninↄũ guzulɛu, aa ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ kpà Mↄlↄkuwa. Mámɛ ma yã́pi dìlɛnɛ́o, a làasoo i gɛ̃ ma sↄ̃ guu seo. Yãbɛ̃ɛ pↄ́ aa kɛ̀ aa Yudaↄ dàò duunaun we. +N mɛ̀ fɛ̃nda ń nↄanao ń gagyão mɛ́ tò wɛ̃́lɛɛ bee naa Babɛli kía ↄzĩ, ↄ̃ ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, +bùsu pↄ́ ma ↄzↄ̃̀uńzi ń pↄkũma pãsĩo ń pↄfɛ̃ zↄ̃ↄoↄ, má ń kãaa bùsupiↄ guu we mà suńnↄ ń gbɛu laɛ, mí tó aaↄ ku dↄdↄa. +Aaìↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ. +Má tó aaↄ ma vĩa vĩ gↄↄpii ń nↄ̀sɛmɛndoo zɛ́ doũ guu, kɛ́ aaↄ ku aafia ń ń nɛ́ↄ. +Ma bàa aↄ kúńnↄ gↄↄpiiɛ, má kã́mabo ń maakɛanɛ́oo. Má tó aaↄ ma vĩa vĩ ń sↄ̃uɛ, aa bↄ ma kpɛ bauo. +Ma pↄ iↄ dↄmá, mí maakɛnɛ́. Má ń zɛdↄ bùsuɛ beepiu sĩana ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão. +Ma Dii ma mɛ̀, lá ma yã́ saɛ bee yìa gbɛ̃́piↄwa píi, màa má ń gba aafia lá ma a lɛgbɛ̃̀nɛ́wa. +Bùsu pↄ́ álɛ o à gↄ̃̀ bɛzia ũ, gbɛ̃nazĩnae ge pↄtuoe ku a guuo, má nà Babiloniↄnɛ ń ↄzĩɛ beepi, wa ɛa tↄↄlɛↄ lúlu a guuɛ. +Wa tↄↄlɛↄ lúlu ń ã́nusuo, wi tↄ́ↄ dada láu, wi a lɛ́ nana seeladeↄ wáa Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu ń wɛ̃́lɛ pↄ́ liaa Yelusalɛũziↄ ń Yuda wɛ̃́lɛↄ ń gusĩsĩdeo ń gusalalao ń gbáao, asa má suńnↄ ń pá ziuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Dii yã'ò Zelemiiɛ lↄ gↄↄ pↄ́ wà aà tàta dakpɛunaↄ ua, à mɛ̀: +Ma Dii ma mɛ̀ ma tↄↄlɛ ikàsa, má kàlɛ ma a zɛ̀dↄ, ma tↄ́n Dii. +Lɛzumazi, má wema, mí asiiyã zↄ̃ↄ pↄ́ ń dↄ̃oↄ onɛ. +Asa ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, wa wɛ̃́lɛɛ bee kpɛ́ↄ ń kibɛo kwɛ́. Álɛ zĩka ń Babiloni bùsude pↄ́ koezↄ̃̀áziↄ, kási á kpɛ́piↄ pa ń gbɛ̃nazĩn gɛↄɛ. Má ń dɛdɛ ń kpɛ̃nɛo ń pↄfɛ̃oɛ. Má gí wɛ̃́lɛpiziɛ a gbɛ̃́ↄ vãikɛa yã́i. +Ń beeo má mↄɛ̀ ń ɛsɛo ń aafiao, mí a gbɛ̃́ↄ gbã́gbã, mí tó nama tↄ̃́má, an zɛa iↄ gbãa. +Má su ń Yudaↄ ń Isailiↄ ń pá ziu, mí ń zɛdↄ lán káauwa. +Má duuna pↄ́ aa kɛ̀mɛɛ wolomá wásawasa, má tàae pↄ́ aa kɛ̀mɛɛ aa bↄ̀ ma kpɛ kɛ̃́má. +Wɛ̃́lɛpi a ma tↄbↄ, a ma pↄ kɛ na, wa ma táasilɛu, wi lɛ́maa. Tó bui pↄ́ kú dṹnia guu píi yãmaa pↄ́ málɛ kɛɛ̀ↄ mà píi, an mɛ a dee, aa bílikɛ aafia ń nama pↄ́ málɛ kpawào yã́ musu. +Ma Dii ma mɛ̀, i mɛ guɛ bee gↄ̃̀ bɛzia ũ, gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ ku a guu lↄo. Kási Yuda wɛ̃́lɛↄ ń Yelusalɛũ gãaɛ pↄ́ gↄ̃̀ fↄ̃̀ↄↄↄ, gbɛ̃nazĩna ge pↄtuo ku a guu gueio, +wa pↄna ń yaalↄo súu ma dↄu ń nↄsɛkↄ̃fĩo ń sáaukpaa sa'onaↄ lↄↄo aaↄ mɛ: Wà Dii Zĩgↄ̃de sáaukpa, asa a maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. Asa má tó bùsupi su a gbɛu lá a káauwaɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, guɛ beeá bɛziaɛ, gbɛ̃nazĩna ge pↄtuo ku a guuo, kási a wɛ̃́lɛ píi a ɛa àↄ dã́dãkɛkĩi vĩɛ, sãdãnaↄ i ń sãↄ kálɛu. +Gusĩsĩde wɛ̃́lɛↄ guu ń gusalala wɛ̃́lɛↄ ń gbáa wɛ̃́lɛↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsu wɛ̃́lɛↄ ń Yelusalɛũ zↄ̃ɛwiaↄ ń Yuda wɛ̃́lɛↄ píi, sãↄ ɛa gɛ̃ ń kaau gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń nao aɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀ gↄↄe a mↄ́ kɛ́ má lɛ́ maa pↄ́ má gbɛ̃̀ Isailiↄ ń Yudaↄnɛ papa. +Gↄↄbeezĩ má tó Davidi bui vlãpa gbɛ̃maa ũ, ili yãmaakɛ a zɛ́wa a bùsuu. +Gↄↄ bee Yudaↄ dɛ̀ɛpoo, Yelusalɛũdeↄ aaↄ ku dↄdↄa. Tↄ́ɛ bee waliↄ aà sisiwà, Dii pↄ́ tò yã́ bↄ̀wanↄ na. +Asa ma Dii ma mɛ̀ Davidi bui a kɛ̃́lɛ Isaili kpalawa bauo, +Levii bui sa'onaↄ kɛ̃́lɛ ma aɛ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oaoo ge ń pↄ́wɛntio ge ń lá gu lɛ́ dↄ sa'oao. +Ma Dii ma mɛ̀, tó a fↄ̃ ma fãanɛ ń gwãasĩnao dilɛa gbòo, kɛ́ aasu kɛ a gↄↄwa lↄo, +tↄ̀ↄ, ma bàa kua ń ma zↄ̀blena Davidio a gboo, aà bui i kɛ̃́lɛ kpalawa sa. Màaɛ ń sa'ona Levii bui pↄ́ aaì ma gbagbaↄ lↄ. +Ma zↄ̀blena Davidi buiↄ ń Levii bui pↄ́ aaì zĩkɛmɛɛↄ, má tó aaↄ dasi lán saanaↄwa, wa fↄ̃ naoo, lán ísialɛ ũfãawa, wa fↄ̃ zaadauo. +Dii yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛ Zelemiiwa à mɛ̀: +N yã́ pↄ́ gbɛ̃́piↄ lɛ́ o mào lò? Aa mɛ̀ ma gi bui mɛ̀n pla pↄ́ má sɛ̀piↄzi. Màa aalɛ saka ma gbɛ̃́ↄgu, aalɛ ń gwa bui ũ lↄo. +Ma Dii ma mɛ̀, tó mi fãanɛ ń gwãasĩnao dilɛo, mɛ́ mi iko dilɛ musu ń zĩ́lɛoɛo, +má gí Yakↄbu buiↄ ń ma zↄ̀blena Davidioziɛ sa, kɛ́ aà bui su kpalable Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbu buiↄwa lↄo yã́i. Asa má suńnↄ ń pá ziuɛ, mí ń wɛ̃nagwa. +Gↄↄ pↄ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza ń a zĩgↄ̃ↄ píi ń bùsu pↄ́ àlɛ kiblewàↄ gbɛ̃́ↄ píi lɛ́ zĩka ń Yelusalɛũdeↄ ń a zↄ̃ɛwiaↄ, Dii yã'ò Zelemiiɛ à mɛ̀: +Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, gɛ o Yudaↄ kí Zedekiaɛ ma mɛ̀, málɛ wɛ̃́lɛɛ bee na Babɛli kíaɛ a ↄzĩɛ, i tɛsↄ̃wà. +Aàpi sↄ̃ a bↄ aà ↄzĩo, wa aà kũ na Babɛli kíapiɛ a ↄzĩɛ. Aa wɛsikↄ̃lɛ, aai yãbↄ kↄ̃ lɛ́u, wi taaànↄ Babɛli. +Ń beeo lɛ́ pↄ́ ma Dii má gbɛ̃̀ɛ̀n kɛ: Ma mɛ̀ wa aà dɛ ń fɛ̃ndaoo, +a ga niɛniɛɛ. Lá wà tulaletikà aà dezi kía káau pↄ́ dↄ̀aaↄnɛ tɛ́a, màa wa tulaletikaɛ̀ tɛ́a, wi búbuapɛɛ̀ wà mɛ: Waiyoo kí! Ma Dii mámɛ ma lɛ́pi gbɛ̃̀. +Ɔ̃ ãnabi Zelemii yã́pi ò Yudaↄ kí Zedekiaɛ píi Yelusalɛũ, +gↄↄ pↄ́ Babɛli kía lɛ́ zĩka ń Yelusalɛũdeↄ ń Yuda wɛ̃́lɛ pↄ́ gↄ̃̀ↄ, Lakisi ń Azekao. Yuda wɛ̃́lɛ bĩ́ide pↄ́ gↄ̃̀ↄ lɛ́n we. +Kí Zedekia lɛdoũkɛ̀ ń Yelusalɛũdeↄ à mɛ̀ wà zↄↄ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ kpàwakɛ. A gbɛa ↄ̃ Dii yã'ò Zelemiiɛ. +Kí mɛ̀ baade a zↄ pↄ́ dɛ Ɛbɛlu ũ kɛ̃́, gↄ̃ɛ nↄɛ píi. Gbɛ̃e su àↄ a Yuda dee vĩ zↄ ũ lↄo. +Ɔ̃ gbãadeↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ lɛ́ kɛ̀ doũ aa mɛ̀, wá baade a zↄ kɛ̃ gↄ̃ɛ ge nↄɛ, wáↄ ń kũa zↄↄ ũ lↄo. Kɛ́ aa kↄ̃ yãmà, aa ń kɛ̃́. +Gbɛzã aa nↄ̀sɛ pãle sɛ̀, aa ɛ̀a zↄ pↄ́ aa ń kɛ̃́piↄ dà zↄbleu. +Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, gↄↄ pↄ́ ma á deziↄ bↄ̀lɛ Egipi bùsu zↄbleu, ma a bàakuańnↄ yãdìlɛnɛ́ ma mɛ̀ +an baade lí a Ɛbɛlu dee pↄ́ azĩa yìamá kɛ̃́ a wɛ̃̀ soplade guu. Tó à zↄblènɛ́ wɛ̃̀ soolo, aali aà kɛ̃́. Ɔ̃ á deziↄ i swã́sɛmazi aa ma yãmào. +A su á dↄ̀ↄwa, a yã́ pↄ́ má yei kɛ̀, á baade gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ yã'ò a gbɛ̃́deeɛ, ↄ̃ a kↄ̃ yãmà ma aɛ ua pↄ́ ma tↄ́ kuwàu. +Ɔ̃ a ɛa a ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpà, á baade ɛ̀a a zↄ pↄ́ a kɛ̃̀ aà a pↄeã kɛ kũ̀ lↄ. A ɛa a ń dá zↄbleu, gↄ̃ɛ nↄɛ píi. +Ayãmɛto ma Dii ma mɛ̀, i swã́sɛ ma yã́io, á baade i gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ yã'o a gbɛ̃́deeɛo. Ma Dii mámɛ málɛ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ yã́ kpàwakɛɛ́ sa. Má á gbaɛ mà á kpá fɛ̃nda ń gagyão ń nↄanaoaɛ. Má tó à gↄ̃ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ dṹnia bùsu gbɛ̃́piiɛ. +Yuda dↄaanaↄ ń Yelusalɛũ dↄaanaↄ ń kí ìwaↄ ń sa'onaↄ ń bùsu gbɛ̃́ kĩniↄ lɛdoũkɛ̀manↄ, aa gɛ̃̀ gáaena paaa zãnguo. Ɔ̃ aa ma bàakuańnↄ yã́ gbòo, aai zĩkɛ lɛdoũ pↄ́ aa kɛ̀manↄpiwao. A yã́i má tó aa gↄ̃ lán gáaena pↄ́ aa pàa pla aa gɛ̃̀ a zãnguopiwa, +má ń na ń ibɛɛ pↄ́ lɛ́ ń wɛↄnɛ ń ↄzĩɛ, an gɛↄ i gↄ̃ bãↄ ń wàiↄ pↄblea ũ. +Má Yudaↄ kí Zedekia ń a ìwaↄ na ń ibɛɛ pↄ́ aalɛ ń wɛↄnɛ ń ↄzĩɛ, Babɛli kía zĩgↄ̃ pↄ́ aalɛ kɛ̃́wápiↄ. +Ma Dii ma mɛ̀ má yãdilɛnɛ́, aai su wɛ̃́lɛɛ beepiu, aai lɛ́lɛwà, aai tɛsↄ̃wà. Má tó Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũ, gbɛ̃e aↄ ku a guuo. +Dii yã'ò Zelemiiɛ Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ gↄↄ à mɛ̀: +Gɛ́ Lekabu buiↄ bɛ. Yã'ońnↄ, ní mↄ́ńnↄ ma kpɛ́ kpɛ́nɛ dou, ní vɛ̃ɛ kpámá aa mi. +Ɔ̃ ma gɛ Zelemii nɛ́ Yazania, Habazinia tↄũna sìsi ń a dãunaↄ ń a nɛ́ↄ ń Lekabu bui bɛdeↄ píi. +Ma gɛńnↄ Dii ua e Lua gbɛ̃́ Anana, Igedalia nɛ́ ìwaↄ kpɛ́nɛu. A ku kpɛ́nɛ pↄ́ di bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana Maasea, Saluũ nɛ kpɛ́nɛaɛ, gu pↄ́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kpɛ́nɛ kúu. +Ma tùu pↄ́ vɛ̃ɛ ka a paiↄ kàlɛ Lekabu buipiↄnɛ ń kɛɛonaↄ, ↄ̃ má ònɛ́: À mi. +Aa mɛ̀: Wili vɛ̃ɛmio, asa wá dezi Lekabu nɛ́ Yonadabu yãdìlɛwɛ̃ɛ à mɛ̀ wásuli vɛ̃ɛmio e wá bui lɛ́waɛ. +A òwɛ̃ɛ lↄ wásuli kpɛdↄo, wásuli pↄ́tↄ̃o, wásuli vɛ̃ɛbu bao. À mɛ̀ wásu wàↄ pↄ́piↄ vĩo, sema wàↄ ku zwã̀akpɛↄ guu gↄↄpii, kɛ́ wà e gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ wá kú a guu bↄ̀mↄↄ ũɛ beeu. +Wá wá dezi Lekabu nɛ́ Yonadabu yã́pi kũa píiɛ. Wápiↄ ń wá nↄɛↄ ń wá nɛgↄ̃ɛↄ ń wá nɛnↄɛↄ wili vɛ̃ɛmio. +Wili kpɛdↄ wàↄ ku a guuo. Wá vɛ̃ɛbu vĩo ge bua ge pↄbui. +Wiↄ ku zwã̀akpɛↄ guuɛ. Wá yã́ pↄ́ wá dezi Yonadabu dìlɛwɛ̃ɛ kũa píiɛ, wálɛ zĩkɛwà. +Kɛ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza sì wá bùsuu, ↄ̃ wá òkↄ̃ɛ: À mↄ wà bàalɛ Babiloni zĩgↄ̃ↄ ń Sili zĩgↄ̃ↄnɛ, wí tá Yelusalɛũ, ↄ̃ wa gↄ̃ Yelusalɛũ la. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, gɛ o Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi ǹ mɛ: Á swã́sɛ lɛdamai à ma yãmao lé? Ma Dii mámɛ málɛ á la. +Lekabu nɛ́ Yonadabu yãdìlɛ a buiↄnɛ à mɛ̀ aasuli vɛ̃ɛmio, ↄ̃ aa yã́pi kũa, aali mio e ń a gbão, kɛ́ aalɛ zĩkɛ ń dezipi yã́wa yã́i. Mapi sↄ̃ miↄ yã'oɛ́ mↄ̀ↄmↄↄ, ↄ̃ íli zĩkɛ ma yã́wao. +Miↄ a zↄ̀blena ãnabiↄ zĩwá mↄ̀ↄmↄↄ, aaiↄ oɛ́ á baade bↄ a zɛ́ vãi guu, i a yãkɛaↄ lilɛ. Aaìↄ oɛ́ ásu tɛ dii pãleↄzi à zↄblenɛ́o, íↄ ku aafia bùsu pↄ́ má kpà á deziↄwa guu. Kási i swã́sɛi à ma yãmào. +Lekabu nɛ́ Yonadabu buiↄ zĩkɛ̀ yã́ pↄ́ an dezipi dìlɛnɛ́wa, ápiↄ sↄ̃ íli ma yãmao. +Ayãmɛto ma Dii Lua Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, yã́ pↄ́ má ò má yía Yelusalɛũdeↄ ń Yuda kĩniↄwa, má yíamáɛ, asa ma yã'ònɛ́, aai swã́sɛio. Ma lɛzùńzi, aai weao. +Ɔ̃ Zelemii ò Lekabu buipiↄnɛ, Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀, lá á á dezi Yonadabu yãdilɛaɛ́ kũa, álɛ zĩkɛ yã́ pↄ́ a dìlɛɛ́piↄwa píi, +a yã́i Dii Zĩĩ bauo. +Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu, Dii yã'ò Zelemiiɛ à mɛ̀: +Lá sɛ́ yã́ pↄ́ má ònɛ Isailiↄ ń Yudaↄ ń buipãleↄ yã́ musu za gↄↄ pↄ́ ma na yã'oanɛwa Yosia gↄↄ e gbã kɛ̃́u píi. +Wìliↄ dↄ̃o tó Yudaↄ yã́ pↄ́ ma zɛò mà yíamá yãma, an baade i bↄ a zɛ́ vãiu, mí ń tàaeↄ ń ń duunao kɛ̃́má. +Ɔ̃ Zelemii Nɛlia nɛ́ Baluku sìsi. Kɛ́ Zelemii yã́ pↄ́ Dii òɛ dàu lɛ́ siu Balukuɛ, ↄ̃ àlɛ kɛ̃́ láu. +Ɔ̃ Zelemii òɛ̀: Lá wà gìmɛɛ ń gɛa Dii uao, +gɛ́ Dii yã́ pↄ́ má dàu má sìunɛ ń kɛ̃̀ láu kyokɛinɛ́ we lɛyegↄↄ. Ǹ a kyokɛ Yuda pↄ́ aa bↄ̀ zↄ̃ɛwia aa mↄ̀ↄnɛ píi. +Wìliↄ dↄ̃o tó aa awakpa Diiɛ, an baade i bↄ a zɛ́ vãiu, asa kpɛ̃nɛ ń pↄfɛ̃ yã́ pↄ́ Dii ò gbɛ̃́piↄ musuo zↄ̃ↄ. +Ɔ̃ Nɛlia nɛ́ Baluku kɛ̀ lá ãnabi Zelemii òɛwa píi, à gɛ̀ Dii yã́ pↄ́ kú lápi guu kyokɛ̀ Dii ua. +Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ sↄode, a mↄ kɛ̃okwide, wa dìlɛ wà lɛye Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ Yelusalɛũdeↄ ń Yuda pↄ́ aa bↄ̀ zↄ̃ɛwia aa mↄ̀ Yelusalɛũↄ píi. +Gↄↄbeezĩ Baluku Zelemii yã́ taalapi kyokɛ̀ Dii kpɛ́ kpɛa pↄ́ dɛ lakɛ̃na Gemalia, Safana nɛ́ pↄ́ ũ guuɛ. Kpɛapi ku Bↄlɛ Dafu saɛ Dii kpɛ́ ua lɛsĩuɛ. +Kɛ́ Gemalia nɛ́ Mika, Safana tↄũna Dii yã́ pↄ́ kú taala guupi mà, +ↄ̃ à gɛ̀ kibɛ lakɛ̃na kpɛ́u, à gbãadeɛ beeↄ lè kálɛa we, lakɛ̃na Ɛlisama ń Semaia nɛ́ Delaiao ń Akaboo nɛ́ Ɛlenatão ń Safana nɛ́ Gemaliao ń Anania nɛ́ Zedekiao ń gbãade kĩniↄ píi. +Ɔ̃ Mika taala pↄ́ Baluku a kyokɛ̀ a mà kã̀nɛ́ ń swã́wa píi. +Ɔ̃ gbãadepiↄ Nɛtania nɛ́ Yehudi, Selemia tↄũna, Kusi sĩ́wɛna zĩ̀ Balukuwa aa mɛ̀: Oɛ̀ aà lá pↄ́ à a kyokɛ̀ gbɛ̃́ↄnɛpi sɛ mↄò. Ɔ̃ Nɛlia nɛ́ Baluku taalapi sɛ̀ gɛ̀onɛ́. +Aa òɛ̀: Zↄ̃lɛ ǹ lápi kyokɛwɛ̃ɛ. Ɔ̃ Baluku a kyokɛ̀nɛ́. +Kɛ́ aa yã́pi mà, aalɛ kↄ̃ gwagwa wèlewele, ↄ̃ aa ò Balukuɛ: Sema wà yã́pi dau wà siu kíɛ píi. +Ɔ̃ aa Baluku là wà mɛ̀: Kpelewa ń kɛ̀ ń lápi kɛ̃̀i? A dàu a sìunɛ yã̀? +Ɔ̃ Baluku wèmá à mɛ̀: Kɛ́ à yã́pi dàu a sìumɛɛ, ↄ̃ má kɛ̃̀ ń lákɛ̃bↄo. +Ɔ̃ gbãadepiↄ òɛ̀: Á ń Zelemiio à gɛ ulɛ, gbɛ̃e su àↄ á kúkĩi dↄ̃o. +Gbãadepiↄ taalapi si dìlɛ lakɛ̃na Ɛlisama kpɛ́u, ↄ̃ aa gɛ̀ kí lè ua aa yã́pi sìuɛ̀. +Ɔ̃ kí Yehudi zĩ̀ lápi sɛ́i, ↄ̃ à gɛ sɛ̀ lakɛ̃na Ɛlisama kpɛ́u. Kɛ́ à sùò, à a kyokɛ̀ kípiɛ ń gbãade pↄ́ kú aà saɛↄ. +À mↄ lè mↄ kɛ̃okwide guuɛ, ĩ́ana kú. Kí zↄ̃lɛa a kpɛ́u, tɛ́ kaa tàasou dilɛa aà aɛ. +Tó Yehudi lápi kyokɛ̀ zɛkĩi àaↄ̃ ge síiↄ̃, ↄ̃ kí ì lápi zↄ̃ we lɛ́u ń lakɛ̃na fɛ̃nao, ì zu tàaso tɛ́piu e lápi gɛ̀ tɛkũ̀ píi. +Kɛ́ kí ń a ìwapiↄ yã́pi kyó mà, vĩa i ń kũo, aai ń ulaↄ gà wa kɛ̃̀o. +Baa kɛ́ Ɛlenatã ń Delaiao ń Gemaliao awakpàɛ̀ asu lápi kpasao, i ń yãmao. +Ɔ̃ kí ò a nɛ́ Yelamɛliɛ ń Azeliɛ nɛ́ Selaiao ń Abedee nɛ́ Selemiao aa gɛ́ lakɛ̃na Baluku ń ãnabi Zelemiio kṹkũi, ãma Dii ń úlɛ. +Kí taala pↄ́ Zelemii a yã́ dàu a sìu Balukuɛ a kɛ̃̀pi kpasaa gbɛa, Dii yã'ò Zelemiiɛ à mɛ̀: +Ɛa ǹ lá pãle sɛ lↄ, ní yã́ pↄ́ kú taala sɛ̃́ia guu, Yudaↄ kí Yoakiũ kpàsapi kɛ̃u, +ní gɛ o kípiɛ ma Dii ma mɛ̀, à taalapi kpàsa à mɛ̀: Bↄ́yãi wa kɛ̃̀u wà mɛ̀ Babɛli kía a mↄ bùsuɛ bee ↄ̃̀ↄkpa, i gbɛ̃nazĩna ń pↄtuoↄ yáui? +A yã́i má ò Yudaↄ kí Yoakiũ yã́ musu, aà buie a zↄ̃lɛ Davidi kpalauo, wa aà gɛ zu bàasiɛ, ĩatɛ̃ i lɛ fãanɛ, fíi i kpawà gwã́. +Má aà tàae ń aà nɛ́ↄ tàaeo ń aà ìwaↄ tàaeo wí ń musuɛ, mí yã́ pↄ́ ma mɛ̀ má yía Yelusalɛũdeↄwa ń Yudaↄ píi yíamá píi, kɛ́ aai ma yãmao yã́i. +Zelemii taala pãle sɛ kpà lakɛ̃na Baluku, Nɛlia nɛ́wa, ↄ̃ à lá pↄ́ Yudaↄ kí Yoakiũ kpàsapi yã́ dàu a sìuɛ̀ píi a kɛ̃̀u. À yã́ bee taa kã̀fĩkãfĩɛ̀ dasi lↄ. +Babɛli kí Nɛbukanɛza Yosia nɛ́ Zedekia dìlɛ Yuda bùsu kía ũ Yoakiũ nɛ́ Yɛkↄnia gbɛu. +Aàpi ń a ìwaↄ ń a bùsudeↄ aai swã́sɛ Dii yã́ pↄ́ ãnabi òio. +Ɔ̃ Zedekia Selemia nɛ́ Yehukali ń sa'ona Zefania, Maasea nɛ́o zĩ̀ ãnabi Zelemiiwa aa mɛ̀: Wabikɛwɛ̃ɛ Dii wá Luawa. +Zelemii ìↄ bɛbɛ gbɛ̃́ↄ guu, asa wi aà dakpɛu gĩao. +Gↄↄ bee Falaↄ̃ↄ bↄ̀ Egipi ń a zĩgↄ̃ↄ. Kɛ́ Babiloni bùsu gbɛ̃́ pↄ́ lia Yelusalɛũziↄ a baomà, ↄ̃ aa gòa. +Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, Yudaↄ kí pↄ́ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ma ǹ ma laɛ, gɛ ǹ oɛ̀ Falaↄ̃ↄ zĩgↄ̃ pↄ́ bↄ̀lɛ Egipi aalɛ mↄ́ dↄiaàlɛↄ ɛa tá ń bùsuu. +Babiloni bùsudeↄ ɛa mↄ lɛ́lɛ wɛ̃́lɛpiwaɛ, aai si aa tɛsↄ̃wà. +Ma Dii ma mɛ̀ ásu ázĩa sã́sã à mɛ, Babiloniↄ goálaɛo, asa aa tao. +Baa tó a Babiloni pↄ́ lɛ́ zĩkaánↄↄ fù píi, tó kↄ̃̀ↄↄ mɛ́ gↄ̃̀ ń zwã̀akpɛↄ guu, ampiↄ mɛ́ aa fɛlɛ tɛsↄ�� á wɛ̃́lɛpiwa. +Kɛ́ Babiloni zĩgↄ̃ↄ gò Yelusalɛũa Falaↄ̃ↄ zĩgↄ̃ↄ yã́i, +ↄ̃ Zelemii fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu a kpaalɛ sɛ́i a gbɛ̃́ↄ guu we. +Ãma kɛ́ à kà Yelusalɛũ Bɛ̃yãmɛɛ Bↄlɛu, gudↄ̃anaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ wì mɛ Selemia nɛ́ Ilia, Anania tↄũna aà kũ̀ à mɛ̀: Ń ye gɛ́ nai Babiloniↄwaɛ. +Ɔ̃ Zelemii mɛ̀: Ɛgɛɛ! Málɛ gɛ́ naimáo. Ɔ̃ Ilia i we aà yã́io, ↄ̃ à gɛ̀aànↄ gbãadeↄ kĩ́i. +Gbãadeↄ pↄ pàaàzi, aa aà gbɛ̃̀ aa aà dàkpɛu lakɛ̃na Yonatãa bɛ, gu pↄ́ wa dìlɛ dakpɛunaↄ bɛ ũ. +Ɔ̃ wà aà dà ɛ pↄ́ wà a bala kɛ̀u, à gↄↄplakɛ̀ we. +Bee gbɛa kí Zedekia gbɛ̃́ↄ zĩ̀, wà aà bↄ̀ mↄ̀oɛ̀ azĩa kúkĩiu, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: N yãe mà Diiwae? Zelemii wèwà à mɛ̀: Ao, a n na Babɛli kíaɛ a ↄzĩɛ. +Ɔ̃ Zelemii kí Zedekia là à mɛ̀: Tàae kpele má kɛ̀nɛ ge n ìwaↄnɛ ge ń gbɛ̃́ↄnɛ ↄ̃ a ma dakpɛui? +Á ãnabi pↄ́ aa ãnabikɛkɛ̀ aa mɛ̀ Babɛli kía a lɛ́lɛ á bùsuwaoↄ ku máɛ? +Tiasa ma dii kí, ńlɛ maa? Ńsu to wà ɛa tamanↄ lakɛ̃na Yonatãa bɛo. Tó ni kɛ màao, má ga weɛ. +Ɔ̃ kí Zedekia mɛ̀ wà Zelemii dilɛ dakpɛunaↄ ua, wiↄ wɛ̃́lɛ pɛ̃ɛkɛnaↄ pɛ̃ɛ kpawà lá gu lɛ́ dↄ mɛ̀ndodo e pɛ̃ɛ gɛ láaò wɛ̃́lɛu. Ɔ̃ Zelemii gↄ̃̀ dakpɛunaↄ ua. +Matã nɛ́ Sefatia ń Pasuu nɛ́ Gedaliao ń Selemia nɛ́ Yukalio ń Malakia nɛ́ Pasuuo yã́ pↄ́ Zelemii lɛ́ o gbɛ̃́ↄnɛ mà à mɛ̀: +Dii mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛɛ bee guuↄ ↄ̃ wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao ge ń nↄanao ge ń gagyão, ãma gbɛ̃́ pↄ́ aa gɛ̀ nà Babiloniↄwaↄ aaↄ ku. Aa bↄ aafia, aaiↄ ku. +Dii mɛ̀ á wɛ̃́lɛɛ bee na Babɛli kía zĩgↄ̃ↄnɛ ń ↄzĩɛ, aai sí. +Ɔ̃ gbãadeↄ gɛ ò kíɛ: Wà gbɛ̃́pi dɛ, asa àlɛ zĩgↄ̃ pↄ́ gↄ̃̀wɛ̃ɛ wá wɛ̃́lɛ guuↄ kãdɛɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi, yã́ pↄ́ àlɛ onɛ́ yã́i. Gbɛ̃́pi lɛ́ wá gbɛ̃́ↄ aafia wɛɛlɛo, sema an ásookɛa. +Ɔ̃ kí Zedekia ònɛ́: Madↄ̃ a kú á ↄzĩ kↄ̀i? Bↄ́ á ye mà kɛ lↄi? +Ɔ̃ aa Zelemii sɛ dà kíanɛ Malakia lↄ̀ↄ pↄ́ kú dakpɛunaↄ uapiu. Wà aà gbàɛ lↄ̀ↄpiu ń baoɛ. Lↄ̀ↄpi í vĩo, sema pɛ̀lɛa, ↄ̃ Zelemii vĩ̀lɛ pɛ̀lɛapiu. +Etiopi gbɛ̃́ Ɛbɛmɛlɛki pↄ́ dɛ kía nↄↄ gwana ũ mà wà Zelemii dà lↄ̀ↄpiu. Gↄↄ pↄ́ kí zↄ̃lɛa Bɛ̃yãmɛɛ Bↄlɛu, +ↄ̃ Ɛbɛmɛlɛkipi bↄ̀ aà bɛ, à gɛ̀ a òɛ̀: +Ma dii kí, yã́ pↄ́ gbɛ̃́piↄ kɛ̀ ãnabi Zelemiiɛ maao, aa aà dà lↄ̀ↄuɛ. A gau ń nↄanaoɛ, asa pɛ̃ɛ ku wɛ̃́lɛ guu lↄo. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Gbɛ̃ↄn baakwi sɛ la gɛ́ńnↄ, ní aà bↄ lↄ̀ↄpiu e àↄ ga. +Ɔ̃ Ɛbɛmɛlɛki gbɛ̃́ↄ sɛ̀ gɛ̀ńnↄ kibɛ. Aa pↄ́ ziↄ ń zwã̀nkasaↄ sɛ̀lɛ kpɛa pↄ́ kú làasi zĩ́lɛu, ↄ̃ aa gbàɛ Zelemiiɛ ń baↄ lↄ̀ↄpiu. +Ɔ̃ a ò Zelemiiɛ à mɛ̀: Pↄ́piↄ ka n kúlukulunau ń bapiↄ. Kɛ́ Zelemii kɛ̀ màa, +ↄ̃ aa aà gà bↄ̀ò lↄ̀ↄpiu. Zelemii ku dakpɛunaↄ uapiu. +Ɔ̃ Zedekia gbɛ̃́ↄ zĩ̀ ãnabi Zelemiiwa, aa aà sɛ̀ sùoɛ̀ Dii kpɛ́ bↄlɛ àaↄ̃deu. Ɔ̃ kípi ò Zelemiiɛ: Málɛ yãgbɛama. Ńsu yãe ulɛmɛɛo. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Tó má ònɛ, ńyↄ̃ ma dɛo yó? Baa tó ma lɛdàma, ńyↄ̃ swã́sɛ ma yã́io. +Ɔ̃ kí lɛgbɛ̃̀ɛ̀ asii guu à mɛ̀: Má sì ń Dii pↄ́ wá gbá wɛ̃nio, má n dɛo, má n na gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ n wɛↄnɛ ń ↄzĩo. +Ɔ̃ Zelemii òɛ̀: Dii Lua Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀, tó n mikpà Babɛli kía zĩgↄ̃ dↄaanaↄwa, ńyↄ̃ bↄ, mɛ́ wa tɛsↄ̃ wɛ̃́lɛɛ beewao. Mpi, ńyↄ̃ↄ kú ń n bɛdeↄ. +Tó ni mikpamá sↄ̃o, á wɛ̃́lɛpi na Babiloniↄnɛ ń ↄzĩɛ, aai tɛsↄ̃wà, mɛ́ ńyↄ̃ e pilimáo. +Ɔ̃ kípi òɛ̀: Málɛ vĩakɛ wá gbɛ̃́ Yuda pↄ́ gɛ̀ nà Babiloniↄwaↄnɛɛ. Tó wà ma kpámá, aa ma wɛtãɛ. +Ɔ̃ Zelemii mɛ̀: Wa n kpámáo. Dii yãma, níↄ zĩkɛ yã́ pↄ́ má ònɛpiwa, ńyↄ̃ bↄ, níↄ ku aafia. +Tó n gi mikpaimá sↄ̃, yã́ pↄ́ Dii ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: +Má è wà bↄ̀lɛ ń n bɛ nↄɛ pↄ́ gↄ̃̀ↄ Babɛli kía zĩá vĩ̀lɛ pɛ̀lɛau, ↄ̃ aa bↄ̀ n kpɛ. +Wa bↄlɛ ń n naↄ ń n nɛ́ↄ Babiloniↄnɛ. Mpi sↄ̃ ńyↄ̃ pilimáo. Babɛli kíapi mɛ́ a n kṹ, i tɛsↄ̃ wɛ̃́lɛɛ beewa. +Ɔ̃ Zedekia ò Zelemiiɛ: Ńsu to gbɛ̃e yã́pi mao, kɛ́ wasu n dɛo yã́i. +Tó gbãadeↄ mà ma yã'ònnↄ, mɛ́ aa mↄ̀ n la aa mɛ̀ ǹ yã́ pↄ́ ń òmɛɛ ń yã́ pↄ́ má ònɛo onɛ́, tó n a kee ùlɛnɛ́, aa n dɛɛ, +ní onɛ́ n mↄ awakpaimɛɛ, kɛ́ másu n gbaɛ Yonatãa bɛ ǹ ga weo yã́iɛ. +Gbãadepiↄ mↄ̀ Zelemii kĩ́i píi, aa yãlàlawà, ↄ̃ a wèmá lá kí dàɛwa píi. Ɔ̃ aai yãe oɛ̀ lↄo, asa gbɛ̃e yã́ pↄ́ aa ò ń kↄ̃o ń kío dↄ̃o. +Ɔ̃ Zelemii ku dakpɛunaↄ ua e wà gɛ̀ Yelusalɛũ sìò. Lá wà Yelusalɛũ sìn kɛ: +Yudaↄ kí Zedekia kpalablea wɛ̃̀ kɛ̃okwi mↄ kwide guu, Babɛli kí Nɛbukanɛza mↄ̀ lìa Yelusalɛũi ń a zĩgↄ̃ↄ. +Zedekia kpalablea wɛ̃̀ kuɛdode mↄ síiↄ̃de guu, a gↄↄ kɛ̃okwide zĩ́ ↄ̃ aa a bĩ́i fↄ̃̀. +Ɔ̃ Babɛli kía ń a ìwaↄ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ Guo Bↄlɛu. Àsi'onki Nɛɛgali Salɛzɛɛ kú ń guu ń Samɛgaa Nɛboo ń zĩgↄ̃ↄ ziia Saasikiũo ń Babɛli kía ìwa kĩniↄ píi. +Kɛ́ Yudaↄ kí Zedekia ń a zĩgↄ̃ↄ ń é màa, ↄ̃ aa lɛ̀kↄ̃wa aa bↄ̀lɛ ń kibɛ kaao, aa bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛ bↄlɛu gwã́, aa Yuudɛ̃ dↄ̀ↄ zɛ́ sɛ̀. +Ɔ̃ Babiloni zĩgↄ̃ↄ pɛ̀lɛ ń gbɛu, ↄ̃ aa Zedekia lè Yeliko gusalalau. Aa aà kũ̀ tàò Babɛli kí Nɛbukanɛzawa Libla, Amata bùsuu. We à yãdàuaàla, +à aà nɛ́ↄ dɛ̀dɛ aà wáa ń Yuda bùsu kíabuiↄ píi. +Ɔ̃ à Zedekia wɛ́ wìwi à aà yè ń mↄdaonao, à tàaànↄ Babɛli. +Ɔ̃ Babiloniↄ tɛsↄ̃̀ aà bɛwa ń Yelusalɛũ kpɛ́ↄ píi, mɛ́ aa a bĩ́i gbòo. +Dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Nɛbuzaladã gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛuↄ sɛ̀lɛ tàńnↄ Babɛli ń gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ nàwaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ. +Taaside búubuuↄ ↄ̃ à ń tó Yuda bùsuu we, à ń gbá vɛ̃ɛbuↄ ń bugbɛↄ gↄↄ bee. +Babɛli kí Nɛbukanɛza yãdìlɛ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Nɛbuzaladãɛ Zelemii yã́ musu à mɛ̀: +Ǹ aà sɛ́, níↄ laaidↄwà. Ńsu vãie kɛɛ̀o. Lá a ònɛ, nìli kɛɛ̀. +Ɔ̃ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi ń zĩgↄ̃ↄ ziia Nɛbusazebão ń àsi'onki Nɛɛgali Salɛzɛɛo ń Babɛli kía ìwaↄ píi +Zelemii sɛ̀ bↄ̀ò dakpɛunaↄ ua, aa aà kpà Aikaũ nɛ́ Gedalia, Safana tↄũnawa, à tàò a bɛ, ↄ̃ a ku a gbɛ̃́ↄ guu we. +Gↄↄ pↄ́ Zelemii ku dakpɛunaↄ ua, Dii yã'òɛ̀ à mɛ̀: +Gɛ ǹ o Etiopi gbɛ̃́ Ɛbɛmɛlɛkiɛ, ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má yã́ pↄ́ má ò wɛ̃́lɛɛ bee musu kɛ, kaalɛɛ, i kɛ aafia no. Gↄↄ bee aà wɛ́ a siɛ. Ma Dii mámɛ má ò, +Gↄↄ bee sↄ̃ má aà bↄ, má aà na gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ vĩakɛnɛ́ↄnɛ ń ↄzĩo. Ma Dii mámɛ má ò. +Má aà bↄɛ, wa aà dɛ ń fɛ̃ndaoo, má aà misi kɛ́ a ma náai vĩ yã́i. Ma Dii mámɛ má ò. +Dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Nɛbuzaladã Zelemii gbaɛa gbɛa Dii yã'ò Zelemiipiɛ. À Zelemii lè Lama, wà aà yè ń mↄdaonao, a ku Yelusalɛũ zĩgↄ̃ↄ ń Yuda gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ táńnↄ Babɛliↄ guuɛ. +Kɛ́ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi Zelemii è, a òɛ̀: Dii n Lua zɛ̀ò wà yã́yia guɛ beewaɛ. +Dii mↄ̀ò sa lá á òwa, asa a duunakɛ̀ɛ̀, i aà yãmao. A yã́i yã́pi á léi. +Ń beeo málɛ mↄdaona polo n ↄwa gbã. Tó à kɛ̀nɛ, tamanↄ Babɛli, mí laaidↄma we. Tó i kɛnɛ sↄ̃o, kã́mabo. Bùsu gwa da n aɛ, gu pↄ́ kɛ̀nɛ maa gɛ́u. +Kɛ́ Zelemii i dazɛuo, a òɛ̀: Gɛ́ Aikaũ nɛ́ Gedalia, Safana tↄũna pↄ́ Babɛli kía aà dìlɛ Yuda wɛ̃́lɛↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ kĩ́i, níↄ kuaànↄ n gbɛ̃́ↄ guu, ge gu pↄ́ kɛ̀nɛ píi lé. Ɔ̃ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi kũ̀sũakɛ̀ɛ̀, à aà gbàɛò. +Ɔ̃ Zelemii gɛ̀ Aikaũ nɛ́ Gedalia kĩ́i Mizipa, ↄ̃ a kuaànↄ we a gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ ń bùsuuↄ guu. +Kɛ́ Yuda zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ń ń gbɛ̃́ pↄ́ kú sɛ̃uↄ mà Babɛli kía mɛ́ Aikaũ nɛ́ Gedalia dìlɛ bùsu dↄaana ũ, mɛ́ à taaside pↄ́ aai táńnↄ Babɛlioↄ nàɛ̀ a ↄzĩ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́ↄ píi, +aa mↄ̀ Gedalia kĩ́i Mizipa. Nɛtania nɛ́ Isimaɛla kú ń guu ń Kalea nɛ́ↄ Yohanani ń Yonatãao ń Tanumɛ nɛ́ Selaiao ń Nɛtofa gbɛ̃́ Efai nɛ́ↄ ń Maaka gbɛ̃́ Yezaniao ń ń gbɛ̃́ↄ. +Ɔ̃ Aikaũ nɛ́ Gedalia, Safana tↄũna lɛgbɛ̃̀nɛ́ ń ń gbɛ̃́ↄ à mɛ̀: Ásu zↄblea Babiloniↄnɛ vĩakɛo. À zↄ̃lɛ wá bùsuu la, í zↄble Babɛli kíaɛ, yã́ i bↄánↄ na. +Mapi, má gↄ̃ Mizipa laɛ, mí yã'o Babiloni pↄ́ aa mↄ wá kĩ́iↄnɛ. Ápiↄ sↄ̃ à gɛ pↄkɛkɛ ń vɛ̃ɛo ń nísio, í ká dↄ̃u, íↄ ku wɛ̃́lɛ pↄ́ á zↄ̃lɛu. +Kɛ́ Yuda pↄ́ kú Mↄabuↄ bùsuu ń Amↄniↄ bùsuo ń Ɛdↄũↄ bùsuo ń bùsu pãleↄ mà Babɛli kía gbɛ̃́ kↄ̃naↄ tò Yuda bùsuu, mɛ́ à Aikaũ nɛ́ Gedalia, Safana tↄũna dìlɛ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, +aa bↄ̀ bùsu pↄ́ aa fãaaaupiↄu aa sù Yuda bùsuu, aa mↄ̀ Gedalia kĩ́i Mizipa, ↄ̃ aa pↄ́ kɛ̀kɛ maamaa ń vɛ̃ɛo píi. +Kalea nɛ́ Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ kú sɛ̃uↄ mↄ̀ Gedalia lè Mizipa ḿpii, +aa òɛ̀: Ń dↄ̃ kɛ́ Amↄniↄ kí Baalisi mɛ́ Nɛtania nɛ́ Isimaɛla zĩ̀ n dɛio lò? Ãma Aikaũ nɛ́ Gedalia i ń yã́ sio. +Ɔ̃ Kalea nɛ́ Yohanani ò Gedaliaɛ asii guu Mizipa à mɛ̀: To mà gɛ Nɛtania nɛ́ Isimaɛlapi dɛ. Gbɛ̃e aↄ a yã́ dↄ̃o. Bↄ́yãi ńyↄ̃ to aà n dɛ, Yuda pↄ́ kãaaańziↄ i fãaa píii? Yuda kↄ̃naↄ midɛɛ. +Ɔ̃ Aikaũ nɛ́ Gedalia wè Kalea nɛ́ Yohananiwa: Ńsu yã́pi kɛo, ɛɛ ńlɛ dↄ Isimaɛlawa. +Wɛ̃pi mↄ soplade guu ↄ̃ Nɛtania nɛ́ Isimaɛla, Ɛlisama tↄũna mↄ̀ ń gbɛ̃ↄn kwiↄ, aa Aikaũ nɛ́ Gedalia lè Mizipa. Kía buiɛ, mɛ́ kía ìwaɛ. Gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble Mizipa we sãnu, +ↄ̃ Isimaɛlapi ń gbɛ̃ↄn kwi pↄ́ kuaànↄↄ fɛ̀lɛ Aikaũ nɛ́ Gedalia, Safana tↄũna lɛ̀ ń fɛ̃ndao, aa gbɛ̃́ pↄ́ Babɛli kía aà dìlɛ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ ũpi dɛ̀. +Isimaɛlapi Yuda pↄ́ kuaànↄ Mizipa weↄ dɛ̀dɛ píi ń Babiloni zĩgↄ̃ pↄ́ kú weↄ. +Kɛ́ a gu dↄ̀, gbɛ̃e Gedalia dɛa yã́ dↄ̃ gĩao, +ↄ̃ gbɛ̃ↄn basiiↄ̃ↄ bↄ̀ Sikɛũ ń Siloo ń Samalio. Gbɛ̃́piↄ ń lɛkãnaↄ wà, aa ń pↄkasaↄ ga kɛ̃̀kɛ̃, aa ń mɛ lìli kpɛ́lɛkpɛlɛ, aalɛ gɛ́ Dii ua ń pↄ́wɛntio ń tulaletio. +Ɔ̃ Isimaɛla fɛ̀lɛ Mizipa, àlɛ gɛ́ daińlɛ ń ↄↄlↄo. Kɛ́ à kà ń kĩ́i, a ònɛ́: À mↄ wà gɛ́ Aikaũ nɛ́ Gedalia kĩ́i. +Kɛ́ aa gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu, ↄ̃ Isimaɛla ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ ń kòlokpakpa, à ń ká lↄ̀ↄ'ɛu. +À mↄ lè an gbɛ̃ↄn kwiↄ ò Isimaɛlaɛ: Ńsu wá dɛdɛo, asa wa mase ń naao ń nísio ń zↄ́o ùlɛ sɛ̃uɛ. Ɔ̃ à ń tó we, i ń dɛdɛ ń ń gbɛ̃́ↄo. +Lↄ̀ↄ pↄ́ kí Asa yↄ̃̀ gↄↄ pↄ́ àlɛ zĩka ń Isailiↄ kí Baasao ↄ̃ Isimaɛla gbɛ̃́ pↄ́ à ń dɛdɛpiↄ kàu Gedalia pↄ́ saɛ. Lↄ̀ↄpi ↄ̃ Isimaɛla gbɛ̃́ pↄ́ gàgaↄ kàu pã́upãu. +Ɔ̃ Isimaɛla gbɛ̃́ pↄ́ aa gↄ̃̀ Mizipaↄ kũ̀kũ píi, kía nɛnↄɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ dↄaiↄ dↄaana Nɛbuzaladã Gedalia dìlɛ ń dↄaana ũ aa gↄ̃̀ weↄ, ↄ̃ à dàzɛu àlɛ tá Amↄniↄ bùsuu. +Kɛ́ Kalea nɛ́ Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ kuaànↄↄ yãvãi pↄ́ Isimaɛla kɛ̀ mà píi, +aa ń gbɛ̃́ↄ sɛ̀lɛ píi, aa gɛ̀ zĩkai ń Isimaɛlapio. Aa aà lè íkalɛkĩi zↄ̃ↄ pↄ́ kú Gabaↄ̃ↄ saɛ. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa kú ń Isimaɛlaoↄ Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ kuaànↄↄ è, an pↄ kɛ̀na. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ Isimaɛla ń kũkũ Mizipapiↄ Isimaɛlapi tò we, aa tà Yohanani kĩ́i. +Ɔ̃ Isimaɛla ń a gbɛ̃ↄn swaaↄ̃ↄ pìliwà, aa tilɛ̀ wà tà Amↄniↄ bùsuu. +Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ kuaànↄↄ Mizipa gbɛ̃́ kↄ̃napiↄ sì Isimaɛlawa Gedalia dɛa gbɛa, aa ń sɛ́lɛ, zĩgↄ̃ↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́ↄ ń kía nↄↄ gwana pↄ́ à sùńnↄ ń Gabaↄ̃ↄoↄ, +ↄ̃ aa dàzɛu aa zɛ̀ Kimaũ pilakĩi pↄ́ kú Bɛtɛlɛũ saɛ. Aalɛ tá Egipi, +kɛ́ aalɛ bàalɛ Babiloniↄnɛ yã́i. Aalɛ vĩakɛnɛ́, asa Isimaɛla Gedalia pↄ́ Babɛli kía aà dìlɛ bùsu dↄaana ũ dɛ̀ɛ. +Ɔ̃ Kalea nɛ́ Yohanani ń Osaia nɛ́ Azaliao ń zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi gɛ̀ +ãnabi Zelemii lè aa òɛ̀: Yã́ pↄ́ wálɛ gbɛama ma, ní wabikɛwɛ̃ɛ Dii n Luawa ń gbɛ̃́ kↄ̃naɛ beeↄ píi. Wá dasi yãa, wá gbɛ̃́ pↄ́ wa gↄ̃ↄ sa wá bílao lá ń è wá sĩɛ beewa. +Wabikɛ Dii n Luawa aà zɛ́ pↄ́ wá sɛ́ ń yã́ pↄ́ wá kɛo owɛ̃ɛ. +Ɔ̃ ãnabi Zelemii ònɛ́: Má mà. Má wabikɛɛ́ Dii á Luawa lá á òwa. Yã́ pↄ́ a wèwá píi má oɛ́. Má gí yãe oiɛ́o. +Ɔ̃ aa ò Zelemiiɛ: Lá Dii n Lua su onɛ wà kɛ, tó wi zĩkɛwà píio, Diipi mɛ́ aↄ dɛ wá seelade sĩande náaide ũ. +Yãmaa ge a vãin nò, wá zĩkɛ Dii wá Lua pↄ́ wálɛ n zĩ yãgbɛaiwà yã́wa, kɛ́ wà e wàↄ aafia, asa wá zĩkɛ Dii wá Lua yã́waɛ. +Gↄↄ kwi gbɛa Dii yã'ò Zelemiiɛ. +Ɔ̃ à Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ kuaànↄↄ sìsi ń gbɛ̃́ kĩniↄ nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi. +A ònɛ́: Dii Isailiↄ Lua pↄ́ a ma zĩ yãgbɛaiwà mɛ̀: +Tó a gↄ̃ zↄ̃lɛ bùsupiu la, má á zɛdↄ, má á fuangbao, má á gba gbãa, má á gbooo, asa ma pↄ yà yã́ pↄ́ má yìawá yã́iɛ. +Ásu vĩakɛ Babɛli kía pↄ́ á aà vĩa vĩɛo. Ásu vĩakɛɛ̀o, asa máↄ kúánↄɛ. Má á suaba, mí á bↄ aà ↄzi��. Ma Dii mámɛ má ò. +Má wɛ̃nadↄ̃ɛ́, Babɛli kía i á wɛ̃nagwa, i ɛa á bùsu sↄaaɛ́. +Tó a su mɛ̀ á Dii á Lua yãmao, á zↄ̃lɛ bùsuu lao, +tó a su mɛ̀ aawo, wá tá Egipiɛ, we wáↄ kuu, wá kↄ̃'e ń zĩoo, wá zĩ̀ kuu mao, nↄana a káwáguo, +too, à ma yãma Yuda kↄ̃naↄ. Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, tó a gi ta Egipi, a gɛ zↄ̃lɛ we, +fɛ̃nda pↄ́ álɛ vĩakɛɛ̀ mɛ́ a á le Egipi we, nↄana pↄ́ álɛ leelekɛ a yã́ musu a kááguɛ, í gaga we. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa zɛ̀ ń Egipi taao wà gɛ zↄ̃lɛ weↄ, wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ ń nↄanao ń gagyão. An gbɛ̃e a bↄo, aa bↄ yã́ pↄ́ má yíamá fòouo. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, lá ma pↄfɛ̃ ń pↄkũmao bↄ̀bↄ Yelusalɛũdeↄwa, màa má pↄkũmabↄbↄwá, tó a ta Egipi. Á gↄ̃ gbɛ̃́kabↄ ũ, sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láaipↄ ũ, láanipↄ ũ, mɛ́ á wɛsi guɛ beelɛ bau lↄo. +Ɔ̃ Zelemii mɛ̀: Yuda kↄ̃naↄ, Dii òɛ́ ásu ta Egipio. Àↄ dↄ̃ sã́asã kɛ́ má òɛ́ gbãn we, +ma mɛ̀ a zã yã́wa, álɛ ázĩa kaikɛɛ. A ma zĩ Dii á Luawa, a mɛ̀ mà wabikɛwàɛ́, yã́ pↄ́ a omɛɛ mà oɛ́, á kɛ píiɛ. +Ma yã́ pↄ́ Dii á Lua ma zĩò òɛ́ gbã, kási i swã́sɛio. +Àↄ dↄ̃ sã́asã kɛ́ wa á dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ ń nↄanao ń gagyão gu pↄ́ á ye gɛ́ zↄ̃lɛuipi. +Kɛ́ Zelemii yã́pi ò gbɛ̃́piↄnɛ píi a làa, yã́ pↄ́ Dii ń Lua aà zĩ̀omápi, +Osaia nɛ́ Azalia ń Kalea nɛ́ Yohananio ń waladeↄ píi ò Zelemiiɛ: Ɛɛ ńlɛ to. Dii wá Lua i n zĩ ǹ owɛ̃ɛ wásu gɛ́ zↄ̃lɛi Egipioo. +Nɛlia nɛ́ Baluku mɛ́ n swãfɛ̃̀wɛ̃ɛ, kɛ́ à wá na Babiloniↄnɛ ń ↄzĩ, aai wá dɛdɛ ge aai táwanↄ Babɛli. +Ɔ̃ Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ i Dii yãmao, aai gↄ̃ Yuda bùsuuo. +Ɔ̃ Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaanapiↄ Yuda kↄ̃na pↄ́ aa bↄ̀ bùsu pↄ́ aa fã̀aau aa sù Yuda bùsuuↄ sɛ̀lɛ píi aa dàzɛu, +gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́ↄ ń kía nɛnↄɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Nɛbuzaladã ń tó ń Gedaliao ń ãnabi Zelemiio ń Nɛlia nɛ́ Balukuoↄ. +Aai Dii yãmao, ↄ̃ aa tà Egipi e Tapanɛsi. +Ɔ̃ Dii yã'ò Zelemiiɛ Tapanɛsi we à mɛ̀: +Gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ sɛ́lɛ gɛ ǹ vĩlɛvĩlɛ biliki pↄ́ kpálɛaↄ guu Falaↄ̃ↄ bɛ kpɛɛlɛ Tapanɛsi la Yudaↄ wáa, +ní onɛ́ ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má a zↄ̀blena Babɛli kí Nɛbukanɛza sísi, mí aà kpalabaa kpálɛ gbɛ pↄ́ má vĩ̀lɛpiↄwa. Ɔ̃mɛ a zwã̀akpɛ dↄ gbɛpiↄ musu. +A mↄ lɛ́lɛ Egipiwa, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ aa gagaↄ gaga, gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ wà ń kṹkũ zĩ̀zↄ ũↄ, wa ń kṹkũ a ũɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoↄ, fɛ̃nda wa ń dɛdɛò. +A tɛsↄ̃ Egipi tã́akpɛↄwa aa tɛ́kũ, i tã́apiↄ sɛ́lɛ taò. Lá pↄdãna ì a pↄ́ↄ kákaala, màa Babɛli kía a Egipi bùsu pↄ́ↄ kákaala, a ta aafiaɛ. +A ĩatɛ̃ kpɛ́ pↄ́ kú Egipi gbɛ̀pɛlɛↄ wíwi, i tɛsↄ̃ Egipi tã́akpɛↄwa. +Yã́ɛ bee dɛ̀dɛ Zelemiiwa Yuda pↄ́ kú Egipiↄ yã́ musu, gbɛ̃́ pↄ́ kú Midoliↄ ń Tapanɛsiↄ ń Mɛfisiↄ ń Egipi bùsu gɛↄmidↄkĩi oioↄ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, a yã́ pↄ́ má yìa Yelusalɛũ ń Yuda wɛ̃́lɛↄwa è píi. À gↄ̃̀ bɛzia ũ gbã, gbɛ̃e ku weo +vãi pↄ́ wɛ̃́lɛpideↄ kɛ̀, aa gɛ̀ tulaletikàtɛa dii pↄ́ ápiↄ ge á deziↄ dↄ̃oↄnɛ aa kùlɛnɛ́, ↄ̃ aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ yã́i. +Miↄ a zↄ̀blena ãnabiↄ zĩwá mↄ̀ↄmↄↄ, aaì mɛ ásu yãbɛ̃ɛ pↄ́ má zaupi kɛo. +Ɔ̃ i swã́sɛ a ma yãmào. I mikɛ̃ á vãikɛawao, i tulaletikaa tɛ́a dii pãleↄnɛ too. +Ɔ̃ ma pↄfɛ̃ ń pↄkũmao bↄ̀bↄ Yuda wɛ̃́lɛↄ ń Yelusalɛũowa e aa gↄ̃̀ bɛzia gii ũ lá á dↄ̃ gbãɛwa. +Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, bↄ́yãi álɛ yãzↄ̃ↄ i ázĩaɛ à ázĩa midɛi? Á Yuda gↄ̃ɛe ge nↄɛe ge nɛ́e ge yↄ̃minae a gↄ̃o. +Álɛ ma pↄ fɛlɛmɛɛ ń á pↄkɛaↄ. Álɛ tulaletikatɛa dii pãlepiↄnɛ Egipi la, gu pↄ́ a mↄ zↄ̃lɛu. Á ázĩa dɛdɛ a yã́i, i gↄ̃ láaipↄ ũ ń láanipↄo dṹnia bui píiɛ. +Vãi pↄ́ á deziↄ kɛ̀ á bùsuu ń Yelusalɛũ zɛaↄ guuo ń á kíaↄ ń ń naↄ ń ápiↄ ń á naↄ sã̀águ yã̀? +E ń a gbão i ázĩa busao, á ma vĩa vĩo. I tɛ ma ikoyã ń yã́ pↄ́ má dìlɛ á deziↄnɛↄzio. +Ayãmɛto ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, ma zɛò mà mikpɛliɛ́, mí yã́yiawá mà á míↄnzↄ̃ ápii��. +Á Yuda kↄ̃na pↄ́ a zɛ ń sua Egipi lao, ↄ̃ a su laↄ, lakĩi ↄ̃ á gagau ápii. Fɛ̃nda ń nↄanao a nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ dɛdɛ, aai gↄ̃ gbɛ̃́kabↄ ũ, sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láaipↄ ũ, láanipↄ ũ. +Má á gbɛ̃́ pↄ́ kú Egipiↄ wɛtã ń fɛ̃ndao ń nↄanao ń gagyãoɛ, lá ma Yelusalɛũdeↄ wɛtã̀wa. +Yuda kↄ̃na pↄ́ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ Egipie a bↄo. Á e ɛa ta Yuda bùsu pↄ́ álɛ a bɛɛkɛuo. Á tá weo, sema á gbɛ̃́ pↄ́ sù bↄkĩi è bàasio. +Ɔ̃ gↄ̃ɛ pↄ́ aa dↄ̃ ń nↄɛↄ ì tulaletikatɛa dii pãleↄnɛↄ ń nↄɛ pↄ́ kãaaa we dasidasiↄ ń Yuda pↄ́ aa ku Egipi ń Patelosipiↄ ò Zelemiiɛ: +Wá yã́ pↄ́ ń òwɛ̃ɛ ń Dii tↄ́opi sio. +Yã́ pↄ́ bↄ̀ wá lɛ́u píi ↄ̃ wá kɛ, wá tulaletikatɛa luabɛ nↄɛ kíaɛɛ, wí ítↄ̃lɛwà, lá wápiↄ ń wá deziↄ ń wá kíaↄ ń wá gbãadeↄ kɛ̀ Yuda bùsuu ń Yelusalɛũ zɛaↄuwa. Gↄↄ bee pↄblea diwáziɛ, wálɛ namable, mɛ́ vãi i wá leo. +Za gↄↄ pↄ́ wa tulaletikaa tɛ́a luabɛ nↄɛ kíapiɛ tò, wálɛ ítↄ̃lɛwà lↄo, pↄ́pii lɛ́ kɛ̃́sãwáɛ, fɛ̃nda ń nↄanao lɛ́ wá dɛdɛɛ. +Ɔ̃ nↄɛↄ mɛ̀: Kɛ́ wálɛ tulaletikatɛa luabɛ nↄɛ kíapiɛ, wálɛ ítↄ̃lɛwà, wálɛ kàa kɛɛ̀ lá aà taawa, wá kɛ̀ wá zã́ↄ lɛ́ sai nɛe? +Ɔ̃ Zelemii ò gↄ̃ɛ ń nↄɛ pↄ́ lɛ́ yã́zãsiwaↄnɛ à mɛ̀: +Tulaleti pↄ́ ápiↄ ń á deziↄ ń á kíaↄ ń á gbãadeↄ ń á bùsudeↄ kàtɛa Yuda wɛ̃́lɛↄ guu ń Yelusalɛũ zɛaↄ guuo yã́ dↄ Diiguo lé? Diipi i làasookɛwào lé? +Kɛ́ Dii kpàsa ń á vãikɛaↄ ń tɛ̃̀ yã́ pↄ́ á kɛ̀ↄ, a yã́i á bùsu gↄ̃̀ bɛzia gii ũ, gbɛ̃e ku we lↄo, à gↄ̃̀ láaipↄ ũ lá á dↄ̃ gbãɛwa. +Lá a tulaletikàtɛa a duunakɛ̀ Diiɛ, i aà yãmao ge aà ikoyã ge aà yãdilɛaↄ, i aà ↄtondↄkĩi gwao, a yã́i à yãmↄ̀iɛ́ lá a gↄ̃ò gbãɛwa. +Ɔ̃ Zelemii ò nↄɛↄnɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ à mɛ̀: Á Yuda pↄ́ á kú Egipi laↄ, à Dii yãma. +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀ ápiↄ ń á nↄɛↄ a lɛgbɛ̃̀, ↄ̃ a zĩkɛ̀wà a mɛ̀ á lɛ́ pↄ́ á kɛ̀ luabɛ nↄɛ kíawa fĩaboɛ̀ɛ. A mɛ̀ áↄ tulaletikaɛ̀ tɛ́a, íↄ ítↄ̃lɛwàɛ. Too, à lɛ́ pↄ́ á kɛ̀wà fĩaboɛ̀! À zĩkɛ lɛ́ pↄ́ á gbɛ̃̀ɛ̀wa! +Ń beeo à ma yãma, á Yuda pↄ́ á kú Egipiↄ! Ma Dii ma mɛ̀, má sì ń ma zↄ̃ↄkɛo, á Yuda pↄ́ á kú Egipiↄ, á gbɛ̃e a ma tↄ́ si à gbasa mɛ á sì ń Dii Lua kuao lↄo. +Málɛ wɛ́tɛázi kɛ mà vãikɛɛ́ yã́iɛ, i kɛ maakɛaɛ́ yã́i no. Wa á Yuda pↄ́ á kú Egipiↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ ń nↄanao e à gɛ midɛ ápii. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ fɛ̃nda lɛ́zĩ, aa bↄlɛ Egipi aa ta Yuda bùsuuↄ aaↄ bílao, Yuda kↄ̃na pↄ́ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ Egipiↄ i dↄ̃ sa gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ kú, tó mapi ge ampiↄnɛ. +Ma Dii ma mɛ̀ seela pↄ́ a to àↄ dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ ma mɛ̀ má yíawá guɛ beeu kuɛn kɛ: +Ma Dii ma mɛ̀ má Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ Ɔfɛla na aà ibɛɛ pↄ́ lɛ́ aà wɛɛ a ↄzĩɛ, lá ma Yudaↄ kí Zedekia nà a ibɛɛ Babɛli kí Nɛbukanɛza pↄ́ lɛ́ aà wɛɛ a ↄzĩwa. +Nɛlia nɛ́ Baluku yã́ pↄ́ ãnabi Zelemii òɛ kɛ̃̀ láu. A gbɛa ↄ̃ Zelemii yã́ bee òɛ̀ Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu. +Dii Isailiↄ Lua mɛ́ yã́pi ònɛ Baluku. +Ni mɛ waiyoo mpi, Dii yã'ĩa kã̀fĩnɛ n yã'ↄ̃mauɛ, ńlɛ aaukɛ e n kpasa, ńlɛ ĩ́ampakĩi eo. +Dii mɛ̀ mà onɛ á pↄ́ pↄ́ á bò wíwi, í pↄ́ pↄ́ á tↄ̃̀ wolɛ, baa bùsu bṹu guu. +Yãzↄ̃ↄↄ ńlɛ wɛɛlɛ nzĩaɛa? Ńsu wɛɛlɛo, asa Diipi mɛ̀ á yãmↄ gbɛ̃́piiɛ, ãma gu pↄ́ n gɛu píi, á n misiɛ. Dii mɛ́ ò. +Dii yã'ò ãnabi Zelemiiɛ buiↄ yã́ musu à mɛ̀: +Egipi pↄ́n la. Yã́ pↄ́ Dii ò Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ Nɛko zĩgↄ̃ↄ musun kɛ, gↄↄ pↄ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza zĩblèmá Uflatai Kaakemi saɛ, Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu. +À á sɛ̀ngbaoↄ kɛkɛ, a zↄ̃ↄ ń a nɛ́nao, í gɛ́ zĩu. +À ã̀asĩna ká sↄ̃́ↄnɛ, í di ń kpɛ. À mↄ̀ fùaↄ kpákpa, í zɛ dↄ̀ↄdↄↄ, à mↄ̀ ulaↄ dada, í á sↄ̃naↄ lɛkɛ. +Bↄ́ málɛ e wei? Má è vĩa ń zĩgↄ̃ↄ kũ̀, aalɛ pↄ̀ↄbↄzãkɛ, wà zĩblèmá, aalɛ tílɛ, aalɛ ń kpɛ gwao, vĩa pↄ́ↄ liaańzi. Dii mɛ́ ò. +Gbɛ̃́ kàsakasa i e bàalɛo, gbɛ̃́ gbãa i e bↄ̀o. Aalɛ gɛ̃mbↄlɛ, aalɛ kwɛ́ Uflata saɛ gugbãntoo oi. +Deↄ mɛ́ lɛ́ fɛlɛ lán Niiliwa kee, aalɛ zãampapa lán í zↄ̃ↄwai? +Egipiↄnɛ! Aalɛ fɛlɛ lán Niiliwa, aalɛ zãampapa lán í zↄ̃ↄwa, aalɛ mɛ: Wá fɛlɛ da dṹniaaɛ, wí wɛ̃́lɛↄ míↄnzↄ̃ ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ. +Sↄ̃deↄ, à dazɛu! Zĩkasↄ̃godeↄ, à gofĩ sↄũsↄũ! Zĩgↄ̃ↄ, à bↄ ń táo! Etiopiↄ ń Libiiↄ sɛ̀ngbao kũa, Ludiↄ sá kũa, aalɛ kã́. +Gↄↄpiá Dii Lua Zĩgↄ̃de pↄ́ɛ, tↄsia aà ibɛɛↄwa gↄↄɛ. Fɛ̃nda a yɛ̃́mɛmińgu à tã ń auo, asa Dii Lua Zĩgↄ̃de sa'oa vĩ Uflata saɛ gugbãntoo oi bùsuuɛ. +Egipiↄ, à gɛ bↄ̀ ɛsɛ wɛɛlɛ Galada! Ń beeo á ɛsɛkɛkɛ pãɛ, á gyã a kɛ̃́wáo. +Buiↄ ma lá wà widàwá, á pelemboa wii a li dṹniaa. Á gↄ̃saↄ kpákpakↄ̃a, aai kwɛ sikↄ̃a. +Yã́ pↄ́ Dii ò ãnabi Zelemiiɛ Babɛli kí Nɛbukanɛza mↄa lɛ́lɛi Egipiwa musun kɛ: +À yã́ɛ bee o Egipiↄnɛ, à a kpàwakɛ Midoli ń Mɛfisio ń Tapanɛsio. À onɛ́ aa sↄukɛ aa zĩ'ↄpoo, asa zĩ lɛ́ ń saɛdeↄ bleɛ. +Bↄ́yãi á nɛgↄ̃naↄ wúlɛai? Aai fↄ̃ fɛ̀lɛo, Dii mɛ́ ń nɛ́. +Aa gɛ̃nalɛlɛ aa kpákpakↄ̃a, aa mɛ, fɛlɛ wà ta wá gbɛ̃́ↄ kĩ́i, wà bàalɛ gbãamↄnɛdeↄ fɛ̃ndaɛ, wà ta wázĩa bùsuu. +À tↄ́kpa Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄɛ, Zↄade pↄ́ à azĩa gↄ̃́ikɛ̀. +Lá á Taboo dↄ̃ gbɛ̀sĩsĩ ũ, mɛ́ á Kaamɛli dↄ̃ ísia saɛ, ń ma kuao, màa á ibɛɛ mↄa sea vĩo. Ma Kía pↄ́ ma tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Á Egipiↄ, à á pↄ́ↄ naaa. Wa á kṹkũ wà táánↄɛ. Wa tɛsↄ̃ Mɛfisiwa à gↄ̃ bɛzia ũɛ, gbɛ̃e aↄ ku we lↄo. +Egipi dɛ lán zununu kɛfɛnawaɛ. Fìona a bↄ gugbãntoo oi, i mↄ pɛwà. +Zĩgↄ̃ pↄ́ Egipiↄ fĩabònɛ́ↄ dɛ lán zunɛbↄlↄ mɛkpaaↄwaɛ. Aa kpɛkpa, aai tílɛ sãnu, aa fↄ̃ zɛ gio, asa yãmↄnɛgↄↄ mɛ́ kà, an ĩadamagↄↄ mɛ́ pìla. +Egipiↄ bà kpã́i lɛ́ lán mlɛ̃wa, an ibɛɛↄ lɛ́lɛmá ń gbãao, aa sumá ń mↄoↄ lán yàawɛnaↄwa. +Ma Dii ma mɛ̀, baa kɛ́ Egipi zĩgↄ̃ↄ kpa lán líkpɛ sisi pↄ́ wa fↄ̃ gɛ̃uowa, wa ń kwɛ́ɛ. Asa an ibɛɛpiↄ dasi dɛ kwaↄla, wa fↄ̃ ń naoo. +Wa Egipiↄ na gugbãntoodepiↄnɛ ń ↄzĩɛ, wi widamá. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀ má Tɛbɛsi tã́a Amↄni wɛtã ń Falaↄ̃ↄo ń Egipiↄ ń ń tã́a kĩniↄ ń ń kíaↄ. Má Falaↄ̃ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa aà náai vĩↄ wɛtã, +mí ń na Babɛli kí Nɛbukanɛza ń aà zↄ̀blena pↄ́ aalɛ ń wɛↄnɛ ń ↄzĩ. A gbɛa wa ɛa wàↄ ku we lán yãawa. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma zↄ̀blena Yakↄbu buiↄ, ásu to vĩa á kũo. Isailiↄ, ásu bílikɛo, asa má á bↄ bùsu zã̀zãu, á buiↄ ↄ̃ má ń sí zↄblewa. Yakↄbu buiↄ ɛa aaↄ ku kílikili dↄdↄa, gbɛ̃e a to vĩa ń kũo. +Ma zↄ̀blena Yakↄbu buiↄ, ásu vĩakɛo, asa má kúánↄɛ. Bui pↄ́ ma ↄzↄ̃̀ázi ń guuↄ baa tó ma buipiↄ míↄnzↄ̃, má á míↄnzↄ̃o. Ãma á bↄ pão fá! Má á swã́gaga a zɛ́waɛ. +Dii yã'ò ãnabi Zelemiiɛ Filitɛ̃ↄ musu e Falaↄ̃ↄ àↄ gɛ́ lɛ́lɛi Gazawa à mɛ̀: +Dii mɛ̀: Í bↄ̀ gugbãntoo oi, àlɛ su lán swa paawa. Ípi dà bùsua ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ, à dà wɛ̃́lɛↄla ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ píi. Wàlɛ wiilɛ, bùsudeↄ lɛ́ búbuapɛ ḿpii, +ibɛɛↄ sↄ̃́ gbãa bàalɛkↄ̃fĩ yã́i ń sↄ̃́goↄ wuluu tↄↄlɛlualuaa yã́io. Maeↄ ɛa su ń nɛ́ↄ sɛ́lɛio, kɛ́ an gã̀sĩ gↄ̃̀ dↄ̀lↄlↄ yã́i. +Filitɛ̃ↄ kɛa kɛ́lɛkɛlɛ gↄↄ mɛ́ kà, wa gbɛ̃́ pↄ́ aaì dↄ Tiideↄ ń Sidↄ̃deↄlɛ kↄ̃napiↄ míↄnzↄ̃ɛ. Dii mɛ́ a Filitɛ̃ↄ ásookɛ, i Kɛlɛti bùsude pↄ́ gↄ̃̀piↄ dɛ̃ↄnzↄ̃. +Gazadeↄ ń mi bò, Asekelonideↄ lɛ́ gↄ̃̀ kpaaũa. Gusalala gbɛ̃́ kↄ̃naↄ, áↄ ázĩa lili e bↄɛ ni? +Á'a Dii fɛ̃nda, ńyↄ̃ zɛwɛ̃ɛ bↄɛ ni? Sↄlↄ n kpɛ́u! Kã́ma bo! Zɛ màa lɛ! +Dii mɛ́ fɛ̃ndapi dàu, kpelewa a kɛ à zɛi? A dìlɛ fɛ̃ndapiɛ aà yɛ̃́mɛmi Asekelonideↄ ń ísialɛdeↄguɛ. +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua yã'ò Mↄabuↄ musu à mɛ̀: Waiyoo, wà Nɛbo ásookɛ̀. Wà Kiliataiũ sì wà a gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ, wà ń mɛɛwiadeↄ kũ̀, aa gↄ̃̀ bíli guu. +Mↄabuↄ ĩ́andãa vĩ lↄo, wà lɛkpàaĩńzi Ɛsɛbↄ̃ wà mɛ̀: À mↄ wà gɛ buipi dúuzↄ̃. Á Madɛmɛdeↄ sↄ̃ á lɛ́ a gↄ̃ kpaaũaɛ, wi pɛ́wá ń fɛ̃ndao. +Olonaiũdeↄ wii ma dↄ: Wà wá dɛ̃ↄnzↄ̃! Wà wá kɛ́ dúuduu! +Wà Mↄabuↄ dúuzↄ̃̀, an nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ↄↄlↄ ma dↄ. +Aalɛ wiipɛ, aalɛ Luiti sĩ̀sĩ kṹ, aalɛ búbuapɛ, aa pìla lɛ́ gɛ́ Olonaiũ. +À bàalɛ! À ázĩa mibↄkĩi wɛɛlɛ, íↄ ku gbáau lán sɛ̃̀a zàa'ĩnawa. +Lá a á yãkɛaↄ ń á àizɛɛↄ náaikɛ̀, a yã́i wa á kṹkũi, wi táánↄ bùsu pãleu ń á kíaↄ ń á tã́a Kɛmↄsio ń a gbàgbanaↄ. +Gudɛna a lɛ́lɛ á wɛ̃́lɛwa píiɛ, á wɛ̃́lɛe a bↄo. Wa guzulɛ ↄ̃̀ↄkpaɛ, wi gusalala dúuzↄ̃, asa Dii mɛ́ ò. +À gã̀sĩaↄ kpa Mↄabuↄwa aa vua taò, asa an wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũɛ, gbɛ̃e aↄ ku a kee guu lↄo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì zĩkɛ Diiɛ ń zígbiaoá láaipↄɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gì gbɛ̃dɛi ń a fɛ̃ndaoá láaipↄɛ. +Mↄabuↄ ku dↄdↄa za ń ɛ̀waasogↄↄ, aa zↄ̃lɛaɛ mɛ̀tɛɛɛ lán wɛ̃wa dàa guu. Wi ń lilɛ wà ń ká dàa pãleu yãao, wi ń bↄlɛ wà tàńnↄ bùsu pãleuo. Aa na e tiaɛ, an gĩ i lilɛo. +A yã́i ma Dii ma mɛ̀ a gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ mà dàalɛkulɛnaↄ zĩmá, aai ń dàapiↄ lɛ́ kúlɛ aa ń bↄlɛu, aai gbasa ń dàapiↄ wíwi. +Wí a Mↄabuↄ kũ Kɛmↄsi yã́ musuɛ, lá wí Isailiↄ kũ̀ Bɛtɛli pↄ́ aa aà náaikɛ̀ yã́ musuwa. +Mↄabuↄ, kpelewa á e o nɛgↄ̃n zĩ̀kan gbãaↄn á ũi? +Wa si Mↄabuↄ wɛ̃́lɛↄu wà ń dɛ̃ↄnzↄ̃ɛ, an ɛ̀waaso maaↄ i gaga gbɛ̃dɛdɛa guu. Kía mɛ́ ò, aà tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. +Mↄabuↄ kɛa kɛ́lɛkɛlɛ kãikũ̀, wa yã́yiamá zɛzɛsaiɛ. +Á bui pↄ́ á liaańziↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ a ń tↄ́ màↄ píi à ázĩa gbɛ̃gbɛ̃ ń yã́i, í mɛ an gopana gbãa làa, an kpala gawi kↄ'ɛ̀. +Dibↄ̃deↄ à á kúkĩi gawide to we, í pila zↄ̃lɛ bùsuu. Asa Mↄabuↄ kàalɛnaↄ lɛ́ mↄ́ lɛ́lɛiwá, aa á wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ gbooɛ. +Aloeedeↄ, à zɛ zɛ́ saɛ àↄ gudã, íↄ gↄ̃ɛ ń nↄɛ pↄ́ aalɛ kↄ̀sↄ fãↄ la àↄ mɛ, à kɛ̀ kpelewa ni? +Wí Mↄabuↄ kũ̀, wà ń dúuzↄ̃̀ɛ. À wiilɛ! À búbuapɛ, í onɛ́ Aanↄ saɛ we, wà Mↄabuↄ míↄnzↄ̃ɛ. +Lua yã́kpalɛkɛ̀ ń gusalaladepiↄɛ, Olonadeↄ ń Yazadeↄ ń Mɛfaadeↄ +ń Dibↄ̃deↄ ń Nɛbodeↄ ń Bɛdiblataiũdeↄ +ń Kiliataiũdeↄ ń Bɛgamuludeↄ ń Bɛmɛonadeↄ +ń Keliodeↄ ń Bↄzɛladeↄ ń Mↄabu bùsu wɛ̃́lɛↄ píi, a pↄ́ pↄ́ kú kãiↄ ń a pↄ́ pↄ́ kú zã̀ↄ. +Wà Mↄabuↄ gbãa kↄ'ɛ̀, wà ń gã̀sa wìwi. Dii mɛ́ ò. +Mↄabuↄ kuabìi Diiwaɛ. À íkakanɛ́, aa lɛ́lɛ ń pisi guu blàtau, aa gↄ̃ láanipↄ ũ. +I Isailiↄ láanikɛ yãa nolo? Tó álɛ ń yã'o, iliↄ mikɛnɛ́ déũdeũ lán kpã́i wa kũ̀wao lé? +Mↄabuↄ, à á wɛ̃́lɛↄ to we, í gɛ àↄ ku gbɛtↄↄu lán bã pↄ́ ì nɛ́ da wewa. +Wa Mↄabuↄ yↄ̃̀ↄ yãmà, an kàamai ń ń zazao kɛ̀ zài. Aa zĩasɛa lɛsĩ ń ĩ́andão vĩ, wala mɛ́ lɛ́ ń ɛ́ ń sↄ̃ guu. +Ma Dii ma mɛ̀, má ńzĩa sɛa lɛsĩ dↄ̃, kási pãɛ, an yãbↄlɛ lí gbɛsuo. +Ayãmɛto málɛ ↄ́ↄlↄ Mↄabuↄnɛ, málɛ wiipɛ ń yã́ musu, málɛ búbuapɛ Kilalɛsɛdeↄnɛ. +Málɛ ↄ́ↄlↄ Sibema vɛ̃ɛbuↄnɛ, ma wiipi dɛ lán Yazɛɛdeↄ pↄ́wa. Sibema gↄ̃na ↄtà yãa e ísialɛi e à gɛ̀ kà Yazɛɛwa. Ɔ̃ gbɛ̃kaalɛna mↄ̀ lɛ̀lɛ a vɛ̃ɛ kↄ́ pↄ́ màↄwa. +Wà pↄna ń yaalↄo bↄ̀ Mↄabuↄ kaaↄu ń ń buaↄ. Má tò vɛ̃ɛ lɛ́ bↄ a fɛ̃kĩi lↄo, gbɛ̃e lɛ́ ↄ̃zↄ̃ vɛ̃ɛwa ń wiio lↄo. Wii dↄ, kási pↄna wii no. +An wii dↄ za Ɛsɛbↄ̃ e Ɛleale ń Yaazao, za Zoaa e à gɛ̀ pɛ̀ Olonaiũ ń Egala Selisiaowa, asa baa Niũliũ í bà lↄɛ se. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì sa'o gulɛsĩↄwa, aaì tulaletikatɛa ń diiↄnɛↄ, má ń midɛ Mↄabu bùsuuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +A yã́i ma nↄ̀sɛ lɛ́ ↄ́ↄlↄ lán kulɛ'ↄwa Mↄabuↄnɛ, ma nↄ̀sɛ lɛ́ ↄ́ↄlↄ lán kulɛ'ↄ wà Kilalɛsɛdeↄnɛ, asa an àizɛɛ pↄ́ aa nàaaↄ gɛ̃̀zɛaɛ. +An baade migbaa lɛ̀, aa ń lɛkãna wà, aa ń ↄↄ lìli ḿpii, aa zwã̀nkasaↄ dↄ̀dↄ ń pi. +Mↄabuↄ lɛ́ búbuapɛ ń kpɛ́ↄ musu píi ń ń gãaɛↄ píi, asa ma ń wiwi lán ta pↄ́ gbɛ̃e yeiowaɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Bíli Mↄabuↄ kũ̀, ↄ̃ aalɛ wiipɛ, aalɛ kpɛkpa ń wío. Mↄabuↄ gↄ̃̀ láanipↄ ũ, sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ gbɛ̃́ pↄ́ liaańziↄnɛ. +Ma Dii ma mɛ̀: À gwa, wàlɛ yàakpa Mↄabuↄla, wà kúu'ò lɛ́ sumá. +Wa lɛ́lɛ Keliowa, wa wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ sí. Zĩ́ bee sↄ̃ a kɛ̃ Mↄabu nɛgↄ̃naↄgu lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛ'i wãwãkɛwa. +Wa Mↄabuↄ míↄnzↄ̃, an bui aↄ ku lↄo, kɛ́ aa kuabìia yã́i. +Ma Dii ma mɛ̀, Mↄabuↄ, yãpãsĩ ń ɛo ń baio lɛ́ á dã́. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bàalɛ yãpãsĩpiɛ�� zu ɛuɛ, mɛ́ bai a gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ɛpi guuↄ kṹ, asa má tó Mↄabuↄ wɛtãgↄↄ kaɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Òlo'olobonaↄ yɛ̃̀ɛɛ làa, aalɛ mikpakĩi wɛɛlɛ Ɛsɛbↄ̃ uei, ↄ̃ tɛ́ fɛ̀lɛ Ɛsɛbↄ̃, tɛ́lɛpiↄ bↄ̀ kí Siↄ̃ wɛ̃́lɛpiu, àlɛ kṹ Mↄabuↄ miwa, àlɛ kṹ zↄakanapiↄ dↄ́wa. +Waiyoo á Mↄabuↄ! Kɛmↄsi gbàgbanaↄ mìdɛ! Wà á nɛgↄ̃ɛↄ kũ̀kũ zĩ̀zↄↄ ũ, wà á nɛnↄɛↄ nàaa wà tàńnↄ. +Ma Dii ma mɛ̀ gↄↄgbɛzãzĩ má su ń Mↄabuↄ ń pá ziu. Lá yã́ a zↄ̃lɛ Mↄabuↄwan we. +Amↄniↄ yã́ musu Dii mɛ̀: Isailiↄ nɛgↄ̃ɛↄ vĩo lé? Aa túbiblenaↄ vĩo lé? Àkɛa tã́a Mↄlↄku gↄ̃̀ Gada bùsu vĩi? Bↄ́yãi aà gbàgbanaↄ ku a wɛ̃́lɛↄui? +Ma Dii ma mɛ̀, a gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ má kúkua dↄ Amↄniↄ mɛɛwia Labawa, i gↄ̃ bɛzia ũ. Isailiↄ i tɛsↄ̃ a zↄ̃ɛwiaↄwa, aai gbɛ̃́ pↄ́ ń yá yãapiↄ ya sↄ̃. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɛsɛbↄ̃deↄ, à wiilɛ, asa Ai kàalɛɛ. Labadeↄ, à búbuapɛ, í zwã̀nkasaↄ kákaála, í ázĩa gbɛ̃gbɛ̃, à bã̀abãabo á wɛ̃́lɛ bĩ́idepiu, asa wa Mↄlↄku sɛ́lɛ taò sãnu ń a gbàgbanaↄ ń ń kíaↄɛ. +Bↄ́yãi álɛ ĩ́anadã á guzulɛ táaedeↄ yã́ musui? Pↄ̀ↄbↄzãkɛnaↄ, i á àizɛɛ náaikɛ à mɛ: Deↄ mɛ́ aa fↄ̃ lɛ́lɛwái? +Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de, má tó bui pↄ́ liaaáziↄ gili gɛ̃águɛ, aai pɛ́wá ápii, gbɛ̃e ku à á gbɛ̃́ pↄ́ fãaaaↄ kãaao. +Gbɛzã má su ń Amↄniↄ ń pá ziu, ma Dii mámɛ má ò. +Ɛdↄũↄ yã́ musu Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀: Ɔ̃nↄnae ku Temani lↄo lé? Laaideↄ lɛdama làa yã̀? An ↄ̃nↄ gɛ̃̀zɛa yã̀? +Dedãdeↄ, à ɛa ń bao, í gɛ ulɛ gbɛ̀'ɛↄ guu, asa má tó á Esau buiↄ yã'e á wɛtãgↄↄpiɛ. +Tó vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃naↄ mɛ́ mↄ̀ sì á vɛ̃ɛbuↄu, vɛ̃ɛ kↄ̃na ↄ̃ aa tóɛ́o lò? Tó kpã́iↄ mɛ́ gɛ̃̀ázi gwã́ sↄ̃, pↄ́ pↄ́ an pↄ́ dↄwà ↄ̃ aa sɛ adoo lò? +Mapi sↄ̃ má Esauↄ pↄ́ↄ pilimá píiɛ, má bↄmá ń ulɛkĩiↄ guuɛ, aa naalɛkĩi e guei lↄo. An nɛ́ↄ ń ń daɛↄ ń ń gbɛ̃́deeↄ gaga, an bui aↄ ku lↄo. +À tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ to we, má ↄliańzi. Á gyaa gbɛ̃andoↄ i ma náaikɛ lↄ. +Ma Dii ma mɛ̀, tó gbɛ̃́ pↄ́ aai ka ma pↄkũma í miaoↄ sù wa mì, ápiↄ sↄ̃ á bↄ pãe? Á bↄ pão, á mi sↄ̃ɛ. +Ma Dii má sì ń mazĩao, Bↄzɛla a gↄ̃ bɛzia ũɛ, iↄ da gii lán gbáawa. Aↄ dɛ láanipↄ ũ, láaipↄ ũ, a zↄ̃ɛwiaↄ iↄ da gii gↄↄpii. +Ma baomà Diiwa, wà zĩnae zĩ̀ buiↄwa aà onɛ́, aa kↄ̃ kãaa aa gɛ lɛ́lɛwá, aa fɛlɛ gɛ́ zĩkaiánↄ. +À ma! Má tó à gↄ̃ kpɛɛ buiↄ guu, wìliↄ sakaágu. +Á nↄ̀sɛ pãsĩ ń á kàamaio mɛ́ á sãsã. Á gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ kɛ̀ á kpɛ́ ũ, á zↄ̃lɛa gbɛ̀sĩsĩ musu, baa kɛ́ a á sakpɛ dà musumusu lán baɛwa, má á bãɛɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɛdↄũ bùsu a gↄ̃ wáiwai, yã́pi i di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄwa, aaiↄ a láanikɛ wɛ́tɛ̃a pↄ́ wà mↄ̀ɛ̀ yã́i. +Aↄ dɛ lán Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo ń wɛ̃́lɛ pↄ́ kú ń saɛↄ míↄnzↄ̃awaɛ. Gbɛ̃e a zↄ̃lɛ weo, baa do. Ma Dii mámɛ má ò. +Lá nↄ̀ↄmusu ì bↄ Yuudɛ̃ dàou à gɛ̀ bualoũ àizɛɛdeu, màa má ƐdↄũgbɛƐdↄũↄnɛ ma ń yã́ pↄ́ a dìlɛ TemanideAn kwɛa a tↄↄlɛ lualua, wa ń wii ma e Ísia Tɛ̃ai. +À ma! Ibɛɛ a fɛlɛ kúu'omá, i a gã̀sĩa poo Bↄzɛla. Gↄↄ bee sↄ̃ a kɛ̃ Ɛdↄũ nɛgↄ̃naↄgu lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛ'i wãwãkɛwa. +Damasi yã́. Amatadeↄ ń Aapadadeↄ gɛɛ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i, kɛ́ aa bao ĩ́i mà yã́i. An sↄ̃ zɛa tɛɛɛo lán ísia íwa, an nↄ̀sɛ daa doũo. +Damasideↄ kúsu kwɛ̀, aalɛ olo'olobo, aa lɛ̀kↄ̃wa ń bao. Pↄsia ń wãwão tↄ̃̀má, lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛ'ìwa. +Bↄ́yãi aai bↄlɛ wà wɛ̃́lɛ tↄdepi tò weo ni? Mɛɛwia pↄnadepi. +Wɛ̃́lɛpi ɛ̀waasoↄ kwɛ a zɛaↄ guuɛ, wi a zĩgↄ̃ↄ dɛdɛ zĩbeezĩ píi. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Má tɛsↄ̃ Damasi bĩ́iↄwa, kí Bɛnadada zɛgikĩi i tɛ́kũ. +Kedaaↄ ń Azoo bùsu pↄ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza lɛ̀lɛmáↄ yã́ musu Dii mɛ̀: À fɛlɛ gɛ́ lɛ́lɛi Kedaaↄwa, í gukpɛdepiↄ dɛ̃ↄnzↄ̃. +Wa ń zwã̀akpɛↄ ń ń pↄtuoↄ símá, wi tá ń ń zwãa pↄ́ aaì da ń kpɛ́uↄ ń ń yiongoↄ ń ń pↄ́ↄ píi. Wi wiidↄmá: Vĩa pↄ́ↄ liaaázi! +Azoo bùsudeↄ, à bàalɛ fãaa, í gɛ ulɛ gbɛ̀'ɛↄ guu. Ma Dii mámɛ má ò. Babɛli kí Nɛbukanɛza yãsɛ̀ánↄ, à lɛkpàaĩázi ń gbɛ̃́ↄ à mɛ̀: +À gɛ lɛ́lɛ bui pↄ́ kálɛa dↄdↄa, aalɛ ńzĩa náaikɛↄwa. An wɛ̃́lɛↄ gbaↄ ń gbã́aↄ vĩo, aamɛ ká we ńtɛ̃ɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Wa ń yiongoↄ naaa, wi tá ń ń zuↄ dasidasi. An gbɛ̃́ pↄ́ aaì mizↄ̃iↄ, má tó yã́ bↄ gupiiu à ń le, mí ń fãaa dṹnia gola síiↄ̃u. Ma Dii mámɛ má ò. +Azoo bùsu a gↄ̃ gbɛ̃gbonaↄ tòo ũɛ, iↄ da wáiwai gↄↄpii. Gbɛ̃e aↄ ku we lↄo, baa do. +Dii yã'ò ãnabi Zelemiiɛ Elaũ bùsu yã́ musu Yudaↄ kí Zedekia kpalablea daalɛgↄↄ à mɛ̀: +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, má Elaũↄ sá ɛ́'ɛ, asa sápi ↄ̃ aalɛ gbãa'ewà. +Má dṹnia gola síiↄ̃ ĩ́ana gbaɛmá, mí ń fãaa gupiiu. Bùsue ku kɛ́ an lala'onaↄ gí tauio. +Má Elaũↄ kãdɛ ń ibɛɛ pↄ́ aalɛ ń wɛↄnɛ, mí yã́yiamá ń pↄfɛ̃ pãsĩo. Ma Dii mámɛ má ò. Má pɛ́má ń fɛ̃ndao e mà gɛ ń midɛɛ. +Má Elaũↄ kía ń ń dↄaanaↄ dɛdɛɛ, mí a kpalabaa kpálɛ an bùsuu. Ma Dii mámɛ má ò. +Gbɛzã má su ń Elaũↄ ń pá ziu Ma Dii mámɛ má ò. +Yã́ pↄ́ Dii dà ãnabi Zelemiiɛ a ò Babɛli ń Babiloni bùsuo yã́ musun kɛ: +À baoɛ bee kpa buiↄnɛ, à dàlapoo da, í kpàwakɛ, ásu yãe ulɛnɛ́o, à mɛ wà Babɛli sì, an tã́a Bɛli gɛɛ gↄ̃̀ kpa a wɛ́i, an tã́a Mɛlodaki gↄ̃̀ zɛ yɛ̀ɛɛ. An pↄ́ pↄ́ aa pì dii ũↄ gↄ̃̀ ń wío, vĩa ń tã́apiↄ kũ̀ píi. +Gugbãntoo oi bui mɛ́ lɛ̀lɛwà, aa a bùsu kɛ̀ yáiyai. Gbɛ̃e ku we lↄo, baa nↄ̀bↄↄ se, aa bàalɛ̀ bↄ̀lɛuɛ. +Ma Dii ma mɛ̀ zĩbeezĩ Isailiↄ ń Yudaↄ su sãnu, aa ma Dii ń Lua kĩ́i wɛɛlɛ ń ↄↄlↄo. +Aa Siↄna zɛ́ gbɛa, aai mipɛwà, aai naa, ma bàa iↄ kúńnↄ gↄↄpii, a yã́ a sã́ńguo. +Ma gbɛ̃́ↄ dɛ lán sã sã́sãaↄwaɛ, an dↄaanaↄ mɛ́ tò aa lìaaliaa, ↄ̃ aa pↄ̀ↄbↄzãkɛ̀mɛɛ gbɛ̀sĩsĩↄ musu. Aa gɛ̀ gbɛ̀sĩsĩ musu le, aa sù sĩ̀sĩ musu la, e aa gɛ̀ zã̀ ń kúkĩiwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀máↄ ń mↄmↄ. An ibɛɛpiↄ mɛ̀ wa tàae vĩo, asa aa duunakɛ̀ Diiɛɛ. Dii mɛ́ ń kaa sĩande pↄ́ an deziↄ wɛ́ dↄi ũ. +À bↄlɛ Babɛli, à Babiloni bùsu to we. Àↄ dɛ lán blesana pↄ́ dↄaaa kpàsa pↄ́ↄnɛↄwaɛ. +Asa má bui zↄ̃ↄↄ kãaa gugbãntoo oi bùsuu, mí ń sóikɛ aa gɛ lɛ́lɛ Babɛliwaɛ. Bↄa we aa gɛ́ zĩ'ↄpooi, aai sí. An kaↄ dɛ lán nɛgↄ̃n ↄnade pↄ́ aali su asioↄwa. +Aa Babiloni bùsu pↄ́ↄ naaa, pↄsɛlɛnapiↄ i kã́. Ma Dii mámɛ má ò. +Á gbɛ̃́ pↄ́ i ma gbɛ̃́ↄ pↄ́ↄ naaaↄ, lá álɛ tidↄńla, álɛ pↄnakɛ ń ń pↄ́ↄ, lá álɛ vĩvĩ lán zununu pↄ́ lɛ́ pↄ́wɛnagbɛ̃wa, lá álɛ wiilɛ lán sↄ̃saↄwa, +wí a á da kũ maamaaɛ, nↄɛ pↄ́ á í gɛɛ a gↄ̃ kpa a wɛ́i. Aà buiↄ i gↄ̃ kpɛɛ buiↄ guu, aà bùsu i gↄ̃ gbáa gii wáiwai ũ. +Gbɛ̃e aↄ ku weo ma pↄfɛ̃ yã́i, a gↄ̃ da yàaa píiɛ. Yã́pi a di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ dↄ Babɛliziↄwa píi, aaiↄ lɛsuikɛwà ĩa pↄ́ wa dàwà yã́i. +Kàzunaↄ à zĩ'ↄpoo Babɛlizi, ásu á kaↄ wɛgwao, à ↄzↄ̃i, asa à duunakɛ̀ Diiɛɛ. +À kúkua dↄwà gupiiu! À mikpàmá sa, a bĩ́iↄ kwɛ̀, a gĩↄ gbòo. Lá Dii mɛ́ lɛ́ tↄsiwà, à tↄsiwà, à kɛɛ̀ lá à kɛ̀nɛ́wa. +À pↄtↄ̃naↄ míↄnzↄ̃ Babɛli ń pↄkɛkɛnaↄ. Baade bↄlɛ tá a gbɛ̃́ↄ kĩ́i, gbɛ̃́pii bàalɛ ta a bùsuu, gbãamↄnɛdeↄ ń ń fɛ̃ndao yã́i. +Isailiↄ dɛ lán sã pↄ́ fãaaaↄwa, nↄ̀ↄmusuↄ mɛ́ sìńgu. Asiliↄ kía mɛ́ ń mↄmↄ káau, ↄ̃ Babɛli kí Nɛbukanɛza ń kɛ́ kɛ́lɛkɛlɛ gbɛzã. +Ayãmɛto ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má Babɛli kía ń a bùsudeↄ wɛtã lá ma Asiliↄ kía wɛtã̀waɛ, +mí su ń Isailiↄ ń dã́dãkɛkĩi. Aa pↄble Kaamɛli ń Basanao, aai kã Ɛflaiũ ń Galada sĩ̀sĩↄ musu. +Ma Dii ma mɛ̀, gↄↄ bee wa sãa wɛɛlɛ Isailiↄwa, wa eo, wa kpálɛkɛ Yudaↄ duunai, wa bↄwào, asa má gbɛ̃́ pↄ́ ma ń bↄ́piↄ duuna kɛ̃́máɛ. +À lɛ́lɛ Mɛlataiũ bùsuwa, í Pekodiↄ dɛdɛ à ń míↄnzↄ̃. Ma Dii mámɛ má ò. À yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ kɛ píi. +Zĩkakↄ̃fĩ ma dↄ bùsupiu, a wíwia zↄ̃ↄ. +Masana pↄ́ dṹnia wìwi píi yãa gwa wíwia sa sↄ̃e! Babɛlipi gↄ̃̀ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ bui píiɛ. +Dii baikpànɛ Babɛli, ń a yã́ dↄ̃o, ↄ̃ à n kũ. Wà zãmakɛ̀nɛ wà ↄdìɛma, asa n sòlekɛ̀ ń Diioɛ. +Dii Lua Zĩgↄ̃de a làasi zɛ́ wɛ̃̀, à bↄ̀ ń a pↄfɛ̃ gↄ̃kɛbↄↄ, asa a zĩ vĩ Babiloni bùsuu à gɛ́ kɛiɛ. +À bↄlɛ gupiiu à mↄ lɛ́lɛwà, í a dↄ̃ↄ wɛ̃wɛ̃, í a pↄ́ↄ kãaa zùuuzuuu, í a míↄnzↄ̃, a kee su gↄ̃o. +À ń swanaↄ dɛdɛ, à ń kòlokpakpa! Waiyoo ampiↄ, asa an wɛtãgↄↄ mɛ́ kà. +À gbɛ̃́ pↄ́ bàalɛ̀ bↄ̀ Babiloni bùsuu, aa sù Siↄnaↄ yãma, aalɛ mɛ, Dii ń Lua tↄsìmá a kpɛ́ yã́ musu. +À kàzunaↄ kãaa Babɛlizi, sadepiↄ i bòokpa wà liai. A gbɛ̃e su bↄo. À fĩaboɛ̀ aà yãkɛawa, à kɛɛ̀ lá a kɛ̀nɛ́wa píi, asa à kuabìiaɛ, à bã̀nkũ̀ ma Isailiↄ Lua pↄ́ ma kua adoawaɛ. +A yã́i tò a ɛ̀waasoↄ kwɛ a zɛaↄu, a zĩgↄ̃ↄ gaga zĩbeezĩ ḿpiiɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma, ma íbɛlɛsɛ̀nnↄ kàamaide. Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de mámɛ má ò, asa gↄↄ pↄ́ má dìlɛ mà n wɛtãwà mɛ́ kà. +Kàamaide a gɛ̃mbↄlɛ à lɛ́lɛ. Gbɛ̃e ku à ↄkaaàzio. Má tɛsↄ̃ aà zↄ̃ɛwiaↄwaɛ, pↄ́ pↄ́ liaiↄ i tɛ́kũ píi. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, wà gbãamↄ̀ Isailiↄnɛ ń Yudaↄ píi. Gbɛ̃́ pↄ́ tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũↄ ń kũa, aa gì ń gbaɛi. +Ãma an Bona gbãa vĩ, aà tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. A zɛńnↄ, i to an bùsu ĩ́ampa, i gili gɛ̃ Babɛlideↄgu. +Wa lɛ́lɛ Babiloniↄwa ń fɛ̃ndaoɛ. Ma Dii mámɛ má ò. Wa lɛ́lɛ Babɛlideↄwa ń a dↄaanaↄ ń a ↄ̃nↄnaↄ. +Wa lɛ́lɛ ãnabi ɛgɛnaↄwa, wi ń dↄ̃ sↄũↄ ũ. Wa lɛ́lɛ nɛgↄ̃naↄwa, an nisĩna i na líwa. +Wa lɛ́lɛ ń sↄ̃́ↄ ń ń zĩkasↄ̃goↄwa ń bui pↄ́ lɛ́ zɛńnↄↄ, aai gↄ̃ lán nↄɛↄwa. Wa lɛ́lɛ ń làasiↄwa, wí ń pↄ́ↄ naaa. +Wa lɛ́lɛ ń swaↄwa, a í i ba, asa tã́aↄ di ń bùsuuɛ. Pↄvãipiↄ mɛ́ tò aa gↄ̃̀ mìsai. +Gbɛ̃gbonaↄ ń maiↄ mɛ́ aaↄ kálɛa we, koohũhũnaↄ iↄ zↄ̃zↄ̃u. Aↄ da bɛzia ũ gↄↄpiiɛ, gbɛ̃e aↄ ku we bau lↄo. +Lá Lua Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo suumpà ń wɛ̃́lɛ pↄ́ kú ń saɛↄ, màa gbɛ̃e aↄ ku Babɛli lↄo, baa do. Ma Dii mámɛ má ò. +Gwa! Zĩgↄ̃ↄ bↄ̀ gugbãntoo oi, bui zↄ̃ↄ ń ń kíaↄ fɛ̀lɛ dasidasi za dṹnia lɛ́wa, aalɛ mↄ́. +Aa sáↄ ń sↄ̃naↄ kṹkũa, aa pãsĩ, sósobisaideↄnɛ. Aa di sↄ̃́ↄ kpɛ, an kĩ́a dↄ lán ísia kↄ̃fĩwa, aalɛ mↄ́ zĩ'ↄpooińzi, Babɛli. +Kɛ́ Babɛli kía ń bao mà, a dↄ̃ kɛ́ yã́ gìwaɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ dↄ̀lↄlↄ, wãwã aà kũ̀ lán nɛ'iwãwãwa. +Lá nↄ̀ↄmusu ì bↄ Yuudɛ̃ dàou à gɛ́ bualoũ àizɛɛdeu, màa má BabɛlidelBabɛlideↄnɛ ma ń yã́ pↄ́ a dìlɛ BabiloniBabɛlideↄ kṹkũa kↄ̃fĩ a tↄↄlɛ lualua, bui píi a ń wii maɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, má tó ĩ́an pↄkaalɛna fɛlɛ, i Babɛlideↄ sɛ́lɛ ń Babiloniↄ píi. +Má bui zĩ̀loↄ gbaɛ Babɛliwa, aa bↄ gupiiu, aai lɛ́lɛwà yã́yiawagↄↄ, aai ń fã́fã e an bùsu gↄ̃ da gii. +Ásu to an kàzunaↄ ń sá kã́o, ásu to aa ń mↄ̀ ulaↄ dao. Ásu ń ɛ̀waasoↄ wɛ̃nagwao, à ń zĩgↄ̃ↄ míↄnzↄ̃. +Aa kwɛ gɛↄ ũ Babiloni bùsuu, wa ń zↄ̃zↄ̃ aa lɛ́lɛ a zɛaↄu. +Isailiↄ ń Yudaↄá gyaaↄ no, Dii Zĩgↄ̃de ń Lua i pãkpańzio, asa tàae pↄ́ wa kɛ̀ Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoaɛ Babiloni bùsuu kɛ̀ zài. +À bàalɛ bↄlɛ Babɛli, á baade i a mibↄkĩi wɛɛlɛ. Ásu to à gaga wɛ̃́lɛpi tàae yã́io. Dii tↄsimagↄↄ mɛ́ pìla, a fĩabonɛ́ a zɛ́waɛ. +Babɛli dɛ lán vua imibↄwa Dii ↄzĩɛ, a tò dṹnia bui píi a igbɛ̃̀ kã̀. Buiↄ a vɛ̃ɛ mì, ↄ̃ aa gↄ̃̀ mìsai. +Babɛli a kwɛ́ kã́ndoɛ, i ga. À ↄ́ↄlↄɛ̀, í ɛsɛ maɛ̀ aà bↄwa. Wìliↄ dↄ̃o, a gí gbã́gbãia? +Wa ɛsɛ màma Babɛliwa, i gbã́gbão. Wà aà to we sa, wá baade a taa kɛ a bùsuu, asa aà tàae luabɛpuana lè, à gbã̀ zↄ̃̀ luawaɛ. +Dii tò yã́ bↄ̀wanↄ na. À mↄ wà gɛ́ yã́ pↄ́ Dii wá Lua kɛ̀ dau siuinɛ́ Siↄna. +À á kaↄ lɛ́ kɛkɛ, í á sɛ̀ngbaoↄ sɛ́lɛ! Dii Mɛdɛ kíaↄ sóikɛ̀ Babɛliwa, asa à zɛ̀ ń aà kaalɛaoɛ, i tↄsiwà a kpɛ́ yã́ musu. +À dàlapoo sɛ à mipɛò Babɛli bĩ́iwa. À zĩgↄ̃ↄ gba gbãa, í gudↄ̃anaↄ gbaɛ aa gɛ́ ń kúkĩi! À gbɛ̃́ↄ zɛzɛ aa bↄnsaɛ kɛnɛ́! Yã́ pↄ́ Dii zɛ̀ò a kɛɛ, yã́ pↄ́ àlɛ yá Babɛlideↄ yã́ musupi. +Ń kálɛ swa zↄ̃ↄ saɛ, àizɛɛ tↄ̃̀ma, ń beeo n ka kaalɛa sa, n ↄvãi'ea lɛ́ kà. +Dii Zĩgↄ̃de sì ń azĩao à mɛ̀ má tó wà li Babɛlia lán kwaↄwa, wi kúkua dↄwà. +Dii mɛ́ tↄↄlɛ kɛ̀ ń azĩa gbãao, à dṹnia kàlɛ ń azĩa ↄ̃nↄo, à musu kpàlɛ ń azĩa wɛzɛ̃o. +Tó Dii pũ̀na, í pↄ́ kú musu ì kↄ̃fĩkɛ, ì to lou sisi za dṹnia lɛ́wa. Dii ì bↄ ń ĩ́anao a làasiu, ì to lou ma ń pílɛao. +Pↄ́ gianaↄnɛ, láanipↄↄnɛ, ybui pↄ́ à ń sɛ́ a pↄ́ ũↄ. Aà tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. +Babɛli, ń dɛ ma gbɛ̃́wiwibↄ ũɛ, ma gↄ̃kɛbↄn n ũ. Mi n sɛ mà buiↄ wíwiò, mi ń kpalaↄ midɛnnↄ. +Mi sↄ̃́ↄ ń ń dikpɛnaↄ wíwinnↄ ń zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃́godeↄ. +Mi gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ wíwinnↄ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, ɛ̀waasoↄ ń wɛ̃́ndiaↄ píi. +Mi sãdãnaↄ ń ń sãↄ wíwinnↄ, zↄ̃ɛↄ ń ń zù zĩkɛnaↄ, dↄaanaↄ ń gbãadeↄ. +Má fĩabo Babɛlideↄnɛ ń Babiloniↄ píi á wáa vãi pↄ́ aa kɛ̀ Siↄnaɛ yã́i. Ma Dii mámɛ má ò. +Gbɛ̀sĩsĩ bùsudɛna, ni dṹnia bṹu ↄ̃̀ↄkpa, ↄ̃ ma fɛlɛnnↄ sa. Ma Dii mámɛ má ò. Má ↄkàa kpanzi mà n zu yãtɛ̃uɛ, ní gↄ̃ lán gbɛ̀sĩsĩ tɛ́kũawa. +Wa n gbɛe sɛ kpɛdↄgbɛↄ mide ũ ge ɛ̃daalɛgbɛ ũo, asa ńyↄ̃ↄ dɛ bɛzia ũ gↄↄpiiɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +À gudↄkↄ̃ɛkĩi dilɛ dṹniau, à zĩ̀ kuupɛ bùsu ń bùsuo. À gbãbↄ buiↄnɛ, aa gɛ́ lɛ́lɛi Babɛliwa, Alalata kía ń Mini kíao ń Asɛnazi kíao sóikɛwà, í zĩgↄ̃ badeↄ dilɛ aa gɛ́ lɛ́lɛiwà, í sↄ̃deↄ gbaɛwà lán kwasutɛ̃ↄwa. +À gbãbↄ buiↄnɛ aa gɛ́wà ń zĩo, Mɛdɛ kíaↄ ń ń dↄaanaↄ ń ń gbãadeↄ ń bùsu pↄ́ aalɛ kiblewàↄ gbɛ̃́ↄ. +Dṹnia lɛ́ dee, àlɛ pelembo, yã́ pↄ́ Dii lɛ́ yá ń Babɛlio gi kuɛ. A to Babiloni bùsu gↄ̃ bɛzia ũɛ, gbɛ̃e aↄ ku we lↄo. +Babɛli nɛgↄ̃naↄ fù zĩwa, aa gↄ̃̀ ye ń zɛgikĩiↄu. An yɛ̃̀ɛɛ làa aa gↄ̃̀ lán nↄɛↄwaɛ. Wà tɛsↄ̃̀ ń bɛↄwa, wà ń bↄlɛ gbã́aↄ ɛ̀'ɛ. +Zĩnaↄ lɛ́ dadakↄ̃lɛ, baokpanaↄ tɛkↄ̃i, aalɛ gɛ́ baokpai Babɛli kíaɛ, aa oɛ̀ wà aà wɛ̃́lɛ bũu sìwà, +wà swabuakĩiↄ sì, wà tɛsↄ̃̀ dã̀naↄwa, gili gɛ̃̀ zĩgↄ̃ↄgu píi. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀ Babɛli kɛkɛgↄↄ kà, a dɛ lán pↄ́wɛna pↄ́ wa kàlɛ zɛu, wàlɛ go kɛɛ̀waɛ. +Babɛli kí Nɛbukanɛza wá taitai, à wá kɛ́ kɛ́lɛkɛlɛ, à wá tó lán dàa giiwa. À wá mↄmↄ lán kwãsawa, à kã̀ pã́upãu ń wá pↄ́ maaↄ, ↄ̃ à ↄzↄ̃̀wázi. +Siↄnadeↄ mɛ̀ gbãa pↄ́ Babɛlideↄ mↄ̀nɛ́ aa ń só, to a yã́ wí ń musu. Yelusalɛũdeↄ mɛ̀ ń bↄ́ↄ'i pↄ́ Babiloniↄ mì, to aa a gbɛ'e. +A yã́i ma Dii ma mɛ̀, À ma! Má zɛánↄ, mí tↄsiɛ́. Má tó an swada í ba, má tó an nibↄnaↄ gↄ̃ gii. +Babɛli a gↄ̃ gbɛ̀zɛ ũɛ, gbɛ̃gbonaↄ tòo ũ, sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láanipↄ ũ, gbɛ̃e aↄ ku weo. +Babɛlidepiↄ pũna sãnusãnu lán nↄ̀ↄmusuwa, aa ↄ́ↄlↄ lán nↄ̀ↄmusu nɛ́ↄwa. +Gↄↄ pↄ́ an mɛ wã̀, ↄ̃ má mↄ́nɛ́ ń í gbãao, mí kákanɛ́, aai gↄ̃ dↄ̀ↄsai, aaiↄ i'o vusai gↄↄpii. Ma Dii mámɛ má ò. +Má ń pã́lɛ lán sãnɛbↄlↄ pↄ́ wàlɛ mↄ́ ń kòlokpaiↄwa, lán sãsakaoↄ ge blesanaↄwa. +Wa lɛ́lɛ Babɛliwaɛ fá! Wa dṹnia wɛ̃́lɛ tↄdepi siɛ, Babɛlipi i gↄ̃ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ buiↄnɛ. +Ísia a da Babɛliaɛ, a ikooa kↄ̃fĩdeↄ lɛ́lɛwà. +Aà zↄ̃ɛwiaↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũ, aà bùsu i gↄ̃ gbáa gii ũ. Gbɛ̃e aↄ ku weo, gbɛ̃e a pãao. +Má fɛlɛ ń Bɛlio Babɛli, mí tó aà pↄ́ pↄ́ a mↄ̀mↄↄ pisipisi. Buiↄ siu we lↄo, aà bĩ́iↄ kwɛ́. +À bↄlɛ a guu ma gbɛ̃́ↄ, baade azĩa mibↄkĩi wɛɛlɛ ma pↄkũma pãsĩ yã́i. +Tó a bùsupi baoe mà, ásu to sↄ̃ kɛ̃́águo, ásu to vĩa á kũo. Yãpãsĩ a fɛlɛ bùsupiu, kpaladeↄ fɛlɛ ń kↄ̃o. Á yã́pi feena ma wɛ̃a, í a feena ma zii. +Asa a gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ má fɛlɛ ń Babɛli tã́aↄ. A gbɛ̃́ↄ kwɛ gɛↄ ũ a guu, bùsupideↄ gɛɛ i gↄ̃ kpá ń wɛ́i. +Luabɛdeↄ ń zĩ́lɛdeↄ gulakɛ Babɛli yã́ musu ḿpii, asa bùsudɛnaↄ bↄ gugbãntoo oi, aa mↄ lɛ́lɛwàɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Lá Babɛlideↄ gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ dṹnia guu dasi, Babɛlipi a wiɛ sa Isaili pↄ́ aa ń dɛdɛↄ yã́ musu. +Á Isaili pↄ́ a bↄ an fɛ̃nda lɛ́zĩↄ, à bↄ we, ásu zɛzɛ weo. À to Dii yã́ dↄágu za zã̀zã we, í Yelusalɛũ yãda á sↄ̃u. +Wà yã́ lìwɛ̃ɛ, ↄ̃ wí wá kṹ, bui zĩ̀loↄ gɛ̃̀ Dii kpɛ́u e aà kúkĩi, wá gɛɛ gↄ̃̀ kpá wá wɛ́i. +Ma Dii ma mɛ̀, a gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ má fɛlɛ ń Babɛli tã́aↄ, gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀'ĩa Babiloni bùsu bũu guuↄ aaↄ aaukɛ. +Baa tó Babɛli gbã̀ zↄ̃̀ luawa, mɛ́ à a bĩ́i lɛsĩ gba��a kã̀fĩ, ma bùsudɛnaↄ gbaɛ aa gɛ lɛ́lɛwàɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Babɛlideↄ wii ma dↄ, Babiloni bùsu wíwia zↄ̃ↄ. +Asa Dii a Babɛli dúuzↄ̃ɛ, i to aà súu zↄ̃ↄ midɛ. Zĩgↄ̃ↄ lɛ́lɛwà lán ikooaↄwa, an zↄa iↄ dↄ lán isukaawa. +Bùsudɛnaↄ mↄ lɛ́lɛ Babɛliwa, aai aà nɛgↄ̃naↄ kṹkũ, aai ń sáↄ ɛ́'ɛ, asa ma Dii mi tↄsimá mà fĩabonɛ́ a zɛ́waɛ. +Má íkaka aà kíaↄnɛ ń aà ↄ̃nↄnaↄ ń aà dↄaanaↄ ń aà gbãadeↄ ń aà nɛgↄ̃naↄ, aaiↄ i'o vusai gↄↄpii. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ wa aà bĩ́i gèele daaĩ, wa tɛsↄ̃ aà bↄlɛ lɛsĩↄwa. Gbɛ̃nazĩnaↄ ì ĩada ńzĩawa pãɛ, buiↄ isimagakpaa gbɛ a gↄ̃ tɛ́ pↄ́ ũɛ. +Nɛlia nɛ́ Selaia, Maasea tↄũna gɛ̀ Babɛli ń Yudaↄ kí Zedekiao kíapi kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu. Selaiapi mɛ́ kía bòokpakĩi dↄaana ũ. Yã́ pↄ́ Zelemii dàɛ̀n kɛ. +Zelemii yãvãi pↄ́ a Babɛli lepiↄ kɛ̃̀ taala guu píi, +ↄ̃ a ò Selaiaɛ: Tó n ka Babɛli, wɛtã ǹ láɛ bee kyokɛnɛ́ píi, +ní mɛ, Dii mɛ́ ò á guɛ bee míↄnzↄ̃ɛ, gbɛ̃e ge pↄtuoe aↄ ku a guu lↄo. Aↄ da bɛzia ũ gↄↄpiiɛ. +Tó n lápi kyokɛ̀ ń làa, ba yewà ǹ naaa ń gbɛo, ní zu Uflata guoguo, +ní mɛ, màa Babɛli a kpálɛ fusai yã́ pↄ́ Dii yìawà yã́i. Zelemii yã́ lɛ́n we. +Kɛ́ Zedekia kà wɛ̃̀ bao ń mɛ̀ndoo, ↄ̃ à kía blè, à zↄ̃̀lɛ kpalauɛkↄnia kɛ̀wa píià ń goala. Ɔ̃ Zedekia bↄ̀ Babɛli kía yã́u. +ZedekiapiWↄ̃gwã́, aa bↄ̀lɛ ń bↄlɛ pↄ́ kú bĩ́i mɛ̀n plaↄ zãnguoo kibɛ kaa saɛ, aa pɛ̀lɛ Yuudɛ̃ guzulɛ zɛ́u. +Ɔ̃ Babiloni zĩgↄ̃ↄ pɛ̀lɛ kíapi gbɛu, aa aà lè Yeliko gusalalaa. Zedekia zĩgↄ̃ↄ fã̀aa aa aà tò we, +ↄ̃ wà aà kũ̀ tàò Babɛli kíaɛ Libla, Amata bùsuu. We wà yãdàuaàla, +ↄ̃ Babɛli kía aà nɛ́ↄ kòlokpakpa aà wáa. Libla we lↄ ↄ̃ à Yuda kíaↄ dɛ̀dɛu. +Ɔ̃ à Zedekia wɛ́ bↄ̀bↄ, à aà yè ń mↄdaonao à tàaànↄ Babɛli. Ɔ̃ à aà dàkpɛu e aà gɛ ga we. +Babɛli kía kpalablea wɛ̃̀ bao mɛ̀ndosaide guu, a mↄ sↄode gↄↄ kwiƆ̃mɛ tɛsↄ̃̀ Dii kpɛ́wa ń kibɛo ń Yelusalɛũ kpɛ́ↄ píi. Kpɛ́ zↄ̃ↄↄ píi lé, à tɛsↄ̃̀wàɛ. +Ɔ̃ a tò Babiloni zĩgↄ̃ↄ Yelusalɛũ bĩ́i gbòo píi. +À taasideↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛuↄ nàaa tàńnↄ Babɛli ń gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ nà Babɛli kíawaↄ. +Ɔ̃ à taasideeↄ tò we aaↄ vɛ̃ɛbuↄ ń bugbɛↄ sɛ̃wa. +Ɔ̃ Babiloniↄ Dii kpɛ́ mↄgotɛ̃ pɛ́lɛↄ ń tadibↄↄ ń íkakĩio wìwi, aa tàò Babɛli píi. +Aa túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń filiadɛbↄↄ ń au'ɛlɛbↄↄ ń gↄ̃̀ↄnaↄ ń mↄgotɛ̃ pↄ́ pↄ́ wì Dii kpɛ́ zĩ kɛòↄ nàaa tàò lↄ. +Dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi taↄ ń tɛ́sibↄↄ ń au'ɛlɛbↄↄ ń túfukabↄↄ ń dauↄ ń gↄ̃̀ↄnaↄ ń imibↄ pↄ́ wì vɛ̃ɛ kauↄ ń pↄ́ pↄ́ wa pì ń vuao ge ń ã́nusuoↄ sɛ̀lɛ píi. +Mↄ̀pɛlɛ mɛ̀n pla ń íkakĩipio ń mↄgotɛ̃ zuswana pↄ́ kú a zíɛↄ ń tadibↄ pↄ́ Salomↄↄ pì Dii kpɛ́ pↄ́ ũↄ, gbɛ̃e mↄgotɛ̃pi gbia lɛ́ dↄ̃o, a gbia kɛ̀ zài. +Mↄ̀pɛlɛpiↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu bao plaplasaiɛ, a gbɛ̃̀nɛ sↄ̃ kuɛplapla. Mↄpiↄ gèele kà ↄnɛ síiↄ̃siiↄ̃, mɛ́ aa ɛ vĩvĩ ń guu. +Fùa pↄ́ kú ń musuↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ. Mↄgotɛ̃ mↄdaona tãa ń gↄ̃ina pↄ́ wa kɛ̀ lán gbɛafu bɛwa liaa fùapiↄzi píi. Mↄ̀pɛlɛ mɛ̀n plapiↄ doũɛ. +Gbɛafu bɛ gↄ̃ina pↄ́ liaipiↄ basↄo síiↄ̃siiↄ̃saiɛ, mɛ́ a ku mↄdaona pↄ́ wa tã̀pi musu mɛ̀n basↄobasↄo. +Dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi mɛ́ sa'onkia Selaia kũ̀ ń aà plaade Zefaniao ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ. +À gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ dɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ kũ̀ wɛ̃́lɛ guu ń kía ìwa gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ à bↄ̀má wɛ̃́lɛ guumɛ́ ń naaa tàńnↄ Babɛli kíaɛ Libla, +ↄ̃ Babɛli kía ń dɛdɛ Amata bùsuu we. Màa wà Yudaↄ nàaa ń bùsuu wà tàńnↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Nɛbukanɛza ń naaa à tàòↄ dasilɛn kɛ: Aà kpalablea wɛ̃̀ soplade guu ↄ̃ à tàńnↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃o ń bao ń àaↄ̃o (3.023). +A wɛ̃̀ bao plasaide guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń baakwi ń plao (832). +A wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃ode guu ↄ̃ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Nɛbuzaladã gbɛ̃́ↄ nàaa tàńnↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basoplasↄoo (745). An dasi fɛ̀lɛ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃o (4.600). +Yudaↄ kí Yɛkↄnia taa Babɛli wɛ̃̀ bla àaↄ̃saidegbà gbãa. +À yãmaa òɛ̀, ↄ̃ à zↄ̃lɛkĩi pↄ́ dɛ aà kía dee pↄ́ kuaànↄ Babɛliↄ pↄ́a kpàwà. +Yɛkↄnia a dakpɛunakɛ'ula lìlɛ, ↄ̃ ìↄ pↄble ń kío sãnu e a wɛ̃ni lɛ́u. +Lá gu lɛ́ dↄ Babɛli kía ìↄ pↄ́ pↄ́ a ni lɛ́ aà dɛ kpawàɛ e à gɛ̀ gàò. +Wɛ̃nalɛ. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ wa diu yãa gↄ̃̀ da gii sa bɛ! À tↄbↄ̀ buiↄ guu yãa, ↄ̃ à gↄ̃̀ lán gyaa gbɛ̃andowa. À iko vĩ bùsuↄwa yãa, ↄ̃ à gↄ̃̀ zĩ̀zↄ ũ. +Ìↄ búbuapɛ gwã́, aà oa ì ya ń wɛ́'io. Bui pↄ́ yeaàzi yãaↄ, an gbɛ̃e lɛ́ aà nↄ̀sɛ niniɛ̀o. Aà gbɛ̃napiↄ zĩbↄnkpɛkɛ̀ɛ̀, aa gↄ̃̀ aà ibɛɛↄ ũ. +Yudaↄ ku zĩ gbãau ń taasio, ↄ̃ wà tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ. Aa ku buipãleↄ guu, aali ĩ́ampakĩi eo. An kua wɛ́tɛ̃apiu an ĩadamadeↄ mↄ̀ lɛ̀lɛmá ḿpii. +Siↄna zɛ́ↄ gà píi, gbɛ̃e lɛ́ sɛ́ à mↄ dikpɛkɛi lↄo. A bĩ́ibↄlɛↄ gↄ̃̀ da gii, a sa'onaↄ lɛ́ aaukɛ, a wɛ̃́ndiaↄ ku pↄsiau, wɛ̃́lɛpi ĩ́ikũ̀. +Aà ibɛɛↄ mɛ́ gↄ̃̀ aà vĩ, aà wɛ̀lɛpiↄ kálɛa dↄdↄa. Dii mɛ́ mↄ̀ ń pↄsia beeo tàae zↄ̃ↄ pↄ́ Siↄnapi kɛ̀ yã́i. Aà ibɛɛↄ a gbɛ̃́ↄ kpán'aɛkɛ̀ aa tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ. +Siↄna gawi làa píi. A kíaↄ gↄ̃̀ lán tue pↄ́ kùa sɛ̃wawa. Aa yɛ̃̀ɛɛ vĩo, ↄ̃ aa bàalɛ̀ ń yanaↄnɛ. +Siↄnadeↄ lìaaliaa wɛ́tɛ̃a guu, aalɛ ń pↄ́ maaↄ bɛɛkɛ. Kɛ́ aalɛ gɛ̃ ń ibɛɛↄ ↄzĩ, aai gbɛ̃e e à ↄdàmáo. Kɛ́ Yelusalɛũ ibɛɛↄ aà wíwia è, aa aà yáalↄ̀. +Yelusalɛũ duuna zↄ̃ↄ, bee yã́ mɛ́ tò à gbãlɛ̀. Aà kpɛlanaↄ lɛ́ aà kpɛbↄ sa kɛ́ aa aà puizi è yã́i. Aàzĩawa àlɛ aaukɛ, àlɛ a mi pãpãu. +Aà gbãsĩ kú aà zwãawa, i yã́ pↄ́ a a le dao. AàAà ibɛɛↄ ↄpɛ̀lɛ aà àizɛɛↄwa. Bui pↄ́ n ginɛ́ aa gɛ̃ n gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaauↄ, a è buipiↄ gɛ̃̀ n kpɛ́u. +Aà gbɛ̃́ↄ lɛ́ aaukɛ ḿpii, aalɛ pↄblea wɛɛlɛ. Aalɛ ń àizɛɛↄ lɛũkpakɛ ń pↄbleao wɛ̃ni badↄa yã́i. Wɛ́sɛ ǹ gwa Dii, wàlɛ ma kɛ pↄ́ↄpↄↄɛ. +Á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ gɛ̃ laↄ, ma yã́ lɛ́ kɛɛ́ yãe ũo lé? À wɛ́sɛ à gwa tó yã'ↄ̃mae kà pↄ́ pↄ́ wa kpàmaziɛwa. Dii mɛ́ kpàmazi a pↄkũma pãsĩ bↄbↄaa gↄↄ. +Kua za musu à tɛ́ gbàɛa wawãwã ũ. À ba kpàmɛɛ ma táa'ozɛu, à ma sↄaa. À ma kɛ bɛzia ũ, à ma to ń aafiasaio gↄↄpii. +Dii ma tàaeↄ kàkↄ̃u, a tã̀ zuu ũ. A dàmɛɛ ma nↄɛ, ↄ̃ ma gbãa bùsa. À ma gbɛ̃́ↄ nà gbɛ̃́ pↄ́ aa fↄ̃ ń fuoↄnɛ ń ↄzĩ. +Dii sakà nɛgↄ̃na pↄ́ kú ma guuↄgu. À gbɛ̃́ↄ kãĩiu. +Bee ↄ́ ↄ̃ málɛ dↄ, ma wɛ́'i lɛ́ kwɛ́. Nↄ̀sɛninina kumanↄ kãio, wàlɛ wɛɛlɛ ma nisĩna suo. Ma nɛ́ↄ gↄ̃̀ gii, asa ibɛɛ gbãamↄ̀mɛɛɛ. +Ma Siↄna, ma ↄkpà, ↄ̃ gbɛ̃e ku à ma nↄ̀sɛ nínimɛɛo. Bui pↄ́ liaa Yakↄbu buiↄziↄ ↄ̃ Dii dìlɛ aa gↄ̃ ń ibɛɛↄ ũ. Ma Yelusalɛũ ma gↄ̃ ibɛɛpiↄnɛ lán pↄ́ gbãlɛawa. +Dii yã́ naɛ, asa ma bↄ aà yã́ kpɛɛ. Bui píi à swã́kpa, í ma yã'ↄ̃ma ma. Wà tà ń ma wɛ̃́ndiaↄ ń ma ɛ̀waasoↄ zĩ̀zↄↄ ũ. +Ma lɛzù bui pↄ́ yemaziↄzi, ↄ̃ aa zĩbↄnkpɛkɛ̀mɛɛ. Ma sa'onaↄ ń ma gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kɛ̀sai ma zɛaↄ guu, gↄↄ pↄ́ aalɛ blɛ wɛɛlɛ, aa ń wɛ̃ni ba dↄò. +Dii, ma taasikɛa gwa, ma nↄ̀sɛ lɛ́ tɛ́kũ. Ma túlu yà, asa ma pã n yã́a maamaaɛ. Zĩ ma gbɛ̃́ↄ blè gãaɛ, mɛ́ gaga ku ua. +Wà ma aaukɛa mà, kási má nↄ̀sɛninina vĩo. Ma ibɛɛↄ ma taasikɛa bao mà, aalɛ pↄnakɛ ń yã́ pↄ́ ń kɛ̀mɛɛo. To gↄↄ pↄ́ n a yã'ò ká, aai gↄ̃mawa. +Ǹ ń vãikɛa bↄnɛ́ gupuau, ní kɛnɛ́ lá ń kɛ̀mɛɛwa ma tàae yã́i. Ma aaukɛa zↄ̃ↄ, ma sↄ̃ yɛ̃̀ɛɛ vĩ lↄo. +Gwa lá Dii pↄkũma kù Siↄnaa lán suawa. À Isailiↄ bɛɛɛ pↄ́ zↄ̃̀ luawa pã̀lɛ zĩ́lɛ. I a gbadibↄpi yãda a pↄfɛ̃gↄↄo. +Dii Yakↄbu buiↄ kpɛ́ↄ dàaĩ ń wɛ̃nagwasai, à Yudaↄ mɛɛwia zɛgikĩiↄ kwɛ̀ a pↄfɛ̃ guu, à kɛ̀sɛ tↄ̃̀ a kíaↄ ń ń kpalaowa zĩ́lɛ. +Aà pↄkũma pãsĩ guu à Isailiↄ gbãa kↄ'ɛ̀. À a ↄbↄ̀lɛ ń yã́u an ibɛɛↄ wáa. À kũ̀ Yakↄbu buiↄwa tɛ́ ũ ń pↄ́ pↄ́ liaiↄ píi. +À sagòlɛ lán ibɛɛwa, à ↄkà sáu. À gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀ɛ maa yãaↄ dɛ̀dɛ píi lán wɛ̀lɛwa. À a pↄkũma pìpi Siↄnawa lán tɛ́wa. +Dii gↄ̃̀ lán ibɛɛwa, a kɛ̀ Isailiↄnɛ sàabu. À ń kibɛↄ dàaĩ, à ń wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ kwɛ̀. A tò búbua ń wɛ̃na wiio kã̀fĩ Yudaↄ mɛɛwiau. +À a kpɛ́ gbòo à gↄ̃̀ lán kaawa, à a gbɛ̃́ↄ kãaakĩipi wìwi. Dii tò dikpɛ ń kã́mabogↄↄo yã́ dↄ Siↄnadeↄgu lↄo. Aà zafɛ̃a zↄ̃ↄ guu i kía ń sa'onaↄ gwa pↄe ũo. +Dii gì a gbagbakĩizi, à pãkpà a kpɛ́i. À kibɛ kpɛ́ gbãaↄ nà ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ. Aa kúkuakɛ̀ Dii kpɛ́u lá wì kɛ dikpɛ zĩ́wa. +Dii zɛ̀ ń Siↄna bĩ́i gbooaoɛ. À ba yↄ̃̀wà, i gí ↄtↄ̃iwào. A tò a bĩ́iↄ lɛ́ pìa, aa gↄ̃̀ kɛ̀lɛkɛlɛ. +A bↄlɛ gbaↄ vĩ̀lɛ tↄↄlɛu, a gbã́aↄ ɛ̀'ɛ kpéekpee. A kía ń a nɛ́ↄ gↄ̃̀ buipãleↄ guu, wa ikoyã kũa lↄo. A ãnabiↄ lí yã́ pↄ́ bↄ̀ Dii kĩ́i e lↄo. +Siↄna gbɛ̃zↄ̃ↄↄ zↄ̃lɛa zĩ́lɛ, an lɛ́ kpaaũa. Aa bùsukà ń miu, aa zwã̀nkasaↄ kàkańla. Yelusalɛũ wɛ̃́ndiaↄ mi gↄ̃̀ pɛ́lɛa zĩ́lɛ. +Ma wɛ́ lɛ́ wo ń ↄↄlↄo, ma nↄ̀sɛ lɛ́ tɛ́kũ. Ma pↄ yà dúuduu ma gbɛ̃́ↄ dɛdɛa yã́i. Nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń nɛ́tɛ̃naↄ kálɛ ma gãaɛↄ yɛ̃̀ɛɛsai. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ lɛ́lɛ gãaɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀'ĩaↄwa, aalɛ ń daↄ la aa mɛ̀: Wá pↄblea ń imiao e má ni? An wɛ̃ni lɛ́ gɛ̃zɛa ń daↄ kùɛ. +Yelusalɛũ, má onɛ kpelewa ni? Bↄ́ má n lɛɛũòi? Mɛɛwia lɛ́so Siↄna, bↄ́ má mɛ n muaaò mà ń nↄ̀sɛ níninɛi? N bↄ̀ ɛ zã̀ lán ísia ɛwa, démɛ a fↄ̃ n gbã́gbãi? +N ãnabiↄ yãpã gii ènɛ. Aai n yãvãi bↄnɛ gupuau aa n kɛ̃ zↄblewao. Yãpã gii pↄ́ aa ènɛ n sãsã. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄ píi aaìↄ ↄtaalɛ, aaìↄ lɛsuikɛma Yelusalɛũ, aaìↄ mikɛnɛ déũdeũ. Aaì mɛ, wɛ̃́lɛ pↄ́ a kɛfɛna kɛ̀ zài, dṹnia píi pↄnakɛbↄpin wee? +N ibɛɛↄ lɛ́ lɛdↄma píi, aalɛ lɛsuikɛma. Aalɛ swaa biima, aalɛ mɛ wá dàaĩ, wá wɛ́ dↄ gↄↄpizi yãaɛ, wa wɛsìɛ sa. +Dii kɛ̀ lá à zɛ̀owa, à yã́ pↄ́ a dìlɛ za zi pàpa. À n kwɛ n wɛ̃nagwasai. A tò ibɛɛↄ pↄnakɛ̀ n musu, à n wɛ̀lɛↄ gbà gbãa. +Siↄna, to n bĩ́i wiilɛ Diizi ń nↄ̀sɛo, to n wɛ́'i àↄ bàalɛ lán swa'iwa fãanɛ ń gwãasĩnao. Ńsu kã́maboo, ńsu to n wɛ́ ĩ́ampao. +Fɛlɛ wii kau gwã́ gudↄ̃anaↄ kↄ̃ lɛũkpakɛgↄↄ. Ǹ n sↄ̃ wɛ̃ Diiɛ, ní ↄdↄaàzi n nɛ́ pↄ́ lɛ́ ga ń nↄanao zɛauↄ wɛ̃ni yã́i. +Dii, gwa ǹ gwa! Dé n yã́ bee taa kɛ̀ɛ̀ yãai? Nↄɛↄ ń nɛ́ pↄ́ aa ń í aa ń kuɛↄ soa maan wea? Sa'onaↄ ń ãnabiↄ dɛdɛa n kpɛ́u maan wea? +Nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ gɛↄ gↄ̃̀ kálɛa zɛau luutɛ̃u. Wà ma ɛ̀waasoↄ ń ma wɛ̃́ndiaↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao. N ń dɛdɛ n pↄfɛ̃gↄↄ, n ń kaalɛ ń wɛ̃nagwasai. +Lá ni gbɛ̃́ↄ kãaa dikpɛgↄↄ, màa ń tò yãpãsĩ lìamazi. N pↄkũmagↄↄ gbɛ̃e i pilimao, gbɛ̃e i e bↄ̀o. Ma ibɛɛↄ gbɛ̃́ pↄ́ ma ń gwá ma ń kuɛↄ mìdɛ. +Má dɛ gbɛ̃́ pↄ́ Dii pↄkũma gotↄ̃̀wà à taasi è ũɛ. +À ma ya à ma kpa gusiauɛ, i kɛ gupuau no. +Mámɛ ìↄ ↄtↄ̃a gↄↄpii, a láaa vĩo. +A tò ma mɛ ibàba, à ma wáↄ wìwi. +À kona ń mɛkɛmuunao lìamazi lán bĩ́iwa. +A tò ma ye gusiau lán gbɛ̃́ pↄ́ gà à gɛ̃̀gɛ̃ↄwa. +À gĩ lìamazi, má fↄ̃ bↄo, à mↄ̀ gala gbiaↄ kpàmɛɛ. +Ma wiilɛ̀, ma suabalɛ zùaàzi, kási i swã́sɛmazio. +À gĩbò ń gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ, a pã̀ ma zɛ́a a dɛ̀. +À gↄ̃̀mɛɛ lán gbɛaana pↄ́ naalɛa ge nↄ̀ↄmusu pↄ́ ye láuwa. +À zɛ́ sìa, à ma taitai, à ma ↄ̃̀ↄkpà. +À a ka kpà sáa, ↄ̃ à ma dilɛ pↄ́ pↄ́ á pá ũ. +À a gbàla kaↄ tↄ̃̀ ma baluwa. +Ma gↄ̃ ma gbɛ̃́ↄnɛ pↄ́ yáalↄa ũ, aa lɛdàmanↄ ḿpii. +À blɛ kĩ̀sã ò'omɛɛ, à ma kaka ń gↄ̃io. +À gbɛ̀kↄsↄ kpàa, ma swaa ɛ̀'ɛ, à ↄ̃zↄ̃̀a tufua. +À ma kɛ̃ aafiawa, má dↄ̃ bↄ́ wì mɛ nama lↄo. +Ɔ̃ ma mɛ̀, ma gↄ̃ yɛ̃̀ɛɛsai, ma wɛ́ dↄ Diizi lↄo. +Ma liaaliaaa wɛ́tɛ̃a guu dↄmagu, a dɛmɛɛ gↄ̃i ń konao ũ. +Yã́pi ìↄ dↄamagu maamaaɛ, ↄ̃ ma kúsu kwɛ̀. +Yã́ pↄ́ ìↄ dↄmagu ì to ma nↄ̀sɛ àↄ daa doũn kɛ: +Dii gbɛ̃kɛ mɛ́ tò wi midɛo, aà wɛ̃nadↄ̃anɛ lí láao. +Aà yeańzi ìↄ dafu lá gu lɛ́ dↄɛ, a náai vĩ zↄ̃ↄ. +Ma mɛ̀, Dii mɛ́ ma baa ũ, a yã́i má sↄ̃́aaàzi. +Dii maa gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄaàziↄnɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ aà kĩ́i wɛɛlɛↄ. +Wɛdↄa Diizi zↄasai à ń suaba mɛ́ maa. +A maa gbɛ̃́ taasi fↄ̃ a ɛ̀waasogↄↄɛ. +Aà zↄ̃lɛ ado kílikili, asa Dii mɛ́ aà dàu. +Aà a mipɛlɛ bùsuu, iↄ wɛdↄaàzi. +Aà a gɛɛ dↄ gbɛ̃́ pↄ́ ye a sãnkɛɛ, i to wí a kṹ. +Asa Dii lí gí gbɛ̃́i à aà tò we gↄↄpiio. +Baa tó à aà dà taasiu, ì aà wɛ̃nagwaɛ a gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ lɛ́u. +Dii lí gbɛ̃́ swã́gaga ń pↄnaoo, ìli aà da taasiu pão. +Tó wàlɛ ↄ̃zↄ̃ zĩ̀zↄↄwa dṹnia guu guei, +tó wàlɛ ń yã́ málɛnɛ́ Lua Musude kpɛ́ kpɛɛlɛ, +tó wàlɛ yã́kpalɛkɛ gbɛ̃́ↄnɛ kolea, Diipi lɛ́ eo lé? +Démɛ a fↄ̃ mɛ á kɛ, i kɛ, tó Dii i a zɛbↄɛ̀o ni? +Vãi ń maao ì gbɛ̃́ le Lua Musude lɛ́ saia? +Gbɛ̃nazĩn bɛ̃́ɛ nɛ́ zɛ́ vĩ à zↄaka a duuna ĩadama yã́ musuo. +Wà wɛ́tɛ wá kuai wà gwa maamaa, wí ɛa su Diiwa. +Wà ↄdↄ Luazi musu ń nↄ̀sɛmɛndoo, wí mɛ: +Wa duunakɛ̀, wa swã́gbãakɛ̀, ↄ̃ ni sùuukɛwanↄo. +N pↄkũma kàkanla, n pɛwá, n wá dɛdɛ wá wɛ̃nagwasai. +N sↄlↄ luabɛpuanau, kɛ́ ńsu wá wabikɛa mao yã́i. +N wá dílɛ ukↄlↄ ge bìsa ũ buipãleↄ guu. +Wá ibɛɛↄ swaa bìiwá ḿpii. +Vĩa ń zua baiuo mɛ́ gↄ̃̀wɛ̃ɛ ń músio ń kaalɛao. +Ma wɛ́'i lɛ́ bàalɛ lán swa'iwa ma gbɛ̃́ↄ tↄ̀lↄzↄ̃a yã́i. +Ma wɛ́'i aↄ kwɛ zɛsaiɛ, aↄ kã́maboa vĩo, +e Dii gɛ wɛzu zĩ́lɛ à e. +Yã́ pↄ́ ma wɛ̃́lɛ nↄɛↄ lè, kɛ́ ma wɛsìɛ, ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa íbɛlɛsɛ̀manↄ pãↄ lɛ́ ma wɛ lán bãwaɛ. +Aa ye ma wɛ̃ni bↄlia ɛu, aa ma papa ń gbɛo. +Í dàmala, ↄ̃ ma mɛ̀ ma gaɛ sa. +Kua za ɛ̀ títiu we ma lɛzùnzi, Dii. +Kɛ́ ma suaba wiilɛ̀, ń mà, ni swã́kpa ma yã́ao. +Kɛ́ ma lɛzùnzi, n sↄ̃mazi, n mɛ̀ másu vĩakɛo. +Dii, n zɛmanↄ yã́kpalɛu, n ma wɛ̃ni sì. +Ń è lá wà ma yã́ màlɛmɛɛ, ↄ̃ n yãnakpàa, Dii. +Ń è lá aa ye tↄsia ń vãi pↄ́ aa a lɛkpàaĩmazio píi. +Dii, ń mà lá aa ma sↄ̃sↄ̃ ń vãi pↄ́ aa a lɛkpàaĩmazio píi. +Ma ibɛɛpiↄ ìↄ lɛ́pɛ kↄ̃ swã́u, aaìↄ lɛkpaaĩmazi gↄↄpiiɛ. +Ǹ ń zↄ̃lɛa gwa ń ń fɛlɛao, ma tↄ́ mɛ́ gↄ̃̀ ń lɛ ũ. +Dii, fĩabonɛ́ a zɛ́wa, kɛnɛ́ an yãkɛa lɛ́u. +To an swã́ gbãakũ, ní láaizĩmá. +Pɛ́má ń pↄfɛ̃o, ní ń tↄ̀lↄzↄ̃ dṹniau. +Vua siakũ̀ɛ fá! Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ lì! Lua kpɛ́ gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ fã̀aa zɛ́kpaaↄu píi. +Siↄnade pↄ́ wàlɛ ń bɛɛɛ lɛɛũ ń vuao yãaↄ, wà ń dílɛ lán gĩ̀ ooↄwa, oobona ↄzĩɛ. +Baa gbɛ̃gbonaↄ ì yↄ̃́ kpá ń nɛ́ↄwa aa miɛ. Ma gbɛ̃́ↄ sↄ̃ aa pãsĩkũ̀, aa gↄ̃̀ lán taataawa gbáau. +Nɛ́ yↄ̃minaↄ lɛ́na nàalɛ ń lɛ́ musu imi yã́i. Nɛ́ↄ lɛ́ pɛ̃ɛ gbɛa, kási gbɛ̃e lɛ́ línɛ́o. +Nɛ́ pↄ́ aaì blɛ maa ble yãaↄ gↄ̃̀ gɛmbɛ̃ɛnaↄ ũ zɛaↄ guu. Nɛ́ pↄ́ wà ń gwá ń pↄkasa ↄdeↄ lɛ́ pↄblea wɛɛlɛ bisau tufua. +Ma gbɛ̃́ↄ vãikɛa dɛ Sↄdↄũdeↄ duunala. Lua Sↄdↄũpi suumpà kã́ndoɛ, gbɛ̃e i ↄdawào. +An kíaↄ zɛ̃a dɛ bùntafaa yãa, an pípia dɛ vĩ'ipua. An mɛↄ tɛ̃a lán lubiiwa, an zɛa maa lán safiiwa. +Tiasa an sia dɛ nísi bòo góa, tó aa bɛ gãaɛ, wìli ń dↄ̃o. Aa gↄ̃̀ wákambaauↄ ũ, aa gↄ̃̀ lán lí giiwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ gàga zĩuↄ mi na dɛ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gaga ń nↄanaoↄla. Bua pↄ́ↄ kuo, aalɛ ibaba, aa gↄ̃̀ wooo. +Baa nↄɛ wɛ̃nadↄ̃nɛdeↄ ń nɛ́ↄ fùukɛ̀ ńzĩa. An nɛ́piↄ gↄ̃̀ ń pↄblea ũ ma gbɛ̃́ↄ tↄ̀lↄzↄ̃a guu. +Dii pↄfɛ̃ pàlamá, à a pↄkũma pãsĩ bↄ̀bↄmá. À tɛsↄ̃̀ Siↄnawa, à kũ̀ a ɛ̃wa. +Dṹnia kíaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ píi, aalɛ e yãa Yelusalɛũ ibɛɛↄ fↄ̃ gɛ̃ a bↄlɛuo. +Aà ãnabiↄ duuna ń aà gbàgbanaↄ vãikɛa yã́iɛ. Aa gbɛ̃maaↄ dɛ̀dɛ ń wɛ̃́lɛ guuɛ. +Ɔ̃ aaìↄ ↄmalɛmalɛ zɛaↄ guu lán vĩ̀aↄwa sa. Aa gbãlɛ̀ gbɛ̃dɛapi yã́i, gbɛ̃e lí we ↄkã̀ ń pↄkasaↄwao. +Wìↄ wiidↄmá, à gɛ́i gbãsĩdeↄ! À gɛ́i, à gɛ́i, ásu ↄkãwáo! Aaìↄ bàalɛ wàↄ liaaliaa, buipãleↄ i onɛ́: Á e àↄ ku lao. +Dii mɛ́ ń fãaa ń oa fɛ̃́nkpaao, a ye à ń eo. Wìli ń gbàgbanaↄ gwa pↄe ũo, wìli gbɛ̃zↄ̃ↄↄ wɛgwao. +Wá wɛ́ dↄ gbɛ̃́ↄzi aa dↄwálɛ e wá wɛ́ wò pã. Kua gudↄ̃akĩi wa buie dã̀, a fↄ̃ wá suaba sↄ̃o. +Lá wálɛ táa'o píi, wàlɛ wá wɛɛ, wili e wa bɛbɛ gãaɛ lↄo. Wá wɛ̃ni gↄ̃̀ lɛɛ, wá gↄↄ ye pai, asa wá kua lɛ́ kàɛ. +Wá gbɛ̀sɛlɛnaↄ wãa dɛ kúu bↄa musua. Aa pɛ̀lɛwázi gbɛ̀sĩsĩↄ musu, aa wá dãdã gbáau. +Kía pↄ́ Dii kpà wá ĩ́an wɛ̃nide ũ, aa aà kũ̀ ń baio. Wálɛ e yãa ↄ̃mɛ aↄ kpaawázi buipãleↄ guu. +Á Ɛdↄũ pↄ́ á kú Uzu bùsuuↄ, à vĩ àↄ kɛ̃aa ń p���nao gĩa! Lua a a pↄkũma í dↄɛ́ à mi à kã sↄ̃ɛ, í á pↄkasaↄ wolowá. +Siↄnadeↄ, á ĩadama lɛ́ a ká, wa táánↄ zĩ̀zↄↄ ũ lↄo. Ɛdↄũↄ, Dii a bↄbↄánↄ ń á duunao, i á vãikɛa wíɛ́ á musu. +Dii, to yã́ pↄ́ wá lé dↄngu! Gwa ǹ gwa lá wà widàwá. +Buipãleↄ mɛ́ gↄ̃̀ wá bùsu vĩ, zĩ̀loↄ mɛ́ kú wá kpɛ́ↄ guu. +Wa gↄ̃ nɛtonɛↄ ũ desai, wá daↄ gↄ̃̀ gyaaↄ ũ. +Í pↄ́ wá vĩ, wi luɛ wà gbasa mi, baa wázĩa yàa wi ↄ̃abↄ wà luɛ sa. +Wá ibɛɛↄ looawála, wa kpasa, wi ĩ́ampakĩi eo. +Wa ↄdↄ̀ Egipiↄ ń Asiliↄzi kɛ́ wà blɛ e à mↄ́wá yã́i. +Wá maeↄ duunakɛ̀, aa ku lↄo, ↄ̃ an tàaeↄ lɛ́ wí wá musu. +Zↄↄ mɛ́ lɛ́ kiblewá, gbɛ̃e ku à wá bↄ ń ↄzĩo. +Wi blɛ wɛɛlɛ kai guuɛ gbãamↄnɛde pↄ́ kú sɛ̃uↄ yã́i. +Wá báa wã̀ lán oo pↄ́ ditɛawa, nↄana mↄ̀ ń mɛ̀wãa pãsĩo. +Wà gbãamↄ̀ wɛ̃́ndiaↄnɛ Siↄna ń wá Yudaↄ wɛ̃́lɛↄ guuo. +Wà kíaↄ yèye ń ↄↄwa wà ń loo, wi bɛɛɛ dↄ̃ maezↄ̃ↄↄnɛo. +Wì wísilↄgbɛ di ɛ̀waasoↄnɛ, nɛgↄ̃ɛnaↄ lɛ́ fu yàabaaawa. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lí kãaa gãaɛ lↄo, ɛ̀waasoↄ kã́mabò ń lɛsiao. +Wá pↄna làa, wá ↄ̃wãa gↄ̃̀ búbuapɛa ũ. +Wá fùa gò wá miwa à lɛ̀lɛ, waiyoo wápiↄ, wa duunakɛ̀. +Bee yã́ mɛ́ tò wá pↄ yà, yã́ beeↄ yã́i wá wɛ́ sìsi. +Siↄna gbɛ̀sĩsĩ gↄ̃̀ bɛzia ũɛ, we gbɛ̃gbonaↄ ì kìlimpau. +Mpi Dii, niↄ kible gↄↄpiiɛ, n zↄ̃lɛa báawa láaa vĩo. +Bↄ́yãi wá yã́ ìↄ sãangui? Ńyↄ̃ wá vũaa e wá wɛ̃ni lɛ́u yã̀? +Dii, to wà suma, wí su. To wà ɛa su wá pá ziu. +Ge n giwázi fĩ́afĩa yã̀? N pↄ fɛ̃̀wázi dúuduu yã̀? +Ezekiɛli. +Ma wɛ̃̀ baakwide guu, a mↄ síiↄ̃de gↄↄ sↄode zĩ́, má kú ń zĩ̀zↄↄ swa pↄ́ wì mɛ Kebaa saɛ, ↄ̃ luabɛ wɛ̃̀aa, ↄ̃ ma Lua è wɛ́pungu'ea guu. +Kí Yɛkↄnia gↄ̃a zĩ̀zↄ ũ wɛ̃̀ sↄode guu +ↄ̃ Dii yã'ò mapi sa'ona Ezekiɛli, Buzi nɛ́ɛ Babiloni bùsuu we. We Dii gbãa mↄ̀ua. +Kɛ́ ma wɛzù, ↄ̃ má è zàa'ĩana lɛ́ fɛlɛ gugbãntoo oi. Lou sa sìsi, àlɛ pílɛ, àlɛ tɛkɛ púuu. Tɛ́ pↄ́ kú a guoguo dɛ lán mↄ̀ tɛ̃a bóiboiwa. +Pↄ́ kú tɛ́pi guu, a dɛ lán pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃ↄwa, an taa bↄ̀ gbɛ̃nazĩnawa, +ãma an baade oa síiↄ̃siiↄ̃ mɛ́ aa gã̀sĩa vĩ síiↄ̃siiↄ̃. +An gbáↄ súsu, an gbálaↄ dɛ lán zù swɛwa, àlɛ tɛkɛ lán mↄgotɛ̃ yↄↄawa. +Aa gbɛ̃nazĩna ↄↄ vĩ ń gã̀sĩaↄ zíɛ. An oa síiↄ̃ ń ń gã̀sĩa síiↄ̃o dↄdↄ aɛ ń kpɛo, gbã̀tɛ̃ɛ ń gbã̀tɛ̃ɛo, +an gã̀sĩapiↄ lɛ́ kã́kↄ̃wa. Gu pↄ́ aalɛ gɛ́u, aali lɛ́ liaao, aaì gɛ́ ń aɛ màa gↄ̃̀ↄɛ. +Lá an oapiↄ dɛn kɛ: An baade gbɛ̃nazĩna oa vĩ, mɛ́ aa nↄ̀ↄmusu oa vĩ ↄplaa oi, zu oa ↄzɛɛ oi, mɛ́ aa kúu oa vĩ lↄ ń kpɛ oi. +Màa an oaↄ dɛ. An baade gã̀sĩa pooa musu plapla, aalɛ kã́kↄ̃wa, a pla pↄ́ gↄ̃̀ↄ naańzi. +An baade ì gɛ́ a aɛdↄawaɛ súsu. Gu pↄ́ an nisĩna tàu, we aaì gɛ́u, mɛ́ gu pↄ́ aalɛ gɛ́u píi, aali lɛ́ liaao. +Pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ kɛkɛá dɛ lán tɛyↄ̃ ge sɛ̃tɛwaɛ. Tɛ́pi gupua zↄ̃ↄ, ìↄ táa'o pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ zãnguo. Lou lɛ́ pílɛpilɛ tɛ́pi guu. +Pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ wãa lán loupilɛawa, aaìↄ gɛ́, aaìↄ su. +Kɛ́ málɛ pↄ́ bɛ̃́ɛ oa síiↄ̃depiↄ e màa, ma wuluu è an baade saɛ tↄↄlɛ. +Wuluupiↄ ń ń pↄ́ↄ lɛ́ tɛkɛ lán gbɛ̀ bɛɛɛdewa, mɛ́ an síiↄ̃ píi aa doũɛ. Wuluupiↄ kɛa taan kɛ: Ampii aa +An wuluupiↄ lɛsĩ, ì to vĩa ń kṹ, mɛ́ wɛ́ fĩfĩwà à lìai. +Tó pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ lɛ́ táa'o, wuluupiↄ ìↄ bɛ ń saɛɛ. Tó pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ fɛ̀lɛ tↄↄlɛ aalɛ gɛ́ musu, wuluupiↄ ì fɛlɛ musu sↄ̃ɛ. +Gu pↄ́ an nisĩna tàu, we aaì gɛ́u, an wuluuↄ i fɛlɛ gɛ́ńnↄ sãnuɛ, asa pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ nisĩna kú ń wuluuↄ guuɛ. +Tó pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ lɛ́ táa'o, an wuluuↄ ìↄ táa'oɛ. Tó aa zɛaɛ, aaìↄ zɛa sↄ̃ɛ. Tó aa fɛ̀lɛ tↄↄlɛwa, wuluupiↄ ì fɛlɛńnↄ sãnuɛ, asa pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ nisĩna kú ń wuluuↄ guuɛ. +Bàluma kpálɛa pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ mia e musu, àlɛ tɛkɛ wásawasa lán díiwa. +Bàlumapi zíɛ an gã̀sĩaↄ pooa, aalɛ kã́kↄ̃wa, an baade gã̀sĩa mɛ̀n plaplaↄ naańzi. +Kɛ́ aalɛ táa'o, ma ń gã̀sĩapiↄ kĩ́a mà lán izↄ̃ↄsuka kↄ̃fĩwa, lán Gbãapiide lↄↄwa, lán zĩgↄ̃ↄ zↄawa. Kɛ́ aa zɛ̀, ↄ̃ aa ń gã̀sĩaↄ nàaa. +Kɛ́ aa zɛa an gã̀sĩaↄ naaaa màa, ma lↄↄ mà ń mia za bàluma musu. +Pↄe kú ń mia bàlumapi musu we lán kiblekila pↄ́ wa kɛ̀ ń safiiowa, mɛ́ ma gbɛ̃e è zↄ̃lɛa kìlapiu musu we lán gbɛ̃nazĩnawa. +Má è, zↄ̃a aàpi lɛ́u e musu a dɛ lán mↄ̀ tɛ̃a bóiboi pↄ́ lɛ́ pipi lán tɛ́wawa, mɛ́ zĩ́lɛ oi dɛ lán tɛ́wa. Gupua gbãa liaaaàzi. +Gupuapi bↄ̀ lán nàali pↄ́ bↄ̀ gↄↄ pↄ́ lou lɛ́ mawa. Dii gawi kɛkɛá pↄ́ má èn we. Kɛ́ má è, ma wulɛ ma gbɛɛu gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ ma lↄↄ mà, àlɛ yã'omɛɛ. +À mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, fɛlɛ zɛ mà yã'onnↄ. +Kɛ́ àlɛ yã'omɛɛ, aà Nisĩna dìmɛɛ à ma sɛ ma zɛ, ↄ̃ má mà àlɛ yã'omɛɛ +à mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, málɛ n zĩ Isailiↄwaɛ, bui swã́gbãade pↄ́ bↄ̀ ma kpɛpiↄ. Ampiↄ ń ń deziↄ aa zã̀mɛɛ yã́waɛ e ń a gbão. +Gbɛ̃́ pↄ́ málɛ n zĩmápiↄ swã́ gbãa, mɛ́ aali ma yãmao. Onɛ́ Dii Lua mɛ́ lɛ́ yã́ɛ bee onɛ́. +Aa swã́sɛi ge aa gí sɛ́ii an swã́gbãa yã́in nò, aaↄ dↄ̃ kɛ́ ãnabi kú ń guu. +Mpi sↄ̃ gbɛ̃nazĩn nɛ́, ńsu vĩakɛnɛ́ ge an yã'oaɛo. Baa ń kua lɛaa ń lɛsikaopiↄ guu, mɛ́ ń zↄ̃lɛa sóipiↄ kĩ́i, ńsu vĩakɛ ń yã'oaɛo. Ńsu to sↄ̃ kɛ̃ngu an yã́io, asa swã́gbãadeↄnɛ. +Tó aa swãsɛ̀ ma yã́i ge tó aa swã́sɛio, ńsu gí oinɛ́o, asa swã́gbãadeↄnɛ. +Mpi sↄ̃ gbɛ̃nazĩn nɛ́, swã́sɛ yã́ pↄ́ málɛ onɛi. Ńsu swã́gbãakɛ lán swã́gbãadepiↄwao. Lɛ'ɛlɛ, ní pↄ́ pↄ́ má daunɛ só. +Kɛ́ ma wɛsɛ̀, ↄ̃ ma ↄ è, a taala kooa kũa, àlɛ dↄmɛɛ, +a pòo ma aɛ. Wà wɛ̃nalɛ ń búbuao ń waiyooo kɛ̃̀wà kpɛ pla píi. +A òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, pↄ́ pↄ́ dↄanɛ só. Taalaɛ bee só, ní gɛ ǹ a yã'o Isailiↄnɛ. +Kɛ́ ma lɛ'ɛ̀lɛ, à taalapi dàumɛɛ mà só. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, taala pↄ́ má dànɛ ń lɛ́upi só, i n nↄ̀sɛ kã́. Ɔ̃ má sò. À kɛ̀ ma lɛ́u na lán zↄ́wa. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, fɛlɛ gɛ ǹ ma yã́pi o Isailiↄnɛ. +Málɛ n zĩ bui pↄ́ an buiyã maa ĩa mɛ́ an yã'oa zĩ'ũↄ kĩ́io, Isailiↄ málɛ n zĩmá. +I kɛ bui dasi pↄ́ an buiyã maa ĩa mɛ́ an yã'oa zĩ'ũ mɛ́ ńyↄ̃ ń yãmaoↄ kĩ́i no. Tó ampiↄ málɛ n zĩmá, aa swã́sɛ n yã́iɛ. +Isailiↄ we swã́sɛ n yã́io, asa aali swã́sɛ ma yã́io. Ampii an swã́ fèe, an kùa gbãaɛ. +Má tó n kua àↄ gbãa lá ń pↄ́waɛ. Má tó ǹ zɛ gí lá aa zɛ̀ lɛ́ gíwa. +Má tó n kua gbãa àↄ dɛ gbɛa. Ńsu vĩakɛnɛ́o. Ńsu to sↄ̃ kɛ̃ngu an yã́io, asa swã́gbãadeↄnɛ. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, swã́sɛ yã́ pↄ́ málɛ onɛi píi, ǹyↄ̃ kũa n sↄ̃u. +Fɛlɛ gɛ yã'o n gbɛ̃ zĩ̀zↄↄnɛ, ní mɛ Dii Lua mɛ́ yã́ɛ bee ò, tó aa swã́sɛi, ge aa swã́sɛio. +Aà Nisĩna ma sɛ musu, ↄ̃ ma kↄ̃fĩ gbãa mà ma kpɛ wà mɛ̀: Wà Dii gawide sáaukpa aà kúkĩi. +Pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ gã̀sĩaↄ lɛakↄ̃wa kↄ̃fĩ mɛ́ dↄ ń wuluu pↄ́ bɛ ń saɛↄ kↄ̃fĩ gbãao. +Nisĩnapi ma sɛ gɛ̃̀manↄ zɛ́a, ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpaa mɛ́ ma pↄ paa, ãma Dii gbãa mɛ́ mↄ̀a. +Ma ka zĩ̀zↄ pↄ́ kú Tɛlabibiↄ kĩ́i Kebaa saɛ, ↄ̃ ma zↄ̃lɛ gu pↄ́ aa kuu we e gↄↄ sopla. Yã́ dìa. +Gↄↄ soplapi gbɛa Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ma n kɛ gudↄ̃ana ũ Isailiↄnɛɛ. S gaɛ, mɛ́ ni aà gba laaio, ge ni lɛdawà aà mikɛ̃ vãiwa kɛ́ à e àↄ kuo, vãikɛnapi a ga a duuna yã́iɛ. Aà gaa yã́ sↄ̃ a wi n musuɛ. +Tó n aà gbà laai sↄ̃, mɛ́ i mikɛ̃ a vãikɛapiwao, a ga a duuna yã́i, mpi sↄ̃ n lɛ́ aↄ ku yã́pi guu lↄo. +Tó maakɛna a maakɛa tò mɛ́ àlɛ vãikɛ, má tó aà kpaguaɛ, i ga. A ga, kɛ́ ni aà gba laaio yã́iɛ. Má maa pↄ́ a kɛ̀ yãda lↄo. Aà gaa yã́ sↄ̃ a wi n musuɛ. +Tó n lɛdàwà n mɛ̀ asu duunakɛo sↄ̃, mɛ́ i duunakɛo, aↄ kuɛ, kɛ́ à n lɛdama mà yã́i. Mpi sↄ̃ n lɛ́ aↄ ku yã́pi guu lↄo. +Dii gbãa mↄ̀a we, ↄ̃ a òmɛɛ: Fɛlɛ gɛ́ gusalalau, we má yã'ounɛ. +Ɔ̃ ma fɛlɛ gɛ gupiu, ma Dii gawi è zɛ we lá má è Kebaa saɛwa, ↄ̃ ma wulɛ ma gbɛɛu gↄ̃̀ↄ. +Ɔ̃ aà Nisĩna dɛ̀dɛa à ma sɛ ma zɛ, ↄ̃ a òmɛɛ à mɛ̀: Gɛ ǹ gɛ̃ kpɛ́u. Zɛtanlɛ. +N gbɛ̃nazĩn nɛ́, wa mↄma ń bao, wi kãnɛ, kɛ́ ńsu bↄ ń kĩ́i bàasio yã́i. +Má tó n lɛ́na naalɛ n lɛ́ musu, kɛ́ ńsu yã'onɛ́, ní ń gba laaio yã́i, asa swã́gbãadeↄn ń ũ. +Ãma tó ma yã'ònɛ, má n lɛ́na golɛ, ní gbasa onɛ́ ma Dii Lua mámɛ ma yã́ɛ bee ò. Gbɛ̃́ pↄ́ a swã́sɛi, aà sɛ́i, gbɛ̃́ pↄ́ a gii, aà gii, asa swã́gbãadeↄn ń ũ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, biliki dilɛ n aɛ, ní Yelusalɛũ wɛ̃́lɛ taa kɛwà, +ní koezↄ̃i. Bòo kpákpai, ní gbà lɛsĩↄ da ǹ liai, ní bùsu kálɛkalɛ a bĩ́iↄ saɛ, ní bĩ́igboobↄↄ kálɛ ǹ liai. +Mↄ̀ pɛ̀pɛɛ sɛ ǹ pɛ́lɛ mↄ̀ bĩ́i ũ mpi ń wɛ̃́lɛpio zãnguo, ní aɛdↄwà. Wà koezↄ̃̀ wɛ̃́lɛpiziɛ, ḿmɛ ń koezↄ̃napi ũ sↄ̃. Bee iↄ dɛ seela ũ Isailiↄnɛ. +Wúlɛ n gbã̀tɛ̃ɛ ↄzɛɛwa, níↄ Isailiↄ duuna sɛa e n wúlɛa n gbã̀tɛ̃ɛpiwa gↄↄ lɛ́u. +Ma gↄↄ ↄ̀aa pla kwisai (390) dìlɛnɛ ǹyↄ̃ Isailiↄ duuna sɛaɛ e an duunakɛa wɛ̃̀ dasilɛu. +Tó n bee kɛ̀ ń làa, ɛa wúlɛ n gbã̀tɛ̃ɛ ↄplaawa, níↄ Yudaↄ duuna sɛa e gↄↄ bla. Ma ń duunakɛa wɛ̃ dìlɛnɛ, wɛ̃̀ dodo gↄↄ dodo. +Aɛdↄ Yelusalɛũ pↄ́ n koezↄ̃̀ipiwa, ní n ula gã̀sĩ sↄ̃sↄ̃, ní ãnabikɛkɛ a yã́ musu. +Má ba kãnɛ, kɛ́ ńsu lilɛkĩi eo yã́i, níↄ wúlɛa n gbã̀tɛ̃ɛ kpɛ dopiwa e koezↄ̃gↄↄpi gɛ paò. +Mase ń naao ń bláao ń nasio ń éseo ń weao sɛ ka ta doũ guu, ní a blɛkɛ ǹyↄ̃ ble gↄↄ ↄ̀aa do kwisai pↄ́ ńyↄ̃ wúlɛa n gbã̀tɛ̃ɛwapiu. +Níli blɛ pↄ́ ńyↄ̃ↄ ble lá gu lɛ́ dↄ yↄ̃ kiloowa galaũ ↄ̀aa dodo, níↄ ble yóbiyobi. +Níli í pↄ́ ńyↄ̃ↄ mi lá gu lɛ́ dↄ dã litili kↄ̃kpaalɛ lɛ́u, níↄ ga vólovolo. +Gbɛ̃nazĩn gbↄ̃ tɛ́ ↄ̃ ńyↄ̃ kàa kɛwà an wáa, ní só. +Dii ɛ̀a mɛ̀: Beewa Isailiↄ blɛ gbãlɛa ble bui pↄ́ ma ↄzↄ̃̀ńzi ń bùsuuↄ guu. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Á'a Dii, mi gbãlɛ yãao. Za ma nɛ́zĩ e ń a gbão mi pↄ́ pↄ́ gà ń azĩao ge pↄ́ pↄ́ wài tàitai nↄ̀ↄ soo. Nↄ̀ↄ pↄ́ dɛ tɛ̃ ũ i gɛ̃ ma lɛ́u ziio. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Tↄ̀ↄ, ma n gba zɛ́ ǹ kàa kɛ zùgbↄ̃ tɛ́wa gbɛ̃nazĩn gbↄ̃ gbɛu. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, má Yelusalɛũdeↄ kũ̀sũa midɛ, aaiↄ pↄblea yↄ̃yↄ̃kↄ̃ɛ yãkãakɛa guu, aaiↄ imi gↄ̃̀ↄna lɛ dodo sↄ̃̀deedee guu, +asa pↄblea ń imiao a kɛ̃́sãmáɛ. Sↄ̃ a kɛ̃́ńgu ḿpii, aai ibaba ń tàae yã́i. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, fɛ̃nda lɛna sɛ sa, ní n mikã ń n lɛkãnao waò lá mìbona ì kɛwa. Ní kiloo sɛ ǹ n kã́pi yↄ̃, ní kpaalɛ lɛɛ àaↄ̃. +Tó n koezↄ̃a wɛ̃́lɛi gↄↄ lɛ́ pà, ní a lɛɛ do sɛ́lɛ ká pↄ́ pↄ́ ń kɛ̀ wɛ̃́lɛ taa ũpiwa, ní tɛsↄ̃wà. Ní a lɛɛ plaade do sɛ ǹ fɛ̃ndapi lɛ́lɛò ǹ lia wɛ̃́lɛpizi. Ní a lɛɛ àaↄ̃de do pↄ́ gↄ̃̀ fã́ɛ ĩ́anau, asa má a fɛ̃nda wo mà pɛ́lɛńziɛ. +Mi kã́piↄ pɛɛlɛ we yↄↄ, ní ye n ula lɛ́u, +ní dã ǹ kátɛu à tɛ́kũ. Tɛ́pi mɛ́ a kúlɛ Isailiↄwa píi. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, yã́ pↄ́ a Yelusalɛũ len we. Má kàlɛ buiↄ guoguoɛ, an bùsuↄ liaai. +An vãikɛ guu aa bↄ̀ ma yãdilɛaↄ kpɛ dɛ buiↄla, aa gì ma ikoyã mai dɛ bùsu pↄ́ liaańziↄ deↄla. Aa gì ma yãdilɛaↄiɛ, aai tɛ ma ikoyãpiↄzio. +Ayãmɛto ma Dii Lua ma mɛ̀, a zↄakà dɛ bui pↄ́ liaaáziↄla, i tɛ ma ikoyãio, i zĩkɛ ma yãdilɛaↄwao. Bui pↄ́ liaaáziↄ fɛlɛkaayãↄ ↄ̃ a zĩkɛ̀wà. +Ayãmɛto ma Dii Lua ma mɛ̀, mapi sↄ̃ má fɛlɛánↄɛ. Yelusalɛũdeↄ, má yã́kpalɛkɛánↄ buipiↄ wáa. +Má yã́ pↄ́ mi kɛ yãao mɛ́ má kɛ lↄo kɛɛ́ á yãbɛ̃ɛkɛaↄ yã́i. +A yã́i maeↄ ń nɛ́ↄ só, mɛ́ nɛ́ↄ ń maeↄ só á mɛɛwiau. Má á wɛtã, mí á gbɛ̃́ kↄ̃naↄ fãaa gupiiu. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, lá a ma kpɛ́ gbãlɛ̀ ń á pↄbɛ̃ɛↄ ń á yãbɛ̃ɛkɛaↄ, ń ma kuao má kɛ̃́wáɛ. Má á wɛ̃nagwao, má á bↄo. +Á gbɛ̃́ↄ lɛɛ do a gaga ń gagyão ge nↄana á mɛɛwiau, á gbɛ̃́ↄ lɛɛ plaade a gaga zĩ guu bĩ́i kpɛ, mɛ́ má á gbɛ̃́ↄ lɛɛ àaↄ̃de fãaa gupiiu, mí a fɛ̃nda wo mà pɛ́lɛoázi. +Ma pↄkũma i gbasa kpálɛ, ma pↄ i wee, ma nↄ̀sɛ i níni sa. Tó ma pↄkũmabↄ̀bↄmá má làa, aaↄ dↄ̃ sa kɛ́ ma gbɛ̃́ pↄ́ mili sí sàao mámɛ má ò. +Má Yelusalɛũ kɛ bɛzia ũɛ, iↄ dɛ láanipↄ ũ bui pↄ́ liaaiↄnɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ dↄiↄ. +Tó ma yã́kpalɛkɛ̀ánↄ, mɛ́ ma á wɛtã̀ ń pↄfɛ̃o ń pↄkũmao, áↄ dɛ láanipↄ ũɛ, pↄ́ sↄ̃́sↄ̃aↄ ũ bui pↄ́ liaaáziↄnɛ. Á yã́ a to sↄ̃ kɛ̃́ńgu, i ń gba laai maamaa. Ma Dii mámɛ má ò. +Tó ma a kagba tↄ̃̀águ nↄana ũ, má á kɛ kɛ́lɛkɛlɛ. Má á kũ̀sũa midɛɛ, mí nↄana kã́fĩɛ́. +Má nↄana kááguɛ, mí wàiↄ sóikɛwá, í gↄ̃ nɛ́sai. Gagyã ń gbɛ̃dɛao a gɛ̃ázi, mí tó wà siágu ń zĩo. Ma Dii mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Isaili bùsu gbɛ̀sĩsĩↄwa, ní ãnabikɛkɛ a yã́ musu +ǹ mɛ: Isaili bùsu gbɛ̀sĩsĩↄ, à Dii Lua yãma. Dii Lua ò gbɛ̀sĩsĩↄnɛ ń sĩ̀sĩↄ ń swadↄↄↄ ń guzulɛↄ, à mɛ̀ álɛ mↄ́wá ń zĩo, i á gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩ. +Wa á sa'okĩiↄ gboo, wi á tulaletikatɛakĩiↄ wíwi, mí á gbɛ̃́ↄ dɛdɛ á tã́aↄ aɛ. +Isailiↄ, má á gɛↄ kálɛ á tã́aↄ aɛ, mí á wáↄ fãaa mà lia á sa'okĩiↄzi. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ á kúu a gↄ̃ bɛzia ũ píiɛ. Wa gulɛsĩ pↄ́ á bòↄ daaĩɛ, wi á sa'okĩiↄ gboo aaↄ da wáiwai. Wa á tã́aↄ wíwi aaↄ ku lↄo, wi á tulaletikatɛakĩiↄ gboo, wi pↄ́ pↄ́ á kɛ̀piↄ míↄnzↄ̃. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà fɛ̃nda tↄ̃̀má á guuↄ i kwɛ́, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ń beeo má tó á gbɛ̃́ kↄ̃naↄ gↄ̃ɛ́ɛ. Tó ma á fãaa buiↄ guu, á gbɛ̃eↄ bↄ fɛ̃nda lɛ́zĩ bùsu pↄ́ á kúu, +ma yãyìamá an náaisai pↄ́ tò an sↄ̃ kua lↄo yã́ musu ń ń gbãsĩkɛwɛ pↄ́ aaì tã́aↄ gwaò yã́o. Aaↄ ye ńzĩa gĩyãio vãi pↄ́ aa kɛ̀ yã́i ń ń yãbɛ̃ɛkɛaↄ yã́o, +aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. Mi lɛ́'ĩana gba no, má yã́pi yíamáɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, ↄplaa da zɛɛu, ní gbápãlɛ ǹ mɛ: Agya! Zĩ ń nↄanao ń gagyão a Isailiↄ dɛdɛ an yãvãi pↄ́ má ye a gĩyãioↄ yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku zã̀ↄ gaga ń gagyão, gbɛ̃́ pↄ́ aa ku kãiↄ i gaga zĩu, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa sù bↄ̀ↄ gaga ń nↄanaoɛ. Lá má pↄkũmabↄbↄmán we. +Wa ń gbɛ̃eↄ dɛdɛ, aaↄ kálɛa ń ń tã́aↄ an gbagbakĩiↄ saɛ sĩ̀sĩ lɛsĩↄ musu píi ń gbɛ̀sĩsĩ misonaↄ píi ń lí yɛ̀lɛlɛↄ ń gbɛ̃́nɛli lásisiↄ gbáuↄ píi, gu pↄ́ aa tulaleti gĩnana kpàsau ń tã́aↄnɛpiↄ, aaiↄ dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. +Má ↄbↄ tↄ̃́má, mí tó an bùsupi gↄ̃ bɛzia ũ wáiwai za guwaiwaiu e Dibla, gu pↄ́ aa kuu píi, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, yã́ pↄ́ ma Dii Lua má ò Isaili bùsudeↄnɛn kɛ: Á kua lɛ́ kà! Á bùsu gola síiↄ̃ píi mìdɛ. +Á kua lɛ́ kà! Má pↄkũmabↄbↄwáɛ, mí yã́kpalɛkɛánↄ á yãkɛaↄwa, mí yãbɛ̃ɛ pↄ́ á kɛ̀ fĩaboɛ́ píi. +Má á wɛ̃nagwao. Má á kɛ̃o. Á yãkɛaↄ fĩa má boɛ́ ń yãbɛ̃ɛ pↄ́ á kɛ̀ↄ, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ yã́ a á le! Yãzↄ̃ↄ a á le! +Á kua lɛ́ kà! Á kua lɛ́ kà! Yã́pi lɛ́ sↄ̃ázi, à pìlawá kↄ̀! +Yã́ zↄ̃̀lɛwáɛ, á gbɛ̃́ pↄ́ á kú bùsuɛ beeuↄ. Á gↄↄ kà kãi, à kà se! Gili gɛ̃̀ńgu gbɛ̀sĩsĩↄ musu, i kɛ pↄna wii aalɛ lɛ́o. +Tia kɛ́wa má pↄkũmabↄbↄwá, mí palawá ń pↄfɛ̃o. Má yã́kpalɛkɛánↄ á yãkɛaↄwa, mí á yãbɛ̃ɛkɛaↄ fĩaboɛ́. +Má á wɛ̃nagwao, má á kɛ̃o. Má fĩaboɛ́ á yãbɛ̃ɛkɛaↄwaɛ, íↄ dↄ̃ ma Dii mámɛ ma á wɛtã̀. +À gↄↄpi gwa, à kà! Yã́ pìla! À nↄsì yã́ gbãa ũ, ↄ̃ à nɛ'ì wala ũ. +Yãpãsĩ fɛ̀lɛ vãikɛnaↄ gbɛ̃go ũ. An gbɛ̃e a bↄo! Bílapi gbɛ̃e a bↄo! Ɔdee a bↄo! An bɛɛɛdee a bↄo! +A gↄↄ kà! À ń lé! Pↄluna su pↄnakɛo, pↄyiana su ↄ́ↄlↄo, asa ma pↄ fɛ̃̀ bílapiziɛ. +Pↄyiana a pↄ́ pↄ́ á yìa si lↄo e a wɛ̃ni lɛ́u. Ãnabikɛkɛa bílaɛpi a lɛ́lɛ pão, gbɛ̃e a bↄo a tàae yã́i. +Wà kuupɛ̀, zĩ̀ sↄu mà píi, kási gbɛ̃e a gɛ́ zĩlauo, asa ma pↄ fɛ̃̀ bílapiziɛ. +Zĩ ku bĩ́i kpɛ, gagyã ń nↄanao ku wɛ̃́lɛ guu. Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku sɛ̃uↄ gaga zĩ guuɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa ku wɛ̃́lɛ guuↄ gaga ń nↄanao ń gagyãoɛ. +An gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ↄ bàalɛ ta gbɛ̀sĩsĩↄ kĩ́i. Aa ↄ́ↄlↄ lán swadↄↄ felenaↄwa baade zĩa tàae yã́i. +Ampii an ↄ a gↄ̃ dↄńziɛ, an kosokũↄ i busa. +Aai zwã̀nkasaↄ dↄ ń pi, vĩa i ń kṹ. An gɛɛ i gↄ̃ kpá ń wɛ́i, aai migbaa lɛ́ ḿpii. +Aa ń ã́nusuↄ kↄ́lɛ zɛaↄ guu, an vuaↄ i gↄ̃nɛ́ pↄ́ gbãlɛaↄ ũ. An ã́nusuↄ ń ń vuaↄ a fↄ̃ ń bↄ Dii pↄfɛ̃gↄↄzĩo. Ɔ̃api a ń nↄana kpálɛo, an gbɛɛ kão, asa ↄ̃mɛ ń dá duunau. +Aa ńzĩa sɛ̀ lɛsĩ ń nↄamblebↄ kɛfɛnaↄ yã́i, aa pↄbɛ̃ɛ pↄ́ má ye a gĩyãioↄ pìò. A yã́i má tó à gↄ̃nɛ́ pↄ́ gbãlɛa ũ. +Má pↄ́piↄ na bui zĩ̀loↄnɛ ń ↄzĩ aa ń pↄ́ sɛ́lɛɛ. Má kpá dṹnia vãikɛnaↄwa, aa ń pↄ́ naaaɛ, aai a gbãlɛ. +Má mikpɛlinɛ́ɛ, aai ma gu bɛɛɛde gbãlɛ. Kpã́i wɛliwɛpiↄ gɛ̃u, aai a gbãlɛ. +À mↄgalaↄ pí, asa gbɛ̃dɛa di bùsuuɛ, mɛ́ yã́ gbãa kↄ̃̀ wɛ̃́lɛu. +Má tó bui vãiↄ mↄ́ ń uaↄ símá, má tó gbãadeↄ zĩasɛa lɛsĩ midɛ, wi ń sa'okĩiↄ gbãlɛ. +Tó gili gɛ̃̀ńgu, aa aafia wɛɛlɛ, kási aa eo. +Músi a kɛ músi, bao ĩ́i a kɛ bao ĩ́i, aai gbasa kpálɛkɛ ãnabikɛkɛai. Sa'ona a fua ikoyãwa, gbɛ̃zↄ̃ↄ a kua lɛdamawa. +Kí a búbuapɛ, yã́ a di kíanɛwa, táaaↄ ↄ a lualua. Má kɛnɛ́ an yãkɛaↄwaɛ, má yãdańla lá aa dà gbɛ̃́awaɛ, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Zĩ̀zↄↄ kũa wɛ̃̀ soolode guu, a mↄ soolode gↄↄ sↄode zĩ́, má zↄ̃lɛa ma kpɛ́u, Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kálɛa ma aɛ, ↄ̃ Dii Lua gbãa mↄ̀a we. +Kɛ́ ma wɛsɛ̀, ↄ̃ ma pↄe è lán gbɛ̃nazĩnawa. Zↄ̃a aàpi lɛ́u zĩ́lɛ oiá tɛ́ɛ. Musu oi sↄ̃, àlɛ tɛkɛ lán mↄ̀ tɛ̃a bóiboiwa. +À pↄ́ bↄ̀ lán ↄwa, ↄ̃ à ma kũ ma mikãwa. Lua Nisĩna ma sɛ, má musu yã́io, má zĩ́lɛ yã́io, ↄ̃ à gɛ̀manↄ Yelusalɛũ wɛ́pungu pↄ́ Lua mↄ̀omɛɛpi guu e Lua ua plaade bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú gugbãntoo oi kpɛɛlɛu, gu pↄ́ tã́a pↄ́ a yã́ ì Dii nↄ̀sɛ fɛlɛ kúu. +Ma Isailiↄ Lua gawi è we, lá má è yãa gusalalaa wɛ́pungu'ea guuwa. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛ́sɛ gugbãntoo oi gwa. Kɛ́ ma wɛsɛ̀ má gwà, ↄ̃ ma tã́a pↄ́ a yã́ ì Dii nↄ̀sɛ fɛlɛpi è bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú sa'okĩi gugbãntoo oi kpɛɛlɛ. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, n yãbɛ̃ɛ sa pↄ́ Isailiↄ lɛ́ kɛ la èó? Yã́pi a ma ya ma kúkĩi à ma kpa zã̀. Ńyↄ̃ ɛa yã́ pↄ́ a bɛ̃̀ɛ dɛ beea maamaa e lↄ. +Ɔ̃ à gɛ̀manↄ ua bĩ́ibↄlɛu. Kɛ́ ma wɛsɛ̀, ↄ̃ ma ɛ è bĩ́i guu. +A òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, bĩ́ipi fↄ̃́. Má fↄ̃̀, ↄ̃ ma bↄlɛ è we. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gɛ̃ ǹ yãbɛ̃ɛ pↄ́ má zau aalɛ kɛ la gwa. +Ɔ̃ ma gɛ̃ má gwà. Má è wà pↄ́taa'onkuawaↄ taa kɛ̀ wà lìa gĩpizi píi ń nↄ̀ↄ pↄ́ dɛ tɛ̃ ũↄ ń Isailiↄ tã́aↄ píi. +Ɔ̃ Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ sĩa ń aɛ, Safana nɛ́ Yazania kú ń guu. Baade tɛ́sibↄ kṹkũa, tulaleti súɛlɛ gĩ na buumbo, àlɛ fɛlɛ musu. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ń è lá Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛ́ kɛ gusiau, baade ń a tã́ao gugolonaua? Aaì mɛ ma wɛ́ lɛ́ ń eo, ma pãkpà ń bùsuziɛ. +À ɛ̀a òmɛɛ lↄ: Ńyↄ̃ ɛa yã́ pↄ́ aalɛ kɛ a bɛ̃̀ɛ dɛ beea maamaa e lↄ. +Ɔ̃ à gɛ̀manↄ a ua bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú gugbãntoo oi guu. Ma nↄɛↄ è kálɛ we, aalɛ Tamuzu ↄ́ↄlↄ. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, n bee èa? Ńyↄ̃ yã́ pↄ́ a bɛ̃̀ɛ dɛ beea maamaa e lↄ. +Ɔ̃ à gɛ̀manↄ a kpɛ́ ua plaadeu, ↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ è baasↄo taawa, bilandaa ń sa'okĩio zãnguo. An kpɛ lia Dii kpɛ́ɛ, an aɛ dↄa gukpɛwa, ↄ̃ aalɛ kúlɛ ĩatɛ̃ɛ we. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, n bee èa? Yãbɛ̃ɛ pↄ́ Yudaↄ lɛ́ kɛ lapi dɛnɛ́ yãe ũo, ↄ̃ aa tò yãpãsĩ kↄ̃̀ ń bùsuu kɛ́ ma pↄkũma e fɛlɛ lↄa? Ǹ ń gwa, lá aalɛ gozↄ̃zↄ̃ ma lɛ́wa. +Tↄ̀ↄ! Má pↄkũmabↄbↄmá. Má ń wɛgwao. Má ń bↄo. Baa tó an wii gbãa lɛ́ gɛ̃ ma swã́u, má swã́sɛio. +Ɔ̃ à lɛzù gbã́ugbãu ma swã́u à mɛ̀: Mↄ́ ń wɛ̃́lɛ dↄ̃̀anaↄ, baade ń a gbɛ̃dɛbↄo. +Ɔ̃ ma gbɛ̃ↄn sooloↄ è, aa bↄ̀ Musu Bↄlɛ pↄ́ a lɛ́ ɛlɛa gugbãntoo oiwa, aalɛ mↄ́ baade ń a gbɛ̃́wiwibↄo. Gↄ̃ɛe kú ń guu bàabaa ula daa, lákɛ̃bↄↄ ń taalao dↄa aà pi. Aa gɛ̃̀ zɛ̀ mↄgotɛ̃ sa'okĩi saɛ. +Isailiↄ Dii gawi gò malaika gã̀sĩadeↄla à mↄ̀ aà kpɛ́ kpɛɛlɛ. Ɔ̃ Dii lɛzù gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa ula daa, lákɛ̃bↄↄ ń taalao dↄa aà pipizi +à mɛ̀: Yelusalɛũ kɛɛlɛ, ní seelakɛ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ↄ́ↄlↄ, aalɛ wɛ̃nakɛ yãbɛ̃ɛ pↄ́ wàlɛ kɛu píi musuↄ mi'aɛwa. +Ɔ̃ má mà, a ò gbɛ̃́ kĩniↄnɛ à mɛ̀: Àↄ tɛ aà kpɛ, àↄ wɛ̃́lɛ kɛɛlɛ, íↄ gbɛ̃dɛdɛ ń wɛgwasai ń kɛ̃́sai. +À maezↄ̃ↄↄ ń ɛ̀waasoↄ ń wɛ̃́ndiaↄ ń nɛ́ↄ ń nↄɛↄ dɛdɛ à ń midɛ píi, ãma ásu sↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ wà seelakɛ̀máↄzio. À daalɛ ma kpɛ́u la. Ɔ̃ aa dàalɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ kú Dii kpɛ́ kpɛɛlɛↄwa. +Ɔ̃ a ònɛ́: À ń gɛↄ kálɛ ma ua, í ma kpɛ́ gbãlɛò. À gɛ́! Ɔ̃ aa sì wɛ̃́lɛu, aalɛ gbɛ̃dɛdɛ. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ gbɛ̃dɛdɛ, mámɛ ma gↄ̃ mado, ↄ̃ ma wulɛ ma gbɛɛu gↄ̃̀ↄ, ma wiilɛ̀ ma mɛ̀: Á'a Dii Lua! N pↄkũmabↄbↄa Yelusalɛũwa guu ńyↄ̃ Isaili kↄ̃naↄ dɛdɛ píi yã̀? +Ɔ̃ a wèa: Isailiↄ ń Yudaↄ duuna zↄ̃ↄ maamaaɛ. Gbɛ̃dɛa di ń bùsuuɛ, mɛ́ yãdↄↄsai di wɛ̃́lɛ guuɛ. Aaì mɛ ma pãkpà ń bùsuziɛ, ma wɛ́ lɛ́ ń eo. +Tↄ̀ↄ! Má ń wɛgwao, má ń kɛ̃o. Má ń yãkɛaↄ wínɛ́ ń musuɛ. +Ɔ̃ ma gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa ula daa, lákɛ̃bↄↄ dↄa aàpi pi è, à sù ń yã́o à mɛ̀: Má kɛ̀ lá ń òmɛɛwaɛ. +Kɛ́ ma wɛzù, ↄ̃ ma pↄe è lán kiblekila pↄ́ wa kɛ̀ ń safii gbɛowa bàluma pↄ́ kú malaika gã̀sĩadeↄ mia musu. +Ɔ̃ Dii ò gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa ula daapiɛ à mɛ̀: Gɛ̃ wuluu pↄ́ kú malaika gã̀sĩadeↄ zíɛↄ guu, ní ↄkpa plapla tɛyↄ̃ pↄ́ kú malaikapiↄ zãnguo si n ↄ pai, ní fã́ wɛ̃́lɛu. Ɔ̃ à gɛ̃̀u ma wáa. +Kɛ́ à gɛ̃̀u, malaikapiↄ sĩa Lua kpɛ́ gɛↄmidↄkĩi oi, mɛ́ súɛlɛ buumboa kùlɛ Lua kpɛ́ ua plaadewa. +Ɔ̃ Dii gawi gò malaikapiↄ mia à gɛ̀ aà kpɛ́ kpɛɛlɛ. Súɛlɛpi kpɛ́pi pà mɛ́ Dii gawipi uapi pù. +Wà malaikapiↄ gã̀sĩa kĩ́a mà za ua sɛ̃́iau lán Lua Gbãapiide yã'oawa. +Kɛ́ a ò gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa ula daapiɛ aà tɛ́si wuluu ń malaikapiↄ zãnguo, à gɛ̃̀ zɛ̀ wuluue saɛ. +Pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ do ↄbↄ gɛ̃̀ tɛ́ pↄ́ kú ń zãnguou, a si kà gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa ula daapiɛ a ↄu, ↄ̃ à bↄ̀ò. +Ma pↄe è lán gbɛ̃nazĩna ↄwa malaikapiↄ gã̀sĩa zíɛ. +Kɛ́ má gwà, ma wuluu è mɛ̀n síiↄ̃ malaikapiↄ saɛ, an baade ń a wuluuo. Wuluupiↄ lɛ́ tɛkɛ, an kɛkɛá dɛ lán gbɛ̀ bɛɛɛdewa. +Wuluupiↄ doũ píiɛ, mɛ́ ampii Aaìↄ tɛ wuluu pↄ́ kú kpɛ pↄ́ wàlɛ gɛ́uzi. Gↄↄ pↄ́ aalɛ táa'o, aali lɛ́ liaao. +Wɛ́ fĩfĩ malaikapiↄ mɛwa píiɛ, an kpɛ ń ń ↄↄ ń ń gã̀sĩaↄ ń ń wuluu mɛ̀n síiↄ̃piↄ píi. +Má mà wuluupiↄ lɛ́ liasãizↄ̃. +Pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ oa síiↄ̃siiↄ̃ɛ, a sɛ̃́iaↄá zù pↄ́ɛ, a plaadeↄá gbɛ̃nazĩna pↄ́ɛ, a àaↄ̃deↄá nↄ̀ↄmusu pↄ́ɛ, a síiↄ̃deↄá kúu pↄ́ɛ. +Ɔ̃ malaikapiↄ fɛ̀lɛ musu. Pↄ́ bɛ̃́ɛ pↄ́ má è Kebaa saɛↄnɛ. +Tó malaikapiↄ lɛ́ gɛ́, wuluu pↄ́ kú ń saɛpiↄ ì gɛ́ sↄ̃ɛ. Tó aa ń gã̀sĩa pòo, aalɛ fɛlɛ tↄↄlɛ, wuluupiↄ lí go ń saɛo. +Tó aa zɛaɛ sↄ̃, aaìↄ zɛaɛ. Tó aa fɛ̀lɛ, aaì fɛlɛńnↄɛ, asa malaikapiↄ nisĩna kú ń guuɛ. +Ɔ̃ Dii gawi gò a kpɛ́ kpɛɛlɛa à gɛ̀ zɛ̀ malaika gã̀sĩadepiↄ mia. +Kɛ́ málɛ gwa, aa ń gã̀sĩaↄ pòo, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ tↄↄlɛwa. Kɛ́ aalɛ gɛ́, wuluuↄ lɛ́ gɛ́ńnↄ, ↄ̃ aa zɛ̀ Dii ua bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú gukpɛ oi musu. Isailiↄ Lua gawi kú ń mia musu. +Pↄ́ bɛ̃́ɛ pↄ́ má è Isailiↄ Lua zíɛ Kebaa saɛↄn kɛ, ↄ̃ má dↄ̃̀ sa kɛ́ malaika gã̀sĩadeↄnɛ. +An baade oa ń gã̀sĩaↄ vĩ síiↄ̃siiↄ̃, mɛ́ pↄ́ pↄ́ dɛ gbɛ̃nazĩna ↄwa kú ń gã̀sĩapiↄ zíɛ. +An oaↄ doũ ń pↄ́ pↄ́ má è Kebaa saɛↄ pↄ́oɛ. Ampii ì táa'o a aɛdↄawaɛ súsu. +Dii Nisĩna ma sɛ gɛ̀manↄ Dii ua bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú gukpɛ oi guu, ↄ̃ ma gbɛ̃ↄn baasↄoↄ è kálɛa we. Kíaeↄ kú ń guu, Azuu nɛ́ Yazania ń Benaia nɛ́ Pelatiao. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gbɛ̃́ beeↄ lɛ́ vãi lɛkpaaĩ, aalɛ lɛ́ bɛ̃̀ɛ da má wɛ̃́lɛɛ beeu. +Aa mɛ̀ kpɛdↄgↄↄ i ka gĩao. Wɛ̃́lɛɛ beeá dàaɛ, ↄ̃ aa kau nↄ̀ↄ ũ. +Ayãmɛto ãnabikɛkɛnɛ́. Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ. +Ɔ̃ Dii Nisĩna dɛ̀dɛa à mɛ̀ mà o mà mɛ: Ma Dii ma mɛ̀ á Isailiↄ ì o màa, kási má á làasoo dↄ̃. +A gbɛ̃dɛ̀dɛ dasidasi wɛ̃́lɛɛ beeu, a gɛↄ daadà a zɛaↄu. +A yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ a ń dɛdɛ kálɛapiↄ mɛ́ nↄ̀ↄpi ũ, mɛ́ wɛ̃́lɛɛ bee mɛ́ dàapi ũ. Ápiↄ sↄ̃, má á yá mà á bↄlɛuɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, fɛ̃nda álɛ vĩakɛɛ̀, fɛ̃ndapi ↄ̃ má mↄowá. +Má á yá mà á bↄlɛuɛ, mí á na bui zĩ̀loↄnɛ ń ↄzĩ, aai á wɛtã. +Má yã́kpalɛkɛánↄ á bùsu zↄ̃lɛu, wi á dɛdɛ ń fɛ̃ndao, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Wɛ̃́lɛɛ bee aↄ dɛɛ́ dàa ũo, mɛ́ áↄ ka dàapi guu nↄ̀ↄ ũo. Má yã́kpalɛkɛánↄ á bùsu zↄ̃lɛuɛ, +íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii, asa i ma ↄtondↄkĩi gwao, á ma ikoyã kũao, a bui pↄ́ liaaáziↄ ↄlɛsɛ̀ɛ. +Ma ãnabikɛkɛapi guu Benaia nɛ́ Pelatia gà, ↄ̃ ma wulɛ ma gbɛɛu gↄ̃̀ↄ ma wii gbãa lɛ̀ ma mɛ̀: Á'a Dii Lua! Ńyↄ̃ Isailiↄ midɛ píi yã̀? +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, n gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ n au ũↄ ń Isailiↄ píi, Yelusal��ũdeↄ ì onɛ́: Àↄ ku zã̀ ń Diio màa, asa à bùsuɛ bee kpàwá wá pↄ́ ũɛ. +A yã́i tò, onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀ baa kɛ́ ma tańnↄ zã̀zã buipãleↄ guu, mɛ́ ma ń fãaa bùsu ń bùsuo, ń beeo má dɛnɛ́ ulɛkĩi ũ gↄↄpla bùsu pↄ́ aa tàuↄ guu. +A yã́i tò, onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀ má ń kãaa buiↄ guu, má ń naaa bùsu ń bùsuo gu pↄ́ aa fãaaauↄ, mí suńnↄ Isaili bùsuu. +Aa su we, aai pↄbɛ̃ɛ pↄ́ má zauↄ bↄlɛ a guu, +mí sↄ̃̀ doũ danɛ́, mí nisĩna dafu danɛ́ ń nↄ̀sɛu. Má ń sↄ̃ pↄ́ dɛ lán gbɛwa bↄ, mí sↄ̃ pↄ́ dɛ báasi ũ danɛ́, +aaiↄ ma ↄtondↄkĩi gwa, aaiↄ ma ikoyãↄ kũa, aaiↄ zĩkɛwà. Aaↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ dↄ pↄbɛ̃ɛ pↄ́ má zauↄwa sↄ̃, ma Dii Lua ma mɛ̀ má ń yãkɛaↄ wínɛ́ ń musuɛ. +Ɔ̃ malaikapiↄ ń gã̀sĩaↄ pòo, wuluupiↄ kú ń saɛ, mɛ́ Isailiↄ Lua gawi kú ń mia. +Ɔ̃ Dii gawipi gò wɛ̃́lɛpia, à gɛ̀ zɛ̀ sĩ̀sĩ pↄ́ kú wɛ̃́lɛ gukpɛ oi musu. +Wɛ́pungu pↄ́ Lua Nisĩna mↄ̀opi ea guu, à ma sɛ tàmanↄ zĩ̀zↄↄ kĩ́i Babiloni bùsuu. Kɛ́ wɛ́pungu pↄ́ má èpi wèea, +ↄ̃ ma yã́ pↄ́ Dii ↄ̀lↄmɛɛ ò zĩ̀zↄↄnɛ píi. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ń kú swã́gbãadeↄ guuɛ. Aa wɛ́ vĩ, kási aali gu'eo, aa swã́ vĩ, kási aali yãmao, asa swã́gbãadeↄnɛ. +Ayãmɛto gbɛ̃nazĩn nɛ́, ǹ n pↄ́ↄ naaa fãanɛ, ǹ n taa bùsu pãleu sↄukɛ, ní dazɛu ń wáa. Go n tía, ta gupãleu ń wáa. Baa kɛ́ swã́gbãadeↄn ń ũ, an wɛ́ a gí kɛ̃́ia? +Bↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ ń nàaapiↄ fãanɛ ń wáa. Tó aua pìla, ní bↄ wɛ̃́lɛu ń wáa lán gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃zɛawa. +Bĩ́i fↄ̃́ ń wáa, ní bↄlɛ ń n asoↄ we. +Asopi sɛ́ ń wáa oosiɛlɛ, ní bↄò. Ní pↄ́ku n wɛ́a, kɛ́ ńsu bùsupi eo yã́i. Ma n kɛ yã́ pↄ́ a Isailiↄ le seela ũɛ. +Ɔ̃ má kɛ̀ lá Dii òmɛɛwa. Ma bↄ ń ma pↄ́ↄ fãanɛ lá málɛ tá bùsu pãleuwa. Kɛ́ aua pìla, ↄ̃ ma bĩ́i fↄ̃̀ ń ↄo. Oosiɛlɛ ↄ̃ ma a aso sɛ̀ ma bↄò ń wáa. +Kɛ́ gu dↄ̀, Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Isaili swã́gbãadepiↄ i ń la bↄ́ ńlɛ kɛ màaio lé? +Onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, yã́ pↄ́ dↄaana pↄ́ kú Yelusalɛũ ń Isaili pↄ́ kú weↄ kɛn we. +Onɛ́ seelan n ũ, lá ń kɛ̀, a ń le sↄ̃ɛ, aai ta bùsu pãleu zĩ̀zↄↄ ũ. +An kía a a aso da a gã̀u oosiɛlɛ, i daò zɛ́u. Wa bĩ́i fↄ̃ɛ̀, i bↄò, i pↄ́ku a wɛ́a, kɛ́ asu bùsupi eo yã́i. +Má ba kpaɛ̀, i aà kṹ, mí taaànↄ Babɛli, Babiloni bùsuu, kási a wɛsi bùsupilɛ lↄo. We a gau. +Má gbɛ̃́ pↄ́ liaaaàziↄ fãaa gupiiuɛ, aà dↄnlɛdeↄ ń aà dↄaiↄ píi, mí a fɛ̃nda wo mà pɛ́lɛońzi. +Tó ma ń fãaa buiↄ guu, mɛ́ ma ń zuzu bùsu ń bùsuo, aaↄ dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. +Zĩ, nↄana, gagyã, má tó an gbɛ̃eↄ bↄ apii guu, kɛ́ aa e ń yãbɛ̃ɛkɛaↄ dau siunɛ́ bùsu pↄ́ aa tàuↄ guu, gbɛ̃́piↄ iↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ǹ ń blɛpi ble ń sↄ̃̀deedeeo, ní ípi mi ń lualuaao yãkãakɛa guu, +ní o bùsudeↄnɛ, ma Dii Lua mámɛ ma yã́ɛ bee ò Yelusalɛũdeↄnɛ ń Isaili bùsudeↄ píi. Aa blɛble yãkãakɛa guu, mɛ́ aa imi yãdima guu, asa wa ń bùsu kɛ yáiyai gbãamↄanɛ́ pↄ́ kↄ̃̀ ń guu yã́iɛ. +An wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũɛ, an bùsu i gↄ̃ da wàuu, í dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, yáasi pↄ́ wì kɛ Isaili bùsu guuɛ bee dɛ kpelewa ni? Wì mɛ, àlɛ gↄↄ gá, ãnabikɛyã lɛ́ gbɛsuo. +Onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀ má yáasipi midɛ. Wa yáasipi kɛ Isaili bùsuu lↄo. Onɛ́ lↄ, gↄↄ kà kãi kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabiↄ è a gbɛsu píi. +Asa wa wɛ́pungu ɛɛyã ge màsokɛ lɛnakasa Isailiↄnɛ lↄo. +Ma Dii má yã'o, mɛ́ yã́ pↄ́ má o a kɛ, a gↄↄ gága lↄo. Á swã́gbãadeↄ, yã́ pↄ́ má ò á gↄↄ, má kɛɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ma! Isailiↄ lɛ́ mɛ wɛ́pungu pↄ́ ń è yã́á zia yã́ɛ, n ãnabikɛkɛa gbɛsuagↄↄ zã̀. +Ayãmɛto onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, ma yã́piↄ kee a gɛ̃gɛ̃ lↄo, yã́ pↄ́ má òpi gbɛ a su. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ Isaili ãnabi pↄ́ aalɛ ãnabikɛkɛↄ yã́ musu. O ãnabi pↄ́ aaì ńzĩa làasoo yã'oↄnɛ, aa swãdↄ ma yã́i. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, waiyoo ãnabi sↄũ pↄ́ aali yãe eo, anzĩa yã́ mɛ́ lɛ́ dↄaanɛ́ↄ. +Isailiↄ, á ãnabiↄ dɛ lán gbɛ̃gbona pↄ́ bɛ bɛziauↄwaɛ. +Aai gɛ́ zɛi gufooↄ guuo, aai bĩ́i pↄ́ lia Isailiↄzi kɛkɛ, kɛ́ Isailiↄ e zɛ gbãa zĩ guu Dii pↄkũmagↄↄo. +An wɛ́pungu'eaá pãɛ, an màsoá ɛɛɛ. Aaì mɛ Dii mɛ́ ò, kási mámɛ ma ń zĩo, ↄ̃ an wɛ́ ìↄ dↄ ń yã́i à gbɛsu. +Kɛ́ aa mɛ̀ Dii mɛ́ ò, mɛ́ mi o sↄ̃o, wɛ́pungu pã aa èo lò? Màso aa kɛ̀o lò? +Ayãmɛto ma Dii Lua ma mɛ̀, lá aa yãpã ò, aa wɛ́pungu ɛɛ è, a yã́i má fɛlɛńnↄ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Má ↄtↄ̃ ãnabi ɛgɛna pↄ́ aaì wɛ́pungu'e mɛ́ aaì màsokɛↄwa. Aaↄ ku ma gbɛ̃́ lɛdamadeↄ guuo, an tↄ́ àↄ ku Isailiↄ buibↄkĩi taalauo, mɛ́ aa e ɛa ta Isaili bùsuuo, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii Lua. +Aa ma gbɛ̃́ↄ sã̀sã, aa mɛ̀ aafia ku, kási sↄ̃ aafia kuo. Ma gbɛ̃́ↄ ì bĩ́ibo, ↄ̃ ãnabipiↄ ì soolɛwà. +O soolɛnapiↄnɛ, bĩ́ipi a kwɛɛ. Dii a to lou bílibili ma ń gbɛo ń zàa'ĩan gbãao. +Tó bĩ́ipi kwɛ̀ sↄ̃, wa ń la wà mɛ, soo pↄ́ aa lɛ̀wà ku máɛ? +Ayãmɛto ma Dii Lua ma mɛ̀, má zàa'ĩan gbãa gbaɛ ń pↄkũmao, ma pↄfɛ̃ i to lou bílibili ma ń gbɛo pↄkaalɛa yã́i. +Má bĩ́i pↄ́ aa soolɛ̀wàpi gboo mà daaĩɛ, a ɛ̃gbɛkpalɛ i bↄ gupuau. Tó bĩ́ipi kwɛ̀ sↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ kú wɛ̃́lɛpi guuↄ kaalɛɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Má pↄkũmabↄbↄ bĩ́ipiwa ń gbɛ̃́ pↄ́ soolɛ̀wàↄɛ, mí onɛ bĩ́ipi kuo, mɛ́ a soolɛnaↄ kuo, +Isaili ãnabi pↄ́ aa ãnabikɛkɛ̀ Yelusalɛũdeↄnɛ, aa wɛ́pungu'ènɛ́ aa mɛ̀ aafia ku, kási sↄ̃ aafia kuopiↄ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Mpi sↄ̃ gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii n bui nↄɛ ãnabi pↄ́ aaì ńzĩa làasoo yã'oↄwa, ní ãnabikɛkɛ ń yã́ musu +ǹ mɛ: Ma Dii Lua ma mɛ̀, waiyoo á nↄɛ pↄ́ i ɛsɛba naminami à dada á ↄpɛsɛwaↄ. I sↄ̃̀ↄↄ zↄ̃ baadeɛ a gbã̀a lɛ́u an nisĩna kũbↄ ũ. Á ma gbɛ̃́ↄ nisĩnaↄ kṹkũ, ápiↄ í bↄ aafiaa? +A ma ↄ̃̀ↄkpà ma gbɛ̃́ↄnɛ pↄ́wɛna ↄkũ doↄ ge pɛ̃ɛ kasoↄ yã́i. I ɛɛto ma gbɛ̃́ pↄ́ aaì swã́sɛ ɛɛiↄnɛ. A gbɛ̃́ pↄ́ i kũ aa gaoↄ dɛ̀dɛ, mɛ́ a gbɛ̃́ pↄ́ i kũ aaↄ kuoↄ tò. +Ayãmɛto ma Dii Lua ma mɛ̀, má za á ɛsɛba pↄ́ i gbɛ̃nazĩna kũò lán bãwaↄu. Má ɛsɛbapiↄ bↄ á ↄwa, mí nisĩna pↄ́ a kũ̀ lán bãwapiↄ gbaɛ. +Má á sↄ̃̀ↄpiↄ taitai, mí a gbɛ̃́ↄ bↄlɛ á ↄzĩ. Aaↄ dɛ pↄ́ pↄ́ naa a ↄzĩↄ ũ lↄo, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +A gbɛ̃maa pↄ́ má ye ń pↄ yaoↄ kãdɛ̀ á mↄafili guu. A gbɛ̃vãiↄ gbà sↄ̃, ↄ̃ aai bↄ ń zɛ́ vãiu aa ńzĩa mìsio. +Ayãmɛto á e wɛ́pungu ɛɛ enɛ́ lↄo, á e màsokɛnɛ́ lↄo. Má a gbɛ̃́ↄ bↄ á ↄzĩɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄeↄ mↄ̀ ma kĩ́i, aa zↄ̃̀lɛ ma aɛ, +ↄ̃ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gbɛ̃́ɛ beeↄ tò tã́aↄ yã́ ń sↄ̃ blè, an duuna pↄ́ lɛ́ ń fupi mɛ́ lɛ́ ń gálɛ. Aa yãgbɛaaa zɛ́ vĩa? +Yã'onɛ́ ǹ mɛ ma Dii Lua ma mɛ̀, tó Isailie tò tã́aↄ a sↄ̃ blè, mɛ́ aà duuna pↄ́ lɛ́ aà fupi mɛ́ lɛ́ aà gálɛ, tó à mↄ̀ yãgbɛai ãnabiwa, ma Dii mámɛ má yã́zãsi adewa aà tã́aↄ dasilɛu. +Màa má Isaili pↄ́ aa gↄ̃̀mɛɛ zĩ̀loↄ ũ ń tã́aↄ yã́iↄ gbɛsi píi. +Ayãmɛto o Isailiↄnɛ ma Dii Lua ma mɛ̀, aa nↄ̀sɛlilɛ aa mikɛ̃ ń tã́aↄ ń ń yãbɛ̃ɛkɛaↄwa. +Tó Isailie ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú ń guue tò tã́aↄ a sↄ̃ blè, aà duuna pↄ́ lɛ́ aà fu àlɛ aà gálɛpi tò à kɛ̃̀a, tó à mↄ̀ ãnabi lè aà yãgbɛaaɛ, mámɛ má yã́zãsiwà mazĩa, +mí íbɛlɛsɛ ń gbɛ̃́pio, mí aà kɛ seela pↄ́ wa yãadaò ũ. Má aà bↄ ma gbɛ̃́ↄ guuɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Tó ãnabipi tò wà kↄ̃nikɛ̀ɛ, ↄ̃ à azĩa yã'ò, mámɛ ma kↄ̃nikɛ̀ɛ̀. Má ↄtↄ̃wàɛ, mí aà bↄ ma gbɛ̃́ↄ guu mà dɛ. +Ãnabipi ń gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ yãgbɛaiwàpio duuna doũɛ. An duuna a wi ń musu ḿpiiɛ, +kɛ́ Isailiↄ su zãmɛɛ yã́wa, aai gbãlɛ ń duuna yã́ musu lↄo yã́i, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ. Ma Dii mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, tó bùsudeↄ náaisaiyãkɛ̀ aa duunakɛ̀mɛɛ, mɛ́ málɛ ↄtↄ̃má, málɛ ń kũ̀sũa míↄnzↄ̃, málɛ imina zĩmá, mɛ́ aalɛ gaga ń ń pↄtuoↄ píi, +baa tó gbɛ̃ↄn àaↄ̃ɛ beeↄ ku we, Nↄee ń Daniɛlio ń Yobuo, aa fↄ̃ gbɛ̃e misi ń gbɛ̃maakɛ yã́io, mɛ́ i kɛ anzĩa mi bàasio. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Tó má tò wàiↄ pã̀ bùsupia aa bùsupi nɛ́ↄ sɛ̀lɛ píi, mɛ́ bùsupi gↄ̃̀ bɛzia ũ, gbɛ̃e lɛ́ pãa lↄo wàiↄ yã́i, bùsupi i gↄ̃ bɛzia ũ. +Tó má tò wà fɛ̀lɛ bùsupiwa ń zĩo, ma mɛ̀ wà pãa wà gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ dɛdɛ. +Tó ma gagyãkà bùsupiu, ma pↄkũmabↄ̀bↄwà, ma a gbɛ̃́ↄ ń a pↄtuoↄ dɛ̀dɛ, +ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao tó Nↄee ń Daniɛlio ń Yobuo ku we, aa fↄ̃ ń nɛgↄ̃ɛↄ ge ń nɛnↄɛↄ misi ń gbɛ̃maakɛ yã́io, mɛ́ i kɛ anzĩa mi bàasio. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, tó málɛ ĩada Yelusalɛũdeↄwa ń yã́ mɛ̀n síiↄ̃ɛ beeↄ, zĩ ń iminao ń wàio ń gagyão, málɛ ń dɛdɛ ń ń pↄtuoↄ, a kɛ zài. +Ń beeo an gbɛ̃́ kↄ̃naↄ gↄ̃, an nɛgↄ̃ɛeↄ ń ń nɛnↄɛeↄ bↄ. Tó aa bↄ̀ mↄ̀ á kĩ́i, mɛ́ a ń dàa ń ń yãkɛaↄ è, á nↄ̀sɛ a níni vãi pↄ́ má zĩ̀ Yelusalɛũwa yã́ musu ń ĩa pↄ́ má dàwàↄ píi. +Tó a ń dàa ń ń yãkɛaↄ è, á nↄ̀sɛ a níni, asa áↄ dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ má kɛ̀ Yelusalɛũɛ píi, mi kɛ pão. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, vɛ̃ɛli líkɛ dɛ líↄla yã̀? +Wì pↄe kɛ ń a lío yã̀? Wì kálo kɛ ń a lío wà pↄ́ loowàe? +Wì kátɛu yàa ũɛ. Tó a vlã́ ń a mio tɛkũ̀ mɛ́ a guo tɛ́ lɛ̀, wa fↄ̃ zĩkɛòe? +Gↄↄ pↄ́ a lɛ́so, wà zĩe kɛ̀òɛ, belenkɛ gↄↄ pↄ́ à tɛ́ lɛ̀ à gↄ̃̀ sín bèebeea? +Ayãmɛto ma Dii Lua ma mɛ̀, lá líↄ guu vɛ̃ɛli má sɛ̀ yàa ũ má kàtɛu, màa má kɛ Yelusalɛũdeↄnɛ. +Tó ma fɛlɛńnↄ, baa kɛ́ aa bↄ̀ tɛ́u, tɛ́ mɛ́ a ɛa kṹmá. Tó ma íbɛlɛsɛ̀ńnↄ, áↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Má tó an bùsu gↄ̃ bɛzia ũɛ, asa aa náaisaiyãkɛ̀mɛɛɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Yelusalɛũdeↄ yãbɛ̃ɛkɛaↄ kánɛ́ ń ↄzĩ +ǹ mɛ, ma Dii Lua mámɛ ma yã́ɛ bee ò Yelusalɛũ musu ma mɛ̀: Kanaa bùsu n bↄu, we wà n iu. N maeá Amↄle buiɛ, n daá Iti buiɛ. +Kɛ́ wà n i, wi n bi zↄ̃o, wi n zu'o wà gbãbↄ̀nɛo, wi n nana ń wisio wà zwãa fĩ̀mao. +Gbɛ̃e i n wɛ̃nagwa à yã́piↄ kɛ̀nɛo. Wa n sósobi vĩo, ↄ̃ wà n vũaa sɛ̃u, asa kɛ wà n i, wa ye n gĩyãio. +Kɛ́ málɛ gɛ̃, ↄ̃ má è ńlɛ buumpa au guu. Gↄↄ pↄ́ ń kú aupi guu, ma mɛ̀ ńyↄ̃ kɛ pↄ́ ũɛ! +Má tò n gbã lán líwa sɛ̃u, n zↄ̃ↄkũ̀ n kɛ nↄana ũ. N yↄ̃́ bↄ̀bↄ n kã́ pàɛ, kási niↄ bɛ puiziɛ. +Kɛ́ ma ɛa málɛ dↄnzi lↄ, ma n gwa, ↄ̃ má è n ka kɛ́ wà gɛ̃ n yã́u, ↄ̃ ma a dábi lɛ̀nla ma n puizi ùlɛò. Ma lɛgbɛ̃̀nɛ, ma mɛ̀ ma bàa aↄ kunnↄɛ, ↄ̃ n gↄ̃ ma pↄ́ ũ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ma n zu'ò ma n au wòloma, ↄ̃ ma nísidↄ̀ↄma. +Ma zwã̀a wɛde yènɛ, ma ayo báa kyale kpànɛ, ma bàabaa tulu dìnɛ, ↄ̃ ma siliki pↄlↄgãu dànɛ. +Ma nↄamblebↄↄ fĩ̀ma. Ma zãↄ kàkanɛ, ma yàbaa dànɛ. +Ma tãanadànɛ n níu, ma swã́li booloↄ dànɛ, ma kíafua gawide kpànɛ. +Màa ma zãblèma ń vuao ń ã́nusuo. N pↄkasaↄ dɛ bàabaa ń silikio ń zwã̀a wɛdeo ũ, mɛ́ n pↄblea dɛ pɛ̃ɛti maa ń zↄ́o ń nísio ũ. N kɛfɛnkɛ gɛ̃agɛ̃̀, ↄ̃ n zↄ̃ↄkũ̀ n gↄ̃ nↄɛ kía ũ. +N tↄbↄ̀ buiↄ guu n kɛfɛnkɛpi yã́i, asa n kɛfɛnkɛ bↄ̀lɛi nↄamblebↄ pↄ́ má kɛ̀nɛↄ yã́i. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ɔ̃ n n kɛfɛnkɛ náaikɛ̀, n gↄ̃ káalua ũ tↄ́ pↄ́ ń bↄ̀ yã́i, n káaluakà ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄ, n gↄ̃ ń pↄ́ ũ. +N n pↄkasaeↄ sɛ̀ n zãblèò gulɛsĩ pↄ́ ń bòↄwa, ↄ̃ n káaluakà we. Yã́ bee taa maao, a kɛa zɛvĩo. +Ɔ̃ n n vua ń ã́nusuo nↄamblebↄ pↄ́ má kɛ̀nɛpi keeↄ sɛ̀ n tã́agↄ̃ɛↄ pìò, ↄ̃ n káaluakàńnↄ. +N n pↄkasa wɛdeↄ sɛ̀ ń dànɛ́, ↄ̃ n ma nísi kàmá, n ma tulaletikànɛ́ tɛ́a. +Blɛ pↄ́ má kpàma ǹ ble, pɛ̃ɛti ń zↄ́o ń nísiopi ↄ̃ ń kpàmá sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ìↄ na ũ. Yã́ pↄ́ kɛ̀n we. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +N n nɛgↄ̃ɛↄ ń n nɛnↄɛ pↄ́ ń ìmanↄↄ sɛ̀ n sa'òomá blɛ ũ. N káaluakaa i mↄmaoa? +N ma nɛ́ↄ kòlokpa n sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òomá. +N yãbɛ̃ɛkɛaↄ ń n káaluakaapiↄ guu píi n nɛblegↄↄ yã́ i dↄnguo. Gↄↄ bee ń kú puizi, ńlɛ buumpa au guu. +Waiyoo! Waiyoo mpi! Ma Dii Lua ma mɛ̀ n yãvãikɛapiↄ gbɛa píi, +n tã́akpɛↄ dↄ̀ n sa'okĩi bòbo gãaɛ píiu. +N sa'okĩi bòbo zɛa miↄwa píi, ↄ̃ n n kɛfɛnkɛ ↄ̃̀ↄkpà, n n gbá wɛ̃̀aa gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄnɛ píi, n si káaluakaau. +N káaluakà ń n Egipi pↄ́ kú n saɛ gↄ̃ɛ blesanaↄ, n ma pↄ fɛ̀lɛ n sia káaluakaaupi yã́i. +Ɔ̃ ma ↄtↄ̃̀ma, ma n bùsu lào, ma n kpa n zangude Filitɛ̃ pↄ́ n dàa vãi dìmáↄwa, aa ń pↄeã kɛ̀ma. +N ɛa n káaluakà ń Asiliↄ lↄ, asa nili kã́o. Baa n káaluakaańnↄ gbɛa ni kão, +ↄ̃ n si káaluakaau ń Babɛli bùsu laatanaↄ. Ń beeo ni kão. +Ma Dii Lua ma mɛ̀: N ↄ̃̀ↄkpaa gɛ̃agɛ̃̀. Lá n yã́piↄ kɛ̀, n gↄ̃ káalua wisaide ũ. +Ń beeo kɛ́ n tã́akpɛↄ dↄ̀dↄ zɛa miↄwa píi, mɛ́ n sa'okĩi bòbo gãaɛↄ píi, ń dɛ lán káaluawao, asa n sakà ↄ̃auɛ. +Nↄɛ gbãsĩkɛna, niↄ gↄ̃ pãleↄ si n zã́ gbɛuɛ. +Wì pↄ́ kpá káaluawaɛ, kási mpi ḿmɛ ni pↄ́ kpá n gↄ̃pↄsɛↄwa, ni gbagusaɛdanɛ́, kɛ́ aa bↄ gupiiu aa mↄ káaluakannↄ yã́i. +N káaluakaa adoa ń nↄɛ pãleↄɛ. Gbɛ̃e lí luanzio. Ḿmɛ ni fĩabonɛ́, wìli fĩabonɛo. N yã́ adoaɛ. +Ayãmɛto káalua, ma yãma! +Ma Dii Lua ma mɛ̀, n n ↄ̃a dɛ̀, n nzĩa kpà n gↄ̃pↄsɛↄwa ń káaluakaa guu, ń tã́a pↄ́ má ye ń gĩyãioↄ kũa, mɛ́ n n nɛ́ↄ au kpàmá. +Ayãmɛto málɛ n gↄ̃pↄsɛ pↄ́ ń yã́ kàngupiↄ kãaa, gↄ̃ pↄ́ ń yeńziↄ ń gↄ̃ pↄ́ ń yeńzioↄ píi. Má tó aa bↄ gupiiu, aai mↄ lɛ́lɛma, mí tó aa n puizi e ḿpii. +Má nↄɛ pↄ́ aaì gbãsĩkɛ mɛ́ aaì gbɛ̃dɛↄ tàae winɛ n musuɛ, mí gbɛ̃dɛ pↄfɛ̃ bↄbↄma, asa mili sí sàao. +Má n nanɛ́ ń ↄzĩɛ, aai n tã́akpɛↄ kwɛ́, aai n sa'okĩiↄ gboo, aai n pↄkasaↄ woloma, aai n nↄamblebↄↄ sima, aai n to puizi. +Aa dasi kãaanzi, aai n pápa ń gbɛo, aai n zↄ̃zↄ̃ ń fɛ̃ndao. +Aa tɛsↄ̃ n kpɛ́ↄwa, aai n wɛtã nↄɛ dasiↄ wáa. Má n káaluakaa midɛ. Ńyↄ̃ e fĩabo n gↄ̃pↄsɛↄnɛ lↄo. +Ma pↄfɛ̃ i kpálɛ, asa mili sí sàa yã́ bee taa musuo. Ma nↄ̀sɛ i gbasa níni, ma pↄ a panzi lↄo. +Lá n nɛgↄↄ yã́ i dↄnguo, ↄ̃ n ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ ń yã́piↄ píi, má n yãkɛa winɛ n musuɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. Ni gbãsĩkɛa kã́fĩ n yãbɛ̃ɛkɛaↄ guu píio lé? +Yáasikɛnaↄ yáasikɛ n yã́ musu aa mɛ, pↄ́ pↄ́ bↄ̀ sãda wɛ́wa mɛ́ ì bↄ a nɛ́ wɛ́wa. +N n da pↄ́ ye a zã́ ń a nɛ́ↄ gĩyãio ↄlɛsɛ̀. Dàa doũ ↄ̃ ń vĩ ń n vĩ̀i ń n dãuna pↄ́ aa ye ń zã́ↄ ń ń nɛ́ↄ gĩyãioↄ. N daá Iti buiɛ mɛ́ n maeá Amↄle buiɛ. +N vĩ̀i Samali ku gugbãntoo oi ń a nɛ́ↄ, mɛ́ n dãuna Sↄdↄũ ku gɛↄmidↄkĩi oi ń a nɛ́ↄ. +I kɛ n ń ↄlɛsɛ̀ n ń yãbɛ̃ɛkɛaↄ kɛ̀ yↄↄ no, n ↄ̃̀ↄkpaa dɛńla n yãkɛaↄ guu píiɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ ń ma kuao n dãuna Sↄdↄũ ń aà nɛ́ↄ i yã́ pↄ́ mpi ń n nɛ́ↄ kɛ̀ kɛo. +Vãi pↄ́ n dãuna Sↄdↄũ kɛ̀n kɛ: Aàpi ń a nɛ́ↄ wala vĩ, asa aa kãa mɛ́ aa kálɛa dↄdↄa yãkelesai, kási aai dↄ taasideↄ ń wɛ̃nadeↄlɛo. +Ɔ̃ aa ńzĩa sɛ̀ lɛsĩ aa yã́ pↄ́ má ye a gĩyãio kɛ̀, ↄ̃ ma ń suumpà lá ń èwa. +Samali duuna i ka n duuna kↄ̃kpaalɛwao. N yãbɛ̃ɛkɛ̀ dasi dɛ n vĩ̀i ń n dãunaola, ↄ̃ an yã́ kɛ̀mɛɛ sã̀ↄ yãbɛ̃ɛ pↄ́ ń kɛ̀ píi yã́i. +Ńyↄ̃ↄ bɛ ń n tↄ́ ĩ́ioɛ, asa n duuna pↄ́ bɛ̃̀ɛ dɛ ń pↄ́a mɛ́ tò an pↄ́ sã̀ↄmɛɛ. Aa sã̀ↄma. Wí a n kũɛ, ńyↄ̃ↄ bɛ ń n tↄ́ ĩ́ioɛ, asa ń tò n vĩ̀i ń n dãunao yã́ kɛ̀ma sã̀ↄɛ. +Má su ń Sↄdↄũo a pá ziu ń a nɛ́ↄ ń Samalio lↄ ń a nɛ́ↄ ń mpio lↄ, +kɛ́ n gɛɛ e gↄ̃ kpa n wɛ́i, wí i n kṹ yã́ pↄ́ ń kɛ̀ↄ yã́i, an nↄ̀sɛ i níni sa. +N dãuna Sↄdↄũ a su a pá ziu ń a nɛ́ↄ, mɛ́ n vĩ̀i Samali a su a pá ziu ń a nɛ́ↄ, mɛ́ mpi ńyↄ̃ su n pá ziu ń n nɛ́ↄ. +E n vãikɛa àↄ gɛ́ bↄi gupuau n wala gↄↄ, ń ye wà n dãuna Sↄdↄũ tↄ́ ma ń lɛ́uo. Ɛdↄũ wɛ̃́lɛↄ ń ń saɛdeↄ lɛ́ n láanikɛ sa sↄ̃, mɛ́ Filitɛ̃ wɛ̃́lɛↄ ń ń saɛdeↄ lɛ́ sakangu lↄ. +N gbãsĩkɛa ń n yãbɛ̃ɛkɛao a wi n musuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má kɛnɛ lá à kↄ̃sìnnↄwaɛ, asa n sakà lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀nɛuɛ, n ma bàakuannↄ yã́ gbòo. +Ń beeo ma bàakuannↄ n nɛgↄↄ yã́ a sãmaguo, ma bàa a ɛa àↄ kunnↄ saɛ e gↄↄpii. +Má n vĩ̀iↄ ń n dãunaↄ kpama n nɛ́ↄ ũ, baa kɛ́ mi a lɛgbɛ̃nɛo. Tó n ń sí, n yãkɛaↄ dↄngu, i kɛnɛ wí ũ. +Ma bàa aↄ kunnↄ, níↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Tó ma duuna pↄ́ ń kɛ̀ yãa kɛ̃̀ma píi, duunapi yã́ a dↄngu, i kɛnɛ wí ũ, n lɛ́ iↄ kpaaũa n tↄ́ ĩ́i yã́i. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, yãlɛɛũ Isailiↄnɛ, ní yáasikɛnɛ́ +ǹ mɛ, ma Dii Lua ma mɛ̀, kúu zↄ̃ↄe ku, aà gã̀sĩa gbãa mɛ́ a kã́ gbã̀a, mɛ́ aà sula wɛ̃̀sã pàɛ. À mↄ̀ Libã bùsuu à sɛdɛ lí misona kũ̀, +ↄ̃ a zↄ̃̀ tàò laatanaↄ bùsuu, à gɛ̀ pɛ̀ tagɛnapiↄ wɛ̃́lɛu. +À bùsupi vɛ̃ɛ bui sɛ̀ lↄ, a pɛ̀ swada saɛ bua lán swagbala líwa. +Vɛ̃ɛpi lì kɛ̀ lí ũ, à ↄtà yɛɛɛnnↄ, ↄ̃ a gↄ̃naↄ yɛ̀ɛlɛ kúupi kĩ́i oi, mɛ́ a zĩ́naↄ tà aà zíɛ. Màa à gↄ̃naↄ kɛ̃̀kɛ̃, a lá sìsi à gↄ̃̀ vɛ̃ɛli ũ. +Kúu zↄ̃ↄ pãle ku we, aà gã̀sĩa gbãa mɛ́ aà sula tìisi. Ɔ̃ vɛ̃ɛlipi zĩ́naↄ tà aà kĩ́i oi za kaa pↄ́ a pɛ̀u, àlɛ aà í nidɛ, ↄ̃ a gↄ̃naↄ tà aà kĩ́i. +À mↄ lè a pɛa tↄↄlɛ maau swada saɛɛ, kɛ́ à ↄta, i nɛ'i vɛ̃ɛli gawide ũ. +Onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, a kɛ maan wee? Vɛ̃ɛlipi a gɛ́ aɛe? Kúupi a gí a nɛ́ woloio. A lípi bilɛ à gao lé? A la bↄlↄↄ giigaga píiɛ. I kɛ gↄ̃sagbãakɛ ge dasikɛ wà kɛɛ̀ wà bilɛo. +Tó wà ɛ̀a pɛ̀, a li lↄe? Tó gukpɛ ĩ́ana kàka sùwà, a giigagao lé? A giigaga kaa pↄ́ à bↄ̀lɛupiuɛ. +Bui swã́yãmansaidepiↄ la, aa yã́pi midↄ̃oa? Onɛ́ Babɛli kía mɛ́ gɛ̀ Yelusalɛũ, à a kía kũ̀ ń aà ìwaↄ à tàńnↄ Babɛli. +Ɔ̃ à kíabuie dìlɛ, à lɛdoũkɛ̀aànↄ, a tò à lɛgbɛ̃̀ɛ a yã́ musu. À bùsupi dↄaanaↄ sɛ̀lɛ tàńnↄ lↄ, +kɛ́ bùsupi e gↄ̃ kpɛɛ fɛlɛsai yã́i. Lɛdoũ pↄ́ kíabui kɛ̀aànↄpi mɛ́ tò a ku. +Ɔ̃ kíabuipi bↄ̀ aà kpɛ, à zĩnaↄ zĩ̀ Egipi sↄ̃́ↄ ń zĩgↄ̃ↄ wɛɛlɛi dasi. Kípi a gɛ́ aɛe? Yã́pikɛna a bↄe? A lɛdoũpi gboo, i bↄa? +Ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao a ga kía pↄ́ à aà kpà kpalaupi mɛɛwia Babɛliɛ, kɛ́ à sakà lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀ɛ̀u à lɛdoũ pↄ́ a kɛ̀aànↄ gbòo yã́i. +Tó wà bùsu kàlɛkalɛ wɛ̃́lɛ bĩ́i saɛ, mɛ́ wà gbà lɛsĩↄ da lìai, kɛ́ wà e gbɛ̃́ↄ dɛdɛ dasi yã́i, Falaↄ̃ↄ ń a zĩgↄ̃ gbãaↄ ń a gbɛ̃́ bílaↄ fↄ̃ dↄaàlɛ zĩpi guuo. +Asa kíabuipi sakà lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀uɛ, à lɛdoũpi gbòo. Lá aa ↄdà kↄ̃ ↄu lɛdoũpi musu, ↄ̃ à yã́piↄ kɛ̀ píi, a bↄo. +Ayãmɛto ma Dii Lua ma mɛ̀, lá lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀ ń ma tↄ́o ↄ̃ à sakàu, mɛ́ lɛdoũ pↄ́ a kɛ̀ ń ma tↄ́o ↄ̃ a gbòo, ń ma kuao má tó a yã́ wí aà musuɛ. +Má ba kpaɛ̀, i aà kṹ, mí taaànↄ Babɛli. We má yã́kpalɛkɛuaànↄ náaisaiyã pↄ́ a kɛ̀mɛɛ yã́i. +Wi aà zĩgↄ̃ pↄ́ lɛ́ bàalɛaànↄↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao, mɛ́ wa ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ fãaa gupiiuɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, má sɛdɛ lí lɛsĩ misona zↄ̃ gɛ pɛ́. Má a misona gↄ̃n bↄlↄ zↄ̃, mí gɛ pɛ gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃ↄ lɛsĩ musu. +Má pɛ́ Isaili gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩ musuɛ, i gↄ̃napa, i nɛ'i sɛdɛ lí gawide ũ, bã bui píi i mↄ ue e a láu, aai pɛpɛ a gↄ̃naↄwa. +Sɛ̃̀a lí píi i dↄ̃ kɛ́ ma Dii mi to lí lɛsĩ ɛɛnkũ, mɛ́ mi to lí ɛɛna lɛsĩ kṹ. Mi to lí ísi giigaga, mɛ́ mi to lí gii bↄlↄbↄ. Ma Dii mámɛ má ò mɛ́ má kɛɛ. +Bↄ́yãi á Isailiↄ ì yáasiɛ bee kɛ á bùsu yã́ musui? I mɛ: Maeↄ vɛ̃ɛbɛ kũ̀ma blè, ↄ̃ nɛ́ↄ swaa fɛ̃́nkpà. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao á yáasi bee kɛ á bùsuu lↄo. +Gwa, gbɛ̃́piiá ma pↄ́ɛ. Maeↄ ń nɛ́ↄ píi, yã́ doũɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ mɛ́ a ga. +Gbɛ̃maa pↄ́ lɛ́ yãmaakɛ a zɛ́wa yã́ gwa. +Ìli gɛ́ pↄblei tã́aↄ kùɛo, ìli wɛ́malɛ Isailiↄ diipiↄzio. Ìli a gbɛ̃́dee nↄ wɛɛlɛo, ìli wúlɛ ń nↄɛo gↄↄ pↄ́ a ↄkũao. +Ìli gbãamↄ gbɛ̃eɛo, ì gbɛ̃́ pↄ́ a fĩa sɛa tↄ̀ↄma sↄaaɛ̀ɛ. Ìli pↄ́ símáo, ì nↄandɛna gba blɛ, ì pↄ́ na gbɛ̃́ pↄ́ kú bṹuzi. +Ìli ↄ̃a sɛ̃anɛ́ à a igbao, ìli ài zↄ̃ↄ wɛɛlɛo, ì azĩa bↄ yãvãiuɛ, ì yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wa. +Ìↄ ma ↄtondↄkĩi gwa, ìↄ ma ikoyãↄ kũa, ìↄ zĩkɛwà ń náaio. Ma Dii Lua ma mɛ̀, gbɛ̃́ bee mɛ́ maa, aↄ kuɛ. +Tó gbɛ̃maapi nɛ́ vãi ì sↄ̃ bɛ? Ì gbɛ̃dɛ, ge ì yã́piↄ kɛ a gbɛ̃́deeɛ. +Baa kɛ́ aàpi i a kee kɛo, nɛ́pi ì pↄble tã́a kùɛ, ì a gbɛ̃́dee nↄ wɛɛlɛ, +ì gbãamↄ taasideↄnɛ ń wɛ̃nadeↄ, ì pↄ́ símá, ìli tↄ̀ↄma pↄ́ á kũa sↄaanɛ́o, ì wɛ́malɛ tã́aↄzi, ì yãbɛ̃ɛkɛ, +ì ↄ̃a sɛ̃anɛ́ à a igba, ì ài zↄ̃ↄ wɛɛlɛ. Gbɛ̃́ bee taa aↄ kua? Aawo, aↄ kuo. A ga yãbɛ̃ɛ pↄ́ a kɛ̀ píi yã́iɛ. Aà tàae a wi aàzĩa musuɛ. +Tó nɛ́ vãipi nɛ'ì, ↄ̃ aà nɛ́ duuna pↄ́ a mae lɛ́ kɛↄ è, mɛ́ i a kee kɛo sↄ̃ bɛ? +Ìli pↄble tã́a kùɛo, ìli wɛ́malɛ Isailiↄ diipiↄzio, ìli a gbɛ̃́dee nↄ wɛɛlɛo, +ìli gbãamↄ gbɛ̃eɛo, ìli tↄ̀ↄma gbɛao, ìli pↄ́ símáo, ì nↄandɛna gba blɛ, ì pↄ́ na gbɛ̃́ pↄ́ kú bṹuzi, +ì azĩa bↄ yãvãiu, ìli ↄ̃a sɛ̃anɛ́ à a igbao, ìli ài zↄ̃ↄ wɛɛlɛo, ìↄ ma ikoyãↄ kũa, ì ma ↄtondↄkĩi gwa. A ga a mae duuna yã́io, aↄ kuɛ. +Aà mae a ga azĩa duuna yã́iɛ, asa à gbɛ̃́ↄ bↄ́ↄ'i mì, à a gbɛ̃do pↄ́ sìwà, à yã́ pↄ́ maao kɛ̀ a gbɛ̃́ↄ guuɛ. +Ɔ̃ i mɛ: Bↄ́yãi maepi tàae lí wí a nɛ́ musuo ni? Lá nɛ́pi yãmaakɛ̀ a zɛ́wa, à ma ↄtondↄkĩi gwà ń laaio, aↄ kuɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ mɛ́ a ga. Mae tàae a wi a nɛ́ musuo, nɛ́ tàae a wi a mae musuo. Gbɛ̃maa maakɛaá aàzĩa yã́ɛ, mɛ́ gbɛ̃vãi vãikɛaá aàzĩa yã́ɛ. +Tó gbɛ̃vãi mikɛ̃̀ a duunaↄwa sↄ̃, mɛ́ à ma ↄtondↄkĩi gwà, àlɛ yãmaakɛ a zɛ́wa, a gao, aↄ kuɛ. +Wa aà tàae pↄ́ a kɛ̀piↄ kee dao, aↄ ku yãmaa pↄ́ á kɛ̀pi yã́iɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, vãikɛna gaa ì kamagu nɛe? Tó à mikɛ̃̀ a yãkɛaↄwa, aↄ kuɛ, bee mɛ́ ì kamagu. +Tó gbɛ̃maa mikɛ̃̀ a maakɛawa, àlɛ duunakɛ, àlɛ yãbɛ̃ɛ pↄ́ gbɛ̃vãi ìↄ kɛↄ kɛ, aↄ kue? Wa yãmaa pↄ́ a kɛ̀piↄ kee dao. A ga a náaisaikɛ ń duuna pↄ́ a kɛ̀o yã́iɛ. +Á Isailiↄ i mɛ ma yãkɛa dↄ̀ↄ vĩo. À swã́kpa sa. Ma yãkɛa dↄ̀ↄ vĩo ló? Ge á yãkɛa mɛ́ dↄ̀ↄ vĩo kai! +Tó gbɛ̃maa mikɛ̃̀ a maakɛawa, àlɛ duunakɛ, a yã́i a gai. A ga duuna pↄ́ a kɛ̀pi yã́iɛ. +Tó gbɛ̃vãi mikɛ̃̀ a vãikɛawa, àlɛ yãmaakɛ a zɛ́wa sↄ̃, a azĩa misiɛ. +Tó à tàae pↄ́ a kɛ̀ↄ è mɛ́ à mikɛ̃̀wà píi, a gao, aↄ kuɛ. +Á Isailiↄ sↄ̃ i mɛ ma yãkɛa dↄ̀ↄ vĩo. Á Isailiↄ, ma yãkɛa dↄ̀ↄ vĩo ló? Ge á yãkɛa mɛ́ dↄ̀ↄ vĩo kai! +A yã́i má yã́kpalɛkɛ ń á Isailiↄ, baade a yãkɛawa. Ma Dii Lua mámɛ má ò. À nↄ̀sɛlilɛ à mikɛ̃ á tàaeↄwa píi, kɛ́ á duuna su á ásookɛo yã́i. +Isailiↄ, à ↄzↄ̃ á tàaeↄzi píi, í á sↄ̃ ń á nisĩnao kɛkɛ dafu. Bↄ́yãi álɛ ázĩa kpa gaii? +Ma Dii Lua ma mɛ̀, gbɛ̃e gaa lí kamaguo. À nↄ̀sɛlilɛ, í e àↄ ku. +Wɛ̃nalɛ si Isaili kíaↄ yã́ musu +ǹ mɛ: Á daá nↄ̀ↄmusu daɛ fá! À wùlɛ nↄ̀ↄmusu saↄ zãnguo, à a nɛ́ↄ gwà nↄ̀ↄmusu ɛ̀waasoↄ guu. +À a nɛ́ do gwà, ↄ̃ à kɛ̀Kɛ́ buiↄ aà bao mà, aa ɛyↄ̃̀ɛ̀, ↄ̃ à zù ɛpiu. Aa bakàɛ̀ a níu, aa tàaànↄ Egipi bùsuu. +Kɛ́ nↄ̀ↄmusu dapi è tãmaa a nɛ, yã́ pↄ́ aà wɛ́ dↄi mɛ́ mìdɛ we, ↄ̃ à ɛ̀a à a nɛ́ do dìlɛ lↄ, à kɛ̀ nↄ̀ↄmusu sà bↄlↄ ũ. +À bɛ̀bɛ ń nↄ̀ↄmusu saↄÀ ń kibɛↄ wìwi, à ń wɛ̃́lɛↄ dàaĩ. Sↄ̃ kɛ̃̀ bùsupideↄgu nↄ̀ↄmusupi pũnaama yã́i. +Ɔ̃ buiↄ bↄ̀ bùsu pↄ́ liaaiↄ guu, aa mↄ̀ lɛ́lɛiwà. Aa baikpàɛ̀, ↄ̃ à zù ɛ pↄ́ aa yↄ̃̀ɛ guu. +Wà bakàɛ̀ a níu, wà wáa tã̀ wà aà dàu, ↄ̃ wà tàaànↄ Babɛli kíaɛ. We wà aà dàu kpɛ́u, kɛ́ wasu aà pũnaa ma Isaili bùsu gbɛ̀sĩsĩↄ sↄ̀ↄu lↄo yã́i. +Á da dɛ lán vɛ̃ɛliwa á kaau. Wa aà pɛ̀ swa saɛ, ↄ̃ à gↄ̃naↄ kɛ̃̀kɛ̃, ↄ̃ swa saɛpi tò à nɛ'ì. +A gↄ̃napiↄ gbãa kà wà kía gopana kɛò. Lípi lɛsĩ, à gbã̀ zↄ̃̀ luawa, a gbã̀a ń a gↄ̃n dasipiↄ tò wìli kuawào. +Ɔ̃ wa bìlɛ ń pↄfɛ̃o wa nɛ̀. Gukpɛ ĩ́ana tò à giigàga, ↄ̃ a nɛ́ↄ wòlo. A gↄ̃n gbãapiↄ giigàga, ↄ̃ tɛ́ kũ̀wà. +Tiasa a pɛa gbáauɛ tↄↄlɛ gii isaideu. +A gↄ̃n do tɛsɛ̀ à kũ̀ a nɛ́ↄwa. A gↄ̃na pↄ́ a gbãa kà wà kí gopana kɛò kuwà lↄo. Wɛ̃na yã́ɛ, wàli sí lɛ ũ. +Taa ń Isailiↄ zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ soplade guu, a mↄ sↄode gↄↄ kwide zĩ́, an gbɛ̃zↄ̃ↄeↄ mↄ̀ yãgbɛai Diiwa. Aa zↄ̃̀lɛ ma aɛ, +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, yã'o Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄnɛ ǹ mɛ, ma Dii Lua ma mɛ̀, aa mↄ̀ yãgbɛaia yã̀? Ń ma kuao má we aa yãe gbɛaao. +Ńyↄ̃ yã́kpalɛkɛńnↄo lé? Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ńyↄ̃ yã́kpalɛkɛńnↄo lé? Ǹ ń deziↄ yãbɛ̃ɛkɛaↄ onɛ́ +ǹá tò aa ma dↄ̃ Egipi. Ma lɛgbɛ̃̀nɛ́ ma mɛ̀ Dii an Luan ma ũ. +Gↄↄ bee ma lɛgbɛ̃̀nɛ́ ma mɛ̀ má ń bↄlɛ Egipi, mí gɛ́ńnↄ bùsu pↄ́ má sɛ̀nɛ́, zↄ́ ń vĩo diu, a maa dɛ bùsuↄla píi guu. +Má ònɛ�� an baade ↄkpa pↄbɛ̃ɛ pↄ́ an wɛ́ blèↄzi, aasu ńzĩa gbãlɛ Egipi tã́aↄ yã́ musuo. Mámɛ máa Dii an Lua ũ. +Ɔ̃ aa bↄ̀ ma kpɛ, aai we swãsɛ̀ ma yã́io. Aai ↄkpa pↄbɛ̃ɛ pↄ́ ń wɛ́ blèↄzio, aai Egipi tã́aↄ to weo. Ɔ̃ ma zɛò mà pↄkũmabↄbↄmá, mí palamá ń pↄfɛ̃o Egipi we. +Kási mi kɛo ma tↄ́ yã́i. Má ye mà a tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa bui pↄ́ aa kú ń guuↄnɛo, asa má tò Isailiↄ ma dↄ̃ ń wáa, kɛ́ mà ń bↄlɛ Egipiɛ. +Ɔ̃ ma ń bↄ́lɛ Egipi, ma gɛńnↄ guwaiwaiu. +Ma a ikoyãↄ kpàmá, ma a yãdilɛaↄ dànɛ́, asa gbɛ̃́ pↄ́ kũa a wɛ̃ni e a guuɛ. +Ma kã́mabogↄↄ yãdànɛ́ lↄ seela ũ wá zãnguo, kɛ́ aa e dↄ̃ kɛ́ ma Dii ma ń sɛ́ ma gbɛ̃́ↄ ũɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ bↄ̀ ma kpɛ guwaiwaiu, aa ma ikoyãↄ kũao. Aa gì ma yãdilɛa pↄ́ tó gbɛ̃́ kũa, a wɛ̃ni e a guuↄzi. Aa tò kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛ gbãlɛ̀ míↄmiↄ, ↄ̃ ma zɛò mà a pↄkũmabↄbↄmá guwaiwaiu, mí ń tↄ̀lↄzↄ̃. +Ãma mi kɛo ma tↄ́ yã́i. Má ye mà a tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa bui pↄ́ ma bↄ ń Isailiↄ ń wáaↄnɛo. +Ma ↄlɛ̀lɛnɛ́ guwaiwaiu lↄ ma mɛ̀ má gɛ́ńnↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀nɛ́ ma mɛ̀ má kpámá guuo. Vĩ ń zↄ́o di bùsupiuɛ, a maa dɛ bùsu píia. +Aa gì ma yãdilɛaↄiɛ, aa ma ikoyãↄ kũao, mɛ́ aa tò kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛnɛ́ↄ gbãlɛ̀, kɛ́ an sↄ̃ kú ń tã́aↄwa yã́i. +Ń beeo ma ń wɛ̃nagwà, mi ń kaalɛ guwaiwaiu mà ń bui midɛo. +Má ò ń nɛ́ↄnɛ guwaiwaiu aasu ń maeↄ ↄlɛsɛo, aasu ń yãkɛa kɛo, aasu gbãlɛ ń tã́aↄ yã́ musuo. +Mámɛ má Dii ń Lua ũ, aaliↄ ma ikoyãↄ kũa, aali swã́sɛ ma yãdilɛaↄi aaↄ zĩkɛwà. +Aali kã́mabogↄↄↄ dilɛ ma pↄ́ ũ seela ũ wá zãnguo, aaↄ dↄ̃ kɛ́ Dii ń Luan ma ũ. +Ɔ̃ an nɛ́piↄ bↄ̀ ma kpɛ, aa ma ikoyãↄ kũao, aai swã́sɛ ma yãdilɛa pↄ́ tó gbɛ̃́ kũa i wɛ̃ni e a guuↄzi aa zĩkɛ̀wào, mɛ́ aa tò kã́mabogↄↄ gbãlɛ̀, ↄ̃ ma zɛò mà pↄkũmabↄbↄmá, mí palamá ń pↄfɛ̃o guwaiwaiu, +ↄ̃ ma ↄsↄ̀aa, mi kɛo ma tↄ́ yã́i. Má ye ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa bui pↄ́ ma ń bↄ́lɛ Egipi ń wáaↄnɛo. +Ma ɛa ↄlɛ̀lɛnɛ́ guwaiwaiu we lↄ, ma mɛ̀ má ń fãaa buiↄ guuɛ, mí ń fã́ndaiada bùsu ń bùsuo, +asa aai ma yãdilɛaↄ mao, aa gì ma ikoyãↄiɛ, aa tò kã́mabogↄↄ gbãlɛ̀, mɛ́ an maeↄ tã́aↄ ń wɛ́ blè. +Ɔ̃ ma ń kpá yãbɛ̃ɛkɛaↄla ń yãdilɛa pↄ́ wìli wɛ̃ni e a guuoↄ. +Má tò aa gↄ̃̀ gbãlɛa an sa'oa yã́ musu. Aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń ń nɛ́ sɛ̃́iaↄ, kɛ́ vĩa e ń kṹ, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ayãmɛto gbɛ̃nazĩn nɛ́, yã'o Isailiↄnɛ ǹ mɛ ma Dii Lua ma mɛ̀ an deziↄ dↄ́ɛmanↄ yã́ɛ bee musu lↄ, aa náaisaiyãkɛ̀mɛɛ. +Kɛ́ ma mↄńnↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀nɛ́ guu, kɛ́ aa sĩ̀sĩ lɛsĩe ge lí yɛ̀lɛlɛe è, aa sa'ò we. Aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ ń gba pↄ́ aa dà weo ń pↄ́ tɛ́kũa gĩ na pↄ́ aa kɛ̀o ń vɛ̃ɛ pↄ́ aa ɛ̀lɛwào. +Ɔ̃ ma ń lá ma mɛ̀ gulɛsĩ pↄ́ aalɛ gɛ́u weↄ dɛa ni? Ɔ̃ wì mɛ gupiↄnɛ gulɛsĩↄ e ń a gbão. +Ayãmɛto o Isailiↄnɛ ma Dii Lua ma mɛ̀: Á á deziↄ zɛ́ sɛ à gbãlɛ tã́aↄ yã́ musu à gↄ̃ gbãlɛa yã̀? +Tó a mↄ sa'oimá mɛ́ a sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń á nɛ́ↄ, áↄ gbãlɛa á tã́aↄ yã́ musu e ń a tiaoɛ. Lá màaɛ Isailiↄ, má we à yãgbɛaao. Ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao má we à yãgbɛaao. +Yã́ pↄ́ kú á nↄ̀sɛu a zɛkɛo. I mɛ áↄ zↄble líↄnɛ ń gbɛↄ lán buiↄwaɛ, lán dṹnia gbɛ̃́ↄwa. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao má a gã̀sĩ poo, mí gbãamↄɛ́ ń pↄkũmabↄbↄawáo. +Má a gã̀sĩ poo mà á kãaa bui pↄ́ a fãaa ń guuↄ guuɛ, mí á bↄlɛ bùsu ń bùsuo ń ma gã̀sa gbãao ń pↄkũmabↄbↄawáo. +Má tó à gɛ́ buiↄ bùsuu gbáau, wá wɛ́ i kɛ síiↄ̃ we, mí yã́kpalɛkɛánↄ. +Lá ma yã́kpalɛkɛ̀ ń á deziↄ Egipi guwaiwaiu, màa má yã́kpalɛkɛánↄ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Mí tó à gɛ̃ ma kaau, mí tó à zɛ ń ma bàakuaánↄ yã́o. +Má gbɛ̃́ pↄ́ aa tàaekɛ̀mɛɛ aa bↄ̀ ma kpɛↄ bↄ á guuɛ. Baa kɛ́ ma ń bↄ́lɛ bùsu pↄ́ aa ku a guu, aa gɛ̃ Isaili bùsuuo, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Á Isailiↄ, ma Dii Lua ma mɛ̀, lá á baade ye zↄble a tã́aↄnɛ, à gɛ́! Gbɛzã á ma yãma! Á ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpamɛɛ ń á tã́aↄ ń á sa'oamáo lↄo. +Asa ma Dii Lua ma mɛ̀, Isailiↄ píi aa zↄblemɛɛ ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musuɛ, Isaili bùsu gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩpi. We má ń síu. Wekĩi má sa'oa gbɛawá ń á buapↄ́ káauↄ ń gba pↄ́ á mↄomɛɛↄ. +Tó ma á kãaa buiↄ guu, mɛ́ ma á bↄ́lɛ bùsu ń bùsu pↄ́ a fãaauↄ guu, má á sí sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ na ũ, mí tↄbↄ á musu buiↄ wáa. +Tó ma suánↄ Isaili bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ á deziↄnɛ guu, á dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. +Wekĩi á yãkɛaↄ ń á dàa pↄ́ tò a gↄ̃ gbãlɛa i dↄágu, ↄ̃ á gbasa àↄ ye ázĩa gĩyãio vãi pↄ́ á kɛ̀ↄ yã́i. +Tó ma yãkɛ̀ɛ́ ma tↄbↄa yã́i, i kɛ á yãvãikɛa ge á yã́ koleaↄ lɛ́u no, á Isailiↄ í dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii gɛↄmidↄkĩiwa ǹ yã'o'oɛ̀. Ãnabikɛkɛ Nɛgɛvɛ bùsu líkpɛpi yã́ musu, +ní oɛ̀ aà ma yãma. Ma Dii Lua ma mɛ̀ má tɛsↄ̃wàɛ. Tɛ́pi a kũ a lí ísiↄ ń a lí giiↄwa píi. Wa e a tɛ́pi dɛo. Tɛ́pi a to gbɛ̃́pii oa siakũ za gɛↄmidↄkĩi oi e gugbãntoo oi. +Gbɛ̃́pii iↄ dↄ̃ ma Dii mámɛ ma tɛ́pi sↄ̃̀wà, wa fↄ̃ dɛo. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Á'a Dii Lua! Wàlɛ o ma yã́ musu wà mɛ̀, yáasikɛna nolo? +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Yelusalɛũ oi ǹ yã'o'o sa'okĩiↄnɛ. Ãnabikɛkɛ Isaili bùsu yã́ musu, +ní oɛ̀ ma Dii ma mɛ̀, má fɛlɛ ń bùsupideↄ. Má a fɛ̃nda wo a kpɛ́u, mí a gbɛ̃maaↄ ń a gbɛ̃vãiↄ dɛdɛò píi. +Lá málɛ a gbɛ̃maaↄ ń a gbɛ̃vãiↄ dɛdɛ píi, má a fɛ̃nda wo mà gbɛ̃́pii lɛ́ò za gɛↄmidↄkĩi oi e gugbãntoo oi. +Gbɛ̃́pii iↄ dↄ̃ kɛ́ ma Dii ma a fɛ̃nda wò a kpɛ́u, má sↄlↄu lↄo. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, aaukɛ! Aaukɛ ń wáa ń ɛ̀lɛ'ɛlɛboao ń pↄsiao. +Tó wà n la, bↄ́yãi ńlɛ aaukɛii, ní onɛ́ bao pↄ́ wa ma tia yã́iɛ. Sↄ̃ a kɛ̃ gbɛ̃́piigu, an ↄↄ i gↄ̃ dↄ̀lↄlↄ, an kã́ i ga, an gbá iↄ lua. Yã́ lɛ́ pila, mɛ́ a kɛɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ ǹ mɛ ma Dii ma mɛ̀: Fɛ̃ndaɛ! Fɛ̃ndaɛ! A lɛna, mɛ́ àlɛ tɛkɛ gɛ̃̀nɛgɛ̃nɛ! +Wà a lɛkɛ̀ gbɛ̃dɛdɛa yã́iɛ, wa kɛ̀kɛ kɛ́ àↄ tɛkɛ lán loupilɛawaɛ. Wa pↄnakɛ ń ma nɛ́ gopanao yã̀? Fɛ̃nda bàa kú ń go bee taaeoo. +Wì fɛ̃nda kɛkɛ wàↄ kũaɛ, wì a lɛkɛ, wì kɛkɛ, wà na gbɛ̃dɛnaɛ a ↄzĩɛ. +Wii lɛ́ gbɛ̃nazĩn nɛ́, ní waiyookɛnɛ́, asa wa fɛlɛ ma gbɛ̃́ↄwa ń fɛ̃ndapioɛ, wa fɛlɛ ń Isaili kíaↄ píiɛ. Wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ ń ma gbɛ̃́ↄ lↄ. A yã́i tò ǹ nzĩa gbɛ̃gbɛ̃. +Wa ń gbãa lɛ gwa fá! Tó gopana pↄ fɛ̃nda bàa kuo su ku lↄo sↄ̃ bɛ? Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ, ní ↄtaalɛ. To mà lɛ́lɛmá ń fɛ̃ndao gɛ̃n pla ge àaↄ̃. Fɛ̃nda pↄ́ a gbɛ̃dɛdɛ dasidasiɛ, wa koezↄ̃ńzi ń zĩpio, +sↄ̃ i kɛ̃́ńgu, gbɛ̃́ daside i fu. Má tó gbɛ̃dɛdɛfɛ̃ndapi àↄ ku an wɛ̃́lɛ bↄlɛↄ guu píiɛ. Kúku, àlɛ tɛkɛ lán loupilɛawa, gbɛ̃dɛdɛa yã́i wa kũai. +Fɛ̃nda, lɛ ↄplaa oi, gɛ́ zɛɛi. Gu pↄ́ n lɛ́ yɛ̀ɛlɛu píi lé! +Mapi sↄ̃ má ↄtaalɛ, ma pↄ i wee. Ma Dii mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, iada lán zɛ́wa mɛ̀n pla, Babɛli kía i sɛ́ ń a fɛ̃ndao. Zɛ́piↄ bↄ bùsu doũ ḿpii. Seela pɛ́lɛ zɛ́piↄ daalɛkĩi, i wɛ̃́lɛ pↄ́ zɛ́pi lɛ́ gɛ́u ↄlↄnɛ́ń ń wɛ̃́lɛ bĩ́ide Yelusalɛũo. +Babɛli kía a zɛ zɛ́kpaau, gu pↄ́ zɛ́ mɛ̀n plapiↄ kɛ̃̀ukↄ̃wa, i màsokɛ we. A yãla ń kaↄ, i yãgbɛa tã́aↄwa, i pↄ́ↄ pↄa gwagwa. +Lí a Yelusalɛũ sɛ́, i gɛ́ bĩ́igboobↄↄ pɛ́lɛ a bↄlɛↄu, i bùsu kãaai, i gbà lɛsĩↄ da, i gbɛ̃dɛdɛyã dilɛ, i zĩ̀gãalɛ. +Yelusalɛũdeↄ aaↄ e lí pↄ́ a sɛ̀piá ɛɛɛ lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀nɛ́ yã́i. Ãma a to aa ń tàae dↄ̃, i ń kṹkũ. +Ayãmɛto ma Dii Lua ma mɛ̀, lá á tò wà á vãikɛa dↄ̃, á tàaeↄ bↄ̀ gupuau mɛ́ á duuna pìsi á yãkɛaↄwa, lá á tò wa dↄ̃̀ màa, wa ↄpɛlɛwáɛ sa. +Mpi sↄ̃ Isailiↄ kía vãi bɛɛɛsaide, n gↄↄ pà, ĩa pↄ́ wàlɛ dama kà a wáwa sa. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ wa aà tulu go, wi aà kíafua go. Yã́ a lilɛ, wa gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa busa kã́fĩ, wi gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa kã́fĩ busa. +Bɛzia! Bɛzia! Má tó à gↄ̃ bɛzia ũɛ. A ɛa su a gbɛuo e gbɛ̃́ pↄ́ àↄ a vĩa zɛ́ vĩ mↄ́, mí kpawà. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ ǹ mɛ, ma Dii Lua mámɛ ma yã́ɛ bee ò Amↄniↄ musu an yãzↄ̃zↄ̃a Isailiↄnɛ yã́i. Fɛ̃ndaɛ! Fɛ̃ndaɛ! Wa wò gbɛ̃dɛdɛa yã́iɛ, àlɛ tɛkɛ à láa gbɛ̃́ↄnɛɛ, àlɛ pipi lán loupilɛawa. +Wɛ́pungu gii wàlɛ e ń yã́ musu, wàlɛ màso pã kɛnɛ́. Fɛ̃ndapi sↄu mà à gbɛ̃vãipiↄ mi zↄ̃zↄ̃. An gↄↄ pà, ĩa pↄ́ wàlɛ damá kà a wáwa sa. +Aa ń fɛ̃nda sↄlↄ a kpɛ́u sa, mí yã́kpalɛkɛńnↄ gu pↄ́ wà ń íu, bùsu pↄ́ aa bↄ̀u. +Má pↄkũmabↄbↄmá ń tɛ́o, mí pↄbↄ ma níu, mí ń na gbɛ̃́ pãsĩↄnɛ ń ↄzĩ, gbɛ̃́piↄ pↄkaalɛa dↄ̃. +Aaↄ dɛ yàa ũ tɛ́ɛ, wa ń au fã́ndaiada ń bùsuu. An yã́ a dↄ gbɛ̃egu lↄo, asa ma Dii mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ńyↄ̃ yã́kpalɛkɛaànↄo lé? Ńyↄ̃ yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃dɛn wɛ̃́lɛpioo lé? Ǹ a yãbɛ̃ɛkɛaↄ oɛ̀ +ǹ mɛ, ma Dii Lua ma mɛ̀: Wɛ̃́lɛ, n wɛtãgↄↄ kà gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ n guuↄ yã́i. N gbãlɛ̀ tã́a pↄ́ n gbɛ̃́ↄpiↄ yã́i. +N gↄ̃ tàaede ũ n gbɛ̃dɛa yã́i, n gbãlɛ̀ tã́a pↄ́ wa pìↄ yã́i. Ń tò n wɛ̃ni kulun kṹ, n gↄↄ pà. A yã́i má tó buiↄ n láanikɛ, má tó bùsu píi gbɛ̃́ↄ n kɛ pↄ́ↄpↄↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄ kãiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄ zã̀ↄ n yáalↄ kɛ́ n tↄ́ ↄ̃̀ↄkpà, yã́ yà n guu yã́i. +Isaili kíaↄ gwa, an baade lɛ́ gbãamↄ a gbɛ̃́deeɛ n guu, aalɛ ń dɛdɛ. +Gbɛ̃eↄ ì saka ń de ń ń daogu n guu, wì gbãamↄ bↄ̀mↄↄnɛ n guu, wì tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń gyaa gbɛ̃andoↄ taiinkɛ n guu. +N sakà ma pↄ́ↄu, n gↄↄ pↄ́ má dìlɛ kã́mabogↄↄ ũ gbãlɛ̀. +Kↄmalɛdeↄ ku n guu, aa zɛ̀ ń gbɛ̃dɛo. N gbɛ̃eↄ ì tã́a blɛↄ ble gbɛ̀sĩsĩↄ musu, ↄ̃ aaì ɛa gbãsĩkɛ n guu. +N gbɛ̃eↄ ì gbada ń mae nawa, n gbɛ̃eↄ ì kusi nↄɛ pↄ́ ↄkũaↄwa. +N gbɛ̃eↄ ì gbãsĩkɛ ń ń gbɛ̃́dee nao, n gbɛ̃eↄ ì wíyã kɛ aa gbada ń nɛ́ nawa, n gbɛ̃eↄ ì kusi ń dãe fɛ̃̀ɛɛwa. +Wì gbagusaɛsi n guu gbɛ̃dɛa yã́i, wì ↄ'i símá, wì ài zↄ̃ↄ wɛɛlɛ, wì kↄ̃ bↄ́ↄ'i mi. Ma yã́ sã̀ńguɛ, ma Dii Lua mámɛ má ò. +Má ↄtaalɛ ↄvãi pↄ́ wa è yã́i ń gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ n guuↄ yã́o. +Tó málɛ yã́ gↄ̃gↄ̃nnↄ, n gbãa a ka n sↄ̃ àↄ dilɛaa? Ma Dii ma yã'ò mɛ́ má kɛɛ. +Má n gbɛ̃́ↄ fãaa buiↄ guuɛ, má ń fã́ndaiada bùsu ń bùsuo, mí ń gbãsĩkɛa midɛ. +Tó n gↄ̃ sauluunnↄ buiↄnɛ, ńyↄ̃ↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Isailiↄ gↄ̃̀mɛɛ lán mↄ̀ gbãsĩwa, ampii aa gↄ̃̀ lán mↄgotɛ̃ ge mↄpu ge mↄsi ge bɛↄma gbãsĩ pↄ́ wa bↄ̀lɛ muauwaɛ. Aa dɛmɛɛ lán ã́nusu gbãsĩwaɛ. +Ayãmɛto ma Dii Lua ma mɛ̀, lá á gbãsĩ ápii, má á naaa Yelusalɛũɛ. +Lá wì ã́nusu ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń bɛↄmao ń mↄpuo ka muau wà tɛ́kau e mↄpi bↄlɛ, màa má á naaa mà á ká wɛ̃́lɛpiu ń pↄfɛ̃o, mí á yↄ́ ń pↄkũmao. +Má á naaaɛ, mí tɛsↄ̃wá ń pↄfɛ̃o, í yↄ́ wɛ̃́lɛpi guu. +Lá wì ã́nusu yↄ muau, màa á yↄ́ wɛ̃́lɛpi guu, íↄ dↄ̃ kɛ́ ma Dii mámɛ ma pↄkũmabↄ̀bↄwá. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, o Yelusalɛũpiɛ, wi gbãbↄ a bùsuɛo, ↄ̃ ma pↄfɛ̃ tò lou i mauo. +Aà kíaↄ ku a guu lán nↄ̀ↄmusu pↄ́ aa nↄ̀ↄ le kũ̀ aalɛ taitai, aalɛ wiidↄwàↄwaɛ. Aaìↄ gbɛ̃nazĩnaↄ nisĩna só, aaìↄ ń àizɛɛↄ ń ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ naaa, ↄ̃ aa tò gyaaↄ lìgua a guu. +Aà sa'onaↄ lɛ́ zĩkɛ ma ikoyãwao, aaìↄ ma pↄ́ↄ gbãlɛɛ. Aali pↄ́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũ dↄ̃kↄ̃ɛ ń pↄ́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũooo. Aali pↄ́ gbãlɛa ń pↄ́ gbãlɛsaio dodoa kↄ̃ɛ yãda gbɛ̃́ↄnɛo. Aaì wɛ́kpa vĩ kã́mabogↄↄzĩ tàaeaɛ, ↄ̃ ma tↄ́ iↄ ↄ̃̀ↄkpaa ń guu. +Aà kíaↄ ku a guu lán àwalɛwana pↄ́ aa pↄ́ kũ̀, aalɛ kɛ̃́kɛ̃kↄ̃ɛↄwa. Aaì gbɛ̃dɛdɛ ↄvãi'ea yã́i. +Aà ãnabiↄ ì wɛ́pungu giiↄ e, aaì màso pãↄ kɛ, aalɛ pↄ́ kúlɛ ń yãkɛapiↄwa, ↄ̃ aaì mɛ lá má òn we, kási mi yãe o sↄ̃o. +Bùsudeↄ ì gbãamↄkↄ̃ɛ, aaìↄ kↄ̃ kpã́i'o. Aaì taasideↄ ń wɛ̃nadeↄ taiinkɛ, aaì bↄ̀mↄↄ wɛtã ń ń yã́ nao. +Ma gbɛ̃e wɛ̀ɛlɛ ń guu aà bĩ́i kaso kɛkɛ, iↄ zɛ ma aɛ gufoou àↄ gi fĩnini bùsupi yã́ musu, kɛ́ másu bùsupi kaalɛo yã́i, ↄ̃ mi eo. +Ayãmɛto má pↄkũmabↄbↄmá, mí ń midɛ ń pↄfɛ̃tɛ̃o. Má ń yãkɛaↄ wínɛ́ ń musuɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, nↄɛↄ ku gbɛ̃ↄn pla dadoũdeↄ ũ, +ↄ̃ aa káaluakà Egipi, aa dɛ káaluaↄ ũ za ń wɛ̃́ndiagↄↄɛ. Wekĩi wà ↄ bìibiiu ń yↄ̃́ↄwa, wekĩi wà ↄmàma ń nɛnↄnkɛyↄ̃ↄwa. +Vĩ̀i tↄ́n Ɔↄla, dãuna tↄ́n Ɔↄliba. Aa gↄ̃̀ ma nↄↄ ũ, ↄ̃ aa nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄ ì'i. Ɔↄla mɛ́ Samali ũ, Ɔↄliba mɛ́ Yelusalɛũ ũ. +Kua ma pↄ́ ũ Ɔↄla sì káaluakaau, à lùa a gↄ̃pↄsɛ Asiliↄzi. +Ampii bùsu dↄaanaↄnɛ ń gbãadeↄ, ɛ̀waaso maa pↄ́ di sↄ̃́ kpɛ ń ula gàaluladeↄ daa. +À azĩa kpàmá káalua ũ, ampii Asili gbɛ̃́ bɛɛɛdeↄnɛ. Ɔ̃ à gbãsĩkɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ à lùańzipiↄ tã́aↄ. +I káaluakaa pↄ́ á dàda Egipi too. We wà wùlɛwulɛuaànↄ a wɛ̃́ndiagↄↄ, wà ↄ bìibii aà nɛnↄnkɛyↄ̃ↄwa, wà ń pↄeã kɛ̀aànↄ. +Ɔ̃ ma aà nà a gↄ̃pↄsɛpiↄnɛ ń ↄzĩ, Asili pↄ́ à lùańzipiↄ. +Aa tò wà aà puizi è, aa aà nɛgↄ̃ɛↄ ń aà nɛnↄɛↄ nàaa, ↄ̃ aa aà dɛ̀ ń fɛ̃ndao. Kɛ́ aa ĩadàwà màa, ↄ̃ à gↄ̃̀ yãa ũ nↄɛↄnɛ. +Kɛ́ aà dãuna Ɔↄliba è màa, ↄ̃ à lùańzi a ↄ̃̀ↄkpà dɛaàla, à káaluakà dɛ a vĩ̀ipila. +À lùa Asiliↄzi lↄ se, an bùsu dↄaanaↄ ń ń gbãadeↄ, ɛ̀waaso maa pↄ́ di sↄ̃́ↄ kpɛ ń ula wɛdeↄ daa ḿpii. +Má è à gbãsĩkɛ̀ sↄ̃, an pla ḿpii aa zɛ́ doũ sɛ̀ɛ. +Aà káaluakaa gɛ̀ aɛ lↄ. A è wà gↄ̃ɛↄ taa kɛ̀ gĩwa ń pↄ́ tɛ̃ao, Babiloni bùsudeↄnɛ, +pↄ́ↄ dↄdↄa ń pi, aa tulu gbã̀aↄ didia, aa bↄ̀ lán Babɛli zĩgↄ̃ kíaↄwa lán Babiloni bùsudeↄwa. +Kɛ́ à wɛsìɛ, ↄ̃ à lùańzi, ↄ̃ à gbɛ̃́ zĩ̀ ń sísii Babiloni bùsuu. +Babɛlideↄ mↄ̀ aà kĩ́i wúlɛiaànↄ, aa tò à gbãsĩkɛ̀ an luaaaàzi guu. Kɛ́ aa tò à gbãsĩkɛ̀ màa, ↄ̃ aà nisĩna ye ń yã́i lↄo. +Kɛ́ aà káaluakaa kpálɛa vĩ lↄo, mɛ́ aà puizi bↄ̀ gupuau, ↄ̃ ma nisĩna ye aà yã́i lↄo, lá ma nisĩna ye aà vĩ̀i yã́i lↄowa. +Aà káaluakaa Egipi a wɛ̃́ndiagↄↄ yã́ dↄ̀aàgu, ↄ̃ à a káaluakaa kã̀fĩ. +We à lùau a gↄ̃pↄsɛↄzi. An gↄ̃ɛkɛbↄ dɛ lán zàa'ĩn pↄ́wa, aaì í zu lán sↄ̃́wa. +À a wɛ̃́ndiagↄↄ dↄ́ɛ'ĩi bɛɛkɛ̀, gↄↄ pↄ́ wà ↄ bìibii aà yↄ̃́ↄwa Egipi, mɛ́ wà ↄmàma aà nɛnↄnkɛyↄ̃piↄwa. +Ayãmɛto Ɔↄliba, ma Dii Lua ma mɛ̀, má tɛ́kpa ń gↄ̃pↄsɛ pↄ́ ń nisĩna ye ń yã́i lↄopiↄgu, má tó aa bↄ gupiiu, aa mↄ lɛ́lɛma. +Babɛlideↄ ń Babiloni bùsudeↄ píi ń Pekodiↄ ń Soaↄ ń Koaↄ ń Asiliↄ lↄ. Ɛ̀waaso maaↄnɛ, bùsu dↄaanaↄnɛ ń gbãadeↄ ḿpii, zĩgↄ̃ kíaↄ ń tↄdeↄ dia sↄ̃́ↄ kpɛ. +Aa bↄ gugbãntoo oi aa mↄ lɛ́lɛma ń gↄ̃kɛbↄↄ ń zĩkasↄ̃goↄ ń zugoↄ ń gbɛ̃nazĩnaↄ dasidasi ń sɛ̀ngbaoↄ ń mↄ̀ fùaↄ, aai koezↄ̃nzi. Má n nanɛ́ ń ↄzĩɛ, aai yã́kpalɛkɛnnↄ lá aaì kɛwa. +Ma pↄ a fɛ̃nziɛ, mí tó wà yã́yiama ń pↄkũmao. Aa n ní ń n swã́ↄ golɛ, n gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ i gaga zĩ guu. Aa n nɛgↄ̃ɛↄ ń n nɛnↄɛↄ naaa, n gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ i tɛ́kũ. +Aa n pↄkasaↄ woloma, aai n nↄamblebↄↄ sɛ́lɛ. +Má n dↄ́ɛ'ĩi midɛ ń n káaluakaa pↄ́ n nawà Egipio. Ńyↄ̃ wɛsi yã́piↄlɛ lↄo, ńyↄ̃ ɛa làasookɛ Egipi yã́wao. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má n na n zangudeↄnɛ ń ↄzĩɛ, gbɛ̃́ pↄ́ n nisĩna ye ń yã́i lↄopiↄ. +Aa zangu aa yãkɛnɛ, aa n àizɛɛↄ sɛ́lɛ píi, aai n to puizi wáiwai, n káaluakaa wisaiyã i bↄ gupuau. +N vãikɛa ń n káaluakaao mɛ́ mↄ̀onɛ, kɛ́ n lua buiↄzi n gbãsĩkɛ̀ ń ń tã́aↄ yã́i. +Kɛ́ n n vĩ̀i zɛ́ sɛ̀ yã́i, pↄkũma í pↄ́ má kàkaɛ̀ ↄ̃ má kákanɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ ńyↄ̃ í pↄ́ má kàka n vĩ̀iɛ miɛ. N imibↄ yàasa mɛ́ a ɛ zã̀, gbɛ̃́ↄ n láanikɛ aa n yáalↄ í zↄ̃ↄ pↄ́ imibↄpi ì si yã́i. +Ípi a n dɛ, pↄsia i danla, gↄ̃a bɛzia ũ wáiwai í pↄ́ n vĩ̀i Samali mipi yã́i. +Ńyↄ̃ ípi mi píiɛ wululu, ní n imibↄpi wíwi, ní n yↄ̃́ↄ lili ń a kasoo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +A yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀ lá pↄ́ ma yã́ sã̀ngu, n ma kpa kpɛ, ńyↄ̃ n dↄ́ɛ'ĩi ń n káaluakaao gbɛ'eɛ. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ńyↄ̃ yã́kpalɛkɛ ń Ɔↄlao ń Ɔↄlibaoo lé? Bↄbↄńnↄ ń ń yãbɛ̃ɛkɛaↄ. +Asa aa gbãsĩkɛ̀ mɛ́ aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ. Aa gbãsĩkɛ̀ tã́aↄ yã́ musu, ↄ̃ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òmá ń ń nɛ́ pↄ́ aa ìmanↄↄ tã́apiↄ pↄblea ũ. +Aa yã́ɛ bee kɛ̀mɛɛ lↄ, gↄↄ bee ↄ̃ aa ma kpɛ́ gbãlɛ̀, aa kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛnɛ́ ↄ̃̀ↄkpà. +Kɛ́ aa sa'ò ń tã́aↄwa ń ń nɛ́ↄ, zĩ́ bee aa gɛ̃̀ ma kpɛ́u aa a gbãlɛ̀. Yã́ pↄ́ aa kɛ̀ ma kpɛ́un we. +Baa se wì gbɛ̃́ↄ zĩ gↄ̃ɛↄ sísiinɛ zã̀zã aa mↄ́. N zu'ò, ńlɛ ń dã́, n kio kà, n n nↄamblebↄↄ dà. +N zↄ̃lɛ wúlɛkĩi kɛfɛnawa, pↄ́ↄ kálɛa táabũnuwa n aɛ ń ma tulaletio ń ma nísio. +Bíla pↄ́ kú aà kĩ́iↄ yã'o dↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ gbáau aa mↄ̀ↄ. Aa zã dàɛ̀ ń aà dãunao, aa fùa kɛfɛnaↄ kpàkpanɛ́. +Ɔ̃ ma làasookɛ̀ ma mɛ̀: Nↄɛ pↄ́ yàa gbãsĩkɛa yã́i dɛ a gbɛ̃doa mɛ́ lɛ́ si káaluakaau lↄa? +Ɔ̃ aa gɛ kɛ̀aànↄ lá wì gɛ kɛ ń káaluaowa. Màa aa gɛ kɛ̀ ń dↄ́ɛ'ĩideɛ beeↄ Ɔↄla ń Ɔↄlibao. +Gbɛ̃maaↄ yã́kpalɛkɛńnↄ, aai káaluakaa ń gbɛ̃dɛao yã́ wínɛ́ ń musu, asa aa káaluakà aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, to dasi mↄ lɛ́lɛimá, aai to gili gɛ̃ńgu, aai ń pↄ́ↄ naaa. +Aa ń pápa ń gbɛoɛ, aai ń zↄ̃ɛzↄ̃ɛ ń fɛ̃ndao. Aa ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ dɛdɛ, aai tɛsↄ̃ ń kpɛ́ↄwa. +Má dↄ́ɛ'ĩi midɛ ń bùsuu, kɛ́ nↄɛↄ e aaↄ laai vĩ, aasu dↄ́ɛ'ĩi kɛ láńwao. +Nↄɛpiↄ dↄ́ɛ'ĩi a wi ń musuɛ, aa ń duunakɛa tã́aↄ yã́ musu gbɛ'e, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii Lua. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kɛ̃okwide, a mↄ kwide gↄↄ kwide zĩ́ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gↄↄɛ bee dalau, asa gbã Babɛli kía koezↄ̃̀ Yelusalɛũzi. +Yãlɛɛũ ń bui swã́yãmansaidepiↄ ǹ onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀: À oo ditɛ, í íkau, +í nↄ̀ↄ kau, nↄ̀ↄ maaↄ, a gbá ń a ↄo, í wá nísideↄ ka à pai. +Iↄ dɛ kpàsa nↄ̀ↄ maa ũ, í yàaka oopi zíɛ, í disa à ma oopi guu ɛ́lɛ'ɛlɛ. +A yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, waiyoo gbɛ̃dɛn wɛ̃́lɛ, oo pↄ́ a gbãsĩ gì woloi pi! À a nↄ̀ↄpiↄ bↄlɛu dodo píi, kási ásu líkpa a yã́ musuo. +Aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ wɛ̃́lɛpi guu, aa ń au bↄ̀lɛ gbɛsɛɛnawa, aai kↄ́lɛ tↄↄlɛwa aa bùsukàwào. +Má tò aupi gↄ̃̀ gbɛsɛɛnapiwa, kɛ́ wasu e pↄ́ káwào yã́i, gbɛ̃́ↄ pↄ i pańzi, aai tↄsimá. +A yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, Waiyoo gbɛ̃dɛn wɛ̃́lɛ! Mapi, má yàakau zↄ̃ↄzↄ̃ↄ sↄ̃ɛ. +À yàakau, í tɛ́ dau. À nↄ̀ↄpi disa e a í ba, a wápiↄ i tɛ́kũ. +À oo giipi di tɛyↄ̃wa, kɛ́ à mↄ̀ e wãa kũ tã́utãu, a gbãsĩ i wolowà, a kpɛ sia i láa. +Oopi tò wà fùwa, a gbãsĩ zↄ̃ↄ a gowà tɛ́ guuo. +N gbãsĩ mɛ́ n dↄ́ɛ'ĩi ũ. Ńyↄ̃ↄ zɛ̃ao e ma pↄ gɛ́ weeò, asa má wɛ̀ɛlɛ mà n gbãsĩ woloma, kási ń ye à wolomao. +Ma Dii ma yã'ò, yã́pi lɛ́ mↄ́. Má yã́pi kɛɛ, má gí kɛio, má gbɛ̃e wɛgwao, má nↄ̀sɛlilɛo. Má yã́kpalɛkɛánↄ á yãkɛawaɛ, ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, má pↄ́ pↄ́ n wɛ́ blè sima kã́ndo. Ńsu búbuapɛo, ńsu ↄ́ↄlↄo, ńsu to wɛ́'i bↄmao. +Aaukɛ kílikili, ńsu ǹ aà gɛ ↄ́ↄlↄo. Ǹyↄ̃ n fùa ń n kyaleↄ kpaa. Ńsu pↄ́ kú n lɛ́wao. Ńsu gɛ'ↄↄlↄnaↄ blɛ bleo. +Ma yã'ò gbɛ̃́ↄnɛ kↄↄ, a oosi ↄ̃ ma na gà. Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ má yã́ pↄ́ Dii òmɛɛ kɛ̀. +Ɔ̃ aa ma la aa mɛ̀: Yã́ pↄ́ ńlɛ kɛɛ beeↄ dɛ wá yã́ ũ yã̀? Ǹ a bↄↄlɛkɛwɛ̃ɛ. +Ɔ̃ má wèmá ma mɛ̀: Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀ +mà o á Isailiↄnɛ á Dii Lua mɛ̀, álɛ a kpɛ́ gbãlɛ, á zɛgikĩi pↄ́ i ĩ́anadãò, ì kɛɛ́ maa, i a bɛɛkɛpi, á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛ pↄ́ a ń tó weↄ gaga zĩ guuɛ. +Í kɛ lá má kɛ̀wa. Á pↄ́ kú á lɛ́wao, á gɛ'ↄↄlↄnaↄ blɛ bleo. +Áↄ á fùaↄ ń á kyaleↄ kpaa. Á búbuapɛo, á ↄ́ↄlↄo. Á ibaba á duuna yã́i, í aaukɛkↄ̃ɛ. +Máↄ dɛɛ́ seela ũ. Lá má kɛ̀ píi, ápiↄ sↄ̃ á kɛɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ Lua ũ. +Dii ɛ̀a mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gↄↄ pↄ́ ma ń zɛgikĩi sìmá, an ĩ́andãbↄ pↄ́ aaì pↄnakɛòpi, pↄ́ pↄ́ ń wɛ́ blè an pↄ́ dↄwàpi ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ, +gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ zĩ bee a mↄ n kĩ́i, i a bao kãnɛ n swã́wa. +Zĩ́ bee n lɛ́na a golɛ, ní yã'o ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀pio, n lɛ́na aↄ naalɛa lↄo. Ńyↄ̃ↄ dɛnɛ́ seela ũ, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Amↄniↄ kĩ́i oi, ní ãnabikɛkɛ ń yã́ musu +ǹ mɛ: À Dii Lua yãma! Ma Dii Lua ma mɛ̀, kɛ́ wà ma kpɛ́ ↄ̃̀ↄkpà, wà Isaili bùsu kɛ̀ bɛzia ũ, mɛ́ wà Yudaↄ kũ̀kũ tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ, lá a mɛ̀, ɛ̃hɛ̃ɛ, tàalɛ, tàalɛ, +a yã́i má á na gukpɛdeↄnɛ ń ↄzĩ. Aa bòokpakpa á guu, aai zwã̀akpɛↄ dↄdↄ á zãnguo, aai á libɛↄ ble, aai á vĩ mi. +Mí tó á mɛɛwia Laba gↄ̃ yiongoↄ kákĩi ũ, á bùsu i gↄ̃ sãdãdãkĩi ũ, íↄ dↄ̃ mámɛmaa Dii. +Asa ma Dii Lua ma mɛ̀, kɛ́ a ↄtaalɛ̀, a gbapã̀lɛ, a pↄnakɛ̀ Isaili bùsu yã́ musu, a yá kpã́i dↄ̀ á nↄ̀sɛ guu, +a yã́i má ↄtↄ̃wá, mí tó buiↄ á pↄ́ↄ sɛ́lɛ. Má á kɛ̃́ buiↄwa, mí á bùsu midɛ. Má á dɛ̃ↄnzↄ̃, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, kɛ́ Mↄabuↄ ń Seideↄ mɛ̀, gwa, Yudaↄ gↄ̃̀ lán bui píiwa, +a yã́i má ń wɛ̃́lɛ pↄ́ kú gbɛpↄlɛuↄ bĩ́ibↄlɛↄ wɛ̃wɛ̃, sɛa za ń bùsu lɛ́ wɛ̃́lɛ maaɛ beeↄwa: Bɛyɛsimↄ, Baali Mɛona ń Kiliataiũo. +Má ń kpá gukpɛdeↄwaɛ, aai gↄ̃ ń pↄ́ ũ ń Amↄniↄ, Amↄniↄ yã́ a dↄ gbɛ̃egu lↄo. +Màa má yã́kpalɛkɛ ń Mↄabuↄ, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, kɛ́ Ɛdↄũↄ tↄsì Yudaↄwa, tàae láasai aa kɛ̀ we. +A yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, má ↄtↄ̃ Ɛdↄũↄwaɛ, mí gbɛ̃nazĩna ń pↄtuoↄ míↄnzↄ̃, mí tó an bùsu gↄ̃ wáiwai. Wa gaga zĩ guu sɛa za Temani e à gɛ̀ pɛ̀ Dedãwaɛ. +Ma gbɛ̃́ Isailiↄ tↄsimɛɛ Ɛdↄũↄwa. Aa yãkɛ Ɛdↄũↄnɛ ma pↄfɛ̃ ń ma pↄkũmao lɛ́u, Ɛdↄũↄ iↄ dↄ̃ sa kɛ́ mámɛ málɛ tↄsimá. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, kɛ́ Filitɛ̃ↄ sakà ń ibɛɛ ziↄgu, aa tↄsìmá maamaaɛ, +a yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, má ↄtↄ̃ Filitɛ̃ↄwaɛ, mí Kɛlɛti buipiↄ míↄnzↄ̃, mí ń gbɛ̃́ kĩni pↄ́ kú ísialɛↄ midɛ. +Má tↄsimáɛ maamaa, mí ń wɛtã ń pↄfɛ̃o. Tó ma tↄsìmá, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kuɛdode mↄ gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Tiideↄ ò Yelusalɛũ yã́ musu aa mɛ̀: Ɛ̃hɛ̃ɛ, a da wíwiaɛ! Buiↄ zɛ́ wɛ̃̀wɛ̃ɛ. À gↄ̃̀ bɛzia ũ, wa kãɛ sa. +A yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, má fɛlɛnnↄɛ Tii, má tó buiↄ mↄ lɛ́lɛlɛlɛma lán ísia ikooaↄwa. +Aa Tii bĩ́i dúuzↄ̃, aai a gugwakĩi lɛsĩↄ gboo, mí a bùsuti waaɛ, i gↄ̃ gbɛsɛɛna ũ. +I gↄ̃ táalufãlɛkĩi ũ ísia guu, asa ma Dii Lua mámɛ má ò. Buiↄ wɛ̃́lɛpi pↄ́ↄ sɛ́lɛ, +wi a zↄ̃ɛwiadeↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Asa ma Dii Lua ma mɛ̀, má tó Babɛli kí Nɛbukanɛza bↄ gugbãntoo oi, kíaↄ kíapi i mↄ lɛ́lɛ Tiiwa ń sↄ̃́ↄ ń zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃deↄ ń zĩgↄ̃ↄ dasidasi. +A n zↄ̃ɛwiadeↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao, i gbà lɛsĩↄ da lianzi, i bùsu kálɛ bĩ́i saɛ, i a sɛ̀ngbaoↄ aɛ kpálɛma. +A n bĩ́i gbɛ̃gbɛ̃ ń a bĩ́igboobↄo, i n gugwakĩi lɛsĩↄ gboo ń a mↄoↄ. +Aà sↄ̃́ↄ dasi gɛ̃agɛ̃̀, an luutɛ̃ i kunla. N bĩ́iↄ deedee sↄ̃deↄ ń zugoↄ ń sↄ̃́goↄ kↄ̃fĩ yã́i, i gɛ̃ n bĩ́ibↄlɛu lá wì gɛ̃ wɛ̃́lɛ pↄ́ wà a bĩ́i gbòouwa. +Aà sↄ̃́ↄ ↄ̃zↄ̃ n zɛaↄu, i n gbɛ̃́ↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao, n gbɛ̀pɛlɛ gbãaↄ i kwɛ́. +Aa n àizɛɛↄ naaa, aa n pↄ́ↄ sɛ́lɛ. Aai n bĩ́iↄ gboo, aai n pↄeã kpɛ́ↄ dúuzↄ̃, aai n gbɛↄ ń n líↄ ń n bùsutio zu ísiau. +Má lɛsia midɛ n guu, wa mↄↄna'ↄ ma n guu lↄo. +Má n kɛ gbɛsɛɛna ũɛ, ní gↄ̃ táalufãlɛkĩi ũ. Wa ɛa n kálɛ bau lↄo, asa ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ma Dii Lua má ò Tii yã́ musu, tó ísialɛdeↄ n kwɛa kↄ̃fĩ mà, mɛ́ aa gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀'ĩaↄ aaukɛa mà, wàlɛ gbɛ̃́ↄ dɛdɛ n guu, aa kpakpanaga. +Ísialɛ bùsu kíaↄ pila ń gĩ́nawa, aai ń gomusuↄ wolo, aai ń ula wɛ̃̀sãdeↄ bↄ. Zↄ̃lɛa tↄↄlɛ vĩa a ń kṹ, n yã́ i dimá, aaiↄ lualua láasai. +Aa wɛ̃nalɛ si n yã́ musu aa mɛnɛ: Wɛ̃́lɛ tↄde pↄ́ ígbɛ̃ↄ kuu, n kaalɛɛ fá! Mpi ń n gbɛ̃́ↄ gbãa vĩ yãa ísiaa, ń tò vĩa ísialɛdeↄ kũ̀ ḿpii. +N gbooa tò aa lùalua ń vĩao, gili gɛ̃̀ ísia gũgũnadeↄgu n kwɛgↄↄ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, tó má tò n gↄ̃ bɛzia ũ, wɛ̃́lɛ pↄ́ wa kuu lↄo ũ, tó má tò ísia dànla mɛ́ í zↄ̃ↄpi kũ̀aama, +má n kpa gbɛ̃́ káauↄ kĩ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ aa sì bɛdauↄ. Má tó ǹyↄ̃ ku tↄↄlɛ nↄnau we ń gbɛ̃́ pↄ́ sì bɛdauↄ bɛzia pↄ́ a vuo ũ. Ńyↄ̃ su n kúkĩi dṹniau la lↄo. +Má tó ǹ midɛ vãiɛ, ńyↄ̃ↄ ku lↄo. Wa n wɛɛlɛ, kási wa n e lↄo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛ̃nalɛ da ń Tii pↄ́ kú ísiabuakĩi +ì laata ń bui dasi pↄ́ an bùsu ku ísialɛↄ ǹ mɛ: Ma Dii Lua ma mɛ̀, Tii, ni mɛ n kɛfɛnkɛ bↄ̀lɛi. +Ń dɛ lán gówa ísia guo, n kalɛnaↄ tò n kɛfɛnkɛ bↄ̀lɛi. +N líↄá Senii gbɛ̀ pɛ̃liↄnɛ, mɛ́ n lipɛlɛá Libã sɛdɛ líɛ. +Wà n gólibↄↄ ã̀ ń Basana gbɛ̃́nɛliↄɛ, wà n lipɛpɛɛↄ kɛ̀ ń Sipi bùsu sɛ̃́ lí pↄ́ wà wesa swaa dàdauↄɛ. +N zwãaá Egipi pↄ́lɛ wɛ̃̀sãdeɛ, a dɛ n dàlapoo ũ. N zwã̀akpɛ zwãaá zwã̀a búuna ń zwã̀a gàalulade pↄ́ bↄ̀ Ɛlisa bùsuuↄnɛ. +Sidↄ̃deↄ ń Aavadideↄ mɛ́ n gobↄnaↄ ũ, nzĩa gbɛ̃́ gↄ̃ideↄ mɛ́ n ígbɛ̃ↄ ũ. +Gebali gↄ̃ide zↄ̃ↄↄ ku n guu n gufootatanaↄ ũ. Ísia góↄ ń ń ígbɛ̃ↄ ku n saɛ, álɛ laata sãnu. +Pɛɛsiↄ ń Ludiↄ ń Libiiↄ ku n zĩgↄ̃ↄ guu nɛgↄ̃naↄ ũ. Aa ń sɛ̀ngbaoↄ ń ń mↄ̀ fùaↄ lòolooma, aa tò n kɛfɛũ kũ̀. +Aavadi zĩgↄ̃ↄ kálɛa n bĩ́iↄwa aa lìai, Gamadadeↄ ku n gugwakĩi lɛsĩↄ guu. Aa ń sɛ̀ngbaoↄ lòoloo n bĩ́iↄwa aa tò n kɛfɛnkɛ bↄ̀lɛi. +Taasisideↄ laatànnↄ sãnu n àizɛɛ dasiↄ yã́i. Aa fĩabònɛ ń ã́nusuo ń mↄsio ń mↄpuo ń bɛↄmao. +Gɛlɛkiↄ ń Tubaliↄ ń Mɛsɛkiↄ laatànnↄ sãnu, aa fĩabònɛ ń zↄↄ ń mↄgotɛ̃ pↄ́ↄ. +Tↄgaamaↄ fĩabònɛ ń sↄ̃́ zĩkɛnaↄ ń sↄ̃́ zĩ̀kanaↄ ń sↄ̃baonaↄ. +Lodedeↄ laatànnↄ sãnu, bùsu dasideↄ mɛ́ n laalunaↄ ũ, aa wesa swaa ń mↄa lío kpàma. +Siliↄ laatànnↄ sãnu n pↄ́ dasiↄ yã́i, aa fĩabònɛ ń tiikↄazio ń zwã̀a gàaluladeo ń zwã̀a wɛ̃̀sãdeo ń bàabaao ń òsoo ń lubiio. +Yudaↄ ń Isailiↄ laatànnↄ sãnu, aa fĩabònɛ ń pↄ́wɛnao ń zↄ́o ń nísio ń lí'ↄo. +Damasideↄ laatànnↄ sãnu ń Ɛlɛbↄ̃ vɛ̃ɛo ń Zahaa sãkão n pↄ́ dasiↄ ń n àizɛɛↄ yã́i. +Dã buiↄ ń Gɛlɛki pↄ́ kú Uzaliↄ n laa lù ń mↄ̀ pↄ́ wa kàsoo ń kasia gĩnanao ń kanɛ lí feeo. +Dedãↄ laatànnↄ sãnu ń gaaĩ zwãaↄ. +Laalubuↄ ń Kedaa kíaↄ laatànnↄ sãnu ń sãnɛbↄlↄↄ ń sãsakaoↄ ń bleↄ. +Seba ń Laama laatanaↄ fĩabònɛ ń pↄ́ gĩnana maaↄ píi ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ píi ń vuao. +Halanadeↄ ń Kanɛdeↄ ń Edɛnideↄ ń Seba laatanaↄ laatànnↄ sãnu ń Asiliↄ ń Kilimadadeↄ. +Aa pↄkasa maaↄ ń ulada búunaↄ ń zwãa pↄ́ wà bà kɛ̃̀wàↄ ń pↄ́ wɛ̃̀sãde pↄ́ wì kpálɛ kpɛ́uↄ ń bà gbãaↄ yíama n ɛlɛu. +Taasisi gó'ilɛnaↄ n laaↄ sɛa, ń kãa, n tↄbↄ̀ ísia guo maamaa. +Gobↄnaↄ gɛnnↄ ikooa lɛsĩↄ kĩ́i, gukpɛ ĩ́ana i n wíwi ísia guoguo. +N àizɛɛↄ ń n laaↄ ń n pↄ́ↄ píi kpálɛ ísia guoguo n ↄ̃̀ↄkpagↄↄ ń n bↄnaↄ ń n ígbɛ̃ↄ ń n gufootatanaↄ ń n laatanaↄ ń n zĩgↄ̃ↄ ń dasi pↄ́ kú n guuↄ. +Gↄ̃sↄ̃ a lualua ígbɛ̃piↄ wii yã́i. +Gobↄnaↄ bↄlɛ ń góↄ guu ḿpii, gofĩnaↄ ń ígbɛ̃ↄ píi aaↄ zɛa gↄ̃sↄ̃lɛ. +Aa wiilɛ n yã́ musu, aai búbuapɛ wɛ̃nannↄ. Aa bùsu zu ń mia, aai gbeembo túfu guu. +Aa ń migbaa lɛ́ n yã́i, aai zwã̀nkasaↄ da. Aa n ↄ́ↄlↄ ń pↄsiao ń búbua pãsĩo. +Aa wɛ̃nalɛ sinɛ ń ↄↄlↄo, aa wɛ̃nakɛnɛ aa mɛ: Tii, wɛ̃́lɛe muaannↄo, ↄ̃ n kɛ kyↄ̃́ ísia guoguoa? +Kɛ́ n laa yíaaↄ dàzɛu ísiaa, bui daside kã̀ n àizɛɛ zↄ̃ↄ yã́i. N pↄ́ↄ tò dṹnia kíaↄ kɛ̀ ↄdeↄ ũ. +Ísia n wiwi sa, n sↄ̃ↄlɛ ísiu, n pↄ́ↄ ń n gbɛ̃́ↄ kpàlɛnnↄ ḿpii. +N yã́ dì ísialɛdeↄwa, ↄ̃ an kã́ sĩ̀, an oa ↄ̃̀ↄkpà. +Buiↄ laatanaↄ lɛ́ lɛsuikɛkɛma, n kaalɛa vãi, ńyↄ̃ↄ ku bau lↄo. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, o Tii kíaɛ ma Dii Lua ma mɛ̀: Kɛ́ n nzĩa sɛ̀ lɛsĩ yã́i, ni mɛ n kamawa, ń zↄ̃lɛa ma kpalabaawa ísia guo. Gbɛ̃nazĩnan n ũ, Lua no, baa tó ńlɛ e n ↄ̃nↄ kàmawa. +N ↄ̃nↄ kà Daniɛliwaa? Asiiyãe ulɛanɛoa? +N àizɛɛ kã̀aanzi n ↄ̃nↄ ń n wɛzɛ̃o yã́i, n vua ń ã́nusuo nↄ̀nↄaa n làasiu. +N tágɛa ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ yã́i n àizɛɛ kã̀fĩi ↄ̃ n nzĩa sɛ̀ lɛsĩ àizɛɛpi yã́i. +A yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, lá ńlɛ e n ↄ̃nↄ kàmawaɛ, +a yã́i má tó bui zĩ̀loↄ lɛ́lɛma, bui pↄ́ aali gbɛ̃́ wɛ̃nagwaoↄ. Aa fɛ̃nda wo n kɛfɛnkɛ ń n ↄ̃nↄozi, aa n gawi pípia ↄ̃̀ↄkpanɛ. +Aa n kpa bɛdau, n gaa aↄ pãsĩ ísia guo. +Ńyↄ̃ e o gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ n dɛↄ wáa n kamawae? Gbɛ̃nazĩnan n ũ gbɛ̃́piↄnɛ, Lua no. +Gyafↄↄde gaa ńyↄ̃ ga a ũ bui zĩ̀loↄ ↄzĩ, asa ma yã'ò. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Dii yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛa à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛ̃nalɛɛ bee da ń Tii kíao, ní mɛɛ̀ ma Dii Lua ma mɛ̀: Gb��̃́ wásawasa sãasain n ũ, n ↄ̃nↄ pɛ̀ɛma, n kɛfɛnkɛ lɛ́so. +Ń kú ma swalu guu Edɛni, gbɛ̀ bɛɛɛde píi dɛ n pↄnanzi ũ: Lubii, topaza, ɛmɛlodi, kisoliti, onisi, diamaa, safii, tiikↄazi ń yasepeo. Vua wà gbɛ̀ bɛɛɛdepiↄ kũ̀kũò zãblebↄↄ ũ. Gↄↄ doũ zĩ wà n kɛ ń pↄ́piↄ. +Ń dɛ malaika gã̀sĩade pↄ́ má dìlɛ àↄ ku ma kúkĩi ũ. Ń kú ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu, n táa'ò gbɛ̀ bɛɛɛde tɛkɛaↄ guu. +Zaa wà n kɛ ń tàae vĩ n yãkɛauo, e gↄↄ pↄ́ wà dↄ̀ↄsaikɛ èma. +N tágɛa zã̀zã guu pãsĩ pɛ̀ɛma, n duunakɛ̀, ↄ̃ ma a gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃̀nɛ. Malaika gã̀sĩade pↄ́ kú ma kúkĩia, ma n ya n bↄ gbɛ̀ bɛɛɛde tɛkɛaↄu. +N nzĩa sɛ̀ lɛsĩ n kɛfɛnkɛ yã́i, n ↄ̃nↄ kɛ̀ búi, ↄ̃ ma n zu dṹniau, ma n kɛ pↄgwagwaa ũ kíaↄ aɛ. +N duun dasiↄ ń n tágɛa dↄ̀ↄsaiↄ yã́i n gbãsĩsaikɛ ↄ̃̀ↄkpà, ↄ̃ má tò tɛ́ bↄ̀ n guu, à kũ̀ma, ↄ̃ n gↄ̃ túfu ũ tↄↄlɛ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ n gwaↄ aɛ. +Yã́pi dì bui pↄ́ n dↄ̃ↄwa píi, n kaalɛa vãi, ńyↄ̃ↄ ku bau lↄo. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Sidↄ̃ oi, ní ãnabikɛkɛ a yã́ musu +ǹ mɛ ma Dii Lua ma mɛ̀, má fɛlɛ ń Sidↄ̃o saɛ, wi ma kpɛla aà yã́i. Tó ma yã́kpalɛkɛ̀aànↄ, mɛ́ ma tↄbↄ̀ aà yã́ musu, wi dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Má gagyã zĩwàɛ, au i bàalɛ aà zɛaↄu. Wa liaaàzi, wi zĩkaaànↄ, gbɛ̃́ↄ i kwɛ aà guu gɛↄ ũ, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Bui pↄ́ liaa Isailiↄzi, aaì sakańgupiↄ aaↄ dɛnɛ́ lɛ pↄ́ ì ń zↄ̃ à ń wãwã ũ lↄo, wiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii Lua. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, tó ma Isailiↄ bↄ̀lɛ bùsu pↄ́ aa fãaaaↄ guu ma ń kãaa, mɛ́ ma tↄbↄ̀ ń yã́ musu buiↄ wáa, aaↄ ku bùsu pↄ́ má kpà ma zↄ̀blena Yakↄbuwau. +Tó ma yã́kpalɛkɛ̀ ń bui pↄ́ liaańzi aa sakàńgupiↄ, Isailiↄ iↄ ku bùsupi guu dↄdↄa, aai kpɛdↄdↄu, aai vɛ̃ɛbuↄ kɛu, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii ń Lua. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kwide, a mↄ kwide gↄↄ kuɛplade zĩ́ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄwa, ní ãnabikɛkɛ aà yã́ musu ń Egipi bùsuo. +Oɛ̀ ǹ mɛ ma Dii Lua ma mɛ̀: Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ, má fɛlɛnnↄ, n kwãsa pↄ́ ń wúlɛa Niili ↄnaↄ guu, ni mɛ Niiliá n pↄ́ɛ, ḿmɛ n n pↄ́ kɛ̀ nzĩawa. +Má kokoaↄ kanɛ n gbàou, mí tó n swa kpↄↄ mↄ kpa n tɛɛↄwa. Má n gálɛ mà n bↄ n swa'ↄnapiↄu ń n swa kpↄ pↄ́ kpà n tɛɛↄwaↄ sãnu, +mí n to gbáau, mpi ń n swa kpↄpiↄ píi. N gɛ̀ a gↄ̃ wúlɛ sĩ̀sĩa, gbɛ̃e a n wáↄ kãaa à sɛ́lɛo. Má n kpa wàiↄ ń bãↄwa ń pↄblea ũɛ, +Egipiↄ i dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. N gↄ̃ Isailiↄnɛ fee lípana ũ yãa. +Kɛ́ aa gbãa'èma aa n kũ, n wiwi ń ↄu, ↄ̃ an gãu gbòo. Kɛ́ aa sↄ̃kpàlɛnzi, n ɛ'ɛ, ↄ̃ an wó bↄ̀ↄũ. +A yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀ má tó wà mↄ́ zĩkainnↄ, mí n gbɛ̃́ↄ ń n pↄtuoↄ míↄnzↄ̃. +Egipi a gↄ̃ bɛzia gii ũɛ, a gbɛ̃́ↄ iↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. Kɛ́ n mɛ̀ Niiliá n pↄ́ɛ, ḿmɛ ń kɛ̀, +a yã́i tò má fɛlɛnnↄ ń n swaↄ. Má tó Egipi bùsu gↄ̃ da wàuu bɛzia gii ũ za Midoli ń Asuão e à gɛ pɛ Etiopi bùsu zↄ̃lɛwa. +Gbɛ̃nazĩna ge pↄtuo gbɛ a pɛ́lɛ weo, pↄe a pãao, gbɛ̃e aↄ ku weo e wɛ̃̀ bla. +Má tó Egipi bùsu gↄ̃ bɛzia ũ dɛ bùsu pↄ́ ↄ̃̀ↄkpà yãaↄla, a wɛ̃́lɛↄ i gↄ̃ bɛziaↄ ũ dɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ wà ń dúuzↄ̃̀ yãaↄla. Má Egipiↄ fãaa buiↄ guuɛ, má ń fã́ndaiada bùsu ń bùsuoɛ, an wɛ̃́lɛↄ i gↄ̃ bɛziaↄ ũ e wɛ̃̀ bla. +Ń beeo ma Dii Lua ma mɛ̀, wɛ̃̀ blapi gbɛa má Egipiↄ bↄlɛ bui pↄ́ aa fãaauↄ guuɛ, mí ń kãaa, +mí suńnↄ ń buibↄkĩi Egipi bùsu gɛↄmidↄkĩi oi. Wekĩi an kpala a gↄ̃u kpɛɛ, +a gↄ̃ kpɛɛ dɛ kpala píia, aa e ńzĩa sɛ lɛsĩ dɛ buiↄla lↄo. Má ń laoɛ, aa e kible buiↄwa lↄo. +Aaↄ dɛ Isailiↄ gbãa'ekĩi ũ lↄo, Isailiↄ i dↄ̃ sa ń zɛa ń Egipiↄá duunaɛ, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii Lua. +Wá zↄblea wɛ̃̀ baasↄo ń plaode guu, a mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Babɛli kí Nɛbukanɛza ń a zĩgↄ̃ↄ zĩ̀ gbãa kà ń Tiideↄ. Ɔ̃ aso ń baade mikã ń ń gãuo wòlo, aàpi ń a zĩgↄ̃piↄ aai ài'e zĩ pↄ́ aa kà ń Tiideↄ yã́ musuo. +Ayãmɛto ma Dii Lua ma mɛ̀, má Egipi na Babɛli kí Nɛbukanɛzaɛ a ↄzĩɛ, i Egipipi àizɛɛↄ naaa, i a pↄ́ↄ sɛ́lɛ a zĩgↄ̃piↄnɛ ń asea ũ. +Ma Egipi kpàwà kↄai pↄ́ a kɛ̀ asea ũɛ, asa mámɛ aa zĩpi kàmɛɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gↄↄ bee má Isailiↄ gba gbãa, mí n gba lɛ́ ǹ yã'o ń guu, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ ǹ mɛ ma Dii Lua ma mɛ̀ wiipɛ ǹ mɛ, agya! A gↄↄ kà! +Asa gↄↄpi kà kãi, Dii gↄↄpi kãikũ̀. Guduuduu gↄↄɛ! Buiↄ yã'egↄↄɛ! +Wa mↄ lɛ́lɛ Egipiↄwa ń fɛ̃ndao, sↄ̃ i kɛ̃ Etiopiↄgu. Tó wà gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ Egipi, wa aà àizɛɛↄ sɛ́lɛ, wi aà gbãa'ekĩi gboo. +Etiopiↄ ń Putiↄ gagańnↄ sãnu zĩu ń Ludiↄ ń Laalubuↄ píi ń Libiiↄ ń bùsude pↄ́ aa lɛdoũkɛ̀ńnↄↄ. +Ma Dii ma mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ ì Egipi gba gbãaↄ lɛ́lɛ, gbãa pↄ́ Egipiↄ ì ĩ́anadãò kↄ a ɛ́. Wa gaga zĩ guu za Midoli e Asuã, ma Dii Lua mámɛ má ò. +An bùsuↄ gↄ̃ bɛzia ũ dɛ bùsu píia, an wɛ̃́lɛ ↄ̃̀ↄkpaa aↄ dɛ wɛ̃́lɛ píia. +Tó ma tɛsↄ̃̀ Egipiwa, an dↄnlɛdeↄ kɛ kɛ́lɛkɛlɛ ḿpiiɛ, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Gↄↄ bee má zĩnaↄ gbaɛ ń gó'ilɛnaↄ, aai gili gɛ̃ Etiopi pↄ́ kálɛa dↄdↄaↄgu. Sↄ̃ a kɛ̃́ńgu Egipi yã'egↄↄ. Gↄↄpi lɛ́ mↄɛ fá! +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má tó Babɛli kí Nɛbukanɛza Egipi zĩgↄ̃ dasiↄ míↄnzↄ̃. +Má mↄaànↄ ń aà zĩgↄ̃ↄ, bui pãsĩpiↄ i Egipi dúuzↄ̃. Aa ń fɛ̃ndaↄ wo Egipiↄzi, aai to bùsu pa ń gɛↄ. +Má tó a swaↄ í ba, mí bùsupi na gbɛ̃vãipiↄnɛ ń ↄzĩ. Má tó bui zĩ̀loↄ bùsupi ↄ̃̀ↄkpa ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má tã́aↄ midɛ, mí Mɛfisi dii pãpiↄ míↄnzↄ̃. Kíae aↄ ku Egipi lↄo, má tó vĩa Egipiↄ kũ ḿpiiɛ. +Má tó Egipi gɛↄmidↄkĩi oi gↄ̃ bɛzia ũɛ, mí tɛsↄ̃ Zoãwa, mí yã́kpalɛkɛ ń Tɛbɛsio. +Má pↄkũmabↄbↄ Egipi wɛ̃́lɛ bĩ́ide Pelusiwa, mí Tɛbɛsi gbɛ̃́ dasipiↄ tↄ̀lↄzↄ̃. +Má tɛsↄ̃ Egipiwa, Pelusi i luukpa, wi Tɛbɛsi bĩ́i gboo, Mɛfisi i loo fãanɛ. +Ɛliↄpↄli ń Bubasio ɛ̀waasoↄ gaga zĩ guuɛ, wi tá ń wɛ̃́lɛpideↄ zĩ̀zↄↄ ũ. +Tó ma Egipiↄ zuu bↄlɛ gbɛ̃́ↄnɛ, má ń gbãa pↄ́ aaì ĩ́anadãò kↄ'ɛ. Gu a si Tapanɛsi fãanɛ, lou guduuduu i daa, wi a zↄ̃ɛwiadeↄ kṹkũ zĩ̀zↄↄ ũ, wi táńnↄ. +Màa má yã́kpalɛkɛ ń Egipiↄ, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kuɛdode, a mↄ sɛ̃́ia gↄↄ soplade zĩ́ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ma Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ gã̀sĩ ɛ̀, ↄ̃ wi dↄ à gbã̀gbão, wi zwãa yewà à gbãakũ̀, kɛ́ à e fɛ̃nda kũo. +A yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀ má ɛa fɛlɛ ń Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄoɛ, mí aà gã̀sĩ ɛ́'ɛ pla píi, a gbãa ń a gyãeo, fɛ̃nda i piliwà à lɛ́lɛ. +Má Egipiↄ fãaa buiↄ guu, mí ń fã́ndaiada bùsu ń bùsuo. +Má Babɛli kía gba gbãa, mí a fɛ̃nda naɛ̀ a ↄzĩ, mí Falaↄ̃ↄ gã̀sĩ ɛ́'ɛ, i oi'oikɛ Babɛli kíapi aɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gawa. +Ma Babɛli kía gba gbãa, Falaↄ̃ↄ ↄ i gↄ̃ dↄ̀lↄlↄ. Tó ma a fɛ̃nda nà Babɛli kíaɛ a ↄzĩ, mɛ́ a sɛ dↄ Egipiↄ bùsua, aaↄ dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. +Má Egipiↄ fãaa buiↄ guu, mí ń fã́ndaiada bùsu ń bùsuo, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kuɛdode, a mↄ àaↄ̃de gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, o Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄɛ ń a zĩgↄ̃ dasiↄ ǹ mɛ: Démɛ muaannↄ zↄ̃ↄkɛ yã́ musui? +Wà n lɛɛũ ń Libã bùsu sɛdɛ lío. A gↄ̃na kɛfɛũ, ì ue kɛ líkpɛu. À gbã̀ lɛsĩlɛsĩ, a misona zↄ̃̀ luawa. +Mↄ̀sɛ mɛ́ tò à gbã̀akũ̀, í pↄ́ kú tↄↄlɛu mɛ́ tò à gbã̀. Ípi liaa a zĩ́naↄi, ípi kĩni iↄ ta sɛ̃̀a lí pãleↄ kĩ́iɛ. +A yã́i a gbã̀a dɛi lí kĩniↄla, a gↄ̃ndaↄ dasikũ̀, mɛ́ a ↄnɛↄ gbã̀akũ̀, à kɛ̀ yɛ̀lɛlɛ í zↄ̃ↄpi yã́i. +Bã bui píi mↄ̀ sakpɛdà a láu, sɛ̃̀anↄbↄ bui píi mↄ̀ nɛ́ dà a gbáu, mɛ́ bui pↄ́ aa dasiↄ ku a uei ḿpii. +A zↄ̃ↄkɛ kɛfɛũ a gↄ̃n gbã̀aↄ yã́i, asa a zĩ́naↄ í zↄ̃ↄ lèɛ. +Ma lu Edɛni sɛdɛ líe i kawào, pɛ̃ligↄ̃nae i ka a gↄ̃nawao, kpakpaa lí gↄ̃nda gèele sáa no. Ma lu líe kɛfɛũ laaàwao. +Má tò a kɛfɛũ ń gↄ̃na dasiↄ, ma lu Edɛni lí píi aà gwea nidɛ̀. +A yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀, lá à gbã̀akũ̀ lɛsĩlɛsĩ, mɛ́ a misona zↄ̃̀ luawa, ↄ̃ à azĩa sɛ̀ lɛsĩ a gbã̀a yã́i. +Bee yã́i ma aà nà buiↄ swanaɛ a ↄzĩ, ↄ̃ a kɛ̀ɛ̀ aà vãikɛawa. Ma giaàzi, +ↄ̃ bui zĩ̀lo pãsĩpiↄ aà zↄ̃̀, aa aà tò gbɛ̀sĩsĩↄ musu we. A gↄ̃naↄ lɛ̀lɛ guzulɛↄu píi, a ↄnɛↄ wìwi bùsu swadↄↄu píi. Ɔ̃ dṹnia bui píi bↄ̀lɛ aà uei, aa aà tò we. +Bã bui píi mↄ̀ pɛ̀pɛ a gɛwa, sɛ̃̀anↄbↄ bui píi mↄ̀ kìlimpa a gↄ̃naↄwa. +Ayãmɛto lí pↄ́ kú í saɛe a gbã̀akũ lɛsĩlɛsĩ màa lↄo, a misona a zↄ̃ luawa lↄo. Lí i'enae gbã̀a a ka màa lↄo, asa ampii a ga lán gbɛ̃nazĩnawaɛ, aai ta ɛ̀ zòolou tↄↄlɛ nↄnau. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, gↄↄ pↄ́ à tà bɛdau, má tò í pↄ́ kú tↄↄlɛu wɛ̃nakɛ̀ɛ̀, má tò a íↄ zↄ̃̀ɛ, í zↄ̃ↄpi gↄ̃̀ kálɛa gudoũ. Má tò gusia kùlɛ Libã bùsuwa, ↄ̃ sɛ̃̀a líↄ lá wòlo píi. +Kɛ́ ma aà zù bɛdau ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ tá ɛ̀ zòolou weↄ, aà lɛ́lɛa kↄ̃fĩ buiↄ lùalua, ↄ̃ Edɛni líↄ nↄ̀sɛ nìni tↄↄlɛ nↄnau we, Libã lí maa kɛfɛna í'enapiↄ. +Bui pↄ́ lɛdoũkɛ̀aànↄ aa ku aà ueipiↄ sↄ̃, buipiↄ sìaànↄ bɛdau, aa tà gbɛ̃́ pↄ́ gàga zĩ guuↄ kĩ́i. +N bɛɛɛ ń n zↄ̃ↄkɛo yã́ musu Edɛni lí kpele mɛ́ kànwai? Ń beeo wa n zu tↄↄlɛ nↄnau Edɛni lípiↄ kĩ́iɛ. Ńyↄ̃ↄ ku we ń gyafↄↄdeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ gàga zĩ guuↄ. Falaↄ̃ↄ ń a gbɛ̃́ↄ yã́n we ḿpii. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kuɛplade, a mↄ kuɛplade gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛ̃nalɛ si Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ yã́ musu ǹ oɛ̀: Ni kɛ lán nↄ̀ↄmusuwa buiↄ guu, ń dɛ lán kwãsawa íↄ guuɛ. Ni kↄ̃dɛ n swaↄ guu, ni a í ya ń n gbáↄ, ní ↄ̃zↄ̃wà. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ zĩgↄ̃ dasiↄ kãaa, mí a bai kpanɛ, aai n ga n bↄ ma táalu guu. +Mí n zu sɛ̃u mà n to tↄↄlɛ we, bãↄ i mↄ pɛpɛma ḿpii, sɛ̃̀anↄbↄↄ i n ble aa kã ḿpii. +Má n báasi kálɛ gbɛ̀sĩsĩↄ musu, mí n guupↄↄ kↄ́lɛ guzulɛↄ pai. +Má tó tↄↄlɛ ga ń n au pↄ́ bↄ̀lɛo, a gbɛ̀sĩsĩↄ le, i swaↄ pa. +Tó ma n dɛ, má ↄku luabɛa, má tó saanaↄ siakũ. Má tó lou kúlɛ ĩatɛ̃wa, mɛ́ mↄvua a gupu lↄo. +Luabɛ gupuakũnaↄ siakũ píiɛ, má tó gu kɛ síii n bùsuu. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Tó ma n kaalɛa baokpà buiↄnɛ, má tó gili gɛ̃ gbɛ̃́ dasipiↄgu, bùsu pↄ́ ń dↄ̃oↄ gbɛ̃́ↄ. +Má tó n yã́ di dasiwa, an kíaↄ kã́ i sĩ n yã́i, tó ma a fɛ̃nda màlɛ n wɛ́ oi. N lɛ́lɛa gↄↄ an baade a lualua láasai a wɛ̃ni yã́i. +Asa ma Dii Lua ma mɛ̀, Babɛli kía a mↄ lɛ́lɛma zĩ guuɛ. +Má tó bui pãsĩ nɛgↄ̃naↄ n zĩgↄ̃ dasiↄ kwɛ́ ń ń fɛ̃ndaↄ. Aa Egipi zĩasɛa lɛsĩ midɛ, aai a zĩgↄ̃ dasiↄ tↄ̀lↄzↄ̃. +Má a zu pↄ́ kú í saɛↄ míↄnzↄ̃ píiɛ, gbɛ̃nazĩna ge zu a ípi ya lↄo. +A gbɛa má tó a í dↄdↄ, a swaↄ i táa'o lán nísiwa. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Tó ma Egipi kɛ̀ bɛzia ũ, mɛ́ ma a pↄ́ↄ pìliwà píi, tó ma gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ dɛ̀dɛ píi, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Wɛ̃nalɛ pↄ́ wa siɛ̀n we. Buiↄ nɛnↄɛnaↄ mɛ́ aa si Egipi ń a zĩgↄ̃ dasiↄ yã́ musu. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kuɛplade, a mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ Dii yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, waiyookɛ Egipi zĩgↄ̃ dasiↄnɛ, ní ń kpá tↄↄlɛ nↄnau ń bui zↄ̃ↄↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ tá ɛ̀ zòolouↄ. +Onɛ́, an maa dɛńla yã̀? Aa gɛ wúlɛ sãnu ń gyafↄↄdeↄ. +Aa kwɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa gà zĩ guuↄ guu. Fɛ̃nda woa. Wà Egipi ń a zĩgↄ̃ dasiↄ gálɛ taò. +Nɛgↄ̃n swana pↄ́ kú bɛdauↄ i o Egipi ń bui pↄ́ lɛdoũkɛ̀aànↄↄ yã́ musu aa mɛ̀: Aa mↄ̀ wùlɛ ń wá gyafↄↄde pↄ́ wa gaga zĩ guuↄ. +Asili ku we ń a zĩgↄ̃ↄ píi, aà gbɛ̃́ pↄ́ gàga zĩ guupiↄ miaↄ liaaàzi píi. +An miapiↄ ku ɛ̀ zòolo pↄ́ↄu, mɛ́ aà zĩgↄ̃piↄ lia aà miai. Gbɛ̃́ pↄ́ aa tò sↄ̃ kɛ̃̀ dṹnia gbɛ̃́ↄgupiↄ gàga zĩ guu ḿpii. +Elaũ ku we. Aà zĩgↄ̃ dasi pↄ́ gàga zĩ guuↄ lia aà miai. Gbɛ̃́ pↄ́ aa tò sↄ̃ kɛ̃̀ dṹnia gbɛ̃́ↄgupiↄ tà gyafↄↄdeↄ kĩ́i tↄↄlɛ nↄnau. An gɛɛ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ tà ɛ̀ zòolo guuↄ. +Wà wúlɛkĩi kɛ̀ɛ̀ gɛↄ guu, aà zĩgↄ̃ dasiↄ lia aà miai. Ampii gyafↄↄdeↄnɛ, aa gà zĩ guu. Lá pↄ́ aa tò sↄ̃ kɛ̃̀ dṹnia gbɛ̃́ↄgu, an gɛɛ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ aa tà ɛ̀ zòolo guuↄ. Elaũ wúlɛa gɛↄ guu. +Mɛsɛki ń Tubalio ku we. An zĩgↄ̃ dasiↄ lia ń miaↄi. Ampii gyafↄↄdeↄnɛ. Aa gà zĩ guu, kɛ́ aa tò sↄ̃ kɛ̃̀ dṹnia gbɛ̃́ↄgu yã́i. +Aa wúlɛa ń nɛgↄ̃n gyafↄↄde pↄ́ aa tà bɛdau ń ń zĩkabↄↄ. Wà ń fɛ̃ndaↄ kàlɛ ń mi zíɛ, wà ń sɛ̀ngbaoↄ kùlɛ ń gɛↄwa. Nɛgↄ̃napiↄ tò sↄ̃ kɛ̃̀ dṹnia gbɛ̃́ↄgu. +Mpi sↄ̃ Falaↄ̃ↄ, ńyↄ̃ↄ ku wíwia gyafↄↄdepiↄ guuɛ. Ńyↄ̃ wúlɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gà zĩ guupiↄɛ. +Ɛdↄũ ku we, aà kíaↄ ń aà kíabuiↄ. Baa ń ń nɛgↄ̃nkɛo aa kpagua ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gà zĩ guuↄɛ, aa wúlɛ ń gyafↄↄdeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ tá ɛ̀ zòolo guuↄɛ. +Gugbãntoo gukpɛ oi kíaↄ ku we ḿpii ń Sidↄ̃deↄ píi. Baa kɛ́ sↄ̃ kɛ̃̀ gbɛ̃́ↄgu ń nɛgↄ̃nkɛ yã́i, aa tà gɛↄ guu ń wíoɛ, aa wúlɛa gyafↄↄdeↄ ũ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gà zĩ guuↄɛ. An gɛɛ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i gbɛ̃́ pↄ́ aa tà ɛ̀ zòolo guuↄ ũ. +Falaↄ̃ↄ a wɛsińlɛ, aà nↄ̀sɛ i níni aàpi ń a zĩgↄ̃ dasi pↄ́ aa gà zĩ guuↄ yã́ musu. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Má tò sↄ̃ kɛ̃̀ dṹnia gbɛ̃́ↄgu Falaↄ̃ↄ ń a zĩgↄ̃ dasiↄ yã́i, kási aa wúlɛ gyafↄↄdeↄ guu ń gbɛ̃́ pↄ́ gà zĩ guuↄɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, o n gbɛ̃́ↄnɛ ǹ mɛ, tó má tò zĩ fɛ̀lɛ bùsuu mɛ́ bùsupideↄ gbɛ̃́ sɛ dìlɛ gugwana ũ, +tó a è wàlɛ mↄ́ ń zĩo a bùsuu, mɛ́ à kuupɛ̀ gbɛ̃́ↄ gbaa laai yã́i, +tó wà kuu'ↄ mà, tó wi laaidↄwào, mɛ́ zĩ ń blé, anzĩa mi musuɛ. +Lá aa kuu'ↄ mà, ↄ̃ aai laaidↄwào, aa ńzĩa dɛ̀ɛ. Tó aa laaidↄ̀wà yãa, dↄ̃ aa ńzĩa mìsi. +Tó gugwana è wàlɛ mↄ́má ń zĩo, mɛ́ i kuupɛ à gbɛ̃́ↄ gbaò laaio, mɛ́ zĩ gbɛ̃́ blè, ade gà a duuna yã́iɛ, kási aà ga a wi gugwanapi musuɛ. +Mpi sↄ̃ gbɛ̃nazĩn nɛ́, ḿmɛ ma n dilɛ gugwana ũ Isailiↄnɛ. Tↄ̀ↄ, s̀ gàɛ, mɛ́ ni lɛdawà aà a yãkɛa too, vãikɛnapi a ga a duuna yã́i, kási aà ga a wi n musuɛ. +Tó n lɛdàwà aà mikɛ̃ a vãikɛawa sↄ̃, mɛ́ i mikɛ̃wào, ade a ga a duuna yã́iɛ, mpi sↄ̃ n nzĩa mìsiɛ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, yã́ pↄ́ Isailiↄ lɛ́ o onɛ́ ǹ mɛ, wá duuna ń wá tàaeↄ tↄ̃̀wá, ↄ̃ àlɛ wá ibaba. Kpelewa wá kɛ wàↄ kui? +Onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao vãikɛna gaa lí kamaguo. Má ye vãikɛna mikɛ̃ a vãikɛawaɛ, kɛ́ à e àↄ ku. Á Isailiↄ, à nↄ̀sɛlilɛ à mikɛ̃ á vãikɛawa. Bↄ́yãi á ázĩa dɛii? +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, o n gbɛ̃́ↄnɛ ǹ mɛ, tó gbɛ̃maa vãikɛ̀, aà maakɛa a aà bↄo. Tó gbɛ̃vãi mikɛ̃̀ a vãikɛawa sↄ̃, a aà kpaguao. Tó gbɛ̃maa duunakɛ̀, a e àↄ ku a gbɛ̃maakɛ yã́io. +Tó má ò gbɛ̃maaɛ aↄ kuɛ, mɛ́ àlɛ a gbɛ̃maakɛ náaikɛ, à gɛ̀ lɛ́ duunakɛ, aà maakɛa kee aↄ dↄmagu lↄo. A ga duuna pↄ́ a kɛ̀ yã́iɛ. +Tó má ò vãikɛnaɛ à gàɛ, mɛ́ à mikɛ̃̀ a duunawa, àlɛ yãmaakɛ a zɛ́wa, +tó à tↄ̀ↄma pↄ́ a sì sↄ̀aanɛ́ ń pↄ́ pↄ́ a sìmáo, álɛ ma ↄtondↄkĩi pↄ́ ì wɛ̃ni inɛ́ gwa, mɛ́ ìli vãikɛo, a gao, aↄ kuɛ. +Duuna pↄ́ a kɛ̀ kee aↄ dↄmaguo. Kɛ́ à yãmaakɛ̀ a zɛ́wa yã́i, aↄ kuɛ. +Kási n gbɛ̃́ↄ ì mɛ, ma yãkɛa maao. Ge an yãkɛa mɛ́ maao kai! +Tó gbɛ̃maa a yãmaakɛa tò mɛ́ àlɛ duunakɛ, a ga a yã́iɛ. +Tó gbɛ̃vãi a vãikɛa tò, ↄ̃ àlɛ yãmaakɛ a zɛ́wa, aↄ ku a yã́iɛ. +I mɛ ma yãkɛa maao, kási má yã́kpalɛkɛ ń a baadeo a yãkɛawaɛ. +Wá zↄblea wɛ̃̀ kuɛplade guu, a mↄ kwide gↄↄ sↄode zĩ́, gbɛ̃e pìlimá Yelusalɛũ à mↄ̀ a òmɛɛ à mɛ̀: Wà wá mɛɛwia dɛ̀. +E gbɛ̃́pi àↄ gɛ́ mↄ́i a oosi, Dii gbãa dɛ̀dɛa, ↄ̃ à ma lɛ́na gòlɛ. Kɛ́ a gu dↄ̀ gↄ̃ɛpi mↄ̀, ma lɛ́na golɛa, ma lɛ́ kpaaũa lↄo. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ kú Isaili bùsu wɛ̃́lɛpi ziauↄ yã'oa ma aa mɛ̀, Ablahaũ mɛ́ ado yãa, kási ↄ̃mɛ bùsuɛ bee vĩ. Azaiasa an gbɛ̃́ pↄ́ aa dasi, aa gↄ̃ bùsupi vĩↄ. +A yã́i tò, onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, lá aaì nↄ̀ↄ kòlokpasai só, aaì wɛ́malɛ tã́aↄzi, mɛ́ aaì gbɛ̃dɛ, a maa aaↄ bùsupi vĩa? +Lá aa zɛ̀ ń fɛ̃ndao, aaì yãbɛ̃ɛkɛ, mɛ́ an baade ì gbãsĩkɛ ń a gbɛ̃́dee nao, a maa aaↄ bùsupi vĩa? +Onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao wa bɛziadepiↄ kwɛ́ ń fɛ̃ndaoɛ, mí zↄ̃ɛwiadeↄ kpa wàiↄwa aa ń só, sɛ̃gbãdeↄ ń gbɛ̀'ɛdeↄ i gaga ń gagyão. +Má tó bùsupi gↄ̃ da yàaa fↄ̃̀ↄↄ, an ĩ́andãa ń gbãa yã́ musu a midɛ, i gↄ̃ fↄ̃̀ↄↄ. Gbɛ̃e a Isaili bùsupi baa vĩ lↄo. +Tó ma ń bùsu tò da yàaa fↄ̃̀ↄↄ, aaↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Mpi sↄ̃ gbɛ̃nazĩn nɛ́, n gbɛ̃́ↄ lɛ́ n yã'o kpɛ́ gĩↄ saɛ ń kpɛɛlɛↄ, aalɛ okↄ̃ɛ aalɛ mɛ wà mↄ yã́ pↄ́ lɛ́ bↄ ma lɛ́u ma. +Ma gbɛ̃́ↄ ì mↄ n kĩ́i, aaì zↄ̃lɛ n aɛ, aaì swã́kpa n yã́i, kási ìli kɛnɛ́o. Aa yemazi ń lɛ́o, ↄ̃ an sↄ̃ ì ta ↄvãiwa. +Ń dɛnɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ì yenzi lɛ sí ń lↄↄ nao ń pↄ́lɛadↄ̃o ũ. Aaì swã́sɛ n yã́i, kási ìli kɛnɛ́o. +Tó yã́pi mↄ̀, kási yã́pi a mↄɛ sↄ̃, aaiↄ dↄ̃ sa kɛ́ ãnabi kú ń guu. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ Isailiↄ dãnaↄ yã́ musu. Ãnabikɛkɛ, ní onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, waiyoo á Isailiↄ dãna pↄ́ álɛ laaidↄ ázĩawaↄ! Sãↄ ↄ̃ wì laaidↄmáo lò? +I wàagase só, i sãkã pↄkasaↄ da, i sã mɛkpaaↄ dɛ à só, kási ili laaidↄmáo. +I ń yɛ̃̀ɛɛsaideↄ gba gbãao, i ɛsɛkɛ a gyãeↄnɛo. A pↄ́ pↄ́ an gbá ɛaↄ i ń gbá dↄnɛ́o, i ɛa su ń pↄ́ pↄ́ aalɛ sãsãↄo, i gɛ́ pↄ́ pↄ́ vũ̀aaↄ wɛɛlɛio. A gbãablèmá pãsĩpãsĩɛ. +Aa fã̀aa, kɛ́ aa dãna vĩo yã́i, ↄ̃ aa gↄ̃̀ wài píiɛ pↄblea ũ. +Ma sãↄ zã̀ zɛ́wa, aa lìaaliaa gbɛ̀sĩsĩ píi ń sĩ̀sĩ lɛsĩ píio musu. Aa fã̀aa dṹniau píi, gbɛ̃e i ń wɛɛlɛo, gbɛ̃e i kpálɛkɛńzio. +A yã́i tò á sãdãnaↄ, à swã́sɛ ma yã́i. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao lá ma sãↄ gↄ̃̀ pↄ́ pↄ́ wì ń síↄ ũ, aa gↄ̃̀ wàiↄ pↄblea ũ, mɛ́ an dãna pↄ́ má dìlɛpiↄ i ń wɛɛlɛo, aai laaidↄmáo, sema ńzĩa yã́, +a yã́i tò á sãdãnaↄ, à swã́sɛ ma yã́i. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má fɛlɛánↄ, má a sãↄ bↄlɛ á ↄzĩ, mí á bↄlɛ sãdãu, kɛ́ ásu e laaidↄ ázĩawa lↄo yã́i. Má a sãↄ bↄ á lɛ́zĩɛ, aaↄ dɛ á pↄblea ũ lↄo. +Asa ma Dii Lua ma mɛ̀, mámɛ má kpálɛkɛ ma sãↄzi màↄ ↄliańzi sa. +Lá sãdãna ì ↄlia a kpàsai gↄↄ pↄ́ a ku a sã pↄ́ kpálɛaↄ guu, màa má ↄlia ma sãↄzi, má ń bↄlɛ gu pↄ́ aa fã̀aau guduuduu gↄↄ. +Má ń kãaa bùsu ń bùsuo, mí ń bↄlɛ buiↄ guu, mí suńnↄ ń bùsuu. Má ń dã́dãkɛ Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ pↄlɛu ń a swadↄↄↄ ń gu pↄ́ wa ku bùsupiuo píi. +Má ń dã́dãkɛ dã́dãkɛkĩi maau, Isaili gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩↄ aaↄ dɛ ń kúkĩi ũ. We aa ↄli ńzĩau, aa pↄble dã́dãkɛkĩi sɛ̃̀bↄlↄdeu Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ pↄlɛu. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, má a sãpiↄ dã́, mí tó aa ↄli ńzĩau. +Má a pↄ́ pↄ́ vũaaaↄ ń pↄ́ pↄ́ kpálɛaↄ wɛɛlɛ suò, mí ɛsɛkɛ a pↄ́ pↄ́ kɛ̀'ĩaↄnɛ, mí ń yɛ̃̀ɛɛsaideↄ gba gbãa, mí ń dã́dãkɛ a zɛ́wa. Kási má a mɛkpaa sà gbãaↄ dɛdɛɛ. +Ápiↄ ma sãↄ, ma Dii Lua ma mɛ̀, mámɛ má yã́gↄ̃gↄ̃ɛ́, mí gↄ̃́gↄ̃ sãsakaoↄ ń blesanaↄnɛ. +Isailiↄ dãnaↄ, pↄblea dã́dãkɛkĩi maau i mↄ́wáo, ↄ̃ a ↄ̃zↄ̃̀nɛ́ a kĩniwaa? Í dↄdↄa mia i mↄ́wáo, ↄ̃ a gɛ̃u á yànɛ́a? +Pↄ́ pↄ́ a ↄ̃zↄ̃̀wà ↄ̃ ma sãↄ blea? Í pↄ́ a gɛ̃u á yà ↄ̃ ma sãↄ mia? +A yã́i ma Dii Lua málɛ oɛ́, má yã́gↄ̃gↄ̃ á gbɛ̃́ pↄ́ á mɛkpaaↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ á fɛ̃́fɛ̃aↄnɛ. +I gã̀sazↄ̃ yɛ̃̀ɛɛsaideↄnɛ, i kↄ́bamalɛńzi e a ń yá ń kpá zã kpɛ. +Má a sãↄ suaba, aaↄ dɛ pↄ́ pↄ́ wì ń síↄ ũ lↄo, mí yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́. +Má sãdãna dilɛnɛ́ mɛ̀ndo ma zↄ̀blena Davidi bui ũ. Aↄ dɛ ń dãna ũ, a laaidↄmá, i ń gwa. +Mámɛ ma Dii máↄ dɛ ń Lua ũ, mɛ́ ma zↄ̀blena Davidi bui aↄ dɛ ń Kía ũ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma bàa aↄ kúńnↄ, mí wàiↄ midɛ ń bùsuu. Aaↄ ku gbáau, aaↄ i lákpɛu dↄdↄa. +Má tó ápiↄ ń bùsu pↄ́ lia ma gbɛ̀sĩsĩio gↄ̃ ɛ̀fãai pↄ́ ũ. Má tó lou lí manɛ́ a gↄↄwa. Má ɛ̀fãai gbaɛnɛ́ lán louwa. +Sɛ̃sao líↄ nɛ'i, tↄↄlɛ a blɛkɛ, aaiↄ kú ń bùsuu dↄdↄa. Tó ma ń mↄgala pòlonɛ́ ń nↄɛ, mɛ́ ma ń bↄ́ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ zↄblenɛ́ↄ ↄzĩ, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Aaↄ dɛ buiↄ pↄblea ũ lↄo, wàiↄ ń só lↄo. Aaↄ ku dↄdↄaɛ, gbɛ̃e a to sↄ̃ kɛ̃́ńgu lↄo. +Má tↄↄlɛ maa táaede kpámáɛ. Nↄana a kɛnɛ́ sàabu we lↄo. Aaↄ dɛ pↄ́ sↄ̃́sↄ̃a ũ buiↄnɛ lↄo. +Isailiↄ i dↄ̃ kɛ́ ma Dii ń Lua má kúńnↄ, mɛ́ ma gbɛ̃́ↄn ń ũ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ma gbɛ̃́ↄn á ũ, ma kpàsa sãↄn á ũ, mɛ́ má dɛ á Lua ũ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Sei gbɛwa, ní ãnabikɛkɛ a yã́ musu, +ní o bùsupideↄnɛ ǹ mɛ: Ma Dii Lua ma mɛ̀ má fɛlɛánↄ, má ↄtↄ̃ↄlɛ á bùsuwa, i gↄ̃ da yàaa fↄ̃̀ↄↄ. +Má tó á wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũɛ, á bùsu i gↄ̃ da yàaa, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Lá a íbɛlɛsɛ̀ ń Isailiↄ za zi, mɛ́ a ń kpámá wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao an taasikɛgↄↄ, an ĩa gbɛzã daama guu, +a yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao má á kpá gbɛ̃dɛnaↄwa aa pɛ́lɛázi. Lá á za gbɛ̃dɛauo, gbɛ̃dɛnaↄ pɛ́lɛáziɛ. +Má Sei gbɛ yaa à gↄ̃ fↄ̃̀ↄↄ, gbɛ̃e a a baa vĩ lↄo. +Má tó gɛↄ li á gbɛ̀sĩsĩↄa, gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ zĩ guuↄ gɛ a gↄ̃ kálɛa á sĩ̀sĩↄ musu, á guzulɛↄ guu ń á swadↄↄↄ. +Má tó á bùsu gↄ̃ da yàaaɛ e gↄↄpii, á wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Lá a mɛ̀ bui mɛ̀n plapiↄ ń ń bùsuↄ gↄ̃ á pↄ́ ũɛ, baa ń ma kua weo, +a yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao má kɛɛ́ á pↄfɛ̃ańzi ń á wɛdↄanɛo ń á zaańguo lɛ́uɛ. Tó málɛ yã́kpalɛkɛánↄ sↄ̃, má tó aa ma dↄ̃, +ápiↄ í dↄ̃ kɛ́ ma Dii ma dↄ́ɛnnↄyã pↄ́ á ò Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ musu mà, a mɛ̀ à gↄ̃̀ da yàaa, íↄ ble sa. +A lɛ'ɛ̀a, a yãpã òmɛɛ má mà. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, tó dṹnia lɛ́ pↄnakɛ píi, má tó á bùsu gↄ̃ da yàaaɛ. +Lá a pↄnakɛ̀ gↄↄ pↄ́ Isaili bùsu gↄ̃̀ da yàaa, màa má kɛɛ́ sↄ̃. Sei gbɛ ń Ɛdↄũ bùsu píio a gↄ̃ da yàaa, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Mpi sↄ̃ gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ yã́ musu, ní onɛ́ aa ma yãma. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, lá á ibɛɛↄ mɛ̀, ɛ̃hɛ̃ɛ, gulɛsĩ zipiↄ gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ, +ãnabikɛkɛ a yã́i ǹ mɛ, ma Dii Lua ma mɛ̀, lá buiↄ lìaázi, aa á yaa a gↄ̃ ń pↄ́ ũ, mɛ́ á tↄ́ ĩ́i gↄ̃̀ dↄ gbɛ̃́pii lɛ́u, +a yã́i tò Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ ń swadↄↄↄ ń guzulɛↄ ń gu pↄ́ wa kɛ̀ yáiyaiↄ ń bɛzia pↄ́ bui pↄ́ liaiↄ lɛ̀lɛwà aa á láanikɛ̀ↄ, +ma Dii Lua málɛ oɛ́, ma àsi bɛ̃̀ɛ ò buiↄ ń Ɛdↄũↄ píi yã́ musu ń pↄfɛ̃ pãsĩo, asa aa ma bùsu kɛ̀ ń pↄ́ ũ ń yaalↄo ń sakaamaguo, kɛ́ aa dã́dãkɛkĩiↄ eu. +A yã́i tò ãnabikɛkɛ Isaili bùsu yã́ musu, ní o gbɛ̀sĩsĩↄnɛ ń sĩ̀sĩↄ ń swadↄↄↄ ń guzulɛↄ, ma Dii Lua ma mɛ̀ málɛ yã'o ń pↄfɛ̃ pãsĩo, asa buiↄ á kɛ́ pↄ́ sↄ̃́sↄ̃aↄ ũɛ. +A yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀, ma ↄlɛ̀lɛ bui pↄ́ liaáziↄnɛ, ma mɛ̀ aa gↄ̃ pↄ́ sↄ̃́sↄ̃aↄ ũ sↄ̃ɛ. +Á Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ sↄ̃ á gↄ̃napa, á nɛ'i ma gbɛ̃́ Isailiↄnɛ, asa an sua kà kãi. +Mámɛ má á wɛgwa, mi zɛánↄ, wi á sa pa wà pↄ́tↄ̃wá. +Má tó gbɛ̃́ pↄ́ kú á guuↄ kↄ̃́. Gbɛ̃́piↄ mɛ́ Isaili bui píi ũ. Aa zↄ̃lɛ á wɛ̃́lɛↄ guu, aai ɛa á bɛziaↄ vu. +Má tó á gbɛ̃nazĩnaↄ ń á pↄtuoↄ kↄ̃́, aai nɛ'i aa dasikũ. Ma gbɛ̃́ↄ kálɛ á guu lán yãawa, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Má tó gbɛ̃́ↄ bɛbɛ á guu ma gbɛ̃́ Isailiↄ ũ, aai gↄ̃ á vĩ e gↄↄpii. Á tó an nɛ́ↄ kɛsai lↄo. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, lá wì oɛ́ i gbɛ̃́ↄ mↄ́mↄ, i tó á gbɛ̃́ↄ nɛ́ↄ aaↄ kɛsai, +a yã́i tò á gbɛ̃́ↄ mↄ́mↄ lↄo, á tó á gbɛ̃́ↄ nɛ́ↄ kɛsai lↄo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Má we buie á sↄ̃́sↄ̃ à ma lↄo. Bùsu pãle deↄ á láanikɛ lↄo, buie a á fu lↄo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, kɛ́ Isailiↄ kú ń bùsuu, aa a gbãlɛ̀ ń yãkɛa ń ń dàaↄ yã́i. An yãkɛa gbãsĩmɛɛ lán nↄɛ zawaɛ. +Ɔ̃ ma a pↄkũma bↄ̀bↄmá, kɛ́ aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń bùsuu, mɛ́ aa a gbãlɛ̀ ń ń tã́aↄ yã́i. +Ma ń fãaa buiↄ guu, ma ń fã́ndaiadà bùsu ń bùsuo. Ma ĩadàmá ń yãkɛa ń ń dàaↄ yã́i. +Gu pↄ́ aa tàu buiↄ guu píi, aa tò ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpà we, asa wa ò ń yã́ musu wà mɛ̀: Dii gbɛ̃ↄn kɛ, kási aa lɛ̀kↄ̃wa aà bùsuuɛ. +Ɔ̃ ma zɛ gi ma tↄ́ na yã́ musu, ma tↄ́ pↄ́ Isailiↄ tò a ↄ̃̀ↄkpà gu pↄ́ aa tàu buiↄ guupi. +A yã́i tò, o Isailiↄnɛ ma Dii Lua ma mɛ̀, i kɛ á Isailiↄ yã́i málɛ bee kɛio, ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa, á tò a ↄ̃̀ↄkpà gu pↄ́ a tau buiↄ guu yã́iɛ. +Má a tↄ́ gbia pↄ́ á tò a ↄ̃̀ↄkpà buiↄ guu kuaadoakɛ ↄlↄnɛ́. Ma Dii Lua ma mɛ̀, tó ma tↄbↄ̀ á musu an waa, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Má á kãaa buiↄ guu, má á bↄ bùsu ń bùsuo, mí suánↄ á bùsuu. +Má í wásawasa fã́fãwá, í gↄ̃ wásawasa. Má gbãbↄɛ́ tã́aↄ ń á gbãlɛa píio yã́ musu. +Má á gba sↄ̃̀ dafu, mí nisĩna dafu daágu. Má á sↄ̃ pↄ́ dɛ lán gbɛwa bↄɛ́, mí sↄ̃ pↄ́ dɛ báasi ũ daɛ́. +Má a Nisĩna daágu, mí tó à ma ↄtondↄkĩi gwa, íↄ ma ikoyãↄ kũa ń laaio. +Áↄ ku bùsu pↄ́ má kpà á deziↄwa guu. Áↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ á Lua ũ. +Má á dↄ̃́a, kɛ́ ásu gbãlɛo. Má pↄ́wɛna sísi à kↄ̃́ɛ́, má nↄana káágu lↄo. +Má tó á lí pↄ́ wì a bɛ bleↄ ń á buapↄ́ↄ kↄ̃́, kɛ́ wí su á kṹ buiↄ aɛ nↄana yã́ musu lↄo yã́i. +Tó á yãvãikɛa ń á dàaↄ dↄ̀águ, áↄ ye ázĩa gĩyãio á duuna ń á yãbɛ̃ɛkɛaↄ yã́i. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, àↄ dↄ̃ i kɛ á Isailiↄ yã́i málɛ bee kɛio. À to wí á kṹ, á gɛɛ i gↄ̃ kpá á wɛ́i á yãkɛapi yã́i. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, tó ma á duuna kɛ̃̀wá, má á kálɛ á wɛ̃́lɛↄ guu, í á bɛziapiↄ vu. +Bùsu pↄ́ da yàaa a gↄ̃ bugbɛ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ á bùsu baa vĩↄ e fↄ̃̀ↄↄ lↄo. +Aa mɛ bùsuɛ bee da yàaa yãaɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ lán Edɛni swaluwa sa. Wɛ̃́lɛɛ beeↄ gↄ̃̀ bɛziaↄ ũ yãaɛ, wa kwɛ̀ wa kɛ̀ yáiyai, ↄ̃ aa gↄ̃̀ wɛ̃́lɛ bĩ́ide gbɛ̃nazĩndeↄ ũ sa. +Bui pↄ́ gↄ̃̀ liaaáziↄ i dↄ̃ kɛ́ ma Dii ma ɛa wɛ̃́lɛ pↄ́ kwɛ̀ↄ kàlɛkalɛ, ma bùsu pↄ́ gↄ̃̀ da yàaa kɛ̀kɛ. Ma Dii mámɛ má ò mɛ́ má kɛɛ sↄ̃. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má tó Isailiↄ yã́ɛ bee gbɛaa lↄ, mí kɛnɛ́. Má tó aa kↄ̃́ lán sãↄwa, +lán sã wai pↄ́ wì mↄomɛɛ Yelusalɛũ dikpɛgↄↄwa. Má tó gbɛ̃nazĩna ń wɛ̃́lɛ ziaↄ pa dasidasi màa, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Dii gbãa kua, ↄ̃ aà Nisĩna ma sɛ gɛ̀ ma dilɛ guzulɛu, gɛwaↄ nↄnↄaau. +À lìaaliaamanↄ ń guu, ↄ̃ ma wáↄ è dasidasi guzulɛu, aa giigàga maamaaɛ. +À ma la à mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gɛwapiↄ vue? Má wèwà: Dii Lua, ḿmɛ ń dↄ̃. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Ãnabikɛkɛ gɛwa giipiↄnɛ, ní onɛ́ aa ma yãma. +Ma Dii Lua má ò gɛwapiↄnɛ: À ma! Má tó ĩ́an wɛ̃nide gɛ̃águ, í vu. +Ma kĩↄ nanawá, mí báasi fĩfĩwá, mí báa naázi. Má tó ĩ́an wɛ̃nide gɛ̃águ à vu, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ɔ̃ ma ãnabikɛkɛ̀ lá a òmɛɛwa. Kɛ́ málɛ ãnabikɛpi kɛ, ma kↄ̃fĩ mà wↄ̀ↄwↄↄwↄↄwↄↄ, ↄ̃ wáↄ pɛ̀pɛkↄ̃wa. +Kɛ́ ma gugwà, ↄ̃ má è kĩↄ ń báasio nànamá, ↄ̃ báa nàńzi, kási aa ĩ́an wɛ̃nide vĩo. +À ɛ̀a òmɛɛ: Ãnabikɛkɛ ĩ́anaɛ. Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ, ní o ĩ́anaɛ ma Dii Lua ma mɛ̀ aà bↄ dṹnia gola síiↄ̃u, aà gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛpiↄ pa. +Ɔ̃ ma ãnabikɛkɛ̀ lá a òmɛɛwa. Ĩana ń pá, aa vù, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ sĩ̀ zĩgↄ̃ dasidasiↄ ũ. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Isailiↄ píi mɛ́ gɛwapiↄ ũ. Aalɛ mɛ wá wáↄ puakũ̀, tãmaa wá nɛ́, wa gↄ̃ pↄ́ kaalɛaↄ ũɛ. +A yã́i tò ãnabikɛkɛ, ní onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, ma gbɛ̃́ↄ, má á miaↄ wɛ̃wɛ̃ mà á bↄlɛu, mí suánↄ á bùsuu. +Tó ma á miaↄ wɛ̃̀wɛ̃, mɛ́ ma á bↄ́lɛu, áↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Má a Nisĩna daágu, í vu. Má á kálɛ á bùsuu, íↄ dↄ̃ kɛ́ ma Dii má ò ↄ̃ má kɛ̀. Ma Dii mámɛ má ò. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, go sɛ ǹ lákɛ̃wà ǹ mɛ, Yudaↄ ń ń gbɛ̃́ Isailiↄ pↄ́ɛ. Gò pãle sɛ lↄ, ní lákɛ̃wà ǹ mɛ, Yosɛfu pↄ́ɛ, Ɛflaiũ buiↄ ń ń gbɛ̃́ Isailiↄ píi pↄ́ɛ. +Gopiↄ nakↄ̃wa aa gↄ̃ gò mɛ̀ndo ũ n ↄzĩ. +Tó n gbɛ̃́ↄ n la aa mɛ̀, ńyↄ̃ gopiↄ yã́ bↄↄlɛkɛnɛ́o lé, +ní onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, málɛ Yosɛfu go pↄ́ dɛ Ɛflaiũ buiↄ ń ń gbɛ̃́ Isailiↄ pↄ́ ũ sɛ na Yudaↄ gowaɛ, mí tó aa gↄ̃ gò mɛ̀ndo ũ ma ↄzĩ. +Go pↄ́ ń lakɛ̃̀wàↄ dↄnɛ́ aa e, +ní onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, má Isailiↄ bↄ gu pↄ́ aa tàu buiↄ guu, má ń kãaa za gupiiu, mí suńnↄ ń bùsuu. +Má tó aa gↄ̃ bui mɛ̀ndo ũ ń bùsu gbɛ̀sĩsĩdepiuɛ, mɛ́ aaↄ kía vĩ mɛ̀ndoɛ. Aaↄ dɛ bui lɛɛ plaↄ ũ lↄo, mɛ́ an kpala aↄ kpaalɛa lɛɛ pla lↄo. +Aa ńzĩa gbãlɛ ń tã́aↄ lↄo ge yã́ pↄ́ má zauↄ ge tàae pãleↄ. Má ń dↄ̃́a, kɛ́ aasu pↄ̀ↄbↄzãkɛ aa duunakɛ lↄo yã́i. Má gbãbↄnɛ́, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ. +Ma zↄ̀blena Davidi bui a kiblemá. An dãna aↄ mɛ̀ndoɛ, aaiↄ ma ikoyã kũa, aaiↄ ma ↄtondↄkĩi gwa ń laaio. +Aaↄ ku bùsu pↄ́ má kpà ma zↄ̀blena Yakↄbuwau, bùsu pↄ́ an deziↄ kuu yãa. Ampiↄ ń ń nɛ́ↄ ń ń tↄũnaↄ aaↄ ku a guu gↄↄpiiɛ, mɛ́ ma zↄ̀blena Davidi bui aↄ dɛ ń kía ũɛ gↄↄpii. +Ma bàa aↄ kúńnↄ gↄↄpiiɛ. Má ń zɛdↄ, mí ń kↄ̃́, mɛ́ ma kúkĩi aↄ kú ń guu gↄↄpiiɛ. +Ma zↄ̃lɛkĩi aↄ kú ń guuɛ, mɛ́ máↄ dɛ ń Lua ũɛ, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. +Tó ma kúkĩi kú ń guu gↄↄpii, buiↄ dↄ̃ kɛ́ ma Dii ma Isailiↄ dìlɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Gↄgu pↄ́ dɛ Mɛsɛki ń Tubali buiↄ kía ũ Magↄgu bùsuuwa, ní ãnabikɛkɛ aà yã́ musu. +Oɛ̀ ma Dii Lua ma mɛ̀: Má fɛlɛnnↄ Gↄgu, Mɛsɛki ń Tubali buiↄ kía. +Má n lɛ́ liaa, má kokoaↄ ka n gyaↄwai, mí bↄnnↄ ń n zĩgↄ̃ↄ píi ń n sↄ̃́ↄ ń n sↄ̃de pↄ́ an gↄ̃kɛbↄ paiↄ ń bíla pↄ́ sɛ̀ngbao nɛ́na ń a zↄ̃ↄo kũa, ampii aalɛ ń fɛ̃nda málɛↄ. +Pɛɛsiↄ ń Etiopiↄ ń Libiiↄ kunnↄ, baade ń a sɛ̀ngbaoo ń a mↄ̀ fùao. +Gomɛɛ zĩgↄ̃ↄ píi kú we lↄ ń Tↄgaama pↄ́ kú gugbãntoo títiu zĩgↄ̃ↄ. Bui dasipiↄ kunnↄ. +Sↄukɛ maamaa, mpi ń bíla pↄ́ kã̀aanzipiↄ, ní dↄaanɛ́. +Wɛ̃̀ dasi gbɛa má yã́kpalɛkɛnnↄ. Gↄↄgbɛzãzĩ ńyↄ̃ si Isaili bùsuu. Bùsupideↄ bↄ̀ zĩ̀ yã́u, aa bↄ̀ buiↄ guu dasi, aa kã̀aa ń bùsu gbɛ̀sĩsĩde pↄ́ gↄ̃̀ za zi wáiwai guu. Ma ń bↄ́lɛ buiↄ guu, ↄ̃ aa ku dↄdↄa ḿpii. +Ńyↄ̃ si ń bùsuu lán zàa'ĩanawa, lán lou fɛlɛa pↄ́ dàguawa, mpi ń n zĩgↄ̃ↄ ń bui dasi pↄ́ kunnↄↄ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, gↄↄ bee yã́ a gɛ̃ n sↄ̃u, ní làasoo vãi kɛ, +ní mɛ ńyↄ̃ gɛ si bùsu pↄ́ kálɛa bĩ́isai guu, ní lɛ́lɛ a gbɛ̃́ pↄ́ kú dↄdↄa kílikiliↄwa. Aa bĩ́i ge bↄlɛ ge zɛ́kakabↄ gbãae vĩo. +Ńyↄ̃ mɛ ńyↄ̃ ń pↄ́ↄ naaa ǹ ń ble, ní ɛa ↄtↄ̃ bɛzia pↄ́ wa vù depiↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ buiↄ guu, aa kã̀aa dṹnia guoguo ń ń pↄtuoↄ ń ń àizɛɛ pↄ́ diↄ. +Seba ń Dedã bùsudeↄ ń Taasisi tagɛnaↄ ń ń kíaↄ onɛ: N mↄ pↄ́ↄ síimá yã̀? N bílapi kã̀aa, kɛ́ aa ã́nusu ń vuao ń pↄtuoↄ ń àizɛɛↄ ń pↄzↄ̃ↄↄ naaa taò dasidasi yã̀? +A yã́i tò gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ, ní o Gↄguɛ ma Dii Lua ma mɛ̀, gↄↄ bee, tó ma gbɛ̃́ Isailiↄ kálɛa dↄdↄa, ↄ̃ ńyↄ̃ dazɛuo lò? +Ńyↄ̃ bↄ n bùsu gugbãntoo títipiu, mpi ń bui pↄ́ kunnↄ dasidasiↄ, íↄ dia sↄ̃́ kpɛ ápii. Á dasi a kɛ zài zĩgↄ̃ waiwaiↄ ũ. +Á mↄ́ lɛ́lɛi ma gbɛ̃́ Isailiↄwa lán lou fɛlɛa pↄ́ ì daguawa. Gↄgu, gↄↄgbɛzãzĩ má mↄ́nnↄ, ní lɛ́lɛ ma bùsuwa, kɛ́ bui píi e ma kuaadoakɛ dↄ̃ gↄↄ pↄ́ má tↄbↄ n musu ń wáa. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, ḿmɛ n gbɛ̃́ pↄ́ ma aà yãdà yãa ma zↄ̀blena Isaili ãnabiↄnɛ aa ò ũo lò? Gↄↄ bee aa ãnabikɛkɛ̀ a wɛ̃ dasikũ̀, aa mɛ̀ ńyↄ̃ lɛ́lɛmá. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, gↄↄ bee, tó Gↄgu lɛ̀lɛ Isaili bùsuwa, má fɛlɛ ń pↄbↄa ma níuo. +Pↄfɛ̃ pãsĩ ń kyã̀wãao guu ma mɛ̀, tↄↄlɛ lualuaa zↄ̃ↄ aↄ ku Isaili bùsuu gↄↄ bee. +Kpↄↄ ń bãↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ píi ń gbɛ̃́ pↄ́ kú dṹnia guuↄ píi aa lualua ma aɛ. Gbɛ̀sĩsĩↄ gboo, yãtɛ̃ↄ kwɛ́, bĩ́iↄ lɛ́lɛ píi. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má yã́ pↄ́ ì to vĩa ń kṹ píi gbaɛ Gↄgu ń a gbɛ̃́ↄwa. An baade a fɛ̃nda ka a gbɛ̃́ɛ. +Má ĩadamá ń gagyão. Má lou bílibili ń lougbɛo ń ĩatɛ̃gbↄ̃ tɛdeo kaaàgu ń aà zĩgↄ̃ↄ ń bui dasi pↄ́ kuaànↄↄ. +Màa má a zↄ̃ↄkɛ ń ma kuaadoakɛo ↄlↄ buiↄnɛ dasi, mí bↄmá, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ Gↄgu yã́ musu ǹ mɛ ma Dii Lua ma mɛ̀: Má fɛlɛnnↄ Gↄgu, Mɛsɛki ń Tubalio kía. +Má n lɛ́ liaa, má n ga za gugbãntoo títiu mà mↄnnↄ, mí n gbaɛ Isaili gbɛ̀sĩsĩↄwa, +mí n sá lɛ́ mà bↄ n ↄzɛɛu, mí n kaↄ bↄlɛ n ↄplaau aa kwɛ́. +Ńyↄ̃ kpagua Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ musu, mpi ń n zĩgↄ̃ↄ ń bui pↄ́ mↄ̀nnↄↄ píi. Má á kpá bã nↄ̀ↄblena bui píiwa ń wàiↄ pↄblea ũɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ á kwɛ́ sɛ̃uɛ, asa mámɛ má ò. +Má tɛ́ gbaɛ Magↄgu bùsuwa ń gbɛ̃́ pↄ́ kálɛ dↄdↄa ísia baaleↄ, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Má tó ma gbɛ̃́ Isailiↄ ma tↄ́ kuaadoakɛ dↄ̃. Má tó wà ma tↄ́ pↄ́ a kua adoapi ↄ̃̀ↄkpa lↄo, buiↄ i dↄ̃ kɛ́ mámɛ má Dii Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa ũ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, yã́pi a mↄ́ mɛ́ a kɛ. Gↄↄ pↄ́ má òpin we. +Isaili wɛ̃́lɛdeↄ bↄlɛ zĩkabↄↄ sɛ́lɛ yàa ũ, aai tɛ́kaò, sɛ̀ngbao nɛ́na ń a zↄ̃ↄo píi ń sáↄ ń kaↄ ń goↄ ń sↄ̃naↄ. Aaↄ tɛ́kaò e wɛ̃̀ sopla. +Aa gɛ́ yàawɛi sɛ̃u lↄo. Aa lizↄ̃ lákpɛu lↄo, asa aa gↄ̃kɛbↄpiↄ sɛ́lɛ yàa ũɛ. Aa gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ń pↄ́ↄ síimáↄ pↄ́ↄ sɛ́lɛ, aa gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ń pↄ́ↄ naaaipiↄ pↄ́ↄ naaa. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gↄↄ bee má gu pↄ́ wa Gↄgu ń a gbɛ̃́ↄ vĩu ↄlↄnɛ́ Isaili bùsu tagɛnaↄ guzulɛu Ísida Wiside oi. Gↄgu ń a gbɛ̃́ bílaↄ vĩa we a zɛzↄ̃ tagɛnaↄnɛ, wi tↄ́kpa guzulɛpiɛ Gↄgu Zĩgↄ̃ↄ. +Isailiↄ ń vĩ e mↄ sopla gbãbↄa ń bùsuɛ yã́i. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, bùsudeↄ ń vĩ ḿpii, aaiↄ kpɛlaa ma tↄbↄgↄↄ. +Wa gbɛ̃́ↄ dilɛ aaↄ bùsu kɛɛlɛ gbãbↄaɛ̀ yã́i. Mↄ soplapi gbɛa aa gɛ́ kpálɛkɛi gɛ pↄ́ kú vĩsaiↄzi. Gbɛ̃eↄ líↄ kpálɛkɛi, gbɛ̃eↄ lí gↄ̃ waↄ vĩ. +Tó aalɛ gɛ́ kpálɛkɛi màa, tó gbɛ̃́ bↄ̀ gɛwawa, aàli lípɛlɛ we seela ũ, gɛ̀vĩnaↄ i mↄ sɛ́lɛ gɛ vĩ Gↄgu Wai guzulɛu. +Wɛ̃́lɛeↄ ku we, wì mɛ Bíla. Màa aa gbãbↄ bùsupiɛ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ma Dii Lua ma mɛ̀, o bã bui píiɛ ń wàiↄ píi aa kãaa gupiiu, aai mↄ sãnu sa zↄ̃ↄ pↄ́ málɛ onɛ́ guu Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ musu, aa nↄ̀ↄ ble aa au mi. +Aa nɛgↄ̃naↄ ble, aa dṹnia kíaↄ au mi, lá aa dɛnɛ́ sãsakaoↄ ń sãnɛbↄlↄↄ ń blesanaↄ ń gáaeↄ ũwaɛ. Ampii aaↄ dɛnɛ́ lán Basana bùsu pↄ́ mɛkpaaↄwaɛ. +Sa pↄ́ málɛ onɛ́ guu, aa a nísi gbɛ̃ aa kɛ'ĩa'ĩa, aai a au mi, iↄ ń dɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, blɛsa pↄ́ málɛ kɛnɛ́ guu aa sↄ̃́ↄ ble aa kã́ ń ń dikpɛnaↄ ń nɛgↄ̃naↄ ń zĩ̀kan bui píiↄ. +Má tↄbↄ buiↄ guu, aai ↄ pↄ́ má tↄ̃́má e ń ĩa pↄ́ má damáo. +Sɛa za gↄↄ bee Isailiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii ń Lua, +buiↄ i dↄ̃ kɛ́ Isailiↄ gↄ̃̀ zĩ̀zↄↄ ũ yãa ń duuna ń ń bↄa ma kpɛo yã́iɛ. A yã́i ma bↄ ń kpɛ, ma ń ná ń ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ wà ń kwɛ́ zĩ guu. +Ma yãkɛ̀nɛ́ an gbãlɛa ń ń tàaeↄwa, ma a wɛ́ gà má zùnɛ́. +Ayãmɛto ma Dii Lua ma mɛ̀, ma pↄfɛ̃ pãsĩ a fɛlɛ ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa yã́ musu, mí Yakↄbu buiↄ bↄ zĩ̀zↄkɛu mà suńnↄ, mí Isailipiↄ wɛ̃nagwa píi. +Tó aa kálɛa ń bùsuu dↄdↄa, mɛ́ gbɛ̃e yã́ lɛ́ ń vĩakũ lↄo, an gɛɛ pↄ́ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i ń ń bↄa ma kpɛ yã́o a dↄńgu lↄo. +Tó ma ń kãaa buiↄ guu, mɛ́ ma ń bↄ́lɛ ń ibɛɛↄ bùsu ń bùsuo, má suńnↄ, mí tↄbↄ ń musu bui dasideↄ wáa, +aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii ń Lua. Baa kɛ́ ma ↄzↄ̃̀ńzi buiↄ guu zĩ̀zↄↄ ũ, má ń bↄlɛ we mà ń kãaa ń bùsuuɛ. An gbɛ̃e a gↄ̃ weo. +Má a wɛ́ gá zu Isailipiↄnɛ lↄo, asa má a Nisĩna pisimáɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ baasↄode daalɛa gↄↄ kwide zĩ́, wá mɛɛwia wia wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosaide guu, gↄↄ bee ↄ̃ Dii gbãa mↄ̀a, à gɛ̀manↄ we. +Wɛ́pungu'ea guu Lua gɛ̀manↄ Isaili bùsuu, à ma da gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃ↄ lɛsĩ musu. Kpɛ́ↄ ku gbɛpi gɛↄmidↄkĩi pↄlɛu lán wɛ̃́lɛwa. +À gɛ̀manↄ we, ↄ̃ ma gↄ̃ɛe è, aà mɛ dɛ lán mↄgotɛ̃wa. A zɛa bĩ́ibↄlɛu, mɛ́ a bapuna ń fee pↄyↄ̃bↄo kũa. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gwa ń wɛ́o, ma ń swã́o, ní laaidↄ pↄ́ pↄ́ málɛ ↄlↄnɛwa píi, asa a yã́i wà mↄ̀innↄ la. Yã́ pↄ́ ńlɛ e píi dau ǹ siu Isailiↄnɛ. +Má è bĩ́i liaa Lua uai. Gↄ̃ɛpi fee pↄyↄ̃bↄ kũa, a gbã̀a gã̀sĩsuu sooloɛ. Gã̀sĩsuu pↄ́ wàlɛ a yã'opi dɛ gã̀sĩsuu doa ↄla doɛ. À bĩ́i yↄ̃̀ ń feepio, a gèele lɛ do, a lɛsĩ lɛ do. +À gɛ̀ bĩ́ibↄlɛ pↄ́ a lɛ́ bↄa gukpɛ oi kĩ́i, à dɛ̀dɛ a dɛdɛkĩiwa, ↄ̃ à bↄlɛpi bèe yↄ̃̀ ń feepio, a yàasa lɛ do. +Bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ kpɛa gbã̀a lɛ do, a yàasa lɛ do, mɛ́ gĩ pↄ́ kú kpɛaↄ zãnguo yàasa gã̀sĩsuu sↄo. Bↄlɛpi bilandaa pↄ́ bↄaa ń Lua kpɛ́o bèe lɛ do. +Ɔ̃ à bↄlɛpi bilandaa pↄ́ bↄaa ń Lua kpɛ́o yↄ̃̀ ń feepio, +à kɛ̀ gã̀sĩsuu swaaↄ̃, a lɛ́ gĩↄ sↄ̃ gã̀sĩsuu plapla. Bↄlɛpi bilandaa bↄaa ń Lua kpɛ́o. +Gukpɛ Bↄlɛpi kpɛaↄ vĩ kpɛla ń kpɛleo àaↄ̃'aaↄ̃. Kpɛapiↄ gbã̀a ń a yàasao sáaɛ, a suunaↄ doũɛ kpɛla ń kpɛleo. +À bↄlɛpi lɛ́ yↄ̃̀ ń feepio, a yàasa gã̀sĩsuu kwi, a gbã̀a sↄ̃ kuɛ'aaↄ̃. +Bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana kpɛapiↄ ku kpɛla ń kpɛleo, a yàasa ń a gbã̀ao gã̀sĩsuu soolosoolo, mɛ́ gĩ ku kpɛapiↄ kpɛɛlɛ, a lɛsĩ gã̀sĩsuu do. +Ɔ̃ à bↄlɛpi yàasa yↄ̃̀ za kpɛa musu kpɛla e kpɛa musu kpɛle, à kɛ̀ gã̀sĩsuu baasↄo. +À ba yↄ̃̀ bilandaapiwa à lìai, à kɛ̀ gã̀sĩsuu bàaↄ̃. +Za bↄlɛpi lɛ́wa e a bilandaa lɛ́wa gã̀sĩsuu blakwiɛ. +Kpɛaↄ ń suunaↄ ń bilandaao fɛnɛnti vĩ à lìai, a bàasi oi lɛ́ yaasaũ, a guu oi tuuuũ. A suunaↄ daminali gↄ̃inaↄ vĩ. +À ma sɛ gɛ̀manↄ ua sɛ̃́ia guu. Má è kpɛ́nɛ mɛ̀n baakwiↄ dↄdↄkↄ̃wa gbɛ pↄ́ kpálɛawa à lìai. +Gbɛkpalɛapi pɛ bↄlɛpiↄ saalowa, mɛ́ à kpàaĩ ń bↄlɛpiↄ gbã̀a lɛ́o. Gbɛ pↄ́ kpálɛa, a gu ɛɛna pↄ́n we. +Ɔ̃ à ua sɛ̃́ia yàasa yↄ̃̀ bↄa za bↄlɛ sɛ̃́ia lɛ́wa a guu oi e à gɛ̀ò ua plaade bↄlɛ lɛ́wa bàasi oi. Gukpɛ oi pↄ́ kɛ̀ gã̀sĩsuu basↄo ń gugbãntoo oi pↄ́o lↄ. +Ɔ̃ à ua plaade bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú gugbãntoo oi gbã̀a ń a yàasao yↄ̃̀. +A kpɛaↄ àaↄ̃'aaↄ̃ kpɛla ń kpɛleo ń a suunaↄ ń a bilandaao kɛ̀ doũ ń bↄlɛ sɛ̃́ia pↄ́oɛ. A gbã̀a gã̀sĩsuu blakwi, a yàasa sↄ̃ baasↄo. +A fɛnɛntiↄ ń a bilandaao ń a daminali gↄ̃inaↄ doũ ń gukpɛ oi bↄlɛ pↄ́ↄɛ. A dɛdɛkĩi gbápɛpɛkĩi soplaɛ, mɛ́ a bilandaapi ku a lɛ́ kpɛle. +Ua plaade bↄlɛ lɛ́ bↄaa ń gugbãntoo oi bↄlɛ lɛ́oɛ lán gukpɛ pↄ́wa. Sɛa bↄlɛpi lɛ́wa e ua plaade bↄlɛ lɛ́wa gã̀sĩsuu basↄoɛ. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ gɛↄmidↄkĩi oi, ↄ̃ ma gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛ è. À a lɛ́ gĩↄ ń a bilandaao yↄ̃̀, à kɛ̀ doũ ń a kĩni pↄ́oɛ. +Bↄlɛpi ń a bilandaao fɛnɛntiↄ lìai lá a kĩniↄwaɛ. A gbã̀a gã̀sĩsuu blakwiɛ, a yàasa sↄ̃ baasↄo. +A dɛdɛkĩi gbápɛpɛkĩi soplaɛ, mɛ́ a bilandaa ku a lɛ́ kpɛle. Daminali gↄ̃inaↄ ku a lɛ́ gĩↄwa kpɛla ń kpɛleo. +Ua plaade gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛ vĩ. Sɛa bↄlɛpi lɛ́wa e gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛ lɛ́wa gã̀sĩsuu basↄoɛ. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ ua plaade bↄlɛ pↄ́ kú gɛↄmidↄkĩi oi guu e ua plaadepiu. Ɔ̃ à bↄlɛpi yↄ̃̀, à kɛ̀ doũ ń a kĩniↄɛ. +A kpɛaↄ ń a suunaↄ ń a bilandaao doũɛ. Bↄlɛpi ń a bilandaao fɛnɛntiↄ vĩ liaai. A gbã̀a gã̀sĩsuu blakwi, a yàasa baasↄo. +Ua plaade bilandaaↄ sáasaaɛ, an gbã̀a gã̀sĩsuu baasↄsↄo, a yàasa sↄ̃ sↄ́sↄo. +An bilandaapiↄ ku ua sɛ̃́ia oi. Daminali gↄ̃ina ku an lɛ́ gĩↄwa, an dɛdɛkĩi gbápɛpɛkĩiↄ swaaↄ̃swaaↄ̃ɛ. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ ua plaadeu gukpɛ oi. Kɛ́ a yↄ̃̀, à kɛ̀ doũɛ. +A kpɛaↄ ń a suunaↄ ń a bilandaao doũɛ, mɛ́ bↄlɛpi ń a bilandaao. A dɛdɛkĩi gbápɛpɛkĩiↄ vĩ swaaↄ̃. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ ua sɛ̃́iapi gugbãntoo oi bↄlɛu. Doũɛ ń a kĩniↄ. +Màa ń a kpɛaↄ ń a suunaↄ ń a bilandaao. A, a dɛdɛkĩi gbápɛpɛkĩi swaaↄ̃ɛ. +Kpɛ́nɛ kú bↄlɛ bilandaa saɛ. Wekĩi wì idau sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄwa. +Táabũnuↄ ku bilandaaↄ guu kpɛla ń kpɛleo mɛ̀n plapla. Wekĩi wì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ń duun awakpabↄↄ ń tàae fĩabobↄↄ kòlokpakpau. +Gugbãntoo oi bↄlɛ bilandaa bàasi oi, táabũnuↄ ku a dɛdɛkĩi ↄplaai ń zɛɛio mɛ̀n plapla. +Màa táabũnu kálɛ bↄlɛpi ↄplaai ń zɛɛio mɛ̀n síiↄ̃siiↄ̃, apii kɛ̀ swaaↄ̃. Wekĩi wì sa'opↄↄ kòlokpakpau. +Gbɛ̀ táabũnu mɛ̀n síiↄ̃ ku we lↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ pↄ́ ũ. A gbã̀a gã̀sĩsuu do ń kĩnioɛ, a yàasa lↄ màaɛ, a lɛsĩ gã̀sĩsuu do. Táabũnupi musu wì sa'onↄↄ kɛkɛbↄↄ kálɛu. +Mↄ̀ kòolo lɛ́ mɛ̀n pla pↄ́ an gbã̀a kà ↄtã dodoↄ loolooa kpɛ́piu à lìaai. Táabũnupiↄ ↄ̃ wì sa'onↄↄ báasi kálɛwà. +Kpɛ́ mɛ̀n pla ku ua plaadeu. Ado ku gugbãntoo oi bↄlɛ saɛ, a lɛ́ ɛlɛa gɛↄmidↄkĩiwa. Ado ku gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛ saɛ, a lɛ́ ɛlɛa gugbãntoowa. +Ɔ̃ gbɛ̃́pi òmɛɛ: Kpɛ́ pↄ́ a lɛ́ ɛlɛa gɛↄmidↄkĩiwapiá sa'ona pↄ́ Lua kpɛ́ zĩ dɛ ń yã́ ũↄ pↄ́ɛ. +Kpɛ́ pↄ́ a lɛ́ ɛlɛa gugbãntoowapiá sa'ona pↄ́ sa'okĩi dɛ ń yã́ ũↄ pↄ́ɛ. Sa'onapiↄá Levii bui Zadoki buiↄnɛ. Ampiↄ mɛ́ aaì sↄ̃ Diizi wà aà gbagba. +À uapi yↄ̃̀, a gbã̀a ń a yàasao sáasaaɛ gã̀sĩsuu basↄobasↄo. Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ ↄ̃ sa'okĩipi kuu. +À ma sɛ gɛ̀manↄ Lua kpɛ́ bilandaau, ↄ̃ à a gbapɛlɛↄ yↄ̃̀, a gèele kɛ̀ gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ. A lɛ́ yàasa gã̀sĩsuu gɛ̃o mɛ̀ndosai, mɛ́ a lɛ́ gĩↄ gèele kɛ̀ gã̀sĩsuu àaↄ̃'aaↄ̃ kpɛla ń kpɛleo. +Bilandaapi gbã̀a kɛ̀ gã̀sĩsuu baoɛ, a yàasa sↄ̃ kuɛdo. A dɛdɛkĩi gbápɛpɛkĩi kwiɛ, gbapɛlɛpiↄ ku a lɛ́ gĩpiↄ saɛ kpɛla ń kpɛleo. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̃̀manↄ Lua kpɛ́u a kpɛɛlɛ, ↄ̃ à a lɛ́ gĩↄ yↄ̃̀, a yàasa gã̀sĩsuu soolosooloɛ ↄplaai ń zɛɛio. +A lɛ́ yàasa gã̀sĩsuu kwiɛ, a lɛ́ gĩↄ yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ. Kpɛɛlɛpi gbã̀a gã̀sĩsuu blaɛ, a yàasa sↄ̃ bao. +À gɛ̃̀ kpɛa, ↄ̃ à a lɛ́ lipɛlɛↄ yↄ̃̀, a yàasa gã̀sĩsuu plapla. A lɛ́pi yàasa gã̀sĩsuu sooloɛ, a lɛ́ gĩↄ yàasa soplapla. +Kpɛapi gbã̀a ń a yàasao gã̀sĩsuu baobaoɛ. Ɔ̃ a òmɛɛ: Luakukĩi zálalan kɛ. +Ɔ̃ à Lua kpɛ́ gĩ yↄ̃̀, a yàasa gã̀sĩsuu sooloɛ, mɛ́ kpɛ́nɛ pↄ́ liaa Lua kpɛ́i ↄplaai ń ↄzɛɛio ń a kpɛo yàasa gã̀sĩsuu síiↄ̃ɛ. +Kpɛ́nɛpiↄ didikↄ̃a lɛɛ àaↄ̃, a zĩ́lɛ baakwi, a guo baakwi, a musu baakwi. Lua kpɛ́ gbɛ pↄ́ kú musuↄ yàasa kɛ̃́sãa zĩ́lɛpↄↄi, kpɛ́nɛpiↄ zadaa yã́i, kɛ́ wasu Lua kpɛ́pi gĩ fↄ̃o yã́i. +Màa kpɛ́nɛ pↄ́ liaa Lua kpɛ́i didiakↄ̃api musu yàasa dɛ a zĩ́lɛa. A dɛdɛkĩi vĩ e a musupↄuɛ. +Má è wà gbɛ kpàlɛ, a lɛsĩ gã̀sĩsuu sooloɛ, ↄ̃ wà gbàsa Lua kpɛ́pi dↄ̀wà. +Lua kpɛ́ kpɛ́nɛↄ bàasi oi gĩ gèele gã̀sĩsuu sↄoɛ. Gu pↄ́ da Lua kpɛ́ +ń sa'onaↄ kpɛ́ↄ zãnguo yàasa gã̀sĩsuu baoɛ. +Kpɛ́nɛpiↄ lɛ́ mɛ̀n pla mɛ́ bↄ̀ uawa, mɛ̀ndo gugbãntoo oi, mɛ̀ndo gɛↄmidↄkĩi oi. Gbɛkpalɛa pↄ́ lìaai yàasa gã̀sĩsuu sↄoɛ. +Bɛ'aɛ oi kpɛ́ pↄ́ a lɛ́ ɛlɛa Lua kpɛ́piwa yàasa gã̀sĩsuu bàaↄ̃kwiɛ, a gbã̀a sↄ̃ basiiↄ̃kwi. A gĩ gèele píi gã̀sĩsuu sↄoɛ. +Ɔ̃ à Lua kpɛ́ yↄ̃̀. A gbã̀a gã̀sĩsuu basↄoɛ, mɛ́ kpɛ́ pↄ́ kú a bɛ'aɛ oi ń ua pↄ́ kú zãnguoo gã̀sĩsuu basↄoɛ lↄ. +Ua pↄ́ kú Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ gukpɛ oi gã̀sĩsuu basↄoɛ lↄ. +Ɔ̃ à kpɛ́ pↄ́ kú Lua kpɛ́ kpɛ oi, a lɛ́ ɛlɛa Lua kpɛ́ uawa yↄ̃̀ ń a gɛ̃kĩi pↄ́ kú kpɛla ń kpɛleoo sãnu, a gbã̀a gã̀sĩsuu basↄoɛ lↄ. Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ ń luakukĩio ń a bilandaao +ń a bèeↄ ń a fɛnɛnti tuuunaↄ, wà lí kpàwà a guu píi kpɛ́kpɛ za zĩ́lɛ e fɛnɛntiↄ kĩ́i. +Wà malaika gã̀sĩadeↄ ń daminaliↄ gↄ̃inakɛ̀ Lua kpɛ́pi lɛ́ musu, mɛ́ wa kɛ̀ wà lìa kpɛ́pi guu gĩↄi, luakukĩi ń a kpɛɛlɛo píi. Daminali kú malaikapiↄ zãnguo mɛ̀ndodo. Malaikapiↄ oa plapla, +a oa pↄ́ dɛ gbɛ̃nazĩĩwa wà lìai píi +za zĩ́lɛ e musu ń kpɛ́pi lɛ́ musuo. +Lua kpɛ́pi lɛ́ yàasa ń a lɛsĩↄ sáaɛ. Pↄ́ kú luakukĩi kpɛɛlɛ oi +lán sa'okĩi pↄ́ wa kɛ̀ ń líowa. A lɛsĩ gã̀sĩsuu àaↄ̃, a gbã̀a ń a yàasao gã̀sĩsuu plapla. A golaↄ ń a zɛbↄↄ ń a saaloↄá líɛ. Ɔ̃ gbɛ̃́pi òmɛɛ: Táabũnu pↄ́ kú Dii aɛn kɛ. +Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ ń luakukĩi kpɛɛlɛo gba pↄ́ ì koo kpaaũ vĩ. +Kpɛɛlɛpiↄ gbaↄ plaplaɛ, mɛ́ ì liasãizↄ̃. +Wà malaika gã̀sĩadeↄ ń daminaliↄ gↄ̃inakɛ̀ kpɛɛlɛ gbapiↄwa lá wa kɛ̀ gĩwawa, mɛ́ wà bilandaa saa kɛ̀ ń lío. +Lua kpɛ́ bilandaa gĩ fɛnɛnti tuuunaↄ vĩ, mɛ́ wà daminali gↄ̃inaↄ kɛ̀ fɛnɛntipiↄ lɛ́ↄwa ↄplaai ń zɛɛio. Lua kpɛ́pi kpɛ́nɛↄ saa vĩ lↄ. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ gugbãntoo oi e ua sɛ̃́iau e kpɛ́ pↄ́ kpaaĩa ń ua plaadeo bↄaa ń kpɛ́ pↄ́ kú gugbãntoo oio. +Kpɛ́pi gbã̀a gã̀sĩsuu basↄoɛ, a yàasa blakwi, a lɛ́ ɛlɛa gugbãntoowa. +Ua plaade ku kpɛ́pi ń Lua kpɛ́o zãnguo, a yàasa gã̀sĩsuu baoɛ. Kpɛ́pi kpaaĩa ń ua sɛ̃́ia gbɛ pↄ́ kpálɛaoɛ. Kpɛ́ didikↄ̃a lɛɛ àaↄ̃ kpaaĩa ń Lua kpɛ́ kpɛ́nɛↄ. +Gɛ̃kĩi ku kpɛ́nɛpiↄ zãnguo, a yàasa gã̀sĩsuu kwi, a gbã̀a basↄo. Kpɛ́pi lɛ́ ɛlɛa gugbãntoowa. +Kpɛ́nɛ pↄ́ kú musu yàasa i ka kpɛ́nɛ pↄ́ kú zĩ́lɛ ń guoowao, gɛ̃kĩi pↄ́ kú we yã́i. +Musu kpɛ́nɛpiↄ gbapɛlɛↄ vĩ lán ua pↄ́wao. A yã́i kpɛ́nɛpiↄ gu kɛ̃́sãa kpɛ́nɛ pↄ́ kú zĩ́lɛ ń guooↄzi. +Bĩ́i kú kpɛ́pi kpɛɛlɛ ua sɛ̃́ia oi, à pã̀i e gã̀sĩsuu blakwi. +Asa ua sɛ̃́ia oi kpɛ́pi gbã̀a gã̀sĩsuu blakwiɛ. Lua kpɛ́ oi sↄ̃ gã̀sĩsuu basↄo. +Kpɛ́nɛpiↄ gɛ̃kĩi kú zĩ́lɛ gukpɛ oi. A lɛ́pi ɛlɛa ua sɛ̃́iawa. +Kpɛ́nɛↄ nana bĩ́iwa Lua kpɛ́ gɛↄmidↄkĩi oi lↄ, bↄaa ń kpɛ́ pↄ́ kú gɛↄmidↄkĩi oio. +Gɛ̃kĩi ku kpɛ́nɛpiↄ zãnguo lán kpɛ́nɛ pↄ́ aa ku gugbãntoo oiↄ p���́wa. A gbã̀a ń a yàasao sáaɛ. Gugbãntoo oi kpɛ́nɛpiↄ gɛ̃kĩi ń ń zↄ̃ↄo ń ń lɛ́ↄ sáa +ń gɛↄmidↄkĩi pↄ́ↄɛ. Zɛ́ pↄ́ wì gɛ̃u ku gɛ̃kĩi miwa bĩ́i saɛ gukpɛ oi lán gugbãntoo oi pↄ́wa. +Ɔ̃ gbɛ̃́pi òmɛɛ: Gugbãntoo oi kpɛ́nɛↄ ń gɛↄmidↄkĩi oi kpɛ́nɛ pↄ́ kpaaĩa ń ua plaadeↄ kua adoaɛ. Wekĩi sa'ona pↄ́ aaì sↄ̃ Diiziↄ lí Dii pↄ́ↄ bleu. Wekĩi aali Dii pↄ́ↄ kálɛu, pↄ́wɛnti ń duun awakpabↄↄ ń tàae fĩabobↄↄ, kɛ́ gupi kua adoa yã́i. +Tó sa'onaↄ gɛ̃̀u, aasuli bↄ gu pↄ́ a kua adoapiu aa gɛ̃ ua sɛ̃́iauo, sema aa ń pↄkasa pↄ́ aaì zĩkɛòↄ tò we gĩa, asa pↄ́piↄ kua adoaɛ. E aaↄ gɛ́ bↄi gbɛ̃́ↄwa, aali pↄkasa lilɛ. +Kɛ́ à Lua kpɛ́ ua plaade yↄ̃̀ a làa, à ma sɛ bↄ̀manↄ ń bↄlɛ pↄ́ kú gukpɛ oi lɛ́o, ↄ̃ a yↄ̃̀ à lìai. +Gukpɛ bĩ́i gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla ń basↄooɛ. +Gugbãntoo bĩ́i gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla ń basↄooɛ lↄ. +Gɛↄmidↄkĩi bĩ́i gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla ń basↄooɛ lↄ. +Ɔ̃ à gɛ̀ bɛ'aɛ bĩ́i yↄ̃̀, à kɛ̀ gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla ń basↄoo lↄ. +Màa à a bĩ́i yↄ̃̀ à lìai kpɛ síiↄ̃ píi. A yàasa ń a gbã̀ao gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla ń basↄooɛ píi. Bĩ́ipi pↄ́ pↄ́ dɛ Lua pↄ́ ũ kɛ̃̀kↄ̃wa ń pↄ́ pↄ́ dɛ Lua pↄ́ ũoo. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ gukpɛ oi bↄlɛu. +Má è Isailiↄ Lua gawi bↄ̀ gukpɛ oi, aà lↄↄ dɛ lán izↄ̃ↄsuka kↄ̃fĩwa, mɛ́ aà gawipi tↄↄlɛ pù. +Wɛ́pungu pↄ́ má èpi bↄ̀ lán wɛ́pungu pↄ́ má è gↄↄ pↄ́ Lua mↄ̀ wá mɛɛwia kaalɛiwaɛ, lán wɛ́pungu pↄ́ má è Kebaa saɛ, ↄ̃ ma wulɛ ma gbɛɛuwaɛ. +Dii gawi gɛ̃̀ gukpɛ oi bↄlɛpiu e aà kpɛ́u. +Lua Nisĩna ma sɛ gɛ̀manↄ ua plaadeu, ↄ̃ má è Dii gawi aà kpɛ́ pà. +Gↄ̃pi zɛa ma saɛ, ↄ̃ má mà wàlɛ yã'omɛɛ za kpɛ́piu +wà mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ma kpalabaa kpálɛkĩin kɛ, ma gbadibↄn kɛ. Máↄ ku Isailiↄ guu laɛ e gↄↄpii. Isailiↄ ń ń kíaↄ ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpa ń ń gbãlɛao ń ń kíaↄ gɛↄ bau lↄo. +Kíapiↄ uakpà wa nàna ma uawaɛ, aa kpɛdↄ̀ wa nàna ma kpɛ́wa, bĩ́i mɛ́ gↄ̃̀ daa wá zãnguo. Aa ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpà ń yãbɛ̃ɛ pↄ́ aa kɛ̀ↄ, ↄ̃ ma ń míↄnzↄ̃ ń pↄfɛ̃o. +Aa ń gbãlɛapi tó, aai ń kía gɛpiↄ kɛ̃a, míↄ kú ń guu sa gↄↄpii. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ma ua yã́ bↄↄlɛkɛ Isailiↄnɛ, aai làasookɛ a kpaawa, an gɛɛ i gↄ̃ kpá ń wɛ́i ń duuna yã́i. +Tó an gɛɛ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i yã́ pↄ́ aa kɛ̀ↄ yã́i, ma ua taa bↄↄlɛkɛnɛ́, a kpaa ń a bↄkĩiↄ ń a gɛ̃kĩiↄ ń a iadaaↄ ń a ikoyãↄ ń a yãdilɛaↄ. Ǹ a bↄↄlɛkɛnɛ́, ní kɛ̃́ láu ń wáa, kɛ́ aaↄ a iadaaↄ kũa, aai zĩkɛ a yãdilɛaↄwa. +Ma kpɛ ikoyãn we. Tↄↄlɛ pↄ́ liaai gbɛ̀sĩsĩ musuá ma pↄ́ɛ, a kua adoa píiɛ. Ma kpɛ́ ikoyãn we. +Lá wà sa'okĩi yↄ̃̀n kɛ: Gã̀sĩsuu pↄ́ wàlɛ a yã'opi dɛ gã̀sĩsuu doa ↄla doɛ. Wà ɛyↄ̃̀ wa lìa sa'okĩipizi, a yàasa ń a zão gã̀sĩsuu dodo, mɛ́ pↄ́ pↄ́ wa bò wa lìai ↄtã doɛ. Sa'okĩipi lɛsĩn kɛ: +Daalɛa ɛ pↄ́ kú tↄↄlɛu e a swã́ nɛ́nawa gã̀sĩsuu plaɛ, a swã́pi yàasa gã̀sĩsuu doɛ. Za a swã́ nɛ́napiwa e a zↄ̃ↄwa gã̀sĩsuu síiↄ̃ɛ, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu do. +A kĩna pↄ́ kú musu lɛsĩ gã̀sĩsuu síiↄ̃ɛ, mɛ́ a kↄ́ba mɛ̀n síiↄ̃ↄ kpa musu. +Kĩnapi gbã̀a ń a yàasao sáaɛ, gã̀sĩsuu kuɛplapla. +Swã́ zↄ̃ↄpi kĩ́i sa'okĩi gbã̀a ń a yàasao sáaɛ, gã̀sĩsuu gɛ̃o mɛ̀ndosaisaiɛ. Swã́ pↄ́ lìai zĩ́lɛ yàasa ↄtã doɛ, mɛ́ ɛ pↄ́ lìai yàasa gã̀sĩsuu do. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Dii Lua mɛ̀: Tó wa sa'okĩipi bò, kɛ́ wà e sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ owà, wi au ɛ́lɛwà, a yãdilɛaↄn kɛ: +Levii bui sa'ona pↄ́ aa dɛ Zadoki bui ũↄ mɛ́ aa sↄ̃mazi ma gbagbai. Gáaena kpámá duun awakpabↄ ũ, +ní a au dã máma sa'okĩi kↄ́ba mɛ̀n síiↄ̃ↄwa ń a swã́ zↄ̃ↄ gola mɛ̀n síiↄ̃ↄ ń pↄ́ pↄ́ wa bò wa lìaipiↄ, ní gbãbↄɛ̀, i gↄ̃ ma pↄ́ ũ. +Gáaena duun awakpabↄpi sɛ gɛò gu pↄ́ wa dìlɛu ma ua, ní tɛsↄ̃wà à tɛ́kũ, +a gↄↄ plaade ní sa'o ń blesan sãasaio duun awakpabↄ ũ, wi gbãbↄò sa'okĩiɛ, lá wa kɛ̀ ń gáaenaowa. +Tó n gbãbↄ̀ɛ̀ ń làa, gáaena sãasai ń sãsakao sãasaio +sɛ mↄomɛɛ, sa'onaↄ i wisi fã́fãwà, aai ma gbagbaò sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ũ. +E gↄ�� sopla nìliↄ blesana kpa duun awakpabↄ ũ lá gu lɛ́ dↄ ń gáaena sãasaio ń sãsakao sãasaio. +Gↄↄ soplapi guu aali gbãbↄ sa'okĩiɛ, i gↄ̃ ma pↄ́ ũ, aai na zĩwa. +Gↄↄpiↄ gbɛa, gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ sa'onaↄ lí sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ o sa'okĩipiwa gbɛ̃́ↄnɛ ń sáaukpasaↄ, ma pↄ i kɛmá na. +Ɔ̃ à ma sɛ à ɛ̀a gɛ̀manↄ ua sɛ̃́ia bↄlɛ pↄ́ kú gukpɛ oi kpɛɛlɛ, a zɛ́ taa. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Wa bↄlɛɛ bee zɛ́ tó taaɛ, wasu wɛ̃o. Gbɛ̃e su gɛ̃uo, àↄ taaɛ, asa ma Dii Isailiↄ Lua ma gɛ̃uɛ. +Kí mɛ́ a zↄ̃lɛ bↄlɛpiu, i pↄbleu ma wáa. Aàli gɛ̃, ili bↄ ń bↄlɛpi bilandaa zɛ́o. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ gugbãntoo oi bↄlɛu e Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ. Kɛ́ ma gugwà, ↄ̃ má è Dii gawi aà kpɛ́ pà, ↄ̃ ma wulɛ ma gbɛɛu. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, swã́kpa yã́ pↄ́ málɛ onɛ ma kpɛ́ yãdilɛaↄ ń a ikoyãↄ musu ma. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bↄↄ tàasika. +O Isaili swã́yãmansaideↄnɛ ma Dii Lua ma mɛ̀ an yãbɛ̃ɛkɛaↄ mↄ̀ lɛ. +Aa gɛ̃̀ ma ua ń bui zĩ̀lo gyafↄↄde pↄ́ an sↄ̃ pípiaoↄ, ↄ̃ aa ma kpɛ́ gbãlɛ̀ò gↄↄ pↄ́ wàlɛ nísi ń auo kpaa ma blɛ ũ. An yãbɛ̃ɛkɛa pãleↄ bàasi, lá aa ma bàakuańnↄ yã́ gbòon we. +Aai laaidↄ ma kpɛ́ zĩwao, aa zĩpi tò dãↄnɛɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, bui zĩ̀lo gyafↄↄde pↄ́ an sↄ̃ pípiaoↄ suli gɛ̃ ma uao, baa bui zĩ̀lo pↄ́ kú Isailiↄ guuↄ. +Levii bui pↄ́ aa pↄ̀ↄbↄzãkɛ̀mɛɛ gↄↄ pↄ́ Isailiↄ sã́sãa, aa zã̀ ma yã́wa, aa tɛ́ ń tã́aↄziↄ ń duuna gbɛ'e. +Aali zĩkɛ ma ua, aaliↄ wɛ́tɛ a bↄlɛↄ yã́i. Aali ma ua zĩ kɛ, aai sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ kòlokpakpa ń sa'obↄ pↄ́ gbɛ̃́ↄ ì mↄòↄ, aai zĩkɛnɛ́. +Ń beeo lá aa sa'ò Isailiↄnɛ ń tã́aↄwa, aa tò aa zã̀ yã́wa aa duunakɛ̀, a yã́i ma Dii Lua ma ↄlɛ̀lɛnɛ́ ma mɛ̀ aa ń duuna gbɛ'e. +Aasuli sↄ̃mazi ma gbagbaio. Aasuli ↄkã ma pↄ́ↄ ge ma blɛwao, an gɛɛ i gↄ̃ kpá ń wɛ́i an yãbɛ̃ɛkɛaↄ yã́i. +Ń beeo má a ua yã́ ń zĩ pↄ́ wì kɛ weↄ píi nanɛ́ ń ↄzĩɛ. +Kɛ́ Isailiↄ pↄ̀ↄbↄzãkɛ̀mɛɛ, Levii bui sa'ona pↄ́ aa dɛ Zadoki bui ũↄ laaidↄ̀ ma ua zĩwa. Ampiↄ mɛ́ aa sↄ̃mazi aaↄ zĩkɛmɛɛ. Aaↄ zɛ ma aɛ, aai ma gbagba ń nísio ń auo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ampiↄ mɛ́ aali gɛ̃ ma kúkĩi, aai sↄ̃ ma táabũnui, aai ma gbagba, aai zĩkɛmɛɛ. +Tó aa gɛ̃̀ ua plaade bↄlɛↄ dou, aali bàabaa pↄkasa da. Aasuli zĩkɛ ua plaade bↄlɛↄ guu ge Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ ń pↄ́kã pↄkasao daao. +Aaliↄ bàabaa fùa kpaa, aaiↄ bàabaa sòolo gese yeyea. Aasuli pↄ́ pↄ́ a to í simá yeo. +Tó aa bↄ̀ lɛ́ gɛ́ gbɛ̃́ↄ kĩ́i ua sɛ̃́iau, aali ń pↄkasa pↄ́ aaì zĩkɛoↄ bↄ gĩa, aai kálɛ ma ua kpɛ́nɛↄ dou, aai a pãle da, kɛ́ an pↄkasapiↄ su na gbɛ̃́ↄwa à ĩadamáo yã́i. +Aasuli migbaa lɛ́o. Aasuli tó ń mikã dadańla sↄ̃o, aali lao. +Sa'onaↄ suli vɛ̃ɛmi wà gɛ̃ ua plaadeuo. +Aasuli gyaa ge nↄ pↄ́ wà gìi sɛo, sema Isaili nↄ lɛ́so ge an sa'on dee gyaa. +Aali pↄ́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũ dↄ̃akↄ̃ɛ ń pↄ́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũoo dada ma gbɛ̃́ↄnɛ. Màa lↄ ń pↄ́ gbãlɛa ń a gbãlɛsaio dↄ̃akↄ̃ɛo. +Tó sòle sù fɛ̀lɛ, sa'onaↄ mɛ́ aali a yã́gↄ̃gↄ̃, aai yã́kpalɛkɛ lá má dìlɛwa. Aaliↄ dikpɛ pↄ́ má dìlɛↄ ikoyãↄ ń a yãdilɛaↄ kũa, aai kã́mabogↄↄ dilɛ adoa. +Sa'ona suli sↄ̃ gɛi à gbãlɛo, ãma tó aà mae ge aà da ge aà nɛ́ ge aà vĩ̀i ge aà dãuna ge aà dãe pↄ́ i zãkɛoɛ, ↄ̃ a zɛvĩ à gbãlɛ aà yã́i. +Aà gbãbↄa azĩaɛ gbɛa aàli kã́mabo e gↄↄ sopla. +Gↄↄ pↄ́ à gɛ̃̀ sa'oi ma kpɛ́ ua plaadeu, aàli sa'o ń duun awakpabↄo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Mámɛ má ń túbi ũ. Wasuli ń baa da tↄↄlɛ kpaalɛuo, mámɛ má ń baa ũ. +Aali pↄ́wɛnti ń duun awakpabↄↄ ń tàae fĩabobↄↄ ble. Pↄ́ pↄ́ wa kpàa ń a mìbao Isaili bùsuuↄ mɛ́ aↄ dɛ ń pↄ́ ũ. +Isailiↄ buapↄ́ káauↄ ń ń gba sɛ̃́iaↄ píi aaↄ dɛ sa'onaↄ pↄ́ ũɛ. Aali ń pↄ́wɛna káau tí kpá sa'onaↄwa, mí báaada ń uau. +Sa'onaↄ suli pↄ́ kòlokpasai ge pↄ́ pↄ́ wài dɛ̀ nↄ̀ↄ soo, bã ge nↄ̀bↄ kpele buin nò. +Tó a gbɛlà bùsu kpaalɛa yã́ musu, à Dii baa kpawà. A gbã̀a gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000), a yàasa lɛɛ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000). Tↄↄlɛpiá Dii pↄ́ɛ. +Tↄↄlɛ iↄ ku a guu Dii ua pↄ́ ũ. A gbã̀a ń a yàasao iↄ sáa gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla ń basↄoo (500), wi gu to dai, a yàasa iↄ gã̀sĩsuu blakwi. +Dii tↄↄlɛpi kpɛ do iↄ dɛ aà ua ń aà kúkĩio pↄ́ ũ. A gbã̀a +Tↄↄlɛpiá Dii pↄ́ɛ. Sa'ona pↄ́ aaì zĩkɛ Dii ua, aaì sↄ̃aàzi aà gbagbaiↄ mɛ́ aaↄ vĩ, aai bɛkpau, Dii ua iↄ ku we lↄ. +Tↄↄlɛpi kpɛdo gbã̀a iↄ Levii bui pↄ́ aaì zĩkɛ Dii uaↄ mɛ́ aaↄ vĩ. An wɛ̃́lɛↄ iↄ ku we. +À tↄↄlɛ pↄ́ dà Dii pↄ́i dilɛ mɛɛwia kálɛkĩi ũ, a gbã̀a gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000), a yàasa ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000). Isailiↄ pↄ́n we ḿpii. +Kí tↄↄlɛ ìↄ da Dii tↄↄlɛi ń mɛɛwia tↄↄlɛo kpɛla ń kpɛleo za bɛ'aɛ e gukpɛ. A lɛ́ↄ iↄ pɛakↄ̃wa ń pↄ́ pↄ́ Isaili buiↄ aa a kpaalɛsɛo za bɛ'aɛ e gukpɛ. +Tↄↄlɛpi iↄ dɛ aà pↄ́ ũ Isaili bùsuu. Kía pↄ́ má kpá a gbãamↄ ma gbɛ̃́ↄnɛ lↄo, aa to Isailiↄ tↄↄlɛ kpaalɛ e ń buiwa. +Dii Lua mɛ̀: Isaili kíaↄ, bee mↄ̀wá. À á pãsĩkɛa ń á gbãamↄa gbɛ̃́ↄnɛo tó, íↄ yãmaakɛ a zɛ́wa. Ásu tↄↄlɛ si ma gbɛ̃́ↄwa lↄo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +À tó á kiloo ń á zaaↄ ń á nísiyↄ̃bↄↄ aaↄ ku a zɛ́wa. +Pↄ́wɛna pↄyↄ̃bↄↄ ń nísi pↄyↄ̃bↄↄ líↄ sáa. Apii iↄ litili baobao. +Ãnusu do iↄ gela bao. Mina do iↄ ã́nusu ↄwatɛ̃ bàaↄ̃. +Gba pↄ́ àli damɛɛn kɛ: Pↄ́wɛna litili ↄ̀aa do guu àli ma gba litili àaↄ̃. +Nísi litili ↄ̀aa do guu àli ma gba litili pla. +Isaili bùsu sã mɛ̀n ↄ̀aa do guu àli ma gba mɛ̀ndo. Gbapi iↄ dɛ pↄ́wɛnti gba ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ń sáaukpasaↄ ũ gbɛ̃́ↄ duunakɛ̃ama yã́i. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Isaili bùsudeↄ píi lí gbapiↄ kãaakãaa ń kíaɛ. +Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ń pↄ́wɛnti gbaↄ ń vɛ̃ɛ pↄ́ wì ɛ́lɛ dikpɛgↄↄↄ iↄ dɛ kí yã́ ũ, mↄ dafu dikpɛgↄↄↄ ń kã́mabogↄↄↄ ń dikpɛ pↄ́ má dìlɛ Isailiↄnɛↄ píi. Ɔ̃mɛ ali duun awakpabↄↄ kpá ń pↄ́wɛntio ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ń sáaukpasaↄ Isailiↄ duunakɛ̃ama yã́i. +Ma Dii Lua ma mɛ̀: Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli gáaena sãasai sɛ́, í gbãbↄò ma kúkĩiɛ. +Sa'ona lí duun awakpabↄpi au dã, i máma ma kpɛ́ kpɛɛlɛ gbapɛlɛↄwa ń sa'okĩi lɛ́ gola síiↄ̃ↄ ń ua plaade bↄlɛ gbapɛlɛↄ. +Àli yã́ doũpi kɛ mↄ gↄↄ soplade zĩ́ gbɛ̃́ pↄ́ zãma ń lé aa duunakɛ̀ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa kɛ̀ dↄ̃saiↄnɛ, í gbãbↄò ma kpɛɛ. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ àli Gɛ̃amusu dikpɛkɛ e gↄↄ sopla. Gↄↄ bee àli kàa só. +Gↄↄ bee kí mɛ́ ali gáae kpa duun awakpabↄ ũ api ń a bùsudeↄ pↄ́ ũ. +Dikpɛpi guu aliↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa lá gu lɛ́ dↄ e gↄↄ sopla ń gáaeↄ mɛ̀n soplapla ń sãsakao sãasaiↄ mɛ̀n soplapla ń blesanao mɛ̀ndodo duun awakpabↄ ũ. +Aàli pↄ́wɛnti kpá gáae ń sãsakaoo miwa koko dodo ń nísio litili àaↄ̃'aaↄ̃. +Mↄ soplade gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide dikpɛ zĩ́ aàliↄ kpa màa lá gu lɛ́ dↄ e gↄↄ sopla duun awakpabↄↄ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ũ ń a pↄ́wɛntio ń a nísio. +Dii Lua mɛ̀: Wàli ua plaade bↄlɛ pↄ́ a lɛ́ ɛlɛa gukpɛwa gba to taaɛ e gↄↄ soolo pↄ́ wì zĩkɛuↄ gɛ pao, wili wɛ̃ kã́mabogↄↄzĩ ń mↄ dafu dikpɛgↄↄzĩo. +Kí ali bↄ ua sɛ̃́iauɛ, i gɛ̃ ń bↄlɛpi bilandaao, i zɛ bↄlɛpi gbapɛlɛↄ saɛ. Sa'onaↄ lí sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oɛ̀ ń sáaukpasaↄ, ili kúlɛ bↄlɛpi bèewa, i gbasa bↄ. Wàli bↄlɛpi gbatao e oosi. +Bùsudeↄ lí kúlɛ Diiɛ bↄlɛpi kpɛɛlɛ kã́mabogↄↄↄ ń mↄ dafu dikpɛgↄↄↄ. +Kã́mabogↄↄzĩ kí lí mↄ́ ń sãnɛbↄlↄ sãasaiↄ mɛ̀n soolo ń sãsakao sãasaio mɛ̀ndo sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ũ. +Aàli pↄ́wɛnti kpáMↄ dafu dikpɛgↄↄ aàli mↄ́ ń gáaenao ń sãnɛbↄlↄↄ mɛ̀n soolo ń sãsakaoo. A kee su àↄ sãa vĩo. +Aàli pↄ́wɛnti kpá ń zupio koko doKí lí gɛ̃, ili bↄ ń bↄlɛ bilandaa zɛ́ doũpio. +Tó bùsudeↄ mↄ̀ kùlɛ Diiɛ dikpɛgↄↄzĩ, gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ ń gugbãntoo oi bↄlɛo lí bↄ ń gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛo, gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ ń gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛo lí bↄ ń gugbãntoo oi bↄlɛo. Asu ɛa bↄ ń bↄlɛ pↄ́ à gɛ̃̀uoo, sema aà bↄ ń a aɛ oi bↄlɛo. +Kí líↄ kúńnↄ we. Tó gbɛ̃́ↄ lɛ́ gɛ̃, aàli gɛ̃. Tó aalɛ bↄlɛ, ili bↄ. +Dikpɛg��ↄↄ ń kã́mabogↄↄↄ zĩ́ zu ge sãsakao miwa pↄ́wɛnti gba líↄ koko dodo, sãnɛbↄlↄↄ sↄ̃ lá wa yeiwaɛ. Pↄ́wɛn koko do nísi aliↄ litili àaↄ̃ɛ. +Tó kí mↄ̀ ń gbao Diiɛ, sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ge sáaukpasaↄn nò, wàli gukpɛ oi bↄlɛ gba wɛ̃ɛ̀, ili kpá lá ì kɛ kã́mabogↄↄzĩwa. Tó à bↄ̀, wi gbata aà kpɛ. +Wàliↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Diiwa ń sã wɛ̃dona sãasaio lá gu lɛ́ dↄ kↄↄ ń kↄↄo +ń pↄ́wɛntio litili àaↄ̃ ń nísio litili do pↄ́wɛnti mↄ̀sɛkɛa yã́i. Wàliↄ pↄ́wɛntipi kpa Diiwa lá gu lɛ́ dↄ gↄↄpiiɛ. +Wàliↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń sãnɛbↄlↄo kↄↄ ń kↄↄo lá gu lɛ́ dↄ ń pↄ́wɛntio ń nísio màa. +Dii Lua mɛ̀: Tó kí a nɛ́ↄ do gbà a tↄↄlɛ saalo, aà nɛ́pi buiↄ mɛ́ aali a túbi sɛ́. +Kási tó à a zↄ̀blenaↄ do gbà a tↄↄlɛ saalo, aliↄ dɛ zↄ̀blenapi pↄ́ ũɛ e gↄ̃a wɛ̃́ɛ ũ wɛ̃, i ɛa gↄ̃ kípi pↄ́ ũ. Aà nɛ́ↄ mɛ́ aali a túbi sɛ́ ńtɛ̃ɛ. +Kí suli gbɛ̃e tↄↄlɛ síwào, mɛ́ asuli ń yáwào. Aà zĩa tↄↄlɛ ↄ̃ ali kpá a nɛ́ↄwa túbi ũ, kɛ́ ma gbɛ̃e su go a tↄↄlɛwao yã́i. +Ɔ̃ gↄ̃pi ma sɛ gɛ̀manↄ sa'ona kpɛ́nɛ pↄ́ kú bↄlɛ saɛ lɛ́u, a lɛ́ ɛlɛa gugbãntoowa. À gu ↄ̀lↄmɛɛ kpɛ́pi bɛ'aɛ oi, +ↄ̃ a òmɛɛ: Gupiu ↄ̃ sa'onaↄ lí tàae fĩabobↄↄ ń duun awakpabↄↄ fùukɛu, aali pↄ́wɛnti kàa kɛu, kɛ́ aasu gɛò ua sɛ̃́iau aa kã gbɛ̃́ↄwa aa ĩadamáo yã́i. +Ɔ̃ à ɛ̀a ma sɛ sùmanↄ ua sɛ̃́iau, à bɛ̀bɛmanↄ uapi gola síiↄ̃ↄu. Má uanaeↄ è a golapiↄu. +A gola ń golao uanapiↄ gbã̀a gã̀sĩsuu blablaɛ, a yàasa baakwikwi. Uana mɛ̀n síiↄ̃piↄ doũɛ. +Wà gĩbò lìa uanapiↄzi mɛ́ wà kĩnaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ lìai zĩ́lɛ. +Ɔ̃ gↄ̃pi òmɛɛ: Blɛkɛkĩiↄn kɛ. La Dii ua zĩkɛnaↄ lí sa'onↄↄ fùukɛu gbɛ̃́ↄnɛ. +À ɛ̀a ma sɛ gɛ̀manↄ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ, ↄ̃ má è í lɛ́ bↄ kpɛ́pi bèe zíɛ gɛↄmidↄkĩi oi, àlɛ gɛ̃ sa'okĩi gɛↄmidↄkĩi oi, àlɛ tá gukpɛ oi, asa Dii kpɛ́ lɛ́ ɛlɛa gukpɛwaɛ. +À ma sɛ bↄ̀lɛmanↄ ń gugbãntoo oi bↄlɛo, ↄ̃ à dↄ̀manↄ bĩ́izi e gukpɛ oi bↄlɛu, ↄ̃ má è ípi lɛ́ bàalɛ bↄlɛpi saɛ gɛↄmidↄkĩi oi. +Gↄ̃pi gɛ̀ gukpɛ oi, a bà pↄyↄ̃bↄ kũa. À ba yↄ̃̀ gã̀sĩsuu ↄ̀aa sↄo lɛ́u, ↄ̃ à ma sɛ bùamanↄ íwa, ípi wá kṹ wá kɛ̀sɛwoũ lɛ́u. +koso lɛ́u. pi lɛ́u. +À ba yↄ̃̀ gã̀sĩsuu ↄ̀aa sↄo lɛ́u lↄ, ↄ̃ í gↄ̃̀ da swa pↄ́ má fↄ̃ buawào ũ, asa ípi dàgua wa fↄ̃ gɛ̃u lↄo, sema wà kpáa'owà bàasio. +Ɔ̃ à ma la à mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, n bee èó? Ɔ̃ à ɛ̀a lɛ́ buamanↄ sĩ̀sĩa. +Kɛ́ ma bua, ma lí è kpa swa baala ń baaleo, an dasi kɛ̀ zài. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Ípi lɛ́ tá gukpɛ oi e Yuudɛ̃ guzulɛuɛ, i ká Ísida Wisidewa. Tó à kàwà, ísidapi í i maakũ. +Gu pↄ́ ípi bàalɛ̀ tàu píi, pↄ́ bɛ̃̀ɛↄ iↄ kɛ píi yↄ̃̀ɛyↄ̃ɛ. Kpↄↄ iↄ ku we dasidasi, asa gu pↄ́ ípi gɛ̀ kàu píi, a maakũɛ. Gu pↄ́ swapi tàu píi, pↄ́ pↄ́ kú weↄ píi aaↄ bɛ̃́ɛɛ. +Kpↄ̀wɛnaↄ zɛzɛ ísidapi gɛɛwa. Táalufãlɛkĩiↄ ku za Ɛ̃ngɛdi e Ɛnɛgɛlaiũ. Kpↄ̀ buiↄ lɛ́ vĩ weo lán ísia kpↄↄwa. +Ń beeo dã̀naↄ ń biaↄ í a maakũo, aa gↄ̃ màaɛ wisi'ekĩi ũ. +Lí pↄ́ wì a bɛ ble bui píi a bↄlɛ swapi baale ń a baalao. An kee láe a giigagao, mɛ́ an bɛ aↄ láaa vĩo. Lípiↄ aaↄ nɛ'i mↄ ń mↄoɛ, asa í pↄ́ lípiↄ lɛ́ e lɛ́ bↄ luakukĩiɛ. Lípiↄ bɛↄá pↄbleaɛ, mɛ́ a láↄá gbɛ̃́ↄ gbã́gbãbↄɛ. +Dii Lua mɛ̀: Á Isaili bui kuɛplaↄ, lá á bùsu kpaalɛn kɛ. Yosɛfu buiↄ kpaalɛsɛ mɛ̀n pla, +í kpaalɛnɛ́ sáasaa. Bùsuɛ bee a gↄ̃ á pↄ́ ũɛ, asa ma lɛgbɛ̃̀ ma mɛ̀ má kpá á deziↄwaɛ. +Á bùsu zↄ̃lɛn kɛ: Bↄa za ísia zↄ̃ↄi gugbãntoo oi a dↄ Ɛteloni zɛ́i e Amata bↄlɛi, i gɛ́ Zedada +ń Belotao ń Siblaiũ pↄ́ kú Damasi bùsu ń Amata bùsuo lɛ́u, i gɛ́ e à gɛ pɛ Azaatikↄ̃, Haulani bùsu lɛ́wa. +Bùsu lɛ́pi a daalɛ ísiawaɛ, i gɛ́ Azaa'enana, Damasi bùsu lɛ́u. Amata bùsu lɛ́ iↄ ku gugbãntoo oi. Á bùsu lɛ́ gugbãntoo oin we. +Gukpɛ oi á bùsu lɛ́ a gɛ́ Haulani ń Damasio zãnguoɛ, i pã Yuudɛ̃i Galada bùsu ń Isaili bùsuo zãnguo, i gɛ pɛ Ísida Wisidewa e Tamaa. Á bùsu lɛ́ gukpɛ oin we. +Gɛↄmidↄkĩi oi bↄa Tamaa a gɛ́ e Mɛliba Kadɛsi íkĩi, i pã Egipi zɛ́ swai e ísia zↄ̃ↄi. Á bùsu lɛ́ gɛↄmidↄkĩi oin we. +Bɛ'aɛ oi ísia zↄ̃ↄ mɛ́ aↄ dɛ á bùsu zↄ̃lɛ ũ e gu pↄ́ bↄaa ń Amata bↄlɛo. Á bùsu lɛ́ bɛ'aɛ oin we. +À bùsupi kpaalɛkↄ̃ɛ á Isailiↄ á buiwa. +À bùsupi kpaalɛ ń gbɛlaao ń bↄ̀mↄ pↄ́ nɛ'ì á guuↄ sãnu. À ń dilɛ á Isaili bùsudeↄ ũ, í ń da á Isaili buiↄ kpaalɛ guu. +Á Isaili bui pↄ́ bↄ̀mↄ ku a guu, we á aà dau kpaalɛu. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Buipiↄn kɛ baade ń a tↄ́o. Sɛa gugbãntoo oi Dã buiↄ a lɛɛ do sɛ́. An bùsu a pã Ɛteloni zɛ́i e Amata bↄlɛi. Azaa'enana ń Damasi bùsu lɛ́ pↄ́ kú gugbãntoo oi Amata bùsu saɛo mɛ́ ń bùsu lɛ́ ũ gukpɛ oi. +Asɛɛ buiↄ i a lɛɛ do sɛ́. An bùsu iↄ naa Dã buiↄ bùsuwa za gukpɛ e bɛ'aɛ. +Nɛfatali buiↄ i a lɛɛ do sɛ́, iↄ naa Asɛɛ buiↄ pↄ́wa. +Manase buiↄ i a lɛɛ do sɛ́, iↄ naa Nɛfatali buiↄ pↄ́wa. +Ɛflaiũ buiↄ i a lɛɛ do sɛ́, iↄ naa Manase buiↄ pↄ́wa. +Lubɛni buiↄ i a lɛɛ do sɛ́, iↄ naa Ɛflaiũ buiↄ pↄ́wa. +Yuda buiↄ i lɛɛ do sɛ́, iↄ naa Lubɛni buiↄ pↄ́wa. +Bùsu pↄ́ á kpá Diiwa aↄ naa Yudaↄ bùsuwaɛ za gukpɛ e bɛ'aɛ. Bùsupi yàasa iↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000), a gbã̀a iↄ sáa ń buiↄ pↄ́o za gukpɛ e bɛ'aɛ. Dii kúkĩi iↄ ku guoguo. +Bùsu pↄ́ á kpá DiiwapiDii tↄↄlɛpi aↄ dɛ sa'onaↄ pↄ́ ũɛ. Gugbãntoo oi gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000), bɛ'aɛ oi lɛɛ kwi (10.000), gukpɛ oi lɛɛ kwi (10.000), gɛↄmidↄkĩi oi lɛɛ baasↄo (25.000). Dii kúkĩi aↄ ku guoguoɛ. +Zadoki bui sa'ona pↄ́ wà ń dílɛ Dii gbàgbana ũↄ pↄ́n we. Kɛ́ Isailiↄ zã̀ yã́wa, Zadoki buiↄ zĩ pↄ́ Dii dànɛ́ kɛ̀, aai zã aà yã́wa lá Levii buiↄ kɛ̀wao. +Wa Dii tↄↄlɛ kĩnipi kpámá, a kua iↄ adoa, sa'onaↄ tↄↄlɛpi iↄ naa Levii buiↄ bùsuwa. +Levii buiↄ bùsu iↄ naa sa'onaↄ bùsuwa. AAasuli yíao, aasuli a lɛũkpakɛo, aasuli kpá gbɛ̃pãleↄwao. An bùsupi dɛńla, kɛ́ Dii pↄ́ɛ yã́i. +Tↄↄlɛ pↄ́ a gↄ̃ yàasa iↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000), a gbã̀a lɛɛ baasↄo (25.000). Mɛɛwiadeↄ pↄ́n we, aa bɛkpau, aai pↄ́ↄ dã́dãu. Mɛɛwiapi iↄ ku guoguo, +a gbã̀a ń a yàasao iↄ sáa. A gola ń golao iↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (4.500). +Dã́dãkɛkĩiↄ iↄ liaai, a yàasa gã̀sĩsuu ↄ̀aa do ń blakwio (250). +Bùsu pↄ́ gↄ̃̀ iↄ naa Dii tↄↄlɛwa gukpɛ oi gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000), bɛ'aɛ oi lɛɛ kwi (10.000) e a gbã̀a lɛ́u. Tↄↄlɛpi blɛ iↄ dɛ wɛ̃́lɛpi zĩkɛnaↄ pↄblea ũ. +Isaili bui píi guu ↄ̃ mɛɛwia buakɛnapiↄ bↄu. +Á Dii tↄↄlɛ li gudoũ ń mɛɛwia pↄ́o, a gbã̀a ń a yàasao iↄ sáa gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000). +Sɛa tↄↄlɛ pↄ́ dɛ Dii pↄ́ ũ ń mɛɛwia pↄ́owa e à gɛ̀ pɛ̀ á bùsu zↄ̃lɛwa kpɛla ń kpɛleo iↄ dɛ kí pↄ́ ũ. Tↄↄlɛ pↄ́ kú gukpɛ oi ń bɛ'aɛ oio gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000). Kí tↄↄlɛpi iↄ naa tↄↄlɛ pↄ́ á buiↄ a kpaalɛkɛwa. Dii tↄↄlɛ pↄ́ aà kpɛ́ aↄ ku a guuↄ iↄ ku kí tↄↄlɛↄ zãnguo. +Levii buiↄ tↄↄlɛ ń mɛɛwia tↄↄlɛo iↄ ku kí tↄↄlɛↄ zãnguo. Kí tↄↄlɛↄ iↄ ku Yudaↄ tↄↄlɛ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ tↄↄlɛo zãnguo. +Bui kĩniↄ pↄ́n kɛ: Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ i a lɛɛ do sɛ za gukpɛ e bɛ'aɛ. +Simɛↄ buiↄ i a lɛɛ do sɛ́, iↄ naa Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ pↄ́wa. +Isakaa buiↄ i a lɛɛ do sɛ́, iↄ naa Simɛↄ buiↄ pↄ́wa. +Zabulↄni buiↄ i a lɛɛ do sɛ́, iↄ naa Isakaa buiↄ pↄ́wa. +Gada buiↄ i a lɛɛ do sɛ́, iↄ naa Zabulↄni buiↄ pↄ́wa. +Bↄa Tamaa Gada buiↄ tↄↄlɛ lɛ́ pↄ́ kú gɛↄmidↄkĩi oi a gɛ́ Mɛliba Kadɛsi íkĩiɛ, i pã Egipi zɛ́ swai e ísia zↄ̃ↄi. +Bùsu pↄ́ á a kpaalɛkɛ Isaili buiↄnɛ ń gbɛlaaon we. An baan we. Dii Lua mɛ́ ò. +Mɛɛwiapi bↄlɛↄn kɛ: Wa Isaili buiↄ tↄ́kpa bↄlɛpiↄnɛ. Gugbãntoo oi bĩ́i gbã̀a gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (4.500). A bↄlɛↄ àaↄ̃ɛ, Lubɛni bↄlɛ, Yuda bↄlɛ ń Levii bↄlɛo. +Gukpɛ oi bĩ́i gbã̀a gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo ń ↄ̀aa pla ń basↄoo. A bↄlɛↄ àaↄ̃ɛ, Yosɛfu bↄlɛ, Bɛ̃yãmɛɛ bↄlɛ ń Dã bↄlɛo. +Gɛↄmidↄkĩi, Simɛↄ bↄlɛ, Isakaa bↄlɛ ń Zabulↄni bↄlɛo. +Bɛ'aɛ lↄ, Gada bↄlɛ, Asɛɛ bↄlɛ ń Nɛfatali bↄlɛo. +Bĩ́i pↄ́ liaipi gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao plasaiɛ (18.000). Za gↄↄ bee wa mɛ mɛɛwiapiɛ, Diikuwe. +Daniɛli. +Yudaↄ kí Yoakiũ kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu, Babɛli kí Nɛbukanɛza mↄ̀ koezↄ̃̀ Yelusalɛũzi. +Ɔ̃ Dii kí Yoakiũ nàɛ̀ aà ↄzĩ ń Lua kpɛ́ pↄeↄ, ↄ̃ à tàò Babiloni bùsuu, a kàlɛ a tã́akpɛ làasiu. +Ɔ̃ kíapi ò a bɛ ziia Asepenazaɛ aà mↄ́ ń Isaili ɛ̀waasona pↄ́ aa dɛ kía ge gbãade bui ũↄ, +gↄ̃ kɛfɛna sãasai pↄ́ an ↄ̃nↄ kà aa yã́pii dada aaↄ wɛzɛ̃ vĩↄ, gbɛ̃́ pↄ́ an dↄ̃a ì kã́fĩ àa, mɛ́ an gↄ̃i kà aa zĩkɛ kibɛↄ. Ziiapi mɛ́ a Babiloni yã́ dadanɛ́ ń a kyóo. +Kía dìlɛ wà blɛ pↄ́ i ble lá gu lɛ́ dↄ linɛ́ ń vɛ̃ɛ pↄ́ i mio, wi yãdadanɛ́ e wɛ̃̀ àaↄ̃, bee gbɛa aai zĩkɛɛ. +Yuda buieↄ kú ń guu, Daniɛli ń Ananiao ń Misaɛlio ń Azaliao. +Ziiapi ń tↄ́ lìlɛnɛ́. À tↄkpà Daniɛliɛ Bɛlasaa, Anania sↄ̃ Sadaki, Misaɛli sↄ̃ Mɛsaki, Azalia sↄ̃ Abɛdinɛgoo. +Daniɛli zɛ̀ò a sↄ̃u kɛ́ á kía blɛ ble ge á aà vɛ̃ɛ mi à gbãlɛo, ↄ̃ à zɛ́ gbɛ̀a ziiawa à blɛpi to we. +Lua tò ziiapi gbɛ̃kɛkɛ̀ Daniɛliɛ, à aà wɛ̃nagwà, +ↄ̃ a òɛ̀: Má a dii ma kía vĩa vĩ, asa aàpi mɛ́ á pↄblea ń á imiao dìlɛ. Tó à su è n oosisia dɛ ń sáadeeↄla sↄ̃ bɛ? Ńyↄ̃ tó yã́pi wi ma musu kía aɛɛ. +Ziiapi gwana dìlɛ aà laaidↄ Daniɛli ń Ananiao ń Misaɛlio ń Azaliaowa, ↄ̃ Daniɛli òɛ̀: +Yↄ̃ wápiↄ n zↄ̀blenaↄwa gↄↄ kwi ǹ gwa. Nìliↄ dò sau kpáwá ń íwatɛ̃o, +ní wá lɛɛũ ń ɛ̀waaso pↄ́ aalɛ blɛ doũ ble ń kíaoↄ, ní kɛwɛ̃ɛ lá ń èwa. +À wènɛ́ yã́ beei, ↄ̃ à ń tó we e gↄↄ kwi. +Kɛ́ gↄↄ kwipi pà, à ń gwá a è aa aafia, aa mɛkpà dɛ ɛ̀waaso kĩni pↄ́ lɛ́ blɛ doũ ble ń kíaoↄla. +Ɔ̃ an gwanapi i kía blɛ ń aà vɛ̃ɛo kpámá lↄo, sema dò sau. +Lua ɛ̀waaso gbɛ̃ↄn síiↄ̃piↄ gbà dↄ̃a ń wɛzɛ̃o. Aa kyó ń ↄ̃nↄo dↄ̃ píi. Daniɛli sↄ̃ a wɛ́pungu'ea ń nanapoloao dↄ̃. +Kɛ́ wɛ̃̀ àaↄ̃ pↄ́ kí Nɛbukanɛza dìlɛ wà yãdada ɛ̀waasopiↄnɛ lɛ́ kà, ↄ̃ ziiapi gɛ̀ńnↄ aà kĩ́i. +Kɛ́ kía faaibòńnↄ, ↄ̃ a è Daniɛli ń Ananiao ń Misaɛlio ń Azaliao sáa vĩ ń guuo, ↄ̃ aa gↄ̃̀ aà ìwaↄ ũ. +Kía yãlàlamá ↄ̃nↄ ń dↄ̃ao píi musu, ↄ̃ a è aa dɛ̀ màsokɛnaↄ ń wɛzɛ̃na pↄ́ kú a bùsu guuↄla píi lɛɛ kwi. +Daniɛli ku we e Kilusi kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu. +Nɛbukanɛza kpalablea wɛ̃̀ plaade guu, à nana'ò'o. Nanapi yã́ aà kũ̀ gbãa, i fↄ̃ i'ò lↄo. +Ɔ̃ à mɛ̀ wà màsokɛnaↄ ń àsi'onaↄ ń ɛsɛdeↄ ń saanyãdↄ̃naↄ sísi aa nanapi poloɛ. Kɛ́ aa mↄ̀ aà aɛ, +a ònɛ́: Ma nana'ò, nanapi ma kũ gbãa. Má ye nanapi àsi dↄ̃. +Ɔ̃ aa òɛ̀ ń Sili yã́o aa mɛ̀: Adeↄ n dↄ̃ ń aafiao, Záai! Nanapi yã'o wápiↄ n zↄ̀blenaↄnɛ, wí a bↄↄlɛkɛnɛ. +Kía ònɛ́: Yã́ pↄ́ ma zɛò mà kɛɛ́n kɛ: Tó i nanapi ń a bↄↄlɛo omɛɛo, wa á zↄ̃ɛzↄ̃ɛɛ, wi á uaↄ kɛ tufua ũ. +Tó a nanapi ń a bↄↄlɛo sìumɛɛ sↄ̃, má á kpɛla maamaaɛ, á gbaↄ e á asea ũ. À nanapi omɛɛ sa ń a bↄↄlɛo. +Aa ɛ̀a òɛ̀ lↄ aa mɛ̀: Kí, nanapi o wápiↄ n zↄ̀blenaↄnɛ, wí a bↄↄlɛkɛnɛ. +Ɔ̃ kía ònɛ́: Má dↄ̃ sã́asã kɛ́ álɛ yã́ gagaɛ, kɛ́ á yã́ pↄ́ ma zɛò mà kɛɛ́ dↄ̃ yã́i. +Tó i nanapi omɛɛo, yã́ mɛ̀ndopi mɛ́ gↄ̃̀ɛ́. A lɛkpàaĩ à ɛɛtomɛɛ ń yãkpaanlaoɛ e yã́ àↄ lilɛ. À nanapi yã'omɛɛ, míↄ dↄ̃ kɛ́ á fↄ̃ à a bↄↄlɛkɛ. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Kí, gbɛ̃e ku dṹnia guu a fↄ̃ yã́ pↄ́ ńlɛ gbɛaɛ bee bↄↄlɛkɛo. Kíae ku à yã́ bee taa gbɛa màsokɛnaↄ n àsi'onaↄ ń saanyãdↄ̃naↄwao, baa kía sà gbãngbooɛ. +Kí, yã́ pↄ́ ńlɛ gbɛapi zĩ'ũ. Gbɛ̃e a fↄ̃ onɛo, sé Lua, mɛ́ aà bɛ ku gudoũ ń wá gbɛ̃nazĩnaↄo. +Yã́ bee tò kía pↄ pà, aà za fɛ̃̀ maamaa, à mɛ̀ wà Babɛli ↄ̃nↄnaↄ dɛdɛ píi. +Kɛ́ wà ↄ̃nↄnaↄ dɛdɛa yã́pi kpàwakɛ̀, ↄ̃ wàlɛ Daniɛli ń a gbɛ̃́ↄ wɛɛlɛ wà ń dɛdɛ. +Kɛ́ kía dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Alioki gɛ̀ Babɛli ↄ̃nↄnaↄ dɛdɛi, ↄ̃ Daniɛli yã́zɛde òɛ̀ ń làasoo maao, +ↄ̃ Daniɛli aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi kía yãpãsĩpi dìlɛi? Ɔ̃ Alioki yã́pi dàu a sìu Daniɛliɛ. +Ɔ̃ Daniɛli gɛ̀ wabikɛ̀ kíawa aà sↄ̃ ń gↄↄo yↄↄ, í gbasa nanapi bↄↄlɛkɛɛ̀. +Ɔ̃ à tà bɛ, à yã́pi sɛ̀lɛ sìu a gbɛ̃́ↄnɛ Anania ń Misaɛlio ń Azaliao. +A ònɛ́ aa wabikɛ Lua Musudewa aà wɛ̃nadↄ̃nɛ́ nanapi asii yã́ musu, kɛ́ wasu ń dɛdɛ ń Babɛli ↄ̃nↄde kĩniↄo yã́i. +Gwãasĩna Daniɛli wɛ́pungu'è, Lua Musude nanapi asii òɛ̀, ↄ̃ Daniɛli aà sáaukpà à mɛ̀: +Wàↄ Lua sáaukpa gↄↄpii, ↄ̃mɛ ↄ̃nↄ ń gbãao vĩ. +Ì gↄↄ ń zaao lilɛ, ì kíaↄ kpa kpalau, ì ń bↄu, ì ↄ̃nↄ da ↄ̃nↄnaↄnɛ, ì dↄ̃a kpa wɛzɛ̃naↄwa. +Ì asiiyãↄ ń yã́ pↄ́ ulɛaↄ ↄlↄnɛ́, a gusia yã́ↄ dↄ̃, asa ↄ̃mɛ ì gupu. +Ma n sáaukɛ̀ ma deziↄ Lua, ma n tↄbↄ̀, asa n ↄ̃nↄ ń gbãao kã̀fĩmɛɛ. N yã́ pↄ́ wá gbɛ̀ama dàu ń sìumɛɛ, n nana pↄ́ kía ò ↄ̀lↄwɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Daniɛli gɛ̀ Alioki pↄ́ kía aà dìlɛ aà Babɛli ↄ̃nↄnaↄ dɛdɛ kĩ́i, a òɛ̀: Ńsu Babɛli ↄ̃nↄnaↄ dɛdɛo. Gɛmanↄ kía kĩ́i, mí aà nana bↄↄlɛkɛɛ̀. +Wegↄ̃ↄ Alioki Daniɛli sɛ̀ gɛ̀aànↄ kía kĩ́i, a òɛ̀: Ma gbɛ̃́ pↄ́ a fↄ̃ n nana bↄↄlɛkɛnɛ è Yuda zĩ̀zↄↄ guu. +Kía Daniɛli pↄ́ wì mɛɛ̀ lↄ Bɛlasaa là à mɛ̀: Ńyↄ̃ fↄ̃ nana pↄ́ má ò bↄↄlɛkɛmɛɛ, ní a yáasi polomɛɛa? +Daniɛli wèwà à mɛ̀: Ɔ̃nↄnae ge àsi'onae ge màsokɛnae ge saanyãdↄ̃nae a fↄ̃ asiiyã pↄ́ ń gbɛ̀api onɛo. +Ãma Lua ku musu, ↄ̃mɛ ì asiiyã'ònɛ́. Kí Nɛbukanɛza, Lua yã́ pↄ́ a mↄ zia ↄ̀lↄnɛɛ. Nana pↄ́ ń ò n liiwa ń wɛ́pungu pↄ́ ń èon kɛ: +Kí, gↄↄ pↄ́ ń wúlɛa n liiwa, n làasoo tà yã́ pↄ́ a mↄwa, ↄ̃ Lua pↄ́ ì asiiyã ↄlↄnɛ́ tò n yã́ pↄ́ a mↄ dↄ̃̀. +Mapi sↄ̃, i kɛ ma ↄ̃nↄ mɛ́ dɛ dãↄla ↄ̃ Lua asiiyãpi òmɛɛo. A òmɛɛ kɛ́ ǹ e ǹ a bↄↄlɛ maɛ, níↄ làasoo pↄ́ kú n nↄ̀sɛ guu dↄ̃. +Kí, n gugwà ↄ̃ n pↄe è n aɛ lán gbɛ̃nazĩnawa. A zↄ̃ↄ, àlɛ tɛkɛ mɛ́ ì to vĩa gbɛ̃́ kṹ. +Pↄ́pi miá vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛɛ, aà kua ń aà gã̀sĩↄá ã́nusuɛ, aà gbɛɛ ń aà geleↄá mↄgotɛ̃ɛ, +aà gbáↄá mↄsiɛ, mɛ́ aà gbálaↄá mↄsi ń gĩoɛ. +Gↄↄ pↄ́ ńlɛ gwa, gbɛsie gbòo, i kɛ gbɛ̃e mɛ́ kã̀wào, ↄ̃ à mↄ̀ pↄ́pi gbála pↄ́ dɛ mↄsi ń gĩo ũↄ ulↄ̀ à ń wiwi. +Zĩbeezĩ mↄsi ń gĩo ń mↄgotɛ̃o ń ã́nusuo ń vuao wìwi gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ à gↄ̃̀ lán ése mìsina pↄ́ kú pↄ́wɛngbɛ̃zɛuwa. À gɛ̃̀ ń ĩ́anao, wi a ia e lↄo, ↄ̃ gbɛsi pↄ́ gbɛ̃nazĩna taapi ulↄ̀ gↄ̃̀ gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃ↄ ũ, à dṹnia pà píi. +Nanapin we. Kí, wá a bↄↄlɛkɛnɛ sa. +Kí, ḿmɛ ń kíaↄ kía ũ. Lua Musude n kpa kpalau ń ikoo ń gbãao ń gawio. +À gbɛ̃nazĩnaↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń bãↄ nànɛ ń ↄzĩɛ. Gu pↄ́ aa kuu píi ńyↄ̃ↄ dɛ ń kía ũɛ. Ḿmɛ ń dɛ mi pↄ́ dɛ vua ũpi ũ. +Kpala pãle a bↄ n kpɛ, a ka n pↄ́wao. Bee gbɛa a àaↄ̃de a bↄ, i li dṹniaa píi. Bee mɛ́ mↄgotɛ̃ ũ. +Kpala síiↄ̃de a mↄ́, aↄ gbãa lán mↄsiwa, asa mↄsi ì pↄ́pii wíwi à a tiboɛ. Lá mↄsi ì pↄ́ wíwi, màa a kpala káauↄ bãdɛ à ń kɛ dɛ̃́ↄdɛ̃ↄ. +Lá n gbálaↄ ń gbánɛↄ è, a gueↄ dɛ gĩ̀ oobobↄ ũ, a gueↄ dɛ mↄsi ũ, màa kpalapi aↄ kpaalɛa, ãma mↄsi gbãa aↄ ku a guuɛ, asa ń è mↄsi yãalɛa ń gĩ̀ kúsaaoɛ. +Lá gbánɛ gueↄ dɛ mↄsi ũ, a gueↄ dɛ gĩ ũ, màa kpalapi kĩni aↄ gbãa vĩ mɛ́ a kĩni aↄ kasokasoa. +Lá n mↄsi è yãalɛa ń gĩ̀ kúsaao, màa gbɛ̃nazĩn buiↄ ku we yãalɛa, ãma aa kↄ̃sio, lá ń è mↄsi lí kↄ̃si ń gĩoowa. +Kíapiↄ gↄↄ Lua Musude a kpala láasai kpá. A midɛo mɛ́ a gↄ̃ buipãleↄ pↄ́ ũ bauo. A kpala káaupiↄ kɛ dɛ̃́ↄdɛ̃ↄɛ, i ń bãdɛ, aàpi iↄ ku gↄↄpii. +Beewa ń è gbɛsie gbòo gbɛ̀sĩsĩwa, i kɛ gbɛ̃e mɛ́ kã̀wào, ↄ̃ à gɛ̀ mↄsi ń mↄgotɛ̃o ń gĩo ń ã́nusuo ń vuao wìwi. Kí, Lua Zↄ̃ↄde yã́ pↄ́ a mↄ zia ↄ̀lↄnɛɛ. Nanapiá sĩanaɛ, mɛ́ a bↄↄlɛ náai vĩ. +Ɔ̃ kí Nɛbukanɛza wùlɛ a gbɛɛu Daniɛli aɛ à misìilɛɛ̀, ↄ̃ à mɛ̀ wà aà gba pↄ́, wà tulaletikaɛ̀ tɛ́a. +A ò Daniɛliɛ: Á Luaá diiↄ Luaɛ, kíaↄ Diiɛ sĩana. Ɔ̃mɛ ì asiiyã bↄnɛ́ gupuau, asa n fↄ̃ n bↄwɛ̃ɛ ń asiipio. +Ɔ̃ kía Daniɛli gbà gbãa, à aà gbà pↄ́ↄ dasi, à aà kpà kpalau aàↄ wɛ́tɛɛ Babɛli bùsui, à aà dìlɛ Babɛli ↄ̃nↄnaↄ píi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Daniɛli gbɛ̀a kíawa, ↄ̃ à Sadaki ń Mɛsakio ń Abɛdinɛgooo dìlɛ Babɛli bùsu gbãadeↄ ũ. Daniɛli sↄ̃ a ku kibɛ. +Kí Nɛbukanɛza tã́a pì ń vuao lán gbɛ̃nazĩnawa. A lɛsĩ gã̀sĩsuu bàaↄ̃, a yàasa gã̀sĩsuu soolo. Ɔ̃ a pɛ̀lɛ Dula guzulɛu Babɛli bùsuu. +Ɔ̃ à lɛ́kpãsãkɛ̀ a bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ aa kↄ̃kãaakɛ, kíaↄ, lɛdamadeↄ, zĩgↄ̃ dↄaanaↄ, gbãadeↄ, ↄ'ulɛnaↄ, yã́kpalɛkɛnaↄ, yãgↄ̃gↄ̃naↄ ń a bùsu kpalablenaↄ píi, aa mↄ pↄ́ pↄ́ a pì a pɛ̀lɛpi sakɛ̃i. +Ɔ̃ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ kↄ̃ kã̀aa tã́api sakɛ̃a yã́ musu, aa sĩa a aɛ. +Ɔ̃ kpàwakɛna ò bílaɛ gbã́ugbãu à mɛ̀: Bùsu píi gbɛ̃́ↄ ń bui píio, à yã́ pↄ́ wa dìlɛɛ́ ma. +Tó a kuu'ↄ mà ń kulɛo ń goeo ń kúuo ń mↄↄnao ń kↄ̃̀ↄ pↄ́ↄ píi, à kúlɛ misiilɛ tã́a pↄ́ kí Nɛbukanɛza pì ń vuao a pɛ̀lɛpiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ gì kúlɛi à misiilɛɛ̀, wa ade zu mua tɛ́ pãsĩ guu gↄ̃̀ↄɛ. +Ayãmɛto tó gbɛ̃́ pↄ́piↄ ↄ́ mà, bùsu píi gbɛ̃́ↄ ge bui píin nò, aaì kúlɛ aa misiilɛ vua tã́apiɛ. +Gↄↄ bee ↄ̃ saanyãdↄ̃naeↄ mↄ̀ Yuda buieↄ kↄmalɛkɛ̀, +aa ò kí Nɛbukanɛzaɛ: Adeↄ n dↄ̃ ń aafiao Záai! +Kí, n yãdìlɛ n mɛ̀, tó gbɛ̃́ pↄ́ↄ ↄ́ mà, aa kúlɛ misiilɛ tã́a pↄ́ ń pì ń vuaoɛ. +N mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ i kulɛ misiilɛɛ̀o, wa ade zu mua tɛ́ pãsĩ guuɛ. +Tↄ̀ↄ, Yuda buieↄ ku, n ń dílɛ Babɛli bùsu gbãadeↄ ũ. An tↄ́n Sadaki, Mɛsaki ń Abɛdinɛgooo. Kí, gbɛ̃́piↄ lí n yãmao, aali zↄble n diiↄnɛo, mɛ́ aali kúlɛ a vua pↄ́ pↄ́ ń pɛ̀lɛɛo. +Ɔ̃ Nɛbukanɛza pↄ pà maamaa, à mɛ̀ wà mↄɛ ń Sadakio n Mɛsakio ń Abɛdinɛgooo. Ɔ̃ wà mↄ̀ gbɛ̃́piↄ kpàwà. +Nɛbukanɛza ń lá à mɛ̀: Sadaki, Mɛsaki ń Abɛdinɛgooo, álɛ gí zↄblei ma diiↄnɛ sĩana yã̀? Álɛ gí kúlɛi vua pↄ́ pↄ́ má pɛ̀lɛɛ yã̀? +Tó á sↄu mà à kúlɛ misiilɛ pↄ́ pↄ́ má pìpiɛ gↄↄ pↄ́ a pↄ́ↄ ↄ́ mà, a maaɛ, ãma tó i kúlɛɛ̀o, wa á zu mua tɛ́ pãsĩ guu gↄ̃̀ↄɛ. Tã́a kpele mɛ́ a fↄ̃ à á bↄ ma ↄzĩi? +Aa wèwà aa mɛ̀: Wá yã́pi zã́simao. +Kí, tó wà wá zú mua tɛ́u, wá Lua pↄ́ wi zↄbleɛ̀ a fↄ̃ wá bↄu, i wá bↄ n ↄzĩ. +Baa tó i kɛ sↄ̃o, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ wá zↄble n diiↄnɛo. Wá kúlɛ vua pↄ́ pↄ́ ń pɛ̀lɛɛo. +Ɔ̃ Nɛbukanɛza pↄ pà maamaa, à a oa fɛ̃́nkpàńzi. À mɛ̀ wà mua tɛ́ kã́fĩ dɛ lá wì kɛa lɛɛ sopla. +Ɔ̃ a ò a zĩgↄ̃ gↄ̃sa gbãaeↄnɛ aa Sadaki ń Mɛsakio ń Abɛdinɛgooo yeye aa ń zu mua tɛ́ pãsĩpi guu. +Ɔ̃ gↄ̃sapiↄ ń yeye ń ń pↄkasa pↄ́ aa daaↄ, ulaↄ ń sooloↄ ń tuluↄ píi, ↄ̃ aa ń sɛ́ ń zú mua tɛ́ pãsĩpi guu. +Lá kía yãdìlɛ pãsĩpãsĩ, mɛ́ muapi wã̀ maamaa, ↄ̃ tɛ́ pusu gↄ̃sa pↄ́ aa ń zúpiↄ lɛ̀ à ń dɛdɛ. +Gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ sↄ̃ aa gɛ̀ kwɛ̀ mua tɛ́ gbãapi guu yeyea. +Ɔ̃ kí Nɛbukanɛza gbãlɛ à fɛ̀lɛ zɛ̀, gili gɛ̃̀aàgu. À a ìwaↄ là à mɛ̀: Gbɛ̃ↄn àaↄ̃ ↄ̃ wà ń zú tɛ́u yeyeao lò? Aa wèwà aa mɛ̀: Màaɛ kí! +Ɔ̃ à mɛ̀: À gwae! Gbɛ̃ↄn síiↄ̃ má è. Aa poloa, aalɛ bɛbɛ tɛ́pi guu, aai ĩamao. An gbɛ̃ↄn síiↄ̃de bↄ̀ lán Lua Nɛ́wa. +Ɔ̃ à sↄ̃̀ mua bↄlɛi à mɛ̀: Sadaki, Mɛsaki ń Abɛdinɛgooo, Lua Musude zↄ̀blenaↄ, à bↄlɛ. Ɔ̃ aa bↄ̀lɛ tɛ́u. +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń lɛdamadeↄ ń zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ń gbãadeↄ ń kíaↄ kã̀aańzi, aa è tɛ́pi i fↄ̃ pↄe wòmáo, an mikã i tɛ́kũo, an ulaↄ i ↄ̃̀ↄkpao. Baa tɛ́ gĩ kumá seo. +Ɔ̃ Nɛbukanɛza mɛ̀: Wà Sadaki ń Mɛsakio ń Abɛdinɛgooo Lua sáaukpa! À a Malaika zĩ̀ à a zↄ̀blena pↄ́ aa a náai vĩↄ suabà. Asa aa gì yã́ pↄ́ má dìlɛ kɛiɛ, aa sì wà ga, kɛ́ wasu kúlɛ misiilɛ dii pãleↄnɛo yã́i, sema ń Lua. +Yã́ pↄ́ má dìlɛn kɛ: Tó gbɛ̃e Sadaki ń Mɛsakio n Abɛdinɛgooo Lua tↄbɛ̃ɛsì, bùsu píi gbɛ̃́ ge bui kpelen nò, wa aà zↄ̃ɛzↄ̃ɛ, wi aà ua kɛ tufua ũ. Asa dii pãle a fↄ̃ gbɛ̃́ suaba màao. +Ɔ̃ kía Sadaki ń Mɛsakio ń Abɛdinɛgooo gbà gbãa Babɛli bùsuu. +Kí Nɛbukanɛza mɛ́ lɛ́ yã́ɛ bee o gbɛ̃́piiɛ, bùsu gbɛ̃́pii ge bui pↄ́ kú dṹnia guu píin nò, à mɛ̀: Àↄ kú ń aafiao maamaa! +À kàmagu kɛ́ mà dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛ pↄ́ Lua Musude kɛ̀mɛɛↄ oɛ́. +Aà dabudabuↄ zↄ̃ↄ fá! Aà yãbↄnsaɛↄ pãsĩ. Aà kpala láaa vĩo, aà kiblea aↄ ku gↄↄpiiɛ. +Ma Nɛbukanɛza kɛ́ má kú ma bɛ kílikili yãkelesai, +ↄ̃ ma nana'ò, a tò vĩa ma kũ. Kua ma liiwa yã́ pↄ́ má è ń làasoo pↄ́ má kɛ̀o tò sↄ̃ kɛ̃̀magu. +Má dìlɛ wà mↄmɛɛ ń Babɛli ↄ̃nↄnaↄ píi aa nanapi bↄↄlɛkɛmɛɛ. +Kɛ́ àsi'onaↄ ń dabudabukɛnaↄ ń saanyãdↄ̃naↄ ń màsokɛnaↄ mↄ̀, ma nanapi yã'ònɛ́, aai fↄ̃ aa a bↄↄlɛkɛ̀mɛɛo. +Gbɛzã ↄ̃ Daniɛli pↄ́ wà ma tã́a tↄ́ kpàɛ̀, wì mɛɛ̀ Bɛlasaa, mↄ̀ ma kĩ́i, ↄ̃ ma nanapi òɛ̀. A Lua pↄ́ a kua adoa Nisĩna vĩ. +Ma mɛ̀: Bɛlasaa, ↄ̃nↄnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ, má dↄ̃ kɛ́ ń Lua pↄ́ a kua adoa Nisĩna vĩ, asiiyã líↄ zĩ'ũ nɛo. Yã́ pↄ́ má è nana guun kɛ. Ǹ a bↄↄlɛkɛmɛɛ. +Yã́ pↄ́ má è ma làasoo guu gↄↄ pↄ́ má wúlɛa ma liiwan kɛ: Málɛ gugwa ↄ̃ ma lí è zɛ tↄↄlɛ guoguo, a lɛsĩ kɛ̀ zài. +Lípi zↄ̃ↄkũ̀ à gbã̀akũ̀ e a misona gɛ̀ zↄ̃̀ luawa. Wì lípi e za dṹnia lɛ́ lɛ́u píi. +A láↄ kɛfɛũ, mɛ́ a nɛ'i kɛ̀ zài, a pↄblea mↄ̀ gbɛ̃́piiwa. Sɛ̃̀a nↄ̀bↄↄ ue è a gbáu, mɛ́ bãↄ ì mↄ́ pɛ́pɛ a gↄ̃naↄwa. Pↄ́ wɛ̃nide píi ì blɛ ewà. +Málɛ yã́pi e ma làasoo guu gↄↄ pↄ́ má wúlɛa ma liiwa, ↄ̃ ma malaika è à bↄ̀ luabɛ. +À lɛzù gbã́ugbãu à mɛ̀: À lípi zↄ̃ à nɛ́, í a gↄ̃naↄ boɛboɛ. À a láↄ wolo, í a bɛↄ fãaa. À to nↄ̀bↄↄ bàalɛ kɛ̃wà, à to bãↄ bↄlɛ a láu. +Ãma à lípi miↄna ń a zĩ́naↄ to tↄↄlɛu, í mↄsi gala kpaɛ̀ ń mↄgotɛ̃ pↄ́o sɛ̃u we. Fíi a kpawà, iↄ ku sɛ̃u we ń nↄ̀bↄↄ. +Aà mi a liaa, aà làasoo i gↄ̃ lán nↄ̀bↄↄ pↄ́wa e wɛ̃̀ sopla. +Malaikaↄ mɛ́ yã́ pↄ́ Lua dìlɛpi ò, aà gbɛ̃́piↄ mɛ́ yã́ pↄ́ Lua zɛ̀o kpàwakɛ̀, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kúↄ e dↄ̃ Musude mɛ́ iko vĩ gbɛ̃nazĩna kpalaↄwa. Ì gbɛ̃́ kpá kpalau lá a yeiwa, baa gbɛ̃́ kpɛɛna se. +Ma kí Nɛbukanɛza, nana pↄ́ má òn we. Bɛlasaa, ǹ a bↄↄlɛkɛmɛɛ sa, asa ma kpala ↄ̃nↄnae i fↄ̃ a bↄↄlɛkɛ̀mɛɛo. Ńyↄ̃ fↄ̃́, asa ń Lua pↄ́ a kua adoa Nisĩna vĩɛ. +Ɔ̃ yã́pi dì Daniɛli pↄ́ wì mɛɛ̀ lↄ Bɛlasaawa. Làasoo pↄ́ àlɛ kɛ tò sↄ̃ kɛ̃̀aàgu. Ɔ̃ kía mɛ̀: Bɛlasaa, ńsu to nanapi yã́ ń a bↄↄlɛo n vĩakũo. Ɔ̃ Bɛlasaa òɛ̀: Ma dii, Lua to nanapi àↄ dɛ n zangudeↄ yã́ ũ. Lua to a bↄↄlɛ àↄ dɛ n ibɛɛↄ yã́ ũ. +Lí pↄ́ ń è, a zↄ̃ↄ mɛ́ a gbã̀a, a misona zↄ̃̀ luawa, wì e za dṹnia lɛ́ lɛ́u. +A láↄ kɛfɛũ, a nɛ'i kɛ̀ zài, a pↄblea mↄ̀ gbɛ̃́piiwa. Sɛ̃̀a nↄ̀bↄↄ ku a gbáu, mɛ́ bãↄ ì mↄ́ pɛ́pɛ a gↄ̃naↄwa. +Kí, ḿmɛ ń lípi ũ. N iko zↄ̃ↄ mɛ́ ń gbãa vĩ. N zↄ̃ↄkɛ gbã̀ zↄ̃̀ luawa, n kpala ↄtà e dṹnia lɛ́wa. +Kí, n malaikae è à bↄ̀ luabɛ à mɛ̀: À lípi zↄ̃, i lípi kɛ kɛ́lɛkɛlɛ, ãma à a miↄna ń a zĩ́naↄ to tↄↄlɛu. À mↄsi gala kpaɛ̀ ń mↄgotɛ̃ pↄ́o sɛ̃u we, fíi i kpawà, iↄ kú ń sɛ̃̀anↄbↄↄ e wɛ̃̀ sopla. +Kí, a bↄↄlɛn kɛ. Yã́ pↄ́ Musude dìlɛ ma dii kía yã́ musun kɛ:, fíi i n gbɛ̃ yeiwa. +Lá à mɛ̀ wà limiↄna ń a zĩ́naↄ tó, bee mɛ̀ tó n Lua dↄ̃̀ ikode ũ, a ɛa n kpa kpalau. +Ayãmɛto kí, ma lɛdamaɛ bee ma. Kɛ̃ n duunawa, níↄ yãkɛ a zɛ́wa. Ǹ n yãvãikɛa tó, níↄ gbɛ̃kɛkɛ taasideↄnɛ, n namablea i gↄↄ ga yↄↄ. +Yã́piↄ kí Nɛbukanɛza lè píi. +Mↄ kuɛpla gbɛa àlɛ bɛbɛ a bɛ kpɛ́ zↄ̃ↄ musu Babɛli. +Ɔ̃ à mɛ̀: Babɛli zↄ̃ↄ pↄ́ má kàlɛ ma kiblekĩi ũn kɛo lò? Má kàlɛ ń ma iko gbãao ma kíakɛ gawi yã́iɛ. +E yã́pi àↄ gɛ́ bↄi kía lɛ́u, lↄↄe bↄ̀ luabɛ à mɛ̀: Kí Nɛbukanɛza, yã́ pↄ́ wa ò n musun kɛ: Wà n bↄ kpalauɛ.́ yeiwa. +Wegↄ̃ↄ yã́ pↄ́ wa ò Nɛbukanɛza musu kɛ̀. Wà aà yà wa bↄ̀ gbɛ̃nazĩnaↄ guu, à sɛ̃ blè lán zuwa, mɛ́ fíi aà gbɛ̃̀. Aà mikã gɛ̀ gbã̀ lán kúu kã́wa, aà ↄkↄↄ gbã̀ lán bã ↄkↄↄwa. +Kɛ́ wɛ̃̀ soplapi pà, ma Nɛbukanɛza ma wɛsɛ̀ ma musu gwà, ↄ̃ ma su ma laaiwa. Ɔ̃ ma Musude sáaukpà, ma Gↄↄpiide tↄbↄ̀, ma bɛɛɛ dↄ̃̀ɛ̀. Asa aà kíakɛ láaa vĩo mɛ́ aà kpala ìↄ ku gↄↄpiiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú dṹnia guuↄ píi dɛɛ̀ pↄe ũo. Ì kɛ lá á yeiwa ń gbãade pↄ́ kú musuↄ ń gbɛ̃nazĩna pↄ́ kú tↄↄlɛↄ. Gbɛ̃e lí fↄ̃ kpàɛ̀o, gbɛ̃e lí fↄ̃ òɛ̀: Bↄ́ ńlɛ kɛ weio. +Gↄↄ pↄ́ ma su ma laaiwa, ↄ̃ ma ɛa su ma kíakɛgawiu ń bɛɛɛo ń zↄ̃ↄkɛo. Ma ìwaↄ ń ma bùsu gbãadeↄ ma gbɛa, aa ma kpa kpalau, ↄ̃ ma iko dɛ̀ a káaua. +Ma Nɛbukanɛza málɛ musu Kía sáaukpasa, málɛ aà kpɛla, málɛ aà tↄbↄ, asa aà yãkɛaↄ maa píiɛ, ìↄ yãkɛ a zɛ́wa. A fↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa sɛ lɛsĩ busa. +Kí Balazaa a bùsu gbãadeↄ sìsi dikpɛ blɛwa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo, ↄ̃ àl�� vɛ̃ɛmińnↄ. +Kɛ́ aà pↄ kɛ̀ ípiwa na, à mɛ̀ wà mↄ́ ń vua imibↄↄ ń ã́nusu imibↄ pↄ́ a dezi Nɛbukanɛza sɛ̀lɛ Lua kpɛ́u Yelusalɛũↄ, à imiò, aàpi ń a bùsu gbãadeↄ ń a naↄ ń a nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ. +Ɔ̃ wà mↄ̀ ń imibↄpiↄ, aalɛ imiò. +Aalɛ vɛ̃ɛmi, aalɛ tã́a pↄ́ wà ń kɛ́ ń vuao ń ã́nusuo n mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń lío ń gbɛo sáaukpa. +Wegↄ̃ↄ gbɛ̃nazĩna ↄbↄ̀ filia íi, àlɛ lákɛ̃ kibɛ gĩ pↄ́ wà bↄlↄkɛ̀wàwa. Kía ↄpi è, àlɛ lákɛ̃, +ↄ̃ aà làasoo tò sↄ̃ kɛ̃̀aàgu. Aà oa ↄ̃̀ↄkpà, aà wopɛɛkĩiↄ bùsa, ↄ̃ aà gbázĩna lùa. +À wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀ wà mↄ́ ń àsi'onaↄ ń saanyãdↄ̃naↄ ń màsokɛnaↄ. Ɔ̃ a ò Babɛli ↄ̃nↄnapiↄnɛ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wɛ̃̀sãɛ bee kyokɛ̀ à a bↄↄlɛkɛ̀mɛɛ, má gomusu tɛ̃a ń vua yàbaao daɛ̀, i gↄ̃ ma bùsu gbãadeↄ àaↄ̃de ũ. +Kɛ́ kía ↄ̃nↄnapiↄ gɛ̃̀ ḿpii, ↄ̃ an gbɛ̃e i fↄ̃ wɛ̃̀sãpi kyokɛ̀ à a bↄↄlɛkɛ̀ kíɛo. +Sↄ̃ ɛ̀a kɛ̃̀ kí Balazaagu maamaa, aà oa ɛ̀a ↄ̃̀ↄkpà, mɛ́ aà bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gↄ̃̀ bíli guu. +Kɛ́ kía na kía ń bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ zↄa mà, à gɛ̃̀ńzi blɛblekpɛu à mɛ̀: Adeↄ n dↄ̃ ń aafiao Záai! Ńsu to n làasoo n pↄ yao, ńsu ǹ n oa ↄ̃̀ↄkpao. +Gbɛ̃e ku n bùsuu la, a Lua pↄ́ a kua adoa Nisĩna vĩ. N dezi Nɛbukanɛza gↄↄ wa è a laai vĩ ń wɛzɛ̃o ń ↄ̃nↄo lán Luawa. N dezi aà dìlɛ wɛzɛ̃naↄ ń àsi'onaↄ ń saanyãdↄ̃naↄ ń màsokɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Aà ↄ̃nↄ ń aà dↄ̃ao pãsĩ, ì yã́pii maɛ. Ì nanaↄ bↄↄlɛkɛ, ì yã́ zĩ'ũↄ yáasi polo ń yã'ĩaↄ. Aà tↄ́n Daniɛli. Kía tↄkpàɛ̀ lↄ Bɛlasaa. Ǹ aà sísi sↄ̃, i yã́pi bↄↄlɛkɛnɛ. +Kɛ́ wà mↄ̀ ń Daniɛlio kíapi kĩ́i, ↄ̃ a òɛ̀: Ḿmɛ ń zĩ̀zↄ pↄ́ wì mɛ Daniɛli, ma dezi bↄ̀ò Yuda bùsuu ũa? +Má mà wà mɛ̀ ń Lua Nisĩna vĩ, ń laai vĩ ń wɛzɛ̃o ń ↄ̃nↄ gbãao. +Wà mↄ̀mɛɛ tia ń ↄ̃nↄnaↄ ń àsi'onaↄ aa wɛ̃̀sãɛ bee kyokɛ, aai a bↄↄlɛkɛmɛɛ, ãma aai fↄ̃o. +Má mà ni fↄ̃ ǹ yã́ↄ bↄↄlɛkɛ, ni fↄ̃ ǹ yã'ĩaↄ polo. Tó n fↄ̃ n wɛ̃̀sãɛ bee kyokɛ̀ ń a bↄↄlɛkɛ̀mɛɛ, má gomusu tɛ̃a ń vua yàbaao danɛ, ní gↄ̃ ma bùsu gbãadeↄ àaↄ̃de ũ. +Ɔ̃ Daniɛli òɛ̀: Ǹyↄ̃ n gbaↄ kũa, ní asea kɛ gbɛ̃pãleɛ. Ń beeo má wɛ̃̀sãpi kyokɛnɛ kí, mí a bↄↄlɛkɛnɛ. +Kí, Lua Musude mɛ́ kíakɛ ń zↄ̃ↄkɛo ń gawio ń bɛɛɛo kpà n dezi Nɛbukanɛzawa. +Lá à aà sɛ̀ lɛsĩ màa, gbɛ̃́pii aà vĩa vĩ, aaì misiilɛɛ̀, bui píi ge yã'oa bui píin nò. Gbɛ̃́ pↄ́ a ye dɛ, ì aà dɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ a ye bↄ, ì aà bↄɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ a ye gba gbãa, ì aà gba gbãa. Gbɛ̃́ pↄ́ a ye kɛ̃́sã, ì aà kɛ̃́sãɛ. +Ãma kɛ́ à azĩa sɛ̀ lɛsĩ mɛ́ aà swã́ yìaa mɛ́ à zazakũ̀, ↄ̃ Lua aà bↄ̀ kpalau, à aà gawi kↄ'ɛ̀. +Wà aà ya bↄ̀ gbɛ̃nazĩnaↄ guu, aà làasoo gↄ̃̀ lán nↄ̀bↄↄwa. A kú ń saeↄ, à sɛ̃ blè lán zuwa. Fíi aà gbɛ̃̀, ↄ̃ a dↄ̃̀ sa kɛ́ Lua Musude mɛ́ iko vĩ gbɛ̃nazĩna kpalaↄwa, mɛ́ ì gbɛ̃́ pↄ́ a yei kpa kpalau. +Mpi sↄ̃ Balazaa, aà tↄũnan n ũ. Baa kɛ́ ń yã́piↄ dↄ̃ píi, ni nzĩa busao. +N lɛ'ɛ̀ Dii Musudewa. Ń tò wà mↄ̀ ń aà kpɛ́ imibↄↄ, ↄ̃ mpi ń n bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń n naↄ ń n nↄ pↄ́ ni mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ a vɛ̃ɛmìò, ↄ̃ n tã́a pↄ́ wa kɛ̀ ń vuao ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń lío ń gbɛo sáaukpà, pↄ́ pↄ́ aali gu'eo, aali yãmao, mɛ́ aa dↄ̃a vĩoↄ. N wɛ̃ni ń n ziao ku Lua ↄzĩɛ, ↄ̃ ni aà kpɛlao. +A yã́i a tò ↄpi mↄ̀ wɛ̃̀sãpi kɛ̃̀. +Yã́ pↄ́ ↄpi kɛ̃̀n kɛ: Mɛnɛ, mɛnɛ, tɛkɛli, pɛɛsi. +Yã́piↄ bↄↄlɛn kɛ: Mɛnɛ mɛ̀ Lua n kpalablegↄↄ nào, à a lɛzɛ̀. +Tɛkɛli mɛ̀ wà n gbia lɛgwà kiloowa, wa è ni kiloo sɛo. +Pɛɛsi mɛ̀ wà n kpala kpaalɛ Mɛdɛↄ ń Pɛɛsiↄnɛ. +Balazaa yã'ò, ↄ̃ wà gomusu tɛ̃a ń vua yàbaao dà Daniɛliɛ, wà kpàwakɛ̀ wà mɛ̀, aà bùsu gbãadeↄ àaↄ̃den aà ũ. +Gwãasĩn doũpi guu ↄ̃ wà Babiloni kí Balazaa dɛ̀. +Mɛdɛ bui pↄ́ wì oɛ̀ Daliusi mɛ́ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu a wɛ̃̀ bàaↄ̃ ń plaode guu. +À kà Daliusigu à bùsu gbãadeↄ dilɛ gbɛ̃ↄn basoolo, ↄ̃ à ń dílɛdilɛ a bùsuu píi. +À lɛdamadeↄ dìlɛ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ an dↄaanaↄ ũ. Daniɛliá gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ doɛ. Bùsu gbãadeↄ ì ń yã́ↄ sɛ́lɛ siu lɛdamadepiↄnɛ, kɛ́ aasu ásookɛ kíaɛo yã́i. +Daniɛli ↄ̃nↄ gbãa dɛ lɛdamade kĩniↄ ń bùsu gbãadeↄla píi, ↄ̃ kía zɛ̀ò à aà dilɛ a bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ɔ̃ lɛdamade kĩniↄ ń bùsu gbãadeↄ lɛ́ zɛwɛɛlɛ wà yãe ewà kpala pↄ́ a blèpi yã́ musu, ãma a tàae vĩo, aai yãe ewào, asa a náai vĩ a yãkɛa guu píiɛ. Ìli pãkpa yãeio, ìli zã yãewao. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá yãe e Daniɛliwa bauo, mɛ́ i kɛ aà Lua sísia yã́ musu bàasio. +Ɔ̃ lɛdamade kĩniↄ ń gbãadeↄ kↄ̃ nàaa aa gɛ̀ kía lè aa mɛ̀: Kí Daliusi, adeↄ n dↄ̃ ń aafiao! +Wá bùsu dↄaanaↄ ń kíaↄ ń zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ń gbãadeↄ ń lɛdamadeↄ n ń ìwaↄ píi, wa lɛkpàaĩ wá è a maa ǹ yã́ɛ bee dilɛɛ, ní tó wà zĩkɛwà. E gↄↄ baakwi lɛ́u gbɛ̃́ pↄ́ sù wabikɛ̀ diiewa ge gbɛ̃nazĩnan nò, mɛ́ i kɛ ḿmɛ à wabikɛ̀mao, wa ade sɛ zu nↄ̀ↄmusuↄ tòou. +Kí, yã́pi dilɛ sa, ní n tↄ́ da láɛ beeu, kɛ́ gbɛ̃e su lilɛo yã́i. Iↄ dɛ Mɛdɛↄ ń Pɛɛsiↄ ikoyã pↄ́ wa fↄ̃ a bãdɛo ũ. +Ɔ̃ kí Daliusi yã́pi dìlɛ à a tↄ́ dàlau. +Kɛ́ Daniɛli mà wà yã́pi dìlɛ, à tà bɛ. Aà kpɛa pↄ́ kú kpɛ́ musu fɛnɛntiↄ bↄaa ń Yelusalɛũo wɛ̃wɛ̃a. Ɔ̃ à kùlɛ wabikɛ̀ Luawa à aà sáaukpà, lá ìↄ kɛ lá gu lɛ́ dↄ gɛ̃n àaↄ̃'aaↄ̃wa. +Ɔ̃ gbɛ̃́piↄ mↄ̀ sìaàzi, aa è àlɛ wabikɛ Luawa, àlɛ kulɛkɛɛ̀. +Ɔ̃ aa gɛ̀ kía lè yã́ pↄ́ a dìlɛpi musu aa mɛ̀: N yãdìlɛ n mɛ̀ e gↄↄ baakwi gbɛ̃́ pↄ́ wabikɛ̀ diiewa ge gbɛ̃nazĩnan nò, mɛ́ i kɛ n bàasio, wa ade sɛ zu nↄ̀ↄmusuↄ tòouɛ. Kía mɛ̀: Yã́pi sea vĩo, à gↄ̃̀ Mɛdɛↄ ń Pɛɛsiↄ ikoyã pↄ́ wa fↄ̃ wà a bãdɛo ũɛ. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Yuda bùsu zĩ̀zↄ Daniɛli lí n yãdao ge yã́ pↄ́ ń dìlɛpi. Ìↄ wabikɛ Luawa lá gu lɛ́ dↄ gɛ̃n àaↄ̃'aaↄ̃ɛ. +Kɛ́ kía yã́pi mà, à kɛ̀ɛ̀ ĩ́i maamaa. À zɛ̀ò à Daniɛli suaba, ↄ̃ àlɛ aà bↄa zɛ́ wɛɛlɛ e ĩatɛ̃ gɛ̀ gɛ̃̀ò kpɛ́u. +Ɔ̃ gbɛ̃́piↄ kↄ̃ nàaa aa mↄ̀ kía lè aa mɛ̀: Kí, ń Mɛdɛↄ ń Pɛɛsiↄ ikoyã dↄ̃, wà mɛ̀ yã́ pↄ́ kía dìlɛ ń yã́ pↄ́ à giio lilɛa vĩo. +Ɔ̃ kía mɛ̀ wà mↄ́ ń Daniɛlio wà aà zu nↄ̀ↄmusuↄ tòou. Kía ò Daniɛliɛ: N Lua pↄ́ niↄ kúlɛɛ̀ gↄↄpii n bↄ! +Kɛ́ wà aà zù tòopiu, wà gbɛ sɛ tà tòopilɛ, ↄ̃ kía seelakɛ̀wà ń a tãanao ń a bùsu gbãadeↄ tãanaↄ, kɛ́ gbɛ̃e su yãe lilɛ Daniɛli musuo yã́i. +Ɔ̃ kía tà bɛ, à gì pↄblei gwãasĩna bee, mɛ́ i a nↄɛe gbɛao. I fↄ̃ i'òo. +Kɛ́ gu dↄ̀, guwɛ lɛ́ kɛ̃́, ↄ̃ kíapi fɛ̀lɛ gɛ̀ nↄ̀ↄmusuↄ tòopi kĩ́i kpakpa. +Kɛ́ à sↄ̃̀ tòopii, à lɛzù Daniɛlizi ń pↄsiao à mɛ̀: Daniɛli, Daniɛli, Lua bɛ̃́ɛ zↄ̀blena! N Lua pↄ́ niↄ kúlɛɛ̀ gↄↄ píi fↄ̃̀ n bↄ nↄ̀ↄmusuↄ lɛ́zĩa? +Daniɛli wèwà à mɛ̀: Lua n dↄ̃ ń aafiao Záai! +Ma Lua a Malaika zĩ̀, à mↄ̀ nↄ̀ↄmusuↄ lɛ́ kũ̀aa, aai ma kɛ'ĩao, asa ma kɛɛ̀ yãesaide ũɛ. Kí, mi tàaee kɛnɛ ziio. +Kía pↄ kɛ̀na maamaa, ↄ̃ à mɛ̀ wà Daniɛli bↄ tòopiu. Kɛ́ wà aà bↄ̀, wi aà gue e à kɛ̀'ĩao, kɛ́ a Lua náai vĩ yã́i. +Ɔ̃ kía mɛ̀ wà mↄ́ ń gbɛ̃́ pↄ́ yãdↄ̀ Daniɛliwaↄ, ↄ̃ wà ń zuzu tòopiu sↄ̃ ń ń nɛ́ↄ ń ń naↄ. E aaↄ gɛ́ zĩ́lɛ lei, nↄ̀ↄmusuↄ ń gbã́ aa ń kũkũ, aa ń wáↄ wìwi píi. +Kí Daliusi lakɛ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kú a bùsu guuↄnɛ píi, bui píin nò, à mɛ̀: Àↄ kú ń aafiao maamaa! +Ma yã́ɛ bee dìlɛ ma bùsu gbɛ̃́piiɛɛ. Aaↄ Daniɛli Lua vĩa vĩ, aai misiilɛɛ̀. Asa Lua bɛ̃́ɛ pↄ́ kú gↄↄpiin aà ũ. Aà kpalaá kpala láasaiɛ, mɛ́ aↄ kible gↄↄpiiɛ. +Ì gbɛ̃́ suaba, ì ń bↄ. Ì dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ kɛ musu ń zĩ́lɛo. Ɔ̃mɛ Daniɛli bↄ̀ nↄ̀ↄmusuↄ lɛ́zĩ. +Daniɛli gbãa'è Daliusi kiblegↄↄ ń Pɛɛsi bui Kilusi kiblegↄↄo. +Babɛli kí Balazaa kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu ↄ̃ Daniɛli wɛ́pungu'è, à yãe è a làasoo guu gↄↄ pↄ́ á wúlɛa a liiwa, ↄ̃ à wɛ́pungupi yã́ kɛ̃̀ láu, à a yã́ mideↄ ò. +Daniɛli mɛ̀: Málɛ gugwa wɛ́pungu'ea guu gwãasĩna, ↄ̃ ma luabɛ ĩ́ana è mɛ̀n síiↄ̃, aalɛ fɛlɛ ísia zↄ̃ↄa. +Ɔ̃ wài zↄ̃ↄ mɛ̀n síiↄ̃ↄ bↄ̀lɛ ísiau, an bui dodoa kↄ̃ɛ. +A sɛ̃́ia bↄ̀ nↄ̀ↄmusuwa, a kúu gã̀sĩaↄ vĩ. Kɛ́ málɛ gwa, wà aà gã̀sĩa wòlowà, ↄ̃ wà aà sɛ zɛ̀ gbá pla lán gbɛ̃nazĩnawa, ↄ̃ wà gbɛ̃nazĩna sↄ̃ dↄ̀ɛ̀. +Ɔ̃ ma wài plaade è, à bↄ̀ maiwa, a gɛngɛsɛkɛa, gbã̀tɛ̃ɛwa mɛ̀n àaↄ̃ↄ kpaa aà lɛ́zĩ. Ɔ̃ wa òɛ̀ aà fɛlɛ nↄ̀ↄ so maamaa. +Bee gbɛa ma gugwà, ↄ̃ ma wài pãle è, à bↄ̀ gbɛaanawa. A gã̀sĩa vĩ a kpɛsɛa mɛ̀n síiↄ̃, mɛ́ a mi síiↄ̃. Wà aà kpà kpalau. +Bee gbɛa kɛ́ málɛ gugwa wɛ́pungupi guu gwãasĩna màa, ma wài síiↄ̃de è, ì to vĩa gbɛ̃́ kṹ e sↄ̃ kɛ̃ adegu. Aà gbãa sáa vĩo. Aà swaaá mↄsiɛ mɛ́ a zↄ̃ↄ, ì pↄ́ sóò à wíwi, ì ↄ̃zↄ̃ a kĩni pↄ́ gↄ̃̀wa. A adoa ń wài pↄ́ dↄ̀aaɛ̀ↄɛ. A kↄ́ba kwi. +Kɛ́ málɛ làasookɛ aà kↄ́bapiↄ yã́wa, ma kↄ́ba pãle è nɛ́nannↄ, àlɛ bↄ ń guu, ↄ̃ kↄ́ba káau mɛ̀n àaↄ̃ↄ wòlo, aa gubↄ̀ɛ̀. Má è kↄ́ba nɛ́napi wɛ́ vĩ lán gbɛ̃nazĩnawa. A lɛ́ vĩ lↄ, ìↄ wala yã'o. +Kɛ́ málɛ gwa màa, má è wà kiblekilaↄ kàlɛ, ↄ̃ Mae Zie mↄ̀ zↄ̃̀lɛ. Aà pↄkasaↄ dɛ púntaitai, mɛ́ aà mikã dɛ lán sã zu'oa kã́wa. Aà kiblekila lɛ tɛ́ bↄ mɛ́ a wuluuↄ lɛ́ pipi lán tɛ́vuawa. +Tɛ́ swa bↄ̀ aà zíɛ, àlɛ bàalɛ aà aɛ. Gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa sↄoↄ lɛ́ aà ìwa ble, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ sĩ aà aɛↄ kà miliↄ̃ basↄo. Yã́kpalɛkɛnaↄ zↄ̃̀lɛ, ↄ̃ wà láↄ wɛ̃̀wɛ̃. +Ma gí lɛ́ gwa walayã pↄ́ kↄ́bapi lɛ́ o yã́i, ↄ̃ ma gí lɛ́ gwa e wà gɛ̀ wàipi dɛ̀, wà aà gɛ tↄ̀lↄzↄ̃̀ wa sɛ zù tɛ́u. +Wà wài pãleↄ bↄ̀ kpalau, ãma wi ń wɛ̃ni bↄo e gↄↄewa. +Kɛ́ málɛ gugwa gwã́ wɛ́pungupi guu màa, ma pↄ́ è lán gbɛ̃nazĩnawa, àlɛ mↄ́ luabɛpuanau. Kɛ́ à kà, ↄ̃ wà aà kpán'aɛkɛ̀ wà gɛ̀ò Mae Zipi kĩ́i. +À aà kpà kpalau, à iko kpàwà ń gawio, ↄ̃ gbɛ̃́pii kùlɛɛ̀, bùsu píi gbɛ̃́ ge bui píin nò. Aà iko aↄ ku gↄↄpiiɛ, a láaa vĩo, mɛ́ aà kpala a midɛ bauo. +Ma Daniɛli ma pↄ yà. Yã́ pↄ́ málɛ e ma làasoo guu tò sↄ̃ kɛ̃̀magu. +Ma sↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ zɛ weↄ doi, ma yã́piↄ sĩana gbɛ̀awà píi. Ɔ̃ à yã'òmɛɛ à yã́piↄ bↄↄlɛkɛ̀mɛɛ. +Wài zↄ̃ↄ mɛ̀n síiↄ̃piↄá kpala mɛ̀n síiↄ̃ pↄ́ aa bↄ dṹnia guuↄɛ. +Ãma Musude gbɛ̃́ↄ mɛ́ aa kpala si aa ble, aaiↄ vĩ gↄↄpii, aↄ láaa vĩo. +Bee gbɛa má ye sĩana dↄ̃ wài síiↄ̃de yã́ musu. A adoa ń wài kĩniↄɛ, ì to vĩa gbɛ̃́ kṹ dɛńla. Aà swaaá mↄsiɛ, aà ↄkↄↄá mↄgotɛ̃ɛ, ì pↄ́ só à wíwi, mɛ́ ì ↄ̃zↄ̃ a kĩni pↄ́ gↄ̃̀wa. +Má ye kↄ́ba mɛ̀n kwi pↄ́ kú aà miwaↄ yáasi dↄ̃ lↄ ń kↄ́ba pↄ́ bↄ̀ ↄ̃ kↄ́ba mɛ̀n àaↄ̃ↄ wòlo aa gubↄ̀ɛ̀o. Kↄ́bapi wɛ́ vĩ ń lɛ́o, ì wala yã'o mɛ́ aà zɛa gbãa dɛ a kĩniↄla. +Kɛ́ málɛ gwa, kↄ́bapi lɛ́ zĩka ń Lua gbɛ̃́ↄ, àlɛ ń fu. +Ɔ̃ Mae Zipi mↄ̀ yãnakpà Musude gbɛ̃́piↄwa, asa kpala gↄ̃a Lua gbɛ̃́ↄ pↄ́ ũ gↄↄ mɛ́ kà. +Wa òmɛɛ wà mɛ̀: Wài mɛ̀n síiↄ̃depiá kpala síiↄ̃de pↄ́ a bↄ dṹnia guuɛ. A adoa ń kpala kĩniↄɛ, a da dṹniaa píi, i ↄ̃zↄ̃wà, i wíwi. +Kↄ́ba mɛ̀n kwipiↄá kpalapi kía gbɛ̃ↄn kwi pↄ́ aa kibleↄɛ. Kía pↄ́ dodoa ń a káauↄ a fɛlɛ ń gbɛa, i kía gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ bↄ kpalau. +A Musude tↄbɛ̃ɛsi, a gbãamↄ aà gbɛ̃́ↄnɛ, a wɛɛlɛ à gↄↄↄ ń yã́ pↄ́ Lua dìlɛↄ lilɛ. Wà Lua gbɛ̃́ↄ nàɛ̀ aà ↄzĩ wɛ̃̀ àaↄ̃ ń kĩnio. +Ãma yã́kpalɛkɛnaↄ zↄ̃lɛ aa aà bↄ kpalau, aai kpalapi midɛ míↄmiↄ e gↄↄpii. +Wa dṹnia kpalaↄ píi kíakɛ ń ikoo ń zↄ̃ↄkɛo kpa Musude gbɛ̃́ↄwa. Aà kpalapiá kpala láasaiɛ, mɛ́ kpalablenaↄ kúlɛɛ̀ aa misiilɛɛ̀ ḿpii. +Yã́pi lɛ́n we. Ma Daniɛli, ma làasooↄ tò sↄ̃ kɛ̃̀magu maamaaɛ, ma oa ↄ̃̀ↄkpà, ↄ̃ má yã́pi kũa ma nↄ̀sɛu. +Balazaa kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu ma Daniɛli ma wɛ́pungu'è a pↄ́ má è káau bàasi. +Málɛ gugwa ma wɛ́pungu'eapi guu, ↄ̃ má è má kú kibɛ Susa wɛ̃́lɛu Elaũ bùsuu. Má kú swa pↄ́ wì mɛ Ulai saɛ. +Ma wɛsɛ̀ ma gugwà, ↄ̃ ma sãsakao è zɛa swapi lɛ. A kↄ́ba pla. Aa gbã̀a, ãma ado gbã̀a dɛ adoa, a pↄ́ pↄ́ gbã̀api bↄ̀ gbɛzãɛ. +Ma sãsakaopi gwà, àlɛ sↄ̃́ dada bɛ'aɛ oi ń gugbãntoo oio ń gɛↄmidↄkĩi oio, àlɛ kↄ́bamalɛ. Nↄ̀bↄe a fↄ̃ zɛ à aà dão, mɛ́ gbɛ̃e a fↄ̃ ń bↄ aà ↄzĩo. Ìↄ azĩa pↄeã kɛɛ, ↄ̃ à azĩa dì. +Málɛ làasookɛ yã́piwa, ↄ̃ ma blesana è, à bↄ̀ bɛ'aɛ oi à mà dṹniaa píi, aà gbá i kã tↄↄlɛwao. Kↄ́ba zↄ̃ↄ dↄ aà wɛ́ taau. +À gɛ̀ sãsakao pↄ́ zɛa swalɛpi kĩ́i, ↄ̃ à kúu'ò à sùwà n pↄkũma pãsĩo. +Má è, kɛ́ à sùwà ń pↄfɛ̃o màa, à aà gbɛ̃̀gbɛ̃ à aà kↄ́ba mɛ̀n plapiↄ ɛ̀'ɛ, ↄ̃ sãsakaopi i fↄ̃ kaakaanakɛ̀o. Blesana aà sɛ nɛ̀ à ↄ̃zↄ̃̀wà, gbɛ̃e i fↄ̃ aà bↄ̀ aà ↄzĩo. +Ɔ̃ blesana azĩa dì, ãma kɛ́ à pɛ̀lɛ maamaa, aà kↄ́ba zↄ̃ↄpi ɛ̀, ↄ̃ kↄ́ba pãleↄ bↄ̀ kpa mɛ̀n síiↄ̃ a gɛ̃ɛ ũ, an lɛ́ dↄdↄ dṹnia gola síiↄ̃ↄwa. +Kↄ́bapiↄ do gↄ̃nakɛ̃̀ nɛ́nannↄ, ↄ̃ à zↄ̃ↄkũ̀ maamaa. À gɛ̀ gɛↄmidↄkĩi oi ń gukpɛ oio ń bùsu kɛfɛna oio. +À zↄ̃ↄkũ̀ e à gɛ̀ pɛ̀ luabɛ zĩgↄ̃ↄwa, ↄ̃ à ń saanaeↄ kwɛ̀ zĩ́lɛ à ↄ̃zↄ̃̀má. +À azĩa dì à sáakpà ń zĩgↄ̃piↄ Kíao. À sa pↄ́ wìↄ owà lá gu lɛ́ dↄ mìdɛ, à aà kúkĩi kɛ̀ bɛzia ũ. +Wà zĩgↄ̃piↄ nàɛ̀ a ↄzĩ ń sa pↄ́ wìↄ o lá gu lɛ́ dↄo tàae pↄ́ wa kɛ̀ yã́i, ↄ̃ à sĩana pã̀lɛ zĩ́lɛ. Yã́ pↄ́ a kɛ̀ píi à saasɛ̀. +Ɔ̃ má mà malaika lɛ́ yã'o, ↄ̃ malaika pãle aà là à mɛ̀: Wɛ́pungu'ea yã́pi aↄ gɛ́ e bↄɛ ni? Sa pↄ́ wìↄ o lá gu lɛ́ dↄ yã́pi ń tàae pↄ́ a yã́ a dimáo ń Lua kpɛ́ kpaamáo ń ↄ̃zↄ̃a zĩgↄ̃piↄwao. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Aↄ gɛ́ e gↄↄ ↄ̀aa kuɛdo ń basↄooɛ (2.300) sa'oa kↄↄ ń oosio gbɛa, Lua kpɛ́ i gbasa bↄ maa. +Gↄↄ pↄ́ ma Daniɛli málɛ wɛ́pungupi e màa, málɛ zɛwɛɛlɛ mà a yáasi dↄ̃, ↄ̃ ma pↄe è zɛa ma aɛ, à bↄ̀ lán gↄ̃ɛwa. +Ɔ̃ ma gbɛ̃nazĩna lↄↄ mà bↄa Ulaii. À lɛzù à mɛ̀: Gabliɛli, wɛ́pungu pↄ́ gbɛ̃́pi è bↄↄlɛkɛɛ̀. +À sↄ̃̀mazi ma zɛkĩi. Kɛ́ àlɛ mↄ́, iwãa kà ma pↄa, ↄ̃ ma wulɛ ma gbɛɛu. A òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ wɛ́pungu pↄ́ ń è dɛ dṹnialaagↄↄ yã́ ũɛ. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ yã'omɛɛ, i ma kũ gbãa, má wúlɛa ma gbɛɛu. Ɔ̃ à ↄnàa à ma fɛlɛ à ma zɛ. +À mɛ̀: Málɛ yã́ pↄ́ a mↄ luapↄkũmabↄbↄma gↄↄgbɛzãzĩ onɛɛ, asa dṹnialaagↄↄ yã́ɛ. +Sãsakao kↄ́ba mɛ̀n plaade pↄ́ ń èpi dɛ Mɛdɛↄ ń Pɛɛsi kíaↄ ũɛ. +Blesana sↄ̃ Gɛlɛsi kpalaɛ, kↄ́ba zↄ̃ↄ pↄ́ dↄ aà wɛ́ taau mɛ́ a kía sɛ̃́ia ũ. +Kↄ́ba mɛ̀n síiↄ̃ pↄ́ bↄ̀lɛ kↄ́ba pↄ́ ɛ̀ gɛ̃ɛ ũpiↄá kpala mɛ̀n síiↄ̃ pↄ́ aa bↄlɛ aà bui guuↄɛ, ãma an gbãa a kaaàwao. +An kpalablea gↄↄgbɛzãzĩ, tó an tàaekɛa lɛ́ kà, kía oapãsĩde kↄ̃niki a fɛlɛ. +Aà gbãa a kã́fĩ, i kɛ ń aàzĩa gbãao no. Aà pↄkaalɛa a dimá. Yã́ pↄ́ a kɛ píi a bↄlɛiɛ, a gↄ̃sa gbãaↄ ń Lua gbɛ̃́ↄ dɛ̃ↄnzↄ̃. +Aà kↄ̃ni guu aà mↄafili a bↄlɛiɛ, iↄ dilɛ a ka. Tó gbɛ̃́ↄ yãe daao, ↄ̃ a ń dɛ̃ↄnzↄ̃ dasidasi, i fɛlɛ ń kíaↄ Kíao. Wa aà kaalɛ, ãma gbɛ̃nazĩna ↄ no. +Sa kↄↄ ń sa oosio ogↄↄ wɛ́pungu pↄ́ ń èá sĩanaɛ. Yã́pi ká láu, asa a kɛgↄↄ zã̀ɛ. +Ma Daniɛli ma yɛ̃̀ɛɛ làa, ↄ̃ ma gyãkɛ̀ gↄↄpla. Kɛ́ ma fɛlɛ, ma ɛa zĩkɛ̀ kíɛ. Wɛ́pungu pↄ́ má èpi yã́ dia, mi a bↄↄlɛ dↄ̃o. +Aasuelu nɛ́ Daliusi, Mɛdɛ bui, kpalablea Babiloni bùsuu wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu, +ma Daniɛli ma yã́ pↄ́ Dii ò ãnabi Zelemiiɛ è taalau à mɛ̀, Yelusalɛũ a gↄ̃ bɛzia ũ wɛ̃̀ bàaↄ̃kwiɛ. +Ɔ̃ ma aɛdↄ̀ Dii Lua kúkĩiwa ma kulɛkɛ̀ɛ̀, ma wabikɛ̀wà ń lɛyeo, má zↄ̃lɛa tufua ń zwã̀nkasaↄ daa. +Ma wabikɛ̀ Dii ma Luawa, ma a gbɛ̃́ↄ duunaↄ òɛ̀. Ma mɛ̀: N yã́ na Dii Lua. Ń zↄ̃ↄ, ni to vĩa ń kṹ. Niↄ n bàa kua ń gbɛ̃́ pↄ́ yenzi aaì misiilɛ yã́ pↄ́ ń dìlɛↄnɛↄ kũa gbɛ̃kɛ guu. +Wa duunakɛ̀ wa yãvãikɛ̀. Wa tàaekɛ̀nɛ, wa zãnɛ yã́wa. Wa bↄ yã́ pↄ́ ń dìlɛↄ ń n ikoyãↄ kpɛ. +N zↄ̀blena ãnabiↄ yã'ò wá kíaↄnɛ ń wá kpalablenaↄ ń wá deziↄ ń wá bùsu gbɛ̃́ↄ píi ń n tↄ́o, ↄ̃ wi n yãmao. +Dii, ń maa. Wápiↄ sↄ̃ wa gↄ̃ ń wío gbã, wá Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi ń Isaili pↄ́ kú kãiↄ ń Isaili pↄ́ kú zã̀ bùsu pↄ́ n ń fãaau an bↄa n kpɛ yã́iↄ píi. +Dii, wí wá kṹ duuna pↄ́ wá kɛ̀nɛ yã́i, wápiↄ ń wá kíaↄ ń wá kpalablenaↄ ń wá deziↄ. +Dii wá Lua, baa kɛ́ wa zãnɛ yã́wa, ń sósobi vĩ ń sùuuo. +Dii wá Lua, wi misiilɛnɛo, wi tɛ́ ikoyã pↄ́ ń dà n zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aa òwɛ̃ɛↄzio. +Isailiↄ píi pã̀ n ikoya��a, aa gì n yãmai. Ɔ̃ n láaikɛ̀wá kɛ́ wa duunakɛ̀nɛ yã́i, lá ń ò n zↄ̀blena Mↄizi ikoyã láuwa. +N yã́ pↄ́ n mɛ̀ a wá le kɛ̀wɛ̃ɛ ń wá dↄaanaↄ. N yãyìawá, wi yã́ pↄ́ Yelusalɛũ lè taa e dṹnia guu yãao. +Wá Lua, yã́pi wá lé lá a yã́ kú Mↄizi ikoyã láuwa, kási wi n kĩ́i wɛɛlɛo, wi mikɛ̃ wá duunaↄwa wa laaidↄ̀ n sĩanawao. +Dii wá Lua, n wɛtɛ̀ wá yã́i, ↄ̃ n yã́pi yìawá, asa n yã́ ìↄ na n yãkɛa guu píiɛ, ↄ̃ wi n yãmao. +Dii wá Lua, n wá gbɛ̃́ pↄ́ dɛ n gbɛ̃́ ũↄ bↄ̀lɛ Egipi ń n gã̀sa gbãao, n tↄbↄ̀ lá a ku e ń a gbãowa. Wa duunakɛ̀, wa tàaekɛ̀nɛ. +Dii, lá n yãkɛaↄ maa píi, ǹ n pↄkũma ń n pↄfɛ̃o wee n wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ ń n gbɛ̀sĩsĩowa sa, asa Yelusalɛũ ń wá gbɛ̃́ pↄ́ dɛ ń gbɛ̃́ ũↄ gↄ̃̀ láanipↄ ũ gbɛ̃́ pↄ́ liaawáziↄnɛ píiɛ wá duuna ń wá deziↄ yãvãikɛao yã́i. +Wá Lua, mapi n zↄ̀blena wabi pↄ́ málɛ kɛma si sa ń ma wɛ̃na wiio. N kúkĩi pↄ́ gbòo gwa n tↄ́ yã́i. +Ma Lua, swã́kpa ǹ ma yãma. Wɛ́sɛ ǹ wɛ̃́lɛ pↄ́ n tↄ́ kuwà bɛzia gwa. I kɛ wá maakɛa yã́i wálɛ wabikɛimao, n sósobi zↄ̃ↄ yã́iɛ. +Dii, ma yãma! Dii, suɛ! Dii, swã́sɛ ma yã́i, ní kɛ kpakpa! Ma Lua, ńsu gɛ̃gɛ̃o n tↄ́ yã́i, asa n tↄ́ dↄ wɛ̃́lɛpi ń n gbɛ̃́ↄwaɛ. +Gↄↄ pↄ́ málɛ yã'o màa, málɛ wabikɛ, málɛ ma duuna o ń ma gbɛ̃́ Isailiↄ pↄ́ↄ, málɛ sùuugbɛa Dii ma Luawa aà gbɛ̀sĩsĩ yã́ musu, +kɛ́ málɛ wabikɛ màa, Gabliɛli, gbɛ̃́ pↄ́ má è wɛ́pungu'ea guu yãapi vùa mↄ̀ ma kĩ́i sa oosi ogↄↄ. +À yã'òmɛɛ à mɛ̀: Daniɛli, ma bↄ mↄma kɛ́ mà ń wɛ́ kɛ̃nɛɛ, n dↄ̃a i kã́fĩ. +Kɛ́ n na wabikɛawa, Lua sìnnↄ, ↄ̃ ma mↄ oinɛ, asa aà gbɛ̃́ yenziden n ũ. Laaidↄ yã́ɛ beewa, làasookɛ wɛ́pungu pↄ́ ńlɛ ewa. +Lua wɛ̃̀ sopla lɛɛ bàaↄ̃kwi dìlɛ n gbɛ̃́ↄnɛ ń n wɛ̃́lɛpio, kɛ́ à tàaeↄ midɛ à duuna vĩlɛ, à yãvãiↄ kɛ̃́wá, i bↄ ń maakɛ láasaio, wɛ́pungu'ea ń ãnabikɛkɛao lɛ́ i ká, wi luakukĩi sakɛ̃. +Làasookɛ yã́piwa, níↄ dↄ̃ kɛ́ sɛa gↄↄ pↄ́ wa dìlɛ Yelusalɛũ ɛa sua a pá ziuwa e à gɛ̀ pɛ̀ kía pↄ́ Lua kpà mↄgↄↄwa aↄ dɛ wɛ̃̀ soplapla lɛɛ sopla ń wɛ̃̀ soplapla lɛɛ bàaↄ̃ ń plaoo ũɛ. Wa ɛa kálɛ, wi a gãaɛↄ kɛkɛ ń zɛaↄ, ãma taasi aↄ ku gↄↄpi. +Wɛ̃̀ sopla lɛɛ bàaↄ̃ ń plaopi gbɛa wa kíapi bↄlia, gbɛ̃e a zɛaànↄo. Kía pↄ́ lɛ́ mↄ́ zĩgↄ̃ↄ wɛ̃́lɛpi kaalɛ ń Lua kpɛ́o. A lɛ́ a ká lán í daa pↄ́ↄlawa. E a lɛ́ àↄ gɛ́ kái zĩkaa ń gudɛo aↄ ku lá Lua dìlɛwa. +Kíapi a lɛdoũkɛ ń gbɛ̃́ↄ dasi e wɛ̃̀ sopla. Wɛ̃̀ soplapi guoguo a sa'oa ń gbadaao midɛ, i tɛ̃̀ gudɛna pɛ́lɛ we e kaalɛ pↄ́ Lua dìlɛ gudɛnapiɛ gɛ aà leò. +Pɛɛsiↄ kí Kilusi kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu wà yã́ bìiwà Daniɛli pↄ́ wì mɛɛ̀ lↄ Bɛlasaaɛ. Yã́piá sĩanaɛ mɛ́ ĩadama zↄ̃ↄ yã́ɛ. À yã́pi mà wɛ́pungu'ea guuɛ, ↄ̃ wà a bↄↄlɛkɛ̀ɛ̀. +Gↄↄ bee ma Daniɛli, málɛ pↄsia kɛ e ãsↄ̃a àaↄ̃. +Mi blɛnana bleo, nↄ̀ↄ ge vɛ̃ɛ i gɛ̃ ma lɛ́uo. Mi nísidↄↄo e ãsↄ̃a àaↄ̃pi gɛ̀ làaò. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaide zĩ́ má zɛa swa zↄ̃ↄ pↄ́ wì mɛ Tigilisi saɛ. +Ma wɛsɛ̀ ma gugwà, ↄ̃ ma gbɛ̃e è pↄ́ pua daa mɛ́ vua maa asana dↄa aà pi. +Aà mɛ bↄ̀ lán gbɛ̀ bɛɛɛdewa, aà oa dɛ lán loupilɛawa. Aà wɛ́ dɛ lán tɛ́vuawa, aà ↄↄ ń aà gbáↄ lɛ́ tɛkɛ lán mↄgotɛ̃ yↄↄawa. Aà lↄↄ dɛ lán dasi kↄ̃fĩwa. +Ma Daniɛli mámɛ ma wɛ́pungupi è mado. Gbɛ̃́ pↄ́ kumanↄↄ i eo. Sↄ̃ kɛ̃̀ńgu, ↄ̃ aa bàalɛ̀ gɛ̀ ùlɛ. +Mámɛ ma gↄ̃ mado, málɛ wɛ́pungu zↄ̃ↄpi e. Ma gbãa làa, ma oa ↄ̃̀ↄkpà, ma gↄ̃ yɛ̃̀ɛɛsai. +Ma aà lↄↄ mà, ↄ̃ gↄↄ pↄ́ málɛ ma, i ma kũ gbãa, má wúlɛa ma gbɛɛu. +Ɔ̃ wà ↄnàa wà ma sɛ ma kulɛ ma koso ń ma ↄowa, málɛ lualua. +Ɔ̃ wa òmɛɛ: Lua gbɛ̃́ yenzide Daniɛli, laaidↄ yã́ pↄ́ málɛ onɛwa. Fɛlɛ zɛ, asa wà ma zĩmaɛ. Kɛ́ a òmɛɛ màa, ma fɛlɛ zɛ, málɛ deedee. +Ɔ̃ à ɛ̀a òmɛɛ: Daniɛli, ńsu to vĩa n kũo, asa za gↄↄ sɛ̃́ia pↄ́ n n nↄ̀sɛ kpà yãwaaipaawa mɛ́ n nzĩa bùsa Luaɛ, a sìnnↄ. N yã́pi yã́i ma mↄi. +Pɛɛsi kpala malaika kía zɛzↄ̃̀mɛɛ gↄↄ bao ń mɛ̀ndoo, ↄ̃ malaika kíaↄ do Misɛli mↄ̀ dↄ̀malɛ, ↄ̃ ma gbãa dɛnla kɛ̀ Pɛɛsi kíaↄnɛ. +Ma mↄ yã́ pↄ́ a n gbɛ̃́ↄ le g���ↄgbɛzãzĩ bↄↄlɛkɛinɛɛ, asa wɛ́pungu pↄ́ ńyↄ̃ e lↄ dɛ zia yã́ ũɛ. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ yã́pi omɛɛ, ma a mipɛ̀lɛ, má nílɛ kpɛ̃́. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ gbɛ̃nazĩnawapi ↄkã̀ ma lɛ́wa, ↄ̃ ma lɛbↄ̀ ma yã'ò. Má ò gbɛ̃́ pↄ́ zɛa ma aɛɛ: Dii, wãwã tↄ̃̀a pↄ́ pↄ́ málɛ e yã́i, ma gↄ̃ yɛ̃̀ɛɛsai. +Dii, kpelewa mapi n zↄ̀blena má fↄ̃ yã'onnↄi? Má gbãa vĩ lↄo, málɛ wekĩi e lↄo. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ gbɛ̃nazĩnawapi ɛ̀a ↄkã̀a à ma gba gbãa +à mɛ̀: Lua gbɛ̃́ yenzide, ńsu to vĩa n kũo. Ńyↄ̃ↄ kú ń aafiaoɛ! Ǹ n mɛ kpálɛ! Sↄ̃dilɛ! Kɛ́ à yã'òmɛɛ, ma gbãakũ̀, ↄ̃ ma mɛ̀: Dii, yã'omɛɛ sa, asa n ma gba gbãa. +Ɔ̃ à mɛ̀: Ń yã́ pↄ́ tò ma mↄ n kĩ́i dↄ̃a? Má ɛa gɛ́ zĩka ń Pɛɛsiↄ malaika kíapio tia. Tó ma ta, Gɛlɛsiↄ malaika kía a mↄ́. +Ãma má yã́ pↄ́ kú sĩana taalau onɛ gĩa. Gbɛ̃e zɛamanↄ kíapiↄ yã musuo, sema á Isailiↄ malaika kía Misɛli bàasio. +Mɛdɛ bui Daliusi kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu, ma zɛ giaànↄ, ma kàedàaàzi. +Sĩana málɛ onɛ. Kía pãleↄ fɛlɛ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ Pɛɛsi. An síiↄ̃de tɛ́ ń kpɛ, aↄ àizɛɛ vĩ maamaa dɛńla. A gbãakũ a àizɛɛpi yã́i, i to gbɛ̃́pii fɛlɛ ń Gɛlɛsi bùsuo. +Kía gbãade a fɛlɛ kpala zↄ̃ↄ ble, iↄ kɛ lá a yeiwa. +Aà fɛlɛa gbɛa aà kpala a gboo à kɛ lɛɛ síiↄ̃, dṹnia gola síiↄ̃ ń a pↄ́o. I kɛ aà buiↄ mɛ́ aa kpalapiↄ bleo, gbɛ̃pãleↄ mɛ́ aa ble mɛ́ aà kpalapiↄ gbãa a ka a káauwao. +Gɛↄmidↄkĩi kía a gbãakũ, aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄe i gbãakũ dɛaàla, i kible, aà kpala aↄ zↄ̃ↄ. +Gↄↄpla gbɛa aa lɛdoũkɛ. Gɛↄmidↄkĩi kía a a nɛnↄɛna kpã́sã gugbãntoo kíawa yãyea ń kↄ̃o seela ũ, ãma nↄɛpi aↄ iko vĩ weo, kíapi ń aà nɛ́pio aa gɛ̃gɛ̃o. Wa nↄɛpi ń gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀aànↄↄ ń aà nɛ́o ń aà dↄnlɛdeo kpámá gↄↄ bee. +Nↄɛpi daɛe mɛ́ a kible aà mae gbɛu. A lɛ́lɛ gugbãntoo kía zĩgↄ̃ↄwa, a gɛ̃ aà zɛgikĩi, a zĩkańnↄ, i gbãamↄnɛ́. +A ń tã́aↄ ń ń dii pↄ́ aa ń kásaↄ sɛ́lɛ taò Egipi ń ń pↄ́ bɛɛɛde pↄ́ wa kɛ̀ ń vuao ń ã́nusuoↄ. A gugbãntoo kía tó we gĩa gↄↄpla. +Gugbãntoo kíapi i mↄ lɛ́lɛi gɛↄmidↄkĩi kíapi bùsuwa sↄ̃, i ɛa ta a bùsuu. +Aà nɛ́ↄ zĩ̀ sↄukɛ, aa zĩgↄ̃ↄ kãaa dasidasi. Aa dazɛu aa dagua lán swa paawa, aai zĩka e aa gɛ pɛò aà zɛgikĩiwa. +Gɛↄmidↄkĩi kía pↄ a pa, i gɛ́ zĩkai ń gugbãntoo kíao ń zĩgↄ̃ pↄ́ á kã̀aa dasidasiↄ, i zĩblemá. +Tó à zĩgↄ̃piↄ sɛ̀lɛ tàńnↄ, a azĩa sɛ lɛsĩ, i ń dɛdɛ dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwia (10.000), ãma aↄ fuańla gↄↄpiio. +Gugbãntoo kía a ɛa zĩgↄ̃ↄ kãaa dasidasi dɛ a káaua. Tó a gↄↄ kà, a mↄ́ ń a zĩgↄ̃ bílapiↄ, baade ń a gↄ̃kɛbↄↄ. +Gↄↄbeezĩ gbɛ̃́ daside a fɛlɛ ń gɛↄmidↄkĩi kíao. N bui gↄ̃ pãsĩↄ fɛlɛwà wɛ́pungu pↄ́ ń è yã́ papaa yã́i, kási aa saasɛo. +Gugbãntoo kía a mↄ koezↄ̃ wɛ̃́lɛ bĩ́idezi, i sí. Gɛↄmidↄkĩi zĩgↄ̃ↄ gbãa a fↄ̃ kpánɛ́o, baa an zĩgↄ̃ badeↄ. An gbãa a kao. +Kía pↄ́ mↄ̀ lɛ̀lɛwà a kɛ lá a yeiwaɛ, gbɛ̃e a fↄ̃ kpaɛ̀o. A zɛ bùsu kɛfɛnau, aↄ a dúuzↄ̃a zɛ́ vĩ. +A zɛò à mↄ́ ń a bùsu ikoo píi, ãma a lɛdoũkɛ ń gɛↄmidↄkĩi kíaoɛ, i a nɛnↄɛ kpã́sãwà aà kpala ↄ̃̀ↄkpaa yã́i. Yã́pi a zɛkɛo, aↄ àie vĩɛ̀o. +I gbasa aɛdↄ ísia saɛ bùsuↄwa, i si dasi, ↄ̃ zĩgↄ̃ↄ dↄaana a aà kàamai midɛ, a to aà kàamai wí aà musu, +i ɛa aɛdↄ a bɛ bùsu zɛgikĩiↄwa sa, kási a gɛ̃mbↄlɛ à lɛ́lɛɛ, wa aà e lↄo. +Aà gɛ̃ɛ i gbãamↄnɛde gbaɛmá a kíakɛgawi kã́fĩa yã́i, ãma gↄↄpla gbɛa a gaɛ, i kɛ pↄkũma ge zĩ yã́i no. +Aà gɛ̃ɛ aↄ dɛ gbɛ̃́ gia pↄ́ wi aà kpa kpalauo ũ. Gↄↄ pↄ gbɛ̃́ↄ yãe yãdaao, a mↄ lɛnakasanɛ́, i kpala símá. +A zĩgↄ̃ↄ wíwi a aɛ kɛ́lɛkɛlɛ, a ń kaalɛ ń kía pↄ́ à lɛdoũkɛ̀aànↄo. +Lɛdoũkɛaaànↄ gbɛa a bↄ aà kpɛ, aà gbãa i kã́fĩ, baa tó aà gbɛ̃́ↄ dasio. +A si bùsu táaede gbɛ̃́ pↄ́ yãe yãdaaoↄzi, i yã́ pↄ́ a maeↄ ge a deziↄ i e kɛ̀o kɛ. A ń pↄ́ↄ sɛ́lɛ, a ń pↄtuoↄ naaa, i ń àizɛɛpiↄ biilɛ a ìwaↄnɛ. A vãikpaaĩ ń zɛgikĩiↄ, ãma a gↄↄplakɛo. +A sↄ̃dilɛ, i tɛ́kpa azĩau, i si gɛↄmidↄkĩi kíazi ń zĩgↄ̃ↄ dasidasi. Gɛↄmidↄkĩi kíapi a zĩkaaànↄ ń a zĩgↄ�� dasi pↄ́ an gbãa kɛ̀ zàiↄ, ãma a fↄ̃o, asa wa lɛkpaaĩaàziɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì pↄbleaànↄↄ zĩbↄnkpɛkɛɛ̀. Wa aà zĩgↄ̃ↄ yá, wi ń daside dɛdɛ. +Kía gbɛ̃ↄn plapiↄ zↄ̃lɛ táabũnu doũi ń nↄ̀sɛvãio, aai ɛɛtokↄ̃ɛ. A zɛkɛo, asa yã́ a midɛ a gↄↄwaɛ. +Gugbãntoo kía a da a bùsu zɛ́u ń àizɛɛ zↄ̃ↄo, ãma a vãikpaaĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ Lua bàa kúńnↄↄɛ. A yã́yiamá, i gbasa ta a bùsuu. +Tó a gↄↄ kà, a ɛa si gɛↄmidↄkĩi bùsuzi, ãma gbɛzã yã́pi aↄ dɛ lá a káauwao. +Bɛ'aɛdeↄ giɛ̀ ń gó'ilɛnaↄ, i vlãnau, i ɛa gɛ́ kpɛ̃nɛbↄbↄ gbɛ̃́ pↄ́ Lua bàa kúńnↄↄwa. A zɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua bàakuańnↄ yã́ gbòoↄ, +aà zĩgↄ̃ↄ i Lua kpɛ́ gbãlɛ, aai sa pↄ́ wìↄ o lá gu lɛ́ dↄ midɛ, aai tɛ̃̀ gudɛna pɛ́lɛu. +A gbɛ̃́ pↄ́ aa Luabaakuańnↄ yã́ gbòoↄ ↄ̃̀ↄkpa ń mↄafilio, ãma gbɛ̃́ pↄ́ aa ń Lua dↄ̃ↄ zɛ gbãa, aai giɛ̀. +An gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄ vĩↄ yãda gbɛ̃́ dasideↄnɛ, ãma gↄↄplanaɛa wa ń gbɛ̃eↄ kwɛ́ ń fɛ̃ndao, wa ń gbɛ̃eↄ kpasa, wa ń gbɛ̃eↄ ka kpɛ́u, wi ń pↄ́ↄ símá. +Tó aa kpàgua màa, wa dↄńlɛ yↄↄ, mↄafilideↄ i namá dasi. +Ɔ̃nↄnapi keeↄ kpagua, kɛ́ Lua e ń baasa à ń gbãsĩ wolomá, an nↄ̀sɛ i pu e gↄↄ lɛ́ ká, asa gↄↄpi a ka lá Lua dìlɛwaɛ. +Kíae mɛ́ a kɛ lá a yeiwa, i azĩa sɛ lɛsĩ, i zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ azĩaɛ dɛ diiↄla píi, i dↄ́ɛnnↄyã'ò diiↄ Dii musu. Aà yã́ aↄ gɛɛ e luapↄkũmabↄbↄmagↄↄ gɛ láaò, asa Lua a yã́ pↄ́ a zɛò kɛɛ. +Kíapi a a deziↄ tã́aↄ yãdao ge tã́a pↄ́ nↄɛↄ ìↄ yei. A diie yãdao, a zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ azĩaɛ dɛńla píiɛ. +A zɛgikĩiↄ tã́a kpɛla a dii ũ ń gbɛu. A dii pↄ́ a deziↄ dↄ̃opi kpɛla ń vuao ń ã́nusuo ń gbɛ̀ bɛɛɛdeo ń pↄ́ ↄdeↄ. +A yã́yia zɛgikĩi gbɛ̃̀nɛↄwa ńùsu kpaalɛnɛ́ ń asea ũ. +Tó a gↄↄ lɛ́ kà, gɛↄmidↄkĩi kía a mↄwà ń zĩo, ↄ̃ gugbãntoo kía a fɛlɛwà lán zàa'ĩanawa ń sↄ̃́goↄ ń sↄ̃deↄ ń gó'ilɛnaↄ dasidasi. A si bùsuↄzi dasi, i dagua. +A si bùsu kɛfɛnazi lↄ. Zĩ a bùsuↄ ble dasi, ãma Ɛdↄũↄ n Mↄabuↄ ń Amↄniↄ dↄaanaↄ bↄɛ. +Aà iko a bùsu daside le, Egipi a bↄo. +A gbãable Egipi àizɛɛ pↄ́ ulɛaↄwa, vua ń ã́nusuo ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ píi. Libiiↄ ń Etiopiↄ misiilɛɛ̀. +Bao pↄ́ a bↄ gukpɛ oi ń gugbãntoo oio a to gili gɛ̃aàgu, i dazɛu ń pↄfɛ̃ zↄ̃ↄo dasi kaalɛa ń ń bãdɛao yã́i. +A a kíakɛ zwã̀akpɛ dↄ ísia ń Lua kpɛ́ gbɛ̀sĩsĩ kɛfɛnao zãnguoɛ. We ↄ̃ a midɛu, gbɛ̃e a dↄaàlɛo. +Gↄↄbeezĩ Misɛli, gbãade zↄ̃ↄ pↄ́ ì zɛ ńãao. Gↄↄ bee n gbɛ̃́ pↄ́ an tↄ́ kú Lua taala guuↄ bↄ. +Gbɛ̃́ bíla pↄ́ lɛ́ i'o tɛ̃́ɛnauↄ vu. An gbɛ̃eↄ aaↄ dɛ àizãna pↄ́ ũ, an gbɛ̃eↄ sↄ̃ láani ń wí láasaio pↄ́ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄ vĩↄ aaↄ tɛkɛ lán musupↄↄwa. Gbɛ̃́ pↄ́ aaì to dasi bↄ maapiↄ aaↄ ikɛ lán saanaↄwa. +Mpi sↄ̃ Daniɛli, yã́piↄ ká láu, ní nana e gↄↄpi lɛ́ ká. Gbɛ̃́ dasiↄ gɛ́ le wà gɛ́ la dↄ̃a kã́fĩi. +Ma Daniɛli ma gugwà, ↄ̃ ma gbɛ̃ↄn plaↄ è, ado zɛa swa baala, ado baale. +An gbɛ̃do ò gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa daa a zɛ swa'iaɛ à mɛ̀: Yãbↄnsaɛpiↄ midɛ bↄɛ ni? +Gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa daa a zɛ swa'iapi a ↄplaa ń a ↄzɛɛo sɛ̀ musu, ↄ̃ má mà a ò ń Gↄↄpiide tↄ́o à mɛ̀: Wɛ̃̀ àaↄ̃ ń kĩnioɛ. Tó wà Lua gbɛ̃́ↄ gã lìnɛ́ ń kpɛ wa làa, ↄ̃ yã́piↄ midɛ píi. +Má mà, ãma mi a bↄↄlɛ dↄ̃o, ↄ̃ ma aà là: Dii, yã́pi a midɛ kpelewa ni? +A wèa à mɛ̀: Daniɛli, gɛ́! Yã́piↄ mi aↄ ulɛaɛ, wiↄ pↄ́ kúlɛwà e gↄↄ lɛ́wa. +Zĩbeezĩ gbɛ̃́ↄ gbãsĩ a wolo dasi, an nↄ̀sɛ a puakũ lá wà ń baasawa, ãma gbɛ̃vãiↄ wɛtã aaↄ vãi. Gbɛ̃vãie a yã́pi mao, gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄ vĩↄ mɛ́ aa ma. +Tó wà sa pↄ́ wì o lá gu lɛ́ dↄ mìdɛ, wà tɛ̃̀ gudɛna pɛ̀lɛ, gↄↄ ↄ̀aa soolo n basiiↄ̃kwio (1.290) aↄ ku. +Báaade gbɛ̃́ pↄ́ a gↄↄ ↄ̀aa soolo ń basopla sↄosaio (1.335) dã à ká. +Mpi sↄ̃ gɛ́ e n gↄↄ lɛ́wa. Ńyↄ̃ ã́nuato, ní fɛlɛ ká n baaa gↄↄ lɛ́wa. +Ozee. +Yudaↄ kíaↄ Uzia ń Yotaũo ń Aazao ń Ezekiao ń Yehoasi nɛ́ Yeloboaũ Isailiↄ kíao kpalablegↄↄ, Dii yã'ò Beeli nɛ́ Ozeewɛ. +Kɛ́ Dii nà yã'oa Ozeeɛwa, a òɛ̀: Gɛ ǹ nↄɛ dↄ́ɛ'ĩide sɛ nↄ ũ, ní gĩnasↄↄnɛↄ si lↄ, asa bùsuɛbeedeↄ ma to we, aalɛ gbãsĩkɛ maamaaɛ. +Ɔ̃ à gɛ̀ Diblaiũ nɛ́ Gomɛɛ sɛ̀ nↄ ũ. Ɔ̃ à nↄsìaànↄ, à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ. +Dii ò Ozeeɛ: Tↄ́kpaɛ̀ Yezɛlɛɛ, asa má tó gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ Yezɛlɛɛↄ yã́ wí Yehu bɛdeↄ musuɛ tia, mí Isailiↄ kpala midɛ. +Gↄↄ bee má Isailiↄ sá ɛ́'ɛ Yezɛlɛɛ guzulɛu. +Gomɛɛ nↄsì lↄ, à nɛ'ì nↄɛ ũ, ↄ̃ Dii ò Ozeeɛ: Tↄ́kpaɛ̀ Wɛ́gwaakuo, asa má Isailiↄ wɛgwa lↄo, má sùuukɛńnↄ lↄo. +Ãma má Yudaↄ wɛgwa, mí ń suaba. Ma Dii an Lua, mámɛ má ń suaba, i kɛ ń sáo ge ń fɛ̃ndao ge ń zĩo ge ń sↄ̃́ↄ ge ń sↄ̃deↄ no. +Kɛ́ à Wɛ́gwaakuo kɛ̃̀ yↄ̃́wa, à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ lↄ. +Dii mɛ̀: Tↄ́kpaɛ̀ Magbɛ̃ↄno, asa á dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũo mɛ́ má dɛ á Lua ũo. +Ń beeo Isailiↄ aaↄ dasi lán ísialɛ ũfãawaɛ, wa fↄ̃ ń lɛ́ dↄ̃o, wa fↄ̃ ń naoo. Gu pↄ́ má òunɛ́ ma gbɛ̃́ↄ no, we wa ń sísiu Lua bɛ̃́ɛ nɛ́ↄ. +Yudaↄ ń Isailiↄ kãaa ń lɛdoũo, aai dↄaana mɛ̀ndona dilɛ ń pↄ́ ũ. Aa bↄlɛ bùsu ń bùsuo, asa Yezɛlɛɛ gↄↄpi aↄ zↄ̃ↄɛ. +À o á gbɛ̃́ↄnɛ, gↄ̃ɛ ń nↄɛo, ma gbɛ̃́ↄn ń ũ, ma ń wɛgwà. +Isailiↄ, à zↄadↄ á dawa, à zↄadↄwà, asa ma nↄn aà ũ lↄo, mɛ́ aà zã́n ma ũ lↄo. Aà káaluakaa bↄ a wɛ́ɛ, i mikɛ̃ gbãsĩkɛawa. +Tó màa no, má pↄ́ piliwàɛ, i gↄ̃ puizi, má tó aà gↄ̃ láilai, lá wà aà ìwaɛ. Má tó aà gↄ̃ gbáa ũɛ, má aà li gugii ũɛ, mí tó aà ga ń imio. +Má aà nɛ́ↄ wɛgwao, asa gĩnasↄↄnɛↄnɛ. +An da dↄ́ɛ'ĩi kɛ̀, ↄ̃ à ń nↄsì wisaikɛa guu. À mɛ̀ á gɛ́ a gↄ̃pↄsɛↄwaɛ, aai a gba pↄblea ń ío ń sãkão ń bàabaao ń nísio ń vɛ̃ɛo. +Ayãmɛto má zɛdɛɛ̀ ń lɛo, má gĩ liaaàzi, kɛ́ asu tɛ a dàaio yã́i. +Tó à sù bↄ̀ pɛ̀lɛ a gↄ̃pↄsɛↄzi sↄ̃, a ń leo, a kpálɛkɛńzi, a ń eo, i mɛ á ɛa ta a gↄ̃ sɛ̃́iawaɛ, asa aà pↄ na yãa dɛ tiaa. +I dↄ̃ kɛ́ mámɛ ma pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo kpàwao. Ma nísi ń ã́nusuo ń vuao nↄ̀nↄaaɛ̀, ↄ̃ à a mↄaokɛ̀ Baaliwa. +A yã́i má ɛa mà a pↄ́wɛna síwà ń ma vɛ̃ɛo a kɛkɛgↄↄ ń sãkão ń bàabaa pↄ́ à a puizi ùlɛoo, +mí aà wisaikɛ kaɛ̀ a ↄzĩ aà gↄ̃pↄsɛↄ wáa. Gbɛ̃e a e à aà bↄ ma ↄzĩo. +Má aà pↄnakɛa midɛ píiɛ, dikpɛ pↄ́ ì kɛ wɛ̃ ń wɛ̃o pↄ́ↄ ń mↄ dafu pↄ́ↄ ń kã́mabogↄↄ pↄ́ↄ. +Má aà vɛ̃ɛliↄ ń aà kaadↄɛnliↄ dɛɛlɛɛ, lí pↄ́ à mɛ̀ a gↄ̃pↄsɛↄ mɛ́ fĩabòòɛpiↄ, mí tó gupi gↄ̃ tàaa ũ, sɛ̃̀anↄbↄↄ i ble. +Lá à tulaletikàtɛa tã́aↄnɛ, à azĩa kɛ̀kɛ ń tãanaↄ ń nↄamblebↄↄ, à pɛ̀lɛò a gↄ̃pↄsɛpiↄzi, ↄ̃ ma yã́ sã̀aàgu, yã́piↄ yã́i má aà wɛtãɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Má tó Isailiↄ ma yã́zɛ e, má gɛ́ńnↄ gbáauɛ, mí ń nↄ̀sɛ níninɛ́. +We má ń vɛ̃ɛbuↄ sↄaaunɛ́, mí Akoo guzulɛ kɛnɛ́ pↄ'ezɛ ũ. Aa ma yãma lá aa mà ń wɛ̃́ndia gↄↄ, gↄↄ pↄ́ aa bↄ̀ Egipi. +Ma Dii ma mɛ̀: Gↄↄbeezĩ aa omɛɛ ń zã́, aa omɛɛ Baali lↄo. +Má tã́aↄ tↄbↄ ń lɛ́u, an tↄ́ aↄ dↄńgu lↄo. +Gↄↄ bee má yãdilɛ pↄ́ↄnɛ píi an yã́ musu, sɛ̃̀anↄbↄↄ ń bãↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ. Má sá ń fɛ̃ndao ń zĩo midɛ an bùsuu, mí tó aaↄ ku we dↄdↄa. +Má á kɛ ma nↄ ũ e gↄↄpiiɛ, má á kɛ ma nↄ ũ a zɛ́wa súsuɛ, mí wɛ̃nadↄ̃ɛ́ gbɛ̃kɛ guu. +Má á kɛ ma nↄ ũ ń náaio, íↄ ma dↄ̃ Dii ũ. +Ma Dii ma mɛ̀: Gↄↄ bee má swãwɛ̃. Má swã́sɛ musu yã́i, musu i swã́sɛ tↄↄlɛ yã́i, +tↄↄlɛ i swã́sɛ pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio yã́i, aai swã́sɛ bui pↄ́ má tↄ̃̀ yã́i. +Má ń tↄ̃́ ń bùsuu mazĩa pↄ́ ũ. Bui pↄ́ ma tↄkpàɛ̀ Wɛ́gwaakuopi, má ń wɛgwa. Bui pↄ́ ma tↄkpàɛ̀ Magbɛ̃ↄnopi, má onɛ́ ma gbɛ̃́ↄ, aai omɛɛ ń Lua. +Dii òmɛɛ lↄ: Gɛ ǹyↄ̃ ye n nↄ gbãsĩkɛna pↄ́ gↄ̃ pãle yeaàzizi, lá ma Dii má ye Isailiↄziwa, baa kɛ́ aaìↄ zɛ ń dii pãleↄ, aaìↄ ń vɛ̃ɛbɛ kàaↄ nidɛ. +Ɔ̃ ma ã́nusu kpà ↄwatɛ̃ gɛ̃o ń naa wɛ́o koko gɛ̃o. +Má òɛ̀: Gↄↄ pla kɛmanↄ. Ńsu dↄ́ɛ'ĩi kɛ lↄo, ńsu gɛ́ gↄ̃e kĩ́i lↄo, míↄ kunnↄ. +Asa Isailiↄ gↄↄplakɛ kíasai, dↄaanasai sa'osai gbɛpɛlɛsai gbɛlasai sa'o'ulasai. +Bee gbɛa aa ɛa su, aai Dii ń Lua ń ń kía Davidi buio kĩ́i wɛɛlɛ. Gↄↄgbɛzãzĩ aa zɛ ń Diio ń a ɛ̀fãaio ń kpakpanagaao. +Isailiↄ, à ma yãma, asa má yãvĩ ń bùsupideↄ. Gbɛ̃e náai vĩo, gbɛ̃e gbɛ̃kɛ vĩo, gbɛ̃e ma dↄ̃ bùsuɛ bee guuo. +Gbɛ̃́kaa ń ɛɛtoao mɛ́ kú a guu ń gbɛ̃dɛao ń kpã́i'oao ń gbãsĩkɛao. Aaì gbãamↄnɛ́, an gbɛ̃bↄalia zɛzɛa vĩo. +A yã́i tò bùsupi gↄ̃̀ wɛ̃nannↄ, gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ gↄ̃̀ yɛ̃̀ɛɛsai píi. Baa se nↄ̀bↄↄ ń bãↄ ń kpↄↄ lɛ́ gaga. +Gbɛ̃e su lɛkpaakɛo, gbɛ̃e su zↄakao, asa á sa'onaↄ ámɛ málɛ bↄbↄánↄ. +I gɛ̃nalɛ fãanɛ, á ãnabiↄ sↄ̃ aaì gɛ̃napi lɛ́ánↄ gwã́. A yã́i má á bui midɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ gↄ̃̀ kaalɛa dↄ̃a kɛ̃́sãma yã́i. Lá a gí dↄ̃ai, má gí àↄ dɛ ma gbàgbanaↄ ũɛ. Lá mapi á Lua ikoyã sã̀águ, màa á nɛ́ↄ yã́ a sãmagu sↄ̃. +Lá sa'onapiↄ kↄ̃̀, màa an duunkɛamɛɛ kↄ̃̀, aa ma gawi lɛũkpakɛ̀ ń wíyão. +Aaì sa pↄ́ ma gbɛ̃́ↄ ò ń duuna yã́i pↄ́ só. A yã́i an yãvãikɛa ì kɛnɛ́ na. +Sa'onaↄ muaa ń gbɛ̃́piↄɛ. Má ń dàakɛaↄ wínɛ́ ń musuɛ, má fĩabonɛ́ ń yãkɛaↄwaɛ. +Aa pↄble, kási aa kão, aa gbãsĩkɛ, kási aa kã́fĩo, asa aa pãkpàmazi, +aa zɛ̀ ń gbãsĩkɛaoɛ. Vɛ̃ɛ zi ń a dafuo ń mi lìaa. +Líↄ ↄ̃ aaì gɛ́ yãgbɛaimá, màsokɛna go ì yã'onɛ́. Gbãsĩkɛa mɛ́ ń sãsã, aaì gbãsĩkɛ aa ń Lua to weɛ. +Aaì sa'o gbɛ̀sĩsĩↄ musu, aaì tulaletikatɛa sĩ̀sĩↄwa giali ń baalio ń gbɛ̃́nɛlio gbáu, asa a uena ì kɛnɛ́ naɛ. A yã́i tò á nɛnↄɛↄ ì dↄ́ɛ'ĩi kɛ, mɛ́ á nɛ́ naↄ ì gbãsĩkɛ. +Tó á nɛnↄɛↄ dↄ́ɛ'ĩi kɛ̀, mɛ́ á nɛ́ naↄ gbãsĩkɛ̀, má ĩadamáo, asa á gↄ̃ɛↄ ì gɛ na nↄɛ dↄ́ɛ'ĩideↄwaɛ, aaì gɛ́ sa'oi ń tã́akpɛ káaluaↄɛ. Bui pↄ́ dↄ̃a vĩo ì kaalɛɛ. +Isailiↄ, baa kɛ́ a gbãsĩkɛ̀, Yudaↄ su tàaekɛ màao. Ásu gɛ́ Giligalio, ásu Bɛtavɛ̃ sĩ̀sĩ kũo, ásu lɛgbɛ̃ we à mɛ ń Dii kuaoo. +Isailiↄ swã́ gbãa lán zununuwaɛ, ↄ̃ mà gɛ́ńnↄ dã́dãkɛkĩi lán sãↄwaa? +Ɛflaiũ buiↄ nà tã́aↄwa, wà ń tó we. +Tó an í gbãa làa, aaì gbãsĩkɛɛ, an dↄaanaↄ ye wisaiyãi à kɛ̀ zài. +Zàa a ń sɛ́lɛ taòɛ, an sa'okĩiↄ i widamá. +Sa'onaↄ, à yã́ɛ bee ma, Isailiↄ, à swã́kpa. Kibɛdeↄ, à swãdↄ yã́i, asa málɛ yãdaálaɛ. A gↄ̃nɛ́ bai ũ Mizipa, a filifilimbakpànɛ́ Taboo. +Gbɛ̃́ dↄ̀ↄsaipiↄ kà zã̀ ń gbɛ̃dɛao, mámɛ má ń swã́gaga ḿpii. +Mámɛ má Ɛflaiũ buiↄ dↄ̃, Isailipiↄ yã́ ulɛamɛɛo. Ɛflaiũ buiↄ zɛ̀ ń gbãsĩkɛao saɛ, Isailiↄ gbãlɛ̀. +An yãkɛaↄ mɛ́ tò aali su ń Luawao, gbãsĩkɛa kú ń sↄ̃u, aa Dii dↄ̃o. +Isailiↄ wala ì ń dayãu, Ɛflaiũ buiↄ ì gɛ̃mbↄlɛ ń duunkɛa guu, Yudaↄ ì gɛ̃mbↄlɛńnↄ sↄ̃ɛ. +Aaì gɛ́ Dii kĩ́i wɛɛlɛi ń ń sãↄ ń ń zuↄ, kási aali bↄwào, à azĩa gànɛ́. +Aa bↄ̀ Dii kpɛ, ↄ̃ aa naaenɛↄ ì'i. Wa ń kaalɛ saɛ e mↄ do, ampiↄ ń ń buaↄ. +À kuupɛ Gibɛa! À kã̀aepɛ Lama! À zĩ̀gãalɛ Bɛtavɛ̃! À dↄaa Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ! +Ɛflaiũ bùsu a gↄ̃ bɛzia ũ an wɛtãgↄↄɛ. Yã́ pↄ́ málɛ o Isaili buiↄnɛ sea vĩo. +Yudaↄ kíaↄ dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ aaì kↄↄ sɛ sↄ̃oↄwaɛ. Má a pↄkũma bↄbↄmá lán ídaa guawaɛ. +Wàlɛ gbãamↄ Ɛflaiũ buiↄnɛ, yã́kpalɛ mɛ́ ń ble, asa aa gi tɛ yãpãiɛ. +Má dɛ Ɛflaiũ buiↄnɛ lán blɛ́waɛ, má dɛ Yudaↄnɛ mɛkɛmuuna ũ. +Kɛ́ Ɛflaiũ buiↄ ń gyãkɛa è, mɛ́ Yudaↄ ń bↄkɛa è, Ɛflaiũ buiↄ gɛ̀ Asiliↄ kĩ́i, aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ dↄnlɛ gbɛai ń kía zↄ̃ↄwa, kási a fↄ̃ á gbã́gbão, a fↄ̃ tó á bↄↄ láao. +Asa máↄ dɛ Ɛflaiũ buiↄnɛ lán nↄ̀ↄmusuwaɛ, máↄ dɛ Yudaↄnɛ nↄ̀ↄkusi ũɛ. Má ń taitaiɛ, mí dazɛu, má táńnↄɛ, suabanae aↄ kuo. +Má dazɛu, mí tá ma kúkĩi, e aaↄ ń tàae dↄ̃, aai ma kĩ́i wɛɛlɛ, aai ma aɛya ń yooyea guu. +À mↄ wà ɛa ta Diiwa. Ɔ̃mɛ wá taitai, kási a wá gbã́gbãɛ. Ɔ̃mɛ wá kɛ́ ĩa, kási a ɛsɛkɛwàwɛ̃ɛɛ. +Gↄↄpla gbɛa a wá lɛ́ ń láo, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i wá fɛlɛ, wíↄ kuaànↄ. +Wà Dii dↄ̃ wà pɛ́lɛ aà dↄ̃ai. Lá gudↄa sea vĩo, a bↄ mↄ́wá, a mↄ́wá lán káabuan louwa, lán lou gbɛzã pↄ́ ì kwɛ tↄↄlɛwawa. +Ɛflaiũ buiↄ, bↄ́ má kɛánↄi? Yudaↄ, bↄ́ má kɛánↄi? Á yeamazi dɛ lán suawaɛ, lán kↄↄkↄↄ fíi pↄ́ ì gɛ̃zɛawa. +A yã́i tò ma á zↄ̃́ɛzↄ̃ɛ ń yã́ pↄ́ bↄ̀ ma lɛ́uo, ma á dɛdɛ ń ma ãnabiↄ yã́o. Ma yã́kpalɛkɛaánↄ b���̀ lán loupilɛawa. +Gbɛ̃kɛkɛakↄ̃ɛ ↄ̃ má yei, i kɛ ma gbagbaa no. Ma dↄ̃a Lua ũ maa dɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũa. +Aa ma bàakuańnↄ yã́ gbòo, aa bↄ ma kpɛ Adama. +Galada bùsudeↄá yãvãikɛnaↄnɛ, gbɛ̃dɛ'au mɛ́ ìↄ tɛ́ ń iau. +Lá gbãamↄnɛdeↄ ì gbɛ̃́ↄ kpákpa, màa sa'on gãliↄ ì kɛ, aaì gbɛ̃́ↄ dɛdɛ Sikɛũ zɛ́u, we aaì dàakɛunɛ́. +Ma yã́ pↄ́ ì dimá è Isailiↄwa, Ɛflaiũ buiↄ ńzĩa kpà gbãsĩkɛawa, Isailiↄ gbãlɛ̀. +Á Yudaↄ sↄ̃ a ma vãikɛa guu, a ka kɛkɛa! +Tó má ye mà su ń ma gbɛ̃́ↄ ń pá ziuɛ, tó má ye mà Isailiↄ gba aafiaɛ, Ɛflaiũ buipiↄ duuna ì bilɛ, Samalideↄ vãikɛaↄ ì bↄ gupuau. +Aalɛ e ń yãkɛae dↄmaguo. An dàa kũ̀aamá, málɛ wɛsiɛ. +An yãvãikɛaↄ ì ka kíagu, an mↄafili ì kɛ dↄaanaↄnɛ na. +Gbãsĩkɛnaↄnɛ ḿpii, an mɛ ìↄ wãa lán pɛ̃ɛkpɛwa. Za pɛ̃ɛtotogↄↄ e a kã́kãgↄↄ pɛ̃ɛkɛna lí a tɛ́ kɛkɛ lↄo. +Kía dikpɛgↄↄ vɛ̃ɛ ì tɛ́kpa kíaↄgu, kía i ↄda kↄ̃ ↄu ń gbɛ̃́laanikɛnaↄ. +An mɛ wã̀ ń kↄ̃nio lán pɛ̃ɛkpɛwa, gwã́ an pↄ ì gi àↄ fɛ̃a e gu gɛ̀ dↄ̀o, ↄ̃ ì dɛdɛ kↄↄ lán tɛ́lɛpiↄwa. +Ampii aa wãa lán pɛ̃ɛkpɛwa, aaì bùsu yãgↄ̃gↄ̃naↄ mↄ́mↄ. An kíaↄ ì kwɛ píi, an gbɛ̃e lí lɛzumazio. +Ɛflaiũ buiↄ yãalɛa ń buipãleↄ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ lán kàagbaala lilɛsaiwa. +Buipãleↄ lɛ́ ń gbãable, aa dↄ̃o, an mikã lɛ́ dadau, aa a fãn vĩo. +Isailiↄ wala ì ń dayãu, gia ń beeo aali tá Dii ń Luawao, aali aà kĩ́i wɛɛlɛo. +Ɛflaiũ buiↄ dɛ lán felenawaɛ. Sↄũↄnɛ, aa mi vĩo, aaì lɛzu Egipiↄzi, ↄ̃ aaì ɛa gɛ́ Asiliↄwa. +Tó aa dàzɛu, má táalu zuńlaɛ, mí ń kwɛ́ lán bãↄwa. Tó aa kã̀aa gudoũ, mí ń wɛtã ń vãikɛa yã́i. +Waiyoo ampiↄ, asa aa kɛ̃̀aɛ. Kaalɛ mɛ́ gↄ̃̀nɛ́, asa aa bↄ̀ ma kpɛɛ. Má ye mà ń bo, ↄ̃ aaì ɛɛdↄa. +Aali wiilɛa ń nↄ̀sɛmɛndooo, aaì wiipɛ ń lii musu. Aaì ńzĩa líli pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ea yã́i, aaì kɛ̃a. +Ma ń toto, má tò an gã̀sa gbãakũ̀, ↄ̃ aaì làasoo vãi kɛ ma musu. +Ma Musude, aali suao, aa dɛ lán sá gia baiwaɛ. Fɛ̃nda mɛ́ a ń kíaↄ kwɛ́ an lɛ́'ɛaa yã́i, Egipiↄ i ń yáalↄ. +Lɛ́pɛ kã̀aewa! Wàlɛ su lɛ́lɛi ma gbɛ̃́ Isailiↄwa lán kúuwa, asa aa ma bàakuańnↄ yã́ gbòo, aa bↄ̀ ma ikoyã kpɛɛ. +Isailiↄ ì lɛzumazi wà mɛ: Wá Lua, wá n dↄ̃! +Lá Isailiↄ gì yãmaai, ibɛɛ a ń gbɛsɛlɛɛ. +Aaì kíaↄ kpa ma lɛ́ saiɛ, aaì dↄaanaↄ dilɛ ma dↄ̃a saiɛ. Aaì tã́aↄ pí ńzĩaɛ ń ã́nusuo ń vuao. A yã́i ↄ̃ aa kaalɛi. +Ma gi Samalideↄ zugaaei, ma pↄ pàńzi. Kua gbãlɛsai aↄ ń fu e bↄɛ ni? +Isaili ↄzĩkɛna mɛ́ gáaepi kɛ̀, Samalideↄ pↄ́piá Lua no, wa wíwi kɛ́lɛkɛlɛɛ. +Ĩana aaì tↄ̃́, ↄ̃ ì bↄlɛnɛ́ zàa ũ. Ése i piao, wa e wísilↄo. Baa tó à pìa, buipãleↄ mɛ́ aa mↄ́ ń pↄ́ naaa. +Isailiↄ gↄ̃̀ pↄbleaↄ ũ, aa gↄ̃̀ lán pↄ́ pↄ́ wa yeiↄwa buiↄ guu. +Asa aa gɛ̀ Asiliↄwa, lán sɛ̃̀a zàa'ĩna pↄ́ ìↄ bɛ adowaɛ. Ɛflaiũ buiↄ ì gbɛ̃na wɛɛlɛ ń pↄ́oɛ. +Baa kɛ́ aa gbɛ̃nakpà ń buipãleↄ, má ń naaaɛ sa. Kía zↄ̃ↄ mɛ́ a ↄtↄ̃má, aai na laoawa. +Ɛflaiũ buiↄ sa'okĩiↄ kↄ̃̀ duunakɛ̃ama yã́i, ↄ̃ sa'okĩipiↄ gↄ̃̀nɛ́ duunkɛzɛ ũ. +Ma yãkɛ̃̀nɛ́ dasi ma ikoyã ũ, ↄ̃ aa dìlɛ yã zĩ̀lo ũ. +Aaì ma gbagba, ↄ̃ aaì a nↄ̀ↄ só. Ma Dii ma pↄ namáo, an vãikɛa dↄmagu. Má tó an duuna wi ń musuɛ, aai ɛa ta Egipi. +Isailiↄ Kɛna yã́ sã̀ńguɛ, ↄ̃ aalɛ ń kibɛↄ kpakpa. Yudaↄ lɛ́ wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ kálɛkalɛ, kási má tɛsↄ̃ wɛ̃́lɛpiↄwaɛ, an kibɛpiↄ i tɛ́kũ. +Isailiↄ, ásu pↄnakɛo, ásu yáalↄ lán buipãleↄwao, asa a á Lua tò we, a gɛ gbãsĩkɛ̀ tã́a yã́ musuɛ. Pↄ́wɛngbɛ̃kĩi píiu á pↄ ìↄ dↄ tã́agbagba'aseawaɛ. +Pↄ́wɛngbɛ̃kĩiↄ ń vɛ̃ɛfɛ̃kĩiↄ fↄ̃ á gwao, vɛ̃ɛ dafu a bↄo. +Ɛflaiũ buiↄ gↄ̃ Dii bùsuuo, aa ɛa ta Egipi, aa ń tɛ̃ ble Asili bùsuu. +Aa e vɛ̃ɛ tↄ̃́lɛ Diiwa weo, an sa'obↄↄ kaaàguo. An blɛpiↄ dɛ lán gɛ'ↄↄlↄnaↄ blɛwaɛ, a blenaↄ gbãlɛɛ. Aa blɛpi mↄaokɛ ńzĩaɛ, aa e gɛò Dii kpɛ́uo. +Dikpɛ pↄ́ Dii dìlɛ a pↄ́ ũↄ, kpelewa aa kɛ gↄↄpiↄ zĩ́i? +Gwa, baa tó aa pìli kaalɛwa, Egipiↄ ń gɛ kãaa, Mɛfisideↄ ń vĩ. Lɛaa mɛ́ a kũaa ń ã́nusu pↄ́ bɛɛɛdeↄwa, lɛsikao i kúlɛ ń kpɛ́ↄwa. +Tↄsimagↄↄ lɛ́ mↄ́, fĩabonɛgↄↄ lɛ́ ká! À to Isailiↄ dↄ̃! An duun zↄ̃ↄ ń ĩ́i pↄ́ aa sɛ̀ ń Luao yã́i, aaì ãnabi gwa sↄũ ũɛ, aaì gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna lɛ́ dↄaaɛ dilɛ ĩ́ande ũɛ. +Ãnabiá gudↄ̃anaɛ ma Lua gbɛ̃́ Ɛflaiũ buiↄnɛ, ↄ̃ wì filifilimbakpaɛ̀ a táa'ozɛu, wì íbɛlɛsɛaànↄ a Lua kpɛ́u. +Aa sì yãdↄↄsaiu lá wa kɛ̀ Gibɛa yãawa. An vãikɛa dↄ Luagu, a ń duuna wínɛ́ ń musuɛ. +Ma Isailiↄ ea dɛ lán vɛ̃ɛbɛↄ kↄ̃mpaa gbáauwaɛ. Wɛ́sia ń deziↄlɛ dɛ lán kaadↄɛn nɛ́ sɛ̃́ia eawaɛ. Ãma kɛ́ aa kà Baali Peoo, aa ńzĩa kpà tã́awa, ↄ̃ aa bɛ̃̀ɛkũ̀ lán pↄ́ pↄ́ aa yeipiwa. +Ɛflaiũ buiↄ gawi a gɛ̃zɛa lán bãwaɛ. Nↄsia aↄ kuo, nↄsindee aↄ kuo, nɛ'ia aↄ kuo. +Baa tó aa nɛ́ gwà, à gbãakũ̀, má tó aa kuawàɛ e gbɛ̃́ↄ gɛ láaò. Waiyoo ampiↄ, tó ma bↄ ń kpɛ. +Má è Ɛflaiũ bui nɛ́ↄ gↄ̃̀ lán nↄ̀ↄ pↄ́ toenaↄ ń dadan'aɛkɛwa, aa bↄ̀lɛ ń ń nɛ́ↄ gbɛ̃dɛnaↄnɛ. +Ǹ ń gba pↄ́ Dii! Bↄ́ ńyↄ̃ ń gbai? Nɛansakpɛ pↄ́ a nↄ ì gboo ń yↄ̃́ isaioɛ. +An vãikɛa ku Giligali píi, we ma zauńgu. Má ń yá ma kpɛ́uɛ, kɛ́ an yãkɛaↄ vãi yã́i. Máↄ yeńzi lↄo an kía swã́gbãadeↄ yã́i. +Ɛflaiũ buiↄ gyã sɛ̀, an zĩ́na imì, aalɛ nɛ'io. Baa tó aa ì, má tó nɛ́ pↄ́ an pↄ dↄwàↄ gagaɛ. +Ma Lua a gíńziɛ, aai liaaliaa buipãleↄ guu, asa aai aà yãmao. +Isailiↄá vɛ̃ɛli ↄtaaɛ yãa, aaì nɛ'i ńzĩaɛ. Lá an nɛ́piↄ kↄ̃̀, màa an sa'okĩiↄ kↄ̃̀. Lá an bùsu maakũ̀, màa aa zãblè ń gbɛ̀ tã́aↄwa. +Mↄafili ń sↄ̃ pà, an tàae a wi ń musuɛ sa. Dii a ń sa'okĩipiↄ gbooɛ, í ń gbɛ̀ tã́apiↄ wíwi, +aai gbasa mɛ: Wá kía vĩo, kɛ́ wá Dii vĩa vĩo yã́i. Baa tó wá kía vĩ, bↄ́ a fↄ̃ wowɛ̃ɛi? +Aaì lɛ́ pãↄ gbɛ̃gbɛ̃, aaì ɛɛↄ tóto, aaì lɛdoũↄ kɛkɛńnↄ, ↄ̃ kↄ̃ káalakɛa ì ligua lán sàpaa dafu kàe nɛ́wa. +Samalideↄ mɛ a lua Bɛtavɛ̃ gáae yã́i, wa ↄ́ↄlↄɛ̀, a sa'onaↄ i búbuapɛ. A gawi a midɛ, asa wa símá wà taòɛ. +Wa sɛ taò Asili bùsuu falu ũ an kía zↄ̃ↄɛɛ. Ɛflaiũ buiↄ gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i, wí a Isailiↄ kṹ zɛ́ pↄ́ aa sɛ yã́i. +Samali bùsu a midɛ, a kía a gɛ̃zɛa lán lí miↄna pↄ́ í lɛ́ sɛ́wa. +Gulɛsĩ pↄ́ wa bò tã́aↄnɛↄ bãdɛ, asa a dɛ Isailiↄ duuna ũɛ. Lɛↄ ń lá ṹadeↄ fɛlɛ da ń sa'okĩipiↄla, aai o gbɛsiↄnɛ aa lɛ́lɛ simá, aai o sĩ̀sĩↄnɛ aa kúńla. +Za gↄↄ pↄ́ Isailiↄ duunakɛ̀ Gibɛa, aa zɛ̀òɛ. Zĩ a yãbɛ̃ɛkɛnapiↄ le Gibɛao lé? +Gↄↄ pↄ́ má yei, má ń swã́gagaɛ, buipãleↄ i mↄ kãaańzi, aai mↄkamá ń duuna lɛɛ pla yã́i. +Ɛflaiũ buiↄá zununuɛ, wà zĩdàɛ̀, a ye ésegbɛ̃ai. Má zuudanɛ́ ń nↄɛ maaɛ, mí tó aa soona gálɛ. Yudaↄ i sapa, Yakↄbu buiↄ i gudaaĩ. +À maa tↄ̃́, í kɛkɛ gbɛ̃kɛ ũ. À kpase kɛ̃ wásawasa, asa Dii kĩ́i wɛɛlɛa gↄↄ kàɛ, e aàↄ mↄ ɛ̀fãaiↄ pisiiwá. +A vãi tↄ̃̀ á kɛ̀kɛ yãbɛ̃ɛ ũ, ↄ̃ a blɛ mↄafilidepi blè. Kɛ́ a ázĩa gbãa náaikɛ̀, mɛ́ a zɛ ń á zĩgↄ̃ dasiↄ yã́i, +wa zĩ̀ zↄadↄwá, wa á wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ dúuzↄ̃, lá kí Samana Bɛtaabɛ kàalɛ à nↄɛↄ ń ń nɛ́ↄ wìwi zĩkagↄↄwa. +Màa wa kɛɛ́ Bɛtɛlideↄ, asa á vãikɛa kɛ̀ zàiɛ. Tó gu dↄ̀, Isailiↄ kía aↄ ku lↄo. +Kɛ́ Isailiↄ dɛ ɛ̀waasona ũ, ma aà gbɛ̀si Egipi. +Ãma lá málɛ lɛzuńzi, màa aalɛ zã̀ kũmanↄ. Aaìↄ sa'o tã́aↄwa, aaìↄ tulaletikatɛa ń diipiↄnɛ. +Mámɛ ma tá dàda Ɛflaiũ buiↄnɛ, ma ń kpá ma kùɛ, ↄ̃ aai dↄ̃ kɛ́ mámɛ ma ń gbá aafiao. +Ma gbɛ̃kɛ galakpànɛ́, ma ń gálɛ ń yenzi bao, ma zuubↄ̀lɛnɛ́, ma naalɛ ma blɛ kpàmá. +Lá aa gì nↄ̀sɛlilɛi, aa ɛa ta Egipio lé? Asiliↄ mɛ́ aaↄ kiblemá. +Fɛ̃nda a tɛkɛ an wɛ̃́lɛↄ guu, wa ń bↄlɛ gbã́aↄ wíwi. Wa ń lɛkpaaĩ gboo, +asa ma gbɛ̃́piↄ bↄ̀ ma kpɛ. Baa tó aalɛ lɛzumazi, ma Musude, má ń gba gbãao. +Ń beeo á Ɛflaiũ buiↄ, má fↄ̃ ↄkpaázio, á Isailiↄ, má fↄ̃ mà á kpámáo. Má fↄ̃ mà kɛɛ́ lá má kɛ̀ Adamaɛwao, má fↄ̃ mà á baa daaa ń Zeboiũoo. Ma nↄ̀sɛlìlɛ á yã́ musu, ma wɛ̃nadↄ̃aɛ́ fɛ̀lɛ. +Má ɛa Ɛflaiũ buiↄ ásookɛ lↄo, má pↄkũma pãsĩ bↄbↄmáo, asa Luan ma ũ, i kɛ gbɛ̃nazĩnan ma ũo. Lua pↄ́ a kua adoan ma ũ á guu, má mↄ́ á kaalɛio. +Má pala lán nↄ̀ↄmusuwa, aai tɛmazi. Tó ma pala, ma nɛ́piↄ bↄ bɛ'aɛ oi, aai mↄ ma kĩ́i ń lualuao. +Aa bↄ Egipi ń lualuao lán bãↄwa. Aa bↄ Asili bùsuu lán felenaↄwa, mí ń kálɛ ń bɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɛflaiũ buiↄ yãlìamazi, Isailiↄ mↄafilikɛ̀kɛmɛɛ, Yudaↄ lɛ́ pãmɛɛ zɛ́a lↄ baa ma Náaide pↄ́ ma kua adoa. +Ɛflaiũ buiↄ ì ĩ́ana mↄ́mↄ, aaìↄ kpálɛkɛ ĩ́ampuui, sã́sãyã ń yãpãsĩo ì kↄ̃́ ń guu. Aaì kↄ̃ yãma ń Asiliↄ, aaì gɛ́ Egipi ń nísio. +Dii yãvĩ ń Yudaↄ, a Yakↄbu buiↄ dàa wínɛ́ ń musu, i fĩabonɛ́ ń yãkɛawa. +Yakↄbu dↄ̀ a vĩ̀i gbatoewa a da nɛasakpɛu. Kɛ́ à zↄ̃ↄkũ̀, à dɛ̃ɛkà ń Luao, +à dɛ̃ɛkà ń aà malaikao à dɛ̃ɛnɛ̀, à ↄ́ↄlↄ̀ à sùuugbɛ̀awà. À kpàaũaànↄ Bɛtɛli, ↄ̃ à yã'òaànↄ we. +Aà tↄ́n Dii, Dii Lua Zĩgↄ̃deɛ. +Ápiↄ sↄ̃, à su á Luawa, àↄ kú ń gbɛ̃kɛo ń yãkɛa a zɛ́wao, á wɛ́ iↄ dↄ á Luazi gↄↄpii. +Laatana ìↄ kiloo vãi kũa, gbɛ̃blea mɛ́ ì kɛɛ̀ na. +Ɛflaiũ buiↄ mɛ̀: Wa kɛ ↄdeↄ ũ, wa gↄ̃ àizɛɛdeↄ ũ. Wá ↄdapi yã́i wa wá yãvãi ge duuna eo. +Mámɛmaa Dii á Lua, ma á bↄ́lɛ Egipiɛ. Má tó à ɛa àↄ ku zwã̀akpɛↄ guu lↄɛ, lá i kɛ dikpɛ zĩ́wa. +Ma yãdà ãnabiↄnɛ, mámɛ má tò aa wɛ́punguↄ è dasi, ↄ̃ aa yã'ò gbɛ̃́ↄnɛ ń yáasio. +Lá Galadadeↄ zɛ̀ ń tã́a yã́o, aa gↄ̃̀ pã sĩanaɛ. Lá Giligalideↄ ì sa'o ń zuswanao, an sa'okĩiↄ gↄ̃nɛ́ gbɛ̀zɛↄ ũ bugbɛuɛ. +Yakↄbu bàalɛ̀ gɛ̀ Sili bùsuu, Isaili zↄblè we nↄwɛɛlɛa yã́ musu, nↄ yã́ musu ↄ̃ à dã́dãkɛ̀. +Dii tò ãnabi bↄ̀ ń Isailiↄ Egipi, ↄ̃ à ń dã́dãkɛ̀ ãnabipi sabai. +Ɛflaiũ buiↄ Dii pↄ fɛ̀lɛɛ̀ maamaaɛ. Dii a to an gbɛ̃dɛa yã́ wí ń musuɛ, i fĩabonɛ́ sa pↄ́ aa kàagu yã́i. +Kɛ́ Ɛflaiũ buiↄ yã'ò, wà lùalua, aamɛ gbãa Isailiↄ guu. Ɔ̃ aa tàaekɛ̀ Baali yã́ musu, a yã́i an kpala a gai. +An duunkɛa lɛ́ dɛdɛɛ sa, aalɛ ã́nusu kása ńzĩaɛ tã́aↄ ũ. An ↄzĩkɛnaↄ mɛ́ lɛ́ ń diipiↄpi ń ↄ̃nↄ lɛ́u. Wì ń yã'o wì mɛ, aaì sa'o ń gbɛ̃nazĩnao, aaì lɛ́pɛpɛ zugaae taaↄwa. +A yã́i tò aa gↄ̃̀ lán suakpaa kↄↄwa, lán kↄↄkↄↄ fíi pↄ́ ì gɛ̃zɛawa, lán ése ṹa pↄ́ zàa ì sɛ́lɛwa, lán súɛlɛ pↄ́ ì bↄ fɛnɛntiuwa. +Mámɛmaa Dii á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ Egipi. Ásu àↄ diie dↄ̃o, ma bàasio. Suabanae kuo, sema mapi. +Mámɛ ma á gwá guwaiwaiu, ma ↄlìaázi bùsu guwãadeu. +Kɛ́ ma á dã́dãkɛ̀, a kã. Kɛ́ a kã á làa, a ázĩa sɛ̀ lɛsĩ, ↄ̃ ma yã́ sã̀águ. +Too! Má kusiwá lán nↄ̀ↄmusuwaɛ, mí á dã́dã zɛ́u lán gbɛaanawa. +Má mlɛ̃wá lán wài pↄ́ wà a nɛ́ sɛ̀lɛwaɛ, mí á kùa goaa mà á só lán nↄ̀ↄkusiwa, má á taitai lán maiwa. +Á Isailiↄ, á kaalɛɛ, kɛ́ a bↄ mapi á Dↄnlɛde kpɛ yã́i. +Á kía pↄ́ ì á suaba ku máɛ sa? Á wɛ̃́lɛ dↄaana pↄ́ á ònɛ́ aa kía kpáɛ́ↄ ku má ni? +Ma kía kpàɛ́ ń pↄkũmao, ↄ̃ ma aà sìwá ń pↄfɛ̃o. +Ɛflaiũ buiↄ yãvãiↄ dilɛa, wà ń duuna kà láu. +Aa dɛ lán nɛ́ sↄũwa a igↄↄ, nↄwãwã mↄ̀, ↄ̃ nɛ́pi gì bↄi. +Má ń bↄ bɛda gbãaue? Má ń sí gawae? Ga, n sɛwɛ kúmáɛ? Bɛda, n gbɛ̃kaalɛbↄ sↄ̃ bɛ? Má ń wɛgwao. +Baa tó Ɛflaiũ buiↄ kↄ̃̀ ń gbɛ̃́ↄ guu, ĩ́an wãa a bↄ guwaiwaiu à sumáɛ. Nibↄna a giigaga, lↄ̀ↄ'i a ba, wa lɛ́lɛ ń làasiↄwaɛ, wi ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ sɛ́lɛ. +Samalideↄ tàae a wi ń musuɛ, asa aa bↄ̀ ń Lua kpɛɛ. Wa ń kwɛ́ ń fɛ̃ndaoɛ, wi ń nɛ́ↄ wíwi, wi ń nↄsindeeↄ puipui. +Á Isailiↄ, à su Dii á Luawa, á yãvãiↄ mɛ́ tò a kpagua. +À su Diiwa, í yãsiuɛ̀ à oɛ̀: Wá yãvãiↄ kɛ̃́wá, gbãakpawázi, wí n sáaukpa. +Asiliↄ fↄ̃ wá bↄo, wá di ń sↄ̃́ↄ kpɛ lↄo. Tã́a pↄ́ wa ń píↄ wá ń sísi wá diiↄ ũ lↄo, asa ḿmɛ ni tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ wɛgwa. +Ma Dii ma mɛ̀: Má ń gbã́gbã ń ń pↄ̀ↄbↄzãkɛgyão, ma yeańzi a kɛ zài, asa ma pↄ wèemá. +Máↄ dɛ Isailiↄnɛ mↄ̀sɛ ũ, aaiↄ vukɛ, aai zĩ́napɛlɛ lán Libã bùsu líwa. +Aa bↄlↄbↄ, aaiↄ gawi vĩ lán kuliwa, an gĩ iↄ na lán sɛdɛ líwa. +Aa bɛkpa ma uei, aai bↄlɛ lán pↄ́wɛnawa. Aa vukɛ lán vɛ̃ɛliwa, aai tↄbↄ lán Libã bùsu vɛ̃ɛwa. +Bↄ́ Ɛflaiũ buiↄ kɛ ń tã́aↄ lↄi? Mámɛ má ń wabikɛa sí, míↄ wɛ́tɛńzi. Má dɛ lán pɛ̃li pↄ́ a lá sisiawaɛ, an kã́fĩa a bↄ ma kĩ́iɛ. +Démɛ ↄ̃nↄ vĩi? Aà làasookɛ yã́piwa. Démɛ làasoo vĩi? Aàↄ yã́pi gbadↄ̃. Asa Dii yãkɛaↄ maa, gbɛ̃maaↄ ìↄ tɛi. Aà yãmansaiↄ sↄ̃ aaì pãalɛɛ̀. +Yoɛli. +Dii yã'oa Petuɛ nɛ́ Yoɛliɛn kɛ. +Mae zↄ̃ↄↄ, à yã́ɛ bee ma! Gbɛ̃́ pↄ́ kú bùsuu laↄ píi, à swã́kpa! Yã́ɛ bee taa kɛ̀ á gↄↄ ge á deziↄ gↄↄe? +À dau siu á nɛ́ↄnɛ, aai o ń nɛ́ↄnɛ, an nɛ́ↄ i o ń nɛ́ↄnɛ lↄ. +Pↄ́ pↄ́ kwasutɛ̃ↄ tò sɛ̃sɛwɛkwaↄ sò. Pↄ́ pↄ́ sɛ̃sɛwɛkwaↄ tò kwa búunaↄ sò. Pↄ́ pↄ́ kwa búunaↄ tò kwa keleↄ sò. +À vu iu idɛnaↄ, í ↄ́ↄlↄ! À búbuapɛ vɛ̃ɛminaↄ ápii vɛ̃ɛ dafu yã́ musu, asa wa wò á lɛ́waɛ. +Buie lɛ̀lɛ ma bùsuwa, aa gbãa mɛ́ an dasi lɛ́ vĩo, an swaa dɛ lán nↄ̀ↄmusu swaawa, an kãnkãnaↄ dɛ lán nↄ̀ↄkusi kãnkãnawa. +Aa ma vɛ̃ɛliↄ ↄ̃̀ↄkpà, aa ma kaadↄɛnliↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ. Aa a tɛɛ wòlo kↄ̀lɛ, a gↄ̃na gↄ̃̀ kpá púuu. +À búbuapɛ lán wɛ̃́ndia pↄ́ lɛ́ a gↄ̃kpama gaa ↄ́ↄlↄ à zwã̀nkasa kàkaalawa. +Pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛ gbao zↄ̃̀ɛ Lua kpɛ́u, sa'on Dii gbàgbanaↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ. +Bua músikɛ̀, tↄↄlɛ gↄ̃̀ wɛ̃nannↄ, pↄ́wɛna ásookɛ̀, vɛ̃ɛbɛ í vĩo, ku i bↄo. +Zↄ̃ɛↄ, à ↄku á wɛ́wa, vɛ̃ɛbudeↄ, à búbuapɛ. À ↄ́ↄlↄ mase ń éseo yã́ musu, asa bua pↄkɛkɛa i zɛkɛo. +Vɛ̃ɛliↄ i'ò, kaadↄɛnliↄ lá dↄ̀ńzi ń gbɛafuↄ ń daminaↄ ń maoↄ. Sɛ̃̀a líↄ giigàga píi, pↄna làa gbɛ̃nazĩnaↄwa. +Sa'onaↄ, à zwã̀nkasa kákaála à bala bↄ sↄu, Lua gbagbakĩi zĩkɛnaↄ, à búbuapɛ. Ma Lua gbàgbanaↄ, à mↄ i la ń zwã̀nkasaↄ daa, asa pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛ gbao lɛ́ gɛ́ á Lua kpɛ́u lↄo. +À lɛye dilɛ Lua pↄ́ ũ, à gbɛ̃́ↄ kãaa, à maezↄ̃ↄↄ sísi ń á bùsudeↄ píi aa mↄ wiilɛ Dii á Luawa a kpɛ́u. +Agya! Asa Dii gↄↄ kãikũ̀, kaalɛgↄↄ pↄ́ Gbãapiide dìlɛ lɛ́ mↄ́. +Pↄblea i láa wá wáao lé? Pↄna ń yaalↄo mìdɛ wá Lua kpɛ́u. +Pↄ́wɛna gↄ̃̀ koosiinnↄ bùsukↄ̃ↄtɛ̃u, dↄ̃ↄ gↄ̃̀ yáiyai, gbaↄ gbòo, asa pↄ́wɛna gìɛ. +Zuↄ wii gↄ̃̀ dↄ, asa sɛ̃ kuo, kpàsaↄ bílikɛ̀ gɛ́kĩiwa. Baa pↄtuo nɛ́naↄ lɛ́ ĩamaɛ. +Dii, málɛ lɛzunzi, asa dã́dãkɛkĩiↄ tɛkũ̀ɛ, tɛ́lɛpiↄ sɛ̃sao líↄ sã̀sã píi. +Baa sɛ̃̀anↄbↄↄ, n ni lɛ́ ń dɛ, asa swadↄↄↄ gↄ̃̀ gii píiɛ, mɛ́ an pↄblekĩiↄ tɛkũ̀. +À kuupɛ Siↄna, à zĩ̀gãalɛ Dii gbɛ̀sĩsĩ musu. Bùsudeↄ píi, à gilikɛ, asa Dii gↄↄ lɛ́ mↄ́, à kãikũ̀. +Gubeebeegↄↄɛ, gu a siakũ. Lou guduuduu gↄↄɛ. Zĩgↄ̃ dasiↄ lɛ́ li gbɛ̀sĩsĩↄla lán gudↄawa. An gbãa taa sáa i bↄ yãao mɛ́ a bↄ bau lↄo. +Tɛ́ lɛ́ kṹ ń aɛ, tɛ́lɛpiↄ dↄ ń kpɛ. Bùsu kálɛ ń aɛ lán Edɛni swaluwa, à gↄ̃̀ ń iau lán gbáa wáiwaiwa, pↄe i e pìlimáo. +An aɛ bↄ̀ lán sↄ̃́wa, aalɛ bàalɛ lán zĩkasↄ̃ wàiↄwa. +An kↄ̃fĩ dↄ lán zĩkasↄ̃goↄwa, aalɛ sòo zↄ̃ gbɛ̀sĩsĩ misonaa. An kĩ́i dↄ lán tɛ́ kũa sɛ̃saowawa lán zĩgↄ̃ dasi pↄ́ aalɛ zĩ'ↄpooↄwa. +Kɛ́ buiↄ wɛsìńlɛ, aa olo'olobò aa oosìsi. +Aalɛ siu ń bao lán gↄ̃saↄwa, aalɛ vĩ gĩa lán zĩgↄ̃ↄwa. Baade lɛ́ táa'o a aɛdↄawaɛ, an gbɛ̃e i zã a ↄwao. +Aalɛ gã̀sazↄ̃kↄ̃ɛo, aa mipɛ̀ ń aɛ, aalɛ kuadi ń ibɛɛↄwa, an zĩkabↄↄ lɛ́ kpánɛ́o. +Aalɛ si wɛ̃́lɛ guu, aalɛ bàalɛ bĩ́i musu, aalɛ dɛdɛ kpɛ́ↄwa, aalɛ gɛ̃ fɛnɛntiↄ guu lán kpã́iↄwa. +Tↄↄlɛ lɛ́ lualua ń aɛ, musupↄↄ lɛ́ deedee, ĩatɛ̃ ń mↄvuao lɛ́ siakũ, saanaↄ lɛ́ gↄ̃ tɛkɛsai. +Dii dↄaa a zĩgↄ̃ↄnɛ ń lↄↄ gbãao. Aà ìwaↄ dasi maamaaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ zĩkɛ aà yã́wapiↄ gbãa. Dii gↄↄpi zↄ̃ↄ, a to vĩa ń kṹ. Démɛ a e bↄui? +Dii mɛ̀: Baa tia kɛ́wa, à su ma kĩ́i ń nↄ̀sɛmɛndoo ń lɛyeo ń ↄↄlↄo ń búbuapɛao. +À nↄ̀sɛlilɛ, i kɛ á pↄkasaↄ no. À su Dii á Lua kĩ́i, asa a sùuu ń sósobio vĩ, aà pↄ lí pa kpaao. A gbɛ̃kɛ vĩ zↄ̃ↄ, ì ĩa pↄ́ a dìlɛ à damá bↄ a nↄ̀sɛɛɛ. +Wìliↄ dↄ̃o tó a wɛ̃nadↄ̃wɛ̃ɛ, i wá tó ń báaao, wí gbadaɛ̀ ń pↄ́wɛnao ń vɛ̃ɛo. +À kuupɛ Siↄna, à gbɛ̃́ↄ sísi, í lɛye dilɛ Lua pↄ́ ũ. +À gbɛ̃́ↄ kãaa à gbãbↄnɛ́. À maezↄ̃ↄↄ naaa à nɛ́ↄ kãaa, baa a yↄ̃minaↄ. O nↄsɛnaɛ aà bↄ a kpɛ́u, aà nↄ dafu i bↄ kpɛa. +To sa'ona pↄ́ lɛ́ Dii gbagbaↄ ↄ́ↄlↄ aà kpɛ́ kpɛɛlɛ ń aà gbagbakĩio zãnguo. Aa mɛ: Dii, ǹ n gbɛ̃́ↄ wɛgwa, ńsu to n bui g��̃ láanipↄ ũo, ńsu to buipãleↄ yãadańnↄo. Bↄ́yãi buiↄ mɛ wá Lua kú má niɛi? +Dii nↄ̀sɛ a fɛlɛ a bùsu yã́ musu, i a gbɛ̃́ↄ wɛ̃nagwa. +A wemá à mɛ: Málɛ pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio kpã́sãɛ́, íↄ kãa pã́upãu. Má á kɛ láanipↄ ũ buiↄnɛ bau lↄo. +Má gugbãntoodeↄ yáɛ́ zã̀zã, má ↄzↄ̃ńzi mà ń kpá gbáa wáiwai guuɛ. Má ń dↄaanaↄ zu Ísida Wisideu, mí ń gbɛzãdeↄ zu bɛ'aɛ ísiau. Aa yaikɛ, an gĩ iↄ dↄ we, yã́ pↄ́ aa kɛ̀ɛ́ píi yã́i. +Tↄↄlɛ, ńsu vĩakɛo! Pↄnakɛ! Yáalↄ! Asa ma Dii ma yãzↄ̃ↄkɛ̀. +Sɛ̃̀a nↄ̀bↄↄ, ásu vĩakɛo, asa sɛ̃ lɛ́ kùsi kpálɛ. Líↄ lɛ́ nɛ'i, kaadↄɛna ń vɛ̃ɛo lɛ́ ń asea kɛ. +Siↄnadeↄ, à pↄnakɛ, à yáalↄ Dii á Luawa. Àlɛ á gba zuↄ lou kã́fĩa yã́iɛ, àlɛ lou maɛ́ lán yãawaɛ. A daalɛ a gↄↄwa, i bↄlɛi. +Pↄ́wɛna a nↄnↄaa a gbɛ̃zɛↄu, vɛ̃ɛ ń nísio kákĩiↄ pa yɛlɛlɛ. +Pↄ́ pↄ́ kwaↄ blè wɛ̃ ń wɛ̃o, sɛ̃sɛwɛkwaↄ ń kwasutɛ̃ↄ ń kwa búunaↄ ń kwa keleↄ, ma zĩgↄ̃ dasi pↄ́ ma gbaɛwápiↄ, má a fĩaboɛ́. +Á pↄble lá á yeiwa à kã́, í ma Dii á Lua táasilɛ, asa ma yãbↄnsaɛkɛ̀ɛ́ɛ. Wí a ma gbɛ̃́ↄ kũ bau lↄo. +Á Isailiↄ íↄ dↄ̃ sa kɛ́ ma Dii á Lua má kú á guu, mɛ́ dii pãle kuo. Wí a ma gbɛ̃́ↄ kũ bau lↄo. +Gↄↄ bee gbɛa má a Nisĩna pisi bui píiɛ, á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ i ãnabikɛkɛ, á maezↄ̃ↄↄ i yã́ↄ e iu, á ɛ̀waasoↄ i wɛ́pungu'e. +Gↄↄbeezĩ má a Nisĩna pisimá, baa ma zↄ̀blenaↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Má yãbↄnsaɛↄ kɛ musu ń zĩ́lɛopↄ́ a to vĩa ń kṹ àↄ ká. +Dii sìsinaↄ bↄ píi, asa suabaa aↄ ku Yelusalɛũ Siↄna gbɛ̀sĩsĩ musu lá Dii òwaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀piↄ aaↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń sisiↄ ũɛ. +Gwa! Gↄↄ bee, zĩbeezĩ, tó ma Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi dìlɛ ń pá ziu, +má buiↄ kãaa píi mà pilańnↄ yã́kpalɛkɛguzulɛu. We má yã́kpalɛkɛuńnↄ ma gbɛ̃́ Isailiↄ ń ma bùsuo yã́ musu, asa aa ma gbɛ̃́ↄ fã̀aa dṹniau, aa ma bùsupi kpaalɛ̀kↄ̃ɛɛ. +Aa tɛ́lɛpà aa ma gbɛ̃́ↄ kpaalɛ̀okↄ̃ɛ, aa ma nɛgↄ̃ɛↄ ń ma nɛnↄɛↄ yìa, aa káaluakà aa vɛ̃ɛmì ń a ↄ̃ao. +Tiideↄ ń Sidↄ̃deↄ ń Filitɛ̃ bùsu zↄ̃lɛdeↄ píi, á ye sɛmanↄ kpelewa ni? Álɛ yã́ pↄ́ má kɛ̀ɛ́ fĩabomɛɛ yã̀? Tó álɛ a fĩabomɛɛ, má tó a wi á musu kã́ndo gↄ̃̀ↄɛ. +Asa a ma ã́nusu ń ma vuao sɛ̀lɛ, a ma pↄmaa bɛɛɛdeↄ sɛ̀lɛ a taò á kàlɛ á tã́akpɛↄ guuɛ. +A Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi yìa Gɛlɛkiↄwa, kɛ́ à ń kɛ̃́ ń bùsuwa zã̀ yã́i. +Gwa! Má ń vu iu, aai fɛlɛ gu pↄ́ a ń yiau, mí yã́ pↄ́ á kɛ̀nɛ́pi wíɛ́ á musu. +Má á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ yía Yudaↄwa, aai ń yía Seba pↄ́ kú zã̀ↄwa. Ma Dii mámɛ má ò. +Yã́ɛ bee kpàwakɛ buiↄnɛ: À zĩ̀ sↄukɛ à nɛgↄ̃naↄ vu iu, í tó zĩgↄ̃ↄ fɛlɛ sↄ̃ kãi ḿpii. +À á soonaↄpi fɛ̃ndaↄ ũ, à á máaso limibobↄↄ lilɛ sↄ̃naↄ ũ. Gbãasaide o gↄ̃san a ũ. +Bui píi, à bↄ gupiiu, à mↄ kãaa we kpakpa. Dii, pilamá ń n nɛgↄ̃naↄ! +Buiↄ vu iu, aai gɛ́ yã́kpalɛkɛguzulɛu, asa we má zↄ̃lɛu mà yã́kpalɛkɛ ń gupii buiↄ. +An vãikɛa kɛ̀ zài! Kↄma ká pↄ́i ǹ kɛ̃́, asa à mà à kà kɛkɛaɛ. À mↄ ↄ̃zↄ̃ vɛ̃ɛwa a fɛ̃kĩiu, asa à pàɛ, vɛ̃ɛkakĩiↄ pà yɛlɛlɛ. +Wa ku we dasidasi yã́kpalɛ midɛguzulɛu, asa Dii yã́kpalɛkɛgↄↄ kãikũ̀ yã́kpalɛ midɛguzulɛuɛ. +Ĩatɛ̃ ń mↄvuao a siakũ, saanaↄ tɛkɛ lↄo. +Dii a bↄ Siↄna ń kãaao, a bↄ Yelusalɛũ ń lↄↄ gbãao. Musu ń zĩ́lɛo a lualua, ãma Dii aↄ dɛ ulɛkĩi ũ a gbɛ̃́ↄnɛɛ, aↄ dɛ aafia'ekĩi ũ Isailiↄnɛ. +Íↄ dↄ̃ sa kɛ́ ma Dii á Lua, má kú Siↄna musu, ma gbɛ pↄ́ a kua adoapi. Yelusalɛũá ma pↄ́ɛ, buipãleↄ si wɛ̃́lɛpiu bau lↄo. +Gↄↄ bee gbɛ̀sĩsĩↄ vɛ̃ɛbɛ a kwɛ́, mɛ́ sĩ̀sĩↄ pↄtuoↄ vĩ aↄ diɛ. Yuda bùsu swadↄↄe í a zↄ̃ɛo. Nibↄna a bↄ Dii kpɛ́u à bàalɛ, i mↄ̀sɛpisi lɛpusia guzulɛu. +Egipi a gↄ̃ gbáa gii ũ, Ɛdↄũ a gↄ̃ guwaiwai ũ yãpãsĩ pↄ́ aa kɛ̀ Yudaↄnɛ yã́i, asa aa yãesaidepiↄ dɛ̀dɛ ń bùsuuɛ. +Yuda bùsu aↄ kálɛa gↄↄpiiɛ, wiↄ ku Yelusalɛũ wɛ̃ ń wɛ̃o. +Tↄ pↄ́ mi sínɛ́ yãao ↄ̃ má sínɛ́ sa. Ma Dii, míↄ ku Siↄna. +Amↄsi. +Tekoa sãdãnaↄ do Amↄsi yã́ pↄ́ a è Isailiↄ yã́ musun kɛ. Yã́ pↄ́ a èpi dↄaaa tↄↄlɛ lualuaaɛ wɛ̃̀ plaɛ. Gↄↄ bee Uzia dɛ Yudaↄ kía ũ mɛ́ Yehoasi nɛ́ Yeloboaũ dɛ Isailiↄ kía ũ. +À mɛ̀: Dii lɛ́ bↄ Siↄna ń pũnaao, àlɛ bↄ Yelusalɛũ ń palaa gbãao. Pↄdãnaↄ dã́dãkɛkĩiↄ lɛ́ gↄ̃ wɛ̃nannↄ, Kaamɛli gbɛpↄlɛ lɛ́ giigaga. +Ma Dii ma mɛ̀, Damasi bùsu tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, a dɛ beea se, ma pↄ a weemáo, asa aa Galada bùsudeↄ gbɛ̃̀gbɛ̃ ń ɛ̃́ngoↄɛ. +Má tó tɛ́ fɛlɛ an kí Azaeli bɛwa, i kũ aà nɛ́ Bɛnadada kpɛ́ gbãaↄwa. +Má Damasi bĩ́ibↄlɛ gba gbooɛ, mí Avɛni guzulɛpi kía tↄ̀lↄzↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ báawa Edɛnibɛpi, wi tá ń Sili bùsudeↄ Kii zĩ̀zↄↄ ũ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀, Gaza +Má tó tɛ́ fɛlɛ Gaza bĩ́iwa, i kũ a kpɛ́ gbãaↄwa. +Má Asedoda kía tↄ̀lↄzↄ̃ ń gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ báawa Asekelonio. Má ↄsɛ mà Ɛkɛlonideↄ lɛ́, e Filitɛ̃ kↄ̃na pↄ́ gↄ̃̀ weↄ gɛ midɛò. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀, Tii Lɛdoũ pↄ́ aa kɛ̀ńnↄ i dↄńguo. +Má tó tɛ́ fɛlɛ Tii bĩ́iwa, i kũ a kpɛ́ gbãaↄwa. +Ma Dii ma mɛ̀, Ɛdↄũↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, a dɛ beea se, ma pↄ a weemáo. Aa pɛ̀lɛ ń daɛↄzi ń fɛ̃ndao, aai gbɛ̃e wɛ̃nagwao. Aa pↄkũmabↄ̀bↄmá zɛzɛsai, an pↄ fɛ̃ańzi i kpálɛo. +Má tó tɛ́ fɛlɛ ń bùsu Temaniwa, i kũ a mɛɛwia Bↄzɛla kpɛ́ gbãaↄwa. +Ma Dii ma mɛ̀, Amↄniↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, a dɛ beea se, ma pↄ a weemáo. Aa Galada bùsu nↄsindeeↄ pùi, kɛ́ aa ye ń bùsu kã́fĩ yã́i. +Má tɛsↄ̃ ń mɛɛwia Labawa, i kũ a kpɛ́ gbãaↄwa. Zĩkawii iↄ dↄ, zàa'ĩan gbãa i fɛlɛńgu, +wi tá ń ń kíao zĩ̀zↄ ũ, aàpi ń a ìwaↄ sãnu. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀: Mↄabuↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, a dɛ beea se, ma pↄ a weemáo. Aa Ɛdↄũↄ kía gɛ kpàsa e aà wáↄ gↄ̃̀ túfu ũ. +Má tó tɛ́ fɛlɛ Mↄabuↄwa, i kũ Kelio kpɛ́ gbãaↄwa. Mↄabuↄ gaga zĩ̀ zↄa guuɛ gↄↄ pↄ́ wàlɛ kúkuakɛ, wàlɛ mↄ pɛ́. +Má ń dↄaana tↄ̀lↄzↄ̃ɛ, mí aà ìwaↄ dɛdɛaànↄ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma Dii ma mɛ̀, Yudaↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, a dɛ beea se, ma pↄ a weemáo. Asa aa gì ma ikoyãiɛ, aaliↄ yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũao. An tã́aↄ mɛ́ ń sãsã, ɛɛde pↄ́ an deziↄ tɛiↄ. +Má tó tɛ́ fɛlɛ Yuda bùsuwa, i kũ Yelusalɛũ kpɛ́ gbãaↄwa. +Ma Dii ma mɛ̀, Isailiↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, a dɛ beea se, ma pↄ a weemáo. Aaì gbɛ̃maaↄ yía zↄↄ ũ ↄ̃a yã́i, aaì taasideↄ yía kyale fĩaboanɛ yã́i. +Aaì ↄ̃zↄ̃ wɛ̃nadeↄwa bùsu'ũfãau, aaì gbãasaideↄ yã́ málɛnɛ́. Nɛ́ ń a maeo aaì gbada wɛ̃́ndia doũwa, aaì ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpa. +Aaì ń wó poo sa'okĩiↄ saɛ píi zwãa pↄ́ aa a tↄ̀ↄmasìmáↄwa. Aaì vɛ̃ɛ lú ń ↄ̃a pↄ́ aa sìmáo aa mi ń tã́akpɛu. +Mámɛ ma Amↄleↄ kàalɛɛ́ yãa, baa kɛ́ aa gbã̀a lán sɛdɛ líↄwa, mɛ́ aa gbãa lán sɛ̃́ gↄ̃n giiwa. Ma ń kaalɛ píi, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +Mámɛ ma bↄánↄ Egipi, ma dↄaaɛ́ guwaiwaiu wɛ̃̀ bla, má tò Amↄleↄ bùsu gↄ̃̀ á pↄ́ ũ. +Ma á nɛ́eↄ dìlɛ ãnabiↄ ũ, má tò á ɛ̀waasoeↄ ńzĩa kpàa. Isailiↄ, sĩana málɛ oɛ́o lò? Ma Dii mámɛ má ò. +A naɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa ńzĩa kpàapiↄwa aa vɛ̃ɛmi, á dìlɛ ãnabipiↄnɛ aasu ãnabikɛkɛ lↄo. +À ma! Má á kɛ dɛ̃́ↄdɛ̃ↄɛ, lán zugo pↄ́ pↄ́wɛn aso sɛa ì pↄ́ kɛ dɛ̃́ↄdɛ̃ↄwa. +Gbɛ̃́ kàsakasaↄ bↄkĩi eo, gↄ̃saↄ e bↄ ń gbãa yã́io, nɛgↄ̃naↄ e ńzĩa misio. +Kàzunaↄ fↄ̃ zɛ gio, bàwãadeↄ e bↄo, sↄ̃deↄ e ńzĩa misio. +Baa nɛgↄ̃n wↄ́ↄdeↄ aa bàasi ↄgii gↄↄ beeɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Á Isaili bui pↄ́ ma á bↄ́lɛ Egipi, à swã́kpa à yã́ pↄ́ ma mɛ̀ a á le ma. +Dṹnia buiↄ guu píi ámɛ ma á sɛ́. A yã́i má vãi pↄ́ á kɛ̀ wíɛ́ á musu. +Gbɛ̃ↄn plaↄ ìↄ tɛkↄ̃i kↄ̃yãmasaia? +Nↄ̀ↄmusu ì pũna dào guu pↄblea esaie? Nↄ̀ↄkusi ì pala a tòou nↄ̀ↄkũsaie? +Tó bãe i zu fíiuo, a e à aà kũe? Tó ba i e pↄ́ kũ̀o, a bilɛe? +Tó wà zĩ̀gãalɛ̀ wɛ̃́lɛu, sↄ̃ lí kɛ̃́ gbɛ̃́ↄguo lé? Tó músi gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu, Dii mɛ́ tòo lò? +Dii Lua lí yã́ pↄ́ a zɛòe kɛ oa a zↄ̀blena ãnabiↄnɛ saio. +Nↄ̀ↄmusu pũ̀na, dé vĩa a gí kṹii? Dé Dii Lua a yã'oɛ̀, à gí a kpàwakɛii? +À kpàwakɛ Asedoda kibɛdeↄnɛ ń Egipi kibɛdeↄ à onɛ́, aa kãaa Samali gbɛ̀sĩsĩↄ pↄlɛu, aai gili zↄ̃ↄ pↄ́ gɛ̃̀u e ń gbãa pↄ́ wàlɛ mↄ́ a gbɛ̃́ↄnɛo. +Ma Dii ma mɛ̀, gbãadeↄ yãkɛa a dↄ̀ↄwa dↄ̃o. Aaì gbɛ̃́ↄ wɛtã aa ń taiinkɛ, aaì ń àizɛɛↄ naaa aa taò ń bɛ. +Bee yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, ibɛɛↄ mↄ lia á bùsuzi, aa á gbãa midɛ, aai á kibɛ pↄ́ↄ sɛ́lɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, lá sãdãna ì a sã gbá miↄna ge a swã́ miↄna bↄ nↄ̀ↄmusu lɛ́zĩ, màa Isaili pↄ́ kú Samaliↄ bↄ kaso, gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ ń lii bɛ́lɛbɛlɛwapiↄ. +Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, à swã́kpa à ma, í Yakↄbu buiↄ gbaò laai. +Tó málɛ Isailiↄ tàae wínɛ́ ń musu, má sa'okĩi pↄ́ kú Bɛtɛliↄ kↄ́ba zↄ̃zↄ̃ mà kwɛ tↄↄlɛ, mí sa'okĩipiↄ dúuzↄ̃. +Má á guantɛ̃mblekpɛↄ ń á ĩ́ampuublekpɛↄ wíwiɛ, má kpɛ́ pↄ́ a zãblèmá ń wesa swaaopiↄ daaĩɛ, mí a kpɛ́ zↄ̃ↄↄ gboo píi. Ma Dii mámɛ má ò. +Á Basana zununuↄ, à yã́ɛ bee ma, á nↄɛ pↄ́ a mɛ̀kpa Samali sĩ̀sĩpↄlɛuↄ! I gbãamↄ wɛ̃nadeↄnɛ, i taasideↄ wɛtã, i o á zã́ↄnɛ aa idã dↄ à mi. +Ma Dii Lua ma lɛgbɛ̃̀ ń ma kuaadoakɛo, ma mɛ̀ gↄↄ lɛ́ mↄ́wá wa kokoaka á gbɛ̃́ kↄ̃naↄzi, wi á sɛ́lɛ táánↄ ń mↄ̀ kòoloↄ. +Á baade a bↄ a aɛdↄawa súsu bĩ́ifoou, wi táánↄ zĩ̀zↄↄ ũ. Ma Dii mámɛ má ò. +À gi àↄ gɛ́ Bɛtɛli, í tàaekɛ we. À gi àↄ gɛ́ Giligali, í ɛa tàaekɛ lↄ. Àliↄ sa'o á diiↄwa we lá gu lɛ́ dↄ, íↄ á pↄ́ kwide kpa we wɛ̃̀ àaↄ̃ ń wɛ̃̀ àaↄ̃o. +Àli pɛ̃ɛ sɛa kpasa sa'okĩiwa sáaukpabↄ ũ, í pↄ́ pↄ́ iↄ ma gba kpàwakɛ wà ma, á Isailiↄ, asa bee kɛa á yei. Ma Dii mámɛ má ò. +Wɛ̃́lɛ píiu má tò á lɛkpɛ lɛ́ yↄ́ lↄo, ualɛ ń ualɛo má tò a kua blɛwa, kási i ɛa su ma kĩ́io. Ma Dii mámɛ má ò. +Kɛ́ à gↄ̃̀ mↄ àaↄ̃ wà pↄkɛkɛ, ↄ̃ ma á tɛ̃́ lou. Má tò lou mà wɛ̃́lɛeↄu, à gì mai wɛ̃́lɛeↄu. Má tò à mà buaeↄ, à gì mai buaeↄ, ↄ̃ gu giigàga. +Á gbɛ̃eↄ bã̀abãabò, aa gɛ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo í wɛɛlɛi, aai e à mↄ̀máo, kási i ɛa su ma kĩ́io. Ma Dii mámɛ má ò. +Mi to pↄ́wɛn gbↄ̃si ń pↄ́ fukpaao á kaaↄ ń á vɛ̃ɛbuↄ le mↄ̀ↄmↄↄ. Kwaↄ á kaadↄɛnaↄ ń á kuↄ blè, kási i ɛa su ma kĩ́io. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma gagyãↄ kàágu, lá má kà Egipiↄguwa. Ma á ɛ̀waasoↄ dɛ̀dɛ zĩ guu, má tò wà á sↄ̃́ↄ nàaa. Má tò yai gĩ dà á bòoa, á ní lɛ́ dↄkĩi eo, kási i ɛa su ma kĩ́io. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma á gbɛ̃eↄ suumpa, lá ma Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo suumpawa. A gↄ̃ gòmiↄna pↄ́ wa ga bↄ̀ tɛ́u ũ, kási i ɛa su ma kĩ́io. Ma Dii mámɛ má ò. +A yã́i Isailiↄ, má yã́piↄ kɛɛ́. Lá má yã́piↄ kɛɛ́ Isailiↄ, àↄ kú ń mapi á Lua yã́kpalɛkɛaánↄ sↄuo. +À ma! Mi gbɛ̀sĩsĩↄ kása, mi to zàa'ĩana fɛlɛ, mi to gbɛ̃nazĩna dↄ̃ lá a làasoo dɛ, mi to gu dↄ, mi ɛa to gu si, mi táa'o dṹnia gulɛsĩↄwa, ma tↄ́n Dii Lua Zĩgↄ̃de. +Isailiↄ, à yã́ɛ bee ma, málɛ wɛ̃nalɛ daánↄ. +Wi Isailiↄ nɛ sↄlↄlↄ yãao, ãma à lɛ̀lɛ sa mɛ́ a fɛlɛ lↄo. Wà aà tò wúlɛa a bùsuu we, gbɛ̃e ku à ↄkaaàzio. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, wɛ̃́lɛ pↄ́ a zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo, gbɛ̃ↄn basↄo mɛ́ a su. Wɛ̃́lɛ pↄ́ a zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ gbɛ̃ↄn basↄo, gbɛ̃ↄn kwi mɛ́ a su. +Ma Dii málɛ yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ: À ma kĩ́i wɛɛlɛ, íↄ ku. +Ásu gɛ́ lousisii Bɛtɛlio, ásu gɛ́ Giligali sↄ̃o, ásu tↄ̃u Bɛɛsɛbao, asa wa tá ń Giligalideↄ zĩ̀zↄↄ ũɛ, mɛ́ Bɛtɛli a gↄ̃ bɛzia ũɛ. +À Dii kĩ́i wɛɛlɛ, íↄ ku. Tó màa no, a mↄ kũ Yosɛfu buiↄwa tɛ́ ũ, a kũ Bɛtɛliwa, gbɛ̃e a fↄ̃ dɛo. +I yã́'ĩikpa yãnadeↄwa, mɛ́ i yãkɛa a zɛ́wa málɛ. +Dii saankifɛ̃nɛnaↄ kɛ̀ ń saankonɛandeo. Ì to gusia níinii li gudↄa ũ, ì to gu ìↄ si. Ì ísia í kãaa musu, ì to à ma lou ũ bùsu píi guu. Aà tↄ́n Dii. +Ì to kaalɛ bilɛ gbãadeↄwa, ì wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ ásookɛ. +Ápiↄ sↄ̃ iliↄ ye sĩan'ona gĩyãio, i za gbɛ̃́ pↄ́ ì bↄbↄ ń vãikɛnaↄgu. +Lá i gbãable wɛ̃nadeↄwa, i pↄ́wɛna símá, á kpɛ́ pↄ́ á bò ń gbɛ̀ ãao, á e zↄ̃lɛ ń guuo, á pↄeã vɛ̃ɛ pↄ́ á bà, á e à a imio. +Asa Dii á tàae zↄ̃ↄ dↄ̃ ń á duuna pↄ́ lɛ́ vĩoo. I gbɛ̃maaↄ wɛtã, i to gbɛ̃dɛna fĩabo, í aà gbaɛ, i gí taasideↄnɛ ń ń yã́ nao. +A yã́i tò laaide dãↄ lɛ́ ìↄ kpaaũa tia kɛ́wa, asa gↄↄɛ beeↄ vãiɛ. +À wɛɛlɛ àↄ yãmaakɛ, i kɛ a vãi no, kɛ́ à e àↄ ku, Dii Lua Zĩgↄ̃de iↄ kúánↄ, lá i o a kúánↄwa. +Àↄ za yã́ vãiu, íↄ ye a maai, íli yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wa yã́kpalɛkɛkĩi. Wìliↄ dↄ̃o, Dii Lua Zĩgↄ̃de a gí Yosɛfu bui kↄ̃naↄ wɛ̃nagwaio. +A yã́i Dii Lua Zĩgↄ̃de mɛ̀, wa búbuapɛ gãaɛↄ píi, waↄ o zɛ́kpaaↄ guu: Wéee! Wéee! Wa sɛ̃̀wanaↄ sísi aa ↄ́ↄlↄ, wa o gɛ'ↄↄlↄnaↄnɛ aa búbuapɛ. +Búbuapɛa aↄ ku vɛ̃ɛbuↄu píi, asa Dii mɛ́ a pã́ á bùsua. Dii mɛ́ ò. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ Dii gↄↄ nidɛ! Àkɛa álɛ Dii gↄↄpi nidɛi? Gusia gↄↄɛ, i kɛ gupua no. +Aↄ dɛ lá gbɛ̃́ lɛ́ bàalɛ nↄ̀ↄmusuɛ, ↄ̃ à gɛ̀ kpà wài pãleawa, ge lá à gɛ̀ gɛ̃̀ kpɛ́u à ↄnà gĩwa, ↄ̃ mlɛ̃ aà sòwaɛ. +Dii gↄↄpiá gusiaɛ, i kɛ gupua no, gusia níiniiɛ. Baa gupuan beeena aↄ vĩo. +Ma Dii ma mɛ̀, má za á dikpɛↄu, má gíiɛ, má ye á kↄ̃kãaapiↄ gĩyãio. +Baa tó a sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òa ń pↄ́wɛntio, má sio. Baa tó a sáaukpa sa'òa ń pↄ́ mɛkpaao, má wɛ́sɛ mà gwao. +À gomala ń á lɛ̀sikↄ̃fĩo, má swã́sɛ á mↄↄna ↄ́io. +À to yã́zɛde dagua lán swa gbakakaawa, à tó á yãkɛa a zɛ́wa ligua lán swa pↄ́ a í lí baowa. +Isailiↄ, i kɛ mámɛ a sa'òa a ma gba pↄ́ guwaiwaiu wɛ̃̀ blao. +Tã́a Mↄlↄku kpɛ́ á sɛa ń saana pↄ́ a zɛò taao. Á dii pↄ́ á pì ázĩaɛpiↄ yã́i +ↄ̃ má tó wà táánↄ Damasi baale. Ma Dii mámɛ má ò. Ma tↄ́n Lua Zĩgↄ̃de. +Waiyoo á gbɛ̃́ pↄ́ á kú niɛniɛ Siↄnaↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ á kú dↄdↄa Samali sĩ̀sĩpↄlɛuↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ buiↄ mide kíaↄ ũ gbɛ̃́ kĩniↄ wɛ́ ìↄ dↄáziↄ! +À gɛ́ Kalenↄ à gwa! Bↄa we í gɛ́ Amata mɛɛwiau, í gɛ́ Gata, Filitɛ̃ mɛɛwiau. An wɛ̃́lɛpiↄ maa dɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ á kíaↄ kuulae? An bùsu zↄ̃ↄ dɛ á pↄ́ae? +Lá álɛ e Lua ĩadaawá gↄↄ zã̀, kía pãsĩ gbãableawá kãikũ̀. +I wúlɛ á wesa swaa liiↄwa, i ↄli ázĩau á wúlɛkĩipiↄwa. I sãnɛbↄlↄ ń gáaena mɛkpaao só. +I mↄↄnalɛ lán Davidi lɛ̀wa, i lɛ̀ dafu da ń pↄ́'ↄbↄnaↄ. +I vɛ̃ɛmi à a dàa bↄ, i nísi ↄde dↄↄ, kási ili ↄ́ↄlↄ Yosɛfu buiↄ kaalɛa yã́ musuo. +A yã́i tò áↄ ku gbɛ̃́ pↄ́ wa táńnↄ káauↄ guuɛ, á lalasi wiiↄ i midɛ. +Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de ma lɛgbɛ̃̀ ń ma kuao ma mɛ̀, má ye Yakↄbu buiↄ ĩ́andãa gĩyãio, má za an zɛgikĩiↄu. Má ń mɛɛwia na ń ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píiɛ. +Baa tó gↄ̃ɛↄ gↄ̃̀ uae gbɛ̃ↄn kwi, aa gagaɛ. +Tó gbɛ̃́ mↄ̀ a daɛ gɛ sɛ́i, àlɛ bↄò à gɛ́ tɛsↄ̃iwà, mɛ́ à gbɛ̃́ pↄ́ ulɛa we là à mɛ̀: Gbɛ̃e kunnↄ we lↄe? Ade a wewà: Gbɛ̃e ku lao. Kɛ kílikili, baa Dii tↄ́, ńsu sio. +Asa ma Dii ma yãdìlɛ ma mɛ̀, má ua zↄ̃ↄ wiɛ kɛ́lɛkɛlɛ, mí a nɛ́na kɛ yáiyai. +Wì sↄ̃́ baa gbɛsi musue? Wì sapa ń zuↄ wee? Màa á tò yã́zɛde gↄ̃̀ɛ́ sɛwɛ ũ, mɛ́ yãkɛa a zɛ́wa gↄ̃̀ɛ́ gↄ̃i ũ. +Á pↄ kɛ̀na zĩblea Lodebaawawa, a mɛ̀ a Kaanaiũ sì ń ázĩa gbãaoɛ. +Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Isailiↄ, málɛ tɛ́kpa buieu à fɛlɛánↄ, i wɛ́tɛ̃amↄɛ́ za Amata bↄlɛu e Ísida Wisidei. +Yã́ pↄ́ Dii Lua ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: Má è Dii bↄ̀ ń kwaↄ pↄkɛkɛ daalɛgↄↄ, pↄ́ pↄ́ wì kpa kíawa kɛkɛa gbɛa. +Kɛ́ kwaↄ tↄↄlɛ pↄ́ↄ sò píi aa làa, ma mɛ̀: Dii Lua, sùuukɛ! Bↄ́ Yakↄbu buiↄ e aaↄ kuòi? Asa aa kɛ̀ fɛ̃́nɛũ. +Ɔ̃ Dii yã́pi bↄ̀ a nↄ̀sɛu à mɛ̀, bee a kɛ lↄo. +Yã́ pↄ́ Dii Lua ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: Má mà Dii Lua lɛ́ mɛ á yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ ń tɛ́o. Tɛ́pi ísia zↄ̃ↄ í bà, ↄ̃ à kũ̀ Isaili bùsuwa. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Dii Lua, n yã́ na! Tuɛlɛ! Bↄ́ Yakↄbu buiↄ e aaↄ kuòi? Asa aa kɛ̀ fɛ̃́nɛũ. +Ɔ̃ Dii Lua yã́pi bↄ̀ a nↄ̀sɛu à mɛ̀, beepi a kɛ lↄo. +Yã́ pↄ́ a ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: Ma Dii è zɛa bĩ́i súsu saɛ, a pↄ́ súsugwabↄ kũa. +Ɔ̃ à ma la à mɛ̀: Amↄsi, bↄ́ ń èi? Ɔ̃ má wèwà ma mɛ̀, pↄ́ súsugwabↄɛ. Ɔ̃ à mɛ̀: Gwa, ma pↄ́ súsugwabↄ pòo ma gbɛ̃́ Isailiↄwa, má sùuukɛńnↄ lↄo. +Wa Isailiↄ gulɛsĩ pↄ́ aa bòↄ daaĩ, wa Izaaki buiↄ sa'okĩiↄ wíwi. Má fɛlɛ Yeloboaũ bɛwa ń fɛ̃ndaoɛ. +Ɔ̃ Bɛtɛli sa'onkia Amazia gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Isailiↄ kí Yeloboaũwa à mɛ̀: Amↄsi lɛ́ lɛkpaaĩnzi ń gbɛ̃́ↄ Isaili bùsuu. Bùsudeↄ aa aà yã́ fↄ̃́ lↄo. +Asa à mɛ̀ wa Yeloboaũ dɛ ń fɛ̃ndaoɛ, wi Isailiↄ kṹkũ ń bùsuu, wà táńnↄ zĩ̀zↄↄ ũɛ. +Ɔ̃ Amazia mↄ ò Amↄsiɛ à mɛ̀: Gu'ena, bàasi ǹ ta Yuda bùsuu, níↄ ble ń ãnabikɛkɛawa we. +Ńsu ɛa mↄ ãnabikɛkɛi Bɛtɛli la lↄo, asa sa'okĩi pↄ́ ì kía gba gbãa ku laɛ. +Ɔ̃ Amↄsi a zãsì Amaziawa à mɛ̀: Ãnabi ge ãnabi gãli gbɛ̃en ma ũ yãa seo. Sãdãnan ma ũ, kaadↄɛmblea dↄ́ɛ má dↄ̃. +Sãdãpi guu ↄ̃ Dii ma sɛu, a òmɛɛ mà gɛ ãnabikɛkɛ a gbɛ̃́ Isailiↄnɛ. +Swã́kpa ǹ Dii yãma sa. N mɛ̀, másu ãnabikɛkɛ Isailiↄ yã́ musuo, másu vãi pↄ́ a Izaaki buiↄ le oo. +Ayãmɛto Dii mɛ̀, n na a káaluaka wɛ̃́lɛu, wa n nɛ́ↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. Wa ba yↄ̃ n bùsuwa, wi kpaalɛkↄ̃ɛ. Wa Isailiↄ kṹkũ ń bùsuu wà táńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ, ní ga luayãdↄ̃nsaiↄ bùsuu we. +Yã́ pↄ́ Dii Lua ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: Ma libɛ mài è ká gbí guu. +Ɔ̃ Dii ma la à mɛ̀: Amↄsi, bↄ́ ń èi? Ɔ̃ má wèwà ma mɛ̀: Libɛ mài má è ká gbí guu. Ɔ̃ à ɛ̀a òmɛɛ: Ma wɛmà ma gbɛ̃́ Isailiↄwaɛ, má sùuukɛńnↄ lↄo. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, gↄↄ bee ma kpɛ́ lɛsia a li ↄ́ↄlↄa ũɛ, gɛↄ gↄ̃ kpálɛ gupiiu kpɛ̃̀nɛnɛ. Gu a kɛ kílikili! +À yã́ɛ bee ma, á gbɛ̃́ pↄ́ i gbãable taasideↄwa, i wɛ̃nadeↄ midɛ á bùsuu. +I mɛ: Mↄ dafu dikpɛ a láa wà e wá pↄ́wɛna yía bↄɛ ni? Gↄↄ kpele kã́mabogↄↄ a gɛ̃ wà e wá dↄ̃ↄ wɛ̃i? Wá zaa nɛ́na dauɛ, wí a ↄ̃a kã́fĩ, wá wá kilooↄ lilɛ, wíↄ gbɛ̃ble. +Wá wɛ̃nadeↄ lú ń ã́nusuo, wí taasideↄ sɛ zↄↄ ũ, kɛ́ baa wá kyale fĩa aai e bòwɛ̃ɛo yã́i. Wá pↄ́wɛna yía ń a bìsaoɛ. +Ma Dii Yakↄbu buiↄ Lua gawide, ma lɛgbɛ̃̀ ń ma kuao ma mɛ̀, an yãkɛae a sãmagu bauo. +A yã́i tↄↄlɛ a lualua, gbɛ̃́ pↄ́ kálɛwàↄ i búbuapɛ ḿpii. Bùsu a loo lán Niili í gbakakaawa, a ya i ɛa kpálɛ lán Egipi swapi íwa. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, gↄↄ bee má tó ĩatɛ̃ gɛ̃ kpɛ́u gↄↄ pↄ́ à kà minanguo, má tó gu si fãanɛ gbãa zã́. +Má á dikpɛↄ lilɛɛ́ búbuapɛgↄↄ ũ, á lɛsiaↄ i gↄ̃ wɛ̃nalɛↄ ũ. Má tó à zwã̀nkasaↄ kákaála, á baade i a mi wa gbáigbai. Má tó gↄↄpi àↄ dɛ lán nɛgↄ̃ɛ mɛ̀ndona gaa ↄↄlↄwa, gↄↄpi i midɛ ń pↄsiao. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, a gↄↄ lɛ́ mↄ́ má tó nↄana ká á bùsuu. I kɛ blɛ ge í nↄana no, swã́kpaa ma yã́ ni mɛ́ aↄ á dɛ. +Wa bã̀abãabo ísia baa ń ísia baao, wa bɛbɛ za gukpɛ e bɛ'aɛ. Aa kpálɛkɛ ma yãmaai, kási aa mao. +Gↄↄ bee wɛ̃́ndia maaↄ ń gↄ̃sa gbãaↄ yɛ̃̀ɛɛ a láa imi yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì lɛgbɛ̃ ń Samali tã́a tↄ́oↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ ń Dã dii kuaoↄ, ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ ń gɛa sa'oi Bɛɛsɛba gbãaoↄ, aa kpaguaɛ, aa fɛlɛ bau lↄo. +Ma Dii è zɛa a gbagbakĩi saɛ à mɛ̀: Gbɛ̀pɛlɛ misona lɛ́, kpɛɛlɛ gĩ i dee, ma kpɛ́pi i kwɛ ká gbɛ̃́piia, mí gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. An kee a e bↄo, baa mɛ̀ndo a e piliao. +Baa tó aa ɛyↄ̃̀ aa tà e bɛdau, má ↄpɛlɛmá weɛ. Baa tó aa gɛ̀ za musumusu, má ń bua weɛ. +Tó aa gɛ̀ ùlɛ Kaamɛli gbɛ̀ misonau, má ń gbɛsɛlɛ mà gɛ́ mà ń kṹkũ weɛ. Tó aa sↄ̀lↄmɛɛ ísia zíɛ, má o ísia mlɛ̃ɛ aà ń só weɛ. +Tó an wɛ̀lɛↄ ń kũkũ aa tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ, we má tó wà ń dɛdɛu ń fɛ̃ndao. Má wɛ́tɛńzi ĩadaama yã́iɛ, i kɛ maakɛanɛ́ yã́i no. +Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de, mi ↄkã tↄↄlɛwa, i yↄ́, gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ i búbuapɛ píi. Mi to bùsu loo lán Niili í gbakakaawa, i ɛa kpálɛ lán Egipi swapi íwa. +Ma a kúkĩi kɛ̀, má dìdikↄ̃a musu, ma a ɛ̃ kpàlɛ dṹniawa. Mi ísia kãaa musu, mí tó à ma lou ũ dṹnia guu, ma tↄ́n Dii. +Ma Dii ma mɛ̀, á Isailiↄ, a kɛmɛɛ doũ ń Etiopiↄɛ. Lá ma á bↄ́lɛ Egipi, mi Filitɛ̃ↄ bↄlɛ Kɛlɛti, ma Siliↄ bↄ̀lɛ Kiio lé? +À ma! Ma Dii Lua, ma wɛmà á bùsu duundewa mà á kpalapi midɛ dṹniau, ãma má Yakↄbu buiↄ kaalɛ míↄmiↄo. Ma Dii mámɛ má ò. +Má yãdilɛ, mí tó wà Isailiↄ fã́fã buipãleↄ guu píi lá wì pↄ́wɛna ká gbaana guu wà fã́fãwaɛ, baa a wɛ́n do a lɛ́lɛ zĩ́lɛo. +Duunkɛna pↄ́ kú ma gbɛ̃́ↄ guu, aaì mɛ vãi a sↄ̃ńzi à gbasa ń leoↄ, wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao ḿpiiɛ. +Gↄↄ bee má ɛa Davidi bɛzĩ bo, mí a gufooↄ kɛkɛ. Má aà ua pↄ́ gàpi vu, mí uapi fɛlɛ lá a dɛ yãawa, +aai gↄ̃ Ɛdↄũ bui kↄ̃naↄ vĩ ń buipãle pↄ́ ma tↄ́ kúmáↄ píi. Ma Dii pↄ́ má yã́pi kɛ, mámɛ má ò. +Ma Dii má mɛ̀ gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ sàpanaↄ aaↄ bɛ pↄkɛkɛnaↄ iau, wàli pↄ́tↄ̃ e vɛ̃ɛkɛkɛa àↄ láa. Baa gbɛ̀sĩsĩↄ vɛ̃ɛ kɛ, vɛ̃ɛ na iↄ di sĩ̀sĩpↄlɛ píiu. +Má su ń ma gbɛ̃́ Isailiↄ ń pá ziu, aa ɛa ń wɛ̃́lɛ ziaↄ kálɛ aa zↄ̃lɛu. Aali vɛ̃ɛbu kɛ, aai a imi, aali kaaↄ da, aai a libɛ ble. +Má Isailiↄ pɛ ń bùsuu, gbɛ̃e a ń wo bùsu pↄ́ má kpàmápiu bau lↄo. Ma Dii á Lua mámɛ má ò. +Abadia. +Yã́ pↄ́ Abadia èn kɛ: Yã́ pↄ́ Dii Lua ò Ɛdↄũↄ musuɛ. Wa baomà à bↄ̀ Dii kĩ́i, à gbɛ̃́ zĩ̀ buiↄwa aà onɛ́: À fɛlɛ! Wà gɛ́ Ɛdↄũↄwa zĩu. +Ɛdↄũↄ, à ma! Má tó à gↄ̃ kpɛɛ buiↄ guuɛ, wa sakaágu à kɛ zài. +Á kàamai mɛ́ á sãsã. Á gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ kɛ̀ á kpɛ́ ũ á zↄ̃lɛu musumusuↄ, i o á sↄ̃ guu à mɛ, i gbɛ̃e e à fↄ̃ á bua à á nɛ́ zĩ́lɛo. +Baa kɛ́ á da musumusu lán baɛwa, mɛ́ a á sakpɛ dà saanaↄ sↄ̀ↄu, má á bãɛ za weɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Tó kpã́iↄ mɛ́ gɛ̃̀ázi gwã́, ge tó kpã́iwɛliwɛↄ sìázi yãa, pↄ́ pↄ́ an pↄ dↄwà ↄ̃ aa sɛ adoo lò? Tó vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃naↄ mↄ̀ sì á búu sↄ̃, vɛ̃ɛ kↄ̃na ↄ̃ aa tóɛ́o lò? Kási á kaalɛɛ. +Esau buiↄ, wa á pↄ́ↄ naaaɛ míↄ, wa á àizɛɛ pↄ́ ulɛaↄ sɛ́lɛ. +Bui pↄ́ an lɛ́ doũánↄↄ á yá á bùsuu, gbɛ̃́ pↄ́ naánↄↄ á sã́sã, aai zĩblewá, gbɛ̃́ pↄ́ i ↄkãaaↄ filifilimbakpaɛ́, áↄ a yã́ dↄ̃o. +Ma Dii ma mɛ̀, má Ɛdↄũ bui ↄ̃nↄnaↄ dɛdɛ gↄↄ bee, yãdↄ̃nae a gↄ̃ Esau gbɛ̀sĩsĩ musuo. +Gili a gɛ̃ Temani nɛgↄ̃naↄgu, aa midɛ ḿpii Esau gbɛ̀sĩsĩdeↄ dɛdɛau. +Á gↄ̃ ń wío, wi á midɛ, áↄ ku lↄo, yãpãsĩ pↄ́ á kɛ̀ á dãuna Yakↄbu buiↄnɛ yã́i. +Kɛ́ buipãleↄ lɛ́ ń àizɛɛ sɛ́lɛ, kɛ́ bui zĩ̀lopiↄ gɛ̃̀ Yelusalɛũ, aalɛ líkpa a yã́ musu, á kú we lá á doũńnↄwaɛ. +A maa yãa á dãuna buiↄ gwaa kɛɛ́ na an wɛtãgↄↄo. I kṹ á pↄ kɛ na Yudaↄ kaalɛgↄↄo, i kũ à yamↄsɛkpa an taasikɛapi guuo. +A maa yãa à si ma gbɛ̃́ↄ wɛ̃́lɛu an yã'eapi guuo. I kũ an gwaa kɛɛ́ na an yã'eapi guuo, i kũ à ń àizɛɛ naaa an yã'eapi guuo, +A maa yãa àↄ zɛa zɛnankpaau an gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bàalɛ dɛa yã́io. I kũ à ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ kṹkũ à kpámá an wɛ́tɛ̃agↄↄpio. +Ma fɛlɛa ń bui píio gↄↄ kà kãi, mí kɛɛ́ lá á kɛ̀nɛ́wa. Á yãkɛaↄ wi á musu. +Lá a imì ma sĩ̀sĩ pↄ́ a kua adoa musu, màa bui píi a imi we zɛsai. Aa ma pↄkũmabↄbↄma ípi gbɛ̃, aai gↄ̃ lán wi ń i yãaowa. +Má gbɛ̃́ↄ suaba Siↄna gbɛ musu. Aↄ dɛ ma pↄ́ ũ, Yakↄbu buiↄ i ɛa ń pↄ́ sí. +Yakↄbu buiↄ aaↄ dɛ lán tɛ́wa, Yosɛfu buiↄ aaↄ dɛ lán tɛ́vuawa, Esau buiↄ iↄ dɛ lán sɛ̃̀ giiwa. Aa kũ Esau buipiↄwaɛ míↄmiↄ, an gbɛ̃e a bↄo. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma gbɛ̃́ pↄ́ kú Nɛgɛvɛↄ i gↄ̃ Esau gbɛ̀sĩsĩↄ vĩ, an gusalaladeↄ i Filitɛ̃ↄ bùsu sí ń Ɛflaiũ bùsuo ń Samali bùsuo. Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ sↄ̃ aai gↄ̃ Galada bùsu vĩ. +Isaili zĩ̀zↄↄ i gↄ̃ Kanaa bùsu vĩ e za Salɛpa, Yelusalɛũ zĩ̀zↄ pↄ́ kú Sefalaↄ i gↄ̃ Nɛgɛvɛ wɛ̃́lɛↄ vĩ. +Suabanaↄ dɛdɛ Siↄna gbɛ̀sĩsĩwa, aai yã́kpalɛkɛ ń Esau gbɛ̀sĩsĩdeↄ, kpala i gↄ̃ Diiɛ. +Yonasi. +Dii yã'ò Amitai nɛ́ Yonasiɛ à mɛ̀: +Fɛlɛ gɛ́ mɛɛwia zↄ̃ↄ Niniva, ní wiidↄmá, asa an vãikɛa ma le. +Ɔ̃ Yonasi bàalɛ̀ Diiɛ à mipɛ̀ Taasisiwa. Kɛ́ à kà Zope, à gó'ilɛna è we, àlɛ gɛ́ Taasisi. Kɛ́ à fĩabò, à sìu ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ́ weↄ. Àlɛ bàalɛ Diiɛ. +Dii ĩ́an gbãa gbàɛ ísiau, ↄ̃ zàa'ĩan pãsĩ fɛ̀lɛ ísiaa e gó'ilɛna ye wíwii. +Vĩa gobↄnaↄ kũ̀, baade lɛ́ wiilɛ a diiwa, ↄ̃ aa gópi asoↄ bↄ̀bↄ lɛ́ ká íu, gó e yãfũkũ. Yonasi sↄ̃ à pìla gɛ̃̀ wùlɛ gó kpɛa, ↄ̃ à gɛ̃̀ ń io. +Gobↄnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ gɛ̀ aà lè à mɛ̀: Bↄ́ i ńlɛ o màai? Fɛlɛ wiilɛ n diiwa, wìliↄ dↄ̃o tó a wá wɛgwa wà bↄ kaalɛ lɛ́zĩ. +Ɔ̃ aa òkↄ̃ɛ: À mↄ wà líkpa wà e dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀wázi ń kìsiaɛo. Kɛ́ aa likpà, ↄ̃ à Yonasi sɛ̀. +Aa aà là aa mɛ̀: Owɛ̃ɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ń dɛ a ũ, n gbɛ̃́ pↄ́ n gɛ̃wázi ń kìsiaɛ taao. Zĩ kpele ni kɛi? N bↄ má ni? Bùsu kpele gbɛ̃́n n ũi? Bui kpelen n ũi? +A wèmá à mɛ̀: Ɛbɛlun ma ũ. Dii Lua Musude pↄ́ ísia ń tↄↄlɛo kɛ̀ ↄ̃ mi sísi. +Ɔ̃ vĩa gbɛ̃́piↄ kũ̀, an nisĩna vùa, aa òɛ̀: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀ màai? Gbɛ̃́piↄ dↄ̃̀ kɛ́ àlɛ bàalɛ Diiɛɛ, kɛ́ a ònɛ́ beewa yã́i. +Í wɛtã̀ ń ń zuzuao, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Kpelewa wá kɛ ísia busawɛ̃ɛi? +A ònɛ́: À ma sɛ à ma zu ísiau, i busaɛ́, asa má dↄ̃̀ mámɛ ma gɛ̃ázi ń zàa'ĩan gbãaɛ beeo. +Aa nà góliawa kɛ́ aa e bua, ãma aai fↄ̃o, asa í wɛtã̀ ń ń zuzuaoɛ. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa aa mɛ̀: N yã́ na Dii! Ńsu wá kaalɛ gbɛ̃́ɛ bee wɛ̃nibↄa yã́io. Dii, ńsu wá dilɛ tàaedeↄ ũ aà dɛa yã́ musuo, asa n n pↄeã dàwɛ̃ɛɛ. +Aa Yonasi sɛ zù ísiau, ↄ̃ ípi pãsĩ kpàlɛ. +Dii gbãa yã́ gbɛ̃́piↄ vĩakũ̀ maamaa, ↄ̃ aa sa'òwà aa lɛkɛ̀wà. +Dii tò kpↄ̀ gbɛ̃̀nɛ mↄ̀ Yonasi mↄ̀, ↄ̃ à kɛ̀ kpↄpi gbɛɛu fãanɛ àaↄ̃ gwãasĩn àaↄ̃. +Kua kpↄpi gbɛɛu Yonasi wabikɛ̀ Dii a Luawa à mɛ̀: +Ma lɛzù Diizi ma yooyea guu, ↄ̃ a wèa, kua bɛda nↄnau ma wiilɛ̀, ↄ̃ à ma yãmà. +N ma zu ísia í títiu e za a nↄnau, ísↄ̃ dɛ̀dɛa ń ikooaↄ, n idãazĩↄ táa'ò ma mia. +Ma mɛ̀ ma yã́ kú n sↄ̃u lↄo, kási má ɛa wɛsi n kpɛ́ pↄ́ a kua adoalɛ. +Í ma kũ ma nↄɛ, ísi ma mↄ, wáa fĩ̀a ma mii. +Ma kpalɛ e gbɛ̀sĩsĩↄ zĩ́nau, dṹnia zɛ́ pↄ́ wɛ̃a vĩo tàmalɛ. Ɔ̃ n ma bↄ gbã́ou, n ma mìsi, Dii ma Lua. +Kɛ́ má ye ã́nuatoi, Dii, n yã́ dↄ̀magu, ↄ̃ ma wabikɛ̀ma, à n le za n kpɛ́ pↄ́ a kua adoau. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ tã́a gbagbaↄ aa kɛ báaa vĩo, +ãma mapi, má sa'oma ń sáaukpaao, má lɛ́ pↄ́ má kɛ̀ma fĩabo. Dii mɛ́ ì ń suaba. +Dii yã'ò kpↄpiɛ, ↄ̃ à Yonasi pìsi sĩ̀sĩa. +Dii yã́ gɛ̃n plaade oa Yonasiɛ guu Dii mɛ̀: +Fɛlɛ gɛ́ mɛɛwia zↄ̃ↄ Niniva, ní yã́ pↄ́ má ònɛ kpàwakɛu. +Ɔ̃ Yonasi fɛ̀lɛ gɛ̀ Niniva lá Dii òɛwa. Niniva sↄ̃ mɛɛwia zↄ̃ↄɛ maamaa. Pãa wɛ̃́lɛpia kà tá gↄↄ àaↄ̃ ũ. +À gɛ̃̀ wɛ̃́lɛpiu à táa'ò gↄↄ do, ↄ̃ à nà kpàwakɛawa à mɛ̀: Gↄↄ bla mɛ́ gↄ̃̀ kɛ́ Lua Niniva dúuzↄ̃. +Ninivadeↄ Lua yã́ sì, ↄ̃ aa lɛye kpàwakɛ̀ aa zwã̀nkasaↄ kàkańla, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +Kɛ́ a bao Niniva kía lè, à fɛ̀lɛ a gĩ́naa à a gomusu wòlo zù, à zwã̀nkasa kàkaala à zↄ̃̀lɛ túfuu. +À mɛ̀ wà kpàwakɛ a wɛ̃́lɛu wà mɛ: Lá kí ń a ìwaↄ dìlɛn kɛ: Gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ píi, blɛ su gɛ̃ ń lɛ́uo, aasu imio. +Gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ aa zwã̀nkasa kákańla ḿpii, aaↄ wiilɛ Luawa aaↄ zɛaàla. Baade bↄ a zɛ́ vãiu, i ↄbↄlɛ yãpãsĩu. +Démɛ ìↄ dↄ̃ tó a wá wɛ̃nagwa à a nↄ̀sɛ suumpa, aà kyã̀wãa láa, wí bↄ kaalɛui? +Kɛ́ Lua ń yãkɛa è, lá aa bↄ̀ ń zɛ́ vãiu, à ń wɛ̃nagwà, i to músi pↄ́ a dìlɛ à kpáńzi ń le lↄo. +Yã́pi kɛ̀ Yonasiɛ ĩ́i maamaa, ↄ̃ aà pↄ pà. +À wabikɛ̀ Diiwa à mɛ̀: N yã́ na Dii! Mi yã́pi o za ma bùsuuo lé? Bee yã́i ma dↄaa bàalɛ̀ málɛ tá Taasisiɛ fá! Asa má dↄ̃ kɛ́ ń sùuu ń sósobio vĩ. N pↄ lí pa kpaao, ń gbɛ̃kɛ vĩ zↄ̃ↄ, ni ĩadama bↄ n nↄ̀sɛɛ. +Tiasa Dii, ma sɛ́, asa ma ga sì ma kuawa. +Dii òɛ̀: A maa n pↄ pàe? +Yonasi bↄ̀ wɛ̃́lɛu, à zↄ̃̀lɛ a gukpɛ oi. À yãayãasu dↄ̀ we, a ku a guu, àlɛ gwa yã́ pↄ́ a wɛ̃́lɛpi le. +Ɔ̃ Dii tò ladaadaa fɛ̀lɛ uedà Yonasia, kɛ́ aà taasi e lao. Ladaadaapi yã́ Yonasi pↄ kɛ̀na maamaa. +Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ Lua tò kↄ̀ↄ mↄ̀ ladaadaapi zↄ̃̀, ↄ̃ à giigàga. +Kɛ́ ĩatɛ̃ gbãakũ̀, Lua bↄ̀ ń ĩ́an wãao gukpɛ, ↄ̃ ĩatɛ̃ lɛ́ aà lɛ a miwa. Aà yɛ̃̀ɛɛ làa, ↄ̃ à ga nidɛ̀ à mɛ̀: Ma ga sì ma kuawa. +Ɔ̃ Lua òɛ̀: N pↄpaa ladaadaa bee yã́ musu zɛvĩe? Ɔ̃ à mɛ̀: A zɛ́ vĩ, ma pↄpaa kà à ga imɛɛ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ladaadaa pↄ́ ni a taasikɛo, ḿmɛ ń tò à bↄ̀lɛ à gbã̀o, ↄ̃ n wɛ̃nakɛ̀ɛ̀. À fɛ̀lɛ gwãasĩn doɛ, ↄ̃ à mìdɛ gwãasĩn do. +Mapi sↄ̃, a maa mà wɛ̃nadↄ̃ mɛɛwia zↄ̃ↄ Ninivaɛo lé? An gbɛ̃́ pↄ́ aa ↄplaa dↄ̃kↄ̃ɛ ń zɛɛooↄ dasi dɛ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basooloa (120.000), mɛ́ an pↄtuoↄ kɛ̀ zài. +Mise. +Dii yã'ò Mↄlɛsɛ gbɛ̃́ Miseɛ Yudaↄ kíaↄ Yotaũ ń Aazao ń Ezekiao gↄↄ. Yã́ pↄ́ ku Samali ń Yelusalɛũowa ↄ̃ Dii òɛ̀ à mɛ̀: +Bui píi, à swã́kpa, dṹnia ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ, à ma yãma ápii. Dii Lua lɛ́ bↄbↄánↄ za a bɛ pↄ́ a kua adoau. +Gwa! Dii bↄ̀ a kúkĩi, à pìla, àlɛ ta��a'o dṹnia gulɛsĩↄwa. +Gbɛ̀sĩsĩↄ lɛ́ yↄ́ aà zíɛ lán zↄsa pↄ́ kú tɛ́ saɛwa. Aalɛ bàalɛ lán í pↄ́ lɛ́ pila sĩ̀sĩwawa, mɛ́ guzulɛↄ lɛ́ wɛ̃aa. +Bee a kɛ píi Yakↄbu buiↄ tàae ń Yudaↄ duunao yã́iɛ. Bↄ́mɛ Yakↄbu buiↄ tàae ũi? An mɛɛwia Samali tã́aↄ nolo? Yudaↄ tã́agbagbakĩi kú má ni? An mɛɛwia Yelusalɛũ nolo? +Bee yã́i má tó Samali gↄ̃ bɛzia ũ, iↄ dɛ gu pↄ́ wa vɛ̃ɛbu kɛu ũ. Má a gbɛↄ kↄ́lɛ guzulɛu, mí a ɛ̃daalɛkĩiↄ bↄ gupuau. +Wa a tã́aↄ wíwi píiɛ, wi tɛsↄ̃ gba pↄ́ wà mↄ̀ò ń kpɛ́uↄwa. Má aà diipiↄ dúuzↄ̃ píiɛ. Lá wà gbapiↄ kã̀aa káaluaↄ asea ũ, wa taò à ɛa gↄ̃ káaluaↄ asea ũ lↄɛ. +Ɔ̃ Mise mɛ̀: A yã́i tò má ↄ́ↄlↄ, má búbuapɛ, máↄ bɛ bṹu kyalesai. Má wiilɛ lán gbɛ̃gbonawa, má ↄ́ↄlↄ lán koowa. +An bↄ gↄ̃̀ bↄ̀kↄↄ ũɛ, à ma gbɛ̃́ Yudaↄ lè e Yelusalɛũ bĩ́ibↄlɛu. +Ásu o Gatadeↄnɛo, ásu ↄ́ↄlↄ Akooo. À gbeembo bùsuu Bɛtafla. +Safiideↄ, à gɛ̃zɛa bṹu ń wío. Zaanadeↄ bↄlɛ á gwaio, Bɛtɛsɛlideↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ, aa ń gba zɛkĩio. +Malodeↄ lɛ́ kↄ̃dɛ aafia'eai, asa Dii vãi zĩ̀máɛ e Yelusalɛũ bĩ́ibↄlɛu. +Lakisideↄ, à godↄ sↄ̃́ↄnɛ. Ámɛ á tò Siↄnadeↄ nà duunkɛawa, á wɛ̃́lɛu ↄ̃ Isailiↄ tàaekɛ̀u káau. +A yã́i tò á kɛ̃́kↄ̃wa ń Mↄlɛsɛgatadeↄ. Akazibudeↄ aaↄ dɛ Isailiↄ kíaↄnɛ yiongo lɛ́baa ũɛ. +Malesadeↄ, Dii a mↄ́wá ń gbãamↄnɛdeo, Isaili bɛɛɛdeↄ gɛ gɛ̃ Adulaũ gbɛ̀'ɛu. +À á mi bo, í a gbáa lɛ́, à ↄ́ↄlↄ á nɛ́ yenzideↄ musu. À á mi kɛ gbáigbai lán yãamusuwa, asa wàlɛ ń kũkũ zĩ̀zↄↄ ũɛ. +Waiyoo yãbɛ̃ɛ lɛkpaaĩnaↄ, gbɛ̃́ pↄ́ aaì vãi làasookɛ ń lii musuↄ! Tó gu dↄ̀, aaì zĩkɛwà, kɛ́ aa a zɛ́ vĩ yã́i. +Aaì lua buai aa símá, aaì wɛdↄ kpɛ́i aa kɛ ń pↄ́ ũ. Aaì gbãamↄ gbɛ̃́ɛ, aa aà bɛ ge aà túbi síwà. +Ayãmɛto ma Dii ma mɛ̀: Má dìlɛ mà yã́yia gbɛ̃́ɛ beeↄwa, aa e bↄuo. Aa táa'o ń mio daa ía lↄo, asa wɛ́tɛ̃agↄↄɛ. +Gↄↄ bee wa yãadańnↄ, an yã́ i gↄ̃ wɛ̃nalɛ ũ wa mɛ: Wà wá ásookɛ̀, wà wá gbɛ̃́ↄ bùsu sìmá, wàlɛ wá bugbɛↄ kpaalɛkↄ̃ɛ ń luayãdↄ̃nsaiↄ. +A yã́i áↄ gbɛ̃e vĩ Dii gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaau à bùsu kpaalɛ ń gbɛlaaoo. +Ãnabi ɛgɛnaↄ yãbↄ̀lɛ aa mɛ̀: Wasu ãnabikɛkɛ yã́ bee musuo, wí a wá kũo. +Yakↄbu buiↄ, màa álɛ oa? Dii pↄ ì pa kpaa yã̀? Aà yãkɛan wea? Dii mɛ̀: Ma yã́ líↄ maa gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́waɛo lé? +I fɛlɛ ń ma gbɛ̃́ↄ lán ibɛɛↄwa, i gbɛ̃́ pↄ́ yãe daaoↄ ulaↄ símá, lán gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ su ń zĩlaoↄwa. +I ma gbɛ̃́ nↄɛↄ ya ń bɛ maau, i ń nɛ́ↄ kɛ̃ ma gawiwa gↄↄpii. +À fɛlɛ tá! Á zↄ̃lɛkĩin lao. Bùsuɛ bee gbãlɛ̀, à ↄ̃̀ↄkpà à kaalɛgyã sɛ̀. +Tó mↄafilide mↄ̀ ɛɛtò à mɛ̀ á àsi maa o vɛ̃ɛ ń wɛ̃o yã́ musu, ãnabi bee taa gbɛ̃́ɛ beeↄ ìↄ yei. +Yakↄbu buiↄ, má á naaa píiɛ, má Isaili kↄ̃naↄ kakↄ̃u. Má ń kãaa lán sã pↄ́ kú kaauↄwa, an dã́dãkɛkĩi súu aↄ dↄ ń dasi yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ zɛwɛ̃̀nɛ́ a dↄaanɛ́, aa bĩ́ibↄlɛ gboo, aai bↄlɛu. An kía mɛ́ a dↄaanɛ́, ma Dii má zɛmikũnɛ́. +Ɔ̃ ma ɛa ma mɛ̀: À swã́kpa á Yakↄbu bui kíaↄ, á Isaili kpalablenaↄ! I kũ àↄ yã́zɛde dↄ̃o lé? +Á za maau, á ye vãizi, i ma gbɛ̃́ↄ báa bo, i ń báasi wolo ń wáwa. +I ń mɛbaasi só, i ń báa wolo ń mɛwa, i ń wáↄ wíwi, i ń nↄ̀ↄ fùukɛ dàau, i tↄɛtↄɛ ka do'oou. +Tó aa wiilɛ̀a sa, má wemáo. Gↄↄ bee má wɛsɛ mà ń kĩ́i gwao yãvãi pↄ́ aa kɛ̀ yã́i. +Yã́ pↄ́ Dii òn kɛ, à mɛ̀: Ãnabi pↄ́ aaì ma gbɛ̃́ↄ sã́sãↄ, tó aa pↄ́ è aa sò, aaì mɛ aafia aↄ ku. Tó aai pↄ́ e aa dà lɛ́ɛo sↄ̃, aaì mɛ aa zĩ̀ sↄukɛ. +A yã́i tò gwãasĩna a kúlɛwá, wɛ́pungu'ea aↄ kuo. Gusia a daálaɛ, màsokɛa aↄ ku lↄo. Ĩatɛ̃ a gɛ̃ ãnabipiↄnɛ kpɛ́u, fãanɛ aↄ sianɛ́. +Wí a gu'enaↄ kṹ, màsokɛnaↄ gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i. Ampii aa ↄku ń lɛ́wa, kɛ́ málɛ wemáo yã́i. +Mapi sↄ̃, gbãa mↄ̀a Dii Nisĩna pↄ́ ũ. Yã́zɛde dɛ̀dɛa ń ikoo kɛ́ mà Yakↄbu buiↄ tàaeↄ onɛ́, mà to Isailiↄ ń duuna dↄ̃. +À yã́pi ma á Yakↄbu bui kíaↄ, á Isaili kpalablenaↄ! Á ye yã́zɛde gĩyãio, i yã́ pↄ́ zɛvĩ fuangbaɛ. +I Siↄna kã́fĩ ń gbɛ̃dɛao, i to Yelusalɛũ zↄ̃ↄkũ ń yãdↄↄsaio. +A kíaↄ ì yã́gↄ̃gↄ̃ gbagusaɛ yã́i, a sa'onaↄ ì yãdadanɛ́ ài'ea yã́i, a ãnabiↄ ì màsokɛ ↄ̃a yã́i. Ɔ̃ aaì Dii tↄ́ sɛ́ aa mɛ: Dii kú wá guuo lé? Yã́ a wá leo. +A yã́i wa Siↄna sa pa bugbɛ ũɛ, Yelusalɛũ i gↄ̃ bɛzia ũ, Lua kpɛ́ sĩ̀sĩ i gↄ̃ sĩ̀sĩ líkpɛde ũ. +Gↄↄgbɛzãzĩ gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ Dii kpɛ́ kuwà a gↄ̃ gbɛ̀sĩsĩↄ mide ũ. Wa sɛ lɛsĩ dɛ sĩ̀sĩↄla, bui píi i siu we. +Buiↄ gɛ́ we dasi, aai mɛ: À mↄ wà dɛdɛ Dii gbɛ̀sĩsĩwa, wí gɛ́ Yakↄbu buiↄ Lua kpɛ́u, i wá da a zɛ́wa, wíↄ bɛu. Dii ikoyã a bↄ Siↄna, aà yã́ a bↄ Yelusalɛũ. +A yã́gↄ̃gↄ̃ buiↄnɛ, a yãkɛkɛ bùsu zã̀zã pↄ́ gbãa vĩↄnɛ, aai ń fɛ̃ndaↄ gbɛ̃gbɛ̃ aa lilɛ soona ũ, aai ń sↄ̃naↄ lilɛ máaso limibobↄ ũ. Buie a fɛ̃nda sɛ a deezio, wa zĩkaa dada lↄo. +Baade a zↄ̃lɛ a vɛ̃ɛli ń a kaadↄɛnlio gbáu, gbɛ̃e a vĩadadańzi lↄo, asa Dii Zĩgↄ̃de lɛ́ mɛ́ ò. +Bui píi ìↄ kú ń ń tã́a tↄ́o, wápiↄ sↄ̃, Dii wá Lua tↄ́ wáↄ kuò gↄↄpii. +Dii mɛ̀: Gↄↄ bee má a gbɛ̃́ tↄ̃̀ↄlɛnaↄ kãaa, má a gbɛ̃́ pↄ́ ma ĩadàmá ma ń yápiↄ naaa. +Má a gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ tↄ̃ↄlɛpiↄ kɛ ma gbɛ̃́ kↄ̃naↄ ũ, má a gbɛ̃́ pↄ́ wà tàńnↄ zã̀piↄ kɛ bui gbãa ũ. Za gↄↄ bee máↄ kiblemá Siↄna gbɛ̀sĩsĩ musu e gↄↄpii. +Siↄna gbɛ̀sĩsĩá ma kpàsa dã́dãkɛgbaɛ, aà kpala káau a ɛa suwà, wiↄ kible Yelusalɛũ. +Bↄ́yãi álɛ búbuapɛi? Kɛ́ á kía vĩo yã́i yã̀? Á lɛdamade kuo, ↄ̃ wãwã á kṹ lán nɛ'iwãwãwaa? +Siↄnadeↄ, à fĩaafĩaa ń wãwão lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛ'iwa, asa á bↄlɛ á wɛ̃́lɛ guu à kálɛ sɛ̃uɛ, í tá Babɛli. We Dii a á misiu, we a á bↄu á ibɛɛↄ ↄzĩ. +Tia kɛ́wa buiↄ kãaaaázi, aa mɛ̀ wa Siↄna ↄ̃̀ↄkpa, wiↄ gwa wàↄ pↄnakɛ. +Aa Dii làasoo dↄ̃o, aa yã́ pↄ́ àlɛ yá gbadↄ̃o, asa à ń kãaa lán pↄ́ bàaawa pↄ́wɛngbɛ̃zɛuɛ. +Siↄnadeↄ, à fɛlɛ pↄgbɛ̃! Má tó àↄ gbãa lán zu pↄ́ a kↄ́ba dɛ mↄ ũ mɛ́ a swɛ dɛ mↄgotɛ̃ ũwaɛ, í bui dasipiↄ úlↄ. Á ń pↄ́ pↄ́ aa è gbɛ̃blea guu kpaa, an àizɛɛↄ i gↄ̃ mapi ma dṹnia Dii pↄ́ ũ. +Wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ, à á zĩgↄ̃ↄ kãaa, asa wà koezↄ̃̀áziɛ. Wa Isailiↄ dↄaana lɛ́ ń goo a gɛɛwa. +Bɛtɛlɛũ Ɛflata ń kɛ̃́sãa Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄzi, ãma n guu gbɛ̃e a bↄu, iↄ dɛmɛɛ Isailiↄ kía ũ. Ɔ̃mɛ kú za káaukaau, aà fɛlɛa ku à gɛ̃̀gɛ̃. +Ayãmɛto Isailiↄ aaↄ ku vũaaa e gↄↄ pↄ́ nɛ'ina a gɛ nɛ́pi iò, aà gbɛ̃́ kĩniↄ i su ń Isailiↄ sãnu. +A fɛlɛ ń dã́dãkɛ ń Dii gbãao ń Dii a Lua zↄ̃ↄkɛo. Aà zↄ̃ↄkɛ a ligua e dṹnia lɛ́wa, aaiↄ ku niɛ guu. +Ɔ̃mɛ aↄ dɛ ń aafia ũ. Tó Asiliↄ sì wá bùsuu, tó aa ↄ̃zↄ̃̀ wá wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄwa, wá tó dↄaana gbɛ̃ↄn soplaↄ fɛlɛńnↄ, kíapiↄ ka se swaaↄ̃. +Aa kible Asili bùsuwa ń fɛ̃ndao, aa gbãable Niũlodi bùsupiwa ń fɛ̃ndao woa a kpɛ́u. Tó Asiliↄ sìwágu mɛ́ aa ↄ̃zↄ̃̀ wá bùsuwa, kíapi mɛ́ a wá bↄ ń ↄzĩ. +Yakↄbu bui kↄ̃naↄ ku buiↄ guu lán fíi pↄ́ bↄ̀ Dii kĩ́i kpaawa, ìli sↄ̃́a gbɛ̃nazĩnazio, lán lou'i pↄ́ fã̀fã sɛ̃wawa, ìli gbɛ̃e dão. +Yakↄbu bui kↄ̃naↄ aaↄ ku buiↄ guu, bùsu pↄ́ aaↄ ku a guuↄ aaↄ dasi, lán nↄ̀ↄmusu kua líkpɛ nↄ̀bↄↄ guu ge nↄ̀ↄkusi kua sã kaauwa. Gↄↄ pↄ́ àlɛ pãa, ì kusimá à ń taitai, gbɛ̃e ku à ń bↄ aà ↄzĩo. +Á ↄloo á ibɛɛↄla, í á wɛ̀lɛpiↄ dɛdɛ píi. +Ma Dii ma mɛ̀, gↄↄ bee má á sↄ̃́ↄ midɛ á guu, mí á sↄ̃́goↄ wíwi. +Má á bùsu wɛ̃́lɛↄ dɛ̃ↄnzↄ̃, mí a zɛgikĩiↄ kwɛ́. +Má á gbɛ̃kↄↄlɛkɛnaↄ bãdɛ, pↄdamadeↄ aaↄ kú á guu lↄo. +Má tã́a pↄ́ á ã̀ↄ ɛ́'ɛ, má gbɛ pↄ́ á pɛ̀lɛↄ wíwi, á kúlɛ á pↄkɛapiↄnɛ lↄo. +Má Asetaati líↄ wolɛwolɛ, mí á wɛ̃́lɛↄ yaa. +Bui pↄ́ aai ma yãmaoↄ sↄ̃, má tↄsimá ń pↄkũmao ń kyã̀wãaoɛ. +À swã́kpa yã́ pↄ́ Dii òi! À mɛ̀ mà fɛlɛ zɛ, mà bↄ ń yã́o gbɛ̀sĩsĩↄ wáa, mà to sĩ̀sĩↄ ma lↄↄ ma. +Gbɛ̀sĩsĩↄ, à yã́ pↄ́ Dii lɛ́ bↄo ma! Dṹnia zĩ́na pↄ́ ìↄ ku gↄↄpiiↄ à swã́kpa! Asa Dii lɛ́ bↄbↄ ń a gbɛ̃́ↄɛ, a yãvĩ ń Isailiↄ. +Ma gbɛ̃́ↄ, bↄ́ má kɛ̀ɛ́i? Bↄ́ má kɛ̀ a kpasamanↄi? À omɛɛ! +Ma á bↄ́lɛ Egipi, ma á bↄ́ zↄbleu, Ma Mↄizi zĩ̀ à dↄ̀aaɛ́ ń Aalonao ń Miliaũo. +Vãi pↄ́ Mↄabuↄ kí Balaki dìlɛ à kɛɛ́ ń yã́ pↄ́ Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũ wèwào, à to à dↄágu ma gbɛ̃́ↄ. Ma dↄaaɛ́ sɛa za Sitiũ e a gɛ ka Giligali, kɛ́ à e ma maakɛaↄ dↄ̃. +Bↄ́ má gɛ zɛò Dii aɛi? Bↄ́ má kúlɛò Lua Musudeɛi? Má gɛ zɛ aà aɛ ń gáae wɛ̃donao yã̀? Má sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oowà yã̀? +A sãsa mɛ̀n ↄ̀aa sↄo si yã̀, ge nísi ta mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi? Má a nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia kpá ma tàae fĩabobↄ ũ yã̀? Má nɛ́ pↄ́ bↄ̀ ma plɛu kpa ma duuna awakpabↄ ũ yã̀? +Gbɛ̃nazĩna, wà yã́ pↄ́ maa ònɛ. Yã́ kpele Dii lɛ́ gbɛamai? Yãkɛ a zɛ́wa, níↄ ye gbɛ̃kɛkɛai. Ǹ nzĩa busa, ní tɛ́ Luazi. +À Dii lↄↄ ma dↄ, àlɛ lɛzu mɛɛwiadeↄzi. Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ ↄ̃nↄ ũ. À go pↄ́ a á gbɛ̃ gwa, í Lua pↄ́ dìlɛ yãma. +Ɔvãi ku vãikɛnaↄ ua e tia ń zaa mↄafilide pↄ́ dɛ láaipↄ ũo. +Gbɛ̃́ pↄ́ kiloo gbɛ̃blebↄ vĩ a gbiayↄ̃bↄ vãiↄ kũa, má aà bↄ maa nɛe? +Mɛɛwiaɛ bee ↄdeↄ pãsĩ maamaaɛ, mɛ́ a gbɛ̃́ kĩniↄ ì ɛɛtoto, mↄafiliyã mɛ́ kú ń lɛ́u. +Ayãmɛto ma na á dɛdɛawa, málɛ á ásookɛ á duuna yã́i. +Á pↄble, kási á kã́o, á nↄ̀sɛ a gↄ̃ da giiɛ. Á pↄ́ dilɛ kũ̀sũa ũ, a gↄↄplakɛo, asa má á kũ̀sũapi kpa zĩ̀blenaↄwaɛ. +Á pↄ́tↄ̃, kási á kɛkɛo. Á nísi kɛ, kási á a mↄaokɛo. Á vɛ̃ɛ dafu kɛ, kási á a imio. +Á Ɔmɛli yã'onɛ kũa ń Ahabu bɛdeↄ yãkɛaↄ píi, a ń ↄlɛsɛ̀. A yã́i tò má á dúuzↄ̃, mí tó wà á mɛɛwiadeↄ láanikɛ, í gↄ̃ bui píiɛ gbɛ̃́ sↄ̃́sↄ̃bↄ ũ. +Waiyoo mapi! Má dɛ láuayãmanaↄ làa dṹniau, gbɛ̃maaↄ ku gbɛ̃nazĩnaↄ guu lↄo. Ampii aaì gbɛ̃́ dã́dã aa dɛ, baade lɛ́ a gbɛ̃́dee wɛ ń táaluo. +Aa vãikɛa gↄ̃i vĩ ↄplaa ń zɛɛo. Kía ì pↄ́ gbɛa, yã́kpalɛkɛna ì gbagusaɛsi, gbãade ì azĩa pↄeã dilɛnɛ́, ampii aaì gbɛ̃́ wɛtãò. +An gbɛ̃maaↄ dɛ lán lɛaawa, an dendaeↄ pãsĩ dɛ lɛsikaoa. An ĩadamagↄↄ pↄ́ ń gudↄ̃anaↄ a yã'ò kà, an bã̀abãabogↄↄ pìla se. +Ńsu ǹ n gbɛ̃́dee náaikɛo, ńsu ǹyↄ̃ daa n kwàasi gã̀uwao. Laaika yã́ pↄ́ ńyↄ̃ o nↄɛ pↄ́ kpá ń kùɛɛzi. +Nɛgↄ̃ɛ a a mae kpɛbↄ, nɛnↄɛ a fɛlɛ ń a dao, nↄzãe a bↄ a zãda kpɛ, gbɛ̃́ bɛdeↄ gↄ̃ aà ibɛɛↄ ũ. +Mapi sↄ̃ ma wɛ́ aↄ dↄ Diizi, má Lua ma Suabanapi dã́. Ma Lua a ma yãma. +Wá ibɛɛↄ su pↄnakɛ wá yã́ musuo. Baa kɛ́ wa lɛlɛ, wá fɛlɛɛ. Baa tó wá kálɛa gusiau, Dii a gupuwɛ̃ɛ. +Lá wa duunakɛ̀ Diiɛ, àlɛ a pↄkũma bↄbↄwá e àↄ gɛ́ yã́siiwanↄ, i to yã́ bↄwanↄ na. A wá da gupuau, a wá suaba, wí wɛ́siɛ. +Tó wá ibɛɛↄ è, wí a ń kṹ. Wá ibɛɛpiↄ òwɛ̃ɛ yãa aa mɛ̀ Dii wá Lua ku máɛ? Wa ↄ̃zↄ̃má lán pɛ̀lɛawa gãaɛ, wí wɛ́siɛ. +Siↄna bĩ́ibogↄↄ a ká, gↄↄ bee a kálɛa a yàasa kṹ. +Gↄↄ bee gbɛ̃́ↄ bↄ Asili ń Egipi wɛ̃́lɛↄ guu, aa bↄ za Egipi ń Uflatao, za ísia baale ń baalao, za gbɛ̀sĩsĩ kpɛle ń kpɛlao, aai mↄ we. +Dṹnia a gↄ̃ yàaa gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ yãkɛaↄ gbɛ ũ. +Dii, ǹ ń gbɛ̃́ↄ dã́dãkɛ ń n gopanao, n kpàsa sãpiↄ aaiↄ kú ńtɛ̃ɛ Kaamɛli líkpɛu, aai pↄble Basana ń Galadao dã́dãkɛkĩi maau lán yãawa. +Ńyↄ̃ yãbↄnsaɛↄ kɛnɛ́, lá ń kɛ̀ gↄↄ pↄ́ n bↄńnↄ Egipiwa. +Buipãleↄ e, wí i ń kṹ ń nɛgↄ̃nkɛyã musu. Aa ↄku ń lɛ́wa, an swã́ iↄ kɛ weũu. +Aa bùsu ble lán mlɛ̃wa, lán pↄ́taa'onkuawaↄwa. Aa bↄ ń ulɛkĩiↄ guu, aa mↄ Dii wá Luawa ń lualuao. N vĩa a ń kṹ, sↄ̃ i kɛ̃́ńgu. +Lua, démɛ muaannↄi? Ni n gbɛ̃́ kↄ̃naↄ duuna kɛ̃́má, ni sùuukɛńnↄ ń ń tàaeↄ. N pↄ líↄ paa gↄↄpiio, gbɛ̃kɛkɛanɛ́ mɛ́ ì kangu. +Ńyↄ̃ ɛa wá wɛ̃nagwa lↄ, ní ↄ̃zↄ̃ wá yãvãiↄwa, ní wá duuna zu ísia í títiu píi. +Ńyↄ̃ náaiyã kɛ Yakↄbu buiↄnɛ, ńyↄ̃ gbɛ̃kɛkɛ Ablahaũ buiↄnɛ, lá ń a lɛgbɛ̃̀ wá dezipiↄnɛ za káauwa. +Nauũ. +Niniva yã́ pↄ́ Ɛlekosi gbɛ̃́ Nauũ è taalan kɛ: +Dii nↄ̀sɛ ì fɛlɛ à tↄsimá, Dii ì tↄsimá, pↄfɛ̃den aà ũ, Dii ì tↄsi a ibɛɛↄwa, ìↄ fɛ̃a a wɛ̀lɛↄzi. +Dii pↄ lí pa kpaao, a gbãa vĩ zↄ̃ↄ, ìli tó tàaede bↄ̀ pão. Dii ku zàa'ĩana ń zàao guu, luabɛpuana dɛ aà kɛ̀sɛ luutɛ̃ ũ. +Ì ísia lele, gugii i bↄ, ì to swa píi í ba, Basana ń Kaamɛlio i gↄ�� wɛ̃nannↄ, Libã bùsu sɛdɛ lá bↄlↄↄ i giigaga. +Gbɛ̀sĩsĩↄ ì deedee Dii aɛ, sĩ̀sĩↄ ì yↄ́, dṹnia ì lualua aà yã́i, tↄↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ kuwàↄ píi. +Démɛ a fↄ̃ gí aà kpɛ̃nɛmuuii? Démɛ a fↄ̃ àↄ zɛa aà pↄkũma pãsĩ bↄbↄmagↄↄi? Aà pↄfɛ̃ ì bↄ lán tɛ́waɛ, gbɛsiↄ i wi aà aɛ. +Dii maa, a dɛ mikpakĩi ũ wɛ́tɛ̃agↄↄ, gbɛ̃́ pↄ́ nàaàziↄ ↄ̃ a ń yã́ dↄ̃. +A a wɛ̀lɛↄ midɛ ń idaaguao, a a ibɛɛpiↄ ya ń kpá gusiau. +Lɛ́ kpele aalɛ kpaaĩ Diizii? A a midɛ, aa wɛ́tɛ̃amↄɛ́ gɛ̃n plao. +Aa igbɛ̃ aa kã́, aai gↄ̃ ye lɛu, tɛ́ i kṹmá míↄmiↄ lán sɛ̃̀ giiwa. +Niniva gbɛ̃e lɛ́ lɛ́ gia da gbɛ̃́ↄwa, àlɛ lɛkpaaĩ ń gbɛ̃́ↄ Diizi. +Ma Dii ma mɛ̀: Baa tó an zĩgↄ̃ↄ mↄ̀ ń dasilɛu, wa ń kwɛ́ɛ, aai sãalɛ. Baa kɛ́ ma á swãgàga yãa, má gága lↄo. +Má zuu pↄ́ aa dàɛ́ gboo, má mↄ pↄ́ aa kàwá kɛ̃́kɛ̃. +Yã́ pↄ́ ma Dii má ò Niniva yã́ musun kɛ: N gbɛ̃e a gↄ̃ n tↄ́ aↄ kuwà lↄo. Má pↄ́ ãaↄ ń pↄ́ kásaa pↄ́ kú n tã́akpɛuↄ wíwi, mí mia'ɛ yↄ̃nɛ, asa wɛ̃́lɛ gian n ũ. +Baonakpana gwa bɛ sĩ̀sĩ musu, àlɛ aafia kpàwakɛ. Yudaↄ, àli á dikpɛↄ kɛ, àli lɛ́ pↄ́ á kɛ̀ Diiwaↄ fĩaboɛ̀. Gbɛ̃kaalɛnapiↄ ɛa lɛ́lɛwá lↄo, wà ń mìdɛ ḿpii. +Ninivadeↄ, wàlɛ mↄ́ lɛ́lɛiwá. À á bĩ́i dↄ̃́a, íↄ zɛ́ gwa! À tepɛ, í zɛ gíũgiũ! +Dii a ɛa Yakↄbu buiↄ gawi kpámá, lá Isailipiↄ vĩ yãawaɛ. Asa gbɛ̃waanaↄ mↄ̀ ń bùsu wàaɛ, aa ń vɛ̃ɛbuↄ dɛ̀. +An zĩgↄ̃ gbãaↄ sɛ̀ngbaoↄ tã̀, nɛgↄ̃napiↄ ula tɛ̃a zóizoiↄ daa, an sↄ̃́go mↄↄ lɛ́ pípi, aa ku sↄu guu, aalɛ ń sↄ̃naↄ gbãɛgbãɛ. +Aa sì wɛ̃́lɛpi zɛau ń ń sↄ̃́goↄ bàzaao, aalɛ kɛ gãaɛ kìlikili. Aalɛ gɛ̃ bìoobioo lán sɛ̃tɛwa, aa wãa lán loupilɛawa. +Wà zĩgↄ̃ sĩanaↄ sìsi, aalɛ wã, aalɛ kpakpagua, aa mipɛ̀ bĩ́iwa ń wãao, aalɛ ń sɛ̀ngbaoↄ pɛ́lɛpɛlɛ. +Aa bĩ́ibↄlɛↄ wɛ̃̀wɛ̃, gu pↄ́ swa pã̀u wɛ̃́lɛpia, aa kibɛ kwɛ̀. +Wà tà ń Niniva kí nao zĩ̀zↄ ũ, aà zↄnↄɛnaↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ lán felenguuluↄwa, aalɛ ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃. +Ninivapi gↄ̃̀ lán íkalɛkĩiwa. A gbɛ̃́ↄ lɛ́ gɛ̃zɛa lán íwa. Wàlɛ onɛ́: À zɛ! À zɛ! Ãma gbɛ̃e i ɛao. +À ã́nusu sɛ́lɛ! À vua naaa! Àizɛɛ diuɛ ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ píi. +Wà pↄ́ↄ nàaa, wà pↄ́ↄ sɛ̀lɛ, wɛ̃́lɛ gↄ̃̀ da gii. Sↄ̃ kɛ̃̀ gbɛ̃́ↄgu, an gbázĩna lɛ́ lua, an mɛ zɛa lↄo, an baade oosìsi. +Nↄ̀ↄmusupiↄ tòo gɛ̀ máɛ? Nↄ̀ↄmusu nɛ́ↄ pↄblekĩipi ku má ni? Nↄ̀ↄmusu sa ń dao ìↄ bɛbɛ we yãa, gbɛ̃e yã́ lí ń nɛ́ↄ vĩakũo. +Nↄ̀ↄmusu sapi nↄ̀ↄ kũ̀ a nɛ́ↄnɛ yãa, à nↄ̀ↄ ɛ̀ a naↄnɛ, à mↄ̀má. Nↄ̀ↄ pↄ́ a tàitaiↄ ka aà tòo pai. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Má fɛlɛnnↄ, má n sↄ̃́goↄ kpasa, a súɛlɛ iↄ dↄ, wi n nɛ́piↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Má pↄ́ pↄ́ ń sìmáↄ kaalɛ, wa n zĩnaↄ yã'o ma lↄo. +Waiyoo gbɛ̃dɛnaↄ wɛ̃́lɛ! Ìliↄ ku gbɛ̃taitaisaio. Mↄafili pàɛwà ń pↄ́ pↄ́ wa sìmáↄ. +Flã̀ kↄ̃fĩ ń sↄ̃́go gbá kↄ̃fĩo ma dↄ! Sↄ̃́ↄ lɛ́ bàalɛ, an góↄ lɛ́ vĩvĩ. +Zĩgↄ̃ sↄ̃deↄ lɛ́ suwà, an fɛ̃nda wɛ́tɛ̃ lɛ́ pipi, an sↄ̃naↄ lɛ́ tɛkɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń paɛpaɛↄ dasi, gɛↄ gↄ̃̀ kpálɛ, wa fↄ̃ dↄdↄo. Wàlɛ kpakpa gɛↄla. +Káaluapi lɛnakasaanɛ́ yã́iɛ. Aà kákaa maa, ì kpáńzi, à buiↄ kà zↄbleu ń lɛnakasaanɛ́o, à ń ↄ̃̀ↄkpà a gbɛ̃kↄↄlɛkɛa guu. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, má fɛlɛnnↄ, má n zwãa sɛ kanɛ n mia, mí tó buiↄ n puizi e, mí n asii ↄlↄ an kíaↄnɛ. +Má n pápa ń pↄ́ gĩ vãio, mí n kɛ pↄ́ↄpↄↄ, mí tó gbɛ̃́pii wɛfĩma. +Gbɛ̃́ pↄ́ wɛsìnlɛↄ bàalɛnɛ aai mɛ: Niniva gↄ̃̀ da fↄ̃̀ii. Démɛ a wɛ̃nakɛ a yã́ musui? Má wá nↄ̀sɛnininaↄ euɛ̀i? +N maa dɛ Tɛbɛsi pↄ́ kálɛa Niili saɛa yã̀? Swapi í mɛ́ kàedài a bĩ́i ũ. +Etiopiↄ ń Egipiↄ mɛ́ wɛ̃́lɛpi wá ũ, a gbãa lɛ́ vĩo, Putiↄ ń Libiiↄ ku a zɛnnↄdeↄ guuɛ. +Kási wà tà ń Tɛbɛsideↄ zĩ̀zↄↄ ũ, wà ń nɛ́ↄ wìwi zɛ́kpaaↄ guu píiɛ. Wà likpà an bɛɛɛdeↄ sɛa yã́ musu, wà mↄkà an gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa. +Á Ninivadeↄ sↄ̃, ma pↄkũmabↄbↄma í a zↄ̃lɛwáɛ, í gↄ̃ sãalɛa, íↄ mikpakĩi wɛɛlɛ á ibɛɛↄ yã́i. +Á zɛgikĩiↄ gↄ̃ lán libɛ pↄ́ màwaɛ. Tó wa zĩ̀a, aa kwɛ a blenaↄnɛ. +Gwa! Á zĩgↄ̃ↄ dɛ lán nↄɛↄwaɛ, á wɛ̃́lɛↄ bĩ́ibↄlɛↄ wɛ̃a á wɛ̀lɛↄnɛ dàii. Tɛ́ lɛ́ kṹ bↄlɛpiↄ gbã́aↄwa. +À ítↄtↄ kálɛ, asa wa á kákaɛ. À gɛ̃ bɛ̀lɛu, í ↄ̃zↄ̃wà! À bilikibↄò, í á bĩ́i gbãa kã́fĩ! +Tɛ́ a gi kṹwá weɛ, wi á dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Wa á kaalɛ kwasutɛ̃ↄ pↄblea ũɛ. À kↄ̃ lán kwaↄwa! À gusisi lán kwasutɛ̃ↄwa! +Á laatanaↄ dasikũ̀ lán saanaↄwa, aaì gbɛ̃ble, aaì gɛ̃zɛa. +Á gudↄ̃anaↄ dɛ lán kwasutɛ̃ↄwa, á zĩ̀kan dↄaanaↄ dasi lán kwaↄwa, aa kpa bĩ́iwa niɛniɛ. Tó ĩatɛ̃ bìlɛ, aaì gɛ̃zɛa, wìliↄ ń tákĩi dↄ̃o. +Asiliↄ kía, n gbɛ̃́ↄ dↄaanaↄ i'ò, n zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gàga. N gbɛ̃́ↄ fãaaa sĩ̀sĩↄ musu, gbɛ̃e ku à ń kãaao. +Wíwia pↄ wà n wiwi ɛsɛ vĩo, n bↄpi láaa vĩo. Gbɛ̃́ pↄ́ n bao mà ali ↄtaalɛ n yã́ musuɛ, asa gbɛ̃e i gí n pãsĩ kpálɛsai mai a mɛwao. +Abaku. +Yã́ pↄ́ ãnabi Abaku èn kɛ: +Málɛ wiilɛma à gɛ̃̀gɛ̃, ńlɛ yãmaao, Dii. Málɛ lɛzunzi yãpãsĩ yã́iɛ, ńlɛ wá suabao. +Bↄ́yãi ni to mà vãikɛa ei? Àkɛa niↄ dàakɛa gwai? Kaalɛ ń yãpãsĩↄ ku ma aɛ, sòle ń yãkeleo fɛ̀lɛ. +Bee yã́i ikoyã gↄ̃̀ plɛ̀gɛlɛgɛ, wìli zĩkɛ yã́zɛdewao. Gbɛ̃vãiↄ ì koezↄ̃ gbɛ̃maaↄzi, ↄ̃ wì yã́zɛde fuangba. +À buiↄ gwa à gwa, yã́ i diwá, asa málɛ yãkɛ á gↄↄɛ, tó wa sìuɛ́, á sio. +À gwa! Málɛ tɛ́kpa Kaladeↄgu. Bui pãsĩ nↄnwãadepiↄ lɛ́ li dṹniaa píi, aalɛ zↄ̃lɛkĩi pↄ́ dɛ ń pↄ́ ũoↄ símá. +Aaì to vĩa ń kṹ, sↄ̃ ì kɛ̃ gbɛ̃́ↄgu. Aali ikoyãdao, aaì ńzĩa sɛ lɛsĩ. +An sↄ̃́ↄ wãa dɛ gbɛaanaa, an pãsĩ dɛ àwalɛwan oosiɛlɛa. An sↄ̃deↄ bↄ̀ bùsu zã̀zãu, an sↄ̃́ↄ lɛ́ bàalɛ bìooo, aaì kúu'o su pↄ́ lɛ́i. +Ampii aaì zɛ ń pãsĩo, aaì su sãnusãnu lán guwaiwai ĩ́anawa, aaì zĩ̀zↄↄ naaa lán bùsu'ũfãawa. +Aaì kíaↄ kɛ pↄ́ↄpↄↄ, aaì gbãadeↄ yáalↄ, aaì wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ àlafiikɛ, aaì bùsu kãaa bĩ́izi aa sí. +Aaì gɛ̃ gɛ́ aɛ lán ĩ́anawa. Tàaedeↄnɛ, an gbãa mɛ́ ń lua ũ. +Dii, ń kú za káaukaauɛ, ma Lua pↄ́ n kua adoa, wá gao. Dii, n buipi dìlɛ yã́kpalɛkɛawanↄ yã́iɛ, ma gbɛsi, n buipi zɛ̀dↄ wá totoa yã́iɛ. +N kua adoa, n gɛ̃ wɛsia vãilɛa, ńyↄ̃ fↄ̃ yãvãikɛa gwao. Bↄ́yãi niↄ bↄnkpɛdeↄ gwa ń wɛ́oi? Tó gbɛ̃vãiↄ lɛ́ gbɛ̃maaↄ mↄmↄ, bↄ́yãi niↄ nílɛi? +N gbɛ̃nazĩna kɛ̀ lán ísia kpↄↄwa, lán pↄ́ kelena pↄ́ aa kía vĩoↄwa. +Ibɛɛↄ ì ń kṹ ń kokoao, aaì ń gá ń bↄ. Aaì ń kṹ ń sↄo, aaì ń naaa ń ń táaluo, ↄ̃ aaì pↄnakɛ, aaìↄ yáalↄ. +A yã́i tò aaì ɛsɛkɛ táaluwa, aaì tulaletikatɛa sↄɛ, asa beeↄ mɛ́ tò aa ku nama guu, aaì pↄ́ níside ble. +Aaↄ kpↄ bↄlɛ ń táaluu gↄↄpii yã̀? Aaↄ buiↄ dɛdɛ ń wɛgwasai láasai yã̀? +Má zɛ ma gudↄ̃akĩi, má tepɛ bĩ́iwa, má itɛ̃kɛ mà gwa lá asu omɛɛ, lá a a tàae pↄ́ málɛ e yã́zãsia. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ ń è dalau, kɛ̃ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛwa wásawasa, kɛ́ kyokɛna e kɛ ń wãao. +Asa yã́pi gↄↄ dilɛaɛ, yã́pi lɛ́ a kɛgↄↄ yá, a gí kɛio. Baa tó a gↄↄ lɛ́ gɛ̃gɛ̃, ǹyↄ̃ dã́, gↄↄpi a ká, wa sↄ̃òo. +Gwa! Gbɛ̃́ pↄ́ a nↄ̀sɛ maao a fu, ãma gbɛ̃́ maa aↄ ku ma náai pↄ́ àlɛ kɛ yã́i. +Àizɛɛ náai vĩo, yↄ̃̀ↄde sↄ̃ líↄ daa doũo. A asia vĩ lán bɛdawaɛ, ìli kã́o, a dɛ lán gawa. Ì buiↄ kãaaazi, ì bùsu píi gbɛ̃́ↄ kṹkũ zĩ̀zↄↄ ũ. +Aà yã́ a gↄ̃ ń baadeɛ yãa ũ, aa aà àlafiikɛ aa aà láanikɛ aa mɛ: Waiyoo n gbɛ̃́ pↄ́ ni dãↄ pↄ́ kãaa nzĩaɛ, ni nzĩa dilɛ gbia gbɛ̃́ bↄ́ↄ'imia yã́ musu. +N fĩadeↄ fɛlɛnnↄ kã́ndoɛ, aa vu iu, ní gↄ̃ ń lualuao, ní gↄ̃ ń gbãablema ài ũ. +Lá bui pↄ́ n ń pↄ́ↄ sìmá yãaↄ dasi, an kↄ̃naↄ n pↄ́ↄ sima sa sↄ̃ɛ, asa n gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ, n bùsuↄ kàalɛ ń wɛ̃́lɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ píiɛ. +Waiyoo n gbɛ̃́ pↄ́ ni n ua kã́fĩ ń ài vãio, ni n sakpɛpi da musu, kɛ́ músi su n leo yã́i. +N lɛkpàaĩ gbɛ̃dɛdɛa dasi yã́i, ↄ̃ n widà n uawa, ńyↄ̃ wɛ̃ni kɛ lↄo. +N kpɛ́ gbɛↄ mɛ́ aa wiidↄma, a zaↄ i yã́pi zã́simá. +Waiyoo n gbɛ̃́ pↄ́ ni wɛ̃́lɛ kṹ ń gbɛ̃dɛao, ni mɛɛwia kálɛ ń dìidiinkɛao. +Gbɛ̃nazĩnaↄ isimagakpaa gbɛ a gↄ̃ yàa ũɛ, buiↄ ì ńzĩa kpasa pãɛ. Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ dìlɛ màao lò? +Asa Dii gawi dↄ̃a a li dṹniaaɛ, lá í ì dagua ísiaiwa. +Waiyoo n gbɛ̃́ pↄ́ ni íkaka n gbɛ̃́deeↄnɛ, ni naɛnaɛmá e ípi gɛ zↄ̃lɛomá, kɛ́ ǹ e wɛ́tɛ an puizii yã́i. +Wí mɛ́ a n kṹ, i kɛ gawi no. Imi, asa wa n puizi e sↄ̃ɛ. Imibↄ pↄ́ kú Dii ↄzĩ lɛ́ suma, wí i gↄ̃ n gawi gbɛu. +Yãpãsĩ pↄ́ ń kɛ̀ Libã a kúlɛmaɛ, n nↄ̀bↄↄ kaalɛa yã́ a sↄ̃ kɛ̃ngu. Asa n gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ, n bùsuↄ ↄ̃̀ↄkpàɛ, n wɛ̃́lɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ kàalɛ píi. +Bↄ́ ài tã́aↄ vĩi? Gbɛ̃nazĩna mɛ́ ã̀. Bↄ́ ài pↄ́ kásaa pↄ́ aaì ń da ɛɛupiↄ vĩi? Gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀ ì a pↄkɛa náaikɛ, ì tã́a pↄ́ lí fↄ̃ yã'òopiↄ kɛ. +Waiyoo n gbɛ̃́ pↄ́ ni o líɛ aà yãmama, ge ni o gbɛ̀ wɛ̃nisaiɛ àↄ ku. A fↄ̃ dↄaanɛe? Wà vua ge ã́nusu'i lɛ̀wà, kási wɛ̃ni ku a guuo. +Dii ku a bɛ pↄ́ a kua adoau. Dṹnia gbɛ̃́pii à kɛ kílikili aà aɛ. +Ãnabi Abaku wabikɛa. +Dii, ma n bao mà, Dii, n yãkɛaↄ tò má n vĩa vĩ. Ɛa yã́ bee taaↄ kɛ wá gↄↄ, ní tó wà dↄ̃ wá gↄↄ. Tó wá wɛgwaa dↄngu n pↄkũmagↄↄ. +Lua a bↄ Temani, Kuaadoade a bↄ Palana gbɛ̀sĩsĩ musu. Aà gawi a kúlɛ luabɛa, aà táasilɛa a dṹnia pa. +Aà tɛkɛa aↄ dɛ lán ĩatɛ̃ bilɛawa, gupua a pípi aà gbã̀tɛ̃ɛ ń gbã̀tɛ̃ɛo, we aà gbãa ulɛau. +Gagyã bɛ aà aɛ, tɛ́lɛpiↄ bɛ aà iau. +Tó à zɛ̀, dṹnia ì zãampapa, tó à wɛtɛ̀i, buiↄ ì kɛ gã̀sĩ. Gbɛ̀sĩsĩ ziↄ kwɛ̀, sĩ̀sĩ pↄ́ kú za káauↄ gbòo. Ì yãkɛ lá a kɛ̀ káaukaauwa. +Ma Kusã zwã̀akpɛↄ è, wàlɛ taasikɛu, ma Madiã bùsu zwã̀akpɛↄ è, gili gɛ̃̀ńgu we. +Dii, n pↄ pà swaↄzi yã̀? N za fɛ̃̀ swa'ↄnaↄzi nɛe? Kɛ́ ń di n sↄ̃́ↄ kpɛ ń n zĩblesↄ̃goↄ, n mɛ fɛ̃̀ ísiazi yã̀? +N n sá bↄ̀ a bↄ̀ↄu, n mɛ̀ wà mↄ́ ń kaↄ, ↄ̃ n dṹnia pàapaa ń swaↄ. +Gbɛ̀sĩsĩↄ n e, aalɛ kↄ̃dɛ, í dàgua, àlɛ gɛ̃, ísi kↄ̃fĩ dↄ, a ikooaↄ lɛ́ fɛlɛ musu. +Ĩatɛ̃ ń mↄvuao zɛ̀ gudoũ musumusu n ka pↄ́ lɛ́ gɛ̃ fìoo tɛkɛa yã́i ń n sↄ̃na pípia yã́o. +Ńlɛ tavaavaa'o dṹniau ń pↄkũmao, ńlɛ buiↄ gbɛ̃ ń kyã̀wãao. +N bↄ n mↄ n gbɛ̃́ↄ boi, n mↄ kía pↄ́ ń kpà suabai. N gbɛ̃vãi mi wì, n pↄ́ pìliwà à gↄ̃̀ láilai. +Kɛ́ aà zĩgↄ̃ↄ sìwázi wá fãaai, aalɛ pↄnakɛ yɛ̃̀ɛɛsaide pↄ́ ulɛaↄ blea yã́ musu, ↄ̃ n ń dↄaana mi fↄ̃̀ ń azĩa sↄ̃nao. +N ↄ̃zↄ̃̀ ísiawa ń n sↄ̃́ↄ, n í zↄ̃ↄpi yà. +Kɛ́ ma a baomà, sↄ̃ kɛ̃̀magu, a kↄ̃fĩ ma lɛ́baa dèe, ma wá gà, málɛ lualua ma zɛgbɛu. Má mɛna màↄ gↄↄ pↄ́ wa yã́yia gbɛ̃́ pↄ́ lɛ̀lɛwáↄwa dã́. +Baa tó kaadↄɛna i nɛsoe kɛo, mɛ́ vɛ̃ɛliↄ i nɛ'io, baa tó ku i bↄo, mɛ́ buapↄ́ↄ i kɛo, baa tó sãↄ ku kaau lↄo, mɛ́ zuↄ làa kpàsau, +ń beeo ma pↄ aↄ na Diiwaɛ, má pↄnakɛ ń Lua ma Suabanao. +Dii Lua mɛ́ ma gbãa ũ, ì ma wá nakṹ lán tuewa, ì to màↄ bɛ gulɛsĩↄwa. +Sofoni. +Dii yã'ò Kusi nɛ́ Sofoniɛ gↄↄ pↄ́ Amↄ nɛ́ Yosia dɛ Yudaↄ kía ũ. Sofonipiá Gedalia tↄũnaɛ, Amalia sĩ́wɛnaɛ, Ezekia sↄ̃kpaɛɛ. +Má pↄ́pii waa tↄↄlɛwa. Ma Dii mámɛ má ò. +Má gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄ waa píiɛ, má bãↄ ń kpↄↄ waa píiɛ. Má vãikɛnaↄ fu, mí gbɛ̃nazĩnaↄ kaalɛ tↄↄlɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Má ↄloo Yudaↄ ń Yelusalɛũdeↄla píiɛ. Má guɛ bee zↄ̃ Baali gbàgbana pↄ́ gↄ̃̀ↄnɛ, mí gulɛsĩ sa'onaↄ ń tã́a sa'onaↄ tↄ́ bãdɛ, +gbɛ̃́ pↄ́ aaì kúlɛ musupↄↄnɛ kpɛ́ musuↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì kúlɛmɛɛ aaì lɛgbɛ̃ ń ma tↄ́o, aaì ɛa gbɛ̃ ń tã́a Mↄlↄkuoↄ, +gbɛ̃́ pↄ́ pↄ̀ↄbↄzãkɛ̀ aai tɛmazi lↄoↄ. Aali ma kĩ́i wɛɛlɛ aa yãgbɛaao. +À kɛ kílikili Dii Lua aɛ, asa Dii gↄↄ kãikũ̀. À sa'obↄ dìlɛ Yudaↄ ũ, à gbãbↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ à ń sisiↄnɛ. +Ma gbagbagↄↄzĩ má ĩada kíaↄ ń kíanɛↄwa ń gbɛ̃́ pↄ́ buipãle pↄkasa daaↄ píi. +Gↄↄ bee má ĩada gbɛ̃́ pↄ́ aaì vĩvĩ kpɛɛlɛ bèeↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ aaì ń dii kpɛ́ pa ń yãpãsĩo ń mↄafilioↄ. +Ma Dii ma mɛ̀, gↄↄpi zĩ́ wa ↄ́ gbãa dↄ Kpↄ̀ Bↄlɛu, Fã́ani dafu a wã ń wiio, mɛ́ wa zↄa zↄ̃ↄ ma gbɛ̀sĩsĩↄ musu. +Ɛlɛfãanideↄ, à wiipɛ, asa laatanaↄ midɛ píiɛ, mɛ́ ↄde gbãngbooↄ kaalɛ míↄmiↄɛ. +Zĩbeezĩ má Yelusalɛũ kɛɛlɛ ń filiaↄ, mí ĩada gbɛ̃́ pↄ́ kál��a we lán wɛ̃ pↄ́ kú ń a gbↄ̃oↄwa. Gbɛ̃́piↄ ì o ń sↄ̃ guu aa mɛ má yãe kɛo, a maa ge a vãin nò. +Wa ń àizɛɛↄ naaa, an bɛↄ i gↄ̃ yàaa. Aa bɛkpakpa, kási aa e zↄ̃lɛuo, aa vɛ̃ɛli pɛ́pɛ, kási aa e a imio. +Dii gↄↄ zↄ̃ↄ kãikũ̀, À kà kãi, àlɛ ká ń bao. Dii gↄↄ zↄa aↄ dↄ wɛ̃nannↄ, baa nɛgↄ̃na a wiipɛ. +Gↄↄpiá kpɛ̃nɛmuugↄↄɛ, taasi ń yeelɛao gↄↄɛ lↄ. Músi ń gudɛao gↄↄɛ, gubeebee gↄↄɛ, gu a siakũ, lou guduuduu gↄↄɛ. +Zĩbeezĩ kã̀ae'ↄ ń zĩkawiio aↄ dↄ wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ ń bĩ́ipi gulɛsĩↄu. +Má gbɛ̃nazĩnaↄ da taasiu, aai táa'o lán vĩ̀aↄwa, asa aa duunakɛ̀mɛɛɛ. Wa ń au daada lán íwa, an gɛↄ aↄ kpálɛa lán bìsawa. +An ã́nusu ge an vua a fↄ̃ ń bↄ Dii kpɛ̃nɛmuugↄↄpi zĩ́o. Aà zafɛ̃a tɛ́ a kṹ dṹniawa píiɛ, a gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ midɛ kã́ndo. +Gbɛ̃nazĩn wisaideↄ, à kãaa, í lɛkpaaĩ +e gↄↄdilɛapi àↄ gɛ́ kái, e Dii pↄkũma zↄ̃ↄ àↄ gɛ́ á lei, e Dii pↄkũma gↄↄ àↄ mↄ́wá, asa gↄↄpi a su lán ése ṹawaɛ. +Á nↄ̀sɛdoũde pↄ́ i Dii yãmaↄ, à aà kĩ́i wɛɛlɛ, à wɛɛlɛ àↄ maa, á nↄ̀sɛ iↄ doũ. Bee a gí á bↄi Dii pↄkũmagↄↄa? +Gazadeↄ pãkpa ń wɛ̃́lɛi, Asekeloni a gↄ̃ bɛzia ũ. Wa Asedodadeↄ ya fãanɛ, wa Ɛkɛlonideↄ wo ń bɛ. +Waiyoo á Kɛlɛti bui pↄ́ á kú ísialɛↄ! Dii yã́ pↄ́ a á le òɛ́. Á Kanaa pↄ́ á kú Filitɛ̃ bùsuuↄ, Dii mɛ̀ á á kaalɛ, á gbɛ̃e a gↄ̃o. +Ísialɛ bùsupi a gↄ̃ dã́dãkɛkĩi ũ, wekĩi sãdãnaↄ kálɛu, aai kaaↄ dada. +Yuda kↄ̃naↄ gↄ̃ bùsupi vĩ, aamɛ aa pↄ́ dã́dãkɛu, aai wúlɛ Asekeloni kpɛ́ↄ guu oosi. Dii ń Lua a ↄliańzi, a suńnↄ ń pá ziu. +Má mà Mↄabuↄ ma gbɛ̃́ↄ sↄ̃̀sↄ̃, Amↄniↄ ń tↄbɛ̃ɛsì, aa kuabìimá ń bùsu yã́ musu. +A yã́i ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua, má ò ń ma kuao ma mɛ̀ Mↄabuↄ gↄ̃ lán Sↄdↄũdeↄwa, Amↄniↄ sↄ̃ lán Gↄmↄↄdeↄwa. An bùsu a sɛ̃̀ vãi bↄlɛ, ɛ̀ wiside aↄ diu. Aↄ dɛ guyaaa ũ gↄↄpiiɛ. Ma gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ ń pↄ́ↄ naaa, bui pↄ́ má sɛ̀ kↄ̃naↄ gↄ̃ ń bùsu vĩ. +Buipiↄ yã́pi e ń ĩ́andãa gbɛ ũ, asa ma Dii Zĩgↄ̃de, aa ma gbɛ̃́ↄ sↄ̃̀sↄ̃, aa kuabìimáɛ. +Dii a to sↄ̃ kɛ̃́ńgu gↄↄ pↄ́ a to dṹnia diiↄ sãalɛ píi. Bùsu píi gbɛ̃́ↄ i kúlɛɛ̀, baade a bùsuu. +Etiopiↄ sↄ̃, Dii a fɛ̃nda tↄ̃́wá. +A ↄloo gugbãntoodeↄla, i Asiliↄ dↄ̀ↄsↄmpa. Niniva a gↄ̃ bɛzia ũ gii lán guwaiwaiwa. +Sɛ̃sao nↄ̀ↄ bui píi aaↄ wúlɛ we, gáuↄ ń kpↄbↄ'ilɛnaↄ pɛ́pɛ a gbɛ̀pɛlɛↄwa. An wii aↄ dↄ fɛnɛntiↄ guu, kpɛ́ↄ zɛ́ a káka ń gĩ̀ wíwiaↄ, a zaliↄ bↄ gupuau. +Wɛ̃́lɛ pↄnade pↄ́ a gbɛ̃́ↄ kálɛa dↄdↄan we. Aa ò ń sↄ̃u aa mɛ̀, ń wɛ̃́lɛ sáa vĩ guei lↄo. Gwa! A gↄ̃ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũɛ, wàiↄ tòo ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ dↄiↄ swedↄwà ń ↄkɛa yàayaao. +Waiyoo mɛɛwia gbãamↄnɛdeↄ! A gbɛ̃́ↄ swã́ gbãa mɛ́ aa gbãlɛa. +Aali gbɛ̃e yã́ sio, aali lɛdama mao. Aa Dii náai vĩo, aali sↄ̃ ń Luazio. +Mɛɛwiapi kíaↄ dɛ lán nↄ̀ↄmusu fɛ̃awa, a yãgↄ̃gↄ̃naↄ dɛ lán àwalɛwan oosiɛlɛ pↄ́ aali pↄe to gu dↄ̀wàoↄwa. +A ãnabiↄá yãbↄlɛnaↄnɛ, náaisaideↄnɛ. A sa'onaↄ ì Dii pↄ́ↄ gbãlɛ, aaì aà ikoyã ↄ̃̀ↄkpa. +Dii ku wɛ̃́lɛpi guu, a maa, ìli vãikɛo. Lá gu lɛ́ dↄ ìↄ yã́zɛde danɛ́, ìli fu bauo. Ń beeo dↄ̀ↄsaideↄ líↄ wí dↄ̃o. +Ma buieↄ bãdɛ̀, ma ń bĩ́i gulɛsĩↄ dɛɛlɛmpà. Má tò an wɛ̃́lɛↄ gↄ̃̀ bɛziaↄ ũ, wìli a zɛ́kpaaↄ sɛ lↄo. Wa ku we lↄo, baa do. +Ma mɛ̀ Yelusalɛũdeↄ ma vĩa vĩ, aa ma lɛdama sio lé? Tó màa no, má ń mɛɛwia dúuzↄ̃ ń yã́ pↄ́ má dìlɛ mà mↄɛ̀ↄ píiɛ. Ń beeo an mɛ wã̀ ń yãdↄↄsaikɛao. +Ma Dii ma mɛ̀, à sↄ̃́amazi e gↄↄ pↄ́ má fɛlɛ bↄbↄńnↄ. Asa má dìlɛ mà buiↄ kãaa, mà bùsu píi gbɛ̃́ↄ naaa, mí a pↄkpɛ̃nɛ bↄbↄmá, baa ma pↄkũma pãsĩ píi. Ma zafɛ̃a tɛ́ i kũ dṹniawa píi. +Bee gbɛa má gbãbↄ gbɛ̃́ↄ lɛ́ɛ, kɛ́ ampii aa ma sísi, aai zↄblemɛɛ ń lɛdoũo. +Za Etiopi swaↄ baale ma sìsina pↄ́ fãaaaↄ mↄmɛɛ ń gbaↄ. +Gↄↄ bee wí a á kṹ tàae pↄ́ á kɛ̀mɛɛ yãaↄ yã́ musuo, asa ĩ́andãna pↄ́ aaì ńzĩa sɛ lɛsĩↄ ↄ̃ má ń bↄlɛ á wɛ̃́lɛɛ bee guu. Á ázĩa sɛ lɛsĩ ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu lↄo. +Má taaside�� ń wɛ̃nadeↄ to wɛ̃́lɛɛ bee guu, gbɛ̃́ pↄ́ aaì namaziↄ. +Isaili kↄ̃napiↄ gbɛ̃́ↄ wɛtã lↄo, aa gbɛ̃́ↄ sã́são, mɛ́ wa ɛɛ ma dↄ ń lɛ́uo. Aali pↄble, aali wúlɛ, gbɛ̃e yã́ a ń vĩakũo. +Siↄnadeↄ, à gulakɛ! Isailiↄ, à kúkuakɛ! Yelusalɛũdeↄ, à wiilɛ ń pↄnao! +Dii á bↄ́ yã́kpalɛu, a tò á wɛ̀lɛↄ kpɛkpà. Dii á Isailiↄ kía kú á guu, áↄ yãe vĩa vĩ lↄo. +Gↄↄbeezĩ wa mɛ: Yelusalɛũdeↄ, ásu to vĩa á kũo, Siↄnadeↄ, á ↄ su gↄ̃ dↄ̀lↄlↄo. +Dii á Lua kú á guu gↄ̃sa pↄ́ ì ń suaba ũ. A koo pũna á yã́ musu ń pↄnao, a á gba wɛ̃ni dafu a yeaázi guu. A pↄnakɛ á yã́ musu ń gulakɛao, +lá wì kɛ dikpɛgↄↄwa. Ma Dii ma mɛ̀, má á aso pilaɛ́, má á bↄ sↄ̃́sↄ̃au. +Gↄↄ bee má yãkɛ gbɛ̃́ pↄ́ gbãamↄ̀ɛ́ↄnɛ. Má á gbɛ̃́ tↄ̃̀ↄlɛnaↄ misi, má á gbɛ̃́ pↄ́ wà ń yáↄ kãaa. Bùsu pↄ́ wà widàuwáↄ guu píi, má á tↄbↄu, má á kpɛla. +Zĩbeezĩ má á kãaa, gↄↄbeezĩ má suánↄ, mí á tↄbↄ. Má á kpɛla dṹnia gbɛ̃́pii wáa, má suánↄ á pá ziu, á wɛsiɛ. +Age. +Kí Daliusi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu, a mↄ soolode gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́, Dii yã'ò ãnabi Ageɛ, ↄ̃ a ò bùsu gbãade Zolobabɛli, Salatiɛli nɛ́ɛ ń sa'onkia Yesua, Yozada nɛ́o à mɛ̀: +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, á gbɛ̃eↄ lɛ́ mɛ kpɛdↄamɛɛ gↄↄ i ka yãao. +Dii yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛ ãnabi Agewa lↄ à mɛ̀: +Á kua á kpɛ́ kɛkɛa wásawasaↄ guu gↄↄ pↄ́ ma kpɛ́ gↄ̃̀ kpɛzĩ ũ maan wea? +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, à làasookɛ á yãkɛaↄwa à gwa. +A pↄtↄ̃̀ maamaa, i nɛ'iɛ́ bílao. I pↄble, ili kã́o. I imi, ìli ká à á dɛo. I pↄkasa da, ìli ĩ́anakũɛ́o. I ↄ̃a sɛ́lɛ, kási á bↄ̀ↄ ìↄ fↄ̃aɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: À làasookɛ á yãkɛaↄwa à gwa. +À gbɛ̀sĩsĩkũ à su ń lío, í kpɛ́pi dↄ, ma pↄ i kɛwà na, mí tↄbↄ. Ma Dii mámɛ má ò. +Á wɛ́ dↄi à pↄ́ e zↄ̃ↄ, i e bílao. Pↄ́ pↄ́ a suò bɛ, má tò à gɛ̃̀ ń ĩ́anao. Bↄ́yãi ni? Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ málɛ á la. Kɛ́ á baade lɛ́ laaidↄ a kpɛ́wa, mɛ́ ma kpɛ́ kú kpɛzĩ ũ yã́iɛ. +Á yã́pi mɛ́ tò luabɛ gì mↄ̀sɛpisii, ↄ̃ tↄↄlɛ gì blɛkɛi. +Ma iminapi sìsi buaↄ ń sĩ̀sĩↄwa pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio yã́ musu ń pↄ́ pↄ́ ì bↄlɛ tↄↄlɛwaↄ píi ń gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ ń zĩ pↄ́ álɛ kɛↄ píi. +Ɔ̃ Salatiɛli nɛ́ Zolobabɛli ń sa'onkia Yesua, Yozada nɛ́o ń gbɛ̃́ kↄ̃napiↄ píi Dii ń Lua yã́ pↄ́ ãnabi Age òpi mà, asa Dii an Lua mɛ́ aà zĩ̀. Gbɛ̃́ↄ Dii vĩa vĩ. +Ɔ̃ Dii zĩna Age lɛ́ pↄ́ Dii dìlɛɛ bee ònɛ́ à mɛ̀: Dii mɛ̀ á kúánↄ. +Ɔ̃ Dii tɛkpà Yuda bùsu gbãade Zolobabɛligu ń sa'onkia Yesuao ń gbɛ̃́ kↄ̃napiↄ píi, ↄ̃ aa mↄ̀ nà Dii Zĩgↄ̃de ń Lua kpɛ́ zĩwa +kí Daliusi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu, a mↄ soolode gↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaidezĩ. +Mↄ soplade gↄↄ bao ń mɛ̀ndoode zĩ́ Dii yã'ò ãnabi Ageɛ à mɛ̀: +Yã'o Yuda bùsu gbãade Zolobabɛliɛ ń sa'onkia Yesuao ń gbɛ̃́ kↄ̃napiↄ píi, ǹ ń la ǹ mɛ: +Á démɛ kú tia a ma kpɛ́ dↄ̃ ń a gawi káauoi? A tia pↄ́ɛ bee dɛɛ́ kpelewai? Á ea guu a dɛɛ́ pↄe ũo yã̀? +Ma Dii má ò Zolobabɛliɛ, sↄ̃dilɛ! Má ò sa'onkia Yesuaɛ, sↄ̃dilɛ! Má ò bùsu gbɛ̃́ kĩniↄnɛ píi, à sↄ̃dilɛ! Ma Dii mámɛ má ò. À zĩpi kɛ, asa má kúánↄ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀ɛ́ á bↄa Egipi gↄↄn we. Ma Nisĩna gi kúánↄɛ, ásu vĩakɛo. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, à gↄ̃̀ yↄↄ kɛ́ mà musu ń zĩ́lɛo lualua gɛ̃n do lↄ, ísia ń tↄↄlɛo píi. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, má buiↄ zĩazĩa, wi mↄ́ ń bui píi àizɛɛo, mí tó ma kpɛ́ pa ń gawio. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, ã́nusuá ma pↄ́ɛ, vuaá ma pↄ́ɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, kpɛ́ɛ bee gawi gbɛzã zↄ̃ↄ aↄ dɛ a káaua. Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, má aafia pisi guɛ beewa. +Daliusi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu, a mↄ kɛ̃okwide gↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaide zĩ́, Dii yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛ ãnabi Agewa à mɛ̀: +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, à sa'onaↄ la: Ikoyã mɛ̀ kpelewa ni? +Tó gbɛ̃́ nↄ̀ↄ pↄ́ gↄ̃̀ ma pↄ́ ũ kũa a ula lɛ́u, mɛ́ aà ulapi zↄ̃̀ pɛ̃ɛ ge do ge vɛ̃ɛ ge nísi ge blɛ pãlewa, pↄ́piↄ ì gↄ̃ ma pↄ́ ũ yã̀? Sa'onaↄ mɛ̀: Aawo! +Ɔ̃ Age ɛ̀a ń lá à mɛ̀: Tó gbɛ̃́ pↄ́ kú ń ↄnaa pↄgɛwa gbãlɛao ↄnà pↄ́piwa, aaì gbãlɛ yã̀? Sa'onaↄ wèwà aa mɛ̀: Aaì gbãlɛɛ. +Ɔ̃ Age mɛ̀: Ma Dii ma mɛ̀, màa á bui dɛmɛɛ. Yã́ pↄ́ i kɛ ń pↄ́ pↄ́ i ma gba weↄ píi gbãlɛaɛ. +À làasookɛ maamaa à gwa za gbã, lá á dɛ yãa zadↄ̃ i ma kpɛ́ gbɛe dio. +Tó gbɛ̃́ gɛ̀ pↄ́wɛna dã́i zaa bao, kwi ali e. Tó à gɛ̀ vɛ̃ɛ tↄ́i tùu blakwi, bao ali e. +Má tò á buapↄ́ↄ ↄ̃̀ↄkpà ń gbↄ̃sio ń fukpaao ń lougbɛo, kási i suao. +À làasookɛ à gwa za gbã, mↄ kɛ̃okwide gↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaidezĩ. À làasookɛ à gwa yã́ pↄ́ lɛ́ kɛ za ma kpɛ́ ɛ̃daalɛgↄↄ e gbãwa. +Pↄ́wɛna kú dↄ̃u tiaa? Vɛ̃ɛ ń kaadↄɛnao ń gbɛafuo ń kuo i nɛ'io e gbã. Za tia má báaadaágu sa. +Dii yã'ò Ageɛ lↄ mↄgↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaidepi zĩ́ à mɛ̀: +O Yuda bùsu gbãade Zolobabɛliɛ, má musu ń zĩ́lɛo lualua. +Má kpalabaaↄ fuangba, mí buipãleↄ kpalaↄ midɛ. Má zĩkasↄ̃goↄ fuangba ń gbɛ̃́ pↄ́ ká a guuↄ, sↄ̃́ↄ ń sↄ̃́godepiↄ kwɛ́, aai kↄ̃ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, gↄↄ bee má n sɛ, ma zↄ̀blena Zolobabɛli. Ma Dii mámɛ má ò. Má n kɛ lán ma tãana seelakɛbↄwa, asa ma n sɛɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Zakali. +Daliusi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu, a mↄ swaaↄ̃de zĩ́, Dii yã'ò ãnabi Zakali, Bɛlɛkia nɛ́, Ido tↄũnaɛ, à mɛ̀: +Ma pↄ pà á deziↄzi. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, o gbɛ̃́ↄnɛ aa sua, mí sumá. Má Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Ásu àↄ dɛ lá á deziↄwao. Ãnabi káauↄ kpàwakɛ̀nɛ́ aa mɛ̀, ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ aa mikɛ̃ ń yãvãikɛaↄwaɛ, aai bↄ ń zɛ́ vãiu. Ɔ̃ aai swã́sɛio, aai laaidↄ ma yã́wao. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Too! Á deziↄ ku máɛ? Ãnabipiↄ sↄ̃ aaìↄ ku gↄↄpii yã̀? +Ma yã́ pↄ́ má ò ma zↄ̀blena ãnabipiↄnɛ aa dìlɛ á deziↄnɛ, i ń leo lé? Ɔ̃ aa nↄ̀sɛlìlɛ aa mɛ̀ ma Dii Zĩgↄ̃de má kɛ̀nɛ́ ń yãkɛaↄ ń ń dàaↄwa, lá ma zɛòwaɛ. +Daliusi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu, a mↄ kuɛdode pↄ́ wì mɛ Seba gↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaide zĩ́, Dii yã'ò mapi ãnabi Zakali, Bɛlɛkia nɛ́, Ido tↄũnaɛ. +Ma wɛ́pungu'è gwã́, ↄ̃ ma gↄ̃ɛe è di sↄ̃sↄↄba kpɛ, a zɛa gbɛ́liↄ zãnguo guzulɛu. Sↄ̃sↄↄbaↄ ń sↄ̃́zↄatɛ̃ↄ ń sↄ̃kaapuaↄ zɛ aà kpɛ. +Ma mɛ̀: Baa, gbɛ̃́piↄ dɛa ni? Ɔ̃ gↄ̃ɛ pↄ́ kú gbɛ́liↄ zãnguo, àlɛ yã'omanↄpi òmɛɛ: Má ↄlↄnɛ lá aa dɛ. Gbɛ̃́piↄá gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń gbáɛ bɛbɛi dṹniauↄnɛ. +Ɔ̃ aa yã'ò Dii Malaika pↄ́ zɛa gbɛ́liↄ zãnguopiɛ aa mɛ̀: Wa bɛbɛ dṹniau, wá è dṹnia kú kílikili yãkelesai píiɛ. +Ɔ̃ Dii Malaika mɛ̀: Dii Zĩgↄ̃de, n fɛ̃ Yelusalɛũ ń Yudaↄ bùsu wɛ̃́lɛ kĩniↄzi a wɛ̃̀ bàaↄ̃kwin la. Ńyↄ̃ↄ kú ń ń wɛ̃nagwasaio e bↄɛ ni? +Ɔ̃ Dii wè Malaika pↄ́ lɛ́ yã'omanↄpiwa ń nↄ̀sɛníniyã maao. +Ɔ̃ Malaika pↄ́ lɛ́ yã'omanↄ òmɛɛ mà yã́ɛ bee kpàwakɛ, à mɛ̀: Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀ Yelusalɛũ ń Siↄnao yã́ a kũ gbãa, +a pↄ pà maamaa bui pↄ́ kálɛa dↄdↄaↄzi. A pↄ paa Isailiↄzi yãa yↄↄɛ, ↄ̃ buipãlepiↄ ĩadaamá kã̀fĩ. +Ayãmɛto Dii mɛ̀ á ɛa su Yelusalɛũ wɛ̃nagwaawa. Wa ba yↄ̃ Yelusalɛũwa, wi a kpɛ́ dↄ we. Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ ò. +Malaikapi mɛ̀ mà ɛa yã́ɛ bee kpàwakɛ lↄ: Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀ nama aↄ ku a wɛ̃́lɛↄ guuɛ. Dii a Siↄna wɛ̃nagwa, i ɛa Yelusalɛũ sɛ lↄ. +Kɛ́ ma wɛzù ma gugwà, ma kↄ́ba è síiↄ̃. +Ma malaika pↄ́ lɛ́ yã'omanↄ là: Beeↄ dɛa ni? A wèa à mɛ̀: Beeↄ dɛ kↄ́ba pↄ́ Isailiↄ ń Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi fã̀aaↄ ũɛ. +Ɔ̃ Dii sia gbɛ̃ↄn síiↄ̃ↄ ↄ̀lↄmɛɛ. +Ɔ̃ ma aà là: Bↄ́ gbɛ̃́piↄ lɛ́ mↄ́ kɛii? A wèa à mɛ̀: Kↄ́bapiↄ mɛ́ Yudaↄ fã̀aa, ↄ̃ an gbɛ̃e i fↄ̃ a mi sɛ̀ musuo. Siapiↄ mↄ̀ vĩadadai bui kↄ́bapiↄziɛ, aai ń gbɛ̃gbɛ̃, asa buipiↄ ń kↄ́ba gɛ̃̀lɛ Yudaↄzi, aa ń fãaaɛ. +Kɛ́ ma wɛzù ma gugwà, ma gↄ̃ɛe è, a pↄyↄ̃ba kũa. +Ma aà là: Ńlɛ gɛ́ má ni? A wèa à mɛ̀: Málɛ gɛ́ Yelusalɛũ yↄ̃i mà a yàasa ń a gbã̀ao dↄ̃ɛ. +Kɛ́ malaika pↄ́ lɛ́ yã'omanↄpi lɛ́ tá, ↄ̃ malaika pãle mↄ̀ dàaàlɛ +a òɛ̀: Bàalɛ gɛ o ɛ̀waasopiɛ, Yelusalɛũ aↄ kálɛa bĩ́isai a gbɛ̃nazĩna ń a pↄtuoo dasikɛ yã́i. À mɛ̀ lↄ: +Dii mɛ̀ ámɛ áↄ dɛ a bĩ́i tɛde pↄ́ liai ũ, íↄ ku a guu a gawi ũ. +Dii ɛ̀a mɛ̀: À mↄ́! À mↄ́! À bàalɛ à bↄlɛ gugbãntoo oi bùsuu, asa ma á fãaa dṹnia gola síiↄ̃ↄ guuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Á Siↄnadeↄ, à mↄ́! Á gbɛ̃́ pↄ́ á kú Babɛliↄ, à piliwà! +Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀ a ma zĩ mà a tↄbↄ bui pↄ́ lɛ̀lɛwáↄ yã́ musuɛ, asa gbɛ̃́ pↄ́ ↄzↄ̃̀wá ↄzↄ̃̀ api a wɛbɛwaɛ. +A ↄsɛńzi, an zↄↄ i lɛ́lɛmá, íↄ dↄ̃ kɛ́ Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ ma zĩ. +Dii mɛ̀: Á Siↄnadeↄ, à gulakɛ ń pↄnao, asa mámɛ málɛ mↄ́, mí bɛkpa á guu. +Gↄↄ bee buiↄ naa dasi, aai gↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ ũ. Má bɛkpa á guu, íↄ dↄ̃ kɛ́ Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ ma zĩwá. +Dii a Yudaↄ sɛ a gbɛ̃́ↄ ũ a bùsuu, i ɛa Yelusalɛũ sɛ lↄ. +Baade kɛ kílikili Dii aɛ, à fɛ̀lɛ a kúkĩi pↄ́ a kua adoau, àlɛ mↄ́. +Ɔ̃ Dii sa'onkia Yesua ↄ̀lↄmɛɛ, a zɛa Dii Malaika aɛ, mɛ́ Setãu zɛa aà ↄplaai yãdↄawà yã́i. +Ɔ̃ Dii Malaika ò Setãuɛ: Á kↄ̃ le ń Diio, Setãu. Á kↄ̃ le ń Dii pↄ́ Yelusalɛũ sɛ̀o fá! Gbɛ̃́ɛ beeá yàamiↄna pↄ́ wa ga bↄ̀ tɛ́ guuɛ. +Kɛ́ Yesua zɛa malaikapi aɛ, a pↄkasa ã́makɛa daa. +Ɔ̃ malaikapi yã'ò gbɛ̃́ pↄ́ sĩ a aɛↄnɛ à mɛ̀: À aà pↄkasa ã́makɛapiↄ bↄ. Ɔ̃ a ò Yesuaɛ: Gwa! Ma n duuna kɛ̃̀ma. Má pↄkasa gbia danɛɛ sa. +Ɔ̃ à mɛ̀ wà tulu gbãsĩsai diɛ̀. Ɔ̃ aa kpàɛ̀ aa ɛ̀a pↄkasa dàɛ̀, gↄↄ pↄ́ Dii Malaika zɛa we. +Ɔ̃ Dii malaikapi lɛdà Yesuawa à mɛ̀: +Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀, tó ń bɛ a zɛ́u, mɛ́ ń yã́ pↄ́ á dìlɛↄ kũa, á a kpɛ́ nanɛ n ↄzĩ, níↄ dɛ a bɛgwana ũ, í n gba zɛ́ ǹyↄ̃ ku gbɛ̃́ pↄ́ sĩaɛ beeↄ guu. +Sa'onkia Yesua, ma! Mpi ń n sa'on dee pↄ́ kálɛ n aɛↄ, ámɛ á yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ taaↄ ũ. Málɛ mↄ́ ń ma zↄ̀blena Vlãpaao. +À gbɛ pↄ́ má dìlɛ Yesua aɛ gwa. Gbɛ̀ mɛ̀ndopi wɛ́ soplaɛ, mɛ́ má lákɛ̃wà, mí gbãbↄ bùsupiɛ gↄↄ do kóũ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Gↄↄ bee á baade a a gbɛ̃́dee sísi aà zↄ̃lɛ nana a vɛ̃ɛli ge kaadↄɛnli gbáu. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Kɛ́ malaika pↄ́ lɛ́ yã'omanↄ ɛ̀a sù, à ma vu lá wì ń vu iuwa. +Ɔ̃ à ma la à mɛ̀: Bↄ́ ń è wei? Má wèwà ma mɛ̀: Ma vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ dau è, a filia vĩ sopla, mɛ́ a nísikakĩi ku a musu. Filia mɛ̀n soplapiↄ, baade ń a nísi zɛ́o. +Kuli mɛ̀n pla ku a saɛ, ado nísikakĩi ↄplaa oi, ado zɛɛ oi. +Ɔ̃ ma malaika pↄ́ lɛ́ yã'omanↄ là: Baa, beeↄ dɛa ni? +A wèa à mɛ̀: Ń dↄ̃ lá pↄ́piↄ dɛoa? Ma mɛ̀: Aawo, Baa! +Ɔ̃ a òmɛɛ, yã́ pↄ́ Dii lɛ́ o Zolobabɛliɛn kɛ: Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀, i kɛ ń gbãao ge ń ikoo no, sema a Nisĩna. +Gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃ↄ, bↄ́n n ũi? Ńyↄ̃ gↄ̃ Zolobabɛliɛ gudaaĩa ũɛ. Tó à bↄ̀ ń kpɛ́ midɛgbɛo, wa báaa kãaa. +Zolobabɛli ↄ mɛ́ kpɛ́pi ɛ̃ kpàlɛ, mɛ́ aà ↄ mɛ́ a a midɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ ma zĩwá. +Gbɛ̃e su saka yã́ yↄↄna kɛgↄↄuo. Tó wà gĩsusugwabↄ è Zolobabɛli ↄzĩ, an pↄ́ a kɛ na. Filia mɛ̀n soplapiↄ dɛ Dii wɛ́tɛa dṹniai ũɛ. +Ɔ̃ ma malaikapi là: Kuli mɛ̀n pla pↄ́ kú dau ↄplaai ń zɛɛio dɛa ni? +Ɔ̃ ma ɛa aà là lↄ ma mɛ̀: Kù ligↄ̃n pla pↄ́ kú nísi zɛ́ mɛ̀n pla pↄ́ wa pì ń vuaoↄ saɛ, àlɛ nísi pisi filiaↄwa dɛa ni? +A wèa à mɛ̀: Ń dↄ̃ lá pↄ́piↄ dɛoa? Ɔ̃ má òɛ̀: Aawo, Baa! +Ɔ̃ à mɛ̀: Gbɛ̃ↄn pla pↄ́ wà ń dílɛ aa zĩkɛ dṹnia bṹu Diiɛↄn we. +Ma ɛa wɛzù ma gugwà lↄ, ↄ̃ ma taala è, àlɛ vua. +Malaika ma la à mɛ̀: Bↄ́ ń èi? Ɔ̃ má wèwà ma mɛ̀: Taala má è, àlɛ vua. A gbã̀a kà gã̀sĩsuu bao, a yàasa kwi. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Láaipↄ Lua lɛ́ zĩ n bùsuwan we píi. Yã́ pↄ́ kɛ̃a a kpɛ dowa mɛ̀, Lua a kpã́iↄ ya ń bↄlɛu píi. A kpɛ do sↄ̃, Lua a gbɛ̃́ pↄ́ ì ɛɛto ń a tↄ́oↄ ya píi. +Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀ á lápi kpã́sã, lápi i gɛ̃ kpã́i kpɛ́u ń gbɛ̃́ pↄ́ ì ɛɛto ń a tↄ́o kpɛ́uo. Aↄ ku we, i kpɛ́pi wíwi, a zaↄ ń a gĩↄ píi. +Malaika pↄ́ lɛ́ yã'omanↄ mↄ òmɛɛ: Wɛ́sɛ ǹ pↄ́ pↄ́ lɛ́ bↄma gwa. +Ma aà là: Bↄ́ ni? Ɔ̃ à mɛ̀: Gbí pↄyↄ̃bↄɛ. Ɔ̃ à ɛ̀a òmɛɛ: N bùsudeↄ tàaen we. +Ɔ̃ má è wà gbípi nɛ́ pↄ́ dɛ bɛↄma ũ wɛ̃̀, nↄɛ mɛ́ zↄ̃lɛu. +Ɔ̃ malaikapi mɛ̀: Luayãdasain we. Ɔ̃ à ↄtↄ̃̀ↄlɛwà gbíu we, à a nɛ́ pↄ́ dɛ bɛↄma ũpi tàɛ. +Kɛ́ ma wɛzù ma gugwà, ma nↄɛ gbɛ̃ↄn plaↄ è, aa gã̀sĩa vĩ lán wàalianawa. Aalɛ gã̀sĩa lɛ́, aa vùa lɛ́ mↄ́, ↄ̃ aa gbípi sɛ̀ lɛ́ vuaò, aa musu yã́io, aa zĩ́lɛ yã́io. +Ɔ̃ ma malaika pↄ́ lɛ́ yã'omanↄ là: Aalɛ tá ń gbípio má ni? +A wèa à mɛ̀: Aalɛ gɛ́ kpɛdↄiɛ̀ Babiloni bùsuuɛ. Tó aa làa, aa aà dau we a dilɛkĩi ũɛ. +Ma ɛa wɛzù ma gugwà lↄ, ↄ̃ ma zĩkasↄ̃goↄ è mɛ̀n síiↄ̃, aalɛ bↄ gbɛ̀sĩsĩ mɛ̀n plaↄ zãnguo. Gbɛ̀sĩsĩpiↄá mↄgotɛ̃ɛ. +Gó sɛ̃́ia dↄa sↄ̃sↄↄbaↄnɛ. A plaade dↄa sↄ̃́sinaↄnɛ. +A àaↄ̃de dↄa sↄ̃kaaↄnɛ. A síiↄ̃de dↄa sↄ̃dãnaↄnɛ. Sↄ̃́ gbãaↄnɛ píi. +A wèa à mɛ̀: Sↄ̃́go mɛ̀n síiↄ̃piↄá ĩ́ana mɛ̀n síiↄ̃ pↄ́ aaìↄ zɛa dṹnia bṹu Dii aɛↄnɛ. Aa bↄ̀lɛ lɛ́ gɛ́. +Sↄ̃́sinaↄ gó lɛ́ gɛ́ gugbãntoo oi bùsuu. Sↄ̃kaaↄ gó tɛ́ ń kpɛ. Sↄ̃dãnaↄ gó lɛ́ gɛ́ gɛↄmidↄkĩi oi bùsuu. +Kɛ́ sↄ̃́ gbãapiↄ bↄ̀lɛ, an mɛ lɛ́ kɛ fèfe ń sia dṹniauo. Ɔ̃ malaika mɛ̀: À gɛ si dṹniau. Ɔ̃ aa sìu. +Ɔ̃ à lɛzù a òmɛɛ à mɛ̀: Sↄ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ́ gugbãntoo oiↄ tò ma pↄ wèe bùsupiwa. +Gba si Ɛlɛdai ń Tobiao ń Yedaia pↄ́ aa bↄ̀ Babɛli aa sùↄwa, ní gɛò gↄↄ doũ zĩ́ gↄ̃̀ↄ Zefania nɛ́ Yosia bɛ. +Ãnusu ń vua pↄ́ aa gbadàòpi sɛ ǹ kíafua kɛò, ní kpá sa'onkia Yesua, Yozada nɛ́ɛ. +Oɛ̀ Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀: Gↄ̃ɛ pↄ́ wì mɛ Vlãpaan we. A vlãpa a kúkĩi, i ma kpɛ́ dↄ. +Ɔ̃mɛ a kpɛdↄmɛɛ, i ɛa zↄ̃lɛ a báawa we, iↄ kpalable ń gawio. A zↄ̃lɛ a báawa kía ũ sa'ona ũ. Lɛdama pↄ́ ì mↄ́ ń aafiao a bↄ apii guu. +Wa kíafuapi kpa Ɛlɛdai ń Tobiao ń Yedaiao ń Zefania nɛ́ Yosiaowa, i gↄ̃ yã́pi dↄngubↄ ũ ma kpɛ́u. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú zã̀ↄ mↄ ma kpɛ́ dↄ, íↄ dↄ̃ kɛ́ Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ ma zĩwá. Tó a Dii á Lua yã'onɛ mà maamaa, yã́pi a kɛ. +Kí Daliusi kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu, a mↄ kɛ̃okwide Kisele gↄↄ síiↄ̃de zĩ́, ma Zakali, Dii yã'òmɛɛ. +Gↄↄ bee Bɛtɛlideↄ Salɛzɛɛ ń Lɛgɛmɛlɛkio ń ń gbɛ̃́ↄ zĩ̀ yãgbɛai Diiwa. +Aa Dii Zĩgↄ̃de kpɛ́ sa'onaↄ là aa mɛ̀: Wà lɛye ń ↄↄlↄo mↄ sↄode guu, lá wi kɛ wɛ̃ ń wɛ̃owa yã̀? +Ɔ̃ Dii Zĩgↄ̃de yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Sa'onaↄ ń bùsu gbɛ̃́piio la ǹ mɛ: Kɛ́ aa lɛyè ń ↄↄlↄo mↄ sↄode ń mↄ sopladeo guu a wɛ̃̀ bàaↄ̃kwin la, mámɛ aa yèmɛɛa? +Kɛ́ a pↄblè a imì, ázĩa yã́i a pↄ́pi blèio lé? +Yã́ pↄ́ Dii dà ãnabi káauↄnɛ aa a kpàwakɛ̀n we, gↄↄ pↄ́ Yelusalɛũ ń a zↄ̃ɛwiaↄ kálɛa dↄdↄa ń namao, mɛ́ wa ku Nɛgɛvɛ ń gusalala pↄ́ kú a saɛo. +Ma Zakali, Dii yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛa à mɛ̀: +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Àↄ yã́zɛdekɛ ń sĩanao. Àↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o ń kↄ̃ wɛ̃nagwaao. +Ásu gbãamↄ gyaa taasideↄ ń tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń bↄ̀mↄↄ ń wɛ̃nadeↄnɛo. Ásu kↄ̃ yã̀maakɛ ń vãioo. +Á deziↄ gì yã́pi mai, aa bↄ̀ ma kpɛ aa ↄtà ń swã́lɛ. +An swã́ gbãakũ̀ lán gbɛwa, aai swã́sɛ ma ikoyãio ge yã́ pↄ́ má dà ãnabi káauↄnɛ aa ò ń ma Nisĩna gbãao. Ɔ̃ ma Dii Zĩgↄ̃de ma pↄ pàńzi maamaa. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, kɛ́ ma lɛzùńzi, aai swã́sɛio. A yã́i tò, kɛ́ aa lɛzùmazi, mi swã́sɛi sↄ̃o. +Ɔ̃ ma ń sɛ́lɛ lán zàawa, ma ń fãaa bui pↄ́ aa ń dↄ̃oↄ guu. An bùsu gↄ̃̀ bɛzia ũ ń kpɛ, wa fↄ̃ pãao. Màa aa tò pↄeã bùsu gↄ̃̀ bɛzia ũ. +Dii Zĩgↄ̃de yã'òmɛɛ à mɛ̀: +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, Siↄna yã́ ma kũ gbãa maamaaɛ, àlɛ ma nↄ̀sɛ tɛ́kũ pãsĩpãsĩ. +Ma Dii ma mɛ̀, má ɛa su Siↄna, mí zↄ̃lɛ Yelusalɛũ. Wa o Yelusalɛũɛ wɛ̃́lɛ sĩande, wi o ma Dii Zĩgↄ̃de gbɛ̀sĩsĩɛ Lua gbɛ̀sĩsĩ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, maeziↄ ń nↄɛziↄ ɛa kálɛ Yelusalɛũ gãaɛↄ, baade ń a lípanao kũa, kɛ́ aa wɛ̃ kɛ̀ yã́i. +Nɛgↄ̃ɛnaↄ ń nɛnↄɛnaↄ wɛ̃́lɛpi gãaɛↄ pa lↄɛ, aaiↄ kↄ̃̀ↄ'o a zɛaↄ guu. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, yã́pi a bↄ gbɛ̃́ kↄ̃naↄ saɛ gↄↄ bee, kási a bↄ ma saɛo. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, mámɛ má a gbɛ̃́ↄ bↄ gukpɛ bùsuↄ ń bɛ'aɛ bùsuↄ guu, +mí suńnↄ aaↄ ku Yelusalɛũ, aai gↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ a zɛ́wa sĩana. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ yã́ɛ bee ma ãnabiↄ lɛ́u za gↄↄ pↄ́ wà ma kpɛ́ ɛ̃ kpàlɛ e gbãↄ, à gã̀sĩwa bↄbↄ kpɛ́pi zĩwa. +E gↄↄpi gɛ̀ kàò, gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ lɛ́ ài'e zĩ yã́ musuo. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ́ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ suo aafia vĩo an wɛ̀lɛↄ yã́i, asa má tò wà íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o kↄ̃tɛ̃ɛɛ. +Ãma má yãkɛ gbɛ̃́ kↄ̃napiↄnɛ tia lán yãawao. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Luabɛ a lou gbaɛ, pↄ́wɛna iↄ aafia, vɛ̃ɛliↄ i nɛ'i, tↄↄlɛ i blɛkɛ. Má pↄ́piↄ kpa gbɛ̃́ kↄ̃napiↄwa gba ũɛ. +Á Yudaↄ ń Isailiↄ, lá a gↄ̃ gbɛ̃́kabↄ ũ buipãleↄnɛ, màa má á suaba, mí tó wà báaadakↄ̃u ń á tↄ́o. Ásu to vĩa á kũo. À gã̀sĩwa wee. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, lá ma zɛò mà músikpaázi gↄↄ pↄ́ á deziↄ ma pↄ fɛ̃̀mɛɛ, ↄ̃ mi á wɛ̃nagwao, +màa ma zɛò lↄ má maakɛ Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi gↄↄ beeↄzĩ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. Ásu to vĩa á kũo. +Yã́ pↄ́ áli kɛn kɛ: Á baade lí sĩana'o a gbɛ̃́deeɛ. Àli yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wa nana á yã́kpalɛkɛkĩiↄu. +Á gbɛ̃e suli vãikpaaĩ ń a gbɛ̃́deeoo. Ɛɛtoa ń ma tↄ́o suli kááguo, asa má za yã́piↄu píiɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Dii Zĩgↄ̃de yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛa à mɛ̀: +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, lɛ́ pↄ́ iↄ ye mↄ síiↄ̃de guu ń mↄ sↄodeo ń mↄ sopladeo ń mↄ kwideo, a gↄ̃ á Yudaↄnɛ dikpɛ maa pↄ́ á pↄnakɛu ń yaalↄo ũ. Ayãmɛto à wɛɛlɛ àↄ kú ń sĩanao yãkelesai. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, buiↄ ń wɛ̃́lɛdeↄ aaↄ mↄ dasi e tia. +Wa gɛ okↄ̃ɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo wà mɛ: Wà gɛ Dii kĩ́i wɛɛlɛ, wí Dii Zĩgↄ̃depi aɛya. Mapi má gɛ́ sↄ̃ɛ. +Buiↄ ń bùsu gbãa gbɛ̃́ↄ mↄ ma kĩ́i wɛɛlɛ dasi Yelusalɛũ la, aai ma aɛya. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, gↄↄ bee gbɛ̃ↄn kwi pↄ́ bↄ̀ bui ń buio guuↄ Yuda mɛ̀ndo kũ a ula lɛ́wa, aai oɛ̀ aa mɛ: Wá gɛnnↄɛ, asa wá mà Lua kúánↄ. +Dii a yãda Adalaka bùsula, i to yã́ zↄ̃lɛ Damasiwa, asa Sili mɛɛwiapiá aà pↄ́ɛ, i kɛ Isaili buiↄ ńtɛ̃ɛ no. +Yã́pi a zↄ̃lɛ Amatawa lↄɛ ń Tiio ń Sidↄ̃o, baa kɛ́ aa dɛ ↄ̃nↄnaↄ ũ maamaa. +Tiideↄ bĩ́i gbãa bo lìa ń wɛ̃́lɛi, aa ã́nusu kã̀aańzi lán ũfãawa, aa vua nↄ̀nↄaańzi lán zɛ́ guu pɛ̀lɛawa. +Gwa! Dii a ń pↄ́ↄ símá, i zɛ́ pↄ́ aa vĩ ísiaa midɛ. Tɛ́ mɛ́ a kṹ ń wɛ̃́lɛpiwa. +Asekelonideↄ e, vĩa i ń kṹ. Gazadeↄ lualua maamaa ń Ɛkɛlonideↄ lↄ, asa tãmaa a ń nɛ́ɛ. Gazadeↄ kua ń kíawa, Asekeloni a gↄ̃ bɛzia ũ. +Buipãleↄ zↄ̃lɛ Asedoda, Dii i Filitɛ̃ↄ wala midɛ. +I nↄ̀ↄ kòlokpasai bↄ ń lɛ́zĩ, i tɛ̃ bↄ ń lɛ́u. An gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ gↄ̃ wá Lua pↄ́ ũɛ, aa gↄ̃ lán Yudaↄ buiewa, Ɛkɛlonideↄ gↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ ũ lá Yebusiↄ kɛ̀wa. +Dii i a bùsu ń a gbɛ̃́ↄ dↄ̃́a zĩgↄ̃ pↄ́ lɛ́ mↄ́ lɛ́lɛimáↄ yã́i. Gbãamↄnɛdeↄ gbãablemá lↄo, asa aↄ wɛ́tɛńzi saɛ. +Á Siↄnadeↄ, à pↄnakɛ maamaa, á Yelusalɛũdeↄ, à kúkuakɛ. À gwa, á kía lɛ́ mↄ́wá, ì yãkɛ a zɛ́wa mɛ́ zĩ̀blenaɛ. Aà nↄ̀sɛ niɛ mɛ́ a di zàa'ĩna kpɛ, a di zàa'ĩn nɛ́ bↄlↄ kpɛ. +A zĩkasↄ̃goↄ bↄlɛ Ɛflaiũ bùsuu, a to zĩkasↄ̃ↄ ku Yelusalɛũ lↄo, wi zĩkasaↄ ɛ́'ɛ. A aafia kpàwakɛ bui píiɛ, i kible za ísialɛ la ń a lɛ́leo, za Uflatai e dṹnia lɛ́wa. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ zĩ̀zↄↄ ũ sↄ̃, má á bↄlɛ ɛ̀ isaipiu ma bàakuaánↄ au yã́i. +Á zĩ̀zↄ pↄ́ á dↄ̃ á bↄↄ, à su á wɛ̃́lɛ bĩ́ideu, baa gbã málɛ oɛ́, má ɛa asea kpáwá lɛɛ pla. +Yudaↄ mɛ́ ma sá ũ, má sápi kã́, Ɛflaiũ buiↄ mɛ́ ma ka ũ, má dau, mí Siↄnadepiↄ gbaɛ Gɛlɛkiↄwa. Aa gↄ̃mɛɛ lán nɛgↄ̃na fɛ̃ndawa. +Za musu Dii a bↄ a gbɛ̃́piↄwa, aà ka a gɛ̃ fìoo lán loupilɛawa. Dii Lua a kã̀aepɛ, i mↄ gɛↄmidↄkĩi oi zàa'ĩana guu. +Dii Zĩgↄ̃de a ↄlia a gbɛ̃́ↄzi, aa ń ibɛɛↄ taitai, aai ↄ̃zↄ̃ ń gↄ̃kɛbↄↄwa. Aa ń bↄ́ↄ'i mi, aai pala lán vɛ̃ɛminawa. Aa kɛ zĩ́uzĩu lán ta pↄ́ wì au ɛ́lɛò sa'okĩiwawa. +Dii an Lua a ń suaba gↄↄ bee a kpàsa sãↄ ũ, aaiↄ tɛkɛ aà bùsuu lán kíafua gbɛ̀ bɛɛɛdeↄwa. +Aaↄ maa mɛ́ an kɛfɛna a kɛ zài. Ɛ̀waasoↄ lɛkpɛↄ yↄ́yↄ pↄ́wɛna yã́i, wɛ̃́ndiaↄ wɛ̃wɛ̃, kɛ́ vɛ̃ɛ di yã́i. +À lou gbɛa Diiwa káabuana, asa Dii mɛ́ ì to lou kɛkɛ, ì to lou kwɛ́nɛ́, ì to buapↄ́ kɛ baadeɛ. +Tã́aↄ ì yãyaaa'o, màsokɛnaↄ ì yã́ ɛgɛna e. Wɛ́pungu'enaↄ yã́á mↄafiliɛ, an gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛninianɛá pãɛ. A yã́i tò gbɛ̃́ↄ liaaa lán sãↄwa, an kúsu kwɛa kɛ́ aa dãna vĩo yã́i. +Ma Dii ma mɛ̀, ma pↄ paa an dãnaↄzi, má ĩada blesanapiↄwa. Ma Dii Zĩgↄ̃de má ↄlia Yudaↄzi ma kpàsa pↄ́ↄ ũ, má ń kɛ zĩkasↄ̃ gawide ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ lán ɛ̃daalɛgbɛwa a bↄ ń guu, gbɛ̃́ pↄ́ dɛ lán kálo ge zĩkasawa a bↄ we, kpalablenaↄ bↄ we píiɛ. +Aaↄ dɛ nɛgↄ̃naↄ ũɛ, aa ↄ̃zↄ̃ ń ibɛɛↄwa zĩkawɛ̃lɛ zɛ́u lán pɛ̀lɛawa. Lá má kúńnↄ, aa zĩka, aai sↄ̃deↄ fu. +Má Yudaↄ gba gbãa, má Yosɛfu buiↄ suaba, mí suńnↄ ń pá ziu, kɛ́ má ń wɛ̃na vĩ yã́i. Aaↄ dɛ lá mi ń vũaa yãaowa, asa mámɛmaa Dii ń Lua, má yãmamá. +Ɛflaiũ buiↄ gↄ̃ nɛgↄ̃naↄ ũ, an pↄ iↄ na lán vɛ̃ɛ zↄ̃̀lɛmáwa. An nɛ́ↄ e, aai pↄnakɛ, an pↄ́ a kɛ na Diiwa. +Má swe pɛ́ńzi, mí ń kãaa, má ń boɛ, aaiↄ dasi lán yãawa. +Baa tó ma ń fãaa buiↄ guu, ma yã́ aↄ dↄńgu za bùsu zã̀zãↄuɛ. Ampiↄ ń ń nɛ́ↄ aaↄ kuɛ, aai su. +Má ń bↄ Egipi bùsuu mà suńnↄ, má ń kãaa Asili bùsuu, mí suńnↄ Galada bùsuu ń Libão. Gu a mↄ́máo. +Aa bua Egipi ísiawa, aa a ikooaↄ fu, Niili ísiↄ ba. Asiliↄ wala a kpálɛ, Egipiↄ iko a láa. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, ma gbɛ̃́ↄ gbãa'e ma kĩ́i, aaiↄ tɛmazi. +Libã bùsu, zɛwɛ̃, tɛ́ i kũ n sɛdɛ líↄwa. +Pɛ̃liↄ ↄ́ↄlↄ, asa sɛdɛ líↄ lɛ̀lɛɛ, gawidepiↄ ↄ̃̀ↄkpàɛ. Basana bùsu gialiↄ búbuapɛ, asa líkpɛ sisipi kwɛ̀ɛ. +Sãdãnaↄ búbua dↄ, asa an dã́dãkɛkĩi maaↄ ↄ̃̀ↄkpàɛ. Nↄ̀ↄmusuↄ wiidↄ, asa Yuudɛ̃ dào kàalɛɛ. +Dii ma Lua òmɛɛ màↄ sã pↄ́ dɛ wà ń kòlokpaↄ dã́, +asa an lunaↄ ì ń kòlokpaɛ, wìli ń tàae eo. An yìanaↄ sↄ̃ aaì mɛ wa sáaukɛ̀ ń Diio, asa wa ↄda lè wá kũ̀. An dãnapiↄ lí ń wɛgwao. +Dii mɛ̀ á dṹnia gbɛ̃́ↄ to we lↄo, á ń baade kpakↄ̃aɛ, á ń na ń kíaↄnɛ ń ↄzĩɛ. Aa dṹnia wíwi, mɛ́ á gbɛ̃e bↄ ń ↄzĩo. +Ɔ̃ ma sã pↄ́ dɛ wà ń kòlokpaↄ dã̀, atɛ̃sa a yɛ̃̀ɛɛsaideↄ. Ɔ̃ ma gopana sɛ̀ mɛ̀n pla, ma tↄkpànɛ́. Ado tↄ́n Nandiio, ado sↄ̃ Naakↄ̃wa, ↄ̃ málɛ sãpiↄ dãò. +Mↄ doũ guu ma sãdãnaↄ dɛ̀ àaↄ̃. Ma sãↄ ye ma gĩyãio, ↄ̃ ma fumá. +Má ò sãↄnɛ má ń dãó. +Ɔ̃ ma a gopana pↄ́ mi mɛ Nandiio sɛ̀ má zↄ̃̀ɛ, ma lɛdoũ pↄ́ má kɛ̀ ń bui píio gbòo. +Lɛdoũpi gboogↄↄpi, ↄ̃ sã yɛ̃̀ɛɛsaide pↄ́ lɛ́ ma gwaↄ dↄ̃̀ sa kɛ́ yã́pi bↄ̀ Dii kĩ́iɛ. +Má ò sãↄnɛ, tó à kɛ̀nɛ́ maa, aa ma asea kpaa. Tó màan sↄ̃o, aaↄ ń pↄ́ kũa. Ɔ̃ aa fĩabòmɛɛ ã́nusu ↄwatɛ̃ baakwi. +Dii òmɛɛ mà ↄ̃a pↄ́ aa dìlɛ ma lua ↄ̃a dɛ beeaopi zu oobonaɛ, ↄ̃ ma ã́nusu ↄwatɛ̃ baakwipi sɛ̀ má zù oobonaɛ Dii kpɛ́u. +Ɔ̃ ma a gopana plaade pↄ́ mi mɛ Naakↄ̃wa sɛ̀ má zↄ̃̀ɛ, ma gbɛ̃kɛ pↄ́ Yudaↄ ń Isailiↄ vĩ ń kↄ̃o gbòo. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ mà gɛ̃ sãdãn bɛɛɛsaide pↄkasaↄu sa, +asa á sãdãna dilɛ ń bùsuu, aↄ sã pↄ́ lɛ́ kaalɛↄ fãn vĩo, a a pↄ́ pↄ́ fã̀aaↄ wɛɛlɛo, a ɛsɛkɛ a pↄ́ pↄ́ kɛ̀'ĩaↄnɛo, a a pↄ́ pↄ́ gbãa gwao. A sã mɛkpaaↄ swɛ wolo, i ń só. +Waiyoo sãdãn bɛɛɛsaide pↄ́ ì pãkpa sãↄzi! Wa aà lɛ́ ń fɛ̃ndao a ↄplaa gã̀sĩ ń a ↄplaa wɛ́owa, aà gã̀sĩpi i imi vìoo, aà wɛ́pi i na fɛ̃́u. +Yã́ pↄ́ Dii ò Isailiↄ yã́ musun kɛ. Dii pↄ́ musu kpàlɛ à tↄↄlɛ kàlɛ mɛ́ ì nisĩna íkasa gbɛ̃nazĩna guu mɛ̀: +Gwa! Má Yelusalɛũ kɛ lán toona pↄ́ a í a bui pↄ́ liaaiↄ tàlaatalaabowa. Aa koezↄ̃ Yelusalɛũzi ń Yuda bùsuo píi. +Gↄↄ bee tó dṹnia bui píi koezↄ̃̀i màa, má Yelusalɛũ kɛ bui píiɛ gbɛsi pↄ́ wa fↄ̃ deeo ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ wɛɛlɛ yↄ̃wà píi, a aà woloɛ nài. +Gↄↄ bee má tó sↄ̃́ píi bílikɛ gɛ́kĩiwa, mí ĩ́ana zĩ ń dikpɛnaↄwa. Ma Dii mámɛ má ò. Ma wɛ́ↄ wɛ̃a Yudaↄ yã́ musu, má buipãleↄ sↄ̃́ↄ vĩ̀akũnɛ́. +Yudaↄ kíaↄ i o ń sↄ̃ guu, Yelusalɛũdeↄ gbãa, kɛ́ Dii Zĩgↄ̃de dɛ ń Lua ũ yã́i. +Gↄↄ bee má tó Yudaↄ kíaↄ gↄ̃ lán kĩna tɛ́ pↄ́ ká yàa gbáuwa, lán sɛ̃tɛ pↄ́ sↄlↄ áwauwa. Aa gbɛ̃́ pↄ́ liaańziↄ sã́sã ↄplaa ń zɛɛo, Yelusalɛũ iↄ kálɛa a gbɛu Yelusalɛũ ũ. +Ma Dii má Yuda wɛ̃́lɛↄ bↄ káau, kɛ́ Davidi buiↄ gawi ń Yelusalɛũdeↄ pↄ́o su àↄ dɛ Yuda kĩniↄ pↄ́ao. +Gↄↄ bee ma Dii má ↄku Yelusalɛũdeↄla. Gↄↄ bee an gbagalɛnaↄ gbãa'e lán Davidiwa, Davidi buiↄ sↄ̃ aa gbãa'e lán Luawa, lán Dii Malaika pↄ́ dↄaaanɛ́wa. +Gↄↄ bee má zɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ lɛ́lɛi Yelusalɛũwaↄ kaalɛao. +Má a Nisĩna pisi Davidi buiↄ ń Yelusalɛũdeↄwa píi, aai ma gbɛ̃kɛ dↄ̃, aai wabikɛa, aai gbɛ̃́ pↄ́ aa aà zↄ̃̀ aa aà dɛ̀ gwa. Aa búbuapɛ aà yã́ musu lá wì pɛ nɛ́ mɛ̀ndona gaa yã́ musuwa. Aa wɛ̃nakɛɛ̀ lá wì kɛ nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia gaa yã́ musuwa. +Gↄↄ bee Yelusalɛũdeↄ búbuapɛa aↄ dɛ lán búbua pↄ́ wa pɛ̀ Adadalimↄ Mɛgido gusalalauwa. +Bùsudeↄ búbuapɛ fã́ani ń fã́anio, Davidi buiↄ ńtɛ̃ɛ, an nↄɛↄ ńtɛ̃ɛ, Natã buiↄ ńtɛ̃ɛ, an nↄɛↄ ńtɛ̃ɛ, +Levii buiↄ ńtɛ̃ɛ, an nↄɛↄ ńtɛ̃ɛ, Simɛi buiↄ ńtɛ̃ɛ, an nↄɛↄ ńtɛ̃ɛ, +ń bui kĩniↄ ńtɛ̃ɛtɛ̃ɛ, an nↄɛↄ ńtɛ̃ɛtɛ̃ɛ lↄ. +Gↄↄ bee nibↄna a wɛ̃ Davidi buiↄnɛ ń Yelusalɛũdeↄ píi duunawoloama ń gbãbↄanɛ́o yã́i. +Gↄↄ bee má tã́aↄ tↄ́ bãdɛ ń bùsuu, aↄ dↄ gbɛ̃egu lↄo. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. Má ãnabi ɛgɛnaↄ midɛ ń bùsuu ń wɛlɛna pↄ́ lɛ́ ń gba lɛ́ↄ. +Tó gbɛ̃́ gì lɛ́ ãnabikɛkɛ, aà de ń aà da'iao oɛ̀ à làawàn we, asa à ɛɛtò ń ma tↄ́oɛ. Tó àlɛ ãnabikɛkɛ, aà de ń aà da'iaopiↄ mɛ́ aa aà zↄ̃ aa dɛ. +Gↄↄ bee wí a ãnabi píi kṹ yã́ pↄ́ aalɛ e oa yã́ musu. Aa ãnabikɛ pↄ́kã ula da aa gbɛ̃́ↄ sã́sãò lↄo. +A mɛ ãnabin a ũo, zↄ̃ɛn a ũ, álɛ buakɛ za a nɛgↄↄɛ. +Tó wà aà là: Bↄ́ ia mɛ́ tɛ́tɛ n ↄↄwa sↄ̃? A mɛ: É'e! Ma kɛ'ĩa ma gbɛ̃́ↄ bɛɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Fɛ̃nda, fɛlɛ ń ma sãdãnao, gↄ̃ pↄ́ dɛ ma gbɛ̃do ũpi. Sãdãnapi lɛ́, sãↄ i fãaa, mí ↄlia an gbɛ̃́ kpɛɛnaↄzi. +Wa bùsudeↄ lɛɛ pla lɛ wà ń dɛdɛ, lɛɛ do i gↄ̃ a guu. Ma Dii mámɛ má ò. +Má lɛɛ dopi baasa ń tɛ́o lán ã́nusu baasaawa, má ń maa lɛgwa, lá wì vua maa lɛgwawa. Aa ma sísi, mí wemá. Má mɛnɛ́ ma gbɛ̃́ↄ, aai omɛɛ Dii ń Lua. +Gwa, Dii gↄↄ lɛ́ mↄ́, wa á pↄ́ↄ síwá, wi kpaalɛkↄ̃ɛ á wáa. +A bui píi kãaa Yelusalɛũzi aa zĩkaánↄ, aai wɛ̃́lɛpi sí. Aa kpɛ́ↄ yↄɛ aa kusi nↄɛↄwa. Wa tá ń wɛ̃́lɛpideↄ lɛɛ doo zĩ̀zↄↄ ũ, ãma wa ń kĩni pↄ́ gↄ̃̀ↄ bↄlɛ wɛ̃́lɛpi guuo. +Dii a mↄ́ zĩkai ń buipiↄ, lá ì kɛ yãa zĩkagↄↄwaɛ. +Gↄↄ bee Dii a gbápɛlɛ Kùkpɛ sĩ̀sĩ misonaa Yelusalɛũ gukpɛ oi. Sĩ̀sĩpi a paa pla sɛa gukpɛ e bɛ'aɛ, a guzulɛ aↄ zↄ̃ↄ maamaaɛ. Sĩ̀sĩpi kpɛdo a ta gugbãntoo oi, ado sↄ̃ gɛↄmidↄkĩi oi. +Á bàalɛ ta sĩ̀sĩpiↄ guzulɛu, asa guzulɛpi a gɛ pɛ Aseliwaɛ. Á bàalɛ lá á deziↄ bàalɛ̀ tↄↄlɛ lualuaɛ Yudaↄ kí Uzia gↄↄwa, Dii ma Lua i mↄ́ ń a gbɛ̃́ pↄ́ an kua adoaↄ sãnu. +Gↄↄ bee gupua aↄ kuo, sema guniɛ ń lougbɛo. +Gↄↄpi aↄ adoa, fãanɛ ge gwãasĩna aↄ kuo. Dii mɛ́ gↄↄpi dↄ̃. Tó oosi kɛ̀, gu a pu. +Gↄↄ bee í wɛ̃nide a bↄ Yelusalɛũ à bàalɛ, a kĩni i ta gukpɛ oi Ísida Wisideu, a kĩni i ta bɛ'aɛ oi ísiau saɛ ń buziɛo píi. +Dii mɛ́ aↄ dɛ dṹnia píi Kía ũ. Gↄↄ bee ↄ̃mɛ aↄ Dii ũ ado, aà tↄ́ mɛ́ aↄ ku ado. +Bùsupi píi a gↄ̃ gusalala ũɛ, sɛa za Gɛba pↄ́ kú Yelusalɛũ gugbãntoo oi e Limↄ pↄ́ kú a gɛↄmidↄkĩi oi. Ãma Yelusalɛũ aↄ kálɛa a gbɛu musumusuɛ, sɛa za Bɛ̃yãmɛɛ bĩ́ibↄlɛu e Bĩ́ibↄlɛ Sɛ̃́ia ń Gola Bĩ́ibↄlɛo, sɛa za Ananɛli bĩ́i lɛsĩi e kí vɛ̃ɛfɛ̃kĩi. +Waↄ ku a guuɛ, wa wíwi bau lↄo. Yelusalɛũdepiↄ aaↄ ku dↄdↄaɛ. +Gagyã pↄ́ Dii a ka bui pↄ́ aa lɛ̀lɛ Yelusalɛũwaↄgun kɛ: An mɛ a yaikɛ gↄↄ pↄ́ aa sĩa. An wɛ́ a yaikɛ a tↄ́ↄnau, an lɛ́na a yaikɛ ń lɛ́u. +Gↄↄ bee Dii a to gili gɛ̃ńgu maamaa, aa kↄ̃ kṹkũ kↄ̃ ↄpizĩ, aai liaa ń kↄ̃o. +Yudaↄ zĩka Yelusalɛũ ḿpii, aa zĩble bui pↄ́ liaańziↄwa, aai ń àizɛɛ naaa, vua ń ã́nusuo ń pↄkasaↄ kɛ̀ zài. +Gagyãpi a ka sↄ̃́ↄgu lↄ ń sↄ̃baonaↄ ń yiongoↄ ń zàa'ĩnaↄ ń pↄtuo pↄ́ kú gbɛ̃́piↄ bòouↄ píi. +Bui pↄ́ mↄ̀ lɛ̀lɛ Yelusalɛũwapiↄ, an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ aaↄ gɛ́ we wɛ̃ ń wɛ̃o kúlɛi Kí Dii Zĩgↄ̃deɛɛ, aai Lákpɛdↄa dikpɛkɛ. +Tó dṹnia buie i gɛ́ Yelusalɛũ kúlɛi Kí Dii Zĩgↄ̃depiɛo, lou a manɛ́o. +Tó Egipi buiↄ i gɛ́ dikpɛpi kɛio, lou a manɛ́o, mɛ́ Dii a gagyã pↄ́ ì ka bui pↄ́ i gɛ́ dikpɛpi kɛioↄgu káńguɛ. +Ĩa pↄ́ a da Egipiↄwa ń bui pↄ́ i gɛ́ dikpɛpi kɛioↄwan we. +Gↄↄ bee wa kɛ̃ sↄ̃́ ã́nanaↄwa: Dii pↄ́. Dii kpɛ́ dàaↄ aaↄ sáa ń sa'okĩi taↄɛ. +Oo pↄ́ kú Yelusalɛũ ń Yuda bùsuoↄ gↄ̃ Dii Zĩgↄ̃de pↄ́ ũ píiɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ aa mↄ sa'oiↄ sɛ aa nↄ̀ↄ fùukɛò. Gↄↄ bee laatana aↄ ku Dii Zĩgↄ̃de kpɛ́u lↄo. +Malaki. +Yã́ pↄ́ Dii ò Isailiↄnɛ Malaki sabain kɛ: +Ma Dii ma mɛ̀ má yeázi, ↄ̃ a mɛ̀ ma yeaázi dɛ kpelewa ni? Ma Dii ma mɛ̀ Esauá Yakↄbu vĩ̀i nolo? Kási Yakↄbu má yei, +má ye Esauio, ↄ̃ ma aà gusĩsĩde lìlɛ guwaiwai ũ, ma aà bùsu tò gbáa gbɛ̃gbonaↄ kúkĩi ũ. +Ɛdↄũpiↄ ì mɛ, baa kɛ́ wà ń wɛ̃́lɛↄ dɛ̃ↄnzↄ̃, aa ɛa ń bɛziaↄ fɛlɛɛ. Ɔ̃ ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Tó aa ɛ̀a kàlɛ, má ń dɛɛlɛmpaɛ, wi onɛ́ Vãibusudeↄ, gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń kpɛ̃nɛ kũa gↄↄpiiↄ! +Á wɛsiɛ, í mɛ Dii zↄ̃ↄ, baa wá bùsu zↄ̃lɛ kpɛle. +Nɛ́ ì a mae kpɛla, mɛ́ zↄ̀blena ì a dii kpɛla. Kɛ́ má dɛ á mae ũ, álɛ ma kpɛlae? Kɛ́ má dɛ á dii ũ, á ma vĩa vĩe? Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ málɛ á la. Á sa'onaↄ, ámɛ álɛ sakamagu. I mɛ: Kpelewa wa sakàngui? +Kɛ́ a sakà ma táabũnuu yã́iɛ. I mↄ ma gbagbakĩi ń blɛ gbãlɛaoɛ. I mɛ: Kpelewa wa n gbagbakĩi gbãlɛ̀i? +Kɛ́ a mↄ sa'òa ń pↄ́ vĩ̀aↄ, yãvãin weoa? Kɛ́ a sa'òa ń nↄ̀ↄ ɛɛↄ ge a gyãeↄ, yãvãin weoa? À gɛ kpa bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄwa à gwa! Á yã́ a kaaàgua? A á sáaukpaa? Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ málɛ á la. +Tó a awakpàmɛɛ tia kɛ́wa, má á wɛgwae? Tó pↄ́ bee taaↄ kú á ↄzĩ, má síánↄe? Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ málɛ á la. +Tó á gbɛ̃e gɛ̀ ma ua zɛ́ tà yãa, kɛ́ wasu gɛ̃ tɛ́kai ma gbagbakĩi pão, bee sã̀ↄ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. Á yã́ lɛ́ kɛmɛɛ nao, má á gba sio. +Za ĩatɛ̃ bilɛa e a gɛ̃kpɛukĩi ma tↄ́ aↄ zↄ̃ↄ buiↄnɛ. Wa tulaletikamɛɛ tɛ́a, wi mↄmɛɛ ń gba gbãlɛsaiↄ gupiiu, asa ma tↄ́ aↄ zↄ̃ↄ buiↄ guuɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Kási ápiↄ i ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpaɛ, álɛ e ma táabũnu gbãlɛaɛ, ↄ̃ i sa'owà ń pↄ́ giaↄ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: I mɛ, bee á kṹ gbãaɛ, ↄ̃ a nifɛ̃̀i. Tó a mↄ ma gbagbai ń pↄ́ kↄ̃̀ↄkũaↄ ń pↄ́ ɛɛkũaↄ ń pↄ gyãeↄ, má beeↄ sia? Ma Dii mámɛ málɛ á la. +Mↄafilide pↄ́ pↄ́ sa vĩ a kpàsa guu, a zɛ̀mɛɛ, mɛ́ à gɛ̀ ma gbagba ń pↄ́ sãadeo a gɛ̃ɛ ũ, adeá láaipↄɛ. Asa mámɛmaa Kía zↄ̃ↄ, ma tↄ́ ì to vĩa bui píi kṹ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Á sa'onaↄ á yã́n la sa. +Tó i swã́sɛio, tó i da á sↄ̃u à ma tↄbↄo, má láaizĩwá à gↄ̃ báaasaiɛ. Má zĩ̀wá kↄ̀ se, asa i da á sↄ̃u a ma tↄbↄ̀o. +Gwa! Má á buiↄ lele á yã́i, mí dikpɛ sa pↄ́ á ò pↄgbↄ̃ fã́ɛ á oawa, wi á kↄ́lɛò. +Íↄ dↄ̃ sa kɛ́ ma yã́ bee dìlɛɛ́, kɛ́ ma bàa kua ń á Levii buiↄ gi kuɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Ma bàakuańnↄpi guu ma wɛ̃ni ń aafiao kpàmá, kɛ́ aaↄ ma vĩa vĩ, ↄ̃ aa ma vĩa vĩ, aa lùalua ma aɛ. +An lɛ́ yãdanɛ sĩana dↄ̃, wi ma yãkpaanla bↄ̀ ń lɛ́uo. Aa táa'òmanↄ ń lɛdoũo ń nↄ̀sɛpuao, aa gbɛ̃́ↄ bↄ̀ vãi guu dasi. +A maa sa'ona àↄ dↄ̃a vĩɛ, kɛ́ gbɛ̃́ↄ e yãdanɛ mawà, asa ↄ̃mɛ ma Dii Zĩgↄ̃de ìwa ũ. +Ápiↄ sↄ̃ a pãzɛa, á yãdanɛↄ tò gbɛ̃́ↄ fù dasi, a ma bàa kua ń á Levii buiↄ gbòo. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Ɔ̃ má tò wà sakàágu, ma á sↄaa gbɛ̃́piiɛ, kɛ́ i tɛ ma tufaio, mɛ́ i kɛ gbɛ̃́ↄnɛ kɛ̀kɛ ikoyã musu yã́i. +Wá De doũ nolo? Lua doũ mɛ́ wá kɛo lò? Bↄ́yãi wá kↄ̃ náai vĩo, ↄ̃ wa Lua bàa kua ń wá deziↄ yã́ gbòoi? +Yudaↄ náaisaiyãkɛ̀, aa yãbɛ̃ɛkɛ̀ Yelusalɛũ ń Isaili bùsuo, asa aa tã́agbagbanaↄ sɛ̀ nↄ ũ, aa Dii kpɛ́ pↄ́ a yei gbãlɛ̀ò. +Gbɛ̃́ pↄ́ yã́ bee taa kɛ̀, Dii aà kɛ̃ Yakↄbu buiↄwa, i dɛ, bↄ̀mↄ ge bele no, baa tó à mↄ̀ ń gbaↄ Dii Zĩgↄ̃deɛ. +Yã́ plaade pↄ́ i kɛn la. Iↄ ↄ́ↄlↄ àↄ aaukɛ, á wɛ́'i ìↄ ka Dii gbagbakĩiwa, kɛ́ à wɛsɛ̀ lɛ́ gba pↄ́ a mↄòɛ gwa à gbasa sio yã́i. +I mɛ: Bↄ́mɛ mↄ̀ ń yã́ɛo? Kɛ́ Dii mɛ́ seelade ũ ápiↄ ń á baade ɛ̀waasogↄↄ nↄo yã́ musu yã́iɛ. Asa n nↄ mɛ́ n gbɛ̃do pↄ́ a kↄ̃ yãmà ũ, ↄ̃ n bↄ aà kpɛ. +Dii i á kɛ lán sàwakula ń gbalaowa, kɛ́ á mɛ ń á lɛ́o àↄ doũo lé? Bↄ́ Lua lɛ́ yá á mɛdoũkɛpi musui? Kɛ́ á nɛ́ↄ e aa a yãma yã́iɛ. Bee yã́i àↄ ázĩa kũa dↄ̃, kɛ́ ásu náaisaiyãkɛ á naɛo. +Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má za nↄyaa ń pↄpiliawàouɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. Àↄ ázĩa kũa dↄ̃, kɛ́ ásu náaisaiyãkɛɛ̀o. +Á tò á yã'o Dii kũ̀ gbãa. I mɛ: Wá yã́ kpele mɛ́ aà kũ̀ gbãai? Kɛ́ i mɛ, vãikɛnaↄ maa Diiɛ, an yã́ ì kaaàgu yã́iɛ. I mɛ lↄ, Lua pↄ́ ì yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ ku máɛ? +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Gwa! Má a zĩna gbaɛ aà dↄaa zɛkɛkɛmɛɛ. Dii pↄ́ i aà kĩ́i wɛɛlɛ i gɛ̃ a kpɛ́u kã́ndo. À ma, ma bàakuaánↄ zĩna pↄ́ á pↄ dↄwàpi lɛ́ mↄ́! +Démɛ a aà mↄgↄↄ fↄ̃i? Tó à bìlɛ, démɛ a bↄi? Asa aↄ dɛ lán mↄ̀baasana tɛ́waɛ, lán pↄpina kasa baasaawa. +A zↄ̃lɛ à gbɛ̃́ↄ baasa à ń gbãsĩ wolo. A Levii buiↄ gbãbↄnɛ́, lá wì vua ń ã́nusuo, gbãsĩ wolowa, mↄ Diiɛ ń gbaↄ a zɛ́wa. +Gↄↄ bee Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi gba a ka Diigu lán yãawa, lá a ziwa. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Má mↄ́wá yã́kpalɛu, ma mɛ a wã ń bↄbↄa ń gbɛ̃́ pↄ́ ma vĩa vĩoↄ: Gbɛ̃kↄↄlɛkɛnaↄ ń gbãsĩkɛnaↄ ń ɛɛ lɛgbɛ̃naↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì gbãamↄ ń zĩkɛnaↄnɛ ń gyaa taasideↄ ń tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń bↄ̀mↄↄ. +Ma Dii mili lilɛo. A yã́i á Yakↄbu buiↄ i kaalɛo. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Za á deziↄ gↄↄ ↄ̃ a pã ma yã́a, á kũao. À zɛmanↄ, mí zɛánↄ. I mɛ, kpelewa wá zɛnnↄi? +Gbɛ̃nazĩna ì Lua kpã́i'oa? Kási álɛ ma kpã́i'o. I mɛ, bↄ́ musu wálɛ n kpã́i'oui? Á pↄ́ kwide ń á gbao yã́ musuɛ. +Á bui píi gↄ̃̀ láaipↄ ũɛ, kɛ́ álɛ ma kpã́i'o yã́i. +À mↄ́ ń pↄ́ kwideo píi, í ká ma làasiu, kɛ́ blɛ e àↄ ku ma kpɛ́u. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. À ma lɛ bee musu à gwa. Tó mi musu zɛ́ wɛ̃ ma ɛ̀fãai pìsiɛ́, a kua a kákĩiwao, mámɛo! +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Má kpá á buapↄ ↄ̃̀ↄkpanaↄnɛɛ. Aa á pↄ́ↄ míↄnzↄ̃o, á vɛ̃ɛliↄ nɛ́ a woloo. +Bui píi i oɛ́ ɛ̀fãaideↄ, asa á bùsu aↄ naɛ. +Ma Dii ma mɛ̀: A yãvãi ò ma musu. I mɛ, bↄ́ yã́ wá ò n musui? +A mɛ̀, zↄblea Luaɛá pãɛ. Kɛ́ wa zĩkɛ̀ Dii Zĩgↄ̃de yã́wa mɛ́ wa zwã̀nkasaↄ dà aà yã́i, bↄ́ ài wá èi? +Tia kɛ́wa i mɛ waladeↄnɛ ɛ̀fãaideↄ. Álɛ e vãikɛnaↄ mɛ́ lɛ́ zɛdↄ, gbɛ̃́ pↄ́ ì mɛ Lua pila wà dɛ̃ɛka sↄ̃, yãe lí aà leo. +Gbɛ̃́ pↄ́ Dii vĩa vĩↄ yã'ò ń kↄ̃o, ↄ̃ à swãdↄ̀ ń yã́i a mà. Ɔ̃ wà gbɛ̃́ pↄ́ Dii vĩa vĩ aaì làasookɛwàↄ tↄ́ kɛ̃̀ ladau aà aɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, gↄↄ pↄ́ ma bↄ ń yã́o, aaↄ dɛ ma pↄ́ ũ, ma àizɛɛ ũ. Má wɛ̃nadↄ̃nɛ́ lá gbɛ̃́ ì wɛ̃nadↄ̃ a nɛ́ pↄ́ lɛ́ zĩkɛɛɛwa. +Í gbɛ̃maaↄ ń gbɛ̃vãiↄ dↄ̃kↄ̃ɛ sa, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ zↄble Luaɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lí zↄbleɛ̀oↄ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Gwa! Gↄↄpi lɛ́ mↄ́, aↄ wãa lán mua tɛ́wa, mɛ́ waladeↄ ń vãikɛnaↄ aaↄ dɛ lán sɛ̃̀ giiwa. Gↄↄpi a kṹmá píi, an zĩ́na ge an ↄnɛ a gↄ̃o. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á ma vĩa vĩↄ sↄ̃, á bↄa maa ĩatɛ̃ i bilɛɛ́, mɛ́ aafia aↄ ku a gupuai. Á bↄlɛ àↄ vĩvĩ lán zunɛ pↄ́ wà ń gbáɛↄwa. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ ma bↄ ń yã́o, á ↄ̃zↄ̃ gbɛ̃vãiↄwa, aaↄ dɛ túfu ũ á gbáu. +À to ikoyã pↄ́ má kpà ma zↄ̀blena Mↄiziwa Olebu àↄ dↄágu, yã́ pↄ́ má dìlɛ Isailiↄnɛ ń yã́ pↄ́ má dànɛ́o. +À ma! Má ãnabi Ɛlia zĩwá e ma mↄgↄↄ zↄ̃ↄ pↄ́ a to vĩa ń kṹ àↄ ká. +A to maeↄ lɛdoũkɛ ń ń nɛ́ↄ, mɛ́ nɛ́ↄ lɛdoũkɛ ń ń maeↄ, kɛ́ másu mↄ ↄlɛlɛ á bùsuɛo yã́i. +Matiee. +Davidi ń Ablahaũo bui Yesu Kilisi yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalaun kɛ: +Ablahaũ Izaaki ì, Izaaki Yakↄbu ì, Yakↄbu Yuda ì ń a vĩ̀iↄ ń a dãunaↄ. +Yuda Pɛlɛzi ń Zelao ì ń a na Tamaao, Pɛlɛzi Ɛzↄ̃nↄ ì, Ɛzↄ̃nↄ Alaũ ì. +Alaũ Aminadabu ì, Aminadabu Naasↄ̃ ì, Naasↄ̃ Salamↄ ì, +Salamↄ Bↄazu ì ń a na Lahabuo. Bↄazu Ɔbɛdi ì ń a na Lutuo, Ɔbɛdi Yɛse ì, +ↄ̃ Yɛse kí Davidi ì. Davidipi mɛ́ Salomↄↄ ì ń Uli nao, +Salomↄↄ Lↄbↄaũ ì, Lↄbↄaũ Abia ì, Abia Asa ì, +Asa Yosafa ì, Yosafa Yeholaũ ì, Yeholaũ Ozia ì. +Ozia Yoataũ ì, Yoataũ Akazi ì, Akazi Ezekia ì, +Ezekia Manase ì, Manase Amↄ ì, Amↄ Yosia ì, +Yosia Yɛkↄnia ì ń a dãunaↄ gↄↄ pↄ́ wà gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ tàńnↄ Babiloni. +Taa ń gbɛ̃́ↄ Babiloni gbɛa ↄ̃ Yɛkↄniapi Salatiɛli ì, Salatiɛli Zolobabɛli ì, +Zolobabɛli Abiudu ì, Abiudu Ɛliakiũ ì, Ɛliakiũ Azↄↄ ì. +Azↄↄ Zadoki ì, Zadoki Akiũ ì, Akiũ Ɛliudu ì, +Ɛliudu Ɛleazaa ì, Ɛleazaa Matana ì, Matana Yakↄbu ì, +ↄ̃ Yakↄbu Maliama zã́ Yosɛfu ì. Maliamapi mɛ́ Yesu pↄ́ wì mɛ Mɛsii ì. +Za Ablahaũ lɛ́u e à gɛ̀ pɛ̀ Davidiwa, mae ń a nɛ́o ku gɛ̃o mɛ̀ndosaiɛ. Za Davidi lɛ́u e gↄↄ pↄ́ wà tà ń gbɛ̃́ↄ Babiloni, mae ń a nɛ́o ku gɛ̃o mɛ̀ndosaiɛ. Za taa ń gbɛ̃́ↄ Babiloni e à gɛ̀ pɛ̀ Mɛsiiwa, mae ń a nɛ́o ku gɛ̃o mɛ̀ndosaiɛ. +Lá wà Yesu Kilisi ìn kɛ: Aà da Maliamaá Yosɛfu nↄkpamaɛ. E àↄ gɛ́ zãkɛi à nↄsì ń Lua Nisĩna gbãao. +Aà gↄ̃kpama Yosɛfupiá gbɛ̃maaɛ, a ye widawào, ↄ̃ à zɛ̀ò á bↄ aà yã́u asii guuɛ. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ làasookɛ yã́piwa, Dii malaikae bↄ̀ mↄ̀wà nana guu a òɛ̀: Davidi bui Yosɛfu, ńsu bílikɛ n nↄkpama Maliama sɛa yã́ musuo, asa nↄ pↄ́ a sia bↄ̀ Lua Nisĩna kĩ́iɛ. +A nɛ'i gↄ̃ɛ ũ, ní tↄ́kpaɛ̀ Yesu, asa a a gbɛ̃́ↄ bↄ ń duuna guu. +Bee kɛ̀ píi, kɛ́ yã́ pↄ́ Dii dà ãnabiɛ a ò e kɛ à mɛ̀: +Nↄɛ lɛ́so mɛ́ a nↄsi, i nɛ'i gↄ̃ɛ ũ, wi tↄ́kpaɛ̀ Ɛmanuɛli. Tↄ́ bee mɛ̀ Lua kúwanↄ. +Kɛ́ Yosɛfu vù, a kɛ̀ lá Dii malaikapi dìlɛɛwa, à a nↄpi sɛ̀. +Ãma i aà dↄ̃ nↄɛ ũo e à gɛ̀ nɛgↄ̃ɛpi ìò. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Yesu. +Wà Yesu ì Bɛtɛlɛũ Yude bùsuu kí Elodi gↄↄɛ. Ɔ̃ saanyãdↄ̃naↄ bↄ̀ gukpɛ oi aa mↄ̀ Yelusalɛũ, +aa gbɛ̃́ↄ là aa mɛ̀: Nɛ́ pↄ́ wa ì Yudaↄ kía ũ ku má ni? Wa aà saana è gukpɛ oiɛ, ↄ̃ wa mↄ kúlɛiɛ̀. +Kɛ́ kí Elodi yã́pi mà, à bílikɛ̀ ń Yelusalɛũdeↄ píi. +À Yuda sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ kã̀aa píi, ↄ̃ à ń lá gu pↄ́ wa Mɛsii iu. +Aa wèwà aa mɛ̀: Bɛtɛlɛũ, Yude bùsuu laɛ. Asa lá ãnabi kɛ̃̀n kɛ: +Bɛtɛlɛũ pↄ́ kú Yudaↄ bùsuu, ń kɛ̃́sãa Yudaↄ mɛɛwiaↄzio fá. Asa n guu ↄ̃ kía a bↄu, i dↄaa ma gbɛ̃́ Isailiↄnɛ. +Ɔ̃ Elodi saanyãdↄ̃naↄ sìsi asii guu, à saanapi bↄgↄↄ sã́asã gbɛ̀amá. +Ɔ̃ à ń gbáɛ Bɛtɛlɛũ à mɛ̀: À gɛ nɛ́pi gbɛagbɛa ń laaio. Tó a aà è, à mↄ omɛɛ, mapi sↄ̃ mí gɛ kúlɛɛ̀. +Kɛ́ aa kía yãmà, ↄ̃ aa dàzɛu. Ɔ̃ saana pↄ́ aa è gukpɛ oi yãa dↄ̀aanɛ́ lↄ e à gɛ̀ zɛ̀ nɛ́pi kúkĩia. +Kɛ́ aa saanapi è, an pↄ kɛ̀na maamaa. +Aa gɛ̃̀ kpɛ́u aa nɛ́pi è ń a da Maliamao, ↄ̃ aa wùlɛ ń gbɛɛu aa kùlɛɛ̀. Ɔ̃ aa ń àizɛɛ kpagoloↄ wɛ̃̀wɛ̃ aa aà gbà vua ń zↄ̃go lí'ↄ gĩnanao ń tulaletio. +Lua ònɛ́ nana guu aasu bↄlɛ Elodi kĩ́io, ↄ̃ aa tà ń bùsuu ń zɛ́ pãleo. +An taa gbɛa Dii malaika bↄ̀ mↄ̀ Yosɛfuwa nana guu à mɛ̀: Fɛlɛ nɛ́pi sɛ́ ń a dao, ní bàalɛ táńnↄ Egipi, níↄ ku we e mà mↄ yã'onɛ lↄ, asa Elodi a nɛ́pi wɛɛlɛ à dɛɛ. +Ɔ̃ Yosɛfu fɛ̀lɛ gwãasĩna, à nɛ́pi sɛ̀ ń a dao à tàńnↄ Egipi. +A ku we e Elodi gɛ̀ gàò. Bee kɛ̀ kɛ́ yã́ pↄ́ Dii dà ãnabiɛ a ò e kɛ yã́iɛ à mɛ̀: Ma a nɛ́ gbɛ̀si Egipi. +Kɛ́ Elodi è saanyãdↄ̃naↄ ↄ̃nↄkɛ̀ɛɛ, aà pↄ pà maamaa. Lá a saanapi bↄgↄↄ taa dↄ̃ yã́ pↄ́ á gbɛ̀a saanyãdↄ̃napiↄwa yã́i, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa nɛgↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ pla ge i kaoↄ dɛ̀dɛ Bɛtɛlɛũ ń a bualoũↄ píi. +Yã́ pↄ́ ãnabi Zelemii ò kɛ̀ sa à mɛ̀: +Wà wii gbãa mà Lama, wàlɛ ↄ́ↄlↄ, wàlɛ búbuapɛ. Lasɛli mɛ́ lɛ́ a nɛ́ↄ ↄ́ↄlↄ, à gì awamai, asa aa ku lↄo. +Kɛ́ Elodi gà, ↄ̃ Dii malaikapi bↄ̀ mↄ̀ Yosɛfuwa Egipi nana guu +à mɛ̀: Fɛlɛ nɛ́pi sɛ́ ń a dao, ní táńnↄ Isaili bùsuu, asa gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ nɛ́pi wɛↄ gàga. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ nɛ́pi sɛ̀ ń a dao à tàńnↄ Isaili bùsuu. +Kɛ́ a mà Aakɛlau mɛ́ lɛ́ kible Yude a mae Elodi gbɛu, zↄ̃lɛa wekĩi vĩa aà kũ̀. Lua yã'òɛ̀ nana guu, ↄ̃ à tà Galile bùsuu, +à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Nazalɛti. Beewa yã́ pↄ́ ãnabiↄ ò kɛ̀, aa mɛ̀: Wàli mɛɛ̀ Nazalɛti gbɛ̃́. +Bee gbɛa Zãa Da'ilɛna mↄ̀ Yude gbáau, àlɛ waasokɛ +à mɛ̀: À nↄ̀sɛlilɛ, kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kà kãi. +Zãapi yã́ ↄ̃ ãnabi Isaia ò yãaZãapi ìↄ yiongo kã́ pↄkasaↄ daa, mɛ́ ì báa sãntilii dↄ a pi. Kwa ń zↄ́'io mɛ́ aà pↄblea ũ. +Wìↄ bↄlɛ Yelusalɛũ ń Yude gupiio ń Yuudɛ̃ dↄ̀ↄio, wìↄ gɛ́ aà kĩ́i. +Wì ń yãvãi o gupuau, ↄ̃ ì ń da'ilɛkɛ Yuudɛ̃i. +Kɛ́ Zãa è Falisiↄ ń Saduseↄ lɛ́ mↄ́ a kĩ́i da'ilɛkɛi dasidasi, ↄ̃ a ònɛ́: Gbɛ̃nazĩn píligonaↄ! Démɛ òɛ́ à bàasi pↄkũma pↄ́ Lua a bↄbↄmáɛi? +À nↄ̀sɛlilɛa yã́ kɛ, wiↄ dↄ̃ kɛ́ a lilɛ. +Kɛ́ Ablahaũ dɛ á dezi káau ũ, ásu àↄ eua a lí pↄ́ lɛ́ nɛ́ maa io zↄ̃ zu tɛ́uɛ. +Málɛ á da'ilɛkɛ á nↄ̀sɛlilɛa seela ũɛ. Ãma gbɛ̃e a mↄ ma gbɛa, aà iko dɛmala, mi ka mà aà sabala sɛ́lɛɛ̀o. Ɔ̃mɛ a á da'ilɛkɛ ń Lua Nisĩnao ń tɛ́o. +A gbaana kũa a ↄzĩ ésegbɛ̃kĩi. Tó a fã̀, a a pↄ́wɛna ká a dↄ̃u, i a bìsa ka tɛ́ gasai guu. +Ɔ̃ Yesu bↄ̀ Galile à mↄ̀ Zãa kĩ́i Yuudɛ̃i aà a da'ilɛkɛ. +Zãa ye gí, à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ ǹ ma da'ilɛkɛ ↄ̃ n mↄ ma kĩ́ia? +Ɔ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: Àↄ dɛ màa gĩa, asa a maawanↄ beewaɛ yãkɛa a zɛ́wa yã́i. Ɔ̃ à wèi. +Kɛ́ Yesu da'ilɛkɛ̀, à bùa gↄ̃̀ↄ. Luabɛ wɛ̃̀aa, ↄ̃ à Lua Nisĩna è, àlɛ su lán felenawa, à dìɛ. +Ɔ̃ wà yã'o mà bↄa luabɛ à mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ beeá ma Nɛ́ɛ, má yeaàzi, ma pↄ kɛ̀wà na. +Ɔ̃ Lua Nisĩna gɛ̀ ń Yesuo gbáau kɛ́ Ibiisi aà yↄ̃. +Yesu lɛyè fãanɛ ń gwãasĩnao e gↄↄ bla. Kɛ́ nↄana lɛ́ aà dɛ, +ↄ̃ kↄ̃nidepi sↄ̃̀aàzi à mɛ̀: Tó Lua Nɛ́n n ũ, o gbɛɛ beeↄ li pɛ̃ɛ ũ. +Yesu wèwà à mɛ̀: A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀, pↄblea yã́ ↄ̃ gbɛ̃nazĩna kuò adoo, sema yã́ pↄ́ Lua lɛ́ o píi. +Ɔ̃ Ibiisi aà sɛ̀ gɛ̀ò Lua wɛ̃́lɛu, à aà zɛ̀ Lua kpɛ́ misonaa, +a òɛ̀: Tó Lua Nɛ́n n ũ, ǹ nzĩa zu zĩ́lɛ, asa a kɛ̃a láu Lua mɛ̀, a n yã'o a malaikaↄnɛ aa ↄdama, kɛ́ ńsu gɛ̃nalɛ gbɛwao yã́i. +Yesu òɛ̀: A kɛ̃a Lua taalau lↄ wà mɛ̀, ńsuli Dii n Lua lɛ ǹ gwao. +Ɔ̃ Ibiisi aà sɛ̀ gɛ̀ò lↄ gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩ maamaa musu, à dṹnia bùsu píi ↄ̀lↄɛ̀ ń ń àizɛɛↄ +à mɛ̀: Má n gba beeↄ píiɛ, tó n wulɛ n gbɛɛu n misìilɛmɛɛ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gɛ́i Setãu! Asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀: Kúlɛ Dii n Luaɛ, níↄ zↄbleɛ̀ ado. +Ɔ̃ Ibiisi aà tò we sa, ↄ̃ malaikaↄ mↄ̀ dↄ̀aàlɛ. +Kɛ́ Yesu mà wà Zãa kũ̀ wa dàkpɛu, ↄ̃ à tà Galile. +I zↄ̃lɛ Nazalɛti lↄo, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ ísida saɛ Kapɛnaũɛ, Zabulↄni buiↄ ń Nɛfatali buiↄ bùsuu, +kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabi Isaia ò kɛ yã́i à mɛ̀: +Zabulↄni buiↄ ń Nɛfatali buiↄ bùsu za ísia oi e Yuudɛ̃ baale, Galile bùsu pↄ́ buipãleↄ kuupi, +an gbɛ̃́ pↄ́ kú gusiauↄ gupua zↄ̃ↄ è, gu dↄ̀ bùsu pↄ́ kú ga lɛ́zĩpi deↄnɛ sa. +Za gↄↄ bee Yesu nà waasokɛawa à mɛ̀: À nↄ̀sɛlilɛ, kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kà kãi. +Kɛ́ Yesu lɛ́ dↄ Galile ísidai, à kpↄ̀wɛnaↄ è gbɛ̃ↄn pla, vĩ̀i ń dãunao, Simↄↄ pↄ́ wì mɛ Piɛɛ ń a dãuna Ãndeleeo. Aalɛ táalu zu ísidapi guu. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: À mↄ tɛmazi, mí á kɛ gbɛ̃wɛɛlɛnaↄ ũ. +Wegↄ̃ↄ aa ń táaluↄ tò we, aa bↄ̀ tɛaàzi. +Kɛ́ à gɛ̀ aɛ, à gbɛ̃ↄn pla pãleↄ è, vĩ̀i ń dãunao lↄ, Zebedee nɛ́ Zaaki ń a dãuna Zãao. Aa ku gó'ilɛna guu ń ń mae Zebedeepio, aalɛ ń táaluↄ kɛkɛ. Yesu ń sisi, +ↄ̃ aa ń mae tò gó guu wegↄ̃ↄ, aa bↄ̀ tɛaàzi. +Yesu ìↄ Galile bùsu kɛɛlɛ, ì yãdanɛ́ ń lousisikpɛↄ guu, ì kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i baokpa, ì gbɛ̃́ↄ gbã́gbã ń gyã bui píio ń kↄ̃̀ↄↄ píi. +Aà tↄ́ lì Sili bùsua píi, ↄ̃ wìↄ mↄɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ gyã bui dasi ge wãwãkɛↄ ń tã́adeↄ ń gbakↄↄndeↄ ń ɛɛↄ píi, ↄ̃ ì ń gbã́gbã. +Wà bↄ̀ Galile ń Wɛ̃́lɛmɛnkwi bùsuo ń Yelusalɛũo ń Yudeo ń Yuudɛ̃ baaleo dasidasi, wà tɛ̀aàzi. +Kɛ́ Yesu gbɛ̃́ bílapiↄ è, à dɛ̀dɛ sĩ̀sĩwa. Kɛ́ à zↄ̃̀lɛ, aà ìwaↄ mↄ̀ aà kĩ́i, +ↄ̃ à nà yãdaanɛ́wa à mɛ̀: +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ń gbãasaikɛ dↄ̃ↄ mɛ́ báaadeↄ ũ, asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ ń pↄ́ ũɛ. +Pↄsiadeↄ mɛ́ báaadeↄ ũ, asa Lua a ń sↄ̃ níninɛ́ɛ. +Zĩabusanaↄ mɛ́ báaadeↄ ũ, asa aamɛ aaↄ dṹnia vĩ. +Báaadeↄn yã́zɛde nidɛnaↄ ũ, asa aamɛ aa kã́. +Báaadeↄn wɛ̃nadↄ̃nɛdeↄ ũ, asa Lua a wɛ̃nadↄ̃nɛ́ɛ. +Báaadeↄn nↄ̀sɛpuadeↄ ũ, asa aamɛ aa wɛsi Lualɛ. +Báaadeↄn íbɛlɛmidɛnaↄ ũ, asa wali onɛ́ Lua nɛ́ↄɛ. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ wì ĩadamá yãkɛa a zɛ́wa yã́iↄ ũ, asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ ń pↄ́ ũɛ. +Báaadeↄn á ũ, tó wà á sↄ̃sↄ̃ mɛ́ wà ĩadàwá, mɛ́ wà yãvãi píi dↄ̀wá ma yã́i. +À pↄnakɛ, í yáalↄ, asa á asea aↄ zↄ̃ↄ luabɛ. Màa wà ĩadà ãnabi pↄ́ kú á ãaↄwa. +Ámɛ á wisi ũ dṹniaɛ. Tó wisi í na sù tà, kpelewa wà kɛ à gↄ̃ wisi ũ lↄi? A àie vĩ lↄo, sema wà kↄ́lɛ gbɛ̃́ↄ táa'owà bàasio. +Ámɛ á gupua ũ dṹniaɛ. Wɛ̃́lɛ pↄ́ wa kàlɛ sĩ̀sĩ musu lí e àↄ ulɛao. +Wìli filia na wà pɛ̃na kùlɛwào. Wì di dauwaɛ, i gupu gbɛ̃́ pↄ́ kú uaↄnɛ. +À gupu gbɛ̃́ↄnɛ beewa, aai á maakɛaↄ e, aai á Mae pↄ́ kú musu sáaukpa. +Ásu àↄ e ma mↄ Mↄizi ikoyã ń ãnabiↄ yã́ↄ bãdɛi no. Mi mↄ a kee bãdɛio, ma mↄ papaiɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, luabɛ ń dṹniao a gɛ̃, ãma Luayãtaala wɛ̃̀sã nɛ́na ge a pↄ kelenae a bãdɛo, yã́pii a kɛ. +Ayãmɛto tó gbɛ̃́ yã́ pↄ́ wa dìlɛpiↄ mɛ̀ndo gbàɛ, baa a pↄ́ pↄ́ kɛ̃́sãańzi, mɛ́ ì da gbɛ̃́ↄnɛ aa kɛ màa, ade aↄ kɛ̃́sãańzi kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gbɛ̃́ↄ guuɛ. Tó gbɛ̃́ kũa mɛ́ ì danɛ́ màa sↄ̃, ade aↄ zↄ̃ↄ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gbɛ̃́ↄ guuɛ. +Málɛ oɛ́, tó á maa i dɛ Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń Falisiↄlao, á gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guuo. +Á mà wa ò yãadeↄnɛ aasuli gbɛ̃dɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃dɛ̀, wa yã́kpalɛkɛaànↄɛ. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ a pↄ pà a gbɛ̃́deezi, à kà wà yã́kpalɛkɛaànↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ̃́dee sↄ̃̀sↄ̃ kà wà gɛaànↄ gbãadeↄ kĩ́i. Gbɛ̃́ pↄ́ ò a gbɛ̃́deeɛ mìsaide sↄ̃ à kà aà gɛ́ tɛ́u. +Tó n mↄ Lua gbai pↄ́ a gbagbakĩi, mɛ́ à dↄ̀ngu wekĩi kɛ́ n gbɛ̃́dee yã́kũannↄ, +ǹ n gba to sa'okĩi aɛ we, ní gɛ awakpa gbɛ̃́piɛ gĩa, ní ɛa su ǹ sa'o sa. +Tó n ibɛɛ ye gɛnnↄ yã́kpalɛu, kɛ kpakpa kɛaànↄ na e aàↄ dazɛu, kɛ́ asu n kpa yã́kpalɛkɛnawao yã́i. Tó ni kɛ màao, yã́kpalɛkɛnapi a n kpa dↄaiwaɛ, i n dakpɛu. +Sĩana málɛ onɛ, ńyↄ̃ bↄ weo e ǹ gɛ ǹ fĩaboò. Baa tãnga a gↄ̃ tɛnzio. +Á mà wà mɛ̀ ásuli wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄoo. +Ãma mapi málɛ oɛ́, tó gbɛ̃́ nↄɛ gwà ń làasoo pãleo, à gbãsĩkɛ̀aànↄn we kↄ̀. +Tó n ↄplaa wɛ́ mɛ́ tò ńlɛ fu, bↄ ǹ vũaa. N mɛgue vũaaa maa dɛ wà n mɛ̀ bṹu zu tɛ́ula. +Tó n ↄplaa mɛ́ tò ńlɛ fu, zↄ̃ ǹ vũaa. N mɛgue vũaaa maa dɛ n mɛ̀ bṹu taa tɛ́ula. +Wa ò lↄ, tó gbɛ̃́ lɛ́ gí a nazi, aà gínzila kpawà. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, tó gbɛ̃́ gì a nazi, mɛ́ i kɛ à gbãsĩkɛ̀ no, aà zã́pi mɛ́ tò à gↄ̃̀ gbãsĩde ũ. Tó gbɛ̃́ nↄ pↄ́ wà gìi sɛ̀ sↄ̃, à gbãsĩkɛ̀ɛ. +Á mà wa ò yãadeↄnɛ lↄ, aali lɛ́ pↄ́ aa kɛ̀ Diiwa kɛ, aasuli bↄ a kpɛo. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, ásuli mɛ á sì ń Luao seo. Ásuli mɛ á sì ń luabɛoo, asa Lua kpalabaaɛ, +ge dṹnia, asa Lua gbadibↄɛ, ge Yelusalɛũ, asa Kía zↄ̃ↄ wɛ̃́lɛɛ. +Ńsu mɛ ń sì ń n mioo, asa ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ n mikã mɛ̀ndo puakũ ge ǹ a siakũo. +Àli mɛ ao ge aawo. Yã́ pↄ́ dɛ beea bↄ̀ Setãu kĩ́iɛ. +Á mà wà mɛ̀ wà wɛ́ fĩabo ń wɛ́o, swaa ń swaao. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, ásuli gí taiinaio. Tó gbɛ̃́ n sãnkɛ n ↄplaa gɛɛwa, ǹ n ↄzɛɛ pↄ́ dↄɛ̀ lↄ. +Tó gbɛ̃́ ye n danzii yã́kpalɛkɛnnↄ, ǹ n ulada toɛ̀ lↄ. +Tó gbɛ̃́ teasidànɛ ǹ asosɛɛ kiloo do, gɛoɛ̀ kiloo pla. +Tó gbɛ̃́ wabikɛ̀ma, ǹ aà gba. Ńsu gbɛ̃́ pↄ́ ye pↄ́ sɛ̃ama tɛ̃o. +Á mà wà mɛ̀ àↄ ye á gbɛ̃́deezi, à za á ibɛɛgu. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, àↄ ye á ibɛɛↄzi, à wabikɛ gbɛ̃́ pↄ́ aaì ĩadawáↄnɛ, +kɛ́ à gↄ̃ á Mae pↄ́ kú musu nɛ́ↄ ũ sĩana. Asa ì ĩatɛ̃ bↄ gbɛ̃vãiↄnɛ ń gbɛ̃maaↄ píiɛ, ì lou ma tàaesaideↄnɛ ń tàaedeↄ píiɛ. +Tó gbɛ̃́ pↄ́ yeáziↄ ↄ̃ á yeńzi, á àie e Lua kĩ́ie? Baa ↄsinaↄ lí kɛ màao lé? +Tó á gbɛ̃́ↄ ↄ̃ i fↄkpakpamá ńtɛ̃ɛ, bↄ́ á dɛò dãↄlai? Baa luayãdↄ̃nsaiↄ lí kɛ màao lé? +Ayãmɛto àↄ kú wásawasa lá á Mae pↄ́ kú musu kú wásawasawa. +À laaika á lousisiyãkɛa gupuauzi. Ásuli kɛ gbɛ̃nazĩna wɛ́ yã́io. Tó álɛ kɛ màa, á ài'e á Mae pↄ́ kú musu kĩ́io. +Tó ńlɛ taaside gba pↄ́, ńsu ǹ a kpàwakɛ lán mↄafilideↄwao. Aaì kɛ lousisikpɛↄ guu ń gãaɛↄ, kɛ́ gbɛ̃́ↄ e ń tↄnasi yã́iɛ. Sĩana málɛ oɛ́, aa ń ài èn we kↄ̀! +Mpi, tó ńlɛ taaside gba pↄ́, ńsu to n ↄzɛɛ dↄ̃ lá n ↄplaa lɛ́ kɛo. +To n gbadaa kɛ asiiyã ũ, n Mae pↄ́ asiiyã dↄ̃ i a fĩabonɛ. +Tó álɛ wabikɛ, ásu àↄ dɛ lán mↄafilideↄwao. Aaìↄ ye wabikɛa zɛa lousisikpɛui ń zɛ́kpaaↄ, kɛ́ gbɛ̃́ↄ ń e yã́iɛ. Sĩana málɛ oɛ́, aa ń ài èn we kↄ̀! +Mpi, tó ńlɛ wabikɛ, gɛ̃ n kpɛa, ní gbata, ní wabikɛ n Mae pↄ́ kú we asii guuwa, n Mae pↄ́ asiiyã dↄ̃ i sinnↄ. +Tó álɛ wabikɛ, ásuli yãbↄlɛ dasi lán luayãdↄ̃nsaiↄwao. Aaìↄ e ń yãbↄlɛa dasi mɛ́ a tó ń yã́ ká. +Ásu àↄ dɛńwao, asa á Mae pↄ́ pↄ́ á a ni vĩ dↄ̃ e àↄ gɛ́ gbɛaiwa. +Àli wabikɛ à mɛ: Wá Mae pↄ́ kú musu, to wà n tↄ́ kuaadoakɛ dↄ̃, +to kpala pↄ́ bↄ̀ n kĩ́i bↄ gupuau, wiↄ n pↄeã kɛ dṹnia guu lá wì kɛ n kĩ́iwa. +Wá gba ú pↄ́ wá ble gbã. +Wá tàaeↄ kɛ̃́wá, lá wi gbɛ̃́ pↄ́ tàaekɛ̀wɛ̃ɛↄ kɛ̃wa. +Ńsu to wà fu yↄ̃awao, wá kɛ̃́ vãiwa. +Tó a gbɛ̃́ↄ kɛ̃̀ ń ń tàaeↄ, á Mae pↄ́ kú musu a á kɛ̃́ sↄ̃ɛ. +Tó i gbɛ̃́ↄ kɛ̃́ ń ń tàaeↄ sↄ̃o, á Maepi a á kɛ̃́ ń á tàaeↄo. +Tó á lɛyea sↄ̃, ásuli oosisi lán mↄafilideↄwao. Aaì ń oa fɛ̃́nkpa kɛ́ gbɛ̃́ↄ e dↄ̃ wa lɛyea yã́iɛ. Sĩana málɛ oɛ́, aa ń ài èn we kↄ̀! +Mpi, tó ń lɛyea, oopi, ní nísidↄↄ, +kɛ́ gbɛ̃́ↄ su dↄ̃ ń lɛyeao, sema n Mae pↄ́ kú asii guu bàasio. N Mae pↄ́ asiiyã dↄ̃pi i a fĩabonɛ. +Ásu àizɛɛ kãaaázi dṹnia guu lao. Lakĩi kↄ̀ↄↄ ń pↄ́tãnkpakɛao ì pↄ́ ↄ̃̀ↄkpau, mɛ́ kpã́iↄ ì gufↄ̃ aa pↄ́ↄ sɛ́lɛ. +À á àizɛɛ kãaa luabɛ. Wekĩi kↄ̀ↄↄ ń pↄ́tãnkpakɛao lí pↄ́ ↄ̃̀ↄkpauo, mɛ́ kpã́iↄ lí gufↄ̃ aa pↄ́ↄ sɛ̀lɛo. +Gu pↄ́ n àizɛɛ kúu, wekĩi ↄ̃ n laai ìↄ kuu. +Wɛ́ mɛ́ mɛ filia ũ. Tó n wɛ́ kú gudoũ, n mɛ̀ bṹu aↄ gupua vĩɛ. +Tó n wɛ́ kú plapla sↄ̃, n mɛ̀ bṹu aↄ gusia vĩɛ. Tó gupua pↄ́ ń kũa dɛ gusia ũ, gusiapi zↄ̃ↄ. +Gbɛ̃e lí fↄ̃ zↄblè dii mɛ̀n plaɛo. Aↄ za gbɛ̃doguɛ, iↄ ye gbɛ̃dozi. A na gbɛ̃dowa, i saka gbɛ̃dogu. Á fↄ̃ àↄ zↄble Luaɛ n ↄ̃ao sãnuo. +Ayãmɛto málɛ oɛ́, ásuli á wɛ̃ni kã̀akɛ pↄblea ge imia yã́ musuo. Ásuli mɛ kã̀akɛ pↄkasaↄ yã́ musuo. Wɛ̃ni dɛ pↄblealao lé? Mɛ dɛ pↄkasalao lé? +À gwa bãↄwa. Aali pↄ́tↄ̃o, aali pↄkɛkɛo, aali pↄ́ ká dↄ̃ guuo, kási á Mae pↄ́ kú musu ì blɛ kpámáɛ. Á dɛ bãↄla maamaaɛ fá! +Á guu, á démɛ a fↄ̃ à a wɛ̃ni gbã̀a kã́fĩ, baa gↄↄ do, a yãkãakɛa guui? +Bↄ́yãi i pↄkasa yãkãakɛi? À lá vudeↄ gwa sɛ̃u, lá aa dɛ. Aali zĩkɛo, aali bua tão, +ãma málɛ oɛ́, baa Salomↄↄ ń a ↄdekɛo, i ulada a maa kà ń keewao. +Sɛ̃̀a lá pↄ́ kú gbã mɛ́ a tɛ́kũ ziapi, lá Lua ì pↄ́ nai màa, ápiↄ, wa á pↄ́ o lↄe? Luanaaifɛ̃nɛndeↄ! +Ayãmɛto ásuli pↄe kã̀akɛ à mɛ, bↄ́ wá blei, ge bↄ́ wá mii, ge bↄ́ wá daio. +Luayãdↄ̃nsaiↄ ↄ̃ pↄ́ beeↄ píi yã́ ì dↄaanɛ́. Lá á Mae pↄ́ kú musu dↄ̃ kɛ́ pↄ́ beeↄ ni kuwá, +à to kpala pↄ́ bↄ̀ aà kĩ́i ń yã́ pↄ́ zɛvĩ Luapiɛo dↄaaɛ́ gĩa, i pↄ́piↄ kaaɛ́ píi. +Ayãmɛto ásu zia yãkãakɛo, asa zia azĩa yã́ dↄ̃. Gↄↄpii taasi mↄ̀wà. +Ásuli kↄ̃ tàae eo, Lua a á tàae e sↄ̃o. +Asa lá ni gbɛ̃́ tàae e, màa Lua a n tàae e. Zaa pↄ́ ń yↄ̃̀u gbɛ̃́ɛ ↄ̃ Lua a yↄ̃unɛ. +Bↄ́yãi ńlɛ sɛ̃̀kↄna pↄ́ da n gbɛ̃́dee wɛ́u e, mɛ́ ńlɛ lí miↄna pↄ́ da n wɛ́u yãdao ni? +Kɛ́ lí miↄna da n wɛ́u, kpelewa ńyↄ̃ o n gbɛ̃́deeɛ: To mà sɛ̃̀kↄna pↄ́ da n wɛ́u bↄnɛi? +Mↄafilide, lí miↄna pↄ́ da n wɛ́u bↄ gĩa, ní gu'e wásawasa kɛ́ ǹ e sɛ̃̀kↄna pↄ́ da n gbɛ̃́dee wɛ́u bↄɛ̀. +Ásu Lua pↄ́ kpá gbɛ̃ↄwao. Aa liaaánↄ aa á taitaiɛ. Ásu á òsoↄ zu sàwakusanaↄnɛo. Aa táa'o'owàɛ. +Aa kpawàɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wɛ̀ɛlɛ sↄ̃ a eɛ. Wa zɛwɛ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gbalɛ̀ɛ. +Á guu, démɛ a gbɛ kpa a nɛ́wa, tó à pɛ̃ɛ wabikɛ̀wài? +Ge tó à kpↄ wabikɛ̀wà, a píligona kpawà yã̀? +Baa ń á vãikɛo, á pↄmaa kpaa á nɛ́ↄwa dↄ̃. Wa á Mae pↄ́ kú musu pↄmaa kpaa gbɛ̃́ pↄ́ aa wabikɛ̀waↄwa pↄ́ o lↄe? +À kɛ gbɛ̃́ↄnɛ lá á ye aa kɛɛ́wa. Mↄizi ikoyã ń ãnabiↄ yã́ↄ min we. +À zɛ́lɛ tuuuna sɛ́. Zɛ́ pↄ́ a lɛ́ yàasa mɛ́ a dɛ̀ɛpookĩi vĩ ì gɛ́ńnↄ kaalɛ guuɛ. Bee ↄ̃ gbɛ̃́ daside lɛ́ sɛ́. +Zɛ́ pↄ́ ì gɛ́ńnↄ àizãna guu lɛ́ tuuuũ mɛ́ a naaa, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa è lɛ́ sɛ́ↄ bílao. +À laaika ãnabi ɛgɛnaↄzi. Aaì mↄ́ á kĩ́i sã báa daa, àwalɛwan nↄandɛnaↄn ń ũ sↄ̃. +Á ń dↄ̃ ń yãkɛawa. Wìli kukɛ lɛ̀ líwao. Wìli kpa bo kaaewao. +Lí maa ì nɛ́ kɛfɛna i, lí vãi ì nɛ́ gia i. +Lí maa lí fↄ̃ nɛ́ gia ìo, mɛ́ lí vãi lí fↄ̃ nɛ́ kɛfɛna ìo. +Wì lí pↄ́ lí nɛ́ maa io zↄ̃ zu tɛ́uɛ. +Beewa á ń dↄ̃ ń yãkɛawa. +I kɛ gbɛ̃́ pↄ́ ì omɛɛ Dii, Dii, mɛ́ a gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guuo, sema gbɛ̃́ pↄ́ ì ma Mae pↄ́ kú musu pↄeã kɛ. +Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ gbɛ̃́ dasideↄ omɛɛ: Dii, Dii, wi Lua yã'onɛ́ ń n tↄ́oo lé? Wi tã́ago ń n tↄ́oo lé? Wi dabudabuↄ kɛ dasi ń n tↄ́oo lé? +Má onɛ́ wásawasa: Má á dↄ̃ gueio, à gomala vãikɛnaↄ! +Ayãmɛto gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ɛ beeↄ mà mɛ́ à zĩkɛ̀wà dɛ lán gbɛ̃́ laaide pↄ́ a kpɛdↄ̀ gbɛwawa. +Kɛ́ lou mà, í dàgua, ĩ́ana kàka sù kpɛ́piwa, ↄ̃ i kwɛo, kɛ́ wa dàalɛ gbɛwa yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ɛ beeↄ mà mɛ́ i zĩkɛwào dɛ lán mìsaide pↄ́ a kpɛdↄ̀ bùsu'ũfãawawaɛ. +Kɛ́ lou mà, í dàgua, ĩ́ana kàka sù kpɛ́piwa, ↄ̃ à kwɛ̀ à lɛ̀lɛ wìliũ. +Kɛ́ Yesu yã́ beeↄ ò a làa, aà yãdaanɛ́ bↄ̀ bíla saɛ, +asa i yãdanɛ́ lá Mↄizi ikoyãdanɛdeↄwao, a dànɛ́ ń ikooɛ. +Kɛ́ Yesu pìla sĩ̀sĩwa, bíla tɛaàzi. +Ɔ̃ kusude mↄ̀ kùlɛ aà aɛ à mɛ̀: Dii, tó n wei, ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ gbãbↄmɛɛ. +Yesu ↄbↄ̀ nàwà à mɛ̀: Ma wei. Gↄ̃ gbãlɛsai. Wegↄ̃ↄ gↄ̃ɛpi kusu làa. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Ma. Ńsu o gbɛ̃e mao. Gɛ ǹ nKɛ́ Yesu lɛ́ gɛ̃ Kapɛnaũ, ↄ̃ sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ mↄ̀ aà kĩ́i, à wabikɛ̀wà +à mɛ̀: Dii, ma zĩkɛna wúlɛa bɛ, à kàaũ, àlɛ wãwãkɛ maamaaɛ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Má gɛ́ mà aà gbã́gbã. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi òɛ̀: Dii, mi ka ǹ gɛ́ ma bɛo. Baa tó n yã'ò, ma zĩkɛna a gbã́gbã. +Mapi, wa iko vĩaɛ, mɛ́ má iko vĩ sosaↄwa. Mi o an gbɛ̃doɛ aà gɛ́ le, ì gɛ́. Mi o a pãleɛ aà mↄ kɛ, ì mↄ́. Mi o ma zĩkɛnaɛ aà kɛ kɛ́wa, ↄ̃ ì kɛ. +Kɛ́ Yesu yã́pi mà, à bↄ̀ aà saɛ, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ pↄ́ aa tɛaziↄnɛ: Sĩana málɛ oɛ́, mi e gbɛ̃e ma náaikɛ̀ kɛ́wa Isailiↄ guuo. +Málɛ oɛ́, gbɛ̃́ↄ bↄ gukpɛ ń bɛ'aɛo dasidasi aa mↄ blɛblei n Ablahaũo ń Izaakio ń Yakↄbuo kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iu. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ yãa aaↄ ku kpalapi guuↄ sↄ̃, wa ń zu bàasi gusiauɛ. We aa ↄ́ↄlↄu aa ↄdi ń musu. +Ɔ̃ Yesu ò sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpiɛ: Ta bɛ. À kɛnɛ lá n ma náaikɛ̀wa. Ɔ̃ aà zĩkɛnapi gbã̀gbã zĩbeezĩ gↄ̃̀ↄ. +Yesu gɛ̀ Piɛɛ bɛ, ↄ̃ a è aà nada wúlɛa, àlɛ mɛ̀wãakɛ. +Kɛ́ à ↄkã̀ aà ↄwa, aà mɛ nìni, ↄ̃ à fɛ̀lɛ blɛkɛ̀ɛ̀. +Kɛ́ oosi kɛ̀, ↄ̃ wà mↄ̀ Yesuɛ ń tã́adeↄ dasidasi, ↄ̃ à tã́apiↄ gònɛ́ n yã'oao, à gyãeↄ gbã̀gbã píi. +Màa yã́ pↄ́ ãnabi Isaia ò kɛ̀ à mɛ̀: À wá gbãasaikɛ sɛ̀, à wá gyãↄ gòwá. +Kɛ́ Yesu è bíla kã̀aaazi, ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ: Wà bua ísida baale. +Ɔ̃ Mↄizi ikoyãdanɛdee mↄ ò Yesuɛ: Mɛtulu, gu pↄ́ ńlɛ gɛ́u píi máↄ tɛnziɛ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gbɛ̃gbonaↄ ń tòo vĩ, bãↄ ń sakpɛ vĩ, Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ sↄ̃ a ĩ́ampakĩi vĩo. +Ɔ̃ ìwa pãle òɛ̀: Dii, to e ma de'ia kpagui gĩa. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Tɛmazi. To gɛↄ ń gɛↄ vĩ. +Yesu gɛ̃̀ gó'ilɛna guu, ↄ̃ aà ìwaↄ dàzɛuaànↄ. +Kã́ndo zàa'ĩan gbãa kàka ísidaa, í vĩ̀vĩ lɛ́ pɛ́lɛpɛlɛ ń góu. Yesu lɛ́ i'o, +ↄ̃ aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi, aa aà vù aa mɛ̀: Dii, wá suaba, wálɛ kaalɛɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Luanaaifɛ̃nɛndeↄ! Àkɛa á sea vĩ màai? Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gì ĩ́anaɛ ń ío, ↄ̃ gu nìni kílikili. +Yã́pi bↄ̀ gbɛ̃́piↄ saɛ aa mɛ̀: Gbɛ̃́ kpeletaan wei? Baa ĩ́ana ń ío aaì aà yãmaɛ. +Kɛ́ Yesu bùa baale Gadala bùsuu, tã́ade gbɛ̃ↄn plaeↄ bↄ̀ gbɛ̀'ɛ pↄ́ dɛ mia ũↄ guu, aa mↄ̀ dàaàlɛ. Aa pãsĩ maamaaɛ, gbɛ̃e lí fↄ̃ zɛ́pi sɛ̀o. +Aa wiilɛ̀ aa mɛ̀: Bↄ́mɛ wá daai, Lua Nɛ́? N mↄ ĩadaiwála e a gↄↄ àↄ ka yã̀? +Sàwakusan waiↄ kúńnↄ kãaa, aalɛ pↄble. +Ɔ̃ tã́apiↄ awakpà Yesuɛ aa mɛ̀: Tó n wá yá, wá gbaɛ sàwa wai keeↄ guu. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: À gɛ́. Ɔ̃ aa gò gbɛ̃́piↄwa, aa dì sàwaↄnɛ. Ɔ̃ sàwa waipiↄ wì ń bao píi, aa pìla sòonawa aa sì ísidau, ↄ̃ aa gàga í guu we. +Ɔ̃ sàwadãnaↄ bàalɛ̀ tà wɛ̃́lɛ guu, aa yã́piↄ dàu aa sìunɛ́ ń yã́ pↄ tã́adeↄ lèo píi. +Ɔ̃ wɛ̃́lɛdeↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ dai Yesulɛ ḿpii. Kɛ́ aa aà è, aa awakpàɛ̀ aa mɛ̀ aà bↄnɛ́ ń bùsuu. +Yesu gɛ̃̀ gó guu, à ɛ̀a bùa ísidawa, à kà a bɛ wɛ̃́lɛu. +Ɔ̃ wà mↄ̀ɛ̀ ń gbɛ̃kaaũao wúlɛa mákɛlɛu. Kɛ́ Yesu è gbɛ̃́piↄ a náai vĩ, ↄ̃ a ò gbɛ̃kaaũapiɛ: Ma gbɛ̃́, sↄ̃dilɛ! N duuna kɛ̃̀ma. +Mↄizi ikoyãdanɛdeeↄ ku we, ↄ̃ aa ò ń sↄ̃ guu: Gbɛ̃́ bee lɛ́ dↄ́ɛ ń Luaoɛ. +Yesu ń làasoo dↄ̃, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi a làasoo vãi dà á sↄ̃ guui? +Tó má ò aà duuna kɛ̃̀wà, ge tó má ò aà fɛldṹniauɛ. Ɔ̃ a ò gbɛ̃kaaũapiɛ: Fɛlɛ ǹ n mákɛlɛ sɛ ta bɛ. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ tà a bɛ. +Kɛ́ bíla è màa, vĩa ń kṹ, aa Lua pↄ́ iko bee taa kpà gbɛ̃nazĩnaↄwa sáaukpà. +Yesu bↄ̀ we àlɛ gɛ̃, ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Matiee è zↄ̃lɛa a ↄsikpɛu. Yesu òɛ̀: Mↄ tɛmazi. Ɔ̃ à bↄ̀ tɛaàzi. +Kɛ́ Yesu lɛ́ pↄble aà bɛ, ↄsinaↄ ń luayãdansaiↄ ku we dasi, aalɛ pↄbleaànↄ ń aà ìwaↄ sãnu. +Kɛ́ Falisiↄ è màa, ↄ̃ aa aà ìwaↄ là aa mɛ̀: Bↄ́yãi á dii lɛ́ pↄble n ↄsinaↄ ń luayãdansaiↄi? +Kɛ́ Yesu yã́pi mà, à mɛ̀: Gbɛ̃́ gbãa baa kú ń lòotoooo, sema gyãe. +À gɛ làasookɛ yã́ pↄ́ kɛ̃a láuɛ bee miwa wà mɛ̀: Gbɛ̃kɛkɛakↄ̃ɛ ↄ̃ má yei, i kɛ sa'oa no. Mi mↄ gbɛ̃maaↄ sísiio, sema duunkɛnaↄ. +Ɔ̃ Zãa Da'ilɛna ìwaↄ mↄ̀ Yesu là aa mɛ̀: Àkɛa wápiↄ ń Falisiↄ, wiↄ lɛye mↄ̀ↄmↄↄ, mɛ́ n ìwaↄ lí ye sↄ̃o? +Ɔ̃ Yesu yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: Nↄsɛna gbɛ̃́ↄ pↄsia kɛ gↄↄ pↄ́ a kúńnↄ nↄsɛ guue? Aawo, ãma a gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ wa nↄsɛnapi bↄ ń guu, gↄↄ bee ↄ̃ aa lɛye sa. +Gbɛ̃e lí pↄ́lɛ dafu di pↄkasa ziuo, asa a dafu a sↄ̃ↄuɛ, aai kↄ̃ gá, ula zi fↄ̃a i kã́fĩ. +Wìli vɛ̃ɛ dafu ká báa tùu zi guuo. Tó wa kɛ̀ màa, tùupi a pũnaɛ, vɛ̃ɛ i kↄ́lɛ, tùu i ↄ̃̀ↄkpa. Aawo, wì vɛ̃ɛ dafu ká báa tùu dafu guuɛ, aaiↄ maa píi. +Gↄↄ pↄ́ Yesu lɛ́ yã́ beeↄ onɛ́, gbãadee mↄ̀ kùlɛɛ̀ à mɛ̀: Ma nɛnↄɛna kɛ̀sai tia. Mↄ ǹ ↄnawà, i vu. +Ɔ̃ Yesu fɛ̀lɛ tɛ̀aàzi ń a ìwaↄ. +Nↄɛe ku we, au lɛ́ bↄlɛwà à kà wɛ̃̀ kuɛpla. À mↄ̀ ↄkã̀ Yesu ula lɛ́wa aà kpɛ. +Asa nↄɛpi lɛ́ mɛ: Baa tó ma ↄkã̀ aà ulawa lé, má gbã́gbãɛ. +Yesu lìli à aà è, ↄ̃ à mɛ̀: Sↄ̃dilɛ, nↄɛ! Ma náai pↄ́ ń kɛ̀ mɛ́ n gbãgbã. Wegↄ̃ↄ nↄɛpi gbã̀gbã. +Kɛ́ Yesu kà gbãadepi bɛ, a è wàlɛ kulɛpɛ, bíla kↄ̃fĩ dↄ. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: À ázĩa gá. Nɛnↄɛnapi i gao, àlɛ i'oɛ. Ɔ̃ aalɛ Yesu kɛ pↄ́ↄpↄↄ. +Kɛ́ wà bíla gbàɛ, ↄ̃ Yesu gɛ̃̀ kpɛ́u à nɛ́pi ↄ kũ̀, ↄ̃ à fɛ̀lɛ. +Ɔ̃ yã́pi bao lì bùsupia píi. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ we, vĩ̀a gbɛ̃ↄn plaↄ tɛaàzi ń wiio aa mɛ̀: Wá wɛ̃nagwa, Davidi Bui! +Kɛ́ Yesu kà bɛ, vĩ̀apiↄ sↄ̃̀aàzi, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Á ma náai vĩ kɛ́ má fↄ̃ yã́pi kɛɛ́a? Aa wèwà aa mɛ̀: Ao, Dii. +Ɔ̃ à ↄkã̀ ń wɛ́wa à mɛ̀: A kɛɛ́ lá álɛ ma náaikɛwa. +Ɔ̃ an wɛ́ wɛ̃̀. Yesu lɛ́ lɛ̀nɛ́ à mɛ̀: Ásu o gbɛ̃e mao. +Ń beeo aa gɛ̀ aà bao fã̀aa bùsupiu píi. +Gↄↄ pↄ́ vĩ̀aↄ lɛ́ bↄlɛ, wà mↄ̀ Yesuɛ ń tã́ade lɛ́na naalɛao. +Kɛ́ Yesu tã́api gòɛ̀, ↄ̃ à yã'ò. Yã́pi bↄ̀ bíla saɛ aa mɛ̀: Wi yã́ bee taa e Isaili bùsuu yãao. +Ɔ̃ Falisiↄ mɛ̀: Ì tã́a go ń tã́aↄ kía gbãaoɛ. +Yesu mɛɛwiaↄ ń zↄ̃ɛwiaↄ kɛ̀ɛlɛ píi, à yãdànɛ́ ń lousisikpɛↄ guu, à kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i baokpànɛ́, à gyãeↄ gbã̀gbã píi ń kↄ̃̀ↄↄ píi. +Kɛ́ à bíla è, ↄ̃ à kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ, asa aa kpasaa mɛ́ aa liaaa lán pↄ́ pↄ́ dãna vĩoↄwaɛ. +Ɔ̃ Yesu ò a ìwaↄnɛ: Pↄkɛkɛa zↄ̃ↄ mɛ́ zĩkɛnaↄ dasio. +À wabikɛ Budewa aà zĩkɛnaↄ gbaɛ a pↄ́ kɛkɛi. +Yesu a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ sìsi, ↄ̃ à ń gbá iko aa tã́ago gbɛ̃́ↄwa, aa gyãeↄ gbã́gbã píi ń kↄ̃̀ↄↄ píi. +Zĩna gbɛ̃ↄn kuɛplapiↄ tↄ́n kɛ: Gbɛ̃́ sɛ̃́ia Simↄↄ pↄ́ wì mɛ Piɛɛ, aà dãuna Ãndelee, Zebedee nɛ́ Zaaki, aà dãuna Zãa, +Filipi, Batelemii, Tomaa, ↄsina Matiee, Alafe nɛ́ Zaaki, Tade, +Simↄↄ Gínzĩao ń Yudasi Isaliↄti pↄ́ bↄ̀ Yesu kpɛo. +Kɛ́ Yesu lɛ́ gbɛ̃ↄn kuɛplapiↄ zĩ, a ònɛ́: Ásu gɛ́ buipãleↄ kĩ́i oio. Ásu gɛ̃ Samali wɛ̃́lɛↄ guuo. +À gɛ́ Isaili pↄ́ aa sã́sãa lán sãↄwaↄ kĩ́i. +À gɛ́ íↄ waasokɛ àↄ gɛò à mɛ: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kà kãi! +À gyãeↄ gbã́gbã, à gɛↄ vu, à gbãbↄ kusudeↄnɛ, à tã́agonɛ́. Lá á è pↄ́kpasai, à kɛnɛ́ pↄ́sisai. +Ásu àↄ ↄ̃a kũao, baa ↄsↄ̃gbɛna. +Ásu babalabↄↄ sɛo ge ula plaade ge kyale ge gopana, asa zĩkɛna kà à a blɛ e. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ ásu kau píi, mɛɛwia ge zↄ̃ɛwia, à gbɛ̃maa kpákpa à pilawà, íↄ ku we e à gɛ gɛ̃ò zɛ́a. +Tó a gɛ̃ ua, í fↄ̀ na kpámá. +Tó uadeↄ kà, á fↄ̀ na a gↄ̃nɛ́. Tó aai kao sↄ̃, á fↄ̀ na a ɛa suwáɛ. +Gu pↄ́ wi gbãakpauázio ge wi swã́sɛ á yã́io, à bↄ ua bee ge wɛ̃́lɛ bee guu, í kↄↄlɛmá. +Sĩana málɛ oɛ́, yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ wɛ̃́lɛpideↄ ĩadama e dɛ Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo bùsudeↄla. +Málɛ á zĩ sãↄ ũ àwalɛwanaↄ guuɛ. Àↄ laai vĩ lán mlɛ̃ↄwa, íↄ dɛ yãesaideↄ ũ lán felenaↄwa. +À laaika gbɛ̃nazĩnaↄzi, asa aa á kṹ aa yã́kpalɛkɛánↄ, aai á gbɛ̃ ń flàalao ń lousisikpɛↄ guu. +Wa gɛ́ánↄ bùsu gbãadeↄ ń kíaↄ kĩ́i ma yã́i. Bee a á gba zɛ́ àↄ dɛnɛ́ ma seeladeↄ ũ ń buipãleↄ. +Tó wà á kpámá, ásu bílikɛ yã́ pↄ́ á o ge yã́ pↄ́ á líwào. Zĩbeezĩ Lua mɛ́ a yã́ pↄ́ á o sóso káɛ́ á lɛ́u. +I kɛ ámɛ á yã'oo, á Mae Nisĩna mɛ́ a sóso káɛ́ á lɛ́u ń ń daↄ kpɛ wà ń dɛ. +Gbɛ̃́pii a zaágu ma yã́i, ãma gbɛ̃́ pↄ́ zɛa gbãa e a gↄↄ lɛ́wa a bↄ. +Tó wàlɛ ĩadawá wɛ̃́lɛeu, à bàalɛ ta a pãleu. Sĩana málɛ oɛ́, á e Isaili bùsu wɛ̃́lɛↄ kɛɛlɛ píio, ↄ̃ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a mↄ́. +Ìwae líↄ dɛ a yãdanɛdelao. Zↄ̀blenae líↄ dɛ a diilao. +Tó ìwa a yãdanɛde lea lè, ge tó zↄ̀blena a dii lea lè, bee mↄ̀wà. Tó wà tↄkpà uabeleɛ Beezebu, tↄ́ pↄ́ a vãi dɛ beea ↄ̃ wa kpa aà uadeↄnɛ. +Ásu vĩakɛnɛ́o. Yã́ pↄ́ ulɛa píi a bↄ gupuau, mɛ́ asiiyãe ku kɛ́ wa gí dↄ̃io. +À yã́ pↄ́ málɛ oɛ́ gusiau o gupuau. À yã́ pↄ́ álɛ ma bũnu guu kpàwakɛ gãaɛ. +Ásuli vĩakɛ gbɛ̃́ pↄ́ aaì gbɛ̃dɛ, aali fↄ̃ aà nisĩna dɛ̀oↄnɛo. Àli vĩakɛ Luaɛ, asa a fↄ̃ gbɛ̃́ ń a nisĩnao kaalɛ tɛ́ guu píi. +Wìli gòlegolen mɛ̀n pla yía dalao lé? Kási an kee wá lí su tↄↄlɛ á Mae lɛ́ saio. +Ápiↄ sↄ̃, baa á mikã, a a lɛ́ dↄ̃. +Ayãmɛto ásu vĩakɛo. Á bɛɛɛ dɛ gòlegolen dasiↄla. +Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀manↄ gbɛ̃́ↄ aɛ, má zɛaànↄ ma Mae pↄ́ kú musu aɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lelekpàmazi gbɛ̃́ↄ aɛ, má lelekpaaàzi ma Mae pↄ́ kú musu aɛ. +Ásu àↄ e ma mↄ kɛ́ gbɛ̃́ↄ aaↄ na ń kↄ̃o dṹniau no. Mi mↄ kɛ́ gbɛ̃́ↄ aaↄ na ń kↄ̃o yã́i no, sema fɛlɛa ń kↄ̃o. +Ma mↄɛ, kɛ́ gↄ̃ɛ bↄ a de kpɛ, nↄɛ bↄ a da kpɛ, nↄzãe bↄ a zãda kpɛ. +Gbɛ̃́ bɛdeↄ gↄ̃ aà ibɛɛↄ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye a de ge a dazi dɛmala i ka àↄ dɛ ma ìwa ũo. Gbɛ̃́ pↄ́ ye a nɛgↄ̃ɛ ge a nↄɛzi dɛmala i ka àↄ dɛ ma ìwa ũo. +Gbɛ̃́ pↄ́ i a lipãakↄ̃a sɛ àↄ tɛomazio i ka àↄ dɛ ma ìwa ũo. +Gbɛ̃́ pↄ́Gbɛ̃́ pↄ́ á dílɛ, ade ma dilɛɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ma dilɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ dìlɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ãnabi dìlɛ aà ãnabikɛ yã́i a ãnabi asea e. Gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃maa dìlɛ aà maakɛ yã́i a gbɛ̃maa asea e. +Baa í niɛ, gbɛ̃́ pↄ́ dã̀ nɛ́ɛ beeↄ doɛ ma ìwakɛ yã́i, sĩana málɛ oɛ́, a kua a aseawao. +Kɛ́ Yesu yã́ beeↄ dà a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄnɛ a làa, à bↄ̀ we à gɛ̀ waasokɛi ń wɛ̃́lɛↄ guu, àlɛ yãdanɛ́. +Zãa kua kpɛ́u à Kilisi yãkɛaↄ mà, ↄ̃ à a ìwaeↄ zĩ̀ +aa aà laɛ, ↄ̃mɛ gbɛ̃́ pↄ́ a mↄ ũa, ge wàↄ wɛdↄ gbɛ̃pãleziɛ? +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: À gɛ yã́ pↄ́ álɛ ma mɛ́ álɛ e o Zãaɛ à mɛ, +vĩ̀aↄ lɛ́ gu'e, ɛɛↄ lɛ́ táa'o, wàlɛ gbãbↄ kusudeↄnɛ, swãdoↄ lɛ́ yãma, gɛↄ lɛ́ vu, mɛ́ taasideↄ lɛ́ baona waaso ma. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lí fu ma yã́wao ũ. +Kɛ́ gbɛ̃́piↄ tà, Yesu nà Zãasai? Gbɛ̃́ pↄ́ pↄkasa zãɛ naaazi yã̀? Pↄkasamaadanaↄ ìↄ ku kibɛɛ. +Bↄ́ a gɛ gwai wei? Ãnabi yã̀? Ao! Málɛ oɛ́, a dɛ se ãnabia. +Asa Zãa yã́ wa ò taalau wà mɛ̀: Má a zĩna gbaɛ aà dↄaa zɛkɛkɛnɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, nↄɛ nɛ'ia guu ãnabie i bↄ à kà Zãa Da'ilɛnawao. Ń beeo gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbɛ̃́ kpɛɛ ũ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gbɛ̃́ↄ guu dɛaàla. +Za gↄↄ pↄ́ Zãa Da'ilɛna waaso dàalɛ e gbã, wàlɛ kↄ̃dɛ wà e gɛ̃ kpalapiu, ↄ̃ wàlɛ siu ń gbãao. +Mↄizi ń ãnabiↄ píi dↄ̀aa aa a yã'ò e à gɛ̀ pɛ̀ Zãawa. +Tó á fↄ̃̀ à sí, Zãapi mɛ́ Ɛlia pↄ́ wà mɛ̀ a mↄ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ aà yã́pi ma. +Bↄ́ má gbãgbɛ̃ↄ lɛɛũòi? Aa dɛ lán nɛ́ pↄ́ aa ku gãaɛ aalɛ lɛzukↄ̃iↄwaɛ +aalɛ mɛ: Wa kulɛ pɛ̀ɛ́, i ↄ̃wão. Wa wɛ̃nalɛ sìɛ́, i ázĩa gbɛ̃gbɛ̃o. +Kɛ́ Zãa mↄ̀, ìli pɛ̃ɛ soo, ìli vɛ̃ɛmio, ↄ̃ wà mɛ̀ tã́adeɛ. +Kɛ́ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ̀, ì pↄble, ì imi, ↄ̃ wà mɛ̀: Asiade wɛ̃minaɛ, ↄsinaↄ ń luayãdansaiↄ gbɛ̃naɛ! Ãma wì Lua ↄ̃nↄ dↄ̃ a yãkɛa gbɛwaɛ. +Ɔ̃ Yesu fɛ̀lɛ zↄadↄ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ à a dabudabu daside kɛ̀uↄ gbɛ̃́ↄwa, kɛ́ aai nↄ̀sɛlilɛo yã́i. +À mɛ̀: Waiyoo Kↄlazɛnideↄ! Waiyoo Bɛsaidadeↄ! Tó wà dabudabu pↄ́ má kɛ̀ɛ́ kɛ̀ Tii ń Sidↄ̃o yãa, dↄ̃ wɛ̃́lɛpideↄ zwã̀nkasa kàkańla, aa bùsukà ń miu nↄ̀sɛlilɛa seela ũ. +Málɛ oɛ́, yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ á ĩadama a dɛ Tiideↄ ń Sidↄ̃deↄ pↄ́a. +Á Kapɛnaũdeↄ sↄ̃ á fↄ̃ gbã zↄ̃ Luawa yã̀? Wa ↄzↄ̃áziɛ e bɛdau. Asa tó wà dabudabu pↄ́ má kɛ̀ɛ́ↄ kɛ̀ Sↄdↄũ yãa, dↄ̃ a ku e ń a gbão. +Málɛ oɛ́, yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ á ĩadama a dɛ Sↄdↄũ pↄ́a. +Zĩbeezĩ Yesu mɛ̀: Baa, musu ń zĩ́lɛo Dii, ma n sáaukɛ̀, kɛ́ n yã́ɛ beeↄ ùlɛ yãdↄ̃naↄnɛ ń ↄ̃nↄdeↄ, mɛ́ ń ↄ̀lↄ ladↄ̃nsaiↄnɛ. +Ao, Baa, bee kàngu màa. +Ma Mae pↄ́pii nàmɛɛ ma ↄzĩ̀ aà ↄlↄnɛ́ↄ bàasio. +À mↄ ma kĩ́i á gbɛ̃́ pↄ́ á asosɛa a kpasaↄ píi, mí á gba zɛ́ à kã́mabo. +À ma zuu sɛ́, í yãdada ma kĩ́i, á sↄ̃ i níni, asa má busɛ mɛ́ ma nↄ̀sɛ niɛ. +Asa bɛa ń ma zuuo zĩ'ũo, mɛ́ ma aso gbiao. +Bee gbɛa Yesu lɛ́ pã blɛwɛmbua kã́mabogↄↄzĩ. Nↄana lɛ́ aà ìwaↄ dɛ, ↄ̃ aa pↄ́wɛna wòlo, aalɛ só. +Kɛ́ Falisiↄ è, ↄ̃ aa ò Yesuɛ: N ìwaↄ gwa, aalɛ yã́ pↄ́ wìli kɛ kã́mabogↄↄzĩo kɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: I kyokɛ á è lá Davidi kɛ̀ ń a gbɛ̃́ↄ gↄↄ pↄ́ nↄana lɛ́ ń dɛo lé? +À gɛ̃̀ Lua ua, à pɛ̃ɛ pↄ́ wa kàlɛ Luaɛ sò, pɛ̃ɛ pↄ́ aàpi ń a gbɛ̃́ↄ aa a soa zɛ́ vĩo, sema sa'onaↄ bàasio. +Kɛ́ sa'ona pↄ́ aa ku Lua ua kã́mabogↄↄzĩↄ lɛ́ bↄ gↄↄpi yã́ kpɛ mɛ́ aa tàae vĩ sↄ̃o, i a kyokɛ á è Mↄizi ikoyã guuo lé? +Málɛ oɛ́: Pↄ́ pↄ́ a zↄ̃ↄ dɛ Lua uaa ku la. +Tó á yã́ɛ bee midↄ̃ɛ, gbɛ̃kɛkɛakↄ̃ɛ ↄ̃ má yei, i kɛ sa'oa no, dↄ̃ yãa i yãesaideↄ tàae eo. +Asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ iko vĩ kã́mabogↄↄwaɛ. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ we, ↄ̃ à gɛ̃̀ ń lousisikpɛu. +Gↄ̃ɛ pↄ́ a ↄ imia ku we. Kɛ́ gbɛ̃eↄ ye yãda Yesula yã́i, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Gbɛ̃́gbãgbãa zɛvĩ kã́mabogↄↄzĩa? +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Á démɛ aↄ sã vĩ, a zuwà ɛu kã́mabogↄↄzĩ, a gɛ̃ bↄio ni? +Gbɛ̃nazĩna dɛ sãa zↄ̃ↄ. Ayãmɛto maakɛa kã́mabogↄↄzĩ zɛvĩ. +Ɔ̃ Yesu ò gↄ̃ɛpiɛ: Ǹ n ↄpi poo. A pòo, ↄ̃ à sù a gbɛu wásawasa lá adowa. +Ɔ̃ Falisiↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ lɛkpaaĩi Yesuzi, lá aa kɛ wà aà dɛ. +Yesu dↄ̃̀, ↄ̃ à gò we. Bíla bↄ̀ tɛaàzi, ↄ̃ à ń gyãeↄ gbã̀gbã píi, +à gìnɛ́ aa a tↄ́ fãaa. +Beewa Lua yã́ pↄ́ ãnabi Isaia òɛ bee kɛ̀, à mɛ̀: +Ma zĩkɛna pↄ́ má sɛ̀n kɛ, ma yenzide pↄ́ aà yã́ ì kamagu. Má a Nisĩna pisiwà, i yã́zɛde da buiↄnɛ. +A lɛkpaakↄ̃ a to yã́zɛde mↄ ↄda zãa. +Bui píi wɛ́ aↄ dↄaàzi. +Ɔ̃ wà mↄ̀ Yesuɛ ń tã́ade vĩ̀a pↄ́ a lɛ́na naalɛao. Yesu aà gbã̀gbã, àlɛ yã'o sa, àlɛ gu'e. +Ɔ̃ yã́pi dì bílawa píi aa mɛ̀: Davidi Buipi yã̀ mↄↄↄ? +Kɛ́ Falisiↄ mà, ↄ̃ aa mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee a fↄ̃ tã́a gonɛ́o, mɛ́ i kɛ ń tã́aↄ kía Beezebu gbãao bàasio. +Yesu ń làasoo dↄ̃, ↄ̃ à mɛ̀: Kpala pↄ́ a gbɛ̃́ↄ íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o a midɛ. Wɛ̃́lɛ ge ua pↄ́ a gbɛ̃́ↄ íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o a gↄ̃ bɛzĩ ũɛ. +Tó Setãu lɛ́ a gbɛ̃́ↄ gonɛ́, à íbɛlɛsɛ̀ ń azĩaon we. Aà kpala aↄ zɛa kpelewa ni? +Tó Beezebu gbãa miↄ tã́agoomá bɛ, á gbɛ̃́ↄ ì go ń dé gbãao sↄ̃ ni? Beewa ázĩa gbɛ̃́ↄ yã́'ĩikpàwá. +Lá Lua Nisĩna gbãa ↄ̃ málɛ tã́agoomá, àↄ dↄ̃ kɛ́ kía pↄ́ Lua kpà mↄ̀ á guun we. +Kpelewa gbɛ̃́ a gɛ̃ gↄ̃sa gbãa kpɛ́u à aà pↄ́ↄ sɛ́lɛ, mɛ́ i kɛ à aà yè gĩa bàasio ni? Aà yea gbɛa ↄ̃ a aà kpɛ́ yↄɛ sa. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ ma gbɛ̃́ ũo á ma ibɛɛɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ pↄ́ kãaamanↄo, àlɛ fãaaɛ. +Ayãmɛto málɛ oɛ́, Lua a gbɛ̃́ↄ kɛ̃́ ń ń duunao ń a tↄ́ bɛ̃̀ɛ pↄ́ aa sìↄ píi, ãma a gbɛ̃́ pↄ́ à a Nisĩna tↄbɛ̃ɛsì kɛ̃o. +Tó gbɛ̃́ yãdↄ̀ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́wa, Lua a aà kɛ̃́, ãma tó gbɛ̃́ yãdↄ̀ Lua Nisĩnawa, Lua a ade kɛ̃ dṹnia tiaɛ bee guuo ge a pↄ́ lɛ́ mↄ́. +Tó n lí maa bà, a nɛ́ ìↄ maaɛ. Tó n lí vãi bà sↄ̃, a nɛ́ ìↄ vãiɛ. Asa libɛ wì lí dↄ̃wà. +Gbɛ̃nazĩn píligonaↄ! Kɛ́ á vãi, kpelewa á fↄ̃ yãmaa oi? Asa yã́ pↄ́ kↄ̃̀ sↄ̃u ↄ̃ lɛ́ ì o. +Gbɛ̃maa ì maa bↄ a sↄ̃̀ maa guuɛ. Gbɛ̃vãi sↄ̃ ì vãi bↄ a sↄ̃̀ vãi guuɛ. +Málɛ oɛ́: Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ gbɛ̃́ↄ ń yãfaasai pↄ́ aa ò sɛ́lɛ siu Luaɛ píi. +Asa yã́ pↄ́ ń ò mɛ́ a yãnakpama ge ↄ̃mɛ a yãdanla. +Ɔ̃ Mↄizi ikoyãdanɛdeeↄ ń Falisieↄ ò Yesuɛ: Mae, wá ye ǹ seelae kɛ wà e. +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Gbãgbɛ̃ vãi luanaaikɛnsaiↄ mɛ́ lɛ́ seela gbɛaa. Má seelae kɛnɛ́o, sema ãnabi Yonasi pↄ́. +Lá Yonasi kɛ̀ kpↄ̀ gbɛ̃̀nɛ gbɛɛ guu fãanɛ ń gwãasĩnao e gↄↄ àaↄ̃, màa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a kɛ tɛ̃́ɛnau fãanɛ ń gwãasĩnao e gↄↄ àaↄ̃. +Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ Ninivadeↄ fɛlɛ yãda gbãgbɛ̃ↄlaɛ. Asa kɛ́ aa Yonasi waaso mà, aa nↄ̀sɛlìlɛɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a zↄ̃ↄ dɛ Yonasia ku la. +Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ gɛↄmidↄkĩi oi nↄɛ kía a fɛlɛ yãda gbãgbɛ̃ↄlaɛ. Asa nↄɛpi bↄ̀ za tↄↄlɛ lɛ́wa, +ↄ̃ ì mɛ: Má ɛa ta ma sↄ̃́ ziwaɛ. Ì ɛa tawà, ì e a bɛ ado à zu'ò, à azĩa kɛ̀kɛ wásawasa. +Ɔ̃ ì gɛ tã́a pↄ́ an vãi dɛalaↄ sɛ́lɛ mɛ̀n sopla à suńnↄ, aaì diɛ̀. Ɔ̃ gbɛ̃́pi gwea gbɛzã vãi ì dɛ a káaua. Gó doũpi mɛ́ a gbãgbɛ̃ↄ bua sↄ̃. +Kɛ́ Yesu lɛ́ yã'o bílaɛ, ↄ̃ aà da ń aà dãunaↄ kà, aa zɛ̀ bàasi, aa ye aà yã́i. +Ɔ̃ wa òɛ̀: N da ń n dãunaↄ zɛa bàasi, aa ye n yã́i. +Ɔ̃ Yesu a zãsì gbɛ̃́piwa à mɛ̀: Démɛ ma da ge ma dãunaↄ ũi? +Ɔ̃ à ↄdↄ̀ a ìwaↄwa à mɛ̀: Ma da ń ma dãunaↄn kɛ. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ ì ma Mae pↄ́ kú musu pↄeã kɛ mɛ́ ma dãuna ge ma dãe ge ma da ũ. +Gↄↄ doũpi zĩ́ Yesu bↄ̀ bɛ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ ísidalɛ. +Wà kã̀aaaàzi dasidasi, ↄ̃ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ gó'ilɛna guu, gbɛ̃́pii gↄ̃̀ sĩa ísidalɛ. +Ɔ̃ à yãlɛ̀ɛũnɛ́ dasi à mɛ̀: Zↄ̃ɛe mɛ́ bↄ̀ gɛ̀ pↄ́wɛnakɛɛlɛi. +Lá àlɛ kɛɛlɛ, ↄ̃ a keeↄ lɛ̀lɛ zɛ́ guu, bãↄ mↄ blè. +A keeↄ lɛ̀lɛ gbɛsɛɛna musu, gu pↄ́ tↄↄlɛ gèeleuo, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ gↄ̃̀ↄ kɛ́ tↄↄlɛ gèele weo yã́i. +Kɛ́ ĩatɛ̃ gbãakũ̀,kũ̀aamá. +A keeↄ lɛ̀lɛ tↄↄlɛ maau, aa fɛ̀lɛ nɛ'ì, a keeↄ wɛ́n basↄobasↄo, a keeↄ bàaↄ̃baaↄ̃, a keeↄ baakwikwi. +Ɔ̃ Yesu ìwaↄ sↄ̃̀aàzi aa aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ yã'onɛ́ ń yãlɛɛũaoi? +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Lua á gbá zɛ́ à kpala pↄ́ bↄ̀ a kĩ́i asiiↄ dↄ̃, ãma i ń gba zɛ́o. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ vĩ, Lua a kã́fĩɛ̀ e à fɛ̃ɛ̀. Gbɛ̃́ pↄ́ pↄe vĩ sↄ̃o, baa yↄↄna pↄ́ a vĩ, Lua a siwàɛ. +Ayãmɛto málɛ yã'onɛ́ ń yãlɛɛũao, asa aaì gugwa pↄe'esai, mɛ́ aaì swã́kpa yãmasaiɛ. +Lua yã́ pↄ́ ãnabi Isaia ò kɛ̀má, à mɛ̀: Baa tó aa swãkpà maamaa, aa yãe mao, baa tó aa wɛbìi maamaa, aa pↄe eo. +Asa a. Aa ye ɛa sua mà ń gbã́gbão. +Báaadeↄn á ũ, kɛ́ á wɛ́ lɛ́ gu'e, mɛ́ á swã́ lɛ́ yãma. +Sĩana málɛ oɛ́: Ãnabiↄ ń gbɛ̃maaↄ ku dasi aa ye pↄ́ pↄ́ álɛ eↄ e, aai eo. Aa ye yã́ pↄ́ álɛ maↄ ma, aai mao. +À pↄ́wɛnkɛɛlɛa yãma sa. +Tó gbɛ̃́ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yãmà mɛ́ i dↄ̃o, Setãu ì mↄ́ pↄ́ pↄ́ wa tↄ̃̀ aà sↄ̃ guupi siwàɛ. Pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ zɛ́ guu min we. +Pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ gbɛsɛɛnawa sↄ̃, bee mɛ́ yã́ pↄ́ gbɛ̃́ mà a sì gↄ̃̀ↄ ń pↄnao ũ. +Lá yã́pi zĩ́na vĩ aà guuo, ìli kɛ gↄↄplao. Tó taasi aà lè ge tó wàlɛ ĩadawà yã́pi yã́i, ì fu gↄ̃̀ↄɛ. +Pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ lɛ guu dɛ yã́ pↄ́ gbɛ̃́ mà, ↄ̃ dṹnia yãkãakɛa ń yea àizɛɛio kũ̀aawà ũ, ↄ̃ ì gↄ̃ àisai. +Pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ tↄↄlɛ maau dɛ yã́ pↄ́ gbɛ̃́ mà mɛ́ a dↄ̃ ũ. Ì kã́fĩakɛ lɛɛ basↄobasↄo ge lɛɛ bàaↄ̃baaↄ̃ ge lɛɛ baakwikwi. +Yesu yãpãle lɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: Lá kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛn kɛ: Gbɛ̃e mɛ́ ése maa tↄ̃̀ a bua. +Gↄↄ pↄ́ wàlɛ i'o, ↄ̃ aà ibɛɛ mↄ̀ papaa kà ésepiu, ↄ̃ à gɛ̃̀zɛa. +Kɛ́ ése nↄsì, àlɛ pia, ↄ̃ papaa bↄ̀ gupuau. +Ɔ̃ búde zĩkɛnaↄ mↄ òɛ̀: Dii, blɛwɛna ń tↄ̃̀ n buao lo. Papaa bↄ̀ má ni? +Ɔ̃ a ònɛ́: Ibɛɛ mɛ́ bee kɛ̀. Ɔ̃ zĩkɛnaↄ òɛ̀: Ń ye wà gɛ wolɛwolɛ yã̀? +Ɔ̃ à mɛ̀: Aawo! Tó álɛ wolɛwolɛ, á ése wolɛòɛ. +À to aa fɛlɛ sãnu e pↄkɛkɛgↄↄ, mí o p��kɛkɛnaↄnɛ aa papaapi kɛ̃ gĩa, aai a gbakpa tɛ́ pↄ́ ũ, aai gbasa ése kɛkɛ ka ma dↄ̃u. +Yesu yãpãle lɛ̀ɛũnɛ́ lↄ à mɛ̀: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ lán dò bui pↄ́ gbɛ̃e sɛ tↄ̃̀ a buawaɛ. +A wɛ́na keleũ dɛ pↄ́wɛnaↄla píi, ãma tó à fɛ̀lɛ, ì zↄ̃ↄkũ dɛ dò buiↄla píi. Ì lí kɛ, ↄ̃ bãↄ ì mↄ́ pɛ́pɛ a gↄ̃naↄwa. +Yesu yãpãle lɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ lán pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛ pↄ́ nↄɛ sɛ kà pɛ̃ɛti zaa lɛ àaↄ̃ guu a lìa píiwa. +Yesu yã́ beeↄ ò bílaɛ ń yãlɛɛũao, i yãe onɛ́ yãlɛɛũanɛ saio, +kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabi ò kɛ yã́i, asa à mɛ̀: Má yãlɛɛũnɛ́, má yã́ pↄ́ ulɛa za dṹniakalɛgↄↄ onɛ́. +Ɔ̃ Yesu bíla tò we à tà bɛ. Aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi aa mɛ̀: Bua papaa yã́ bↄↄlɛkɛwɛ̃ɛ. +Ɔ̃ a ònɛ́: Blɛwɛntↄ̃naá Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ɛ. +Buaá dṹniaɛ. Blɛwɛnaá kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gbɛ̃́ↄnɛ. Papaaá gbɛ̃vãiↄnɛ. +Ibɛɛ pↄ́ ń tↄ̃́á Ibiisiɛ. Pↄkɛkɛaá dṹnialaagↄↄɛ. Pↄkɛkɛnaↄá malaikaↄnɛ. +Lá wì papaa kɛ̃ kátɛu, màa a kɛ dṹnialaagↄↄ. +Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a a malaikaↄ gbaɛ aa gbɛ̃sãsãnaↄ ń vãikɛnaↄ bↄlɛ a kpala gbɛ̃́ↄ guu píi, +aai ń ká tɛ́ pãsĩ guu. We aa ↄ́ↄlↄu aa ↄdi ń musu. +Ɔ̃ gbɛ̃maaↄ aaↄ tɛkɛ lán ĩatɛ̃wa kpala pↄ́ bↄ̀ ń Mae kĩ́iu. Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ aà yã́pi ma. +Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ lán àizɛɛ pↄ́ ulɛa buawaɛ. Kɛ́ gbɛ̃e bↄ̀wà, a kɛ̀kɛ ùlɛ, ↄ̃ pↄna guu à tà à pↄ́ pↄ́ á vĩↄ yìa píi, ↄ̃ à buapi lù. +Lá kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛn kɛ lↄ. Laatana mɛ́ lɛ́ òso maaↄ wɛɛlɛ. +Kɛ́ à òso ↄde è, ↄ̃ à tà à pↄ́ pↄ́ á vĩↄ yìa píi, ↄ̃ à òsopi lù. +Lá kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛn kɛ lↄ. Wà táalu zù ísiau, à kpↄ̀ bui píi kũ̀. +Kɛ́ à pà, wa gàlɛ bùaò sĩ̀sĩa, ↄ̃ wà zↄ̃̀lɛ wà a maaↄ plɛ̀ wa kà gbíu, wà a vãiↄ kↄ̀lɛ. +Màa a kɛ dṹnialaagↄↄ. Malaikaↄ mↄ gbɛ̃vãiↄ sɛ́lɛ aa ń bↄlɛ gbɛ̃maaↄ guu, +aa ń ká tɛ́ pãsĩ guu. We aa ↄ́ↄlↄu aa ↄdi ń musu. +Ɔ̃ Yesu ń lá à mɛ̀: A yã́ beeↄ mi dↄ̃̀ sa píia? Aa wèwà aa mɛ̀: Ao! +Ɔ̃ a ònɛ́: Tó Mↄizi ikoyãdanɛde kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yãdàda, aↄ dɛ lán uabele pↄ́ ì pↄ dafu ń a zio bↄ a làasi guuwaɛ. +Kɛ́ Yesu yã́ beeↄ lɛ̀ɛũnɛ́ a làa, à bↄ̀ we. +À gɛ̀ gu pↄ́ à nɛblèu, ↄ̃ à yãdànɛ́ ń lousisikpɛu. Aà yã́ bↄ̀ ń saɛ aa mɛ̀: À ↄ̃nↄ ń dabudabu beeↄ sɛ̀ má ni? +Li'ãna nɛ́n aà ũo lé? Aà da tↄ́n Maliamao lò? Aà dãunaↄn Zaaki ń Yosɛfuo ń Simↄↄo ń Yudao ũo lò? +Aà dãeↄ kúwanↄ lao lé? À yã́ beeↄ è má píi ni? +Ɔ̃ bee tò aai aà náaikɛo. Yesu ònɛ́: Ãnabi líↄ bɛɛɛsaio, sema aà bɛ wɛ̃́lɛu ń aà uao bàasio. +I dabudabukɛ we bílao, kɛ́ aai aà náaikɛo yã́i. +Gↄↄ bee bùsupi kí Elodi Yesu bao mà. +Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ: Gbɛ̃́piá Zãa Da'ilɛnaɛ. Gàbↄɛ. Bee yã́ mɛ́ tò à gbãa'è, àlɛ dabudabuↄ kɛ. +Asa Elodi Zãa kũ̀ yãa, à mↄkàwà à aà dàkpɛu a dãuna Filipi na Elodia yã́iɛ. +Kɛ́ Zãa ìↄ oɛ̀: N Elodia vĩa nↄ ũ zɛ́ vĩo. +Elodi ye à aà dɛ, ãma àlɛ vĩakɛ bílaɛ, asa aa aà ãnabikɛ sìɛ. +Elodi ia dikpɛ zĩ́, Elodia nɛnↄn gbãa ↄ̃wã̀ gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ weↄnɛ, ↄ̃ à kɛ̀ Elodiɛ na maamaa. +Ɔ̃ à lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀: Má sì ń Luao, má n gba pↄ́ pↄ́ n a wabikɛ̀a píi. +Ɔ̃ aà da yãdàɛ̀, ↄ̃ nɛ́pi mɛ̀: Ma gba Zãa Da'ilɛna mi pɛlɛntiu la tia. +Ɔ̃ kíapi pↄ yà, ãma lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀ blɛblenaↄ wáa yã́i ↄ̃ à mɛ̀ wà kpawà. +Ɔ̃ à gbɛ̃́ zĩ̀ Zãa Da'ilɛna mi zↄ̃i kpɛ́u. +Kɛ́ wà mↄ̀ ń aà mio pɛlɛntiu, wa kpà nɛ́piwa, ↄ̃ à gɛ̀ò a daɛ. +Ɔ̃ Zãa ìwaↄ mↄ̀, aa aà gɛ sɛ vĩ̀, ↄ̃ aa gɛ̀ wa ò Yesuɛ. +Kɛ́ Yesu yã́pi mà, ↄ̃ à gɛ̃̀ gó'ilɛna guu, àlɛ gɛ́ gusaɛna kɛ́ àↄ ku ado. Kɛ́ gbɛ̃́ↄ mà, aa bↄ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo dasidasi, aa pɛ̀lɛaàzi kɛ̀sɛ. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ gó guu, à bíla è, ↄ̃ aa kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ, ↄ̃ à ń gyãeↄ gbã̀gbãnɛ́. +Kɛ́ oosi kɛ̀, aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi aa mɛ̀: Guɛá sɛ̃gbãɛ, mɛ́ ĩatɛ̃ i gↄ̃ bíla lↄo. Gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa ta wɛ̃́lɛↄ guu, aa pↄblea wɛɛlɛ lú. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: I kɛ aa ta teasio. À pↄ́ kpámá aa ble. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄona ń kpↄ̀ mɛ̀n plao ↄ̃ wá vĩ la. +Yesu ònɛ́: À mↄomɛɛ la. +A ò gbɛ̃́piↄnɛ aa zↄ̃lɛ sɛ̃wa, ↄ̃ à pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo ń kpↄ̀ mɛ̀n plaopi sɛ̀, à wɛsɛ̀ musu à báaadàu. Ɔ̃ à pɛ̃ɛpi ɛ̀'ɛ kpà a ìwaↄwa, aa kpaalɛ̀ bílaɛ. +Ampii aa pↄblè wà kã̀. Ɔ̃ wà a miↄna pↄ́ fɛ̃̀ↄ sɛ̀lɛ gbí kuɛpla pai. +Gↄ̃ɛ pↄ́ aa pↄblèↄ kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000) taawa, nↄɛↄ ń nɛ́ↄ bàasi. +Ɔ̃ Yesu nàɛ a ìwaↄwa gↄ̃̀ↄ aa gɛ̃ gó guu, aa dↄaaɛ ísida baale e àↄ bíla gbaɛ. +An gbaɛa gbɛa à dɛ̀dɛ sĩ̀sĩ musu wabikɛi Luawa ado. Gu lɛ́ si, a ku we ado. +Gópi zã̀kũ ń gↄ̃sↄ̃lɛo, ↄ̃ zàa'ĩana kàka lɛ́ daɛ, í lɛ́ a za'ↄ̃wã. +Gufɛ̃nɛ Yesu bɛ ía, àlɛ gɛ́ a ìwaↄ kĩ́i. +Kɛ́ aa aà è bɛ ía, ↄ̃ sↄ̃ kɛ̃̀ńgu aa mɛ̀: Gyaadeɛ! Aa wiilɛ̀ ń vĩao, +ↄ̃ Yesu ònɛ́ gↄ̃̀ↄ à mɛ̀: À sↄ̃dilɛ, mámɛ! Ásu to vĩa á kũo. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Dii, tó ḿmɛ, to mà táa'o ía mà mↄ n kĩ́i. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Mↄ́! Ɔ̃ Piɛɛ bↄ̀ gó guu a bɛ ía, àlɛ gɛ́ aà kĩ́i. +Kɛ́ a è ĩ́ana lɛ́ a pá, ↄ̃ vĩa aà kũ̀, àlɛ kpálɛ, ↄ̃ à wiilɛ̀ à mɛ̀: Dii, ma suaba. +Wegↄ̃ↄ Yesu ↄbↄ̀ à aà kũ̀, ↄ̃ a òɛ̀: Luanaaifɛ̃nɛnde! Bↄ́yãi n seakɛ̀i? +Kɛ́ aa gɛ̃̀ gó guu, ĩ́ana làa. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa ku gó guuↄ kùlɛɛ̀ aa mɛ̀: Lua Nɛ́n n ũ sĩana. +Kɛ́ aa bùa baa, aa kà Gɛnɛzalɛti bùsuu. +Wekĩideↄ Yesu dↄ̃̀, ↄ̃ aa aà bao fã̀aa bùsupiu píi, ↄ̃ wà mↄ̀ɛ̀ ń gyãeↄ píi. +Wà wabikɛ̀wà, baa aà ula lɛ́, wà e ↄkãwà. Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀wàↄ gbã̀gbã píi. +Falisieↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeeↄ bↄ̀ Yelusalɛũ aa mↄ̀ Yesu kĩ́i, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: +Bↄ́yãi ń ìwaↄ líↄ wá deziↄ fɛlɛkaayã kũao ni? Aali ↄpi lá fɛlɛkaayã dìlɛwa aa gbàsa pↄblèo. +Ɔ̃ Yesu a zãsìmá à mɛ̀: Bↄ́yãi i pãkpa yã́ pↄ́ Lua dìlɛↄzi iↄ fɛlɛkaayã kũai? +Asa Lua mɛ̀, àli á de ń á dao kpɛla, pↄ́ pↄ́ á vĩ à dↄońlɛ gↄ̃̀ Lua pↄ́ ũɛ, +ade bↄ̀ ń kpɛlaa yã́un we. Beewa i Lua yã́ bãdɛ á fɛlɛkaayã kũa yã́i. +Mↄafilideↄ! Ãnabi Isaia dↄ̀aa á yã'ò wásawasa à mɛ̀: +Bui bee ì Lua kpɛla ń lɛ́oɛ, an sↄ̃ kuwà lↄo. +Aaìↄ aà sisi pãɛ, gbɛ̃nazĩna ikoyãↄ ↄ̃ aaì danɛ́. +Ɔ̃ Yesu bíla laai sìsi à mɛ̀: À swã́kpa yãma. +I kɛ pↄ́ pↄ́ ì gɛ̃ lɛ́u mɛ́ lí tó gbɛ̃́ gbãlɛ̀o. Yã́ pↄ́ ì bↄ lɛ́u mɛ́ ì to gbɛ̃́ gbãlɛ. +Ɔ̃ aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi aa mɛ̀: Ń dↄ̃ kɛ́ Falisiↄ yã́pi mà, à zↄ̃̀ ń pↄwao lé? +Yesu wèmá à mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ ma Mae pↄ́ kú musu i tↄ̃o, a wolɛɛ. +À ń tó we. Vĩ̀a dↄaanaↄnɛ! Tó vĩ̀a dↄ̀aa vĩ̀aɛ, an pla ḿpii aa zu ɛuɛ. +Piɛɛ òɛ̀: Yã́pi bↄↄlɛkɛwɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: E tia i ↄ̃nↄkũoa? +Á dↄ̃ kɛ́ pↄ́ pↄ́ gɛ̃̀ lɛ́u ì ta gbɛɛu, ↄ̃ wì a bĩ́ikpɛkɛo lò? +Yã́ pↄ́ bↄ̀ lɛ́u sↄ̃ à bↄ̀ sↄ̃ guuɛ. Ɔ̃mɛ ì to gbɛ̃́ gbãlɛ. +Asa za sↄ̃ guu ↄ̃ làasoo vãi ì bↄu: Gbɛ̃dɛa, wúlɛa ń gbɛ̃pãle nↄo, gbãsĩkɛa, kpã́i'oa, yãdↄama ń gbɛ̃́sↄ̃sↄ̃ao. +Yã́ beeↄ mɛ́ ì to gbɛ̃́ gbãlɛ. Pↄblea ↄpisai lí tó gbɛ̃́ gbãlɛ̀o. +Ɔ̃ Yesu bↄ̀ we à gɛ̀ Tii ń Sidↄ̃o bùsuu. +Kanaa nↄɛe ku bùsupiu, à mↄ̀ wiilɛ̀wà à mɛ̀: Dii, Davidi Bui, ma wɛ̃nagwa. Tã́a lɛ́ ĩada ma nɛnↄɛnawa maamaaɛ. +Ɔ̃ Yesu i wewào. Aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi, aa wabikɛ̀wà aa mɛ̀: Nↄɛpi yá, asa aↄ tɛ́wázi ń wiioɛ. +Yesu wèmá à mɛ̀: Isailiↄ vũaaa lán sãↄwaɛ. An kĩ́i ↄ̃ Lua ma zĩu ado. +Ɔ̃ nↄɛpi mↄ̀ kùlɛɛ̀ à mɛ̀: Dii, ma ĩa. +Yesu òɛ̀: A maa kɛ́ wà nɛ́ↄ blɛ sɛ zu gbɛ̃ↄnɛo. +Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Sĩanaɛ Dii! Baa ń beeo gbɛ̃ↄ ì blɛ kasona pↄ́ lɛ̀lɛ ń dii táabũnu zíɛↄ pɛɛlɛ. +Ɔ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: Nↄɛ, ń ma náai vĩ zↄ̃ↄ. A kɛnɛ lá ń yeiwa. Ɔ̃ aà nɛnↄɛna gbã̀gbã zaapiwa gↄ̃̀ↄ. +Yesu bↄ̀ we à sù, àlɛ dↄ Galile ísidai, ↄ̃ à bùa à zↄ̃̀lɛ sĩ̀sĩa. +Wà mↄ̀ɛ̀ ń ɛɛↄ ń vĩ̀aↄ ń kↄ̃̀ↄↄ ń swãdoↄ ń gyãe pãleↄ dasidasi. Wà ń kálɛ aà gbázĩ, ↄ̃ à ń gbãgbã. +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ è swãdoↄ lɛ́ yã'o, gbɛ̃kaaũaↄ lɛ́ gↄ̃ wásawasa, ɛɛↄ lɛ́ táa'o, mɛ́ vĩ̀aↄ lɛ́ gu'e, yã́pi bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aa ń Isailiↄ Lua sáaukpà. +Yesu a ìwaↄ kã̀aa a ònɛ́: Gbɛ̃́ɛↄ kɛ̀mɛɛ wɛ̃naũ, asa aa kumanↄ a gↄↄ àaↄ̃n la, mɛ́ aa pↄe vĩ wà bleo. Má ye mà ń gbaɛ ń nↄanaoo, kɛ́ an yɛ̃̀ɛɛ su láa zɛ́uo yã́i. +Ɔ̃ aà ìwaↄ aà là aa mɛ̀: Mákĩi wá blɛ eu sɛ̃gbãu la à gbɛ̃́ sà dasiɛↄ kãi? +Yesu ń lá à mɛ̀: Á pɛ̃ɛ vĩ mɛ̀n ũma ni? Aa mɛ̀: Mɛ̀n sopla ń kpↄ̀ kelenaeↄ. +Yesu ò bílaɛ aa zↄ̃lɛzↄ̃lɛ tↄↄlɛ. +Ɔ̃ à pɛ̃ɛ mɛ̀n soplapiↄ sɛ̀ ń kpↄↄ, à sáaukpà, ↄ̃ a ɛ̀'ɛ kpà a ìwaↄwa, aa kpà bílawa. +Gbɛ̃́pii pↄblè kã̀. Wà a miↄna pↄ́ fɛ̃̀ↄ sɛ̀lɛ sↄ̀ sopla pai. +Gↄ̃ɛ pↄ́ aa blèↄ kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ (4.000) nↄɛↄ ń nɛ́ↄ bàasi. +Kɛ́ Yesu bíla gbàɛ, ↄ̃ à gɛ̃̀ gó'ilɛna guu, à gɛ̀ Madala bùsuu. +Falisiↄ ń Saduseↄ mↄ̀ Yesu kĩ́i. Aalɛ aà kpakpa, ↄ̃ aa gbɛ̀awà aà seelakɛnɛ́ ń Lua gbãao wà e. +Ɔ̃ Yesu a zãsìmá à mɛ̀: Tó ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u i mɛ: Gu a weeɛ, asa luabɛ tɛ̃akũ̀ɛ. +Tó kↄↄɛ i mɛ: Lou a ma gbã, asa luabɛ dɛ tɛ̃́nduuduuɛ. Á luabɛ wɛ́ dↄ̃kↄ̃ɛ, ãma i fↄ̃ gↄↄɛ bee seela dↄ̃̀o. +Gbãgbɛ̃ↄ vãi, luanaaikɛnsaiↄnɛ! Aaì seela gbɛaa, ãma má seelae kɛnɛ́o, sema Yonasi pↄ́. Ɔ̃ à ń tó we à tà. +Kɛ́ aà ìwaↄ bùa baa we, pɛ̃ɛ kũ̀sũa yã́ sã̀ńgu. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Àↄ ázĩa kũa dↄ̃! À laaika Falisiↄ ń Saduseↄ pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛi. +Ɔ̃ aalɛ okↄ̃ɛ: Pɛ̃ɛ pↄ́ wi sɛo yã́i a òi màa. +Yesu dↄ̃̀má, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Luanaaifɛ̃nɛndeↄ, bↄ́yãi álɛ okↄ̃ɛ kɛ́ á pɛ̃ɛ vĩo yã́iɛi? +E tia i dↄ̃oa? Pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo pↄ́ má kpà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄoↄwa (5.000) yã́ dↄáguo lé? Á sɛ̀lɛ gbí ũma ni? +Pɛ̃ɛ mɛ̀n sopla pↄ́ má kpà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ↄwa (4.000) sↄ̃, á sɛ̀lɛ sↄ ũma ni? +Bↄ́yãi i dↄ̃ kɛ́ pɛ̃ɛ yã́ má òɛ́oo ni? À laaika Falisiↄ ń Saduseↄ pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛi! +Ɔ̃ aa dↄ̃̀ sa i kɛ pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛ àlɛ onɛ́ wà laaikaio, Falisiↄ n Saduseↄ yãdanɛɛ. +Kɛ́ Yesu kà Sezale Filipi bùsuu, ↄ̃ à a ìwaↄ là à mɛ̀: Dé wàlɛ o Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ dɛ a ũi? +Aa mɛ̀: Gbɛ̃eↄ ì mɛ Zãa Da'ilɛnaɛ. Gbɛ̃eↄ ì mɛ Ɛlia. Gbɛ̃eↄ ì mɛ Zelemii ge ãnabi yãaen n ũ. +Yesu mɛ̀: Ápiↄ sↄ̃, dé i mɛ má dɛ a ũi? +Simↄↄ Piɛɛ wèwà à mɛ̀: Mɛsiin n ũ, Lua bɛ̃́ɛ Nɛ́. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Báaaden n ũ, Yonasi nɛ́ Simↄↄ! Asa i kɛ gbɛ̃nazĩna mɛ́ yã́ bee dànɛo, ma Mae pↄ́ kú musuɛ. +Málɛ onɛ: Piɛɛn n ũ, mɛ́ gbɛsipi ↄ̃ má a gãli zɛdↄwà. Baa bɛda gbãadeↄ a zĩblewào. +Má kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kilinɛↄ kpama. Pↄ́ pↄ́ ń yè dṹniau aↄ yea musuɛ, mɛ́ pↄ́ pↄ́ ń pòlo dṹniau aↄ poloa musuɛ. +Ɔ̃ Yesu a ìwaↄ lɛpàpa aasu o gbɛ̃eɛ Mɛsiin a ũo. +Za gↄↄ bee ↄ̃ Yesu lɛ́ a Yelusalɛũ gɛa piliwà a ìwaↄnɛ à mɛ̀, sema à taasikɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ↄzĩ, aai a dɛ, í vu a gↄↄ àaↄ̃dezĩ. +Ɔ̃ Piɛɛ aà sìsi gusaɛ, àlɛ giɛ̀ à mɛ̀: Suɛ Dii! Bee a n leo! +Ɔ̃ Yesu lìli ò Piɛɛɛ: Gomɛɛ we Setãu! Ń ye zɛzↄ̃mɛɛɛ, asa n làasooá Lua pↄ́ no, gbɛ̃nazĩna pↄ́ɛ. +Ɔ̃ Yesu ò a ìwaↄnɛ: Tó gbɛ̃́ ye kɛ ma ìwa ũ, aà gi azĩa wɛ̃nizi, i a lipãakↄ̃a sɛ́, i tɛmaziTó gbɛ̃́ dṹnia bṹu è mɛ́ à kùa ziawa, bↄ́ ài bee vĩi? Bↄ́ gbɛ̃́ a fĩaboò à zia'ei? +Asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a ɛa mↄ a Mae gawi guu ń a malaikaↄ, i fĩabo baadeɛ a yãkɛawa. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ aa ku laeↄ gao, aa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ e, àlɛ mↄ́ kía ũ. +Gↄↄ soolo gbɛa Yesu Piɛɛ ń Zaakio ń aà dãuna Zãao sɛ̀lɛ gɛ̀ńnↄ gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩ musu ńtɛ̃ɛ. +Ɔ̃ à lì ń wáa. Aà oa lɛ́ tɛkɛ lán ĩatɛ̃wa, mɛ́ aà ulaↄ gↄ̃̀ púntaitai. +Ɔ̃ Mↄizi ń Ɛliao bↄ̀ mↄ̀má, aalɛ yã'o ń Yesuo. +Ɔ̃ Piɛɛ ò Yesuɛ: Dii, a maa wàↄ ku la. Tó ń yei, má lákpɛ dↄ mɛ̀n àaↄ̃, n pↄ́ do, Mↄizi pↄ́ do, Ɛlia pↄ́ do. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ yã'o, luabɛpuana tɛkɛa kùńla. Ɔ̃ aa lↄↄ mà luabɛpuanapi guu à mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ beeá ma Nɛ́ mɛ̀ndona yenzideɛ, aà yã́ ì kamagu. À aà yãma. +Kɛ́ aà ìwapiↄ lↄↄpi mà, vĩa ń kṹ maamaa, aa wùlɛ ń gbɛɛu. +Ɔ̃ Yesu sↄ̃̀ńzi à ↄnàmá à mɛ̀: À fɛlɛ, ásu vĩakɛo. +Kɛ́ aa wɛsɛ̀ musu, aai gbɛ̃e eo, sema Yesu ado. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ pila gbɛ̀sĩsĩpiwa, Yesu dìlɛnɛ́ à mɛ̀: Ásu yã́ pↄ́ á è o gbɛ̃e mao e Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ gɛ bↄò gau. +Ɔ̃ aà ìwaↄ aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ì o Ɛlia mɛ́ a dↄaa mↄi? +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Ɛlia a mↄ sĩanaɛ, i ɛa yã́pii kɛkɛ. +Ãma málɛ oɛ́: Ɛlia mↄ̀ kↄ̀, wi aà dↄ̃o, ↄ̃ wà ń pↄeã dàɛ̀. Màa wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ wɛtã lↄ. +Ɔ̃ aà ìwaↄ dↄ̃̀ kɛ́ Zãa Da'ilɛna yã́ àlɛ onɛ́. +Kɛ́ aa kà bíla guu, gↄ̃ɛe mↄ̀ kùlɛ Yesuɛ +à mɛ̀: Dii, ma nɛ́ wɛ̃nagwa, asa gbakↄↄndeɛ. Ì taasikɛ maamaaɛ, ìↄ lɛ́lɛ tɛ́u ge íu mↄ̀ↄmↄↄɛ. +Ma mↄaànↄ n ìwaↄnɛ, aai fↄ̃ aà gbã̀gbão. +Ɔ̃ À mↄmɛɛaànↄ la. +Yesu gì tã́aɛ, ↄ̃ à gò nɛ́piwa, à gbã̀gbã wegↄ̃ↄ. +Bee gbɛa Yesu ìwaↄ sↄ̃̀aàzi ńtɛ̃ɛ, aa aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi wa fua tã́api goi? +A wèmá à mɛ̀: Kɛ́ á Lua náai vĩ bílao yã́iɛ. Sĩana málɛ oɛ́: Tó á Lua náai vĩ a gbɛ̃̀nɛ kà ɛfↄ wɛ́nawa, mɛ́ á ò gbɛ̀sĩsĩɛ beeɛ aà fɛlɛ la aà gɛ́ le, a fɛlɛɛ. Yãe a á fuo. +Wabikɛa ń lɛyeao mɛ́ ì tã́a bee taa go. +Gↄↄ pↄ́ a kú ń a ìwaↄ sãnu Galile, a ònɛ́: Sema wà Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpámá, +wi aà dɛ, i vu a gↄↄ àaↄ̃dezĩ. Ɔ̃ an pↄ yà maamaa. +Kɛ́ aa kà Kapɛnaũ, Lua kpɛ́ ↄsinaↄ mↄ̀ Piɛɛ là aa mɛ̀: Á yãdanɛde lí wɛ̃̀'ↄ̃a kpao lé? +Piɛɛ wèmá à mɛ̀: Ì kpá. Kɛ́ Piɛɛ lɛ́ gɛ̃ ua, Yesu dↄ̀aa òɛ̀ gↄ̃̀ↄ: Simↄↄ, deↄ dṹniaɛ bee kíaↄ ì wɛ̃̀'ↄ̃a ge asea símái? An nɛ́ↄ yã̀, ge gbɛ̃pãleↄnɛ? N yã́pi è kpelewai? +Piɛɛ mɛ̀: Gbɛ̃pãleↄnɛ. Yesu òɛ̀: Tó beewaɛ, an nɛ́ↄ bàa kuo. +Ãma kɛ́ wá yã́ su ↄ̃máo yã́i, gɛ́ kokoa dai ísidaa. Kpↄ̀ sɛ̃́ia pↄ́ ń kũ̀, ǹ a lɛ́ wɛ̃aa, ńyↄ̃ ↄ̃a e a guu. Bee sɛ kpámá, mapi ń mpio pↄ́ ũ. +Zĩbeezĩ Yesu ìwaↄ mↄ̀ aà là aa mɛ̀: Démɛ dɛńla kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gbɛ̃́ↄ guui? +Ɔ̃ Yesu nɛ́fɛ̃nɛnae sìsi zɛ̀ ń aɛ +à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, tó i lilɛ a gↄ̃ lán nɛ́wao, á gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guuo. +Gbɛ̃́ pↄ́ azĩa sↄ̀aa à gↄ̃̀ lán nɛ́fɛ̃nɛnaɛ beewa mɛ́ dɛńla kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gbɛ̃́ↄ guu. +Gbɛ̃́ pↄ́ nɛ́ bee taa dìlɛ ma ìwakɛ yã́i, ade ma dilɛɛ. +Tó gbɛ̃́ tò nɛ́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛɛ́ↄ do fù, a maa ń adeo yãa wà wísilↄgbɛ gbɛ̃̀nɛ dↄ aà nↄɛɛ, wi aà zu ísi guo. +Waiyoo dṹnia, kɛ́ yã́ pↄ́ ì to wà fu ku a guu yã́i. Sema yã́ pↄ́ ì to wà fu àↄ ku, ãma waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ fua yã́pi sù bↄ̀ aà kĩ́i. +Tó n ↄ ge n gbá mɛ́ tò ńlɛ fu, zↄ̃ ǹ vũaa. Gɛ̃a àizãna guu kↄ̃̀ↄ ũ ge ɛɛ ũ maa dɛ wà n zu tɛ́ gasai guu ń ↄ mɛ̀n plao ge ń gbá mɛ̀n plaola. +Tó n wɛ́ mɛ́ tò ńlɛ fu, bↄ ǹ vũaa. Gɛ̃a àizãna guu wɛdode ũ maa dɛ wà n zu zia tɛ́ guu ń wɛ́ mɛ̀n plaola. +À laaika sakaa nɛ́ɛↄ douzi, asa málɛ oɛ́, an malaikaↄ ku luabɛ, aa ku kↄ̃ wɛ́u ń ma Mae pↄ́ kú weo gↄↄpiiɛ. +Álɛ e kpelewa ni? Tó gbɛ̃́ sã vĩ mɛ̀n basↄo, tó ado vũ̀aa, a a mɛ̀n basↄo mɛ̀ndosaiↄ to gbɛpↄlɛu we à gɛ́ a pↄ́ pↄ́ vũ̀aapi wɛɛlɛio lé? +Sĩana málɛ oɛ́, tó a è, aà pↄ aↄ nawà dɛ a mɛ̀n basↄo mɛ̀ndosai pↄ aai kↄ́lɛoↄla. +Màa á Mae pↄ́ kú musu ye nɛ́ɛ beeↄ do vũaa sↄ̃o. +Tó n gbɛ̃́dee tàaekɛ̀, gɛ ǹ aà le ndo, yã́pi bↄɛ̀ gupuau. Tó à n yãmà, n n gbɛ̃́pi mìsiɛ. +Tó i n yãmao, gbɛ̃́ mɛ̀ndo ge gbɛ̃ↄn pla sɛ nama, kɛ́ à e yã́pi si seelade gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃ musu. +Tó à gì n yãmai, yã́pi o gãli guu. Tó à gì gãlipi yãmai lↄ, ǹ aà dilɛ zĩ̀lo ũ luayãdansai ũ. +Sĩana málɛ oɛ́: Pↄ́ pↄ́ á yè dṹniau, aↄ yea musuɛ, mɛ́ pↄ́ pↄ́ á pòlo dṹniau aↄ poloa musuɛ. +Málɛ oɛ́ lↄ, tó á gbɛ̃ↄn plaↄ lɛ́ kɛ̀ doũ dṹniau la, yã́ pↄ́ a a wabikɛ̀ ma Mae pↄ́ kú musuwa píi, a kɛɛ́ɛ. +Asa gu pↄ́ gbɛ̃ↄn pla ge gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ kↄ̃ kã̀aau ń ma tↄ́o, miↄ kú ń guuɛ. +Bee gbɛa Piɛɛ mↄ̀ Yesu là à mɛ̀: Dii, gɛ̃n ũma mà sùuukɛ ń ma gbɛ̃́dee pↄ́ ìↄ tàaekɛmɛɛoi? Gɛ̃n sopla yã̀? +Yesu wèwà à mɛ̀: Málɛ onɛ, i kɛ gɛ̃n sopla no, gɛ̃n sopla lɛɛ bàaↄ̃kwiɛ. +Bee yã́i kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ dɛ lán kíaɛ bee yã́wa. Kíae mɛ́ ye à a ↄ̃a yã́ gↄ̃́gↄ̃ ń a ìwaↄ. +Kɛ́ à nà ↄ̃api yã́wa, ↄ̃ wà mↄ̀ɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ aà fĩa sɛa miliↄ̃ ↄ̀aa kwio. +Lá a ↄ̃a vĩ à fĩapi boo, ↄ̃ aà dii mɛ̀ wà aà yía ń aà nao ń aà nɛ́ↄ ń pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi, wi gbasa wà aà kɛ̃́. +Ɔ̃ zĩkɛnapi wùlɛ a dii aɛ, à awakpàɛ̀ à mɛ̀: Mɛnakɛmanↄ, má n fĩabonɛ píi. +Ɔ̃ aà dii aà wɛ̃nagwà, à aà gbàɛ à fĩapi tòɛ̀. +Kɛ́ zĩkɛnapi bↄ̀ lé, à kpàaũ ń a zĩkɛndee pↄ́ a fĩa dↄwà ã́nusu ↄwatɛ̃ basↄoo. Ɔ̃ à aà kũ̀, àlɛ aà kòlo wi à mɛ̀: Ma fĩabomɛɛ. +Aà gbɛ̃́deepi wùlɛ aà aɛ à awakpàɛ̀ à mɛ̀: Mɛnakɛmanↄ, má n fĩabonɛ. +Ãma i weio. A tò wà aà dàkpɛu e aà a fĩaboɛ. +Kɛ́ aà zĩkɛn gbɛ̃́ kĩniↄ è màa, à kɛ̀nɛ́ ĩ́i maamaa, ↄ̃ aa gɛ̀ yã́pi sɛ̀lɛ sìu ń diiɛ píi. +Ɔ̃ diipi aà sìsi à mɛ̀: Ìwa vãi! Ma n fĩa tònɛ píi, kɛ́ n awakpàmɛɛ yã́i. +Lá ma sùuukɛ̀nnↄ, a maa ǹ sùuukɛ ń n gbɛ̃́deeo sↄ̃o lé? +Aà diipi pↄ pà, a tò wà aà dàkpɛu wàↄ ĩadawà e aà gɛ fĩapi boò píi. +Ɔ̃ Yesu ɛ̀a mɛ̀: Tó á baade lí sùuukɛ ń a gbɛ̃́deeo ń nↄ̀sɛmɛndooo, màa ma Mae pↄ́ kú musu a kɛɛ́. +Kɛ́ Yesu yã́ beeↄ ò a làa, à bↄ̀ Galile à gɛ̀ Yude bùsu kpɛ dou Yuudɛ̃ baale. +Bíla tɛaàzi, ↄ̃ à ń gyãeↄ gbã̀gbãnɛ́ we. +Ɔ̃ Falisieↄ mↄ̀ líkpalɛiwà, aa aà là aa mɛ̀: Gↄ̃ɛ zɛvĩ à a na ya yã́pii yã́ia? +A wèmá à mɛ̀: Kɛ́ Lua ń kɛ́ gↄ̃ɛ ń nↄɛo za káau, i a kyokɛ á èo lé? +Lua mɛ̀ a yã́i gↄ̃ɛ a go a de ń a daowa, i na a nawa, an pla ḿpii aai gↄ̃ lán sàwakula ń gbalaowa. +Beewa aa ku dodo lↄo, aa gↄ̃̀ mɛdoũɛ. Ayãmɛto pↄ́ pↄ́ Lua nàkↄ̃wa, gbɛ̃nazĩna su kɛ̃aao. +Ɔ̃ Falisiↄ aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi Mↄizi dìlɛ gↄ̃ɛ lí gínzila kɛ̃ kpa a nawa, i gbasa à aà yai? +Yesu wèmá à mɛ̀: Mↄizi á gbá zɛ́ à á na yá kɛ́ á swã́ gbãa yã́iɛ, ãma a dɛ màa za a daalɛgↄↄo. +Málɛ oɛ́, tó gbɛ̃́ a na yà, mɛ́ i kɛ à gbãsĩkɛ̀ no, tó à nↄ pãle sɛ̀, à gbãsĩkɛ̀ɛ. +Ɔ̃ aà ìwaↄ òɛ̀: Tó màa gↄ̃ɛ yã́ dɛ ń a nao, a maa wà nↄsɛo. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: I kɛ gↄ̃ɛ píi mɛ́ a fↄ̃ yã́pi sɛo, sema gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń gbá a zɛ́. +Asa gbɛ̃eↄ lí nↄsɛo kɛ́ wà ń í màa yã́i, mɛ́ gbɛ̃eↄ ìↄ ku màa kɛ́ wà ń lɛ wì yã́i, mɛ́ gbɛ̃eↄ ńzĩa kũ̀ màa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́i. Gbɛ̃́ pↄ́ a fↄ̃ yã́pi sɛ aà sɛ́. +Bee gbɛa gbɛ̃́ↄ mↄ̀ Yesuɛ ń nɛ́ↄ aà ↄnamá, i wabikɛnɛ́, ↄ̃ aà ìwaↄ lɛ́ gínɛ́. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: À to nɛ́ↄ mↄ ma kĩ́i. Ásu gínɛ́o, asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iá gbɛ̃́ bee taaↄ pↄ́ɛ. +Kɛ́ à ↄnàmá, ↄ̃ à bↄ̀ we. +Ɔ̃ gↄ̃ɛe mↄ̀ Yesu kĩ́i, à aà là à mɛ̀: Mɛtulu, bↄ́ maa má kɛ mà àizãna ei? +A wèwà à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ ma la maakɛaii? Lua ado mɛ́ maa. Tó ń ye ǹ gɛ̃ àizãna guu, ǹyↄ̃ aà yãdilɛaↄ kũa. +Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: An kpele ni? Ɔ̃ Yesu mɛ̀ +nìli n de ń n dao kpɛla, ǹyↄ̃ ye n gbɛ̃́deezi lá ńzĩa wɛ̃niwa. +Ɛ̀waasopi òɛ̀: Má yã́ beeↄ kũa píi. A kpele mɛ́ gↄ̃̀mɛɛ lↄi? +Yesu òɛ̀: Tó ń ye ǹyↄ̃ kú wásawasaɛ, gɛ ǹ n pↄ́Kɛ́ ɛ̀waasopi yã́pi mà, à tà ń pↄsiao kɛ́ aà pↄ́ↄ dasi yã́i. +Ɔ̃ Yesu ò a ìwaↄnɛ: Sĩana málɛ oɛ́, ↄde gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iu zĩ'ũ. +Málɛ oɛ́ lↄ, yiongo gɛ̃a abaawɛu àa dɛ ↄde gɛ̃a kpala pↄ bↄ̀ Lua kĩ́iula. +Kɛ́ aà ìwaↄ yã́pi mà, ↄ̃ à ń kṹ gbãa aa mɛ̀: Tó màaɛ, démɛ a bↄi? +Ɔ̃ Yesu ń gwá soee, a ònɛ́: Gbɛ̃nazĩna a fↄ̃o. Lua mɛ́ apii zɛ́ vĩ. +Ɔ̃ Piɛɛ a zãsìwà à mɛ̀: Wápiↄ sↄ̃ wa pↄ́pii tò wa bↄ tɛnzi. Bↄ́mɛ a gↄ̃wɛ̃ɛ sai? +Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́: Tó Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ zↄ̃̀lɛ a kpalabaa gawidewa dṹnia dafu guu, á gbɛ̃́ pↄ́ á tɛmaziↄ á zↄ̃lɛ kpalabaa mɛ̀n kuɛplaↄwa, íↄ yã́gↄ̃gↄ̃ Isaili bui kuɛplaↄnɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ a bɛ tò ge a vĩ̀iↄ ge a dãunaↄ ge a mae ge a da ge a nɛ́ↄ ge a buaↄ ma yã́i, a ɛa bee taa e lɛɛ basↄo, mɛ́ a àizãna e. +Dasi pↄ́ dↄaaaↄ gↄ̃ zã́, mɛ́ dasi pↄ́ tɛ́ zã́ↄ gↄ̃ dↄaaa. +Lá kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛn kɛ: Uabelee mɛ́ bↄ̀ kↄↄkↄↄ, à gɛ̀ gbɛ̀winaↄ wɛɛlɛi aa zĩkɛɛ a bua. +An yã́ kↄ̃sɛ̀ aà fĩabonɛ́ ã́nusu ↄwatɛ̃ dodo. Ɔ̃ à ń gbáɛ a bua. +À bↄ̀ lↄ muuwãamigↄↄ, ↄ̃ à gbɛ̃pãleↄ lè gãaɛ kálɛa pã. +A ònɛ́: Ápiↄ sↄ̃ à gɛ́ zĩkɛi ma bua, mí fĩaboɛ́ a zɛ́wa. +Ɔ̃ aa gɛ̀. À ɛ̀a bↄ̀ lↄ ĩatɛ̃ minanguo, ↄ̃ à ɛ̀a bↄ̀ ĩatɛ̃ auapilaa, a ò gbɛ̃pãleↄnɛ màa lↄ. +Kɛ́ à bↄ̀ oosi, à gbɛ̃pãleↄ lè kálɛa, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi á kálɛa la pã za kↄↄi? +Aa wèwà aa mɛ̀: Kɛ́ wi zĩdawɛ̃ɛo yã́iɛ. A ònɛ́: À gɛ́ zĩkɛi ma bua sↄ̃. +Ĩatɛ̃ gɛ̃a kpɛ́u ↄ̃ budepi ò a ziiaɛ: Zĩkɛnaↄ sísi ǹ fĩabonɛ́. Daalɛ gbɛ̃́ zã́ↄwa e à gɛ midɛ gbɛ̃́ káauↄwa. +Ɔ̃ oosideↄ mↄ̀, aa ã́nusu ↄwatɛ̃ è mɛ̀ndodo. +Kɛ́ gbɛ̃́ káauↄ mↄ̀, aalɛ e ń ↄ̃a aↄ dɛ gbɛ̃́ zã́ↄlaɛ, ↄ̃ ã́nusu ↄwatɛ̃ do aa è ḿpii. +Kɛ́ aa ń ↄ̃a sì, ↄ̃ aa zↄadↄ̀ uabelepiwa +aa mɛ̀: Lɛɛlu do ↄ̃ gbɛ̃́ zã́ↄ zĩkɛ̀, mɛ́ n ń dílɛ sáa ń wá gbɛ̃́ pↄ́ wa zĩ zↄ̃ↄde kɛ̀, wa ĩatɛ̃ gbãa kàkawálaↄa? +Ɔ̃ à wè ń gbɛ̃́piↄ dowa à mɛ̀: Ma gbɛ̃́, mi n bleo. Wa kↄ̃ yãmà ã́nusu ↄwatɛ̃ do musu nolo? +Ǹ n pↄ́ si ǹ tá. Má ye kpa gbɛ̃́ zã́ɛ beewa lá n pↄ́waɛ. +Má zɛvĩ mà kɛ ń ma ↄ̃ao lá má yeiwao lé? Ńlɛ wɛbↄbↄi kɛ́ má gbɛ̃kɛ vĩ yã́i yã̀? +Beewa gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ zã́ↄ gↄ̃ dↄaaa, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ dↄaaaↄ gↄ̃ zã́. +Gↄↄ pↄ́ Yesu lɛ́ gɛ́ Yelusalɛũ, à a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ kã̀aa ńtɛ̃ɛ, à yã'ònɛ́ zɛ́u à mɛ̀: +Wálɛ gɛ́ Yelusalɛũɛ. We wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpáu sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄwa, aai yãdaaàla, +aai aà kpa luayãdↄ̃nsaiↄwa. Aa aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ, aai aà gbɛ̃ ń flàalao, aai aà páliwa, aai aà dɛ, i vu a gↄↄ àaↄ̃dezĩ. +Bee gbɛa Zebedee nɛ́ↄ da mↄ̀ Yesu kĩ́i ń a nɛ́ↄ. A ye wabikɛwà, ↄ̃ à kùlɛɛ̀. +Ɔ̃ Yesu aà là à mɛ̀: Bↄ́ ń yeii? A wèwà àƆ̃ Yesu ò nɛ́piↄnɛ à mɛ̀: Á yã́ pↄ́ álɛ a wabikɛa dↄ̃o. Taasi kɛɛona pↄ́ má a imi, á fↄ̃ mia? Aa wèwà aa mɛ̀: Wá fↄ̃́. +Yesu mɛ̀: Í pↄ́ má mi, á mi fá, ãma zↄ̃lɛa ma ↄplaai ge ma ↄzɛɛi dɛ ma yã́ ũo. Zↄ̃lɛkĩi beeↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma Mae kɛ̀kɛnɛ́ↄ pↄ́ ũɛ. +Kɛ́ aà ìwa gbɛ̃ↄn kwi kĩniↄ yã́pi mà, an pↄ pà vĩ̀i ń dãunapiozi. +Ɔ̃ Yesu ń kãaa ḿpii, a ònɛ́: Á dↄ̃ kɛ́ bùsu gbãadeↄ ì gbãablemá, mɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ì ikokɛmá, +ãma aↄ dɛ màa á kĩ́io. Tó á gbɛ̃e ye àↄ dɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, aà gↄ̃ á dↄnlɛde ũ. +Tó á gbɛ̃e ye àↄ dɛ dↄaana ũ, aà gↄ̃ á zↄ̀blena ũ. +Asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ i mↄ wà dↄalɛo, à mↄ̀ dↄi gbɛ̃́ↄlɛɛ, i gi a wɛ̃nii gbɛ̃́ dasiↄ boa yã́i. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ bↄ Yeliko, bíla tɛ́ Yesuzi. +Vĩ̀a gbɛ̃ↄn plaↄ zↄ̃lɛ zɛ́ lɛ́, aa mà Yesu mɛ́ lɛ́ gɛ̃, ↄ̃ aalɛ lɛ́ gbãa zu aa mɛ̀: Dii, Davidi Bui, wá wɛ̃nagwa! +Wàlɛ gínɛ́ wàlɛ mɛ aa nílɛ, ↄ̃ an lɛzu kɛ̀kɛ gbãakũ̀ aa mɛ̀: Dii, Davidi Bui, wá wɛ̃nagwa! +Ɔ̃ Yesu zɛ̀ à ń sisi à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ á ye mà kɛɛ́i? +Aa wèwà aa mɛ̀: Dii, wá ye ǹ wá wɛ́ wɛ̃wɛ̃ɛɛ. +Yesu ń wɛ̃nagwà, à ↄkã̀ ń wɛ́wa. Wegↄ̃ↄ aa gu'è, ↄ̃ aa bↄ̀ tɛaàzi. +Kɛ́ aa kà kãi ń Yelusalɛũo, aa kà Bɛfaze wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu, ↄ̃ Yesu a ìwa gbɛ̃ↄn plaↄ zĩ̀ +a ònɛ́: À gɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ kálɛ á aɛ kee guu. Tó a gɛ̃, á zàa'ĩna e dↄa ń a nɛ́o wegↄ̃ↄ. À polo suomɛɛ. +Tó gbɛ̃e á lá, kpelewa ni, í mɛ Dii mɛ́ ye ń mↄaoi, a ń gbaɛɛ̀ tia. +A dɛ màa kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabi ò kɛ yã́iɛ, à mɛ̀: +O Siↄnadeↄnɛ an kía mɛ́ lɛ́ mↄ́ ń kĩ́i. Aà nↄ̀sɛ niɛ, a di zàa'ĩn bↄlↄ kpɛ. +Ìwapiↄ gɛ kɛ̀ lá Yesu ònɛ́wa. +Aa sù ń zàa'ĩnapio ń a nɛ́o, aa ń ulaↄ kpàlɛmá, ↄ̃ Yesu dìkpɛ. +Gbɛ̃́ dasideↄ lɛ́ ń ulaↄ kpálɛ zɛ́u, gbɛ̃eↄ lɛ́ lá zↄ̃ wàlɛ kpálɛ zɛ́u lↄ. +Bíla pↄ́ dↄaaaɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ aà kpɛↄ lɛ́ wiilɛ wàlɛ mɛ: Gbãa kɛ, Davidi Bui! Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o ũ! Wà gbãakpaaàzi à zↄ̃ luawa. +Kɛ́ Yesu gɛ̃̀ Yelusalɛũ, wɛ̃́lɛ lòo, gbɛ̃́pii lɛ́ mɛ: Dén gbɛ̃́ bee ũi? +Bíla mɛ̀: Ãnabi Yesuɛ. À bↄ̀ Nazalɛti, Galile bùsuuɛ. +Yesu gɛ̃̀ Lua ua à laayianaↄ ń laalunaↄ yà ń bↄ́lɛ píi. À ↄlɛũkpakɛnaↄ táabũnuↄ ń felenyianaↄ kìlaↄ fuangba. +A ònɛ́: A kɛ̃a Lua taalau, wali o ma kpɛ́ɛ lousisikpɛ, ↄ̃ á kɛ̀ gbɛ̃blenaↄ tòo ũ. +Vĩ̀aↄ ń ɛɛↄ mↄ̀ aà kĩ́i Lua ua we, ↄ̃ à ń gbãgbã. +Kɛ́ sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ yãbↄnsaɛ pↄ́ àlɛ kɛↄ è, mɛ́ aa mà nɛ́ↄ lɛ�� wiidↄwà Lua ua aalɛ mɛ, gbãa kɛ Davidi Bui, ↄ̃ an pↄ pà. +Aa òɛ̀: Ń mà lá aalɛ oa? Yesu wèmá à mɛ̀: Ao! Kɛ́ Lua dà nɛ́fɛ̃nɛnaↄnɛ ń nɛ́ yↄ̃minaↄ aa a táasilɛ, i a kyokɛo lé? +Ɔ̃ à bↄ̀ wɛ̃́lɛu à ń tó we, à tà ii Bɛtani. +Kɛ́ gu dↄ̀ kↄↄkↄↄ, à ɛ̀a lɛ́ su wɛ̃́lɛdau, ↄ̃ nↄana lɛ́ aà dɛ. +À kaadↄɛnli è zɛ́ lɛ́, ↄ̃ à sↄ̃̀i, i nɛ́ ewào, sema lá pã. Ɔ̃ a ò lípiɛ: Ńyↄ̃ nɛ'i bau lↄo. Wegↄ̃ↄ lípi giigàga. +Kɛ́ aà ìwaↄ è, ↄ̃ à bↄ̀ ń saɛ aa mɛ̀: Àkɛa kaadↄɛnlipi giigàga màa gↄ̃̀ↄi? +Yesu wèmá à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, tó á Lua náai vĩ seasai, i kɛ kaadↄɛnlipi yã́ ↄ̃ á kɛ adoo. Baa tó á ò sĩ̀sĩɛ beeɛ aà azĩa sɛ zu ísiau, a kɛɛ. +Tó á Lua náai vĩ, pↄ́ pↄ́ á gbɛ̀awà wabikɛa guu píi, á eɛ. +Yesu gɛ̃̀ Lua ua, àlɛ yãdanɛ́. Ɔ̃ sa'onkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mↄ̀ aà là aa mɛ̀: Iko kpele ńlɛ yã́ beeↄ kɛòi? Démɛ n gba iko beei? +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Mapi sↄ̃ má yã́ mɛ̀ndo gbɛawá. Tó á òmɛɛ, ↄ̃ má iko pↄ́ málɛ yã́ beeↄ kɛo oɛ́. +Dé iko Zãa gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ̀òi? Lua pↄ́ yã̀, ge gbɛ̃nazĩna pↄ́ɛ? Ɔ̃ aa lɛkpàaĩ aa mɛ̀: Tó wa mɛ̀ Lua pↄ́ɛ, a wá lá bↄ́yãi wi Zãa yã́ sio ni. +Tó wa mɛ̀ gbɛ̃nazĩna pↄ́ɛ sↄ̃, wá bíla vĩa vĩ, asa ampii aa Zãa ãnabikɛ sìɛ. +Ɔ̃ aa wè Yesuwa aa mɛ̀: Wá dↄ̃o. Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Mapi sↄ̃ má iko pↄ́ málɛ yã́ beeↄ kɛo oɛ́o. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Gbɛ̃e mɛ́ nɛgↄ̃ɛnaↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla. Ɔ̃ a ò Wooɛ: Gɛ́ zĩkɛi bua gbã. +Woo mɛ̀: Má gɛo. Ɔ̃ à nↄ̀sɛlìlɛ gbɛzã, à gɛ̀. +Maepi gɛ ò Seɛ màa lↄ. Ɔ̃ Se mɛ̀: Too. Kási i gɛo. +Á è kpelewai? Gbɛ̃ↄn plapiↄ guu, an démɛ a mae pↄeã kɛ̀i? Aa mɛ̀: Wooɛ. Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́: Ɔsinaↄ ń káaluaↄ gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu á ãa. +Asa Zãa mↄ̀ à zɛ́ súsu ↄ̀lↄɛ́, i aà yã́ sio. Ɔsinaↄ n káaluaↄ mɛ́ aa aà yã́ sì. Baa ń bee eao i nↄ̀sɛlilɛ gbɛzã a aà yã́ sìo. +À yãpãle ma lↄ. Uabelee mɛ́ kú a vɛ̃ɛbu vĩ, à kaa lìai à ɛyↄ̃̀ a guu vɛ̃ɛfɛ̃kĩi ũ, à gbadà. Ɔ̃ à a vɛ̃ɛbuↄ zĩ̀ zĩkɛnapiↄwa aa a vɛ̃ɛ asea siɛ. +Ɔ̃ zĩkɛnapiↄ aà ìwaↄ kũ̀kũ, aa ń gbɛ̃do gbɛ̃̀, aa ń gbɛ̃do dɛ̀, aa ń gbɛ̃do pàpa ń gbɛo aa dɛ̀. +Uabelepi ɛ̀a ìwa pãleↄ zĩ̀, an dasi dɛ gbɛ̃́ káauↄla, ↄ̃ aa kɛ̀nɛ́ màa lↄ. +Gbɛzã ↄ̃ à a nɛ́ zĩ̀má à mɛ̀: Aa ma nɛ́ yãda. +Kɛ́ zĩkɛnapiↄ nɛ́pi è, aa òkↄ̃ɛ: Túbiblenan kee. Wà aà dɛ, bú i gↄ̃wɛ̃ɛ. +Ɔ̃ aa aà kũ̀ bↄ̀ò kaau aa aà dɛ̀. +Tó búde sù, kpelewa a kɛ zĩkɛnapiↄnɛi? +Aa wèwà aa mɛ̀: A gbɛ̃́ pãsĩpiↄ dɛdɛ pãsĩpãsĩɛ, i búpi na zĩkɛn pãle pↄ́ aa aà asea kpawa a gↄↄwaↄnɛ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: I yã́ɛ bee kyokɛ taalauo lé? Gbɛ pↄ́ ɛ̃bonaↄ pãkpài mɛ́ gↄ̃̀ gbɛↄ mide ũ. Dii mɛ́ bee kɛ̀ ↄ̃ à kɛ̀wɛ̃ɛ yãbↄnsaɛ ũ. +Ayãmɛto málɛ oɛ́: Lua a á bↄ kpala pↄ́ bↄ̀ a kĩ́i guu, i gbɛ̃́ pↄ́ aa a asea kpawaↄ kpau. +Kɛ́ sa'onkiaↄ ń Falisiↄ Yesu yãlɛɛũanɛpiↄ mà, aa dↄ̃̀ kɛ́ ń yã́ àlɛ o. +Ɔ̃ aalɛ zɛwɛɛlɛ wà aà kṹ, ãma aa vĩakɛ̀ bílaɛ, kɛ́ wà aà dìlɛ ãnabi ũ yã́i. +Yesu ɛ̀a yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: +Lá kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛn kɛ lↄ. Kíae mɛ́ lɛ́ nↄsɛpↄnakɛ a nɛ́ɛ, +ↄ̃ à a zĩkɛnaↄ zĩ̀ gbɛ̃́ pↄ́ à ń gbɛa blɛbleawaↄ sísii, ãma aa ye mↄaio. +Ɔ̃ à ɛ̀a zĩkɛnpãleↄ zĩ̀ a ònɛ́: À gɛ o gbɛ̃́ pↄ́ ma ń gbɛaↄnɛ ma sↄu mà, ma zuswanaↄ ń pↄtuo mɛkpaaↄ dɛ̀dɛ má làa. Aa mↄ nↄsɛ guu. +Ɔ̃ aai laaidↄ yã́piwao, an baade gɛ̀ a bↄↄlɛkɛi. Gbɛ̃eↄ gɛ̀ ń bua, gbɛ̃eↄ gɛ̀ ń laatai, +gbɛ̃́ kĩniↄ zĩkɛnapiↄ kũ̀kũ aa widàmá aa ń dɛdɛ. +Ɔ̃ kíapi pↄ pà, à a sosaↄ gbàɛ aa gɛ̀ gbɛ̃dɛnapiↄ dɛ̀dɛ, ↄ̃ aa tɛsↄ̃̀ ń wɛ̃́lɛwa. +Ɔ̃ kíapi gbàsa ò a zĩkɛnaↄnɛ: Nↄsɛblɛ mà, ãma gbɛ̃́ pↄ́ ma ń gbɛaↄ kɛ̀wà fɛ̃́nɛũ. +À gɛ́ zɛ́kpaaↄ guu, í gbɛ̃́ pↄ́ á è píi sísi nↄsɛ guu. +Ɔ̃ zĩkɛnapiↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ zɛ́ↄ guu, aa gbɛ̃́ pↄ́ aa èↄ kã̀aa, gbɛ̃vãiↄ ń gbɛ̃maaↄ píi. Màa nↄsɛpↄnakɛnaↄ gupà. +Kɛ́ kíapi gɛ̃̀ pↄnakɛnapiↄ gwai, à gↄ̃ɛe è we, a nↄsɛpↄna ula daao, +ↄ̃ a òɛ̀: Ma gbɛ̃́, àkɛa n gɛ̃ la nↄsɛpↄna uladasaii? Ɔ̃ à nì kpa��̀uu. +Ɔ̃ kía ò a dↄaiↄnɛ: À aà ↄↄ ye ń aà gbáↄ, í aà zu bàasi gusiau. We a ↄ́ↄlↄu à ↄdi a musu. +Asa dasi ↄ̃ Lua sìsi, ãma gbɛ̃́ pↄ́ a sɛ̀ↄ bílao. +Bee gbɛa ↄ̃ Falisiↄ bↄ̀ gɛ̀ lɛkpàaĩ lá wà kɛ aa e Yesu kṹ a yã'oa guu. +Ɔ̃ aa ń ìwaↄ zĩ̀wà ń Elodi kpala zɛnkpɛdeeↄ, aa mɛ̀: Mɛtulu, wá dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ náaiden n ũ. Ni Lua zɛ́ ↄlↄnɛ́ wásawasaɛ. Nili yã́si ń gbɛ̃́ↄ ublembɛkɛ yã́io, asa nili gbɛ̃e wɛgwao. +Lá ń è ǹ owɛ̃ɛ. À kũ̀ wà wɛ̃̀'ↄ̃a kpá Sezaawaa, ge i kũo? +Yesu ń nↄ̀sɛvãi dↄ̃̀má à mɛ̀: Mↄafilideↄ! Bↄ́yãi álɛ filifilimbakpamɛɛi? +À ↄ̃a pↄ́ wì wɛ̃̀'ↄ̃a kpaò ↄlↄmɛɛ. Ɔ̃ aa ↄ̃api do dↄ̀ɛ̀. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Dé mi ń a tↄ́on lai? +Aa wèwà aa mɛ̀: Sezaa pↄ́ɛ. Ɔ̃ a ònɛ́: Too, à Sezaa dee pↄ́ kpawà, í Lua pↄ́ kpawà. +Kɛ́ aa yã́pi mà, à bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aa aà tò we aa tà. +Gↄↄ doũpi zĩ́ Saduseeↄ mↄ̀ Yesu kĩ́i. Aaì mɛ gɛↄ lí vuo, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: +Mɛtulu, Mↄizi mɛ̀, tó gↄ̃ɛ gà nɛ́sai, dãuna lí a vĩ̀i gyaa da'uakɛ, aà a vĩ̀i gɛ̃ɛ kɛò. +Tↄ̀ↄ. Dedoũdeↄ kú wá guu yãa gbɛ̃ↄn sopla. Woo nↄ sɛ̀ à gà a nↄpi tò nɛ́sai, ↄ̃ gyaa gↄ̃̀ Seɛ. +À kɛ̀ Seɛ màa lↄ ń Bíↄo e à gɛ̀ pɛ̀ gbɛ̃ↄn soplapiↄwa píi. +Ampii gbɛa ↄ̃ nↄ gà sↄ̃. +Gɛↄ vugↄↄzĩ an gbɛ̃ↄn soplapiↄ guu, démɛ aↄ nↄpi vĩi? Asa ampii aa aà dↄ̃ nↄ ũɛ. +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: A sãsãɛ á Luayãtaala ń aà gbãao dↄ̃sai yã́i. +Tó gɛↄ vù, aa nↄsɛo, aa zãkɛo, aaↄ ku lán luabɛ malaikaↄwaɛ. +Gɛↄ vua yã́ musu i yã́ pↄ́ Lua òɛ́ kyokɛo lé? À mɛ̀ +ámɛaa Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua. Gɛↄ Luan aà ũo, sema gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ. +Kɛ́ bíla yã́pi mà, aà yãdaanɛ́ dìmá. +Kɛ́ Falisiↄ mà Yesu Saduseↄ fù, aa kↄ̃ kã̀aa. +Ɔ̃ an ikoyãdↄ̃naↄ do likpàlɛwà à aà là à mɛ̀: +Mɛtulu, Mↄizi ikoyã kpele gbia mɛ́ dɛńlai? +Yesu wèwà à mɛ̀: Ǹyↄ̃ ye Dii n Luazi ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai, n sↄ̃ iↄ kuwà. +Ikoyã pↄ́ a gbia dɛńlan we. +A plaade pↄ́ bↄ̀wan kɛ: Ǹyↄ̃ ye ń gbɛ̃nazĩn deezi lá nzĩa wɛ̃niwa. +Mↄizi ikoyã píi ń ãnabiↄ yã́ↄ píi looa ikoyã mɛ̀n pla beeↄwaɛ. +Lá Falisiↄ kãaaa, Yesu ń lá à mɛ̀: +Á è kpelewa Mɛsii yã́ musui? Dé buin aà ũi? Aa wèwà aa mɛ̀: Davidi buiɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Àkɛa Lua Nisĩna dɛ̀dɛ Davidiwa, ↄ̃ a òɛ̀ Diii? À mɛ̀ +Dii ò ma Diiɛ aà zↄ̃lɛ a ↄplaai e àa aà ibɛɛↄ kálɛɛ̀ a gbá zíɛ. +Lá Davidi òɛ̀ Dii, kpelewa aↄ dɛ aà bui ũi? +Gbɛ̃e i fↄ̃ yã́zãsìwào. Za gↄↄ bee gbɛ̃e i we yãe làwà lↄo. +Bee gbɛa Yesu yã'ò bílaɛ ń a ìwaↄ +à mɛ̀: Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń Falisiↄ mɛ́ aa gↄ̃̀ Mↄizi gɛ̃ɛ ũ. +Ayãmɛto àli yã́ pↄ́ aaì oɛ́ↄ kɛ píi, íↄ kũa. Ãma ásu ń kɛa kɛo, asa aali yã́ pↄ́ aaì o kɛo. +Aaì aso gbia yeye da gbɛ̃́ↄnɛ ń gã̀uɛ, mɛ́ baa ↄton do aaliↄ ye kaio. +Aaì ń yã́ píi kɛ kɛ́ gbɛ̃́ↄ ń e yã́iɛ. Màa aaì Lua yã́ ɛsɛba gbɛ̃̀nɛ da, aaì tùfa gbã̀a da ń pↄkasai. +Pↄnablɛble zↄ̃lɛkĩi maaↄ ń lousisikpɛ zↄ̃lɛkĩi maaↄ ↄ̃ aaìↄ wɛɛlɛ zↄ̃lɛu. +Aaìↄ ye wàↄ fↄkpakpamá gãaɛ, wàↄ onɛ Mɛtulu. +Ásuli tó wà oɛ́ Mɛtuluo, asa ápii vĩ̀iↄ n dãunaↄn á ũ, mɛ́ á Mɛtulu mɛ̀ndoɛ. +Ásuli o gbɛ̃eɛ á mae dṹnia guu lao, asa á Mae mɛ̀ndoɛ, ↄ̃mɛ kú musu. +Ásuli tó wà oɛ́ Dↄaanao, asa á Dↄaana mɛ̀ndoɛ, ↄ̃n Mɛsii ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃ↄ á guu aàↄ dɛ á dↄnlɛde ũ. +Giyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! I kpala pↄ bↄ̀ Lua kĩ́i zɛ́ ta gbɛ̃́ↄnɛ. Ili gɛ̃uo, mɛ́ ili we gbɛ̃́ pↄ́ aa ye gɛ̃uↄ gɛ̃̀u sↄ̃o. +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! I wabi gbã̀a kɛ Luawa à gyaaↄ bleò. Bee yã́i á ĩadama pãsĩ aↄ dɛńla. +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! I bɛbɛ tↄↄlɛ ń ísiao ìwa mɛ̀ndo ea yã́i. Tó á è sↄ̃, i aà kɛ tɛ́ pↄ́ ũ dɛála lɛɛ plaɛ. +Waiyoo á vĩ̀a dↄaanaↄ! I mɛ tó wà mɛ̀ wa sì ń Lua kpɛ́o, a yãe vĩo, ãma tó wà mɛ̀ wa sì ń Lua kpɛ́ vuao, bee mɛ́ yãvĩ. +Vĩ̀a mìsaideↄ! A kpele mɛ́ zↄ̃ↄi? Vua yã̀, ge Lua kpɛ́ pↄ́ ì to vua gↄ̃ aà pↄ́ ũɛ? +I mɛ lↄ tó wà mɛ̀ wa sì ń sa'okĩio, a yãe vĩo, ãma tó wà mɛ̀ wa sì ń sa'obↄ pↄ́ kú weo, bee mɛ́ yãvĩ. +Vĩ̀aↄ! A kpele mɛ́ zↄ̃ↄi? Sa'obↄ yã̀, ge sa'okĩi pↄ́ ì to sa'obↄ gↄ̃ Lua pↄ́ ũɛ? +Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ á sì ń sa'okĩio, a sì ń pↄ́ pↄ́ kú weↄɛ lↄ píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ á sì ń Lua kpɛ́o, a sì ń Lua pↄ́ kú a guuoɛ lↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ á sì ń luabɛo, a sì ń Lua kpalabaao ń Lua pↄ́ zↄ̃lɛwàoɛ. +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! I toeↄ dosina n kíanaↄkpeo ń dã̀ láo kwide kpa Luawa, ↄ̃ i Mↄizi ikoyã gbiaↄ to we, yã́zɛde ń sùuuo ń náaio. Yã́ beeↄ mɛ́ dɛ wà kɛ a kĩni tosai. +Vĩ̀a dↄaanaↄ! I maemilona plɛ á imiau, ↄ̃ i yiongo mↄ́. +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! I gbãbↄ bisaↄ kpɛɛ ń taↄ, mɛ́ bĩi ń gbɛ̃taiinkɛao mɛ́ á nↄ̀sɛ pà. +Falisi vĩ̀a! Bisa guu pípi gĩa, a kpɛ i gↄ̃ gbãsĩsai. +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! Á dɛ lán mia pↄ́ wà soolɛ̀wàↄwaɛ. An kpɛ maa wɛ́ɛ, ãma gɛwaↄ ń gbãsĩ píio mɛ́ ń guu pà. +Màaɛ ápiↄ sↄ̃, á bɛa maa gbɛ̃́ↄ wɛ́ɛ, ãma mↄafili ń yãvãio mɛ́ á guu pà. +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! I pↄ́ bo ãnabiↄ miaↄwa, i zãble Lua gbɛ̃́ↄ pↄ́wa, +i mɛ: Tó wá kú yãa wá deziↄ gↄↄ, wá bàa aↄ kúńnↄ ãnabiↄ dɛdɛa guuo. +Beewa á dↄ̃̀ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa ãnabiↄ dɛ̀dɛↄ buiↄn á ũ. +À ãiakɛ à á deziↄ tàaaba, í a midɛ sa! +Mlɛ̃ↄ! Gbɛ̃nazĩn píligonaↄ! Kpelewa á bↄ tɛ́ yã́ pↄ́ daaála guui? +A yã́i má ãnabiↄ ń ↄ̃nↄnaↄ ń yãdanɛdeↄ zĩwá, í ń gbɛ̃eↄ dɛdɛ, í ń gbɛ̃eↄ páliwa, í ń gbɛ̃eↄ gbɛ̃ ń flàalao á lousisikpɛↄ guu, í ń yá wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo. +Beewa Lua gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛↄ yã́ a wi á musu, sɛa za gbɛ̃maa Abɛliwa e à gɛ̀ pɛ̀ Balakia nɛ́ Zakali pↄ́ a aà dɛ̀ Lua kpɛ́ ń sa'okĩio zãnguowa. +Sĩana málɛ oɛ́, yã́ beeↄ píi a wi gbãgbɛ̃ↄ musuɛ. +Yelusalɛũdeↄ, Yelusalɛũdeↄ! A ãnabiↄ dɛ̀dɛ, a gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń zĩ́wáↄ pàpa ń gbɛo a ń dɛdɛ. Miↄ ye mà á kãaamazi mↄ̀ↄmↄↄ, lá ko ì a gã̀sĩa kú a nɛ́ↄlawa, ãma ili weio. +Lua a á kpɛ́ tóɛ́ kpɛ́zĩ ũɛ sa. +Málɛ oɛ́, za tia á ma e lↄo, e à omɛɛ báaade gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o. +Yesu bↄ̀ Lua ua, àlɛ tá, ↄ̃ aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi, aa lɛsuikɛ̀ɛ̀ Lua kpɛ́ dↄawa. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: A bee è píia? Sĩana málɛ oɛ́, wa gbɛe to dikↄ̃a weo, wa a dúuzↄ̃ɛ. +Gↄↄ pↄ́ Yesu zↄ̃lɛa Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu, aà ìwaↄ mↄ̀ aà kĩ́i ńtɛ̃ɛ, aa aà là aa mɛ̀: Owɛ̃ɛ, yã́ beeↄ kɛ bↄɛ ni? Bↄ́mɛ aↄ dɛ n mↄa ń dṹnialaagↄↄo seela ũi? +Yesu wèmá à mɛ̀: À laaika, ásu to gbɛ̃e á sã́são. +Asa gbɛ̃́ↄ mↄ́ ń ma tↄ́o dasi, aa mɛ Mɛsiin ń ũ, aa gbɛ̃́ↄ sã́sã dasi. +Áli zĩ̀ bao ma ń a súuo. Ásu to sↄ̃ kɛ̃́águo. Bee a kɛɛ, ãma gↄↄ láaa pↄ́n we gĩao. +Asa bui ń buio aa fɛlɛ ń kↄ̃oɛ, màaɛ lↄ bùsu ń bùsuo. Nↄana ń tↄↄlɛ lualuaao aↄ ku guↄu dasi. +Yã́piↄ píiá nↄwãwã daalɛaɛ. +Bee gbɛa wa á kpámá wà á wɛtã, wi á dɛ, bui píi i zaágu ma yã́i. +Gbɛ̃́ dasideↄ i gbasa fu, aai bↄ kↄ̃ kpɛ, aaiↄ zakↄ̃u. +Ãnabi ɛgɛnaↄ mↄ dasi aa gbɛ̃́ↄ sã́sã dasi, +yãvãi i kↄ̃́, gbɛ̃́ dasideↄ yea Luazi i busa. +Gbɛ̃́ pↄ́ zɛa gbãa e a gↄↄ lɛ́wa, ade mɛ́ a bↄ. +Wa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i baokpa dṹnia gupiiu seela ũ bui píiɛ, a lɛ́ i gbasa ká. +Tó a tɛ̃̀ gudɛna pↄ́ ãnabi Daniɛli a yã'ò è Lua ua, kyokɛna yã́pi da, +gↄↄ bee gbɛ̃́ pↄ́ aa ku Yudeↄ bàalɛ mipɛ sĩ̀sĩↄwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú kpɛ́ musu su pila gɛ̃ kpɛ́u pↄe sɛ́io. +Gbɛ̃́ pↄ́ kpɛ bua su ɛa bɛ a ula sɛ́io. +Waiyoo nↄsindeeↄ ń nɛadeↄ gↄↄ bee. +À wabikɛ Luawa kɛ lala'oapi su kɛ buziɛ ge kã́mabogↄↄzĩo. +Asa gↄↄpi taasi aↄ zↄ̃ↄɛ. Zaa Lua dṹnia kàlɛ e gbã, a taa i kɛo, mɛ́ a kɛ lↄo. +Tó Lua i zɛò à gↄↄpi laoo, dↄ̃ gbɛ̃e a bↄo. Ãma a lào gbɛ̃́ pↄ́ à ń sɛ́ↄ yã́iɛ. +Gↄↄ bee tó gbɛ̃e su òɛ́, gwa, Mɛsii ku la ge a ku le, ásu sio. +Asa Mɛsii ɛgɛnaↄ ń ãnabi ɛgɛnaↄ mↄ aa seela zↄ̃ↄↄ n dabudabuↄ kɛ, kɛ́ baa gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ aa ń sã́sãò, tó a zɛkɛ. +Málɛ oɛ́ za káauɛ. +Tó wa òɛ́, gwa, a ku sɛ̃u, ásu gɛo. Ge tó wa òɛ́, gwa, a ku kpɛa, ásu sio. +Asa lá lou ì pílɛ à luabɛ pu za gukpɛ e bɛ'aɛ, màa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄa aↄ dɛ. +Gu p���́ gɛ kuu, we yãamusuↄ kãaau. +Gↄↄ bee wɛ́tɛ̃a gbɛa gↄ̃̀ↄ, ĩatɛ̃ a siakũ, mↄvua a ikɛo, saanaↄ wolo luawa, pↄ́ pↄ́ kú luawapiↄ zã ń pɛ́kĩiwa. +Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ seela i gbasa bↄ luabɛ, bui pↄ́ kú dṹnia guuↄ i ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃ ḿpii, aai Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄa e luabɛpuanau ń gbãao ń gawi zↄ̃ↄo. +A a malaikaↄ zĩ ń kã̀ae'ↄ gbãao, aa a gbɛ̃́ pↄ́ à ń sɛ́ↄ kãaa za dṹnia gola síiↄ̃wa za luabɛ lɛ́la e a lɛ́le. +À yã́ pↄ́ kaadↄɛnli lɛ́ daɛ́ gwa. Tó a gↄ̃na busɛkũ̀ mɛ́ àlɛ bↄlↄbↄ, i dↄ̃ kɛ́ guantɛ̃na kãikũ̀. +Màaɛ sↄ̃, tó a yã́ beeↄ è píi, àↄ dↄ̃ kɛ́ aà mↄa kãikũ̀, a zɛ kpɛɛlɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, gↄↄbeedeↄ gɛ̃lɛ yã́ beeↄ píi kɛsaio. +Luabɛ ń dṹniao a gɛ̃lɛ, kási ma yã́ↄ gɛ̃lɛa vĩo. +Gbɛ̃e a gↄↄ ge a zaa dↄ̃o, baa luabɛ malaikaↄ, baa Lua Nɛ́, sema ma Mae ado. +Lá a dɛ Nↄee gↄↄ, màa aↄ dɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ́gↄↄ. +Gↄↄ pↄ́ í i da dṹnialao, wàlɛ pↄble, wàlɛ imi, wàlɛ nↄsɛ, wàlɛ zãkɛ e Nↄee gɛ̀ gɛ̃̀ gó'ilɛna guu. +Aai dↄ̃o, ↄ̃ í mↄ̀ ń sɛ́lɛ ḿpii. Màa aↄ dɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ́gↄↄ lↄ. +Gↄↄ bee gↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn plaↄ aaↄ ku bua, wa gbɛ̃do sɛ́, wa gbɛ̃do to we. +Nↄɛ gbɛ̃ↄn plaↄ aaↄ pↄ́ lↄ́ gbɛzĩ, wa gbɛ̃do sɛ́, wa gbɛ̃do to we. +Ayãmɛto à itɛ̃kɛ, asa á gↄↄ pↄ́ á Dii a mↄwà dↄ̃o. +Àↄ yã́ɛ bee ma. Tó uabele zaa pↄ́ kpã́i a mↄwà a bɛ dↄ̃̀ yãa, dↄ̃ à itɛ̃kɛ̀ɛ, a we aà a kpɛ́ gbooo. +A yã́i ápiↄ sↄ̃ àↄ ku sↄu guu, asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a mↄ zaa pↄ́ á wɛ́ dↄiowaɛ. +Démɛ zĩkɛnnáaide laaide pↄ́ aà dii a zĩkɛnaↄ naɛ̀ a ↄzĩ, aàli blɛ kpámá a gↄↄwa ũi? +Báaaden zĩkɛna pↄ́ aà dii aà lè àlɛ kɛ màa a sugↄↄ ũ. +Sĩana málɛ oɛ́, a a àizɛɛ píi naɛ̀ a ↄzĩɛ. +Ãma tó zĩkɛnapi vãi, a o a sↄ̃ guu a dii lɛ́ gɛ̃gɛ̃, +i fɛlɛ na a zĩkɛndeeↄ gbɛ̃gbɛ̃awa, iↄ ulatãble, iↄ imi ń wɛ̃dɛnaↄ, +aà dii a su gↄↄ pↄ́ aà wɛ́ dↄiowaɛ, zaa pↄ́ a dↄ̃owa, +i aà zↄ̃ɛzↄ̃ɛ, i aà baa daaa ń mↄafilideↄ. We a ↄ́ↄlↄu à ↄdi a musu. +Gↄↄ bee kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ aↄ dɛ lán wɛ̃́ndia gbɛ̃ↄn kwi pↄ́ aa ń filiaↄ sɛ̀ bↄ̀ò aalɛ gɛ́ dai nↄsɛnalɛↄ yã́waɛ. +An gbɛ̃ↄn sↄoↄá laaisaideↄnɛ. An gbɛ̃ↄn sↄoↄ sↄ̃ laaideↄnɛ. +A laaisaideↄ ń filiaↄ sɛ̀ nísi kũ̀sũa saiɛ, +a laaideↄ sↄ̃ aa ń filiaↄ sɛ̀ ń nísi kũ̀sũao. +Nↄsɛna i mↄ kpaao, ↄ̃ i ń lɛ́ ḿpii, aalɛ i'o. +Wɛɛdo wà wiilɛ̀ wà mɛ̀: Nↄsɛna lɛ́ mↄ́! À fɛlɛ gɛ́ daiaàlɛ. +Ɔ̃ wɛ̃́ndiapiↄ vù ḿpii, aa ń filiaↄ kɛ̀kɛ. +Ɔ̃ a laaisaideↄ ò a laaideↄnɛ: À wá gba nísi yↄↄe, wá filia lɛ́ gaɛ. +Ɔ̃ a laaidepiↄ wèmá aa mɛ̀: A mↄ́wá ń ápiↄ píio. À gɛ́ á pↄ́ lúi a yìanaↄ kĩ́iaↄ! +Kɛ́ aa gɛ̀ lúi, ↄ̃ nↄsɛna kà. Gbɛ̃́ pↄ́ an sↄu màↄ gɛ̃̀aànↄ nↄsɛ guu, ↄ̃ wà gbatà. +Gbɛzã wɛ̃́ndia kĩnipiↄ sù, aalɛ lɛzu: Dii, Dii! Zɛwɛ̃wɛ̃ɛ! +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, má á dↄ̃o. +Ayãmɛto à itɛ̃kɛ, asa á a gↄↄ ge a zaa dↄ̃o. +Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ ye fɛlɛ ń táo, ↄ̃ à a zĩkɛnaↄ sìsi à a àizɛɛ nànɛ́ ń ↄzĩwaɛ. +À ↄdakɛ̀ an gbɛ̃doɛ bãni sↄo, gbɛ̃ↄn plaade bãni pla, gbɛ̃ↄn àaↄ̃de bãni do. A kpà an baadewa a gbãa lɛ́u, ↄ̃ à fɛ̀lɛ ń táo. +Bãnisↄode gɛ̀ zĩkɛ̀ ń ↄ̃apio gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ à àikɛ̀ɛ̀ bãni sↄo. +Bãniplaade kɛ̀ màa lↄ, ↄ̃ à àikɛ̀ɛ̀ bãni pla. +Bãnidode sↄ̃ à gɛ̀ ɛyↄ̃̀ɛ, ↄ̃ à a dii ↄ̃api ùlɛu. +Gↄↄplakɛa gbɛa zĩkɛnapiↄ dii sù, ↄ̃ àlɛ a ↄ̃a yã́ gↄ̃́gↄ̃ńnↄ. +Bãnisↄode mↄ̀ ń bãni sↄo pãle pↄ́ á èo à mɛ̀: Dii, bãni sↄo pↄ́ ń kpàa gwa, à àikɛ̀ bãni sↄo lↄ. +Ɔ̃ aà dii òɛ̀: Ń kɛ̀ zĩkɛn maa náaide! Lá ń náai vĩ ń a yↄↄnao, má a zↄ̃ↄ nanɛ n ↄzĩɛ sa. Gɛ̃ ma pↄnakɛa guu. +Bãniplaade mↄ̀ lↄ à mɛ̀: Dii, bãni pla pↄ́ ń kpàa gwa, à àikɛ̀ bãni pla lↄ. +Ɔ̃ dode mↄ̀ sa à mɛ̀: Dii, má dↄ̃̀ kɛ́ gbɛ̃́ zĩ'ũn n ũ. Ni pↄkɛkɛ gu pↄ́ ni tↄ̃uoɛ, mɛ́ ni pↄ́ kãaa gu pↄ́ ni gbɛ̃uo. +Ɔ̃ vĩa ma kũ, ma gɛ ma n ↄ̃a ùlɛ ɛu. N pↄ́ kɛ́. +Ɔ̃ aà dii òɛ̀: Zĩkɛn vãi màade! Ń dↄ̃̀ kɛ́ mi pↄkɛkɛ gu pↄ́ mi tↄ̃uo, mi pↄ́ kãaa gu pↄ́ mi gbɛ̃uoo lò? +Tó n dakɛ̀ò gbɛ̃eɛ yãa, lá ma suɛ́, dↄ̃ má sì ń a ío. +À bãni dopi siwà, í kpá bãnisↄodewa. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ vĩ Lua a kã́fĩɛ̀ e à fɛ̃ɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ vĩ sↄ̃o, baa pↄ́ pↄ́ a vĩ Lua a siwàɛ. +Zĩkɛn pãɛ bee sↄ̃, à aà zu bàasi gusiau. We a ↄ́ↄlↄu à ↄdi a musu. +Tó Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ̀ a gawi guu ń a malaikaↄ píi, a zↄ̃lɛ a kpalabaa gawidewa. +Dṹnia buiↄ i kãaa aà aɛ píi, i ń kɛ̃́kↄ̃wa lá pↄdãna ì sãↄ kɛ̃kↄ̃wa ń bleↄwa. +A sãↄ kpa a ↄplaai, bleↄ ↄzɛɛi. +Bee gbɛa Kíapi a o gbɛ̃́ pↄ́ aa ku a ↄplaaiↄnɛ: Á gbɛ̃́ pↄ́ ma Mae báaadàáguↄ à mↄ kpala pↄ́ à a sↄukɛ̀ɛ́ za dṹniakalɛgↄↄ ble. +Asa kɛ́ nↄana lɛ́ ma dɛ, a blɛ kpàa. Kɛ́ imi lɛ́ ma dɛ, a í kpàa. Kɛ́ má dɛ nibↄ ũ, a ma dilɛ. +Kɛ́ má bɛ bṹu, a uladàmɛɛ. Kɛ́ málɛ gyãkɛ, a ma gwa. Kɛ́ wà ma dakpɛu, a mↄ ma gwai. +Gbɛ̃maaↄ i gbasa oɛ̀: Dii, bↄɛ wá è nↄana lɛ́ n dɛ wa blɛ kpàmai, ge imi lɛ́ n dɛ wa í kpàmai? +Bↄɛ wa n e nibↄ ũ wa n dilɛi, ge ń bɛ bṹu wa uladànɛi? +Bↄɛ wá è ńlɛ gyãkɛ ge wà n dakpɛu, wa gɛ n gwaii? +Kíapi i wemá: Sĩana málɛ oɛ́, gↄↄ pↄ́ á kɛ̀ ma gbɛ̃́ɛ beeↄ doɛ, baa an gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃́sãańzi, mámɛ á kɛ̀mɛɛ. +Bee gbɛa a o gbɛ̃́ pↄ́ aa ku a ↄzɛɛiↄnɛ: À gomɛɛ we luaginzideↄ! À ta tɛ́ gasai pↄ́ Lua kɛ̀kɛ Ibiisiɛ ń a ìwaↄ guu. +Asa kɛ́ nↄana ma dɛ, i blɛ kpaao. Kɛ́ imi ma dɛ, i í kpaao. +Kɛ́ má dɛ nibↄ ũ, i ma dilɛo. Kɛ́ má bɛ bṹu, i uladamɛɛo. Kɛ́ málɛ gyãkɛ ge wà ma dakpɛu, i mↄ ma gwaio. +Aai gbasa aà lá: Dii, bↄɛ wa n e ń nↄanao ge imi ge nibↄ ũ ge bṹu ge gyãe ge dakpɛuna ũ, mɛ́ wi dↄnlɛo ni? +Kía i wemá: Sĩana málɛ oɛ́, lá i kɛ gbɛ̃́ɛ beeↄ doɛo, baa an gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃́sãańzi, mámɛ i kɛmɛɛo. +Gbɛ̃́ beeↄ ta ĩadama láasai guuɛ, gbɛ̃maaↄ sↄ̃ àizãna guu. +Kɛ́ Yesu yã́ beeↄ ò píi a làa, ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ: +Á dↄ̃ kɛ́ gↄↄpla gbɛa wa Gɛ̃amusu dikpɛkɛ, wi Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpámá wà aà páliwa. +Bee gbɛa sa'onkiaↄ ń Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kↄ̃ kã̀aa sa'onkia pↄ́ wì mɛ Kaaifa bɛ. +Aa lɛkpàaĩ lá aa e Yesu kṹ kpã́i, aai aà dɛ +aa mɛ̀: Wásu kɛ dikpɛ zĩ́o, kɛ́ bíla su fɛlɛ ń zↄaoo yã́i. +Kɛ́ Yesu kú Bɛtani, àlɛ pↄble Simↄↄ kusude bɛ, ↄ̃ nↄɛe sↄ̃̀aàzi, a tulale ↄde loona kũa. Ɔ̃ a kà Yesu miwa. +Kɛ́ aà ìwaↄ è, ↄ̃ an pↄ fɛ̀lɛ aa mɛ̀: Bↄ́n pↄ́ pãkɛa bee ũi? +Dↄ̃ yãa wà tulalepi yìa ń ↄ zↄ̃ↄo, wi a ↄ̃a kpá taasideↄwa. +Yesu dↄ̃̀má, ↄ̃ a ònɛ́: Bↄ́yãi álɛ ĩadai nↄɛpiwai? Yã́ pↄ́ a kɛ̀mɛɛ maaɛ. +Taasideↄ ìↄ kúánↄ gↄↄpiiɛ, ãma máↄ kúánↄ gↄↄpiio. +Kɛ́ à tulalepi kà ma mɛwa, a kɛ̀ ma gɛ̀ kpɛlaa yã́iɛ. +Sĩana málɛ oɛ́: Gu pↄ́ wàlɛ ma baokpau dṹnia gupiiu, waↄ yã́ pↄ́ nↄɛpi kɛ̀ o aà dↄngu yã́iɛ. +Bee gbɛa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ do pↄ́ wì mɛ Yudasi Isaliↄti gɛ̀ sa'onkiaↄ kĩ́i +à mɛ̀: Tó ma Yesu kpàwá, bↄ́ á we kpaai? Ɔ̃ aa ã́nusu ↄwatɛ̃ baakwi nào aa kpàwà. +Za gↄↄ bee ↄ̃ àlɛ zɛwɛɛlɛ à aà kpámá. +Kàaso dikpɛgↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Yesu ìwaↄ mↄ̀ aà là aa mɛ̀: Má ń ye wà Gɛ̃amusu blɛble sↄukɛunɛi? +A wèmá à mɛ̀: À gɛ́ wɛ̃́lɛdau gbɛ̃e kĩ́i, í oɛ̀ Mɛtulu mɛ̀ a gↄↄ kà kãi. Aà bɛ á Gɛ̃amusu blɛ bleu ń a ìwaↄ. +Yesu ìwaↄ kɛ̀ lá a dànɛ́wa, aa Gɛ̃amusu blɛble sↄukɛ̀. +Kɛ́ oosi kɛ̀, Yesu zↄ̃̀lɛ táabũnui ń a gbɛ̃ↄn kuɛplapiↄ. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, á gbɛ̃do a ma kpámá. +An pↄ yà maamaa, an baade fɛ̀lɛ lɛ́ aà la dodo: Asa mámɛo yó, Dii? +Yesu wèmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wálɛ ↄkãaa ta doũ mɛ́ a ma kpámá. +Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a ã́nuato lá wà a yã'ò taalauwa, ãma waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ a aà kpámápi. A maa wà aà ì yãao. +Ɔ̃ Yudasi pↄ́ a aà kpámápi mɛ̀: Asa mámɛo yó, Mɛtulu? Yesu òɛ̀: Ɔ̃mɛ dↄ n lɛ́u we. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble, Yesu kàa sɛ̀ à báaadàu, ↄ̃ a ɛ̀'ɛ a kpà a ìwaↄwa à mɛ̀: À si só. Kɛ́ beeá ma mɛɛ. +Ɔ̃ à imibↄ sɛ̀ lↄ. À sáaukpà, ↄ̃ a kpàmá à mɛ̀: À mi ápii. +Kɛ́ beeá ma auɛ. A dɛ Lua bàa kua ń gbɛ̃́ dasiↄ au pↄ́ a bↄlɛa an duunakɛ̃ama yã́i ũɛ. +Málɛ oɛ́, za gbã má vɛ̃ɛbɛ'i mi lↄo. Sema tó kpala pↄ́ bↄ̀ ma Mae kĩ́i bↄ̀ gupuau, ↄ̃ má a dafu miánↄ. +Kɛ́ aa lɛsì, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ gɛ̀ Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu. +Bee gbɛa Yesu ònɛ́: Ápii á ma to we gwãasĩnaa, asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀, Lua a pↄdãna lɛ́, aà kpàsa pↄ́ↄ i fãaa. +Ma vua gbɛa má dↄaaɛ́ Galile. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Baa tó ma gbɛ̃́ↄ n to we ḿpii, má n to we bauo. +Yesu òɛ̀: Sĩana málɛ onɛ, gwãasĩnaa e ko àↄ gɛ́ lɛzui, ńyↄ̃ lelekpamazi gɛ̃n àaↄ̃. +Piɛɛ òɛ̀: Baa tó má su gannↄ, má lelekpanzi bauo. Ɔ̃ aà ìwaↄ ò màa sↄ̃ ḿpii. +Bee gbɛa Yesu ń a ìwaↄ kà gu pↄ́ wì mɛ Gɛsɛmani, ↄ̃ a ònɛ́: À zↄ̃lɛ la e mà gɛ wabikɛ le. +À Piɛɛ ń Zebedee nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ sɛ̀ gɛ̀ńnↄ. Aà pↄ siakũ̀, tòlobi zùaàgu. +Ɔ̃ a ònɛ́: Pↄsia ma kũ gbãa e ma ka gaa. À zɛ la, í itɛ̃kɛmanↄ. +Ɔ̃ à gɛ̀ aɛ yↄↄ, à wùlɛ a gbɛɛu à wabikɛ̀ à mɛ̀: Baa, tó a zɛkɛ, to taasi kɛɛonaɛ bee dↄmazi. Ãma i kɛ lá má yeiwa no, sema lá ń yeiwa. +Ɔ̃ à ɛ̀a sù a ìwaↄ lè, aalɛ i'o. Ɔ̃ a ò Piɛɛɛ: Màa yã̀? I fↄ̃ itɛ̃kɛ̀manↄ baa yↄↄoa? +À itɛ̃kɛ àↄ wabikɛ, kɛ́ ásu fu yↄ̃awao yã́i. Á nisĩna yei, ãma á mɛ mɛ́ busɛ. +Aà kɛ̃amá gɛ̃n plaade, à wabikɛ̀ à mɛ̀: Baa, tó taasi kɛɛona í a dↄmazi a imisaio, to n pↄeã kɛ. +Kɛ́ à ɛ̀a sù ń lé, a è aalɛ i'o lↄ, asa an wɛ́ gbiakũ̀ɛ. +Ɔ̃ à ń tó we lↄ, à gɛ̀ wabikɛ̀ a gɛ̃n àaↄ̃de, à yã́ doũpi ò lↄ. +Ɔ̃ à ɛ̀a sù a ìwaↄwa a ònɛ́: Àlɛ i'o álɛ kã́mabo e tiaa? À gwa! Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpaa duunkɛnaↄwa gↄↄ kà. +À fɛlɛ wà tá. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma kpámá lɛ́ mↄ́. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ yã́pi o, ↄ̃ aà ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ do Yudasi kà ń bíla pↄ́ aa bↄ̀ sa'onkiaↄ ń Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kĩ́iↄ. Aa fɛ̃ndaↄ kṹkũa ń goↄ. +Bↄnkpɛdepi sↄ̃ à seela ònɛ́ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ma su lɛpɛ̀wà, aàpin we. À aà kṹ. +Ɔ̃ à táa'ò Yesuwa gↄ̃̀ↄ à mɛ̀: Fↄ Mɛtulu. Ɔ̃ à lɛpɛ̀wà. +Yesu òɛ̀: Ma gbɛ̃́, ǹ n kɛa kɛ! Ɔ̃ wà mↄ̀ ↄpɛ̀lɛ Yesuwa, wà aà kũ̀. +Ɔ̃ Yesu ìwaↄ do a fɛ̃nda wò, à sa'onkia zĩkɛna lɛ̀ò à aà swã́ gò. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Ǹ n fɛ̃nda pɛ a gbɛu. Asa gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń fɛ̃ndao, fɛ̃nda mɛ́ a aà dɛ. +Tó má ye ma Mae malaika zĩgↄ̃ↄ gbaɛmɛɛ gↄ̃̀ↄ dɛ gãli kuɛplaↄla, ń dↄ̃ má fua a wabikɛwà yã̀? +Tó má kɛ̀ màa sↄ̃, kpelewa yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀ a kɛ a kɛi? +Ɔ̃ Yesu ò bílaɛ: Kpã́i wɛliwɛn ma ũ, ↄ̃ a mↄ ma kṹi ń fɛ̃ndaↄ ń goↄa? Gↄↄpii miↄ zↄ̃lɛ Lua ua màↄ yãdanɛ́, i ma kũo. +Ãma yã́pi kɛ̀ píi, kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabiↄ ò kɛ yã́iɛ. Ɔ̃ aà ìwaↄ aà tò we ḿpii, aa bàasi. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa Yesu kũ̀ↄ gɛ̀aànↄ sa'onkia Kaaifa bɛ. Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kãaaa we. +Piɛɛ tɛ Yesu kpɛ kãaa e sa'onkiapi bɛ. À gɛ̃̀ ua à zↄ̃̀lɛ ń dↄaiↄ, kɛ́ à yã́pi midɛa e. +Sa'onkiaↄ ń Yuda gbãadeↄ píi lɛ́ yã́ wɛɛlɛ dↄ Yesuwa aa e wà aà dɛ. +Baa kɛ́ gbɛ̃́ↄ mↄ̀ yãdↄ̀dↄwà dasi, i kɛo. Gbɛzã gbɛ̃ↄn plaeↄ mↄ̀ +aa mɛ̀: Dee mɛ̀ á fↄ̃ Lua kpɛ́ wí, í ɛa dↄ gↄↄ àaↄ̃ɛ sɛ́! +Ɔ̃ sa'onkia fɛ̀lɛ zɛ̀ a ò Yesuɛ: Yã́ pↄ́ wàlɛ dↄdↄmapi dɛa ni? Ńyↄ̃ yãe zã́sioa? +Kɛ́ Yesu nílɛ kpɛ̃́, ↄ̃ sa'onkiapi òɛ̀: Ma nanɛ Lua bɛ̃́ɛi, owɛ̃ɛ tó Lua Nɛ́ pↄ́ wì mɛ Mɛsiin n ũ. +Yesu wèwà à mɛ̀: Ɔ̃mɛ dↄ n lɛ́u we. Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, za gbã á Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ e zↄ̃lɛa Gbãapiide ↄplaai, mɛ́ á aà e, àlɛ mↄ́ luabɛpuanau. +Ɔ̃ sa'onkiapi a pↄkasaↄ gà a kɛ̃̀ à mɛ̀: A dↄ́ɛ ń Luao! Wá bàa ũma n seeladeↄ lↄi? Á mà lá à dↄ̀ɛ ń Luao wea? +Á è kpelewai? Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Aà tàae kà wà aà dɛ. +Ɔ̃ wà lɛ́'ikà aà oawa wà aà lɛ̀ ń ↄkũo. Gbɛ̃eↄ aà sãnkɛ̀kɛ +aa mɛ̀: Mɛsii, ãnabikɛkɛ ǹ gbɛ̃́ pↄ́ n lɛ owɛ̃ɛ. +Piɛɛ zↄ̃lɛa ua, ↄ̃ nↄɛ zĩkɛnae mↄ òɛ̀: Mpi sↄ̃ iↄ sãnu ń Galile gbɛ̃́ Yesupioɛ. +Ɔ̃ à lelekpà gbɛ̃́pii wáa à mɛ̀: Má dↄ̃ yã́ pↄ́ ńlɛ oo. +Kɛ́ à gɛ̃̀ gↄ̃u, nↄɛ pãle aà è, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄnɛ: Gbɛ̃́ɛ bee sãnu ń Yesu Nazalɛtioɛ. +Piɛɛ ɛ̀a lelekpà à mɛ̀: Má sì ń Luao má gbɛ̃́pi dↄ̃o. +Kɛ́ à kɛ̀ sàa yↄↄ, gbɛ̃́ pↄ́ zɛa weↄ sↄ̃̀ Piɛɛzi aa mɛ̀: Sĩanaɛ, an gbɛ̃don n ũ, asa wá n dↄ̃ n yã'oawaɛ. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ azĩa kà à mɛ̀: Ń Luao má gbɛ̃́pi dↄ̃o. Wegↄ̃ↄ ↄ̃ ko lɛzù. +Ɔ̃ yã́ pↄ́ Yesu ò dↄ̀aàgu kɛ́ à mɛ̀, e ko àↄ gɛ́ lɛzui a lelekpaazi gɛ̃n àaↄ̃. Ɔ̃ Piɛɛpi bↄ̀ bàasi, à ↄ́ↄlↄ̀ à kɛ̀ wɛ̃na. +Kɛ́ gu dↄ̀ kↄↄkↄↄ, sa'onkiaↄ ń Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi lɛkpàaĩ Yesuzi, kɛ́ aa e wà aà dɛ. +Aa aà yè, ↄ̃ aa gɛ̀ aà kpà bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ Pilatiwa. +Kɛ́ Yudasi pↄ́ aà kpàmá è yã́ zↄ̃̀lɛwa, à gↄ̃̀ déndↄ̃mɛɛ guu, ↄ̃ à gɛ̀ ã́nusu ↄwatɛ̃ baakwipi sↄaai sa'onkiaↄnɛ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ. +A ònɛ́: Ma duunakɛ̀, ma tàaesaide kpà gai. Ɔ̃ aa òɛ̀: Wá bàa ũmai? N yã́ɛ. +Ɔ̃ Yudasi ↄ̃api zù Lua kpɛ́u, ↄ̃ à tà à gɛ̀ azĩa lòo. +Ɔ̃ sa'onkiaↄ ↄ̃api sɛ̀lɛ aa mɛ̀: Ɔ̃api kaa Lua kpɛ́ kpagolo guu zɛvĩo, asa gbɛ̃dɛ'ↄ̃aɛ. +Kɛ́ aa lɛkpàaĩ, ↄ̃ aa oobona gĩtↄkĩi lù ń ↄ̃apio nibↄↄ vĩkĩi ũ. +Ayãmɛto e ń a gbão wì mɛ tↄↄlɛpiɛ Gbɛ̃dɛna tↄↄlɛ. +Ɔ̃ yã́ pↄ́ ãnabi Zelemii ò kɛ̀, à mɛ̀: Wà ã́nusu ↄwatɛ̃ baakwipi sɛ̀lɛ, ↄ̃a pↄ́ Isailiↄ zɛ̀ò aa kpà aà yã́ musupi, +ↄ̃ wà oobona gĩtↄkĩi lùò lá Dii òmɛɛwa. +Yesu zɛa bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ aɛ. Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi aà là à mɛ̀: Yudaↄ kían n ũa? Yesu wèwà à mɛ̀: Ɔ̃mɛ dↄ n lɛ́u we. +Gↄↄ pↄ́ sa'onkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛ́ yãdↄdↄwà, i yãe zã́simáo. +Ɔ̃ Pilati òɛ̀: Ńlɛ yã́ dasi pↄ́ wàlɛ dↄdↄma mao lé? +Kɛ́ Yesu i yãe o yã́piↄ kee musuo, à bↄ̀ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi saɛ maamaaɛ. +Gɛ̃amusu dikpɛ zĩ́ píi, bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi ì dakpɛunaↄ do pↄ́ bíla yei gbaɛnɛ́ɛ. +Gↄↄ bee sↄ̃ dakpɛuna tↄdee ku we, wì mɛ Balaba. +Kɛ́ bíla kã̀aa, ↄ̃ Pilati ń lá à mɛ̀: Dé á ye mà kɛ̃́ɛ́i? Balaba yã̀, ge Yesu pↄ́ wì mɛ Mɛsiiɛ? +Asa a dↄ̃ kɛ́ wɛdↄa Yesuɛ yã́i ↄ̃ wà aà kpàiwa. +Gↄↄ pↄ́ Pilati zↄ̃lɛa gĩ́naa, aà na gbɛ̃́ zĩ̀wà à mɛ̀: Ńsu yãe kɛ gbɛ̃maapiɛo, asa nana pↄ́ má ò aà yã́ musu gĩa gwã́ ma kũ gbãa maamaaɛ. +Sa'onkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ nàɛ bílawa aa Balaba gbɛa, wi Yesu dɛ. +Ayãmɛto kɛ́ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi ń lá, gbɛ̃ↄn plapiↄ guu dé aa ye à kɛ̃́nɛ́i, ↄ̃ aa mɛ̀ Balabaɛ. +Ɔ̃ Pilati ń lá à mɛ̀: Kpelewa má kɛ ń Yesu pↄ́ wì mɛ Mɛsiioi? Gbɛ̃́pii mɛ̀: Ǹ aà páliwa. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Vãi kpele a kɛ̀i? Ɔ̃ an wiilɛa kã̀fĩ aa mɛ̀: Ǹ aà páliwa. +Kɛ́ Pilati è á fↄ̃ yãe kɛo, mɛ́ zↄa lɛ́ kã́fĩ, ↄ̃ à idã̀ à ↄpì bíla wáa à mɛ̀: Ma ↄbↄ̀lɛ gbɛ̃́pi gaa yã́u. Á yã́ɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃́piↄ mɛ̀: Aà dɛa yã́ wí wá musu ń wá nɛ́ↄ. +Ɔ̃ à Balaba kɛ̃̀nɛ́ à mɛ̀ wà Yesu gbɛ̃ ń flàalao, wi aà páliwa. +Bee gbɛa Pilati sosaↄ gɛ̃̀ ń Yesuo bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi bɛ, ↄ̃ an gãli píi lìaaàzi. +Aa aà pↄ́ↄ wòlowà, aa gomusu tɛ̃a dàɛ̀. +Aa lɛ̀ fùa tã̀ wa kpàɛ̀, aa fee nàɛ̀ a ↄplaau gopana ũ. Ɔ̃ aalɛ kúlɛkulɛɛ̀, aalɛ aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ aalɛ mɛ: Fↄ, Yudaↄ kía! +Aa lɛ́'ikàwà, aa feepi sɛ̀ aa aà lɛ̀ò a miwa. +Kɛ́ aa aà kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ aa làa, aa gomusupi bↄ̀aàla aa aà pↄkasaↄ dàɛ̀, ↄ̃ aalɛ gɛ́ aà páiliwa. +Kɛ́ aa bↄ̀lɛ lɛ́ gɛ́, aa kpàaũ ń Silɛni gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Simↄↄo. Aa teasidàɛ̀, ↄ̃ à Yesu lipãakↄ̃a sɛ̀. +Kɛ́ aa kà gu pↄ́ wì mɛ Gↄgↄta, (bee mɛ̀ mitↄↄnagu), +ↄ̃ aa vɛ̃ɛ yãalɛa ń ɛsɛo dↄ̀ɛ̀ aà mi. Kɛ́ a ìɛ, ↄ̃ à gì mii. +Kɛ́ aa aà pàliwa, ↄ̃ aa tɛ́lɛpà aà pↄkasaↄ kpaalɛa yã́ musu. +Ɔ̃ aa zↄ̃̀lɛ lɛ́ aà dↄ̃́a we. +Wà aà tàae pↄ́ wa è kɛ̃̀ wa nà aà mia wà mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ beeá Yesu Yudaↄ kíaɛ. +Ɔ̃ wà kpã́iwɛliwɛↄ pàliwa Yesupi saɛ gbɛ̃ↄn pla, ado ↄplaai, ado ↄzɛɛi. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄ lɛ́ ń midɛ, aalɛ aà sↄ̃sↄ̃ +aalɛ mɛ: N mɛ̀ ńyↄ̃ Lua kpɛ́ wí, ní ɛa dↄ gↄↄ àaↄ̃ nolo? Tó Lua Nɛ́n n ũ, ǹ nzĩa suaba, pila líwa. +Màa sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛ́ aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ lↄ aa mɛ̀: +À gbɛ̃pãleↄ suabà mɛ́ a fↄ̃ à azĩa suabaoa? Isailiↄ kía nolo? Aà pila líwa sa, wí aà náaikɛ. +A Lua náai vĩ. Tó Lua yeaàziɛ, aà aà bↄ sa, asa à mɛ̀ Lua Nɛ́n a ũ. +Baa kpã́i pↄ́ wà ń páliwa sãnuↄ lɛ́ aà sↄ̃sↄ̃ màa lↄɛ. +Gusia kũ̀ bùsupi gupiiu za ĩatɛ̃ minanguo e aua gɛ̀ pìlaò. +Ĩatɛ̃'auapilaa ↄ̃ Yesu wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: Ɛli, Ɛli, lɛma sabatani! Bee mɛ̀ ma Lua, ma Lua, àkɛa n ma to wei? +Kɛ́ gbɛ̃�� pↄ́ zɛa weeↄ yã́pi mà aa mɛ̀: Àlɛ Ɛlia sisiɛ. +Wegↄ̃ↄ an gbɛ̃do bàalɛ̀ gɛ̀ sao sɛ kpàlɛ vɛ̃ɛ kũ̀mau, a pɛ̀ feea, ↄ̃ a dↄ̀ Yesuɛ aà mi. +Ɔ̃ gbɛ̃́ kĩniↄ mɛ̀: Zɛ gĩa wà gwa tó Ɛlia a mↄ aà suabai. +Yesu ɛ̀a wii gbãa lɛ̀ lↄ, ↄ̃ à tà. +Ɔ̃ Lua kpɛ́ zwãa pↄ́ daa luakukĩi aɛ pàa pla za musu e zĩ́lɛ. Tↄↄlɛ lùalua, gbɛↄ pàapaa, +miaↄ wɛ̃̀wɛ̃, ↄ̃ Lua gbɛ̃́ↄ vù dasi aa bↄ̀ gau. +Yesu vua gbɛa aa bↄ̀lɛ miau aa gɛ̃̀ Lua wɛ̃́lɛ pↄ́ a kua adoau, gbɛ̃́ↄ ń é dasi. +Kɛ́ sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ń a gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Yesu dↄ̃́aↄ tↄↄlɛ lualuaapi è n yã́ pↄ́ kɛ̀ↄ píi, iwãa kà ń pↄa maamaa aa mɛ̀: Gↄ̃ɛpiá Lua Nɛ́ɛ sĩana. +Nↄɛↄ ku we dasi, aalɛ gugwa kãaa. Aa tɛ Yesuzi za Galileɛ, aaìↄ blɛkɛɛ̀. +Maliama Madelɛni kú ń guu ń Zaaki ń Yosɛfuo da Maliamao n Zebedee nɛ́ↄ dao. +Kɛ́ oosi kɛ̀, Alimate gbɛ̃́ ↄde pↄ́ wì mɛ Yosɛfu mↄ̀. Yesu ìwaɛ lↄ. +À gɛ̀ Yesu gɛ wabikɛ̀ Pilatiwa, ↄ̃ Pilati mɛ̀ wà kpawà. +Kɛ́ Yosɛfu gɛpi sɛ̀, à bàabaa dafu fĩ̀wà +à aà dà azĩa gbɛ̀'ɛ pↄ́ wa sↄ̀ mia ũ guu. Ɔ̃ à gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ gbeembo tà ɛpilɛ à tà. +Maliama Madelɛni ń Maliama pãlepio zↄ̃lɛa we, an aɛ dↄa miawa. +Kɛ́ gↄↄ lìlɛ, kã́mabogↄↄzĩ kà, ↄ̃ sa'onkiaↄ ń Falisiↄ gɛ̀ Pilati kĩ́i sãnu +aa mɛ̀: Yã́ pↄ́ gbɛ̃sãsãnapi ò a bɛ̃́ɛ zĩ́ dↄwágu, à mɛ̀ gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ á vuɛ. +O wàↄ miapi dↄ̃́a e a gↄↄ àaↄ̃dezĩ. Tó màa no, aà ìwaↄ mↄ wà aà gɛ sɛ kpã́iɛ, aai o gbɛ̃́ↄnɛ à bↄ̀ gauɛ. Ɛɛ gbɛzã bee aↄ dɛ a sɛ̃́iala. +Ɔ̃ Pilati ònɛ́: À sosaↄ sí, í gɛ́ mia dↄ̃́a lá á fↄ̃́wa. +Ɔ̃ aa gɛ̀ seelakɛ̀ miagbɛtaɛwa, aa sosaↄ tò we aaↄ dↄ̃́a. +Kã́mabogↄↄ gbɛa, ãsↄ̃anɛnzĩ kↄↄkↄↄ Maliama Madelɛni ń Maliama pãlepio gɛ̀ mia gwai. +Ɔ̃ tↄↄlɛ lùalua gbã́ugbãu, asa Dii malaikae bↄ̀ musu à mↄ̀ gbɛpi gbeembò a gò mialɛɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛwà. +Aà oa dɛ lán loupilɛawa mɛ́ aà ula dɛ púntaitai. +Vĩa gudↄ̃anaↄ kũ̀, aalɛ lualua, ↄ̃ aa gↄ̃̀ sã́ii. +Ɔ̃ malaikapi ò nↄɛpiↄnɛ: Ásu to vĩa á kũo. Má dↄ̃ kɛ́ Yesu pↄ́ wa pàliwa ↄ̃ álɛ wɛɛlɛ. +A ku lao, à vù lá a òwa. À mↄ gu pↄ́ wà aà wùlɛu gwa, +í gɛ o aà ìwaↄnɛ kpakpa à bↄ̀ gau. A dↄaanɛ́ Galile, we an wɛ́ a siukↄ̃lɛ. Má òɛ́n we. +Ɔ̃ aa gò mia kĩ́i kpakpa ń vĩao, ãma an pↄ na zↄ̃ↄ. Aa bàalɛ̀ lɛ́ gɛ́ a baokpai aà ìwaↄnɛ. +Ɔ̃ Yesu dàńlɛ gↄ̃̀ↄ, à fↄkpàmá. Kɛ́ aa sↄ̃̀aàzi, aa kùlɛɛ̀, ↄ̃ aa ↄnà aà gbakpɛawa. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Ásu to vĩa á kũo. À gɛ o ma gbɛ̃́ↄnɛ aa ta Galile. Wekĩi wá wɛsiukↄ̃lɛ. +Nↄɛↄ kpɛ ↄ̃ sosa gudↄ̃anaeↄ gɛ̃̀ wɛ̃́lɛ guu, aa yã́ pↄ́ kɛ̀ↄ ò sa'onkiaↄnɛ píi. +Ɔ̃ sa'onkiapiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi aa lɛkpàaĩ, ↄ̃ aa ↄ zↄ̃ↄ kpà sosapiↄwa gusaɛ +aa mɛ̀: À o aà ìwaↄ mɛ́ mↄ̀ gwãasĩna, aa aà gɛ sɛ̀ kpã́i gↄↄ pↄ́ álɛ i'o. +Tó bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ sù yã́pi mà, wá awakpaɛ̀, í bↄ yãkeleu. +Sosaↄ ↄ̃api sì, ↄ̃ aa kɛ̀ lá wa dànɛ́wa. Ɔ̃ yã́pi gↄ̃̀ Yudaↄnɛ yãa ũ e ń a gbão. +Yesu ìwa gbɛ̃ↄn kuɛdoↄ tà Galile, sĩ̀sĩ pↄ́ à a yãnukɛ̀nɛ́ yãa musu. +Kɛ́ aa aà è, aa kùlɛɛ̀, ãma an gbɛ̃eↄ lɛ́ seakɛɛ. +Ɔ̃ Yesu sↄ̃̀ńzi à yã'ònɛ́ à mɛ̀: Lua musu ń dṹniao iko píi kpàa. +Ayãmɛto à gɛ bui píi kɛ ma ìwaↄ ũ, í ń da'ilɛkɛ ń Mae Lua tↄ́o ń aà Nɛ́ tↄ́o ń aà Nisĩna tↄ́o, +í yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ↄ danɛ́ aaↄ kũa píi. À ma, máↄ kúánↄ gↄↄpiiɛ e dṹnia gɛ láaò. +Maaku. +Lua Nɛ́ Yesu Kilisi baon kɛ: +À dàalɛ lá a ku ãnabi Isaia lá guuwaɛ à mɛ̀: Má a zĩna zĩ aà dↄaanɛ, i zɛkɛkɛnɛ. +Kpàwakɛna lↄↄ ma dↄ gbáau à mɛ̀: À zɛkɛkɛ Diiɛ, à zɛ́wɛwɛnaↄ pooɛ̀ súsu. +Beewa ↄ̃ Zãa Da'ilɛna kuò gbáau, àlɛ waasokɛ, a ò gbɛ̃́ↄnɛ aa nↄ̀sɛlilɛ aa da'ilɛkɛ, Lua i ń duuna kɛ̃́má. +Yude bùsudeↄ ń Yelusalɛũdeↄ gɛ̀ aà kĩ́i ḿpii, aa ń duunaↄ ò gupuau, ↄ̃ à ń da'ilɛkɛ̀ Yuudɛ̃i. +Zãapi ìↄ ula pↄ́ wa tã̀ ń yiongo kã́o daa, à báa sãntilii dↄ̀ a pi. Kwa ń zↄ́'io mɛ́ aà pↄblea ũ. +À waasokɛ̀ à mɛ̀: Gbɛ̃e a mↄ ma gbɛa, aà iko dɛmala. Mi ka mà kúlɛ mà aà sabala bↄbↄɛ̀o. +Mi á da'ilɛkɛ ń íoɛ. Gbɛ̃́pi sↄ̃, ↄ̃mɛ a á da'ilɛkɛ ń Lua Nisĩnao. +Gↄↄ bee Yesu bↄ̀ Nazalɛti, Galile bùsuu, à mↄ̀, ↄ̃ Zãa aà da'ilɛkɛ̀ Yuudɛ̃i. +Kɛ́ Yesu bùa gↄ̃̀ↄ, a è luabɛ lɛ́ kɛ̃aa, Lua Nisĩna lɛ́ su lán felenawa, à dìɛ. +Ɔ̃ à yã'o mà bↄa luabɛ à mɛ̀: Ma Nɛ́n n ũ, má yenzi, ma pↄ kɛ̀ma na. +Zĩbeezĩ Nisĩnapi nàɛwà à gɛ̀ gbáau, +ↄ̃ a ku we ń sɛ̃̀anↄbↄↄ e gↄↄ bla, Setãu lɛ́ aà yↄ̃. Ɔ̃ malaikaↄ mↄ̀ dↄ̀aàlɛ. +Zãa kũa gbɛa ↄ̃ Yesu tà Galile, àlɛ baona pↄ́ a mà Lua kĩ́i waasokpa +à mɛ̀: A gↄↄ kà, kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kà kãi. À nↄ̀sɛlilɛ, í baonapi sí. +Kɛ́ Yesu lɛ́ dↄ Galile ísidai, à kpↄ̀wɛnaↄ è, Simↄↄ ń a dãuna Ãndeleeo, aalɛ táalu zu ísidapi guu. +Kɛ́ à gɛ̀ aɛ yↄↄ, à Zebedee nɛ́ↄ è, Zaaki ń a dãuna Zãao. Aa ku gó'ilɛna guu, aalɛ ń táaluↄ kɛkɛ. +À ń sisi gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ aa ń mae Zebedee ń zĩkɛnaↄ tò gó guu we, aa bↄ̀ tɛaàzi. +Aa kà Kapɛnaũ. Kɛ́ kã́mabogↄↄzĩ kà, Yesu gɛ̀ lousisikpɛu, àlɛ yãdadanɛ́. +Aà yãdaanɛ́ bↄ̀ gbɛ̃́ↄ saɛ, asa ì danɛ́ ń ikooɛ, ìli kɛ lán Mↄizi ikoyãdanɛdeↄwao. +Zĩbeezĩ gↄ̃ɛ tã́adee ku kpɛ́pi guu. Aà tã́a mↄ̀, a pũ̀na à mɛ̀: +. Lua gbɛ̃́ pↄ́ a kua adoan n ũ. +Ɔ̃ Yesu gì tã́apiɛ à mɛ̀: Nílɛ! Go gbɛ̃́piwa. +Ɔ̃ tã́api aà zĩ̀azĩa, à wii gbãa lɛ̀, ↄ̃ à gòwà. +Bíli gbɛ̃́pii kũ̀, aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Bↄtaa bui yã́n wei? Yã́ dafu daanɛ́ yã̀? Ì danɛ́ ń ikooɛ. Baa tã́aↄ, tó à yãdìlɛnɛ́, aaì aà yãmaɛ. +Ɔ̃ kã́ndo Yesu tↄ́ lì Galile bùsua píi. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ lousisikpɛu, ↄ̃ à tà Simↄↄ ń Ãndeleeo bɛ gↄ̃̀ↄ ń Zaakio ń Zãao. +Simↄↄ nada lɛ́ sionakɛ wúlɛa, ↄ̃ wà aà yã'ò Yesuɛ gↄ̃̀ↄ. +À gɛ̀ aà kĩ́i, à aà kũ̀ a ↄwa à aà fɛ̀lɛ. Ɔ̃ aà sionapi wèewà, ↄ̃ à blɛkɛ̀nɛ́. +Kɛ́ oosi kɛ̀, ĩatɛ̃ lɛ́ gɛ̃ kpɛ́u, wà mↄ̀ɛ̀ ń gyãeↄ ń tã́adeↄ píi. +Wɛ̃́lɛdeↄ kã̀aa aà kpɛ́ kpɛɛlɛ píi. +À gbɛ̃́ↄ gbã̀gbã dasi ń ń gyã bui píio, à tã́aↄ gò dasidasi. Ìli tã́aↄ gba zɛ́ aa yã'òo, asa aa dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ a dɛ a ũ. +Gufɛ̃nɛ káaukaau Yesu fɛ̀lɛ bↄ̀ gɛ̀ sɛ̃u gusaɛna, àlɛ wabikɛ we. +Ɔ̃ Simↄↄ ń a gbɛ̃́ↄ pɛ̀lɛaàzi. +Kɛ́ aa bↄ̀wà, aa òɛ̀: Gbɛ̃́pii lɛ́ n gbɛa. +Ɔ̃ a ònɛ́: Wà gɛ́ gupãlei, wɛ̃́lɛ pↄ́ kú wá saɛↄ guu, mí waasokɛ we lↄ, asa a yã́i ma mↄi. +Màa ìↄ bɛbɛ Galile bùsu gupiiu, ìↄ waasokɛ an lousisikpɛↄ guu, ìↄ tã́agonɛ́. +Ɔ̃ kusudee mↄ̀ aà kĩ́i, à kùlɛ à wabikɛ̀wà à mɛ̀: Tó ń yei, ńyↄ̃ to mà gↄ̃ sãasai. +À kɛ̀ Yesuɛ wɛ̃naũ, ↄ̃ à ↄbↄ à nàwà à mɛ̀: Má yei, gↄ̃ sãasai. +Wegↄ̃ↄ aà kusu làa, à gↄ̃̀ sãasai. +Ɔ̃ Yesu aà gbàɛ gↄ̃̀ↄ, à gìɛ̀ à mɛ̀: +Ńsu o gbɛ̃e mao. Gɛ ǹ nzĩa ↄlↄ sa'onaɛ, ní sa pↄ́ Mↄizi dìlɛ o n gↄ̃a sãasai seela ũ gbɛ̃́ↄnɛ. +Kɛ́ à bↄ̀, à gɛ̀ lɛ́ yã́pi o'onɛ́. Yã́pi fã̀aa, ↄ̃ Yesu lí fↄ̃ gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu gupuau lↄo. Ìↄ ku sɛ̃u gusaɛnaɛ, ↄ̃ wìↄ bↄ gupiiu wàↄ mↄ aà kĩ́i. +Gↄↄpla gbɛa Yesu ɛ̀a tà Kapɛnaũ. Kɛ́ wa mà a ku bɛ, +ↄ̃ wà kã̀aaaàzi dasidasi, gɛ̃kĩi kú lↄo baa kpɛɛlɛ, àlɛ Lua yã'onɛ́. +Ɔ̃ wà mↄ̀ɛ̀ ń gbɛ̃kaaũao, gbɛ̃ↄn síiↄ̃ↄ mɛ́ aa aà sɛa. +Lá aai e sↄ̃̀ò Yesuzio dasi yã́i, ↄ̃ aa dɛ̀dɛò musu, aa kpɛ́ fↄ̃̀ gu pↄ́ Yesu kúu, ↄ̃ aa gbɛ̃kaaũapi pìla wúlɛa mákɛlɛ guu. +Kɛ́ Yesu è aalɛ a náaikɛ, a ò gbɛ̃kaaũapiɛ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́, n duuna kɛ̃̀ma. +Mↄizi ikoyãdanɛdeeↄ zↄ̃lɛa we, aalɛ o ń nↄ̀sɛ guu: +Bↄ́yãi gbɛ̃́pi lɛ́ oi màai? Àlɛ dↄ́ɛ ń Luaoɛ! Démɛ a fↄ̃ duunakɛ̃mái, mɛ́ i kɛ Lua ado bàasio? +Wegↄ̃ↄ Yesu dↄ̃̀ a nↄ̀sɛ guu làasoo pↄ́ aalɛ kɛ, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ làasoo bee taa kɛ á nↄ̀sɛ guui? +Tó má ò gbɛ̃kaaũapiɛ aà duuna kɛ̃̀wà, ge tó má òɛ̀ aà fɛlɛ a mákɛlɛ stↄↄlɛ laɛ. Ɔ̃ a ò gbɛ̃kaaũapiɛ à mɛ̀: +Málɛ onɛ, fɛlɛ ǹ n mákɛlɛ sɛ ta bɛ. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gↄ̃̀ↄ, à a mákɛlɛpi sɛ̀ bↄ̀ò gbɛ̃́pii wáa. Yã́pi bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aa Lua tↄbↄ̀ aa mɛ̀: Wi yã́ɛ taa e yãao. +Yesu ɛ̀a bↄ̀ gɛ̀ ísidalɛ. Wàlɛ mↄ́ aà kĩ́i dasidasi, ↄ̃ àlɛ yãdanɛ́. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ gɛ̃, à Alafe nɛ́ Levii è zↄ̃lɛa a ↄsikpɛu, ↄ̃ a òɛ̀: Mↄ tɛmazi. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ tɛ̀aàzi. +Zĩewa kɛ́ Yesu lɛ́ pↄble aà bɛ, ↄsinaↄ ń duunkɛnaↄ lɛ́ pↄbleaànↄ dasidasi ń aà ìwaↄ sãnu. Asa gbɛ̃́ bee taaↄ tɛaàzi dasiɛ. +Falisi pↄ́ aaì Mↄizi ikoyã danɛ́ↄ ku we. Kɛ́ aa è Yesu lɛ́ pↄble sãnu ń ↄsinaↄ ń duunkɛnaↄ, ↄ̃ aa aà ìwaↄ là aa mɛ̀: Bↄ́yãi ì pↄble sãnu ń ↄsinaↄ ń duunkɛnaↄi? +Kɛ́ Yesu yã́pi mà, a ònɛ́: Gbɛ̃́ gbãa bàa kú ń lòotoooo, sema gyãe. Mi mↄ gbɛ̃maaↄ sísiio, sema duunkɛnaↄ. +Zãa Da'ilɛna ìwaↄ ń Falisiↄ lɛ́ lɛye, ↄ̃ wà mↄ̀ Yesu là wà mɛ̀: Zãa ìwaↄ ń Falisiↄ ìwaↄ aaì lɛye, mɛ́ n ìwaↄ lí ye sↄ̃o bɛ? +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Nↄsɛna gbɛ̃́ↄ lɛye gↄↄ pↄ́ a kúńnↄ nↄsɛ guue? Aawo! Gↄↄ pↄ́ nↄsɛna kúńnↄ, aa lɛyeo. +A gↄↄ a mↄ kɛ́ wa nↄsɛna bↄ ń guu. Gↄↄ bee ↄ̃ aa lɛye sa. +À mɛ̀ lↄ: Wìli pↄ́lɛ dafu di ula zi guuo. Tó wa kɛ̀ màa, a dafu a sↄ̃ↄuɛ, aai kↄ̃ gá, ula zi fↄ̃a i kã́fĩ. +À mɛ̀ lↄ: Wìli vɛ̃ɛ dafu ká báa tùu zi guuo. Tó wa kɛ̀ màa, vɛ̃ɛ a a pũnaɛ, vɛ̃ɛ ń tùupio i ↄ̃̀ↄkpa píi. Wì vɛ̃ɛ dafu ká báa tùu dafu guuɛ. +Kã́mabogↄↄzĩ Yesu lɛ́ pã blɛ bua. Lá àlɛ gɛ́, aà ìwaↄ lɛ́ pↄ́wɛna wolo aalɛ só. +Ɔ̃ Falisiↄ ò Yesuɛ aa mɛ̀: Gwa! Aalɛ yã́ pↄ́ wìli kɛ kã́mabogↄↄzĩo kɛ sↄ̃ bɛ? +Ɔ̃ Yesu ń lá à mɛ̀: Lá Davidi kɛ̀ gↄↄ pↄ́ aàpi ń a gbɛ̃́ↄ aalɛ taasikɛ, nↄana lɛ́ ń dɛ, i a kyokɛ á èo lé? +À gɛ̃̀ Lua ua sa'onkia Abiataa gↄↄ, ↄ̃ à pɛ̃ɛ pↄ́ wa kàlɛ Luaɛ sò, ↄ̃ a kpà a gbɛ̃́ↄwa. Sa'onaↄ bàasio gbɛ̃e lí pɛ̃ɛpi so sↄ̃o. +Yesu ɛ̀a ònɛ́ lↄ à mɛ̀: Lua kã́mabogↄↄ dìlɛ gbɛ̃nazĩna aafia yã́iɛ. I kɛ kã́mabogↄↄ yã́i ↄ̃ à gbɛ̃nazĩna kɛ̀io. +Ayãmɛto Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ iko vĩ kã́mabogↄↄwa sↄ̃. +Yesu ɛ̀a gɛ̀ lousisikpɛu. Gbɛ̃e ku we, aà ↄ do imia. +Falisiↄ lɛ́ Yesu tàasika, tó a su à aà gbã́gbã kã́mabogↄↄzĩ, wi e yãdaaàla. +Ɔ̃ Yesu ò gbɛ̃́ pↄ́ a ↄ imiapiɛ à mɛ̀: Fɛlɛ mↄ zɛ zã guu la. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Kã́mabogↄↄzĩ a zɛvĩ wà yãmaakɛa, ge vãiɛ? Wì gbɛ̃́ misi yã̀, ge wì dɛɛ? Ɔ̃ aai yãe oo. +Yesu wɛpã̀ńla à ń gwá ń pↄfɛ̃o, asa aà pↄ yà an nↄ̀sɛsai yã́iɛ. Ɔ̃ a ò gↄ̃ɛpiɛ à mɛ̀: Ǹ n ↄpi poo. Kɛ́ a pòo, ↄ̃ aà ↄpi sù a gbɛu. +Ɔ̃ Falisiↄ ń kí Elodi kpala zɛnkpɛdeↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ lɛkpaaĩi Yesuzi gↄ̃̀ↄ, lá aa kɛ aa aà dɛ. +Yesu ń a ìwaↄ ńzĩa gànɛ́ we, aa gɛ̀ ísidalɛ. Ɔ̃ bíla bↄ̀ Galile aa tɛ̀aàzi. Aa bↄ̀ Yude lↄ +ń Yelusalɛũo ń Ɛdↄũ bùsuo ń Yuudɛ̃ baaleo ń Tiio ń Sidↄ̃o, aa mↄ̀ aà kĩ́i dasidasi, kɛ́ aa yã́ pↄ́ àlɛ kɛↄ bao mà yã́i. +Bílapi yã́i Yesu ò a ìwaↄnɛ aa gó'ilɛna sↄukɛɛ, kɛ́ wasu naɛwao yã́i. +Asa Yesu ìↄ gbɛ̃́ↄ gbãgbã dasiɛ, ↄ̃ gyãeↄ lɛ́ naɛwà dasi kɛ́ aa e ↄkãwà. +Tã́adeↄ sↄ̃, tó aa aà wɛpà, aaì mↄ wúlɛ aà aɛɛ, aaì wiilɛ aa mɛ: Lua Nɛ́n n ũ. +Ɔ̃ Yesu ì gínɛ́ aa o gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ a ũ. +Kɛ́ Yesu dɛ̀dɛ sĩ̀sĩwa, à gbɛ̃́ pↄ́ a yeiↄ sìsi, ↄ̃ aa mↄ̀ aà kĩ́i. +Ɔ̃ à gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ dìlɛ aaↄ kuanↄ, kɛ́ àↄ ń zĩ waasokɛi +mɛ́ aaↄ tã́agoamá iko vĩ. À tↄkpànɛ́ zĩnaↄ. +An tↄ́n kɛ: Simↄↄ (Yesu tↄkpàɛ̀ Piɛɛ), +Zebedee nɛ́ↄ Zaaki ń a dãuna Zãao (Yesu tↄkpànɛ́ Bↄanɛɛgɛ, bee mɛ̀ loupũnaadeↄ), +bee gbɛa Ãndelee, Filipi, Batelemii, Matiee, Tomaa, Alafe nɛ́ Zaaki, Tade, Simↄↄ Gínzĩao +ń Yudasi Isaliↄti pↄ́ bↄ̀ aà kpɛo. Ɔ̃ Yesu ɛ̀a tà bɛ. +Bíla ɛ̀a kã̀aa lↄ, ↄ̃ Yesu ń a ìwaↄ aai zɛ'e baa aa pↄblèo. +Kɛ́ aà daɛↄ yã́pi mà, aa dà aà gbɛsizɛu, asa wàlɛ mɛ ĩ́ana kàwàɛ. +Mↄizi ikoyãdanɛde pↄ́ aa bↄ̀ Yelusalɛũ aa mↄ̀ↄ mɛ̀: Tã́aↄ kí Beezebu mɛ́ diɛ̀, ì tã́agonɛ́ ń aà tↄ́oɛ. +Ɔ̃ Yesu ń laai sìsi à yãtaa ònɛ́ à mɛ̀: Setãu a we azĩa gbɛ̃́ↄ goé? +Tó kpaladeↄ íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o aa kɛ̃̀aa lɛɛ pla, kpalapi a gɛ̃gɛ̃e? +Tó uadeↄ íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o aa kɛ̃̀aa lɛɛ pla, uapi a gɛ̃gɛ̃e? +Tó Setãu íbɛlɛsɛ̀ ń azĩa gbɛ̃́ↄ aa kɛ̃̀aakↄ̃wa, a gɛ̃gɛ̃o, a midɛɛ. +Gbɛ̃e a fↄ̃ gɛ̃ gↄ̃sa gbãa kpɛ́u à taiinakaɛ̀o, sema à aà ye gĩa bàasio, i gbasa a aà kpɛ́ yↄɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, Lua a gbɛ̃́ↄ kɛ̃́ ń ń tàaeↄ ń a tↄ́ bɛ̃̀ɛ pↄ́ aaì siↄ píi, +ãma tó gbɛ̃́ aà Nisĩna tↄbɛ̃ɛsì, a aà kɛ̃o, à duuna pↄ́ lí kɛ̃́máo kɛ̀ɛ. +Yesu bee ò kɛ́ aa mɛ̀ a tã́a vĩ yã́iɛ. +Kɛ́ aà da ń aà dãunaↄ kà, aa zɛ̀ kpɛɛlɛ, ↄ̃ aa aà gbɛ̀a. +Wa kálɛa liaaaàzi dasidasi, ↄ̃ wa òɛ̀ wà mɛ̀: Gwa! N da ń n dãunaↄ zɛ kpɛɛlɛ, aalɛ n gbɛa. +Ɔ̃ à mɛ̀: Deↄn ma da ń ma dãunaↄ ũi? +Ɔ̃ à wɛpã̀ gbɛ̃́ pↄ́ kálɛa liaaaziↄla à mɛ̀: Ma da ń ma dãunaↄn kɛ. +Luapↄeãkɛnaↄ mɛ́ ma dãuna ń ma dãeo ń ma dao ũ. +Yesu ɛ̀a lɛ́ yãdanɛ́ ísida saɛ. Wà kã̀aaaàzi dasidasi, ↄ̃ à gɛ̃̀ zↄ̃̀lɛ gó'ilɛnau ía, dasipi kálɛa ḿpii ísida gↄ̃sↄ̃lɛ. +À yãdàdanɛ́ ń yãlɛɛũanɛo dasi. Lá àlɛ dadanɛ́ à mɛ̀: +À swã́kpa! Zↄ̃ɛe mɛ́ kú à bↄ̀ gɛ̀ pↄ́wɛnakɛɛlɛi. +A keeↄ lɛ̀lɛ gbɛsɛɛna musu, gua pↄ́ tↄↄlɛ gèeleuo, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ gↄ̃̀ↄ, kɛ́ tↄↄlɛ gèele weo yã́i. +Kɛ́ ĩatɛ̃ fɛ̀lɛ, ↄ̃nàɛmá, aai nɛ'io. +A keeↄ sↄ̃ aa lɛ̀lɛ tↄↄlɛ maa guu. Aa bↄ̀lɛ aa zↄ̃ↄkũ̀ aa nɛ'ì. A keeↄ kã́fĩakɛ̀ baakwikwi, keeↄ bàaↄ̃baaↄ̃, keeↄ basↄobasↄo. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ aà yã́pi ma. +Kɛ́ Yesu gònɛ́ we, a ku ado, ↄ̃ aà zĩna gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ ń aà ìwaↄ mↄ̀ yã́piↄ mi gbɛ̀awà. +Ɔ̃ a ònɛ́: Á kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i asii dↄ̃a zɛ́ vĩ, ãma mi yã́pii o gbɛ̃́ kĩniↄnɛ ń yãlɛɛũaoɛ, +kɛ́ aa wɛbiibii pↄe'esai mɛ́ aa swã́kpakpa yãmasai, kɛ́ aasu zɛ ń Luao, i sùuukɛńnↄo yã́i. +Ɔ̃ Yesu ń lá à mɛ̀: Á yã́pi dↄ̃oa? Kpelewa á a kĩniↄ ma lↄi? +À ma! Zↄ̃ɛpi Lua yã́ ↄ̃ àlɛ kɛɛlɛ. +Gbɛ̃eↄ dɛ lán pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ zɛ́ guuwaɛ, gu pↄ́ wà Lua yã́ kɛ̀ɛlɛu. Tó aa mà, ↄ̃ Setãu ì mↄ Lua yã́ pↄ́ wa kɛ̀ɛlɛ ń guupi símá gↄ̃̀ↄ. +Gbɛ̃eↄ dɛ lán pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ gbɛsɛɛna musuwa. Tó aa Lua yãmà, aaì sí ń pↄnao gↄ̃̀ↄ. +Ãma lá aa zĩ́na vĩo, ↄ̃ aali kɛ gↄↄplao. Tó wà ń wɛtã̀ ge wà ĩadàmá Lua yã́ yã́i, aaì fu gↄ̃̀ↄɛ. +Gbɛ̃eↄ dɛ lán pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ lɛ guuwaɛ. Aa Lua yãmà, +ãma aaì aafia kã̀akɛ, àizɛɛ ì ń sↄ̃ ble mɛ́ aaì pↄ́ kĩniↄ niaka, ↄ̃ yã́ beeↄ ì gupa Lua yã́pizi, à gↄ̃ àisai. +Gbɛ̃eↄ dɛ lán pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ tↄↄlɛ maawaↄwa. Aaì Lua yãma, aaì sí, ↄ̃ aaì kã́fĩakɛ, an keeↄ baakwikwi, keeↄ bàaↄ̃baaↄ̃, keeↄ basↄobasↄo. +Yesu ònɛ́: Wìli filia na wà pɛ̃na kùlɛwào. Wìli dilɛ lii zíɛo. Bábana ↄ̃ wì diwào lò? +Pↄe ku ulɛa kɛ́ à gí bↄi gupuauo. Asiie ku kɛ́ wà gí maio. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ, aà swã́kpa yã́pi ma. +A ònɛ́ lↄ: À laaidↄ yã́ pↄ́ álɛ mawa. Zaa pↄ́ á dàunɛ́, bee Lua a dauɛ́ sↄ̃, i ɛa kã́fĩɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ vĩ ↄ̃ Lua a ɛa kã́fĩɛ̀. Gbɛ̃́ pↄ́ pↄe vĩo, baa a yↄↄna pↄ́ a vĩ Lua a siwàɛ. +À mɛ̀ lↄ: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ lán pↄ́wɛna pↄ́ gbɛ̃́ kɛ̀ɛlɛ buawaɛ. +Gwãasĩna ń fãanɛo àlɛ i'on nò, a bɛ̃́ɛn nò, pↄ́wɛnapi ì bↄlɛ ì zↄ̃ↄkũ, gbɛ̃́pi líↄ dↄ̃ lá ì kɛo. +Tↄↄlɛ mɛ́ ì to à nɛ'i ń azĩao. Ì kakpa gĩaɛ, a gbɛa ì nↄsi, a gbɛa ↄ̃ ì pia. +Tó à mà, ↄ̃ wì kɛ̃́ ń kↄmao, asa a kɛkɛgↄↄ mɛ́ kà we. +À mɛ̀ lↄ: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛa ni? Bↄ́ wa lɛɛũòi? +Doe ku lán ɛfↄwa. A tↄ̃gↄↄ a wɛ́na kele dɛ pↄ́wɛna pↄ́ kú dṹnia guuↄla píi. +Tó wa tↄ̃̀ sↄ̃, ì bↄlɛ à zↄ̃ↄkũ dɛ dò buiↄla píi. Ì gↄ̃n gèeleↄ pápa, bãↄ iↄ kaka a láu. +Yesu Lua yã'ònɛ́ dasi ń yãlɛɛũa bee taaↄ lá aa fↄ̃ ma lɛ́u. +I yã'onɛ́ yãlɛɛũsaio. Tó à gↄ̃̀ ń a ìwaↄ ńtɛ̃ɛ, ↄ̃ ì yã́pii bↄↄlɛkɛnɛ́. +Gↄↄ doũpi zĩ́ oosi Yesu ò a ìwaↄnɛ à mɛ̀: Wà bua baale. +Lá Yesu kú gó guu, aa gɛ̃̀uaànↄ aa dàzɛu màa, aa bíla tò we. Gó pãleↄ gɛ̀ńnↄ. +Ɔ̃ zàa'ĩan gbãa fɛ̀lɛ. Í lɛ́ gó zãampapa, àlɛ ká a guu e a ye pai. +Yesu kú gò pↄ̀ↄkpɛ, àlɛ i'o, aà mi di mìbↄↄwa. Ɔ̃ aà ìwaↄ aà vù aa òɛ̀: Mɛtulu! Kɛ́ wálɛ gaga, àlɛ kã̀adanlao lé? +Ɔ̃ Yesu fɛ̀lɛ gì ĩ́anaɛ, a ò íɛ à mɛ̀: Nílɛ! Zùukɛ we! Ɔ̃ ĩ́ana kpàlɛ, gu kɛ̀ kílikili. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Àkɛa á sea vĩ màai? Asi álɛ ma náaikɛ e tiaoa? +Ɔ̃ aa gↄ̃̀ bíli guu, aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Dén gbɛ̃́pi ũ sai? Baa ĩ́ana ń ío aaì aà yãmaɛ. +Aa kà Gadala bùsuu ísida baale. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ gó guu gↄ̃̀ↄ, tã́adee b���̀ gɛvĩkĩi à mↄ̀ daiaàlɛ. +Ìↄ ku gbɛ̀'ɛ pↄ́ dɛ mia ũↄ guuɛ. Baa mↄdaona lí fↄ̃ aà kũ̀ lↄo. +Asa wìↄ aà ye ń mↄdaonaↄ, wìↄ aà daliu mↄ̀ↄmↄↄɛ, ãma ì mↄpiↄ kɛ̃́kɛ̃ɛ, ì lípiↄ gboogboo. Gbɛ̃e gbãa i ka à aà zùukɛo. +Gwãasĩna ń fãanɛo píi ìↄ bɛbɛ gɛvĩkĩi ń sĩ̀sĩpↄlɛↄɛ, ìↄ wiilɛ, ìↄ azĩa lili ń gbɛo. +Kɛ́ à Yesu è kãaa, ↄ̃ à bàalɛ̀ mↄ̀ wùlɛ aà aɛ. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀ tã́api gowà, ↄ̃ à wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: Yesu, Lua Musude Nɛ́, bↄ́mɛ wá daaai? Ma nanɛ Luazi, ńsu ǹ ma wɛtão. +Ɔ̃ Yesu aà là à mɛ̀: N tↄ́n kpelewai? Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Ma tↄ́n Dasi, asa wá dasiɛ. +Ɔ̃ aa awakpà Yesuɛ maamaa aa mɛ̀ asu ń yá ń bↄ́lɛ bùsupiuo. +Gↄↄ bee sàwakusan waiↄ ku we, aalɛ pↄble sĩ̀sĩpↄlɛu. +Ɔ̃ tã́apiↄ wabikɛ̀ Yesuwa aa mɛ̀: Wá gbaɛ sàwaↄ guu wà dinɛ́. +Yesu ń gbá zɛ́, ↄ̃ tã́apiↄ gò gↄ̃ɛpiwa aa dì sàwapiↄnɛ. Ɔ̃ sàwa wai pↄ́ kà ↄ̀aa kwi taawapiↄ wì ń bao, aa pìla sòonawa aa sì ísidau, ↄ̃ aa gàga we. +Ɔ̃ an dãnaↄ bàalɛ̀ gɛ̀ yã́pi oinɛ́ wɛ̃́lɛu ń bualoũↄ. Ɔ̃ wà bↄ̀lɛ gɛ̀ yã́ pↄ́ kɛ̀pi gwai. +Kɛ́ aa mↄ̀ Yesu kĩ́i, aa gↄ̃ɛ pↄ́ tã́a diɛ̀ dasi yãapi è zↄ̃lɛa we, a ula daa, aà ĩ́anapi wèewà, ↄ̃ vĩa ń kṹ. +Gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi è ń wɛ́oↄ yã́ pↄ́ tã́adepi ń sàwaↄ lè dàu aa sìunɛ́. +Ɔ̃ wà wabikɛ̀ Yesuwa aà bↄnɛ́ ń bùsuu. +Kɛ́ Yesu lɛ́ gɛ̃ gó'ilɛna guu, gↄ̃ɛpi wabikɛ̀wà à e taaànↄ. +Yesu i weio, a òɛ̀: Ta n bɛ n gbɛ̃́ↄ kĩ́i, ní yã́ pↄ́ Dii kɛ̀nɛ onɛ́ píi ń lá à wɛ̃nadↄ̃̀nɛo. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi tà, àlɛ yã́ pↄ́ Yesu kɛ̀ɛ kpàwakɛ Wɛ̃́lɛmɛnkwi bùsuu, ↄ̃ yã́pi kɛ̀ gbɛ̃́piiɛ dabuyã ũ. +Yesu ɛ̀a bùa ísidawa ń góo, ↄ̃ wà kã̀aaaàzi dasidasi ísidalɛ. +Lousisikpɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ Zailu mↄ̀ we. Kɛ́ à Yesu è, à wùlɛ aà gbázĩ, +ↄ̃ à awakpàɛ̀ maamaa à mɛ̀: Ma nɛnↄɛna lɛ́ kãsãnakɛ. Mↄ ǹ ↄnawà aà gbã́gbã, iↄ ku. +Ɔ̃ Yesu dàaànↄ zɛ́u. Bíla tɛaàzi, aalɛ naɛwà. +Nↄɛe ku we, au lɛ́ bↄlɛwà à kà wɛ̃̀ kuɛpla. +Ɛsɛdeↄ aà dà taasiu maamaa, à a ↄ̃a blè píi. I aafiaʼeo, ì kɛkɛ àↄ ká'ilɛɛ. +Kɛ́ à Yesu bao mà, ↄ̃ à bíla kɛ̃̀aa à sↄ̃̀aàzi aà kpɛ oi. Ɔ̃ à ↄkã̀ aà ulawa, +asa à mɛ̀: Baa aà ula, tó ma ↄkã̀wà, má gbã́gbãɛ. +Ɔ̃ aà aubↄlɛapi zɛ̀ gↄ̃̀ↄ. À dↄ̃̀ a mɛ guu kɛ́ a gbãgbã ń a gyãpio. +Wegↄ̃ↄ Yesu dↄ̃̀ azĩawa kɛ́ gbãa bↄ̀agu, ↄ̃ à lìli bíla guu à mɛ̀: Démɛ ↄkã̀ ma ulawai? +Ɔ̃ aà ìwaↄ òɛ̀: Ń è lá bíla lɛ́ naɛma, ↄ̃ ńlɛ mɛ démɛ ↄkã̀maia? +Ɔ̃ Yesu wɛpã̀ bílaa kɛ́ à gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kɛ̀ e. +Nↄɛpi lɛ́ lualua ń vĩao, asa a dↄ̃ yã́ pↄ́ kɛ̀ a mɛu, ↄ̃ à mↄ̀ wùlɛ aà gbázĩ, à a sĩana òɛ̀ píi. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Nↄɛ, ma náai pↄ́ ń kɛ̀ mɛ́ n gbãgbã. Ta bɛ aafia, n gyãpi wèeman we. +Lá Yesu lɛ́ yã́ bee o, wà bↄ̀ lousisikpɛ gbɛ̃zↄ̃ↄpi bɛ wà mↄ̀ wa òɛ̀: N nɛ́pi kɛ̀sai. Ńsu tákpa mɛtuluzi pão. +Ãma Yesu i swã́sɛ ń yã́io. A ò gbɛ̃zↄ̃ↄpiɛ: Ńsu to n sↄ̃ vĩo, ma náaikɛ lé. +I wei gbɛ̃e gɛ́ zɛiɛo, sema Piɛɛ ń Zaakio ń Zaaki dãuna Zãao. +Kɛ́ aa kà gbɛ̃zↄ̃ↄpi bɛ, Yesu è aà bɛ lòo, wàlɛ ↄ́ↄlↄ, wàlɛ búbuapɛ maamaa. +Kɛ́ à gɛ̃̀ kpɛ́u, à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi á kĩ́i dↄ, álɛ ↄ́ↄlↄi? Nɛ́pi i gao, àlɛ i'oɛ. +Kɛ́ aalɛ aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ, ↄ̃ à ń yá ń bↄ́lɛ píi. Ɔ̃ à nɛ́pi de ń aà dao sɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa mↄ̀ sãnuↄ, à gɛ̃̀ńnↄ gu pↄ́ nɛ́pi kuu. +Ɔ̃ à aà ↄ kũ̀ a òɛ̀: Talita kuũ! (Bee mɛ̀ nɛnↄɛna, má ònɛ fɛlɛ.) +Wegↄ̃ↄ nɛ́pi fɛ̀lɛ táa'ò, asa aà wɛ̃ kà kuɛpla. Yã́pi ń kṹ gbãa maamaa. +Ɔ̃ Yesu gìnɛ́ fĩ́afĩa aasu o gbɛ̃e mao. Ɔ̃ à mɛ̀ wà pↄblea kpawà. +Yesu bↄ̀ we à gɛ̀ gu pↄ́ à nɛblèu. Aà ìwaↄ gɛ̀aànↄ. +Kɛ́ kã́mabogↄↄzĩ kà, ↄ̃ àlɛ yãdanɛ́ lousisikpɛu. Gbɛ̃́ dasi pↄ́ aa aà yãmàↄ bílikɛ̀ aa mɛ̀: Mákĩi gbɛ̃́pi yã́piↄ sɛ̀ui? Ɔ̃nↄ kpele a è, ↄ̃ àlɛ dabudabu bee taaↄ kɛi? +Gbɛ̃́piá li'ãna nolo? Maliama nɛ́ nolo? Zaaki ń Yosɛfuo ń Yudao ń Simↄↄo vĩ̀in weo lò? Aà dãeↄ kúwanↄ kɛo lé? Ɔ̃ bee tò aai aà náaikɛo. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Ãnabi líↄ bɛɛɛsaio, mɛ́ i kɛ aà bɛ wɛ̃��lɛu ń aà daɛↄ ń aà uadeↄ kĩ́io bàasio. +Yesu i e dabudabue kɛ̀ weo, sema gyãe pↄ́ à ↄnàmá à ń gbãgbãeↄ bàasio. +Lá aai aà náaikɛo, an yã́ bↄ̀ aà saɛ maamaaɛ. Ɔ̃ à gɛ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, àlɛ yãdadanɛ́. +Ɔ̃ à a gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ sìsi à ń zĩ́ gbɛ̃ↄn plapla, à tã́agoa gbɛ̃́ↄwa iko kpàmá. +A ònɛ́ aasu pↄe sɛ aa gɛòo, kũ̀sũa ge babalabↄↄ ge ↄsↄ̃gbɛna, sema gopana. +À mɛ̀ aa kyalekpa, ãma aasu ulada mɛ̀n plao. +A ònɛ́ lↄ: Gu pↄ́ a pilau, àↄ ku we e à gɛ bↄò wɛ̃́lɛpi guu. +Gu pↄ́ wi gbãakpauázio, mɛ́ wi á yãmao, tó álɛ tá, à kↄↄlɛmá an toa ń Luao seela ũ. +Ɔ̃ aa dàzɛu. Aa nↄ̀sɛlilɛa kpàwakɛ̀ gbɛ̃́ↄnɛ, +aa tã́agònɛ́ dasi, aa nísimàma gyãeↄwa dasi, aa ń gbãgbã. +Kí Elodi yã́piↄ mà, asa Yesu tↄ́ lìguaɛ. Gbɛ̃eↄ mɛ̀ Zãa Da'ilɛna mɛ́ bↄ̀ gau. Bee yã́i à gbãa'è, àlɛ dabudabukɛ. +Gbɛ̃eↄ lɛ́ mɛ Ɛliaɛ, gbɛ̃eↄ lɛ́ mɛ ãnabiɛ lán ãnabi yãaewa. +Kɛ́ Elodi mà à mɛ̀: Zãa pↄ́ ma aà mi zↄ̃̀ mɛ́ vù. +À mↄ lè Elodi doũpi mɛ́ a dãuna Filipi nↄ Elodia sìwà a sɛ̀ yãa. Kɛ́ Zãa ìↄ oɛ̀ aà dãuna nↄ siawà maao, ↄ̃ Elodipi tò wà Zãa kũ̀ wà mↄkàwà, wà aà dàkpɛu Elodia yã́i. +Elodia sↄ̃ a Zãa kpɛ̃nɛ kũa, a ye à aà dɛ, ãma i zɛ'eo, +asa Elodi dↄ̃̀ kɛ́ Zãaá Lua gbɛ̃́ zálalaɛ, ↄ̃ ìↄ vĩakɛɛ̀, ìli tó wà ĩadawào. Tó à gɛ̀ aà yãmai, làasoo ì gɛ̃aàguɛ. Ń beeo ìↄ ye faaiboaaànↄi. +Elodia zɛ'è Elodi ia dikpɛgↄↄzĩ. Elodi gbãadeↄ ń sosa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Galile gbɛ̃́ gbiaↄ kã̀aa pↄnablɛwa. +Ɔ̃ Elodiapi nɛnↄɛ gɛ̃̀ ↄ̃wã̀. À kɛ̀ Elodiɛ na ń a nibↄↄ píi, ↄ̃ kípi ò nɛ́piɛ: Pↄ́ pↄ́ ń yei ǹ a wabikɛa, má n gba. +Ɔ̃ à ɛ̀a òɛ̀: Ń ma iao pↄ́ pↄ́ ń a wabikɛ̀a píi, má n gbaɛ, baa ma kpala guoɛ. +Ɔ̃ nɛ́pi bↄ̀ gɛ̀ a da là à mɛ̀: Bↄ́ má a wabikɛwài? Ɔ̃ aà da òɛ̀, Zãa Da'ilɛna miɛ. +Wegↄ̃ↄ à ɛ̀a sù ń wãao, a ò kíaɛ: Zãa Da'ilɛna mi má ye ǹ ma gba pɛlɛntiu la tiatia. +Ɔ̃ kí pↄ yà dúuduu, ↄ̃ i fↄ̃ gì lↄo lɛ́ pↄ́ á gbɛ̃̀ nibↄↄ wáa yã́i. +Ɔ̃ kípi a dↄaie zĩ̀ gↄ̃̀ↄ, a òɛ̀ aà gɛ aà mi sɛ mↄò. Ɔ̃ à gɛ̀ aà mi zↄ̃̀ kpɛ́u, +a dà pɛlɛntiu, à mↄ kpà nɛ́piwa, ↄ̃ a kpà a dawa. +Kɛ́ Zãa ìwaↄ yã́pi mà, ↄ̃ aa mↄ̀ wà aà gɛ sɛ̀ aa vĩ̀. +Zĩnapiↄ sù Yesu kĩ́i, ↄ̃ aa yã́ pↄ́ aa kɛ̀ↄ ń yã́ pↄ́ aa dànɛ́ↄ òɛ̀ píi. +Wàlɛ mↄ́, wàlɛ tá, ↄ̃ Yesu ń a gbɛ̃́ↄ aai zɛ'e baa wà pↄblèo dasi yã́i. Ɔ̃ a ònɛ́: À mↄ wà gɛ́ gusaɛna wátɛ̃ɛ, wí kã́mabo yↄↄ. +Ɔ̃ aa gɛ̃̀ gó'ilɛnau aa dàzɛu, aalɛ gɛ́ gusaɛna ńtɛ̃ɛ. +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ ń gɛa è, aa ń dↄ̃́, ↄ̃ bↄa wɛ̃́lɛ píi guu wà bàalɛ̀ dↄ̀aanɛ́ we kɛ̀sɛ. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ gó guu, à bíla è, ↄ̃ aa kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ, asa aa dɛ lán sã pↄ́ aa dãna vĩoↄwaɛ. Ɔ̃ àlɛ yãdadanɛ́ maamaa. +Kɛ́ ĩatɛ̃ bùsa, ↄ̃ aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi aa mɛ̀: Guɛá sɛ̃gbãɛ mɛ́ ĩatɛ̃ i gↄ̃ bíla lↄo. +Gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa ta bualoũↄ ń zↄ̃ɛwia pↄ́ kú kãi laↄu, aai pↄ́ wɛɛlɛ lú aa ble. +Ɔ̃ Yesu a zãsìmá à mɛ̀: À pↄ́ kpámá aa ble. Ɔ̃ aa òɛ̀: Ń ye wà gɛ pɛ̃ɛ lu ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa do, wí mↄ́ kpámá aa ble yã̀? +Ɔ̃ Yesu ń lá à mɛ̀: Pɛ̃ɛ mɛ̀n ũma á vĩi? À gɛ gwa. Kɛ́ aa kà, aa mɛ̀: Pɛ̃ɛ ku mɛ̀n sↄo ń kpↄo mɛ̀n pla. +Ɔ̃ a ònɛ́: À gbɛ̃́ↄ zↄ̃lɛzↄ̃lɛ sɛ̃̀bↄlↄwa booloboolo. +Ɔ̃ aa zↄ̃̀lɛzↄ̃lɛ gã ń gão, booloeↄ gbɛ̃ↄn basↄo, booloeↄ gbɛ̃ↄn blakwi. +Ɔ̃ Yesu pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo ń kpↄ̀ mɛ̀n plapio sɛ̀, à wɛsɛ̀ musu à báaadàu. Ɔ̃ à pɛ̃ɛpi ɛ̀'ɛ kpà a ìwaↄwa, aa bìilɛ gbɛ̃́piↄnɛ. Ɔ̃ à kpↄ̀ mɛ̀n plapiↄ kpaalɛ̀nɛ́ ḿpii. +Ampii aa pↄblè wà kã̀. +Ɔ̃ wà pɛ̃ɛ miↄnaↄ ń kpↄ̀ kĩni pↄ́ gↄ̃̀ↄ sɛ̀lɛ gbí kuɛpla pai. +Gↄ̃ɛ pↄ́ aa pↄblèↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄoɛ (5.000). +Ɔ̃ Yesu nàɛ a ìwaↄwa gↄ̃̀ↄ aa gɛ̃ gó guu aa dↄaaɛ Bɛsaida ísida baale e àↄ bíla gbaɛ. +Kɛ́ à lɛzà gbɛ̃́ↄwa a làa, ↄ̃ à dɛ̀dɛ sĩ̀sĩwa, à gɛ̀ wabikɛi. +Ĩatɛ̃ gɛ̃a kpɛ́u gó'ilɛna kú ísidaa mɛ́ Yesu kú sĩ̀sĩa ado. +Ɔ̃ a è gofĩa lɛ́ ĩadamá, kɛ́ ĩ́an gbãa lɛ́ gínɛ́ yã́i. Gufɛ̃nɛ ↄ̃ à gɛ̀ ń kĩ́i, àlɛ táa'o ía, ↄ̃ a kɛ̀ la�� á ye gɛ̃máwa. +Kɛ́ aa aà è, àlɛ táa'o ía, aalɛ e gyaadeɛ, ↄ̃ aa wiilɛ̀. +Kɛ́ aa aà è ḿpii, gili gɛ̃̀ńgu. Ɔ̃ Yesu ònɛ́ gↄ̃̀ↄ: À sↄ̃dilɛ, mámɛ. Ásu to vĩa á kũo. +Kɛ́ à gɛ̃̀ gó guu, ↄ̃ ĩ́ana làa, ↄ̃ yã́pi ń kṹ gbãa, +asa an wɛ́ i kɛ̃ pɛ̃ɛ yã́ musuo, kɛ́ aa nↄ̀sɛ vĩo yã́i. +Kɛ́ aa bùa baa aa kà Gɛnɛzalɛti, ↄ̃ aa godↄ̀ we. +Kɛ́ aa bↄ̀lɛ gó guu, wà Yesu dↄ̃̀ gↄ̃̀ↄ, +ↄ̃ wà bàalɛ̀ gɛ̀ bùsupi kɛ̀ɛlɛ, wà gyãeↄ sɛ̀lɛ ń mákɛlɛo, gu pↄ́ wa mà a kuu píi wìↄ mↄoɛ̀. +Gua pↄ́ à gɛ̀u píi, zↄ̃ɛwiaↄ ge mɛɛwiaↄ ge bualoũↄ, wìↄ mↄɛ̀ ń gyãeↄɛ, wìↄ ń kálɛ gãaɛ, ↄ̃ wì wabikɛwà aà to aa ↄkã baa aà ula lɛ́wa. Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀wàↄ ì gbã́gbã píi. +Falisiↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛde pↄ́ aa bↄ̀ Yelusalɛũeↄ mↄ̀ Yesu kĩ́i. +Aa è aà ìwaeↄ lɛ́ pↄble ↄpia ń gbãbↄ'io sai. +Asa Falisiↄ ń Yudaↄ píi aa ń deziↄ fɛlɛkaayã kũaɛ, aali pↄble ↄpia ń gbãbↄ'io saio. +Aali su ń ɛlɛo aa pↄblè zu'osaio. Aa fɛlɛkaayã pãleↄ kũa dasi. Beewa aaì gbãbↄ imibↄↄ ń taↄ ń ooↄnɛ. +Ɔ̃ Falisiↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdepiↄ Yesu là aa mɛ̀: Bↄ́yãi n ìwaↄ líↄ wá deziↄ fɛlɛkaayã kũao ni? Aaì pↄble ↄpia ń gbãbↄ'io saiɛ. +Yesu wèmá à mɛ̀: Á mↄafilideↄ, Isaia dↄ̀aa á yã'ò wásawasa, lá a kɛ̃̀ láuwa à mɛ̀: Buipi ì ma kpɛla ń lɛ́oɛ, an sↄ̃ kua lↄo. +Aaì ma sísi pãɛ, gbɛ̃nazĩna ikoyãↄ ↄ̃ aaì danɛ́. +A pãkpà Lua ikoyãi, ↄ̃ á gbɛ̃nazĩna fɛlɛkaayã kũa. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́ lↄ: Á pãa Lua yã́a kɛ́ à e àↄ á fɛlɛkaayã kũa maan wea? +Mↄizi mɛ̀ àli misiilɛ á de ń á dao pↄ́ pↄ́ á vĩ à dↄońlɛá Kↄↄbaniɛ, +a zɛvĩ à a de ń a dao kpɛlaò lↄo. (Kↄↄbani bee mɛ̀, à Lua gbà.) +Beewa i Lua yã́ bãdɛ á fɛlɛkaayã pↄ́ i dadanɛ́ yã́i. Yã́ bee taaↄ ↄ̃ i kɛ dasi. +Ɔ̃ Yesu ɛ̀a bíla laai sìsi à mɛ̀: À swã́kpa à ma yãma, ápii. +Pↄe ku kɛ́ à gɛ̃ gbɛ̃́ guu à to aà gbãlɛo. Pↄ́ pↄ́ bↄ̀ gbɛ̃́ guu ↄ̃mɛ ì to aà gbãlɛ. +Kɛ́ à bíla tò we, à tà bɛ, ↄ̃ aà ìwaↄ yã́pi mi gbɛ̀awà. +A ònɛ́: Ápiↄ, i ↄ̃nↄkũ sↄ̃oa? Kɛ́ pↄe ku à gɛ̃ gbɛ̃́ guu à to ade gbãlɛo, á dↄ̃o lé? +Pↄ́pi lí gɛ̃ aà sↄ̃ guuo, sema aà gbɛɛu, ↄ̃ ì a bĩ́ikpɛkɛ. (Màa Yesu gbãbↄ̀ blɛ píiɛ.) +Ɔ̃ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ ì bↄ gbɛ̃́ guu mɛ́ ì to ade gbãlɛ. +Za gbɛ̃nazĩna sↄ̃ guu ↄ̃ làasoo vãi ì bↄu: Káaluakaa, kpã́i'oa, gbɛ̃dɛa, +gbãsĩkɛa, bĩi, nↄ̀sɛvãi, mↄafili, wisaiyã, wɛbↄbↄa pↄ́i, gbɛ̃́sↄ̃sↄ̃a, makamaka ń mìsaiyão. +Yãvãipiↄ ì bↄ gbɛ̃nazĩna sↄ̃ guuɛ píi, ↄ̃ ì to aà gbãlɛ. +Yesu bↄ̀ we à gɛ̀ Tii bùsuu, ↄ̃ à pìla uaeu. A ye wà a dↄ̃o, ãma ìli e ùlɛo. +Nↄɛ pↄ́ a nɛnↄɛna tã́a vĩ Yesu bao mà gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ à mↄ̀ wùlɛ aà gbázĩ. +Nↄɛpiá buipãleɛ, wà aà ì Silifinisi bùsuuɛ. À wabikɛ̀ Yesuwa aà tã́a goɛ a nɛ́wa. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: To wà blɛ kpá nɛ́ↄwa gĩa, asa a maa wà nɛ́ↄ blɛ sɛ wà zu gbɛ̃ↄnɛo. +Ɔ̃ nↄɛpi a zãsìwà à mɛ̀: Dii, baa gbɛ̃ pↄ́ wúlɛańziↄ ì nɛ́ↄ blɛ kasonaↄ pɛɛlɛɛ. +Yesu òɛ̀: N yãwea maa yã́i, tá, n nɛ́ tã́a gòwà. +Kɛ́ à kà bɛ, à a nɛ́ è wúlɛa pɛwa, tã́api gòwà sĩana. +Ɔ̃ Yesu fɛ̀lɛ Tii bùsuu à gɛ̀ Sidↄ̃, ↄ̃ à bↄ̀lɛ ń Wɛ̃́lɛmɛnkwi bùsuo e à gɛ̀ kà Galile ísidai. +Ɔ̃ wà mↄ̀ɛ̀ ń swãdo pↄ́ yã'o zĩ'ũaànↄo, wà wabikɛ̀wà aà ↄnawà. +Yesu bↄ̀aànↄ bíla guu ḿpla, à ↄtona pɛ̀pɛ aà swã́u. Kɛ́ à lɛ́'i kɛ̀ a ↄwa, ↄ̃ à kã̀ aà lɛ́nawa. +À wɛsɛ̀ musu à wè fɛ̀ɛɛ, ↄ̃ a òɛ̀: Ɛfata. (Bee mɛ̀ wɛ̃.) +Wegↄ̃ↄ gↄ̃ɛpi swã́ wɛ̃̀, aà lɛ́na gòlɛ, ↄ̃ à yã'ò wásawasa. +Yesu ò gbɛ̃́ↄnɛ aasu o gbɛ̃e mao, ãma aa gɛ̀ lɛ́ a kpàwakɛnɛ́ maamaa dɛ lá à gìnɛ́la. +Yã́pi dìmá maamaa à kɛ̀ zài, ↄ̃ aa mɛ̀: Aà yã́pii kɛa ìↄ maaɛ. Ì to baa swãdoↄ yãma, mɛ́ ì to lɛ́nanaalɛadeↄ yã'o. +I gɛ̃gɛ̃o bíla ɛ̀a kã̀aaaàzi lↄ. Aa pↄbleae vĩ lↄo, ↄ̃ Yesu a ìwaↄ sìsi a ònɛ́: +Gbɛ̃́piↄ kɛ̀mɛɛ wɛ̃naũ, asa a gↄↄ àaↄ̃n la kɛ́ aa kumanↄ, aa pↄe vĩ aa ble lↄo. +Tó ma ń gbáɛ aa ta bɛ ń nↄanao, an yɛ̃̀ɛɛ a láa zɛ́ guuɛ, asa an gbɛ̃eↄ bↄkĩi zã̀ɛ. +Ɔ̃ aà ìwaↄ aà la�� aa mɛ̀: Mákĩi wa blɛ eu sɛ̃gbãu la à gbɛ̃́piↄ kãi? +Ɔ̃ Yesu ń lá à mɛ̀: Pɛ̃ɛ mɛ̀n ũma á vĩi? Aa mɛ̀: Mɛ̀n soplaɛ. +Ɔ̃ a ò bílaɛ aa zↄ̃lɛ tↄↄlɛ. Ɔ̃ à pɛ̃ɛ mɛ̀n soplapi sɛ̀ à sáaukpà, a ɛ̀'ɛ kpà a ìwaↄwa aa kpaalɛ bílaɛ, ↄ̃ aa kpaalɛ̀nɛ́. +Aa kpↄ̀ nɛ́naↄ vĩ yↄↄ lↄ. Kɛ́ à báaadàu, a ònɛ́ aa ɛa bee kpaalɛnɛ́ lↄ. +Ɔ̃ aa blè aa kã̀, ↄ̃ wà a miↄna pↄ́ gↄ̃̀ↄ sɛ̀lɛ sↄ̀ sopla. +Gbɛ̃́piↄ kà ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ (4.000) taawa. Kɛ́ Yesu ń gbáɛ, +ↄ̃ à gɛ̃̀ gó'ilɛna guu ń a ìwaↄ, aa gɛ̀ Damanuta bùsuu. +Ɔ̃ Falisiↄ mↄ̀ lɛ́ lɛkpaakɛaànↄ, aalɛ líkpalɛwà, aalɛ wɛɛlɛ aà seelakɛnɛ́ ń Lua gbãao. +Ɔ̃ à wè fɛ̀ɛɛ à mɛ̀: Bↄ́yãi gbãgbɛ̃ↄ lɛ́ seela wɛɛlɛai? Sĩana málɛ oɛ́, má seelae kɛ gbãgbɛ̃ↄnɛo. +Ɔ̃ à ń tó we, à ɛ̀a gɛ̃̀ gó'ilɛna guu à tà baale. +À sã̀ aà ìwaↄgu aa pɛ̃ɛ kũ̀sũa sɛ́. Pɛ̃ɛ mɛ̀ndo mɛ́ gↄ̃̀nɛ́ gó guu. +Ɔ̃ Yesu lɛdàmá à mɛ̀: Àↄ kú ń laaio. À laaika Falisiↄ ń Elodiↄ pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛi. +Ɔ̃ aalɛ okↄ̃ɛ aa mɛ̀: Kɛ́ wá pɛ̃ɛ vĩo yã́i a òi màa. +Yesu dↄ̃̀má, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ o kɛ́ á pɛ̃ɛ vĩo yã́iɛi? E tia á wɛ́ i kɛ̃ á dↄ̃̀oa? Á nↄ̀sɛ vĩoa? +Á wɛ́ vĩ, ili gu'eoa? Á swã́ vĩ, ili yãmaoa? Yãe lí dↄáguoa? +Kɛ́ ma pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo ɛ̀'ɛ má kpà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄoↄwa (5.000), a a miↄna sɛ̀lɛ gbí ũma ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Gbí kuɛplaɛ. +Yesu ɛ̀a ń lá à mɛ̀: Kɛ́ ma pɛ̃ɛ mɛ̀n sopla ɛ̀'ɛ má kpà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ↄwa (4.000), a a miↄna sɛ̀lɛ sↄ ũma ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Sↄ̀ soplaɛ. +Ɔ̃ a ònɛ́: E tia á wɛ́ i kɛ̃oa? +Kɛ́ aa kà Bɛsaida, ↄ̃ wà mↄ̀ɛ̀ ń vĩ̀ao, wà wabikɛ̀wà aà ↄkãwà. +Ɔ̃ à vĩ̀api kũ̀ a ↄwa, à bↄ̀aànↄ wɛ̃́nkpɛ. À lɛ́'i kɛ̀ aà wɛ́wa à ↄnàwà, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Ńlɛ gu'ea? +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi wɛsɛ̀ musu à mɛ̀: Málɛ gbɛ̃́ↄ e, aa dɛ lán líↄ mɛ́ lɛ́ táa'o'owa. +Ɔ̃ Yesu ɛ̀a ↄnà aà wɛ́wa lↄ. Kɛ́ gↄ̃ɛpi wɛbìi, ↄ̃ aà wɛ́ wɛ̃̀, àlɛ pↄ́pii e sa wásawasa. +Ɔ̃ Yesu aà gbàɛ bɛ à mɛ̀: Ńsu bↄlɛ wɛ̃́lɛ guuo. +Kɛ́ Yesu lɛ́ gɛ́ ń a ìwaↄ Sezale Filipi bùsu zↄ̃ɛwiaↄ guu, ↄ̃ à a ìwaↄ là zɛ́ guu à mɛ̀: Dé wàlɛ o má dɛ a ũi? +Aa wèwà aa mɛ̀: Gbɛ̃eↄ ì mɛ Zãa Da'ilɛnaɛ, gbɛ̃eↄ ì mɛ Ɛlia. Wì ɛa mɛ lↄ ãnabi yãaen n ũ. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Ápiↄ sↄ̃, dé i mɛ má dɛ a ũi? Piɛɛ wèwà à mɛ̀: Mɛsiin n ũ. +Ɔ̃ Yesu ń lɛpàpa aasu o gbɛ̃e mao. +Ɔ̃ à nà yãdaanɛ́wa à mɛ̀: Sema Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ taasikɛ maamaa, gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ giaàzi, wi aà dɛ, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i vu. +À yã́pi ònɛ́ wásawasaɛ, ↄ̃ Piɛɛ gɛ̀aànↄ gusaɛ, àlɛ giɛ̀. +Kɛ́ Yesu lìli à a ìwaↄ gwà, ↄ̃ à gì Piɛɛɛ à mɛ̀: Gomɛɛ we Setãu! Lua làasoo lɛ́ dↄaanɛo, sema gbɛ̃nazĩna pↄ́. +Bee gbɛa Yesu bíla laai sìsi ń a ìwaↄ, a ònɛ́: Tó gbɛ̃́ ye kɛ ma ìwa ũ, aà gi azĩa wɛ̃nii, i a lipãakↄ̃a sɛ́, i tɛmazi. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye àↄ a wɛ̃ni kũa, a kua a wɛ̃nipiwaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gì a wɛ̃nii ma yã́i ń ma baona yã́o lↄ, ade mɛ́ aↄ ku. +Tó gbɛ̃́ gↄ̃̀ dṹnia bṹu vĩ mɛ́ à kùa ziawa, bↄ́ ài bee vĩi? +Bↄ́ gbɛ̃́ a fĩaboò à zia'ei? +Tó gbɛ̃́ zɛamanↄ ge ń ma yã́ↄ widɛ̀ gbãgbɛ̃ duunde luanaaikɛnsaiↄ guu, Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a zɛaaànↄ widɛ sↄ̃ɛ, gↄↄ pↄ́ a mↄ a Mae gawi guu ń a malaikaↄ. +Ɔ̃ a ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ kú laeↄ ga kía pↄ́ Lua kpà mↄa ń gbãao esaio. +Gↄↄ soolo gbɛa Yesu Piɛɛ ń Zaakio ń Zãao sɛ̀ à dɛ̀dɛńnↄ gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩwa ńtɛ̃ɛ. Ɔ̃ à lì ń wáa, +aà pↄkasaↄ lɛ́ tɛkɛ púntaitai. Gbɛ̃e ku dṹnia guu kɛ́ a fↄ̃ pↄ́ pí à puakũ màao. +Bee kpɛ Ɛlia ń Mↄizio bↄ̀ mↄ̀má, aalɛ yã'o ń Yesuo. +Ɔ̃ Piɛɛ ò Yesuɛ: Dii, wá kua la maaɛ. Wà lákpɛ dↄ mɛ̀n àaↄ̃, n pↄ́ do, Mↄizi pↄ́ do, Ɛlia pↄ́ do. +A dↄ̃ lá álɛ oo, asa vĩa ń kṹ maamaaɛ. +Luabɛpuana pìla kùńla, ↄ̃ aa lↄↄe mà a guu à mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ beeá ma Nɛ́ mɛ̀ndona yenzideɛ, à aà yãma. +Kã́ndo gↄ̃̀ↄ kɛ́ aa gugwàgwa, aai gbɛ̃e e lↄo, sema Yesu ado. +Kɛ́ aalɛ pila gbɛ̀sĩsĩpiwa, ↄ̃ Yesu ònɛ́ aasu yã́ pↄ́ aa èpi o gbɛ̃e mao e Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ gɛ bↄò gau. +Aa yã́pi kũa, ń beeo aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Bↄa gau yã́ bee dɛa ni? +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ì o Ɛlia mɛ́ a dↄaa mↄi? +A wèmá à mɛ̀: Ɛlia a dↄaa mↄ́, i yã́pii kɛkɛ zɛ́zɛ, ãma kɛ́ a kɛ̃a láu wà mɛ̀ wa saka Gbɛ̃nazĩn Nɛ́gu, i taasikɛ maamaa sↄ̃ bɛ? +Málɛ oɛ́, Ɛlia mↄ̀ kↄ̀, ↄ̃ wà ń pↄeã dàɛ̀ lá wà aà yã'ò taalauwa. +Kɛ́ aa sù ń gbɛ̃́ kĩniↄwa, aa è bíla liaańzi mɛ́ Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ lɛ́ lɛkpaakɛńnↄ. +Kɛ́ bíla Yesu è, aà yã́ bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aa bàalɛ̀ gɛ̀ fↄkpàwà gↄ̃̀ↄ ḿpii. +Ɔ̃ à a ìwaↄ là à mɛ̀: Bↄ́ lɛkpaa álɛ kɛńnↄi? +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kú zã guue wèwà à mɛ̀: Dii, ma mↄnɛ ń ma nɛ́oɛ, tã́a mɛ́ aà lɛ́na nàalɛ. +Tó à dɛ̀dɛwà, ì aà nɛ zĩ́lɛɛ, ↄ̃ ìↄ lɛ́'ifula bↄlɛ, ìↄ swaalↄlↄkↄ̃wa, ì gbã́gbã tèlele. Ma mↄò n ìwaↄnɛ aa tã́api go, ↄ̃ aa fùa. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Gbãgbɛ̃ luanaaikɛnsaiↄ, máↄ kúánↄ e bↄɛ ni? Máↄ mɛnakɛánↄ e bↄɛ ni? À mↄmɛɛ ń nɛ́pio la. +Kɛ́ wà mↄ̀oɛ̀, kɛ́ tã́api Yesu è gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ à nɛ́pi zĩ̀azĩa à aà pã̀lɛ zĩ́lɛ kpɛ̃̀baũ. Ɔ̃ àlɛ gbeembo, àlɛ lɛ́'ifula bↄlɛ. +Yesu nɛ́pi mae là à mɛ̀: À aà lè màa za bↄɛ ni? A wèwà à mɛ̀: Za aà nɛ́fɛ̃nɛn zĩ́ɛ. +Ìↄ aà zu tɛ́ ń ío guu mↄ̀ↄmↄↄɛ, ìↄ ye aà dɛɛ. Tó ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ pↄe kɛ, wá wɛ̃nagwa, ní dↄwálɛ. +Yesu òɛ̀: N mɛ̀ tó má fↄ̃ɛ lò? Yã́pii zɛvĩ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛɛ. +Ɔ̃ nɛ́pi mae ò gↄ̃̀ↄ: Má n náai vĩ. Ǹ n náai pↄ́ lɛ́ kɛ̃́sãa kã́fĩmɛɛ. +Kɛ́ Yesu è bíla lɛ́ naɛmá, à gì tã́apiɛ à mɛ̀: Tã́a swãdo, málɛ onɛ, go nɛ́piwa. Ńsu ɛa suwà lↄo. +Ɔ̃ tã́api wiilɛ̀ à aà zĩ̀a pãsĩpãsĩ, ↄ̃ à gòwà. Nɛ́pi gↄ̃̀ lán gɛwa, ↄ̃ gbɛ̃́ daside mɛ̀ à gàɛ. +Ɔ̃ Yesu aà kũ̀ a ↄwa à aà fɛ̀lɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ zɛa. +Kɛ́ Yesu gɛ̃̀ ua, zĩ̀loe kúńnↄ lↄo, ↄ̃ aà ìwaↄ aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi wa fua tã́api goi? +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Wabikɛa ado mɛ́ ì fↄ̃ tã́a bee taa go. +Kɛ́ aa bↄ̀ we, ↄ̃ aa pã̀ Galilea. Yesu ye wàↄ a kúkĩi dↄ̃o, +asa àlɛ yãdada a ìwaↄnɛɛ. A ònɛ́: Wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpámá, wi aà dɛ, i vu a gↄↄ àaↄ̃dezĩ. +Aai aà yã́pi midↄ̃o, mɛ́ aa yã́pi laawà vĩakɛ̀. +Ɔ̃ aa kà Kapɛnaũ. Gↄↄ pↄ́ a ku bɛ, à a ìwaↄ là à mɛ̀: Bↄ́ lɛkpaa álɛ kɛ zɛ́ guui? +Aa nì kpã̀uu, asa zɛ́ guu aalɛ lɛkpaakɛ dɛnla yã́ musuɛ. +Ɔ̃ à zↄ̃̀lɛ à gbɛ̃ↄn kuɛplapiↄ kã̀aa à mɛ̀: Tó gbɛ̃́ ye kɛ mide ũ, aàↄ kɛ̃́sãa gbɛ̃́piizi, i kɛ an baade píi dↄnlɛde ũ. +À nɛ́ sɛ zɛ̀ ń aɛ, ↄ̃ à aà sɛ kpà a kùɛ a ònɛ́: +Gbɛ̃́ pↄ́ nɛ́ɛ beeↄ do dìlɛ ma ìwakɛ yã́i, ade ma dilɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ma dilɛ sↄ̃ i ma dilɛ madoo, à gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ dìlɛ sↄ̃ɛ. +Ɔ̃ Zãa òɛ̀: Dii, wa gbɛ̃e è, àlɛ tã́ago ń n tↄ́o, ↄ̃ wá ye giɛ̀, asa wá gbɛ̃́ no. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Ásu giɛ̀o, asa gbɛ̃e a fↄ̃ dabudabukɛ ń ma tↄ́o, a ɛa ma tↄbɛ̃ɛsi gↄ̃̀ↄo. +Gbɛ̃́ pↄ́ i íbɛlɛsɛwanↄo, wá bàakpɛɛɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ á gbá imia á dɛa Kilisi pↄ́ ũ yã́i, ade a kua a aseawao. +Tó gbɛ̃́ tò nɛ́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛɛ́ↄ do fù, a maa yãa ń adeo wà wísilↄgbɛ gbɛ̃̀nɛ dↄ aà nↄɛɛ, wi aà zu ísiu. +Tó n ↄ mɛ́ ì to ǹ fu, zↄ̃. Gɛ̃a àizãna guu kↄ̃̀ↄ ũ maa dɛ n taa tɛ́ gasai guu ń ↄ mɛ̀n plaola. +Tó n gbá mɛ́ ì to ǹ fu, zↄ̃. Gɛ̃a àizãna guu ɛɛ ũ maa dɛ wà n zu tɛ́ guu ń gbá mɛ̀n plaola. +Tó n wɛ́ mɛ́ ì to ǹ fu, bↄ. Gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu wɛdode ũ maa dɛ wà n zu tɛ́ guu ń wɛ́ mɛ̀n plaola. +Wekĩi an kↄ̀ↄbii lí láao, mɛ́ a tɛ́ lí gao. +Wa tɛmↄ baadeɛ an kɛkɛa ń wisio ũ. +Wisiá pↄ́ naɛ. Ń beeo tó wisi í na tà, kpelewa wa kɛ à nakũ lↄi? À to wisi àↄ kú á guu, íↄ na ń kↄ̃o. +Ɔ̃ Yesu bↄ̀ we à gɛ̀ Yude bùsuu e Yuudɛ̃ baale. Bíla ɛ̀a kã̀aaaàzi we, ↄ̃ à yãdànɛ́ lá ìↄ kɛwa. +Falisieↄ mↄ̀ líkpalɛiwà, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Gↄ̃ɛ zɛvĩ à a na yáa? +A wèmá à mɛ̀: Mↄizi dìlɛɛ́ kpelewa ni? +Aa mɛ̀: Mↄizi gↄ̃ɛ gbà zɛ́ aàli gínzila kɛ̃́, aàli a na yaòɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Á swã́gbãa yã́i Mↄizi bee dìlɛiɛ́. +Za dṹnia daalɛgↄↄ Lua gↄ̃ɛ kɛ̀ ń nↄɛoɛ. +Ayãmɛto gↄ̃ɛ ì go a de ń a daowa, ì na a nawa, +ↄ̃ aaì gↄ̃ lán sàwakula ń gbalaowa. Beewa aa ku dodo lↄo, aa gↄ̃̀ mɛdoũɛ. +A yã́i gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń nákↄ̃waↄ, gbɛ̃e su ń kɛ̃aao. +Kɛ́ Yesu tà bɛ, aà ìwaↄ aà là yã́pi mii. +Ɔ̃ a ònɛ́: Gbɛ̃́ pↄ́ a na yà à a pãle sɛ̀ gbãsĩkɛ̀ a nↄ sɛ̃́ia yã́ musun we. +Nↄɛ pↄ́ gì a zã́zi à zã́ pãle kɛ̀ sↄ̃, à gbãsĩkɛ̀n we. +Wàlɛ mↄ́ Yesuɛ ń nɛ́ↄ aà ↄnamá, ↄ̃ aà ìwaↄ gìnɛ́. +Kɛ́ Yesu è màa, aà pↄ pà a ònɛ́: À to nɛ́ↄ mↄ ma kĩ́i, ásu gínɛ́o, asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iá gbɛ̃́ bee taaↄ pↄ́ɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ i kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i sí lán nɛ́wao a gɛ̃uo. +Ɔ̃ a nɛ́ↄ sɛ kpàkpa a kùɛ, à ↄnànamá à báaadàńgu. +Kɛ́ Yesu dàzɛu àlɛ gɛ́, ↄ̃ gↄ̃ɛe bàalɛ̀ mↄ̀ kùlɛ aà aɛ, à aà là à mɛ̀: Mɛtulu maa, kpelewa má kɛ mà àizãna ei? +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Àkɛa ń òmɛɛ má maai? Gbɛ̃e maao, sé Lua ado. +Ń ikoyãↄ dↄ̃ ńsuli gbɛ̃bleo, nìli n de ń n dao kpɛla. +Ɔ̃ à mɛ̀: Mɛtulu, za ma nɛ́fɛ̃nɛngↄↄ má yã́ beeↄ kũa píiɛ. +Ɔ̃ Yesu aà gwà ń yenzi wɛ́o a òɛ̀: Yã́ gↄ̃̀nɛ mɛ̀ndo. Gɛ ǹ pↄ́ pↄ́ ń vĩƆ̃ gↄ̃ɛpi oosìsi yã́pi yã́i, à tà ń pↄsiao, kɛ́ aà àizɛɛↄ dasi yã́i. +Ɔ̃ Yesu wɛpã̀ a ìwaↄla a ònɛ́: Àizɛɛde gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iu zĩ'ũ. +Yã́pi bↄ̀ aà ìwaↄ saɛ, ↄ̃ Yesu ɛ̀a ònɛ́: Gbɛ̃́ↄ, gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu zĩ'ũ fá! +Yiongo gɛ̃a abaawɛu àa dɛ ↄde gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iula. +Ɔ̃ yã́pi aà ìwaↄ kũ̀ gbãa, aalɛ okↄ̃ɛ aa mɛ̀: Tó màaɛ, démɛ a bↄi? +Yesu ń gwá soee à mɛ̀: Gbɛ̃nazĩna a fↄ̃o, ãma Lua a fↄ̃ wá bↄ, asa Lua apii gbãa vĩɛ. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Wápiↄ sↄ̃ bɛ? Wa pↄ́pii tò wa bↄ tɛnziɛ. +Yesu mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ a bɛ tò we ge a vĩ̀iↄ ge a dãunaↄ ge a da ge a mae ge a nɛ́ↄ ge a bua ma yã́i ń ma baona yã́o, +ade a ɛa bɛↄ ń vĩ̀iↄ ń dãunaↄ ń daↄ ń nɛ́ↄ ń buaↄ e lɛɛ basↄo dṹniaɛ bee guu ń ĩadamao lↄ, i àizãna e dṹnia pↄ́ a mↄ guu. +Dasi pↄ́ dↄaaaↄ gↄ̃ zã́ mɛ́ dasi pↄ́ tɛ́ zã́ↄ gↄ̃ dↄaaa. +Aa ɛ̀a dàzɛu, aalɛ gɛ́ Yelusalɛũ. Yesu dↄaaa a ìwaↄnɛ, ↄ̃ yã́pi bↄ̀ ń saɛ, mɛ́ vĩa gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ aà kpɛↄ kũ̀. Ɔ̃ Yesu lìlɛ ń a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ, à ɛ̀a yã́ pↄ́ a su a le ònɛ́ lↄ +à mɛ̀: À ma! Wálɛ gɛ́ Yelusalɛũɛ. Wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpá sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄwa, aai yãdaaàla, aai aà kpa luayãdↄ̃nsaiↄwa aa aà dɛ. +Aa aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ, aa lɛ́'ikakawà, aa aà gbɛ̃ ń flàalao, aai aà dɛ, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i vu. +Ɔ̃ Zebedee nɛ́ↄ Zaaki ń Zãao sↄ̃̀ Yesuzi aa òɛ̀: Mɛtulu, wá ye ǹ yã́ pↄ́ wálɛ a wabikɛma kɛwɛ̃ɛ. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ á ye mà kɛɛ́i? +Aa wèwà aa mɛ̀: Wá gba zɛ́ wà zↄ̃lɛnnↄ ń kpala guu, gbɛ̃do n ↄplaai, gbɛ̃do zɛɛi. +Yesu ònɛ́: Á yã́ pↄ́ álɛ a wabikɛa dↄ̃o. Taasi kɛɛona pↄ́ má a imi, á fↄ̃ mia? Ga pↄ́ má siu, á fↄ̃ siua? +Aa wèwà aa mɛ̀: Wá fↄ̃́. Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Í pↄ́ má mi, á mi, mɛ́ ga pↄ́ má siu, á siu, +ãma zↄ̃lɛa ma ↄplaai ge zɛɛiá ma yã́ no. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua kɛ̀kɛnɛ́ↄ pↄ́ɛ. +Kɛ́ ìwa gbɛ̃ↄn kwi kĩniↄ yã́pi mà, an pↄ pà Zaaki ń Zãaozi. +Ɔ̃ Yesu ń kãaa a ònɛ́: Á dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ń gwa bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũↄ ì gbãable ń gbɛ̃́ↄwaɛ. Màa gbãadeↄ ì kiblemá lↄ. +Ãma a dɛánↄ màao. Á guu gbɛ̃́ pↄ́ ye gↄ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, aà kɛ á dↄnlɛde ũ. +Màaɛ lↄ gbɛ̃́ pↄ́ ye gↄ̃ á dↄaana ũ, aà kɛ ápii zↄ̀blena ũ. +Asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ i mↄ wà dↄnlɛkɛɛ yã́io, à mↄ̀ dↄnlɛkɛi gbɛ̃́ↄnɛɛ, i gi a wɛ̃nii kɛ́ à e gbɛ̃́ↄ bo dasi yã́i. +Aa kà Yeliko. Lá Yesu lɛ́ bↄ we ń a ìwaↄ ń bílao, vĩ̀a baakɛna Timɛ nɛ́ Baatimɛ zↄ̃lɛa zɛ́ lɛ. +Kɛ́ a mà Yesu Nazalɛti mɛ́ lɛ́ gɛ̃, ↄ̃ à nà lɛ́ gbãa zuawa à mɛ̀: Davidi Bui Yesu, ma wɛ̃nagwa! +Ɔ̃ dasilɛ giɛ̀, aalɛ mɛ aà nílɛ. Ɔ̃ aà lɛzua gbãa kã̀fĩ à mɛ̀: Davidi Bui, ma wɛ̃nagwa. +Yesu zɛ̀ à mɛ̀: À aà sísi. Ɔ̃ wà vĩ̀api sìsi wa òɛ̀: Sↄ̃dilɛ fɛlɛ. Àlɛ n sisi. +Ɔ̃ vĩ̀api a zwãa wòlo à vĩ̀ pɛ̀lɛ à mↄ̀ Yesu kĩ́i. +Ɔ̃ Yesu aà là à mɛ̀: Bↄ́ ń ye mà kɛnɛi? Vĩ̀api wèwà à mɛ̀: Dii, má ye màↄ gu'eɛ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gɛ́, ma náai pↄ́ ń kɛ̀ mɛ́ n gbãgbã. Wegↄ̃ↄ à gu'è, ↄ̃ à bↄ̀ tɛaàzi. +Kɛ́ aa kãikũ̀ ń Yelusalɛũo, aa kà Bɛfaze ń Bɛtani pↄ́ kú Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛuo. Ɔ̃ Yesu a ìwaↄ gbɛ̃ↄn pla zĩ̀ +a ònɛ́: À gɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ kálɛ wá aɛ kee guu. Tó a gɛ̃ gↄ̃̀ↄ, á zàa'ĩn bↄlↄ e dↄa we, gbɛ̃e i dikpɛ yãao. À polo suò. +Tó wà á lá, bↄ́ álɛ kɛ wei, í mɛ Dii mɛ́ ye a mↄaoi, a ɛa suò tia. +Ɔ̃ aa gɛ̀ wà zàa'ĩna è dↄa kpɛɛlɛ gãaɛ. Kɛ́ aalɛ polo, +ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ zɛa weↄ ń lá aa mɛ̀: Bↄ́ álɛ kɛ ń zàa'ĩnapio, ↄ̃ álɛ poloi? +Aa wèmá lá Yesu ònɛ́wa, ↄ̃ wà ń tó we. +Aa sù ń zàa'ĩnapio Yesuɛ. Aa ń ulaↄ kpàlɛ zàa'ĩnapiwa, ↄ̃ Yesu dìkpɛ. +Gbɛ̃eↄ lɛ́ ń ulaↄ kpálɛ zɛ́ guu, gbɛ̃eↄ lɛ́ láↄ zↄ̃ sɛ̃u, aalɛ kpálɛ lↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dↄaaaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ zã́ↄ lɛ́ wiilɛ wàlɛ mɛ: Gbãa kɛ! Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o ũ. +Lua báaada wá dezi Davidi kpala pↄ́ lɛ́ vugu. Wà gbãakpaaàzi à zↄ̃ luawa. +Kɛ́ Yesu kà Yelusalɛũ, à gɛ̃̀ Lua ua, ↄ̃ à wɛpã̀ pↄ́piila. Kɛ́ ĩatɛ̃ i gↄ̃ bíla lↄo yã́i ↄ̃ à bↄ̀ gɛ̀ Bɛtani ń a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ. +Kɛ́ gu dↄ̀, aa bↄ̀ Bɛtani, ↄ̃ nↄana lɛ́ Yesu dɛ. +À kaadↄɛnli è kãaa, a lá pàɛ. À gɛ̀ gwai tó a nɛ́ mà. Kɛ́ à kà we, i pↄe eo, sema a lá, asa a magↄↄ i ka yãao. +Ɔ̃ a ò lípiɛ: Gbɛ̃e a n nɛ́ ble bau lↄo. Aà ìwaↄ yã́pi mà. +Kɛ́ aa kà Yelusalɛũ, Yesu gɛ̃̀ Lua ua, ↄ̃ à laayianaↄ ń laalunaↄ yà ń bↄ́lɛ, à ↄlɛũkpakɛnaↄ táabũnuↄ ń felenyianaↄ kìlaↄ fuangba. +I wei gbɛ̃e a aso sɛ̀ à bↄ̀ ń Lua uaoo. +Ɔ̃ à yãdà gbɛ̃́ↄnɛ à mɛ̀: A kɛ̃a Lua taalau à mɛ̀: Ma kpɛ́ aↄ dɛ ma sísikpɛ ũ bui píiɛ. Ápiↄ sↄ̃ á kɛ̀ gbɛ̃blenaↄ tòo ũ. +Sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ yã́pi mà, ↄ̃ aalɛ zɛwɛɛlɛ wà aà dɛ. Aalɛ vĩakɛɛ̀, asa aà yãdaanɛ́ ì di bílawa píiɛ. +Kɛ́ oosi kɛ̀, ↄ̃ Yesu ń a ìwaↄ bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛu. +Kɛ́ gu dↄ̀ aa bɛ zɛ́u, ↄ̃ aa kaadↄɛnlipi è, à giigàga e a zĩ́nau. +Kɛ́ a yã́ dↄ̀ Piɛɛgu, ↄ̃ a ò Yesuɛ: Dii, kaadↄɛnli pↄ́ ń kà gwae, à giigàga. +Yesu ònɛ́: Àↄ Lua náai vĩ. +Sĩana málɛ oɛ́, tó gbɛ̃́ ò sĩ̀sĩɛ beeɛ aà fɛlɛ azĩa zu ísiau, tó i seakɛ a nↄ̀sɛ guuo, tó a a náai vĩ kɛ́ yã́ pↄ́ a òpi a kɛ, a kɛɛ̀. +Bee yã́i málɛ oɛ́, tó álɛ lousisi, yã́ pↄ́ a a wabikɛ̀ píi, à dilɛ á è kↄ̀, í e. +Tó a fɛlɛ álɛ lousisi, tó á ĩ́ikũa ń gbɛ̃eo, à sùuukɛaànↄ, á Mae pↄ́ kú musu i sùuukɛánↄ ń á tàaeↄ sↄ̃. +Tó i sùuukɛ ń gbɛ̃́ↄo, á Mae pↄ́ kú musu a sùuukɛánↄ ń á tàaeↄ sↄ̃o. +Ɔ̃ aa kà Yelusalɛũ. Lá Yesu lɛ́ bɛbɛ Lua ua, sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sↄ̃̀aàzi +aa aà là aa mɛ̀: Iko kpele ńlɛ yã́piↄ kɛòi? Démɛ n gba yã́pi kɛa zɛ́i? +Yesu wèmá à mɛ̀: Má yã́ mɛ̀ndoe gbɛawá. À wea, mí iko pↄ́ málɛ yã́piↄ kɛò oɛ́ sa. +À omɛɛ. Zãa gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛa bↄ̀ Lua kĩ́i yã̀, ge gbɛ̃nazĩna kĩ́iɛ? +Ɔ̃ aa lɛkpàaĩ aa mɛ̀: Tó wa mɛ̀ Lua kĩ́iɛ, a mɛ bↄ́yãi wi Zãa yã́ sio niɛ. +Tó wa mɛ̀ gbɛ̃nazĩna kĩ́iɛ sↄ̃, too. Aa bíla vĩa vĩ, asa gbɛ̃́pii Zãa ãnabikɛ sìɛ. +Ɔ̃ aa wè Yesuwa: Wá dↄ̃o. Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Mapi sↄ̃ má iko pↄ́ málɛ yã́piↄ kɛò oɛ́o. +Ɔ̃ Yesu fɛ̀lɛ yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: Gbɛ̃e mɛ́ vɛ̃ɛbu vĩ, à kaa lìai, à ɛyↄ̃̀ vɛ̃ɛfɛ̃kĩi ũ à gbadà, ↄ̃ à búe zĩ̀ zĩkɛnapiↄwa, aà a vɛ̃ɛpi asea símáɛ. +Ɔ̃ zĩkɛnapiↄ aà kũ̀ wa gbɛ̃̀ wa gbàɛ ↄgii. +Ɔ̃ à ɛ̀a ìwa pãle zĩ̀má. Ɔ̃ aa gbɛ̃́ bee mi fↄ̃̀ aa widàwà. +À ɛ̀a a pãle zĩ̀ lↄ, ↄ̃ aa gbɛ̃́ bee dɛ̀. Màa à gbɛ̃pãleↄ zĩ̀ dasi, aa ń gbɛ̃eↄ gbɛ̃̀, aa ń gbɛ̃eↄ dɛ̀. +Budepi nɛ́ mɛ̀ndona mɛ́ gↄ̃̀ɛ̀ sa, ↄ̃ à aà zĩ̀ gbɛzã à mɛ̀: Aa ma nɛ́ yãda. +Ɔ̃ zĩkɛnapiↄ òkↄ̃ɛ aa mɛ̀: Túbiblenan kee. À to wà aà dɛ, bú i gↄ̃wɛ̃ɛ. +Ɔ̃ aa aà kũ̀ wa dɛ̀, wà aà gɛ sɛ̀ wa zù kaa kpɛ. +Tòo, kpelewa budepi a kɛ sai? A gɛ zĩkɛnapiↄ dɛdɛ, i búpi kpa gbɛ̃pãleↄwaɛ. +I Lua yã́ɛ bee kyokɛo lé? Wà mɛ̀: Gbɛ pↄ́ ɛ̃bonaↄ pãkpài mɛ́ gↄ̃̀ gbɛↄ mide ũ. +Ɔ̃ aa zɛwɛ̀ɛlɛ wà aà kṹ, asa aa dↄ̃̀ ń yã́i à yã́pi lɛ̀ɛũi. Ń beeo aa vĩakɛ̀ bílaɛ, ↄ̃ aa aà tò we aa tà. +Ɔ̃ wà Falisieↄ ń Elodi kpala zɛnkpɛdeeↄ zĩ̀ Yesuwa ↄ̃nↄkɛiɛ̀ a yã'oa guu. +Kɛ́ aa kà, ↄ̃ aa òɛ̀: Mɛtulu, wá dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ náaiden n ũ. Nili yã́si ń gbɛ̃́o ublembɛkɛ yã́io, asa nili gbɛ̃e wɛgwao. Lua zɛ́ ni ↄlↄnɛ́ wásawasa. A zɛvĩ wà wɛ̃̀'ↄ̃a kpá Sezaawaa, ge a zɛvĩo? Wà kpa yã̀, ge wásu kpao? +Yesu ń mↄafili dↄ̃̀, ↄ̃ a ònɛ́: Bↄ́yãi álɛ filifilimbakpamɛɛi? À ↄ̃api do dↄmɛɛ mà gwa. +Kɛ́ aa dↄ̀ɛ̀, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Dé mi ń aà tↄ́on lai? Aa wèwà aa mɛ̀: Sezaa pↄ́ɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: À Sezaa dee pↄ́ kpawà, í Lua pↄ́ kpawà. Aà yã́ bↄ̀ ń saɛ. +Ɔ̃ Saduse pↄ́ aaì gɛↄ vua ɛɛboeↄ mↄ̀ Yesu lè aa aà là aa mɛ̀: +Mɛtulu, Mↄizi òwɛ̃ɛ a lá guu à mɛ̀, tó gbɛ̃́ vĩ̀i gà à a nↄ tò nɛ́sai, aà dãuna gyaapi da'uakɛ à a vĩ̀i gɛ̃ɛ kɛò. +Màaɛ, vĩ̀i ń dãunaↄ ku gbɛ̃ↄn sopla. Woo nↄsɛ̀, ↄ̃ à aà tò we nɛ́sai. +Se aà da'uakɛ̀, ↄ̃ à gà à nↄpi tò we lↄ nɛ́sai. Ɔ̃ Bíↄ kɛ̀ màa lↄ +e à gɛ̀ kà an sopladewa. Ampii aa aà tò nɛ́sai. Ampii gbɛa ↄ̃ nↄ ũɛ. +Yesu wèmá à mɛ̀: Á Lua yã́ ń a gbãao dↄ̃sai yã́i a sãsãio lò? +Tó gɛↄ vù, aa nↄsɛo, aa zãkɛo, aaↄ ku lán malaikaↄ kua luabɛwaɛ. +Kɛ́ gɛↄ bↄ gau sↄ̃ bɛ, i Mↄizi lá kyokɛ gua pↄ́ à kàelɛ yã'òuo lé? Lua òɛ̀ à mɛ̀ ámɛaa Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua. +Luaá gɛↄ Lua no, gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ pↄ́ɛ. A sãsã à kɛ̀ zài. +Mↄizi ikoyãdanɛdee ku we, à lɛkpaapi mà. Kɛ́ a è Yesu yãmaa wèmá, ↄ̃ à sↄ̃̀aàzi à aà là à mɛ̀: Ikoyã kpele mɛ́ dɛńlai? +Yesu wèwà à mɛ̀: A miden kɛ: À ma, Isailiↄ., á sↄ̃ iↄ kuwà. +A plaaden kɛ: Àↄ ye á gbɛ̃́deezi lá ázĩa wɛ̃niwa. Ikoyãe dɛ beeↄlao. +Ɔ̃ yãdanɛdepi òɛ̀: Yãmaaɛ, Mɛtulu. N sĩana'ò, n mɛ̀ Lua mɛ̀ndoɛ, a plaade kuo, sema aàpi. +Yea Luazi ń nↄ̀sɛmɛndoo ń n ↄ̃nↄo píi n gbãa pua lɛ́u ń yea n gbɛ̃́deezi lá nzĩa wɛ̃niwao dɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sa'oa bui píiola. +Kɛ́ Yesu è à yãwèwa ń laaio, a òɛ̀: Gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iu zã̀nnↄo. Bee kpɛ gbɛ̃e i we yãe làwà lↄo. +Yesu ɛ̀a lɛ́ yãdadanɛ́ Lua ua, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ là à mɛ̀: Bↄ́yãi Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ì o Mɛsiiá Davidi buiɛi? +Kɛ́ Lua Nisĩna dɛ̀dɛ Davidiwa à mɛ̀: Dii ò ma Diiɛ aà zↄ̃lɛ a ↄplaai e àↄ aà ibɛɛↄ kálɛɛ̀ a gbá zíɛ. +Lá Davidi aà sìsi Dii màa, kpelewa aↄ dɛ aà bui ũ lↄi? Ɔ̃ bíla lɛ́ aà yãma ń pↄnao. +Aà yãdaanɛ́ guu à mɛ̀: À laaika Mↄizi ikoyãdanɛdeↄzi. Aaìↄ ye bɛbɛa ń uladao daa wàↄ fↄkpakpamá gãaɛ. +Aaìↄ wɛɛlɛ zↄ̃lɛ lousisikpɛ zↄ̃lɛkĩi maaↄ guu ń blɛble zↄ̃lɛkĩi maaↄ. +Aaì lou gbã̀a sísi gbɛ̃́ↄ wɛ́ yã́i, ↄ̃ aaì gyaaↄ kpɛ́ siomá. An ĩadama pãsĩ aↄ dɛńla. +Ɔ̃ Yesu zↄ̃̀lɛ Lua ua ↄsikpagolo aɛ, àlɛ gbɛ̃́ↄ gwa, lá aalɛ ↄ̃a dau. Ɔde saↄ lɛ́ ↄ zↄ̃ↄ dau. +Ɔ̃ gyaa taaside mↄ̀ tãnga dàu mɛ̀n pla, i ka dalao. +Ɔ̃ Yesu a ìwaↄ kã̀aa a ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, gyaa taasidepi ↄ̃a dà kpagolo guu dɛ gbɛ̃́piila. +Asa ↄ dia ↄ̃ aa dã̀ wàKɛ́ Yesu lɛ́ bↄ Lua ua, aà ìwae òɛ̀: Mɛtulu, gwa lá wà kpɛ́ maaↄ dↄ̀ ń gbɛ̀ kɛfɛnaeↄ taaↄ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: N kpɛ́ zↄ̃ↄpi è píia? Gbɛe a gↄ̃ dikↄ̃a weo, wa a dúuzↄ̃ píiɛ. +Yesu zↄ̃lɛa Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu, aà aɛ dↄa Lua uawa. Piɛɛ ń Zaakio ń Zãao ń Ãndeleeo mɛ́ kuaànↄ ńtɛ̃ɛ, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: +Owɛ̃ɛ, bee a kɛ bↄɛ ni? Bↄ́mɛ aↄ dɛ apii kɛgↄↄ seela ũi? +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: À laaika, ásu to wà á sã́são. +Gbɛ̃́ↄ mↄ́ ń ma tↄ́o dasi, aa mɛ Mɛsiin ń ũ, aai gbɛ̃́ↄ sã́sã dasi. +Tó a zĩkakↄ̃fĩ mà ge a bao, ásu bílikɛo. Sema bee kɛ, ãma dṹnia láaan we gĩao. +Bui ń buio aa fɛlɛ ń kↄ̃o, màaɛ lↄ bùsu ń bùsuo. Tↄↄlɛ a lualua gueↄ mɛ́ nↄana aↄ ku. Yã́pi aↄ dɛ lán nↄwãwã daalɛawaɛ. +Àↄ kú ń laaio. Wa á kṹkũ wà yã́kpalɛkɛánↄ, wi á gbɛ̃ lousisikpɛↄ guu. Áↄ zɛa bùsu gbãadeↄ ń kíaↄ aɛ ma yã́i, íↄ dɛnɛ́ ma seeladeↄ ũ. +Sema wà baonakpa bui píiɛ gĩa. +Tó wà gɛ̀ánↄ yã́kpalɛu, ásu dↄaa bílikɛ yã́ pↄ́ ásu owao. À yã́ pↄ�� Lua a sóso káɛ́ á lɛ́u gↄↄbeezĩ o, asa i kɛ ámɛ á yã'oo, Lua Nisĩnaɛↄ ń ń daↄ kpɛ wà ń dɛ. +Gbɛ̃́pii a zaágu ma yã́i. Gbɛ̃́ pↄ́ mɛnafↄ̃̀ e a lɛ́wa, ade mɛ́ a bↄ. +Tó a tɛ̃̀ gudɛna è gu pↄ́ dɛ àↄ kuuo, (kyokɛna yã́pi da), gbɛ̃́ pↄ́ kú Yudeↄ bàalɛ mipɛ sĩ̀sĩↄwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú a kpɛ́ musu su pila gɛ̃ kpɛ́u a pↄe sɛ́io. +Gbɛ̃́ pↄ́ kpɛ́ bua su ɛa bɛ a ula sɛ́io. +Waiyoo nɛadeↄ ń nↄsindeeↄ gↄↄ beezĩ. +À wabikɛ kɛ́ yã́piↄ su á le buziɛo, +asa wɛ́tɛ̃a pↄ́ aↄ ku gↄↄpi aↄ zↄ̃ↄɛ. Za gↄↄ pↄ́ Lua dṹnia kɛ̀ e gbã a taa i kɛo, mɛ́ a kɛ bau lↄo. +Tó Dii i gↄↄpiↄ laoo, dↄ̃ gbɛ̃e a bↄo. À gↄↄpiↄ lào a gbɛ̃́ pↄ́ à ń sɛ́ↄ yã́iɛ. +Gↄↄ bee tó wà su òɛ́ Mɛsii gwa kɛ, ge Mɛsii ku le, ásu sio. +Asa Mɛsii ɛgɛnaↄ ń ãnabi ɛgɛnaↄ mↄ dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ kɛ, kɛ́ baa gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ aa ń sã́sãò, tó a zɛ́ kú. +Àↄ kú ń laaio, ma yã́pii lɛzàwá za káauɛ. +Gↄↄ bee wɛ́tɛ̃api gbɛa ĩatɛ̃ a siakũ, mↄvua a ikɛo, +saanaↄ wolo luawa, pↄ́ pↄ́ kú luawapiↄ zã ń pɛ́kĩiwa. +Wi Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄa e luabɛpuanau ń gbãa zↄ̃ↄo ń gawio, +i a malaikaↄ zĩ aa gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ kãaa za dṹnia gola síiↄ̃ guu, za dṹnia lɛ́la ń a lɛ́leo. +À yã́ pↄ́ kaadↄɛnli lɛ́ daɛ́ ma. Tó a gↄ̃naↄ busɛkũ̀ mɛ́ a lá lɛ́ paɛ, ↄ̃ i dↄ̃ guantɛ̃na kãikũ̀. +Màaɛ lↄ, tó á è yã́piↄ lɛ́ kɛ, àↄ dↄ̃ kɛ́ aà mↄa kãikũ̀ɛ, a ku kpɛɛlɛ. +Sĩana málɛ oɛ́ gↄↄbeedeↄ gɛ̃lɛ yã́piↄ píi kɛsaio. +Luabɛ ń tↄↄlɛo a gɛ̃lɛ, ãma ma yã́ↄ gɛ̃lɛa vĩo. +Gbɛ̃e a gↄↄ ge a zaa dↄ̃o, baa malaika pↄ́ aa ku luabɛↄ ge Lua Nɛ́, sema Mae Lua. +Àↄ kú ń laaio à itɛ̃kɛ, asa á dↄ̃ zĩ́ pↄ́ gↄↄpi a kao. +A dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ́ wɛ̃́lɛuwaɛ. À a bɛ tò a zĩkɛnaↄnɛ baade ń a zĩo, ↄ̃ a ò a gudↄ̃anaɛ aà itɛ̃kɛ. +Ápiↄ sↄ̃ á uabele sugↄↄ dↄ̃o, oosin nò, wɛɛdon nò, ko ↄ́ↄlↄan nò, gufɛ̃nɛn nò. Ayãmɛto à itɛ̃kɛ, +kɛ́ asu su kã́ndo, i á le álɛ i'oo yã́i. +Yã́ pↄ́ málɛ oɛ́, málɛ o gbɛ̃́piiɛɛ, à itɛ̃kɛ. +Gɛ̃amusu dikpɛ ń Kàaso dikpɛo gↄ̃̀ gↄↄ pla, ↄ̃ sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ lɛ́ zɛwɛɛlɛ wà gbɛ̃́ↄ zãmakɛ wà e Yesu kṹ wà dɛ. +Asa aa mɛ̀: Wásu wà aà kũ dikpɛgↄↄzĩo, kɛ́ wasu fɛlɛ ń zↄaoo yã́i. +Gↄↄ pↄ́ Yesu kú Simↄↄ Kusude bɛ Bɛtani, àlɛ pↄble, ↄ̃ nↄɛe sↄ̃̀aàzi a tulale bui maa ↄde loona kũa. Ɔ̃ à loonapi waa ɛ̀ à tulalepi kà Yesu miwa. +Gbɛ̃eↄ ku we, yã́pi ↄ̃̀má, ↄ̃ aa mɛ̀: Bↄ́yãi à tulalepi pãkɛ̀i màai? +Tulale pↄ́ a ↄ̃a dɛ ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa do ń basↄooa, dↄ̃ yãa wa yìa wà a ↄ̃a kpà taasideↄwa. Ɔ̃ aa zↄadↄ̀wà. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: À aà to we. Bↄ́yãi álɛ ĩadaiwài? À yãmaakɛ̀mɛɛɛ. +Taasideↄ kúánↄ gↄↄpiiɛ. Gↄↄ pↄ́ á yei, á fↄ̃ na kɛnɛ́, ãma máↄ kúánↄ gↄↄpiio. +A kɛ̀ a gbãa lɛ́uɛ, à dↄ̀aa tulale kà ma mɛwa ma gɛ kpɛlaa yã́iɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, gu pↄ́ wàlɛ ma baokpau dṹnia guu píi, waↄ yã́ pↄ́ nↄɛpi kɛ̀ o aà yã́ dↄańgu yã́i. +Bee gbɛa Yudasi Isaliↄti pↄ́ dɛ gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ gbɛ̃do ũ gɛ̀ sa'onkiaↄ kĩ́i Yesu kpaamá yã́i. +Kɛ́ aa aà yãmà, an pↄ kɛ̀na, ↄ̃ aa lɛgbɛ̃̀ɛ̀ wa ↄ̃a kpawà. Ɔ̃ àlɛ zɛwɛɛlɛ à Yesu kpámá. +Kàaso dikpɛgↄↄ sɛ̃́ia zĩ́, gↄↄ pↄ́ wì Gɛ̃amusu sã kòlokpa, Yesu ìwaↄ òɛ̀: Má ń ye wà gɛ Gɛ̃amusu blɛ sↄukɛunɛi? +Yesu a ìwaↄ gbɛ̃ↄn pla zĩ̀ a ònɛ́: À gɛ́ wɛ̃́lɛdau. Á kpaaũ ń gbɛ̃eo í sɛa lo guu. À tɛaàzi +e ua pↄ́ a gɛ̃u, í o uabeleɛ, Mɛtulu mɛ̀ má á pilaui, gua pↄ́ á Gɛ̃amusu blɛ bleu ń a ìwaↄ? +A kpɛdiakↄ̃a kpɛa zↄ̃ↄ musu pↄ́ wa kɛ̀kɛ ↄlↄɛ́, í sↄukɛwɛ̃ɛ we. +Kɛ́ ìwapiↄ dàzɛu, ↄ̃ aa kà wɛ̃́lɛpi guu, aa è lá a ònɛ́wa. Ɔ̃ aa Gɛ̃amusu blɛ sↄukɛ̀ we. +Kɛ́ oosi kɛ̀, Yesu kà we ń a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ. +Kɛ́ aa zↄ̃̀lɛ lɛ́ pↄble, ↄ̃ Yesu mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, á gbɛ̃́ pↄ́ wálɛ pↄble sãnuↄ do a ma kpámá. +An pↄ yà, ↄ̃ aalɛ aà la dodo: Asa mámɛo yó? +Ɔ̃ a ònɛ́: Á gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ doɛ, wálɛ ↄkãaa ta doũ. +Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a ta lá wà a yã'ò taalauwa, ãma waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ a Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpámápi. A maa wà ade ì yãao. +Kɛ́ aalɛ pↄble, Yesu kàa sɛ̀ à báaadàu, ↄ̃ a ɛ̀'ɛ kpàmá à mɛ̀: À sí, beeá ma mɛɛ. +Ɔ̃ à imibↄ sɛ̀ à Lua sáaukpà a kpàmá, ↄ̃ aa mì ḿpii. +Ɔ̃ a ònɛ́: Beeá ma auɛ, Lua bàa kua ń gbɛ̃́ dasiↄ au pↄ́ a bↄaɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, má vɛ̃ɛbɛ'i mi lↄo e kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i bↄ gupuau, ↄ̃ má a dafu mi. +Kɛ́ aa lɛsì aa làa, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ gɛ̀ Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Ápii á ma to we, asa a kɛ̃a láu Lua mɛ̀: Má sãdãna lɛ́, sãↄ i fãaa. +Ń beeo ma vua gbɛa má dↄaaɛ́ Galile. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Baa tó wa n to we píi, má n to weo. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Sĩana málɛ onɛ, gwãasĩnaa e ko àↄ gɛ́ lɛ́ gɛ̃n pla zui, ńyↄ̃ lelekpamazi gɛ̃n àaↄ̃. +Ɔ̃ Piɛɛ lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀ máũmaũɛ: Baa tó má su málɛ gannↄ, má lelekpanzi bauo. Ɔ̃ aa ò màa sↄ̃ ḿpii. +Kɛ́ aa kà gu pↄ́ wì mɛ Gɛsɛmani, ↄ̃ Yesu ò a ìwaↄnɛ: À zↄ̃lɛ la e màↄ wabikɛ. +Ɔ̃ à Piɛɛ ń Zaakio ń Zãao sɛ̀ gɛ̀ńnↄ. Iwãa kà aà pↄa, tòlobi zùaàgu, +ↄ̃ a ònɛ́: Pↄsia ma kũ gbãa e ma ka gaa. À zɛ la à itɛ̃kɛ. +Kɛ́ à gɛ̀ aɛ yↄↄ, ↄ̃ à wùlɛ a gbɛɛu à wabikɛ̀, tó a zɛ́ kú, gↄↄpi gɛ̃ala. +À mɛ̀: Baa, ma Mae, ń yã́ píi zɛ́ vĩ. To taasi kɛɛonapi dↄmazi, ãma ma pↄeã no, sema n pↄ́. +Kɛ́ à ɛ̀a sù a gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ kĩ́i, a è aalɛ i'o. Ɔ̃ a ò Piɛɛɛ: Simↄↄ, ńlɛ i'o yã̀? Ni fↄ̃ n itɛ̃kɛ̀ baa yↄↄoa? +À itɛ̃kɛ àↄ wabikɛ, kɛ́ ásu fu yↄ̃awao yã́i. Nisĩna yei, ãma mɛ busɛ. +À ɛ̀a gɛ̀ wabikɛi, ↄ̃ à yã́ doũpi ò lↄ. +Kɛ́ à ɛ̀a sù, a è aalɛ i'o, asa an wɛ́ gbiakũ̀ɛ. Ɔ̃ aai dↄ̃ lá wa oɛ̀o. +Aà ɛa sua gɛ̃n àaↄ̃de a ònɛ́: Álɛ i'o álɛ kã́mabo e tiaa? Bee mↄ̀. Gↄↄ kà sa. À gwa, wàlɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpá duunkɛnaↄwa. +À fɛlɛ wà gɛ́. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma kpámá lɛ́ mↄ́ kee. +Kɛ́ Yesu lɛ́ yã́pi o gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ aà ìwapiↄ gbɛ̃do Yudasi kà ń bíla pↄ́ bↄ̀ sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kĩ́iↄ. Aa fɛ̃ndaↄ kũa ń goↄ. +Bↄnkpɛdepi sↄ̃ à dↄ̀aa seela ònɛ́ à mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ a su lɛpɛ̀wà, aàpin we. Aa aà kũ gbãa aa taò. +Kɛ́ à kà we, ↄ̃ à táa'ò Yesuwa gↄ̃̀ↄ, a òɛ̀: Mɛtulu! Ɔ̃ à lɛpɛ̀wà. +Ɔ̃ wà ↄpɛ̀lɛwà wà aà kũ̀ gíũgiũ. +Zã guu gbɛ̃e a fɛ̃nda wò à sa'onkia zĩkɛnae lɛ̀ò à aà swã́ gò. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Kpã́i wɛliwɛn ma ũ, ↄ̃ a mↄ ma kṹi ń fɛ̃ndaↄ ń goↄa? +Má kúánↄ Lua ua lá gu lɛ́ dↄ, miↄ yãdaɛ́, i ma kũo. Ãma bee kɛ̀ kɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau e kɛ yã́iɛ. +Ɔ̃ aà ìwaↄ bàalɛ̀ píi aa aà tò we. +Ɛ̀waasoe tɛaàzi, aà zwãa kuaaàla pↄeyesai. Kɛ́ wà aà kũ̀, +ↄ̃ à a zwãa tònɛ́ we, à bàalɛ̀ puizi. +Ɔ̃ wà gɛ̀ ń Yesuo sa'onkia bɛ. Sa'onkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ kãaaa we ḿpii. +Piɛɛ tɛ́ ń kpɛ kãaa e à gɛ̀ gɛ̃̀ sa'onkia bɛ'ua. À zↄ̃̀lɛ we, àlɛ tɛ́kpakpa ń dↄaiↄ sãnu. +Sa'onkiaↄ ń Yuda yã́kpalɛkɛnaↄ píi lɛ́ yã́ wɛɛlɛ wà dↄ Yesuwa wà e wà aà dɛ, ↄ̃ aai eo. +Wà yãdↄ̀dↄwà dasi, ãma an yãe i kↄ̃sɛo. +Ɔ̃ gbɛ̃eↄ fɛ̀lɛ yãdↄ̀wà lↄ aa mɛ̀: +Wá mà dee mɛ̀ á Lua kpɛ́ pↄ́ gbɛ̃nazĩna dↄ̀ wí, i a pãle pↄ́ gbɛ̃nazĩna i dↄo dↄ gↄↄ àaↄ̃ɛ. +Baa ń beeo an lɛ́ i kɛ doũo. +Ɔ̃ sa'onkia fɛ̀lɛ zɛ̀ zã guu à Yesu là à mɛ̀: Ńyↄ̃ yãe zã́sioa? Yã́ pↄ́ wàlɛ dↄdↄmapiↄ dɛa ni? +Yesu nílɛ kpɛ̃́, i yãe wewào, ↄ̃ sa'onkiapi ɛ̀a aà là à mɛ̀: Ḿmɛ ń Lua báaade Nɛ́ Mɛsii ũa? +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Mámɛ má aà ũ. Á Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ e zↄ̃lɛa Gbãapiide ↄplaai, mɛ́ á aà mↄa e luabɛpuanau. +Ɔ̃ sa'onkiapi a ulaↄ ga kɛ̃̀ à mɛ̀: É'e, wá bàa kú ń seeladeↄ lↄe? +Á mà lá à dↄ̀ɛ ń Luao weó? Kpelewa a zɛòi? Ɔ̃ aa yã́ dìɛ̀ ḿpii aa mɛ̀ wà aà dɛ. +Ɔ̃ wà fɛ̀lɛ lɛ́ lɛ́'ikakawà. Ɔ̃ wà pↄkùɛ̀ aà wɛ́wa, wàlɛ aà lɛlɛ ń ↄkũo, wàlɛ oɛ̀: Ãnabikɛkɛ, ní gbɛ̃́ pↄ́ n lɛ o. Ɔ̃ dↄaiↄ aà kũ̀ aa aà sãnkɛkɛ. +Piɛɛ ku zĩ́lɛ ua, ↄ̃ sa'onkia bɛ nↄɛ zĩkɛnaↄ do mↄ̀ we. +Kɛ́ à Piɛɛ è, àlɛ tɛ́kpakpa, ↄ̃ à aà gwà soee, a òɛ̀: Mpi sↄ̃, iↄ sãnu ń Yesu Nazalɛtipioɛ. +Ɔ̃ à lelekpà à mɛ̀: Má dↄ̃o, mi ma lá ńlɛ oo. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̃̀ gↄ̃u guu. +Nↄɛpi ɛ̀a aà è we, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ pↄ́ zɛa we��nɛ à mɛ̀: Gↄ̃ɛpiá an gbɛ̃doɛ. +Ɔ̃ Piɛɛ lelekpà lↄ. Kɛ́ à kɛ̀ sàa yↄↄ, gbɛ̃́ pↄ́ zɛa weↄ ò Piɛɛɛ: Sĩanaɛ an gbɛ̃don n ũ, asa Galile gbɛ̃́n n ũ. +Piɛɛ vãikpàaĩ ń azĩao, ↄ̃ à mɛ̀: Má sì ń Luao, má gbɛ̃́ pↄ́ álɛ aà yã'opi dↄ̃o. +Wegↄ̃ↄ ↄ̃ ko lɛ́ gɛ̃n plaade zù, ↄ̃ yã́ pↄ́ Yesu ò dↄ̀ Piɛɛgu, kɛ́ à mɛ̀ e ko àↄ gɛ́ lɛ́ gɛ̃n plaade zui, a lelekpaazi gɛ̃n àaↄ̃. Ɔ̃ à nà ↄↄlↄwa. +Kɛ́ gu dↄ̀ gↄ̃̀ↄ sa'onkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń gbãadeↄ píi lɛkpàaĩ, ↄ̃ aa Yesu yè aa gɛ̀ aà kpà Pilatiwa. +Ɔ̃ Pilati aà là à mɛ̀: Yudaↄ kían n ũa? Yesu wèwà à mɛ̀: Ń òn we. +Sa'onkiaↄ lɛ́ yãdↄdↄwà, +ↄ̃ Pilati ɛ̀a aà là à mɛ̀: Ńyↄ̃ yãe ooa? Yã́ pↄ́ wàlɛ dↄdↄma ma fá! +Kɛ́ Yesu i yãe zã́simáo, ↄ̃ aà yã́ bↄ̀ Pilati saɛ. +Gɛ̃amusu dikpɛgↄↄzĩ Pilati ì dakpɛunaↄ do pↄ́ wa yei kɛ̃́nɛ́ɛ. +Bùsudɛna pↄ́ aa bↄ̀ gbãadeↄ kpɛ aa gbɛ̃dɛ̀ↄ ku kpɛ́u. An gbɛ̃do tↄ́n Balaba. +Ɔ̃ bíla sↄ̃̀ Pilatizi aa wabikɛ̀wà aà kɛ lá ì kɛnɛ́wa. +Ɔ̃ Pilati ń lá à mɛ̀: Á ye mà Yudaↄ kía kɛ̃́ɛ́ yã̀? +Asa a dↄ̃ sã́asã kɛ́ sa'onkiaↄ wɛdↄ Yesuɛ yã́i ↄ̃ aa aà kpàiwa. +Ɔ̃ sa'onkiaↄ tɛkpà bílagu, ↄ̃ aa òɛ̀ aà Balaba kɛ̃́nɛ́. +Ɔ̃ Pilati ń lá à mɛ̀: Kpelewa á ye mà kɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Yudaↄ kíaoi? +Ɔ̃ aa ɛ̀a wiilɛ̀: Ǹ aà páliwa! +Ɔ̃ Pilati ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãii? Vãi kpele a kɛ̀i? Ɔ̃ an wiilɛa kã̀fĩ aa mɛ̀: Ǹ aà páliwa! +Pilati ye yã́ pↄ́ a káńgu kɛ, ↄ̃ à Balaba kɛ̃̀nɛ́. À Yesu kpà sosaↄwa aa aà gbɛ̃ ń flàalao, aai aà páliwa. +Ɔ̃ sosapiↄ gɛ̀aànↄ bùsu gbãadepi bɛ'ua, aa ń gãli kã̀aa píi. +Aa gomusu tɛ̃a dàɛ̀, ↄ̃ aa fùa tã̀ ń lɛo aa kpàɛ̀. +Ɔ̃ aalɛ fↄkpakpawà aa mɛ̀: Yudaↄ kía fↄↄ! +Aalɛ aà gbɛ̃ a miwa ń feeo, aalɛ lɛ́'ikakawà, aalɛ kúlɛkulɛ aà aɛ, aalɛ lɛ́mawà. +Kɛ́ aa aà kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ aa làa, ↄ̃ aa gomusu tɛ̃api bↄ̀aàla, aa aàzĩa pↄkasa dàɛ̀. Ɔ̃ aa bↄ̀aànↄ, aalɛ gɛ́ aà páiliwa. +Kɛ́ aalɛ gɛ́, gↄ̃ɛe bↄ̀ sɛ̃̀ oi, àlɛ dↄńzi, ↄ̃ aa teasidàɛ̀ aa Yesu lipãakↄ̃a dìɛ̀. Gↄ̃ɛpi tↄ́n Simↄↄ, Silɛni bùsu gbɛ̃́ɛ, Alɛsãnda ń Lufuo de'iaɛ. +Ɔ̃ aa gɛ̀ ń Yesuo gu pↄ́ wì mɛ Gↄgↄta. (Bee mɛ̀ mitↄↄnagu.) +Ɔ̃ aa vɛ̃ɛ pↄ́ wà lí'ↄ kàu dↄ̀ɛ̀, ãma i mio. +Kɛ́ aa aà pàliwa, ↄ̃ aa aà pↄkasaↄ kpaalɛ̀ kàlɛ, aa tɛ́lɛpà a sɛa yã́ musu. +Aa aà pàliwa ĩatɛ̃ muuwãamigↄↄɛ. +Yã́ pↄ́ wa dↄ̀wa ↄ̃ wa kɛ̃̀ wa nà aà mia wà mɛ̀: Yudaↄ Kía. +Wà kpã́iwɛliwɛↄ pàliwa we lↄ gbɛ̃ↄn pla, ado aà ↄplaai, ado zɛɛi. +Ɔ̃ yã́ pↄ́ kɛ̃a láuɛ bee pà wà mɛ̀: Wà aà gwà doũ ń tàaekɛnaↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄ lɛ́ ń midɛ, aalɛ aà sↄ̃sↄ̃ aa mɛ̀: Ɛ̃hɛ̃! Tò! N mɛ̀ ńyↄ̃ Lua kpɛ́ wí, ní ɛa dↄ gↄↄ àaↄ̃ nolo? +Ǹ nzĩa suaba! Pila líwa mɛ̀! +Màa lↄ sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ lɛ́ aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ aa mɛ̀: À gbɛ̃pãleↄ suabà, ãma a fↄ̃ à azĩa suabao. +Tó wá è Isailiↄ kía pↄ́ wì mɛ Mɛsiipi pìla líwa, wá aà náaikɛ sa. Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ wà ń páliwa sãnuↄ lɛ́ aà sↄ̃sↄ̃ lↄ. +Sɛa za ĩatɛ̃ minanguo e aua gɛ̀ pìlaò gu siakũ̀ bùsupiu píiɛ. +Ĩatɛ̃'auapilaa ↄ̃ Yesu wiilɛ̀ gbã́ugbãu à mɛ̀: Ɛloi, Ɛloi, lɛma sabatani! Bee bↄↄlɛ mɛ̀: Ma Lua, ma Lua, àkɛa n ma to wei? +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ zɛa weeↄ yã́pi mà, ↄ̃ aa mɛ̀: Ma we, àlɛ Ɛlia sisiɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃e bàalɛ̀ gɛ̀ sao zↄ̃̀ vɛ̃ɛ kũ̀mawa, a pɛ̀ feea a dↄ̀ Yesuɛ à mɛ̀: À zɛ gĩa wà gwa, tó Ɛlia a mↄ aà pila. +Yesu wii gbãa lɛ̀, ↄ̃ à gà. +Ɔ̃ Lua kpɛ́ zwãa pↄ́ daa luakukĩi aɛ pàa pla za musu e zĩ́lɛ. +Kɛ́ sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ zɛ Yesu aɛ we aà gaa è màa à mɛ̀: Gↄ̃ɛpiá Lua Nɛ́ɛ sĩana. +Nↄɛeↄ ku we lↄ, aalɛ gugwa kãaa. An guu Maliama Madelɛni kuu ń Maliama pↄ́ dɛ Yosɛfu ń Zaaki Nɛ́nao da ũo ń Salomɛɛo. +Gↄↄ pↄ́ Yesu kú Galile, aamɛ aaìↄ tɛaàzi wàↄ blɛkɛɛ̀. Nↄɛ pãleↄ mↄ̀aànↄ Yelusalɛũ aa ku we lↄ dasi. +Ãsↄ̃adazĩ oosi lɛ́ kɛ. Lá kã́mabogↄↄ ye daalɛi, +Yosɛfu Alimate mↄ̀. Gbɛ̃́ tↄdeɛ Yuda gbãadeↄ guu, mɛ́ àlɛ kpala pↄ́ a bↄ Lua kĩ́i dã́. À sↄ̃dìlɛ à gɛ̀ Pilati kĩ́i, à Yesu gɛ wabikɛ̀wà. +Kɛ́ Pilati mà Yesu gà kↄ̀, à bↄ̀ aà saɛ. Ɔ̃ à sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ sìsi, à aà là tó Yesu gà kↄ̀. +Kɛ́ Pilati gbɛ̃zↄ̃ↄpi yãmà, ↄ̃ à Yosɛfu gbà zɛ́ aà gɛpi sɛ́. +Yosɛfu gɛ̀ bàabaa lù, ↄ̃ à gɛ̀ à aà bùa à bàabaapi fĩ̀wà. À aà dà gbɛ̀'ɛ pↄ́ wa sↄ̀ mia ũ guu, ↄ̃ à gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ gbeembo tà ɛpilɛ. +Maliama Madelɛni ń Maliama Yosɛfu dao lɛ́ gwa, aa è gua pↄ́ wà Yesu gɛpi dàu. +Kã́mabogↄↄzĩ láaa ĩatɛ̃ gɛ̃a kpɛ́u Maliama Madelɛni ń Maliama Zaaki dao ń Salomɛɛo nísi gĩnana lù, kɛ́ wà gɛ ma Yesu mɛwa. +Ãsↄ̃anɛnzĩ kↄↄkↄↄ ĩatɛ̃ bilɛa ↄ̃ aa bↄ̀ gɛ̀ miapi kĩ́i. +Aalɛ kↄ̃ la zɛ́u aalɛ mɛ: Démɛ a gbɛpi gbeembo à gowɛ̃ɛ mia'ɛ lɛ́i? +Asa gbɛpi gbɛ̃̀nɛɛ. Kɛ́ aa wɛsɛ̀, ↄ̃ aa è wà gbɛpi gbeembò kↄ̀. +Kɛ́ aa gɛ̃̀ mia'ɛpi guu, ↄ̃ aa ɛ̀waasoe è zↄ̃lɛa ↄplaa oi, a ulatao pua daa. Ɔ̃ iwãa kà ń pↄa. +A ònɛ́: Ásu to iwãa ká á pↄao. Yesu Nazalɛti pↄ́ wa pàliwa álɛ wɛɛlɛo lò? À vù. A gu pↄ́ wà aà dìlɛu èa? A ku lao. +À tá, í o aà ìwaↄnɛ ń Piɛɛo, a dↄaanɛ́ Galile. Aa aà e we lá a ònɛ́wa. +Iwãa kà ń pↄa, aalɛ kpakpanaga, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ miapiu ń bao. Aai yãe o gbɛ̃eɛo, kɛ́ vĩa ń kṹ yã́i. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ gau ãsↄ̃anɛnzĩ gufɛ̃nɛ, à azĩa ↄ̀lↄ Maliama Madelɛni pↄ́ à tã́a mɛ̀n sopla gòɛ̀ɛ káau. +Ɔ̃ nↄɛpi gɛ ò aà gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ yaa, aalɛ ↄ́ↄlↄↄnɛ. +Kɛ́ aa mà Yesu vù, nↄɛpi aà è ń wɛ́o, ↄ̃ aai sio. +Bee gbɛa gↄↄ pↄ́ an gbɛ̃ↄn plaↄ bɛ zɛ́ guu, aalɛ gɛ́ wɛ̃́lɛu, à azĩa ↄ̀lↄnɛ́ lán gbɛ̃pãlewa. +Kɛ́ aa ɛ̀a sù ń wɛ̃́lɛpio, aa ò gbɛ̃́ kĩniↄnɛ. Ń beeo aai ń yã́ sio. +Gbɛzã ↄ̃ à azĩa ↄ̀lↄ a gbɛ̃ↄn kuɛdoↄnɛ gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble. Ɔ̃ à zↄadↄ̀má, kɛ́ an swã́ gbãa mɛ́ aai a náaikɛo yã́i. Asa aai gbɛ̃́ pↄ́ aa aà è à vùↄ yã́ sio. +Ɔ̃ a ònɛ́: À gɛ́ dṹnia guu píi, í ma baokpa gbɛ̃́piiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ sì mɛ́ à da'ilɛkɛ̀ a bↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ i sio sↄ̃, yã́ a zↄ̃lɛwà. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́pi sìↄ yãkɛaↄn kɛ: Aali tã́ago ń ma tↄ́o, aali yãebui'o. +Tó aa mlɛ̃ kũ̀ ń ↄo ge tó aa kona í mì, a pↄe kɛnɛ́o. Aali ↄna gyãeↄwa, aai aafiaʼe. +Kɛ́ Dii Yesu yã'ònɛ́ a làa, ↄ̃ Lua aà sɛ̀ tàò musu, à zↄ̃̀lɛ Luapi ↄplaai. +Ɔ̃ aà ìwapiↄ bↄ̀ gɛ̀ waasokpà gupiiu. Dii zĩkɛ̀ńnↄ, ↄ̃ an dabudabukɛaↄ yã́ pↄ́ aa ò sĩanapìliwànɛ́. +Luku. +Gbɛ̃́ↄ ↄkpà yã́ pↄ́ kɛ̀ wá guu dau siua lá guu zɛ́zɛwa dasi, +lá gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ yã́pi seeladeↄ ń a baokpanaↄ ũ za káauↄ òwɛ̃ɛwa. +Tiasa mapi sↄ̃, lá ma wɛtɛ̀ yã́piↄi dodo za a daalɛawa, má è a maa mà kɛ̃nɛ zɛ́zɛ, ma gbɛ̃́ bɛɛɛde Teofili, +kɛ́ ǹ e ǹ yã́ pↄ́ wa dànɛ sã́asã dↄ̃. +Yude bùsu kí Elodi gↄↄ sa'onae ku, aà tↄ́n Zakali. A ku Abia sa'onaↄ gãli guuɛ. Aà na tↄ́n Ɛlizabɛti. Aalona buiɛ lↄ. +An pla ḿpii aa maa Luaɛ. Aaìↄ ku tàaesai, aa Dii ikoyã ń yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa. +Aa nɛ́ vĩo, asa Ɛlizabɛtiá fĩiɛ, mɛ́ an pla ḿpii aa zikũ̀. +Gↄↄ pↄ́ sa'oa kà an gãliwa, Zakali mɛ́ lɛ́ Lua gbagba. +Lá sa'onapiↄ ì kɛwa, aa likpà, ↄ̃ lí Zakali sɛ̀ aà gɛ́ tulaletikai tɛ́a Dii kpɛ́u. +Tulaletikpasagↄↄ bíla kã̀aa kpɛɛlɛ píi, aalɛ wabikɛ. +Ɔ̃ Dii malaikae bↄ̀ mↄ̀wà, à zɛ̀ tulaletikatɛakĩi ↄplaai. +Kɛ́ Zakali aà è, à bílikɛ̀, vĩa aà kũ̀. +Ɔ̃ malaikapi òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo Zakali. Lua n wabikɛa sì, n na Ɛlizabɛti a nɛ'i gↄ̃ɛ ũ, ní tↄ́kpaɛ̀ Zãa. +N pↄ a kɛ na, ńyↄ̃ yáalↄ, gbɛ̃́ↄ pↄnakɛ aà ia yã́ musu dasi, +asa aↄ dɛ Diiɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũɛ. A wɛ̃ ge í gbãae mio, Lua Nisĩna aↄ dɛdɛawà za aà da gbɛɛuɛ. +A to Isailiↄ zɛ ń Dii ń Luao dasi, +a dↄaa Diiɛ ń Lua Nisĩna gbãa pↄ́ Ɛlia vĩ yãao. A to maeↄ lɛdoũkɛ ń ń nɛ́ↄ, a to swã́yãmansaideↄ gbɛ̃maaↄ ↄ̃nↄ sɛ́. A gbɛ̃́ↄ kɛkɛ aaↄ ku sↄu guu Diiɛ. +Ɔ̃ Zakali ò malaikapiɛ: Kpelewa má yã́pi sĩana dↄ̃i? Asa maezinan ma ũ, mɛ́ ma na zikũ̀ lↄ. +Ɔ̃ malaikapi wèwà à mɛ̀: Mámɛ má Gabliɛli, miↄ zɛa Lua aɛ. Ɔ̃mɛ ma zĩ yã́pi oinɛ, mà baonapi kpanɛ. +Ma, n lɛ́na a naalɛ, ńyↄ̃ fↄ̃ yã'oo e yã́pi gɛ kɛò, kɛ́ ni ma yã́ pↄ́ a kɛ a gↄↄwa sio yã́i. +Gↄↄ bee sↄ̃ wàlɛ Zakali dã́. Aà gɛ̃gɛ̃a Lua kpɛ́u bↄ̀ ń saɛ. +Kɛ́ à bↄ̀, i fↄ̃ yã'òńnↄo, ↄ̃ wa dↄ̃̀ kɛ́ à wɛ́pungu'è Lua kpɛ́uɛ. Lá aà lɛ́na nàalɛ, ↄ̃ àlɛ yã'onɛ́ ń ↄo. +Kɛ́ Zakali sa'ogↄↄ lɛ́ kà, ↄ̃ à tà a bɛ. +Bee gbɛa aà na Ɛlizabɛti nↄsì, ↄ̃ à azĩa ùlɛ e mↄ sↄo à mɛ̀: +Dii kɛ̀, à ma wɛ̃nagwà, à wibↄ̀mɛɛ. +A mↄ soolode guu Lua malaika Gabliɛli zĩ̀ Galile wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Nazalɛti guu. +À gɛ̀ nɛnↄɛ lɛ́so pↄ́ aà tↄ́n Maliama kĩ́i. A gↄ̃kpama vĩ Davidi bui ũ, aà tↄ́n Yosɛfu. +Kɛ́ malaikapi gɛ̃̀ aà kĩ́i, a òɛ̀: Fↄↄ báaade! Dii kunnↄɛ. +Maliama bílikɛ̀ yã́piwa, à làasookɛ̀ à mɛ̀: Fↄ bee mi dɛa ni? +Ɔ̃ malaikapi òɛ̀: Maliama, ńsu to vĩa n kũo, asa Lua báaadànguɛ. +Ma! Ńyↄ̃ nↄsi, ní nɛ'i gↄ̃ɛ ũ, ní tↄ́kpaɛ̀ Yesu. +Aↄ dɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, wàli oɛ̀ Musude Nɛ́. Dii Lua a aà kpa aà dezi Davidi kpalau, +iↄ dɛ Yakↄbu buiↄ kía ũ gↄↄpii, aà kpala aↄ láaa vĩo. +Ɔ̃ Maliama ò malaikapiɛ: Lá mi gↄ̃ɛ dↄ̃ yãao, bee a kɛ kpelewa ni? +Malaika wèwà à mɛ̀: Lua Nisĩna a dinɛ, Musude gbãa i mↄma. A yã́i nɛ́ pↄ́ ńyↄ̃ ipi kua aↄ adoa, wàli oɛ̀ Lua Nɛ́. +N daɛ Ɛlizabɛti nɛgↄ̃ɛ nↄsia sↄ̃ a zikũ guu. Nↄɛ pↄ́ wa dìlɛ fĩi ũpi kú ń nↄ̀ mↄ sooloo tia. +Asa Lua lí fu yãewao. +Ɔ̃ Maliama mɛ̀: Dii zↄ̀blenan ma ũ. Aà kɛmɛɛ lá ń òwa. Ɔ̃ malaikapi aà tò we. +Gↄↄ bee Maliama fɛ̀lɛ gɛ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Yude bùsu gusĩsĩdeu gↄ̃̀ↄ. +À gɛ̀ Zakali bɛ, ↄ̃ à fↄkpà Ɛlizabɛtiwa. +Kɛ́ Ɛlizabɛti Maliama fↄpi mà, aà nɛ́ vĩ̀vĩ aà gbɛɛ guu, ↄ̃ Lua Nisĩna dɛ̀dɛ Ɛlizabɛtiwa, +Ɛlizabɛti wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: Báaaden n ũ dɛ nↄɛ píila. Báaaden nɛ́ pↄ́ kú ń gbɛɛu ũ lↄ. +Bↄ́n ma ũ kɛ́ ma Dii da mↄ̀ ma gwaii? +Gↄↄ pↄ́ ma swã́lɛ̀ n fↄwa lé, nɛ́ pↄ́ kú ma gbɛɛu vĩ̀vĩ ń pↄnaoɛ. +Báaaden n ũ, asa ń sì yã́ pↄ́ Dii ònɛ a kɛ. +Ɔ̃ Maliama mɛ̀: Báaaden n ũ, asa Málɛ Dii tↄbↄ ma sↄ̃ guu, +ma nↄ̀sɛ lɛ́ yáalↄ Lua ma Suabanawa, +asa à ma yãdà, mapi aà zↄ̀blena pↄ́ mi ka pↄe ũo. Za tia e gↄↄpii wàli omɛɛ báaadeɛ, +asa Lua Gbãadepi yãzↄ̃ↄkɛ̀mɛɛ. Aà tↄ́ kua adoa. +Ì wɛ̃nadↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aaì vĩakɛɛↄnɛ e ń buiwa. +À a gã̀sĩ pòo à a gbãa ↄ̀lↄnɛ́, à waladeↄ fã̀aa ń ń làasooↄ. +À gbãadeↄ bↄ̀ kpalau, à táaaↄ kã̀fĩ. +À pↄmaaↄ kpà nↄandɛnaↄwa aa kã̀, à ↄdeↄ gbàɛ ↄgii. +À a zↄ̀blena Isailiↄ ĩ̀a, an yã́ i sãaàguo. +À wɛ̃nadↄ̃̀ Ablahaũ ń a buipiↄnɛ lá à a lɛgbɛ̃̀ wá deziↄnɛwa. +Maliama zↄ̃̀lɛ ń Ɛlizabɛtio lán mↄ àaↄ̃wa, ↄ̃ à gbàsa tà a bɛ. +Ɛlizabɛti nɛ'igↄↄ kà, ↄ̃ à nɛ'ì gↄ̃ɛ ũ. +Kɛ́ aà fã́anideↄ ń aà daɛↄ mà lá Dii wɛ̃nadↄ̃̀ɛ̀, aa pↄnakɛ̀aànↄ. +A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ aa mↄ̀ tↄ̃zↄ̃i nɛ́piɛ, aai aà mae Zakali tↄ́kpaɛ̀, +ↄ̃ aà da mɛ̀: Aawo! Wàli oɛ̀ Zãa. +Aa òɛ̀: Gbɛ̃e ku n daɛↄ guu, a tↄ́ bee vĩo. +Ɔ̃ aa yã'ò aà maeɛ ń ↄo, kɛ́ aa e dↄ̃ lá a ye wà tↄ́kpaɛ̀. +Zakalipi pↄ́ pↄ́ á e lákɛ̃wà gbɛ̀a, ↄ̃ a kɛ̃̀wà: Aà tↄ́n Zãa. Yã́pi bↄ̀ ń saɛ ḿpii. +Wegↄ̃ↄ aà lɛ́na gòlɛ, à lɛbↄ̀ lɛ́ yã'o, àlɛ Lua sáaukpa. +Ɔ̃ vĩa ń fã́anideↄ kũ̀ píi, ↄ̃ Yude bùsu gusĩsĩde gbɛ̃́ↄ lɛ́ yã́pi galikɛ píi. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́pi màↄ kũa ń nↄ̀sɛ guu aa mɛ̀: Bↄ́ nɛ́pi aↄ dɛ a ũ ziai? Asa Dii ↄliaaaàziɛ. +Lua Nisĩna dɛ̀dɛ aà mae Zakaliwa, ↄ̃ à ãnabikɛkɛ̀ à mɛ̀: +Wà Dii Isailiↄ Lua sáaukpa! À mↄ̀ a gbɛ̃́ↄ bò. +À Suaban gbãade bↄ̀wɛ̃ɛ a zↄ̀blena Davidi bui guu, +lá a dà a ãnabiↄnɛ aa ò za ziwa. +Aa mɛ̀ a wá sí wá ibɛɛↄwa, a wá bↄ gbɛ̃́ pↄ́ zawágupiↄ ↄzĩ. +Màa à wá deziↄ wɛ̃nagwà, aà bàa pↄ́ kúńnↄ yã́ i sãaàguo. +À lɛgbɛ̃̀ wá dezi Ablahaũɛ +à mɛ̀ á wá bↄ wá ibɛɛↄ ↄzĩ, í wá gba zɛ́ wà zↄbleɛ vĩasai, +wá kua iↄ adoaɛ̀ gbɛ̃maaↄ ũ e wá wɛ̃ni lɛ́u. +Mpi sↄ̃ ma nɛ́, wàli onɛ Musude ãnabi, asa ḿmɛ ńyↄ̃ dↄaa ǹ zɛkɛkɛ Diiɛ. +Ńyↄ̃ to aà gbɛ̃́ↄ dↄ̃ lá a ń suaba, lá a ń duuna kɛ̃́má, +kɛ́ wá Lua nↄ̀sɛ sósobi vĩ yã́i. Bↄa musu a mↄ wá gwai lá gu ì dↄwa, +i gupu gbɛ̃́ pↄ́ kú gusiauↄnɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú ga lɛ́zĩↄ, i wá gbá pɛ́lɛ aafia zɛ́u. +Nɛ́pi zↄ̃ↄkũ̀ à gↄ̃̀ kã́gbãade ũ. A ku gbáau e gↄↄ pↄ́ à bↄ̀ gupuau Isailiↄwa. +Gↄↄ bee Sezaa Ogusi bↄ̀ ń yã́o à mɛ�� wà dṹnia gbɛ̃́pii nao. +Wà nao sɛ̃́iapi kɛ̀ gↄↄ pↄ́ Kilini dɛ Sili bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ ũɛ. +Baade píi gɛ̀ a bɛ wɛ̃́lɛu wà a tↄ́ dalau. +Yosɛfu sↄ̃ à bↄ̀ Nazalɛti, Galile bùsuu, à gɛ̀ Davidi bɛ wɛ̃́lɛ Bɛtɛlɛũ, Yude bùsuu, kɛ́ a dɛ Davidi bui ũ yã́i. +À gɛ̀ wà a tↄ́ dalau we ń a nↄkpama Maliamao. A nↄsia, +ↄ̃ gↄↄ pↄ́ aa ku we, aà nɛ'igↄↄ kà, +ↄ̃ à a yoa ì gↄ̃ɛ ũ. À zwãa fĩ̀wà à aà wùlɛ pↄtuoↄ pↄblebↄu, kɛ́ aai gu e nibↄↄ pilakĩio yã́i. +Sãdãnaↄ ku bùsu doũpi guu, aalɛ i sɛ̃u, gwãasĩna aalɛ ń sãↄ dↄ̃́a. +Ɔ̃ Dii malaikae bↄ̀ mↄ̀má, Dii gawi gupùńzi, ↄ̃ vĩa ń kṹ maamaa. +Malaikapi ònɛ́: Ásu to vĩa á kũo, asa ma mↄ baonakpaiɛ́ɛ, gbɛ̃́pii pↄ i kɛ na maamaa. +Wà Suabana ìɛ́ Davidi wɛ̃́lɛu gwã́a, ↄ̃mɛ Mɛsii ũ, Dii ũ. +Seela pↄ́ a to à aà dↄ̃n kɛ: Á nɛ́tɛ̃na e wúlɛa pↄtuoↄ pↄblebↄu, zwãa fĩfĩwà. +Kã́ndo luabɛ ìwaↄ ku sãnu ń malaikapio dasidasi, aalɛ Lua táasilɛ aa mɛ̀: +Wà Lua tↄbↄ musu, gbɛ̃́ pↄ́ an yã́ kɛ̀ɛ̀ↄ i aafiaʼe tↄↄlɛ. +Kɛ́ malaikapiↄ gòńla aa tà luabɛ, ↄ̃ sãdãnaↄ òkↄ̃ɛ aa mɛ̀: Wà gɛ́ Bɛtɛlɛũ wà yã́ pↄ́ kɛ̀pi e, yã́ pↄ́ Dii tò wá dↄ̃̀. +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ gɛ̀ kpakpa, aa bↄ̀ Maliama ń Yosɛfuowa ń nɛ́tɛ̃napio wúlɛa pↄtuoↄ pↄblebↄu. +Kɛ́ aa aà è, aa yã́ pↄ́ wa ònɛ́ nɛ́tɛ̃napi yã́ musu ò. +Ɔ̃ yã́ pↄ́ sãdãnaↄ òpi bↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ aa màↄ saɛ píi. +Maliama yã́pi kũa a nↄ̀sɛ guu píi, àlɛ làasookɛwà. +Sãdãnaↄ ɛ̀a tà, aalɛ Lua tↄbↄ, aalɛ aà sáaukpa yã́ pↄ́ aa mà mɛ́ aa è musu, asa à kɛ̀ lá wa ònɛ́waɛ. +Kɛ́ a gↄↄ la sù, nɛ́ tↄ̃zↄ̃gↄↄ kà, ↄ̃ wà tↄkpàɛ̀ Yesu, tↄ́ pↄ́ malaika ò zadↄ̃ wi aà nↄsio. +Kɛ́ an gbãbↄgↄↄ kà, aa aà sɛ̀ gɛ̀ ↄlↄi Diiɛ Yelusalɛũ lá Mↄizi ikoyã'òwa. +Asa a ku Dii ikoyãu wà mɛ̀ wà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ kpawàɛ. +Aa sa pↄ́ wa dìlɛ Dii ikoyãu ò, wà mɛ̀ felena mɛ̀n pla ge felenguulu nɛ́ bↄlↄ mɛ̀n pla. +Gbɛ̃e ku Yelusalɛũ, aà tↄ́n Simɛↄ. Gbɛ̃maaɛ, a Lua vĩa vĩ, mɛ́ aà wɛ́ dↄ Isailiↄ misiai. Lua Nisĩna diɛ̀, +ↄ̃ Nisĩnapi òɛ̀ a ga kía pↄ́ Dii kpà esaio. +Nisĩnapi dↄ̀aaɛ̀, ↄ̃ à gɛ̃̀ Lua ua. Kɛ́ Maliama ń Yosɛfuo mↄ̀ ń ń nɛ́ Yesuo yã́ pↄ́ wa dìlɛ ikoyãu kɛa yã́i, +ↄ̃ Simɛↄ aà sì a ↄzĩ, à Lua sáaukpà à mɛ̀: +Mapi n zↄ̀blena gbaɛ niɛ guu sa lá ń òmɛɛwa Dii, +asa ma wɛsì Suabana pↄ́ ń dìlɛ +n aà yã́ kɛ̀kɛ bui píi wáalɛ. +Aↄ dɛ gupua ũ à gupu buiↄnɛ, i n gbɛ̃́ Isailiↄ tↄbↄ. +Yã́ pↄ́ a ò nɛ́pi musu bↄ̀ aà de ń aà dao saɛ. +Simɛↄ samaa'ònɛ́, ↄ̃ a ò nɛ́pi da Maliamaɛ à mɛ̀: Ɔ̃mɛ aↄ dɛ seela pↄ́ Isailiↄ gii ũ, pↄsia i n sↄ̃ zↄ̃ lán fɛ̃ndawa. Isailiↄ lao ge aa kã́fĩ aà yã́i, an nↄ̀sɛ guu yã́ i bↄ gupuau. +Nↄɛ ãnabie ku we, aà tↄ́n Ãna, Fanuɛli nɛ́, Asɛɛ buiɛ. Nↄɛpi zikũ̀ɛ táotao. À zãkɛ̀ ń a gↄ̃kpamao wɛ̃̀ soplaɛ, +ↄ̃ à gↄ̃̀ò gyaa ũ e wɛ̃̀ basiiↄ̃ ń síiↄ̃o. Ìli bↄ Lua uao, ìↄ lousisi fãanɛ ń gwãasĩnao ń lɛyeao ń wabikɛao. +Zĩbeezĩ gↄ̃̀ↄ à sↄ̃̀ńzi à Lua sáaukpà, àlɛ nɛ́pi yã'o gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄ Yelusalɛũ boaiↄnɛ píi. +Kɛ́ Yosɛfu ń Maliamao kɛ̀ lá a ku Dii ikoyã láuwa píi aa làa, aa ɛ̀a tà ń bɛ wɛ̃́lɛu Nazalɛti, Galile bùsuu. +Nɛ́pi fɛ̀lɛ à gbãakũ̀. Ɔ̃nↄ pàɛ̀, mɛ́ ìↄ kú ń Lua báaao. +Wɛ̃ ń wɛ̃o Yesu de ń aà dao aaì gɛ́ Gɛ̃amusu dikpɛkɛi Yelusalɛũɛ. +Kɛ́ Yesu kà wɛ̃̀ kuɛpla, aa ɛ̀a gɛ̀ dikpɛkɛi lá aaì kɛwa. +Kɛ́ dikpɛ làa, aalɛ tá, ↄ̃ an nɛ́ Yesu gↄ̃̀ Yelusalɛũ, aa dↄ̃o. +Aalɛ e a kú ń gbɛ̃́ↄ guuɛ. Kɛ́ aa táa'ò gↄↄ do, ↄ̃ aa gbàsa lɛ́ aà wɛɛlɛ ń daɛↄ ń ń gbɛ̃́ dↄ̃aↄ guu. +Kɛ́ aai aà eo, aa ɛ̀a gɛ̀ aà wɛɛlɛi Yelusalɛũ. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ ↄ̃ aa aà è Lua ua zↄ̃lɛa yãdanɛdeↄ guu, àlɛ yãmamá, àlɛ yãlalamá. +Aà yãdↄ̃a ń aà yãweamáo dì gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ aà yãmaↄwa píi. +Kɛ́ aà de ń aà dao aà è, à bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aà da òɛ̀: Bↄ́yãi ń kɛ̀wɛ̃ɛ màai? N mae ń mapio, wá pↄ yà n wɛɛlɛa guu. +A wèmá à mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ ma wɛɛlɛi? Kɛ́ à kũ̀ màↄ ku ma Mae kpɛ́u, á dↄ̃o lé? +Ãma aai yã́ pↄ́ a ònɛ́pi dↄ̃o. +Yesu ɛ̀a tàńnↄ Nazalɛti, à misìilɛn��́. Aà da yã́piↄ kũa a nↄ̀sɛ guu píi. +Yesu zↄ̃ↄkũ̀, aà ↄ̃nↄ kã̀fĩ, mɛ́ a na ń Luao ń gbɛ̃nazĩnaↄ. +Sezaa Tibelia kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃ode guu Pↄ̃nsi Pilati mɛ́ Yude bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, Elodi lɛ́ kible Galile, aà dãuna Filipi lɛ́ kible Itule bùsu ń Takↄni bùsuowa, mɛ́ Lisania lɛ́ kible Abilɛni bùsuwa. +Anasi ń Kaaifao mɛ́ sa'onkiaↄ ũ. Gↄↄ bee ↄ̃ Lua yã'ò Zakali nɛ́ Zãaɛ gbáau. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ lɛ́ bɛbɛ Yuudɛ̃ baale ń baalao píi, àlɛ waasokɛ gbɛ̃́ↄnɛ. A ònɛ́ aa nↄ̀sɛlilɛ aa da'ilɛkɛ, Lua i ń duuna kɛ̃́má. +Màa yã́ pↄ́ ãnabi Isaia ò a lá guu kɛ̀Guzulɛ píi a tata, gbɛ̀ lɛsĩↄ ń sĩ̀sĩↄ daaĩ píi. Zɛ́ koleaↄ poo súsu, zɛ́ tòũtoũↄ daaĩ, +gbɛ̃́pii i e lá Lua ì ń suaba. +Bíla ìↄ mↄ aà kĩ́i da'ilɛkɛi, ↄ̃ ì onɛ́: Gbɛ̃nazĩn píligonaↄ! Démɛ lɛdàwá à bàasi pↄkũma pↄ́ Lua a bↄbↄmáɛi? +À nↄ̀sɛlilɛa yã́ kɛ, wi dↄ̃ kɛ́ a lilɛ. Kɛ́ Ablahaũ dɛ á dezi ũ, ásu dilɛí pↄ́ lɛ́ nɛ́ maa io, wa zↄ̃ zu tɛ́uɛ. +Bíla aà là: Tó màaɛ, wá kɛ kpelewa ni? +A wèmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ula vĩ mɛ̀n pla, aà ado kpa gbɛ̃́ pↄ́ vĩowa. Gbɛ̃́ pↄ́ pↄblea vĩ, aà kɛ màa lↄ. +Ɔsinaↄ mↄ̀ da'ilɛkɛi, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Mɛtulu, wá kɛ kpelewa ni? +A wèmá à mɛ̀: Ásu ↄ̃asimá dɛ lá wa dìlɛlao. +Sosaↄ aà là aa mɛ̀: Wápiↄ sↄ̃ wá kɛa ni? A ònɛ́: Ásu gbãamↄ gbɛ̃́ↄnɛ à ń bleo. À zɛ ń fĩa pↄ́ wì boɛ́o. +Gbɛ̃́ↄ pↄna lɛ́ dɛdɛ. Gbɛ̃́pii lɛ́ làasookɛ a nↄ̀sɛ guu Zãa yã́wa, tó aↄ dɛ Mɛsii ũ. +Zãa ònɛ́ píi à mɛ̀: Mi á da'ilɛkɛ ń íoɛ, ãma gbɛ̃e lɛ́ mↄ́, aà iko dɛmala, mi ka mà aà sabala bↄbↄɛ̀o. Ɔ̃mɛ a á da'ilɛkɛ ń Lua Nisĩnao ń tɛ́o. +A gbaana kũa à pↄ́ fãò, i pↄ́wɛna ká a dↄ̃u, i a sào ka tɛ́ gasai guu. +Zãa baonakpaanɛ́ guu, à nàɛmá ń yãpãleↄ dasi. +Kɛ́ à yã́ pↄ́ kí Elodi kɛ̀ a dãuna na Elodia yã́ musu ń vãi pãle pↄ́ a kɛ̀ↄ bↄ̀ɛ̀ gupuau píi, +ↄ̃ Elodi ɛ̀a yãvãikɛ̀ lↄ, à Zãa dàkpɛu. +Kɛ́ Zãa lɛ́ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ píi, à Yesu da'ilɛkɛ̀ sↄ̃. Gↄↄ pↄ́ Yesu lɛ́ wabikɛ, luabɛ wɛ̃̀aa, +ↄ̃ Lua Nisĩna sù lán felenawa à dìɛ̀. Ɔ̃ wà yã'o mà bↄa luabɛ à mɛ̀: Ma Nɛ́n n ũ, má yenzi, ma pↄ kɛ̀ma na. +Gↄↄ pↄ́ Yesu a zĩ dàalɛ, a wɛ̃̀ baakwi taa vĩ. Wàlɛ e Yosɛfu nɛ́ɛ. Yosɛfupi sↄ̃ Heli nɛ́ɛ, +Helipi sↄ̃ Mata nɛ́ɛ, Matapi sↄ̃ Levii nɛ́ɛ, Leviipi sↄ̃ Mɛlɛki nɛ́ɛ, Mɛlɛkipi sↄ̃ Yana nɛ́ɛ,ũ nɛ́ɛ, Nauũpi sↄ̃ Ɛsɛli nɛ́ɛ, Ɛsɛlipi sↄ̃ Nage nɛ́ɛ, +Nagepi sↄ̃ Maatu nɛ́ɛ, Maatupi sↄ̃ Matatia nɛ́ɛ, Matatiapi sↄ̃ Sɛmɛi nɛ́ɛ, Sɛmɛipi sↄ̃ Yosɛku nɛ́ɛ, Yosɛkupi sↄ̃ Yoda nɛ́ɛ, Yodapi sↄ̃ Yohanani nɛ́ɛ, +Yohananipi sↄ̃ Lesa nɛ́ɛ, Lesapi sↄ̃ Zolobabɛli nɛ́ɛ, Zolobabɛlipi sↄ̃ Salatiɛli nɛ́ɛ, Salatiɛlipi sↄ̃ Nɛli nɛ́ɛ, Nɛlipi sↄ̃ Mɛlɛki nɛ́ɛ, +Mɛlɛkipi sↄ̃ Adi nɛ́ɛ, Adipi sↄ̃ Kosaũ nɛ́ɛ, Kosaũpi sↄ̃ Ɛlɛmadaũ nɛ́ɛ, Ɛlɛmadaũpi sↄ̃ Ɛɛ nɛ́ɛ, Ɛɛpi sↄ̃ Yozuee nɛ́ɛ, +Yozueepi sↄ̃ Ɛliɛzɛɛ nɛ́ɛ, Ɛliɛzɛɛpi sↄ̃ Yoliũ nɛ́ɛ, Yoliũpi sↄ̃ Mata nɛ́ɛ, Matapi sↄ̃ Levii nɛ́ɛ, Leviipi sↄ̃ Simɛↄ nɛ́ɛ, +Simɛↄpi sↄ̃ Yuda nɛ́ɛ, Yudapi sↄ̃ Yosɛfu nɛ́ɛ, Yosɛfupi sↄ̃ Yonaũ nɛ́ɛ, Yonaũpi sↄ̃ Ɛliakiũ nɛ́ɛ, Ɛliakiũpi sↄ̃ Mɛlɛa nɛ́ɛ, +Mɛlɛapi sↄ̃ Mɛna nɛ́ɛ, Mɛnapi sↄ̃ Matata nɛ́ɛ, Matatapi sↄ̃ Natã nɛ́ɛ, Natãpi sↄ̃ Davidi nɛ́ɛ, Davidipi sↄ̃ Yɛse nɛ́ɛ, +Yɛsepi sↄ̃ Ɔbɛdi nɛ́ɛ, Ɔbɛdipi sↄ̃ Bↄazu nɛ́ɛ, Bↄazupi sↄ̃ Salamↄ nɛ́ɛ, Salamↄpi sↄ̃ Naasↄ̃ nɛ́ɛ, Naasↄ̃pi sↄ̃ Aminadabu nɛ́ɛ, +Aminadabupi sↄ̃ Adami nɛ́ɛ, Adamipi sↄ̃ Aani nɛ́ɛ, Aanipi sↄ̃ Ɛsɛlↄũ nɛ́ɛ, Ɛsɛlↄũpi sↄ̃ Pɛlɛzi nɛ́ɛ, Pɛlɛzipi sↄ̃ Yuda nɛ́ɛ, Yudapi sↄ̃ Yakↄbu nɛ́ɛ, +Yakↄbupi sↄ̃ Izaaki nɛ́ɛ, Izaakipi sↄ̃ Ablahaũ nɛ́ɛ, Ablahaũpi sↄ̃ Tela nɛ́ɛ, Telapi sↄ̃ Nakↄↄ nɛ́ɛ, Nakↄↄpi sↄ̃ Selugi nɛ́ɛ, +Selugipi sↄ̃ Leu nɛ́ɛ, Leupi sↄ̃ Pɛlɛgi nɛ́ɛ, Pɛlɛgipi sↄ̃ Ɛbɛlu nɛ́ɛ, Ɛbɛlupi sↄ̃ Sela nɛ́ɛ, Selapi sↄ̃ Kena nɛ́ɛ, +Kenapi sↄ̃ Aapasa nɛ́ɛ, Aapasapi sↄ̃ Sɛũ nɛ́ɛ, Sɛũpi sↄ̃ Nↄee nɛ́ɛ, Nↄeepi sↄ̃ Lemɛki nɛ́ɛ, Lemɛkipi sↄ̃ Mɛtusela nɛ́ɛ, +Mɛtuselapi sↄ̃ Ɛnↄki nɛ́ɛ, Ɛnↄkipi sↄ̃ Yɛlɛdi nɛ́ɛ, Yɛlɛdipi sↄ̃ Maalalee nɛ́ɛ, Maalaleepi sↄ̃ Kena nɛ́ɛ, Kenapi sↄ̃ Ɛnↄsi nɛ́ɛ, +Ɛnↄsipi sↄ̃ Sɛti n��́ɛ, Sɛtipi sↄ̃ Adamu nɛ́ɛ, Adamupi sↄ̃ Lua nɛ́ɛ. +Yesu lɛ́ su ń Yuudɛ̃o Lua Nisĩna pɛɛawà guu, ↄ̃ Nisĩnapi gɛ̀aànↄ gbáau. +Ibiisi aà yↄ̃̀ we e gↄↄ bla. Gↄↄpi i pↄe bleo. Kɛ́ gↄↄ blapi pà, nↄana lɛ́ aà dɛ. +Ɔ̃ Ibiisi òɛ̀: Tó Lua Nɛ́n n ũ, o gbɛɛ bee li pɛ̃ɛ ũ. +Yesu wèwà à mɛ̀: A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Pↄblea ↄ̃ gbɛ̃nazĩna kuò adoo. +Ɔ̃ Ibiisi aà sɛ̀ gɛ̀aànↄ musu, ↄ̃ à dṹnia kpalaↄ ↄ̀lↄɛ̀ píi a zɛgbɛu gↄ̃̀ↄ +à mɛ̀: Má n gba iko beeↄ píi ń a gawio. A ku ma ↄzĩɛ, gbɛ̃́ pↄ́ má yei má kpawàɛ. +Tó n kulɛmɛɛ lé, a gↄ̃ n pↄ́ ũɛ píi. +Yesu wèwà à mɛ̀: A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Kúlɛ Dii n Luaɛ, níↄ zↄbleɛ̀ ado. +Ɔ̃ à gɛ̀aànↄ Yelusalɛũ, à aà zɛ̀ Lua kpɛ́ misonaa à mɛ̀: Tó Lua Nɛ́n n ũ, ↄkpa nzĩai, +asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀: Lua a n yã'o a malaikaↄnɛ aa n dↄ̃́a. +Wà mɛ̀ lↄ: Aa ↄdama, kɛ́ ńsu gɛ̃nalɛ gbɛwao yã́i. +Yesu wèwà à mɛ̀: Wà mɛ̀, ńsuli Dii n Lua lɛ ǹ gwao. +Kɛ́ Ibiisi Yesu yↄ̃̀ ń yã́piio a làa, ↄ̃ à aà tò we e gↄↄ pãle. +Yesu ɛ̀a tà Galile ń Lua Nisĩna gbãao, ↄ̃ aà tↄ́ lì bùsupia píi. +Ì yãdadanɛ́ ń lousisikpɛↄ guu, mɛ́ gbɛ̃́pii ì aà tↄnasi. +Ɔ̃ à gɛ̀ Nazalɛti, gu pↄ́ à nɛblèu. Kã́mabogↄↄzĩ à gɛ̀ lousisikpɛu lá ì kɛwa. À fɛ̀lɛ à kyokɛ, +ↄ̃ wà ãnabi Isaia taala kpàwà. Kɛ́ a pòo, à bↄ̀ gu pↄ́ wà yã́ɛ bee kɛ̃̀uwa à mɛ̀: +Dii Nisĩna kua. À ma sɛ mà baonakpa taasideↄnɛ, à ma zĩ mà gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ kpàwakɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa ńzĩa vĩoↄnɛ, mà wɛwɛ̃a kpàwakɛ vĩ̀aↄnɛ, mà gbɛ̃́ pↄ́ yeaↄ polo, +mí Dii gbɛ̃kɛkɛnɛgↄↄ kpàwakɛ. +Ɔ̃ à lápi kòo a kpà dↄnlɛdewa, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku kpɛ́uↄ wɛ́ fĩwà píi. +Ɔ̃ à yãsɛ̀ à mɛ̀: Lua yã́ɛ bee pà gbã, lá álɛ maɛwa. +Yãmaa pↄ́ dↄ aà lɛ́u bↄ̀ ń saɛ píi, ↄ̃ aalɛ aà tↄnasi. Ɔ̃ aa mɛ̀: Yosɛfu nɛ́ nolo? +Ɔ̃ a ònɛ́: Má dↄ̃ sã́asã kɛ́ á yáasiɛ bee kɛmɛɛ. Tó ń lòotoo ũ, ǹ nzĩa gbã́gbã. Á omɛɛ mà yã́ pↄ́ á mà má kɛ̀ Kapɛnaũ kɛ ma bɛ wɛ̃́lɛu la lↄ. +Sĩana málɛ oɛ́, ãnabi líↄ gbia a bɛ wɛ̃́lɛuo. +Málɛ oɛ́ sĩana guu, kɛ́ luabɛ zɛ́ tà Ɛlia gↄↄ, gyaa gbɛ̃andoↄ ku dasi. Lou i mao e wɛ̃̀ àaↄ̃ ń mↄ sooloo, mɛ́ nↄan zↄ̃ↄ kà Isaili bùsuu píi, +kási Lua i Ɛlia zĩ ń keewao, sema gyaa pↄ́ kú Salɛpa wɛ̃́lɛu Sidↄ̃ saɛ. +Ãnabi Ɛlizi gↄↄ sↄ̃, Isaili bùsu kusudeↄ diɛ, kási i ń kee gbã́gbão, sema Sili bùsu gbɛ̃́ Naama. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kú lousisikpɛuↄ yã́pi mà píi, an pↄ pà maamaa. +Ɔ̃ aa bↄ̀ ń Yesuo wɛ̃́nkpɛ, aa gɛ̀aànↄ sĩ̀sĩ pↄ́ ń wɛ̃́lɛ kálɛwà misonaa, kɛ́ aa ↄzↄ̃aàzi zĩ́lɛ yã́i. +Ɔ̃ à bↄ̀ ń guu à tà. +Yesu tà Kapɛnaũ, ↄ̃ àlɛ yãdadanɛ́ Galile bùsu wɛ̃́lɛpiu kã́mabogↄↄzĩ. +Aà yãdaanɛ́ bↄ̀ ń saɛ, asa aà yã́ iko vĩɛ. +Gↄ̃ɛ tã́adee ku lousisikpɛu we, ↄ̃ à wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: +Ée! , Lua gbɛ̃́ pↄ́ a kua adoan n ũ. +Ɔ̃ Yesu gì tã́apiɛ à mɛ̀: Nílɛ! Go gↄ̃ɛpiwa. Ɔ̃ tã́api gↄ̃ɛpi nɛ̀ dasi guu à gòwà, i aà kɛ'ĩao. +Bíli gbɛ̃́pii kũ̀, aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Bↄtaa bui yã́n wei? Gwa, ì yãdilɛ tã́aↄnɛ ń iko gbãao, ↄ̃ aaì gɛ̃zɛa. +Ɔ̃ aà bao lì bùsupia gupiiu. +Kɛ́ à bↄ̀ lousisikpɛu, ↄ̃ à tà Simↄↄ bɛ. Simↄↄ nada lɛ́ mɛ̀wãakɛ maamaa, ↄ̃ wà a yã'òɛ̀. +Yesu zɛ̀ aà mizĩ à gì mɛ̀wãapiɛ, ↄ̃ aà mɛ nìni. Wegↄ̃ↄ à fɛ̀lɛ blɛkɛ̀nɛ́. +Kɛ́ ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u, gbɛ̃́ pↄ́ gyãe vĩↄ mↄ̀ńnↄ Yesuɛ, ↄ̃ à ↄnàna ń baadewa, à ń gbãgbã ń ń gyã bui dasio. +Tã́aↄ lɛ́ go gbɛ̃́ↄwa ń wiio dasi lↄ aa mɛ̀: Lua Nɛ́n n ũ. Ɔ̃ à gìnɛ́ aa yã'o, kɛ́ aa aà dↄ̃̀ Mɛsii ũ yã́i. +Kɛ́ gu dↄ̀, Yesu bↄ̀ wɛ̃́lɛu à gɛ̀ gusaɛna, ↄ̃ bíla lɛ́ aà wɛɛlɛ. Kɛ́ aa bↄ̀wà, aalɛ giɛ̀ aà ń tó we. +Ɔ̃ a ònɛ́: Sema mà kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i baokpa wɛ̃́lɛ kĩniↄnɛ lↄ, asa a yã́i Lua ma zĩi. +Ɔ̃ à gɛ̀ lɛ́ waasokɛ Yudaↄ lousisikpɛↄ guu. +Zĩewa Yesu zɛa Gɛnɛzalɛti ísida gↄ̃sↄ̃lɛ, ↄ̃ bíla kã̀aaaàzi Lua yãmaa yã́i, aalɛ naɛwà. +Ɔ̃ à gó'ilɛna è kálɛa gↄ̃sↄ̃lɛ mɛ̀n pla, kpↄ̀wɛnaↄ bↄ̀lɛ lɛ́ ń táaluↄ pipi. +Ɔ̃ à gɛ̃̀ gópiↄ do pↄ́ dɛ Simↄↄ pↄ́ ũ guu, à wabikɛ̀wà aà ↄz��̃i aà go gↄ̃sↄ̃wa yↄↄ. Ɔ̃ zↄ̃lɛa gópi guu à yãdà bílaɛ. +Kɛ́ à yã'ò a làa, ↄ̃ a ò Simↄↄɛ: Gɛ́ ń góo ísia à táalu zu, á kpↄ kṹ. +Simↄↄ wèwà à mɛ̀: Mae, wa zĩkɛ̀ e gu gɛ̀ dↄ̀ò, wi pↄe kũo, ãma lá ń ò, má kpá. +Kɛ́ aa kɛ̀ màa, aa kpↄ nàaa gìligili e an táaluↄ ye kɛ̃́kɛ̃i. +Ɔ̃ aa ↄkɛ̀ ń zĩkɛndee pↄ́ kú gópi do guuↄnɛ aa mↄ dↄńlɛ. Kɛ́ aa mↄ̀, aa kpↄ kà gó mɛ̀n plapiↄ pai e aa ye kpálɛi. +Kɛ́ Simↄↄ Piɛɛ è màa, à kùlɛ Yesu gbázĩ à mɛ̀: Go ma saɛ Dii, asa duunkɛnan ma ũ. +Bíli Simↄↄ kũ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa sãnuↄ píi kpↄ̀ gìligili pↄ́ aa kũ̀pi yã́i. +Màa Zaaki ń Zãao, Zebedee nɛ́ pↄ́ aa dɛ kↄ̃gbɛ̃ↄ ũ ń Simↄↄo bílikɛ̀ lↄ. Ɔ̃ Yesu ò Simↄↄɛ: Ńsu to vĩa n kũo. Za gbã gbɛ̃nazĩna ↄ̃ ńyↄ̃ↄ wɛɛlɛ. +Kɛ́ aa kà ń ń góo gↄ̃sↄ̃lɛ, ↄ̃ aa apii tò we, aa bↄ̀ tɛaàzi. +Zĩewa Yesu kú wɛ̃́lɛe guu ↄ̃ gↄ̃ɛ pↄ́ kusu lìaàla mↄ̀. Kɛ́ à Yesu è, à wùlɛ a gbɛɛu à wabikɛ̀wà à mɛ̀: Dii, tó n wei, ńyↄ̃ fↄ̃ gbãbↄmɛɛ. +Ɔ̃ Yesu ↄbↄ̀ nàwà à mɛ̀: Ma wei, gↄ̃ gbãlɛsai. Wegↄ̃ↄ aà kusu làa. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Ńsu o gbɛ̃e mao. Gɛ ǹ ńYesu bao lìgua dɛ yãala. Bíla ì kãaa, kɛ́ aa aà yãma mɛ́ kɛ́ aà ń gbã́gbã ń ń gyãↄ yã́i. +Ɔ̃ Yesu ì kɛ̃́má à gɛ wabikɛ gusaɛ. +Zĩewa Yesu lɛ́ yãdanɛ́. Falisieↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeeↄ zↄ̃lɛa we. Aa bↄ̀ Galile ń Yude wɛ̃́lɛↄ guu píiɛ ń Yelusalɛũo. Lua gbãa kuaànↄ, ↄ̃ àlɛ gyãeↄ gbãgbã. +Ɔ̃ gbɛ̃eↄ mↄ̀, aa gbɛ̃kaaũa sɛa ń mákɛlɛo, aalɛ zɛwɛɛlɛ wà gɛ̃aànↄ aa aà dilɛ Yesu aɛ. +Lá aai gɛ̃kĩi eo dasi yã́i, ↄ̃ aa dɛ̀dɛaànↄ kpɛ́ musu. Aa kpɛ́pi fↄ̃̀, ↄ̃ aa aà pìla ń a mákɛlɛo zã guu Yesu aɛ. +Kɛ́ Yesu è aalɛ a náaikɛ, à mɛ̀: Ma gbɛ̃́, n duuna kɛ̃̀ma. +Yãdanɛdepiↄ ń Falisipiↄ an làasoo guu aa mɛ̀: Dén gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ dↄ́ɛ ń Luao bee ũi? Démɛ a fↄ̃ duunakɛ̃mái, Lua ado bàasioi? +Yesu ń làasoo dↄ̃̀, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ làasoo bee taa kɛ á sↄ̃ guui? +Má ò màa kɛ́ àↄ dↄ̃ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ duunakɛ̃ama iko vĩ dṹniau la. Ɔ̃ a ò gbɛ̃kaaũapiɛ: Má ònɛ, fɛlɛ ǹ ń mákɛlɛ sɛ́ tá n bɛ. +Wegↄ̃ↄ à fɛ̀lɛ zɛ̀ ń wáa, à a wúlɛbↄpi sɛ̀ à tà a bɛ, àlɛ Lua sáaukpa. +Baade píi lɛ́ gↄ̃̀ ɛlɛa, ↄ̃ aa Lua sáaukpà. Vĩa guu aa mɛ̀: Wa dabu è gbã. +Bee gbɛa Yesu bↄ̀, ↄ̃ à ↄsina pↄ́ wì mɛ Levii è zↄ̃lɛa ↄsikpɛu. Yesu òɛ̀: Mↄ tɛmazi. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ à pↄ́pii tò we à tɛ̀aàzi. +Ɔ̃ à pↄnablɛ zↄ̃ↄ kɛ̀ a bɛ, à Yesu sìsiwà ń ↄsinaↄ ń gbɛ̃pãleↄ dasi, aalɛ pↄble. +Ɔ̃ Falisiↄ ń ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ yã́kũtɛ̃kà aà ìwaↄzi aa mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ pↄble álɛ imi ń ↄsinaↄ ń luayãdansaiↄi? +Ɔ̃ Yesu a zãsìmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ gbãa bàa kú ń lòotoooo, sema gyãe. +Mi mↄ gbɛ̃maaↄ sísii aa nↄ̀sɛlilɛo, sema duunkɛnaↄ. +Ɔ̃ wa òɛ̀: Zãa ìwaↄ ìↄ lɛye, aaↄ wabikɛ kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃. Màaɛ ń Falisiↄ ìwaↄ lↄ. Ãma n gbɛ̃́ↄ ìↄ pↄble aaↄ imiɛ. +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Á we to nↄsɛna gbɛ̃́ↄ lɛye gↄↄ pↄ́ nↄsɛnapi kúńnↄe? +A gↄↄ a mↄ́ kɛ́ wa nↄsɛnapi bↄ ń guu. Gↄↄ bee ↄ̃ aa lɛye sa. +Yesu yãlɛ̀ɛũnɛ́ lↄ à mɛ̀: Wìli pↄkasa dafu lí wa dì a zi guuo. Tó wa kɛ̀ màa lé, pↄkasa dafu a yaaɛ, mɛ́ a zi a kↄ̃sɛ ń a dafu pↄ́ wa dìupioo. +Wìli vɛ̃ɛ dafu ká báa tùu zi guuo. Tó wa kɛ̀ màa, vɛ̃ɛ dafu a tùu pũnaɛ, i kↄ́lɛ, tùu i ↄ̃̀ↄkpa. +Wì vɛ̃ɛ dafu ká báa tùu dafu guuɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dↄ́ɛkɛ̀ ń vɛ̃ɛ zio lí a dafu sáaukpao, ì mɛ a zi mɛ́ na. +Kã́mabogↄↄe zĩ́ Yesu lɛ́ pã blɛ bua, ↄ̃ aà ìwaↄ pↄ́wɛna wòlo aa a suumpà ń ↄu, aalɛ só. +Ɔ̃ Falisieↄ ònɛ́: Bↄ́yãi álɛ yã́ pↄ́ dɛ wà kɛ kã́mabogↄↄzĩo kɛi? +Yesu wèmá à mɛ̀: Lá Davidi ń a gbɛ̃́ↄ kɛ̀ gↄↄ pↄ́ nↄana lɛ́ ń dɛ, i a kyokɛo lé? +À gɛ̃̀ Lua ua, à pɛ̃ɛ pↄ́ wa kàlɛ Luaɛ sɛ sò, a kpà a gbɛ̃́ↄwa, pɛ̃ɛ pↄ́ gbɛ̃e lí sóo, sema sa'onaↄ bàasio. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mɛ́ iko vĩ kã́mabogↄↄwa. +Kã́mabogↄↄ pãle zĩ́ lↄ Yesu gɛ̃̀ lousisikpɛu, àlɛ yãdanɛ́. Gↄ̃ɛe ku we, aà ↄplaa imia. +Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń Falisiↄ lɛ́ Yesu kpakpa, tó a gbɛ̃́pi gbã��gbã kã́mabogↄↄzĩ, wi e yãdaaàla. +À ń làasoo dↄ̃̀, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ pↄ́ a ↄ imiapiɛ: Fɛlɛ zɛ zã guu. Kɛ́ à fɛ̀lɛ zɛ̀ we, +ↄ̃ Yesu ònɛ́: Málɛ á láɛ. A zɛvĩ wà yãmaakɛ kã́mabogↄↄzĩ yã̀, ge yãvãiɛ? Wà gbɛ̃́ misi yã̀, ge wà aà dɛɛ? +Yesu wɛpã̀ńla ḿpii, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ pↄ́ a ↄ imiapiɛ: Ǹ n ↄpi poo. Kɛ́ a pòo, ↄ̃ aà ↄ sù a gbɛu. +Falisiↄ pↄ fɛ̃̀ maamaa, ↄ̃ aa lɛkpàaĩ Yesuzi lá aa kɛɛ̀ yã́ musu. +Gↄↄ bee Yesu bↄ̀ gɛ̀ wabikɛi sĩ̀sĩ musu, ↄ̃ a kú ń wabikɛa Luawao e gu gɛ̀ dↄ̀ò. +Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ à a ìwaↄ kã̀aa, à gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ sɛ̀ ń guu à ń dílɛ zĩnaↄ ũ. +Gbɛ̃́piↄ tↄ́n kɛ: Simↄↄ pↄ́ à tↄkpàɛ̀ Piɛɛ, aà dãuna Ãndelee, Zaaki, Zãa, Filipi, Batelemii, +Matiee, Tomaa, Alafe nɛ́ Zaaki, Simↄↄ pↄ́ wì oɛ̀ Gínzĩao, +Zaaki nɛ́ Yudasi ń Yudasi Isaliↄti pↄ́ gↄ̃̀ Yesu bↄnkpɛde ũo. +Yesu pìlańnↄ à zɛ̀ gusalalaa, gu pↄ́ aà ìwa kĩniↄ ń bílao kuu. Aa bↄ̀ Yelusalɛũɛ ń Yude bùsuo píi ń ísialɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Tii ń Sidↄ̃o saɛↄ. +Aa mↄ̀ aà yãmai, mɛ́ kɛ́ aà ń gbã́gbã ń ń gyãↄ yã́i. Gbɛ̃́ pↄ́ tã́a lɛ́ ĩadamáↄ gbã̀gbã lↄ. +Gbɛ̃́pii lɛ́ wɛɛlɛ ↄkãwà, asa gbãa lɛ́ bↄ aà guu, àlɛ gbɛ̃́pii gbãgbãɛ. +Ɔ̃ à wɛsɛ̀ a ìwaↄ gwà à mɛ̀: Báaadeↄn á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ taasikɛↄ ũ, asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ á pↄ́ ũɛ. +Báaadeↄn á gbɛ̃́ pↄ́ nↄana lɛ́ á dɛ gbãↄ ũ, asa á kã́. Báaadeↄn á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ ↄ́ↄlↄ gbãↄ ũ, asa á yáalↄ. +Báaadeↄn á ũ, tó wà zàágu mɛ́ wà gìázi, mɛ́ wà á sↄ̃sↄ̃ mɛ́ wà á tↄbɛ̃ɛsì Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ yã́i. +Gↄↄ pↄ́ yã́ beeↄ á lé, àↄ vĩvĩ ń pↄnao, asa á asea zↄ̃ↄ luabɛ. Beewa an deziↄ kɛ̀ ãnabiↄnɛ. +Waiyoo á ↄdeↄ, a mɛ nama è kↄ̀. +Waiyoo á gbɛ̃́ pↄ́ á kãa gbãↄ, nↄana a á dɛ. Waiyoo á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ yáalↄ gbãↄ, á wɛ̃nakɛ, á ↄ́ↄlↄ. +Waiyoo ápiↄ, tó gbɛ̃́pii lɛ́ á tↄnasi, asa beewa an deziↄ kɛ̀ ãnabi ɛgɛnaↄnɛ. +Málɛ o á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ ma yãmaↄnɛɛ, àↄ ye á ibɛɛↄzi, à maakɛ gbɛ̃́ pↄ́ zaáguↄnɛ. +À samaa'o gbɛ̃́ pↄ́ aaì savãi'oɛ́ↄnɛ. À wabikɛ gbɛ̃́ pↄ́ aaì ĩadawáↄnɛ. +Tó gbɛ̃́ n sãnkɛ n gɛɛ dowa, ǹ ado dↄɛ̀ lↄ. Tó gbɛ̃́ n ulada sìma, ńsu giɛ̀ ń n danziioo. +Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ gbɛ̀ama píi kpawà. Tó gbɛ̃́ n pↄ́ sìma, ńsu gbɛawào. +Lá á ye wà kɛɛ́, à kɛnɛ́ màa sↄ̃. +Tó gbɛ̃́ pↄ́ aa yeáziↄ ↄ̃ áliↄ yeńzi, bↄ́ sáau bee vĩi? Baa luayãdansaiↄ ìↄ ye gbɛ̃́ pↄ́ yeńziↄziɛ. +Tó gbɛ̃́ pↄ́ aaì maakɛɛ́ↄ ↄ̃ áli maakɛnɛ́, bↄ́ sáau bee vĩi? Baa luayãdansaiↄ ì kɛ màaɛ. +Tó gbɛ̃́ pↄ́ á wɛ́ dↄi à pↄ́ emáↄ ↄ̃ áli pↄ́ sɛ̃anɛ́, bↄ́ sáau bee vĩi? Asa luayãdansaiↄ ì pↄ́ sɛ̃akↄ̃ɛ a ea a lɛ́ gbɛu yã́iɛ. +Àↄ ye á ibɛɛↄzi à maakɛnɛ́, à pↄ́ sɛ̃anɛ́ wɛdↄisai, í asea zↄ̃ↄ e, íↄ dɛ Musude nɛ́ↄ ũ, asa ì maakɛ guluↄnɛ ń gbɛ̃vãiↄɛ. +Àↄ sósobi vĩ lá á Mae sósobi vĩwa. +Ásuli gbɛ̃́ tàae eo, Lua a á tàae e sↄ̃o. Ásuli yãda gbɛ̃́ao, Lua a yãdaálao. À sùuukɛ ń gbɛ̃́ↄ, Lua i sùuukɛánↄ. +À gbɛ̃́ gba pↄ́, Lua i á gba. A zaa maa pↄ́ á gbɛ̃̀gbɛ̃ à wɛ̃̀ à pà yɛlɛlɛ káɛ́ á ula lɛ́u. Asa zaa pↄ́ ń yↄ̃̀u gbɛ̃́ɛ ↄ̃ Lua a yↄ̃unɛ sↄ̃. +Ɔ̃ à yãtaa ònɛ́ à mɛ̀: Vĩ̀a a fↄ̃ dↄaa vĩ̀aɛe? An pla ḿpii aa zu ɛuo lé? +Ìwa líↄ dɛ a diilao. Gbɛ̃́ pↄ́ yãdàda a làa dɛ lá a diiwaɛ. +N gbɛ̃́ pↄ́ ńlɛ lí miↄna pↄ́ da n wɛ́u eo, kpelewa ńyↄ̃ e o n gbɛ̃́deeɛ aà to ǹ sɛ̃̀kↄna pↄ́ da aà wɛ́u bↄɛ̀i? Mↄafilide! Limiↄna pↄ́ da n wɛ́u bↄ gĩa, ní gu'e wásawasa kɛ́ ǹ sɛ̃̀kↄna pↄ́ kú n gbɛ̃́dee wɛ́u bↄɛ̀. +Lí maa lí nɛ́ vãi io, lí vãi lí nɛ́ maa io. +Wì lí píi dↄ̃ a bɛwaɛ. Wìli kpa bo lɛ̀ líwao, wìli kukɛ kàelɛwao. +Gbɛ̃maa ì maa bↄ a sↄ̃̀ làasoo maaↄ guuɛ. Gbɛ̃vãi sↄ̃ ì vãi bↄ a sↄ̃̀ làasoo vãiↄ guuɛ. Asa yã́ pↄ́ kↄ̃̀ sↄ̃ guu ↄ̃ lɛ́ ì o. +Bↄ́yãi iↄ ma sisi Dii, Dii, mɛ́ ili yã́ pↄ́ má ò kɛo ni? +Gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ma kĩ́i à ma yãmà mɛ́ a kɛ̀, má ↄlↄɛ́ lá ade dɛ. +A dɛ lán ɛ̃bona pↄ́ ɛyↄ̃̀ zã̀zã à kpɛ́ kpàlɛ gbɛwawaɛ. Kɛ́ swa pà, í dàgua à kà kpɛ́pizi, i deeo, kɛ́ wa bò maa yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma yãma mɛ́ àlɛ kɛo dɛ lán ɛ̃bona pↄ́ kpɛ́ kpàlɛ tↄↄlɛa pã ɛ̃yↄ̃saiwaɛ. Kɛ́ swa'i kài, ↄ̃ à kwɛ̀ gↄ̃̀ↄ. Kpɛ́pi ↄ̃̀ↄkpaa kɛ̀ zↄ̃ↄ. +Kɛ́ Yesu yã́ beeↄ ò gbɛ̃́ↄnɛ píi a làa, ↄ̃ à gɛ̀ Kapɛnaũ. +Sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄe ku we, a zĩkɛna vĩ, a yeaàziɛ maamaa, ↄ̃ àlɛ gyãkɛ à kà gaa. +Kɛ́ aà diipi Yesu bao mà, à Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ zĩ̀ wabikɛiwà aà mↄ a zĩkɛnapi misiɛ. +Kɛ́ aa kà Yesu kĩ́i, aa wabikɛ̀wà kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃ aa mɛ̀: Gbɛ̃́pi kà ǹ dↄaàlɛ. +A ye wá buizi, ↄ̃mɛ lousisikpɛ dↄ̀wɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Yesu gɛ̀ńnↄ. Kɛ́ à kà kãi ń aà bɛo, ↄ̃ sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi a gbɛ̃naↄ zĩ̀ a ònɛ́: À oɛ̀ asu ĩada azĩawao, mi ka kɛ́ aà gɛ̃ ma kpɛ́uo. +Ayãmɛto má dìlɛ mi ka mà mↄ aà kĩ́i mazĩao. À oɛ̀ aà yã'o, ma zĩkɛna i gbã́gbã. +Asa mapi sↄ̃, wa iko vĩaɛ, mɛ́ má iko vĩ sosaↄwa. Mi o an gbɛ̃doɛ aà gɛ́, ↄ̃ ì gɛ́. Mi o a pãleɛ aà mↄ́, ↄ̃ ì mↄ́. Mi o ma zĩkɛnaɛ aà kɛ́ bee kɛ, ↄ̃ ì kɛ. +Kɛ́ Yesu yã́pi mà, à bↄ̀ aà saɛ. Ɔ̃ à lìli a ò bíla pↄ́ tɛaziɛ: Málɛ oɛ́, mi e gbɛ̃e ma náaikɛ̀ kɛ́wao, baa Isailiↄ guu. +Kɛ́ zĩnapiↄ ɛ̀a sù, aa è zĩkɛnapi gbã̀gbã. +Bee gbɛa Yesu gɛ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Naini. Aà ìwaↄ ń gbɛ̃pãleↄ gɛ̀aànↄ dasidasi. +Kɛ́ à kà kãi ń wɛ̃́lɛpi bĩ́ibↄlɛo, a è wa gɛ sɛa wà bↄ̀ò. Gyaa nɛ́ mɛ̀ndonaɛ. Wɛ̃́lɛpideↄ kú ń nↄɛpio dasi. +Kɛ́ Dii aà è, ↄ̃ à kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ a òɛ̀: Ńsu ↄ́ↄlↄo. +Ɔ̃ à sↄ̃̀ gɛpizi à ↄkã̀ aà pɛwa. Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ sɛaↄ zɛ̀, ↄ̃ à mɛ̀: Ɛ̀waaso, má ònɛ vu. +Ɔ̃ gɛpi fɛ̀lɛ zↄ̃̀lɛ à nà yã'oawa. Ɔ̃ Yesu aà kpà aà dawa. +Vĩa gbɛ̃́pii kũ̀, aa Lua sáaukpà aa mɛ̀: Wa ãnabi zↄ̃ↄ è wá guu. Aa mɛ̀ lↄ: Lua mↄ̀ a gbɛ̃́ↄ gwai. +Ɔ̃ Yesu bao lì Yude bùsua ń bùsu pↄ́ liaaiↄ píi. +Zãa ìwaↄ yã́ bee dàu aa sìuɛ̀ píi. Ɔ̃ Zãa ń gbɛ̃ↄn plaↄ sìsi, +à ń zĩ́ Diiwa aa aà la, aàpi mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a mↄ ũa, ge wàↄ wɛdↄ gbɛ̃pãleziɛ? +Kɛ́ gbɛ̃́piↄ kà Yesu kĩ́i, aa òɛ̀: Zãa Da'ilɛna mɛ́ wá zĩ́ wà n la, ḿmɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ a mↄ ũa, ge wàↄ wɛdↄ gbɛ̃pãleziɛ? +Wegↄ̃ↄ Yesu gbɛ̃́ↄ gbã̀gbã dasi ń ń gyãↄ ń ń wãwãↄ ń ń tã́aↄ. A tò vĩ̀aↄ gu'è dasi lↄ. +Ɔ̃ a ò Zãa zĩnaↄnɛ: À gɛ yã́ pↄ́ á è mɛ́ á màↄ dau siuɛ̀. À oɛ̀ vĩ̀aↄ lɛ́ gu'e, ɛɛↄ lɛ́ táa'o, málɛ gbãbↄ kusudeↄnɛ, swãdoↄ lɛ́ yãma, gɛↄ lɛ́ vu, taasideↄ lɛ́ baona waaso ma. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lí fuao ũ. +Kɛ́ Zãa zĩnaↄ tà, Yesu nà aàwei? Gbɛ̃́ pↄ́ pↄkasa zãɛ naaàzi yã̀? Namablena pↄ́ aaì pↄkasa maa daↄ ìↄ ku kibɛɛ. +Bↄ́ a gɛ gwai wei? Ãnabi yã̀? Ao! Málɛ oɛ́ a dɛ ãnabia se. +Asa Zãapi wà aà yã́ kɛ̃̀ láu wà mɛ̀: Má a zĩna gbaɛ aà dↄaa zɛkɛkɛnɛ. +Málɛ oɛ́, nↄɛ nɛ'ia guu wi nɛ́e i à kà Zãawao. Ń beeo gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbɛ̃́ kpɛɛ ũ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu dɛaàla. +Kɛ́ gbɛ̃́pii aà yãmà, baa ↄsinaↄ, ↄ̃ aa yãnakpà Luawa, ↄ̃ Zãa ń da'ilɛkɛ̀. +Falisiↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ sↄ̃ aa gì yã́ pↄ́ Lua dìlɛ à kɛnɛ́i, ↄ̃ aai wei Zãa ń da'ilɛkɛ̀o. +Bↄ́ má gbãgbɛ̃ↄ lɛɛũòi? Bↄ́ aa bↄ̀wài? +Aa bↄ̀ nɛ́ pↄ́ kú gãaɛ aalɛ lɛzukↄ̃iↄwaɛ aalɛ mɛ: Wa kulɛ pɛ̀ɛ́, i ↄ̃wão. Wa wɛ̃nalɛ sìɛ́, i ↄ́ↄlↄo. +Asa Zãa Da'ilɛna mↄ̀, i pɛ̃ɛ soo, i vɛ̃ɛmio, ↄ̃ a mɛ̀ tã́adeɛ. +Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ̀, ì pↄble, ì imi, ↄ̃ a mɛ̀ asiade wɛ̃minaɛ, ↄsinaↄ ń luayãdansaiↄ gbɛ̃naɛ. +Wì ↄ̃nↄ dↄ̃ ↄ̃nↄnaↄ yãkɛawaɛ. +Falisie Yesu gbɛ̀a aà mↄ pↄbleanↄ. Yesu gɛ̀ aà bɛ, ↄ̃ àlɛ pↄble gɛngɛsɛkɛa. +Nↄɛ dↄ́ɛ'ĩidee ku wɛ̃́lɛpi guu. Kɛ́ a mà Yesu lɛ́ pↄble Falisipi bɛ, ↄ̃ à gɛ̀ we tulale loona kũa. +À zɛ̀ aà kpɛ aà gbázĩ, àlɛ ↄ́ↄlↄ. Aà wɛ́'i lɛ́ ká aà gbakpɛaa, ↄ̃ a wàa ń a mikão, à lɛpɛ̀pɛ aà gbáwa, ↄ̃ à tulalepi kàwà. +Kɛ́ Falisi pↄ́ aà sìsipi è màa, ↄ̃ a ò a sↄ̃ guu: Tó gbɛ̃́piá ãnabiɛ, dↄ̃ à nↄɛ pↄ́ lɛ́ ↄkãwapi taa dↄ̃̀, kɛ́ dↄ́ɛ'ĩideɛ. +Ɔ̃ Yesu ò Falisipiɛ: Simↄↄ, má yãe vĩ mà onɛ. Simↄↄ mɛ̀: O, Mɛtulu. +Yesu mɛ̀: Dakɛnae mɛ́ kú, gbɛ̃ↄn plaↄ aà fĩa kũa, gbɛ̃do ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa pla ń basↄoo, gbɛ̃do sↄ̃ ã́nusu ↄwatɛ̃ blakwi. +Lá aa pↄe vĩ aa fĩaboòo, ↄ̃ à ń kɛ̃́ an pla ḿpii. An guu, démɛ aↄ yeaàzi dɛ a deelai? +Simↄↄ wèwà à mɛ̀: Málɛ e gbɛ̃́ pↄ́ wà aà kɛ̃̀ ń ↄ zↄ̃ↄoɛ. Yesu òɛ̀: N wè maaɛ. +Ɔ̃ Yesu aɛdↄ̀ nↄɛpiwa, a ò Simↄↄɛ: N nↄɛpi èa? Kɛ́ ma gɛ̃ n bɛ, ni í kpaa n ma gbá pìpio, ↄ̃ nↄɛpi ma gbá pìpi ń a wɛ́'io, a wàa ń a mikão. +Ni lɛ́pɛao. Nↄɛpi sↄ̃, za gↄↄ pↄ́ ma gɛ̃ la, i kã́mabo ń lɛ́pɛa ma gbáwaoo. +Ni nísidↄↄ ma miwao. Nↄɛpi sↄ̃ à tulale kà ma gbáↄwa. +Ayãmɛto málɛ onɛ, a yemazi maamaa kɛ́ aà duun zↄ̃ↄ kɛ̃̀wà yã́iɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wà aà kɛ̃̀ ń a yↄↄnao sↄ̃, aↄ ye adei yↄↄnnↄ sↄ̃ɛ. +Ɔ̃ a ò nↄɛpiɛ: N duuna kɛ̃̀ma. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ pↄble sãnuↄ òkↄ̃ɛ: Dén gbɛ̃́pi ũ kɛ́ àlɛ duunakɛ̃mái? +Ɔ̃ Yesu ò nↄɛpiɛ: Ma náai pↄ́ ńlɛ kɛ n suabà. Ta bɛ aafia. +Bee gbɛa Yesu bɛ̀bɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, mɛɛwiaↄ ń zↄ̃ɛwiaↄ píi, àlɛ waasokɛ, àlɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i baokpanɛ́. Aà ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ gɛ̀aànↄ +ń nↄɛ pↄ́ à tã́agònɛ́ à ń gbãgbã ń ń gyãↄↄ. Maliama pↄ́ wì mɛ lↄ Maliama Madelɛni, Yesu tã́a mɛ̀n soplaↄ gòɛ̀ kú ń guu +ń Elodi ziia Kuza na Yoanao ń Suzãnao ń nↄɛ pãleↄ dasi. Aaìↄ Yesu ń a ìwaↄ gwa ń pↄ́ pↄ́ aa vĩo. +Wà bↄ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo wà kã̀aa Yesuzi, ↄ̃ à yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: +Zↄ̃ɛe mɛ́ bↄ̀ gɛ̀ pↄ́wɛnakɛɛlɛi. Kɛ́ àlɛ kɛɛlɛ, a keeↄ lɛ̀lɛ zɛ́ guu, wà táa'òwà, ↄ̃ bãↄ mↄ blè. +A keeↄ lɛ̀lɛ gbɛsɛɛna musu. Kɛ́ aa bↄ̀lɛ, ↄ̃ aa giigàga, kɛ́ aai mↄ̀sɛ eo yã́i. +A keeↄ lɛ̀lɛ lɛↄ guu, ↄ̃ lɛpiↄ fɛ̀lɛńnↄ sãnu, aa kũ̀aamá. +A keeↄ lɛ̀lɛ tↄↄlɛ maawa, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ aa nɛ'ì lɛɛ basↄo. Kɛ́ a ò màa, à pũ̀na à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ aà yã́pi ma. +Aà ìwaↄ aà là yã́pi bↄↄlɛi. +Ɔ̃ à mɛ̀: Lua á gbá zɛ́ à kpala pↄ́ bↄ̀ a kĩ́i asiiↄ dↄ̃, ãma mi o gbɛ̃́ kĩniↄnɛ ń yãlɛɛũanɛoɛ, kɛ́ aa gugwa pↄe'esai, aa yãma dↄ̃sai. +Yã́pi bↄↄlɛn kɛ: Pↄ́wɛnapiá Lua yã́ɛ. +Zɛ́ guu pↄ́ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua yãmàↄ ũ, ↄ̃ Ibiisi mↄ̀ yã́pi bↄ̀ ń sↄ̃ guu, kɛ́ aasu Lua náaikɛ, i ń suabao yã́i. +Gbɛsɛɛna pↄ́ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua yãmà aa sì ń pↄnaoↄ ũ, ãma yã́pi líↄ zĩ́na vĩ ń guuo. Aaì Lua náaikɛ gĩa, ãma tó wà ń yↄ̃́, aaì pↄ̀ↄbↄzãkɛɛ. +Lɛ guu pↄ́ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua yãmàↄ ũ, ↄ̃ yãkãakɛa ń àizɛɛ yã́o ń dṹnia pↄnakɛao ì kũaamá, aali fↄ̃ nɛ'ì à mào. +Tↄↄlɛ maa pↄ́ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua yãmà ń nↄ̀sɛpuao ↄ̃ aa kũa ń nↄ̀sɛmaaoↄ ũ. Aaì mɛnafↄ̃ e aa gɛ kã́fĩakɛò. +Wìli filia na wà ta kúlɛwào ge wà dilɛ lii zíɛo. Wì di bábanawaɛ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄ gupua e yã́i. +Pↄe ku ulɛa kɛ́ à gí bↄi gupuauo. Asiiyãe ku kɛ́ wà gí mai wà o balu guuo. +Bee yã́i à yãma ń laaio. Gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ vĩ ↄ̃ Lua a kã́fĩɛ̀. Gbɛ̃́ pↄ́ pↄe vĩ sↄ̃o, pↄ́ pↄ́ àlɛ e á vĩ Lua a siwàɛ. +Yesu da ń aà dãunaↄ mↄ̀ aà kĩ́i, ↄ̃ aai e sↄ̃̀aàzio dasi yã́i. +Ɔ̃ wa ò Yesuɛ: N da ń n dãunaↄ ku bàasi, aa ye n kↄ̃'eai. +Ɔ̃ a ònɛ́: Gbɛ̃́ pↄ́ aaì Lua yãma aa zĩkɛwàↄ mɛ́ ma da ń ma dãunaↄ ũ. +Zĩewa Yesu gɛ̃̀ gó'ilɛna guu ń a ìwaↄ, ↄ̃ a ònɛ́: Wà bua ísida baale. Ɔ̃ aa dàzɛu. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ gɛ́, Yesu gɛ̃̀ ń io. Ɔ̃ zàa'ĩana fɛ̀lɛ ísidaa, í lɛ́ ká gó guu, aa ku kai guu. +Ɔ̃ aa sↄ̃̀aàzi aa aà vù aa mɛ̀: Mae! Mae! Wálɛ kaalɛ! Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gì ĩ́anaɛ ń í pↄ́ lɛ́ ń gó zãampapao, ↄ̃ à zɛ̀, gu kɛ̀ kílikili. +Ɔ̃ a ònɛ́: Á ma náai vĩoa? Ɔ̃ yã́pi dìmá, vĩa ń kṹ, ↄ̃ aa òkↄ̃ɛ: Dén gbɛ̃́pi ũi mↄ́ↄ? Baa ĩ́ana ń ío, ì yãdilɛnɛ́, aaì aà yãmaɛ. +Ɔ̃ aa kà Gadala bùsuu ísida baale, Galile bùsu gukpɛ oi. +Kɛ́ Yesu bùa sĩ̀sĩa, à kpàaũ ń wɛ̃́lɛpi gbɛ̃́ pↄ́ tã́aↄ vĩo. À gↄↄplakɛ̀ ń pↄnaaazio, mɛ́ ìliↄ ku bɛo, sema miagbɛ'ɛↄ guu. +Wì aà yeye ń mↄdaonaↄ, wì aà daliu aà zùukɛa yã́i, kási ì mↄdaonapiↄ kɛ̃́kɛ̃ɛ, tã́api i aà zu sɛ̃u. Kɛ́ à Yesu è, ↄ̃ à wiilɛ̀ à kùlɛ aà aɛ, ↄ̃ à pũ̀na à mɛ̀: Lua Musude Nɛ́ Yesu, bↄ́mɛ wá daaai? N yã́ na! Ńsu ĩadaao. À bee ò kɛ́ Yesu lɛ́ o tã́api gowà yã́iɛ. +Ɔ̃ Yesu aà là à mɛ̀: N tↄ́n kpelewai? Ɔ̃ à mɛ̀: Ma tↄ́n Dasi. Asa tã́aↄ kuwà dasiɛ. +Ɔ̃ tã́apiↄ wabikɛ̀ Yesuwa asu onɛ́ wà si gbã́o guuo. +Sàwakusan waiↄ ku we, aa kpɛ̀ɛsɛ, aalɛ pↄble sĩ̀sĩpↄlɛu. Ɔ̃ tã́apiↄ wabikɛ̀ Yesuwa aà ń gba zɛ́ wà dinɛ́. Ɔ̃ Yesu ń gbá zɛ́. +Ɔ̃ tã́aↄ gò gbɛ̃́piwa aa dì sàwaↄnɛ. Ɔ̃ sàwapiↄ wì ń bao aa sì sòonau, aa kà ísiu aa kpàlɛ. +Kɛ́ an dãnaↄ è màa, aa bàalɛ̀ gɛ̀ yã́pi oinɛ́ wɛ̃́lɛ guu ń bualoũↄ. +Ɔ̃ wà bↄ̀lɛ yã́ pↄ́ kɛ̀pi gwai. Kɛ́ aa kà Yesu kĩ́i, aa gbɛ̃́ pↄ́ tã́aↄ gòwàpi è zↄ̃lɛa Yesu gbázĩ. A pↄkasa naaazi, à gↄ̃̀ a laaiwa. Ɔ̃ vĩa ń kṹ. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kɛ̀ ń wáaↄ ònɛ́ lá wà tã́adepi gbã̀gbã, +ↄ̃ Gadala bùsu gbɛ̃́pii awakpà Yesuɛ aà gońla, asa vĩa ń kṹ maamaaɛ. Ɔ̃ à gɛ̃̀ gó guu, a ye tá. +Gbɛ̃́ pↄ́ à tã́aↄ gòɛ̀ awakpàɛ̀ à e àↄ kuaànↄ. Yesu gìɛ̀ à mɛ̀: +Ɛa ta n bɛ, ní yã́ pↄ́ Lua kɛ̀nɛ dau ǹ siunɛ́ píi. Ɔ̃ à tà à yã́ pↄ́ Yesu kɛ̀ɛ kpàwakɛ̀ wɛ̃́lɛpi guu píi. +Kɛ́ Yesu ɛ̀a sù, ↄ̃ bíla gbãakpàaàzi, asa gbɛ̃́pii lɛ́ aà dãɛ. +Ɔ̃ gↄ̃ɛ pↄ́ dɛ lousisikpɛ dↄaana ũ, wì mɛ Zailu, mↄ̀ wùlɛ a gbɛɛu Yesu gbázĩ, à awakpàɛ̀ aà gɛ́ a bɛ, +kɛ́ aà nɛ́ mɛ̀ndona lɛ́ ga yã́i. Nɛnↄɛpi kà wɛ̃̀ kuɛpla. Kɛ́ àlɛ gɛ́, ↄ̃ bíla lɛ́ aà gɛ̃soomble. +Nↄɛe ku we, au lɛ́ bↄlɛwà à kà wɛ̃̀ kuɛpla. Pↄ́ pↄ́ nↄɛpi vĩ píi a dɛ̀ ɛsɛdeↄ kĩ́i, ãma gbɛ̃e i fↄ̃ aà gbã̀gbão. +Kɛ́ à sↄ̃̀ Yesuzi aà kpɛ, ↄ̃ à ↄkã̀ aà ula lɛ́wa. Wegↄ̃ↄ aà aubↄlɛa zɛ̀. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Démɛ ↄkã̀ai? Ɔ̃ gbɛ̃́pii mɛ̀ á a yã́ dↄ̃o. Ɔ̃ Piɛɛ mɛ̀: Mae, bíla liaanzi, aalɛ naɛma. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Gbɛ̃e ↄkã̀a, asa má dↄ̃ kɛ́ gbãa bↄ̀maguɛ. +Kɛ́ nↄɛpi è wà a yã́ dↄ̃̀, ↄ̃ à mↄ̀ ń lualuaao, à wùlɛ a gbɛɛu aà gbázĩ, ↄ̃ à yã́ pↄ́ tò a ↄkã̀wà ò gbɛ̃́pii wáa ń lá pↄ́ à aafiaʼè gↄ̃̀ↄo. +Yesu òɛ̀: Nↄɛ, ma náai pↄ́ ń kɛ̀ mɛ́ n gbãgbã. Ta bɛ aafia. +Kɛ́ Yesu lɛ́ o màa, gbɛ̃e bↄ̀ lousisikpɛ dↄaanapi bɛ, à mↄ̀ a òɛ̀: N nɛ́pi kɛ̀sai. Ńsu tákpa mɛtuluzi pão. +Yesu yã́pi mà, ↄ̃ a ò Zailuɛ: Ńsu to n sↄ̃ vĩo. Ma náaikɛ lé, a gbã́gbã. +Kɛ́ à kà aà bɛ, i wei gbɛ̃e gɛ̀anↄo, sema Piɛɛ ń Zãao ń Zaakio ń nɛ́pi deo ń aà dao. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ píi, aalɛ ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃. Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Ásu ↄ́ↄlↄo. I gao, àlɛ i'oɛ. +Ɔ̃ aa aà kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ, asa aa dↄ̃̀ à gàɛ. +Yesu aà kũ̀ a ↄwa, ↄ̃ à pũ̀na à mɛ̀: Nɛnↄɛna, fɛlɛ! +Ɔ̃ aà wɛ̃ni sù, à fɛ̀lɛ gↄ̃̀ↄ. Yesu mɛ̀ wà pↄblea kpawà. +Yã́pi dì nɛ́pi de ń aà daowa, ↄ̃ Yesu ònɛ́ aasu yã́pi o gbɛ̃e mao. +Yesu a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ kã̀aaazi, ↄ̃ à ń gbá zɛ́ aaↄ iko vĩ tã́a bui píiwa, aa gyãeↄ gbã́gbã. +Ɔ̃ à ń zĩ́ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ waasokɛi, aaↄ gyãeↄ gba aafia. +A ònɛ́: Ásu pↄe sɛ gɛòo, gopana ge babalabↄↄ ge kũ̀sũa ge ↄ̃a ge ula plaade. +Ua pↄ́ a pilau àↄ ku we e à gɛ gɛ̃ò zɛ́a. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ wi gbãakpauázio à bↄu, í kↄↄlɛmá an toa ń Luao seela ũ. +Ɔ̃ aa dàzɛu aa bɛ̀bɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, aa baonakpànɛ́, aa gyãeↄ gbã̀gbã gupiiu. +Kɛ́ kí Elodi yã́ beeↄ mà píi, ↄ̃ à bílikɛ̀, asa gbɛ̃eↄ mɛ̀ Zãa Da'ilɛna mɛ́ bↄ̀ gau, +gbɛ̃eↄ mɛ̀ Ɛlia mɛ́ bↄ̀ mↄ̀má, gbɛ̃eↄ mɛ̀ lↄ ãnabi yãaↄ do mɛ́ vù. +Elodi mɛ̀: Ma Zãa mi zↄ̃̀. Dén gbɛ̃́ pↄ́ ma aà bao màɛ bee ũi mↄ́ↄ? Ɔ̃ àlɛ wɛɛlɛ wɛsiaàlɛ. +Kɛ́ zĩnapiↄ sù, ↄ̃ aa yã́ pↄ́ aa kɛ̀ↄ dàu a sìu Yesuɛ. Ɔ̃ à ń sɛ́ ńtɛ̃ɛ à gɛ̀ńnↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Bɛsaida. +Bíla dↄ̃̀, ↄ̃ aa pɛ̀lɛaàzi. À gbãakpàńzi à kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã'ònɛ́, ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ aa ye aafiaiↄ gbã̀gbã. +Ĩatɛ̃ busaa ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ sↄ̃̀aàzi aa òɛ̀: Gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa ta pilakĩi ń pↄbleao wɛɛlɛi zↄ̃ɛwiaↄ ń bualoũ pↄ́ kú kãiↄ guu, asa sɛ̃gbã wá kúu la. +A ònɛ́: Ápiↄ à pↄblea kpámá. Aa mɛ̀: Pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo ń kpↄ̀ mɛ̀n plao ↄ̃ wá vĩ. Sema wà gɛ́ blɛ lúi bílaɛ bàasio. +Gↄ̃ɛ pↄ́ kú weↄ kà lán gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo taawa (5.000). Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ: À to aa zↄ̃lɛ gãgã gbɛ̃ↄn blakwikwi. +Ɔ̃ aa kɛ̀ màa aa ń zↄ̃́lɛzↄ̃lɛ píi. +Ɔ̃ à pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo ń kpↄ̀ mɛ̀n plapio sɛ̀, à wɛsɛ̀ musu à báaadàu. Ɔ̃ a ɛ̀'ɛ kpà a ìwaↄwa, aa bìilɛ bílaɛ. +Ampii aa pↄblè kã̀, ↄ̃ wà a miↄna pↄ́ fɛ̃̀ↄ sɛ̀lɛ gbí kuɛpla. +Zĩewa kɛ́ Yesu lɛ́ wabikɛ ado, aà ìwaↄ mↄ̀ aà lè, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Dé dasilɛ o má dɛ a ũi? +Aa wèwà aa mɛ̀: Zãa Da'ilɛnaɛ. Gbɛ̃eↄ ì mɛ Ɛliaɛ. Gbɛ̃eↄ ì mɛ ãnabi yãaↄ do mɛ́ vù. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Ápiↄ sↄ̃, dé álɛ o má dɛ a ũi? Piɛɛ wèwà à mɛ̀: Lua gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Mɛsiiɛ. +Ɔ̃ à gìnɛ́ aa yã́pi o gbɛ̃eɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Sema Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ taasikɛ maamaa. Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ giaàzi, aai aà dɛ, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i vu. +Ɔ̃ a ò gbɛ̃́piiɛ: Tó gbɛ̃́ ye kɛ ma ìwa ũ, aà gi azĩa wɛ̃nizi, iↄ a lipãakↄ̃a sɛ lá gu lɛ́ dↄ, i tɛmazi. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye àↄ a wɛ̃ni kũa, wɛ̃nipi a vũaawàɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gì a wɛ̃nii ma yã́i sↄ̃, ade mɛ́ aↄ wɛ̃ni vĩ. +Tó gbɛ̃́ gↄ̃̀ dṹnia bṹu vĩ, mɛ́ a kpà azĩai à kùa ziawa, bↄ́ ài a èi? +Tó gbɛ̃́ zɛamanↄ widɛ̀ ge ma yã́, Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a zɛaaànↄ widɛ sↄ̃, gↄↄ pↄ́ a mↄ a gawi guu ń a Mae gawio ń a malaikaↄ gawio. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ aa ku laeↄ ga kía pↄ́ Lua kpà esaio. +Yã́ bee oa gbɛa, a gↄↄ la taawa ↄ̃ à Piɛɛ ń Zãao ń Zaakio sɛ̀ dɛ̀dɛńnↄ gbɛ̀sĩsĩ musu wabikɛi. +Kɛ́ àlɛ wabikɛ, aà oa lìlɛ, aà ulaↄ lɛ́ tɛkɛ púntaitai. +Kã́ndo gbɛ̃ↄn plaↄ ku we, Mↄizi ń Ɛliaoɛ, aalɛ yã'oaànↄ. +Aa bↄ̀ mↄ̀wà gawi guu, aalɛ ã́nua pↄ́ a to Yelusalɛũ yã'o. +Piɛɛ ń a gbɛ̃́ↄ gɛ̃̀ ń io. Kɛ́ aa vù, aa Yesu gawi è ń gbɛ̃ↄn pla pↄ́ zɛ aà saɛↄ. +Kɛ́ gbɛ̃ↄn plapiↄ lɛ́ kɛ̃́kↄ̃wa ń Yesuo, Piɛɛ òɛ̀: Mae, a maa wàↄ ku laɛ. Wà lákpɛ dↄ mɛ̀n àaↄ̃, n pↄ́ do, Mↄizi pↄ́ do, Ɛlia pↄ́ do. A dↄ̃ lá álɛ oo. +Kɛ́ àlɛ o màa, luabɛpuana kũ̀aamá. Kɛ́ aa gↄ̃̀ ka a guu, vĩa ń kṹ. +Ɔ̃ lↄↄe bↄ̀ luabɛpuanapi guu à mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ beeá ma Nɛ́ɛ. Ma aà dìlɛ, à aà yãma. +Lↄↄpi maa gbɛa aa è Yesu mɛ́ gↄ̃̀ we ado. Ìwapiↄ ń lɛ́ fↄ̃̀, aai yã́ pↄ́ aa è o gbɛ̃eɛ gↄↄ beeo. +Kɛ́ gu dↄ̀, aa pìla sĩ̀sĩpi musu, ↄ̃ bíla mↄ̀ dai Yesulɛ. +Bíla guu gↄ̃ɛe pũ̀na à mɛ̀: Mɛtulu, n yã́ na! Ma nɛ́ gwaa, asa ma nɛ́ pↄ́ má vĩn we. +Tã́a ì fɛlɛwà, ↄ̃ ì wiilɛ kã́ndo. Ì aà zĩazĩa e aà lɛ́'i fùlabↄlɛ, ì ĩadawà, ìli gowà kpaao. +Ma wabikɛ̀ n ìwaↄwa aa tã́api go, ↄ̃ aa fùa. +Mↄ́ ń n nɛ́pio la. +E nɛ́pi àↄ gɛ́ sↄ̃iaàzi, ↄ̃ tã́api aà nɛ̀ à aà zĩ̀azĩa. Ɔ̃ Yesu gì tã́apiɛ à nɛ́pi gbã̀gbã, ↄ̃ à aà kpà aà maewa. +Lua iko zↄ̃ↄ yã́pi gbɛ̃́pii kũ̀ gbãa. Gbɛ̃́ↄ lɛ́ ɛlɛa Yesu yãkɛawa píi, ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ: +Àↄ yã́ɛ bee kũa á nↄ̀sɛ guu. Wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ na gbɛ̃́ↄnɛ ń ↄzĩ tia. +Aai yã́pi dↄ̃o, a mi ulɛanɛ́, ↄ̃ aai mao, mɛ́ aa yã́pi laawà vĩakɛ̀. +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ ń lɛkpaao dɛakↄ̃a yã́ musu. +Yesu làasoo pↄ́ kú ń nↄ̀sɛ guu dↄ̃, ↄ̃ à nɛ́ sɛ zɛ̀ a saɛ. +A ònɛ́: Gbɛ̃́ pↄ́ nɛ́ɛ bee taa dìlɛ ma ìwakɛ yã́i, ade ma dilɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ma dilɛ sↄ̃, ade gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ dìlɛɛ. Á gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbɛ̃́ kpɛɛ ũ á guu mɛ́ zↄ̃ↄ. +Ɔ̃ Zãa yãsɛ̀ à mɛ̀: Mae, wa gbɛ̃e è àlɛ tã́ago ń n tↄ́o, ↄ̃ wá ye giɛ̀, kɛ́ ìliↄ tɛ́wázio yã́i. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Ásu giɛ̀o, asa gbɛ̃́ pↄ́ i íbɛlɛsɛánↄoá bàakpɛɛɛ. +Kɛ́ Yesu fɛlɛ taa luabɛ gↄↄ kà kãi, à mipɛ̀ Yelusalɛũwa. +Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ gbàɛ aa dↄaaɛ. Aa gɛ̀ gɛ̃̀ Samali bùsu zↄ̃ɛwiae guu sↄukɛiɛ̀. +Ɔ̃ wɛ̃́lɛpideↄ i aà dilɛo, kɛ́ à mipɛ̀ Yelusalɛũwa yã́i. +Kɛ́ aà ìwaeↄ Zaaki ń Zãao è màa, aa mɛ̀: Dii, ń ye wà o tɛ́ bↄ luabɛ à mↄ kṹmá yã̀? +Ɔ̃ Yesu lìli à gìnɛ́. +Ɔ̃ aalɛ gɛ́ wɛ̃́lɛ pãleu. +Kɛ́ aa bɛ zɛ́u, gbɛ̃e mↄ ò Yesuɛ: Gu pↄ́ ńlɛ gɛ́u píi, máↄ tɛnziɛ. +Yesu òɛ̀: Gbɛ̃gbonaↄ ń tòo vĩ, bãↄ ń sakpɛ vĩ. Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ sↄ̃ a ĩ́ampakĩi vĩo. +Yesu ò gbɛ̃pãleɛ: Mↄ tɛmazi. Ɔ̃ gbɛ̃́pi mɛ̀: Dii, to e ma de'ia kpagui gĩa. +Yesu òɛ̀: Tó gɛↄ ń gɛↄ vĩ. Mpi sↄ̃ gɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ waasokɛ. +Gbɛ̃pãle ò lↄ: Máↄ tɛnzi Dii, ãma to mà gɛ́ lɛzai ma bɛdeↄwa gĩa. +Yesu òɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ soona na a ↄzĩ mɛ́ àlɛ a kpɛ gwa, ade i kↄ̃si ń kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́ioo. +Bee gbɛa Dii gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi ń plao pãleↄ dìlɛ, ↄ̃ à ń zĩ́ gbɛ̃ↄn plapla aaↄ dↄaaɛ wɛ̃́lɛↄ guu ń gu pↄ́ á ye gɛ́uↄ píi. +A ònɛ́: Pↄkɛkɛa zↄ̃ↄ, a kɛ̀kɛnaↄ bílao. À wabikɛ Budewa aà zĩkɛnaↄ gbaɛ pↄkɛkɛi. +À dazɛu. Málɛ á zĩ sãↄ ũ àwalɛwanaↄ guuɛaↄ! +Ásu mↄkpɛ sɛo ge babalabↄↄ ge kyaleↄ. Ásu zɛ zɛ́u à fↄkpa gbɛ̃ewao. +Ua pↄ́ a gɛ̃u píi, à o gĩa Lua uapi gba aafia. +Tó aafiade ku we, á fↄ̀ aafiade a gↄ̃ɛ̀. Tó a ku we sↄ̃o, a ɛa suwáɛ. +Àↄ ku uapiu, à pↄ́ pↄ́ wa kpàwá ble ge pↄmia, asa zĩkɛna kà à a asea eɛ. Ásu àↄ sↄ̃kĩikpakpao. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ a gɛ̃u mɛ́ wà á dílɛ, à pↄ́ pↄ́ wà mↄ̀oɛ́ ble. +À wɛ̃́lɛpi gyãeↄ gbã́gbã, í o gbɛ̃́ↄnɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kàńnↄ kãi. +Tó a gɛ̃ wɛ̃́lɛu mɛ́ wì á dilɛo sↄ̃, à bↄlɛ gãaɛ, í mɛ: +Baa á wɛ̃́lɛ luutɛ̃ pↄ́ kpà wá gbáwa, wá kↄↄlɛowáɛ. Àↄ dↄ̃ sã́asã kɛ́ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kà kãi. +Málɛ oɛ́, yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ ĩa pↄ́ Lua a da Sↄdↄũdeↄwa a ka wɛ̃́lɛpideↄ pↄ́wao. +Waiyoo Kↄlazɛnideↄ! Waiyoo Bɛsaidadeↄ! Dabudabu pↄ́ má kɛ̀ á wɛ̃́lɛↄ guu, tó má kɛ̀ Tii ń Sidↄ̃o yãa, dↄ̃ wɛ̃́lɛpideↄ zwã̀nkasaↄ kàkańla, aa zↄ̃̀lɛ tufua à gɛ̃̀gɛ̃ nↄ̀sɛlilɛa seela ũ. +Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ á ĩadama aↄ dɛ Tiideↄ ń Sidↄ̃deↄ pↄ́a. +Kapɛnaũdeↄ sↄ̃, á gbã zↄ̃ luawa yã̀? Wa ↄzↄ̃áziɛ e bɛdau. +Ɔ̃ Yesu ò a ìwapiↄnɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ á yãmà, ade ma yãmàɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gìázi, ade gìmaziɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gìmazi sↄ̃, ade gì gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩziɛ. +Gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi ń plaopiↄ gɛ̀, ↄ̃ aa ɛ̀a sù ń pↄnao aa mɛ̀: Dii, baa tã́aↄ misìilɛwɛ̃ɛ n tↄ́ yã́i. +Yesu ònɛ́: Málɛ gugwa, ma Setãu è à bã̀ɛ luabɛ lán loupilɛawa. +Ma iko kpàwá à táa'o mlɛ̃ↄ ń sóiↄ ń á ibɛɛ gbãa píiowaɛ, pↄe a fↄ̃ à á kɛ'ĩao. +Ń beeo ásu pↄnakɛ ń mi pↄ́ tã́aↄ ì siilɛɛ́oo. À pↄnakɛ á tↄ́ pↄ́ kú taalau luabɛ yã́i. +Zĩbeezĩ Lua Nisĩna Yesu pↄ kɛ̀na maamaa à mɛ̀: Baa, zĩ́lɛ ń musuo Dii, lá n yã́ beeↄ ùlɛ yãdↄ̃naↄnɛ ń ↄ̃nↄnaↄ, mɛ́ n bↄò ladↄ̃nsaiↄnɛ, ma n sáaukɛ̀. Ao, Baa, bee kàngu màa. +Ma Mae pↄ́pii nàmɛɛ ma ↄzĩɛà ↄlↄnɛ́ↄ bàasio. +Ɔ̃ Yesu aɛdↄ̀ a ìwaↄwa a ònɛ́ ńtɛ̃ɛ: Báaadeↄn á ũ yã́ pↄ́ álɛ e ń wɛ́o yã́i. +Málɛ oɛ́, ãnabiↄ ń kíaↄ ku yãa dasi, aa ye yã́ pↄ́ álɛ eↄ e, aai eo. Aa ye yã́ pↄ́ álɛ maↄ ma, aai mao. +Ikoyãdↄ̃nae mɛ́ fɛ̀lɛ lɛ́ líkpalɛ Yesuwa à mɛ̀: Mɛtulu, kpelewa má kɛ mà àizãna ei? +Yesu òɛ̀: Kpelewa a ku Mↄizi ikoyã guui? Ni a kyokɛ ǹ ma kpelewa ni? +Gbɛ̃́pi wèwà à mɛ̀: Ǹyↄ̃ ye Dii n Luazi ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai n gbãa pua lɛ́u, n sↄ̃ iↄ kuwà, níↄ ye n gbɛ̃́deezi lán nzĩa wɛ̃niwa. +Yesu òɛ̀: Ń wè maaɛ. Ǹyↄ̃ kɛ màa, ńyↄ̃ↄ ku. +Ɔ̃ gbɛ̃́pi ye yãnakpa azĩawa, ↄ̃ à Yesu là à mɛ̀: Démɛ ma gbɛ̃́dee ũi? +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gbɛ̃e mɛ́ bↄ̀ Yelusalɛũ àlɛ gɛ́ Yeliko, ↄ̃ kpã́iwɛliwɛↄ kpàaũaànↄ. Aa aà pↄ́ↄ sìwà, aa aà gbɛ̃̀ dúuduu e à kà gaa. Ɔ̃ aa aà tò we, aa gɛ̃̀zɛa. +À mↄ lè sa'onae zɛ́ doũpi sɛ̀. Kɛ́ à aà è, ↄ̃ à dↄ̀aàzi. +Màaɛ lↄ kɛ́ Levii buie kà gupiu, à aà è, ↄ̃ à dↄ̀aàzi. +Samali bùsu gbɛ̃e bɛ zɛ́piu. Kɛ́ à mↄ̀ aà è, ↄ̃ à kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ. +À sↄ̃̀aàzi, à ɛsɛ mà aà gu pↄ́ kɛ̀'ĩaↄwa ń nísio ń vɛ̃ɛo, à pↄ́ yèyewà. Ɔ̃ à aà sɛ dì a zàa'ĩna kpɛ, à gɛ̀aànↄ nibↄↄ pilakĩi. Ɔ̃ à aà gwà we. +Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ à ã́nusu ↄwatɛ̃ bↄ̀ mɛ̀n pla a kpà pilakĩidewa à mɛ̀: Ǹ aà gwamɛɛ. Tó n ɛa n ↄ̃ablè dɛ beea aà yã́ musu, má a fĩabonɛ, tó ma su. +Tↄ̀ↄ, gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ guu, an démɛ gbɛ̃kɛkɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ kpã́iↄ kpàaũaànↄpiɛi? +A wèwà à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wɛ̃nadↄ̃̀ɛ̀ɛ. Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gɛ ǹ kɛ màa sↄ̃. +Gↄↄ pↄ́ aa bɛ zɛ́u, aa kà wɛ̃́lɛu, ↄ̃ nↄɛ pↄ́ wì mɛ Maata Yesu dìlɛ. +A dãuna vĩ, wì mɛ Maliama, à z��̃̀lɛ Dii gbázĩ, àlɛ aà yãma. +Kĩna zĩ dà Maatala, ↄ̃ à mↄ̀ Yesu kĩ́i à mɛ̀: Dii, kɛ́ ma dãuna ma to zĩpiɛ mado, i kɛnɛ yãe ũo lé? Oɛ̀ aà dↄmalɛ. +Ɔ̃ Dii wèwà à mɛ̀: Maata, Maata, ńlɛ yãe kã̀akɛ, ńlɛ ĩada nzĩawa ń yã́ↄ dasi. +A mɛ̀ndo mɛ́ zɛvĩ. Maliama baa maa sɛ̀ mɛ́ wa siwào. +Zĩewa Yesu lɛ́ wabikɛ guei. Kɛ́ a làa, aà ìwae òɛ̀: Dii, wabikɛa dawɛ̃ɛ lá Zãa dà a ìwaↄnɛwa. +Ɔ̃ a ònɛ́: Tó álɛ wabikɛ, àli mɛ: Baa, to wà dↄ̃ kɛ́ n kua adoa. To kpala pↄ́ bↄ̀ n kĩ́i bↄ gupuau. +Wá gba ú pↄ́ wáↄ ble lá gu lɛ́ dↄ. +Wá duuna kɛ̃́wá, asa wi gbɛ̃́ pↄ́ tàaekɛ̀wɛ̃ɛↄ kɛ̃ píiɛ. Ńsu to wà fu yↄ̃awao. +Ɔ̃ a ònɛ́: Gbɛ̃e mɛ́ gbɛ̃na vĩ, ↄ̃ à gɛ̀ aà kĩ́i wɛɛdo a òɛ̀: Ma mↄ n kĩ́iɛ, pɛ̃ɛ sɛ̃amɛɛ mɛ̀n àaↄ̃. +Nibↄe pìlaa tiaɛ, má pↄe vĩ mà kpawào. +Ɔ̃ aà gbɛ̃napi wèwà za kpɛa à mɛ̀: Ńsu ĩadaao, ma zɛtà kↄ̀. Ma ta kpɛ́u ń ma nɛ́ↄ, má fↄ̃ fɛlɛ mà kpamao. +Málɛ oɛ́, baa tó i fɛlɛ kpàwà gbɛ̃nakɛ yã́io, a fɛlɛ pↄ́ pↄ́ a yei kpawà kɛ́ a zɛazi yã́i. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, aì aà gbaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ wɛ̀ɛlɛ ì eɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ gbalɛ̀, wa wɛ̃ɛ̀. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á nɛ́ↄ vĩ, tó á nɛ́ kpↄ wabikɛ̀wá, á démɛ a píligona kpawài? +Ge tó à kogbe wabikɛ̀wá, á démɛ a sói kpawài? +Baa ń á vãikɛo, lá á pↄmaa kpaa á nɛ́ↄwa dↄ̃, á Mae pↄ́ kú musu a a Nisĩna kpa gbɛ̃́ pↄ́ a wabikɛ̀wawao lé? +Yesu lɛ́ tã́a swãdo go gbɛ̃́wa. Kɛ́ à tã́api gò, swãdopi nà yã'oawa, ↄ̃ yã́pi bↄ̀ bíla saɛ. +Ɔ̃ an gbɛ̃eↄ mɛ̀: Ì tã́agonɛ́ ń tã́aↄ kí Beezebu tↄ́oɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃pãleↄ lɛ́ líkpalɛwà, aa gbɛ̀awa aà seelae kɛnɛ́ ń Lua gbãao. +Lá Yesu ń làasoo dↄ̃, ↄ̃ a ònɛ́: Kpala pↄ́ a gbɛ̃́ↄ íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o a midɛ. Ua pↄ́ a gbɛ̃́ↄ íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o a gↄ̃ bɛzĩ ũɛ. +Tó Setãu íbɛlɛsɛ̀ ń a gbɛ̃́ↄ, kpelewa aà kpala aↄ zɛai? Má ò màa kɛ́ i mɛ mi tã́agonɛ́ ń Beezebu tↄ́o yã́iɛ. +Tó Beezebu tↄ́ mi tã́agoò, á gbɛ̃́ↄ ì go ń dé tↄ́o ni? Beewa ázĩa gbɛ̃́ↄ yã́'ĩikpàwá. +Lá ma tã́agoamaá Lua ↄgbɛɛ, àↄ dↄ̃ kɛ́ kía pↄ́ Lua kpà kpalau á kĩ́i lèn we. +Tó gↄ̃sa gbãa gↄ̃kɛbↄↄ kũa, àlɛ a ua dↄ̃́aò, aà àizɛɛↄ ìↄ aafiaɛ. +Ãma tó gbɛ̃́ pↄ́ a gbãa dɛaàla mↄ̀ gɛ̃̀ à aà gbɛ̃̀, a aà gↄ̃kɛbↄ pↄ́ a a náai vĩↄ sɛ́lɛ, i aà àizɛɛↄ biilɛnɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ ma gbɛ̃́ ũo, ma ibɛɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ lí pↄ́ kãaamanↄo, àlɛ fãaaɛ ì mɛ: Má ɛa ta ma sↄ̃́ ziwaɛ. +Tó à tà we, ì e a bɛ ado, à zu'ò, à azĩa kɛ̀kɛ wásawasa, +ↄ̃ ì ɛa gɛ tã́a pↄ́ an vãi dɛalaↄ sɛ́lɛ suńnↄ mɛ̀n sopla, aaì diɛ̀. Beewa gbɛ̃́pi gwea gbɛzã vãi ì dɛ a káaua. +Kɛ́ Yesu lɛ́ o màa, wà nↄɛe mà, à pũ̀na zã guu à mɛ̀: Báaaden nↄɛ pↄ́ n i à yↄ̃́ kpàma ũ. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua yãmà aa kũaↄ ũ dɛ beea. +Gbɛ̃́ↄ nↄ̀nↄaa, ↄ̃ Yesu mɛ̀: Gbãgbɛ̃ↄ vãi. Aaì seela gbɛaa, ãma má seelae kɛnɛ́o, sema Yonasi pↄ́. +Lá Yonasi dɛ seela ũ Ninivadeↄnɛ, màa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ aↄ dɛ seela ũ gbãgbɛ̃ↄnɛ. +Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ gɛↄmidↄkĩi oi nↄɛ kía a fɛlɛ yãda gbãgbɛ̃ↄlaɛ, asa à bↄ̀ za tↄↄlɛ lɛ́waYã́kpalɛkɛgↄↄzĩ Ninivadeↄ fɛlɛ yãda gbãgbɛ̃ↄlaɛ, asa kɛ́ Ninivadeↄ Yonasi waaso mà, aa nↄ̀sɛlìlɛɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a zↄ̃ↄ dɛ Yonasia ku la. +Wìli filia na wà dilɛ gusↄↄnauo ge wà pɛ̃na kúlɛwào. Wì di bábanawaɛ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ gɛ̃ↄ gupua e. +N wɛ́ mɛ́ n mɛ filia ũ. Tó n wɛ́ kú gudoũ, n mɛ̀ píi aↄ gupua vĩɛ. Tó n wɛ́ kú plapla sↄ̃, n mɛ̀ píi aↄ gusia vĩɛ. +Ayãmɛto laaika kɛ́ gupua pↄ́ ńlɛ e ń vĩ su àↄ dɛ gusia ũo. +Tó n mɛ̀ píi gupua vĩ mɛ́ a kee ku gusiauo, aↄ gupu wásawasa lándↄ̃ filia í dↄmawaɛ. +Kɛ́ Yesu yã'ò a làa, ↄ̃ Falisie wabikɛ̀wà aà mↄ pↄbleanↄ, ↄ̃ à gɛ̃̀ zↄ̃̀lɛ. +Kɛ́ Falisipi è i ↄpipi lá aaì kɛwa à gbàsa lɛ́ pↄbleo, à bↄ̀ aà saɛ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Á Falisiↄ i gbãbↄ bisaↄ kpɛɛ ń taↄ, kási bĩi ń yãvãikɛao mɛ́ á nↄ̀sɛ pà. +Sↄũↄ! Lua pↄ́ a kpɛ kɛ̀ i a guu kɛo lé? +À pↄ́ pↄ́ kú á taↄ guu dã wɛ̃nadeↄnɛ, á tapiↄ i gↄ̃ɛ́ gbãlɛsai. +Waiyoo á Falisiↄ! I toeↄ dosina ń kpɛaanao ń dopↄↄ píi kwide kpa Luawa, ↄ̃ i pãkpa yã́gↄ̃gↄ̃a a zɛ́wai ń yea Luapizio. Yã́ beeↄ mɛ́ dɛ àↄ kũa pãkpaa a kĩniↄzi sai. +Waiyoo á Falisiↄ! Iↄ ye zↄ̃lɛa gumaaↄu lousisikpɛu, iↄ ye wàↄ fↄkpakpawá gãaɛ. +Waiyoo ápiↄ! Á dɛ lán mia kpɛɛna pↄ́ wìↄ táa'owà dↄ̃saiwaɛ. +Ɔ̃ ikoyãdↄ̃nae òɛ̀: Mɛtulu, tó ń ò màa, ńlɛ wá sↄ̃sↄ̃ sↄ̃ɛ. +Yesu mɛ̀: Waiyoo á ikoyãdↄ̃naↄ sↄ̃! I gbɛ̃́ↄ da asosɛa zĩ'ũu, mɛ́ ili ↄdamá ń a sɛaoo, baa ↄton do. Waiyoo ápiↄ! +I pↄ́ bo ãnabi pↄ́ á deziↄ ń dɛdɛↄ miaↄwa dↄngu yã́i. +Bee lɛ́ ↄlↄ gbɛ̃́ↄnɛ kɛ́ a zɛ ń á deziↄ yãkɛaↄɛ. Aa ãnabiↄ dɛ̀dɛ, ↄ̃ álɛ pↄ́ bo ń miaↄwa. +Ayãmɛto Lua ↄ̃nↄ guu à mɛ̀ á ãnabiↄ ń zĩnaↄ gbaɛwá, í ń gbɛ̃eↄ dɛdɛ, í ĩada ń gbɛ̃eↄwa. +Lua a ãnabi pↄ́ wà ń dɛdɛ za dṹnia daalɛgↄↄ e gbãↄ au tↄsi gbãgbɛ̃ↄpiↄwa. +Ao, málɛ oɛ́, za Abɛli dɛa e à gɛ̀ pɛ̀ Zakali pↄ́ wa dɛ̀ sa'okĩi ń Lua kpɛ́o zãnguowa, Lua a ń au tↄsi gbãgbɛ̃ↄwaɛ. +Waiyoo á ikoyãdↄ̃naↄ! A dↄ̃a zɛ́ kili wò. I gɛ̃uo, mɛ́ a gi gbɛ̃́ pↄ́ aa ye gɛ̃uↄnɛ. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ we, Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń Falisiↄ aà lè pãsĩpãsĩ, aalɛ yã́ dasi lalawà, +aalɛ aà kpakpa kɛ́ aa e wà aà kũ yã́ pↄ́ àlɛ o guuɛ. +Gↄↄ bee bíla nↄ̀nↄaaaàzi, wa ń lɛ́ dↄ̃o, e aalɛ kɛ̀sɛpɛlɛpɛlɛkↄ̃wa, ↄ̃ à yã'ò a ìwaↄnɛ gĩa à mɛ̀: À laaika Falisiↄ mↄafilii, ì lińla lán pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛwaɛ. +Yã́ pↄ́ ulɛa a bↄ gupuau píi. Asiiyãe ku kɛ́ wa gí dↄ̃io. +Beewa yã́ pↄ́ á ò gusiau, wa ma gupuau, mɛ́ asiiyã pↄ́ á ò kↄ̃ swã́u làasiu, wa a kpàwakɛ gãaɛ. +Ma gbɛ̃naↄ, málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ a á dɛ mɛ́ a gbɛa a fↄ̃ yãe kɛɛ́ lↄo, ásu vĩakɛɛ̀o. +Má gbɛ̃́ pↄ́ dɛ à vĩakɛɛ̀ oɛ́. À vĩakɛ Lua pↄ́ gbɛ̃́ zua tɛ́ guu aà ga gbɛa iko vĩɛ. Ao, málɛ oɛ́, à vĩakɛ aàpiɛ. +Wìli gòlegolena mɛ̀n sↄo yía daa plao lé? Kási baa a mɛ̀ndo yã́ lí sã́ Luaguo. +Baa á mikãↄ, a a lɛ́ dↄ̃. Ásu vĩakɛo, á dɛ gòlegolen dasiↄla. +Málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀manↄ gbɛ̃́ↄ aɛ, Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a zɛaànↄ Lua malaikaↄ aɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lelekpàmazi gbɛ̃́ↄ aɛ sↄ̃, má lelekpaaàzi Lua malaikaↄ aɛ. +Tó gbɛ̃́ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ bɛ̃̀ɛbò, Lua a aà kɛ̃́. Ãma tó gbɛ̃́ Lua Nisĩna tↄbɛ̃ɛsì, a kɛ̃a vĩo. +Tó wàlɛ gɛ́ánↄ yã́kpalɛu lousisikpɛu ge kíaↄ ń gbãadeↄ aɛ, ásu bílikɛ bↄkĩi yã́wao ge yã́ pↄ́ á o, +asa Lua Nisĩna mɛ́ a yã́ pↄ́ dɛ à o daɛ́ zĩbeezĩ. +Zã guu gbɛ̃e ò Yesuɛ: Mɛtulu, o ma vĩ̀iɛ aà ma asea kpaa wá túbi guu. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Ma gbɛ̃́, démɛ ma dilɛ á yã́kpalɛkɛna ũi ge á yãgↄ̃gↄ̃na? +Ɔ̃ a ò bílaɛ: Àↄ ázĩa kũa dↄ̃. À laaika pↄ́pii bĩikɛai, asa àizɛɛá gbɛ̃nazĩna wɛ̃ni no, baa tó a zↄ̃ↄ. +Ɔ̃ à yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: Ɔdee mɛ́ kú, aà bua blɛkɛ̀ɛ̀ maamaa, +ↄ̃ à làasookɛ̀ à mɛ̀: Má kɛ kpelewa ni? Má blɛwɛkakĩi vĩo. +Ɔ̃ à mɛ̀: Lá má kɛn kɛ: Má a blɛwɛkakĩiↄ gbooɛ, mí a zↄ̃ↄↄ bobo, mí a pↄ́wɛna káu píi ń ma àizɛɛↄ, +mí o mazĩaɛ: Ma gbɛ̃́, ń kũ̀sũa vĩ zↄ̃ↄ, a kannↄ wɛ̃ ũma? Kã́ma bo, pↄble, imi, pↄnakɛ. +Ɔ̃ Lua òɛ̀: Sↄũ, gwãasĩnaɛ bee má n wɛ̃ni gbɛama. Sↄu pↄ́ ń kɛ̀ a gↄ̃ dé pↄ́ ũɛ? +Màa aↄ dɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ àizɛɛ kãaa azĩaɛ mɛ́ a dɛ ↄde ũ Luaɛoo. +Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ: Ayãmɛto málɛ oɛ́, ásuli á wɛ̃ni kã̀akɛ pↄblea yã́ musuo, ásuli á mɛ kã̀akɛ pↄkasa yã́ musuo. +Wɛ̃ni dɛ pↄbleala, mɛ dɛ pↄkasala. +À gbagbaaↄ gwa. Aali pↄ́tↄ̃o, aali pↄkɛkɛo, aa dↄ̃ ge gbà zòolo vĩo, mɛ́ Lua ì ń gwa. Á dɛ bãↄla zↄ̃ↄo lé? +Á guu démɛ a fↄ̃ à a wɛ̃ni gbã̀a kã́fĩ, baa gↄↄ do, a yãkãakɛa guui? +Lá á yã́ yↄↄnapi fↄ̃o, bↄ́yãi álɛ yã́ kĩniↄ kã̀akɛi? +À lá vudeↄ gwa sɛ̃u lá aa dɛ. Aali zĩkɛo, aali bua tão. Málɛ oɛ́ baa Salomↄↄ ń a ↄdekɛo, i ula e dà a maa kà an keewao. +Luanaaifɛ̃nɛndeↄ! Sɛ̃̀a lá pↄ́ kú gbã mɛ́ a tɛ́kũ zia, lá Lua ì pↄ́ nai màa, wa á pↄ́ o lↄe? +Ásu to pↄ́ pↄ́ á ble ge pↄ́ pↄ́ á mi yã́ dↄaaɛ́o. Ásu bílikɛo. +Pↄ́piↄ píi yã́ ì dↄaa dṹnia gbɛ̃́ↄnɛ, ãma á Mae dↄ̃ kɛ́ á ye pↄ́piↄi. +À to kpala pↄ́ bↄ̀ aà kĩ́i yã́ dↄaaɛ́, i pↄ́piↄ kaaɛ́. +Ma kpàsa nɛ́na gbɛ̃́ↄ, ásu vĩakɛo, asa à kà á Maegu kɛ́ à á kpá kpalapiu. +À pↄ́ pↄ́ á vĩↄ yía, í wɛ̃nadeↄ gba a ↄ̃a. À mↄkpɛ pↄ́ lí zikũo zↄ̃, luabɛ àizɛɛ pↄ́ lí láao kákĩi ũ. Kpã́i a sↄ̃i weo, kↄ̀ↄ a pↄ́ ↄ̃̀ↄkpa weo. +Gu pↄ́ á àizɛɛ kúu, wekĩi ↄ̃ á laai ìↄ kuu. +Àↄ ku sↄu guu, à tó á filia àↄ naa, +íↄ dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ń dii sua ń nↄsɛpↄnakɛao dãↄwa, kɛ́ gↄↄ pↄ́ à kà mɛ́ à gbalɛ̀, aa e zɛwɛ̃ɛ̀ gↄ̃̀ↄ. +Báaadeↄn zĩkɛna pↄ́ an dii a ń lé bɛ̃́ɛ a sugↄↄpiↄ ũ. Sĩana málɛ oɛ́, diipi a a pↄ́ↄ kɛkɛ ye, i ń zↄ̃lɛ, i pↄblea kãaanɛ́. +Baa tó à kà wɛɛdo ge gufɛ̃nɛ, tó à ń lé màa, báaadeↄn ń ũ. +Àↄ yã́ɛ bee dↄ̃. Tó uabele kpã́i mↄ́gↄↄ dↄ̃, a wei aà a kpɛ́ gbooo. +Ápiↄ sↄ̃ àↄ kú ń sↄuo, asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a mↄ gↄↄ pↄ́ á wɛ́ dↄiwao. +Piɛɛ mɛ̀: Dii, wá yã́i n yã́pi lɛ̀ɛũia, ge gbɛ̃́piiɛ? +Dii mɛ̀: Dén ziia náaide laaide pↄ́ aà dii a a zĩkɛnaↄ naɛ̀ a ↄzĩ aàli blɛ kpámá a gↄↄwa ũi? +Báaaden zĩkɛna pↄ́ aà dii aà lè, àlɛ kɛ màa a sugↄↄ ũ. +Tó zĩkɛnapi òãble, iↄ wɛ̃dɛ kɛ, +aà dii a su gↄↄ pↄ́ aà wɛ́ dↄiowaɛ, zaa pↄ́ a dↄ̃owa, i aà zↄ̃ɛzↄ̃ɛ, i aà baa daaa ń luayãdansaiↄ. +Zĩkɛna pↄ́ a dii pↄeã dↄ̃ mɛ́ i sↄukɛ à aà pↄeã kɛ̀o, wa aà gbɛ̃ dúuduuɛ. +Zĩkɛna pↄ́ a dii pↄeã dↄ̃o, mɛ́ à yã́ pↄ́ dɛ wà aà gbɛ̃ kɛ̀ sↄ̃, wa aà gbɛ̃ yↄↄɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà gbà zↄ̃ↄ ↄ̃ Lua a wɛɛlɛwà zↄ̃ↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua pↄ́ nàɛ a ↄzĩ zↄ̃ↄ, a gbɛawà dɛńla. +Tɛ́ ma mↄ sↄ̃i dṹniawa, mɛ́ málɛ wã maamaa kɛ́ tɛ́pi kũ sa. +Má ga vĩ mà siu. Má kú làasoo guu e à gɛ kɛò. +Álɛ e ma mↄ kɛ́ gbɛ̃́ↄ aaↄ na ń kↄ̃o dṹniau yã̀? Aawo! Málɛ oɛ́, kↄ̃kpaalɛa yã́i ma mↄi. +Za tia ua pↄ́ gbɛ̃ↄn sↄo kuu aa kↄ̃kpaalɛɛ. Gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ bↄ gbɛ̃ↄn plaↄ kpɛ, gbɛ̃ↄn plaↄ bↄ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ kpɛã́ da a bↄ nↄzãe kpɛ, nↄzãe i bↄ a zãda kpɛ. +Yesu ɛ̀a ò bílaɛ: Tó á è lou lɛ́ sisi gukpɛ, i o gↄ̃̀ↄ lou a ma, ↄ̃ ì kɛ màa. +Tó á è ĩ́ana lɛ́ bↄ gɛↄmidↄkĩi oi, i o gu a wã, ↄ̃ ì wã. +Mↄafilideↄ! Á tↄↄlɛ ń luabɛo wɛ́ dↄ̃, mɛ́ á gↄↄɛ bee yáasi dↄ̃ sↄ̃o bɛ? +Bↄ́yãi á yãkɛkɛa a zɛ́wa dↄ̃ ázĩao ni? +Tó n ibɛɛ lɛ́ gɛnnↄ yã́kpalɛu, kↄaikɛ aà n kɛ̃ za zɛ́u, kɛ́ asu n gálɛ gɛnnↄ yã́kpalɛkɛna kĩ́io yã́i. Asa yã́kpalɛkɛnapi a n kpa dↄaiwaɛ, dↄaipi i n dakpɛu. +Málɛ onɛ, ńyↄ̃ bↄ weo e ǹ gɛ ǹ fĩapi bo píi. Baa tãnga a gↄ̃ tɛnzio. +Gↄↄ bee gbɛ̃eↄ mↄ̀ Galile gbɛ̃́ pↄ́ Pilati ń dɛdɛ à ń au yã̀alɛ ń ń sa'obↄ auoↄ yã́ sìu Yesuɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Kɛ́ Galile gbɛ̃́piↄ gaa kɛ̀ màa, álɛ e an duuna dɛ Galile gbɛ̃́ kĩniↄla yã̀? +Aawo! Málɛ oɛ́, tó i nↄ̀sɛlilɛo, ápii á kaalɛ láńwaɛ. +Gbɛ̃ↄn bao plasai pↄ́ Siloe kalanga kwɛ̀má aa gàgaↄ sↄ̃, álɛ e an tàae dɛ gbɛ̃́ kĩni pↄ́ kú Yelusalɛũↄla yã̀? +Ɔ̃ à yã́ɛ bee lɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: Gbɛ̃e mɛ́ kaadↄɛnli bà a swaluu, ↄ̃ à gɛ̀ a nɛ́ wɛɛlɛi, i eo. +Ɔ̃ a ò a zĩkɛnaɛ: Gwa, a wɛ̃̀ àaↄ̃n la, kɛ́ mi mↄ nɛ́ wɛɛlɛi kaadↄɛnapiwa, mili eo. Zↄ̃. Wá tó à gusi pã yã̀? +Ɔ̃ zĩkɛnapi òɛ̀: Mae, to we wɛ̃a lↄ. Má gubi mà liaiɛ, mí zùgbↄ̃ kau. +A gí nɛ'ii ziia? Tó i i sao, mí zↄ̃. +Kã́mabogↄↄe zĩ́ Yesu lɛ́ yãdanɛ́ lousisikpɛu. +Nↄɛe ku we, tã́a aà kↄ̃̀ↄkũ̀ à kàaànↄ wɛ̃̀ bao plasai. Ìↄ kooaɛ, ìli fↄ̃ pòo baa yↄↄo. +Kɛ́ Yesu aà è, ↄ̃ à aà sìsi à mɛ̀: Nↄɛ, n kↄ̃̀ↄkɛ gòma. +Ɔ̃ à ↄnàwà. Wegↄ̃ↄ à pòo, ↄ̃ à Lua sáaukpà. +Ɔ̃ lousisikpɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ pà, kɛ́ Yesu aà gbã̀gbã kã́mabogↄↄzĩ yã́i, ↄ̃ à fɛ̀lɛ ò bílaɛ: Gↄↄ soolo mɛ́ kú kɛ́ wì zĩkɛu. Àli mↄ́ wà á gbã́gbã gↄↄ beeↄwa, kã́mabogↄↄzĩ bàasi. +Ɔ̃ Dii a zãsìwà à mɛ̀: Mↄafilideↄ! Kã́mabogↄↄzĩ á baade lí a zu ge zàa'ĩna polo a dↄkĩi à gɛ̀ í kpàwào lé? +Ablahaũ bui nↄɛɛ bee sↄ̃, Setãu aà yè wɛ̃̀ bao plasaiɛ. Aà bapi poloawà kã́mabogↄↄzĩ zɛ́ vĩo lé? +Kɛ́ a ò màa, ↄ̃ wí aà ibɛɛↄ kũ̀ píi, ↄ̃ bíla pↄ kɛ̀na dabudabu pↄ́ àlɛ kɛↄwa píi. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i bↄ̀ bↄ́wà ni? Bↄ́ má lɛɛũòi? +Doe ku a wɛ́na bↄ̀ lán ɛfↄ wɛ́nawa, ↄ̃ gbɛ̃e sɛ tↄ̃̀ a kaau. Kɛ́ à bↄ̀lɛ à kɛ̀ lí ũ, ↄ̃ bãↄ mↄ̀ pɛ̀pɛ a gↄ̃naↄwa. +Ɔ̃ a ò lↄ: Bↄ́ má kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i lɛɛũòi? +À bↄ̀ pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛ pↄ́ nↄɛ sɛ kà pɛ̃ɛti zaa lɛ àaↄ̃ guu a lìa píiwaɛ. +Gↄↄ pↄ́ Yesu lɛ́ gɛ́ Yelusalɛũ, àlɛ pã mɛɛwiaↄ ń zↄ̃ɛwiaↄla, àlɛ yãdanɛ́, +ↄ̃ gbɛ̃e aà là à mɛ̀: Mae, asi àizãna'enaↄ dasioa? Ɔ̃ Yesu ò bílaɛ: +À ãiakɛ à gɛ̃ zɛ́lɛ tuuuna guu. Málɛ oɛ́, gbɛ̃́ dasideↄ wɛɛlɛ gɛ̃u, kási aa eo. +Tó uabele fɛ̀lɛ zɛtà a làa, tó a gↄ̃ bàasi, mɛ́ álɛ gbalɛ, álɛ mɛ: Mae, gbawɛ̃wɛ̃ɛ, a oɛ́ á á dↄ̃ gueio. +Bee gbɛa tó á òɛ̀ à pↄblè à imìánↄ, mɛ́ à yãdànɛ́ á bɛ gãaɛ, +a oɛ́ á á dↄ̃ gueio. À goala ápii vãikɛnaↄ. +Tó a Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo ń ãnabiↄ è píi kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu, mɛ́ wà á zú bàasi, we á ↄ́ↄlↄu à ↄdi á musu. +Gbɛ̃́ↄ bↄ gukpɛ ń bɛ'aɛo ń gugbãntooo ń gɛↄmidↄkĩio, aa mↄ blɛblei kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu. +Gbɛ̃́ kpɛɛↄ gↄ̃ dↄaaa mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aaↄ gↄ̃ kpɛɛ. +Gↄↄ bee gↄ̃̀ↄ Falisieↄ mↄ̀ Yesu kĩ́i aa òɛ̀: Fɛlɛ go lakĩi, asa Elodi ye n dɛɛ. +Ɔ̃ a ònɛ́: À gɛ o kífɛ̃nɛnapiɛ málɛ tã́agonɛ́, málɛ gyãeↄ gbãgbã gbã ń ziao, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ má a zĩ midɛ. +N beeo sema mà gɛ́ aɛ gbã ń ziao ń zia bàasio, asa i kũ ãnabi ga gueio, sema Yelusalɛũ. +Yelusalɛũdeↄ, Yelusalɛũdeↄ, i ãnabiↄ dɛdɛ, i gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń zĩ́wáↄ pápa ń gbɛↄ à ń dɛdɛ. Miↄ ye mà á kãaamazi mↄ̀ↄmↄↄ, lá ko ì gã̀sĩa kú a nɛ́ↄlawaɛ, kási ili weio. +Lua a á kpɛ́ tóɛ́ɛ sa. Málɛ oɛ́, á ma e lↄo e à omɛɛ, báaade gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o. +Kã́mabogↄↄe zĩ́ Yesu gɛ̀ pↄblei Falisiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ bɛ, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa ku weↄ lɛ́ aà kpakpa. +Kákagyãkɛnae ku Yesu aɛ we. +Ɔ̃ Yesu yãsɛ̀ a ò ikoyãdↄ̃naↄnɛ ń Falisiↄ: Gbɛ̃́gbãgbãa kã́mabogↄↄzĩ zɛvĩa ge a zɛvĩo? +Ɔ̃ aa nílɛ kílikili. Ɔ̃ Yesu gyãepi kũ̀ à aà gbã̀gbã à aà gbàɛ. +Ɔ̃ a ònɛ́: Á dé nɛ́ ge aà zu, tó à zù lↄ̀ↄu kã́mabogↄↄzĩ, a aà bↄ gↄ̃̀ↄo ni? +Aai fↄ̃ yã́zãsìwào. +Yesu è lá gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sisiↄ lɛ́ zↄ̃lɛkĩi maaↄ kũkũ, ↄ̃ à yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: +Tó wà n sisi nↄsɛpↄnablɛwa, ńsu zↄ̃lɛ zↄ̃lɛkĩi maauo. Tó wà gbɛ̃́ pↄ́ a gbia dɛnla sìsi bɛ! +Tó á sìsina mↄ ònɛ: Fɛlɛ zↄ̃lɛkĩi kpá deewa, ńyↄ̃ fɛlɛ gɛ́ zↄ̃lɛkĩi kpɛɛu ń wíoɛ. +Tó wà n sisi, nìli zↄ̃lɛkĩi kpɛɛ kṹ, kɛ́ tó n sìsina mↄ̀, a onɛ: Ma gbɛ̃na, mↄ aɛ la. Bee a n kɛ gbia gbɛ̃́ pↄ́ á sãnuↄnɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa kã́fĩ, Lua a aà busaɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa busa, Lua a aà kã́fĩ. +Ɔ̃ Yesu ò a sìsinapiɛ: Tó ńlɛ gbɛ̃́ↄ sisi blɛ fãanɛ bleawa ge a oosi pↄ́, ńsu ǹ n gbɛ̃naↄ sísio ge ń vĩ̀iↄ ń n dãunaↄ ge n daɛↄ ge n ↄde deeↄ. Tó ń kɛ̀ màa, aa ɛa n sísiwà sↄ̃ɛ, aai fĩabonɛ. +Tó ńlɛ gbɛ̃́ↄ sisi pↄbleawa, taasideↄ sísi ń gbɛ̃kaaũaↄ ń ɛɛↄ ń vĩ̀aↄ, +ńyↄ̃ gↄ̃ báaade ũ, asa aa pↄe vĩ aa gĩa fĩabonɛo. Lua mɛ́ a fĩabonɛ gbɛ̃maaↄ vugↄↄ. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa sãnuↄ do yã́pi mà, ↄ̃ a ò Yesuɛ: Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ a pↄble kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu ũ. +Yesu òɛ̀: Gbɛ̃e mɛ́ ye pↄnablɛkɛ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ gbɛ̀a dasidasi. +Blɛblezĩ ↄ̃ à a zĩkɛna zĩ̀ oi gbɛ̃́ pↄ́ à ń gbɛaↄnɛ aa mↄ́, wa làa sa. +Gbɛ̃́ sɛ̃́ia òɛ̀: Ma bú lùɛ, sema mà gɛ́ gwai. N yã́ na, ma awakpàɛ. +Gbɛ̃pãle mɛ̀: Ma zu lù soon sↄo, má gɛ́ wɛsiɛi. N yã́ na, ma awakpàɛ. +Gbɛ̃pãle mɛ̀: Ma nↄsɛ̀ dafuɛ. Ayãmɛto má e mↄo. +Ɔ̃ zĩkɛnapi ɛ̀a tà à ń lɛgbɛ dàu a sìu a diiɛ. Ɔ̃ uabelepi pↄ pà a ò a zĩkɛnaɛ: Gɛ́ wɛ̃́lɛ guu kpakpa gãaɛↄ ń zɛaↄ, ní taasideↄ ń gbɛ̃kaaũaↄ ń vĩ̀aↄ ń ɛɛↄ naaa suńnↄ la. +Bee gbɛa zĩkɛnapi mↄ òɛ̀: Dii, ma yã́ pↄ́ ń ò kɛ̀, mɛ́ zↄ̃lɛkĩi gi ku. +Ɔ̃ diipi ò zĩkɛnapiɛ: Gɛ́ zɛ́ↄ guu ń zɛ́wɛwɛnaↄ píi, gãna gbɛ̃́ↄwa aa gɛ̃, ma ua e pa. +Málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ ma ń gbɛapiↄ kee a e lɛzↄ̃ ma blɛpiwao. +Wa bɛ zɛ́u ń Yesuo dasidasi, ↄ̃ à lìli ònɛ́: +Tó gbɛ̃́ mↄ̀ ma kĩ́i mɛ́ a ye a de ń a dao ń a nao ń a nɛ́ↄ ń a vĩ̀iↄ ń a dãunaↄ, baa azĩapizi dɛmala, a fↄ̃ kɛ ma ìwa ũo. +Gbɛ̃́ pↄ́ aↄ a lipãakↄ̃a sɛa àↄ tɛomazio, a fↄ̃ kɛ ma ìwa ũo. +Tó á gbɛ̃e ye kalanga dↄ, a zↄ̃lɛ gĩa à a ↄ̃a dↄdↄ à gwa, tó a fↄ̃ zĩpi kɛ láa ya? +Tó i kɛ màao, tó à ɛ̃ kpàlɛ mɛ́ i fↄ̃ à a mìdɛo, gbɛ̃́ pↄ́ aà è píi a aà láanikɛ +a mɛ: Gbɛ̃́ɛ bee kpɛ́ dàalɛ, i fↄ̃ a mìdɛo. +Ge tó kía ye gɛ́ zĩkai ń kía pãleo, a zↄ̃lɛ gĩa à a wàaipa à gwa, tó a sosa gãli kwiↄ fↄ̃ kuàkpa sosa gãli bao pↄ́ lɛ́ mↄ́waↄwao lé? +Tó a è á fↄ̃o, a zĩnaↄ zĩ lɛdoũkɛa yãgbɛaiwà zadↄ̃ i ka kãioɛ. +Màaɛ lↄ, tó á gbɛ̃e i ↄzↄ̃ pↄ́ pↄ́ á vĩↄzi píio, a fↄ̃ gↄ̃ ma ìwa ũo. +Wisiá pↄ́ naɛ, ãma tó a í na tà, kpelewa wa kɛ à nakũ lↄi? +A maa tↄↄlɛɛo ge zùgbↄ̃kↄlɛkĩio, wì kↄ́lɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ aà yã́pi ma. +Ɔsinaↄ ń duunkɛnaↄ lɛ́ sↄ̃ Yesuzi aà yãmai ḿpii. +Ɔ̃ Falisiↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ lɛ́ yã́kũtɛ̃ka aa mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee ì duunkɛnaↄ si aa pↄble sãnuɛ. +Ɔ̃ Yesu yã́ɛ bee lɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: +Tó á gbɛ̃e sã vĩ mɛ̀n basↄo mɛ́ ado vũ̀aa, ìli a basↄo mɛ̀ndosai tó sɛ̃u à pɛ̀lɛ a pↄ́ pↄ́ vũ̀aapizi e à gɛ bↄwào lé? +Tó à bↄ̀wà, ì sɛ da a gã̀u ń pↄnaoɛ, +ì taò bɛ, ì a gbɛ̃naↄ ń a fã́anideↄ sísi, ì onɛ́: À pↄnakɛmanↄ. Ma a sã pↄ́ sã̀sãpi è. +Màaɛ lↄ málɛ oɛ́, wa pↄnakɛ luabɛ duunkɛna mɛ̀ndo pↄ́ a nↄ̀sɛlìlɛ yã́ musu dɛ gbɛ̃maa gbɛ̃ↄn basↄo mɛ̀ndosai pↄ́ an bàa kú ń nↄ̀sɛlilɛaooↄla. +Nↄɛ pↄ́ ã́nusu ↄwatɛ̃ vĩ mɛ̀n kwi sↄ̃ bɛ, tó a mɛ̀ndo vũ̀aa, a filia na, i kpɛwaa, i wɛɛlɛ busɛbusɛ e à gɛ bↄwào lé? +Tó à bↄ̀wà, a a gbɛ̃naↄ ń a fã́anideↄ sísiɛ, i onɛ́: À pↄnakɛmanↄ. Ma a ã́nusu ↄwatɛ̃ pↄ́ vũ̀aapi è. +Málɛ oɛ́, Lua malaikaↄ ì pↄnakɛ duunkɛna mɛ̀ndo pↄ́ nↄ̀sɛlìlɛ yã́ musu màa lↄɛ. +Yesu ò lↄ: Gbɛ̃e mɛ́ kú a nɛgↄ̃ɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla. +Ɔ̃ Se ò a maeɛ: Baa, ma asea pↄ́ máↄ vĩ túbi guu kpaa. Ɔ̃ maepi a àizɛɛ kpaalɛ̀nɛ́. +I kɛ gↄↄplao, ↄ̃ Se a pↄ́ↄ nàaa píi à tà bùsu pãleu zã̀zã. We à a àizɛɛ kpàlɛu lalasikɛa guu. +Kɛ́ à a pↄ́ↄ dɛ̀ píi, ↄ̃ nↄan zↄ̃ↄ kà bùsupiu, ↄ̃ à gↄ̃̀ ń pↄ́ wɛ̃nakɛao. +À gɛ̀ nà bùsupi gbɛ̃ezi, ↄ̃ gbɛ̃́pi aà gbàɛ a bualoũ blɛ kpái sàwakusanaↄwa. +Ɔ̃ ìↄ ye libɛ pↄ́ sàwaↄ lɛ́ ble mↄ́mↄ bɛ̃̀ɛ, ãma wìli pↄe kpawào. +Kɛ́ aà wɛ́ kɛ̃̀, à mɛ̀: Ma mae zĩkɛnaↄ blɛ vĩ diɛ, ↄ̃ málɛ ga ń nↄanao la. +Má fɛlɛ mà ta ma mae kĩ́iɛ, mí oɛ̀: Baa, ma duunakɛ̀ Luaɛ ń mpio, +mi ka màↄ dɛ n nɛ́ ũ lↄo. Ma dilɛ n zĩkɛnaↄ do ũ. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ lɛ́ tá a mae kĩ́i. Kɛ́ a bɛ kãaa, aà maepi aà è, ↄ̃ à kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ. À bàalɛ̀ gɛ̀ kùsiwà à lɛpɛ̀wà. +Ɔ̃ nɛ́pi òɛ̀: Baa, ma duunakɛ̀ Luaɛ ń mpio, mi ka màↄ dɛ n nɛ́ ũ lↄo. +Ɔ̃ maepi ò a zĩkɛnaↄnɛ: À gɛ́ kpakpa, à ulada maa pↄ́ dɛńla sɛ mↄò à daɛ̀, í tãanadaɛ̀, í kyalekpaɛ̀. +Í gáae mɛkpaa kũ à dɛ wà so pↄnakɛa guu, +asa ma nɛ́pi gà à vùɛ. À sã̀sãɛ, ↄ̃ ma aà è. Ɔ̃ aa nà pↄnakɛawa. +Woo kpɛ́ bua. Kɛ́ àlɛ su, à kãikũ̀ ń bɛo, ↄ̃ à kↄ̃̀ↄ gã̀a mà dↄ. +Ɔ̃ à zĩkɛnaↄ do sìsi à aà là bↄ́mɛ kɛ̀i. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: N dãuna mɛ́ sù, ↄ̃ n mae gáae mɛkpaa dɛ̀, kɛ́ à aà è aafia yã́i. +Ɔ̃ Woo pↄ pà à gì gɛ̃i ua. Kɛ́ aà mae bↄ̀ awakpaiɛ̀, +ↄ̃ Woopi ò a maeɛ: É'e, à kà wɛ̃ ũma málɛ zĩkɛnɛ, mi fokɛma ziio, mɛ́ baa blesan giana ni kpaa mà pↄnakɛò ń ma gbɛ̃naↄo. +Kɛ́ n nɛ́ pↄ́ à n àizɛɛ kàalɛ káaluaↄnɛpi sù, n gáae mɛkpaa dɛ̀ɛ̀. +Ɔ̃ aà mae òɛ̀: Ma nɛ́, ń kumanↄ gↄↄpiiɛ. Pↄ́ pↄ́ má vĩ píi, n pↄ́ɛ. +À kũ̀ wà blɛble ń pↄnaoɛ, asa n dãunapi gà à vùɛ. À sã̀sãɛ, ↄ̃ wà aà è. +Yesu ò a ìwaↄnɛ: Ɔdee mɛ́ kú à ziia dìlɛ a zĩkɛnaↄnɛ. Ɔ̃ wà mↄ̀ wà aà kↄmalɛkɛ̀ɛ̀ wà mɛ̀ àlɛ aà àizɛɛ kpálɛ. +Ɔ̃ à aà sìsi a òɛ̀: Yã́ pↄ́ má mà n musu dɛ kpelewa ni? Lá ńlɛ kɛ n ziiakɛ guu siumɛɛ. Ńyↄ̃ e ǹ ziia zĩ kɛmɛɛ lↄo. +Ɔ̃ ziiapi ò a sↄ̃ guu: Ma dii lɛ́ ma bↄ zĩuɛ, má kɛ kpelewa ni? A kɛ má fↄ̃ sɛ̃wao, mɛ́ baakɛa dɛmɛɛ wí ũ. +Má dↄ̃ lá má kɛ gbɛ̃́ↄ ma dilɛ ń bɛ, tó à ma bↄ zĩu. +Ɔ̃ à a dii fĩadeↄ sìsi dodo, ↄ̃ à gbɛ̃́ sɛ̃́ia là à mɛ̀: Ń ma dii fĩa kũa ũma ni? +À mɛ̀: Nísi zaa lɛ basↄoɛ. Ɔ̃ ziiapi òɛ̀: Lá pↄ́ ń kɛ̃̀ɛ kɛ. Zↄ̃lɛ lilɛ blakwi kpakpa. +Ɔ̃ a ò gbɛ̃pãleɛ: Mpi sↄ̃ n fĩa ũma ni? Ɔ̃ à mɛ̀: Ése sakili basↄoɛ. Ɔ̃ ziiapi òɛ̀: Lá pↄ́ ń kɛ̃̀ɛ kɛ, lilɛ basiiↄ̃. +Ɔ̃ diipi ziia náaisaidepi sáaukpà wɛzɛ̃ yã́ pↄ́ a kɛ̀ musu. Asa dṹniaɛ bee gbɛ̃́ↄ wɛ́ zɛ̃a dɛ gupua gbɛ̃́ↄla kↄ̃tɛ̃ɛ yãkɛkɛa guu. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, à gbɛ̃naↄ wɛɛlɛ ń àizɛɛ náaisaiↄ, kɛ́ gↄↄ pↄ́ à mìdɛwá, Lua a á dilɛ bɛ pↄ́ a gao guu. +Gbɛ̃́ pↄ́ náai vĩ ń a yↄↄnao aↄ náai vĩ ń a zↄ̃ↄo lↄɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ náai vĩ ń a yↄↄnaoo aↄ náai vĩ ń a zↄ̃ↄoo. +Tó i kɛ náai vĩ ń àizɛɛ náaisaioo, Lua a á náaikɛ ń a sĩandeoe? +Tó i kɛ náai vĩ ń gbɛ̃pãle pↄ́ↄo, Lua a ázĩa pↄ́ kpáwáe? +Zĩkɛna lí e zↄblè dii mɛ̀n plaɛo, asa aↄ za gbɛ̃doguɛ, iↄ ye adozi, ge a na gbɛ̃dowa, i saka adou. Á fↄ̃ àↄ zↄble Luaɛ ń ↄ̃ao sãnuo. +Falisiↄ ye ↄ̃ai. Kɛ́ aa yã́pi mà píi, ↄ̃ aalɛ lɛsuikɛ Yesuwa. +Yesu ònɛ́: I yãnakpa ázĩawa gbɛ̃nazĩnaↄ kĩ́iɛ, ãma Lua á sↄ̃ dↄ̃. Yã́ pↄ́ gbia gbɛ̃nazĩnaↄnɛ ↄ̃ Lua ì sakau. +Mↄizi ikoyã ń ãnabiↄ láↄ ku e Zãawa. Za gↄↄ bee wàlɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i baokpa, ↄ̃ baade lɛ́ gɛ̃u ń gbãao. +Luabɛ ń tↄↄlɛo sãalɛa àa dɛ Lua ikoyãpi wɛ̃̀sã nɛ́na bãdɛala. +Gbɛ̃́ pↄ́ gì a nazi à nↄ pãle sɛ̀, à gbãsĩkɛ̀ɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ pↄ́ wà gìi sɛ̀ sↄ̃, à gbãsĩkɛ̀n we. +Gↄ̃ɛ ↄdee ku ì pↄkasa maa ↄdeↄ da, ìↄ pↄnakɛ nama guu gↄↄpii. +Wɛ̃nade pↄ́ wì mɛ Lazaa ìↄ wúlɛa aà bɛ gↄ̃u, bↄ fĩfĩwà. +Ìↄ blɛ pↄ́ ì lɛ́lɛ ↄdepi táabũnu zíɛ blea nidɛ. Gbɛ̃ↄ mɛ́ ìↄ aà bↄpiↄ sãsã. +Wɛ̃nadepi gà, ↄ̃ malaikaↄ aà sɛ̀ tàò Ablahaũ kĩ́i. Ɔdepi gà sↄ̃, ↄ̃ wà aà vĩ̀. +Kua ĩadama guu bɛdau, kɛ́ à wɛsɛ̀ musu, ↄ̃ à Ablahaũ è kãaa, Lazaa ku aà saɛ. +Ɔ̃ à lɛzù à mɛ̀: Ba Ablahaũ, ma wɛ̃nagwa, ní Lazaa zĩ aà a ↄtona zↄ̃ íwa, aà mↄ ma lɛ́na níniomɛɛ, asa málɛ wãwãkɛ tɛ́vuaɛ bee guuɛ. +Ɔ̃ Ablahaũ mɛ̀: Ma gbɛ̃́, to nama pↄ́ pɛ̀ɛma n wɛ̃nigↄↄ dↄngu ń taasi zↄ̃ↄ pↄ́ Lazaa kɛ̀o. Aà nↄ̀sɛ nìni lakĩi sa, mɛ́ ń kú wãwã guu. +Bee gbɛa tↄ̃ↄ'ɛ zòolo da wá zãnguo. Tó gbɛ̃́ ye bↄ la à gɛ́ á kĩ́i, a fↄ̃o, mɛ́ gbɛ̃e a fↄ̃ bↄ we à mↄ wá kĩ́io. +Ɔ̃ ↄdepi mɛ̀: N yã́ na Baa, lá màaɛ, ǹ aà zĩ ma mae bɛ, +asa ma dãunaↄ vĩ gbɛ̃ↄn sↄo. Aà gɛ́ lɛdaimá, kɛ́ aasu mↄ gu wãwãdeɛ beeuo. +Ɔ̃ Ablahaũ mɛ̀: Aa Mↄizi ń ãnabiↄ lá vĩ, aa ń yãma. +Ɔ̃ ↄdepi mɛ̀: Aawo, Ba Ablahaũ! Tó gbɛ̃e bↄ̀ gau à gɛ̀ ń kĩ́i, ↄ̃ aa nↄ̀sɛlilɛ. +Ɔ̃ Ablahaũ òɛ̀: Tó aai Mↄizi ń ãnabiↄ yãmao, baa tó gbɛ̃e bↄ̀ gau, aa sio. +Yesu ò a ìwaↄnɛ: Sema yã́ pↄ́ ì to gbɛ̃́ↄ fu àↄ ku, ãma waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ a bↄ aà kĩ́i. +Tó wà wísilↄgbɛ gbɛ̃̀nɛ dↄ̀ɛ̀ a nↄɛ mɛ́ wà aà zù ísiu, bee maa ń adeo dɛ kɛ́ aà to nɛ́ɛ beeↄ do fula. +Àↄ kú ń laaio. Tó n gbɛ̃do duunakɛ̀, gɛ ǹ aà le. Tó à nↄ̀sɛlìlɛ, sùuukɛaànↄ. +Tó à duunakɛ̀nɛ gↄↄ do gɛ̃n sopla mɛ́ à ɛ̀a ònɛ gɛ̃n sopla a nↄ̀sɛlìlɛ, sùuukɛaànↄ. +Dii zĩnaↄ òɛ̀: Wá luanaaikɛa kã́fĩwɛ̃ɛ. +Dii mɛ̀: Tó á luanaaikɛa kà ɛfↄ wɛ́nawa, á o lasinliɛ bee azĩa bilɛ gɛ́ pɛ́i ísia guu, a á yãmaɛ. +Tó á gbɛ̃e zↄ vĩ, àlɛ sɛ̃waɛ̀ ge àlɛ sãↄ dãɛ̀, tó à sù ń buao, aà dii a oɛ̀ aà mↄ pↄble gↄ̃̀ↄ yã̀? +Aawo, a oɛ̀ aà blɛkɛɛ, aà ula lilɛ, i mↄɛ ń pↄbleao ń imiao, aàpi i gbasa pↄble, i imi. +Wì zↄ sáaukpa kɛ́ à yã́ pↄ́ wa dàɛ̀ kɛ̀ yã́i yã̀? +Ápiↄ sↄ̃ màaɛ, tó a yã́ pↄ́ Lua dàɛ́ kɛ̀ píi, à mɛ: Zↄↄn wá ũ, wá kɛa wá kɛ̀. +Yesu gɛa Yelusalɛũ a bɛ Samali bùsu zↄ̃lɛu ń Galileo. +Kɛ́ àlɛ gɛ̃ wɛ̃́lɛeu, ↄ̃ gↄ̃ɛ kusude gbɛ̃ↄn kwiↄ kpàaũaànↄ. Aa zɛ kãaa, +aa lɛzùaàzi aa mɛ̀: Mae Yesu, wá wɛ̃nagwa. +Kɛ́ a è màa, ↄ̃ a ònɛ́: À gɛ ázĩa ↄlↄ sa'onaↄnɛ. Kɛ́ aalɛ gɛ́, ↄ̃ aa gbã̀gbã. +Kɛ́ an gbɛ̃do è a gbãgbã, ↄ̃ à ɛ̀a sù, àlɛ Lua sáaukpa ń lↄↄ gbãao. +À wùlɛ a gbɛɛu Yesu aɛ, à fↄkpàwà. Gbɛ̃́ beeá Samali gbɛ̃́ɛ. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Gbɛ̃ↄn kwiↄ mɛ́ gbã̀gbão lò? Gbɛ̃ↄn kɛ̃okwiↄ kú má ni? +An gbɛ̃e i ɛa mↄ̀ Lua sáaukpaio, sema zĩ̀loɛ beea? +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Fɛlɛ tá, ma náai pↄ́ ń kɛ mɛ́ n gbãgbã. +Falisiↄ Yesu là kpala pↄ́ a bↄ Lua kĩ́i mↄ́gↄↄi, ↄ̃ a wèmá à mɛ̀: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i lí mↄ́ wà e ń wɛ́o no. +Wa o gwa kɛ ge gwa keeo. Kpalapi kú á guuɛ. +Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ: A gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ á Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ́gↄↄ ea nidɛ, á eo. +Wa oɛ́ a ku le ge a ku la, ãma ásu gɛo, ásu tɛ́ńzio. +Lá loupilɛa ì gupu luabɛ lɛ́la ń a lɛ́leo, màa aↄ dɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ́gↄↄ. +Sema aà taasikɛ gĩa maamaa. Gbãgbɛ̃ↄ giaàzi. +Lá à kɛ̀ Nↄee gↄↄ, màa a kɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ́gↄↄzĩ lↄ. +Wàlɛ pↄble, wàlɛ imi, wàlɛ nↄsɛ, wàlɛ zãkɛ e gↄↄ pↄ́ Nↄee gɛ̃̀ gó'ilɛna guu, ↄ̃ í dà dṹniaa, gbɛ̃́ↄ gàga píi. +Màaɛ lↄ Lↄtu gↄↄ, wàlɛ pↄble, wàlɛ imi, wàlɛ pↄ́ lú, wàlɛ pↄ́ yia, wàlɛ pↄ́tↄ̃, wàlɛ kpɛdↄ. +Gↄↄ pↄ́ Lↄtu bↄ̀ Sↄdↄũ, tɛ́ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o bↄ̀ luabɛ à kwɛ̀, ↄ̃ gbɛ̃́ↄ gàga píi. +Beewa aↄ dɛ gↄↄ pↄ́ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ bↄ̀ gupuau. +Gↄↄ bee gbɛ̃́ pↄ́ kú kpɛ́ musu su pila kpɛ́ guu a pↄ́ↄ sɛ́lɛio. Màaɛ lↄ gbɛ̃́ pↄ́ kpɛ́ bua su ɛa bɛo. +À to Lↄtu na yã́ dↄágusↄ̃, ade mɛ́ aↄ ku. +Málɛ oɛ́, gwã́ bee gbɛ̃ↄn plaↄ aaↄ wúlɛa gudoũ, Lua a gbɛ̃do sɛ́, i gbɛ̃do to we. +Nↄɛ gbɛ̃ↄn plaↄ aaↄ pↄ́ lↄ́ gudoũ, Lua a gbɛ̃do sɛ́, i gbɛ̃do to we. +Gↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn plaↄ aaↄ ku bua, Lua a gbɛ̃do sɛ́, i gbɛ̃do to we. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Dii, mákĩi ni? A wèmá à mɛ̀: Gu pↄ́ gɛ kuu, we yãamusuↄ kãaau. +Yesu yãlɛ̀ɛũnɛ́ kɛ́ aaↄ Lua wabikɛ kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃, aasu kpasao yã́i. +À mɛ̀: Yã́kpalɛkɛnae mɛ́ kú wɛ̃́lɛeu, a Lua vĩa vĩo, mɛ́ ìli gbɛ̃e yãdao. +Gyaae ku wɛ̃́lɛpi guu, ìↄ mↄ aà kĩ́i mↄ̀ↄmↄↄ ì mɛ: Zɛmanↄ ma ibɛɛ yã́ musu. +I weio e gↄↄpla. Bee kpɛ a ò azĩawa: Baa tó má Lua vĩa vĩo, mɛ́ mili gbɛ̃e yãdao, +lá gyaapi lɛ́ ma súu zↄ̃, má zɛaànↄɛ. Tó mi kɛ màao, aà zɛamala láasaiɛ a ma dɛɛ. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: À yã́kpalɛkɛn vãi yã'oa ma. +Lua a zɛ ń a gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ wiilɛwa fãanɛ ń gwãasĩnaoↄo lé? A zígbiakɛ ń dↄańlɛo yã̀? +Málɛ oɛ́, a zɛńnↄ kpakpaɛ. Ń beeo tó Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ̀, a a náaikɛna e dṹniaua? +Ɔ̃ à ɛ̀a yã́ɛ bee lɛ̀ɛũ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ńzĩa dilɛ gbɛ̃maa ũ mɛ́ aaìↄ saka gbɛ̃́ kĩniↄguↄnɛ à mɛ̀: +Gbɛ̃ↄn plaeↄ mɛ́ gɛ̀ wabikɛi Lua ua, gbɛ̃doá Falisiɛ, gbɛ̃do sↄ̃ ↄsinaɛ. +Falisipi zɛa, àlɛ wabikɛ. A ò a sↄ̃ guu à mɛ̀: Lua, ma n sáaukɛ̀ kɛ́ má dɛ lán dãↄwao, dìidiindeↄ, náaisaideↄ, gbãsĩkɛnaↄ ge ↄsinaɛ bee. +Miↄ lɛye gↄↄ plapla ãsↄ̃a ń ãsↄ̃aoɛ. Pↄ́ pↄ́ má è píi mi a kwide bↄnɛ. +Ɔsinapi sↄ̃ a zɛ kãaa, i fↄ̃ wɛsɛ̀ musu gwà seo. Àlɛ azĩa gbɛ̃gbɛ̃ à mɛ̀: Lua, sùuukɛmanↄ, duunkɛnan ma ũ. +Málɛ oɛ́, gↄ̃ɛpi tà a bɛ Lua siaaànↄ guu, i kɛ Falisipi no. Asa g̀ mↄ̀ɛ̀ ń ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ aà ↄnamá. Kɛ́ aà ìwaↄ è, ↄ̃ aa gìnɛ́. +Ɔ̃ Yesu nɛ́ↄ sìsi à mɛ̀: À to nɛ́ↄ mↄ ma kĩ́i, ásu kpánɛ́o, asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ gbɛ̃́ bee taaↄ pↄ́ ũɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ i kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ sí lán nɛ́wao, a gɛ̃uo. +Yudaↄ kíabuie mↄ̀ Yesu là à mɛ̀: Mɛtulu maa, kpelewa má kɛ mà àizãna ei? +Yesu òɛ̀: Àkɛa n mɛ̀ má maai? Gbɛ̃e maao, sé Lua ado. +Ń yã́ pↄ́ Lua dìlɛↄ dↄ̃: Ńsuli wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄo. Ńsuli gbɛ̃dɛo. Ńsuli kpã́i'oo. Ńsuli yãdↄ n gbɛ̃́deewao. Nìli n de ń n dao kpɛla. +Ɔ̃ a òɛ̀: Zaa ma kɛ ɛ̀waaso ũ, má yã́ beeↄ kũa píiɛ. +Kɛ́ Yesu bee mà, a òɛ̀: Yã́ gↄ̃̀nɛ mɛ̀ndo. Pↄ́ pↄ́ ń vĩ yía píi, ní a ↄ̃a biilɛ taasideↄnɛ, ńyↄ̃ↄ àizɛɛ vĩ luabɛ. Bee gbɛa ní mↄ tɛmazi. +Kɛ́ à yã́pi mà, aà pↄ siakũ̀, asa ↄde sà gbãngbooɛ. +Kɛ́ Yesu è aà pↄ siakũ̀, à mɛ̀: Gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu zĩ'ũ gbɛ̃́ pↄ́ aa àizɛɛ vĩↄnɛ. +Yiongo gɛ̃a abaawɛu àa dɛ ↄde gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guula. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́pi màↄ mɛ̀: Démɛ a àizãna e lↄi? +Yesu wèmá à mɛ̀: Yã́ pↄ́ gbɛ̃nazĩnaↄ fùa kɛ, Lua ì fↄ̃́. +Ɔ̃ Piɛɛ mɛ̀: Wa wá pↄ́pii tò weɛ, ↄ̃ wá tɛ́nzi fá. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ a bɛ tò ge a na ge a vĩ̀iↄ ń a dãunaↄ ge a de ń a dao ge a nɛ́ↄ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́i +a ɛa bee taa e dɛ beea maamaa dṹniaɛ bee guu, mɛ́ a àizãna e dṹnia pↄ́ lɛ́ mↄ́ guu. +Yesu a gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ kã̀aaàzi, ↄ̃ a ònɛ́: Wálɛ gɛ́ Yelusalɛũɛ. Wekĩi Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ yã́ pↄ́ ãnabiↄ kɛ̃̀ Lua yã́u a pau píi sa. +Wa aà kpa buipãleↄwa, aai aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ, aai aà sↄ̃́sↄ̃, aai lɛ́'ikakawà, +aai aà gbɛ̃ ń flàalao, aai aà dɛ, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i ɛa vu. +Ãma aà ìwapiↄ a kee gbáɛo, asa yã́pi mi ulɛanɛ́ɛ, aa dↄ̃ yã́ pↄ́ àlɛ oo. +Kɛ́ Yesu kà kãi ń Yelikoo, vĩ̀ae zↄ̃lɛa zɛ́ lɛ́, àlɛ baakɛ. +Kɛ́ a mà bíla lɛ́ gɛ̃, ↄ̃ a ń lá bↄ́mɛ kɛ̀i. +Ɔ̃ wa òɛ̀, Yesu Nazalɛti mɛ́ lɛ́ gɛ̃ we. +Ɔ̃ à lɛzù à mɛ̀: Yesu, Davidi Bui, ma wɛ̃nagwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ dↄaaaↄ gìɛ̀ aa mɛ̀ aà nílɛ, ↄ̃ aà wiilɛa gbãakũ̀, àlɛ mɛ: Davidi Bui, ma wɛ̃nagwa. +Yesu zɛ̀ à mɛ̀ wà mↄaànↄ. Kɛ́ à mↄ̀, ↄ̃ Yesu aà là à mɛ̀: +Bↄ́ ń ye mà kɛnɛi? A wèwà à mɛ̀: Dii, má ye màↄ gu'eɛ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gu e. Ma náai pↄ́ ń kɛ̀ mɛ́ tò n gbãgbã. +Wegↄ̃ↄ à gu'è, ↄ̃ à bↄ̀ tɛaàzi, àlɛ Lua sáaukpa. Kɛ́ gbɛ̃́pii è màa, aa Lua sáaukpà. +Ɔ̃ Yesu gɛ̃̀ Yeliko, àlɛ pãa. +Gbɛ̃e ku we aà tↄ́n Zase. Ɔsinaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄɛ, mɛ́ ↄdeɛ. +Àlɛ wɛɛlɛ à gbɛ̃́ pↄ́ dɛ Yesu ũ e, ãma i fↄ̃ aà èo dasi yã́i, asa gbɛ̃́ gesenaɛ. +Ɔ̃ à bàalɛ̀ dↄ̀aa à gɛ̀ dɛ̀dɛ sĩ́mfofowa kɛ́ à Yesu e, asa a gɛ̃ weɛ. +Kɛ́ Yesu kà wekĩi, ↄ̃ à wɛsɛ̀ musu a òɛ̀: Zase, pila kpakpa. À kũ̀ mà i n bɛ gbãɛ. +Ɔ̃ Zase pìla kpakpa, à aà dìlɛ ń pↄnao. +Kɛ́ wa è màa, gbɛ̃́pii lɛ́ yã́kũtɛ̃ka aa mɛ̀: À gɛ̀ pilai duunkɛna bɛ. +Ɔ̃ Zase fɛ̀lɛ zɛ̀ a ò Diiɛ: Dii, má a àizɛɛ guo kpa taasideↄwaɛ. Tó ma gbɛ̃e taiinkɛ̀ sↄ̃, má ɛa mà a gɛ̃ɛ kpawà lɛɛ síiↄ̃. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Lua uaɛbeedeↄ mìsi gbã. Asa gbɛ̃́ɛ beeá Ablahaũ buiɛ lↄ. +Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ sã̀sã wɛɛlɛi à aà suabaɛ. +Gↄↄ pↄ́ wàlɛ aà yã́pi ma, ↄ̃ à ɛ̀a yãkã̀fĩnɛ́ lↄ. Lá à kãikũ̀ ń Yelusalɛũo, wàlɛ e kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i a bↄ gupuau gↄ̃̀ↄɛ, ↄ̃ à yãlɛ̀ɛũnɛ́ +à mɛ̀: Kíe buie mɛ́ lɛ́ gɛ́ kpalablei bùsu zã̀zãu, i ɛa su. +Ɔ̃ à a zĩkɛnaↄ sìsi gbɛ̃ↄn kwi, à ã́nusu ↄwatɛ̃ kpà ń baadewa mɛ̀n basↄobasↄo, a ònɛ́: Àↄ laataò e màↄ su. +Aà bùsudeↄ sↄ̃ aa zàaàguɛ, ↄ̃ aa zĩnaↄ zĩ̀ aà kpɛ aa mɛ̀: Wá we gbɛ̃́pi kiblewáo. +Aà sua ń kpalableao gbɛa lé, à mɛ̀ wà zĩkɛna pↄ́ a ↄ̃a kpàmápiↄ sísiɛ, kɛ́ à e dↄ̃ lá pↄ́ aa ài'è. +Gbɛ̃́ sɛ̃́ia mↄ̀ à mɛ̀: Dii, n ↄ̃api àikɛ̀mɛɛ lɛɛ kwi. +Ɔ̃ a òɛ̀: Násaa, zĩkɛn maa. Lá n kɛ náai vĩ ń a yↄↄnao, ńyↄ̃ↄ iko vĩ wɛ̃́lɛ mɛ̀n kwiↄwaɛ. +Gbɛ̃ↄn plaade mↄ̀ à mɛ̀: Dii, n ↄ̃api nɛ'ì lɛɛ sↄo. +Ɔ̃ a òɛ̀: Mpi sↄ̃ ńyↄ̃ↄ iko vĩ wɛ̃́lɛ mɛ̀n sↄoↄwa. +Ɔ̃ gbɛ̃pãle mↄ̀ à mɛ̀: Dii, n ↄ̃an kɛ. Má ùlɛ kooa zwã̀nkasauɛ. +Má n vĩa vĩ, asa gbɛ̃́ zĩ'ũn n ũ. Ni pↄ́ pↄ́ ni dilɛo sɛ́, ni pↄ́ pↄ́ ni tↄ̃o kɛkɛ. +Ɔ̃ a òɛ̀: Zĩkɛn vãi, n lɛ́ mɛ́ n kalikɛ̃̀. Ń dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ zĩ'ũn ma ũ, mi pↄ́ pↄ́ mi dilɛo sɛ́, mi pↄ́ pↄ́ mi tↄ̃o kɛkɛ. +Kɛ́ ń dↄ̃ màa, bↄ́yãi ni dakɛonɛ́, tó ma su, mà a pↄ́ sí ń a íoo ni? +Ɔ̃ a ò gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄnɛ: À ã́nusu ↄwatɛ̃ basↄopi siwà, í kpá gbɛ̃́ pↄ́ ài'è lɛɛ kwiwa. +Ɔ̃ wa òɛ̀: Dii, a ài lɛɛ kwi kũa kↄ̀. +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Málɛ oɛ́, Lua a pↄ́ kã́fĩ gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ vĩɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ vĩo sↄ̃, baa pↄ́ pↄ́ a vĩ, Lua a siwàɛ. +Ma ibɛɛ pↄ́ aa ye mà kiblemáoↄ sↄ̃, à mↄ́ńnↄ la, í ń dɛdɛ ma aɛ. +Kɛ́ Yesu yã́ bee ò a làa, ↄ̃ à dàzɛu, àlɛ gɛ́ Yelusalɛũ. +Kɛ́ à kãikũ̀ ń Bɛfazeo ń Bɛtanio, sĩ̀sĩ pↄ́ wì mɛ Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu, ↄ̃ à a ìwa gbɛ̃ↄn plaↄ zĩ̀ +à mɛ̀: À gɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ kálɛ wá aɛ kee guu. Tó a ka we, á zàa'ĩn nɛ́ bↄlↄ e dↄa, gbɛ̃e i dikpɛ yãao. A�� polo mↄò. +Tó gbɛ̃e á lá, démɛ ò à poloi, í mɛ Dii mɛ́ ye a mↄaoi. +Ɔ̃ zĩnaↄ gɛ̀ aa è lá a ònɛ́wa. +Kɛ́ aalɛ zàa'ĩnapi polo, ↄ̃ a diiↄ ń lá aa mɛ̀: Démɛ ò à zàa'ĩnapi poloi? +Aa mɛ̀: Dii mɛ́ ye a mↄaoi. +Ɔ̃ aa gɛ̀oɛ̀. Aa ń pↄkasaↄ kpàlɛ zàa'ĩnapiwa, ↄ̃ aa Yesu dìkpɛ. +Kɛ́ àlɛ táa'o, gbɛ̃́ↄ lɛ́ ń pↄkasaↄ kpálɛ zɛ́ guu. +Kɛ́ à kãikũ̀ ń gu pↄ́ zɛ́pi pìlau Kùkpɛ sĩ̀sĩwao, ↄ̃ pↄna guu dasi pↄ́ tɛaàziↄ nà Lua táasilɛawa ń lↄↄ gbãao, dabudabu pↄ́ aa èↄ yã́ musu píi +aa mɛ̀: Báaaden Kía pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o ũ. Aafia ku luabɛ! Wà Musude tↄbↄ! +Falisi pↄ́ aa ku zã guueↄ òɛ̀: Mɛtulu, gi n ìwaↄnɛ. +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Málɛ oɛ́, tó aa nìlɛ, gbɛↄ mɛ́ aa wiipi lɛ́. +Kɛ́ à sↄ̃̀ Yelusalɛũzi, a gwà, ↄ̃ à ↄ́ↄlↄ̀ɛ̀ +à mɛ̀: Tó n yã́ pↄ́ a mↄnɛ ń aafiao dↄ̃̀ gbã yãa lé, kai! Tia kɛ́wa sↄ̃ a ulɛanɛɛ. +A gↄↄ a mↄ kɛ́ n ibɛɛↄ gbà lɛsĩↄ da lianzi, aai n káka, +aai n dúuzↄ̃, aai n gbɛ̃́ↄ wíwi. Baa gbɛe aa to dinɛkↄ̃ao, kɛ́ ni gↄↄ pↄ́ Lua lɛzùnzi dↄ̃o yã́i. +Kɛ́ Yesu gɛ̃̀ Lua ua, ↄ̃ à nà pↄyianaↄ yaawa. +A ònɛ́: A kɛ̃a Lua taalau à mɛ̀: Ma kpɛ́ aↄ dɛ lousisikpɛ ũɛ. Ápiↄ sↄ̃ á kɛ̀ gbɛ̃blenaↄ tòo ũ. +Lá gu lɛ́ dↄ Yesu ìↄ yãdanɛ́ Lua ua. Ɔ̃ sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ lɛ́ aà wɛ sãnu ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ, +ãma aai lá wa kɛ zɛ́ eo, asa gbɛ̃́pii lɛ́ lua aà yã́iɛ. +Zĩewa Yesu lɛ́ yãda gbɛ̃́ↄnɛ Lua ua, àlɛ baonakpanɛ́, ↄ̃ sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sↄ̃̀aàzi +aa òɛ̀: Iko pↄ́ ńlɛ yã́piↄ kɛò owɛ̃ɛ. Démɛ n gba ikopii? +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Mapi sↄ̃ má yã́ mɛ̀ndo gbɛawá. À omɛɛ, +Zãa gbɛ̃́ da'ilɛkɛa bↄ̀ Lua kĩ́i yã̀ ge gbɛ̃nazĩna kĩ́iɛ? +Ɔ̃ aa lɛkpàaĩ aa mɛ̀: Tó wa mɛ̀ Lua kĩ́iɛ, a wá la bↄ́yãi wi aà yã́ sio ni? +Tó wa mɛ̀ gbɛ̃nazĩna kĩ́iɛ sↄ̃, gbɛ̃́pii a wá pápa ń gbɛo wà wá dɛɛ, asa aa zɛ̀ ń Zãa ãnabikɛoɛ. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá dↄ̃ má à bↄ̀uo. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Má iko pↄ́ málɛ yã́piↄ kɛò oɛ́ sↄ̃o. +Ɔ̃ Yesu ɛ̀a yãlɛ̀ɛũnɛ́ lↄ à mɛ̀: Gbɛ̃e mɛ́ vɛ̃ɛbu vĩ, ↄ̃ a nà zĩkɛnaↄnɛ ń ↄzĩ, à gɛ̀ wɛ̃́lɛu à gↄↄplakɛ̀ we. +Kɛ́ vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃gↄↄ kà, à a ìwae zĩ̀ zĩkɛnapiↄwa aa a asea kpawa, ↄ̃ aa ìwapi gbɛ̃̀ aa aà gbàɛ ↄgii. +À ɛ̀a ìwa pãle zĩ̀ lↄ, ↄ̃ zĩkɛnapiↄ aà gbɛ̃̀, aa widàwà aa aà gbàɛ ↄgii. +Ɔ̃ à ɛ̀a gbɛ̃ↄn àaↄ̃de zĩ̀ lↄ, ↄ̃ aa aà kɛ̀'ĩa aa aà yà. +Ɔ̃ vɛ̃ɛbudepi mɛ̀: Má kɛa sa ni? Má a nɛ́ mɛ̀ndona zĩmáɛ. Aa gí aà yãdaia? +Kɛ́ zĩkɛnapiↄ aà è, aa òkↄ̃ɛ aa mɛ̀: Túbiblenan kee, wà aà dɛ, bú i gↄ̃wɛ̃ɛ. +Ɔ̃ aa bↄ̀aànↄ kaa kpɛ aa aà dɛ̀. Kpelewa budepi a sɛ́ńnↄ sai? +A mↄ zĩkɛnapiↄ dɛdɛ, i bú si kpa gbɛ̃pãleↄwaɛ. Kɛ́ gbɛ̃́ↄ yã́pi mà aa mɛ̀: Lua wá bↄ. +Ɔ̃ Yesu wɛpã̀ńla à mɛ̀: Yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalauɛ bee dɛ kpelewa ni? Gbɛ pↄ́ ɛ̃bonaↄ pãkpài mɛ́ gↄ̃̀ gbɛↄ mide ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ̀lɛ gbɛpiwa a wíwiɛ. Tó gbɛpi sì gbɛ̃́wa sↄ̃, a ade úlↄɛ. +Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń sa'onkiaↄ dↄ̃ kɛ́ ń yã́i Yesu yã́pi lɛ̀ɛũi, ↄ̃ aalɛ zɛwɛɛlɛ wà aà kũ gↄ̃̀ↄ, ãma aa vĩakɛ̀ dasiɛ. +Aalɛ aà kpakpa, ↄ̃ aa zãmade pↄ́ aalɛ ńzĩa dilɛ gbɛ̃maa ũↄ zĩ̀wà, kɛ́ aa aà kũ aà yã'oa guu, aai aà kpá ń bùsu gbãadewa aà iko ↄlↄɛ̀. +Ɔ̃ zãmadepiↄ aà là aa mɛ̀: Mɛtulu, wá dↄ̃ kɛ́ ni yã'o ǹ yãdanɛ́ a zɛ́waɛ, i kɛ gbɛ̃nazĩnaↄ wɛ́ yã́i no. Ni Lua zɛ́ ↄlↄnɛ́ ń sĩanao. +À kũ̀ wà falubↄ Sezaaɛ yã̀ ge wásu bↄo? +Yesu ń ↄ̃nↄ dↄ̃̀má, ↄ̃ a ònɛ́: +À ↄ̃a do dↄ mà gwa. Dé mi ń aà tↄ́o mɛ́ kuwà lai? Aa mɛ̀: Sezaa pↄ́ɛ. +Ɔ̃ a ònɛ́: Tↄ̀ↄ, à Sezaa dee pↄ́ kpawà, í Lua pↄ́ kpá Luawa. +Ɔ̃ aa fùa aa aà kũ a yã'oa guu gbɛ̃́ↄ wáa. Aà yãwea bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aa ń lɛ́ kpàaũ. +Ɔ̃ Saduse pↄ́ aaì gɛↄ vua ɛɛboeↄ mↄ̀ Yesu kĩ́i, aa aà là aa mɛ̀: +Mɛtulu, Mↄizi dìlɛwɛ̃ɛ yóo: Tó gbɛ̃́ vĩ̀i gà à a na tò nɛ́sai, aà dãuna nↄpi sɛ à a vĩ̀i gɛ̃ɛ kɛò. +Màa vĩ̀i ń dãunaↄ ku gbɛ̃ↄn sopla. Woo nↄsɛ̀, ↄ̃ à gà à aà tò nɛ́sai. +Ɔ̃ Se gyaapi da'uakɛ̀. +Se gbɛa Bíↄ kɛ̀ lↄ. Aa kɛ̀ màa ń gbɛ̃ↄn sopla ḿpii, aa gàga aa nↄpi tò nɛ́sai. +An gbɛà nↄ ũɛ. +Yesu ònɛ́: Dṹniaɛ bee gbɛ̃́ↄ aaì nↄsɛ aaì zãkɛ, +ãma gbɛ̃́ pↄ́ Lua dìlɛ aa kà aa bↄ gau aa dṹnia dafu leↄ aa nↄsɛ weo, aa zãkɛ weo. +Aaↄ dɛ lán malaikaↄwaɛ, aa ga lↄo. Aaↄ dɛ Lua nɛ́ↄ ũɛ, gàbↄↄ ũ. +Baa Mↄizi lá guu, à gɛↄ vua yã́ pìliwanɛ́. Gu pↄ́ à kàelɛ yã'òu, à mɛ̀ Dii mɛ́ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua ũ. +Diiá gɛↄ Lua no, sema gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ pↄ́. Gbɛ̃́pii bɛ̃́ɛ Luaɛɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ikoyãdanɛdeeↄ fɛ̀lɛ yã'ò aa mɛ̀: Mɛtulu, n yãmaa ò. +Ɔ̃ aai we yãe làwà lↄo. +Yesu ń lá à mɛ̀: Kpelewa wì o Mɛsiiá Davidi Buiɛi? +Asa Davidi ò Soũ lá guu à mɛ̀: Dii ò ma Diiɛ aà zↄ̃lɛ a ↄplaai +e àↄ aà ibɛɛↄ kɛɛ̀ gbadibↄ ũ. +Lá Davidi aà sìsi Dii, kpelewa a dɛ aà bui ũ lↄi? +Kɛ́ gbɛ̃́pii lɛ́ aà yãma, ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ: +À laaika Mↄizi ikoyãdanɛdeↄzi. Aaìↄ ye bɛbɛa ń ulada daaoi, wàↄ fↄkpakpamá gãaɛ. Aaìↄ wɛɛlɛ zↄ̃lɛ lousisikpɛ gumaaↄu ń blɛble zↄ̃lɛkĩi maaↄ. +Aaì wabi gbã̀a kɛ gbɛ̃nazĩnaↄ wɛ́ yã́i, ↄ̃ aaì gyaaↄ kpɛ́ siomá. An ĩadama pãsĩ aↄ dɛńla. +Kɛ́ Yesu wɛzù a aɛ, ↄ̃ a è ↄdeↄ lɛ́ ń gbaↄ ka ↄsikpagolo guu. +Ɔ̃ à gyaa taaside búubuue è we, à tãnga dàu mɛ̀n pla. +Ɔ̃ à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, gyaa taasidepi ↄ̃a dàu dɛ gbɛ̃́piia. +Asa ↄ dia ↄ̃ aa dãGbɛ̃eↄ lɛ́ Lua ua yã'o, aa mɛ̀ wà a kpɛ́ↄ kɛ̀kɛ maa ń gbɛ̀ kɛfɛnaↄ ń pↄ́ pↄ́ wà Lua gbàↄ, ↄ̃ Yesu mɛ̀: +Gↄↄe a mↄ́, pↄ́ pↄ́ á è keeↄ, baa gbɛe a gↄ̃ dikↄ̃ao, wa ń dúuzↄ̃ɛ. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Mɛtulu, bee a kɛ bↄɛ ni? Bↄ́mɛ aↄ dɛ a kɛgↄↄ seela ũi? +Ɔ̃ à mɛ̀: À laaika, ásu to wà á sã́são, asa wa mↄ́ ń ma tↄ́o dasi, aa mɛ wa mɛ́ wa dɛ aà ũ, ge a gↄↄ kà. Ásu tɛ́ńzio. +Tó a zĩ̀ bao mà, ge á mà wà fɛ̀lɛ ń kↄ̃o, ásu to iwãa ká á pↄao. Sema yã́piↄ kɛ káau, dṹnia láaan we gĩao. +Ɔ̃ a ònɛ́: Bui ń buio aa fɛlɛ ń kↄ̃o, màaɛ lↄ bùsu ń bùsuo. +Tↄↄlɛlualuaa pãsĩↄ aaↄ ku. Nↄana ń gagyãↄ ka gu ń guo. Àsi bɛ̃̀ɛ vĩa yã́ↄ aaↄ ku luawa. +E yã́pi àↄ mↄ́, wa á kṹ, wi ĩadawá, wi á kpá lousisikpɛdeↄwa, wi á ká kpɛ́u, wi gɛ́ánↄ kíaↄ ń bùsu gbãadeↄ aɛ ma yã́i. +Bee a á gba zɛ́ àↄ dɛ ma seeladeↄ ũ. +À zɛò á sↄ̃ guu ásu làasookɛ lá á owao, +asa mámɛ má sóso káɛ́ á lɛ́u, mí á gba ↄ̃nↄ, kɛ́ á ibɛɛe a fↄ̃ gii ge a a zã́siwáo. +Baa á de ń á dao ń á vĩ̀iↄ ń á dãunaↄ ń á daɛↄ ń á gbɛ̃naↄ aa á kpámáɛ, wi á gbɛ̃eↄ dɛ. +Gbɛ̃́pii a zaágu ma yã́i, +ãma baa á mikã mɛ̀ndo a vũaao. +Á mɛnafↄ̃a guu ↄ̃ á àizãna e. +Tó á è zĩgↄ̃ↄ lìa Yelusalɛũzi, àↄ dↄ̃ kɛ́ a dúuzↄ̃a zã̀o. +Zĩbeezĩ Yude bùsudeↄ bàalɛ mipɛ sĩ̀sĩↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũↄ fãaa. Zↄ̃ɛwiadeↄ su gɛ̃uo. +Asa gↄↄpiá tↄsimagↄↄɛ, kɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau e pa píi yã́i. +Waiyoo nↄsindeeↄ ń nɛadeↄ zĩbeezĩ, asa bùsupi taasi aↄ zↄ̃ↄ, Lua a pↄkũmabↄbↄ gbɛ̃́piↄwaɛ. +Wa ń gbɛ̃eↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao, wa ń gbɛ̃eↄ kũ taò bùsu píi guu zĩ̀zↄↄ ũ, buipãleↄ i ↄ̃zↄ̃ Yelusalɛũwa e an gↄↄ pa. +Seelaↄ aaↄ ku ĩatɛ̃ ń mↄvuao ń saanaↄwa, bui píi iↄ ku pↄsia guu dṹniau. Aa gↄ̃ bíli guu ísia kↄ̃fĩ ń a bàalɛao yã́i. +Wɛdↄa yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ dṹniawai guu, vĩa a gbɛ̃́ↄ kãsãnkɛ, asa pↄ́ pↄ́ kú luawaↄ zã ń pɛ́kĩiwaɛ, +wi Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄa e luabɛpuanau ń gbãa zↄ̃ↄ gawideo. +Tó yã́ beeↄ kɛa dàalɛ, à fɛlɛ zɛ, í á mi sɛ musu, asa á suabagↄↄ mɛ́ kãikũ̀. +Yesu yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: À kaadↄɛnli gwa ń lí kĩniↄ. +Tó á è aa bↄlↄbↄ̀, ↄ̃ í dↄ̃ ázĩawa kɛ́ guantɛ̃na kãikũ̀. +Beewaɛ sↄ̃, tó á è yã́ beeↄ lɛ́ kɛ, àↄ dↄ̃ kɛ́ kía pↄ́ Lua kpà kãikũ̀. +Sĩana málɛ oɛ́, gↄↄbeedeↄ gɛ̃lɛ yã́piↄ píi kɛsaio. +À laaika. Ásu to asiakɛ ń wɛ̃dɛkɛo ń wɛ̃nikãakɛao á laai síwáo, kɛ́ aà mↄgↄↄ su á kṹ kã́ndo lán baiwao yã́i. +Asa a kúlɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú dṹnia guuↄwa píiɛ míↄ. +À itɛ̃kɛ, íↄ wabikɛ gↄↄpii, kɛ́ àↄ gbãa vĩ à e pili yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́wa píi, í bↄ zɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ aɛ. +Lá gu lɛ́ dↄ Yesu ìↄ yãdanɛ́ Lua ua. Tó oosi kɛ̀, ì bↄ gɛ i Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu. +Kↄↄkↄↄ ↄ̃ gbɛ̃́pii ì fɛlɛ gɛ́ aà yãmai Lua ua. +Kàaso dikpɛ pↄ́ wì mɛ Gɛ̃amusu kà kãi. +Sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ lɛ́ wɛɛlɛ lá aa kɛ aa Yesu bↄlia asii guu, asa aalɛ vĩakɛ gbɛ̃́ↄnɛɛ. +Ɔ̃ Setãu dì Yudasi pↄ́ wì mɛ Isaliↄti miwa. Yesu ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ doɛ. +Ɔ̃ Yudasipi gɛ̀ lɛkpàaĩ ń sa'onkiaↄ ń Lua ua dↄ̃̀anaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ, lá á kɛ à Yesu kpámá. +An pↄ kɛ̀na, ↄ̃ aa lɛdoũkɛ̀ wà ↄ̃a kpawà. +À zɛ̀ò, ↄ̃ àlɛ zɛwɛɛlɛ à Yesu kpámá gbɛ̃́ↄ saɛ. +Kàaso dikpɛgↄↄ kà, gↄↄ pↄ́ wì Gɛ̃amusu sã kòlokpa. +Ɔ̃ Yesu Piɛɛ ń Zãao gbàɛ à mɛ̀: À gɛ́ Gɛ̃amusu blɛ sↄukɛiwɛ̃ɛ. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Ń ye wà kɛ má ni? +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Tó a gɛ̃ wɛ̃́lɛdau, á kpaaũ ń gↄ̃ɛo í sɛa lo guu. Àↄ tɛaàzi e ua pↄ́ a gɛ̃u, +í o uabeleɛ, Mɛtulu lɛ́ gu pↄ́ a Gɛ̃amusu blɛ bleu ń a ìwaↄ gbɛa. +A kpɛdiakↄ̃a kpɛa zↄ̃ↄ pↄ́ wa kɛ̀kɛ ↄlↄɛ́, í pↄblea yã́ kɛkɛ we. +Kɛ́ aa gɛ̀, aa è lá Yesu ònɛ́wa, ↄ̃ aa Gɛ̃amusu blɛ sↄukɛ̀ we. +Kɛ́ a gↄↄ kà, Yesu mↄ̀ zↄ̃̀lɛ we ń a zĩnaↄ sãnu. +Ɔ̃ a ònɛ́: Gɛ̃amusu blɛɛ bee bleaánↄ ni ma dɛ maamaa e màↄ gɛ́ taasikɛi, +asa málɛ oɛ́, má ble lↄo e kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gɛ bↄò gupuau, dikpɛ sĩana i mↄ́. +Kɛ́ à imibↄ sɛ̀, à sáaukpà, ↄ̃ à mɛ̀: À si dↄdↄkↄ̃ɛ, +asa málɛ oɛ́, za tia má vɛ̃ɛbɛ'i mi lↄo e kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gɛ bↄò gupuau. +Kɛ́ à kàa sɛ̀, ↄ̃ à sáaukpà a ɛ kpàmá à mɛ̀: Kɛ́ beeá ma mɛ pↄ́ málɛ kpá á yã́iɛ. Àliↄ bee kɛ ma yã́ dↄaágu yã́i. +Kɛ́ aa pↄblè aa làa, à imibↄpi sɛ̀ màa lↄ à mɛ̀: Íɛ beeá ma au pↄ́ lɛ́ bↄlɛɛ́ɛ. Lua bàa kua ń gbɛ̃́ↄ tia auɛ. +Ma ↄ ku ta doũ ń ma bↄnkpɛdeoɛ, +asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a kpagui lá Lua dìlɛɛwaɛ. Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ a aà kpámápi. +Ɔ̃ aa nà kↄ̃ lalaawa aa mɛ̀: Wá démɛ a yã́ bee kɛi? +Ɔ̃ lɛkpaa fɛ̀lɛ ń guu, kɛ́ aa ye dↄ̃ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛńla. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Bùsu kíaↄ ì ikokɛmá mɛ́ gbãadeↄ ì ńzĩa tↄbↄ, +ãma ásu kɛ màao. À kũ̀ á gbɛ̃zↄ̃ↄ aàↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃́sãaázi ũɛ. À kũ̀ á dↄaana aàↄ dɛ á zĩkɛna ũɛ. +Blɛblena ń blɛzĩkɛnao, an démɛ zↄ̃ↄi? Blɛblena nolo? Mapi sↄ̃ má kú á guu lán gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ zĩkɛɛ́wa. +Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀manↄ ma taasikɛa guuↄn á ũ. +Lá ma Mae ma kpa kpalau, má á kpá kpalau màa sↄ̃, +í blɛblemanↄ ma kpalau, íↄ zↄ̃lɛzↄ̃lɛa báawa àↄ yã́kpalɛkɛ ń Isaili bui kuɛplaↄ. +Simↄↄ, Simↄↄ, ma. Setãu gbɛ̀a à á ká íu lá wì pↄ́wɛna ká íu wà gwawa. +Ɔ̃ ma wabikɛ̀nɛ, kɛ́ ma náai pↄ́ ń vĩ su kɛ̃́sãmao. Tó n ɛa n sua, ǹ n gbɛ̃́ↄ gba gbãa. +Piɛɛ òɛ̀: Dii, má sì wà ma dakpɛunnↄ, mí gannↄ. +Yesu mɛ̀: Piɛɛ, málɛ onɛ, e ko àↄ gɛ́ lɛzui gbã, ńyↄ̃ lelekpa ma dↄ̃ai gɛ̃n àaↄ̃. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Kɛ́ ma á zĩ́ mↄkpɛ ń babalabↄↄo ń kyaleↄ sai, pↄe kɛ̃̀sãwáe? Ɔ̃ aa mɛ̀: Aawo. +Ɔ̃ a ònɛ́: Tiasa gbɛ̃́ pↄ́ mↄkpɛ vĩ, aà sɛ́. Màaɛ lↄ ń babalabↄↄo. Gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̃nda vĩ sↄ̃o, aà a ula yía, i lú. +Málɛ oɛ́, sema yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau ma musu papa wà mɛ̀: Wà aà dìlɛ doũ ń dàakɛnaↄ. Asa yã́ pↄ́ wa kɛ̃̀ ma yã́ musu mɛ́ lɛ́ papa sa. +Aa mɛ̀: Dii, fɛ̃nda mɛ̀n pla kɛ. Ɔ̃ a ònɛ́: Bee mↄ̀. +Yesu bↄ̀ gɛ̀ Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu lá ì kɛwa. Aà ìwaↄ tɛaàzi. +Kɛ́ à kà gu pↄ́ àlɛ gɛ́u, a ònɛ́: À wabikɛ kɛ́ ásu fu yↄ̃awao yã́i. +Ɔ̃ à kɛ̃̀má à kà lán gbɛzu lɛ́lɛa taawa. Ɔ̃ à kùlɛ we, àlɛ wabikɛ +à mɛ̀: Baa, tó ń yei, to taasi kɛɛonaɛ bee zãkũmanↄ, ãma asu kɛ ma pↄeã ũo, sema n pↄ́. +Ɔ̃ malaika bↄ̀ luabɛ à mↄ̀wà à aà gbà gbãa. +Kua wɛ́tɛ̃a guu àlɛ wabikɛ ń ãiao. Ɔ̃ aà isima lɛ́ tↄ̃́ tↄↄlɛ lán autonawa. +Kɛ́ à wabikɛ̀, à fɛ̀lɛ gɛ̀ a ìwaↄ kĩ́i, à ń lé, aalɛ i'o ń pↄsiao. +Ɔ̃ a ònɛ́: Àkɛa álɛ i'oi? À fɛlɛ wabikɛ, kɛ́ ásu fu yↄ̃awao yã́i. +Kɛ́ àlɛ yã'o, ↄ̃ wà kà dasidasi. Gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Yudasi, aà ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ do mɛ́ dↄaaanɛ́. Kɛ́ à sↄ̃̀aàzi lɛ́pɛiwà, +ↄ̃ Yesu òɛ̀: Yudasi, lɛ́pɛaa guu ↄ̃ ńyↄ̃ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpaomáa? +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa kú ń Yesuoↄ yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ è, aa mɛ̀: Dii, wà ń gbɛ̃gbɛ̃ ń fɛ̃ndao yã̀? +Ɔ̃ an gbɛ̃do sa'onkia zĩkɛna lɛ̀ à aà ↄplaa swã́ gò. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: À bee tó. À ↄkã̀ aà swã́wa à aà gbã̀gbã. +Ɔ̃ a ò sa'onkiaↄ ń Lua ua dↄ̃̀anaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ aa mↄ̀waↄnɛ: A mↄa ń fɛ̃ndaↄ ń goↄ lán kpã́iwɛliwɛn ma ũwaa? +Lá gu lɛ́ dↄ miↄ kúánↄ Lua ua, mɛ́ i ↄkãao. Ãma gↄↄɛ bee dɛ á pↄ́ ũɛ, gusia kiblegↄↄɛ. +Kɛ́ aa Yesu kũ̀ sùò, aa gɛ̀aànↄ sa'onkia bɛ. Piɛɛ bɛ zã̀zã. +Kɛ́ wà tɛkà ua guo, wà kàlɛ lìai, ↄ̃ Piɛɛ mↄ̀ sↄ̀lↄ ń guu. +Nↄɛ zĩkɛnae aà è, ↄ̃ à wɛbìiwà à mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee kuaànↄ sↄ̃ɛ. +Ɔ̃ à lelekpà à mɛ̀: Nↄɛ, má aà dↄ̃o. +Yↄↄnnↄ gↄ̃̀ↄ ↄ̃ gbɛ̃pãle aà è, ↄ̃ à mɛ̀: Mpi sↄ̃ ń dɛ an gbɛ̃do ũɛ. Ɔ̃ Piɛɛ ò gↄ̃ɛpiɛ: Mámɛo. +Kɛ́ lɛɛlu do taa gɛ̃̀, gbɛ̃pãle giiyèwà à mɛ̀: Sĩana guu gbɛ̃́ɛ bee kuaànↄɛ, asa Galile gbɛ̃́ɛ. +Ɔ̃ Piɛɛ mɛ̀: Mi dↄ̃ lá ńlɛ oo. Wegↄ̃ↄ kɛ́ àlɛ yã'o, ↄ̃ ko lɛzù. +Kɛ́ Dii lìli wɛpɛ̀ Piɛɛwa, ↄ̃ yã́ pↄ́ a ò dↄ̀ Piɛɛgu, kɛ́ à mɛ̀ e ko àↄ gɛ́ lɛzui gbã, a lelekpaazi gɛ̃n àaↄ̃. +Ɔ̃ Piɛɛ bↄ̀ bàasi, à ↄ́ↄlↄ̀ à kɛ̀ wɛ̃na. +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Yesu dↄ̃́aↄ aà kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ aa aà gbɛ̃̀. +Aa pↄ́ yèɛ̀ a wɛ́wa, ↄ̃ aalɛ aà lala aa mɛ̀: Ãnabikɛkɛ ǹ o, démɛ n lɛi? +Dↄ́ɛaaànↄ guu aa yã́ dasi pãleↄ òɛ̀ lↄ. +Kɛ́ gu dↄ̀, Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kↄ̃ kã̀aa, sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ píi. Ɔ̃ aa Yesu sɛ̀ gɛ̀ò ń yã́kpalɛkɛkĩi. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Mɛsiin n ũa? Owɛ̃ɛ. A wèmá à mɛ̀: Tó má òɛ́, á sio. +Tó ma yãe làwá sↄ̃, á weo. +Za tia Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ aↄ zↄ̃lɛa Lua gbãade ↄplaai. +Ɔ̃ gbɛ̃́pii mɛ̀: Asi Lua Nɛ́n n ũa? Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Lá a dↄ á lɛ́uwa, mámɛ má aà ũ. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá bàa ũma ń seeladeo lↄi? Wá mà aà lɛ́u kↄ̀. +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ ḿpii, aa gɛ̀aànↄ Pilati aɛ. +Aalɛ mↄ́ ń aà yã́o aa mɛ̀: Wa gbɛ̃́ɛ bee è, àlɛ gudɛkɛ wá bùsuuɛ, àlɛ gínɛ́ wà falubↄ Sezaaɛ, mɛ́ à azĩa dìlɛ Mɛsii ũ, kía ũ. +Ɔ̃ Pilati aà là à mɛ̀: Yudaↄ kían n ũa? A wèwà à mɛ̀: Ɔ̃mɛ dↄ n lɛ́u we. +Ɔ̃ Pilati ò sa'onkiaↄ ń dasi pↄ́ kú weↄnɛ: Mi tàae'e gbɛ̃́piwao. +Ɔ̃ aa giiyèwà aa mɛ̀: Ìↄ tɛ́kpa gbɛ̃́ↄgu a yãdaanɛ́ guu Yude bùsuu píiɛ. A dàalɛ Galileɛ, ↄ̃ à gɛ̀ kàiò la sa. +Kɛ́ Pilati mà màa, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ là tó Galile gbɛ̃́n aà ũ. +Kɛ́ a dↄ̃̀ à bↄ̀ Elodi bùsuuɛ, mɛ́ Elodipi ku Yelusalɛũ zĩbeezĩ, ↄ̃ à aà gbàɛwà. +Kɛ́ Elodi Yesu è, ↄ̃ aà pↄ kɛ̀na maamaa, asa à aà bao màɛ, mɛ́ a ye wɛsiaàlɛ à gɛ̃̀gɛ̃. Aà wɛ́ dↄ Yesu dabudabukɛa eai. +À yã́ↄ làlawà dasi, ↄ̃ Yesu i a kee wewào. +Sa'onkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ zɛa we, aalɛ mↄ́ ń aà yã́o pãsĩpãsĩ. +Elodi ń a sosaↄ sakà Yesugu, aa aà láanikɛ̀ aa ula tↄde dàɛ̀, ↄ̃ à ɛ̀a aà gbàɛ Pilatiwa. +Zĩbeezĩ Elodi ń Pilatio kɛ̀ na, asa aa ĩ́ikũa ń kↄ̃o yãaɛ. +Pilati sa'onkiaↄ ń gbãadeↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ kã̀aa píi, +a ònɛ́: A mↄmɛɛ ń gbɛ̃́ɛ beeo a mɛ̀ gudɛnaɛ. Ma aà làla á wáa yã́ pↄ́ á dↄ̀dↄwàↄ musu, mi e à tàaee kɛ̀o. +Màa Elodi i eo sↄ̃, asa à ɛ̀a aà gbàɛwáɛ. À gwa, i yãe kɛ à kà mà aà dɛo. +Má tó wà aà swã́gaga, mí aà gbaɛ. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ ḿpii sãnu aa mɛ̀: Gbɛ̃́pi dɛ! Balaba kɛ̃́wɛ̃ɛ! +Wà Balabapi dàkpɛu bↄa gbãadeↄ kpɛ ń gbɛ̃dɛao yã́iɛ. +Pilati ye Yesu gbaɛ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ laai sìsi a kĩ́i. +Ɔ̃ aa ɛ̀a wiilɛ̀ aa mɛ̀: Ǹ aà páliwa! Ǹ aà páliwa! +A gɛ̃n àaↄ̃de Pilati ònɛ́: Bↄ́ dàa a kɛ̀i? Mi tàae pↄ́ kà wà aà dɛ ewào. Má tó wà aà swã́gaga, mí aà gbaɛ. +Ɔ̃ aa dìdiwà, aalɛ gbɛawà ń wii gbãao aà aà páliwa. Ɔ̃ an zↄakaa tò an yã́ blè. +Ɔ̃ Pilati dìlɛ wà kɛ lá aa gbɛ̀awawa. +Gbɛ̃́ pↄ́ wa dàkpɛu bↄa gbãadeↄ kpɛ ń gbɛ̃dɛao yã́i pↄ́ wa gbɛ̀api ↄ̃ a kɛ̃̀nɛ́, ↄ̃ à Yesu kpà gai lá aa yeiwa. +Kɛ́ wàlɛ gɛaànↄ, wà dà Silɛni gbɛ̃́ Simↄↄlɛ, àlɛ su ń buao, ↄ̃ wà aà kũ̀ wà lipãakↄ̃a dìɛ̀ aàↄ tɛò Yesuzi. +Bíla bↄ̀ tɛaàzi ń nↄɛ pↄ́ aalɛ ↄ́ↄlↄ aalɛ ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃ↄ. +Yesu lìli aɛdↄ̀má à mɛ̀: Yelusalɛũ nↄɛↄ, ásu ↄ́ↄlↄ ma yã́io. À ↄ́ↄlↄ ázĩa yã́i ń á nɛ́ↄ. +Asa a gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ wa o: Báaadeↄn fĩi pↄ́ aai nɛ'io mɛ́ nɛ́ i yↄ̃́ mimáoↄ ũ. +Gↄↄbeezĩ wa o gbɛsiↄnɛ aa lɛ́lɛ simá, wa o sĩ̀sĩↄnɛ aa kúńla. +Asa lá wàlɛ yã́ɛ taa kɛ ń lí bùsuo, lí gii pↄ́ aↄ dɛai? +Wàlɛ gɛ́ ń dàakɛn plaeↄ lↄ, kɛ́ wà ń dɛdɛ ń Yesuo sãnu. +Kɛ́ aa kà gu pↄ́ wì mɛ Mitↄↄnagu, ↄ̃ aa aà pàliwa we ń dàakɛnapiↄ, ado aà ↄplaai, ado ↄzɛɛi. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Baa, sùuukɛńnↄ, asa aa dↄ̃ lá wàlɛ kɛo. Ɔ̃ wà tɛ́lɛpà wà aà pↄkasaↄ kpaalɛ̀okↄ̃ɛ. +Gbɛ̃́ↄ zɛa we, aalɛ gwa, mɛ́ Yuda gbãadeↄ lɛ́ lɛsuikɛkɛwà aa mɛ̀: À dãↄ suabà. Tó Mɛsii pↄ́ Lua dìlɛn aà ũ, aà azĩa suabae! +Sosaↄ lɛ́ aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ lↄ. Ɔ̃ aa sↄ̃̀aàzi aa vɛ̃ɛ kũ̀ma dↄ̀ɛ̀ +aa mɛ̀: Tó Yudaↄ kían n ũ, ǹ nzĩa suaba. +Seelae naa aà mia à mɛ̀: Yudaↄ kían kɛ! +Dàakɛna pↄ́ looa líwapiↄ do dↄ́ɛnnↄyã'òɛ̀ à mɛ̀: Mɛsiin n ũo lò? Ǹ nzĩa suaba ń wápiↄ sãnu. +Ɔ̃ aà gbɛ̃do gìɛ̀ à mɛ̀: Ńlɛ vĩakɛ Luaɛ seoa? Yã doũ mɛ́ zↄ̃lɛwá. +Wápiↄ, à kↄ̃sìwanↄ màaɛ, asa pↄ́ pↄ́ wá tↄ̃̀ mɛ́ bↄ̀lɛwɛ̃ɛ, ãma dee i yãe kɛo. +Ɔ̃ à mɛ̀: Yesu, tó n mↄ kía ũ, to ma yã́ àↄ dↄngu. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Sĩana málɛ onɛ, za gbã ńyↄ̃ↄ kumanↄ àizãna guu. +Kɛ́ ĩatɛ̃ kà minanguo, a biia zɛ̀, ↄ̃ bùsupi siakũ̀ píi e aua gɛ̀ pìlaò. +Zwãa pↄ́ daa Lua kpɛ́u kɛ̃̀ a guo. +Yesu wiilɛ̀ gbã́ugbãu à mɛ̀: Baa, ma a nisĩna nànɛ n ↄzĩɛ. Kɛ́ a ò màa, ↄ̃ à tà. +Kɛ́ sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ yã́ pↄ́ kɛ̀pi è, à Lua sáaukpà à mɛ̀: Gbɛ̃́piá gbɛ̃maaɛ sĩana. +Bíla pↄ́ aa mↄ̀ wà kã̀aa yã́pi gwaa yã́iↄ, kɛ́ aa yã́ pↄ́ kɛ̀ↄ è, aa ɛ̀a tà, aalɛ ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃. +Yesu gbɛ̃́ dↄ̃aↄ ń nↄɛ pↄ́ tɛaàzi za Galileↄ píi zɛ kãaa, aalɛ yã́piↄ gwa. +Gↄ̃ɛe ku aà tↄ́n Yosɛfu. Yuda gbãadeↄ doɛ. Gbɛ̃maaɛ, mɛ́ luayãmanaɛ. +Aà lɛ́ kú yã́ pↄ́ a gbɛ̃́ↄ zɛ̀ ń a kɛaopi guuo. Yudaↄ wɛ̃́lɛ Alimate gbɛ̃́ɛ, aà wɛ́ dↄ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́ii. +À gɛ̀ Pilati kĩ́i à Yesu gɛ gbɛ̀awà. +Ɔ̃ a bùa à bàabaa fĩ̀fĩwà à aà dà gbɛ̀'ɛ pↄ́ wa sↄ̀ mia ũ guu. Wi gbɛ̃e dau we yãao. +Gↄↄpiá ãsↄ̃adazĩɛ, kã́mabogↄↄ lɛ́ ká. +Nↄɛ pↄ́ aa tɛ Yesuzi za Galileↄ tɛ Yosɛfupi kpɛ, aa mia'ɛpi è ń lá à Yesu gɛ dìlɛuo. +Ɔ̃ aa tà gɛ̀ nísi gĩnana ń tulaletiↄ sↄukɛi. Kã́mabogↄↄzĩ aa kã́mabò lá Lua dìlɛwa. +Ãsↄ̃anɛnzĩ gufɛ̃nɛ ↄ̃ nↄɛpiↄ ɛ̀a gɛ̀ miapi kĩ́i ń nísi gĩnana pↄ́ aa a sↄukɛ̀o. +Aa lè gbɛ goa mia'ɛlɛ. +Kɛ́ aa gɛ̃̀, aai Dii Yesu gɛ eo. +Aa ku bíli guu, ↄ̃ gↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn plaeↄ bↄ̀ mↄ̀má pↄkasa tɛkɛaↄ daa. +Vĩa ń kṹ, aa ń mi pɛ̀lɛ, ↄ̃ gↄ̃ɛpiↄ ònɛ́: Bↄ́yãi álɛ gbɛ̃́ bɛ̃́ɛ wɛɛlɛ gɛↄ guui? +A ku lao, à vù. À to yã́ pↄ́ a òɛ́ gↄↄ pↄ́ a ku Galile dↄágu +à mɛ̀, sema wà Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpá duunkɛnaↄwa, aa aà páliwa, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i vu. +Ɔ̃ yã́pi dↄ̀ńgu. +Bↄa mia kĩ́i aa gɛ̀ yã́pi baokpà aà ìwa gbɛ̃ↄn kuɛdoↄnɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ. +Maliama Madelɛni ń Yoanao ń Zaaki da Maliamao ń nↄɛ kĩni pↄ́ aa kúńnↄↄ mɛ́ yã́pi ò zĩnapiↄnɛ. +Ɔ̃ nↄɛpiↄ yã́pi kɛ̀nɛ́ lán faai yã́wa, aai sio. +Ɔ̃ Piɛɛ fɛ̀lɛ bàalɛ̀ gɛ̀ miapi kĩ́i. Kɛ́ à wɛkpàlɛ miapiu, i pↄe eo, sema bàabaa pↄ́lɛↄ, ↄ̃ à ɛ̀a tà, àlɛ làasookɛ yã́pi aà kũ̀ gbãa. +Gↄↄ doũpi zĩ́ Yesu ìwa gbɛ̃ↄn plaↄ lɛ́ gɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Ɛmausi. Ń Yelusalɛũo à kà kiloo kuɛdo taa. +Aalɛ yã́ pↄ́ kɛ̀ píi faai bokↄ̃ɛ, +ↄ̃ gↄↄ pↄ́ aalɛ a faaibo, aalɛ a wàaipa, Yesu ń lé, ↄ̃ aa bɛ zɛ́u sãnu. +Pↄe kpaanɛ́ ń aà dↄ̃ao. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ yã́ álɛ táa'oò ń kↄ̃oi? Ɔ̃ aa zɛ̀, an oo sisia. +An gbɛ̃do pↄ́ wì mɛ Keleopa wèwà à mɛ̀: Mɛ́ i kɛ ndo bàasio, gbɛ̃e ku Yelusalɛũ a gi yã́ pↄ́ kɛ̀ gↄↄplaɛa dↄ̃io. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Yã́ kpelei? Aa wèwà aa mɛ̀: Yesu Nazalɛti yã́ɛ. Ãnabi zↄ̃ↄɛ. Gbɛ̃́pii dↄ̃ kɛ́ aà yãkɛa ń aà yã'oao bↄ̀ Lua kĩ́iɛ. +Ɔ̃ sa'onkiaↄ ń wá gbãadeↄ aà kpàmá, kɛ́ wà yãdaaàla yã́i, wi aà páliwa wà dɛ. +Wápiↄ sↄ̃ wálɛ e ↄ̃mɛ a Isailiↄ suaba. Bee kpɛ yã́pi kɛa gↄↄ àaↄ̃den gbã. +Ɔ̃ yã́ pↄ́ wá nↄɛeↄ ò bↄ̀ wá saɛ. Kɛ́ aa gɛ̀ aà mia kĩ́i gufɛ̃nɛa, +aai aà gɛ e weo. Aa sù aa mɛ̀ malaikaↄ bↄ̀ mↄ̀má, aa ònɛ́ a ku bɛ̃́ɛ. +Ɔ̃ wá gbɛ̃eↄ gɛ̀ miapi gwai, aa è lá nↄɛpiↄ ònɛ́wa, a ku weo. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Làasoosaideↄ, ili yã́ pↄ́ ãnabiↄ ò si kpaao. +Lua dìlɛ Mɛsii taasikɛ beewa, i gbasa gɛ̃ a gawi guuo lò? +Daalɛa Mↄizi láwa e à gɛ̀ pɛ̀ ãnabiↄ pↄ́wa píi, Yesu yã́ pↄ́ kɛ̃a Lua yã́u azĩa yã́ musu bↄↄlɛkɛ̀nɛ́ píi. +Kɛ́ aa kãikũ̀ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ aalɛ gɛ́uo, Yesu kɛ̀ lá á ye gɛ̃zɛawa. +Ɔ̃ aa aà kũ̀kũ aa mɛ̀: Gↄ̃wanↄ la. Oosi kɛ̀, gu lɛ́ gɛ̃kↄ̃u. Ɔ̃ à gɛ̃̀ ua à gↄ̃̀ńnↄ. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ pↄbleńnↄ, ↄ̃ à pɛ̃ɛ sɛ̀ à báaadàu, ↄ̃ a ɛ̀ a kpàmá. +Ɔ̃ an wɛ́ kɛ̃̀ aa aà dↄ̃̀ sa, ↄ̃ aa kùawà. +Ɔ̃ aa òkↄ̃ɛ: Kɛ́ àlɛ yã'owɛ̃ɛ zɛ́u, àlɛ Lua yã́ pílokɛ̃wɛ̃ɛ, wá nↄ̀sɛ lɛ́ yáalↄo lé? +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ gↄ̃̀ↄ aa ɛ̀a gɛ̀ Yelusalɛũ. Aa aà ìwa gbɛ̃ↄn kuɛdoↄ è kãaaa we ń gbɛ̃́ pↄ́ nàmáↄ +aalɛ mɛ: Dii vù sĩanaɛ. À azĩa ↄ̀lↄ Simↄↄɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃ↄn plapiↄ zɛ́ guu yã́ dàu sìunɛ́ ń lá aa aà dↄ̃̀ gↄↄ pↄ́ à pɛ̃ɛ ɛ̀o. +Kɛ́ aalɛ yã́pi o màa, kã́ndo aa aà è zɛa ń guu, ↄ̃ a ònɛ́: Àↄ kú ń aafiao. +Ɔ̃ gili gɛ̃̀ńgu, vĩa ń kṹ, aalɛ e gyaade wa è. +Ɔ̃ a ònɛ́: Àkɛa á nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpài? Àkɛa á kú ń nↄ̀sɛ plaplaoi? +À ma ↄↄ gwa ń ma gbáↄ, mámɛ. À ↄkãa à gwa. Gyaade mɛ ge wá vĩ lá a ma eɛwao. +Kɛ́ a ò màa, ↄ̃ à a ↄↄ ń a gbáↄ ↄ̀lↄnɛ́. +Pↄna guu aa a ɛɛbò, kɛ́ à bↄ̀ ń saɛ yã́i. Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Pↄblea kua? +Ɔ̃ aa kpↄ̀ kpaatɛa kↄ̃̀ↄ kpàwà, +ↄ̃ a sò ń wáa. +Ɔ̃ a ònɛ́: Yã́ pↄ́ má òɛ́ gↄↄ pↄ́ má kúánↄ mɛ́ kɛ̀. Ma mɛ̀ sema yã́ pↄ́ wa ò ma yã́ musu Mↄizi ikoyã láu ń ãnabiↄ láo ń Soũ láo pa píi. +Ɔ̃ à ń nↄ̀sɛ wɛ̃̀nɛ́, kɛ́ aa e yã́ pↄ́ kú lápiↄ guu dↄ̃. +A ònɛ́: A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀, Mɛsii a taasikɛ, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i bↄ gau, +wi waasokɛ bui píiɛ ń aà tↄ́o daalɛa Yelusalɛũ, kɛ́ aa nↄ̀sɛlilɛ, an duuna i kɛ̃́má. +Yã́pi seeladeↄn á ũ. +Mapi sↄ̃ má gba pↄ́ ma Mae a lɛgbɛ̃̀ kpã́sãɛ́. Àↄ ku wɛ̃́lɛ guu la e gbãa bↄ luabɛ à kúála. +Ɔ̃ Yesu bↄ̀ńnↄ wɛ̃́nkpɛ e Bɛtani saɛ, ↄ̃ à ↄsɛ̀ plapla à báaadàńgu. +Kɛ́ àlɛ báaadańgu màa, ↄ̃ à kɛ̃̀má, Lua aà sɛ̀ tàò a kĩ́i. +Ɔ̃ aa kùlɛɛ̀, aa ɛ̀a tà Yelusalɛũ ń pↄna zↄ̃ↄo. +Aaìↄ ku Lua ua gↄↄpii, aaↄ Lua sáaukpa. +Zãa. +Asĩnizĩ Yã́ kú, Yã́pi kú ń Luao, mɛ́ Yã́piá Luaɛ. +A kú ń Luao asĩnizĩ. +Lua pↄ́pii kɛ̀ aà sabaiɛ, pↄe ku à kɛ̀ aà saio. +Aà guu wɛ̃ni kuu, mɛ́ wɛ̃nipi dɛ gupua ũ gbɛ̃́ↄnɛ. +Gupuapi ì bii gusiau, ↄ̃ gusiapi lí e dàao. +Lua gbɛ̃e zĩ̀, aà tↄ́n Zãa. +À mↄ̀ gupuapi seelade ũ, à aà yã'ò gbɛ̃́ↄnɛ, kɛ́ gbɛ̃́pii e aà náaikɛ a sabai. +Aàpi mɛ́ gupuapi ũo, à mↄ̀ gupuapi seelade ũɛ. +Gupua sĩande pↄ́ ì gupu gbɛ̃́piiɛ mɛ́ lɛ́ mↄ́ dṹnia guu. +A ku dṹnia guu. Baa kɛ́ Lua dṹnia kɛ̀ aà sabai, dṹnia i aà dↄ̃o. +À mↄ̀ a bɛ, ↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ i aà dilɛo. +Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀aànↄ aa aà náaikɛ̀ↄ sↄ̃, à ń gbá zɛ́ aa gↄ̃̀ Lua nɛ́ↄ ũ. +An iapi i bↄ gbɛ̃e au guuo, i bↄ mɛfɛlɛa ge gↄ̃ɛ pↄeã kĩ́io, Lua mɛ́ ń í. +Yã́pi gↄ̃̀ gbɛ̃nazĩna ũ, à gↄↄplakɛ̀wanↄ, ↄ̃ wa aà gawi è, Mae Lua Nɛ́ mɛ̀ndona gawiɛ, gbɛ̃kɛ ń sĩanao pɛ̀ɛwà. +Zãa mɛ́ aà seelade ũ, à pũ̀na à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ma aà yã'òn kɛ. Ma mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ma gbɛa dɛmala, kɛ́ a ku ma ãa yã́i. +Aà gbɛ̃kɛ pɛɛawà guu à gbɛ̃kɛkɛ̀ wá baadeɛ, mɛ́ aà gbɛ̃kɛpi kɛ̀ gbɛ̃kɛ ũ. +Lua a ikoyã kpàwɛ̃ɛ Mↄiziwa, à gbɛ̃kɛ ń sĩanao kɛ̀wɛ̃ɛ Yesu Kilisi sabaiɛ. +Gbɛ̃e i wɛsi Lualɛ yãao. Lua Nɛ́ mɛ̀ndona pↄ́ kpaa a Maepi kùɛ mɛ́ tò wa aà dↄ̃. +Yuda gbãade pↄ́ kú Yelusalɛũↄ sa'onaeↄ ń Levii buieↄ zĩ̀ Zãawa, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Ḿmɛnn déi? Yã́ pↄ́ a ònɛ́n kɛ: +A ònɛ́ wásawasa, i yãe ulɛnɛ́o à mɛ̀: Mɛsiin ma ũo. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Dén n ũ sai? Ɛlian n ũa? A wèmá à mɛ̀: Aawo! Ɔ̃ aa ɛ̀a aà là lↄ: Ãnabi zↄ̃ↄn n ũa? A wèmá à mɛ̀: Aawo! +Ɔ̃ aa òɛ̀ lↄ: Ḿmɛnn dé sↄ̃i? Owɛ̃ɛ kɛ́ wà e o gbɛ̃́ pↄ́ wá zĩ́ↄnɛ. Kpelewa ńlɛ o nzĩa yã́ musui? +Ɔ̃ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ a lↄↄ dↄ gbáau, àlɛ onɛ́ wà zɛpoo Diiɛn ma ũ, lá ãnabi Isaia a yã'òwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń zĩ́piↄ sↄ̃, aa bↄ̀ Falisiↄ kĩ́iɛ. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Lá Mɛsiin n ũo ge Ɛlia ge ãnabi zↄ̃ↄ, bↄ́yãi ńlɛ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛi? +Zãa wèmá à mɛ̀: Mi gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ, ãma gbɛ̃e kú á guu, á aà dↄ̃o. +Àlɛ mↄ́ ma gbɛa, mi ka kɛ́ mà aà sabala bↄbↄɛ̀o. +Yã́pi kɛ̀ Bɛtani pↄ́ kú Yuudɛ̃ baale, gu pↄ́ Zãa lɛ́ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛuɛ. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Zãa Yesu è àlɛ mↄ́ a kĩ́i, ↄ̃ à mɛ̀: Sã pↄ́ Lua kpà a dṹnia duuna wolon kɛ. +Gbɛ̃́pi yã́ má ò yãa ma mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ma gbɛa dɛmala, kɛ́ a ku ma ãa yã́i. +Má aà dↄ̃ yãao, ãma ma mↄ, málɛ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ, kɛ́ Isailiↄ e aà dↄ̃ yã́iɛ. +Zãa mɛ́ aà seelade ũ à mɛ̀: Ma Lua Nisĩna è à bↄ̀ luabɛ à sù lán felenawa à mↄ̀ dìɛ̀. +Má aà dↄ̃ yãao. Kɛ́ Lua ma zĩ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛi, a òmɛɛ gbɛ̃́ pↄ́ má è Lua Nisĩna mↄ̀ dìɛ̀, aàpi mɛ́ a gbɛ̃́ↄ da Nisĩnapiu. +Ma bee è, ↄ̃ má dɛ aà seelade ũ, ↄ̃mɛ Lua Nɛ́ ũ. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Zãa ɛ̀a ku we lↄ ń a ìwaↄ gbɛ̃ↄn plao. +Kɛ́ à Yesu è àlɛ gɛ̃, à mɛ̀: Sã pↄ́ Lua kpàn we! +Kɛ́ ìwa gbɛ̃ↄn plapiↄ yã́pi mà, aa bↄ̀ tɛ Yesuzi. +Yesu lìli a è aa tɛazi, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ á yeii? Aa òɛ̀: N bɛ ku má ni Labi? (Bee mɛ̀ Mɛtulu.) +A wèmá à mɛ̀: À mↄ gwa. Ɔ̃ aa gɛ̀ gu pↄ́ a kuu è, ↄ̃ aa gↄ̃̀aànↄ zĩbeezĩ. Oosi mↄ̀ síiↄ̃ zaawa. +Gbɛ̃ↄn pla pↄ́ aa Zãa yãmà aa bↄ̀ tɛ Yesuzipiↄ, an gbɛ̃do á Simↄↄ Piɛɛ dãuna Ãndeleeɛ. +À gɛ̀ a vĩ̀i Simↄↄ lè gĩa, ↄ̃ a òɛ̀: Wa Mɛsii è. (Bee wì mɛ lↄ Kilisi.) +Ɔ̃ à gɛ̀aànↄ Yesupi kĩ́i. Yesu aà gwà soee à mɛ̀: Zãa nɛ́ Simↄↄn n ũ. Wali onɛ sa Piɛɛɛ. (Bee mɛ̀ gbɛ.) +Kɛ́ a gu dↄ̀, Yesu ye ta Galile bùsuu, ↄ̃ à kpàaũ ń Filipio. A òɛ̀: Tɛmazi. +Filipipiá Ãndelee ń Piɛɛo bɛ wɛ̃́lɛ Bɛsaida gbɛ̃́ɛ. +Ɔ̃ Filipi gɛ̀ Natanaɛli lè à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi a yã'ò a ikoyã guu mɛ́ ãnabiↄ a yã'ò lↄ, wa aà è. Yosɛfu nɛ́ Yesuɛ. Nazalɛti gbɛ̃́ɛ. +Natanaɛli òɛ̀: Gbɛ̃maa a bↄ Nazalɛtie? Filipi òɛ̀: Mↄ ǹ gwa. +Kɛ́ Yesu Natanaɛli è àlɛ mↄ́ a kĩ́i, à aà yã'ò à mɛ̀: Isaili zálalan kɛ, aà nↄ̀sɛ mↄafili vĩo. +Ɔ̃ Natanaɛli òɛ̀: Ń ma dↄ̃ má ni? Ɔ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: E Filipi àↄ gɛ́ n sísii, ma n e kaadↄɛna gbáu. +Ɔ̃ Natanaɛli òɛ̀: Mɛtulu, Lua Nɛ́n n ũ, Isailiↄ Kían n ũ. +Yesu òɛ̀: Kɛ́ má ònɛ ma n e kaadↄɛna gbáu, ↄ̃ n ma náaikɛ̀a? Ńyↄ̃ yãzↄ̃ↄ e dɛ kɛ́ beela. +À ɛ̀a òɛ̀ lↄ: Sĩana málɛ oɛ́, á luabɛ e wɛ̃a, Lua malaikaↄ i dɛdɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́wa, aai pilawà. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ wàlɛ nↄsɛ Kana, Galile bùsuu. Yesu da ku we, +mɛ́ wà Yesu ń a ìwaↄ sìsi nↄsɛpi guu lↄ. +Kɛ́ vɛ̃ɛ kɛ̃̀sã, Yesu da òɛ̀: Aa vɛ̃ɛ vĩ lↄo bɛ. +Ɔ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: Àkɛa n mↄ ma kĩ́ii? A gↄↄ i kamɛɛ yãao. +Ɔ̃ aà da ò zĩkɛnaↄnɛ: Lá a oɛ́ píi à kɛ. +Ola ku we mɛ̀n soolo Yudaↄ gbãbↄ'ikabↄↄ ũ. A keeↄ ì í sí litili basiiↄ̃ɛ, a keeↄ basoolo. +Ɔ̃ Yesu ò zĩkɛnaↄnɛ: À íka olaɛ beeↄ pai. Ɔ̃ aa ikà ń pai yɛlɛlɛyɛlɛlɛ. +Ɔ̃ a ònɛ́: À tↄ gɛò blɛblen dↄaanaɛ sa. Ɔ̃ aa tↄ̀ gɛ̀oɛ̀. +Kɛ́ dↄaanapi í lilɛa vɛ̃ɛ ũpi ìɛ, i dↄ̃ gu pↄ́ à bↄ̀uo, ãma zĩkɛna pↄ́ aa ípi tↄ̀ↄ dↄ̃. Ɔ̃ dↄaanapi nↄde sìsi +a òɛ̀: Vɛ̃ɛ na ↄ̃ wì kpámá gĩa. Gↄↄ pↄ́ í zↄ̃̀lɛmá, ↄ̃ wì mↄ́ ń a ĩ́io sa. Mpi sↄ̃ n vɛ̃ɛ na tò gbɛzã. +Yesu dabudabu sɛ̃́ia bee kɛ̀ Kana, Galile bùsuuɛ. À tↄbↄ̀, ↄ̃ aà ìwaↄ aà náaikɛ̀. +Bee gbɛa Yesu gɛ̀ Kapɛnaũ ń a dao ń a dãunaↄ ń a ìwaↄ, ãma aai gↄↄplakɛ weo. +Kɛ́ Yudaↄ Gɛ̃amusu dikpɛ kãikũ̀, ↄ̃ Yesu gɛ̀ Yelusalɛũ. +A è wàlɛ zuↄ ń sãↄ ń felenguuluↄ yia Lua ua, mɛ́ ↄlɛũkpakɛnaↄ zↄ̃lɛa we. +Ɔ̃ à bàflã tã̀ à ń yá ń bↄ́lɛ, sãↄ ń zuↄ píi. À ↄlɛũkpakɛnapiↄ ↄ̃a fã̀aa, à ń táabũnuↄ fuangba. +Ɔ̃ a ò felenyianapiↄnɛ: À pↄ́piↄ sɛ́lɛ bↄò píi. Ásu ma Mae kpɛ́ kɛ ɛlɛ ũo. +Ɔ̃ yã́ pↄ́ kɛ̃a láuɛ bee dↄ̀ aà ìwaↄgu à mɛ̀: N kpɛ́ yã́ ma kũ gbãa, àlɛ ma ibaba. +Ɔ̃ Yuda gbãadeↄ aà là aa mɛ̀: Dabudabu kpele ńyↄ̃ kɛwɛ̃ɛ, kɛ́ wà e dↄ̃ ń yã́ bee kɛa iko vĩi? +Yesu wèmá à mɛ̀: À Lua kpɛ́ɛ bee wí, má ɛa kpɛ́pi fɛlɛ gↄↄ àaↄ̃. +Ɔ̃ gbãadepiↄ òɛ̀: Wɛ̃̀ blasↄo ń mɛ̀ndoo ↄ̃ wà kpɛ́pi dↄ̀, mɛ́ mpi ńyↄ̃ fɛlɛ gↄↄ àaↄ̃ɛ lò? +Ãma Lua kpɛ́ pↄ́ à a yã'òpi, aà mɛ yã́ àlɛ o. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ gau, yã́ pↄ́ a òpi dↄ̀ aà ìwaↄgu, ↄ̃ aa yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau sì ń yã́ pↄ́ Yesu òpio. +Yesu kua Yelusalɛũ Gɛ̃amusu dikpɛ zĩ́ wà aà náaikɛ̀ dasi, kɛ́ wà dabudabu pↄ́ a kɛ̀ↄ è yã́i. +Yesu i ń náaikɛo, asa a gbɛ̃́pii nↄ̀sɛ dↄ̃ɛ. +Aà bàa kú ń gbɛ̃e gbɛ̃nazĩna yã'oaɛoo, asa a yã́ pↄ́ kú ń nↄ̀sɛ guu dↄ̃ɛ. +Falisie ku wì mɛ Nikodɛũ. Yuda gbãadeↄ doɛ. +À mↄ̀ Yesu kĩ́i gwãasĩna a òɛ̀: Mɛtulu, wá dↄ̃ kɛ́ yãdanɛde pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́in n ũ, asa gbɛ̃e a fↄ̃ dabudabu pↄ́ ni kɛↄ kɛo, sema Lua kuaànↄ bàasio. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Sĩana málɛ onɛ, mɛ́ i kɛ wà gbɛ̃́ ì lↄ bàasio, a e àↄ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dↄ̃o. +Ɔ̃ Nikodɛũ Yesu là à mɛ̀: Kpelewa wa gbɛ̃́ gbãa ii? A ɛa gɛ̃ a da nↄ̀sɛ guu, aà a i lↄ yã̀? +Ɔ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: Sĩana málɛ onɛ, mɛ́ i kɛ wà gbɛ̃́ ì ń ío ń Lua Nisĩnao bàasio, a e gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guuo. +Gbɛ̃nazĩna nɛ'iaá mɛ yã́ɛ, Lua Nisĩna nɛ'iaá nisĩna yã́ɛ. +Ńsu to yã́ pↄ́ má ònɛ bↄ n saɛo, sema wà á i lↄ. +Ĩana ì káka gu pↄ́ a yeiu. Ni a kↄ̃fĩ ma, nili dↄ̃ gu pↄ́ àlɛ bↄu ge gu pↄ́ àlɛ gɛ́uo. Màa ìↄ dɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna aà ìo. +Ɔ̃ Nikodɛũ aà là à mɛ̀: Kpelewa yã́ bee a kɛi? +Yesu wèwà à mɛ̀: N Isailiↄ yãdanɛde ia ↄ̃ ń bee dↄ̃oa? +Sĩana málɛ onɛ, yã́ pↄ́ wá dↄ̃ ↄ̃ wi o. Yã́ pↄ́ wá è seeladeↄn wá ũ, ↄ̃ ili wá yã́ sio. +Lá ma tↄↄlɛ yã'òɛ́, ili sio, tó ma luabɛ yã'òɛ́, á síe? +Gbɛ̃e i gɛ́ luabɛ yãao, sema Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ pↄ́ bↄ̀ we bàasio. +Lá Mↄizi mlɛ̃ sɛ dↄ̀ musu guwaiwaiu, màa wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ sɛ́ dↄ musu, +kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ àↄ wɛ̃ni láasai vĩ. +Asa Lua ye dṹniazi à kɛ̀ zài, ↄ̃ à a Nɛ́ mɛ̀ndona kpà, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ a gao, wɛ̃ni láasai ↄ̃ aↄ vĩ. +Lua i a Nɛ́ zĩ dṹnia guu yãdai dṹniapila no, kɛ́ à dṹnia suaba aà sabai yã́iɛ. +Yã́ a zↄ̃lɛ aà náaikɛnawao. Yã́ zↄ̃̀lɛ aà náaikɛnsaiwa kↄ̀, kɛ́ i Lua Nɛ́ mɛ̀ndonapi náaikɛo yã́i. +Pↄ́ pↄ́ tò yã́ zↄ̃̀lɛ gbɛ̃́ↄwan kɛ: Gupua mↄ̀ dṹnia guu, ↄ̃ aa ye gusiai dɛ gupuapila, kɛ́ an yãkɛaↄ vãi yã́i. +Asa vãikɛna píi za gupuauɛ, ìli mↄ́ gupua kĩ́io, kɛ́ aà yãkɛaↄ su bↄo yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì zĩkɛ sĩanawa, ade mɛ́ ì mↄ gupua kĩ́i, kɛ́ wà e dↄ̃ kua Lua guu ↄ̃ à yã́piↄ kɛ̀u. +Bee gbɛa Yesu gɛ̀ Yude bùsuu ń a ìwaↄ. À gↄↄplakɛ̀ńnↄ we, àlɛ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ. +Zãa lɛ́ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ sↄ̃ Ainↄ, Saliũ saɛ, asa í di weɛ. Wìↄ mↄ aà kĩ́i, ↄ̃ ì ń da'ilɛkɛ. +Asa wi Zãa dakpɛu yãao. +Gↄↄ bee Zãa ìwaeↄ nà lɛkpaakɛawa ń Yuda gbãadeeo gbãbↄa yã́ musu. +Ɔ̃ aa sↄ̃̀ Zãazi aa mɛ̀: Mɛtulu, gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄ yãa Yuudɛ̃ baale, n aà yã'òwɛ̃ɛ, ↄ̃mɛ lɛ́ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ tia, gbɛ̃́pii lɛ́ gɛ́ aà kĩ́i. +Zãa ònɛ́: Gbɛ̃e lí fↄ̃ yãe kɛ̀o, sema Lua aà gbà zɛ́ bàasio. +Ámɛ á ma seeladeↄ ũ, kɛ́ má ò mámɛ má Mɛsii ũo. Ma mɛ̀ Lua ma zĩ mà dↄaaɛ̀ɛ. +Nↄsɛna mɛ́ nↄ vĩ. Nↄsɛna gbɛ̃na ìↄ zɛ aà saɛ, ì swã́kpa aà yã́i, nↄsɛna lↄↄ ì aà pↄ kɛ na. Beewa sↄ̃ ma pↄ na kɛ̀ zài. +Sema aàpi àↄ kã́fĩ mapi míↄ lao. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ musu dɛ gbɛ̃́piia. Gbɛ̃́ pↄ́ a kɛa bↄ̀ dṹnia guuá dṹnia gbɛ̃́ɛ, dṹnia yã́ ì o. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ luabɛ dɛ gbɛ̃́piia, +ìↄ dɛ pↄ́ pↄ́ a è ń yã́ pↄ́ a mào seelade ũɛ, ↄ̃ gbɛ̃e lí aà yã́ sio. +Gbɛ̃́ pↄ́ aà yã́ sì, ade Lua sĩanadekɛ sìɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà zĩpi ì Lua yã'o, asa Lua i a Nisĩna kpawà kasoo. +Mae Lua ye a Nɛ́zi, ↄ̃ à pↄ́pii nàɛ̀ a ↄzĩ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ Nɛ́pi náaikɛ wɛ̃ni láasai vĩ. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gí aà yãmai a wɛ̃nipi eo, Lua pↄ gi paaàziɛ. +Falisiↄ mà Yesu lɛ́ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ, àlɛ ìwaↄ e dɛ Zãala. +I kɛ Yesu mɛ́ ń da'ilɛkɛ̀ azĩao, aà ìwaↄ mɛ́ kɛ̀. +Kɛ́ Yesu yã́pi mà, à bↄ̀ Yude à ɛ̀a lɛ́ tá Galile. +Gɛa guu sema aà bↄ ń Samali bùsuo. +Ɔ̃ à kà Samali wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Sikaa. A zã̀ ń tↄↄlɛ pↄ́ Yakↄbu kpà a nɛ́ Yosɛfuwa yãaoo. +Yakↄbu lↄ̀ↄ ku we. Yesu táa'ò à kpàsa, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ lↄ̀ↄpi saɛ. Ĩatɛ̃ kà minanguo. +Samali nↄɛe mↄ̀ ítↄi, ↄ̃ Yesu òɛ̀: Ma gba í mà mi. +Aà ìwaↄ sↄ̃ aa gɛ̀ wɛ̃́lɛ guu blɛ lúi. +Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Yudan n ũ, Samali nↄɛn ma ũ, ↄ̃ ńlɛ imia gbɛaaa? (Asa Yudaↄ ń Samaliↄ yã́ lí kákↄ̃uo.) +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Tó ń gba pↄ́ Lua ì danɛ́ dↄ̃ ń ma gbɛ̃́ pↄ́ málɛ í gbɛamao, dↄ̃ ń gbɛ̀aa, mí n gba í wɛ̃nide. +Nↄɛpi òɛ̀: Mae, ń goa vĩo. Lↄ̀ↄɛ sↄ̃, a ɛ zã̀. Ńyↄ̃ í wɛ̃nidepi e má ni? +Ń dɛ wá dezi káau Yakↄbula yã̀? Ɔ̃mɛ lↄ̀ↄpi tòwɛ̃ɛ. Aàpi a imì ń a nɛ́ↄ ń a pↄtuoↄ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ íɛ bee mì, imi a ɛa aà dɛ lↄɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ a í pↄ́ má kpáwà mi sↄ̃, imi a aà dɛ bau lↄo. Asa í pↄ́ má kpáwà a gↄ̃ aà nↄ̀sɛ guu nibↄna pↄ́ a ibↄɛ̀ wɛ̃ni láasai ũ. +Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Mae, ma gba í bee, kɛ́ imi su ma dɛ mà mↄ ítↄi la lↄo. +Yesu òɛ̀: Gɛ́ n zã́ sísii, í mↄ́ sãnu. +Nↄɛpi wèwà à mɛ̀: Má zã́ vĩo. Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Kɛ́ n mɛ̀ ń zã́ vĩo, n yã'ò a zɛ́waɛ. +N zãkɛ̀ lɛɛ sↄo, mɛ́ gↄ̃ɛ pↄ́ ń kuaànↄ tiaá n zã́ no. N sĩana'ò. +Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Mae, má dↄ̃̀ sa kɛ́ ãnabin n ũ. +Wá deziↄ kùlɛ Luaɛ gbɛɛ bee musu, ápiↄ sↄ̃ i mɛ Yelusalɛũ mɛ́ gu pↄ́ wàli kúlɛuɛ̀ ũ. +Yesu òɛ̀: Nↄɛ, ma yã́ sí. Gↄↄe lɛ́ mↄ́ kɛ́ á kúlɛ Mae Luaɛ gbɛɛ bee musu ge Yelusalɛũ lↄo. +Ápiↄ, i kúlɛ Luaɛ mɛ́ á aà dↄ̃o. Wápiↄ, wi kúlɛɛ̀ mɛ́ wá aà dↄ̃, asa gbɛ̃́ↄ misia ì bↄ wá Yudaↄ kĩ́iɛ. +Gↄↄe lɛ́ mↄ́, à kà kↄ̀, kɛ́ lousisin sĩandeↄ kúlɛ Mae Luaɛ ń sĩanao ń aà Nisĩna gbãao. Gbɛ̃́ bee taa ↄ̃ Mae Lua lɛ́ wɛɛlɛ aà kúlɛɛ. +Luaá nisĩnaɛ, sema gbɛ̃́ pↄ́ aaì kúlɛɛ̀ↄ kúlɛɛ̀ ń sĩanao ń aà Nisĩna gbãao. +Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Má dↄ̃ kɛ́ Mɛsii pↄ́ wì mɛ lↄ Kilisi a mↄ́. Tó à mↄ̀, a yã́pii bↄↄlɛkɛwɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Ma gbɛ̃́ pↄ́ málɛ yã'onɛ, mámɛ má aà ũ. +Gↄↄ bee ↄ̃ Yesu ìwaↄ sù. Kɛ́ àlɛ yã'o ń nↄɛo, à bↄ̀ ń saɛ, ãma an gbɛ̃e i aà la bↄ́ a yei ge bↄ́yãi àlɛ yã'o ń nↄɛpioo. +Ɔ̃ nↄɛpi a lo tò we, à gɛ̃̀ wɛ̃́lɛ guu a ò gbɛ̃́ↄnɛ: +À mↄ gↄ̃ɛe gwa. À yã́ pↄ́ má kɛ̀ↄ píi òmɛɛ. Mɛsii yã̀ mↄↄↄ? +Ɔ̃ aa bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛu, aalɛ gɛ́ Yesu kĩ́i. +Gↄↄ bee sↄ̃ Yesu ìwaↄ òɛ̀: Mɛtulu, ńyↄ̃ pↄble ya? +Ɔ̃ a ònɛ́: Má pↄbleae vĩ pↄ́ á dↄ̃o. +Ɔ̃ aà ìwaↄ kↄ̃ làla aa mɛ̀: Gbɛ̃e mↄ̀ɛ̀ ń blɛo yã̀? +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Ma pↄblea mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ pↄeãkɛa ũ e mà gɛ zĩ pↄ́ a dàmɛɛ midɛò. +Ápiↄ i mɛ mↄ síiↄ̃ mɛ́ gↄ̃̀ kɛ́ pↄkɛkɛgↄↄ ká. Málɛ oɛ́ à wɛ́sɛ buaↄ gwa, asa pↄ́ↄ mà à kà kɛkɛa. +Pↄkɛkɛna lɛ́ a asea e kↄ̀, àlɛ gbɛ̃́ↄ kãaa àizãna pↄ́ ũ, kɛ́ pↄtↄ̃na ń pↄkɛkɛnao e pↄnakɛ sãnu. +Asa yã́ɛ beeá sĩanaɛ: Gbɛ̃do ì pↄ́tↄ̃, gbɛ̃do ì kɛkɛ. +Ma á zĩ́ pↄkɛkɛi gua pↄ́ i zĩkɛuo. Gbɛ̃pãleↄ mɛ́ zĩkɛ̀ we, ↄ̃ álɛ ń zĩ ài ble. +Samali pↄ́ kú wɛ̃́lɛpi guuↄ Yesu náaikɛ̀ dasi yã́ pↄ́ nↄɛpi ònɛ́ yã́i, kɛ́ à mɛ̀ à yã́ pↄ́ á kɛ̀ↄ píi òɛ. +Ayãmɛto kɛ́ aa kà Yesu kĩ́i, aa wabikɛ̀wà aà gↄ̃ńnↄ, ↄ̃ à kɛ̀ńnↄ gↄↄ pla. +Kɛ́ Yesu yã'ònɛ́, gbɛ̃pãleↄ aà náaikɛ̀ dasidasi. +Ɔ̃ aa ò nↄɛpiɛ: I kɛ yã́ pↄ́ ń òwɛ̃ɛ yã́i wa aà náaikɛ̀i adoo. Wa aà yãmà wázĩaɛ, ↄ̃ wá dↄ̃̀ sĩana kɛ́ dṹnia Suabanan aà ũ. +Gↄↄ plapi kɛańnↄ gbɛa ↄ̃ à tà Galile, +asa Yesupi ò ãnabi líↄ bɛɛɛ vĩ azĩa bùsuuo. +Kɛ́ à kà Galile, Galiledeↄ gbãakpàaàzi, asa aa gɛ̀ dikpɛkɛ̀ Yelusalɛũɛ, ↄ̃ aa yã́ pↄ́ a kɛ̀ dikpɛpi zĩ́ↄ è píi. +Ɔ̃ Yesu ɛ̀a gɛ̀ Kana, gua pↄ́ à í lìlɛu vɛ̃ɛ ũ. Bùsu gbãadee ku we, aà nɛ́ lɛ́ gyãkɛ za Kapɛnaũ. +Kɛ́ a mà Yesu bↄ̀ Yude à sù Galile, à gɛ̀ aà kĩ́i, à wabikɛ̀wà aà gɛ́ a nɛ́ gbã́gbãiɛ, asa a ye gaɛ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Mɛ́ i kɛ a dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ è bàasio, á ma náaikɛo. +Ɔ̃ gbãadepi òɛ̀: Mae, mↄ e ma nɛ́ àↄ ga. +Yesu òɛ̀: Ta bɛ. N nɛ́ a gao. Gↄ̃ɛpi yã́ pↄ́ Yesu òɛ sì, ↄ̃ à dàzɛu. +Gↄↄ pↄ́ a bɛ zɛ́u, à kpàaũ ń a zĩkɛnaↄ, ↄ̃ aa òɛ̀ aà nɛ́ kú. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Zaa kpeletaa à dáamakɛ̀i? Ɔ̃ aa òɛ̀: Gĩa ĩatɛ̃ auapilaa gↄ̃̀ↄ ↄ̃ mɛ̀wãapi gòwà. +Ɔ̃ maepi dↄ̃̀ kɛ́ zaa pↄ́ Yesu òɛ a nɛ́ a gaon we. Ɔ̃ aa aà náaikɛ̀, aàpi ń a bɛdeↄ píi. +Seela plaade pↄ́ Yesu kɛ̀ bↄa Yude sua Galilen we. +Bee gbɛa Yudaↄ dikpɛe kà, ↄ̃ Yesu ɛ̀a gɛ̀ Yelusalɛũ. +Kpáa'okĩi kú we Sã Bↄlɛ saɛ, wì mɛ Bɛzata ń Ɛbɛlu yã́o. Kpáa'okĩipi bilandaa vĩ sↄo, +gyãeↄ wúlɛau dasidasi, vĩ̀aↄ ń ɛɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ an gu imiaↄ. +Gↄ̃ɛe ku we àlɛ gyãkɛ à kà wɛ̃̀ bla plasai. +Kɛ́ Yesu aà è wúlɛa we, a dↄ̃̀ kɛ́ àlɛ gyãkɛ à gɛ̃̀gɛ̃ maamaaɛ, ↄ̃ a òɛ̀: Ń ye ǹyↄ̃ aafiaa? +Gyãepi wèwà à mɛ̀: Mae, má gbɛ̃e vĩ à ma da í guu gↄↄ pↄ́ à dèedeeo. Tó málɛ gɛ́ gɛ̃ui, gbɛ̃pãle ì dↄaa gɛ̃ ma ãaɛ. +Yesu òɛ̀: Fɛlɛ zɛ ǹ n pɛ sɛ táa'o. +Wegↄ̃ↄ gↄ̃ɛpi aafiaʼè. À a pɛ sɛ̀ à táa'ò. Gↄↄpiá kã́mabogↄↄzĩɛ, +ↄ̃ Yuda gbãadeↄ ò gↄ̃ɛ pↄ́ gbã̀gbãpiɛ: Kã́mabogↄↄzĩn gbã. I kũ ǹyↄ̃ n pɛ sɛao. +A wèmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ma gba aafia mɛ́ òmɛɛ mà a pɛ sɛ mà táa'o. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Démɛ ònɛ ǹ n pɛ sɛ ǹ táa'oi? +Gbɛ̃́ pↄ́ gbã̀gbãpi dↄ̃ dé no, asa Yesu gɛ̃̀lɛ bíla pↄ́ kú we guuɛ. +Bee gbɛa Yesu aà è Lua ua, ↄ̃ a òɛ̀: Ma, n aafiaʼè. Ńsu duunakɛ lↄo, kɛ́ yã́ pↄ́ a vãi dɛ beea su n leo yã́i. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi gɛ ò Yuda gbãadeↄnɛ Yesu mɛ́ tò a aafiaʼè. +Ɔ̃ gbãadepiↄ fɛ̀lɛ ń ĩadaa Yesuwao, kɛ́ ì yã́ bee taaↄ kɛ kã́mabogↄↄzĩ yã́i. +Ɔ̃ Yesu yã́zãsìmá à mɛ̀: Ma Mae ìↄ zĩkɛ kã́mabosaiɛ, màa málɛ kɛ sↄ̃. +Yã́ bee yã́i gbãadepiↄ lɛ́ Yesu wɛ dɛ káaua. I kɛ kɛ́ ìli kã́mabogↄↄzĩ yãdao ado yã́i no, kɛ́ ì mɛ Lua mɛ́ a Mae ũ, àlɛ sáakpa ń Luao yã́iɛ. +Yesu ɛ̀a a zãsìmá à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, Lua Nɛ́ lí fↄ̃ yãe kɛ̀ ń azĩaoo, sema yã́ pↄ́ a è a Mae lɛ́ kɛ bàasio, asa yã́ pↄ́ aà Mae ì kɛ píi, bee aà Nɛ́pi ì kɛ sↄ̃. +Asa Mae Lua ye a Nɛ́zi, mɛ́ ì yã́ pↄ́ ì kɛ píi ↄlↄɛ̀. A yã́ pↄ́ a zↄ̃ↄ dɛ beea ↄlↄɛ̀, i bↄ á saɛ. +Lá Mae Lua ì gɛↄ vu à wɛ̃ni kpámá, màa aà Nɛ́ ì wɛ̃ni kpa gbɛ̃́ pↄ́ á yeiↄwa. +Mae Lua lí yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃eoo, à yã́kpalɛkɛa iko kpà a Nɛ́wa píiɛ, +kɛ́ gbɛ̃́pii aà Nɛ́ kpɛla, lá aaì Mae Lua kpɛlawa. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ Lua Nɛ́ kpɛlao lɛ́ aà Mae pↄ́ aà zĩ kpɛlao. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma yãma mɛ́ àlɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ náaikɛ wɛ̃ni láasai vĩ. Yã́ a zↄ̃lɛwào, à bↄ̀ gau à gɛ̃̀ wɛ̃ni guu. +Sĩana málɛ oɛ́, gↄↄe lɛ́ mↄ́, à kà kↄ̀, kɛ́ gɛↄ Lua Nɛ́ lↄↄ ma, an gbɛ̃́ pↄ́ màↄ i vu. +Lá Mae Lua wɛ̃nikpaama iko vĩ, à wɛ̃nikpaama iko kpà a Nɛ́wa lↄ. +À yã́kpalɛkɛa iko kpàwà lↄ, kɛ́ a dɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ ũ yã́i. +Ásu to bee bↄ á saɛo, asa gↄↄe lɛ́ mↄ́ kɛ́ gɛ pↄ́ kú miauↄ aa aà lↄↄ ma, +aai bↄlɛ píi. Maakɛnaↄ i vu gɛ̃ wɛ̃ni guu, vãikɛnaↄ sↄ̃ yãzↄ̃lɛama guu. +Mili fↄ̃ mà yãe kɛ̀ ń mazĩaoo. Mi yã́kpalɛkɛ lá a òmɛɛwaɛ, mɛ́ mi yã́kpalɛkɛ a zɛ́wa, asa mili mazĩa pↄeã wɛɛlɛo, sema gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩpi pↄ́. +Tó má dɛ mazĩa seelade ũ, ma yã́ náai vĩo. +Seelade pãle ku ì ma yã'o, mɛ́ má dↄ̃ kɛ́ ma yã́ pↄ́ ì o náai vĩ. +Baa ápiↄ, a gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Zãawa, ↄ̃ à sĩana'òɛ́. +Má daa gbɛ̃nazĩn seeladekɛ gã̀uo, málɛ bee oɛ́ kɛ́ à e bↄ zia yã́iɛ. +Zãa mɛ́ filia pↄ́ naa àlɛ gupu ũ, ↄ̃ a we pↄnakɛ̀ aa gupuai gↄↄpla. +Yã́ pↄ́ Mae Lua dàmɛɛ mà kɛↄ, yã́ pↄ́ málɛ kɛpiↄ dɛɛ́ seela ũɛ kɛ́ Mae Lua mɛ́ ma zĩ. Ma seelapi dɛ Zãa pↄ́la. +Ma Mae pↄ́ ma zĩ ma yã'ò lↄ. I aà lↄↄ ma ziio, mɛ́ i wɛsiaàlɛo, +mɛ́ aà yã́ i zↄ̃lɛkĩi e á sↄ̃ guuo, kɛ́ álɛ gbɛ̃́ pↄ́ a zĩ náaikɛo yã́i. +I mɛkpa Lua yã́ kyokɛawa, asa iↄ e we á wɛ̃ni láasai eu. Ma yã́ ↄ̃ taalapi lɛ́ o sↄ̃, +kási álɛ gí mↄ́i ma kĩ́i à wɛ̃nipi e. +Málɛ sáau wɛɛlɛ gbɛ̃nazĩna kĩ́io, +ãma má á dↄ̃, má dↄ̃ kɛ́ á ye Luazio. +Ma mↄ ń ma Mae tↄ́o, ↄ̃ i ma dilɛo. Tó gbɛ̃pãle mↄ̀ ń azĩa tↄ́o, á aà dilɛ. +Lá i sáau wɛɛlɛkↄ̃wa, ili sáau wɛɛlɛ Lua mɛ̀ndonawao, kpelewa á fↄ̃ ma yã́ síi? +Ásu àↄ e mámɛ má gɛ́ ń á yã́o ma Mae kĩ́io, Mↄizi pↄ́ á wɛ́ dↄi mɛ́ a gɛò. +Tó a Mↄizi yã́ sì, dↄ̃ a ma yã́ sì sↄ̃, asa ma yã́ ↄ̃ a kɛ̃̀ láu. +Lá i yã́ pↄ́ a kɛ̃̀ↄ sio, á ma yã́ síe? +Bee gbɛa Yesu bùa Galile ísidawa, (wì mɛ lↄ Tibelia.) +Bíla ìↄ tɛaàzi dasidasi, kɛ́ aa aà gyãeↄ gbã́gbãa dabudabuↄ è yã́i. +Ɔ̃ Yesu dɛ̀dɛ zↄ̃̀lɛ sĩ̀sĩ musu ń a ìwaↄ. +Yudaↄ Gɛ̃amusu dikpɛ kà kãi. +Kɛ́ Yesu wɛsɛ̀ musu, a è bíla lɛ́ mↄ́ a kĩ́i dasidasi, ↄ̃ à Filipi là à mɛ̀: Mákĩi wá blɛ e luu gbɛ̃́ↄ blei? +À bee ò Filipi lɛ gwaa yã́iɛ, asa a dↄ̃ lá á ye kɛ. +Ɔ̃ Filipi wèwà à mɛ̀: Ãnusu ↄ̀aa do pɛ̃ɛ, baa tó wa lìli baadeɛ yↄↄyↄↄ, a pɛɛmáo. +Aà ìwaↄ do Ãndelee, Simↄↄ Piɛɛ dãuna òɛ̀: +Nɛgↄ̃ɛnae ku la a pɛ̃ɛ zↄzↄna vĩ mɛ̀n sↄo ń kpↄ̀ giinaeo mɛ̀n pla. Bↄ́ bee a kɛ gbɛ̃́ dasiɛ beeↄ guui? +Yesu mɛ̀: A ńtɛ̃ɛ aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000). +Yesu pɛ̃ɛpiↄ sɛ̀ à Lua sáaukpà, ↄ̃ a kpaalɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ wepiↄnɛ. Màa à kpↄ kpàmá lↄ lá aa yeiwa. +Kɛ́ aa kã̀, a ò a ìwaↄnɛ: À a miↄna pↄ́ gↄ̃̀ↄ sɛ́lɛ píi, kɛ́ a kee su vũaao. +Ɔ̃ aa pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo pↄ́ wa sòpi miↄna pↄ́ gↄ̃̀ↄ sɛ̀lɛ gbí kuɛpla pai. +Kɛ́ wà dabudabu pↄ́ Yesu kɛ̀pi è wà mɛ̀: Gbɛ̃́piá ãnabi pↄ́ lɛ́ mↄ́ dṹnia guuɛ sĩana. +Yesu dↄ̃̀ kɛ́ wa ye mↄ a kpa kía ũ ń gbãaoɛ, ↄ̃ à gònɛ́ we à ɛ̀a dɛ̀dɛ sĩ̀sĩ musu ado. +Kɛ́ oosi kɛ̀, aà ìwaↄ gɛ̀ ísida gↄ̃sↄ̃lɛ. +Ɔ̃ aa gɛ̃̀ gó'ilɛna guu, aalɛ bua ísidapi baale Kapɛnaũ oi. Gu sì kↄ̀ mɛ́ Yesu i mↄ́ ń kĩ́i yãao. +Zàa'ĩan gbãa kàka, ↄ̃ í lɛ́ fɛlɛ. +Kɛ́ aà ìwaↄ golì aa kà kiloo sↄo ge soolo taawa, aa Yesu è, àlɛ táa'o ía, àlɛ sↄ̃ ń gózi, ↄ̃ vĩa ń kṹ. +Ɔ̃ a ònɛ́: Mámɛ, ásu to vĩa á kũo. +Aa wèi aà gɛ̃ gó guu, ↄ̃ gópi kà gu pↄ́ aalɛ gɛ́u gↄ̃̀ↄ. +Kɛ́ gu dↄ̀ bíla zɛa gↄ̃sↄ̃lɛ ísida baale. Aa dↄ̃ kɛ́ gó'ilɛna kú we yãa mɛ̀ndoɛ, mɛ́ Yesu i gɛ̃ gópi guu ń a ìwaↄo, aa tà ńtɛ̃ɛɛ. +Gbɛzã gó'ilɛna pãleↄ bↄ̀ Tibelia aa mↄ̀ gu pↄ́ kãi ń gu pↄ́ wà pɛ̃ɛ sòu Dii sáaukpaa gbɛao. +Kɛ́ bílapi è aàpi ge aà ìwaↄ ku we lↄo, aa gɛ̃̀ gópiↄ guu aa gɛ̀ aà wɛɛlɛi Kapɛnaũ. +Kɛ́ aa aà è ísida baa we, aa òɛ̀: Mɛtulu, n ka la bↄɛ ni? +Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, álɛ ma wɛɛlɛ pɛ̃ɛ pↄ́ á sò a kã yã́iɛ, i kɛ dabudabu pↄ́ á èↄ yã́i no. +Ásu zĩkɛ blɛ pↄ́ ì láa yã́io, sema blɛ pↄ́ ì ń ká àizãnawa. Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mɛ́ a á gba blɛpi, asa aàpi ↄ̃ Mae Lua a seela kɛ̀wà. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Kpelewa wá kɛ wà yã́ pↄ́ Lua ye wà kɛ kɛi? +Yesu wèmá à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Lua ye à kɛ mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a zĩ náaikɛa ũ. +Aa òɛ̀: Dabudabu kpele ńyↄ̃ kɛwɛ̃ɛ kɛ́ wà e wí n náaikɛi? Yã́ kpele ńyↄ̃ kɛi? +Wá deziↄ mana blè guwaiwaiu lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: À blɛ pↄ́ bↄ̀ musu kpàmá aa blè. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, i kɛ Mↄizi mɛ́ blɛ pↄ́ bↄ̀ musu kpàwáo. Ma Mae mɛ́ ì blɛ sĩande pↄ́ bↄ̀ musu kpáwá. +Lua blɛpi mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ musu ì wɛ̃ni kpa dṹniawa ũ. +Aa òɛ̀: Mae, ǹyↄ̃ blɛ bee taa kpáwá gↄↄpii. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Mámɛ má blɛ pↄ́ ì ń ká wɛ̃niwa ũ. Nↄana a gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ma kĩ́i dɛ lↄo, imi a ma náaikɛna dɛ bauo. +Ń beeo lá má òɛ́wa, baa kɛ́ a ma e, álɛ ma náaikɛo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma Mae kpàa a mↄ ma kĩ́i, mɛ́ má gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ma kĩ́i yá bauo. +I kɛ mazĩa pↄeãkɛa yã́i ma bↄi musu ma mↄo, sema gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ pↄ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩpi pↄeãn kɛ: Másu to gbɛ̃́ pↄ́ a kpàaↄ kee vũaao. A ye mà ń bↄ gau gↄↄgbɛzãzĩ. +Asa ma Mae pↄeãn kɛ: A ye gbɛ̃́ pↄ́ wɛsì aà Nɛ́lɛ àlɛ aà náaikɛ wɛ̃ni láasai eɛ. Mámɛ má aà bↄ gau gↄↄgbɛzãzĩ. +Ɔ̃ Yuda gbãadeↄ zↄakàaàzi, kɛ́ à mɛ̀ ámɛ á blɛ pↄ́ bↄ̀ musu ũ yã́i. +Aa mɛ̀: Gbɛ̃́piá Yosɛfu nɛ́ Yesuɛ. Wá aà de ń aà dao dↄ̃o lé? Ɔ̃ àlɛ o a bↄ musuɛa? +Yesu ònɛ́: Ásu zↄakao. +Gbɛ̃e a fↄ̃ mↄ ma kĩ́io, sema ma Mae pↄ́ ma zĩ aà sìsi bàasio, mí aà bↄ gau gↄↄgbɛzãzĩ. +A kɛ̃a ãnabiↄ lá guu wà mɛ̀: Lua mɛ́ a yãda baadeɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ Mae Lua yãmà mɛ́ a dà mɛ́ ì mↄ ma kĩ́i. +I kɛ gbɛ̃e Mae Lua è ń wɛ́o no. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ aà kĩ́i mɛ́ aà è ado. +Sĩana málɛ oɛ́, ma náaikɛna wɛ̃ni láasai vĩ. +Mámɛ má blɛ pↄ́ ì ń ká wɛ̃niwa ũ. +Á deziↄ mana blè guwaiwaiu, kási aa gà. +Blɛ pↄ́ ì bↄ musu pↄ́ málɛ opi, tó gbɛ̃́ blè, a gao. +Mámɛ má blɛ bɛ̃́ɛ pↄ́ bↄ̀ musu ũ. Tó gbɛ̃́ blɛpi blè, aↄ ku gↄↄpiiɛ. Blɛ pↄ́ má kpámá mɛ́ ma mɛbaasi ũ, kɛ́ dṹnia e àↄ wɛ̃ni vĩ yã́i. +Ɔ̃ gbãadepiↄ lɛ́ lɛkpaakɛ ń kↄ̃o aa mɛ̀: Gbɛ̃́pi a fↄ̃ a mɛbaasi kpáwá wà sóe? +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, tó i Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mɛbaasi só a aà au mìo, áↄ wɛ̃ni vĩo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì ma mɛbaasi só mɛ́ ì ma au mi wɛ̃ni láasai vĩ. Mámɛ má aà bↄ gau gↄↄgbɛzãzĩ. +Asa ma mɛbaasiá blɛ sĩandeɛ, mɛ́ ma auá imia sĩandeɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì ma mɛbaasi só mɛ́ ì ma au mi ku ma guu, mɛ́ má kú aà guu. +Lá Mae Lua bɛ̃́ɛ ma zĩ, mɛ́ miↄ ku aà yã́i, màa gbɛ̃́ pↄ́ ì ma mɛ so aↄ ku ma yã́i. +Blɛ pↄ́ bↄ̀ musun we. A dɛ lán blɛ pↄ́ á deziↄ blè aa gàwao. Blɛɛbeeblena aↄ ku gↄↄpiiɛ. +Yesu yã́ beeↄ ò gↄↄ pↄ́ àlɛ yãdanɛ́ Kapɛnaũ lousisikpɛuɛ. +Kɛ́ aà ìwaↄ yã́pi mà, an daside mɛ̀: Yã́ gbãaɛ, démɛ a fↄ̃i? +Yesu dↄ̃̀ a ìwaↄwa kɛ́ aalɛ zↄaka yã́pi musu, ↄ̃ a ònɛ́: Yã́pi lɛ́ á fu yã̀? +Tó a sù á è Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ fɛ̀lɛ lɛ́ tá gu pↄ́ a kuu yãa sↄ̃ bɛ? +Lua Nisĩna mɛ́ ì wɛ̃ni kpámá, mɛbaasi pↄe ũ weo. Yã́ pↄ́ má òɛ́ↄ mɛ́ Lua Nisĩna pↄ́ ì ń ká wɛ̃niwa yã́ ũ. +Kási á gbɛ̃eↄ lɛ́ ma náaikɛo. Asa Yesu gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a náaikɛoↄ dↄ̃ za káau ń gbɛ̃́ pↄ́ a su a kpámáo. +Ɔ̃ à mɛ̀ lↄ: Bee yã́i má òɛ́, gbɛ̃e a e mↄ ma kĩ́io, sema Mae Lua aà gbà zɛ́ bàasio. +Za gↄↄ bee aà ìwaↄ pↄ̀ↄbↄzãkɛ̀ dasidasi, aai tɛaàzi lↄo. +Ɔ̃ Yesu a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ là à mɛ̀: Á ye ta sↄ̃ yã̀? +Simↄↄ Piɛɛ wèwà à mɛ̀: Dii, dé kĩ́i wá gɛ́ui? Ń wɛ̃ni láasai yã́ vĩ. +Wa n náaikɛ̀, ↄ̃ wá dↄ̃̀ kɛ́ Lua gbɛ̃́ pↄ́ a kua adoan n ũ. +Yesu ònɛ́: Á gbɛ̃ↄn kuɛplaɛↄ, mi á sɛo lé? Kási á gbɛ̃do Setãu vĩ. +Simↄↄ Isaliↄti nɛ́ Yudasi yã́ ↄ̃ àlɛ o. Aàpi mɛ́ gbɛ̃ↄn kuɛplapiↄ gbɛ̃do pↄ́ a aà kpámá ũ. +Bee gbɛa Yesu gɛ̀ Galile wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, asa a ye bɛbɛ Yudeo, kɛ́ Yuda gbãadeↄ lɛ́ aà wɛ yã́i. +Yudaↄ Lákpɛdↄa dikpɛ kãikũ̀, +ↄ̃ aà dãunaↄ òɛ̀: Fɛlɛ lakĩi gɛ́ Yude, kɛ́ n ìwa pↄ́ kú weↄ yã́ pↄ́ ńlɛ kɛↄ e sↄ̃. +Tó gbɛ̃́ ye tↄbↄ, ìli a yã́ↄ kɛ asii guuo. Lá ńlɛ yã́ɛ beeↄ taa kɛ, ǹ nzĩa ↄlↄ dṹniaɛ. +Baa aà dãunapiↄ i aà náaikɛo. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: A gↄↄ i kamɛɛ yãao. Ápiↄ sↄ̃, gↄↄpii zɛvĩɛ́. +Dṹnia a we zaáguo, ãma a zamagu, kɛ́ mi mɛ aà yãkɛa vãi yã́i. +À gɛ́ dikpɛpiu, málɛ gɛ́uo, asa a gↄↄ i kamɛɛ yãao. +Aà yã́pi oa gbɛa à gↄ̃̀ Galileɛ. +Kɛ́ aà dãunapiↄ gɛ̀ dikpɛpiu, ↄ̃ à gbàsa gɛ̀. I gɛ́ bíla wáao, à gɛ̀ asii guuɛ. +Yuda gbãadeↄ lɛ́ aà wɛɛlɛ dikpɛpiu aa mɛ̀: Aàpi ku má ni? +Bíla guu wàlɛ yã́kũkũ o maamaa aà musu. Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Gbɛ̃maaɛ. Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Aawo, àlɛ gbɛ̃́ↄ sãsãɛ. +Gbɛ̃e i aà yã'o gupuauo, kɛ́ wàlɛ vĩakɛ gbãadepiↄnɛ yã́i. +Kɛ́ dikpɛ kà a guo, Yesu gɛ̀ Lua ua, àlɛ yãdanɛ́. +Aà yã́ bↄ̀ gbãadepiↄ saɛ aa mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ i kyokɛo mɛ́ lá dↄ̃ kɛ́waa? +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Yã́ pↄ́ mi danɛ́á mazĩa yã́ no, gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ yã́ɛ. +Tó gbɛ̃́ ye zɛ ń Lua pↄeãkɛao, tó ma yãdanɛ dɛ aà pↄ́ ũ ge mazĩa yã́ málɛ o, aↄ dↄ̃ɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa yã'o lɛ́ wɛɛlɛ à tↄbↄɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ì wɛɛlɛ à gbɛ̃́ pↄ́ a zĩ tↄbↄ, ade náai vĩ, mↄafili kú aà guuo. +Mↄizi i ikoyãdaɛ́o lé? Á gbɛ̃e yã́pi kũa sↄ̃o. Bↄ́yãi álɛ ma wɛi? +Ɔ̃ bíla òɛ̀: Ń tã́a vĩɛ. Démɛ lɛ́ n wɛi? +Yesu ònɛ́: Yã́ mɛ̀ndo má kɛ̀, ↄ̃ à bↄ̀ ápii saɛ. +Mↄizi tↄ̃zↄ̃yã dàɛ́, ↄ̃ i tↄ̃zↄ̃ kã́mabogↄↄzĩ. (Kási i kɛ Mↄizi mɛ́ dàalɛo, à bↄ̀ á dezi káauↄ kĩ́iɛ.) +Lá wì tↄ̃zↄ̃nɛ́ɛ kã́mabogↄↄzĩ, kɛ́ wasu bↄ Mↄizi ikoyã kpɛo yã́i, bↄ́yãi á pↄ paamazi, kɛ́ ma gbɛ̃́ mɛ̀ bṹu gbà aafia kã́mabogↄↄzĩi? +Ásuli yã́ gwa lá á wɛ́ lɛ́ ewao. Àli yã́ gwa a zɛ́wa. +Ɔ̃ Yelusalɛũdeeↄ mɛ̀: Gbɛ̃́piá gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ wɛ nolo? +Gwa, àlɛ yã'o gupuau kee, mɛ́ gbɛ̃e lɛ́ lɛdaaàzioa? Gbãadeↄ aà dↄ̃̀ Mɛsii ũ sĩana yã̀ mↄↄↄ? +Wá dↄ̃ gu pↄ́ gbɛ̃́ɛpi bↄ̀u. Tó Mɛsii mↄ̀, waↄ dↄ̃ gu pↄ́ à bↄ̀uo. +Ayãmɛto gↄↄ pↄ́ Yesu lɛ́ yãdanɛ́ Lua ua, à pũ̀na à mɛ̀: Á ma dↄ̃ mɛ́ á dↄ̃ gu pↄ́ ma bↄu. Kási mi mↄ́ ń mazĩaoo. Gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩá sĩandeɛ, mɛ́ á aà dↄ̃o. +Má aà dↄ̃, asa ma bↄ aà kĩ́iɛ, aàpi mɛ́ ma zĩ. +Ɔ̃ aalɛ wɛɛlɛ aà kṹ, ãma gbɛ̃e i ↄkãwào, asa aà gↄↄ i pa yãao. +Bíla guu wà Yesu náaikɛ̀ dasi wà mɛ̀: Tó Mɛsii mↄ̀, a dabudabukɛ dasi dɛ a pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ɛ bee kɛ̀la yã̀? +Kɛ́ Falisiↄ mà wàlɛ yã́kũkũ o zã guu aà yã́ musu, ↄ̃ sa'onkiaↄ ń Falisipiↄ dↄaiↄ zĩ̀ aà kṹi. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Ma kuaánↄ gↄ̃̀ yↄↄ, mí gbasa tá gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ kĩ́i. +Á ma wɛɛlɛ à kuaa, asa á fↄ̃ gɛ́ gu pↄ́ má kúuo. +Ɔ̃ gbãadepiↄ lɛ́ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Má a ye gɛ́u, wí kuawài? A ye gɛ́ wá gbɛ̃́ pↄ́ lala'ò buipãleↄ guuↄ kĩ́i à yãda buipãlepiↄnɛ yã̀? +Yã́ pↄ́ a òpi mi dɛa ni? À mɛ̀ wá a wɛɛlɛ wà kuawa, gu pↄ́ á kúu, wá fↄ̃ gɛ́ weo. +Dikpɛ gↄↄ gbia pↄ́ dɛ kaa'isizĩ ũ, Yesu fɛ̀lɛ pũ̀namá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ imi lɛ́ dɛ aà mↄ ma kĩ́i, +gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛ aà imi, í pↄ́ ì ń ká wɛ̃niwa iↄ bↄ aà nↄ̀sɛ guu, lá a kɛ̃a Luayãtaalauwa. +À bee ò Lua Nisĩna pↄ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a náaikɛↄ e yã́ musuɛ. Aai Lua Nisĩnapi e gĩao, kɛ́ Yesu i tↄbↄ yãao yã́i. +Kɛ́ bíla yã́pi mà, gbɛ̃eↄ mɛ̀: Gbɛ̃́piá ãnabipiɛ sĩana. +Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Gbɛ̃́ beepiá Mɛsiiɛ. Ãma gbɛ̃eↄ mɛ̀: Mɛsii a bↄ Galilee? +A kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀ Mɛsiiá Davidi buiɛ, a bↄ Davidi bɛ wɛ̃́lɛ Bɛtɛlɛũɛ. +Ɔ̃ bíla kↄ̃kpaalɛ̀ Yesu yã́i. +An gbɛ̃eↄ ye aà kṹ, ãma gbɛ̃e i ↄkãwào. +Ɔ̃ dↄaiↄ ɛ̀a tà sa'onkiaↄ ń Falisiↄ kĩ́i. Ɔ̃ aa ń lá aa mɛ̀: Bↄ́yãi i aà kũ sùòo ni? +Dↄaipiↄ wèmá aa mɛ̀: Gbɛ̃e i yã'o lán gbɛ̃́piwa yãao. +Ɔ̃ Falisiↄ ònɛ́: À á sãsã sↄ̃ yã̀? +Gbãadee ge Falisie aà náaikɛ̀e? +Bíla bee Lua yã́ dↄ̃o, Lua láaizĩ̀máɛ. +Nikodɛũ pↄ́ gɛ̀ Yesu kĩ́i yãaá gbãadepiↄ doɛ. A ònɛ́: +Wá ikoyã guu wà mɛ̀, wásu yãda gbɛ̃́la aà yãmasai ge yã́ pↄ́ a kɛ̀ dↄ̃saio. +Aa òɛ̀: Galile gbɛ̃́n n ũ sↄ̃a? Wɛ́tɛi ǹ gwa. Ńyↄ̃ e ãnabie a bↄ Galileo. +Ɔ̃ baade tà a bɛ. +Yesu gɛ̀ Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu. +Kɛ́ a gu dↄ̀ gↄ̃̀ↄ, à ɛ̀a gɛ̀ Lua ua. Gbɛ̃́pii mↄ̀ aà kĩ́i, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ lɛ́ yãdanɛ́. +Ɔ̃ Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń Falisiↄ mↄ̀ ń nↄɛ pↄ́ wa kũ̀ ń gↄ̃oo, aa aà zɛ̀ zã guu +aa ò Yesuɛ: Mɛtulu, wà nↄɛɛ bee kũ̀ ń dàakɛaoɛ. +Mↄizi dìlɛwɛ̃ɛ wá ikoyã guu wà nↄɛ bee taa pápa ń gbɛo wà dɛɛ. Ń è kpelewa sↄ̃i? +Aa bee ò kɛ́ aalɛ líkpalɛwà aa e yãdaaàla yã́iɛ. Ɔ̃ Yesu nàalɛ, àlɛ ↄgbɛkɛ̃ tↄↄlɛwa. +Kɛ́ aa gì lɛ́ aà lala, ↄ̃ à a mi fɛ̀lɛ a ònɛ́: Á gbɛ̃́ pↄ́ i duunakɛ yãao, aà aà pá ń gbɛo sɛ̃́ia. +Ɔ̃ à ɛ̀a nàalɛ, àlɛ ↄgbɛkɛ̃ tↄↄlɛwa lↄ. +Kɛ́ aa mà màa, ↄ̃ aa gɛ̃̀zɛa dodo sɛa za gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa. Ɔ̃ Yesu gↄ̃̀ ado ń nↄɛpio. +Ɔ̃ à ɛ̀a a mi fɛ̀lɛ a òɛ̀: Nↄɛ, aa tà má ni? Wi yãdanla lↄoa? +Nↄɛpi wèwà à mɛ̀: Baa, gbɛ̃e ku la lↄo. Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Mapi má yãdanla sↄ̃o. Gɛ́i. Za gbã ńsu duunakɛ lↄo. +Ɔ̃ Yesu yã'ò bílaɛ lↄ à mɛ̀: Mámɛ má gupua ũ dṹniaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ tɛmazi aↄ ku gusiau lↄo, gupua pↄ́ ì ń ká wɛ̃niwa ↄ̃ aↄ vĩ. +Ɔ̃ Falisiↄ òɛ̀: Ń dɛ nzĩa seelade ũ, n yã́ náai vĩo. +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Baa tó málɛ mazĩa yã'o, ma yã́ náai vĩ, asa má dↄ̃ gu pↄ́ ma bↄu ń gu pↄ́ málɛ táuo. Ápiↄ, á gu pↄ́ ma bↄu ń gu pↄ́ málɛ táuo dↄ̃o. +Álɛ ma tàae e lá á wɛ́ lɛ́ ewaɛ. Málɛ gbɛ̃e tàae eo. +Tó ma su gbɛ̃́ tàae è, ma aà tàae'ea aↄ náai vĩ, asa má kú madoo, ma Mae pↄ́ ma zĩ kumanↄ. +A kú á ikoyã láu wà mɛ̀, seelade gbɛ̃ↄn plaↄ yã́ mɛ́ náai vĩ. +Mámɛ má dɛ mazĩa seelade ũ. Ma Mae pↄ́ ma zĩá ma seeladeɛ lↄ. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: N mae ku má ni? Yesu wèmá à mɛ̀: Á ma dↄ̃o mɛ́ á ma Mae dↄ̃o. Tó a ma dↄ̃, dↄ̃ a ma Mae dↄ̃̀. +Yesu yã́ bee ò ↄsikĩi, gↄↄ pↄ́ àlɛ yãdanɛ́ Lua uaɛ. Wi aà kũo, asa aà gↄↄ i pa yãao. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́ lↄ: Málɛ tá mɛ́ á ma wɛɛlɛ, ãma á ga á duuna guuɛ. Á fↄ̃ gɛ́ gu pↄ́ málɛ táuo. +Ɔ̃ gbãadepiↄ mɛ̀: À mɛ̀ wá fↄ̃ gɛ́ gu pↄ́ álɛ táuo. Asu azĩa dɛ yã̀ mↄↄↄ? +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Zĩ́lɛ la gbɛ̃́ↄn á ũ, musu gbɛ̃́n ma ũ. Dṹniaɛ bee gbɛ̃́ↄn á ũ, dṹniaɛ bee gbɛ̃́n ma ũo. +A yã́i tò má òɛ́ á ga á duuna guuɛ. Asa tó i si mámɛ má aà ũo, á ga á duuna guuɛ. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Ḿmɛnn déi? Yesu wèmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ má òɛ́ za káauɛ. +Má yãvĩ dasi mà o á yã́ musu, mí yãdaoála. Gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩá sĩandeɛ, yã́ pↄ́ má mà aà kĩ́i ↄ̃ mi o dṹniaɛ. +Aai dↄ̃ kɛ́ Mae Lua yã́ ↄ̃ àlɛ onɛ́o, +ↄ̃ Yesu ònɛ́: Tó a Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ sɛ dↄ̀ musu, í gbasa dↄ̃ mámɛ má aà ũ. Mili yãe kɛ ń mazĩaoo, yã́ pↄ́ ma Mae dàmɛɛ ↄ̃ mi o. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ kumanↄ, i ma to madoo, asa miↄ yã́ pↄ́ ì kaaàgu kɛ gↄↄpiiɛ. +Gↄↄ pↄ́ Yesu lɛ́ yã́piↄ o, wà aà náaikɛ̀ dasi. +Ɔ̃ Yesu ò Yuda gbãade pↄ́ aa a yã́ sìↄnɛ: Tó á ma yã́ kũa, áↄ dɛ ma ìwaↄ ũ yãma. +Áↄ sĩana dↄ̃, sĩanapi i to à gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Ablahaũ buin wá ũ, wi zↄble gbɛ̃eɛ yãao. Ɔ̃ ńlɛ o wá gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũa? +Yesu wèmá à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ ì duunakɛá duun zↄɛ. +Zↄá ua gbɛ̃́ɛ gↄↄpiio, ua nɛ́ mɛ́ ua gbɛ̃́ ũ gↄↄpii. +To Lua Nɛ́ á bó, á gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ sĩana. +Má dↄ̃ kɛ́ Ablahaũ buin á ũ, ãma álɛ ma wɛ, kɛ́ ìli ma yãda á nↄ̀sɛuo yã́i. +Yã́ pↄ́ má è ma Maewa ↄ̃ málɛ o, yã́ pↄ́ á mà á mae kĩ́i ↄ̃ álɛ kɛ. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Ablahaũ mɛ́ wá mae ũ. Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Tó Ablahaũ ↄlɛsɛnaↄn á ũ, dↄ̃ álɛ Ablahaũ kɛa kɛ. +Tia kɛ́wa álɛ ma wɛ, ma gbɛ̃́ pↄ́ ma sĩana'òɛ́, sĩana pↄ́ má mà Lua kĩ́i. Ablahaũ i yã́ bee taa kɛo. +Álɛ á mae kɛa kɛɛ. Ɔ̃ aa òɛ̀: Naaenɛↄn wá ũo. Wá mae mɛ̀ndoɛ, ↄ̃n Lua ũ. +Yesu ònɛ́: Tó á maen Lua ũ, dↄ̃ á yemazi, asa Lua kĩ́i ma bↄu ma mↄ. Mi mↄ́ ń mazĩaoo, aàpi mɛ́ ma zĩ. +Bↄ́yãi á ma yã́ midↄ̃o ni? Kɛ́ á fↄ̃ swãdↄ ma yã́io yã́iɛ. +Á mae Ibiisi pↄ́n á ũ, aà pↄeã ↄ̃ á ye kɛ. Gbɛ̃dɛnan aà ũ za káau, i zɛ ń sĩanaoo, kɛ́ sĩana ku aà nↄ̀sɛ guuo yã́i. Tó à ɛɛtò, aàzĩa dàan we, asa ɛɛden aà ũ, ɛgɛↄ mideɛ. +Mapi sↄ̃ mi sĩana'o. A yã́i ili ma yã́ sio. +Á guu, démɛ duuna èai? Lá sĩana málɛ o, bↄ́yãi álɛ ma yã́ sio ni? +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ Lua pↄ́ ũ ì swãdↄ yã́ pↄ́ Lua lɛ́ oiɛ. Á dɛ Lua pↄ́ ũo, a yã́i ili swãdↄ ma yã́io. +Ɔ̃ gbãadepiↄ òɛ̀: Samali gbɛ̃́n n ũ! Ń tã́a vĩɛ! Wá yã́ na noa? +Yesu mɛ̀: Má tã́a sɛao. Mi ma Mae kpɛla, ↄ̃ i ma kpɛbↄ. +Mili wɛɛlɛ mà azĩa tↄbↄo, Lua mɛ́ ì wɛɛlɛmɛɛ, ↄ̃mɛ yãgↄ̃gↄ̃na ũ. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ kũa a ga bauo. +Ɔ̃ gbãadepiↄ òɛ̀: Wá dↄ̃ sa kɛ́ ń tã́a vĩ. Ablahaũ gà ń ãnabiↄ píi, ↄ̃ ńlɛ o gbɛ̃́ pↄ́ n yã́ kũa a ga bauoa? +Ń dɛ wá dezi Ablahaũ pↄ́ gàla yã̀? Ãnabiↄ gàga lↄ. Dé ńlɛ nzĩa dilɛ a ũi? +Yesu mɛ̀: Tó málɛ mazĩa tↄbↄɛ, bee gbiao. Ma Mae pↄ́ álɛ mɛ a dɛ á Lua ũ, aàpi mɛ́ ì ma tↄbↄ. +Á aà dↄ̃o, ãma má aà dↄ̃. Tó ma mɛ̀ má aà dↄ̃o, máↄ dɛ ɛɛde ũ lááwaɛ. Má aà dↄ̃ mɛ́ má aà yã́ kũa. +Á dezi sɛ̃́ia Ablahaũ pↄnakɛ̀ ma gↄↄ ea yã́ musu. A è, ↄ̃ aà pↄ kɛ̀na. +Ɔ̃ gbãadepiↄ òɛ̀: Ni ka wɛ̃̀ blakwi yãao, ↄ̃ n Ablahaũ èa? +Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, e wàↄ gɛ́ Ablahaũ ii, má kú. +Ɔ̃ aa gbɛ sɛ̀lɛ wà aà pápaò. Ɔ̃ à ùlɛ à bↄ̀ Lua ua. +Kɛ́ Yesu lɛ́ bɛbɛ, à gbɛ̃́ pↄ́ wa ì vĩ̀a è. +Ɔ̃ aà ìwaↄ aà là aa mɛ̀: Mɛtulu, dé duuna yã́i ↄ̃ wà gbɛ̃́pi ìi vĩ̀ai? Aà zĩa pↄ́ yã́i yã̀, ge aà de ń aà dao pↄ́ɛ? +Yesu wèmá à mɛ̀: I kɛ aà duuna ge aà de ń aà dao pↄ́ yã́i no. Kɛ́ wà Lua yãkɛa ewà yã́iɛ. +Sema wà gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ yãkɛa kɛ za gupua wɛ́i. Gwãasĩna lɛ́ mↄ́ kɛ́ gbɛ̃e a e yãe kɛ lↄo. +Gↄↄ pↄ́ má kú dṹnia guu, má dɛ gupua ũ dṹniaɛ. +Kɛ́ a ò màa, à lɛ́'i tↄ̃̀ bùsuwa, ↄ̃ a yà a màma aà wɛ́ↄwa. +A òɛ̀: Gɛ ǹ oopi Siloe í guu. (Bee mɛ̀ í sísia.) Ɔ̃ à gɛ̀ oopì, ↄ̃ à sù wɛ́ wɛ̃a. +Aà fã́anideↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa aà dↄ̃ baakɛna ũↄ mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ baakɛ zↄ̃lɛapin weo lò? +Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Aàpiɛ. Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Aawo, ade bↄ̀aàwaɛ. Gↄ̃ɛpi mɛ̀: Mámɛ! +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Kpelewa ń kɛ̀ n wɛ́ wɛ̃̀i? +A wèmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Yesu mɛ́ bùsu yà a màma ma wɛ́wa, à mɛ̀ mà gɛ oopi Siloe í guu. Kɛ́ ma gɛ oopì, ↄ̃ ma gu'è. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Aàpi ku má ni? À mɛ̀: Má dↄ̃o. +Ɔ̃ aa gɛ̀ Falisiↄ kĩ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ vĩ̀a ũ yãapio. +À mↄ lè kã́mabogↄↄzĩ ↄ̃ Yesu bùsu yà à aà wɛ́ wɛ̃̀ɛ̀. +Ɔ̃ Falisiↄ aà là lↄ: Kpelewa ń kɛ̀ n gu'èi? A wèmá à mɛ̀: À bɛ̀lɛ nà ma wɛ́waɛ. Kɛ́ má pìpi, ↄ̃ ma gu'è. +Ɔ̃ Falisieↄ mɛ̀: Gbɛ̃́pi i bↄ Lua kĩ́io, asa ìli kã́mabogↄↄzĩ yãdao. An gbɛ̃eↄ mɛ̀: Duunkɛna a fↄ̃ dabudabu beeↄ taa kɛe? Ɔ̃ aa kↄ̃kpaalɛ̀. +Ɔ̃ aa aà là lↄ: Mpi sↄ̃ n gbɛ̃́ pↄ́ à n wɛ́ wɛ̃̀nɛ, ńlɛ e kpelewa aà yã́ musui? À mɛ̀: Ãnabiɛ. +Ń beeo gbãadeↄ i si kɛ́ a dɛ vĩ̀a ũ ↄ̃ aà wɛ́ wɛ̃̀o, ↄ̃ aa gɛ̀ aà de ń aà dao sìsi. +Aa ń lá aa mɛ̀: Á nɛ́n laa? A aà ì vĩ̀a yãma yã̀? Kpelewa a kɛ̀ àlɛ gu'e sai? +Ɔ̃ aà de ń aà dao wèmá aa mɛ̀: Wá dↄ̃ kɛ́ wá nɛ́ɛ. Wa aà ì vĩ̀aɛ. +Ãma lá a kɛ̀ sa àlɛ gu'e, wá dↄ̃o. À aà la we, gbɛ̃́ gbãaɛ, a fↄ̃ azĩa yã'o. +Aà de ń aà dao ò màa, kɛ́ aalɛ vĩakɛ gbãadeↄnɛ yã́iɛ. Asa aa zɛ̀ò kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ò Yesuá Mɛsiiɛ, wà lousisikpɛzↄ̃ɛ̀ɛ. +Bee yã́i aà de ń aà dao mɛ̀, gbɛ̃́ gbãaɛ, aa aà la. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ vĩ̀a ũ yãapi sísia gɛ̃n plaade guu ↄ̃ aa òɛ̀: O ń sì ń Luao. Wá dↄ̃ kɛ́ gↄ̃ɛpiá duunkɛnaɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Tó duunkɛnaɛ, má dↄ̃o. Yã́ mɛ̀ndo má dↄ̃. Vĩ̀an ma ũ yãa, ↄ̃ málɛ gu'e sa. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Bↄ́ a kɛ̀nɛi? À n wɛ́ wɛ̃̀nɛ kpelewa ni? +A wèmá à mɛ̀: Má òɛ́ kↄ̀, i swã́sɛio. Bↄ́yãi á ye mai lↄi? Á ye gↄ̃ aà ìwaↄ ũ sↄ̃ yã̀? +Ɔ̃ aa zↄadↄ̀wà aa mɛ̀: Ḿmɛ ń dɛ aà ìwa ũ we! Wamↄↄwaↄ Mↄizi ìwaↄn wá ũ. +Wá dↄ̃ kɛ́ Lua yã'ò Mↄiziɛ. Aàpi sↄ̃, wá dↄ̃ gu pↄ́ à bↄ̀uo. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi ònɛ́: Yãbↄnsaɛ ma we! À ma wɛ́ wɛ̃̀mɛɛ, ↄ̃ á dↄ̃ gu pↄ́ à bↄ̀uoa? +Wá dↄ̃ kɛ́ Lua lí swã́sɛ duunkɛnaↄ yã́io, ì swã́sɛ a yãmana pↄ́ ì a pↄeã kɛ yã́i. +Zaa Lua dṹnia kàlɛ, wi ma gbɛ̃e gbɛ̃́ pↄ́ wa ì vĩ̀a wɛ́ wɛ̃̀o. +Tó gbɛ̃́pi i bↄ Lua kĩ́io, a fↄ̃ pↄe kɛo. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Wà n i duuna guu míↄmiↄɛ, ↄ̃ ńlɛ yãdadawɛ̃ɛa? Ɔ̃ aa aà yà. +Yesu mà wà aà yà. Kɛ́ à aà è, à aà là à mɛ̀: Ńlɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ náaikɛa? +Gↄ̃ɛpi wèwà à mɛ̀: Mae, dén aà ũi, kɛ́ mà e aà náaikɛi? +Yesu òɛ̀: N aà è, aàpi mɛ́ lɛ́ yã'onnↄ. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi òɛ̀: Dii, málɛ n náaikɛ. Ɔ̃ à kùlɛɛ̀. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ kpaalɛa yã́i ma mↄi dṹniau la, kɛ́ wɛ́siadeↄ gu'e, wɛkɛ̃naↄ i gↄ̃ vĩ̀aↄ ũ. +Falisieↄ ku we. Kɛ́ aa yã́pi mà, aa òɛ̀: Wápiↄ, vĩ̀aↄn wá ũ sↄ̃a? +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Tó vĩ̀aↄn á ũ, dↄ̃ á duuna vĩo. Lá álɛ o á wɛ́ kɛ̃a, á duuna gì kuɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ lí gɛ̃ sã kaa lɛ́uo, ì vĩ kaaa gupãlei, adeá kpã́iɛ, kpã́iwɛliwɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì gɛ̃ kaa lɛ́u sↄ̃, ade mɛ́ sãdãna ũ. +Kaa lɛ́ dↄ̃̀ana ì zɛwɛ̃ adeɛ, sãↄ sↄ̃ aa aà lↄↄ dↄ̃. Ì a sãↄ sísi an baade tↄ́wa, ì bↄlɛńnↄ. +Tó à bↄ̀lɛńnↄ, ì dↄaanɛ́, aaìↄ tɛaàzi, kɛ́ aa aà lↄↄ dↄ̃ yã́i. +Aali we tɛ̀ gbɛ̃pãlezio. Aaì bàalɛɛ̀, kɛ́ aa gbɛ̃pãle lↄↄ dↄ̃o yã́i. +Yesu yã́pi lɛ̀ɛũnɛ́, ↄ̃ aai dↄ̃ bↄ́ yã́ a ònɛ́o. +Bee yã́i Yesu ɛ̀a ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, mámɛ má kaa lɛ́ ũ sãↄnɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa dↄ̀aamɛɛↄá kpã́iↄnɛ, kpã́iwɛliwɛↄnɛ ḿpii, ↄ̃ sãↄ i ń yãmao. +Mámɛ má kaa lɛ́ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ ma guu a aafiaʼe. Aliↄ gɛ̃ aliↄ bↄ, ali pↄblekĩi e. +Kpã́i'oa yã́i ↄ̃ kpã́i ì mↄi, ì pↄ́ dɛ ì pↄ́ ↄ̃̀ↄkpa. Ma mↄɛ, kɛ́ gbɛ̃́ↄ aaↄ wɛ̃ni vĩ, aaiↄ vĩ à kɛ̀ zài. +Mámɛ má sãdãn maa ũ. Sãdãn maa ì gi a wɛ̃nii a sãↄ yã́i. +Gbɛ̀winaá sãdãn maa no. Lá sãↄ dɛ aà pↄ́ ũo, tó a è àwalɛwana lɛ́ mↄ́, ì sãↄ to we à bàalɛɛ̀, ↄ̃ àwalɛwana ì sãↄ kṹkũ ì ń fãaa. +Gbɛ̃́pi bàa líↄ kú ń sãↄo, kɛ́ a dɛ gbɛ̀wina ũ yã́i. +Mámɛ má sãdãn maa ũ. Má a sãↄ dↄ̃, mɛ́ aa ma dↄ̃, +lá Mae Lua ma dↄ̃ mɛ́ má aà dↄ̃wa. Málɛ gí ma wɛ̃nii an yã́i. +Má sã pãleↄ vĩ aa ku kaaɛ beeuo. Sema mà dↄaanɛ́ sↄ̃. Aa ma lↄↄ ma, kpàsa i gↄ̃ mɛ̀ndo ń dãnao mɛ̀ndo. +Málɛ gí ma wɛ̃nii kɛ́ mà ɛa si lↄ yã́iɛ. A yã́i Mae Lua yeimazi. +Gbɛ̃e a ma wɛ̃ni siao, má gíi ń mazĩaoɛ. Má a giia zɛ́ vĩ, mɛ́ má a sia zɛ́ vĩ lↄ. Yã́ pↄ́ ma Mae dìlɛmɛɛn we. +Yã́pi yã́i Yuda gbãadeↄ kↄ̃kpaalɛ̀ lↄ. +An guu gbɛ̃́ daside mɛ̀: A tã́a vĩɛ, aà mi lìaaɛ. Bↄ́yãi álɛ swã́sɛ aà yã́ii? +An gbɛ̃eↄ mɛ̀: Tã́ade yã'oan weo. Tã́a a fↄ̃ vĩ̀a wɛ́ wɛ̃e? +Lua kpɛ́ sakɛ̃a Yelusalɛũ dikpɛ kà. Buziɛɛ, +ↄ̃ Yesu lɛ́ bɛbɛ Lua ua a gu pↄ́ wì mɛ Salomↄↄ bilandaau. +Ɔ̃ Yuda gbãadeↄ lìaaàzi aa aà là aa mɛ̀: Ńyↄ̃ wá tó looa e bↄɛ ni? Tó Mɛsiin n ũ, owɛ̃ɛ wásawasa. +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Má òɛ́, i sio. Yã́ pↄ́ málɛ kɛ ń ma Mae tↄ́oↄ, yã́piↄ mɛ́ a seela ũ. +Ápiↄ sↄ̃ i sio, kɛ́ á dɛ ma sãↄ ũo yã́i. +Ma sãↄ ì ma yãma. Má ń dↄ̃ mɛ́ aaìↄ tɛmazi. +Mi wɛ̃ni láasai kpámá, aa gaga bauo. Gbɛ̃e a fↄ̃ ń bↄ ma ↄzĩo. +Ma Mae mɛ́ ń kpaa, mɛ́ aà zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̃́piia. Gbɛ̃e a fↄ̃ ń bↄ aà ↄzĩo. +Mapi ń ma Maeo wá doũɛ. +Gbãadepiↄ gbɛ sɛ̀lɛ lↄ, aa ye aà pápaò aa aà dɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Ma yãmaa pↄ́ ma Mae dàmɛɛↄ kɛ̀ɛ́ dasi. A kpele yã́i á ye ma pápa ń gbɛoi? +Ɔ̃ gbãadepiↄ wèwà aa mɛ̀: Wá ye wà ń pápa ń gbɛo yãmaa pↄ́ ń kɛ̀ yã́i no. Kɛ́ n dↄɛ ń Luao yã́iɛ. Gbɛ̃nazĩnan n ũ, ↄ̃ n nzĩa dìlɛ Lua ũ. +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Lua ò á ikoyã láu à mɛ̀, luaↄn ń ũ. +Lua i o gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ yã'onɛ́piↄnɛ luaↄo lé? Aà yã́ bãdɛa vĩ sↄ̃o. +Ma gbɛ̃́ pↄ́ ma Mae ma dilɛ adoa à ma zĩ dṹnia guu sↄ̃, kɛ́ ma mɛ̀ Lua Nɛ́n ma ũ, bↄ́yãi a mɛ̀ ma dↄɛ ń Luaoɛi? +Tó málɛ ma Mae kɛa kɛo, ásu ma yã́ sio. +Tó málɛ kɛ sↄ̃, baa tó i ma yã́ sio, à ma náaikɛ ma yãkɛaↄ yã́i, kɛ́ à e dↄ̃ sã́asã Mae Lua ku ma guu mɛ́ má kú aà guu. +Ɔ̃ aa ɛ̀a lɛ́ zɛwɛɛlɛ wà aà kṹ, ↄ̃ à pìlimá. +Ɔ̃ à ɛ̀a gɛ̀ Yuudɛ̃ baale, gu pↄ́ Zãa gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ̀u sɛ̃́ia. À gↄↄplakɛ̀ we, +ↄ̃ wà mↄ̀ aà kĩ́i dasidasi wà mɛ̀: Baa kɛ́ Zãa i dabudabue kɛo, yã́ pↄ́ a ò gbɛ̃́ɛ bee musu píiá sĩanaɛ. +Ɔ̃ wà aà náaikɛ̀ we dasi. +Gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Lazaa lɛ́ gyãkɛ Bɛtani, wɛ̃́lɛ pↄ́ aà dãeↄ Maliama ń Maatao kuu. +Maliamapi mɛ́ nↄɛ pↄ́ tulale kà Diiwa à aà gbá wàa ń a mikão ũ. +Ɔ̃ Lazaa dãepiↄ lɛ́kpãsãkɛ̀ Yesuɛ aa mɛ̀: Dii, n gbɛ̃na lɛ́ gyãkɛ. +Kɛ́ Yesu yã́pi mà à mɛ̀: Gyãpi miá ga no. Kɛ́ Lua zↄ̃ↄkɛ bↄ gupuau yã́iɛ, Lua Nɛ́ i tↄbↄ a musu. +Yesu ye Maata ń aà dãunao ń Lazaaozi. +Aà Lazaa gyãkɛa baomaa gbɛa à kɛ̀ gu pↄ́ á kúu gĩa gↄↄ pla. +Bee gbɛa ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ: Wà ɛa gɛ́ Yude. +Ɔ̃ aà ìwaↄ òɛ̀: Mɛtulu, gbãadeↄ ye n pápa ń gbɛo i gɛ̃gɛ̃o, ↄ̃ ń ye wà ɛa gɛ́ we lↄa? +Yesu mɛ̀: Fãanɛ do lɛɛlu kuɛpla nolo? Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bɛbɛ fãanɛ lí gɛ̃mbↄlɛo, kɛ́ àlɛ gu'e dṹniaɛ bee gupua yã́i. +Tó àlɛ bɛbɛ gwãasĩna, a gɛ̃mbↄlɛɛ, kɛ́ a gupuapi vĩo yã́i. +Yã́pi oa gbɛa Yesu ònɛ́: Wá gbɛ̃na Lazaa i'ò. Málɛ gɛ́ aà vuiɛ. +Ɔ̃ aà ìwaↄ òɛ̀: Dii, tó àlɛ i'oɛ, a aafiaʼe. +Lazaa gaa yã́ Yesu lɛ́ onɛ́, ↄ̃ aalɛ e i'oaɛ sĩana. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́ sa wásawasa: Lazaa gàɛ. +Ma pↄ kɛ̀na kɛ́ má kú weo, kɛ́ à e à ma náaikɛ yã́i. Wà gɛ́ aà kĩ́i. +Ɔ̃ Tomaa pↄ́ wì mɛ Sìa ò a gbɛ̃́ↄnɛ: Wà gɛ́, wí ga ń Diio sↄ̃. +Kɛ́ Yesu kà we, à mↄ lè wà Lazaa vĩ̀ à kɛ̀ gↄↄ síiↄ̃ kↄ̀. +Bɛtani ku kãi ń Yelusalɛũo lán kiloo àaↄ̃ taawa. +Yuda gbãadeↄ bↄ̀ we dasi aa mↄ̀ Maata ń Maliamao kĩ́i an nↄ̀sɛ níniinɛ́ an dãↄ ga yã́ musu. +Kɛ́ Maata mà Yesu lɛ́ mↄ́, à gɛ̀ daiaàlɛ. Maliama gↄ̃̀ zↄ̃lɛa bɛ. +Ɔ̃ Maata ò Yesuɛ: Dii, tó ń kú la yãa, ma dãↄ a gao. +Baa tia má d���̃ kɛ́ yã́ pↄ́ ń gbɛ̀a Luawa, a kɛnɛ. +Yesu òɛ̀: N dãↄ a vu. +Maata òɛ̀: Má dↄ̃ kɛ́ a vu zĩ́ pↄ́ gɛↄ vu gↄↄgbɛzãzĩ. +Yesu òɛ̀: Mámɛ má gbɛ̃́ pↄ́ ì gɛↄ vu à wɛ̃ni kpámá ũ. Baa tó ma náaikɛna gà, a gi àↄ kuɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú mɛ́ àlɛ ma náaikɛ a ga bauo. N bee sìa? +Maata òɛ̀: Ao Dii, má sì kɛ́ Mɛsii, Lua Nɛ́ pↄ́ wà mɛ̀ a mↄ dṹnia guun n ũ. +Kɛ́ Maata yã́pi ò, à gɛ̀ a dãuna sìsi, a òɛ̀ asii guu: Mɛtulu mↄ̀, àlɛ n gbɛa. +Kɛ́ Maliama yã́pi mà, à fɛ̀lɛ kpakpa, àlɛ gɛ́ aà kĩ́i. +Yesu i gɛ̃ wɛ̃́lɛ guu yãao, a ku gu pↄ́ Maata dàuaàlɛ gĩaɛ. +Gbãadepiↄ ku kpɛ́u ń Maliamao, aalɛ aà nↄ̀sɛ niniɛ̀. Kɛ́ aa è à fɛ̀lɛ ń wãao à bↄ̀, aa bↄ̀ tɛaàzi, asa aalɛ e àlɛ gɛ́ ↄ́ↄlↄi miaaɛ. +Kɛ́ Maliama kà gu pↄ́ Yesu kúu, kɛ́ à aà è, à kùlɛ aà gbázĩ a òɛ̀: Dii, tó ń kú la yãa, ma dãↄ a gao. +Yesu è àlɛ ↄ́ↄlↄ mɛ́ gbãade pↄ́ mↄ̀aànↄpiↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ lↄ. Ɔ̃ tòlobi zùaàgu, aà pↄ yà. +Ɔ̃ à mɛ̀: A aà vĩ̀ má ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Mae, mↄ ǹ gwa. +Yesu wɛ́'ikàu. +Ɔ̃ gbãadepiↄ mɛ̀: À gwa lá a yeaàzi. +Ɔ̃ an gbɛ̃eↄ mɛ̀: Aà gbɛ̃́ pↄ́ à vĩ̀a wɛ́ wɛ̃̀, a fↄ̃ gi Lazaa ga yãao lé? +Kɛ́ Yesu lɛ́ gɛ́ miapi kĩ́i, ↄ̃ tòlobi zùaàgu lↄ. Miapiá gbɛ̀'ɛɛ, gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ ta a lɛ́lɛ. +Yesu mɛ̀: À gbɛpi go ɛpilɛ. Ɔ̃ gɛpi dãe Maata òɛ̀: Dii, à yaikɛ̀ kↄ̀, asa à kɛ̀ gↄↄ síiↄ̃ɛ. +Yesu òɛ̀: Mi onɛ, tó ńlɛ ma náaikɛ, ńyↄ̃ Lua zↄ̃ↄkɛ eo lé? +Ɔ̃ wà gbɛpi gò. Yesu wɛsɛ̀ musu à mɛ̀: Baa, ma n sáaukɛ̀ kɛ́ n ma yãmà. +Má dↄ̃ kɛ́ niↄ ma yãma gↄↄpii, ãma má ò bíla pↄ́ kú la yã́iɛ, kɛ́ aa e si ḿmɛ n ma zĩ. +Kɛ́ a ò beewa, à pũ̀na ń lↄↄ gbãao à mɛ̀: Lazaa, mↄ ǹ bↄ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gàpi bↄ̀, pↄ́lɛ fĩfĩa aà mɛwa mɛ́ zwãa yea aà miwa. Yesu ònɛ́: À pↄ́ polowà, í aà gbaɛ. +Yuda gbãade pↄ́ aa mↄ̀ Maliama kĩ́ipiↄ, kɛ́ aa yã́ pↄ́ Yesu kɛ̀pi è, aa aà náaikɛ̀ dasi. +Ãma an gbɛ̃eↄ gɛ̀ Falisiↄ kĩ́i, aa yã́ pↄ́ Yesu kɛ̀ ònɛ́. +Ɔ̃ sa'onkiaↄ ń Falisipiↄ gbãadeↄ gbɛ̀a kↄ̃kãaawa aa mɛ̀: Gbɛ̃́pi lɛ́ dabudabukɛ dasi, wá sɛ́ kpelewa ni? +Tó wá tò àlɛ kɛ màa, wa aà náaikɛ píiɛ, Lomadeↄ i mↄ wá Lua kpɛ́ ń wá buio suumpa píi. +Ɔ̃ an gbɛ̃do Kaaifa pↄ́ dɛ sa'onkia ũ wɛ̃ bee ònɛ́: Á yãe dↄ̃o. +Kɛ́ gbɛ̃́ mɛ̀ndo gaa wápii gbɛu maa dɛ wá bui midɛala, á dↄ̃o lé? +I yã́ bee o ń azĩaoo. Kɛ́ a dɛ sa'onkia ũ wɛ̃ bee yã́i, ↄ̃ à ãnabikɛkɛ̀ à dↄ̀aa lá Yesu a su ga Yudaↄ gbɛu ò. +I kɛ Yudaↄ ńtɛ̃ɛ no, ń Lua nɛ́ pↄ́ fãaaaↄɛ lↄ, kɛ́ aà ń kɛ mɛ̀ doũ. +Za zĩbeezĩ ↄ̃ gbãadepiↄ zɛ̀ ń Yesu dɛao. +A yã́i tò Yesu i bↄ gupuau ń guu lↄo. Ɔ̃ à gɛ̀ zↄ̃ɛwia pↄ́ kú gbáa lɛ́a, wì mɛ Ɛflaiũ. À gↄↄplakɛ̀ we ń a ìwaↄ. +Yudaↄ Gɛ̃amusu dikpɛ kãikũ̀. Wà bↄ̀ zↄ̃ɛwiaↄ guu dasidasi, wà gɛ̀ Yelusalɛũ e dikpɛpi àↄ ka gbãbↄa yã́i. +Wàlɛ Yesu wɛɛlɛ, wa zɛa Lua ua, wàlɛ kↄ̃ lala wà mɛ̀: Á è kpelewai? A we mↄ dikpɛue? +Sa'onkiaↄ ń Falisiↄ dìlɛ tó gbɛ̃e Yesu kúkĩi dↄ̃, aà onɛ́ kɛ́ wà e aà kṹ. +Gɛ̃amusu dikpɛ gↄ̃̀ gↄↄ soolo, ↄ̃ Yesu mↄ̀ Bɛtani, Lazaa pↄ́ à aà vù à bↄ̀ gau bɛ wɛ̃́lɛu. +Wà blɛkɛ̀ Yesuɛ we. Maata mɛ́ lɛ́ blɛ kpaalɛ, mɛ́ Lazaa ku blɛblenaↄ guu ń Yesuo. +Ɔ̃ Maliama tulale bui maa ↄde sɛ̀ mↄ̀ò, à kà litili guo, ↄ̃ a kà Yesu gbáↄwa à aà gbápiↄ wàa ń a mikão. Tulale gĩ lì kpɛ́a. +Yesu ìwaↄ do, Yudasi Isaliↄti pↄ́ a Yesu kpámá mɛ̀: +Tulale bee ↄ̃a kà wɛ̃̀ do zĩ ↄ̃a ũ. Bↄ́yãi wi yía wà a ↄ̃a kpà taasideↄwao ni? +I bee o taasideↄ wɛ̃nagwaa yã́i no, kɛ́ kpã́iɛ yã́iɛ. Ɔ̃mɛ ìↄ mↄ̀bↄↄ kũa, ìↄ ↄ̃a kĩni kuluyeye. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Nↄɛpi tó. Aà bee ulɛ e ma gɛ kpɛlagↄↄ. +Taasideↄ kúánↄ gↄↄpiiɛ, ãma máↄ kúánↄ gↄↄpiio. +Yuda gbãadeↄ mà Yesu kú Bɛtani, ↄ̃ aa gɛ̀ we dasidasi. I kɛ Yesu yã́i aa gɛ̀i adoo, kɛ́ aa Lazaa pↄ́ Yesu aà bↄ̀ gau e lↄɛ. +Ɔ̃ sa'onkiaↄ zɛ̀ò aa Lazaa dɛ lↄ, +asa aà yã́i ↄ̃ gbãadeↄ lɛ́ kɛ̃́má dasi, aalɛ Yesu náaikɛ. +Kɛ́ a gu dↄ̀, bíla pↄ́ mↄ̀ dikpɛuↄ mà Yesu lɛ́ mↄ́ Yelusalɛũ, +ↄ̃ aa kpakpalaↄ zↄ̃̀zↄ̃ aa gɛ̀ daioaàlɛ. Aalɛ wiilɛ aalɛ mɛ: Gbãa kɛ! Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o ũ! Báaaden Isailiↄ Kía ũ! +Yesu zàa'ĩna è, à dìkpɛ lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: +Siↄnadeↄ, ásu vĩakɛo. Á kía lɛ́ mↄ́ dia zàa'ĩn bↄlↄ kpɛ. +Aà ìwaↄ i yã́pi midↄ̃ gĩao. Yesu fɛlɛ taa gawi guu gbɛa ↄ̃ aa dↄ̃̀ sa kɛ́ wà yã́pi kɛ̃̀ aà yã́ musuɛ, mɛ́ ḿpiↄ wà apii kɛ̀ɛ̀. +Kɛ́ Yesu Lazaa sìsi à bↄ̀ miau à aà vù à bↄ̀ gau, gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ a baokpàkpanɛ́. +A yã́i bíla gɛ̀ daiaàlɛ, asa aa mà à dabudabupi kɛ̀ɛ. +Ɔ̃ Falisiↄ òkↄ̃ɛ aa mɛ̀: Á èa? Wá fↄ̃ pↄe wowào. Gwa, dṹnia bↄ̀ tɛaàzi. +Gɛlɛkieↄ ku gbɛ̃́ pↄ́ aa mↄ̀ lousisii dikpɛuↄ guu, +ↄ̃ aa gɛ̀ Bɛsaida pↄ́ kú Galile gbɛ̃́ Filipi kĩ́i, aa wabikɛ̀wà aa mɛ̀: Mae, wá ye Yesu kↄ̃'eai. +Filipi gɛ ò Ãndeleeɛ, ↄ̃ aa gɛ̀ wa ò Yesuɛ sãnu. +Yesu ònɛ́: Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ tↄbↄgↄↄ kà. +Sĩana málɛ oɛ́, tó pↄ́wɛna i gɛ̃ tíu à fↄ̃mbasibↄ̀o, ìↄ ku adoɛ. Tó à fↄ̃mbasibↄ̀ sↄ̃, ì nɛ'i maamaaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye a wɛ̃nii, wɛ̃nipi a vũaawà. Gbɛ̃́ pↄ́ gì a wɛ̃nii dṹniaɛ beeu sↄ̃, ade aↄ ku gↄↄpiiɛ. +Tó gbɛ̃́ ye zĩkɛmɛɛ, aàↄ tɛmazi, ma zĩkɛnapi iↄ ku gu pↄ́ má kúu. Tó gbɛ̃́ lɛ́ zĩkɛmɛɛ, ma Mae a aà kpɛla. +Tiasa ma pↄ yà. Kpelewa má oi? Mà o, Baa, ma bↄ yã́ pↄ́ lɛ́ mↄau yã̀? Aawo! Ma mↄ yã́ pↄ́ lɛ́ mↄapi yã́iɛ. +Baa, tↄbↄ. Ɔ̃ lↄↄ bↄ̀ luabɛ à mɛ̀: Má bↄ̀ kↄ̀, mɛ́ má ɛa bↄ lↄ. +Kɛ́ bíla pↄ́ kú we mà aa mɛ̀: Lou mɛ́ vĩ̀. Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Malaika mɛ́ yã'òɛ̀. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: I kɛ ma yã́i lↄↄpi bↄ̀io, á yã́iɛ. +Yã́ a zↄ̃lɛ dṹniaɛ beewa sa. Wa dṹniaɛ bee kía bↄ kpalau sa. +Mapi sↄ̃, tó wà ma sɛ ma dↄ musu, má bui píi sísi aa mↄ ma kĩ́i. +Kɛ́ Yesu ò màa, à dↄ̀aa lɛ́ ga pↄ́ a su ga yã'oɛ. +Ɔ̃ bíla òɛ̀: Wá mà a ku ikoyã láu wà mɛ̀, Mɛsii aↄ ku gↄↄpiiɛ, mɛ́ n mɛ̀ wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ sɛ dↄ musu sↄ̃ bɛ? Démɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́pi ũi? +Yesu wèmá à mɛ̀: Gupua kuaánↄ gↄ̃̀ yↄↄɛ. Gↄↄ pↄ́ á gupuapi vĩ, àↄ bɛu, kɛ́ gu su siwáo yã́i. Gbɛ̃́ pↄ́ bɛ gusiau líↄ dↄ̃ gu pↄ́ àlɛ gɛ́uo. +Gↄↄ pↄ́ á gupua vĩ, à gupuapi náaikɛ, í gↄ̃ gupua gbɛ̃́ↄ ũ. Kɛ́ Yesu ò màa, ↄ̃ à gɛ̀ ùlɛnɛ́. +Baa ń dabudabu dasi pↄ́ a kɛ̀ ń wáaↄ, aai aà náaikɛo, +kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabi Isaia ò e pa yã́i à mɛ̀: Dii, gbɛ̃e i bao pↄ́ wá kpà sio. Wà n gbãa è, wi dↄ̃o. +Aai we aà náaikɛ̀o, asa Isaia ò lↄ: +Lua ń wɛ́ vĩ̀akũ̀nɛ́ kɛ́ aasu gu'eo, à ń nↄ̀sɛ tàtanɛ́ kɛ́ aasu yãma aa ɛa suwa, i ń gbã́gbão yã́i. +Isaia bee ò kɛ́ à Yesu gawi è yã́iɛ, ↄ̃ à aà yã'ò. +Ń beeo gbãadepiↄ Yesu náaikɛ̀ dasi. Falisiↄ yã́i ↄ̃ aaliↄ ye wà dↄ̃máo, kɛ́ wasu lousisikpɛzↄ̃nɛ́o yã́i. +Asa aa ye gbɛ̃nazĩnaↄ ń sáaukpa dɛ Lua ń sáaukpaa. +Ɔ̃ Yesu pũ̀na à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛ, i kɛ mapi àlɛ a náaikɛ adoo, àlɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ náaikɛɛ lↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma e lɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ eɛ lↄ. +Ma mↄ dṹnia guu gupua ũɛ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛ su àↄ ku gusiau lↄo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma yãmà mɛ́ a kũao, i kɛ mámɛ má yãdaaàlao, asa mi mↄ yãdai dṹniala no, ma mↄ dṹnia suabaiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ gìmazi mɛ́ i ma yã́ sio, yã́kpalɛ lɛ́ aà dãɛ. Yã́ pↄ́ má dàɛ̀pi mɛ́ a zↄ̃lɛwà gↄↄgbɛzãzĩ. +Asa mi yãe o ń mazĩaoo. Yã́ pↄ́ má ò ń yã́ pↄ́ má dànɛ́o, ma Mae pↄ́ ma zĩ mɛ́ dìlɛmɛɛ. +Má dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ a dàmɛɛá wɛ̃ni láasai yã́ɛ. Beewa yã́ pↄ́ málɛ o, málɛ o lá ma Mae òmɛɛwaɛ. +E Gɛ̃amusu dikpɛ àↄ ka, Yesu dↄ̃ kɛ́ a bↄa dṹniaɛ bee guu taa a Mae kĩ́i gↄↄ kà. Lá a ye a gbɛ̃́ↄzi dṹnia guu, a yeńzi e a wɛ̃ni lɛ́waɛ. +Aalɛ pↄble. Ibiisi dà Simↄↄ Isaliↄti nɛ́ Yudasiɛ a sↄ̃u kↄ̀, kɛ́ aà Yesu kpámá. +Yesu dↄ̃ kɛ́ a Mae pↄ́pii nàɛ a ↄzĩ. A dↄ̃ kɛ́ a bↄ Luapi kĩ́i, mɛ́ a ɛa lɛ́ tá aà kĩ́iɛ. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble, Yesu fɛ̀lɛ à a ula bↄ kàlɛ, ↄ̃ à savɛti sɛ dↄ̀ a pi. +Bee gbɛa à ikà ta guu, ↄ̃ à nà a ìwaↄ gbá pípiawa, àlɛ waa ń savɛti pↄ́ á dↄ̀ a pipio. +Kɛ́ à kà Simↄↄ Piɛɛ kĩ́i, Piɛɛpi òɛ̀: Dii, ḿmɛ ńyↄ̃ ma gbá pípimɛɛa? +Yesu wèwà à mɛ̀: Ń yã́ pↄ́ málɛ kɛ dↄ̃ gĩao. Ńyↄ̃ dↄ̃ gbɛzã. +Piɛɛ òɛ̀ à mɛ̀: Ńyↄ̃ ma gbá pípimɛɛ bauo. Yesu òɛ̀: Tó mi n gbá pípio, wáↄ yãe vĩ ń kↄ̃o lↄo. +Simↄↄ Piɛɛ òɛ̀: Dii, i kɛ ma gbáɛ adoo, ma ↄ ń ma mioɛ lↄ. +Yesu òɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ zu'ò bàa kú ń a gue pípiaoo, sema aà gbá, asa a zɛ̃aɛ. Á gbãsĩo, ãma i kɛ ápii no. +A dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ a su à a kpámá. A yã́i à mɛ̀ aa gbãsĩsai ḿpiio. +Kɛ́ à ń gbá pìpinɛ́ a làa, à a ula sɛ dà, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ lↄ. A ònɛ́: A yã́ pↄ́ má kɛ̀ɛ́ dↄ̃̀a? +I omɛɛ Mɛtulu ge Dii. Álɛ o a zɛ́waɛ, asa má dɛ a ũɛ. +Lá ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ á dii ń á yãdanɛdeo ũ ma á gbá pìpiɛ́, àliↄ kↄ̃ gbá pipi sↄ̃. +Ma a taa kɛ̀ɛ́. Àliↄ kɛ lá má kɛ̀ɛ́wa. +Sĩana málɛ oɛ́, zↄ̀blena líↄ dɛ a diilao, zĩna líↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ a zĩlao. +Lá a yã́ bee dↄ̃̀, báaadeↄn á ũ tó álɛ kɛ. +I kɛ ápii yã́ málɛ oo. Má gbɛ̃́ pↄ́ má sɛ̀ↄ dↄ̃. Sema yã́ pↄ́ kɛ̃a láuɛ bee pa wà mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wi ↄkãaa ta doũ mɛ́ bↄ̀ ma kpɛ. +Málɛ oɛ́ tia e àↄ gɛ́ mↄ́i, kɛ́ tó à mↄ̀, á sí mámɛ má aà ũ. +Sĩana málɛ oɛ́, tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ pↄ́ ma aà zĩ dìlɛ, à ma dilɛɛ. Tó gbɛ̃́ ma dilɛ sↄ̃, à gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ dìlɛɛ. +Kɛ́ Yesu bee ò, tòlobi zùaàgu, ↄ̃ a ònɛ́ wásawasa à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, á gbɛ̃do mɛ́ a ma kpámá. +Ɔ̃ aà ìwaↄ kↄ̃ gwàgwa, aa bílikɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ owa. +Ìwa mɛ̀ndo pↄ́ Yesu yeaàzi gɛngɛsɛkɛa aà saɛ. +Ɔ̃ Simↄↄ Piɛɛ lɛsuikɛ̀ɛ̀ aà Yesu la gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ o. +Ɔ̃ ìwapi sↄ̃kpàlɛ Yesuzi à aà là à mɛ̀: Dii, dé ni? +Yesu wèwà à mɛ̀: Má lↄmazↄ̃ dowa, mí kpá adewa. Ɔ̃ à lↄmazↄ̃̀ dowa a kpà Simↄↄ Isaliↄti nɛ́ Yudasiwa. +Kɛ́ Yudasi lↄmapi sì, Setãu gɛ̃̀aàgu gↄ̃̀ↄ. Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Yã́ pↄ́ ńlɛ kɛ kɛ kpakpa. +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ pↄbleↄ, an gbɛ̃e i dↄ̃ bↄ́yãi Yesu bee òiɛ̀o. +Lá Yudasi mɛ́ ìↄ mↄ̀bↄↄ kũa, ↄ̃ gbɛ̃eↄ lɛ́ e Yesu òɛ̀ aà gɛ́ dikpɛ pↄ́ pↄ́ aa yeiↄ lúiɛ ge aà gɛ́ pↄe kpái taasideↄwaɛ. +Kɛ́ Yudasi lↄmapi sì, à bↄ̀ gↄ̃̀ↄ. À mↄ lè gwã́ɛ. +Kɛ́ Yudasi bↄ̀, Yesu mɛ̀: Tiasa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a tↄbↄ, mɛ́ Lua a tↄbↄ aà yã́ musu. +Tó Lua tↄbↄ̀ aà musu sↄ̃, Lua a aà tↄbↄ a kĩ́i mɛ́ a bↄ gↄ̃̀ↄɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, ma kuaánↄ gↄ̃̀ yↄↄɛ. Á ma wɛɛlɛ, ãma málɛ oɛ́ tia lá má ò gbãadeↄnɛwa, á fↄ̃ gɛ́ gu pↄ́ málɛ táuo. +Málɛ yã́ dafu dilɛɛ́ɛ, àliↄ yekↄ̃i. Lá má yeázi, ápiↄ sↄ̃ àliↄ yekↄ̃i màa lↄ. +Tó á yekↄ̃i, ↄ̃ gbɛ̃́pii a á dↄ̃ ma ìwaↄ ũ. +Simↄↄ Piɛɛ aà là à mɛ̀: Dii, ńlɛ tá má ni? Yesu wèwà à mɛ̀: Gu pↄ́ málɛ táu, ńyↄ̃ fↄ̃ tɛmazi gĩao. Gbɛzã ↄ̃ ńyↄ̃ mↄ́. +Piɛɛ òɛ̀: Dii, bↄ́yãi má fↄ̃ tɛnzi tiao ni? Má gí ma wɛ̃nii n yã́i. +Yesu mɛ̀: Ńyↄ̃ gi n wɛ̃nii ma yã́i ló? Sĩana málɛ onɛ, e ko àↄ gɛ́ lɛzui, ńyↄ̃ lelekpamazi gɛ̃n àaↄ̃. +Ásu tó á pↄ yao. À Lua náaikɛ, í ma náaikɛ. +Ma Mae bɛ kpɛ́ vĩ dasi, málɛ gɛ́ gukɛkɛiɛ́ɛ. Tó a dɛ màao, dↄ̃ mi oɛ́o. +Lá málɛ gɛ́ gukɛkɛiɛ́, má ɛa mↄ mà á sɛ́lɛ táánↄ ma kĩ́i, kɛ́ ápiↄ sↄ̃ àↄ ku gu pↄ́ má kúu. +Á gu pↄ́ málɛ táu zɛ́ dↄ̃. +Ɔ̃ Tomaa òɛ̀: Dii, wá dↄ̃ gu pↄ́ ńlɛ táuo. Wá fↄ̃ a zɛ́ dↄ̃ kpelewa ni? +Yesu wèwà à mɛ̀: Mámɛ má zɛ́pi ũ, mámɛ má sĩana ń wɛ̃nio ũ. Gbɛ̃e lí e gɛ̀ ma Mae kĩ́i ma kɛ̀sɛ kũsaio. +Tó á ma dↄ̃, dↄ̃ á ma Mae dↄ̃. Za tia a aà dↄ̃̀ mɛ́ a aà è. +Ɔ̃ Filipi òɛ̀: Dii, ǹ n Mae ↄlↄwɛ̃ɛ. Bee a mↄ́wá. +Yesu òɛ̀: Filipi, má kúánↄ za gbão, ↄ̃ ń ma dↄ̃oa? Gbɛ̃́ pↄ́ ma e ma Mae èɛ. Bↄ́yãi ńlɛ o mà a Mae ↄlↄɛ́i? +Kɛ́ má kú ma Mae guu mɛ́ ma Mae ku ma guu, ni sio lé? Yã́ pↄ́ málɛ oɛ́, málɛ o ń mazĩaoo. Ma Mae pↄ́ kú ma guu mɛ́ lɛ́ a yãkɛaↄ kɛ. +Kɛ́ má ò má kú ma Mae guu mɛ́ ma Mae ku ma guu, à ma yã́ sí. Tó màan sↄ̃o, à si ma yãkɛapiↄ yã́i. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛ a yã́ pↄ́ mi kɛpiↄ kɛ. A kɛ dɛ beeↄla se, kɛ́ málɛ tá ma Mae kĩ́i yã́i. +Má yã́ pↄ́ a a wabikɛ̀ ń ma tↄ́o kɛ, kɛ́ ma Mae e tↄbↄ ma musu yã́i. +Tó a yãe wabikɛ̀ ń ma tↄ́o, má kɛ. +Tó á yemazi, áↄ yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũa. +Má gbɛa ma Maewa, i á gba Zɛnnↄde pãle pↄ́ a�� kúánↄ gↄↄpii +Nisĩn sĩande ũ. Dṹnia gbɛ̃́ↄ fↄ̃ aà dilɛo, asa aalɛ aà eo mɛ́ aa aà dↄ̃o. Ápiↄ á aà dↄ̃, asa a kúánↄ mɛ́ aↄ kú á guu. +Má á tó ádoo, má ɛa mↄ á kĩ́i. +À gↄ̃̀ yↄↄɛ kɛ́ dṹnia a ma e lↄo, ãma á ma e. Kɛ́ má kú yã́i, áↄ ku sↄ̃. +Gↄↄ bee áↄ dↄ̃ kɛ́ má kú ma Mae guu, á kú ma guu, mɛ́ má kú á guu. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma yãdilɛaↄ dà mɛ́ a kũa, ade mɛ́ yemazi. Ma Mae aↄ ye gbɛ̃́ pↄ́ yemazizi, mɛ́ máↄ yeaàzi, mí azĩa ↄlↄɛ̀. +Ɔ̃ Yudasi aà là, i kɛ Yudasi Isaliↄti gbɛ̃́ no: Dii, bↄ́ yã́ mɛ́ mↄ̀, ńyↄ̃ nzĩa ↄlↄwɛ̃ɛ, mɛ́ dṹnia a n eo ni? +Ɔ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: Tó gbɛ̃́ yemazi, aↄ ma yã́ kũa. Ma Mae aↄ yeaàzi, wí mↄ́ aà kĩ́i, wí zↄ̃lɛaànↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ yemazio ma yã́ kũao. Yã́ pↄ́ álɛ mapi i bↄ ma kĩ́io, à bↄ̀ ma Mae pↄ́ ma zĩ kĩ́iɛ. +Ma yã́pi òɛ́ gↄↄ pↄ́ má kúánↄ. +Ma Mae a a Nisĩna zĩ ń ma tↄ́o Zɛnnↄde ũ. Ɔ̃mɛ a yã́pii dadaɛ́, i to yã́ pↄ́ má òɛ́ dↄágu píi. +Málɛ á tó ń aafiao, mazĩa aafia ↄ̃ málɛ á gba. Málɛ á gba lá dṹnia ì ń gbawao. Ásu tó á pↄ yao, ásu sↄ̃̀deedeekɛo. +Á mà, má òɛ́ málɛ tá, mí ɛa mↄ á kĩ́i. Tó á yemaziɛ, dↄ̃ á pↄ na, kɛ́ málɛ tá ma Mae kĩ́i yã́i, asa ma Mae dɛmala. +Má òɛ́ tia e àↄ gɛ́ kɛi, kɛ́ tó à kɛ̀, á ma náaikɛ. +Má e yã'oánↄ gbã̀a lↄo, asa dṹniaɛ bee kía lɛ́ mↄ́. A iko vĩao, +ãma lá ma Mae dàmɛɛ ↄ̃ málɛ kɛ, kɛ́ dṹnia e dↄ̃ má yeaàzi. À fɛlɛ wà go lakĩi. +Mámɛ má vɛ̃ɛli sĩande ũ, ma Mae mɛ́ vɛ̃ɛbude ũ. +Ì gↄ̃na pↄ́ pɛa nɛ'isai píi zↄ̃ɛ, ↄ̃ ì a nɛ'ina píi mibo, kɛ́ a nɛ'ia kã́fĩ yã́i. +Ápiↄá zɛ̃aɛ yã́ pↄ́ má òɛ́ yã́i. +Àↄ naa mapiwa lá má naawáwa. Ligↄ̃na lí fↄ̃ nɛ'ì ń azĩaoo, sema àↄ pɛa lidawa. Màaɛ ápiↄ á fↄ̃ kã́fĩakɛo, sema àↄ naaa bàasio. +Mámɛ má vɛ̃ɛ lida ũ, ámɛ á a gↄ̃naↄ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ naaa mɛ́ má naawà, ade a kã́fĩakɛ maamaaɛ, asa á fↄ̃ pↄe kɛ ma saio. +Tó gbɛ̃́ naaao, wa aà vũaa, lá wì ligↄ̃na zↄ̃ vũaa à giigaga, wà sɛ́lɛ kátɛu à tɛ́kũwaɛ. +Tó á naaa mɛ́ ma yã́ kú á sↄ̃u, à pↄ́ pↄ́ á yei wabikɛ, í e. +Tó a kã́fĩakɛ̀ maamaa, áↄ dɛ ma ìwaↄ ũ sĩana, ma Mae i tↄbↄ. +Má yeázi lá ma Mae yemaziwa. À zɛ ń ma yeaázio. +Tó á yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũa, á zɛa ń ma yeaázion we, lá má yã́ pↄ́ ma Mae dìlɛↄ kũa mɛ́ má zɛa ń aà yeamaziowa. +Ma yã́piↄ òɛ́, kɛ́ àↄ pↄna pↄ́ má vĩ vĩ, á pↄna i kɛ zài. +Yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́n kɛ: Àↄ yekↄ̃i lá má yeáziwa. +Tó gbɛ̃́ gì a wɛ̃nii a gbɛ̃naↄ yã́i, gbɛ̃e aↄ ye gbɛ̃́i dɛ beelao. +Tó álɛ yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ kɛ, ma gbɛ̃naↄn á ũ. +Má oɛ́ zↄ̀blenaↄ lↄo, asa zↄ̀blena líↄ a dii bↄↄlɛ dↄ̃o. Máↄ oɛ́ sa gbɛ̃naↄɛ, asa yã́ pↄ́ má mà ma Mae kĩ́i ↄ̃ má òɛ́ píi. +Ámɛ i ma sɛo, mámɛ ma á sɛ́, mɛ́ ma á zĩ́ à gɛ́ kã́fĩakɛi, kã́fĩa pↄ́ aↄ ku, Mae Lua i á gba pↄ́ pↄ́ a a wabikɛ̀wa ń ma tↄ́o. +Yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́n kɛ: Àↄ yekↄ̃i. +Tó dṹnia zàágu, àↄ dↄ̃ kɛ́ à zàmagu á ãa. +Tó dṹnia gbɛ̃́ↄn á ũ, dↄ̃ dṹnia yeázi. Lá ma á sɛ́ ma á bↄ́ dṹnia guu, á dɛ a gbɛ̃́ↄ ũo. Bee yã́i dṹnia zaiágu. +À to yã́ pↄ́ má òɛ́ dↄágu. Zↄ̀blena líↄ dɛ a diilao. Lá aa ĩadàa, màa aa dawá sↄ̃. Tó aa ma yã́ kũaɛ, aaↄ á yã́ kũa sↄ̃ɛ. +Aa yã́ beeↄ kɛɛ́ píi ma tↄ́ yã́i, asa aa gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ dↄ̃o. +Tó mi mↄ ma yã'ònɛ́o, dↄ̃ aa duuna vĩo. Tia kɛ́wa an duuna awa vĩo. +Gbɛ̃́ pↄ́ zamagu za ma Maeguɛ sↄ̃. +Tó mi yã́ pↄ́ wi kɛ yãao kɛ an guuo, dↄ̃ aa duuna vĩo. Tia kɛ́wa aa yã́ pↄ́ má kɛ̀ↄ è, ↄ̃ aa zàmagu ń ma Maeo wápii, +kɛ́ yã́ pↄ́ kú Mↄizi ikoyã guu pa, wà mɛ̀ aa zàmagu pã. +Tó Zɛnnↄde pↄ́ má aà gbaɛwá bↄ̀ ma Mae kĩ́i à mↄ̀, Nisĩn sĩande pↄ́ ì bↄ aà kĩ́ipi, aↄ dɛ ma seelade ũ. +Ápiↄ sↄ̃ áↄ dɛ ma seeladeↄ ũ, kɛ́ á kumanↄ za káau yã́i. +Ma yã́ beeↄ òɛ́ kɛ́ ásu fuo yã́iɛ. +Wa lousisikpɛzↄ̃ɛ́. A gↄↄ lɛ́ mↄ́ se kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ́ aↄ e álɛ zĩkɛ Luaɛɛ. +Aa yã́piↄ kɛɛ́ kɛ́ aa ma Mae ń mapio dↄ̃o yã́i. +Ma yã́ beeↄ òɛ́, kɛ́ tó a gↄↄ kà, íↄ dↄ̃ má òɛ́ kↄ̀ɛ. Mi yã́ beeↄ òɛ́ za káauo, kɛ́ má kúánↄ yã́i. +Málɛ tá gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ kĩ́i sa. Á gbɛ̃e i ma la gu pↄ́ málɛ táuo. +Á pↄ siakũ̀ sa, kɛ́ ma yã́ beeↄ òɛ́ yã́i. +Sĩana málɛ oɛ́, ma taa a àikɛɛ́, asa tó mi tao, Zɛnnↄdepi a mↄ́wáo. Tó ma ta, má aà zĩwá. +Tó à mↄ̀, a dṹnia ɛɛkaɛ̀ a ↄzĩ duuna ń maakɛao ń yã́kpalɛkɛao yã́ musu, +duuna yã́ musu, kɛ́ aai ma náaikɛo yã́i, +maakɛa yã́ musu, kɛ́ málɛ tá ma Mae kĩ́i, mɛ́ á ma e lↄo yã́i, +yã́kpalɛkɛa yã́ musu, kɛ́ wà yã́kpalɛkɛ̀ ń dṹniaɛ bee kíao yã́i. +Má yãvĩ dasi mà oɛ́ lↄ, ãma á yã́piↄ fↄ̃ gĩao. +Tó Nisĩn Sĩande mↄ̀, a dↄaaɛ́ sĩana píi guu. A yã'o ń azĩaoo, yã́ pↄ́ a mà ↄ̃ ali o, i yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ↄ baokpaɛ́. +A ma tↄbↄ, asa ↄ̃mɛ a ma yã́ↄ sɛ́lɛ siuɛ́. +Pↄ́ pↄ́ ma Mae vĩ píiá ma pↄ́ɛ. A yã́i ma mɛ̀ a ma yã́ↄ sɛ́lɛ siuɛ́. +À gↄ̃̀ yↄↄ kɛ́ á ma e lↄo, à gↄ̃̀ yↄↄ lↄ í ma e. +Ɔ̃ aà ìwaeↄ òkↄ̃ɛ: Bↄ́ yã́ àlɛ owɛ̃ɛ wei? À mɛ̀ à gↄ̃̀ yↄↄ wá a e lↄo mɛ́ à gↄ̃̀ yↄↄ lↄ wí a e. À mɛ̀ lↄ álɛ tá a Mae kĩ́i. +Ɔ̃ aa mɛ̀: À gↄ̃̀ yↄↄ pↄ́ a òpi dɛ kpelewa ni? Wi yã́ pↄ́ àlɛ opi mao. +Yesu dↄ̃̀ kɛ́ aa ye a la, ↄ̃ a ònɛ́: Kɛ́ ma mɛ̀ à gↄ̃̀ yↄↄ á ma e lↄo, mɛ́ à gↄ̃̀ yↄↄ lↄ í ma e, bee álɛ kↄ̃ lalaia? +Sĩana málɛ oɛ́, á ↄ́ↄlↄ á wɛ̃nakɛ, ãma dṹnia a pↄnakɛ. Áↄ ku pↄsia guu, ãma á pↄsiapi a lilɛ pↄna ũ. +Tó nↄɛ ye nɛ'ii, aà pↄ ì siakũ kɛ́ aà wãwãkɛgↄↄ kà yã́i. Tó à nɛ'ì sↄ̃, wãwã pↄ́ a kɛ̀pi lí dↄaàgu lↄo. Aà pↄ ì kɛ naɛ, kɛ́ à nɛ́ dafu kà dṹniawa yã́i. +Màa ápiↄ, á pↄ sia gĩa. Má ɛa mà á e lↄ, á pↄ i kɛ na, mɛ́ gbɛ̃e a fↄ̃ á pↄnapi síwáo. +Gↄↄ bee á yãe laa lↄo. Sĩana málɛ oɛ́, ma Mae a pↄ́ pↄ́ a a wabikɛ̀wa ń ma tↄ́o kpáwá. +E tia i pↄe wabikɛ ń ma tↄ́oo. Àli wabikɛ, íli e, kɛ́ á pↄna e pɛɛwá yã́i. +Ma yã́piↄ lɛ̀ɛũɛ́ɛ. A gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ má yã'oɛ́ ń yãlɛɛũao lↄo, mí a Mae yã'oɛ́ wásawasa. +Gↄↄ bee á wabikɛ ń ma tↄ́o. Mi oɛ́ mámɛ má wabikɛɛ́ ma Maewao, +asa ma Mae yeázi kɛ́ á yemazi yã́i, mɛ́ a ma bↄa aà kĩ́i sì. +Ma bↄ ma Mae kĩ́i ma mↄ dṹnia guu. Tiasa málɛ dṹniato málɛ tá aà kĩ́i. +Ɔ̃ aà ìwaↄ òɛ̀: Too, ńlɛ yã'o ń yãlɛɛũao lↄo, ńlɛ o wásawasa. +Wá dↄ̃ sa kɛ́ ń yã́pii dↄ̃, baa tó gbɛ̃́ i a làasoo onɛo. Bee yã́i wa n bↄa Lua kĩ́i sì. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Álɛ ma náaikɛ saa? +A gↄↄ lɛ́ mↄ́, à kà kↄ̀, kɛ́ á fãaa, á baade i ta a bɛ i ma to mado. Ń beeo má kú madoo, asa ma Mae kumanↄɛ. +Ma yã́ beeↄ òɛ́, kɛ́ naaa guu á nↄ̀sɛ àↄ daa doũ. Á wɛ́tɛ̃a e dṹnia guu, ãma à sↄ̃dilɛ, ma zĩblè dṹniawa. +Yesu yã́pi oa gbɛa à wɛsɛ̀ musu à mɛ̀: Baa, a gↄↄ kà. Ǹ n Nɛ́ tↄbↄ, n Nɛ́ i n tↄbↄ. +Ń tò má iko vĩ gbɛ̃́piiwa, kɛ́ mà wɛ̃ni láasai kpá gbɛ̃́ pↄ́ ń kpàaↄwa píi. +N Lua mɛ̀ndona sĩande ń mapi Yesu Kilisi pↄ́ ń zĩo dↄ̃a mɛ́ wɛ̃ni láasai ũ. +Ma n tↄbↄ̀ tↄↄlɛ, zĩ pↄ́ ń dàmɛɛ mà kɛ má làa. +Baa, gawi kpaa n kĩ́i sa, lá ń kpàa n kĩ́i zadↄ̃ dṹnia kuo. +Gbɛ̃́ pↄ́ n ń sɛ́ dṹniau n ń kpaaↄ, má tò aa n dↄ̃. N pↄ́ↄnɛ, ↄ̃ n ń kpaa. Aa n yã́ kũa, +aa dↄ̃̀ sa kɛ́ yã́ pↄ́ ń dàmɛɛ bↄ̀ n kĩ́i píiɛ. +Ma yã́ pↄ́ ń dàmɛɛ dànɛ́. Aa sì, ↄ̃ aa dↄ̃̀ kɛ́ ma bↄ n kĩ́iɛ sĩana. Aa sì kɛ́ ḿmɛ n ma zĩ. +Málɛ wabikɛnɛ́, i kɛ dṹnia málɛ kɛɛ̀o, sema gbɛ̃́ pↄ́ n ń kpaapiↄ, asa n pↄ́ↄnɛ. +Ma pↄ́ↄá n pↄ́ↄnɛ píi, n pↄ́ↄá ma pↄ́ↄnɛ píi. Málɛ tↄbↄ gbɛ̃́piↄ yã́ musu. +Málɛ su n kĩ́i, máↄ ku dṹnia guu lↄo, ãma ampiↄ aaↄ ku dṹnia guu. Baa Kuaadoade, ǹ ń dↄ̃́a ń n tↄ́ pↄ́ ń kpàa gbãao, kɛ́ aaↄ ku mɛdoũ láwáwa. +Gↄↄ pↄ́ má kúńnↄ, ma ń dↄ̃́a ń tↄ́ pↄ́ ń kpàapi gbãao. Má ń kũa, ↄ̃ an gbɛ̃e i vũaao, mɛ́ i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ mipɛ̀ kaalɛwa kɛ́ n yã́ e pa yã́i bàasio. +Tiasa málɛ su n kĩ́i. Ma yã́ beeↄ ò dṹnia guu, kɛ́ aaↄ pↄna pↄ́ má vĩ vĩ, i pɛɛmáɛ. +Ma n yã́ dànɛ́, ↄ̃ dṹnia zàńgu, kɛ́ dṹnia gbɛ̃́ↄn ń ũo lán mapiwa. +Málɛ wabikɛma, i kɛ kɛ́ ǹ ń bↄ dṹnia guu no, kɛ́ ǹ kàedańzi Setãu yã́ musuɛ. +Dṹnia gbɛ̃́ↄn ń ũo lán mapiwa. +To an kua àↄ adoa ń sĩana gbãao, n yã́ mɛ́ sĩanapi ũ. +Lá n ma zĩ dṹnia guu, mapi sↄ̃ ma ń zĩ́ dṹnia guu. +Málɛ azĩa kpama an yã́i, kɛ́ aaↄ ku n gbɛ̃́ↄ ũ sĩana. +I kɛ málɛ wabikɛnɛ́ ńdo no, ń gbɛ̃́ pↄ́ aa ma náaikɛ ń yã́iↄɛ lↄ, +kɛ́ ampii aaↄ ku mɛdoũ. Baa, lá ń kú ma guu mɛ́ má kú n guu, ampiↄ sↄ̃ aaↄ kú wá guu, kɛ́ dṹnia e sí ḿmɛ n ma zĩ. +Gawi pↄ́ ń kpàa ↄ̃ má kpàmá, kɛ́ aaↄ ku mɛdoũ láwáwa. +Má kú ń guu mɛ́ ń kú ma guu, kɛ́ aaↄ ku mɛdoũ míↄmiↄ, dṹnia i dↄ̃ ḿmɛ n ma zĩ, mɛ́ ń yeńzi lá ń yemaziwa. +Baa, gbɛ̃́ pↄ́ ń kpàaↄ, má ye aaↄ ku gu pↄ́ má kúu, kɛ́ aa wɛsi ma gawilɛ, gawi pↄ́ ń kpàa kɛ́ ń yemazi zadↄ̃ dṹnia kuopi. +Mae Maa, dṹnia n dↄ̃o, ãma má n dↄ̃, mɛ́ gbɛ̃́ɛ beeↄ dↄ̃ kɛ́ ḿmɛ n ma zĩ. +Má tò aa n dↄ̃, mɛ́ má ɛa mà to aaↄ n dↄ̃ lↄ, kɛ́ áↄ yenzi lá ń yemaziwa, míↄ naamá. +Yesu yã́pi oa gbɛa à bↄ̀ ń a ìwaↄ, aa bùa Sedↄ̃ baale. Lu ku we, ↄ̃ à gɛ̃̀u ń a ìwaↄ. +Yudasi bↄnkpɛde sↄ̃ a gupi dↄ̃, asa Yesu ń a ìwaↄ aaìↄ kãaa we mↄ̀ↄmↄↄɛ. +Ɔ̃ Yudasi gɛ̀ we ń sosa gãli doo ń dↄai pↄ́ sa'onkiaↄ ń Falisiↄ ń zĩ́ↄ. Aa filiaↄ kũa ń sɛ̃tɛↄ ń gↄ̃kɛbↄↄ. +Yesu yã́ pↄ́ a a le dↄ̃ píi, ↄ̃ à bↄ̀ dàńlɛ à ń lá à mɛ̀: Dé álɛ wɛɛlɛi? +Aa wèwà aa mɛ̀: Yesu Nazalɛtiɛ. Ɔ̃ a ònɛ́: Mámɛ má aà ũ. Yudasi bↄnkpɛdepi kúńnↄ. +Kɛ́ Yesu ònɛ́: Mámɛ má aà ũ, ↄ̃ aa ɛ̀a kpɛkpɛ aa bↄ̀lɛlɛ. +Yesu ń lá lↄ: Dé álɛ wɛɛlɛi? Ɔ̃ aa mɛ̀: Yesu Nazalɛtiɛ. +Yesu wèmá lↄ: Má òɛ́ mámɛ má aà ũ. Tó mámɛ álɛ ma wɛɛlɛ, à to gbɛ̃́ɛ beeↄ tá. +À bee ò kɛ́ yã́ pↄ́ à dↄ̀aa ò e pa yã́iɛ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ń kpàaↄ, an gbɛ̃e i vũaao. +Simↄↄ Piɛɛ fɛ̃nda looa, ↄ̃ a wò à sa'onkia zĩkɛna lɛ̀ò à aà ↄplaa swã́ gò. Zĩkɛnapi tↄ́n Malaku. +Ɔ̃ Yesu ò Piɛɛɛ: Ǹ n fɛ̃nda pɛ a kpɛ́u. Má taasi pↄ́ ma Mae dìlɛ mà kɛ kɛɛona í mio lé? +Ɔ̃ sosaↄ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄo ń Yuda dↄaiↄ Yesu kũ̀ aa aà yè. +Aa gɛ̀aànↄ Anasi kĩ́i gĩa. Anasipiá Kaaifa pↄ́ dɛ sa'onkia ũ wɛ̃ bee ã̀nsueɛ. +Kaaifapi mɛ́ lɛdà Yuda gbãadeↄwa yãa à mɛ̀: A maa gbɛ̃́ mɛ̀ndo ga gbɛ̃́pii gbɛuɛ. +Simↄↄ Piɛɛ ń Yesu ìwaↄ doo tɛ Yesupi kpɛ. Sa'onkia ìwapi dↄ̃, ↄ̃ ìwapi gɛ̃̀ Yesu kĩ́i sa'onkiapi bɛ'ua. +Piɛɛ gↄ̃̀ zɛ bↄlɛu gãaɛ. Ɔ̃ ìwa pↄ́ sa'onkia aà dↄ̃pi gɛ̀ yã'ò nↄɛ pↄ́ lɛ́ bↄlɛpi dↄ̃́aɛ, ↄ̃ à gɛ̃̀ ń Piɛɛo. +Ɔ̃ nↄɛ bↄlɛdↄ̃anapi Piɛɛ là à mɛ̀: Gbɛ̃́pi ìwaen n ũo lò? Piɛɛ wèwà à mɛ̀: Mámɛo. +Zĩkɛnaↄ ń dↄaiↄ tɛkà yãa kɛ́ ĩ́ana kú yã́i, ↄ̃ aalɛ kpakpa. Piɛɛ kúńnↄ we, àlɛ tɛ́kpakpa. +Ɔ̃ sa'onkia lɛ́ yãlala Yesuwa aà ìwaↄ ń aà yãdanɛo musu. +Yesu wèwà à mɛ̀: Ma yã'ò gbɛ̃́piiɛ gupuau. Ma yãdàdanɛ́ lousisikpɛↄ guu ń Lua uao, gu pↄ́ Yudaↄ ì kãaau ḿpii. Mi yãe o asii guuo. +Bↄ́yãi ńlɛ yãlalaai? Ma yãmanaↄ la, aa yã́ pↄ́ má ònɛ́ dↄ̃. +Kɛ́ Yesu yã́ bee ò, dↄaiↄ do pↄ́ kú we aà sãnkɛ à mɛ̀: Wì yã́zãsi sa'onkiawa màa yã̀? +Yesu wèwà à mɛ̀: Tó yãvãi má ò, o wà ma. Tó yãmaa má ò sↄ̃, bↄ́yãi n ma lɛi? +Ɔ̃ Anasi Yesu gbàɛ sa'onkia Kaaifawa yea. +E tia Piɛɛ ku we, àlɛ tɛ́kpakpa. Ɔ̃ wà aà là: Aà ìwaen n ũo lò? Piɛɛ lelekpà à mɛ̀: Mámɛo. +Sa'onkia zĩkɛnaↄ doá gbɛ̃́ pↄ́ Piɛɛ a swã́ gò daɛɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Mi n eaànↄ lu guuo lé? +Ɔ̃ Piɛɛ lelekpà lↄ. Wegↄ̃ↄ ko lɛzù. +Ɔ̃ Yuda gbãadeↄ bↄ̀ ń Yesuo Kaaifa kĩ́i, aa gɛ̀aànↄ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ bɛ. Gufɛ̃nɛɛ. Aai gɛ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi bɛo, kɛ́ aasu gbãlɛo yã́i, asa aa ye Gɛ̃amusu dikpɛkɛɛ. +A yã́i tò Pilati bↄ̀ mↄ̀ ń kĩ́i à mɛ̀: Yã́ kpele á vĩ ń gbɛ̃́pioi? +Aa wèwà aa mɛ̀: Tó vãikɛna no, dↄ̃ wi mↄ aà kpáimao. +Ɔ̃ Pilati ònɛ́: À aà sɛ gɛ́ yã́kpalɛkɛiaànↄ ázĩa ikoyãwa. Ɔ̃ gbãadepiↄ òɛ̀: Wá gbɛ̃dɛa zɛ́ vĩo. +Bee kɛ̀ kɛ́ yã́ pↄ́ Yesu ò e pa yã́iɛ, kɛ́ à dↄ̀aa a ga taa ò. +Ɔ̃ Pilati ɛ̀a gɛ̃̀ a bɛ. À Yesu sìsi, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Yudaↄ kían n ũa? +Yesu wèwà à mɛ̀: Ńlɛ bee o ń nzĩao yã̀, ge wà ma yã'ònɛɛ? +Pilati mɛ̀: Yudan ma ũa? N buiↄ ń n sa'onkiaↄ mɛ́ n kpaa. Bↄ́ ń kɛ̀i? +Yesu mɛ̀: Ma kpalaá dṹniaɛ bee pↄ́ no. Tó ma kpalaá dṹniaɛ bee pↄ́ɛ, dↄ̃ ma ìwaↄ zĩkà, kɛ́ wasu ma kpa Yuda gbãadeↄwao. Ma kpalaá dṹnia la pↄ́ no. +Ɔ̃ Pilati òɛ̀ à mɛ̀: Asi kían n ũóo? Yesu mɛ̀: Ḿmɛ ńlɛ o kían ma ũ. Wà ma i, ↄ̃ ma mↄ dṹnia guu sĩana seelade ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ sĩana pↄ́ ũ ì ma yãma. +Pilati mɛ̀: Bↄ́mɛ sĩana ũi? Kɛ́ a ò màa, à ɛ̀a bↄ̀ gɛ̀ Yuda gbãadeↄ kĩ́i, a ònɛ́: Mi yãe e gbɛ̃́piwao. +Á fɛlɛkaayã vĩ kɛ́ mi dakpɛunae kɛ̃́ɛ́ Gɛ̃amusu dikpɛgↄↄzĩ. Á ye mà Yudaↄ kía kɛ̃́ɛ́ yã̀? +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ lↄ aa mɛ̀: Aàpi no, Balabaɛ! Kási sↄ̃ Balabapiá kpã́iwɛliwɛɛ. +Ɔ̃ Pilati mɛ̀ wà Yesu sɛ wà gbɛ̃ ń flàalao. +Ɔ̃ sosaↄ lɛ̀ fùa tã̀ aa kpàɛ̀ aa gomusu tɛ̃a dàɛ̀. +Aalɛ sↄ̃aàzi dodo aalɛ mɛ: Fↄ Yudaↄ kía! Ɔ̃ aalɛ aà sãnkɛkɛ. +Pilati ɛ̀a bↄ̀ lↄ, ↄ̃ a ò bílaɛ: À gwa, málɛ bↄɛ́aànↄ bàasi la, kɛ́ à e dↄ̃ mi yãe ewào. +Yesu bↄ̀ bàasi, a lɛ̀ fùapi kpaa, a gomusu tɛ̃api daa. Ɔ̃ Pilati ònɛ́: Gↄ̃ɛpi kɛ! +Kɛ́ sa'onkiaↄ ń dↄaiↄ aà è, aa wiilɛ̀ aa mɛ̀: Ǹ aà páliwa! Ɔ̃ Pilati ònɛ́: À aà sɛ gɛ páliwa ázĩa, asa mi yãe ewào. +Yuda gbãadepiↄ wèwà aa mɛ̀: Wá ikoyã vĩ, mɛ́ ikoyãpi mɛ̀ sema aà ga, kɛ́ à azĩa dìlɛ Lua Nɛ́ ũ yã́i. +Kɛ́ Pilati yã́pi mà, aà vĩa kã̀fĩ. +À ɛ̀a gɛ̃̀ ń Yesuo a bɛ lↄ, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: N bↄ má ni? Yesu i wewào, +ↄ̃ Pilati òɛ̀: Ńyↄ̃ yã'omɛɛo lé? Ń dↄ̃ kɛ́ má n gbaɛa iko vĩ, mɛ́ má n paa líwa iko vĩ lↄo lé? +Yesu wèwà à mɛ̀: Ń ikoe vĩao, sema pↄ́ Lua kpàma bàasio. A yã́i tò gbɛ̃́ pↄ́ ma kpama duuna mɛ́ zↄ̃ↄ. +Za gↄↄ bee Pilati lɛ́ zɛwɛɛlɛ à aà gbaɛ, ãma Yuda gbãadeↄ wiilɛ̀ aa mɛ̀: Tó n gbɛ̃́pi gbàɛ, Sezaa gbɛ̃nan n ũo. Gbɛ̃́ pↄ́ azĩa dìlɛ kía ũ íbɛlɛsɛ̀ ń Sezaaoɛ. +Kɛ́ Pilati yã́ bee mà, à mɛ̀ wà bↄ ń Yesuo bàasi. Ɔ̃ à zↄ̃̀lɛ a gĩ́naa, gu pↄ́ wì mɛ gbɛ̀ gusalalau. (Ń Ɛbɛlu yã́o sↄ̃ Gabata.) +A gudↄa mɛ́ Gɛ̃amusu dikpɛ ũ. Kɛ́ ĩatɛ̃ ká minanguo, ↄ̃ Pilati ò Yuda gbãadepiↄnɛ: Á kía kɛ. +Ɔ̃ aalɛ wiilɛ aalɛ mɛ: Ǹ aà dɛ. Ǹ aà dɛ. Ǹ aà páliwa. Pilati ònɛ́: Má á kía páliwa yã̀? Sa'onkiaↄ mɛ̀: Wá kía vĩo, Sezaa bàasio. +Ɔ̃ Pilati Yesu kpàmá aa aà páliwa. Ɔ̃ aa aà sɛ̀ gɛ̀ò. +Yesu bↄ̀ wɛ̃́lɛ guu a azĩa lipãakↄ̃a sɛa, à gɛ̀ gu pↄ́ wì mɛ Mitↄↄnagu. (Ń Ɛbɛlu yã́o wì mɛ Gↄgↄta.) +We wà Yesu pàu líwa ń gbɛ̃ↄn pla pãleↄ, gbɛ̃do ↄplaai, gbɛ̃do ↄzɛɛi, ↄ̃ Yesu kú ń zãnguo. +Pilati lakɛ̃̀ a nà Yesu lipãakↄ̃apiwa. Yã́ pↄ́ a kɛ̃̀pin kɛ: Yesu Nazalɛti, Yudaↄ kía. +Yuda lápi kyokɛ̀ dasi, asa gu pↄ́ wà Yesu pàu líwapi zã̀ ń wɛ̃́lɛoo. Wa kɛ̃̀ lápiwa ń Ɛbɛlu yã́o ń Lomadeↄ yã́o ń Gɛlɛki yã́oɛ. +Ɔ̃ Yuda sa'onkiaↄ ò Pilatiɛ: Ńsu kɛ̃ Yudaↄ kíao, ãma kɛ̃ aàpi mɛ́ ò Yudaↄ kían a ũ. +Pilati mɛ̀: Yã́ pↄ́ má kɛ̃̀ má kɛ̃̀ɛ. +Kɛ́ sosaↄ Yesu pàliwa aa làa, ↄ̃ aa aà pↄkasaↄ sɛ̀lɛ kpaalɛ̀ lɛɛ síiↄ̃ baade miwa. Aa aà ulatao pↄ́ wa tã̀ namisai za musu e zĩ́lɛ sɛ̀ lↄ, +ↄ̃ aa òkↄ̃ɛ: Wásu ulapi paapaao. Wà tɛ́lɛpa gbɛ̃́ pↄ́ a gↄ̃ɛ̀. Aa bee kɛ̀ kɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̃a láuɛ bee paɛ, wà mɛ̀: Aa aà pↄkasaↄ kpaalɛ̀kↄ̃ɛ, aa tɛ́lɛpà aà ula yã́ musu. Bee yã́i sosaↄ kɛ̀i màa. +Yesu da ń aà da dãunao ń Kolopa na Maliamao ń Maliama Madelɛnio ku lí pↄ́ wà Yesu pàwà saɛ. +Kɛ́ Yesu a da è ń a ìwa pↄ́ á yeaàzio zɛ aà saɛ, a ò a daɛ: N nɛ́ kɛ! +Ɔ̃ a ò ìwapiɛ: N da kɛ! Za zĩbeezĩ ↄ̃ ìwapi aà sɛ̀ tàò a bɛ. +Bee gbɛa Yesu dↄ̃ apii pà. Kɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau e pa ↄ̃ à mɛ̀: Imi lɛ́ ma dɛ. +Lo ku we, vɛ̃ɛ kũ̀ma ka a pai. Ɔ̃ wà sao kpàlɛ vɛ̃ɛpi guu wa pɛ̀ lía, wa dà Yesuɛ a lɛ́u. +Kɛ́ à vɛ̃ɛpi mì à mɛ̀: Apii pà. Ɔ̃ à a mipɛ̀lɛ à kɛ̀sai. +A gudↄa mɛ́ kã́mabogↄↄ ũ. Yuda gbãadeↄ ye gɛↄ gↄ̃ líwa e kã́mabogↄↄzĩo, asa kã́mabogↄↄzĩpiá gↄↄ zↄ̃ↄɛ. Ɔ̃ aa gɛ̀ wabikɛ̀ Pilatiwa wà ń gbá ɛ́'ɛ, wi ń bua. +Ɔ̃ sosaↄ gɛ̀ gbɛ̃́ sɛ̃́ia pↄ́ wa pàliwa sãnu ń Yesuo gbá ɛ̀'ɛ ń a plaade pↄ́o lↄ. +Kɛ́ aa kà Yesu kĩ́i, aa è à gà kↄ̀, ↄ̃ aai aà gbá ɛ́'ɛo. +Ɔ̃ sosaↄ do Yesu zↄ̃̀ ń sↄ̃nao a gbã̀tɛ̃ɛu. Wegↄ̃ↄ au ń ío bↄ̀lɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi è ń wɛ́o mɛ́ yã́pi ò. Aà seeladekɛ sĩana vĩ, mɛ́ a dↄ̃̀ sĩana álɛ o, kɛ́ ápiↄ sↄ̃ à e Yesu náaikɛ. +Yã́ beeↄ kɛ̀ kɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalauɛ bee paɛ wà mɛ̀: Aà wáe a ɛo. +A kɛ̃a Luayãtaalau lↄ wà mɛ̀: Aa gbɛ̃́ pↄ́ aa aà zↄ̃̀ aa aà dɛ̀ gwa. +Bee gbɛa Yosɛfu Alimate gbɛ̃́ gɛ̀ wabikɛ̀ Pilatiwa aà a gba zɛ́ à Yesu gɛ bua. Yesu ìwaɛ asii guu, kɛ́ àlɛ vĩakɛ Yuda gbãadeↄnɛ yã́i. Pilati wèi, ↄ̃ à gɛ̀ aà gɛ bùa. +Nikodɛũ pↄ́ gɛ̀ Yesu kĩ́i gwãasĩna gɛ̀ sↄ̃ ń lí'ↄo ń ɛsɛ gĩnanao yãalɛa, à kà kiloo baakwi taawa. +Ɔ̃ aa Yesu gɛ sɛ̀ aa bàabaa pↄ́lɛↄ fĩ̀wà ń ɛsɛ gĩnanapio, lá Yudaↄ ì gɛ kpɛla ń fɛlɛkaayã guuwa. +Kaa ku gu pↄ́ wà Yesu pàu líwapiu. Gbɛ̀'ɛ pↄ́ wa sↄ̀ mia ũ ku kaapiu, wi gbɛ̃e dau yãao. +Wekĩi aa Yesu dàu, kɛ́ a zã̀ńnↄo, mɛ́ Yudaↄ kã́mabogↄↄ lɛ́ ká yã́i. +Ãsↄ̃anɛnzĩ guluuluui Maliama Madelɛni gɛ̀ mia kĩ́i, ↄ̃ a lè gbɛ goa mia'ɛ lɛ. +Ɔ̃ à bàalɛ̀ gɛ̀ Simↄↄ Piɛɛ kĩ́i ń ìwaↄ do pↄ́ Yesu yeaàzipio, a ònɛ́: Wà Dii bↄ̀ miau, wi dↄ̃ gu pↄ́ wà aà dìlɛuo. +Ɔ̃ Piɛɛ ń ìwaↄ dopio fɛ̀lɛ gɛ̀ mia kĩ́i. +An gbɛ̃ↄn pla ḿpii aalɛ bàalɛ sãnu, ↄ̃ ìwapi ba na dɛ̀ Piɛɛla, à kà mia kĩ́i káau. +Kɛ́ à wɛkpàlɛu, ↄ̃ à bàabaa pↄ́lɛↄ è kálɛa, ãma i gɛ̃uo. +Kɛ́ Simↄↄ Piɛɛ kà aà gbɛa, ↄ̃ à gɛ̃̀ miau. À bàabaa pↄ́lɛpiↄ è kálɛa +ń zwãa pↄ́ wa fĩ̀ aà miwao. Zwãapi pɛakↄ̃wa ń pↄ́lɛpiↄo, a kooa dilɛa adoɛ. +Ɔ̃ ìwa pↄ́ kà mia kĩ́i káaupi gɛ̃̀ sↄ̃. A è, ↄ̃ à aà vua sì. +E tia aai yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀ a bↄ gau midↄ̃o. +Ɔ̃ ìwa gbɛ̃ↄn plapiↄ ɛ̀a tà bɛ. +Maliama zɛ mia'ɛ kpɛɛlɛ, àlɛ ↄ́ↄlↄ. Lá àlɛ ↄ́ↄlↄ màa, à wɛkpàlɛ mia'ɛu. +Ɔ̃ à malaika gbɛ̃ↄn plaↄ è zↄ̃lɛa gu pↄ́ wà Yesu gɛ dìlɛu yãa. Ado ku mizĩ, ado gbázĩ. Aa ula pua daa. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Bↄ́mɛ n le, ńlɛ ↄ́ↄlↄi? A wèmá à mɛ̀: Wà ma Dii sɛ̀ tàòɛ, má dↄ̃ gu pↄ́ wà aà dìlɛuo. +Kɛ́ à bee ò, à lìli, ↄ̃ à Yesu è zɛa, ãma i dↄ̃ Yesu no. +Yesu aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ ↄ́ↄlↄi? Dé ńlɛ wɛɛlɛi? Maliama lɛ́ e kaadeɛ, ↄ̃ a òɛ̀: Mae, tó ḿmɛ n aà sɛ̀ n bↄò, omɛɛ gu pↄ́ n aà dìlɛu, mí gɛ́ mà aà sɛ́. +Yesu òɛ̀: Maliama! À aɛdↄ̀wà, ↄ̃ a òɛ̀ ń Ɛbɛlu yã́o: Labuni! (Bee mɛ̀ Mɛtulu.) +Yesu òɛ̀: Ńsu ↄkãao, mi ta ma Mae kĩ́i yãao. Gɛ ǹ o ma gbɛ̃́ↄnɛ, málɛ tá ma Mae ń ń Maeo kĩ́i, ma Lua ń ń Luao kĩ́i. +Ɔ̃ Maliama Madelɛni gɛ̀ a baokpà aà ìwaↄnɛ à mɛ̀: Ma Dii è. Ɔ̃ à yã́ pↄ́ a òɛ ònɛ́. +Ãsↄ̃anɛna bee oosi, aà ìwaↄ kãaaa kpɛ́ guu, aa gbatàńlɛ aa kilidàu, kɛ́ aalɛ vĩakɛ Yuda gbãadeↄnɛ yã́i. Ɔ̃ Yesu mↄ̀ zɛ̀ ń guu, a ònɛ́: Àↄ ku aafia! +Kɛ́ a ò màa, ↄ̃ à a ↄↄ ↄ̀lↄnɛ́ ń a gbã̀tɛ̃ɛo. Kɛ́ ìwapiↄ Dii è, an pↄ kɛ̀na. +Yesu ɛ̀a ònɛ́: Àↄ ku aafia! Lá ma Mae ma zĩ, málɛ á zĩ sↄ̃ɛ. +Kɛ́ à bee ò, à ĩ́anapɛ̀má à mɛ̀: À Lua Nisĩna sí. +Tó a gbɛ̃́ↄ duunaↄ kɛ̃̀má, à kɛ̃̀mán we. Tó i kɛ̃́má sↄ̃o, a kɛ̃́máo. +Gↄↄ pↄ́ Yesu mↄ̀, aà ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ do Tomaa pↄ́ wì mɛ Sìa kúńnↄo. +Ɔ̃ aà ìwa kĩniↄ òɛ̀: Wa Dii è. Ɔ̃ a ònɛ́: Tó mi kusa gbɛ e aà ↄ guu ma ↄtona pɛ̀uo, mɛ́ mi ↄpɛ aà gbã̀tɛ̃ɛuo, má sio. +A gↄↄ la aà ìwaↄ ku kpɛ́u lↄ, Tomaa kúńnↄ sa. Aa gbatàńlɛ aa kilidàu, ↄ̃ Yesu mↄ̀ zɛ̀ ń guu à mɛ̀: Àↄ ku aafia! +Ɔ̃ a ò Tomaaɛ: Ǹ n ↄtona pɛ ma ↄ guu la ǹ gwa, ní ↄpɛ ma gbã̀tɛ̃ɛu. Ńsu seakɛ lↄo, ma náaikɛ. +Tomaa òɛ̀: Ma Dii, ma Lua. +Yesu òɛ̀: Kɛ́ n ma e yã́i ↄ̃ n ma náaikɛ̀. Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aa ma náaikɛ̀ ma esaiↄ ũ. +Yesu dabudabu pãleↄ kɛ̀ dasi a ìwaↄ wáa, wi kɛ̃ taalaɛ bee guuo. +Ãma wà kɛ́ beeↄ kɛ̃̀, kɛ́ à e Yesu sí Lua Nɛ́ Mɛsii ũ, í wɛ̃ni e aà náaikɛa guuɛ. +Bee gbɛa Yesu ɛ̀a azĩa ↄ̀lↄ a ìwaↄnɛ lↄ Tibelia ísidalɛ. Lá à azĩa ↄ̀lↄnɛ́n kɛ: +Simↄↄ Piɛɛ ku sãnu ń Tomaa pↄ́ wì mɛ Sìao ń Kana pↄ́ kú Galile gbɛ̃́ Natanaɛlio ń Zebedee nɛ́ↄ ń Yesu ìwa gbɛ̃ↄn pla pãleↄ. +Simↄↄ Piɛɛ ònɛ́: Málɛ gɛ́ kpↄ wɛiɛ. Ɔ̃ aa òɛ̀: Wápiↄ sↄ̃ wá gɛnnↄɛ. Ɔ̃ aa gɛ̀ gɛ̃̀ gó'ilɛna guu, ãma aai pↄe e wà kũ̀ gwã́ beeo. +Kɛ́ gu lɛ́ dↄ, Yesu zɛa gↄ̃sↄ̃lɛ, ãma aà ìwaↄ i dↄ̃ kɛ́ aàpi no. +Ɔ̃ à lɛzu à ń lá à mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, i kpↄe e á kũ̀o lé? Aa mɛ̀: Aawo! +Ɔ̃ a ònɛ́: À bafã gó ↄplaai, ákpↄ kṹ. Kɛ́ aa fã̀, aa kpↄ kũ̀ dasidasi, aa fùa sɛ́i. +Ɔ̃ ìwa pↄ́ Yesu yeaàzipi ò Simↄↄ Piɛɛɛ: Diiɛ. Piɛɛpi ula daao. Kɛ́ a mà wà mɛ̀ Diiɛ, ↄ̃ à a ula sɛ dà à kùsi íwa. +Ìwa kĩniↄ lɛ́ bapi gálɛ, à pà ń kpↄo, aalɛ suò ń góo, asa aa zã̀ ń gↄ̃sↄ̃lɛoo, a dɛ gã̀sĩsuu ↄ̀aa do taalao. +Kɛ́ aa bùa baa, aa pɛ̃ɛ è kálɛa we ń kpↄo kpaa tɛ́a. +Yesu ònɛ́: À mↄ́ ń kpↄ pↄ́ á kũ̀ tia keeↄ. +Ɔ̃ Simↄↄ Piɛɛ gɛ̃̀ gó guu, à ba gàlɛ a bùaò sĩ̀sĩa, à pà ń kpↄ̀ gbɛ̃̀nɛↄ mɛ̀n basoplakwi ń àaↄ̃o. Baa kɛ́ a dasi màa, ba i kɛ̃o. +Yesu ònɛ́: À mↄ́ pↄble. Aà ìwae i fↄ̃ lɛbↄ̀ aà là dén aà ũio, asa aa dↄ̃ kɛ́ Diiɛ. +Yesu gɛ̀ pɛ̃ɛ sɛ kpàmá. Màa a kɛ̀ ń kpↄo lↄ. +Yesu azĩa ↄlↄa a ìwaↄnɛ gɛ̃n àaↄ̃den we aà bↄa gau gbɛa. +Kɛ́ aa pↄblè aa làa, Yesu Simↄↄ Piɛɛ là à mɛ̀: Zãa nɛ́ Simↄↄ, ń yemazi dɛ lá gbɛ̃́ɛ beeↄ yemazilaa? A wèwà à mɛ̀: Ao Dii, ń dↄ̃ kɛ́ má yenzi. Yesu òɛ̀: Blɛ kpa ma sãnɛbↄlↄↄwa. +A gɛ̃n plaade Yesu ɛ̀a aà là lↄ: Zãa nɛ́ Simↄↄ, ń yemazia? A wèwà à mɛ̀: Ao Dii, ń dↄ̃ kɛ́ má yenzi. Yesu òɛ̀: Ma sãↄ dãmɛɛ. +À aà là a gɛ̃n àaↄ̃de: Zãa nɛ́ Simↄↄ, ń yemazia? Kɛ́ Yesu Piɛɛ là a gɛ̃n àaↄ̃de tó a yeazi, aà pↄ yà, ↄ̃ a òɛ̀: Dii, ń yã́pii dↄ̃. Ń dↄ̃ kɛ́ má yenzi. Yesu òɛ̀: Blɛ kpa ma sãↄwa. +Sĩana málɛ onɛ, kɛ́ ń dɛ ɛ̀waaso ũ, ni pↄ́ da nzĩa ǹ gɛ́ gu pↄ́ ń yei, ãma tó n zikũ̀, ńyↄ̃ n ↄ poo, gbɛ̃pãle i danɛ, i gɛnnↄ gu pↄ́ ń yeio. +Kɛ́ a ò màa, Piɛɛ ga pↄ́ a Lua tↄbↄ ↄ̃ àlɛ o. Bee gbɛa Yesu òɛ̀: Tɛmazi. +Piɛɛ lìli à ìwa pↄ́ Yesu yeaàzipi è tɛ́ńzi. Gbɛ̃́pi mɛ́ sↄ̃kpàlɛ Diizi, à aà là gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble gbɛ̃́ pↄ́ a aà kpámái. +Kɛ́ Piɛɛ aà è, a ò Yesuɛ: Dii, gbɛ̃́ɛ bee sↄ̃ bɛ? +Yesu òɛ̀: Tó má ye aàↄ ku e ma gɛ mↄò, a yã́ n e má ni? Tɛmazi. +Ɔ̃ yã́pi fã̀aa Yesudeↄ guu, kɛ́ ìwapi a gao. Ãma Yesu i oɛ̀ a gao no. À mɛ̀ tó á ye aàↄ ku e à gɛ mↄò, a yã́ aà e má niɛ? +Ìwapi mɛ́ yã́ɛ beeↄ seelade ũ, aàpi mɛ́ láɛ bee kɛ̃̀, mɛ́ wá dↄ̃ kɛ́ aà seeladekɛ náai vĩ. +Yesu yãpãleↄ kɛ̀ dasidasi lↄ. Tó wa kɛ̃̀ lá guu dodo píi, málɛ e dṹnia azĩawa a fↄ̃ taala pↄ́ wa kɛ̃̀piↄ sio. +Zĩnaↄ yãkɛaↄ. +Teofili, má ònɛ ma lá sɛ̃́ia guu lá Yesu kɛ̀ ń yã́ pↄ́ a dànɛ́ↄ píi za a daalɛgↄↄ +e gↄↄ pↄ́ à yãdìlɛ a zĩnaↄnɛ ń Lua Nisĩna gbãao, ↄ̃ Lua aà sɛ̀ tàò a kĩ́i. +Asa aà gaa gbɛa à azĩa ↄ̀lↄnɛ́, ↄ̃ aa dↄ̃̀ seasai a bɛ̃́ɛ. À azĩa ↄ̀lↄnɛ́ e gↄↄ bla, à kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã'ònɛ́. +Kɛ́ aa kãaaa, ↄ̃ a ònɛ́: Ásu bↄ Yelusalɛũo. Àↄ lɛ́ pↄ́ ma Mae gbɛ̃̀ɛ́ dã́ lá ma a yã'òɛ́wa. +Asa Zãa gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ̀ ń íoɛ, ãma gↄↄplanaɛa má á da'ilɛkɛ ń Lua Nisĩnao. +Lá aa kãaaa màa, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Dii, gↄↄ bee ↄ̃ ńyↄ̃ Isailiↄ kpala vua? +A wèmá à mɛ̀: Á a zɛ́ vĩ àↄ a gↄↄ ge zaa pↄ́ ma Mae dìlɛ ń azĩa ikoo dↄ̃o. +Tó Lua Nisĩna dìɛ́, á gbãa'e, íↄ dɛ ma seeladeↄ ũ Yelusalɛũ ń Yude bùsu gupiio ń Samali bùsuo e à gɛ pɛ dṹnia lɛ́wa. +Yã́ bee oa gbɛa Lua aà sɛ̀ ń wáa e à gɛ̀ sã̀sã ń wɛ́wa luabɛpuanau. +Aà taa guu, lá an wɛ́ pɛ́ luabɛwa, gbɛ̃ↄn plaeↄ bↄ̀ mↄ̀ zɛ̀ ń saɛ pↄkasa puaↄ daa. +Aa mɛ̀: Galile bùsudeↄ, àkɛa á zɛa álɛ luabɛ gwai? Yesu pↄ́ Lua aà bↄ̀ á guu à tàò a kĩ́ipi, a ɛa mↄ́, lá á è àlɛ tá weɛwa. +Ɔ̃ aa pìla Kùkpɛ sĩ̀sĩwa aa sù Yelusalɛũ. Sĩ̀sĩpi zã̀ ń Yelusalɛũo lán kiloo do taawaɛ. +Kɛ́ aa kà, ↄ̃ aa gɛ̃̀ kpɛdiakↄ̃a musu guu, gu pↄ́ aa kuu yãa. Piɛɛ ku we ń Zãao ń Zaakio ń Ãndeleeo ń Filipio ń Tomaao ń Batelemiio ń Matieeo ń Alafe nɛ́ Zaakio ń Simↄↄ Gínzĩaoo ń Zaaki nɛ́ Yudasio. +Ampii aa ńzĩa kpà wabikɛawa ń lɛdoũo ń Maliama Yesu dao ń Yesupi dãunaↄ ń nↄɛ kĩniↄ. +Gↄↄ bee Piɛɛ fɛ̀lɛ zɛ̀ a gbɛ̃́ pↄ́ aa kà gbɛ̃ↄn basoolo taawaↄ guu à mɛ̀: +Gbɛ̃́ↄ, yã́ pↄ́ Davidi ò ń Lua Nisĩna gbãao Yudasi pↄ́ dↄ̀aa gbɛ̃́ pↄ́ aa Yesu kũ̀ↄnɛ musu, bee kũ̀ɛ̀, ↄ̃ à kɛ̀ màa. +A dɛ wá gbɛ̃do ũ yãaɛ, aà baa kú wá zĩɛ bee guu. +À tↄↄlɛ lù ń ↄ̃a pↄ́ a è a vãikɛa musuo, ↄ̃ à sɛ̀ à pũ̀na, aà nↄnaↄ bↄ̀lɛ píi. +Yelusalɛũdeↄ píi yã́pi mà, ↄ̃ aa tↄkpà gupiɛ Akɛdama ń ń bui yã́o. Bee mɛ̀ Gbɛ̃dɛna tↄↄlɛ. +Wà aà yã'ò Soũ lá guu wà mɛ̀: Aà bɛ a gↄ̃ uazĩ ũɛ, gbɛ̃e aↄ ku a guu lↄo. Wa ò lↄ: Sema gbɛ̃pãle zↄ̃lɛ aà gbɛu. +Ayãmɛto gbɛ̃́ pↄ́ aaìↄ tɛ́wázi gↄↄ pↄ́ wá sãnu ń Dii Yesuo za Zãa gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛgↄↄ e gↄↄ pↄ́ Lua aà bↄ̀ wá guuↄ, wà ń gbɛ̃do sɛ aàↄ dɛ aà vua seelade ũwanↄ. +Ɔ̃ wà gbɛ̃ↄn plaↄ sɛ̀, Yosɛfu pↄ́ wì mɛɛ̀ Baasaba, wì oɛ̀ lↄ Yusitu, ń Matiasio. +Ɔ̃ aa wabikɛ̀ aa mɛ̀: Dii, ń gbɛ̃́pii nↄ̀sɛ dↄ̃. Gbɛ̃ↄn plaɛↄ guu gbɛ̃́ pↄ́ ń sɛ̀ ↄlↄwɛ̃ɛ, +kɛ́ aà bàa àↄ kú ń wá zĩnaↄ zĩɛ bee guu yã́i, zĩ pↄ́ Yudasi bↄ̀u à gɛ̀ gu pↄ́ kↄ̃sìanↄ guu. +Ɔ̃ aa tɛ́lɛpà gbɛ̃ↄn plapiↄ yã́ musu. Matiasi tɛ́lɛblè, ↄ̃ aa aà dà zĩna gbɛ̃ↄn kuɛdoↄ guu. +Kɛ́ Pãteko dikpɛgↄↄ kà, aa ku gudoũ ḿpii. +Kã́ndo aa kↄ̃fĩ mà à bↄ̀ luabɛ lán zàa'ĩan gbãawa, ↄ̃ à kpɛ́ pↄ́ aa zↄ̃̀lɛu wã̀. +Aa pↄ́ è lán tɛ́lɛpiↄnaↄwa, aa fã̀aa nàna ń baade miwa. +Lua Nisĩna dìnɛ́ ḿpii, ↄ̃ aa nà yãebui'oawa lá Nisĩnapi dànɛ́ aa owa. +Yudaeↄ ku Yelusalɛũ we, luayãmana pↄ́ aa bↄ̀ dṹnia bùsu píi guuↄ ũ. +Kɛ́ aa ń zↄapi mà, aa kã̀aańzi dasidasi, ↄ̃ aa bílikɛ̀, kɛ́ aa mà aalɛ ń baade píi buiyã'ò. +Yã́pi ń kṹ gbãa à bↄ̀ ń saɛ aa mɛ̀: Yã'onapiↄá Galiledeↄnɛ píio lò? +Àkɛa wá mà aalɛ wá baade buiyã'òi? +Paatiↄ ń Mɛdɛↄ ń Elaũↄn wá ũ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Mɛsↄpↄtamiↄ ń Yudeo ń Kapadosio ń Pↄ̃ntuo ń Azio +ń Filizio ń Pãmfilio ń Egipio ń Libii bùsu pↄ́ kú Silɛni saɛo ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Lomaↄ. +Yudaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa ń zɛ́ sɛ̀ↄn wá ũ ń Kɛlɛtiↄ ń Laalubuↄ, ↄ̃ wá mà, aalɛ Lua yãbↄnsaɛkɛaↄ o ń wá baade buiyãↄ. +Yã́pi ń kṹ gbãa, aa bílikɛ̀, aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Yã́pi dɛ kpelewan wei? +Gbɛ̃eↄ sↄ̃ aalɛ ń láanikɛ aa mɛ̀: Í mɛ́ ń kã́. +Ɔ̃ Piɛɛ fɛ̀lɛ zɛ̀ ń a gbɛ̃́ kĩni gbɛ̃ↄn kuɛdoↄ, à yã'ò gbã́ugbãu à mɛ̀: Á Yudaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũↄ píi, tó á ye yã́pi dↄ̃, à swã́kpa ma yã́i. +Í i gbɛ̃́piↄ kã lá álɛ ewao, asa kↄↄ mↄ̀ kɛ̃okwiɛ. +Ãnabi Yoɛli dↄ̀aa yã́ɛ bee ò à mɛ̀: +Lua mɛ̀ gↄↄgbɛzãzĩ má a Nisĩna pisi gbɛ̃́piiɛ, á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ i ãnabikɛkɛ, á ɛ̀waasoↄ i wɛ́pungu'e, á maezↄ̃ↄↄ i yã́ↄ e iu. +Gↄↄbeezĩ má a Nisĩna pisi ma zↄ̀blenaↄnɛ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi aai ãnabikɛkɛ. +Má seelaↄ kɛ musu, má yãbↄnsaɛↄ kɛ dṹniaugawide àↄ mↄ́, +Dii sìsinaↄ i bↄ píi. +Isailiↄ, à yã́ɛ bee ma. Lá á dↄ̃ ázĩawa, Lua tò a Yesu Nazalɛti dɛa a gbɛ̃́ ũ seela è dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛ pↄ́ a tò Yesupi kɛ̀ á guuↄ yã́i. +Lua zɛ̀ò a pↄeã ń a dↄ̃ao guu kɛ́ wà aà kpáwá, ↄ̃ á tò luayãdↄ̃nsaiↄ aà pàliwa aa aà dɛ̀. +Ɔ̃ Lua ga ba pòlowà à aà vù, asa a zɛ́ kú kɛ́ ga fↄ̃ àↄ aà kũao. +Asa Davidi aà yã'ò à mɛ̀: Miↄ Dii e ma wɛ́u gↄↄpii, lá a ku ma ↄplaai, má kpaguao. +A yã́i ma pↄ ìↄ na, ma nↄ̀sɛ ìↄ yáalↄ, ma wɛ́ dↄi baa ma mɛ aↄ ku aafiaɛ, +asa ńyↄ̃ ma to miauo, ńyↄ̃ wei n gbɛ̃́ pↄ́ a kua adoa yaikɛo. +N ma ka wɛ̃ni zɛ́wa, n kĩ́i pↄna ìↄ pɛɛau. +Ma gbɛ̃́ↄ, má fↄ̃ wá dezi káau Davidi yã'oɛ́ wásawasa. À gà, wà aà vĩ̀, aà mia ku wɛ̃́lɛu la e ń a gbão. +Aà ãnabikɛ guu a dↄ̃̀ kɛ́ Lua lɛgbɛ̃̀ɛ à mɛ̀ á a buie kpa a kpalau. +Ɔ̃ Davidi dↄ̀aa Mɛsii vua yã'ò à mɛ̀: Lua a aà to miauo, a wei aà mɛ yaikɛo. +Yesupi ↄ̃ Lua aà bↄ̀ gau. A seeladeↄn wá ũ wápii. +Zↄ̃lɛa a Mae Lua ↄplaai à aà Nisĩna pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀wɛ̃ɛ èwà, ↄ̃ a pìsiwɛ̃ɛ. Yã́ pↄ́ álɛ e mɛ́ álɛ ma tiaɛ bee bↄ̀ weɛ. +Asa i kɛ Davidi mɛ́ fɛ̀lɛ gɛ̀ luabɛo, à mɛ̀: Dii ò ma Diiɛ aà zↄ̃lɛ a ↄplaai +e aà aà ibɛɛↄ kɛɛ̀ aà gbadibↄ ũ. +Isailiↄ, àↄ dↄ̃ sã́asã kɛ́ Yesu pↄ́ a aà pàliwa ��̃ Lua aà dìlɛ Dii ũ, Mɛsii ũ. +Kɛ́ aa yã́pi mà, à ń sↄ̃ zↄ̃̀, ↄ̃ aa Piɛɛ ń zĩna kĩniↄ là aa mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, wá sɛ́ kpelewa ni? +Ɔ̃ Piɛɛ ònɛ́: Á baade nↄ̀sɛlilɛ, í da'ilɛkɛ ń Yesu Kilisi tↄ́o, á duuna i kɛ̃́wá, Lua i á gba a Nisĩna. +Asa lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀pi dɛ á pↄ́ ũɛ ń á nɛ́ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú zã̀ↄ, gbɛ̃́ pↄ́ Dii wá Lua a ń sɛ́piↄ píi. +À yãpãleↄ ònɛ́ dasi, à nàɛmá à mɛ̀: À ázĩa bↄ gbãgbɛ̃ vãiɛ beeↄ guu. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa aà yã́ sìↄ da'ilɛkɛ̀. Zĩbeezĩ ↄ̃ wà kã̀fĩ ń guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ (3.000). +Aa laaidↄ̀ zĩnaↄ yãdaanɛ́wa ń gbɛ̃kɛkɛakↄ̃ɛo ń Dii blɛbleao ń wabikɛao. +Zĩnapiↄ lɛ́ dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ kɛ, ↄ̃ vĩa gbɛ̃́pii kũ̀. +Dii náaikɛnaↄ píi gãli doũ. An pↄvĩa dɛ ampii pↄ́ ũɛ. +Tó aa ń pↄvĩaↄ yìa, aaì a ↄ̃a kpakↄ̃wa lá gbɛ̃́ a bↄↄlɛ vĩwa. +Lá gu lɛ́ dↄ aaìↄ kↄ̃ kãaa Lua ua ń lɛdoũo, aaìↄ Dii blɛ ble kↄ̃ bɛ, aaìↄ pↄble ń pↄnao ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Aaìↄ Lua táasilɛ mɛ́ aaìↄ na ń gbɛ̃́piio. Dii ìↄ gbɛ̃́ pↄ́ álɛ ń suabaↄ kã́fĩ ń guu lá gu lɛ́ dↄ. +Gↄↄewa Piɛɛ ń Zãao gɛ̀ Lua ua ĩatɛ̃ auapilaa lousisigↄↄ. +Gↄ̃ɛe ku we, wà aà ì ɛɛ ũɛ. Lá gu lɛ́ dↄ wì aà sɛ mↄ dilɛ Lua ua bↄlɛ pↄ́ wì mɛ Bↄlɛ Kɛfɛnau, ↄ̃ ìↄ baakɛ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ gɛ̃ uapiuↄwa. +Kɛ́ à Piɛɛ ń Zãao è, aalɛ mↄ́ gɛ̃i Lua ua, ↄ̃ à baakɛ̀má. +Aa wɛpɛ̀wà, ↄ̃ Piɛɛ mɛ̀: Wá gwa. +Ɔ̃ à wɛbìimá, àlɛ ń gba dã́. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Má ↄ̃a vĩo, ãma pↄ́ pↄ́ má vĩ má n gba. Ń Yesu Kilisi Nazalɛti tↄ́o, fɛlɛ táa'o. +Ɔ̃ Piɛɛ aà kũ̀ a ↄplaawa, à aà fɛ̀lɛ zɛ̀. Wegↄ̃ↄ aà gbálaↄ ń aà gbakũpɛɛkĩiↄ gbãakũ̀. +À vĩ̀ zɛ̀, ↄ̃ à nà táa'oawa. À gɛ̃̀ńnↄ Lua ua, àlɛ táa'o, àlɛ vĩvĩ, àlɛ Lua sáaukpa. +Gbɛ̃́pii aà è, àlɛ táa'o, àlɛ Lua sáaukpa. +Kɛ́ aa aà dↄ̃̀ baakɛna pↄ́ ìↄ zↄ̃lɛ Lua ua Bↄlɛ Kɛfɛnau ũ, ↄ̃ yã́ pↄ́ wa kɛ̀ɛ̀pi ń kṹ gbãa, à bↄ̀ ń saɛ. +Lá à nà Piɛɛ ń Zãaowa gu pↄ́ wì mɛ Salomↄↄ Bilandaau, ↄ̃ gbɛ̃́pii lɛ́ gɛ̃ ń kĩ́i, asa yã́pi bↄ̀ ń saɛɛ. +Kɛ́ Piɛɛ gbɛ̃́ↄ è, a ònɛ́: Isailiↄ, bↄ́yãi yã́pi bↄ̀ á saɛi? Bↄ́yãi a wɛfĩ̀wá màai? Álɛ e wázĩa gbãa ge wá ma Ayãmɛto gbɛ̃́ɛ bee táa'òe? +Wá dezi káauↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua gwea kpà a zĩkɛna Yesuwa. Ápiↄ sↄ̃ a aà kpà gbãadeↄwa, a bↄ aà kpɛ Pilati pↄ́ zɛ̀ ń aà gbaɛao aɛ. +A bↄ gbɛ̃maa pↄ́ a kua adoapi kpɛ, ↄ̃ a wabikɛ̀ Pilatiwa aà gbɛ̃dɛnae kɛ̃́ɛ́. +A wɛ̃niki dɛ̀, ↄ̃ Lua aà bↄ̀ gau. A seeladeↄn wá ũ. +Yesu náaikɛa mɛ́ tò gↄ̃ɛ pↄ́ á aà dↄ̃ mɛ́ álɛ aà gwaɛ bee gbã̀gbã Yesupi tↄ́ gbãa yã́i. Yesu náaikɛa mɛ́ aà gbà aafia ápii wáa. +Tia ma gbɛ̃́ↄ, má dↄ̃ kɛ́ ápiↄ ń á gbãadeↄ yã́ pↄ́ á kɛ̀ á wɛ́sia yã́ɛ. +Lua dↄ̀aa dà ãnabiↄnɛ, ↄ̃ aa ò ḿpii Mɛsii a taasikɛ, ↄ̃ à kɛ̀ màa. +Ayãmɛto à nↄ̀sɛlilɛ, í zɛ ń Luao, á duuna i wolowá, +kɛ́ à mↄ́ɛ́ ń dɛ̀ɛpoogↄↄo, i Yesu pↄ́ à dↄ̀aa dìlɛɛ́ Mɛsii ũpi zĩwá. +Sema aàↄ ku musu gĩa e gↄↄ pↄ́ Lua a pↄ́pii kɛkɛ dafu, lá a dà a ãnabiↄnɛ aa ò za káauwa. +Mↄizi mɛ̀ Dii á Lua a á gbɛ̃e sɛ ãnabi ũ láawa. À yã́ pↄ́ a oɛ́ ma píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ i ãnabipi yãmao, Lua a ade bↄ á guu à dɛɛ. +Ãnabi pↄ́ aa Lua yã'ò sɛa za Samuɛliwaↄ píi gↄↄɛ bee baokpà. +Yã́ pↄ́ ãnabipiↄ ò ń Lua bàa pↄ́ kú ń á dezi káauↄo gↄ̃̀ á pↄ́ ũ, lá a ò Ablahaũɛwa à mɛ̀ á báaada dṹnia bui píigu aà bui sabai. +Beewa Lua tò a zĩkɛnapi bↄ̀ mↄ̀wá, à aà zĩ̀wá gĩa aà báaadaágu, kɛ́ á baade mikɛ̃ a yãvãikɛaↄwa. +Kɛ́ Piɛɛ ń Zãao lɛ́ yã'o gbɛ̃́ↄnɛ, sa'onaↄ ń Lua ua dↄ̃̀anaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄo ń Saduseↄ gɛ̃̀ńzi. +An pↄ pà, kɛ́ aalɛ gɛↄ vua yãda gbɛ̃́ↄnɛ aalɛ Yesu vua kpàwakɛ yã́i. +Ɔ̃ aa ń kṹ aa ń dá kpɛ́u e gu dↄ, asa oosi kɛ̀ kↄ̀ɛ. +Ãma gbɛ̃́ pↄ́ ń yãmà aa Yesu náaikɛ̀ↄ dasi e an gↄ̃ɛↄ dasikũ̀ à kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000) taawa. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Yuda gbãadeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ kã̀aa Yelusalɛũ. +Sa'onkia Anasi ku we ń Kaaifao ń Zãao ń Alɛsãndao ń gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ sa'onkiapi daɛ ũↄ píi. +Wà mↄ̀ ń Piɛɛo ń Zãao gbãadepiↄ aɛ, ↄ̃ wà ń lá: Bↄ́ gbãa ge de tↄ́ a bee kɛ̀òi? +Ɔ̃ Lua Nisĩna dɛ̀dɛ Piɛɛwa, a ònɛ́ à mɛ̀: Á gbãadeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ, +lá álɛ wá lala gbã maa pↄ́ wá kɛ̀ kↄ̃̀ↄɛ, lá wá kɛ̀ à gbã̀gbã yã́i, +á Isailiↄ ápii, àↄ dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ zɛa á aɛɛ bee aafiaʼè ń Yesu Kilisi Nazalɛti pↄ́ á pàliwa Lua aà bↄ̀ gau tↄ́oɛ. +Beewa gbɛ pↄ́ á ɛ̃bonaↄ a pãkpài mɛ́ gↄ̃̀ gbɛↄ mide ũ. +Gbɛ̃pãle ku à gbɛ̃́ↄ suabao, asa dṹnia guu píi Lua i gbɛ̃e dilɛ gbɛ̃nazĩnaↄnɛ à ń suabao, sema aàpi. +Kɛ́ aa è vĩa i Piɛɛ ń Zãao kũo, mɛ́ aa ń dↄ̃ zↄ̃ɛ ladↄ̃nsaiↄ ũ, à bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aa ń kua ń Yesuo yã́ dↄ̃̀ sa. +Lá aa gbɛ̃́ pↄ́ gbã̀gbãpi è zɛa ń saɛ, aai e yãe zãsìmáo, +ↄ̃ aa ònɛ́ aa bↄlɛ. Aa lɛkpàaĩ +aa mɛ̀: Wá sɛ́ ń gbɛ̃́piↄ kpelewa ni? Asa Yelusalɛũdeↄ dↄ̃ píi kɛ́ aa dabudabu zↄ̃ↄ kɛ̀, wá fↄ̃ gi beeio. +Kɛ́ yã́pi su ligua dɛ kɛ́ao, wà gínɛ́ pãsĩpãsĩ aasu yã'o gbɛ̃eɛ ń tↄ́pio lↄo. +Ɔ̃ aa ń sisi, aa gìnɛ́ fĩ́afĩa aa yã'o ge aa yãdanɛ́ ń Yesu tↄ́o. +Ɔ̃ Piɛɛ ń Zãao wèmá aa mɛ̀: À gwa ázĩawa à gwa. Á yã́ wà maa, ge Lua pↄ́ɛ? A kpele mɛ́ maa Luaɛi? +Asa wá fↄ̃ gí yã́ pↄ́ wá mà mɛ́ wá è oio. +Gbãadeↄ ɛ̀a vĩadàdańzi, ↄ̃ aa ń gbáɛ. Aai ĩadaama zɛ́ eo dasi yã́i, asa gbɛ̃́pii lɛ́ Lua sáaukpa yã́ pↄ́ kɛ̀pi yã́iɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa gbã́gbãa dabudabu bee kɛ̀ɛ̀ zi dɛ wɛ̃̀ blaa. +Kɛ́ wà ń gbáɛ, ↄ̃ aa tà ń gbɛ̃́ↄ kĩ́i, aa ònɛ́ lá sa'onkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ònɛ́. +Kɛ́ aa mà, aa wiilɛ̀ Luawa ń làasoo doũo aa mɛ̀: Dii, ḿmɛ n musu kɛ̀ ń tↄↄlɛo ń ísiao ń pↄ́ pↄ́ kú ń guuↄ píi. +Ń dà ń zĩkɛna wá dezi Davidiɛ ń n Nisĩna gbãao, ↄ̃ à mɛ̀: Bↄ́yãi bui ń buio lɛ́ zↄakai? Bↄ́yãizi ń Mɛsii pↄ́ a kpào. +Sĩanaɛ, Elodi ń Pↄ̃nsi Pilatio kã̀aa wɛ̃́lɛɛ beeu ń Isailiↄ ń buipãleↄ n zĩkɛna pↄ́ a kua adoa Yesu pↄ́ ń kpàpizi. +Aa kɛ̀ lá n dↄaa n zɛò n gbãa ń n pↄeãowa. +Tiasa Dii, yãpãsĩ pↄ́ aa ò ma we. Wápi n zↄ̀blenaↄ, wá gba lɛ́ wà n yã'o ń sↄ̃o dilɛa. +Ɔdauwá wà gbɛ̃́ↄ gbã́gbã wà dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ kɛ ń n zĩkɛna Yesu pↄ́ a kua adoa tↄ́o. +Kɛ́ aa wabikɛ̀ aa làa, gu pↄ́ aa kãaaau lùalua, Lua Nisĩna dɛ̀dɛmá ḿpii, ↄ̃ aa gɛ̀ lɛ́ Lua yã'onɛ́ ń sↄ̃o dilɛa. +Yesu náaikɛnaↄ gãli làasoo doũ vĩ ń lɛdoũo. An gbɛ̃e lí mɛ a pↄvĩaↄá a pↄ́ɛ adoo. An pↄ́piiá ampii pↄ́ɛ. +Zĩnaↄ lɛ́ Dii Yesu bↄa gau yã'o gbɛ̃́ↄnɛ ń iko zↄ̃ↄo. Ampii aa na ń gbɛ̃́ↄ maamaa. +Gbɛ̃e pↄe taasi vĩ ń guuo, asa gbɛ̃́ pↄ́ aa bú vĩↄ ge kpɛ́ↄ aaì yía aa mↄ́ ń a ↄ̃ao, +aa kpa zĩnaↄwaɛ, ↄ̃ wì ↄ̃api kpa baadewa, lá a a bↄↄlɛ vĩwa. +Levii bui Yosɛfu pↄ́ bↄ̀ Sipi bùsuu kú ń guu. Zĩnaↄ tↄkpàɛ̀ Baanaba. Bee mɛ̀ nↄ̀sɛninina. +À a bú lɛɛ do yìa, ↄ̃ à mↄ̀ a ↄ̃a kpà zĩnaↄwa. +Gↄ̃ɛ pↄ́ wì mɛ Ãnania ku lↄ ń a na Safilao. À a tↄↄlɛ yìa, +à a ↄ̃a kĩni kuluyè ń a na dↄ̃ao, ↄ̃ à gɛ̀ a kĩni kpà zĩnaↄwa. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Ãnania, bↄ́yãi ń tò Setãu dↄ̀aanɛ màa, n n tↄↄlɛ ↄ̃a kĩni kuluyè, ↄ̃ n ɛɛtò Lua Nisĩnaɛi? +Gↄↄ pↄ́ ni tↄↄlɛpi yíao, n pↄ́ nolo? Kɛ́ ń yìa sↄ̃, lá ń yei, ńyↄ̃ kɛ ń a ↄ̃aoo lé? Àkɛa n yã́ bee kɛa làasookɛ̀i? I kɛ gbɛ̃nazĩna n ɛɛtòɛ̀o, Lua ń tòɛ̀. +Kɛ́ Ãnania yã́pi mà, à lɛ̀lɛ à gà. Ɔ̃ vĩa gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi màↄ kũ̀ maamaa. +Ɛ̀waasoↄ gɛ̃̀ aa zwãa kùaàla, ↄ̃ aa aà sɛ̀ gɛ vĩ̀. +Kɛ́ à kà lɛɛlu àaↄ̃ taawa, yãemasai aà na mↄ̀ gɛ̃̀. +Ɔ̃ Piɛɛ aà là à mɛ̀: Omɛɛ, a tↄↄlɛpi yìa kɛ́wa yã̀? A wèwà à mɛ̀: Ao, màaɛ. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Bↄ́yãi a Lua Nisĩna lɛ̀ á gwài? Gbɛ̃́ pↄ́ aa n zã́ vĩ̀ↄ ku kpɛɛlɛ, aa n sɛ bↄnnↄ sↄ̃. +Wegↄ̃ↄ à lɛ̀lɛ aà aɛ à gà. Kɛ́ ɛ̀waasoↄ gɛ̃̀, aa è à gà, ↄ̃ aa aà sɛ̀ gɛ vĩ̀ aà zã́ saɛ. +Ɔ̃ vĩa Yesudeↄ kũ̀ maamaa ḿpii ń gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi màↄ píi. +Zĩnaↄ lɛ́ dabudabu ń yãbↄnsaɛↄ kɛ gbɛ̃́ↄ guu dasi. Ampii aaì kↄ̃kãaakɛ sãnu Salomↄↄ Bilandaau. +Gbɛ̃pãleↄ lí we nàmáo, ãma gbɛ̃́pii ì ń tↄnasiɛ, +mɛ́ bíla pↄ́ lɛ́ Dii Yesu náaikɛↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi, aaìↄ ká ń guu. +Ɔ̃ wà gyãeↄ sɛ̀lɛ ń wúlɛbↄↄ ń mákɛlɛↄ wà ń kálɛ zɛ́u, kɛ́ tó Piɛɛ lɛ́ gɛ̃, aà nisĩna e da ń gbɛ̃eↄla. +Bíla bↄ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Yelusalɛũ saɛↄ aa mↄ̀ ń gyãeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ tã́a lɛ́ ĩadamáↄ, ↄ̃ aa gbã̀gbã píi. +Ɔ̃ sa'onkia ń Saduse gãlide pↄ́ dɛ aà gbɛ̃́ ũↄ wɛdↄ̀ zĩnaↄnɛ aa fɛ̀lɛńnↄ, +aa ń kũkũ aa ń ká kpɛ́u, +ↄ̃ Dii malaikae mↄ̀ kpɛ́pi zɛ́ wɛ̃̀nɛ́ gwãasĩna, à ń bↄ́lɛ à mɛ̀: +À gɛ àↄ ku Lua ua, í wɛ̃ni dafupi yã'o gbɛ̃́piiɛ. +Zĩnaↄ yã́pi mà, ↄ̃ aa gɛ̀ Lua ua kↄↄkↄↄ, aalɛ yãdanɛ́. Kɛ́ sa'onkia ń a gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛ, aa Isaili gbãadeↄ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kã̀aa, ↄ̃ aa dↄaiↄ zĩ̀ aa gɛ zĩnaↄ bↄlɛ kpɛ́u aa mↄ́ńnↄ. +Kɛ́ dↄaipiↄ kà we, aai ń e kpɛ́uo. Ɔ̃ aa ɛ̀a gɛ ònɛ́ +aa mɛ̀: Kɛ́ wa ka kpɛ́pi kĩ́i, wá lè gbaↄ tataaɛ gíũgiũ, mɛ́ a dↄ̃̀anaↄ ku kpɛɛlɛ, ãma kɛ́ wá wɛ̃̀, wi gbɛ̃e euo. +Kɛ́ Lua ua dↄ̃̀anaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ń sa'onkiaↄ yã́pi mà, aa bílikɛ̀ yã́ pↄ́ zĩnaↄ lèwa. +Ɔ̃ gbɛ̃e mↄ ònɛ́: À ma! Gbɛ̃́ pↄ́ a ń ká kpɛ́uↄ ku Lua ua, aalɛ yãdanɛ́. +Ɔ̃ Lua ua dↄ̃̀anaↄ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄo gɛ̀ ń kũkũ aa sùńnↄ yãkelesai, asa aalɛ vĩakɛ gbɛ̃́ↄnɛ, kɛ́ wà su wà ń pápa ń gbɛo yã́iɛ. +Kɛ́ aa sùńnↄ, aa ń zɛ́ gbãadeↄ aɛ, ↄ̃ sa'onkia yãlàlamá à mɛ̀: +Wa giɛ́ fĩ́afĩa à yãdanɛ́ ń tↄ́pioɛ, ↄ̃ á tò yã́pi gì lì Yelusalɛũa píi, mɛ́ á ye gbɛ̃́pi gaa yãdiwɛ̃ɛa? +Ɔ̃ Piɛɛ ń zĩna kĩniↄ wèmá aa mɛ̀: Lua yã́ mɛ́ kũ̀ wà ma dɛ gbɛ̃nazĩna pↄ́a. +Wá deziↄ Lua mɛ́ Yesu pↄ́ a aà lòo líwa á dɛ̀pi bↄ̀ gau. +Lua aà sɛ zↄ̃̀lɛ a ↄplaai Dↄaana ũ, Suabana ũ, kɛ́ à Isailiↄ gba zɛ́ aa nↄ̀sɛlilɛ, an duuna i kɛ̃́má. +Yã́piↄ seeladeↄn wá ũ, wápiↄ ń Lua Nisĩna pↄ́ Lua ì kpa gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a yãmaↄwao. +Kɛ́ aa yã́pi mà, an pↄ fɛ̃̀, ↄ̃ aa ye zĩnaↄ dɛdɛ. +Falisi pↄ́ wì mɛɛ̀ Gamaliɛli kú ń guu. Luayãdanɛdeɛ, gbɛ̃́pii ì aà tↄnasi. À fɛ̀lɛ zɛ̀ à mɛ̀ wà bↄ ń gbɛ̃́piↄ gĩa. +Ɔ̃ a ònɛ́: Isailiↄ, à laaika yã́ pↄ́ á ye kɛ gbɛ̃́piↄnɛi. +A gↄↄ i gɛ̃gɛ̃o kɛ́ Tedasi fɛ̀lɛ lɛ́ azĩa dilɛ a ka. Wà tɛ̀aàzi gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla taawa. Kɛ́ wà aà dɛ̀, ↄ̃ aà ìwaↄ gãmblaablèkↄ̃wa, ↄ̃ yã́ làa. +Aà gbɛa Galile gbɛ̃́ Yuda fɛ̀lɛ naogↄↄ, à gbɛ̃́ↄ gà a nàwa dasi. À gà sↄ̃, ↄ̃ aà ìwaↄ fã̀aa píi. +Málɛ oɛ́ tia, ásu gbɛ̃́piↄ yãdao, à ń tó we. Tó an pↄeã ń ń yãkɛaↄ bↄ̀ gbɛ̃nazĩna kĩ́iɛ, a bãdɛ. +Tó à bↄ̀ Lua kĩ́iɛ sↄ̃, á fↄ̃ kpánɛ́o. À laaika zĩkaa ń Luaozi. Aa aà yãmà, +ↄ̃ aa zĩnaↄ sìsi aa ń gbɛ̃́. Aa gìnɛ́ aa yã'o ń Yesu tↄ́o, ↄ̃ aa ń gbáɛ. +Zĩnaↄ bↄ̀ gbãadeↄ kĩ́i ń pↄnao, asa Lua dìlɛ an bɛɛɛ kà wà widamá Yesu tↄbↄa yã́iɛ. +Lá gu lɛ́ dↄ aaìↄ yãdanɛ́ Lua ua ń ń bɛↄ, aaìↄ Yesu baokpanɛ́ kã́mabosai, aaì mɛ ↄ̃mɛ Mɛsii ũ. +Gↄↄ bee kɛ́ Yesudeↄ lɛ́ kã́fĩ, an Gɛlɛki yãmanaↄ lɛ́ yã́kũtɛ̃ka an Ɛbɛlu yãmanaↄzi aa mɛ̀, tó wàlɛ blɛ kpaalɛ lá gu lɛ́ dↄ, wì pãkpa ń gyaaↄziɛ. +Ɔ̃ zĩna gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ Yesudeↄ sìsi píi aa mɛ̀: A zɛvĩ wà pãkpa Lua yã́i wà laaidↄ blɛkpaalɛawao. +À gↄ̃ɛↄ plɛ á guu gbɛ̃ↄn sopla, gbɛ̃maa pↄ́ ↄ̃nↄ pànɛ́, Lua Nisĩna pɛ̀ɛmáↄ, wí ń dilɛ zĩpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, +wí laaidↄ wabikɛawa ń luayã'oanɛ́o. +Yã́pi kàńgu ḿpii, ↄ̃ aa Ɛtiɛ̃ɛ pↄ́ luanaaikɛa ń Lua Nisĩnao pɛ̀ɛwà sɛ̀ ń Filipio ń Pↄlↄkↄↄo ń Nikanↄↄo ń Timↄo ń Paamɛnao ń Antiↄsi gbɛ̃́ Nikolaa pↄ́ Yudaↄ lousisizɛ sɛ̀ yãao. +Wà gɛ̀ńnↄ zĩnaↄ kĩ́i, ↄ̃ aa wabikɛ̀nɛ́ aa ↄnàmá. +Lua yã́ lɛ́ ligua, Yesudeↄ lɛ́ kã́fĩ Yelusalɛũ maamaa, ↄ̃ sa'onaↄ Yesu yã́ sì dasidasi. +Gbɛ̃kɛ ń gbãao pɛ̀ɛ Ɛtiɛ̃ɛwa, ↄ̃ àlɛ dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ kɛ bíla guu. +Lousisikpɛe ku wì mɛ Wɛ̃́ɛↄ lousisikpɛ. A gbɛ̃eↄ bↄ̀ Silɛni ń Alɛsãndio ń Silisi bùsuo ń Azi bùsuo. Ɔ̃ aa íbɛlɛsɛ̀ ń Ɛtiɛ̃ɛo, aa lɛkpaakɛ̀aànↄ. +Ãma aai fↄ̃ aà fùo ↄ̃nↄ pↄ́ Lua Nisĩna aà gbà yã́i. +Aa nà gbɛ̃́ↄ kpɛ, ↄ̃ gbɛ̃́piↄ mɛ̀: Wá mà à bↄ̀ Mↄizi ń Luao yã́ kpɛ. +Aa Yudaↄ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ nↄ̀sɛ fɛ̀lɛ, ↄ̃ aa gɛ̀ Ɛtiɛ̃ɛ kũ̀ aa gɛ̀aànↄ ń gbãadeↄ kĩ́i. +Ɔ̃ aa mↄ̀ ń seelade ɛgɛnaↄ aa mɛ̀: Gbɛ̃́ bee mɛ́ ìↄ Lua kpɛ́ ń Mↄizi ikoyão bɛ̃̀ɛbo láasai. +Asa wá mà à mɛ̀ Yesu Nazalɛti a kpɛ́pi dɛɛlɛ, i wá fɛlɛkaayã pↄ́ Mↄizi dàwɛ̃ɛ lilɛ sɛ́. +Ɔ̃ gbãade pↄ́ kàlɛ weↄ wɛpɛ̀ Ɛtiɛ̃ɛwa píi, aa è aà oa dɛ lán malaika oawa. +Ɔ̃ sa'onkia Ɛtiɛ̃ɛ là à mɛ̀: N yã́pi ò sĩana yã̀? +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ ń ma maeↄ, à ma! Lua gawide bↄ̀ mↄ̀ wá dezi sɛ̃́ia Ablahaũwa gↄↄ pↄ́ a ku Mɛsↄpↄtami bùsuu, zadↄ̃ i gɛ́ zↄ̃lɛi Halanao. +A òɛ̀: Bↄ n bùsuu n daɛↄ guu, ní tá bùsu pↄ́ má ↄlↄnɛu. +Ɔ̃ à bↄ̀ Kaladeↄ bùsupiu, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Halana. Aà mae gaa gbɛa Lua sùaànↄ bùsu pↄ́ á kú tiaɛ bee guu. +Lua i bùsupi tↄↄlɛe kpawà baa kɛ̀sɛ doo, ãma à a lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀ a gↄ̃ aà pↄ́ ũ ń aà buiↄ. Gↄↄ bee sↄ̃ Ablahaũ nɛ́ vĩo. +Lua òɛ̀ à mɛ̀: N buiↄ nibↄble bùsu pãleu. We aa zↄbleu, wi ĩadamá wɛ̃̀ ↄ̀aa pla. +Lua mɛ̀ á ĩada bui pↄ́ aa zↄblenɛ́ↄwa, Ablahaũ buipiↄ bↄlɛ mↄ a sísi guɛ beeu. +Ɔ̃ Lua tↄ̃zↄ̃yã dà Ablahaũɛ a bàakuaaànↄ seela ũ. Kɛ́ à Izaaki ì, à tↄ̃zↄ̃̀ɛ̀ a gↄↄ swaaↄ̃dezĩ. Màa Izaaki kɛ̀ Yakↄbuɛ lↄ, ↄ̃ Yakↄbu kɛ̀ wá dezi káau gbɛ̃ↄn kuɛplaↄnɛ. +Ɔ̃ wá dezi káaupiↄ wɛdↄ̀ ń gbɛ̃do Yosɛfuɛ, aa aà yìa, wà tàaànↄ Egipi. Lua kuaànↄ, +à aà bↄ̀ aà taasi píi guu. Lua Yosɛfupi gbà ↄ̃nↄ, a tò a na ń Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄo, ↄ̃ à aà dìlɛ Egipi bùsu dↄaana ũ ń a bɛ'uao. +Ɔ̃ nↄana kà Egipi ń Kanaa bùsuo píi. Taasi kɛ̀ zↄ̃ↄ, wá dezipiↄ i pↄe e blèo. +Kɛ́ Yakↄbu mà ése kú Egipi, à wá dezipiↄ zĩ̀ we. An gɛa sɛ̃́ian we. +A gɛ̃n plaade Yosɛfu azĩa ↄ̀lↄ a vĩ̀iↄnɛ, ↄ̃ Falaↄ̃ↄ Yosɛfu daɛↄ dↄ̃̀. +Ɔ̃ Yosɛfu gbɛ̃́ zĩ̀ a mae Yakↄbuwa aà mↄ́ ń a daɛↄ píi. Ampii aa gbɛ̃ↄn basiiↄ̃ sↄosaiɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu gɛ̀ Egipi. À gà we ń wá dezipiↄ píi. +Wà sù ń ń gɛↄ Sikɛũ, ↄ̃ wa ń vĩ́ gbɛ̀'ɛ pↄ́ Ablahaũ lù Amↄↄ nɛ́ↄwa mia ũ à fĩabò ń ã́nusuo guu. +Kɛ́ lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ Ablahaũɛ kɛgↄↄ ye kái, wá bui dasikũ̀ à kã̀fĩ Egipi maamaa. +Ɔ̃ kía dafu pↄ́ Yosɛfu dↄ̃o zↄ̃̀lɛ kpalau Egipi. +A pãsĩ ń wá buio, à wá deziↄ wɛtã̀ a tò aa ń nɛ́ↄ kↄ̀lɛ aa gàga. +Gↄↄ bee ↄ̃ wà Mↄizi ì, aà maa kɛ̀ zài. Wà aà gwà a mae bɛ mↄ àaↄ̃ɛ. +Kɛ́ wà aà vũ̀aa, ↄ̃ Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ aà kↄ̃mpa, à aà gwà azĩa nɛ́ ũ. +Wà Egipiↄ ↄ̃nↄ dàda Mↄiziɛ píi, à gↄ̃̀ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ yã'oa ń yãkɛao guu. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ bla, a dà a sↄ̃u à gɛ́ a gbɛ̃́ Isailiↄ gwai. +Kɛ́ a è Egipi gbɛ̃́ lɛ́ ĩada a gbɛ̃dowa, ↄ̃ à yãsì ń a gbɛ̃́o, à tↄsìwà à aà dɛ̀. +Àlɛ e a gbɛ̃́ↄ dↄ̃ kɛ́ Lua ye à ń suaba a sabaiɛ, ãma aai dↄ̃o. +Kɛ́ a gu dↄ̀ Isaili gbɛ̃ↄn plaↄ lɛ́ sòlekɛ, ↄ̃ à mↄ̀ ń yoaa, à awakpànɛ́ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ, bↄ́yãi álɛ ĩadakↄ̃wa kↄ̃tɛ̃ɛi? +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ĩada a gbɛ̃dowa ↄzↄ̃̀ Mↄizizi à mɛ̀: Démɛ n kpa kía ũ, ↄ̃ ńlɛ yãkɛkɛwɛ̃ɛi? +Ń ye ma dɛ lá n Egipi gbɛ̃dɛ̀ gĩawa yã̀? +Kɛ́ Mↄizi yã́pi mà, à bàalɛ̀ tà Madiã bùsuu. We à nɛgↄ̃ɛↄ ìu gbɛ̃ↄn pla. +Wɛ̃̀ bla gbɛa ↄ̃ malaika bↄ̀ mↄ̀wà guwaiwaiu Sinai gbɛ saɛ kàelɛ tɛ́ guu. +Kɛ́ Mↄizi dabu bee è, à bↄ̀ aà saɛ. Kɛ́ à sↄ̃̀i gwai, à Dii lↄↄ mà à mɛ̀: +Mámɛ má n deziↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua ũ. Vĩa Mↄizi kũ̀, àlɛ lualua, i fↄ̃ wɛsɛ gwào. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ǹ n kyale bↄbↄ, asa gu pↄ́ ń zɛu kua adoaɛ. +Ma wɛ́tɛ̃a pↄ́ wàlɛ mↄ́ ma gbɛ̃́ pↄ́ kú Egipiↄnɛ è sã́asã, ma ń aaukɛa mà, ↄ̃ ma mↄ ń boi. Má n zĩ Egipi sa. +Mↄizi pↄ́ aa gìɛ̀ yãa aa mɛ̀, démɛ aà dìlɛ dↄaana ũ à yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ipi ↄ̃ Lua aà zĩ̀, à dↄ̀aanɛ́ à ń mìsi malaika pↄ́ bↄ̀ mↄ̀wà kàelɛ guu sabai. +Aàpi mɛ́ bↄ̀ńnↄ, à yãbↄnsaɛↄ ń dabudabuↄ kɛ̀ Egipi ń Ísia Tɛ̃ao ń guwaiwai guuo wɛ̃̀ bla. +Mↄizipi ò Isailiↄnɛ Lua a ń gbɛ̃e sɛ ãnabi ũ láawa. +Mↄizipi kú ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaapiↄ guwaiwaiu, a ku we ń wá deziↄ ń malaika pↄ́ yã'òɛ̀ Sinai gbɛ musuo. Lua yã́ wɛ̃nideↄ kpàwà, ↄ̃ a dàwɛ̃ɛ. +Wá deziↄ gì aà yãmai, ↄ̃ aa gìaàzi, an làasoo tà Egipi. +Aa ò Aalonaɛ aa mɛ̀: Diieↄ kɛwɛ̃ɛ aa dↄaawɛ̃ɛ, asa Mↄizi pↄ́ wá bↄ́lɛ Egipi, wá dↄ̃ bↄ́ à bↄ̀lɛ a ũo. +Gↄↄ bee ↄ̃ aa tã́a pì lán gáaewa, ↄ̃ aa sa'òwà aa dikpɛkɛ̀ pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ ńzĩaɛpiɛ. +Ɔ̃ Lua bↄ̀ ń kpɛ a tò aa kùlɛ luabɛ pↄ́ↄnɛ lá a ku ãnabiↄ lá guuwa à mɛ̀: Isailiↄ, i kɛ mámɛ a sa'òa guwaiwaiu wɛ̃̀ blao. +Tã́a Mↄlↄku zwã̀akpɛ ↄ̃ á sɛa ń saana Lamfã pↄ́ a zɛò taao. Dii pↄ́ á pì a kúlɛnɛ́ↄ yã́i ↄ̃ má tò wà tàánↄ Babiloni kpɛle. +Wá deziↄ zwã̀akpɛ vĩ guwaiwaiu. Lua a taa ↄ̀lↄ Mↄiziɛ, ↄ̃ wa kɛ̀ lá Lua òɛ̀wa. +Kpɛ́pi gↄ̃̀ Yozueeɛ ń wá deziↄ, ↄ̃ aa mↄ̀ buipãle pↄ́ Lua ń yánɛ́ↄ bùsu sìomá. Kpɛ́pi ku we e Davidi gↄↄ. +Davidipi na ń Luao, ↄ̃ à wabikɛ̀wà à e aà kpɛ́ dↄ Isailiↄnɛ. +Salomↄↄ mɛ́ kpɛ́pi dↄ̀ɛ̀. +Ãma Musude líↄ ku kpɛ́ pↄ́ gbɛ̃nazĩnaↄ dↄ̀ guuo, lá ãnabi òwà: +Dii mɛ̀: Musuá ma kpalabaaɛ, tↄↄlɛá ma gbadibↄɛ. Kpɛ́ kpeletaa á dↄmɛɛi? Gu kpele má e pilaui? +Mámɛ mi pↄ́pii kɛo lé? +Luayãdansaiↄn á ũ! Á nↄ̀sɛ paaao! Á swã́ gbãaɛ! Iↄ gi Lua Nisĩnai, iↄ kɛ lá á deziↄwa. +Ãnabi kpele á deziↄ i aà wɛtão ni? Aa gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aa Gbɛ̃ Maa mↄa yã'òↄ dɛ̀dɛ. Aàpi ↄ̃ a bↄ aà kpɛ a aà dɛ̀ sa. +A Lua ikoyã pↄ́ malaikaↄ ònɛ́ mà, ãma á kũao. +Kɛ́ aa yã́pi mà, an pↄ fɛ̃̀aàzi, aa lɛ́sakã̀aàzi. +Ɔ̃ Lua Nisĩna dɛdɛa Ɛtiɛ̃ɛwa guu à wɛpɛ̀ luabɛwa, ↄ̃ à Lua gawi è ń Yesuo zɛa aà ↄplaai. +Ɔ̃ à mɛ̀: À ma! Ma luabɛ è wɛ̃a, Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ zɛa Lua ↄplaai. +Ɔ̃ aa ↄtà ń swã́lɛ aa wii gbãa lɛ̀, ↄ̃ aa kùsiwà sãnusãnu. +Aa aà gàlɛ bↄ̀ò wɛ̃́nkpɛ, ↄ̃ aalɛ aà papa ń gbɛo wà aà dɛ. Aa ń uladaↄ bↄ kàlɛ ń ɛ̀waaso pↄ́ wì mɛ Sↄluo. +Kɛ́ aalɛ Ɛtiɛ̃ɛ papa ń gbɛo, à wabikɛ̀ à mɛ̀: Dii Yesu, ma nisĩna sí. +Ɔ̃ à kùlɛ à wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: Dii, ńsu ǹ ń duunaɛ bee dao. Yã́ bee oa gbɛa ↄ̃ à gà. +Sↄlupi ku gbɛ̃́ pↄ́ aa Ɛtiɛ̃ɛ dɛ̀ↄ kpɛɛ. Zĩbeezĩ wà nà wɛ́tɛ̃a zↄ̃ↄ mↄa Yelusalɛũ Yesudeↄnɛwa. Mɛ́ i kɛ zĩnaↄ bàasio, gbɛ̃́ kĩniↄ fã̀aa píiɛ Yude ń Samali bùsuↄ guu. +Luayãmanaeↄ Ɛtiɛ̃ɛ vĩ̀, aa aà gaa ↄ́ↄlↄ̀ ń wii gbãao. +Ɔ̃ Sↄlupi ãiakɛ̀ ń Yesudeↄ kaalɛao. Ìↄ gɛ̃ ua ń uao àↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ kũkũ, iↄ ń gálɛ gɛ ń ká kpɛ́u. +Gbɛ̃́ pↄ́ fã̀aaↄ gɛ̀ Yesu baokpà gupiiu. +Filipi gɛ̀ Samali bùsu wɛ̃́lɛeu, ↄ̃ à Mɛsii waasokɛ̀nɛ́. +Kɛ́ bíla Filipi yãmà mɛ́ aa dabudabu pↄ́ a kɛ̀ↄ è, aa laaidↄ̀ yã́ pↄ́ àlɛ owa ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ an tã́aↄ gòmá ń wii gbãaoↄ dasi, mɛ́ gbɛ̃kaaũaↄ ń ɛɛↄ gbã̀gbã dasi. +Ɔ̃ wà pↄna zↄ̃ↄ kɛ̀ wɛ̃́lɛpiu. +Gↄ̃ɛe ku we za zi wì mɛ Simↄↄ, ìↄ dabudabuna kɛ ì bↄ Samaliↄ saɛ, ↄ̃ à azĩa dìlɛ gbɛ̃́ gbia ũ. +Nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi wì laaidↄ aà yã́wa wì mɛ: Gbɛ̃́pi gbãaá Lua gbãa pↄ́ wì mɛ Gbãa Zↄ̃ↄɛ. +Dabudabuna pↄ́ ìↄ kɛ ń guu à gɛ̃̀gɛ̃ ń kṹ. +Ãma kɛ́ aa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i bao pↄ́ Filipi kpànɛ́ ń Yesu Kilisi tↄ́o mà, aa sì, ↄ̃ aa da'ilɛkɛ̀ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi. +Baa Simↄↄpi yã́pi sì à da'ilɛkɛ̀, ↄ̃ à nà Filipiwa. Kɛ́ à dabudabu ń iko zↄ̃ↄ pↄ́ Filipi lɛ́ kɛↄ è, à bↄ̀ aà saɛ. +Kɛ́ zĩnaↄ mà za Yelusalɛũ Samaliↄ Lua yã́ sì, aa Piɛɛ ń Zãao zĩ̀má. +Kɛ́ aa kà we, aa wabikɛ̀nɛ́ kɛ́ aa Lua Nisĩna e yã́i. +Wà ń da'ilɛkɛ̀ ń Dii Yesu tↄ́o, ãma Lua Nisĩna i di an gbɛ̃eɛ yãao. +Kɛ́ aa ↄnàmá, ↄ̃ aa Lua Nisĩna è sa. +Kɛ́ Simↄↄ è wà Lua Nisĩna è ń zĩnaↄ ↄnaamáo, ↄ̃ à mↄ̀nɛ́ ń ↄ̃ao +à mɛ̀: À ma gba ikopi sↄ̃, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ma ↄnàwà, ade lí Lua Nisĩna e. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: N ↄ̃a a kaalɛnnↄ, asa ńlɛ e ńyↄ̃ Lua gba e ń ↄ̃aoɛ. +N ↄ ku zĩpi guuo, n bàa ku a guuo, asa n nↄ̀sɛ maa Luaɛo. +Kpɛ li n yãvãipiɛ, ní wabikɛ Diiwa. Wìliↄ dↄ̃o à gí sùuukɛinnↄ ń n làasoo bee taaoa? +Asa má è gↄ̃izĩna kú n guuɛ, duuna bakã̀nɛ. +Ɔ̃ Simↄↄ mɛ̀: À wabikɛmɛɛ Diiwa ázĩa, kɛ́ yã́ pↄ́ á ò su ma leo yã́i. +Kɛ́ Piɛɛ ń Zãao Dii seeladekɛ kɛ̀ aa aà yã́ dànɛ́, ↄ̃ aa ɛ̀a lɛ́ tá Yelusalɛũ, aalɛ baonakpa Samali wɛ̃́lɛↄ guu dasi. +Dii malaikae yã'ò Filipiɛ à mɛ̀: Fɛlɛ gɛ́ gɛↄmidↄkĩi oi. Zɛ́ pↄ́ bↄ̀ Yelusalɛũ à pã̀ gbáaa à gɛ̀ Gaza sɛ́. +Ɔ̃ à dàzɛu. Etiopi gbɛ̃e bɛ zɛ́piu. Etiopi bùsu nↄɛ kía pↄ́ wì mɛ Kandase ziiaɛ, mɛ́ aà àizɛɛ dↄ̃̀anaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄɛ. À mↄ̀ lousìsi Yelusalɛũ, +ↄ̃ à ɛ̀a lɛ́ tá zↄ̃lɛa a sↄ̃́go guu, àlɛ ãnabi Isaia lá kyokɛ. +Ɔ̃ Lua Nisĩna ò Filipiɛ: Gɛ ǹ na sↄ̃́go keewa. +Ɔ̃ Filipi bàalɛ̀ gɛ̀. A mà àlɛ ãnabi Isaia lá kyokɛ, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Ń kyó pↄ́ ńlɛ kɛ bↄↄlɛ dↄ̃a? +A wèwà à mɛ̀: Tó gbɛ̃e i a zɛ́ ↄlↄmɛɛo, kpelewa má fↄ̃ mà dↄ̃i? Ɔ̃ à Filipi sìsi, à gɛ̃̀ zↄ̃̀lɛ aà saɛ. +Yã́ pↄ́ àlɛ a kyokɛpin kɛ: Lán sã pↄ́ wàlɛ gɛ́ a kòlokpaiwa, lán sã pↄ́ wàlɛ a kãkɛ̃ɛlɛwa, a nílɛ kpɛ̃́, i a lɛ́ wɛ̃aao. +Wà widàwà, wi yã́kpalɛkɛaànↄ a zɛ́wao. Démɛ a fↄ̃ aà gↄↄ gbɛ̃́ↄ yã'oi? Asa wà aà kua dṹnia guu mìdɛɛ. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi ò Filipiɛ: Omɛɛ, dé musu ãnabi bee òui? Aà zĩa yã̀ ge gbɛ̃pãleɛ? +Ɔ̃ sɛa Lua yã́piwa Filipi Yesu baokpàɛ̀. +Kɛ́ aalɛ gɛ́ aɛ, aa kà í kĩ́i, ↄ̃ gↄ̃ɛpi mɛ̀: Í gwa kɛ. Bↄ́mɛ a kpamɛɛ mà da'ilɛkɛi? +Ɔ̃ Filipi òɛ̀: Tó n yã́pi sì ń nↄ̀sɛmɛndoo, ńyↄ̃ fↄ̃́. A wèwà à mɛ̀: Má sì Yesu Kilisiá Lua Nɛ́ɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀ wà gó zɛ. Ɔ̃ an pla ḿpii aa pìla aa gɛ̃̀ íu. Ɔ̃ à aà da'ilɛkɛ̀. +Kɛ́ aa bùa sĩ̀sĩa, ↄ̃ Dii Nisĩna Filipi kpàɛ̀ gui, gↄ̃ɛpi i aà e lↄo, ↄ̃ pↄna guu à gɛ̃̀zɛa. +Filipi su è á kú Azota, ↄ̃ à gɛ̀ Yesu baokpà wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo e à gɛ̀ kàò Sezale. +Gↄↄ bee sↄ̃ Sↄlu lɛ́ pↄbↄ a níu, àlɛ yãpãsĩ o Dii ìwaↄ dɛdɛa yã́ musu. À gɛ̀ sa'onkia kĩ́i, +a gbɛ̀awà aà lákɛ̃ Damasi lousisikpɛdeↄnɛ aà kpawa, kɛ́ tó a su zɛ́pideↄ è we, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi, a ń kṹkũ suńnↄ Yelusalɛũ. +Kɛ́ à dàzɛu, à kãikũ̀ ń Damasio, ↄ̃ kã́ndo gupua bↄ̀ luabɛ à kùlɛwà. +À bↄ̀lɛlɛ, ↄ̃ à lↄↄ mà, wàlɛ òɛ̀: Sↄlu, Sↄlu, bↄ́yãi ńlɛ ĩadaai? +Ɔ̃ à mɛ̀: Ḿmɛnn déi Dii? Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Mámɛ má Yesu pↄ́ ńlɛ ĩadawà ũ. +Fɛlɛ gɛ̃ wɛ̃́lɛ guu, wi yã́ pↄ́ ńyↄ̃ kɛ onɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa bɛaànↄↄ gↄ̃̀ sã́ii. Aa lↄↄpi mà, ãma aai gbɛ̃e eo. +Kɛ́ Sↄlu fɛ̀lɛ, ↄ̃ à a wɛ́ wɛ̃̀, i gu'eo. Ɔ̃ wà aà kũ̀ a ↄwa, wà gɛ̀aànↄ Damasi. +À kɛ̀ gↄↄ àaↄ̃ gu'esai, i pↄbleo, i imio. +Yesudee ku Damasi wì mɛ Ãnania. Dii yã'òɛ̀ wɛ́pungu'ea guu à mɛ̀: Ãnania. Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Má kɛ́ Dii. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Fɛlɛ gɛ́ zɛ́ pↄ́ wì mɛ Súsu guu e Yuda bɛ'ua, ní Taasu gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Sↄlu gbɛa. Àlɛ wabikɛa we. +Wɛ́pungu'ea guu a è n mↄ n ↄnàwa kɛ́ a wɛ́ gu'e. +Ɔ̃ Ãnania òɛ̀: Dii, má mà wà gbɛ̃́pi yã'ò dasi, lá à yãvãikɛ̀ n gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũↄnɛ. +Sa'onkia aà gbà zɛ́ aà gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ n sisi laↄ kṹkũ. A yã́i à mↄ̀i. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Gɛ́, asa ma gbɛ̃́pi sɛ̀ aà gɛ́ ma tↄbↄi buipãleↄnɛ ń ń kíaↄ ń Isailiↄɛ. +Lá a taasikɛ ma tↄbↄa yã́i, má ↄlↄɛ̀. +Ɔ̃ Ãnania bↄ̀ à gɛ̀ gɛ̃̀ uapiu, à ↄnà Sↄluwa à mɛ̀: Sↄlu ma gbɛ̃́, Dii Yesu pↄ́ bↄ̀ mↄ̀ma zɛ́u gↄↄ pↄ́ ńlɛ mↄ́ la mɛ́ ma zĩ, kɛ́ ǹ gu'e yã́i, Lua Nisĩna i dinɛ. +Wegↄ̃ↄ pↄ́ bↄ̀lɛ aà wɛ́u lán kpↄ̀tɛɛↄwa aa lɛ̀lɛ, ↄ̃ à gu'è. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ da'ilɛkɛ̀. +Kɛ́ à pↄblè, à gbãa è, ↄ̃ à gↄↄplakɛ̀ ń Yesude pↄ́ kú Damasiↄ. +Ɔ̃ Sↄlu nà Yesu yã́ waasokpaawa gↄ̃̀ↄ Yudaↄ lousisikpɛↄ guu à mɛ̀, Yesu mɛ́ Lua Nɛ́ ũ. +Yã́pi bↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ màↄ saɛ aa mɛ̀: Gbɛ̃́ bee mɛ́ i gbɛ̃́pi sìsinaↄ ásookɛ Yelusalɛũo lò? I mↄ la à ń kṹkũ à táńnↄ sa'onkiaↄ kĩ́io lò? +Sↄlu sↄ̃, aà gbãa ìↄ kã́fĩ, à Yesu Mɛsiikɛyã bìiwànɛ́, ↄ̃ aà yã́ Yuda pↄ́ kú Damasiↄ fù. +Gↄↄpla gbɛa Yudaↄ lɛkpàaĩaàzi kɛ́ aa e wà aà dɛ, +ↄ̃ à ń lɛkpaaĩapi mà. Aa wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛↄ dↄ̃̀a fãanɛ ń gwãasĩnao, kɛ́ aa e wà aà dɛ yã́i. +Gwãasĩna ↄ̃ Sↄlu gbɛ̃́ↄ aà dà gbíu, aa aà gbàɛ ń bao bàasi bĩ́i musu. +Kɛ́ à kà Yelusalɛũ, a wɛ̀ɛlɛ à na Yesudeↄwa, ↄ̃ aa vĩakɛ̀ɛ̀ ḿpii, aalɛ aà Yesudekɛ náaikɛo. +Ɔ̃ Baanaba aà sɛ̀ gɛ̀aànↄ zĩnaↄ kĩ́i, a dàu a sìunɛ́ lá Sↄlu Dii è zɛ́u ń yã́ pↄ́ Dii òɛ̀o ń lá à Yesu yã'ò gupuau Damasio. +Ɔ̃ Sↄlu gɛ̃̀ Yesudeↄ guu, à bɛ̀bɛńnↄ Yelusalɛũ, à yã'ò gbɛ̃́ↄnɛ gupuau ń Dii tↄ́o. +Kɛ́ à yã'ò Yuda Gɛlɛki yãmanaↄnɛ, à lɛkpaakɛ̀ńnↄ, ↄ̃ aalɛ aà wɛ. +Kɛ́ Yesudeↄ dↄ̃̀, aa gɛ̀ zɛ̀ɛ̀ Sezale, ↄ̃ à tà Taasu. +Bee gbɛa Yesudeↄ gↄ̃̀ dↄdↄa Yude ń Galileo ń Samali bùsuo píi, aalɛ zɛdↄ, aalɛ gɛ́ aɛ vĩakɛa Diiɛ guu, aalɛ kã́fĩ ń Lua Nisĩna dↄnlɛo. +Piɛɛ ì bɛbɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo píi, ↄ̃ à gɛ̀ Lua gbɛ̃́ pↄ́ kú Lidaↄ gwai. +À gↄ̃ɛ pↄ́ wì mɛ Enɛɛ è we, à kàaũ kálɛa wɛ̃̀ swaaↄ̃. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Enɛɛ, Yesu Kilisi lɛ́ n gbãgbã. Fɛlɛ ǹ n pɛ koo. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gↄ̃̀ↄ. +Lidadeↄ ń Salↄnadeↄ aà è, ↄ̃ aa zɛ̀ ń Diio. +Nↄɛ Yesudee ku Zope, aà tↄ́n Tabita. Ń Gɛlɛki yã́o sↄ̃ Dↄↄkasi. Bee mɛ̀ tue. Yãmaakɛa pɛ̀ɛwà mɛ́ ì wɛ̃nadↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ. +Gↄↄ bee ↄ̃ à gyãkɛ̀ à gà. Kɛ́ wà aà bↄ̀ í pãsĩu, wà aà sɛ wùlɛ kpɛdiakↄ̃au musu. +Zope sↄ̃ a zã̀ ń Lidaoo. Kɛ́ Yesudeↄ mà Piɛɛ ku we, aa ń gbɛ̃ↄn plaↄ zĩ̀wà aa wabikɛ̀wà aa mɛ̀: Mↄ wá bɛ kpakpa. +Ɔ̃ Piɛɛ fɛ̀lɛ gɛ̀ńnↄ. Kɛ́ à kà, wà dɛ̀dɛaànↄ kpɛ́pi musu. Ɔ̃ gyaaↄ sↄ̃̀aàzi ḿpii ń ↄↄlↄo, aa ula ń pↄkasa pↄ́ Tabita kɛ̀ gↄↄ pↄ́ a kúńnↄↄ ↄ̀lↄɛ̀. +Piɛɛ ń yá ń bↄ́lɛ bàasi. À kùlɛ à wabikɛ̀, ↄ̃ à aɛdↄ̀ gɛpiwa à mɛ̀: Tabita fɛlɛ! À wɛ́ wɛ̃̀ à Piɛɛ è, ↄ̃ à fɛ̀lɛ zↄ̃̀lɛ. +Piɛɛ aà kũ̀ a ↄwa à aà fɛ̀lɛ zɛ̀. Ɔ̃ à Lua gbɛ̃́piↄ sìsi ń gyaaↄ, ↄ̃ à aà kpàmá bɛ̃́ɛ. +Yã́pi lì Zopea píi, ↄ̃ wà Dii náaikɛ̀ we dasi. +Piɛɛ gↄↄplakɛ̀ we Simↄↄ báatotona bɛ. +Gbɛ̃e ku Sezale, aà tↄ́n Kↄↄnɛi. Aàpi mɛ́ sosa gãli pↄ́ wì mɛ Itali sosa gbɛ̃ↄn basↄoↄ dↄaana ũ. +Gbɛ̃́piá luayãmanaɛ, a Lua vĩa vĩ, aàpi ń a bɛdeↄ píi. Ì wɛ̃nadↄ̃nɛ́ maamaa, mɛ́ ìↄ wabikɛ Luawa mↄ̀ↄmↄↄ. +Gↄↄewa ĩatɛ̃ auapilaa, wɛ́pungu'ea guu à Lua malaikae è wásawasa, à gɛ̃̀ a bɛ a òɛ: Kↄↄnɛi. +Kↄↄnɛi wɛ́ gↄ̃̀ biiwà, vĩao aà kũ̀, ↄ̃ à mɛ̀: Bↄ́ ni, Dii? A wèwà à mɛ̀: N wabikɛa ń n wɛ̃nadↄ̃a gbɛ̃́ↄnɛo kà Luagu, ↄ̃ a sìnnↄ. +Gbɛ̃́ↄ zĩ Zope sa, aa Simↄↄ pↄ́ wì mɛ Piɛɛ sísi. +À pìla gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Simↄↄ báatotonawa. Aà bɛ ku ísialɛ. +Kɛ́ malaikapi tà, Kↄↄnɛi a zĩkɛna gbɛ̃ↄn plaↄ sìsi ń sosa luayãmana pↄ́ nawao. +Kɛ́ a dàu a sìunɛ́ píi, ↄ̃ à ń zĩ́ Zope. +Kɛ́ a gu dↄ̀, ↄ̃ aa dàzɛu, aa kà kãi ń wɛ̃́lɛpio. Gↄↄ bee Piɛɛ dɛ̀dɛ kpɛ́ musu ĩatɛ̃ minanguo wabikɛi. +Nↄana lɛ́ aà dɛ, a ye pↄble, ↄ̃ gↄↄ pↄ́ wàlɛ blɛkɛ, à wɛ́pungu'è. +À luabɛ è wɛ̃a, pↄe lɛ́ pila lán zwã̀a zↄ̃ↄwa. Wà ba dↄ̀dↄ a swã́ mɛ̀n síiↄ̃ↄwa píi, wàlɛ gbaɛ zĩ́lɛ. +Nↄ̀bↄↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ ń bãↄ píi ká a guu. +Ɔ̃ wa òɛ̀: Piɛɛ, fɛlɛ dɛ ǹ só. +Ɔ̃ Piɛɛ mɛ̀: Bauo Dii, mi tɛ̃e ge pↄ́ gbãlɛa ble ziio. +Ɔ̃ à lↄↄpi mà a gɛ̃n plaade wà mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ Lua gbãbↄ̀ɛ̀, ńsu ǹ a tɛ̃boo. +À kɛ̀ màa gɛ̃n àaↄ̃, ↄ̃ kã́ndo wà pↄ́pi gà wà tàò luabɛ. +Piɛɛ lɛ́ bílikɛ wɛ́pungu pↄ́ a è yã́wa, ↄ̃ Kↄↄnɛi zĩna pↄ́ aa Simↄↄ bɛ gbɛ̀aↄ kà gↄ̃̀ↄ, aa zɛa bↄlɛu. +Aa lɛzù aa gbɛ̀a tó wekĩi Simↄↄ pↄ́ wì mɛ Piɛɛ pìlau. +E tia Piɛɛ lɛ́ làasookɛ wɛ́pungu pↄ́ á èwa, ↄ̃ Lua Nisĩna òɛ̀: Gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ lɛ́ n gbɛa. +Pila gɛ́ńnↄ seasai, asa mámɛ ma ń zĩ́ma. +Ɔ̃ Piɛɛ pìla gɛ̀ gbɛ̃́piↄ kĩ́i à mɛ̀: Mámɛ má gbɛ̃́ pↄ́ álɛ gbɛa ũ. Bↄ́yãi a mↄi lai? +Aa mɛ̀: Sosaↄ dↄaana Kↄↄnɛi mɛ́ wá zĩ́. Gbɛ̃maaɛ, a Lua vĩa vĩ. Yudaↄ píi ì aà tↄnasi. Lua malaikae òɛ̀ aà n sísi a bɛ, aà n yãma. +Ɔ̃ Piɛɛ gɛ̃̀ńnↄ ua à ń yàaekɛ̀. Kɛ́ a gu dↄ̀, à fɛ̀lɛ dàńnↄ zɛ́u. Zope Yesudeeↄ gɛ̀ aà kpái. +A gↄↄ àaↄ̃de aa kà Sezale. Kↄↄnɛi a daɛↄ ń a gbɛ̃na fɛ̃̀ɛɛↄ kã̀aa, àlɛ ń dã́. +Kɛ́ Piɛɛ gɛ̃̀ ua, ↄ̃ Kↄↄnɛi gɛ̀ dàaàlɛ à kùlɛɛ̀. +Ɔ̃ Piɛɛ aà fɛ̀lɛ à mɛ̀: Fɛlɛ zɛ. Gbɛ̃nazĩnan ma ũ sↄ̃. +Àlɛ yã'oaànↄ e aa gɛ̀ gɛ̃̀ kpɛ́u, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ lè kãaaa we dasidasi. +A ònɛ́: Á dↄ̃ kɛ́ Yudaↄ zɛvĩ aa yãalɛ ń buipãleo ge aa gɛ̃ aà uao. Ãma Lua ↄ̀lↄmɛɛ másu gbɛ̃e gbãsĩ bo ge mà aà tɛ̃boo. +A yã́i tò kɛ́ wà ma sisi, ma mↄ zĩ́ozĩonakɛsai. Má ye mà yã́ pↄ́ a ma sisiwà ma sa. +Ɔ̃ Kↄↄnɛi mɛ̀: A gↄↄ síiↄ̃n la, kɛ́ málɛ wabikɛ ma bɛ e ĩatɛ̃ gɛ̀ aua pìlaò maa'i kɛ́wa. Ɔ̃ kã́ndo ma gbɛ̃e è zɛa ma aɛ pↄ́ tɛkɛa daa +à mɛ̀: Kↄↄnɛi, Lua n wabikɛa sì, mɛ́ n wɛ̃nadↄ̃anɛ kàaàgu. +Gbɛ̃́ↄ zĩ Zope Simↄↄ pↄ́ wì mɛ Piɛɛ sísii. À pìla Simↄↄ báatotona bɛ ísialɛ. +Ɔ̃ ma gbɛ̃́ↄ zĩ̀ma gↄ̃̀ↄ. Lá n mↄ, à kɛ̀ maa. Tia kɛ́wa, wápii wá kú la Lua dↄ̃a guu, kɛ́ wà yã́ pↄ́ Dii ònɛ ma yã́i. +Piɛɛ yãsɛ̀ à mɛ̀: Má sì sĩana sa kɛ́ Lua lí gbɛ̃e zãboo. +Bui píi guu gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ vĩakɛɛ̀ mɛ́ ì yãmaakɛ, ade yã́ mɛ́ ì kaaàgu. +Lua a yã́ dà Isailiↄnɛ, à kɛaanↄ na Yesu Kilisi sabai baokpànɛ́. Aàpi mɛ́ bui píi Dii ũ. +Á yã́ pↄ́ kɛ̀ Yude bùsu píi guu dↄ̃, lá à dàalɛ Galile Zãa kpàwakɛa ń gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛao gbɛa. +Á dↄ̃ lá Lua a Nisĩna pìsi Yesu Nazalɛtiwa, ↄ̃ a kú ń gbãao, à gɛ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo à yãmaakɛ̀nɛ́, à gbɛ̃́ pↄ́ Ibiisi ń gã lìnɛ́ ń kpɛↄ gbã̀gbã, asa Lua kuaànↄɛ. +Wá dɛ yã́ pↄ́ a kɛ̀ Yude bùsuu ń Yelusalɛũo píi seeladeↄ ũ. Wà aà lòo líwa wa dɛ̀, +ↄ̃ Lua aà vù a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́, a tò à azĩa ↄ̀lↄwɛ̃ɛ. +I kɛ gbɛ̃́piiɛ no, wá gbɛ̃́ pↄ́ Lua dↄ̀aa wá sɛ́ aà seelade ũↄnɛ. Aà bↄa gau gbɛa wa pↄblèaànↄ, wa imìaànↄ. +Ɔ̃ a dìlɛwɛ̃ɛ wà waasokɛ gbɛ̃́ↄnɛ, wí onɛ́ ámɛ á dɛ gbɛ̃́ pↄ́ Lua dìlɛ gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ ń gyaadeↄ píi yã́kpalɛkɛna ũ. +Ãnabiↄ píi aà yã'ò aa mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ aa aà náaikɛ̀ↄ duuna a kɛ̃́má aà tↄ́ yã́i. +Gↄↄ pↄ́ Piɛɛ lɛ́ yã́pi onɛ́, Lua Nisĩna dì gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yã́pi maↄnɛ píi. +Yã́pi dì Yuda Yesude pↄ́ mↄ̀ ń Piɛɛoↄwa, kɛ́ baa buipãleↄ, Lua a Nisĩna pìsimá gba ũ yã́i. +Asa aa mà, aalɛ yãebui'o, aalɛ Lua yãbↄnsaɛkɛaↄ o. Ɔ̃ Piɛɛ mɛ̀: +Gbɛ̃́piↄ Lua Nisĩna è láwáwa. Démɛ a fↄ̃ gínɛ́ aa da'ilɛkɛi? +Ɔ̃ a ò wà ń da'ilɛkɛ ń Yesu Kilisi tↄ́o. Ɔ̃ aa wabikɛ̀wà aà gↄↄplakɛńnↄ. +Zĩnaↄ ń Yesude pↄ́ kú Yudeↄ mà lá buipãleↄ Lua yã́ sì sↄ̃. +Kɛ́ Piɛɛ sù Yelusalɛũ, an gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń tↄ̃zↄ̃yãoↄ aà tàae è +aa mɛ̀: N gɛ̃ gyafↄↄdeↄ bɛ n pↄblèńnↄ. +Ɔ̃ Piɛɛ fɛ̀lɛ lɛ́ yã́pi bↄↄlɛkɛnɛ́ zɛ́zɛ à mɛ̀: +Má kú Zopeɛ, málɛ wabikɛ, ↄ̃ ma wɛ́pungu'è. Ma pↄe è lán zwã̀a zↄ̃ↄwa, ba dↄdↄa a swã́ mɛ̀n síiↄ̃ↄwa. À bↄ̀ luabɛ, àlɛ pila ma kĩ́i. +Ma wɛpɛ̀wà tíũu, ma nↄ̀bↄↄ è a guu, sɛ̃̀a pↄ́ↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ ń bãↄ. +Ɔ̃ ma lↄↄ mà, wa òmɛɛ: Piɛɛ, fɛlɛ dɛ ǹ só. +Ɔ̃ ma mɛ̀, bauo Dii, asa tɛ̃ ge pↄ́ gbãlɛa i gɛ̃ ma lɛ́u ziio. +Lↄↄpi bↄa luabɛ gɛ̃n plaade wà mɛ̀, pↄ́ pↄ́ Lua gbãbↄ̀ɛ̀, másu mà a tɛ̃boo. +À kɛ̀ màa gɛ̃n àaↄ̃, ↄ̃ wà ɛ̀a gà tàò luabɛ píi. +Gↄↄ bee gↄ̃̀ↄ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ pↄ́ wà ń zĩ́a bↄa Sezaleↄ mↄ̀ ua pↄ́ má kúu. +Ɔ̃ Lua Nisĩna òmɛɛ mà gɛ́ńnↄ seasai. Wá gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn sooloɛ beeↄ gɛ̀ ma kpái sↄ̃, ↄ̃ wa gɛ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃́piↄ zĩ̀a bɛ. +Ɔ̃ a òwɛ̃ɛ lá a malaika è, à bↄ̀ mↄ̀wa a kpɛ́u, a òɛ à gbɛ̃́ zĩ Zope ma sísii, +mà yã́ pↄ́ a api ń a bɛdeↄ píi suaba oɛ. +Kɛ́ ma na yã'oawa, Lua Nisĩna dìnɛ́ lá a dìwɛ̃ɛ a daalɛgↄↄwa. +Ɔ̃ yã́ pↄ́ Dii ò dↄ̀magu à mɛ̀, Zãa gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ̀ ń íoɛ, api sↄ̃ á wá da'ilɛkɛ ń Lua Nisĩnao. +Lá Lua gba doũ pↄ́ á dàwɛ̃ɛ gↄↄ pↄ́ wa Dii Yesu Kilisi náaikɛ̀ dànɛ́ lↄ, dén ma ũ mà fↄ̃ giɛ̀i? +Kɛ́ aa yã́pi mà, aa nìlɛ, ↄ̃ aa Lua tↄbↄ̀ aa mɛ̀: Wá è Lua buipãleↄ gbà zɛ́ lↄ aa nↄ̀sɛlilɛ, aai wɛ̃ni láasai e. +Wɛ́tɛ̃amↄanɛ́ pↄ́ fɛ̀lɛ Ɛtiɛ̃ɛ gaa guu mɛ́ tò gbɛ̃́ↄ fã̀aa tà Fenisi bùsuu ń Sipi bùsuo ń Antiↄsio, aalɛ Lua yã'o Yudaↄnɛ ńtɛ̃ɛ. +Ɔ̃ an gbɛ̃eↄ bↄ̀ Sipi bùsuu ń Silɛni bùsuo aa gɛ̀ Antiↄsi, ↄ̃ aalɛ yã'o buipãleↄnɛ sↄ̃, aalɛ Dii Yesu baokpanɛ́. +Dii lɛ́ ↄdamá, ↄ̃ gbɛ̃́ↄ yã́pi sì dasi aa zɛ̀ ń Diipio. +Yelusalɛũ Yesudeↄ swã́ kã̀ yã́piwa, ↄ̃ aa Baanaba zĩ̀ Antiↄsi. +Kɛ́ à kà we, a è lá Lua gbɛ̃kɛkɛ̀nɛ́, ↄ̃ aà pↄ kɛ̀na. À lɛdàmá ḿpii aa zɛ ń Diio ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Baanabaá gbɛ̃maaɛ, Lua Nisĩna ń luanaaikɛao pɛ̀ɛwà, ↄ̃ wà kà Dii gbɛ̃́ↄ guu dasi. +Ɔ̃ Baanaba gɛ̀ Taasu Sↄlu wɛɛlɛi. +Kɛ́ à aà è, ↄ̃ à sùaànↄ Antiↄsi. Aaìↄ kãaa ń Yesudeↄ dasi, aaↄ yãdanɛ́ e wɛ̃̀ bṹu do. Antiↄsi we wà dↄ̀aa tↄkpàu Yesu ìwaↄnɛ Kilisideↄ. +Gↄↄ bee ãnabiↄ bↄ̀ Yelusalɛũ aa mↄ̀ Antiↄsi. +An gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Agabu fɛ̀lɛ zɛ̀ à dↄ̀aa nↄana zↄ̃ↄ pↄ́ a ka dṹnia guu píi yã'ònɛ́ ń Lua Nisĩna gbãao. Kolodi kpalablea gↄↄ ↄ̃ nↄanapi kà. +Ɔ̃ Yesudeↄ zɛ̀ò wà ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Yudeↄ kámasa ká lá baade gbãa fↄ̃̀, wi kpã́sãnɛ́. +Ɔ̃ aa kɛ̀ màa, aa Baanaba ń Sↄluo zĩ̀ò kpái an gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa. +Gↄↄ bee kí Elodi ↄpɛ̀lɛ Yesudeeↄwa pãsĩpãsĩ. +À Zãa vĩ̀i Zaaki dɛ̀ ń fɛ̃ndao. +Kɛ́ a è yã́ bee kà Yudaↄgu, ↄ̃ à ɛ̀a Piɛɛ kũ̀ lↄ. À bee kɛ̀ Kàaso dikpɛ zĩ́ɛ. +Kɛ́ à Piɛɛ kũ̀ a dàkpɛu, à aà nà sosaↄnɛ ń ↄzĩ aa aà dↄ̃́a. Sosapiↄ gãli do gbɛ̃ↄn síiↄ̃siiↄ̃ɛ e lɛɛ síiↄ̃. A dìlɛ à yã́kpalɛkɛaànↄ bíla wáa Gɛ̃amusu dikpɛ gbɛa. +Ɔ̃ wa Piɛɛ kũa kpɛ́u, Yesudeↄ lɛ́ wabikɛɛ̀ Luawa zɛsai. +Gu pↄ́ a dↄ Elodi bↄaànↄ, a gwã́ Piɛɛ lɛ́ i'o sosa gbɛ̃ↄn plaↄ zãnguo yea ń mↄdaonao mɛ̀n pla, mɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ ku kpɛɛlɛ, aalɛ kpɛ́pi dↄ̃́a. +Kã́ndo gↄ̃̀ↄ Dii malaikae gɛ̃̀ we, ↄ̃ kpɛ́pi pù. À Piɛɛ lɛ̀ a gbã̀tɛ̃ɛwa à aà vù à mɛ̀: Fɛlɛ kpakpa. Ɔ̃ mↄdaonapiↄ wòlo aà ↄwa. +Ɔ̃ malaikapi òɛ̀: Ǹ n ula da, ní n kyale kpá. Piɛɛ kɛ̀ màa, ↄ̃ malaikapi mɛ̀: Ǹ n ula kãaa ǹ kṹ, ní tɛmazi. +Ɔ̃ Piɛɛ bↄ̀ tɛaàzi. I yã́ pↄ́ malaika lɛ́ kɛɛ dↄ̃ sĩana ũo, àlɛ e nana álɛ o. +Aa gɛ̃̀ gudↄ̃ana sɛ̃́iala ń a plaadeo, ↄ̃ aa kà bↄlɛu. Bↄlɛpi gbaá mↄɛ, ↄ̃ à wɛ̃̀nɛ́ ń azĩao, aa bↄ̀lɛ lɛ́ gɛ̃ wɛ̃́lɛu. Kã́ndo gↄ̃̀ↄ ↄ̃ malaikapi Piɛɛ tò zɛa guu we. +Kɛ́ Piɛɛ wɛ́ dↄ̀dↄ à mɛ̀: Má dↄ̃ sã́asã sa kɛ́ Dii a malaika zĩ̀, à ma bↄ Elodi ↄzĩ ń yã́ pↄ́ Yudaↄ wɛ́ dↄi wà kɛmɛɛo píi. +Kɛ́ aà wɛ́ kɛ̃̀, à gɛ̀ Zãa pↄ́ wì mɛ lↄ Maaku da Maliama bɛ. Wa kãaaa we dasi, wàlɛ wabikɛ. +Kɛ́ à bↄlɛ gba lɛ̀, ↄ̃ nↄɛ zĩkɛna pↄ́ wì mɛ Loda gɛ̀ gwai. +Kɛ́ à Piɛɛ lↄↄ dↄ̃̀, pↄna guu i zɛ́ wɛ̃o, à ɛ̀a bàalɛ̀ gɛ ònɛ́ Piɛɛ mɛ́ kú bↄlɛu we. +Wa òɛ̀: Ĩana kàma yã̀? Ɔ̃ à zɛ̀ò kɛ́ sĩanaɛ. Ɔ̃ wà mɛ̀: Aà malaikaɛ. +Piɛɛ gì lɛ́ gbalɛ. Kɛ́ aa wɛ̃̀, aa aà è, ↄ̃ yã́pi dìmá. +À ↄkɛ̀nɛ́ aa nílɛ, ↄ̃ a dàu a sìunɛ́ lá Dii a bↄ kpɛ́u. Ɔ̃ à mɛ̀: À gɛ o Zaakiɛ ń wá gbɛ̃́ kĩniↄ. Ɔ̃ à bↄ̀ gɛ̀ gupãlei. +Kɛ́ gu dↄ̀, kↄ̃fĩ gbãa dà sosaↄ zãnguo, aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Bↄ́ Piɛɛ kɛ̀ a ũi? +Elodi ò wà aà wɛɛlɛ. Kɛ́ wi aà eo, ↄ̃ à yãlàla gudↄ̃anapiↄwa, ↄ̃ a ò wà ń dɛdɛ. Bee gbɛa Elodi bↄ̀ Yude, à gɛ̀ gↄↄplakɛ̀ Sezale. +Aà pↄ pà Tiideↄ ń Sidↄ̃deↄzi maamaa, ↄ̃ gbɛ̃́ beeↄ lɛdoũkɛ̀ aa mↄ̀ aà gwai sãnu. Aa gɛ̀ kíapi bɛ ziia Blasitu kĩ́i. Kɛ́ Blasitu ń yã́zɛ è, aa gɛ̀ lɛdoũkɛi ń Elodio, asa an bùsu pↄblea ì bↄ aà bùsuuɛ. +Kɛ́ gↄↄ pↄ́ wa dìlɛ kà, Elodi a kible'ulaↄ dà, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ a gĩ́naa, ↄ̃ à yã'ò bílaɛ. +Bíla wiilɛ̀ à mɛ̀: Luae mɛ́ lɛ́ yã'o, i kɛ gbɛ̃nazĩna no. +Wegↄ̃ↄ Dii malaikae aà lɛ nɛ̀, kɛ́ i zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ Luaɛo yã́i, ↄ̃ aà mɛ kↄ̀ↄkà à gà. +Lua yã́ ìↄ ligua, ìↄ kã́fĩ. +Baanaba ń Sↄluo sↄ̃, kɛ́ aa ń kámasa yã́ kɛ̀kɛ aa làa, aa bↄ̀ Yelusalɛũ aa Zãa pↄ́ wì mɛ Maaku sɛ̀ tàò. +Ãnabiↄ ń yãdanɛdeↄ ku Antiↄsi Yesudeↄ guu, an tↄ́ↄn kɛ: Baanaba ń Simɛↄ pↄ́ wì mɛ Báasiao ń Silɛni bùsu gbɛ̃́ Lusiuo ń Manaɛ pↄ́ nɛblè ń kí Elodio sãnuo ń Sↄluo. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ Dii sisi ń lɛyeao, Lua Nisĩna mɛ̀: À Baanaba ń Sↄluo dilɛ ńdoa zĩ pↄ́ ma ń sɛ́wà yã́i. +Kɛ́ aa lɛyè aa wabikɛ̀, ↄ̃ aa ↄnàmá aa ń gbáɛ, aa dàzɛu. +Kɛ́ Lua Nisĩna Baanaba ń Sↄluo zĩ̀ màa, aa gɛ̀ Sɛlusi. Za we aa gɛ̃̀ gó'ilɛnau aa gɛ̀ Sipi bùsuu. +Kɛ́ aa kà Salami, aa Lua yã́ waasokɛ̀ Yudaↄ lousisikpɛↄ guu. Zãa Maaku kúńnↄ dↄnlɛde ũ. +Aa ísia gũgũnapi baa vĩ̀ e Pafↄsi, ↄ̃ aa kpàaũ ń Yuda dabudabukɛna pↄ́ dɛ ãnabi ɛgɛna ũo we. Aà tↄ́n Yesunɛ. +Ìↄ kú ń bùsupi gbɛ̃zↄ̃ↄ Sɛɛziu Pↄluo. Gbɛ̃zↄ̃ↄpiá ↄ̃nↄnaɛ, ↄ̃ à Baanaba ń Sↄluo sìsi, kɛ́ a ye Lua yãma yã́i. +Dabudabukɛnapi tↄ́n Ɛlima ń Gɛlɛki yã́o. À íbɛlɛsɛ̀ńnↄ, àlɛ wɛɛlɛ gbɛ̃zↄ̃ↄpi swãfɛ̃, kɛ́ asu Yesu náaikɛo. +Ɔ̃ Sↄlu pↄ́ wì mɛ Pↄlu sↄ̃, Lua Nisĩna dɛ̀dɛwà, ↄ̃ à wɛpɛ̀wà à mɛ̀: +Ibiisi nɛ́ↄ do! Maa píi ibɛɛ! Gbɛ̃nazĩn vãi píi paɛmade! Wɛzɛ̃n pãsĩ! Ńyↄ̃ Dii zɛ́ súsu kpaanlaboa too lé? +Tiasa Dii a ↄkulɛma, ní vĩ̀akũ. Ńyↄ̃ gↄↄplakɛ ńyↄ̃ ĩatɛ̃ eo. Wegↄ̃ↄ Ɛlima wɛ́ gↄ̃̀ dã̀adãa, gusia kùlɛwà. Ɔ̃ àlɛ ↄmalɛmalɛ, àlɛ gbɛ̃́ wɛɛlɛ aà a ↄ kṹ. +Kɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄpi yã́ pↄ́ kɛ̀pi è, à Dii náaikɛ̀, asa aà yã́ pↄ́ wa dàɛ̀ aà kũ̀ gbãaɛ. +Ɔ̃ Pↄlu gɛ̃̀ gó'ilɛnau ń a gbɛ̃́ↄ, aa bↄ̀ Pafↄsi aa gɛ̀ Pɛɛga, Pãmfili bùsuu. We Zãa Maaku ń tóu, à ɛ̀a tà Yelusalɛũ. +Bↄa Pɛɛga aa gɛ̀ Antiↄsi pↄ́ kú Pisidi bùsuu. Kã́mabogↄↄzĩ aa gɛ̀ zↄ̃̀lɛ lousisikpɛu. +Mↄizi ikoyã ń ãnabiↄ láↄ kyokɛa gbɛa lousisikpɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gbɛ̃́ zĩ̀ wà onɛ́, tó aa kã́fĩa yãe vĩ aa o bílaɛ, aa o. +Ɔ̃ Pↄlu fɛ̀lɛ ↄkɛ̀nɛ́ à mɛ̀: Isailiↄ ń buipãle lousisinaↄ à ma yãma. +Isailiↄ Lua wá deziↄ sɛ̀, ↄ̃ à ń bui kↄ̃̀ an kua Egipi bùsuu. Ɔ̃ à ń bↄ́lɛ we ń a gbãa zↄ̃ↄo. +À ń gwá guwaiwaiu wɛ̃̀ bla taawa. +À gbãamↄ̀ Kanaa bùsu bui mɛ̀n soplaↄnɛ, ↄ̃ à ń bùsupi kpàmá. +Apii kà wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń blakwio taawa. Bee gbɛa à dↄaanaↄ dìlɛnɛ́ e à gɛ̀ pɛ̀ò ãnabi Samuɛliwa. +Kɛ́ aa kía gbɛ̀a, ↄ̃ Lua Kisi nɛ́ Saulu, Bɛ̃yãmɛɛ bui dìlɛnɛ́. À kpalablè wɛ̃̀ bla, +ↄ̃ Lua aà bↄ̀ kpalau, à Davidi kpà aà gbɛu. Lua Davidi yã'ò à mɛ̀, á è Yɛse nɛ́ Davidi làasoo doũanↄ, a a pↄeã píi kɛɛ. +Aà bui guu à Yesu bↄ̀u Isailiↄnɛ Suabana ũ, lá à a lɛgbɛ̃̀wa. +E Yesupi àↄ gɛ́ mↄ́i Zãa dↄ̀aa waasokɛ̀ Isailiↄnɛ píi, a ònɛ́ aa nↄ̀sɛlilɛ aa da'ilɛkɛ. +Kɛ́ Zãa zĩ ye láai à mɛ̀: Dé álɛ e má dɛ a ũi? Gbɛ̃́ pↄ́ á wɛ́ dↄin ma ũo. À ma! Àlɛ mↄ́ ma gbɛa, mi ka mà aà sabala bↄbↄɛ̀o. +Ma gbɛ̃́ↄ, Ablahaũ buiↄ ń buipãle lousisinaↄ, wámɛ Lua suabayãɛ bee kpã̀sãwɛ̃ɛ. +Yelusalɛũdeↄ ń ń gbãadeↄ aai Yesu dↄ̃o, aai ãnabiↄ lá pↄ́ wìↄ a kyokɛ kã́mabogↄↄzĩ píi zɛ́ dↄ̃o, ↄ̃ aa ãnabipiↄ yã́ pàpa, aa yãdàaàla. +Aai yãe ewà à kà wà aà dɛo, ↄ̃ aa gbɛ̀a Pilatiwa wà aà dɛ. +Kɛ́ aa yã́ pↄ́ wa kɛ̃̀ aà yã́ musu kɛ̀ píi, wà aà bùa líwa wà aà dà mia'ɛu. +Lua aà bↄ̀ gau. +A gↄↄ dasi kɛ́ à bↄ̀ mↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ Galile aa gɛ̀aànↄ Yelusalɛũↄwa. Aamɛ aà seeladeↄ ũ gbɛ̃́ↄnɛ. +Wápiↄ sↄ̃, ↄ̃ wa mↄ aà baokpaiɛ́. Lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ wá deziↄnɛ, +a kɛ̀ wá gbɛ̃́ pↄ́ wá dɛ an buiↄ ũↄnɛ, à Yesu vù lá wa ò Soũ plaade guuwa. Lua mɛ̀: Ma nɛ́n n ũ, n Maen ma ũ gbã. +Lá a yaikɛo, mɛ́ Lua a aà bↄ gau, a yã́ ↄ̃ Luapi ò yãa à mɛ̀: Má báaa seasai pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ Davidiɛ daágu. +Ɔ̃ wa ò guei lↄ: Ńyↄ̃ wei n gbɛ̃́ pↄ́ a kua adoa yaikɛo. +Davidipi sↄ̃ à Lua pↄeã kɛ̀ a gↄↄ. Kɛ́ à gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ, ↄ̃ à yaikɛ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà vùpi sↄ̃ i yaikɛo. +Ma gbɛ̃́ↄ, àↄ dↄ̃ kɛ́ duunakɛ̃ama waaso pↄ́ wálɛ kɛɛ́ kú aà kĩ́iɛ. +Mↄizi ikoyã lí fↄ̃ tò yã́ bↄńnↄ nao, ãma gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Yesu náaikɛↄ, yã́pii i bↄńnↄ na. +À laaika kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabiↄ ò su á leo +aa mɛ̀: À ma, á gbɛ̃́ awiambↄnaↄ, à gilikɛ, í sãalɛ, asa má yãe kɛ á gↄↄ, baa tó wa dàu lɛ́ siuɛ́, á sio. +Kɛ́ Pↄlu ń Baanabao lɛ́ bↄlɛ lousisikpɛu, wà wabikɛ̀má aa ɛa mↄ yã́pi onɛ́ kã́mabogↄↄ sìa lↄ. +Kɛ́ wàlɛ fãaa Yudaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ ì lousisińnↄↄ bↄ̀ tɛ Pↄlu ń Baanabaozi dasi. Aa yã'ònɛ́, aalɛ lɛdamá aaↄ gɛ́ aɛ ń gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀ńnↄo. +Kã́mabogↄↄ sìa wɛ̃́lɛdeↄ kã̀aa píi Dii yãmaa yã́i. +Kɛ́ Yudaↄ bílapi è, à kɛ̀nɛ́ ĩ́i maamaa, ↄ̃ aalɛ Pↄlu yã́ bɛ̃̀ɛbo, aalɛ aà sↄ̃sↄ̃. +Ɔ̃ Pↄlu ń Baanabao yã'ònɛ́ vĩasai aa mɛ̀: Ámɛ à kũ̀ wà Lua yã'oɛ́ gĩa. Lá a gi, álɛ e i ka à wɛ̃ni láasai eo, wá ɛa aɛdↄ buipãleↄwaɛ sa. +Asa Dii yã́ɛ bee dìlɛwɛ̃ɛɛ à mɛ̀: Ma n dilɛ gupua ũ buipãleↄnɛ, kɛ́ ǹ g��́ ń suabayão e tↄↄlɛ lɛ́wa. +Kɛ́ buipãleↄ yã́pi mà, an pↄ kɛ̀na, aa Dii yã́ sì sĩana ũ, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń dílɛ wɛ̃ni láasai pↄ́ ũↄ Yesu náaikɛ̀. +Ɔ̃ Dii yã́ lì bùsupia píi. +Yudaↄ ↄzↄ̃̀ buipãle nↄɛ lousisin gbiaↄ ń wɛ̃́lɛ gbãadeↄzi, ↄ̃ aa ĩadà Pↄlu ń Baanabaowa, aa ń yá ń bùsuu. +Aa kↄↄlɛ̀má ń tàae seela ũ, ↄ̃ aa gɛ̀ Ikↄniu. +Yesudeↄ sↄ̃, pↄna ń Lua Nisĩnao pɛ̀ɛmá. +Aa kɛ̀ Ikↄniu lá aaì kɛwa, aa gɛ̃̀ Yudaↄ lousisikpɛu aa yã'ò e Yudaↄ ń buipãleↄ Dii náaikɛ̀ dasidasi. +Ɔ̃ Yuda pↄ́ aa gì yã́pi síiↄ buipãleↄ swãfɛ̃̀ Yesudeↄnɛ, aa ĩ́isɛ̀ńnↄ. +Ń beeo Pↄlu ń Baanabao gↄↄplakɛ̀ we, aa yã'ò vĩasai daa Dii gã̀u, ↄ̃ Dii ń gbá zɛ́ an yãbↄnsaɛkɛaↄ ń ń dabudabukɛaↄ a gbɛ̃kɛ yã́ pↄ́ aalɛ onɛ́ sĩanapìliwànɛ́. +Ɔ̃ wɛ̃́lɛdeↄ kↄ̃kpaalɛ̀, gbɛ̃eↄ zɛ̀ ń Yudaↄ, gbɛ̃eↄ ń zĩnaↄ. +Ɔ̃ Yudaↄ ń buipãleↄ ń ń gbãadeↄ zɛ̀ò wà ĩadamá wà ń pápa ń gbɛo. +Kɛ́ Pↄlu ń Baanabao ń yã́ dↄ̃̀, ↄ̃ aa bàasi tà Likaoni bùsu wɛ̃́lɛↄu, Lisita ń Dɛɛbɛo ń a zↄ̃ɛwiaↄ. +Ɔ̃ aa gì lɛ́ baonapi kpánɛ́ we. +Gↄ̃ɛe ku Lisita, aà gbáↄ imia. Zaa wà aà ì, a dɛ ɛɛ ũɛ, i táa'oo. +Àlɛ swã́kpa Pↄlu yã́i, ↄ̃ Pↄlu wɛpɛ̀wà soee, a è aà Yesu náaikɛa kà à aà gbã́gbã, +ↄ̃ a òɛ̀ ń lↄↄ gbãao: Fɛlɛ zɛ n gbáwa. Ɔ̃ à vĩ̀ zɛ̀, à bↄ̀ ń táo. +Kɛ́ bíla è lá Pↄlu kɛ̀, ↄ̃ aa kã̀aa wiiwa ń Likaoni yã́o aa mɛ̀: Tã́aↄ lì gbɛ̃nazĩnaↄ ũ aa pìlawá. +Aa tↄkpà Baanabaɛ Zupitɛɛ, Pↄlu sↄ̃ Mɛɛkiu, kɛ́ ↄ̃mɛ ì dↄaa ń yã'oao yã́i. +Zupitɛɛpi kpɛ́ kú wɛ̃́nkpɛ, ↄ̃ aà gbàgbana mↄ̀ ń zuswana pↄ́ à lávu zãblèmáↄ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu. A ye dasi sa'o zĩnaↄwa. +Kɛ́ Baanaba ń Pↄluo yã́pi mà, aa ń ulaↄ ga kɛ̃̀kɛ̃, ↄ̃ aa sì dasi guu ń wiio +aa mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, bↄ́yãi álɛ kɛ beewai? Gbɛ̃nazĩnaↄn wá ũ sↄ̃ lááwa. Baona wálɛ kpáɛ́, kɛ́ à kpɛ lí pↄ́ gianaɛ beeↄnɛ, í zɛ ń Lua bɛ̃́ɛo. Ɔ̃mɛ musu kɛ̀ ń tↄↄlɛo ń ísiao ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ píi. +À bui píi tò yãa, aa ńzĩa zɛ́ sɛ̀. +Ń beeo à azĩa ↄ̀lↄnɛ́ maakɛa guu. Ì to lou maɛ́ à pↄkɛkɛ a gↄↄwa. Ì á gba blɛ àↄ ku pↄna guu. +Baa ń yã́ bee oao, dɛ̃ɛ ń dɛ̃ɛo ↄ̃ aa gì gbɛ̃́ↄnɛ aa sa'omá. +Ɔ̃ Yudaↄ bↄ̀ Antiↄsi ń Ikↄniuo aa mↄ̀ wà bíla swãfɛ̃̀. Ɔ̃ aa Pↄlu pàpa ń gbɛo aa aà gàlɛ bↄ̀ò wɛ̃́nkpɛ, aalɛ e à gàɛ. +Kɛ́ Yesudeↄ kã̀aaaàzi, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̃̀ wɛ̃́lɛ guu. Kɛ́ a gu dↄ̀, aàpi ń Baanabao aa gɛ̀ Dɛɛbɛ. +Kɛ́ aa baonakpànɛ́ wɛ̃́lɛpi guu, aa gbɛ̃́ↄ è dasi. Ɔ̃ aa ɛ̀a gɛ̀ Lisita ń Ikↄniuo ń Antiↄsio, +aalɛ Yesudeↄ gba gbãa, aalɛ lɛdamá aa wɛtã Yesu náaikɛawa aa mɛ̀: Sema wà taasikɛ maamaa, wí gbasa gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu. +Aa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dìlɛnɛ́ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, ↄ̃ aa wabikɛ̀nɛ́ ń lɛyeo, aa ń ná Dii pↄ́ aa aà náaikɛ̀ɛ̀ ↄzĩ. +Kɛ́ aa pã̀ Pisidi bùsua, aa kà Pãmfili bùsuu. +Aa Lua yã'ò Pɛɛga, ↄ̃ aa gɛ̀ Atali. +We aa gɛ̃̀ gó'ilɛnau aa tà Antiↄsi, gu pↄ́ wà ń náu Luaɛ a ↄzĩ yãa aà gbɛ̃kɛkɛnɛ́ zĩ pↄ́ aa kɛ̀ aa làa tia yã́ musu. +Kɛ́ aa kà, aa Yesudeↄ kã̀aa aa yã́ pↄ́ Lua kɛ̀nɛ́ ònɛ́ píi, lá à buipãleↄ gbà zɛ́ aa a náaikɛ̀. +Ɔ̃ aa gↄↄplakɛ̀ńnↄ we. +Gbɛ̃eↄ bↄ̀ Yude aa mↄ̀ Antiↄsi, ↄ̃ aa yãdà Yesudeↄnɛ aa mɛ̀: Tó i tↄ̃zↄ̃ lá Mↄizi dìlɛwao, á zia'eo. +Pↄlu ń Baanabao zↄadↄ̀má aa lɛkpaakɛ̀ńnↄ maamaa yã́pi musu. Ɔ̃ Yesudeↄ zɛ̀ò Pↄlu ń Baanabao ń ń gbɛ̃eↄ gɛ́ Yelusalɛũ yã́pi gↄ̃́gↄ̃i ń zĩnaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ. +Aa gɛ̀ zɛ̀nɛ́, ↄ̃ aa pã̀ Fenisi ń Samalio bùsuↄla. Aa buipãleↄ nↄ̀sɛlilɛa yã́ dàu a sìu ń gbɛ̃́ↄnɛ we, ↄ̃ an pↄ kɛ̀na zↄ̃ↄ. +Kɛ́ aa kà Yelusalɛũ, Yesudeↄ ń zĩnaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gbãakpàńzi, ↄ̃ aa yã́ pↄ́ Lua kɛ̀nɛ́ píi baokpànɛ́. +Ɔ̃ Falisi Yesudeeↄ fɛ̀lɛ mɛ̀: Sema buipãleↄ tↄ̃zↄ̃, wi onɛ́ aaↄ Mↄizi ikoyã kũa. +Ɔ̃ zĩnaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kↄ̃ kã̀aa, aalɛ yã́pi gwa. +Kɛ́ lɛkpaaĩa gbã̀akũ̀, Piɛɛ fɛ̀lɛ zɛ̀ a ònɛ́: Ma gbɛ̃́ↄ, á dↄ̃ kɛ́ Lua ma dilɛ á guu à gɛ̃̀gɛ̃, kɛ́ buipãleↄ Yesu bao ma ma lɛ́u, aai aà náaikɛ. +Lua dee gbɛ̃́pii nↄ̀sɛ dↄ̃, ↄ̃ à ń gbá a Nisĩna a siańnↄ seela ũ, lá à wá gbáwa. +Lua i ń dilɛ dodoa ń wápiↄo. À ń nↄ̀sɛ pìpinɛ́, kɛ́ aa Yesu náaikɛ̀ yã́i. +Bↄ́yãi álɛ Lua wɛi tiai? Aso pↄ́ wá deziↄ fùa sɛ́i ń wápiↄ ↄ̃ á ye dinɛ́a? +Màa no! Wá a náai vĩ kɛ́ wá bↄ Dii Yesu gbɛ̃kɛ yã́iɛ, lá ampiↄwa sↄ̃. +Gbɛ̃́ↄ kɛ̀ kílikili píi, ↄ̃ aa swãkpà Baanaba ń Pↄluozi, aalɛ seelaↄ ń dabudabu pↄ́ Lua kɛ̀nɛ́ buipãleↄ guuↄ o. +Kɛ́ aa yã'ò aa làa, Zaaki fɛ̀lɛ yãsɛ̀ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ, à ma yãma. +Simↄↄ ò lá Lua dↄ̀aa buipãleↄ wɛgwà, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ sɛ̀ ń guu a pↄ́ ũ. +Ãnabiↄ yã́ↄ kↄ̃sɛ̀ ń beeo, asa aa mɛ̀: +Bee gbɛa má ɛa mↄ Davidi bɛzĩ bo, mí a gufooↄ kɛkɛ tata lↄ, +kɛ́ buipãleↄ ma kĩ́i wɛɛlɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ma ń sisi ma ń sɛ́piↄ píi. +Dii pↄ́ lɛ́ yã́pi kɛ mɛ́ ò, a tò wa yã́pi dↄ̃ za káau. +Ayãmɛto má è a maa wà yã́ zĩ'ũ dilɛ buipãle pↄ́ aa zɛ̀ ń Luaoↄnɛo. +Wà lákɛ̃nɛ́ aa mikɛ̃ pↄ́ pↄ́ gbãlɛ̀ tã́a kĩ́iwa ń gbãsĩkɛao ń nↄ̀ↄ kòlokpasaio ń kpàao. +Asa à gɛ̃̀gɛ̃ wìↄ Mↄizi lá kyokɛ lousisikpɛↄ guu kã́mabogↄↄzĩ píi, wìↄ aà yã́ waasokɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo. +Ɔ̃ zĩnaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Yesudeↄ píi zɛ̀ò wà gbɛ̃́ↄ sɛ́ ń guu, wà ń zĩ Antiↄsi ń Pↄluo ń Baanabao. Ɔ̃ aa ń dↄaanaeↄ sɛ̀, Yuda pↄ́ wì mɛɛ̀ Baasaba ń Silivɛ̃ɛo. +Wà taala dìnɛ́, yã́ pↄ́ wa kɛ̃̀ a guu mɛ̀: Wá zĩnaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ wa fↄkpà wá gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ buipãleↄ ũ Antiↄsi ń Sili bùsuo ń Silisi bùsuoↄwa. +Wá mà wá gbɛ̃eↄ gɛ̀ á kĩ́i aa á nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpàɛ́, aa á dá bíliu ń yã'oa guu. Wá lɛ́ kú a guuo, +ↄ̃ wa lɛdoũkɛ̀ wa zɛò kɛ́ wà gbɛ̃́ↄ sɛ wà ń zĩwá ń wá gbɛ̃́ yenzideↄ Baanaba ń Pↄlu +pↄ́ aa gì ń wɛ̃nii wá Dii Yesu Kilisi tↄbↄa yã́io. +Ayãmɛto wálɛ Yuda ń Silivɛ̃ɛo zĩwá, aa yã́ pↄ́ wá kɛ̃̀ láu oɛ́ ń lɛ́o. +Asa Lua Nisĩna ń wápiↄ wa zɛò wà asoe diɛ́o, sema a pↄ́ zɛvĩɛ beeↄ. +À mikɛ̃ nↄ̀ↄ pↄ́ wà sa'òò tã́awa soawa ń kpàao ń nↄ̀ↄ kòlokpasaio ń gbãsĩkɛao. A maa à mikɛ̃ beeↄwa. Wà kↄ̃'e aafia! +Ɔ̃ wà ń gbáɛ, aa gɛ̀ Antiↄsi. Aa Yesudeↄ kã̀aa píi, ↄ̃ aa lápi kpàmá. +Kɛ́ aa a kyokɛ̀, ↄ̃ an pↄ kɛ̀na maamaa ń nↄ̀sɛ níniyãpio. +Yuda ń Silivɛ̃ɛoá ãnabiↄnɛ, ↄ̃ aa lɛdà ń gbɛ̃́piↄwa maamaa, aa ń gbá gbãa. +Kɛ́ aa gↄↄplakɛ̀ we, Yesudeↄ lɛzàmá, ↄ̃ aa tà ń zĩnaↄ kĩ́i aafia. +Pↄlu ń Baanabao gↄ̃̀ Antiↄsi. Ń gbɛ̃́ dasi pãleↄ aa Dii yãdànɛ́ aa baonakpànɛ́. +Gↄↄpla gbɛa Pↄlu ò Baanabaɛ: Wà ɛa gɛ́ Yesudeↄ gwai wɛ̃́lɛ pↄ́ wa Dii yã́ waasokɛ̀u yãaↄ guu, wíↄ dↄ̃ lá aa dɛ. +Baanaba ye Zãa Maaku sɛ aà gɛ́ńnↄ, +ↄ̃ Pↄlu lɛ́ e a maa wà gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃̀má Pãmfili, i tɛ́ńzi ń zĩ guuo sɛ lↄo. +Aai makↄ̃ɛo, ↄ̃ aa kɛ̃̀kↄ̃wa. Baanaba Maaku sɛ̀ aa gɛ̃̀ gó'ilɛnau aa gɛ̀ Sipi. +Ɔ̃ Pↄlu Silivɛ̃ɛ sɛ̀. Yesudeↄ ń ná Diiɛ a ↄzĩ aà gbɛ̃kɛkɛnɛ́, ↄ̃ aa dàzɛu. +Aa pã̀ Sili ń Silisiola, aa Yesudeↄ gbà gbãa. +Pↄlu kà Dɛɛbɛ ń Lisitao. Wekĩi Yesudee ku wì mɛɛ̀ Timↄtee. Aà daá Yuda Yesudeɛ, mɛ́ aà maeá Gɛlɛkiɛ. +Yesude pↄ́ aa ku Lisita ń Ikↄniuoↄ aà tↄnasì. +Pↄlu ye aà gɛanↄ, ↄ̃ à tↄ̃zↄ̃̀ɛ̀ Yuda pↄ́ kú wɛ̃́lɛpiↄ guuↄ yã́i, asa ampii aa dↄ̃ kɛ́ aà maeá Gɛlɛkiɛ. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ aa gɛ̀u píi, aa yã́ pↄ́ zĩnaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dìlɛ Yelusalɛũ ò Yesudeↄnɛ aaↄ kũa. +Ɔ̃ aalɛ gbãakũ ń Yesu náaikɛa guu, aalɛ dasikũ lá gu lɛ́ dↄ. +Lua Nisĩna gìnɛ́ aa gɛ́ Lua yã'oi Azi bùsuu, ↄ̃ aa pã̀ Filizi ń Galatio bùsuↄla. +Kɛ́ aa kà Misi bùsu zↄ̃lɛu, aa yↄ̃̀wà wà gɛ̃ Bitini bùsuu, ↄ̃ Yesu Nisĩna i weinɛ́o. +Kɛ́ aa Misi bùsu baa vĩ̀, ↄ̃ aa kà Toloasi. +Gwãasĩna Pↄlu Masedoni bùsu gbɛ̃e è zɛaala iu, àlɛ awakpaɛ̀ à mɛ̀: Buawá Masedoni, dↄwálɛ. +Kɛ́ a è iu màa, ↄ̃ wa Masedoni sↄukɛ̀ gↄ̃̀ↄ, asa wá dↄ̃̀ sa, kɛ́ Lua mɛ́ lɛ́ wá sisi wà gɛ baonakpanɛ́. +Ɔ̃ wa gɛ̃ gó'ilɛnau Toloasi, wa mipɛ̀ Samↄtasiwa. Kɛ́ a gu dↄ̀ wa ka Nɛapↄli. +Bↄa we wa gɛ Filipi, Masedoni bùsu saalopi mɛɛwia pↄ́ Lomadeↄ vĩ, ↄ̃ wa gↄↄplakɛ̀ wɛ̃́lɛpiu. +Kã́mabogↄↄzĩ wa bↄ wɛ̃́nkpɛ, wa gɛ swa saɛ, gu pↄ́ wálɛ e wì lousisiu. Ɔ̃ wa zↄ̃lɛ wa yã'ò n���ɛ pↄ́ kãaaa weↄnɛ. +Nↄɛe ku we, wì mɛɛ̀ Lidia. Tiatii gbɛ̃́ zwã̀a tɛ̃a yìanaɛ, mɛ́ lousisinaɛ. Àlɛ yã́ pↄ́ Pↄlu lɛ́ o ma, ↄ̃ Dii aà sↄ̃ wɛ̃̀ɛ̀, à yã́pi sì. +À da'ilɛkɛ̀ ń a bɛdeↄ, ↄ̃ à wabikɛ̀wá à mɛ̀: Tó a ma Dii náaikɛa sìɛ, à mↄ pila ma bɛ. Ɔ̃ wa aà yã́zɛ èɛ. +Zĩewa kɛ́ wálɛ gɛ́ wabikɛkĩi, wa kpaaũ ń zↄnↄɛ pↄ́ tã́a mlɛ̃ vĩo. Aà diiↄ ì ↄ̃a e maamaa aà àsi'oanɛ́ yã́ musu. +Ɔ̃ à bↄ̀ tɛ́wázi, wápiↄ ń Pↄluo, àlɛ wiilɛ à mɛ̀: Gbɛ̃́ beeↄá Lua Musude zↄ̀blenaↄnɛ, aalɛ suabazɛ kpàwakɛɛ́. +Ìↄ kɛ màa lá gu lɛ́ dↄ, ↄ̃ yã́pi Pↄlu wã̀. À lìli ò tã́apiɛ: Má ònɛ ń Yesu Kilisi tↄ́o, go nↄɛpiwa. Ɔ̃ à gòwà gↄ̃̀ↄ. +Kɛ́ aà diiↄ è ài'ea aà yã́ musu tãmaa ń nɛ́, ↄ̃ aa Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo kũ̀ aa ń gálɛ gɛ̀ńnↄ gbãadeↄ kĩ́i gãaɛ. +Aa gɛ̀ńnↄ yã́kpalɛkɛnaↄ kĩ́i aa mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ beeↄá Yudaↄnɛ, mɛ́ aalɛ wá wɛ̃́lɛ ↄ̃̀ↄkpa. +Fɛlɛkaayã pↄ́ wá Lomadeↄ ikoyã gì wà si ge wà kɛ ↄ̃ aalɛ danɛ́. +Gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛńnↄ dasi, ↄ̃ yã́kpalɛkɛnapiↄ mɛ̀ wà ń ulaↄ wolomá, wà ń gbɛ̃ ń goo. +Kɛ́ wà gbɛ̃a gbãa kɛ̀nɛ́, ↄ̃ wà ń dá kpɛ́u, wa ò kpɛ́pi dↄ̃̀anaɛ aà ń dↄ̃́a maamaa. +Kɛ́ wa òɛ̀ màa, ↄ̃ à ń dá kpɛ́pi guonau, à ń gbáↄ dàliu gíũgiũ. +Wɛɛdo taawa Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo lɛ́ wabikɛ Luawa, aalɛ aà táasilɛ, mɛ́ dakpɛunaↄ lɛ́ swã́kpa ń yã́i. +Kã́ndo tↄↄlɛ lùalua ń gbãao e kpɛ́pi gĩↄ dèe. Wegↄ̃ↄ a gbaↄ wɛ̃̀wɛ̃ píi, ↄ̃ dakpɛunaↄ mↄdaonaↄ pòlomá píi. +Kɛ́ kpɛdↄ̃ana vù, à gbaↄ è wɛ̃wɛ̃a píi, ↄ̃ à a fɛ̃nda wò, a ye azĩa dɛ, asa àlɛ e dakpɛunaↄ bàasiɛ. +Ɔ̃ Pↄlu pũ̀na ń lↄↄ gbãao à mɛ̀: Ńsu ĩakpa nzĩaio. Wá kú la wápii. +Kpɛdↄ̃anapi mɛ̀ wà mↄ́ ń filiao, ↄ̃ à sìńzi ń bao à kùlɛ Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo aɛ, àlɛ kpakpanaga. +À bↄ̀ńnↄ bàasi, ↄ̃ à mɛ̀: Maeↄ, kpelewa má kɛ mà zia'ei? +Aa òɛ̀: Dii Yesu náaikɛ, ńyↄ̃ zia e, mpi ń n bɛdeↄ píi. +Ɔ̃ aa Dii yã'òɛ̀ ń a bɛ gbɛ̃́ↄ píi. +Wɛɛdo bee, kpɛdↄ̃anapi ń sɛ́ à gɛ̀ ń gu'ĩaↄ pìpinɛ́, ↄ̃ à da'ilɛkɛ̀ gↄ̃̀ↄ ń a gbɛ̃́ↄ ḿpii. +Ɔ̃ à gɛ̃̀ńnↄ a bɛ à blɛkɛ̀nɛ́. Aàpi ń a bɛdeↄ an pↄ kɛ̀na maamaa, kɛ́ aa Lua náaikɛ̀ yã́i. +Kɛ́ gu dↄ̀, yã́kpalɛkɛnaↄ dↄaiↄ zĩ̀ aa gɛ o wà gbɛ̃́piↄ gbaɛ. +Ɔ̃ kpɛdↄ̃anapi ò Pↄluɛ: Yã́kpalɛkɛnaↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀a mà á gbaɛ. À bↄlɛ, í á taanankɛ. +Ɔ̃ Pↄlu ò dↄaipiↄnɛ: Aa wá gbɛ̃́ bíla wáa yã́kpalɛkɛawanↄ sai, aa wá dá kpɛ́u, wá gbɛ̃́ pↄ́ Lomadeↄn wá ũ. Tiasa ↄ̃ aa ye wá bↄlɛ asii guua? Ó'o! A kɛ màao. Sema aa mↄ wá bↄlɛ ńzĩa. +Dↄaipiↄ yã́pi sɛ̀lɛ ò yã́kpalɛkɛnaↄnɛ. Kɛ́ aa mà Lomadeↄn ń ũ, ↄ̃ vĩa ń kṹ. +Ɔ̃ aa mↄ̀ awakpànɛ́ aa ń bↄ́lɛ kpɛ́u, ↄ̃ aa wabikɛ̀má aa bↄnɛ́ ń wɛ̃́lɛu. +Kɛ́ aa bↄ̀lɛ kpɛ́u, aa gɛ̀ Lidi bɛ. Aa Yesudeↄ lè we, ↄ̃ aa ń nↄ̀sɛ nìninɛ́ aa gɛ̃̀zɛa. +Aa bↄ̀lɛ ń Amfipↄlio ń Apↄlonio, ↄ̃ aa kà Tɛsaloni, gu pↄ́ Yudaↄ lousisikpɛ kúu. +Ɔ̃ Pↄlu gɛ̃̀ lousisikpɛu lá ìↄ kɛwa, à waasokɛ̀nɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau musu kã́mabogↄↄ là àaↄ̃. +Àlɛ a bↄↄlɛkɛnɛ́ lá à kũ̀ Mɛsii taasikɛ, i bↄ gau, à mɛ̀: Yesu pↄ́ málɛ aà yã'oɛ́ mɛ́ Mɛsiipi ũ. +An gbɛ̃eↄ yã́pi zɛ́ è, ↄ̃ aa nà Pↄlu ń Silivɛ̃ɛowa. Màa Gɛlɛki lousisin dasiↄ nàmá sↄ̃ ń nↄɛ tↄde bílaↄ lↄ. +Ɔ̃ Yudaↄ ĩ́isɛ̀ńnↄ, aa bɛ̀bɛmpãdeↄ kã̀aa aa dasikũ̀, ↄ̃ aa wɛ̃́lɛ lòo. Aa gɛ̀ lìa Zasↄ̃ bɛi, aalɛ Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo wɛɛlɛ ń kũ bↄńnↄ balu guu. +Kɛ́ aai ń eo, aa Zasↄ̃ ń Yesude pãleↄ gàlɛ bↄ̀ńnↄ wɛ̃́lɛ gbãadeↄ kĩ́i, aalɛ wiilɛ: Gbɛ̃́piↄá dṹniadɛnaↄnɛ. Aa mↄ̀ la, +ↄ̃ Zasↄ̃ ń dílɛ a bɛ. Gbɛ̃́piↄ lɛ́ pã Sezaa ikoa ḿpii, aaì mɛ kía pãle ku wì mɛ Yesu. +Yã́pi zↄ̃̀ bíla ń wɛ̃́lɛ gbãadeↄ pↄwa. +Ɔ̃ aa ↄ̃asì Zasↄ̃ ń gbɛ̃́ kĩniↄwa aa ń gbáɛ. +Gwãasĩna bee gↄ̃̀ↄ Yesudeↄ Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo gbàɛ Belee. Kɛ́ aa kà we, ↄ̃ aa gɛ̃̀ Yudaↄ lousisikpɛu. +Gbɛ̃́ beeↄ nↄ̀sɛ maa dɛ Tɛsalonideↄla, aa Lua yã́ sì ↄplapla. Lá gu lɛ́ dↄ aaìↄ wɛ́tɛ Luayãtaalai, kɛ́ aa e dↄ̃ tó Pↄlu yã́piↄ sĩana vĩ. +An gbɛ̃́ pↄ́ Dii náaikɛↄ dasi ń Gɛlɛki nↄɛ gbiaↄ ń Gɛlɛki gↄ̃ɛↄ dasidasi lↄ. +Kɛ́ Tɛsaloni Yudaↄ mà Pↄlu lɛ́ Lua yã́ waasokɛ Belee lↄ, ↄ̃ aa mↄ̀ we, aa yãkele dà aa bíla pↄ fɛ̀lɛ. +Ɔ̃ Yesudeↄ Pↄlu gbàɛ gↄ̃̀ↄ ísia oi, ãma Silivɛ̃ɛ ń Timↄteeo gↄ̃̀ we. +Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ zɛi Pↄluɛↄ gɛ̀aànↄ Atɛni, ↄ̃ aa ɛ̀a tà Silivɛ̃ɛ ń Timↄteeowa ń Pↄlu lɛgbɛo, à mɛ̀ aa mↄ a le kpakpa. +Kɛ́ Pↄlu lɛ́ ń dã́ Atɛni, aà kã́ fɛ̀lɛ sĩ̀, kɛ́ a è tã́a di wɛ̃́lɛpiu yã́i. +Ɔ̃ à waasokɛ̀ Yudaↄnɛ ń buipãle lousisinaↄ lousisikpɛu ń gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ ń le ɛlɛu lá gu lɛ́ dↄↄ. +Pↄlu lɛ́ yãbↄbↄ kↄ̃ lɛ́u ń yãwaaipana pↄ́ wì mɛnɛ́ Ɛpikuliↄ ń Sitoisiↄ. Ɔ̃ an gbɛ̃eↄ mɛ̀: Bↄ́ yã́ dàobãnapi lɛ́ bↄlɛi? Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Wálɛ e tã́a dafuↄ yã́ kpàwa àlɛ kɛ. Aa ò màa kɛ àlɛ Yesu yã́ ń aà bↄa gau yã́o baokpanɛ́ yã́iɛ. +Ɔ̃ aa Pↄlu sɛ̀ gɛ̀ò gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kĩ́i Aleopaga aa mɛ̀: Ńyↄ̃ yã́ dafu pↄ́ ni danɛ́ owɛ̃ɛo lé? +Wa yãbↄnsaɛ màma, wá ye a bↄↄlɛ dↄ̃. +Atɛnideↄ píi ń nibↄ pↄ́ kú weↄ, aaliↄ ye yãpãleio, sema yã́ dafu maa ń a wàaipaao bàasio. +Ɔ̃ Pↄlu fɛ̀lɛ zɛ̀ Aleopagadepiↄ guu à mɛ̀: Atɛnideↄ, má è á misiilɛa tã́aↄnɛ ãia vĩ maamaa yã́pii guu. +Kɛ́ má bɛ á wɛ̃́lɛu, málɛ pↄ́ pↄ́ i kúlɛnɛ́ↄ tàasika, ↄ̃ ma sa'okĩie è, wà lakɛ̃̀wà wà mɛ̀: Lua pↄ́ wá dↄ̃o pↄ́. Lua pↄ́ á aà dↄ̃o mɛ́ álɛ misiilɛɛ̀, aà bao málɛ kpáɛ́. +Lua dṹnia kɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi. A dɛ musu ń tↄↄlɛo Dii ũ, ìliↄ ku kpɛ́ pↄ́ gbɛ̃nazĩnaↄ dↄ̀ɛↄ guuo. +Aà bàa kú ń gbɛ̃nazĩna dↄnlɛeoo. Aàpi mɛ́ ì wɛ̃ni ń nisĩnao ń pↄ́piio kpa gbɛ̃́piiwa. +À bui píi bↄ̀ gbɛ̃́ mɛ̀ndo kĩ́iɛ, ↄ̃ aa ku dṹnia gola síiↄ̃ píiu. À dↄ̀aa gↄↄdìlɛdilɛ bui píiɛ ń gu pↄ́ aaↄ kuu lɛ́o. +À ń kɛ́ kɛ́ aaↄ a wɛɛlɛ aa ↄmalɛmalɛ e aa gɛ bↄwa. Baa ń beeo a zã̀ ń wá gbɛ̃eoo. +Asa aàpi mɛ́ ì to wàↄ wɛ̃ni vĩ, wíↄ ku, wí fↄ̃ wà wá mɛ sɛ́. Lá á lakɛ̃naeↄ ò aa mɛ̀: Wá dɛ aà buiↄ ũ sↄ̃. +Lá Lua buiↄn wá ũ, wásu wàↄ e a dɛ lán tã́a pↄ́ gbɛ̃nazĩna kɛ̀ ń vuao ń ã́nusuo ń gbɛo à gↄ̃inakɛ̀wà lá a yeiwawao. +Lua wɛkpà a vĩ̀ wá wɛ́siagↄↄ yã́la, ↄ̃ àlɛ lɛda gbɛ̃́ↄwa gupiiu tia aa nↄ̀sɛlilɛ. +Asa à gↄↄdìlɛ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ á sɛ̀ a yã́kpalɛkɛ ń dṹniao a zɛ́wa. Lua gbɛ̃́ pↄ́ a sɛ̀pi bↄ̀ gau, kɛ́ gbɛ̃́pii e dↄ̃. +Kɛ́ aa bↄa gau yã́pi mà, an gbɛ̃eↄ aà láanikɛ̀, ãma an gbɛ̃eↄ mɛ̀: Wá n yã́pi ma zĩewa lↄ. +Ɔ̃ Pↄlu bↄ̀ ń kĩ́i. +Gbɛ̃eↄ nàwà aa Yesu náaikɛ̀. Aleopaga gbɛ̃zↄ̃ↄↄ do pↄ́ wì mɛ Denisi kú ń guu ń nↄɛ pↄ́ wì mɛɛ̀ Damalio ń gbɛ̃eↄ lↄ. +Bee gbɛa Pↄlu bↄ̀ Atɛni à gɛ̀ Kↄlɛni. +À kpàaũ ń Yudaeo we, Pↄ̃ntu bùsu gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛɛ̀ Akilasi ń a na Pisiio. Aa sù ń Itali bùsuo dafu, kɛ́ Sezaa Kolodi dìlɛ Yudaↄnɛ aa bↄlɛ Loma yã́i. Pↄlu gɛ̀ ń kĩ́i, +ↄ̃ à pìlamá, àlɛ zĩkɛńnↄ, kɛ́ ↄzĩdoũkɛnaↄn ń ũ yã́i. Asa zwã̀akpɛkɛnaↄn ń ũ ḿpii. +Kã́mabogↄↄzĩ píi ì waasokɛ lousisikpɛu, àlɛ wɛɛlɛ Yudaↄ ń Gɛlɛkiↄ a yã́zɛ e. +Kɛ́ Silivɛ̃ɛ ń Timↄteeo bↄ̀ Masedoni bùsuu aa kà, Pↄlu zɛ̀ ń waasokɛao, àlɛ o Yudaↄnɛ wásawasa Yesu mɛ́ Mɛsii ũ. +Kɛ́ Yudaↄ ĩ́isɛ̀aànↄ aa aà sↄ̃̀sↄ̃, ↄ̃ à a pↄkasaↄ kpòɛńla à mɛ̀: Yã́ pↄ́ á kɛ̀ wí á musu, ma yã́n lↄo. Za tia má gɛ́ buipãleↄ kĩ́iɛ. +Bↄa we à gɛ̀ pìla buipãle lousisina pↄ́ wì mɛɛ̀ Titiu Yusitu bɛ lousisikpɛpi saɛ. +Lousisikpɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ Kilisipu Dii náaikɛ̀ ń a bɛdeↄ píi. Kↄlɛnideↄ Pↄlu yãmà dasi, ↄ̃ aa Yesu náaikɛ̀ aa da'ilɛkɛ̀. +Gwãasĩna Dii ò Pↄluɛ iu à mɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo, ńsu kã́mabo ń yã'oanɛ́oo, +asa gbɛ̃́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũ wɛ̃́lɛɛ bee guuↄ dasi. Má kunnↄ, gbɛ̃e a n kũ à ĩadamao. +Ɔ̃ Pↄlu wɛ̃̀ do ń mↄ sooloo kɛ̀ we, ìↄ Lua yãda gbɛ̃́ↄnɛ. +Gↄↄ pↄ́ Loma gbɛ̃́ Galiↄ̃ dɛ Gɛlɛsi bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, Yudaↄ lɛdoũkɛ̀ aa ã̀na Pↄluwa, aa gɛ̀aànↄ yã́kpalɛkɛkĩi +aa mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee lɛ́ tɛ́kpa gbɛ̃́ↄgu aaↄ lousisiyã pↄ́ pãa wá ikoyãla kũaɛ. +Kɛ́ Pↄlu ye yã'o, ↄ̃ Galiↄ̃ ò Yudaↄnɛ à mɛ̀: Yudaↄ, tó dàae ge tàae zↄ̃ↄeɛ yãa, à kũ̀ mà mɛnakɛánↄ. +Lá álɛ yãkeletã gbɛ̃́ↄ tↄ́ yã́ musu ń ázĩa ikoyão, à gↄ̃̀ á yã́ ũɛ. Ma gi yã́ bee taa gↄ̃́gↄ̃iɛ. +Ɔ̃ à ń yá ń bↄ́lɛ yã́kpalɛkɛkpɛu. +Ɔ̃ aa ã̀na lousisikpɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ Sↄsɛniwa ḿpii, aa aà gbɛ̃̀gbɛ̃ yã́kpalɛkɛkpɛ kpɛɛlɛ. Galiↄ̃ i a yãdao. +Pↄlu gↄↄplakɛ̀ Kↄlɛni lↄ, ↄ̃ à lɛzà Yesudeↄwa à gɛ̃̀ gó'ilɛnau, àlɛ tá Sili bùsuu. Pisii ń Akilasio gɛ̀aànↄ. À mibò Sãkele lɛ́ pↄ́ a kɛ̀ Luawa yã́i. +Kɛ́ aa kà Ɛfɛsɛ, Pↄlu Pisii ń Akilasio tò we. À gɛ̀ lousisikpɛu à waasokɛ̀ Yudaↄnɛ, +ↄ̃ aa wabikɛ̀wà aà gↄↄplakɛńnↄ. I weio, +ãma kɛ́ àlɛ lɛzamá à mɛ̀: Tó Lua wèi, má ɛa mↄ́ á gwai. Ɔ̃ à bↄ̀ Ɛfɛsɛ ń gó'ilɛnao. +Kɛ́ à kà Sezale, à gɛ̀ fↄkpà Yesudeↄwa Yelusalɛũ, ↄ̃ à tà Antiↄsi. +Kɛ́ à gↄↄplakɛ̀ we, à ɛ̀a dàzɛu à gɛ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo Galati bùsuu ń Filizi bùsuo, à Yesudeↄ gbà gbãa ḿpii. +Yudae ku, aà tↄ́n Apoloo, Alɛsãndi gbɛ̃́ɛ. Aà lɛ́ na mɛ́ a Lua yã́ dↄ̃ maamaa. +Wà Dii zɛ́ yãdàdaɛ̀, ↄ̃ Yesu yã'oanɛ́ aà kãsì. Ì dadanɛ́ a zɛ́wa, ãma Zãa gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛa ↄ̃ a dↄ̃. À mↄ̀ Ɛfɛsɛ, +ↄ̃ à nà yã'oawa lousisikpɛu vĩasai. Kɛ́ Pisii ń Akilasio aà yãmà, ↄ̃ aa aà sìsi aa Lua zɛ́ bↄↄlɛkɛ̀ɛ̀ wásawasa. +Kɛ́ Apoloo ye gɛ́ Gɛlɛsi bùsuu, Yesudeↄ aà gbà sↄ̃, ↄ̃ aa lakɛ̃ Yesude pↄ́ kú weↄnɛ aa aà kũ ↄplapla. Kɛ́ à kà we, à ↄdà gbɛ̃́ pↄ́ Lua gbɛ̃kɛkɛ̀nɛ́ aa Yesu náaikɛ̀ↄwa maamaa. +Asa aà yã́ Yudaↄ wɛ̃̀ dasi wáa máũmaũ, à ↄ̀lↄnɛ́ Luayãtaalau kɛ́ Yesu mɛ́ Mɛsii ũ. +Gↄↄ pↄ́ Apoloo ku Kↄlɛni, Pↄlu Azi bùsu sĩ̀sĩↄ baa vĩ̀, ↄ̃ à kà Ɛfɛsɛ. À Yesudeeↄ lè we, +ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Kɛ́ a Dii náaikɛ̀, aà Nisĩna dìɛ́a? Aa wèwà aa mɛ̀: Aawo, wi aà Nisĩna kua yãma seo. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Da'ilɛ kpele á kɛ̀i? Aa wèwà aa mɛ̀: Zãa pↄ́ɛ. +Ɔ̃ Pↄlu ònɛ́: Zãa gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ̀ an nↄ̀sɛlilɛa seela ũɛ. A ò gbɛ̃́ↄnɛ aa gbɛ̃́ pↄ́ a mↄ a kpɛ náaikɛ. Yesu àlɛ o. +Kɛ́ aa yã́pi mà, aa da'ilɛkɛ̀ ń Dii Yesu tↄ́o. +Kɛ́ Pↄlu ↄnàmá, Lua Nisĩna dìnɛ́, ↄ̃ aa yãebui'ò aa ãnabikɛkɛ̀. +Gbɛ̃́piↄ píi kà lán gbɛ̃ↄn kuɛpla taawa. +Pↄlu ìↄ gɛ́ lousisikpɛu e mↄ àaↄ̃. À yã'ònɛ́ vĩasai, àlɛ waasokɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ musu, kɛ́ aa a yã́zɛ e. +Ãma an gbɛ̃eↄ swã́gbãakɛ̀, aai Lua yã́ sio, ↄ̃ aa zɛ́pi bɛ̃̀ɛbò dasi guu. Ɔ̃ Pↄlu gbɛ̃́ pↄ́ Yesu náaikɛ̀ↄ sɛ̀lɛ aa bↄ̀ ń guu. Ɔ̃ ìↄ waasokɛ gbɛ̃́ↄnɛ Tilanu kyókpɛu lá gu lɛ́ dↄ. +A kɛ̀ màa e wɛ̃̀ pla, ↄ̃ Azi bùsudeↄ Dii yãmà, Yudaↄ ń Gɛlɛkiↄ píi. +Lua Pↄlu gbà zɛ́ à dabudabu bↄnsaɛↄ kɛ̀. +Beewa baa tó wà isimawaabↄↄ ge fùaↄ nà Pↄlu mɛwa wà gɛ nà gyãeↄwa, aaì gbã́gbãɛ, an tã́aↄ ì gɛ̃zɛa. +Yuda tã́agona pↄ́ aaìↄ bɛbɛeↄ wɛ̀ɛlɛ tã́a gò ń Dii Yesu tↄ́o aa mɛ̀: Wá òɛ́ ń Yesu pↄ́ Pↄlu ì a yã́ waasokɛ tↄ́o, à go. +Yudaↄ sa'onkia pↄ́ wì mɛ Seva nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn soplaↄ mɛ́ ì kɛ màa. +Ɔ̃ tã́a ònɛ́: Má Yesu dↄ̃ mɛ́ ma Pↄlu bao mà. Ápiↄ sↄ̃, dén á ũi? +Ɔ̃ tã́adepi kùsimá à gbãamↄ̀nɛ́, à ń kwɛ́ píi à ń kɛkɛ'ĩa, ↄ̃ aa bàalɛ̀ bↄ̀lɛ uapiu puizi. +Kɛ́ Ɛfɛsɛdeↄ yã́pi mà, Yudaↄ ń Gɛlɛkiↄ píi, vĩa ń kṹ, ↄ̃ Dii Yesu tↄbↄ̀ maamaa. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa Yesu náaikɛ̀ↄ mↄ̀ dasi, aalɛ ń yãkɛaↄ o gupuau. +Gbɛ̃kↄↄlɛkɛnaeↄ ń taalaↄ nàaa mↄ kàtɛu bíla wáa. Kɛ́ wà lápiↄ ↄ̃a dↄ̀dↄ, wa è à kà ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi (50.000). +Beewa ↄ̃ Dii yã́ ìↄ kã́fĩ, ìↄ ↄta ń gbãao. +Yã́ bee gbɛa Pↄlu zɛ̀ò a nↄ̀sɛ guu à bↄlɛ ń Masedoni bùsuo ń Gɛlɛsi bùsuo, i gɛ́ Yelusalɛũ, à mɛ̀: Tó ma gɛ we, sema mà gɛ́ Lomadeↄ gwai. +Ɔ̃ à a dↄnlɛde gbɛ̃ↄn plaeↄ Timↄtee ń Elasao zĩ̀ Masedoni. Aàpi sↄ̃ à gↄ̃̀ Azi bùsuu gĩa. +Gↄↄ bee ↄ̃ yãkele fɛ̀lɛ maamaa Dii zɛ́ yã́ musu. +Ãnusupinae ku wì mɛɛ̀ Demɛtiu, ì Aatɛmi tã́akpɛ taa pí ń ã́nusuo. Aà zĩkɛnaↄ ì ài zↄ̃ↄ e zĩpiwa. +Ɔ̃ à ń kãaa ń gbɛ̃́ pↄ́ ì zĩ bee taa kɛↄ, a ònɛ́: Gbɛ̃́ↄ, á dↄ̃ kɛ́ ↄzĩɛ bee mɛ́ wá blekĩi ũ. +Álɛ e mɛ́ álɛ ma lá Pↄlupi lɛ́ kɛ, à mɛ̀: Tã́a pↄ́ wà ń pí��á luaↄ no. Ɔ̃ à gbɛ̃́ dasiↄ mi lìaa, wà aà yã́zɛ è. I kɛ Ɛfɛsɛ la ado no, ń Azi bùsuo píiɛ. +Yã́ bee a fↄ̃ músi'iwɛ̃ɛ. I kɛ wá ↄzĩ yãfũkũa ado no, a yã́ a to tã́a nↄɛzↄ̃ↄ Aatɛmi kpɛ́ gↄ̃ pↄe ũo, tã́a pↄ́ Azi bùsudeↄ ń dṹnia gbɛ̃́piio ì kúlɛɛ̀pi gawi a láaɛ. +Kɛ́ aa yã́pi mà, an pↄ pà, ↄ̃ aa nà wiiwa aa mɛ̀: Ɛfɛsɛdeↄ Aatɛmi zↄ̃ↄ. +Wɛ̃́lɛ lòo, gbɛ̃́ↄ bàalɛ̀ lɛ́ si kↄ̃kãaakɛkĩiu, ↄ̃ wà Masedoni bùsu gbɛ̃ↄn pla Gaiusi ń Alisaka pↄ́ aaì gɛ́ wɛ̃́lɛu ń Pↄluoↄ kũ̀ gɛ̀ńnↄ. +Pↄlu ye gɛ̃ zã guu, ↄ̃ Yesudeↄ i weiɛ̀o. +Azi bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄeↄ dɛ aà gbɛ̃naↄ ũ, ↄ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa lɛdàwà asu gɛ̃ zãuo. +Kↄ̃kãaa yà, wàlɛ wiilɛ, wàlɛ kↄ̃ yãmao, asa gbɛ̃́ daside dↄ̃ bↄ́yãi wà kã̀aaio. +Yudaↄ ↄzↄ̃̀ Alɛsãndazi aà yã'o, ↄ̃ bíla guu gbɛ̃eↄ lɛ́ lɛdↄdↄwà. Alɛsãndapi ↄkɛ̀nɛ́ aa nílɛ, a ye Yudaↄ mi bↄ bíla wáa. +Kɛ́ wà aà dↄ̃̀ Yuda ũ, ↄ̃ ampii aa wiilɛ̀ sãnusãnu mↄ̀ pla taawa aa mɛ̀: Ɛfɛsɛdeↄ Aatɛmi zↄ̃ↄ. +Ɔ̃ wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ ń zↄa zɛ̀ à mɛ̀: Ɛfɛsɛdeↄ, gbɛ̃́pii dↄ̃ kɛ́ á dɛ tã́a zↄ̃ↄ Aatɛmi kpɛ́ dↄ̃̀ana ũ ń luakimↄo pↄ́ kú weo. +Lá gbɛ̃e a fↄ̃ bↄ bee kpɛo, à ázĩa kũ tɛɛɛ. Ásu yãe kɛ ń nↄnwãaoo. +A mↄ́ ń gbɛ̃́ɛↄ la, aai ↄkã wá tã́akpɛ pↄewao, aai wá tã́a tↄbɛ̃ɛsio. +Ayãmɛto tó Demɛtiu ń a zĩkɛnaↄ yãvĩ ń gbɛ̃eo, yã́kpalɛkɛgↄↄↄ kú ń yãkɛkɛnaↄ. Aa gɛ́ kↄ̃ gbɛa we. +Tó á yãpãle vĩ lↄ, wa gↄ̃́gↄ̃ɛ́ kↄ̃kãaa pↄ́ gbãadeↄ gbɛ̀a guu. +Asa wa fↄ̃ wá tàae e zↄa pↄ́ kɛ̀ gbãɛ bee musu. Wá yã́zɛde e o zↄapi musuo, asa a gbá vĩo. +Yã́ bee oa gbɛa ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ gbàɛ. +Kɛ́ zↄa làa, Pↄlu Yesudeↄ kã̀aa à ń gba sↄ̃, à lɛzàmá, ↄ̃ à gɛ̀ Masedoni. +Kɛ́ àlɛ pã bùsupia, à gbɛ̃́ↄ gbà sↄ̃ ń yã́ↄ dasi, ↄ̃ à gɛ̀ kàò Gɛlɛsi, +ↄ̃ à mↄ àaↄ̃ kɛ̀ we. Kɛ́ àlɛ gɛ́ gɛ̃i gó'ilɛnau à ta Sili bùsuu, a mà Yudaↄ lɛkpàaĩazi, ↄ̃ à zɛ̀ò à ɛa tá ń Masedonio. +Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀aànↄↄ tↄ́n kɛ: Belee gbɛ̃́ Pilusi nɛ́ Sↄpatɛɛ ń Tɛsaloni gbɛ̃́ↄ Alisaka ń Sɛkↄ̃duo ń Dɛɛbɛ gbɛ̃́ Gaiusio ń Timↄteeo ń Azi bùsu gbɛ̃́ↄ Tisiki ń Tↄfiũo. +Gbɛ̃́ beeↄ dↄ̀aa gɛ̀ lɛ́ wá dã́ Toloasi. +Wápiↄ sↄ̃, Kàaso dikpɛ gbɛa wa gɛ̃ gó'ilɛnau Filipi, ↄ̃ gↄↄ sↄo gbɛa wa ń lé Toloasi. We wa ãsↄ̃a do dɛ̀u. +Ãsↄ̃anɛnzĩ wa kↄ̃ kã̀aa wà Dii dↄngubↄ ble. Pↄlu lɛ́ waasokɛnɛ́, a ye ta tó gu dↄ̀ɛ, ↄ̃ à dàyãla e wɛɛdo. +Filia dasi kú kpɛ́ lɛsĩ pↄ́ wá kãaaaupiu. +Ɛ̀waasoe zↄ̃lɛa fɛnɛntiu, wì mɛɛ̀ Ɛtiki, àlɛ igofampa. Kɛ́ Pↄlu waasokɛa kɛ̀ gbã̀a, i aà lɛ̀, ↄ̃ à bↄ̀ za kpɛdiakↄ̃api àaↄ̃de fɛnɛntiu à lɛ̀lɛ, ↄ̃ wà aà sɛ̀ gɛ̀. +Ɔ̃ Pↄlu pìla à kùsiwà, ↄ̃ à aà sɛ kpà a kùɛ à mɛ̀: Ásu gilikɛo, a bɛ̃́ɛ. +Kɛ́ à ɛ̀a dɛ̀dɛ musu, wa Dii dↄngubↄ blè. Pↄlu yã'ò maamaa e gu gɛ̀ dↄ̀ò, ↄ̃ à dàzɛu. +Ɔ̃ wà tà ń ɛ̀waasonapio bɛ̃́ɛ, gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛ nìni a dɛ beeao. +Wápiↄ sↄ̃ wa gɛ gɛ̃ gó'ilɛnau, wa dↄaa Pↄluɛ Aso, wɛ̃́lɛ pↄ́ wá aà sɛu. Màa à zɛ̀ò, asa a ye gɛ́ we kɛ̀sɛɛ. +Kɛ́ à wá lé Aso, ↄ̃ wa aà sɛ̀ wa gɛ Mitilɛni. +Kɛ́ a gu dↄ̀, wa bↄ we ń gó'ilɛnao, wa gɛ Kio. Gu sìa dↄa wa gɛ Samↄ, a gↄↄ àaↄ̃de ↄ̃ wa ka Milɛti. +Pↄlu zɛ̀ò yãa à dↄ Ɛfɛsɛzi, kɛ́ gↄↄ su gɛ̃wa Azi bùsuuo yã́i, asa àlɛ wã à e ka Yelusalɛũ e Pãteko dikpɛ àↄ kaɛ, tó a zɛkɛ̀. +Pↄlu gbɛ̃́ↄ zĩ̀ gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa Ɛfɛsɛ, à mɛ̀ aa mↄ Milɛti. +Kɛ́ aa kà, ↄ̃ a ònɛ́: Á dↄ̃ lá mi kɛ gↄↄ pↄ́ má kúánↄ za zĩ́ pↄ́ ma gbapɛ̀lɛ Azi bùsula. +Ma zĩkɛ̀ Diiɛ zĩabusaa guu ń wɛ́'io. Ma taasikɛ̀ lɛ́ pↄ́ Yudaↄ kpàaĩmaziↄ yã́i. +Mi kã́fĩa yãe ulɛɛ́o, ma waasokɛ̀ɛ́, má dàdaɛ́ balu guu ń á bɛↄ. +Ma lɛdà Yudaↄwa ń Gɛlɛkiↄ píi aa zɛ ń Luao, aai wá Dii Yesu náaikɛ. +Tiasa málɛ gɛ́ Yelusalɛũ, lá Lua Nisĩna ma dauwa, yã́ pↄ́ a ma le we dↄ̃sai. +Wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo Lua Nisĩna lɛ́ omɛɛ, yea ń mↄdaonao ń wɛ́tɛ̃ao lɛ́ ma dã́. +Ãma ma wɛ̃ni gbiamɛɛ lↄo, sema mà yã́ pↄ́ málɛ yá le, mà zĩ pↄ́ Dii Yesu dàmɛɛ kɛ mà a midɛ. Ɔ̃mɛ Lua gbɛ̃kɛ baokpaa gbɛ̃́ↄnɛ ũ. +Á gbɛ̃́ p���́ ma bɛbɛ á guu, ma kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i waasokɛ̀ɛ́ↄ, má dↄ̃ tiasa kɛ́ wá wɛsikↄ̃lɛ lↄo. +Ayãmɛto má òɛ́ gbã, tó á gbɛ̃e su vũaa, ma yã́n bee ũ lↄo. +Ma Lua pↄeã píi òɛ́, mi a kee ulɛɛ́o. +À laaidↄ ázĩawa ń sã pↄ́ Lua Nisĩna á dílɛ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũↄ píi. À Lua gãlide pↄ́ à ń bó ń azĩa auopiↄ gwa. +Má dↄ̃ kɛ́ ma taa gbɛa àwalɛwan pãsĩↄ siágu, mɛ́ aa sãↄ wɛ̃na vĩo. +Baa á gbɛ̃eↄ fɛlɛ yã́ kolea danɛ́, aa gbɛ̃́ↄ ga namá. +Ayãmɛto à itɛ̃kɛ. Lá ma lɛdà á baadewa ń wɛ́'io gwãasĩna ń fãanɛo e wɛ̃̀ àaↄ̃ kã́mabosai, a yã́ àↄ dↄágu. +Tiasa málɛ á na Luaɛ a ↄzĩ ń a gbɛ̃kɛyã pↄ́ a fↄ̃ gbãa kã́fĩɛ́o, i á gba zɛ́ á baa àↄ daaa ń a gbɛ̃́ↄ píi. +Mi gbɛ̃e ↄ̃a ge aà pↄkasae nidɛo. +Á dↄ̃ ázĩawa, kɛ́ ma zĩkɛ̀ ń mazĩa ↄoɛ, ↄ̃ ma pↄ́ pↄ́ wálɛ a nidɛ ń ma gbɛ̃́ↄ è. +Má ↄ̀lↄɛ́ apii guu à zĩkɛ beewa, í dↄ yɛ̃̀ɛɛsaideↄlɛ. Yã́ pↄ́ Dii Yesu ò àↄ dↄágu à mɛ̀, gbadaa pↄna vĩ dɛ gba'eala. +Yã́ bee oa gbɛa à kùlɛ a kosowa ń ń baade píio, aa wabikɛ̀. +Aa wɛ́'ikàu ḿpii, aa Pↄlu kpàkpa ń kùɛ, aa lɛpɛ̀pɛwà. +Yã́ pↄ́ ń pↄ siakũ̀ zↄ̃ↄ mɛ́ dɛ kɛ́ à mɛ̀ ń wɛ́ a sikↄ̃lɛ lↄo ũ. Ɔ̃ aa gɛ̀ zɛiɛ̀ e gó'ilɛna kĩ́i. +Wá kɛ̃amá gbɛa wa gɛ̃ gó'ilɛnau wa dazɛu, wa mipɛ̀ Kosuwa. Gu sìa dↄa wa ka Lode, ↄ̃ bↄa we wa gɛ Patala. +We wa gó'ilɛna pↄ́ lɛ́ gɛ́ Fenisi bùsuu èu, ↄ̃ wa gɛ̃u wa dazɛu. +Kɛ́ wa Sipi è kãaa, wá gbà ↄzɛɛ, wálɛ gɛ́ Sili bùsuu, ↄ̃ wa ka Tii, gu pↄ́ wà gó'ilɛna aso bↄ̀lɛu. +Wa Yesudeↄ wɛ̀ɛlɛ, ↄ̃ wa ãsↄ̃a do kɛ̀ńnↄ. An gbɛ̃eↄ ò Pↄluɛ ń Lua Nisĩna gbãao asu gɛ́ Yelusalɛũo. +Ãma kɛ gↄↄ beeↄ lɛ́ pà, wa fɛlɛ, wálɛ tá. Aa gɛ̀ zɛiwɛ̃ɛ ḿpii ń ń naↄ ń ń nɛ́ↄ wɛ̃́nkpɛ e ísialɛ. Ɔ̃ wa kulɛ wá kosowa wa wabikɛ̀. +Kɛ́ wa lɛzàkↄ̃wa, wa gɛ̃ gó'ilɛnau. Ampiↄ sↄ̃ aa ɛ̀a ń bɛ. +Bↄa Tii wa ɛa dazɛu e wa ka Tↄlɛmai. Wa fↄkpà Yesudeↄwa wa kɛńnↄ gↄↄ doà ń sɛ́ yãaↄ do ũ. +A nɛnↄɛ ãnabiↄ vĩ gbɛ̃ↄn síiↄ̃, aai zãkɛ yãao. +Wa gↄↄplakɛa we guu ãnabi pↄ́ wì mɛɛ̀ Agabu bↄ̀ Yude bùsuu à mↄ̀. +Kɛ́ à mↄ̀ wá kĩ́i, à Pↄlu ula ba sɛ̀ à azĩa gbáↄ ń a ↄↄ yèò à mɛ̀: Lá Lua Nisĩna òn kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ baɛ bee vĩ, màa Yudaↄ aa aà ye Yelusalɛũ, aai aà kpa buipãleↄwa. +Kɛ́ wa yã́pi mà, wá ń beleↄ wa awakpà Pↄluɛ asu gɛ́ Yelusalɛũo. +Ɔ̃ à mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ ↄ́ↄlↄ álɛ ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpamɛɛi? Asu àↄ yea ũ seo. Baa tó ma ga Yelusalɛũ Dii Yesu tↄ́ yã́i, ma sↄu mà. +Kɛ́ wi fↄ̃ wa aà fùo, wa kã́mabò wa mɛ̀: Dii pↄeã kɛ. +Bee gbɛa wa sↄukɛ̀, ↄ̃ wa gɛ Yelusalɛũ. +Yesude pↄ́ kú Sezaleeↄ gɛ̀ pìlawanↄ Sipi gbɛ̃́ Manasↄ̃ bɛ. A dɛ Yesude ũ za zi. +Kɛ́ wa ka Yelusalɛũ, Yesudeↄ wá sí ń pↄnao. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Pↄlu gɛ̀wanↄ Zaaki bɛ. Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kãaaa we ḿpii. +Pↄlu fↄkpàmá, ↄ̃ à yã́ pↄ́ Lua kɛ̀ a zĩ musu buipãleↄ guu dàu a sìunɛ́ dodo píi. +Kɛ́ aa yã́pi mà, aa Lua sáaukpà. Ɔ̃ aa òɛ̀: Yã́pi gwa, wá gbɛ̃́. Yudaↄ Yesu náaikɛ̀ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ũma'ũma, mɛ́ ampii aaì kã́asikɛ Mↄizi ikoyãwa. +Wà n yã'ònɛ́ wà mɛ̀, ńlɛ yãda Yuda pↄ́ kú buipãleↄ guuↄnɛ aa bↄ Mↄizi ikoyã kpɛ, aasu tↄ̃zↄ̃ ń nɛ́ↄnɛo, aasu wàↄ ń fɛlɛkaayãↄ kũao. +Wá kɛa ni? Asa aa gí n mↄa maio. +Kɛ lá wá onɛwa. Wá guu gbɛ̃ↄn síiↄ̃eↄ lɛkɛ̀ Luawa. +Ǹ ń sɛ́ à gɛ gbãbↄ ázĩaɛ, ní ń fĩabo aa e mibo, gbɛ̃́pii iↄ dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ aa mà n musuá sĩana no. Aa e mpi sↄ̃ ń tɛ́ Mↄizi ikoyãi. +Buipãle Yesudeↄ sↄ̃, wa lakɛ̃ wá ònɛ́ wa zɛò aa laaika sa'onↄↄi ń kpàao ń nↄ̀ↄ kòlokpasai sóao ń gbãsĩkɛao. +Ɔ̃ Pↄlu gbɛ̃́piↄ sɛ̀ tàńnↄ. Kɛ́ a gu dↄ̀ aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛ, ↄ̃ à gɛ̃̀ Lua ua, à gbãbↄ láagↄↄ sa pↄ́ wa o an baadeɛ yã'ò. +Kɛ́ gbãbↄa gↄↄ sopla bee kà láaa, Azi bùsu Yudaeↄ Pↄlu è Lua ua. Aa tɛkpà bílagu, ↄ̃ aa aà kũ̀. +Aalɛ wiilɛ aalɛ mɛ: Isailiↄ, à wá leò. Gbɛ̃́ɛ bee mɛ́ ìↄ yãda gbɛ̃́piiɛ gupiiu, ì Isailiↄ awiambↄ ń Mↄizi ikoyão ń guɛ beeo. Bee gbɛa à dↄ̀ɛ Lua uawa lↄ, à gɛ̃̀u ń Gɛlɛkiↄ. +Aa ò màa kɛ́ aa Ɛfɛsɛ gbɛ̃́ Tↄfiũ è ń Pↄluo wɛ̃́lɛ guu yãa yã́iɛ, ↄ̃ aalɛ e Pↄlu gɛ̃̀aànↄ Lua uaɛ. +Wɛ̃́lɛ lòo, gbɛ̃́ↄ wì ń bao za gupiiu, aa mↄ̀ Pↄlu kũ̀ Lua ua, aa aà gàlɛ bↄ̀ò. Wegↄ̃ↄ wà a gbaↄ tàta. +Kɛ́ aa ye aa aà dɛ, yã́pi bao Loma sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ lè, a mà Yelusalɛũ lòo. +Wegↄ̃ↄ à sosa badeↄ sɛ̀ ń sosa nɛ́ↄ, ↄ̃ aa gɛ̃̀má ń bao. Kɛ́ gbɛ̃́ↄ sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi è ń sosaↄ sãnu, aa Pↄlu gbɛ̃a tò. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi sↄ̃̀ Pↄluzi, à aà kũ̀ à mɛ̀ wà aà ye ń mↄdaonaↄ mɛ̀n pla. À ń lá à mɛ̀: Dén gbɛ̃́pi ũi? Bↄ́ yã́ a kɛ̀i? +Ɔ̃ bíla guu gbɛ̃́ↄ lɛ́ wiilɛ, aalɛ yã́ doũ oo. Kɛ́ zↄa tò gbɛ̃zↄ̃ↄpi fↄ̃ lɛ́ a súsu mao, à mɛ̀ wà gɛaànↄ sosaↄ bɛ. +Kɛ́ wà kàaànↄ dɛdɛkĩi, sosaↄ mɛ́ sù aà sɛ̀ gbɛ̃́ↄ nↄnↄaaa yã́i. +Asa gbɛ̃́pii tɛaàzi ń wiio, aalɛ mɛ: À aà dɛ. +Kɛ́ wa ye gɛ̃ ń Pↄluo sosaↄ bɛ, ↄ̃ à gbɛ̃zↄ̃ↄpi là à mɛ̀: Ńyↄ̃ we mà yã'onɛ́a? Ɔ̃ a òɛ̀: Ni Gɛlɛki yãmaa? +Egipi gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̀lɛ ń gbãadeↄ zĩ́azĩa à gɛ̀ guwaiwaiu ń bùsudɛnaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃n n ũo lò? +Pↄlu wèwà à mɛ̀: Yudan ma ũ. Wà ma i Taasu, Silisi bùsuuɛ. Wɛ̃́lɛ tↄsaide no. Ma wabikɛ̀ma, ma gba zɛ́ mà yã'o gbɛ̃́ↄnɛ. +À aà gbà zɛ́, ↄ̃ Pↄlu zɛ̀ dɛdɛkĩi, à ↄkɛ̀ gbɛ̃́ↄnɛ. Kɛ́ aa nìlɛ kílikili, à yã'ònɛ́ ń Ɛbɛlu yã́o à mɛ̀: +Ma gbɛ̃́ↄ ń ma maeↄ, à swã́kpa à ma yã́zɛ ma sa. +Kɛ́ aa mà àlɛ yã'onɛ́ ń Ɛbɛlu yã́o, aa zɛ̀ kílikili. Ɔ̃ Pↄlu mɛ̀: +Yudan ma ũ, wà ma i Taasu, Silisi bùsuuɛ, ↄ̃ ma nɛblè wɛ̃́lɛu la. Gamaliɛli kĩ́i ma ikoyã pↄ́ wá deziↄ kũa dàdau a zɛ́wa. Má ãiavĩ Luaɛ lá á kú gbã ápiiwa. +Ma ĩadà Yesu zɛdeↄwa e an gbɛ̃eↄ gà, ma gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ kũ̀kũ ma ń ká kpɛ́u. +Sa'onkia ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mɛ́ ma seeladeↄ ũ ḿpii. Ma lá pↄ́ aa kɛ̃̀ Damasi Yudaↄnɛ sì ń ↄzĩ, málɛ gɛ́ we mà zɛ́pideↄ kṹkũ mà suńnↄ Yelusalɛũ wà ń wɛtã. +Kɛ́ má bɛ zɛ́u, ma kãikũ̀ ń Damasio ĩatɛ̃ minanguo taawa, ↄ̃ kã́ndo gupua zↄ̃ↄ bↄ̀ luabɛ à kùlɛa. +Ma bↄ lɛlɛ tↄↄlɛ, ↄ̃ ma lↄↄ mà, wa òmɛɛ: Sↄlu, Sↄlu, àkɛa ńlɛ ĩadaai? +Ɔ̃ ma mɛ̀: Ḿmɛnn déi Dii? Ɔ̃ a òmɛɛ: Mámɛmaa Yesu Nazalɛti. Mámɛ ńlɛ ĩadaa. +Gbɛ̃́ pↄ́ kumanↄↄ gupuapi è, ãma aai gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yã'omɛɛ lↄↄ mao. +Ɔ̃ ma aà là, kpelewa má kɛi, Dii? Ɔ̃ a òmɛɛ mà fɛlɛ gɛ̃ Damasi, we wa yã́ pↄ́ a dìlɛmɛɛ mà kɛ omɛɛ píi. +Gupuapi í gbãa tò ma wɛ́ lɛ́ gu'e lↄo, ↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ ma kũ ma ↄwa, aa gɛ̃̀manↄ Damasi. +Lousisinae ku we wì mɛɛ̀ Ãnania. Ì misiilɛ Lua ikoyãɛ mɛ́ Damasi Yudaↄ píi ì aà tↄnasi. +À mↄ̀ ma kĩ́i à zɛ̀ ma saɛ, ↄ̃ a òmɛɛ: Sↄlu ma gbɛ̃́, ɛa gu'e. Wegↄ̃ↄ ma wɛ́ wɛ̃̀, ↄ̃ ma aà è. +À mɛ̀ wá deziↄ Lua mɛ́ ma sɛ, kɛ́ mà wɛsi Gbɛ̃maalɛ, mà yãma aà lɛ́u, mí aà pↄeã dↄ̃. +À mɛ̀ máↄ dɛ aà seelade ũ, míↄ yã́ pↄ́ má è ń yã́ pↄ́ má mào o gbɛ̃́piiɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀ bↄ́ málɛ dã́ lↄi, mà fɛlɛ da'ilɛkɛ, ma duuna i woloa ń a sísiao? +Kɛ́ ma ɛa Yelusalɛũ, málɛ lousisi Lua ua, ↄ̃ ma wɛ́pungu'è. +Ma Dii è, a òmɛɛ mà kɛ mà bↄ Yelusalɛũ kpakpa, asa gbɛ̃́ↄ yã́ pↄ́ málɛ o a musu sio. +Ɔ̃ má ò Diiɛ, aa dↄ̃ sã́asã kɛ́ miↄ gɛ̃ lousisikpɛ ń lousisikpɛo màↄ aà náaikɛnaↄ ká kpɛ́u wàↄ ń gbɛ̃. +Kɛ́ wàlɛ aà seelade Ɛtiɛ̃ɛ dɛ sↄ̃, mapi má kú weɛ, ma zɛ ń aà dɛnaↄ, má ń ulaↄ kũanɛ́. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ mà gɛ́, a ma zĩ e buipãleↄ kĩ́i zã̀zãɛ. +Aa swãkpà aà yã́i e à gɛ̀ kà buipãleↄ yã́piwa, ↄ̃ aa nà wiiwa aa mɛ̀: À aà dɛ! Gbɛ̃́ɛ bee taa kua zɛvĩo! +Aalɛ wiilɛ, aalɛ ń ulaↄ gbãɛ, aalɛ bùsuti zu musu. +Ɔ̃ Loma sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ mɛ̀ wà gɛ̃ ń Pↄluo ń bɛ, wà aà gbɛ̃ ń flàalao e aà sĩana'o, wi e yã́ pↄ́ wàlɛ wiidↄwà a yã́i ma. +Kɛ́ wàlɛ Pↄlu ↄↄ poo wà aà ye, a ò sosa bade pↄ́ kú weɛ: Á a zɛ́ vĩ à Loma gbɛ̃́ gbɛ̃ yã́kpalɛkɛsaia? +Kɛ́ sosapi yã́pi mà, à gɛ̀ a ò ń gbɛ̃zↄ̃ↄɛ à mɛ̀: Ńlɛ kɛ kpelewa ni? Gbɛ̃́piá Loma gbɛ̃́ɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi mↄ̀ Pↄlu là à mɛ̀: Omɛɛ, Loma gbɛ̃́n n ũa? A wèwà à mɛ̀: Ao. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi òɛ̀: Ma ↄ zↄ̃ↄ kpàɛ, ↄ̃ ma gↄ̃ Loma gbɛ̃́ ũ. Ɔ̃ Pↄlu òɛ̀: Mapi, wà ma i a ũɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ p��́ aa ye yãlalawà yãaↄ bↄ̀zã gↄ̃̀ↄ. Kɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄpi dↄ̃̀ Pↄluá Loma gbɛ̃́ɛ, vĩa aà kũ̀, kɛ́ a tò wà mↄkàwà yã́i. +A gu dↄ̀, kɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄpi ye à yã́ pↄ́ Yudaↄ mↄ̀ò sã́asã ma, à mↄpòlowà, ↄ̃ à sa'onkiaↄ ń Yuda gbãadeↄ kã̀aa, à mↄ̀ ń Pↄluo ń aɛ. +Pↄlu wɛpɛ̀ gbãadeↄwa à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ, yãe lɛ́ ma sↄ̃ vĩ Lua aɛo e ń a gbão. +Ɔ̃ sa'onkia Ãnania ò a dↄaiↄnɛ aa aà lɛ a lɛ́wa. +Ɔ̃ Pↄlu òɛ̀: Lua n lɛ sↄ̃, gbɛ̃nazĩn kaadↄɛmbɛ. Ń zↄ̃lɛ ńlɛ yã́kpalɛkɛmanↄ ikoyã musu, mɛ́ mpi sↄ̃, n bↄ a kpɛ, ń ò wà ma lɛ́. +Ɔ̃ dↄaipiↄ mɛ̀: Ḿmɛ ńlɛ Lua gbàgbankia sↄ̃sↄ̃ màaa? +Pↄlu mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, mi dↄ̃ sa'onkia no, asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀, wásuli wá bùsu gbãade tↄbɛ̃ɛsio. +Pↄlu dↄ̃ kɛ́ gbãadepiↄ gbɛ̃eↄá Saduseↄnɛ, an gbɛ̃eↄ sↄ̃ Falisiↄnɛ, ↄ̃ a ònɛ́ gbã́ugbãu: Ma gbɛ̃́ↄ, Falisin ma ũ, Falisiↄ nɛ́n ma ũ. Gɛↄ vua yã́ pↄ́ ma wɛ́ dↄi yã́i ↄ̃ álɛ yã́kpalɛkɛmanↄ. +Kɛ́ à yã́pi ò, Falisiↄ ń Saduseↄ fɛ̀lɛkↄ̃wa ń lɛkpaao, ↄ̃ kãaakɛnaↄ kɛ̃̀aa lɛɛ pla. +Saduseↄ ì mɛ gɛↄ lí vuo, mɛ́ malaikaↄ ń nisĩnaↄ kuo. Falisiↄ sↄ̃ aa zɛ̀ ń beeↄ kuao. +Wii gbãa da ń guu, ↄ̃ Falisi pↄ́ aaì Mↄizi ikoyã danɛ́eↄ fɛ̀lɛ ń lɛkpaa gbãao aa mɛ̀: Wi yãvãie e gbɛ̃́ɛ beewao. Tó nisĩna ge malaika mɛ́ yã'òɛ̀ sↄ̃ bɛ? +Kɛ́ lɛkpaa gbãakũ̀, sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ lɛ́ vĩakɛ, kɛ́ gbɛ̃́ↄ su Pↄlu taitaikↄ̃ɛo, ↄ̃ a ò a sosaↄnɛ aa pila gɛ̃ ń guu, aa aà kũ gɛaànↄ ń bɛ. +A gwã́ Dii bↄ̀ mↄ̀ Pↄluwa à mɛ̀: Sↄ̃dilɛ! Lá n ma yã'ò Yelusalɛũ la, sema ǹ o Loma lↄ. +Kɛ́ a gu dↄ̀ Yudaeↄ kã̀aa asii guu, aa lɛgbɛ̃̀ aa mɛ̀ wa pↄbleo, wa imio e gↄↄ pↄ́ wà Pↄlu dɛ̀. +Lɛkpaaĩnapiↄ dɛ gbɛ̃ↄn blala. +Aa gɛ̀ sa'onkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kĩ́i, aa ònɛ́: Wá sì ń Luao wa mɛ̀, tó wi Pↄlu dɛo, tó wa pↄblè, Lua láaikɛwá. +Ápiↄ ń gbãadeↄ píi à gɛ o sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄɛ aà mↄ́ɛ́ ń Pↄluo lá á ye à aà yã́ↄ tàasika dɛ a káaulawa. Wápiↄ sↄ̃ wáↄ ku sↄu guu wà aà dɛ zɛ́u e àↄ gɛ́ kái la. +Pↄlu dãe nɛgↄ̃ɛ ń baikpaapi mà, ↄ̃ à gɛ̀ gɛ̃̀ sosaↄ bɛ, a ò Pↄluɛ. +Ɔ̃ Pↄlu sosa badee sìsi a òɛ̀: Gɛ́ ń ɛ̀waasoɛo á gbɛ̃zↄ̃ↄ kĩ́i, asa a ye baoe kpaɛ̀. +Ɔ̃ à aà sɛ̀ gɛ̀aànↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ kĩ́i à mɛ̀: Pↄlu dakpɛuna ma sisi, a gbɛ̀aa mà mↄ n kĩ́i ń ɛ̀waasoɛo. A yãe vĩ a ye onɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi ɛ̀waasopi kũ̀ a ↄwa à gɛ̀aànↄ gusaɛ ḿpla, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Bↄ́ yã́ ń vĩ ǹ omɛɛi? +Ɔ̃ à mɛ̀: Yudaↄ mɛ́ lɛkpàaĩ, aa ye gbɛama ǹ mↄ́ ń Pↄluo ń gbãadeↄnɛ zia, lá aa ye aà yã́ gwa dɛ a káaulawa. +Ńsu we ń yã́io, asa an gbɛ̃́ↄ lɛ́ aà dã́ zɛ́u, aa dɛ gbɛ̃ↄn blala. Aa lɛgbɛ̃̀ aa mɛ̀ wa pↄbleo, wa imio e gↄↄ pↄ́ wà aà dɛ̀. An sↄu mà kↄ̀, n yã́ an swã́ dↄi. +Gbɛ̃zↄ̃ↄpi ò ɛ̀waasopiɛ: Ńsu to gbɛ̃e dↄ̃ ń òmɛɛo. Ɔ̃ à aà gbàɛ. +Ɔ̃ à sosa bade gbɛ̃ↄn plaↄ sìsi, a ònɛ́: À o sosa fɛ̃ndade gbɛ̃ↄn ↄ̀aa doↄnɛ aa sↄukɛ aa gɛ́ Sezale oosi ublegↄↄ ń sↄ̃de gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ ń sↄ̃nde gbɛ̃ↄn ↄ̀aa doↄ. +À sↄ̃́ yã́ kɛkɛ Pↄluɛ aà dikpɛ gɛò bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ Felisi kĩ́i yãkelesai. +Ɔ̃ à lakɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀: +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ Felisi, mapi Kolodi Lisia, ma láɛ bee kɛ̃̀nɛ, ma fↄkpàma. +Yudaↄ mɛ́ gbɛ̃́ɛ bee kũ̀, aa ye aa aà dɛ. Kɛ́ ma aà dↄ̃̀ Loma gbɛ̃́ ũ, ↄ̃ ma gɛ ń sosaↄ ma aà sìmá. +Kɛ́ má ye mà aà yã́ pↄ́ aa mↄ̀oa ma, ma aà sɛ̀ ma gɛò an yã́kpalɛkɛnaↄ kĩ́i. +We má dↄ̃̀u aà yã́ pↄ́ aa mↄ̀oa dɛ an ikoyã ũɛ, i yã́ pↄ́ kà wà a dɛ ge wà a dakpɛu kɛo. +Kɛ́ wà lɛkpàaĩaàzi, wà a kpã́i kɛ̀mɛɛ, ↄ̃ ma aà gbàɛoma gↄ̃̀ↄ, má ò yãdeↄnɛ aa gɛ́ ń aà yã́o n kĩ́i we. +Ɔ̃ sosaↄ kɛ̀ lá wa ònɛ́wa, aa Pↄlu sɛ̀ gɛ̀ò Antipati gwãasĩna. +Kɛ́ gu dↄ̀, sosa pↄ́ bɛ kɛ̀sɛↄ Pↄlu nà sↄ̃deↄnɛ ń ↄzĩ aa gɛaànↄ aɛ, ↄ̃ aa ɛ̀a tà ń bɛ. +Kɛ́ sↄ̃deↄ kà Sezale, aa lápi kpà bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpiwa, ↄ̃ aa Pↄlu nàɛ̀ a ↄzĩ. +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi lápi kyokɛ̀, ↄ̃ à Pↄlu là bùsu pↄ́ à bↄ̀u. A mà Silisi bùsu à bↄ̀u, +ↄ̃ a òɛ̀: Tó gbɛ̃́ pↄ́ yãvĩnnↄↄ mↄ̀, má ma lá aa o. Ɔ̃ à mɛ̀ wàↄ aà dↄ̃́a ua. Elodi mɛ́ uapi kpà yãa. +Gↄↄ sↄo gbɛa sa'onkia Ãnania mↄ̀ Sezale ń gbɛ̃zↄ̃ↄeↄ ń ikoyãdↄ̃na pↄ́ wì mɛɛ̀ Tɛɛtuluo. Aa mↄ̀ ń Pↄlu yã́o bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ kĩ́i. +Kɛ́ wà Pↄlu sìsi, Tɛɛtulu fɛ̀lɛ lɛ́ yãdaaàla à mɛ̀: Felisi, ń n báaao wá bùsu na à kɛ̀ zài. N zia làasookɛa mɛ́ mↄ̀ ń wá kálɛa maao. +Wì n tↄnasi, wàↄ n sáaukpa gupiiu gↄↄpii. +Kɛ́ má ye mà n gágao, má wabikɛma, sùuukɛwanↄ, wá yã́ yↄↄnaɛ ma. +Wá è gbɛ̃́piá gbɛ̃nazĩn èbeɛ. Ì zↄada Yudaↄ guu dṹnia guu píi, a dɛ lousisizɛ ɛɛ pↄ́ wì mɛ Nazalɛtideↄ dↄaanaↄ do ũ. +Baa se a ye Lua ua gbãlɛ, ↄ̃ wa aà kũ̀. +Tó n gↄ̃ɛpi làla nzĩa, ńyↄ̃ aà yã́ pↄ́ wa mↄò sĩana dↄ̃. +Ɔ̃ Yudaↄ yã́'idìa aa mɛ̀ lá yã́piↄ dɛn we. +Ɔ̃ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi mikɛ̀ Pↄluɛ aà yã'o. Ɔ̃ Pↄlu mɛ̀: Lá má n dↄ̃ yã́kpalɛkɛna ũ bùsuɛ bee guu a wɛ̃ gɛ̃̀gɛ̃, ↄ̃ málɛ a mibↄayã'ò ma laaiwa. +Tó ń gbɛ̀a, wa onɛ ma gɛa Yelusalɛũ lousisii dɛ gↄↄ kuɛplalao. +Wi ma e málɛ lɛkpaakɛ ń gbɛ̃eo Lua uao. Wi ma e málɛ zↄada lousisikpɛↄ guu ge wɛ̃́lɛ guuo. +Gbɛ̃́piↄ fↄ̃ yã́ pↄ́ aa lìamazi seelade enɛo. +Sĩana má ònɛ, zɛ́ pↄ́ aalɛ mɛ lousisizɛ ɛɛɛ guu ↄ̃ málɛ zↄble wá deziↄ Luaɛ. Má yã́ pↄ́ wa kɛ̃̀ Mↄizi ikoyã guu ń ãnabiↄ pↄ́ↄ náai vĩ. +Ma wɛ́ dↄ Luai lá ampiↄwa, kɛ́ gbɛ̃maaↄ ń gbɛ̃vãiↄ bↄ gau píi. +Ayãmɛto miↄ azĩa toto gↄↄpii kɛ ma sↄ̃ su àↄ vĩ Lua aɛ ge gbɛ̃nazĩna aɛo. +Ma wɛ̃kɛa ń ma bùsuo gbɛa ma ɛa su ↄdama kɛ̀nɛ́, ma sa'ò +Lua ua. Kɛ́ málɛ sa'o ma gbãbↄa gbɛa, ↄ̃ wà ma le we. Mi bíla kãaao, mɛ́ zↄa kuo. +Azi bùsu Yudaeↄ mɛ́ yãdeↄ ũ. Sema aa mↄ wà yãbↄ kↄ̃ lɛ́u n kĩ́i. +Tó màa no, tó gbɛ̃́ pↄ́ aa ku laↄ dàa pↄ́ aa èa gↄↄ pↄ́ aa yã́kpalɛkɛ̀manↄ o. +Sema yã́ mɛ̀ndo pↄ́ má ònɛ́ ń lↄↄ gbãao ma mɛ̀, gɛↄ vua yã́ musu ↄ̃ aalɛ yã́kpalɛkɛimanↄ bàasio. +Felisi Yesu zɛ́ bↄↄlɛ dↄ̃, ↄ̃ à lakà Yudaↄ yã́a à mɛ̀: Tó sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Lisia mↄ̀, má á yã́ midɛɛ́. +A ò sosa badeɛ aàↄ Pↄlu dↄ̃́a, ãma aà aà gba ĩ́ana, i to aà gbɛ̃́ↄ dↄaàlɛ. +Gↄↄpla gbɛa Felisi mↄ̀ ń a Yuda nↄ pↄ́ wì mɛɛ̀ Dusiio. À Pↄlu sìsi, ↄ̃ à Kilisi Yesu náaikɛa yãmàwà. +Pↄlu lɛ́ yã'o maakɛa musu ń zĩakũadↄ̃o ń yã́kpalɛkɛa ń gbɛ̃́ↄ pↄ́ lɛ́ mↄo, ↄ̃ vĩa Felisi kũ̀ à mɛ̀: Fɛlɛ tá gĩa. Gↄↄ pↄ́ ma ↄ'è, má ɛa n sísi. +Aà wɛ́ dↄi Pↄlu a gbagusaɛdaɛɛ, ↄ̃ ìↄ aà sisi mↄ̀ↄmↄↄ aà mↄ faaiboanↄ. +Kɛ́ à kɛ̀ wɛ̃̀ pla, Pↄↄsiu Fɛsɛtu zↄ̃̀lɛ Felisi gbɛu. Kɛ́ Felisi ye àↄ na ń Yudaↄ yã́i, ↄ̃ à Pↄlu tò dakpɛu. +Fɛsɛtu zↄ̃lɛa kpalau gↄↄ àaↄ̃ gbɛa, à fɛ̀lɛ Sezale à gɛ̀ Yelusalɛũ. +Wekĩi sa'onkiaↄ ń Yuda gbãadeↄ mↄ̀ aà kĩ́i, aa fɛ̀lɛ ń Pↄlu yã́o. Aa wabikɛ̀wà +aà sùuukɛ, aà to Pↄlu mↄ́nɛ́ Yelusalɛũ. Asa aa zɛ̀ò wà baikpaɛ̀ zɛ́u wà aà dɛɛ. +Ɔ̃ Fɛsɛtu ònɛ́: Pↄlu ku kpɛ́u Sezale, mapi sↄ̃ má tá we tia. +Á gbãadeeↄ mↄ gɛmanↄ, tó à yãvãikɛ̀ɛ, í o. +Fɛsɛtu kɛ̀ńnↄ gↄↄ swaaↄ̃ ge kwi taawa, ↄ̃ à ɛ̀a tà Sezale. Kɛ́ a gu dↄ̀, à zↄ̃̀lɛ a gĩ́naa à mɛ̀ wà mↄ́ ń Pↄluo. +Kɛ́ à mↄ̀, Yuda pↄ́ bↄ̀ Yelusalɛũↄ lìaaàzi, ↄ̃ aa yãzↄ̃ↄ pↄ́ wi fↄ̃ a seela èoↄ dↄ̀wà dasidasi. +Pↄlu yã́zãsìmá à mɛ̀: Mi zã Yudaↄ ikoyã ge Lua ua yã́wao. Mi zã yãewa Sezaaɛo. +Fɛsɛtu lɛ́ wɛɛlɛ àↄ na ń Yudaↄ ↄ̃ à Pↄlu là à mɛ̀: Ńyↄ̃ we gɛ́ Yelusalɛũ mà yã́kpalɛkɛnnↄ we yã́ɛ beeↄ musua? +Pↄlu mɛ̀: Sezaa ikoyã pↄ́ kũ̀ wà yã́kpalɛkɛmanↄ ↄ̃ má kúu la. Mi tàaekɛ Yudaeɛo, lá mpi ń dↄ̃ sã́asãwa. +Tó ma tàaekɛ̀ à kà wà ma dɛɛ, má gí wà ma dɛo. Ãma lá mi yã́ pↄ́ gbɛ̃́ɛↄ lɛ́ o ma musue kɛo, gbɛ̃e zɛvĩ à ma kpámáo. Gɛa Sezaa kĩ́i ↄ̃ ma zɛò. +Kɛ́ Fɛsɛtu lɛkpàaĩ ń a gbɛ̃́ↄ à mɛ̀: Sezaa n zɛò, aà kĩ́i ńyↄ̃ gɛ́u. +Gↄↄpla gbɛa kí Agipa ń Beenisio mↄ̀ Sezale fↄkpai Fɛsɛtuwa. +Kɛ́ aalɛ gↄↄplakɛ we, Fɛsɛtu bↄ̀ ń Pↄlu yã́o kípiɛ à mɛ̀: Gↄ̃ɛe ku la, Felisi aà tò dakpɛu. +Kɛ́ ma gɛ Yelusalɛũ, sa'onkiaↄ ń Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ fɛ̀lɛmɛɛ ń aà yã́o, aa mɛ̀ mà sùuukɛ mà yãdaaàla. +Má ònɛ́, tó gbɛ̃́ pↄ́ wà yãd���̀wà i kↄ̃'e ń a yãdↄmadeↄo mɛ́ i zɛ'è à yã́pi zãsìmáo, wá Lomadeↄ wili aà kpámáo. +Kɛ́ aa sùmanↄ la, mi zɛzɛo. Kɛ́ a gu dↄ̀ gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ ma zↄ̃lɛ ma gĩ́naa ma mɛ̀ wà mↄ́ ń gbɛ̃́pio. +Gbɛ̃́ pↄ́ yãvĩaànↄpiↄ yã'ò, aai yãvãi pↄ́ málɛ e wa dↄwà o aà yã́ musuo. +Aa yãkele vĩaànↄ ń lousisizɛ yã́ musu ń gↄ̃ɛ pↄ́ wì mɛɛ̀ Yesu yã́o. À gà, ↄ̃ Pↄlu zɛ̀ ń aà kua bɛ̃́ɛ yã́o. +Ma bílikɛ̀ yã́pi zɛ́ dↄ̃awa, ↄ̃ ma aà là tó a ye gɛ́ Yelusalɛũ wà yã́pi gↄ̃́gↄ̃ɛ̀ we. +Ɔ̃ Pↄlu mɛ̀ Loma kí ↄ̃ a zɛò, wàↄ a kũa. Ɔ̃ ma mɛ̀ wàↄ aà dↄ̃́a e màↄ gɛ́ aà gbaɛi Sezaawa. +Ɔ̃ Agipa ò Fɛsɛtuɛ: Má ye mà gbɛ̃́pi yãma mazĩa. Ɔ̃ Fɛsɛtu mɛ̀: Ńyↄ̃ yãma aà lɛ́u zia. +Kɛ́ a gu dↄ̀ Agipa ń Beenisio mↄ̀ ń gawi zↄ̃ↄo, ↄ̃ aa gɛ̃̀ kↄ̃kãaakɛkpɛu ń sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń wɛ̃́lɛ gbɛ̃́ gbiaↄ. Kɛ́ Fɛsɛtu lɛsì, wà mↄ̀ ń Pↄluo. +Ɔ̃ Fɛsɛtu yãsɛ̀ à mɛ̀: Kí Agipa ń gbɛ̃́ pↄ́ kúwanↄ laↄ píi, a gbɛ̃́ɛ bee èa? Yuda pↄ́ kú Yelusalɛũↄ ń laↄ píi gbɛ̃́pi yã́ sɛ̀ mↄ̀oa, aalɛ wiilɛa aa mɛ̀, a maa àↄ ku lↄo. +Mapi, mi e à yãe kɛ̀ à kà wà aà dɛo, ↄ̃ lá à zɛ̀ ń Sezaao, ma zɛò mà aà gbaɛwà. +Mi yã́pi gbadↄ̃ mà lákɛ̃ kíɛ aà yã́ musuo. A yã́i tò ma mↄaànↄ á aɛ, atɛ̃sa mpi kí Agipa, kɛ́ yãlalaawà gbɛa mà yã́ e mà a lákɛ̃. +Asa dakpɛuna gbaɛama yã́ pↄ́ wa dàaàla oa wásawasa sai, i kɛmɛɛ zɛvĩo. +Ɔ̃ Agipa ò Pↄluɛ: Ń zɛvĩ ǹ n yã'o. Ɔ̃ Pↄlu ↄsɛ̀ à azĩa yã́ bↄↄlɛkɛ̀ à mɛ̀: +Kí Agipa, má è ma minakɛ̀, kɛ́ má è málɛ mazĩa yã́ bↄↄlɛkɛ n aɛ gbã, yã́ pↄ́ Yudaↄ lìamazi musu píi. +Atɛ̃sa kɛ́ ń Yudaↄ fɛlɛkaayã dↄ̃ píi ń ń yãkeleↄ. Bee yã́i ma wabikɛ̀ma, ma yã́ɛ mamɛɛ. +Yudaↄ ma kua dↄ̃ za ma nɛ́fɛ̃nɛnzĩ daalɛa ma bùsuu e Yelusalɛũ. +Aa ma dↄ̃ à gɛ̃̀gɛ̃. Tó aa yei, aa fↄ̃ o má dɛ wá lousisin gãli pↄ́ gbãa ń Lua yã́o wì mɛ Falisiↄ gbɛ̃́ ũ. +Tiasa wàlɛ yã́kpalɛkɛmanↄ, kɛ́ ma wɛ́ dↄ lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ wá deziↄnɛzi yã́i. +Wá bui kuɛplaↄ aaìↄ zↄble Luaɛ gwãasĩna ń fãanɛo wɛdↄa lɛgbɛ̃a doũpizi guu. Kí, wɛdↄa yã́pizi yã́i Yudaↄ fɛ̀lɛmanↄ. +Bↄ́yãi Lua gɛↄ vua kɛ̀ɛ́ yã́zɛsai ũi? +Mapi yãa, ma zɛò kɛ́ yã́ pↄ́ a bↄ Yesu Nazalɛti yã́ kpɛ píi ↄ̃ máliↄ kɛ. +Màa má kɛ̀ Yelusalɛũ. Sa'onkiaↄ ma gba zɛ́, ↄ̃ ma Lua gbɛ̃́ↄ kà kpɛ́u dasi. Tó wàlɛ ń dɛdɛ sↄ̃, ma lɛ́ ìↄ ku a guuɛ. +Miↄ gɛ́ lousisikpɛ ń lousisikpɛo mↄ̀ↄmↄↄ màↄ wɛ́tɛ̃amↄnɛ́, mi gãnamá aa dↄ́ɛ ń Luao. Ma pↄ fɛ̃ańzi, ↄ̃ mi gɛ́ ĩadaimá ń wɛ̃́lɛ baaↄ. +Beewa málɛ gɛ́ Damasi ń iko pↄ́ sa'onkiaↄ ma gbaɛoo. +Kí, kɛ́ má bɛ zɛ́u ĩatɛ̃ minanguo, ma gupua è à bↄ̀ luabɛ à kùlɛa ń ma gbɛ̃́ↄ, a pãsĩ dɛ ĩatɛ̃a. +Wa lɛlɛ zĩ́lɛ wápii, ↄ̃ ma lↄↄ mà, wa òmɛɛ ń Ɛbɛlu yã́o wà mɛ̀: Sↄlu, Sↄlu, bↄ́yãi ńlɛ ĩadaiai? Lípanazↄ̃a ń teo mɛ́ lɛ́ ĩakpanzi fá! +Ma mɛ̀: Ḿmɛnn déi, Dii? Ɔ̃ Dii mɛ̀: Mámɛ má Yesu pↄ́ ńlɛ ĩadawà ũ. +Fɛlɛ zɛ. Ma bↄ mↄma kɛ́ mà n sɛ ma zĩkɛna ũɛ, níↄ dɛ yã́ pↄ́ ń è ń yã́ pↄ́ má ↄlↄnɛo seelade ũ. +Má n suaba Yudaↄ ↄzĩ ń buipãleↄ. Málɛ n zĩmá, +kɛ́ ǹ ń wɛ́ kɛ̃́nɛ́, aa bↄ gusiau aa gɛ̃ gupuau, aa bↄ Setãu ikou aa gɛ̃ Lua pↄ́u, an duuna i kɛ̃́má, an bàa iↄ kú ń gbɛ̃́ pↄ́ an kua adoaↄ ma náaikɛa yã́i. +Kí Agipa, Ayãmɛto mi gí luabɛ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ mↄ̀a yã'onɛ maio. +Ma waasokɛ̀ Damasi gĩa ń Yelusalɛũo, ↄ̃ má kɛ̀ Yude bùsu gupiiu ń buipãleↄ kĩ́io. Má ònɛ́ aa nↄ̀sɛlilɛ aa zɛ ń Luao, aai yã́ pↄ́ a to wà dↄ̃ aa nↄ̀sɛlìlɛ kɛ. +Bee yã́i Yudaↄ ma kũ Lua ua, aa ye ma dɛ. +Lua dↄnlɛ má kuò e ń a gbão, ↄ̃ má zɛa aà seelade ũ nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ píi. Mili yãpãle oo, sema yã́ pↄ́ ãnabiↄ ń Mↄizio ò à kɛ̀ bàasio. +Aa mɛ̀ Mɛsii a taasikɛ, ↄ̃mɛ a bↄ gau sɛ̃́ia, i gupua yã'o Yudaↄnɛ ń buipãleↄ. +Kɛ́ Pↄlu lɛ́ azĩa yã́ bↄↄlɛkɛ màa, Fɛsɛtu wiidↄ̀wà à mɛ̀: Ĩana kàma yã̀ Pↄlu? N dↄ̃a zↄ̃ↄ mɛ́ lɛ́ n mi liaa. +Ɔ̃ Pↄlu mɛ̀: Ĩana i kaao, Fɛsɛtu. Yã́zɛde málɛ o mɛ́ sĩanaɛ. +Kí, lá ń yã́ beeↄ dↄ̃, má fↄ̃ mà a yã'onɛ wásawasa bakũaanakɛsai. Má dↄ̃ kɛ́ a kee i kɛ n mi kpɛo, asa yã́piá gusaɛ yã́ no. +Kí Agipa, n yã́ pↄ́ ãnabiↄ ò sìa? Má dↄ̃ kɛ́ ń sì. +Ɔ̃ Agipa ò Pↄluɛ: Ń ye ma dɛdɛnlɛa kɛ mà gↄ̃ Yesude ũ gↄ̃̀ↄ yã̀? +Pↄlu mɛ̀: Gↄ̃̀ↄ ge zã́ má yei, tó Lua wèi. I kɛ ndo no, ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ma yãma gbãↄ píi, aa gↄ̃ lá má dɛwa, mↄdaonaɛ beeↄ bàasi. +Ɔ̃ kípi ń bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄo ń Beenisio ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ fɛ̀lɛ bↄ̀lɛ. +Kɛ́ aa bↄ̀lɛ, aalɛ o'okↄ̃ɛ: Gbɛ̃́pi i yãe kɛ à kà dɛa ge wà dakpɛuo. +Ɔ̃ Agipa ò Fɛsɛtuɛ: Tó gbɛ̃́pi i mɛ a yã́pi a gɛ́ Sezaa kĩ́iɛ yãao, wá aà gbaɛɛ. +Kɛ́ wà zɛ̀ò wà da Itali zɛ́u, ↄ̃ wà Pↄlu ń dakpɛuna kĩnieↄ nà sosa bade pↄ́ wì mɛɛ̀ Zuliuɛ a ↄzĩ. A dɛ sosa gãli pↄ́ wì mɛ Sezaa sosaↄ dↄaanaↄ do ũ. +Wa gɛ̃ gó'ilɛna pↄ́ bↄ̀ Adamiti, àlɛ bↄlɛ ń Azi bùsu wɛ̃́lɛↄ guu, ↄ̃ wa dazɛu. Masedoni bùsu gbɛ̃́ Alisaka Tɛsaloni kúwanↄ. +Kɛ́ a gu dↄ̀ wa ka Sidↄ̃. Zuliu Pↄlu kũa ń nↄ̀sɛdoũo, ↄ̃ à aà gbà zɛ́ aà gɛ́ a gbɛ̃́ↄ gwai, kɛ́ aa e ↄdawà. +Bↄa we wa pɛlɛ í guo. Kɛ́ ĩ́ana lɛ́ dawálɛ yã́i wa dↄ Sipi bùsu kpɛ oi. +Bɛa ísia guo wa dↄ Silisi ń Pãmfili bùsuↄzi, ↄ̃ wa ka Mila, Lisi bùsuu. +Wekĩi sosa badepi Alɛsãndi gó'ilɛna pↄ́ lɛ́ gɛ́ Itali è, ↄ̃ à wá káu. +Gↄↄ plae dà wá tá kↄↄnkũ̀. Dɛ̃ɛ ń dɛ̃ɛo wa ka Sinidi lɛ́i. Kɛ́ ĩ́ana i weiwɛ̃ɛ wà gɛ́ súsuo, wa pãalɛ wa bↄ Kɛlɛti bùsu kpɛ oi Samↄnɛ saɛ. +Dɛ̃ɛ ń dɛ̃ɛo wálɛ dↄ Kɛlɛtizi, ↄ̃ wa ka gu pↄ́ wì mɛ Godↄkĩi Maau. A kãi ń wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Laseo. +Lá wa gɛ̃gɛ̃ zɛ́u, wá táa'o gɛa aɛ gↄ̃̀ kai yã́ ũ, asa Yudaↄ lɛyegↄↄ gɛ̃̀ kↄ̀. Ayãmɛto Pↄlu lɛdàmá +à mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, má è táɛ bee a mↄ́ ń ásoo zↄ̃ↄo ń músio. I kɛ gópi ń a asoↄɛ adoo, ń wápiↄɛ lↄ. +Ãma sosa bade gobↄna ń godeo yã́ sì dɛ Pↄlu pↄ́a. +Gupi maa wà godↄu wà buziɛble weo, ↄ̃ gbɛ̃́ daside zɛ̀ ń daa zɛ́uo. Aa ye wà ka Feniki, wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Kɛlɛti bɛ'aɛ oi, tó a zɛkɛ̀, wí buziɛble we. +Kɛ́ ĩ́an busɛ fɛ̀lɛ gɛↄmidↄkĩi oi, aalɛ e wà fↄ̃ ń pↄeã kɛɛ. Ɔ̃ aa ń gó pòlo aa dàzɛu, aalɛ dↄ Kɛlɛtizi kãikãi. +I gɛ̃gɛ̃o, zàa'ĩan gbãa pↄ́ wì mɛ ĩ́an pãsĩ pìla Kɛlɛti gbɛwa. +À golìaa, wi fↄ̃ dàɛ lↄo, ↄ̃ wa gↄ̃ tɛi. +Kɛ́ à wá kpá gũgũn nɛ́na pↄ́ wì mɛ Kodai, wa dáama'è yↄↄ. Dɛ̃ɛ ń dɛ̃ɛo wa wá gónɛ suababↄ è wá kũ̀ we. +Kɛ́ aa yè wa nà gó zↄ̃ↄpiwa, ↄ̃ aa kɛ̀kɛ bakã̀ gó zↄ̃ↄpiɛ. Kɛ́ aalɛ vĩakɛ pãa Libii bùsu isaaaɛ, ↄ̃ aa gó kúla pɛ̀lɛ íu, ↄ̃ aa gↄ̃̀ tɛ́ ĩ́anai. +Kɛ́ a gu dↄ̀, lá zàa'ĩana gì lɛ́ wá gó zãampapa gbã́ugbãu, ↄ̃ aa nà asoↄ zuzua íuwa. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ aa ń gó zĩkɛbↄↄ bↄ̀lɛ kↄ̀lɛ ńzĩa. +À kà gↄↄ ũma ĩatɛ̃ ń saanaↄ i bↄo, mɛ́ ĩ́an pãsĩpi ń louo i kpálɛo. Buaa aafia pↄ́ wá wɛ́ dↄi yãa kɛ̀ fama. +Wa gↄↄplakɛ̀, wi e pↄblèo, ↄ̃ Pↄlu fɛ̀lɛ ònɛ́: Gbɛ̃́ↄ, tó a ma yãmà yãa, dↄ̃ wi fɛlɛ Kɛlɛti, músi ń ásooɛ beeↄ gbàsa wá léo. +E tia málɛ lɛdawá, à sↄ̃dilɛ! Á gbɛ̃e a gao, sema gópi wíwi bàasio. +Gĩa gwã́ Lua pↄ́ má dɛ aà pↄ́ ũ mɛ́ mi zↄbleɛ̀, aà malaika bↄ̀ mↄ̀a +à mɛ̀: Ńsu vĩakɛo, Pↄlu. Sema ǹ Sezaa aɛ le. Lua gbɛ̃́ pↄ́ kúńnↄ gó guuↄ bↄ̀nɛ aafia ḿpii. +Ayãmɛto gbɛ̃́ↄ, à sↄ̃dilɛ! Má Lua náai vĩ kɛ́ a kɛ lá a òmɛɛwa. +Sema wà ka gũgũnae isaaa. +A gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide gwã́ ĩ́an pãsĩpi lɛ́ wá gálɛ Adiati ía e tia. Ɔ̃ wɛɛdo ígbɛ̃ↄ lɛ́ e wa kãikũ̀ ń gↄ̃sↄ̃lɛoɛ. +Ɔ̃ aa bà i'ɛgwabↄ gbàɛ íu, aa è a ɛ gã̀sĩsuu basiiↄ̃. Kɛ́ à kɛ̀ sàa yↄↄ aa gbàɛ lↄ, aa è a ɛ gã̀sĩsuu bàaↄ̃. +Aalɛ pãa gbɛwa vĩakɛ, ↄ̃ aa kúla mɛ̀n síiↄ̃ gbàɛ gó pↄ̀ↄkpɛ, ↄ̃ aalɛ Lua sisi gu dↄnɛ́ kpakpa. +Gópi zĩkɛnaↄ lɛ́ zɛwɛɛlɛ wà bↄlɛ gó guu wà bàalɛ, ↄ̃ aalɛ gó suababↄpi pila aa da ía, aalɛ kɛ lá wa ye kúlaↄ gbaɛ go'aɛwa. +Ɔ̃ Pↄlu ò sosa badeɛ ń aà sosanɛↄ: Tó gbɛ̃́ beeↄ i gↄ̃ gó guuo, á e bↄo. +Ɔ̃ sosaↄ gó suababↄ baↄ zↄ̃̀zↄ̃, aa tò à lɛ̀lɛ íu. +Kɛ́ gu ye dↄi, Pↄlu awakpànɛ́ ḿpii aa pↄble à mɛ̀: A gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosain gbã a gↄ̃ looa pↄblesai. +Málɛ awakpaɛ́ à pↄble, asa a maa á pↄlɛba àↄ dↄaɛ, í e bↄ aafia. Baa á mikã mɛ̀ndo a vũaao. +Pↄlu yã́pi oa gbɛa à pɛ̃ɛ sɛ̀ à Lua sáaukpà gbɛ̃́pii wáa, ↄ̃ a ɛ̀ àlɛ só. +Ampii aa sↄ̃dìlɛ aa pↄblè sa. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wá kú gó guuↄ píi, wa ka gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basiiↄ̃ síiↄ̃saio (276). +Kɛ́ aa pↄblè aa kã̀, aa pↄ́wɛna bↄ̀lɛ zù íu, kɛ́ gó e yãfũkũ yã́i. +Kɛ́ gu dↄ̀ aa gↄ̃sↄ̃e è, aai dↄ̃o. Kɛ́ aa ísia sↄ̀ↄmiboa è a gↄ̃sↄ̃ daaĩa, ↄ̃ aa zɛ̀ò wà gɛ́ ń góo isaaa we, tó wa fↄ̃́. +Aa kúlaↄ wòlo aa tò í guu, ↄ̃ aa golilibↄↄ ba pòlo gↄ̃̀ↄ. Aa go'aɛ zwãa pòo ĩ́anaɛ, ↄ̃ aa mipɛ̀ gↄ̃sↄ̃piwa. +Ɔ̃ aa sì ũfãau ń saɛ, ↄ̃ gó zɛ̀ we. Ũfãapi go'aɛ kũ̀ gíũgiũ, i fↄ̃ dèeo, ↄ̃ ikooa pↄ́ lɛ́ vĩvĩ ń gbãao lɛ́ gó pↄ̀ↄkpɛ wiwi. +Sosaↄ zɛ̀ò wà dakpɛunaↄ dɛdɛ, kɛ́ an gbɛ̃e su kpáa'o pilimáo yã́i. +Ãma sosa bade ye Pↄlu misi, ↄ̃ à gìnɛ́ aa ń pↄeã kɛ. A ò kpadↄ̃naↄ dↄaa kusi íwa aa bua, +gbɛ̃́ kĩniↄ iↄ tɛ́ ń kpɛ lipɛpɛɛↄ ge gó kasoↄ musu. Beewa ↄ̃ gbɛ̃́pii baa lè aafia. +Kɛ́ wa baa lè aafia, wá mà gũgũnapi tↄ́n Malita. +Beleↄ wá kṹ ↄplapla ń yeawázio. Aa gbãakpàwázi, aa tɛ́ sa kàwɛ̃ɛ, asa lou nà maawa mɛ́ ĩ́ana bↄ̀lɛ. +Pↄlu yàa kele nàaa mↄ̀ lɛ́ kátɛu, píligona ku a guu. Kɛ́ tɛ́ pusu aà pà, à bↄ̀ Pↄlu kũ̀ a ↄwa. +Kɛ́ beleↄ mlɛ̃pi è dↄ aà ↄwa, aa òkↄ̃ɛ: Gbɛ̃́ beeá gbɛ̃dɛnaɛ sĩana. Baa kɛ́ à bùa íwa aafia, sĩana i weiɛ̀ àↄ kuo. +Ãma Pↄlu mlɛ̃pi gbã̀ɛ a dà tɛ́u, i yãe kɛɛ̀o. +Gbɛ̃́ↄ wɛ́ dↄi aà ↄ a ka à lɛ́lɛ gɛ ũ wegↄ̃ↄɛ. Kɛ́ à gɛ̃̀gɛ̃, aa è pↄe i aà leo, ↄ̃ aa lɛ́ lìlɛ aa mɛ̀ gbɛ̃́piá luaeɛ. +Gupi saɛ gũgũna gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ wì mɛɛ̀ Publiu bɛ kuu. À wá dílɛ gↄↄ àaↄ̃, à nibↄ kɛ̀wɛ̃ɛ ń yeawázio. +Publiu mae wúlɛa ń mɛ̀wãao, àlɛ bãnubãnukɛ. Ɔ̃ Pↄlu gɛ̃̀ aà kĩ́i, à wabikɛ̀ɛ̀ à ↄnàwà à aà gbã̀gbã. +Kɛ́ à gbã̀gbã màa, gũgũnapi gyãe kĩniↄ mↄ̀ aà kĩ́i, ↄ̃ aa gbã̀gbã sↄ̃. +Aa wá kpɛlà maamaa. Kɛ́ wálɛ tá, aa kũ̀sũakɛ̀wɛ̃ɛ lↄ. +Wá kua gũgũnapiu mↄ àaↄ̃ gbɛa wa gɛ̃ gó'ilɛna pↄ́ buziɛblè weu, wa dazɛu. Gópi bↄ̀ Alɛsãndi, wà tã́asiaↄ seela kɛ̀wà. +Kɛ́ wa ka Silakusa, wa gↄↄ àaↄ̃ kɛ̀ we. +Bↄa we wa dↄ gↄ̃sↄ̃lɛi e wa gɛ kaò Lɛgio. Kɛ́ a gu dↄ̀ ĩ́ana bↄ̀ gɛↄmidↄkĩi oi, a gↄↄ plaade wa ka Puzↄli. +Wɛ̃́lɛpi guu wa Yesudeↄ lèu. Aa mɛ̀ wà sùuukɛ wà ãsↄ̃a do kɛńnↄ. Wá kɛ̀ màa, ↄ̃ wa da Loma zɛ́u. +Loma Yesudeↄ wá bao mà, ↄ̃ aa mↄ̀ daiwálɛ. Gbɛ̃eↄ wá lé Apiu'ɛlɛu, gbɛ̃eↄ sↄ̃ gu pↄ́ wì mɛ Pilakĩi'aaↄ̃u. Kɛ́ Pↄlu ń é, à Lua sáaukpà, aà sↄ̃ nìni. +Kɛ́ wa ka Loma, wà Pↄlu gbà zɛ́ aàↄ ku adoa ń sosa pↄ́ ìↄ aà dↄ̃́ao. +Gↄↄ àaↄ̃ gbɛa Pↄlu Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi. Kɛ́ aa kã̀aa, a ònɛ́: Ma gbɛ̃́ↄ, mi zã Yudaↄnɛ yãewao. Mi bↄ wá deziↄ fɛlɛkaayãe kpɛo, ↄ̃ wà ma kũ Yelusalɛũ wà ma kpa Lomadeↄwa. +Aa yãlàlaa, aai yãe e ma musu à kà wà ma dɛo, ↄ̃ aa ye ma gbaɛ. +Ɔ̃ Yudaↄ bↄ̀ ma kpɛ. Teasi ma zɛ ń gɛa Sezaa kĩ́io, i kɛ má yãvĩ ń ma bùsu gbɛ̃́ↄ no. +Ayãmɛto ma á gbɛ́a wà kↄ̃'e mà oánↄ, asa gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ wɛ́ dↄi yã́i wà mↄɛ bee kàia. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Wi taalae e à bↄ̀ Yude bùsuu n yã́ musuo. Wá gbɛ̃e sↄ̃ i bↄ we à sùwá ń n bao vãioo. +Wá è a maa wà yã́ pↄ́ ń kũa ma n lɛ́u, asa wá mà wì lousisizɛpi bɛ̃̀ɛbo gupiiuɛ. +Aa gↄↄdìlɛkↄ̃ɛ ń Pↄluo, ↄ̃ aa mↄ̀ aà kĩ́i ua pↄ́ à pìlau dasidasi. A ye aa a yã́zɛ dↄ̃ Yesu yã́ musu, ↄ̃ à dàalɛ Mↄizi ikoyãwa ń ãnabiↄ yã́ↄ, à kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã'ònɛ́, à a bↄↄlɛkɛ̀nɛ́ za kↄↄkↄↄ e oosi. +Gbɛ̃eↄ yã́ pↄ́ àlɛ oↄ zɛ́ è, ãma gbɛ̃eↄ gìi. +Kɛ́ aalɛ kɛ̃aa ń lɛkpaao, Pↄlu yã́ mɛ̀ndo kã̀fĩnɛ́ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Lua Nisĩna dà ãnabi Isaiaɛ a ò á deziↄnɛá sĩanaɛ à mɛ̀: +Gɛ ǹ o gbɛ̃́ beeↄnɛ, aa swã́kpa aaↄ gɛ́ yãemasai, aa wɛ́tɛi aaↄ gɛ́ yãe'esai. +A, asa aa ye ɛa sua mà ń gbã́gbão. +Ayãmɛto, àↄ dↄ̃ kɛ́ Lua gbɛ̃́ↄ zĩ̀ ń suabayão buipãleↄwa. Aamɛ aa sí. +Pↄlu kɛ̀ kpɛ́ pↄ́ àlɛ a fĩabo guu wɛ̃̀ bṹu pla. Ìↄ gbɛ̃́ pↄ́ aaì mↄ faaiboianↄↄ kũ ↄplapla píi. +À kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ waasokɛ̀nɛ́, à Dii Yesu Kilisi yãdànɛ́ ń laaio kpálɛa, gbɛ̃e i kpaɛ̀o. +Lomadeↄ. +Mámɛmaa Pↄlu, Kilisi Yesu zↄ̀blena, Lua ma sisi à ma dilɛ a zĩna ũ baona +pↄ́ à dↄ̀aa à a lɛgbɛ̃̀ a ãnabiↄnɛ, aa kɛ̃̀ a yã́ taalau kpana ũ. +Aà Nɛ́ Yesu Kilisi wá Dii yã́ mɛ́ baonapi ũ. Aà dɛa gbɛ̃nazĩna ũ guu à bↄ̀ Davidi bui guuɛ. Aà luakɛ guu sↄ̃ aà bↄa gau ń gbãao mɛ́ ↄ̀lↄwɛ̃ɛ kɛ́ Lua Nɛ́n aà ũ. +Kilisipi mɛ́ gbɛ̃kɛkɛ̀mɛɛ à ma zĩ bui píi kĩ́i, kɛ́ aa e a náaikɛ, aai gↄ̃ a yãmanaↄ ũ, i tↄbↄ. +Á kú ń guu sↄ̃, á gbɛ̃́ pↄ́ Yesu Kilisi á sisi à á sɛ́ↄ. +Mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ á Lomade pↄ́ Lua yeázi à á sisi, a gↄ̃ a gbɛ̃́ↄ ũ píiɛ. Lua wá Mae ń Dii Yesu Kilisio gbɛ̃kɛkɛɛ́, aai á gba aafia. +Sɛ̃́ia gĩa ma Lua sáaukɛ̀ ń Yesu Kilisi gbãao ápii yã́ musu, kɛ́ á luanaaikɛa lì dṹniaa píi yã́i. +Tó málɛ wabikɛ píi, á yã́ lí sãmaguo. Lua mɛ́ ma seelade ũ. Aàpi málɛ zↄbleɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo, málɛ aà Nɛ́ baokpa. +Miↄ wabikɛwà aà zɛkɛkɛmɛɛ lá a yeiwa, mà e mↄ á gwai sa, +asa wɛsiaálɛ ni lɛ́ ma dɛ maamaaɛ, kɛ́ mà Lua Nisĩna gbae daɛ́ á zɛdↄa yã́i. +Beewa á luanaaikɛa ń ma pↄ́o a wá baade gba sↄ̃. +Ma gbɛ̃́ↄ, má ye àↄ dↄ̃ kɛ́ miↄ dilɛ mↄ̀ↄmↄↄ mà mↄ á gwai kɛ́ mà a zĩ gbɛ e á guu, lá má è buipãleↄ guuwa, ↄ̃ e tia mi zɛ'eo. +Gɛlɛki yãmanaↄ ń Gɛlɛki yãmansaiↄ píi, ladↄ̃naↄ ń ladↄ̃nsaiↄ píi, an yã́ gↄ̃̀ ma yã́ ũɛ. +Bee yã́i ma mɛ wã̀ mà baonapi kpá á Lomadeↄnɛ sↄ̃. +Mili widɛ ń baonapi yã́oo. Ɔ̃mɛ gbãa pↄ́ Lua ì gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a náaikɛↄ suabaò ũ, atɛ̃sa Yudaↄ, an gbɛa buipãleↄ. +Baonapi ì owɛ̃ɛ lá Lua ì to yã́ bↄńnↄ na. A dɛ luanaaikɛa yã́ ũ adoɛ, lá wa kɛ̃̀ lá guuwa wà mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ àlɛ kɛ yã́i aↄ ku. +Za musu ↄ̃ Lua ì a pↄkũma bↄbↄ gbɛ̃nazĩna pↄ́ an vãikɛa ì zɛzↄ̃ sĩanaɛↄwa an pãkpaaazi ń ń vãikɛao yã́i. +Yã́ pↄ́ wa fↄ̃ dↄ̃ Lua yã́ musu ulɛanɛ́o, Lua mɛ́ yã́pi bↄ̀nɛ́ gupuau. +Za gↄↄ pↄ́ à dṹnia kàlɛ, aà gbãa láasai ń aà luakɛ pↄ́ wìli e ń wɛ́oo bↄ̀ gupuau aà zĩↄ guu wásawasa. Ayãmɛto gbɛ̃nazĩna awa vĩo. +Aa Lua dↄ̃, ãma aali aà kpɛla a zɛ́wa aa aà sáaukpào. An làasooↄ sↄũkũ̀, ↄ̃ aa gↄ̃̀ gusiau an mìsai yã́i. +Aa ńzĩa dìlɛ ↄ̃nↄnaↄ ũ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ mìsaideↄ ũ. +Aaì kúlɛ gbɛ̃nazĩna pↄ́ ì gaↄ ń bãↄ ń nↄ̀bↄↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ taaɛ Lua pↄ́ lí gao gbɛu. +Ayãmɛto Lua ń kpá gbãsĩkɛaa, aa wisaiyã kɛ ń kↄ̃o, lá aalɛ a nidɛ ń nↄ̀sɛ guuwa. +Aa Lua sĩande lɛũkpakɛ̀ ń ɛɛo. Aaì kúlɛ Lua pↄkɛaↄnɛ aa zↄblenɛ́ Lua pↄ́ pↄ́pii kɛ̀ gbɛu. Ɛ̀fãaiden aà ũ gↄↄpii! Ãmi. +Ayãmɛto Lua ń kpá wisaiyã nidɛaa. Baa an nↄɛↄ yã́ pↄ́ wì kɛ lɛũkpakɛ̀ ń yã́ pↄ́ wìli kɛoo. +Màa gↄ̃ɛↄ sↄ̃ aa yã́ pↄ́ wì kɛ ń nↄɛↄ tò, aaì luakↄ̃i. Gↄ̃ɛ ń gↄ̃ɛo aaì wisaiyã kɛ ń kↄ̃o, aaì a gbɛ'e ńzĩawa an sã́sãa lɛ́u. +Lá aai we zɛ̀ ń Lua dↄ̃aoo, ↄ̃ à ń kpá làasookpaanlayãa, kɛ́ aaↄ yã́ pↄ́ dɛ wà kɛoↄ kɛ. +Yãvãi píi pɛ̀ɛmá: Nↄ̀sɛpãsĩ, bĩi, ĩ́isɛa ń kↄ̃o, wɛdↄakↄ̃ɛ, gbɛ̃dɛa, sòle, gbɛ̃blea ń kↄ̃nikɛao. Gupɛaanaↄn ń ũ, +gbɛ̃yaanaↄ, Lua ibɛɛↄ, gbɛ̃́ taiinkɛnaↄ, yↄ̃̀ↄdeↄ, ĩ́andãnaↄ, vãi làasookɛnaↄ, de ń dao yãmansaiↄ, +mìsaideↄ, náaisaideↄ, gbɛ̃́yãkɛnsaiↄ, sósobisaideↄ. +Aa dↄ̃ Lua dìlɛ kɛ́ yãbeetaakɛnaↄ kà wà ń dɛdɛ, kási aali zɛ ń a kɛao adoo, aaì tɛ́kpa a kɛnaↄgu lↄɛ. +Ayãmɛto n gbɛ̃́ pↄ́ ni gbɛ̃pãle tàae e, ń awa vĩo. Tó n gbɛ̃pãle tàae è, n nzĩa dàyãuɛ, asa n gbɛ̃taae'ena ni kɛ màa sↄ̃ɛ. +Wá dↄ̃ kɛ́ Lua yã́kpalɛkɛa ń yãbeetaakɛnaↄ maaɛ. +N gbɛ̃́ pↄ́ ni yãbeetaakɛnaↄ tàae e mɛ́ ni kɛ sↄ̃, ńlɛ e ńyↄ̃ bↄ Lua yã́kpalɛu yã̀? +Ge ńlɛ dↄ́ɛ ń Lua maakɛa zↄ̃ↄo ń aà mɛnao ń aà sùuuo yã̀? Kɛ́ Lua lɛ́ maakɛnɛ kɛ́ ǹ nↄ̀sɛlilɛ, ń dↄ̃o lé? +N swã́gbãakɛ̀, ni nↄ̀sɛlilɛo, ↄ̃ ńlɛ pↄkũma kãaanzi e luapↄkũmabↄbↄmagↄↄzĩ, tó Lua yã́kpalɛkɛa ń gbɛ̃́ↄ a zɛ́wa bↄ̀ gupuau. +A fĩabo baadeɛ a yãkɛawa. +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ gawi ń bɛɛɛo ń wɛ̃ni láasaio wɛɛlɛ aalɛ maakɛ ń mɛnaoↄ àizãna e. +Gbɛ̃́ pↄ́ anzĩa pↄeã lɛ́ dↄaanɛ́, aa gì sĩanai aa tɛ vãiwaↄ sↄ̃, Lua a pↄkũma ń pↄkpɛ̃nɛo bↄbↄmá. +Wɛ́tɛ̃a ń wãwão a vãikɛna píi le, atɛ̃sa Yudaↄ, an gbɛa buipãleↄ. +Lua a maakɛna píi gba gawi ń bɛɛɛo ń aafiao, atɛ̃sa Yudaↄ, an gbɛa buipãleↄ. +Asa Lua lí gbɛ̃e zãboo. +Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ Mↄizi ikoyã dↄ̃sai, a kaalɛ màa ikoyãpi saiɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ naa ikoyãpi ↄzĩ sↄ̃, Lua a yã́kpalɛkɛaànↄ ikoyãpi musuɛ. +I kɛ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ikoyã ma ń swã́o mɛ́ maa Luaɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ zĩkɛwà mɛ́ a bↄ maa. +Tó bui pↄ́ aa Mↄizi ikoyã dↄ̃oↄ yã́ pↄ́ kpàaĩo kɛ̀ ń ńzĩao, aa ikoyã vĩ ńzĩawaɛ. +Aalɛ ↄlↄwɛ̃ɛ kɛ́ yã́ pↄ́ kú ikoyãpi guu kú ń nↄ̀sɛuɛ. An làasoo lɛ́ a sĩana o lↄ, asa an làasoo mɛ̀ndoo, a keeↄ ì ń dayãu, a keeↄ ì ń bↄu. +Màa yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ Lua a yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃nazĩnaↄ yã́ pↄ́ ulɛa an nↄ̀sɛu musu ń Kilisi Yesu gbãao, lá baona pↄ́ málɛ kpá òwa. +N Yuda ia, n zɛ ń n Yudakɛo, ń Mↄizi ikoyã náai vĩ, ńlɛ Lua yↄ̃̀ↄkɛ. +Ń Lua pↄeã dↄ̃, ń yãmaa dↄ̃ ikoyãpi guu. +Ńlɛ e ń dɛ vĩ̀aↄ wɛde ũ, gbɛ̃́ pↄ́ kú gusiauↄ filia ũ, +wɛ́siadeↄ yãdanɛde ũ, gbɛ̃́ dafuↄ mɛtulu ũ. Ńlɛ e Lua ikoyã mɛ́ dↄ̃a ń sĩanao mi ũ. +N gbɛ̃́ pↄ́ ni yãda gbɛ̃pãleↄnɛ, bↄ́yãi nili da nzĩaɛo ni? N mɛ̀ wasu kpã́i'oo, mɛ́ ni o sↄ̃ bɛ? +Ni mɛ wasu wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄoo, mɛ́ ni wúlɛò sↄ̃ bɛ? Ni saka tã́aↄgu, mɛ́ ni ń kpɛ́ pↄ́ↄ kpã́i'o sↄ̃ bɛ? +Ni yↄ̃̀ↄkɛ Lua ikoyã musu, ↄ̃ n ikoyãpi dasai ì Lua tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa. +Asa á yã́i buipãleↄ ìↄ Lua tↄbɛ̃ɛsi lá a kɛ̃a láuwa. +Tó ń Lua ikoyã kũa, ↄ̃ tↄ̃zↄ̃a ài vĩnɛ. Tó ńlɛ a yãda sↄ̃o, ń sáa ń gyafↄↄdeↄɛ. +Tó gyafↄↄde Lua ikoyãↄ kũa, Lua a gyafↄↄdepi gwa sáa ń gbɛ̃́ pↄ́ tↄ̃zↄ̃̀oo lé? +Baa tó ń iko lápi kũa mɛ́ n tↄ̃zↄ̃̀, tó ni ikoyãpi dao, gyafↄↄde pↄ́ ìↄ kũa a to yã́ zↄ̃lɛmaɛ. +Lá kua Yuda zálala ũá mɛkaa yã́ no, màa tↄ̃zↄ̃a zálalaá mɛkaa yã́n sↄ̃o. +Lá kua Yuda zálala ũá nↄ̀sɛ yã́ɛ, tↄ̃zↄ̃a zálalaá nↄ̀sɛ yã́ɛ sↄ̃. Lua Nisĩna zĩɛ, i kɛ aà ikoyã lá yã́ no. Lua mɛ́ ì gbɛ̃́ bee taa sáaukpa, i kɛ gbɛ̃nazĩna no. +Dɛa Yuda ũ kã́fĩa kpele a vĩi? Ài kpele tↄ̃zↄ̃a vĩi? +A kã́fĩa vĩ zↄ̃ↄ yã́pii guu. Sɛ̃́ia gĩa Lua a yã́ nànɛ́ ń ↄzĩɛ. +Kɛ́ an gbɛ̃eↄ náai vĩo, bↄ́ a vĩi? An náaisai mɛ́ a Lua náai bãdɛa? +Ó! Aawo! Lua náai vĩ, baa kɛ́ gbɛ̃́piiá ɛɛdeɛ, lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Tó n yã'ò, n yã́ aↄ zɛvĩ, tó wà yã́kpalɛkɛ̀nnↄ, n yã́ a ble. +Tó wá vãikɛ lɛ́ Lua maakɛ bↄ gupuau, bↄ́ yã́ wá oi? Wá o Lua yã́ zɛvĩo, kɛ́ ì pↄkũmabↄbↄwá yã́i yã̀? Gbɛ̃nazĩna yã'oa ↄ̃ málɛ owa. +O! Aawo! Tó Lua yã́ zɛvĩo, kpelewa a fↄ̃ yã́kpalɛkɛ ń dṹniaoi? +Gbɛ̃e a mɛ, tó a ɛɛdekɛ lɛ́ Lua náai kã́fĩ mɛ́ àlɛ aà tↄbↄ, bↄ́yãi a yãdaaàla lán duunkɛnawai? +Tó ń ò màa ńlɛ mɛ wà yãvãikɛ, yãmaa i bↄu. Gbɛ̃eↄ ma tↄbɛ̃ɛsì aa mɛ̀ màa mi o. Lua yãdaanla kↄ̃sìńnↄ. +Too! Wá Yudaↄ wá sã̀ↄ yã̀? Aawo bá! Asa ma bↄbↄ ń Yudaↄ ń buipãleↄ píi kↄ̀, ampiiá duuna zↄↄnɛ. +A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Gbɛ̃e maao, baa do. +Laaidee kuo, luakĩiwɛɛlɛnae kuo. +Aa pã̀alɛ ḿpii, aa fↄkpà, yãmaakɛnae kuo, baa do. +An nↄ̀sɛ dɛ lán kaadↄɛmbɛwaɛ. Aaì lɛnakasanɛ́, mlɛ̃̀ sɛwɛ kú ń lɛ́u, +yã́'ĩi ń gbɛ̃́kaao mɛ́ ń lɛ́ pà. +Aa wãa ń gbɛ̃dɛao, +aaì músi ń pↄsiao kpáńzi, +aa aafia zɛ́ dↄ̃o, +aa Lua vĩa vĩo. +Wá dↄ̃ kɛ́ Lua ikoyã píi dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú a ↄzĩↄ yã́ ũɛ, kɛ́ gbɛ̃́pii lɛ́ gↄ̃ kpaaũa, dṹnia gbɛ̃́pii i gↄ̃ tàaede ũ Luaɛ. +Asa gbɛ̃e a bↄ maa Luaɛ ikoyãpi kũa yã́io. Lua ikoyã mɛ́ ì to wà duuna dↄ̃. +Lá Lua ì to yã́ bↄńnↄ na bↄ̀ gupuau sa, lá a yã́ kú Mↄizi ikoyã ń ãnabiↄ láↄ guuwa. I kɛ aà ikoyã kũa yã́ no. +Lua ì to yã́ bↄńnↄ na Yesu Kilisi náaikɛa yã́iɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ píi yã́ɛ, asa gbɛ̃e adoo. +Gbɛ̃́pii duunakɛ̀, ↄ̃ aa kɛ̃̀sã Lua gawii. +Lua ì to yã́ bↄńnↄ na gba ũ a gbɛ̃kɛ yã́i ń Kilisi Yesu pↄ́ ń bó gbãao. +Aàpi Lua kpà duuna awakpabↄ ũ gbɛ̃́ p��́ aalɛ aà au náaikɛↄnɛ, kɛ́ à ↄlↄ gbɛ̃́piiɛ i yãkɛ a zɛ́waɛ. À mɛnakɛ̀ yãa, i duun ziↄ yãdao, +ↄ̃ tia kɛ́wa a ↄ̀lↄnɛ́ i yãkɛ a zɛ́wa. Beewa Lua ì yãkɛ a zɛ́wa mɛ́ ì to yã́ bↄ ń Yesu náaikɛnaↄ na lↄ. +Lá màaɛ, gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ ĩ́anadã lↄe? Bee kuo. Bↄ́yãi ni? Kɛ́ a dɛ yãkɛa yã́ ũo, Yesu náaikɛa yã́ɛ yã́i. +Asa má è Lua ì to yã́ bↄ ń gbɛ̃́o na aà Luapi náaikɛa yã́iɛ, ikoyãkũa ku a guuo. +Luaá Yudaↄ Luaɛ ńdoa? Buipãleↄ Luan sↄ̃oa? Ao, buipãleↄ Luaɛ lↄ. +Asa Lua mɛ̀ndoɛ. A to yã́ bↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ tↄ̃zↄ̃̀o na a náai pↄ́ àlɛ kɛ yã́iɛ, mɛ́ a to yã́ bↄ ń gyafↄↄdeo na a náai doũpi musu lↄ. +Wálɛ ikoyã bãdɛ ń luanaaikɛao yã̀? Màa no, wálɛ a kpɛlaɛ. +Wá Yudaↄ, wá o kpelewa wá dezi káau Ablahaũ yã́ musu ni? +Tó Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na yã́ pↄ́ a kɛ̀ yã́iɛ, dↄ̃ à fↄ̃̀ ĩ́anadã̀. Ãma a fↄ̃ dã Luaɛo. +Kpelewa wa ò lá guui? Wà mɛ̀ Ablahaũ Lua náaikɛ̀, ↄ̃ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na. +Fĩaboa zĩkɛnaɛá gbɛ̃kɛkɛaɛ̀ no, aà aseaɛ. +Baa tó gbɛ̃́ lɛ́ yãe kɛo, tó àlɛ Lua pↄ́ ì to yã́ bↄ ń tàaedeↄ na náaikɛ, Lua a to yã́ bↄaànↄ na a náai pↄ́ àlɛ kɛ yã́iɛ. +Davidi gbɛ̃́ pↄ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na yãekɛsai báaa'ea yã'ò à mɛ̀: +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń tàaeↄ wòlomá à ń duuna kɛ̃̀máↄ ũ. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii a aà duuna yãdao ũ. +Báaa beeá gbɛ̃́ pↄ́ tↄ̃zↄ̃̀ pↄ́ɛ adoa, ge gyafↄↄde pↄ́ɛ lↄ? Wà mɛ̀ Lua tò yã́ bↄ̀ ń Ablahaũo na, kɛ́ à a náaikɛ̀ yã́iɛ. +Kpelewa Ablahaũ dɛ gↄↄ pↄ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ nai? Aà tↄ̃zↄ̃aa ge gyafↄↄdeɛ? I tↄ̃zↄ̃o, gyafↄↄdeɛ. +Ɔ̃ à tↄ̃zↄ̃̀, kɛ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a gyafↄↄgↄↄ seela ũ. Màa a dɛ gyafↄↄde pↄ́ Lua tò yã́ bↄ̀ńnↄ na Luapi náaikɛa yã́iↄ píi dezi ũ. +A dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa tↄ̃zↄ̃̀ↄ dezi ũ lↄɛ. I kɛ an tↄ̃zↄ̃a yã́i no, kɛ́ aa tɛ́ wá dezi Ablahaũ pↄ́ Lua náaikɛ̀ a gyafↄↄgↄↄ iai yã́iɛ. +Lua lɛgbɛ̃̀ Ablahaũɛ ń aà buiↄ à mɛ̀ dṹnia a gↄ̃ ń pↄ́ ũ. I kɛ aà ikoyã kũa yã́i no, kɛ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ a kɛ̀ yã́iɛ. +Tó gbɛ̃́ pↄ́ aa ikoyã kũaↄ mɛ́ aa kible, dↄ̃ luanaaikɛa ài vĩo, mɛ́ Lua lɛgbɛ̃a kɛ̀ famaɛ, +asa ikoyã ì mↄ́ ń Lua pↄkũmaoɛ. Gu pↄ́ ikoyã kúuo, tàae líↄ ku we sↄ̃o. +Ayãmɛto pↄ́ pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ eaá aà náaikɛa yã́ɛ, kɛ́ àↄ dɛ aà gbɛ̃kɛyã ũ. Beewa lɛgbɛ̃apiá Ablahaũ buipiↄ píi pↄ́ɛ, i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa Mↄizi ikoyã kũa ńtɛ̃ɛↄ no, ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Lua náaikɛ lán Ablahaũwaↄɛ lↄ. Ablahaũá wápii deziɛ. +A dɛ wá dezi ũ Lua kĩ́i, lá a kɛ̃a láuwa. Lua mɛ̀ a aà dìlɛ bui dasiↄ dezi ũ. Ablahaũ Lua pↄ́ ì wɛ̃ni kpa gɛↄwa ì to pↄ́ pↄ́ kú yãaoↄ àↄ ku náaikɛ̀. +À Lua náaikɛ̀, à wɛdↄ̀ pↄ́ pↄ́ gbɛ̃e wɛ́ dↄiozi, ↄ̃ à gↄ̃̀ bui dasiↄ dezi ũ lá Lua òɛ̀wa à mɛ̀, aà buiↄ aaↄ dasi lán saanaↄwa. +Ablahaũ kà wɛ̃̀ basↄo taawa. Baa tó à làasookɛ̀ a gↄ̃ɛkɛbↄsaiwa ń Sala nɛasakpɛ kákaao, aà luanaaikɛa lí busao. +Ìli seakɛ lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ɛwao, i gí Lua náaikɛio, ↄ̃ à gbãa'è a luanaaikɛawa à Lua tↄbↄ̀, +asa a dↄ̃ a fɛ̃a vĩo, Lua gbãa kà à lɛ́ pↄ́ á gbɛ̃̀pi kɛ. +Ayãmɛto Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na. +Wi yã́ bↄaaànↄ napi kɛ̃ aà yã́i adoo, +wa kɛ̃̀ wá gbɛ̃́ pↄ́ Lua a to yã́ bↄwanↄ naↄ yã́iɛ lↄ, wá gbɛ̃́ pↄ́ wálɛ Lua pↄ́ wá Dii Yesu bↄ̀ gau náaikɛↄ. +Lua aà kpàmá kɛ́ à e wá tàaeↄ kɛ̃́wá yã́iɛ, ↄ̃ à aà bↄ̀ gau, kɛ́ yã́ e bↄwanↄ na yã́i. +Lá Lua tò yã́ bↄ̀wanↄ na a náai pↄ́ wálɛ kɛ yã́i, wá naaànↄ sa ń wá Dii Yesu Kilisi gbãao. +Aà náaikɛa guu wa zɛ'è aà sabai wa gɛ̃ Lua gbɛ̃kɛ pↄ́ wá kuopi guu, ↄ̃ wálɛ pↄnakɛ ń Lua gawi pↄ́ wá wɛ́ dↄio. +I kɛ bee ado no, wálɛ pↄnakɛ ń wá taasikɛao lↄ, kɛ́ wá dↄ̃ taasikɛa ì mↄ́ ń mɛnao, +mɛna ì mↄ́ ń dàa maao, dàa maa ì mↄ́ ń wɛdↄa Luazio, +mɛ́ wɛdↄa Luazipi fama vĩo, asa Lua a Nisĩna pìsi wá nↄ̀sɛu, ↄ̃ a tò wá dↄ̃̀ a yewázi. +Wá gbãasai guu Kilisi gà wá vãikɛnaↄ wá gbɛu gↄↄ pↄ́ Lua dìlɛwa. +Baa gaa gbɛ̃maa gbɛu àao. Tó gbɛ̃́ a we ga gbɛ̃maa gbɛu, wá dↄ̃o, +ↄ̃ Lua ↄ��lↄwɛ̃ɛ lá á yewázi, asa wá duundekɛ guu ↄ̃ Kilisi gà wá gbɛu. +Lá wa bↄ maa sa Kilisi au yã́i, Kilisipi wá sia Lua pↄkũmawa sea vĩ lↄe? +Yãa wá ĩ́i ń Luaoɛ, ↄ̃ wa kɛaànↄ na aà Nɛ́ gaa yã́i. Lá wa kɛaànↄ na sa, wá suabaa aà kua wɛ̃ni guu yã́i sea vĩ lↄe? +I kɛ beeɛ adoo, wálɛ pↄnakɛ ń Luao lↄ ń wá Dii Yesu Kilisi pↄ́ tò wa kɛaànↄ na gbãao. +Gbɛ̃́ mɛ̀ndo mɛ́ tò duuna gɛ̃̀ dṹnia guu, ↄ̃ duuna ga ì. Beewa ga lì gbɛ̃́piia, kɛ́ gbɛ̃́pii duunakɛ̀ yã́i. +Duuna ku dṹnia guu e Lua ikoyã àↄ gɛ́ mↄ́i. Gↄↄ pↄ́ ikoyã kuo, Lua i duuna yãdao, +ãma sɛa Adamuwa e à gɛ̀ pɛ̀ Mↄiziwa ga ikokɛ̀ gbɛ̃́piiwa, baa gbɛ̃́ pↄ́ aai duunakɛ lán Adamu zãayãwawaoↄ. Adamupiá gbɛ̃́ pↄ́ a mↄ taaɛ. +Ãma Lua gba muaa ń Adamu tàaeoo, asa lá dasi gà Adamu ado zãa yã́wa yã́i, Lua gbɛ̃kɛ ń a gba pↄ́ lì dasila Yesu Kilisi ado gbɛ̃kɛ yã́io dɛ beea. +Lua gba muaa ń gbɛ̃́ mɛ̀ndo duunapioo. Tàae mɛ̀ndopi mɛ́ mↄ̀ ń yã́kpalɛkɛao, ↄ̃ yã́ zↄ̃̀lɛ gbɛ̃nazĩnaↄwa. Tàaeↄ mↄ̀ ń Lua gbɛ̃kɛkɛanɛ́o, ↄ̃ yã́ bↄ̀ ń gbɛ̃́ↄ na. +Lá Adamu ado tàae mɛ́ tò ga ikokɛ̀, Yesu Kilisi ado yã́ pↄ́ à mↄ̀ò zↄ̃ↄ dɛ beea. Aà yã́i gbɛ̃́ pↄ́ Lua gbɛ̃kɛkɛ̀nɛ́ a tò yã́ bↄ̀ńnↄ na gba ũↄ kible àizãna guu. +Beewa lá tàae mɛ̀ndopi tò yã́ zↄ̃̀lɛ bui píiwa, màa lↄ maakɛa mɛ̀ndopi ì to bui píi bↄ maa, aai àizãnable. +Lá gbɛ̃́ mɛ̀ndo swã́gbãa mɛ́ tò dasi gↄ̃̀ duundeↄ ũ, màa lↄ gbɛ̃́ mɛ̀ndo yãmaa mɛ́ a to dasi bↄ maa. +Ikoyã mↄ̀ kɛ́ tàae e àↄ kã́fĩ yã́iɛ. Lá duuna lɛ́ kã́fĩ, Lua gbɛ̃kɛ ìↄ diadiɛ. +Lá duuna kiblea mↄ̀ ń gao, màa lↄ Lua gbɛ̃kɛ kiblea ì to wà bↄ maa, wí àizãnable ń wá Dii Yesu Kilisi gbãao. +Wá o kpelewa ni? Wá gi wàↄ tɛ duunawa kɛ́ Lua gbɛ̃kɛ e àↄ kã́fĩ yã̀? +Ó'o! Aawo! Wá gbɛ̃́ pↄ́ wá dɛ gɛↄ ũ duuna yã́ musu, kpelewa wá gi wàↄ tɛ duunawa lↄi? +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wa da'ilɛkɛ̀ Kilisi Yesu pↄ́ ũↄ, á dↄ̃ kɛ́ wá sãnuaànↄ aà ga guuo lé? +Wa gaaànↄ, wà wá vĩ́aànↄ da'ilɛkɛa guu, lá Kilisi bↄ̀ gau ń a Mae gbãa gawideo, kɛ́ wápiↄ sↄ̃ wàↄ kú ń wɛ̃ni dafuo màa. +Lá wa naawà lán sàwakula ń gbalaowa aà ga guu, wá gↄ̃aànↄ màa aà vua guu lↄ. +Wá dↄ̃ kɛ́ wà wá kua zi pà lipãakↄ̃awa ń Kilisio, wá mɛ̀ duunde i midɛ, kɛ́ wásu wàↄ zↄble duunaɛ lↄo, +asa gbɛ̃́ pↄ́ gà bↄ̀ duuna yã́uɛ. +Lá wa ga ń Kilisio, wá a náai vĩ kɛ́ wáↄ kuaànↄ lↄ. +Wá dↄ̃ lá Kilisi bↄ̀ gau, a gaa vĩ lↄo, ga iko vĩwà lↄo. +Asa kɛ́ à gà, à gà duuna yã́ musu gɛ̃n doɛ, mɛ́ lá a ku tia, a ku Lua pↄ́ ũ. +Màa ápiↄ sↄ̃, à ázĩa dilɛ gɛↄ ũ duuna yã́ musu, íↄ ku Lua pↄ́ ũ naa Kilisi Yesuwa. +A yã́i ásu to duuna kible á mɛ̀ gɛwa, a dↄ́ɛ'ĩi dↄaaɛ́ lↄo. +Ásu à á mɛgue kpa duunawa vãikɛbↄ ũo. À ázĩa kpa Luawa gàbↄↄ ũ, í á mɛguↄ kpawà yãmaakɛbↄↄ ũ. +Ásu to duuna àↄ iko vĩwá lↄo, asa á na ikoyã ↄzĩo, sema Lua gbɛ̃kɛ. +Kpelewan wei? Lá wá kú ikoyã ↄzĩ lↄo, sema Lua gbɛ̃kɛ ↄzĩ, wáↄ tɛ duunawa yã̀? Ó'o! Aawo! +Á dↄ̃ tó a ázĩa kpà gbɛ̃́wa, álɛ misiilɛɛ̀, á dɛ ade zↄ ũo lé? Tó duuna a ázĩa kpàwà, á gaɛ. Tó a misìilɛ Luaɛ sↄ̃, á bↄ maa. +Wa sáaukɛ̀ ń Luao, asa duuna zↄↄn á ũ yãa, ↄ̃ a misìilɛ yã́ pↄ́ wa dàɛ́ zɛ́zɛɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo. +A bↄ duuna yã́u, a gↄ̃ maakɛa zↄↄ ũ. +Málɛ bee o gbɛ̃nazĩna yã'oawa á gbãasai yã́iɛ. Lá a á mɛ kpà yãa gbãsĩ ń yãvãiↄwa zↄↄ ũ, a vãikɛ̀, màa tia lↄ à á mɛ kpa maakɛawa zↄↄ ũ, á kua iↄ adoa. +Kɛ́ á dɛ duuna zↄↄ ũ yãa, á bàa kú ń yãmaakɛaoo. +Ài kpele á è yã́ pↄ́ á kɛ̀ yãa, à kɛ̀ɛ́ wíyã ũ tiaↄ musui? Yã́piↄ midɛaá gaɛ. +Tiasa lá a bↄ duuna yã́u, álɛ zↄble Luaɛ, ài pↄ́ á e mɛ́ kua adoa pↄ́ a midɛ ń wɛ̃ni láasaio ũ. +Duuna aseaá gaɛ, ãma gba pↄ́ Lua ì dawɛ̃ɛ naa wá Dii Kilisi Yesuwa guu mɛ́ wɛ̃ni láasai ũ. +Ma gbɛ̃́ↄ, málɛ yã'oɛ́ lán gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ikoyã dↄ̃ↄwa. Á dↄ̃ kɛ́ ikoyãpi iko vĩ gbɛ̃́wa gↄↄ pↄ́ a ku noa? +Màa ikoyãpi nↄzãe yè a zã́wa gↄↄ pↄ́ a bɛ̃́ɛ. Tó gↄ̃ gà, ↄ̃ ikoyãpi ì polowà. +Gↄↄ pↄ́ aà zã́ kú, tó à gↄ̃̀ gↄ̃ pãle pↄ́ ũ, wa oɛ̀ dↄ́ɛ'ĩideɛ. Tó aà zã�� gàɛ sↄ̃, ikoyãpi pòlowàn we. Tó à gↄ̃̀ gↄ̃ pãle pↄ́ ũ sa, beeá dↄ́ɛ'ĩi yã́n lↄo. +Màa ápiↄ sↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ, a ga ikoyã musu Kilisi mɛ guu, ↄ̃ a gↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ gaupi pↄ́ ũ, kɛ́ wà e kã́fĩakɛ Luaɛ. +Kɛ́ wá dàa dↄ̀aawɛ̃ɛ yãa, ikoyã mɛ́ tò duuna ni wá dɛ́ wá mɛ guu, ↄ̃ wa kã́fĩakɛ̀ gaɛ. +Tia sↄ̃ wa ga pↄ́ pↄ́ wá kṹ zↄ ũpi yã́ musu, wa bↄ ikoyãu, ↄ̃ wálɛ zↄble Luaɛ zɛ́ dafu guu ń aà Nisĩna gbãao, i kɛ ikoyã lá zɛ́ zi no. +Wá o kpelewa ni? Lua ikoyãá duuna yã̀? Aawo bá! Ikoyãpi mɛ́ tò ma duuna dↄ̃̀. Tó ikoyã i mɛ wasu pↄ́ bĩikɛoo, dↄ̃ mi dↄ̃ lá pↄ́ bĩikɛa dɛo. +Duuna zɛkĩi è yã́ pↄ́ Lua dìlɛpiwa, ↄ̃ a tò pↄ́pii ni ma dɛ. Asa kɛ́ má ikoyã dↄ̃o, duuna dɛmɛɛ yãe ũo. +Yãa kɛ́ má ikoyã dↄ̃o, má bɛ̃́ɛɛ. Kɛ́ ma yãdilɛapi mà, duuna vù iu, +ↄ̃ ma ga. Yãdilɛa pↄ́ dɛ à wɛ̃ni kpaapi ga ìmɛɛ. +Duuna zɛkĩi è yãdilɛapiwa, ↄ̃ à ma sãsã à ma dɛ yã́pi sabai. +Beewa ikoyãpi kua adoa, mɛ́ yã́ pↄ́ Lua dìlɛpi kua adoa, a zɛvĩ mɛ́ a maa. +Yãmaa mɛ́ tò ma gaa? Aawo bá! Kɛ́ duuna e bↄ gupuau, ↄ̃ à yãmaa mↄaokɛ̀, a tò ma ga. Beewa wa duuna dↄ̃̀ duuna ũ yãdilɛapi sabai. +Wá dↄ̃ kɛ́ ikoyãpiá Lua yã́ɛ. Mapi sↄ̃, dàaden ma ũ, má na duuna ↄzĩ. +Miliↄ yã́ pↄ́ málɛ kɛ gbadↄ̃o, asa mili yã́ pↄ́ má ye mà kɛ kɛo, yã́ pↄ́ má ye mà kɛo ↄ̃ mi kɛ. +Tó yã́ pↄ́ má kɛ̀ i kpaaĩ ń ma pↄeãoo, ma we ikoyãpi maakɛi. +I kɛ mámɛ málɛ kɛo, duuna pↄ́ kú ma guuɛ. +Má dↄ̃ yãmaa ku ma guuo, ma dàa maao. Miↄ ye mà yãmaakɛ, ãma mili fↄ̃ má kɛ̀o. +Yãmaa pↄ́ má ye mà kɛ, mili kɛo. Yãvãi pↄ́ má yeio ↄ̃ mi kɛ. +Tó yã́ pↄ́ má yeio ↄ̃ málɛ kɛ, i kɛ mámɛ málɛ kɛo, duuna pↄ́ kú ma guuɛ. +Má è tó má ye mà maakɛ, vãi mɛ́ ì dↄaamɛɛ. +Lua ikoyã mɛ́ ì kɛmɛɛ na ma sↄ̃ guu, +ãma má è iko pãle ku ma mɛ guu, ìↄ zĩka ń iko pↄ́ kú ma nↄ̀sɛ guuo, a tò má na duuna iko pↄ́ kú ma mɛ guu ↄzĩ. +Ma wɛ̃nade ia, démɛ a ma si ma mɛ̀ gɛɛ beewai? +Ma sáaukɛ̀ ń Luao! Ń wá Dii Yesu Kilisi gbãao. Beewa ↄ̃ mi zↄble Lua ikoɛ ma làasoo guu, mɛ́ mi zↄble duuna ikoɛ ma dàa guu. +Yã́ a zↄ̃lɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa naa Kilisi Yesuwaↄwa lↄo, +asa naa Kilisi Yesuwa Lua Nisĩna Wɛ̃nikpamade gbãa ma bↄ gbãa pↄ́ duuna ń gao lɛ́ mↄmɛɛ guu. +Yã́ pↄ́ Mↄizi ikoyã i fↄ̃ kɛ̀o gbɛ̃nazĩna gbãasaikɛ yã́i Lua kɛ̀. À azĩa Nɛ́ zĩ̀ gbɛ̃nazĩna ũ lán wá duundeↄwa duuna woloawá yã́i, ↄ̃ à widà duunawa a Nɛ́ mɛpi guu, +kɛ́ yã́ pↄ́ ikoyã lɛ́ wɛɛlɛ sĩana kɛ wá gbɛ̃́ pↄ́ wá dàa lɛ́ dↄaawɛ̃ɛ lↄo, sema Lua Nisĩnaↄwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ an dàa lɛ́ dↄaanɛ́ↄ ì laaidↄ ń dàa yã́wa. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna lɛ́ dↄaanɛ́ↄ ì laaidↄ Lua Nisĩna yã́wa. +Laaidↄa dàa yã́waá gaɛ. Laaidↄa Lua Nisĩna yã́waá wɛ̃ni ń aafiaoɛ. +Laaidↄa dàa yã́waá ĩ́isɛa ń Luaoɛ. Ade lí misiilɛ Lua ikoyãɛo, a fↄ̃ seo. +Gbɛ̃́ pↄ́ an dàa lɛ́ dↄaanɛ́ↄ yã́ lí ká Luaguo. +Ápiↄ sↄ̃, á dàa lɛ́ dↄaaɛ́o, sema Lua Nisĩna, tó a kú á guu sĩana. Tó gbɛ̃́ Kilisi Nisĩna vĩ sↄ̃o, a dɛ Kilisi gbɛ̃́ ũo. +Tó Kilisi kú á guu, baa tó á mɛ dɛ gɛ ũ duuna yã́i, Lua Nisĩna dɛɛ́ wɛ̃ni ũɛ, kɛ́ Lua tò yã́ bↄ̀ánↄ na yã́i. +Tó Lua pↄ́ Yesu bↄ̀ gau Nisĩna kú á guu, Lua pↄ́ Kilisipi bↄ̀ gau a wɛ̃ni kpá á mɛ̀ gɛpiwa ń a Nisĩna pↄ́ kú á guu gbãao. +Ayãmɛto ma gbɛ̃́ↄ, wá tɛ́ wá dàai teasi no. +Tó á tɛ́ á dàai, á gaɛ. Tó a á yãvãikɛaↄ mìdɛ ń Lua Nisĩna gbãao sↄ̃, áↄ ku. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna ì dↄaanɛ́ↄ mɛ́ Lua nɛ́ↄ ũ. +Asa tã́a pↄ́ ì to wà zↄble ń vĩao mɛ́ diɛ́o, Lua Nisĩna pↄ́ tò a gↄ̃ Lua nɛ́ↄ ũ ↄ̃ á vĩ, ↄ̃ wi wiilɛ Luawa ń aà gbãao wi mɛ: Baa, wá Mae. +Nisĩnapi mɛ́ ì owɛ̃ɛ wá sↄ̃u Lua nɛ́ↄn wá ũ. +Lá nɛ́ↄn wá ũ, àizɛɛblenaↄn wá ũ. Lua àizɛɛblenaↄn wá ũ, wá ble sãnu ń Kilisioɛ. Tó wa taasikɛ̀aànↄ, wáↄ kuaànↄ aà gawi guu. +Má è wá fↄ̃ gↄↄɛ bee taasi lɛɛũ ń gawi pↄ́ Lua a bↄowɛ̃ɛoo. +Lua pↄkɛaↄ píi wɛ́ dↄ aà nɛ́ↄ bↄa gupuaui láasai. +Asa Lua tò a pↄkɛaↄ píi gↄ̃̀ dↄ̀ↄsaiɛ. I kɛ an pↄeã no, Lua mɛ́ kɛ̀ màa, kɛ́ wɛdↄaaàzi guu +dṹnia a bↄ ↄ̃̀ↄkpaa pↄ́ àlɛ zↄbleɛ̀u, i dɛ̀ɛpoo Lua nɛ́ↄ gawi guu. +Wá dↄ̃ Lua pↄkɛaↄ píi lɛ́ aaukɛ ń wãwão e tia. +I kɛ dṹnia ado no, wá gbɛ̃́ pↄ́ wa Lua Nisĩna è gba sɛ̃́ia ũↄ, wálɛ aaukɛ kpã́ikpãi sↄ̃ e Lua àↄ gɛ́ wá boi, i wá sí a nɛ́ↄ ũ. +Lua wá suabà, kɛ́ wà wɛdↄ beei. Pↄ́ pↄ́ wa è ń wɛ́oá wɛdↄia yã́ɛ lↄo. Démɛ ì wɛdↄ pↄ́ pↄ́ a èi lↄi? +Tó wá wɛ́ dↄ pↄ́ pↄ́ wi eozi sↄ̃, wiↄ dã́ ń mɛnaoɛ. +Beewa sↄ̃ Lua Nisĩna ì dↄwálɛ wá gbãasai guu, asa wá wabikɛa dↄ̃ a zɛ́wao, ↄ̃ Lua Nisĩna ì kulɛkɛwɛ̃ɛ Luaɛ ń aau pↄ́ a yã́ gɛ̃̀ oaao. +Lua ì nↄ̀sɛ guu e, mɛ́ a a Nisĩna làasoo dↄ̃, asa Lua Nisĩna ì kulɛkɛ Lua gbɛ̃́ↄnɛ lá Lua yeiwaɛ. +Wá dↄ̃ kɛ́ yã́pii ì bↄ maa gbɛ̃́ pↄ́ ye Luaziↄnɛ, gbɛ̃́ pↄ́ à ń sisi à ń sɛ́ lá àlɛ yáwaↄ. +Asa Lua dìlɛ za káau gbɛ̃́ pↄ́ a dↄaa ń dↄ̃ↄ bↄ a Nɛ́wa, kɛ́ aàↄ dɛ vĩ̀i ũ dãuna dasiↄnɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ à ń dílɛ za káaupiↄ ↄ̃ à ń sisi, ↄ̃ a tò yã́ bↄ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ à ń sisipiↄ na, ↄ̃ à a gawi lì gbɛ̃́ pↄ́ a tò yã́ bↄ̀ńnↄ napiↄnɛ. +Wá o kpelewa yã́ beeↄ musu ni? Lá Lua zɛ̀wanↄ, démɛ a bↄ wá kpɛi? +Lá i gí ń azĩa Nɛ́oo, à aà kpà wápii yã́i, a wá gba pↄ́pii lↄo lé? +Démɛ a bↄbↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄi? Luapi mɛ́ tò yã́ bↄ̀wanↄ na. +Démɛ a yãdawálai? Kilisi Yesu gà à ɛ̀a vù. A ku Lua ↄplaai, àlɛ kulɛkɛɛ̀wɛ̃ɛ. +Bↄ́mɛ a wá kɛ̃́ Kilisi yeawáziwai? Taasi ge wɛ́tɛ̃a ge ĩadama ge nↄana ge taasidekɛ ge kai ge fɛ̃nda, an kee a fↄ̃́e? +A ku lá guu wà mɛ̀: N yã́i wá kú ga lɛ́zĩ za kↄↄ e oosi, wì wá dilɛ lán sã pↄ́ wa ń kòlokpaↄwa. +Yã́ beeↄ píi guu wálɛ zĩble àannↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ yewázi gbãao. +Asa má dↄ̃ sã́asã kɛ́ ga ge wɛ̃ni ge malaikaↄ ge tã́aↄ ge tia yã́ ge zia yã́ ge gbãadeↄ +ge musupↄↄ ge zĩ́lɛpↄↄ ge Lua pↄkɛa pãleↄ, an kee a fↄ̃ wá kɛ̃́ Lua yeawáziwa naa wá Dii Kilisi Yesuwa guuo. +Málɛ sĩana'o naa Kilisiwaɛ, málɛ ɛɛtoo. Lua Nisĩna pↄ́ dↄ̀aa ma làasooɛ mɛ́ dɛmɛɛ yã́pi seelade ũ. +Ma pↄsia kɛ̀ zài, ma nↄ̀sɛ ìↄ yaa gↄↄpiiɛ. +Má fↄ̃ wabikɛ Luawa aà ma kɛ̃ Kilisiwa, aà láaikɛa ma Isaili deeↄ gbɛu. +Ampiↄ ↄ̃ Lua ń sɛ́ a nɛ́ↄ ũ, à a gawi ↄ̀lↄnɛ́, aà bàa kúńnↄ, à a ikoyã kpàmá, à lousisia dànɛ́, à lɛgbɛ̃̀nɛ́. +Aa dɛ Lua gbɛ̃́ káauↄ buiↄ ũ, mɛ́ an bui guu ↄ̃ Kilisi pↄ́ dɛ pↄ́piia bↄ̀u gbɛ̃nazĩna ũ. Ɔ̃mɛ Lua pↄ́ kũ̀ wàↄ a sáaukpa gↄↄpii ũ. Ãmi. +I kɛ yã́ pↄ́ Lua ò lɛ̀lɛ pã no, asa Isaili píi mɛ́ Isaili zálala ũo. +I kɛ Ablahaũ bui píi mɛ́ Ablahaũpi nɛ́ↄ ũ Luaɛo, asa Lua ò Ablahaũɛ à mɛ̀, Izaaki buiↄ ↄ̃ wàli onɛ́ aà buiↄ. +Beewa i kɛ nɛ́ pↄ́ à ń í ń pↄeãoↄ mɛ́ Lua nɛ́ↄ ũo, nɛ́ pↄ́ à ń í Lua lɛgbɛ̃a musuↄ mɛ́ dɛ buipiↄ ũ. +Asa Lua lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀: Má ɛa mↄ zii maa'i, Sala i nɛ'i gↄ̃ɛ ũ. +I kɛ beeɛ adoo. Lua ì gbɛ̃́ↄ sɛ lá àlɛ yáwaɛ, i kɛ an yãkɛa yã́i no, kɛ́ à ń sisiɛ. Beewa kɛ́ Lɛbɛka sìaↄ nↄsì ń wá dezi káau Izaakio, e àↄ gɛ́ ń ii, e aaↄ gɛ́ maa ge vãikɛi, Lua ò Lɛbɛkaɛ a pↄ́ bↄ̀ káau a gↄ̃ nɛ́ ũ gbɛ̃́ zã́ɛ. +Lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Má ye Yakↄbuzi, Esau sↄ̃, má yeio. +Wá o kpelewa ni? Yãvãi ku Lua kĩ́i yã̀? Aawo bá! +Asa a ò Mↄiziɛ, gbɛ̃́ pↄ́ á ye sùuukɛaànↄ ↄ̃ á kɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ á ye wɛ̃nadↄ̃ɛ̀ ↄ̃ á dↄ̃ɛ̀. +Ayãmɛto Lua gbɛ̃́ↄ sɛa i bↄ gbɛ̃nazĩna pↄeã guuo ge an kↄaikɛa, à bↄ̀ Lua sùuu guuɛ. +Asa lá guu Lua ò Falaↄ̃ↄɛ à mɛ̀: Ma n kpa kpalau kɛ́ mà a gbãa ↄlↄ gbɛ̃́ↄnɛ n musuɛ, ma tↄ́ i li dṹniaa píi. +Beewa gbɛ̃́ pↄ́ a ye sùuukɛaànↄ ì kɛaànↄɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a ye aà swã́gbãa kṹ, ì kṹ. +Á gbɛ̃e a ma la, bↄ́yãi Lua lɛ́ gbɛ̃́ↄ tàae e lↄi? Démɛ a fↄ̃ gi Lua pↄeãi? +N gbɛ̃nazĩna ia, dén n ũ n gbasa n yã́zãsì Luawai? Oo a a bona la, bↄ́yãi n ma bo kɛ́waia? +Oobona zɛvĩ à oo swãde ń oo swãsaio bo ń gĩ̀ doũ pↄ́ á tòtooo lé? +Tó Lua ye à a pↄkũma ↄlↄnɛ́ kɛ́ aa a gbãa dↄ̃, mɛ́ à mɛna zↄ̃ↄ kɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ à pↄkũmabↄbↄmá à ń kaalɛↄ sↄ̃ bɛ! +Tó à bee kɛ̀, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ dɛ à sùuukɛńnↄ à dↄ̀aa ń kɛkɛ aa gɛ̃ a gawi guuↄ a gawi zↄ̃ↄ dↄ̃ɛ sↄ̃ bɛ! +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sisi à ń sɛ́piↄn wá ũ. I kɛ Yudaↄnɛ ńdoo, ń buipãleↄɛ sↄ̃. +Lá Lua ò ãnabi Ozee lá guuwa à mɛ̀: Bui pↄ́ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũoↄ ↄ̃ má onɛ́ ma gbɛ̃́ↄ. Bui pↄ́ má yeńzioↄ ↄ̃ máↄ yeńzi. +Gua pↄ́ Lua ònɛ́ aa dɛ a gbɛ̃́ↄ ũo, we wa ounɛ́ Lua bɛ̃́ɛpi nɛ́ↄ. +Isaia wiilɛ̀ Isailiↄ yã́ musu à mɛ̀: Baa tó Isailiↄ dasi lán ísialɛ ũfãawa, an kↄ̃naↄ mɛ́ a bↄ. +Asa Dii a yã́ pↄ́ a ò kɛ dṹniau, mɛ́ a a midɛ zɛzɛsaiɛ. +Lá Isaia dↄ̀aa òwa à mɛ̀: Tó Dii Zĩgↄ̃de i wá buieↄ to yãao, dↄ̃ wa gↄ̃ lán Sↄdↄũdeↄwa, wí bↄ Gↄmↄↄdeↄwa. +Wá o kpelewaɛ sa? Buipãleↄ lɛ́ wɛɛlɛ Lua to yã́ bↄńnↄ nao, ↄ̃ a tò à bↄ̀ńnↄ na. A tò yã́ bↄ̀ńnↄ na a náai pↄ́ aa kɛ yã́iɛ. +Isailiↄ sↄ̃ aalɛ wɛɛlɛ Lua to yã́ bↄńnↄ na ikoyã musu, ↄ̃ i bↄńnↄ nao. +Bↄ́yãi ni? Kɛ́ aa ye Lua to yã́ bↄńnↄ na an yãkɛa yã́ yã́iɛ, i kɛ aà náaikɛa yã́i no. Aa gɛ̃mbↄlɛ gbɛ pↄ́ ì ń pã́lɛwa, +lá a kɛ̃a láuwa: Gwa, málɛ gbɛ pↄ́ ì to wà gɛ̃mbↄlɛ dilɛ Siↄna, gbɛsi pↄ́ ì to wà fu. Wí a gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ kũo. +Ma gbɛ̃́ↄ, yã́ pↄ́ má yei ma sↄ̃ guu, málɛ a wabikɛ Luawa mɛ́ Isailiↄ suabaa ũ. +Má dɛ a seelade ũ, kɛ́ aa ãiavĩ ń Lua yã́o, ãma an wɛ́ kɛ̃ao. +Asa aa lá Lua ì to yã́ bↄńnↄ na dↄ̃o, ↄ̃ aaìↄ wɛɛlɛ yã́ bↄńnↄ na ń ńzĩa gbãao. Aai lá Lua ì to yã́ bↄńnↄ na sio. +Asa Kilisi Mↄizi ikoyã lɛpàpa, ↄ̃ yã́ ìↄ bↄ ń aà náaikɛnaↄ na. +Lá ikoyã ì to yã́ bↄńnↄ na ↄ̃ Mↄizi ò a taalau à mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kũa aↄ ku a sabai. +Lá luanaaikɛa ì to yã́ bↄńnↄ na a ò à mɛ̀: Ńsu o n nↄ̀sɛu, démɛ a gɛ́ luabɛ à Kilisi pilaio, +ge démɛ a gɛ́ bɛdau à Kilisi bↄ gauio. +Yã́ pↄ́ a òn kɛ: Yã́pi kunnↄ kãi, a kú ń lɛ́u ń n nↄ̀sɛo. Luanaaikɛa yã́ pↄ́ wi a waasokpa ↄ̃n yã́pi ũ. +Tó ń ò ń lɛ́o gupuau Yesu mɛ́ Dii ũ, mɛ́ ń a náai vĩ n nↄ̀sɛu Lua aà bↄ̀ gau, a n suaba. +Asa yã́pi náai vĩa nↄ̀sɛu ì to gbɛ̃́ bↄ maa, mɛ́ yã́pi oa ń lɛ́o ì gbɛ̃́ suaba. +A kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀, wí a gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ kũo. +Yudaↄ ń buipãleↄ dodoa kↄ̃ɛo, asa ampii an Dii doũɛ, ì kã́fĩakɛ a sìsinaↄnɛ píi. +Asa Dii sìsinaↄ bↄ píiɛ. +Kpelewa aa aà sísi aà náaikɛsaii? Kpelewa aa aà náaikɛ aà yã́ masaii? Kpelewa aa aà yã́ ma waasokɛnasaii? +Tó wi waasokɛnaↄ zĩmáo, kpelewa aa waasokɛnɛ́i? A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Baonakpanaↄ mↄa na. +Ãma gbɛ̃́pii i baonapi sio. Ɔ̃ Isaia mɛ̀: Dii, démɛ wá yã́ sìi? +Beewa luanaaikɛa ì bↄ aà yãmaa kĩ́iɛ, mɛ́ yã́piá Kilisi yã́ɛ. +Ma mɛ̀ yóo! Aai mao lé? Aa mà. An lↄↄ tà dṹnia guu píi, an yã'oa gɛ̀ e tↄↄlɛ lɛ́wa. +Ma mɛ̀ yóo! Isailiↄ i dↄ̃o lé? Mↄizi dↄ̀aa ò à mɛ̀: Má tó bui pↄ́ aa dɛ ma gbɛ̃́ ũoↄ á pↄ fɛlɛɛ́, má tó á pↄ pa bui wɛ́siadeↄ yã́ musu. +Ɔ̃ Isaia sↄ̃dìlɛ à Lua lɛdↄɛkɛ̀ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ma kĩ́i wɛɛlɛoↄ mɛ́ ma e, ma azĩa ↄ̀lↄ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ma gbɛaoↄnɛ. +Isailiↄ yã́ musu sↄ̃ Lua ò: Za kↄↄ e oosi ma ↄdↄ̀ bui swã́gbãade pↄ́ fɛ̃̀manↄↄzi. +Ma mɛ̀ yóo! Lua azĩa gbɛ̃́ↄ vũ̀aa yã̀? Aawo bá! Mapi, Isailin ma ũ. Ablahaũ buin ma ũ Bɛ̃yãmɛɛ bui guu. +Lua i a gbɛ̃́ pↄ́ à dↄ̀aa ń dↄ̃ↄ vũaao. Á Ɛlia yã́ pↄ́ kú lá guuɛ bee dↄ̃o lé? Kɛ́ à gɛ̀ ń Isailiↄ yã́o Lua kĩ́i à mɛ̀: +Dii, aa n ãnabiↄ dɛ̀dɛ, aa n gbagbakĩiↄ dɛ̀ɛlɛ. Mámɛ ma gↄ̃ mado, ↄ̃ aalɛ ma wɛ. +Lua ò Ɛliaɛ kpelewa ni? À mɛ̀ á gbɛ̃́ pↄ́ aai kúlɛ tã́aɛoↄ kũa a pↄ́ ũ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000). +Màa an kↄ̃na pↄ́ Lua ń sɛ́ a gbɛ̃kɛ guuↄ gↄ̃̀ gbã lↄ. +Lá à ń sɛ́ a gbɛ̃kɛ guu, i kɛ an yãkɛa yã́i no. Tó màa no, dↄ̃ Lua gbɛ̃kɛaↄ gbɛ̃kɛ ũo. +Kpelewan wei? Isailiↄ i yã́ pↄ́ wàlɛ wɛɛlɛ eo, ãma an gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ è. Gbɛ̃́ kĩniↄ nↄ̀sɛ tàta, +lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Lua kɛmazĩ'ũ kpàńzi, ↄ̃ an wɛ́ lɛ́ gu'eo, an swã́ lɛ́ yãmao e ń a gbão. +Davidi ò lↄ: To an dikpɛkɛa gↄ̃nɛ́ bai ũ, wà ń kṹ, to à yã'inɛ́, wà tↄsimá. +To an wɛ́ siakũ kɛ́ aasu gu'eo, to an wó gↄ̃ koolonnↄ gↄↄpii. +Ma mɛ̀ yóo! Kɛ́ Isailiↄ fùa, aa lɛ̀lɛ míↄmiↄ yã̀? Aawo bá! An tàaeↄ yã́i Lua buipãleↄ suabà, kɛ́ Isailiↄ nↄ̀sɛ fɛlɛ yã́i. +Lá an tàaeↄ mɛ́ tò dṹnia kã́fĩa è, mɛ́ an lɛ́lɛa mɛ́ tò buipãleↄ kã́fĩa è, tó Isailipiↄ sù ń pá ziu, wa bee o lↄa? +Málɛ yã'o á buipãleↄnɛ sa. Lá má dɛ zĩna ũ á buipãleↄ kĩ́i, máↄ ma zĩ sáaukpaɛ, +kɛ́ mà azĩa buiↄ nↄ̀sɛ fɛlɛ, mí ń gbɛ̃eↄ suabaɛ. +Lá Lua gia Isailiↄzi mɛ́ tò dṹnia kɛ̀anↄ na, tó à ɛ̀a ń sí lↄ, bee aↄ dɛai? Bee aↄ dɛ wɛ̃ni ũ gɛↄnɛɛ. +Tó wà pↄ́wɛn káau kpà Luawa, a bṹu gↄ̃̀ aà pↄ́ ũɛ. Tó lízĩna dɛ Lua pↄ́ ũ, a gↄ̃naↄ dɛ aà pↄ́ ũ lↄɛ. +Lua kuli zálala gↄ̃naeↄ zↄ̃̀zↄ̃, ↄ̃ à n gbɛ̃́ pↄ́ ń dɛ kuna lí ũ pɛ̀ an gbɛu, kɛ́ ǹyↄ̃ kú ń kuli maa zĩ́na gbãao. +Ńsu saka kuli zálala gↄ̃na pↄ́ a zↄ̃̀zↄ̃ↄguo. Kpelewa ńyↄ̃ ĩ́anadãi? Ń kú lízĩna sabaiɛ, i kɛ lízĩna mɛ́ kú n sabaio. +N mɛ̀ à ligↄ̃napiↄ zↄ̃̀zↄ̃ kɛ́ à n pɛ an gbɛu yã́iɛ. +Màaɛ, à ń zↄ̃zↄ̃ kɛ́ aai a náaikɛo yã́iɛ. Mpi sↄ̃ n gↄ̃ n luanaaikɛa yã́i. Ńsu wala kɛo. Laaika! +Lá Lua i gí lí zálala gↄ̃naↄ zↄ̃zↄ̃io, a gí n zↄ̃i sↄ̃o. +Gwa lá Lua maa mɛ́ a pãsĩ. A pãsĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa fùwaↄ, mɛ́ a maanɛ, tó n zɛ ń aà maao. Tó màa no, a n zↄ̃ sↄ̃ɛ. +Tó Isailiↄ ń luanaaikɛsai tò, a ɛa ń pɛ́ n gbɛuɛ, asa a ń pɛa ń gbɛu gbãa vĩ. +Lua n zↄ̃ kuna líwa à n pɛ kuli zálalawa, lá wìli kɛowa. Lá a kɛ̀ màa, kù ligↄ̃n zálalaↄ ɛa pɛa ńzĩa líwa zɛvĩ dɛ beelao lé? +Ma gbɛ̃́ↄ, má ye àↄ asiiyãɛ bee dↄ̃, kɛ́ á wɛ́ su àↄ sia, à ázĩa dilɛ waladeↄ ũo yã́i. Isaili kĩniↄ swã́ gbãakũ̀ gĩa e buipãleↄ gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iu lɛ́ kaɛ. +Bee gbɛa Lua a Isailiↄ suaba píi lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Suabana a bↄ Siↄna, a Yakↄbu buiↄ kɛ̃ luadↄ̃saiwa. +Ma bàakuańnↄ gↄↄ pↄ́ má ń duuna kɛ̃́má yã́n we. +Baona yã́ musu aa dɛ Lua ibɛɛↄ ũ á yã́i. Lua gbɛ̃́ↄ sɛa yã́ musu aa dɛ Lua yenzideↄ ũ an deziↄ yã́i. +Asa Lua lí déndↄ̃mɛɛ kɛ gba pↄ́ á dàↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ a ń sisi a ń sɛ́ↄ yã́ musuo. +Á buipãleↄ i Lua yãma yãao. Tiasa Lua sùuukɛ̀ánↄ kɛ́ Isailiↄ i aà yãmao yã́i. +Màa Isailiↄ lɛ́ Lua yãma tiao, kɛ́ Lua e sùuukɛánↄ, i gbasa sùuukɛńnↄ. +Lua yãmasai kpà gbɛ̃́piizi, kɛ́ aà e sùuukɛńnↄ píi yã́iɛ. +Lua ↄ̃nↄ ń a dↄ̃ao zↄ̃ↄkɛ lɛ́ vĩo. Gbɛ̃e yã́ pↄ́ àlɛ yá yáasi dↄ̃ píio. Gbɛ̃e a fↄ̃ à aà zɛ bↄↄlɛkɛo. +Démɛ Dii làasoo dↄ̃i? Démɛ yãdàɛ̀ aà lɛdamade ũi? +Dé Dii fĩasɛ̀wà a gbasa boɛ̀i? +Pↄ́pii bↄ̀ aà kĩ́iɛ, aa kú ń aà gbãao, mɛ́ aa ku aà pↄ́ ũ. Wàↄ aà tↄbↄ gↄↄpii. Ãmi. +Ayãmɛto ma gbɛ̃́ↄ, lá Lua wɛ̃nadↄ̃̀wɛ̃ɛ màa, ma wabikɛ̀wá à ázĩa kpawà sa'obↄ bɛ̃́ɛ sãasai pↄ́ ì kaaàgu ũ. Beewa wì kúlɛɛ̀ a zɛ́wa. +Ásu tɛ dṹnia tiaɛ bee tufaio. À to Lua á lilɛ, á làasoo i dafukũ, kɛ́ à e à aà pↄeã dↄ̃, yã́ pↄ́ maa mɛ́ ì kɛɛ̀ mɛ́ à àsaa. +Gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀mɛɛ yã́i ↄ̃ málɛ o ápiiɛ, ásu ázĩa maabo dɛ a maa lɛ́ao. Á baade azĩa dilɛ a sĩana lɛ́u, lá Lua aà gbà zɛ́ aà a náaikɛwa. +Gbɛ̃nazĩna mɛ̀ mɛ̀ndo guↄ vĩ dasi, an baade ń a zĩoɛ. +Màaɛ, baa ń wá dasikɛo, wá mɛ doũ naa Kilisiwaɛ, wá dɛ kↄ̃ mɛguↄ ũ. +Wá gba dodoa kↄ̃ɛ lá Lua dàwɛ̃ɛ a gbɛ̃kɛ guuwa. Tó ãnabikɛkɛgba ń vĩ, kɛ n luanaaikɛa lɛ́u. +Tó dↄnlɛdekɛɛ, dↄńlɛ. Tó yãdaanɛ́ɛ, danɛ́. +Tó lɛdaamaɛ, damá. Tó gbadaaɛ, da bĩisai. Tó dↄaanakɛɛ, kɛ ń ãiao. Tó wɛ̃nadↄ̃anɛɛ, dↄ̃nɛ́ ń pↄnao. +Àↄ yekↄ̃i ń nↄ̀sɛmɛndoo. À mikɛ̃ vãiwa, í zɛ ń maao. +Àↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o nana. Àↄ kↄ̃ kpɛla ń pↄnao. +Àↄ ãiavĩ zígbiasai, á mɛ iↄ wãa Dii zĩ guu. +À pↄnakɛ yã́ pↄ́ á wɛ́ dↄi yã́ musu. À mɛnafↄ̃ taasikɛa guu. À mɛkpa wabikɛawa. +À dↄnlɛkɛ Lua gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ lɛ́ kɛ̃́sãmáↄnɛ. À wɛtã ń nibↄfↄ̃ao. +À samaa'o á ĩadamadeↄnɛ. À samaa'onɛ́, ásu ń kao. +À pↄnakɛ ń pↄnakɛnaↄ. À ↄ́ↄlↄ ń ↄↄlↄnaↄ. +À nↄ̀sɛdoũkɛ ń kↄ̃o. Ásuli dɛnlawɛɛlɛo. À gbɛ̃́kpa ń yɛ̃̀ɛɛsaideↄ. Ásuli ázĩa dilɛ yãdↄ̃naↄ ũo. +Ásuli vãi fĩabo ń vãioo. Àli yã́ pↄ́ maa gbɛ̃́piiɛ kɛ. +Tó a kɛ, àↄ na ń gbɛ̃́piio lá á fↄ̃́ lɛ́u. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, ásuli tↄsi gbɛ̃́wao, à aà tó ń Luao. A ku lá guu wà mɛ̀: Dii mɛ̀ ámɛ á tↄsimá, ámɛ á fĩabonɛ́. +Tó nↄana lɛ́ n ibɛɛ dɛ, blɛ kpawà. Tó imiɛ, ǹ aà gba í. Tó ń kɛ̀ màa, ńlɛ aà ↄ kaɛ̀ a lɛ́uɛ. +Ńsu to vãi zĩblemao. Zĩ blewà ń maao. +Gbɛ̃́pii misiilɛ bùsu gbãadeↄnɛ, asa ikoe ku Lua lɛ́ saio. Lua mɛ́ gbãade pↄ́ kúↄ dìlɛ píi. +Ayãmɛto gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ gbãade yã́ kpɛ, ade bↄ̀ yã́ pↄ́ Lua dìlɛ kpɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ń kpɛ́ↄ ńzĩa dàyãuɛ. +I kɛ maakɛnaↄ mɛ́ lí vĩakɛ kpalablenaↄnɛo, sema vãikɛnaↄ. Tó ń ye ǹ vĩakɛ gbãadeɛo, maakɛ, i n sáaukpa. +Gbãadeá Lua zĩkɛnaɛ n aafia yã́i. Tó n vãikɛ̀ sↄ̃, vĩakɛɛ̀, asa a fɛ̃nda looa pã no. Lua zĩkɛnaɛ, ì tↄsiɛ̀ vãikɛnawaɛ. +A yã́i tò a maa àli misiilɛnɛ́. I kɛ ĩadama yã́i ado no, á làasoo yã́iɛ lↄ. +Bee yã́i i wɛ̃̀'ↄ̃a kpái sↄ̃, asa gbãadeↄá Lua zĩkɛnaↄnɛ, aalɛ zĩpi kɛɛ̀ɛ. +Àli fĩabonɛ́ píi. Àli wɛ̃̀'ↄ̃a kpá a sinawa, íli á pↄ́ↄ lá sí lↄ. Àli misiilɛ gbɛ̃́ pↄ́ dɛ à misiilɛɛ̀. Àli gbɛ̃́ pↄ́ dɛ à aà yãda yãda. +Ásuli gbɛ̃e fĩa sɛo, sema yeakↄ̃i bàasio. Gbɛ̃́ pↄ́ ye a gbɛ̃́deezi, Lua ikoyã pɛ̀ɛwàɛ. +Wà mɛ̀ ńsuli wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄoo, ńsuli gbɛ̃dɛo, ńsuli kpã́i'oo, ńsuli pↄ́ bĩikɛo. Yã́piↄ ń yãdilɛa pãle pↄ́ kúↄ píi kú yã́ɛ bee guuɛ wà mɛ̀: Ǹyↄ̃ ye n gbɛ̃́deezi lá nzĩa wɛ̃niwa. +Tó gbɛ̃́ ye gbɛ̃́i, ìli vãikɛ a gbɛ̃́deeɛo. Yeakↄ̃i mɛ́ Lua ikoyãpapaa ũ. +À kɛ màa, asa á gↄↄ pↄ́ wá kuwàɛ dↄ̃. Á vua iu gↄↄ kà, asa wá suabaa kãi tia dɛ gↄↄ pↄ́ wa Yesu náaikɛ̀la. +Gwãasĩna kà zã̀, gudↄa mɛ́ kãi. Wà gusia yã́ kↄ́lɛ, wí gupua gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ. +Wàↄ kú wá dↄ̀ↄwa fãanɛ gbɛ̃́ↄ ũ lalasi kↄ̃̀ↄ ń wɛ̃dɛkɛao sai nↄdãakpaa ń wisaiyão sai, lɛkpaa ń zaakↄ̃uo sai. +À Dii Yesu Kilisi ↄlɛsɛ́. Ásuli tó á dàa zi dↄaaɛ́ à dↄ́ɛ'ĩi kɛo. +À gbɛ̃́ pↄ́ busɛ luanaaikɛa guu dilɛ yãkelesai. +Gbɛ̃e kũa á fↄ̃ pↄ́pii ble, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a luanaaikɛa busɛ lí nↄ̀ↄ soo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì pↄ́pii ble suli saka gbɛ̃́ pↄ́ lí pↄ́pii bleoguo, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lí pↄ́pii bleo suli gbɛ̃́ pↄ́ ì pↄ́pii ble tàae eo, asa Lua aà sìɛ. +Dén n ũ kɛ́ ńlɛ gbɛ̃pãle zĩkɛna tàae ei? Tó a fↄ̃́ ge a fↄ̃o no, aà Dii yã́ɛ. A fↄ̃́, asa Dii gbãa a to aà fↄ̃́. +Gbɛ̃e kũa gↄↄ na dɛkↄ̃a, mɛ́ gbɛ̃pãle kũa gↄↄpii sáaɛ. Baade a sↄ̃ dadoũ ń yã́ pↄ́ à zɛ̀òo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì gↄↄ bↄ ì bↄ Dii yã́iɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ì pↄ́pii ble, ì ble ń Dii gbãaoɛ, ì Lua sáaukpa. Gbɛ̃́ pↄ́ ì pↄ́ tɛ̃́ ì tɛ̃ Dii yã́iɛ, ì Lua sáaukpa. +Gbɛ̃e líↄ ku azĩa yã́io, gbɛ̃e lí ga azĩa yã́io. Tó wá kú, wá kú Dii pↄ́ ũɛ, +tó wa ga, wa ga Dii pↄ́ ũɛ. Wá kún nò, wa gan nò, wá dɛ Dii pↄ́ ũɛ. +Asa Kilisi gà à vù kɛ́ àↄ dɛ gyaadeↄ ń gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ Dii ũɛ. +Kɛ́ ńlɛ n gbɛ̃do tàae e sↄ̃ bɛ? Mpi sↄ̃ ńlɛ saka n gbɛ̃dogu sↄ̃ bɛ? Lua aↄ zↄ̃lɛa a gĩ́naa, wápii wí bↄ zɛ aà aɛ, +lá wa kɛ̃̀ lá guuwa, Dii mɛ̀: Lá má kú, gbɛ̃́pii a kúlɛmɛɛ, gbɛ̃́pii a ma luakɛ dↄ̃. +Beewa wá baade a azĩa yã́ sɛ́lɛ siu Luaɛ. +A yã́i wásuli kↄ̃ tàae e lↄo. Kↄ̃ tàae'ea gbɛu à zɛò kɛ́ á yã́ pↄ́ a tó á gbɛ̃do fu kɛo. +Kua Dii Yesu guu má dↄ̃ sã́asã kɛ́ pↄe líↄ gbãlɛa ń azĩaoo. Tó gbɛ̃́ dìlɛ pↄ́ gbãlɛa, ↄ̃ ìↄ gbãlɛaɛ̀. +Tó n n gbɛ̃do nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpàɛ̀ pↄ́ pↄ́ ń blè yã́ musu, ń yeaàzio. Blɛ pↄ́ ń blè yã́i ńsu gbɛ̃́ pↄ́ Kilisi gà aà yã́i ↄ̃̀ↄkpao. +Ásu to wà sakaɛ́ pↄ́ pↄ́ maauo, +asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iá pↄblea ń imiao yã́ no. Yãkɛa a zɛ́wa ń kɛa ń kↄ̃o nao ń pↄna pↄ́ Lua Nisĩna ì inɛ́o yã́ɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ zↄble Kilisiɛ màa yã́ ì ka Luagu, mɛ́ wì aà sáaukpa. +A yã́i tò wàli wɛɛlɛ wàↄ na ń kↄ̃o, wíↄ gbãa kã́fĩkↄ̃ɛ. +Ńsu Lua zĩ ↄ̃̀ↄkpa blɛ yã́io. Blɛ píi maaɛ, ãma pↄ́ pↄ́ ńyↄ̃ ble n gbɛ̃do fu maao. +Nↄ̀ↄsoan nò, wɛ̃mian nò, yã́ pↄ́ a to n gbɛ̃do fu píi, a maa ǹ tɛ̃ɛ. +Yã́ pↄ́ ń a náai vĩ, ǹyↄ̃ kũa e Lua kĩ́i. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ yã́ pↄ́ à zɛ̀ò lí aà sↄ̃ vĩo ũ. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ seakɛ blɛ pↄ́ àlɛ blewa sↄ̃, à azĩa dàyãuɛ, kɛ́ i kpaaĩ ń aà luanaaikɛaoo yã́i. Yã́ pↄ́ i kpaaĩ ń gbɛ̃́ luanaaikɛaooá duunaɛ. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wá gbãa luanaaikɛa guuↄ, sema wà gbɛ̃́ busɛↄ fↄ̃ an gbãasai guu. Wásuli yã́ pↄ́ ì ká wázĩagu kɛo. +Wá baade lí yã́ pↄ́ a ka a gbɛ̃dogu kɛ, kɛ́ aà e maakũ, i zɛdↄ yã́i. +Asa Kilisi i azĩa pↄeã kɛo. A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀, Lua sↄ̃́sↄ̃a gↄ̃̀ɛ̀. +Yã́ pↄ́ wa kɛ̃̀ yãa píi, wa kɛ̃̀ lɛdaawá yã́iɛ. Yã́pi ì wá gba mɛna, ì wá gba sↄ̃ kɛ́ wàↄ wɛdↄ ziai. +Lua pↄ́ ì ń gba mɛna, ì ń gba sↄ̃ to àↄ nↄ̀sɛdoũkɛ ń kↄ̃o lá Kilisi Yesu kɛ̀wa, +í Lua wá Dii Yesu Kilisi Mae tↄbↄ ń nↄ̀sɛmɛndoo ń lɛdoũo. +À kↄ̃ sí lá Kilisi á síwà Lua tↄbↄa yã́i. +Málɛ oɛ́, Kilisi gↄ̃̀ Yudaↄ dↄnlɛde ũ, kɛ́ à lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ an deziↄnɛ kɛ, aai dↄ̃ Lua náai vĩ, +buipãleↄ i Lua tↄbↄ aà sùuu yã́i, lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: A yã́i tò má n sáaukpa buipãleↄnɛ, mí n táasilɛ. +Wà mɛ̀ lↄ: Buiↄ, à pↄnakɛ ń Lua gbɛ̃́ↄ. +Wà mɛ̀ lↄ: Bui píi, à Dii táasilɛ, bùsu gbɛ̃́pii à aà tↄ́ gbia bↄ. +Isaia ò lↄ: Yɛse miↄna a vlãpa, i fɛlɛ kible buipãleↄwa, an wɛ́ iↄ dↄaàzi. +Lua pↄ́ gbɛ̃́pii wɛ́ dↄi to pↄna ń aafiao pɛɛwá a náai pↄ́ álɛ kɛ yã́i, kɛ́ á wɛdↄaaàzi kã́fĩ ń a Nisĩna gbãao. +Ma gbɛ̃́ↄ, má dↄ̃ sã́asã kɛ́ maakɛa pɛ̀ɛwá, á yã́pii dↄ̃ wásawasa, á fↄ̃ lɛdakↄ̃wa. +Ma láɛ bee kɛ̃aɛ́ guu ma yãeↄ kɛ̃̀ ń sↄ̃o dilɛa kɛ́ àↄ dↄágu yã́i, asa Lua gbɛ̃kɛkɛ̀mɛɛ, +ↄ̃ ma gↄ̃ Kilisi Yesu zĩkɛna ũ buipãleↄnɛ. Málɛ bao pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kpánɛ́, kɛ́ an kua e àↄ adoa ń Luapi Nisĩna gbãao. Málɛ bee kɛ Luaɛ aà gbagbaa pↄ́ ì kaaàgu ũɛ. +Ma naa Kilisi Yesuwa guu má fↄ̃ ĩ́anadã zĩ pↄ́ málɛ kɛ Luaɛ yã́ musu. +Asa má yãe oa vĩo, mɛ́ i kɛ yã́ pↄ́ Kilisi kɛ̀ ma kĩ́i bàasio. A tò buipãleↄ Lua yãmà ma yã'oa ń ma yãkɛao guu +ń dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ gbãao ń Lua Nisĩna gbãao. Bↄa Yelusalɛũ ma bɛbɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo e ma pɛɛò Ilili bùsuu Kilisi bao kpàwakɛa guu. +Miↄ ye mà baonapi kpa gu pↄ́ wi Kilisi yãmau yãaoɛ, kɛ́ másu buba gbɛ̃pãle pↄ́ gã̀uo yã́i. +Lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wi aà yã'onɛ́ yãaoↄ wɛ́ a kɛ̃́, gbɛ̃́ pↄ́ aai aà bao ma yãaoↄ dↄ̃. +Yã́ pↄ́ ìↄ kpamɛɛ mↄ̀ↄmↄↄ mà mↄ á kĩ́in we. +À kà wɛ̃̀ ũma, kɛ́ miↄ ye mà mↄ á gwai. Tiasa lá yãe ma dↄa bùsuɛ beeↄ guu lↄo, +ma wɛ́ dↄi wà wɛsikↄ̃lɛ sa ma gɛa Ɛsipayã bùsuu guu. Tó ma gↄↄplakɛ̀ánↄ ń pↄnao, í gɛ́ zɛimɛɛ we. +Tia kɛ́wa sↄ̃ málɛ gɛ́ ń dↄnlɛo Lua gbɛ̃́ↄnɛ Yelusalɛũ, +asa gbɛ̃́ pↄ́ aa ku Masedoni ń Gɛlɛsiↄ zɛ̀ò wà Lua gbɛ̃ taaside pↄ́ aa ku Yelusalɛũↄ kámasa kaɛ. +Aa zɛ̀ò, ãma teasiɛ, asa lá Yudaↄ Lua àizɛɛ lì buipãleↄnɛ, a maa buipãleↄ ń dṹnia àizɛɛ lí Yudaↄnɛ sↄ̃ɛ. +Tó ma gbapi nànɛ́ ń ↄzĩ má làa, ma gɛa Ɛsipayã guu má bↄlɛ á kĩ́i. +Má dↄ̃ kɛ́ tó málɛ mↄ́ á kĩ́i, Kilisi báaa pɛɛaa guu ↄ̃ má mↄ́wá. +Ma gbɛ̃́ↄ, ma naɛ́ wá Dii Yesu Kilisizi ń yeakↄ̃i pↄ́ Lua Nisĩna ì iwɛ̃ɛo, à dɛ̃ɛka àↄ wabikɛmɛɛ Luawa, +kɛ́ aà ma bↄ Yude luayãdansaiↄ guu, mɛ́ dↄnlɛ pↄ́ málɛ gɛò Yelusalɛũ Lua gbɛ̃́ↄnɛ kɛnɛ́ pↄmaa ũ, +mí á le ń pↄnao, tó Lua wèi, mí kã́mabo á kĩ́i. +Lua aafiade aàↄ kúánↄ ápii. Ãmi! +Málɛ wá dãe Febe, Sãkele gãlideↄ dↄnlɛde sáaukpaɛ́. +À aà si Dii yã́i, lá a maa Lua gbɛ̃́ↄ kɛ ń kↄ̃owa. À dↄaàlɛ ń pↄ́ pↄ́ a yei á kĩ́io píi, asa à dↄnlɛkɛ̀nɛ́ dasi ń mapio lↄ. +Ma fↄkpà Pisii ń Akilasiowa. Ma zĩkɛndeeↄnɛ Kilisi Yesu zĩ guu. +Aa sì ń mi sãalɛ, mapi mà bↄ. I kɛ mámɛ má adoo, wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo buipãle gãlideↄ lɛ́ ń sáaukpa píi lↄɛ. +Ma fↄkpà gãli pↄ́ aaì kãaa an kpɛ́u gbɛ̃́ↄwa. Ma fↄkpà ma gbɛ̃́ yenzide Ɛpɛnɛwa. Aàpi mɛ́ Kilisi náaikɛ̀ Azi bùsuu sɛ̃́ia. +Ma fↄkpà Maliamawa. À kↄaikɛ̀ɛ́ maamaa. +Ma fↄkpà Andↄniku ń Zuniaowa. Ma bui pↄ́ wà wá dá kpɛ́u sãnuↄnɛ. Aa tↄbↄ̀ zĩnaↄ guu, mɛ́ aa naa Kilisiwa ma ãa. +Ma fↄkpà Ampilia pↄ́ dɛ ma gbɛ̃́ yenzide ũ naa Diiwa guu. +Ma fↄkpà Ubɛ̃ pↄ́ dɛ wá zĩkɛndee ũ Kilisi zĩ guuwa ń ma gbɛ̃́ yenzide Setakio. +Ma fↄkpà Apɛlɛwa, asa náaideɛ naa Kilisiwa guu. Ma fↄkpà Alisↄbu bɛdeↄwa. +Ma fↄkpà ma bui Elodiↄ̃wa. Ma fↄkpà Naasisi bɛde pↄ́ aa naa Diiwaↄwa. +Ma fↄkpà Tifɛna ń Tifosaowa. Nↄɛpiↄ kↄaikɛ̀ Diiɛ. Ma fↄkpà Pɛɛsidiwa. Nↄɛ yenzidepi kↄaikɛ̀ Diiɛ. +Ma fↄkpà Lufu pↄ́ tↄbↄ̀ Dii zĩ guuwa ń aà da pↄ́ málɛ gwa ma da ũo. +Ma fↄkpà Asikitiwa ń Felegↄ̃o ń Ɛɛmɛo ń Patobao ń Ɛɛmao ń ń Yesude dee pↄ́ aa sãnuↄ píi. +Ma fↄkpà Fililↄguwa ń Zulio ń Nɛlɛo ń aà dãeo ń Ɔlimpao ń Lua gbɛ̃́ pↄ́ aa sãnuↄ píi. +À fↄkpakↄ̃wa ń Lua gbɛ̃́ↄ lɛ́pɛakↄ̃wao. Wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo Yesudeↄ fↄkpàwá ḿpii. +Ma gbɛ̃́ↄ, málɛ oɛ́, à laaika gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ yã́ pↄ́ á dada kpɛↄzi. Aaì gbɛ̃́ↄ kɛ̃kↄ̃wa, aaì gbɛ̃́ↄ sã́sã. À kɛ̃́má, +asa gbɛ̃́ bee taaↄ lí zↄble wá Dii Kilisiɛo, sema ń gbɛɛ yã́. Aaì yãesaideↄ sã́sã ń lɛnao ń yãdↄ̃o. +Gbɛ̃́pii á misiilɛa Diiɛ bao mà. Málɛ pↄnakɛ á yã́ musu. Má ye àↄ maakɛa ↄ̃nↄ vĩ, íↄ wɛ́siadeↄ ũ vãikɛa musu. +Lua aafiade a Setãu úlↄ á gbá zíɛ tia. Wá Dii Yesu gbɛ̃kɛkɛɛ́. +Ma zĩkɛndee Timↄtee ń ma buiↄ Lusiu ń Zasↄ̃o ń Sosipatɛɛo fↄkpàwá. +Ma Tɛɛtiu, ma gbɛ̃́ pↄ́ ma lápi kɛ̃̀, ma fↄkpàwá naa Diiwa guu. +Ma uabele Gaiusi pↄ́ Yesudeↄ ì kãaa aà bɛ fↄkpàwá. Wɛ̃́lɛ ↄ'ulɛna Elasa fↄkpàwá ń wá gbɛ̃do Kaatuo. +Lua a fↄ̃ á gba gbãa lá a ku Yesu Kilisi bao pↄ́ mi kpa guuwa. Asiiyãpi ulɛa za káauɛ, +tiasa ↄ̃ Lua pↄ́ ìↄ ku gↄↄpii dìlɛ wà yã́ pↄ́ kú ãnabiↄ láↄ guupi bↄ gupuau, kɛ́ bui píi e dↄ̃, aai Lua náaikɛ, aa gↄ̃ aà yãmanaↄ ũ. +Wà Lua mɛ̀ndona ↄ̃nↄde tↄbↄ ń Yesu Kilisi gbãao e gↄↄpii! Ãmi. +Kↄlɛnideↄ lá sɛ̃́ia. +Mámɛmaa Pↄlu, Lua ma sisi à ma sɛ a pↄeãwa, ma gↄ̃ Kilisi Yesu zĩna ũ. Mapi ń wá gbɛ̃do Sↄsɛnio, +wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀ Lua gãlide pↄ́ kú Kↄlɛniↄnɛ. Lua á sisi a gↄ̃ a gbɛ̃́ↄ ũ, á kua adoa naa Kilisi Yesuwa ń gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ wá Dii Yesu Kilisipi sisi gupiiuↄ, wá Dii doũdeↄ. +Lua wá Mae ń Dii Yesu Kilisio gbɛ̃kɛkɛɛ́, aai á gba aafia. +Miↄ Lua sáaukpa gↄↄpii á yã́ musu gbɛ̃kɛ pↄ́ a kɛ̀ɛ́ á naa Kilisi Yesuwa yã́i. +Á naawà guu pↄ́pii kã̀fĩɛ́, yã'oa píi ń dↄ̃a píio, +asa wá Kilisi yã'oaɛ́ zɛ̀dↄ á guu, +ↄ̃ Lua Nisĩna gbae i kɛ̃́sãwáo, gↄↄ pↄ́ á wɛ́ dↄ wá Dii Yesu Kilisi mↄai. +Wá Dii Yesu Kilisipi a to à zɛ gbãa e a lɛ́wa, íↄ ku tàaesai aà mↄgↄↄ. +Lua náai vĩ. Ɔ̃mɛ á sisi à gbɛ̃́kpa ń a Nɛ́ Yesu Kilisi wá Diio. +Gbɛ̃́ↄ, ma awakpàɛ́ ń wá Dii Yesu Kilisi tↄ́o, àↄ lɛdoũ vĩ ń kↄ̃o ápii, kɛ́ kↄ̃kpaalɛa e láa á guu, í nakↄ̃wa ń làasoo doũo ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Má mà Koloe gbɛ̃́ↄ kĩ́i, yãkele kú á guu. +Lá má màn kɛ: Á gbɛ̃eↄ mɛ̀ wà zɛ̀manↄ. Gbɛ̃eↄ mɛ̀ wà zɛ̀ ń Apolooo. Gbɛ̃eↄ mɛ̀ wà zɛ̀ ń Piɛɛo. Gbɛ̃eↄ mɛ̀ wà zɛ̀ ń Kilisio. +Kilisi kpaalɛa yã̀? Wà ma paliwa á yã́ia? A da'ilɛkɛ̀ ń ma tↄ́o yã̀? +Ma Lua sáaukɛ̀, kɛ́ mi á gbɛ̃e da'ilɛkɛo, sema Kilisipu ń Gaiusio bàasio. +Lá màaɛ, gbɛ̃e a e o a da'ilɛkɛ̀ a gↄ̃ ma ìwa ũo. +Ao, ma Sefana bɛdeↄ da'ilɛkɛ̀ lↄ. Bee bàasio, tó ma gbɛ̃pãle da'ilɛkɛ̀, a dↄmagu lↄo. +Kilisi i ma zĩ gbɛ̃́ da'ilɛkɛa yã́io, sema a bao kpàwakɛaɛ. I kɛ ń yãdↄ̃o no, kɛ́ aà gaa líwa su kɛ famao yã́iɛ. +Kilisi gaa líwaá mìsaiyãɛ gbɛ̃́ vũaaaↄnɛ. Wá gbɛ̃́ pↄ́ Lua lɛ́ wá suabaↄ sↄ̃, a dɛwɛ̃ɛ aà gbãa ũ. +A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Má ↄ̃nↄnaↄ ↄ̃nↄ midɛ, má wɛzɛ̃naↄ wɛzɛ̃ suumpa. +Ɔ̃nↄna ku máɛ? Ladↄ̃na ku máɛ? Dṹnia tiaɛ bee yã́piidↄ̃na ku máɛ? Lua i dṹnia ↄ̃nↄ dilɛ mìsaiyã ũo lé? +Lua ↄ̃nↄ guu, i to dṹnia gbɛ̃́ↄ a dↄ̃ ń ńzĩa ↄ̃nↄoo. À kàaàgu à gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ a náaikɛↄ suaba waaso pↄ́ wa dìlɛ mìsaiyã ũpi musu. +Yudaↄ ye dabudabui, Gɛlɛkiↄ ì ↄ̃nↄ wɛɛlɛ, +wápiↄ sↄ̃, Kilisi gaa líwa kpàwa wi kɛ, ↄ̃ Yudaↄ ì fuwà, buipãleↄ ì mɛ mìsaiyãɛ, +ãma gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sisi à ń sɛ́ↄ, Yudaↄ ń Gɛlɛkiↄ píi, Kilisi dɛnɛ́ Lua gbãa ń a ↄ̃nↄo ũ. +Lua yã́ pↄ́ dɛnɛ́ mìsaiyã ũpi dɛ gbɛ̃nazĩna ↄ̃nↄla. Lua yã́ pↄ́ dɛnɛ́ gbãasaiyã ũpi dɛ gbɛ̃nazĩna gbãala. +Gbɛ̃́ↄ, à gwa lá á dɛ gↄↄ pↄ́ Lua á sisi. Dãↄ kĩ́i á daside ↄ̃nↄna ũo, á daside gbãade ũo, á daside kíabui ũo. +Lua gbɛ̃́ pↄ́ dɛ dṹniaɛ mìsaide ũↄ sɛ̀, kɛ́ à wida ↄ̃nↄnaↄwaɛ. À gbɛ̃́ pↄ́ dɛ dṹniaɛ gbãasaide ũↄ sɛ̀, kɛ́ à wida gbãadeↄwaɛ. +À gbɛ̃́ pↄ́ dṹnia ń dílɛ kpɛɛ, ì sakáńgu an yã́ líↄ kuoↄ sɛ̀, kɛ́ à gbɛ̃́ pↄ́ an yã́ ìↄ kuↄ kpa kpɛɛ. +Màa gbɛ̃e a e lí ĩ́anadã Lua aɛo. +Ápiↄ sↄ̃, Lua tò á naa Kilisi Yesuwa, ↄ̃ à gↄ̃̀ wá ↄ̃nↄ ũ. Naa Kilisipiwa Lua tò yã́ bↄ̀wanↄ na, wá kua adoa mɛ́ à wá suabà. +Ayãmɛto lá a kɛ̃a láuwa, tó gbɛ̃́ ye ĩ́anadã, aà dã Dii yã́ musu. +1 Kↄlɛnideↄ. +Gbɛ̃́ↄ, kɛ́ ma mↄ á kĩ́i, ma mↄ Lua yã́ kpàwakɛiɛ́ɛ, i kɛ mi mↄ ↄ̃nↄ gbãa ge lɛna kɛiɛ́o. +Ma zɛò má yãe oɛ́o, sema Yesu Kilisi yã́ bàasio, atɛ̃sa aà gaa líwa. +Ma mↄa á kĩ́i guu ma mↄ ń sↄ̃̀deedeeo ń vĩao ń lualuaoɛ. +Ma waasokɛa guu mi yã'o ń lɛnakɛao ge ↄ̃nↄo. Má ò ń gbãa pↄ́ Lua Nisĩna ↄ̀lↄɛ́oɛ, +kɛ́ á luanaaikɛa su bↄ gbɛ̃nazĩna ↄ̃nↄ guuo, sema Lua gbãa. +Ń beeo wi ↄ̃nↄyã'ò gbɛ̃́ kàsaaↄnɛ. I kɛ dṹnia tiaɛ bee ↄ̃nↄ ge a gbãade pↄ́ an gbãa lɛ́ midɛↄ pↄ́ no. +Lua ↄ̃nↄ wálɛ o, aà pↄeã pↄ́ ulɛa yãapi. À dↄ̀aa dìlɛ wá gawi ea yã́ musu zadↄ̃ i dṹnia kálɛo. +Dṹnia tiaɛ bee gbãadee ↄ̃nↄpi dↄ̃o. Tó aa dↄ̃ yãaɛ, aa Dii gawide páliwao. +Lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ wi wɛsiɛo, mɛ́ gbɛ̃e swã́ i a yã́ mao, mɛ́ a làasoo i gɛ̃ gbɛ̃e sↄ̃uo, ↄ̃ Lua a sↄukɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ yeaziↄnɛ. +Lua ↄ̀lↄwɛ̃ɛ ń a Nisĩna gbãao, asa Nisĩnapi yã́pii taasi kũa, baa Lua asii zↄ̃ↄↄ. +Gbɛ̃e a dee nↄ̀sɛ guu yã́ dↄ̃o, mɛ́ i kɛ aà nisĩna pↄ́ kú aà guu bàasio. Màa gbɛ̃e Lua nↄ̀sɛ guu yã́ dↄ̃o, mɛ́ i kɛ Luapi Nisĩna bàasio. +Dṹniaɛ bee nisĩna wá èo, Nisĩna pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i ↄ̃ wá è, ↄ̃ wa gba pↄ́ Lua dàwɛ̃ɛ dↄ̃̀. +Yã́ beeↄ wálɛ o, i kɛ ń yã́ pↄ́ gbɛ̃nazĩna ↄ̃nↄ ì dawɛ̃ɛo no, yã́ pↄ́ Lua Nisĩna dàwɛ̃ɛɛ. Màa wi Lua Nisĩna yã́ bↄↄlɛkɛ gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna vĩↄnɛ. +Dṹnia gbɛ̃́ lí Lua Nisĩna yã́ↄ sio, a dɛɛ̀ mìsaiyã ũɛ. Àli fↄ̃ ma seo, asa Lua Nisĩnapi gbãa ↄ̃ wì aà yã́zɛ dↄ̃ò. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna dↄaaaɛ̀ ì yã́pii zɛ́ dↄ̃, mɛ́ gbɛ̃e zɛvĩ à aà bɛ̃̀ɛboo. +A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Démɛ Dii làasoo dↄ̃ à lɛdawài? Kási wápiↄ, wá Kilisi làasoopi vĩ. +Gbɛ̃́ↄ, mi fↄ̃ yã'òɛ́ lá mi o gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna dↄaaanɛ́ↄnɛwao, ↄ̃ má òɛ́ lán dṹnia gbɛ̃́ↄwa, asa nɛ́tɛ̃naↄn á ũ naa Kilisiwa. +Vĩ má kpàwá, i kɛ blɛ yↄ̃unde no, asa i ka gĩao. Baa e tia i kao, +asa dàadeↄn á ũ e tia. Lá á zakↄ̃u, mɛ́ á yãkele vĩ, dàadeↄn á ũo lé? Á dàa mɛ́ dↄaaaɛ́. +Kɛ́ á gbɛ̃e mɛ̀ a zɛmanↄ, mɛ́ gbɛ̃pãle mɛ̀ a zɛ ń Apolooo, á kú ń ázĩa dàaon weo lé? +Dén Apoloo? Dén mapi? Zĩkɛnaↄn wá ũ, ↄ̃ a Kilisi náaikɛ̀ wá sabai. Wá baade lɛ́ zĩ pↄ́ Dii dàɛ kɛɛ. +Ma pↄtↄ̃̀, Apoloo ikàwà, ↄ̃ Lua tò à gbã̀. +Beewa pↄtↄ̃na ń ikawanao dɛ pↄe ũo, sema Lua pↄ́ tò à gbã̀. +Pↄtↄ̃na ń ikawanao sáaɛ. An baade a ài'e a zĩ lɛ́uɛ. +Zĩdoũkɛnaↄn wá ũ ń Luao. Lua bugbɛn á ũ, Lua kpɛ́n á ũ. +Gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀mɛɛ mɛ́ tò ma ɛ̃ kpàlɛ lán ɛ̃bon gↄ̃idewa, ↄ̃ gbɛ̃pãle mↄ̀ lɛ́ kpɛ́pi bo. Baade laaidↄ a kpɛ́ boawa, +asa gbɛ̃e a fↄ̃ ɛ̃e kpálɛ lↄo, sema ɛ̃ pↄ́ kpálɛa Yesu Kilisi ũ kↄ̀ bàasio. +Tó gbɛ̃́ kpɛ́pi dↄ̀ ń vuao ge ã́nusu ge gbɛ̀ bɛɛɛde ge tó a dↄ̀ ń lío ge zàa ge sɛ̃, +baade zĩ sĩana a bↄ gupuau. Wa e yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ, asa gupi a dↄ ń tɛ́oɛ, mɛ́ wa baade zĩ taa gwa tɛ́pi guu. +Tó gbɛ̃́ zĩ pↄ́ a kɛ̀ bↄ̀ tɛ́kũsai, ade a ài'e. +Tó gbɛ̃́ zĩ tɛkũ̀, a músi e, ade i bↄ ↄgii lá wì bↄ tɛ́uwa. +Á dↄ̃ Lua kpɛ́n á ũ Lua Nisĩna kú á guuo lé? +Tó gbɛ̃́ Lua kpɛ́pi ↄ̃̀ↄkpà, Lua a ade ↄ̃̀ↄkpa sↄ̃ɛ, asa kpɛ́pi kua adoaɛ, mɛ́ ámɛ á kpɛ́pi ũ. +Gbɛ̃e su azĩa sã́são. Tó á gbɛ̃e lɛ́ azĩa dilɛ dṹniaɛ bee ↄ̃nↄna ũ, aà gↄ̃nɛ́ mìsai, kɛ́ à e ↄ̃nↄkũ. +Asa dṹniaɛ bee ↄ̃nↄ dɛ Luaɛ mìsaiyã ũɛ. A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Ì ↄ̃nↄnaↄ kṹ ń kↄ̃nikɛa guu. +Wà mɛ̀ lↄ: Dii dↄ̃ kɛ́ ↄ̃nↄnaↄ làasoo pã. +Ayãmɛto gbɛ̃e su ĩ́anadã a gbɛ̃nazĩn dee yã́ musuo. Pↄ́piiá á pↄ́ɛ: +Pↄlu, Apoloo, Piɛɛ, dṹnia, wɛ̃ni, ga, tia pↄ́ↄ, zia pↄ́ↄ, a píiá á pↄ́ɛ. +Ápiↄ sↄ̃, Kilisi pↄ́n á ũ, Kilisi sↄ̃, Lua pↄ́ɛ. +Ayãmɛto à wá gwa Kilisi zĩkɛnaↄ ũ, Lua asiiyã ziiaↄ ũ. +À kũ̀ ziiaↄ aaↄ náai vĩɛ. +Lá á kũamanↄ ge tó gbãadeↄ lɛ́ yã́kpalɛkɛmanↄ, i ka ma bakanswãua ũo. Mili mazĩa maa ge bɛ̃̀ɛboo. +Yãe lɛ́ ma sↄ̃ vĩo, ãma bee a ma bↄo, Dii mɛ́ ma yã́kpalɛkɛna ũ. +Ayãmɛto ásu dↄaa lí gbɛ̃e tàae e Dii mↄgↄↄ saio. Ɔ̃mɛ a gupua bii pↄ́ pↄ́ ulɛa gusiauwa, i nↄ̀sɛ yã́ bↄ gupuau. Zĩ́ bee baade a ma lá Lua a a sáaukpa. +Yã́ pↄ́ má òɛ́ɛ bee, má ò mapi ń Apolooo yã́ musuɛ, kɛ́ àↄ yã́ɛ bee dↄ̃: Wasu Lua yã́ baa vĩo. Á gbɛ̃e su ĩ́anadã à zɛ ń gbɛ̃doo à bↄ gbɛ̃do kpɛo. +Bↄ́ ń dɛońlai? Ń pↄe vĩ nzĩaɛ kɛ́ wi n gbaoa? Wà n gba, ↄ̃ ńlɛ ĩ́anadã lá wi n gbaowaa? +A kãn we kↄ̀a? A kɛ ↄdeↄ ũn we kↄ̀a? Álɛ kible wá sain wea? Má ye àↄ kible, wíↄ sãnu. +Asa má è wá Lua zĩnaↄ, Lua wá dílɛ kpɛɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ wì ń dɛ dasi wáaↄwaɛ. Dṹnia gbɛ̃́pii wɛ́ fĩ̀wá, malaikaↄ ń gbɛ̃nazĩnaↄ píi. +Mìsaideↄn wá ũ Kilisi yã́i, ↄ̃ naa Kilisipiwa á dɛ ↄ̃nↄnaↄ ũn wea? Wá busɛ ↄ̃ á gbãa vĩn wea? Wá kpɛbↄa ↄ̃ á kpɛlaaa? +E tia nↄana ń imio lɛ́ wá dɛ, wá kú puizi, wa gↄ̃ pↄgbɛ̃aↄ ũ, bɛsaideↄ ũ. +Wi zĩ gbãa kɛ e wà kpasa. Tó wà wá ká, wi samaa'onɛ́ɛ. Tó wà ĩadàwá, wi mɛnafↄ̃. +Tó wà wá sↄ̃sↄ̃, wi awakpanɛ́ɛ. E tia wàlɛ wá dilɛ dṹnia bↄlↄ ũ, gbɛ̃́pii bìsa ũ. +Málɛ yã́ɛ bee kɛ̃́ɛ́ widaawá yã́i no. Málɛ á gba laai ma nɛ́ yenzideↄ ũɛ. +Baa tó naa Kilisiwa á gwanaↄ kà ũma'ũma, á de'ia dasio. Mámɛ ma á í ń Kilisi Yesu baokpaaɛ́o, ↄ̃ á naawà. +A yã́i málɛ awakpaɛ́, àↄ ma kɛa kɛ. +Ayãmɛto ma a nɛ́ yenzide Timↄtee zĩ̀wá. Aàpiá náaideɛ naa Diiwa guu, ↄ̃mɛ a ma naa Kilisiwa kɛkɛá dↄágu. Yã́ pↄ́ mi da Yesudeↄnɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛon we. +Á gbɛ̃eↄ lɛ́ ĩ́anadã lá má mↄ́ á gwaiowa. +Tó Dii wèi, má mↄ́ á gwai tia, mí ĩ́andãnapiↄ gbãa e, i kɛ an yã'oa no. +Asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iá yã'o'o yã́ no, sema gbãa. +Kpelewa á yeii? Mà mↄ́wá ń goo yã̀, ge mà mↄ́ ń yeaázio ń nↄ̀sɛniɛoɛ? +Má mà gbãsĩ gɛ̃̀ á guu, yã́ pↄ́ a taa kú baa luadↄ̃nsaiↄ guu seo. Wà mɛ̀ á gbɛ̃do gↄ̃̀ a mae nↄ vĩ. +Ɔ̃ álɛ ĩ́anadãa? À kũ̀ á pↄ yaɛ, í gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kɛ̀ bↄ á guu. +Mapi, baa tó má kúánↄo, á làasoo kua, ↄ̃ ma yã́kpalɛkɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kɛ̀o gↄ̃̀ↄ lá má kú wewa. +Tó a kↄ̃ kã̀aa mɛ́ wá Dii Yesu gbãa kúánↄ, mɛ́ á kú ń ma làasooo, à gbɛ̃́pi kpa Setãuwa ń wá Dii Yesu tↄ́o, kɛ́ aà dàa e midɛ, aà nisĩna i bↄ aafia Dii mↄ́zĩ. +Á ĩ́andãa maao. Kɛ́ pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛ yↄↄna ì pɛ̃ɛti zↄ̃ↄ sɛ́, á dↄ̃o lé? +À pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛ zi kↄ́lɛ, í gↄ̃ pɛ̃ɛti dafu ũ a sɛ'ɛsɛ sai, lá à kũ̀ àↄ dɛwa, asa Kilisi gà wá Gɛ̃amusu sã ũɛ. +Ayãmɛto wàↄ ku Kàaso dikpɛkɛnaↄ ũ sĩana guu ń nↄ̀sɛpuao. Wásu wàↄ ku pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛ zi dikpɛkɛnaↄ ũ mↄafili ń vãikɛao guuo. +Lá pↄ́ má kɛ̃̀ɛ́ guu ma mɛ̀ ásuli yãalɛ ń nↄdãakpanaↄo. +I kɛ dṹnia nↄdãakpanaↄ ge bĩideↄ ń gbɛ̃blenaↄ ge sa'onaↄ no, asa tó gbɛ̃́ beeↄnɛ, á bↄ dṹnia guuɛ. +Aawo, má òɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ wà mɛ̀ wá gbɛ̃́ɛ, mɛ́ a dɛ nↄdãakpana ge bĩide ge sa'ona ge lɛvãide ge wɛ̃dɛna ge gbɛ̃blena ũ, ásu yãalɛaànↄo, ásu ↄkãaaaànↄ seo. +Ma bàa ũma ń yã́kpalɛkɛa ń Yesusaideↄi? Á zĩa gbɛ̃́ↄ mɛ́ kũ̀ à yã́kpalɛkɛńnↄo lé? +Lua mɛ́ a yã́kpalɛkɛ ń Yesusaideↄ. À gbɛ̃vãipi bↄ á guu. +Tó á gbɛ̃e yãvĩ ń a gbɛ̃́deeo, bↄ́yãi ìli gɛ́ yã́kpalɛkɛi ń adeo Lua gbɛ̃́ↄ kĩ́io, sema luadↄ̃nsaiↄ kĩ́ii? +Á dↄ̃ kɛ́ Lua gbɛ̃́ↄ mɛ́ aa yã́kpalɛkɛ ń dṹniaoo lé? Lá ámɛ á yã́kpalɛkɛ ń dṹniao, i ka à yã́ yↄↄnaↄ kɛkɛo lé? +Á dↄ̃ kɛ́ wámɛ wá yã́kpalɛkɛ ń malaikaↄo lé? Wa dṹniaɛ bee pↄ́ o lↄa? +Tó á yã́ bee taa kɛkɛa vĩ, ↄ̃ á gbɛ̃́ pↄ́ aai ka pↄe ũ á gãli guuoↄ sɛ yãkɛkɛnaↄ ũa? +Ma bee ò widaawá yã́iɛ. Á gbɛ̃e vĩ á guu a ↄ̃nↄ kà à a gbɛ̃́ↄ yã́ kɛkɛnɛ́oa? +Sema á gbɛ̃do a gbɛ̃́ sísi yã́kpalɛu Yesu náaikɛnsaiↄ kĩ́ia? +Lá á yãvĩ ń kↄ̃o, a zã yã́wa kↄ̀ míↄmiↄ. Bↄ́yãi i we taiinaio ni? Bↄ́yãi i to wà á bleo ni? +Ápiↄ i gbɛ̃́ taiinkɛ, i gbɛ̃ble, baa á kↄ̃tɛ̃ɛ. +Kɛ́ gbɛ̃́ taiinkɛnaↄ gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guuo, á dↄ̃o lé? Ásu ázĩa sã́são, nↄdãakpanaↄ ge sa'onaↄ ge gbãsĩkɛnaↄ ge gↄ̃ɛ káaluaↄ ge gbɛ̃́ pↄ́ aaì wúlɛ ń ń gↄ̃ɛ deeoↄ +ge kpã́iↄ ge bĩideↄ ge wɛ̃dɛnaↄ ge lɛvãideↄ ge gbɛ̃blenaↄ, an gbɛ̃e a gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guuo. +Á gbɛ̃eↄ dɛ màa yãaɛ, ↄ̃ a zu'ò a gↄ̃ Lua pↄ́ ũ, a bↄ maa ń Dii Yesu Kilisi tↄ́o ń wá Lua Nisĩna gbãao. +I mɛ á yã́pii kɛa zɛ́ vĩɛ. Ãma yãeↄ ài vĩo. I mɛ á yã́pii kɛa zɛ́ vĩɛ. Ãma ásu to yãe bakaɛ́ á níuo. +I mɛ lↄ blɛá nↄ̀sɛ pↄ́ɛ mɛ́ nↄ̀sɛá blɛ pↄ́ɛ. Ń beeo Lua a ḿpii midɛ. Mɛá gbãsĩkɛbↄ no, Dii pↄ́ɛ, mɛ́ Dii mɛ́ mɛpi gwana ũ. +Lua wá Dii bↄ̀ gau mɛ́ a wá bↄ gau ń a gbãao sↄ̃. +Á dↄ̃ kɛ́ á mɛ mɛ́ Kilisi mɛguↄ ũo lé? Wa Kilisi mɛgu sɛ wà kɛ káalua mɛgu ũ yã̀? Aawo! +Á dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ nà káaluawa gↄ̃̀aànↄ mɛdoũo lé? A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀, an pla ḿpii aaì gↄ̃ lán sàwakula ń gbalaowa. +Gbɛ̃́ pↄ́ nà Diiwa gↄ̃̀aànↄ nisĩna doũɛ. +À mikɛ̃ nↄdãakpaawa. Duun pãle pↄ́ gbɛ̃́ ì kɛ píi, ì kɛ mɛ guu yã́ no. Nↄdãakpana sↄ̃ ì yã'i a mɛɛ. +Á dↄ̃ kɛ́ á mɛ mɛ́ Nisĩna pↄ́ Lua á gbá a kú á guu kpɛ́ ũo lé? Á ázĩa vĩo, +Lua á lú à fĩabò. Ayãmɛto à Lua kpɛla ń á mɛo. +Lá pↄ́ á kɛ̃̀ yã́ musu, tó gↄ̃ɛ kú ↄnanↄɛwa sai, a maaɛ. +Ãma kɛ́ nↄdãakpaa di yã́i, gↄ̃ɛ píi aàↄ azĩa na vĩ, nↄɛ píi aàↄ azĩa gↄ̃ vĩ. +Gↄ̃ɛ lí wei a naɛ a zɛ́wa. Nↄɛ lí wei a gↄ̃ɛ màa lↄ. +Nↄɛ mɛ dɛ azĩa pↄ́ ũo, sema aà gↄ̃. Màa lↄ gↄ̃ɛ mɛ dɛ azĩa pↄ́ ũo, sema aà na. +Ásu gikↄ̃ɛo, sema á màkↄ̃ɛ kɛ́ à laaidↄ wabikɛawa gĩa, í gbasa á kɛa kɛ, kɛ́ Setãu su ↄ̃nↄkɛɛ́ à fu mɛnawao yã́i. +Lɛ́ má dàwá, i kɛ teasi no. +Má ye gbɛ̃́pii àↄ dɛmawa, ãma baade ń a gba pↄ́ Lua dàɛoɛ, gbɛ̃́ɛ bee ń a pↄ́o, gbɛ̃́ kee ń a pↄ́o. +Málɛ yã́ɛ bee o pↄsɛↄ ń gyaaↄnɛ. A maa aaↄ kú ńdo lamawaɛ, +ãma tó aa fↄ̃ ńzĩa kũo, aa nↄsɛ, aa zãkɛ, asa kↄ̃sɛa maa dɛ kua ń kↄ̃ nidɛaola. +Málɛ yãdilɛ nↄdeↄ ń gↄ̃deↄnɛ, i kɛ mámɛo, Diiɛ. Nↄɛ su gi a zã́zio, +gↄ̃ɛ su a na yao. Tó nↄɛ sù gì a zã́zi, aà zↄ̃lɛ ge aà ɛa kɛaànↄ na. +Málɛ o gbɛ̃́ kĩniↄnɛ, i kɛ Dii mɛ́ òo. Tó á gbɛ̃e nↄ luanaaikɛnsai vĩ, mɛ́ nↄpi ye àↄ kuaànↄ, asu yao. +Màa lↄ tó nↄɛe gↄ̃ luanaaikɛnsai vĩ, mɛ́ gↄ̃pi ye aàↄ kuanↄ, asu gio. +Asa Lua ì gↄ̃ luanaaikɛnsai sí a na yã́i, mɛ́ ì nↄ luanaaikɛnsai sí a zã́ yã́i. Tó màa no, an nɛ́ↄ aaↄ gbãlɛaɛ. Sĩana guu an kua adoa. +Tó a luanaaikɛnsai gì, aà gí. Yã́ bee taa guu an kua ń kↄ̃oá teasi no. Lua á sisi à á sɛ́ àↄ ku aafiaɛ. +Nↄɛ, ńyↄ̃ n zã́ suaban lò, ń dↄ̃a? Gↄ̃ɛ, ńyↄ̃ n na suaban lò, ń dↄ̃a? +Lá baade kú ń Lua kpaalɛo e Dii àↄ aà sisi, aà zɛò màa. Màa mi da Yesudeↄnɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo píi. +Lua gbɛ̃́ sìsi tↄ̃zↄ̃an lò? Asu gyafↄↄdekɛ wɛɛlɛo. Lua gbɛ̃́ sìsi gyafↄↄde ũn lò? Asu tↄ̃zↄ̃o. +Tↄ̃zↄ̃a yãe vĩo mɛ́ gyafↄↄ yãe vĩo, sema yã́ pↄ́ Lua dìlɛↄ kũa. +Lá baade kú Lua aà sìsi à aà sɛ̀ò, aà zɛò màa. +Lua n sisi zↄ ũn lò? Ńsu bílikɛo. Ãma tó ńsu n gↄ̃a wɛ̃́ɛ ũ zɛ́ è, bↄ zↄbleu. +Zↄ pↄ́ Dii aà sìsi gↄ̃̀ wɛ̃́ɛ ũ Diipi guuɛ. Màa lↄ wɛ̃́ɛ pↄ́ Dii aà sìsi gↄ̃̀ zↄ ũ naa Kilisiwaɛ. +Lua á lú à fĩabò. Ásu gↄ̃ gbɛ̃nazĩna zↄ ũo. +Gbɛ̃́ↄ, lá baade kú Lua aà sìsiò, aà zɛ ń Luao màa. +Pↄsɛↄ yã́ musu mi yãe ma Dii kĩ́io, ãma lá má náai vĩ Dii sùuu guu, lá ma làasoo dɛ má oɛ́. +Taasi pↄ́ kú tia mɛ́ tò málɛ e a maa kɛ́ gbɛ̃́ zɛ ń a kuao. +Tó ń nↄ vĩ, ńsu wɛɛlɛ ǹ gbaɛo. Tó ń vĩ sↄ̃o, ńsu wɛɛlɛo. +Tó ń sɛ̀, ni duunakɛ no. Tó wɛ̃́ndia zãkɛ̀ sↄ̃, i duunakɛo. Gbɛ̃́ beeↄ yã'e dṹniau, mɛ́ má ye bee á leo. +Ma gbɛ̃́ↄ, yã́ pↄ́ málɛ on kɛ: Gↄↄ i gↄ̃ zã̀o. Za tia nↄdeↄ gↄ̃ lá aa vĩowa. +Ɔↄlↄna��� gↄ̃ lá aalɛ ↄ́ↄlↄowa. Pↄnadeↄ gↄ̃ lá an pↄ naowa. Pↄlunaↄ gↄ̃ lá aa pↄe vĩowa. +Dṹnia pↄ́ mↄaokɛnaↄ gↄ̃ lá aalɛ kɛowa, asa dṹnia tiaɛ bee lɛ́ gɛ̃zɛaɛ. +Má ye àↄ ku yãkãakɛsaiɛ. Pↄsɛ ì laaidↄ Dii yã́ↄwa, ì lá a ka Diigu kɛ. +Nↄde ì laaidↄ dṹnia yã́ↄwa, ì lá a ka a nagu kɛ, +ↄ̃ ìↄ kú ń làasoo plao. Nↄɛ pↄsɛ ge nↄɛ lɛ́so ì laaidↄ Dii yã́ↄwa, ì a mɛ ń a nisĩnao kpawà. Nↄzãe sↄ̃ ì laaidↄ dṹnia yã́ↄwa, ì lá a ka a zã́gu kɛ. +I kɛ málɛ galakpaɛ́ no. Ma bee ò á aafia yã́iɛ, kɛ́ à yãkɛ a zɛ́wa, í ázĩa kpa Diiwa gupãle gwasai. +Tó gbɛ̃́ nↄkpama vĩ, tó àlɛ gɛ̃ sɛaa mɛ́ à kɛ̀ɛ̀ wí ũ, tó à aà kàka beewa, aà aà sɛ́, lá à kɛ̀ɛ̀wa, àlɛ duunakɛo. Aa kↄ̃sɛ. +Ãma tó à yã́pi bↄ̀ a nↄ̀sɛɛɛ, mɛ́ teasi lɛ́ aà kakao, mɛ́ a azĩa kũa dↄ̃, tó a dà a sↄ̃u á a wɛ̃́ndiapi sɛo, a kɛ̀ maaɛ. +Beewa gbɛ̃́ pↄ́ a pↄ́ sɛ̀ a kɛ̀ maaɛ, ãma gbɛ̃́ pↄ́ i a pↄ́ sɛo maa dɛ beea. +Nↄɛá a zã́ pↄ́ɛ gↄↄ pↄ́ aà zã́ kú píi. Tó aà zã́ sù ã́nuatò, a zɛvĩ à zãkɛ ń gↄ̃ pↄ́ a yeio, sema gↄ̃pi aàↄ dɛ Dii pↄ́ ũ. +Ń beeo tó à gↄ̃̀ pↄsɛ, málɛ e aà pↄ àↄ na dɛ tó à zãkɛ̀la. Málɛ e mapi, má Lua Nisĩna vĩ sↄ̃. +Sa'oblɛ yã́ musu, wá dↄ̃ kɛ́ á yã́ↄ dↄ̃ ápii. Dↄ̃a sↄ̃ ìↄ yↄ̃̀ↄ vĩ, yeakↄ̃i mɛ́ kã́fĩa vĩ. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ e á yã́ dↄ̃, i dↄ̃ lá à kũ̀ à dↄ̃wa gĩao. +Tó gbɛ̃́ ye Luazi, Lua aà dↄ̃. +Too, sa'oblɛblea yã́ musu wá dↄ̃ kɛ́ dṹnia guu tã́aá pↄe no, asa Lua mɛ̀ndo kua wá dↄ̃. +Baa tó pↄ́ pↄ́ wì onɛ́ luaↄ ku musu ń zĩ́lɛo, mɛ́ dãↄ kĩ́i luaↄ diɛ, diiↄ diɛ, +wá kĩ́i Lua mɛ̀ndoɛ, ↄ̃n wá Mae pↄ́ pↄ́pii bↄ̀ aà kĩ́i mɛ́ wá kú aà yã́i ũ. Dii mɛ̀ndoɛ lↄ, ↄ̃n Yesu Kilisi pↄ́ pↄ́pii kɛ̀ mɛ́ wá kú aà sabai ũ. +Ãma gbɛ̃́pii dↄ̃ màao. Gbɛ̃eↄ dↄ́ɛkɛ̀ ń tã́a yã́o e tia, pↄ́ pↄ́ aalɛ ble aaìↄ e sa'oblɛɛ, ↄ̃ an làasoo lí dadoũo, kɛ́ dↄ̃a i panɛ́o yã́i. +Blɛ mɛ́ a wá sↄ̃ Luazio. Tó wi bleo, kɛ̃́sãa no. Tó wá blè, kã́fĩa no. +À laaika gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ beei, kɛ́ ásu to gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̃a i panɛ́oↄ fuo. +N gbɛ̃́ pↄ́ ń dↄ̃a vĩ, tó gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̃a i paɛ̀o n e, ńlɛ pↄble tã́a kùɛ, a aà gba sↄ̃ à sa'oblɛ ble sↄ̃o lé? +Beewa n dↄ̃a n gbɛ̃do pↄ́ dↄ̃a i paɛ̀o Kilisi gà aà yã́i ↄ̃̀ↄkpà. +Tó a duunakɛ̀ á Yesude deeↄnɛ, a ń dↄ̃a pↄ́ i panɛ́o gbá kàso, Kilisi a duunakɛ̀ɛ̀. +Ayãmɛto tó nↄ̀ↄ pↄ́ má só mɛ́ a to ma gbɛ̃do fu, má só bau lↄo, kɛ́ ma gbɛ̃do su fuo yã́i. +Má azĩa vĩo lé? Zĩnan ma ũo lé? Mi wɛsi wá Dii Yesulɛo lé? Ámɛ á dɛ ma zĩ gbɛ ũ naa Diiwa guuo lé? +Baa tó má dɛ zĩna ũ gbɛ̃pãleↄnɛo, má dɛɛ́ a ũ fá. Ma naa Diiwa guu ma zĩnakɛ seelan á ũ. +Lá mi o ma bɛ̃̀ɛbonaↄnɛn kɛ. +Má pↄblea ń imiao zɛ́ vĩ ma zĩ guuo lé? +Má a zɛ́ vĩ màↄ nↄ Yesude kũa gu pↄ́ málɛ gɛ́u, lá zĩna kĩniↄ ń Dii dãunaↄ ń Piɛɛowao lé? +Wá ń Baanabao wá pla, wámɛ wá zɛvĩ wà wá ↄzĩ to weoa? +Démɛ ì sosa ble ń azĩa gwaaoi? Démɛ li'bà mɛ́ ìli a bɛ bleo ni? Démɛ ìↄ zudã mɛ́ ìli a vĩ mio ni? +Baa kɛ́ gbɛ̃nazĩna yãkɛaↄ má lɛ̀ɛũoɛ́, a ku màa Mↄizi ikoyã guu lↄo lé? +Mↄizi ikoyã láu à mɛ̀, ásuli lɛsↄkpa zu pↄ́ lɛ́ pↄgbɛ̃ɛo. Zuↄ yã́i ↄ̃ Lua yã́pi òia? +Wá yã́i à yã́pi òio lé? Ao, wá yã́i wà yã́pi kɛ̃̀i, kɛ́ sɛ̃̀wana lí sɛ̃wa ń wɛdↄa pↄ́io, mɛ́ pↄgbɛ̃na lí pↄgbɛ̃ ń wɛdↄa pↄ́io, i a baa e a guu. +Tó wa Lua yã́ tↄ̃̀ á guu, mɛ́ wa wá baa è á guu, yãe yã̀? +Tó dãↄ zɛ́ bee vĩwá, wa wá pↄ́ o lↄe? Wi sɛ́lɛ zɛ́ bee kĩ́io, wa yã́pii fↄ̃̀ kɛ́ wásu zɛzↄ̃ Kilisi baoɛo yã́iɛ. +Á dↄ̃ kɛ́ Lua ua zĩkɛnaↄ lí Lua ua blɛ bleo lé? Lua gbagbakĩi sa'onaↄ lí ń baa e gbagbakĩipi guuo lé? +Beewa Dii dìlɛ a baokpanaↄ aaↄ ble baopi kpaa yã́ musu. +Ń beeo mi zɛ́piↄ kee sɛ́lɛo, mɛ́ mi bee o wà kɛmɛɛ yã́i no. Ga maamɛɛ dɛ beea. Gbɛ̃e a e kpa ma ĩ́andãapiɛo. +Kilisi baokpaa dɛmɛɛ ĩ́andãa yã́ ũo, teasi mɛ́ gbadàa. Waiyoo mapi, tó málɛ baopi kpao. +Tó mazĩa zĩ málɛ kɛ, ma wɛ́ dↄ aseaiɛ. Lá Lua mɛ́ dìlɛmɛɛ, à kũ̀ mà kɛɛ. +Bↄ́mɛ ma asea ũi? Tó ma baopi kpà ↄsãsãsai, mɛ́ mi iko pↄ́ má vĩ baopi kpaa guu blemáo, ma asean we. +Gbɛ̃e ma vĩo, ma azĩa dìlɛ zↄ ũ gbɛ̃́piiɛ, kɛ́ mà gbɛ̃́ e dasi yã́i. +Kɛ́ má kú ń Yudaↄ, ma gↄ̃ńwa, kɛ́ aa ma yã́zɛ e yã́i. Kɛ́ má kú ń Mↄizi ikoyãdanaↄ, ma gↄ̃ a dana ũ, baa kɛ́ a iko vĩao, kɛ́ a yãdanaↄ e ma yã́zɛ e yã́i. +Kɛ́ má kú ń ikoyãpi dànsaiↄ, ma gↄ̃ńwa, kɛ́ aa ma yã́zɛ e yã́i. I kɛ lua'ikoyãdansain ma ũo, Kilisi mɛ́ iko vĩa. +Kɛ́ má kú ń gbɛ̃́ busɛↄ, ma busa kɛ́ aa ma yã́zɛ e yã́i. Mi gↄ̃ pↄ́pii ũ gbɛ̃́piiɛ, baa lá à kɛ̀ píi, kɛ́ mà e ń gbɛ̃eↄ suaba. +Yã́ pↄ́ mi kɛ píi, mi kɛ Kilisi baokpaa yã́iɛ, ma ↄ iↄ ku a guu. +Bakpaaĩa guu, gbɛ̃́pii ì bàalɛɛ, ãma kɛ́ gbɛ̃́ mɛ̀ndo mɛ́ ì ble, á dↄ̃o lé? À bàalɛ màa sↄ̃, kɛ́ à e ble. +Ampii aaì dɛ̃ɛka aaↄ ńzĩa kũa dↄ̃ yã́pii musu. Aaì kɛ màa fùa pↄ́ ì ↄ̃̀ↄkpa ea yã́i. Wápiↄ sↄ̃, a pↄ́ pↄ́ lí ↄ̃̀ↄkpao yã́iɛ. +Ayãmɛto ba pↄ́ málɛ lɛ́, má dↄ̃ pↄ́ pↄ́ málɛ yá, i kɛ málɛ dɛ̃ɛka gugiiu no. +Mi ĩada ma mɛwa, mi ikoblewà, kɛ́ ma waasokɛa dãↄnɛ gbɛa, másu bↄ pão yã́i. +Ma gbɛ̃́ↄ, má ye wá deziↄ yã́ɛ bee dↄágu. Aa tɛ̀ tɛlui ḿpii, aa bùa ísiawa ḿpii. +Lua ń da'ilɛkɛ̀ tɛlupi guu ísiapi guu ḿpii Mↄizi ìwaↄ ũ. +Aa Lua blɛ doũ blè ḿpii, +aa Lua í doũ mì ḿpii, asa aa Lua gbɛsi pↄ́ lɛ́ ń tàlakpa í mìɛ. Gbɛsipiá Kilisiɛ. +Kási an daside i ka Luaguo, ↄ̃ an gɛ gↄ̃̀ kpálɛ guwaiwaiu. +Yã́pi dɛwɛ̃ɛ seela ũ, kɛ́ wásu yãvãi nidɛ lá aa a nidɛ̀wao. +Ásu àↄ dɛ tã́agbagbanaↄ ũ lá an gbɛ̃eↄwao. A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ zↄ̃̀lɛ lɛ́ pↄble, aalɛ imi, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ lɛ́ kↄ̃̀ↄ'o. +Wásu wàↄ dɛ nↄdãakpanaↄ ũ lá an gbɛ̃eↄwao. Aa kpà, ↄ̃ aa gàga gↄↄ doũ zĩ́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń àaↄ̃o (23.000). +Wásu Dii lɛ wà gwa lá an gbɛ̃eↄwao. Aa aà lɛ̀ aa gwà, ↄ̃ mlɛ̃ↄ ń soso aa gàga. +Ásu zↄaka lá an gbɛ̃eↄwao. Aa zↄakà, ↄ̃ ga malaika ń dɛdɛ. +Yã́pi ń lé seela ũ wá gbɛ̃́ pↄ́ wá kú gↄↄ vlã́waↄnɛɛ, ↄ̃ wa kɛ̃̀ láu wá gbaa laai yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ e á zɛa gbãa, aà laaika lɛ́lɛai. +Yↄ̃ae i á leo, sema a pↄ́ pↄ́ ì gbɛ̃́pii le bàasio. Lua náai vĩ, a to wà á yↄ̃ dɛ á gbãa lɛ́ao. A á gba zɛ́ à yↄ̃a fↄ̃, í bↄu. +Ayãmɛto ma gbɛ̃́ yenzideↄ, à mikɛ̃ tã́agbagbaawa. +Málɛ yã'oɛ́ laaideↄ ũ. À wɛ́tɛ yã́ pↄ́ málɛ oɛ́i ázĩawa à gwa. +Imibↄ báaade pↄ́ wi sáaukpaò, tó wá a imì, wá baa ku Kilisi au guuo lé? Kàa pↄ́ wi ɛ́'ɛ, tó wá sò, wá baa ku Kilisi mɛ guuo lé? +Lá kàa mɛ̀ndoɛ, baa ń wá dasikɛo wá mɛ̀ doũɛ, asa wá baade a baa vĩ kàa doũpi guuɛ. +À gwa Isailiↄwa. Gbɛ̃́ pↄ́ sa'oblɛ blè bàa kú ń Lua gbagbakĩio lé? +Má ò kpelewa ni? Málɛ o tã́a sa'oblɛá pↄe yã̀? Ge an diiↄá pↄe yã̀? +Aawo, málɛ o pↄ́ pↄ́ wà sa'òò wa ò tã́awaɛ, i kɛ Lua no. Má ye á bàa àↄ kú ń tã́aoo. +Á fↄ̃ Dii imibↄ í mi ń tã́a pↄ́oo. Á fↄ̃ Dii blɛ ble ń tã́a pↄ́oo. +Ge wá ye wà Dii pↄ fɛlɛ yã̀? Wá gbãa dɛaàla yã̀? +I mɛ yã́pii zɛ́ vĩ. Màaɛ, ãma yã́pii ài vĩo. I mɛ yã́pii zɛvĩ. Màaɛ, ãma yã́pii kã́fĩa vĩo. +Gbɛ̃e zĩa yã́ su dↄaaɛ̀o, sema a gbɛ̃́dee yã́. +À pↄ́ pↄ́ wàlɛ yia ɛlɛu ble yãe gbɛasai á làasoo yã́i, +asa tↄↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ kuwàↄ píiá Dii pↄ́ɛ. +Tó Yesusaide á sisi blɛwa, tó à kɛ̀ɛ́ mɛ́ a gɛ, à pↄ́ pↄ́ wa kpàwá ble yãe gbɛasai á làasoo yã́i. +Tó wà su òɛ́ sa'oblɛɛ, ásu bleo làasoo yã́i ń gbɛ̃́ pↄ́ òɛ́ yã́o. +Málɛ bee o ade làasoo yã́iɛ, i kɛ á pↄ́ no. Gbɛ̃pãle làasoo yã́i ↄ̃ máↄ mazĩa vĩoa? +Tó ma pↄblè ń sáaukpaao, bↄ́yãi wa ma bɛ̃̀ɛbo pↄ́ pↄ́ ma sáaukpàpi yã́ musui? +Yã́ pↄ́ álɛ kɛ píi, álɛ pↄblen nò, álɛ imin nò, àↄ apii kɛ Lua tↄbↄa yã́i. +Ásu to Yudaↄ ge Gɛlɛkiↄ ge Lua gãlideↄ fu á yãkɛa yã́io. +Màa mi kɛ. Apii guu mi wɛtã ma yã́ ká gbɛ̃́piiguɛ. Mili mazĩa maa wɛɛlɛo, sema bíla pↄ́, kɛ́ aa e bↄ yã́i. +À ma kɛa kɛ lá mi Kilisi kɛa kɛwa. +Ma á sáaukɛ̀ kɛ́ ma yã́ dↄágu yã́pii guu, mɛ́ á kɛ̀tokↄ̃ɛ pↄ́ má dàɛ́ↄ kũa. +Má ye àↄ dↄ̃ kɛ́ Kilisi mɛ́ gↄ̃ɛ píi mi ũ, gↄ̃ɛ mɛ́ nↄɛ mi ũ, mɛ́ Lua mɛ́ Kilisi mi ũ. +Gↄ̃ɛ pↄ́ lɛ́ wabikɛ ge àlɛ ãnabikɛkɛ ń pↄ́o kua a miwa lɛ́ a mi kpɛbↄɛ. +Nↄɛ pↄ́ lɛ́ wabikɛ ge àlɛ ãnabikɛkɛ pↄ́kummusukɛsai lɛ́ a mi kpɛbↄɛ, a dɛ lá à mipoloobòwaɛ. +Tó nↄɛ i pↄ́kummusukɛo, aà a mi kɛ̃ɛlɛ. Lá mikɛ̃ɛlɛa ge miboa dɛ nↄɛɛ wí ũ, aà pↄ́kummusukɛ. +I kũ gↄ̃ɛ pↄ́kummusukɛo, kɛ́ a dɛ Lua taa ń aà gawio ũ yã́i. Nↄɛ sↄ̃, ↄ̃mɛ gↄ̃ɛ gawi ũ. +Asa Lua i gↄ̃ɛ bↄ nↄɛ kĩ́io, nↄɛ a bↄ̀ gↄ̃ɛ kĩ́i. +I gↄ̃ɛ kɛ nↄɛ yã́io, nↄɛ a kɛ̀ gↄ̃ɛ yã́i. +Bee yã́i ń malaikaↄ yã́o sema nↄɛ lí pↄ́kummusukɛ a zã́ iko seela ũ. +Yã́pi guu naa Diiwa nↄɛ mɛ́ gↄ̃ɛ ũ, gↄ̃ɛ mɛ́ nↄɛ ũ. +Asa lá nↄɛ bↄ̀ gↄ̃ɛ guu, màa lↄ gↄ̃ɛ ì bↄ nↄɛ guu, mɛ́ pↄ́pii bↄ̀ Lua kĩ́iɛ. +À wɛ́tɛ yã́pizi à gwa. Nↄɛ wabikɛa pↄ́kummusukɛsai maaa? +Á dↄ̃ ázĩawa kɛ́ mikã gbã̀a dɛ gↄ̃ɛɛ wí ũ, +ãma tó nↄɛ vĩ, a dɛɛ̀ gawi ũɛ. Asa Lua mikã kpà nↄɛwa à kuaàla. +Tó gbɛ̃e ye lɛkpaakɛ, aàↄ dↄ̃ kɛ́ wápiↄ ń Lua gãlideↄ píi, bee bàasio wá yãpãle kũao. +Yã́ pↄ́ má ye daɛ́ tia guu, má á sáaukpao, asa á kↄ̃kãaa ì vãi iɛ́ dɛ maala. +Sɛ̃́ia má mà, tó a á gãli kã̀aa, i bↄ kↄ̃ kpɛ gã ń gãoɛ. Ma yã́pi sì yↄↄ. +Sema kↄ̃kpaalɛa àↄ kú á guu, kɛ́ sĩandeↄ e bↄ gupuau. +Tó a kãaa, i kɛ Dii blɛ ↄ̃ ili bleo, +asa á baade ì wã àↄ a pↄbleɛ. Nↄa ì gbɛ̃eↄ dɛ, wɛ̃ ì gbɛ̃eↄ dɛ. +Á bɛ vĩ à pↄbleu à imiuo lé? Ge i saka Lua gãlideↄgu à wida pↄesaideↄwa yã̀? Má oɛ́ kpelewa ni? Má á sáaukpa yã̀? Má á sáaukpa yã́ bee musuo. +Yã́ pↄ́ má mà Diiwa má dàɛ́n kɛ: Zĩ́ pↄ́ wa Dii Yesu kpámá, a gwãasĩna ↄ̃ à kàa sɛ̀ +à Lua sáaukpà a ɛ̀'ɛ, ↄ̃ à mɛ̀ bee dɛ a mɛ pↄ́ á kpá wá yã́i ũɛ, wàliↄ bee kɛ a yã́ dↄawágu yã́i. +Màa lↄ kɛ́ aa pↄblè aa làa, à imibↄ sɛ̀ à mɛ̀, Luabaakuańnↄ tia a au sabai ↄ̃n ípi ũ. Tó wálɛ mi, wàliↄ mi a yã́ dↄawágu yã́i. +Asa tó a kàapi sò, mɛ́ a ípi mì, álɛ Dii ga baokpa e àↄ gɛ́ mↄ́iɛ. +Ayãmɛto tó gbɛ̃́ kàapi sò mɛ́ à Dii ípi mì kàa ń ípio yãdasai, à tàaekɛ̀ Diiɛ aà mɛ ń aà auo yã́ musu. +Baade azĩa yã́ gwagwa, i gbasa kàapi só, i ípi mi, +asa tó gbɛ̃́ sò mɛ́ a mì mɛpi gbadↄ̃sai, à yãdà azĩalaɛ. +Bee yã́i gyãeↄ ń yɛ̃̀ɛɛsaideↄ dasi á guu, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ gɛ́kĩiↄ fàao. +Tó wa wázĩa yã́ gwàgwa, Dii a wá tàae eo. +Ì wá tàae e, ì wá toto, kɛ́ yã́ su zↄ̃lɛwá ń dṹniaoo yã́iɛ. +Ayãmɛto ma gbɛ̃́ↄ, tó a kãaa álɛ Dii blɛ ble, àli kↄ̃ dã́. +Tó nↄa lɛ́ gbɛ̃dɛ, aà pↄble bɛ, kɛ́ á kↄ̃kãaa su yã'iɛ́o yã́i. Má yã́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ bↄↄlɛkɛɛ́, tó ma mↄ. +Gbɛ̃́ↄ, Lua Nisĩna gbaↄ yã́ musu, má ye àↄ sĩana dↄ̃. +Á dↄ̃ kɛ́ gↄↄ pↄ́ á Lua dↄ̃o, tã́a pↄ́ aali yã'ooↄ mɛ́ ìↄ á gálɛ, aaìↄ dↄaaaɛ́. +Ayãmɛto má òɛ́, Lua Nisĩna lí dɛdɛ gbɛ̃́wa à láaizĩ̀ Yesuwao, mɛ́ gbɛ̃e a fↄ̃ o Yesu mɛ́ Dii ũo, mɛ́ i kɛ Lua Nisĩna dↄaaaɛ̀ bàasio. +Gba ku kpaalɛa, ãma Lua Nisĩna mɛ̀ndoɛ. +Zĩ ku kpaalɛa, ãma Dii mɛ̀ndoɛ. +Gbãa ku kpaalɛa, ãma Lua mɛ̀ndoɛ, ↄ̃mɛ ì apii kɛ baadeɛ. +Lua Nisĩna ì dɛdɛ baadewa gbɛ̃́pii kã́fĩa yã́iɛ. +Lua Nisĩna ì gbɛ̃́ɛ bee gba zɛ́ aà ↄ̃nↄyã'ò, mɛ́ Nisĩna doũpi ì gbɛ̃́ kee gba zɛ́ aà dↄ̃ayã'ò. +Nisĩna doũpi ì gbɛ̃pãle gba luanaaikɛa zɛ́, ì gbɛ̃́ gba gbɛ̃́gbãgbãa zɛ́. +Ì gbɛ̃́ gba dabudabukɛa zɛ́, ì gbɛ̃́ gba ãnabikɛkɛa zɛ́, ì gbɛ̃́ gba zɛ́ aà nisĩnaↄ dↄ̃kↄ̃ɛ, ì gbɛ̃́ gba zɛ́ aà yãebui'o, ì gbɛ̃́ gba yãe buipi bↄↄlɛkɛa zɛ́. +Nisĩna mɛ̀ndona doũpi mɛ́ ì apii kɛ, ì gbapi da baadeɛ lá a yeiwaɛ. +Mɛ̀ mɛ̀ndo guↄ dasi. Baa ń a dasikɛo, mɛ̀ doɛ píi. Màa wá naa Kilisiwa dɛ sↄ̃. +Wápiↄ píi, Yudaↄ ge buipãleↄ, zↄↄ ge wɛ̃́ɛↄ, Lua wá kɛ́ mɛ̀ doũ ń a Nisĩna mɛ̀ndonapi gbãaoɛ, à wá gbá a Nisĩna mɛ̀ndonapi, ↄ̃ wá mì wápii. +Mɛguↄ dasi, i kɛ mɛ̀ndo no. +Tó gbá mɛ̀ lá ↄn a ũo, á dɛ mɛ̀ pↄ́ ũo, bee yã́i àↄ dɛ mɛ̀ pↄ́ ũoa? +Tó swã́ mɛ̀ lá wɛ́n a ũo, á dɛ mɛ̀ pↄ́ ũo, bee yã́i àↄ dɛ mɛ̀ pↄ́ ũoa? +Tó mɛ̀ bṹu dɛ wɛ́ ũ, wa yãmae? Tó mɛ̀ bṹu dɛ swã́ ũ, wa pↄ́ gĩmae? +Lá a dɛwa, Lua guↄ pɛ̀pɛkↄ̃wa mɛ guu, ampii, lá a yeiwa. +Tó ampii dɛ mɛgu doũ ũ, mɛ̀n we má ni? +Lá a dɛwa mɛguↄ dasi, mɛ́ mɛ mɛ̀ndoɛ. +Wɛ́ a fↄ̃ o ↄɛ a bàa kuaànↄoo. Màa lↄ mi a fↄ̃ o gbáɛ a bàa kuaànↄoo. +Aawo, mɛgu pↄ́ wì e kɛ̃́sãańzi, mɛ a fↄ̃ àↄ a saio. +Mɛgu pↄ́ wì e gawisai, wì a kpɛla dɛńla. A gu pↄ́ wì a ea dilɛ wíyã ũ, wì pↄ́ nai dɛńla, +ãma a pↄ́ pↄ́ maa bàa kú ń beeoo. Kɛ́ Lua mɛ kã̀aa, à gawi kã̀fĩ pↄ́ pↄ́ gawi lɛ́ kɛ̃́sãmáↄnɛ dɛńla. +Beewa mɛ kpaalɛao, a guↄ kↄ̃ yã́ dↄ̃. +Tó mɛgu do lɛ́ taasikɛ, a guↄ píi ì kɛaànↄɛ. Tó wà mɛgu do kpɛlà, a guↄ píi ì pↄnakɛaànↄɛ. +Ámɛ á Kilisi mɛ ũ, mɛ́ á baade dɛ mɛpi guↄ ũ. +Gĩa sɛ̃́ia, Lua zĩnaↄ dìlɛ a gãlideↄ guu, a plaade ãnabiↄ, a àaↄ̃de yãdanɛdeↄ, bee gbɛa dabudabukɛnaↄ, bee gbɛa gbɛ̃́ pↄ́ à ń gbá gbɛ̃́gbãgbãa zɛ́ↄ ń dↄnlɛdeↄ ń dↄaanaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ ì yãebui'oↄ. +Zĩnaↄn ń ũ píie? Ãnabiↄn ń ũ píie? Yãdanɛdeↄn ń ũ píie? Dabudabukɛnaↄn ń ũ píie? +Lua gbɛ̃́gbãgbãa gbadànɛ́ ḿpiie? Aaì yãebui'o ḿpiie? Aaì yãe bui bↄↄlɛkɛ ḿpiie? +À wɛbii gba pↄ́ dɛńlaↄwa. Tiasa má a pↄ́ pↄ́ dɛńla zɛ́ ↄlↄɛ́. +Tó ma yãebui'ò, gbɛ̃nazĩna ge malaika pↄ́, tó miliↄ ye gbɛ̃́eo, ma kↄ̃fĩkɛ̀ lán mↄlɛa ge sɛ̃́sɛ̃napaawaɛ. +Tó ma ãnabikɛkɛgba è, tó ma yã́pii asii mà mɛ́ má dↄ̃a píi vĩ, tó ma luanaaikɛa kà mà gbɛ̀sĩsĩ sↄ̃, tó miliↄ ye gbɛ̃eo, pↄen ma ũo. +Tó ma pↄ́ pↄ́ má vĩↄ kpaalɛ̀nɛ́ píi, tó má tò wà ma kpasa, tó miliↄ ye gbɛ̃eo, a ài vĩmɛɛo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ yeńzi ìↄ mɛna vĩ, a gbɛ̃kɛ vĩ. Ìli wɛdↄnɛ́o, ìli káadao, ìli yↄ̃̀ↄkɛo. +Ìli widamáo, ìli azĩa maa wɛɛlɛo, ìli fɛ̃ńzio, ìliↄ yã́kũańnↄo. +Ìli yãvãi yáalↄo, ì pↄnakɛ ń sĩanao. +Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ yeńzi ì yã́pii fↄ̃́, ì yã́pii náaikɛ, ì wɛdↄ yã́pii bↄa maai, ì mɛnakɛ ń yã́piio. +Yeakↄ̃i láaa vĩo. Ãnabikɛkɛa a midɛ, yãebui'oa lɛ́ a ká, dↄ̃a a gɛ̃zɛa. +Asa wá dↄ̃a ń wá ãnabikɛkɛao i pao. +Tó pↄ́ lɛ́so mↄ̀, pↄ́ pↄ́ i pao a gɛ̃zɛaɛ. +Kɛ́ má dɛ nɛbↄlↄna ũ, mi nɛ́ yã'o lan nɛbↄlↄnawa, mi làasookɛ lán nɛbↄlↄnawa, mi yã́ gwa lán nɛbↄlↄnawa. Kɛ́ ma ka gbɛ̃nazĩna ũ, ma ↄkpà nɛbↄlↄn yã́i. +Tia kɛ́wa wálɛ gu'e díi guu dùuduu, zĩ́ bee wá wɛsi Lualɛ. Tia kɛ́wa ma dↄ̃a i pao, zĩ́ bee má yã́ dↄ̃ wásawasa lá Lua ma dↄ̃wa. +Tiasa yã́ mɛ̀n àaↄ̃ɛ beeↄ mɛ́ gↄ̃̀: Luanaaikɛa ń wɛdↄaaàzio ń yeakↄ̃io, ãma yeakↄ̃i mɛ́ dɛńla. +À to yeakↄ̃i yã́ dↄaaɛ́, í wɛbii Lua Nisĩna gbaↄwa, atɛ̃sa ãnabikɛkɛa. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yãebui'o lɛ́ yã'o gbɛ̃́ↄnɛo, sema Lua, asa gbɛ̃e lɛ́ mao, àlɛ asiiyã'ò ń Lua Nisĩna gbãaoɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ãnabikɛkɛ lɛ́ yã'o gbɛ̃́ↄnɛɛ, àlɛ ń zɛdↄɛ, àlɛ lɛdamáɛ, àlɛ ń nↄ̀sɛ nininɛ́ɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yãebui'o lɛ́ azĩa kã́fĩɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ãnabikɛkɛ lɛ́ Lua gãlideↄ kã́fĩɛ. +Má ye à yãebui'o ápii, ãma má ye à ãnabikɛkɛ dɛ beea. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ãnabikɛkɛ dɛ yãebui'onala, sema wàlɛ a bↄↄlɛkɛ kɛ́ gãlidepiↄ e kã́fĩ a musu bàasio. +Gbɛ̃́ↄ, tó ma mↄ á kĩ́i mɛ́ ma yãebui'òɛ́, bↄ́ ài a vĩɛ́i? Sema ma yã'oa àↄ dɛ yã́wɛwɛ̃a ũ ge dↄ̃a ge ãnabikɛkɛa ge yãdaanɛ́. +Màa a dɛ ń pↄ́'ↄbↄnaↄ lↄ. Kulɛ ge mↄↄnan nò, tó àlɛ ↄbↄ súsuo, kpelewa wa fↄ̃ dↄ̃ lá àlɛ oi? +Tó mↄ ↄbↄ̀ yayaa, sosaↄ zĩ̀ sↄukɛo. +Màa ápiↄ sↄ̃, tó álɛ yãebui'o, wàlɛ mao, kpelewa wa yã́ pↄ́ álɛ o gbadↄ̃i? Á yã́ a gɛ̃ ń ĩ́anaoɛ. +Yã́ↄ bui dasi dṹnia guu, an kee bↄↄlɛsai sↄ̃o. +Tó wàlɛ bui pↄ́ mili a yãmao o, máↄ dɛ a ònaɛ nibↄ ũɛ, mɛ́ aↄ dɛmɛɛ nibↄ ũɛ. +Màa ápiↄ sↄ̃, lá á ãiavĩ ń Lua Nisĩna gbaↄ, à ãiakɛ àↄ gɛò aɛ, kɛ́ Yesudeↄ e zɛdↄ. +Ayãmɛto yãebui'ona wabikɛ aà e a bↄↄlɛkɛ. +Tó ma wabikɛ̀ ń yãebui'oao, ma nisĩna mɛ́ kɛ̀, ma làasoo dↄaaamɛɛo. +Too, yã́pi dɛai? Má wabikɛ ń nisĩnao, mí kɛ ń laaio lↄ. Má lɛsi ń nisĩnao, mí sí ń laaio lↄ. +Tó n Lua tↄnasì ń nisĩnao, kpelewa gbɛ̃́ dafu pↄ́ kú we a o, ãmi, sáau pↄ́ ń kpà yã́ musui? Asa i yã́ pↄ́ ń ò dↄ̃o. +Baa tó n sáaukpà a zɛ́wa, i to n gbɛ̃do zɛ��dↄo. +Ma Lua sáaukɛ̀, kɛ́ mi yãebui'o dɛála píi, +ãma gãli guu tó ma yã́ mɛ̀n sↄo ò ń laaio ma yãdàonɛ́, a maamɛɛ dɛ mà yã́ mɛ̀n ũma'ũma o ń yãebui'oaola. +Gbɛ̃́ↄ, á làasoo su àↄ dɛ lán nɛ́ↄwao. Àↄ dɛ nɛbↄlↄnaↄwa vãi yã́ musu, ãma á làasoo àↄ dɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ ũ. +Mↄizi ikoyã láu Dii mɛ̀: Má yãebui'o gbɛ̃́piↄnɛ nibↄↄ lɛ́u, ń beeo aa swã́sɛ ma yã́io. +Ayãmɛto yãebui'oa dɛ seela ũ Yesudeↄnɛo, sema Yesusaideↄ. Màa lↄ ãnabikɛkɛa dɛ seela ũ Yesusaideↄnɛo, sema Yesudeↄ. +Tó gãlideↄ kã̀aa píi, mɛ́ aalɛ yãebui'o ḿpii, tó gbɛ̃́ dafuↄ ge Yesusaideↄ mↄ̀ we, aa mɛ ĩ́ana kàmáɛo lé? +Tó gbɛ̃́pii lɛ́ ãnabikɛkɛ sↄ̃, mɛ́ Yesusaide ge gbɛ̃́ dafu mↄ̀ we, ampii yã́ a aà da làasoou a aà wɛ́ kɛ̃́, +asiiyã pↄ́ kú aà nↄ̀sɛu i bↄ gupuau, i wúlɛ a gbɛɛu à misiilɛ Luaɛ, i gbasa mɛ Lua kú á guu sĩanaɛ. +A dɛai gbɛ̃́ↄ? Tó a kãaa, á baade líↄ lɛ ge yãdaanɛ́ ge yã́wɛwɛ̃a ge yãebui'oa ge yãe buipi bↄↄlɛkɛa vĩ. À apii kɛ kɛ́ gbɛ̃́ↄ e zɛdↄ. +Tó wàlɛ yãebui'o, gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃, asuli dɛ beeao. Aa kↄ̃ gba zɛ́, gbɛ̃́ mɛ̀ndo i a bↄↄlɛkɛ. +Tó a bↄↄlɛkɛna kuo, aà kã́mabo gãli guu, i a pↄ́ o ado ń Luao. +Ãnabiↄ gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃ yã'o, gbɛ̃́ kĩniↄ i làasookɛ an yã́wa. +Tó Lua yã'ò gbɛ̃pãleɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yã'o nílɛ. +Ápii á fↄ̃ ãnabikɛkɛ dodo, í yãdadakↄ̃ɛ ápii, í kↄ̃ sɛ lɛsĩ. +Ãnabiↄ fↄ̃ ń ãnabikɛkɛa zùukɛ, +asa Lua ye yãyaaaio, sema a zɛde. Lá Lua gbɛ̃́ↄ ì kɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo píiwa, +nↄɛↄ lɛ́ líↄ kpaaũa gãli guu, asa aa yã'oa zɛ́ vĩo. Aa misiilɛ lá wa ò Mↄizi ikoyã guuwa. +Tó aa ye yãe dↄ̃, aa ń zã́ gbɛai bɛ, asa nↄɛ yã'oa gãli guuá wíɛ. +Á kĩ́i Lua yã́ dàalɛua? Ge á mɛ̀ndo yã́i à mↄ̀ia? +Tó gbɛ̃́ lɛ́ e á dɛ ãnabi ge gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna dↄaaaɛ̀ ũ, aàↄ dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ má kɛ̃̀ɛ́piá Dii yãdilɛaɛ. +Tó gbɛ̃́ pãkpài, à pãkpaaàziɛ. +Ayãmɛto ma gbɛ̃́ↄ, à wɛbii ãnabikɛkɛawa, ãma ásu gi yãebui'oaio. +À yã́pii kɛ a zɛ́wa súsu. +Gbɛ̃́ↄ, baona pↄ́ má kpàɛ́ á sì a zɛò ↄ̃ má ye mà ɛa dↄágu. +Baonapi mɛ́ a á suaba, tó á waaso pↄ́ má kpàɛ́pi kũa. Tó màa no, á Yesu náaikɛa kɛ̀ pãɛ. +Yã́ gbia pↄ́ má mà má dàɛ́n kɛ: Kilisi gà wá duuna yã́i lá a kɛ̃a Luayãtaalauwa. +Wà aà vĩ̀, ↄ̃ à vù a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ lá a kɛ̃a Luayãtaalauwa. +À azĩa ↄ̀lↄ Piɛɛɛ, ↄ̃ à azĩa ↄ̀lↄ a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄnɛ lↄ. +Bee gbɛa à azĩa ↄ̀lↄ wá gbɛ̃́ↄnɛ kɛ́ aa kãaaa gudoũ, aa dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń basↄoola (500). An daside ku e tia, ãma an gbɛ̃eↄ ã́nuatò. +Bee gbɛa à azĩa ↄ̀lↄ Zaakiɛ, ↄ̃ à azĩa ↄ̀lↄ zĩnaↄnɛ píi. +Ampii gbɛa à bↄ̀ mↄ̀a, ma gↄ̃ kↄ̃nsɛ ũ. +Asa zĩnaↄ guu mámɛ má kpɛɛ, mi ka wà omɛɛ zĩnao, asa ma ĩadà Lua gãlideↄwa. +Gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀mɛɛ yã́ mɛ́ tò má dɛ kɛ́wa gbã, mɛ́ gbɛ̃kɛ pↄ́ a kɛ̀mɛɛpi i kɛ pão, asa ma dɛ̃ɛkà dɛńla píi. Mámɛ má kɛ̀o, gba pↄ́ Lua dàmɛɛ mɛ́ tò má kɛ̀. +Ayãmɛto à bↄ̀ ma kĩ́i ge an kĩ́in nò, yã́ pↄ́ wálɛ a waasokɛ á sìn we. +Lá wálɛ Kilisi bↄa gau waasokɛ, àkɛa á gbɛ̃eↄ lɛ́ o gɛↄ vuo ni? +Tó gɛↄ vuo, dↄ̃ Kilisi i vuo. +Tó Kilisi i vuoɛ, dↄ̃ wá waasokɛa gia, mɛ́ á Kilisi náaikɛa gia, +wí gↄ̃ Lua seelade ɛgɛnaↄ ũ, kɛ́ wá ò à Kilisi vù yã́i. Asa tó gɛↄ vuo, dↄ̃ i aà vuo. +Tó Lua lí gɛ vuo, Kilisi i vuo. +Tó Kilisi i vuo, á Kilisi náaikɛaá pãɛ, á kú á duuna guuɛ e tia, +mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ã́nuatò naa Kilisiwaↄ kàalɛɛ. +Tó wá kuaɛ bee yã́i ↄ̃ wá wɛ́ dↄi Kilisizi ado, wɛ̃nadeↄn wá ũ dɛ gbɛ̃́piia. +Sĩana guu Kilisi bↄ̀ gau, ↄ̃mɛ dↄ̀aa vù sɛ̃́ia gbɛ̃́ pↄ́ gàↄnɛ. +Lá gbɛ̃e mɛ́ tò ga mↄ̀, màa lↄ gbɛ̃e tò gɛↄ vua mↄ̀. +Kua Adamu bui ũ tò ga lì gbɛ̃́piia. Màa lↄ gbɛ̃́ pↄ́ naa Kilisiwaↄ wɛ̃ni e ḿpii. +Baade ń a dↄ̀ↄoɛ. Kilisi mɛ́ dↄ̀aa vù sɛ̃́ia, a gbɛa aà gbɛ̃́ↄ vu aà mↄgↄↄ. +Ɔ̃ dṹnia a láa, Kilisi i kíakɛ midɛ píi ń ikoↄ ń gbãaↄ, i a kpala kpa Mae Luawa. +Asa à kũ̀ Kilisi àↄ kibleɛ e Lua gɛ̀ aà ibɛɛↄ kɛɛ̀ aà gbadibↄ ũ. +Ibɛɛ pↄ́ a a midɛ gbɛzã mɛ́ ga ũ, +asa Lua pↄ́pii nà Kilisiɛ a ↄzĩɛ. Kɛ́ à mɛ̀ pↄ́pii kú aà ↄzĩ, wá dↄ̃ kɛ́ Lua pↄ́ pↄ́pii nàɛ̀ a ↄzĩpi bàasi. +Tó à pↄ́pii nàɛ̀ a ↄzĩ, aàpi ↄ̃ aà Nɛ́ pↄ́ à pↄ́pii nàɛ a ↄzĩpi a misiilɛɛ̀, Luapi iↄ dɛ apii ũ pↄ́piiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì da'ilɛkɛ gɛↄ gɛ̃ɛ ũ sↄ̃ bɛ? Tó gɛↄ vu sĩanao, bↄ́yãi wì da'ilɛkɛ an gɛ̃ɛ ũi? +Wápiↄ sↄ̃, bↄ́yãi wiↄ ku kai guu gↄↄpiii? +Ń ĩ́ana pↄ́ mi dã́ á yã́ musu naa Kilisi Yesu wá Diiwao, miↄ ku ga lɛ́zĩ lá gu lɛ́ dↄɛ. +Tó mazĩa yã́i ma dɛ̃ɛkài ń wàiↄ Ɛfɛsɛ, bↄ́ ài a vĩmɛɛi? Tó gɛↄ vuo, wà pↄble, wà imi, asa wá ga ziaɛ. +Ásu to à sã́são, gbɛ̃na vãi ì dàa maa ↄ̃̀ↄkpaɛ. +À su á laaiwa súsu, ásu duunakɛ lↄo, asa á gbɛ̃eↄ Lua dↄ̃o. Ma bee ò kɛ́ à á wípi dↄ̃ yã́iɛ. +Gbɛ̃e a mɛ kpelewa gɛↄ vui? Mɛ kpele aaↄ vĩi? +Sↄũ yã́ɛ! Wìli pↄ́tↄ̃ à bↄ̀lɛ fↄ̃mbasikɛsaio. +Tó wà pↄtↄ̃̀, mase ge pↄpãlen nò, ìli bↄlɛ pↄ́ wɛ́tɛ̃ ũo. +Lua ì to à bↄlɛ lá a dìlɛwaɛ, ampii ń a buio. +Pↄ́ wɛ̃nideↄ píi mɛ̀ doũo. Gbɛ̃nazĩnaↄ pↄ́ ńdo, nↄ̀bↄↄ pↄ́ ńdo, bãↄ pↄ́ ńdo, kpↄↄ pↄ́ ńdo. +Luabɛ pↄ́ↄ ku, dṹnia pↄ́ↄ ku. Luabɛ pↄ́ↄ gawi ńdo, dṹnia pↄ́ↄ gawi ńdo. +Ĩatɛ̃ gawi ado, mↄvua pↄ́ ado, saanaↄ pↄ́ ńdo. Baa saanapiↄ gawi dodo kↄ̃ɛɛ. +Màa àↄ dɛ gɛↄ vugↄↄzĩ. Wì gɛ vĩ à yaikɛ, a vu yaikɛsai. +Wì gɛ vĩ bɛɛɛsai, a vu ń gawio. Wì gɛ vĩ gbãasai, a vu gbã́ugbãu. +Wì gɛ vĩ ń dṹnia mɛo, a vu ń àizãna mɛo. Lá dṹnia mɛ ku, àizãna mɛ ku lↄɛ. +A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀, gbɛ̃́ sɛ̃́ia Adamu gↄ̃̀ gbɛ̃́ bɛ̃́ɛ ũ, ãma Adamu gbɛzã gↄ̃̀ Nisĩn wɛ̃nikpamade ũ. +I kɛ àizãna mɛ mɛ́ lí dↄaao, dṹnia mɛ mɛ́ ì dↄaa, a gbɛa sa àizãna mɛ. +Gbɛ̃nazĩn sɛ̃́ia bↄ̀ bùsutiuɛ, a plaade bↄ̀ luabɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ tↄↄlɛ gbɛ̃́ ũↄ bↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ tↄↄlɛuwa. Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ luabɛ gbɛ̃́ ũↄ bↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ luabɛwa. +Lá wá dɛ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ tↄↄlɛu taa ũ, màa lↄ wáↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ luabɛ taa ũ. +Yã́ pↄ́ má òn kɛ gbɛ̃́ↄ. Tó kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i bↄ̀ gupuau, wá e ble ń wá mɛoo. Wá e wàↄ ku guyaikɛsai guu ń wá mɛ pↄ́ ì yaikɛoo. +À ma, má asiiyã'òɛ́. Wá ga píio, ãma wá li píi +kã́ndo lán wɛdɛawa kã̀ae gbɛzã pɛ́zĩ. Asa kã̀ae a ↄbↄ, gɛↄ i vu yaikɛsai, wápiↄ sↄ̃ wí li. +Sema wá mɛ pↄ́ ì yaikɛɛ bee gɛ̃ a yaikɛsai guu. Sema wá mɛ̀ gɛɛ bee gɛ̃ a gasai guu. +Tó wá mɛ pↄ́ ì yaikɛ gɛ̃̀ a yaikɛsai guu, mɛ́ wá mɛ̀ gɛ gɛ̃̀ a gasai guu, ↄ̃ yã́ pↄ́ kɛ̃a láuɛ bee a pa wà mɛ̀: Wà zĩblè gawa, à mìdɛ. +Ga, n zĩblea tↄ́n lái? Ga, n sɛwɛ kú máɛ? +Duuna mɛ́ ga sɛwɛ ũ, mɛ́ duuna gbãa ì bↄ ikoyã guuɛ. +Wà Lua sáaukpa, kɛ́ ì to wà zĩble ń wá Dii Yesu Kilisi gbãao. +Ayãmɛto ma gbɛ̃́ yenzideↄ, à zɛ gbãa gíũgiũ bↄzãsai, í wɛtã Dii zĩwa gↄↄpii, asa á dↄ̃ kɛ́ zĩ pↄ́ álɛ kɛ Diiɛ pão. +Lua gbɛ̃́ↄ kámasakaa yã́ musu, lá má ò Galati bùsu Yesudeↄnɛ, à kɛ màa sↄ̃. +Ãsↄ̃anɛna ń ãsↄ̃anɛnao á baade lí ↄ̃a pↄ́ a è a gbãa lɛ́u bↄ adoa, iↄ kãaa, kɛ́ ásu kámasapi wɛɛlɛ gↄↄ pↄ́ ma mↄo. +Tó ma mↄ, má gbɛ̃́ pↄ́ a ń dílɛ aa gɛ́ↄ zĩ Yelusalɛũ ń taalao ń kámasa pↄ́ á kàpio. +Tó à kũ̀ mà gɛɛ sↄ̃, aai gɛ́ ma kpái. +Tó ma bↄlɛ ń Masedonio, má mↄ́ á kĩ́i, asa má bↄlɛ ń Masedonioɛ. +Málɛ e má gↄↄplakɛánↄ, baa buziɛ se máↄ ye bleánↄ, í gɛ́ zɛimɛɛ gu pↄ́ má gɛ́u. +Tia kɛ́wa má ye mà gɛ̃ála bàlalao, málɛ e má gↄↄplakɛánↄ, tó Dii wèi. +Má gↄ̃ Ɛfɛsɛ e Pãteko dikpɛ zĩ́ɛ, +asa Lua zɛpòomɛɛ maamaa mà zĩ maa kɛ, mɛ́ ibɛɛↄ dasi. +Tó Timↄtee sù mↄ̀, ásu kɛɛ̀ bùubuu aà vĩakɛɛ́o, asa àlɛ zĩkɛ Diiɛ lamawaɛ. +Á gbɛ̃e su sakaaàguo. À kũ̀sũakɛɛ̀ aà e ka ma kĩ́i aafia, asa mapi ń ma gbɛ̃́ↄ wá wɛ́ dↄaàzi. +Wá gbɛ̃do Apoloo sↄ̃, miↄ naɛwà mↄ̀ↄmↄↄ aà mↄ á gwai ń wá gbɛ̃́ kĩniↄ. A ye mↄai gĩao. Tó a zɛkɛ̀, a mↄ́. +À itɛ̃kɛ, íↄ zɛa Yesu náaikɛa guu. À gbɛ̃zↄ̃ↄ yã́ kɛ, íↄ gbãa. +À yã́pii kɛ ń yekↄ̃io. +Á Sefana bɛdeↄ dↄ̃, kɛ́ aa dɛ Yesude sɛ̃́iaↄ ũ Gɛlɛsi bùsuu mɛ́ aa dìlɛ wàↄ dɛ Lua gbɛ̃́ↄ dↄnlɛdeↄ ũ. Gbɛ̃́ↄ, ma wabikɛ̀wáɛ, +à misiilɛ gbɛ̃́ bee taaↄnɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ kↄaikɛ kua zĩ doũpi guuↄ píi. +Ma pↄ kɛ̀na Sefana ń Fↄↄtunatuo ń Akaikuo mↄawa, asa aa gↄ̃̀mɛɛ á gɛ̃ɛ ũɛ. +Aa tò ma nↄ̀sɛ dàdoũ ń á pↄ́o. À gbɛ̃́ bee taaↄ kpɛla. +Azi bùsu Yesudeↄ fↄkpàwá. Akilasi ń Pisiio ń gãlide pↄ́ aaì kãaa ń bɛↄ fↄkpàwá maamaa naa Diiwa guu. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wá sãnuↄ fↄkpàwá ápii. À fↄkpakↄ̃wa ń Lua gbɛ̃́ↄ lɛ́pɛakↄ̃wao. +Ma Pↄlu, fↄɛ beeá ma ↄgbɛɛ. +Tó gbɛ̃e ye Diizio, Lua láaikɛwà. Wá Dii lɛ́ mↄ́. +Dii Yesu gbɛ̃kɛkɛɛ́. +Má yeázi píi naa Kilisi Yesuwa. +Kↄlɛnideↄ lá plaade. +Mámɛmaa Kilisi Yesu zĩna Pↄlu lá Lua yeiwa ń wá gbɛ̃do Timↄteeo, wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀ Lua gãlide pↄ́ kú Kↄlɛniↄnɛ ń Lua gbɛ̃́ pↄ́ kú Gɛlɛsi bùsuuↄ píi. +Lua wá Mae ń Dii Yesu Kilisio gbɛ̃kɛkɛɛ́, i á gba aafia. +Wà Lua wá Dii Yesu Kilisi Mae sáaukpa, Mae Lua sósobide gbɛ̃nↄsɛnininapi. +Ì wá nↄ̀sɛ níniwɛ̃ɛ wá ĩadama píi guu, kɛ́ wà e gbɛ̃́ pↄ́ kú baa ĩadama kpeletaa guuↄ nↄ̀sɛ níninɛ́ sↄ̃ ń nↄ̀sɛ nínibↄ pↄ́ Lua wá nↄ̀sɛ nìniowɛ̃ɛo. +Lá taasi pↄ́ Kilisi kɛ̀ ì liwázi, màa lↄ wá nↄ̀sɛ ì níni maamaa Kilisi yã́i. +Tó wà wá wɛtã̀, á nↄ̀sɛninia ń á bↄao yã́iɛ. Tó Lua wá nↄ̀sɛ nìni, á nↄ̀sɛninia yã́iɛ, kɛ́ à e taasi doũ pↄ́ wálɛ kɛ fↄ̃́. +Wá á náai vĩ seasai, asa wá dↄ̃ lá á bàa kú ń taasi pↄ́ Kilisi kɛ̀o, á bàa kú ń nↄ̀sɛniniapio lↄ. +Gbɛ̃́ↄ, wá ye àↄ dↄ̃ lá wà wá wɛtã̀ Azi bùsuu. À tↄ̃̀wá maamaa, a dɛ wá gbãa lɛ́a, baa wá wɛ̃ni wá wɛ́ dↄi lↄ seo. +Yã́ daawála, wálɛ e wa gaɛ. Bee wá lé kɛ́ wásu zɛ ń wázĩa gbãaoo, sema Lua pↄ́ ì gɛↄ vu gbãa. +À wá bↄ́ kai zↄ̃ↄ guu, mɛ́ a wá bↄu. Aàpi wá wɛ́ dↄi aà wá bↄu lↄ +wabi pↄ́ álɛ kɛwɛ̃ɛ sabai. Beewa gbɛ̃́ↄ Lua sáaukpa dasi wá yã́ musu gbɛ̃kɛ pↄ́ a kɛ̀wɛ̃ɛ gbɛ̃́ dasiↄ wabikɛawɛ̃ɛ yã́i. +Yã́ pↄ́ wi a ĩ́anadãn kɛ: Wá làasoo daa doũ, asa ń Lua gbãao wá kú ń nↄ̀sɛpuao mↄafilisai dṹnia guu, atɛ̃sa á kĩ́i. Dṹnia ↄ̃nↄ wá kuòo, sema Lua gbɛ̃kɛ. +Wili láe kɛ̃́ɛ́o, sema pↄ́ i a kyokɛ á dↄ̃ bàasio. +Lá á wá dↄ̃ gĩa yↄↄ, má ye à wá dↄ̃ sã́asã, kɛ́ à ĩ́anadã wá yã́ musu Dii Yesu mↄ́zĩ, lá wá dã á yã́ musuwa. +Kↄ̃ náaikɛapi guu má dìlɛ yãa ma Masedoni gɛa guu mà bↄlɛ á gwai káau, mí ɛa su ń á kĩ́io, í báaa e gɛ̃n pla, í dↄnlɛkɛmɛɛ ma Yude gɛa guu. +Kɛ́ ma gɛa bee dìlɛ, ma lɛplayã'ò yã̀? Tó má dìlɛ mà yãkɛ, dṹnia yã́ ì dↄaamɛɛ, ↄ̃ ì kɛmɛɛ kã́ndo ao ao ge aawo aawo ũa? +Lá Lua náai vĩ, yã́ pↄ́ wá òɛ́ dɛ ao aawo ũo. +Lua Nɛ́ Yesu Kilisi pↄ́ mapi ń Silivɛ̃ɛo ń Timↄteeo wa aà yã́ waasokɛ̀ɛ́ á gbɛ̃́ pↄ́ ì mɛ ao aawo no, Lua pↄ́ ì mɛ aon aà ũ. +Asa lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ píi sĩana ì kɛ aà guuɛ. Ayãmɛto ń Yesu Kilisipi tↄ́o ↄ̃ wì mɛ ãmi, Lua tↄbↄa yã́i. +Lua mɛ́ wá zĩ́napɛ̀lɛ naa Kilisiwa ń ápiↄ, à wá dílɛ adoa, +à a seela kɛ̀wá, à a Nisĩna dà wá sↄ̃u gba pↄ́ Lua dↄ̀aa dàwɛ̃ɛ ũ. +Lua mɛ́ ma seelade ũ, a ma nↄ̀sɛ dↄ̃. Kɛ́ má ye ĩadawáo yã́i mi gɛ́ Kↄlɛni lↄo. +I kɛ wálɛ gbãamↄɛ́ á luanaaikɛa guu no, asa a zɛ̀dↄu kↄ̀, wálɛ zĩkɛánↄ á pↄna yã́iɛ. +2 Kↄlɛnideↄ. +Ɔ̃ má è mazĩawa a maa mà mↄ́ á kĩ́i ń pↄyao lↄo. +Tó ma á pↄ yàɛ́, démɛ a ma pↄ kɛ nai, mɛ́ i kɛ á gbɛ̃́ pↄ́ ma á pↄ yàɛ́ↄ bàasio? +Ma lakɛ̃̀ɛ́ màa, kɛ́ tó ma mↄ á gwai, á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ à ma pↄ kɛ naↄ su ma pↄ yaoɛ. Má á náai vĩ ápii, kɛ́ ma pↄna dɛ á pↄna ũ. +Ma lápi kɛ̃̀ɛ́ ń pↄsiao ń nↄ̀sɛpusuo ń wɛ́'ioɛ, i kɛ kɛ́ mà á pↄ ya yã́i no, kɛ́ àↄ dↄ̃ lá ma yeaázi kà yã́iɛ. +Lá gbɛ̃e pↄyayã kɛ̀, i kɛ ma pↄ a yào, ápiiɛ, ge á gbɛ̃eↄ, kɛ́ ma yã'oa su gɛ̃agɛ̃o. +Ĩa pↄ́ á daside dà gbɛ̃́piwa mↄ̀wà. +Ayãmɛto à sùuukɛaànↄ sa, à aà nↄ̀sɛ níniɛ̀, kɛ́ aà pↄsia zↄ̃ↄ su aà mↄ ĩ́io yã́i. +Bee yã́i ma awakpàɛ́, à ↄlↄɛ̀ wásawasa kɛ́ á yeaàzi. +A yã́i ma lápi kɛ̃̀ɛ́, ma likpàlɛwá mà e dↄ̃ tó á yã́ pↄ́ má òɛ́ kũa píi. +Tó a sùuukɛ̀ ń gbɛ̃́o, mi kɛaànↄ sↄ̃ɛ. Sùuu pↄ́ má kɛ̀, tó yãe su ku, má kɛ̀ á yã́i Kilisi gɛ̃ɛ ũɛ, +kɛ́ Setãu su ↄ̃nↄkɛwɛ̃ɛo yã́i, asa wá gí aà kↄ̃ni dↄ̃io. +Kɛ́ ma gɛ Kilisi baokpai Toloasi, Dii zɛpòomɛɛ, +ãma ma nisĩna zɛao, kɛ́ mi a gbɛ̃do Titu eo yã́i. Ɔ̃ ma lɛzàmá we, ma da Masedoni zɛ́u. +Ma sáaukɛ̀ ń Luao, asa ìↄ dↄaawɛ̃ɛ gↄↄpiiɛ, wiↄ zĩ̀blenaↄ ũ naa Kilisiwa, wi aà dↄ̃a gĩ fã́ɛ gupiiu. +Asa wá dɛ tulaleti gĩ na pↄ́ Kilisi kpàsa Luaɛ ũ gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ ń suabaↄ ń gbɛ̃́ vũaaaↄ guuɛ. +Wá gɛ̀ gĩ ũ gbɛ̃eↄnɛ, ↄ̃ ì ga inɛ́. Wá wɛ̃ni gĩ ũ gbɛ̃́ kĩniↄnɛ, ↄ̃ ì wɛ̃ni inɛ́. Wá démɛ kà bee kɛai? +Wá dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ aaìↄ Lua yã́ laataↄwao. Naa Kilisiwa wi yã'o ń nↄ̀sɛpuao ń Lua dↄ̃ao a zĩnaↄ ũ. +Wa ɛa su wázĩa sáaukpaawa yã̀? Wá bàa kú ń seela lá pↄ́ wa kɛ̃̀ɛ́ ge pↄ́ á kɛ̃̀nɛ́o lán gbɛ̃eↄwa yã̀? +Ámɛ á wá taalapi ũ, a kɛ̃a wá sↄ̃wa. Gbɛ̃́pii a fↄ̃ dↄ̃, i a kyokɛ. +Á yã́ bↄ̀ gupuau, á dɛ lá pↄ́ Kilisi kɛ̃̀ a nà wá ↄzĩ ũ. I lápi kɛ̃́ ń gàalula ío no, a kɛ̃̀ ń Lua bɛ̃́ɛ Nisĩnaoɛ. I kɛ̃ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛwa no, a kɛ̃̀ á sↄ̃waɛ. +Wá a náai vĩ màa Lua aɛ ń Kilisi gbãao. +I kɛ ń wázĩao wi ka wà mɛ zĩpi bↄ̀ wá gã̀uɛo, Lua mɛ́ wá káwà. +Ɔ̃mɛ wá káwà, ↄ̃ wá dɛ aà bàa kua ń gbɛ̃́ↄ yã́ dafu zĩkɛnaↄ ũ. I kɛ ikoyã no, Lua Nisĩna yã́ɛ. Asa ikoyã ì ga inɛ́ɛ, Nisĩnapi sↄ̃ ì wɛ̃ni inɛ́. +Kɛ́ Lua ikoyã kɛ̃̀ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛwa, a gawi bↄ̀ Mↄizi oawa. Ń a tɛkɛa gɛ̃azɛakɛo Isailiↄ i fↄ̃ gwào. Tó zɛ́ pↄ́ ì ga inɛ́pi bↄ̀ ń gawi bee taao, +Nisĩnapi zɛ́ gawi dɛai? +Lá zɛ́ pↄ́ ì yãdańla gawi vĩ, zɛ́ pↄ́ ì to yã́ bↄńnↄ na gawi dɛa zↄ̃ↄ. +Pↄ́ pↄ́ gawi vĩ yãa gawi vĩ lↄo, gawi pↄ́ dɛaàlapi yã́i. +Tó pↄ́ gↄↄsoplana bↄ̀ ń gawio, pↄ́ pↄ́ ìↄ ku gawi dɛa zↄ̃ↄ. +Wɛdↄa beei guu wi yã'o seasai. +Wá dɛ lán Mↄiziwao. À sálana kù a oaa, kɛ́ Isailiↄ su a oa tɛkɛa pↄ́ lɛ́ gɛ̃zɛa láaa eo. +An nↄ̀sɛ tàta, asa e gbã tó aalɛ Luabaakuańnↄ lá kyokɛ, sálana doũpi ìↄ kua ń làasooaɛ. Ìli goo, sema tó gbɛ̃́ naa Kilisiwa bàasio. +E tia tó wàlɛ Mↄizi yã́ kyokɛ, sálanapi ìↄ kua ń làasooaɛ. +Ãma tó aa zɛ̀ ń Diio, sálanapi a go ń làasooa. +Diipi mɛ́ Lua Nisĩnapi ũ, mɛ́ gu pↄ́ Dii Nisĩnapi kuu, we wì gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ gò wá oawaↄ, wálɛ Dii gawi ↄlↄnɛ́ lán díiwa, wiↄ li laaàwa, wá gawi iↄ kã́fĩ. Dii pↄ́ dɛ Lua Nisĩna ũpi zĩn we. +Ayãmɛto lá Lua zĩ bee dàwɛ̃ɛ a sùuu guu, wá kúsu lí kwɛ́o. +Wa ↄkpà asii wisaiyãↄzi, wili yãkɛ ń wɛzɛ̃oo, mɛ́ wili Lua yã́ koleo. Wi sĩana'ònɛ́ wásawasa wà wázĩa kɛkɛ gbɛ̃́piiɛ Lua dↄ̃a guuɛ. +Tó baona pↄ́ wálɛ kpá ulɛaɛ, gbɛ̃́ vũaaaↄ ↄ̃ a ulɛanɛ́. +Asa dṹniaɛ bee dii Yesusaideↄ wɛ́ vĩ̀akũ̀, kɛ́ aasu baona sí, Kilisi pↄ́ dɛ Lua taa ũ gawi gupunɛ́o yã́iɛ. +Wá zĩa kpàwa wálɛ kɛo, Yesu Kilisi diikɛ kpàwa wálɛ kɛ, mɛ́ wálɛ zↄbleɛ́ aà yã́i. +Lá Lua ò yãa, gu pu gusiau, à gupù wá sↄ̃u màa lↄ. Gupuapi dɛ aà gawi pↄ́ lɛ́ tɛkɛ Kilisi oawa dↄ̃a ũ. +Ń beeo wá gbɛ̃́ pↄ́ wá àizɛɛ bee kũaↄ, wá dɛ lán gĩ̀ oowa, kɛ́ wà e dↄ̃ gbãa zↄ̃ↄ ì bↄ Lua kĩ́iɛ, wá kĩ́i no. +Wìↄ ĩadawá gupiiuɛ, ń beeo wili fuo. Wi bílikɛ, ãma wá wɛ́ dↄa Luazi lí busao. +Wì wá wɛtã, ãma Lua lí wá tó weo. Wì wá pã́lɛ, ãma wili gao. +Gↄↄpii wá kú Yesu ga suawá guu, kɛ́ aà wɛ̃ni e bↄ gupuau wá mɛwa yã́i. +Wá gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ wiↄ ku ga lɛ́zĩ Yesu yã́i, kɛ́ aà wɛ̃ni e bↄ gupuau wá mɛ pↄ́ a ga guu yã́i. +Màa gapi lɛ́ zĩkɛ wá guu, mɛ́ wɛ̃nipi lɛ́ zĩkɛ á guu. +A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Ma Lua náaikɛ̀ ↄ̃ ma yã'ò. Wápiↄ sↄ̃ wa Lua náai doũpi kɛ̀, ↄ̃ wálɛ yã'o a yã́i. +Asa wá dↄ̃ lá Lua Dii Yesu bↄ̀ gau, a wá bↄaànↄ gau sↄ̃, i wá kpá a kùɛ sãnu ń ápiↄ. +Beeↄ lɛ́ wá le píi á yã́i, Lua gbɛ̃kɛ i li gbɛ̃́ dasidea, aà sáaukpaa i kã́fĩ aà tↄbↄa yã́i. +Ayãmɛto wá kúsu lí kwɛ́o. Baa tó wá mɛkaa lɛ́ yaikɛ, wá guu ìↄ dafukũ lá gu lɛ́ dↄɛ. +Wá ĩadama gↄↄ do lɛɛnaɛ bee lɛ́ gawi zↄ̃ↄ láasai iwɛ̃ɛ, a dɛ beeao. +Wá wɛ́ kú pↄ́ pↄ́ wì wɛsiɛ kĩ́io, sema pↄ́ pↄ́ wìli wɛsiɛo. Asa pↄ́ pↄ́ wì wɛsiɛá gↄↄpla pↄ́ɛ. Pↄ́ pↄ́ wìli wɛsiɛo sↄ̃ ìↄ ku gↄↄpiiɛ. +Wá dↄ̃ tó wá sↄ pↄ́ wá kúu kpɛ́ ũ dṹnia guuɛ bee yàa, Lua a kpɛ́ pↄ́ wi dↄ ń ↄoo kpáwá a bɛ e gↄↄpii. +Wi we sↄpi guu fɛ̀ɛɛ, wá ye luabɛ pↄ́pi daɛ, +asa tó wa bↄ sↄu, wáↄ ku mɛsaio. +Gↄↄ pↄ́ wá kú sↄɛ bee guu, wi we fɛ̀ɛɛ lá wá asosɛawa. I kɛ wá ye bↄ a guu no, wá ye luabɛ pↄ́ daɛ, kɛ́ wɛ̃ni wá sↄ pↄ́ ì gapi mↄ́. +Bee yã́i ↄ̃ Lua wá kɛ́i, ↄ̃ à a Nisĩna kpàwá gba pↄ́ à dↄ̀aa dàwɛ̃ɛ ũ. +A yã́i tò wá sↄ̃ ìↄ dilɛa. Wá dↄ̃ gↄↄ pↄ́ wá mɛɛ bee ku, wá kú Dii kĩ́io. +Asa Dii náai wá kuò, i kɛ wɛsia pↄelɛ yã́ no. +Wá sↄ̃ ìↄ dilɛa. Bↄa sↄu gɛa Dii kĩ́i mɛ́ maawɛ̃ɛ. +Kua mɛ guun nò, bↄa a guun nò, wiↄ wɛɛlɛ wá yã́ kaaàgu. +Asa Kilisi aↄ zↄ̃lɛa a gĩ́naa, wápii wí bↄ zɛ aà aɛ, i fĩabo wá baadeɛ aà kua mɛ guu yãkɛawa, a maa ge a vãi. +Lá wálɛ vĩakɛ Diiɛ màa, wi wɛɛlɛ gbɛ̃́ↄ yã́pi zɛ́ e. Lua wá sã́asã dↄ̃, mɛ́ wá ye à wá dↄ̃ á sↄ̃u màa. +Wálɛ wázĩa sáaukpaɛ́ lↄ no, wálɛ á gba zɛ́ à ĩ́anadã wá yã́ musuɛ, í e yã́zãsi gbɛ̃́ pↄ́ ì ĩ́anadã pↄ́ pↄ́ àlɛ e ń wɛ́o, i kɛ sↄ̃̀ yã́ nowa. +Tó álɛ e wá liaaaɛ, Lua yã́iɛ. Tó wa su wá dↄ̀ↄwa, á yã́iɛ. +Asa Kilisi yeawázi yã́ mɛ́ wá kũa gbãa. Wá è tó gbɛ̃́ mɛ̀ndo gà gbɛ̃́pii gɛ̃ɛ ũ, aa gà ḿpiin we. +À gà gbɛ̃́pii gɛ̃ɛ ũ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ su wàↄ kú ńzĩa pↄ́ ũ lↄo, sema gbɛ̃́ pↄ́ gà ń gɛ̃ɛ ũ à vù pↄ́. +Bee yã́i wili gbɛ̃e gwa lá dṹnia ì aà gwawa tia lↄo. Baa kɛ́ wá Kilisi dↄ̃ lá dṹnia aà dↄ̃wa yãa, wá aà dↄ̃ màa tia lↄo. +Tó gbɛ̃́ naa Kilisiwa, gbɛ̃́ dafuɛ. Aà kua zi gɛ̃̀, a dafu mɛ́ mↄ̀. +Bee bↄ̀ Lua kĩ́i píiɛ. À wá kɛanↄ na ń Kilisi gbãao, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ kɛa naanↄ zĩ dàwɛ̃ɛ. +Kilisi sabai Lua dṹnia kɛ̀anↄ na gbɛ̃́ↄ tàaeↄ yãdasai. À gbɛ̃́ↄ kɛaanↄ napi yãdàwɛ̃ɛ. +Beewa Kilisi gɛ̃ɛↄn wá ũ. Lua lɛ́ gbɛ̃́ↄ sisi wá musu. Wa wabikɛ̀wá Kilisi gbɛu, à kɛ na ń Luao. +Lua tò duunsaide gↄ̃̀ duuna awakpabↄ ũ wá yã́i, kɛ́ naawà guu Lua i to yã́ bↄwanↄ na. +Lá wálɛ zĩkɛ Luaɛ, wa awakpàɛ́, ásu to gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀ɛ́ kɛ pão. +Asa Lua mɛ̀: Ma n yãmà a gↄↄwa, ma dↄnlɛ suabagↄↄ. Gↄↄ kà sa, gbã mɛ́ suabagↄↄpi ũ. +Wili yã́ pↄ́ a to gbɛ̃́ fu kɛo, kɛ́ wasu wá zĩ sãa eo yã́i. +Wi wá luazĩkɛnkɛ ↄlↄ gbɛ̃́ↄnɛ yã́pii guu. Wi mɛnafↄ̃ maamaa ń ĩadaawáo ń taasio ń wɛ́tɛ̃ao. +Wà wá gbɛ̃́, wà wá ká kpɛ́u, wà fɛ̀lɛwanↄ. Wa zĩ gbãa kɛ̀, wi e i'òo, nↄana wá dɛ́. +Wá ↄ̀lↄnɛ́ ń nↄ̀sɛmɛndoo ń dↄ̃ao ń sùuuo ń maakɛao ń nↄ̀sɛpuao ń yenzi mↄafilisaio +ń sĩana'oao ń Lua gbãao. Wá maakɛbↄↄ kũa wá ↄplaau ń zɛɛo. +Wì wá kpɛla, wì wá kpɛbↄ. Wì wá tↄ́ vãi sí, wì wá tↄnasi. Sĩandeↄn wá ũ, ↄ̃ wì wá dilɛ mↄafilideↄ ũ. +Tↄdeↄn wá ũ, ↄ̃ wì wá dilɛ gbɛ̃andoↄ ũ. Wá bɛ̃́ɛɛ fá, ↄ̃ wì wá dilɛ gɛↄ ũ. Wì wá dilɛ pↄgbɛ̃aↄ ũ, ãma wìli wá dɛo. +Wá pↄ ìↄ naɛ, ↄ̃ wìↄ wá dilɛ pↄsiadeↄ ũ. Wi gbɛ̃́ↄ kɛ ↄdeↄ ũ dasi, ↄ̃ wìↄ wá dilɛ taasideↄ ũ. Wá pↄ́pii vĩ, ↄ̃ wìↄ wá dilɛ pↄesaideↄ ũ. +Kↄlɛnideↄ, wa yã'òɛ́ wásawasa, wa wá nↄ̀sɛ wɛ̃̀ɛ́. +Wi wá nↄ̀sɛ kṹkpaɛ́o, ámɛ a á pↄ́ kũ̀kpawɛ̃ɛ. +Ma yã'òɛ́ lán ma nɛ́ↄwaɛ. Lá wa wá nↄ̀sɛ wɛ̃̀ɛ́, à á nↄ̀sɛ wɛ̃wɛ̃ɛ sↄ̃. +Ásu nakↄ̃wa ń Yesusaideↄo. Kpelewa maa ń vãio aa gbɛ̃́kpa ń kↄ̃oi? Baa kpele gupua ń gusiao vĩ ń kↄ̃oi? +Kilisi yã́ a kↄ̃sɛ ń Setãu pↄ́o kpelewa ni? Bↄ́ Yesude ń Yesusaideo vĩ ń kↄ̃oi? +Kpelewa Lua kpɛ́ lɛ́ a kɛ doũ ń tã́aↄi? Lua bɛ̃́ɛ kpɛ́n wá ũ, lá a òwa à mɛ̀: Máↄ kúńnↄ, máↄ bɛbɛ ń guu, míↄ dɛ ń Lua ũ, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. +Ayãmɛto Dii mɛ̀: À kɛ̃́má, àliↄ kú ádoa, ásu ↄkã pↄ́ gbãlɛawao, mí á sí, +míↄ dɛ á Mae ũ, íↄ dɛ ma nɛgↄ̃ɛↄ ń ma nɛnↄɛↄ ũ. Dii Gbãapiide mɛ́ ò. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, lá Lua lɛgbɛ̃̀wɛ̃ɛ màa, wà kɛ̃ yã́ pↄ́ ì mɛ ń nisĩnao gbãlɛwa míↄmiↄ, wí wɛɛlɛ wà wá kua adoa lɛpapa vĩakɛa Luaɛ guu. +À wá kṹ ↄplapla. Wi tàaekɛ gbɛ̃eɛo, wi gbɛ̃e ↄ̃̀ↄkpao, wi gbɛ̃e taiinkɛo. +Mi bee o mà yãdaála no. Má ò kↄ̀, wa gan nò, wá kún nò, á yã́ dↄ wá sↄ̃waɛ. +Má á náai vĩ zↄ̃ↄ, mi ĩ́anadã á yã́ musu maamaa. Wɛ́tɛ̃a mↄawɛ̃ɛ guu píi ma nↄ̀sɛninia kpɛ lↄo, ma pↄ kɛ̀na yã́iyãi. +Baa kɛ́ wa ka Masedoni bùsuu, wá mɛ i e dↄ̀o. Wɛ́tɛ̃a píi wá lé, wà fɛ̀lɛwá ń sòleo, ↄ̃ wá kú sↄ̃̀deedee guu. +Ɔ̃ Lua pↄ́ ì yɛ̃̀ɛɛsaideↄ nↄ̀sɛ níni wá nↄ̀sɛ nìniwɛ̃ɛ Titu mↄa guu. +I kɛ aà mↄa ado no, kɛ́ a aà nↄ̀sɛ nìniɛ̀ yã́iɛ lↄ. A òwɛ̃ɛ álɛ ma bɛɛkɛ, á kú déndↄ̃mɛɛ guu, a zɛmanↄ sa, ↄ̃ ma pↄna kã̀fĩ. +Baa kɛ́ lá pↄ́ má kɛ̃̀ɛ́ á pↄ yà, má làasoo pãle dao. Ma làasoo pãle dà yãa, kɛ́ má è lápi á pↄ yà gↄↄpla, +ãma ma pↄ kɛ̀na sa. I kɛ kɛ́ ma á pↄ yàɛ́ yã́i no, kɛ́ á pↄsia tò a nↄ̀sɛlìlɛ yã́iɛ. Á pↄyaapi bↄ̀ Lua kĩ́iɛ. Bee yã́i ásoo wá kɛ̀ɛ́o. +Pↄsia pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i ì to gbɛ̃́ nↄ̀sɛlilɛ Luapi i aà suaba líↄ déndↄ̃mɛɛ vĩo. Dṹnia pↄsia mɛ́ ì ga inɛ́. +À gwa lá pↄsia pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́ipi zĩkɛ̀ á guu. Á mɛ wã̀ sa, a gi ń ázĩao, á pↄ fɛ̀lɛ, vĩa á kṹ, a ma bɛɛkɛ̀, a wɛtã̀, a vãikɛna swãgàga. Apii guu a ázĩa ↄ̀lↄnɛ́ kɛ́ á tàae vĩ yã́pi guuo. +Baa kɛ́ ma lápi kɛ̃̀ɛ́, i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ tàaekɛ̀ ge gbɛ̃́ pↄ́ à tàaekɛ̀ɛ̀ yã́i no, má kɛ̃̀ Lua dↄ̃a guu, kɛ́ á yeawázi e bↄ gupuauɛ. +Wá nↄ̀sɛninia bee bàasi, wá pↄna kã̀fĩ maamaa Titu pↄna yã́ musu, kɛ́ ápii á tò aà nisĩna sù yã́i. +Ma ĩ́anadã̀ɛ̀ yãa á yã́ musu, i to wí ma kũo. Lá wa sĩana'òɛ́ yã́pii guu, màa wá ĩ́andãa Tituɛ kɛ̀ sĩana ũ. +Lá a aà dìlɛ gbia a aà kpɛlà, mɛ́ a aà yãmà ápii, tó à làasookɛ̀ yã́piwa, aà nↄ̀sɛ ì ɛa yáalↄwáɛ. +Ma pↄ kɛ̀na, kɛ́ má á náai vĩ yã́pii guu yã́i. +Gbɛ̃́ↄ, wá ye àↄ gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀ Yesude pↄ́ aa ku Masedoni bùsuu wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛoↄnɛ dↄ̃. +An yↄ̃a ń ĩadaama pãsĩo guu, an pↄ kɛ̀na maamaa, ↄ̃ baa ń ń taaside búubuukɛo aa gbadà sↄũsↄũ. +Má òɛ́ aa gbadà ń gbãa lɛ́u, a dɛ ń gbãa lɛ́a se. +Aa gbɛ̀awá ńzĩa awa ń awao, wà ń gba zɛ́ ń ↄ e àↄ ku Lua gbɛ̃́ↄ kámasa guu. +Aa kɛ̀ dɛ lá wá wɛ́ dↄia, aa ńzĩa kpà Diiwa gĩa ń wápiↄ lↄ lá Lua yeiwa. +Ɔ̃ wa wabikɛ̀ Tituwa aà gɛ́ kámasa yã́ pↄ́ a dàalɛ á guu lɛkpaaĩi. +Lá á gbãa yã́pii guu, luanaaikɛa ń yã'oao ń dↄ̃ao ń yã́pii ãiao ń á yeawázio, àↄ gbãa kámasapi kaa guu lↄ. +I kɛ ma yãdìlɛɛ́ no, kↄai pↄ́ gbɛ̃pãleↄ kɛ̀ ↄ̃ má òɛ́, kɛ́ mà e mà á yea gbɛ̃́ↄzi sĩana dↄ̃. +Á wá Dii Yesu Kilisi gbɛ̃kɛ dↄ̃. Aà pↄde'ia à gↄ̃̀ pↄsaide ũ á yã́i, ↄ̃ aà pↄsaidekɛ guu à á kɛ́ pↄdeↄ ũ. +Lá má è yã́pi musun we. Bee kↄ̃sì ń á gbɛ̃́ pↄ́ a zɛ ń yã́pio za muyãa, mɛ́ á kɛ̀ↄ. +À yã́pi lɛkpaaĩ sa. Lá á sↄu mà ń a kɛao, à kɛ á gbãa lɛ́u. +Tó gbɛ̃́ gbadà ń nↄ̀sɛmɛndoo a pↄvĩa lɛ́u, bee ì ká, i kɛ pↄ́ pↄ́ a vĩo no. +I kɛ áↄ taasikɛ gbɛ̃́ kĩniↄ aaↄ namable no. Àↄ kpaaĩa. +Tia kɛ́wa pↄ́ pↄ́ diázi à yoonɛ́ an pↄ́kɛ̃sãama guu. Gↄↄewa sↄ̃, pↄ́ pↄ́ dińzi aai ɛa yooɛ́ á pↄ́kɛ̃sãawá guu. Beewa áↄ kpaaĩa. +Lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Sɛ̀lɛnzↄ̃ↄde pↄ́ i fɛ̃o, yↄↄnde pↄ́ i kɛ̃́são. +Ma sáaukɛ̀ ń Luao, kɛ́ a tò á yã́ dↄ Titu sↄ̃wa lamawa. +À wá yãmà, aà mɛ wã̀ à mↄ á gwai, àlɛ mↄ́ teasi no. +Wá gbɛ̃do pↄ́ aà tↄ́ lìgua Yesudeↄ guu píi baonakpaa musu ↄ̃ wá dàɛ̀. +Bee gbɛa lↄ Yesudeↄ aà sɛ̀ aà gɛ́wanↄ kámasa zĩ pↄ́ wálɛ kɛ kɛi. Wálɛ zĩpi kɛ Dii tↄbↄa yã́iɛ ń nↄ̀sɛmaa pↄ́ wá dào. +Wálɛ gbɛ̃́ↄ wá tàae'ea gba zↄ̃ↄ pↄ́ na wá ↄzĩ yã́ musu abaa bↄ. +I kɛ yã́ pↄ́ maa Diiɛ ↄ̃ wálɛ wɛɛlɛ adoo, ń pↄ́ pↄ́ maa gbɛ̃nazĩnaↄnɛo lↄɛ. +Wa wá gbɛ̃pãle dànɛ́ lↄ. Wa aà laai gwà a gɛ̃na lɛ́ vĩo, wá è a ãiavĩ yã́pii guu, mɛ́ aà ãia ɛ̀a kã̀fĩ tia, kɛ́ a á náai vĩ yã́i. +Titu gbɛ̃́ bee sↄ̃, ma zĩkɛndee pↄ́ wi á maa wɛɛlɛ sãnun aà ũ. Wá gbɛ̃́ kĩniↄ sↄ̃, Yesudeↄ zĩnaↄnɛ, aaì Kilisi tↄbↄ. +Ayãmɛto à ↄlↄnɛ́ kɛ́ á yeńzi, Yesudeↄ i dↄ̃ kɛ́ wá ĩ́andãa á yã́ musu sĩana vĩ. +Má lákɛ̃ɛ́ Lua gbɛ̃́ↄ kↄ̃ kámasa p���́ wálɛ kápi yã́ musuo, +asa má dↄ̃ a nↄ̀sɛmaa dà, ↄ̃ ma ĩ́anadã̀ Masedoniↄnɛ ma mɛ̀ Gɛlɛkiↄ sↄu mà za muyãa. Á ãiapi ń gbɛ̃́ daside mɛ fɛ̀lɛ. +Ɔ̃ ma wá gbɛ̃́piↄ zĩ̀wá àↄ ku sↄu guu lá má òwa, kɛ́ ĩ́ana pↄ́ wá dã̀ yã́pi musu su kɛ pão. +Tó Masedoniↄ mↄ̀manↄ, tó aa è á sↄu i mao, wí a wá kũɛ, kɛ́ wa á náaikɛ̀ yã́i. Á è, má á pↄ́ o lↄe? +Ayãmɛto má è a maa mà o gbɛ̃́piↄnɛ aa dↄaamɛɛ, aa gba pↄ́ a dↄaa a a lɛgbɛ̃̀ yã́ kɛkɛ káau, a sↄu i ma, iↄ dɛ nↄ̀sɛmɛndo gba ũ, i kɛ gba teaside no. +À làasookɛ yã́ɛ beewa. Tó ń tↄ̃̀ yↄↄ, ni kɛkɛ yↄↄɛ, tó ń tↄ̃̀ zↄ̃ↄ, ni kɛkɛ zↄ̃ↄɛ. +Baade kpá lá à zɛ̀ò a sↄ̃ guuwa oosisisai teasisai. Lua ye gbɛ̃́ pↄ́ ì gbada ń pↄnaozi. +Lua a fↄ̃ to ɛ̀fãai píi liála, gↄↄpii pↄ́pii i mↄ́wá yã́pii guu e à lìála maakɛa píi guu. +A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Ì pↄ́ fã́ɛ taasideↄnɛ, aà maakɛa ìↄ ku gↄↄpiiɛ. +Lá Lua ì pↄbui kpa pↄtↄ̃nawa mɛ́ ì pↄblea kpa gbɛ̃́piiwa, a pↄbui kpáwá, i kↄ̃́ɛ́, á maakɛa gbɛ i yàasa kṹ. +A á kɛ pↄdeↄ ũ yã́pii guu, íↄ gbada sↄũsↄũ gↄↄpii, gbɛ̃́ↄ i Lua sáaukpa gba pↄ́ á dànɛ́ wá sabai yã́i. +Asa Lua gbɛ̃́ↄ pↄ́kɛ̃sãma bↄↄlɛ ↄ̃ kámasa zĩpi lɛ́ kɛ adoo, a to Lua sáaukpaa ligua maamaa lↄɛ. +Gbɛ̃́ↄ Lua tↄbↄ, asa kámasa pↄ́ á kàpi lɛ́ ↄlↄnɛ́ a misìilɛ Kilisi bao pↄ́ a zɛ̀òɛ, mɛ́ a gbɛ̃kɛkɛ̀nɛ́ ń gbɛ̃́piio ń nↄ̀sɛmɛndoo, +aai wabikɛɛ́, aai á nidɛ Lua gbɛ̃kɛ pↄ́ tↄ̃̀wá yã́i. +À Lua sáaukpa aà gba pↄ́ gɛ̃̀ oaa yã́i. +Ma Pↄlu, ma awakpàɛ́ ń Kilisi nↄ̀sɛniɛ sùuuo, ma gbɛ̃́ pↄ́ i mɛ má busɛ á guu mɛ́ má pãsĩ á kpɛ. +Ma wabikɛ̀wá, tó ma mↄ, ásu to màↄ pãsĩánↄo, asa má fↄ̃ mà a pãsĩ ↄlↄ á gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ dṹnia yã́ mɛ́ lɛ́ dↄaawɛ̃ɛↄnɛ. +Wá kú dṹnia guuɛ, ãma wili zĩka lán dṹnia gbɛ̃́ↄwao. +Wá gↄ̃kɛbↄↄá dṹnia pↄ́ no, Lua gↄ̃kɛbↄ gbãa pↄ́ wi zɛgikĩi gbooòↄnɛ. Wi ↄ̃nↄ búinaↄ suumpaò +ń wala pↄ́ ì gínɛ́ wà Lua dↄ̃o píi. Wi làasoo píi kṹ zĩ̀zↄↄ ũ aa misiilɛ Kilisiɛ. +Tó a misìilɛwɛ̃ɛ wásawasa, wá sↄu mà wà swã́gbãadeↄ swã́gaga. +I gbɛ̃́ gwa a bɛawaɛ. Tó gbɛ̃́ dìlɛ Kilisi pↄ́n a ũ, aà ɛa làasookɛ yã́ɛ beewa. Kilisi pↄ́n wá ũ laaàwa sↄ̃. +Baa tó ma ĩ́anadã̀ zↄ̃ↄ iko pↄ́ Dii kpàwá yã́ musu, wí a ma kũo, asa á zɛdↄa yã́iɛ, i kɛ á gbooa yã́i no. +Má ye ma lákɛ̃aɛ́ àↄ dɛɛ́ vĩadadanzi ũo. +Wì mɛ ma láↄ gbia, ì ń gba gbãa, ãma tó wá kú kↄ̃ wɛ́u, ma lɛ́ ìↄ busɛ, ma yã́ lí tↄ̃́máo. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ o màaↄ dↄ̃ kɛ́ lá wá dɛ láↄ guu, màa wáↄ dɛ kua kↄ̃ wɛ́u. +Wá kɛ muaa ge wá wá lɛɛũ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ńzĩa sáaukpaↄo. Aa ńzĩa kpaaĩa ń kↄ̃o ń ńzĩa lɛɛũa ń kↄ̃o ↄ̃nↄ vĩo. +Wá gbɛ̃́ beeↄ, wá ĩ́anadã dɛ a lɛ́ao. Wá dã kↄↄ pↄ́ Lua dàwɛ̃ɛ lɛ́uɛ. Baa ápiↄ, kↄↄpi á ká. +Lá wa ka á kĩ́i, wálɛ vĩ wá pↄ́ lɛ́ao, asa wa mↄ ń Kilisi baoo e á kĩ́i. +Wili ĩ́anadã dɛ a lɛ́a wa gbɛ̃pãleↄ zĩkàuo. Lá á luanaaikɛa lɛ́ kã́fĩ, wá ye zĩ pↄ́ wálɛ kɛ á guu ↄta maamaa e kↄↄ pↄ́ Lua dàwɛ̃ɛ lɛ́uɛ, +wí gɛ́ baopi kpái bùsu pↄ́ kú á aɛↄ guu, gbɛ̃pãleↄ tàaabaa ĩ́andãsai. +Tó gbɛ̃́ ye ĩ́anadã, aà dã Dii yã́ musu. +I kɛ gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa sáaukpa mɛ́ maao, sema gbɛ̃́ pↄ́ Dii ì aà sáaukpa. +À ma fↄ̃ yↄↄ ń ma sↄũkɛyão, ãma álɛ kɛ kↄ̀. +Lá Lua lí sí sàao, màa ↄ̃ má kũa á yã́ musu. Á gↄ̃ mɛ̀ndoɛ, ↄ̃n Kilisi ũ. Ma á kpã́sãwà wɛ̃́ndia lɛ́so ũɛ. +Lá mlɛ̃ kↄ̃nikɛ̀ Ɛvaɛ à aà sã̀sã, vĩa lɛ́ ma kṹ kɛ́ a su á sã́sã sↄ̃, í á naa Kilisiwa gbãsĩsai ń nↄ̀sɛmɛndoo tó. +Tó gbɛ̃́ mↄ̀ Yesu yã́ pↄ́ dodo ń wá pↄ́o waasokɛ̀ɛ́, ge nisĩna pↄ́ dodo ń pↄ́ pↄ́ á èo ge baona pↄ́ dodo ń pↄ́ pↄ́ á sìo, i aà gba zɛ́ maamaaɛ. +Má è má kɛ̃́sãa zĩna pↄ́ a ń dílɛ dɛńlaↄzi yãe guuo. +Baa tó ma lɛ́na nao, má dↄ̃a vĩ. Wá ↄ̀lↄɛ́ ápii wásawasa yã́pii musu. +Kɛ́ ma baona pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i waasokɛ̀ɛ́ pↄ́siwásai, mɛ́ ma azĩa bùsa á kã́fĩa yã́i, tàae má kɛ̀a? +Ma Yesude pãleↄ taiinkɛ̀, ma a asea èmá, kɛ́ mà e màↄ zĩkɛ á guu yã́i. +Gↄↄ pↄ́ má kúánↄ, tó pↄ́ lɛ́ kɛ̃́sãa, mili ĩada gbɛ̃ewao. Wá gbɛ̃́ↄ bↄ̀ Masedoni bùsuu, aa mↄ̀mɛɛ ń pↄ́ pↄ́ lɛ́ kɛ̃́sãaↄ. Má azĩa kũa, mi kɛ gbɛ̃eɛ aso ũo, mɛ́ máↄ mazĩa kũa màaɛ. +Ń Kilisi sĩana pↄ́ kú ma guuo, gbɛ̃e a kpa ma ĩ́andãyãpiɛ Gɛlɛsi bùsuuo. +Bↄ́yãi má ò màai? Má yeázi noa? Lua dↄ̃. +Yã́ pↄ́ málɛ kɛ máↄ kɛɛ, kɛ́ mà e zɛzↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ma lɛ́wɛↄnɛ aa ĩ́anadã láwáwa yã́i. +Gbɛ̃́piↄá zĩna ɛgɛnaↄnɛ! Zĩkɛn mↄafilideↄnɛ! Aaì li Kilisi zĩnaↄ ũ. +Yãbↄnsaɛ no. Baa Setãupi ì li gupua malaika ũɛ. +Lá màaɛ, tó aà zĩkɛnaↄ lì maa zĩkɛnaↄ ũ, yãbↄnsaɛ no. An zia aↄ dɛ ń yãkɛawaɛ. +Ma ɛa lɛ́ o lↄ, gbɛ̃e su ma gwa sↄũ ũo. Tó màan sↄ̃o, àↄ ma kũa màa, kɛ́ mà e ĩ́anadã yↄↄ. +Yã́ pↄ́ málɛ o, Dii mɛ́ ma dauo. Ĩana pↄ́ málɛ dã mazĩa náaikɛa guuɛ bee, málɛ dã mìsaikɛ guuɛ. +Lá gbɛ̃́ↄ lɛ́ ĩ́anadã dasi dṹnia yã́ musu, mapi sↄ̃ má dãɛ. +Asa á ↄ̃nↄnaↄ i mɛnafↄ̃ ń mìsaideↄ ń pↄnao. +Tó wàlɛ á kɛ zↄↄ ũ, tó wàlɛ á só, tó wàlɛ á taiinkɛ, tó wàlɛ gbãablewá, tó wàlɛ á sãnkɛ, i mɛnafↄ̃. +Sĩanaɛ, wá busɛ! À kɛ̀mɛɛ wí ũ! Ãma pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ kũa àlɛ a wↄ́ↄ kɛ, má kũa sↄ̃ɛ. Málɛ o mìsaikɛ guuɛ. +Ɛbɛluↄ no lò? Má a ũ sↄ̃ɛ. Isailiↄ no lò? Má a ũ sↄ̃ɛ. Ablahaũ buiↄ no lò? Má a ũ sↄ̃ɛ. +Kilisi zĩkɛnaↄ no lò? Má a ũ dɛńla. Málɛ yã'o lán ĩ́andewaɛ. Ma zĩkɛ̀ dɛńla, ma daakpɛu dɛńla, má a gbɛ̃a lɛ́ dↄ̃o, ma kua ga lɛ́zĩ gɛ̃na lɛ́ vĩo. +Yudaↄ ma gbɛ̃ flàala lɛ bla mɛ̀ndosai gɛ̃n sↄo. +Wà ma gbɛ̃ ń goo gɛ̃n àaↄ̃. Wà ma papa ń gbɛo gɛ̃n do. Gó kpàlɛmanↄ gɛ̃n àaↄ̃, ma kɛ ísi guu gↄↄ do fãanɛ ń gwãasĩnao. +Ma wɛ̃́lɛ dasi gɛa guu miↄ ku kai guu: Swa kai, kpã́iwɛliwɛↄ kai, Yudaↄ kai, buipãleↄ kai, bɛnanguo kai, sɛ̃̀a kai, ísia kai, Yesude ɛgɛnaↄ kai. +Ma zĩ gbãa kɛ̀ ń wãwão, ma itɛ̃kɛ̀ a gɛ̃na lɛ́ vĩo, nↄana ń imio ma dɛdɛ, ma lɛyè a gɛ̃na lɛ́ vĩo, má kú bṹu ĩ́andɛa guu. +A kĩniↄ bàasi Yesudeↄ píi kã̀akɛa ìↄ tↄ̃aa lá gu lɛ́ dↄ. +Gbɛ̃e bùsa ↄ̃ mi busaoa? Gbɛ̃e fù ↄ̃ i ↄ̃aoa? +Tó a maa mà ĩ́anadãɛ, má dã ma yɛ̃̀ɛɛsaikɛ musuɛ. +Lua wá Dii Yesu Kilisi Mae dↄ̃ kɛ́ málɛ ɛɛtoo. Wàↄ aà sáaukpa gↄↄpii! +Gↄↄ pↄ́ má kú Damasi, kí Aleta ziia ò wà wɛ̃́lɛpi bĩ́ibↄlɛↄ dã wà ma kṹ, +ↄ̃ wà ma bↄ fɛnɛntiu, wà ma pila ń bao gbí guu bĩ́i kpɛ, ↄ̃ ma pilimá. +À kũ̀ mà ĩ́anadãɛ. Baa tó a ài vĩo, má ɛa su wɛ́pungu'eaↄ ń yã́ pↄ́ Dii ↄ̀lↄmɛɛↄwa. +Má gbɛ̃e dↄ̃ naa Kilisiwa, wà aà sɛ̀ gɛ̀ò e luabɛ sĩanau, a wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosain la. À gɛ̀ ń mɛon nò, mɛsain nò, má dↄ̃o, Lua mɛ́ dↄ̃. +Má dↄ̃ kɛ́ wà gbɛ̃́pi sɛ̀ gɛ̀ò e àizãnablekĩi. À gɛ̀ ń mɛon nò, mɛsain nò, Lua mɛ́ dↄ̃. +À yã́ pↄ́ a oa kɛo mà, gbɛ̃nazĩna a zɛ́ vĩ à sɛ́lɛ siuo. +Má ĩ́anadã gbɛ̃́pi yã́ musuɛ, ãma má ĩ́anadã mazĩa yã́ musuo, sema ma yɛ̃̀ɛɛsaikɛ yã́ bàasio. +Tó má ye ĩ́anadã, má ĩ́anadã mìsaide ũo, asa sĩana má o. Ãma má dão, kɛ́ gbɛ̃e su ma dilɛ dɛ lá á è má dɛ ge lá á mà ma lɛ́ulao. +Kɛ́ másu mà wala kɛ yãzↄ̃ↄ pↄ́ Lua ↄ̀lↄmɛɛↄ musuo yã́i, à lɛ sↄ̀lↄ ma mɛu Setãu ìwa ũ, àↄ ma gbɛ̃. +Ma wabikɛ̀ Diiwa gɛ̃n àaↄ̃ yã́pi musu, aà pↄ́pi gomala, +ↄ̃ a òmɛɛ gbɛ̃kɛ pↄ́ i kɛmɛɛ mↄ̀a, yɛ̃̀ɛɛsaikɛ guu ↄ̃ a gbãa sĩana ì bↄu. Ayãmɛto má ĩ́anadã ń pↄnao ma yɛ̃̀ɛɛsaikɛ musu, kɛ́ Kilisi gbãa àↄ kumala. +Beewa mi pↄnakɛ ń ma yɛ̃̀ɛɛsaikɛo ń widaaao ń taasikɛao ń ĩadaaao ń wɛ́tɛ̃ao Kilisi yã́i, asa gↄↄ pↄ́ ma busa ↄ̃ miↄ gbãa. +Ma mìsaikɛ kɛ̀, ámɛ a ma dau. Ámɛ a maa yãa à ma sáaukpa. Baa tó má pↄe ũo, má kɛ̃́sãa zĩna pↄ́ a ń dílɛ dɛńlapiↄzi yãe guuo. +Ma a zĩnakɛ seela ↄ̀lↄɛ́ ń mɛnao maamaa yãbↄnsaɛↄ ń dabudabukɛaↄ guu. +Bↄ́ ma á kɛ̃́sãò Yesude kĩniↄzii, kɛ́ mi gↄ̃ á gbɛ̃eɛ aso ũo bàasio? À sùuukɛmanↄ ń tàae beeo! +Tia kɛ́wa ma mↄa á kĩ́i gɛ̃n àaↄ̃de sↄu mà, mɛ́ má gↄ̃ á gbɛ̃eɛ aso ũo. Ámɛ málɛ á wɛɛlɛ, i kɛ á pↄ́ↄ no. Asa maeↄ mɛ́ aaì àizɛɛ dilɛ ń nɛ́ↄnɛ, i kɛ nɛ́ↄ mɛ́ aali dilɛnɛ́o. +Má a pↄ́ↄ ble píi, mí azĩa kpáwá ń pↄnao á wɛ̃ni yã́i. Tó ma yeaázi zↄ̃ↄkũ̀, á yeamazi a lao yã̀? +Ɛ̃hɛ̃, mi gↄ̃ɛ́ aso ũo, ãma wà mɛ̀ wɛzɛ̃nan ma ũ, má sìwá ń kↄ̃nioɛ. +Ma á blé gbɛ̃́ pↄ́ ma ń zĩ́wáↄ kee sabaia? +Ma wabikɛ̀ Tituwa aà gɛ́ á kĩ́i, ↄ̃ ma wá gbɛ̃dopi dàɛ̀. Titu á blé yã̀? Wá kã́ doũo lé? Wá tufa doũo lé? +Álɛ e yãa wálɛ bↄkĩi wɛɛlɛ yã̀? Aawo! Wálɛ yã'o ń Lua dↄ̃ao naa Kilisiwa guuɛ. Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, ma bee òɛ́ píi á zɛdↄa yã́iɛ. +Vĩa lɛ́ ma kṹ, tó ma ka á kĩ́i, kɛ́ másu á le lá má yeiowao, mɛ́ ásu ma e lá á yeiowao. Málɛ vĩakɛ sòleɛ ń zaakↄ̃uo ń pↄkũmao ń dɛnlawɛɛlɛao ń kↄ̃yaaao ń kↄ̃peo ń yↄ̃̀ↄo ń zↄao. +Vĩa lɛ́ ma kṹ kɛ́ tó ma ɛa mↄ, ma Lua a to wí ma kṹ á yã́ musu. Gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀ yãa aa gbãsĩkɛ̀, aa wùlɛ ń gbɛ̃pãle nↄo aa wisaiyã kɛ̀, tó aai mikɛ̃ ń yã́piↄ kɛawao, má ↄ́ↄlↄnɛ́ɛ. +Ma mↄa á gwai gɛ̃n àaↄ̃den kɛ. Wì yã́si seelade gbɛ̃ↄn pla ge gbɛ̃ↄn àaↄ̃ musuɛ. +Má òɛ́ yãa ma kuaánↄ gɛ̃n plaade guu, mɛ́ málɛ oɛ́ lↄ á kpɛ, tó ma ɛa mↄ, má gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀ yãaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ kee tɛ̃boo. +Álɛ seela wɛɛlɛ kɛ́ Kilisi mɛ́ lɛ́ yã'o ma guu nolo? Too! I kɛ Kilisi gbãasai no, ìↄ gbãa á guu. +Sĩanaɛ, aà paa líwaá gbãasaikɛyãɛ, ãma a kú ń Lua gbãaoɛ. Màa naawà guu wá busɛ sↄ̃, ãma wáↄ kuaànↄ á guu ń Lua gbãaoɛ. +À ázĩa tàasika à gwa, tó á kú Yesu Kilisi náaikɛa guu. À làasookɛ ázĩawa. I dↄ̃ kɛ́ a kú á guuo lé? Tó màa no, a fuaɛ. +Má ye àↄ dↄ̃ kɛ́ wápiↄ wi fuao. +Wálɛ wabikɛ Luawa ásu vãie kɛo. I kɛ kɛ́ gbɛ̃́ↄ wá maabo yã́i no, kɛ́ à maakɛ yã́iɛ, baa tó wàlɛ wá gwa gbɛ̃́ fuaↄ ũ. +Wá fↄ̃ zɛzↄ̃ sĩanaɛo, sema wà zɛpooɛ̀. +Tó wá busɛ mɛ́ á gbãa, wá pↄ ìↄ naɛ. Yã́ pↄ́ wi a wabikɛ mɛ́ dɛ kɛ́ á yã́ e àↄ bↄlɛia wásawasa. +Ma yã́ beeↄ kɛ̃̀ɛ́, kɛ́ tó ma mↄ, másu wɛbiiwá mà iko pↄ́ Dii kpàa mↄɛ́o. A kpàa á zɛdↄa yã́iɛ, i kɛ á gbooa yã́i no. +Tòo gbɛ̃́ↄ, à gↄ̃̀ zia bàasi. À dɛ̃ɛka á yã́ e àↄ bↄlɛia wásawasa. À ma lɛdama ma. À lɛdoũkɛ àↄ na ń kↄ̃o, Lua yenzide aafiade iↄ kúánↄ. +À fↄkpakↄ̃wa ń Lua gbɛ̃́ↄ lɛ́pɛakↄ̃wao. Lua gbɛ̃́ↄ fↄkpàwá ḿpii. +Dii Yesu Kilisi gbɛ̃kɛkɛɛ́, Lua iↄ yeázi, aà Nisĩna iↄ gbɛ̃́kpaaánↄ ápii. +Galatiↄ. +Ma Lua zĩna Pↄlu ń ma Yesude dee pↄ́ wá sãnuↄ píi wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀ Yesude pↄ́ aa ku Galati bùsuuↄnɛ. Ma zĩnakɛ i bↄ gbɛ̃nazĩna kĩ́io, gbɛ̃nazĩna mɛ́ i a lɛdↄɛkɛo, Yesu Kilisi ń Mae Lua pↄ́ aà bↄ̀ gauo mɛ́ ma zĩ. +Kilisipi gì a wɛ̃nii Lua wá Mae pↄeãwa, à wá duuna kɛ̃̀wá, kɛ́ à e wá bↄ dṹnia tia vãiɛ beeu. +Lua mɛ́ gawi vĩ gↄↄpii! Ãmi. +Kɛ́ álɛ bↄ Lua pↄ́ á sisi a gbɛ̃kɛ guu kpɛ màa gↄ̃̀ↄ, álɛ zɛ ń bao koleao, yã́pi dìa maamaaɛ. +Baona pãle kuo. Gbɛ̃́ pↄ́ ye Kilisi baopi lilɛↄ lɛ́ á liaaɛ. +Baa tó wápiↄ ge malaikae bↄ̀ luabɛ à baona pↄ́ i kpaaĩ ń pↄ́ pↄ́ wá òɛ́oo waasokpàɛ́, Lua láaikɛwà. +Wá òɛ́ yãa mɛ́ málɛ oɛ́ lↄ, tó gbɛ̃e baona pↄ́ i kpaaĩ ń pↄ́ pↄ́ á màoo waasokpàɛ́, Lua láaikɛwà. +Málɛ sáau wɛɛlɛ gbɛ̃nazĩnawa yã̀, ge Luaɛ? Málɛ wɛɛlɛ ma yã́ ká gbɛ̃nazĩnagu yã̀? Tó gbɛ̃nazĩna má ye à káńgu e tia, dↄ̃ Kilisi zↄ̀blenan ma ũo. +Ma gbɛ̃́ↄ, má ye à dↄ̃ kɛ́ baona pↄ́ mi kpáɛ́ i bↄ gbɛ̃nazĩna kĩ́io. +Mi ma gbɛ̃nazĩna kĩ́io, gbɛ̃e mɛ́ i damɛɛo, Yesu Kilisi mɛ́ bↄ̀ mↄ̀oa. +Á mà lá má kú yãa Yudaↄ zɛ́u. Ma Yesudeↄ wɛtã̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo pãsĩpãsĩ, má wɛ̀ɛlɛ mà ń midɛ. +Ma Yudaↄ zɛ́pi yã́ kũ̀ ↄplapla dɛ ma sáaↄla dasi, ma ãia dɛńla wá deziↄ fɛlɛkaayãpi guu. +Ãma Lua ma dilɛ a pↄ́ ũ za ma da nↄ̀sɛu. Kɛ́ aà ma sísia a gbɛ̃kɛ guu gↄↄ kàɛ̀, +ↄ̃ à a Nɛ́ gbàɛa, kɛ́ mà aà baona kpá buipãleↄnɛ. Mi gɛ́ kpálɛi gbɛ̃e gɛ̃zĩo, +mi gɛ́ Yelusalɛũ gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ zĩnaↄ ũ ma ãaↄ kĩ́io, ma gɛ Laalubuↄ bùsuu gↄ̃̀ↄɛ, ↄ̃ ma ɛa ta Damasi. +Wɛ̃̀ àaↄ̃ gbɛa ↄ̃ ma gɛ Yelusalɛũ, kɛ́ wà kↄ̃ dↄ̃ ń Piɛɛo, ↄ̃ ma kɛaànↄ gↄↄ gɛ̃o. +Mi zĩna pãle eo, sema Dii dãuna Zaaki bàasio. +Yã́ pↄ́ má kɛ̃̀ɛ́pi, má sì ń Luao, ɛɛ málɛ tóo. +Bee gbɛa ma gɛ Sili bùsuu ń Silisi bùsuo. +Gↄↄ bee Yesude pↄ́ kú Yudeↄ i wɛsimalɛo, +ãma aa su mà wà mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń wɛtã yãa mɛ́ lɛ́ zɛ́ pↄ́ á wɛ̀ɛlɛ kaalɛpi waasokpa tiasa, +ↄ̃ aa Lua tↄbↄ̀ ma yã́ musu. +Wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosai gbɛa ma ɛa gɛ Yelusalɛũ ń Baanabao. Ma Titu sɛ̀, à gɛ̀wanↄ lↄ. +Ma gɛ we, kɛ́ Lua mɛ́ bↄ̀ mↄ̀oa à kũ̀ mà gɛɛ. Ɔ̃ ma baona pↄ́ mi kpa buipãleↄnɛ bↄↄlɛkɛ̀ dↄaanaↄnɛ ńtɛ̃ɛ, kɛ́ zĩ pↄ́ má kɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ málɛ kɛo su kɛ pão. +Titu pↄ́ wá sãnu ń a Gɛlɛkikɛo, aai gãnawà aà tↄ̃zↄ̃o. +Yesude ɛgɛna pↄ́ gɛ̃̀ wá guu kpã́iↄ mɛ́ aa yã́pi dà. Aa gɛ̃̀ wá naa Kilisi Yesuwa wɛ̃́ɛkɛa tàasikaiɛ. Aa ye wá da zↄbleuɛ, +ↄ̃ wi we wa misìilɛnɛ́o baa yↄↄ, kɛ́ à e àↄ baona sĩana kũa yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ń gwa dↄaana ũↄ, aai yãe kã́fĩmɛɛo. Lá aa dɛ, i kɛmɛɛ yãe ũo, asa Lua lí gbɛ̃e zãboo. +Aa è Lua a baonakpaa buipãleↄnɛ nàmɛɛ ma ↄzĩ, lá à a kpaa Yudaↄnɛ nà Piɛɛɛ a ↄzĩwa. +Asa lá Lua zĩkɛ̀ Piɛɛ guu a zĩnakɛ yã́ musu Yudaↄ kĩ́i, màa à zĩkɛ̀ ma guu buipãleↄ kĩ́i. +Zaaki ń Piɛɛo ń Zãa pↄ́ wàlɛ ń gwa Lua kpɛ́ gbapɛlɛ ũↄ gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀mɛɛ dↄ̃̀, ↄ̃ aa ↄkpàwá, wá ń Baanabao gbɛ̃kɛ vĩa ń kↄ̃o seela ũ. Aa sì wápiↄ wà gɛ́ buipãleↄ kĩ́i, ḿpiↄ sↄ̃ Yudaↄ kĩ́i. +Yã́ pↄ́ aa yei lé, ń taasideↄ yã́ àↄ dↄwágu. Gↄↄ bee sↄ̃ wá mɛ wã̀ ń a kɛao kↄ̀. +Kɛ́ Piɛɛ mↄ̀ Antiↄsi, ma giɛ̀ wɛliwɛ kɛ́ à zã̀ yã́wa yã́i. +Asa e Zaaki zĩnaↄ aaↄ gɛ́ kái, ì pↄble ń buipãleↄɛ. Kɛ́ aa kà, ↄ̃ à bↄ̀zã à kɛ̃̀má, kɛ́ àlɛ vĩakɛ Yuda pↄ́ aa zɛ̀ ń tↄ̃zↄ̃yãoↄnɛ yã́i. +Yuda kĩniↄ nàwà mↄafilipi guu. Baa se aa Baanaba gà nàmá. +Kɛ́ má è aa baona sĩana kũa a zɛ́wao, má ò Piɛɛɛ ampii wáa: N Yuda ia ń kú lán buipãlewa, i kɛ lán Yudawa no. Kpelewa ńyↄ̃ fↄ̃ gãna buipãleↄwa aaↄ Yudaↄ yã́ kũai? +Yudaↄn wá ũ, buipãle pↄ́ aa Lua dↄ̃oↄn wá ũo. +Ãma wá dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃e lí bↄ maa zĩkɛa ikoyãpiwa yã́io, sema Yesu Kilisi náaikɛa ado bàasio. Baa wápiↄ, wa Kilisi Yesu náaikɛ̀, kɛ́ wà e bↄ maa wá Kilisi náaikɛapi yã́iɛ, i kɛ zĩkɛa ikoyãpiwa yã́i no, asa gbɛ̃e lí bↄ maa zĩkɛa ikoyãwa yã́io. +Gↄↄ pↄ́ wálɛ wɛɛlɛ wà bↄ maa naa Kilisiwa, tó wá è duunkɛnaↄn wá ũ sↄ̃, bee mɛ̀ Kilisi lɛ́ duuna wɛ̃zĩgba yã̀? Aawo! +Tó ma ɛa lɛ́ ikoyã pↄ́ má gbòo kɛkɛ, a tàaeden ma ũ we. +Asa má dɛ gɛ ũ ikoyãpi musuɛ, ↄ̃ ma bↄ a yã́u kɛ́ màↄ ku Lua pↄ́ ũ yã́i. Ma ga líwa ń Kilisio. +Mapi má kú lↄo, Kilisi mɛ́ kú ma guu. Tiasa ma gbɛ̃nazĩnkɛ guu má kú Lua Nɛ́ pↄ́ yemazi à gì a wɛ̃nii ma yã́i náaikɛa guuɛ. +Málɛ Lua gbɛ̃kɛ bãdɛo. Tó wì bↄ maa ikoyãpi yã́iɛ, Kilisi gà pãɛ. +Galati mìsaideↄ! Wa Yesu Kilisi gaa líwa sã́asã òɛ́ wásawasa. Wà pↄdàwá yã̀? +Má ye mà yã́ mɛ̀ndo gbɛawá. A Lua Nisĩna è zĩkɛa ikoyãwa yã́i yã̀, ge yã́ pↄ́ á màpi náaikɛa yã́iɛ? +Àkɛa a gↄ̃ mìsai kɛ́wai? Á dàalɛ ń Lua Nisĩna gbãaoɛ, ↄ̃ álɛ a midɛ ń ázĩa gbãao saa? +A taasi saɛ kɛ̀ pã yã̀? Aↄ pão. +Lua a Nisĩna kpàwá à dabudabuↄ kɛ̀ á guu á zĩkɛa ikoyãwa yã́i yã̀, ge yã́ pↄ́ á màpi náaikɛa yã́iɛ? +À gwa Ablahaũwa. À Lua náaikɛ̀, ↄ̃ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua náai vĩↄ mɛ́ Ablahaũ buiↄ ũ. +Lua baonakpà Ablahaũɛ à mɛ̀ á báaada bui píigu aà sabai, asa wà dↄ̀aa wa kɛ̃̀ Luayãtaalau wà mɛ̀ Lua a to yã́ bↄ ń buipãleↄ na a náai pↄ́ aa kɛ yã́i. +Beewa Lua ì báaada gbɛ̃́ pↄ́ aa a náaikɛ̀ↄgu, lá a kɛ̀ a náaikɛna Ablahaũɛwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń zĩkɛa ikoyãwao gↄ̃̀ láaipↄ ũɛ, asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ líↄ yã́ pↄ́ kú ikoyã lá guuↄ kũa píi a zɛ́waoá láaipↄɛ. +Wá dↄ̃ sã́asã kɛ́ Lua lí tó yã́ bↄ̀ńnↄ na zĩkɛa ikoyãwa guuo, asa wà mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ àlɛ kɛ yã́i mɛ́ aↄ ku. +Ikoyã i kↄ̃'e ń luanaaikɛaoo, asa wà mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ ikoyãpi kũa mɛ́ a wɛ̃ni e a guu. +Kilisi gↄ̃̀ láaipↄ ũ wá gbɛu, à wá bↄ́ ikoyã láai guu, asa a kɛ��a láu wà mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ wa lòo líwaá láaipↄɛ. +Bee kɛ̀ màa kɛ́ báaa pↄ́ Lua dà Ablahaũgu e gↄ̃ buipãleↄnɛ Kilisi Yesu sabaiɛ, wí Nisĩna pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ e aà náaikɛa yã́i. +Ma gbɛ̃́ↄ, gbɛ̃nazĩn yãkɛa taa málɛ owàɛ́. Tó gbɛ̃́ lɛgbɛ dìlɛ mɛ́ a seeladeↄ vĩ, wa fↄ̃ wà a bãdɛo, wa fↄ̃ yãe kã́fĩuo. +Beewa Lua lɛgbɛ̃̀ Ablahaũɛ ń aà buio. A kɛ̃a Luayãtaalau, wi mɛ ń aà buiↄ lán dasi wàlɛ owao, wà mɛ̀ ń aà buioɛ, gbɛ̃́ mɛ̀ndoɛ, ↄ̃n Kilisi ũ. +Yã́ pↄ́ má ye on kɛ: Lua dↄ̀aa lɛgbɛ̃̀ɛ̀ yãa, à mɛ̀ a bàa àↄ kuaànↄ. A wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń baakwio (430) gbɛa ↄ̃ ikoyã mↄ̀. Ikoyãpi a fↄ̃ lɛgbɛ̃api gbooo, a fↄ̃ à a bãdɛo. +Tó wì Lua báaa e zĩkɛa ikoyãwa guuɛ, báaapi a bↄ aà lɛgbɛ̃a guu lↄo. Lua gbɛ̃kɛkɛ̀ Ablahaũɛ kɛ́ à a lɛgbɛ̃̀ɛ̀ yã́iɛ. +Bↄ́yãi à ikoyã dìlɛ lↄi? A kã̀fĩ e Ablahaũ bui pↄ́ Lua lɛgbɛ̃̀ aà yã́ musu àↄ mↄɛ, kɛ́ gbɛ̃́ↄ e dↄ̃ wa dɛ Luaɛ tàaedeↄ ũ yã́i. Lua a ikoyãpi kpà malaikaↄwa, aa nà kↄ́ↄɛ a ↄzĩ, ↄ̃ a dìlɛ gbɛ̃́ↄnɛ. +Lua lɛgbɛ̃a sↄ̃, Luapi yã́ɛ ado, aà bàa kú ń kↄ́ↄeoo. +Tↄ̀ↄ! Ikoyãpi bↄ̀ Lua lɛgbɛ̃a kpɛ yã̀? Màa no! Tó ikoyã pↄ́ ì wɛ̃ni kpámá kú yãa, dↄ̃ wa bↄ maa ikoyãpi sabai. +A kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀, duuna gbɛ̃́pii kákpɛukɛ̀, kɛ́ báaa pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀pi e gↄ̃ Yesu Kilisi náaikɛnaↄ pↄ́ ũ aà náai pↄ́ aalɛ kɛpi yã́i. +Za dↄ̃ Yesu náaikɛa i mↄo, ikoyã wá kákpɛu kɛ̀, a wá kũa dakpɛunaↄ ũ e Yesu náaikɛa pↄ́ lɛ́ mↄ́ gɛ̀ bↄ̀ò. +Beewa ikoyãpi dɛ wá gwana ũ yãa e Kilisi àↄ mↄ́, kɛ́ wà bↄ maa aà náaikɛa yã́i. +Lá Yesu náaikɛa kà sa, wa bↄ wá gwana yã́u. +Á naa Kilisi Yesuwa guu á dɛ Lua nɛ́ↄ ũ ápii aà náai pↄ́ álɛ kɛ yã́i, +asa á gbɛ̃́ pↄ́ a da'ilɛkɛ̀ Kilisi pↄ́ ũↄ, a Kilisi dàɛ. +Yudaↄ ń buipãleↄ, zↄↄ ń wɛ̃́ɛↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ dodoa kↄ̃ɛo, asa ápiiá doũɛ naa Kilisi Yesuwa. +Tó á dɛ Kilisi pↄ́ ũ, á dɛ Ablahaũ buiↄ ũɛ, mɛ́ á dɛ àizɛɛ pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ɛ̀ blenaↄ ũ. +Málɛ oɛ́, gↄↄ pↄ́ túbiblena dɛ nɛ́ ũ, baa tó aà mae pↄ́ↄ dɛ aà pↄ́ ũ píi, a zↄ kɛ̃ao. +Ì misiilɛ a gwanaↄnɛ ń ziiaↄ e gↄↄ pↄ́ aà mae dìlɛwa. +Màa sↄ̃ wápiↄ, gↄↄ pↄ́ wi kàsaakũo, wi zↄble fɛlɛkaa pↄ́ pↄ́ wì misiilɛnɛ́ↄnɛ. +Kɛ́ gↄↄ pↄ́ Lua dìlɛ kà, à a Nɛ́ zĩ̀, wà aà ì gbɛ̃nazĩna iawa Mↄizi ikoyã guu, +kɛ́ aà wá gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi yã́ iko vĩwáↄ bo, wí gↄ̃ a nɛ́ↄ ũ. +Lua a Nɛ́ Nisĩna dà wá sↄ̃ guu, kɛ́ wá dɛ a nɛ́ↄ ũ yã́i. Nisĩnapi ì wiilɛ ì mɛ: Baa, ma Mae! +Ayãmɛto zↄn n ũ lↄo, nɛ́n n ũ. Lá Lua Nɛ́n n ũ, à n kɛ a àizɛɛblena ũɛ. +Gↄↄ pↄ́ á Lua dↄ̃o, i zↄble pↄ́ pↄ́ aa dɛ Lua ũoↄnɛ. +Lá a Lua dↄ̃̀ tiasa, atɛ̃sa kɛ́ Lua á dↄ̃́, bↄ́yãi a ɛa lɛ́ zɛ ń pↄ́ gia yãfũna gbãasaipiↄ lↄi? Bↄ́yãi a ɛa á ye zↄblenɛ́ dafu lↄi? +I gↄↄeↄ ń mↄeↄ ń dikpɛeↄ ń wɛ̃eↄ tɛ̃bo. +Vĩa ma kũ á yã́ musu. Asi taasi pã má kɛ̀ á guua? +Ma gbɛ̃́ↄ, ma wabikɛ̀wá, à gↄ̃mawa, asa ma gↄ̃áwaɛ. Yãa i tàaekɛmɛɛo. +Á dↄ̃ kɛ́ gyãekɛ guu ↄ̃ ma baonakpàuɛ́ sɛ̃́ia. +Baa kɛ́ ma gyãkɛa kɛ̀ɛ́ yↄ̃a ũ, i sakamaguo, i gyaũkɛao, a ma si lán Lua malaika ge Kilisi Yesupiwaɛ. +Báaa pↄ́ álɛ kɛmɛɛ yãa kɛ̀a ni? Má fↄ̃ o á yã́ musu, tó à zɛkɛ̀ yãa, á á wɛ́ bↄbↄ kpaaɛ. +Kɛ́ ma sĩana'òɛ́ yã́i ↄ̃ ma gↄ̃ á zangude ũ saa? +Gbɛ̃́piↄ kɛaɛ́ kɛ̀kɛ, i kɛ á maa yã́i no. Aa ye à kɛ̃́wáɛ, í namá. +Wãa ń yãmaao gↄↄpii mɛ́ na, i kɛ gↄↄ pↄ́ má kúánↄ ado no. +Ma nɛ́ yenzideↄ, málɛ á ia wãwãkɛ lↄ e Kilisi àↄ sadaágu. +Má ye màↄ kúánↄ tia, mí a yã'oa lilɛ, asa ma bílikɛ̀ á yã́waɛ. +À omɛɛ, á gbɛ̃́ pↄ́ á ye misiilɛ ikoyãɛↄ, i ma lá a ku Mↄizi ikoyã guuo lé? +Wà mɛ̀ Ablahaũ nɛgↄ̃ɛↄ ì gbɛ̃ↄn pla. À ado ì ń zↄoɛ, mɛ́ à ado ì ń wɛ̃́ɛo. +Zↄpi nɛ'ì gbɛ̃nazĩnkɛ guuɛ, ↄ̃ wɛ̃́ɛ a pↄ́ ì Lua lɛgbɛ̃a yã́i. +Nↄɛpiↄ yã́ dɛwɛ̃ɛ yãtaa ũ, Luabaakuańnↄ yã́ lɛɛ pla ũ. Ado bↄ̀ Sinai gbɛ kĩ́iɛ, ì zↄkɛ inɛ́. Bee mɛ́ Hagaa ũ. +A dɛ Sinai gbɛ pↄ́ kú Laalubuↄ bùsuu yãtaa ũ. Yelusalɛũ tia dɛ a ũ lↄ, asa àlɛ zↄble ń a gbɛ̃́ↄ píiɛ. +Yelusalɛũ pↄ́ kú musu mɛ́ wɛ̃́ɛ ũ. Ɔ̃mɛ wá da ũ. +Asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀: Pↄnakɛ, fĩi pↄ́ ni nɛ'io! Gulakɛ, n gbɛ̃́ pↄ́ ni nↄwãwãkɛo! Asa n gbɛ̃́ pↄ́ n gↄ̃ pãkpànzi, n nɛ́ dasi aↄ dɛ nↄɛ pↄ́ a gↄ̃ aɛdↄ̀wà pↄ́a. +Ápiↄ sↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ, Lua lɛgbɛ̃a nɛ́ↄn á ũ lán Izaakiwa. +Nɛ́ pↄ́ wa ì gbɛ̃nazĩnkɛ guu ĩadà nɛ́ pↄ́ wa ì ń Lua Nisĩna gbãaowa. Màa a dɛ ń a tiao. +A kɛ̃a Luayãtaalau kpelewa ni? Wà mɛ̀: Zↄ yá ń a nɛ́o, asa zↄ nɛ́ a e túbible ń wɛ̃́ɛ nɛ́oo. +Ayãmɛto ma gbɛ̃́ↄ, zↄ nɛ́ↄn wá ũo, wɛ̃́ɛ nɛ́ↄn wá ũ. +Gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ yã́i Kilisi wá bói, wa gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ. À zɛò gíũgiũ, ásu to wà ɛa bakaɛ́ á níu zↄↄ ũ lↄo. +Mámɛmaa Pↄlu málɛ oɛ́, tó á tò wà tↄ̃zↄ̃̀ɛ́, Kilisi a kã́fĩakɛɛ́o. +Ma ɛa má ò ma idàwàɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ tò wà tↄ̃zↄ̃̀ɛ, sema aà misiilɛ Mↄizi ikoyãɛ píi. +Á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ wɛɛlɛ à bↄ maa ikoyã guuↄ, a ázĩa kɛ̃̀ Kilisiwa, a kɛ̃ Lua gbɛ̃kɛwaɛ. +Yesu náaikɛa guu wá dↄ̃ kɛ́ wá bↄ maa, wá wɛ́ dↄi ń aà Nisĩna gbãao. +Naa Kilisi Yesuwa tↄ̃zↄ̃a ge tↄ̃zↄ̃sai yãe vĩo, sema Yesu náaikɛa pↄ́ ì to wàↄ yekↄ̃i. +Álɛ gɛ́ aɛ yãa maamaaɛ. Démɛ tɛa sĩanai zɛzↄ̃̀ɛ́i? +Yã́ pↄ́ álɛ e a zɛvĩpi i bↄ Lua pↄ́ á sisi à á sɛ́ kĩ́io. +Pɛ̃ɛsɛ'ɛsɛ yↄↄna ì pɛ̃ɛti sɛ́ píi. +Má á náai vĩ naa Diiwa guu kɛ́ á làasoo pãle kɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ á liaa sↄ̃, Lua a aà vãipi fĩaboɛ̀, baa dén nò. +Mapi sↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ, tó tↄ̃zↄ̃yã waaso málɛ kɛ e gbã, bↄ́yãi wàlɛ ma wɛtãi lↄi? Tó màaɛ, dↄ̃ Kilisi gaa líwa yã́ a ↄ̃ gbɛ̃ewao. +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ á liaa ń tↄ̃zↄ̃yão, aa gɛ ńzĩa lɛ wi se. +Ápiↄ sↄ̃ gbɛ̃́ↄ, Lua á sisi à gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũɛ, ãma ásu tó á gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũpi gↄ̃ɛ́ pↄeãkɛa zɛ́ ũo. Àↄ misiilɛkↄ̃ɛ àↄ yekↄ̃i, +asa yã́ mɛ̀ndoɛ bee mɛ́ dɛ Mↄizi ikoyã píi mi ũ: Ǹyↄ̃ ye n gbɛ̃́deezi lá nzĩa wɛ̃niwa. +Tó álɛ kↄ̃ soso kↄ̃ níwa, à laaika kↄ̃ kaalɛai. +Málɛ oɛ́ à to Lua Nisĩna dↄaaɛ́, ázĩa pↄeã i midɛ. +Ázĩa pↄeã lí kↄ̃'e ń Lua Nisĩna pↄ́oo, mɛ́ Lua Nisĩna pↄeã lí kↄ̃'e ń á pↄ́oo. Aa gìkↄ̃iɛ, ↄ̃ ili fↄ̃ yã́ pↄ́ á yei kɛ̀o. +Tó Lua Nisĩna dↄaaaɛ́, Mↄizi yã́ iko vĩwáo. +Wá wá dàa dↄ̃ wásawasa: Káaluakaa, gbãsĩkɛa, wisaiyã, +tã́agbagbaa, gbɛ̃kↄↄlɛkɛa, ĩ́isɛa ń kↄ̃o, sòle, zangu, pↄkũma, dɛnlawɛɛlɛa, lɛkpaa, kↄ̃kpaalɛa, +wɛdↄakↄ̃ɛ, wɛ̃dɛkɛa, lalasi kↄ̃̀ↄ ń yã́ bee taaↄ. Málɛ a lɛdawá lá má dàwá yãawa, yãbeetaakɛnaↄ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i bleo. +Lua Nisĩna sↄ̃ ì yã́ɛ beeↄ inɛ́: Yeakↄ̃i ń pↄnao ń aafiao ń mɛnao ń gbɛ̃kɛo ń maao ń náaio +ń zĩabusaao ń zĩakũadↄ̃o. Ikoyãe lí gí yã́ beeↄ tàaeio. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ Kilisi Yesu pↄ́ ũↄ ń dàa pàliwa ń a pↄnidɛaↄ ń a pↄeãↄ sãnu. +Lá wá kú Lua Nisĩna sabai, wà aà dↄ̀ↄ sɛ́. +Wásu wàↄ yↄ̃̀ↄ vĩo, wásuli kↄ̃ pɛãao, wásuli wɛdↄkↄ̃ɛo. +Gbɛ̃́ↄ, tó wasu gbɛ̃e kũ̀ ń zãa yã́wao, á gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna dↄaaaɛ́ↄ, à gↄ̃́gↄ̃aànↄ busɛbusɛ, í laaika kɛ́ wasu á yↄ̃ sↄ̃o. +À kↄ̃ aso sɛ́. Álɛ Kilisi ikoyã papan we. +Tó gbɛ̃e lɛ́ azĩa gwa pↄ́ ũ mɛ́ a pↄe ũo, àlɛ azĩa sãsãɛ. +Baade a yãkɛa tàasika, i gbasa ĩ́anadã. Asu a yãlɛɛũ ń gbɛ̃pãleoo, +asa baade a azĩa aso sɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ Lua yãdaɛ̀, aà a àizɛɛ lí a yãdanɛdeɛ. +Ásu ázĩa sã́são, wìli kↄ̃nikɛ Luaɛo. Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ tↄ̃̀ ↄ̃ ì kɛ̃́. +Tó gbɛ̃́ tↄ̃̀ a dàa dↄaaaɛ guu, a kaalɛa iɛ̀. Tó gbɛ̃́ tↄ̃̀ Lua Nisĩna dↄaaaɛ guu sↄ̃, a wɛ̃ni láasai iɛ̀. +Wásu kpasa ń maakɛaoo, asa tó wi kã́maboòo, wá ài'e a gↄↄwa. +Ayãmɛto tó wa zɛ'è, wàli maakɛ gbɛ̃́piiɛ, atɛ̃sa wá Yesu náaikɛn deeↄ. +À wɛ̃̀sã gbɛ̃̀nɛgbɛ̃nɛ pↄ́ má kɛ̃̀ ń mazĩa ↄo gwa sa. +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ yãkɛ wɛ́ yã́iↄ mɛ́ lɛ́ gãnawá ń tↄ̃zↄ̃yão, kɛ́ wasu ĩadamá zɛa ń Kilisi gaa líwao yã́ musuo yã́iɛ. +Baa tↄ̃̀zↄ̃napiↄ se, aa ikoyã kũao. Aa ye à tↄ̃zↄ̃ kɛ́ wà e ĩ́anadã á seelapi musu yã́iɛ. +Má ĩ́anadã pↄe yã́ musuo, sema wá Dii Yesu Kilisi gaa líwa yã́ bàasio, asa a yã́i dṹnia gↄ̃̀mɛɛ gɛ ũ mɛ́ ma gↄ̃ gɛ ũ dṹniaɛ. +Tↄ̃zↄ̃a ge tↄ̃zↄ̃sai yãe vĩo, sema gↄ̃a gbɛ̃́ dafu ũ. +Lua gbɛ̃kɛkɛ gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kũaↄnɛ, i ń gba aafia. Aamɛ aa Isaili sĩanaↄ ũ. +Za gbã gbɛ̃e su ma wɛtã lↄo. Ĩa pↄ́ wa dàa Yesu yã́i gbɛ ku ma mɛwa. +Gbɛ̃́ↄ, wá Dii Yesu Kilisi gbɛ̃kɛkɛ á nisĩnaɛ! Ãmi. +Ɛfɛsɛdeↄ. +Mámɛmaa Pↄlu, Kilisi Yesu zĩna lá Lua yeiwa, ma láɛ bee kɛ̃̀ Lua gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Kilisi Yesu náaikɛ Ɛfɛsɛↄnɛ. +Wà Lua wá Dii Yesu Kilisi Mae sáaukpa! Wá naa Kilisiwa musu Lua báaa píi dàwágu wá nisĩnau. +Wá naawà guu à wá sɛ́ dṹniakalɛa ãa, kɛ́ wá kua àↄ adoaɛ̀ sãasai. Aà yeawázi guu +à dↄ̀aa wá dílɛ a nɛ́ↄ ũ ń Yesu Kilisi gbãao, lá àlɛ yá a pↄeã guuwa, +kɛ́ à tↄbↄ a gbɛ̃kɛ gawide pↄ́ a kɛ̀wɛ̃ɛ a Yenzidepi guu yã́i. +Wá naawà guu wa bↄ aà au sabai. À wá tàaeↄ kɛ̃̀wá a gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ +pↄ́ a kɛ̀wɛ̃ɛ à kɛ̀ zài guu. Ɔ̃nↄ píi ń wɛzɛ̃ píio guu +a tò wà a pↄeã asii dↄ̃̀, lá à zɛ̀ò à kɛ Kilisi sabaiwa. +Tó aà pↄeãpi kɛgↄↄ kà, a pↄ́pii kãaa an mide Kilisiɛ, pↄ́ pↄ́ kú musu ń tↄↄlɛo píi. +Lua pↄ́ ì yã́pii kɛ lá à zɛ̀ò a pↄeã guuwa dↄ̀aa wá dílɛ lá álɛ yáwa, à wá sɛ́ a pↄ́ ũ wá naa Kilisiwa guu, +kɛ́ wá gbɛ̃́ pↄ́ wá wɛ́ dↄ Kilisizi káauↄ, wàↄ dɛ aà tↄbↄnaↄ ũ. +Ápiↄ sↄ̃ a sĩana yãmà, a bao pↄ́ a á suabapi sì. Á naawà guu Lua a seela kɛ̀wá a Nisĩna pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ ũ. +A dɛ gba pↄ́ Lua dↄ̀aa dàwɛ̃ɛ e àↄ gɛ́ a gbɛ̃́ↄ boi ũ, kɛ́ aa aà tↄbↄ yã́i. +Ayãmɛto za gↄↄ pↄ́ ma á Dii Yesu náaikɛa mà ń á yea Lua gbɛ̃́ↄ píizio, +mili kã́mabo ń Lua sáaukpaa á yã́ musuoo. Á yã́ ìↄ dↄmagu wabi pↄ́ mi kɛ Luawa guu. +Mi wabikɛ Mae Gawide, wá Dii Yesu Kilisi Luawa, aà á gba ↄ̃nↄ, i á wɛ́ kɛ̃́ɛ́ ń a Nisĩna gbãao, kɛ́ à e à a dↄ̃ wásawasa. +Mi wabikɛwà aà á nↄ̀sɛ wɛ̃ɛ́, kɛ́ à e zia'ea yã́ pↄ́ à á káwà dↄ̃. À gba zↄ̃ↄ gawidepi dìlɛ a gbɛ̃́ↄnɛ +ń a gbãa zↄ̃ↄ bↄnsaɛ pↄ́ lɛ́ zĩkɛ wá gbɛ̃́ pↄ́ wálɛ a náaikɛↄ guuo. Iko gbãapi zĩkɛ̀ Kilisi guu +gↄↄ pↄ́ Lua aà bↄ̀ gau à aà zↄ̃̀lɛ musu a ↄplaai. +We Kilisi dɛu kpalablenaↄ ń ikodeↄ ń gbãadeↄ ń diiↄla píi ń tↄ́ pↄ́ wì misiilɛnɛ́ↄ píi. I kɛ dṹnia tiaɛ bee ado no, ń a pↄ́ pↄ́ a mↄòɛ lↄ. +Lua tò pↄ́pii mikpàwà, ↄ̃ à aà dìlɛ yã́pii mide ũ Yesudeↄnɛ. +Aamɛ Kilisi mɛ ũ, aa dɛ Kilisi pↄ́ ì gupii pa pɛɛa ũ. +Á dɛ yãa gɛↄ ũ Luaɛ á tàaeↄ ń á duunao yã́i. +Á tɛ́ dṹniaɛ bee tufai, a misìilɛ ĩ́an gbãadeↄ kíaɛ, nisĩna pↄ́ dↄaaa luayãmansaiↄnɛ ń a tiaopi. +Wápii wá dɛńwa yãaɛ sↄ̃. Wi pↄ́ pↄ́ wá mɛ yei ń yã́ pↄ́ wá pↄ gbào kɛ. Wá ia guu wá dɛ gbɛ̃́ pↄ́ Lua a pↄkũmabↄbↄmáↄ ũ lán dãↄwa, +ãma Lua sùuu zↄ̃ↄ, a yewázi maamaa. +Gↄↄ pↄ́ wá dɛɛ̀ gɛↄ ũ wá tàaeↄ yã́i, à wá vú ń Kilisio sãnu. À á suabà a gbɛ̃kɛ guuɛ. +Wá naa Kilisi Yesuwa guu à wá sɛ́ à wá zↄ̃lɛaànↄ musu, +kɛ́ à e a gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ bↄnsaɛ ↄlↄnɛ́ dṹnia pↄ́ a mↄ guu yãmaa pↄ́ a kɛ̀wɛ̃ɛ naa Kilisi Yesu guuwa. +Lua á suabà a gbɛ̃kɛ guu Yesu náai pↄ́ á kɛ̀ yã́iɛ. Bee i bↄ á kĩ́i no, Lua mɛ́ á gbá. +I bↄ á yãkɛa kĩ́i no, kɛ́ gbɛ̃e su ĩ́anadãòo yã́i. +Lua ↄgbɛn wá ũ. Wá naa Kilisi Yesuwa guu à wá kɛ́, kɛ́ wàↄ kú ń yãmaa pↄ́ à dↄ̀aa dìlɛwɛ̃ɛ kɛao. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ buipãle ũ ia guuↄ, tↄ̃̀zↄ̃naↄ ì mɛɛ́ gyafↄↄdeↄ, ãma an tↄ̃zↄ̃a dɛ gbɛ̃nazĩna ↄgbɛ ũɛ, à làasookɛ á kua ziwa. +Gↄↄ bee á kú Kilisi kpɛo, á dɛ zĩ̀loↄ ũ Isailiↄnɛ. Á baa ku Luabaakuańnↄ ń aà lɛgbɛ̃anɛ́o guuo. Á kú dṹnia guu wɛdↄa zia'eai sai luadↄ̃sai. +Á naa Kilisi Yesuwa guu tia, á gbɛ̃́ pↄ́ á zã̀ ń Luao yãaↄ a sↄ̃aàzi kãi ń Kilisipi au gbãao. +Aàpi mɛ́ wá kua ń kↄ̃o na ũ, a tò Yudaↄ ń buipãleↄ gↄ̃̀ mɛdoũ. Aà mɛ guu à íbɛlɛ pↄ́ da ń zãnguo bĩ́i ũ gbòo, +à Mↄizi ikoyã kpàgui ń a yãdilɛaↄ, kɛ́ à to an pla ḿpii gↄ̃anↄ mɛdoũ gbɛ̃́ dafuↄ ũ. Màa à ń kɛ́ ń kↄ̃o na. +À íbɛlɛ mìdɛ, à ḿpla ḿpii kɛ̀na ń Luao mɛdoũpi guu a gaa líwa musu. +À mↄ̀ kɛa na ń Luao baokpà á gbɛ̃́ pↄ́ á zã̀ ń Luaoↄnɛ ń gbɛ��́ pↄ́ kãiaànↄↄ lↄ. +Aà yã́i wápii wá sↄ̃a Mae Luazi zɛ́ vĩ ń aà Nisĩna doũ gbãao. +Ayãmɛto á dɛ nibↄↄ ge bↄ̀mↄↄ ũ lↄo, a gↄ̃ beleↄ ũ ń Lua gbɛ̃́ↄ, aà uadeↄ ũ. +A gↄ̃ kpɛ́ pↄ́ Lua lɛ́ bo ũ. Zĩnaↄ ń ãnabiↄ mɛ́ a ɛ̃daalɛa ũ, mɛ́ Kilisi Yesu mɛ́ ɛ̃pi daalɛgbɛ ũ. +Naawà guu kpɛ́ pↄ́pii ì kↄ̃'eu, ìↄ gbã Lua kpɛ́ ũ naa Diiwa guu. +Ápiↄ sↄ̃ á naawà guu á dɛ kpɛ́pi dↄbↄↄ ũ, kɛ́ àↄ dɛ Lua Nisĩna kúkĩi ũ. +Bee yã́ mɛ́ tò ma Pↄlu, má dɛ dakpɛuna ũ Kilisi Yesu yã́ musu á buipãleↄ yã́i. +I ma lá Lua a gbɛ̃kɛkɛanɛ́ zĩ dàmɛɛ má kɛ̀ á guuo lé? +Lua a asiiyã ↄ̀lↄmɛɛ, má kɛ̃̀ɛ́ yↄↄ kↄ̀. +Tó a a kyokɛ̀, á fↄ̃ dↄ̃ lá ma wɛ́ kɛ̃̀ Kilisi asiiyã musu. +Lua i yã́pi o gbɛ̃eɛ yãao, ↄ̃ tiasa a ↄ̀lↄ a zĩnaↄ ń a ãnabiↄnɛ ń a Nisĩna gbãao. +Yã́ pↄ́ ulɛa yãapin kɛ: Naa Kilisi Yesuwa guu baona maa yã́i buipãleↄ gↄ̃̀ Lua àizɛɛblenaↄ ũ ń Yudaↄ, aa gↄ̃̀ńnↄ mɛdoũdeↄ ũ. An baa ku lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ guu. +Ma gↄ̃ baonapi kpana ũ gba pↄ́ Lua dàmɛɛ aà gbãa lɛ́ zĩkɛ ma guu yã́i. +Ma gbɛ̃́ pↄ́ má kpɛɛ Lua gbɛ̃́ↄ guu, Lua gbapi dàmɛɛ, ↄ̃ málɛ Kilisi ɛ̀fãai pↄ́ lɛ́ vĩo baonakpa buipãleↄnɛ, +málɛ asiiyã pↄ́ Lua lɛ́ yá ń gbɛ̃́piio bↄnɛ́ gupuau. Asiiyãpi ulɛa Lua pↄ́ pↄ́pii kɛ̀ kĩ́i za asĩnizĩ, +kɛ́ tiasa a to kpalablenaↄ ń ikode pↄ́ kú musuↄ a ↄ̃nↄ bui dasiↄ e a gãlideↄwa. +Kilisi Yesu wá Dii sabai ↄ̃ Lua pↄeã pↄ́ kú gↄↄpiipi bↄ̀lɛi. +Wá naawà guu wá sↄ̃a Luazi zɛ́ vĩ ń sↄ̃o dilɛa aà náaikɛa yã́i. +Ayãmɛto ma wabikɛ̀wá, ásu tó á pↄ ya taasi pↄ́ málɛ kɛ á yã́ musu yã́io. Á kpɛlaa yã́ɛ. +Ayãmɛto mi kúlɛ Mae Luaɛ. +Maepi ↄ̃ maekɛ pↄ́ kú musu ń zĩ́lɛↄ píi ì a ↄlɛsɛ. +Mi wabikɛwà aà á gba gbãa á nↄ̀sɛ guu ń a Nisĩna gbãao a gawi zↄ̃ↄ lɛ́u, +Kilisi e sadaáguu a náai pↄ́ álɛ kɛ yã́i, á zĩ́napɛlɛa ìↄ zɛdↄa aà yeawázi guu, +kɛ́ à e Kilisi yeawázi yàasa ń a gbã̀ao ń a lɛsĩo ń a zã̀o wàaipa ń Lua gbɛ̃́ↄ píi, +í aà yeawázi pↄ́ wa fↄ̃ wà a lɛ́ dↄ̃ píio dↄ̃, Lua kɛkɛá píi i pɛɛwá. +Lua gbãa lɛ́ vĩo, a fↄ̃ kɛwɛ̃ɛ dɛ lá wi a wabikɛ ge wi a làasookɛla maamaa ń gbãa pↄ́ lɛ́ zĩkɛ wá guuo. +Aà tↄbↄ Yesudeↄ ń Kilisi Yesupio musu wɛ̃ ń wɛ̃o e gↄↄpii! Ãmi. +Ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ dakpɛuna ũ Dii yã́i, ma wabikɛ̀wá, á kua ká lá Lua á sisi àↄ dɛwa. +À kↄ̃ fↄ̃ àↄ yekↄ̃i zĩabusaa ń nↄ̀sɛniɛo guu ń mɛnao. +À wɛtã àↄ lɛdoũ pↄ́ bↄ̀ Lua Nisĩna kĩ́i vĩ ba pↄ́ wá dↄkↄ̃wa ũ. +Mɛ mɛ̀ndoɛ, mɛ́ Nisĩnapi mɛ̀ndoɛ. Màa zia'ea yã́ pↄ́ Lua á káwà mɛ̀ndo lↄ. +Dii mɛ̀ndoɛ, mɛ́ Lua zɛ́ mɛ̀ndoɛ ń da'ilɛ mɛ̀ndoo. +Lua mɛ̀ndoɛ wápii Mae ũ, ↄ̃mɛ iko vĩ wá baadewa, ìↄ zĩkɛ wá baade píi guu, a kú ń wá baade píio. +Kilisi gbɛ̃kɛkɛ̀ wá baadeɛ lá à gbadàwɛ̃ɛ lɛ́u. +A yã́i a kɛ̃a láu wà mɛ̀: Kɛ́ à dɛ̀dɛ musu ń a zĩ̀zↄↄ, à gbadà gbɛ̃́ↄnɛ. +Aà dɛdɛa bee mɛ̀ kpelewa ni? Bee mɛ̀ à pìla e tↄↄlɛ nↄnau gĩaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ pìlapi mɛ́ gbɛ̃́ pↄ fɛ̀lɛ mà luabɛa ũ, kɛ́ aà gupii pa. +Aàpi mɛ́ gbɛ̃eↄ gbà zɛ́ aàↄ dɛ zĩnaↄ ũ, gbɛ̃eↄ ãnabiↄ, gbɛ̃eↄ baonakpanaↄ, gbɛ̃eↄ pàsitɛɛↄ ge yãdanɛdeↄ, +kɛ́ Lua gbɛ̃́ↄ e wàↄ ku a zĩ sↄu guu, Kilisi mɛ i zɛdↄ, +e wápii wàↄ ka Lua Nɛ́ náai doũ kɛawa aà dↄ̃a doũ guu, wí gↄ̃ gbɛ̃́ kàsaaↄ ũ Kilisi pↄ́ pↄ́ pɛ̀ɛwà zↄ̃ↄ lɛ́u. +Màa wáↄ dɛ nɛ́fɛ̃nɛna pↄ́ wì ↄ̃nↄ ń kↄ̃nio kɛnɛ́ wà ń sã́sãↄ ũ lↄo. Yã́ dafu daanɛ́ ì ń sɛ́ lán ĩ́ana ge ísↄ̃wa. +Wá sĩana'onɛ́ ń yeańzio, wí gbã́ yã́pii musu naa Kilisi pↄ́ dɛ mi ũwa. +Naawà guu mɛgu píi ì kↄ̃'eu aa nakↄ̃wa kĩↄ zĩ sabai, ↄ̃ mɛguↄ ì zĩkɛ a zɛ́wa, mɛ iↄ gbã́, iↄ zɛdↄ ń yeakↄ̃io. +Ayãmɛto málɛ yã'oɛ́ ń Dii tↄ́o, málɛ á gbaò laai. Ásu àↄ ku lán luadↄ̃nsai pↄ́ an nↄ̀sɛ yãfũna dↄaaanɛ́ↄwao. +An làasoo sↄũkũ̀, aa kɛ̃a wɛ̃ni pↄ́ Lua ì kpámáwa, kɛ́ an wɛ́ sia mɛ́ an swã́ gbãa yã́i. +Aa nↄ̀sɛ vĩo, aa ńzĩa kpà wisaiyãwa, aa dↄ́ɛ'ĩi bui píi kɛa bĩi vĩ. +Ápiↄ sↄ̃ i Kilisi yãdada màao. +A aà yã́ mà, a sĩana pↄ́ a vĩ dàda á Yesudekɛ guu. +Wa òɛ�� à ↄkpa á dàa zi pↄ́ dↄaaaɛ́i, asa a ↄ̃̀ↄkpà á pↄnidɛa vãiↄ yã́i. +À tó á nↄ̀sɛlilɛ, á làasoo i gↄ̃ dafu, +í dàa dafu pↄ́ Lua kɛ̀wɛ̃ɛ kɛ́ wà e wàↄ dɛ láawa sɛ́, á kua iↄ adoa kua sĩande ũ yã́zɛdekɛa guu. +Bee yã́i à ↄkpa mↄafiliyãi, á baade lí sĩana'o a gbɛ̃́deeɛ, asa mɛ̀ doũ guↄn wá ũ. +Tó á pↄ pà, ásu duunakɛo. Ásu to ĩatɛ̃ gɛ̃ kpɛ́u à á pↄpaa leo, +kɛ́ ásu Ibiisi gba gɛ̃kĩio yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì kpã́i'o yãa kpã́i tó. Aà wɛtã zĩ maa kɛ ń a ↄo, i pↄ́ e à dↄò taasidelɛ. +Ásu to yãvãie bↄ á lɛ́uo, sema a zɛde pↄ́ a gbɛ̃́ kã́fĩ à àikɛ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ maↄnɛ. +Ásu Lua Nisĩna pↄ yao, asa aà kua adoaɛ. A dɛ seela pↄ́ Lua kɛ̀wá e wá bogↄↄzĩ ũ. +Ásuli ĩ́isɛ ń gbɛ̃eoo. À pↄkũma ń pↄkpɛ̃nɛo ń palaa gbãao ń gbɛ̃́sↄ̃sↄ̃ao ń pãsĩ bui píio tó. +Àↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o. Àↄ kↄ̃ wɛ̃na vĩ. À sùuukɛ ń kↄ̃o lá Lua sùuukɛ̀ánↄwa naa Kilisiwa guu. +Lá á dɛ Lua nɛ́ yenzideↄ ũ, à aà ↄlɛsɛ́. +Lá Kilisi yewázi à gì a wɛ̃nii wá yã́i sa'obↄ pↄ́ a gĩ ì kɛ Luaɛ na ũ, à to yeakↄ̃i dↄaaɛ́ màa sↄ̃. +Lá á dɛ Lua gbɛ̃́ↄ ũ, i kũ wà káaluakaa ń dↄ́ɛ'ĩi bui píio ń bĩikɛao ma dↄ á lɛ́u bauo. +Wisaiyã'oa ń yãdↄↄsai oao ń faai bɛ̃̀ɛ boao maaánↄo lↄ, sema sáau yã́. +Àↄ dↄ̃ sã́asã kɛ́ káaluae ge dↄ́ɛ'ĩidee ge bĩidee a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i ble ń Kilisioo. Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ lɛ́ a bĩikɛ gↄ̃̀ aà dii ũ. +Ásu to gbɛ̃e á sã́sã ń yãpã giioo. Yã́ bee taaↄ mɛ́ a to Lua pↄkũmabↄbↄ a yãdansaiↄwa. +Á bàa su àↄ kúńnↄo. +Á kú yãa gusiau, tiasa naa Diiwa guu á kú gupuau. Àↄ ku gupua gbɛ̃́ↄ ũ, +asa gupua ì maa bui píi inɛ́ ń yã́zɛdeo ń sĩanao. +À yã́ pↄ́ ì ka Diigu dada. +Á baa su àↄ kú ń gusia yãkɛa pↄ́ lí kã́fĩakɛnɛ́oo. À bↄ yã́ beeↄ kpɛ wɛliwɛ. +Baa yã́ pↄ́ gbɛ̃́piↄ ì kɛ asii guu oaá wíyãɛ. +Tó wà bↄ̀ yã́ kpɛ gupuau, wì a sã́asã dↄ̃, +asa pↄ́ pↄ́ bↄ̀ gupuau gↄ̃̀ gupua pↄ́ ũɛ. A yã́i tò wì mɛ: I'ona vu fɛlɛ bↄ gɛↄ guu, Kilisi i gupunɛ. +Àↄ á táa'ozɛ dↄ̃ maamaa. Ásu àↄ dɛ sↄũↄ ũo, sema ↄ̃nↄnaↄ. +Àli yã́ pↄ́ Lua a zɛbↄ̀ɛ́ kɛ, asa gↄↄɛ beeↄ maao. +Ayãmɛto ásu àↄ sↄũo, àↄ dↄ̃ lá Dii pↄeã dɛ. +Ásu àↄ kú ń wɛ̃dɛkɛaoo, ì lalasizĩmáɛ. À to Lua Nisĩna paɛwá, +í faaibo ń kↄ̃o ń soũo ń Lua táasilɛao ń lɛ pↄ́ Lua Nisĩnapi ì daɛ́o. À lɛsi, í Dii táasilɛ á sↄ̃ guu, +íↄ Mae Lua sáaukpa gↄↄpii yã́pii guu ń wá Dii Yesu Kilisi tↄ́o. +À misiilɛkↄ̃ɛ Kilisi vĩa pↄ́ á vĩ yã́i. +Nↄɛↄ, á baade lí misiilɛ a zã́ɛ lá i kɛ Diiɛwa. +Asa gↄ̃ɛ mɛ́ nↄɛ mi ũ, lá Kilisi dɛ a gãlide pↄ́ dɛ a mɛ ũↄ mi ũ an Suabana ũwa. +Lá gãlidepiↄ ì misiilɛ Kilisiɛ, màa sↄ̃ nↄɛↄ baade lí misiilɛ a zã́ɛ yã́pii guu. +Gↄ̃ɛↄ sↄ̃, á baade líↄ ye a nazi, lá Kilisi ye a gãlideↄzi à gì a wɛ̃nii ń yã́iwa. +À ń gbãsĩ wòlo da'ilɛkɛa guu ń yã́ pↄ́ aa òo, ↄ̃ aa gↄ̃̀ aà pↄ́ ũ, +kɛ́ à ń kpán'aɛkɛ ń gawio tèbatebasai, yuunkasai, sãasai, gbãsĩsai, tàaesai. +Màa à kũ̀ gↄ̃ɛↄ baade àↄ ye a nazi lá azĩa mɛwa. Gbɛ̃́ pↄ́ ye a nazi ye azĩai. +Gbɛ̃e líↄ za azĩa mɛuo. Ì blɛ kpawà, ì laaidↄwà, lá Kilisi ì kɛ a gãlideↄnɛwa, +kɛ́ wá dɛ aà mɛguↄ ũ yã́i. +Ayãmɛto gↄ̃ɛ ì go a de ń a daowa, ì na a nawa, aaì gↄ̃ lán sàwakula ń gbalaowa. +Yã́ gbia ulɛa yã́pi guu, mɛ́ má è a dɛ Kilisi ń a gãlideↄ yã́ ũ. +Ń beeo a dɛ á yã́ ũ sↄ̃. Á baade líↄ ye a nazi lá azĩawa. Nↄɛ sↄ̃ aàli a zã́ yãda. +Nɛ́ↄ, naa Diiwa guu àli á de ń á dao yãma, asa bee mɛ́ maa. +Àli á de ń á dao kpɛla, kɛ́ àↄ aafia, í gɛ̃gɛ̃ dṹniau. Yã́ pↄ́ Lua dìlɛ ń lɛgbɛ̃ao sɛ̃́ian we. +Maeↄ sↄ̃ ásuli á nɛ́ↄ pↄ fɛ̃o. Àli ń toto, íli lɛdamá Dii gbɛ̃́ↄ nɛgwaa ũ. +Zↄↄ, àli á dṹnia la diiↄ yãma ń nↄ̀sɛmɛndoo ń vĩao ń lualuao, lá Kilisi álɛ kɛɛ̀wa. +Ásuli zĩ ↄkunwɛiana kɛnɛ́o. Àli Lua pↄeã kɛ ń nↄ̀sɛpuao Kilisi zↄↄ ũ. +Àli zĩkɛ ń ãiao, lá Dii álɛ kɛɛ̀wa, i kɛ gbɛ̃nazĩna no. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii a baade maakɛa fĩaboɛ̀, zↄ ge wɛ̃́ɛ. +Diiↄ sↄ̃ àli kɛnɛ́ màa lↄ. À yãpãsĩ'oanɛ́ tó. Àↄ dↄ̃ kɛ́ ampiↄ ń ápiↄ píi, á Dii ku musu, ìli gbɛ̃e zãboo. +Yã́ pↄ́ gↄ̃̀n kɛ: Àↄ gbãa naa Diiwa guu ń aà iko gbãa zↄ̃ↄo. +À gↄ̃kɛbↄ pↄ́ Lua kpàwáↄ da píi, kɛ́ à e zɛ gíũgiũ, í Ibiisi dↄfↄ̃. +Asa i kɛ gbɛ̃nazĩnaↄ wálɛ dɛ̃ɛkańnↄo, sema nisĩn vãi pↄ́ kú musuↄ. Aa dɛ dṹniaɛ bee gusia kiblenaↄ ũ ń ń mideↄ ń ń ikodeↄ. +Ayãmɛto àↄ gↄ̃kɛbↄpiↄ kũa píi, kɛ́ à fↄ̃ zɛ gi gↄↄ vãi zĩ́, í gↄ̃ zɛa gíũgiũ apii kɛ láaa gbɛa. +Àↄ zɛa gbãa, í sĩana dↄ ápi asana ũ, í yã́zɛde da mↄ̀ ula ũ. +À kɛa na ń Luao baokpaa ãia kpa kyale ũ, +íↄ luanaaikɛa kũa sɛ̀ngbao ũ gↄↄpii, kɛ́ à fↄ̃ zɛzↄ̃ Setãu kagbaↄnɛ píi. +À suabaa si kpa mↄ̀ fùa ũ, íↄ Lua yã́ pↄ́ dɛ aà Nisĩna fɛ̃nda ũ kũa. +Àliↄ wabikɛ gↄↄpii, íↄ Lua dↄnlɛ gbɛa yã́pii guu ń aà Nisĩna dↄaaaɛ́o. Àli a itɛ̃kɛ ń mɛna zↄ̃ↄo, íↄ wabikɛ Lua gbɛ̃́ↄnɛ píi. +À wabikɛmɛɛ sↄ̃, kɛ́ tó málɛ yã'o, Lua ma gba lɛ́ mà a bao asii onɛ́ sↄ̃̀deedeesai. +Baonapi yã́i má dɛ kↄ́ↄ pↄ́ wa dàkpɛu ũ. Àↄ wabikɛmɛɛ mà kpa sↄ̃̀deedeesai, lá à kũ̀ mà owa. +Wá gbɛ̃do yenzide Tisiki, Dii zĩkɛnnáaide, a ma yã́ↄ píi baokpaɛ́, kɛ́ à e àↄ ma kua dↄ̃. +Ma aà zĩ̀wá, kɛ́ aà wá kua oɛ́ɛ, á nↄ̀sɛ i níni. +Mae Lua ń Dii Yesu Kilisio wá gbɛ̃́ↄ gba aafia, aa ń yeakↄ̃i kã́fĩnɛ́ ń ń Lua náai pↄ́ aalɛ kɛo. +Lua gbɛ̃kɛkɛ gbɛ̃́ pↄ́ ye wá Dii Yesu Kilisizi láasaiↄnɛ ḿpii. +Filipideↄ. +Ma Pↄlu ń Timↄteeo, wá Kilisi Yesu zↄ̀blenaↄ wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀ Lua gbɛ̃́ pↄ́ kú Filipi naa Kilisi Yesuwaↄnɛ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń ń dↄnlɛdeↄ. +Gↄↄ pↄ́ á yã́ dↄ̀magu píi, miↄ ma Lua sáaukpaɛ. +Ma wabikɛa guu píi miↄ wabikɛɛ́ ápii ń pↄnao, +kɛ́ á ↄ kumanↄ baonakpaa guu za gↄↄ pↄ́ á mà e ń a gbão yã́i. +Má dↄ̃ sã́asã, lá Lua zĩ maa dàalɛ á guu, aↄ kɛ, i a midɛ Kilisi Yesu mↄ́zĩ. +A maa kɛ́ máↄ á yã́ kũa ápii màa, asa á yã́ dↄ ma sↄ̃wa. Ma daakpɛun nò, ma zɛa ń baonapio a sĩana bↄa yã́in nò, ápii á ↄ ku zĩ pↄ́ Lua dàmɛɛ a gbɛ̃kɛu guu. +Málɛ á bɛɛkɛ ápii, lá má kú Kilisi Yesu sↄ̃ guuwa. Lua mɛ́ ma seelade ũ. +Mi wabikɛɛ́ á yeakↄ̃i àↄ kã́fĩ àↄ gɛ́ dↄ̃a ń wɛ́kɛ̃a wásawasao guu, +kɛ́ à e yã́ pↄ́ maa àↄ kɛ dↄ̃, íↄ ku nↄ̀sɛdoũdeↄ ũ tàaesai Kilisi mↄ́zĩ. +Beewa maakɛa pↄ́ Yesu Kilisi ì mↄònɛ́ a liála, wi Lua tↄbↄ, wi aà sáaukpa. +Gbɛ̃́ↄ, má ye àↄ dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ ma le tɛkpà baona gɛa aɛuɛ, +ↄ̃ sosa kibɛdↄ̃anaↄ píi ń gbɛ̃́ kĩniↄ dↄ̃̀ kɛ́ Kilisi yã́i wà ma dai kpɛ́u. +Ma daakpɛu yã́i wá gbɛ̃́ dasideↄ Dii náaikɛ̀ dɛ yãala, ↄ̃ an sↄ̃dilɛa kã̀fĩ, aalɛ Lua yã'o gbɛ̃́ↄnɛ vĩasai. +Sĩanaɛ, an gbɛ̃eↄ ì Kilisi yã́ waasokɛ dɛnla ń wɛdↄakↄ̃ɛo yã́iɛ, gbɛ̃eↄ sↄ̃ ń nↄ̀sɛmaao. +Gbɛ̃́ beeↄ ì kɛ ń yeamazioɛ, asa aa dↄ̃ kɛ́ zɛa ń Yesu baokpaao yã́i ma yeò kpɛ́u la. +Wɛdↄnɛdepiↄ sↄ̃ aaì Kilisi yã́ waasokɛ dɛnlawɛɛlɛa yã́iɛ, i kɛ ń nↄ̀sɛpuao no. Aalɛ e wàlɛ ma kua kpɛ́u taasi kã́fĩmɛɛɛ. +Yãe yã̀? Mↄafili guun nò, sĩana guun nò, apii lé, wàlɛ Kilisi yã́ waasokɛɛ. Ma pↄ na ń beeo, mɛ́ ma pↄ a ɛa kɛ na lↄ, +asa má dↄ̃ kɛ́ wabi pↄ́ álɛ kɛmɛɛ ń Yesu Kilisi Nisĩna dↄnlɛo a to mà bↄ. +Ma wɛ́ dↄi mɛ́ má a náai vĩ maamaa, kɛ́ wí a ma kũ yãe guuo. Asa máↄ Kilisi tↄbↄ ma kuau ń sↄ̃o dilɛa gↄↄpiiɛ, atɛ̃sa tia, má kún nò, ma gan nò. +Asa Kilisi yã́i má kúi, mɛ́ ga dɛmɛɛ ài ũ. +Ãma tó má kú wɛ̃ni guu, bee dɛmɛɛ zĩ àide ũ. Má dↄ̃ lá má sɛo, +má kú plaplaɛ. Má ye ta màↄ kú ń Kilisio, we maamɛɛ dɛ lakĩia zã̀zã. +Ãma à kũ̀ màↄ ku wɛ̃ni guu á yã́iɛ. +Bee fɛ̃a vĩo. Má dↄ̃ kɛ́ má gↄ̃ màↄ kúánↄ ápii, kɛ́ à e gɛ́ aɛ ń pↄnao luanaaikɛa guu. +Beewa gↄↄ pↄ́ má ɛa mↄ á gwai, á á naa Kilisi Yesuwa ĩ́andãa zɛ́ e maamaa ma yã́i. +Apii lé, tó ma mↄ á gwai ge mi mↄon nò, à tó á kua kpaaĩ ń Kilisi baona yã́o, kɛ́ tó málɛ á bao ma, mà ma á zɛa gíũgiũ ń lɛdoũo, álɛ dɛ̃ɛka ń nↄ̀sɛmɛndoo baonapi zɛ́ yã́i. +Ásu tó á ibɛɛↄ yãe iwãa ká á pↄao. Bee aↄ dɛnɛ́ seela ũ kɛ́ aa mipɛ̀ kaalɛwa, ápiↄ sↄ̃ bↄa maa. Bee bↄ̀ Lua kĩ́iɛ. +Asa Lua á gbá zɛ́ à taasikɛ Kilisiɛ, i kɛ aà náaikɛa ado no. +Dɛ̃ɛ pↄ́ á è málɛ ká yãa mɛ́ á mà málɛ ká e tia, á kú dɛ̃ɛ doũpi guu. +Lá á naa Kilisiwa kã́fĩa vĩɛ́, lá aà yeaázi lɛ́ tɛ́kpaágu, lá á lɛ́ doũ ń aà Nisĩnao, lá á kↄ̃ wɛ̃na vĩ ń sósobio, +à làasoo doũ kɛ, á yeakↄ̃i iↄ doũ lɛdoũdeↄ ũ, pↄeãdoũdeↄ ũ. Bee a ma pↄ kɛ na à kɛ zài. +Ásu yãe kɛ dɛnla ge yↄ̃̀ↄkɛa yã́io. Zĩabusaa guu àli kↄ̃ da gbia dɛ ázĩala. +Gbɛ̃e su làasookɛ azĩa mɛ̀ndo yã́wao, aà gbɛ̃pãleↄ pↄ́ kɛ lↄ. +Àↄ nↄ̀sɛ pↄ́ Kilisi Yesu vĩ vĩ sↄ̃. +Aà lua'ia, i gbãa'e a sáaa ń Luaokɛwao, +ↄ̃ à azĩa gwea tò à zↄkɛ sɛ̀, à gↄ̃̀ gbɛ̃nazĩna ũ à gbɛ̃nazĩnkɛ sɛ̀. +À azĩa bùsa à misìilɛ e à gɛ̀ gàò, e gaa lipãakↄ̃awa se. +Ayãmɛto Lua aà sɛ̀ lɛsĩ, à tↄ́ pↄ́ dɛ tↄ́ píila kpàɛ̀, +kɛ́ tó wà Yesu tↄ́ sì, gbɛ̃́pii a kúlɛ luabɛ ń tↄↄlɛo ń tↄↄlɛ zíɛo, +gbɛ̃́pii i o Yesu Kilisi mɛ́ Dii ũ Mae Lua tↄbↄa yã́i. +Bee yã́i ma gbɛ̃́ yenzideↄ, lá i ma yãma gↄↄ pↄ́ má kúánↄ, atɛ̃sa lá má kúánↄ tiao, àↄ á bↄa maa lɛpapa ń vĩakɛa Luaɛo ń lualuao. +Asa Lua mɛ́ lɛ́ zĩkɛ á guu, àlɛ á gba a pↄeãkɛa ni ń a kɛa zɛ́o. +À yã́pii kɛ yã́kũtɛ̃ ń zↄao sai, +kɛ́ à gↄ̃ tàaesai yãesaideↄ ũ, Lua nɛ́ sãasaiↄ ũ gbãgbɛ̃ sã́sãa dↄ̀ↄsaiↄ guu. À gupunɛ́ dṹniau lán saanaↄwa, +íↄ wɛ̃ni yã́ kũa, kɛ́ mà e ĩ́anadã á yã́ musu Kilisi mↄ́zĩ. Tó álɛ kɛ màa, mi bà pã lɛo, mi zĩkɛ pão. +Baa tó ma au a tↄ̃́lɛ á luanaaikɛa sa'o'i ũ, ma pↄ na, mɛ́ málɛ pↄnakɛánↄ ápii. +Ápiↄ sↄ̃ à pↄnakɛ màa, wí kɛ sãnu. +Ń Dii Yesu báaao má ye mà Timↄtee zĩwá tia, kɛ́ mà e á bao ma, ma sↄ̃ i níni. +Gbɛ̃́ pↄ́ wá làasoo doũ á yã́ↄ dↄ aà sↄ̃wa sĩana kuo, aà bàasio. +Gbɛ̃́pii zĩa yã́ mɛ́ ì dↄaaɛ̀, i kɛ Yesu Kilisi yã́ no. +Á dↄ̃ lá Timↄtee náai vĩ, à zĩkɛ̀manↄ baona yã́ musu lá nɛ́ ì zĩkɛ ń a maeowa. +Tó má a zɛa dↄ̃ súsu, má ye mà aà zĩwá gↄ̃̀ↄ. +Ń Dii báaao málɛ e má mↄ́ á gwai tia mazĩa. +Wá gbɛ̃do Ɛpafↄdi, ma zĩkɛndeeɛ, mɛ́ ma zĩgↄ̃ dee pↄ́ a aà zĩ̀ dↄimalɛ ń pↄ́ pↄ́ málɛ a nidɛↄ, má è a maa mà aà gbaɛwáɛ. +Àlɛ á bɛɛkɛ ápii mɛ́ aà pↄ yà, kɛ́ a aà gyãkɛa bao mà yã́i. +À gyãkɛ̀ sĩana e à kà gaa, ↄ̃ Lua aà wɛ̃nagwà. I kɛ aàpi ado no, ń mapioɛ lↄ, kɛ́ ma pↄsia su zↄ̃ↄkũo yã́i. +Ayãmɛto málɛ kɛ kpakpa mà aà gbaɛwá, kɛ́ à wɛsikↄ̃lɛ, á pↄ i kɛ na, ma nↄ̀sɛ i níni. +À gbãakpaaàzi ń pↄna zↄ̃ↄo naa Diiwa guu. À gbɛ̃́ bee taa kpɛla. +À gↄ̃̀ lɛɛ aà ga Kilisi zĩ yã́iɛ. À gì a wɛ̃nii, kɛ́ à e dↄnlɛ pↄ́ á fↄ̃ kɛmɛɛo kɛmɛɛ yã́i. +Ma gbɛ̃́ↄ, yã́ pↄ́ gↄ̃̀n kɛ: À tó á pↄ àↄ na Diiwa. Yã doũ ɛa oaɛ́ zĩ'ũmanↄo, mɛ́ a dɛ á aafia ũ. +À laaika gbɛ̃nazĩn àwalɛwanaↄzi. À laaika vãikɛna pↄ́ aaì ń taitaipiↄzi! +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wi Lua sísi ń aà Nisĩna gbãao, wi ĩ́anadã Kilisi Yesu guu, mɛ́ wiliↄ wázĩa yã́ náai vĩoↄ, wámɛ wá tↄ̃̀zↄ̃n sĩandeↄ ũ. +Mapi, má zɛvĩ màↄ mazĩa náaikɛ. Tó gbɛ̃́ lɛ́ e á azĩa náai vĩ, má vĩ dɛaàla. +Ma tↄ̃zↄ̃̀ ma gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ɛ. Isailin ma ũ ia guu, Bɛ̃yãmɛɛ bui, Ɛbɛlu bui zálala. Mↄizi ikoyã musu má kú Falisiↄ gãli guu. +Má ãiavĩ, ma ĩadà Yesudeↄwa. Yãkɛa a zɛ́wa Mↄizi ikoyã guu gbɛ̃e i fↄ̃ ma tàae èo. +Ãma yã́ pↄ́ má kũa ài ũ yãa beeↄ gↄ̃̀mɛɛ yã́ àisai ũ tia Kilisi yã́i. +Azaiasa ma yã́pii dìlɛ àisai ma Dii Kilisi Yesu dↄ̃a pↄ́ dɛ a píia yã́i. Kilisipi yã́i ma ↄkpà yã́piizi bìsa ũ, kɛ́ màↄ aà vĩ, +míↄ naawà, mà e màↄ na ń Luao Kilisipi náaikɛa yã́i. Asa Lua lí tó yã́ bↄńnↄ na ikoyãdaa yã́i no, ì to yã́ bↄńnↄ na Kilisi náaikɛa yã́iɛ. +Yã́ pↄ́ má yei mɛ́ dɛ mà Kilisi dↄ̃ ń gbãa pↄ́ à bↄ̀ò gauo, mí taasikɛaànↄ, mí gↄ̃ laaàwa aà ga guu +mí gbasa gↄ̃ gàbↄ ũ. +I kɛ má lè má kũ̀ à pɛ̀ɛa no, málɛ yáɛ kɛ́ mà yã́ pↄ́ Kilisi Yesu ma si a pↄ́ ũ yã́i sí ma pↄ́ ũ. +Gbɛ̃́ↄ, mi e má sì gĩao. Yã́ mɛ̀ndo málɛ kɛ, mi nↄnↄ pↄ́ pↄ́ kú ma aɛↄi, pↄ́ pↄ́ kú ma kpɛↄ làasookɛsai. +Málɛ pↄ́ pↄ́ ma wɛ́ dↄi ya mà ài pↄ́ Lua wá sisiwà musu e naa Kilisi Yesuwa guu. +Wá gbɛ̃́ kàsaaↄ wàↄ làasoo bee vĩ. Tó á làasoo pãle vĩ, Lua a á wɛ́ kɛ̃́ɛ́ yã́ bee musu. +Apii lé, lá wá kua kà a lɛ́u, wà gɛ́ aɛ zɛ́ doũpi guu. +Gbɛ̃́ↄ, à ma kɛa kɛ lá wa a taa kɛ̀ɛ́, í wɛ́tɛ gbɛ̃́ pↄ́ an kua kpàaĩòↄzi. +Miↄ oɛ́ yãa mↄ̀ↄmↄↄ, mɛ́ ma ɛa málɛ oɛ́ tia lↄ ń wɛ́'io, gbɛ̃́ↄ ku dasi, an yãkɛa tò aa dɛ Kilisi gaa líwa ibɛɛↄ ũ. +Aa mipɛ̀ kaalɛwa, an gbɛɛ mɛ́ ń dii ũ, wíyã mɛ́ ń ĩ́andãbↄ ũ, dṹnia yã́ an làasoo ìↄ kuwà. +Wápiↄ sↄ̃, luabɛ gbɛ̃́ↄn wá ũ, wá wɛ́ dↄ Suabana pↄ́ a bↄ wezi, ↄ̃n Dii Yesu Kilisi ũ. +A wá mɛ̀ gbãasaiↄ li lá a mɛ̀ gawidewa ń a gbãa pↄ́ a fↄ̃ to pↄ́pii misiilɛɛo. +Ayãmɛto ma gbɛ̃́ yenzideↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ málɛ á bɛɛkɛ á dɛ ma ĩ́andãbↄ pↄ́ mi pↄnakɛò ũↄ, àↄ zɛa gíũgiũ naa Diiwa guu màa. +Ma awakpà Ɛvↄdiɛ ń Sɛntisio aaↄ lɛdoũ vĩ naa Diiwa guu. +Mpi sↄ̃ ma zĩkɛndee náaide, ma wabikɛ̀ma, dↄ nↄɛpiↄlɛ, asa aa taasikɛ̀manↄ baonakpaa guu ń Kelemaao ń ma zĩkɛndeeↄ. An tↄ́ kú àizãna taalau. +À tó á pↄ àↄ na Diiwa gↄↄpii. Má òɛ́ lↄ, à tó á pↄ àↄ nawà. +À ázĩa busa gbɛ̃́piiɛ. Dii kãi. +Ásuli yãe kã̀akɛo. Yã́pii guu à wabikɛ Luawa, í yãgbɛawà, í aà sáaukpa, í á yã'ↄ̃maↄ oɛ̀, +Lua i á nↄ̀sɛ ń á làasooo daɛ́ doũ naa Kilisi Yesuwa guu. Nↄ̀sɛdaadoũpi kɛ̀ zài, a dɛ gbɛ̃nazĩna dↄ̃aa. +Gbɛ̃́ↄ, yã́ pↄ́ gↄ̃̀ɛ́n kɛ: Yã́ pↄ́ sĩana vĩ mɛ́ a gbia, yã́ pↄ́ zɛvĩ mɛ́ a gbãsĩ vĩo, yã́ pↄ́ na mɛ́ a báaa vĩ, yã́ pↄ́ maa mɛ́ wì a sáaukpa, àli làasookɛ yã́ beeↄwa. +Yã́ pↄ́ má dàdaɛ́ á sì, yã́ pↄ́ á màa mɛ́ á èa, à yã́ beeↄ kɛ, Lua Aafiade iↄ kúánↄ. +Ma pↄ na Diiwa à kɛ̀ zài, asa á làasoo ɛ̀a sùa sa. Á ma yãdaa yãa fá, zɛ́ i eo. +Mi o màa kɛ́ málɛ taasikɛ yã́i no, asa má dàda baa lá a dɛ píi, ma kua kamaguɛ. +Má taasi dↄ̃ mɛ́ má nama dↄ̃. Gↄↄpii gupiiu kãa ge nↄana, pↄdinzi ge pↄ́kɛ̃sãma, a yãe vĩmɛɛ lↄo. +Má yã́pii fↄ̃ naa Kilisi pↄ́ ì ma gba gbãawa. +Ń beeo kɛ́ á bàa kú ń ma taasikɛao, a yãmaakɛ̀. +Filipideↄ, á dↄ̃ ázĩawa, ma baonakpaaɛ́ káau guu ma bↄa á Masedoni bùsuu, Yesu gãlie ↄ kú ń dↄamalɛoo, á bàasio. +Baa gↄↄ pↄ́ má kú Tɛsaloni, a pↄ́ pↄ́ málɛ a nidɛↄ kpã̀sãmɛɛ dɛ gɛ̃n doa. +I kɛ gba málɛ wɛɛlɛo, á ài kã́fĩa Lua kĩ́i málɛ wɛɛlɛ. +Ma pↄ́ pↄ́ á kpã̀sãmɛɛ è, à pà e à dìa. Ɛpafↄdi á gbaↄ kpàa, pↄ́ mↄ̀a sa. A dɛ sa'obↄ pↄ́ a gĩ na Luaɛ ì kaaàgu à si ũ. +Ma Lua a pↄ́ pↄ́ á a ni vĩ kpáwá píi naa Kilisi Yesuwa guu a àizɛɛ gawide lɛ́u. +Wàↄ wá Lua wá Mae tↄbↄ gↄↄpii! Ãmi. +À fↄkpa Lua gbɛ̃́ↄwa píi naa Kilisi Yesuwa. Ma Yesude dee pↄ́ wá sãnuↄ fↄkpàwá. +Lua gbɛ̃́ↄ fↄkpàwá ḿpii, atɛ̃sa an gbɛ̃́ pↄ́ kú Sezaa bɛↄ. +Dii Yesu Kilisi gbɛ̃kɛkɛɛ́ á nisĩnau. +Kↄlↄsideↄ. +Mámɛmaa Kilisi Yesu zĩna Pↄlu lá Lua yeiwa ń wá gbɛ̃́ Timↄteeo, wa láɛ bee kɛ̃̀ +wá gbɛ̃́ náaide pↄ́ an kua adoa naa Kilisiwa Kↄlↄsiↄnɛ. Lua wá Mae gbɛ̃kɛkɛɛ́, i á gba aafia. +Gↄↄpii wá wabikɛa guu wiↄ Lua wá Dii Yesu Kilisi Mae sáaukpa, +asa wa á Kilisi Yesu náaikɛa bao mà ń á yea wá gbɛ̃́ↄzio píi, +kɛ́ á wɛ́ dↄ pↄ́ pↄ́ dilɛaɛ́ luabɛi yã́i. A yã́ sĩande mà yãa baona pↄ́ wa kpàɛ́ guu. +Baonapi lɛ́ nɛ'i, àlɛ ↄta dṹnia guu píi, lá a kɛ̀ á guu za gↄↄ pↄ́ á mà mɛ́ á Lua gbɛ̃kɛ sã́asã dↄ̃wa. +Ɛpafa wá zĩkɛndee yenzide mɛ́ yã́pi dàɛ́ wá gɛ̃ɛ ũ. Kilisi zĩkɛnnáaideɛ, +ↄ̃mɛ yeakↄ̃i pↄ́ Lua Nisĩna á káwà òwɛ̃ɛ. +A yã́i tò za gↄↄ pↄ́ wa á bao mà, wiↄ wabikɛɛ́ Luawa láasai, aà to à a pↄeã dↄ̃ wásawasa, aà Nisĩna i á gba ↄ̃nↄ ń wɛzɛ̃o píi, +kɛ́ àↄ ku lá Dii yeiwa, á yã́ píi i kaaàgu. Beewa á yãmaa píi kɛa àↄ ↄta, á Lua dↄ̃a iↄ kã́fĩ, +íↄ gbãa yã́pii guu aà gbãa gawide lɛ́u, kɛ́ à yã́pii fↄ̃ ń mɛnao ń pↄnao, +í Mae Lua sáaukpa, asa à wá ká baa pↄ́ a dìlɛ a gbɛ̃́ↄnɛ a gupuauwa. +À wá bↄ́ gusia ikou, à wá kpá a Nɛ́ mɛ̀ndona yenzide kpalau. +Aà sabai wa gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ, wá duuna kɛ̃̀wá. +Kilisiá Lua pↄ́ wìli e ń wɛ́oo taaɛ, ↄ̃mɛ yoa ũ Lua pↄkɛaↄ guu píi. +À pↄ́pii kɛ̀ musu ń tↄↄlɛo, pↄ́ pↄ́ wì eↄ ń pↄ́ pↄ́ wìli eoↄ, kpalablenaↄ ge diiↄ ge gbãadeↄ ge ikodeↄn nò. Pↄ́pii bↄ̀ aà kĩ́iɛ, mɛ́ aa ku aà pↄ́ ũɛ. +A ku pↄ́pii ãa, pↄ́pii kú aà sabaiɛ. +Ɔ̃mɛ a gãlide pↄ́ dɛ aà mɛ ũↄ mi ũ. Ɔ̃mɛ dàalɛna ũ, gàbↄ sɛ̃́ia ũ, kɛ́ aà gↄ̃ pↄ́pii dↄaana ũ. +Asa à kà Luagu, ↄ̃ a tò a kɛa píi pɛ̀ɛwà. +A tò pↄ́pii kɛanↄ na aà sabai, pↄ́ pↄ́ kú tↄↄlɛↄ ge musuↄn nò. Aà au pↄ́ bↄ̀lɛ lipãakↄ̃awa mɛ́ mↄ̀ ń aafiapio. +Ápiↄ sↄ̃ á kɛ̃a Luawa yãa. Aà ibɛɛↄn á ũ á làasoo ń á vãikɛaↄ yã́i, +ↄ̃ Lua tò a kɛanↄ na Kilisi gaa a gbɛ̃nazĩnkɛ mɛ guu yã́i sa, kɛ́ à á kpán'aɛkɛ gbãsĩsai, sãasai, tàaesai, +tó á zɛa gbãa á luanaaikɛa guu deesai gíũgiũ, mɛ́ i kɛ̃ zia'ea yã́ pↄ́ á kũa baona pↄ́ á mà guuwao. Wà baonapi kpà gbɛ̃́ pↄ́ Lua kɛ̀ zĩ́lɛ laↄnɛ píiɛ, mɛ́ mapi ma Pↄlu ma gↄ̃ a kpana ũ. +Tiasa málɛ pↄnakɛ ń taasi pↄ́ málɛ kɛ á yã́io. Ĩa pↄ́ wa dà Kilisiwa, málɛ a pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ ma ma mɛwa mà bↄlɛi aà gãlide pↄ́ dɛ aà mɛ ũↄ yã́i. +Lua zĩdàmɛɛ, ↄ̃ ma gↄ̃ gãlidepiↄ dↄnlɛde ũ. Ma aà yã'òɛ́, à pɛ̀ɛwá. +Asiiyã pↄ́ ulɛa gbɛ̃́ↄnɛ za asĩnizĩ zadↄ̃ Lua i dṹnia kálɛo ↄ̃mɛ bↄ̀ Lua gbɛ̃́ↄnɛ gupuau sa. +Lua ye aa dↄ̃ lá asiiyãpi gbia zↄ̃ↄ á buipãleↄnɛ. Asiipin kɛ: Kilisi kú á guu, ↄ̃ á wɛ́ dↄ gawii. +Aà yã́ waaso wi kɛ gbɛ̃́piiɛ, wi lɛdaomá, wi yãdaò gbɛ̃́piiɛ ń ↄ̃nↄ píio, kɛ́ wà gbɛ̃́pii kpán'aɛkɛ naa Kilisiwa wásawasa. +A yã́i tò mi zĩkɛ, mi dɛ̃ɛka ń aà gbãa pↄ́ lɛ́ zĩkɛ ma guu maamaao. +Má ye àↄ dɛ̃ɛ zↄ̃ↄ pↄ́ málɛ káɛ́ dↄ̃, ápiↄ ń Laodisideↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ wi wɛsikↄ̃lɛoↄ píi, +kɛ́ aa e ń sↄ̃dilɛ, aa nakↄ̃wa aa yekↄ̃i, mɛ́ wɛzɛ̃ guu aaiↄ Lua asiiyã pↄ́ dɛ Kilisi ũ dↄ̃ wásawasa, aai a ài zↄ̃ↄ e. +Aà guu ↄ̃nↄ ń dↄ̃ao àizɛɛ píi ulɛau. +Málɛ bee oɛ́, kɛ́ gbɛ̃e su á sã́sã ń lɛnaoo. +Baa tó má kúánↄo, ma làasoo ku, má è álɛ yãkɛ a zɛ́wa, mɛ́ á Kilisi náaikɛa gbãa, ↄ̃ ma pↄ kɛ̀na. +Lá a Kilisi Yesu sì á Dii ũ, àↄ naawà màa, +á zĩ́na iↄ pɛ́lɛa aà guu, í zɛdↄu, íↄ gbãa aà náaikɛa guu lá wa dàɛ́wa, íↄ Lua sáaukpa maamaa. +À laaika kɛ́ gbɛ̃e su dↄ̃a gbãa kásaɛ́ à á sã́sã ń gbɛ̃nazĩna fɛlɛkaa ↄ̃nↄ pã giioo. Yã́ beeↄ ì bↄ fɛlɛkaa pↄ́ pↄ́ wì misiilɛnɛ́ↄ kĩ́iɛ, Kilisi kĩ́i no. +Asa luakɛa píi pɛ̀ɛwà aà gbɛ̃nazĩnkɛ guu. +Naa gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbãa píi ń iko píio mide ũpiwa, apii pɛ̀ɛwá. +Naawà a tↄ̃zↄ̃̀ bↄa á dàau ũ. I kɛ tↄ̃ pↄ́ wì zↄ̃ ń ↄo no, pↄ́ Kilisi ì zↄ̃nɛ́ɛ. +Asa da'ilɛkɛa guu wà á vĩ́aànↄ mɛ́ a vuaànↄ, kɛ́ a gbãa pↄ́ Lua aà fɛ̀lɛ bↄ̀ò gau náaikɛ̀ yã́i. +Á dɛ gɛↄ ũ yãa Luaɛ á tàaeↄ ń á luanaaikɛsaio yã́i, ↄ̃ Lua á gbá wɛ̃ni dafu ń Kilisio sãnu, à sùuukɛ̀wanↄ ń wá tàaeↄ píi. +Lua wá tàae taala pↄ́ wá dá yã́u bãdɛ̀, a sɛ pà lipãakↄ̃awa. +Kilisi gaa líwa báa bↄ̀ diiↄ ń gbãadeↄla, à bↄ̀ńnↄ gupuau à ń kpán'aɛkɛ̀ zĩ̀zↄↄ ũ. +Ayãmɛto ásu to gbɛ̃e yãdilɛɛ́ pↄblea ge imia ge dikpɛ ge mↄbↄa dafu ge gↄↄbↄa yã́ musuo. +Yã́ beeↄ píiá yã́ pↄ́ wà mɛ̀ a mↄ taaɛ, Kilisi mɛ́ a sĩana ũ sa. +Ásu to gbɛ̃́ pↄ́ ì giiye gbɛ̃́ↄwa aa ńzĩa busa, aa wabikɛ ń malaikaↄ kɛ̀sɛ kũao á bↄbↄ'ↄsio. Wɛ́pungu'ea yã́ mɛ́ ìↄ gbãa gbɛ̃́ bee taaɛ, ↄ̃ ì ĩ́an gii dã a dṹnia làasoo yã́ musu. +A pɛa Kilisi pↄ́ dɛ mi ũwao. Naawà guu mɛgu píi ì kↄ̃'eu, aa nakↄ̃wa kĩↄ zĩ sabai, ìↄ gbã lá Lua ye à gbãwa. +Lá a ga ń Kilisio fɛlɛkaa pↄ́ pↄ́ wì misiilɛnɛ́ↄ yã́ musu, bↄ́yãi i yãdilɛnɛ ma lán dṹnia gbɛ̃́ↄwai? +Wì mɛ ńsu kɛ́ na n ↄzĩo, ńsu kɛ́ iɛo, ńsu ↄkã kɛ́wao. +Pↄ́ beeↄ píi ì láa an mↄaokɛa guuɛ. Gbɛ̃nazĩna yãdanɛ ↄ̃ wa tɛi we. +Ɔ̃nↄ tↄ́ mɛ́ dↄ yã́ beeↄwa. Wàlɛ lousisiyã kakanɛ́ ń zĩabusaao ń ĩadaanzĩawao. Ń beeo aali kpá wá dàaɛo. +Lá a vu ń Kilisio, à to luabɛ yã́ dↄaaɛ́, asa we Kilisi zↄ̃lɛau Lua ↄplaai. +À tó á làasoo àↄ ku luabɛ yã́piↄwa, asu àↄ ku dṹnia pↄ́wao. +Asa a ga, á wɛ̃ni ulɛa ń Kilisio Lua guu. +Lá Kilisi dɛ á wɛ̃ni ũ, tó à bↄ̀ gupuau, ápiↄ sↄ̃ á bↄaànↄ ń gawio sa. +A yã́i tò à dṹnia yã́ pↄ́ kú á nↄ̀sɛ guu dɛ: Káaluakaa, dↄ́ɛ'ĩi, mɛfɛlɛa, vãi nidɛa ń bĩikɛao. Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ lɛ́ a bĩikɛ gↄ̃̀ aà dii ũɛ. +Yã́ beeↄ yã́i Lua a pↄkũmabↄbↄ a yãmansaiↄwa. +Ápiↄ sↄ̃ á kú a guu yãa, à dↄ̀aaɛ́. +À ↄkpa yã́ɛ beeↄi sa: Pↄkũma, kpɛ̃nɛ, nↄ̀sɛpãsĩ, gbɛ̃́sↄ̃sↄ̃a ń wisaiyã'oao. +Ásu ɛɛtokↄ̃ɛo, asa a á dàa zi ń a yãkɛaↄ bↄ̀ála, +a a dafu pↄ́ ì á lilɛ gbɛ̃́ dafuↄ ũ dà, kɛ́ à gↄ̃ lán Lua pↄ́ á kɛ́ dafuwaɛ, í aà dↄ̃. +Kua màa Yudaↄ ń buipãleↄ dodo kↄ̃ɛo, ge tↄ̃̀zↄ̃naↄ ń gyafↄↄdeↄ, ge gusↄↄdeↄ, ge ladↄ̃nsaiↄ, ge zↄↄ ń wɛ̃́ɛↄ. Kilisi mɛ́ ń ũ ḿpii, a kú ń guu ḿpii. +Ayãmɛto, lá Lua á sɛ́ a gbɛ̃́ yenzideↄ ũ, yã́ pↄ́ dɛ à dan kɛ: Wɛ̃nadↄ̃anɛ, gbɛ̃kɛ, zĩabusaa, nↄ̀sɛniɛ ń mɛnao. +À kↄ̃ fↄ̃́. Tó yãe sù gɛ̃̀ á zãnguo, à sùuukɛ ń kↄ̃o. Lá Dii sùuukɛ̀ánↄ, à kɛ ń kↄ̃o màa sↄ̃. +Azaiasa àↄ yekↄ̃i, asa bee ì mↄ́ ń lɛdoũ yãkelesaio. +À to aafia pↄ́ Kilisi ì ń gba yã́ dↄaaɛ́ á sↄ̃ guu, asa kua ń kↄ̃o aafia Lua á sisiwà mɛdoũdeↄ ũ. Àↄ Lua sáaukpa. +À to Kilisi yã́ zↄ̃lɛkĩi e á nↄ̀sɛu maamaa, í yãdakↄ̃ɛ, í lɛdakↄ̃wa ń ↄ̃nↄ píio. Lua sáaukpaa guu à lɛsiɛ̀ á sↄ̃ guu ń soũo ń táasilɛao ń lɛ pↄ́ aà Nisĩna ì daɛ́o. +Yã́ pↄ́ álɛ kɛ ge álɛ o píi, à kɛ ń Dii Yesu tↄ́o, í Mae Lua sáaukpa ń aà gbãao. +Nↄɛↄ, á baade lí misiilɛ á zã́ɛ. Màa à kũ̀ àli kɛ naa Diiwa guu. +Gↄ̃ɛↄ, á baade líↄ ye a nazi. Ásu àↄ pãsĩńnↄo. +Nɛ́ↄ, à á de ń á dao yãma yã́pii guu, asa bee mɛ́ ì ka Diigu. +Maeↄ, ásuli á nɛ́ↄ pↄ fɛlɛ à ń kúsu kwɛ́o. +Zↄↄ, à á dṹnia diiↄ yãma yã́pii guu. Ásu zĩ ↄkunwɛiana kɛnɛ́o. À zĩkɛnɛ́ ń nↄ̀sɛmɛndoo Dii vĩakɛnaↄ ũ. +Yã́ pↄ́ álɛ kɛ píi, àli kɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, lá Dii álɛ kɛɛ̀wa, i kɛ gbɛ̃nazĩna no. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii a fĩaboɛ́ àizãna ũ. Dii Kilisi álɛ zↄbleɛ̀. +Vãikɛna a a vãi gbɛ'e. Lua lí gbɛ̃e zãboo. +Diiↄ, à á zↄↄ gwa a dↄ̀ↄwa súsu. Àↄ dↄ̃ kɛ́ ápiↄ sↄ̃ á Dii vĩ musu. +À ázĩa kpa wabikɛa Luawawa, í itɛ̃kɛò ń aà sáaukpaao. +À wabikɛwàwɛ̃ɛ lↄ, aà zɛwɛ̃wɛ̃ɛ wà a yã́ waasokɛ, wí Kilisi asiiyã'ònɛ́. A yã́i wà ma dai kpɛ́u. +À wabikɛmɛɛ mà yã́pi o wásawasa lá à kũ̀ mà owa. +Àↄ ázĩa kũa dↄ̃ Yesusaideↄ guu ń ↄ̃nↄo. Àli yã́ pↄ́ Lua a zɛbↄ̀ɛ́ kɛ. +À tó á lɛgbɛ'i àↄ na, iↄ kã́fĩa vĩ, íↄ yãwea baadewa dↄ̃. +Wá gbɛ̃́ yenzide Tisiki, ma dↄnlɛde zĩkɛndee náaide Dii zĩ guu, a ma baokpaɛ́ píi. +Bee yã́i málɛ aà zĩwá, aà wá kua oɛ́, á nↄ̀sɛ i níni. +Á gbɛ̃do Ɔnɛziũ, wá gbɛ̃́ náaide yenzide lɛ́ mↄaànↄ. Aa lakĩi yã́ↄ oɛ́ píi. +Alisaka pↄ́ wá sãnu kpɛ́u fↄkpàwá ń Baanaba dãuna Maakuo. Wà Maaku yã'òɛ́ kↄ̀. Tó à kà á kĩ́i, à gbãakpaaàzi. +Yesu pↄ́ wì mɛ Yusitu fↄkpàwá lↄ. Yuda pↄ́ wálɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i zĩ kɛ sãnuↄ lɛ́n we. Aa ma nↄ̀sɛ nìni. +Á gbɛ̃do Ɛpafa, Kilisi Yesu zↄ̀blena fↄkpàwá. Ìↄ dɛ̃ɛka ń wabikɛaɛ́o gↄↄpii, kɛ́ à e zɛ gbãa, í kàsaakũ, Lua pↄeã i pɛɛwá wásawasa. +Má ò àlɛ zĩkɛɛ́ maamaa á ń Laodisideↄ ń Iɛlapↄlideↄ. +Wá lòotoo yenzide Luku ń Demasio fↄkpàwá. +À fↄkpa wá gbɛ̃́ pↄ́ kú Laodisiↄwa ń Nimfao ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì kↄ̃ kãaa aà bɛↄ. +Tó a láɛ bee kyokɛ̀, à kpa Laodisi gãlideↄwa aa a kyokɛ, í ń pↄ́ kyokɛ sↄ̃. +À o Aasipuɛ, aà laaidↄ Dii zĩ pↄ́ wa dàɛwa, i a midɛ. +Ma Pↄlu mámɛ ma fↄkpaawáɛ bee kɛ̃̀ ń mazĩa ↄo: Ma fↄkpàwá. À to ma kua kpɛ́u yã́ àↄ dↄágu. Lua gbɛ̃kɛkɛɛ́. +Tɛsalonideↄ lá sɛ̃́ia. +Má Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo ń Timↄteeo wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀ Tɛsaloni Yesude pↄ́ aa na Mae Lua ń Dii Yesu Kilisiowaↄnɛ. Lua gbɛ̃kɛkɛɛ́, i á gba aafia. +Wá wabikɛa guu á yã́ ìↄ dↄwágu gↄↄpii, wíↄ Lua sáaukpa á baade píi yã́ musu. +Kɛ́ i zĩkɛ á luanaaikɛawa, mɛ́ á yea gbɛ̃́iá yã'oa ń lɛ́o yã́ no, mɛ́ á wɛdↄ wá Dii Yesu Kilisizi seasai yã́i, a yã́ ìↄ dↄwágu Lua wá Mae kùɛ. +Wá gbɛ̃́ Lua yenzideↄ, wá dↄ̃ kɛ́ Lua á sɛ́, +asa kɛ́ wa baonakpàɛ́, wi mↄ́ ń yã'oao adoo, wa mↄ ń Lua Nisĩna gbãaoɛ, yã́pi wá kũa gbãa maamaaɛ. Á dↄ̃ lá wá kuò á guu á aafia yã́i, +ↄ̃ a gↄ̃ wápiↄ ń Diio dàdanaↄ ũ. Taasi zↄ̃ↄ guu a yã́pi sì ń pↄna pↄ́ Lua Nisĩna dàáguo, +ↄ̃ a zɛ'ↄ̀lↄ Yesude pↄ́ kú Masedoni bùsuuↄnɛ ń Gɛlɛsi bùsuo píi. +Dii yã́ bↄ̀ á kĩ́i, i zɛ Masedoni ń Gɛlɛsio adoo, á Yesu náaikɛa yã́ lìgua píi, a baokpaa vĩ lↄo. +Wàlɛ o lá wa zɛ'è á kĩ́i, lá a bↄ dii ɛgɛnaↄ yã́u a zɛ̀ ń Luao, ↄ̃ álɛ zↄble Lua bɛ̃́ɛ sĩandepiɛ, +álɛ aà Nɛ́ Yesu pↄ́ à aà bↄ̀ gau dã e aà bↄ luabɛ, i mↄ wá sí pↄkũma pↄ́ Lua a bↄbↄmáwa. +1 Tɛsalonideↄ. +Ma gbɛ̃́ↄ, á dↄ̃ ázĩawa kɛ́ wá zɛ'ea á kĩ́i i kɛ pão. +Á dↄ̃ lá wà ĩadàwá, wa taasikɛ̀ Filipi káau, ↄ̃ wá Lua tò wa sↄ̃dìlɛ, wa baona pↄ́ bↄ̀ aà kĩ́i kpáɛ́ dɛ̃ɛ ń dɛ̃ɛo. +Wá naɛawá dɛ ɛɛ zɛ́ yã́ ũo. Wi kɛ làasoo vãi ge á blea yã́i no. +Lá Lua wá ká a baokpaawa, màa wi kpánɛ́, i kɛ gbɛ̃nazĩna pↄeã wálɛ wɛɛlɛo, sé Lua wá làasoo tàasikana pↄ́. +Á dↄ̃ kɛ́ wi yã́ nana o gbɛ̃eɛo, mɛ́ wi yãe kɛ ń mↄafilio bĩikɛa yã́io. Lua mɛ́ wá seelade ũ. +Wi sáau wɛɛlɛ gbɛ̃nazĩna kĩ́io, ápiↄ ge gbɛ̃pãleↄ. +Baa kɛ́ wá a zɛ́ vĩ wà to à wá iko dↄ̃ wá Kilisi zĩnakɛ yã́i, wá kɛ̀ánↄ busɛbusɛ, lá nↄɛ nɛade ì laaidↄ a nɛ́wawaɛ. +Kɛ́ wá yeázi maamaa yã́i, wi zɛò wà baona pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kpáɛ́ adoo, ń wázĩa kpaawáoɛ lↄ, asa a gↄ̃ wá gbɛ̃́ yenzideↄ ũɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, à tó wá zĩkɛa ń taasio yã́ dↄágu. Gↄↄ pↄ́ wálɛ bao pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́ipi kpáɛ́, wiↄ zĩkɛ fãanɛ ń gwãasĩnao, kɛ́ wásu gↄ̃ á gbɛ̃eɛ aso ũo yã́i. +Wá seeladeↄn á ũ, ń Luao lↄ, kɛ́ wá kú á Yesudeↄ guu a zɛ́wa luayãmanaↄ ũ tàaesai. +Á dↄ̃ wa yãkɛ̀ á baadeɛ lá mae ì kɛ a nɛ́ↄnɛwa. +Wa lɛdàwá, wa á nↄ̀sɛ nìniɛ́, wa naɛwá á kua ka gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń kpá kpala gawide pↄ́ bↄ̀ a kĩ́iuↄ kuawa. +Kɛ́ a Lua yã́ pↄ́ wá òɛ́pi mà, i dilɛ gbɛ̃nazĩna pↄ́ ũo, á sì lá a dɛwa Lua yã́ sĩande ũ. Ɔ̃mɛ lɛ́ zĩkɛ á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ aà náaikɛↄ guu. Bee yã́ mɛ́ tò lↄ wiↄ Lua sáaukpa láasai. +Ma gbɛ̃́ↄ, á yã́ kɛ̀ doũ ń Lua gbɛ̃́ pↄ́ naa Kilisi Yesuwa Yudeↄ, asa ĩa doũ pↄ́ Yudaↄ dàmá ↄ̃ á bùsudeↄ dàwá sↄ̃. +Yudaↄ Dii Yesu dɛ̀ ń ãnabiↄ lↄ, mɛ́ aa wá yá. An yã́ lí ká Luaguo, aa íbɛlɛsɛ̀ ń gbɛ̃́piio. +Aaì kpáwɛ̃ɛ wà yã́ pↄ́ Lua ì gbɛ̃́ suabao o buipãleↄnɛ. Màa duuna pↄ́ aaìↄ kɛ gↄↄpii ìↄ diadi. Lua pↄkũma wì ń musu sa. +Wápiↄ sↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ, kɛ́ wa kɛ̃kↄ̃wa gↄↄpla, wɛ́ mɛ́ gɛ̃̀gɛ̃ ń kↄ̃o, i kɛ sↄ̃ no. Wa á nidɛ̀ maamaa, wa wã wà wɛsikↄ̃lɛ. +Wá ye mↄ́ á gwai lↄ. Mapi ma Pↄlu, ma mↄa zɛwɛ̀ɛlɛ dɛ gɛ̃n do ge gɛ̃n plaa, ↄ̃ Setãu zɛzↄ̃̀wɛ̃ɛ. +Tó wá Dii Yesu mↄ̀, démɛ àↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ wá wɛ́ dↄiↄ ũ ń wá pↄnakɛbↄo ń wá ĩ́andãbↄo aà aɛi? Ápiↄ bàasio, +asa ámɛ á wá ĩ́andãbↄ ń wá pↄnakɛbↄo ũ. +Kɛ́ wá fↄ̃ mɛnakɛ lↄo, wa zɛò wà gↄ̃ Atɛni wátɛ̃ɛ, +wa wá gbɛ̃́ Timↄtee, wá Lua zĩkɛndee Kilisi baokpaa guu zĩ̀wá, kɛ́ aà á gba gbãa, i á nↄ̀sɛ níniɛ́ á luanaaikɛa guu, +kɛ́ gili su gɛ̃ á gbɛ̃egu ĩadamaɛ bee musuo. Á dↄ̃ ázĩawa, kɛ́ Lua bee taa dìlɛwɛ̃ɛ. +Gↄↄ pↄ́ wá kú á kĩ́i, wa dↄaa wá òɛ́ wa mɛ̀ wa gi ĩadaiwáo, ↄ̃ à kɛ̀ lá á dↄ̃wa màa. +Ayãmɛto lá má fↄ̃ mɛnakɛ lↄo, ma aà zĩ̀ á luanaaikɛa gwai. Gbɛ̃yↄ̃na á yↄ̃́, wá zĩkɛ̀ pã yã̀, wá dↄ̃o. +Ɔ̃ Timↄtee sùwá sa, à á luanaaikɛa ń á yeawázio baokpàwɛ̃ɛ. À mɛ̀ wá yã́ ìↄ dↄágu ń làasoo maao, mɛ́ álɛ wá bɛɛkɛ lá wálɛ á bɛɛkɛwa. +Ma gbɛ̃́ↄ, á luanaaikɛ Ayãmɛto wá nↄ̀sɛ nìni á yã́ musu wá ĩadama ń wá taasio píi guu. +Asa lá á zɛa gíũgiũ naa Diiwa guu, wá mɛ sù sa. +Wá fↄ̃ Lua sáaukpa á yã́ musu. Wa wá Lua sáaukpà maamaa ń pↄna zↄ̃ↄ pↄ́ wi kɛ aà aɛ á yã́io. +Gwãasĩna ń fãanɛo wiↄ wabikɛ Luawa maamaa, kɛ́ wà e wɛsikↄ̃lɛ, wí pↄ́ pↄ́ kɛ̃̀sã á luanaaikɛawa bↄↄlɛkɛɛ́. +Lua wá Mae ń wá Dii Yesuo zɛpoowɛ̃ɛ wà e mↄ́ á gwai. +Dii á yeakↄ̃i ń á yea gbɛ̃́piizio kã́fĩɛ́, i liála lá wá yeáziwa, +á sↄ̃ iↄ daa doũ gbãsĩsai, íↄ ku tàaesaideↄ ũ Lua wá Mae aɛ wá Dii Yesu mↄa ń a gbɛ̃́ↄ píi gↄↄzĩ. +Yã́ pↄ́ gↄ̃̀ ma gbɛ̃́ↄ, á mà wá lɛ́u lá a maa á kua ka Luagu. Á kú màa, ãma wálɛ wabikɛwá, wálɛ awakpaɛ́ wá Dii Yesu guu, àↄ ku màa àↄ gɛ́. +Á yã́ pↄ́ wá dìlɛɛ́ ń Dii Yesu tↄ́o dↄ̃. +À tó á kua àↄ adoa, í mikɛ̃ gbãsĩkɛawa, asa bee mɛ́ Lua pↄeã ũ. +Á baade azĩa mɛ kpɛla, àↄ azĩa kũa dↄ̃ gbãsĩsai, +i kɛ ń dↄ́ɛ'ĩi nidɛao lán luayãdↄ̃nsai pↄ́ aa aà dↄ̃oↄwa no. +Yã́pi guu gbɛ̃e su a gbɛ̃́ taiinkɛ ge à tàaekɛɛ̀o, asa Dii mɛ́ a mↄaka gbɛ̃́ bee taaↄwa, lá wa dↄaa wá òɛ́ wa a lɛzàwáwa. +Lua i wá sísi wàↄ ku gbãsĩ guuo, sema wá kua àↄ adoa. +Ayãmɛto gbɛ̃́ pↄ́ gì yã́ beei i kɛ gbɛ̃nazĩna à gìio, Lua pↄ́ ì a Nisĩna pↄ́ a kua adoa dawágu ↄ̃ à gìi. +Wá e yeakↄ̃i yã'oɛ́o, asa ázĩawa Lua yeakↄ̃i dàɛ́. +Á kú màa kↄ̀ ń wá gbɛ̃́ pↄ́ kú Masedoni bùsuuↄ píi. Gbɛ̃́ↄ, wa lɛdàwá àↄ ku màa àↄ gɛ́, +í zɛwɛɛlɛ àↄ ku yãkelesai, í ma ázĩawa, í ázĩa zĩ kɛ lá wá dìlɛɛ́wa, +kɛ́ á yãkɛa e ka Yesusaideↄgu, mɛ́ ásu àↄ sↄ̃kpalɛa gbɛ̃ezio. +Gbɛ̃́ↄ, wá ye àↄ sĩana dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ i'òↄ yã́ musu, kɛ́ á pↄ su àↄ sia lán gbɛ̃́ kĩni pↄ́ aa zia'eoↄwao yã́i. +Lá wá sì Yesu gà à vù, màa lↄ Lua a tó gbɛ̃́ pↄ́ i'ò Yesu guuↄ ɛa mↄaànↄ sãnu. +Yã́ pↄ́ wálɛ oɛ́ɛ beeá Dii yãdanɛɛ. Wá gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ wáↄ ku e Dii mↄ́zĩↄ, wá dↄaa i'onapiↄnɛo. +Dii mɛ́ a bↄ luabɛ, i pila ń yãdilɛnɛo ń malaika gbɛ̃zↄ̃ↄ lↄↄo ń Lua kã̀ae ↄ́o, gbɛ̃́ pↄ́ gà naa Kilisiwaↄ i vu sɛ̃́ia, +a gbɛa wá gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ wá kúↄ, wa wá sɛ́lɛńnↄ sãnu e luabɛpuanau dai Diilɛ ĩ́ana guu, wíↄ kuaànↄ gↄↄpii. +Ayãmɛto à kↄ̃ nↄ̀sɛ níni ń yã́pio. +Gbɛ̃́ↄ, a gↄↄ ge a zaa oaɛ́ zɛvĩo, +asa á dↄ̃ sã́asã lá kpã́i ì mↄ gwã́, màa aↄ dɛ Dii mↄgↄↄ. +Tó gbɛ̃́ↄ lɛ́ o wa aafia, wa ku dↄdↄa, kaalɛ a mↄ́má kã́ndo lá nɛ'iwãwã ì mↄ nↄsindeewawaɛ, aa bↄo. +Ápiↄ sↄ̃ gbɛ̃́ↄ, á kú gusiau kɛ́ gↄↄpi á le lán kpã́iwao, +asa gupua gbɛ̃́ↄn á ũ, fãanɛ gbɛ̃́ↄn á ũ ápii. Gwãasĩna ge gusia gbɛ̃́ↄn wá ũo. +Ayãmɛto wásuli i'o lán dãↄwao. Wà itɛ̃kɛ, wíↄ kú ń laaio. +I'onaↄ ì i'o gwã́, mɛ́ wɛ̃dɛnaↄ ì wɛ̃dɛ kɛ gwã́, +wápiↄ sↄ̃, lá fãanɛ gbɛ̃́ↄn wá ũ, wàↄ kú ń laaio, wí luanaaikɛa ń yeakↄ̃io da mↄ̀ ula ũ, wí wɛdↄa zia'ea yã́i kpá mↄ̀ fùa ũ. +Asa Lua i wá dilɛ à pↄkũmabↄbↄwáo. À wá dílɛ à wá suaba ń wá Dii Yesu Kilisi gbãaoɛ. +Ɔ̃mɛ gà wá yã́i kɛ́ wàↄ kuanↄ, wá bɛ̃́ɛ ge wa i'òn nò. +Ayãmɛto à lɛdakↄ̃wa, í kↄ̃ gba gbãa, lá álɛ kɛwa. +Gbɛ̃́ↄ, wa wabikɛ̀wá, à bɛɛɛ dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aaì zĩkɛ á guu, aa iko vĩwá an zĩkɛa Diiɛ guu, aalɛ á dazɛwaↄnɛ. +À ń kpɛla maamaa, íↄ yeńzi zĩ pↄ́ aalɛ kɛ yã́i. Àↄ na ń kↄ̃o. +Gbɛ̃́ↄ, wa lɛdàwá à faasaideↄ dazɛwa, à gbɛ̃́ pↄ́ an kúsu kwɛ́ↄ gba sↄ̃, à laaidↄ gbãasaideↄwa, í mɛnakɛ ń gbɛ̃́piio. +À laaika á gbɛ̃e suli vãi fĩabo ń vãioo. À zɛwɛɛlɛ àↄ maakɛkↄ̃ɛ ń gbɛ̃́piio gↄↄpii. +Àↄ ku pↄna guu gↄↄpii. +Àↄ wabikɛ Luawa láasai. +Àↄ Lua sáaukpa yã́ píi musu. Bee mɛ́ dɛɛ́ aà pↄeã ũ naa Kilisi Yesuwa. +Ásuli kpá Lua Nisĩnaɛo, +ásuli saka ãnabikɛguo. +À yã́pii tàasika, íↄ a maa kũa, +í mikɛ̃ vãi bui píiwa. +Lua aafiade to à ázĩa kpawa míↄmiↄ, i á nisĩna ń á wɛ̃nio ń á mɛo dↄ̃́aɛ́ aafia tàaesai e wá Dii Yesu Kilisi mↄ́zĩ. +Lua pↄ́ á sisi à á sɛ́ náai vĩ, a yã́pi kɛɛ́. +Gbɛ̃́ↄ, à wabikɛwɛ̃ɛ. +À fↄkpa wá gbɛ̃́ↄwa píi ń Lua gbɛ̃́ↄ lɛ́pɛakↄ̃wao. +Ma naɛ́ Diizi à láɛ bee kyokɛnɛ́ ḿpii. +Wá Dii Yesu Kilisi gbɛ̃kɛkɛɛ́. +Tɛsalonideↄ lá plaade. +Ma Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo ń Timↄteeo, wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀ Tɛsaloni Yesude pↄ́ aa ku Lua wá Mae ń Dii Yesu Kilisio guuↄnɛ. +Mae Lua ń Dii Yesu Kilisio gbɛ̃kɛkɛɛ́, aai á gba aafia. +Wá gbɛ̃́ↄ, a maa wàↄ Lua sáaukpa á yã́ musu gↄↄpiiɛ, lá a maawa, asa á luanaaikɛa lɛ́ zↄ̃ↄkũ maamaa, mɛ́ á yeakↄ̃i lɛ́ kã́fĩ. +A yã́i tò wi ĩ́anadã á yã́ musu Lua gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaaↄ guu, lá i ĩadama ń taasi píio fↄ̃ ń mɛnao ń luanaaikɛao. +Lua ì yã́gↄ̃gↄ̃ ń gbɛ̃́ↄ a zɛ́waɛ. Taasi pↄ́ álɛ kɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́i lɛ́ ↄlↄnɛ́ kɛ́ a ka à gɛ̃u. +Lua ì yãkɛ a zɛ́waɛ. A gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ á wɛtãↄ wɛtã, +i á gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ á wɛtãↄ gba ĩ́ampakĩi ń wápiↄ. Tó Dii Yesu bↄ̀ luabɛ, a mↄ́ ń a malaika gbãaↄ +ń tɛ́vuao, a mↄakaò luadↄ̃nsai pↄ́ aai wá Dii Yesupi bao sioↄwa. +Kaalɛ láasai ↄ̃ Lua a fĩaboonɛ́. Aaↄ ku zã̀ ń Diio ń aà gbãa gawideo. +Tó à mↄ̀ gↄↄpi zĩ́, a tↄbↄ a gbɛ̃́ↄ yã́ musu, aà náaikɛnapiↄ i aà maabo ḿpii. Áↄ kú ń guu, asa a yã́ pↄ́ wá òɛ́ sìɛ. +Ayãmɛto wiↄ wabikɛɛ́ wá Luawa gↄↄpii, aà tó á kua ka gbɛ̃́ pↄ́ à ń sisi à ń sɛ́ↄ kuawa, i yãmaa pↄ́ a zɛ ń a kɛaↄ ń zĩ pↄ́ álɛ kɛ aà náaikɛa guuↄ píi papaɛ́ ń a gbãao, +Dii Yesu tↄ́ i bↄ á musu, á tↄ́ i bↄ aà musu wá Lua ń Dii Yesu Kilisipio gbɛ̃kɛkɛaɛ́ yã́i. +2 Tɛsalonideↄ. +Wá gbɛ̃́ↄ, Yesu Kilisi mↄa ń wá kãaaaaàzio yã́ musu, wa wabikɛ̀wá, +ásu tó á pↄ ya àannↄo. Tó ãnabi yãe ge waasoe ge taalae pↄ́ wà mɛ̀ à bↄ̀ wá kĩ́i mɛ̀ Dii mↄgↄↄ kà kↄ̀, ásu bílikɛo. +Ásu to gbɛ̃e á sã́sã ń bee taaoo, asa gↄↄ bee a mↄo, sema bↄa Lua kpɛ ka gĩa, luayãdansai pↄ́ mipɛ̀ kaalɛwa bↄ̀ gupuau bàasio. +A íbɛlɛsɛ ń pↄ́ pↄ́ wì ń dilɛ dii ũↄ ń pↄ́ pↄ́ wì kúlɛnɛ́ↄ píi, i azĩa sɛ lɛsĩ dɛńla, i gɛ zↄ̃lɛ Lua kpɛ́u à azĩa dilɛ Lua ũ se. +Gↄↄ pↄ́ má kúánↄ ma yã́pi òɛ́. A dↄáguo lé? +Á dↄ̃ pↄ́ pↄ́ lɛ́ kpaɛ̀ tia, kɛ́ asu bↄ kpóoo, +asa luayãdasai lɛ́ ↄta asii guu kↄ̀. A bↄo, sema gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ kpaɛ̀ tia gɛ̃zɛa bàasio, +luayãdansaipi i bↄ sa. Dii Yesu a aà dɛ ń a lɛ́'ĩanao, a aà míↄnzↄ̃ ń a mↄa gawio. +Luayãdansaipi a mↄ́ ń Setãu gbãaoɛ, i dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ ń seela ɛgɛnaↄ kɛ píi. +A kↄ̃ni bui píi kɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa mipɛ̀ kaalɛwaↄnɛ, kɛ́ aa gì sĩana pↄ́ a ń suabai yã́i. +Bee yã́i Lua lɛ́ sã́sãyã zĩmá à ↄta ń guu, aai ɛɛ náaikɛ. +Beewa yã́ a zↄ̃lɛ gbɛ̃́ pↄ́ aai sĩana sio aaì pↄnakɛ ń vãioↄwa ḿpii. +Wá gbɛ̃́ Dii yenzideↄ, a maa wàↄ Lua sáaukpa gↄↄpii á yã́ musuɛ, asa Lua á sɛ́ za káau à bↄ ń a Nisĩna pↄ́ tò wa gↄ̃ a pↄ́ ũ gbãao á sĩanasia yã́iɛ. +Lua á sisi à á sɛ́ màa baona pↄ́ wá kpàɛ́ guu, kɛ́ à á baa e wá Dii Yesu Kilisi gawi guuɛ. +Ayãmɛto wá gbɛ̃́ↄ, à zɛ gíũgiũ, íↄ yã́ pↄ́ wá dàɛ́ ń lɛ́o ge lá guu kũa. +Lua wá Mae yewázi, aà gbɛ̃kɛ guu a tò wá nↄ̀sɛ àↄ daa doũ e gↄↄpii, à wá ká zia maawa. Aàpi ń wá Dii Yesu Kilisio +á nↄ̀sɛ níniɛ́, aai á zɛdↄ maakɛa ń yãmaa oao guu píi. +Yã́ pↄ́ gↄ̃̀ wá gbɛ̃́ↄ, à wabikɛwɛ̃ɛ Luawa kɛ́ Dii yã́ e ligua kpakpa, iↄ gawi vĩnɛ́ lá a vĩ á kĩ́iwa. +À wabikɛwɛ̃ɛ aà wá bↄ gbɛ̃vãi mìsaiↄ ↄzĩ, asa i kɛ gbɛ̃́pii mɛ́ Lua náai vĩo. +Dii náai vĩ, a á gba gbãa, i á sí Setãuwa. +Wá naa Diiwa guu wá a náai vĩ kɛ́ álɛ yã́ pↄ́ wá òɛ́ↄ kɛ, mɛ́ áↄ kɛɛ. +Dii tó á laai àↄ ku Lua yeaáziwa ń mɛna pↄ́ Kilisi ì inɛ́o. +Gbɛ̃́ↄ, wa naɛ́ Dii Yesu Kilisizi, à kɛ̃́ wá gbɛ̃́ pↄ́ màa vĩ aali zĩkɛ yã́ pↄ́ wá dànɛ́waoↄwa. +Á dↄ̃ ázĩawa, a maa à wá kɛa kɛɛ, asa màadeↄn wá ũ á guuo. +Wi gbɛ̃e blɛ si wá blè pão, wa zĩkɛ̀ gwãasĩna ń fãanɛo, wa taasikɛ̀ e wa kpasa, kɛ́ wásu gↄ̃ á gbɛ̃eɛ aso ũo yã́i. +Wá a zɛ́ vĩ à dↄwálɛ, ãma wa a taa kɛ̀ɛ́, kɛ́ à wá ↄlɛsɛɛ. +Gↄↄ pↄ́ wá kúánↄ, wá dìlɛ gbɛ̃́ pↄ́ ye zĩkɛaio a pↄbleo. +Wá mà á gbɛ̃eↄ màa vĩ, aali pↄe woo, sema gudɛ. +Wá dìlɛ gbɛ̃́ bee taaↄnɛ, wa nanɛ́ Dii Yesu Kilisizi, aali zĩkɛ kílikili aa ńzĩa gwa. +Ápiↄ sↄ̃ wá gbɛ̃́ↄ, ásu kpasa ń maakɛaoo. +Tó gbɛ̃e i yã́ pↄ́ wá òɛ́ lápi guu dao, à aà yã́ bↄ dilɛ. Ásu gbɛ̃́ kpaaànↄo, kɛ́ wí e aà kṹ. +Ãma ásu íbɛlɛsɛaànↄo, à lɛdawà á gbɛ̃do ũ. +Dii Aafiade á gba aafia gↄↄpii yã́pii guu. Dii àↄ kúánↄ ápii. +Ma Pↄlu mámɛ ma fↄɛ bee kɛ̃̀ ń mazĩa ↄo. Bee mɛ́ ma lá píi seela ũ, màa mi kɛ̃́. +Wá Dii Yesu Kilisi gbɛ̃kɛkɛɛ́ ápii. +Timↄtee lá sɛ̃́ia. +Mámɛmaa Pↄlu, Kilisi Yesu zĩna, lá Lua wá Suabana ń Kilisi Yesu pↄ́ wá wɛ́ dↄaàzipio dìlɛmɛɛwa, +ma láɛ bee kɛ̃̀nɛ Timↄtee, ma nɛ'ia Yesu zɛ́ guu. Mae Lua ń wá Dii Kilisi Yesuo gbɛ̃kɛkɛnɛ ń sùuuo, aai n gba aafia. +Lá ma naɛma gↄↄ pↄ́ málɛ gɛ́ Masedoni bùsuu, gↄ̃ Ɛfɛsɛ, ní onɛ́ aasu yã́ pↄ́ i kpaaĩ ń Lua yã́oo danɛ́ lↄo. +Aasu laaidↄ fĩ ń deziↄ tↄ́ kↄ̃nwɛa pↄ́ lɛ́ vĩoowa lↄo, bee ì mↄ́ ń lɛkpaaoɛ. Ìli mↄ́ ń yã́ pↄ́ Lua lɛ́ yáwanↄoo, aà náaikɛa mɛ́ ì mↄò. +Ma yã́pi dìlɛ kɛ́ aaↄ yekↄ̃i yã́iɛ, yeakↄ̃i pↄ́ ì bↄ nↄ̀sɛpua ń làasoodaadoũo ń luanaaikɛa mↄafilisaio guu. +Gbɛ̃eↄ pã̀alɛ yã́piↄnɛ aa pɛ̀lɛ yã́ àisai bↄlɛau. +Aa ye wàↄ dɛ Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ũ, ãma aa yã́ pↄ́ wàlɛ o dↄ̃o ge yã́ pↄ́ wà zɛ̀wàↄ. +Wá dↄ̃ ikoyãpi maa, tó gbɛ̃́ lɛ́ zĩkɛwà a zɛ́u, +asa wá dↄ̃ kɛ́ Lua i ikoyã dilɛ gbɛ̃maa yã́io, sema yãdansaiↄ ń swã́gbãadeↄ ń lousisinsaiↄ ń duunkɛnaↄ ń luayãdansaiↄ ń dṹnia gbɛ̃́ↄ ń de ń dao dɛnaↄ ń gbɛ̃dɛnaↄ +ń gbãsĩkɛnaↄ ń gↄ̃ɛ pↄ́ aaì gbãsĩkɛ ń ń gↄ̃ɛ deeoↄ ń gbɛ̃nazĩnyianaↄ ń ɛɛdeↄ ń yãdↄmadeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì bↄ yã́zɛde kpɛↄ píi. +Yã́zɛdepi mɛ́ baona gawide pↄ́ Lua Báaade gↄ̃̀mɛɛ zĩ́ ũ. +Ma Kilisi Yesu wá Dii pↄ́ ma gba gbãa sáaukɛ̀, asa à ma náaikɛ̀ à zĩdàmɛɛ. +Ma aà tↄbɛ̃ɛsì yãa, ma ĩadà aà gbɛ̃́ↄwa, ma gbãablèmá. Ń beeo à wɛ̃nadↄ̃̀mɛɛ, asa má kɛ̀ wɛ́siakɛ ń aà náaikɛsaio guuɛ. +Ɔ̃ wá Dii Kilisi Yesu gbɛ̃kɛkɛ̀mɛɛ zↄ̃ↄ, a tò ma a náaikɛ̀, míↄ ye gbɛ̃́i naawa guu. +Yã́ɛ bee sĩana vĩ wà sí. Kilisi Yesu mↄ̀ dṹnia guu duunkɛnaↄ suabaa yã́iɛ. Mapi, ma pↄ́ mɛ́ dɛ dãↄla, +ↄ̃ Lua ma wɛ̃nagwà, kɛ́ mɛna zↄ̃ↄ pↄ́ Kilisi Yesu kɛ̀ ń ma gbɛ̃́ pↄ́ ma duuna dɛńlao bↄ gupuau seela ũ gbɛ̃́ pↄ́ aa aà náaikɛ aa wɛ̃ni láasai eↄnɛ. +Lua mɛ̀ndona, gↄↄpii Kía pↄ́ lí gao mɛ́ wìli e ń wɛ́oo mɛ́ aↄ bɛɛɛ vĩ ń gawio gↄↄpii, ãmi. +Ma nɛ́ Timↄtee, lá wà dↄ̀aa ãnabikɛkɛ̀ n yã́ musu, málɛ yã́pi danɛ kɛ́ ǹyↄ̃ kũa, ní zĩ̀ maa kaò +luanaaikɛa guu ń làasoodaadoũo. Làasoodaadoũ lí kɛ gbɛ̃eↄnɛ yãe ũo, ↄ̃ an luanaaikɛa ì ↄ̃̀ↄkpa. +Imɛnɛ ń Alɛsãndao kú ń guu. Ma ń kpá Setãuwa kɛ́ aaↄ dↄ̃ wìli dↄ́ɛ ń Luaoo. +1 Timↄtee. +Too, gĩa sɛ̃́ia málɛ lɛdama à wabikɛ gbɛ̃́piiɛ, à zɛ́ gbɛanɛ́, à kulɛkɛnɛ́ Luaɛ ń sáaukpaao. +À wabikɛ kíaↄnɛ ń gbãadeↄ píi, kɛ́ wà e wàↄ ku aafia yãkelesai luayãmanaↄ ũ, wá kua iↄ gbia. +Bee mɛ́ maa, ì ka Lua wá Suabanagu. +A ye gbɛ̃́pii suaba, aai sĩana dↄ̃. +Asa Lua mɛ̀ndoɛ, mɛ́ kↄ́ↄ kú mɛ̀ndo Lua ń gbɛ̃nazĩnaↄ zãnguo, ↄ̃n gbɛ̃nazĩna Kilisi Yesu ũ. +À azĩa kpà gbɛ̃́pii fĩabobↄ ũ a gↄↄwa, Lua pↄeãpi seela ũ. +Ayãmɛto Lua ma dilɛ a kpàwakɛna ũ, a zĩna ũ, mà a zɛ́ sĩande da buipãleↄnɛ. Sĩana málɛ o, i kɛ ɛɛ no. +Má ye gↄ̃ɛↄ lousisi gu ń guo píi, aa ↄsɛ musu gbãsĩsai, pↄkũma ń lɛkpaao sai. +Má ye lↄ nↄɛↄ ńzĩa kɛkɛ a zɛ́wa yↄ̃̀ↄsai zĩamↄnɛ sai. I kɛ ń mì yↄ̃̀ↄde tãao ge vua ń òso nↄamblebↄↄ ge zwã̀a ↄdeↄ no. +Aa ńzĩa kɛkɛ ń maakɛao, lá a maa nↄɛ lousisinaↄ kɛwa. +Nↄɛↄ yãdada kílikili, aa misiilɛ yã́pii musu. +Mili we nↄɛↄ yãdàda gↄ̃ɛↄnɛ ge aaↄ iko vĩmáo, sema aaↄ ku kílikili. +Asa Adamu ↄ̃ Lua kɛ̀ sɛ̃́ia, a gbɛa Ɛva. +I kɛ Adamu wa sã̀são, nↄɛ wa sã̀sã, à sì duunau. +Tó nↄɛ wɛtã̀ ń luanaaikɛao ń yea gbɛ̃́ↄzio ń kuaadoakɛo zĩamↄnɛ sai, ali nɛ'i aafia. +Yã́ɛ bee sĩana vĩ: Tó gbɛ̃́ ye kɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, àlɛ zĩ maa nidɛ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄ líↄ ku tàaesai nↄmɛndode ũ, laaide ũ, ìↄ azĩa kũa dↄ̃ gbɛ̃́ dↄ̀ↄde ũ, nibↄfↄ̃na ũ, gbɛ̃́ pↄ́ a fↄ̃ yãdanɛ́ ũ. +Asu àↄ dɛ igbɛ̃na ge gbɛ̃́ pãsĩ ũo. Aàↄ dɛ nↄ̀sɛdoũde yãkelesaide ũ. Ɔ̃a su dↄaaɛ̀o. +Aàↄ a ua kũa dↄ̃, aà nɛ́ↄ lí misiilɛɛ̀ aaliↄ aà ↄtondↄkĩi gwa. +Asa tó gbɛ̃́ a ua kũa dↄ̃o, kpelewa a fↄ̃ ↄlia Lua gãlideↄzii? +Asu àↄ dɛ gbɛ̃́ dafuna ũo, kɛ́ asu ĩ́anadã, i azĩa dayãu lán Ibiisiwao yã́i. +Aà tↄ́ àↄ na Yesusaideↄ kĩ́i lↄ, kɛ́ wasu aà tↄ́'ĩisi, i zu Ibiisi bauo yã́i. +Màa lↄ dↄnlɛdeↄ aaↄ dɛ gbɛ̃́ gbiaↄ ũ. Aasu wàↄ dɛ lɛplaadeↄ ũo. Wɛ̃ yã́ su dↄaanɛ́o. Aasu wàↄ dɛ ↄwɛɛlɛmbɛ̃ɛↄ ũo. +Aaↄ Yesu yã́ kũa ń làasoodaadoũo. +Wà ń yã́ gwa gĩa, tó wi yãe emáo, wi gbasa ń dilɛ dↄnlɛdeↄ ũ. +Màaɛ ń nↄɛↄ. Aaↄ dɛ nↄɛ gbiaↄ ũ, laaideↄ ũ, aaìↄ náai vĩ yã́pii guu. Aasu wàↄ dɛ gudɛnaↄ ũo. +Dↄnlɛde àↄ dɛ nↄmɛndode ũɛ, aàↄ a ua ń a nɛ́ↄ kũa dↄ̃. +Gbɛ̃́ pↄ́ zĩkɛ̀ a zɛ́wa, ì zɛkĩi maa e, aà sↄ̃ iↄ dilɛa a Kilisi Yesu náaikɛa guu maamaa. +Baa kɛ́ málɛ yã́piↄ onɛ, má dìlɛ má mↄ́ n gwai tia. +Tó ma mↄa su lɛ́ gɛ̃gɛ̃ɛ, má ye ǹyↄ̃ dↄ̃ lá a maa wàↄ ku Lua uadeↄ ũɛ. Wámɛ wá Lua bɛ̃́ɛ gãlideↄ ũ, sĩana zĩ́mpɛlɛ ń a gbãa'ekĩio ũ. +Lua asiiyã pↄ́ bↄ̀ gupuau zↄ̃ↄ sĩanaɛ: À mↄ̀ gbɛ̃nazĩna ũ, Lua Nisĩna aà sĩandekɛ ↄ̀lↄnɛ́, malaikaↄ aà è. Wà aà yã́ waasokɛ̀ buiↄ guu, wà aà náaikɛ̀ dṹnia guu, Lua aà sɛ̀ tàò a kĩ́i gawi guu. +Lua Nisĩna ò wásawasa, gↄↄgbɛzãzĩ gbɛ̃eↄ pãkpa Yesu zɛ́i, aai tɛ sã́sãyã pↄ́ tã́a ì ɛɛdeↄ da a oauzi. +Ɛɛde mↄafilide pↄ́ vãi lí kã̀adańlaoↄ mɛ́ aa ń sãsã. +Aaì gí gbɛ̃́ↄnɛ aa nↄsɛ aa zãkɛ, mɛ́ aaì blɛ tɛ̃́nɛ́, blɛ pↄ́ Lua kɛ̀ a náaikɛna pↄ́ aa sĩana dↄ̃ↄnɛ aa ble ń a sáaukpaao. +Pↄ́ pↄ́ Lua kɛ̀ píi maaɛ. Wásu a kee tɛ̃boo, wà ble ń aà sáaukpaao, +asa Lua yã́ ń wá wabikɛao gbãbↄ̀ɛ̀. +Tó n yã́piↄ dà n gbɛ̃́ↄnɛ, ńyↄ̃ↄ dɛ Kilisi Yesu zĩkɛn maa ũ, asa ńlɛ nzĩa gwa ń Yesu yã́o, ń tɛ́ yãmaa pↄ́ wa dànɛi. +Mikɛ̃ fɛlɛkaa fĩ pↄ́ lí kpaaĩ ń Lua yã́oowa. Ǹ nzĩa toto, kɛ́ ǹyↄ̃ dɛ luayãmana ũ. +Mɛtotoa ài vĩ yↄↄ, ãma dɛa luayãmana ũ ài vĩ yã́pii guuɛ, asa bee ì mↄ́ ń wɛ̃nio gbã ń ziao. +Yã́pi sĩana vĩ, à kà wà si ↄplapla, +wí zĩkɛ wà dɛ̃ɛka a musu. Wá wɛ́ dↄ Lua bɛ̃́ɛzi. Ɔ̃mɛ gbɛ̃́pii Suabana ũ, azaiasa aà náaikɛnaↄ. +Yã́piↄ dilɛnɛ́, ní dadanɛ́. +Ńsu to wà saka n ɛ̀waasokɛguo. To n kua zɛ'ↄlↄ Yesudeↄnɛ yã'oa ń yãkɛao ń yeakↄ̃io ń luanaaikɛao ń kua gbãsĩsaio guu. +E màↄ mↄ́, wɛtã ń Lua yã́ kyokɛao, ní danɛ́, ní lɛdaomá. +Gba pↄ́ Lua dànɛ gↄↄ pↄ́ wà ãnabikɛkɛ̀ n yã́ musu, mɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ↄnàma, ńsu niazĩkpaio. +Laaidↄ yã́piↄwa, ní mɛkpawà, gbɛ̃́pii i n gɛa'aɛ e. +Ǹ nzĩa yã́ ń n yãdanɛo tàasika. Zɛ súsu ń yã́piↄ. Tó ń kɛ̀ màa, ńyↄ̃ nzĩa suaba ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ swã́sɛ n yã́iↄ. +Ńsu maezↄ̃ↄ leleo. Lɛdawà n mae ũ, ní da ɛ̀waasoↄwa n vĩ̀i ń n dãunaↄ ũ. +Lɛda nↄɛzↄ̃ↄwa n da ũ, ní da nↄgbãa ge wɛ̃́ndiawa n dãe ũ làasooplasai. +Gyaa gbɛ̃andoↄ kpɛla. +Tó gyaa nɛ́ↄ ge tↄũnaↄ vĩ, aa ń daɛↄ gwaa dada gĩa, aai fĩabo ń maeↄ ń ń daↄnɛ, asa bee ì ka Luagu. +Gyaa gbɛ̃ando wɛ́ ìↄ dↄ Luazi, ì wɛtã lousisia ń wabikɛaowa gwãasĩna ń fãanɛo. +Gyaa pãpãkɛnaá gɛɛ, baa tó a bɛ̃́ɛ. +Yã́piↄ danɛ́, kɛ́ wasu ń tàae eo. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ a daɛↄ gwao, atɛ̃sa aà uadeↄ, à bↄ̀ Lua yã́ kpɛɛ, Yesusaide dɛaàla. +Nↄɛ pↄ́ dɛ wà da gyaaↄ guun kɛ: Nↄɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ bàaↄ̃ mɛ́ à zãkɛ̀ gɛ̃n do, +wìↄ aà dↄ̃ maakɛna ũ, nɛgwan maa ũ, nibↄfↄ̃na pↄ́ Lua gbɛ̃́ↄ gbá pìpi ũ, taasideↄ dↄnlɛde ũ, nↄɛ pↄ́ mɛkpà maakɛa píiwa ũ. +Ńsu gyaa nↄgbãaↄ dauo, asa tó an gↄ̃ nidɛa fɛ̀lɛ, an naa Kilisiwa a busaɛ, aaiↄ ye zãkɛ, +aai ńzĩa dayãu, kɛ́ aa lɛ́ pↄ́ aa gbɛ̃̀ɛ̀ yãa gbòo yã́i. +Bee gbɛa aaì pãkɛ dada, aaìↄ bɛbɛ wàↄ ualɛkɛ. I kɛ màaden ń ũ adoo, aaì gↄ̃ gbɛ̃pen gudɛnaↄ ũɛ, aaì yã́ pↄ́ dɛ wà oo o. +Ayãmɛto má ye gyaa nↄgbãaↄ zãkɛ, aai nɛ'i, aai laaidↄ bɛwa, kɛ́ aasu wá ibɛɛↄ gba zɛ́ aa wá tↄbɛ̃ɛsio yã́i. +An gbɛ̃eↄ bↄ̀ tɛ Setãuzi kↄ̀. +Tó Yesudee gyaaↄ vĩ a bɛ, aàli dↄńlɛ. Asu to aa gↄ̃ gãlideↄnɛ aso ũo, kɛ́ aa e dↄ gyaa gbɛ̃andoↄlɛ yã́i. +Gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ ì dↄaa a zɛ́wa kà wà fĩaboɛ̀ lɛɛ pla, atɛ̃sa gbɛ̃́ pↄ́ waasokɛa ń yãdaanɛ́o ãia vĩ. +Wà yã́ɛ bee kɛ̃̀ láu wà mɛ̀: Ásuli lɛsↄkpa zu pↄ́ lɛ́ pↄgbɛ̃ɛo. Wà mɛ̀ lↄ: Zĩkɛna kà à a asea e. +Ńsu gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ káalao yã́ sio, sema seeladeↄ kà gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃ bàasio. +Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ↄ gba laai gbɛ̃́pii wáa, kɛ́ vĩa e gbɛ̃́ kĩniↄ kṹ. +Ma nanɛ Lua ń Kilisi Yesuozi ń malaika pↄ́ à ń sɛ́ↄ, ǹyↄ̃ yã́piↄ kũa gbɛ̃e tɛ̃bosai. Ńsu yãe kɛ gbɛ̃eɛ ublembɛkɛa yã́io. +Ńsu wã ↄna gbɛ̃́wa ǹ aà dazĩuo. Ńsu to n lɛ́ àↄ ku gbɛ̃e duunauo. Ǹyↄ̃ nzĩa kũa gbãsĩsai. +Ńsu í pã mi ado lↄo. Nìli vɛ̃ɛ ga yↄↄ n nↄ̀sɛ ń n gyãkɛa mↄ̀ↄmↄↄo yã́i. +Gbɛ̃eↄ duuna ì bↄ gupuau e wàↄ gɛ́ a yãkɛkɛińnↄ, gbɛ̃eↄ pↄ́ sↄ̃, ìli bↄ kpaao. +Màa lↄ maakɛa ì bↄ gupuau, baa a pↄ́ wi eo a e gↄ̃ ulɛao. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ zↄ ũↄ ń diiↄ dilɛ gbia, aai misiilɛnɛ́ yã́pii guu, kɛ́ wasu Lua tↄ́ ń yã́ pↄ́ wi danɛ́o bɛ̃̀ɛboo yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ an diiↄ dɛ Yesude ũↄ su dↄ́ɛmá kɛ́ aa dɛ kↄ̃gbɛ̃ↄ ũ yã́io. Aa zↄblenɛ́ maamaa, asa gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ń zĩ baa bleↄ dɛ Yesudeↄ ũɛ, an gbɛ̃́ yenzideↄ ũ. Yã́piↄ danɛ́, ní lɛdaomá. +Tó gbɛ̃e lɛ́ yãpãle danɛ́ mɛ́ i zɛ ń wá Dii Yesu Kilisi yã́ sĩandeo ń wá zɛ́ yãdanɛoo, +yↄ̃̀ↄdeɛ, a yãe dↄ̃o, lɛkpaa gii ń yãgwaa láasaio aà kũ̀ gyã ũ. Yã́ beeↄ ì to gbɛ̃́ↄ wɛdↄkↄ̃ɛ, aaì sòlekɛ, aaì kↄ̃ sↄ̃́sↄ̃, aaì làasoo vãi sɛ́ ń kↄ̃o, +aaìↄ kĩ́iwãi vĩ. Gbɛ̃́piↄ làasoo kolea, sĩana pìlimá, aaìↄ e lousisiaá ↄwɛɛlɛzɛɛ. +Lousisia ài zↄ̃ↄ sĩana, tó gbɛ̃́ zɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ á vĩo. +Wi mↄ́ ń pↄeo dṹnia guu lao, mɛ́ wá e tá ń pↄeoo. +Tó wá pↄblea ń pↄkasaↄ vĩ, bee mↄ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye gↄ̃ ↄde ũↄ ì ńzĩa da yↄ̃a bau. Pↄ́ nidɛa mìsai kaide ì gɛ̃ńgu, i ń kpálɛ músi ń kaalɛo guu. +Yea ↄ̃ai mɛ́ yãvãi píi zĩ́na ũ. Gbɛ̃eↄ lɛ́ a kↄ̃dɛ e aa gɛ̀ zã̀ò Yesu zɛ́wa, aa wãwã zↄ̃ↄ kpà ńzĩai. +Lá Lua gbɛ̃́n n ũ, bàalɛ yã́piↄnɛ, ní tó yãmaa líↄ dↄaanɛ ń yã́ pↄ́ zɛvĩ Luaɛo ń aà náaikɛao ń yea gbɛ̃́ↄzio ń mɛnao ń nↄ̀sɛniɛo. +Dɛ̃ɛ maa ká n Yesu náaikɛa guu, ní wɛ̃ni láasai e, asa ↄ̃ Lua n sisiwà gↄↄ pↄ́ n lɛ́ maa gbɛ̃̀ɛ̀ bíla wáa. +Ma nanɛ Lua pↄ́ ì wɛ̃ni kpa pↄ́piiwazi ń Kilisi Yesu pↄ́ yãmaa ò Pↄ̃nsi Pilatiɛo, +ǹyↄ̃ yã́ pↄ́ wa dìlɛnɛ kũa sãasai tàaesai e wá Dii Yesu Kilisi mↄ́zĩ. +Gbãade mɛ̀ndona Báaade, kíaↄ Kía, diiↄ Dii mɛ́ a Kilisipi bↄ a gↄↄwa. +Ɔ̃mɛ lí gao ado, ìↄ ku gupua pↄ́ wìli fↄ̃ sↄ̃̀io guu. Gbɛ̃e i wɛsiaàlɛo, wa fↄ̃ seo. Ɔ̃mɛ gawi ń gbãao vĩ gↄↄpii, ãmi. +O dṹnia tiaɛ bee ↄdeↄnɛ aasu ĩ́anadão. Aasu gbãa'e ↄda náaisaiwao, aa gbãa'e Lua pↄ́ ì pↄ́pii kpáwá zↄ̃ↄ wà pↄnakɛòwa. +Onɛ́ aa maakɛ, maakɛa i tↄ̃́má. Aaↄ dɛ gbadanaↄ ũ, aaiↄ gbɛ̃kɛ vĩ. +Beewa aa kũ̀sũa maa di ńzĩaɛ àizãna pↄ́ ũ, aai wɛ̃ni pↄ́ dɛ wɛ̃ni ũ sĩana e. +Timↄtee, kàeda yã́ pↄ́ Lua nànɛ n ↄzĩi. Ɛ̃ dṹnia yã́ giiↄnɛ ń yãwaaipaa pↄ́ wì mɛ dↄ̃aɛo. +Gbɛ̃eↄ zɛ̀ò, ↄ̃ aa pã̀alɛ Yesu zɛ́ɛ. Lua gbɛ̃kɛkɛɛ́. +Timↄtee lá plaade. +Mámɛmaa Kilisi Yesu zĩna Pↄlu lá Lua yeiwa wɛ̃ni pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ Kilisi Yesupi guu yã́i, +ma láɛ bee kɛ̃̀nɛ, ma nɛ́ yenzide Timↄtee. Mae Lua ń wá Dii Kilisi Yesuo gbɛ̃kɛkɛnɛ ń sùuuo, aai n gba aafia. +Ma sáaukɛ̀ ń ma deziↄ Lua pↄ́ mi kúlɛɛ̀ ń nↄ̀sɛpuaoo, asa n yã́ ìↄ dↄmagu láasai ma wabikɛa gwãasĩna ń fãanɛo guu. +Tó wɛ́'i pↄ́ bↄ̀ma yã́ dↄ̀magu, mi n bɛɛkɛɛ, míↄ ye wà wɛsikↄ̃lɛ, kɛ́ ma pↄna e kɛ zài. +N luanaaikɛa ń nↄ̀sɛmɛndoo ìↄ dↄmaguɛ. N dazi Loisi ń n da Ɛnisio Lua náaikɛ̀ màa, mɛ́ má dↄ̃ sã́asã ńlɛ Lua náaikɛ màa sↄ̃. +Ayãmɛto málɛ dↄngu, fɛlɛ zɛ ń gba pↄ́ Lua dànɛ gↄↄ pↄ́ ma ↄnàmao, +asa Nisĩna pↄ́ ì wá gba gbãa, ì to wàↄ yekↄ̃i, ì to wàↄ laai vĩ ↄ̃ Lua kpàwá, i kɛ nisĩn fooo no. +A yã́i ńsu widɛ ń wá Dii yã'oanɛ́oo, mɛ́ ńsu widɛ ma gbɛ̃́ pↄ́ wà ma dakpɛu aà yã́i yã́ musuo. Taasi pↄ́ wì kɛ aà baokpaa yã́i kɛmanↄ ń Lua gbãao. +Ɔ̃mɛ wá suabà, à wá sisi, wa gↄ̃ aà pↄ́ ũ. I kɛ yã́ pↄ́ wá kɛ̀ yã́i no, aàzĩa pↄeã yã́iɛ, ń gbɛ̃kɛ pↄ́ a kɛ̀wɛ̃ɛ naa Kilisi Yesuwa zadↄ̃ gↄↄ i daalɛoo. +Gbɛ̃kɛpi bↄ̀ gupuau wá Suabana Kilisi Yesupi mↄa guu sa. À ga iko bãdɛ̀, à wɛ̃ni ń kua gↄↄpiio bↄ̀wɛ̃ɛ gupuau a bao pↄ́ wì kpa guu. +Lua ma dilɛ a zĩna ũ mà baopi kpàwakɛ, mí danɛ́. +A yã́i málɛ taasiɛ bee kɛi, ãma wí lí ma kũo, asa má gbɛ̃́ pↄ́ ma aà náaikɛ̀ dↄ̃, mɛ́ má dↄ̃ sã́asã kɛ́ a fↄ̃ kàeda yã́ pↄ́ à nàmɛɛ ma ↄzĩi e a mↄgↄↄzĩ. +Ǹyↄ̃ yã́ sĩande pↄ́ ń mà ma kĩ́ipi kũa yã́ zĩ́nda ũ ń luanaaikɛao ń yeakↄ̃io naa Kilisi Yesuwa guu. +Kàeda yãmaa pↄ́ Lua nànɛ n ↄzĩi ń aà Nisĩna pↄ́ kú wá guu gbãao. +Ń dↄ̃ kɛ́ Azi bùsudeↄ píi ma vũaaɛ. Fizɛlɛ ń Ɛɛmↄzɛnio kú ń guu. +Dii wɛ̃nadↄ̃ Ɔnɛsifↄↄ bɛdeↄnɛ! Asa à ma nↄ̀sɛ nìnimɛɛ, a gɛ̃na lɛ́ vĩo, i widɛ ma daakpɛu yã́ musuo. +Kɛ́ à kà Loma gↄ̃̀ↄ, à ma wɛɛlɛ e à gɛ̀ bↄ̀a. +Dii to Lua wɛ̃nadↄ̃ɛ̀ yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ. Ń dↄnlɛ zↄ̃ↄ pↄ́ a kɛ̀mɛɛ Ɛfɛsɛ dↄ̃ sã́asã. +2 Timↄtee. +Mpi sↄ̃ ma nɛ́, ǹyↄ̃ gbãa ń gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua vĩwanↄ naa Kilisi Yesuwao. +Yã́ pↄ́ ń mà má ò dasi wáa na gbɛ̃́ náaide pↄ́ aa fↄ̃ da gbɛ̃pãleↄnɛↄ ↄzĩ. +Taasikɛmanↄ Kilisi Yesu zĩgↄ̃ maa ũ. +Dṹnia yã́ lí dↄaa zĩgↄ̃ pↄ́ kú zĩlauɛo, kɛ́ aà yã́ e ka a diigu yã́i. +Bakpaaĩna sↄ̃, tó i bàalɛ a zɛ́wao, a fùa eo. +Zↄ̃ɛ pↄ́ zĩ gbãa kɛ̀ mɛ́ ì a baa sɛ́ sɛ̃́ia. +Làasookɛ yã́ pↄ́ má òpiↄwa, asa Dii a ń gba ↄ̃nↄ apii guu. +To Davidi bui Yesu Kilisi pↄ́ bↄ̀ gau yã́ àↄ dↄngu. Baona pↄ́ mi kpan we. +A yã́i málɛ taasikɛi. Wà mↄkàa lán dàakɛnawa, ãma wa fↄ̃ mↄka Lua yã́wao. +Ayãmɛto mi yã́pii fↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ yã́i, kɛ́ ampiↄ sↄ̃, Lua ń suaba, aai gawi pↄ́ lí láao e naa Kilisi Yesuwa. +Yã́ɛ bee sĩana vĩ: Tó wa gaaànↄ, wáↄ kuaànↄ. +Tó wa mɛnafↄ̃̀, wáↄ kibleaànↄ. Tó wa lelekpàaàzi, aàpi a kpáwázi sↄ̃ɛ. +Tó wá náai vĩo, ìↄ náai vĩɛ, asa a we lelekpa azĩaio. +Yã́piↄ dↄ n gbɛ̃́ↄgu, ní nanɛ́ Luazi aasu lɛkpaa pã kɛ Lua yã́ musuo. A ài vĩo, ì gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ maↄ ↄ̃̀ↄkpaɛ. +Ãiakɛ, kɛ́ Lua e n sáaukpa, zĩkɛna pↄ́ ì yã́ sĩande polonɛ́ wásawasa, wí lí aà kũ aà zĩ yã́ musuo ũ. +Ɛ̃ yãbↄlɛa pã pↄ́ lí kpaaĩ ń Lua yã́ooɛ. Ì gbɛ̃́ↄ luayãdasai kã́fĩnɛ́ɛ, +ↄ̃ yã́ pↄ́ aaì danɛ́ ì ↄtamá lán sã́nɛwa. Imɛnɛ ń Filɛtio kú ń guu. +Aa kɛ̃̀ sĩanawa, aaì mɛ wà bↄ̀ gau kↄ̀, aaì gbɛ̃eↄ luanaaikɛa ↄ̃̀ↄkpaonɛ́. +Gia ń beeo ɛ̃ pↄ́ Lua dàalɛ zɛa gbãa, wà yã́ɛ bee kɛ̃̀wà: Dii gbɛ̃́ pↄ́ dɛ a pↄ́ ũↄ dↄ̃. Gbɛ̃́ pↄ́ ì Dii sísi kɛ̃́ yãvãiwa. +Uada ìↄ pↄ́ↄ vĩ dasi. Wà a keeↄ kɛ̀ ń vuao ń ã́nusuo yã́gbiakɛbↄ ũ, mɛ́ wà a keeↄ kɛ̀ ń lío ń gĩo yãyↄↄnakɛbↄ ũ. +Tó gbɛ̃́ ↄbↄ̀lɛ yã́ bɛɛɛsai guu, a gↄ̃ yã́gbiakɛbↄ ũ, Dii zĩkɛbↄ maa ũ, iↄ ku maakɛa píi sↄu guu. +Bàalɛ ɛ̀waaso pↄnidɛaↄnɛ, ní tó maakɛa ń luanaaikɛao ń yea gbɛ̃́ↄzio ń kua ń kↄ̃o na dↄaanɛ sãnu ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì Dii sísi ń nↄ̀sɛpuaoↄ. +Ɔbↄlɛ yã́ mìsai gwaa ń kↄ̃o guu. A dↄ̃a vĩo, mɛ́ ń dↄ̃ kɛ́ ì lɛkpaa inɛ́. +A maa Dii zↄ̀blena aàↄ lɛkpaa vĩo. Aàↄ busaa gbɛ̃́piiɛ, yãdanɛde maa pↄ́ ì gbɛ̃́ fↄ̃́ ũ, +i gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a yã́ sioↄ gba laai busɛbusɛ. Wìliↄ dↄ̃o Lua a ń gba nↄ̀sɛlilɛa zɛ́, aai sĩana dↄ̃, +aai pili Ibiisi pↄ́ ń kṹ ń a bao à ń dá a pↄeã guuwa, aai su ń laaiwa. +Ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ gↄↄ gbɛzãɛ beeↄ aaↄ zĩ'ũ. +Gbɛ̃́ↄ zĩa yã́ a dↄaanɛ́, ↄ̃a a ń sↄ̃ ble. Aaↄ dɛ waladeↄ ũ, ĩ́andãnaↄ, gbɛ̃sↄ̃sↄ̃naↄ, de ń dao yãmansaiↄ, guluↄ, luayãdansaiↄ, +nↄ̀sɛsaideↄ, awamansaiↄ, gbɛ̃́ tↄbɛ̃ɛsinaↄ, faasaideↄ, ãiapãsĩdeↄ, maa ibɛɛↄ, +bↄnkpɛdeↄ, làasoosaideↄ ń yↄ̃̀ↄdeↄ. Aaↄ ye pↄnakɛai dɛ Lua yã́la. +Aaì lousisi, ãma an yã́ lí kↄ̃sɛ ń Lua gbãaoo. Kɛ̃́ gbɛ̃́piↄwa. +Gbɛ̃́ bee taaↄ ì gɛ̃ nↄɛ pↄ́ lí mi gbãɛoↄzi, aai ikokɛmá. Duuna sadà nↄɛpiↄgu, dↄ́ɛ'ĩi mɛ́ gↄ̃̀nɛ́, +aaìↄ yãdada gↄↄpii, ãma aali sĩana dↄ̃o. +Lá Zanɛsi ń Zãblɛsio bↄ̀ Mↄizi kpɛ, màa gbɛ̃́piↄ ì bↄ sĩana kpɛ. An làasoo kolea, mɛ́ luanaaikɛn gianaↄnɛ. +Aa gɛa'aɛ vĩ lↄo, asa gbɛ̃́pii ń mìsaikɛ dↄ̃, lá wà Zanɛsi ń Zãblɛsio pↄ́ dↄ̃̀wa. +Mpi sↄ̃ ń tɛmazi, ń ma kua dↄ̃ ń ma yãdanɛo ń yã́ pↄ́ málɛ yáo ń ma luanaaikɛao ń ma mɛnakɛao ń ma yea gbɛ̃́ↄzio ń ma zɛa gbãao +ń ĩa pↄ́ wa dàao ń taasi pↄ́ má kɛ̀o. Ń yã́ pↄ́ ma le Antiↄsi ń Ikↄniuo ń Lisitao dↄ̃ ń ĩa zↄ̃ↄ daaa pↄ́ má fↄ̃̀o. Dii ma bↄ apii guu. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ye wàↄ ku luayãmanaↄ ũ naa Kilisi Yesuwaↄ gí wɛ́tɛ̃a eio. +Gbɛ̃vãiↄ ń kↄ̃nideↄ, an vãi aↄ gbãbↄbↄɛ, aai gbɛ̃́ↄ sã́sã, ampiↄ sↄ̃ aaↄ sã́sãaɛ. +Mpi sↄ̃, zɛ ń yã́ pↄ́ ń dàda ń sì sĩana ũo. Ń gbɛ̃́ pↄ́ dàdanɛ́ↄ dↄ̃, +asa ń Luayãtaala dↄ̃ za n nɛ́zĩ. A fↄ̃ n gba ↄ̃nↄ, i n ka Kilisi Yesu náaikɛa pↄ́ ì ń suabawa. +Yã́ pↄ́ kú lápiↄ guu bↄ̀ Lua kĩ́i píiɛ. A ài vĩ, asa ì sĩana danɛ́, ì ń ɛɛkanɛ́ ń ↄzĩ, ì ń gba laai, ì lɛdamá yãkɛa a zɛ́wa musu, +kɛ́ Lua gbɛ̃́ e àↄ wásawasa kua maakɛa píi sↄu guu. +Ma nanɛ Lua ń Kilisi Yesuozi aà ɛa mↄa kpalablei ń aà yã́kpalɛkɛa ń gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ ń gyaadeↄ yã́i, +Lua yã́ waasokɛ, à zɛkɛ̀ i zɛkɛo, wɛtã. Ǹ ń lele, ǹ ń gba laai, naɛmá, ní yãdanɛ́ ń mɛna zↄ̃ↄo. +Asa gↄↄe a mↄ kɛ́ gbɛ̃́ↄ we swã́sɛ yã́ sĩandeio. Aa yãdanɛdeↄ kãaańzi ńzĩa pↄeãwaɛ, aa yã́ pↄ́ káńgu danɛ́. +Aa gi sĩanai, aai zɛ ń fĩↄ. +Mpi sↄ̃, ǹyↄ̃ laai vĩ yã́pii musu. Taasi fↄ̃́, ní baonakpanakɛa kɛ, ní n zĩ lɛpapa. +Ma gↄↄ pà kↄ̀, wa ma au tↄ̃́lɛ sa'o'i ũ tia. +Ma dɛ̃ɛ maa nɛ̀, ma bakpaaĩ pↄ́ Lua dìlɛ kɛ̀ ma bↄlɛi. Ma Yesu yã́ kũ̀ a zɛ́wa. +Kua maa fùa dilɛa, àlɛ ma dã sa. Dii Yã́kpalɛkɛn maa mɛ́ a kpamɛɛ yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ. I kɛ mámɛ má adoo, ń gbɛ̃́ pↄ́ ye aà mↄaiↄ píiɛ. +Zɛwɛɛlɛ mↄ́ ma kĩ́i kpakpa. +Demasi ma to we à tà Tɛsaloni, kɛ́ a ye dṹniai yã́i. Kɛlɛsã tà Galati bùsuu, mɛ́ Titu tà Dalamati bùsuu. +Luku mɛ́ gↄ̃̀manↄ ado. Maaku sɛ à mↄ sãnu, asa ì dↄmalɛ maamaaɛ. +Ma Tisiki gbàɛ Ɛfɛsɛ. +Tó ńlɛ mↄ́, ma ulatao pↄ́ má tò Kaapu bɛ Toloasi sɛ́, ní mↄomɛɛ ń ma láↄ, atɛ̃sa a pↄ́ pↄ́ wa kɛ̀ ń báaoↄ. +Alɛsãnda sia yãvãikɛ̀mɛɛ maamaaɛ. Dii a yã́ pↄ́ a kɛ̀pi fĩaboɛ̀. +Laaikaaàzi, asa à bↄ̀ wá yã́ kpɛ pãsĩpãsĩɛ. +Yã́kpalɛkɛamanↄ sɛ̃́ia guu gbɛ̃e i zɛmanↄo. Wà ma to we píiɛ. Lua su ń yã́pi dao. +Dii zɛ̀manↄ à ma gba gbãa, ↄ̃ ma zɛ'è ma baonakpà wásawasa, buipãleↄ mà píi. À ma bↄ nↄ̀ↄmusu lɛ́zĩ. +Dii a ma bↄ yãvãi guu píi, a ma suaba e ma gɛ kaò aà kpalau musu. Ɔ̃mɛ gawi vĩ gↄↄpii, ãmi. +Fↄkpa Pisii ń Akilasiowa ń Ɔnɛsifↄↄ bɛdeↄ. +Elasa gↄ̃̀ Kↄlɛni. Ma Tↄfiũ tò ń gyão Milɛti. +Zɛwɛɛlɛ mↄ́ e buziɛ àↄ ká. Ebulu ń Pudɛo ń Linuo ń Kolodiao ń wá gbɛ̃́ↄ píi fↄkpàma. +Dii àↄ kunnↄ, i gbɛ̃kɛkɛɛ́ ápii. +Titu. +Ma Pↄlu, Lua zↄ̀blena, Yesu Kilisi zĩna, à ma zĩ mà gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ da a zɛ́u, mí tó aa lousisia sĩana dↄ̃, +an wɛ́ iↄ dↄ àizãna pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ zadↄ̃ gↄↄ i daalɛozi, Luapi lí ɛɛto sↄ̃o. +Yã́pi bↄ̀ gupuau a gↄↄwa waaso pↄ́ Lua wá Suabana nàmɛɛ ma ↄzĩ guu, lá a dìlɛwa. +Mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀nɛ Titu, ma nɛ'ia Yesu zɛ́ pↄ́ wá kúu sãnu guu. Mae Lua ń Kilisi Yesu wá Suabanapio gbɛ̃kɛkɛnɛ, aai n gba aafia. +Ma n to Kɛlɛti kɛ́ ǹ yã́ pↄ́ gↄ̃̀ weↄ gↄ̃́gↄ̃, ní gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dilɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo lá má ònɛwa. +A maa gbɛ̃zↄ̃ↄ líↄ ku tàaesai nↄmɛndode ũɛ. Aà nɛ́ↄ ìↄ luayãmanaↄ ũ, i kɛ aaↄ dɛ nɛ́ zazaa lalasideↄ ũ no. +Lá dↄaanaá ziiaɛ Lua zĩ guu, a maa aàↄ dɛ tàaede ge swã́gbãade ge pↄkũmade ge igbɛ̃na ge ãiapãsĩde ge ↄwɛɛlɛmbɛ̃ɛ ũo, +sema nibↄfↄ̃na ũ, laaide pↄ́ zɛ̀ ń maakɛao ũ, gbɛ̃maa pↄ́ a kua adoa mɛ́ a azĩa kũa dↄ̃ ũ, +gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ súsu ń Lua yã́ náaideo lá wì danɛ́wa ũ, kɛ́ à e lɛda gbɛ̃pãleↄwa ń yã́ sĩandepio, i gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ a yã́ kpɛↄ ɛɛkanɛ́ ń ↄzĩ. +Asa swã́yãmansaide pↄ́ aaì gbɛ̃́ↄ liaa ń ń yã'oaoↄ dasi, atɛ̃sa Yudaↄ guu. +Aaì ua bṹu gbɛ̃́ↄ ↄ̃̀ↄkpa. A maa wà lɛsↄkpanɛ́. Aaì yã́ pↄ́ dɛ wà danɛ́o danɛ́ ↄbɛ̃ɛ'ea yã́i. +Kɛlɛti bùsu ãnabie mɛ̀ Kɛlɛtiↄá ɛɛdeↄnɛ, wài pãsĩↄnɛ, ye'uiade pↄewonsaiↄnɛ. +Yã́piá sĩanaɛ. Ayãmɛto lɛdamá pãsĩpãsĩ, kɛ́ aa zɛ́sɛ súsu. +Aasu laaidↄ Yudaↄ fĩwao ge gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃̀ sĩanawaↄ yãdilɛaↄ. +Pↄe líↄ gbãsĩ gbãsĩsaideↄnɛo, mɛ́ pↄe líↄ gbãsĩsai luayãdansai gbãsĩdeↄnɛo, kɛ́ an làasoo ń ń nↄ̀sɛo vãi yã́i. +Aaì mɛ wa Lua dↄ̃, ↄ̃ an yãkɛa ì ń ɛɛbo. Lua ginzideↄnɛ, aali aà yãmao, aali fↄ̃ yãmaae kɛ̀o. +Mpi sↄ̃, yã́ pↄ́ ì kpaaĩ ń yã́ sĩande daanɛ́o onɛ́. +O maezↄ̃ↄↄnɛ aaↄ ńzĩa kũa dↄ̃ gbɛ̃́ gbiaↄ ũ, laaideↄ ũ. Aa zɛ́sɛ súsu ń yea gbɛ̃́ↄzio ń mɛnao. +O nↄɛzↄ̃ↄↄnɛ lↄ aaↄ ku Lua gbɛ̃́ↄ kuawa. Aasu wàↄ dɛ gudɛna ge vɛ̃ɛ zↄ ũo. Aali yãmaa da nↄgbãaↄnɛ, +aali lɛdamá an baade àↄ ye a zã́zi ń a nɛ́ↄ, +aaↄ dɛ laaideↄ ũ gbãsĩsai, aa laaidↄ ń nↄzãekɛzĩwa, an baade misiilɛ a zã́ɛ, kɛ́ wasu Lua yã́ bɛ̃̀ɛboo yã́i. +Lɛda ɛ̀waasoↄwa lↄ aaↄ laai vĩ yã́pii guu, +ní maakɛa zɛ́ ↄlↄnɛ́. N yãdaanɛ́ àↄ gbia kolesai. +Yã́zɛde pↄ́ wa fↄ̃ a ɛɛboo danɛ́, wí i gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ n kpɛ kṹ, kɛ́ i e vãi ò n yã́ musuo yã́i. +Lɛda zↄↄwa aali misiilɛ ń diiↄnɛ yã́pii guu, aali yã́ pↄ́ a káńgu kɛ. Aasuli bↄ ń yã́ kpɛo. +Aasu ń kpã́i'oo. Aa to aaↄ ń dↄ̃ gbɛ̃́ náaideↄ ũ maamaa, kɛ́ Lua wá Suabana yã́ pↄ́ wi danɛ́ e tɛkɛ yã́pii guu. +Asa Lua gbɛ̃kɛ pↄ́ mↄ̀ ń gbɛ̃́pii suabaao bↄ̀ gupuau. +Gbɛ̃kɛpi lɛ́ dawɛ̃ɛ wà mikɛ̃ yã́ pↄ́ i kpaaĩ ń Lua yã́ooɛ ń dṹnia pↄnidɛaↄ, wíↄ wázĩa kũa dↄ̃ gbɛ̃maaↄ ũ, luayãmanaↄ ũ dṹnia tiaɛ bee guu, +wíↄ wɛdↄ pↄnakɛgↄↄ pↄ́ wálɛ dã́i. Ɔ̃mɛ wá Lua zↄ̃ↄ wá Suabana Yesu Kilisi mↄgↄↄ gawide ũ. +À azĩa kpà wá gɛ̃ɛ ũ, kɛ́ à wá bↄ vãi píi guu, i wá gbãsĩ wolo a gbɛ̃́ yenzideↄ ũ, gbɛ̃́ pↄ́ maakɛa ãia vĩↄ ũ. +Yã́piↄ onɛ́, ní lɛdaomá, ní ń gba laai ń n ikoo píi. Ńsu to gbɛ̃e sakanguo. +Dↄ n gbɛ̃́ↄgu aali misiilɛ gbãadeↄnɛ ń ikodeↄ, aa ń yãma, aaↄ kú ń maakɛa píi sↄuo. +Aasu gbɛ̃e tↄbɛ̃ɛsio. Aaↄ dɛ nↄ̀sɛdoũde yãkelesaide pↄ́ busaa gbɛ̃́piiɛↄ ũ. +Asa wápiↄ sↄ̃ wá faa vĩ yãao, luayãdansaiↄn wá ũ. Wá sã́sãa, wá dɛ pↄnakɛa ń dↄ́ɛ'ĩi píio zↄↄ ũ. Wiↄ ku nↄ̀sɛvãi ń wɛdↄakↄ̃ɛo guu. Wá dɛ gbɛ̃́ giaↄ ũ, wá zakↄ̃u. +Kɛ́ Lua wá Suabana gbɛ̃kɛ ń aà yea gbɛ̃́ↄzio bↄ̀ gupuau, +ↄ̃ à wá suabà. I kɛ wá maakɛa yã́i no, kɛ́ à wɛ̃nadↄ̃̀wɛ̃ɛ yã́iɛ. À wá zu'ò, à wá í dafu, a tò wa gↄ̃ gbɛ̃́ dafuↄ ũ ń a Nisĩna +pↄ́ a pìsiwá gbãao Yesu Kilisi wá Suabana sabai, +ↄ̃ yã́ bↄ̀wanↄ na aà gbɛ̃kɛ yã́i, wa gↄ̃ aà gbablenaↄ ũ, ↄ̃ wá wɛ́ dↄ àizãnai. +Yã́piá sĩanaɛ. Má ye ǹ kã́asikɛ yã́piↄwa maamaa, kɛ́ luayãmanaↄ e wà mɛkpa maakɛawa. Bee maa, a kã́fĩa vĩ gbɛ̃́ↄnɛ. +Pãalɛ yã́ mìsai gwaaɛ ń deziↄ tↄ́ kↄ̃nwɛao ń sòleo ń lɛkpaakɛa Mↄizi ikoyã musuo, asa yãpãↄnɛ, aa kã́fĩa vĩo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì to wà kɛ̃aa gba laai baa gɛ̃n pla, ní gbasa ǹ aà yá. +Ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ bee taa ↄ̃̀ↄkpà. Duunkɛnaɛ, à azĩa dàyãu. +Tó ma Aatema ge Tisiki zĩ̀ma, zɛwɛɛlɛ mↄ ǹ ma le Nikↄpↄli, asa ma zɛò mà buziɛble weɛ. +Kↄai kɛ ǹ zɛ́ kũ̀sũa kɛ bùsu ikoyãdↄ̃na Zenasiɛ ń Apolooo, kɛ́ pↄe su kɛ̃́sãmáo. +A maa wá gbɛ̃́ↄ maakɛa dada, aaiↄ kɛ, aai bↄↄlɛ zɛazɛaↄ kɛ, kɛ́ aasu wàↄ ku pão. +Gbɛ̃́ pↄ́ wá sãnuↄ fↄkpàma píi. Fↄkpa gbɛ̃́ pↄ́ aa yewázi Yesu zɛ́ guuↄwa. Lua gbɛ̃kɛkɛɛ́ ápii. +Filemↄↄ. +Ma Pↄlu, ma gbɛ̃́ pↄ́ wà ma dakpɛu Kilisi Yesu yã́i ń ma gbɛ̃do Timↄteeo, wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀nɛ, wá zĩkɛndee yenzide Filemↄↄ, +ń Yesude pↄ́ aaì kↄ̃ kãaa n bɛↄ ń wá nↄɛ yenzide Afiao ń wá zĩ̀kandee Aasipuo. +Lua wá Mae ń Dii Yesu Kilisio gbɛ̃kɛkɛnɛ, aai n gba aafia. +N yã́ ìↄ dↄmagu gↄↄpii ma wabikɛa Luawa guuɛ, ↄ̃ mi aà sáaukpa, +asa ma Dii Yesu náai pↄ́ ńlɛ kɛ bao mà ń n yea Lua gbɛ̃́ↄzio píi. +Mi wabikɛwà, kɛ́ n kuawanↄ Yesu zɛ́u a to n wɛ́ kɛ̃́ báaa pↄ́ wá vĩ píi naa Kilisiwa guu. +Ma gbɛ̃́, n yeańzi ma pↄ kɛ̀na maamaa, à ma nↄ̀sɛ nìnimɛɛ, asa n Lua gbɛ̃́ↄ sↄ̃ dànɛ́ doũ. +Ayãmɛto, baa kɛ́ ma zɛ́ kà naa Kilisiwa mà yã́ pↄ́ maa ǹ kɛ dilɛnɛ, +ń beeo ma awakpànɛ kɛ́ má yenzi yã́i. Mapi ma Pↄlu, ma maezↄ̃ↄ ia ń ma daakpɛu tia Kilisi Yesu yã́io, +ma awakpànɛ Ɔnɛziũ pↄ́ gↄ̃̀ ma nɛ́ ũ kpɛ́u la yã́ musu. +A pãnɛ yãa, ãma tia a ài vĩwɛ̃ɛ, mpi ń mapio. +Ma aà gbàɛma, a dɛ ma sↄ̃ ũɛ. +Ma kua kpɛ́u Yesu baokpaa yã́i guu, má ye aàↄ ku ma saɛ, kɛ́ aàↄ dↄmalɛ n gbɛu, +ãma ma zɛò má yãe kɛ n lɛ́ saio, kɛ́ ńsu yãmaakɛmɛɛ teasio, sema ń p��eão. +Àↄ Ɔnɛziũ kɛ̃ama yãa gↄↄpla dɛ kɛ́ aà ɛa suma àↄ kunnↄ gↄↄpii yã́iɛ. +A ɛa àↄ dɛnɛ zↄ ũ lↄo, asa a dɛ zↄa, a dɛ n gbɛ̃́ yenzide ũ naa Kilisiwa guuɛ. Ma gbɛ̃́ yenzideɛ. Wa n gbɛ̃́ pↄ́ a dɛ n zↄ ũ mɛ́ à gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũ pↄ́ o lↄa? +A yã́i tò, tó n ma dilɛ n gbɛ̃́ ũɛ, gbãakpaaàzi, lá ńyↄ̃ kpamaziwa. +Tó à zã̀nɛ yãewa ge tó a n fĩa kũaɛ, bee gↄ̃̀ ma yã́ ũɛ. +Ma Pↄlu mámɛ ma yã́ɛ bee kɛ̃̀ ń mazĩa ↄo, má n fĩabonɛ. Kɛ́ ń ma fĩa kũa n misia ũ, má a yã'o lↄo. +Too, ma gbɛ̃́, maakɛmɛɛ Dii yã́i, ní ma sↄ̃ damɛɛ doũ wá naa Kilisiwa guu yã́i. +Ma lakɛ̃̀nɛ kɛ́ má dↄ̃ ńyↄ̃ ma yãma, mɛ́ ńyↄ̃ kɛ dɛ lá má ònɛa yã́iɛ. +Bee gbɛa pilakĩi kɛkɛmɛɛ lↄ, asa má a náai vĩ Lua a ma bↄɛ́ wabi pↄ́ álɛ kɛwà yã́i. +Ɛpafa pↄ́ wá sãnu kpɛ́u Kilisi Yesu yã́i fↄkpàma +ń ma zĩkɛndeeↄ Maaku ń Alisakao ń Demasio ń Lukuo. +Dii Yesu Kilisi gbɛ̃kɛkɛɛ́. +Ɛbɛluↄ. +Lua dↄ̀aa ãnabiↄnɛ yãa dodo dasi, ↄ̃ aa yã́zɛ ò wá deziↄnɛ dasi, +ãma aà Nɛ́ mɛ́ yã'òwɛ̃ɛ gↄↄ gbɛzãɛ beeↄ zĩ́ sa. Nɛ́pi sabai ↄ̃ Lua dṹnia kɛ̀, a dìlɛ ↄ̃mɛ a gↄ̃ pↄ́pii vĩ. +Ɔ̃mɛ Lua gawi tɛkɛa ũ, aà kua ũ zálala. Ɔ̃mɛ pↄ́pii kũa ń a yã'oa gbãao. Gbɛ̃́ↄ duunawoloa gbɛa à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ musu Zↄ̃ↄde ↄplaai. +Lá tↄ́ pↄ́ a blè gbia dɛ malaikaↄ pↄ́a, màa aà zↄ̃ↄ dɛńla lↄ. +Lua yã́ɛ bee ò malaikaeɛ yãae? Ma Nɛ́n n ũ, n Maen ma ũ gbã, ge mámɛ máↄ dɛ aà Mae ũ, aàpi iↄ dɛ ma Nɛ́ ũ. +Kɛ́ Lua tò a yoa mↄ̀ dṹnia guu, à mɛ̀ a malaikaↄ kúlɛɛ̀ píi. +Malaikaↄ yã́ musu à mɛ̀, i a ìwaↄ li ĩ́ana ũ, i a zĩkɛnapiↄ li tɛ́vua ũ. +Aà Nɛ́ yã́ musu sↄ̃, à mɛ̀: maakɛai, ń za vãikɛau. A yã́i tò Lua, n Lua, n kpa kpalau, à pↄna pìsima dɛ n gbɛ̃́ↄla. +Wa ò lↄ: Dii, n tↄↄlɛ kàlɛ asĩnizĩ, musuá n ↄzĩkɛaɛ. +Ampii aa gɛ̃, kási ńyↄ̃ↄ kuɛ. Aa zikũ lán pↄkasawa, +ní ń koo lán pɛwa, ní ń lilɛ lán pↄkasawa. Mpi sↄ̃ ńyↄ̃ↄ doũ gↄↄpiiɛ, n gↄↄ láaa vĩo. +À yã́ɛ bee ò malaikaeɛ yãae? Zↄ̃lɛ ma ↄplaai e màↄ n ibɛɛↄ kɛnɛ n gbadibↄ ũ. +Malaikaↄá zĩkɛnaↄnɛ ḿpii, nisĩna pↄ́ Lua ì ń zĩ dↄi gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ ziaↄlɛɛ. +Ayãmɛto wà yã́ pↄ́ wá mà kũ ↄplapla, kɛ́ wásu zã zɛ́wao yã́i. +Asa lá ikoyã pↄ́ malaikaↄ òá sĩanaɛ, mɛ́ wà fĩabò gbɛ̃́ pↄ́ gì mai aa pã̀aↄnɛ a zɛ́wa, +tó wi suabaa zↄ̃ↄpi yãda sao, wá bↄe? Suabayãpi bↄ̀ Dii kĩ́iɛ, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ màↄ a sĩanapìliwàwɛ̃ɛ. +Lua suabayãpi seela ↄ̀lↄnɛ́ yãbↄnsaɛↄ ń dabudabu dasi kɛaↄ guu ń a Nisĩna gba pↄ́ a bìilɛwɛ̃ɛ a pↄeãwao. +I kɛ malaikaↄ ↄ̃ Lua dṹnia zia pↄ́ wálɛ a yã'o nànɛ́ ń ↄzĩo. +A ku guei wà mɛ̀: Bↄ́n gbɛ̃nazĩna ũ kɛ́ aà yã́ ìↄ dↄngui? Bↄ́n aà ũ kɛ́ ni laaidↄwài? +N aà kɛ̃̀sã malaikaↄzi gↄↄpla, n aà kpà kpalau ń gawio ń bɛɛɛo. +Ń tò pↄ́pii misìilɛɛ̀. Kɛ́ Lua tò pↄ́pii misìilɛɛ̀, i a kee to misiilɛaɛ̀ saio. Tia kɛ́wa, wi e pↄ́pii misìilɛɛ̀ gĩao, +wá è Yesu yã́ɛ. Lua aà kɛ̃̀sã malaikaↄzi gↄↄpla, kɛ́ Lua gbɛ̃kɛ guu aà ga gbɛ̃́pii gɛ̃ɛ ũ, ↄ̃ à aà kpà kpalau ń gawio ń bɛɛɛo ga taasi pↄ́ a kɛ̀ yã́i. +Lá pↄ́pii bↄ̀ Lua kĩ́i mɛ́ pↄ́pii dɛ aà pↄ́ ũ, kɛ́ a ye gɛ̃ ń gbɛ̃́ↄ a gawi guu dasi a nɛ́ↄ ũ, à kũ̀ aà to an Suabanki gↄ̃ wásawasa taasikɛa guuɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gↄ̃ Lua pↄ́ ũↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń kɛ Luapi pↄ́ ũo an de doũɛ. A yã́i tò aà ń sísia a dãunaↄ ũ lí aà wí kũo. +À mɛ̀: Má n yã'o ma dãunaↄnɛ, má n táasilɛ kↄ̃kãaa guu. +À mɛ̀ lↄ: Má aà náai vĩ. À mɛ̀ lↄ: Má kɛ́, ń nɛ́ pↄ́ Lua kpàaↄ. +Lá nɛ́piↄá gbɛ̃nazĩnaↄnɛ, màa aàpi sↄ̃ à gↄ̃̀ gbɛ̃nazĩna ũ láńwa, kɛ́ à ga, i Ibiisi pↄ́ ì ga gba zɛ́ kaalɛ, +i gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ vĩakɛ gaɛ aa gↄ̃̀ a zↄↄ ũ e ń wɛ̃ni lɛ́uↄ bo. +Sĩana guu malaikaↄ ↄ̃ àlɛ ↄdamáo, Ablahaũ buiↄnɛ. +À kũ̀ aà gↄ̃ lá a dãunaↄwa yã́pii guuɛ, kɛ́ à gↄ̃ Sa'onkia sùuude náaide ũ Lua zĩ guu, i gbɛ̃́ↄ duuna kɛ̃́má. +Lá à taasikɛ̀ à yↄ̃a fↄ̃̀, a fↄ̃ dↄ gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ń yↄ̃ↄlɛ. +Bee yã́i ma gbɛ̃́ↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ Lua á sisi a mↄ aà kĩ́iↄ, à làasookɛ Yesu pↄ́ Lua aà zĩ̀ wá lousisizɛ Sa'onkia ũwa. +A náai vĩ Lua a dìlɛnaɛ, lá Mↄizi kuò Lua uawa. +Lá uakpana bɛɛɛ ìↄ dɛ uaa, màa Yesu gawi zↄ̃ↄ dɛ Mↄizi pↄ́a. +Ua píi a kpana vĩɛ, mɛ́ pↄ́pii Kalɛnan Lua ũ. +Mↄizi náai vĩ Lua ua zĩkɛna ũ yã́ pↄ́ a mↄ seela ũ. +Kilisi sↄ̃, uabelepi nɛ́ɛ. Luapi a ua nàɛ̀ aà ↄzĩɛ. Wámɛ wá uapi ũ, tó wá pↄ́ pↄ́ wá wɛ́ dↄi yã́ kũa ń sↄ̃o dilɛa ń pↄnao. +A yã́i lá Lua Nisĩna òwa, tó a Lua lↄↄ mà gbã, +ásu swã́gbãakɛ lá á deziↄ kɛ̀ aa ma yↄ̃ gↄↄ pↄ́ aa bↄ̀ ma kpɛ guwaiwaiuwao. +Baa kɛ́ aa ma yãkɛaↄ è wɛ̃̀ bla, aa ma yↄ̃ we, aa ma gbãa lɛgwà. +Ɔ̃ ma pↄ pà gbɛ̃́piↄzi, ma mɛ̀ aaìↄ pãalɛmɛɛ gↄↄpiiɛ, aa ma yã́ kũao. +Ɔ̃ má ò ń mazĩao ń pↄfɛ̃o ma mɛ̀, aa gɛ̃ ma kã́mabokĩiuo fá. +Ma gbɛ̃́ↄ, à laaika á gbɛ̃e su àↄ sↄ̃̀ vãi luanaaikɛsai vĩ e aà gɛ kɛ̃ò Lua bɛ̃́ɛwao. +Gu pↄ́ ì dↄ, i mɛ gbã píi, àↄ lɛdakↄ̃wa, kɛ́ duuna su á gbɛ̃e sã́sã aà swã́ gbãakũo yã́i. +Asa Kilisi gbɛ̃́ↄn wá ũ, tó wá zɛa gbãa mɛ́ wá aà náai vĩ lá wá vĩ káauwa e a lɛ́wa. +Lá wa òwa, tó a Lua lↄↄ mà gbã, ásu swã́gbãakɛ lá á deziↄ kɛ̀ gↄↄ pↄ́ aa bↄ̀ ma kpɛwao. +Deↄ mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua lↄↄ mà aa bↄ̀ aà kpɛↄ ũi, mɛ́ i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ń bↄ́lɛ Egipiↄ bàasio? +Deↄ Lua pↄ pàńzi e wɛ̃̀ blai, mɛ́ i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀, an gɛ gↄ̃̀ kálɛ guwaiwaiuↄ bàasio? +Deↄ a ònɛ́ ń azĩao aa gɛ̃ a kã́mabokĩiuo ni, mɛ́ i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ gì aà yãmaiↄ bàasio? +Wá è aai e gɛ̃̀uo an luanaaikɛsai yã́i. +Lá gɛ̃a kã́mabokĩiu lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ gì ku, wà laaika kɛ́ wá gbɛ̃e su kuawào. +Asa wa baona mà láńwaɛ. Yã́ pↄ́ aa màpi i àikɛnɛ́o, kɛ́ aai ma ń luanaaikɛaoo yã́i. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wa yã́pi sìↄ, wi gɛ̃ kã́mabokĩi pↄ́ Lua a yã'ò guu à mɛ̀: Má ò ń mazĩao ń pↄfɛ̃o ma mɛ̀, aa gɛ̃ ma kã́mabokĩiuo. À yã́ bee ò, baa kɛ́ à a zĩ mìdɛ za dṹniakalɛgↄↄ, +asa wà gↄↄ soplade yã'ò guei wà mɛ̀, gↄↄ soplade zĩ́ Lua kã́mabò ń zĩ pↄ́ á kɛ̀o píi. +Wá mà tia à mɛ̀, aa gɛ̃ a kã́mabokĩiuo. +Lá gbɛ̃́ pↄ́ aa baonapi mà káauↄ i gɛ̃uo kɛ́ aai sio yã́i, ↄ̃ a gɛ̃a gↄ̃̀ gbɛ̃pãleↄnɛ. +Ɔ̃ Lua ɛ̀a gↄↄdìlɛ lↄ wì mɛ gbã, asa à gɛ̃̀gɛ̃ a gbɛa ↄ̃ à Davidi gbà lɛ́ a ò lá wa ò tiawa, tó a Lua lↄↄ mà gbã, ásu swã́gbãakɛo. +Tó Yozuee gɛ̃̀ńnↄ kã́mabokĩipiu yãa, dↄ̃ Lua i gↄↄ pãle yã'o gbɛzão. +A yã́i tò kã́mabokĩi gↄ̃̀ Lua gbɛ̃́ↄnɛ. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ Lua kã́mabokĩiu kã́mabò ń a zĩoɛ, lá Lua kã́mabò ń a zĩowa. +Lá màaɛ, wà wɛtã wà gɛ̃ kã́mabokĩipiu, kɛ́ wá gbɛ̃e su gí Lua yãmai aà fu láńwao yã́i. +Lua yã́ bɛ̃́ɛ mɛ́ a gbãa, a lɛ́ na dɛ fɛ̃nda lɛkpɛplaa. Ì ń zↄ̃ à gɛ̃ nↄ̀sɛkpɛau e nisĩnau, ì gɛ̃ gupɛɛkĩiu e bↄ́ↄu, ì làasoo ń nↄ̀sɛ yã́o gwa. +Lua pↄkɛae ulɛaɛ̀o, a kee kpaaɛ̀ guio. Lua pↄ́ wá wá yã́ↄ sɛ́lɛ siuɛ̀, ì pↄ́pii e e a biwà. +Lá wá Sa'onkia zↄ̃ↄ pↄ́ luabɛ kɛ̃̀aa e Lua kĩ́iu vĩ Lua Nɛ́ Yesu ũ, wàↄ zɛ́ pↄ́ wá sɛ̀ yã́ kũa gíũgiũ. +Asa wá Sa'onkia pↄ́ a fↄ̃ wɛ̃nadↄ̃wɛ̃ɛ wá gbãasaikɛ guu vĩ. Wà aà yↄ̃̀ láwáwa yã́pii guu, i duunakɛo. +Ayãmɛto wà sↄ̃ Lua gbɛ̃kɛkɛnɛde kpalabaai ń sↄ̃o dilɛa, kɛ́ aà wá wɛgwa, i gbɛ̃kɛkɛwɛ̃ɛ a gↄↄwa. +Wì Lua ua sa'onkia píi sɛ́ gbɛ̃́ↄ guuɛ, wì aà dilɛ ń yãkɛkɛna ũ Lua kĩ́i, iↄ mↄɛ̀ ń gbaↄ, iↄ aà gbagbanɛ́ ń duuna yã́i. +A fↄ̃ dↄ̃ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa sã̀sã an dↄ̃saikɛ guuↄ, asa aàpi kú ń gbãasaikɛo sↄ̃ɛ. +A yã́i sema aà sa'o azĩa duuna yã́ musu, lá ì o gbɛ̃́ kĩniↄ pↄ́ yã́ musuwa lↄ. +Gbɛ̃e lí azĩa kpa kpalapiuo. Lua mɛ́ ì aà kpá lá à Aalona kpàwa. +Màa sↄ̃ Kilisi i azĩa kpa sa'onkia kpalauo, Lua mɛ́ aà kpàu à mɛ̀: Ma Nɛ́n n ũ, n Maen ma ũ gbã. +A ò guei lↄ: Ńyↄ̃ↄ dɛ sa'ona ũ gↄↄpii lán Mɛkizɛdɛwaɛ. +Gↄↄ pↄ́ Yesu kú dṹnia guu, à wabikɛ̀ ń wii gbãao ń wɛ́'io, à kulɛkɛ̀ Lua pↄ́ a fↄ̃ à a si gawaɛ, ↄ̃ Luapi aà yãmà, kɛ́ ì a yã́ da yã́i. +Baa ń aà luanɛkɛo, à misiilɛa Luaɛ dàda a taasikɛa guu. +Kɛ́ maa pɛ̀ɛwà à làa, Lua aà kpà Sa'onkia ũ lán Mɛkizɛdɛwa, ↄ̃ à gↄ̃̀ suabaa láasai mi ũ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ a yãmaↄnɛ píi. +Yã́ bee musu wá yãvĩ dasi wà oɛ́, ãma a bↄↄlɛkɛa zĩ'ũɛ, asa ili yã́zɛdↄ̃ kpaa lↄo. +Á gbɛ̃́ pↄ́ a gɛ̃gɛ̃u kɛ́wa, a maa àↄ dɛ yãdanɛdeↄ ũɛ, ãma e tia á dɛ wà ɛa Lua yã́ pↄ́ wì dada gbɛ̃́ dafuↄnɛ daɛ́ lↄɛ. Yↄ̃́ mɛ́ kↄ̃sìánↄ, i ka yↄ̃unableao. +Asa yↄ̃mina píiá nɛ́ɛ, i ka guei yã́zɛde guuo. +Yↄ̃una sↄ̃, gbɛ̃́ kàsaa pↄ́ aa dↄ́ɛkɛ̀òↄ pↄ́ɛ. Aa maa dↄ̃akↄ̃ɛ ń vãio dàda. +Ayãmɛto wà Kilisi yã́ sɛ̃́iaↄ kpa saalo, wí gɛ́ aɛ e wà gↄ̃ gbɛ̃́ kàsaaↄ ũ. I kɛ wá ɛa mikɛ̃a yã́ gianaↄwa ge luanaaikɛa daalɛ lↄ no +ge da'ilɛ yãdadaa ge ↄnaama ge gɛↄ vua ge zia yã́kpalɛkɛa. +Wà yã́ beeↄ kpa saalo, wí gɛ́ aɛ, tó Lua wèi. +Asa tó gbɛ̃́ wɛ́ kɛ̃̀ à Lua gba è, mɛ́ à baa è Lua Nisĩna guu, +tó à Lua yã́ ń dṹnia pↄ́ lɛ́ mↄ́ gbãao ìɛ à a na dↄ̃̀, +tó à gbàsa fù, a zɛ́ kú à ɛa nↄ̀sɛlilɛ lↄo, asa àlɛ Lua Nɛ́ páliwa azĩa lↄɛ, àlɛ widawà gupuauɛ. +Tó lou lɛ́ ma tↄↄlɛwa mↄ̀ↄmↄↄ, àlɛ mↄ̀sɛ e, mɛ́ à pↄ́ pↄ́ àikɛ̀ sɛ̃̀wanaↄnɛ bↄ̀lɛ, Lua ì báaadau. +Tó lɛ ń lɛaao ì bↄlɛ sↄ̃, a giaɛ, a zã̀ ń lɛkɛaɛoo. A midɛ ń tɛ́oɛ. +Ápiↄ sↄ̃ ma gbɛ̃́ yenzideↄ, baa kɛ́ wá ò màa, wá dↄ̃ kɛ́ á kua dɛ beea, á kú suabazɛ guu. +Lua ì yãkɛ a zɛ́wa, á yãkɛaↄ ń á yeaaàzio a sãaàguo, asa a dↄnlɛkɛ̀ aà gbɛ̃́ↄnɛ, mɛ́ álɛ kɛ e tia. +Wá ye á baade àↄ ãiavĩ màa e a lɛ́wa, kɛ́ ásu seakɛ pↄ́ pↄ́ á wɛ́ dↄi yã́ musuo. +Ásu tó á mɛ kɛ kpɛ̀lɛo. À gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Lua náaikɛ ń mɛnao aalɛ pↄ́ pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ eↄ ↄlɛsɛ́. +Gↄↄ pↄ́ Lua lɛ́ lɛgbɛ̃ Ablahaũɛ, lá gbɛ̃e ku dɛaàla aà lɛgbɛ̃ ń aà tↄ́oo, a yã́i a gbɛ̃̀ ń azĩa tↄ́o, +a òɛ̀ faaisai à mɛ̀ á báaadaaàgu, í to aà bui kↄ̃́. +Ablahaũ mɛnakɛ̀, ↄ̃ à pↄ́ pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ è. +Wì lɛgbɛ̃ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛńla tↄ́oɛ. Lɛgbɛ̃a mɛ́ ì to wà yã́ sĩana dↄ̃, mɛ́ ì lɛkpaa bↄaanɛ́. +Kɛ́ Lua ye ↄlↄ gbɛ̃́ pↄ́ a lɛgbɛ̃a a gↄ̃ ń pↄ́ ũↄnɛ wásawasa a lɛ́ lilɛa vĩo, ↄ̃ a ò ń azĩao. +Beewa yã́ mɛ̀n pla ku a lilɛa vĩo, Lua a fↄ̃ ɛɛto a musuo. Yã́piↄ lɛ́ wá gbɛ̃́ pↄ́ wa naaàziↄ gba sↄ̃ maamaaɛ wàↄ yã́ pↄ́ wá wɛ́ dↄi kũa seasai. +Bee ↄ̃ wá wɛ́ dↄi wá wɛ̃nidↄbↄ ũ. A náai vĩ mɛ́ a gbãa, ì zwãa pↄ́ daa Lua kpɛ́u baavĩwanↄ, +gu pↄ́ Yesu dↄ̀aa gɛ̃̀uwɛ̃ɛ à gↄ̃̀ Sa'onkia ũ e gↄↄpii lán Mɛkizɛdɛwa. +Mɛkizɛdɛpi dɛ yãa Salɛma kía, Lua Musude sa'ona ũɛ. Gↄↄ pↄ́ Ablahaũ zĩblè kíaↄwa, àlɛ su, ↄ̃ Mɛkizɛdɛ gɛ̀ dàaàlɛ, à báaadàaàgu. +Ablahaũ àizɛɛ pↄ́ àlɛ suò píi kwide kpàwà. Mɛkizɛdɛ tↄ́ bee mɛ̀ yãmaa kía. Bee gbɛa Salɛma kía bee mɛ̀, aafia kía. +A de ń dao ń deziↄ vĩo, aà wɛ̃ni daalɛa ge midɛa vĩo. À bↄ̀ lán Lua Nɛ́waɛ, sa'onan aà ũ gↄↄpii. +À gwa lá a zↄ̃ↄ. Wá dezi káau Ablahaũ àizɛɛ pↄ́ a sɛ̀lɛ zĩ guu kwide kpàwà. +Mↄizi ikoyã dìlɛ Levii bui pↄ́ dɛ sa'ona ũↄnɛ aa pↄ́ kwide sí ń Isaili deeↄwa, baa ń ń Ablahaũ buikɛo. +Mɛkizɛdɛá Levii bui no. Ń beeo à Ablahaũ pↄ́ↄ kwide sì à samaa'ò Ablahaũ pↄ́ Lua lɛgbɛ̃̀ɛ. +Seasai gbɛ̃́ pↄ́ samaa'ò gbɛ̃́ɛ zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ à samaa'òɛlaɛ. +Sa'ona pↄ́ aaì pↄ́ kwide sipiↄá gbɛ̃́ pↄ́ ì gaↄnɛ. Mɛkizɛdɛ sↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ wà mɛ̀ ìↄ ku gↄↄpiin aà ũ. +Gↄↄ pↄ́ Mɛkizɛdɛ gɛ̀ dà Ablahaũlɛ, wi Levii i yãao, a ku a dezi mae Ablahaũ plɛuɛ. Ayãmɛto wa fↄ̃ o se, gↄↄ pↄ́ Ablahaũ pↄ́ kwidepi kpà, Levii bui pↄ́ wì pↄ́ kwide kpámáↄ mɛ́ kpà. +Levii bui sa'onapiↄ mɛ́ Mↄizi ikoyã zĩ́na ũ. Tó aa fↄ̃ to gbɛ̃́ↄ gↄ̃ wásawasa, an bàa àↄ kú ń sa'on pãleo lán Mɛkizɛdɛwa lↄe? Mɛ́ i kɛ Aalona bui bàasio. +Tó sa'onaↄ lìlɛ, sema ikoyã lilɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà yã́ beeↄ ò aà yã́ musuá Isaili bui pↄ́ a gbɛ̃e i sa'ozĩ kɛ yãaoɛ. +Asa wá dↄ̃ sã́asã kɛ́ wá Dii bↄ̀ Yuda bui guuɛ. Wi ma Mↄizi sa'oyã'ò buipi musuo. +Yã́ pↄ́ yã́pi zu'òn kɛ: Sa'on pãle bↄ̀ lán Mɛkizɛdɛwaɛ. +Aà dilɛaá ikoyã ge buikɛyã no. Aà wɛ̃ni láasai gbãa yã́iɛ. +Asa wà mɛ̀: Ńyↄ̃ↄ dɛ sa'ona ũ gↄↄpii lán Mɛkizɛdɛwaɛ. +Màa wà yã́ káau bãdɛ̀, kɛ́ a gbãao mɛ́ a ku a kee lɛ́io. +Asa Mↄizi ikoyã i to gbɛ̃e gↄ̃̀ wásawasao. Ɔ̃ wà suabayã pↄ́ dɛ a káaula zɛbↄ̀wɛ̃ɛ wà sↄ̃ò Luazi. +Bee gbɛa Lua i bee kɛ lɛgbɛ̃saio. Gbɛ̃́ kĩniↄ gↄ̃̀ sa'onaↄ ũ lɛgbɛ̃saiɛ, +ãma Yesu gↄ̃̀ sa'ona ũ ń lɛgbɛ̃aoɛ, asa wà mɛ̀: Dii lɛgbɛ̃̀, a lɛlilɛo, à mɛ̀ ńyↄ̃ↄ dɛ sa'ona ũ gↄↄpiiɛ. +Beewa Yesu kpɛ́gaausìwɛ̃ɛ kɛ́ Lua bàa kua ń gbɛ̃́ↄ tia maa dɛ a káaua. +Bee gbɛa sa'onaↄ dasi yãa, kɛ́ ga lí to aaↄ kú ń zĩ guu gↄↄpiio yã́i. +Ãma lá Yesu ìↄ ku gↄↄpii, aà sa'onkɛ gɛ̃ɛblea vĩo. +A yã́i tò a fↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aaì sↄ̃ Luazi ń a gbãaoↄ suaba wásawasa, asa ìↄ ku gↄↄpiiɛ, ìↄ kulɛkɛnɛ́ Luaɛ. +Sa'onkia bee taa mɛ́ kↄ̃sìwanↄ. Aà kua adoaɛ. A yãvãi ge gbãsĩ vĩo. Lua aà kɛ̃̀ duunkɛnaↄwa, à aà sɛ̀ musumusu e a kĩ́i. +Aà bàa kú ń sa'oa lá gu lɛ́ dↄo lán sa'onkia kĩniↄwao. Gbɛ̃́piↄ ì sa'o ńzĩa duuna yã́i ń ń gbɛ̃́ↄ pↄ́ↄ. Aàpi sↄ̃ a kɛ̀ gɛ̃n doɛ, kɛ́ à azĩa kpà. +Mↄizi ikoyã ì gbɛ̃́ↄ kpa sa'onkiaↄ ũ an gbãasaikɛ guuɛ, ãma kɛ́ Lua lɛgbɛ̃̀ ikoyãpi dilɛa gbɛa, ↄ̃ à a Nɛ́ pↄ́ gↄ̃̀ wásawasa e gↄↄpii kpà. +Yã́ pↄ́ wálɛ o min kɛ: Wá sa'onkia bee taa vĩ zↄ̃lɛa báawa musu Lua Zↄ̃ↄde ↄplaai. +Ì zĩkɛ luakukĩi zwã̀akpɛ sĩana pↄ́ Dii dↄ̀u, i kɛ pↄ́ pↄ́ gbɛ̃nazĩnaↄ dↄ̀ no. +Lá mↄa ń gbaↄ ń sa'oao yã́i wì sa'onkia píi kpái, a maa aàpi aàↄ pↄ́ vĩ à kpa sↄ̃ɛ. +Tó a ku dṹniau, àↄ dɛ sa'ona ũo, asa sa'ona pↄ́ aaì mↄ́ ń gbaↄ lá ikoyã dìlɛwaↄ ku kↄ̀. +Zĩ pↄ́ aalɛ kɛá pↄ́ pↄ́ kú musu taaɛ, a zↄzↄnaɛ. A yã́i tò, kɛ́ Mↄizi ye zwã̀akpɛ dↄ, Lua òɛ̀ aà pↄ́ pↄ́ a a taa kɛ̀ɛ̀ gbɛ musu kɛ màa píi. +Yesuá Lua bàakuawanↄ kↄ́ↄɛ. Lá Lua bàakuawanↄpi gbia dɛ aà bàa kua ń gbɛ̃́ↄ káaua, zĩ pↄ́ wa dàɛ̀ gbia dɛ sa'onkiapiↄ pↄ́a. Lua bàakuawanↄpi lɛgbɛ̃a dɛ a zia lↄ. +Tó Luabaakuańnↄ káaupi papaa yãaɛ, a plaade a zɛkɛo. +Kɛ́ Dii Isailiↄ tàae è, à mɛ̀: A gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ má yã́ dafu dilɛ ma bàa kua ń Isailiↄ ń Yudaↄ musu. +Aↄ dɛ lán yã́ pↄ́ má dìlɛ an deziↄnɛ gↄↄ pↄ́ ma ń kṹ ń ↄwa ma ń bↄ́lɛ Egipiwao. Asa aai zɛ ń yã́ pↄ́ má dìlɛnɛ́oo, ↄ̃ ma ń tó we. +Ma bàa kua ń Isaili +Má sùuukɛńnↄ ń ń tàaeↄ, má ń duuna yãda lↄo. +Kɛ́ Lua yã́ dafupi ò, à a káau zibòɛ. Pↄ́ pↄ́ zikũ̀ a í kↄ̀lɛ, a kpaa gui zã̀o. +Luabaakuańnↄ káau yãdilɛaↄ vĩ aà sísia ń aà sísikĩi pↄ́ kú tↄↄlɛo yã́ musu. +Filia ń táabũnu pↄ́ wì kàa kálɛwà Luaɛo ku kpɛɛlɛ pↄ́ wì mɛ gu pↄ́ a kua adoau. +Kpɛa pↄ́ wì mɛ luakukĩipi ku zwã̀a plaade kpɛ. +A guu tulaletikatɛakĩi pↄ́ wa pì ń vuao kuu ń Luabaakuańnↄ kpagolo pↄ́ vua kúlɛwà búlubuluo. Vua lo pↄ́ mana ku a guu ku kpagolopi guu ń Aalona go pↄ́ labↄ̀o ń Lua yãdilɛa gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄ. +Kpagolopi musu malaika gã̀sĩade gawideↄ kua duunkɛ̃makĩia. Pↄ́piↄ bↄↄlɛkɛa dodo gↄↄn lao. +An kálɛa màa guu, sa'onaↄ ìↄ gɛ̃ a kpɛɛlɛ mↄ̀ↄmↄↄ ń sa'ozĩ kɛi. +Sa'onkia mɛ́ ì gɛ̃ a kpɛa wɛ̃̀ do gɛ̃n do, mɛ́ ìli gɛ̃ ausaio. Ì aupi fã́fã azĩa duuna yã́i ń a gbɛ̃́ↄ pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ dↄ̃saikɛ guuo. +Lua Nisĩna lɛ́ ↄlↄwɛ̃ɛ gↄↄ pↄ́ kpɛ́pi kpɛɛlɛ yã́ kú, luakukĩi zɛ́ wɛ̃ao. +Bee lɛ́ yãlɛɛũwɛ̃ɛ ń tia yã́o à mɛ̀, pↄ́ pↄ́ wì Lua gbaↄ ń sa'obↄ pↄ́ wì kpaↄ lí fↄ̃ ń nↄ̀sɛ dànɛ́ doũ wásawasao. +Yã́ beeↄá mɛkaa yã́ɛ. Pↄblea ń imiao ń gbãbↄa bui dasio yã́ɛ. Wa dìlɛ e zɛ́ dafu gↄↄ àↄ kaɛ. +Ɔ̃ Kilisi mↄ̀ yãmaa pↄ́ kà tia sa'onkia ũ. À vĩ̀ zwã̀akpɛ pↄ́ zↄ̃ↄ mɛ́ a wásawasa dɛ a káaua kpɛɛlɛa. Gbɛ̃nazĩna mɛ́ i dↄo, dṹniaɛ bee pↄ́ no. +I gɛ̃ luakukĩi ń ble ge zu auoo, à gɛ̃̀ ń azĩa auo gɛ̃n doɛ, à gbɛ̃́ↄ bòò e gↄↄpii. +Lá wì ble ń zuswanao au ń zununu túfuo fã gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛ̀ↄwa wà gbãbↄnɛ́, +wa Kilisi pↄ́ o lↄe? À azĩa kpà Luawa sãasai ń Nisĩna pↄ́ ìↄ ku gↄↄpii gbãao. Aà au ì wá sↄ̃ pípiwɛ̃ɛ yã́ gianaↄ làasoo musu, kɛ́ wà zĩkɛ Lua bɛ̃́ɛɛ. +Ayãmɛto Kilisiá Lua bàa kua ń gbɛ̃́ↄ gbɛzã kↄ́ↄɛ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sisiↄ àizãna pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ e yã́i. À gà kɛ́ à ń bo, i tàae pↄ́ aa kɛ̀ Luabaakuańnↄ káau yã́ musuↄ kɛ̃́má. +To�� wa ye zĩkɛ lɛgbɛ pↄ́ gbɛ̃́ dilɛwa, sema wà dↄ̃ kɛ́ ade ku lↄo, +asa ga gbɛa ↄ̃ lɛgbɛ ìↄ gbãa vĩ. Tó lɛgbɛdilɛna bɛ̃́ɛ, lɛgbɛ líↄ gbãao. +Ayãmɛto wà yã́ pↄ́ Lua dìlɛnɛ́ káaupi sakɛ̃̀ ń auo. +Kɛ́ Mↄizi ikoyã pↄ́ Lua dìlɛↄ ò gbɛ̃́pii wáa, à sãkã tɛ̃a ń ése ṹao sɛ zↄ̃̀ gáaena ń blesanao au yãalɛa ń íowa, a fã̀ Mↄizi ikoyãwa ń gbɛ̃nazĩnaↄ píi +à mɛ̀ bee mɛ́ Luabaakuańnↄ yã́ sa'o'au ũ. +Màa Mↄizi au fã̀ zwã̀akpɛwa ń sa'o zĩkɛbↄↄ píi. +Ikoyã guu au mɛ́ ì gbãbↄ pↄ́ daside píiɛ. Aubↄlɛsai duunakɛ̃amá kuo. +Lá à kũ̀ wà gbãbↄ pↄ́ pↄ́ kú luabɛ taapiↄnɛ beewa, sa'obↄ pↄ́ a maa dɛ beea kↄ̃sì ń luabɛ pↄ́piↄɛ. +Asa Kilisi i gɛ̃ luakukĩi taa pↄ́ gbɛ̃nazĩna dↄ̀uo, à gɛ̃̀ a sĩanau luabɛɛ, kɛ́ àↄ ku tia wá Zɛnnↄde ũ Lua kĩ́iɛ. +Sa'onkia ì gɛ̃ luakukĩi ń pↄtuo auo wɛ̃ ń wɛ̃oɛ, ãma Kilisi i gɛ̃ azĩa kpaa mↄ̀ↄmↄↄ yã́io. +Tó beewaɛ, dↄ̃ àlɛ taasikɛ mↄ̀ↄmↄↄ za dṹniakalɛgↄↄ. Sĩana guu à mↄ̀ gɛ̃n doɛ gↄↄ pↄ́ dṹnia kà a kákĩi, à azĩa kpà sa'obↄ ũ à duuna mìdɛò. +Lá Lua dìlɛ gbɛ̃nazĩna lí ga gɛ̃n do, i gbasa yã́kpalɛkɛaànↄ, +màa Kilisi azĩa kpà gɛ̃n do, à dasi duuna dì a miwa. A ɛa mↄ a gɛ̃n plaadei, i kɛ duuna yã́n lↄo, kɛ́ à gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄaziↄ suaba yã́iɛ. +Mↄizi ikoyãá yãmaa pↄ́ lɛ́ mↄ́ nisĩnaɛ, i kɛ yã́piɛ súsuo. A yã́i tò sa doũpi oa mↄ̀ↄmↄↄ wɛ̃ ń wɛ̃o lí fↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ sↄ̃ Luaziↄ gↄ̃̀ wásawasa bauo. +Tó sa bee oa gbãbↄ̀ lousisinaↄnɛ gɛ̃n do e gↄↄpiiɛ, dↄ̃ an nↄ̀sɛ dàdoũ, aa a oa tò. +Sĩana guu sa'oapi mɛ́ ìↄ gbɛ̃́ↄ duuna yã́ dↄńgu wɛ̃ ń wɛ̃o. +Asa zuswana ń blesanao au lí fↄ̃ duunakɛ̃̀má bauo. +A yã́i tò, kɛ́ Kilisi lɛ́ mↄ́ dṹnia guu, a ò Luaɛ: Ń ye sa'oa ge gbaio, ↄ̃ n mɛ dↄ̀mɛɛ. +Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sa pↄ́ wì o duuna yã́ musuo lí kánguo. +Ɔ̃ ma mɛ̀, má kɛ́! Lua, ma mↄ n pↄeã kɛiɛ, lá wa kɛ̃̀ Mↄizi ikoyãu ma yã́ musuwa. +A ò gĩa, sa'oa ń gbao ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũo ń sa pↄ́ wì o duuna yã́ musuo lí ká Luaguo, a yeio, baa kɛ́ ikoyã mɛ́ dìlɛ. +Ɔ̃ à gbàsa mɛ̀, á kɛ́, a mↄ aà pↄeã kɛiɛ. Màa à a káau bãdɛ̀ a plaade dilɛa yã́i. +Lua pↄeãpi kɛa guu Yesu Kilisi azĩa kpà sa'obↄ ũ gɛ̃n do, a tò wá kua adoa Lua gbɛ̃́ↄ ũ. +Gↄↄpii sa'onaↄ ìↄ kú ń zĩ guuɛ, aaↄ sa doũ pↄ́ lí fↄ̃ duunakɛ̃̀má bauo o mↄ̀ↄmↄↄ. +Kilisi sↄ̃ à sa'ò duuna yã́ musu gɛ̃n doɛ e gↄↄpii, ↄ̃ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Lua ↄplaai. +Za gↄↄ bee àlɛ dã́ we e Lua àↄ a ibɛɛↄ kɛɛ aà gbadibↄ ũ. +Asa sa gɛ̃n do oapi guu, a tò gbɛ̃́ pↄ́ a gbãbↄ̀nɛ́ↄ gↄ̃̀ wásawasa e gↄↄpii. +Lua Nisĩna lɛ́ yã́pi owɛ̃ɛ lↄ à mɛ̀: +Ma bàakuańn +Ɔ̃ à gbàsa mɛ̀: Má ń duuna ń ń tàaeↄ yãda lↄo. +Lá à ń duuna kɛ̃̀má, sa'oa ń yã́i zɛvĩ lↄo. +A yã́i tò ma gbɛ̃́ↄ, ń Yesu au gbãao wá gɛ̃a luakukĩi zɛ́ vĩ ń sↄ̃o dilɛa. +À wɛ̃ni zɛ́ dafu pↄ́ Lua kpɛ́ zwãa baa vĩ̀ bↄ̀wɛ̃ɛ a mɛ guu. +Lá wá sa'on zↄ̃ↄ vĩ Lua uakũna ũ, +wà sↄ̃ Luazi ń nↄ̀sɛmɛndoo ń aà náaikɛa seasaio ń sↄ̃ pↄ́ wa pìpi wà làasoo vãi bↄ̀uo ń mɛ pↄ́ wà a zu'ò ń í wásawasaoo. +Wàↄ zia'ea yã́ pↄ́ wa zɛò kũa sↄ̃̀deedeesai, asa Lua a lɛgbɛ̃̀, mɛ́ náaideɛ. +Wà laaidↄkↄ̃wa, wí tɛ́kpakↄ̃u yeakↄ̃i ń maakɛao yã́ musu. +Wásu pãkpa wá kↄ̃kãaakɛai lá gbɛ̃eↄ ì kɛwao. Wà lɛdakↄ̃wa, atɛ̃sa lá á è Dii mↄgↄↄ lɛ́ kãikũ. +Tó wa sĩana mà mɛ́ wá dↄ̃̀, tó wa gi lɛ́ duunakɛ, sa'oae ku à duunakɛ̃wá lↄo. +Pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀wɛ̃ɛ mɛ́ dɛ yã́kpalɛ ń sↄ̃kɛ̃nguo ń tɛ́ gbãa pↄ́ a Lua ibɛɛↄ kaalɛo dãa ũ. +Wì gbɛ̃́ pↄ́ gì Mↄizi ikoyã dai dɛ aà wɛgwasai gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃ seeladekɛ musu. +Tó gbɛ̃́ ↄ̃zↄ̃̀ Lua Nɛ́wa mɛ́ à Luabaakuańnↄ au pↄ́ gbãbↄ̀ɛ gwà foooũ, mɛ́ à Nisĩn gbɛ̃kɛkɛnɛde sↄ̃̀sↄ̃, àↄ dↄ̃ kɛ́ wa ĩadawà zↄ̃ↄ dɛ beea maamaa. +Asa wá yã́ɛbee'ona dↄ̃ à mɛ̀, ámɛ á tↄsimá, ámɛ á fĩabonɛ́. Wa ò lↄ, Dii a yã́kpalɛkɛ ń a gbɛ̃́ↄ. +Lɛ́lɛ daa Lua bɛ̃́ɛ ↄuá yãpãsĩɛ. +À làasookɛ á kua yãawa. Á wɛ́kɛ̃a gbɛa a taasi fↄ̃̀ á dɛ̃ɛ zↄ̃ↄ kaa guu. +Zĩe��� wì á sↄ̃́sↄ̃, wì á wɛtã dasi guu. Zĩeↄ i zɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ń wɛtã màaↄ. +A wɛ̃nadↄ̃̀ dakpɛunaↄnɛ. Kɛ́ wà á pↄ́ↄ sìwá, a zɛò ń pↄnao, asa á dↄ̃ kɛ́ á àizɛɛ maa pↄ́ ìↄ ku gↄↄpii vĩ. +A yã́i tò ásu to sea gɛ̃ wↄ́ↄ pↄ́ ài vĩɛ́ zↄ̃ↄ guuo. +Sema àↄ mɛna vĩ, í pↄ́ pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ e aà pↄeã kɛa gbɛa. +Asa à gↄ̃̀ yↄↄɛ, a gɛ̃gɛ̃o, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ pila. +Gbɛ̃́ pↄ́ má tò yã́ bↄ̀aànↄ na ma náai pↄ́ àlɛ kɛ yã́i aↄ ku, ãma tó à pↄ̀ↄbↄzãkɛ̀, a kamaguo. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì pↄ̀ↄbↄzãkɛ aa ńzĩa kaalɛↄn wá ũo. Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Lua náaikɛ aa àizãna eↄn wá ũ. +Luanaaikɛa mɛ́ wɛdↄaaàzi seasai ũ. A dɛ yã́ pↄ́ wìli wɛsiɛo sia sĩana ũ ũɛ. +Gbɛ̃́ káauↄ luanaaikɛa mɛ́ tò Lua ń sáaukpà. +Wá luanaaikɛa mɛ́ tò wá dↄ̃ kɛ́ aà yã'oa mɛ́ dṹnia kàlɛ. Pↄ́ pↄ́ wìli wɛsiɛo ↄ̃ à pↄ́ pↄ́ wì wɛsiɛ kɛ̀ò. +Abɛli luanaaikɛa mɛ́ tò aà sa'oa Luawa maa dɛ̀ Kainu pↄ́a. Aà luanaaikɛa yã́i Lua aà sáaukpà, à aà dìlɛ gbɛ̃maa ũ, ↄ̃ à aà gba sì. Baa ń aà gaao, àlɛ yã'owɛ̃ɛ e tia Lua náai pↄ́ a kɛ̀pi yã́i. +Ɛnↄki luanaaikɛa mɛ́ tò Lua aà sɛ̀, kɛ́ asu gao yã́i. Wi aà e lↄo, kɛ́ Lua aà sɛ̀ yã́i. E Lua àↄ aà sɛ́, à aà sáaukpà à mɛ̀ aà yã́ kàagu. +Gbɛ̃e yã́ lí ká Luagu aà náaikɛsaio. Sema gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ sↄ̃aàzi si kɛ́ a ku, mɛ́ ì fĩabo a kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄnɛ. +Kɛ́ Lua lɛdà Nↄeewa yã́ pↄ́ wi e yãao musu, ↄ̃ à Lua náaikɛ̀ à aà yãmà, à gó'ilɛna kɛ̀ à a uadeↄ mìsiò. Aà luanaaikɛa mɛ́ tò yã́ zↄ̃̀lɛ dṹniawa, mɛ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ a kɛ̀pi yã́i. +Kɛ́ Lua Ablahaũ sìsi aà gɛ́ bùsu pↄ́ á kpawà aàↄ vĩ guu, ↄ̃ Ablahaũ Lua náaikɛ̀ à Lua yã́pi sì. Kɛ́ à bↄ̀ bɛ, a gu pↄ́ àlɛ gɛ́upi dↄ̃ zio. +À Lua náaikɛ̀, ↄ̃ à bɛkpà bùsu pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ɛpiu nibↄ ũ zwã̀akpɛde ũ. Màa Izaaki ń Yakↄbuo lↄ, asa Lua lɛgbɛ̃api gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ. +Asa wɛ̃́lɛ pↄ́ Lua dɛ a kũna ũ a kalɛna ũ ìↄ zɛdↄa ↄ̃ Ablahaũ wɛ́ dↄi. +Sala luanaaikɛa mɛ́ tò a è nↄsì, baa kɛ́ fĩiɛ mɛ́ à zikũ̀, asa a dↄ̃̀ Lua pↄ́ lɛgbɛ̃̀ɛpi náai vĩ. +Baa kɛ́ à zikũ̀, gↄ̃ɛ mɛ̀ndopi buikɛ̀ dasi lán saanaↄ ge ísialɛ ũfãawa, wa fↄ̃ dↄdↄo. +Gbɛ̃́piↄ gàga píi ń luanaaikɛa guu pↄ́ pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀nɛ́ↄ esai. Aa è kãaa aa gbãakpài. Aa mɛ̀ nibↄ bↄ̀mↄↄn ń ũ tↄↄlɛ la. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ o màaↄ lɛ́ ↄlↄwɛ̃ɛ wàlɛ ń de bɛ nidɛɛ. +Tó bùsu pↄ́ aa bↄ̀u bɛɛ aalɛ kɛ, dↄ̃ aa zɛ'è aa ɛ̀a tà we. +Sĩana guu aalɛ bùsu pↄ́ a maa dɛ beea ya luabɛɛ. A yã́i tò, tó wà mɛ̀ Lua dɛ ń Lua ũ, ìli kɛ Luapiɛ wí ũo, asa à wɛ̃́lɛ kɛ̀kɛnɛ́. +Kɛ́ Lua Ablahaũ lɛ̀ a gwà, ↄ̃ Ablahaũ Lua náaikɛ̀ à Izaaki kpà sa'obↄ ũ. Lua lɛgbɛ̃̀ɛ̀ yãa à mɛ̀ Izaaki kĩ́i aà bui a bↄu. Ń beeo à zɛ̀ ń a nɛ́ mɛ̀ndonapi kpaao. +A è Lua gbãa a fↄ̃ gɛↄ vu, ↄ̃ à ɛ̀a Izaaki è a yáasi ũ. +Izaaki Lua náaikɛ̀, ↄ̃ à Yakↄbu ń Esauo gbà sa'olɛ. +Yakↄbu Lua náaikɛ̀. Kɛ́ à kà gaa, ↄ̃ à gbãa'è a gopanawa, à kùlɛ Yosɛfu nɛ́ↄ gbà sa'olɛ. +Yosɛfu Lua náaikɛ̀. Kɛ́ a ye gai, ↄ̃ à Isailiↄ bↄa Egipi yã'ò ń lá aa kɛ ń a gɛoo. +Mↄizi de ń aà dao Lua náaikɛ̀, ↄ̃ aa aà ùlɛ e mↄ àaↄ̃ aà ia gbɛa, kɛ́ aa è a kɛfɛũ yã́i. Aai vĩakɛ iko pↄ́ kía dìlɛɛo. +Mↄizi Lua náaikɛ̀. Kɛ́ à zↄ̃ↄkũ̀, ↄ̃ à gì wà a dilɛ Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ nɛ́ ũ. +A sì wà a wɛtã ń Lua gbɛ̃́ↄ dɛ kua ń pↄnao duuna guu gↄↄplala. +A dìlɛ kɛ́ wí pↄ́ wì damá Kilisi yã́i dɛ Egipi àizɛɛa, asa zia asea aà wɛ́ pɛ́wà. +Aà luanaaikɛa mɛ́ tò à bↄ̀ Egipi, i vĩakɛ kía pↄkũmaɛo, à zɛ̀ gíũgiũ lá à Lua pↄ́ wìli e ń wɛ́oo èwa. +Aà luanaaikɛa mɛ́ tò à Gɛ̃amusu dikpɛ dìlɛ ń aumamaa kpɛɛlɛ gĩↄwao, kɛ́ gbɛ̃dɛna su ↄkã ń nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄwao yã́i. +Isailiↄ Lua náaikɛ̀ aa bùa Ísia Tɛ̃awa lán tↄↄlɛ giiwa. Kɛ́ Egipiↄ yↄ̃̀wà màa, ↄ̃ í kũ̀aamá. +Isailiↄ Lua náaikɛ̀ aa lìa Yelikoi e gↄↄ sopla, ↄ̃ a bĩ́i kwɛ̀. +Káalua Lahabu Lua náaikɛ̀ à zãmadeↄ dìlɛ niɛniɛ, ↄ̃ i kaalɛ ń luanaaikɛnsaiↄo. +Má o kpelewa lↄ ni? Má zɛ'e mà Gedeↄ̃ↄ yã'oo ge Balaku ge Sãusↄ̃ↄ ge Zɛfɛte ge Davidi ge Samuɛli ge ãnabiↄ. +Aa Lua náaikɛ̀, ↄ̃ aa zĩblè kíaↄwa, aa yãgↄ̃̀gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa, aa lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀nɛ́ gbɛ'è, aa nↄ̀ↄmusuↄ lɛ́ nàaa, +aa tɛ́ pãsĩ dɛ̀, aa bↄ̀ fɛ̃nda lɛ́zĩ, aa gbãa'è ń yɛ̃̀ɛɛsaikɛ guu, aa pãsĩkũ̀ zĩ guu, aa buipãle zĩgↄ̃ↄ yà, +aa nↄɛↄ nɛ́ gɛↄ vù aa kpàmá. Wà ĩakpà ń gbɛ̃eↄzi, ↄ̃ aa gì bↄkĩi wɛɛlɛi, kɛ́ aa vu, aai bↄ maa yã́i. +Wà ń gbɛ̃eↄ kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ wà ń gbɛ̃́ ń flàalao. Wà mↄkà ń gbɛ̃eↄwa wà ń ká kpɛ́u. +Wà ń papa ń gbɛo wà ń dɛdɛ, wà ń zↄ̃ɛ pla ń siio, wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Aa bɛ̀bɛ sã báa ń blè báao daa. Aa gↄ̃̀ gii, wà ń wɛtã̀ wà ĩadàmá. +Dṹnia i ká ń ũo. Aa lìaaliaa sɛ̃u ń gbɛ̀sĩsĩↄ musuo, aa ku gbɛ̀'ɛↄ ń tↄ̃ↄↄ guu. +Baa kɛ́ Lua gbɛ̃́piↄ sáaukpà ḿpii a náai pↄ́ aa kɛ̀ yã́i, aai pↄ́ pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀nɛ́ eo, +kɛ́ aasu gↄ̃ wásawasa wá saio yã́i. Lua dↄ̀aa dìlɛ wà yã́ pↄ́ a maa dɛ ń pↄ́a eɛ. +Ayãmɛto wápiↄ sↄ̃, lá seeladeↄ gupàwázi dasi màa, wà ↄkpa pↄ́ pↄ́ ì kpáwɛ̃ɛzi ń duuna pↄ́ ì kpàlikpawɛ̃ɛ àannↄo píi, wí bakpaaĩ pↄ́ Lua dìlɛwɛ̃ɛ kɛ ń mɛnao. +Wà wɛ́pɛ Yesuwa. Ɔ̃mɛ bↄ̀ ń wá luanaaikɛa zɛ́o mɛ́ à bↄ̀lɛi. À gaa líwa fↄ̃̀, i a wíyã dao pↄna pↄ́ dilɛaɛ ea yã́i, ↄ̃ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ báawa Lua ↄplaai. +À làasookɛ aà yã́wa, lá à mɛnakɛ̀ ń duunkɛna pↄ́ íbɛlɛ bee taa sɛ̀anↄↄ, kɛ́ ásu kpasa á kúsu kwɛ́o yã́i. +Asa á dɛ̃ɛkaa ń duunao guu, i zɛ gi e a gɛ gaò yãao. +Nↄ̀sɛ níniyã pↄ́ wa òɛ́ lá á dɛ nɛ́ↄ ũwaɛ bee sã̀águ yã̀? Wà mɛ̀: Ma nɛ́, tó Dii lɛ́ n toto, ńsu dilɛ pão. Tó àlɛ n gba laai, ńsu to n kã́ gao. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ Dii yei ↄ̃ ì toto, ì gbɛ̃́ pↄ́ a sì a nɛ́ ũ swã́gaga. +À ĩadama dilɛ totoa ũ. Lua mɛ́ lɛ́ bee kɛɛ́, kɛ́ á dɛ aà nɛ́ↄ ũ yã́i. Nɛ́e ku aà mae gì aà totoia? +Tó i á toto lá a nɛ́ kĩniↄwao, á dɛ aà nɛ́ↄ ũo, gĩnasↄↄnɛↄn á ũ. +Wá dṹnia la maeↄ vĩ aa wá toto, ↄ̃ wa ń yãmà. Lá màaɛ, wà misiilɛ wá Mae pↄ́ kú musuɛ dɛ beea, wíↄ ku. +Wá maeↄ wá toto gↄↄpla pↄ́ ũ an ↄ̃nↄ lɛ́u. Lua ì wá toto wá kã́fĩa yã́iɛ, kɛ́ wá kua e àↄ adoa láawa. +Totoae líↄ pↄna vĩ a gↄↄo, pↄsia bàasio, ãma gbɛ̃́ pↄ́ totoapi ń kɛkɛↄ ì a gbɛ'e zã́ bↄa maa ń nↄ̀sɛdaadoũo ũ. +Ayãmɛto à á ↄ pↄ́ gↄ̃̀ dↄáziↄ ń á gbá pↄ́ gↄ̃̀ tèeeↄ gba gbãa, +í zɛ́sɛ súsu, kɛ́ á gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ tↄ̃ↄlɛↄ su pãalɛo, aai e gↄ̃ ń aafiao. +À wɛɛlɛ àↄ na ń gbɛ̃́piio, á kua iↄ adoa, asa tó gbɛ̃́ kua adoao, a Dii eo. +À laaika á gbɛ̃e su kua Lua gbɛ̃kɛkɛanɛ́wa aà gↄ̃ á guu kona ũ, i ĩada gbɛ̃́ dasiↄwa à ń ↄ̃̀ↄkpao. +Á gbɛ̃e su àↄ dɛ gbãsĩkɛna ũ ge luayãdansai ũ lán Esauwao. À a yoakɛzɛ yìa blɛ gɛ̃n do blea yã́i. +Á dↄ̃ kɛ́ à sa'olɛ wɛ̀ɛlɛ a maewa gbɛzã, ↄ̃ Lua gìɛ̀. Baa kɛ́ a wɛ̀ɛlɛ ń wɛ́'io, i zɛ'e à yã́ pↄ́ á kɛ̀ lìlɛo. +I sↄ̃ Sinai gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wa fↄ̃ ↄkãwàzio. Àlɛ tɛ́kũ, a gusia vĩ ń guduuduuo ń zàao +ń kã̀ae'ↄo ń Lua lↄↄ gbãao. Kɛ́ Isailiↄ lↄↄpi mà, aa awakpàɛ̀ aa mɛ̀, asu yãe onɛ́ lↄo, +asa aa yã́ pↄ́ a dìlɛnɛ́ɛ bee fↄ̃o à mɛ̀: Baa pↄtuo kã̀ gbɛ̀sĩsĩpiwa, wà pápa ń gbɛo wà dɛ. +Lua pilaapiá vĩa yã́ɛ maamaa e Mↄizi mɛ̀ vĩa a kũ, álɛ lualua. +A sↄ̃ Siↄna gbɛ̀sĩsĩi ń Lua bɛ̃́ɛ wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ pↄ́ kú musuo ń a malaika dasidasi pↄ́ kãaaa weↄ +ń Lua nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia pↄ́ an tↄ́ kɛ̃a weↄ ń Lua pↄ́ dɛ gbɛ̃́pii yã́kpalɛkɛna ũo ń gbɛ̃maa pↄ́ aa gↄ̃̀ wásawasa gyaadeↄ +ń Yesu pↄ́ dɛ Luabaakuańnↄ gbɛzã kↄ́ↄ ũo ń aà au fã́fãa pↄ́ lɛ́ yã́ gbia o dɛ Abɛli pↄ́ao. +À laaika, ásu gí yã́pi maio. Lá gbɛ̃́ pↄ́ aa gì Lua lɛdama mai tↄↄlɛ lapiↄ i bↄo, wápiↄ sↄ̃, lá Lua lɛ́ lɛdawá kua za musu, tó wa bↄ aà kpɛ, wa wá pↄ́ o lↄe? +Aà lↄↄ tↄↄlɛ lùalua yãa, ↄ̃ à lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀ á gu lualua gɛ̃n do lↄ, i kɛ tↄↄlɛ ado no, ń musuoɛ sa. +Kɛ́ àí luaoↄ e gↄ̃. +A yã́i tò, lá wálɛ kpala pↄ́ lí deeo ble, wà Lua sáaukpa, wíↄ kúlɛɛ̀ lá a yeiwa, wíↄ misiilɛɛ̀ vĩakɛaɛ̀ guu. +Asa wá Luaá tɛ́ pↄ́ ì kṹmáɛ. +À wɛtã àↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o. +À laaidↄ nibↄyaaekɛawa, asa beewa gbɛ̃eↄ malaikaↄ dìlɛ dↄ̃sai. +À to gbɛ̃́ pↄ́ wà ń ká kpɛ́uↄ yã́ dↄágu lá á kúńnↄ kpɛ́uwa, ń gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ĩadamáↄ lá ámɛ wàlɛ ĩadawáwa. +Baade lí gↄ̃ɛ ń a nↄo kua ń kↄ̃o yãda gbia. Gↄ̃ɛ ń a nao su ń wúlɛkĩi gbãlɛo, asa Lua a yã́kpalɛkɛ ń káaluaↄ ń gbãsĩkɛnaↄɛ. +Yea ↄ̃ai su dↄaaɛ́o. À zɛ ń pↄ́ pↄ́ á vĩo, asa Lua mɛ̀: Má n tó weo, má pãkpanzi bauo. +A yã́i tò, wi sↄ̃dilɛ wà mɛ: Dii mɛ́ ma Mìsina ũ, vĩa a ma kũo. Bↄ́ gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ kɛmɛɛi? +À tó á dↄaana pↄ́ aa Lua yã'òɛ́ↄ yã́ dↄágu. À ń kua tàasika e a lɛ́wa, í Lua náaikɛ láńwa. +Yesu Kilisi doũ gĩa ń gbão e gↄↄpii. +Ásu to wà á sã́sã ń yã́kanla dasi daanɛ́ↄo. A maa wá sↄ̃ gbãa'e Lua gbɛ̃kɛ guuɛ, i kɛ sa'oblɛ pↄ́ lí àie kɛ gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀oↄnɛo no. +Zwã̀akpɛ sa'onaↄ zɛvĩ aa sa'okĩi pↄ́ wá vĩ blɛ bleo. +Sa'onkia ì gɛ̃ luakukĩi ń pↄtuo auo duunakɛ̃ama yã́i, ↄ̃ wì a gɛ tɛ́kũ bòo kpɛ. +Ayãmɛto Yesu gà wɛ̃́nkpɛ sↄ̃, à gbãbↄ̀ gbɛ̃́ↄnɛ ń azĩa auo. +Wà bↄ wà gɛ́ aà kĩ́i bòo kpɛ, wí i wá kũaànↄ sↄ̃. +Asa wá wɛ̃́lɛ pↄ́ ìↄ ku vĩ lao, wɛ̃́lɛ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ↄ̃ wá wɛ́ dↄi. +Ayãmɛto wàↄ Lua sáaukpa láasai ń Yesu gbãao wá sa'oa ũ. Gba pↄ́ aà sìsinaↄ ì mↄòn we. +À laaidↄ maakɛa ń gbɛ̃kɛkɛakↄ̃ɛowa. Sa bee taa oa mɛ́ ì ka Luagu. +À á dↄaanaↄ yãma, í misiilɛnɛ́, kɛ́ aa e zĩkɛ ń pↄnao, asa aa dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa ń zĩ yã́ sɛ́lɛ siu Luaɛↄ ũɛ. Tó aalɛ zĩkɛ ń lɛ́suuo, a àikɛɛ́o. +À wabikɛwɛ̃ɛ. Yãe lɛ́ wá sↄ̃ vĩo, wi wɛɛlɛ wàↄ kú wá dↄ̀ↄwa yã́pii guuɛ. +Má gbɛ̀awá, à wabikɛmɛɛ, atɛ̃sa mà e suwá kpakpa. +Lua aafiade pↄ́ wá Dii Yesu bↄ̀ gau Sãdãnki ũ a bàakuawanↄ gↄↄpii au sabai, +aà á kɛkɛ ń maa píio, kɛ́ à a pↄeã kɛ, i yã́ pↄ́ kàagu kɛ wá guu ń Yesu Kilisi gbãao. Ɔ̃mɛ gawi vĩ gↄↄpii, ãmi. +Ma gbɛ̃́ↄ, ma wabikɛ̀wá, àↄ lɛdama yã́pi kũa ń mɛnao, asa lá pↄ́ má kɛ̃̀ɛ́ bílao. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ wà wá gbɛ̃do Timↄtee gbàɛ. Tó à kà la tia, wá mↄ́ á gwai sãnu. +À fↄkpa á dↄaanaↄwa píi ń Lua gbɛ̃́ↄ píi. Itali bùsudeↄ fↄkpàwá. +Lua gbɛ̃kɛkɛɛ́ ápii. +Zaaki. +Mámɛmaa Zaaki, Lua ń Dii Yesu Kilisio zↄ̀blena ma fↄkpà Isaili bui kuɛpla pↄ́ fãaaaↄwa. +Ma gbɛ̃́ↄ, taasi bui dasi. A pↄ́ pↄ́ sù á lé, à dilɛ pↄna yã́ ũ, +asa á dↄ̃ lá wàlɛ á lɛ́ wàlɛ gwa á luanaaikɛa musu a mɛna iɛ́. +Ásuli fu mɛnawao, íↄ dɛ gbɛ̃́ kàsaaↄ ũ wásawasa yãe kɛ̃́sãawá sai. +Tó ↄ̃nↄ lɛ́ kɛ̃́sã á gbɛ̃ewa, aà wabikɛ Luawa, a aà gba, asa ì gbɛ̃́pii gba pↄ́ bĩisai yã́gagasai. +Tó à wabikɛ̀wà sↄ̃, aà aà náaikɛ seasai, asa seade dɛ lán ko vlã́waɛ. Gu pↄ́ ĩ́ana yɛ̀ɛlɛu, we ì gɛ́u. +Gbɛ̃́ bee taa su àↄ e á pↄ́ e Diiwao, +asa aà nↄ̀sɛ ku plaplaɛ, ↄ̃ ìↄ ku seasea yã́ pↄ́ àlɛ kɛ píi guu. +Wá gbɛ̃́ taaside pↄnakɛ, kɛ́ Lua aà kã̀fĩ yã́i. +Wá gbɛ̃́ ↄde sↄ̃ aà pↄnakɛ, kɛ́ Lua aà bùsa yã́i, asa ↄdeↄ gɛ̃zɛa lán lávu kwɛawaɛ. +Ĩatɛ̃ ì fɛlɛ ń a pusu gbãao, lá i giigaga, a vú i kwɛ́, a maa i láa. Beewa ↄde a kpagui a bↄↄlɛↄ guu. +Báaade gbɛ̃́ pↄ́ ì yↄ̃a fↄ̃́, asa aà bↄa maa gbɛa Lua a àizãna pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ gbɛ̃́ pↄ́ yeaziↄnɛ kɛɛ̀ yàae ũ. +Tó yↄ̃a gbɛ̃́ lè, asu mɛ Luaɛo, asa wa fↄ̃ Lua yↄ̃ ń vãioo, mɛ́ aàpi lí gbɛ̃e yↄ̃ ń vãio sↄ̃o. +Baade yↄ̃a ì bↄ aà pↄnidɛa kĩ́iɛ, ↄ̃ ì aà wɛ́ ble, ì aà gálɛ. +Ɔ̃ pↄnidɛapi ì nↄsi à nɛ'i duuna ũ. Tó duuna zↄ̃ↄkũ̀ sↄ̃, ì ga iɛ. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, ásu ázĩa sã́são. +Gba maa sãasai píi ì bↄ musu Mae Lua gupuakũnaↄ Kɛna kĩ́iɛ. Ìli lilɛo, aà gupua iwesa vĩo. +À wá í ń a yã́ sĩandeo a pↄeãwa, kɛ́ wàↄ dɛ gbɛ̃́ sɛ̃́iaↄ ũ pↄ́ pↄ́ àlɛ kɛ dafuↄnɛ. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, à yã́ɛ bee ma. Àli yãma kpaa ápii, ãma ásu yã'o kpaao, á pↄ su pa kpaao. +Asa gbɛ̃nazĩna pↄkũma lí mↄ́ ń yãmaa pↄ́ Lua yeioo. +A yã́i tò à ↄkpa dↄ́ɛ'ĩi ń yãvãi pↄ́ lìguaↄzi píi, í yã́ pↄ́ wa tↄ̃̀ á sↄ̃u a fↄ̃ á suaba sí ń zĩabusaao. +Ásu ázĩa sã́são, ásu yã́pi ma ń swã́o adoo, à zĩkɛwà. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ ì yãma mɛ́ ìli kɛo dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a oa pↄ́ Lua dↄ̀ɛ gwa díi guuwaɛ. +Asa aàzĩa gwaa gbɛa, tó à gɛ̃̀zɛa, ↄ̃ lá a dɛ ì sãaàgu gↄ̃̀ↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì wɛ́tɛ Lua ikoyã wásawasa pↄ́ ì to wà gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũi, mɛ́ ìↄ gɛò aɛ sↄ̃, ìli ma à sãaàguo, ì zĩkɛwàɛ, Lua a báaada adegu aà yãkɛa guuɛ. +Tó gbɛ̃́ dↄ̃ lousisinan a ũ, mɛ́ ìli a lɛ́ fↄ̃o, àlɛ azĩa sãsãɛ, àlɛ lousisi pãɛ. +Lousisia sĩana pↄ́ sãa vĩ Mae Luaɛon kɛ: Wà laaidↄ tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄwa ń gyaa gbɛ̃andoↄ an wɛ̃nakɛa guu, wíↄ wázĩa kũa dↄ̃ sãasai dṹnia yã́ musu. +Ma gbɛ̃́ↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ wá Dii gawide Yesu Kilisi náaikɛↄ, ásuli kↄ̃ bↄbↄ'ↄsio. +Tó gbɛ̃́ gɛ̃̀ á kↄ̃kãaa guu vua tãana ń pↄkasa tɛkɛao daa, mɛ́ taaside pↄ́ ulakasa gbãsĩ daa gɛ̃̀ sↄ̃, +tó a wɛtɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ pↄkasa tɛkɛa daazi, mɛ́ á òɛ̀ aà mↄ zↄ̃lɛ gumaau, mɛ́ á ò taasideɛ aà gɛ zɛ le, ge aà mↄ zↄ̃lɛ á gbázĩ, +álɛ kↄ̃ bↄbↄ'ↄsiɛ, álɛ yã́ gwa kolean weo lé? +À ma ma gbɛ̃́ yenzideↄ. Lua gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbãasaideↄ ũ dṹnia gbɛ̃́ↄnɛ sɛ̀ aaↄ gbãa a náaikɛa guuɛ, aai kpala pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ gbɛ̃́ pↄ́ yeaziↄnɛ ble. +Ápiↄ sↄ̃ álɛ gbãasaidepiↄ kpɛbↄ. Ɔdeↄ mɛ́ ì gbãablewáo lò? Aamɛ aaì á gálɛ gɛ́ánↄ yã́kpalɛuo lò? +Aamɛ aaì gyaalagɛ̃ tↄ́ na pↄ́ kpáwáuo lò? +Lua ikoyã mide mɛ̀ àↄ ye á gbɛ̃́deezi lá ázĩa wɛ̃niwa. Tó á yã́pi kũa sĩana, álɛ yãkɛ a zɛ́waɛ. +Tó álɛ kↄ̃ bↄbↄ'ↄsi sↄ̃, álɛ duunakɛɛ. Ikoyãpi á wɛ̃́, a gↄ̃ tàaedeↄ ũn we. +Asa tó gbɛ̃́ ikoyã kũa píi, mɛ́ a mɛ̀ndo aà fù, à gↄ̃̀ tàaede ũ apii musuɛ. +Lua mɛ̀ ásu wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄoo. À mɛ̀ lↄ ásu gbɛ̃dɛo. Baa tó ni wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄoo, tó n gbɛ̃dɛ̀, n gↄ̃ ikoyãdansai ũɛ. +Á gbɛ̃́ pↄ́ Lua a yã́gↄ̃gↄ̃ánↄ ikoyã pↄ́ ì to wà gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ musu, àli yã'o, íli yãkɛ lá à kↄ̃sìánↄwa. +Lua a yã́kpalɛkɛ ń sùuusaideↄ sùuusaiɛ, ãma yã́ a bↄ ń sùuudeo na. +Ma gbɛ̃́ↄ, tó gbɛ̃́ mɛ̀ álɛ Lua náaikɛ, mɛ́ ìli yãe kɛo, bↄ́ yã́n wei? Luanaaikɛa bee taa a fↄ̃ aà suabae? +Tó á gbɛ̃do, gↄ̃ɛ ge nↄɛ, lɛ́ pↄkasa ń blɛo wɛ̃nakɛ, +tó á gbɛ̃e òɛ̀: Lua n gba aafia! Ńsu to ĩ́ana n dɛo, ní pↄble ǹ kã́, mɛ́ i wɛ̃nidↄbↄ kpawào, bↄ́n bee ũi? +Màa sↄ̃ luanaaikɛa ado yãekɛsaiá yãgɛɛ. +Tó gbɛ̃́ n mɛ̀ ńlɛ Lua náaikɛɛ, mɛ́ mapi málɛ yãkɛ, má onɛ ǹ n luanaaikɛa yãekɛsai ↄlↄmɛɛ, mí a luanaaikɛa ↄlↄnɛ ma yãkɛa guu. +Ń sì Lua mɛ̀ndo nolo? A maaɛ. Baa tã́aↄ dↄ̃ màa, mɛ́ aaìↄ lualua. +Mìsaide, kɛ́ luanaaikɛa yãekɛsai pã, ń ye mà kanɛ n ↄzĩ yã̀? +Kɛ́ wá dezi sɛ̃́ia Ablahaũ a nɛ́ Izaaki kpà sa'obↄ ũ, yã́ i bↄaànↄ na aà yãkɛapi yã́io lé? +Ń èa? Aà luanaaikɛa ń aà yãkɛao tɛkↄ̃iɛ. Aà yãkɛa mɛ́ aà luanaaikɛa bↄ̀lɛi. +Beewa Lua yã́ɛ bee pà à mɛ̀, Ablahaũ Lua náaikɛ̀, ↄ̃ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ a kɛ̀pi yã́i. Ɔ̃ wì oɛ̀ Lua gbɛ̃na. +Á èa? Yãkɛa mɛ́ tò yã́ bↄ̀aànↄ na, i kɛ Lua náai pↄ́ a kɛ̀ ado yã́i no. +Màa lↄ káalua Lahabu kɛ̀na ń Luao a yãkɛa yã́i, kɛ́ à zĩnaↄ dìlɛ à ń gbáɛ zɛ́ kpã́inau. +Lá mɛ̀ nisĩnsaiá gɛ̀ɛ, màa luanaaikɛa yãekɛsaiá gɛ̀ɛ lↄ. +Ma gbɛ̃́ↄ, ásu kɛ yãdanɛdeↄ ũ dasio, asa á dↄ̃ kɛ́ Lua a wɛbii wá yãdanɛdeↄwa yã́kpalɛ guu dɛ gbɛ̃́ kĩniↄla. +Wápii wiↄ zã yã́wa mↄ̀ↄmↄↄɛ. Tó gbɛ̃́ lɛ́ lí aà kalikɛ̃o, tàaesaideɛ, a fↄ̃ à a mɛ̀ bṹu fu. +Wi ã̀asĩna ká sↄ̃́ɛ kɛ́ à wá yãma yã́iɛ, ↄ̃ wi aà mɛ̀ bṹu taiinkɛ. +À gwa gó'ilɛnawa ísiaa lↄ. Ń a zↄ̃ↄkɛo, baa ń zàa'ĩan gbãa pↄ́ ì ↄpɛwào, a fĩbↄ dɛ nɛ́nannↄɛ. Ɔ̃mɛ ì a taiinkɛ, ↄ̃ a fĩna i a pↄeã daɛ̀. +Beewa sↄ̃, lɛ́naá mɛgu nɛ́naɛ, ↄ̃ ì ĩ́anadã ń yãzↄ̃ↄo. À gwa lá tɛ́ nɛ́na ì kũ sɛ̃̀ zↄ̃ↄwa. +Lɛ́na dɛ lán tɛ́waɛ, a dɛ dṹnia vãi ũ wá mɛ guu. Ì gbãsĩ gↄ̃́kpa wá mɛwa píi. Bɛda tɛ́ mɛ́ ì naɛ lɛ́nawa, ↄ̃ lɛ́na ì tɛ́kpa wá dṹnia kuau. +Gbɛ̃nazĩna sɛ̃̀anↄbↄↄ tòto píi ń bãↄ ń pↄ́taa'onkuawaↄ ń kpↄↄ, mɛ́ àlɛ kɛ e tia, +ãma gb��̃e lí fↄ̃ a lɛ́na tòtoo. A dɛ pↄvãi pↄ́ lí zɛ tɛɛɛo ũɛ. À pà ń sɛwɛtɛ̃o, +ↄ̃ wi Dii wá Mae sáaukpaò, ↄ̃ wi ɛa wà gbɛ̃nazĩna pↄ́ a kɛ̀ láawa kaò lↄ. +Lɛ́ doũpi ↄ̃ sáaukpaa ń gbɛ̃́kaao ì bↄu. Ma gbɛ̃́ↄ, asu àↄ dɛɛ́ màao. +Nibↄna ì í na ń í kĩ̀são bↄ ízɛ doũ guua? +Ma gbɛ̃́ↄ, kaadↄɛna a nɛ'i ku ũa? Vɛ̃ɛli a nɛ'i kaadↄɛna ũa? Beewa lↄ í fĩ̀ii a nakũo. +Á guu, démɛ yãdↄ̃n ↄ̃nↄna ũi? Aà ↄlↄnɛ́ a kua maa ń a yãkɛaↄ guu ń zĩabusaa pↄ́ ì bↄ ↄ̃nↄ guuo. +Tó á wɛdↄakↄ̃u ń pãsĩo ń dɛnlawɛɛlɛao vĩ á sↄ̃ guu sↄ̃, ásu ĩ́anadão, ásu ɛɛdↄ sĩanawao. +Ɔ̃nↄ bee taa lí bↄ musuo, dṹnia pↄ́ɛ, á dàa pↄ́ɛ, tã́a pↄ́ɛ. +Asa gu pↄ́ wɛdↄakↄ̃u ń dɛnlawɛɛlɛao kuu, wekĩi kↄ̃yãmasai ń vãi píio ìↄ kuu. +Tó gbɛ̃́ ↄ̃nↄ pↄ́ ì bↄ musu vĩ, sɛ̃́ia ìliↄ gbãsĩ vĩo, a gbɛa ìliↄ yãkele vĩo, ì busanɛ́, ì gbɛ̃́ yãma, sùuu pɛ̀ɛwà ń maakɛao. Ìli gbɛ̃́ bↄbↄ'ↄsio, mɛ́ ìliↄ mↄafili vĩo. +Íbɛlɛmidɛna ì kɛa ń kↄ̃o na tↄ̃́, ↄ̃ ì bↄlɛɛ̀ bↄa maa ũ. +Á sòle ń á lɛkpaao ì bↄ má ni? Ì bↄ á pↄeã pↄ́ lɛ́ kↄ̃dɛ á mɛuↄ kĩ́i nolo? +I pↄ́ niaka, ili eo, ↄ̃ i gbɛ̃dɛ. Á pↄ́ bĩi vĩ, ↄ̃ ili pↄ́ pↄ́ álɛ yá leo. Ɔ̃ i lɛkpaakɛ, i sòlekɛ. Á vĩo, kɛ́ ili wabikɛ Luawao yã́i. +Tó a wabikɛ̀, ili eo, kɛ́ ili wabikɛ a zɛ́wao yã́i, asa iↄ ye à a mↄaokɛ lá a á pↄ gbàwaɛ. +Náaisaideↄ, á dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́kpaa ń dṹniao dɛ íbɛlɛsɛa ń Luao ũo lé? Gbɛ̃́ pↄ́ ye kɛ dṹnia gbɛ̃́ ũ gↄ̃̀ Lua ibɛɛ ũɛ. +Kɛ́ a kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀ aà Nisĩna pↄ́ kú wá guu lí sí sàao, álɛ e yãpã yã̀? +Ãma gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua vĩwanↄ dɛ beea, asa a kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀: Lua ì íbɛlɛsɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa sɛ lɛsĩo, mɛ́ ìↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa busao. +A yã́i tò à misiilɛ Luaɛ. À gi Ibiisiɛ, i bàasiɛ́. +À sↄ̃ Luazi, i sↄ̃ázi. Duunkɛnaↄ, à ↄbↄlɛ duunau. Nↄ̀sɛmɛmpladeↄ, à á sↄ̃ pípi. +À ↄ́ↄlↄ ń pↄsiao ń wɛ̃nao. À á yaalↄ lilɛ ↄↄlↄ ũ, í á pↄna lilɛ pↄ'ĩi ũ. +À ázĩa busa Diiɛ, i á kã́fĩ. +Ma gbɛ̃́ↄ, ásuli kↄ̃ tↄbɛ̃ɛsio. Gbɛ̃́ pↄ́ a Yesude dee tↄbɛ̃ɛsì ge à aà bɛ̃̀ɛbò, à Lua ikoyã seela bɛ̃̀ɛ kɛ̀ à a bɛ̃̀ɛbò. Tó n Lua ikoyã bɛ̃̀ɛbò sↄ̃, a manan n ũo, a bɛ̃̀ɛbonan n ũ. +Lua mɛ́ ikoyãdilɛna ń yã́kpalɛkɛnao ũ. Ɔ̃mɛ gbɛ̃́ suabaa ń aà tↄ̀lↄzↄ̃ao gbãa vĩ. Mpi sↄ̃, dén n ũ, kɛ́ ni n gbɛ̃́dee bɛ̃̀ɛboi? +À yãma sa, á gbɛ̃́ pↄ́ i mɛ gbã ge zia á gɛ́ wɛ̃́lɛu, í zↄ̃lɛ we wɛ̃̀ do, í laata à ài'e. +Á yã́ pↄ́ a á le zia dↄ̃e? Á dↄ̃ lá á wɛ̃ni dɛa? A dɛ lán suawaɛ. Tó à kpà yↄↄ, ↄ̃ ì gɛ̃zɛa gↄ̃̀ↄ. +Tó yã́ a zɛ́waɛ, áli o à mɛ: Tó Dii wèi, wáↄ aafia, wí kɛ kɛ́wa ge kɛ́wa. +Tia sↄ̃ álɛ ĩ́anadã, a Lua baa bↄ̀ á dìlɛ. Ĩandãa bee taa maao. +Gbɛ̃́ pↄ́ maakɛa dↄ̃ mɛ́ i kɛo, ì kɛ adeɛ duuna ũɛ. +Á ↄdeↄ, à yãma sa. À ↄ́ↄlↄ à wiilɛ wɛ̃na pↄ́ a á le yã́i. +Á àizɛɛↄ ↄ̃̀ↄkpà, kↄ̀ↄↄ á pↄkasaↄ sòso. +Á ↄ̃a tã́nkpakɛ̀, mɛ́ tã́nkpapi a á dayãu, i kṹ á mɛwa lán tɛ́wa. A àizɛɛ kã̀aaázi gↄↄgbɛzãzĩ. +À ma! A gbɛ̀wina pↄ́ aa á buapↄ́ↄ kɛ̀kɛɛ́ↄ blè, mɛ́ ↄ̃api yã́ Lua lè. Pↄkɛkɛnapiↄ wiilɛa gɛ̃̀ Dii Zĩgↄ̃de swã́u. +A namamà tↄↄlɛ la á pↄeãkɛa guu. A mɛ̀kpa kaalɛgↄↄ pↄ́ ũ. +A yãdà gbɛ̃maaↄla a ń dɛdɛ, aai dɛ̃ɛkao. +Ayãmɛto ma gbɛ̃́ↄ, àↄ mɛna vĩ e Dii mↄgↄↄ. À gwa lá zↄ̃ɛ ì a buapↄ́ bɛɛɛde kɛkɛa dã́. Ì mɛnafↄ̃ za káabuana e saɛ. +Ápiↄ sↄ̃ à mɛnafↄ̃, í á sↄ̃dilɛ, asa Dii mↄgↄↄ kãikũ̀. +Ma gbɛ̃́ↄ, ásu yã́kũtɛ̃kakↄ̃io, kɛ́ Lua su yã́kpalɛkɛánↄo yã́i. Yã́kpalɛkɛnapi zɛa kpɛɛlɛ fá! +Ma gbɛ̃́ↄ, ãnabi pↄ́ aa yã'ò yãa ń Dii tↄ́oↄ, à mɛna pↄ́ aa kɛ̀ taasikɛa guu ↄlɛsɛ́. +Wi onɛ́ pↄnadeↄ, kɛ́ aa mɛnafↄ̃̀ yã́i. A Yobu mɛnakɛa bao mà, mɛ́ á mà lá Dii kɛ̀ɛ̀ gbɛzã, asa gbɛ̃́ sósobi ń sùuuo pɛ̀ɛ Diiwa. +Atɛ̃sa ma gbɛ̃́ↄ, ásu mɛ á sì ń Luaoo. Ásu mɛ á sì ń luabɛo ge tↄↄlɛ ge pↄpãleo. Tó aoɛ, àli o ao. Tó aawoɛ, àli o aawo, kɛ́ yã́ su daálao yã́i. +Á gbɛ̃e lɛ́ taasikɛ yã̀? Aà wabikɛ. Á gbɛ̃e pↄ kɛ̀na yã̀? Aà Lua táasilɛ. +Á gbɛ̃e lɛ́ gyãkɛ yã̀? Aà á gãli gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sísi, aai wabikɛɛ̀, aai nísimawà ń Dii tↄ́o. +Wabi pↄ́ wa kɛ̀ luanaaikɛa guu bee a gyãepi gbã́gbã. Dii a aà gba aafia. Tó à duunakɛ̀ yãaɛ sↄ̃, a kɛ̃wà. +A yã́i tò, à á duunaↄ okↄ̃ɛ, í wabikɛkↄ̃ɛ kɛ́ à e gbã́gbã. Gbɛ̃maa wabikɛa gbãa, ì zĩkɛ maamaaɛ. +Ɛliaá gbɛ̃nazĩnaɛ láwáwa. À wabikɛ̀ maamaa lou su mao, ↄ̃ lou i tↄ̃́lɛ tↄↄlɛwao e wɛ̃̀ àaↄ̃ ń mↄ sooloo. +À ɛ̀a wabikɛ̀ lↄ, ↄ̃ lou'i bↄ̀ maamaa, tↄↄlɛ blɛkɛ̀. +Ma gbɛ̃́ↄ, tó á gbɛ̃do pã̀alɛ sĩana zɛ́ɛ, mɛ́ á gbɛ̃e ɛ̀a aà dàwà, +àↄ dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ tò duunkɛnapi bↄ̀ sã́sãzɛu à ɛ̀a sù, à ade sì gawaɛ, mɛ́ à lakà tàaeↄla dasi. +Piɛɛ lá sɛ̃́ia. +Mámɛmaa Yesu Kilisi zĩna Piɛɛ, mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ Lua gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ nibↄↄ ũ dṹniaɛ bee guu aa fãaaa bùsuɛ beeuↄnɛ: Pↄ̃ntu, Galati, Kapadosi, Azi ń Bitinio. +Mae Lua dↄ̀aa á dↄ̃, ↄ̃ à á sɛ́, a gↄ̃ aà pↄ́ ũ ń aà Nisĩna gbãao, kɛ́ à misiilɛ Yesu Kilisiɛ, aà au i á gbãsĩ wolo. Lua gbɛ̃kɛ ń aafiao kã́fĩɛ́. +Wà Lua wá Dii Yesu Kilisi Mae sáaukpa! Aà sùuu zↄ̃ↄ guu à wá í dafu ń Yesu Kilisi fɛlɛ bↄa gau gbãao, ↄ̃ wá tãmaa pↄ́ lí ń nɛ́o vĩ, +asa gba pↄ́ dilɛaɛ́ luabɛpi lí ↄ̃̀ↄkpao, ìli gbãsĩkpao, a maa lí láao. +Lua sↄu mà à á suaba a náai pↄ́ álɛ kɛ yã́i, ↄ̃ àlɛ á dↄ̃́a ń a gbãao e à gɛ bↄò gↄↄgbɛzãzĩ. +Álɛ pↄnakɛ ń yã́pio, baa kɛ́ álɛ taasikɛ gĩa yↄↄ yã'ĩa bui dasi yã́i. +Lá wì vua maa dↄ̃ tɛ́ guu, màa yã'ĩapiↄ lɛ́ á luanaaikɛa yↄ̃, asa á luanaaikɛapi bɛɛɛ vĩ dɛ vua pↄ́ a gawi ì láaa maamaaɛ. Tó a bↄ maa, Lua a á sáaukpa Yesu Kilisi mↄgↄↄzĩ, a á kpɛla ń gawio. +Baa kɛ́ i aà eo, á yeaàzi. Baa kɛ́ i wɛsiaàlɛ gĩao, álɛ aà náaikɛ, ↄ̃ álɛ pↄna zↄ̃ↄ pↄ́ gɛ̃̀ oaa kɛ, +kɛ́ álɛ á luanaaikɛa gbɛ'e á suabaa ũ yã́i. +Ãnabiↄ dↄ̀aa gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua a kɛɛ́ yã'ò, aa suabaapi yã́ gwà aa a tàasikà. +Kilisi Nisĩna kú ń guu, à dↄ̀aa taasi pↄ́ Kilisipi a kɛ ònɛ́ ń gawi pↄ́ a e a gbɛao, ↄ̃ aa wɛ̀ɛlɛ wà yã́pi zɛ́ dↄ̃ ń a kɛgↄↄo. +Ɔ̃ Lua tò aa dↄ̃̀ kɛ́ yã́ pↄ́ aalɛ opi dɛ ń gↄↄ pↄ́ ũo, á pↄ́ɛ. Tiasa baonakpanaↄ yã́pi òɛ́ ń Lua Nisĩna pↄ́ Luapi aà zĩ̀ à bↄ̀ luabɛ gbãao. Baa malaikaↄ ì dɛ̃ɛka yã́pi dↄ̃ai. +Ayãmɛto à á làasoo vu iu, íↄ ázĩa kũa dↄ̃, á wɛ́ iↄ dↄ gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua a kɛɛ́ Yesu Kilisi mↄgↄↄzĩzi seasai. +Lá á dɛ Lua Nɛ́ pↄ́ lɛ́ aà yãmaↄ ũ, ásu to dↄ́ɛ'ĩi pↄ́ á vĩ yãa á wɛ́siagↄↄ dↄaaɛ́o. +Lua kua adoaɛ. Lá à á sisi à á sɛ́, á kua líↄ adoa á yãkɛa píi guu màa sↄ̃. +Asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀: Á kua líↄ adoa, asa ma kua adoaɛ. +Lá Lua ì yã́kpalɛkɛ ń baadeo a yãkɛawa ń wɛgwasai, tó álɛ aà sisi Mae, à vĩakɛɛ̀ á nibↄkɛ guu la. +Á dↄ̃ lá Lua á bↄ́ kua gii pↄ́ dɛ á fɛlɛkaa ũ guu. Lua i á bo ń pↄ́ pↄ́ a gawi ì láao no, vua ge ã́nusu, +à á bó ń Kilisi pↄ́ dɛ sã sãasai gbãsĩsai ũ au gawideoɛ. +Lua dↄ̀aa aà dìlɛ zadↄ̃ i dṹnia kálɛo, ↄ̃ à bↄ̀ɛ́aànↄ gupuau gↄↄ gbɛzãɛ beeↄzĩ. +Aà yã́ musu ↄ̃ álɛ Lua náaikɛ. Lua aà bↄ̀ gau à gawi kpàwà, kɛ́ à e a náaikɛ, á wɛ́ iↄ dↄazi. +Lá misiilɛa sĩanaɛ á gbãsĩ wòlo, ↄ̃ á gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o mↄafilisai, àↄ yekↄ̃i ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Lua á í dafu ń a yã́ wɛ̃nide pↄ́ ìↄ ku gbãaoɛ. Yã́pi dɛ pↄbui pↄ́ ì ga ũo, pↄbui pↄ́ lí gaoɛ. +Gbɛ̃́pii dɛ lán sɛ̃waɛ, an gawi píi dɛ lán sɛ̃vuwaɛ. Sɛ̃ ì gaga, a vú ì kwɛ́, +ãma Dii yã́ ìↄ ku gↄↄpiiɛ. Yã́pi mɛ́ dɛ baona pↄ́ wa kpàɛ́ ũ. +1 Piɛɛ. +Ayãmɛto à yãvãi píi tó ń ɛɛ píio ń mↄafilio ń wɛdↄakↄ̃ɛo ń kↄ̃yaaao. +Lá nɛ́tɛ̃naↄ ìↄ yↄ̃́'i nidɛ, àↄ Lua yã́ pↄ́ dɛ lán vĩ'ipu wásawasawa nidɛ màa sↄ̃, kɛ́ à e gbã á suabaa guu, +asa á dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii maa. +À sↄ̃aàzi, Gbɛ̀ wɛ̃nide pↄ́ wà pãkpài, Lua aà sɛ̀ bɛɛɛde ũ. +Ápiↄ sↄ̃ ámɛ á gbɛ̀ wɛ̃nide pↄ́ Lua lɛ́ a kpɛ́ ɛ̃booↄ ũ. Ámɛ á aà gbàgbanaↄ ũ, i sa pↄ́ ì kaaàgu o ń aà Nisĩna gbãao Yesu Kilisi sabai. +Asa a kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀: Gwa, málɛ gbɛ dilɛ Siↄna, ɛ̃daalɛgbɛ bɛɛɛde pↄ́ má sɛ̀ ũ. Wí a gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ kũo. +A dɛ gbɛ̀ bɛɛɛde ũ á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ aà náaikɛↄnɛ, ãma a dɛ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛoↄnɛ màao. Gbɛ pↄ́ ɛ̃bonaↄ pãkpài mɛ́ gↄ̃̀ gbɛↄ mide ũ. +Màa lↄ a dɛ: Gbɛ pↄ́ wì gɛ̃mbↄlɛwà ũ, gbɛsi pↄ́ aaì kpaa aa fu ũ. Aa gɛ̃mbↄlɛwà kɛ́ aai Lua yãdao yã́i. Beewa Lua dìlɛnɛ́. +Ámɛ á bui pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ ũ, kíaↄ ũ, aà gbàgbanaↄ ũ, gbɛ̃́ pↄ́ an kua adoaↄ ũ, aà gbɛ̃́ yenzideↄ ũ, kɛ́ à Lua pↄ́ á sisi a bↄ gusiau, à gɛ̃̀ánↄ a gupua bↄnsaɛde guu táasilɛ. +Á dɛ Lua gbɛ̃́ↄ ũ yãao, tiasa ↄ̃ a gↄ̃ a ũ. Lua i sùuukɛánↄ yãao, tiasa ↄ̃ a kɛ̀ánↄ. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, lá á dɛ nibↄ bↄ̀mↄↄ ũ la, málɛ lɛdawáɛ, à mikɛ̃ á dↄ́ɛ'ĩi pↄ́ aaì zĩkaánↄↄwa. +Àↄ ku gbɛ̃́ bɛɛɛdeↄ ũ luanaaikɛnsaiↄ guu. Beewa baa tó aalɛ á dilɛ vãikɛnaↄ ũ, tó aa yãmaa pↄ́ álɛ kɛↄ è, aa Lua sáaukpa yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ. +À misiilɛ iko pↄ́ gbɛ̃nazĩna dìlɛɛ píi Dii yã́i, kía pↄ́ iko vĩ dɛńlan nò, +gbãade pↄ́ a dìlɛ aà vãikɛnaↄ wɛtã aà maakɛnaↄ sáaukpan nò. +Lua pↄeãn kɛ: À yãmaakɛ à lɛsↄkpa sↄũ wɛ́siadeↄnɛ. +A gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũɛ, ãma ásu tó á gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ gↄ̃ɛ́ vãikɛa zɛ́ ũo. Àↄ ku Lua zↄ̀blenaↄ ũ. +À gbɛ̃́pii kpɛla. Àↄ ye á Yesude deeↄzi. À vĩakɛ Luaɛ. À kía kpɛla. +Zĩkɛnaↄ, à misiilɛ á diiↄnɛ, í zↄ̃ↄkɛ dↄ̃nɛ́ yã́pii guu. I kɛ dii maa nↄ̀sɛdoũdeↄ ńtɛ̃ɛ no, ń a pãsĩↄɛ lↄ. +Tó wà ĩadàwá pã, tó a mɛnakɛ̀ò Lua yã́i, bee ài vĩɛ́. +Tó wà á gbɛ̃́ á tàae yã́i, tó a mɛnakɛ̀ò, bee tↄ́ vĩ má ni? Ãma tó a taasikɛ̀ yãmaa pↄ́ á kɛ yã́i, tó a mɛnakɛ̀ò, Lua a á sáaukpa. +Bee yã́i Lua á sisii à á sɛ́. Kilisi taasikɛ̀ɛ́ à zɛ'ↄ̀lↄɛ́, kɛ́ àↄ tɛ a iai yã́iɛ. +I duunakɛo, wi ma à ɛɛtòo. +Kɛ́ wà aà sↄ̃̀sↄ̃, i a zã́simáo. Kɛ́ à taasikɛ̀, i yãpãsĩ onɛ́o, à zɛ̀ ń Lua yã́kpalɛkɛn maaoɛ. +Ɔ̃mɛ wá duuna dì a miwa à gàò líwa, kɛ́ wá bàa su àↄ kú ń duunao lↄo, wíↄ ku maakɛa guu. Aà flàala iaↄ mɛ́ wá gbãgbã. +Asa a sãsã lán sãↄwa yãaɛ, ↄ̃ a ɛa su á Dãna ń á Dↄ̃̀anaowa tiasa. +Nↄɛↄ sↄ̃, à misiilɛ á zã́ↄnɛ. Tó an gbɛ̃eↄ lɛ́ Lua yãdao, á kua a ń lilɛ. Baa tó i yãe onɛ́o, +aa e á kú gbãsĩsai mɛ́ álɛ misiilɛnɛ́. +Á kɛfɛnkɛ wɛɛlɛa su àↄ dɛ mɛkaa yã́ ũo, mitãa ge nↄamblebↄↄ ge pↄkasadaan nò. +Aàↄ dɛ á nↄ̀sɛ guu yã́ pↄ́ lí láao ũ, nↄ̀sɛniɛ ń zĩabusaao. Bee mɛ́ gbia Luaɛ. +Asa beewa nↄɛ lousisina pↄ́ an wɛ́ dↄ Luazi yãaↄ ńzĩa kɛ̀kɛ, aa misìilɛ ń zã́ↄnɛ. +Màa Sala dɛ, ì Ablahaũ yãma ì oɛ̀ Baa. Tó álɛ yãmaakɛ, mɛ́ álɛ pↄ́ pↄ́ wì vĩakɛɛ̀ yãdao, a Sala ↄlɛsɛ̀n we. +Màa gↄ̃ɛↄ sↄ̃ àↄ kúńnↄ nↄɛkɛdↄ̃anɛ́ guu, íli yãmamá, kɛ́ pↄe su kpáɛ́ á wabikɛa guuo, asa á dɛ wɛ̃ni gbablenaↄ ũ sãnuɛ. +Bee gbɛa àↄ lɛdoũ vĩ ń kↄ̃o ápii. Àↄ wɛ̃nadↄ̃kↄ̃ɛ, àↄ yekↄ̃i, àↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o, í busakↄ̃ɛ. +Ásuli vãi fĩabo ń vãioo. Ásuli gbɛ̃́ pↄ́ á sↄ̃sↄ̃ sↄ̃́sↄ̃o. À samaa'oɛ̀, asa Lua á sisi à báaadaágu yã́iɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye a wɛ̃ni àↄ maa, mɛ́ a ye a kua àↄ na, aà a lɛ́ fↄ̃ ń yãvãi oao, asuli to ɛɛ bↄ a lɛ́uo. +Asa Dii ì wɛ́tɛ gbɛ̃maaↄzi, ì swã́kpa an wabikɛaↄzi. Dii ì mikpɛdↄ vãikɛnaↄnɛ. +Tó á ãiavĩ ń maakɛao, démɛ a á wɛtãi? +Baa tó a su taasikɛ̀ maakɛa yã́i, báaadeↄn á ũ. Ásuli vĩakɛ an wɛ́tɛ̃aɛo, ásu sↄ̃̀deedeekɛo. +À Kilisi dↄ̃ Dii ũ á sↄ̃ guu. Àↄ ku sↄu guu gↄↄpii, kɛ́ à e yãwe gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ á la yã́ pↄ́ á wɛ́ dↄi miiwa. +Àli onɛ́ busɛbusɛ ń bɛɛɛ dↄ̃anɛ́o. À onɛ́ ń nↄ̀sɛpuao lↄ, kɛ́ wí e gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ á sↄ̃sↄ̃ maa pↄ́ álɛ kɛ á Yesudekɛ yã́iↄ kṹ. +Taasikɛa lá Lua yeiwa maakɛa yã́i maa dɛ taasikɛa yãvãikɛa yã́ila. +Kilisi gà gɛ̃n do duunawoloa yã́iɛ. Tàaesaide gà wá tàaedeↄ yã́i, kɛ́ à e gɛ́wanↄ Lua kĩ́i. Wà aà dɛ̀ aà gbɛ̃nazĩnkɛ guu, ↄ̃ Lua aà vù aà nisĩnkɛ guu. +Aà nisĩnkɛpi guu à gɛ̀ waasokɛ̀ nisĩna pↄ́ wà ń ká kpɛ́uↄnɛ. +Aa bↄ̀ Lua yã́ kpɛ yãaɛ, gↄↄ pↄ́ àlɛ mɛnakɛ e Nↄee gɛ̀ a gó'ilɛna kɛ làaò. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ íu aafia gópi sabaiↄ dasio, gbɛ̃ↄn swaaↄ̃ɛ. +Ípi mɛ́ dɛ á da'ilɛkɛa pↄ́ ì á suaba taa ũ tia. Da'ilɛkɛapiá mɛ̀ gbãsĩwoloa yã́ no. Lɛgbɛ̃a Luaɛ ń nↄ̀sɛpuaoɛ. Ì á suaba kɛ́ Yesu Kilisi bↄ̀ gau yã́i. +À ikokɛ̀ malaikaↄ ń tã́aↄ ń ń gbãadeↄ ń ń ikodeↄwa, ↄ̃ à tà luabɛ, a ku aà ↄplaai. +Lá Kilisi gà a gbɛ̃nazĩnkɛ guu, ápiↄ à bee nↄ̀sɛ da sↄ̃, asa gbɛ̃́ pↄ́ gà a gbɛ̃nazĩnkɛ yã́ musu kɛ̃̀ duunawaɛ. +Gↄↄ pↄ́ gↄ̃̀ɛ́ á kua guu, á dↄ́ɛ'ĩi suli dↄaaɛ́ lↄo, sema Lua pↄeã. +Á kua luayãdansaiↄ yãkɛa guu yãa mↄ̀ lɛ. Á kú yãa wisaiyãkɛa guu ń dↄ́ɛ'ĩio ń wɛ̃dɛkɛao ń lalasi kↄ̃̀ↄo ń wɛ̃mi wɛ̃zĩgbaao ń tã́agbagbaao, pↄ́ Lua ye a gĩyãio. +Lá ili sińnↄ an lalasi zↄ̃ↄpi kɛa guu lↄo, ì kɛnɛ́ yãbↄnsaɛ ũ, aaì á tↄbɛ̃ɛsi. +Aa ń yãkɛaↄ dau siu Luaɛ. Aà yã́kpalɛkɛa ń gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ ń gyaadeↄ sↄu mà. +Wà baonakpà gyaadepiↄnɛ lↄ, kɛ́ an gbɛ̃́ pↄ́ yã́ zↄ̃̀lɛmá an gbɛ̃nazĩnkɛ guu lán gbɛ̃́piiwaↄ e aaↄ ku nisĩnkɛ guu lán Luawa. +Pↄ́pii láaa kà kãi. Ayãmɛto àↄ dɛ laaideↄ ũ, íↄ ázĩa kũa dↄ̃, kɛ́ àↄ wabikɛ Luawa yã́i. +Yã́ pↄ́ dɛ a píia, àↄ yekↄ̃i ń nↄ̀sɛmɛndoo, asa yea gbɛ̃́i ì láka tàaea dasi. +À kↄ̃ yàaekɛ yã́kũtɛ̃kasai. +Lá Lua gbadà á baadeɛ, à dↄkↄ̃lɛ ń gbapiↄ Lua báaa bui dodo ziia maaↄ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ waasokɛna ũ, aà Lua yã'onɛ́. Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ dↄnlɛde ũ, aà dↄńlɛ ń gbãa pↄ́ Lua a gbao, kɛ́ à Lua tↄbↄ yã́pii guu ń Yesu Kilisi gbãao. Ɔ̃mɛ gawi vĩ ń gbãao gↄↄpii! Ãmi. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, ásu to yↄ̃a pãsĩ pↄ́ lɛ́ á le bↄ á saɛ lándↄ̃ yã́kanla mɛ́ á léwao. +Lá á baa ku Kilisi taasikɛa guu, à pↄnakɛò, kɛ́ à e àↄ pↄna zↄ̃ↄ vĩ gↄↄ pↄ́ Kilisipi a bↄ gupuau ń gawio. +Tó wà á sↄ̃sↄ̃ Kilisi tↄ́ pↄ́ kúwá yã́i, báaadeↄn á ũ, asa Lua Nisĩna gawide diaɛ́ɛ. +Á gbɛ̃e su taasikɛ gbɛ̃dɛa ge kpã́i'oa ge vãikɛa ge gudɛ yã́io. +Tó a taasikɛ̀ á Kilisidekɛ yã́i, asu kɛɛ́ wíyã ũo. À Lua sáaukpa kɛ́ Yesu tↄ́ kúwá yã́i. +Asa ĩadaama pìla, Lua gbɛ̃́ↄ ↄ̃ à dàalɛmá. Lá wámɛ à dàalɛwá sɛ̃́ia, a midɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ gì baona pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i síiↄ kpelewa ni? +Tó gbɛ̃maaↄ suabaa zĩ'ũ, a bↄ ń duunde luayãdansaiↄ kpelewa ni? +Ayãmɛto gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ taasikɛ Lua pↄeãkɛa yã́iↄ aa ńzĩa na ń Kɛna náaideɛ a ↄzĩ, aai wɛtã wàↄ maakɛ. +Málɛ lɛda á gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa sa. Gbɛ̃zↄ̃ↄn ma ũ sↄ̃. Má dɛ taasi pↄ́ Kilisi kɛ̀ seelade ũ, mɛ́ ma bàa kú ń gawi pↄ́ a bↄ gupuauo sↄ̃. +Àↄ dɛ kpàsa pↄ́ Lua kàlɛɛ́ dãnaↄ ũ. À ↄliai ń pↄeão teasisai lá Lua yeiwa. I kɛ ↄ̃awɛɛlɛa yã́i no. À kɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Ásuli gbãable gbɛ̃́ pↄ́ wa nàɛ́ á ↄzĩpiↄwao. À tó á kua á sãↄ dazɛwa, +í kíafua pↄ́ a gawi lí láao e gↄↄ pↄ́ Sãdãnki mↄ̀. +Á ɛ̀waasoↄ sↄ̃, à misiilɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ. Ápii à ázĩa busakↄ̃ɛ, í dↄkↄ̃lɛ, asa: Lua ì íbɛlɛsɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa sɛ lɛsĩo, mɛ́ a gbɛ̃kɛ vĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa busao. +Ayãmɛto à ázĩa busa Lua gbãadeɛ, i á kã́fĩ gↄↄ pↄ́ a dìlɛwa. +À ↄzↄ̃ɛ̀ á yã'ↄ̃mai píi, asa ì laaidↄwá. +À itɛ̃kɛ àↄ kú ń laaio. Á ibɛɛ Ibiisi dɛ lán nↄ̀ↄmusu pↄ́ lɛ́ ↄ́ↄlↄwaɛ. Àlɛ kpálɛkɛázi, àlɛ gbɛ̃́ wɛɛlɛ kṹ. +À giɛ̀, í zɛ gbãa luanaaikɛa guu, asa á dↄ̃ kɛ́ á Yesude dee pↄ́ kú dṹnia guuↄ píi lɛ́ taasi doũpi kɛɛ. +Lua Báaapiide á sisi a gawi pↄ́ lí láaowa naa Kilisiwaɛ. Tó a taasikɛ̀ yↄↄ, a á bↄ maa, i á zɛ gíũgiũ, i á gba gbãa, i á zɛdↄ. +Ɔ̃mɛ gbãa vĩ gↄↄpii! Ãmi. +Wá gbɛ̃do Silivɛ̃ɛ pↄ́ má aà dↄ̃ gbɛ̃́ náaide ũ mɛ́ lá yↄↄnaɛ bee kɛ̃̀ɛ́mɛɛ. Ma lɛdàowá, mɛ́ má dɛ a seelade ũ kɛ́ yã́ pↄ́ má ò dɛ Lua gbɛ̃kɛkɛanɛ́ sĩana ũɛ. À zɛò gíũgiũ. +Babɛli gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ lááwaↄ fↄkpàwá. Ma nɛ́ Maaku fↄkpàwá lↄ. +À fↄkpakↄ̃wa ń lɛ́pɛakↄ̃wao yeakↄ̃i guu. Lua á gbɛ̃́ pↄ́ á naa Kilisiwaↄ gba aafia ápii. +Piɛɛ lá plaade. +Mámɛmaa Lua zĩna Simↄↄ Piɛɛ, Yesu Kilisi zↄ̀blena, mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ gbɛ̃́ pↄ́ wá Lua wá Suabana Yesu Kilisi ń gbá zɛ́ aa a náaikɛ̀ láwáwa a maakɛ yã́iↄnɛ. +Gbɛ̃kɛ ń aafiao pɛɛwá Lua ń wá Dii Yesuo dↄ̃a guu. +Lua wá sɛ́ wàↄ ku a gawi ń a maakɛo guuɛ, a tò wà a dↄ̃, ↄ̃ aà luakɛgbãa wá gbá pↄ́ pↄ́ dɛ wàↄ vĩ, wá kua i kpaaĩ ń aà yã́o. +Beewa à yãzↄ̃ↄ bɛɛɛde pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ kɛ̀wɛ̃ɛ, kɛ́ a yã́i wà bↄ dṹnia dↄ́ɛ'ĩi pↄ́ ì ń ↄ̃̀ↄkpa guu, wíↄ Lua dàa vĩ. +Yã́ bee yã́i à ãiakɛ maamaa, à Lua náaikɛ maakɛa guu, í yãmaakɛ Lua yãdↄ̃a guu, +íↄ Lua yã́ dↄ̃ ázĩa kũa dↄ̃ guu, íↄ ázĩa kũa dↄ̃ mɛna guu, íↄ mɛna vĩ naa Luawa guu, +íↄ naa Luawa kↄ̃gbɛ̃kɛ guu, íↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o ń yeakↄ̃io. +Asa tó á yã́ beeↄ kũa mɛ́ aalɛ kã́fĩɛ́, áↄ ku pã wá Dii Yesu Kilisi dↄ̃a kã́fĩaɛ́ saio. +Gbɛ̃́ pↄ́ yã́ beeↄ kũa sↄ̃o, à a wɛ́ kũ̀aa à gↄ̃̀ vĩ̀a ũɛ. Kɛ́ Lua duuna pↄ́ a kɛ̀ yãaↄ kɛ̃̀wà, à sã̀aàguɛ. +Ayãmɛto ma gbɛ̃́ↄ, à ãiakɛ à gbãakpa sísia pↄ́ Lua á sisi à á sɛ́wa. Tó álɛ yã́ beeↄ kɛ, á fu bauo. +Beewa wa gbãakpaázi maamaa, íↄ kú ń wá Dii wá Suabana Yesu Kilisio aà kpala pↄ́ lí láao guu. +Ayãmɛto baa kɛ́ á yã́ beeↄ dↄ̃, mɛ́ á zɛdↄa sĩana pↄ́ á kũa guu, máↄ yã́piↄ dↄáguɛ. +Gↄↄ pↄ́ má kú ma sↄ guu, málɛ e a maa màↄ tɛ́kpaágu yã́piↄ dↄaágu guuɛ. +Má dↄ̃ kɛ́ ma bↄa ma sↄu gↄↄ a ka tia, lá wá Dii Yesu Kilisi dↄ̀aa òmɛɛwa. +Má ãiakɛ, kɛ́ yã́piↄ e àↄ dↄágu gↄↄpii ma gaa gbɛaɛ. +Kɛ́ wa wá Dii Yesu Kilisi mↄa ń gbãao òɛ́, i kɛ wá tɛ́ fĩ pↄ́ wa dà ń kↄ̃niozi no. Wa wɛsì aà zↄ̃ↄkɛlɛɛ, +gↄↄ pↄ́ Mae Lua aà kpɛlà à aà tↄbↄ̀. À Zↄ̃ↄde Gawide lↄↄ mà à mɛ̀ a Nɛ́ mɛ̀ndona yenziden aà ũ, aà yã́ ì kaagu. +Wa lↄↄ pↄ́ bↄ̀ luabɛpi mà gↄↄ pↄ́ wá kuaànↄ gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu. +Bee yã́ pↄ́ ãnabiↄ ò sĩanapìliwànɛ́. A maa à laaidↄ yã́piwa filia pↄ́ lɛ́ guduuduu pu ũɛ e gudↄlɛia saana àↄ gɛ́ bilɛi á sↄ̃u, gu i dↄɛ́. +Àↄ dↄ̃ gĩa kɛ́ gbɛ̃e lí fↄ̃ yã́ pↄ́ ãnabi kɛ̃̀ láu bↄↄlɛkɛ̀ ń azĩaoo. +Ãnabiↄ yãe lí bↄ gbɛ̃nazĩna pↄeã guuo, aa Lua yã'ò lá aà Nisĩna dↄ̀aanɛ́waɛ. +2 Piɛɛ. +Ãnabi ɛgɛnaↄ bↄ̀ yãa Isailiↄ guu. Beewa waasokɛn ɛgɛnaↄ bↄ á guu lↄ, aai ɛɛ pↄ́ ì to wà kaalɛ ká Lua yãdanɛu, aai lelekpa Dii pↄ́ ń bózi, aai ńzĩa kaalɛ kã́ndo. +Wa tɛ́ńzi dasi an wisaiyãkɛa guu, wi sĩana zɛ́ bɛ̃̀ɛbo an yã́i. +An bĩikɛa guu aa á ble ń ɛɛ pↄ́ aaì blewào. Yã́kpalɛ zↄ̃̀lɛmá à gɛ̃̀gɛ̃, i lí na ń Kàalɛna wɛ́uo. +Asa Lua i malaika pↄ́ duunakɛ̀ↄ too, à ń ká gbã́o sia pↄ́ kú zĩ́lɛzĩlɛ guu, àↄ ń kũa e yã́kpalɛkɛgↄↄzĩɛ. +I dṹnia zi ń a yãdansai pↄ́ kú a guuↄ too, a tò í dàńla. Ãma à Nↄee pↄ́ ì maakɛa waasokɛ bↄ̀ ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn soplaↄ. +À yãdà Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄola, à ń kaalɛ aa gↄ̃̀ túfu ũ yã́ pↄ́ a luayãdansaiↄ le seela ũ. +Ãma à Lↄtu bↄ̀. A dɛ gbɛ̃maa ũ, aà nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà ikoyãdansaipiↄ wisaiyãkɛa yã́i. +Gbɛ̃maapi kú ń guuɛ, yãvãi pↄ́ àlɛ e àlɛ ma lá gu lɛ́ dↄ aà wã̀wã aà nↄ̀sɛmaa yã́i. +Màa Dii gbɛ̃́ pↄ́ naawa bↄa yↄ̃a guu dↄ̃, mɛ́ a gbɛ̃vãi kũa dↄ̃ e àↄ gɛ́ ĩadaiwà yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ. +Atɛ̃sa gbɛ̃́ pↄ́ aaì saka ikoyãu, an mɛ̀ dↄ́ɛ'ĩiↄ ì dↄaanɛ́ gbãsĩkɛa guuↄ. Waasokɛn ɛgɛnapiↄá sↄ̃gbãade kàamaideↄnɛ. Dↄ́ɛa ń malaika gawideↄ lí ń vĩakũo. +Malaika pↄ́ an gbãa ń ń ikoo dɛ waasokɛnapiↄlaↄ aali we ń tↄbɛ̃ɛsì aa gɛ̀ ń ń káalao Dii aɛo. +Gbɛ̃́piↄ ì yã́ pↄ́ wa a gbadↄ̃o bɛ̃̀ɛboɛ. Gbɛ̃nazĩn báa mɛ́ dańla, aa làasoo vĩo. Wà ń í kɛ́ wà ń kṹ wà ń dɛ yã́iɛ. Aa kaalɛ lán nↄ̀bↄↄwaɛ, +wi vãi pↄ́ aa kɛ̀ fĩabonɛ́. Dↄ́ɛ'ĩikɛa fãanɛ ì kɛnɛ́ yãna ũɛ. Gↄↄ pↄ́ aalɛ blɛbleánↄ, aaì pↄnakɛ ń ń kↄ̃nikɛanɛ́oɛ. An kua á guuá sãaɛ mɛ́ gbãsĩɛ. +An wɛ́ ìↄ pɛa nↄɛ dↄ́ɛ'ĩideↄwa, duuna lí mↄ́máo. Aaì kↄ̃nikɛ gbɛ̃́ pↄ́ Lua yã́ i zɛdↄ ń guuoↄnɛ. Bĩi ń sↄ̃ pà. Lua lɛkɛ̀nɛ́ɛ. +Aa sã̀sã, aa kɛ̃̀ zɛ́ súsuwa, aa zɛ́ doũ sɛ̀ ń Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũ pↄ́ ye ↄbɛ̃ɛio. +Zàa'ĩna a pↄ́lɛbũu'ia à yã'òɛ̀ lán gbɛ̃nazĩnawa, à aà gbà laai aà vãikɛa musu, à gìɛ̀ ń aà mìsaiyãkɛao. +Gbɛ̃́ beeↄ dɛ lán nibↄna pↄ́ a í bàwaɛ, lán lousisia pↄ́ gɛ̃̀zɛa ń ĩ́anaowa. Gusia níinii ↄ̃ Lua dìlɛnɛ́ yàae ũ. +Aaì ĩ́an gii zↄ̃ↄ dã, aaì kↄ̃nikɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ sã́sãzɛu dafuↄnɛ ń dↄ́ɛ'ĩio ń wisaiyão. +Yã́ pↄ́ ì ń ↄ̃̀ↄkpa zↄↄn ń ũ, ↄ̃ aaì gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ lɛgbɛ̃nɛ́. Asa gbɛ̃́pii dɛ yã́ pↄ́ a sↄ̃ blè zↄ ũɛ. +Tó aa bↄ̀ dṹnia gbãsĩkɛau wá Dii wá Suabana Yesu Kilisi dↄ̃a sabai, mɛ́ aa tò yã́pi ɛ̀a yèelɛmá à ń sↄ̃ blè, an kua gbɛzã vãi ìↄ dɛ a káaua. +Tó aai zɛ́ súsu dↄ̃ yãao, bee maańnↄ dɛ kɛ́ aa dↄ̃̀ aa gbàsa bↄ̀ Lua yã́ pↄ́ wa dànɛ́ kpɛla. +Yáasi pↄ́ wa kɛ̀ɛ beeↄ sĩana sùmá: Gbɛ̃ ì ɛa pↄ́ pↄ́ a pìsi ble. Beewa lↄ: Sàwakusana pↄ́ wà a zu'ò ì ɛa málɛ pɛ̀lɛau. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, lá plaade pↄ́ má kɛ̃̀ɛ́n kɛ. Ampii guu ma yã́ dↄ̀águ, kɛ́ à vu iu ń làasoo maaoɛ. +Má ye yã́ pↄ́ Lua ãnabiↄ ò yãaↄ dↄágu ń yã́ pↄ́ Dii wá Suabana dìlɛ a zĩnaↄnɛ aa òɛ́o. +Àↄ dↄ̃ za káau kɛ́ gↄↄgbɛzãzĩ zĩapↄeãkɛnaↄ mↄ á kɛ pↄ́ↄpↄↄ +aa mɛ: I a mↄa lɛgbɛ̃o lé? A ku má ni? Wá maeↄ gàga, kási pↄ́pii kú a gbɛu lá Lua dṹnia kàlɛwaɛ. +Kɛ́ Lua yã'ò yãa, à musu ń dṹniao kɛ̀, aa yã́pi kpà swã́aɛ. À tↄↄlɛ bↄ̀ íu, a ku ípi sabai, +ípi mɛ́ dà dṹnia káaua à kàalɛ. +Lua yã'oa doũpi mɛ́ tò musu ń dṹnia tiaɛ beeo dilɛa tɛ́ pↄ́ ũ e gↄↄ pↄ́ a yã́kpalɛkɛ ń a yãdansaiↄ, i ń kaalɛ. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, ásu to yã́ɛ bee sã́águo: Gↄↄ do dɛ Diiɛ lán wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄowaɛ, mɛ́ wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄo dɛɛ̀ lán gↄↄ dowa. +Dii zígbia ń yã́ pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ kɛao lá gbɛ̃eↄ lɛ́ ewao, àlɛ mɛnakɛánↄ. A ye gbɛ̃e kaalɛo, a ye gbɛ̃́pii nↄ̀sɛlilɛɛ. +Dii mↄ́zĩ aↄ dɛ lán kpã́i mↄawaɛ. Zĩbeezĩ musu a gɛ̃zɛa bìoo, a pↄ́ↄ tɛ́kũ aa pia, tↄↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ kuwàↄ aↄ ku lↄo. +Lá pↄ́pii a kaalɛ màa, à tó á kua àↄ ku kua ũ. À tó á kua àↄ adoa luayãmanaↄ ũ +wɛdↄa aà mↄgↄↄi, í wɛtã gↄↄpi ka kpakpa. Gↄↄpi zĩ́ musu a kaalɛ ń tɛ́o, a pusu i a pↄ́ↄ yↄ́. +Ãma Lua tↄↄlɛ dafu ń luabɛ dafuo lɛgbɛ̃̀, ↄ̃ wá wɛ́ dↄi. We maakɛa aↄ kuu. +Ayãmɛto ma gbɛ̃́ yenzideↄ, wɛdↄa gↄↄpizi guu à ãiakɛ àↄ ku sãasai gbãsĩsai, íↄ na ń Luao. +À wá Dii mɛnakɛa dilɛ suabaa ũ, lá wá gbɛ̃́ yenzide Pↄlu lakɛ̃̀ɛ́ ń ↄ̃nↄ pↄ́ Lua aà gbàowa. +Yã́piↄ ↄ̃ Pↄlu ì o lá pↄ́ a kɛ̃̀ↄ guu píi. Aà lápi gueↄ maa zĩ'ũ. Wɛ́siadeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ an zɛa gbãaoↄ aaì yã́piↄ kole, lá aaì kɛ ń Luayãtaala kĩniↄwaɛ lↄ. Màa aaì ńzĩa da kaalɛu. +Ápiↄ sↄ̃ ma gbɛ̃́ yenzideↄ, lá á yã́pi dↄ̃ kↄ̀, à laaika kɛ́ ikoyãdansaiↄ su á sã́sã ń ń ɛɛoo. Ásu bↄ á zɛa gbãau à lɛ́lɛo. +Àↄ gbã wá Dii wá Suabana Yesu Kilisi gbɛ̃kɛ ń aà dↄ̃ao guu. Ɔ̃mɛ gawi vĩ tia e gↄↄpii! Ãmi. +Zãa lá sɛ̃́ia. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú za asĩnizĩ wa aà yãmà, wa aà è ń wɛ́o, wa aà gwà, wa ↄkã̀wà, Yã́ wɛ̃nidepi bao wálɛ kpáɛ́. +Wɛ̃nidepi bↄ̀ gupuau, wa aà è, aà seeladeↄn wá ũ. Wɛ̃nidepi ku yãa Mae Lua kĩ́iɛ, ↄ̃ à bↄ̀wá. Aà bao wálɛ kpáɛ́. +Yã́ pↄ́ wá mà wá è ↄ̃ wálɛ oɛ́, kɛ́ ápiↄ á lɛ́ e àↄ doũwanↄ, asa wá lɛ́ doũ ń Mae Luaoɛ ń aà Nɛ́ Yesu Kilisipio. +Wálɛ yã́ɛ beeↄ oɛ́ kɛ́ wá pↄna e pɛɛwáɛ. +Bao pↄ́ wá màwà wálɛ kpáɛ́n kɛ: Luaá gupuaɛ, gusia ku aà kĩ́io, baa yↄↄ. +Tó wa mɛ̀ wá lɛ́ doũaànↄɛ mɛ́ wá kú gusiau, ɛɛ wálɛ tó, wálɛ zĩkɛ sĩanawao. +Tó wá kú gupuau lá Lua ku gupuauwa sↄ̃, ↄ̃ wá lɛ́ aↄ doũ, aà Nɛ́ Yesu au ì wá duuna píi wolowá. +Tó wa mɛ̀ wá duuna vĩo, wálɛ wázĩa sãsãɛ, wá sĩana vĩo. +Tó wa wá duunaↄ ò Luaɛ, Lua dee náai vĩ, ì yãkɛ a zɛ́wa, a wá duunapiↄ kɛ̃́wá, a yãvãi wolowá píi. +Tó wa mɛ̀ wi duunakɛo, wa Lua dìlɛ ɛɛde ũɛ, wá aà yã́ kũao. +1 Zãa. +Ma nɛ́ↄ, málɛ yã́ bee oɛ́, kɛ́ ásu duunakɛo yã́iɛ. Ãma tó á gbɛ̃e duunakɛ̀, wá Zɛnnↄde vĩ Mae Lua kĩ́i tàaesaide Yesu Kilisi ũ. +Ɔ̃mɛ wá duuna awakpabↄ ũ. I kɛ wá duuna ado no, dṹnia bṹu gbɛ̃́ↄ pↄ́ɛ. +Tó wá yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa, beewa wá dↄ̃ sĩana kɛ́ wá aà dↄ̃. +Tó gbɛ̃́ mɛ̀ á aà dↄ̃, mɛ́ a yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũao, ɛɛdeɛ, ade sĩana vĩo. +Gbɛ̃́ pↄ́ aà yã́ kũa sↄ̃, aà yea Luazi papaa sĩanaɛ. Pↄ́ pↄ́ a to wà dↄ̃ kɛ́ wá naawàn kɛ: +Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ á naawà, sema ade kua àↄ dɛ lá Kilisi ku yãawa. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, i kɛ yã́ dafu ma a lakɛ̃̀ɛ́o, yãzi pↄ́ wa dìlɛɛ́ za káauɛ. Yãzipi mɛ́ Lua yã́ pↄ́ á mà ũ. +Ń beeo yã́ pↄ́ málɛ a lákɛ̃ɛ́ dafu lↄɛ, wì a sĩana e aàpi ń ápiↄwa, asa gusia lɛ́ gɛ̃, ↄ̃ gupua sĩande lɛ́ bii sa. +Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ á kú gupuau, mɛ́ a za a gbɛ̃́deegu, ade ku gusiauɛ e tia. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye a gbɛ̃́deezi ku gupuau, aà yãe lí tó gbɛ̃e fuo. +Gbɛ̃́ pↄ́ za a gbɛ̃́deegu ku gusiauɛ, a bɛ gusiau, a dↄ̃ gu pↄ́ álɛ gɛ́uo, kɛ́ gusiapi aà vĩ̀akũ̀ yã́i. +Ma nɛ́ↄ, má láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ kɛ́ á duuna kɛ̃̀wá aà tↄ́ yã́ musu yã́i. +Maeↄ, ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ kɛ́ á gbɛ̃́ pↄ́ kú za asĩnizĩpi dↄ̃. Ɛ̀waasoↄ, ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ kɛ́ a zĩblè Setãuwa. +Ma nɛ́ↄ, ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ kɛ́ á Mae Lua dↄ̃. Maeↄ, ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ kɛ́ á gbɛ̃́ pↄ́ kú za asĩnizĩ dↄ̃. Ɛ̀waasoↄ, ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ kɛ́ á gbãa mɛ́ á Lua yã́ kũa, ↄ̃ a zĩblè Setãuwa. +Ásu àↄ ye dṹniazio, ge pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. Tó gbɛ̃́ ye dṹniazi, a ye Mae Luazio. +Asa yã́ pↄ́ kú dṹnia guu píi, dↄ́ɛ'ĩi ń wɛtonlaao ń àizɛɛ ĩ́andãao, i bↄ Mae Lua kĩ́io, à bↄ̀ dṹnia kĩ́iɛ. +Dṹnia lɛ́ gɛ̃ ń a pↄ́ pↄ́ wì a nidɛↄ, ãma luapↄeãkɛna aↄ ku gↄↄpiiɛ. +Ma nɛ́ↄ, gↄↄ gbɛzã wá kuwà. Lá á mà Kilisi ibɛɛ lɛ́ mↄ́, aà ibɛɛↄ dasikũ̀ sa. Beewa wá dↄ̃ kɛ́ wá kú gↄↄ gbɛzãwa. +Gbɛ̃́piↄá wá gbɛ̃́ↄ no, a yã́i aa bↄ̀lɛ wá guu. Tó wá gbɛ̃́ↄnɛ yãa dↄ̃ aa kúwanↄ. Aa kɛ̃̀wá kɛ́ wà e dↄ̃ an gbɛ̃e dɛ wá gbɛ̃́ ũo yã́iɛ. +Ápiↄ sↄ̃, Lua Nisĩna dìɛ́, ↄ̃ a sĩana dↄ̃̀ ápii. +Ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́, kɛ́ a sĩana dↄ̃̀ yã́iɛ, i kɛ á dↄ̃o no. Á dↄ̃ kɛ́ ɛɛe lí bↄ sĩana guuo. +Démɛ dɛ ɛɛde ũi? Gbɛ̃́ pↄ́ gì Yesu Mɛsiikɛiɛ. Gbɛ̃́ beeá Kilisi ibɛɛɛ, à gì Mae Luazi ń aà Nɛ́oɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ gì Lua Nɛ́zi gì Mae Luazi lↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń Lua Nɛ́o zɛ̀ ń Mae Luao lↄ. +Àↄ yã́ pↄ́ á mà za káau kũa. Tó á yã́ pↄ́ á mà za káaupi kũa, áↄ naa Lua Nɛ́wa ń aà Maeo. +Pↄ́ pↄ́ Kilisi a lɛgbɛ̃̀wɛ̃ɛ mɛ́ wɛ̃ni láasai ũ. +Ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ á sãsãↄ yã́ musuɛ. +Ápiↄ sↄ̃, Nisĩna pↄ́ á è Kilisiwa kú á guu. Á bàa kú ń gbɛ̃e yãdadaaɛ́oo, asa aà Nisĩna lɛ́ yã́pii dadaɛ́, mɛ́ a sĩana vĩ, ɛɛ ku aà guuo. Lá àlɛ dadaɛ́, àↄ naa Kilisiwa màa. +Tiasa ma nɛ́ↄ, àↄ naawà àↄ gɛ́, kɛ́ gↄↄ pↄ́ à mↄ̀, wá sↄ̃ iↄ dilɛa. Wá gɛɛ a gↄ̃ kpá wá wɛ́i aà mↄgↄↄo. +Lá á dↄ̃ a maa, àↄ dↄ̃ kɛ́ yãmaakɛna píiá aà nɛ́ɛ. +À gwa lá Mae Lua yewázi zↄ̃ↄ, kɛ́ ì wá sísi a nɛ́ↄ, mɛ́ wá a ũ sↄ̃! Dṹnia wá dↄ̃o, kɛ́ i aà dↄ̃o yã́i. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, Lua nɛ́ↄn wá ũ tia, mɛ́ lá wáↄ dɛ i bↄ gupuau yãao. Wá dↄ̃ kɛ́ gↄↄ pↄ́ à mↄ̀, wáↄ dɛ laaàwa, asa wá wɛsiaàlɛ, wí aà e lá a dɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ a wɛ́ dↄaàzi màa, aàↄ ku gbãsĩsai lá Kilisi ku gbãsĩsaiwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ bↄ̀ Lua yã́ kpɛɛ, asa duunaá bↄa Lua ikoyã kpɛɛ. +Á dↄ̃ kɛ́ Kilisi mↄ̀ duunawoloa yã́iɛ, mɛ́ a duuna vĩo. +Gbɛ̃́ pↄ́ naawà líↄ tɛ duunawao. Duunkɛnae i aà eo, a aà dↄ̃o. +Ma nɛ́ↄ, ásu to gbɛ̃e á sã́são, yãmaakɛna mɛ́ maa lá Kilisi maawa. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì duunakɛá Ibiisi gbɛ̃́, asa Ibiisi duunakɛ̀ za asĩnizĩɛ. Ibiisi yã́ↄ midɛa yã́i Lua Nɛ́ mↄ̀i. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà ì líↄ tɛ duunawao, asa Lua kɛkɛá kú aà guuɛ. A fↄ̃ líↄ tɛ duunawao, kɛ́ Lua aà ì yã́i. +Lá wá Lua nɛ́ↄ dↄ̃kↄ̃ɛ ń Ibiisi nɛ́ↄn kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ lí yãmaakɛo ge gbɛ̃́ pↄ́ ye a gbɛ̃́deezio, adeá Lua nɛ́ no. +Yã́ pↄ́ á mà za káaun kɛ: Wàↄ yekↄ̃i. +Ásu àↄ dɛ lán Kainuwao. A dɛ Setãu pↄ́ ũɛ, ↄ̃ à a dãuna dɛ̀. Bↄ́yãi à aà dɛ̀ii? Kɛ́ aà yãkɛa vãi mɛ́ aà dãuna pↄ́ maa yã́iɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, tó dṹnia zaágu, ásu to à bↄ á saɛo. +Wá dↄ̃ wa bↄ gau wa gɛ̃ wɛ̃ni guu, kɛ́ wá ye wá Yesude deeↄzi yã́i. Gbɛ̃́ pↄ́ ye gbɛ̃́io, adeá gɛɛ e tia. +Gbɛ̃́ pↄ́ za a gbɛ̃́deeguá gbɛ̃dɛnaɛ. Á dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃dɛnae líↄ wɛ̃ni láasai vĩo. +Yã́ɛ bee mɛ́ a to wà dↄ̃ lá yeakↄ̃i dɛ. Kilisi azĩa kpà wá yã́i. Wápiↄ sↄ̃, sema wà wázĩa kpá wá Yesude deeↄ yã́i màa. +Tó gbɛ̃́ dɛ pↄde ũ, mɛ́ a è a gbɛ̃́dee lɛ́ wɛ̃nakɛ, tó i wɛ̃nadↄ̃ɛ̀o, a ye gbɛ̃́i lá Lua yeiwae? +Ma nɛ́ↄ, wásu wàↄ yekↄ̃i ń lɛ́òo. Wàↄ yekↄ̃i sĩana ń yãkɛao. +Beewa wá dↄ̃ kɛ́ sĩana gbɛ̃́ↄn wá ũ, màa wá sↄ̃ aↄ daa doũ Lua aɛ. +Tó yãe sù lɛ́ wá sↄ̃ vĩ sↄ̃, wá dↄ̃ kɛ́ Lua zↄ̃ↄ dɛ wá làasooa, a yã́pii dↄ̃. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, tó wá làasoo lɛ́ wá dayãuo, wá sↄ̃ aↄ dilɛa Lua aɛɛ, +wí pↄ́ pↄ́ wá gbɛ̀awà e, kɛ́ wá yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa mɛ́ wi yã́ pↄ́ ì kaaàgu kɛ yã́i. +Yã́ pↄ́ a dìlɛwɛ̃ɛn kɛ: Wà aà Nɛ́ Yesu Kilisi náaikɛ, wíↄ yekↄ̃i lá a dìlɛwɛ̃ɛwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa naawà, mɛ́ Luapi ku ade guu. Wá dↄ̃ kɛ́ a kú wá guu aà Nisĩna pↄ́ a kpàwá yã́i. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, ásu gbɛ̃́ pↄ́ aa mɛ̀ wa Lua Nisĩna vĩↄ yã́ sí ḿpiio. À ń tàasika à gwa tó nisĩna pↄ́ aa vĩ bↄ̀ Lua kĩ́iɛ, asa ãnabi ɛgɛnaↄ dasikũ̀ dṹniau. +Yã́ pↄ́ a to à fↄ̃ dↄ̃ tó Lua Nisĩna aa vĩn kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ Yesu Kilisi mↄ̀ gbɛ̃nazĩna ũ, nisĩna pↄ́ a vĩ bↄ̀ Lua kĩ́iɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Yesu dↄ̃ màao, nisĩna pↄ́ a vĩ i bↄ Lua kĩ́io. Kilisi ibɛɛ pↄ́ á mà àlɛ mↄ́n we. A ku dṹnia guu kↄ̀. +Ma nɛ́ↄ, Lua gbɛ̃́ↄn á ũ, a zĩblè ãnabi ɛgɛnapiↄwa, asa Lua Nisĩna pↄ́ kú á guu zↄ̃ↄ dɛ nisĩna pↄ́ kú dṹnia guula. +Dṹnia gbɛ̃́ↄn ń ũ. Bee yã́i aaì dṹnia yã'o, ↄ̃ dṹnia gbɛ̃́ↄ ì ń yãma. +Lua gbɛ̃́ↄn wá ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua dↄ̃ ì wá yãma, gbɛ̃́ pↄ́ dɛ Lua pↄ́ ũo lí wá yãmao. Beewa ↄ̃ wá Nisĩn sĩande dↄ̃kↄ̃ɛ ń nisĩn ɛgɛnao. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, wàↄ yekↄ̃i, asa yeakↄ̃i ì bↄ Lua kĩ́iɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ ye gbɛ̃́i mɛ́ Lua nɛ́ ũ, a Lua dↄ̃. +Gbɛ̃́ pↄ́ líↄ ye gbɛ̃́io Lua dↄ̃o, asa Lua ìↄ yeńziɛ. +Lá Lua yeawázi bↄ̀ gupuaun kɛ: À a Nɛ́ mɛ̀ndona zĩ̀ dṹnia guu, kɛ́ wà wɛ̃ni e ń aà gbãaoɛ. +Aà yeawázipin kɛ: I kɛ wámɛ wá ye Luazio, Lua mɛ́ yewázi, ↄ̃ à a Nɛ́ zĩ̀ wá duuna awakpabↄ ũ. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, lá Lua yewázi màa, sema wàↄ yekↄ̃i sↄ̃. +Gbɛ̃e i wɛsi Lualɛ yãao, ãma tó wá yekↄ̃i, Lua kú wá guu, mɛ́ aà yeawázipi papaa wá guu. +Wá dↄ̃ kɛ́ wá naawà mɛ́ a kú wá guu, kɛ́ à a Nisĩna kpàwá yã́i. +Wá è, a seeladeↄn wá ũ, Mae Lua a Nɛ́ zĩ̀ dṹnia Suabana ũɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ò Yesuá Lua Nɛ́ɛ, Lua ku aà guu, mɛ́ ade ku Lua guu. +Wá dↄ̃̀ kɛ́ Lua yewázi mɛ́ wá a náai vĩ. Lua ìↄ yewázi. Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ ye gbɛ̃́i naa Luawa, mɛ́ Lua naawà. +Lá Lua yeawázi pɛɛwán kɛ: Wá sↄ̃ aↄ dilɛa yã́kpalɛkɛgↄↄzĩɛ. Asa lá Kilisi dɛ, wápiↄ sↄ̃, màa wá dɛ dṹniaɛ bee guu. +Gbɛ̃e lí vĩakɛ gbɛ̃́ pↄ́ yeaziɛo. Tó Lua yewázi wásawasa, wáↄ vĩakɛ aà yã́ musuo, asa wì vĩakɛ gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ e a ĩadamáɛ. Vĩade líↄ dↄ̃ Lua yewázi wásawasao. +Wápiↄ, wiↄ ye gbɛ̃́i, kɛ́ Lua dↄ̀aa yewázi yã́i. +Tó gbɛ̃́ mɛ̀ á ye Luazi, mɛ́ a za a gbɛ̃́deegu, ɛɛdeɛ. Asa gbɛ̃́ pↄ́ ye a gbɛ̃́dee pↄ́ ì ezio, a fↄ̃ àↄ ye Lua pↄ́ i eozio. +Yã́ pↄ́ a dìlɛwɛ̃ɛn kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ ye Luazi, sema aàↄ ye a gbɛ̃́deezi sↄ̃. +Gbɛ̃́ pↄ́ Yesu náai vĩ Mɛsii ũ, Lua mɛ́ ade ì. Gbɛ̃́ pↄ́ ye dei ye nɛ́iɛ lↄ. +Tó wá ye Luazi mɛ́ wá yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa, beewa wá dↄ̃ kɛ́ wá ye Lua nɛ́ↄzi. +Asa yea Luazi mɛ́ yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa ũ. Yã́ pↄ́ a dìlɛpiↄ zĩ'ũ sↄ̃o, +asa gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà ì ì zĩble dṹniawaɛ. Wá luanaaikɛa mɛ́ ì to wà zĩble dṹniawa. +Démɛ ì zĩble dṹniawai? Gbɛ̃́ pↄ́ sì Yesuá Lua Nɛ́ɛ bàasio. +Yesu Kilisipi mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ à da'ilɛkɛ̀, aà au bↄ̀lɛ ũ. I kɛ da'ilɛɛ adoo, à da'ilɛkɛ̀, aà au bↄ̀lɛ lↄ. Lua Nisĩna mɛ́ aà seelade ũ, asa ↄ̃mɛ sĩande ũ. +Seelaↄ ku àaↄ̃ɛ: +Lua Nisĩna ń ípio ń aupio, mɛ́ an àaↄ̃ píi an yã́ doũɛ. +Lá wi gbɛ̃nazĩna seeladekɛ sí, Lua seeladekɛ dɛ beea, asa Lua yã́pi ò a Nɛ́ yã́ musuɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nɛ́ náai vĩ seelapi vĩ a sↄ̃ guu. Gbɛ̃́ pↄ́ i Lua yã́ sio, ade Luapi dìlɛ ɛɛde ũɛ, asa i yã́ pↄ́ Lua ò a Nɛ́ musu sio. +Yã́ pↄ́ a òn kɛ: Lua wá gbá wɛ̃ni láasai, mɛ́ wɛ̃nipi ku aà Nɛ́ kĩ́iɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nɛ́ vĩ wɛ̃ni láasai vĩ. Gbɛ̃́ pↄ́ Nɛ́pi vĩo wɛ̃nipi vĩo. +Ma yã́ beeↄ òɛ́, á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ Lua Nɛ́ náaikɛↄ, kɛ́ àↄ dↄ̃ á wɛ̃ni láasai vĩ. +Lá wá sↄ̃ ìↄ dilɛa Lua aɛn kɛ: Tó wa pↄ́ wabikɛ̀wà lá a yeiwa, ì wá yãmaɛ. +Lá wá dↄ̃ ì wá wabikɛa ma, wá dↄ̃ kɛ́ wa pↄ́ pↄ́ wa a wabikɛ̀wà è kↄ̀. +Tó gbɛ̃́ a gbɛ̃́dee è, àlɛ duuna pↄ́ lí ń kaalɛo kɛ, aà wabikɛɛ̀, Lua i aà gba wɛ̃ni. Duuna pↄ́ lí ń kaalɛo má ò. Duuna pↄ́ ì ń kaalɛ kú, i kɛ bee má ò aà a wabikɛo. +Yãvãikɛa píiá duunaɛ, ãma duuna pↄ́ lí ń kaalɛo ku. +Wá dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà ì líↄ tɛ duunawao, asa Lua Nɛ́ ì aà dↄ̃́a, Setãu lí fↄ̃ ↄkã̀wào. +Wá dↄ̃ Lua gbɛ̃́ↄn wá ũ, mɛ́ dṹnia bṹu kú Setãu ↄzĩɛ. +Wá dↄ̃ kɛ́ Lua Nɛ́ mↄ̀, ↄ̃ à wá wɛ́ kɛ̃̀, kɛ́ wà e Sĩande dↄ̃. Wá kú Sĩandepi guu ń aà Nɛ́ Yesu Kilisio. Ɔ̃mɛ Lua sĩandepi ũ. Ɔ̃mɛ wɛ̃ni láasai ũ. +Ma nɛ́ↄ, à laaika dii ɛgɛnaↄzi. +Zãa lá plaade. +Ma gbɛ̃zↄ̃ↄ, mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ gãli pↄ́ Lua dìlɛ gbɛ̃́ↄnɛ. Má yeázi sĩana guu, sĩana pↄ́ kú wá vĩ mɛ́ wáↄ kuò gↄↄpii yã́i. Mámɛ má adoo, ń gbɛ̃́ pↄ́ aa sĩanapi dↄ̃ↄ píiɛ. +Mae Lua ń a Nɛ́ Yesu Kilisio gbɛ̃kɛkɛɛ́ ń sùuuo ń aafiao sĩana ń yeakↄ̃io guu. +Kɛ́ má è á gbɛ̃eↄ ku sĩana guu lá Mae Lua dìlɛwɛ̃ɛwa, ma pↄ kɛ̀na maamaa. +Tiasa ma gbɛ̃́ↄ, málɛ wabikɛwáɛ. I kɛ yã́ dafu málɛ oɛ́o, yã́ pↄ́ wá vĩ za káauɛ. Wàↄ yekↄ̃i. +Yeakↄ̃in kɛ: Wàↄ yã́ pↄ́ Lua dìlɛↄ kũa. Yã́ pↄ́ Lua dìlɛpi mɛ́ dɛ wàↄ yekↄ̃i lá á mà za káauwa. +Gbɛ̃sãsãna dasiↄ lìgua dṹnia guu, aaì mɛ Yesu Kilisi i mↄ gbɛ̃nazĩna ũo. Gbɛ̃́ bee taaá gbɛ̃sãsãnaɛ, Kilisi ibɛɛɛ. +À laaika, ásu to zĩ pↄ́ wá kɛ̀ kɛ pão. À to à ài'e a lɛ́ gbɛu. +Gbɛ̃́ pↄ́ vĩ̀ Kilisi yãdanɛ lɛ́a Lua dↄ̃o. Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń yã́pio Mae Lua vĩ ń aà Nɛ́o an píi. +Tó gbɛ̃́ mↄ̀ yãdadaiɛ́ mɛ́ a yã́ bee kũao, ásu à aà dilɛo. Ásu gbãakpaaàzi seo. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ gbãakpàaàzi lɛ́ kú aà vãikɛaↄ guuɛ. +Má yãvĩ dasi mà oɛ́, ãma má ye mà kɛ̃́ɛ́ láuo. Ma wɛ́ dↄi mà mↄ á gwaiɛ, wí bↄ kↄ̃ lɛ́u, kɛ́ wá pↄna e kɛ zài. +Gãli pↄ́ Lua dìlɛ la gbɛ̃́ↄ fↄkpàwá. +Zãa lá àaↄ̃de. +Ma gbɛ̃zↄ̃ↄ, mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ ma gbɛ̃́ yenzide Gaiusiɛ. Má yenzi ń sĩanao. +Ma gbɛ̃́ yenzide, miↄ wabikɛnɛ kɛ́ ǹyↄ̃ aafia, yã́pii i bↄnɛ maa, lá n bↄ maawa. +Kɛ́ wá gbɛ̃́ↄ mↄ̀, aa òmɛɛ lá ń sĩana kũa mɛ́ ń kú a guu, ↄ̃ ma pↄ kɛ̀na maamaa. +Tó má mà ma nɛ́ↄ kú ń sĩanao, pↄnae dɛmɛɛ beelao. +Ma gbɛ̃́ yenzide, ń náai vĩ zĩ pↄ́ ni kɛ wá gbɛ̃́ↄnɛ guu, atɛ̃sa nibↄↄ. +Aa n yeawázi yã'ò wá gãlideↄnɛ. Kũ̀sũa kɛnɛ́, lá a maa wà kɛ Lua zĩ guuwa. +Asa aa dàzɛu ń Kilisi tↄ́o, mɛ́ aa daa luayãdansaiↄ gã̀uo. +Sema wà gbɛ̃́ bee taaↄ yàaekɛ, wíↄ dɛ an zĩkɛndeeↄ ũ sĩana baokpaa guu. +Ma taalanae kɛ̃̀ n gãlideↄnɛ, ãma Diotɛfi dɛnlawɛɛlɛna ye wá yã́io. +Bee yã́i tó ma mↄ, má bↄaànↄ ń yã́ pↄ́ ì kɛↄ ń yãvãi pↄ́ ì dↄwáↄ. Bee lí ká aà bakanswãua ũo, ìli wá gbɛ̃́ↄ dilɛo, baa se ì gí gbɛ̃́ pↄ́ ye ń dilɛↄnɛ, ì kãaakɛkĩi zↄ̃nɛ́. +Ma gbɛ̃́ yenzide, ńsu yãvãi dadao, sema yãmaa. Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãmaakɛ mɛ́ Lua pↄ́ ũ, gbɛ̃́ pↄ́ ì yãvãikɛ Lua dↄ̃o. +Gbɛ̃́pii ì Demɛtiu tↄnasi. Baa sĩana ì aà sáaukpa. Wápiↄ wi aà sáaukpa sↄ̃, mɛ́ ń dↄ̃ kɛ́ wá seeladekɛ náai vĩ. +Má yãvĩ dasi mà onɛ, ãma má ye mà kɛ̃nɛ láuo. +Ma wɛ́ dↄi wà wɛsikↄ̃lɛ tia, wí yãbↄ kↄ̃ lɛ́u. +Lua n to aafia. N gbɛ̃naↄ fↄkpàma. Fↄkpa wá gbɛ̃naↄwa dodo. +Yuda. +Mámɛmaa Yuda, Yesu Kilisi zↄ̀blena, Zaaki dãuna. Mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ Mae Lua yenzide pↄ́ à ń sisi a ń kũa naa Yesu Kilisiwa guuↄnɛ. +Lua sùuu ń aafiao ń a yeaázio nↄnↄaaɛ́. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, má ye mà la��kɛ̃ɛ́ yãa wápii suabaa yã́ musu, ↄ̃ má è à kũ̀ teasiɛ mà kɛ̃́ɛ́ mà lɛdaowá à gí ń ázĩao Yesu yã́ pↄ́ Lua nàɛ́ á ↄzĩ gɛ̃n do e gↄↄpii musu. +Asa luayãdansaiↄ gɛ̃̀ wá guu kpã́i, aaì wá Lua gbɛ̃kɛ e ń wisaiyãkɛa zɛ́ ũɛ, aaì lelekpa wá Dii mɛ̀ndona Yesu Kilisizi. Ĩa pↄ́ Lua a damá kú aà yã́ taala guu à gɛ̃̀gɛ̃. +Kɛ́ Dii Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi, a gbɛa à gbɛ̃́ pↄ́ aai a náaikɛoↄ dɛ̀dɛ. Má ye mà yã́pi dↄágu, baa kɛ́ á dↄ̃ kↄ̀. +Malaika pↄ́ aai zɛ ń ń luakpamaoo aa pãkpà ń kúkĩiziↄ sↄ̃, Lua ń ká gusiau yeyea ń mↄdaonao àↄ dↄmá gↄↄpiiɛ e yã́kpalɛkɛgↄↄ zↄ̃ↄ zĩ́. +Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo ń wɛ̃́lɛ pↄ́ liaańziↄ gbɛ̃́ↄ yã́ bee taa kɛ̀ sↄ̃, aa ńzĩa kpà gbãsĩ dↄ̀ↄsai kɛawa. An kaalɛa dɛ ĩadama ń tɛ́ gasaio seela ũɛ. +Luayãdansai nana'onapiↄ lɛ́ kɛ màa sↄ̃ɛ. Aaì ńzĩa da gbãsĩkɛau, aaì gi ikoyãi, aaì malaika gawideↄ sↄ̃́sↄ̃. +Baa malaikaↄ kía Misɛli, gↄↄ pↄ́ àlɛ lɛkpaakɛ ń Ibiisio Mↄizi gɛ yã́ musu, i we à aà sↄ̃̀sↄ̃ à yãdàaàlao, ãma a òɛ̀ a kↄ̃ le ń Diio. +Gbɛ̃́piↄ sↄ̃ aaì yã́ pↄ́ wa a gbadↄ̃o bɛ̃̀ɛboɛ. Ɔ̃nↄ pↄ́ wà ń íò ↄ̃ aa vĩ lán nↄ̀bↄↄwa làasoosai, ↄ̃ ì gɛ̃ńnↄ kaalɛu. +Waiyoo ampiↄ, aa Kainu zɛ́ sɛ̀. Aa sì Balaaũ sã́sãau ↄ̃a yã́i. Aa bↄ̀ Lua kpɛ lán Kolewa, aa ↄ̃̀ↄkpà laaàwa. +Aa dɛ sãa ũ á gbɛ̃kɛ vĩa ń kↄ̃o blɛbleaↄ guu. Aaì pↄbleánↄ, wí lí ń kũo. An nↄ̀sɛ yã́ aaì gↄ̃́gↄ̃. Aa dɛ lán lousisia pↄ́ ì gɛ̃ ń ĩ́anao masaiwaɛ. Aa gà gɛ̃n pla lán lí nɛ'isai pↄ́ bilɛawaɛ. +Aa dɛ lán isukaa pãsĩwa, aaì fùla vãi bↄ an wisaiyãkɛaↄ ũ. Aa dɛ lán saambɛbɛnaↄwa, gusia níinii ↄ̃ Lua dìlɛnɛ́ àↄ ń yàaekɛò gↄↄpii. +Za Adamu lɛ́u e à gɛ̀ pɛ̀ Ɛnↄkiwa mae ń nɛ́o ku lɛɛ soplaɛ, ↄ̃ Ɛnↄkipi dↄ̀aa ń yã'ò à mɛ̀, á è Dii lɛ́ mↄ́ ń a gbɛ̃́ↄ, an dasi lɛ́ vĩo, +kɛ́ aà yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́piio, i yãda a yãdansai duunkɛnaↄla píi, yã́ pↄ́ aa kɛ̀ a yãdasaikɛ guu yã́i ń a tↄ́ bɛ̃̀ɛ pↄ́ aa sìↄ píi. +Gbɛ̃́piↄá yãkeledeↄnɛ, yãe lí káńguo. An pↄ́ niakaa mɛ́ ì dↄaanɛ́, aaì ĩ́anadã ń yãzↄ̃ↄo, aaì lɛnakasa gbɛ̃́ↄnɛ ài'ea yã́i. +Ápiↄ sↄ̃ ma gbɛ̃́ yenzideↄ, à to yã́ pↄ́ wá Dii Yesu Kilisi zĩnaↄ dↄ̀aa òɛ́ dↄágu. +Aa òɛ́ gↄↄgbɛzãzĩ gbɛ̃́ pↄ́ an luayãdasai pↄ́ niakaa lɛ́ dↄaanɛ́ↄ aa á kɛ pↄ́ↄpↄↄɛ. +Gbɛ̃́piↄ ì to gbɛ̃́ↄ kɛ̃aaɛ, anzĩa pↄeã mɛ́ ì dↄaanɛ́, aa Lua Nisĩna vĩo. +Ápiↄ ma gbɛ̃́ yenzideↄ, à kↄ̃ zɛdↄ á lousisizɛ guu, íↄ wabikɛ ń aà Nisĩna gbãao. +Àↄ zɛa Lua yeawázi guu, íↄ wɛdↄ wá Dii Yesu Kilisizi e aà gɛ wá ká àizãnawa a gbɛ̃kɛ guu. +À wɛ̃nadↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kú seaseaↄnɛ. +À gbɛ̃eↄ sí tɛ́wa à ń suaba. À wɛ̃nadↄ̃ gbɛ̃pãleↄnɛ ń laaio, í za baa an pↄkasa pↄ́ gbãsĩkpà an dàakɛa guuↄu. +Lua mɛ̀ndona wá Suabana a fↄ̃ à á dↄ̃́a kɛ́ ásu fuo, i á kpán'aɛkɛ a gawi guu sãasai ń pↄnao ń wá Dii Yesu Kilisi gbãao. Ɔ̃mɛ gawi ń zↄ̃ↄkɛo ń gbãao ń ikoo vĩ zadↄ̃ gↄↄ i daalɛo ń a tiao e gↄↄpii. Ãmi. +Zia yã́. +Lua yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ kɛi dà Yesu Kilisiɛ aà biiwà a zↄ̀blenaↄnɛ, ↄ̃ à a malaika zĩ̀ ma Zãa a zↄ̀blenawa, a tò ma yã́pi dↄ̃̀. +Lua yã́ pↄ́ Yesu Kilisi dɛ a seelade ũ ↄ̃ má è, ↄ̃ málɛ o. +Gbɛ̃́ pↄ́ zia yã́ɛ bee kyokɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa a yãmà aa kũaↄá báaadeↄnɛ, asa a gↄↄ kãikũ̀. +Ma Zãa mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ gãli sopla pↄ́ kú Azi bùsuuↄnɛ. Lua pↄ́ kú za yãa mɛ́ a ku tia mɛ́ àlɛ mↄ́ ń a Nisĩna mɛ̀n sopla pↄ́ kú a kpalabaa aɛↄ +ń Yesu Kilisi pↄ́ dɛ seelade náaide ũo aa gbɛ̃kɛkɛɛ́, aai á tó aafia. Yesupi mɛ́ gàbↄ sɛ̃́ia ũ, ↄ̃mɛ dṹnia kíaↄ gbãade ũ. A yewázi à wá bↄ́ wá duunau ń a au gbãao, +à wá kpá kpalau Lua a Mae gbàgbanaↄ ũ. Ɔ̃mɛ gawi ń gbãao vĩ gↄↄpii! Ãmi. +Ma, àlɛ mↄ́ luabɛpuanau. Gbɛ̃́pii a wɛsiaàlɛ, baa gbɛ̃́ pↄ́ aa aà zↄ̃̀ↄ, dṹnia bui píi i ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃ aà yã́ musu. Aà kɛ màa! Ãmi. +Dii Lua mɛ̀: Mámɛ má Alafa ń Omɛgao ũ. Ma Gbãapiide má kú yãa mɛ́ má kú tia mɛ́ málɛ mↄ́. +Mámɛmaa Zãa á gbɛ̃do, naa Yesuwa guu kↄ̃gbɛ̃ↄn wá ũ wɛ́tɛ̃a guu, kpalablea guu, mɛnakɛa guu. Má kú ísia gũgũna pↄ́ wì mɛ Patemↄ guu luayã'oa ń Yesu seeladekɛo yã́i. +Dii gↄↄzĩ Lua Nisĩna dɛ̀dɛa, ↄ̃ ma lↄↄ gbãa mà ma kpɛ lán kã̀ae'ↄwa +à mɛ̀: Yã́ pↄ́ ń è kɛ̃ lá guu, ní kpã́sã gãli sopla pↄ́ kú wɛ̃́lɛɛ beeuↄnɛ: Ɛfɛsɛ, Simiina, Pɛɛgaũ, Tiatii, Saadi, Filadɛlifi ń Laodisio. +Ma lili mà gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yã'omɛɛpi e. Kɛ́ ma lili màa, ma vua dau è mɛ̀n sopla. +Ma gbɛ̃e è daupiↄ zãnguo lán gbɛ̃nazĩn nɛ́wa. A ulatao daa, àlɛ gálɛ aà gbázĩ, mɛ́ vua asana dↄa aà kùawa. +Aà mikã dɛ púntaitai lán sãkã ge buawa, mɛ́ aà wɛ́ dɛ lán tɛ́vuawa. +Aà gbá lɛ́ tɛkɛ lán mↄgotɛ̃ pↄ́ wàlɛ baasa mua tɛ́ guuwa. Aà lↄↄ dɛ lán izↄ̃ↄsuka kↄ̃fĩwa. +A saana kũa a ↄplaau mɛ̀n sopla, mɛ́ fɛ̃nda lɛna kpɛpla lɛ́ bↄ aà lɛ́u. Aà oa lɛ́ tɛkɛ lán ĩatɛ̃ gbãawa. +Kɛ́ ma aà è, ma lɛlɛ aà gbázĩ, ma gↄ̃ sã́ii. Ɔ̃ à ↄplaa nàa à mɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo. Mámɛ má Dↄaana ń Gↄ̃zãnao ũ, +gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ ku ũ. Ma ga, ↄ̃ má kú kɛ́, mɛ́ máↄ ku e gↄↄpiiɛ. Má ga ń bɛdao kilinɛↄ kũa. +Yã́ pↄ́ ń è kɛ̃́, yã́ pↄ́ kúↄ ń yã́ pↄ́ a mↄ a kpɛↄ píi. +Saana mɛ̀n sopla pↄ́ ń è ma ↄplaaupiↄ ń vua dau mɛ̀n soplapiↄ asiin kɛ: Saana mɛ̀n soplapiↄá gãli mɛ̀n soplapiↄ dↄaanaↄnɛ, mɛ́ dau mɛ̀n soplapiↄá gãli mɛ̀n soplapiↄnɛ. +Kɛ̃ Ɛfɛsɛ Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma gbɛ̃́ pↄ́ má saana mɛ̀n soplaↄ kũa ma ↄplaau, má bɛ vua dau mɛ̀n soplaↄ zãnguo, mámɛ ma yãɛ bee ò. +Má n yãkɛaↄ dↄ̃ ń zĩ pↄ́ ńlɛ kɛo ń n mɛnakɛao. Nili we gbɛ̃vãiↄ dìlɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ aaì ńzĩa dilɛ Lua zĩnaↄ ũ mɛ́ aa dɛ a ũo, n ń yↄ̃́ ń è ɛɛdeↄn ń ũ. +N mɛnafↄ̃̀, n taasikɛ̀ ma yã́i, ni kpasao. +Kási má yãvĩnnↄ. Dafudafukɛlɛgɛ ń kɛ̀mɛɛ. +To n kua zi zadↄ̃ ni busao yã́ dↄngu. Nↄ̀sɛlilɛ, níↄ yã́ pↄ́ ni kɛ yãaↄ kɛ. Tó ni kɛ màao, má mↄma, mí n dau sɛ sↄ̃ò. +Ń beeo ń yã́ɛ bee vĩ, ń za Nikolaiↄ yãkɛau lá má zauwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ, aà yã́ pↄ́ Lua Nisĩna lɛ́ o Yesudeↄnɛ ma: Má gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè gba zɛ́ aà lí wɛ̃nide pↄ́ kú Lua lu guu bɛ ble. +Kɛ̃ Simiina Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ Dↄaana ń Gↄ̃zãnao ũ, ma ga ma ɛa vu, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. +Má wɛ́tɛ̃a pↄ́ wàlɛ mↄnɛ dↄ̃ ń n taasidekɛo. Ń beeo ↄden n ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ Yudaↄn ń ũ mɛ́ aa dɛ a ũo, an lousisikpɛ dɛ Setãu pↄ́ ũↄ, má dↄ̃ lá aaì yãdↄma. +Ńsu vĩakɛ taasi pↄ́ ńyↄ̃ kɛɛo. Ma, Ibiisi a á gbɛ̃eↄ ká kpɛ́u à á yↄ̃, i wɛ́tɛ̃amↄɛ́ gↄↄ kwi. Ǹyↄ̃ náai vĩ e n gɛ ǹ gaò, mí àizãna kɛnɛ yàae ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ, aà yã́ pↄ́ Lua Nisĩna lɛ́ o Yesudeↄnɛ ma: Ga plaade a ĩakpa gbɛ̃́ pↄ́ zĩblèzio. +Kɛ̃ Pɛɛgaũ Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma gbɛ̃́ pↄ́ má fɛ̃nda lɛna kpɛpla vĩ, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. +Má n kúkĩi dↄ̃, gu pↄ́ Setãu kpalabaa kuuɛ. Ń ma yã́ kũa, ni lelekpamazio, baa gↄↄ pↄ́ wà ma seelade náaide Antipa dɛ̀ n wɛ̃́lɛu, gu pↄ́ Setãu kuupi. +Kási má yã́ yↄↄna vĩnnↄ. Ń gbɛ̃́ↄ vĩ we, aa Balaaũ yã́ kũa. Balaaũpi mɛ́ dà Balakiɛ, à kↄ̃nikɛ̀ Isailiↄnɛ aa sa'onↄↄ sò aa gbãsĩkɛ̀. +Beewa lↄ ń gbɛ̃́ↄ vĩ we, aa Nikolaiↄ yã́ kũa. +A yã́i tò, nↄ̀sɛlilɛ. Tó ni kɛ màao, má mↄma tia, mí zĩkannↄ ń fɛ̃nda pↄ́ kú ma lɛ́uo. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ, aà yã́ pↄ́ Lua Nisĩna lɛ́ o Yesudeↄnɛ ma. Má gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè gba mana pↄ́ ulɛa, mí aà gba gbɛpua boolona pↄ́ wà tↄ́ dafu kɛ̃̀wà. Gbɛ̃e aↄ tↄ́pi dↄ̃o, sema gbɛ̃́ pↄ́ má kpàwàpi. +Kɛ̃ Tiatii Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma Lua Nɛ́ pↄ́ ma wɛ́ dɛ lán tɛ́vuawa, ma gbá dɛ lán mↄgotɛ̃wa, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. +Má n yãkɛaↄ dↄ̃, n yea gbɛ̃́ↄzi, n luanaaikɛa, n zĩkɛa ń n mɛnakɛao, mɛ́ yã́ pↄ́ ńlɛ kɛ gbɛzã dɛ a káaua. +Kási má yãvĩnnↄ. N nↄɛ Zezabɛli pↄ́ azĩa dìlɛ ãnabi ũ gbà zɛ́. Álɛ ma zↄ̀blenaↄ sãsã, àlɛ danɛ́ aa gbãsĩkɛ aa sa'onↄↄ só. +Ma aà gbà zɛ́ aà nↄ̀sɛlilɛ, ãma a ye à nↄ̀sɛlilɛ à a káaluakaa too. +Ma, má kpaaàzi pɛwa, mí tó gbɛ̃́ pↄ́ gbãsĩkɛ̀aànↄↄ wɛ́tɛ̃a zↄ̃ↄ e, tó aai nↄ̀sɛlilɛ aa aà yã́ tòo. +Má aà ìwaↄ dɛdɛ ń gagyão, Yesudeↄ píi i dↄ̃ kɛ́ mámɛ mi gbɛ̃́ↄ làasoo ń ń sↄ̃o yↄɛ, mɛ́ má fĩabo á baadeɛ a yãkɛawa. +Á Tiatii gbɛ̃́ kĩni pↄ́ á yã́pi kũao mɛ́ á yã́ pↄ́ wì mɛ Setãu asii zↄ̃ↄ dↄ̃oↄ, má aso pãle diɛ́o. +À ↄdidi yã́ pↄ́ á kũawa e màↄ mↄ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè mɛ́ a yã́ pↄ́ má yeiↄ kũa e a lɛ́wa, má aà gba zɛ́ aà gbãable buiↄwa. +A kiblemá ń mↄ̀ gopanao, a ń wíwi lá wì gĩ̀ oo wiwa, lá ma Mae ma gba zɛ́wa. +Má aà gba gudↄlɛia saana lↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ, aà yã́ pↄ́ Lua Nisĩna lɛ́ o Yesudeↄnɛ ma. +Kɛ̃ Saadi Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma gbɛ̃́ pↄ́ má Lua Nisĩna mɛ̀n soplaↄ ń saana mɛ̀n soplaↄ kũa, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. Má n yãkɛaↄ dↄ̃. Kua bɛ̃́ɛ tↄ́ mɛ́ dↄma, ãma gɛn n ũ. +Vu, gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀nɛↄ lɛ́ ń láo e aaↄ gɛ́ gai, asa má è n yã́e bↄlɛia ma Luaɛo. +A yã́i tò yã́ pↄ́ ń mà mɛ́ ń sì, to àↄ dↄngu, níↄ kũa, ní nↄ̀sɛlilɛ. Tó ni vuo, má mↄma lán kpã́iwa, mɛ́ ńyↄ̃ↄ zaa pↄ́ má mↄ́wà dↄ̃o. +Kási ń gbɛ̃́ↄ vĩ Saadi we yↄↄ aai ń pↄkasa gbãsĩkpao. Wá bɛbɛ sãnu ń pↄ́ puao, asa aa kà a lɛ́i. +Màa gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè aↄ pↄkasa pua daa. Má aà tↄ́ dɛ àizãna taalau bauo. Má zɛaànↄ ma Mae ń a malaikaↄ aɛ. +Kɛ̃ Filadɛlifi Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma kuaadoade sĩande, má Davidi kilinɛ kũa, mi zɛwɛ̃ gbɛ̃e lí fↄ̃ tào, mi zɛta gbɛ̃e lí fↄ̃ wɛ̃̀o, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. +Má n yãkɛaↄ dↄ̃. Ma, ma zɛwɛ̃̀nɛ n aɛ, gbɛ̃e a fↄ̃ tao. Baa tó n gbãa bílao, ń ma yã́ kũa, ni lelekpamazio. +Setãu lousisikpɛ gbɛ̃́ pↄ́ aaì ńzĩa dilɛ Yudaↄ ũ mɛ́ aa dɛ a ũoↄ, má tó ɛɛdepiↄ mↄ kúlɛnɛ, aai dↄ̃ kɛ́ má yenzi. +Lá ń mɛna yã́ pↄ́ má dìlɛnɛ kũa, má n si taasi pↄ́ lɛ́ mↄ́ dṹnia bṹuwa à gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛↄ yↄ̃wa. +Má mↄ́ tia. Ɔdidi yã́ pↄ́ ń kũawa, kɛ́ gbɛ̃e su n ài simao yã́i. +Má gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè kɛ ma Lua kpɛ́ gbapɛlɛ ũ. A bↄu bauo. Má a Lua tↄ́ kɛ̃́wà ń ma Lua wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ dafu pↄ́ a bↄ aà kĩ́i musu tↄ́o ń ma tↄ́ dafuo. +Kɛ̃ Laodisi Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma gbɛ̃́ pↄ́ wì omɛɛ Ãmi, ma seelade náaide sĩande, ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ pↄ́ pↄ́ Lua kɛ̀ↄ zĩ́na ũ, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. +Má n yãkɛaↄ dↄ̃. Ń niɛo mɛ́ ń wãao. Má ye ǹyↄ̃ niɛ ge wãa. +Lá ń lↄ̀ↄlↄↄɛ, ń wãao mɛ́ ń niɛo, má n pisiɛ. +Ni mɛ ↄde àizɛɛde pↄ́ pↄe wɛ̃na vĩon n ũ. Ń dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃pã pua baakɛna wɛ̃nade taaside vĩ̀an n ũo. +Málɛ lɛdama, vua baasaa lu ma kĩ́i, ní kɛ ↄde ũ. Pↄkasa pua lu ǹ da, ní n puizi ulɛ ǹ bↄ wíu. Wɛ́ ɛsɛ lu ǹ ka n wɛ́u, ní gu'e. +Mi gbɛ̃́ pↄ́ má yeńziↄ swã́gaga, mi ń toto. A yã́i tò, ãiakɛ, ní nↄ̀sɛlilɛ. +Gwa, má zɛa kpɛɛlɛ, málɛ ↄtaalɛ. Tó gbɛ̃́ ma lↄↄ mà mɛ́ à zɛwɛ̃̀mɛɛ, má gɛ̃ pↄbleaànↄ, i blemanↄ. +Má gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè gba zɛ́ aà zↄ̃lɛmanↄ báawa, lá mapi ma zĩblè ma zↄ̃lɛ ń ma Maeo báawawa. +A gbɛa ma zɛ è wɛ̃a luabɛ. Ɔ̃ ma lↄↄ pↄ́ má mà káau lán kã̀ae'ↄwa mà lↄ à mɛ̀: Mↄ la, mí yã́ pↄ́ a mↄ bee gbɛa ↄlↄnɛ. +Wegↄ̃ↄ Lua Nisĩna dɛ̀dɛa, ↄ̃ ma kpalabaa è luabɛ we, gbɛ̃e zↄ̃lɛwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛwapi lɛ́ tɛkɛ lán gbɛ̀ bɛɛɛde pↄ́ wì mɛ diamaa ń saadↄaniowa. Nàali liaa kpalabaapizi, a í dɛ búunnↄ lán ɛmɛlodiwaà. Aa pↄ́ pua dadaa, aa vua fùa kpákpaa. +Lou lɛ́ pílɛ, àlɛ bↄ kpalabaapi kĩ́i, àlɛ pũna, àlɛ vĩ. Filia naa kpalabaapi aɛ mɛ̀n sopla Lua Nisĩna mɛ̀n soplapiↄ ũ. +Díi da kpalabaapi aɛ lán ísiwa, a da wásawasa e a guu. Kpalabaaↄ zãnguo pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃ↄ liaa kpalabaapizi. Wɛ́ fĩfĩmá kpɛ ń aɛo. +Pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ sɛ̃́ia bↄ̀ nↄ̀ↄmusuwa, a plaade bↄ̀ gáaewa, a àaↄ̃de oa bↄ̀ gbɛ̃nazĩna oawa, a síiↄ̃de bↄ̀ kúu pↄ́ lɛ́ vuawa. +Pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ baade gã̀sĩa vĩ mɛ̀n soolosoolo. Wɛ́ fĩfĩ an gã̀sĩapiↄwa a guu ń a kpɛo. Fãanɛ ń gwãasĩnao aaìↄ o láasai: Kuaadoade, kuaadoade, kuaadoade, Dii Lua Gbãapiide. A ku yãa, a ku tia, mɛ́ àlɛ mↄ́. +Tó pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báawa ìↄ ku gↄↄpiipi tↄbↄ̀ aa bɛɛɛ dↄ̃̀ɛ̀ aa aà sáaukpà, +gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn baasↄo mɛ̀ndosaipiↄ ì wúlɛwulɛ aà aɛ aa misiilɛɛ̀, aaì ń fùa gogo kálɛ kpalabaapi aɛ, aaì mɛ: +Dii wá Lua, n ka wà n tↄbↄ, wí bɛɛɛ ń gbãao dↄ̃nɛ, asa n pↄ́pii kɛ̀, an kɛa ń ń kuao dɛ n pↄeã ũɛ. +Ɔ̃ ma taala kooa è na gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báawapi ↄplaau, wà yãkɛ̃̀wà kpɛ pla píi, wà a lɛ́ kũ̀kũ ń kã́n'ↄo lɛɛ sopla. +Ɔ̃ ma malaika gbãade è, àlɛ kpàwakɛ ń lↄↄ gbãao à mɛ̀: Démɛ kà kã́n'ↄpiↄ gogoa à lápi pooi? +Asa gbɛ̃e ku luabɛ ge tↄↄlɛ ge tↄↄlɛ zíɛ a fↄ̃ lápi poo à gwao. +Ma ↄ́ↄlↄ̀ maamaaɛ, kɛ́ wi gbɛ̃e e à kà lápi poo gwaao. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ do òmɛɛ: Ńsu ↄ́ↄlↄo. Gwa, Yuda bui Nↄ̀ↄmusu pↄ́ dɛ Davidi kpala pↄ́ vlãpà Kía ũ zĩblè. A fↄ̃ kã́n'ↄ mɛ̀n soplapiↄ gogo, i lápi poo. +Ɔ̃ ma Sã è zɛa báapi guo, pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ zãnguo. A dɛ lá wà aà kòlokpawa. A kↄ́ba sopla ń wɛ́o sopla, Lua Nisĩna mɛ̀n sopla pↄ́ à ń zĩ́ dṹnia gupiiuↄ ũ. +À gɛ̀ lápi sì gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báawapi ↄzĩ. +Kɛ́ à lápi sì, pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn baasↄo mɛ̀ndosaipiↄ kùlɛkulɛ Sãpi aɛ. An baade mↄↄna kũa ń vua tùu pↄ́ tulaletika a paio. Tulaleti piá Lua gbɛ̃́ↄ wabikɛaↄɛ. +Aalɛ lɛ̀ dafu sí aa mɛ̀: N ka lápi sia ǹ kã́n'ↄpiↄ gogo, asa wà n dɛ, n gbɛ̃́ↄ bò Luaɛ ń n auo bui píi guu, buiyã píi guu, gbɛ̃́pii guu, bùsu píi guu. +N ń kpá kpalau wá Lua gbàgbanaↄ ũ, aai kible tↄↄlɛ. +Ɔ̃ ma malaikaↄ è liaa báapizi ń pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ dasidasi, an dasi kà ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ũma'ũma, wa fↄ̃ ń lɛ́ dↄ̃o. Ma ń kↄ̃fĩ mà, +aalɛ o ń lↄↄ gbãao: Sã pↄ́ wa dɛ̀ kà wà iko dↄ̃ɛ̀ ń àizɛɛo ń ↄ̃nↄo ń gbãao ń bɛɛɛo wí aà táasilɛ wà aà tↄbↄ. +Ɔ̃ pↄ́ pↄ́ Lua kɛ̀ musu ń tↄↄlɛo ń tↄↄlɛ zíɛo ń ísia guuo píi, pↄ́ pↄ́ kú baama píiↄ, má mà aa mɛ̀: Wàↄ bɛɛɛ ń gbãao dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báawaɛ ń São, wíↄ ń táasilɛ wàↄ ń tↄbↄ gↄↄpii. +Pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ mɛ̀, ãmi. Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ wùlɛwulɛ aa misìilɛɛ̀. +Má è Sã kã́n'ↄ mɛ̀n soplapiↄ sɛ̃́ia gò. Ɔ̃ má mà pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ do yã'ò lán louvĩawa à mɛ̀: Mↄ́! +Ɔ̃ ma sↄ̃kaapua è, gbɛ̃́ pↄ́ di a kpɛ sá kũa. Wà kíafua kpàɛ̀, ↄ̃ à bↄ̀ zĩ̀blena ũ, à gɛ̀ zĩblei. +Kɛ́ à kã́n'ↄ plaade gò, má mà pↄ́ bɛ̃́ɛ plaade mɛ̀: Mↄ́! +Sↄ̃́ pãle bↄ̀ lↄ, a dɛ tɛ̃́nzoizoi. Wà gbɛ̃́ pↄ́ di a kpɛ gbà zɛ́ aà aafia sí dṹniawa, kɛ́ gbɛ̃́ↄ kↄ̃ dɛdɛ. Wà fɛ̃nda zↄ̃ↄ kpàwà. +Kɛ́ à kã́n'ↄ àaↄ̃de gò, má mà pↄ́ bɛ̃́ɛ àaↄ̃de mɛ̀: Mↄ́! Ɔ̃ ma sↄ̃́ sia è, gbɛ̃́ pↄ́ di a kpɛ zaa kũa. +Má mà lán lↄↄwa, à bↄ̀ pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ guu à mɛ̀: Ése zaa lɛ do mɛ́ gↄↄ do zĩ ↄ̃a ũ. Mase zaa lɛ àaↄ̃ mɛ́ gↄↄ do zĩ ↄ̃a ũ. Ńsu to nísi ń vɛ̃ɛo sàsakũo. +Kɛ́ à kã́n'ↄ síiↄ̃de gò, ma pↄ́ bɛ̃́ɛ síiↄ̃de lↄↄ mà à mɛ̀: Mↄ́! +Ɔ̃ ma sↄ̃kaasina è, gbɛ̃́ pↄ́ di a kpɛ tↄ́n Ga, mɛ́ Bɛda tɛaàzi. Wà ń gbá zɛ́ aaↄ iko vĩ dṹnia gbɛ̃́ↄ lɛɛ síiↄ̃dewa, aa ń dɛdɛ ń zĩo ń iminao ń gagyão ń wàiↄ. +Kɛ́ à kã́n'ↄ sↄode gò, ma gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ luayã'oa ń Yesu seeladekɛo yã́iↄ gyaadeↄ è tulaletikatɛakĩi zíɛ. +Aa wii gbãa lɛ̀ aa mɛ̀: Dii Kuaadoade Sĩande, e bↄɛ ńyↄ̃ yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛↄ, ní wá dɛa tↄsimái? +Ɔ̃ wà ulatao pua dàda ń baadeɛ, wa ònɛ́ aa mɛnakɛ yↄↄ e an Yesude zↄ̀blen dee pↄ́ wa ń dɛdɛ láńwaↄ lɛ́ ká. +Kɛ́ à kã́n'ↄ soolode gò, má è tↄↄlɛ lùalua pãsĩpãsĩ, ĩatɛ̃ siakũ̀ níinii lán zwãa daa ùsiuwa, mↄvua tɛ̃akũ̀ lán auwa míↄmiↄ. +Saanaↄ wòlo luabɛ aa kwɛ̀ tↄↄlɛ lán zàa'ĩana libɛ ísi woloawa. +Luabɛ kɛ̃̀aa à kòokoo lán pɛwa. Gbɛ̀sĩsĩↄ ń ísia gũgũnaↄ sↄ̃̀ píi. +Dṹnia kíaↄ ń kpalablenaↄ ń sosa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń ↄdeↄ ń gbãadeↄ ń gbɛ̃́piio zↄↄ ge wɛ̃́ɛↄ ùlɛ gbɛ̀'ɛↄ ń gbɛ̀sↄↄnaↄ guu. +An lɛ́ dↄ: Sĩ̀sĩↄ ń gbɛsiↄ à dawála à wá ulɛ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báawaɛ, à wá sí Sã pↄkũmawa. +Asa an pↄkũmabↄbↄmagↄↄ zↄ̃ↄ kà. Démɛ a fↄ̃ bↄui? +Bee gbɛa ma malaika gbɛ̃ↄn síiↄ̃ↄ è zɛzɛ dṹnia gola síiↄ̃wa, an baade a gola ĩ́ana kũa, kɛ́ ĩ́ana su pɛ tↄↄlɛ ge ísia ge líewao yã́i. +Ɔ̃ ma malaika pãle è, à bↄ̀ gukpɛ oi, a Lua bɛ̃́ɛ seelakɛbↄ kũa. À lɛ́ gbãa zù malaika gbɛ̃ↄn síiↄ̃ pↄ́ wà ń gbá zɛ́ aa tↄↄlɛ ń ísiao ↄ̃̀ↄkpapiↄzi +à mɛ̀: Ásu tↄↄlɛ ge ísia ge líↄ ↄ̃̀ↄkpao e wà seelakɛ wá Lua zↄ̀blenaↄ mi'aɛwa. +Ɔ̃ wà gbɛ̃́ pↄ́ wà seelapi kɛ̀máↄ lɛ́ òmɛɛ, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basopla ń síiↄ̃oɛ (144.000). Aa bↄ̀ Isaili bui píi guu. +Wà seelakɛ̀ Yuda buiↄwa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000) ń Lubɛni buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Gada buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla +ń Asɛɛ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Nɛfatali buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Manase buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla +ń Simɛↄ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Levii buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Isakaa buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla +ń Zabulↄni buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Yosɛfu buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla. +Bee gbɛa ma gbɛ̃́ↄ è dasidasi, wa fↄ̃ ń naoo. Aa bↄ̀ bùsu píi guu, bui píi guu, gbɛ̃́pii guu, buiyã píi guu. Aa zɛzɛa kpalabaa ń São aɛ. Aa ulatao pua dadaa, kpakpa lá nanaa ń ↄzĩ. +Aalɛ wii gbãa lɛ́, aalɛ mɛ: Wá Lua pↄ́ zↄ̃lɛa báawa ń São mɛ́ ì ń suaba. +Malaikaↄ zɛzɛ aa lìa kpalabaazi ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃ↄ ḿpii, ↄ̃ aa ń mi pɛ̀lɛpɛlɛ báapi aɛ, aa kùlɛ Luaɛ +aa mɛ̀: Ãmi! Wá Lua mɛ́ tↄ́ vĩ ń gawio ń ↄ̃nↄo ń sáabuo ń bɛɛɛo ń ikoo ń gbãao gↄↄpii. Ãmi! +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ do ma la à mɛ̀: Deↄn ulataopuadanapiↄ ũi? Aa bↄ̀ má ni? +Má òɛ̀: Baa, ḿmɛ ń dↄ̃. Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ wɛ́tɛ̃a zↄ̃ↄ guuↄnɛ. Aa ń ulataopiↄ pì Sã au guu à puakũ̀. +Bee yã́i aa ku Lua kpalabaa aɛ, aaìↄ zↄbleɛ̀ aà kpɛ́u fãanɛ ń gwãasĩnao, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báawapi ì ↄkuńla. +Nↄana ge imi a ń dɛ lↄo, ĩatɛ̃ a ń lɛ́o, mɛ́ gu a wãmáo, +asa Sã pↄ́ zɛa báapiwa guoguo a ń dã́, i dↄaanɛ́ e nibↄna í wɛ̃nidei, mɛ́ Lua a ń wɛ́'i gogonɛ́ píi. +Kɛ́ Sã kã́n'ↄ soplade gò, luabɛ kɛ̀ kílikili lán mↄwɛn baakwi taawa. +Ɔ̃ ma malaika gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ aaìↄ zɛa Lua aɛↄ è, wà kã̀ae kpàmá mɛ̀n sopla. +Ɔ̃ malaika pãle mↄ̀ zɛ̀ tulaletikatɛakĩi pↄ́ wa pì ń vuao saɛ, a tɛ́sibↄ pↄ́ wa pì ń vuao kũa. Wà tulaleti kpàwà zↄ̃ↄzↄ̃ↄ ń Lua gbɛ̃́ↄ píi wabikɛaↄ aà kátɛa, ↄ̃ a kàtɛa kpalabaa aɛ tulaletikatɛakĩipiwa. +Ɔ̃ tulaleti súɛlɛ ń Lua gbɛ̃́ↄ wabikɛaↄ fɛ̀lɛ malaikapi ↄzĩ Lua aɛ. +Ɔ̃ malaikapi tɛ́sibↄ sɛ̀ à tulaletikatɛakĩi tɛ́ sì a pai, a zù tↄↄlɛ. Lou lɛ́ vĩ, àlɛ pũna, àlɛ pílɛ, tↄↄlɛ lùalua. +Malaika gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ aa kã̀ae mɛ̀n sopla kũapiↄ a pɛa sↄukɛ̀. +A sɛ̃́ia a pↄ́ pɛ̀, ↄ̃ lougbɛ ń tɛ́o yãalɛa ń auo kwɛ̀ tↄↄlɛ. Tↄↄlɛ lɛɛ àaↄ̃de tɛkũ̀, líↄ lɛɛ àaↄ̃de tɛkũ̀, sɛ̃̀ ísi tɛkũ̀ míↄ. +Malaika plaade a pↄ́ pɛ̀, ↄ̃ pↄ́ tɛde bↄ̀ à sì ísiau lán gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃ↄwa. Ísia lɛɛ àaↄ̃de lì au ũ, +ↄ̃ ísia pↄ́ bɛ̃́ɛↄ lɛɛ àaↄ̃de gàga, mɛ́ gó'ilɛnaↄ lɛɛ àaↄ̃de ↄ̃̀ↄkpà. +Malaika àaↄ̃de a pↄ́ pɛ̀, ↄ̃ saan zↄ̃ↄ pↄ́ lɛ́ tɛ́kũ lán sɛ̃tɛwa bↄ̀ luabɛ, à lɛ̀lɛ dà swaↄ ń nibↄnaↄ lɛɛ àaↄ̃dela. +Saanapi tↄ́n Gↄ̃i. Í lɛɛ àaↄ̃de lì gↄ̃i ũ, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ ípi mìↄ gàga dasi a kĩ̀sã yã́i. +Malaika síiↄ̃de a pↄ́ pɛ̀, ↄ̃ wà ĩatɛ̃ lɛɛ àaↄ̃de lɛ̀ ń mↄvua lɛɛ àaↄ̃deo ń saanaↄ lɛɛ àaↄ̃deo, kɛ́ an lɛɛ àaↄ̃de siakũ yã́i. Ɔ̃ fãanɛ lɛɛ àaↄ̃de gↄ̃̀ gupuasai, màaɛ gwãasĩna lↄ. +Ɔ̃ ma kúu è, àlɛ vua musumusu. Má mà à wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: Waiyoo, waiyoo, waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ kú tↄↄlɛↄ malaika gbɛ̃ↄn àaↄ̃ pↄ́ gↄ̃̀piↄ kã̀ae'ↄ pↄ́ a bↄ yã́i. +Malaika sↄode a pↄ́ pɛ̀, ↄ̃ ma saana è, à bↄ̀ luabɛ à lɛ̀lɛ tↄↄlɛ. Ɔ̃ wà gbã́o zòolo kilinɛ kpàwà, +ↄ̃ saanapi gbã́o zòolopi zɛ́ wɛ̃̀. Súɛlɛ bↄ̀u lán mua zↄ̃ↄ súɛlɛwa, ↄ̃ gbã́opi súɛlɛ ĩatɛ̃ siakũ̀, gu kɛ̀ síii. +Kwaↄ bↄ̀lɛ súɛlɛpi guu aa lì tↄↄlɛa. Wà ń gbá iko lán dṹnia sóiↄ pↄ́wa. +Wa ònɛ́ aasu ĩada sɛ̃e ge láe ge líewao, sema gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua seela vĩ ń mi'aɛwaoↄ. +Wi ń gba zɛ́ aa gbɛ̃́ↄ dɛdɛo. Aa wãwã kpáńzi e mↄ sↄoɛ. An wãwã dɛ lán sói gbɛ̃́paa wãwãwaɛ. +Gↄↄ beeↄ zĩ́ gbɛ̃́ↄ wɛɛlɛ ga mↄ́ ń sɛ́, a mↄo. Ga ni a ń dɛ, kási ga a bàalɛnɛ́ɛ. +Kwapiↄ dɛ lán sↄ̃́ pↄ́ an zĩkasↄu màↄwa. Aa pↄe kpákpaa lán vua fùawa, an oa bↄ̀ lán gbɛ̃nazĩna pↄ́wa. +An mikã dɛ gbã̀agbãa lán nↄɛ pↄ́wa, an swaaↄ dɛ lán nↄ̀ↄmusu pↄ́wa. +An kua dɛ lá aa mↄ̀ ula dadaawa, an gã̀sĩa kĩ́i dↄ lán gó dasi pↄ́ sↄ̃́ↄ lɛ́ gálɛ zĩ guuↄ kↄ̃fĩwa. +Aa vlã́ vĩ ń kao lán sóiwa. An iko kú ń vlã́piↄwa aa ĩadaò gbɛ̃́ↄwa e mↄ sↄo. +Gbã́o zòolo malaikapi mɛ́ ń kía ũ. Ń Ɛbɛlu yã́o aà tↄ́n Abadↄ̃. Ń Gɛlɛki yã́o sↄ̃ Apↄliↄ̃. +Wɛ̃na sɛ̃́ia gɛ̃̀, wɛ̃na mɛ̀n plaↄ lɛ́ mↄ́ a kpɛ lↄ. +Malaika soolode a kã̀ae pɛ̀. Ma lↄↄ mà à bↄ̀ Lua aɛ tulaletikatɛakĩi pↄ́ wa pì ń vuao a kↄ́ba síiↄ̃ↄ kĩ́i. +A ò malaika soolode pↄ́ kã̀ae kũaɛ à mɛ̀: Malaika gbɛ̃ↄn síiↄ̃ pↄ́ yeyea swa zↄ̃ↄ Uflata saɛↄ polo. +Ɔ̃ wà malaika gbɛ̃ↄn síiↄ̃ pↄ́ wà ń sↄukɛ̀ wɛ̃ bee, mↄ bee, gↄↄ bee, zaa bee yã́iↄ pòlo, kɛ́ aa gbɛ̃nazĩna lɛɛ àaↄ̃de dɛdɛ yã́i. +Ma sosa sↄ̃deↄ dasilɛ mà, aa miliↄ̃ ↄ̀aa doɛ. +Wɛ́pungu'eapi guu lá ma sↄ̃́piↄ ń ń dikpɛnaↄ èn kɛ: Aa mↄ̀ ulaↄ dadaa tɛ̃́ɛɛ lán tɛ́wa, búunnↄ lán bulawa, tɛ̃́ɛɛ lán kpà'iwa. Sↄ̃́piↄ mi dɛ lán nↄ̀ↄmusu miwa. Tɛ́ ń súɛlɛo ń ĩatɛ̃gbↄ̃o lɛ́ bↄ ń lɛ́u. +Ĩa mɛ̀n àaↄ̃ɛ beeↄ, tɛ́ ń súɛlɛo ń ĩatɛ̃gbↄ̃ pↄ́ lɛ́ bↄ ń lɛ́uo mɛ́ gbɛ̃nazĩna lɛɛ àaↄ̃deↄ dɛ̀dɛ. +Asa sↄ̃́piↄ iko kú ń lɛ́ guuɛ ń ń vlã́o lↄ. An vlã́ dɛ lán mlɛ̃wa, aa mi vĩ aaì ĩadaò gbɛ̃́ↄwa. +Gbɛ̃́ kĩni pↄ́ aai gaga ĩa bee musuoↄ, aai nↄ̀sɛlilɛ aa pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ yã́ tòo. Aa gì lɛ́ kúlɛ tã́aↄnɛ ń pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ ń vuao ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃o ń gbɛo ń líoↄnɛ. Pↄ́piↄ lí gu'eo, aali yãmao, aali táa'o sↄ̃o. +Aai nↄ̀sɛlilɛ aa ń gbɛ̃dɛa ge an gbɛ̃kↄↄlɛkɛa ge an gbãsĩkɛa ge an kpã́i'oa tòo. +Ɔ̃ ma malaika gbãade pãle è à bↄ̀ luabɛ, àlɛ pila. A luabɛpuana daa, nàali liaa aà mii. Aà oa dɛ lán ĩatɛ̃wa, aà gbá dɛ lán zàmikulu tɛ́wa. +A taala nɛ́na kũa pooa. À ↄplaa gbá pɛ̀lɛ ísiaa, à ↄzɛɛ gbá pɛ̀lɛ tↄↄlɛ. +À wii gbãa lɛ̀ lán nↄ̀ↄmusu pũnaawa. Kɛ́ à wiilɛ̀, louvĩa mɛ̀n soplaↄ yã'ò. +Kɛ́ louvĩa mɛ̀n soplapiↄ yã'ò, má ye mà kɛ̃ lá guu, ↄ̃ ma lↄↄ mà à bↄ̀ luabɛ à mɛ̀: Ńyↄ̃ yã́ pↄ́ louvĩa mɛ̀n soplapiↄ ò kũa asii guu, ńsu kɛ̃o. +Malaika pↄ́ má è zɛa ísia ń tↄↄlɛowapi a ↄplaa sɛ dↄ̀ musu, +ↄ̃ a ò ń Lua pↄ́ kú gↄↄpii à musu ń tↄↄlɛo ń ísiao kɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ kú ń guuↄ píi tↄ́o à mɛ̀: A gɛ̃gɛ̃ lↄo. +Malaika soplade kã̀aepɛzĩ tó àlɛ mↄ́ pɛ́i, Lua pↄeã pↄ́ ulɛa a kɛ sa, lá à a baokpà a zↄ̀blena ãnabiↄnɛwa. +Ɔ̃ ma lↄↄ pↄ́ má mà à bↄ̀ luabɛpi mà lↄ à mɛ̀: Gɛ ǹ lá nɛ́na pooa pↄ́ na malaika pↄ́ zɛa ísia ń tↄↄlɛowa ↄzĩpi sí. +Ɔ̃ ma gɛ malaikapi kĩ́i, má òɛ̀ aà lá nɛ́napi kpaa, ↄ̃ a òmɛɛ: Si ǹ só. Aↄ na n lɛ́u lán zↄ́wa, iↄ ĩ́i n nↄ̀sɛu. +Ɔ̃ ma lá nɛ́napi sì malaikapi ↄzĩ, má sò. A na ma lɛ́u lán zↄ́wa. Kɛ́ má mↄ̀, à ĩ́ikũ̀ ma nↄ̀sɛu. +Ɔ̃ wa òmɛɛ: Dↄaa ǹ ãnabikɛkɛ lↄ maamaa buiↄ ń bùsu gbɛ̃́ↄ ń buiyãↄ ń kíaↄ yã́ musu. +Ɔ̃ wà fee kpàa pↄyↄ̃bↄ ũ, wa òmɛɛ: Fɛlɛ Lua kpɛ́ yↄ̃ ń aà gbagbakĩio, ní lousisina pↄ́ kú weↄ nao. +Ǹ a ua tó, ńsu yↄ̃o, asa wa kpà luayãdansaiↄwaɛ. Aa ↄ̃zↄ̃ Lua wɛ̃́lɛwa e mↄ bla ń plao. +Má a seelade gbɛ̃ↄn plaↄ gba zɛ́ aa ãnabikɛkɛ gↄↄ ↄ̀aa soolo ń bàaↄ̃opi (1.260) guu zwã̀nkasaↄ dadaa. +Gbɛ̃́piↄ mɛ́ kuli mɛ̀n plaↄ ń dau mɛ̀n pla pↄ́ zɛa dṹnia Dii aɛↄ ũ. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ wɛɛlɛ ĩadamá, tɛ́ a bↄ ń lɛ́u à kṹ ń ibɛɛpiↄwa. Tó gbɛ̃́ su lɛ́ wɛɛlɛ ĩadamá, màa ade a ga. +Aa luabɛ zɛtaa iko vĩ, kɛ́ lou su ma gↄↄ pↄ́ aalɛ ãnabikɛkɛo yã́i. Aa í lilɛa au ũ iko vĩ lↄ. Aa kìsia bui píi kpá dṹniazi gↄↄ pↄ́ aa yeiwa. +Tó aa ń seeladekɛ kɛ̀ aa làa, wài pↄ́ a bↄ gbã́o zòolo guu a zĩkańnↄ, i zĩblemá à ń dɛdɛ. +An gɛ aↄ kálɛa mɛɛwia zↄ̃ↄ pↄ́ wà ń Dii pàuliwa zɛa guu. Yáasi guu wì mɛ mɛɛwiapiɛ Sↄdↄũ ge Egipi. +Gbɛ̃́ↄ ń buiↄ ń buiyã'onaↄ ń bùsu gbɛ̃́ↄ aa ń gɛↄ gwagwa e gↄↄ àaↄ̃ ń kĩnio, aa we wà ń vĩo. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛↄ pↄnakɛ, aai dikpɛkɛ, aai gbadakↄ̃ɛ, kɛ́ ãnabi gbɛ̃ↄn pla pↄ́ wãwã kpàńzipiↄ gàga yã́i. +Gↄↄ àaↄ̃ ń kĩniopi gbɛa Lua tò ĩ́an wɛ̃nide gɛ̃̀ńgu, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ zɛ̀. Vĩa zↄ̃ↄ gbɛ̃́ pↄ́ ń éↄ kũ̀. +Ɔ̃ ãnabipiↄ lↄↄ gbãa mà à bↄ̀ luabɛ, a ònɛ́: À fɛlɛ mↄ́ la. Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ tà musu luabɛpuana guu gↄↄ pↄ́ an ibɛɛↄ wɛ́ fĩ̀má. +Zĩbeezĩ tↄↄlɛ lùalua pãsĩpãsĩ, mɛɛwiapi lɛɛ kwide kwɛ̀, ↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000) gàga tↄↄlɛlualuaapi guu. Vĩa gbɛ̃́ kĩniↄ kũ̀, ↄ̃ aa Lua Musude tↄbↄ̀. +Wɛ̃na plaade gɛ̃̀, a àaↄ̃de lɛ́ ká sa. +Malaika soplade a kã̀ae pɛ̀. Lↄↄ gbãaↄ bↄ̀ luabɛ wà mɛ̀: Dṹnia kpala gↄ̃̀ wá Dii ń kía pↄ́ a kpào pↄ́ ũ, aↄ kible gↄↄpii. +Gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn baasↄo mɛ̀ndosai pↄ́ zↄ̃lɛzↄ̃lɛa ń báawa Lua aɛpiↄ ń mi pɛ̀lɛpɛlɛ tↄↄlɛ aa kùlɛɛ̀ +aa mɛ̀: Dii Lua Gbãapiide, ń kú yãa mɛ́ ń kú tia, wa n sáaukɛ̀, asa n bↄ ń n gbãa zↄ̃ↄoɛ, ↄ̃ n gbasa n na kibleawa. +Bùsu píi gbɛ̃́ↄ za fɛ̃̀, ↄ̃ n pↄkũmabↄ̀bↄmá. N yã́kpalɛkɛa ń gyaadeↄ gↄↄ kà. Ńyↄ̃ fĩabo n zↄ̀blena ãnabiↄnɛ ń n gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ vĩakɛnɛↄ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, ní dṹniadɛnaↄ dɛdɛ. +Ɔ̃ wà Lua kpɛ́ pↄ́ kú musu wɛ̃̀, ↄ̃ ma Luabaakuańnↄ kpagolo è. Lou lɛ́ pílɛ, àlɛ vĩ, àlɛ pũna. Tↄↄlɛ lùalua, lougbɛ pãsĩ kwɛ̀. +Ɔ̃ ma seela zↄ̃ↄ è luabɛ. Nↄɛe ĩatɛ̃ yea zwãa ũ, mↄvua ku aà gbá zíɛ, a saana mɛ̀n kuɛplaↄ kpaa kía fala ũ. +A nↄsia, ↄ̃ nↄwãwã mↄ̀wà, àlɛ nɛ'iwãwã wii lɛ́. +Ɔ̃ ma seela pãle è luabɛ. Kwãsa tɛ̃a zóizoi kú we, a mi sopla, a kↄ́ba kwi. A kíafua mɛ̀n sopla kpákpaa. +À saana lɛɛ àaↄ̃de wòlo luabɛ ń a vlã́o a kwɛ̀ tↄↄlɛ, ↄ̃ à mↄ̀ zɛ̀ nↄɛ pↄ́ ye nɛ'ipi aɛ, kɛ́ à e nɛ́ pↄ́ a ipi so yã́i. +Ɔ̃ nↄɛpi nɛgↄ̃ɛ pↄ́ a kible bui píiwa ń mↄ̀ gopanao ì. Ɔ̃ wà nɛ́pi sɛ̀ tàò Lua ń a kpalabaao kĩ́i. +Nↄɛpi bàalɛ̀ tà sɛ̃u, gu pↄ́ Lua kɛ̀kɛɛ̀ wà aà gwau gↄↄ ↄ̀aa soolo ń bàaↄ̃opi (1.260) guu. +Ɔ̃ zĩ fɛ̀lɛ luabɛ, Misɛli ń a malaikaↄ zĩkà ń kwã́pio, mɛ́ kwã́ ń a malaikaↄ zĩkàńnↄ. +Ɔ̃ an gbãa kɛ̃̀sã, aai zↄ̃lɛkĩi e luabɛ lↄo. +Wà kwãsapi ya bↄ̀. Ɔ̃mɛ mlɛ̃̀ zi pↄ́ wì mɛ Ibiisi ge Setãu, dṹnia bṹu sã̀sãna ũ. Wà aà bↄ zù tↄↄlɛ ń a ìwaↄ sãnu. +Ɔ̃ ma lↄↄ gbãa mà luabɛ à mɛ̀: Wá Lua zĩblè sa, aà gbãa ń aà kpalao bↄ̀ gupuau, à iko kpà kía pↄ́ á kpàwa. Asa wà gbɛ̃yaana pↄ́ ìↄ wá gbɛ̃́ↄ yaa wá Luaɛ fãanɛ ń gwãasĩnao ya bↄ̀. +Wá gbɛ̃́ↄ zĩblèwà ń Sã au gbãao ń ń seeladekɛyão. Aa gì ń wɛ̃nii e aa gɛ̀ gàò. +A yã́i tò á gbɛ̃́ pↄ́ á kú luabɛↄ, à pↄnakɛ. Waiyoo tↄↄlɛ ń ísiao, asa Ibiisi pìlawá ń pↄkũma zↄ̃ↄoɛ, kɛ́ a dↄ̃ gↄↄ pↄ́ gↄ̃̀ɛ bílao yã́i. +Kɛ́ kwã́ è wà a zu tↄↄlɛ, ↄ̃ à pɛ̀lɛ nↄɛ pↄ́ nɛgↄ̃ɛ ìpizi. +Ɔ̃ wà kúu zↄ̃ↄ gã̀sĩa kpà nↄɛpiwa mɛ̀n pla, aà vuaò, i zãkũ ń mlɛ̃pio, à ta gu pↄ́ wa kɛ̀kɛɛu sɛ̃u, kɛ́ wà aà gwau wɛ̃̀ àaↄ̃ ń kĩniopi guu. +Mlɛ̃pi í pìsi nↄɛpi kpɛ lán swawa, kɛ́ ísↄ̃ e aà sɛ́, +ↄ̃ tↄↄlɛ nↄɛpi mìsi, à a lɛ́ wɛ̃̀ à í pↄ́ bↄ̀ kwã́ lɛ́upi mì. +Ɔ̃ kwã́pi pↄ pà nↄɛpizi, à gɛ̀ zĩkai ń aà bui pↄ́ gↄ̃̀ↄ, gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua yã́ kũa mɛ́ aaìↄ Yesu seeladekɛ kɛↄ. +A zɛa ísialɛ. +Ɔ̃ ma wài è, àlɛ bↄ ísiapi guu, aà kↄ́ba kwi, aà mi sopla. Kↄ́ba mɛ̀n kwipiↄ kíafuaↄ kpákpaa. Dↄ́ɛa ń Luao tↄ́ kɛ̃a aà mipiↄwa. +Wài pↄ́ má èpi bↄ̀ lán gbɛaanawa. Aà ↄ pãsĩ maamaaɛ, mɛ́ aà lɛ́ dɛ nↄ̀ↄmusu lɛ́wa. Kwã́ a gbãa kpàwà ń a kpalao ń a iko zↄ̃ↄo. +Aà mipiↄ do dɛ lá wà a kaikɛ̀ dɛadɛa a bↄ làawa. Aà yã́ bↄ̀ dṹnia gbɛ̃́pii saɛ, ↄ̃ aa tɛ̀aàzi. +Ɔ̃ aa kùlɛ kwã́piɛ, kɛ́ à a iko kpà wàipiwa yã́i. Aa kùlɛ wàipiɛ lↄ aa mɛ̀: Démɛ kà wàipiwai? Démɛ a fↄ̃ zĩkaaànↄi? +Wà walayã'olɛ dↄ̀ wàipiɛ aà Lua tↄbɛ̃ɛsiò, mɛ́ wà aà gbà zɛ́ aàↄ iko vĩ e mↄ bla ń plao. +Ɔ̃ à nà dↄ́ɛa ń Luaowa, à aà tↄbɛ̃ɛsì ń aà kúkĩio ń gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ. +Wà aà gbà zɛ́ aà zĩka ń Lua gbɛ̃́ↄ, i zĩblemá. Wà aà gbà zɛ́ lↄ aàↄ iko vĩ bui píiwa ń gbɛ̃́piio ń buiyãↄ píi ń bùsu píi gbɛ̃́ↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛↄ kúlɛ wàipiɛ ḿpii, mɛ́ i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ an tↄ́ kú àizãna taalau e Lua àↄ gɛ́ dṹnia kálɛi bàasio. Taala piá Sã pↄ́ wa dɛ̀ pↄ́ɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ, aà yã́ɛ bee ma. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua dìlɛ wà kũ zĩ̀zↄ ũ, wa kũ zĩ̀zↄ ũɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua dìlɛ wà dɛ ń fɛ̃ndao, fɛ̃nda wa dɛò. Bee lɛ́ lɛda Lua gbɛ̃́ↄwa aaↄ mɛna vĩ, aaↄ aà náai vĩ. +Ɔ̃ ma wài pãle è, àlɛ bↄ tↄↄlɛu. Aà kↄ́ba vĩ mɛ̀n pla lán sãwa, ãma à yã'ò lán kwãsawaɛ. +À wài sɛ̃́ia iko píi kɛ̀ aà wáa. A tò tↄↄlɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa kuwàↄ kùlɛ wài sɛ̃́ia pↄ́ wà aà kaikɛ̀ dɛadɛa a bↄ làaɛ. +À dabudabu zↄ̃ↄↄ kɛ̀, baa se a tò tɛ́ bↄ̀ luabɛ à lɛ̀lɛ tↄↄlɛ gbɛ̃nazĩnaↄ wáa. +À gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛↄ sã̀sã ń dabudabu pↄ́ wà aà gbà zɛ́ a kɛ̀ wài sɛ̃́ia wáaↄ. A ònɛ́ aa wài pↄ́ wà aà kaikɛ̀ ń fɛ̃ndao à gi ku taa kɛ. +Ɔ̃ wà wài plaadepi gbà zɛ́ à wɛ̃ni kpa wài taapiwa, ↄ̃ wài taapi fↄ̃̀ yã'ò a tò wà gbɛ̃́ pↄ́ gì kúlɛiɛↄ dɛ̀dɛ. +A tò wà seelakɛ̀ gbɛ̃́pii ↄplaawa ge an mi'aɛ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, ↄdeↄ ń taasideↄ, zↄↄ ń wɛ̃́ɛↄ, +kɛ́ gbɛ̃e su pↄ́ yíao ge à pↄ́ lúo, mɛ́ i kɛ a seela pↄ́ dɛ wàipi tↄ́ ũ ge aà tↄ́ nimɛloo vĩ bàasio. +Ɔ̃nↄyãn kɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wɛzɛ̃ vĩ, aà wàipi nimɛloo polo, asa gbɛ̃nazĩna tↄ́ nimɛlooɛ. Aà nimɛlooá ↄ̀aa àaↄ̃ ń bàaↄ̃ ń soolooɛ (666). +Ɔ̃ ma Sã è zɛa Siↄna gbɛ̀sĩsĩwa. Gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basopla ń síiↄ̃o (144.000) kuaànↄ. Aà tↄ́ ń aà Mae tↄ́o kɛ̃a ń mi'aɛwa. +Ma kↄ̃fĩ mà à bↄ̀ luabɛ. A kĩ́i dↄ lán izↄ̃ↄsukaawa, lán louvĩa gbãawa. Kↄ̃fĩ pↄ́ má màpi dɛ lán mↄↄnlɛnaↄ mↄↄna ↄ́wa. +Gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basopla ń síiↄ̃opiↄ (144.000) lɛ́ lɛ̀ dafu sí kpalabaa ń pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃ↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ aɛ. Gbɛ̃e i fↄ̃ lɛpi dàdao, sema gbɛ̃́ pↄ́ wà ń bó dṹnia guupiↄ bàasio. +Aamɛ aa gbɛ̃́ pↄ́ aai gbãsĩkɛ ń nↄɛooↄ ũ, aa lɛ́soɛ. Aaìↄ tɛ Sãzi gu pↄ́ àlɛ gɛ́u píi. Gbɛ̃́ↄ guu ampiↄ ↄ̃ wà ń bó Luaɛ ń São pↄ́ káau pↄ́ wa kpàwàↄ ũ. +Wi ma zii aa ɛɛtòo, aa tàae vĩo. +Ɔ̃ ma malaika pãle è, àlɛ vua musumusu. A baona pↄ́ kú gↄↄpii kũa à kpa gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛↄnɛ, bùsu gbɛ̃́pii, bui píi, buiyã'ona píi ń gbɛ̃́piio. +A ò gbã́ugbãu: À vĩakɛ Luaɛ à aà tↄbↄ, asa aà yã́kpalɛkɛa ń gbɛ̃́ↄ gↄↄ kàɛ. À kúlɛ Lua pↄ́ musu ń tↄↄlɛo ń ísiao ń nibↄnaↄ kɛ̀piɛ. +Malaika plaade tɛ aà kpɛ à mɛ̀: Babɛli gà! Mɛɛwia zↄ̃ↄpi gà! A tò bui píi a vɛ̃ɛ gbãa pↄ́ dɛ a káaluakaa ũ mì. +Malaika àaↄ̃de tɛ́ ń kpɛ, a ò gbã́ugbãu à mɛ̀: Tó gbɛ̃́ kùlɛ wàiɛ ń aà taao, mɛ́ à aà seela kɛ̀ a mi'aɛ ge a ↄwa, +ↄ̃mɛ a Lua pↄkũma vɛ̃ɛ pↄ́ wa kà a pↄfɛ̃ imibↄu atɛ̃ɛ mi, i wãwãkɛ tɛ́ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o guu Lua malaikaↄ ń São aɛ. +An ĩadama súɛlɛ aↄ bↄ gↄↄpiiɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ kùlɛ wàipiɛ ń aà taao aa aà tↄ́ seela kɛ̀ↄ ĩ́ampaa vĩo fãanɛ ń gwãasĩnao. +Bee lɛ́ lɛda Lua gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa mɛ́ aa Yesu náai vĩↄwa aaↄ mɛna vĩ. +Ɔ̃ ma lↄↄ mà à bↄ̀ luabɛ à mɛ̀: Kɛ́ bee kɛ̃́. Báaadeↄ gbɛ̃́ pↄ́ aa ga naa Diiwa guu za tiaↄ. Lua Nisĩna mɛ̀: Ao! Aa kã́mabo ń ń zĩo, asa an maakɛa gbɛ tɛ́ńzi. +Ɔ̃ ma luabɛpuana è, pↄe zↄ̃lɛwà à bↄ̀ lán gbɛ̃nazĩnawa. A vua fùa kpaa, a kↄma lɛna kũa. +Ɔ̃ malaika pãle bↄ̀ Lua kpɛ́u à lɛ́ gbãa zù gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa luabɛpuanawazi à mɛ̀: Kↄma ká pↄ́i ǹ kɛ̃́, asa tↄↄlɛ pↄ́ↄ mà à kà kɛkɛaɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa luabɛpuanawa a kↄma màlɛ tↄↄlɛ, à tↄↄlɛ pↄ́ↄ kɛ̀kɛ. +Malaika pãle bↄ̀ musu Lua kpɛ́u, a kↄma lɛna kũa lↄ. +Ɔ̃ malaika pãle pↄ́ tɛ́ iko vĩ bↄ̀ sa'okĩi. À lɛ́ gbãa zù gbɛ̃́ pↄ́ kↄma lɛna kũapizi à mɛ̀: Ǹ n kↄma lɛna ka tↄↄlɛ vɛ̃ɛ kↄ́ↄi ǹ zↄ̃, asa a bɛ màɛ. +Ɔ̃ malaikapi a kↄma màlɛ tↄↄlɛ, à tↄↄlɛ vɛ̃ɛ kↄ́ zↄ̃̀zↄ̃ a kà vɛ̃ɛfɛ̃kĩi zↄ̃ↄ pↄ́ dɛ Lua pↄkũmabↄbↄbↄ ũ guu. +Wà ↄ̃zↄ̃̀ vɛ̃ɛ kↄ́piↄwa wɛ̃́nkpɛ, ↄ̃ au bↄ̀lɛ vɛ̃ɛfɛ̃kĩi guu à dàgua e kiloo ↄ̀aa do ń basↄoo, a lɛsĩ kà sↄ̃́ ã̀asĩna lɛ́u. +Ɔ̃ ma seela pãle è luabɛ, a zↄ̃ↄ, à bↄ̀ ma saɛ. Malaika gbɛ̃ↄn soplaↄ kìsia gbɛzã mɛ̀n soplaↄ kũa. Bee Lua a a pↄkũmabↄbↄama midɛò. +Ɔ̃ ma pↄe è lán ísiwa, a da lán díiwa yãalɛa ń tɛ́o. Ma gbɛ̃́ pↄ́ aa zĩblè wàiwa ń aà taao ń aà tↄ́ nimɛloooↄ è zɛa díi pↄ́ da lán ísiwapi saɛ, aa mↄↄna pↄ́ Lua kpàmáↄ kũa. +Aalɛ Lua zↄ̀blena Mↄizi lɛ sí ń Sã pↄ́o aa mɛ̀: Dii Lua Gbãapiide, n yãkɛaↄ zↄ̃ↄ, aa bↄ̀ wá saɛ. Bui píi Kía, ni yãkɛ a zɛ́wa ń sĩanao. +Dii, démɛ n vĩa vĩo ni? Démɛ a gí n tↄbↄii? Asa ndo n kua mɛ́ adoa. Bui píi a mↄ kúlɛnɛ, asa n maakɛaↄ bↄ̀ gupuau. +Bee gbɛa ma Lua kpɛ́ è wɛ̃a musu, zwã̀akpɛ pↄ́ aà ikoyã kúu ũ. +Ɔ̃ malaika gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ kìsia mɛ̀n sopla kũaↄ bↄ̀lɛ kpɛ́piu. Aa bàabaa pua táitai tɛkɛa dadaa, vua asana dↄdↄa ń kùawa. +Ɔ̃ pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃ↄ do vua tùu kpà malaika gbɛ̃ↄn soplapiↄwa ń miwa. Lua pↄ́ ìↄ bɛ̃́ɛ gↄↄpii pↄkũma ká ń pai. +Lua gawi ń a gbãao súɛlɛ kpɛ́pi pà. Gbɛ̃e a fↄ̃ gɛ̃uo e malaika gbɛ̃ↄn soplaↄ kìsia mɛ̀n soplapiↄ gɛ midɛò. +Ɔ̃ ma lↄↄ gbãa mà à bↄ̀ Lua kpɛ́u, a ò malaika gbɛ̃ↄn soplapiↄnɛ: À gɛ́ Lua pↄkũma pↄ́ kú tùu mɛ̀n soplaↄ guu ɛ́lɛi dṹniawa. +A sɛ̃́ia gɛ̀ a pↄ́ ɛ̀lɛ dṹniawa. Ɔ̃ sã́nɛ vãi pãsĩↄ gbɛ̃́ pↄ́ wài seela vĩ aaì kúlɛ aà taaɛↄ lè. +A plaade a pↄ́ ɛ̀lɛ ísiawa. Ɔ̃ ísia í gↄ̃̀ lán gɛ̀ auwa, pↄ́ bɛ̃́ɛ pↄ́ kú a guuↄ gàga píi. +A àaↄ̃de a pↄ́ ɛ̀lɛ swaↄ ń nibↄnaↄwa, ↄ̃ an í lì au ũ. +Ɔ̃ má mà malaika pↄ́ í iko vĩ mɛ̀: Kuaadoade, n gbɛ̃́ pↄ́ ń kú yãa, mɛ́ ń kú tia, n yã́kpalɛkɛ̀ńnↄ a zɛ́waɛ. +Aa n gbɛ̃́ↄ ń n ãnabiↄ au bↄ̀lɛ, ↄ̃ n aupi kpàmá aa mì. À kↄ̃sìńnↄ màaɛ. +Ɔ̃ ma lↄↄ mà sa'okĩi à mɛ̀: Ao, Dii Lua Gbãapiide, n yã́kpalɛkɛ̀ńnↄ a zɛ́waɛ, mɛ́ a sĩana vĩ. +A síiↄ̃de a pↄ́ ɛ̀lɛ ĩatɛ̃wa, a tò à gbɛ̃nazĩnaↄ tɛkũ̀. +A pusu gbãa ń lɛ́, ↄ̃ aa Lua pↄ́ kìsia beeↄ iko vĩ tↄbɛ̃ɛsì. Aai nↄ̀sɛlilɛ aa aà tↄbↄ̀o. +A sↄode a pↄ́ ɛ̀lɛ wài kpalabaawa, ↄ̃ gusia dà aà kpalaa. Gbɛ̃́ↄ lɛ́ ń lɛ́ fĩ wãwã guu, +ↄ̃ aa Lua Musude tↄbɛ̃ɛsì an wãwã ń ń sã́nɛo yã́i. Aai nↄ̀sɛlilɛ aa mikɛ̃̀ ń yãkɛaↄwao. +A soolode a pↄ́ ɛ̀lɛ swa zↄ̃ↄ Uflatawa, ↄ̃ swapi í bà à zɛbↄ̀ gukpɛ kíaↄnɛ. +Ɔ̃ ma tã́aↄ è mɛ̀n àaↄ̃ lán blↄↄↄwa, aalɛ bↄ kwã́ ń wàio ń ãnabi ɛgɛnao lɛ́u. +Tã́a dabudabukɛnaↄnɛ. Aalɛ gɛ́ dṹnia bṹu kíaↄ kĩ́i, kɛ́ aa ń kãaa zĩkaa Lua Gbãapiide gↄↄ zↄ̃ↄ zĩ́ yã́i. +Ma! Má mↄ́ lán kpã́iwaɛ. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ itɛ̃kɛ mɛ́ a a pↄkasaↄ daa, kɛ́ asu bↄ bṹu wà aà puizi eo yã́i ũ. +Ɔ̃ tã́apiↄ kíapiↄ kã̀aa gu pↄ́ wì mɛ ń Ɛbɛlu yã́o Aamagedↄ̃. +A soplade a pↄ́ ɛ̀lɛ ĩ́anawa. Ɔ̃ lↄↄ gbãa bↄ̀ kpalabaa kĩ́i Lua kpɛ́u à mɛ̀: A lɛ́ kà. +Lou lɛ́ pílɛ, àlɛ vĩ, àlɛ pũna. Tↄↄlɛ lùalua pãsĩpãsĩ. Zaa wà gbɛ̃nazĩna kàlɛ dṹnia guu, a taa i kɛo, a pãsĩ kɛ̀ zài. +Mɛɛwia zↄ̃ↄ kɛ̃̀aa lɛɛ àaↄ̃, mɛ́ bui píi mɛɛwiaↄ kwɛ̀. Mɛɛwia zↄ̃ↄ Babɛli yã́ dↄ̀ Luagu, ↄ̃ à a pↄkũma vɛ̃ɛ gbãa imibↄ kpàwà a mì. +Ísia gũgũnaↄ gɛ̃̀zɛa píi, wi wɛsi gbɛ̀sĩsĩↄlɛ lↄo. +Lougbɛ zↄ̃ↄↄ bↄ̀ luabɛ, aa kà kiloo bla. Aa kwɛ̀ gbɛ̃nazĩnaↄla, ↄ̃ aa Lua tↄbɛ̃ɛsì lougbɛ kìsia yã́i, asa kìsiapi pãsĩ maamaaɛ. +Malaika gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ tùu mɛ̀n sopla kũapiↄ do òmɛɛ: Mↄ mà yã́ pↄ́ a wi káalua zↄ̃ↄ pↄ́ zↄ̃lɛa swa zↄ̃ↄↄwa ↄlↄnɛ. +Dṹnia kíaↄ gbãsĩkɛ̀aànↄ, mɛ́ dṹnia gbɛ̃́ↄ vɛ̃ɛ pↄ́ dɛ aà káaluakaa ũ mì aa kã̀. +Lua Nisĩna dɛdɛaapi guu malaikapi gɛ̀manↄ sɛ̃u. Ɔ̃ ma nↄɛe è di wài tɛ̃a kpɛ. Dↄ́ɛa ń Luao tↄ́ↄ fĩfĩwà, a mi sopla, a kↄ́ba kwi. +Nↄɛpi zwã̀a tɛ̃a ń a gàaluladeo yea, a vua nↄamblebↄↄ daa ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ ń òsoↄ. A vua imibↄ kũa, bↄlↄↄ ń a ka��aluakaa gbãsĩↄ ka a pai. +Wà tↄ́ pↄ́ wa a asii dↄ̃o kɛ̃̀ aà mi'aɛwa wà mɛ̀: Mɛɛwia zↄ̃ↄ Babɛli, káaluaↄ ń dṹnia bↄlↄↄ da. +Má è nↄɛpi Lua gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ Yesu seeladekɛ yã́iↄ au mì à kã̀, àlɛ aà dɛ lán wɛ̃wa. Kɛ́ ma aà è, yã́pi dìa. +Ɔ̃ malaikapi ma la à mɛ̀: Bↄ́yãi yã́pi dìmai? Má nↄɛpi asii onɛ ń wài pↄ́ aà sɛa, a mi sopla, a kↄ́ba kwipi asiio. +Wài pↄ́ ń èpi ku yãa mɛ́ a ku lↄo. A bↄ gbã́o zòolo guu i mipɛ kaalɛwa. Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛ an tↄ́ kú àizãna taalau za dṹnia daalɛgↄↄoↄ, tó aa wài pↄ́ kú yãa mɛ́ a ku lↄo mɛ́ a ɛa mↄpi è, a yã́ a dimá. +Làasoode pↄ́ ↄ̃nↄ vĩ yã́n kɛ. Mì mɛ̀n soplapiↄá sĩ̀sĩ mɛ̀n sopla pↄ́ nↄɛ zↄ̃lɛmáↄɛ. Kía gbɛ̃ↄn soplaↄnɛ lↄ. +An gbɛ̃ↄn sↄo lɛ̀lɛ, gbɛ̃do ku, gbɛ̃do kpɛ́. Tó à mↄ̀, a gɛ̃gɛ̃o. +Wài pↄ́ kú yãa mɛ́ a ku lↄo piá kía swaaↄ̃deɛ. Gbɛ̃ↄn soplapiↄ doɛ lↄ. Àlɛ mipɛ kaalɛwa. +Kↄ́ba mɛ̀n kwi pↄ́ ń èpiↄá kía gbɛ̃ↄn kwi pↄ́ aai kpalable yãaoↄnɛ. Aa kigↄↄsoplana ble ń wàio sãnu. +An gbɛ̃ↄn kwipiↄ píi lɛ́ doũɛ. Aa ń gbãa ń ń ikoo kpa wàipiwa. +Aa zĩka ń São, Sã i zĩblemá, asa diiↄ Diiɛ mɛ́ kíaↄ Kíaɛ. Aà gbɛ̃́ náaide pↄ́ à ń sisi à ń sɛ́ↄ kuaànↄ. +Ɔ̃ malaikapi òmɛɛ: Swa pↄ́ ń è káalua zↄ̃lɛmápiↄá buiↄ ń bílaↄ ń bùsu gbɛ̃́ↄ ń buiyã'onaↄnɛ. +Wài ń kↄ́ba mɛ̀n kwi pↄ́ ń èpiↄ za káalua pigu. Aa aà kɛ yáiyai, aai aà to puizi. Aa aà so aai tɛsↄ̃wà. +Asa Lua a pↄeã dànɛ́ ń sↄ̃u aa lɛdoũkɛɛ, aai ń kpala kpa wàipiwa e Lua yã́ gɛ paò. +Nↄɛ pↄ́ ń è piá mɛɛwia zↄ̃ↄ pↄ́ iko vĩ dṹnia kíaↄwaɛ. +Bee gbɛa ma malaika pãle è à bↄ̀ luabɛ. A iko zↄ̃ↄ vĩ mɛ́ aà gawi dṹnia pù. +À wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: Babɛli gà, mɛɛwia zↄ̃ↄpi gà. À gↄ̃̀ zeeↄ kúkĩi ũ, tã́a bui píi tòo ũ, bã pↄ́ wì ń tɛ̃bo wa ye ń gĩyãioↄ bɛ ũ. +Asa bui píi aà vɛ̃ɛ gbãa pↄ́ dɛ aà káaluakaa ũ mìɛ. Dṹnia kíaↄ gbãsĩkɛ̀aànↄ, mɛ́ dṹnia laatanaↄ kɛ̀ ↄdeↄ ũ aà lalasikɛa zↄ̃ↄ guu. +Ɔ̃ ma lↄↄ pãle mà à bↄ̀ luabɛ à mɛ̀: À bↄlɛ a guu ma gbɛ̃́ↄ, kɛ́ á ↄ su àↄ ku aà duuna guu, yã́ pↄ́ wa yíawàↄ á leo yã́i. +Asa aà duuna gbã̀ zↄ̃̀ luawaɛ, mɛ́ aà vãikɛaↄ dↄ̀ Luagu. +À fĩaboɛ̀ yã́ pↄ́ a kɛ̀ɛ́wa, à kɛɛ̀ aà yãkɛawa lɛɛ pla. À pↄkũma í káuɛ̀ a imibↄu dɛ pↄ́ pↄ́ a kàunɛ́la lɛɛ pla. +À wãwã ń wɛ̃nao kpaaàzi, lá à tↄbↄ̀ kua lalasikɛa guu lɛ́u. Asa ì o a sↄ̃ guu, nↄɛ kían a ũ zↄ̃lɛa a báawaɛ, gyaa gbɛ̃andon a ũo, a wɛ̃nakɛ bauo. +A yã́i tò kìsiaɛ beeↄ aà le gↄↄ do, gagyã ń wɛ̃nao ń nↄanao. Tɛ́ mɛ́ a kũwà, asa Dii Lua aà yã́kpalɛkɛna gbãa. +Dṹnia kía pↄ́ aa gbãsĩkɛ̀aànↄ aa lalasikɛ̀aànↄↄ, tó aa a tɛ́kũa lu è, aa ↄ́ↄlↄ aa ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃. +Aa zɛ kãaa vĩa guu wãwã pↄ́ wa kpài yã́i aa mɛ: Waiyoo, waiyoo, mɛɛwia zↄ̃ↄ! Mɛɛwia ikode Babɛli! Yã́ mↄ̀ zↄ̃̀lɛma gↄↄ do gↄ̃̀ↄa! +Dṹnia laatanaↄ ↄ́ↄlↄ sↄ̃, aa wɛ̃nakɛɛ̀, kɛ́ gbɛ̃e a ń laaɛ beeↄ lúmá lↄo yã́i: +Vua, ã́nusu, gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ, òsoↄ, zwã̀a ↄdeↄ, zwã̀a tɛ̃a ń a gàaluladeↄ, siliki, lí maa bui píi, pↄ́ pↄ́ wì kɛ ń wesa swaaↄ ń lí bɛɛɛdeo ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń gbɛpuao píi, +dopↄↄ, nísi gĩnanaↄ, tulaletiↄ, zↄ̃go lí'ↄↄ, vɛ̃ɛ, nísi, pɛ̃ɛti, pↄ́wɛna, zuↄ, sãↄ, sↄ̃́ↄ ń a góↄ, zↄↄ ń gbɛ̃nazĩna wɛ̃niↄ. +Wa oɛ̀: Pↄ maa pↄ́ ni a nidɛↄ làama píi. N nama ń n gawio pìlima píi, wa e bau lↄo. +Laatana pↄ́ aa kɛ̀ ↄdeↄ ũ mɛɛwiapi sabaiↄ zɛ kãaa vĩa guu wãwã pↄ́ wa kpài yã́i. Aa ↄ́ↄlↄ aa wɛ̃nakɛ +aa mɛ: Waiyoo, waiyoo mɛɛwia zↄ̃ↄ! À bàabaa yè yãa ń zwã̀a gàaluladeo ń a tɛ̃ao. À vua nↄamblebↄↄ dà yãa ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ ń òsoↄ. +Aà àizɛɛ píi músikɛ̀ gↄↄ do gↄ̃̀ↄ. Gó'ilɛna diiↄ ń tagɛnaↄ ń ígbɛ̃ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì zĩkɛ ísiaaↄ zɛ kãaa ḿpii. +Tó aa mɛɛwiapi tɛ́kũa lu è, aa wiilɛ aa mɛ: Mɛɛwiae ku yãa, a zↄ̃ↄ kà mɛɛwiaɛ beewao. +Aa ↄ́ↄlↄ aa ńzĩó'ilɛna vĩ ísiaaↄ píi kɛ̀ ↄdeↄ ũ ń àizɛɛ pↄ́ pàlawào, ↄ̃ à gↄ̃̀ bɛzia ũ gↄↄ do gↄ̃̀ↄ. +À pↄnakɛ a yã́ musu luabɛdeↄ ń Lua gbɛ̃́ↄ ń aà zĩnaↄ ń aà ãnabiↄ, asa Lua mɛ́ tↄsìwàɛ́. +Ɔ̃ malaika gbãade gbɛ pↄ́ kà wísilↄgbɛ gbɛ̃̀nɛwa sɛ zù ísia guu à mɛ̀: Màa wa mɛɛwia zↄ̃ↄ Babɛli zu ń gbãao, wa mɛɛwiapi e bau lↄo. +Wa mↄↄna ge gã̀a'ↄ ge kulɛ ge kã̀ae'ↄ ma n guu bau lↄo. Wa ↄzĩkɛnae e n guu bau lↄo. Wa wísilↄgbɛ kↄ̃fĩ ma n guu bau lↄo. +Wa filia gupua e n guu bau lↄo. Wa nↄsɛkↄ̃fĩ ma n guu bau lↄo. N laatanaↄá dṹnia gbɛ̃́ gbiaↄnɛ yãa, n pↄdà bui píiwa, n ń mi lìaa. +Wà ãnabiↄ ń Lua gbɛ̃́ↄ au è a guu ń gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ dṹnia guuↄ píi. +Bee gbɛa ma lↄↄ gbãa mà luabɛ lán dasi yã'owa à mɛ̀: Àleluya! Wá Lua mɛ́ zĩblè! Ɔ̃mɛ gawi ń gbãao vĩ, +asa ì yã́kpalɛkɛńnↄ a zɛ́wa ń sĩanaoɛ. À yã́kpalɛkɛ̀ ń káalua zↄ̃ↄ pↄ́ dṹnia ↄ̃̀ↄkpà ń a káaluakaaopio. À a zↄ̀blenaↄ dɛdɛa tↄsìwà. +Aa ò lↄ: Àleluya! A súɛlɛ aↄ dↄ gↄↄpiiɛ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn baasↄo mɛ̀ndosaiↄ ń pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃ↄ wùlɛwulɛ aa misìilɛ Luaɛ zↄ̃lɛa a báawa aa mɛ̀: Ãmi! Àleluya! +Ɔ̃ ma lↄↄ mà báapi kĩ́i à mɛ̀: À wá Lua táasilɛ aà zↄ̀blenaↄ píi, á gbɛ̃́ pↄ́ á aà vĩa vĩↄ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +Ɔ̃ ma lↄↄ mà lán dasi yã'owa, lán izↄ̃ↄsukaawa, lán louvĩa gbãawa à mɛ̀: Àleluya! Dii wá Lua Gbãapiide nà kibleawa. +Wà pↄnakɛ wà yáalↄ wà aà tↄbↄ, asa Sã nↄsɛgↄↄ kà, aà nↄ sↄu mà. +Wà bàabaa pua táitai tɛkɛa kpàwà aà ye. Bàabaa piá Lua gbɛ̃́ↄ maakɛaↄɛ. +Malaika òmɛɛ: Kɛ̃́. Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sisi Sã nↄsɛblɛble guuↄ ũ. A òmɛɛ lↄ: Lua yã́ sĩanan we. +Ma wulɛ aà gbázĩ mà misiilɛɛ̀, ↄ̃ a òmɛɛ: Bee tó. Kúlɛ Luaɛ. N zↄ̀blen deen ma ũ ń n gbɛ̃́ pↄ́ aaì Yesu seeladekɛ kɛↄ. Yesu seeladekɛkɛa mɛ́ ãnabikɛmi ũ. +Ɔ̃ ma luabɛ è a wɛ̃a, ↄ̃ sↄ̃kaapua bↄ̀, gbɛ̃́ pↄ́ di a kpɛ tↄ́n Náaide Sĩande. Ì yã́kpalɛkɛńnↄ, ì zĩkańnↄ a zɛ́wa. +Aà wɛ́ dɛ lán tɛ́vuawa, kíafua pↄ́ a kpaa dasi. Tↄ́e kɛ̃a aà mi'aɛwa, gbɛ̃e tↄ́pi yáasi dↄ̃o, aà bàasio. +A ula pↄ́ tã̀ ń auo daa. Aà tↄ́n Lua Yã́. +Luabɛ zĩgↄ̃ↄ tɛaàzi, aa di sↄ̃kaapuaↄ kpɛ, aa bàabaa pua táitai dadaa. +Fɛ̃nda lɛna lɛ́ bↄ aà lɛ́u à buiↄ lɛò, i kiblemá ń mↄ̀ gopanao, i ↄ̃zↄ̃ vɛ̃ɛbɛↄwa vɛ̃ɛfɛ̃kĩi guu Lua Gbãapiide pↄkũma pãsĩ ũ. +Wà tↄ́ɛ bee kɛ̃̀ aà ulawa ń aà gbalao: Kíaↄ Kía, diiↄ Dii. +Ɔ̃ ma malaikae è zɛa kpaa ĩatɛ̃i. À lɛ́ gbãa zù bã pↄ́ aalɛ vua musumusuↄzi píi à mɛ̀: À mↄ kãaa à blɛ zↄ̃ↄ pↄ́ Lua kɛ̀ɛ́ ble, +í kíaↄ gɛ só ń sosa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń gbãadeↄ ń sↄ̃́ↄ ń ń dikpɛnaↄ ń gbɛ̃́piio, wɛ̃́ɛↄ ń zↄↄ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +Ɔ̃ ma wài è ń dṹnia kíaↄ ń ń zĩgↄ̃ↄ, aa kↄ̃ kã̀aa aa zĩka ń gbɛ̃́ pↄ́ di sↄ̃́ kpɛpio ń aà zĩgↄ̃ↄ. +Wà wàipi kũ̀ sãnu ń ãnabi ɛgɛna pↄ́ dabudabuↄ kɛ̀ aà aɛo. Dabudabupiↄ ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ aa wài seela vĩ aa kùlɛ a taaɛↄ sã̀sãò. Wà ń zú tɛ́ ísida pↄ́ lɛ́ kṹ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o guu bɛ̃́ɛ an pla ḿpii. +Gbɛ̃́ pↄ́ di sↄ̃́ kpɛ gbɛ̃́ kĩniↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃nda pↄ́ bↄ̀ a lɛ́uo, ↄ̃ bãↄ píi ń gɛ sòso aa kã̀. +Ɔ̃ ma malaikae è à bↄ̀ luabɛ, a gbã́o zòolo kilinɛ kũa ń mↄdaona gèeleo. +À kwã́ pↄ́ dɛ mlɛ̃̀ zi ũ, wì mɛ Ibiisi ge Setãu kũ̀, ↄ̃ à mↄkàwà e wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄo. +Malaikapi aà zù gbã́o zòolopi guu, à zɛtàaàlɛ à kilidàu, kɛ́ asu buiↄ sã́são e wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄopi pa. Bee gbɛa wa aà gbaɛ yↄↄ. +Ɔ̃ ma kpalabaaↄ è ń gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛzↄ̃lɛwaↄ. Wà ń gbá zɛ́ aa yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ. Ma gbɛ̃́ pↄ́ wà ń mi zↄ̃̀ luayã'oa ń Yesu seeladekɛo yã́iↄ è. Aai kúlɛ wài ge aà taaɛo. Aai aà seela kɛ ń mi'aɛ ge ń ↄwao. Aa vù wà kpalablè ń Kilisio wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄo. +Gɛↄ vua sɛ̃́ian we. Gɛ̀ kĩniↄ i vuo e wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄopi gɛ̀ pàò. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ an baa ku gɛↄ vua sɛ̃́ia guuↄ ũ, an kua adoa. Ga plaade iko vĩmáo. Aaↄ dɛ Lua ń Kilisio gbàgbanaↄ ũɛ, mɛ́ aaↄ kibleaànↄ e wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄo. +Tó wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄopi pà, wa Setãu bↄ gbaɛ, +i gɛ́ bui pↄ́ kú dṹnia gola síiↄ̃waↄ sã́sãi, Gↄgu ń Magↄguo, i ń kãaa zĩ musu. Aaↄ dasi lán ísialɛ ũfãawa. +Aa lì dṹniaa, aa koezↄ̃̀ Lua gbɛ̃́ↄ bòoi ń wɛ̃́lɛ pↄ́ Lua yeio, ↄ̃ tɛ́ bↄ̀ luabɛ à kũ̀má. +Wa Ibiisi pↄ́ ń sãsã sɛ zù tɛ́ ísida pↄ́ lɛ́ kṹ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o guu, gu pↄ́ wài ń ãnabi ɛgɛnao kuu. Aaↄ wãwãkɛ fãanɛ ń gwãasĩnao gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ ma kpalabaa pua zↄ̃ↄ è ń gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛuo. Tↄↄlɛ ń musuo gusikɛ̀ aà aɛ, wi ń gbɛ e lↄo. +Ɔ̃ ma gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ gyaadeↄ è zɛa báapi aɛ. Wà taalaↄ wɛ̃̀wɛ̃, ↄ̃ wà lá pãle wɛ̃̀ lↄ àizãna taala ũ. Wà yã́kpalɛkɛ̀ ń gyaadeↄ an yãkɛawa, lá a ku lápiↄ guuwa. +Ísia gyaade pↄ́ kú a guuↄ kpà. Ga ń bɛdao gyaade pↄ́ kú a guuↄ kpà lↄ. Ɔ̃ wà yã́kpalɛkɛ̀ ń baadeo a yãkɛawa. +Wà ga ń bɛdao zù tɛ́ ísida guu. Tɛ́ ísida piá ga plaadeɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wi ń tↄ́ e àizãna taalauoↄ ↄ̃ wà ń zú tɛ́ ísidapiu. +Ɔ̃ ma tↄↄlɛ dafu ń musu dafuo è, asa tↄↄlɛ sɛ̃́ia ń musu sɛ̃́iao gɛ̃̀, mɛ́ ísia ku lↄo. +Ɔ̃ ma Lua wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ dafu è à bↄ̀ musu Lua kĩ́i, àlɛ pila. Wa kɛ̀kɛ lán nↄɛ pↄ́ a zãkɛsↄu màwa. +Ɔ̃ ma lↄↄ gbãa mà kpalabaa kĩ́i à mɛ̀: Lua zↄ̃̀lɛ ń gbɛ̃nazĩnaↄ sa, aↄ kúńnↄ, aaↄ dɛ aà gbɛ̃́ↄ ũ. Lua dee aↄ kúńnↄ ń Lua ũ. +A ń wɛ́'i gogonɛ́ píi. Ga aↄ ku lↄo ge wɛ̃na ge ↄↄlↄ ge wãwã, asa yãziↄ gɛ̃̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báapiwa mɛ̀: Ma! Málɛ pↄ́pii kɛ dafu. Ɔ̃ a òmɛɛ: Kɛ̃́, asa yã́ beeↄ náai vĩ mɛ́ sĩanaɛ. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Yã́ làa. Mámɛ má Alafa ń Omɛgao ũ, Dàalɛna ń Mìdɛnao ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ imi lɛ́ dɛ, má aà gba nibↄna í wɛ̃nide. +Gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè gban we. Máↄ dɛ aà Lua ũ, iↄ dɛ ma nɛ́ ũ. +Ãma vĩakɛnaↄ ń náaisaideↄ ń yãbɛ̃ɛkɛnaↄ ń gbɛ̃dɛnaↄ ń gbãsĩkɛnaↄ ń ɛsɛdeↄ ń tã́agbagbanaↄ ń mↄafilideↄ píi, an baa aↄ dɛ tɛ́ ísida pↄ́ lɛ́ kṹ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o ũɛ. Ga plaaden we. +Malaika gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ tùu mɛ̀n sopla kũa, kìsia gbɛzã mɛ̀n sopla ká ń paipiↄ gbɛ̃do mↄ òmɛɛ: Mↄ mà Sã nↄ dafu ↄlↄnɛ. +Lua Nisĩna dɛdɛaapi guu malaikapi ma sɛ gɛ̀manↄ gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃ↄ lɛsĩ musu. À Lua wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ ↄ̀lↄmɛɛ, à bↄ̀ musu Lua kĩ́i, àlɛ pila. +A Lua gawi vĩ, a pípia lán gbɛ̀ bɛɛɛdewa, àlɛ tɛkɛ lán diamaawa. +A bĩ́i zↄ̃ↄ lɛsĩ vĩBↄlɛ mɛ̀n àaↄ̃ ku gukpɛ oi, àaↄ̃ gugbãntoo oi, àaↄ̃ gɛↄmidↄkĩi oi, àaↄ̃ bɛ'aɛ oi. +Wà bĩ́ipi dàalɛ gbɛ̀ mɛ̀n kuɛplaↄwa. Sã zĩna gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ tↄ́ kɛ̃a gbɛpiↄwa. +Malaika pↄ́ lɛ́ yã'omɛɛ pↄyↄ̃bↄ pↄ́ wa pì ń vuao kũa, kɛ́ à wɛ̃́lɛpi yↄ̃ò ń a bↄlɛↄ ń a bĩ́io. +Wɛ̃́lɛpi gola síiↄ̃ɛ, a gbã̀a ń a yàasao sáaɛ. Ɔ̃ à wɛ̃́lɛpi yↄ̃̀ ń pↄyↄ̃bↄpio. A gbã̀a kiloo ↄ̀aa kuɛplaɛ (2.400). A gbã̀a ń a yàasao ń a lɛsĩo píi sáaɛ. +À a bĩ́i yↄ̃̀ lↄ, a lɛsĩ gã̀sĩsuu basoplasↄo mɛ̀ndosaiɛ. Malaikapi yↄ̃̀ gbɛ̃nazĩna gã̀sĩsuu gbã̀a lɛ́uɛ. +Wà bĩ́ipi kɛ̀ ń diamaao, mɛ́ wɛ̃́lɛ piá vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛɛ íkɛa lán díiwa. +Wà gbɛ pↄ́ wà wɛ̃́lɛpi bĩ́i dàalɛò kɛ̀kɛ ń gbɛ̀ bɛɛɛde bui píio. Wà gbɛ̀ sɛ̃́ia kɛ̀kɛ ń diamaao, a plaade ń safiio, a àaↄ̃de ń agatao, a síiↄ̃de ń ɛmɛlodio, +a sↄode ń onisio, a soolode ń saadↄanio, a soplade ń kisolitio, a swaaↄ̃de ń belilio, a kɛ̃okwide ń topazao, a kwide ń kisopazao, a kuɛdode ń tiikↄazio, a kuɛplade ń amɛtisio. +Bↄlɛ mɛ̀n kuɛplapiↄá òso mɛ̀n kuɛplaↄɛ. Wà ḿpii kɛ̀ ń òsoo mɛ̀ndodoɛ. Wɛ̃́lɛpi zɛaá vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛɛ, wì gu'eu lán díiwa. +Mi Lua kpɛ́ e wɛ̃́lɛpi guuo, asa Dii Lua Gbãapiide ń São mɛ́ a kpɛ́pi ũ. +Wɛ̃́lɛpi bàa kú ń ĩatɛ̃ ń mↄvuao gupuaɛ̀oo. Lua gawi mɛ́ lɛ́ wɛ̃́lɛpi pu, mɛ́ Sã dɛ a filia ũ. +Buiↄ táa'o a gupuai, mɛ́ dṹnia kíaↄ gɛ̃u ń ń àizɛɛↄ. +A bↄlɛↄ aaↄ taa fãanɛ bauo, mɛ́ gwãasĩna aↄ ku we sↄ̃o. +Wa gɛ̃u ń buiↄ àizɛɛↄ ń ń pↄ́ ↄdeↄ. +Ãma pↄ́ gbãlɛae a gɛ̃uo ge yãbɛ̃ɛkɛna ge mↄafilide, sema gbɛ̃́ pↄ́ Sã ń tↄ́ kɛ̃̀ àizãna taalauↄ bàasio. +Ɔ̃ malaikapi swa'i wɛ̃nide pↄ́ lɛ́ bↄ Lua ń São kpalabaa kĩ́i ↄ̀lↄmɛɛ, àlɛ tɛkɛ lán díiwa. +Àlɛ bàalɛ wɛ̃́lɛpi zɛa guo. Lí wɛ̃nide ku a baale ń a baalao, ì nɛ'i wɛ̃̀ do gɛ̃n kuɛplaɛ, mↄ ń mↄo gɛ̃n dodo. Lípi láↄá buiↄ gbã́gbãbↄɛ. +Pↄ́ pↄ́ Lua lɛkɛ̀ɛ̀e aↄ ku lↄo. Lua ń São kpalabaa aↄ ku wɛ̃́lɛpi guu, mɛ́ aà zↄ̀blenaↄ zↄbleɛ̀. +Aa wɛsiaàlɛ, mɛ́ aà tↄ́ aↄ kú ń mi'aɛwa. +Gwãasĩna aↄ ku lↄo, gbɛ̃e baa aↄ kú ń filia ge ĩatɛ̃ gupuaoo, kɛ́ Dii Lua a gupunɛ́ yã́i. Aaↄ kible e gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Yã́ beeↄ náai vĩ mɛ́ sĩanaɛ. Dii Lua pↄ́ ì dↄaa ãnabiↄnɛ mɛ́ a malaika zĩ̀, kɛ́ a zↄ̀blenaↄ yã́ pↄ́ a mↄ tia dↄ̃. +Gwa, má mↄ́ tia. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ zia yã́ taalaɛ bee yã́ kũa ũ. +Ma Zãa mámɛ ma yã́ beeↄ mà mɛ́ má è. Kɛ́ má mà mɛ́ má è, ma wulɛ malaika pↄ́ yã́piↄ ↄ̀lↄmɛɛ gbázĩ mà kúlɛɛ̀. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Bee tó. Kúlɛ Luaɛ. N zↄ̀blen deen ma ũ ń n gbɛ̃ ãnabiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa láɛ bee yã́ kũaↄ. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Ńsu pↄ́ kúlɛ zia yã́ pↄ́ kú lápiuwao, asa a gↄↄ kãikũ̀. +Gbɛ̃vãi wɛtã àↄ yãvãikɛ. Gbãsĩde wɛtã àↄ gbãsĩ. Gbɛ̃maa wɛtã àↄ yãmaakɛ. Kuaadoade wɛtã a kua àↄ adoa. +Gwa, má mↄ́ tia, máↄ asea kũa, mí fĩabo baadeɛ a yãkɛawa. +Alafa ń Omɛgaon ma ũ, Dↄaana ń Gↄ̃zãnao, Dàalɛna ń Mìdɛnao. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aa ń ulataopiↄ ũ. Aaↄ zɛvĩ wà gɛ̃ wɛ̃́lɛpi bↄlɛↄu, aai lí wɛ̃nide bɛ ble. +Ãma gↄ̃ɛ blesanaↄ ń ɛsɛdeↄ ń gbãsĩkɛnaↄ ń gbɛ̃dɛnaↄ ń tã́agbagbanaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ ye mↄafiliyãkɛaiↄ aaↄ ku bàasiɛ. +Ma Yesu ma a malaika zĩ̀ aàↄ dɛ yã́piↄ seelade ũ ma gãlideↄnɛ. Mámɛ má Davidi Bui, aà kpala pↄ́ vlãpà Kía ũ, Gudↄlɛia saan'ina ũ. +Lua Nisĩna ń Sã nↄ dafuo ì mɛ, mↄ́. Gbɛ̃́ pↄ́ bee mà sↄ̃, aà o, mↄ́. Gbɛ̃́ pↄ́ imi lɛ́ dɛ, aà mↄ́. Gbɛ̃́ pↄ́ ye í wɛ̃nidei, aà si gba ũ. +Málɛ o gbɛ̃́ pↄ́ ãnabikɛlaɛ bee yãmàↄnɛ píi, tó gbɛ̃́ yãe kã̀fĩ a guu, Lua a kìsia pↄ́ a yã́ kú láɛ bee guuↄ kã́fĩ adeɛɛ. +Tó gbɛ̃́ yãe bↄ̀ taalaɛ bee guu, Lua a ade baa bↄ a wɛ̃́lɛ ń lí wɛ̃nide pↄ́ a yã́ kú láɛ bee guuo guuɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ yã́piↄ seelade ũ mɛ̀: Sĩanaɛ, má mↄ́ tia. Ãmi! Dii Yesu mↄ́! +Dii Yesu aàↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń a gbɛ̃́ↄ píi. +Tó gbɛ̃́ mↄ̀ a daɛ gɛ sɛ́i, àlɛ bↄò à gɛ́ tɛsↄ̃iwà, mɛ́ à gbɛ̃́ pↄ́ ulɛa we là à mɛ̀: Gbɛ̃e kunnↄ we lↄe? Ade a wewà: Gbɛ̃e ku lao. Kɛ kílikili, baa Dii tↄ́, ńsu sio. +Tó an í gbãa làa, aaì gbãsĩkɛɛ, an dↄaanaↄ ye wisaiyãi à kɛ̀ zài. +Ɔ̃ Davidi ò Levii bui dↄaanaↄnɛ aa ń gbɛ̃eↄ dilɛ aaↄ lɛsi ń pↄ́ↄbↄnaↄ: Domaↄ ń mↄↄnaↄ ń sɛ̃́sɛ̃naↄ, an pↄna súu iↄ dↄ. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Ãnabikɛkɛ gɛwa giipiↄnɛ, ní onɛ́ aa ma yãma. +Dii ì gbɛ̃maa wɛgwa, ãma ì yãda làasoovãidea. +Lamↄtu ń Anɛũo ń ń dã́dãkɛkĩiↄ. +Gbɛzã wɛ̃́ndia kĩnipiↄ sù, aalɛ lɛzu: Dii, Dii! Zɛ́ wɛ̃wɛ̃ɛ! +Baa kɛ́ aalɛ vĩakɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú bùsupi guuↄnɛ, aa gbagbakĩipi bò a gbɛuɛ, ↄ̃ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Diiwa kↄↄ ń oosio. +Dii kà wà aà sáaukpa. Mi lɛzuaàzi, ì ma bↄ ma ibɛɛↄ ↄzĩ. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi mipɛ̀lɛ à kùlɛ Diiɛ à mɛ̀ +Ńsu láka ń tàaeↄlao. Ńsu ǹ ń duuna bãdɛo, asa aa bĩ́ibonaↄ sↄ̃̀sↄ̃ɛ. +Alauna lɛ́ ése gbɛ̃. Kɛ́ à lìli, à malaikapi è. Aà nɛ́ gbɛ̃ↄn síiↄ̃ pↄ́ kuaànↄↄ bↄ̀zã. +N yãò n yãmanaↄnɛ yãa wɛ́punguea guu n mɛ̀: Ma dↄnlɛkɛ̀ nɛgↄ̃naɛ, ma ɛ̀waasopi sɛ̀ lɛsĩ a gbɛ̃́ↄ guu. +Ì to lou ma tↄↄlɛ pↄ́ gbɛ̃e kuou, baa sɛ̃gbãu gu pↄ́ gbɛ̃nazĩna vĩo. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Egipi aa kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ, an gbɛ̃e a bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ Ablahaũɛ ń Izaakio ń Yakↄbuo eo. Aa tɛmazi ń nↄ̀sɛmɛndooo, +Tɛ́ bↄ̀ Dii kĩ́i à kũ̀ sa pↄ́ wàlɛ a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń nísipiↄwa saokĩi. Kɛ́ gbɛ̃́pii è màa, aa gulakɛ̀, ↄ̃ aa mipɛ̀lɛ. +Ń tò an bui dasikũ̀ lán saanaↄwa, n gɛ̃ńnↄ bùsu pↄ́ ń ò ń maeↄnɛ aa gɛ sí ń pↄ́ ũ guu. +O Yudaↄ kí Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũɛ ń Yudaↄ píi ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ, +Lá tue ì swa saɛ nidɛ, màa n ni ku ma sↄ̃u, Lua. +Tó gu pↄ́ Dii a sɛpi asu àↄ zã̀ɛ, mɛ́ á fↄ̃ sɛ à gɛ́ò we píio báaa pↄ́ a dàágupi yã́i, +Dii, ma Luan n ũ, má n kpɛla, má n tↄbↄ, asa ń náai vĩ maamaaɛ, n yãbↄnsaɛ pↄ́ n zɛò za zi kɛ̀. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á kú za tↄↄlɛ lɛ́waↄ, à sua, mí á suaba, asa mámɛ má Lua ũ, a pãle kuo. +Gbɛ̃́pii iↄ dↄ̃ ma Dii mámɛ ma tɛ́pi sↄ̃̀wà, wa fↄ̃ dɛo. +Deↄ mɛ́ lɛ́ fɛlɛ lán Niiliwa kee, aalɛ zãampapa lán í zↄ̃ↄwai? +Mi ĩada ma mɛwa, mi iko blewà, kɛ́ ma waasokɛa dãↄnɛ gbɛa, másu bↄ pão yã́i. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ↄ̃ aa nà gbãbↄa uapiɛwa. A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ aa kà kpɛ́pi kpɛɛlɛ, ↄ̃ aa gbãbↄ̀ɛ̀ e gↄↄ swaaↄ̃ lↄ. Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o ń mɛ̀ndoode zĩ́ ↄ̃ aa làa. +Bãↄ ìↄ ka swapiↄ saɛ, aaìↄ pɛa a dào guu, an wii ìↄ dↄu. +Isailiↄ ń kàatidɛaↄ kà taↄ guu a sɛɛsɛsai, aa ń ulaↄ fĩ̀fĩwà aa dàda ń gã̀u. +Nↄɛ lɛ́so ↄ̃ àli sɛ́ nↄ ũ. +Ɔ̃ aa Yesu gɛ sɛ̀ aa bàabaa pↄ́lɛↄ fĩ̀wà ń ɛsɛ gĩnanapio, lá Yudaↄ ì gɛ kpɛla ń fɛlɛkaayã guuwa. +Davidi lɛ́ a bɛ í nidɛ à mɛ̀: Dé mɛ́ a gɛ́ Bɛtɛlɛũ bↄlɛ lↄ̀ↄi tↄ́imɛɛi? +Yã́ pↄ́ a òpi mi dɛa ni? À mɛ̀ wá a wɛɛlɛ wà kuawa, gu pↄ́ á kúu, wá fↄ̃ gɛ́ weo. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: To wà blɛ kpá nɛ́ↄwa gĩa, asa a maa wà nɛ́ↄ blɛ sɛ wà zu gbɛ̃ↄnɛo. +ń Yeloaũ nɛ́ Adaia, Pasuu tↄũna, Malakia sĩ́wɛnao ń Adiɛli nɛ́ Maasai, Yazela tↄũna, Mɛsulaũ sĩ́wɛna, Mɛsilemi sↄ̃kpaɛ, Imɛɛ sĩsĩo. +Dé mɛ́ ì to í fee lán gbɛwa à to ísia musu gbãakũi? +Ɔ̃ aalɛ gbãakũ ń Yesu náaikɛa guu, aalɛ dasikũ lá gu lɛ́ dↄ. +Filitɛ̃ↄ ɛ̀a zĩkà ń Isailiↄ lↄ. Davidi ń a gbɛ̃́ↄ gɛ̀ zĩkàńnↄ. Kɛ́ Davidi yɛ̃̀ɛɛ làa, +Gↄↄ bee á yãe laa lↄo. Sĩana málɛ oɛ́, ma Mae a pↄ́ pↄ́ a a wabikɛ̀wa ń ma tↄ́o kpáwá. +Nɛko gbɛ̃́ↄ zĩ̀wà à mɛ̀: Yudaↄ kía, bↄ́ mɛ́ wá daai? I kɛ ḿmɛ ↄ̃ málɛ mↄ́ zĩkainnↄ gbão, ma ibɛɛↄnɛ. Lua mɛ̀ mà kɛ kpakpa. Lá a kumanↄ, ńsu kpaɛ̀o, kɛ́ asu n dɛo yã́i. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, mámɛ má a gbɛ̃́ↄ bↄ gukpɛ bùsuↄ ń bɛaɛ bùsuↄ guu, +Ń beeo má Isailiↄ vĩ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000). An gbɛ̃e i kúlɛ Baaliɛ à lɛpɛ̀wào. +Màa àlɛ n sisi à n bↄ n yooyeau, i gɛ́nnↄ dɛ̀ɛpookĩi, ní gↄ̃ nzĩaɛ dↄdↄa, n táabũnu aↄ fòona vĩo ń blɛ maaↄ. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Má gɛ sóso ká aà ãnabiↄnɛ ń lɛ́u nisĩn ɛɛde ũɛ. Ɔ̃ Dii mɛ̀: Ńyↄ̃ kↄ̃nikɛɛ̀, ńyↄ̃ fuao. Gɛ ǹ kɛ màa. +À nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn pla pↄ́ Aya nɛnↄɛ Lizipa ì ń Sauluo sɛ̀. An tↄ́n kɛ: Aamↄni ń Mɛfibosɛo. À nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn sↄo pↄ́ Saulu nɛnↄɛ Mɛlabu ì ń Mɛↄla gbɛ̃́ Baazilai nɛ́ Adiɛlioↄ sɛ̀ lↄ. +Ísia ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, à kↄ̃fĩkɛ, ń tↄↄlɛo ń gbɛ̃́ pↄ́ kuwàↄ píi. +N tágɛa ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ yã́i n àizɛɛ kã̀fĩi ↄ̃ n nzĩa sɛ̀ lɛsĩ àizɛɛpi yã́i. +A wèmá à mɛ̀: Kɛ́ Lua ń kɛ́ gↄ̃ɛ ń nↄɛo za káau, i a kyokɛ á èo lé? +Nɛɛmii mɛ̀: À gɛ pↄ́ níside ble, í í nana mi. À li gbɛ̃́ pↄ́ pↄe vĩoↄnɛ. Gↄↄɛ beeá wá Dii pↄ́ɛ. Ásu búbuapɛo, asa pↄna pↄ́ Dii ì kpámá dɛ á gbãaekĩi ũ. +Ɔ̃ Yesu ń lá à mɛ̀: Pɛ̃ɛ mɛ̀n ũma á vĩi? À gɛ gwa. Kɛ́ aa kà, aa mɛ̀: Pɛ̃ɛ ku mɛ̀n sↄo ń kpↄo mɛ̀n pla. +Gbɛ̃́ káauↄ yã́ líↄ dↄ gbɛ̃egu lↄo. Baa gbɛ̃́ pↄ́ aaↄ ku ziaↄ, an yã́ a dↄ gbɛ̃egu gbɛzão. +Ì gↄↄ ń zaao lilɛ, ì kíaↄ kpa kpalau, ì ń bↄu, ì ↄ̃nↄ da ↄ̃nↄnaↄnɛ, ì dↄ̃a kpa wɛzɛ̃naↄwa. +Kɛ́ Yotaũ gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Aaza zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +À tɛlu pɛ̀lɛ kpà a gbɛ̃́ↄzi, à kɛ̀ tɛ́ ũ gwã́, à gupùnɛ́. +Pↄnakɛa ń pↄ́ pↄ́ ń vĩo maa dɛ a pãle nidɛaa. Beeá pãɛ lↄ mɛ́ gugiiyaaɛ. +Aa bↄ̀ↄloonnↄɛ kɛ̀ ń gↄ̃io. Aa tã̀ lá aa saoula tã̀wa ń pↄ́lɛ doũ pↄ́ wà saoulapi kɛ̀òpio ń bataɛao ń vuao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Tó gbɛ̃maaↄ ku namau, wɛ̃́lɛ ìↄ naɛ, tó gbɛ̃vãiↄ gàga, wì gulakɛ. +Tó ma gɛ gukpɛ oi, a ku weo, tó bɛaɛɛ sↄ̃, mili aà e weo. +Ì pↄ́ fã́ɛ taasideↄnɛ, aà yãkɛa a zɛ́wa láaa vĩo. Aà mi ìↄ daa ía ń gawioɛ. +Dṹniaɛ bee nisĩna wá èo, Nisĩna pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i ↄ̃ wá è, ↄ̃ wa gba pↄ́ Lua dàwɛ̃ɛ dↄ̃̀. +Má ò sãↄnɛ má ń dãó. +Kɛ́ kí Davidi nↄ̀sɛ nìni Aminↄ gaa yã́ musu, ↄ̃ àlɛ Abisaloũ bɛɛkɛ sa. +Nɛ́ pↄ́ nↄɛ yↄ̃́ kpàwà yã́ a fↄ̃ sã́aàgue? A a nɛia wɛ̃nagwao lé? Baa tó aà yã́ sã̀aàgu, n yã́ a sãmaguo. +Túbiblea káau taasidↄ̃sai líↄ báaa vĩ gbɛzão. +Gↄↄ bee Dii a a pↄ́wɛna gbɛ̃ za Uflata pↄ́ a í lí zↄ̃ɛoi e à gɛ pɛ Egipi zɛ́ swawa, i á Isailiↄ pɛɛlɛ dodo. +Ásu àↄ dɛ gbɛ̃́laanikɛnaↄ ũo, kɛ́ ba pↄ́ wa dↄ̀wá su nao yã́i. Asa má mà Dii Lua Zĩgↄ̃de mɛ̀ a zɛ ń á bùsu kaalɛao píiɛ. +Sɛ̃sao líↄ nɛi, tↄↄlɛ a blɛkɛ, aaiↄ kú ń bùsuu dↄdↄa. Tó ma ń mↄgala pòlonɛ́ ń nↄɛ, mɛ́ ma ń bↄ́ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ zↄblenɛ́ↄ ↄzĩ, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Tó imina pↄ́ a kɛ wɛ̃̀ soplapi kà Egipi, blɛpi iↄ dɛ kũ̀sũa ũ, kɛ́ iminapi su Egipiↄ dɛdɛo yã́i. +Ɔ̃ ma Dii lↄↄ mà à mɛ̀: Dé má zĩi? Dé mɛ́ a gɛ́wɛ̃ɛi? Ɔ̃ ma mɛ̀: Má kɛ́! Ma zĩ mɛ. +I kɛ beeɛ adoo, wálɛ pↄnakɛ ń Luao lↄ ń wá Dii Yesu Kilisi pↄ́ tò wa kɛaànↄ na gbãao. +Ńsu ǹyↄ̃ ku làasoosai lán sↄ̃́ ge sↄ̃baonawao. Tó ni ã̀asĩna kánɛ́ ge kpío, aali n dↄ̀ↄ sɛo. +gↄↄ pↄ́ Babɛli kía lɛ́ zĩka ń Yelusalɛũdeↄ ń Yuda wɛ̃́lɛ pↄ́ gↄ̃̀ↄ, Lakisi ń Azekao. Yuda wɛ̃́lɛ bĩ́ide pↄ́ gↄ̃̀ↄ lɛ́n we. +Tó aa è kpagolopi ↄ̃a zↄ̃ↄkũ̀, ↄ̃ kí lakɛ̃na ń saonkiao ì nao, aai káka bãniu. +Tó sa bee oa gbãbↄ̀ lousisinaↄnɛ gɛ̃n do e gↄↄpiiɛ, dↄ̃ an nↄ̀sɛ dàdoũ, aa a oa tò. +Gbɛ̃́ pↄ́ kumanↄↄ gupuapi è, ãma aai gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yãomɛɛ lↄↄ mao. +Ɔ̃ à bàalɛ̀ gɛ̀ lòoaàla, à aà fɛ̃nda wò aà kpɛ, à aà dɛ̀ à aà mi zↄ̃̀ò. Kɛ́ Filitɛ̃ↄ è ń nɛgↄ̃napi gà, aa lɛ̀kↄ̃wa. +Ńsu ǹ n tↄũna dã̀akpa ǹ nzĩa kpɛbↄo. +Sàwa swɛ vĩ paaa pla, kási ìli pↄbↄ a kòlou à ɛ̀a sòo. À tɛ̃́. +À ma zĩ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄwa ń a ìwaↄ ń a kía deeↄ ń a gbɛ̃́ↄ píi +Gↄↄ bee gↄ̃̀ↄ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ pↄ́ wà ń zĩ́a bↄa Sezaleↄ mↄ̀ ua pↄ́ má kúu. +Má á wɛ̃nagwao, má á kɛ̃́o. Má fĩaboɛ́ á yãbɛ̃ɛkɛaↄwaɛ, íↄ dↄ̃ ma Dii mámɛ ma á wɛtã̀. +Galada bùsudepiↄ Yuudɛ̃ buakĩiↄ sì kɛ́ Ɛflaiũ buiↄ su bua wà tá ń bùsuuo yã́i. Tó Ɛflaiũ bui bↄ̀ mↄ̀ à mɛ̀ á ye bua, Galada bùsudepiↄ ì aà la: Ɛflaiũ buin n ũa? Tó à mɛ̀, aawo, +Ɔ̃ aa kà Gadala bùsuu ísida baale, Galile bùsu gukpɛ oi ku lá ń yeiwa, aa n ikoyã kũa láaàwa, aaↄ zↄ̃lɛa kpalau Isailiↄ guu gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ Dii wè Malaika pↄ́ lɛ́ yãomanↄpiwa ń nↄ̀sɛníniyã maao. +Taaside bua ì blɛkɛ maamaa, ↄ̃ yãfuangbanaↄ ì to aà kuawà. +Ni ma kása nↄitɛ̃na ũ lán vĩipuwao lé? Ni to ma i lán vĩ iawao lé? +Zĩ́ pↄ́ á bà a kaa lìai, a gu dↄ̀ á tò à bↄlↄbↄ̀. Kási á pↄe e weo, sema gyã ń yãↄ̃ma láasaio. +Zĩkɛnaↄ ń dↄaiↄ tɛkà yãa kɛ́ ĩ́ana kú yã́i, ↄ̃ aalɛ kpakpa. Piɛɛ kúńnↄ we, àlɛ tɛ́kpakpa. +Ma mɛ̀ má ń fãaaɛ, mí tó an tↄ́ ga dṹniau, +Aaì kúlɛ aa nɛiɛ, ↄ̃ an nɛiwãwã ì kpálɛ. +Ɔ̃ ãnabipiↄ lɛ́ yã́ doũ o ḿpii aalɛ mɛ: Gɛ ǹ lɛ́lɛ Lamↄtu Galadawa, ńyↄ̃ fuao. Dii ń nánɛ n ↄzĩɛ. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ mà gɛ́, a ma zĩ e buipãleↄ kĩ́i zã̀zãɛ. +Aaì zikũ ń namao, aaì ta bɛdau niɛniɛ. +Isailiↄ ń Yuda pↄ́ kú Yuda wɛ̃́lɛↄ guuↄ mↄ̀ ń zù kwideↄ lↄ ń ń sã kwideↄ ń pↄ́ pↄ́ aalɛ kpá Dii ń Luawaↄ kwideↄ, aa kàlɛ zɛ́zɛ. +Ń Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ dↄ̃o lé? À mↄ̀ ↄ̃nↄkɛinɛ, kɛ́ à e àↄ n gugɛgↄↄ ń n sugↄↄo dↄ̃ɛ ń n yãkɛaↄ píi. +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ à ń dílɛdilɛpiↄ sↄ̃, an baade ìↄ mↄɛ̀ ń blɛo mↄ pↄ́ wa dìlɛɛwa, kí Salomↄↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì mↄ́ pↄbleiaànↄↄ pↄ́ ũ. Pↄe lí kɛ̃́sãmáo. +Kɛ́ Davidi Nabali gaa bao mà à mɛ̀: Wà Dii pↄ́ zɛ̀manↄ sáaukpa, à wí pↄ́ Nabali dàa bↄ̀mɛɛ. À gìmɛɛ mà vãikɛ, ↄ̃ a tò Nabali vãikɛa wì aàzĩa musu. Bee gbɛa Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Abigailiwa aa oɛ̀ á ye aà sɛ nↄ ũ. +Bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guuↄ kúkuála musumusuɛ, á vlã́ iↄ naua. +ãma ma pↄ kɛ̀na sa. I kɛ kɛ́ ma á pↄ yàɛ́ yã́i no, kɛ́ á pↄsia tò a nↄ̀sɛlìlɛ yã́iɛ. Á pↄyaapi bↄ̀ Lua kĩ́iɛ. Bee yã́i ásoo wá kɛ̀ɛ́o. +Pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ sɛ̃́ia bↄ̀ nↄ̀ↄmusuwa, a plaade bↄ̀ gáaewa, a àaↄ̃de oa bↄ̀ gbɛ̃nazĩna oawa, a síiↄ̃de bↄ̀ kúu pↄ́ lɛ́ vuawa. +Má pala lán nↄ̀ↄmusuwa, aai tɛmazi. Tó ma pala, ma nɛ́piↄ bↄ bɛaɛ oi, aai mↄ ma kĩ́i ń lualuao. +Tó dãↄ zɛ́ bee vĩwá, wa wá pↄ́ o lↄe? Wi sɛ́lɛ zɛ́ bee kĩ́io, wa yã́pii fↄ̃̀ kɛ́ wásu zɛzↄ̃ Kilisi baoɛo yã́iɛ. +Aa sì ń mi sãalɛ, mapi mà bↄ. I kɛ mámɛ má adoo, wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo buipãle gãlideↄ lɛ́ ń sáaukpa píi lↄɛ. +íↄ wɛ̃ni yã́ kũa, kɛ́ mà e ĩ́anadã á yã́ musu Kilisi mↄ́zĩ. Tó álɛ kɛ màa, mi bà pã lɛo, mi zĩkɛ pão. +wí Libã bùsu lí zↄ̃zↄ̃nɛ lá ń yei lɛ́u, wí yeye wà gbɛ̃́ↄ zĩò ísiaa e Zope, ní táò Yelusalɛũ. +Kɛ́ aa bùa baa, aa kà Gɛnɛzalɛti bùsuu. +Yesu wèmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wálɛ ↄkãaa ta doũ mɛ́ a ma kpámá. +Ɔ̃ aa ɛ̀a wiilɛ̀ aa mɛ̀: Ǹ aà páliwa! Ǹ aà páliwa! +Wa gↄ̃ nɛtonɛↄ ũ desai, wá daↄ gↄ̃̀ gyaaↄ ũ. +Wá kɛ̃́ma lↄo. Wá lɛ́ ń láo, wí n sísi. +Ɔ̃ Dii zĩna Age lɛ́ pↄ́ Dii dìlɛɛ bee ònɛ́ à mɛ̀: Dii mɛ̀ á kúánↄ. +Gbɛpiↄ ku Yuudɛ̃ bɛaɛ baa, gu pↄ́ Kanaa pↄ́ kú Yuudɛ̃ sɛ̃uↄ kuu. A zã̀ ń Mↄle líↄo, bↄaa ń Giligalio. +Tó gↄ̃ɛ kpàaũ ń wɛ̃́ndia lɛ́so gↄ̃saideo, mɛ́ à kùsiwà à wùlɛaànↄ, tó wà bↄ̀má, +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Mapi sↄ̃ má yã́ mɛ̀ndo gbɛawá. Tó á òmɛɛ, ↄ̃ má iko pↄ́ málɛ yã́ beeↄ kɛo oɛ́. +Kɛ́ zĩnapiↄ kà Saulu bɛ Gibɛa, aa yã́pi ònɛ́, ↄ̃ wà búbuapã̀lɛ. +Bee gbɛa ma malaika pãle è à bↄ̀ luabɛ. A iko zↄ̃ↄ vĩ mɛ́ aà gawi dṹnia pùpi musuo. +Saonkia Aalona nɛ́ Ɛleazaa mɛ́ Levii bui kíaↄ dↄaana ũ. Aàpi mɛ́ ì wɛ́tɛ zwã̀akpɛ zĩkɛnaↄzi. +mɛ́ Babukia ń Unio ń ń gbɛ̃́ↄ mɛ́ lɛ̀sinaↄ gãli plaade ũ. +Kɛ́ wá fↄ̃ mɛnakɛ lↄo, wa zɛò wà gↄ̃ Atɛni wátɛ̃ɛ, +Aai gɛ́ zɛi gufooↄ guuo, aai bĩ́i pↄ́ lia Isailiↄzi kɛkɛ, kɛ́ Isailiↄ e zɛ gbãa zĩ guu Dii pↄkũmagↄↄo. +Ǹ aà dɛ. Dↄaa ǹ aà pa ń gbɛo, gbɛ̃́ kĩniↄ i gbasa aà pápa. +Má Dii tↄbↄ. À zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ wá Luaɛ! +Aaìↄ Lua táasilɛ mɛ́ aaìↄ na ń gbɛ̃́piio. Dii ìↄ gbɛ̃́ pↄ́ álɛ ń suabaↄ kã́fĩ ń guu lá gu lɛ́ dↄ. +aa ń gbɛ̃́ↄ sɛ̀lɛ píi, aa gɛ̀ zĩkai ń Isimaɛlapio. Aa aà lè íkalɛkĩi zↄ̃ↄ pↄ́ kú Gabaↄ̃ↄ saɛ. +Ɔ̃ wà lɛ́kpãsãkɛ̀ Zezabɛliɛ wà mɛ̀ wà Nabↄti pàpa ń gbɛo wa dɛ̀. +Ma yãòɛ́ lán ma nɛ́ↄwaɛ. Lá wa wá nↄ̀sɛ wɛ̃̀ɛ́, à á nↄ̀sɛ wɛ̃wɛ̃ɛ sↄ̃. +Lí pↄ́ ń è, a zↄ̃ↄ mɛ́ a gbã̀a, a misona zↄ̃̀ luawa, wì e za dṹnia lɛ́ lɛ́u. +Ìↄ kú ń bùsupi gbɛ̃zↄ̃ↄ Sɛɛziu Pↄluo. Gbɛ̃zↄ̃ↄpiá ↄ̃nↄnaɛ, ↄ̃ à Baanaba ń Sↄluo sìsi, kɛ́ a ye Lua yãma yã́i. +Ma gbɛ̃́ↄ, à fɛlɛ gɛ̃ á kpɛ́u, í zɛtaálɛ à ulɛ gĩa yↄↄ e aà pↄkũma gɛ̃zɛa. +tó aà nↄ̀sɛ fɛ̀lɛ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ tò a sↄ̃ wɛ̃́lɛzi kãikãi ń zĩoi? Á dↄ̃ kɛ́ bĩ́imusudeↄ lí ka gbaɛmá zĩ́lɛo lé? +í ɛa mↄmɛɛ ń á dãunapio, mí dↄ̃ kɛ́ á yã́á sĩanaɛ, mɛ́ wa á dɛdɛ lↄo. Ɔ̃ aa wèi màa. +Pↄluna ì mɛ: I ka màao! I ka màao! Tó à kàò aɛ, ì azĩa sáaukpa. +Ńsu gí n nɛ́ totoio. Tó ń gbɛ̃̀ ń flão, a gao. +Máↄ wãa, má zɛzɛo, má n yãdilɛaↄ da. +Dii á Lua lɛ́ yãdilɛɛ́ gbã, àliↄ aà ↄtondↄkĩi gwa, íↄ aà ikoyãpiↄ kũa ń laaio ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão. +Swã́yãmansaideↄnɛ ḿpii, aaìↄ bɛbɛ wàↄ yãdↄdↄmáɛ. Aa fèe lán mↄgotɛ̃ ge mↄsiwaɛ, yãkpaanlakɛnaↄnɛ ḿpii. +Ɔ̃ Yonadabu òɛ̀: Gɛ ǹ wúlɛ n liiwa lán gyãewa. Tó n mae mↄ̀ n gwai, ní oɛ̀ ń ye n dãe Tamaa mↄ blɛ kpamaɛ. Aà mↄ kɛkɛ n wáa kɛ́ ǹyↄ̃ e, i gbasa nanɛ n ↄzĩ. +N zɛ́ dà ísiau, n gɛ̃kĩi bↄ̀ í zↄ̃ↄ guu, wi n kɛ̀sɛgbɛ eo. +A ò Yelusalɛũdeↄnɛ aa saonaↄ ń Levii buiↄ asea kpámá, kɛ́ aa e mɛkpa Dii ikoyãwa yã́i. +Kɛ́ à fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à káoyè a zàaĩnaɛ, ↄ̃ à a zĩkɛna gbɛ̃ↄn plaↄ sɛ̀ ń a nɛ́ Izaakipio. À saoyaa pàa, ↄ̃ à dàzɛu, àlɛ gɛ́ gu pↄ́ Lua òɛu. +Bↄ́yãi n a kaa gbòo, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃zɛaↄ ìↄ ↄmalɛii? +Aa gìɛ̀ aa mɛ̀: Uzia, ń zɛ́ vĩ ǹ tulaletikatɛa Diiɛo, sema Aalona bui saona pↄ́ wà gbãbↄ̀nɛ́ↄ bàasio. Go aà kúkĩi la. N dↄɛ Dii Luawaɛ, a n kpɛla lↄo. +Ɔ̃ aa ń lá aa mɛ̀: Bↄ́ wá aà gba wà taò wá tàae yã́ii? Aa wèmá aa mɛ̀: À vua pi lán gbɛnawa mɛ̀n sↄo ń ɛ̃́nao lↄ mɛ̀n sↄo á kíaↄ dasilɛu, asa gyã doũpi á lé ń á kíaↄ píiɛ. +Yesu òɛ̀: Ma gbɛ̃́, ǹ n kɛa kɛ! Ɔ̃ wà mↄ̀ ↄpɛ̀lɛ Yesuwa, wà aà kũ̀. +Ma Kía, málɛ wiilɛma, ma Lua, málɛ wabikɛma. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, vãikɛna gaa ì kamagu nɛe? Tó à mikɛ̃̀ a yãkɛaↄwa, aↄ kuɛ, bee mɛ́ ì kamagu. +A lipɛlɛↄá ã́nusuɛ, a kpɛnakĩiá vuaɛ. Zwã̀a gàalulade kpa a zↄ̃lɛkĩia, a guuá Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ yeanzi ↄgbɛɛ. +Pↄe ku kɛ́ wà mɛ: Pↄ́ dafue gwaa? Aawo! À dↄ̀aa kú wá ãa za zi kↄ̀. +Kɛ́ Dii a gĩmà, à kɛ̀ɛ̀ na, ↄ̃ à làasookɛ̀ à mɛ̀: Má ɛa láaizĩ tↄↄlɛwa gbɛ̃nazĩna yã́i lↄo, asa gbɛ̃nazĩna làasoo ìↄ vãi za aà ɛ̀waasogↄↄɛ. Má ɛa pↄ́ wɛ̃nideↄ kaalɛ lá má kɛ̀wa lↄo. +A wèwà à mɛ̀: Dé mɛ́ n dilɛ wá kía ũ kɛ́ n gbasa ńlɛ yã́kpalɛkɛwanↄi? Ń ye ǹ ma dɛ lá n Egipi gbɛ̃́pi dɛ̀wa yã̀? Ɔ̃ vĩa Mↄizi kũ̀ à mɛ̀: Wà yã́ɛ dↄ̃̀ɛ fá! +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ pↄblè à imì. Blɛpi tò à gbãaè, ↄ̃ à táaò gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao e à gɛ̀ kà Lua gbɛ pↄ́ wì mɛ Olebui. +Ma mↄ yã́ pↄ́ a n gbɛ̃́ↄ le gↄↄgbɛzãzĩ bↄↄlɛkɛinɛɛ, asa wɛ́pungu pↄ́ ńyↄ̃ e lↄ dɛ zia yã́ ũɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ò Koleɛ: Mpi ń n gbɛ̃́ↄ píi, à gɛ́ Dii kĩ́i zia. Aalona a gɛ́ sↄ̃ɛ. +Gↄↄewa ma gɛ Delaia nɛ́ Semaia, Mɛtabɛli tↄũna bɛ, asa à azĩa yè a kpɛ́u. À mɛ̀: Wà kpaaũ Lua kpɛ́u, wí a gbatawálɛ, asa gbɛ̃́ↄ lɛ́ mↄ́ n dɛiɛ. Aa mↄ n dɛi gwã́aɛ. +Yozuee fɛ̀lɛ kↄↄ káaukaau ń Isailiↄ píi. Bↄa Sitiũ aa gɛ̀ Yuudɛ̃i, ↄ̃ aa bòokpà we e aaↄ gɛ buaiwà. +Ɔ̃ Zelemii ò nↄɛↄnɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ à mɛ̀: Á Yuda pↄ́ á kú Egipi laↄ, à Dii yãma. +Mↄizi ã̀nsue bui pↄ́ wì mɛ Keniↄ bↄ̀ wɛ̃́lɛ daminalikpɛdeu ń Yuda buiↄ, aa gɛ̀ zↄ̃̀lɛńnↄ ń bùsuu Alade saɛ Nɛgɛvɛ guwaiwaiu. +Màaɛ, à ń zↄ̃zↄ̃ kɛ́ aai a náaikɛo yã́iɛ. Mpi sↄ̃ n gↄ̃ n luanaaikɛa yã́i. Ńsu wala kɛo. Laaika! +Kɛ́ taasi tↄ̃̀a, ma gↄ̃ búɛbuɛ. Ma aà náaikɛ̀, ↄ̃ ma yãò. +Wa ń tó gbɛ̀sĩsĩ bãↄ ń wàiↄ blɛ ũ, gbɛ̀sĩsĩ bãↄ saɛ bleńnↄ, wàiↄ i buziɛ bleńnↄ. +Anuni ń Zanↄadeↄ Guzulɛ Bↄlɛ kɛ̀kɛ. Aa ɛ̀a bò aa a gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, aa a mↄↄ ń a gbã́aↄ dàu. Aa bĩ́i kɛ̀kɛ bò lↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aa sↄo e à gɛ̀ pɛ̀ Pↄtuogbↄ̃ Bↄlɛwa. +Tó a kpɛ́ maa dↄ̀dↄ a zↄ̃lɛu, mɛ́ a pↄblè a kã, +Saonkia ì gɛ̃ luakukĩi ń pↄtuo auo wɛ̃ ń wɛ̃oɛ, ãma Kilisi i gɛ̃ azĩa kpaa mↄ̀ↄmↄↄ yã́io. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń tàaeↄ wòlomá à ń duuna kɛ̃̀máↄ ũ. +Ɔ̃ wà fee kpàa pↄyↄ̃bↄ ũ, wa òmɛɛ: Fɛlɛ Lua kpɛ́ yↄ̃ ń aà gbagbakĩio, ní lousisina pↄ́ kú weↄ nao. +sema gu pↄ́ Dii a dilɛ á buie tↄↄlɛ guu bàasio. Wekĩi áli saou, í yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ↄ kɛu píi. +Yesu wèmá à mɛ̀: À laaika, ásu to gbɛ̃e á sã́são. +Abisaloũ nàɛwà, ↄ̃ kí tò Aminↄ gɛ̀aànↄ ń a nɛ́ kĩniↄ píi. +Ńsu ma duuna yãdao, ma yãvãiↄ bↄ dilɛ píi. +Ɔ̃ Zelemii kí Zedekia là à mɛ̀: Tàae kpele má kɛ̀nɛ ge n ìwaↄnɛ ge ń gbɛ̃́ↄnɛ ↄ̃ a ma dakpɛui? +Ɔ̃ Mↄizi awakpà Dii a Luaɛ à mɛ̀: Dii, bↄ́yãi ńyↄ̃ n kpɛ̃nɛmuu bↄbↄ n gbɛ̃́ pↄ́ n ń bↄ́lɛ Egipi ń n iko zↄ̃ↄo ń n gã̀sa gbãaoↄwai? +Wà Levii bui gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ baakwi ge aa dɛaↄ nào, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla plasaiɛ (38.000). +Asa Lua mɛ́ lɛ́ zĩkɛ á guu, àlɛ á gba a pↄeãkɛa ni ń a kɛa zɛ́o. +Niↄ báaadaaàgu gↄↄpii, n kuaaànↄ tò aà pↄ kɛ̀na. +Aa òɛ̀: Ezekia mɛ̀ yã́ gì gbãɛ, wà wá da taasiu wà wá lele wà widàdawá. Wa gↄ̃ lán nↄɛ pↄ́ a nɛ́ kà bↄa, mɛ́ yɛ̃̀ɛɛ ku a fↄ̃ iowaɛ. +Felenapi ɛ̀a sùwà oosi, à kùla kàso kpaa a lɛ́zĩ. Ɔ̃ Nↄee dↄ̃ kɛ́ í lào tↄↄlɛwa. +Asa wà nɛìwɛ̃ɛɛ, wà wá gbá nɛgↄ̃ɛ. Lua kíakɛmi dìɛ̀, wàli oɛ̀ Lɛdamade Bↄnsaɛde, Lua Gbãade, Mae Gↄↄpiide, Aafia Kía. +Maliamapi mɛ́ nↄɛ pↄ́ tulale kà Diiwa à aà gbá wàa ń a mikão ũ. +Tó Isailie ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú ń guue tò tã́aↄ a sↄ̃ blè, aà duuna pↄ́ lɛ́ aà fu àlɛ aà gálɛpi tò à kɛ̃̀a, tó à mↄ̀ ãnabi lè aà yãgbɛaaɛ, mámɛ má yã́zãsiwà mazĩa, +Ɔ̃ Pↄlu ń Baanabao yãònɛ́ vĩasai aa mɛ̀: Ámɛ à kũ̀ wà Lua yã́ oɛ́ gĩa. Lá a gi, álɛ e i ka à wɛ̃ni láasai eo, wá ɛa aɛdↄ buipãleↄwaɛ sa. +Ásu to gbɛ̃dɛna pↄ́ kũ̀ wà dɛ azĩa boo, sema wà aà dɛ. +Gbɛ̃e i yãbↄnsaɛ zↄ̃ↄ pↄ́ Mↄizi kɛ̀ ń iko gbãao Isailiↄ wɛsìɛ kɛ lↄo. +Má á guantɛ̃mblekpɛↄ ń á ĩ́ampuublekpɛↄ wíwiɛ, má kpɛ́ pↄ́ a zãblèmá ń wesa swaaopiↄ daaĩɛ, mí a kpɛ́ zↄ̃ↄↄ gboo píi. Ma Dii mámɛ má ò. +A tò pↄ́pii kɛanↄ na aà sabai, pↄ́ pↄ́ kú tↄↄlɛↄ ge musuↄn nò. Aà au pↄ́ bↄ̀lɛ lipãakↄ̃awa mɛ́ mↄ̀ ń aafiapio. +I omɛɛ Mɛtulu ge Dii. Álɛ o a zɛ́waɛ, asa má dɛ a ũɛ. +Isaa nɛgↄ̃ɛↄn Kole ń Nɛfɛgio ń Zikelio ũ. +Má á au pↄ́ dɛ á wɛ̃ni ũ tↄsiɛ́ɛ. Tó nↄ̀ↄ gbɛ̃dɛ̀, ge tó gbɛ̃́ a gbɛ̃́dee dɛ̀, má aà au tↄsiɛ̀. Má tↄsi gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ̃́dee dɛ̀wa. +Yoiada nɛ́ Benaia, Kabazee gbɛ̃́á zĩ̀kan wↄ́ↄdeɛ. Aà yãkɛaↄ dasi. À Mↄabu nɛgↄ̃n tↄdeↄ dɛ̀ gbɛ̃ↄn pla. À gɛ̃̀ ɛ guu gↄↄ pↄ́ lougbɛ kwɛ̀, à nↄ̀ↄmusu dɛ̀u. +Tó kía gbɛ̃́ↄ dasi, ìↄ gawi vĩ, bùsugbɛ̃saikɛá kpalablena músiɛ. +Wa tↄↄlɛↄ lúlu ń ã́nusuo, wi tↄ́ↄ dada láu, wi a lɛ́ nana seeladeↄ wáa Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu ń wɛ̃́lɛ pↄ́ liaa Yelusalɛũziↄ ń Yuda wɛ̃́lɛↄ ń gusĩsĩdeo ń gusalalao ń gbáao, asa má suńnↄ ń pá ziuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃mɛ ì blɛ kpa pↄ́piiwa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Za wá ɛ̀waasogↄↄ wà íbɛlɛsɛ̀wanↄ maamaaɛ, kási wi fↄ̃ wà wá fúo. +Gbɛ̃́ pↄ́ gbã̀gbãpi dↄ̃ dé no, asa Yesu gɛ̃̀lɛ bíla pↄ́ kú we guuɛ. +Ɔ̃ Davidi gɛ̀ lá Gada òɛ ń Dii tↄ́o kɛi. +Aà tↄ́n Dii, Dii Lua Zĩgↄ̃deɛ. +Lua Gyaↄwa tↄↄlɛ pàa, ↄ̃ �� bↄ̀u. Sãusↄ̃ↄ mì, ↄ̃ aà mɛ sù à gbãa è. A yã́i tò e gbã wì mɛ Gyaↄwa nibↄnapiɛ Lɛzuna Nibↄna. +N vãi su gɛ̃agɛ̃o, ńsu ǹyↄ̃ sↄũo. Bↄ́yãi ńyↄ̃ ga kpóoi? +A ònɛ́: Pↄkɛkɛa zↄ̃ↄ, a kɛ̀kɛnaↄ bílao. À wabikɛ Budewa aà zĩkɛnaↄ gbaɛ pↄkɛkɛi. +Gↄↄ bee nↄɛ ãnabi Debolaa, Lapido na dɛ Isailiↄ dↄaana ũ. +Aai zɛ ń Luabaakuańnↄoo, aa gì tɛ́i aà ikoyãi. +A yã́i tò laaide dãↄ lɛ́ ìↄ kpaaũa tia kɛ́wa, asa gↄↄɛ beeↄ vãiɛ. +Sɛa za ĩatɛ̃ minanguo e aua gɛ̀ pìlaò gu siakũ̀ bùsupiu píiɛ. +Guɛ bee máↄ kuu gↄↄpii, la máↄ zↄ̃lɛau, asa à ma pↄ́ gbàɛ. +Ńlɛ e àlɛ zↄadↄma àlɛ bↄbↄnnↄ kɛ́ ń dɛ aà yãmana ũ yã́i nɛe? +Tó aa duunakɛ̀nɛ, lá gbɛ̃e ku à gí duunakɛio, mɛ́ n pↄ pàńzi n ń ná ń wɛ̀lɛↄnɛ ń ↄzĩ, mɛ́ aa tàńnↄ ń bùsuu zĩ̀zↄↄ ũ bùsu zã̀zã ge a kãina guun nò, +Ǹyↄ̃ kũa n sↄ̃u gↄↄpii, ǹyↄ̃ daa yàbaa ũ. +Davidi ɛ̀a mɛ̀: Bↄ́yãi ma dii lɛ́ pɛ́lɛ mapi a zↄ̀blenazii? Bↄ́ má kɛ̀i? Bↄ́ má wìwii? +Gↄ̃ɛpi lí mↄmɛɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ ń sãsakaoo a tàae fĩabobↄ ũ. +Ɔ̃ Yosafa zↄ̃lɛa báawa yãkelesai, aà Lua aà gbà ĩ́ampakĩi gupiiu. +Kɛ́ n nɛ́ pↄ́ à n àizɛɛ kàalɛ káaluaↄnɛpi sù, n gáae mɛkpaa dɛ̀ɛ̀. +A wèwà à mɛ̀: Aafiaɛ. Ma dii mɛ́ ma zĩma, à mɛ̀ ãnabiↄ gãli ɛ̀waaso gbɛ̃ↄn plaeↄ mɛ́ bↄ̀ Ɛflaiũↄ buiↄ bùsu gusĩsĩdeu aa mↄ̀ a kĩ́i tia. Ǹ ń gba ã́nusu kiloo bla ń uladao mɛ̀n pla. +Wà Lua tↄbↄ musu, gbɛ̃́ pↄ́ an yã́ kɛ̀ɛ̀ↄ i aafia e tↄↄlɛ. +Kɛ́ ma ka Yelusalɛũ, ma kã́mabò gĩa gↄↄ àaↄ̃. +Gↄↄ bee ↄ̃ Mↄizi lɛgbɛ̃̀mɛɛ à mɛ̀, lá má tɛ́ Dii ma Luazi ń nↄ̀sɛmɛndoo, tↄↄlɛ pↄ́ ma gbapɛ̀lɛwà a gↄ̃ mapi ń ma buiↄ pↄ́ ũɛ e gↄↄpii. +Amↄle bùsu zↄ̃lɛ dàalɛ za Sóigbɛbↄlɛiɛ e à gɛ̀ pɛ̀ò Selawa e à gɛ̀ò aɛ. +Ɔ̃ a ònɛ́: À gɛ o kífɛ̃nɛnapiɛ málɛ tã́agonɛ́, málɛ gyãeↄ gbãgbã gbã ń ziao, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ má a zĩ midɛ. +ↄ̃ Lua tò a kɛanↄ na Kilisi gaa a gbɛ̃nazĩnkɛ mɛ guu yã́i sa, kɛ́ à á kpánaɛkɛ gbãsĩsai, sãasai, tàaesai, +E nɛ́pi àↄ gɛ́ kái vãi dↄ̃akↄ̃ɛ ń maaoo sↄ̃, kía gbɛ̃ↄn pla pↄ́ ń ń vĩa vĩↄ bùsu a ziabↄ. +Ɔ̃ má òɛ́ ma mɛ̀: A ka Amↄle bùsu sĩ̀sĩde pↄ́ Dii wá Lua lɛ́ kpáwáu. +Wà gↄ̃inakɛ̀ daupiↄwa lán kↄpɛkĩi fùaↄwa. Wà a filiaↄ ń a kpàoↄ pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛoɛ. +Nↄ̀ↄmusupiↄ tòo gɛ̀ máɛ? Nↄ̀ↄmusu nɛ́ↄ pↄblekĩipi ku má ni? Nↄ̀ↄmusu sa ń dao ìↄ bɛbɛ we yãa, gbɛ̃e yã́ lí ń nɛ́ↄ vĩa kũo. +Dↄ̃a ↄ̃ wì pↄ́ káò làasiↄ pai ń àizɛɛ maa gawideo. +Falaↄ̃ↄ fɛ̀lɛ gwã́ ń a ìwaↄ ń Egipiↄ píi, ↄ̃ búbua dà Egipia, asa uae ku gɛsaio. +Asa a kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀: Gwa, málɛ gbɛ dilɛ Siↄna, ɛ̃daalɛgbɛ bɛɛɛde pↄ́ má sɛ̀ ũ. Wí a gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ kũo. +Gbɛ̃́ pↄ́ an dàa lɛ́ dↄaanɛ́ↄ ì laaidↄ ń dàa yã́wa. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna lɛ́ dↄaanɛ́ↄ ì laaidↄ Lua Nisĩna yã́wa. +Ataki tà à yã́ pↄ́ Maadose ò dàu a sìuɛ̀. +Mↄizi ikoyãdanɛde pↄ́ aa bↄ̀ Yelusalɛũ aa mↄ̀ↄ mɛ̀: Tã́aↄ kí Beezebu mɛ́ diɛ̀, ì tã́agonɛ́ ń aà tↄ́oɛ. +Pↄlu ye gɛ̃ zã guu, ↄ̃ Yesudeↄ i weiɛ̀o. +Bↄa Alemↄ Diblataiũ aa gɛ̀ bòokpà Abaliũ bùsu sĩ̀sĩdeu Nɛbo saɛ. +Isaia mɛ̀ wà kaadↄɛmbɛ lↄ. Kɛ́ wa lↄ̀, wa dↄ̀ↄ aà sã́nɛpiwa, ↄ̃ à gbã̀gbã. +Bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ gãliↄn kɛ: Sɛ̃́ia Kole buiↄ. Kole nɛ́ Mɛsɛlɛmia, Abiasafa tↄũna. +Ɔ̃ Gada gɛ̀ Davidi lè a òɛ̀: Dii mɛ̀ yã́ɛ beeↄ do gwa ǹ sɛ́. +A ò bílaɛ à mɛ̀: À go gbɛ̃vãipiↄ fã́ani. Ásu ↄkã an pↄewao, kɛ́ ásu gagańnↄ an duuna yã́io. +Isailiↄ ku Lua sĩande sai a gↄↄplakɛ̀, saon yãdanɛdeↄ kuo, ikoyãↄ kuo. +Lua a n kↄ ɛ e gↄↄpiiɛ, a n kũ bↄnnↄ n kpɛ́u, a n wo, i n kɛ̃ gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄwa. +Tó gbɛ̃́ mↄ̀ kùlɛ aà aɛ, ì ↄbↄ ade kũ à lɛ́pɛwà. +Ɛflaiũ buiↄá kàzunaↄnɛ, ↄ̃ aa kpɛkpà zĩ guu. +aà dii i gɛaànↄ yãgↄ̃gↄ̃naↄ kĩ́i, i sↄ̃aànↄ kpɛɛlɛi, i aà swã́ fↄ̃́ ń kao gãmↄ ge gãmↄ líwa, iↄ ku aà zↄ ũ e gↄↄpii. +A yã́ mɛ́ tò bui gbãaↄ n kpɛla, bui pãsĩↄ aaↄ n vĩa vĩ ń wɛ̃́lɛu. +Ɔ̃ Yobu tàaso sɛ̀ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ tufua, àlɛ azĩa waò. +Nↄɛ zĩkɛnae aà è, ↄ̃ à wɛbìiwà à mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee kuaànↄ sↄ̃ɛ. +Elodi mɛ̀: Ma Zãa mi zↄ̃̀. Dén gbɛ̃́ pↄ́ ma aà bao màɛ bee ũi mↄ́ↄ? Ɔ̃ àlɛ wɛɛlɛ wɛsiaàlɛ. +Isailiↄ ku Gosɛ̃ bùsuu Egipi. Aa ńzĩa tↄↄlɛ vĩ we, ↄ̃ aa nɛì aa kã̀fĩ maamaa. +ãnabi gbɛ̃ↄn blakwiↄ tɛ́ńzi. Kɛ́ gbɛ̃ↄn plapiↄ zɛ̀ Yuudɛ̃ baa, ↄ̃ ãnabipiↄ zɛ̀ kãaa. +À wá bↄ́lɛ we, kɛ́ à e gɛ̃wanↄ bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ wá dezi káauↄnɛ guu, i kpáwá. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, kɛ́ Filitɛ̃ↄ sakà ń ibɛɛ ziↄgu, aa tↄsìmá maamaaɛ, +Kɛ́ zàaĩnapi è Dii Malaika zɛa zɛ́ guu à fɛ̃nda wò a kũa, ↄ̃ à lìlɛ sɛ̃u. Balaaũ aà lɛ̀, ↄ̃ à ɛ̀a dàzɛu. +Kí mɛ́ a zↄ̃lɛ bↄlɛpiu, i pↄbleu ma wáa. Aàli gɛ̃, ili bↄ ń bↄlɛpi bilandaa zɛ́o. +ǹ mɛ, ma Dii Lua mámɛ ma yã́ɛ bee ò Yelusalɛũ musu ma mɛ̀: Kanaa bùsu n bↄu, we wà n iu. N maeá Amↄle buiɛ, n daá Iti buiɛ. +ↄ̃ gbɛ̃́ gbã̀aↄ bui Isibenↄbi mɛ̀ á Davidi dɛɛ. Aà mↄgotɛ̃ sↄ̃na gbia dɛ kiloo àaↄ̃a, mɛ́ a fɛ̃nda dafu looa. +Dii, kpelewa mapi n zↄ̀blena má fↄ̃ yãonnↄi? Má gbãa vĩ lↄo, málɛ wekĩi e lↄo. +ń gɛↄmidↄkĩi pↄ́ↄɛ. Zɛ́ pↄ́ wì gɛ̃u ku gɛ̃kĩi miwa bĩ́i saɛ gukpɛ oi lán gugbãntoo oi pↄ́wa. +Ì gi vãikɛnaↄnɛ aa ń gusiayã kɛ, ì ń ↄ pↄ́ aa sɛ̀ musu ɛ́ɛ. +Kía lí zĩble a zĩgↄ̃ dasikɛ yã́io, zĩ̀kanae lí bↄ a gↄ̃sakɛ yã́io. +Baade a ta a gbɛ̃́ↄ guu lán tue pↄ́ wàlɛ wɛwa, gbɛ̃́pii a bàalɛ ta a bùsuu lán sã pↄ́ dãna vĩoↄwa. +Sɛ̃̀a nↄ̀bↄ tↄdeↄ lí zɛ́pi sɛo, nↄ̀ↄmusuↄ lí bɛbɛuo. +Emani gbɛ̃do Asafa mɛ́ ì lɛsi aà ↄplaai. Aà deziↄ tↄ́n kɛ maeↄ ń ńń Bɛlɛkia pↄ́ Asafapi ìo. +Kàaso dikpɛgↄↄ sɛ̃́ia zĩ́, gↄↄ pↄ́ wì Gɛ̃amusu sã kòlokpa, Yesu ìwaↄ òɛ̀: Má ń ye wà gɛ Gɛ̃amusu blɛ sↄukɛunɛi? +Tó à nↄ pãle sɛ̀, asu a káau baa bↄ blɛ ge pↄkasaↄ ge kpɛ́ yã́uo. +Zĩbeezĩ aa Mↄabuↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000) taawa, an gbɛ̃e i bↄo. +Bee kpɛ Ɛlia ń Mↄizio bↄ̀ mↄ̀má, aalɛ yão ń Yesuo. +Baa tó ma zuò ń mↄsↄnao, ge ma a ↄ pìpi ń kasagbↄ̃o, +Gbɛ̃́ pↄ́ wɛsìnlɛↄ bàalɛnɛ aai mɛ: Niniva gↄ̃̀ da fↄ̃̀ii. Dé mɛ́ a wɛ̃nakɛ a yã́ musui? Má wá nↄ̀sɛnininaↄ euɛ̀i? +To an kua àↄ adoa ń sĩana gbãao, n yã́ mɛ́ sĩanapi ũ. +Má n vĩa vĩ, asa gbɛ̃́ zĩũn n ũ. Ni pↄ́ pↄ́ ni dilɛo sɛ́, ni pↄ́ pↄ́ ni tↄ̃o kɛkɛ. +Ásu Lua pↄ́ kpá gbɛ̃ↄwao. Aa liaaánↄ aa á taitaiɛ. Ásu á òsoↄ zu sàwakusanaↄnɛo. Aa táaoowàɛ. +Àlɛ liaaliaa sɛ̃u, ↄ̃ gↄ̃ɛe kpàaũaànↄ à aà là à mɛ̀: Bↄ́ ńlɛ wɛɛlɛi? +Ikoyã pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ gↄ̃ɛ ń a nao yã́ musu, ge mae ń a nɛ́ wɛ̃́ndia pↄ́ kú a bɛo yã́ musun we. +Ɔ̃ Ɛlia ò tã́adepiↄnɛ: À zuswana mɛ̀ndo sɛ kɛkɛ káau, asa ámɛ á dasi. À á dii sísi, kási ásu tɛ́ dauo. +Aa sù ń zàaĩnapio ń a nɛ́o, aa ń ulaↄ kpàlɛmá, ↄ̃ Yesu dìkpɛ. +Ɔ̃ Abinɛɛ ò Davidiɛ: Ma dii kí, to mà fɛlɛ mà gɛ Isailiↄ kãaanɛ píi, aa lɛdoũkɛnnↄ, níↄ dɛ bùsu pↄ́ n pↄ gbàpi píi kía ũ. Ɔ̃ Davidi Abinɛɛ gbàɛ, àlɛ tá aafia. +Má mà Mↄabuↄ ma gbɛ̃́ↄ sↄ̃̀sↄ̃, Amↄniↄ ń tↄbɛ̃ɛsì, aa kuabìimá ń bùsu yã́ musu. +Asa má Dii yã́ kũa, mi vãikɛ ma a Lua tò weo. +i í pãsĩ pↄ́ ì láaizĩmápi kpa nↄɛpiwa aà mi, i taalɛ aà mɛu à yãpãsĩ iɛ̀. +míↄ n táasilɛ lá gu lɛ́ dↄ, míↄ lɛ́ pↄ́ má kɛ̀ma fĩabo gↄↄpii. +Gↄↄ bee wí a ãnabi píi kṹ yã́ pↄ́ aalɛ e oa yã́ musu. Aa ãnabikɛ pↄ́kã ula da aa gbɛ̃́ↄ sã́sãò lↄo. +Ɔ̃ Naama pↄ pà, àlɛ tá à mɛ̀: Málɛ e a bↄ a kpɛ́u à mↄ zɛ ma aɛ, i Dii a Lua sísi, i ↄmamaa, ma kusupi i láaɛa? +Humɛta, Kiliataaba pↄ́ wì mɛ lↄ Hɛblↄ̃ ń Ziooo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kɛ̃okwi, an baade ń a bualoũↄ. +Sãdãnaↄ bↄkĩi eo, kpàsa dↄaanapiↄ e bàalɛo. +Má á baa kpáwá fɛ̃nda ũ, í kúlɛ wà á dɛdɛ, asa ma lɛzù, i weao, ma yãò, i swã́sɛio, a yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀, a zɛ ń yã́ pↄ́ i kamaguoo. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ waasokɛna ũ, aà Lua yã́ onɛ́. Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ dↄnlɛde ũ, aà dↄńlɛ ń gbãa pↄ́ Lua a gbao, kɛ́ à Lua tↄbↄ yã́pii guu ń Yesu Kilisi gbãao. Ɔ̃mɛ gawi vĩ ń gbãao gↄↄpii! Ãmi. +Davidi Saulu fɛ̃nda lòo zĩkaulapiwa. Kɛ́ à yↄ̃̀ táwa, ↄ̃ à fùa, asa a a dↄ́ɛ dↄ̃o. Ɔ̃ a ò Sauluɛ: Má fↄ̃ gɛ́ ń pↄ́piↄo, asa má a dↄ́ɛ dↄ̃o. Ɔ̃ à pↄ́piↄ bↄ̀lɛ píi a kàlɛ. +À kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń basoplakwioɛ (950), ↄ̃ à gà. +Tó nibↄna ge lↄ̀ↄɛ sↄ̃, a gbãlɛo, sema gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ pↄgɛpiwa. +ↄ̃ a í ì ba saɛ, a ɛ ì tɛ́kũ, a í ì sãalɛ ĩatɛ̃ gbãa zã́. +Ɔ̃ má ònɛ́ an gbɛ̃́ pↄ́ vua vĩↄ aa bↄlɛ mↄ́ò. Kɛ́ aa mↄ̀ò, ↄ̃ má kàtɛu, ↄ̃ à bↄ̀ gáaenapi ũ. +Ma uabele Gaiusi pↄ́ Yesudeↄ ì kãaa aà bɛ fↄkpàwá. Wɛ̃́lɛ ↄulɛna Elasa fↄkpàwá ń wá gbɛ̃do Kaatuo. +Ɔ̃a pↄ́ wá è yãa wá sakiliↄ guu, wi ɛa suonɛ bↄa za Kanaao lé? Wá fↄ̃ ã́nusu ge vua sɛ kpã́i n dii bɛa? +Aa mↄ̀ Davidi kĩ́i Hɛblↄ̃ ń Isibosɛ mio aa òɛ̀: Gwa, n ibɛɛ Saulu pↄ́ wɛ̀ɛlɛ à n dɛ nɛ́ Isibosɛ min kɛ. Wá dii kí, Dii tↄsìnɛ Saulu ń a buiↄwa gbã. +Ɔ̃ Asa ã́nusu ń vua pↄ́ gↄ̃̀ Dii kpɛ́ làasiuↄ sɛ̀lɛ ń pↄ́ pↄ́ kú a bɛ làasiuↄ, a nà a ìwaↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ à ń zĩ́ Damasi, Sili bùsu kí Bɛnadada, Tablemↄ nɛ́, Eziↄ̃ tↄũna kĩ́i à mɛ̀ +Isailiↄ kíapi ãnabi ɛgɛnaↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla taawa, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Mà gɛ́ zĩu Lamↄtu Galadadeↄwa yã̀, ge mà kã́maboɛ? Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Gɛ́! Dii a ń nanɛ n ↄzĩɛ. +Má tó gbɛ̃nazĩnaↄ gↄ̃ kálaũkalaũ lán vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛwa, gbɛ̃nazĩnaↄ gↄ̃ kásakasa lán Ofii vuawa. +Ɔ̃ Samuɛli sãnɛ yↄ̃mina sɛ̀, à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu bũu à tɛ́kũ oò Diiwa, ↄ̃ à wiilɛ̀wà Isailiↄnɛ. Ɔ̃ Dii sìaànↄ. +A wèmá à mɛ̀: Ásu ↄ̃a símá dɛ lá wa dìlɛlao. +Dibↄ̃ íↄ gà ń auo, asi má ɛa kpa Dibↄ̃zi lↄɛ. Má nↄ̀ↄmusu gbaɛ Mↄabu lalaonaↄwa ń ń bùsu gbɛ̃́ kĩninaↄ. +À ma! Mi gbɛ̀sĩsĩↄ kása, mi to zàaĩana fɛlɛ, mi to gbɛ̃nazĩna dↄ̃ lá a làasoo dɛ, mi to gu dↄ, mi ɛa to gu si, mi táao dṹnia gulɛsĩↄwa, ma tↄ́n Dii Lua Zĩgↄ̃de. +aalɛ zĩka ń Sↄdↄũ kí Belao ń Gↄmↄↄ kí Biisao ń Adema kí Sinabio ń Zeboiũ kí Semɛbɛɛo ń Bela pↄ́ wì mɛ tia Zoaa kíao. +Gbɛ̃́ↄ zĩ Zope sa, aa Simↄↄ pↄ́ wì mɛ Piɛɛ sísi. +Vu iu, vu iu Dii, fɛlɛ ń n gã̀sa gbãao. Vu iu lá ń kɛ̀ yãadeↄ gↄↄwa. Ḿmɛ n kwãsa zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛo lò? N dalagↄ̃ↄpi zↄ̃̀. +Kɛ́ wà gɛ̀ aà sɛ́i wà vĩ, wi pↄe eo, sema aà miwa ń aà gbálaↄ ń aà ↄlaↄ bàasio. +Ma Dii ma mɛ̀, baa kɛ́ Egipi zĩgↄ̃ↄ kpa lán líkpɛ sisi pↄ́ wa fↄ̃ gɛ̃uowa, wa ń kwɛ́ɛ. Asa an ibɛɛpiↄ dasi dɛ kwaↄla, wa fↄ̃ ń naoo. +A yã́i tò má tó ma gbɛ̃́ↄ ma dↄ̃. Gↄↄ bee aaↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛ ma dↄaa yã́pi ò. Ao, mámɛ. +Ísiabaadeↄ è, vĩa ń kṹ, aalɛ sↄ̃i, tↄↄlɛlɛdeↄ lɛ́ mↄ́ ń lualuao. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń basↄo sↄosaio (895), ↄ̃ à gà. +Yosiapi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Yohanani, a plaade Yoakiũ, a àaↄ̃de Zedekia, a síiↄ̃de Saluũ. +Mɛsɛlɛmia nɛgↄ̃ɛↄ ń a dãunaↄá bɛɛɛdeↄnɛ lↄ. Aa gbɛ̃ↄn bao plasaiɛ. +kua za musu nìBↄ́ má gɛ zɛò Dii aɛi? Bↄ́ má kúlɛò Lua Musudeɛi? Má gɛ zɛ aà aɛ ń gáae wɛ̃donao yã̀? Má sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oowà yã̀? +Ma vãi è dṹnia guu lↄ, à tↄ̃̀ gbɛ̃nazĩnaↄwa. +Ɔ̃ Zedekia gbɛ̃́ↄ zĩ̀ ãnabi Zelemiiwa, aa aà sɛ̀ sùoɛ̀ Dii kpɛ́ bↄlɛ àaↄ̃deu. Ɔ̃ kípi ò Zelemiiɛ: Málɛ yãgbɛama. Ńsu yãe ulɛmɛɛo. +Ɔ̃ Isailiↄ ò Yudaↄnɛ: Lá wá bui lɛɛ kwiɛ, wá ↄ kú ń kí Davidio dɛ á pↄ́a. Bↄ́yãi a wá dílɛ yãfũnnↄi? Wámɛ wa kí gbɛsia yãò káauo lò? Ãma Yudaↄ yã́zãsia Isailiↄwa dɛ ń pↄ́a. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao á yáasi bee kɛ á bùsuu lↄo. +Ɔ̃ Mise ɛ̀a mɛ̀: Dii yãma! Ma Dii è zↄ̃lɛa báawa, luabɛ gbɛ̃́ dasiↄ zɛa aà saɛ ↄplaai ń zɛɛio. +A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Ì pↄ́ fã́ɛ taasideↄnɛ, aà maakɛa ìↄ ku gↄↄpiiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye a wɛ̃ni àↄ maa, mɛ́ a ye a kua àↄ na, aà a lɛ́ fↄ̃ ń yãvãi oao, asuli to ɛɛ bↄ a lɛ́uo. +Tó má ò aà duuna kɛ̃̀wà, ge tó má ò aà fɛlɛ táao, a kpele mɛ́ àai? +Dii, n yã́ na, n zↄ̀blenan ma ũ. Nↄɛ pↄ́ zↄblènɛ nɛ́n ma ũ, n ma bↄ bau. +Ao, ma fɛlɛ ń ãnabi pↄ́ aaì ńzĩa yão, aaì mɛ mámɛ má òpiↄɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ Yesu aà là à mɛ̀: Bↄ́ ń ye mà kɛnɛi? Vĩ̀api wèwà à mɛ̀: Dii, má ye màↄ gueɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: À mↄ tɛmazi, mí á kɛ gbɛ̃wɛɛlɛnaↄ ũ. +À mɛ̀ á zĩgbasɛlɛa dↄ̃ mɛ́ á gbãa, kási yãpã giiɛ. Dé àlɛ a náaikɛ, ↄ̃ àlɛ bↄ a yã́ kpɛi? +Sùuukɛmanↄ ń ma duunapio sa. Ɛa gɛ́manↄ, kɛ́ mà e kúlɛ Diiɛ. +sã mɛ̀n soplapiↄ sↄ̃ pↄ́wɛnti kiloo dodo. +Too! Má kusiwá lán nↄ̀ↄmusuwaɛ, mí á dã́dã zɛ́u lán gbɛaanawa. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ zↄ ũↄ ń diiↄ dilɛ gbia, aai misiilɛnɛ́ yã́pii guu, kɛ́ wasu Lua tↄ́ ń yã́ pↄ́ wi danɛ́o bɛ̃̀ɛboo yã́i. +À gbɛ pↄ́ má dìlɛ Yesua aɛ gwa. Gbɛ̀ mɛ̀ndopi wɛ́ soplaɛ, mɛ́ má lákɛ̃wà, mí gbãbↄ bùsupiɛ gↄↄ do kóũ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Má mà lán lↄↄwa, à bↄ̀ pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ guu à mɛ̀: Ése zaa lɛ do mɛ́ gↄↄ do zĩ ↄ̃a ũ. Mase zaa lɛ àaↄ̃ mɛ́ gↄↄ do zĩ ↄ̃a ũ. Ńsu to nísi ń vɛ̃ɛo sàsa kũo. +Kí dↄaiↄ do Aabona òɛ̀: Lí pɛ́lɛa Amanipi bɛ saɛ à kà gã̀sĩsuu blakwi. Aàpi lípi pɛ̀lɛ kɛ́ à e Maadose pↄ́ yãmaakɛ̀nɛ loowàɛ. Ɔ̃ kí mɛ̀: À aàpi loowà. +Mↄ wà vɛ̃ɛ kákaɛ̀, wí wúlɛaànↄ kɛ́ wà e wàↄ wá bui kũa aà sabai. +Ma yã́ i dↄ gbɛ̃egu lↄo ma gↄ̃ lán gɛwa, ma gↄ̃nɛ́ lán oogboowa. +Aaì lɛ́ ɛlɛa aa mɛ: Ɛ̃hɛ̃, ɛ̃hɛ̃, wá wɛ́ mɛ́ è. +Sɛ an pↄ́ↄ guu màa, ní kpá saonkia Ɛleazaawa ma baa ũ. +Kɛ́ má dɛ nɛbↄlↄna ũ, mi nɛ́ yão lan nɛbↄlↄnawa, mi làasookɛ lán nɛbↄlↄnawa, mi yã́ gwa lán nɛbↄlↄnawa. Kɛ́ ma ka gbɛ̃nazĩna ũ, ma ↄkpà nɛbↄlↄn yã́i. +Má kú aà saɛ zĩpi ziia ũ, ma pↄ ìↄ nawà lá gu lɛ́ dↄ, miↄ pↄnakɛ aà aɛ gↄↄpii. +Aa gɛ̀ ń gáaenaↄ mɛ̀n sopla ń sãsakaoↄ sopla, ń sãnɛbↄlↄↄ sopla ń blesanaↄ sopla duun awakpabↄↄ ũ Yudaↄ ń ń bùsuo ń Lua kpɛ́o yã́ musu. Ɔ̃ kí ò Aalona bui saonaↄnɛ aa saoò Dii gbagbakĩiwa. +Pↄ́ pↄ́ kú í guu, tó a ka ń tɛɛo vĩ, àli só. +Àli pↄnakɛ dikpɛpi guↄ ń bↄ̀mↄↄ ń nɛtonɛↄ ń gyaa pↄ́ kú á wɛ̃́lɛuↄ. +Dii yãò Zelemiiɛ gↄↄ pↄ́ kí Zedekia Malakia nɛ́ Pasuu ń saona Zefania, Maasea nɛ́o zĩ̀wà. Aa mɛ̀ +Gó pi zĩkɛnaↄ lɛ́ zɛwɛɛlɛ wà bↄlɛ gó guu wà bàalɛ, ↄ̃ aalɛ gó suababↄpi pila aa da ía, aalɛ kɛ lá wa ye kúlaↄ gbaɛ goaɛwa. +Lefai bui kↄ̃naↄ gbɛ̃́ Ogu pↄ́ dɛ Asalo ń Ɛdɛlɛio kía ũ bùsun we. Mↄizi mɛ́ ń fú, ↄ̃ à ń bùsu sìmá. +álɛ kↄ̃ bↄbↄↄsiɛ, álɛ yã́ gwa kolean weo lé? +Lá luanaaikɛa ì to yã́ bↄńnↄ na a ò à mɛ̀: Ńsu o n nↄ̀sɛu, dé mɛ́ a gɛ́ luabɛ à Kilisi pilaio, +Ǹyↄ̃ dↄ̃ sã́asã kɛ́ gↄↄ pↄ́ n bua Sedↄ̃wa, n gan we. Kási n nzĩa dɛ̀ɛ. +Yuda nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛɛ, Onani, Sela, Pɛlɛzi ń Zelao, ãma Ɛɛ ń Onanio gà Kanaaɛ. Pɛlɛzi nɛ́ↄn Ɛzↄ̃nↄ ń Amuluo ũ. +Má Yelusalɛũ kɛ bɛzia ũɛ, iↄ dɛ láanipↄ ũ bui pↄ́ liaaiↄnɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ dↄiↄ. +Mapi sↄ̃ ma kãikũ̀ ń lɛ́lɛao, ma gbá ye zãi guwa yãaɛ. +mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ gàga zĩpi guuↄ dasi, asa zĩpi bↄ̀ Dii kĩ́iɛ. Aa zↄ̃̀lɛ ń gbɛu e wà gɛ̀ Isailiↄ kũ̀kũ tàńnↄ. +Ìli yãvãi yáalↄo, ì pↄnakɛ ń sĩanao. +Yã́ pↄ́ álɛ kɛ píi, álɛ pↄblen nò, álɛ imin nò, àↄ apii kɛ Lua tↄbↄa yã́i. +a wɛ̃̀ soplade í tó tↄↄlɛ kã́mabo à ĩ́ampa, á taasideↄ i a zã pↄ́ bↄ̀lɛ weↄ kↄ̃nwɛ, sɛ̃̀anↄbↄↄ i a kĩni só. À yã́ doũpi kɛ ń á vɛ̃ɛbuo ń á kù kpɛ́o. +Kɛ́ Saulu gudↄ̃ana pↄ́ kuaànↄ Gibɛaↄ è Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄ bàalɛ̀ lɛ́ fãaa gupiiu, +Mi yã́pi gbadↄ̃ mà lákɛ̃ kíɛ aà yã́ musuo. A yã́i tò ma mↄaànↄ á aɛ, atɛ̃sa mpi kí Agipa, kɛ́ yãlalaawà gbɛa mà yã́ e mà a lákɛ̃. +Buipãleↄ gɛ́ zɛinɛ́ ń gbɛu, Isailiↄ i gↄ̃ ń vĩ ń bùsuu. Aaↄ dɛ ń zĩkɛnaↄ ũ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ ń vĩ zↄ ũ yãaↄ gↄ̃ ń zↄ ũɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ń gã lìnɛ́ ń kpɛↄ ↄ̃ aa gbãamↄnɛ́. +Babɛli kí Nɛbukanɛza Isailiↄ kũ̀kũ zĩ̀zↄↄ ũ yãa, à tàńnↄ Babɛli. An gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ zĩ̀zↄkɛpiu aa sù Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo, baade ń a bɛoↄn kɛ +Tó à kũ̀ wà tàaedepi gbɛ̃ɛ sↄ̃, yã́kpalɛkɛna lí tó aà wúlɛ, i aà gbɛ̃ tàae pↄ́ a kɛ̀ lɛ́u. +Má taasideↄ ń wɛ̃nadeↄ to wɛ̃́lɛɛ bee guu, gbɛ̃́ pↄ́ aaì namaziↄ. +Kí mɛ̀ wà kása ń Yuudɛ̃ dã̀na gĩ pↄ́ kú Suko ń Zalɛtão zãnguoo. +À ń ná a zĩkɛnaↄnɛ ń ↄzĩ bui ń buio, ↄ̃ a ònɛ́: Àↄ bɛ ma aɛ, í gupua da á zãnguo gã ń gão. +yã́kpalɛkɛa yã́ musu, kɛ́ wà yã́kpalɛkɛ̀ ń dṹniaɛ bee kíao yã́i. +Má ò mazĩawa mà fɛlɛ mà pↄnakɛa lɛ́ gwa, mí namablea dↄ̃, ↄ̃ má è beeá pãɛ lↄ. +Vua zã pi kpɛla ń kpɛleo mɛ̀n plapla, ní pɛ́pɛ zã pↄ́ wa blèwà zĩ́lɛ oi, kɛ́ wà e lipↄ̃ↄↄ sↄlↄsↄlↄu tulaletikatɛakĩipi sɛbↄ ũ. +Bɛaɛdeↄ vĩakɛ Dii tↄ́ɛ, gukpɛdeↄ aà gawi da gbia, asa a mↄ́ lán í gufↄ̃awa, lán í pↄ́ Dii lɛ́ĩana lɛ́ ↄzↄ̃iwa. +Dii gbãa mↄ̀a we, ↄ̃ a òmɛɛ: Fɛlɛ gɛ́ gusalalau, we má yãounɛ. +Àli zĩkɛ gↄↄ soolo, íli kã́mabo a gↄↄ soplade zĩ́, baa kpasekɛ̃gↄↄ ge pↄkɛkɛgↄↄn nò. +Dii mɛ́ lɛ́ kible, a zↄ̃ↄkɛ daa ula ũ. Dii zↄ̃ↄkɛ daa, à gbãa dↄ̀ a pi, à dṹnia kàlɛ gíũgiũ, a deeo. +Dii pↄfɛ̃ pàlamá, à a pↄkũma pãsĩ bↄ̀bↄmá. À tɛsↄ̃̀ Siↄnawa, à kũ̀ a ɛ̃wa. +Dii ì a zↄ̀blenaↄ suaba, yã́ a zↄ̃lɛ gbɛ̃́ pↄ́ nàaàziwao. +Báaade gbɛ̃́ pↄ́ ì yↄ̃a fↄ̃́, asa aà bↄa maa gbɛa Lua a àizãna pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ gbɛ̃́ pↄ́ yeaziↄnɛ kɛɛ̀ yàae ũ. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ oosiɛlɛ àli Gɛ̃amusu dikpɛkɛmɛɛ. +Aa lɛ̀lɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ liaa Gelaaziↄwa, asa Dii tò vĩa wɛ̃́lɛpideↄ kũ̀, ↄ̃ Yudaↄ wɛ̃́lɛpiↄ pↄ́ↄ nàaa píi, asa wɛ̃́lɛpiↄ pↄ́ↄ dasi. +Mↄizi wèwà à mɛ̀: Tó aai ma náaikɛo, mɛ́ aai ma yãmao, tó aa mɛ̀ ḿmɛ ni bↄ n mↄao sↄ̃ bɛ? +Lua, ńsu ǹyↄ̃ kumanↄ zã̀o, ma Lua, kɛ kpakpa mↄ dↄmalɛ. +Ɔ̃ Akisi ò a ìwaↄnɛ: À gwa! Gbɛ̃́piá ĩ́andeɛ. Bↄ́yãi a aà sɛ̀ a mↄoai? +Hee! Á gbɛ̃́ pↄ́ imi lɛ́ á dɛↄ, à mↄ í kĩ́i ápii! Baa tó á ↄ̃a vĩo, à mↄ pↄble. À mↄ vɛ̃ɛ ń vĩo mi ↄ̃asai, fĩabosai. +Aa dàa ń a dibↄo pì ń mↄgotɛ̃o. Aa pì ń nↄɛ pↄ́ aaì zĩkɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛↄ díiↄɛ. +À kɛ kílikili Dii aɛ, mí yãmaa pↄ́ a kɛ̀ɛ́ ń á deziↄ siuɛ́. +Tó gbɛ̃zↄ̃ↄↄ yãònɛ́ aa làa, aali zĩgↄ̃ dↄaanaↄ dilɛ aa dↄaa gbɛ̃́ↄnɛ. +Aà nɛ́ↄ zĩ̀ sↄukɛ, aa zĩgↄ̃ↄ kãaa dasidasi. Aa dazɛu aa dagua lán swa paawa, aai zĩka e aa gɛ pɛò aà zɛgikĩiwa. +Mase ń naao ń bláao ń nasio ń éseo ń weao sɛ ka ta doũ guu, ní a blɛkɛ ǹyↄ̃ ble gↄↄ ↄ̀aa do kwisai pↄ́ ńyↄ̃ wúlɛa n gbã̀tɛ̃ɛwapiu. +Aa gɛ̀ Tii wɛ̃́lɛ bĩ́ideu ń Iviↄ ń Kanaaↄ wɛ̃́lɛↄ guu píi, ↄ̃ aa gɛ̀ Yuda bùsu gɛↄmidↄkĩi oi e Bɛɛsɛba. +À gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Kanaa pↄ́ kú gukpɛ oiↄ ń bɛaɛ oiↄwa píiɛ, Amↄleↄ ń Itiↄ ń Pɛliziↄ ń Yebusi pↄ́ kú gusĩsĩdeuↄ ń Ivi pↄ́ kú Mizipa bùsuu Ɛɛmↄ gbɛ saɛↄ. +Kɛ́ Yesu tà bɛ, aà ìwaↄ aà là yã́pi mii. +Ma yã́ pↄ́ ì dimá è Isailiↄwa, Ɛflaiũ buiↄ ńzĩa kpà gbãsĩkɛawa, Isailiↄ gbãlɛ̀. +Sùuu pↄ́ má gbɛ̀a Dii wá Luawa, aↄ dↄaàgu fãanɛ ń gwãasĩnaoɛ, iↄ yãnakpa mapi a zↄ̀blenawa ń a gbɛ̃́ Isailiↄ lá gu lɛ́ dↄ, +À tↄ̃zↄ̃ á sↄ̃̀ gbãsĩwoloa ũ, í gↄ̃ ma pↄ́ ũ wásawasa. Tó màan sↄ̃o, má a pↄkũmabↄbↄwáɛ lán tɛ́ pↄ́ gbɛ̃e a fↄ̃ dɛowa yãvãi pↄ́ á kɛ̀ yã́i. +Kɛ́ Lubɛni sù ɛpi kĩ́i, i Yosɛfu e we lↄo, ↄ̃ à a pↄkasaↄ ga kɛ̃̀kɛ̃. +Kɛ́ gbɛ̃e aà è, à gɛ̀ a ò Yoabuɛ à mɛ̀: Ma Abisaloũ è paa ligↄ̃n taau. +Málɛ oɛ́: Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ gbɛ̃́ↄ ń yãfaasai pↄ́ aa ò sɛ́lɛ siu Luaɛ píi. +Kí Salomↄↄ Isaili bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dìlɛdilɛ gbɛ̃ↄn kuɛpla. Wɛ̃ ń wɛ̃o an baade ì kípi ń a uadeↄ gwa ń blɛo mↄ dodo. +Màa gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè aↄ pↄkasa pua daa. Má aà tↄ́ dɛ àizãna taalau bauo. Má zɛaànↄ ma Mae ń a malaikaↄ aɛ. +Wá bùsu aↄ ku wɛ̃nannↄ e bↄɛ ni? Sɛ̃ aↄ ku giigagaa e gↄↄ kpele ni? Nↄ̀bↄↄ ń bãↄ mìdɛ gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ vãikɛa yã́iɛ. Asa aaì mɛ Lua yã́ pↄ́ a ń le zia dↄ̃o. +À gusia kù azĩala, à luabɛsiana kɛ̀ a kúkĩ́i ũ. +Gↄↄ pↄ́ á gupua vĩ, à gupuapi náaikɛ, í gↄ̃ gupua gbɛ̃́ↄ ũ. Kɛ́ Yesu ò màa, ↄ̃ à gɛ̀ ùlɛnɛ́. +Bĩ́i fↄ̃́ ń wáa, ní bↄlɛ ń n asoↄ we. +A gɛ̃n àaↄ̃de Pilati ònɛ́: Bↄ́ dàa a kɛ̀i? Mi tàae pↄ́ kà wà aà dɛ ewào. Má tó wà aà swã́gaga, mí aà gbaɛ. +à mɛ̀: Tó a laaidↄ̀ ma Dii á Lua ma yã́wa mɛ́ álɛ yã́ pↄ́ má yei kɛ, tó a yã́ pↄ́ má dìlɛↄ mà mɛ́ á ma ikoyãↄ kũa píi, má gyã pↄ́ má kà Egipiↄgu kee kááguo, asa mámɛmaa Dii á gbã̀gbãna ũ. +Nↄɛ gbɛ̃ↄn plaↄ aaↄ pↄ́ lↄ́ gbɛzĩ, wa gbɛ̃do sɛ́, wa gbɛ̃do to we. +Aà yãdↄnwɛia a wi aà musu, aà gbɛ̃́ↄ wɛtãa a sↄaa aà miwa. +ń loupilɛao ń lousisiao ń louio ń a gbɛo ń zàaĩana pↄ́ ì misiilɛ aà yã́ɛo +Kɛ́ Isailiↄ aà è, sↄ̃ kɛ̃̀ńgu lↄ, aa lɛ̀kↄ̃wa ḿpii. +Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀, zĩ́ bee kálo pↄ́ wa pɛ̀ gĩ̀ gbãawapi a fu, a kaso lɛ́lɛ, aso pↄ́ loowàↄ i wíwi. Dii mɛ́ ò. +Babɛliá kpalaↄ mideɛ, Kaladeↄ ĩ́andãbↄ gawideɛ. Ń beeo wa a suumpaɛ lán Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo suumpaawa. +Á naa Kilisi Yesuwa guu tia, á gbɛ̃́ pↄ́ á zã̀ ń Luao yãaↄ a sↄ̃aàzi kãi ń Kilisipi au gbãao. +Aaì liaaliaa wàↄ pↄblea wɛɛlɛ, tó aai kão, aaì gbokɛɛ. +Asa Mɛsii ɛgɛnaↄ ń ãnabi ɛgɛnaↄ mↄ aa seela zↄ̃ↄↄ n dabudabuↄ kɛ, kɛ́ baa gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ aa ń sã́sãò, tó a zɛkɛ. +Mↄizi bↄ̀ à Dii yã́piↄ ònɛ́. À Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi à ń lia zwã̀akpɛi. +Baa ń aà luanɛkɛo, à misiilɛa Luaɛ dàda a taasikɛa guu. +À ń làasoo dↄ̃̀, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ pↄ́ a ↄ imiapiɛ: Fɛlɛ zɛ zã guu. Kɛ́ à fɛ̀lɛ zɛ̀ we, +A yã́i tò ma Dii ma mɛ̀ má músi pↄ́ aa fↄ̃ bↄuo zĩmá. Baa tó aa wiilɛ̀a, má swã́sɛ ń yã́io. +a ònɛ́: À ma yãma, tó a we mà gɛ vĩ la. À wabikɛmɛɛ Zohaa nɛ́ Ɛfↄ̃nↄwa, +Ɔ̃ à Isaili zĩgↄ̃ↄ sɛ̀lɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃o, à dàńnↄ zɛ́u kpálɛkɛi Davidiↄzi gu pↄ́ wì mɛ Tue��� gbɛ̀sĩsĩ. +Filitɛ̃ↄ ń zĩgↄ̃ↄ kã̀aa Afɛki, mɛ́ Isailiↄ bòo ku Yezɛlɛɛ nibↄnai. +Yosɛfu gɛwa pↄ́ Isailiↄ bↄ̀ò Egipi sↄ̃, aa vĩ̀ Sikɛũ tↄↄlɛ pↄ́ Yakↄbu lù guuɛ. A lù Sikɛũ mae Amↄↄ nɛ́ↄwa ã́nusu ↄwatɛ̃ basↄoɛ. Tↄↄlɛpi ku Yosɛfu buiↄ kpaalɛ guuɛ. +Ɔ̃ Abinɛɛ ò Yoabuɛ: To ɛ̀waasoↄ fɛlɛ aa kↄ̃̀ↄowɛ̃ɛ. Ɔ̃ Yoabu mɛ̀: Aa gɛ́. +Lá Lua lí a malaikaↄ náaikɛo, mɛ́ ì a zↄ̀blenapiↄ tàae e, +Piɛɛ yãsɛ̀ à mɛ̀: Má sì sĩana sa kɛ́ Lua lí gbɛ̃e zãboo. +Ése ń weao i ↄ̃̀ↄkpao, kɛ́ aaì ma gbɛzã yã́i. +Má tàaedeↄ ń duunkɛnaↄ wíwi píiɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa pãkpàmaziↄ midɛ. +Kɛ́ ãnabi Isaia lɛzù Diizi, ↄ̃ uena pↄ́ ĩatɛ̃ lɛ́ suò ɛ̀a dɛ̀dɛ gbápɛkĩi mɛ̀n kwi pↄ́ à pìlawà yãaↄwa. +Yudaↄ zɛ̀ ń yã́ pↄ́ Maadose kɛ̃̀nɛ́o, ↄ̃ dikpɛ pↄ́ aa kɛ̀pi gↄ̃̀nɛ́ fɛlɛkaa ũ. +Ápiↄ sↄ̃, Kilisi pↄ́n á ũ, Kilisi sↄ̃, Lua pↄ́ɛ. +I ń mɛbaasi só, i ń báa wolo ń mɛwa, i ń wáↄ wíwi, i ń nↄ̀ↄ fùukɛ dàau, i tↄɛtↄɛ ka dooou. +A gbaana kũa a ↄzĩ ésegbɛ̃kĩi. Tó a fã̀, a a pↄ́wɛna ká a dↄ̃u, i a bìsa ka tɛ́ gasai guu. +Tó dↄaana gà sↄ̃, aaì ɛa ↄ̃̀ↄkpa dɛ ń maeↄlaɛ. Aaì tɛ́ tã́aↄzi, aaì zↄblenɛ́, aaì kúlɛnɛ́. Aali ń yãkɛapiↄ ń ń swã́gbãao too. +a dà pɛlɛntiu, à mↄ kpà nɛ́piwa, ↄ̃ a kpà a dawa. +Wɛ̃ni zɛ́ ì gɛ́ ń laaideↄ musu, kɛ́ aasu si bɛdauo yã́i. +A keeↄ lɛ̀lɛ lɛ guu, ↄ̃ lɛ fɛ̀lɛ nàɛmá, aai nɛio. +Seba ń Dedã bùsudeↄ ń Taasisi tagɛnaↄ ń ń kíaↄ onɛ: N mↄ pↄ́ↄ síimá yã̀? N bílapi kã̀aa, kɛ́ aa ã́nusu ń vuao ń pↄtuoↄ ń àizɛɛↄ ń pↄzↄ̃ↄↄ naaa taò dasidasi yã̀? +a zɛ́ vĩ à a de ń a dao kpɛlaò lↄo. (Kↄↄbani bee mɛ̀, à Lua gbà.) +Tó aa mlɛ̃ kũ̀ ń ↄo ge tó aa kona í mì, a pↄe kɛnɛ́o. Aali ↄna gyãeↄwa, aai aafia e. +Wápiↄ sↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ, kɛ́ wa kɛ̃kↄ̃wa gↄↄpla, wɛ́ mɛ́ gɛ̃̀gɛ̃ ń kↄ̃o, i kɛ sↄ̃ no. Wa á nidɛ̀ maamaa, wa wã wà wɛsikↄ̃lɛ. +Tó má ò vãikɛnaɛ a gaɛ, mɛ́ ni aà gba laaio, ge ni lɛdawà aà mikɛ̃ vãiwa kɛ́ à e àↄ kuo, vãikɛnapi a ga a duuna yã́iɛ. Aà gaa yã́ sↄ̃ a wi n musuɛ. +Tó sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ àlɛ o ń zuo, aàli mↄ́ ń swana sãasaio kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, kɛ́ Dii e aà wɛgwa yã́i. +Gedeↄ̃ↄ gɛ̀ blenɛ dɛ̀ a kɛ̀kɛ, à kàa kɛ̀ ń pↄ́wɛnti kiloo kwio. À nↄ̀ↄ kà gbíu, à do kà tau, à mↄ̀oɛ̀ gbɛ̃́nɛli gbáu we, ↄ̃ a dìlɛɛ̀. +Lá wá dɛ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ tↄↄlɛu taa ũ, màa lↄ wáↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ luabɛ taa ũ. +Yã́ pↄ́ álɛ kɛ ge álɛ o píi, à kɛ ń Dii Yesu tↄ́o, í Mae Lua sáaukpa ń aà gbãao. +Ɔ̃ Ahia a ula dafupi ga kɛ̃̀, a pàapaa kuɛpla. +ní dↄaa Ɛflaiũ buiↄnɛ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń Manase buiↄ. Fɛlɛ ń n gbãao, mↄ ǹ wá suaba! +Ɔ̃ Isimaɛla ń a gbɛ̃ↄn swaaↄ̃ↄ pìliwà, aa ilɛ̀ wà tà Amↄniↄ bùsuu. +aa mɛ̀: Dii Lua Gbãapiide, ń kú yãa mɛ́ ń kú tia, wa n sáaukɛ̀, asa n bↄ ń n gbãa zↄ̃ↄoɛ, ↄ̃ n gbasa n na kibleawa. +Ãma tó zĩkɛnapi vãi, a o a sↄ̃ guu a dii lɛ́ gɛ̃gɛ̃, +Ɔ̃ gudↄ̃anapiↄ lɛzù Yonatãa ń a zĩkabↄkũnaozi aa mɛ̀: À mↄ wà yãe oɛ́ kɛ. Ɔ̃ Yonatãa ò a zĩkabↄkũnaɛ: Ǹyↄ̃ tɛ ma kpɛ, asa Dii ń kpá Isailiↄwaɛ. +a ònɛ́: À gɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ kálɛ wá aɛ kee guu. Tó a gɛ̃ gↄ̃̀ↄ, á zàaĩn bↄlↄ e dↄa we, gbɛ̃e i dikpɛ yãao. À polo suò. +Tó lɛkpaa gɛ̃̀ gↄ̃ɛↄ zãnguo, aa gɛ́ yã́kpalɛkɛkĩi wà yã́pi gↄ̃́gↄ̃ńnↄ, wàli yãnakpa gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ nawa, wi tàaede yã́ĩikpawà. +Miↄ kũa taasikɛgↄↄ pↄ́ ũɛ, mi gbaɛ zĩkagↄↄ. +Ɔ̃ Dii kɛ̀ màa. Ũsĩnaↄ kà Falaↄ̃ↄ ua ń aà ìwaↄ uaↄ. Egipi ↄ̃̀ↄkpà píi ũsĩnaↄ yã́i. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Sĩana málɛ onɛ, mɛ́ i kɛ wà gbɛ̃́ ì lↄ bàasio, a e àↄ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dↄ̃o. +Aↄ dɛ mikpakĩi ũ fãanɛ, kɛ́ à uena dańla ĩatɛ̃ gbãa yã́i. Aↄ dɛ yekĩi ũ lↄ, kɛ́ wà e ulɛu zàaĩana ń louoɛ yã́i. +Tó gbɛ̃dɛnapi kɛ̀sɛ sù vĩ̀ wɛ̃́lɛpi lɛ́a, +Bee gbɛa tó á òɛ̀ à pↄblè à imìánↄ, mɛ́ à yãdànɛ́ á bɛ gãaɛ, +Dii Lua mɛ̀: Wàli ua plaade bↄlɛ pↄ́ a lɛ́ ɛlɛa gukpɛwa gba to taaɛ e gↄↄ soolo pↄ́ wì zĩkɛuↄ gɛ pao, wili wɛ̃ kã́mabogↄↄzĩ ń mↄ dafu dikpɛgↄↄzĩo. +Mↄizi ń Aalonao ń aà nɛ́ↄ ń ↄↄ ń ń gbáↄ pìpiò. +Yoabu wèwà à mɛ̀: Gyaũ! Aawo! Má ye mà á dɛdɛo. Má ye mà á wɛ̃́lɛ dɛo. +Lua, ńsu to an gbɛ̃e bↄo, gbɛ̃́piↄ nɛ ń pↄkũmao. +À bↄlɛ Babɛli, à Babiloni bùsu to we. Àↄ dɛ lán blesana pↄ́ dↄaaa kpàsa pↄ́ↄnɛↄwaɛ. +��̃ à fɛ̀lɛ we, àlɛ gu pↄ́ á zↄ̃lɛu wɛɛlɛ. Gↄↄ pↄ́ a bɛ zɛ́u, à kà Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu e Mika bɛ. +Wá Bona tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de, Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa. +Aa gɛ́ yàawɛi sɛ̃u lↄo. Aa lizↄ̃ lákpɛu lↄo, asa aa gↄ̃kɛbↄpiↄ sɛ́lɛ yàa ũɛ. Aa gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ń pↄ́ↄ síimáↄ pↄ́ↄ sɛ́lɛ, aa gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ń pↄ́ↄ naaaipiↄ pↄ́ↄ naaa. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ma tàaeↄ kɛ̃a, ńsu to mìsaideↄ ma àlafiikɛo. +Yosɛfu nɛ́ↄ Manase ń Ɛflaiũo buiↄ mɛ́ gↄ̃̀ bui mɛ̀n pla ũ. Levii buiↄ i bùsu kpaalɛ sɛ́o, sema wɛ̃́lɛ pↄ́ aaↄ kuuↄ ń ń dã́dãkɛkĩiↄ. +Ma lɛ́ kpaaũa, mi a lɛ́ wɛ̃aao, asa ḿmɛ n yã́pi kɛ̀. +Vĩa pↄ́ a á kṹ yã́ pↄ́ a wɛsìɛ yã́i áli mɛ kↄↄɛ à to oosi kɛ, íli mɛ oosiɛ à to gu dↄ. +Bee gbɛa à a gↄↄ mↄaokɛ̀ gusiau ń pↄyaa zↄ̃ↄo ń gyão ń pↄfɛ̃o. +Yã́ɛ bee ma sa lalaside. Ń zↄ̃lɛa báawa dↄdↄa, n mɛ̀ n bàasio gbɛ̃e kuo, ńyↄ̃ gyaable bauo, ńyↄ̃ nɛga wɛ̃nakɛo. +Àli ble Dii á Lua aɛ gu pↄ́ a sɛ àli a sísiu, á pↄ́wɛna ń á vɛ̃ɛo ń á nísio ń á pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ, kɛ́ à e àↄ Dii á Lua vĩa vĩ gↄↄpii yã́i. +Kɛ́ Egipiↄ kí Sisaki lɛ̀lɛ Yelusalɛũwa, àMi a zↄ̀blenaↄ yã́ sɛ́ lɛsĩ, mi to ma ìwaↄ lɛdama zĩkɛ, má ò Yelusalɛũ zia a vu, wi ɛa Yuda wɛ̃́lɛↄ kálɛ, wi ń kpɛ́ gbooaↄ kɛkɛ. +Dii Lua ma swã́ wɛ̃̀, mi zazakũo, mi pↄ̀ↄbↄzã kɛo. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ pɛ̀lɛ Saulu ń a nɛgↄ̃ɛↄzi, ↄ̃ aa aà nɛ́ↄ Yonatãa ń Abinadabuo ń Malakisuao dɛ̀dɛ. +Saulu sↄ̃ à tà a bɛ Gibɛa. Gↄ̃ gbãa pↄ́ Lua zĩkɛ̀ ń sↄ̃uↄ tàaànↄ. +Mↄizi mà wàlɛ ↄ́ↄlↄ ualɛ ń ualɛo. Dii pↄ pà maamaa, ↄ̃ à kɛ̀ Mↄiziɛ ĩ́i, +Tó saona bↄ̀ tɛ̃api è, aàli ade dilɛ gbãlɛa. Bↄ̀ tɛ̃api aↄ gbãlɛaɛ, gyã pↄ́ ì lińziɛ. +Lá màaɛ Baa, tó wápiↄ n ìwaↄ gbɛ̃́ pↄ́ mↄↄna dↄ̃ wɛɛlɛ. Tó Lua tò tã́a pãsĩpi dɛ̀dɛma, ili mↄↄnalɛnɛ, níli e ǹ kɛ sã̀ↄ. +Ɔ̃ à mɛ̀: À ma! Ma luabɛ è wɛ̃a, Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ zɛa Lua ↄplaai. +Ásuli á mɛ líli gɛ yã́ musuo. Ásuli wɛ̃̀sã li ge à sↄti zↄ̃o. Mámɛmaa Dii. +Senaadeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń baakwio (3.630). +À omɛɛ. Zãa gbɛ̃́ↄ dailɛkɛa bↄ̀ Lua kĩ́i yã̀, ge gbɛ̃nazĩna kĩ́iɛ? +Yosɛfu Alimate mↄ̀. Gbɛ̃́ tↄdeɛ Yuda gbãadeↄ guu, mɛ́ àlɛ kpala pↄ́ a bↄ Lua kĩ́i dã́. À sↄ̃dìlɛ à gɛ̀ Pilati kĩ́i, à Yesu gɛ wabikɛ̀wà. +Mámɛ má a sã kↄ̃naↄ kãaa bùsu pↄ́ ma ń yá ma ń kpáuↄ píi, mí suńnↄ ń kpàsau, aai nɛi aa kↄ̃́. +Ílɛpↄ pↄ́ ka ń tɛɛo vĩo, pↄ́ pↄ́ kú yↄ̃̀ɛyↄ̃ɛↄ ge pↄ́ pↄ́ kú dodoↄn nò, aaↄ dɛɛ́ pↄ́ giaↄ ũ. +Wa mɛ̀, mɛ́ i kɛ wá dãuna kúwanↄ bàasio, wá fↄ̃ gɛ́o, asa tó a kúwanↄo, wá wɛ́ a kɛ síiↄ̃o. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ bɛ ń ↄↄlↄo pↄbui kũa, a ɛa su ń gulao ése bàaa sɛa. +Kɛ́ Dii yãò Mↄiziɛ Sinai gbɛ musu a làa, ↄ̃ à ikoyã kɛ̃̀ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄwa mɛ̀n pla ń azĩa ↄtonao, a kpàwà. +À pↄ́ bↄ̀ lán ↄwa, ↄ̃ à ma kũ ma mikãwa. Lua Nisĩna ma sɛ, má musu yã́io, má zĩ́lɛ yã́io, ↄ̃ à gɛ̀manↄ Yelusalɛũ wɛ́pungu pↄ́ Lua mↄ̀omɛɛpi guu e Lua ua plaade bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú gugbãntoo oi kpɛɛlɛu, gu pↄ́ tã́a pↄ́ a yã́ ì Dii nↄ̀sɛ fɛlɛ kúu. +Nɛ́ pↄ́ ńyↄ̃ ń i an gbɛaↄ mɛ́ aaↄ dɛ n pↄ́ ũ, aai ń túbi e ń vĩ̀iↄ kĩ́i. +Kɛ́ Yosɛfu ń Maliamao kɛ̀ lá a ku Dii ikoyã láuwa píi aa làa, aa ɛ̀a tà ń bɛ wɛ̃́lɛu Nazalɛti, Galile bùsuu. +Gbɛ̃́piↄá zĩna ɛgɛnaↄnɛ! Zĩkɛn mↄafilideↄnɛ! Aaì li Kilisi zĩnaↄ ũ. +À mɛ̀: Dii lɛ́ bↄ Siↄna ń pũnaao, àlɛ bↄ Yelusalɛũ ń palaa gbãao. Pↄdãnaↄ dã́dãkɛkĩiↄ lɛ́ gↄ̃ wɛ̃nannↄ, Kaamɛli gbɛpↄlɛ lɛ́ giigaga. +A gbɛa Imɛɛ nɛ́ Zadoki bĩ́i pↄ́ kú a bɛ saɛ kɛ̀kɛ bò. A gbɛa Sekania nɛ́ Semaia pↄ́ dɛ Gukpɛ Bↄlɛ dↄ̃̀ana ũ bĩ́i kɛ̀kɛ bò. +Ɔ̃ à gɛ̀ azĩa kpàlɛkpalɛ Yuudɛ̃ íu e gɛ̃n sopla lá Lua gbɛ̃́pi òɛ̀wa. Ɔ̃ aà mɛ ɛ̀a sù a gbɛu wásawasa lán ɛ̀waasonawa. +Ɔ̃ a ònɛ́: Gɛ̃amusu blɛɛ bee bleaánↄ ni ma dɛ maamaa e màↄ gɛ́ taasikɛi, +Aà lɛdamamasai a aà kpa gai, aà sↄũkɛ zↄ̃ↄ a aà sã́sã. +Zĩpiá bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn síiↄ̃piↄ yã́ɛ. Levii buipiↄ mɛ́ ì Lua ua kpɛ́nɛↄ ń a làasiↄ dↄ̃́a. +Mↄ soplade gↄↄ kwide zĩ́ àli kↄ̃ kãaa à ma sísi, í lɛye. Zĩbeezĩ ásuli zĩe kɛo. +Pↄ́ kwide pↄ́ Isailiↄ ì bↄ, má dìlɛ Levii buiↄ pↄ́ ũ píiɛ. Kpaaũkpɛ zĩ pↄ́ aaì kɛ asean we. +E imina àↄ gɛ́ kái Yosɛfu na Potifɛla nɛ́ Asɛna nɛgↄ̃ɛ ì pla. +Ɔ̃ Davidi gɛ̀ Baali Pelaziũ, à zĩblèmá we. Ɔ̃ à mɛ̀: Dii dↄ̀aamɛɛ,Saonkiapi wèwà à mɛ̀: Filitɛ̃ pↄ́ ń dɛ̀ Ela guzulɛu Goliati fɛ̃nda gwa kɛ. A ku saoula kpɛ, zwãa fĩfĩwa. Tó ń yei, sɛ́, asa a pãle ku la lↄo, sema bee. Ɔ̃ Davidi mɛ̀: Kpaa, a sáa kúo. +Ń beeo ma Dii Lua ma mɛ̀, wɛ̃̀ blapi gbɛa má Egipiↄ bↄlɛ bui pↄ́ aa fãaauↄ guuɛ, mí ń kãaa, +mà saana pↄ́ má lù má yèpi sɛ gɛ́ò Uflatai, mí ulɛ gbɛ̀sↄↄu we. +Bɛsɛmɛsideↄ lɛ́ pↄ́wɛna kɛkɛ guzulɛu. Kɛ́ aa wɛsɛ̀ musu, aa kpagolopi è, ↄ̃ an pↄ kɛ̀na a eawa. +Ɔ̃ Asiliↄ kí Sɛnakelibu fɛ̀lɛ a bòopiu, à ɛ̀a tà Niniva, a ku we. +Gua pↄ́ Saulu Davidi gbàɛu zĩkai píi, ì saasɛɛ, ↄ̃ à aà dìlɛ zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Aà yã́ ì kɛ gbɛ̃́piiɛ naɛ ń Saulu ìwaↄ píi. +Màa ń a kpɛaↄ ń a suunaↄ ń a bilandaao. A fɛnɛntiↄ vĩ liaai. A gbã̀a gã̀sĩsuu blakwiɛ, a yàasa sↄ̃ baasↄo. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄona ń kpↄ̀ mɛ̀n plao ↄ̃ wá vĩ la. +Lá Mae Lua wɛ̃nikpaama iko vĩ, à wɛ̃nikpaama iko kpà a Nɛ́wa lↄ. +Ɔ̃ aà zã́pi lɛ́ gɛaànↄ, a tɛaàzi e Bauliũ, àlɛ ↄ́ↄlↄ. Ɔ̃ Abinɛɛ òɛ̀ aà ɛa tá, ↄ̃ à tà. +Ɔ̃ Davidi ò Mikaliɛ: Dii ma ↄ̃wã̀ɛ̀. Dii mɛ́ ma sɛ n mae ń a bɛdeↄ gbɛu, à ma kpa a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ. +Ɔ̃ Ibiisi aà sɛ̀ gɛ̀ò Lua wɛ̃́lɛu, à aà zɛ̀ Lua kpɛ́ misonaa, +Kɛ́ aa aà pàliwa, ↄ̃ aa tɛ́lɛpà aà pↄkasaↄ kpaalɛa yã́ musu. +Nɛgↄ̃ɛnae ku la a pɛ̃ɛ zↄzↄna vĩ mɛ̀n sↄo ń kpↄ̀ giinaeo mɛ̀n pla. Bↄ́ bee a kɛ gbɛ̃́ dasiɛ beeↄ guui? +Kɛ́ Dii Malaika bↄ̀ mↄ̀wà, a òɛ̀: Nɛgↄ̃na, Dii kunnↄ. +Yã́pi yã́i Yuda gbãadeↄ kↄ̃ kpaalɛ̀ lↄ. +Dikpɛ gↄↄ sↄode zĩ́ àli sao màa ń gáaenao kɛ̃okwi ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. +Ɛbɛdɛ nɛ́ Gaala mɛ̀: Dén Abimɛlɛki ũi? Dén wá Sikɛũdeↄ ũ wà zↄbleɛ̀i? Gedeↄ̃ↄ nɛ́o lò? Zebulu mɛ́ aà kwàasi ũo lò? À zↄble Sikɛũ mae Amↄↄ buiↄnɛ. Bↄ́yãi wà zↄble Abimɛlɛkiɛi? +Suabanaↄ dɛdɛ Siↄna gbɛ̀sĩsĩwa, aai yã́kpalɛkɛ ń Esau gbɛ̀sĩsĩdeↄ, kpala i gↄ̃ Diiɛ. +N gbɛ̃́dee pↄ́ kú n saɛ dↄdↄa, ńsu lɛkpaaĩaàzi ń gbɛ̃eoo. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́ lↄ: Á pãa Lua yã́a kɛ́ à e àↄ á fɛlɛkaayã kũa maan wea? +Zima Yoa ì, Yoa Ido ì, Ido Zela ì, Zela Yealai ì. +Yudaↄ mɛ́ ma sá ũ, má sápi kã́, Ɛflaiũ buiↄ mɛ́ ma ka ũ, má dau, mí Siↄnadepiↄ gbaɛ Gɛlɛkiↄwa. Aa gↄ̃mɛɛ lán nɛgↄ̃na fɛ̃ndawa. +Zeluia nɛ́ Abisai Ɛdↄũↄ dɛ̀dɛ Guzulɛ Wisideu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao plasai (18.000). +Aà nɛgↄ̃ɛↄ ń aà nɛnↄɛↄ mↄ̀ aà nↄ̀sɛ níniiɛ̀ ḿpii, ãma à gì wà a nↄ̀sɛ níniɛ à mɛ̀: Máↄ a nɛ́pi gaa ↄ́ↄlↄɛ e mà gɛ taò aà kĩ́i bɛdau. Ɔ̃ àlɛ búbuapɛ a nɛ́pi yã́ musu. +Kã́mabogↄↄe zĩ́ Yesu lɛ́ yãdanɛ́ lousisikpɛu. +Ɔ̃ Mↄizi òɛ̀: Óo Dii! Za zi yão àamanↄo. Baa za gↄↄ pↄ́ n yãòmɛɛ, ma lɛ́ gbiaɛ. +Ɔ̃ Hagaa mɛ̀: Lakĩi ma wɛsì Lua pↄ́ ì ma elɛ. Ɔ̃ à tↄkpà Dii pↄ́ yãòɛɛ Luapↄimae. +Ń beeo n ↄpɛ̀wá ń tò wí wá kṹ, nili bↄ ń wá zĩgↄ̃ↄ lↄo. +Aà kùa gbãa lán gbɛwa, lán wísilↄgbɛdawa. +Seelade ɛgɛnaↄ ì fɛlɛmanↄ, aaì yã́ pↄ́ má a yã́ dↄ̃o lalaa. +O saona pↄ́ aa ikoyã kpagolo sɛaↄnɛ aa bↄ swaɛu. +Kɛ́ aa kà gu pↄ́ aalɛ iu, kɛ́ an gbɛ̃do a sakili pòlo à pↄ́ kpá a zàaĩnawa, ↄ̃ à a ↄ̃a è a sakiliu. +Lá kía yãdìlɛ pãsĩpãsĩ, mɛ́ muapi wã̀ maamaa, ↄ̃ tɛ́ pusu gↄ̃sa pↄ́ aa ń zúpiↄ lɛ̀ à ń dɛdɛ. +Aa ònɛ́: Ásu su ń zĩgↄ̃ɛ beeↄ lao, kɛ́ wásu tàaekɛ Diiɛo yã́i. Á ye wá duuna ń wá tàaeↄ kã́fĩ yã̀? Wa tàaekɛ̀ɛ̀ maamaa kↄ̀, ↄ̃ aà pↄ fɛ̃a wá Isailiↄzi maamaa. +Asa Dii tↄsimagↄↄɛ, aà ĩadama wɛ̃̀ɛ yã́sia ń Siↄnao yã́i. +Dii yã́ gɛ̃n plaade oa Yonasiɛ guu Dii mɛ̀ +Disã nɛgↄ̃ɛↄn Uzu ń Alanao ũ. +Ɔ̃ nↄana gbãakũ̀ Samali wɛ̃́lɛu. Wà koezↄ̃̀ńzi e wàlɛ zàaĩn mi yia ã́nusu kiloo do, felenguulu gbↄ̃̀ zaa nɛ́na lɛ do sↄ̃ ã́nusu ↄwatɛ̃ sↄo. +À á gbɛ̃́ↄ dilɛ àaↄ̃aaↄ̃ bui ń buio, mí ń gbaɛ. Aa fɛlɛ ń bùsu kɛɛlɛ, aai a yã́ dalau a kpaalɛa yã́ musu, aai suomɛɛ. +Isailiↄ bↄ̀ yã́ pↄ́ Dii dìlɛnɛ́pi kpɛ. Kaami nɛ́ Akãa, Zabedi tↄũna, Zela sĩ́wɛna, Yuda bui mɛ́ pↄ́ pↄ́ Dii dìlɛ a pↄ́ ũ sɛ̀, ↄ̃ Dii pↄ fɛ̃̀ Isailiↄzi. +À a pↄkũma gbà zɛ́, i zɛzↄ̃ gaɛ lↄo, à gagyãkàńgu. +À Lua kpɛdↄna dãↄ to tɛɛɛ. À to Yudaↄ dↄaana ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ Lua kpɛ́pi kɛkɛ dↄ. +Má pãkpaiɛ̀, wa aliↄ mibo lↄo, wa a sɛ̃wao. Lɛaa ń lɛsikaoo mɛ́ a f��lɛ we, mɛ́ má o louɛ asu ma we lↄo. +Tó kpɛde ye à a kpɛ́ sí, aàli a ↄ̃a sↄode nawà, kpɛ́pi i ɛa gↄ̃ aà pↄ́ ũ. +gu pↄ́ Yesu dↄ̀aa gɛ̃̀uwɛ̃ɛ à gↄ̃̀ Saonkia ũ e gↄↄpii lán Mɛkizɛdɛwa. +Ɔ̃ Naomi mɛ̀: Zↄ̃lɛ tɛɛɛ e ǹ yã́pi midɛa dↄ̃, asa gↄ̃ɛpi a kã́mabo gbã yã́pi midɛsaio. +Tó álɛ gbabↄ kã́mabogↄↄzĩo, mɛ́ álɛ ázĩa pↄeã kɛ ma gↄↄpiwao, tó a mɛ̀ kã́mabogↄↄzĩ na, mɛ́ a ma gↄↄpi dìlɛ gbia, tó á dìlɛ gbia mɛ́ a á bↄↄlɛ tò, tó i ázĩa pↄeã kɛuo, mɛ́ i yãyaaabↄlɛuo, +Ɔ̃ à a ulada ga kɛ̃̀, à zwã̀nkasa sɛ dↄ̀ a pi, ↄ̃ à a nɛ́pi ↄ́ↄlↄ̀ eee. +Àli gↄↄdↄdↄ blakwi e kã́mabogↄↄ soplade gu dↄ, í gbasa mↄmɛɛ ń pↄ́wɛn dafuo. +Ɔ̃ a ò Zãa zĩnaↄnɛ: À gɛ yã́ pↄ́ á è mɛ́ á màↄ dau siuɛ̀. À oɛ̀ vĩ̀aↄ lɛ́ gue, ɛɛↄ lɛ́ táao, málɛ gbãbↄ kusudeↄnɛ, swãdoↄ lɛ́ yãma, gɛↄ lɛ́ vu, taasideↄ lɛ́ baona waaso ma. +À mↄ ápii, à yãma! Tã́aↄ kpele mɛ́ yã́piↄ ò yãai? Ma gbɛ̃na mɛ́ a yã́ pↄ́ málɛ yá kɛ Babɛliɛ, a ↄtↄ̃ Babiloniↄwa ń gbãao. +asa málɛ oɛ́, má ble lↄo e kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gɛ bↄò gupuau, dikpɛ sĩana i mↄ́. +gbɛ̃yaanaↄ, Lua ibɛɛↄ, gbɛ̃́ taiinkɛnaↄ, yↄ̃̀ↄdeↄ, ĩ́andãnaↄ, vãi làasookɛnaↄ, de ń dao yãmansaiↄ, +Kɛ́ Piɛɛ wɛ́ dↄ̀dↄ à mɛ̀: Má dↄ̃ sã́asã sa kɛ́ Dii a malaika zĩ̀, à ma bↄ Elodi ↄzĩ ń yã́ pↄ́ Yudaↄ wɛ́ dↄi wà kɛmɛɛo píi. +N zↄ̀blenan ma ũ, ma gba ↄ̃nↄ, kɛ́ mà n yãonɛↄ yáasi dↄ̃. +Dii Isailiↄ Lua mɛ̀: N zĩgↄ̃ pↄ́ aa gↄ̃kɛbↄↄ kũa, aalɛ zĩkaò bĩ́i kpɛ ń Babɛli kíao ń Babiloni bùsude pↄ́ koezↄ̃̀áziↄ, má tó n zĩgↄ̃piↄ kpɛkpaɛ, wi ń gↄ̃kɛbↄpiↄ sɛ́lɛ sioázi wɛ̃́lɛu la. +A yã́ mɛ́ tò àↄ gↄ̃kɛbↄpiↄ kũa píi, kɛ́ à fↄ̃ zɛ gi gↄↄ vãi zĩ́, í gↄ̃ zɛa gíũgiũ apii kɛ láaa gbɛa. +I yãò a làao, ↄ̃ gbɛ̃pãle mↄ̀ à mɛ̀: Lua sù n sã kpàsaↄwa, aa tɛkũ̀, an dãnaↄ gàga. Mámɛ ma bↄ mado, ma mↄ a baokpainɛ. +Lua n gba mↄ̀sɛ bↄa za musu, i n gba tↄↄlɛ táaede, pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo iↄ dinzi. +Í. Apii iↄ dɛ pↄ́ sãasaiↄ ũ. +Luabɛpuana ń a sianao liaaaàzi, yã́zɛde ń yãmaao mɛ́ aà kpala zĩ́na ũ. +Kí Nɛbukanɛza tò à lɛgbɛ̃̀ɛ à mɛ̀ á sì ń Luao a bↄ aà kpɛo, ↄ̃ à bↄ̀ aà kpɛ. Aà swã́ gbãakũ̀, à gì ɛa sui Dii Isailiↄ Luawa fĩ́afĩa. +An gbɛ̃eↄ yã́pi zɛ́ è, ↄ̃ aa nà Pↄlu ń Silivɛ̃ɛowa. Màa Gɛlɛki lousisin dasiↄ nàmá sↄ̃ ń nↄɛ tↄde bílaↄ lↄ. +Lua wá Mae ń Dii Yesu Kilisio gbɛ̃kɛkɛnɛ, aai n gba aafia. +Aↄ dɛ ma pↄ́ ũɛ e gↄↄ pↄ́ à azĩa kpàa ma gbɛ̃́ zálala ũpi lɛ́ gɛ paò. +Ma liaa lán sã pↄ́ sã̀sãwa, mapi n zↄ̀blena, ma wɛɛlɛ, asa n yã́ↄ i sãmaguo. +Dii malaikae yãò Filipiɛ à mɛ̀: Fɛlɛ gɛ́ gɛↄmidↄkĩi oi. Zɛ́ pↄ́ bↄ̀ Yelusalɛũ à pã̀ gbáaa à gɛ̀ Gaza sɛ́. +Nɛgɛvɛ bùsu wɛ̃́lɛ gbaↄ aaↄ tataaɛ, gbɛ̃e aↄ ku we à wɛ̃o. Wa Yudaↄ naaa táńnↄ zↄↄ ũ píiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa tɛ zɛ́ koleaiↄ sↄ̃, Dii a ń waa ń vãikɛnaↄɛ. Lua Isailiↄ gba aafia! +Ikoyã gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ pↄ́ má kpámaↄ ka kpagolopi guu. +Pↄtuo kwide á Dii pↄ́ɛ. Tó wa nào, a kwideↄ líↄ dɛ aà pↄ́ ũ. +Sĩanona ì yã́zɛde o, seelade vãi yã́ ìↄ mↄafili vĩ. +Tó Yelusalɛũ yã́ lí dↄmaguo, mɛ́ mi aà dilɛ ma pↄnakɛbↄ mide ũo, to ma lɛ́na naalɛ. +Tó nↄana ge gagyã kà bùsuɛ beeAblaũ na Salai i nɛio. A zↄnↄɛ vĩ Egipi gbɛ̃́ ũ, wì mɛ Hagaa. +N gbɛ̃nazĩna gↄↄ dìlɛɛ̀, aà mↄ dasilɛ dɛ n yã́ ũɛ, n aà wɛ̃ lɛ́ dàɛ̀, a fↄ̃ vĩao. +Gbɛ̃nazĩna pↄkũma ì n tↄbↄ, n pↄkũma kĩni ìↄ dↄa n piɛ. +An nɛ́ pↄ́ Dii tò aa fɛ̀lɛ ń gbɛaↄ ↄ̃ Yozuee tↄ̃zↄ̃̀nɛ́, asa gyafↄↄdeↄnɛ, wi tↄ̃zↄ̃nɛ́ zɛ́uo. +Ma gbɛ̃naↄ, málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ a á dɛ mɛ́ a gbɛa a fↄ̃ yãe kɛɛ́ lↄo, ásu vĩakɛɛ̀o. +Egipi a gↄ̃ bɛzia gii ũɛ, a gbɛ̃́ↄ iↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. Kɛ́ n mɛ̀ Niiliá n pↄ́ɛ, ḿmɛ ń kɛ̀, +Àli mↄ́ ma Dii á Lua kpɛ́u ń á bua pↄ́ káauↄ. Ásu blenɛ nↄ̀ↄ kuu ń a da yↄ̃́ioo. +Lá mↄↄ ì kↄ̃ lɛkɛ, màa gbɛ̃nazĩna ì a gbɛ̃́dee kɛkɛ. +Dii tó á laai àↄ ku Lua yeaáziwa ń mɛna pↄ́ Kilisi ì inɛ́o. +À sↄ̃́ yã́ kɛkɛ Pↄluɛ aà dikpɛ gɛ́ò bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ Felisi kĩ́i yãkelesai. +a síiↄ̃de Nↄha, a sↄode Lafa. +Tó oopi í kↄ̀lɛ kà pↄblea ge imiau, à gbãlɛ̀n we. +Á gbɛ̃́ pↄ́ Lua a yã́gↄ̃gↄ̃ánↄ ikoyã pↄ́ ì to wà gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ musu, àli yão, íli yãkɛ lá à kↄ̃sìánↄwa. +Wà Dii zɛ́ yãdàdaɛ̀, ���̃ Yesu yãoanɛ́ aà kãsì. Ì dadanɛ́ a zɛ́wa, ãma Zãa gbɛ̃́ↄ dailɛkɛa ↄ̃ a dↄ̃. À mↄ̀ Ɛfɛsɛ, +Kɛ́ Yesu yãò a làa, ↄ̃ Falisie wabikɛ̀wà aà mↄ pↄbleanↄ, ↄ̃ à gɛ̃̀ zↄ̃̀lɛ. +ń Ayalonio ń Galimↄo, ampii ń a dã́dãkɛkĩioɛ. +Má ↄ́ↄlↄ mà búbuapɛ sĩ̀sĩↄnɛ, má wɛ̃nalɛ si dã́dãkɛkĩiↄnɛ. À sɛ̃kù, gbɛ̃e lɛ́ a baa vĩ lↄo, wìli zù ↄↄlↄ ma we lↄo. Bãↄ ń nↄ̀bↄↄ gɛ̃̀zɛa píi. +A yã́ mɛ́ tò lá má fↄ̃ mɛnakɛ lↄo, ma aà zĩ̀ á luanaaikɛa gwai. Gbɛ̃yↄ̃na á yↄ̃́, wá zĩkɛ̀ pã yã̀, wá dↄ̃o. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Ablahaũ buin wá ũ, wi zↄble gbɛ̃eɛ yãao. Ɔ̃ ńlɛ o wá gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũa? +Tↄↄlɛ pↄ́ a gↄ̃ yàasa iↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000), a gbã̀a lɛɛ baasↄo (25.000). Mɛɛwiadeↄ pↄ́n we, aa bɛkpau, aai pↄ́ↄ dã́dãu. Mɛɛwiapi iↄ ku guoguo, +Ma lɛdà Yudaↄwa ń Gɛlɛkiↄ píi aa zɛ ń Luao, aai wá Dii Yesu náaikɛ. +Á kua á kpɛ́ kɛkɛa wásawasaↄ guu gↄↄ pↄ́ ma kpɛ́ gↄ̃̀ kpɛzĩ ũ maan wea? +Pↄ́wɛngbɛ̃kĩiↄ ń vɛ̃ɛfɛ̃kĩiↄ fↄ̃ á gwao, vɛ̃ɛ dafu a bↄo. +Yuudɛ̃ dↄ̀ↄ mɛ́ ń bùsu lɛ́ ũ bɛaɛ oi za Gɛnɛzalɛti e Alaba Ísida pↄ́ wì mɛ lↄ Ísida Wiside, Pisiga gbɛpↄlɛu. +Níli sa oosiɛlɛ o ń pɛ̃ɛtio ń vɛ̃ɛo màa lↄ, iↄ dɛ sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. +Lá nɛ́ↄn wá ũ, àizɛɛblenaↄn wá ũ. Lua àizɛɛblenaↄn wá ũ, wá ble sãnu ń Kilisioɛ. Tó wa taasikɛ̀aànↄ, wáↄ kuaànↄ aà gawi guu. +Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ, má sia mɛ́ má kɛfɛũ. Má sia lán Kedaa zwã̀akpɛↄwa, má kɛfɛũ lán Salomↄↄ kpɛ́ zwãaↄwa. +Bee gbɛa Dii yãò Ablaũɛ wɛ́punguea guu à mɛ̀: Ablaũ! Ńsu to vĩa n kũo. Mámɛ má n sɛ̀ngbao ũ, n asea aↄ zↄ̃ↄ maamaaɛ. +Zwãapi gbã̀a pↄ́ a dɛ kpɛ́pia i ka zwãapi mɛ̀ndo guo, iↄ bãɛa kpɛ́ kpɛ. +Gↄↄ bla gbɛa Nↄee gó fɛnɛnti pↄ́ á bↄ̀ wɛ̃̀, +Ɔ̃ à yã́ pↄ́ á è ònɛ́ à mɛ̀: Zipoo nɛ́ Balaki, swã́kpa ǹ ma yãma! +Bao ĩ́i lí aà vĩa kũo, aà sↄ̃ ìↄ dilɛa, ìↄ Dii náai vĩ. +Dii tò Egipiↄ ń wɛgwà, ↄ̃ aa kpàmá. Màa aa Egipiↄ pↄ́ↄ sìmá. +Bilandaapi gbã̀a kɛ̀ gã̀sĩsuu baoɛ, a yàasa sↄ̃ kuɛdo. A dɛdɛkĩi gbápɛpɛkĩi kwiɛ, gbapɛlɛpiↄ ku a lɛ́ gĩpiↄ saɛ kpɛla ń kpɛleo. +À mↄ lè Isailiↄ lɛkpàaĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ ulɛapiↄ yãaɛ aa mɛ̀: Tó a súɛlɛ dà wɛ̃́lɛa, +ásu swã́gbãakɛ lá á deziↄ kɛ̀ aa ma yↄ̃ gↄↄ pↄ́ aa bↄ̀ ma kpɛ guwaiwaiuwao. +Wá è a maa wà yã́ pↄ́ ń kũa ma n lɛ́u, asa wá mà wì lousisizɛpi bɛ̃̀ɛbo gupiiuɛ. +Lua Nisĩna ń ípio ń aupio, mɛ́ an àaↄ̃ píi an yã́ doũɛ. +Lá wálɛ táao píi, wàlɛ wá wɛɛ, wili e wa bɛbɛ gãaɛ lↄo. Wá wɛ̃ni gↄ̃̀ lɛɛ, wá gↄↄ ye pai, asa wá kua lɛ́ kàɛ. +À Zãa vĩ̀i Zaaki dɛ̀ ń fɛ̃ndao. +Lua mɛ́ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛpiↄ ã̀, ↄ̃mɛ yãkɛ̃̀má. +Kɛ́ Zakali aà è, à bílikɛ̀, vĩa aà kũ̀. +O Aalonaɛ ń aà nɛ́ↄ, aaliↄ ńzĩa kũa dↄ̃ pↄ́ pↄ́ Isailiↄ lɛ́ ma gbaↄ yã́ musu, kɛ́ aasu ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpao yã́i. Mámɛmaa Dii. +Àleluya! Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii vĩa vĩ, mɛ́ Diipi yãdilɛaↄ ì kaaàgu ũ. +Naa bɛaɛ oi kaa yàasa iↄ gã̀sĩsuu blakwi ń zwãao ń a lipɛlɛo mɛ̀n kwi ń a zɛbↄo mɛ̀n kwi. +Ɔ̃ ma ↄtↄ̃̀ma, ma n bùsu lào, ma n kpa n zangude Filitɛ̃ pↄ́ n dàa vãi dìmáↄwa, aa ń pↄeã kɛ̀ma. +à pã̀ Sóigbɛbↄlɛ ↄzɛɛi, à tà Zini oi, à pã̀ Kadɛsi Baanɛa ↄzɛɛi, à tà e Ɛzↄ̃nↄ ń Adaao, à gɛ̀ lìa Kaakai. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Pↄ́ wɛ̃nideↄ í pa yↄ̃̀ɛyↄ̃ɛ, bãↄ ligua musu, aaↄ vua bàlumau. +Gbɛ̃e i gɛ́ luabɛ yãao, sema Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ pↄ́ bↄ̀ we bàasio. +Ãnabiↄ gãli gbɛ̃e ò Ɛliziɛ: Gu pↄ́ wì kↄ̃kãaakɛunnↄ gwa, à kɛ̀wɛ̃ɛ fɛ̃́nɛũ. +Ma yãò gɛ̃n doɛ, má ɛa o lↄo, má ò gɛ̃n pla se, má a zã́si lↄo. +Dii, gbɛ̃e muaannↄo, ń zↄ̃ↄ, n tↄbↄ̀ n gbãa yã́ musu. +wí a ń kṹ ḿpii bui àisaipi yã́i, aa dↄnlɛ ge kã́fĩa e weo, sema wí ń tↄ́ ĩ́io. +Tia kɛ́wa pↄ́ pↄ́ diázi à yoonɛ́ an pↄ́kɛ̃sãama guu. Gↄↄewa sↄ̃, pↄ́ pↄ́ dińzi aai ɛa yooɛ́ á pↄ́kɛ̃sãawá guu. Beewa áↄ kpaaĩa. +Se gbɛa Bíↄ kɛ̀ lↄ. Aa kɛ̀ màa ń gbɛ̃ↄn sopla ḿpii, aa gàga aa nↄpi tò nɛ́sai. +Dii, ni báaada gbɛ̃maaↄgu, n yeańzi ì kàedańzi. +Kɛ́ Gadi nɛ́ Mɛnaeũ bↄ̀ Tiiza à gɛ̀ Samali, ↄ̃ à Yabɛsi nɛ́ Saluũpi lɛ̀ we a dɛ̀, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Yesu dↄ̃̀má, ↄ̃ a ònɛ́: Bↄ́yãi álɛ ĩadai nↄɛpiwai? Yã́ pↄ a kɛ̀mɛɛ maaɛ. +Tó Aalona ń a nɛgↄ̃ɛↄ lɛ́ gɛ̃ kpaaũkpɛu, ge tó aalɛ gɛ́ saokĩi ma gbagbai, an baade lí a sòolopi ye, kɛ́ aasu tàaekɛ aa gagao yã́i. Bee iↄ dɛ ikoyã ũ Aalonaɛ ń aà buiↄ aà kpɛ. +Ɔ̃ aalɛ okↄ̃ɛ aa mɛ̀: Kɛ́ wá pɛ̃ɛ vĩo yã́i a òi màa. +Aà iko dɛmala ua lao, tó n baa gɛ̃̀, i gimɛɛ ń pↄeoo, kɛ́ ń dɛ aà nↄ ũ yã́i. Má fↄ̃ yãvãi bee taa kɛ mà duunakɛ Luaɛe? +Gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ń sɛ́ↄ, an gbɛ̃ↄn plaↄ gↄ̃̀ bòou, gbɛ̃do tↄ́n Ɛledada, gbɛ̃do sↄ̃ Mɛdada. Aai gɛ́ zwã̀akpɛ kĩ́io, kási Lua Nisĩnapi dìnɛ́ sↄ̃ɛ, ↄ̃ aa ãnabikɛkɛ̀ bòou. +Vĩakɛa Diiɛ ì wɛ̃ni gbã̀a kã́fĩ, vãikɛnaↄ sↄ̃, an wɛ̃ni a kulun kṹ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄda è zɛ́ vãi guu dɛ lán dↄ̃na pↄ́ gbe kↄ̃mpa pìpiwaɛ. Gↄↄ pↄ́ a ku a gↄↄ soplawa, ↄ̃api a láawàɛ, i gↄ̃ sↄũ ũ gbɛzã. +Kɛ́ gu nìni gↄ̃̀ↄ, an pↄ kɛ̀na, ↄ̃ à gɛ̀ńnↄ godↄkĩi pↄ́ aalɛ yáu. +gↄↄ bee aà gbɛ̃́ↄ aaↄ lɛ́ vĩo, gbɛ̃́ pↄ́ a dɛ ń dↄaana ũↄ. Ń beeo gbɛ̃́ pↄ́ aa mↄ gbɛzãↄ aa aà sáaukpao. Beeá pãɛ lↄ mɛ́ gugiiyaaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ pↄ́piↄwà gbãlɛ̀n we. Aàli a pↄkasaↄ pí, i zuo, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +aà kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu à gbãadeↄ ń a ìwaↄ kã̀aa píi blɛsableawa. Pɛɛsi ń Mɛdɛo bùsu zĩgↄ̃ badeↄ ku we ń gbɛ̃́ gbiaↄ ń bùsu gbãadeↄ. +Nↄ̀ↄsoan nò, wɛ̃mian nò, yã́ pↄ́ a to n gbɛ̃do fu píi, a maa ǹ tɛ̃ɛ. +Yakↄbu wèi, à ãsↄ̃a dopi kɛ̀ ń Leao, ↄ̃ Labã a nɛ́ Lasɛli kpàwà nↄ ũ. +À vĩakɛ Diiɛ, àↄ zↄbleɛ̀ ń náaio ń nↄ̀sɛmɛndoo. À làasookɛ yãzↄ̃ↄ pↄ́ a kɛ̀ɛ́ↄwa. +Lua ì yã́ pↄ́ aa kɛ̀ↄ onɛ́, ↄ̃ aai dↄ̃ kɛ́ wà dↄ̀ɛwà, wà tàaekɛ̀ɛ̀. +Ma Dii ma mɛ̀ a gↄↄ a mↄ́ kɛ́ má ĩada gbɛ̃́ pↄ́ aa tↄ̃zↄ̃̀ↄwa, +Bↄa Olebu gɛa Kadɛsi Baanɛa ń Sei gbɛ zɛ́o á tá gↄↄ kuɛdoɛ. +Ma gbãsĩ woloa mà gↄ̃ wásawasa, ma duuna kɛ̃a míↄmiↄ. +a síiↄ̃de Misimana, a sↄode Zelemii, +Nↄɛ pↄ́ dɛ wà da gyaaↄ guun kɛ: Nↄɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ bàaↄ̃ mɛ́ à zãkɛ̀ gɛ̃n do,ɛ. +Aali yãkpaanlakɛo, aaì aà dↄ̀ↄ sɛ́. +N n ↄtondↄkĩi ↄ̀lↄwɛ̃ɛ, kɛ́ wàↄ tɛi ń laaio. +Ɔ̃ Dii ń fãaa we gbándodo dṹnia guu píi, ↄ̃ aa ń mɛɛwia kálɛa tò. +Lɛda nↄɛzↄ̃ↄwa n da ũ, ní da nↄgbãa ge wɛ̃́ndiawa n dãe ũ làasooplasai. +Ɛflaiũ buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń plao ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (32.500). Yosɛfu buiↄn we daɛdaɛ. +Ǹ ń ibɛɛↄ gwa, asa aalɛ kãa, n wɛ̀lɛpiↄ lɛ́ ń mi fu. +à mɛ̀: Ma Dii ma lɛgbɛ̃̀ ń ma kuao ma mɛ̀, lá n yã́pi kɛ̀, ni gí ń n nɛ́ mɛ̀ndonaoo, +Duuna ku dṹnia guu e Lua ikoyã àↄ gɛ́ mↄ́i. Gↄↄ pↄ́ ikoyã kúo, Lua i duuna yãdao, +Yã́kpãina mↄ̀a ĩ́ana guu, yã́pi feena gɛ̃̀ ma swã́u, +Àli pↄ́tↄ̃ á bua e wɛ̃̀ soolo, àli á vɛ̃ɛliↄ midãɛ, í á pↄ́ↄ kɛkɛ, +Ɔ̃ Saulu lɛgbɛ̃̀ɛ̀ ń Dii tↄ́o à mɛ̀: Má sì ń Diio wa ĩadama yã́ɛ bee musuo. +Dé mɛ́ a fↄ̃ Dii yãzↄ̃ↄkɛaↄ oi? Dé mɛ́ a fↄ̃ à aà táasilɛ píii? +Ńsu to i gɛ̃ n wɛ́uo, ńsu to n wɛ́baa gbiakũo, +A pↄ́ pↄ́ áli sóↄn kɛ: Kwaↄ, vĩikɛɛnaↄ, plɛkasonaↄ ń kwa keleↄ. +Zĩewa Saulu zↄ̃lɛa baali gbáu Gibɛa sĩ̀sĩ musu. A a sↄ̃na kũa, aà ìwaↄ liaaaàzi píi. Ɔ̃ a mà wà Davidi ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ kúkĩi dↄ̃̀. +Ma ↄ mɛ́ dṹnia kàlɛ, ma ↄplaa mɛ́ musu kpàlɛ. Tó ma ń sisi, aaì fɛlɛ sãnusãnu. +Isailiↄ, à yã́ɛ bee ma, málɛ wɛ̃nalɛ daánↄ. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ oosi, àↄ kàa so e a gↄↄ bao ń mɛ̀ndoode zĩ́ oosi. +Ɔ̃mɛ tò dṹnia gↄ̃̀ guwaiwai ũ, à a mɛɛwiaↄ dɛ̃ↄnzↄ̃, ìli a zĩ̀zↄↄ gbaɛ aa tá ń bɛo. +Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ Mↄizi ikoyã dↄ̃sai, a kaalɛ màa ikoyãpi saiɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ naa ikoyãpi ↄzĩ sↄ̃, Lua a yã́kpalɛkɛaànↄ ikoyãpi musuɛ. +Ma wɛ̃ni giiɛ bee guu ma yã́ɛ beeↄ è píi. Ma gbɛ̃maa è à gà a maakɛa guu, mɛ́ ma gbɛ̃vãi è àlɛ gɛ̃gɛ̃ a yãvãikɛa guu. +Too, yã́pi dɛai? Má wabikɛ ń nisĩnao, mí kɛ ń laaio lↄ. Má lɛsi ń nisĩnao, mí sí ń laaio lↄ. +Bↄa Lisa aa gɛ̀ bòokpà Keelata. +Isailiↄ gò ń tía ḿpii, aa gɛ̀ zĩↄpòo Baali Tamaa, ↄ̃ Isaili pↄ́ ulɛaↄ bↄ̀lɛ ń ulɛkĩi Gibɛa bɛaɛ oi. +Màa Isailiↄ lɛ́ Lua yãma tiao, kɛ́ Lua e sùuukɛánↄ, i gbasa sùuukɛńnↄ. +Á dↄ̃ ázĩawa, kɛ́ ma zĩkɛ̀ ń mazĩa ↄoɛ, ↄ̃ ma pↄ́ pↄ́ wálɛ a nidɛ ń ma gbɛ̃́ↄ è. +Aaliↄ bàabaa fùa kpaa, aaiↄ bàabaa sòolo gese yeyea. Aasuli pↄ́ pↄ́ a to í simá yeo. +asa ma gↄↄ lɛ́ gɛ̃ lán súɛlɛwaɛ, ma mɛ lɛ́ pusu bↄ lán tɛyↄ̃wa. +Ãnabiↄ yã́ↄ kↄ̃sɛ̀ ń beeo, asa aa mɛ̀ +Ɔ̃ a laaisaideↄ ò a laaideↄnɛ: À wá gba nísi yↄↄe, wá filia lɛ́ gaɛ. +Kɛ́ dikpɛ kà a guo, Yesu gɛ̀ Lua ua, àlɛ yãdanɛ́. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ aà è, aa ń dii sáaukpà aa mɛ̀: Wá ibɛɛ wá bùsu dɛ̀, à wá gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ dúuduu, ↄ̃ wá dii aà nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩ. +Nɛ́ yↄ̃mina a kↄ̃̀ↄo kyã́ ɛlɛ, nɛ́ kɛ̃a a ↄgɛ̃ píligonazi. +Yesu náaikɛnaↄ gãli làasoo doũ vĩ ń lɛdoũo. An gbɛ̃e lí mɛ a pↄvĩaↄá a pↄ́ɛ adoo. An pↄ́piiá ampii pↄ́ɛ. +Dii kɛ̀, à ma wɛ̃nagwà, à wibↄ̀mɛɛ. +Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ sã̀sã wɛɛlɛi à aà suabaɛ. +Gↄↄ pↄ́ ma daalɛ nɛasakpɛ guu, ma wáe ulɛanɛo. Kɛ́ ma mɛ lɛ́ i asii guu we, +Ɔ̃ kí Salomↄↄpi lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀: Má sì ń Diio, tó Adonia i ga yã́ pↄ́ a gbɛ̀api yã́io, Lua yãpãsĩ kɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Ɔ̃ aà na òɛ̀: Tó Dii ye wá dɛ yãaɛ, a sa pↄ́ wá òwa ń pↄ́wɛntio sio, mɛ́ a yã́pi owɛ̃ɛo, a to wà yã́pi e màao. +Kɛ́ Saulu tà bɛ ń a zĩkɛnao, Saulupi desɛ̃ ń lá à mɛ̀: A gɛ má ni? Saulu wèwà à mɛ̀: Wa gɛ zàaĩnaↄ wɛɛlɛiɛ. Kɛ́ wi ń eo, ↄ̃ wa gɛ Samuɛli kĩ́i. +Mpi sↄ̃ n mɛ̀ ńyↄ̃ ɛ̀fãaikɛmɛɛ, ńyↄ̃ ma bui kã́fĩ lán ísialɛ ũfãawa, wa fↄ̃ naoo an dasi yã́i. +Ámɛ a yã́pi ì ázĩaɛo lò? Ma Dii á Lua, kɛ́ má zɛmikũaɛ́, ↄ̃ a ma to we. +Amasa fɛ̃na pↄ́ kú Yoabu ↄu fãn vĩo, ↄ̃ Yoabu aà zↄ̃̀ò a gbɛɛu, aà nↄnaↄ bↄ̀lɛ kàlɛ zĩ́lɛ. Yoabu i a gɛ̃n plaade kɛ lↄo, asa à gà kↄ̀ɛ. Ɔ̃ Yoabu ń a dãuna Abisaio pɛ̀lɛ Bikili nɛ́ Sɛbazi. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa do, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ tò álɛ yãkɛ màai? Má mà gbɛ̃́pii lɛ́ á yãvãipi o. +An gbàlaↄ ì ga inɛ́ɛ, ampii gↄ̃sa gbãaↄnɛ. +Ezɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Bilana, Zaavã ń Akanao. Disã nɛgↄ̃ɛↄn Uzu ń Alanao ũ. +Kási ḿmɛ ń wá Mae ũ Dii, gĩn wá ũ, wá bonan n ũ, n ↄgbɛn wá ũ wápii. +Asa beewa nↄɛ lousisina pↄ́ an wɛ́ dↄ Luazi yãaↄ ńzĩa kɛ̀kɛ, aa misìilɛ ń zã́ↄnɛ. +Ńyↄ̃ ba dↄwà aà sa panɛe? Ńyↄ̃ zuu daɛ̀ aà kpase kɛ̃nɛe? +A sↄ̃ kãi, ↄ̃ a sĩ gbɛpi saɛ. Tɛ́ kú gbɛpi musu e à gɛ̀ zↄ̃̀ luawa. Gusia ń luabɛsiao ń guduuduuo lìai. +Ɔ̃ à dàa pì ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n kwi. Apii ì í sí galuba lɛ síiↄ̃siiↄ̃ɛ. Tapiↄ yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu síiↄ̃siiↄ̃ɛ. Kɛ́ à tapiↄ dìdi tadibↄ mɛ̀n kwipiↄwa, +Pↄe kú ń mia bàlumapi musu we lán kiblekila pↄ́ wa kɛ̀ ń safiiowa, mɛ́ ma gbɛ̃e è zↄ̃lɛa kìlapiu musu we lán gbɛ̃nazĩnawa. +À yàakà saokĩipia, à zupi zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ a kà yàapia +A ye wá buizi, ↄ̃mɛ lousisikpɛ dↄ̀wɛ̃ɛ. +À ma si ma ibɛɛ gbãawa ń ma wɛ̀lɛ pↄ́ an gbãa dɛmalaↄ. +wi Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄa e luabɛpuanau ń gbãa zↄ̃ↄ gawideo. +An gbɛ̃e i kɛ̃́são, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄ píi. Baa pↄ́ pↄ́ aa sɛ̀lɛↄ, Davidi ɛ̀a pↄ́piↄ sì píiɛ. +Mↄizi ń Aalonao gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń tↄ́ dↄ̀dↄpiↄ sɛ̀, +Dii Zĩgↄ̃de a báaadańgu à mɛ: Ɛ̀fãaideↄ ma gbɛ̃́ Egipiↄ ń Asili ma ↄgbɛↄ ń Isaili ma pↄvĩaↄ. +Ãma a mↄ soplade guu ↄ̃ Nɛtania nɛ́ Isimaɛla, Ɛlisama tↄũna pↄ́ dɛ kíabui ũ mↄ̀ ń gbɛ̃ↄn kwiↄ, à Gedalia dɛ̀ ń Yuda pↄ́ kuaànↄ Mizipaↄ ń Babiloni pↄ́ kuaànↄ weↄ. +Aàpi mɛ́ a kpɛdↄmɛɛ, iↄ ku kpalau e gↄↄpii. +Yoabu ìwaↄ do gↄ̃̀ zɛa Amasala à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń Yoabuo ń Davidio, aà tɛ Yoabuzi. +Luapi ìↄ zↄ̃lɛa báawa gↄↄpiiɛ, a ma yãma, i widamá. Aali nↄ̀sɛlilɛo, aaliↄ aà vĩa vĩo. +Kɛ́ a gu dↄ̀, bíla pↄ́ mↄ̀ dikpɛuↄ mà Yesu lɛ́ mↄ́ Yelusalɛũ, +Kɛ́ imi lɛ́ ń dɛ, ↄ̃ aa zↄadↄ̀ Mↄiziwa aa mɛ̀: Bↄ́yãi n wá bↄ́lɛ Egipii? Ń ye ǹ wá dɛdɛ ń imio ń wá nɛ́ↄ ń wá pↄtuoↄ yã̀? +Tó gbɛ̃́ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ bɛ̃̀ɛbò, Lua a aà kɛ̃́. Ãma tó gbɛ̃́ Lua Nisĩna tↄbɛ̃ɛsì, a kɛ̃a vĩo. +Nibↄ ↄ̃ àli fĩalawà, íli fĩa pↄ́ kú a gbɛ̃́deewa toɛ̀. +A ↄloo gugbãntoodeↄla, i Asiliↄ dↄ̀ↄsↄmpa. Niniva a gↄ̃ bɛzia ũ gii lán guwaiwaiwa. +i a zↄkɛzwãa polo kↄ́lɛ. Nↄɛpi iↄ ku gↄ̃pi bɛ, i a de ń a dao gaa ↄ́ↄlↄ mↄ do. A gbɛa gↄ̃pi i ↄnawà à aà sɛ nↄ ũ sa. +Mpi Dii, ń zↄ̃lɛa báawa gↄↄpii, ńyↄ̃ↄ dɛ tↄde ũɛ e wá buiwa. +Ɔ̃ Ɛdↄũↄ ńzĩa sì Yudaↄwa e ń a gbão. Gↄↄ bee ↄ̃ Libenadeↄ ńzĩa sì Yudaↄwa lↄ, kɛ́ Yeholaũ pãkpà Dii a deziↄ Luazi yã́i. +Saobↄ pↄ́ aa mↄ̀opiↄn kɛ: Zu bàaↄ̃kwi, sãsakao basↄo ń sãsa bↄlↄↄ ↄ̀aa do. Aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òò píi. +aa mi, an taasi i sã́ńgu, an yãↄ̃ma aↄ dↄńgu lↄo. +Ɔ̃ Samuɛli ònɛ́ píi: A gbɛ̃́ pↄ́ Dii sɛ̀ èa? Gbɛ̃e ku láaàwa á guuo. Ɔ̃ gbɛ̃́pii wiilɛ̀ aa mɛ̀: Lua wá kía dↄ̃ ń aafiao! +Kuli mɛ̀n pla ku a saɛ, ado nísikakĩi ↄplaa oi, ado zɛɛ oi. +Lá Lua gia Isailiↄzi mɛ́ tò dṹnia kɛ̀anↄ na, tó à ɛ̀a ń sí lↄ, bee aↄ dɛai? Bee aↄ dɛ wɛ̃ni ũ gɛↄnɛɛ. +Lá wì tↄ̃zↄ̃nɛ́ɛ kã́mabogↄↄzĩ, kɛ́ wasu bↄ Mↄizi ikoyã kpɛo yã́i, bↄ́yãi á pↄ paamazi, kɛ́ ma gbɛ̃́ mɛ̀ bṹu gbà aafia kã́mabogↄↄzĩi? +À gomala ń á lɛ̀sikↄ̃fĩo, má swã́sɛ á mↄↄna ↄ́io. +Babɛli a gↄ̃ gbɛ̀zɛ ũɛ, gbɛ̃gbonaↄ tòo ũ, sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láanipↄ ũ, gbɛ̃e aↄ ku weo. +Kɛ́ wà Maadose bui òɛ̀, aà dɛa ado kɛ̀ɛ̀ fɛ̃́nɛũ, ↄ̃ àlɛ zɛwɛɛlɛ à Maadose bui Yuda pↄ́ kú Aasuelu bùsuↄ guuↄ míↄnzↄ̃ píi. +Vua tãana pí bↄ̀ↄloonnↄɛ pↄ́ ũ mɛ̀n pla, ní tãanapiↄ dↄdↄ bↄ̀ↄpi swã́ↄwa musu. +Kpaalɛ pↄ́ Yuda buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄn kɛ +Blↄↄ lì ń bùsua ń ń gbãadeↄ wúlɛkĩiↄ píi. +Baa kɛ́ waladeↄ yã́sia lì wa nànaa, miↄ n ↄtondↄkĩi gwa ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. +Labã ń Bɛtuɛo wèwà aa mɛ̀: Yã́pi bↄ̀ Dii kĩ́iɛ, wá yãe oa vĩo, a maa ge a vãi. +Mámɛ má vɛ̃ɛli sĩande ũ, ma Mae mɛ́ vɛ̃ɛbude ũ. +Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ ònɛ́: Má yãe vĩ mà oɛ́. E blɛblea gↄↄ soplaɛ bee àↄ láa, tó a a yáasi pòlomɛɛ, má zwãa kwáwá pi baakwi ń ulao baakwi. +Salomↄↄ sↄ̃́piↄ bↄ̀ Egipi ń bùsu pãleↄɛ. +Aa Galada bùsu kɛ̀ɛlɛ aa gɛ̀ Kadɛsi, Iti bùsuu e Dãyaani, ↄ̃ aa gɛ̀ Sidↄ̃ oi. +Yã́ɛ bee ma Yobu, zɛ ǹ Lua dabudabuↄ gwa. +Gbãadeↄ ì ikokɛ ma sabaiɛ ń dṹnia kpaladeↄ píi. +vãi pↄ́ wɛ̃́lɛpideↄ kɛ̀, aa gɛ̀ tulaletikàtɛa dii pↄ́ ápiↄ ge á deziↄ dↄ̃oↄnɛ aa kùlɛnɛ́, ↄ̃ aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ yã́i. +Sɛa za mↄ do e à gɛ̀ pɛ̀ wɛ̃̀ sↄowa, tó nɛgↄ̃ɛnaɛ, ã́nusu ↄwatɛ̃ sↄoɛ, nɛnↄɛna sↄ̃ àaↄ̃. +Málɛ n zĩ bui pↄ́ an buiyã maa ĩa mɛ́ an yãoa zĩũↄ kĩ́io, Isailiↄ málɛ n zĩmá. +Ma kã́fĩa yã́i pↄsia bee ma lei, ń tò ma gↄ̃sↄ̃ kũ̀ n yeamazi yã́i, n ma duuna zù n kpɛ píi. +Ɔ̃ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi tàasoↄ ń auɛlɛbↄↄ ń pↄ́ pↄ́ wa pì ń vuao ge ń ã́nusuoↄ sɛ̀lɛ píiɛ. +Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ: A yã́ mɛ́ tò málɛ oɛ́, ásuli á wɛ̃ni kã̀akɛ pↄblea yã́ musuo, ásuli á mɛ kã̀akɛ pↄkasa yã́ musuo. +Bee yã́i i wɛ̃̀ↄ̃a kpái sↄ̃, asa gbãadeↄá Lua zĩkɛnaↄnɛ, aalɛ zĩpi kɛɛ̀ɛ. +Ɔ̃ aa sì ũfãau ń saɛ, ↄ̃ gó zɛ̀ we. Ũfãapi goaɛ kũ̀ gíũgiũ, i fↄ̃ dèeo, ↄ̃ ikooa pↄ́ lɛ́ vĩvĩ ń gbãao lɛ́ gó pↄ̀ↄkpɛ wiwi. +Tó a wɛ̃́lɛpi blè, í tɛsↄ̃wà lá Dii òwa. À laaika à kɛ lá má dìlɛɛ́wa. +Kɛ́ gƆ̃ a ò a sↄ̃́godeɛ: Lɛ́ liaa wà bↄ zĩu, wà ma wiwiɛ we. +Asa Dii Siↄna sɛ̀, a ye àↄ dɛ a zↄ̃lɛkĩi ũ à mɛ̀ +Ɔ̃ Mↄizi wɛ̃́lɛ mɛ̀n àaↄ̃ pↄ́ kú Yuudɛ̃ baa gukpɛ oiↄ dìlɛ, +Bee yã́i gyãeↄ ń yɛ̃̀ɛɛsaideↄ dasi á guu, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ gɛ́kĩiↄ fàao. +Wá naɛawá dɛ ɛɛ zɛ́ yã́ ũo. Wi kɛ làasoo vãi ge á blea yã́i no. +Ɔ̃ Mↄizi ń saonkia Ɛleazaao kɛ̀ lá Dii ònɛ́wa. +Pↄ́ pↄ́ ì to vĩa ń kṹↄ daaàla lán íwa, zàa gwãasĩna a aà sɛ́. +Labã sↄ̃ a nɛnↄɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla. Yↄ̃ tↄ́n Lea, Bãa sↄ̃ Lasɛli. +e àↄ gɛ́ dṹnia kálɛi, ge sɛ̃sao ge bùsu wɛ́n do. +Ɔ̃ saonkiaↄ ↄ̃api sɛ̀lɛ aa mɛ̀: Ɔ̃api kaa Lua kpɛ́ kpagolo guu zɛ́ vĩo, asa gbɛ̃dɛↄ̃aɛ. +Ãma nↄɛpiↄ Lua vĩa vĩ, ↄ̃ aai yã́ pↄ́ a ònɛ́ kɛo, aalɛ nɛgↄ̃ɛↄ tó. +Kɛ́ Gedeↄ̃ↄ dↄ̃̀ Dii Malaikaɛ, à mɛ̀: Áa Dii Lua, asa ma wɛsì Dii Malaikalɛɛ. +Ɔ̃mɛ a gãlide pↄ́ dɛ aà mɛ ũↄ mi ũ. Ɔ̃mɛ dàalɛna ũ, gàbↄ sɛ̃́ia ũ, kɛ́ aà gↄ̃ pↄ́pii dↄaana ũ. +Asa ma Dii Lua ma mɛ̀, má tó Babɛli kí Nɛbukanɛza bↄ gugbãntoo oi, kíaↄ kíapi i mↄ lɛ́lɛ Tiiwa ń sↄ̃́ↄ ń zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃deↄ ń zĩgↄ̃ↄ dasidasi. +Ɔ̃ Yosɛfu a mae Yakↄbu sɛ̀ gɛ ↄ̀lↄ Falaↄ̃ↄɛ. Ɔ̃ Yakↄbu samaaòɛ̀. +Kɛ́ gu dↄ̀ aa bɛ zɛ́u, ↄ̃ aa kaadↄɛnlipi è, à giigàga e a zĩ́nau. +Asa wɛ̃́lɛ pↄ́ Lua dɛ a kũna ũ a kalɛna ũ ìↄ zɛdↄa ↄ̃ Ablahaũ wɛ́ dↄi. +Za bↄlɛpi lɛ́wa e a bilandaa lɛ́wa gã̀sĩsuu blakwiɛ. +Yãe líↄ zĩũmɛɛo. Zii maai tó a gↄↄ kà, má mↄ́ n kĩ́i, Sala i gbasa nɛi gↄ̃ɛ ũ. +À gulakɛ Diiɛ gbɛ̃maaↄ, à kũ̀ nↄ̀sɛpuadeↄ aà táasilɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ Lua yãdaɛ̀, aà a àizɛɛ lí a yãdanɛdeɛ. +Bɛla nɛgↄ̃ɛↄ sↄoɛ: Ɛzɛbↄ̃, Uzi, Uziɛli, Yelimↄ ń Ilio. Uabeleↄnɛ ḿpii. An bui gↄ̃sa pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao n plao ń baakwi ń síiↄ̃oɛ (22.034). +Ɛɛ ń mↄafilio ku aà lɛ́u, à ↄ̃nↄ ń maakɛao tò. +Vãikɛna a zɛ́ tó, gbɛ̃vãi ↄkpa a làasooi. Aà zɛ ń Diio, i aà wɛ̃nagwa, wá Luapi i sùuukɛaànↄ maamaa. +Tó aa kuupɛ̀, aalɛ a ba gá, mɛ́ a a ↄ́ mà, gbɛ̃́pii i kúkuakɛ gbã́ugbãu, wɛ̃́lɛ bĩ́i i kwɛ́ kákↄ̃a, á baade i mipɛ lá a aɛ dↄawa à gɛ̃u. +Ãma ásu íbɛlɛsɛaànↄo, à lɛdawà á gbɛ̃do ũ. +Ń tò pↄ́pii misìilɛɛ̀. Kɛ́ Lua tò pↄ́pii misìilɛɛ̀, i a kee to misiilɛaɛ̀ saio. Tia kɛ́wa, wi e pↄ́pii misìilɛɛ̀ gĩao, +Ɔ̃ aà zã́ òɛ̀: Lá à kɛ̀nɛ maa kɛ. Kã́ma bo e aà kɛ̃́. Dii to yã́pi kɛnɛ. Ɔ̃ nↄɛpi a nɛ gwà e à gɛ̀ kɛ̃̀. +ń Amↄleↄ ń Kanaaↄ ń Giigasiↄ ń Yebusiↄ. +Tó Dii á Lua gɛ̃̀ánↄ bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi guu, a buiↄ yáɛ́ dasi, Itiↄ ń Giigasiↄ ń Amↄleↄ ń Kanaaↄ ń Pɛlɛziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ, baa kɛ́ bui mɛ̀n soplapiↄ dasi ń ń gbãao dɛála. +N vɛ̃ɛli wò Egipi, n buipãleↄ yà ↄ̃ ń pɛ̀ ń gbɛu. +Mámɛmaa Pↄlu, Lua ma sisi à ma sɛ a pↄeãwa, ma gↄ̃ Kilisi Yesu zĩna ũ. Mapi ń wá gbɛ̃do Sↄsɛnio, +Ɔ̃ Isaili Yosɛfu nɛ́ↄ gwà à mɛ̀: Deↄn wei? +N pↄ́ pↄ́ aà pↄ gbà kpàwà, ni gí aà wabikɛa síiaànↄo. +To gbɛ̃́ pↄ́ ma bↄa maa ì kɛnɛ́ naↄ pↄnakɛ, aai wiidↄi. To gbɛ̃́ pↄ́ ma bↄa aafia ì káńguↄ o gↄↄpii, Dii mɛ́ zↄ̃ↄ. +Aa gbɛkũbↄ tãanaↄ pì ń vuao bↄ̀ↄloonnↄɛpi pↄ́ↄ ũ lↄ mɛ̀n plapla, ↄ̃ aa tãanapiↄ dↄ̀dↄ bↄ̀ↄpi swã́ↄwa musu. +Aa blesana kũ̀ wa dɛ̀, ↄ̃ aa Yosɛfu ulapi sɛ màlɛ a au guu. +Tó n mↄ Lua gbai pↄ́ a gbagbakĩi, mɛ́ à dↄ̀ngu wekĩi kɛ́ n gbɛ̃́dee yã́kũannↄ, +Kɛ́ Yakↄbu vù ń io à mɛ̀: Dii ku guɛuɛ, ↄ̃ mi dↄ̃o fá! +Ń beeo má aà bↄ kíakɛu míↄmiↄo. Bui lɛɛ do ↄ̃ má tó n nɛ́piɛ ma zↄ̀blena Davidi ń Yelusalɛũ pↄ́ má sɛ̀ ma pↄ́ ũo yã́i. +Má tó n lɛ́na naalɛ n lɛ́ musu, kɛ́ ńsu yãonɛ́, ní ń gba laaio yã́i, asa swã́gbãadeↄn ń ũ. +Tó bↄ̀mↄ pↄ́ dɛ n gbɛ̃́ Isaili bui ũo bↄ̀ bùsu zã̀zãu à mↄ̀ n tↄ́ zↄ̃ↄ yã́i ń n ikoyão ń n ↄ pↄ́ pooa yã́o, tó à aɛdↄ̀ kpɛ́ɛ beewa à wabikɛ̀ma, +Tó Levii buiↄ è kpagolopi ↄ̃a zↄ̃ↄkũ̀, ↄ̃ aaì sɛ gɛ́ò kí ìwaↄnɛ, ↄ̃ kí lakɛ̃na ń saonkia plaadeo aaì mↄ a ↄ̃a bↄlɛ, aaì kpagolopi sɛ gɛ dilɛ a gbɛu. Màa aaìↄ kɛ lá gu lɛ́ dↄ e ↄ̃a gɛ̀ zↄ̃ↄkũ̀. +Mi awakpanɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, sùuukɛmanↄ lá ń òwa. +Ɔ̃ Ahabu aà là à mɛ̀: Dé mɛ́ a bee kɛi? A wèwà à mɛ̀: Dii mɛ̀ n bùsu kíaↄ ìwaↄ mɛ́ aa kɛ. Ɔ̃ Ahabu aà là lↄ: Dé mɛ́ a lɛ́lɛmái? A wèwà à mɛ̀: Ḿmɛ! +Aali pↄ́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũ dↄ̃akↄ̃ɛ ń pↄ́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũoo dada ma gbɛ̃́ↄnɛ. Màa lↄ ń pↄ́ gbãlɛa ń a gbãlɛsaio dↄ̃akↄ̃ɛo. +à mɛ̀: Ma diiↄ, á yã́ na! À mↄ gɛ pilai mapi á zↄ̀blena bɛ, í zuo, í i la, zia kↄↄ káaukaau í dazɛu. Aa mɛ̀: Aawo, wá i gãaɛɛ. +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Gbãgbɛ̃ vãi luanaaikɛnsaiↄ mɛ́ lɛ́ seela gbɛaa. Má seelae kɛnɛ́o, sema ãnabi Yonasi pↄ́. +Má ònɛ́: Wasuli Yelusalɛũ bↄlɛ gbaↄ wɛ̃o e ĩatɛ̃ gɛ lí gbãakũ. Wàli zɛtata wà gbã́aↄ dau e bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ tá. Wà Yelusalɛũdeↄ dilɛdilɛ gudↄ̃anaↄ ũ lↄ, an gbɛ̃eↄ aaↄ ku gudↄ̃akĩi, an gbɛ̃eↄ ń bɛ saɛ. +A ònɛ́: A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀, Mɛsii a taasikɛ, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i bↄ gau, +Á mà wà mɛ̀ wà wɛ́ fĩabo ń wɛ́o, swaa ń swaao. +Ń èa? Aà luanaaikɛa ń aà yãkɛao tɛkↄ̃iɛ. Aà yãkɛa mɛ́ aà luanaaikɛa bↄ̀lɛi. +Ɔ̃ aà ìwa kĩniↄ òɛ̀: Wa Dii è. Ɔ̃ a ònɛ́: Tó mi kusa gbɛ e aà ↄ guu ma ↄtona pɛ̀uo, mɛ́ mi ↄpɛ aà gbã̀tɛ̃ɛuo, má sío. +Ɔ̃ Itai wèwà à mɛ̀: Ma dii kí, ń Dii kuao ń n kuao, gu pↄ́ ń kúu píi, mapi n zↄ̀blena máↄ ku weɛ, má gan nò máↄ kun nò. +Wa aà tàae pↄ́ a kɛ̀piↄ kee dao, aↄ ku yãmaa pↄ́ á kɛ̀pi yã́iɛ. +Kɛ́ Zipoo nɛ́ Balaki, Mↄabuↄ kía fɛ̀lɛwá ń zĩo, à Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũ sìsi aà láaikɛwá. +Ma Zakali, Dii yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛa à mɛ̀ +Ni yã́ dↄ̃ ń kɛ̀o. Ń Diio a ka gaaɛ, asa i á dii kí pↄ́ Dii kpàɛ́ dↄ̃́ao. Gwae! Kí sↄ̃na ń aà ituu pↄ́ kú aà mizĩo ku máɛ? +ní maakɛa zɛ́ ↄlↄnɛ́. N yãdaanɛ́ àↄ gbia kolesai. +Ɔ̃ má òɛ́, ásu to sↄ̃ kɛ̃́águo, ásu vĩakɛnɛ́o. +Wa gaaànↄ, wà wá vĩ́aànↄ dailɛkɛa guu, lá Kilisi bↄ̀ gau ń a Mae gbãa gawideo, kɛ́ wápiↄ sↄ̃ wàↄ kú ń wɛ̃ni dafuo màa. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yãebuio lɛ́ azĩa kã́fĩɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ãnabikɛkɛ lɛ́ Lua gãlideↄ kã́fĩɛ. +Bee gbɛa wa á kpámá wà á wɛtã, wi á dɛ, bui píi i zaágu ma yã́i. +Lá musu ń zĩ́lɛo lɛsĩ dɛ ń kↄ̃o, màa ma yãkɛa lɛsĩ dɛ á yãkɛaa, màa ma làasoo dɛ á làasooa. +Ń ma kũa ma nↄ̀sɛmaa yã́i, n aɛ ìↄ dↄa gↄↄpii. +ↄ̃ Dii òɛ̀, kpɛdↄaɛ kɛ́ a tↄ́ àↄ kuwà làasoo pↄ́ a kɛ̀pi maaɛ, +Babɛli wɛ̃́lɛ lɛ́so, pila zↄ̃lɛ bùsuu, á Kaladeↄ, à zↄ̃lɛ zĩ́lɛ kpalabaasai. Wa oɛ́ mɛ̀zãɛ ge mɛniɛnadeↄ lↄo. +mi a gbɛ sɛ́lɛ mà gbɛ̃ mà sãpi bↄ a lɛ́zĩɛ. Tó à lìaamanↄ, ↄ̃ mi kũ a lɛtãwa mà gbɛ̃ mà dɛ. +To n de ń n dao pↄ àↄ nama, to n daia yáalↄma. +Má dↄ̃ kɛ́ Egipiↄ kía a we à gɛ́o, mɛ́ i kɛ ma gãnàwà bàasio. +Ɔ̃ Dii Zĩgↄ̃de yãòmɛɛ à mɛ̀ +Wà saona uabeleↄ tↄ́ dàlau za gↄↄ pↄ́ Ɛliasibu ń Yoiadao ń Yohananio ń Yaduao dɛ saonkiaↄ ũ e Pɛɛsiↄ kí Daliusi kpalablegↄↄɛ. +Davidi lí gↄ̃ɛe ge nↄɛe to bɛ̃́ɛ wà suò Gatao, asa à mɛ̀: Gbɛ̃e asu wá kↄmalɛkɛ à mɛ má kɛ̀ kɛ́wa ge kɛ́wao. Màa ìↄ kɛ gↄↄ pↄ́ a ku Filitɛ̃ↄ bùsuu. +Má pↄkũmabↄbↄ guɛ beewaɛ, ma pↄkũmapi a kpálɛo, asa aa ma to we, aa tulaletikàtɛa dii pãleↄnɛɛ, aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ tã́a pↄ́ aa kɛ̀piↄ yã́i. +Asa má yãe oa vĩo, mɛ́ i kɛ yã́ pↄ́ Kilisi kɛ̀ ma kĩ́i bàasio. A tò buipãleↄ Lua yãmà ma yãoa ń ma yãkɛao guu +Yesu zɛ̀ à mɛ̀: À aà sísi. Ɔ̃ wà vĩ̀api sìsi wa òɛ̀: Sↄ̃dilɛ fɛlɛ. Àlɛ n sisi. +Wà kpɛ́piↄ ɛ̃ kpàlɛ ń gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ maaↄ, a keeↄ gbã̀a gã̀sĩsuu kwi, a keeↄ swaaↄ̃. +Gbɛ̃́pii ↄ̃̀ↄkpaa Luaɛ, vãikɛa ń gbãao dṹnia pà. +Waiyoo nɛadeↄ ń nↄsindeeↄ gↄↄ beezĩ. +Isailiↄ sáaukpa saobↄↄ guu, kùla pↄ́ wì mↄ Diiɛ ń a gbá pↄ́ wì bↄ adoao ↄ̃ Dii dìlɛ wàli kpá Aalona ń a nɛ́ↄwa an asea ũ. Isailiↄ líↄ kpámá gↄↄpii. +Tiasa Dii a ↄkulɛma, ní vĩ̀akũ. Ńyↄ̃ gↄↄplakɛ ńyↄ̃ ĩatɛ̃ eo. Wegↄ̃ↄ Ɛlima wɛ́ gↄ̃̀ dã̀adãa, gusia kùlɛwà. Ɔ̃ àlɛ ↄmalɛmalɛ, àlɛ gbɛ̃́ wɛɛlɛ aà a ↄ kṹ. +Ɔ̃ aa ɛ̀a mɛ̀: Wà ń tó, aaiↄ dɛ wá yàawɛnaↄ ń wá itↄnaↄ ũ. Ɔ̃ Isailiↄ zɛ̀ ń ń dↄaanaↄ yã́pio. +Tó gbɛ̃e yã́ pↄ́ má dìlɛɛ bee lìlɛ, wa ade kpɛ́ lí wo, wi aà pawà wà pɛ́lɛ, wi aà bɛ kɛ tufua ũ. +Zↄ̃ɛↄ, à ↄku á wɛ́wa, vɛ̃ɛbudeↄ, à búbuapɛ. À ↄ́ↄlↄ mase ń éseo yã́ musu, asa bua pↄkɛkɛa i zɛkɛo. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ wabikɛ̀, wa kpawàɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wɛ̀ɛlɛ sↄ̃ a eɛ. Wa zɛwɛ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gbalɛ̀ɛ. +Filitɛ̃ↄ pɛ̀lɛ Saulu ń a nɛgↄ̃ɛↄzi, ↄ̃ aa aà nɛ́piↄ Yonatãa ń Abinadabuo ń Malakisuao dɛ̀dɛ. +níↄ kuaànↄ we gĩa e n vĩ̀ipi pↄkũma kpálɛ. +Za ma da nↄ̀sɛu má vãi, má duuna vĩ za ma igↄↄɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ pↄ́ pↄ́ kú aà zíɛↄwa, aↄ gbãlɛaɛ e oosi. Tó gbɛ̃́ pↄ́piↄ sɛ̀, aàli a pↄkasaↄ pí, i zuo, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +A yã́ↄ è dasi, kási á kũao, á swã́ wɛ̃a, kási ili yãe mao. +An gbɛ̃eↄ bↄ̀ tɛ Setãuzi kↄ̀. +A ga gu pↄ́ wà tàuaànↄ zĩ̀zↄ ũɛ, a wɛsi bùsuɛ beepilɛ lↄo. +Wá lòotoo yenzide Luku ń Demasio fↄkpàwá. +Bↄa Abaliũ bùsu sĩ̀sĩdeu aa gɛ̀ bòokpà Mↄabu bùsu sɛ̃u Yuudɛ̃ saɛ bↄaa ń Yelikoo. +Sↄ̃mazi, ma misi, ma suaba ma ibɛɛↄ yã́i. +Dii, ni wá gba aafia, yã́ pↄ́ wá kɛ̀ píi, ḿmɛ ń kɛ̀wɛ̃ɛ. +Wá e yeakↄ̃i yã́ oɛ́o, asa ázĩawa Lua yeakↄ̃i dàɛ́. +Ma Dii ma mɛ̀, má Ɛdↄũ bui ↄ̃nↄnaↄ dɛdɛ gↄↄ bee, yãdↄ̃nae a gↄ̃ Esau gbɛ̀sĩsĩ musuo. +Yã́ pↄ́ Dii òn kɛ, à mɛ̀: Ãnabi pↄ́ aaì ma gbɛ̃́ↄ sã́sãↄ, tó aa pↄ́ è aa sò, aaì mɛ aafia aↄ ku. Tó aai pↄ́ e aa dà lɛ́ɛo sↄ̃, aaì mɛ aa zĩ̀ sↄukɛ. +Mɛnaeũpi bↄ̀ Tiiza à gɛ̀ lɛ̀lɛ Tifasawa ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a bùsuuↄ píi, asa aa gì zɛwɛ̃iɛ̀ɛ. Kɛ́ à lɛ̀lɛmá, ↄ̃ à nↄsindeeↄ pùipui píi. +À vua ń ã́nusuo ń pↄpãle pↄ́ api ń a maeo dìlɛ Dii pↄ́ ũↄ sɛ̀lɛ kàlɛ Dii kpɛ́u. +Ń náai vĩ náaideↄnɛ, tàaesaiden n ũ tàaesaideↄnɛ. +Dↄ̃a bee dɛmɛɛ dabuyã ũɛ, a dɛmala, ma ↄ̃nↄ i kawào. +Ɔ̃ aa gò mia kĩ́i kpakpa ń vĩao, ãma an pↄ na zↄ̃ↄ. Aa bàalɛ̀ lɛ́ gɛ́ a baokpai aà ìwaↄnɛ. +Dã bui gãliↄ mɛ́ aali bòokpa gugbãntoo oi ń ń dàlapooo. An dↄaanan Amisadai nɛ́ Ahiɛzɛɛ ũ. +Màa yã́ pↄ́ ãnabi Isaia ò a lá guu kɛ̀Ma wabikɛ̀ Diiwa gɛ̃n àaↄ̃ yã́pi musu, aà pↄ́pi gomala, +Zĩbeezĩ Izaaki zĩkɛnaↄ mↄ̀ lↄ̀ↄ pↄ́ aa yↄ̃̀ yãòɛ̀ aa mɛ̀: Wa í è. +kɛ́ à á dɛa a gbɛ̃́ↄ ũ zɛdↄ gbã. Aↄ dɛ á Lua ũ lá a òɛ́wa, lá à a lɛgbɛ̃̀ á deziↄnɛ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuowa. +Apii lé, lá wá kua kà a lɛ́u, wà gɛ́ aɛ zɛ́ doũpi guu. +Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ̀, ì pↄble, ì imi, ↄ̃ a mɛ̀ asiade wɛ̃minaɛ, ↄsinaↄ ń luayãdansaiↄ gbɛ̃naɛ. +À gɛ̃̀ góilɛna guu ń a nɛ́ↄ ń a nao ń a nɛ́ↄ naↄ, kɛ́ aa e bↄ ípi yã́u. +Tó gbɛ̃́ bàasi tà wɛ̃́lɛpiↄ doe guu, aàli zɛ wɛ̃́lɛpi bↄlɛu, i a yã́ o wɛ̃́lɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ. Aali aà sí ń wɛ̃́lɛ guu, aai kpɛ́ kpawà aàↄ kúńnↄ. +Ǹ n gbɛ̃́ↄ suaba, ní báaadańgu. Ǹ ń dã́dã, níↄ ń kũa gↄↄpii. +Isaili buiↄ guu, sema nↄɛ pↄ́ tↄↄlɛ vĩ túbi ũ zãkɛ ń gↄ̃ pↄ́ dɛ a dezi káau bui ũo. Beewa Isaili píi a gↄ̃ tↄↄlɛ pↄ́ wà kpaalɛ̀ a deziↄnɛ vĩ. +À Egipi pↄmaaↄ kpã̀sã a maeɛ zàaĩn aso kwi ń pↄ́wɛnao ń blɛo zàaĩn aso kwi a mae zɛ́ kũ̀sũa ũ. +Kí a kiblekila zↄ̃ↄ kɛ̀ ń wesa swaao, ↄ̃ à vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kùlɛwà. +Tó a tɛ̃̀ gudɛna è gu pↄ́ dɛ àↄ kuuo, (kyokɛna yã́pi da), gbɛ̃́ pↄ́ kú Yudeↄ bàalɛ mipɛ sĩ̀sĩↄwa. +Kɛ́ aa ɛ̀a sù ń wɛ̃́lɛpio, aa ò gbɛ̃́ kĩniↄnɛ. Ń beeo aai ń yã́ sío. +Ɔ̃ à gɛ̃̀ gópiↄ do pↄ́ dɛ Simↄↄ pↄ́ ũ guu, à wabikɛ̀wà aà ↄzↄ̃i aà go gↄ̃sↄ̃wa yↄↄ. Ɔ̃ zↄ̃lɛa gópi guu à yãdà bílaɛ. +Ǹ n zĩkɛnapiↄ la, aa onɛ. Ma ìwaↄ wɛgwa, asa dikpɛ zĩ́ɛ. N zↄ̀blenapiↄ ń mapi n nɛ́o wá gba pↄ́ pↄ́ ń è. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Ńsu gí yã́ pↄ́ málɛ n lai zã́ síiao. Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: O ma dii kí! +Ɔ̃ malaikapi wèwà à mɛ̀: Mámɛ má Gabliɛli, miↄ zɛa Lua aɛ. Ɔ̃mɛ ma zĩ yã́pi oinɛ, mà baonapi kpanɛ. +Ɔ̃ Pↄlu Silivɛ̃ɛ sɛ̀. Yesudeↄ ń ná Diiɛ a ↄzĩ aà gbɛ̃kɛkɛnɛ́, ↄ̃ aa dàzɛu. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Isailiↄ Lua má ò ma gbɛ̃́ dↄaanapiↄnɛ, lá i ↄlia ma sãↄzio, mɛ́ a ń yá a ń fãaa, má á yãkɛaↄ wíɛ́ á musuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Lua zↄ̃ↄ, kási ìli saka gbɛ̃eguo, a zↄ̃ↄ, yã́ pↄ́ à zɛ̀ò lilɛa vĩo. +Kɛ́ wa ye gɛ̃ ń Pↄluo sosaↄ bɛ, ↄ̃ à gbɛ̃zↄ̃ↄpi là à mɛ̀: Ńyↄ̃ we mà yãonɛ́a? Ɔ̃ a òɛ̀: Ni Gɛlɛki yãmaa? +Musudeↄ n dabuyãↄ sáaukpa, Dii, malaikaↄ n náaiyã o balu guu. +Kɛ́ Isailiↄ pↄ̀ↄbↄzã kɛ̀mɛɛ, Levii bui saona pↄ́ aa dɛ Zadoki bui ũↄ laaidↄ̀ ma ua zĩwa. Ampiↄ mɛ́ aa sↄ̃mazi aaↄ zĩkɛmɛɛ. Aaↄ zɛ ma aɛ, aai ma gbagba ń nísio ń auo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ɔ̃ kí ò Lua gbɛ̃́piɛ: Mↄ wà gɛ́ ma bɛ wà pↄble, mí gbadanɛ. +Asa Mae Lua ye a Nɛ́zi, mɛ́ ì yã́ pↄ́ ì kɛ píi ↄlↄɛ̀. A yã́ pↄ́ a zↄ̃ↄ dɛ beea ↄlↄɛ̀, i bↄ á saɛ. +Ni gbɛ̃kɛkɛnɛ́ dasi, mɛ́ ni maeↄ tàae wi ń nɛ́ↄnɛ ń musu. Lua zↄ̃ↄ gbãade, n tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. +Ɔ̃ Isaili bui píi gbɛ̃́ↄ kpà ↄ̀aasↄsↄo, ↄ̃ zĩgↄ̃ↄ kɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000). +yã́ pↄ́ má dìlɛ Mↄizi òɛ́ za a dilɛzĩ e á buiwapi, +Vua filiadɛbↄↄ ń taↄ ń gↄ̃̀ↄnaↄ ń tàasoↄ ń kpɛa pↄ́ wì mɛ luakukĩi gbaↄ ń kpɛɛlɛ pↄ́ↄ. +Kɛ́ aà zĩgↄ̃ↄ sìwázi wá fãaai, aalɛ pↄnakɛ yɛ̃̀ɛɛsaide pↄ́ ulɛaↄ blea yã́ musu, ↄ̃ n ń dↄaana mi fↄ̃̀ ń azĩa sↄ̃nao. +Dṹnia a we zaáguo, ãma a zamagu, kɛ́ mi mɛ aà yãkɛa vãi yã́i. +Ásuli ↄi diaɛ̀o, ásuli a í gbaɛ̀o. Àliↄ ma vĩa vĩ, kɛ́ á gbɛ̃́pi e àↄ kú á guu yã́i. +Lua zɛ̀ò a pↄeã ń a dↄ̃ao guu kɛ́ wà aà kpáwá, ↄ̃ á tò luayãdↄ̃nsaiↄ aà pàliwa aa aà dɛ̀. +Aa ye pↄblea gĩyãio, aa kà gaa. +Ɔ̃ a ò gↄ̃ɛɛ: Lá n n na yãmà, n lí pↄ́ ma ginɛ ǹ a bɛ ble blè, tↄↄlɛ a gↄ̃ láaipↄ ũ n yã́i, taasi guu ↄ̃ ńyↄ̃li blɛ eu e n wɛ̃ni lɛ́u. +Aà da ì gomusu nɛ́na zↄ̃ɛ̀. Lá àlɛ mↄ́ saoi ń a zã́o wɛ̃ ń wɛ̃o, ↄ̃ ì mↄoɛ̀. +Pↄkasa pↄ́ aa kɛɛ̀piↄn kɛ: Bↄ̀ↄloonnↄɛ, saoula, ulatao, ulatao pↄ́ wà ba kɛ̃̀wà, tulu, asana. Aa pↄkasapiↄ kɛ n vĩ̀i Aalonaɛ ń a nɛgↄ̃ɛↄ, kɛ́ aali e sↄ̃omazi ma gbagbai. +Kí mɛ̀ wà kɛ màa. Wà a kpàwakɛ̀ Susa, ↄ̃ wà Amani nɛ́piↄ gɛ lòoloo. +Gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́piↄ kàtɛu lí a pↄkasaↄ pí, i zuo, ili gbasa su bòou. +Pↄlu yàa kele nàaa mↄ̀ lɛ́ kátɛu, píligona ku a guu. Kɛ́ tɛ́ pusu aà pà, à bↄ̀ Pↄlu kũ̀ a ↄwa. +Má dↄ̃̀ n yãonɛↄwa à gɛ̃̀gɛ̃, kɛ́ ń dìlɛ àↄ ku gↄↄpii yã́i. +I kɛ aà mↄa ado no, kɛ́ a aà nↄ̀sɛ nìniɛ̀ yã́iɛ lↄ. A òwɛ̃ɛ álɛ ma bɛɛkɛ, á kú déndↄ̃mɛɛ guu, a zɛmanↄ sa, ↄ̃ ma pↄna kã̀fĩ. +Dé mɛ́ ìↄ dↄ̃ tó a wá wɛ̃nagwa à a nↄ̀sɛ suumpa, aà kyã̀wãa láa, wí bↄ kaalɛui? +asa a dɛ ikoyã ũ Isailiↄnɛɛ. Yã́ pↄ́ Yakↄbu buiↄ Lua dìlɛn we. +Tó n n gbɛ̃́dee zàaĩna ge aà zu è, à lɛ̀lɛwà zɛ́u, ńsu dↄaàzio, ǹ aà fɛlɛaànↄ. +Aa ma bàakuańnↄ yã́ gbòo, aa bↄ ma kpɛ Adama. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀ má mↄ̀ zuu da bui píiɛ, aai zↄble Babɛli kí Nɛbukanɛzaɛ. Baa sɛ̃̀anↄbↄↄ má ń naɛ̀ aà ↄzĩɛ. +À Yɛkↄnia desɛ̃ Matania dìlɛ kía ũ aà gbɛu, ↄ̃ à aà tↄ́ lìlɛɛ̀ Zedekia. +Bee yã́i ma lɛgbɛ̃̀ Ɛli bɛdeↄ yã́ musu ma mɛ̀: Saoa ge gbadaa a Ɛli bɛdeↄ tàae kɛ̃́má bauo. +À laaika! Ásu niazĩkpa Levii buiↄzi gↄↄ pↄ́ á kú bùsupi guuo. +Asa má gbɛ̃́ pↄ́ imi ń yɛ̃̀ɛɛ sìmáↄ gba í, mí tó gbɛ̃́ pↄ́ nↄana ń gbãa sìmáↄ kã́. +Isailiↄ Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũ pↄ́ dɛ màsokɛna ũ dɛ̀ we lↄ. +bee gbɛa Ãndelee, Filipi, Batelemii, Matiee, Tomaa, Alafe nɛ́ Zaaki, Tade, Simↄↄ Gínzĩao +Aa Lua yã́ ò Pɛɛga, ↄ̃ aa gɛ̀ Atali. +A bɛpi mɛ̀ndo ku dau lidawa, gↄ̃na mɛ̀n plaↄ pɛ́kĩi. A plaade ku gↄ̃na mɛ̀n pla pãleↄ pɛ́kĩi, a àaↄ̃de ku gↄ̃na mɛ̀n pla pãleↄ pɛ́kĩi lↄ. Màa daupi lida gↄ̃na mɛ̀n sooloↄ dɛ. +Ɔ̃ wà pɛ̃ɛ miↄnaↄ ń kpↄ̀ kĩni pↄ́ gↄ̃̀ↄ sɛ̀lɛ gbí kuɛpla pai. +Ɔ̃ Simɛi fɛ̀lɛ káoyè a zàaĩnaɛ, à gɛ̀ Akisi kĩ́i Gata a zↄpiↄ wɛɛlɛi. Kɛ́ à ń é, ↄ̃ à ń sɛ́lɛ Gata à sùńnↄ. +Gbɛ̀sĩsĩↄ, à yã́ pↄ́ Dii lɛ́ bↄo ma! Dṹnia zĩ́na pↄ́ ìↄ ku gↄↄpiiↄ à swã́kpa! Asa Dii lɛ́ bↄbↄ ń a gbɛ̃́ↄɛ, a yã́ vĩ ń Isailiↄ. +N swaↄ bↄ̀, n zɛwɛ̃̀ nibↄnaↄnɛ, n swa pↄ́ a í baa vĩo zↄ̃̀ɛ. +Kɛ́ aa kà, ↄ̃ a ònɛ́: Á dↄ̃ lá mi kɛ gↄↄ pↄ́ má kúánↄ za zĩ́ pↄ́ ma gbapɛ̀lɛ Azi bùsula. +Á ń dↄ̃ ń yãkɛawa. Wìli kukɛ lɛ̀ líwao. Wìli kpa bo kaaewao. +Kɛ́ saona Pasuu, Imɛɛ nɛ́ pↄ́ dɛ Dii kpɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄe ũ Zelemii ãnabikɛkɛapi mà, +Za aà gawi pílɛau lou lɛ́ pílɛ pãsĩpãsĩ. +Ɔ̃ aa bà iɛgwabↄ gbàɛ íu, aa è a ɛ gã̀sĩsuu basiiↄ̃. Kɛ́ à kɛ̀ sàa yↄↄ aa gbàɛ lↄ, aa è a ɛ gã̀sĩsuu bàaↄ̃. +Yakↄbu bàalɛ̀ gɛ̀ Sili bùsuu, Isaili zↄblè we nↄwɛɛlɛa yã́ musu, nↄ yã́ musu ↄ̃ à dã́dãkɛ̀. +ãma baa á mikã mɛ̀ndo a vũaao. +Kɛ́ Yakↄbu ń a nɛ́ↄ dàzɛu, Lua tò vĩa wɛ̃́lɛ kãinadeↄ kũ̀ maamaa, ↄ̃ gbɛ̃e i pɛ́lɛńzio. +Dii zĩnaↄ òɛ̀: Wá luanaaikɛa kã́fĩwɛ̃ɛ. +beeá duuna pↄ́ kà wà a yã́gↄ̃gↄ̃ɛ, mↄafilikɛa Lua Musudeɛn we. +Yaeli bↄ̀ dàaàlɛ à mɛ̀: Mↄ gɛ̃ kpɛ́u Baa. Gɛ̃! Ńsu to vĩa n kũo. Kɛ́ à gɛ̃̀, ↄ̃ nↄɛpi kũ̀ntu kùaàla, +Dii lɛgbɛ̃̀, a lɛ́ lilɛa vĩo à mɛ̀: Ńyↄ̃ↄ dɛ saona ũ gↄↄpii lán Mɛkizɛdɛwaɛ. +Ɔ̃ a ò Aalonaɛ: Zugaaena sãasai sɛ́ n duun awakpabↄ ũ ń sãsakao sãasaio sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ, ní saoò Diiwa. +Má ònɛ́ lↄ lá ma Lua ↄkùmala ń yã́ pↄ́ kí òmɛɛo. Ɔ̃ aa mɛ̀: Wà fɛlɛ na a boawa. Ɔ̃ aa nà zĩ maapiwa ↄplapla. +Gↄↄ soolo gbɛa Yesu Piɛɛ ń Zaakio ń Zãao sɛ̀ à dɛ̀dɛńnↄ gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩwa ńtɛ̃ɛ. Ɔ̃ à lì ń wáa, +Mɛtulu, Mↄizi mɛ̀, tó gↄ̃ɛ gà nɛ́sai, dãuna lí a vĩ̀i gyaa dauakɛ, aà a vĩ̀i gɛ̃ɛ kɛò. +Nisĩna mɛ̀ndona doũpi mɛ́ ì apii kɛ, ì gbapi da baadeɛ lá a yeiwaɛ. +Geesↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄn Ladã ń Simɛio ũ. +Ɔ̃ Age ɛ̀a ń lá à mɛ̀: Tó gbɛ̃́ pↄ́ kú ń ↄnaa pↄgɛwa gbãlɛao ↄnà pↄ́piwa, aaì gbãlɛ yã̀? Saonaↄ wèwà aa mɛ̀: Aaì gbãlɛɛ. +Mↄ́ ń zugaaenao kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, Aalona ń a nɛ́ↄ aai ↄnana a miwa, +Ɔ̃ à mↄ̀ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ualɛ ń ualɛo. Ɔ̃ Matili ua tɛ́lɛ blè. Uadepiↄ guu Kisi nɛ́ Saulu mɛ́ blè. Kɛ́ wà aà wɛ̀ɛlɛ, wi aà eo. +Àↄ kú ń laaio à itɛ̃kɛ, asa á dↄ̃ zĩ́ pↄ́ gↄↄpi a kao. +wá liaaliaaa gusĩsĩdepiu mↄ̀. Wà ɛa gɛ́ gugbãntoo oi sa. +Aa ò lↄ: Àleluya! A súɛlɛ aↄ dↄ gↄↄpiiɛ. +An gbáↄ súsu, an gbálaↄ dɛ lán zù swɛwa, àlɛ tɛkɛ lán mↄgotɛ̃ yↄↄawa. +Bee bↄ̀ Lua kĩ́i píiɛ. À wá kɛ́anↄ na ń Kilisi gbãao, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ kɛa naanↄ zĩ dàwɛ̃ɛ. +À ɛ̀a nↄsì lↄ, à nɛgↄ̃ɛ ì, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Onani. +A awakpakpanɛe? A yã́ nana onɛe? +An gbɛ̃do ò gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa daa a zɛ swaiaɛ à mɛ̀: Yãbↄnsaɛpiↄ midɛ bↄɛ ni? +Dii lɛ́ ↄdamá, ↄ̃ gbɛ̃́ↄ yã́pi sì dasi aa zɛ̀ ń Diipio. +A gbɛa Bani nɛ́ Leuũ ń Levii buiↄ bĩ́i kɛ̀kɛ bò. A gbɛa Asabia, Kɛila fã́ani kpɛdo kí, a fã́ani bĩ́i kɛ̀kɛ bò. +Ĩandeↄ kɛ̃̀sãaɛ, ↄ̃ a gbɛ̃́pi sɛ̀ a mↄoa aà ĩ́andekɛ kɛmɛɛa? A e gɛ̃ ma uao. +Málɛ kpɛdↄ Dii ma Luaɛ. Aà pↄ́ɛ, we waↄ tulaletikauɛ̀ tɛ́a, wiↄ pɛ̃ɛ kálɛɛ̀, wiↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ owà kↄↄ ń oosio ń kã́mabogↄↄzĩo ń mↄ dafu gↄↄↄ ń Dii wá Lua dikpɛↄ. Ɔ̃ Luapi dìlɛ Isailiↄnɛ aaↄ kɛ màa gↄↄpii. +Ãnabi zie ku Bɛtɛli we. Kɛ́ aà nɛ́ↄ sù, aa yã́ pↄ́ Lua gbɛ̃́pi kɛ̀ we zĩbeezĩ dàu aa sìu ń maeɛ ń yã́ pↄ́ a ò kíɛo píi. +Bíla tɛ́aàzi, ↄ̃ à ń gyãeↄ gbã̀gbãnɛ́ we. +má kú plaplaɛ. Má ye ta màↄ kú ń Kilisio, we maamɛɛ dɛ lakĩia zã̀zã. +Dii yãkɛaↄ zↄ̃ↄ, gbɛ̃́ pↄ́ à kàńguↄ ì a wàaipa. +i fã́fã Dii aɛ gɛ̃n sopla ń a ↄplaa ↄnɛzↄblenao, +Mili zↄ̃lɛ sãnu ń yaalↄnaↄo, mili pↄnakɛńnↄo. Miↄ zↄ̃lɛa madoɛ, asa ń kumanↄɛ, mɛ́ ń tò málɛ kpɛ̃nɛkɛ an yã́ musu. +Miↄ kú ń wío gↄↄpiiɛ, ma gɛɛ gↄ̃̀ kpa ma wɛ́i, +Ɛlizi tà Giligali. Gↄↄ bee imina kà bùsupiu. Ãnabiↄ kãaaa aà aɛ, ↄ̃ a ò a zĩkɛnapiɛ: Dàa di tɛ́. Do kuu ãnabipiↄnɛ. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ azĩa kà à mɛ̀: Ń Luao má gbɛ̃́pi dↄ̃o. Wegↄ̃ↄ ↄ̃ ko lɛzù. +Ablahaũ bui nↄɛɛ bee sↄ̃, Setãu aà yè wɛ̃̀ bao plasaiɛ. Aà bapi poloawà kã́mabogↄↄzĩ zɛ́ vĩo lé? +Ɔ̃ tã́apiↄ kíapiↄ kã̀aa gu pↄ́ wì mɛ ń Ɛbɛlu yã́o Aamagedↄ̃. +Kɛ́ Bɛnadada yã́pi mà, àlɛ vɛ̃ɛ mi ń a kía deeↄ lákpɛↄ guu, ↄ̃ a ò a gbɛ̃́ↄnɛ aa sↄukɛ. Ɔ̃ aa gɛ̀ sↄukɛi. +À gusia kù azĩala, à luabɛsiana kɛ̀ a kúkĩi ũ. +Kí, ǹyↄ̃ dↄ̃ lↄ, tó aa ɛ̀a wɛ̃́lɛpi kàlɛ aa a bĩ́ibò wa làa, aa falubↄnɛ lↄo ge ɛlɛↄ̃a ge wɛ̃̀ↄ̃a, aai n ↄ̃a pↄ́ ni si kɛ̃́sã. +Ɔ̃ aa dↄ̃̀ sa i kɛ pɛ̃ɛsɛɛsɛ àlɛ onɛ́ wà laaikaio, Falisiↄ n Saduseↄ yãdanɛɛ. +gↄↄ pↄ́ Lua aà bↄ̀ gau à aà zↄ̃̀lɛ musu a ↄplaai. +Ãsↄ̃anɛnzĩ guluuluui Maliama Madelɛni gɛ̀ mia kĩ́i, ↄ̃ a lè gbɛ goa miaɛ lɛ. +Aa bↄ̀ Lua yã́ kpɛ yãaɛ, gↄↄ pↄ́ àlɛ mɛnakɛ e Nↄee gɛ̀ a góilɛna kɛ làaò. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ íu aafia gópi sabaiↄ dasio, gbɛ̃ↄn swaaↄ̃ɛ. +I gbasa aɛdↄ ísia saɛ bùsuↄwa, i si dasi, ↄ̃ zĩgↄ̃ↄ dↄaana a aà kàamai midɛ, a to aà kàamai wí aà musu, +Amↄni bui Tobia ku aà saɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Bĩ́i pↄ́ aalɛ bopi, tó gbɛ̃gbona dɛ̀dɛwà, a gbɛↄ gbooɛ fá! +a tò a Nisĩna dìɛ̀, ↄ̃ à ↄ̃nↄ ń gↄ̃io ń dↄ̃ao è ↄzĩ píi yã́ musu. +Yãbↄnsaɛ no. Baa Setãupi ì li gupua malaika ũɛ. +Dii, to mà a kua lɛ́ dↄ̃, ń ma gↄↄ dasilɛo. To mà dↄ̃ lá ma wɛ̃ni ì gɛ̃zɛa àa. +Ɔ̃ kaadↄɛna ònɛ́: Mà a nɛ pↄ́ ìↄ maa mɛ́ a blea ìↄ na ia tó, mí gɛ́ màↄ deedee líↄ musua? +à wabikɛ̀wà à mɛ̀: Dii Isailiↄ Lua, ń kú malaika gã̀sĩadeↄ zãnguo, ḿmɛ ń Lua ũ bùsu pↄ́ kú dṹnia guu píiɛ. Ḿmɛ ń musu kɛ̀ ń tↄↄlɛo. +Kɛ́ Davidi bàalɛ̀ gɛ̃̀zɛa, à gɛ̀ Samuɛli gwai Lama. À yã́ pↄ́ Saulu kɛ̀ɛ dàu a sìuɛ̀ píi, ↄ̃ aa gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Naio sãnu. +ń dau pↄ́ wa pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛoↄ ń a filia pↄ́ ìↄ naa luakukĩi aɛↄ lá wa dìlɛwa. +wɛ̃́ndia pↄ́ má òɛ̀ aà a lo pila à idãmɛɛ mà mi, tó a òmɛɛ mà mi, í kpá ma yiongoↄwa lↄ, má dↄ̃ kɛ́ n gbɛ̃kɛkɛ̀ ma diiɛ, nↄɛ pↄ́ ń dìlɛ n zↄ̀blena Izaaki pↄ́ ũn we. +Bↄↄnaↄ dɛ pↄ́ gbãaↄ ũo, kási aaì blɛ kũ̀sũa di saɛɛ. +tó ń gbãsĩ vĩo mɛ́ ń maa, baa e tia a fɛlɛ n wɛ̃nagwa, i n bɛ yã́ gↄ̃́gↄ̃nɛ a zɛ́wa. +Aà yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau, aà nɛgↄ̃nkɛyãↄ ń zĩ pↄ́ a kàↄ píi. +À zɛ tɛɛɛ, íↄ dↄ̃ mámɛmaa Lua. Bui píi a ma kã́fĩ, wa ma tↄbↄ dṹnia guu píi. +Ìwa mɛ̀ndo pↄ́ Yesu yeaàzi gɛngɛsɛkɛa aà saɛ. +ń Semida buiↄ ń Efɛɛ buiↄ. +Ɔ̃ à Zedekia wɛ́ bↄ̀bↄ, à aà yè ń mↄdaonao à tàaànↄ Babɛli. Ɔ̃ à aà dàkpɛu e aà gɛ ga we. +Kɛ́ à a pↄ́ↄ dɛ̀ píi, ↄ̃ nↄan zↄ̃ↄ kà bùsupiu, ↄ̃ à gↄ̃̀ ń pↄ́ wɛ̃nakɛao. +Tó gbɛ̃́pi òɛ̀: Má nↄ̀ↄ kpasa gĩa a nísi láaɛ, pↄ́ pↄ́ ń yei ní sɛ́ sa, ↄ̃ ìwapi ì mɛ: Aawo! Kpaa gↄ̃̀ↄ! Tó n gi, má sí ń gbãaoɛ. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Ãnania, bↄ́yãi ń tò Setãu dↄ̀aanɛ màa, n n tↄↄlɛ ↄ̃a kĩni kuluyè, ↄ̃ n ɛɛtò Lua Nisĩnaɛi? +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gu pↄ́ á kuu, à dàzɛu ń a nɛ́ gyaapiↄ, aalɛ tá Yuda bùsuu. +Tó n gbɛ̃́ↄ n la aa mɛ̀, ńyↄ̃ gopiↄ yã́ bↄↄlɛkɛnɛ́o lé, +Saonkia Aalona nɛ́ Ɛleazaa mɛ́ aliↄ wɛ́tɛ filia nísii ń tulaleti gĩnanao ń pↄ́wɛnti pↄ́ wìↄ mↄ ma gbai lá gu lɛ́ dↄo ń nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ ma pↄ́ ũo, ìli wɛ́tɛ zwã̀akpɛi lↄ ń a pↄ́ↄ ń a pↄkeleↄ píi. +Zĩbeezĩ à ń dílɛ Isailiↄ yàawɛnaↄ ń ń itↄnaↄ ũ, aaiↄ yàawɛ, aaiↄ ítↄ Dii gbagbakĩiɛ gu pↄ́ Dii su dilɛu. Ɔ̃ aa dɛ a ũ e ń a gbão. +Mpi ń n daiao, má á zu bùsu pãleuɛ, bùsu pↄ́ wi á iuo. We á gagau. +Ɔ̃ Davidi yãò a ɛ̀waaso zĩ̀kanaↄnɛ, ↄ̃ aa ń dɛdɛ. Aa ń ↄla ń ń gbálao zↄ̃̀zↄ̃, ↄ̃ aa ń gɛↄ lòo Hɛblↄ̃ ítↄkĩi saɛ. Ɔ̃ wà Isibosɛ mi sɛ̀ wa vĩ̀ Abinɛɛ miau Hɛblↄ̃. +Yã́ kpele mɛ́ gↄ̃̀ mà kɛ ma vɛ̃ɛbuɛ, mɛ́ mi kɛo ni? Ma wɛ́ dↄi aà nɛ́ maa imɛɛ. Bↄ́yãi à nɛ́ gia ìmɛɛi? +Wá bui kuɛplaↄ aaìↄ zↄble Luaɛ gwãasĩna ń fãanɛo wɛdↄa lɛgbɛ̃a doũpizi guu. Kí, wɛdↄa yã́pizi yã́i Yudaↄ fɛ̀lɛmanↄ. +Tó aafiade ku we, á fↄ̀ aafiade a gↄ̃ɛ̀. Tó a ku we sↄ̃o, a ɛa suwáɛ. +Kɛ́ Amata kí Tou mà Davidi zĩblè Zoba kí Adadɛzɛɛ zĩgↄ̃ↄwa píi, +À gwa Ablahaũwa. À Lua náaikɛ̀, ↄ̃ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na. +À vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ lɛ̀wà a guu ń a kpɛo píi, ↄ̃ à zãblè a lɛ́wa ń vuao à lìai. +Ɔ̃ ma lↄↄ pãle mà à bↄ̀ luabɛ à mɛ̀: À bↄlɛ a guu ma gbɛ̃́ↄ, kɛ́ á ↄ su àↄ ku aà duuna guu, yã́ pↄ́ wa yíawàↄ á leo yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ a taa kɛ̀, àlɛ a gĩkpa, wà ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu wà dɛ. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ ãnabi Natã gɛ̀ aà kĩ́i aà gbãsĩkɛa ń Basɛbao gbɛa. +Ma wɛ́pungu è gwã́, ↄ̃ ma gↄ̃ɛe è di sↄ̃sↄↄba kpɛ, a zɛa gbɛ́liↄ zãnguo guzulɛu. Sↄ̃sↄↄbaↄ ń sↄ̃́zↄatɛ̃ↄ ń sↄ̃kaapuaↄ zɛ aà kpɛ. +À to yãbↄnsaɛ pↄ́ a kɛ̀ↄ dↄágu, aà dabudabukɛaↄ ń yã́ pↄ́ a dìlɛↄ. +Yudaↄn wá ũ, buipãle pↄ́ aa Lua dↄ̃oↄn wá ũo. +A ònɛ́: Levii bui dↄaanaↄn á ũ. Ápiↄ ń á gbɛ̃́ↄ à gbãbↄ ázĩaɛ, í gɛ́ Dii Isailiↄ Lua kpagolo sɛ́ à suò gu pↄ́ má kɛ̀kɛɛ̀u. +Mámɛmaa Kilisi Yesu zĩna Pↄlu lá Lua yeiwa wɛ̃ni pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ Kilisi Yesupi guu yã́i, +Saulu bɛ zĩkɛnae ku, aà tↄ́n Ziba, ↄ̃ wà aà sìsi kí Davidiɛ. À aà là à mɛ̀: Ḿmɛnn Zibaa? A wèwà à mɛ̀: Ao, n zↄ̀blenan ma ũ. +Wegↄ̃ↄ Yesu dↄ̃̀ azĩawa kɛ́ gbãa bↄ̀agu, ↄ̃ à lìli bíla guu à mɛ̀: Dé mɛ́ ↄkã̀ ma ulawai? +Ma ń toto, má tò an gã̀sa gbãakũ̀, ↄ̃ aaì làasoo vãi kɛ ma musu. +I bùsue kpa Levii buiↄwao. Dii Isailiↄ Lua mɛ́ ń baa ũ lá a ònɛ́wa. +À ka fã̀ ma ibɛɛↄgu à ń fãaa, Lua sùmá à ń yá. +Ma gbãa gɛ̃̀zɛa lán í kↄ́lɛawa, ma guↄ bↄ̀ↄũ píi, ma mɛ yↄ̀ lán zↄsawa. +Tó à bee kɛ̀, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ dɛ à sùuukɛńnↄ à dↄ̀aa ń kɛkɛ aa gɛ̃ a gawi guuↄ a gawi zↄ̃ↄ dↄ̃ɛ sↄ̃ bɛ! +Kɛ́ málɛ gugwa gwã́ wɛ́pungupi guu màa, ma pↄ́ è lán gbɛ̃nazĩnawa, àlɛ mↄ́ luabɛpuanau. Kɛ́ à kà, ↄ̃ wà aà kpánaɛkɛ̀ wà gɛ̀ò Mae Zipi kĩ́i. +Lá á gbãa yã́pii guu, luanaaikɛa ń yãoao ń dↄ̃ao ń yã́pii ãiao ń á yeawázio, àↄ gbãa kámasapi kaa guu lↄ. +Pↄsiadeↄ mɛ́ báaadeↄ ũ, asa Lua a ń sↄ̃ níninɛ́ɛ. +Wisiá pↄ́ naɛ, ãma tó a í na tà, kpelewa wa kɛ à nakũ lↄi? +Ɔ̃ Isaili mɛ̀: Bↄ́yãi a ĩadàa á ò gbɛ̃́piɛ á dãuna vĩi? +Ma Dii ma mɛ̀ ma tↄↄlɛ ikàsa, má kàlɛ ma a zɛ̀dↄ, ma tↄ́n Dii. +Ì sↄ̃kpalɛ bapizi, ↄ̃ bapi lí fↄ̃ aà kũ̀o. Ì didi bapiwa, ↄ̃ bapi ì fua. +Màa ápiↄ sↄ̃, tó álɛ yãebuio, wàlɛ mao, kpelewa wa yã́ pↄ́ álɛ o gbadↄ̃i? Á yã́ a gɛ̃ ń ĩ́anaoɛ. +Ɔ̃ kí aà là à mɛ̀: A ku má ni? Ziba wèwà à mɛ̀: A ku Amiɛli nɛ́ Makii bɛ Lodebaa. +Ɔ̃ Pilati aà là à mɛ̀: Yudaↄ kían n ũa? Yesu wèwà à mɛ̀: Ń òn we. +Aa Lua ikoyã lápi kyokɛ̀, ↄ̃ aa a bↄↄlɛkɛ̀, aa a wɛ́ wɛ̃̀nɛ́, kɛ́ aa e kyópi ma. +Lua mↄ̀ aà lè, ↄ̃ Balaaũ òɛ̀: Ma gbagbakĩi bò mɛ̀n sopla, ↄ̃ ma saòmá píi ń gáaeↄ ń sãsaↄ. +Tó pↄde gà mɛ́ a daɛ fɛ̃̀ɛɛ vĩ wà fĩapi boɛ̀o, pↄ́pi a gↄ̃ ma pↄ́ ũɛ, wi kpa saonawa sãnu ń sãsakao pↄ́ wa lákaò aà duunapiao. +Tó wà á lá, bↄ́ álɛ kɛ wei, í mɛ Dii mɛ́ ye a mↄaoi, a ɛa suò tia. +Á Isaili bui pↄ́ bↄ̀mↄ ku a guu, we á aà dau kpaalɛu. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +A yã́ mɛ́ tò wá kúsu lí kwɛ́o. Baa tó wá mɛkaa lɛ́ yaikɛ, wá guu ìↄ dafukũ lá gu lɛ́ dↄɛ. +Gɛ̃kĩi ku kpɛ́nɛpiↄ zãnguo, a yàasa gã̀sĩsuu kwi, a gbã̀a basↄo. Kpɛ́pi lɛ́ ɛlɛa gugbãntoowa. +Gↄↄ bee tó gbɛ̃e su òɛ́, gwa, Mɛsii ku la ge a ku le, ásu sio. +Aà gbɛa Anata nɛ́ Samɛgaa Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń zù zĩkɛna totobↄo, à Isailiↄ suabà lↄ. +Levii nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Geesↄ̃, Kɛata ń Mɛlalio. +Ma zangudeↄ ì vãi kpaaĩmanↄ, aaì àsi bɛ̃̀ɛ dↄa aaì mɛ +Bàluma kpálɛa pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ mia e musu, àlɛ tɛkɛ wásawasa lán díiwa. +Swapi gↄ̃na plaade tↄ́n Giↄ̃, a liaa Kusi bùsui píi. +Davidi ń Ɛleazaa bui Zadokio ń Itamaa bui Aimɛlɛkio saonaↄ kpaalɛ̀ gã ń gão, aaↄ kↄ̃ gba zɛ́ zĩ yã́ musu. +Aapasa mɛ́ Sela ì, ↄ̃ Sela Ɛbɛlu ì. +Ɔ̃nↄ ì to ↄ̃nↄna gbãa àↄ dɛ wɛ̃́lɛ gbãade gbɛ̃ↄn kwiↄla. +ǹ mɛ, ma Dii Lua ma mɛ̀, kúu zↄ̃ↄe ku, aà gã̀sĩa gbãa mɛ́ a kã́ gbã̀a, mɛ́ aà sula wɛ̃̀sã pàɛ. À mↄ̀ Libã bùsuu à sɛdɛ lí misona kũ̀, +Ɔ̃ Yosɛfu òɛ̀: Kí, nana pↄ́ ń òpiↄ àsi doũɛ. Lua yã́ pↄ́ á ye kɛ ↄ̀lↄnɛɛ, kí. +Gu pↄ́ ì dↄ, i mɛ gbã píi, àↄ lɛdakↄ̃wa, kɛ́ duuna su á gbɛ̃e sã́sã aà swã́ gbãakũo yã́i. +íↄ naa Luawa kↄ̃ gbɛ̃kɛ guu, íↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o ń yeakↄ̃io. +Yã́pi ń lé seela ũ wá gbɛ̃́ pↄ́ wá kú gↄↄ vlã́waↄnɛɛ, ↄ̃ wa kɛ̃̀ láu wá gbaa laai yã́i. +Aa kible Asili bùsuwa ń fɛ̃ndao, aa gbãable Niũlodi bùsupiwa ń fɛ̃ndao woa a kpɛ́u. Tó Asiliↄ sìwágu mɛ́ aa ↄ̃zↄ̃̀ wá bùsuwa, kíapi mɛ́ a wá bↄ ń ↄzĩ. +Aa mↄ̀ Mↄiziɛ ń zwã̀akpɛpio ń a pↄkeleↄ píi, ↄ̃n kɛ: A kũbↄↄ, a lipɛpɛɛↄ, a lipↄ̃ↄↄ, a lipɛlɛↄ, a zɛbↄↄ, +Gukpɛ ĩ́ana a aà sɛ gɛ̃ò zɛ́a, i aà go a tía. +Tó Dii wèinɛ mɛ́ ń kɛ̀ màa, ńyↄ̃ fuo, gbɛ̃́piↄ i ta bɛ aafia. +Dii ìↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń a vĩakɛnaↄ za asĩnizĩ e gↄↄpii, ì maakɛ ń nɛ́ↄnɛ ń ń tↄũnaↄ, +Ɔ̃ Izaaki òɛ̀: Sↄ̃mazi mà ↄkãma, kɛ́ mà e dↄ̃ tó ma nɛ́ Esauɛ sĩana. +Kɛ́ Benaia gɛ̃̀ Dii zwã̀akpɛ ua, a òɛ̀: Kí mɛ̀, mↄ ǹ bↄ! Ɔ̃ Yoabu mɛ̀: Aawo! Lakĩi má gau. Ɔ̃ Benaia gbɛ̃́ↄ zĩ̀ kíwa à mɛ̀: Lá Yoabu yã́zãsìan kɛ. +Tó Dii gbãamↄ̀ bùsupiɛ, í gbasa su, bùsuɛ bee i gↄ̃ á pↄ́ ũ ń Dii dↄ̃ao, áↄ tàae vĩ Diiɛ ge á gbɛ̃́ↄnɛ lↄo. +Mↄizi gà a wɛ̃̀ basoolode guuɛ. Aà wɛ́ na, mɛ́ aà gbãa i laoo. +Yuudɛ̃ gukpɛ baa kía pↄ́ Isailiↄ ń fú aa ń bùsuↄ sìmáↄ tↄ́ↄn kɛ: Ampii aa ku yãa sɛ̃gbãuɛ sɛa Aanↄ dↄ̀ↄi e à gɛ̀ pɛ̀ò Ɛɛmↄ gbɛwa. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa zɛ̀ ń Ɔmɛlioↄ gbãa dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa zɛ̀ ń Gina nɛ́ Tibenioↄla, ↄ̃ wà Tibenipi dɛ̀, Ɔmɛli mɛ́ kpalablè. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ ò Yosɛfuɛ: Lá n mae ń n vĩ̀iↄ sù n kĩ́iɛ, +Má dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ a dàmɛɛá wɛ̃ni láasai yã́ɛ. Beewa yã́ pↄ́ málɛ o, málɛ o lá ma Mae òmɛɛwaɛ. +Levii bui lakɛ̃na Semaia, Nɛtanɛli nɛ́ ń tↄ́ dàlau kía ń aà ìwaɛ beeↄ wáaɛ: Saonkia Zadoki, Abiataa nɛ́ Aimɛlɛki, saona uabeleↄ ń Levii bui uabeleↄ. Tó wà gbɛ̃́ sɛ̀ Ɛleazaa bui guu do, ↄ̃ wì sɛ Itamaa bui guu do. +Ɔ̃ aà zↄ̀blenapi aà là à mɛ̀: Tó nↄɛpi i we bↄ̀ tɛmazi à sùmanↄ bùsuɛ beeu sↄ̃o bɛ? Má gɛ́ ń n nɛ́o bùsu pↄ́ n bↄu yã̀? +Ehudu bↄ̀ kpɛɛlɛ, à kpɛa musupi zɛ́ tà, à kilidàu. +I kũ gↄ̃ɛ pↄ́kummusu kɛo, kɛ́ a dɛ Lua taa ń aà gawio ũ yã́i. Nↄɛ sↄ̃, ↄ̃mɛ gↄ̃ɛ gawi ũ. +Dii a to tↄↄn vãi á le ń sionao ń kákagyão ń mɛ̀wãao ń nↄanao. Pↄ́ piaa gbↄ̃si ń pↄ́ fukpaao i á bua pↄ́ↄ le. Gyãpiↄ pɛ́lɛáziɛ e à gɛ midɛò. +Ɔ̃ aa gì Samuɛli yãmai aa mɛ̀: Aawo! Wá ye wàↄ kía vĩɛ, +Bee lɛ́ ↄlↄ gbɛ̃́ↄnɛ kɛ́ a zɛ ń á deziↄ yãkɛaↄɛ. Aa ãnabiↄ dɛ̀dɛ, ↄ̃ álɛ pↄ́ bo ń miaↄwa. +Kɛ́ aa sù Yozueewa, aa òɛ̀: Aideↄ bílao, i ka wà gɛ́ we píio. Tó gbɛ̃ↄn ↄ̀aa kwi ge gɛ̃o gɛ̀, aa wɛ̃́lɛpi siɛ. Ńsu gbɛ̃́ↄ da taasiu píio. +Kpàiↄ ì gɛ̃, Wueↄ ì su, ń beeo dṹnia ìↄ ku gↄↄpiiɛ. +Kí Agipa, n yã́ pↄ́ ãnabiↄ ò sìa? Má dↄ̃ kɛ́ ń sì. +Ɔ̃ à yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: Ɔdee mɛ́ kú, aà bua blɛkɛ̀ɛ̀ maamaa, +A ònɛ́: Bↄ́yãi á kɛ̀ màai? Á dↄ̃ kɛ́ ma taa lí màsokɛo lé? +Hukoko ń Leobɛo ń ń dã́dãkɛkĩiↄ. +Naa ń maseo ↄ̃̀ↄkpà, kɛ́ naa pìa mɛ́ mase mↄe bↄ̀ yã́i. +Tó pↄtuo nɛ́piↄ kee sãa vĩ, ɛɛ ge vĩ̀a ge sãa vãi pãle a vĩn lò, ásu saoò Dii á Luawao. +Kɛ́ à kà gaa, ↄ̃ à a nɛ́ Yosɛfu sìsi a òɛ̀: N yã́ na! Ma wɛ̃nagwa! Ǹ n ↄda ma gbala taau, ní gbɛ̃kɛ ń náaio yã́ kɛmɛɛ. Ńsu ma vĩ Egipio. +Sidiũ guzulɛ kↄtaa ɛ vĩ dasi. Kɛ́ Sↄdↄũ kía ń Gↄmↄↄ kíao lɛ́ bàalɛ, ↄ̃ aa kwɛ̀ a guu, ↄ̃ an gbɛ̃́ kĩniↄ bàalɛ̀ gɛ̀ gusĩsĩdeu. +A nↄ̀ↄ iↄ dɛ n pↄ́ ũ, lá sáaukpa saobↄ kùla ń a ↄplaa gbáo dɛ n pↄ́ ũwa. +Á zɛ á lɛ́ĩanagbaaɛ bↄɛ ni? Bↄ́ yã́ mɛ́ lɛ́ ↄ̃wá, ↄ̃ álɛ yã́zãsiai? +Wegↄ̃ↄ nɛ́pi fɛ̀lɛ táaò, asa aà wɛ̃ kà kuɛpla. Yã́pi ń kṹ gbãa maamaa. +Yeholaũ dãunaↄn kɛ: Azalia, Yeiɛli, Zakali, Azaliahu, Mikaila ń Sefatiao. Isailiↄ kí Yosafa nɛ́ↄn we píi. +A ku lao, à vù lá a òwa. À mↄ gu pↄ́ wà aà wùlɛu gwa, +Za gↄↄ pↄ́ dↄaanaↄ dↄ̀aa Isailiↄnɛ ń gↄↄ pↄ́ Isaili kíaↄ ń Yuda kíaↄ lɛ́ kpalableo píi, wi Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛ à kà màao. +Ma saona Selemia ń lakɛ̃na Zadokio ń Levii bui Pedaiao dìlɛ làasipiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, ↄ̃ ma Zakuu nɛ́ Anana, Matania tↄũna dìlɛ ń dↄnlɛde ũ, asa wa ń dↄ̃ gbɛ̃́ náaideↄ ũɛ. Làasi pↄ́ↄ biilɛa ń gbɛ̃́ↄnɛ dɛ ń yã́ ũɛ. +Má o kpelewaɛ? Bↄ́ yã́ má fↄ̃ oɛ̀, kɛ́ ↄ̃mɛ mↄ̀ò nↄↄ! Máↄ bɛ busɛbusɛ e ma wɛ̃ni lɛ́uɛ ma pↄsia yã́i. +Aà bàakuawanↄ yã́ lí sã́aàguo, yã́ pↄ́ a òpi aↄ ku e wá buiwaɛ. +Zĩgbasɛlɛa ì to wà fↄ̃ wà zĩka, tó yãkɛkɛnaↄ dasi, ì to wà zĩble. +A Dii pↄ fɛ̀lɛɛ̀ Tabela ń Masao ń Lɛ́udeↄ Miao. +Lá lou ń mↄ̀sɛo ì bↄ za musu, mɛ́ ìli ɛa we tↄↄlɛninisaio, ì to pↄ́ bↄlɛwà à nɛi, ↄ̃ ì buikɛ pↄtↄ̃naɛ, ì blɛkɛ pↄblenaɛ, +Maepi ↄ̃ maekɛ pↄ́ kú musu ń zĩ́lɛↄ píi ì a ↄlɛsɛ. +Ma Dii ma mɛ̀: Musu mɛ́ ma kpalabaa ũ, tↄↄlɛ mɛ́ ma gbadibↄ ũ. Kpɛ́ pↄ́ á ye dↄmɛɛ bee ku máɛ? Ma zↄ̃lɛkĩi bee kà kpelewai? +Gbɛ̃́ pↄ́ ye a wɛ̃ni àↄ maa, mɛ́ a ye a kua àↄ na, +yã́ pↄ́ bↄ̀ ma lɛ́u ma taasikɛgↄↄ. +I ma lá Lua a gbɛ̃kɛkɛanɛ́ zĩ dàmɛɛ má kɛ̀ á guuo lé? +Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ lé! Laaidↄ ikoyã pↄ́ ma zↄ̀blena Mↄizi dànɛwa, níↄ kũa píi. Ńsu kɛ̃wà ǹ na ↄplaai ge zɛɛ oio, n tá ali kɛ naɛ. +Ma gbɛ̃e è daupiↄ zãnguo lán gbɛ̃nazĩn nɛ́wa. A ulatao daa, àlɛ gálɛ aà gbázĩ, mɛ́ vua asana dↄa aà kùawa. +Yudaↄ kí Uzia kpalablea wɛ̃̀ blakwide guu ↄ̃ Mɛnaeũ nɛ́ Pekaia gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau Samali wɛ̃̀ plaɛ. +A gↄↄ dasi kɛ́ à bↄ̀ mↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ Galile aa gɛ̀aànↄ Yelusalɛũↄwa. Aamɛ aà seeladeↄ ũ gbɛ̃́ↄnɛ. +Ɔ̃ Salomↄↄ ɛ̀a Gɛzɛɛpi kɛ̀kɛ a kàlɛ ń Bɛtoloni Zĩ́lɛo +Oliↄ ku Sei yãaɛ, ↄ̃ Esau buiↄ mↄ̀ wa sìmá aa ń dɛdɛ, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ ń gbɛu, lá Isailiↄ kɛ̀ bùsu pↄ́ Dii kpàmá aa gↄ̃̀ vĩɛwa. +Zwã̀a gã̀sĩsuu gɛ̃o ku kaa lɛ́ ↄplaai ń a lipɛlɛↄ mɛ̀n àaↄ̃ ń a zɛbↄↄ mɛ̀n àaↄ̃. +Kpɛ́ pↄ́ a dↄ̀ dɛ lán dã̀nsakpɛwaɛ, lán gudↄ̃ana kolakpɛwa. +Wà wuluupiↄ pì lán sↄ̃́go pↄ́waɛ. Wà a goↄ ń a gukũbↄↄ ń a àliyↄ̃ↄↄ ń a ooↄ kàsa píiɛ. +À kũ̀ aà gↄ̃ lá a dãunaↄwa yã́pii guuɛ, kɛ́ à gↄ̃ Saonkia sùuude náaide ũ Lua zĩ guu, i gbɛ̃́ↄ duuna kɛ̃́má. +N àizɛɛↄ ń n laaↄ ń n pↄ́ↄ píi kpálɛ ísia guoguo n ↄ̃̀ↄkpagↄↄ ń n bↄnaↄ ń n ígbɛ̃ↄ ń n gufootatanaↄ ń n laatanaↄ ń n zĩgↄ̃ↄ ń dasi pↄ́ kú n guuↄ. +Ásu to bùsu pↄ́ áↄ kuu gbãlɛo. Gbɛ̃dɛa mɛ́ ì bùsu gbãlɛ. Wa fↄ̃ gbãbↄ bùsu pↄ́ wà gbɛ̃dɛ̀uɛo, mɛ́ i kɛ wà gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃́pi dɛ̀ dɛ bàasio. +Ɔ̃ à tãana seelakɛbↄ bↄ̀ a ↄwa, a dà Yosɛfuɛ a ↄwa, à bàabaa ula dàɛ̀, à vua yàbaa dàɛ̀ a nↄɛ. +À tó á kua àↄ adoa gbãsĩsai, asa Dii á Luan ma ũ. +Yesu òɛ̀: Kpelewa a ku Mↄizi ikoyã guui? Ni a kyokɛ ǹ ma kpelewa ni? +Wabikɛa ń lɛyeao mɛ́ ì tã́a bee taa go. +Imina lì bùsupila píi, ↄ̃ Yosɛfu dↄ̃ↄ wɛ̃̀wɛ̃, à pↄ́wɛna yìa Egipiↄwa, kɛ́ imina gbãakũ̀ ń bùsuu yã́i. +Yã́ pↄ́ bↄ̀ lɛ́u sↄ̃ à bↄ̀ sↄ̃ guuɛ. Ɔ̃mɛ ì to gbɛ̃́ gbãlɛ. +À fɛ̀lɛ bàalɛ̀ ń a pↄ́ↄ píi, à bùa Uflatawa, ↄ̃ à mipɛ̀ Galada gbɛ̀sĩsĩↄwa. +Aalona bui saona pↄ́ kú ń wɛ̃́lɛ bualoũↄ ge wɛ̃́lɛ pãle bualoũↄ sↄ̃, wà gbɛ̃́ↄ dìlɛ aa gɛ́ saon gↄ̃ɛ píiɛ ń a aseao ń Levii pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ. +Zu ń zàaĩna pↄ́ aalɛ bua zĩ kɛↄ sɛ̃la búuna ń tàaa wisideo ble, wa kálɛnɛ́ ń pɛ́ɛluo ge saa. +Má gɛ́nnↄ Egipi, mí su ń n buiↄ. Asa Yosɛfu gbá ńyↄ̃ gaa. +À gɛ wii pãlɛ Libã bùsuu, í búbuapɛ Basana bùsuu, í wiilɛ Abaliũ gbɛ musu, asa bui pↄ́ a yãyèńnↄↄ fùaɛ. +Ɔ̃ Yozuee ń a zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ lɛ́lɛi Aiwa ḿpii. À nɛgↄ̃naↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000), ↄ̃ à ń gbáɛ gwãasĩna, +Blɛ mɛ́ a wá sↄ̃ Luazio. Tó wi bleo, kɛ̃́sãa no. Tó wá blè, kã́fĩa no. +Yesu mɛɛwiaↄ ń zↄ̃ɛwiaↄ kɛ̀ɛlɛ píi, à yãdànɛ́ ń lousisikpɛↄ guu, à kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i baokpànɛ́, à gyãeↄ gbã̀gbã píi ń kↄ̃̀ↄↄ píi. +An kɛkɛá faa vĩo, aaìↄ yãkɛ ń kↄ̃nioɛ. +Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Kɛ́ gↄ̃ɛpi bↄ̀ a sↄ̃́gou, àlɛ n dã́, ń dↄ̃ ma nisĩna kunnↄ weo lé? Ãnusu ge uladaↄ siama gↄↄn lao, ge kù kpɛ́ↄ ge vɛ̃ɛbuↄ ge sãↄ ge zuↄ ge gↄ̃ɛ ń nↄɛ zĩkɛnaↄ. +Á gbɛ̃eↄ lɛ́ ĩ́anadã lá má mↄ́ á gwaiowa. +ì bↄ kpɛ́u à bilɛ lán nↄsɛnawa, ì fɛlɛ ń táo ń pↄnao lán nɛgↄ̃nawa. +Ma bàa aↄ kúńnↄ lá a kú ń ń deziↄ gↄↄ pↄ́ ma ń kṹ ń ↄwa ma ń bↄ́lɛ Egipiwao. Asa baa kɛ́ má dɛ ń zã́ ũ, aa ma bàakuańnↄ yã́ gbòoɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Asa zĩnaↄ guu mámɛ má kpɛɛ, mi ka wà omɛɛ zĩnao, asa ma ĩadà Lua gãlideↄwa. +Wà Dii sáaukpa, kɛ́ i to aa wá kɛ̃́kɛ̃kↄ̃ɛo. +Kɛ́ Babɛli kíaↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ dabudabu pↄ́ kɛ̀ aà bùsu gbɛaiwà, Lua aà tò a laaiwa, kɛ́ à aà lɛ à gwa, í yã́ pↄ́ kú aà sↄ̃u dↄ̃. +Tó ma ãnabikɛkɛgba è, tó ma yã́pii asii mà mɛ́ má dↄ̃a píi vĩ, tó ma luanaaikɛa kà mà gbɛ̀sĩsĩ sↄ̃, tó miliↄ ye gbɛ̃eo, pↄen ma ũo. +Bↄ́ mɛ́ tò ma bↄ nɛasakpɛpiu la? Taasi ń pↄsiao ↄ̃ má dↄ̃, ma gↄↄ a pa ń wíoɛ. +Kɛ́ Amↄniↄ è Davidi ye ń gĩyãi lↄo, ↄ̃ aa fĩabò gbɛ̃́ↄnɛ aa zĩkanɛ́: Sili pↄ́ kú Leobɛ ń Zobaoↄ kɛ̀sɛdeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000) ń kí Maaka zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo (1.000) ń Tobudeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000). +Tↄↄlɛ nↄna ku aà ↄzĩɛ, gbɛ̀sĩsĩ misonaↄá aà pↄ́ɛ. +Ásuli yã́ pↄ́ wì kɛ Egipi bùsu pↄ́ á kúu yãa ge Kanaa bùsu pↄ́ málɛ gɛ́uánↄ kɛo. Ásuli ń kɛa kɛo. +Tó aà gbãa i ka aà felena kpá mɛ̀n plao, aàli mↄ́ ń pↄ́wɛntio kiloo pla duuna pↄ́ á kɛ̀ awakpabↄ ũ. Asuli nísi ge tulaleti káuo, asa duun awakpabↄɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ an nↄ̀sɛ lìaaↄ ↄ̃nↄkũ, yã́kũtɛ̃kanaↄ lɛdama ma. +Ma Galada bùsu kpà Manase nɛ́ Makii buiↄwa. +Ɔ̃ Isaia òɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii Zĩgↄ̃de ò ma. +Kɛila, Akazibu ń Malesao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kɛ̃okwi, an baade ń a bualoũↄ. +Ɔ̃ ma malaika gbãade è, àlɛ kpàwakɛ ń lↄↄ gbãao à mɛ̀: Dé mɛ́ kà kã́nↄpiↄ gogoa à lápi pooi? +Bee kɛ̀ aà zĩblea Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ kpalablè Ɛsɛbↄ̃ gbɛa ń Basana kí Ogu pↄ́ kpalablè Asalo ń Ɛdɛlɛioɛ. +Gↄↄ bee ma lɛgbɛ̃̀nɛ́ ma mɛ̀ má ń bↄlɛ Egipi, mí gɛ́ńnↄ bùsu pↄ́ má sɛ̀nɛ́, zↄ́ ń vĩo diu, a maa dɛ bùsuↄla píi guu. +Ásuli tó wà oɛ́ Mɛtuluo, asa ápii vĩ̀iↄ n dãunaↄn á ũ, mɛ́ á Mɛtulu mɛ̀ndoɛ. +mí ma lá a wea, míↄ yã́ pↄ́ a omɛɛ tàasi kũa. +Lua lí gbɛ̃́ lala yã́i à gbasa yãdaaàlao. +Ńyↄ̃ↄ dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ wúlɛa gó guu ísiaawa, lán gbɛ̃́ pↄ́ kú gó zwã̀a misonaawa. +Kɛ́ Samuɛli Saulu è, Dii òɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ma aà yã́ ònɛpin we. Ɔ̃mɛ a kible ma gbɛ̃́ↄwa. +A yã́ mɛ́ tò, àↄ dↄ̃ kɛ́ Lua gbɛ̃́ↄ zĩ̀ ń suabayão buipãleↄwa. Aamɛ aa sí. +N kpɛ́ yã́ ma kũ gbãa, àlɛ ma ibaba, n sↄ̃̀sↄ̃naↄ n sↄ̃́sↄ̃a gↄ̃̀mɛɛ. +Dii wá Lua, dii pãleↄ gbãablèwá, ń beeo ḿmɛ wi n tↄbↄ ado. +À gudↄ̃anaↄ dìlɛdilɛ Sili bùsuu, ↄ̃ aa gↄ̃̀ aà zↄ̀blenaↄ ũ, aaìↄ falubↄɛ̀. Dii tò Davidi zĩblè gu pↄ́ à gɛ̀u píi. +Zãa lɛ́ gbɛ̃́ↄ dailɛkɛ sↄ̃ Ainↄ, Saliũ saɛ, asa í di weɛ. Wìↄ mↄ aà kĩ́i, ↄ̃ ì ń dailɛkɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ gãaɛↄ ì ma pe, ígbãaminaↄ ì lɛdamanↄ. +asa aai da Isailiↄlɛ ń pↄbleao ń íoo. Aa fĩabò Balaaũɛ aà láaikɛmáɛ, ↄ̃ wá Lua aà yã́ lìlɛ samaaoa ũ. +Aa òɛ̀: Mↄ kɛ wá dↄaana ũ, kɛ́ wà e zĩka ń Amↄniↄ. +À to aàↄ kúánↄ gu pↄ́ a yeiu, á wɛ̃́lɛ pↄ́ kɛ̀ɛ̀ maau. Ásu à aà wɛtão. +Dii ɛ̀a ò Mↄiziɛ: O Aalonaɛ aà a go sɛ dↄ swaↄla ń swaↄnaↄ ń biaↄ, blↄↄↄ i ka Egipi bùsuu. +Dii gↄ̃̀ lán ibɛɛwa, a kɛ̀ Isailiↄnɛ sàabu. À ń kibɛↄ dàaĩ, à ń wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ kwɛ̀. A tò búbua ń wɛ̃na wiio kã̀fĩ Yudaↄ mɛɛwiau. +Tó n gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ zĩkai ń ń wɛ̀lɛↄ zĩlau, gu pↄ́ nMa malaikapi a dↄaaɛ́, i gɛ zɛɛ́ bùsu pↄ́ Amↄleↄ kuu ń Itiↄ ń Pɛliziↄ ń Kanaaↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ, mí ń midɛɛ́. +Ɛ̀waasoe zↄ̃lɛa fɛnɛntiu, wì mɛɛ̀ Ɛtiki, àlɛ igofampa. Kɛ́ Pↄlu waasokɛa kɛ̀ gbã̀a, i aà lɛ̀, ↄ̃ à bↄ̀ za kpɛdiakↄ̃api àaↄ̃de fɛnɛntiu à lɛ̀lɛ, ↄ̃ wà aà sɛ̀ gɛ̀. +Á pↄ siakũ̀ sa, kɛ́ ma yã́ beeↄ òɛ́ yã́i. +Saulu ò Dii Isailiↄ Luaɛ: To wà sĩana dↄ̃. Ɔ̃ yã́ Yonatãa ń Sauluo blè, ↄ̃ bíla mibↄ̀ bau. +Ɔ̃ à ɛ̀a gɛ̀ Dii kĩ́i à mɛ̀: N yã́ na! Gbɛ̃́piↄ duun zↄ̃ↄ kɛ̀, aa diie kɛ̀ ńzĩaɛ ń vuao. +A è zuda maa mɛkpaaↄ bↄ̀lɛ swapi ɛu mɛ̀n sopla, aalɛ sɛ̃ ble dã̀na guu. +Dii, dé mɛ́ n vĩa vĩo ni? Dé mɛ́ a gí n tↄbↄii? Asa ndo n kua mɛ́ adoa. Bui píi a mↄ kúlɛnɛ, asa n maakɛaↄ bↄ̀ gupuau. +Tia kɛ́wa buiↄ kãaaaázi, aa mɛ̀ wa Siↄna ↄ̃̀ↄkpa, wiↄ gwa wàↄ pↄnakɛ. +Swã́kpa ǹ yãma, Dii. Wɛ́ sɛ ǹ gugwa, Dii. Dↄ́ɛa ń Lua bɛ̃́ɛo lɛ́kpãsã pↄ́ Sɛnakelibu kɛ̀ ma fá! +Pↄkɛkɛgↄↄ píi swapi ì pa e à sĩ̀sĩ sɛɛ. Gↄↄ pↄ́ kpagolosɛnapiↄ kà swapii, kɛ́ aa gbapɛ̀lɛ íu, +Ɔ̃ Yozuee wèmá à mɛ̀: Tó á dasi, mɛ́ á bùsu gusĩsĩde kɛ̀ɛ́ fɛ̃́nɛũ, à gɛ́ líkpɛu, gu pↄ́ Pɛliziↄ ń Lefai buiↄ kuu, í a gbáala kɛ. +Tiideↄ ku Yelusalɛũ, aaì su ń kpↄo ń laa bui píio, ↄ̃ aaì yía Yudaↄwa kã́mabogↄↄzĩ. +Ɔ̃ Aalona ń a nɛ́ↄ yã́ pↄ́ Dii dà Mↄiziɛ a ònɛ́ kɛ̀ píi. +Aa n yãzↄ̃ↄkɛaↄ da gbɛ̃́ↄnɛ ń n kpala maa gawide yã́o. +Àↄ zɛa Lua yeawázi guu, íↄ wɛdↄ wá Dii Yesu Kilisizi e aà gɛ wá ká àizãnawa a gbɛ̃kɛ guu. +Mapi sↄ̃ má Esauↄ pↄ́ↄ pilimá píiɛ, má bↄmá ń ulɛkĩiↄ guuɛ, aa naalɛkĩi e guei lↄo. An nɛ́ↄ ń ń daɛↄ ń ń gbɛ̃́deeↄ gaga, an bui aↄ ku lↄo. +Ɔ̃ aa gↄ̃̀ bíli guu, aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Dén gbɛ̃́pi ũ sai? Baa ĩ́ana ń ío aaì aà yãmaɛ. +Dii ikoyã paɛa, ì ń nↄ̀sɛ níninɛ́. Dii yã́ náai vĩ, ì lɛda ↄ̃nↄsaideↄwa. +Ɔ̃ Pilati ń lá à mɛ̀: Kpelewa má kɛ ń Yesu pↄ́ wì mɛ Mɛsiioi? Gbɛ̃́pii mɛ̀: Ǹ aà páliwa. +Ɔ̃ aà ìwaↄ aà là aa mɛ̀: Mákĩi wa blɛ eu sɛ̃gbãu la à gbɛ̃́piↄ kãi? +Ɔ̃ à pↄnablɛ zↄ̃ↄ kɛ̀ a bɛ, à Yesu sìsiwà ń ↄsinaↄ ń gbɛ̃pãleↄ dasi, aalɛ pↄble. +Asa n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ zↄ̃̀ma, mɛ́ n náai zↄ̃̀ luabɛpuanawa. +Nↄɛ pↄ́ ã́nusu ↄwatɛ̃ vĩ mɛ̀n kwi sↄ̃ bɛ, tó a mɛ̀ndo vũ̀aa, a filia na, i kpɛwaa, i wɛɛlɛ busɛbusɛ e à gɛ bↄwào lé? +E a ni àↄ gɛ́ bↄińla, gↄↄ pↄ́ blɛpi da ń lɛ́u, +Ma Dii Lua pↄ́ mi Isaili zĩ̀zↄↄ kãaa ma mɛ̀ má ɛa gbɛ̃́ↄ kãaa kã́fĩ gbɛ̃́ pↄ́ kã̀aaↄ guu. +Ɔ̃ Davidi ò Abisaiɛ: Bikili nɛ́ Sɛba a ĩadawá tia dɛ yã́ pↄ́ Abisaloũ kɛ̀la. Ma gbɛ̃́ↄ sɛ́lɛ à pɛ́lɛaàzi, kɛ́ asu si wɛ̃́lɛ bĩ́ideu à bèebeetɛ̃ kɛwɛ̃ɛo yã́i. +Gu pↄ́ gɛ kuu, we yãamusuↄ kãaau. +Wì aà ga wà bↄ kpɛ́ pↄ́ a kuu aafiau, wì aà gálɛ gɛ́ò pↄ́ pↄ́ ì to vĩa ń kṹↄ mideɛ. +Laaika gↄ̃sa! Dii a n kũ n zu! +Màa Isailiↄ nàkↄ̃wa ń Baali Peooo, ↄ̃ Dii pↄ pàńzi. +Yea ↄ̃ai mɛ́ yãvãi píi zĩ́na ũ. Gbɛ̃eↄ lɛ́ a kↄ̃dɛ e aa gɛ̀ zã̀ò Yesu zɛ́wa, aa wãwã zↄ̃ↄ kpà ńzĩai. +Ń beeo Isailiↄ aaↄ dasi lán ísialɛ ũfãawaɛ, wa fↄ̃ ń lɛ́ dↄ̃o, wa fↄ̃ ń naoo. Gu pↄ́ má òunɛ́ ma gbɛ̃́ↄ no, we wa ń sísiu Lua bɛ̃́ɛ nɛ́ↄ. +Gwa! Dii bↄ̀ a kúkĩi, àlɛ mↄ́ dṹnia gbɛ̃́ↄ tàae wiinɛ́ ń musu. Tↄↄlɛ a gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛↄ ulɛ lↄo, a bↄ ń gbɛ̃́piↄ auo gupuauɛ. +Ɔ̃ Yuda buiↄ ń ń gbɛ̃́ Simɛↄ buiↄ gɛ̀ lɛ̀lɛ Kanaa pↄ́ kú Zefataↄwa. Aa wɛ̃́lɛpi kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, ↄ̃ aa tↄkpàɛ̀ Ɔↄma. +Màade pↄeã ì aà kpa gai kɛ́ à ↄkpà a sì yã́i. +Aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ (3.200). +Kɛ́ aa zĩpi mìdɛ, aa mↄ̀ ↄ̃a pↄ́ gↄ̃̀ kpà kí ń Yoiadaowa, ↄ̃ wà Dii kpɛ́ zĩkɛbↄↄ pìò, sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi pↄ́ↄ ń toonaↄ ń vua pↄeↄ ń ã́nusu pↄeↄ. Wìↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Dii ua mↄ̀ↄmↄↄ Yoiada gↄↄɛń tó we, à tà Yelusalɛũ. +Ɔ̃ Finɛasi ònɛ́: Wá dↄ̃ kɛ́ Dii kú wá guu gbã. Lá i bↄ aà kpɛo, a Isailiↄ bↄ̀ Dii wɛ́tɛ̃amↄanɛun we. +A wɛ̃̀ sↄode íli a bɛ ble sa. Beewa lípi nɛiaɛ́ aↄ kã́fĩ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Lua yã́ↄ pípia píiɛ, ìↄ dɛ sɛ̀ngbao ũ gbɛ̃́ pↄ́ nàaàziɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, á Isailiↄ, a kɛmɛɛ doũ ń Etiopiↄɛ. Lá ma á bↄ́lɛ Egipi, mi Filitɛ̃ↄ bↄlɛ Kɛlɛti, ma Siliↄ bↄ̀lɛ Kiio lé? +À mɛ̀ mà dɛdɛ Pisiga gbɛwa e a misonaa, mí wɛzu mà gugwa bɛaɛ ń gugbãntoo ń gukpɛo ń gɛↄmidↄkĩi oio. À mɛ̀ mà gwa ń wɛ́oɛ, asa má e bua Yuudɛ̃wa mà gɛ́ weo. +Sasaki nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Isepã, Ɛbɛlu, Ɛliɛli, Abedↄ̃, Zikeli, Anana, Anania, Elaũ, Anɛtotia, Ifedea ń Penuɛlio. +Beewa wá baade a azĩa yã́ sɛ́lɛ siu Luaɛ. +kɛ́ yã́ pↄ́ ikoyã lɛ́ wɛɛlɛ sĩana kɛ wá gbɛ̃́ pↄ́ wá dàa lɛ́ dↄaawɛ̃ɛ lↄo, sema Lua Nisĩnaↄwa. +Yãe yã̀? Mↄafili guun nò, sĩana guun nò, apii lé, wàlɛ Kilisi yã́ waasokɛɛ. Ma pↄ na ń beeo, mɛ́ ma pↄ a ɛa kɛ na lↄ, +Tó wà á Ɛbɛlu dee gↄ̃ɛ ge nↄɛ yìawá, àli zↄbleɛ́ wɛ̃̀ sooloɛ, a wɛ̃̀ soplade guu à aà bↄ zↄkɛu, i gↄ̃ azĩaɛ. +Ma swã́ dↄ Dii Lua yãoai, asa ì aafia lɛgbɛ̃ a yãmanaↄnɛɛ, tó aai ɛa sù ń mìsaiyãↄwao. +ní oɛ̀ aàↄ kú ń laaio kpálɛa, asu to vĩa a kũ yàa miↄn súɛlɛde mɛ̀n plapiↄ yã́io. Asu to iwãa ka a pↄa Siliↄ kí Lezini ń Lemalia nɛ́o pↄbↄa ń níu yã́ musuo. +Kɛ́ Maliama yã́pi mà, à fɛ̀lɛ kpakpa, àlɛ gɛ́ aà kĩ́i. +A ò lↄ: Wa we o Ablahaũɛ yãa má gↄ̃ nɛade ũe? Kási ma nɛgↄ̃ɛ ìaànↄ aà zikũ guu. +À mↄ̀pɛlɛ pì mɛ̀n pla ń mↄgotɛ̃o. Apii lɛsĩ gã̀sĩsuu bao plasaiɛ, a zↄ̃ↄ kuɛpla. +Uli nɛ́ Gɛbɛɛ mɛ́ Galada bùsu vĩ. Amↄleↄ kí Siↄ̃ ń Basana kí Oguo mɛ́ kú we yãa. Gɛbɛɛpi mɛ́ bùsupi dↄaana ũ ado. +Fɛlɛ Dii, ní ma ibɛɛↄ lɛgbeomble, ma suaba ma Lua, ní gbɛ̃vãipiↄ swaa ɛ́ɛ. +Ńsu vĩakɛo, asa wí a n kũo. Ńsu widɛo, n gɛɛ a gↄ̃ kpa n wɛ́io. N ɛ̀waasogↄↄ wíyã a sãngu, n gyaable ń gɛɛo kpánwɛi yã́ a dↄngu lↄo. +À laaika ãnabi ɛgɛnaↄzi. Aaì mↄ́ á kĩ́i sã báa daa, àwalɛwan nↄandɛnaↄn ń ũ sↄ̃. +N kãamazi, n kàamai pↄ́ ń vĩ yã́ gɛ̃̀ ma swã́u. Má bakanɛ n níuɛ, má ã̀asĩna kanɛ n lɛ́uɛ, mí tó ǹ ɛa tá ń zɛ́ pↄ́ n mↄòo. +Wá dↄ̃ tó wá sↄ pↄ́ wá kúu kpɛ́ ũ dṹnia guuɛ bee yàa, Lua a kpɛ́ pↄ́ wi dↄ ń ↄoo kpáwá a bɛ e gↄↄpii. +Tó aa mì, aa tàlaatalaabo, aaiↄ ĩ́ande yã́ kɛ fɛ̃nda pↄ́ málɛ sińgu yã́i. +à aà nɛ́ↄ dɛ̀dɛ aà wáa ń Yuda bùsu kíabuiↄ píi. +Mámɛ má kaa lɛ́ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ ma guu a aafia e. Aliↄ gɛ̃ aliↄ bↄ, ali pↄblekĩi e. +Á deziↄ gì yã́pi mai, aa bↄ̀ ma kpɛ aa ↄtà ń swã́lɛ. +Kɛ́ aa a nↄ̀ↄ dà ń lɛ́u gↄ̃̀ↄ aai e sò bílao, ↄ̃ Dii pↄ pàńzi à gagyãkàńgu. +Baa tó a zuò ń saoo ń mↄsↄnao maamaa, á tàae tèbateba a láamɛɛo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ɔ̃ à zĩkɛnaↄ do sìsi à aà là bↄ́ mɛ́ kɛ̀i. +Ma Dii ma mɛ̀, i mɛ guɛ bee gↄ̃̀ bɛzia ũ, gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ ku a guu lↄo. Kási Yuda wɛ̃́lɛↄ ń Yelusalɛũ gãaɛ pↄ́ gↄ̃̀ fↄ̃̀ↄↄↄ, gbɛ̃nazĩna ge pↄtuo ku a guu gueio, +Má ye gbɛ̃́ pↄ́ yemaziↄzi, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma wɛɛlɛↄ mɛ́ aa ma e. +Ɔ̃ Saulu nɛ́ Yonatãa fɛ̀lɛ gɛ̀ Davidi lè za líkpɛpiu, à aà gbà sↄ̃ ń Lua tↄ́o. +Kena wɛ̃̀ bàaↄ̃kwide (70) guu ↄ̃ à Maalalee ì. +Má dↄ̃̀ sa Dii ì kía pↄ́ a kpà suaba, ì siaànↄ za a bɛ pↄ́ a kua adoau, i to aà zĩble ń a gã̀sa gbãao. +Àliↄ sapiↄ o lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa ń a pↄ́wɛntio bàasi, íli o ń pↄtuo sãasaiↄ ń vɛ̃ɛ pↄ́ wì kpaoo. +Àliↄ Pↄkɛkɛ dikpɛkɛ gↄↄ pↄ́ a na pↄkɛkɛawa, íliↄ á bua pↄ́ káauↄ kpaa. Àliↄ Pↄkãaa dikpɛkɛ wɛ̃̀ láaawa gↄↄ pↄ́ a á bua pↄ́ↄ kã̀aa píi. +Ɔ̃ a ò kípiɛ: Baa tó n n àizɛɛ guo kpàa, má gɛ́nnↄo. Má pↄble mà imi guɛ beeuo, +Lɛpusiali ↄ̃ ńyↄ̃ ã lipↄ̃ↄↄpiↄ ũ, ní vua kúlɛ lípiↄwa búlubulu, iↄ dɛ táabũnupi sɛ́liↄ ũ. +Ɔ̃ aa kaa dà. Gɛↄmidↄkĩi oi a gbã̀a gã̀sĩsuu basↄo. A zwãa pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao vĩ +Yesu ń lá lↄ: Dé álɛ wɛɛlɛi? Ɔ̃ aa mɛ̀: Yesu Nazalɛtiɛ. +Ɔ̃ wà mↄ̀ɛ̀ ń gbɛ̃́ kaaũao wúlɛa mákɛlɛu. Kɛ́ Yesu è gbɛ̃́piↄ a náai vĩ, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ kaaũapiɛ: Ma gbɛ̃́, sↄ̃dilɛ! N duuna kɛ̃̀ma. +Baade yↄ̃a ì bↄ aà pↄnidɛa kĩ́iɛ, ↄ̃ ì aà wɛ́ ble, ì aà gálɛ. +Davidi bↄ̀ we, à bàalɛ̀ à gɛ̀ gɛ̃̀ Adulaũ gbɛ̀ɛu. Kɛ́ aà vĩ̀iↄ ń aà de bɛdeↄ aà bao mà, aa gɛ̀ aà lè we. +tó ma ta bɛ zĩblea Amↄniↄwa gbɛa, gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ma kpɛ́u à mↄ̀ daimalɛ a gↄ̃ n pↄ́ ũɛ. Má sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oma ń adeoɛ. +Aàpi sↄ̃ à Ahabu bɛdeↄ ↄlɛsɛ̀, asa aà da mɛ́ nàɛwà ń vãikɛao. +Galada bùsu pↄ́ gↄ̃̀ ń Ogu bùsu Basanao ↄ̃ má kpà Manase bui kĩniↄwa. Aagobu bùsu pↄ́ kú Basana bùsuu yãa píi, ↄ̃ wì mɛ Lefaiↄ bùsu. +Aalona daazĩu sãsakao kùla sɛ́, ní mↄmɛɛ, iↄ dɛ ń baa ũ. +Ɔ̃ lɛkpaa fɛ̀lɛ ń guu, kɛ́ aa ye dↄ̃ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛńla. +Tó á gbɛ̃́ pↄ́ kú ń wɛ̃́lɛↄ guuↄ mↄ̀wá ń yã́o, gbɛ̃dɛa yã́ ge ikoyã pãlen nò, yãdilɛa ge ↄtondↄkĩi ge yãdilɛnɛn nò, àli lɛdamá, kɛ́ aasu tàaekɛ Diiɛ, i pↄkũmabↄbↄwá ń á gbɛ̃́ↄo yã́i. Àↄ kɛ màa, kɛ́ ásu duunakɛo yã́i. +Sosaↄ lɛ́ aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ lↄ. Ɔ̃ aa sↄ̃̀aàzi aa vɛ̃ɛ kũ̀ma dↄ̀ɛ̀ +Beewa Dii dìlɛ a baokpanaↄ aaↄ ble baopi kpaa yã́ musu. +Gbɛ̃́ gbã̀aↄ ku dṹnia guu gↄↄ bee ń gↄↄ bee gbɛao lↄ, gↄↄ pↄ́ Lua nɛ́piↄ gbɛ̃nazĩn nɛnↄɛↄ dↄ̃̀ nↄɛↄ ũ, mɛ́ aa nɛ́ↄ ìńnↄ. An nɛ́piↄ mɛ́ nɛgↄ̃na pↄ́ aa tↄbↄ̀ za káauↄ ũ. +Dii mɛ̀, Siↄna nↄɛↄ yↄ̃̀ↄ vĩ, aaìↄ bɛbɛ wàↄ ń waa bↄbↄ ń aɛ, wàↄ wɛ́blaavu bilɛbilɛnɛ́, aaìↄ táao mɛtɛɛmɛtɛɛ ń zã̀ kↄ̃fĩdeↄ daa ń gbáwa. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa aa mɛ̀: Wa duunakɛ̀, wa pãkpànzi, wa zↄblè Baaliↄnɛ ń Asetaatiↄ. Wá bↄ wá ibɛɛↄ ↄzĩ sa, wíↄ zↄblenɛ. +Kɛ́ àlɛ gↄↄplakɛ we, Filitɛ̃ↄ kí Abimɛlɛki lɛ́ zĩ́lɛ gwa fɛnɛntiu, ↄ̃ à su è Izaaki lɛ́ bↄ̃̀nↄble ń a nao. +Yesu i gɛ̃ wɛ̃́lɛ guu yãao, a ku gu pↄ́ Maata dàuaàlɛ gĩaɛ. +Àlɛ e a gbɛ̃́ↄ dↄ̃ kɛ́ Lua ye à ń suaba a sabaiɛ, ãma aai dↄ̃o. +tó aai swã́sɛ ma zↄ̀blena ãnabi pↄ́ miↄ dilɛnɛ́ mↄ̀ↄmↄↄↄ yã́io, lá aaì gí swã́sɛii yãawa, +Aamɛ ń bùsu vĩ ńtɛ̃ɛ, zĩ̀loe i zↄ̃lɛ ń guuo. +Má è, zↄ̃a aàpi lɛ́u e musu a dɛ lán mↄ̀ tɛ̃a bóiboi pↄ́ lɛ́ pipi lán tɛ́wawa, mɛ́ zĩ́lɛ oi dɛ lán tɛ́wa. Gupua gbãa liaaaàzi. +À wá í ń a yã́ sĩandeo a pↄeãwa, kɛ́ wàↄ dɛ gbɛ̃́ sɛ̃́iaↄ ũ pↄ́ pↄ́ àlɛ kɛ dafuↄnɛ. +Wɛ̃̀ bla gbɛa ↄ̃ malaika bↄ̀ mↄ̀wà guwaiwaiu Sinai gbɛ saɛ kàelɛ tɛ́ guu. +Siↄna gawi làa píi. A kíaↄ gↄ̃̀ lán tue pↄ́ kùa sɛ̃wawa. Aa yɛ̃̀ɛɛ vĩo, ↄ̃ aa bàalɛ̀ ń yanaↄnɛ. +Dii á Lua dↄaaaɛ́, ↄ̃mɛ a zĩkaɛ́ lá a kàɛ́ Egipi ń guwaiwaiuo á wɛ́ èwa. +Wá wɛ́ ìↄ dↄ Diizi, ↄ̃mɛ wá Dↄnlɛde ũ, wá sɛ̀ngbao ũ. +wí pↄ́ pↄ́ wá gbɛ̀awà e, kɛ́ wá yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa mɛ́ wi yã́ pↄ́ ì kaaàgu kɛ yã́i. +Ma Dii ma mɛ̀, á Isailiↄ, tó á sua, à sua. Tó a ↄzↄ̃̀ á pↄ́ pↄ́ má zauↄi, mɛ́ álɛ liaaliaa lↄo, +Kɛ́ à Lua kpagolo yãò, Ɛli bↄ̀ a kìlau à lɛ̀lɛ kpaanla wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛ saɛ, ↄ̃ aà waa gbòo à gà, asa à zikũ̀ mɛ́ gbɛ̃́ kã́aɛ. À dↄ̀aa Isailiↄnɛ e wɛ̃̀ blaɛ. +Ɔ̃ Isaili pↄ́ kú za Dã e Bɛɛsɛbaↄ dↄ̃̀ píi sa kɛ́ Samuɛliá Dii ãnabiɛ sĩana. +Dii, aa n ãnabiↄ dɛ̀dɛ, aa n gbagbakĩiↄ dɛ̀ɛlɛ. Mámɛ ma gↄ̃ mado, ↄ̃ aalɛ ma wɛ. +Tó a ↄsɛ̀ musu a wabikɛ̀a, má a wɛ́ ga zuɛ, baa tó a wabikɛ̀a kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃, má swã́sɛio. Gbɛ̃dɛau gↄ̃́kpa á ↄwa. +Yã́ pↄ́ á baade ì o a gbɛ̃naɛ ge a daɛɛn kɛ: Á mɛ kpelewa Dii yã́zãsìmai? Dii mɛ̀a ni? +Ɔ̃ Debolaa mɛ̀: Má gɛ́nnↄ, ãma lá ń ò màa, i kɛ ń tↄ́ mɛ́ a bↄo. Nↄɛ ↄ̃ Dii a Sisela naɛ̀ a ↄzĩ sa. Ɔ̃ Debolaa fɛ̀lɛ gɛ̀aànↄ Kɛdɛsi. +Tó gbɛ̃́ↄ lɛkpàaĩńzi, ni ↄkuńla, tó wàlɛ lɛkpaakɛńnↄ, ni ń ulɛ n guu. +Buipãleↄ ɛa n bĩ́iↄ bo, an kíaↄ zĩkɛnɛ. Baa kɛ́ ma n gbɛ̃ ń pↄfɛ̃o yãa, má wɛ̃nadↄ̃nɛ ma sùuu yã́i sa. +A gↄↄ soplade zĩ́ aa fɛ̀lɛ káaukaau gudↄlɛia, ↄ̃ aa ɛ̀a gɛ̀ lìa wɛ̃́lɛpizi lá aaì kɛwa. Zĩbeezĩ aa lìai gɛ̃n soplaɛ. +Ɔ̃ Yozuee zĩblè Amalɛkiↄwa, à ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +À ma, á gbɛ̃́ pↄ́ i tɛ́ka ázĩaɛ i sɛ̃̀ tɛ́ dↄↄ, à gɛ àↄ bɛ á tɛ́pi vuai ge sɛ̃ pↄ́ a tɛsↄ̃̀wà gupuai. Yã́ pↄ́ a bↄ ma ↄzĩ à á len kɛ: Áↄ wúlɛa gu wãwãdeu! +Ɛflaiũ buiↄ i a lɛɛ do sɛ́, iↄ naa Manase buiↄ pↄ́wa. +Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: À mↄ́ ń Amalɛkiↄ kí Agagao. Kɛ́ kíapi lɛ́ mↄ́, a dↄ̃ yãe kuo, asa àlɛ e a bↄ ga lɛ́zĩɛ. +ń gugbãntoo oi bùsu kãikãi ń a zã̀zãↄ píi ń dṹnia bùsu píio. Babɛli bùsu kíaↄ mɛ́ aa mi ń gbɛa. +Yã́pi lɛ́n we. Ma Daniɛli, ma làasooↄ tò sↄ̃ kɛ̃̀magu maamaaɛ, ma oa ↄ̃̀ↄkpà, ↄ̃ má yã́pi kũa ma nↄ̀sɛu. +Dii ò Mↄiziɛ: Ǹ ↄdↄ Egipi bùsua, kwaↄ i ká, aai sɛ̃ ń lá pↄ́ bↄ̀ lougbɛ gbɛaↄ ble píi. +Asa kɛ́ aa è Isailiↄ kía no, ↄ̃ aa aà tò we. +Ma gí lɛ́ gwa walayã pↄ́ kↄ́bapi lɛ́ o yã́i, ↄ̃ ma gí lɛ́ gwa e wà gɛ̀ wàipi dɛ̀, wà aà gɛ tↄ̀lↄzↄ̃̀ wa sɛ zù tɛ́u. +Dii Lua báa ula kɛ̀ Adamuɛ ń a nao a dànɛ́. +Yã́ pↄ́ dɛ a píia, àↄ yekↄ̃i ń nↄ̀sɛmɛndoo, asa yea gbɛ̃́i ì láka tàaea dasi. +Gwãasĩna ↄ̃ Sↄlu gbɛ̃́ↄ aà dà gbíu, aa aà gbàɛ ń bao bàasi bĩ́i musu. +Ɛleka ń Leobɛo, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Tó gbɛ̃́ kpɛ́ yìa wɛ̃́lɛ bĩ́ideu, e wɛ̃̀ do àↄ gɛ́ kũaai, aↄ a boa zɛ́ vĩ. Gↄↄ bee ↄ̃ a a boa zɛ́ vĩ. +A yã́i tò má è yãe maa ń gbɛ̃nazĩnao dɛ aà a zĩ sáaukpalao, asa aà luakpaman we. Dé mɛ́ a to aà dↄ̃ yã́ pↄ́ a mↄ aà kpɛi? +An baade aↄ dɛ ulɛkĩi ũ zàaĩanaɛ, aↄ dɛ mikpakĩi ũ lou zã́, aↄ dɛ swa ide ũ gbáau, aↄ dɛ gbɛsi zↄ̃ↄ uede ũ gugiiu. +Ɔ̃ Zelemii òɛ̀: Lá wà gìmɛɛ ń gɛa Dii uao, +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Dé mɛ́ ↄkã̀ai? Ɔ̃ gbɛ̃́pii mɛ̀ á a yã́ dↄ̃o. Ɔ̃ Piɛɛ mɛ̀: Mae, bíla liaanzi, aalɛ naɛma. +Yesu ònɛ́: Yã́ mɛ̀ndo má kɛ̀, ↄ̃ à bↄ̀ ápii saɛ. +Kɛ́ kí Yoakiũ ń a nɛgↄ̃naↄ ń a kía deeↄ Ulia yã́pi mà, a wɛ̀ɛlɛ à aà dɛ. Kɛ́ Uliapi a feena mà, vĩa aà kũ̀, ↄ̃ à bàalɛ̀ tà Egipi. +Aa gↄ̃inakɛ̀ ulataopi lɛ́wa aa lìai lán gbɛafu bɛwa ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bataɛao. +Ma wɛsɛ̀ málɛ n kĩ́i gwa gu pↄ́ ń zↄ̃lɛau báawa musu. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ musu dɛ gbɛ̃́piia. Gbɛ̃́ pↄ́ a kɛa bↄ̀ dṹnia guuá dṹnia gbɛ̃́ɛ, dṹnia yã́ ì o. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ luabɛ dɛ gbɛ̃́piia, +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Tó a gɛ̃ wɛ̃́lɛdau, á kpaaũ ń gↄ̃ɛo í sɛa lo guu. Àↄ tɛaàzi e ua pↄ́ a gɛ̃u, +Kási mi kɛo ma tↄ́ yã́i. Má ye mà a tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa bui pↄ́ aa kú ń guuↄnɛo, asa má tò Isailiↄ ma dↄ̃ ń wáa, kɛ́ mà ń bↄlɛ Egipiɛ. +Ɔ̃ Dii gyã pãsĩↄ kà Falaↄ̃ↄgu ń a bɛdeↄ Ablaũ napi yã́i. +Ɔ̃ Yehu lɛkpàaĩ ń gbɛ̃́ↄ Yolaũzi. À mↄ lè kí Yolaũpi ń Isailiↄ píi lɛ́ gí ń Lamↄtu Galadaoɛ, ↄ̃ aalɛ zĩka ń Siliↄ kí Azaelio. +aàli bↄ kpɛ́piu, i a gbata e gↄↄ sopla. +Tó àlɛ bɛbɛ gwãasĩna, a gɛ̃mbↄlɛɛ, kɛ́ a gupuapi vĩo yã́i. +Kɛ́ Dii tò Isailiↄ kã́mabò ń ibɛɛ pↄ́ liaańziↄ yã́ musu, a gↄↄ gɛ̃̀gɛ̃. A gbɛa Yozuee zikũ̀ táotao. +Bↄ́yãi ń dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ yã́ dìwà ge nɛgↄ̃na pↄ́ a fↄ̃ ń suabaowai? Dii, ń kú wá guu, wìↄ wá sisi n tↄ́wa, ńsu pãkpawázio. +i swai mi zɛ́lɛ. Bee yã́ mɛ́ tò aà mi aↄ daa ía. +Tó gbɛ̃́ↄ yãbɛ̃ɛ kũ̀ ↄplapla, gbɛ̃vãiↄ ìↄ bɛ ń yↄ̃̀ↄo gupiiuɛ. +À mↄ lè Balaku lɛ́ pɛ́lɛ Siselazi, ↄ̃ Yaeli bↄ̀ gɛ̀ dàaàlɛ à mɛ̀: Mↄ mà gbɛ̃́ pↄ́ ńlɛ wɛɛlɛ ↄlↄnɛ. Kɛ́ à gɛ̃̀ kpɛ́u, ↄ̃ à Sisela è wúlɛa, à gà ń káloo pɛa aà swãgɛ̃zĩ. +Saona lí mↄa awau Isaili píi yã́ musu, mí ń duuna kɛ̃́má, asa aa zã̀ yã́waɛ, ↄ̃ aa mↄ̀mɛɛ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũo ń duun awakpabↄo. +Mↄizi duun awakpable yã́ gbɛ̀amá. À mↄ lè à tɛkũ̀ kↄ̀, ↄ̃ Mↄizi pↄ pà Ɛleazaa ń Itamaaozi à mɛ̀ +Tó má ò vãikɛnaɛ à gàɛ, mɛ́ à mikɛ̃̀ a duunawa, àlɛ yãmaakɛ a zɛ́wa, +Tó yã́ beeↄ kɛa dàalɛ, à fɛlɛ zɛ, í á mi sɛ musu, asa á suabagↄↄ mɛ́ kãikũ̀. +I mↄↄnalɛ lán Davidi lɛ̀wa, i lɛ̀ dafu da ń pↄ́ↄbↄnaↄ. +Zɛ́ pↄ́ gbɛ̃vãiↄ bɛu à gɛ̃̀gɛ̃ ↄ̃ ń ye ǹ sɛ sↄ̃a? +Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo. Gɛ ǹ kɛ lá ń òwa, ãma kàa kɛò yↄↄnnↄ ǹ mↄomɛɛ gĩa, ní gbasa ǹ n pↄ́ kɛ, á ń n nɛ́o. +Lá gu lɛ́ dↄ aaìↄ kↄ̃ kãaa Lua ua ń lɛdoũo, aaìↄ Dii blɛ ble kↄ̃ bɛ, aaìↄ pↄble ń pↄnao ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Waiyoo bui duunkɛna pi! Tàae kɛ̀ ń musu zↄ̃ↄ! Gbɛ̃nazĩn vãikɛnaↄ! Nɛ́ vlãaↄ! Aa pãkpà Diizi aa mikpɛlìɛ̀, aa sakà Isailiↄ Lua Kuaadoadegu. +À ma sɛ gɛ̀manↄ ua sɛ̃́ia guu. Má è kpɛ́nɛ mɛ̀n baakwiↄ dↄdↄkↄ̃wa gbɛ pↄ́ kpálɛawa à lìai. +A gbɛ̃maa pↄ́ má ye ń pↄ yaoↄ kãdɛ̀ á mↄafili guu. A gbɛ̃vãiↄ gbà sↄ̃, ↄ̃ aai bↄ ń zɛ́ vãiu aa ńzĩa mìsio. +Bee yã́i Yesu ɛ̀a ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, mámɛ má kaa lɛ́ ũ sãↄnɛ. +Liãna ì ba yↄ̃ líwa, ì a dↄ̀ↄ da ń pↄ́ ia boolodabↄo, ì a seelakɛ ń sĩsĩↄnao, ì a tɛ̃ɛkɛ ń kpásagↄ̃nao. Ì ã́ lán gbɛ̃nazĩnawa kɛfɛũkɛfɛũ, kɛ́ àↄ ku a kpɛ́u tã́a ũ. +Tó ni wei sↄ̃o, wá gɛ́o, asa gbɛ̃́pi òwɛ̃ɛ, tó wá dãuna kúwanↄo, wásu tó wá wɛsikↄ̃lɛoɛ. +Ìↄ ku gbɛ̀ɛ pↄ́ dɛ mia ũↄ guuɛ. Baa mↄdaona lí fↄ̃ aà kũ̀ lↄo. +Lá Lua ì fĩabo gbɛ̃maaɛ dṹniau, wa vãikɛna ń duunkɛnao pↄ́ o lↄe? +Dalila òɛ̀: Ńlɛ ma kpánguakɛ e tiaɛ. N ɛɛtòmɛɛ. Omɛɛ sa. Ba kpele wa n yeòi? Ɔ̃ a òɛ̀: Tó n ma mikã tãa lán balɛɛnawa mɛ̀n soplaↄ kà dã́au ń tã̀, +Gↄↄ bee Dii ò Yozueeɛ: Gbɛ̀ fɛ̃naↄ kɛ, ní tↄ̃zↄ̃ Isailiↄnɛ. +Ɔ̃ à bↄlɛpi bilandaa pↄ́ bↄaa ń Lua kpɛ́o yↄ̃̀ ń feepio, +Ɔ̃ Dii ɛ̀a mɛ̀: Yã́ pↄ́ wàlɛ o Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo musu dasikũ̀, an duuna zↄ̃ↄkũ̀ maamaaɛ. +ń beeo ma awakpànɛ kɛ́ má yenzi yã́i. Mapi ma Pↄlu, ma maezↄ̃ↄ ia ń ma daakpɛu tia Kilisi Yesu yã́io, +Àↄ yã́ pↄ́ málɛ daɛ́piↄ kũa, íↄ zĩkɛwà. Àↄ yã́ pↄ́ maa mɛ́ a zɛ́ vĩ Diiɛ kɛ, kɛ́ à e àↄ aafia, ápiↄ ń á buiↄ e gↄↄpii. +Ɔ̃ Asiliↄ kíapi aà yãmà, à gɛ̀ lɛ̀lɛ Damasiwa a sì. À Lezini dɛ̀, ↄ̃ à tà ń Damasideↄ Kii. +Ń tò ma gbɛ̃́ yenzideↄ ma vũaa, gusia mɛ́ gↄ̃̀ ma gbɛ̃na ũ. +Màa táabũnu kálɛ bↄlɛpi ↄplaai ń zɛɛio mɛ̀n síiↄ̃siiↄ̃, apii kɛ̀ swaaↄ̃. Wekĩi wì saopↄↄ kòlokpakpau. +aaↄ yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃́piↄnɛ gↄↄpii. Aali mↄ́ma ń yã́ zĩũↄ píi, ãma aali yã́ yↄↄnaↄ gↄ̃́gↄ̃ ńzĩa. Beewa ↄ̃ aa n aso laonɛ. +Ɔ̃ Davidi ò Isaili kíaↄnɛ aa mↄ dↄ a nɛ́ Salomↄↄlɛ +Gↄↄ pↄ́ álɛ pↄnakɛ sↄ̃, dikpɛn lò, mↄ dafu gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́n lò, àli kã̀aepiↄ dↄ á sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄwa ń á sáaukpasaↄ, á yã́ i dↄmagu. Mámɛmaa Dii á Lua. +Wiↄ ku zwã̀akpɛↄ guuɛ. Wá yã́ pↄ́ wá dezi Yonadabu dìlɛwɛ̃ɛ kũa píiɛ, wálɛ zĩkɛwà. +ń kã̀aeↄo ń Lua lↄↄ gbãao. Kɛ́ Isailiↄ lↄↄpi mà, aa awakpàɛ̀ aa mɛ̀, asu yãe onɛ́ lↄo, +Kozu Anubi ń Zobebao ì. An guu ↄ̃ Aluũ nɛ́ Ahaleli buiↄ bↄ̀u. +Bↄ́yãi n ↄ kpaaũai? Ɔgo n kùɛ, ní ń dɛdɛ. +Kɛ́ gↄↄ kwipi pà, à ń gwá a è aa aafia, aa mɛkpà dɛ ɛ̀waaso kĩni p���́ lɛ́ blɛ doũ ble ń kíaoↄla. +Má su ń Yudaↄ ń Isailiↄ ń pá ziu, mí ń zɛdↄ lán káauwa. +À gɛ̀ ń taala pↄ́ kí kɛ̃̀ Isailiↄ kíaɛpio lↄ. Lápi guu kí mɛ̀: Ma láɛ bee kpã̀sãnɛ ń ma ìwa Naamao, kɛ́ ǹ e ǹ aà gbã́gbãmɛɛ ń a kusuoɛ. +Gwa lá a maa mɛ́ a na tó kↄ̃gbɛ̃ↄ ku gudoũ ń lɛdoũo. +Aa pↄbɛ̃ɛↄ kàlɛ kpɛ́ pↄ́ ma tↄ́ kuwàu, aa a gbãlɛ̀. +Bɛ̃yãmɛɛ bui pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń basoplakwi ń soolooɛ (956). Uabeleↄnɛ ḿpii. +Ɔ̃ à lɛzù Abinɛɛ ń a gbɛ̃́ↄzi à mɛ̀: Abinɛɛ yòoo! Ń nílɛ yã̀? Abinɛɛ wèwà à mɛ̀: Dé mɛ́ lɛ́ lɛzu kíazii? +Sĩanaɛ, aà paa líwaá gbãasaikɛyãɛ, ãma a kú ń Lua gbãaoɛ. Màa naawà guu wá busɛ sↄ̃, ãma wáↄ kuaànↄ á guu ń Lua gbãaoɛ. +Aa mↄ pì Olebu lán gáaenawa, ↄ̃ aa kùlɛ ń dii pↄ́ aa kàsapiɛ. +Kɛ́ Yesu Lazaa sìsi à bↄ̀ miau à aà vù à bↄ̀ gau, gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ a baokpàkpanɛ́. +An gã̀sĩa gbã̀a gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ. Za gã̀sĩa do lɛ́wa la e ado lɛ́wa le a gbã̀a gã̀sĩsuu kwiɛ. +Ńyↄ̃ ń kɛ mua yàa ũ n mↄgↄↄ, Dii a ń míↄnzↄ̃ a pↄfɛ̃gↄↄ, i to tɛ́kũmá. +A si bùsu táaede gbɛ̃́ pↄ́ yãe yãdaaoↄzi, i yã́ pↄ́ a maeↄ ge a deziↄ i e kɛ̀o kɛ. A ń pↄ́ↄ sɛ́lɛ, a ń pↄtuoↄ naaa, i ń àizɛɛpiↄ biilɛ a ìwaↄnɛ. A vãi kpaaĩ ń zɛgikĩiↄ, ãma a gↄↄplakɛo. +Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ baasↄo ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ Baasa nɛ́ Ela gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ Tiiza wɛ̃̀ plaɛ. +Mpi, tó ńlɛ taaside gba pↄ́, ńsu to n ↄzɛɛ dↄ̃ lá n ↄplaa lɛ́ kɛo. +Ɔ̃ à mɛ̀: Pↄ́ kpaa mà n ↄi ble, mí saolɛkɛnɛ. Kɛ́ a dìlɛɛ̀, ↄ̃ a blè. À mↄ̀ɛ̀ ń vɛ̃ɛo, a mì lↄ. +Kɛ́ aa yã́pi mà, à ń sↄ̃ zↄ̃̀, ↄ̃ aa Piɛɛ ń zĩna kĩniↄ là aa mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, wá sɛ́ kpelewa ni? +Aa aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀ ń ń saokĩio, aa aà za fɛ̃̀ɛ̀ ń ń tã́aↄ. +Làasoosaide, ɛa mↄ kɛ! Ɔ̃nↄkɛ̃sãmade, málɛ onɛ, +Ásu pɛ̃ɛ soòo. Àliↄ kàa so e gↄↄ sopla wɛ̃na blɛ ũ, asa a bↄlɛ Egipi ń wãaoɛ, á bↄa Egipi yã́ iↄ dↄágu gↄↄpii. +Mↄizi ì zwã̀akpɛ sɛ à gɛ dↄ bòo kpɛ kɛ̃a bòopiwa yↄↄ. À tↄkpàɛ̀ kpaaũkpɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ye Dii yã́i ↄ̃ ade ì bↄ gɛ́ kpaaũkpɛpi kĩ́i bòo kpɛ we. +Aà gↄↄ Yudaↄ mi aↄ daa íaɛ, Isailiↄ iↄ ku dↄdↄa. Tↄ́ɛ bee wàli aà sísiwà, Dii pↄ́ tò yã́ bↄ̀wanↄ na. +Kɛ́ Maata mà Yesu lɛ́ mↄ́, à gɛ̀ daiaàlɛ. Maliama gↄ̃̀ zↄ̃lɛa bɛ. +Ma gↄ̃a wɛ̃na pↄ́ ũ míↄmiↄ kɛ́ dṹnia ma e zã̀o. +Gwa, ma kɛ n bɛ wɛ̃̀ baoɛ. N sãↄ ń n bleↄ aai nↄbↄlɛo, mɛ́ mi n sãe soo. +Yesu kú gò pↄ̀ↄkpɛ, àlɛ io, aà mi di mìbↄↄwa. Ɔ̃ aà ìwaↄ aà vù aa òɛ̀: Mɛtulu! Kɛ́ wálɛ gaga, àlɛ kã̀adanlao lé? +Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ vĩ à Dii gbà ń a mìbao, gbɛ̃nazĩna ge pↄtuo ge tↄↄlɛ pↄ́ dɛ a buiↄ pↄ́ ũn lò, asuli yíao, asu bo sↄ̃o. Pↄ́ pↄ́ wà Dii gbà ń a mìbao á pↄ́ pↄ́ wìli booɛ. +ń gbɛ̃́ pↄ́ kía zↄ̃ↄ bɛɛɛde Asenapa ń bↄ́lɛ ń bùsuu aa ń zↄ̃́lɛzↄ̃lɛ Samali wɛ̃́lɛu ń Uflata baala gupãleuↄ, +I weio e gↄↄpla. Bee kpɛ a ò azĩawa: Baa tó má Lua vĩa vĩo, mɛ́ mili gbɛ̃e yãdao, +Gusia níinii mɛ́ ń fãanɛ ũ, aa kↄ̃ dↄ̃̀ ń gwãasĩn pↄ́ↄ. +Ma fↄkpà Tifɛna ń Tifosaowa. Nↄɛpiↄ kↄaikɛ̀ Diiɛ. Ma fↄkpà Pɛɛsidiwa. Nↄɛ yenzidepi kↄaikɛ̀ Diiɛ. +N daɛ Ɛlizabɛti nɛgↄ̃ɛ nↄsia sↄ̃ a zikũ guu. Nↄɛ pↄ́ wa dìlɛ fĩi ũpi kú ń nↄ̀ mↄ sooloo tia. +Ápiↄ sↄ̃ á naawà guu á dɛ kpɛ́pi dↄbↄↄ ũ, kɛ́ àↄ dɛ Lua Nisĩna kúkĩi ũ. +Tó gbɛ̃́ a zↄgↄ̃ɛ ge nↄɛ lɛ̀ ń goo, mɛ́ à gà gↄ̃̀ↄ, wa ade wɛtã. +À fɛlɛ ń Madiãↄ, í ń dɛdɛ, +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ ma gbɛ̃́ ũo, ma ibɛɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ lí pↄ́ kãaamanↄo, àlɛ fãaaɛ. +í gɛ o aà ìwaↄnɛ kpakpa à bↄ̀ gau. A dↄaanɛ́ Galile, we an wɛ́ a siukↄ̃lɛ. Má òɛ́n we. +Aà kpala zↄ̃ↄ ń a aafiao aↄ lɛ́ vĩo, aↄ zↄ̃lɛa báawa Davidi kpalau. Aà kpala zĩ́napɛlɛa aↄ gbãa, aↄ yã́gↄ̃gↄ̃ wásawasa a zɛ́wa gↄↄpiiɛ. Dii Lua Zĩgↄ̃de ãia mɛ́ a mↄ́ ń beeo. +A ò sosa badeɛ aàↄ Pↄlu dↄ̃́a, ãma aà aà gba ĩ́ana, i to aà gbɛ̃́ↄ dↄaàlɛ. +À sↄ̃́go maaↄ sɛ̀ mɛ̀n ↄ̀aa àaↄ̃ ń Egipi sↄ̃́goↄ píi, zĩgↄ̃ kíaↄ ká ń guu. +Dↄaamɛɛ Giligali, má n le we, mí sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń sáaukpasao. Ǹyↄ̃ ma dã we e gↄↄ sopla, mí mↄ mà n le we, mí yã́ pↄ́ ńyↄ̃ kɛ onɛ. +Kɛ́ bíla è lá Pↄlu kɛ̀, ↄ̃ aa kã̀aa wiiwa ń Likaoni yã́o aa mɛ̀: Tã́aↄ lì gbɛ̃nazĩnaↄ ũ aa pìlawá. +Ńsu gbɛ̃́kpa ń pↄkũmadeoo, ńsu bɛbɛ ń pↄfɛ̃deoo, +A yã́ mɛ́ tò ma sakà mazĩagu, ma nↄ̀sɛlìlɛ zↄ̃lɛa bùsuu tufua. +Gbɛ̃́ bee gbɛa Dodai nɛ́ Ɛleazaa, Ahoa gbɛ̃́ kú nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ guu lↄ. A kú ń Davidio gↄↄ pↄ́ Isailiↄ kã̀aa aa zĩkà ń Filitɛ̃ↄ Pasadamiũ. Isailiↄ pↄ̀ↄbↄzã kɛ̀, +Ɔ̃ ma mɛ̀: Ḿmɛnn déi Dii? Ɔ̃ a òmɛɛ: Mámɛmaa Yesu Nazalɛti. Mámɛ ńlɛ ĩadaa. +Asɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Imɛna, Iseva, Isevi ń Bɛliao. An dãen Sela ũ. +Ɔ̃ Falisiↄ mↄ̀ lɛ́ lɛkpaakɛaànↄ, aalɛ líkpalɛwà, aalɛ wɛɛlɛ aà seelakɛnɛ́ ń Lua gbãao. +Gia ń beeo i Dii á Lua náaikɛo. +Luabɛdeↄ aa aà tàaeↄ bↄ gupuau, zĩ́lɛdeↄ bↄ aà kpɛ. +Má su ń ma gbɛ̃́ Isailiↄ ń pá ziu, aa ɛa ń wɛ̃́lɛ ziaↄ kálɛ aa zↄ̃lɛu. Aali vɛ̃ɛbu kɛ, aai a imi, aali kaaↄ da, aai a libɛ ble. +Ɔ̃ à nísipi kà Aalona miwa, à gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũ. +E gↄↄ pↄ́ à azĩa kpàa ma gbɛ̃́ zálala ũpi lɛ́ gɛ paò, asu sↄ̃ gɛio. +Nↄɛ báaaden Ɛbɛɛ na Yaeli ũ, Keni bui nↄɛpi báaa vĩ zwã̀akpɛdeↄ guu. +Gↄↄpiá Dii Lua Zĩgↄ̃de pↄ́ɛ, tↄsia aà ibɛɛↄwa gↄↄɛ. Fɛ̃nda a yɛ̃́mɛmińgu à tã ń auo, asa Dii Lua Zĩgↄ̃de saoa vĩ Uflata saɛ gugbãntoo oi bùsuuɛ. +Ɔ̃ à a vĩ̀iↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn sↄo, à ń ↄlↄ Falaↄ̃ↄɛ. +Lá gbɛ̃e wↄ́ↄ i ka à to aà go a tíao, dé mɛ́ a fↄ̃ zɛ ma aɛ sↄ̃i? +Músi a gɛ̃nzi, ńyↄ̃ a yↄ̀ↄ dↄ̃ ǹ kɛo. Kìsia a n le, aↄ kɛkɛa vĩo, ásoo pↄ́ ń a fãn vĩo a n le lɛzasai. +Nↄɛ dↄ́ɛĩidee ku wɛ̃́lɛpi guu. Kɛ́ a mà Yesu lɛ́ pↄble Falisipi bɛ, ↄ̃ à gɛ̀ we tulale loona kũa. +Málɛ wá dãe Febe, Sãkele gãlideↄ dↄnlɛde sáaukpaɛ́. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, tó má tò n gↄ̃ bɛzia ũ, wɛ̃́lɛ pↄ́ wa kuu lↄo ũ, tó má tò ísia dànla mɛ́ í zↄ̃ↄpi kũ̀aama, +to gbɛ̃pãleↄ gbada ma nawa, to aàↄ kĩna kɛ gbɛ̃pãleɛ. +Mɛɛwia zↄ̃ↄ kɛ̃̀aa lɛɛ àaↄ̃, mɛ́ bui píi mɛɛwiaↄ kwɛ̀. Mɛɛwia zↄ̃ↄ Babɛli yã́ dↄ̀ Luagu, ↄ̃ à a pↄkũma vɛ̃ɛ gbãa imibↄ kpàwà a mì. +Ma Dii ma mɛ̀, má ĩadamá yã́pi yã́io lé? Má tↄsi buipi taawao lé? +Geesↄ̃ buiↄ nao lↄ daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. +Ń beeo Dii kuaànↄ à gbɛ̃kɛkɛ̀ɛ̀, a tò aà yã́ kà dakpɛunaↄ dↄ̃̀anagu. +mí lɛ́mama Siↄna bĩ́ibↄlɛu, mí pↄnakɛ kɛ́ n ma suabà yã́i. +Ɔ̃ yã́ pↄ́ Dii ò dↄ̀magu à mɛ̀, Zãa gbɛ̃́ↄ dailɛkɛ̀ ń íoɛ, api sↄ̃ á wá dailɛkɛ ń Lua Nisĩnao. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Sidↄ̃ oi, ní ãnabikɛkɛ a yã́ musu +àli a bua pↄ́ káauↄ dã ká gbíu, í gɛ́ò gu pↄ́ Dii á Lua a sɛ a tↄ́ àↄ kuwàu. +À kúkua dↄwà gupiiu! À mikpàmá sa, a bĩ́iↄ kwɛ̀, a gĩↄ gbòo. Lá Dii mɛ́ lɛ́ tↄsiwà, à tↄsiwà, à kɛɛ̀ lá à kɛ̀nɛ́wa. +À sↄukɛ wà si Siↄna ń zĩo, à fɛlɛ wà gɛ lɛ́lɛmá ĩatɛ̃ gbãa zã́. Agya! Ĩatɛ̃aua pìla, gu lɛ́ gɛ̃kↄ̃u kↄ̀. +Yã́ pↄ́ á kɛnɛ́n kɛ: À ń saokĩiↄ gboo, à ń gbɛ̀pɛlɛↄ wíwi, à ń Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃zↄ̃, í ń tã́aↄ kátɛu aa tɛ́kũ. +Ɔ̃ Lasɛli mɛ̀: Lua tò yã́ bↄ̀manↄ na, à ma yãmà à ma gba nɛgↄ̃ɛ. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Dã. +Bamↄti gbɛa guzulɛ pↄ́ kú Mↄabu bùsuu Pisiga gbɛpↄlɛu bↄaa ń guwaiwaio. +Lá wì saana nańzi, màa ma Isailiↄ ń Yudaↄ nàmazi, kɛ́ aaↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, aaↄ ma tↄbↄ, aaↄ ma táasilɛ, aaiↄ ma kpɛla, ↄ̃ aa gì ma yãmai. +A tò aa kwɛ̀ ń bòou, aa gↄ̃̀ kálɛa liaa ń kpɛ́ↄi. +Tó ma gɛńnↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ ń dezi káauↄnɛ guu, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diupi, tó aa kã̀ aa mɛ̀kpa, aa zɛ ń dii pãleↄɛ, aai zↄblenɛ́. Aa pãkpamazi, aai ma bàakuańnↄ yã́ gbooɛ. +Emani buiↄ Yeiɛli ń Simɛio. Yedutu buiↄ Semaia ń Uziɛlio. +falu pↄ́ tagɛnaↄ ń laatanaↄ ì bↄɛ̀ bàasi. Laalubu kíaↄ ń bùsu gbãadeↄ ì mↄɛ̀ ń vuao ń ã́nusuo lↄ. +Ní Ahabu bɛdepiↄ dɛdɛ zↄↄ ń wɛ̃́ɛↄ píi. An gↄ̃ɛe su gↄ̃ Isaili bùsuuo, +Wìliↄ dↄ̃o tó Dii asu ma taasi e, i fĩabomɛɛ ń maao sↄ̃́sↄ̃a pↄ́ wàlɛ kɛmɛɛ gbã yã́i. +Ɔ̃ Dii ò Setãuɛ: N bↄ má ni? A wèwà à mɛ̀: Málɛ bɛbɛ, málɛ liaa dṹniauɛ. +Tó ma á pↄ yàɛ́, dé mɛ́ a ma pↄ kɛ nai, mɛ́ i kɛ á gbɛ̃́ pↄ́ ma á pↄ yàɛ́ↄ bàasio? +Màa aↄ dɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ àizɛɛ kãaa azĩaɛ mɛ́ a dɛ ↄde ũ Luaɛoo. +Dii pↄ pàmazi á yã́i lↄ, ↄ̃ à mɛ̀ mapi sↄ̃ má gɛ̃ bùsupiuo. +i aà go ↄzɛ lé, vĩa zↄ̃ↄ pↄ́ málɛ kɛɛ̀ a gɛ́ aɛ lↄo. +Lua ↄgbɛn wá ũ. Wá naa Kilisi Yesuwa guu à wá kɛ́, kɛ́ wàↄ kú ń yãmaa pↄ́ à dↄ̀aa dìlɛwɛ̃ɛ kɛao. +Dↄnlɛde àↄ dɛ nↄmɛndode ũɛ, aàↄ a ua ń a nɛ́ↄ kũa dↄ̃. +aà o Aalonaɛ: E n buiwa n bui pↄ́ su sãa vĩ suli sↄ̃mazi blɛ kpáiao. +Gↄↄ bee nibↄna a wɛ̃ Davidi buiↄnɛ ń Yelusalɛũdeↄ píi duunawoloama ń gbãbↄanɛ́o yã́i. +Ɔ̃ ma wài è ń dṹnia kíaↄ ń ń zĩgↄ̃ↄ, aa kↄ̃ kã̀aa aa zĩka ń gbɛ̃́ pↄ́ di sↄ̃́ kpɛpio ń aà zĩgↄ̃ↄ. +Ɔ̃ Ãna mɛ̀: To mapi n zↄ̀blena yã́ kángu. Ɔ̃ à tà à pↄblè, aà oosisi làa. +Aà na tↄ́n Ainↄaũ, Aimaaza nɛ́ɛ. Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ tↄ́n Abinɛɛ. Saulupi dãunaɛ, aà desɛ̃ Nɛɛ nɛ́ɛ. +Ápiↄ sↄ̃ i Kilisi yãdada màao. +Zĩbeezĩ kí Aaza gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Asiliↄ kíawa à mɛ̀, aà mↄ dↄalɛ, +Nɛgↄ̃ɛ Samuɛli lɛ́ zĩkɛ Diiɛ ń Ɛlio. Gↄↄ bee Dii yã́ lí dɛdɛ gbɛ̃́wa mↄ̀ↄmↄↄo, mɛ́ wɛ́punguea i liguao. +Ásuli yã́ gwa lá á wɛ́ lɛ́ ewao. Àli yã́ gwa a zɛ́wa. +Dii lɛ́ Yelusalɛũ fɛlɛ lↄ, à Isaili zĩ̀zↄↄ nàaa lɛ́ suńnↄ. +Sema Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsu gↄ̃ an gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ pↄ́ ũ, kɛ́ Isaili bui lɛɛ doe su bãdɛo yã́i. +A gↄↄ la aà ìwaↄ ku kpɛ́u lↄ, Tomaa kúńnↄ sa. Aa gbatàńlɛ aa kilidàu, ↄ̃ Yesu mↄ̀ zɛ̀ ń guu à mɛ̀: Àↄ ku aafia! +Ɔ̃ ma ń sɛ́lɛ lán zàawa, ma ń fãaa bui pↄ́ aa ń dↄ̃oↄ guu. An bùsu gↄ̃̀ bɛzia ũ ń kpɛ, wa fↄ̃ pãao. Màa aa tò pↄeã bùsu gↄ̃̀ bɛzia ũ. +Laalubuↄ yã́. Á Dedã kyaama pↄ́ ì bòokpa Laalubuↄ bùsu likpɛnauↄ, +Lua ɛ̀waaso gbɛ̃ↄn síiↄ̃piↄ gbà dↄ̃a ń wɛzɛ̃o. Aa kyó ń ↄ̃nↄo dↄ̃ píi. Daniɛli sↄ̃ a wɛ́punguea ń nanapoloao dↄ̃. +Aaìↄ pↄnakɛ ń n tↄ́o gↄↄpii, aaì ĩ́anadã ń n maakɛao. +Wá ibɛɛↄ mɛ̀, e wàↄ gɛ́ ń yã́ dↄ̃i, wa siwágu, wi wá dɛdɛɛ, zĩpi i gↄ̃ kpaa zɛ́u. +Davidi Isaili kíaↄ kã̀aa Yelusalɛũ píi, Isaili bui kíaↄ ń zĩgↄ̃ↄ dↄaana pↄ́ lɛ́ zĩkɛɛ̀ↄ,gbɛ̃́ pↄ́ dɛ kía ń a nɛgↄ̃ɛↄ àizɛɛ ziia ũↄ ń a ìwaↄ ń a nɛgↄ̃naↄ ń a gↄ̃ gɛ̀bɛɛↄ píi. +A wèwà à mɛ̀: Baa, ḿmɛ n lɛgbɛ̃̀ mapi n zↄ̀blenaɛ ń Dii n Lua tↄ́o n mɛ̀ ma nɛ́ Salomↄↄ mɛ́ a kpalable, iↄ dɛ kía ũ n gɛ̃ɛ ũo lò? +mí n ula daɛ̀, mí n asana dↄɛ̀, mí n kpala kpawà aàↄ kũa, iↄ dɛ Yelusalɛũdeↄ mae ũ ń Yudaↄ píi. +Saulu nɛ́pi zĩgↄ̃ dↄaanaↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla, ado tↄ́n Baana, ado sↄ̃ Lekabu. Beelo gbɛ̃́ Limↄ, Bɛ̃yãmɛɛ bui nɛ́ↄnɛ. Wà Beelo dìlɛ Bɛ̃yãmɛɛ pↄ́ ũ yãaɛ, +Má n vĩa vĩ, ma mɛ ì seenata, n ikoyãↄ ì to vĩa ma kũ. +Kanaa nↄɛe ku bùsupiu, à mↄ̀ wiilɛ̀wà à mɛ̀: Dii, Davidi Bui, ma wɛ̃nagwa. Tã́a lɛ́ ĩada ma nɛnↄɛnawa maamaaɛ. +ↄ̃ a ò a gbɛ̃́ↄnɛ: À Isailiↄ gwa, aa dasikũ̀ aa lìwála. +Wà lákɛ̃nɛ́ aa mikɛ̃ pↄ́ pↄ́ gbãlɛ̀ tã́a kĩ́iwa ń gbãsĩkɛao ń nↄ̀ↄ kòlokpasaio ń kpàao. +aa gí oi bùsupideↄnɛo. Aa dↄ̃ kɛ́ ń kúwanↄ, ni bↄ mↄ́wá. Aa dↄ̃ kɛ́ n tɛlu ìↄ kú wá musu, niↄ dↄaaawɛ̃ɛ a guu fãanɛ, gwãasĩna sↄ̃ tɛ́ guu. +Ni wewá a zɛ́wa ń yãbↄnsaɛkɛao, Lua wá Suabana. Za dṹnia lɛ́wa ń ísia baaleo gbɛ̃́ↄ wɛ́ dↄnzi. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Beewa áↄ dↄ̃ kɛ́ Lua bɛ̃́ɛ kúánↄ, mɛ́ a Kanaaↄ yáɛ́ ń Itiↄ ń Iviↄ ń Pɛliziↄ ń Giigasiↄ ń Amↄleↄ ń Yebusiↄ. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, lá màa gbɛ̃́piↄ ònɛ, má a yã́ sóso kánɛ ń lɛ́u tɛ́ ũɛ, gbɛ̃́piↄ iↄ dɛ yàa pↄ́ tɛ́pi a kũwà ũ. +Dii Lua, pila su n kúkĩi sa, mpi ń n gbãa kpagoloo. Dii Lua, to gbɛ̃́ↄ suabaa àↄ dↄ n saonaↄ sↄ̃wa, to n yãmanaↄ pↄnakɛ n maa yã́i. +N aà kɛ̃̀sã malaikaↄzi gↄↄpla, n aà kpà kpalau ń gawio ń bɛɛɛo. +Ńyↄ̃ láka ma yãkɛa a zɛ́waa yã̀? Ń ye ǹ yã́ĩikpaa, n yã́ na bↄ yã̀? +Geesↄ̃ buipiↄ lí bòokpa zwã̀akpɛpi kpɛ naa bɛaɛ oi. +Bↄ́yãi nili ma tàaeↄ kɛ̃a ǹ ma duuna woloao ni? Asa má gɛ̃ tɛ̃́ɛnau tia, máↄ ku lↄo, ńyↄ̃ kpálɛkɛmazi, ńyↄ̃ ma eo. +Kɛata nɛgↄ̃ɛↄ síiↄ̃ɛ: Amlaũ, Isaa, Hɛblↄ̃ ń Uziɛlio. +Ásu ɛa ma gba pↄpã lↄo, má ye á tulaleti gĩyãio. Dikpɛ pↄ́ i kɛ mↄbↄzĩ ń kã́mabogↄↄo, á kↄ̃kãaapiↄ vãiɛ, má fↄ̃́o. +Zĩkɛn pãɛ bee sↄ̃, à aà zu bàasi gusiau. We a ↄ́ↄlↄu à ↄdi a musu. +Mi sↄ̃́ↄ ń ń dikpɛnaↄ wíwinnↄ ń zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃́godeↄ. +Ɔ̃ kí yãgↄ̃̀gↄ̃ à mɛ̀: Wà nɛ́ pↄ́ bɛ̃́ɛpi kpa nↄɛ sɛ̃́iawa. Ásu à aà dɛo, aà dan we. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ aà là à mɛ̀: Baa, kpelewa má Isailiↄ bↄi? Ma bui mɛ́ kɛ̃́sãa Manase buiↄzi, mɛ́ mámɛ má fɛ̃́nɛũ dɛńla ma de bɛdeↄ guu. +Heloni nɛ́ Ɛliabu mɛ́ Zabulↄni zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Bee aↄ dɛɛ́ lán pↄgbɛ̃zɛ ń vɛ̃ɛfɛ̃kĩio gbawaɛ. +Ɔ̃ tã́api wiilɛ̀ à aà zĩ̀a pãsĩpãsĩ, ↄ̃ à gòwà. Nɛ́pi gↄ̃̀ lán gɛwa, ↄ̃ gbɛ̃́ daside mɛ̀ à gàɛ. +Wɛ̃́lɛpiↄ ń ń bualoũↄ mɛ́ kpaalɛ pↄ́ Dã buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄ ũ. +Lá ísidai ì lao, mɛ́ swai ì ba à gɛ̃zɛa, +À kũ̀ pↄsiade gbɛ̃naↄ gbɛ̃kɛkɛɛ̀, kɛ́ asu vĩakɛa Gbãapiideɛ too yã́i. +aà gbáↄá mↄsiɛ, mɛ́ aà gbálaↄá mↄsi ń gĩoɛ. +À bↄ̀ ń a gbɛ̃́ↄ lán sãↄwa, à dↄ̀aanɛ́ guwaiwaiu lán sã waiↄwa. +Aa Amↄↄ ń a nɛ́ Sikɛũo dɛ̀dɛ, ↄ̃ aa Dina sɛ bↄ̀ò Sikɛũ kpɛ́u aa tàò. +Kpɛ́pi bilandaa vĩ, a yàasa sáa ń kpɛ́pioɛ gã̀sĩsuu bao, a lɛsĩ kwi. À vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kpà kpɛ́pi guu. +Kɛ́ àlɛ yãońnↄ, Filitɛ̃ↄ nɛgↄ̃na Goliati, Gata gbɛ̃́ bↄ̀ Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄ guu, à ɛ̀a fɛ̀lɛ ń a yã́pio. Davidi yã́pi mà. +Ásuli gbɛ̃e fĩa sɛo, sema yeakↄ̃i bàasio. Gbɛ̃́ pↄ́ ye a gbɛ̃́deezi, Lua ikoyã pɛ̀ɛwàɛ. +Málɛ Isailiↄ e, i kɛ tia no, málɛ ń gwa, a gↄↄ i ka gĩao. Saana a bↄ Yakↄbu buiↄ guu, kpalablena a bↄ Isailiↄ guu, i Mↄabuↄ mi wíwi, i zↄakanapiↄ dↄ́ fↄ̃́fↄ̃. +Kɛ́ Yabɛsi Galadadeↄ yã́ pↄ́ Filitɛ̃ↄ kɛ̀ Sauluɛpi mà, +ge pↄ́ pↄ́ à ɛɛtò à mɛ̀ ń Diio a yã́ musu. Aàli fĩabo pↄdeɛ a bɛɛɛ lɛ́u, i ɛa à a ↄ̃a sↄode nawà, i kpawà gↄↄ pↄ́ àlɛ mↄ́ ń a tàae fĩabobↄo. +Vua pↄ́ Salomↄↄ ì e wɛ̃ ń wɛ̃o ì ka tↄnu bao ń àaↄ̃o, +Kɛ́ wàlɛ gɛ́ńnↄ Yosɛfu bɛ màa, vĩa ń kṹ aa mɛ̀: Ɔ̃a pↄ́ wa dà wá sakiliↄ guu yãa yã́mɛ́ tò wà mↄ̀wanↄ la. Aa ye kusiwá aa wá nɛ́, aai wá kṹkũ zↄↄ ũ, aa wá zàaĩnaↄ sɛ́lɛɛ. +N ikoyã pↄ́ bↄ̀ ń lɛ́uↄ píi, má dau siu nɛ́ɛ. +Yudaↄ ìↄ pↄble ma bɛ gbɛ̃ↄn basoplakwikwi, gbãadeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ bui pↄ́ liaawáziↄ kĩ́iↄ. +Nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwiↄ guu, gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ mɛ́ bↄ̀ gɛ̀ Davidi kĩ́i Adulaũ gbɛ̀ɛu. Filitɛ̃ↄ gãli bòo kálɛa Lefai guzulɛu. +A nɛgↄ̃ɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn bla ń tↄũnaↄ baakwi, an baade ń a zàaĩnao. À dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ swaaↄ̃ɛ. +Lua mɛ̀ a yã́i gↄ̃ɛ a go a de ń a daowa, i na a nawa, an pla ḿpii aai gↄ̃ lán sàwakula ń gbalaowa. +Hilaũ a gode pↄ́ ísia dↄ̃ↄ zĩ̀wà ń góilɛnaↄ, ↄ̃ aa dà ísiaa sãnu ń Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ. Aa gɛ̀ Ofii aa vua nàaa we tↄnu gɛ̃o ń mɛ̀ndoo, ↄ̃ aa sùò kí Salomↄↄɛ. +Kɛ́ Saulu è màa, a dↄ̃̀ kɛ́ Dii kú ń Davidioɛ, mɛ́ a nɛ́ Mikali yeaàzi, +ↄ̃ à kpàaũ ń Yudaↄ kí Aazia daɛↄ à ń lá à mɛ̀: Deↄn á ũi? Aa wèwà aa mɛ̀: Aazia daɛↄn wá ũ, wa mↄ fↄkpai kí Yolaũ bɛdeↄwaɛ ń aà da Zezabɛli bɛdeↄ. +À yã́ pↄ́ kɛ̀ zadↄ̃ wi á io, za gↄↄ pↄ́ Lua gbɛ̃nazĩna kɛ̀ tↄↄlɛ gbɛagbɛamá dṹnia gola síiↄ̃u píi, à ma tó wà yãkɛ̀ a zↄ̃ↄ kà yã́ɛ beewa. +Ma yenzide, ń kɛfɛũ fá! N zɛa maa! Wá wúlɛkĩiá sɛ̃̀bↄlↄɛ, +ↄ̃ Lua nɛ́ↄ è gbɛ̃nazĩn nɛnↄɛpiↄ kɛfɛũ, ↄ̃ aa ń sɛ́ ń pↄeãwa. +Gbɛ̃maapi kú ń guuɛ, yãvãi pↄ́ àlɛ e àlɛ ma lá gu lɛ́ dↄ aà wã̀wã aà nↄ̀sɛmaa yã́i. +Pↄ́ pↄ́ zĩ̀kanaↄ sìmá aa sùòↄn kɛ: Sã ń bleo ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ ń bàaↄ̃kwi ń sↄoo (675.000). +Ɔ̃ aalɛ wiilɛ ń lↄↄ gbãtɛ̃o, aalɛ ńzĩa lili ń fɛ̃ndao ń sↄ̃nao lá aaì kɛwa, e au lɛ́ bàalɛ ń mɛwa. +ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Lubɛni bui Ɛliabu nɛ́ↄ Datani ń Abilaũoↄnɛ. Tↄↄlɛ wɛ̃̀aa á guu à ń mↄmↄ ń ń bɛdeↄ ń ń zwã̀akpɛↄ ń ń gbɛ̃́ↄ píi. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ ǹ mɛ, ma Dii Lua mámɛ ma yã́ɛ bee ò Amↄniↄ musu an yãzↄ̃zↄ̃a Isailiↄnɛ yã́i. Fɛ̃ndaɛ! Fɛ̃ndaɛ! Wa wò gbɛ̃dɛdɛa yã́iɛ, àlɛ tɛkɛ à láa gbɛ̃́ↄnɛɛ, àlɛ pipi lán loupilɛawa. +Má gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄ waa píiɛ, má bãↄ ń kpↄↄ waa píiɛ. Má vãikɛnaↄ fu, mí gbɛ̃nazĩnaↄ kaalɛ tↄↄlɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀ ápiↄ ń á nↄɛↄ a lɛgbɛ̃̀, ↄ̃ a zĩkɛ̀wà a mɛ̀ á lɛ́ pↄ́ á kɛ̀ luabɛ nↄɛ kíawa fĩaboɛ̀ɛ. A mɛ̀ áↄ tulaletikaɛ̀ tɛ́a, íↄ ítↄ̃lɛwàɛ. Too, à lɛ́ pↄ́ á kɛ̀wà fĩaboɛ̀! À zĩkɛ lɛ́ pↄ́ á gbɛ̃̀ɛ̀wa! +Má n báasi kálɛ gbɛ̀sĩsĩↄ musu, mí n guupↄↄ kↄ́lɛ guzulɛↄ pai. +Tↄↄlɛ lɛɛ̀lɛ à ń mↄmↄ ń ń bɛdeↄ ń Kole zĩkɛnaↄ ń ń àizɛɛↄ píi. +Tó ma duuna pↄ́ ń kɛ̀ yãa kɛ̃̀ma píi, duunapi yã́ a dↄngu, i kɛnɛ wí ũ, n lɛ́ iↄ kpaaũa n tↄ́ ĩ́i yã́i. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Kɛ́ Basɛba gɛ̀ kí Salomↄↄ lei Adonia yã́pi musu, ↄ̃ kípi fɛ̀lɛ gɛ̀ dàaàlɛ à kùlɛɛ̀, ↄ̃ à ɛ̀a mↄ̀ zↄ̃̀lɛ a gĩ́naa. Ɔ̃ wà mↄ̀ Basɛbaɛ ń kìlao, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ kí ↄplaai. +Aa wiilɛ n yã́ musu, aai búbuapɛ wɛ̃nannↄ. Aa bùsu zu ń mia, aai gbeembo túfu guu. +Ɔ̃ aa aà kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ, asa aa dↄ̃̀ à gàɛ. +À Lua náaikɛ̀, ↄ̃ à bɛkpà bùsu pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ɛpiu nibↄ ũ zwã̀akpɛde ũ. Màa Izaaki ń Yakↄbuo lↄ, asa Lua lɛgbɛ̃api gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ. +Tó bùsudeↄ mↄ̀ kùlɛ Diiɛ dikpɛgↄↄzĩ, gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ ń gugbãntoo oi bↄlɛo lí bↄ ń gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛo, gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ ń gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛo lí bↄ ń gugbãntoo oi bↄlɛo. Asu ɛa bↄ ń bↄlɛ pↄ́ à gɛ̃̀uoo, sema aà bↄ ń a aɛ oi bↄlɛo. +Gbɛ̃maa ì zɛ́ pↄ́ ì ɛ̃ vãiɛ sɛ́, zĩakũadↄ̃na ì a wɛ̃ni dↄ̃́a. +Ãma tó aà zã́ gìɛ̀ za zĩ́ pↄ́ à a yãmà gↄ̃̀ↄ, a aà lɛkɛa ge lɛ́gbã pↄ́ a dↄ̀ làasoosaipi midɛ, Dii i aà kɛ̃́. +Lá dào ì tɛ́kũ, ge lá tɛ́ ì gbɛ̀sĩsĩ sãsã, +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Tó n zu n deziↄ guu, gbɛ̃́piↄ fɛlɛ gbãsĩkɛ ń bùsu pↄ́ aalɛ gɛ̃u dii zĩ̀loↄɛ. Aa pãkpamazi, aai ma bàakuańnↄ yã́ↄ gbooɛ. +Ɔ̃ Yoabu ń Abisaio pɛ̀ Abinɛɛwa e ĩatɛ̃ gɛ̀ gɛ̃̀ kpɛ́u. Aa kà Ama sĩ̀sĩ pↄ́ bↄaa ń Giao musu Gabaↄ̃ↄ gbáa zɛ́ saɛ. +Kɛ́ Isaili bui píi bùa Yuudɛ̃wa aa làa, ↄ̃ Dii yãò Yozueeɛ à mɛ̀ +Ń beeo lá aa saò Isailiↄnɛ ń tã́aↄwa, aa tò aa zã̀ yã́wa aa duunakɛ̀, a yã́i ma Dii Lua ma ↄlɛ̀lɛnɛ́ ma mɛ̀ aa ń duuna gbɛe. +Ɔ̃ aa tɛsↄ̃̀ Lua kpɛ́wa, aa Yelusalɛũ bĩ́i gbòo. Aa tɛsↄ̃̀ a ua maaↄwa, aa pↄ́ bɛɛɛdeↄ ↄ̃̀ↄkpà píi. +Ńsu ǹ n mae na dã̀akpa ǹ n mae kpɛbↄo. +Dii Lua Zĩgↄ̃de, ma wabikɛa sí, swã́sɛ ma yã́i, Yakↄbu buiↄ Lua. +Mili widɛ ń baonapi yã́oo. Ɔ̃mɛ gbãa pↄ́ Lua ì gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a náaikɛↄ suabaò ũ, atɛ̃sa Yudaↄ, an gbɛa buipãleↄ. +Wá gbɛ̃́ ↄde sↄ̃ aà pↄnakɛ, kɛ́ Lua aà bùsa yã́i, asa ↄdeↄ gɛ̃zɛa lán lávu kwɛawaɛ. +Dii ò Mↄiziɛ: Gɛ́ Falaↄ̃ↄ kĩ́i, asa ma aà swãfɛ̃̀ ń aà ìwaↄ, kɛ́ mà a dabudabuɛ beeↄ kɛ ń guu, +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, aaukɛ! Aaukɛ ń wáa ń ɛ̀lɛɛlɛboao ń pↄsiao. +Ásuli swãdona kao. Ásuli pↄ́ dilɛ vĩaɛ zɛ́u aà kpaao. Àliↄ ma vĩa vĩ. Mámɛmaa Dii. +Dii mↄ̀ò sa lá á òwa, asa a duunakɛ̀ɛ̀, i aà yãmao. A yã́i yã́pi á léi. +Wà ma gbɛ̃ ń goo gɛ̃n àaↄ̃. Wà ma papa ń gbɛo gɛ̃n do. Gó kpàlɛmanↄ gɛ̃n àaↄ̃, ma kɛ ísi guu gↄↄ do fãanɛ ń gwãasĩnao. +Yoɛli mɛ́ ń dↄaana ũ Basana we, Safaũ mɛ́ aà plaade ũ, a gbɛa Yanai ń Safatao. +Isakaa dɛ lán zàaĩn gbãawa, ìↄ wúlɛa asoↄ zãnguo. +Yesu mɛ̀: Ápiↄ sↄ̃, dé i mɛ má dɛ a ũi? +Asa Elodi Zãa kũ̀ yãa, à mↄkàwà à aà dàkpɛu a dãuna Filipi na Elodia yã́iɛ. +wɛdↄakↄ̃ɛ, wɛ̃dɛkɛa, lalasi kↄ̃̀ↄ ń yã́ bee taaↄ. Málɛ a lɛdawá lá má dàwá yãawa, yãbeetaakɛnaↄ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i bleo. +Kɛ́ à kà Davidi kĩ́i Hɛblↄ̃ ń gbɛ̃ↄn bao pↄ́ kuanↄↄ, ↄ̃ Davidi blɛsakɛ̀nɛ́. +Ofii, Avila ń Yobabao. Yotã buiↄn we píi. +A yã́ mɛ́ tò pↄ́ pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ eaá aà náaikɛa yã́ɛ, kɛ́ àↄ dɛ aà gbɛ̃kɛyã ũ. Beewa lɛgbɛ̃apiá Ablahaũ buipiↄ píi pↄ́ɛ, i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa Mↄizi ikoyã kũa ńtɛ̃ɛↄ no, ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Lua náaikɛ lán Ablahaũwaↄɛ lↄ. Ablahaũá wápii deziɛ. +Ɔ̃ Yesu ń lá à mɛ̀: Lá Davidi kɛ̀ gↄↄ pↄ́ aàpi ń a gbɛ̃́ↄ aalɛ taasikɛ, nↄana lɛ́ ń dɛ, i a kyokɛ á èo lé? +Saulu ku gbɛafuli gbáu Migↄ̃nↄ, Gibɛa saɛ ń zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃. +Dii ì a gbɛ̃́ↄ gba gbãa, Dii ì báaadańgu aaↄ aafia. +Dii òɛ̀: Pã́lɛ zĩ́lɛ. Kɛ́ a pã̀lɛ, ↄ̃ à lì mlɛ̃ ũ, ↄ̃ Mↄizi bↄ̀zã. +Sĩana málɛ oɛ́, á ↄ́ↄlↄ á wɛ̃nakɛ, ãma dṹnia a pↄnakɛ. Áↄ ku pↄsia guu, ãma á pↄsiapi a lilɛ pↄna ũ. +Málɛ o á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ ma yãmaↄnɛɛ, àↄ ye á ibɛɛↄzi, à maakɛ gbɛ̃́ pↄ́ zaáguↄnɛ. +Ãma Lua ma dilɛ a pↄ́ ũ za ma da nↄ̀sɛu. Kɛ́ aà ma sísia a gbɛ̃kɛ guu gↄↄ kàɛ̀, +Asuũ buiↄ Matenai, Matata, Zabada, Ɛlifele, Yelemai, Manase, Simɛi. +Wà mↄ̀ɛ̀ ń ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ aà ↄnamá. Kɛ́ aà ìwaↄ è, ↄ̃ aa gìnɛ́. +Aàli bↄ gɛ́ zupi au dã, i mↄ fã duunkɛ̃makĩi aɛwa ń ↄnɛzↄblenao, i fã́fã duunkɛ̃makĩipi aɛ gɛ̃n sopla. +Tiasa nɛ́ gbɛ̃ↄn pla pↄ́ n ń í Egipi zadↄ̃ mi mↄ n kĩ́ioↄá ma pↄ́ↄnɛ. Ɛflaiũ ń Manaseo gↄ̃̀ ma nɛ́ↄ ũ lán Lubɛni ń Simɛↄowaɛ. +A yã́ mɛ́ tò gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ɛ beeↄ mà mɛ́ à zĩkɛ̀wà dɛ lán gbɛ̃́ laaide pↄ́ a kpɛdↄ̀ gbɛwawa. +Ì tó gbɛ̃́pii go azĩa gĩa, kɛ́ baade e dↄ̃ ámɛ álɛ zĩkɛ we. +Ao Dii, wá kú ń yã́ pↄ́ n zɛòo zɛ́u, wá wɛ́ dↄnzi, n tↄ́ ń n yã́ dↄawáguo wá kãsì. +Aàↄ kpalable n dↄ̃a guu gↄↄpii, ǹ aà dↄ̃́a n gbɛ̃kɛ ń n náaio yã́i, +Tó a vĩ̀i ń dãunaↄ vĩ sↄ̃o, aà mae vĩ̀iↄ ń aà dãunaↄ mɛ́ aali ble. +Bↄa Taatu aa gɛ̀ bòokpà Tɛla. +Ɔ̃ Akisipi ìwaↄ òɛ̀: Isaili bùsu kí Davidin weo lò? Aàpi ↄ̃ wì ↄ̃wã wì lɛsi aà yã́ musuo lò? WìƆ̃ Abia ń a gbɛ̃́ↄ Isailiↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, an zĩgↄ̃ na maa pↄ́ gàgaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (500.000). +Gbɛ̃maa ua ìↄ àizɛɛ zↄ̃ↄ vĩ, gbɛ̃vãi pↄ́ↄ ìↄ yãkele vĩ. +Tó mlɛ̃ bↄnãa kɛ̀ a kↄ̃̀ↄonaɛ à aà sò, a ài vĩ a guu lↄo. +Dii òɛ̀: Pila ǹ gbɛ̃́piↄ gba laai, aasu gu baa vĩ aa mↄ ma gwaio, kɛ́ an daside su gagao yã́i. +kpala a zĩ́napɛlɛ gbɛ̃kɛ guu, Davidi buie a zↄ̃lɛu ń náaio. A kpálɛkɛ yã́zɛdei, aↄ wãa ń yã́gↄ̃gↄ̃anɛ a zɛ́wao. +Ɔ̃ a ò Diiɛ: Ma kpɛ́ lɛsĩɛ bee dↄ̀nɛ kɛ́ ǹyↄ̃ kuu gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ Saulu òɛ̀: Lua báaadangu ma nɛ́ Davidi. Ńyↄ̃ yãzↄ̃ↄkɛ, n mi aↄ daa íaɛ fá. Kɛ́ Davidi gɛ̃̀zɛa, ↄ̃ Saulu tà bɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ a pↄ lí pa kpaao wɛ́ kɛ̃a, pↄkũmade ì a yãfũkɛ sɛ lɛsĩ. +Nↄ̀ↄmusuↄ ì ↄ́ↄlↄ maafɛi, aaì pↄblea wɛɛlɛ Luawa. +Ásuli pↄpãle bui ba á vɛ̃ɛbuuo. Tó a gi, á vɛ̃ɛbɛↄ ń pↄ́wɛnapio a gↄ̃ɛ́ tɛ̃ ũɛ. +Kɛ́ gu dↄ̀ Mↄizi ò gbɛ̃́ↄnɛ: A duun zↄ̃ↄ kɛ̀, ń beeo má ɛa mà dɛdɛ gbɛwa mà gɛ́ Dii kĩ́i lↄ, wìliↄ dↄ̃o tó má e awakpaɛ́ á duuna yã́ musu. +Wa o ma yã́ musu: Yã́zɛde ń gbãao ku Dii kĩ́iɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̃̀maziↄ mↄ ma kĩ́i vlãnaa ń pↄ̀ↄu. +Ma Dii má sì ń mazĩao, Bↄzɛla a gↄ̃ bɛzia ũɛ, iↄ da gii lán gbáawa. Aↄ dɛ láanipↄ ũ, láaipↄ ũ, a zↄ̃ɛwiaↄ iↄ da gii gↄↄpii. +Ɔ̃ gbɛ̃pãle mↄ̀ à mɛ̀: Dii, n ↄ̃an kɛ. Má ùlɛ kooa zwã̀nkasauɛ. +Tó gbɛ̃́ ↄ̃nↄ pↄ́ ì bↄ musu vĩ, sɛ̃́ia ìliↄ gbãsĩ vĩo, a gbɛa ìliↄ yãkele vĩo, ì busanɛ́, ì gbɛ̃́ yãma, sùuu pɛ̀ɛwà ń maakɛao. Ìli gbɛ̃́ bↄbↄↄsio, mɛ́ ìliↄ mↄafili vĩo. +Ɔ̃ Ablahaũ sãↄ ń zuↄ kũ̀ a kpà Abimɛlɛkiwa, ↄ̃ aa lɛdoũkɛ̀ ń kↄ̃o. +Luabɛtɛ̃ana bↄ̀ gugbãntoo oi, à gawi zↄ̃ↄ dà Luaɛ. +A yã́i Isailiↄ, má yã́piↄ kɛɛ́. Lá má yã́piↄ kɛɛ́ Isailiↄ, àↄ kú ń mapi á Lua yã́kpalɛkɛaánↄ sↄuo. +Kɛ́ Yehu sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò a làa, ↄ̃ a ò dↄaiↄ ń zĩgↄ̃ badepiↄnɛ: À gɛ̃ à ń dɛdɛ! Ásu to an gbɛ̃e piliwáo. Kɛ́ aa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao, aa ń gɛↄ kↄ̀lɛ bàasi, ↄ̃ aa gɛ̃̀ Baalizi kpɛa. +Dii, suwanↄ wá pá ziu, lá ni su ń ío gbáauwa. +Aà nɛ́ↄ ì fɛlɛ aa samaaoɛ̀, aà zã́ ì aà sáaukpa ì mɛ +Má tó wɛ̃́lɛpi gↄ̃ yàaaɛ, i gↄ̃ láanipↄ ũ. Yã́pi a di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄwa, aaↄ fionada wɛ́tɛ̃a pↄ́ wà mↄ̀ɛ̀ yã́i. +Á nↄɛ píi ã́nusu ge vua nↄamblebↄↄ ń pↄkasaↄ gbɛa a Egipi nↄɛ deewa ń ń nↄɛ pↄ́ kú aà bɛↄ, í da á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄnɛ. Màa á Egipiↄ pↄ́ↄ símá dúuduu. +Kɛ́ a ò màa, ↄ̃ à a ↄↄ ń a gbáↄ ↄ̀lↄnɛ́. +À awakpaɛ̀. Loupũnaa ń lougbɛɛ beeo kà. Má á gbaɛ saɛ, wa gíɛ́ lↄo. +I gbasa á tã́a pↄ́ wà ã́nusu lɛ̀wàↄ ń a pↄ́ pↄ́ wà vua lɛ̀wàↄ ↄ̃̀ↄkpa, í ↄzↄ̃i lán bↄlↄwa, í o pↄ́piↄnɛ: À gɛ́i! +Kɛ́ Piɛɛ gbɛ̃́ↄ è, a ònɛ́: Isailiↄ, bↄ́yãi yã́pi bↄ̀ á saɛi? Bↄ́yãi a wɛfĩ̀wá màai? Álɛ e wázĩa gbãa ge wá maa yã́ mɛ́ tò gbɛ̃́ɛ bee táaòe? +Lɛbɛka wɛzù à Izaaki è sↄ̃, ↄ̃ à pìla a yiongo kpɛ kpakpa, +Ɔ̃ Isailiↄ ń nↄamblebↄↄ wòlo Olebu gbɛ saɛ, aai da lↄo. +Ɔ̃ Piɛɛ lelekpà lↄ. Kɛ́ à kɛ̀ sàa yↄↄ, gbɛ̃́ pↄ́ zɛa weↄ ò Piɛɛɛ: Sĩanaɛ an gbɛ̃don n ũ, asa Galile gbɛ̃́n n ũ. +Nísika dàa ń a dibↄowa, aai gↄ̃ ma pↄ́ ũ. +Ibɛɛↄ ì ń kṹ ń kokoao, aaì ń gá ń bↄ. Aaì ń kṹ ń sↄo, aaì ń naaa ń ń táaluo, ↄ̃ aaì pↄnakɛ, aaìↄ yáalↄ. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wi Lua sísi ń aà Nisĩna gbãao, wi ĩ́anadã Kilisi Yesu guu, mɛ́ wiliↄ wázĩa yã́ náai vĩoↄ, wámɛ wá tↄ̃̀zↄ̃n sĩandeↄ ũ. +À kũ̀ wà falubↄ Sezaaɛ yã̀ ge wásu bↄo? +Zĩnapiↄ lá kpà Ezekiawa. Kɛ́ à a kyokɛ̀, à gɛ̀ Dii kpɛ́u, a pòo aà aɛ, +A yã́i tò, kɛ́ Kilisi lɛ́ mↄ́ dṹnia guu, a ò Luaɛ: Ń ye saoa ge gbaio, ↄ̃ n mɛ dↄ̀mɛɛ. +Tó aà zã́ lɛ́ yãe oɛ̀ lá gu lɛ́ dↄo, à wèiɛ̀ ń lɛ́ pↄ́ a kɛ̀ Diiwaon we, ge lɛ́gbã pↄ́ a dↄ̀wà. À zɛ̀aànↄɛ, asa zĩ́ pↄ́ a mà i yãe oo. +Aaìↄ ma kĩ́i wɛɛlɛ lá gu lɛ́ dↄ, an mɛ̀sa ì wã ma yãkɛaↄ dↄ̃ai lán bui pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa ìli pãkpa a Lua yãdilɛaↄziowa. Aaì yã́gↄ̃gↄ̃a a zɛ́wa gbɛaa, aaìↄ ye mà s��̃ńzi. +Mɛsɛlɛmia nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Zakali, a plaade Yediaɛ, a àaↄ̃de Zebadia, a síiↄ̃de Yaniɛli, +Kɛ́ Yesu è màa, aà pↄ pà a ònɛ́: À to nɛ́ↄ mↄ ma kĩ́i, ásu gínɛ́o, asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iá gbɛ̃́ bee taaↄ pↄ́ɛ. +Baa tó an gbɛ̃́ↄ kwide gↄ̃̀ we, wa ɛa ń tↄ̀lↄzↄ̃ lↄɛ. Lá wì kpakpaa ge kpàkɛfↄ̃ↄↄli zↄ̃ a miↄna i vlãpa, màa bui pↄ́ a kua adoa a gↄ̃ a miↄna ũ. +Dii sↄ̃́goↄ lɛ́ vĩo, à kà miliↄ̃ do. Dii bↄ̀ò za Sinai, à mↄ̀ pìla a gu pↄ́ a kua adoau. +Ɔ̃ Piɛɛ ń Zãao wèmá aa mɛ̀: À gwa ázĩawa à gwa. Á yã́ wà maa, ge Lua pↄ́ɛ? A kpele mɛ́ maa Luaɛi? +asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀: Lua a n yã́ o a malaikaↄnɛ aa n dↄ̃́a. +ↄ̃ à gɛ̀ò kí kĩ́i, à a yã́ dàu a sìuɛ̀ à mɛ̀: N ìwaↄ ↄ̃a pↄ́ kú Dii kpɛ́u bↄ̀lɛ aa nà Dii kpɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ ń ↄzĩ. +Ńsu maezↄ̃ↄ leleo. Lɛdawà n mae ũ, ní da ɛ̀waasoↄwa n vĩ̀i ń n dãunaↄ ũ. +Aa wèwà aa mɛ̀: Yesu Nazalɛtiɛ. Ɔ̃ a ònɛ́: Mámɛ má aà ũ. Yudasi bↄnkpɛdepi kúńnↄ. +Ɔ̃ tã́adepi kùsimá à gbãamↄ̀nɛ́, à ń kwɛ́ píi à ń kɛkɛĩa, ↄ̃ aa bàalɛ̀ bↄ̀lɛ uapiu puizi. +Dii gawi a bↄ, gbɛ̃́pii a wɛsiɛ sãnusãnu. Dii lɛ́ mɛ́ ò. +Kɛ ń laaio lá málɛ a taa kɛnɛ gbɛ musu lawa. +Kɛ́ à kà kãi ń wɛ̃́lɛpi bĩ́ibↄlɛo, a è wa gɛ sɛa wà bↄ̀ò. Gyaa nɛ́ mɛ̀ndonaɛ. Wɛ̃́lɛpideↄ kú ń nↄɛpio dasi. +Mí tó à gɛ̃ ma kaau, mí tó à zɛ ń ma bàakuaánↄ yã́o. +Ásu àↄ ↄ̃a kũao, baa ↄsↄ̃gbɛna. +Gↄↄewa luabɛ gbãadeↄ mↄ̀ sĩ̀ Dii aɛ, mɛ́ Setãu kú ń guu. +N ĩ́andãa ń n táasi mↄↄna ↄ́o sì bɛdau la, kↄ̀ↄbiiↄ mɛ́ gↄ̃̀ n pɛ ũ, séseↄ mɛ́ n zwãa ũ. +Ɔ̃ wà ɛ̀a sù ń Mↄizio ń Aalonao Falaↄ̃ↄ kĩ́i, a ònɛ́: À gɛ́ Dii á Lua sísii. Á deↄ mɛ́ aa gɛ́i? +Baa kɛ́ ma duuna zↄ̃ↄ Dii, sùuukɛmanↄ n tↄ́ yã́i. +Ɔ̃ Yesu ń lá à mɛ̀: Á yã́pi dↄ̃oa? Kpelewa á a kĩniↄ ma lↄi? +Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Mae, ma gba í bee, kɛ́ imi su ma dɛ mà mↄ ítↄi la lↄo. +Kɛ́ Zelemii yã́ pↄ́ Dii dàɛ à o gbɛ̃́ↄnɛ ònɛ́ a làa, saonaↄ ń ãnabiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi aa ↄpɛ̀lɛwà aa mɛ̀: N gaɛ. +Levii buiↄ aai yã́ɛ beeↄ o Isaili buiↄnɛ píi ń lↄↄ gbãao, aa mɛ +Aa lápiↄ nà zĩnaↄnɛ ń ↄzĩ, aa ń gbáɛ kí bùsu dasiↄ guu. Lápi guu wà mɛ̀ wà Yudaↄ dɛdɛ wà ń midɛ wà ń buibↄ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ gↄↄ doũ zĩ́, mↄ kuɛplade pↄ́ wì mɛ Adaa gↄↄ kuɛaaↄ̃de zĩ́, wi ń pↄ́ↄ naaa. +Ɔ̃ Yoabu gbɛ̃́ pↄ́ a ń naoↄ lɛ́ ò Davidiɛ. Isaili bùsu guu píi gↄ̃ɛ pↄ́ aa fɛ̃nda dↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn miliↄ̃ do ńń bàaↄ̃kwioɛ (470.000). +Tↄↄlɛpiá Dii pↄ́ɛ. Saona pↄ́ aaì zĩkɛ Dii ua, aaì sↄ̃aàzi aà gbagbaiↄ mɛ́ aaↄ vĩ, aai bɛkpau, Dii ua iↄ ku we lↄ. +Wii lɛ́ gbã́ugbãu, ńsu ǹ nzĩa kṹkũo. Ǹ n lↄↄ fɛlɛ musu lán kuuↄwa. Ma gbɛ̃́ↄ tàae kpàwakɛnɛ́, Yakↄbu buipiↄ duunaↄ onɛ́. +Nɛgↄ̃napiↄ tↄ́n kɛ: Yoabu dãuna Asaɛli, Dodo nɛ́ Ɛlana Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́, +Asa wápiↄ sↄ̃ wá faa vĩ yãao, luayãdansaiↄn wá ũ. Wá sã́sãa, wá dɛ pↄnakɛa ń dↄ́ɛĩi píio zↄↄ ũ. Wiↄ ku nↄ̀sɛvãi ń wɛdↄakↄ̃ɛo guu. Wá dɛ gbɛ̃́ giaↄ ũ, wá zakↄ̃u. +Gwa! N wɛ́ è gbã lá Dii n namɛɛ ma ↄzĩ gbɛ̀ɛu. Wa òmɛɛ mà n dɛ, ↄ̃ ma n wɛ̃nagwà, ma mɛ̀ má ↄkã ma diiwao, asa Dii mɛ́ aà kpà kía ũ. +Mↄizi i fↄ̃ gɛ̃̀ kpaaũkpɛpiuo, kɛ́ tɛlu kùa mɛ́ kɛ́ Dii gawi kpɛ́pi pà yã́i. +À kaadↄɛnli è kãaa, a lá pàɛ. À gɛ̀ gwai tó a nɛ́ mà. Kɛ́ à kà we, i pↄe eo, sema a lá, asa a magↄↄ i ka yãao. +Pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ ì táao tↄↄlɛwaↄ gàga píi, bãↄ ń pↄtuoↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ ń gbɛ̃nazĩnaↄ píi. +Wá kú dṹnia guuɛ, ãma wili zĩka lán dṹnia gbɛ̃́ↄwao. +Ɔ̃ à gɛ̀manↄ ua bĩ́ibↄlɛu. Kɛ́ ma wɛsɛ̀, ↄ̃ ma ɛ è bĩ́i guu. +Seelaↄ aaↄ ku ĩatɛ̃ ń mↄvuao ń saanaↄwa, bui píi iↄ ku pↄsia guu dṹniau. Aa gↄ̃ bíli guu ísia kↄ̃fĩ ń a bàalɛao yã́i. +A ga midɛ, aↄ ku lↄo, a wɛ́i gogo gbɛ̃́piiɛ, a wibↄ a gbɛ̃́ↄnɛ dṹnia guu píi. Dii mɛ́ ò. +Yotaũ Aaza ì, Aaza Ezekia ì, Ezekia Manase ì, +Tó i nanapi omɛɛo, yã́ mɛ̀ndopi mɛ́ gↄ̃̀ɛ́. A lɛkpàaĩ à ɛɛtomɛɛ ń yãkpaanlaoɛ e yã́ àↄ lilɛ. À nanapi yã́ omɛɛ, míↄ dↄ̃ kɛ́ á fↄ̃ à a bↄↄlɛkɛ. +Óo! Etiopi bùsu swade fìonde gbɛ̃́ↄ! +Lá ń tò aa gↄ̃̀ nↄ̀sɛsaideↄ ũ, ńsu to aa tidↄmalao. +Ma Yudaↄ zɛ́pi yã́ kũ̀ ↄplapla dɛ ma sáaↄla dasi, ma ãia dɛńla wá deziↄ fɛlɛkaayãpi guu. +ń a gbãa zↄ̃ↄ bↄnsaɛ p���́ lɛ́ zĩkɛ wá gbɛ̃́ pↄ́ wálɛ a náaikɛↄ guuo. Iko gbãapi zĩkɛ̀ Kilisi guu +ↄ̃ Lua gbɛ̃́ Ɛlizipi zĩkɛna Geazi làasookɛ̀ à mɛ̀: Ma dii tò Sili gbɛ̃́ Naamapi lɛ́ tá pã, i pↄ́ pↄ́ à mↄ̀oɛ sio. Ń Dii kuao má pɛ́lɛaàzi mà pↄe siwàɛ. +Bↄa Tɛla aa gɛ̀ bòokpà Miteka. +Ɔ̃ Falisiↄ ń ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ yã́kũtɛ̃kà aà ìwaↄzi aa mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ pↄble álɛ imi ń ↄsinaↄ ń luayãdansaiↄi? +Miↄ bɛ sínkpaũkpaũ, i kɛ ĩatɛ̃ yã́i no. Mi fɛlɛ zɛ bíla guu mà wiilɛ. +Mapi sↄ̃ mi yãkɛ a zɛ́wa, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ ní ma suaba. +Levii buiↄ tↄↄlɛ ń mɛɛwia tↄↄlɛo iↄ ku kí tↄↄlɛↄ zãnguo. Kí tↄↄlɛↄ iↄ ku Yudaↄ tↄↄlɛ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ tↄↄlɛo zãnguo. +Tó wɛ́i pↄ́ bↄ̀ma yã́ dↄ̀magu, mi n bɛɛkɛɛ, míↄ ye wà wɛsikↄ̃lɛ, kɛ́ ma pↄna e kɛ zài. +Ńsu ma gbɛ̃ lↄo, n ↄgbala lɛ́ ma kãsãn kɛ. +Tó n yã́piↄ ònɛ́, aa swã́sɛ n yã́io. Tó n lɛzùńzi, aa wemao. +Wá dↄ̃ sa kɛ́ ń yã́pii dↄ̃, baa tó gbɛ̃́ i a làasoo onɛo. Bee yã́i wa n bↄa Lua kĩ́i sì. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ mɛ̀ndosai ń ↄ̀aa do ń basↄooɛ (59.300). +À so kpɛ́u, ásu bↄ ń a nↄ̀ↄpio bàasio. Ásu sãpi wáe ɛo. +Àli zàaĩn nɛ́ sɛ̃́ia bo ń são. Tó i boo, à a waa fĩ à dɛ. Àli á nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ bo. Gbɛ̃e su mↄ ma kĩ́i ↄgiio. +I kɛ Yudaↄ ńtɛ̃ɛ no, ń Lua nɛ́ pↄ́ fãaaaↄɛ lↄ, kɛ́ aà ń kɛ mɛ̀ doũ. +Í dàmala, ↄ̃ ma mɛ̀ ma gaɛ sa. +Wì lí pↄ́ lí nɛ́ maa io zↄ̃ zu tɛ́uɛ. +Ń ye gbɛ̃kaalɛa yã́i, mↄafili mɛ́ dↄ n lɛ́u. +Má Egipiↄ ń Babɛlideↄ da gbɛ̃́ pↄ́ aa ma dↄ̃ↄ guu. Filitɛ̃ↄ ku a guu lↄ ń Tiideↄ ń Etiopiↄ. Wa mɛ wà gbɛ̃́ beeↄ ì weɛ. +ↄ̃ à Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kã̀aa píi ń Ɛflaiũ bui pↄ́ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ ń guuↄ ń Manase buiↄ ń Simɛↄ buiↄ, asa wa è Dii aà Lua kuaànↄɛ, ↄ̃ wà bↄ̀lɛ Isaili bùsuu dasidasi, wà mↄ̀ nàwà. +Gↄↄ pↄ́ Isailiↄ ku guwaiwaiu, aa ń gbɛ̃́dee kũ̀ ń yàawɛo kã́mabogↄↄzĩ. +Lua a Nɛ́ Nisĩna dà wá sↄ̃ guu, kɛ́ wá dɛ a nɛ́ↄ ũ yã́i. Nisĩnapi ì wiilɛ ì mɛ: Baa, ma Mae! +Vua saio, òso diɛ, ãma bↄa yãfaadeonawa àao. +Dii tò kpↄ̀ gbɛ̃̀nɛ mↄ̀ Yonasi mↄ̀, ↄ̃ à kɛ̀ kpↄpi gbɛɛu fãanɛ àaↄ̃ gwãasĩn àaↄ̃. +Balazaa yãò, ↄ̃ wà gomusu tɛ̃a ń vua yàbaao dà Daniɛliɛ, wà kpàwakɛ̀ wà mɛ̀, aà bùsu gbãadeↄ àaↄ̃den aà ũ. +Ɔ̃ ma lɛzù Diizi ma mɛ̀: Dii, n yã́ na, ma misi. +Ɔ̃ à ua sɛ̃́ia yàasa yↄ̃̀ bↄa za bↄlɛ sɛ̃́ia lɛ́wa a guu oi e à gɛ̀ò ua plaade bↄlɛ lɛ́wa bàasi oi. Gukpɛ oi pↄ́ kɛ̀ gã̀sĩsuu basↄo ń gugbãntoo oi pↄ́o lↄ. +Ɔ̃ Piɛɛ fɛ̀lɛ gɛ̀ńnↄ. Kɛ́ à kà, wà dɛ̀dɛaànↄ kpɛ́pi musu. Ɔ̃ gyaaↄ sↄ̃̀aàzi ḿpii ń ↄↄlↄo, aa ula ń pↄkasa pↄ́ Tabita kɛ̀ gↄↄ pↄ́ a kúńnↄↄ ↄ̀lↄɛ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ di sↄ̃́ kpɛ gbɛ̃́ kĩniↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃nda pↄ́ bↄ̀ a lɛ́uo, ↄ̃ bãↄ píi ń gɛ sòso aa kã̀. +Aà tɛɛ dɛ lán sɛ̀ngbaoↄwa aà kpɛsɛa, a daaĩa sàlala fòonasai dↄ̀ↄdↄↄ. +ma Dii ma mɛ̀ aasu gɛ́ zĩkai ń ń gbɛ̃́ Isailiↄo. An, aai gɛ́ Yeloboaũwa ń zĩo lↄo. +Kɛ́ ma á dã́dãkɛ̀, a kã. Kɛ́ a kã á làa, a ázĩa sɛ̀ lɛsĩ, ↄ̃ ma yã́ sã̀águ. +Yã́ɛ bee dɛ̀dɛ Zelemiiwa Yuda pↄ́ kú Egipiↄ yã́ musu, gbɛ̃́ pↄ́ kú Midoliↄ ń Tapanɛsiↄ ń Mɛfisiↄ ń Egipi bùsu gɛↄmidↄkĩi oioↄ. +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ a de ge a da kpɛbↄ̀ ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Níli pɛ̃ɛ pↄ́ wàli kpáaↄ kálɛ táabũnupiwa, iↄ kálɛa ma aɛ we gↄↄpii. +A guo mɛ́ zĩ̀kanaↄ baa ũ, sãↄ ń bleↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basoolokwi ń soplao ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (337.500). +Ɔ̃ yã́ pↄ́ wá nↄɛeↄ ò bↄ̀ wá saɛ. Kɛ́ aa gɛ̀ aà mia kĩ́i gufɛ̃nɛa, +Ì ísia lele, gugii i bↄ, ì to swa píi í ba, Basana ń Kaamɛlio i gↄ̃ wɛ̃nannↄ, Libã bùsu sɛdɛ lá bↄlↄↄ i giigaga. +Ɔ̃ Mↄizi yã́pi dìlɛ Isailiↄnɛ à mɛ̀: À bùsupi kpaalɛkↄ̃ɛ ń gbɛlaao. Dii dìlɛ á bui lɛɛ kɛ̃okwi ń kĩnioↄ pↄ́ ũɛ, +À a fɛnɛntiↄ bↄ̀bↄ dↄ̀ↄ àaↄ̃ didiakↄ̃a bↄaabↄaa ń kↄ̃o. +Dii mɛ́ ì gbɛ̃nazĩna kɛ̀sɛ dↄdↄ. Kpelewa gbɛ̃́ a yã́ pↄ́ a kɛ zɛ́ dↄ̃i? +Tó n vĩakɛnaↄ ma e, an pↄ ì kɛ na, asa n yã́ ↄ̃ ma wɛ́ dↄi. +Wá deziↄ Lua mɛ́ Yesu pↄ́ a aà lòo líwa á dɛ̀pi bↄ̀ gau. +aa fɛ̀lɛ Lefidiũ. Kɛ́ aa kà Sinai guwaiwaiu, ↄ̃ aa bòokpà we Sinai gbɛ saɛ. +Wa n sáaukɛ̀ Lua, wa n sáaukɛ̀. Tó wà n yãbↄnsaɛↄ galikɛ̀, ń kú kãi. +Tɛ́vua ì pípi aà lɛ́u, tɛkↄna ìↄ bↄlɛu. +N yã́ ìↄ zɛ́ vĩ gↄↄpii��, n ikoyã sĩana vĩ. +Ɔ̃ Mↄizi ònɛ́: À ble gbã, asa kã́mabozĩɛ, á e guei gbão. +Wá yã́i à yã́pi òio lé? Ao, wá yã́i wà yã́pi kɛ̃̀i, kɛ́ sɛ̃̀wana lí sɛ̃wa ń wɛdↄa pↄ́io, mɛ́ pↄgbɛ̃na lí pↄgbɛ̃ ń wɛdↄa pↄ́io, i a baa e a guu. +Baa, tó Dii yãmaakɛ̀nɛ lá à a lɛgbɛ̃̀wà píi, mɛ́ à n dilɛ Isailiↄ dↄaana ũ, +Ìↄ búbuapɛ gwã́, aà oa ì ya ń wɛ́io. Bui pↄ́ yeaàzi yãaↄ, an gbɛ̃e lɛ́ aà nↄ̀sɛ niniɛ̀o. Aà gbɛ̃napiↄ zĩbↄnkpɛkɛ̀ɛ̀, aa gↄ̃̀ aà ibɛɛↄ ũ. +A nↄsì sɛ̃pisa ũ, a nɛì sɛ̃̀ giina ũ, ma pↄbↄa ma níu dɛ tɛ́ pↄ́ a kṹwá ũɛ. +Ma kòlo giigàga lán pɛ̃nkasowa, ma lɛ́na nàalɛ ma lɛ́ musu. Wà ma wulɛ lán gɛwa bùsutiu. +Tó n wɛ́ kú plapla sↄ̃, n mɛ̀ bṹu aↄ gusia vĩɛ. Tó gupua pↄ́ ń kũa dɛ gusia ũ, gusiapi zↄ̃ↄ. +Ɔ̃ dↄaiↄ ɛ̀a tà saonkiaↄ ń Falisiↄ kĩ́i. Ɔ̃ aa ń lá aa mɛ̀: Bↄ́yãi i aà kũ sùòo ni? +Kɛ́ à kà nɛia, à mↄ lè sìaↄ mɛ́ kú aà gbɛɛ guu. +Kɛ́ à nà ↄ̃api yã́wa, ↄ̃ wà mↄ̀ɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ aà fĩa sɛa miliↄ̃ ↄ̀aa kwio. +Ée mpi! N gbɛ̃́ pↄ́ wá sáa, ma gbɛ̃do pↄ́ dɛ ma gbɛ̃na ũɛa? +Tó á Dii vĩa vĩ mɛ́ álɛ zↄbleɛ̀, tó álɛ aà yãma mɛ́ i bↄ aà yã́ kpɛo, tó ápiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ kiblewáo tɛ Dii á Luazi, áↄ aafiaɛ. +Vua kusaↄ gbia dɛ kiloo kĩnia. À vua kùlɛ kpɛa pↄ́ kú musuↄwa lↄ. +saona i yã́ pↄ́ a kɛ̀ a tò à gↄ̃̀ tàaede ũpi kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +I kɛ pↄ́ pↄ́ ì gɛ̃ lɛ́u mɛ́ lí tó gbɛ̃́ gbãlɛ̀o. Yã́ pↄ́ ì bↄ lɛ́u mɛ́ ì to gbɛ̃́ gbãlɛ. +A nↄsia, ↄ̃ nↄwãwã mↄ̀wà, àlɛ nɛiwãwã wii lɛ́. +Lá kpã́sã zĩ̀zↄↄnɛ ḿpii, ní onɛ́ ma Dii ma mɛ̀, lá Nɛɛla gbɛ̃́ Semaia ãnabikɛkɛ̀ɛ́, mámɛ ma aà zĩ̀o, ↄ̃ a tò a ɛɛ náaikɛ̀, +Ɔ̃ Ablahaũ ɛ̀a ò lↄ: Ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ bùsuti ń túfuo ũ, gáafaakɛmɛɛ mà ɛa yãonɛ, Dii. +Tó n gi ń gbáɛi, zia a kwaↄ ka n bùsuu, +kɛ́ ásu Ibiisi gba gɛ̃kĩio yã́i. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee sa, aà wá bↄ̀ ma wá guuɛ, mɛ́ aà mɛ bↄ̀ ma mɛ guuɛ. Wàli oɛ̀ nↄɛ, kɛ́ wà aà bↄ̀ gↄ̃ɛ guu yã́i. +Yã́ bee yã́i gbãadepiↄ lɛ́ Yesu wɛ dɛ káaua. I kɛ kɛ́ ìli kã́mabogↄↄzĩ yãdao ado yã́i no, kɛ́ ì mɛ Lua mɛ́ a Mae ũ, àlɛ sáakpa ń Luao yã́iɛ. +Baa kɛ́ ma ibɛɛↄ dasi, aali ma leo, Lua ì ma bↄ sòleu aafia. +Bã bui píi mↄ̀ pɛ̀pɛ a gɛwa, sɛ̃̀anↄbↄ bui píi mↄ̀ kìlimpa a gↄ̃naↄwa. +Kí yãdìlɛ, ↄ̃ wà gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ maaↄ pàapaa, wa ã̀ wa sɛ̀lɛ sùò kpɛ́pi ɛ̃daalɛbↄↄ ũ. +mɛ́ i kɛ aà daɛ fɛ̃̀ɛɛ bàasio, aà da, aà de, aà nɛ́, aà vĩ̀i, aà dãuna +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Nↄɛ, ma náai pↄ́ ń kɛ̀ mɛ́ n gbãgbã. Ta bɛ aafia, n gyãpi wèeman we. +Ípi bàalɛ̀ lìa saokĩipizi e ɛpi pà. +Má Dii sáaukpa ń lↄↄ gbãao, má aà táasilɛ balu guu. +Yuda dↄaanaↄ ń Yelusalɛũ dↄaanaↄ ń kí ìwaↄ ń saonaↄ ń bùsu gbɛ̃́ kĩniↄ lɛdoũkɛ̀manↄ, aa gɛ̃̀ gáaena paaa zãnguo. Ɔ̃ aa ma bàakuańnↄ yã́ gbòo, aai zĩkɛ lɛdoũ pↄ́ aa kɛ̀manↄpiwao. A yã́i má tó aa gↄ̃ lán gáaena pↄ́ aa pàa pla aa gɛ̃̀ a zãnguopiwa, +Kɛ́ a bao Niniva kía lè, à fɛ̀lɛ a gĩ́naa à a gomusu wòlo zù, à zwã̀nkasa kàkaàla à zↄ̃̀lɛ túfuu. +à mɛ̀: Tó ma Yesu kpàwá, bↄ́ á we kpaai? Ɔ̃ aa ã́nusu ↄwatɛ̃ baakwi nào aa kpàwà. +too, à ma yãma Yuda kↄ̃naↄ. Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, tó a gi ta Egipi, a gɛ zↄ̃lɛ we, +Ɔ̃ ma mɛ̀: Áa Dii Lua! Má yãoa dↄ̃o, asa ɛ̀waasonan ma ũ. +Ɔ̃ à gɛ̃̀ ń Umao ń Afɛkio ń Leobɛo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ mɛ̀n bao ń plao, ampii ń ń bualoũↄ. +Kɛ́ Yesu yã́ bee ò a làa, ↄ̃ à dàzɛu, àlɛ gɛ́ Yelusalɛũ. +Aa ń yãkɛaↄ dau siu Luaɛ. Aà yã́kpalɛkɛa ń gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ ń gyaadeↄ sↄu mà. +A ònɛ́: Pↄblea bↄ̀ pↄsona guu, pↄ́ na bↄ̀ pↄ́ pãsĩ guu. Ɔ̃ aai fↄ̃ yáasipi pòloo e gↄↄ àaↄ̃. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Mɛtulu, bee a kɛ bↄɛ ni? Bↄ́ mɛ́ aↄ dɛ a kɛgↄↄ seela ũi? +Kɛ́ à kà sãↄ kaa pↄ́ kú zɛ́ saɛ kĩ́i, à gbɛ̀ɛ è we, ↄ̃ à gɛ̃̀u bĩ́ikpɛkɛi. Davidi ń a gbɛ̃́ↄ sↄ̃ aa ku gbɛ̀ɛpiu za a lɛ́wa. +Gosɛ̃, Olona ń Giloo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kuɛdo, an baade ń a bualoũↄ. +Kua Sitiũ Nuni nɛ́ Yozuee asiigwanaↄ zĩ̀ gbɛ̃ↄn pla asii guu à mɛ̀: À gɛ wɛ́kpalɛ bùsupizi ń Yelikoo. Ɔ̃ aa gɛ̀ we, aa gɛ̀ pìla káalua pↄ́ wì mɛɛ̀ Lahabu kpɛ́uíaↄ tɛ́ ń kpɛ e Bɛsɛmɛsi zↄ̃lɛu. +A sɛ̃́ia tↄ́n Pisↄ̃, ↄ̃mɛ liaa Avila bùsui píi. Vua ku bùsupiu, +Mɛtulu, Mↄizi òwɛ̃ɛ a lá guu à mɛ̀, tó gbɛ̃́ vĩ̀i gà à a nↄ tò nɛ́sai, aà dãuna gyaapi dauakɛ à a vĩ̀i gɛ̃ɛ kɛò. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yãebuio lɛ́ yão gbɛ̃́ↄnɛo, sema Lua, asa gbɛ̃e lɛ́ mao, àlɛ asiiyã o ń Lua Nisĩna gbãaoɛ. +À lùa Asiliↄzi lↄ se, an bùsu dↄaanaↄ ń ń gbãadeↄ, ɛ̀waaso maa pↄ́ di sↄ̃́ↄ kpɛ ń ula wɛdeↄ daa ḿpii. +An gbɛ̃ↄn kwipiↄ píi lɛ́ doũɛ. Aa ń gbãa ń ń ikoo kpa wàipiwa. +dopↄↄ, nísi gĩnanaↄ, tulaletiↄ, zↄ̃go líↄↄ, vɛ̃ɛ, nísi, pɛ̃ɛti, pↄ́wɛna, zuↄ, sãↄ, sↄ̃́ↄ ń a góↄ, zↄↄ ń gbɛ̃nazĩna wɛ̃niↄ. +Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ: A gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ á Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ́gↄↄ ea nidɛ, á eo. +Kua taaside tàaesaide ũ maa dɛ kua sↄũ yãvãiona ũla. +Tó ma yã́ pↄ́ má gbɛ̀a è lé! Lua ma ka yã́ pↄ́ ma wɛ́ dↄipiwa. +Mↄizi ɛ̀a mɛ̀: Dii a á gba nↄ̀ↄ à so oosia, zia kↄↄ i blɛ kpáwá á lɛ́ lɛ́u, kɛ́ à zↄa pↄ́ á kàazi mà yã́i. Pↄen wá ũo. I kɛ wámɛ a zↄakàwázio, Diiɛ. +Ɔ̃ Yosɛfu buipiↄ mɛ̀: Gusĩsĩdepi a mↄ́wáo, à mↄ lè sↄ̃ Kanaa pↄ́ kú gusalalauↄ zĩkasↄ̃go mↄpↄↄ vĩ, an gbɛ̃́ pↄ́ kú Bɛtɛsã ń a zↄ̃ɛwiaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Yezɛlɛɛ guzulɛuↄ píi. +Nↄsɛna mɛ́ nↄ vĩ. Nↄsɛna gbɛ̃na ìↄ zɛ aà saɛ, ì swã́kpa aà yã́i, nↄsɛna lↄↄ ì aà pↄ kɛ na. Beewa sↄ̃ ma pↄ na kɛ̀ zài. +Yudasi bↄnkpɛde sↄ̃ a gupi dↄ̃, asa Yesu ń a ìwaↄ aaìↄ kãaa we mↄ̀ↄmↄↄɛ. +Nↄɛe ku we, wì mɛɛ̀ Lidia. Tiatii gbɛ̃́ zwã̀a tɛ̃a yìanaɛ, mɛ́ lousisinaɛ. Àlɛ yã́ pↄ́ Pↄlu lɛ́ o ma, ↄ̃ Dii aà sↄ̃ wɛ̃̀ɛ̀, à yã́pi sì. +Kpɛ́nɛpiↄ lɛ́ mɛ̀n pla mɛ́ bↄ̀ uawa, mɛ̀ndo gugbãntoo oi, mɛ̀ndo gɛↄmidↄkĩi oi. Gbɛkpalɛa pↄ́ lìaai yàasa gã̀sĩsuu sↄoɛ. +Ń beeo málɛ mↄdaona polo n ↄwa gbã. Tó à kɛ̀nɛ, tamanↄ Babɛli, mí laaidↄma we. Tó i kɛnɛ sↄ̃o, kã́mabo. Bùsu gwa da n aɛ, gu pↄ́ kɛ̀nɛ maa gɛ́u. +Ɔ̃ aa sakà Isailiↄnɛ bùsu pↄ́ aa gwàgwapiu aa mɛ̀: Bùsu pↄ́ wa pãa wa gɛ a asiigwaipiá bùsu pↄ́ ì a gbɛ̃́ↄ mↄ́mↄɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wa ń é weↄ píiá gbɛ̃́ gbã̀aↄnɛ. +Ɔ̃ Bↄazu mɛ̀: Tó n tↄↄlɛpi lù Naomi ń Mↄabu nↄɛ Lutuowa, ńyↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gà gyaa e lↄ, kɛ́ aà tↄ́ e gↄ̃ a túbiwa. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ zĩgↄ̃ dasiↄ kãaa, mí a bai kpanɛ, aai n ga n bↄ ma táalu guu. +ↄ̃ Ehudu a fɛ̃na ga wò a ↄplaa gbalawa ń ↄzɛɛo, à aà zↄ̃̀ò a gbɛɛu. +Lua n zↄ̃ kuna líwa à n pɛ kuli zálalawa, lá wìli kɛowa. Lá a kɛ̀ màa, kù ligↄ̃n zálalaↄ ɛa pɛa ńzĩa líwa zɛ́ vĩ dɛ beelao lé? +Ɔ̃ à zɛ̀ bòo bↄlɛu à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń Diioↄ, aa mↄ ma kĩ́i. Ɔ̃ Levii buiↄ kã̀aaaàzi. +Dii lↄↄ gbãa dↄ, Dii lↄↄ gawi vĩ. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma yãma mɛ́ àlɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ náaikɛ wɛ̃ni láasai vĩ. Yã́ a zↄ̃lɛwào, à bↄ̀ gau à gɛ̃̀ wɛ̃ni guu. +Wekĩi á yãkɛaↄ ń á dàa pↄ́ tò a gↄ̃ gbãlɛa i dↄágu, ↄ̃ á gbasa àↄ ye ázĩa gĩyãio vãi pↄ́ á kɛ̀ↄ yã́i. +Aa pãkpàaàzi, aa zↄblè Baaliɛ ń Asetaatio. +Wápiↄ sↄ̃, ↄ̃ wa mↄ aà baokpaiɛ́. Lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ wá deziↄnɛ, +Aà ãnabiↄ ì wɛ́pungu giiↄ e, aaì màso pãↄ kɛ, aalɛ pↄ́ kúlɛ ń yãkɛapiↄwa, ↄ̃ aaì mɛ lá má òn we, kási mi yãe o sↄ̃o. +Tó wa wá saokĩipi bò bↄa Dii kpɛ yã́iɛ, mɛ́ wa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń sáaukpasao ń pↄ́wɛnti gbaↄ, Dii to à wi wá musu. +Ado tↄ́n Ɛliɛzɛɛ, asa Mↄizi mɛ̀ a mae Lua dↄ̀alɛɛ, à a bↄ Falaↄ̃ↄ fɛ̃nda lɛ́zĩ. +À tó á pↄ àↄ na Diiwa gↄↄpii. Má òɛ́ lↄ, à tó á pↄ àↄ nawà. +Kɛ́ aa kàò we, Dii ↄtↄ̃̀ wɛ̃́lɛwedeↄwa lↄ, ↄ̃ wɛ̃́lɛpi lòo. Dii gagyãkàńgu, gbɛna lìńla píi nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +Filia ń táabũnu pↄ́ wì kàa kálɛwà Luaɛo ku kpɛɛlɛ pↄ́ wì mɛ gu pↄ́ a kua adoau. +Málɛ lɛsi sↄlↄa ń kúlukulunau, asa ḿmɛ ń ma dↄnlɛde ũ. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi ònɛ́: Lá Dii ma tá kɛ̀na kɛ́wa, ásu ma dↄdↄo. À ma gbaɛ mà ta ma diiwa. +Lá gbɛ̃́ mɛ̀ndo swã́gbãa mɛ́ tò dasi gↄ̃̀ duundeↄ ũ, màa lↄ gbɛ̃́ mɛ̀ndo yãmaa mɛ́ a to dasi bↄ maa. +Gbɛ̃ↄn bao plasai pↄ́ Siloe kalanga kwɛ̀má aa gàgaↄ sↄ̃, álɛ e an tàae dɛ gbɛ̃́ kĩni pↄ́ kú Yelusalɛũↄla yã̀? +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá Isaili bui kpele mɛ́ i mↄ Dii aɛ Mizipao ni? Gwa, gbɛ̃e i bↄ Yabɛsi Galada à mↄ̀ baluuo. +Kɛ́ Isailiↄ sù ń bòou, an gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mɛ̀: Bↄ́yãi Dii tò Filitɛ̃ↄ wá blé gbãi? Wà gɛ Dii bàakuawanↄ kpagolo sɛ́ Silo wà suò àↄ kúwanↄ, kɛ́ aàli wá bↄ wá ibɛɛↄ ↄzĩ. +Ma waasokɛa guu mi yão ń lɛnakɛao ge ↄ̃nↄo. Má ò ń gbãa pↄ́ Lua Nisĩna ↄ̀lↄɛ́oɛ, +Ápiↄ sↄ̃, wa mɛɛ́ Dii gbàgbanaↄ, wa á sísi wá Lua zĩkɛnaↄ. Á buiↄ àizɛɛble, á ĩ́anadã ń ń pↄmaaↄ. +À tuludìɛ̀, ↄ̃ à vua pɛpɛɛna pↄ́ ì aà dilɛ Dii pↄ́ ũ nà tulupi aɛwa, lá Dii dìlɛɛ̀wa. +Yudaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa ń zɛ́ sɛ̀ↄn wá ũ ń Kɛlɛtiↄ ń Laalubuↄ, ↄ̃ wá mà, aalɛ Lua yãbↄnsaɛkɛaↄ o ń wá baade buiyãↄń ń tã́aↄ yà n gbɛ̃́ pↄ́ n ń bó Egipiↄnɛ. +Wà mɛ̀ Ablahaũ nɛgↄ̃ɛↄ ì gbɛ̃ↄn pla. À ado ì ń zↄoɛ, mɛ́ à ado ì ń wɛ̃́ɛo. +Mpi sↄ̃, ma nɛ́ Salomↄↄ, ǹyↄ̃ ma Lua dↄ̃, ní zↄbleɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai, asa Dii ì wá sↄ̃ yↄɛ à wá làasooↄ ń yã́ pↄ́ wa zɛòↄ dↄ̃. Tó n aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, ńyↄ̃ aà e. Tó n pãkpàaàzi sↄ̃, à gìnzin we e gↄↄpii. +à mɛ̀: Dii bↄ̀ Sinai à mↄ̀wá, aà gawi bìlɛwá za Sei, à pìpiwɛ̃ɛ za Palana gbɛ musu, à bↄ̀ a gbɛ̃́ dasidasiↄ kĩ́i, lou lɛ́ pílɛpilɛ aà ↄplaai. +Davidi zĩblè Zoba kí Adadɛzɛɛwa Amata gↄↄ pↄ́ à ɛ̀a lɛ́ gɛ́ ↄtↄ̃i Uflata swasaɛdeↄwa. +Ɔ̃ Levii buiↄ nà ń zĩwa kpaaũkpɛu ń Aalonao ń a nɛ́ↄ dↄ̃ao. Màa wa kɛ̀ Levii buiↄnɛ lá Dii ò Mↄiziɛ ń yã́ musuwa. +Àwalɛwanaↄ ń maiↄ kpaaũ we, tã́aↄ fↄkpakpakↄ̃wa, babayↄ̃ɛↄ zↄ̃lɛkĩi eu, aaↄ kálɛu. +ní ń koo lán pɛwa, ní ń lilɛ lán pↄkasawa. Mpi sↄ̃ ńyↄ̃ↄ doũ gↄↄpiiɛ, n gↄↄ láaa vĩo. +Má kokoaↄ kanɛ n gbàou, mí tó n swa kpↄↄ mↄ kpa n tɛɛↄwa. Má n gálɛ mà n bↄ n swaↄnapiↄu ń n swa kpↄ pↄ́ kpà n tɛɛↄwaↄ sãnu, +Ɔ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: Àↄ dɛ màa gĩa, asa a maawanↄ beewaɛ yãkɛa a zɛ́wa yã́i. Ɔ̃ à wèi. +Bɛaɛ oi Ísia Zↄ̃ↄ mɛ́ Yuda buiↄ bùsu zↄ̃lɛ ũ. An bùsu zↄ̃lɛↄn we daɛdaɛ. +Ɔ̃ Dii aà là à mɛ̀: Bↄ́ ń kũa wei? A wèwà à mɛ̀: Goɛ. +Mili we nↄɛↄ yãdàda gↄ̃ɛↄnɛ ge aaↄ iko vĩmáo, sema aaↄ ku kílikili. +Ásu yãe kɛ dɛnla ge yↄ̃̀ↄkɛa yã́io. Zĩabusaa guu àli kↄ̃ da gbia dɛ ázĩala. +Ńsu Levii buiↄ naoo. Ńsu ǹ ń tↄ́ dalau ń Isaili bui kĩniↄo. +Kɛ́ Saulu sù ń Filitɛ̃ↄ yaao, wa òɛ̀ Davidi ku Ɛ̃ngɛdi gbáau. +Ma gudↄ̃anaↄ dìlɛɛ́, má òɛ́ àli swãdↄ an kuupɛai, ↄ̃ a mɛ̀ á swãdↄio. +À bua ísiawa e Sipi bùsuu à gwa. À gbɛ̃́ zĩ Kedaa bùsuu à a yã́ tàasika, í gwa tó yã́ɛ bee taa kɛ̀ we yãa. +Obaba mɛ́ Mↄizi ã̀nsue Leuɛli nɛ́ ũ, Madiã buiɛ. Mↄizi òɛ̀: Wálɛ dazɛu, wálɛ gɛ́ bùsu pↄ́ Dii mɛ̀ á wá gbau. Mↄ ǹ gɛ́wanↄ, wí maakɛnɛ, asa Dii namablea we lɛgbɛ̃̀wɛ̃ɛɛ. +Kɛ́ Azuba gà, ↄ̃ Kalɛbu Ɛflata sɛ̀ à Hulu ìò. +Lua, dↄ̃ kɛ́ ma wɛ̃ni dɛ lán lɛ́ĩanawaɛ, má aafia e bau lↄo. +À yã́ pↄ́ a oa kɛo mà, gbɛ̃nazĩna a zɛ́ vĩ à sɛ́lɛ siuo. +Asa tó gbɛ̃́ wɛ́ kɛ̃̀ à Lua gba è, mɛ́ à baa è Lua Nisĩna guu, +Ɔ̃ à bↄlɛpi yàasa yↄ̃̀ za kpɛa musu kpɛla e kpɛa musu kpɛle, à kɛ̀ gã̀sĩsuu baasↄo. +Ãma i saonaↄ buaↄ luo, asa Falaↄ̃ↄ dìlɛ aàↄ blɛ kpámá gↄↄpiiɛ. Lá aa kú ń blɛ pↄ́ Falaↄ̃ↄ ì kpámáo, aai ń buaↄ yíao. +Bɛtɛlɛũ pↄ́ kú Yudaↄ bùsuu, ń kɛ̃́sãa Yudaↄ mɛɛwiaↄzio fá. Asa n guu ↄ̃ kía a bↄu, i dↄaa ma gbɛ̃́ Isailiↄnɛ. +Aalɛ pↄ́ↄ naaaɛ, aalɛ kpaalɛkↄ̃ɛɛ, baade ń a wɛ̃́ndiao mɛ̀ndodo ge plapla. Aalɛ zwã̀a wɛdeↄ naaa Siselaɛɛ, zwã̀a wɛde wɛ̃̀sãdeↄnɛ, pↄlↄgãu pↄ́ wà ba kɛ̃̀wàↄɛ. +ń Ablaũ pↄ́ wì mɛ lↄ Ablahaũo. +Wa kɛ̃̀ lápi guu wà mɛ̀: Wà yãe feena mà buipãleↄ kĩ́i, ↄ̃ Gɛsɛũ mɛ̀ sĩanaɛ. À mɛ̀ mpi ń Yuda kĩniↄ a zɛò à bↄ kí yã́ kpɛɛ. A yã́i álɛ bĩ́ipi boi. Wà mɛ̀ lↄ ń ye ǹ gↄ̃ Yudaↄ kía ũɛ, +Málɛ oɛ́: Pↄ́ pↄ́ a zↄ̃ↄ dɛ Lua uaa ku la. +Esau mɛ̀: Ma gbɛ̃́, ma pↄ́ↄ mↄ̀a, ǹyↄ̃ n pↄ́ↄ kũa. +ↄ̃ wa ò Yozueeɛ wà mɛ̀: Wà bↄ̀ kía gbɛ̃ↄn sↄopiↄwa gbɛ̀ɛu Makeda. +Bↄ́yãi álɛ búbuapɛi? Kɛ́ á kía vĩo yã́i yã̀? Á lɛdamade kuo, ↄ̃ wãwã á kṹ lán nɛiwãwãwaa? +Gɛlɛki yãmanaↄ ń Gɛlɛki yãmansaiↄ píi, ladↄ̃naↄ ń ladↄ̃nsaiↄ píi, an yã́ gↄ̃̀ ma yã́ ũɛ. +Dṹnia a gↄ̃ yàaa gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ yãkɛaↄ gbɛ ũ. +Àↄ laai vĩ maamaa, íↄ ye Dii á Luazi. +Kɛ́ à òso ↄde è, ↄ̃ à tà à pↄ́ pↄ́ á vĩↄ yìa píi, ↄ̃ à òsopi lù. +Wɛ̃́lɛpideↄ Amↄↄ ń a nɛ́ Sikɛũo yãmà, ↄ̃ gↄ̃ɛↄ tↄ̃zↄ̃̀ ḿpii. +Dii á Lua báaadà zĩ pↄ́ á kɛ̀u píiɛ, mɛ́ à wɛtɛ̀ázi guwaiwai zↄ̃ↄɛ bee baa vĩa guu. Dii á Lua kúánↄ a wɛ̃̀ blan kɛ, pↄe i kɛ̃́sãwáo. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ aà nɛ́ Pekaia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Kɛ́ má gwà, ma wuluu è mɛ̀n síiↄ̃ malaikapiↄ saɛ, an baade ń a wuluuo. Wuluupiↄ lɛ́ tɛkɛ, an kɛkɛá dɛ lán gbɛ̀ bɛɛɛdewa. +Dé álɛ a láanikɛi? Dé álɛ á lɛ́ yàasa ɛlɛwà álɛ á lɛ́na bↄɛ̀i? Á tàae nɛ́ↄ! Á bui mↄafilideↄ! +Ɔ̃ Yesu a zãsìmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ gbãa bàa kú ń lòotoooo, sema gyãe. +À zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ kũ̀ wɛ̃́lɛ guu ń kí ìwa gbɛ̃ↄn sↄo pↄ́ à bↄ̀má wɛ̃́lɛ guuↄ lGↄↄ soplapi gbɛa Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ +aa mɛ: Waiyoo, waiyoo mɛɛwia zↄ̃ↄ! À bàabaa yè yãa ń zwã̀a gàaluladeo ń a tɛ̃ao. À vua nↄamblebↄↄ dà yãa ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ ń òsoↄ. +Wà Ɛflaiũ buiↄ wɛ̃́lɛɛ beeↄ kpà Levii nɛ́ Kɛata bui kĩniↄwà ń kpaalɛ ũ. +Má ò ma sↄ̃ guu lↄ: Gbɛ̃nazĩnaↄ ì kɛ màa, Lua a ń yã́ wɛwɛ̃nɛ́, aai dↄ̃ ńzĩawa wa dɛ lán nↄ̀bↄↄwaɛ. +Dii a yã́kpalɛkɛńnↄ, i ń yá ń gbaɛ. A bↄ ń a ĩ́an pãsĩo gukpɛ oi, i ń sɛ́lɛ. +Wìli filia na wà pɛ̃na kùlɛwào. Wì di dauwaɛ, i gupu gbɛ̃́ pↄ́ kú uaↄnɛ. +Dii a a àizɛɛ làasi wɛ̃ɛ́ za musu, i to lou maɛ́ á bùsuu à bↄlɛi, i báaada zĩ pↄ́ álɛ kɛu, í pↄ́ sɛ̃a bui dasideↄnɛ. Áↄ pↄe sɛ̃aamá ni vĩo. +Mi gbɛ̃́ pↄ́ má yeńziↄ swã́gaga, mi ń toto. A yã́i tò, ãiakɛ, ní nↄ̀sɛlilɛ. +Ɔ̃ a ò a zĩkɛnaɛ: Gwa, a wɛ̃̀ àaↄ̃n la, kɛ́ mi mↄ nɛ́ wɛɛlɛi kaadↄɛnapiwa, mili eo. Zↄ̃. Wá tó à gusi pã yã̀? +Lea nɛnↄɛ Dina pↄ́ a ì ń Yakↄbuo bↄ̀ bùsupi nↄɛↄ gwai. +Ma kaaↄ dàda, ma swa saɛↄ kɛ̀kɛ, ma lí pↄ́ wì a bɛ ble bui píi bàbau. +Iloni, Midalaɛli, Ɔlɛũ, Bɛtana ń Bɛsɛmɛsio. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kɛ̃okwi, ampii ń ń bualoũↄ. +Maava gbɛ̃́ Ɛliɛli, Ɛlinaaũ nɛgↄ̃ɛↄ Yelibai ń Yosaviao, Mↄabu gbɛ̃́ Itamaa, +Maadose kɛ̃̀ ń kí Aasuelu tↄ́o, à kí tãana seela kɛ̀wà, à lápiↄ nà zĩnaↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa dì sↄ̃koelɛɛna pↄ́ bↄ̀ kí sↄ̃gↄ̃u guuↄ kpɛ aa gɛ̀ò. +Kɛ́ aa kà gu pↄ́ wì mɛ Gↄgↄta, (bee mɛ̀ mitↄↄnagu), +Dii, ǹ n gbɛ̃kɛ ↄlↄwɛ̃ɛ, wá suaba ń n gbãao. +Ɔ̃ ãnabipiↄ lↄↄ gbãa mà à bↄ̀ luabɛ, a ònɛ́: À fɛlɛ mↄ́ la. Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ tà musu luabɛpuana guu gↄↄ pↄ́ an ibɛɛↄ wɛ́ fĩ̀má. +Nↄɛ pↄ́ aa tɛ Yesuzi za Galileↄ tɛ Yosɛfupi kpɛ, aa miaɛpi è ń lá à Yesu gɛ dìlɛuo. +A mↄ plaade gↄↄ baasↄo ń plaode zĩ́ tↄↄlɛ giigàga. +À lɛkɛanɛ́ ula dà, à gɛ̃̀ aà nↄ̀sɛu lán íwa, à tàalɛaàgu lán nísiwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ tↄↄlɛ gbɛ̃́ ũↄ bↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ tↄↄlɛuwa. Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ luabɛ gbɛ̃́ ũↄ bↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ luabɛwa. +Ma gbɛ̃kɛ galakpànɛ́, ma ń gálɛ ń yenzi bao, ma zuu bↄ̀lɛnɛ́, ma naalɛ ma blɛ kpàmá. +Aa daupi gↄ̃na kɛ̃̀ mɛ̀n soolo, kpɛla àaↄ̃, kpɛle àaↄ̃. +ↄ̃ wà aà kũ̀ tàò Babɛli kíaɛ Libla, Amata bùsuu. We wà yãdàuaàla, +Ɔ̃ aa sↄ̃̀aàzi aa aà vù aa mɛ̀: Mae! Mae! Wálɛ kaalɛ! Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gì ĩ́anaɛ ń í pↄ́ lɛ́ ń gó zãampapao, ↄ̃ à zɛ̀, gu kɛ̀ kílikili. +aàli wɛ́tɛi. Tó gyãpi lì ade mɛa píiɛ, aàli ade dilɛ gbãlɛsai. Lá aà mɛ dàkↄ̃i píi, a gbãsĩ vĩo. +Gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ sↄ̃ aa gɛ̀ kwɛ̀ mua tɛ́ gbãapi guu yeyea. +lↄ̀ↄde fĩabo pↄ́ diiɛ ń ↄ̃ao, pↄgɛpi i gↄ̃ɛ̀. +Ɔ̃ Ɛlikana tà a bɛ wɛ̃́lɛu Lama, ↄ̃ nɛgↄ̃ɛpi gↄ̃̀, àlɛ zĩkɛ Diiɛ ń saona Ɛlio. +Aa nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ kɛ̀ lↄ ń tulaleti gĩnana gbãsĩsaio, lá tulaletizↄ̃na ì kɛwa. +Má wã gɛ ulɛkĩi wɛɛlɛ, kɛ́ zàaĩan gbãa su ma leo yã́i. +Tó a aà yãmà mɛ́ a yã́ pↄ́ má òɛ́ kɛ̀ píi, máↄ dɛ á ibɛɛↄ ibɛɛ ũɛ, á wɛ̀lɛↄ wɛ̀lɛ ũ. +Gbɛ̃maa ì túbi tó a tↄũnaↄnɛ, duunkɛna sↄ̃, aà àizɛɛ a gↄ̃ gbɛ̃maaɛ. +A yã́ mɛ́ tò wàↄ Lua sáaukpa láasai ń Yesu gbãao wá saoa ũ. Gba pↄ́ aà sìsinaↄ ì mↄòn we. +Màa Hilaũ ìↄ sɛdɛ líↄ ń pɛ̃liↄ kpa Salomↄↄwa lá a yeiwa. +Lua yã́ɛ bee ò píi à mɛ̀ +Mɛlali nɛgↄ̃ɛↄn Mali ń Musio ũ. Levii buiↄn we daɛdaɛ. +Isailiↄ nɛì aa kↄ̃̀ aa kã̀fĩ aa dasikũ̀ maamaa, aa lì bùsupia. +Ńyↄ̃ lɛzumazi, mí wema, ńyↄ̃ n pↄkɛa ea nidɛ. +N ma bↄ ma gbɛ̃́ pↄ fɛ̀lɛmanↄↄ ↄzĩ, n ma kɛ buiↄ mide ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ má ń dↄ̃oↄ ì zↄblemɛɛ, +Tó nↄana ge gagyã kà bùsuɛ beepiÃnabiↄ ń yãdanɛdeↄ ku Antiↄsi Yesudeↄ guu, an tↄ́ↄn kɛ: Baanaba ń Simɛↄ pↄ́ wì mɛ Báasiao ń Silɛni bùsu gbɛ̃́ Lusiuo ń Manaɛ pↄ́ nɛblè ń kí Elodio sãnuo ń Sↄluo. +Aali ayo báa kúa, aai gbasa zwãa pↄ́ wa kɛ̀ ń pↄ́lɛ búuna tɛ̃ɛtɛ̃ɛo kúa. Bee gbɛa aali kpagolo lipↄ̃ↄↄ sↄlↄu. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kuɛplade, a mↄ kuɛplade gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ +Wà kwãsapi ya bↄ̀. Ɔ̃mɛ mlɛ̃̀ zi pↄ́ wì mɛ Ibiisi ge Setãu, dṹnia bṹu sã̀sãna ũ. Wà aà bↄ zù tↄↄlɛ ń a ìwaↄ sãnu. +Baonapi ì owɛ̃ɛ lá Lua ì to yã́ bↄńnↄ na. A dɛ luanaaikɛa yã́ ũ adoɛ, lá wa kɛ̃̀ lá guuwa wà mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ àlɛ kɛ yã́i aↄ ku. +À ma! A gbɛ̀wina pↄ́ aa á bua pↄ́ↄ kɛ̀kɛɛ́ↄ blè, mɛ́ ↄ̃api yã́ Lua lè. Pↄkɛkɛnapiↄ wiilɛa gɛ̃̀ Dii Zĩgↄ̃de swã́u. +Àↄ dↄ̃ gĩa kɛ́ gbɛ̃e lí fↄ̃ yã́ pↄ́ ãnabi kɛ̃̀ láu bↄↄlɛkɛ̀ ń azĩaoo. +Ḿmɛ ń gbãade ũ, ń tↄↄlɛ vĩ, ń dɛ n bùsu bɛɛɛde ũ. +Má tɛsↄ̃ Damasi bĩ́iↄwa, kí Bɛnadada zɛgikĩi i tɛ́kũ. +Ɔ̃ kí ń gbɛ̃́piio saò Diiwa. +Aa sã̀sã píi, aa gↄ̃̀ dↄ̀ↄsai míↄmiↄ, yãmaakɛna kuo, baa do. +Ma nɛ́ↄ, má láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ kɛ́ á duuna kɛ̃̀wá aà tↄ́ yã́ musu yã́i. +Tó luabɛsiana pà ń ío, ì ma tↄↄlɛ lou ũɛ, tó lí lɛ̀lɛ gukpɛ ge bɛaɛn nò, gu pↄ́ à lɛ̀lɛu, we ìↄ wúlɛu. +Ń dↄ̃ lá lousisia ìↄ looa musua? Lua dↄ̃apaɛmade mɛ́ dabudabupi kɛ̀. +N ↄpɛ̀ buipãleↄwa n ĩadàmá, n wá deziↄ kàlɛ ń gbɛu aa ↄtàu. +Kã́mabogↄↄ gbɛa, ãsↄ̃anɛnzĩ kↄↄkↄↄ Maliama Madelɛni ń Maliama pãlepio gɛ̀ mia gwai. +Salomↄↄ lɛdoũkɛ̀ ń Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄo, à aà nɛnↄɛ sɛ̀ nↄ ũ, à sùò Davidi wɛ̃́lɛu e àↄ gɛ́ a kpɛ́ ń Dii kpɛ́o ń Yelusalɛũ bĩ́io midɛi. +Tó a yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ mà, tó á nisĩna ye Dii á Luazi mɛ́ álɛ zↄbleɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo, +Gbɛ̃ↄn sↄopiↄ dàzɛu, ↄ̃ aa kà Laisi. Aa è gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ dↄdↄa lá Sidↄ̃deↄ ìↄ kuwa. Aa ku dↄdↄa we yãkelesai. Pↄe lɛ́ kɛ̃́sãmáo, an bùsu pↄ́pii vĩɛ. Aa kãi ń Sidↄ̃deↄo, mɛ́ an baa kú ń gbɛ̃eoo. +Má gbɛ̃́ pↄ́ ì a gbɛ̃́dee pe suumpaɛ, má yↄ̃̀ↄdeↄ ń ĩ́andãnaↄ fↄ̃o. +Dii Lua Zĩgↄ̃de gↄↄ dìlɛ. Zↄa ń ↄ̃́zↄ̃amáo ń gilio aↄ ku Wɛ́punguea Guzulɛu ń bĩ́igbooao ń wiilɛa gbɛ̀sĩsĩ musuo. +Málɛ oɛ́ tia, ásu gbɛ̃́piↄ yãdao, à ń tó we. Tó an pↄeã ń ń yãkɛaↄ bↄ̀ gbɛ̃nazĩna kĩ́iɛ, a bãdɛ. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ gbɛ̃dɛdɛ, mámɛ ma gↄ̃ mado, ↄ̃ ma wulɛ ma gbɛɛu gↄ̃̀ↄ, ma wiilɛ̀ ma mɛ̀: Áa Dii Lua! N pↄkũmabↄbↄa Yelusalɛũwa guu ńyↄ̃ Isaili kↄ̃naↄ dɛdɛ píi yã̀? +Ɔ̃ Isailiↄ kía ò Yosafaɛ: Ni ma we ya? Mi onɛ ìli àsi maa omɛɛo, sema a bɛ̃̀ɛo lò? +Ãiade làasoo ì aà ka namawa, nↄnwãade ì si pↄ́kɛ̃sãmau. +Ma lɛzù Diizi ma yooyea guu, ↄ̃ a wèa, kua bɛda nↄnau ma wiilɛ̀, ↄ̃ à ma yãmà. +Ampii an dasi fɛ̀lɛ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ swaaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃ baosaioɛ (8.580). +Wa Abisaloũ kpà kpalau, ↄ̃ à gà zĩlau. Bↄ́ álɛ dã́ ń kía gbɛsiaoi? +Kɛ́ lɛɛlu do taa gɛ̃̀, gbɛ̃pãle giiyèwà à mɛ̀: Sĩana guu gbɛ̃́ɛ bee kuaànↄɛ, asa Galile gbɛ̃́ɛ. +Má wɛ́tɛ̃a pↄ́ wàlɛ mↄnɛ dↄ̃ ń n taasidekɛo. Ń beeo ↄden n ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ Yudaↄn ń ũ mɛ́ aa dɛ a ũo, an lousisikpɛ dɛ Setãu pↄ́ ũↄ, má dↄ̃ lá aaì yãdↄma. +Saonkia bee taa mɛ́ kↄ̃sìwanↄ. Aà kua adoaɛ. A yãvãi ge gbãsĩ vĩo. Lua aà kɛ̃̀ duunkɛnaↄwa, à aà sɛ̀ musumusu e a kĩ́i. +À tↄbↄ̀ dɛ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄla, ↄ̃ à gↄ̃̀ ń dↄaana ũ, kási a ku nɛgↄ̃n tↄde gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ guuo. +A tò saokĩi pↄ́ kú Tofɛti, Bɛninↄũ guzulɛu gbãlɛ̀, kɛ́ gbɛ̃e su sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Mↄlↄkuwa ń a nɛgↄ̃ɛ ge ń a nɛnↄɛo lↄo. +Ma Lua pↄeã píi òɛ́, mi a kee ulɛɛ́o. +Sↄ̃daadoũ mɛ́ mɛ aafia ũ, wɛdↄanɛ ì mɛkɛmuuna zĩmá. +Ɔ̃mɛ aↄ ku aafia musu, aà ulɛkĩi aↄ gbãa gbɛ̀sↄↄu. Ali pↄblea e we, mɛ́ í a kɛ̃́sãwào. +Zulisadai nɛ́ Selumiɛ mɛ́ Simɛↄ zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Kɛ́ wàlɛ fãaa Yudaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ ì lousisińnↄↄ bↄ̀ tɛ Pↄlu ń Baanabaozi dasi. Aa yãònɛ́, aalɛ lɛdamá aaↄ gɛ́ aɛ ń gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀ńnↄo. +Aa ↄzↄ̃̀mazi pãsĩpãsĩ, má ye lɛ́lɛi, ↄ̃ Dii dↄ̀malɛ. +Wá fùa gò wá miwa à lɛ̀lɛ, waiyoo wápiↄ, wa duunakɛ̀. +kua za musu nìli síńnↄ sùuu pↄ́ aa gbɛ̀ama yã́ musu, ní tó yã́ bↄńnↄ na, ní sùuukɛ ń n gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀nɛↄ. +Kↄ̃fĩ lòo gbɛ̀sĩsĩↄ musu lán bíla kↄ̃fĩwa, zↄa dↄ buipãleↄ guu lán bui dasiↄ kãaaawa. Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ lɛ́ a zĩgↄ̃ↄ kãaa. +Ma Dii ma mɛ̀: À laaika! Ásu asosɛ kã́mabogↄↄzĩo, ásu gɛ̃ò Yelusalɛũ bↄlɛↄuo. +Ńsu to n maakɛa gɛ̃agɛ̃o, ńsu to n ↄ̃nↄ gɛ̃agɛ̃o. Bↄ́yãi ńyↄ̃ yã́yia nzĩawai? +An bùsu a gↄ̃ lán bua pↄ́ wà a pↄ́ kɛ̀kɛ wà ↄmàlɛuwaɛ, lán Lefai guzulɛ pↄ́ wà a pↄ́ kↄ̃nwɛ̀wa. +Buie Lua lↄↄ mà tɛ́ guu lá á mà i gaowae? +Kí Asa kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃ode mↄ àaↄ̃de guu ↄ̃ aa kã̀aa Yelusalɛũ. +Tiideↄ gbɛ̃́ↄ kpà kpalau yãa, an laatanaↄá kíaↄnɛ, an pↄyianaↄ tↄbↄ̀ dṹniau. Dé mɛ́ dìlɛ yã́pi Tii lei? +Dii a Yakↄbu buiↄ wɛ̃nagwa, a ɛa Isailiↄ si lↄ. A ɛa ń kálɛ ń bùsuu, buipãleↄ namá, aai kãaańnↄ. +Lua wɛ̃̀ sopla lɛɛ bàaↄ̃kwi dìlɛ n gbɛ̃́ↄnɛ ń n wɛ̃́lɛpio, kɛ́ à tàaeↄ midɛ à duuna vĩlɛ, à yãvãiↄ kɛ̃́wá, i bↄ ń maakɛ láasaio, wɛ́punguea ń ãnabikɛkɛao lɛ́ i ká, wi luakukĩi sakɛ̃. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Dii Lua, n yã́ na! Tuɛlɛ! Bↄ́ Yakↄbu buiↄ e aaↄ kuòi? Asa aa kɛ̀ fɛ̃́nɛũ. +Ńsu gbɛ̃́laanikɛna dazɛwao, asa a ĩ́isɛnnↄɛ. Ɔ̃nↄna dazɛwa, iↄ yenzi. +Kí, tó à kɛ̀nɛ maa, lá wɛɛlɛ kíaↄ lákalɛkĩi Babɛli, ní gwa tó kí Kilusi yãdìlɛ wà Lua kpɛ́ dↄ Yelusalɛũɛ. Lá ń è, ní lɛ́kpãsãkɛwɛ̃ɛ. +Lɛ́kpãsã pↄ́ aa kɛ̀ɛ̀n kɛ, aa mɛ̀: Kí Daliusi, wa fↄkpàma maamaa. +Dṹnia lɛ́ gɛ̃ ń a pↄ́ pↄ́ wì a nidɛↄ, ãma luapↄeãkɛna aↄ ku gↄↄpiiɛ. +Kɛ́ kí Mↄizi ikoyã lápi yãmà, à a ulada ga kɛ̃̀. +Ma Dii ma mɛ̀ wàlɛ wii ma dↄ Lama, wàlɛ búbuapɛ, wàlɛ ↄ́ↄlↄ wɛ̃nannↄ. Lasɛli mɛ́ lɛ́ a nɛ́ↄ ↄ́ↄlↄ, à gì awamai, kɛ́ aà nɛ́ↄ ku lↄo yã́i. +Ìwa kĩniↄ lɛ́ bapi gálɛ, à pà ń kpↄo, aalɛ suò ń góo, asa aa zã̀ ń gↄ̃sↄ̃lɛoo, a dɛ gã̀sĩsuu ↄ̀aa do taalao. +Gbɛ̃vãiↄ lɛ́ ma wɛ, ↄ̃ ma laai ku n yãonɛↄwa. +Zù fɛ̃́fɛ̃a wòũwoũ mɛ̀n sopla pↄ́ bↄ̀lɛ aa bɛ a sɛ̃́iaↄ kpɛpiↄá wɛ̃̀ soplaɛ. Màa ése sáo wɛ́n álaalana pↄ́ loui kɛ̃̀sãmá sáo soplapiↄ dɛ lↄ. Beeↄ mɛ́ wɛ̃̀ sopla pↄ́ imina a kauↄ ũ. +Wa mↄↄna ge gã̀aↄ ge kulɛ ge kã̀aeↄ ma n guu bau lↄo. Wa ↄzĩkɛnae e n guu bau lↄo. Wa wísilↄgbɛ kↄ̃fĩ ma n guu bau lↄo. +Aa bee ò kɛ́ aalɛ líkpalɛwà aa e yãdaaàla yã́iɛ. Ɔ̃ Yesu nàalɛ, àlɛ ↄgbɛkɛ̃ tↄↄlɛwa. +Gↄↄ pↄ́ saonkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛ́ yãdↄdↄwà, i yãe zã́simáo. +Bigivai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla ń bàaↄ̃ síiↄ̃saio (2.056). +Kí Aaza Dii kpɛ́ pↄ́ↄ ń azĩa bɛ pↄ́ↄ ń Yuda kíaↄ pↄ́ↄ sɛ̀lɛ kpà Asiliↄ kíapiwa, kási a kee i gbɛsuo. +Falaↄ̃ↄ swã́ yìaaɛ, i ń yãmao lá Dii òwa. +Dé má yãoɛ̀ mà aà gba laaii? Dé mɛ́ a mamɛɛi? An swã́ wɛ̃ao, aa fↄ̃ yãmao, Dii yã́ ì kɛnɛ́ ĩ́iɛ, ìli káńguo. +Dii bↄ̀ zã̀zã, àlɛ mↄ́ luabɛsianau, àlɛ pↄbↄ a níu, aà lɛ́baa lɛ́ lua ń kpɛ̃nɛo, aà lɛ́na dɛ tɛ́ pↄkaalɛna ũ. +asa aà yã́i ↄ̃ gbãadeↄ lɛ́ kɛ̃́má dasi, aalɛ Yesu náaikɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ n e aↄ n gwa soee, i làasookɛ à mɛ: Ɔ̃mɛ dṹnia lùa yãao lò? Aàpi mɛ́ kpalaↄ gbã̀ɛo lò? +Máↄ n yãdilɛnɛↄ kũaɛ, ńsu ma to we míↄmiↄo. +À kɛ̃ gbɛ̃́piↄwa mà ń kaalɛ gↄ̃̀ↄ. Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao wùlɛ ń gbɛɛu. +Kí a tãana seela kɛbↄ bↄ̀ a kpà Amɛdata nɛ́ Amani, Agaga bui Yudaↄ wɛ̀lɛpiwa +Sema wá mɛ pↄ́ ì yaikɛɛ bee gɛ̃ a yaikɛsai guu. Sema wá mɛ̀ gɛɛ bee gɛ̃ a gasai guu. +Tó à gɛ̃̀ ma kúkĩi api ń a bɛdeↄ ń Isailiↄ píi duuna kɛ̃́imá e aà gɛ bↄò, gbɛ̃e su àↄ ku kpaaũkpɛpiuo, +mↄ̀ Nↄee kĩ́i gó guu mɛ̀n plapla da ń sao lá Lua òɛ̀wa. +Asa à mɛ̀: Má kɛ̀ ń mazĩa gbãaoɛ ń ma ↄ̃nↄo, asa ma wɛ́ zɛ̃aɛ. Ma bùsu zↄ̃lɛↄ dɛ̀, ma ń àizɛɛↄ nàaa, ↄ̃ ma ń gↄ̃sa kpalablenaↄ pã̀lɛ. +Ma Nɛbukanɛza málɛ musu Kía sáaukpasa, málɛ aà kpɛla, málɛ aà tↄbↄ, asa aà yãkɛaↄ maa píiɛ, ìↄ yãkɛ a zɛ́wa. A fↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa sɛ lɛsĩ busa. +Lɛkpaadaa dɛ lán ízɛwɛ̃awaɛ, go we e sòle àↄ gɛ́ fɛlɛi. +À lìli wɛbìimá, à ń ká ń Dii tↄ́o. Ɔ̃ wàiↄ bↄ̀lɛ líkpɛu mɛ̀n pla, aa nɛ́ gbɛ̃ↄn bla ń plaopiↄ zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ. +Ma Egipi kpàwà kↄai pↄ́ a kɛ̀ asea ũɛ, asa mámɛ aa zĩpi kàmɛɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Kɛ́ aa kà ń ń góo gↄ̃sↄ̃lɛ, ↄ̃ aa apii tò we, aa bↄ̀ tɛaàzi. +Ɔ̃ aà da yãdàɛ̀, ↄ̃ nɛ́pi mɛ̀: Ma gba Zãa Dailɛna mi pɛlɛntiu la tia. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛↄ pↄnakɛ, aai dikpɛkɛ, aai gbadakↄ̃ɛ, kɛ́ ãnabi gbɛ̃ↄn pla pↄ́ wãwã kpàńzipiↄ gàga yã́i. +Gɛ̃zɛadeↄ lɛ́ ń baa sɛu, à gↄ̃̀ láanipↄ ũ a saɛdeↄnɛ. +Ma bee ò widaawá yã́iɛ. Á gbɛ̃e vĩ á guu a ↄ̃nↄ kà à a gbɛ̃́ↄ yã́ kɛkɛnɛ́oa? +Lua mɛ́ ma seelade ũ, a ma nↄ̀sɛ dↄ̃. Kɛ́ má ye ĩadawáo yã́i mi gɛ́ Kↄlɛni lↄo. +Yudaↄ kí Yoasi kpalablea wɛ̃̀ bla àaↄ̃saide guu ↄ̃ Yoaaza nɛ́ Yehoasi gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ. +gbɛ̃nazĩna bɛa ìↄ dɛ lán uenawaɛ. Ì kɛ bã̀abãa ì àizɛɛ kãaa, ãma a dↄ̃ dé a gↄ̃ɛ̀o. +Kɛ́ zĩgↄ̃piↄ mà Zimli lɛkpàaĩ ń gbɛ̃́ↄ kízi à aà dɛ̀, ↄ̃ aa ń dↄaana Ɔmɛli dìlɛ Isailiↄ kía ũ ń bòou wegↄ̃ↄ. +Mìsaideↄ láaan we, màaɛ lↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ ń iaiↄ. +Kilisi gbɛ̃kɛkɛ̀ wá baadeɛ lá à gbadàwɛ̃ɛ lɛ́u. +Àlɛ a desɛ̃ nɛ́ Adasa pↄ́ wì mɛ lↄ Ɛsitɛɛ gwa, asa aà de ń aà dao kuo. Wɛ̃́ndiapi kákaa maa mɛ́ a kɛfɛũ. Kɛ́ aà de ń aà dao gà, Maadose aà sɛ̀ a nɛ́ ũ. +Babuuna lɛtãnkɛ ǹ dↄdↄ zwãapiↄ lɛ́ gbɛzãↄwa +Wá dↄ̃ sã́asã kɛ́ Lua lí tó yã́ bↄ̀ńnↄ na zĩkɛa ikoyãwa guuo, asa wà mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ àlɛ kɛ yã́i mɛ́ aↄ ku. +Kɛ́ Falisipi è i ↄpipi lá aaì kɛwa à gbàsa lɛ́ pↄbleo, à bↄ̀ aà saɛ. +Gbɛ̃eↄ nàwà aa Yesu náaikɛ̀. Aleopaga gbɛ̃zↄ̃ↄↄ do pↄ́ wì mɛ Denisi kú ń guu ń nↄɛ pↄ́ wì mɛɛ̀ Damalio ń gbɛ̃eↄ lↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma wɛↄ vãi sↄaamá, ǹ ń bãdɛ n náai yã́i. +Ɔ̃ Nↄee bↄ̀ ń a nɛ́ↄ ń a nao ń a nɛ́ↄ naↄ. +Mↄizi i ikoyãdaɛ́o lé? Á gbɛ̃e yã́pi kũa sↄ̃o. Bↄ́yãi álɛ ma wɛi? +Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Aàpiɛ. Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Aawo, ade bↄ̀aàwaɛ. Gↄ̃ɛpi mɛ̀: Mámɛ! +Wasu ↄkã adewao, wà aà pápa ń gbɛo ge wà aà zↄ̃zↄ̃ ń kao wà dɛ. Pↄtuon nò, gbɛ̃nazĩnan nò, à gàɛ. Tó aa mà wà kuu pɛ̀ wà a ba gà, aa sↄ̃ gbɛpizi. +Ɔ̃ a òwɛ̃ɛ lá a malaika è, à bↄ̀ mↄ̀wa a kpɛ́u, a òɛ à gbɛ̃́ zĩ Zope ma sísii, +Tó mi lɛ́ pↄ́ Dii gbɛ̃̀ Davidiɛ kɛɛ̀o, Lua yãpãsĩ kɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Aa pãkpà Dii ń deziↄ Lua kpɛ́zi, aa zↄblè Asetaati lipɛlɛↄnɛ ń tã́a pãleↄ. Ɔ̃ Dii pↄ pà Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píizi tàae pↄ́ aa kɛ̀pi yã́i. +Wá wɛ̃nadeↄ lú ń ã́nusuo, wí taasideↄ sɛ zↄↄ ũ, kɛ́ baa wá kyale fĩa aai e bòwɛ̃ɛo yã́i. Wá pↄ́wɛna yía ń a bìsaoɛ. +Ɔ̃ Filitɛ̃ↄ kã̀aa aa zĩka ń Isailiↄ. An sↄ̃́goↄ kà ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ (3.000), an sↄ̃́godeↄ kà ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sooloɛ (6.000), mɛ́ an kɛ̀sɛdeↄ dasi lán ísialɛ ũfãawa. Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ gɛ̀ bòokpà Mimasa, Bɛtavɛ̃ gukpɛ. +Aa òɛ́ gↄↄgbɛzãzĩ gbɛ̃́ pↄ́ an luayãdasai pↄ́ niakaa lɛ́ dↄaanɛ́ↄ aa á kɛ pↄ́ↄpↄↄɛ. +Ɔ̃ aa aà sɛ̀ wa zù ɛpiu. Ɛpi da giiɛ, a í vĩo. +ãma gbɛ̃́ pↄ́ Lua dìlɛ aa kà aa bↄ gau aa dṹnia dafu leↄ aa nↄsɛ weo, aa zãkɛ weo. +À yàakau, í tɛ́ dau. À nↄ̀ↄpi disa e a í ba, a wápiↄ i tɛ́kũ. +à ka sɛ́, í aà swã́ fↄ̃́ò kpɛɛlɛ gbawa, i gↄ̃ á zↄ ũ gↄↄpii. À yã́ doũpi kɛ ń zↄnↄɛo lↄ. +Tó a ka, à gↄ̃ɛↄ dɛdɛ píi ń nↄɛ pↄ́ gↄ̃ɛ dↄ̃̀ↄ. +Wa mↄnɛ ń Libã bùsu gawio, pɛ̃liↄ ń kpɛ̃liↄ ń sɛ̃́liↄ píi, kɛ́ mà e zãbleò ma kúkĩiwa, ma gbadibↄpi iↄ gawi vĩ. +Tó bui pↄ́ aa Mↄizi ikoyã dↄ̃oↄ yã́ pↄ́ kpàaĩo kɛ̀ ń ńzĩao, aa ikoyã vĩ ńzĩawaɛ. +Gↄↄ pↄ́ Yesu a zĩ dàalɛ, a wɛ̃̀ baakwi taa vĩ. Wàlɛ e Yosɛfu nɛ́ɛ. Yosɛfupi sↄ̃ Heli nɛ́ɛ, +Wà Mↄabuↄ dúuzↄ̃̀, an nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ↄↄlↄ ma dↄ. +Kpɛ́pi lɛ́ↄ lɛsĩ ń a yàasao píi sáasaaɛ. A lɛ́ↄ àaↄ̃aaↄ̃ kpɛle ń kpɛlao bↄaabↄaa ń kↄ̃o. +Yã́ pↄ́ aa á lepiↄ aaↄ dɛ seela pↄ́ ì dimá ũɛ e á buiwa. +Tó ni kɛ màao, bùsu pↄ́ n ń bↄu gbɛ̃́ↄ mɛ n fua gɛ́ińnↄ bùsu pↄ́ ń a lɛgbɛ̃̀nɛ́ guuɛ. Aa mɛ lↄ n gɛńnↄ guwaiwaiu, kɛ́ n zańgu yã́iɛ. +Mↄ dafu dikpɛgↄↄ aàli mↄ́ ń gáaenao ń sãnɛbↄlↄↄ mɛ̀n soolo ń sãsakaoo. A kee su àↄ sãa vĩo. +ń gbɛ̀sĩsĩ zi musupↄↄ ń sĩ̀sĩ pↄ́ kú za káauↄ pↄmaaↄ +Baa á gↄ̃ɛ busɛ wɛ̃nadↄ̃nɛde a bĩikɛ ń a gbɛ̃́deeo ń a nↄ yenzideo ń a nɛ́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ +Tó n wá duuna yãdà, Dii, dé mɛ́ a bↄi? +Dii, ńsu to wí ma kũo, asa ma lɛzùnzi. To wí vãikɛnaↄ kṹ, to an lɛ́ àↄ kpaaũa tɛ̃́ɛnau, +Tó dṹnia kíaↄ yã́ pↄ́ ń ò mà, aa n sáaukpa ń píi, Dii. +tↄↄlɛ i swã́sɛ pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio yã́i, aai swã́sɛ bui pↄ́ má tↄ̃̀ yã́i. +Ɔ̃ à kía gbà vua tↄnu síiↄ̃ ń pↄ́ gĩnanaↄ dasidasiMáↄ n sáaukpa e ma wɛ̃ni lɛ́u, má ↄsɛ musu mà n sísi. +Ma fↄkpà gãli pↄ́ aaì kãaa an kpɛ́u gbɛ̃́ↄwa. Ma fↄkpà ma gbɛ̃́ yenzide Ɛpɛnɛwa. Aàpi mɛ́ Kilisi náaikɛ̀ Azi bùsuu sɛ̃́ia. +Dii mɛ́ a dↄaanɛ. Ɔ̃mɛ aↄ kunnↄ, a n to weo, a pãkpanzi bauo. Ńsu to vĩa n kũo, ńsu bílikɛo. +Ɔ̃ Yuda gbãadeↄ lìaaàzi aa aà là aa mɛ̀: Ńyↄ̃ wá tó looa e bↄɛ ni? Tó Mɛsiin n ũ, owɛ̃ɛ wásawasa. +À ma zu bɛ̀lɛau, ma gↄ̃ lán bùsuti ge túfuwa. +Lua Nisĩna dɛ̀dɛ saonkia Yoiada nɛ́ Zakaliwa, ↄ̃ à zɛ̀ gbɛ̃́ↄ aɛ, a ònɛ́: Lua mɛ̀, àkɛa a pã a yã́ai? A bↄánↄ nao. Lá a pãkpà Diizi, à pãkpàázi sↄ̃ɛ. +Ásu tulaletipi taa kɛ ázĩaɛo. Àli dilɛ ma pↄ́ ũ. +ↄ̃ a ò Tamaaɛ: Mↄ́ ń blɛpio kpɛa la, ní namɛɛ ma ↄzĩ. Ɔ̃ Tamaa kàa pↄ́ á kɛ̀ sɛ̀ à gɛ̃̀ò a vĩ̀i Aminↄpi kĩ́i kpɛa. +À Dii wá Lua tↄbↄ, à kúlɛɛ̀ aà gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu, asa Dii wá Lua kua adoaɛ. +Aà gbãa a kã́fĩ, i kɛ ń aàzĩa gbãao no. Aà pↄkaalɛa a dimá. Yã́ pↄ́ a kɛ píi a bↄlɛiɛ, a gↄ̃sa gbãaↄ ń Lua gbɛ̃́ↄ dɛ̃ↄnzↄ̃. +Yã́ pↄ́ Dii ò ãnabi Zelemiiɛ Babɛli kí Nɛbukanɛza mↄa lɛ́lɛi Egipiwa musun kɛ +Aa zãblèKɛ́ Onani dↄ̃ nɛ́ pↄ́ á i ń a vĩ̀i gyaao aↄ dɛ a bui ũo, tó à wùlɛaànↄ, ì azĩa e bàasiɛ, kɛ́ asu buikɛ a vĩ̀iɛo yã́i. +Ma aà gbà zɛ́ aà nↄ̀sɛlilɛ, ãma a ye à nↄ̀sɛlilɛ à a káaluakaa too. +Ĩana ì káka gu pↄ́ a yeiu. Ni a kↄ̃fĩ ma, nili dↄ̃ gu pↄ́ àlɛ bↄu ge gu pↄ́ àlɛ gɛ́uo. Màa ìↄ dɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna aà ìo. +Làasookpaanlade lí maa eo, lɛfↄlↄde ì lɛ́lɛ da taasiu. +À i la gwã́a e mà ma lↄ yã́ pↄ́ Dii a kã́fĩmɛɛ. +Aↄ gaa vĩo fãanɛ ń gwãasĩnao, a súɛlɛ aↄ dↄ gↄↄpiiɛ. Wɛ̃ ń wɛ̃o aↄ da wáiwaiɛ, gbɛ̃e a a baa vĩ lↄo. +Gbɛ̃́ pↄ́ zĩkɛ̀ a zɛ́wa, ì zɛkĩi maa e, aà sↄ̃ iↄ dilɛa a Kilisi Yesu náaikɛa guu maamaa. +Kási naa Falaↄ̃ↄzi a widawá, mikpaa Egipi uenai a á tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa. +À gɛ̀ nɛnↄɛ lɛ́so pↄ́ aà tↄ́n Maliama kĩ́i. A gↄ̃kpama vĩ Davidi bui ũ, aà tↄ́n Yosɛfu. +Málɛ oɛ́, za tia á ma e lↄo, e à omɛɛ báaade gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o. +Ɔ̃ ma lɛzàmá ma mɛ̀: Tó a i we sa, má á kṹkũɛ. Za gↄↄ bee ↄ̃ aai mↄ kã́mabogↄↄzĩ lↄo. +Ma naa Kilisi Yesuwa guu má fↄ̃ ĩ́anadã zĩ pↄ́ málɛ kɛ Luaɛ yã́ musu. +Tó lɛkpaa gɛ̃̀ gbɛ̃́ↄ zãnguo zu ge zàaĩna ge sã ge pↄkasa yã́ musu ge pↄe mɛ́ vũ̀aa ↄ̃ gbɛ̃e è à mɛ̀ a pↄ́ɛ, gbɛ̃ↄn plapiↄ gɛ́ yã́kpalɛkɛnaↄ kĩ́i. Gbɛ̃́ pↄ́ yã́kpalɛkɛnaↄ mɛ̀ aà yã́ nao a fĩabo a gbɛ̃́deeɛ lɛɛ plaɛ. +Ásuli pↄ́sɛa kpaa sãnu ń á saobↄ auoo. Ásuli dikpɛ saobↄ nísi dilɛ gu dↄwào. +Ɔ̃nↄna ì si gↄ̃gbãaↄzi ń wɛ̃́lɛu, ì gbãa pↄ́ aalɛ a náaikɛ gboo. +Egipiↄ i dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. N gↄ̃ Isailiↄnɛ fee lípana ũ yãa. +Á wá Dii Yesu Kilisi gbɛ̃kɛ dↄ̃. Aà pↄdeia à gↄ̃̀ pↄsaide ũ á yã́i, ↄ̃ aà pↄsaidekɛ guu à á kɛ́ pↄdeↄ ũ. +Yã́ pↄ́ a òn kɛ: Yã́pi kunnↄ kãi, a kú ń lɛ́u ń n nↄ̀sɛo. Luanaaikɛa yã́ pↄ́ wi a waasokpa ↄ̃n yã́pi ũ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ pↄble sãnuↄ òkↄ̃ɛ: Dén gbɛ̃́pi ũ kɛ́ àlɛ duunakɛ̃mái? +láↄ bↄ̀lɛ tↄↄlɛ ń sɛ̃̀ wɛdeↄ ń lí nɛdeↄ, baade ń a buio. Ɔ̃ Lua è à kɛ̀ maa. +A ɛa àↄ dɛnɛ zↄ ũ lↄo, asa a dɛ zↄa, a dɛ n gbɛ̃́ yenzide ũ naa Kilisiwa guuɛ. Ma gbɛ̃́ yenzideɛ. Wa n gbɛ̃́ pↄ́ a dɛ n zↄ ũ mɛ́ à gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũ pↄ́ o lↄa? +A keeↄ lɛ̀lɛ lɛↄ guu, ↄ̃ lɛpiↄ fɛ̀lɛńnↄ sãnu, aa kũ̀aamá. +Kí, n malaikae è à bↄ̀ luabɛ à mɛ̀: À lípi zↄ̃, i lípi kɛ kɛ́lɛkɛlɛ, ãma à a miↄna ń a zĩ́naↄ to tↄↄlɛu. À mↄsi gala kpaɛ̀ ń mↄgotɛ̃ pↄ́o sɛ̃u we, fíi i kpawà, iↄ kú ń sɛ̃̀anↄbↄↄ e wɛ̃̀ sopla. +Ɔ̃ aa zwã̀nkasaↄ dↄ̀ ń pi, aa ba dↄ̀ ń nↄɛ, aa gɛ̀ Isailiↄ kía lè aa mɛ̀: N zↄ̀blena Bɛnadada mɛ̀ ǹ a tó. Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: Asi a ku fá! Ma gbɛ̃́ɛ. +Gwa! Ma n tↄ́ kɛ̃̀ ma ↄlau, n bĩ́iↄ yã́ ìↄ dↄ ma sↄ̃wa gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ a ò ìwapiɛ: N da kɛ! Za zĩbeezĩ ↄ̃ ìwapi aà sɛ̀ tàò a bɛ. +À vua kpàlɛ kpɛ́pi zĩ́lɛwa lↄ, kpɛa ń kpɛɛlɛo píi. +ↄ̃ aà dãunaↄ òɛ̀: Fɛlɛ lakĩi gɛ́ Yude, kɛ́ n ìwa pↄ́ kú weↄ yã́ pↄ́ ńlɛ kɛↄ e sↄ̃. +Ɔ̃ Dii Nisĩna dɛ̀dɛa à mɛ̀ mà o mà mɛ: Ma Dii ma mɛ̀ á Isailiↄ ì o màa, kási má á làasoo dↄ̃. +Gbɛ̃́ pↄ́ gìmazi mɛ́ i ma yã́ sío, yã́kpalɛ lɛ́ aà dãɛ. Yã́ pↄ́ má dàɛ̀pi mɛ́ a zↄ̃lɛwà gↄↄgbɛzãzĩ. +À a nɛtaɛ pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo duunkɛ̃makĩi ũ, a gbã̀a gã̀sĩsuu pla ń kĩnio, a yàasa gã̀sĩsuu do ń kĩnio. +À azĩa kpà Diiwa e a wɛ̃ni lɛ́uɛ, ãma i e gulɛsĩ pↄ́ wa bò saokĩi ũ Isaili bùsuuↄ dàaĩ píio. +Ma n yã́ mà ń swã́o yãaɛ, tiasa ↄ̃ ma wɛsìnlɛ. +Gbɛ̃́ɛ beeↄ mɛ́ Salomↄↄ zↄ̀blenaↄ buiↄ ũ: Sotai, Sofɛlɛ, Peludao, +Abimɛlɛki gↄ̃̀ Aluma, ↄ̃ Zebulu Gaala ń a gbɛ̃́ↄ yà ń bↄ́lɛ Sikɛũ. +Ìↄ kible ń a gbãao gↄↄpii, aà wɛ́ ìↄ ku bui píiwa. Swã́gbãadeↄ su dↄ́ɛaànↄo. +Ãsↄ̃anɛna bee oosi, aà ìwaↄ kãaaa kpɛ́ guu, aa gbatàńlɛ aa kilidàu, kɛ́ aalɛ vĩakɛ Yuda gbãadeↄnɛ yã́i. Ɔ̃ Yesu mↄ̀ zɛ̀ ń guu, a ònɛ́: Àↄ ku aafia! +Ɔ̃ Lua ɛ̀a ò Ablahaũɛ: Ńsuli o n naɛ Salai lↄo, nìli oɛ̀ sa Sala. +Lua n to aafia. N gbɛ̃naↄ fↄkpàma. Fↄkpa wá gbɛ̃naↄwa dodo. +ↄ̃ a ònɛ́: Bↄ́ má kɛ̀ à kà á pↄ́wai? Á Ɛflaiũ buiↄ vɛ̃ɛ kↄ̃nwɛa zↄ̃ↄ dɛ̀ wá Abiɛzɛɛ buiↄ vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃ala. +Abisaloũ sↄ̃ à bàalɛ̀. Kɛ́ ɛ̀waaso gudↄ̃ana wɛzù, a è wa bɛ Olonaiũ zɛ́u sĩ̀sĩpↄlɛu dasidasi. À gɛ̀ a ò kíɛ: Ma gbɛ̃́ↄ è bɛ sĩ̀sĩpↄlɛu Olonaiũ oi. +baa kɛ́ à gì ↄkpaii, mɛ́ ìↄ dↄ aà lɛ́u, +Gↄↄ pↄ́ ma Daniɛli málɛ wɛ́pungupi e màa, málɛ zɛwɛɛlɛ mà a yáasi dↄ̃, ↄ̃ ma pↄe è zɛa ma aɛ, à bↄ̀ lán gↄ̃ɛwa. +Pↄ́ taasi a gɛ̃nzi lán kpã́iwɛliwɛwa, nↄana a mↄma lán gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃kɛbↄ kũawa. +Má tó Egipi gɛↄmidↄkĩi oi gↄ̃ bɛzia ũɛ, mí tɛsↄ̃ Zoãwa, mí yã́kpalɛkɛ ń Tɛbɛsio. +Abisaloũ ku Yelusalɛũ e wɛ̃̀ pla wɛsia kílɛ sai. +Isailiↄ mana blè wɛ̃̀ blaɛ e aa gɛ̀ kàò bùsu pↄ́ gbɛ̃́ↄ kuu. Aa manapi blè e aa gɛ̀ kàò Kanaa bùsu zↄ̃lɛuɛ. +Lá gãlidepiↄ ì misiilɛ Kilisiɛ, màa sↄ̃ nↄɛↄ baade lí misiilɛ a zã́ɛ yã́pii guu. +Ípi a n dɛ, pↄsia i danla, gↄ̃a bɛzia ũ wáiwai í pↄ́ n vĩ̀i Samali mipi yã́i. +Í kɛ̃́ á kpɛ́ kpɛɛlɛ gĩↄwa ń á bↄlɛↄ. +Aamɛ aa òmɛɛ mà diie kɛ aà dↄaanɛ́. Aa mɛ̀ Mↄizi pↄ́ bↄ̀ńnↄ Egipipi, wa dↄ̃ bↄ́ à bↄ̀lɛ a ũo. +Ɔ̃ à íkakĩipi dìlɛ Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ ↄplaa oi gɛↄmidↄkĩi oi ń gukpɛo zãnguo. +I kɛ sↄ̃́ gbãaↄ mɛ́ ì kaaàguo, i kɛ gↄ̃sagbãakɛ mɛ́ ì kɛɛ̀o. +Tó aà zã́ yã́ pↄ́ a òpi bãdɛ̀ zĩ́ pↄ́ á mà gↄ̃̀ↄ, nↄɛpi ↄ aↄ ku a guu lↄo. Lá aà zã́ a bãdɛ̀, Dii a aà kɛ̃ɛ. +Wà vɛ̃ɛ kpàkpamá we ń vua imibↄↄ. Imibↄpiↄ dodoa kↄ̃ɛ píiɛ. Kí vɛ̃ɛpi kpàmá sↄũsↄũ. +Ɔ̃mɛ a kpɛdↄmɛɛ, i ɛa zↄ̃lɛ a báawa we, iↄ kpalable ń gawio. A zↄ̃lɛ a báawa kía ũ saona ũ. Lɛdama pↄ́ ì mↄ́ ń aafiao a bↄ apii guu. +À mɛ̀ aa kyalekpa, ãma aasu ulada mɛ̀n plao. +Ńyↄ̃ↄ bɛ n laaiwa, pↄe a kpàli kpanɛo. +Kɛ́ à gɛ̃̀u, malaikapiↄ sĩa Lua kpɛ́ gɛↄmidↄkĩi oi, mɛ́ súɛlɛ buumboa kùlɛ Lua kpɛ́ ua plaadewa. +a gbia aↄ dɛ ísialɛ ũfãala. A yã́i tò ma yãyaaaò. +Imɛnɛ ń Alɛsãndao kú ń guu. Ma ń kpá Setãuwa kɛ́ aaↄ dↄ̃ wìli dↄ́ɛ ń Luaoo. +Aamɛ zĩ pↄ́ wàlɛ kɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ lↄ, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń basoplakwioɛ (550). +Lua dↄ̀aàlɛ Filitɛ̃ↄ ń Laalubu pↄ́ kú Guubaaliↄ ń Mɛu buiↄ yã́ musu. +Gugbãntoo oi bↄlɛ bilandaa bàasi oi, táabũnuↄ ku a dɛdɛkĩi ↄplaai ń zɛɛio mɛ̀n plapldiipi a sã́são. +Yɛ̃̀ɛɛsai n gbɛ̃́ↄ nɛ̀, aa kálɛa n zɛ́kpaaↄu píi. Aa gↄ̃̀ yeelɛa lán kpòo gbↄwa. Dii pↄkũma tↄ̃̀má, n Lua ń wɛtã̀. +Ì bɛzia ń tàaao níni, ì to sɛ̃ bↄlɛ we. +Isaili pↄ́ wa kpàaↄn ń ũ. Ma ń dílɛ ma pↄ́ ũ Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ gbɛuɛ. +Bee ↄ̃ wá wɛ́ dↄi wá wɛ̃nidↄbↄ ũ. A náai vĩ mɛ́ a gbãa, ì zwãa pↄ́ daa Lua kpɛ́u baa vĩwanↄ, +Sↄũↄ! Lua pↄ́ a kpɛ kɛ̀ i a guu kɛo lé? +Siliↄ ń Ɛflaiũ buiↄ ń Lemalia nɛ́o vãi kpàaĩaàzi aa mɛ̀, +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, n gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ n au ũↄ ń Isailiↄ píi, Yelusalɛũdeↄ ì onɛ́: Àↄ ku zã̀ ń Diio màa, asa à bùsuɛ bee kpàwá wá pↄ́ ũɛ. +Aimaaza lɛzù kízi à mɛ̀: Aafia ku! Ɔ̃ à kùlɛ kíɛ, à mipɛ̀lɛ tↄↄlɛ à mɛ̀: Wà Dii n Lua sáaukpa, à gbɛ̃́ pↄ́ kuabìimaↄ kpàma, ma dii kí. +Dii á Lua tò a dasikũ̀, á dasi kà saanaↄwa sa. +Gↄↄ bee á wabikɛ ń ma tↄ́o. Mi oɛ́ mámɛ má wabikɛɛ́ ma Maewao, +Kásile Yehu i zɛ ń Dii Isailiↄ Lua ikoyãoo, i laaidↄwà ń nↄ̀sɛmɛndooo. I ↄbↄlɛ duuna pↄ́ Yeloboaũ Isailiↄ dà a kɛau guuo. +aa zɛ̀ ń gbãsĩkɛaoɛ. Vɛ̃ɛ zi ń a dafuo ń mi lìaa. +Yonasi bↄ̀ wɛ̃́lɛu, à zↄ̃̀lɛ a gukpɛ oi. À yãayãasu dↄ̀ we, a ku a guu, àlɛ gwa yã́ pↄ́ a wɛ̃́lɛpi le. +A yã́ mɛ́ tò má dìlɛ mi ka mà mↄ aà kĩ́i mazĩao. À oɛ̀ aà yão, ma zĩkɛna i gbã́gbã. +Dikpɛ gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ àli kↄ̃ kãaa. Zĩ́ bee ásuli zĩe kɛo. +Saonkia zĩkɛnaↄ doá gbɛ̃́ pↄ́ Piɛɛ a swã́ gò daɛɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Mi n eaànↄ lu guuo lé? +Lí pↄ́ wì a bɛ ble bui píi a bↄlɛ swapi baale ń a baalao. An kee láe a giigagao, mɛ́ an bɛ aↄ láaa vĩo. Lípiↄ aaↄ nɛi mↄ ń mↄoɛ, asa í pↄ́ lípiↄ lɛ́ e lɛ́ bↄ luakukĩiɛ. Lípiↄ bɛↄá pↄbleaɛ, mɛ́ a láↄá gbɛ̃́ↄ gbã́gbãbↄɛ. +Aà diipi è Dii kuaànↄ, ìↄ aà daɛ ń gòmio yã́ pↄ́ àlɛ kɛ píi guu, +Gbɛ̃e�� ku an wɛ́pɛkĩi zã̀, aaì ń mi ga da ía. +À guladↄ Lua wá gbãawa. À kúkuakɛ Yakↄbu buiↄ Luaɛ. +Ma Zãa mámɛ ma yã́ beeↄ mà mɛ́ má è. Kɛ́ má mà mɛ́ má è, ma wulɛ malaika pↄ́ yã́piↄ ↄ̀lↄmɛɛ gbázĩ mà kúlɛɛ̀. +Gupi sì níinii lán gwã́wa, pↄe ku we zɛ́zɛo, wɛɛdo mɛ́ a fãanɛ ũ. +A yã́ mɛ́ tò gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ gbãade yã́ kpɛ, ade bↄ̀ yã́ pↄ́ Lua dìlɛ kpɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ń kpɛ́ↄ ńzĩa dàyãuɛ. +Dii a to à zĩble á ibɛɛ pↄ́ aa fɛlɛánↄↄwa. Aa dↄkↄ̃wa aa mↄ lɛ́lɛiwá, aai fãaa ń bao aa tá. +Izaaki mɛ̀: Ma zikũ̀, má a gagↄↄ dↄ̃o. +Gbɛ̃e lí vĩakɛ gbɛ̃́ pↄ́ yeaziɛo. Tó Lua yewázi wásawasa, wáↄ vĩakɛ aà yã́ musuo, asa wì vĩakɛ gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ e a ĩadamáɛ. Vĩade líↄ dↄ̃ Lua yewázi wásawasao. +Yesu làasoo pↄ́ kú ń nↄ̀sɛ guu dↄ̃, ↄ̃ à nɛ́ sɛ zɛ̀ a saɛ. +À kuupɛ Gibɛa! À kã̀aepɛ Lama! À zĩ̀gãalɛ Bɛtavɛ̃! À dↄaa Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ! +Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ gbɛ̃́ dasideↄ omɛɛ: Dii, Dii, wi Lua yã́ onɛ́ ń n tↄ́oo lé? Wi tã́ago ń n tↄ́oo lé? Wi dabudabuↄ kɛ dasi ń n tↄ́oo lé? +Málɛ yã́ pↄ́ sĩana vĩ danɛ, kɛ́ ǹ e ǹ yã́zãsimá a zɛ́waɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì a àizɛɛ kã́fĩ ↄigbaa ń àiwɛɛlɛa zↄ̃ↄo guu lɛ́ pↄ́ kãaa gbɛ̃́ pↄ́ ì taasideↄ wɛgwaɛɛ. +Aà nɛ́ↄ yã́ ń ãnabikɛyã pↄ́ wa ò aà musuo ń Lua kpɛ́ kɛkɛa yã́o, yã́piↄ ku kíaↄ ladau. Aà nɛ́ Amazia mɛ́ zↄ̃̀lɛ kpalau aà gbɛu. +Kɛ́ Yoabu kuupɛ̀, ↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ kã́mabò, aai gɛ́ Isailiↄwa ń zĩo lↄo. +Ɔzↄ̃ Diiɛ n yãↄ̃maↄi, iↄ n kũa, ìli tó gbɛ̃maa fù bauo. +Ma mↄↄna ń ma domao, vu! Mí gbãakpa gudↄazi. +Dɛ̃ɛ maa ká n Yesu náaikɛa guu, ní wɛ̃ni láasai e, asa ↄ̃ Lua n sisiwà gↄↄ pↄ́ n lɛ́ maa gbɛ̃̀ɛ̀ bíla wáa. +Kilisi kpaalɛa yã̀? Wà ma paliwa á yã́ia? A dailɛkɛ̀ ń ma tↄ́o yã̀? +Gↄↄ pↄ́ Lua kpɛ́ kú Silo, gↄↄ bee ↄ̃ tã́a pↄ́ Mika pìpiↄ pɛ́lɛa Laisi. +À gãnaò á nɛ́ↄwa, í onɛ́ gↄↄ pↄ́ á zↄ̃lɛa bɛ ge á bɛ zɛ́un nò, ge gↄↄ pↄ́ álɛ wúlɛ ge álɛ fɛlɛn nò. +Asa Kilisi Mↄizi ikoyã lɛpàpa, ↄ̃ yã́ ìↄ bↄ ń aà náaikɛnaↄ na. +Gↄↄ bee Tii yã́ a sã gbɛ̃́ↄgu wɛ̃̀ bàaↄ̃kwi lán kía wɛ̃̀ dasilɛwa. Tó wɛ̃̀ bàaↄ̃kwipi làa, lá wa ò lɛ pↄ́ wa dà ń káaluao guuwa, màa aↄ dɛ ń Tiio wà mɛ̀ +Máↄ dɛ̃ɛka ń ma làasooↄ e bↄɛ ni? Ma pↄ ìↄ sia lá gu lɛ́ dↄ, ma ibɛɛ aↄ gbãablea e bↄɛ ni? +Làasoo ku gbɛ̃nazĩna nↄ̀sɛu dasi, ãma yã́ pↄ́ Dii zɛ̀ò mɛ́ a kɛ. +Wá táao guwaiwaiu gↄↄ àaↄ̃ɛ, wí gbasa sao Dii wá Luawa lá a òwɛ̃ɛwa. +Falaↄ̃ↄ mɛ̀: Zia. Ɔ̃ Mↄizi mɛ̀: A kɛ lá ń òwa kɛ́ ǹ e ǹ dↄ̃ gbɛ̃e muaa ń Dii wá Luaoo. +Aa kàa kɛ̀ ń kàatidɛa pↄ́ aa bↄ̀ò Egipio. A sɛɛsɛ vĩo, asa wà ń yá Egipi zɛzɛsaiɛ. Aai blɛ mài e sɛ̀ kɛ́ wà ble zɛ́uo. +Kɛ́ Isaili pↄ́ ulɛa Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdeu weↄ mà Filitɛ̃ↄ lɛ́ bàalɛ, aa nà ń gbɛ̃́ↄwa zĩu lↄ, aa nàaańnↄ. +Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀: Gwa, kaalɛ a li bùsu ń bùsuoa, zàaĩan gbãa mɛ́ lɛ́ fɛlɛ za dṹnia lɛ́wa. +Tó gbɛ̃́ i yãe kɛnɛo, ńsu lɛkpaakɛaànↄ pão. +Asa yã́ pↄ́ Dii ò sĩana vĩ, a náai vĩ a yãkɛa píi guu. +aai onɛ́: Wá nɛ́ɛ beeá swã́gbãadeɛ, mɛ́ a sòle vĩ. Ìli swã́sɛ wá yã́io. Lɛ́udeɛ mɛ́ wɛ̃min saɛ. +Saonaↄ muaa ń gbɛ̃́piↄɛ. Má ń dàakɛaↄ wínɛ́ ń musuɛ, má fĩabonɛ́ ń yãkɛaↄwaɛ. +Nↄɛ ↄ̃nↄde ì ua kálɛ, a faasaide sↄ̃ ì ua fãaa. +Yã́ pↄ́ ma wɛ̃́lɛ nↄɛↄ lè, kɛ́ ma wɛsìɛ, ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà. +Kási Yosia i mikɛ̃wào, i yã́ pↄ́ Lua dà Nɛkoɛ a òɛ mao, ↄ̃ à azĩa lìlɛ, à gɛ̀wà ń zĩo Mɛgido gusalalau. +Gↄↄ àaↄ̃ ń kĩniopi gbɛa Lua tò ĩ́an wɛ̃nide gɛ̃̀ńgu, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ zɛ̀. Vĩa zↄ̃ↄ gbɛ̃́ pↄ́ ń éↄ kũ̀. +kɛ́ ma ibɛɛ su mɛ a tidↄ̀malao, kɛ́ ma wɛ̀lɛↄ su pↄnakɛ ma fua yã́ musuo. +A aà likpɛↄ ń aà swaluↄ gawi midɛ míↄ, aa láa lán gyãe ibabaawa. +Dii mɛ̀: Gwa! A kɛ̃a láu ma aɛ, máↄ nílɛo, má fĩabonɛ́ à gɛ̃ ń kṹ, +Yudaↄ kí Amazia kɛ̀ Yehoasi gaa gbɛa wɛ̃̀ gɛ̃oɛ. +Miↄ gɛ́ lousisikpɛ ń lousisikpɛo mↄ̀ↄmↄↄ màↄ wɛ́tɛ̃amↄnɛ́, mi gãnamá aa dↄ́ɛ ń Luao. Ma pↄ fɛ̃ańzi, ↄ̃ mi gɛ́ ĩadaimá ń wɛ̃́lɛ baaↄ. +Lua Malaika pↄ́ dↄaaa Isailiↄnɛ ɛ̀a gɛ̀ kú ń kpɛ, mɛ́ tɛlu pↄ́ kú ń aɛ ɛ̀a gɛ̀ ń kpɛ lↄ +wí zĩkɛ wà dɛ̃ɛka a musu. Wá wɛ́ dↄ Lua bɛ̃́ɛzi. Ɔ̃mɛ gbɛ̃́pii Suabana ũ, azaiasa aà náaikɛnaↄ. +Wabikɛ Dii n Luawa aà zɛ́ pↄ́ wá sɛ́ ń yã́ pↄ́ wá kɛo owɛ̃ɛ. +Ɔ̃ wa ò zĩna pↄ́ mↄ��piↄnɛ: À gɛ o á gbɛ̃́ↄnɛ, zia e ĩatɛ̃ àↄ gɛ́ gbãakũi, wá ń suaba. Kɛ́ zĩnaↄ tà, aa yã́pi baokpà Yabɛsideↄnɛ, ↄ̃ an pↄ kɛ̀na. +Kedemↄ ń Mɛfaao, ampii ń a dã́dãkɛkĩiↄ. +Levii bui uabeleↄ gɛ̀ saona Ɛleazaa ń Nuni nɛ́ Yozueeo ń Isaili bui kĩni uabeleↄ lè Silo, aa ònɛ́: Dii dà Mↄiziɛ, ↄ̃ a òɛ́ à wɛ̃́lɛↄ kpáwá wàↄ kuu ń wá pↄ́ↄ dã́dãkɛkĩio. +Mámɛmaa Pↄlu, Kilisi Yesu zĩna lá Lua yeiwa, ma láɛ bee kɛ̃̀ Lua gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Kilisi Yesu náaikɛ Ɛfɛsɛↄnɛ. +À ɛ̀a sù ń àizɛɛpiↄ píi ń a vĩ̀i nɛ́ Lↄtuo ń aà àizɛɛↄ. À sù ń nↄɛↄ ń gbɛ̃pãleↄ lↄ. +Ɔ̃ aà ìwaↄ òɛ̀: Mɛtulu, gbãadeↄ ye n pápa ń gbɛo i gɛ̃gɛ̃o, ↄ̃ ń ye wà ɛa gɛ́ we lↄa? +A yã́ mɛ́ tò wà tↄkpà gupiɛ Bɛɛsɛba, asa wekĩi ↄ̃ aa lɛgbɛ̃̀ukↄ̃ɛ. +Ɔ̃ nↄɛpi kí gbà vua tↄnu síiↄ̃ ń pↄ́ gĩnanaↄ dasidasi maamaaSeelade sĩande lí ɛɛtoo, seelade vãi yã́ ìↄ mↄafili vĩ. +Bↄ́ ma á kɛ̃́sãò Yesude kĩniↄzii, kɛ́ mi gↄ̃ á gbɛ̃eɛ aso ũo bàasio? À sùuukɛmanↄ ń tàae beeo! +Màa á deziↄ lɛ́ kɛ, ↄ̃ wá Lua yãyìa wɛ̃́lɛɛ beewao lò? Ɔ̃ álɛ kã́mabogↄↄ gbãlɛ, álɛ aà pↄ fɛlɛ sↄ̃a? +Mi yão asii guu ge tↄↄlɛ nↄnauo, mi o Yakↄbu buiↄnɛ aa ma wɛɛlɛ pão. Ma Dii mi yão a zɛ́waɛ, sĩana kpàwa mi kɛ. +Wàli kpɛ́ pↄ́ kú zↄ̃ɛwia bĩ́isaide guu dilɛ lán bugbɛwaɛ. A tↄ̀ↄmaboa zɛ́ kú, mɛ́ wàli sↄaanɛ́ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃uɛ. +ń Yelusalɛũo ń Ɛdↄũ bùsuo ń Yuudɛ̃ baaleo ń Tiio ń Sidↄ̃o, aa mↄ̀ aà kĩ́i dasidasi, kɛ́ aa yã́ pↄ́ àlɛ kɛↄ bao mà yã́i. +Nↄɛpi mɛ̀: Mi Baa! Ɔ̃ à a lo pìla gↄ̃̀ↄ, à í kpàwà, a mì. +Mi ãnabi ɛgɛnaↄ seela pã́lɛ, mi to màsokɛnaↄ gↄ̃ láanipↄ ũ, mi to ↄ̃nↄnaↄ kpɛkpa, mi ń dↄ̃a liaanɛ́. +í o Dii á Lua aɛ à mɛ: Sili gbɛ̃́ bɛbɛnan ma dezi ũ. À tà Egipi à zↄ̃̀lɛu ń a gbɛ̃́ pↄ́ aa dasioↄ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ bui zↄ̃ↄ pↄ́ aa dasi mɛ́ aa gbãaↄ ũ. +Mɛlali buiↄ mɛ́ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Zabulↄni buiↄ wɛ̃́lɛↄ blè daɛdaɛ mɛ̀n kwi gbɛlaa guu. +Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ à ã́nusu ↄwatɛ̃ bↄ̀ mɛ̀n pla a kpà pilakĩidewa à mɛ̀: Ǹ aà gwamɛɛ. Tó n ɛa n ↄ̃ablè dɛ beea aà yã́ musu, má a fĩabonɛ, tó ma su. +Aa gbɛ kã̀aawà, gbɛ̀zɛ zↄ̃ↄpi ku we e ń a gbão. Ɔ̃ Dii pↄfɛ̃ kpàlɛ. A yã́i tò wì o gupiɛ Akoo guzulɛ. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Ḿmɛnn déi? Yesu wèmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ má òɛ́ za káauɛ. +Nↄɛe ku we, au lɛ́ bↄlɛwà à kà wɛ̃̀ kuɛpla. +Wàli a kòlokpa gu pↄ́ wì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ pↄ́ kòlokpau, wi a au lɛ́ saokĩiwa wà liai. +Gbɛ̃́ pↄ́ nɛ́ɛ beeↄ do dìlɛ ma ìwakɛ yã́i, ade ma dilɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ma dilɛ sↄ̃ i ma dilɛ madoo, à gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ dìlɛ sↄ̃ɛ. +Ahabu Yosafa là à mɛ̀: Ńyↄ̃ gɛ́manↄ zĩu Lamↄtu Galadao lé? Yosafa wèwà à mɛ̀: Wá doũɛ, ma gbɛ̃́ↄá n gbɛ̃́ↄnɛ. Wá gɛ́nnↄ zĩuɛ. +Gbɛ̃́ bíla pↄ́ lɛ́ io tɛ̃́ɛnauↄ vu. An gbɛ̃eↄ aaↄ dɛ àizãna pↄ́ ũ, an gbɛ̃eↄ sↄ̃ láani ń wí láasaio pↄ́ ũ. +Á Isailiↄ íↄ dↄ̃ sa kɛ́ ma Dii á Lua má kú á guu, mɛ́ dii pãle kuo. Wí a ma gbɛ̃́ↄ kũ bau lↄo. +Tó n gↄ̃ sauluunnↄ buiↄnɛ, ńyↄ̃ↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Tó sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ àlɛ o Diiwa ń bão, aàli mↄ́ ń felenkↄpunao ge felenguulu a saobↄ ũ, +Ma Dii Lua ma mɛ̀, tó ma Isailiↄ bↄ̀lɛ bùsu pↄ́ aa fãaaaↄ guu ma ń kãaa, mɛ́ ma tↄbↄ̀ ń yã́ musu buiↄ wáa, aaↄ ku bùsu pↄ́ má kpà ma zↄ̀blena Yakↄbuwau. +Aazia gɛa Yolaũ gwai bↄ̀ Lua kĩ́iɛ, kɛ́ wà e aà dɛ yã́i. Kɛ́ à kà, à bↄ̀ ń Yolaũo, aa gɛ̀ dai Nimisi nɛ́ Yehulɛ. À mↄ lè Dii Yehu dìlɛ aà Ahabu bɛdeↄ midɛɛ. +Bↄ́ ài zĩkɛna ì e taasi pↄ́ a kɛ̀wai? +Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀ á fĩabo Amalɛkiↄnɛ yã́ pↄ́ aa kɛ̀ Isailiↄnɛ aa zɛzↄ̃̀nɛ́ an bↄa Egipi gbɛa yã́i. +Aaↄ kpↄ bↄlɛ ń táaluu gↄↄpii yã̀? Aaↄ buiↄ dɛdɛ ń wɛgwasai láasai yã̀? +Ɔ̃ Samuɛli ònɛ́: Dii mɛ́ Mↄizi ń Aalonao dìlɛ, ↄ̃ aa bↄ̀ ń á deziↄ Egipi. +Ĩatɛ̃ ì bilɛ ì gɛ̃ kpɛ́u, ì wã à ɛa gɛ́ gu pↄ́ a bↄu. +Kɛ́ à kà we, a è lá Lua gbɛ̃kɛkɛ̀nɛ́, ↄ̃ aà pↄ kɛ̀na. À lɛdàmá ḿpii aa zɛ ń Diio ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Ɔ̃ ↄdepi mɛ̀: N yã́ na Baa, lá màaɛ, ǹ aà zĩ ma mae bɛ, +Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de, mi ↄkã tↄↄlɛwa, i yↄ́, gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ i búbuapɛ píi. Mi to bùsu loo lán Niili í gbakakaawa, i ɛa kpálɛ lán Egipi swapi íwa. +Baa kɛ́ mi lou manɛ́ a gↄↄwa za káabuana e à gɛ́ bↄlɛi, mɛ́ ma pↄkɛkɛgↄↄ dìlɛnɛ́, aali okↄ̃ɛ wà vĩakɛ ma Dii ń Luaɛo. +Zĩewa Yesu kú wɛ̃́lɛe guu ↄ̃ gↄ̃ɛ pↄ́ kusu lìaàla mↄ̀. Kɛ́ à Yesu è, à wùlɛ a gbɛɛu à wabikɛ̀wà à mɛ̀: Dii, tó n wei, ńyↄ̃ fↄ̃ gbãbↄmɛɛ. +Davidi i gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aai kaoↄ naoo, asa Dii mɛ̀ á tó Isailiↄ dasikũ lán saanaↄwaɛ. +Ɔ̃ aa Baluku là wà mɛ̀: Kpelewa ń kɛ̀ ń lápi kɛ̃̀i? A dàu a sìunɛ yã̀? +Ɔ̃ diipi aà sìsi à mɛ̀: Ìwa vãi! Ma n fĩa tònɛ píi, kɛ́ n awakpàmɛɛ yã́i. +A wɛ̃niki dɛ̀, ↄ̃ Lua aà bↄ̀ gau. A seeladeↄn wá ũ. +A ònɛ́: Ápiↄ à pↄblea kpámá. Aa mɛ̀: Pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo ń kpↄ̀ mɛ̀n plao ↄ̃ wá vĩ. Sema wà gɛ́ blɛ lúi bílaɛ bàasio. +Gbɛ̃́ↄ zɛa we, aalɛ gwa, mɛ́ Yuda gbãadeↄ lɛ́ lɛsuikɛkɛwà aa mɛ̀: À dãↄ suabà. Tó Mɛsii pↄ́ Lua dìlɛn aà ũ, aà azĩa suabae! +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ tò vĩ̀a zã̀ zɛ́wa ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +à mɛ̀: Kↄↄnɛi, Lua n wabikɛa sì, mɛ́ n wɛ̃nadↄ̃anɛ́ kàaàgu. +Asa á ↄ̃nↄnaↄ i mɛnafↄ̃ ń mìsaideↄ ń pↄnao. +Yakↄbu kɛ̀ wɛ̃̀ gɛ̃o ń plao Egipi, aà wɛ̃̀ píi basoplasↄo ń plaoɛ. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii a baade maakɛa fĩaboɛ̀, zↄ ge wɛ̃́ɛ. +Luabɛdeↄ, à gulakɛ, asa Dii kɛ̀, zĩ́lɛdeↄ, à kúkuakɛ. Gbɛ̀sĩsĩↄ à vĩvĩ ń wiitɛ̃nao, likpɛ ń aliↄ píi, asa Dii Yakↄbu buiↄ bò, à tↄbↄ̀ Isailiↄ yã́ musu. +A yã́ mɛ́ tò Dii yã́ɛ bee ò Yudaↄ kí Yosia nɛ́ Yoakiũ musu. Wa aà gɛ ↄ́ↄlↄ wà mɛ waiyoo gↄ̃ɛ, waiyoo nↄɛo. Wà aà gɛ ↄ́ↄlↄ wà mɛ, waiyoo ma dii, waiyoo ma kíao. +Aà saɛ Yesua nɛ́ Ezɛɛ, Mizipa kí, bĩ́i pↄ́ bↄaa ń gↄ̃kɛbↄkpɛo kɛ̀kɛ bò e bĩ́i golawa. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Pↄgupunaↄ aaↄ ku musu, aaↄ fãanɛ kɛ̃́kↄ̃wa ń gwã́o, aaↄ dikpɛↄ ń gↄↄↄ ń wɛ̃ↄ ↄlↄnɛ́. +Tó aalɛ táao, aaì gɛ́ aɛ ń kpɛo, gbã̀tɛ̃ɛ ń gbã̀tɛ̃ɛo lɛliaasaiɛ. Aaìↄ tɛ wuluu pↄ́ kú kpɛ pↄ́ wàlɛ gɛ́uzi. Gↄↄ pↄ́ aalɛ táao, aali lɛ́ liaao. +E á buiwa tó bↄ̀mↄ ge gbɛ̃pãle kúánↄ, mɛ́ a ye sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na oa, sema aà kɛ lá i kɛwa. +Kɛ́ Yoabu è wà zĩↄpòo a aɛ ń a kpɛo, ↄ̃ à Isaili zĩgↄ̃ maaↄ plɛ̀ à ń kálɛ aa gɛ́ lɛ́lɛiɛ Siliↄwa. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Wápiↄ sↄ̃ bɛ? Wa pↄ́pii tò wa bↄ tɛnziɛ. +Wà Dii sáaukpa gↄↄpii! Ãmi! Ãmi! +A sɛ̃́ia bↄ̀ nↄ̀ↄmusuwa, a kúu gã̀sĩaↄ vĩ. Kɛ́ málɛ gwa, wà aà gã̀sĩa wòlowà, ↄ̃ wà aà sɛ zɛ̀ gbá pla lán gbɛ̃nazĩnawa, ↄ̃ wà gbɛ̃nazĩna sↄ̃ dↄ̀ɛ̀. +Kɛ́ à yãò Yuda Gɛlɛki yãmanaↄnɛ, à lɛkpaakɛ̀ńnↄ, ↄ̃ aalɛ aà wɛ. +Amↄleↄ kí Siↄ̃ ń Basana kí Oguo ń Kanaa bùsu kíaↄ píi. +Bↄ́yãi má azĩa pa swaai? Máↄ a wɛ̃ni naa ma ↄzĩ yã̀? +Ma gbɛ̃́ↄ, má dↄ̃ sã́asã kɛ́ maakɛa pɛ̀ɛwá, á yã́pii dↄ̃ wásawasa, á fↄ̃ lɛdakↄ̃wa. +Kɛ́ a mà Yesu Nazalɛti mɛ́ lɛ́ gɛ̃, ↄ̃ à nà lɛ́ gbãa zuawa à mɛ̀: Davidi Bui Yesu, ma wɛ̃nagwa! +N gbãsĩ mɛ́ n dↄ́ɛĩi ũ. Ńyↄ̃ↄ zɛ̃ao e ma pↄ gɛ́ weeò, asa má wɛ̀ɛlɛ mà n gbãsĩ woloma, kási ń ye à wolomao. +Samuɛli Dii dↄ̃ gĩao, Dii yã́ i dɛdɛwà yãao. +Kɛ́ sↄ̃deↄ kà Sezale, aa lápi kpà bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpiwa, ↄ̃ aa Pↄlu nàɛ̀ a ↄzĩ. +À ma ya à ma kpa gusiauɛ, i kɛ gupuau no. +Isaili bùsudeↄ píi lí gbapiↄ kãaakãaa ń kíaɛ. +Ma sↄ̃ dilɛa, Lua, má lɛsi mà ń táasilɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Dii Zĩgↄ̃de, ma Kía, ma Lua, gòlegolena kpɛ́ è ń gbagbakĩi saɛ, luakibãna sakpɛdà we à a nɛ́ↄ kàu. +An nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ kunnↄ we, Zadoki nɛ́ Aimaaza ń Abiataa nɛ́ Yonatãao. Tó n yãe mà, nɛ́piↄ zĩ aa mↄ omɛɛ. +A yã́ mɛ́ tò Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na. +Luabɛ ń tↄↄlɛo sãalɛa àa dɛ Lua ikoyãpi wɛ̃̀sã nɛ́na bãdɛala. +Vãikɛnaↄ aaↄ dáama vĩo, kɛ́ aa Lua vĩa vĩo yã́i, an gↄↄ a gbã̀akũ lán uenawao. +Kɛ́ ma wulɛ ń ma nↄ ãnabio, à nↄsì à nɛì gↄ̃ɛ ũ. Ɔ̃ Dii òmɛɛ mà tↄ́kpaɛ̀ Pↄ́ↄnaaagↄ̃ↄ Pↄ́ↄsɛlɛkpakpa. +Ńsu to ma ibɛɛↄ tidↄmalao, ńsu to gbɛ̃́ pↄ́ zamagu pãↄ ma gwa ń wɛdooo. +Á bàalɛ ta sĩ̀sĩpiↄ guzulɛu, asa guzulɛpi a gɛ pɛ Aseliwaɛ. Á bàalɛ lá á deziↄ bàalɛ̀ tↄↄlɛ lualuaɛ Yudaↄ kí Uzia gↄↄwa, Dii ma Lua i mↄ́ ń a gbɛ̃́ pↄ́ an kua adoaↄ sãnu. +ãma Lua sùuu zↄ̃ↄ, a yewázi maamaa. +A á pↄtuoↄ kwide síwá, ápiↄ í gↄ̃ aà zↄↄ ũ. +Sĩ̀sĩ pↄ́ wà bú kɛ̀uↄ sↄ̃, gbɛ̃e a gɛ́ we lↄo lɛaa ń lɛsikaoo yã́i. Wa zuↄ ń sãↄ gbaɛ aa kìlimpapau. +Má dↄ̃ kɛ́ wà gbɛ̃́pi sɛ̀ gɛ̀ò e àizãnablekĩi. À gɛ̀ ń mɛon nò, mɛsain nò, Lua mɛ́ dↄ̃. +I duunakɛo, wi ma à ɛɛtòo. +À gwa! Málɛ tɛ́kpa Kaladeↄgu. Bui pãsĩ nↄnwãadepiↄ lɛ́ li dṹniaa píi, aalɛ zↄ̃lɛkĩi pↄ́ dɛ ń pↄ́ ũoↄ símá. +Davidi ń Isaili kíaↄ mɛ́ Asafa nɛgↄ̃ɛↄ ń Emani nɛgↄ̃ɛↄ ń Yedutu nɛgↄ̃ɛↄ dìlɛ ń zɛ́i aa ãnabikɛkɛ ń mↄↄnaↄ ń domaↄ ń sɛ̃́sɛ̃naↄ. Zĩpikɛnaↄ tↄ́n kɛ +Aalɛ pↄble. Ibiisi dà Simↄↄ Isaliↄti nɛ́ Yudasiɛ a sↄ̃u kↄ̀, kɛ́ aà Yesu kpámá. +Ma bↄↄ lì fↄ̃na ũ, aa yaikɛ̀ ma sↄũkɛ yã́i. +Aà loupilɛaↄ ì tↄↄlɛ pu, tó dṹnia è, ì lualua. +À ɛ̀a a pãle zĩ̀ lↄ, ↄ̃ aa gbɛ̃́ bee dɛ̀. Màa à gbɛ̃pãleↄ zĩ̀ dasi, aa ń gbɛ̃eↄ gbɛ̃̀, aa ń gbɛ̃eↄ dɛ̀. +Pↄ́ pↄ́ ńyↄ̃ símá gba ũↄn kɛ: Vua, ã́nusu, mↄgotɛ̃, +Gↄ̃ɛpi ye ia we yã́i lↄo, ↄ̃ à fɛ̀lɛ dàzɛu, à mipɛ̀ Yebusi pↄ́ wì mɛ lↄ Yelusalɛũwa ń a nↄpio ń a zàaĩn mɛ̀n plaↄ. +Nↄ̀bↄↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ ń bãↄ píi ká a guu. +Gↄↄ bee Falaↄ̃ↄ bↄ̀ Egipi ń a zĩgↄ̃ↄ. Kɛ́ Babiloni bùsu gbɛ̃́ pↄ́ lia Yelusalɛũziↄ a baomà, ↄ̃ aa gòa. +Kɛ́ Mↄizi ń saonkia Ɛleazaao vua pↄ́piↄ sì zĩgↄ̃ dↄaanapiↄwa, aa gɛ̃̀ò kpaaũkpɛu, kɛ́ Isailiↄ yã́ líↄ dↄ Diigu yã́i. +Baa gulɛsĩ pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ bò saokĩi ũ Bɛtɛli à Isailiↄ dàò duunkɛaupi, Yosia gulɛsĩpi ń a saokĩio gbòo. À gulɛsĩpi gbɛↄ wìwi à a tibò, à tɛsↄ̃̀ Asetaati lipɛlɛwa lↄ. +Á gbɛ̃́ mɛ̀ndo ì gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ fu, kɛ́ Dii á Lua lɛ́ zĩkaɛ́, lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́wa yã́i. +aa aà laɛ, ↄ̃mɛ gbɛ̃́ pↄ́ a mↄ ũa, ge wàↄ wɛdↄ gbɛ̃pãleziɛ? +Tó wa kũ̀wà kpã́iɛ sↄ̃, a fĩabo pↄ́ diiɛɛ. +Ma gↄↄↄ gɛ̃a wãa dɛ bàalɛnala, aalɛ tá ń bao, a kee nao. +Ablahaũ nɛ́ Isimaɛla buiↄ yã́n kɛ: Sala zↄnↄɛ Hagaa, Egipi nↄɛ ↄ̃ à nɛ́pi ìaànↄ. +Asɛɛ bui pↄ́ zĩ dↄ̃ mɛ́ aa ku sↄu guuↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blaɛ (40.000). +Asɛɛ buiↄ blɛá blɛ nísideɛ, blɛ pↄ́ dɛ kía blɛ maa ũ ↄ̃ aali kɛ ń bùsuu. +à mɛ̀: Dii, ma zĩkɛna wúlɛa bɛ, à kàaũ, àlɛ wãwãkɛ maamaaɛ. +Dii mɛ̀: Gɛ́ lo lúi oobona kĩ́i. Mae zↄ̃ↄↄ ń saon gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sɛ́lɛ gɛ́ńnↄ, +Asa bui píi aà vɛ̃ɛ gbãa pↄ́ dɛ aà káaluakaa ũ mìɛ. Dṹnia kíaↄ gbãsĩkɛ̀aànↄ, mɛ́ dṹnia laatanaↄ kɛ̀ ↄdeↄ ũ aà lalasikɛa zↄ̃ↄ guu. +Nɛ́ pↄ́ a ìaànↄↄ tↄ́n kɛ: Zimana, Yosã, Mɛdã, Madiã, Isebaki, Sua. +À a sáoeↄ woɛ̀ naa guu, í tó aà a kↄ̃nwɛ. Ásu zↄadↄwào. +kua za musu níli síńnↄ, ní sùuukɛńnↄ ń duuna yã́ musu, ní suńnↄ bùsu pↄ́ ń kpà ń deziↄwaɛ beepiu. +N ma zu ísia í títiu e za a nↄnau, ísↄ̃ dɛ̀dɛa ń ikooaↄ, n idãazĩↄ táaò ma mia. +Ɛ̀waason ma ũ yãa, ↄ̃ ma zikũ̀, mi e Lua gbɛ̃maa vũ̀aa bauo, mi e aà nɛ́ↄ lɛ́ baakɛo. +Babiloniↄ Dii kpɛ́ mↄgotɛ̃ pɛ́lɛↄ ń tadibↄↄ ń íkakĩi zↄ̃ↄo wìwi aa tàò Babɛli. +Ɔ̃ Lua íbɛlɛsɛ̀nnↄ, à n dilɛ a wɛ̀lɛ ũ. +Ahabu gaa gbɛa Mↄabuↄ ńzĩa sì Isailiↄwa. +Wi gↄↄ bee taa e yãao, mɛ́ wi e a gbɛao. Dii gbɛ̃nazĩna yãmà, asa àlɛ zĩka Isailiↄnɛɛ. +Lá an tàaeↄ mɛ́ tò dṹnia kã́fĩa è, mɛ́ an lɛ́lɛa mɛ́ tò buipãleↄ kã́fĩa è, tó Isailipiↄ sù ń pá ziu, wa bee o lↄa? +Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá á pↄ́ ũpi guu, mɛ́ á sì a zↄ̃lɛu, +À lougbɛ kàńgu lou ũ, loupilɛa lì ń bùsua gupiiu. +Ɔ̃ aà mae wèwà à mɛ̀: Tↄↄlɛ pↄ́ ńyↄ̃ↄ kuu aↄ táae vĩo, mↄ̀sɛ a bↄnɛ za musuo. +Dii pↄkũma dɛ̀dɛa, má fↄ̃ màↄ kṹkũa lↄo. Pↄkũmapi bↄbↄ nɛ́ↄwa gãaɛ ń ɛ̀waaso pↄ́ kãaaa gudoũↄ. To wà gↄ̃ɛ ń a nↄo kũ sãnu ń gbɛ̃́ pↄ́ zikũ̀ táotaoↄ. +Àleluya! À lɛ̀ dafu sí Diiɛ aà yãmanaↄ! À aà táasilɛ balu guu! +Asa mi yãe o ń mazĩaoo. Yã́ pↄ́ má ò ń yã́ pↄ́ má dànɛ́o, ma Mae pↄ́ ma zĩ mɛ́ dìlɛmɛɛ. +Ablahaũ nɛ́ Izaaki buiↄ yã́n kɛ: Ablahaũ Izaaki ì. +saanaↄ wolo luawa, pↄ́ pↄ́ kú luawapiↄ zã ń pɛ́kĩiwa. +Salomↄↄ zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃́ↄ kã̀aa, aà sↄ̃́gopiↄ ↄ̀aa soplaɛɛ ń aà bɛ Yelusalɛũo. +Sĩana málɛ oɛ́, zↄ̀blena líↄ dɛ a diilao, zĩna líↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ a zĩlao. +Dé mɛ́ bↄ̀ gbáau, àlɛ mↄ́, àlɛ gbãae a yenzidewa keei? Ma n vu mao lí gbáu, wekĩi n da n nↄsìu, wekĩi nↄwãwã mↄ̀uwà ↄ̃ à n i. +Dikpɛ gↄↄ gbia pↄ́ dɛ kaaisizĩ ũ, Yesu fɛ̀lɛ pũ̀namá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ imi lɛ́ dɛ aà mↄ ma kĩ́i, +Siↄna pↄ́ wì dikpɛkɛu gwa, wɛsi Yelusalɛũlɛ, a ku aafia zwã̀akpɛ pↄ́ wa sↄ̃òo ũ. Wa a lipɛlɛↄ wúlɛ bauo, mɛ́ a bae a kɛ̃o. +Mↄizi ń ãnabiↄ píi dↄ̀aa aa a yã́ ò e à gɛ̀ pɛ̀ Zãawa.ũ nɛ́ɛ, Nauũpi sↄ̃ Ɛsɛli nɛ́ɛ, Ɛsɛlipi sↄ̃ Nage nɛ́ɛ, +Sɛti sↄ̃ à nɛgↄ̃ɛ ì, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Ɛnↄsi. Za zĩbeezĩ ↄ̃ wà nà Dii sísiawa. +Ámɛ á wá taalapi ũ, a kɛ̃a wá sↄ̃wa. Gbɛ̃́pii a fↄ̃ dↄ̃, i a kyokɛ. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, á gbɛ̃do a ma kpámá. +Gbɛ̃́ↄ, àↄ aà náai vĩ gↄↄpii, à á sↄ̃ wɛ̃ɛ̀, ↄ̃mɛ wá ulɛkĩi ũ. +Ɔ̃ Lua Nisĩna gɛ̀ ń Yesuo gbáau kɛ́ Ibiisi aà yↄ̃. +Wálɛ kpↄ pↄ́ wá sò Egipi wá pↄeãwa bɛɛkɛ ń gólaↄ ń blebusunaↄ ń ɛfↄↄ ń ɛmasaↄ ń ɛmasa gisoↄ. +A ò Mↄiziɛ: Isaili kíaↄ kãaa píi, ní ń loo ma aɛ ĩatɛ̃ gbãai, kɛ́ ma pↄ e wee Isailiↄwa. +Gwa! Wá kú n ↄzĩɛ sa. Yã́ pↄ́ kɛ̀nɛ maa mɛ́ a zɛ́ vĩ kɛwɛ̃ɛ. +Aaì kíaↄ kpa ma lɛ́ saiɛ, aaì dↄaanaↄ dilɛ ma dↄ̃a saiɛ. Aaì tã́aↄ pí ńzĩaɛ ń ã́nusuo ń vuao. A yã́i ↄ̃ aa kaalɛi. +Màa Zaaki ń Zãao, Zebedee nɛ́ pↄ́ aa dɛ kↄ̃gbɛ̃ↄ ũ ń Simↄↄo bílikɛ̀ lↄ. Ɔ̃ Yesu ò Simↄↄɛ: Ńsu to vĩa n kũo. Za gbã gbɛ̃nazĩna ↄ̃ ńyↄ̃ↄ wɛɛlɛ. +Yakↄbu lɛkɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Tó ń kumanↄ, mɛ́ ńlɛ ma dↄ̃́a ma wɛ̃́lɛɛ bee gɛa guu, mɛ́ ńlɛ ma gba pↄblea ń pↄkasaↄ, +Aa gɛ̀ lìa wɛ̃́lɛpizi ń kpagoloo gɛ̃n do màa, ↄ̃ aa ɛ̀a tà ń bòou, aa ì we. +Ɔ̃ wà gbɛpi gò. Yesu wɛsɛ̀ musu à mɛ̀: Baa, ma n sáaukɛ̀ kɛ́ n ma yãmà. +À gↄ̃̀ yↄↄ aa ma bↄ dṹniauɛ, mapi sↄ̃ mi n ↄtondↄkĩi tó weo. +Málɛ Lua gbɛ̃kɛ bãdɛo. Tó wì bↄ maa ikoyãpi yã́iɛ, Kilisi gà pãɛ. +Mɛɛwiapi kíaↄ dɛ lán nↄ̀ↄmusu fɛ̃awa, a yãgↄ̃gↄ̃naↄ dɛ lán àwalɛwan oosiɛlɛ pↄ́ aali pↄe to gu dↄ̀wàoↄwa. +Ma mɛ̀ luaↄn á ũ, Musude nɛ́ↄn á ũ ápii. +Zoba gbɛ̃́ Natã nɛ́ Igali, Gada bui Bani, +À tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ to we, má ↄliańzi. Á gyaa gbɛ̃andoↄ i ma náaikɛ lↄ. +Tó wi zↄ̃o, baa ń a láisikɛo, a lá ì giigaga àa dɛ sɛ̃ↄla píi. +Aalɛ pↄnakɛ, ↄ̃ wɛ̃́lɛ gbɛ̃vãiↄ mↄ̀ lìa kpɛ́pii, aalɛ a gba gbɛ̃gbɛ̃, aalɛ wiidↄ maezi pↄ́ kpɛ́pi vĩwa, aalɛ mɛ: Bↄwɛ̃ɛ ń gↄ̃ɛ pↄ́ pìla n bɛo wà wúlɛaànↄ! +Kɛ́ Isailiↄ gbãa è, ↄ̃ aa Kanaaↄ dà zↄzĩu, aai ń yá píio. +Lá kúu ì a sakpɛ vu, ì yàada a nɛ́ↄla, màa Dii a gã̀sĩa pòo, à ń kṹ ń a gã̀sĩa kã́o à ń sɛ́. +Má a zɛ́ vĩ màↄ nↄ Yesude kũa gu pↄ́ málɛ gɛ́u, lá zĩna kĩniↄ ń Dii dãunaↄ ń Piɛɛowao lé? +Kɛ́ Ɛlizi è, à wiilɛ̀ à mɛ̀: Baa! Baa! N ka Isailiↄ zĩkasↄ̃goↄ ń a sↄ̃deↄwa. I aà e lↄo, ↄ̃ à a pↄkasaↄ ga pàa. +Gbáa pↄ́ pãa ísiai yã́. Lá zàaĩana ì pã Nɛgɛvɛa, màa wà bↄ̀ bùsu pↄ́ wa a vĩa vĩu, wàlɛ pã guwaiwaia. +Gbɛ̃nazĩna yã́ aↄ na Luaɛe? Dé mɛ́ a fↄ̃ àↄ zɛ̃a a Kɛna aɛi? +An bùsu gbãlɛ̀ lↄ se, ↄ̃ málɛ yã́kpalɛkɛńnↄ. An bùsupi lɛ́ a gbɛ̃́ↄ yá ń dàa vãipi yã́i. +N gbɛ̃́ pↄ́ kú ma bùsuuↄ mɛ́ dɛ gawide pↄ́ ì kamaguↄ ũ. +Ɔ̃ Aitofɛli wèwà à mɛ̀: Gɛ́ wúlɛi ń n mae nↄ pↄ́ à ń tó la aalɛ bɛgwaↄ. Isaili píi a ma ń tò n mae ye n gĩyãio, gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄↄ gbãa i kã́fĩ. +Gↄↄ bee ↄ̃ wà Mↄizi ì, aà maa kɛ̀ zài. Wà aà gwà a mae bɛ mↄ àaↄ̃ɛ. +A yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, waiyoo gbɛ̃dɛn wɛ̃́lɛ, oo pↄ́ a gbãsĩ gì woloi pi! À a nↄ̀ↄpiↄ bↄlɛu dodo píi, kási ásu líkpa a yã́ musuo. +Aai zugaaena sɛ́ ń pɛ̃ɛti yãalɛa ń nísio a pↄ́wɛnti gba ũ ń zugaaena plaade pↄ́ ńyↄ̃ si duun awakpabↄ ũo. +À sáaukpa sao we lↄ, í pↄnakɛ Dii á Lua aɛ. +À laaika, íↄ ázĩa kũa dↄ̃ maamaa. Ásu to yã́ pↄ́ á wɛ́ èpi sã́águo, asu bↄ á nↄ̀sɛuo e á wɛ̃ni lɛ́u. À da á nɛ́ↄnɛ ń á tↄũnaↄ. +A òmɛɛ à mɛ: Gↄ̃a ma zↄ̀blena ũ kɛ́ ǹ ɛa Yakↄbu buiↄ sɛ musu, kɛ́ ǹ su ń Isaili pↄ́ bↄ̀ↄ ń pá ziu, kɛ́ bee kɛ̀nɛ fɛ̃́nɛũ. Má n dilɛ gupua ũ buipãleↄnɛ, kɛ́ ǹ gɛ́ ń suabayão e tↄↄlɛ lɛ́wa. +A ò Yudaↄnɛ: Bùsu da wá pↄ́ ũ gbã, asa wa Dii wá Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛɛ. Wà wɛ̃́lɛpiↄ kɛkɛ kálɛ, wí bĩ́i liai ń gugwakĩi lɛsĩↄ a musu ń bↄlɛ gbaↄ ń a gbã́ao. Wa aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛɛ, ↄ̃ a tò wa ĩ́ampakĩi è gupiiu. Ɔ̃ aa wɛ̃́lɛpiↄ kɛ̀kɛ kàlɛ, aalɛ namableu. +Ma Dii, má yãda n gbɛ̃́ↄnɛ píi, n nɛ́ↄ aafia aↄ zↄ̃ↄ. +Kɛ́ aa kà Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ dopi kĩ́i Galada bùsuu, aa ònɛ́ +Ɔ̃ ɛsɛdeↄ ò Falaↄ̃ↄɛ: Lua ↄgbɛɛ. Kási Falaↄ̃ↄ swã́ gì yìaaɛ, i ń yãmao lá Dii òwa. +À fↄkpa wá gbɛ̃́ pↄ́ kú Laodisiↄwa ń Nimfao ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì kↄ̃ kãaa aà bɛↄ. +Bↄ́ a gɛ gwai sai? Gbɛ̃́ pↄ́ pↄkasa zãɛ naaazi yã̀? Pↄkasamaadanaↄ ìↄ ku kibɛɛ. +Isailiↄ ku Sitiũ, ↄ̃ aa nà gbãsĩkɛawa ń Mↄabu nↄɛↄ. +Yozuee kɛ̀ lá Mↄizi òɛwa, à gɛ̀ zĩkai ń Amalɛkiↄ. Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao ń Huluo dɛ̀dɛ sĩ̀sĩpi misonawa. +An gbɛ̃do mɛ̀: Gáafaakɛmɛɛ Baa. Mapi ń nↄɛɛ beeo wá kú kpɛ́ doũɛ. Ɔ̃ ma nɛì, wámɛwawa pla kpɛ́piu. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ gↄ̃ɛe bↄ̀ Saulu bòou à mↄ̀. Aà pↄkasaↄ kɛ̃́kɛ̃a, mɛ́ bùsu ka aà miu. Kɛ́ à kà Davidi kĩ́i, à kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu. +Ma yenzide tɛ̃a pípia, gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwiↄ guu ↄ̃mɛ vua ũ. +Ma wɛ̃̀ baakwide guu, a mↄ síiↄ̃de gↄↄ sↄode zĩ́, má kú ń zĩ̀zↄↄ swa pↄ́ wì mɛ Kebaa saɛ, ↄ̃ luabɛ wɛ̃̀aa, ↄ̃ ma Lua è wɛ́punguea guu. +I zↄ̃lɛ Nazalɛti lↄo, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ ísida saɛ Kapɛnaũɛ, Zabulↄni buiↄ ń Nɛfatali buiↄ bùsuu, +Blɛ pↄ́ bↄ̀ musun we. A dɛ lán blɛ pↄ́ á deziↄ blè aa gàwao. Blɛɛbeeblena aↄ ku gↄↄpiiɛ. +Kĩnapi gbã̀a ń a yàasao sáaɛ, gã̀sĩsuu kuɛplapla. +Kɛ́ Lↄtu na a kpɛ gwà, ↄ̃ à gↄ̃̀ zɛa wisi gbɛ ũ. +Kɛ́ a gu dↄ̀, ↄ̃ Lua tò Saulu tã́a pãsĩpi dɛ̀dɛ, àlɛ yãyaaao a kpɛ́u, ↄ̃ Davidi a mↄↄna sɛ̀, àlɛ lɛ́ lá ìↄ kɛ gↄↄpiiwa. Saulu a sↄ̃na kũa, +Ɔ̃ aa mɛ̀: Aun we! Kípiↄ lìaa ń kↄ̃o aa kↄ̃ dɛ̀dɛɛ fá! Mↄabuↄ, wà gɛ́ ń pↄ́ↄ sɛ́lɛi! +Pↄblegↄↄ Bↄazu òɛ̀: Mↄ ǹ pↄble la, níↄ pↄ́ zↄ̃ dowa. Ɔ̃ à zↄ̃̀lɛ pↄkɛkɛnaↄ saɛ. Bↄazu naa kpasaa kpàwà, ↄ̃ à pↄblè à kã̀ e a kĩni gↄ̃̀. +Ń wásawasa gbɛ̃́ wásawasaↄnɛ, ãma ni kↄ̃nikɛ gbɛ̃́ dↄ̀ↄsaiↄnɛ. +À gɛ́ Isaili pↄ́ aa sã́sãa lán sãↄwaↄ kĩ́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃̀lɛ pↄ́ pↄ́ kɛ̃nude zↄ̃̀lɛwàwa lí a pↄkasaↄ pí, i zuo, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +tó wa ga, wa ga Dii pↄ́ ũɛ. Wá kún nò, wa gan nò, wá dɛ Dii pↄ́ ũɛ. +Tó Yozuee gɛ̃̀ńnↄ kã́mabokĩipiu yãa, dↄ̃ Lua i gↄↄ pãle yão gbɛzão. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ma n kɛ gudↄ̃ana ũ Isailiↄnɛɛ. Swã́sɛ yã́ pↄ́ lɛ́ bↄ ma lɛ́uzi, ní ń gbaomɛɛ laai. +Ń ma sↄ̃́sↄ̃a ń widaaao ń ma kpɛbↄao dↄ̃, ńlɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́kũamanↄↄ e. +Ma Dii ma mɛ̀, má mlɛ̃̀ pãsĩnaↄ gbaɛwá aa á sósoɛ, mlɛ̃piↄ lí ɛsɛdeↄ yãmao. Má Dii mámɛ má ò. +ↄ̃ Dii ò Mↄiziɛ à mɛ̀ +Kɛ́ an nɛ́ↄ gɛ̀ bùsupi sì ń pↄ́ ũ, ↄ̃ n Kanaa pↄ́ kú weↄ kãdɛ̀nɛ́, n ń nánɛ́ ń ↄzĩ ń ń kíaↄ píi, n bùsupi buiↄ kpàmá, aa ń pↄeã kɛ̀má. +kí Daliusi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu, a mↄ soolode gↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaidezĩ. +Aimaaza Azalia ì, Azalia Yohanani ì, +Lua gbɛ̃́ kà ↄdawa, à aà gbà àizɛɛ ń bɛɛɛo, a pↄ́ pↄ́ dɛ àↄ a ni vĩ píi vĩ, ↄ̃ Lua i to à pↄnakɛ̀òo, gbɛ̃pãle mɛ́ gↄ̃̀ vĩ. Beeá pãɛ, yãvãi pãsĩɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Yudaↄ mɛ́ lɛkpàaĩ, aa ye gbɛama ǹ mↄ́ ń Pↄluo ń gbãadeↄnɛ zia, lá aa ye aà yã́ gwa dɛ a káaulawa. +Tó pↄ́ gianaↄnɛ sↄ̃, ìli lípɛlɛpɛlɛnɛ́o. Beewa pↄ́ gianaↄ gↄ̃̀ Labã pↄ́ ũ, mɛ́ pↄbui maaↄ gↄ̃̀ Yakↄbu pↄ́ ũ. +Dii Zĩgↄ̃de, asa ni yã́ gwa a zɛ́waɛ, ni nↄ̀sɛ ń làasooo tàasika. Tↄ símá mà gwa, asa ma azĩa nànɛ n ↄzĩɛ. +A ònɛ́: Ápiↄ, i ↄ̃nↄkũ sↄ̃oa? Kɛ́ pↄe ku à gɛ̃ gbɛ̃́ guu à to ade gbãlɛo, á dↄ̃o lé? +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ o màaↄ lɛ́ ↄlↄwɛ̃ɛ wàlɛ ń de bɛ nidɛɛ. +Tó ma mɛ̀ ma lii a ma sↄ̃ dadoũ, ge ma wúlɛbↄ a ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ, +Dii á Lua pↄ pàmazi á yã́i, ↄ̃ à mɛ̀ má e bua Yuudɛ̃wa mà gɛ̃ bùsu maa pↄ́ álɛ kpáwá á pↄ́ ũ guuo. +Dã buiↄ guu Gemali nɛ́ Amiɛli, +Ń è lá wà ma yã́ màlɛmɛɛ, ↄ̃ n yãnakpàa, Dii. +Kɛ́ aà zĩkɛn gbɛ̃́ kĩniↄ è màa, à kɛ̀nɛ́ ĩ́i maamaa, ↄ̃ aa gɛ̀ yã́pi sɛ̀lɛ sìu ń diiɛ píi. +Mìsaideↄ ì o ń sↄ̃ guu Lua kuo, aa ↄ̃̀ↄkpà, an yãkɛa vãi, yãmaakɛna kú ń guuo. +Dé á Lua lɛɛũòi? Bↄ́ á mɛ a muaaòi? +ń gbãsĩkɛnaↄ ń gↄ̃ɛ pↄ́ aaì gbãsĩkɛ ń ń gↄ̃ɛ deeoↄ ń gbɛ̃nazĩnyianaↄ ń ɛɛdeↄ ń yãdↄmadeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì bↄ yã́zɛde kpɛↄ píi. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ má ĩadamá, an ɛ̀waasoↄ gaga zĩlau, an nɛ́ↄ gaga ń nↄanao, +Á á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛ pↄ́ Dii á Lua a kpáwáↄ so taasi pↄ́ á wɛ̀lɛↄ á dau koezↄ̃aázi guu yã́i. +Tó gbɛ̃e á lá, dé mɛ́ ò à poloi, í mɛ Dii mɛ́ ye a mↄaoi. +Pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ kú sĩ̀sĩaↄ mìdɛ píi. Gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ ń bãↄ mìdɛ dṹnia guu. Nↄee mɛ́ bↄ̀ ado ń pↄ́ pↄ́ kuaànↄ gó guuↄ. +Ɔ̃ Yosɛfu ònɛ́: Ásu to vĩa á kṹo. Luan ma ũa? +Ápiↄ sↄ̃ ma gbɛ̃́ yenzideↄ, baa kɛ́ wá ò màa, wá dↄ̃ kɛ́ á kua dɛ beea, á kú suabazɛ guu. +à bo ń gbɛ̀ ãsaiↄ, í sa p���́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Dii á Luawa we. +À nílɛmɛɛ mà yão, yã́ pↄ́ a ma le aà ma le. +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Yã́ pↄ́ ń dìlɛwɛ̃ɛ píi wá kɛɛ. Gu pↄ́ n wá zĩ́u píi wá gɛ́ɛ. +Dé mɛ́ a fↄ̃ bↄbↄmanↄi? Tó wa fↄ̃, má nílɛɛ, mí ga. +Lɛye pↄ́ má dìlɛ min kɛo lò? À vãikɛnaↄ gala polo gbɛ̃́ↄwa, à zuu bↄlɛ gbɛ̃́ↄnɛ, à gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ↄtↄ̃máↄ gbaɛ, í gbãamↄa gbɛ̃́ↄnɛ midɛ píi. +Ásu nↄsɛ á nɛ́ↄnɛ ń guuo, asa tó an nɛnↄɛↄ lɛ́ gbãsĩkɛ ń tã́aↄ yã́ musu, aa tó á nɛ́ↄ gbãsĩkɛńnↄ sↄ̃ɛ. +Ɛflaiũ buiↄ gyã sɛ̀, an zĩ́na imì, aalɛ nɛio. Baa tó aa ì, má tó nɛ́ pↄ́ an pↄ dↄwàↄ gagaɛ. +Gↄↄ bee ma yã́ pↄ́ á kɛↄ dìlɛɛ́ píi. +Áↄ pↄ́wɛmbↄzĩ kɛɛ e à gɛ pɛò vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃gↄↄwa, vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃a sↄ̃, e à gɛ pɛò pↄ́tↄ̃gↄↄwa. Áli pↄble à kã́, íↄ kú á bùsuu dↄdↄa. +Ɔ̃ Dii ò Gedeↄ̃ↄɛ: Má Madiãↄ na gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄo pↄ́ lɛ́ pɛ̀lɛ íuↄnɛ ń ↄzĩ sa, mí á bↄ. Gbɛ̃́ kĩniↄ gbaɛ, an baade tá a bɛ. +À gↄ̃̀ yↄↄ kɛ́ á ma e lↄo, à gↄ̃̀ yↄↄ lↄ í ma e. +Ɔ̃ à lakɛ̃ a kpã̀sãɛ̀, à Dii Isailiↄ Lua sↄ̃̀sↄ̃ a guu à mɛ̀: Lá buie tã́aↄ i fↄ̃ ń gbɛ̃́ↄ bↄ̀ ma ↄzĩo, màa Ezekia Lua a fↄ̃ a gbɛ̃́ↄ bↄ ma ↄzĩo. +Gugbãntoo kía a da a bùsu zɛ́u ń àizɛɛ zↄ̃ↄo, ãma a vãi kpaaĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ Lua bàa kúńnↄↄɛ. A yã́yiamá, i gbasa ta a bùsuu. +Yesu wèmá lↄ: Má òɛ́ mámɛ má aà ũ. Tó mámɛ álɛ ma wɛɛlɛ, à to gbɛ̃́ɛ beeↄ tá. +Ma bↄ sↄ̃́sↄ̃a ń sa pↄ́ aaì kamaguou, asa má n yãonɛↄ kũaɛ. +Yãdilɛa kɛ̃nude ń gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛ̀ azĩa ea yã́ musuↄnɛn we +Ńyↄ̃ n yã́ midɛ bↄɛ ni? Su n laaiwa, wí gbasa faaibo. +Isimaɛla bui Obili mɛ́ yiongodãnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Mɛlↄnↄ gbɛ̃́ Yedeia mɛ́ zàaĩndãnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ápiↄ sↄ̃ wá gbɛ̃́ↄ, ásu kpasa ń maakɛaoo. +Yoiada nɛ́ Benaia mɛ́ yã́piↄ kɛ̀, ↄ̃ à tↄbↄ̀ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwipiↄ guu. +Wá òɛ́ yãa mɛ́ málɛ oɛ́ lↄ, tó gbɛ̃e baona pↄ́ i kpaaĩ ń pↄ́ pↄ́ á màoo waasokpàɛ́, Lua láaikɛwà. +Yesu pɛ̃ɛpiↄ sɛ̀ à Lua sáaukpà, ↄ̃ a kpaalɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ wepiↄnɛ. Màa à kpↄ kpàmá lↄ lá aa yeiwa. +Wàↄ Lua sáaukpa gↄↄpii, ↄ̃mɛ ↄ̃nↄ ń gbãao vĩ. +Ɔ̃nↄyã ìↄ dↄ laaide lɛ́u, flã mɛ́ ↄ̃nↄkɛ̃sãmade pↄ́ ũ a kpɛsɛa. +Má gɛ́ we sa mà gwa, tó yã́ pↄ́ aalɛ kɛ vãi kà lá málɛ mawa. Tó aa dɛ màa sↄ̃o, míↄ dↄ̃. +ibɛɛↄ sↄ̃́ gbãa bàalɛkↄ̃fĩ yã́i ń sↄ̃́goↄ wuluu tↄↄlɛlualuaa yã́io. Maeↄ ɛa su ń nɛ́ↄ sɛ́lɛio, kɛ́ an gã̀sĩ gↄ̃̀ dↄ̀lↄlↄ yã́i. +ↄ̃ à kɛ̀ kpakpa, à bàalɛ̀ gɛ òɛ̀ à mɛ̀: Gↄ̃ɛ pↄ́ mↄ̀ ma kĩ́i zĩ́a ɛ̀a mↄ̀a gbã lↄ laↄ! +Gↄↄ pↄ́ wàlɛ io, ↄ̃ aà ibɛɛ mↄ̀ papaa kà ésepiu, ↄ̃ à gɛ̃̀zɛa. +Isaili buiↄ tↄ́ kɛ̃́ gbɛpiↄwa, lá pɛ̃nkɛ̃na ì wɛ̃̀sãkɛ̃ pɛ̃nawawa. Gbɛpiↄ kũbↄↄ kɛ ń vuao, ní gbɛpiↄ dadau. +Tó álɛ wabikɛ, ásu àↄ dɛ lán mↄafilideↄwao. Aaìↄ ye wabikɛa zɛa lousisikpɛui ń zɛ́kpaaↄ, kɛ́ gbɛ̃́ↄ ń e yã́iɛ. Sĩana málɛ oɛ́, aa ń ài èn we kↄ̀! +Mapi n zↄ̀blena máↄ n dã e bↄɛ ni? Bↄɛ ńyↄ̃ ĩada ma wɛ̀lɛↄwai? +ↄ̃ aa ò Samuɛliɛ: Ńsu ǹyↄ̃ nílɛo! Wii lɛ Dii wá Luawa aà wá sí Filitɛ̃ↄwa. +Kɛ́ aa wiilɛ̀ Diiwa Madiãↄ yã́ musu màa, +Yã́ pↄ́ Dii dìlɛɛ́n kɛ: Á baade lí sɛ́lɛ a lɛ́ lɛ́u. À sɛ́lɛ á baade miwa zaa lɛ dodo á uadeↄ lɛ́u. +Aaì lou gbã̀a sísi gbɛ̃́ↄ wɛ́ yã́i, ↄ̃ aaì gyaaↄ kpɛ́ síomá. An ĩadama pãsĩ aↄ dɛńla. +Wá Lua, n gbɛ̃́ pↄ́ kú yãa bùsuɛ beeuↄ yà n gbɛ̃́ Isailiↄnɛ, ↄ̃ ń kpà n gbɛ̃na Ablahaũ buipiↄwa e gↄↄpii. +Gbɛ̃́ kàsakasaↄ bↄkĩi eo, gↄ̃saↄ e bↄ ń gbãa yã́io, nɛgↄ̃naↄ e ńzĩa misio. +Kía palaaá nↄ̀ↄmusu pũnaaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aà pↄ fɛ̃̀ɛ̀ azĩa kpà gaiɛ. +Taasideↄ e, aai pↄnakɛ, á luakĩiwɛɛlɛnaↄ á sↄ̃ i níni. +Ma Yesu ma a malaika zĩ̀ aàↄ dɛ yã́piↄ seelade ũ ma gãlideↄnɛ. Mámɛ má Davidi Bui, aà kpala pↄ́ vlãpà Kía ũ, Gudↄlɛia saanina ũ. +Ńsu ǹ n mae dãe dã̀akpao. N mae daɛ fɛ̃̀ɛɛɛ. +Laaidↄ n bàakuawanↄwa, asa wá bùsu gbɛ̀ɛↄ pãsĩkũ̀ píiɛ. +A zↄ̃ↄkɛ ń bɛɛɛo vĩ, gbãa ń pↄnao ku aà kĩ́iɛ. +À ń kibɛↄ wìwi, à ń wɛ̃́lɛↄ dàaĩ. Sↄ̃ kɛ̃̀ bùsupideↄgu nↄ̀ↄmusupi pũnaama yã́i. +Má dↄ̃ kɛ́ ńyↄ̃ fↄ̃ yã́pii kɛ, nili fu yã́ pↄ́ ńlɛ yáwao. +Lua a Nisĩna kpàwá à dabudabuↄ kɛ̀ á guu á zĩkɛa ikoyãwa y��́i yã̀, ge yã́ pↄ́ á màpi náaikɛa yã́iɛ? +A á kɛ pↄdeↄ ũ yã́pii guu, íↄ gbada sↄũsↄũ gↄↄpii, gbɛ̃́ↄ i Lua sáaukpa gba pↄ́ á dànɛ́ wá sabai yã́i. +Tó á mà wɛ̃́lɛ pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá àↄ ku a guuↄ dou wà mɛ̀, +aaliↄ ń ↄↄ ń ń gbáↄ pipi, kɛ́ aasu gagao yã́i. Bee iↄ dɛ ikoyã ũ Aalonaɛ ń a buiↄ e gↄↄpii. +Ampiↄ mɛ́ ò yãa aa mɛ̀, wà Lua dã́dãkɛkĩi sɛ́ ń pↄ́ ũ. +Ma a tↄ́ kɛ̃̀ láu má nàna, ↄ̃ ma ã́nusupi dì kiloowa seeladeↄ aɛ. +Gbãadeↄ ì ĩadaa pã, ãma n yã́ ↄ̃ má a vĩa vĩ. +Aà ibɛɛↄ mɛ́ gↄ̃̀ aà vĩ, aà wɛ̀lɛpiↄ kálɛa dↄdↄa. Dii mɛ́ mↄ̀ ń pↄsia beeo tàae zↄ̃ↄ pↄ́ Siↄnapi kɛ̀ yã́i. Aà ibɛɛↄ a gbɛ̃́ↄ kpánaɛkɛ̀ aa tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ. +N Lua lɛkpaaĩa ń a gbɛ̃́ↄ màa? Ḿmɛ ń ↄ̃nↄ vĩ ndoa? +Zĩbeezĩ sↄ̃ a kɛ̃ kía ń a ìwaↄgu, yã́pi i di saonaↄwa, ãnabiↄ lɛ́ i gↄ̃ kpaaũa. Ma Dii mámɛ má ò. +Ãma tó n pã n zã́ ikoyãa, n gɛ n wulɛ ń gↄ̃ɛ pãleo n gbãsĩkɛ̀ɛ sↄ̃, +N sↄlↄ luabɛpuanau, kɛ́ ńsu wá wabikɛa mao yã́i. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá dↄ̃ má à bↄ̀uo. +Yudaↄ mɛ́ gbɛ̃́ɛ bee kũ̀, aa ye aa aà dɛ. Kɛ́ ma aà dↄ̃̀ Loma gbɛ̃́ ũ, ↄ̃ ma gɛ ń sosaↄ ma aà sìmá. +Asa za Davidi ń Asafao gↄↄ lɛ̀sin dↄaanaↄ kuɛ, aaì dↄaa ń Lua táasilɛao ń aà sáaukpaao. +Dii wá Lua pↄ fɛ̃̀wázi káau, kɛ́ á Levii buiↄ ámɛ á sɛ́ao yã́i. Wi yãgbɛawà a zɛ́wao. +Má gagyã zĩwàɛ, au i bàalɛ aà zɛaↄu. Wa liaaàzi, wi zĩkaaànↄ, gbɛ̃́ↄ i kwɛ aà guu gɛↄ ũ, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Dii, má za n zangudeↄguo lé? Má ye gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̀lɛnnↄↄ gĩyãio. +Kíaↄ mↄnɛ ń ń gbaↄ n kpɛ́ pↄ́ kú Yelusalɛũ yã́i. +Aalona nɛ́ Ɛleazaa Putiɛli nɛnↄɛↄ do sɛ̀ nↄ ũ, ↄ̃ à Finɛasi ìò. Levii bui uabeleↄn we daɛdaɛ. +Dé mɛ́ a bↄbↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄi? Luapi mɛ́ tò yã́ bↄ̀wanↄ na. +Tó ma Aatema ge Tisiki zĩ̀ma, zɛwɛɛlɛ mↄ ǹ ma le Nikↄpↄli, asa ma zɛò mà buziɛ ble weɛ. +Ɔ̃ asiigwana gbɛ̃ↄn plaↄ Nuni nɛ́ Yozuee ń Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbuo ń ulaↄ gà aa kɛ̃̀kɛ̃, +Ma gbɛ̃́ pↄ́ ma Mae ma dilɛ adoa à ma zĩ dṹnia guu sↄ̃, kɛ́ ma mɛ̀ Lua Nɛ́n ma ũ, bↄ́yãi a mɛ̀ ma dↄɛ ń Luaoɛi? +Ãnabiↄ yãe lí bↄ gbɛ̃nazĩna pↄeã guuo, aa Lua yã́ ò lá aà Nisĩna dↄ̀aanɛ́waɛ. +Má ye n yãdilɛaↄi ↄ̃ ma ↄdↄi, mi làasookɛ n yãdilɛnɛↄwa. +À ázĩa busa Diiɛ, i á kã́fĩ. +Ásuli á gbɛ̃́dee ua bĩikɛo. Ásuli aà nↄ bĩikɛo ge aà zĩkɛna gↄ̃ɛ ge nↄɛ ge aà zu ge aà zàaĩna ge pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi. +Gazadeↄ pãkpa ń wɛ̃́lɛi, Asekeloni a gↄ̃ bɛzia ũ. Wa Asedodadeↄ ya fãanɛ, wa Ɛkɛlonideↄ wo ń bɛ. +Kɛ́ Yosɛfu è a mae a ↄplaa nà Ɛflaiũ miwa, i kɛɛ̀ nao. À a mae ↄ kũ̀ kɛ́ à go Ɛflaiũ miwa à na Manase pↄ́wa, +Aalɛ Lua zↄ̀blena Mↄizi lɛ sí ń Sã pↄ́o aa mɛ̀: Dii Lua Gbãapiide, n yãkɛaↄ zↄ̃ↄ, aa bↄ̀ wá saɛ. Bui píi Kía, ni yãkɛ a zɛ́wa ń sĩanao. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́pi sìↄ yãkɛaↄn kɛ: Aali tã́ago ń ma tↄ́o, aali yãebuio. +Kenaana nɛ́ Zedekia mↄ pì lán kↄ́baↄwa à mɛ̀: Dii mɛ̀ kↄ́baɛ beeↄ ńyↄ̃ Siliↄ zↄ̃zↄ̃ò ǹ ń dɛdɛò píi. +a ò Isailiↄnɛn kɛ lↄ. Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ málɛ táuánↄ guu, +Ì wúlɛ íu kↄ̀lↄwɛɛ zíɛ, ìↄ ye feeu dã̀na guu. +Ń Kilisi sĩana pↄ́ kú ma guuo, gbɛ̃e a kpa ma ĩ́andãyãpiɛ Gɛlɛsi bùsuuo. +Kɛ́ Yesua zɛa malaikapi aɛ, a pↄkasa ã́makɛa daa. +Zia maai má a gbɛ̃́ↄ zĩma, aa n bɛ yↄɛ ń n gbɛ̃́ↄ bɛↄ, aai á pↄ́ bɛɛɛdeↄ sɛ́lɛ suomɛɛ píi. +Gu pↄ́ áↄ kuu píi, ásuli bã ge nↄ̀ↄ kòlokpasai sóo. +Ɔ̃ Yakↄbu fɛ̀lɛ, à a nɛ́ↄ ń a naↄ dì yiongoↄ kpɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, má ye wá deziↄ yã́ɛ bee dↄágu. Aa tɛ̀ tɛlui ḿpii, aa bùa ísiawa ḿpii. +Tó ma suánↄ Isaili bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ á deziↄnɛ guu, á dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. +Yã́pi kà Falaↄ̃ↄgu ń a ìwaↄ píi, +Máↄ ĩ́anadã Dii yã́ musu, taasideↄ i ma, aai pↄnakɛ. +À ɛa sua, pↄ̀ↄbↄzãkɛnaↄ, mí á gbã́gbã ń á pↄ̀ↄbↄzãkɛgyão. Wá kɛ́! Wá sumaɛ, asa ḿmɛnn Dii wá Lua. +N n da pↄ́ ye a zã́ ń a nɛ́ↄ gĩyãio ↄlɛsɛ̀. Dàa doũ ↄ̃ ń vĩ ń n vĩ̀i ń n dãuna pↄ́ aa ye ń zã́ↄ ń ń nɛ́ↄ gĩyãioↄ. N daá Iti buiɛ mɛ́ n maeá Amↄle buiɛ. +Isaili bui kĩniↄ sↄ̃ aa zĩgↄ̃ fɛ̃ndadeↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa pla (400.000). +gbɛ̃́ kĩniↄ zĩkɛnapiↄ kũ̀kũ aa widàmá aa ń dɛdɛ. +À sↄ̃dilɛ! Wimina kà bùsupiu, ↄ̃ Ablaũ gɛ̀ gↄↄplakɛi Egipi, asa iminapi kɛ̀ zàiɛ. +Aa lɛzù aa gbɛ̀a tó wekĩi Simↄↄ pↄ́ wì mɛ Piɛɛ pìlau. +Dii a we sùuukɛaànↄo. Aↄ pↄkũma ń pↄfɛ̃o bↄbↄwà gↄↄpiiɛ. Láai yã́ pↄ́ kú láɛ bee guu a aà le píiɛ, Dii i aà tↄ́ dɛ dṹniau. +À ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi a nↄɛↄ tòi bɛ̃́ɛi? +ↄ̃ ma fɛlɛńnↄ, ma ń kpá ń ibɛɛↄ bùsuu, tó aa ń nↄ̀sɛvãipi tò mɛ́ aa ńzĩa bùsa, tó an yãvãi go ń gbɛ̃a lɛ́ kà, +Gↄↄ pↄ́ kpɛ́pi gbataa, tó gbɛ̃e sù gɛ̃̀u, ade aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Tó wa òɛ́ à gɛ́ wɛlɛnde ge gɛ̀sisina pↄ́ aaìↄ yão ń kòlou hũuↄ kĩ́i, yãgbɛaa á Luawa mɛ́ maao lò? Wì gbɛ̃́ bɛ̃́ɛ àsi gbɛa gɛↄwa yã̀? +Lá wà bùsupi gwàgwa gↄↄ bla, màa aaↄ ń yãvãi gbɛe e wɛ̃̀ bla, wɛ̃̀ dodo gↄↄ dodo, aaiↄ dↄ̃ lá íbɛlɛsɛamanↄ dɛ. +An gbɛ̃eↄ mɛ̀: Wa ↄ̃a sɛ̃̀a, kɛ́ wà wá buaↄ ń wá vɛ̃ɛbuↄ falu kpa kíwa yã́i. +má Isailipiↄ bↄlɛ bùsu pↄ́ má kpàmáuɛ, mí gí kpɛ́ pↄ́ má dìlɛ ma pↄ́ ũpizi, aai gↄ̃ láanipↄ ũ, bui píi i yãadańnↄ. +Tó gbɛ̃́ Dii gbà tↄↄlɛ pↄ́ á sɛ̀ kpaalɛ guu kĩni, a ↄ̃a líↄ doũ ń pↄ́wɛna pↄ́ a mↄ búpiwa ↄ̃ao. Pↄ́wɛna koko do ↄ̃a kà ã́nusu ↄwatɛ̃ sↄo. +Asa lá á zɛa gíũgiũ naa Diiwa guu, wá mɛ sù sa. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛ̃nalɛɛ bee da ń Tii kíao, ní mɛɛ̀ ma Dii Lua ma mɛ̀: Gbɛ̃́ wásawasa sãasain n ũ, n ↄ̃nↄ pɛ̀ɛma, n kɛfɛnkɛ lɛ́so. +Baade píi lɛ́ gↄ̃̀ ɛlɛa, ↄ̃ aa Lua sáaukpà. Vĩa guu aa mɛ̀: Wa dabu è gbã. +Gbɛ̃e ku yãa lán Ahabuwao, à azĩa kpà yã́ pↄ́ Dii yeiowaɛ, mɛ́ aà na Zezabɛli ì tɛ́kpaaàgu. +Gbɛ̀sĩsĩↄ, bↄ́yãi a vĩvĩ lán sãↄwai? Sĩ̀sĩↄ, àkɛa a ↄyaayè lán bleↄwai? +Tó aa òwɛ̃ɛ wà zɛ́ wà ń dãɛ, wí zɛ wá gbɛu, wá gɛ́má lↄo. +Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Sɛba. A yã́ mɛ́ tò wì mɛ wɛ̃́lɛpiɛ Bɛɛsɛba e ń a gbão. +À ń tó we, kɛ́ à Isailiↄ yↄ̃ò à gwa tó aaↄ a yã́ pↄ́ á dà Mↄiziɛ, a dìlɛ ń deziↄnɛ kũa. +Má n yãkɛaↄ dↄ̃ ń zĩ pↄ́ ńlɛ kɛo ń n mɛnakɛao. Nili we gbɛ̃vãiↄ dìlɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ aaì ńzĩa dilɛ Lua zĩnaↄ ũ mɛ́ aa dɛ a ũo, n ń yↄ̃́ ń è ɛɛdeↄn ń ũ. +Ɛlizi gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀. Kɛ́ a wɛ̃ sù, ↄ̃ Mↄabu gbãamↄnɛdeↄ sì Isaili bùsuu. +Ma fↄkpà Fililↄguwa ń Zulio ń Nɛlɛo ń aà dãeo ń Ɔlimpao ń Lua gbɛ̃́ pↄ́ aa sãnuↄ píi. +Wì a kĩni kátɛu wà blɛkɛò, wì nↄ̀ↄ kpaò tɛ́a wà so wà kã́. Wì tɛ́kpakpaò lↄ wà mɛ: Ũhũu! Ma tɛ́ è sa, ma mɛ kɛ̀ lↄ̀ↄlↄↄ. +Ń beeo Pↄlu ń Baanabao gↄↄplakɛ̀ we, aa yãò vĩasai daa Dii gã̀u, ↄ̃ Dii ń gbá zɛ́ an yãbↄnsaɛkɛaↄ ń ń dabudabukɛaↄ a gbɛ̃kɛ yã́ pↄ́ aalɛ onɛ́ sĩana pìliwànɛ́. +Tó aà gbãa i ka aà sã luo, aàli mↄ́ ń felenao mɛ̀n pla ge felenguulu nɛ́ bↄlↄ mɛ̀n pla, ado iↄ dɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ, ado sↄ̃ duun awakpabↄ. Saona lí aà duuna kɛ̃wà, nↄɛpi i gↄ̃ gbãlɛsai. +Dii yã́pi dà ãnabi Yehu, Anani nɛ́ɛ, ↄ̃ a ò Baasaɛ ń a buiↄ vãi pↄ́ a kɛ̀ à Dii pↄ fɛ̀lɛoɛ̀ lá Yeloboaũ buiↄ kɛ̀wa yã́i ń Yeloboaũ bui pↄ́ à ń mìdɛↄ yã́o lↄ. +Bↄa Zalamↄna aa gɛ̀ bòokpà Punↄ. +Tó ibɛɛ mɛ́ lɛ́ ma wɛ yãa, a sã̀ↄ, tó ma wɛ̀lɛ mɛ́ fɛ̀lɛmanↄ, má ulɛɛ̀ɛ. +Á Isailiↄ sↄ̃ i mɛ ma yãkɛa dↄ̀ↄ vĩo. Á Isailiↄ, ma yãkɛa dↄ̀ↄ vĩo ló? Ge á yãkɛa mɛ́ dↄ̀ↄ vĩo kai! +Kɛ́ Yosɛfu nɛì Egipi gbɛ̃ↄn pla, ↄ̃ Yakↄbu bui pↄ́ tà weↄ kɛ̀ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi. +Ɔ̃ zĩgↄ̃ↄ zĩ̀zↄↄ ń pↄ́ pↄ́ aa nàaaↄ tò we gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ ń ń kíaↄ wáa. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má tó Babɛli kí Nɛbukanɛza Egipi zĩgↄ̃ dasiↄ míↄnzↄ̃. +Kɛ́ wa yã́pi mà, wá ń beleↄ wa awakpà Pↄluɛ asu gɛ́ Yelusalɛũo. +À mↄ lè nↄɛpi gbɛ̃ↄn plapiↄ sɛ ùlɛ kↄ̀, ↄ̃ à mɛ̀: Gbɛ̃́piↄ mↄ̀ ma kĩ́i la sĩanaɛ. Má dↄ̃ gu pↄ́ aa bↄ̀uo. +Má pↄ́pii waa tↄↄlɛwa. Ma Dii mámɛ má ò. +Seva mɛ́ lakɛ̃na ũ. Zadoki ń Abiataao mɛ́ saonkiaↄ ũ. +Má tó àↄ ku aafia á bùsuu. Á wúlɛ mɛ́ yãe a to vĩa á kṹo. Má wàiↄ midɛ á bùsuu mɛ́ zĩ a gɛ̃ weo. +Lua, mi wiilɛnzi, nili weao, mi fɛlɛ zɛ, wɛ́ ni ma gwaò. +Ɔ̃ à mlɛ̃ pì ń mↄgotɛ̃o, a nà líwa a pɛ̀lɛ. Tó mlɛ̃ gbɛ̃́ sò, mɛ́ à mↄgotɛ̃ mlɛ̃pi gwà, ìli gao. +Ɔ̃ Basɛba gɛ̀ kí lè aà kpɛa, asa kí zikũ̀ɛ. Sunɛũ nↄɛ Abisaga kuaànↄ we. +Kɛ́ álɛ namable, má òɛ́, ↄ̃ a mɛ̀ á mao. Zɛ́ pↄ́ á bɛu za á ɛ̀waasogↄↄn we, íli swã́sɛ ma yã́io. +Yakↄbu gbɛpɛ̀lɛ gu pↄ́ Lua yãòɛu dↄngubↄ ũ. À itↄ̃̀lɛwà à nísikàwà. +Ásu vĩakɛnɛ́o, asa Dii á Lua mɛ́ a zĩkaɛ́ńnↄ. +Kí, yã́ pↄ́ ńlɛ gbɛapi zĩũ. Gbɛ̃e a fↄ̃ onɛo, sé Lua, mɛ́ aà bɛ ku gudoũ ń wá gbɛ̃nazĩnaↄo. +Gbɛ̃nazĩna ì zɛ́ pↄ́ á sɛ́ làasookɛ, ãma Dii mɛ́ ì aà kɛ̀sɛ dↄdↄɛ̀. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ǹ n kyale bↄbↄ, asa gu pↄ́ ń zɛu kua adoaɛ. +A yã́i áↄ gbɛ̃e vĩ Dii gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaau à bùsu kpaalɛ ń gbɛlaaoo. +à laaika Dii yã́ sã́aágui. Ɔ̃mɛ á bↄ́ zↄbleu Egipi. +Wá maeↄ wá toto gↄↄpla pↄ́ ũ an ↄ̃nↄ lɛ́u. Lua ì wá toto wá kã́fĩa yã́iɛ, kɛ́ wá kua e àↄ adoa láawa. +Dii Isailiↄ yãmà, ↄ̃ à Kanaapiↄ kpàmá. Aa ń kaalɛ ń ń wɛ̃́lɛↄ píi, ↄ̃ wà tↄkpà gupiɛ Ɔↄma. +Asa máↄ dɛ Ɛflaiũ buiↄnɛ lán nↄ̀ↄmusuwaɛ, máↄ dɛ Yudaↄnɛ nↄ̀ↄkusi ũɛ. Má ń taitaiɛ, mí dazɛu, má táńnↄɛ, suabanae aↄ kuo. +À mana pↄ́ á deziↄ dↄ̃o kpàwá guwaiwaiu we á blè. À á wɛtã̀ò, à á yↄ̃́ò, kɛ́ à e bↄ maa gbɛzã yã́i. +Ni to kíaↄ zĩble, ni n zↄ̀blena Davidi bↄ fɛ̃nↄↄ lɛ́zĩ. +Kɛ́ aa bↄa gau yã́pi mà, an gbɛ̃eↄ aà láanikɛ̀, ãma an gbɛ̃eↄ mɛ̀: Wá n yã́pi ma zĩewa lↄ. +Ɔ̃ a di a zàaĩna kpɛ, àlɛ pila sĩ̀sĩwa. Kɛ́ à bↄ̀ sĩ̀sĩ kpɛ, à kpàaũ ń Davidio, àlɛ pila sĩ̀sĩwa sↄ̃ ń a gbɛ̃́ↄ, aalɛ mↄ́. +kɛ́ á ↄ kumanↄ baonakpaa guu za gↄↄ pↄ́ á mà e ń a gbão yã́i. +Zĩkɛna lí e zↄblè dii mɛ̀n plaɛo, asa aↄ za gbɛ̃doguɛ, iↄ ye adozi, ge a na gbɛ̃dowa, i saka adou. Á fↄ̃ àↄ zↄble Luaɛ ń ↄ̃ao sãnuo. +Dṹnia kíaↄ ń kpalablenaↄ ń sosa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń ↄdeↄ ń gbãadeↄ ń gbɛ̃́piio zↄↄ ge wɛ̃́ɛↄ ùlɛ gbɛ̀ɛↄ ń gbɛ̀sↄↄnaↄ guu. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gɛ̃ ǹ yãbɛ̃ɛ pↄ́ má zau aalɛ kɛ la gwa. +Wá zĩa kpàwa wálɛ kɛo, Yesu Kilisi diikɛ kpàwa wálɛ kɛ, mɛ́ wálɛ zↄbleɛ́ aà yã́i. +Nɛbuzaladãpi mɛ́ ń naaa tàńnↄ Babɛli kíaɛ Libla, +Bↄ̀ↄloonnↄɛ kɛ yã́gↄ̃gↄ̃bↄ ũ ń pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao lán saoula pↄ́wa, wi gↄ̃inakɛwà ń vuao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Vĩ̀aↄ ń ɛɛↄ mↄ̀ aà kĩ́i Lua ua we, ↄ̃ à ń gbãgbã. +Yosɛfu a vĩ̀iↄ dↄ̃̀, kási aai aà dↄ̃o. +Dii maa, a dɛ mikpakĩi ũ wɛ́tɛ̃agↄↄ, gbɛ̃́ pↄ́ nàaàziↄ ↄ̃ a ń yã́ dↄ̃. +Aa òɛ̀: Ń beeo lé, ḿmɛ ńyↄ̃ wá gwa sa. Mↄ zĩkawɛ̃ɛ ń Amↄniↄ, ní gↄ̃ wá Isaili pↄ́ wá kú Galada bùsuuↄ píi swana ũ. +Vĩakɛa Diiɛ ì mↄ́ ń wɛ̃nio, ade ì i kãa, vãi lí aà leo. +Aa lɛzù Lↄtuzi aa mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ pìla n bɛ oosiaↄ ku má ni? Bↄlɛwɛ̃ɛńnↄ wà ń dã̀akpa. +Lá Lua ì yã́gↄ̃gↄ̃ musudeↄnɛ, wa fↄ̃ yãdaɛ̀e? +Gu pↄ́ á àizɛɛ kúu, wekĩi ↄ̃ á laai ìↄ kuu. +Saona Levii buiↄ i sↄ̃ kãi sa, asa Dii á Lua ń sɛ́ a gbàgbanaↄ ũɛ, aa samaaoɛ́ ń a tↄ́oɛ. Tó yãkele fɛ̀lɛ ge tó wà gbɛ̃e kɛ̀ĩa, aamɛ aaliↄ yã́ bee kɛkɛa zɛ́ vĩ. +Tia kɛ́wa i mɛ waladeↄnɛ ɛ̀fãaideↄ. Álɛ e vãikɛnaↄ mɛ́ lɛ́ zɛdↄ, gbɛ̃́ pↄ́ ì mɛ Lua pila wà dɛ̃ɛka sↄ̃, yãe lí aà leo. +Aa zwãa kɛ̀ ń pↄ́lɛ pↄ́ w. +ãma gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sisi à ń sɛ́ↄ, Yudaↄ ń Gɛlɛkiↄ píi, Kilisi dɛnɛ́ Lua gbãa ń a ↄ̃nↄo ũ. +Ma Dii ma mɛ̀, ma pↄ paa an dãnaↄzi, má ĩada blesanapiↄwa. Ma Dii Zĩgↄ̃de má ↄlia Yudaↄzi ma kpàsa pↄ́ↄ ũ, má ń kɛ zĩkasↄ̃ gawide ũ. +saona lí wɛ́tɛi. Tó a è a kã́ puakũ̀, ge a ɛ zuuua, gyã pↄ́ ì lińzi mɛ́ dàalɛ tɛbↄpiu we, saona lí ade dilɛ gbãlɛa, asa gyã pↄ́ ì lińziɛ. +Sùuukɛ! Ńsu kɛ màao, ńsu gbɛ̃maaↄ dɛdɛ sãnu ń gbɛ̃vãiↄ lá aa doũwaɛo. Sùuukɛ! Ńsu kɛ màao. N gbɛ̃́ pↄ́ ń dɛ dṹnia bṹu yã́kpalɛkɛna ũ, ńyↄ̃ yãkɛ a zɛ́wao lé? +Ɔ̃ Yudaↄ bↄ̀ Antiↄsi ń Ikↄniuo aa mↄ̀ wà bíla swãfɛ̃̀. Ɔ̃ aa Pↄlu pàpa ń gbɛo aa aà gàlɛ bↄ̀ò wɛ̃́nkpɛ, aalɛ e à gàɛ. +Tó n ibɛɛ ye gɛ́nnↄ yã́kpalɛu, kɛ kpakpa kɛaànↄ na e aàↄ dazɛu, kɛ́ asu n kpa yã́kpalɛkɛnawao yã́i. Tó ni kɛ màao, yã́kpalɛkɛnapi a n kpa dↄaiwaɛ, i n dakpɛu. +A yã́i tò à Dii yãma, á gbɛ̃́laanikɛna pↄ́ álɛ kible gbɛ̃́piↄwa Yelusalɛũↄ. +Ma gɛɛ a gↄ̃ kpa ma wɛ́io, kɛ́ Dii Lua lɛ́ dↄmalɛ yã́i. A yã́i ma aɛ dↄ súsu lán gbɛsiwa, má dↄ̃ kɛ́ wí a ma kũo. +mɛ́ buipi i ma yãmao, à yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀, má ɛ̀fãai pↄ́ ma mɛ̀ má kɛɛ̀ bↄ ma nↄ̀sɛuɛ. +Má gbɛ̀awá, à wabikɛmɛɛ, atɛ̃sa mà e suwá kpakpa. +Ɔ̃ à pɛ̃ɛ ń damina kàao ń vɛ̃ɛbɛ kàao bìilɛ Isaili pↄ́ kãaaa weↄnɛ ń miwa mɛ̀ndodo gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Dii pↄkũma mɛ́ tò yã́pi Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo lè píi e à gɛ̀ ń yá ń góala. Ɔ̃ Zedekia bↄ̀ Babɛli kía yã́u. +Ì to pↄmaaↄ mↄa, mí ɛa su ɛ̀waaso ũ lán kúuwa. +Má báaadaaàgu, mí tó aà nɛi g��̃ɛ ũ, i gↄ̃ buiↄ dazi ũ. Bùsu kíaↄ bↄ aà kĩ́iɛ. +Ezekia yã́ kĩniↄ ń a nɛgↄ̃nkɛyãↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń lá à íkalɛkĩi ń ízɛ pↄ́ a sↄ̀ gbɛu ì mↄ́ ń ío wɛ̃́lɛ guuo kɛ̀o. +Isailiↄ ɛ̀a yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lↄ, aalɛ zↄble Baaliɛ ń Asetaatio ń Siliↄ diiↄ ń Sidↄ̃deↄ diiↄ ń Mↄabuↄ diiↄ ń Amↄniↄ diiↄ ń Filitɛ̃ↄ diiↄ. Aa pãkpà Diizi, aalɛ zↄbleɛ̀ lↄo, +Má òɛ́ tia e àↄ gɛ́ kɛi, kɛ́ tó à kɛ̀, á ma náaikɛ. +míↄ dɛ á Mae ũ, íↄ dɛ ma nɛgↄ̃ɛↄ ń ma nɛnↄɛↄ ũ. Dii Gbãapiide mɛ́ ò. +Ɔ̃ Saulu ɛ̀a òɛ̀: Ma duunakɛ̀. Ń beeo n yã́ na, ma kpɛla Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń gbɛ̃́piio aɛ. Gɛ́ zɛimɛɛ kɛ́ mà e kúlɛ Dii n Luaɛ. +N n Nisĩna kpàmá à yãdànɛ́. Ni ń tɛ̃́ manao. Kɛ́ imi lɛ́ ń dɛ, n ń gbá í. +À pɛ̃́ lipɛpɛɛↄ kpà kpɛɛlɛ gĩwa, ↄ̃ à vua maa kùlɛwà. À gↄ̃inakɛ̀wà lán daminaliↄwa ń mↄdaonaↄ. +Abia gbãa kã̀fĩ. Aà nↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaiɛ, aà nɛgↄ̃ɛↄ bao ń plao, nɛnↄɛↄ sↄ̃ gɛ̃o ń mɛ̀ndoo. +Málɛ bùsu pↄ́ kú gugbãntoo oiↄ gbɛ̃́ↄ sisi aa mↄ píiɛ. An kíaↄ ń kpalabaaↄ kpálɛ Yelusalɛũ bĩ́ibↄlɛↄu. Aa koezↄ̃ a bĩ́i pↄ́ liaizi, aa lɛ́lɛ Yudaↄ bùsu wɛ̃́lɛↄwa. +À lákɛ̃ Yudaↄ yã́ musu lá à kɛ̀ɛ́ maawa. À kɛ̃́ ń ma tↄ́o, í ma tãana seela kɛwà, asa lá pↄ́ wa kɛ̃̀ ń ma tↄ́o wà ma tãana seela kɛ̀wà suumpaa vĩo. +Ma nɛ́ↄ, ásu to gbɛ̃e á sã́são, yãmaakɛna mɛ́ maa lá Kilisi maawa. +Beewa ↄ̃ Dii yã́ ìↄ kã́fĩ, ìↄ ↄta ń gbãao. +Amlaũ nɛgↄ̃ɛↄn Aalona ń Mↄizio ũ. Wà Aalona ń a buiↄ dìlɛ ń zɛ́i, aaↄ laaidↄ Lua pↄ́ↄwa, aaↄ Luapi gbagba, aaↄ tulaletikatɛaɛ̀, aaↄ zĩkɛ aà kúkĩi, aaↄ samaao gbɛ̃́ↄnɛ ń aà tↄ́o gↄↄpii. +À bɛ̀bɛ ń nↄ̀ↄmusu saↄ nↄ̀ↄmusu sà bↄlↄ ũ. À pↄ́taitaia dàda, ↄ̃ à gↄ̃̀ gbɛ̃nazĩnsona ũ. +Tó n buiↄ ma bàakuańnↄ yãdà, mɛ́ aa yã́ pↄ́ má dànɛ́ↄ kũa, an buiↄ aaↄ zↄ̃lɛ n kpalabaawa gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ à ɛ̀a ò Luaɛ: Suɛ! Ǹyↄ̃ Isimaɛla gwa. +Zwãapi mↄkoolonaↄ ka lipɛlɛ kálopiↄu. Ikoyã kpagolo dilɛ suunapi kpɛ. Suunapi i zwã̀akpɛpi biilɛ lɛɛ pla, kpɛɛlɛ ń luakukĩio. +Dii, ma toto a zɛ́wa, i kɛ ń pↄkũmao no. Ńsu ma lao mà gↄ̃ tɛ̃nɛɛo. +Lua aà sɛ zↄ̃̀lɛ a ↄplaai Dↄaana ũ, Suabana ũ, kɛ́ à Isailiↄ gba zɛ́ aa nↄ̀sɛlilɛ, an duuna i kɛ̃́má. +À dↄ̀aa tɛkà à gɛ̃̀gɛ̃ an kía pↄ́ ũ, tɛ́pi kákĩi ɛ zã̀ a yàasa mɛ́ yàa mↄ̀wà. Ĩatɛ̃gbↄ̃ tɛ́sɛa a bↄ Dii lɛ́u a lɛ́ĩana ũ, i kũwà. +A yã́ mɛ́ tò à á ↄ pↄ́ gↄ̃̀ dↄáziↄ ń á gbá pↄ́ gↄ̃̀ tèeeↄ gba gbãa, +Lá Dii ma kpa kpalau, à ma dilɛ ma mae Davidi gɛ̃ɛ ũ, à ma bui zɛ̀dↄ lá à a lɛgbɛ̃̀wa, má sì ń Diipio Adonia gà gbãɛ. +Dii vãikɛnaↄ go ɛ̀, à kpalablenapiↄ lípana zↄ̃̀ɛ. +Bↄ́yãi bui ń buio lɛ́ zↄakai? Àkɛa wàlɛ lɛ́ pã kpaaĩi? +Ásuli vãi fĩabo ń vãioo. Ásuli gbɛ̃́ pↄ́ á sↄ̃sↄ̃ sↄ̃́sↄ̃o. À samaaoɛ̀, asa Lua á sisi à báaadaágu yã́iɛ. +aà wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gbɛ̃́ↄ zĩ aa aà kũ suonɛ́, wi aà kpa daɛ pↄ́ a tↄsiwàwa, i aà dɛ. +Má tó aaↄ ma vĩa vĩ gↄↄpii ń nↄ̀sɛmɛndoo zɛ́ doũ guu, kɛ́ aaↄ ku aafia ń ń nɛ́ↄ. +ãnabi Zelemii lè aa òɛ̀: Yã́ pↄ́ wálɛ gbɛama ma, ní wabikɛwɛ̃ɛ Dii n Luawa ń gbɛ̃́ kↄ̃naɛ beeↄ píi. Wá dasi yãa, wá gbɛ̃́ pↄ́ wa gↄ̃ↄ sa wá bílao lá ń è wá sĩɛ beewa. +Bↄa we à tà Atalo ń Naalatio, ↄ̃ à nà Yelikowa e à gɛ̀ pɛ̀ Yuudɛ̃wa. +Ãnabi Yoɛli dↄ̀aa yã́ɛ bee ò à mɛ̀ +Lousisia kpaaɛ̀, àlɛ wá eo, ìↄ bɛ musumusu weɛ. +Kɛ́ Dii Lua aà yà, ↄ̃ à malaika gã̀sĩadeↄ kàlɛ Edɛni lupi gukpɛ oi, aaↄ lí wɛ̃nide zɛ́ dↄ̃́a ń fɛ̃nda pↄ́ lɛ́ liasãizↄ̃, a wɛ́tɛ̃ lɛ́ tɛkɛo. +Íli mↄ́ ń pɛ̃ɛpiↄ ń sã wɛ̃dona sãasaiↄ mɛ̀n sopla ń gáaenao mɛ̀ndo ń sãsakaoↄ mɛ̀n pla, í sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ooa ń a pↄ́wɛntio ń a vɛ̃ɛo pↄ́ pↄ́ wì kátɛu a gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. +ń kpaaũkpɛo ń Dii pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. Saonaↄ ń Levii buiↄ mɛ́ pↄ́piↄ sɛ̀, +Lá aalɛ pↄnakɛ ma yãea musu, to wí ń kṹ, mí ń kpɛ e. Lá aalɛ zↄ̃ↄkɛ blea, widamá, ní ń kpɛbↄ. +Kɛ́ wá ibɛɛↄ mà Lua ń fú, a tò wa ń lɛkpaaĩ feena mà, ↄ̃ wápii wa ɛa na bĩ́iboawa, baade ń a zĩo. +Aa si bɛdau lán sãↄwa, ga mɛ́ aↄ dɛ ń dã̀dãna ũ, mɛ́ gbɛ̃maaↄ kiblemá zia. An mɛↄ yaikɛ miau, aaↄ kpɛ́ vĩ lↄo. +An zɛ́ àↄ gusia vĩ ń zãanao, Dii Malaika i ↄzↄ̃ńzi. +A ònɛ́: À ma yãma. Tó ma ãnabie kú á guu, mi bↄ mↄwà wɛ́punguea guu, mi yãoɛ̀ nana guuɛ. +Manase buiↄ kɛ Ɛflaiũ buiↄnɛ, Ɛflaiũ buiↄ kɛ Manase buiↄnɛ, ampii aai kɛ Yudaↄnɛ. Ń beeo píi aà pↄkũma a kpálɛo, aà ↄ aↄ looańlaɛ. +Wegↄ̃ↄ aa kí lakɛ̃naↄ sìsi. Mↄ àaↄ̃de Sivã gↄↄ bao ń àaↄ̃ode zĩ́ ↄ̃ aa yã́ pↄ́ Maadose dìlɛ Yudaↄnɛ ń kí ìwaↄ ń kíaↄ ń bùsu gbãadeↄ kɛ̃̀ píi bùsu mɛ̀n basoolo ń soplaoↄnɛ sɛa za India bùsuu e à gɛ̀ pɛ̀ Etiopi bùsuwa. Aa lakɛ̃ bùsu ń bùsuo ń a lákɛ̃ao, bui ń buio ń ń buiyão. Aa lakɛ̃ Yudaↄnɛ lá aaì lákɛ̃wa ń ń buiyão lↄ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ɛa ta Damasi guwaiwaiu. Tó n ka we, ní Azaeli dilɛ Siliↄ kía ũ, +Gↄↄ pↄ́ Mɛkizɛdɛ gɛ̀ dà Ablahaũlɛ, wi Levii i yãao, a ku a dezi mae Ablahaũ plɛuɛ. A yã́ mɛ́ tò wa fↄ̃ o se, gↄↄ pↄ́ Ablahaũ pↄ́ kwidepi kpà, Levii bui pↄ́ wì pↄ́ kwide kpámáↄ mɛ́ kpà. +À á pↄ́wɛn káau ń á vɛ̃ɛ káauo ń á nísi káauo ń sãkã pↄ́ á kɛ̃̀ɛlɛ sɛ̃́iaↄ kpámá, +Ńyↄ̃ taasi e n bɛ. Baa tó a ɛ̀fãai pìsi Isailiↄnɛ píi, maezie aↄ ku n uao e gↄↄpii. +Lá gbɛ̀sĩsĩↄ liaa Yelusalɛũzi, màa Dii liaa a gbɛ̃́ↄzi za gbã e gↄↄpii. +Ma gbɛ̃́ↄ ń ma gbɛ̃naↄ yã́i má o, Lua Yelusalɛũ gba aafia. +Ma fↄkpà Ubɛ̃ pↄ́ dɛ wá zĩkɛndee ũ Kilisi zĩ guuwa ń ma gbɛ̃́ yenzide Setakio. +Kɛ́ ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u, gbɛ̃́ pↄ́ gyãe vĩↄ mↄ̀ńnↄ Yesuɛ, ↄ̃ à ↄnàna ń baadewa, à ń gbãgbã ń ń gyã bui dasio. +Ɔ̃ Natã gɛ̀ Salomↄↄ da Basɛba là à mɛ̀: Ni ma Agita nɛ́ Adonia kpalablè wá dii kí Davidi dↄ̃a saio lé? +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ ma bↄ ń yã́o, á ↄ̃zↄ̃ gbɛ̃vãiↄwa, aaↄ dɛ túfu ũ á gbáu. +Ásuli ↄ̃nↄkɛkↄ̃ɛo. Àliↄ ma vĩa vĩ. Mámɛmaa Dii á Lua. +A yã́ mɛ́ tò ma dↄaa má òɛ́ za káau, ma a kpàwakɛ̀ɛ́ e àↄ gɛ́ mↄ́i, kɛ́ ásu mɛ á tã́aↄ mɛ́ kɛ̀o, ge á pↄ́ ãaↄ ń á pↄ́ kásaaↄ mɛ́ dìlɛo. +Zĩbeezĩ Nisĩnapi nàɛwà à gɛ̀ gbáau, +Ɔ̃ Amↄle ń ń zĩgↄ̃ↄ kↄ̃ kã̀aa. Aa gɛ̀ bòokpà Gabaↄ̃ↄ saɛ, aa sìńgu ń zĩo. +Waiyoo á gbɛ̃́ pↄ́ á kú niɛniɛ Siↄnaↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ á kú dↄdↄa Samali sĩ̀sĩpↄlɛuↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ buiↄ mide kíaↄ ũ gbɛ̃́ kĩniↄ wɛ́ ìↄ dↄáziↄ! +Tó zupi nɛ́ dɛ̀, yã́ doũɛ. +Isailiↄ gↄ̃̀ pↄbleaↄ ũ, aa gↄ̃̀ lán pↄ́ pↄ́ wa yeiↄwa buiↄ guu. +Baa nɛgↄ̃na pↄ́ wↄ́ↄ vĩ lán nↄ̀ↄmusuwaↄ sↄ̃ a kɛ̃́ńguɛ, asa Isailiↄ dↄ̃ píi kɛ́ n maeá zĩ̀kan maaɛ, mɛ́ nɛgↄ̃naↄ kuaànↄ. +À pɛ̃ɛsɛɛsɛ zi kↄ́lɛ, í gↄ̃ pɛ̃ɛti dafu ũ a sɛɛsɛ sai, lá à kũ̀ àↄ dɛwa, asa Kilisi gà wá Gɛ̃amusu sã ũɛ. +i da Egipi bùsua píi lán luutɛ̃wa, i ka gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄgu sã́nɛ ũ gupiiu. +Kɛ́ à dàzɛu, ↄ̃ à kpàaũ ń nↄ̀ↄmusuo, nↄ̀ↄmusupi aà dɛ̀. Aà gɛ gↄ̃̀ dilɛa zɛ́u, ↄ̃ zàaĩna ń nↄ̀ↄmusuo gↄ̃̀ sĩ aà gɛpizi. +Saonapi lí saooɛ̀ Diiwa, i aà duuna kɛ̃wà, nↄɛpi aubↄawà gbãsĩ i wolowà. Yã́ pↄ́ wa dìlɛ nɛina musun we. +Mapi sↄ̃ máↄ yã́pi o gↄↄpiiɛ, mí Yakↄbu Lua táasilɛ. +Tↄ́ ĩ́i a gↄ̃ ma yãdↄmadeↄnɛ ula ũ, aa wida ńzĩawa lán gomusuwa. +Kɛ́ aà da ń aà dãunaↄ kà, aa zɛ̀ kpɛɛlɛ, ↄ̃ aa aà gbɛ̀a. +Ma Dii á Lua ásuli ma tↄ́ sí pão, asa gbɛ̃́ pↄ́ ma tↄ́ sì pã, má tó aà bↄ pão. +Wɛ́tɛ̃a ń wãwão a vãikɛna píi le, atɛ̃sa Yudaↄ, an gbɛa buipãleↄ. +Lá gbɛ̀sĩsĩ ì gboo à yↄ́ↄlɛ, mɛ́ sĩ̀sĩ musu gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ ì sↄ̃, +Kpaaũa ń wài pↄ́ wà a nɛ́ sɛ̀lɛo sã̀ↄ dɛ kpaaũa ń sↄũo a mìsaikɛula. +Wa tɛ́ńzi dasi an wisaiyãkɛa guu, wi sĩana zɛ́ bɛ̃̀ɛbo an yã́i. +aa lɛzùaàzi aa mɛ̀: Mae Yesu, wá wɛ̃nagwa. +Ma gbɛ̃́ↄ, ma wabikɛ̀wá, à gↄ̃mawa, asa ma gↄ̃áwaɛ. Yãa i tàaekɛmɛɛo. +Bùsu ń bùsuo wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, gu pↄ́ kí yã́ pↄ́ a dìlɛpi lè píi Yudaↄ pↄnakɛ̀ ń yaalↄo, aa dikpɛkɛ̀ ń blɛbleao. Buipãleↄ gↄ̃̀ Yudaↄ ũ dasi, kɛ́ vĩa ń kṹ Yudaↄ yã́ musu yã́i. +Dii Lua mɛ́ ì dↄmalɛ, dé mɛ́ a fↄ̃ yãdamalai? Ampii aa kɛ yáiyai lán pↄkasawa, kↄ̀ↄↄ mɛ́ a ń sóso. +Aa pↄ́ pↄ́ kúuↄ dìlɛ Dii pↄ́ ũ, ↄ̃ aa gbɛ̃́pii kàalɛ ń fɛ̃ndao, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ, nɛ́fɛ̃nɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi ń zuↄ ń sãↄ ń zàaĩnaↄ. +Tiasa ma dii kí, ńlɛ maa? Ńsu to wà ɛa tamanↄ lakɛ̃na Yonatãa bɛo. Tó ni kɛ màao, má ga weɛ. +Ɔzↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ blɛi, gↄↄewa ńyↄ̃ e lↄ. +Dii a gyã píi kɛ̃́wáɛ. A gyãvãi pↄ́ á dↄ̃ Egipi kááguo, sema á zangudeↄ. +Avii pↄ́ aa wɛ̃́lɛ kàlɛkalɛ e za Gazaↄ sↄ̃, Kɛlɛtiↄ bↄ̀ Kɛlɛti aa mↄ̀ ń kaalɛ, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ ń gbɛu. +Yosia Yɛkↄnia ì ń a dãunaↄ gↄↄ pↄ́ wà gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ tàńnↄ Babiloni. +aaì oɛ̀: Tò, o shibolɛ! Tó i fↄ̃ ò màao, mɛ́ à mɛ̀ sibolɛ, ↄ̃ aaì aà kũ aa dɛ Yuudɛ̃ buakĩi we. Zĩbeezĩ ↄ̃ Ɛflaiũ buiↄ gàga gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń plao (42.000). +Ampiↄ aa Baali sísi, mapi sↄ̃ má Dii sísi. An gbɛ̃́ pↄ́ yãmà à tɛsↄ̃̀wà ↄ̃mɛ Lua ũ. Ɔ̃ gbɛ̃́pii mɛ̀: A maaɛ! +Aà ìwaↄ aà là yã́pi bↄↄlɛi. +Lá Isailiↄ ì fɛlɛ ń bòon we gã ń gão. +Gbɛ̃e a mɛ kpelewa gɛↄ vui? Mɛ kpele aaↄ vĩi? +Ɔ̃ Azaeli mɛ̀: Mapi n zↄ̀blena, bↄ́n ma ũ mà gbasa yãzↄ̃ↄ bee taa kɛi? Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Dii ↄ̀lↄmɛɛ, ńyↄ̃ gↄ̃ Siliↄ kía ũɛ. +Ì gbãa kã́fĩ gbɛ̃́ pↄ́ kpàsaↄnɛ, ì gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ dↄ̀lↄlↄↄ gba yɛ̃̀ɛɛ. +Yã́ pↄ́ wálɛ o min kɛ: Wá saonkia bee taa vĩ zↄ̃lɛa báawa musu Lua Zↄ̃ↄde ↄplaai. +Ǹ n deia yãma, tó n da zikũ̀, ńsu sakaaàguo. +Ɔ̃ à gɛ̀ Diblaiũ nɛ́ Gomɛɛ sɛ̀ nↄ ũ. Ɔ̃ à nↄsìaànↄ, à nɛì gↄ̃ɛ ũ. +Pↄ́ pↄ́ Isailiↄ dìlɛ ma pↄ́ ũ ń a mìbao á n pↄ́ɛ píi. +Ma yã́ beeↄ òɛ́, kɛ́ tó a gↄↄ kà, íↄ dↄ̃ má òɛ́ kↄ̀ɛ. Mi yã́ beeↄ òɛ́ za káauo, kɛ́ má kúánↄ yã́i. +À bùsupi kpaalɛkↄ̃ɛ ń gbɛlaao daɛdaɛ. À tↄↄlɛ zↄ̃ↄ kpá á bui pↄ́ aa dasiↄwa, í tↄↄlɛ nɛ́na kpá á bui pↄ́ aa dasioↄwa. Tↄↄlɛ pↄ́ gbɛ̃́ sɛ̀ iↄ dɛ ń pↄ́ ũ. À kpaalɛkↄ̃ɛ daɛdaɛ. +Gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ baakwi e blakwi, aaiↄ mↄ zĩkɛi kpaaũkpɛuↄ ↄ̃ ńyↄ̃ ń nao. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ gugbãntoo oi e ua sɛ̃́iau e kpɛ́ pↄ́ kpaaĩa ń ua plaadeo bↄaa ń kpɛ́ pↄ́ kú gugbãntoo oio. +Zakali, Aziɛli, Semilamↄ, Yeiɛli, Uni, Ɛliabu, Maasea ń Benaiao lɛ́ domaↄ gèele lɛ́. +ↄ̃ wà a mìdɛ a wɛ̃̀ kuɛdode mↄ swaaↄ̃de pↄ́ wì mɛ Bulu guu lá à kpɛ́pi zĩ dìlɛwa. A boa ń a kɛkɛao kà wɛ̃̀ sopla. +Laai dɛ wɛ̃ni mi ũ gbɛ̃́ pↄ́ vĩↄnɛ, faasaideↄ yãfaasai ì ń gbɛ̃. +Ɔ̃ à kpɛ́ pↄ́ kú Lua kpɛ́ kpɛ oi, a lɛ́ ɛlɛa Lua kpɛ́ uawa yↄ̃̀ ń a gɛ̃kĩi pↄ́ kú kpɛla ń kpɛleoo sãnu, a gbã̀a gã̀sĩsuu basↄoɛ lↄ. Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ ń luakukĩio ń a bilandaao +Ɔ̃ wà tↄkpà gupiɛ Masa, asa we aa Dii lɛ́ wɛ̀u aa mɛ̀: Dii kúwanↄɛ wee? Wà tↄkpàɛ̀ Mɛliba lↄ, kɛ́ Isailiↄ zↄakà we yã́i. +Kási aa bↄ̀ aà kpɛ, aa aà Nisĩna pↄ yàɛ̀. Ɔ̃ à mikpɛdↄ̀nɛ́ à gↄ̃̀ ń ibɛɛ ũ, à zĩkàńnↄ. +Zia maai má Bɛ̃yãmɛɛ bùsu gbɛ̃́ zĩma. Ní nísikawà ǹ aà dilɛ ma gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ, i ma gbɛ̃́piↄ bↄ Filitɛ̃ↄ ↄzĩ. Ma a gbɛ̃́piↄ wii mà, ↄ̃ ma ń wɛgwà. +Tã́a Mↄlↄku zwã̀akpɛ ↄ̃ á sɛa ń saana Lamfã pↄ́ a zɛò taao. Dii pↄ́ á pì a kúlɛnɛ́ↄ yã́i ↄ̃ má tò wà tàánↄ Babiloni kpɛle. +Tó saonaↄ lìlɛ, sema ikoyã lilɛ. +Nɛ́ sↄũ ì a mae pↄ ya, ì a daia nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpaɛ̀. +Ì ↄlia gbɛ̃maaↄzi ń táaoau, ì a yãmanaↄ dↄ̃́a ń yã́ píi kɛa guu. +Yesu òɛ̀: Tó má ye aàↄ ku e ma gɛ mↄò, a yã́ n e má ni? Tɛmazi. +N wá wiwi n wá ká gu gbɛ̃gbondeu, n gusia zↄ̃ↄ kũ̀aawá. +Bee gbɛa Lua Ablahaũ lɛ̀ a gwà. A òɛ̀: Ablahaũ! Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Má kɛ́! +Wɛ̃pi mↄ soplade guu ↄ̃ Nɛtania nɛ́ Isimaɛla, Ɛlisama tↄũna mↄ̀ ń gbɛ̃ↄn kwiↄ, aa Aikaũ nɛ́ Gedalia lè Mizipa. Kía buiɛ, mɛ́ kía ìwaɛ. Gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble Mizipa we sãnu, +Yã́ zↄ̃̀lɛwáɛ, á gbɛ̃́ pↄ́ á kú bùsuɛ beeuↄ. Á gↄↄ kà kãi, à kà se! Gili gɛ̃̀ńgu gbɛ̀sĩsĩↄ musu, i kɛ pↄna wii aalɛ lɛ́o. +A ma ulɛ a kpɛ́u taasikɛgↄↄ, a ma gwa a zwã̀akpɛu, i ma zɛ gbɛ musu aafia. +Ɔ̃ Dii yã́ pↄ́ à mɛ̀ á yía a gbɛ̃́ↄwapi bↄ̀ a nↄ̀sɛu. +Má lɛzu bãsoi gukpɛ oi, má gbɛ̃́pi sísi za bùsu zã̀zãu aà yã́ pↄ́ málɛ yá kɛ. Yã́ pↄ́ má ò má bↄò saɛ, yã́ pↄ́ ma zɛò má kɛɛ. +À aɛdↄ̀ gãaɛ pↄ́ kú Í Bↄlɛpi saɛwa, ↄ̃ àlɛ lápi kyokɛ za kↄↄkↄↄ e ĩatɛ̃ minanguo gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa fↄ̃ maↄ wáa. Gbɛ̃́pii swãdↄ̀ Mↄizi ikoyã lápi kyokɛai. +Gↄↄ pↄ́ aa ku gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ pↄ́ kú Gabaↄ̃ↄ saɛ, ↄ̃ Amasa mↄ̀ daińlɛ. Yoabu zĩkaula daa, mɛ́ aà fɛ̃na dↄa aà pi. Kɛ́ à sↄ̃̀ Amasazi, à fɛ̃napi wò, +Wà bĩ́ipi dàalɛ gbɛ̀ mɛ̀n kuɛplaↄwa. Sã zĩna gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ tↄ́ kɛ̃a gbɛpiↄwa. +Asa ↄ̃mɛ bùsu pↄ́ kú Uflata bɛaɛↄ píi kía ũ za Tifasa e Gaza, mɛ́ yãkele ku gueio. +Ma Dii è, a òmɛɛ mà kɛ mà bↄ Yelusalɛũ kpakpa, asa gbɛ̃́ↄ yã́ pↄ́ málɛ o a musu sío. +Tó wa òɛ̀ à duunakɛ̀, aàli mↄ́ ń bleda sãasaio duuna pↄ́ á kɛ̀ saobↄ ũ, +Ma nɛ́, ǹyↄ̃ wɛzɛ̃ ń ���̃nↄo vĩ, ńsu ǹ wɛvĩao. +ń zwãaↄ ń pↄlↄgãuↄ ń ula gbã̀aↄ ń kiopɛ̃naↄ +Ásuli ma Dii á Lua tↄ́ sí pão, asa gbɛ̃́ pↄ́ ma tↄ́ sì pã a bↄ pão. +Yáasi pↄ́ Davidi nɛ́ Salomↄↄ, Isailiↄ kía kɛ̀, +Má bɛↄↄ gbaɛ á aɛ, aa ka Iviↄ ń Kanaaↄ ń Itiↄgu, aai ń yáɛ́. +Ɔ̃ Manↄa òɛ̀: Gↄ̃wanↄ la wà blenɛbↄlↄ kɛkɛnɛ. +Yã́ pↄ́ ń ò kɛ mapi n zↄ̀blenaɛ, lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ n vĩakɛnaↄnɛpi. +ↄ̃ a òɛ̀: Ńyↄ̃ↄ vɛ̃ɛdɛ kɛ e bↄɛ ni? Mikɛ̃ vɛ̃ɛwa. +An saɛ Zabulↄni buiↄ. An dↄaanan Heloni nɛ́ Ɛliabu ũ. +Dé mɛ́ n pↄkũma gbãa lɛ́ dↄ̃i? Dé mɛ́ n kpɛ̃nɛ lɛ́ dↄ̃ à vĩakɛɛ̀i? +aà dii a su gↄↄ pↄ́ aà wɛ́ dↄiowaɛ, zaa pↄ́ a dↄ̃owa, +Balazaa kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu ma Daniɛli ma wɛ́pungu è a pↄ́ má è káau bàasi. +Ásu àↄ e ma mↄ kɛ́ gbɛ̃́ↄ aaↄ na ń kↄ̃o dṹniau no. Mi mↄ kɛ́ gbɛ̃́ↄ aaↄ na ń kↄ̃o yã́i no, sema fɛlɛa ń kↄ̃o. +Mↄza Binɛa ì, Binɛa Lefaia ì, Lefaia Ɛlasa ì, Ɛlasa Aseli ì. +Ɔ̃ Abigaili pɛ̃ɛ nàaa kpakpa mɛ̀n ↄ̀aa do ń vɛ̃ɛo tùu pla ń sã pↄ́ wa kɛ̀kɛↄ mɛ̀n sↄo ń pↄ́wɛna kpasaao pɛ̃n sↄo ń vɛ̃ɛbɛ kàaↄ mɛ̀n basↄo ń kaadↄɛmbɛ gii kàaↄ mɛ̀n ↄ̀aa do, aa yè zàaĩnaↄnɛ. +Ì yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a daminali gbáu Lama ń Bɛtɛlio zãnguo, Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu. Isailiↄ ìↄ gɛ́ aà kĩ́i we. +I kɛ mazĩa pↄeãkɛa yã́i ma bↄi musu ma mↄo, sema gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ pↄ́. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ, ní ↄtaalɛ. To mà lɛ́lɛmá ń fɛ̃ndao gɛ̃n pla ge àaↄ̃. Fɛ̃nda pↄ́ a gbɛ̃dɛdɛ dasidasiɛ, wa koezↄ̃ńzi ń zĩpio, +Sãpi paa, ní goaagoaa, ní a guupↄↄ ń a koeↄ pípi, ní kálɛ ń a mio ń a gukĩniↄ. +ↄ̃ gbɛ̃́pii pↄ kɛ̀na bùsupiu. Atalia dɛa ń fɛ̃ndao gbɛa, wɛ̃́lɛpi gↄ̃̀ yãkelesai. +Baa tó zĩgↄ̃ↄ koezↄ̃̀mazi, ma sↄ̃ a vĩo. Baa tó gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛa ń zĩo, ma sↄ̃ aↄ dilɛaɛ. +Yesu bↄ̀ bàasi, a lɛ̀ fùapi kpaa, a gomusu tɛ̃api daa. Ɔ̃ Pilati ònɛ́: Gↄ̃ɛpi kɛ! +Wà ma ya ma kpa gɛↄ guu lán gbɛ̃́ pↄ́ wúlɛa miau sↄlↄlↄↄwa. An yã́ dↄngu lↄo, aa bↄ̀ n ↄu. +Bùsu pↄ́ á kpá Diiwapi gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000), a yàasa lɛɛ kwi (10.000). +Bíla ɛ̀a kã̀aa lↄ, ↄ̃ Yesu ń a ìwaↄ aai zɛ́ e baa aa pↄblèo. +ní onɛ́ n mↄ awakpaimɛɛ, kɛ́ másu n gbaɛ Yonatãa bɛ ǹ ga weo yã́iɛ. +Nɛbukanɛza ń lá à mɛ̀: Sadaki, Mɛsaki ń Abɛdinɛgooo, álɛ gí zↄblei ma diiↄnɛ sĩana yã̀? Álɛ gí kúlɛi vua pↄ́ pↄ́ má pɛ̀lɛɛ yã̀? +Ɔ̃ ma imibↄpi sì Dii ↄzĩ, má tò bui pↄ́ Dii ma zĩmáↄ mì ḿpii. +Kɛ́ nↄɛ è lípi bɛ kɛfɛũ mɛ́ a blea aↄ na, a to gbɛ̃́ wɛ́ kɛ̃́, ↄ̃ à a bɛ bò a blè. A kpà a zã́wa, ↄ̃ a blè sↄ̃. +Nↄɛↄ ń nɛ́ↄ ń pↄtuoↄ ń wɛ̃́lɛpi pↄ́ↄ sↄ̃, à sɛ́lɛ ázĩa pↄ́ ũ píi. Àli á wɛ̀lɛↄ pↄ́ pↄ́ Dii á Lua kpàwáↄ mↄaokɛ. +Dii wɛ̃́lɛpi ń a kíao nànɛ́ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao píi, an gbɛ̃e i bↄo. Ɔ̃ aa kɛ̀ a kíaɛ lá aa kɛ̀ Yeliko kíaɛwa. +Aaì ɛa su oosi lↄ, aaì wɛ̃́lɛ kɛɛlɛ, aaì hɛ̃̀ɛkɛa lán gbɛ̃ↄwa. +A yã́ mɛ́ tò málɛ dↄngu, fɛlɛ zɛ ń gba pↄ́ Lua dànɛ gↄↄ pↄ́ ma ↄnàmao, +Aa wɛ̃nalɛ sinɛ ń ↄↄlↄo, aa wɛ̃nakɛnɛ aa mɛ: Tii, wɛ̃́lɛe muaannↄo, ↄ̃ n kɛ kyↄ̃́ ísia guoguoa? +Ńsu kía sↄ̃́sↄ̃o, baa n nↄ̀sɛu, ńsu ↄde kao, baa n kpɛa, asa bã a yã́pi sɛ́lɛ gɛ́ siuinɛ́ɛ. +Á wɛ́ yã́ pↄ́ Dii kɛ̀ Baali Peooɛ è. Dii á Lua á gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ tɛ Peoo tã́aziↄ kàalɛ píi, +Dii òɛ̀: Má mↄ́ n kĩ́i súɛlɛ gèele guu, kɛ́ gↄↄ pↄ́ málɛ yãonɛ, aa e wà ma, aaiↄ n náai vĩ gↄↄpii. Ɔ̃ Mↄizi yã́ pↄ́ gbɛ̃́ↄ ò sɛ̀lɛ sìu Diiɛ. +Abinɛɛ ɛ̀a òɛ̀ lↄ à mɛ̀: Ńsu sↄ̃mazio. Ń ye mà n dɛ yã̀? Tó ma n dɛ, má we wá wɛ́ kɛ síiↄ̃ ń n vĩ̀i Yoabuo lↄe? +ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Kɛ́ a Dii náaikɛ̀, aà Nisĩna dìɛ́a? Aa wèwà aa mɛ̀: Aawo, wi aà Nisĩna kua yãma seo. +Má fↄ̃ mà a wáↄ nao píi. Wà wɛbìibii, wàlɛ ma gwa, +Kàzunaↄ íbɛlɛsɛńnↄ, aa ń yá ń kao. +Ɔ̃ Piɛɛ aà fɛ̀lɛ à mɛ̀: Fɛlɛ zɛ. Gbɛ̃nazĩnan ma ũ sↄ̃. +Aà ìwaↄ lɛkpàaĩaàzi, ↄ̃ aa aà dɛ̀ Bɛmilo Sila zɛ́u. +Ń beeo lɛ́ pↄ́ ma Dii má gbɛ̃̀ɛ̀n kɛ: Ma mɛ̀ wa aà dɛ ń fɛ̃ndaoo, +Ɔ̃ Isailiↄ ò Mↄiziɛ: Wa gagaɛ, wa kaalɛn we. Wá kaalɛ wápiiɛ. +An dãeↄn Zeluia ń Abigailio ũ. Zeluia nɛgↄ̃ɛ àaↄ̃ɛ: Abisai, Yoabu ń Asaɛlio. +Ɔ̃ gbãadepiↄ lɛ́ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Má a ye gɛ́u, wí kuawài? A ye gɛ́ wá gbɛ̃́ pↄ́ lalaò buipãleↄ guuↄ kĩ́i à yãda buipãlepiↄnɛ yã̀? +Dii a á dↄ̃́a á gɛa guu ń á suao za gbã e gↄↄpii. +Má lɛ́ pↄ́ má kɛ̀ Diiwaↄ fĩabo aà gbɛ̃́ↄ wáa píi. +Wá nↄ̀sɛninia bee bàasi, wá pↄna kã̀fĩ maamaa Titu pↄna yã́ musu, kɛ́ ápii á tò aà nisĩna sù yã́i. +Dé mɛ́ Lua bɛ̃́ɛ yão mà, aà lↄↄ dↄ tɛ́u, mɛ́ i gao láwáwai? +Fãanɛ bee ń gwãasĩnao ń a gu sìa dↄao aa fɛ̀lɛ gɛ̀ bùuↄ sɛ̀lɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ i sɛ́lɛ bílao sɛ̀lɛ koto bao. Ɔ̃ aa fã̀lɛ, aa a giikà. +Kɛ́ Yuda aà è, ↄ̃ à aà dìlɛ káalua ũ, kɛ́ à pↄkù a wɛ́a yã́i. +Manase buiↄ i fↄ̃ Bɛtɛsã ń Taanakio ń Dooo ń Ibleaũo ń Mɛgidoo ń ń bualoũↄ sì Kanaaↄwao, aa gì wa zↄ̃lɛa bùsupiuɛ. +Aà pↄ dↄ wɛ̃́ndiapiwa, a yeaàzi, ↄ̃ à yã́ nana òɛ̀. +Kɛ́ à bↄ̀ Ɛlizi kĩ́i, à ɛ̀a tà a diiwa. Kɛ́ kí yã́ pↄ́ Ɛlizi ò gbɛ̀awà, à mɛ̀: A òmɛɛ ńyↄ̃ fɛlɛ aafia. +Ɔ̃nↄ ì bↄ gbɛ̃maa lɛ́u, lɛvãide sↄ̃, wa aà lɛ́na zↄ̃ɛɛ. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lí fu ma yã́wao ũ. +Lá Dii bɛda ń tɛ́o yã́ dↄ̃, wa gbɛ̃nazĩna sↄ̃ yão lↄe? +ↄ̃ à pìlamá, àlɛ zĩkɛńnↄ, kɛ́ ↄzĩdoũkɛnaↄn ń ũ yã́i. Asa zwã̀akpɛkɛnaↄn ń ũ ḿpii. +Á dↄ̃ tó a ázĩa kpà gbɛ̃́wa, álɛ misiilɛɛ̀, á dɛ ade zↄ ũo lé? Tó duuna a ázĩa kpàwà, á gaɛ. Tó a misìilɛ Luaɛ sↄ̃, á bↄ maa. +Ɔↄlↄnaↄ gↄ̃ lá aalɛ ↄ́ↄlↄowa. Pↄnadeↄ gↄ̃ lá an pↄ naowa. Pↄlunaↄ gↄ̃ lá aa pↄe vĩowa. +Kɛ́ aa baonakpànɛ́ wɛ̃́lɛpi guu, aa gbɛ̃́ↄ è dasi. Ɔ̃ aa ɛ̀a gɛ̀ Lisita ń Ikↄniuo ń Antiↄsio, +Lua, lá n tↄ́ fã̀aa e dṹnia lɛ́u, màa n táasilɛa fã̀aa lↄ. Ni yã́gↄ̃gↄ̃ n gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa. +Kɛ́ Adada gà, ↄ̃ Maseleka gbɛ̃́ Samala zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Tó n ɛa n ta wɛ̃́lɛu, mɛ́ ń ò Abisaloũɛ aà zↄ̀blenan n ũ sↄ̃, ńyↄ̃ Aitofɛli lɛdama bãdɛmɛɛɛ. Oɛ̀ aà mae zↄ̀blenan n ũ yãa, ãma tia n gↄ̃ aà zↄ̀blena ũɛ sa. +Vãikɛna tàae ì aà kṹ, aà duuna ì ba zuɛ̀. +Pↄ́ mɛ̀n àaↄ̃ ku an bɛa maa, à kà síiↄ̃ se an táaoa kɛfɛũ +Yonatãa lɛ̀lɛ Filitɛ̃ gudↄ̃ana pↄ́ kú Gɛbaↄwa, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ a baomà. Ɔ̃ Saulu zĩ̀gãalɛ̀ Isaili bùsu gupiiu à mɛ̀: Ɛbɛluↄ, à yãe ma! +Yɛtɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yefũnɛ, Pisipa ń Elao. +Ɔ̃ vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ kía a pↄ́ òɛ̀ à mɛ̀: Ma nana guu ma vɛ̃ɛli è ma saɛ. +Ɔ̃ aa ɛ̀a wiilɛ̀: Ǹ aà páliwa! +An wɛ́ ìↄ dↄmazi lá an wɛ́ ìↄ dↄ louziwa, aaìↄ lua ma yã́i lá wìↄ lua káabuan louziwa. +A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ ↄ̃ à ń kɛ̃́, ↄ̃ aa lɛzàwà, aa tà ń bɛ ń pↄnao. An pↄ kɛ̀na yãmaa pↄ́ Dii kɛ̀ a zↄ̀blena Davidi ń a gbɛ̃́ Isailiↄnɛ píi yã́ musu. +Ɔ̃ Zelemii wɛ̃nalɛ dà ń Yosiao. E gbã gↄ̃ɛ ń nↄɛo lɛ̀sinaↄ ì lɛpi si Yosia yã́ musuɛ, tó aalɛ wɛ̃nalɛ sí. Ɔ̃ wɛ̃nalɛsia gↄ̃̀ fɛlɛkaa ũ Isaili bùsuu, lɛpiↄ ku wɛ̃nalɛ taalau. +Dikpɛ gↄↄ soolode zĩ́ àli sao màa ń gáaenao swaaↄ̃ ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. +Kɛ́ ma gɛa bee dìlɛ, ma lɛplayã ò yã̀? Tó má dìlɛ mà yãkɛ, dṹnia yã́ ì dↄaamɛɛ, ↄ̃ ì kɛmɛɛ kã́ndo ao ao ge aawo aawo ũa? +Adonilaũ mɛ́ zↄↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Ailudi nɛ́ Yosafa mɛ́ kpàwakɛna ũ. +Àↄ yã́ pↄ́ má òɛ́ↄ kũa píi. Ásuli dii pãleↄ sísio. Wasuli ń tↄ́ ma á lɛ́u seo. +Dii Malaika wèwà à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ ma tↄ́ gbɛai? Tↄ́ bↄnsaɛɛ. +Za zĩbeezĩ waliↄ o aà uaɛ kyalesaiua. +Dii, ḿmɛnn Lua, ↄ̃ n yãmaapi ò mapi n zↄ̀blenaɛ. +Ɔ̃ wa ń pã́lɛ, wa ń dɛdɛ za Ɛsɛbↄ̃ e Dibↄ̃. Wa ń dɛdɛ e Nↄfa ń Mɛdebao. +Ìↄ a mi bo wɛ̃ ń wɛ̃oɛ. Ì a gbia ma. Tó a bò, ì yↄ̃ kiloowa, ìↄ dɛ kiloo plaa. +Ma wabikɛ̀ n ìwaↄwa aa tã́api go, ↄ̃ aa fùa. +Tó a gɛ á wɛ̀lɛↄwa zĩu, mɛ́ a ń sↄ̃́ↄ ń ń sↄ̃́goↄ ń ń zĩgↄ̃ pↄ́ an dasi dɛálaↄ è kpá, ásu vĩakɛnɛ́o, asa Dii á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ Egipi kúánↄ. +Lua dↄ̀ Levii bui pↄ́ kpagolopi sɛaↄlɛ, ↄ̃ wà saò ń zuswanaↄ mɛ̀n sopla ń sãsakaoↄ mɛ̀n sopla lↄ. +Dii Malaika bↄ̀ Giligali, à gɛ̀ Bokiũ à mɛ̀: Ma á bↄ́lɛ Egipi, ma gɛ̃ánↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ á deziↄnɛɛ bee guu. Ma mɛ̀ ma bàa aↄ kúánↄ gↄↄpiiɛ, a gbooa vĩo. +N kɛfɛnkɛ lɛ́ kí mɛ lua, misiilɛɛ̀, asa n diin aà ũ. +Dii Zĩgↄ̃de a ↄlia a gbɛ̃́ↄzi, aa ń ibɛɛↄ taitai, aai ↄ̃zↄ̃ ń gↄ̃kɛbↄↄwa. Aa ń bↄ́ↄi mi, aai pala lán vɛ̃ɛminawa. Aa kɛ zĩ́uzĩu lán ta pↄ́ wì au ɛ́lɛò saokĩiwawa. +Manase buiↄ bùsu zↄ̃lɛ tà swa pↄ wì mɛ Kana baa gɛↄmidↄkĩi oi. Ɛflaiũ bui wɛ̃́lɛeↄ kú ń Manase bui wɛ̃́lɛↄ we. Manase buiↄ bùsu zↄ̃lɛ bùa Kana baa gugbãntoo oi e à gɛ̀ pɛ̀ ísiawa. +Ɔ̃ Yudaↄ bↄ̀ ma kpɛ. Teasi ma zɛ ń gɛa Sezaa kĩ́io, i kɛ má yã́ vĩ ń ma bùsu gbɛ̃́ↄ no. +Ɔ̃ à wè ń gbɛ̃́piↄ dowa à mɛ̀: Ma gbɛ̃́, mi n bleo. Wa kↄ̃ yãmà ã́nusu ↄwatɛ̃ do musu nolo? +Aa mɛ Dii maa, ↄ̃mɛ wá gbɛsi ũ, vãie ku aà guuo. +Kɛ́ wa baa lè aafia, wá mà gũgũnapi tↄ́n Malita. +ń sũmaao ń fee bui gĩnanao ń sinamↄ lío ń líↄ gĩnanaↄ píi. Zↄ̃go líↄ ń aloe líↄo ku we ń pↄ́ pↄ́ a gĩ na dɛńlaↄ píi. +Kɛ́ Zãa è Falisiↄ ń Saduseↄ lɛ́ mↄ́ a kĩ́i dailɛkɛi dasidasi, ↄ̃ a ònɛ́: Gbɛ̃nazĩn píligonaↄ! Dé mɛ́ òɛ́ à bàasi pↄkũma pↄ́ Lua a bↄbↄmáɛi? +Aà gbãa ku aà waauɛ, gbɛ̃́ pↄ́ kpàaũaànↄ píi ì tolootolooboɛ. +Ɔ̃ à wɛbìimá, àlɛ ń gba dã́. +Isailiↄ, yã́ kpele Dii á Lua lɛ́ gbɛawá sai? Sema àↄ Dii á Luapi vĩa vĩ, íↄ tɛ aà iai, íↄ yeaàzi, íↄ zↄbleɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai, +Gↄↄ beeↄ lɛ́ pↄ́ Aitofɛli ì damá dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ yãgbɛ̀a Luawawaɛ. Màa Aitofɛli lɛdama dɛ Davidiɛ ń Abisaloũo píi. +Aa balɛɛna mɛ̀n plapiↄ dↄ̀dↄ bↄ̀ↄ tãana mɛ̀n plapiↄwa, +Wà aà gɛ sɛ̀ ń sↄ̃́o wà sùò, ↄ̃ wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu. +Ɛ̀waaso ↄ̃nↄna taaside maa dɛ kía zi sↄũ pↄ́ lí lɛdama ma lↄola, +Tó gbɛ̃́ gↄ̃̀ dṹnia bṹu vĩ, mɛ́ a kpà azĩai à kùa ziawa, bↄ́ ài a èi? +Tó gↄ̃ɛ ge nↄɛ bↄ vĩ a mikãu ge a lɛtãwa, +Wà Dii Isailiↄ Lua sáaukpa za asĩnizĩ e gↄↄpii! Ɔ̃ gbɛ̃́pii mɛ̀: Ãmi! Àleluya! +ↄ̃ wà Maadose yã́ è we, lá kí dↄai bↄlɛdↄ̃ana gbɛ̃ↄn plaↄ Bigana ń Tɛlɛsio lɛkpàaĩaàzi, ↄ̃ Maadose bↄ̀ò. +Lua ì yã́kpalɛkɛ a zɛ́wa, ì to yã́ àↄ zↄ̃lɛmá gↄↄpii. +Gbɛ̃́pi bàa líↄ kú ń sãↄo, kɛ́ a dɛ gbɛ̀wina ũ yã́i. +Ápiↄ sↄ̃ màaɛ, tó a yã́ pↄ́ Lua dàɛ́ kɛ̀ píi, à mɛ: Zↄↄn wá ũ, wá kɛa wá kɛ̀. +Asa a sakà ma yã́u, à bↄ̀ ma yãdilɛa kpɛɛ. Wà ade dɛ, aàpi ń a tàaeo. +Luabɛ aↄ kú á musu gii lán mↄgotɛ̃waɛ. Tↄↄlɛ iↄ kú á zíɛ gbã́ugbãu lán mↄsiwa. +Buipãleↄ kúsu ì kwɛ́, aaì bↄ ń zɛgikĩiↄu ń lualuao. +Aa Lua sĩande lɛũkpakɛ̀ ń ɛɛo. Aaì kúlɛ Lua pↄkɛaↄnɛ aa zↄblenɛ́ Lua pↄ́ pↄ́pii kɛ̀ gbɛu. Ɛ̀fãaiden aà ũ gↄↄpii! Ãmi. +Bↄa Nɛgɛvɛ à sↄ̃kĩikpàkpa e à gɛ̀ kàò Bɛtɛli, gu pↄ́ à bòokpàu káau Bɛtɛli zãnguo ń Aio, +N mɛ̀ fɛ̃nda ń nↄanao ń gagyão mɛ́ tò wɛ̃́lɛɛ bee naa Babɛli kía ↄzĩ, ↄ̃ ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, +Gawi pↄ́ ń kpàa ↄ̃ má kpàmá, kɛ́ aaↄ ku mɛdoũ láwáwa. +Lá wá Saonkia zↄ̃ↄ pↄ́ luabɛ kɛ̃̀aa e Lua kĩ́iu vĩ Lua Nɛ́ Yesu ũ, wàↄ zɛ́ pↄ́ wá sɛ̀ yã́ kũa gíũgiũ. +Aàli yãalɛ ń nísio mↄ̀pɛpɛɛ guu, i asa, i ɛ́ɛ, i ka Diiɛ tɛ́u, pↄ́ pↄ́ a gĩ ì kɛɛ̀ na ũ. +Ɔ̃ Natanaɛli òɛ̀: Ń ma dↄ̃ má ni? Ɔ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: E Filipi àↄ gɛ́ n sísii, ma n e kaadↄɛna gbáu. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ ń è dalau, kɛ̃ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛwa wásawasa, kɛ́ kyokɛna e kɛ ń wãao. +Miliaũ ku bòo kpɛ e gↄↄ sopla. Isailiↄ i dazɛuo e wà ɛ̀a wà aà sì. +Aa gↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ ũ, mí gↄ̃ ń Lua ũ. +Gↄↄbeezĩ gbɛ̃́ daside a fɛlɛ ń gɛↄmidↄkĩi kíao. N bui gↄ̃ pãsĩↄ fɛlɛwà wɛ́pungu pↄ́ ń è yã́ papaa yã́i, kási aa saasɛo. +Málɛ azĩa kpama an yã́i, kɛ́ aaↄ ku n gbɛ̃́ↄ ũ sĩana. +Bui ń buio à sↄ̃ kãi à yãma, bùsu píi gbɛ̃́ↄ à swã́kpa, dṹnia ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ à yãma, tↄↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ bↄ̀lɛwàↄ píi. +Yãvãipiↄ ì bↄ gbɛ̃nazĩna sↄ̃ guuɛ píi, ↄ̃ ì to aà gbãlɛ. +Gu pↄ́ á gbá pɛ̀lɛu píi, má kpàwá lá má ò Mↄiziɛwaɛ. +Saulu ń a zĩgↄ̃ↄ i Agaga dɛo, mɛ́ aa sã maaↄ sɛ̀lɛ ń zuↄ ń zunɛ mɛkpaaↄ ń sãnɛbↄlↄↄ ń pↄmaaↄ píi, aai we ń dɛdɛo. Pↄ́ gianaↄ ń pↄ fɛ̃́fɛ̃aↄ ↄ̃ aa dɛ̀dɛ píi. +Aaìↄ ma yã́ kpaanlabo gↄↄpiiɛ, aaì vãi lɛkpaaĩmazi. +Á è we lá Dii á Lua á zↄ̃a a gã̀u, lá mae ìↄ a nɛ́ zↄ̃a a gã̀uwa. À zɛkɛ̀ɛlɛánↄ píi e a gɛ kaò guɛ beeu. +ń Yesu Kilisi pↄ́ dɛ seelade náaide ũo aa gbɛ̃kɛkɛɛ́, aai á tó aafia. Yesupi mɛ́ gàbↄ sɛ̃́ia ũ, ↄ̃mɛ dṹnia kíaↄ gbãade ũ. A yewázi à wá bↄ́ wá duunau ń a au gbãao, +Á kua luayãdansaiↄ yãkɛa guu yãa mↄ̀ lɛ. Á kú yãa wisaiyãkɛa guu ń dↄ́ɛĩio ń wɛ̃dɛkɛao ń lalasi kↄ̃̀ↄo ń wɛ̃mi wɛ̃zĩgbaao ń tã́agbagbaao, pↄ́ Lua ye a gĩyãio. +Má kpa n ĩadamadeↄwaɛ. Aa ònɛ yãa ǹ wúlɛ wà táaoma, ↄ̃ n kɛ bùsu ũ, aa táaò n kpɛsɛa lán tↄↄlɛwa. +ń tɛ́vuao, a mↄakaò luadↄ̃nsai pↄ́ aai wá Dii Yesupi bao sioↄwa. +E Gɛ̃amusu dikpɛ àↄ ka, Yesu dↄ̃ kɛ́ a bↄa dṹniaɛ bee guu taa a Mae kĩ́i gↄↄ kà. Lá a ye a gbɛ̃́ↄzi dṹnia guu, a yeńzi e a wɛ̃ni lɛ́waɛ. +A fɛnɛntiↄ ń a bilandaao ń a daminali gↄ̃inaↄ doũ ń gukpɛ oi bↄlɛ pↄ́ↄɛ. A dɛdɛkĩi gbápɛpɛkĩi soplaɛ, mɛ́ a bilandaapi ku a lɛ́ kpɛle. +Aalona buiↄ o, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +ń dṹnia kíaↄ ń buiↄ píi ń kíaↄ ń bùsu gbãadeↄ píi +Ma a nↄ̀sɛ suumpà e gu gɛ̀ dↄ̀ò, ń beeo à ma wá wì lán nↄ̀ↄmusu wáwiawa. Fãanɛ ń gwãasĩnao àlɛ ma midɛɛ. +À ísia zↄ̃̀ɛ à bùańnↄ, à í bĩ́ibò. +Má tɛ́ gbaɛ Magↄgu bùsuwa ń gbɛ̃́ pↄ́ kálɛ dↄdↄa ísia baaleↄ, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Aa mↄyãayãana pì ń mↄgotɛ̃o aa sↄ̀lↄ saokĩipi zíɛ, aa fɛ̀lɛò musu e saokĩipi guo. +Ɔ̃ kía dafu pↄ́ Yosɛfu dↄ̃o zↄ̃̀lɛ kpalau Egipi. +Ɔ̃ ma wài pãle è, àlɛ bↄ tↄↄlɛu. Aà kↄ́ba vĩ mɛ̀n pla lán sãwa, ãma à yãò lán kwãsawaɛ. +Dé mɛ́ dↄ̃ pↄ́ pↄ́ maa ń gbɛ̃nazĩnao aà wɛ̃ni gii kpòona pↄ́ ì gɛ̃ lán uenawa guui? Dé mɛ́ a fↄ̃ yã́ pↄ́ a kɛ aà kpɛ dṹnia guu oɛ̀i? +Kɛ́ kí Yeloboaũ àsi pↄ́ Lua gbɛ̃́pi ò Bɛtɛli saokĩipi musu mà, ↄ̃ à ↄdↄ̀wà za saokĩi we à mɛ̀: À aà kṹ! Ɔ̃ ↄ pↄ́ a dↄ̀wàpi imì, i fↄ̃ kòo lↄo. +Dii tò a gbɛ̃́ↄ kↄ̃̀ we maamaa, a tò aa dasikũ̀ dɛ ń ibɛɛↄla. +Ɔ̃ kí aà là à mɛ̀: Yoabu lɛ́ kú yã́pi guu yã̀? Nↄɛpi wèwà à mɛ̀: Ma dii kí, ń n kuao yã́ pↄ́ ń òpi gɛa aɛ ń kpɛo vĩo. Ao, n zↄ̀blena Yoabu mɛ́ yã́pi sòso kàmɛɛ ma lɛ́u píi. +Má gbɛ̃́ pↄ́ liaaaàziↄ fãaa gupiiuɛ, aà dↄnlɛdeↄ ń aà dↄaiↄ píi, mí a fɛ̃nda wo mà pɛ́lɛońzi. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, tó ma suńnↄ ń pá ziu, gbɛ̃́ pↄ́ kú Yuda bùsuuↄ ń a wɛ̃́lɛdeↄ mɛ: Dii báaada a sĩ̀sĩ pↄ́ a kua adoau, gu pↄ́ yã́zɛde kuu. +Za gbɛ̃nazĩna sↄ̃ guu ↄ̃ làasoo vãi ì bↄu: Káaluakaa, kpã́ioa, gbɛ̃dɛa, +Aalona buiↄ dↄaana Yoiada ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄooɛ (3.700). +Wegↄ̃ↄ à ɛ̀a sù ń wãao, a ò kíaɛ: Zãa Dailɛna mi má ye ǹ ma gba pɛlɛntiu la tiatia. +N yãdàdamɛɛ za ma ɛ̀waasogↄↄ, Lua, e tia málɛ n yãbↄnsaɛↄ oo. +Ì ń da kíabuiↄ guu, anzĩa gbɛ̃́ kíabuiↄ guu. +Isailiↄ, à ɛa zɛ ń Lua pↄ́ a bↄ aà yã́u pãsĩpãsĩo sa. +Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ, ma naɛ́ Luazi, ásu dúsakũkpawɛ̃ɛo, ásu wá báasɛ̃ gbooo e a lɛ́ ká. +Má tɛsↄ̃ Egipiwa, Pelusi i luukpa, wi Tɛbɛsi bĩ́i gboo, Mɛfisi i loo fãanɛ. +Wa á puizi e, á asii a bↄ gupuau. Má tↄsiwá, má á gbɛ̃e tɛ̃boo. +Dii bee kɛ̀nɛ gbã, kɛ́ ni aà yãmao yã́iɛ. Ni pↄkũma pãsĩ bↄbↄɛ̀ Amalɛkiↄwao. +Dii, má dↄ̃ kɛ́ n ikoyãↄ maa, kɛ́ ń náai vĩ yã́i ↄ̃ n ↄtↄ̃̀ↄlɛa. +A wèwà à mɛ̀: Màa no. Dii zĩgↄ̃ↄ dↄaanan ma ũ, ma kaa lan kɛ. Ɔ̃ Yozuee kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Yã́ kpele ma Dii a o mapi a zↄ̀blenaɛi? +A yã́i tò a fↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aaì sↄ̃ Luazi ń a gbãaoↄ suaba wásawasa, asa ìↄ ku gↄↄpiiɛ, ìↄ kulɛkɛnɛ́ Luaɛ. +Wì nɛ́ desai sí a dawa, wì taaside nɛ́ sí tↄ̀ↄma ũ. +À dàalɛ lá a ku ãnabi Isaia lá guuwaɛ à mɛ̀: Má a zĩna zĩ aà dↄaanɛ, i zɛ́ kɛkɛnɛ. +Ɔ̃ à Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ kuaànↄↄ sìsi ń gbɛ̃́ kĩniↄ nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi. +Dii yã́ sãa vĩo, a dɛ lán ã́nusu pↄ́ wa yↄ̀ mua tɛ́u wa bàasa gɛ̃n soplawa. +Ma wabikɛa si Dii, swã́kpa ma wiilɛai. Ńsu swã́ káka ma ↄ́ↄlↄaɛo, asa n nibↄn ma ũ, má dɛ bↄ̀mↄ ũ lán ma deziↄwaɛ. +ↄ̃ an nɛgↄ̃naↄ fɛ̀lɛ píi, aa Saulu ń a nɛgↄ̃ɛↄ gɛↄ sɛ̀lɛ tàò Yabɛsi. Aa ń vĩ́ gbɛ̃́nɛli gbáu we, ↄ̃ aa lɛyè e gↄↄ sopla. +Pↄe líↄ gbãsĩ gbãsĩsaideↄnɛo, mɛ́ pↄe líↄ gbãsĩsai luayãdansai gbãsĩdeↄnɛo, kɛ́ an làasoo ń ń nↄ̀sɛo vãi yã́i. +Dii mɛ̀: Fɛlɛ go la, mpi ń gbɛ̃́ pↄ́ n ń bↄ́lɛ Egipiↄ, ní gɛ́ńnↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuoↄnɛ ma mɛ̀ má kpá ń buiↄwau. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Zeluia nɛ́ↄ, bↄ́ mɛ́ wá daai? Tó Dii mɛ́ òɛ̀ aà ma sↄ̃́sↄ̃, ↄ̃ àlɛ ma sↄ̃sↄ̃, dé mɛ́ a fↄ̃ aà la, bↄ́yãi àlɛ kɛi màaii? +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì dailɛkɛ gɛↄ gɛ̃ɛ ũ sↄ̃ bɛ? Tó gɛↄ vu sĩanao, bↄ́yãi wì dailɛkɛ an gɛ̃ɛ ũi? +Baa tó wà sùuukɛ̀ ń gbɛ̃vãio, ìli zɛ́ súsu sɛ́o. Vãi ì fɛlɛò dↄ̀ↄdeↄ bùsuu, ìli Dii zↄ̃ↄkɛ yãdao. +Gbɛ̃́ pãↄ dɛ lán lɛwaɛ, wì ń vũaaɛ, wìli kṹ kyàuo. +Yeloboaũ Sikɛũ pↄ́ kú Ɛflaiũ bùsu sĩ̀sĩdeu bĩ́i bò, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛu. Za we ↄ̃ à gɛ̀ Pɛnuɛli kɛ̀kɛ a kàlɛ. +Tó màa no, aa ma taitai lán nↄ̀ↄmusuwaɛ, aa ma kɛ̃́kɛ̃kↄ̃ɛɛ, gbɛ̃e a ma misio. +E asiigwanapiↄ aaↄ gɛ́ wúlɛi, Lahabu dɛ̀dɛ ń kĩ́i kpɛ́ musu, +Má na n ↄzĩ za nɛasakpɛuɛ, ń dɛ ma Lua ũ za ma da nↄ̀sɛu. +à mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, málɛ n zĩ Isailiↄwaɛ, bui swã́gbãade pↄ́ bↄ̀ ma kpɛpiↄ. Ampiↄ ń ń deziↄ aa zã̀mɛɛ yã́waɛ e ń a gbão. +Tó à tↄↄlɛ dàaĩ, ì dosiona ba, ì ɛfↄ kɛɛlɛ, ì mase tↄ̃́ dↄ̀ↄdↄↄ, ì naa ba a bakĩi, ì gbɛ́a pɛ́ kↄↄ lɛ́zĩ. +À gwa! Málɛ gɛ́ gɛ́kĩi sa. Á dↄ̃ á nↄ̀sɛu ń á làasooↄ píi kɛ àsi maa pↄ́ Dii á Lua òɛ́ↄ guu, baa mɛ̀ndo i kɛ famao. Aa kɛ̀ píiɛ, an kee i lɛ́lɛ pão. +Á è kpelewa Mɛsii yã́ musui? Dé buin aà ũi? Aa wèwà aa mɛ̀: Davidi buiɛ. +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! I kpala pↄ bↄ̀ Lua kĩ́i zɛta gbɛ̃́ↄnɛ. Ili gɛ̃uo, mɛ́ ili we gbɛ̃́ pↄ́ aa ye gɛ̃uↄ gɛ̃̀u sↄ̃o. +Má ĩadawá á yãkɛaↄ lɛ́uɛ. Ma Dii mámɛ má ò. Má tɛsↄ̃ á líkpɛ kpɛ́waɛ, tɛ́pi i kṹ pↄ́ pↄ́ liaaiↄwa píi. +Ma wɛtɛ̀ yã́ beeↄi ↄ̃nↄↄ̃nↄ píi, ma mɛ̀ má ↄ̃nↄkũ, ↄ̃ à zã̀kũmanↄ. +Mↄafilide pↄ́ pↄ́ sa vĩ a kpàsa guu, a zɛ̀mɛɛ, mɛ́ à gɛ̀ ma gbagba ń pↄ́ sãadeo a gɛ̃ɛ ũ, adeá láaipↄɛ. Asa mámɛmaa Kía zↄ̃ↄ, ma tↄ́ ì to vĩa bui píi kṹ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Kí a tãana pↄ́ à ɛ̀a sì Amaniwa bↄ̀ à dà Maadoseɛ, ↄ̃ Ɛsitɛɛ Amani bɛ nàɛ̀ aà ↄzĩ. +Aà zĩgↄ̃ bade Lemalia nɛ́ Pɛka lɛkpàaĩaàzi ń gbɛ̃́ↄ. Ɔ̃ à Galada bùsudeↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn blakwi à sìńnↄ kípizi aà zɛgikĩi Samali, à aà dɛ̀ ń Aagobuo ń Alieo, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Davidi lɛ. Wì sí ń kúuↄɛ. +Tó gbɛ̃maa fĩabò ń vãio, vãi a kɛ̃ aà uawao. +Bee yã́i wa mↄ ń gbaↄ Diiɛ lákaa wá duunaa aà aɛ yã́i. Baade mↄ̀ ń vua zãblebↄ pↄ́ á sɛ̀lɛↄ ń gã̀sĩgbɛↄ ń zãↄ ń tãanaↄ ń swã́liↄ ń ↄ̃nɛɛↄ. +Má za tã́a gbàgbanaↄgu, Dii má aà náai vĩ. +Asii Taatu ì, Taatu Uliɛli ì, Uliɛli Uzia ì, Uzia Saulu ì. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ zĩ̀zↄↄ ũ sↄ̃, má á bↄlɛ ɛ̀ isaipiu ma bàakuaánↄ au yã́i. +Ma nɛ́ↄ, málɛ yã́ bee oɛ́, kɛ́ ásu duunakɛo yã́iɛ. Ãma tó á gbɛ̃e duunakɛ̀, wá Zɛnnↄde vĩ Mae Lua kĩ́i tàaesaide Yesu Kilisi ũ. +Lua gbɛ̃́ↄ fↄkpàwá ḿpii, atɛ̃sa an gbɛ̃́ pↄ́ kú Sezaa bɛↄ. +Lá wì ã́nusu ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń bɛↄmao ń mↄpuo ka muau wà tɛ́kau e mↄpi bↄlɛ, màa má á naaa mà á ká wɛ̃́lɛpiu ń pↄfɛ̃o, mí á yↄ́ ń pↄkũmao. +ↄ̃ a ò Ɛfↄ̃nↄɛ an wáa ḿpii: Swã́kpa ǹ ma yãma. Má buapi fĩaboɛ. Ma ↄ̃a sí, mí gɛ vĩu. +Wɛ̃́lɛpideↄ ò Ɛliziɛ: Gwa dii! Wá wɛ̃́lɛ kálɛa maa lá ń èwa. A í mɛ́ nao, a tↄↄlɛ lí pↄe kɛo. +Kↄloze nɛ́ Saluũ, Mizipa fã́ani kí, Nibↄna Bↄlɛ kɛ̀kɛ. À ɛ̀a bò a dↄ̀, à a gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, à a mↄↄ ń a gbã́aↄ dàu. À bĩ́i pↄ́ kú Siloe Íkalɛkĩi saɛ kɛ̀kɛ bò lↄ za kibɛ kaa saɛ e à gɛ̀ pɛ̀ Davidi Wɛ̃́lɛ dɛdɛkĩiwa. +Lá ma á sisi, a gi swã́kpai, ma ↄ pòoɛ́, á gbɛ̃e laai i kawào, +Egipiↄá Lua no, gbɛ̃nazĩnaↄnɛ! An sↄ̃́ↄá Lua Nisĩna no, pↄ́ audeↄnɛ! Tó Dii ↄ lòońla, an dↄnlɛdeↄ gɛ̃mbↄlɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ dↄńlɛↄ lɛ́lɛ, aa midɛ sãnu ḿpii. +Gyãpi gↄↄplakɛ̀aànↄ, a ye kaiaànↄ wɛ̃̀ pla, ↄ̃ gyãpi aà nↄnaↄ bↄ̀lɛ, à gà ń wãwã zↄ̃ↄo. Aà gbɛ̃́ↄ i tɛ́ zↄ̃ↄ kaɛ̀ aà gɛ̀ kpɛlaa yã́i lá aa kɛ̀ aà deziↄnɛwao. +Wa n gbɛe sɛ kpɛdↄgbɛↄ mide ũ ge ɛ̃daalɛgbɛ ũo, asa ńyↄ̃ↄ dɛ bɛzia ũ gↄↄpiiɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ i zɛ ń ikoyãɛ beeↄ àlɛ zĩkɛwào ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Ásu to vĩa á kṹo. Má á gwa ń á nɛ́ↄ. Màa à yã́ na ònɛ́ à ń gbáò sↄ̃̀. +Pↄsɛↄ yã́ musu mi yãe ma Dii kĩ́io, ãma lá má náai vĩ Dii sùuu guu, lá ma làasoo dɛ má oɛ́. +Á gbɛ̃́ pↄ́ ma bɛbɛ á guu, ma kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i waasokɛ̀ɛ́ↄ, má dↄ̃ tiasa kɛ́ wá wɛsikↄ̃lɛ lↄo. +Dii ò Mↄiziɛ yãa à mɛ̀, lá gu lɛ́ dↄ kíapiↄ líↄ mↄ dodo saokĩi sakɛ̃a yã́i. +Ezekia ãiakɛ̀ à bĩ́i pↄ́ gbòo kɛ̀kɛ píi, ↄ̃ à gugwakĩi lɛsĩↄ bòwà. À bĩ́ibò bĩ́izi lↄ mɛ́ à Davidi wɛ̃́lɛ gu pↄ́ wa kàkaↄ gbãa kã̀fĩ. À gↄ̃kɛbↄↄ ń sɛ̀ngbaoↄ pì dasidasi. +Málɛ ↄ́ↄlↄ Sibema vɛ̃ɛbuↄnɛ, ma wiipi dɛ lán Yazɛɛdeↄ pↄ́wa. Sibema gↄ̃na ↄtà yãa e ísialɛi e à gɛ̀ kà Yazɛɛwa. Ɔ̃ gbɛ̃kaalɛna mↄ̀ lɛ̀lɛ a vɛ̃ɛ kↄ́ pↄ́ màↄwa. +A yã́ mɛ́ tò wà tↄkpà lↄ̀ↄpiɛ Luabɛ̃ɛpↄimaelↄↄ. A ku Kadɛsi ń Bɛlɛdio zãnguoɛ. +Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ, tó a ma yenzide è, á oɛ̀ kpelewa ni? Ma naɛ́ Luazi à oɛ̀mɛɛ, ma yeaaàzi ma mɛ bùsa. +Fɛlɛ gɛ́ Samali kí Ahabu lei. À gɛ̀ Nabↄti vɛ̃ɛbu sɛ́i, a ku we. +Dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Nɛbuzaladã gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛuↄ sɛ̀lɛ tàńnↄ Babɛli ń gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ nàwaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ. +Ǹ aà gbɛ̃ ń flão, ǹ aà bↄ ga lɛ́zĩ. +Aàpi mɛ́ òmɛɛ a dãeɛo lé? Nↄɛpi sↄ̃ à mɛ̀ a dãↄɛ. Ma yãkɛ̀ a zɛ́waɛ, má tàae vĩo. +ↄ̃ aa wabikɛ̀wà aà gↄↄplakɛńnↄ. I weio, +Abinɛɛ yãò ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ à mɛ̀: Za zi álɛ wɛɛlɛ Davidi àↄ dɛ á kía ũɛ. +Kɛ́ daɛ gbɛ̃bonapi ò Bↄazuɛ aà lú, ↄ̃ à a kyale bↄ̀ a kpà Bↄazuwa. +Gbɛ̃maaↄ wɛ́ ìↄ dↄ pↄnai, vãikɛnaↄ sↄ̃, tãmaa a ń nɛ́ɛ. +A yã́i Dii a seelakɛɛ́ azĩa. Gwa! Wɛ̃́ndia lɛ́so a nↄsi à nɛi gↄ̃ɛ ũ, i tↄ́kpaɛ̀ Ɛmanuɛli. +N gi Yudaↄzi fĩ́afĩa yã̀? N pↄ bↄ̀ Siↄnagu yã̀? Àkɛa n wá wɛtã̀, gbã́gbãa kuo ni? Wá wɛ́ dↄ aafiai, kási yãmaae kuo. Wá wɛ́ dↄ gbã́gbãai, ↄ̃ gili guu wá kúu. +Labã fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à lɛzà a tↄũnaↄwa ń a nɛ́ↄ, à samaaònɛ́, ↄ̃ à ɛ̀a tà a bɛ. +Tↄↄlɛ iↄ ku a guu Dii ua pↄ́ ũ. A gbã̀a ń a yàasao iↄ sáa gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla ń basↄoo (500), wi gu to dai, a yàasa iↄ gã̀sĩsuu blakwi. +Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: Bↄ́ tↄ̀ↄma mà dilɛnɛi? À mɛ̀: Ǹ n seelakɛbↄ ń a bao ń gopana pↄ́ ń kũao kpaa. Ɔ̃ a kpàwà à wùlɛaànↄ, ↄ̃ à kɛ̀ nↄ ũ. +Ɔ̃ Yotaũ bàalɛ̀ à a taa kɛ̀, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Lↄ̀ↄu, kɛ́ àlɛ vĩakɛ a vĩ̀i Abimɛlɛkiɛ yã́i. +Dii ò Isailiↄnɛ aasu buipiↄ sɛo, asa aa ń sã́sãɛ, aaiↄ sao ń tã́aↄwa. Ń beeo Salomↄↄ nàmá kɛ́ a yeńzi yã́i. +Dã buipiↄ tã́apiↄ pɛ̀lɛ we, ↄ̃ aa Mↄizi nɛ́ Geesoũ bui Yonatãapi ń aà nɛ́ↄ dìlɛ ń saonaↄ ũ e gↄↄ pↄ́ wà bùsupi sìmá. +Kɛ́ aalɛ gↄↄplakɛ we, Fɛsɛtu bↄ̀ ń Pↄlu yã́o kípiɛ à mɛ̀: Gↄ̃ɛe ku la, Felisi aà tò dakpɛu. +Kɛ́ wa ka guɛ beeu, Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ ń Basana kí Oguo bↄ̀lɛwá ń zĩo, ↄ̃ wa zĩblèmá. +Aavadi buiↄ, Zɛmali buiↄ ń Amata buiↄ. +Màa Yozuee bùsupi sì píi, a gusĩsĩde ń Nɛgɛvɛo píi ń Gosɛ̃ bùsuo píi ń bùsu pↄ́ kú gusalalauo ń sɛ̃gbão píi. À Isaili bùsu gusĩsĩde ń gusalalao sì +A ò Yosɛfuɛ: Lua Gbãapiide bↄ̀a Luzu, Kanaa bùsuu, à báaadàmagu, +À ń lé bùsu giinau, guwaiwai pↄ́ da pã, wàiↄ ì ↄ́ↄlↄu. À ↄlìańzi à ń gwá, à laaidↄ̀má lá a wɛbɛsianawa. +À kↄ̃ sí lá Kilisi á síwà Lua tↄbↄa yã́i. +Lua ma dilɛ a zĩna ũ mà baopi kpàwakɛ, mí danɛ́. +Ɔmɛli yã́ kĩniↄ ń a nɛgↄ̃nkɛyãↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +asa Lua yã́ ń wá wabikɛao gbãbↄ̀ɛ̀. +Má báaada dṹnia bui píigu n bui sabai, kɛ́ n ma yãmà yã́i. +Ɔ̃ Isaili buipiↄ wɛ̃́lɛpiↄ ń ń dã́dãkɛkĩiↄ kpà Levii buiↄwa. +Ɔ̃ Mↄizi yãdìlɛ saonkia Ɛleazaaɛ ń Nuni nɛ́ Yozueeo ń Isaili bui dↄaanaↄ gbɛ̃́piↄ yã́ musu, +za zĩ́lɛ e musu ń kpɛ́pi lɛ́ musuo. +Ma Dii ma mɛ̀, gbɛ̃nazĩn pↄ̀ↄbↄzãkɛnaↄ, à sua, asa á zã́n ma ũ. Má á sɛ́ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo dodo, bui ń buio plapla, mí suánↄ Siↄna. +Ɔ̃ ma tↄↄlɛ dafu ń musu dafuo è, asa tↄↄlɛ sɛ̃́ia ń musu sɛ̃́iao gɛ̃̀, mɛ́ ísia ku lↄo. +Ń dɛ Zipoo nɛ́ Balaki, Mↄabuↄ kíalae? À wè lɛkpaakɛ̀wanↄa? À wè zĩkàwanↄa? +Ɔ̃ Temani gbɛ̃́ Ɛlifaza yã́zãsìwà à mɛ̀ +Ńsu to mapi n zↄ̀blena dↄ́ɛnnↄo, duuna su gbãableao, míↄ kú wásawasa tàae zↄ̃ↄ sai. +Faasaide ì saka a mae totoau, lɛdamamana sↄ̃ ìↄ laai vĩ. +Mapi n zↄ̀blena, ma nↄ̀ↄmusu ń maio dɛ̀ píi, mɛ́ Filitɛ̃ gyafↄↄdepi a gↄ̃ lán pↄ́piↄwaɛ, asa àlɛ kuabiibii Lua bɛ̃́ɛ zĩgↄ̃ↄwaɛ. +Ɔ̃ Yabɛsi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ òɛ̀: Wá gba gↄↄ sopla wà gbɛ̃́ↄ zĩ Isaili bùsu guu píi. Tó gbɛ̃e ku à wá suabao, wá mikpama. +Aà gbɛ̃́ beeↄ kuaànↄ: Semaia, Azalɛli, Milalai, Gilalai, Maai, Nɛtanɛli, Yuda ń Ananio. Aa Lua gbɛ̃́ Davidi pↄ́ↄbↄnaↄ kũa. Yãdanɛde Ɛzala mɛ́ dↄaaanɛ́. +A gbɛa Azebu nɛ́ Nɛɛmii, Bɛzuu fã́ani kpɛdo kí, bĩ́i kɛ̀kɛ bò e Davidi bɛ gɛvĩkĩi saɛ ń íkalɛkĩi pↄ́ wa yↄ̃̀o ń Nɛgↄ̃naↄ Kpɛ́o. +Wɛ̃́lɛ súu ma dↄ! Ma kpɛ́ kↄ̃fĩ ma dↄ! Málɛ fĩabo ma ibɛɛↄnɛ a lɛ́ gbɛu. +Ɔ̃ Mↄizi ò Luaɛ: Tó ma gɛ má ò Isailiↄnɛ ma mɛ̀ an deziↄ Lua mɛ́ ma zĩmá, tó aa ma la n tↄ́i, kpelewa má onɛ́i? +A maa yãa á dãuna buiↄ gwaa kɛɛ́ na an wɛtãgↄↄo. I kṹ á pↄ kɛ na Yudaↄ kaalɛgↄↄo, i kũ à yamↄsɛkpa an taasikɛapi guuo. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú wee a mɛ álɛ gyãkɛo, wɛ̃́lɛpideↄ duuna kɛ̃̀má. +To lou pílɛpilɛ ǹ gbɛ̃́ↄ fãaa, ka fã́ńgu, gili i gɛ̃ńgu. +Ãma Isailiↄ i tɛsↄ̃ wɛ̃́lɛ pↄ́ wà ɛ̀a kàlɛ ń bɛzia gbɛuↄwao, sema Azoo pↄ́ Yozuee tɛsↄ̃̀wàpi bàasio. +Má tó n ĩadamadeↄ ńzĩa só, aa ńzĩa au mi à ń dɛ lán wɛ̃wa, gbɛ̃́pii iↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛ má Dii á Suabana, á Yakↄbu buiↄ Lua gbãade, á Bona ũ. +ãnabikɛkɛ a yã́i ǹ mɛ, ma Dii Lua ma mɛ̀, lá buiↄ lìaázi, aa á yaa a gↄ̃ ń pↄ́ ũ, mɛ́ á tↄ́ ĩ́i gↄ̃̀ dↄ gbɛ̃́pii lɛ́u, +Alifi buiↄ gbɛ̃ↄn basↄokwi ń plao (112). +Dii yãkɛ̀mɛɛ ma nↄ̀sɛmaa lɛ́u, à fĩabòmɛɛ ma gbãsĩsai lɛ́u. +aa yãdìlɛ gbɛ̃́ↄnɛ aa mɛ̀: Tó á è Levii bui saonaↄ Dii á Lua bàakuaánↄ kpagolo sɛ́a, à dazɛu, íↄ tɛ́ ń kpɛ, +Aa pãkpà Dii ń Lua yãdilɛaↄzi, aa mↄkàsa mɛ̀n pla lán gáaenaↄwa ń diiↄ ũ, aa Asetaati lí pɛ̀lɛ, aa kùlɛ luabɛ pↄ́ↄnɛ, aa zↄblè Baaliɛ. +Nɛfatali bui wɛ̃́lɛↄ Kɛdɛsi pↄ́ kú Galile, Hamↄ, Kiliataiũ ń ń dã́dãkɛkĩiↄ. +Ma Dii ma mɛ̀: Yudaↄ yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀, aa pↄbɛ̃ɛ kàlɛ kpɛ́ pↄ́ ma tↄ́ kuwàu aa a gbãlɛ̀. +Sↄ̃ kɛ̃̀magu, ma bɛɛɛ gɛ̃̀zɛa ń ĩ́anao, ma kua na sã̀alɛ lán luabɛpuanawa. +Lua dↄ̀ńlɛ à Ageli buiↄ nànɛ́ ń ↄzĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ kúńnↄↄ píi, kɛ́ aa wiilɛ̀wa zĩlau yã́i. A sìńnↄ, kɛ́ aa a náaikɛ̀ yã́i. +Màa yã́ pↄ́ Dii ò Yehuɛ kɛ̀, à mɛ̀ aà buiↄ mɛ́ aaↄ Isaili kpalable e à gɛ pɛ aà sↄ̃kpaɛↄwa. +Mi wɛ̃ni láasai kpámá, aa gaga bauo. Gbɛ̃e a fↄ̃ ń bↄ ma ↄzĩo. +Ɔ̃ aa lɛkpàaĩ aa mɛ̀: Tó wa mɛ̀ Lua kĩ́iɛ, a mɛ bↄ́yãi wi Zãa yã́ sío niɛ. +Ɛ̃ yãbↄlɛa pã pↄ́ lí kpaaĩ ń Lua yã́ooɛ. Ì gbɛ̃́ↄ luayãdasai kã́fĩnɛ́ɛ, +Bee gbɛa Zifideↄ gɛ̀ Saulu lè Gibɛa aa mɛ̀: Davidi ulɛa wá bùsu sɛ̃gbãu. A ku líkpɛu Hakila sĩ̀sĩpↄlɛu Yɛsimↄ gɛↄmidↄkĩi oi. +Ma bↄ yooyeaɛ beeu, kɛ́ mà n tↄbↄ, gbɛ̃maaↄ i kãaamazi, kɛ́ n maakɛ̀mɛɛ yã́i. +Gbɛ̃maaↄ, à pↄnakɛ ń Diio, nↄ̀sɛpuadeↄ, à gulakɛ, í yáalↄ. +Wà yã́ pↄ́ Davidi òpi sɛ̀lɛ sìu Sauluɛ, ↄ̃ à aà sìsi. +Wa Mↄabuↄ yↄ̃̀ↄ yãmà, an kàamai ń ń zazao kɛ̀ zài. Aa zĩasɛa lɛsĩ ń ĩ́andão vĩ, wala mɛ́ lɛ́ ń ɛ́ ń sↄ̃ guu. +Ásuli zĩ ↄkunwɛiana kɛnɛ́o. Àli Lua pↄeã kɛ ń nↄ̀sɛpuao Kilisi zↄↄ ũ. +Kɛ́ Yesu lɛ́ gɛ̃ góilɛna guu, gↄ̃ɛpi wabikɛ̀wà à e taaànↄ. +aa mɛ̀: Dii bùsupi nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩ píiɛ. Bùsupideↄ kã́ gà ḿpii wá yã́i. +Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a a malaikaↄ gbaɛ aa gbɛ̃sãsãnaↄ ń vãikɛnaↄ bↄlɛ a kpala gbɛ̃́ↄ guu píi, +Má Egipiↄ fãaa buiↄ guu, mí ń fã́ndaiada bùsu ń bùsuo, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Kɛ́ Davidi mↄ̀, a ò Sauluɛ: Gbɛ̃e su to sↄ̃ kɛ̃agu Filitɛ̃pi yã́ musuo. Mapi n zↄ̀blena, má gɛ́ zĩkaiaànↄɛ. +Sĩana málɛ onɛ, ńyↄ̃ bↄ weo e ǹ gɛ ǹ fĩaboò. Baa tãnga a gↄ̃ tɛnzio. +Àli ble gu pↄ́ wa dìlɛ a zɛ́iu, asa á baan we sa pↄ́ wì a pↄ́ nísika Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ guu. Màa Dii dìlɛmɛɛ. +Yesu ò a ìwaↄnɛ: Ɔdee mɛ́ kú à ziia dìlɛ a zĩkɛnaↄnɛ. Ɔ̃ wà mↄ̀ wà aà kↄmalɛkɛ̀ɛ̀ wà mɛ̀ àlɛ aà àizɛɛ kpálɛ. +Ǹ a nɛtaɛ kɛ ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo duunkɛ̃makĩi ũ, a gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu pla ń kĩnio, a yàasa iↄ gã̀sĩsuu do ń kĩnio. +Yesu òɛ̀: Sĩana málɛ onɛ, gwãasĩnaa e ko àↄ gɛ́ lɛzui, ńyↄ̃ lelekpamazi gɛ̃n àaↄ̃. +Wɛzɛ̃na ì yãdada a sↄ̃u, ↄ̃nↄna swã́ ìↄ dↄ dↄ̃ai. +Galiũdeↄ, à búbuapɛ! Laisideↄ, à swã́kpa! Waiyoo Anatodeↄ! +Lá Babɛlideↄ gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ dṹnia guu dasi, Babɛlipi a wiɛ sa Isaili pↄ́ aa ń dɛdɛↄ yã́ musu. +Ma Dii ma mɛ̀ mɛ́ i kɛ wà musu yↄ̃̀ wà dṹnia zĩ́mpɛlɛↄ asii dↄ̃̀o, má gí Isaili buiↄzi píi yã́ pↄ́ aa kɛ̀ yã́io. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma nɛ́, bↄ́yãi ńyↄ̃ nↄ pãle nidɛi? Bↄ́yãi ńyↄ̃ bↄ̃̀nↄble ń nↄ pↄsɛoi? +ń Yuudɛ̃ baa gukpɛo za Gɛnɛzalɛti ísidawa e à gɛ̀ pɛ̀ Ísida Wisidewa ń Bɛyɛsimↄ pↄ́ kú gɛↄmidↄkĩi oio e gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wì mɛ Pisiga pↄlɛu. +Aloee wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛzia ũ, aↄ dɛ pↄ́ↄ kákĩi ũ. Gbɛ̃e aↄ ku we kɛ́ a vĩa gbasa pↄ́piↄ kũo. +Ni to i dańla aai gaga, aa dɛ lán sɛ̃ pↄ́ ì bↄlɛ kↄↄwa, +Yã́zɛde a n gba gbãa, gbãamↄa gbɛ̃́ↄnɛ a zã̀ kũnnↄ. Ńyↄ̃ↄ pↄe vĩa vĩo, gili a gɛ̃nguo. +Ɔ̃ saonkiapi a ulaↄ ga kɛ̃̀ à mɛ̀: Ée, wá bàa kú ń seeladeↄ lↄe? +Kɛ́ gu dↄ̀, à fɛ̀lɛ lɛ́ dazɛu lↄ, ↄ̃ aà ã̀nsuepi gìɛ lↄ, ↄ̃ à gↄ̃̀. +A yã́i tò Dii a yão gbɛ̃́piↄnɛ ń buipãle yã́ pↄ́ aalɛ maoo. +Lua, à kũ̀ wà n táasilɛ Siↄnaɛ, wi lɛ́ pↄ́ wa kɛ̀maↄ fĩabo. +Gbɛ̃́ pↄ́ n��sipi taa kɛ̀, ge a kà gbɛ̃́ pↄ́ dɛ saona ũowa, wà ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu wà dɛ. +Dii Nisĩna aↄ kuwà, a aà gba ↄ̃nↄ ń wɛzɛ̃o, a aà gba gbãa ń lɛdaama zɛ́o, a aà gba dↄ̃a, i to aàↄ Dii vĩa vĩ. +Asa an yãe náai vĩo, aaì lɛnakasa gbɛ̃́ↄnɛ. An nↄ̀sɛ dɛ lán kaadↄɛmbɛwaɛ, gbɛ̃́ ↄ̃̀ↄkpaa yã́ kↄ̃̀ ń sↄ̃u. +Yã́ pↄ́ má dìlɛ nↄ̀bↄↄ ń bãↄ ń ílɛpↄ bɛ̃́ɛↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ musun we. +Ĩana a káwá yã́ pↄ́ á wɛ́ a e yã́i. +Sa oosi ogↄↄ ↄ̃ ãnabi Ɛlia sↄ̃̀i à mɛ̀: Dii, Ablahaũ ń Izaakio ń Isailio Lua, to wà dↄ̃ gbã kɛ́ ḿmɛnn Isailiↄ Lua, mɛ́ n zↄ̀blenan ma ũ, málɛ yã́ɛ bee kɛ, kɛ́ ḿmɛ ń òmɛɛ yã́i. +Aà ìwaↄ aà gɛ sɛ dà sↄ̃́go guu, aa sùò Yelusalɛũ wa vĩ̀. Ɔ̃ Yudaↄ aà nɛ́ Yoaaza kpà kía ũ aà gbɛu. +Dii a táánↄ ń á kía pↄ́ á aà dilɛo bui pↄ́ ápiↄ ń á deziↄ dↄ̃oↄ kĩ́i. Wekĩi á zↄbleu líↄnɛ ń gbɛↄ á diiↄ ũ. +Aa bↄ̀lɛ ń ń zĩgↄ̃ↄ píi dasidasi lán ísialɛ ũfãawa. An sↄ̃́ↄ ń ń sↄ̃́goↄ kɛ̀ zài. +À giɛ̀, í zɛ gbãa luanaaikɛa guu, asa á dↄ̃ kɛ́ á Yesude dee pↄ́ kú dṹnia guuↄ píi lɛ́ taasi doũpi kɛɛ. +Á dↄ̃ kɛ́ gↄↄ pↄ́ á Lua dↄ̃o, tã́a pↄ́ aali yãooↄ mɛ́ ìↄ á gálɛ, aaìↄ dↄaaaɛ́. +Wìliↄ dↄ̃o tó Yudaↄ yã́ pↄ́ ma zɛò mà yíamá yãma, an baade i bↄ a zɛ́ vãiu, mí ń tàaeↄ ń ń duunao kɛ̃́má. +Kɛ́ Pilati mà Yesu gà kↄ̀, à bↄ̀ aà saɛ. Ɔ̃ à sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ sìsi, à aà là tó Yesu gà kↄ̀. +Asa i saka taasideguo, i aà wɛ̃nadekɛ yaboo, i mikpɛdↄɛ̀o, à swãkpà aà wiilɛai. +Ɔ̃ zù fɛ̃́fɛ̃a wòũwoũpiↄ zù maa mɛkpaapiↄ mↄ̀mↄ, ↄ̃ Falaↄ̃ↄ vù. +Ɔ̃ Davidi ɛ̀waaso pↄ́ lɛ́ baopi kpaɛ là à mɛ̀: Kpelewa ↄ̃ ń dↄ̃ Saulu ń a nɛ́ Yonatãao gài? +Kɛ́ kí Davidi yã́pi mà, aà pↄ pà maamaa. +ↄ̃ a òɛ̀: Tó gbɛ̃́ pↄ́ yã́ vĩnnↄↄ mↄ̀, má ma lá aa o. Ɔ̃ à mɛ̀ wàↄ aà dↄ̃́a ua. Elodi mɛ́ uapi kpà yãa. +Ń beeo aai swã́sɛio, ↄ̃ aa zɛ̀ ń ń fɛlɛkaayão. +Ɔ̃ vĩ̀api a zwãa wòlo à vĩ̀ pɛ̀lɛ à mↄ̀ Yesu kĩ́i. +Musu ń zĩ́lɛoá n pↄ́ɛ, n dṹnia kàlɛ ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. +Ma zĩkɛna pↄ́ má sɛ̀n kɛ, ma yenzide pↄ́ aà yã́ ì kamagu. Má a Nisĩna pisiwà, i yã́zɛde da buiↄnɛ. +Yosɛfu gɛ̀ yãò Falaↄ̃ↄɛ à mɛ̀: Ma vĩ̀iↄ bↄ̀ Kanaa bùsuu ń ń sãↄ ń ń bleↄ ń ń zuↄ ń pↄ́ pↄ́ aa vĩↄ píi, aa mↄ̀ Gosɛ̃ bùsuu. +Ɔ̃ Naama gɛ̃̀ a sↄ̃́gou, à gɛ̀ zɛ̀ Ɛlizi kpɛ́ kpɛɛlɛ. +Yozuee gbɛ̃́ↄ wii mà, ↄ̃ a ò Mↄiziɛ: Zĩkawii ma dↄ bòou. +Levii bui kĩniↄn kɛ: Amlaũ bui Sebuɛli nɛ́ Yedeia. +Ma zↄ̀blena Mↄizi gà. Fɛlɛ bua Yuudɛ̃wa la sa, mpi ń Isailiↄ píi, í gɛ̃ bùsu pↄ́ má kpàwáu. +Mↄ sopladepi gↄↄ kwide zĩ́ líↄ dɛ Duunkɛ̃magↄↄ ũ. Àli kↄ̃ kãaamɛɛ, í lɛye, í sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ oa. +Ɛdↄũↄ ń Isimaɛla buiↄ ń Mↄabuↄ ń Hagaa buiↄ +Waiyoo dṹnia, kɛ́ yã́ pↄ́ ì to wà fu ku a guu yã́i. Sema yã́ pↄ́ ì to wà fu àↄ ku, ãma waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ fua yã́pi sù bↄ̀ aà kĩ́i. +Kɛ́ àlɛ gɛ́ we, ↄ̃ Lua Nisĩna dì aàpiɛ sↄ̃, àlɛ gɛ́, àlɛ ãnabikɛkɛ e à gɛ̀ kàò Naio Lama. +Ɔ̃ an baade a tɛ́sibↄ sɛ̀, à tɛsì à tulaletikàa. Aa gɛ̀ zɛ̀ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ ń Mↄizio ń Aalonao. +Ɔ̃ Tapɛnɛsi dãunapi nɛì gↄ̃ɛ ũ, wì mɛ Genuba, ↄ̃ Tapɛnɛsi nɛ́pi gwà Falaↄ̃ↄ ua ń Falaↄ̃ↄ nɛ́ↄ sãnu. +Aa tò gbɛ̃́ pↄ́ kú kpɛɛlɛↄ vĩ̀akũ̀ nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi, ↄ̃ aalɛ zɛwɛɛlɛ e aa kpàsa. +Á gbɛ̃e lɛ́ gyãkɛ yã̀? Aà á gãli gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sísi, aai wabikɛɛ̀, aai nísimawà ń Dii tↄ́o. +Dii dà ãnabiↄ ń guenaↄnɛ píi, ↄ̃ aa lɛnàwà Isailiↄ ń Yudaↄnɛ, aa mɛ̀ aa mikɛ̃ ń yãvãiↄwa, aaiↄ Dii yãdilɛaↄ ń aà yãdanɛo kũa, lá a ku ikoyã pↄ́ a dìlɛ ń deziↄnɛ guu, à ɛ̀a dà a zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aa òwa. +Dii, ńyↄ̃ ɛa wá wɛ́ gwa bↄɛ ni? Wɛ̃nadↄ̃ n zↄ̀blenaↄnɛ. +kɛ́ aa e sa pↄ́ kà Lua Musudegu owà, aai wabikɛwàmɛɛ ń ma nɛ́ↄ. +Ɔ̃ Lea ń a nɛ́ↄ sↄ̃̀ńzi sↄ̃, aa kùlɛ. Bee gbɛa Yosɛfu ń Lasɛlio sↄ̃̀ńzi aa kùlɛ. +Tↄ si Madiãↄwa Isailiↄnɛ, ní tá n deziↄ kĩ́i. +Ɔ̃ Dii Balaaũ wɛ́ kɛ̃̀ɛ̀, à aà Malaika è zɛa zɛ́u à fɛ̃nda wò a kũa. Ɔ̃ à mipɛ̀lɛ tↄↄlɛ à kùlɛɛ̀. +Za Ahabu nɛ́ Yolaũ kpalablea wɛ̃̀ kuɛdode guu, ↄ̃ Aaziapi gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ. +Má pↄ́piↄ na bui zĩ̀loↄnɛ ń ↄzĩ aa ń pↄ́ sɛ́lɛɛ. Má kpá dṹnia vãikɛnaↄwa, aa ń pↄ́ naaaɛ, aai a gbãlɛ. +Wa sɛ taò Asili bùsuu falu ũ an kía zↄ̃ↄɛɛ. Ɛflaiũ bui��� gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i, wí a Isailiↄ kṹ zɛ́ pↄ́ aa sɛ yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ azĩa náaikɛá sↄũɛ, gbɛ̃́ pↄ́ kú ↄ̃nↄↄ̃nↄ mɛ́ a bↄ maa. +À su Diiwa, í yãsiuɛ̀ à oɛ̀: Wá yãvãiↄ kɛ̃́wá, gbãakpawázi, wí n sáaukpa. +Mↄizi yã́ pↄ́ Dii òɛ sɛ̀lɛ sìu Isailiↄnɛ píi. +Gbɛ̃́ↄ baakwipiↄ tↄ́n kɛ: Yoabu dãuna Asaɛli, Dodo nɛ́ Ɛlana Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́, +Tàae fĩabobↄ yãdilɛapi doũ ń duun awakpabↄ yã́oɛ, saona pↄ́ duunakɛ̃̀omá pↄ́ɛ. +Damasi yã́. Amatadeↄ ń Aapadadeↄ gɛɛ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i, kɛ́ aa bao ĩ́i mà yã́i. An sↄ̃ zɛa tɛɛɛo lán ísia íwa, an nↄ̀sɛ daa doũo. +a òmɛɛ á tó mà nɛi maamaa, í ma kã́fĩ mà gↄ̃ buiↄ dezi ũ, í bùsupi kpa ma buiↄwa ma kpɛ an pↄ́ ũ e gↄↄpii. +Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Gɛ kpele mà sísinɛi? À mɛ̀: Samuɛliɛ. +Kɛ́ zĩnaↄ mà za Yelusalɛũ Samaliↄ Lua yã́ sì, aa Piɛɛ ń Zãao zĩ̀má. +Ɔ̃nↄna yãoa ì to dↄ̃a káńgu, sↄũ lɛ́ sↄ̃, yãfaasai ìↄ bↄlɛu. +Gↄↄpii saonaↄ ìↄ kú ń zĩ guuɛ, aaↄ sa doũ pↄ́ lí fↄ̃ duunakɛ̃̀má bauo o mↄ̀ↄmↄↄ. +Gↄ̃ɛ pↄ́ kú weↄ kà lán gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo taawa (5.000). Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ: À to aa zↄ̃lɛ gãgã gbɛ̃ↄn blakwikwi. +Dii ò Mↄiziɛ à mɛ̀: Gbɛ̃́piↄ aaↄ sakamagu gↄↄpii yã̀? Baa ń dabudabu dasi pↄ́ má kɛ̀ ń guuↄ, aaↄ ku ma náaikɛsai gↄↄpii yã̀? +Aaↄ dɛ Isailiↄ gbãaekĩi ũ lↄo, Isailiↄ i dↄ̃ sa ń zɛa ń Egipiↄá duunaɛ, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii Lua. +Ɔ̃ gbãadeↄ gɛ ò kíɛ: Wà gbɛ̃́pi dɛ, asa àlɛ zĩgↄ̃ pↄ́ gↄ̃̀wɛ̃ɛ wá wɛ̃́lɛ guuↄ kãdɛɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi, yã́ pↄ́ àlɛ onɛ́ yã́i. Gbɛ̃́pi lɛ́ wá gbɛ̃́ↄ aafia wɛɛlɛo, sema an ásookɛa. +Á á gbãa kↄ́lɛ pãɛ, asa tↄↄlɛ a blɛkɛɛ́o, mɛ́ líↄ nɛiɛ́o. +I Lua yã́ɛ bee kyokɛo lé? Wà mɛ̀: Gbɛ pↄ́ ɛ̃bonaↄ pãkpài mɛ́ gↄ̃̀ gbɛↄ mide ũ. +Malaikaↄá zĩkɛnaↄnɛ ḿpii, nisĩna pↄ́ Lua ì ń zĩ dↄi gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ ziaↄlɛɛ. +Kɛ́ aa kɛ̀ màa, aa kpↄ nàaa gìligili e an táaluↄ ye kɛ̃́kɛ̃i. +Ɔ̃ Ɛdↄũↄ ònɛ́: Á e bↄlɛ ń wá bùsuoo. Tó a gi, wá bↄ daálɛ ń fɛ̃ndaoɛ. +Ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ Lua asii dↄ̃a? Ńyↄ̃ bↄ Gbãapiide zↄ̃ↄkɛ lɛ́wae? +Zↄ̃ↄkɛ ń kíakɛo da nↄamblebↄↄ ũ, gawi ń bɛɛɛo da ulada ũ. +Ɔ̃ Simɛi ò kíɛ: Yãmaaɛ, ma dii kí. Mapi n zↄ̀blena má kɛ lá ń òwaɛ. Ɔ̃ à gↄ̃̀ Yelusalɛũ màa gĩa gↄↄpla. +Lá vua tãana dɛ sàwakusana níu, màa nↄ kɛfɛn ↄ̃nↄsaide dɛ. +Mi we ma duunakɛ̀ ma aà kào. +Ɔ̃ Izaaki ò a nɛ́ɛ: Óo! Ń è kↄ̀a? A wèwà à mɛ̀: Dii n Lua mɛ́ saakpàa. +Egipi gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̀lɛ ń gbãadeↄ zĩ́azĩa à gɛ̀ guwaiwaiu ń bùsudɛnaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃n n ũo lò? +Dii a to Egipi ísialɛ gↄ̃ gii, a ↄmalɛ Uflatai ń a lɛ́ĩan wãao, i gↄ̃na kɛ̃ lɛɛ sopla, wi buawà ń kyaleo kpaa. +Ńsu to wà saka n ɛ̀waasokɛguo. To n kua zɛↄlↄ Yesudeↄnɛ yãoa ń yãkɛao ń yeakↄ̃io ń luanaaikɛao ń kua gbãsĩsaio guu. +Baa tó a su taasikɛ̀ maakɛa yã́i, báaadeↄn á ũ. Ásuli vĩakɛ an wɛ́tɛ̃aɛo, ásu sↄ̃̀deedeekɛo. +Kási a dɛ màa ń ma zↄ̀blena Mↄizioo. Zĩkɛn náaideɛ ma ua. +À fɛ̀lɛ Babɛli mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ɛ, ↄ̃ à kà Yelusalɛũ mↄ sↄode gↄↄ sɛ̃́iazĩ. Aà Lua ↄ kuaàla, +Mámɛmaa Zãa á gbɛ̃do, naa Yesuwa guu kↄ̃gbɛ̃ↄn wá ũ wɛ́tɛ̃a guu, kpalablea guu, mɛnakɛa guu. Má kú ísia gũgũna pↄ́ wì mɛ Patemↄ guu luayãoa ń Yesu seeladekɛo yã́i. +A keeↄ sↄ̃ aa lɛ̀lɛ tↄↄlɛ maa guu. Aa bↄ̀lɛ aa zↄ̃ↄkũ̀ aa nɛì. A keeↄ kã́fĩakɛ̀ baakwikwi, keeↄ bàaↄ̃baaↄ̃, keeↄ basↄobasↄo. +Dii lí gbɛ̃́ swã́gaga ń pↄnaoo, ìli aà da taasiu pão. +Aamɛ aa gbɛ̃́ pↄ́ aai gbãsĩkɛ ń nↄɛooↄ ũ, aa lɛ́soɛ. Aaìↄ tɛ Sãzi gu pↄ́ àlɛ gɛ́u píi. Gbɛ̃́ↄ guu ampiↄ ↄ̃ wà ń bó Luaɛ ń São pↄ́ káau pↄ́ wa kpàwàↄ ũ. +À á àizɛɛ kãaa luabɛ. Wekĩi kↄ̀ↄↄ ń pↄ́ tã́nkpakɛao lí pↄ́ ↄ̃̀ↄkpauo, mɛ́ kpã́iↄ lí gufↄ̃ aa pↄ́ↄ sɛ̀lɛo. +Ǹ ń tↄ́ waa wɛ̃ni taala guu, an tↄ́ su àↄ ku lá doũ guu ń gbɛ̃maaↄ tↄ́oo. +Gwa! Gↄↄ bee, zĩbeezĩ, tó ma Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi dìlɛ ń pá ziu, +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Ma Nisĩna aↄ ku gbɛ̃nazĩnaↄ guu gↄↄpiio, asa aa sã̀sã ń dàa yã́iɛ. Wɛ̃̀ basoolo mɛ́ gↄ̃̀nɛ́. +Gↄ̃ɛ ↄdee ku ì pↄkasa maa ↄdeↄ da, ìↄ pↄnakɛ nama guu gↄↄpii. +Lá ni gbɛ̃́ wabikɛa ma, bui píi a wi danlaɛ. +tó a ò mà mi, ítↄ ma yiongoↄnɛ lↄ, má dↄ̃ kɛ́ wɛ̃́ndia pↄ́ ń dìlɛ à kɛ ma dii nɛ́ pↄ́ ũn we. +À kpawà sↄũsↄũ, i kɛ ń nↄ̀sɛmɛmplao no. Tó á kɛ̀ màa, Dii á Lua a báaada zĩ pↄ́ á kɛↄu ń yã́ pↄ́ á kɛↄ píi. +Mↄizi mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii dìlɛn kɛ: Wà mana zaa lɛ do dilɛ wá buiↄnɛ, kɛ́ aa blɛ pↄ́ a kpàwá wá blè guwaiwaiu wá bↄa Egipi gbɛa e sↄ̃. +Asa má yã́ pↄ́ ma zɛò mà kɛɛ́ dↄ̃. Ma Dii mámɛ má ò. Aafia yã́ɛ, i kɛ yãpãsĩ no. Má á ká zia pↄ́ á wɛ́ dↄiwa. +Má a Nisĩna daágu, í vu. Má á kálɛ á bùsuu, íↄ dↄ̃ kɛ́ ma Dii má ò ↄ̃ má kɛ̀. Ma Dii mámɛ má ò. +Swã́kpa yãma, Dii. Wɛ́ sɛ́ gugwa, Dii. Dↄ́ɛa ń Lua bɛ̃́ɛo lɛ́kpãsã pↄ́ Sɛnakelibu kɛ̀ ma fá! +Ziiapi yã́ pↄ́ Yosɛfu dàɛ kɛ̀, àlɛ gɛ́ńnↄ aà bɛ. +Isailiↄ lɛ́ wii gbãa lɛ ḿpii, aalɛ ↄ́ↄlↄ gwã́ bee. +Ɔ̃ Dii yãò Mↄiziɛ à mɛ̀ +Lá baade kú Lua aà sìsi à aà sɛ̀ò, aà zɛò màa. +Ɔ̃ à lelekpà gbɛ̃́pii wáa à mɛ̀: Má dↄ̃ yã́ pↄ́ ńlɛ oo. +Ɔ̃ Yesu bↄ̀ Galile à mↄ̀ Zãa kĩ́i Yuudɛ̃i aà a dailɛkɛ. +Ɔ̃ Dii yãò Yozueeɛ à mɛ̀ +Delaia ń Tobiao ń Nɛkodao buiↄnɛ, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bla ń plaoɛ (642). +À wii gbãa lɛ̀ lán nↄ̀ↄmusu pũnaawa. Kɛ́ à wiilɛ̀, louvĩa mɛ̀n soplaↄ yãò. +Gbɛ̃pãleↄ ↄ̃ à ń dílɛ gulɛsĩ pↄ́ a bòↄ gbàgbanaↄ ũ aa sao tã́aↄwa ń gáaena pↄ́ a pìↄ. +Ɛflaiũ buiↄ bùsu ku swapi gɛↄmidↄkĩi oi, Manase buiↄ pↄ́ sↄ̃ gugbãntoo oi e ísialɛ. Gugbãntoo oi an bùsu zↄ̃lɛ gɛ̀ pɛ̀ Asɛɛ buiↄ bùsuwa, gukpɛ oi sↄ̃ Isakaa buiↄ bùsuɛ. +Ɔ̃ aa mↄ̀ ń gbapiↄ ń pↄ kwidepiↄ ń pↄ́ pↄ́ wa kpà Diiwapiↄ ń náaio. Levii bui Kↄnania mɛ́ pↄ́piↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, mɛ́ aà dãuna Simɛi mɛ́ aà plaade ũ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ à zɛ̀ ń bui pↄ́ Dii ń yá Isailiↄnɛↄ yãbɛ̃ɛkɛaↄ. +Àↄ aà ikoyãↄ ń aà yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, íↄ aafia ń á buiↄ, á buiↄ i wɛ̃ni kɛ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwáu gↄↄpii. +N tágɛa zã̀zã guu pãsĩ pɛ̀ɛma, n duunakɛ̀, ↄ̃ ma a gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃̀nɛ. Malaika gã̀sĩade pↄ́ kú ma kúkĩia, ma n ya n bↄ gbɛ̀ bɛɛɛde tɛkɛaↄu. +Kɛ́ an kua líↄ adoa mapi ń Luaɛ yã́i, aasuli nↄɛ pↄ́ káaluakà a ↄ̃̀ↄkpà sɛo ge nↄɛ pↄ́ wa yà. +Ásu to gↄↄ pↄ́ a sĩ Dii á Lua aɛ Olebu sã́águo. A òmɛɛ mà á kãaaɛ, ↄ̃ à a yã́ dàɛ́ kɛ́ àↄ a vĩa vĩ tↄↄlɛ la e á wɛ̃ni lɛ́u, í dada á nɛ́ↄnɛ. +Tó a gbɛ̃́ↄ duunaↄ kɛ̃̀má, à kɛ̃̀mán we. Tó i kɛ̃́má sↄ̃o, a kɛ̃́máo. +Ɔ̃ Yudaↄ Yosia nɛ́ Yoaaza kpà kía ũ aà gbɛu Yelusalɛũ. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Bee tó. Kúlɛ Luaɛ. N zↄ̀blen deen ma ũ ń n gbɛ̃ ãnabiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa láɛ bee yã́ kũaↄ. +à mɛ̀: Dii, n yã́ na! Lá ma táaònnↄÍpi lɛ́ ba busɛbusɛ, àlɛ lao e gↄↄ basoplakwi. +Yã́ bee oa gbɛa, a gↄↄ la taawa ↄ̃ à Piɛɛ ń Zãao ń Zaakio sɛ̀ dɛ̀dɛńnↄ gbɛ̀sĩsĩ musu wabikɛi. +Gu ìↄ sianɛ́ fãanɛ, aaì ↄmalɛmalɛ ĩatɛ̃ gbãa zã́ lán gwã́wa. +Yesu ń mↄafili dↄ̃̀, ↄ̃ a ònɛ́: Bↄ́yãi álɛ filifilimbakpamɛɛi? À ↄ̃api do dↄmɛɛ mà gwa. +Kɛ́ aa wabikɛ̀ aa làa, gu pↄ́ aa kãaaau lùalua, Lua Nisĩna dɛ̀dɛmá ḿpii, ↄ̃ aa gɛ̀ lɛ́ Lua yã́ onɛ́ ń sↄ̃o dilɛa. +za gↄↄ pↄ́ a a gbɛ̃́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi, i Isaili wɛ̃́lɛe dilɛ wà kpɛdↄuɛo. Davidi ↄ̃ a sɛ̀ a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ. +Ì pↄ́ kú mↄ ↄsikɛala, ì lousisia daa. +ↄ̃ n si káaluakaau ń Babɛli bùsu laatanaↄ. Ń beeo ni kão. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii gɛↄmidↄkĩiwa ǹ yãooɛ̀. Ãnabikɛkɛ Nɛgɛvɛ bùsu líkpɛpi yã́ musu, +Yã́ pↄ́ wa dↄ̀wa ↄ̃ wa kɛ̃̀ wa nà aà mia wà mɛ̀: Yudaↄ Kía. +Ɔ̃ Isailiↄ kía a ìwaↄ do sìsi à mɛ̀: Gɛ ǹ Imɛla nɛ́ Mise sísi aà mↄ kpakpa. +vĩ̀aↄ lɛ́ gue, ɛɛↄ lɛ́ táao, wàlɛ gbãbↄ kusudeↄnɛ, swãdoↄ lɛ́ yãma, gɛↄ lɛ́ vu, mɛ́ taasideↄ lɛ́ baona waaso ma. +Tó gbɛ̃e ye lɛkpaakɛ, aàↄ dↄ̃ kɛ́ wápiↄ ń Lua gãlideↄ píi, bee bàasio wá yãpãle kũao. +Ɔ̃ à Lua kpɛ́ gĩ yↄ̃̀, a yàasa gã̀sĩsuu sooloɛ, mɛ́ kpɛ́nɛ pↄ́ liaa Lua kpɛ́i ↄplaai ń ↄzɛɛio ń a kpɛo yàasa gã̀sĩsuu síiↄ̃ɛ. +Gia ń beeo ɛ̃ pↄ́ Lua dàalɛ zɛa gbãa, wà yã́ɛ bee kɛ̃̀wà: Dii gbɛ̃́ pↄ́ dɛ a pↄ́ ũↄ dↄ̃. Gbɛ̃́ pↄ́ ì Dii sísi kɛ̃́ yãvãiwa. +Ɔ̃ aa dàzɛu aa dↄ̀aa Sauluɛ Zifi. Gↄↄ bee sↄ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ ku Maↄni gbáau sɛ̃ pↄ́ kú Yɛsimↄ gɛↄmidↄkĩi oiu. +Dé mɛ́ bↄ̀ Ɛdↄũ bùsuu, àlɛ mↄ́, à bↄ̀ Bↄzɛla, aà pↄkasaↄ tã̀ keei? Dé mɛ́ lɛ́ gↄ̃sagↄ̃sa táao ń gbãa zↄ̃ↄo, a ula gawide daa keei? Mámɛ, málɛ zĩblea kpàwakɛ, má gbɛ̃́ↄ suabaa gbãa vĩ. +Ɔ̃ à ɛ̀a tà, a ò Yudaɛ: Mi aà eo. Wekĩideↄ mɛ̀ wa káalua dↄ̃ we yãa seo. +Ɔ̃ aa lɛkpàaĩ ḿpii, aa mɛ̀ wa mↄ lɛ́lɛ Yelusalɛũwa, wi yãkele liańzi. +Asiliↄ fↄ̃ wá bↄo, wá di ń sↄ̃́ↄ kpɛ lↄo. Tã́a pↄ́ wa ń píↄ wá ń sísi wá diiↄ ũ lↄo, asa ḿmɛ ni tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ wɛgwa. +Má ye mà yã́ mɛ̀ndo gbɛawá. A Lua Nisĩna è zĩkɛa ikoyãwa yã́i yã̀, ge yã́ pↄ́ á màpi náaikɛa yã́iɛ? +gɛ́ò swa pↄ́ a í lí bao mɛ́ wi gupi kàsakɛ̃ wà pↄtↄ̃̀ we yãao saɛ. Wekĩi aa zupi waa fĩu aa dɛ. +Nↄanapi a to à á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ só. +Aawo! Á gↄ̃ɛↄ mɛ́ aa gɛ́ Dii sísii, asa bee á gbɛ̀a. Ɔ̃ wà ń yá Falaↄ̃ↄ kĩ́i. +Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛpi òɛ̀: Nɛ́pi sɛ taò, ní aà gwamɛɛ, mí a fĩabonɛ. Ɔ̃ à nɛ́pi sɛ̀ tàò, àlɛ aà gwa. +N yã́ tò ma ↄ̃nↄ dɛ ma ibɛɛↄla, asa a ku ma sↄ̃u gↄↄpiiɛ. +Kɛ́ wà mↄ̀ ń aà mio pɛlɛntiu, wa kpà nɛ́piwa, ↄ̃ à gɛ̀ò a daɛ. +Waiyoo wɛ̃́lɛ pↄ́ Ɛflaiũ bui idɛkɛnaↄ aaì ĩ́anadãò, mɛɛwia pↄ́ kú guzulɛ táaede sĩ̀sĩ musu lán kíafuawa! A kɛfɛnkɛ gawi lɛ́ láa lá lávu ì wolowa. +Má dìlɛ wà mↄmɛɛ ń Babɛli ↄ̃nↄnaↄ píi aa nanapi bↄↄlɛkɛmɛɛ. +Kí Ezekia ń Dii kpɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄ Azaliao mɛ́ gbɛ̃́ɛ beeↄ dìlɛ Kↄnania ń Simɛio dↄnlɛdeↄ ũ: Yeiɛli, Azazia, Naata, Asaɛli, Yelimↄ, Yozaba, Ɛliɛli, Isemakia, Maatu ń Benaiao. +Salomↄↄ yãdìlɛ Isailiↄnɛ píi, gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ń gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ ń yã́kpalɛkɛnaↄ ń kíaↄ píi ń Isailiↄ uabeleↄ píi, +Pɛlɛzi buiↄ tↄ́n kɛ: Pɛlɛzi mɛ́ Ɛzↄ̃nↄ ì, +Sɛ̃́ia má mà, tó a á gãli kã̀aa, i bↄ kↄ̃ kpɛ gã ń gãoɛ. Ma yã́pi sì yↄↄ. +Yosɛfu bɛdeↄ ń a vĩ̀iↄ ń a de bɛdeↄ gɛ̀ píi lↄɛ. An nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń ń sãↄ ń ń bleↄ ń ń zuↄ mɛ́ gↄ̃̀ Gosɛ̃ bùsuu ńtɛ̃ɛ. +I lí gɛ̃ ma wɛ́uo lán bã mɛ̀ndona pↄ́ pɛ́ kpɛ́ musuwa. +Ɔ̃ Zedekia Selemia nɛ́ Yehukali ń saona Zefania, Maasea nɛ́o zĩ̀ ãnabi Zelemiiwa aa mɛ̀: Wabikɛwɛ̃ɛ Dii wá Luawa. +Waiyoo, asa gↄↄpi taasi vĩ zↄ̃ↄ, gↄↄe aↄ muaaòo. Yakↄbu buiↄ taasigↄↄɛ, ãma aa bↄu. +Yafɛti dãuna Sɛũ buikɛ̀ lↄ. Ɔ̃mɛ Ɛbɛlu buiↄ dezi káau ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa zĩpi kɛ̀ↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Lɛ̀sin dↄaana Emani, Kɛata bui deziↄ tↄ́n kɛ maeↄ ń ńũ, Ɛlikana, Samuɛli ń Yoɛli pↄ́ Emanipi ìo. +Kɛ́ wɛ̃́lɛdeↄ bↄ̀lɛ lɛ́ zĩka ń Yoabuo, aa Davidi zĩgↄ̃eↄ dɛ̀dɛ. Iti bui Uli kú ń guu. +Gↄↄbeezĩ ma yãdìlɛ yãgↄ̃gↄ̃napiↄnɛ ma mɛ̀: Àli yã́ pↄ́ á gbɛ̃́ↄ mↄ̀owá ma, íli yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wa, gbɛ̃́ ń a gbɛ̃́deeo ge ń bↄ̀mↄon nò. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: À yã́kpalɛkɛn vãi yãoa ma. +Zakalipi pↄ́ pↄ́ á e lákɛ̃wà gbɛ̀a, ↄ̃ a kɛ̃̀wà: Aà tↄ́n Zãa. Yã́pi bↄ̀ ń saɛ ḿpii. +Aaì ɛa su oosi, aaì wɛ̃́lɛ kɛɛlɛ, aaì hɛ̃̀ɛkɛa lán gbɛ̃ↄwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ kiloo gbɛ̃blebↄ vĩ a gbiayↄ̃bↄ vãiↄ kũa, má aà bↄ maa nɛe? +À Piɛɛ ń Zebedee nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ sɛ̀ gɛ̀ńnↄ. Aà pↄ siakũ̀, tòlobi zùaàgu. +A yã́i Dii a to Siↄna nↄɛↄ mi bↄkeleka, a to an mi gbáa kɛ. +Yã́ pↄ́ Dii ò bílaɛ ń lↄↄ gbãao tɛ́ ń luabɛsianao ń guduuduuo guu za gbɛ musun we. I yãe kã́fĩ a guuo. A kɛ̃̀ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄwa mɛ̀n pla, ↄ̃ a kpàa. +Ɔ̃ Salɛma kí Mɛkizɛdɛ mↄ̀ ń pɛ̃ɛo ń vɛ̃ɛo. Aàpiá Lua Musude gbàgbanaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ e á zɛa gbãa, aà laaika lɛ́lɛai. +Lá mɛ̀ nisĩnsaiá gɛ̀ɛ, màa luanaaikɛa yãekɛsaiá gɛ̀ɛ lↄ. +Yã́ pↄ́ ulɛaↄ dɛ Dii wá Lua yã́ ũɛ. A pↄ́ pↄ́ à bↄ̀ò gupuau sↄ̃, wápiↄ ń wá nɛ́ↄ yã́ɛ gↄↄpii, kɛ́ wà e wàↄ zĩkɛwà. +Kàzunaↄ fↄ̃ zɛ gio, bàwãadeↄ e bↄo, sↄ̃deↄ e ńzĩa misio. +Nↄɛ Yesudee ku Zope, aà tↄ́n Tabita. Ń Gɛlɛki yã́o sↄ̃ Dↄↄkasi. Bee mɛ̀ tue. Yãmaakɛa pɛ̀ɛwà mɛ́ ì wɛ̃nadↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Gbɛ̃nazĩna maa ń vãio dↄ̃̀ sa, à gↄ̃̀ láwáwa. Wà giɛ̀ aà lí wɛ̃nide bɛ bo ble, kɛ́ asu àↄ ku gↄↄpiio yã́i. +Lↄↄpi maa gbɛa aa è Yesu mɛ́ gↄ̃̀ we ado. Ìwapiↄ ń lɛ́ fↄ̃̀, aai yã́ pↄ́ aa è o gbɛ̃eɛ gↄↄ beeo. +Dii yãò Mↄiziɛ à mɛ̀: Pↄ́ gĩnanaɛ beeↄ sɛ́: Sitakiliↄ ń onikalitɛɛo ń galibanuliↄo ń zↄ̃go líↄo sáasaa. +Kási saona Zadoki ń Yoiada nɛ́ Benaiao ń ãnabi Natão ń Simɛio ń Davidi gbɛ̃naↄ ń aà dↄai nɛgↄ̃naↄ aai zɛaànↄo. +À gomala vãikɛnaↄ, kɛ́ mà zĩkɛ ma Lua yãdilɛaↄwa. +Aaì tonɛ pↄ́ gwana vĩo zàaĩna síwà, aaì gyaa gbɛ̃ando zu tↄ̀ↄmasi. +À kpàwakɛ Yudaↄnɛ, à o Yelusalɛũdeↄnɛ: À kuupɛ á bùsuu, à wiilɛ ń lↄↄ gbãtɛ̃o à onɛ́ aa kãaa, aai bàalɛ ta wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄu. +Kaapi gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu basↄo, a yàasa gã̀sĩsuu blakwi, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu sↄo. A zwãaↄ iↄ dɛ pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao ũ, iↄ zɛbↄ pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃o vĩ. +Ma ka zĩ̀zↄ pↄ́ kú Tɛlabibiↄ kĩ́i Kebaa saɛ, ↄ̃ ma zↄ̃lɛ gu pↄ́ aa kuu we e gↄↄ sopla. Yã́ dìa. +Kɛ́ à yã́pi ò a làa, ↄ̃ à gyaↄwapi vũ̀aa. Ɔ̃ wà tↄkpà gupiɛ Gyaↄwasĩsĩ. +Dii Gbãapiide, ma wɛgwa n tↄ́ yã́i, ma bↄ n maa ń n gbɛ̃kɛo yã́i. +Davidi Adadɛzɛɛ ìwaↄ vua sɛ̀ngbao sɛ̀lɛ à tàò Yelusalɛũ. +Yosɛfu nɛ́ Ɛflaiũ buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (40.500). +Yosafa lɛdoũkɛ̀aànↄ góilɛna laatabↄↄ kɛa yã́ musuɛ. Kɛ́ wà gópiↄ kɛ̀ Ɛziↄ̃gɛbɛɛ, +Lá baade kú ń Lua kpaalɛo e Dii àↄ aà sisi, aà zɛò màa. Màa mi da Yesudeↄnɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo píi. +Gbɛ̃́piↄ sↄ̃ aa maakɛ̀wɛ̃ɛ maamaaɛ, aai ĩadawáo. Wá kuańnↄ sɛ̃u guu, pↄe lí kɛ̃́sãwáo. +Galada bùsudeↄá yãvãikɛnaↄnɛ, gbɛ̃dɛau mɛ́ ìↄ tɛ́ ń iau. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń basↄokwi ń plao (912), ↄ̃ à gà. +Ɔ̃ bíla òɛ̀: Wá mà a ku ikoyã láu wà mɛ̀, Mɛsii aↄ ku gↄↄpiiɛ, mɛ́ n mɛ̀ wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ sɛ dↄ musu sↄ̃ bɛ? Dé mɛ́ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́pi ũi? +ń Salɛma pↄ́ Bɛtɛlɛũ kàlɛo ń Alefa pↄ́ Bɛgadee kàlɛo. +Gbɛ̃nazĩna ń a bɛɛɛkɛo ìliↄ ku gↄↄpiio, a ta lán nↄ̀bↄↄwaɛ. +Gukpɛ oi á bùsu lɛ́ a gɛ́ Haulani ń Damasio zãnguoɛ, i pã Yuudɛ̃i Galada bùsu ń Isaili bùsuo zãnguo, i gɛ pɛ Ísida Wisidewa e Tamaa. Á bùsu lɛ́ gukpɛ oin we. +Gbɛzã ↄ̃ à a nɛ́ zĩ̀má à mɛ̀: Aa ma nɛ́ yãda. +Ɔ̃ wà gbɛ̃́ↄ dìlɛnɛ́ ń diiↄ ũ, aa ń wɛtã ń zĩ gbãao. Beewa ↄ̃ aa Pitoũ ń Lamɛsɛo kàlɛ Falaↄ̃ↄɛ aà blɛwɛkakĩiↄ ũ. +Ɔ̃ ma kpalabaa pua zↄ̃ↄ è ń gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛuo. Tↄↄlɛ ń musuo gusikɛ̀ aà aɛ, wi ń gbɛ e lↄo. +Dii za làasoo vãiu, yã́ na oa gbãsĩ vĩɛ̀o. +Ãma kɛ́ nↄdãakpaa di yã́i, gↄ̃ɛ píi aàↄ azĩa na vĩ, nↄɛ píi aàↄ azĩa gↄ̃ vĩ. +Egipi mi ń a vlã́o, a zaliↄ ń a nàalɛↄ, a dↄaanaↄ ń a gbɛ̃́ kpɛɛↄ an gbɛ̃e a fↄ̃ yãe kɛo. +Ɛlisama, Ɛliada ń Ɛlifeleo. Aà nɛgↄ̃ɛↄ kɛ̀ kɛ̃okwin we. +Tia kɛ́wa álɛ ma wɛ, ma gbɛ̃́ pↄ́ ma sĩana òɛ́, sĩana pↄ́ má mà Lua kĩ́i. Ablahaũ i yã́ bee taa kɛo. +Ɔ̃ ma malaika pↄ́ lɛ́ yãomanↄ là: Baa, beeↄ dɛa ni? +Ɔ̃ a ɛa a ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpà, á baade ɛ̀a a zↄ pↄ́ a kɛ̃̀ aà a pↄeã kɛ kũ̀ lↄ. A ɛa a ń dá zↄbleu, gↄ̃ɛ nↄɛ píi. +Kɛ́ kí yã́pi làlawà, ↄ̃ nↄɛpi yã́pi sìuɛ̀. Ɔ̃ kí ò a zĩkɛnaↄ doɛ: Nↄɛpi pↄ́ↄ sↄaaɛ̀ ń blɛ pↄ́ kɛ̀ aà buapiu za gↄↄ pↄ́ à fɛ̀lɛ la e à gɛ̀ pɛ̀ò gbãwao. +Ɔ̃ aaì ma la: Bↄ́yãi wa lɛyèi, kɛ́ ńlɛ wá gwao ni? Bↄ́yãi wa wázĩa bùsainɛ, kɛ́ ń wá fãn vĩo ni? Gwa! Á lɛyegↄↄ i ázĩa pↄeã kɛ, mɛ́ i á zĩkɛnaↄ wɛtã píi. +Ma mↄaànↄ n ìwaↄnɛ, aai fↄ̃ aà gbã̀gbão. +Sↄukɛ lán gↄ̃sawa, má yãlalama, ní wea. +Wá kɛ muaa ge wá wá lɛɛũ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ńzĩa sáaukpaↄo. Aa ńzĩa kpaaĩa ń kↄ̃o ń ńzĩa lɛɛũa ń kↄ̃o ↄ̃nↄ vĩo. +Tó yã́ nana bↄ̀ aà lɛ́u, ńsu sio, asa yãvãi mɛ̀n sopla mɛ́ kú aà sↄ̃u. +Màa aaliↄ vĩakɛnɛ e ń wɛ̃ni lɛ́u bùsu pↄ́ ń kpà ń deziↄwaɛ beeu. +Má tàae vĩoa? A yãe vĩ lↄo, mi saka mazĩa wɛ̃niu. +Guzulɛ píi a tata, gbɛ̀ lɛsĩↄ ń sĩ̀sĩↄ daaĩ píi. Zɛ́ koleaↄ poo súsu, zɛ́ tòũtoũↄ daaĩ, +Ɔ̃ aa ligↄ̃na zↄ̃̀zↄ̃ ḿpii, aa tɛoaàzi. Aa gɛ kã̀aa kpɛ́piwa, aa tɛsↄ̃̀wà, ↄ̃ Midala Sikɛũde pↄ́ kú a guuↄ kpàsa. Gbɛ̃́ pↄ́ gàgaↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛo píi kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo. +Dii ɛ̀a mɛ̀: À mↄ́! À mↄ́! À bàalɛ à bↄlɛ gugbãntoo oi bùsuu, asa ma á fãaa dṹnia gola síiↄ̃ↄ guuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Sɛ́ɛ lávu gĩ dàgua, libɛ nana bui píi kú wá kpɛɛlɛ. Ma a zi ń a dafuo kàlɛnɛ, ma yenzide. +Ma nɛ́ↄ, ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ kɛ́ á Mae Lua dↄ̃. Maeↄ, ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ kɛ́ á gbɛ̃́ pↄ́ kú za asĩnizĩ dↄ̃. Ɛ̀waasoↄ, ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ kɛ́ á gbãa mɛ́ á Lua yã́ kũa, ↄ̃ a zĩblè Setãuwa. +Ɔ̃ aa lɛ̀lɛ Yudaↄwa aa sì ń bùsuu, aa kibɛ pↄ́ↄ sɛ̀lɛ píi ń aà nɛ́ↄ ń aà naↄ. Aà nɛgↄ̃ɛe i gↄ̃ɛ̀o, mɛ́ i kɛ aà nɛ́ gbɛzãna Aazia bàasio. +Tó aubↄawà làa, a kɛ gↄↄ sopla gĩaɛ, i gↄ̃ gbãlɛsai. +Kɛ́ Isailiↄ kía ń é, à Ɛlizi là à mɛ̀: Mà ń dɛdɛ yã̀? Baa, mà ń dɛdɛa? +Dii wɛ̃nadↄ̃ Ɔnɛsifↄↄ bɛdeↄnɛ! Asa à ma nↄ̀sɛ nìnimɛɛ, a gɛ̃na lɛ́ vĩo, i widɛ ma daakpɛu yã́ musuo. +Ɔ̃ daɛ fɛ̃̀ɛɛ gbɛ̃bonapi mɛ̀: Tó màaɛ, má boo, kɛ́ másu mà azĩa túbi ↄ̃̀ↄkpao yã́i. Ǹ n pↄ́ bo, asa má fↄ̃ boo. +Kɛ́ gu dↄ̀, Mↄizi gɛ̃̀ kpɛ́u, a è Aalona lípana pↄ́ dɛ Levii buiↄ pↄ́ ũ kↄpàpa. À kↄpàpa à vukɛ̀, à bɛkɛ̀ lán gↄↄↄwa à mà. +Swã́kpa ǹ ↄ̃nↄnaↄ yãonɛ ma, ǹ n nↄ̀sɛ wɛ̃ ma yãdanɛɛ, +Bíla mɛ̀: Ãnabi Yesuɛ. À bↄ̀ Nazalɛti, Galile bùsuuɛ. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Isailiↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ bòokpà Gibɛa saɛ. +Waladeↄ lɛ́ ma yáalↄ maamaaɛ, ń beeo má pãalɛ n ikoyãɛo. +Dii ↄtↄ̃̀ↄlɛ Yudaↄwa an kí Aaza yã́i, asa à bↄ̀ Dii kpɛɛ maamaa, aà yã́ mɛ́ tò Yudaↄ mɛkpà vãikɛawa. +Pↄ́ pↄ́ aa yei píi, zugaae, sãsakao, sãnɛbↄlↄ pↄ́ aaì Lua Musude gbagbaò, pↄ́wɛna, wisi, vɛ̃ɛ, nísi, àↄ kpa Yelusalɛũ saonaↄwa lá gu lɛ́ dↄ lá aa gbɛ̀awáwa pãkpaisai, +Ɔ̃ Saulupi mɛ̀: Wà pɛ́lɛ Filitɛ̃ↄzi gwã́a wàↄ ń dɛdɛ e gu gɛ dↄò. Wásu ń kee too. Ɔ̃ wa òɛ̀: Kɛ́ lá à kɛ̀nɛ maawa. Ɔ̃ saona mɛ̀: Wà sↄ̃ Luazi la gĩa. +Dii Falaↄ̃ↄ swãfɛ̃̀, ↄ̃ i we ń gbáɛo. +ń Yasubu buiↄ ń Simɛlↄni buiↄ. +Isailiↄ lí kã́mabogↄↄpi yãda, aa dilɛ gbia e ń buiwa ma bàakuańnↄ yã́ ũ. +Kɛ́ aa tà, ↄ̃ gbɛ̃ↄn plapiↄ bↄ̀lɛ lↄ̀ↄpiu, aa gɛ̀ wa ò kí Davidiɛ aa mɛ̀: Bua swawa kpakpa, asa Aitofɛli lɛkpàaĩnziɛ. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ we, Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń Falisiↄ aà lè pãsĩpãsĩ, aalɛ yã́ dasi lalawà, +Wã lɛgbɛ̃a Luaɛ kai vĩ, gbɛzã ńyↄ̃ làasookɛ lɛ́ pↄ́ ń kɛ̀wàpiwa. +Filipi su è á kú Azota, ↄ̃ à gɛ̀ Yesu baokpà wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo e à gɛ̀ kàò Sezale. +Kɛ́ Lua ń yãkɛa è, lá aa bↄ̀ ń zɛ́ vãiu, à ń wɛ̃nagwà, i to músi pↄ́ a dìlɛ à kpáńzi ń le lↄo. +Ì yãzↄ̃ↄ pↄ́ wa fↄ̃ a gbadↄ̃o kɛ, wa fↄ̃ aà yãbↄnsaɛkɛaↄ lɛ́ dↄ̃o. +Lɛ pↄ́ má dà yãa dↄ̀magu gwã́, ma làasookɛ̀wà mà wɛɛlɛ dↄ̃. +Aa lↄ̀ↄ pãle yↄ̃̀, ↄ̃ wà lɛkpaakɛ̀ lↄ̀ↄpi yã́ musu lↄ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Íbɛlɛ. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ wì ĩadamá yãkɛa a zɛ́wa yã́iↄ ũ, asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ ń pↄ́ ũɛ. +Má á bùsu wɛ̃́lɛↄ dɛ̃ↄnzↄ̃, mí a zɛgikĩiↄ kwɛ́. +Gbɛ̃́ↄ kã̀aa dasidasi, ↄ̃ aa nibↄnaↄ ń ízɛ pↄ pã̀ buaↄlao tàta píi aa mɛ̀: Tó Asiliↄ kía mↄ̀, a í e la zↄ̃ↄo. +Asa wìↄ aà ye ń mↄdaonaↄ, wìↄ aà daliu mↄ̀ↄmↄↄɛ, ãma ì mↄpiↄ kɛ̃́kɛ̃ɛ, ì lípiↄ gboogboo. Gbɛ̃e gbãa i ka à aà zùukɛo. +Ɔ̃ a òɛ̀ aà mae daɛn a ũ, Lɛbɛka nɛ́ɛ. Ɔ̃ Lasɛli bàalɛ̀ gɛ ò a maeɛ. +ámɛaa Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua. Gɛↄ Luan aà ũo, sema gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ. +ãma kɛ́ àlɛ lɛzamá à mɛ̀: Tó Lua wèi, má ɛa mↄ́ á gwai. Ɔ̃ à bↄ̀ Ɛfɛsɛ ń góilɛnao. +ní oɛ̀ ma Dii ma mɛ̀, má fɛlɛ ń bùsupideↄ. Má a fɛ̃nda wo a kpɛ́u, mí a gbɛ̃maaↄ ń a gbɛ̃vãiↄ dɛdɛò píi. +Ɔ̃ wɛ̃́lɛdeↄ kↄ̃ kpaalɛ̀, gbɛ̃eↄ zɛ̀ ń Yudaↄ, gbɛ̃eↄ ń zĩnaↄ. +Ma ĩadamadeↄ ì ma sↄ̃́sↄ̃, ma wá ìↄ wí, aaìↄ omɛɛ gↄↄpii: N Lua ku máɛ la? +Mɛkpaa zĩwa ìↄ ài vĩ, mɛ́ yãbↄlɛ ì ń kɛ̃́sã. +Yakↄbu sↄ̃ à ↄ̃nↄkɛ̀ Sili bui Labãɛ, i lɛzawào. +Má tɛsↄ̃ ń mɛɛwia Labawa, i kũ a kpɛ́ gbãaↄwa. Zĩkawii iↄ dↄ, zàaĩan gbãa i fɛlɛńgu, +An bùsuↄ gↄ̃ bɛzia ũ dɛ bùsu píia, an wɛ̃́lɛ ↄ̃̀ↄkpaa aↄ dɛ wɛ̃́lɛ píia. +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ a bɛ, Uza kaa pↄ́ à libàbau, ↄ̃ aà nɛ́ Amↄ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Dii Lua mɛ̀: Isaili kíaↄ, bee mↄ̀wá. À á pãsĩkɛa ń á gbãamↄa gbɛ̃́ↄnɛo tó, íↄ yãmaakɛ a zɛ́wa. Ásu tↄↄlɛ si ma gbɛ̃́ↄwa lↄo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Asa tó gbɛ̃́ ikoyã kũa píi, mɛ́ a mɛ̀ndo aà fù, à gↄ̃̀ tàaede ũ apii musuɛ. +Má ↄtↄ̃ↄlɛ Davidi buiↄwa yã́ pↄ́ kɛ̀pi yã́iɛ, ãma i kɛ gↄↄpii no. +Ɔ̃ Yɛse Sãma sìsi, à mↄ̀ Samuɛli aɛ lↄ, ↄ̃ à mɛ̀: Dii i gbɛ̃́ɛ bee sɛo. +Ásu bↄò á ua kã́mabogↄↄzĩo, ásuli zĩe kɛ gↄↄpi zĩ́o. Àliↄ dↄ̃ kɛ́ kã́mabogↄↄá ma pↄ́ɛ, lá má dìlɛ á deziↄnɛwa. +Kɛ́ aa kà Yelusalɛũ, aa gɛ̀ Dii ua ń mↄↄnlɛao ń domalɛao ń kã̀aepɛao. +Dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi Yosɛfu dìlɛ aàↄ laaidↄmá. Aa gↄↄplakɛ̀ kpɛ́u we. +A ònɛ́: À tɛmazi, asa Dii á ibɛɛ Mↄabuↄ nàɛ́ á ↄzĩɛ. Aa tɛaàzi, ↄ̃ aa Yuudɛ̃ buakĩi pↄ́ ì gɛ́ Mↄabu bùsuu sì, aai wei gbɛ̃e bùa lↄo. +ↄ̃ aa fɛ̀lɛ gɛ̀ dã́dãkɛkĩi wɛɛlɛi Gedoo bɛaɛ oi guzulɛ gukpɛ oi. +Ɔ̃ aa lɛ́kpãsãkɛ̀ Ɛdↄũↄ kíaɛ aa mɛ̀: Wá gba zɛ́ wà gɛ̃ ń n bùsuo, ↄ̃ i swã́sɛ ń yã́io. Aa lɛ́kpãsãkɛ̀ Mↄabu�� kíaɛ, ↄ̃ i weinɛ́o, ↄ̃ aa gↄ̃̀ Kadɛsi. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ɛyↄ̃ a zu a guu, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gĩ gboo, mlɛ̃ a aà só. +Kí Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ sɛ̀sɛ Isaili buiↄ guu píi, à ń dá zĩpiu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000). +Pɛ̃ɛsɛɛsɛ su àↄ ku guei á bùsuuo e gↄↄ soplapi gɛ paò. Sa pↄ́ á o dikpɛgↄↄ sɛ̃́ia oosi, ásu a nↄ̀ↄ kĩni to gu dↄwào. +Àkɛa ńlɛ nzĩa ulɛmɛɛ, ńlɛ ma dilɛ n ibɛɛ ũi? +Bùsudeↄ búbuapɛ fã́ani ń fã́anio, Davidi buiↄ ńtɛ̃ɛ, an nↄɛↄ ńtɛ̃ɛ, Natã buiↄ ńtɛ̃ɛ, an nↄɛↄ ńtɛ̃ɛ, +Yesu wèwà à mɛ̀: Ɔ̃mɛ dↄ n lɛ́u we. Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, za gbã á Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ e zↄ̃lɛa Gbãapiide ↄplaai, mɛ́ á aà e, àlɛ mↄ́ luabɛpuanau. +N yãonɛↄ mɛ́ ì ma pↄ kɛ na, n yã́pi mɛ́ ì lɛdaa. +Aà guu wɛ̃ni kuu, mɛ́ wɛ̃nipi dɛ gupua ũ gbɛ̃́ↄnɛ. +Kɛ́ aa ɛ̀a sù, aa Ɛlizi lè Yeliko, ↄ̃ a ònɛ́: Mi oɛ́ ásu gɛ́oo lé? +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: Ma duunakɛ̀. Ma nɛ́ Davidi, ɛa su. Má ĩadama lↄo, asa n ma wɛ̃ni dà gbia gbã. Sĩanaɛ, ma mìsaiyã kɛ̀, ma zã yã́wa maamaaɛ. +Ni ɛ̀fãaida bua zĩu wɛ̃ ń wɛ̃o, blɛ níside ì kwɛ n iau. +Ńsu tàae pↄ́ má kɛ̀ↄ yãdao ge duuna pↄ́ má kɛ̀ ma ɛ̀waasogↄↄ. Ma yã́ àↄ dↄngu gbɛ̃kɛ guu, kɛ́ ń maa yã́i, Dii. +Kɛ́ aa sù ń Filitɛ̃ↄ yaao, ↄ̃ aa ń bòo pↄ́ↄ nàaa. +Aa mɛ̀: Gbɛ̃eↄ ì mɛ Zãa Dailɛnaɛ. Gbɛ̃eↄ ì mɛ Ɛlia. Gbɛ̃eↄ ì mɛ Zelemii ge ãnabi yãaen n ũ. +Káalua pↄ́ gbɛ̃e lɛ́ mↄ́ma lↄo, ǹ n mↄↄna sɛ da wɛ̃́lɛa. Lɛ maamaa, ní lɛↄ siò dasidasi, kɛ́ n yã́ e dↄ gbɛ̃́ↄgu yã́i. +Lá duuna kiblea mↄ̀ ń gao, màa lↄ Lua gbɛ̃kɛ kiblea ì to wà bↄ maa, wí àizãnable ń wá Dii Yesu Kilisi gbãao. +Á dↄ̃ ázĩawa, a maa à wá kɛa kɛɛ, asa màadeↄn wá ũ á guuo. +Tó nɛ́ kà mↄ do, wàli bo ã́nusu ↄwatɛ̃ sↄo, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ ma kúkĩiwa. +Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Lubɛni buiↄ guu, gbɛ̃́ pↄ́ kà zĩkaaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń sooloo ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (46.500). +Mámɛmaa Lua zĩna Simↄↄ Piɛɛ, Yesu Kilisi zↄ̀blena, mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ gbɛ̃́ pↄ́ wá Lua wá Suabana Yesu Kilisi ń gbá zɛ́ aa a náaikɛ̀ láwáwa a maakɛ yã́iↄnɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì wã gɛ́ tã́a kĩ́iↄ aaì yãↄ̃ma kpá ńzĩaziɛ. Má saoi tↄ̃́lɛńnↄo, wa ń tã́aↄ tↄ́ ma ma lɛ́uo. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ an gbãa bↄ̀ n kĩ́i mɛ́ n kpɛ́ gɛa yã́ kú ń sↄ̃ guuↄ ũ. +Dii mɛ̀: Dén ziia náaide laaide pↄ́ aà dii a a zĩkɛnaↄ naɛ̀ a ↄzĩ aàli blɛ kpámá a gↄↄwa ũi? +À azĩa bùsa à misìilɛ e à gɛ̀ gàò, e gaa lipãakↄ̃awa se. +ade a ɛa bɛↄ ń vĩ̀iↄ ń dãunaↄ ń daↄ ń nɛ́ↄ ń buaↄ e lɛɛ basↄo dṹniaɛ bee guu ń ĩadamao lↄ, i àizãna e dṹnia pↄ́ a mↄ guu. +Gↄↄ pↄ́ á kú we, ĩ́ana pↄ́ a giɛ̀ à pa ĩ́ampaa wɛ̃ guu, gↄↄ pↄ́ a gↄ̃ da yàaa a ĩ́anapi pa sa. +Ɔ̃ Yɛkↄnia ↄzↄ̃̀ a dakpɛunakɛulai, ìↄ pↄble ń kío sãnu e a wɛ̃ni lɛ́u. +Ɔ̃ Manↄa aà là à mɛ̀: Tó n yã́pi gbɛsù, nɛ́pi aↄ dɛ kpelewa ni? Bↄ́ zĩ a kɛi? +ↄ̃ Babɛli kía ń dɛdɛ Amata bùsuu we. Màa wà Yudaↄ nàaa ń bùsuu wà tàńnↄ. +Baa Mↄizi lá guu, à gɛↄ vua yã́ pìliwanɛ́. Gu pↄ́ à kàelɛ yãòu, à mɛ̀ Dii mɛ́ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua ũ. +aà o Isailiↄnɛ: Dikpɛ pↄ́ má dìlɛↄn kɛ: Àli ma dikpɛ pↄ́ wàli gbɛ̃́ↄ kãaamɛɛɛ beeↄ kpàwakɛ. +A yã́i maeↄ ń nɛ́ↄ só, mɛ́ nɛ́ↄ ń maeↄ só á mɛɛwiau. Má á wɛtã, mí á gbɛ̃́ kↄ̃naↄ fãaa gupiiu. +Pↄ́wɛna a nↄnↄaa a gbɛ̃zɛↄu, vɛ̃ɛ ń nísio kákĩiↄ pa yɛlɛlɛ. +Gↄↄ bee an wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ a gↄ̃ bɛzia ũ, aa gↄ̃ daaĩa lán Amↄleↄ ń Iviↄ wɛ̃́lɛↄwa gↄↄ pↄ́ aa ń tó Isailiↄnɛ. +à lɛkpàaĩ ń a ìwaↄ ń a zĩgↄ̃ↄ lá wa kɛ wà nibↄna pↄ́ kú bĩ́i kpɛ tata, ↄ̃ aa dↄ̀aàlɛ. +Yudaↄ ma kua dↄ̃ za ma nɛ́fɛ̃nɛnzĩ daalɛa ma bùsuu e Yelusalɛũ. +kpɛde lí gɛ́ o saonaɛ pↄ́ pↄ́ dɛ lán fuwa ku a kpɛ́u. +Zadoki nɛ́ Aimaaza ɛ̀a ò Yoabuɛ: Baa tó à kɛ̀ kpelewaɛ, to mà bàalɛ màↄ tɛ Etiopi buipi kpɛ. Ɔ̃ Yoabu òɛ̀: Nɛ́, bↄ́yãi ń ye bàalɛi? Baopi aↄ ài vĩnɛo. +Gbɛ̃́ bee gbɛa Age nɛ́ Sãma gusĩsĩde gbɛ̃́ kú. Kɛ́ Filitɛ̃ↄ gãli kã̀aa gu pↄ́ bláa bú kúu, Isailiↄ bàalɛ̀nɛ́, +Gbɛ̃́ mɛ̀ndo mɛ́ tò duuna gɛ̃̀ dṹnia guu, ↄ̃ duuna ga ì. Beewa ga lì gbɛ̃́piia, kɛ́ gbɛ̃́pii duunakɛ̀ yã́i. +Yã́ pↄ́ wi a ĩ́anadãn kɛ: Wá làasoo daa doũ, asa ń Lua gbãao wá kú ń nↄ̀sɛpuao mↄafilisai dṹnia guu, atɛ̃sa á kĩ́i. Dṹnia ↄ̃nↄ wá kúòo, sema Lua gbɛ̃kɛ. +Aaì ĩ́an gii zↄ̃ↄ dã, aaì kↄ̃nikɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ sã́sãzɛu dafuↄnɛ ń dↄ́ɛĩio ń wisaiyão. +À yã́ↄ làlawà dasi, ↄ̃ Yesu i a kee wewào. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ aà là à mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ lɛ́ kɛ̃́sãma ma kĩ́i, ↄ̃ n gbasa ń ye ta n bùsuui? A wèwà à mɛ̀: Pↄe lɛ́ kɛ̃́sãao, ma gba zɛ́ lé! +Bↄa Azemↄ à pã̀ Egipi zɛ́ swaa e à gɛ̀ pɛ̀ ísiawa. An bùsu lɛ́n we gɛↄmidↄkĩi oi. +Ma Dii ma mɛ̀: Má ń gbã́gbã ń ń pↄ̀ↄbↄzãkɛgyão, ma yeańzi a kɛ zài, asa ma pↄ wèemá. +Yã́ pↄ́ Mↄizi ikoyã i fↄ̃ kɛ̀o gbɛ̃nazĩna gbãasaikɛ yã́i Lua kɛ̀. À azĩa Nɛ́ zĩ̀ gbɛ̃nazĩna ũ lán wá duundeↄwa duuna woloawá yã́i, ↄ̃ à widà duunawa a Nɛ́ mɛpi guu, +Wa n dabudabuↄ dↄ̃ a gusiau yã̀? N maakɛaↄ dↄ̃a ku wɛ́sia guu yã̀? +Salomↄↄ yã́ kĩniↄ ń ↄ̃nↄ pↄ́ a vĩↄ píi ku aàzĩapi yãkɛaↄ láu. +Falisie ku wì mɛ Nikodɛũ. Yuda gbãadeↄ doɛ. +À ã́nusu sɛ́lɛ! À vua naaa! Àizɛɛ diuɛ ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ píi. +Ɔ̃ Yoabu fɛ̀lɛ gɛ̀ Abisaloũ gbɛ̀si Gesuu, à sùò Yelusalɛũ. +À yãdìlɛnɛ́ à mɛ̀: Àↄ Dii vĩa vĩ, í zĩkɛɛ̀ ń náaio ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Nↄ̀bↄↄ píi ń pↄ́taaonkuawaↄ píi ń bãↄ píi ń pↄ́ pↄ́ ì táao tↄↄlɛwaↄ píi, aa bↄ̀lɛ gó guu bui ń buio. +Zwã̀akpɛ kũbↄↄ ń kaa pↄ́ lìai kũbↄↄá mↄgotɛ̃ɛ píi. +A yã́ mɛ́ tò málɛ o Isailiↄnɛ, á gbɛ̃e su nↄ̀ↄ kòlokpasai sóo, baa bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guu. +Imina ku Davidi gↄↄ, à gɛ̃̀gɛ̃ e wɛ̃̀ àaↄ̃. Davidi Dii aɛyà, ↄ̃ Dii mɛ̀: Saulu yã́iɛ. Gbɛ̃dɛyã wì aà bɛdeↄ musu kɛ́ à Gabaↄ̃ↄdeↄ dɛ̀dɛ yã́i. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ e á yã́ dↄ̃, i dↄ̃ lá à kũ̀ à dↄ̃wa gĩao. +Isaili píi, beleↄ ń bↄ̀mↄↄ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń ń dↄaanaↄ ń ń yã́kpalɛkɛnaↄ zɛa kpagolo saɛ ↄplaai ń zɛɛio. An aɛ dↄa Levii bui saona pↄ́ aaìↄ Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛaↄwa. Gbɛ̃́piↄ kĩni aɛ dↄa Galiziũ gbɛ̀sĩsĩwa, an kĩni sↄ̃ Ebali gbɛ̀sĩsĩwa, lá Dii zↄ̀blena Mↄizi dↄ̀aa dìlɛ wà samaao Isailiↄnɛwa. +Dii gbɛ̃kɛ ń náaiyão kɛɛ́, kɛ́ a yã́pi kɛ̀ yã́i. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, má ń baasa mà gwaɛ. Bↄ́ má kɛ ma gbɛ̃́ↄnɛ an vãipi yã́ musu lↄi? +Tó aa tò gbɛ̃́ pↄ́ a blea zɛ́ vĩo blè, aa yãìɛ̀ɛ. Mámɛ má Dii pↄ́ ń dílɛ ńdoa ũ. +Wápiↄ n gbɛ̃́ↄ, n kpàsa sãↄ, wíↄ n sáaukpa gↄↄpii, wíↄ n tↄ́ galikɛ e wá buiwa. +Kpala a go Yudalao, aà buiↄ mɛ́ aaↄ lípana kũa e kpalade àↄ mↄ́, bui píi i misiilɛɛ̀. +Ma Dii ma mɛ̀: Egipiↄ zĩ ài ń Etiopiↄ ɛlɛ àio a gↄ̃ á pↄ́ ũ, mɛ́ Seba bui gbã̀aↄ bua su á kĩ́i mↄdaona gala kpákpaa. Aa kúlɛɛ́ aa awakpaɛ́ aa mɛ: Lua kúánↄ fá, dii pãle kuo. +N yã́ na! Lua Zĩgↄ̃de, wá wɛ́ gwa! Kua za musu wɛzu ǹ gwa! Laaidↄ vɛ̃ɛlipiwa, +Dii mɛ́ a gbɛ̃́ↄ gbãa ũ, a dɛ ulɛkĩi ũ kía pↄ́ a kpàɛ, ì aà suaba. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao: Lá i ma náaikɛ a ma luakɛ ↄ̀lↄ Isailiↄnɛo, á gɛ̃ńnↄ bùsu pↄ́ málɛ kpámá guuo. +Ɔ̃ a ò Yosɛfuɛ: O n vĩ̀iↄnɛ aa ń aso ye ń zàaĩnaↄnɛ, aa fɛlɛ gɛ́ Kanaa, +Dii yãmanaↄ kúkuakɛ ń gawipiu, an gula aↄ dↄ ń lii musu. +Kɛ́ Yesu yã́pi mà, à bↄ̀ Yude à ɛ̀a lɛ́ tá Galile. +Gwa! Ma aà dìlɛ seelade ũ buiↄnɛ, ma aà kɛ̀ gbɛ̃́ↄ dↄaana ũ, an kía ũ. +Ɔ̃ à Zɛba ń Zalemunao là à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ a ń dɛdɛ Tabooↄ dɛ kpelewa ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Aa dɛ lánwaɛ, an kákaa dɛ lán kíanɛↄwa. +Málɛ lɛzunzi, asa ńyↄ̃ wea. Lua, swã́sɛ ma wabikɛai. +A sↄode a pↄ́ ɛ̀lɛ wài kpalabaawa, ↄ̃ gusia dà aà kpalaa. Gbɛ̃́ↄ lɛ́ ń lɛ́ fĩ wãwã guu, +Zĩeↄ sↄ̃ tɛlupi ì zɛ gudoũ yↄↄ za oosi e kↄↄ. Tó à gòa kↄↄ, ↄ̃ aaì fɛlɛ bòou. Fãanɛ ge gwãasĩnan nò, tó tɛlupi gòa, aaì ń pↄ́ↄ naaaɛ. +Ɔ̃ aa òkↄ̃ɛ: À mↄ wà líkpa wà e dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀wázi ń kìsiaɛo. Kɛ́ aa likpà, ↄ̃ à Yonasi sɛ̀. +Bao pↄ́ a bↄ gukpɛ oi ń gugbãntoo oio a to gili gɛ̃aàgu, i dazɛu ń pↄfɛ̃ zↄ̃ↄo dasi kaalɛa ń ń bãdɛao yã́i. +Mámɛ ma gbɛ̃́piↄ nↄsìa? Mámɛ ma ń ía? Bↄ́yãi ń òmɛɛ mà ń kuɛ lán nↄɛ nɛadewa, mà gɛ́ńnↄ bùsu pↄ́ n a lɛgbɛ̃̀ an deziↄnɛ guui? +ↄ̃ à bↄ̀ gɛ̀ dai Asalɛ a òɛ̀: Kí Asa ń Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ, à ma yãma ápii. Dii kúánↄ, tó a zɛaànↄ. Tó a aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, á aà e. Tó a pãkpàaàzi sↄ̃, a pãkpaáziɛ. +Lua, bↄ Siↄna mↄ ǹ Isailiↄ bↄ! Tó Dii sù ń a gbɛ̃́ↄ ń pá ziu, Yakↄbu buiↄ pↄnakɛ, Isailiↄ yáalↄ. +Ɔ̃ má ònɛ́: A taasi pↄ́ wá lé èó? Yelusalɛũ gↄ̃̀ bɛzia ũ, a bĩ́ibↄlɛↄ tɛ́kũa. À to wà ɛa bĩ́iboi lↄ, kɛ́ wásu wàↄ dɛ láanipↄ ũ lↄo yã́i. +Kí, n gugwà ↄ̃ n pↄe è n aɛ lán gbɛ̃nazĩnawa. A zↄ̃ↄ, àlɛ tɛkɛ mɛ́ ì to vĩa gbɛ̃́ kṹ. +Málɛ yã́ɛ bee o pↄsɛↄ ń gyaaↄnɛ. A maa aaↄ kú ńdo lámawaɛ, +Ɔ̃ à lelekpà à mɛ̀: Má dↄ̃o, mi ma lá ńlɛ oo. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̃̀ gↄ̃u guu. +Balaaũ wèwà à mɛ̀: Ma mↄ sa, ãma má yã́pii oa zɛ́ vĩo. Yã́ pↄ́ Lua a damɛɛ ↄ̃ má o. +Dii fɛ̃nda gà ń auo musu. Gwa! Àlɛ su Ɛdↄũwa yã́kpalɛkɛi, àlɛ mↄ́ pilai gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ ń míↄnzↄ̃piↄwa. +Ń dↄ̃, asa wà n i gↄↄ bee nolo? N wɛ̃ lɛ́ vĩo nolo? +Ma zↄ̀blena Davidi buiↄ ń Levii bui pↄ́ aaì zĩkɛmɛɛↄ, má tó aaↄ dasi lán saanaↄwa, wa fↄ̃ naoo, lán ísialɛ ũfãawa, wa fↄ̃ zaadauo. +À dↄ̀aaɛ́ zɛ́ guu, à bòokpakĩi kɛ̀kɛɛ́. À dↄ̀aaɛ́ tɛ́ guu gwã́, kɛ́ à zɛ́ pↄ́ áli sɛ́ ↄlↄɛ́. Fãanɛ sↄ̃ à dↄ̀aaɛ́ tɛlu guu. +aaì kã́, an mɛ iↄ tɛkɛ. An vãikɛa gɛ̃agɛ̃̀, aali yã́si ń nɛtonɛↄ, yã́ e bↄńnↄ nao. Aali zɛ ń pↄesaideↄ aa ń yãnakpàmáo. +Isailiↄ, ma Dii ma mɛ̀ má bui pↄ́ kú zã̀zã sóikɛwáɛ, bui pↄ́ kú za zi mɛ́ aↄ ku gↄↄpiiɛ. Bui pↄ́ ili ń yãmao mɛ́ á ń yãoa dↄ̃o. +Mↄizi kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu gↄ̃̀ↄ +Màaɛ, baa ń wá dasikɛo, wá mɛ doũ naa Kilisiwaɛ, wá dɛ kↄ̃ mɛguↄ ũ. +Aa vua pɛpɛɛnapi nà tulupiwa ń babuuna tã́ao, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +A gbɛa Ulia nɛ́ Mɛlemↄ, Akozi tↄũna gupãle kɛ̀kɛ bò za Ɛliasibu bɛ kpɛɛlɛ e aà ua lɛ́wa. +Ma yãdilɛaↄ iↄ dↄágu, íↄ kũa, íↄ dɛ ma gbɛ̃́ pↄ́ an kua ńdoaↄ ũ. +Kɛ́ à bee ò, à lìli, ↄ̃ à Yesu è zɛa, ãma i dↄ̃ Yesu no. +Davidi ku zɛgikĩiↄu gbáau Zifi bùsu gbɛ̀sĩsĩdeu. Lá gu lɛ́ dↄ Saulu ìↄ aà wɛɛ, ãma Lua i Davidi naɛ̀ aà ↄzĩo. +Asa n zuu pↄ́ wa dànɛ́ ń gã̀u ń go pↄ́ wàlɛ ń gbɛ̃òo ɛ̀ɛ. N ń wɛtãnapiↄ fù lá ń kɛ̀ Madiãↄnɛ yãawa. +Ɔ̃ an mae ònɛ́: Á ye mà gↄ̃ nɛ́sai yã̀? Yosɛfu kuo, Simɛↄ kuo, ↄ̃ á ye Bɛ̃yãmɛɛ sia lↄa? Yã́pii lɛ́ bↄmɛɛ vãiɛ. +Gbɛ̃nazĩna kua dṹniauá dɛ̃ɛɛ. Aà kua dɛ lán gbɛ̀wina kuawaɛ, +Ma lɛgbɛ̃̀ ń mazĩa tↄ́o, yã́zɛde bↄ̀ ma lɛ́u, a gbooa vĩo, ma mɛ̀: Gbɛ̃́pii a kúlɛmɛɛ, aa ma luakɛ dↄ̃. +Za aà kúkĩi ì wɛpã gbɛ̃́ pↄ́ kú dṹnia guuↄla píi. +Kɛ́ Yesu gɛ̃̀ Yelusalɛũ, wɛ̃́lɛ lòo, gbɛ̃́pii lɛ́ mɛ: Dén gbɛ̃́ bee ũi? +Bui maapiↄ mɛ̀kpa, ↄ̃ aalɛ gbá dɛ. Aa kã̀, aa gbɛ̃̀nɛkũ̀ aa nísi kpà, ↄ̃ aa pãkpà Lua ń Kɛnazi, aa sakà gbɛsi pↄ́ dɛ ń Suabana ũ pigu. +Bee gbɛa tó i ma yãmao, má ɛa mà á swã́gagaɛ lↄ gɛ̃n sopla á duuna yã́i. +Egipiↄ mɛ an míↄnzↄ̃a yã́i ↄ̃ n ń bↄ́lɛi, kɛ́ ǹ e ǹ ń dɛdɛ gbɛ̀sĩsĩↄwa ǹ ń midɛ dṹniau. Ǹ n pↄkũma kpálɛ, ní yã́ pↄ́ ń ye yía n gbɛ̃́piↄwapi bↄ n nↄ̀sɛu. +í zɛwɛɛlɛ àↄ ku yãkelesai, í ma ázĩawa, í ázĩa zĩ kɛ lá wá dìlɛɛ́wa, +A n si nↄɛ vãiwa, a n bↄ nↄɛ pãle yã́ nana oanɛu. +Ɔ̃ Anuni Davidi ìwapiↄ kũ̀kũ à ń lɛkãna wà, à ń pↄkasaↄ zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ a guo an zí lɛ́u, ↄ̃ à ń gbáɛ. +Tó n gbãbↄ̀ɛ̀ ń làa, gáaena sãasai ń sãsakao sãasaio +À búbuapɛ, asa Dii gↄↄ kãikũ̀ɛ, Gbãapiide mɛ́ a ń kaalɛ. +Ɔ̃ Samuɛli Saulu ń a zĩkɛnao sɛ̀ à gɛ̃̀ńnↄ pↄblekpɛu, à zↄ̃lɛkĩi maa kpàmá gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sisiↄ guu. Gbɛ̃́piↄ kà gbɛ̃ↄn baakwi taa. +Aa a gola lí mɛ̀n plapiↄ pàa aa nàkↄ̃wa za zĩ́lɛ e musu. Zã mɛ̀ndodo ↄ̃ aa vĩ. +Gbɛ̃e líↄ ku azĩa yã́io, gbɛ̃e lí ga azĩa yã́io. Tó wá kú, wá kú Dii pↄ́ ũɛ, +ↄ̃ à aà gbã̀ò à mɛ̀: Má Davidi paò mà naaa ń gĩoɛ. Ɔ̃ Davidi azĩa ɛ̃̀ɛ̀ gɛ̃n pla. +Kɛ́ aa kà Dii kpɛ́ dↄkĩi Yelusalɛũ, an uabeleeↄ gbadàda, kɛ́ aa e Lua kpɛ́ kɛkɛ dↄò a gbɛu. +Hɛsɛ nɛ́ mɛ́ Alubo vĩ. Soko ń Efɛɛ bùsu bṹuoá aà pↄ́ɛ lↄ. +Isailiↄ fɛ̀lɛ Dii gbɛ saɛ, aa táaò gↄↄ àaↄ̃. Wà dↄ̀aa ń Dii bàakuańnↄ kpagoloo bòokpakĩi wɛɛlɛinɛ́. +Gɛ ǹ o ma gbɛ̃́ↄ dↄaana Ezekiaɛ, ma Dii aà dezi Davidi Lua ma mɛ̀, ma aà wabikɛa mà, ma aà wɛ́i è. Má aà gbã́gbã, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i gɛ́ ma kpɛ́u. +À ma ma gbɛ̃́ yenzideↄ. Lua gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbãasaideↄ ũ dṹnia gbɛ̃́ↄnɛ sɛ̀ aaↄ gbãa a náaikɛa guuɛ, aai kpala pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ gbɛ̃́ pↄ́ yeaziↄnɛ ble. +Mámɛmaa Dii á Lua. Mámɛ ma á bↄ́lɛ Egipi, kɛ́ ásu àↄ dɛ ń zↄↄ ũ lↄo yã́i. Ma zuu pↄ́ aa dàɛ́ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, ↄ̃ a gↄ̃ bɛ ń mio daa ía. +Wàlɛ blɛ kálɛ táabũnu musu, wàlɛ pɛ kpálɛkpalɛ, wàlɛ pↄble, wàlɛ imi. Zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ, à fɛlɛ à á gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ! +Isaili�� wɛ̃́lɛpi pↄtuoↄ ń a pↄ́ↄ nàaa tàò lá Dii ò Yozueeɛwa. +Má duuna pↄ́ aa kɛ̀mɛɛ wolomá wásawasa, má tàae pↄ́ aa kɛ̀mɛɛ aa bↄ̀ ma kpɛ kɛ̃́má. +Yosɛfu ò a bɛ ziiaɛ: Pↄ́wɛna káka gbɛ̃́piↄnɛ ń sakiliↄ pai, lá aa fↄ̃ sɛ́ lɛ́u. Baade ↄ̃a daɛ̀ a pↄ́wɛnaa sakiliu, +A gbɛa ì pala gbã́ugbãu, ì pũna ń a zↄ̃ↄkɛ lↄↄo. Tó aà lↄↄ dↄ, ìli a pílɛa zùukɛo. +Zãa gbɛ̃́ dailɛkɛa bↄ̀ Lua kĩ́i yã̀ ge gbɛ̃nazĩna kĩ́iɛ? +A yã́i málɛ awakpaɛ́, àↄ ma kɛa kɛ. +Aasu ń kpã́ioo. Aa to aaↄ ń dↄ̃ gbɛ̃́ náaideↄ ũ maamaa, kɛ́ Lua wá Suabana yã́ pↄ́ wi danɛ́ e tɛkɛ yã́pii guu. +Yuda pↄ́ kú Susaↄ kↄ̃ kã̀aa a gↄↄ kuɛaaↄ̃de zĩ́ ń a gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaideo, ↄ̃ aa kã́mabò a gↄↄ gɛ̃odezĩ. Aa gↄↄpi dìlɛ dikpɛ ũ, ↄ̃ aa blɛsablè aa pↄnakɛ̀u. +Kɛ́ Yesu bee ò, tòlobi zùaàgu, ↄ̃ a ònɛ́ wásawasa à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, á gbɛ̃do mɛ́ a ma kpámá. +Ɔ̃ aa dii zĩ̀loↄ bↄ̀ ń guu aa zↄblè Diiɛ, ↄ̃ an taasipi tò Dii i fↄ̃ wɛ́ vĩ̀ńla lↄo. +A gudↄ̃anaↄ wiidↄ, aalɛ kúkuakɛ sãnusãnu, asa aa wɛsì Dii ɛa sua Siↄnalɛ. +I mɛ lↄ tó wà mɛ̀ wa sì ń saokĩio, a yãe vĩo, ãma tó wà mɛ̀ wa sì ń saobↄ pↄ́ kú weo, bee mɛ́ yã́ vĩ. +Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Bↄ́ ń ye mà kɛnɛi? Bↄ́ ń vĩ n kpɛ́ui? À mɛ̀: Mapi n zↄ̀blena, nísi pↄ́ kú tùu guu we bàasio má pↄe vĩo. +Gbɛ̃maa ye gbɛ̃́ dↄ̀ↄsai gĩyãio, gbɛ̃vãi sↄ̃ ìliↄ ye nↄ̀sɛpuade yãkɛaio. +Ɔ̃ à saò saokĩi pↄ́ á kɛ̀ Bɛtɛlipiwa mↄ swaaↄ̃de gↄↄ gɛ̃odezĩ. À gↄↄpi dìlɛ azĩa pↄeãwa dikpɛ ũ Isailiↄnɛ. +Ń beeo gbãadepiↄ Yesu náaikɛ̀ dasi. Falisiↄ yã́i ↄ̃ aaliↄ ye wà dↄ̃máo, kɛ́ wasu lousisikpɛ zↄ̃nɛ́o yã́i. +Ɔ̃ lɛdamade kĩniↄ ń gbãadeↄ kↄ̃ nàaa aa gɛ̀ kía lè aa mɛ̀: Kí Daliusi, adeↄ n dↄ̃ ń aafiao! +Bee fɛ̃a vĩo. Má dↄ̃ kɛ́ má gↄ̃ màↄ kúánↄ ápii, kɛ́ à e gɛ́ aɛ ń pↄnao luanaaikɛa guu. +Luabɛ a lou gbaɛ, pↄ́wɛna iↄ aafia, vɛ̃ɛliↄ i nɛi, tↄↄlɛ i blɛkɛ. Má pↄ́piↄ kpa gbɛ̃́ kↄ̃napiↄwa gba ũɛ. +Tó gbɛ̃́ kàamai vĩ, mɛ́ à yã́ pↄ́ Dii i daɛo ò ń aà tↄ́o, ge à yãò ń dii pãle tↄ́o, wàli ãnabi bee taa dɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: Ma dii kí, mapi ń pↄ́ pↄ́ má vĩↄ gↄ̃̀ n pↄ́ ũɛ píi lá ń òwa. +À saonkia Zadoki ń a gbɛ̃ saonaↄ dìlɛ Dii zwã̀akpɛ kĩ́i Gabaↄ̃ↄ gulɛsĩ pↄ́ wa bòu, +Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii á Lua mɛ́ Lua ũ. Ɔ̃mɛ Lua náaide pↄ́ ìↄ zɛa ń a bàakuaánↄo ũ. Ìↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ yeazi aa a yãdilɛaↄ kũaↄ e ń buiwaɛ. +Kɛ́ Yudaↄ kí Zedekia ń a zĩgↄ̃ↄ ń é màa, ↄ̃ aa lɛ̀kↄ̃wa aa bↄ̀lɛ ń kibɛ kaao, aa bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛ bↄlɛu gwã́, aa Yuudɛ̃ dↄ̀ↄ zɛ́ sɛ̀. +Pↄ́ pↄ́ da lɛ́ɛ, wì a nɛ́ taɛo gbãlɛa lↄɛ. +Ɔ̃ zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òo Isailiↄ Luawa, zuswana kuɛpla Isaili bui píi pↄ́ ũ, sãsakao basↄo síiↄ̃sai, sãnɛbↄlↄↄ basiiↄ̃ àaↄ̃sai, blesanaↄ kuɛpla duun awakpabↄ ũ. Wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òò Diiwa píiɛ. +Ɔ̃ Nabↄti wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń kíabuiↄ kɛ̀ lá Zezabɛli ò taala pↄ́ á kpã̀sãnɛ́ↄ guuwa. +ǹ mɛ: Isaili bùsu gbɛ̀sĩsĩↄ, à Dii Lua yãma. Dii Lua ò gbɛ̀sĩsĩↄnɛ ń sĩ̀sĩↄ ń swadↄↄↄ ń guzulɛↄ, à mɛ̀ álɛ mↄ́wá ń zĩo, i á gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩ. +Ɔ̃ gbɛ̃́pii mɛ̀: Asi Lua Nɛ́n n ũa? Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Lá a dↄ á lɛ́uwa, mámɛ má aà ũ. +Ɔ̃ Yesu ò a ìwaↄnɛ: Sĩana málɛ oɛ́, ↄde gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iu zĩũ. +Aa gↄ̃̀ ń lualuao lán nↄɛ nↄwãwãkɛnawa. +Kɛ́ Dii yã́ pↄ́ á ò mà, aà pↄ fɛ̃̀, ↄ̃ à lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀ +À gĩ lìamazi, má fↄ̃ bↄo, à mↄ̀ gala gbiaↄ kpàmɛɛ. +Levii bui pↄ́ dɛ lɛ̀sina ũↄ, Asafa ń Emanio ń Yedutuo ń ń nɛ́ↄ ń ń dãunaↄ sĩ píi saokĩi gukpɛ oi ń bàabaa pↄkasaↄ dadaa, aalɛ sɛ̃́sɛ̃naↄ lɛ́ ń mↄↄnaↄ ń domaↄ. Saon kã̀aepɛnaↄ kú ń guu lↄ gbɛ̃ↄn basoolo. +ↄ̃ aa Dii kpagolo dà gópiu ń balↄ pↄ́ vua ɛ̃́naↄ ń gbɛna taaↄ ku a guuo. +Ásu to gbɛ̃e á sã́sã ń bee taaoo, asa gↄↄ bee a mↄo, sema bↄa Lua kpɛ ka gĩa, luayãdansai pↄ́ mipɛ̀ kaalɛwa bↄ̀ gupuau bàasio. +Ɔ̃ aa gɛ̀. À ɛ̀a bↄ̀ lↄ ĩatɛ̃ minanguo, ↄ̃ à ɛ̀a bↄ̀ ĩatɛ̃ auapilaa, a ò gbɛ̃pãleↄnɛ màa lↄ. +Má nílɛ à gɛ̃̀gɛ̃, ma lɛ́ kpaaũa, ma azĩa kũ̀, ↄ̃ ma wii dↄ sa, málɛ we fòofoo, málɛ wea gbãa kɛ lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛiwa. +ní swãdↄ yã́ pↄ́ wàlɛ oi. Yã́pi a n gba sↄ̃ kɛ́ ǹ lɛ́lɛmá ń bòou. Ɔ̃ à pìla ń a z��kɛna Pulao, aa lↄ̀ↄlɛ zĩgↄ̃ pↄ́ kú bòo lɛ́iↄzi. +Pↄ́ kelena pↄ́ ì táao tↄↄlɛwaɛ beeↄ líↄ dɛɛ́ tɛ̃ ũ: Ɛ̃na, zↄ̃, +Ɔ̃ wa ń pↄtuoↄ nàaa, wa wɛ̃́lɛ pↄ́ wá sìpiↄ pↄ́ↄ sɛ̀lɛ wá pↄ́ ũ. +À zuswana kpáwá mɛ̀n pla, tã́adepiↄ i a mɛ̀ndo sɛ aa zↄ̃ɛzↄ̃ɛ aa ka yàaa, aasu tɛ́ dauo. Mapi sↄ̃ má ado kɛkɛ, mí ká yàaa, má tɛ́ dau sↄ̃o. +Levii buiↄ ń dã́dãkɛkĩiↄ ń ń wɛ̃́lɛↄ tò we aa sù Yuda bùsuu ń Yelusalɛũo, asa Yeloboaũ ń a buiↄ i weinɛ́ aaↄ dɛ Dii gbàgbanaↄ ũ lↄo. +Gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃pi guu á baade lí su a tↄↄlɛwa. +Ɔ̃ aa kaadↄɛmbɛ gii kpàwà ń vɛ̃ɛbɛ kàao mɛ̀n pla a sò. Ɔ̃ aà mɛ sù, asa à kɛ̀ fãanɛ àaↄ̃ gwãasĩn àaↄ̃ pↄblesai imisaiɛ. +Tágɛnaↄ ì kɛ̃ zɛ́wa, aaì si guwaiwaiu aa ga we. +Musi nɛgↄ̃ɛↄ àaↄ̃ɛ: Mali ń Edɛɛo ń Yelemↄo. +Ɔ̃ Dii Lua aà yà à aà bↄ̀ Edɛni lupi guu. Ɔ̃ Adamu gɛ̀ tↄↄlɛ pↄ́ Lua aà kɛ̀ò zĩkɛ̀. +Yã́ pↄ́ Dii gbɛ̃́ↄ ò ḿpiin kɛ, aa mɛ̀: Náaisaiyã kpeletaan wei? A bↄ Isailiↄ Lua kpɛ. A gi Dii yã́i gbã, a ázĩa saokĩi bò. +N luanaaikɛa ń nↄ̀sɛmɛndoo ìↄ dↄmaguɛ. N dazi Loisi ń n da Ɛnisio Lua náaikɛ̀ màa, mɛ́ má dↄ̃ sã́asã ńlɛ Lua náaikɛ màa sↄ̃. +Aalona ń a nɛ́ↄ aai só ń kàa pↄ́ kú gbíu kpaaũkpɛ kpɛɛlɛo. +ↄ̃ kí Davidi kàlɛ Dii pↄ́ ũ, lá a kɛ̀ ń bui pↄ́ à gbãablèmáↄ ã́nusuↄ ń vuaↄwa píi, +Dii yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛ Zelemiiwa à mɛ̀ +Wi onɛ́, kɛ́ aa Dii ń Lua bàakuańnↄ yã́ tò we, aa gɛ̀ kùlɛ dii pãleↄnɛ aa zↄblènɛ́ yã́iɛ. +Ɔ̃ kíapi ń sisi à ń lá à mɛ̀: Àkɛa á kɛ̀ màa a nɛgↄ̃ɛↄ tòi? +ↄ̃ Lua aà vù a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́, a tò à azĩa ↄ̀lↄwɛ̃ɛ. +A gbɛ̃dɛ̀dɛ dasidasi wɛ̃́lɛɛ beeu, a gɛↄ daadà a zɛaↄu. +Kɛ́ Ɛleazaa nɛ́ Finɛasi, Aalona tↄũna è màa, à fɛ̀lɛ ń guu à sↄ̃na sɛ̀, +N yã́ pↄ́ n a lɛgbɛ̃̀ n zↄ̀blena ma mae Davidiɛ kɛ̀. Ń ò ń lɛ́o yãaɛ, gbã sa ↄ̃ ń kɛ̀. +À itɛ̃kɛ àↄ wabikɛ, kɛ́ ásu fu yↄ̃awao yã́i. Nisĩna yei, ãma mɛ busɛ. +Faasaiyã ìↄ dↄ nɛ́ↄ sↄ̃wa, totoa ń flão a to aa kɛ̃wà. +Saulu kɛ̀ Isailiↄ kía ũ wɛ̃̀ pla, +Ɔ̃ Dã bui pↄ́ kú Zↄla ń Ɛsɛtaooↄ dàzɛu gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃, aa ń gↄ̃kɛbↄↄ kṹkũa. +Baona pãle kuo. Gbɛ̃́ pↄ́ ye Kilisi baopi lilɛↄ lɛ́ á liaaɛ. +ńyↄ̃ vĩakɛa Diiɛ mi dↄ̃ sa, ní Lua dↄ̃a e. +Kɛ́ Izaaki saolɛkɛ̀ Yakↄbuɛ a làa, ↄ̃ Yakↄbu gò aà kĩ́i. Kɛ́ aà vĩ̀i sù ń toekao gↄ̃̀ↄ, +Kã́ndo gↄ̃̀ↄ Dii malaikae gɛ̃̀ we, ↄ̃ kpɛ́pi pù. À Piɛɛ lɛ̀ a gbã̀tɛ̃ɛwa à aà vù à mɛ̀: Fɛlɛ kpakpa. Ɔ̃ mↄdaonapiↄ wòlo aà ↄwa. +Gↄↄ bee Isailiↄ kía vĩo, yã́ pↄ́ kɛ̀ gbɛ̃́ɛ, ↄ̃ ì a pↄ́ kɛ. +Bíla zↄ̃̀lɛa, ↄ̃ vĩa ma kũ ma fua yãoe? Mi gí bↄi kpɛ́u sakaamagu yã́io. +Yotaũ zĩkà ń Amↄniↄ kíao, ↄ̃ à gbãamↄ̀nɛ́. Wɛ̃ bee aa ã́nusu kpàwà tↄnu àaↄ̃ ń kĩnio. Ése ń naao sↄ̃ koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄobasↄo (100.000). Wɛ̃̀ plaade ń a àaↄ̃deo guu màa aa mↄ̀oɛ̀. +Ma gbɛ̃́ↄ asea e lɛɛ pla wí pↄ́ wa dàmá gbɛu, aa pↄnakɛ ń ń baao an gɛɛkpanwɛia gbɛu. Aa gↄ̃ bùsu lɛɛ pla vĩ, pↄna láasai aↄ dɛ ń pↄ́ ũ. +Mpi sↄ̃, zɛ ń yã́ pↄ́ ń dàda ń sì sĩana ũo. Ń gbɛ̃́ pↄ́ dàdanɛ́ↄ dↄ̃, +Za musu saanaↄ zĩkà, aa bↄ̀ ń zɛ́u, aa zĩkà ń Siselao. +Nↄɛpi lɛ́ lualua ń vĩao, asa a dↄ̃ yã́ pↄ́ kɛ̀ a mɛu, ↄ̃ à mↄ̀ wùlɛ aà gbázĩ, à a sĩana òɛ̀ píi. +Asa gↄↄ soolo ↄ̃ ma musu ń dṹniao kɛ̀ ń ísiao ń pↄ́ pↄ́ kú ń guuↄ píi, ↄ̃ ma kã́mabò a gↄↄ sopladepi zĩ́. A yã́ mɛ́ tò ma báaadà kã́mabogↄↄpiu, má dìlɛ ma pↄ́ ũ. +Dii, swã́kpa ma wabikɛai, laaidↄ ma wɛ̃na wiiwa. +Saona i pↄ́piↄ kpasa saokĩiwa blɛ ũ pↄ́ pↄ́ wì a pↄ́ nísika Diiɛ tɛ́u ũ. +À liã̀ malaika gã̀sĩadeↄ ũ mɛ̀n pla, a kpà ń vuao. +Dii mɛ̀ á wɛ̃́lɛɛ bee na Babɛli kía zĩgↄ̃ↄnɛ ń ↄzĩɛ, aai sí. +Asa Dii Lua Zĩgↄ̃de mɛ́ a mↄ́ ń kaalɛ pↄ́ a dìlɛo á bùsuu píi. +Aa mipɛ̀ kaalɛwa, an gbɛɛ mɛ́ ń dii ũ, wíyã mɛ́ ń ĩ́andãbↄ ũ, dṹnia yã́ an làasoo ìↄ kuwà. +yã́ pↄ́ má ò guɛ bee ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ musu, lá à swãsɛ̀i à a ulada ga kɛ̃̀ à ↄ́ↄlↄ̀, má mà. Ma Dii mámɛ má ò. +Asa Yesu ìↄ gbɛ̃́ↄ gbãgbã dasiɛ, ↄ̃ gyãeↄ lɛ́ naɛwà dasi kɛ́ aa e ↄkãwà. +Aliũ nɛ́ Malakia ń Paata Mↄabu nɛ́ Asubuo gupãle kɛ̀kɛ bò ń Kĩna Kalangao. +Má tó á lí pↄ́ wì a bɛ bleↄ ń á bua pↄ́ↄ kↄ̃́, kɛ́ wí su á kṹ buiↄ aɛ nↄana yã́ musu lↄo yã́i. +Ma gbɛ̃́ↄ dɛ lán sã sã́sãaↄwaɛ, an dↄaanaↄ mɛ́ tò aa lìaaliaa, ↄ̃ aa pↄ̀ↄbↄzã kɛ̀mɛɛ gbɛ̀sĩsĩↄ musu. Aa gɛ̀ gbɛ̀sĩsĩ musu le, aa sù sĩ̀sĩ musu la, e aa gɛ̀ zã̀ ń kúkĩiwa. +Ɛdↄũↄ, à ma! Má tó à gↄ̃ kpɛɛ buiↄ guuɛ, wa sakaágu à kɛ zài. +Yelusalɛũdeↄ, má bↄ á kpɛɛ. Ma Dii mámɛ má ò. Á kú gbɛ̀ sàlala musu guzulɛ saɛ, ↄ̃ i mɛ: Dé mɛ́ a fↄ̃ lɛ́lɛwái? Dé mɛ́ a e siwázi wá tòoui? +A yã́i má ɛa yãbↄnsaɛↄ kɛnɛ́, má ↄ̃nↄdeↄ ↄ̃nↄ midɛ, má wɛzɛ̃naↄ wɛzɛ̃ suumpa. +ń zwãa pↄ́ wa fĩ̀ aà miwao. Zwãapi pɛakↄ̃wa ń pↄ́lɛpiↄo, a kooa dilɛa adoɛ. +ↄ̃ à wabikɛ̀ Luawa à mɛ̀: Dii, ma dii Ablahaũ Lua, gbɛ̃kɛkɛ ma diiɛ. To ma tá kɛ na oosia. +ń sĩanaoao ń Lua gbãao. Wá maakɛbↄↄ kũa wá ↄplaau ń zɛɛo. +ↄ̃ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ aɛ kazu lɛ́lɛa zã lɛ́u, asa à mɛ̀ á ye à a nɛ́ gaa eo. Kɛ́ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ kãaa màa, ↄ̃ à nà ↄↄlↄwa. +We má ń vɛ̃ɛbuↄ sↄaaunɛ́, mí Akoo guzulɛ kɛnɛ́ pↄezɛ ũ. Aa ma yãma lá aa mà ń wɛ̃́ndia gↄↄ, gↄↄ pↄ́ aa bↄ̀ Egipi. +Zɛ́ sɛ́ súsu, n yãkɛaↄ píi a bↄ maa. +Gbípi mɛ̀ndo kaadↄɛna maa maamaaɛ, libɛ maa dafuↄnɛ. Ado sↄ̃, a vãi gɛ̃agɛ̃̀, wa fↄ̃ bleo a vãipi yã́i. +ↄ̃ kí Salomↄↄ ń Isaili pↄ́ kã̀aaàziↄ saò ń sãↄ ń zuↄ kpagolopi aɛ. Pↄ́ pↄ́ à saòopiↄ dasi kɛ̀ zài, wi fↄ̃ nàoo. +Wi zupi kpasa à tɛ́kũ aà wáa, a báa ń a nↄ̀ↄo ń a auo ń a guupↄↄ i tɛ́kũ píi. +Aa Isaili bui tↄ́ↄ kɛ̃̀ onisi gbɛↄwa lá pɛ̃nkɛ̃na ì wɛ̃̀sãkɛ̃ pɛ̃nawawa, ↄ̃ aa dàda a kũbↄ pↄ́ wa kɛ̀ ń vuao guu. +Bↄazu Ɔbɛdi ì, Ɔbɛdi Yɛse ì, +Ma Dii ma mɛ̀ má tó nɛigↄↄ ká, nɛ́ gí bↄ pɛ́lɛia? Mapi á Lua ma mɛ̀ má tó pilagↄↄ ká, mí sakpɛ tataa? +Tó ma gɛ sɛ̃saou, mi gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛↄ gɛ e kálɛa. Tó ma gɛ̃ wɛ̃́lɛ guu, mi gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gyãkɛkɛ nↄana yã́iↄ e. Ãnabiↄ ń saonaↄ ìↄ liaaliaa ḿpii, an gbɛ̃e a bùsu dↄ̃ lↄo. +Ɛlioenai nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Odavia, Ɛliasibu, Pelaia, Akubu, Yohanani, Delaia ń Ananio, aa kɛ̀ sopla. +Wà Dii, Isailiↄ Lua sáaukpa za asĩnizĩ e gↄↄpii! Gbɛ̃́pii mɛ, ãmi! Àleluya! +À bↄ̀lɛlɛ, ↄ̃ à lↄↄ mà, wàlɛ òɛ̀: Sↄlu, Sↄlu, bↄ́yãi ńlɛ ĩadaai? +Ɔ̃ Isaili nɛ́piↄ kɛ̀ màa. Yosɛfu zugoↄ kpàmá lá Falaↄ̃ↄ òwa. À zɛ́ kũ̀sũa kɛ̀nɛ́ lↄ. +Gbɛ̃e aↄ ku weo ma pↄfɛ̃ yã́i, a gↄ̃ da yàaa píiɛ. Yã́pi a di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ dↄ Babɛliziↄwa píi, aaiↄ lɛsuikɛwà ĩa pↄ́ wa dàwà yã́i. +Ɔ̃mɛ ɛ̀a Isaili bùsu sì za Amata bↄlɛi e Ísia Wisidei, lá Dii Isailiↄ Lua dà a zↄ̀blena Amitai nɛ́ Yonasi, Gatefɛɛ gbɛ̃́ɛ a òwa. +À mↄ Dii yãkɛaↄ gwa, lá à yãyìa dṹniawa. +Mámɛ má blɛ pↄ́ ì ń ká wɛ̃niwa ũ. +Aa wabikɛ̀wà, ↄ̃ à mↄ̀nɛ́ ń bùuↄ, à musu blɛ kpàmá aa kã̀. +Wa ń nɛ́ↄ wíwi ń wáa, wa ń kpɛ́ↄ yↄɛ, wi kɛ ń naↄnɛ ń gbãao. +Tó seeladeↄ ku gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃, à gbɛ̃́pi dɛ. Ásuli gbɛ̃dɛ gbɛ̃́ mɛ̀ndo seeladekɛ yã́ musuo. +Àleluya! À Lua táasilɛ aà kúkĩi, à aà táasilɛ bàluma zↄ̃ↄ guu. +A yã́ mɛ́ tò wá Lua, Lua zↄ̃ↄ gbãade pↄ́ ni tó ń mɛ séenata, lá n bàa ìↄ kúwanↄ gbɛ̃kɛ guu, taasi pↄ́ wá lé ń wá kíaↄ ń wá dↄaanaↄ ń wá saonaↄ ń wá ãnabiↄ ń wá deziↄ ń n gbɛ̃́ↄ píi za Asili kíaↄ gↄↄ e ń a gbão, ńsu to à kɛnɛ fɛ̃́nɛũo. +má n gba ↄ̃nↄ ń dↄ̃apio, mí ɛa mà n gba ↄda ń àizɛɛo ń gawio lↄ. Kí pↄ́ kú n ãae ge kí pↄ́ aↄ ku n gbɛae a kanwao. +Má ba kpaɛ̀, i aà kṹ, mí táaànↄ Babɛli, Babiloni bùsuu, kási a wɛsi bùsupilɛ lↄo. We a gau. +Tó gbɛ̃́ ye ĩ́anadã, aà dã kɛ́ a wɛ́ kɛ̃̀ a ma dↄ̃ yã́i. A dↄ̃ kɛ́ má gbɛ̃kɛ vĩ, mi yãmaakɛ dṹniau a zɛ́waɛ, asa yã́ beeↄ mɛ́ ì kamagu. Ma Dii mamɛ má ò. +Ɔ̃ aà zĩkɛna aà là à mɛ̀: Gbɛ̃́piↄ gbɛ̃ↄn basↄoɛ, kpelewa má bee dilɛnɛ́i? A wèwà à mɛ̀: Kpámá aa só, asa Dii mɛ̀ aa soɛ, a kĩni i ɛa gↄ̃. +ↄ̃ aa pↄ́ pↄ́ wì a pↄ́ kàtɛu à tɛ́kũ bↄ̀ adoa, aa kpà ń gbɛ̃́ Isailiↄwa gã ń gão aa sↄ̃ò Diizi, lá a ku Mↄizi taalauwa. Màaɛ lↄ ń zuↄ. +Ɔ̃ Nikodɛũ Yesu là à mɛ̀: Kpelewa wa gbɛ̃́ gbãa ii? A ɛa gɛ̃ a da nↄ̀sɛ guu, aà a i lↄ yã̀? +Asa tó gbɛ̃́ a uakũa dↄ̃o, kpelewa a fↄ̃ ↄlia Lua gãlideↄzii? +Bee yã́i ma pↄ ìↄ na, ma nↄ̀sɛ ìↄ yáalↄ, ma wɛ́ dↄi lↄ ma mɛ aↄ ku aafia. +ↄ̃ Daniɛli aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi kía yãpãsĩpi dìlɛi? Ɔ̃ Alioki yã́pi dàu a sìu Daniɛliɛ. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Wɛ̃́ndiapiá Mↄabu nↄɛ pↄ́ Naomi bↄ̀ò Mↄabu bùsuu à sùòɛ. +bãↄ ń kpↄↄ ń pↄ́ pↄ́ kú ísia guuↄ. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń soplao, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Gbagusaɛ dɛ zĩakɛkɛa ũ a danaɛ, gu pↄ́ à lìliu píi aà tá ìↄ naɛ. +Aà tɛɛpiↄ nanaakↄ̃waɛ, baa ĩ́ana lí gɛ̃kĩi euo. +Asa Dii á Lua ìↄ bɛ á bòou, àↄ á dↄ̃́aɛ, i á wɛ̀lɛↄ naɛ́ á ↄzĩ. Sema á bòoↄ ku gbãlɛsai, kɛ́ Dii su gbãsĩ eu, i bↄ á kpɛo yã́i. +Kɛ́ Pilati yã́ bee mà, à mɛ̀ wà bↄ ń Yesuo bàasi. Ɔ̃ à zↄ̃̀lɛ a gĩ́naa, gu pↄ́ wì mɛ gbɛ̀ gusalalau. (Ń Ɛbɛlu yã́o sↄ̃ Gabata.) +Laũ Aminadabu ì, Aminadabu Yudaↄ kía Naasↄ̃ ì, +Kɛ́ à gɛ̀ Ɛsitɛɛ yã́pi dàu a sìu Maadoseɛ, +Aa asana kɛ̀ɛ, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Davidi tò wà Dii kpagolo sɛ̀ yãa Kiliayaaliũ, wà gɛ̀ò gu pↄ́ a kɛ̀kɛɛ̀u Yelusalɛũ, asa we à zwã̀akpɛ dↄ̀uɛ̀. +ↄ̃ à ma la à mɛ̀: Bↄ́yãi n oosìsii? Ńlɛ gyãkɛo. N pↄ mɛ́ yàa? Vĩa ma kũ maamaa, +Wà sù ń ń gɛↄ Sikɛũ, ↄ̃ wa ń vĩ́ gbɛ̀ɛ pↄ́ Ablahaũ lù Amↄↄ nɛ́ↄwa mia ũ à fĩabò ń ã́nusuo guu. +Ɔ̃ Obadia mɛ̀: Tàae kpele má kɛ̀, ↄ̃ ńlɛ mapi n zↄ̀blena na Ahabuɛ a ↄzĩ aà ma dɛi? +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua ma mɛ̀, lá líↄ guu vɛ̃ɛli má sɛ̀ yàa ũ má kàtɛu, màa má kɛ Yelusalɛũdeↄnɛ. +Gbɛ̃kɛpi bↄ̀ gupuau wá Suabana Kilisi Yesupi mↄa guu sa. À ga iko bãdɛ̀, à wɛ̃ni ń kua gↄↄpiio bↄ̀wɛ̃ɛ gupuau a bao pↄ́ wì kpa guu. +To wà lɛdoũkɛ, iↄ dɛ seela ũ wá zãnguo. +Sɛ̃̀wana nↄ̀sɛ ì aà dazĩu, asa nↄana ì tɛ́kpaaàguɛ. +Kɛ́ Davidi yã́pi dìlɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ ikoyã ũ Isailiↄnɛ za gↄↄ bee e ń a gbão. +Isailiↄ Gupua a gↄ̃ tɛ́ ũ, an Lua Kuaadoade a gↄ̃ tɛ́vua ũ, i kũ Asili lɛaaↄ ń aà lɛsikaoↄwa gↄↄ do kóũ. +Kɛ́ Naomi è à zɛ̀ò à taanↄɛ, i yãe oɛ̀ lↄo. +Yã́ pↄ́ kí dìlɛpi Yuda pↄ́ kú wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛoↄ gbà zɛ́ aa kↄ̃ kãaa aa gí ń ńzĩao. À ń gba zɛ́ aa bui ge bùsu zĩgↄ̃ pↄ́ íbɛlɛsɛ̀ńnↄ ń ń nɛ́ↄ ń ń nↄɛↄ kɛ́ aa ń pↄ́ↄ sɛ́lɛↄ dɛdɛ, aa ń míↄnzↄ̃ aa ń midɛ. +Kɛ́ aa kà gu pↄ́ wì mɛ Gɛsɛmani, ↄ̃ Yesu ò a ìwaↄnɛ: À zↄ̃lɛ la e màↄ wabikɛ. +À wùlɛ a gbɛɛu Yesu aɛ, à fↄkpàwà. Gbɛ̃́ beeá Samali gbɛ̃́ɛ. +À lɛkɛ̀ Yakↄbu Lua gbãadewa, à lɛgbɛ̃̀ Diiɛ à mɛ̀, +Ɔ̃ Lua tↄ̃zↄ̃yã dà Ablahaũɛ a bàakuaaànↄ seela ũ. Kɛ́ à Izaaki ì, à tↄ̃zↄ̃̀ɛ̀ a gↄↄ swaaↄ̃dezĩ. Màa Izaaki kɛ̀ Yakↄbuɛ lↄ, ↄ̃ Yakↄbu kɛ̀ wá dezi káau gbɛ̃ↄn kuɛplaↄnɛ. +Yã́ɛ bee kpàwakɛ buiↄnɛ: À zĩ̀ sↄukɛ à nɛgↄ̃naↄ vu iu, í tó zĩgↄ̃ↄ fɛlɛ sↄ̃ kãi ḿpii. +Vua ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń mↄpuo ń bɛↄmao +Aa gɛ̀ńnↄ yã́kpalɛkɛnaↄ kĩ́i aa mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ beeↄá Yudaↄnɛ, mɛ́ aalɛ wá wɛ̃́lɛ ↄ̃̀ↄkpa. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ gau, yã́ pↄ́ a òpi dↄ̀ aà ìwaↄgu, ↄ̃ aa yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau sì ń yã́ pↄ́ Yesu òpio. +Lá lougbɛkwɛa saɛ ge loumaa pↄkɛkɛgↄↄ lí zɛkɛo, màa gawi lí kↄ̃si ń sↄũoo. +Gbɛ̃vãi ì a pↄnidɛaↄ ĩ́anadã, ì bĩide sáaukpa, ì Dii tↄbɛ̃ɛsi. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì gbãbↄ ńzĩaɛ aa gɛ́ saoiↄ, aaìↄ tɛ saonazi e swaluu, aaì sàwa saonↄↄ só ń zaeo ń ɛ̃́nao, aa midɛ sãnuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Baa tó kaadↄɛna i nɛsoe kɛo, mɛ́ vɛ̃ɛliↄ i nɛio, baa tó ku i bↄo, mɛ́ bua pↄ́ↄ i kɛo, baa tó sãↄ ku kaau lↄo, mɛ́ zuↄ làa kpàsau, +Asa aa gì Lua yãmai, aa sakà Musude lɛdamauɛ. +Aaì ń wó poo saokĩiↄ saɛ píi zwãa pↄ́ aa a tↄ̀ↄmasìmáↄwa. Aaì vɛ̃ɛ lú ń ↄ̃a pↄ́ aa sìmáo aa mi ń tã́akpɛu. +Má yã́ beeↄ dↄ́ɛ dↄ̃, asa miↄ n ↄtondↄkĩi gwaɛ. +Laaika zɛa ń vãioi, asa wãwãpi n le kɛ́ ǹ kɛ̃ vãiwa yã́iɛ. +Dé mɛ́ a kↄↄ lɛ̀i? Dé mɛ́ ba yↄ̃̀wài? Ń dↄ̃ nolo? +Nadabu ń Abiuo gàga Dii aɛ Sinai guwaiwaiuɛ, kɛ́ aa mↄ̀ aà aɛ ń tɛ́ zĩ̀loo yã́i. Aai nɛi yãao, ↄ̃ Ɛleazaa ń Itamaao gↄ̃̀ saonaↄ ũ ń mae Aalona gↄↄ. +Kɛ́ a ò màa, Piɛɛ ga pↄ́ a Lua tↄbↄ ↄ̃ àlɛ o. Bee gbɛa Yesu òɛ̀: Tɛmazi. +Yudaↄ kíabuie mↄ̀ Yesu là à mɛ̀: Mɛtulu maa, kpelewa má kɛ mà àizãna ei? +Ɔ̃ aa gì lɛ́ baonapi kpánɛ́ we. +to gbɛ̃pãleↄ pↄ́ pↄ́ má tↄ̃̀ↄ ble, aai pↄ́ pↄ́ má bàↄ bilɛbilɛ. +Lubɛni bui gãliↄ mɛ́ aali bòokpa gɛↄmidↄkĩi oi ń ń dàlapooo. An dↄaanan Sedeu nɛ́ Ɛlizuu ũ. +Ma gↄ̃ wá ń báao ũ, à gↄ̃̀ lɛɛ mà gaɛ. +Pↄ́ pↄ́ Isailiↄ ì ma gba píi, máli kpámaɛ ń n gbɛ̃́ↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ e gↄↄpii. Ma bàa aↄ kunnↄ ń n buiↄ e gↄↄpiiɛ, aↄ lɛ́ vĩo. +À Itiↄ ń Amↄleↄ ń Kanaaↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ midɛ míↄmiↄ, lá Dii á Lua dìlɛɛ́wa, +Ma gbɛ̃na, ń kɛfɛũ fá! n wɛ́ kɛfɛũ lán felen wɛ́wa. +Vãi wàaipanaↄ sã́sãao lé? Maa wàaipanaↄ sùuu vĩ ń náaio. +Nadabu yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +Yuda kↄ̃naↄ gↄ̃ bùsupi vĩ, aamɛ aa pↄ́ dã́dãkɛu, aai wúlɛ Asekeloni kpɛ́ↄ guu oosi. Dii ń Lua a ↄliańzi, a suńnↄ ń pá ziu. +Bebai bui Bebai nɛ́ Zakali ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn baasↄo ń àaↄ̃o. +Ɔ̃ Ablahaũ sↄ̃̀aàzi à mɛ̀: Ńyↄ̃ gbɛ̃maaↄ waa sãnu ń gbɛ̃vãiↄ yã̀? +Ɔ̃ Zɛfɛte ɛ̀a gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Amↄniↄ kíawa, +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ aà wúlɛbↄwa lí a pↄkasaↄ pí, i zuo, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, má ń bua pↄ́ↄ símáɛ. Vɛ̃ɛ a kɛo, kaadↄɛna a nɛio, baa lá a giigaga. Wa pↄ́ pↄ́ má kpàmáↄ símá. +Simↄↄ Piɛɛ ku sãnu ń Tomaa pↄ́ wì mɛ Sìao ń Kana pↄ́ kú Galile gbɛ̃́ Natanaɛlio ń Zebedee nɛ́ↄ ń Yesu ìwa gbɛ̃ↄn pla pãleↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bàalɛ gili súuɛ a zu ɛpi guuɛ, mɛ́ bai a gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ɛpi guu kṹ. Lou pↄ̀ↄfↄ̃̀, dṹnia dèe e a zĩ́nau. +Ɔ̃ wà pↄna zↄ̃ↄ kɛ̀ wɛ̃́lɛpiu. +Dṹnia gbɛ̃́pii, à vĩakɛ Diiɛ, gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ píi, à misiilɛɛ̀. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Zaa kpeletaa à dáamakɛ̀i? Ɔ̃ aa òɛ̀: Gĩa ĩatɛ̃ auapilaa gↄ̃̀ↄ ↄ̃ mɛ̀wãapi gòwà. +Ma yãvãi è Samali ãnabieↄwa, aa yãò ń Baali gbãao aa ma gbɛ̃́ Isailiↄ sã̀sãò. +Gbadaa asii guu ì pↄkũma kpálɛ, gbagusaɛ sↄlↄa ulau ì pↄfɛ̃ midɛ. +Ɔ̃ Dii ò Nↄeeɛ: Gɛ̃ gó guu ń n bɛdeↄ, asa má è ḿmɛ ń maamɛɛ tiadeↄ guu. +Kí Kilusi kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu à yãdìlɛ Lua kpɛ́ pↄ́ kú Yelusalɛũ musu, à mɛ̀ wà kpɛ́pi dↄ saokĩi ũ. Wà a ɛ̃bo a lɛsĩ ká gã̀sĩsuu bàaↄ̃, a yàasa gã̀sĩsuu bàaↄ̃. +Lua ua zĩkɛnaↄ ku Ofɛli sĩ̀sĩ musu. Ziha ń Gisepao mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ. +Asili ku we ń a zĩgↄ̃ↄ píi, aà gbɛ̃́ pↄ́ gàga zĩ guupiↄ miaↄ liaaàzi píi. +ↄ̃ à Suko ɛ̀waasoe kũ̀ à yãlàlawà, ↄ̃ ɛ̀waasopi Suko gbɛ̃zↄ̃ↄↄ tↄ́ kɛ̃̀ɛ̀ láu gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi ń soplao. +Tó ĩ́anapɛ̀wà, ì gɛ̃lɛɛ, a kúkĩi líↄ dↄ gbɛ̃egu lↄo. +Ma wɛ̃nade ia, dé mɛ́ a ma si ma mɛ̀ gɛɛ beewai? +Ɔ̃ Piɛɛ gɛ̃̀ńnↄ ua à ń yàaekɛ̀. Kɛ́ a gu dↄ̀, à fɛ̀lɛ dàńnↄ zɛ́u. Zope Yesudeeↄ gɛ̀ aà kpái. +Kɛ́ à kɛ̀ wɛ̃̀ pla, Pↄↄsiu Fɛsɛtu zↄ̃̀lɛ Felisi gbɛu. Kɛ́ Felisi ye àↄ na ń Yudaↄ yã́i, ↄ̃ à Pↄlu tò dakpɛu. +Bua pↄ́ↄ kwide líↄ dɛ Dii pↄ́ ũ, pↄ́wɛna ge libɛↄn lò. Aliↄ dɛ Dii pↄ́ ũɛ. +Aà swã́ yìaa, à gì Isailiↄ gbaɛi lá Lua dà Mↄiziɛ a òɛ̀wa. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, lá a ma kpɛ́ gbãlɛ̀ ń á pↄbɛ̃ɛↄ ń á yãbɛ̃ɛkɛaↄ, ń ma kuao má kɛ̃́wáɛ. Má á wɛ̃nagwao, má á bↄo. +N seelaↄ ń dabudabuↄ kɛ̀ Falaↄ̃ↄɛ, ń kpàaàzi ń aà ìwaↄ ń aà bùsudeↄ píi, asa ń dↄ̃ lá aa ãia pãsĩ kɛ̀ ń wá deziↄ. N tↄbↄ̀ lá a ku e ń a gbãowa. +Aà ↄ̃nↄ ń aà dↄ̃ao pãsĩ, ì yã́pii maɛ. Ì nanaↄ bↄↄlɛkɛ, ì yã́ zĩũↄ yáasi polo ń yãĩaↄ. Aà tↄ́n Daniɛli. Kía tↄkpàɛ̀ lↄ Bɛlasaa. Ǹ aà sísi sↄ̃, i yã́pi bↄↄlɛkɛnɛ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, iada lán zɛ́wa mɛ̀n pla, Babɛli kía i sɛ́ ń a fɛ̃ndao. Zɛ́piↄ bↄ bùsu doũ ḿpii. Seela pɛ́lɛ zɛ́piↄ daalɛkĩi, i wɛ̃́lɛ pↄ́ zɛ́pi lɛ́ gɛ́u ↄlↄnɛ́. +Kefaa, Amↄni, Ɔfini ń Gɛbao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kuɛpla, an baade ń a bualoũↄ. +N kpɛ́ gbɛↄ mɛ́ aa wiidↄma, a zaↄ i yã́pi zã́simá. +Ɔ̃ Mↄizi mɛ̀: Lá ń ò, má wɛsinlɛ lↄo. +ãma Isaili bui soplaↄ mɛ́ gↄ̃̀ kpaalɛsɛsai. +Ɛflaiũ bùsu a gↄ̃ bɛzia ũ an wɛtãgↄↄɛ. Yã́ pↄ́ málɛ o Isaili buiↄnɛ sea vĩo. +A ku dṹnia guu. Baa kɛ́ Lua dṹnia kɛ̀ aà sabai, dṹnia i aà dↄ̃o. +i a ↄↄ na blepi miwa, i Isailiↄ dàa vãiↄ ń ń tàaeↄ ń ń duunao o píi, i di blepiɛ, i na gↄ̃ɛ pↄ́ wa dìlɛ aà gɛ gbaɛ sɛ̃uɛ a ↄzĩ, +Dii nↄ̀sɛ a fɛlɛ a bùsu yã́ musu, i a gbɛ̃́ↄ wɛ̃nagwa. +ma wɛ́ dↄi wà wɛsikↄ̃lɛ sa ma gɛa Ɛsipayã bùsuu guu. Tó ma gↄↄplakɛ̀ánↄ ń pↄnao, í gɛ́ zɛimɛɛ we. +Ɔ̃ gudↄ̃anapi dakpɛunaↄ nà Yosɛfuɛ a ↄzĩ píi, wìli yãe kɛ aà saio. +Ɔ̃ Isailiↄ kía ò Yosafaɛ: Má azĩa lilɛɛ, mí si zĩu. Mpi sↄ̃ ǹyↄ̃ ku la ń n kibleulao daa. Ɔ̃ Isailiↄ kía azĩa lìlɛ à sì zĩu. +Tó gbɛ̃maa a yãmaakɛa tò mɛ́ àlɛ duunakɛ, a ga a yã́iɛ. +A yã́i tò aai fↄ̃ ń ibɛɛↄ gã fĩ̀o. Aa kpɛkpànɛ́, kɛ́ aa gↄ̃̀ kaalɛpↄ ũ yã́i. Máↄ kúánↄ lↄo, mɛ́ i kɛ a ma pↄ́ pↄ́ kú á guu kàalɛ bàasio. +Madiã saonae ku, a nɛnↄɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn sopla, ↄ̃ aa mↄ̀ itↄ̀ aa kà pↄtuoↄ imibↄu ń mae pↄ́���nɛ. +Ɔ̃ ma luabɛpuana è, pↄe zↄ̃lɛwà à bↄ̀ lán gbɛ̃nazĩnawa. A vua fùa kpaa, a kↄma lɛna kũa. +Má kú Zopeɛ, málɛ wabikɛ, ↄ̃ ma wɛ́pungu è. Ma pↄe è lán zwã̀a zↄ̃ↄwa, ba dↄdↄa a swã́ mɛ̀n síiↄ̃ↄwa. À bↄ̀ luabɛ, àlɛ pila ma kĩ́i. +Yãmaakɛ mapi n zↄ̀blenaɛ, mí e màↄ ku màↄ n yã́ kũa. +Isaili zĩ̀zↄↄ i gↄ̃ Kanaa bùsu vĩ e za Salɛpa, Yelusalɛũ zĩ̀zↄ pↄ́ kú Sefalaↄ i gↄ̃ Nɛgɛvɛ wɛ̃́lɛↄ vĩ. +Má è Ɛflaiũ bui nɛ́ↄ gↄ̃̀ lán nↄ̀ↄ pↄ́ toenaↄ ń dadanaɛkɛwa, aa bↄ̀lɛ ń ń nɛ́ↄ gbɛ̃dɛnaↄnɛ. +Ɔ̃ Mↄizi fɛ̀lɛ à gɛ̀ Datani ń Abilaũo bɛ. Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ tɛaàzi. +Ìli gbɛ̃vãi to aàↄ kuo, ì yã́gↄ̃gↄ̃ wɛ̃nadeↄnɛ a zɛ́waɛ. +Ɔ̃ Lea zↄnↄɛpi nɛì gↄ̃ɛ ũ lↄ ń Yakↄbuo. +Ń ikoyãↄ dↄ̃ ńsuli gbɛ̃bleo, nìli n de ń n dao kpɛla. +Asa Mↄizi ikoyã i to gbɛ̃e gↄ̃̀ wásawasao. Ɔ̃ wà suabayã pↄ́ dɛ a káaula zɛ́ bↄ̀wɛ̃ɛ wà sↄ̃ò Luazi. +Taasikɛa lá Lua yeiwa maakɛa yã́i maa dɛ taasikɛa yãvãikɛa yã́ila. +Baa, Nabali maao. Ńsu ǹ aà yãdao. A dɛ lá a tↄ́waɛ. Aà tↄ́n Mìsaide, mɛ́ mìsaiyã ↄ̃ ìↄ kɛ. Mapi n zↄ̀blena sↄ̃ mi gbɛ̃́ pↄ́ n ń zĩ́ↄ eo. +Ɔ̃ Yosɛfu vĩ̀i gbɛ̃ↄn kwiↄ gɛ̀ Egipi pↄ́wɛna lúi. +Kɛ́ aa bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i, aa kpàaũ ń Mↄizio ń Aalonao, aalɛ ń dã́, +Gbɛ̃e su saka yã́ yↄↄna kɛgↄↄuo. Tó wà gĩsusugwabↄ è Zolobabɛli ↄzĩ, an pↄ́ a kɛ na. Filia mɛ̀n soplapiↄ dɛ Dii wɛ́tɛa dṹniai ũɛ. +Aa bùsu ble lán mlɛ̃wa, lán pↄ́taaonkuawaↄwa. Aa bↄ ń ulɛkĩiↄ guu, aa mↄ Dii wá Luawa ń lualuao. N vĩa a ń kṹ, sↄ̃ i kɛ̃́ńgu. +Tó à bↄ̀lɛńnↄ, ì dↄaanɛ́, aaìↄ tɛaàzi, kɛ́ aa aà lↄↄ dↄ̃ yã́i. +Kɛ́ wà kàaànↄ dɛdɛkĩi, sosaↄ mɛ́ sù aà sɛ̀ gbɛ̃́ↄ nↄnↄaaa yã́i. +À a maepi ↄlɛsɛ̀ píiɛ. À zↄblè tã́a pↄ́ a mae zↄblènɛ́ↄnɛ à kùlɛnɛ́. +Luanaaifɛ̃nɛndeↄ! Sɛ̃̀a lá pↄ́ kú gbã mɛ́ a tɛ́kũ zia, lá Lua ì pↄ́ nai màa, wa á pↄ́ o lↄe? +Kɛ́ malaika pↄ́ lɛ́ yãomanↄpi lɛ́ tá, ↄ̃ malaika pãle mↄ̀ dàaàlɛ +À mↄ lè Abimɛlɛki i wúlɛaànↄ yãao, ↄ̃ à mɛ̀: Dii, ńyↄ̃ bui pↄ́ aai yãe kɛoↄ dɛdɛ yã̀? +Kɛ́ Yosɛfu mↄ̀ ń gwai kↄↄ, a è an kã́ gà. +Má fↄ̃ wabikɛ Luawa aà ma kɛ̃ Kilisiwa, aà láaikɛa ma Isaili deeↄ gbɛu. +Ɔ̃ Mↄizi gↄↄ yã́ dↄ̀ aà gbɛ̃́ↄgu aa mɛ̀: Lua pↄ́ bùa ń a kpàsa dã̀dãnao ísiawa, à a Nisĩna dàńgu ku má ni? +Ɔ̃mɛ ì í aso di luabɛpuanaɛ, ↄ̃ ì to lou àↄ pílɛpilɛ a guu. +A yã́i tò, tó n ma dilɛ n gbɛ̃́ ũɛ, gbãakpaaàzi, lá ńyↄ̃ kpamaziwa. +Vãi làasoo mɛ́ ìↄ dↄaanɛ́, an ↄ ìↄ pai ń gbagusaɛↄ. +Sĩana guu gbɛ̃vãiↄ bↄ pão, gbɛ̃maaↄ mɛ́ aa bↄ aafia. +Mↄabuↄ kí Mɛsa sã kpàsaↄ vĩ, ìↄ sãnɛbↄlↄnaↄ falubↄ Isailiↄ kíaɛ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄo (100.000) ń sãsa mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄo (100.000) kã́o. +Levii buiↄ wɛ̃́lɛ kpɛ́ pↄ́ aa yìa tↄ̀ↄmaboa zɛ́ kú, mɛ́ wàli sↄaanɛ́ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃uɛ, asa Levii buiↄ wɛ̃́lɛ kpɛ́ↄ dɛ kpaalɛ pↄ́ aa sɛ̀ Isailiↄ guu ũɛ. +Ma Siↄna, ma ↄkpà, ↄ̃ gbɛ̃e ku à ma nↄ̀sɛ nínimɛɛo. Bui pↄ́ liaa Yakↄbu buiↄziↄ ↄ̃ Dii dìlɛ aa gↄ̃ ń ibɛɛↄ ũ. Ma Yelusalɛũ ma gↄ̃ ibɛɛpiↄnɛ lán pↄ́ gbãlɛawa. +Ɔ̃ Agipa ò Fɛsɛtuɛ: Má ye mà gbɛ̃́pi yãma mazĩa. Ɔ̃ Fɛsɛtu mɛ̀: Ńyↄ̃ yãma aà lɛ́u zia. +Ɔ̃ Yehu lá pãle kɛ̃̀nɛ́ à mɛ̀: Tó a zɛmanↄ, álɛ ma yãmaɛ, à á dii Ahabu buipiↄ mi zↄ̃zↄ̃, í mↄ́omɛɛ Yezɛlɛɛ zia maai. Kía nɛ́piↄ sↄ̃ aa gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiɛ, aa kú ń wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ lɛ́ ń tòlokɛↄ. +n pↄ lí pa kpaao, ń gbɛ̃kɛ vĩ zↄ̃ↄ, ni gbɛ̃́ↄ yãvãiↄ ń ń tàaeↄ kɛ̃́má, ãma nili tó tàaede bↄ̀ pão. Ni maeↄ yãvãiↄ wi ń buiↄ musu e à gɛ pɛ ń sĩ́wɛnaↄ ń ń sↄ̃kpaɛↄwa. +Ɔ̃ Izaaki Yakↄbu gbàɛ aà gɛ́ Labã kĩ́i Mɛsↄpↄtami bùsuu. Labãá Sili bùsu gbɛ̃́ Bɛtuɛ nɛ́ɛ, Yakↄbu ń Esauo desɛ̃ɛ. +Má tò aa gↄ̃̀ gbãlɛa an saoa yã́ musu. Aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń ń nɛ́ sɛ̃́iaↄ, kɛ́ vĩa e ń kṹ, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ɔ̃ Yuda gↄ̃ɛↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ bui gↄ̃ɛↄ kã̀aa Yelusalɛũ píi e gↄↄ àaↄ̃pi gɛ̀ pàò. Mↄ kɛ̃okwi gↄↄ baode zĩ́ aa zↄ̃lɛa Lua kpɛ́ gãaɛ ḿpii, aalɛ lualua yã́pi ń lou pↄ́ lɛ́ mao yã́i. +Dadawɛ̃ɛ wàↄ wá wɛ̃ni dↄ̃ màa, kɛ́ wà ↄ̃nↄ e wá sↄ̃ guu. +Lá a bↄlɛ ń ma bɛo, má gɛ mↄ́ɛ́ ń blɛo yↄↄ à gbãa e, í gbasa dazɛu. Ɔ̃ aa mɛ̀: Too, kɛ lá ń òwa. +Gbɛ̃vãipiↄ fɛ��lɛmanↄ ma ↄplaai, aaìↄ gbá zↄ̃zↄ̃mɛɛ, ma kaaũa zɛ́ ↄ̃ aaìↄ wɛɛlɛ. +Ɔ̃ Yuda sↄ̃̀aàzi à mɛ̀: N yã́ na Baa! To mapi n zↄ̀blena mà yãonɛ. Ńsu to n pↄ pamazio Baa, asa ń sáa ń Falaↄ̃ↄoɛ. +N mɛ̀ lↄ, tó wa ɛa suma, mɛ́ wá n yãdilɛaↄ kũa wálɛ zĩkɛwà, baa kɛ́ n wá yá e dṹnia lɛ́wa, ńyↄ̃ wá kãaa, ńyↄ̃ suwanↄ gu pↄ́ ń sɛ̀ n tↄ́ kuwàu. +Bee yã́i Lua lɛ́ sã́sãyã zĩmá à ↄta ń guu, aai ɛɛ náaikɛ. +Aa wèwà píi aa mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii òwɛ̃ɛ píi, wá kɛɛ. Ɔ̃ Mↄizi yã́ pↄ́ wa ò sɛ̀lɛ à gɛ̀ sìu Diiɛ. +Nↄana ń imio lɛ́ ń dɛ, an wɛ̃ni gↄ̃̀ lɛɛnnↄ. +Aa sù ń zàaĩnapio Yesuɛ. Aa ń ulaↄ kpàlɛ zàaĩnapiwa, ↄ̃ Yesu dìkpɛ. +Aaì yãvãi wàaipa ń sↄ̃ guu, sòle lɛ́ ↄ̃ aaìↄ wɛ́ gↄↄpii. +Tia kɛ́wa kí, lá ḿmɛ ń wá ũ, i kũ wà n kpɛ eo. A yã́i wa láɛ bee kpã̀sãinɛ kɛ́ wà yã́pi onɛ. +Asa Dii yãò Mↄiziɛɛ, ↄ̃ a ò Isailiↄnɛ à mɛ̀: Swã́gbãadeↄn á ũ, baa tó Dii gbasɛ̀ánↄ kɛ̀sɛ do, a á kaalɛɛ. À á nↄamblebↄↄ wolo, míↄ dↄ̃ lá má kɛɛ́. +Asii Ɛlikana ì, Ɛlikana Abiasafa ì, Abiasafa Asii ì, +Yã́zɛde ìↄ bɛ aà aɛ, ì zɛ́ kɛkɛɛ̀. +Màa ikoyãpi nↄzãe yè a zã́wa gↄↄ pↄ́ a bɛ̃́ɛ. Tó gↄ̃ gà, ↄ̃ ikoyãpi ì polowà. +Ma gba zɛ́ mà bua Yuudɛ̃wa mà e wɛsi bùsu maa sĩ̀sĩde pↄ́ kú wepilɛ ń Libão píi. +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! I wabi gbã̀a kɛ Luawa à gyaaↄ bleò. Bee yã́i á ĩadama pãsĩ aↄ dɛńla. +À wá bↄ́lɛ wá ibɛɛpiↄ guu, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Kási ápiↄ i ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpaɛ, álɛ e ma táabũnu gbãlɛaɛ, ↄ̃ i saowà ń pↄ́ giaↄ. +Má kɛ́, má doũnnↄ Luaɛɛ, à gĩtↄ̀ à ma kɛò sↄ̃ɛ. +Lá á wá dↄ̃ gĩa yↄↄ, má ye à wá dↄ̃ sã́asã, kɛ́ à ĩ́anadã wá yã́ musu Dii Yesu mↄ́zĩ, lá wá dã á yã́ musuwa. +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ gↄ̃̀ↄ aa ɛ̀a gɛ̀ Yelusalɛũ. Aa aà ìwa gbɛ̃ↄn kuɛdoↄ è kãaaa we ń gbɛ̃́ pↄ́ nàmáↄ +Lua i a Nɛ́ zĩ dṹnia guu yãdai dṹniapila no, kɛ́ à dṹnia suaba aà sabai yã́iɛ. +Ɔ̃ Isaia sↄ̃dìlɛ à Lua lɛdↄɛkɛ̀ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ma kĩ́i wɛɛlɛoↄ mɛ́ ma e, ma azĩa ↄ̀lↄ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ma gbɛaoↄnɛ. +Ɔ̃ Yↄ̃ ò Bãaɛ: Wá mae zikũ̀, mɛ́ gↄ̃ɛe ku bùsuu la à wúlɛwanↄ lá wì kɛwao. +Baa ápiↄ, a gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Zãawa, ↄ̃ à sĩana òɛ́. +Ɔ̃ Mↄizi òɛ̀ a lɛ́ gbiaɛ, kpelewa Falaↄ̃ↄ a a yãmai? +Dii yãò Zelemiiɛ Yudaↄ yã́ musu Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu, Babɛli kí Nɛbukanɛza kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu. +Zĩgↄ̃ sↄ̃deↄ lɛ́ suwà, an fɛ̃nda wɛ́tɛ̃ lɛ́ pipi, an sↄ̃naↄ lɛ́ tɛkɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń paɛpaɛↄ dasi, gɛↄ gↄ̃̀ kpálɛ, wa fↄ̃ dↄdↄo. Wàlɛ kpakpa gɛↄla. +Tó ma á kãaa buiↄ guu, mɛ́ ma á bↄ́lɛ bùsu ń bùsu pↄ́ a fãaauↄ guu, má á sí sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ na ũ, mí tↄbↄ á musu buiↄ wáa. +Zĩeↄ ìↄ ku zɛau, zĩeↄ gãaɛ, ìↄ zɛ́kpaa yeyewa. +Ɔ̃ gↄ̃pi òmɛɛ: Blɛkɛkĩiↄn kɛ. La Dii ua zĩkɛnaↄ lí saonↄↄ fùukɛu gbɛ̃́ↄnɛ. +kɛ́ mà e n sáaukpa lɛsia guu, mí n yãbↄnsaɛↄ kpàwakɛ. +Kɛ́ aà diiↄ è àiea aà yã́ musu tãmaa ń nɛ́, ↄ̃ aa Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo kũ̀ aa ń gálɛ gɛ̀ńnↄ gbãadeↄ kĩ́i gãaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku gusiauↄ gupua zↄ̃ↄ è, gu dↄ̀ bùsu pↄ́ kú ga lɛ́zĩ deↄnɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ kí Yehoasi mↄ̀ lɛ́lɛiwà. Aa wɛsìkↄ̃lɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛu Bɛsɛmɛsi. +À a zwã̀akpɛ tò Silo we, aà bɛ pↄ́ a kpà gbɛ̃nazĩnaↄ guupi. +Kɛ́ Ɛzala lá wɛ̃̀, gbɛ̃́pii è, asa aà zɛkĩi lɛsĩ dɛńla. Kɛ́ a wɛ̃̀, gbɛ̃́pii fɛ̀lɛ zɛ̀. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Yã́ beeↄ náai vĩ mɛ́ sĩanaɛ. Dii Lua pↄ́ ì dↄaa ãnabiↄnɛ mɛ́ a malaika zĩ̀, kɛ́ a zↄ̀blenaↄ yã́ pↄ́ a mↄ tia dↄ̃. +Á ãnabi pↄ́ aa ãnabikɛkɛ̀ aa mɛ̀ Babɛli kía a lɛ́lɛ á bùsuwaoↄ ku máɛ? +Lá à tulaletikàtɛa tã́aↄnɛ, à azĩa kɛ̀kɛ ń tãanaↄ ń nↄamblebↄↄ, à pɛ̀lɛò a gↄ̃pↄsɛpiↄzi, ↄ̃ ma yã́ sã̀aàgu, yã́piↄ yã́i má aà wɛtãɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ vĩa Yelusalɛũdeↄ kũ̀, asa Gabaↄ̃ↄá mɛɛwiaɛ lán kíae wɛ̃́lɛwa. A zↄ̃ↄ dɛ Aia, mɛ́ a gↄ̃ɛↄá nɛgↄ̃naↄnɛ. +Piɛɛ ì bɛbɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo píi, ↄ̃ à gɛ̀ Lua gbɛ̃́ pↄ́ kú Lidaↄ gwai. +Ãnabi kpele á deziↄ i aà wɛtão ni? Aa gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aa Gbɛ̃ Maa mↄa yãòↄ dɛ̀dɛ. Aàpi ↄ̃ a bↄ aà kpɛ a aà dɛ̀ sa. +Ɔ̃ Davidi aà là lↄ: À kɛ̀ kpelewa wei? Omɛɛ. Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Isailiↄ bↄ̀ zĩlau aa bàalɛ̀. An daside kwɛ̀ aa gàga. Saulu ń a nɛ́ Yonatãao gà lↄ. +Tó á gb��̃e yã́ vĩ ń a gbɛ̃́deeo, bↄ́yãi ìli gɛ́ yã́kpalɛkɛi ń adeo Lua gbɛ̃́ↄ kĩ́io, sema luadↄ̃nsaiↄ kĩ́ii? +ↄ̃ Amↄni kíaↄ ò Anuniɛ: Ńlɛ e Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ n mae gɛ̀ kpɛlaa yã́i aà n nↄ̀sɛ níninɛ nɛe? Aa mↄ̀ wá bùsu asiigwaiɛ, aai ɛa mↄ lɛ́lɛwá. +ãma aↄ dɛ màa á kĩ́io. Tó á gbɛ̃e ye àↄ dɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, aà gↄ̃ á dↄnlɛde ũ. +Ma gbɛ̃́ↄ ↄ̃nↄkɛ̃sãama yã́i wa ń sɛ́lɛ táńnↄɛ. An gbɛ̃́ gbiaↄ gaga ń nↄanaoɛ, imi a ń daside dɛ. +Kua pↄsiau ma nↄ̀sɛ ↄ́ↄlↄ̀. Ma gba gbãa lá ń òwa. +Tó ma gi pↄ́ pↄ́ taaside lɛ́ a nidɛ kpáiwà, tó ma gi gyaa gbɛ̃ando wɛgwai, +Ma Dii ma mɛ̀, má pↄkaalɛnaↄ gbaɛmá lɛɛ síiↄ̃ɛ. Fɛ̃nda a ń dɛdɛ, gbɛ̃ↄ i ń gálɛgalɛ táńnↄ, bãↄ ń wàiↄ i ń ble sã́asã. +i nísi litili kĩnipi dã à ka a ↄzɛɛu, +Ma Pↄlu, ma awakpàɛ́ ń Kilisi nↄ̀sɛniɛ sùuuo, ma gbɛ̃́ pↄ́ i mɛ má busɛ á guu mɛ́ má pãsĩ á kpɛ. +Ɔ̃ Dalila ò Sãusↄ̃ↄɛ: Pↄ́ pↄ́ tò ń gbãa kɛ́wa omɛɛ. Ba kpele wa dↄma, ńyↄ̃ fↄ̃ kɛ̃o ni? +Yozuee fɛ̀lɛ káaukaau, a tò Isailiↄ sↄ̃̀ Diizi bui ń buio, ↄ̃ gbɛ Yuda buiↄ sɛ̀. +Ɔ̃ kí Asa pↄ pà guenapizi à aà dàkpɛu, kɛ́ aà za fɛ̃̀aàzi yã́ pↄ́ a ò yã́i. Gↄↄpi kí Asa wɛ́tɛ̃amↄ̀ gbɛ̃́ↄnɛ maamaaɛ. +Kalea nɛ́ Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ kú sɛ̃uↄ mↄ̀ Gedalia lè Mizipa ḿpii, +À mɛ̀: Yã́kpalɛkɛnae mɛ́ kú wɛ̃́lɛeu, a Lua vĩa vĩo, mɛ́ ìli gbɛ̃e yãdao. +Ɔ̃ aà ìwaↄ aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ì o Ɛlia mɛ́ a dↄaa mↄi? +ń tãanaↄ ń tãana ní pↄ́ↄ +Labã aà là à mɛ̀: Bↄ́ má fĩaboonɛi? Yakↄbu wèwà à mɛ̀: Ńsu pↄe kpaao, sema ǹ yã́ɛ bee kɛmɛɛ, míↄ n pↄ́ↄ dãnɛ. +Kɛ́ Pilati mà màa, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ là tó Galile gbɛ̃́n aà ũ. +Gↄↄpiↄ mɛ́ Yudaↄ bↄa ń ibɛɛↄ yã́u dikpɛ ũ. Mↄpi guu an pↄsia lìlɛ pↄna ũ, mɛ́ an wɛ̃nakɛa lìlɛ dikpɛkɛa ũ. Aali dikpɛpi kɛ gↄↄ beeↄ zĩ́, aali blɛsakɛ, aali pↄnakɛ, aali blɛ likↄ̃ɛ, aali gbada taasideↄnɛ. +Kɛ́ à wabikɛ̀ Diiwa, ↄ̃ Dii sìaànↄ, à aà awa sì à ɛ̀a aà kpà kpalau Yelusalɛũ. Manase dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii á Luaɛ. +Kási aàpi sↄ̃ a zĩkaↄ̃nↄ vĩ, ì yã́yiamá, mɛ́ ìli lɛlilɛo. A fɛlɛ gbɛ̃vãiↄwa ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì dↄ vãikɛnapiↄlɛↄ. +Wɛ̃nadↄ̃mɛɛ Dii, ma gↄ̃ déedeennↄɛ, ma gbã́gbã Dii, asa ma wá lɛ́ wíɛ. +Saonaↄ líↄ ma yãdilɛnɛpiↄ kũa, kɛ́ aasu dↄ́ɛ ń ma blɛo, an duuna wi ń musu aa gao yã́i. Mámɛ má Dii pↄ́ ń dílɛ ńdoa ũ. +Màa wa kɛɛ́ Bɛtɛlideↄ, asa á vãikɛa kɛ̀ zàiɛ. Tó gu dↄ̀, Isailiↄ kía aↄ ku lↄo. +Ɔ̃ Dii Malaika ò Ɛliaɛ: Pila gɛaànↄ, ńsu vĩakɛɛ̀o. Ɔ̃ à pìla, aa gɛ̀ kípi kĩ́i sãnu. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye ↄ̃nↄi ì a mae pↄ kɛ na, káaluaↄ bɛ zɛsɛna ì a ↄ̃a dɛ. +Àli gɛ́ Dii á Lua kpɛ́u ń á bua pↄ́ káauↄ. Ásuli blenɛ nↄ̀ↄ kuu ń a da yↄ̃́ioo. +Ma tↄbↄ̀, ma zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũ ma ãaↄla píi, mɛ́ ma gi má ↄ̃nↄ apii guu. +Bↄ́yãi ńlɛ wá gwa lán pↄtuoↄwai? N wá dílɛ sↄũↄ ũ yã̀? +Lousisikpɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ Zailu mↄ̀ we. Kɛ́ à Yesu è, à wùlɛ aà gbázĩ, +A dãuna vĩ, wì mɛ Maliama, à zↄ̃̀lɛ Dii gbázĩ, àlɛ aà yãma. +Gomɛɛ nↄsì lↄ, à nɛì nↄɛ ũ, ↄ̃ Dii ò Ozeeɛ: Tↄ́ kpáɛ̀ Wɛ́gwaakuo, asa má Isailiↄ wɛgwa lↄo, má sùuukɛńnↄ lↄo. +N sùuu ń n gbɛ̃kɛo aↄ dↄngu, asa ń vĩ za káauɛ, Dii. +Kpelewan wei? Isailiↄ i yã́ pↄ́ wàlɛ wɛɛlɛ eo, ãma an gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ è. Gbɛ̃́ kĩniↄ nↄ̀sɛ tàta, +Á dṹnia gbɛ̃́pii, á gbɛ̃́ pↄ́ á kú tↄↄlɛↄ, tó wà gilili pɛ̀lɛ gbɛ̀sĩsĩ musu, á e, tó wà kuupɛ̀, á ma. +Ɔ̃ Malaika pↄ́ lɛ́ yãomanↄ òmɛɛ mà yã́ɛ bee kpàwakɛ, à mɛ̀: Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀ Yelusalɛũ ń Siↄnao yã́ a kũ gbãa, +Wɛ̃́lɛpiↄ ń ń bualoũↄ mɛ́ kpaalɛ pↄ́ Isakaa buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄ ũ. +Kɛ́ Adonia ń gbɛ̃́ pↄ́ à ń sisiↄ pↄblè aa làa, aalɛ fɛlɛ, aa kↄ̃fĩpi mà. Kɛ́ Yoabu kuuↄpi mà, ↄ̃ à mɛ̀: Bↄ́ zↄa mɛ́ dↄ wɛ̃́lɛ guu màai? +Kɛ́ a ò màa, ↄ̃ à a ↄↄ ↄ̀lↄnɛ́ ń a gbã̀tɛ̃ɛo. Kɛ́ ìwapiↄ Dii è, an pↄ kɛ̀na. +Kɛ́ aa kà gu pↄ́ Lua òɛ̀u, à saokĩi bò we, à yàakàa. Ɔ̃ à a nɛ́pi yè a dà yàapila saokĩi musu. +filia nísi, pↄ́ gĩnana pↄ́ wì nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ ma pↄ́ ũ ń tulaletio kɛòↄ, +Aa tò ma nↄ̀sɛ dàdoũ ń á pↄ́o. À gbɛ̃́ bee taaↄ kpɛla. +í yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ↄ danɛ́ aaↄ kũa píi. À ma, máↄ kúánↄ gↄↄpiiɛ e dṹnia gɛ láaò. +Yesu yã́pi mà, ↄ̃ a ò Zailuɛ: Ńsu to n sↄ̃ vĩo. Ma náaikɛ lé, a gbã́gbã. +Màa yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ Lua a yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃nazĩnaↄ yã́ pↄ́ ulɛa an nↄ̀sɛu musu ń Kilisi Yesu gbãao, lá baona pↄ́ málɛ kpá òwa. +Ɔ̃ ma mɛ̀ má Dii e dṹniau lↄo, má wɛsi gbɛ̃nazĩnalɛ lↄo, máↄ kú ń gbɛ̃́ pↄ́ kú tↄↄlɛↄ lↄo. +Tó wà n la, bↄ́yãi ńlɛ aaukɛii, ní onɛ́ bao pↄ́ wa ma tia yã́iɛ. Sↄ̃ a kɛ̃ gbɛ̃́piigu, an ↄↄ i gↄ̃ dↄ̀lↄlↄ, an kã́ i ga, an gbá iↄ lua. Yã́ lɛ́ pila, mɛ́ a kɛɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Bɛninↄũ guzulɛu ń a nɛgↄ̃ɛↄ se. À yãbɛ̃ɛ kɛ̀ lá bui pↄ́ Dii ń yá Isailiↄnɛↄ ì kɛ yãawa. +Mikpɛ aa dↄ̀mɛɛ, i kɛ aɛ aa dↄ̀ao. Miↄ yãdadanɛ́ mↄ̀ↄmↄↄ, kási aali swã́sɛio, aa gì totoaiɛ. +Aa yãesaideↄ kòlokpakpa, an nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛpiↄ. Aa saòńnↄ Kanaa bùsu tã́aↄwa, ↄ̃ an bùsupi gbãlɛ̀. +Asa aa gbãsĩkɛ̀ mɛ́ aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ. Aa gbãsĩkɛ̀ tã́aↄ yã́ musu, ↄ̃ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òmá ń ń nɛ́ pↄ́ aa ìmanↄↄ tã́apiↄ pↄblea ũ. +Tó gↄ̃ɛ wùlɛ ń zↄ̀ wɛ̃́ndiana pↄ́ dɛ gbɛ̃pãle nↄkpama ũo, mɛ́ i aà bo à gↄ̃̀ wɛ̃́ɛ ũ gĩao, wàli ń swã́gaga. Wasuli ń dɛdɛo, kɛ́ nↄɛpi i gↄ̃ wɛ̃́ɛ ũ yãao yã́i. +Babɛlideↄ ń Babiloni bùsudeↄ píi ń Pekodiↄ ń Soaↄ ń Koaↄ ń Asiliↄ lↄ. Ɛ̀waaso maaↄnɛ, bùsu dↄaanaↄnɛ ń gbãadeↄ ḿpii, zĩgↄ̃ kíaↄ ń tↄdeↄ dia sↄ̃́ↄ kpɛ. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble, Yesu fɛ̀lɛ à a ula bↄ kàlɛ, ↄ̃ à savɛti sɛ dↄ̀ a pi. +Gↄ̃ɛe ku Lama, Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdeu. Zufi buiɛ, aà tↄ́n Ɛlikana, Yeloaũ nɛ́ɛ. Ɛflaiũ bui pↄ́ wì mɛ Zufipi mɛ́ Tou ì, ↄ̃ Tou Ɛlihu ì, ↄ̃ Ɛlihu Yeloaũpi ì. +Wà mɛ̀ lↄ: Buiↄ, à pↄnakɛ ń Lua gbɛ̃́ↄ. +Ɔ̃ ma dↄaanaɛ beeↄ sìsi: Ɛliɛzɛɛ, Aliɛli, Semaia, Ɛlenatã, Yalibu, Ɛlenatã, Natã, Zakali ń Mɛsulaũo. Ma yãdanɛdeↄ Yoialibu ń Ɛlenatão sìsi lↄ. +Wɛ̃́lɛ pↄnade pↄ́ a gbɛ̃́ↄ kálɛa dↄdↄan we. Aa ò ń sↄ̃u aa mɛ̀, ń wɛ̃́lɛ sáa vĩ guei lↄo. Gwa! A gↄ̃ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũɛ, wàiↄ tòo ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ dↄiↄ swe dↄwà ń ↄkɛa yàayaao. +Ɔ̃ Davidi ɛ̀a mɛ̀: Dii ku! Dii mɛ́ a gotↄ̃wà, aà gↄↄ pà à gàn nò, à gà zĩlaun nò. +ↄ̃ má òɛ̀ aà ma nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iapi gbaɛ aà gɛ ma sísi. Lá à gì aà gbaɛi, má aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia dɛ sa sↄ̃ɛ. +Ɔ̃ Mↄabu kíapiↄ fɛ̀lɛ tà Balakiwa aa mɛ̀: Balaaũ gì mↄ́iwanↄɛ. +Tó gbɛ̃́ su gɛ̀ lizↄ̃i líkpɛu ń a gbɛ̃́deeo, mɛ́ à mↄo sɛ̀, àlɛ mↄ́ lí lɛ́i, tó a wɛ́tɛ̃ wò gɛ̀ aà gbɛ̃dopi pà à gà, gbɛ̃́ pↄ́ yã́ bee taa aà lè, aàli bàalɛ ta wɛ̃́lɛpiↄ dou azĩa misia yã́i. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Baa tó ma gbɛ̃́ↄ n to we ḿpii, má n to we bauo. +Yoakiũ nɛ́ Yɛkↄnia mɛ́ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu, ↄ̃ Zedekia zↄ̃̀lɛ Yɛkↄnia gbɛu. +Dii, ḿmɛ ń zↄ̃ↄkɛ ń gbãao ń bɛɛɛo ń dɛnlao ń gawio vĩ, asa pↄ́ pↄ́ kú musu ń zĩ́lɛoↄá n pↄ́ɛ píi. Ḿmɛ ń kía ũ, ḿmɛ ń pↄ́pii mide ũ. +Má aà wɛ̀lɛↄ wíwi aà aɛ, má aà zangudeↄ kwɛ́. +Dii mɛ́ ì zɛmikũ gbɛ̃́ɛ, aà pↄ ìↄ na aà kuawa. +Ɔ̃ ãnabipi òɛ̀: Dii mɛ̀ lá n gↄ̃ɛ pↄ́ á dìlɛ aà ga gbàɛ, n wɛ̃ni gɛ̃̀ yã́uɛ, n zĩgↄ̃ↄ i gaga aà zĩgↄ̃ↄ gɛ̃ɛ ũ. +Ɔ̃ à lɛzù à mɛ̀: Yesu, Davidi Bui, ma wɛ̃nagwa. +Lá mↄa ń gbaↄ ń saoao yã́i wì saonkia píi kpái, a maa aàpi aàↄ pↄ́ vĩ à kpa sↄ̃ɛ. +Mae Lua dↄ̀aa á dↄ̃, ↄ̃ à á sɛ́, a gↄ̃ aà pↄ́ ũ ń aà Nisĩna gbãao, kɛ́ à misiilɛ Yesu Kilisiɛ, aà au i á gbãsĩ wolo. Lua gbɛ̃kɛ ń aafiao kã́fĩɛ́. +Baa e wàↄ gɛ́ nↄ̀ↄ kpasai a nísi láa, saona ìwae ì mↄ o gbɛ̃́ pↄ́ saòpiɛ: Nↄ̀ↄ kpa saonawa aà kpasa, asa a we nↄ̀ↄ fùukɛa simao, sema a bùsu. +Gↄↄpla gbɛa Yesu ɛ̀a tà Kapɛnaũ. Kɛ́ wa mà a ku bɛ, +Ɔ̃ a ò Diiɛ: Ma kpɛ́ lɛsĩɛ bee dↄ̀nɛɛ. Ǹyↄ̃ ku a guu gↄↄpii. +Tↄↄlɛ pàa à wì, dṹnia dèe gbã́ugbãu! +Bↄa Etani aa ɛ̀a gɛ̀ Piailo, Baalizɛfↄ̃ gukpɛ oi, ↄ̃ aa gɛ̀ bòokpà Midoli saɛ. +ãma zↄ̃lɛa ma ↄplaai ge zɛɛiá ma yã́ no. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua kɛ̀kɛnɛ́ↄ pↄ́ɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ò Isailiↄnɛ: Dii Uli nɛ́ Bezalɛli, Hulu tↄũna Yuda bui sɛ̀, +Dii yãoa Petuɛ nɛ́ Yoɛliɛn kɛ. +Ɔ̃ Saulu aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi mpi ń Yɛse nɛ́o a lɛkpàaĩmazii? Bↄ́yãi n blɛ kpàwà ń fɛ̃ndao, n yãe wɛɛlɛ kɛ̀ɛ̀ Luawa, kɛ́ aà fɛlɛmanↄ aàↄ ma wɛ, lá àlɛ kɛ tiaɛwai? +Ɔ̃ blesana azĩa dì, ãma kɛ́ à pɛ̀lɛ maamaa, aà kↄ́ba zↄ̃ↄpi ɛ̀, ↄ̃ kↄ́ba pãleↄ bↄ̀ kpa mɛ̀n síiↄ̃ a gɛ̃ɛ ��, an lɛ́ dↄdↄ dṹnia gola síiↄ̃ↄwa. +Lousisinae ku we wì mɛɛ̀ Ãnania. Ì misiilɛ Lua ikoyãɛ mɛ́ Damasi Yudaↄ píi ì aà tↄ́ na sí. +Ɔ̃ Filipi wèwà à mɛ̀: Ãnusu ↄ̀aa do pɛ̃ɛ, baa tó wa lìli baadeɛ yↄↄyↄↄ, a pɛɛmáo. +À mɛ̀ ń a yã́ nao, Lua lɛ́ a dilɛ ɛɛde ũɛ, ń a tàaesaidekɛo a bↄá fↄ̃naɛ. +Gɛ ǹ o Ezekiaɛ, ma Dii aà dezi Davidi Lua ma mɛ̀, ma aà wabikɛa mà ma aà wɛ́i è, ma aà gↄↄ kã̀fĩɛ̀ wɛ̃̀ gɛ̃o. +ò Davidiɛ: Ńyↄ̃ gɛ̃ lao. Dii, ńyↄ̃ gɛ́wanↄ gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ ń sɛ̀ n pↄ́ ũ kĩ́i, ní wá zɛdↄ gu pↄ́ ń dìlɛ n zↄ̃lɛkĩi ũ, n kúkĩi pↄ́ ń kɛ̀kɛ nzĩaɛ guu. +Akisi Davidi náaikɛ̀ à mɛ̀: Isailiↄ ye aà gĩyãio. Aↄ dɛ ma zↄ̀blena ũɛ gↄↄpii. +Ɔ̃ Setãu ò Diiɛ: Yobu n vĩa vĩ pã nɛe? +kua za musu níMa nɛ́, ma yãonɛ ma, ma yãdilɛaↄ da n nↄ̀sɛu. +Ni ↄliaaàzi ń aà bɛo ń pↄ́ pↄ́ a vĩ gupiiuↄo lé? N báaadà aà zĩu, ↄ̃ aà pↄ́ↄ lìgua. +Kɛ́ Zeluia nɛ́ Yoabu nà ń naoawa, i a midɛo. Naopi yã́i Lua pↄ fɛ̃̀i Isailiↄzi, ↄ̃ wì ń dasilɛ kɛ̃́ kí Davidi ladauo. +kɛ́ buipãleↄ ma kĩ́i wɛɛlɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ma ń sisi ma ń sɛ́piↄ píi. +Dii ku! Báaaden ma gbɛsi ũ! Wà Lua ma Suabana tↄbↄ. +Ma mↄↄna gↄ̃̀ pↄsiakɛbↄ ũ, ma kulɛↄ dàkↄ̃i ń ↄↄlↄnaↄ. +a oɛ́ á á dↄ̃ gueio. À goala ápii vãikɛnaↄ. +kɛ́ ampii aaↄ ku mɛdoũ. Baa, lá ń kú ma guu mɛ́ má kú n guu, ampiↄ sↄ̃ aaↄ kú wá guu, kɛ́ dṹnia e sí ḿmɛ n ma zĩ. +Kɛ́ Kanaa deia Haũ ń mae puizi è, à bↄ̀ gɛ ò Sɛũɛ ń Yafɛtio. +Kɛ́ Saulu mà Davidi gɛ̀ Kɛila, à mɛ̀: Lua gìaàziɛ, ↄ̃ à aà nàmɛɛ ma ↄzĩ, asa à azĩa kàka wɛ̃́lɛ bĩ́ideuɛ. +N gbãsĩkɛa ń n yãbɛ̃ɛkɛao a wi n musuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ Mika taala pↄ́ Baluku a kyokɛ̀ a mà kã̀nɛ́ ń swã́wa píi. +Ma gↄ̃ kↄ̃gbɛ̃ ũ ń gbɛ̃gbonaↄ, taataaↄ gbɛ̃nan ma ũ. +Àↄ ye Dii á Luazi, íↄ aà yãdilɛnɛ kũa gↄↄpii ń aà ikoyãↄ ń aà yãdilɛaↄ, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa. +ãma tó nↄɛ vĩ, a dɛɛ̀ gawi ũɛ. Asa Lua mikã kpà nↄɛwa à kuaàla. +asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iá pↄblea ń imiao yã́ no. Yãkɛa a zɛ́wa ń kɛa ń kↄ̃o nao ń pↄna pↄ́ Lua Nisĩna ì inɛ́o yã́ɛ. +Wa liaa wɛ̃́lɛpizi màa e kí Zedekia kpalablea wɛ̃̀ kuɛdode guu. +Gbɛ̃́ ziↄ la, ní ↄ̃nↄ pↄ́ an deziↄ kpálɛkɛ̀i dↄ̃. +Wìli kↄ̃eo, mɛ́ gbɛ̃e i e gò a tíao e gↄↄ àaↄ̃pi. Kási gupua ku gu pↄ́ Isailiↄ kuu píiɛ. +Lá aalɛ kɛ za gↄↄ pↄ́ ma ń bↄ́lɛ Egipi e gbã, aa pãkpàmazi, aa zↄblè dii pãleↄnɛ píi, màa aalɛ kɛnɛ lↄ. +Ãma aà nɛ́piↄ i tɛ aà tufaio. Ɔ̃a yã́ bakànɛ́ ń níu, aaì gbagusaɛsi, aali yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wao. +à mɛ̀: Ãmi! Dii kɛ màa! Dii kɛ lá ń a ãnabikɛkɛ̀wa, aà to wà su ń a kpɛ́ pↄ́ↄ ń gbɛu la ń zĩ̀zↄ pↄ́ aa ku Babɛliↄ píi. +Waiyoo gbɛ̃ↄ̃ↄkpana, n gbɛ̃́ pↄ́ wi n ↄ̃̀ↄkpa yãao! Waiyoo zĩbↄnkpɛde, n gbɛ̃́ pↄ́ wi bↄ n kpɛ yãao! Tó n gbɛ̃́ ↄ̃̀ↄkpà ń làa, wa n ↄ̃̀ↄkpa sↄ̃ɛ. Tó n bↄ gbɛ̃́ↄ kpɛ ń làa, wa bↄ n kpɛ sↄ̃ɛ. +Ma gbɛ̃́ Yonatãa, ma gↄ̃ yeelɛa n yã́i, ń maamɛɛ wásawasaɛ. N yeamazi sáa vĩo, a dɛ nↄɛ yea gↄ̃ɛzia. +Lá Dii á Lua dↄ̀aaɛ́ guwaiwaiu, à to a yã́ dↄágu. À zɛmikũ̀ɛ́ e wɛ̃̀ bla, kɛ́ à á wɛtã̀. À á yↄ̃́ à e yã́ pↄ́ kú á sↄ̃u dↄ̃, tó áↄ a yãdilɛaↄ kũa ge áↄ kũao. +Ma ń fãaa buiↄ guu, ma ń fã́ndaiadà bùsu ń bùsuo. Ma ĩadàmá ń yãkɛa ń ń dàaↄ yã́i. +tó a gi ma ikoyãↄi, mɛ́ á nisĩna ye ma yãdilɛnɛio, tó álɛ ma ↄtondↄkĩi gwao, mɛ́ a ma bàakuaánↄ yãdilɛaɛ́ gbòo, +Lá wa naawà lán sàwakula ń gbalaowa aà ga guu, wá gↄ̃aànↄ màa aà vua guu lↄ. +ↄ̃ má lù, ma ã́nusu yↄ̃̀ɛ̀ mɛ̀n gɛ̃o ń plao. +A òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo, asa ma mae a e ↄkãmao. Ḿmɛ ńyↄ̃ kible Isailiↄwa, mapi sↄ̃ míↄ dɛ n plaade ũ. Ma maepi bee dↄ̃ se. +Ɔ̃ Esau mɛ̀: Wà dazɛu wà tá. Má dↄaanɛ. +Isaili kĩniↄ ń saonaↄ ń Levii buiↄ ku Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄ guu, baade ń a tↄↄlɛo. +Dii i á kɛ lán sàwakula ń gbalaowa, kɛ́ á mɛ ń á lɛ́o àↄ doũo lé? Bↄ́ Lua lɛ́ yá á mɛdoũkɛpi musui? Kɛ́ á nɛ́ↄ e aa a yãma yã́iɛ. Bee yã́i àↄ ázĩa kũa dↄ̃, kɛ́ ásu náaisaiyã kɛ á naɛo. +Yakↄbu buiↄ, à to yã́ beeↄ dↄágu, asa ma zↄ̀blenaↄn á ũ, Isailiↄ. Ma á kɛ́, ma zↄ̀blenaↄn á ũ, Isailiↄ, á yã́ a sãmaguo. +Ɔ̃ Yakↄbu ò a bɛdeↄnɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ píi à mɛ̀: À dii zĩ̀lo pↄ́ á vĩↄ kↄ́lɛ, í zuo, í á pↄkasaↄ lilɛ, +À nanapi sɛ̀lɛ sìu a maeɛ lↄ, ↄ̃ aà mae pàlawà à mɛ̀: Bↄtaa nana ń ò màai? Mapi ń n dao ń n vĩ̀iↄ, ńlɛ e wá mↄ wúlɛ n aɛ nɛe? +Tiasa má oɛ́ lá má kɛ ma vɛ̃ɛbuɛ: Má a kaa gbooɛ, wi a ↄ̃̀ↄkpa, má a bĩ́iↄ daaĩɛ, wi ↄ̃zↄ̃wà. +ↄ̃ Asa ń a zĩgↄ̃ↄ pɛ̀má e Gelaa. Aa Etiopipiↄ dɛ̀dɛ dasidasi, ↄ̃ an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ i fↄ̃ fɛ̀lɛńnↄ lↄo, asa Dii ń a zĩgↄ̃ↄ ń tↄ̀ↄsↄmpaɛ. Ɔ̃ Yudaↄ ń pↄ́ↄ nàaa dúuduu. +A bↄ gbɛ̃maa pↄ́ a kua adoapi kpɛ, ↄ̃ a wabikɛ̀ Pilatiwa aà gbɛ̃dɛnae kɛ̃́ɛ́. +Lípiↄ gbã̀a gã̀sĩsuu kwikwiɛ, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu dodo ń kĩnio. +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ̃́dee dɛ̀ asii guu ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Wa lɛ́lɛ ãnabi ɛgɛnaↄwa, wi ń dↄ̃ sↄũↄ ũ. Wa lɛ́lɛ nɛgↄ̃naↄwa, an nisĩna i na líwa. +Ãma i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo, gbɛ̃́ↄ ìↄ sao wàↄ tulaletikatɛa we e tiaɛ. +Kɛ́ Mↄizi dabu bee è, à bↄ̀ aà saɛ. Kɛ́ à sↄ̃̀i gwai, à Dii lↄↄ mà à mɛ̀ +Gbɛ̃e a fↄ̃ gɛ̃ gↄ̃sa gbãa kpɛ́u à taiinakaɛ̀o, sema à aà ye gĩa bàasio, i gbasa a aà kpɛ́ yↄɛ. +Kɛ́ Elodi gà, ↄ̃ Dii malaikapi bↄ̀ mↄ̀ Yosɛfuwa Egipi nana guu +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Mámɛ má aà ũ. Á Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ e zↄ̃lɛa Gbãapiide ↄplaai, mɛ́ á aà mↄa e luabɛpuanau. +Kɛ́ Davidi ìwapiↄ kà, aa yã́pi sɛ̀lɛ sìu Nabaliɛ ń Davidi tↄ́o, ↄ̃ aa sↄ̃̀aaàzi. +Ɔ̃ Dii bↄ̀ mↄ̀ Ablaũwa à mɛ̀: Má bùsuɛ bee kpa n buiↄwaɛ. Ɔ̃ à Diipi gbagbakĩi kɛ̀ we. +I kũ à vĩakɛmɛɛo lé? I kũ à lualua ma aɛo lé? Ma Dii mámɛ málɛ á la. Ma bùsuũfãa kàlɛ ísia zↄ̃lɛ ũ, kↄↄ pↄ́ ma dàɛ̀n we, a í a fↄ̃ à a baa vĩ bauo. Baa kɛ́ a í ì zãampapa, ìli fↄ̃ à a baa vĩ̀o. Baa kɛ́ a ikooaↄ ì kↄ̃fĩkɛ, ìli fↄ̃ à a baa vĩ̀o. +Asa dakpɛuna gbaɛama yã́ pↄ́ wa dàaàla oa wásawasa sai, i kɛmɛɛ zɛ́ vĩo. +Yozuee ń Isailiↄ bↄ̀lɛ Makeda ḿpii, ↄ̃ aa gɛ̀ Libena aa lɛ̀lɛwà. +Yeloboaũ yã́ kĩni pↄ́ a kɛ̀ↄ ń zĩ pↄ́ a kàↄ ku Isailiↄ kíaↄ ladau ń lá à ɛ̀a Damasi ń Amatao sì Isailiↄnɛo. +An iapi i bↄ gbɛ̃e au guuo, i bↄ mɛfɛlɛa ge gↄ̃ɛ pↄeã kĩ́io, Lua mɛ́ ń í. +Ńsu mikpɛdↄ kía pↄ́ ń kpàɛo n zↄ̀blena Davidi yã́i. +Dii yãò Zelemiiɛ Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ gↄↄ à mɛ̀ +Bↄa Bɛnɛyaakã aa gɛ̀ bòokpà Oo Agigada. +Samali pↄ́ kú wɛ̃́lɛpi guuↄ Yesu náaikɛ̀ dasi yã́ pↄ́ nↄɛpi ònɛ́ yã́i, kɛ́ à mɛ̀ à yã́ pↄ́ á kɛ̀ↄ píi òɛ. +Asa yea Luazi mɛ́ yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa ũ. Yã́ pↄ́ a dìlɛpiↄ zĩũ sↄ̃o, +Waiyoo n gbɛ̃́ pↄ́ ni wɛ̃́lɛ kṹ ń gbɛ̃dɛao, ni mɛɛwia kálɛ ń dìidiinkɛao. +Azi bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄeↄ dɛ aà gbɛ̃naↄ ũ, ↄ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa lɛdàwà asu gɛ̃ zãuo. +mí nɛgↄ̃ɛnae zĩ aà gɛ kapiↄ wɛɛlɛ. Tó má òɛ̀, kaↄ ku aà kpɛ, aà sɛ́lɛ mↄò, ní mↄ́, asa ń Diio ńyↄ̃ↄ aafiaɛ, kai kuo. +Tó gbɛ̃́ lɛkɛ̀ Luawa làasoosai, à mɛ̀ á yãkɛ, yãvãi ge yãmaan nò, yã́ pↄ́ gbɛ̃́ a lɛkɛ̀ làasoosai píi lé, baa tó a dↄ̃o, tó a dↄ̃̀ gbɛzã, tàaeɛ. +Asa a ò Mↄiziɛ, gbɛ̃́ pↄ́ á ye sùuukɛaànↄ ↄ̃ á kɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ á ye wɛ̃nadↄ̃ɛ̀ ↄ̃ á dↄ̃ɛ̀. +Kisↄ̃ swa zipi tàńnↄ. Má gɛ́ aɛ, mí gɛ́ ń gbãao. +duuna yã́ musu, kɛ́ aai ma náaikɛo yã́i, +Dii Lua lu kɛ̀kɛ gukpɛ oi gu pↄ́ wì mɛ Edɛni, ↄ̃ à gↄ̃ɛ pↄ́ á kɛ̀pi dàu we. +Ablaũ fɛ̀lɛ gɛ̀ bòokpà Mamale gbɛ̃́nɛli pↄ́ kú Hɛblↄ̃ↄ kĩ́i, ↄ̃ à Dii gbagbakĩi bò we. +Dã buiↄ i fↄ̃ ń bùsupi sìmáo, ↄ̃ aa gɛ̀ lɛ̀lɛ Lɛsɛũdeↄwa. Aa sì aa a gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao aa zↄ̃̀lɛu, ↄ̃ aa ń dezi Dã tↄ́ kpàɛ̀. +Wá deziↄ gɛ̀ Egipi, ↄ̃ wa gɛ̃gɛ̃ we. Egipiↄ ĩadàwá ń wá deziↄ. +Kɛ́ àlɛ o màa, luabɛpuana kũ̀aamá. Kɛ́ aa gↄ̃̀ ka a guu, vĩa ń kṹ. +Kɛ́ Yesu lɛ́ yã́pi o gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ aà ìwapiↄ gbɛ̃do Yudasi kà ń bíla pↄ́ bↄ̀ saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kĩ́iↄ. Aa fɛ̃ndaↄ kũa ń goↄ. +Ɔ̃ Babiloniↄ Dii kpɛ́ mↄgotɛ̃ pɛ́lɛↄ ń tadibↄↄ ń íkakĩio wìwi, aa tàò Babɛli píi. +Àli pↄ́ kòlokpa a au bↄlɛ kↄ́lɛ tↄↄlɛ lán íwa. Ásu aupi bleo. +N sósobi zↄ̃ↄ guu ni ń midɛo, Lua sùuude sósobiden n ũ, ni pãkpańzio. +Gwa, aalɛ ma kpakpaɛ, gbɛ̃́ pãsĩↄ lɛ́ sòlekɛmanↄ. Dii, mi tàae ge duunakɛnɛ́o, +Ɛflaiũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń ↄ̀aa síiↄ̃oɛ (20.800). Gↄ̃sa gbãa tↄdeↄnɛ ń gbɛ̃́ↄ guu. +Aa fã̀aa, kɛ́ aa dãna vĩo yã́i, ↄ̃ aa gↄ̃̀ wài píiɛ pↄblea ũ. +Yabɛsi nɛ́ Saluũ gↄ̃̀ kía ũ Yudaↄ kí Uzia kpalablea wɛ̃̀ bla mɛ̀ndosaide guuɛ, à zↄ̃̀lɛ kpalau Samali mↄ doɛ. +ń zↄ́o ń vĩfãaio ń sã nↄ̀ↄo ń gàseo, aa kpà Davidiwa ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ aa ble, asa aa mɛ̀: Nↄana ń imio gbɛ̃́piↄ dɛ̀ gbáau, aa kpàsaɛ. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aa ń ulataopiↄ ũ. Aaↄ zɛ́ vĩ wà gɛ̃ wɛ̃́lɛpi bↄlɛↄu, aai lí wɛ̃nide bɛ ble. +Ezekia yã́piↄ kɛa ń náaio gbɛa Asiliↄ kí Sɛnakelibu lɛ̀lɛ Yuda bùsuwa, à koezↄ̃̀ a wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄzi, à mɛ̀ á gbooɛ, wɛ̃́lɛpiↄ i gↄ̃ a pↄ́ ũ. +Lá àlɛ kɛɛlɛ, ↄ̃ a keeↄ lɛ̀lɛ zɛ́ guu, bãↄ mↄ blè. +Aà miá vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛɛ, aà mikã dɛ sí plɛ̀ɛɛ lán gbagbaa kã́wa. +Bee gbɛa imina i ka e wɛ̃̀ sopla, kãa gbãapi yã́ i sã Egipiↄgu. Iminapi a to bùsu blɛ midɛ. +Ǹ nzĩa suaba! Pila líwa mɛ̀! +Tó taasideɛ mɛ́ i ka à pↄ́piↄ kpao, aàli sãsa sɛ mɛ̀ndo tàae fĩabobↄ ũ, wi pↄ́pi mↄ Diiɛ ń pↄ́wɛntio kiloo pla yãalɛa ń nísio aà duunakɛ̃awà yã́i. Aàli nísi litili kĩni sɛ́ lↄ +Daliusi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu, a mↄ swaaↄ̃de zĩ́, Dii yãò ãnabi Zakali, Bɛlɛkia nɛ́, Ido tↄũnaɛ, à mɛ̀ +mí á le ń pↄnao, tó Lua wèi, mí kã́mabo á kĩ́i. +À làasookɛ á kua yãawa. Á wɛ́kɛ̃a gbɛa a taasi fↄ̃̀ á dɛ̃ɛ zↄ̃ↄ kaa guu. +Ń tò an pↄ kɛ̀na zↄ̃ↄ, n ń gbá pↄna maamaa. Aalɛ pↄnakɛ n aɛ lá wì kɛ pↄkɛkɛgↄↄwa, lá aalɛ zĩblea pↄ́ kpaalɛwa. +Ɔ̃ Alauna ò Davidiɛ: Sɛ́! Ma dii kí, lá à kɛ̀nɛ maa, kɛò. Gwa, má zuↄ kpa saobↄ ũ ń pↄ́wɛngbɛ̃goↄ yàa ũ ń éseo pↄ́wɛn gba ũ. Má n gba píiɛ. +Lá taasi pↄ́ Kilisi kɛ̀ ì liwázi, màa lↄ wá nↄ̀sɛ ì níni maamaa Kilisi yã́i. +ásu tó á pↄ ya àannↄo. Tó ãnabi yãe ge waasoe ge taalae pↄ́ wà mɛ̀ à bↄ̀ wá kĩ́i mɛ̀ Dii mↄgↄↄ kà kↄ̀, ásu bílikɛo. +Mámɛmaa Dii á Lua. Ma á bↄ́lɛ Egipi bùsuu kɛ́ màↄ dɛ á Lua ũ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Lá Ɛdↄũↄ gì Isailiↄnɛ aa gɛ̃ ń ń bùsuo, ↄ̃ Isailipiↄ pã̀alɛnɛ́. +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛ lɛ́ dazɛu bùsu yã́ dai láu, ↄ̃ Yozuee yãdìlɛnɛ́ à mɛ̀: À gɛ bùsu kɛɛlɛ, í a yã́ dalau, à suomɛɛ, mí kpaalɛɛ́ ń gbɛlaao Dii aɛ Silo la. +Bùsu pↄ́ gↄ̃̀ iↄ naa Dii tↄↄlɛwa gukpɛ oi gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000), bɛaɛ oi lɛɛ kwi (10.000) e a gbã̀a lɛ́u. Tↄↄlɛpi blɛ iↄ dɛ wɛ̃́lɛpi zĩkɛnaↄ pↄblea ũ. +Ma lɛdà yãkpaanlau yãae? Má yãvãi dↄ̃ noa? +Ma wɛ́ lɛ́ wo ń ↄↄlↄo, ma nↄ̀sɛ lɛ́ tɛ́kũ. Ma pↄ yà dúuduu ma gbɛ̃́ↄ dɛdɛa yã́i. nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń nɛ́tɛ̃naↄ kálɛ ma gãaɛↄ yɛ̃̀ɛɛsai. +Wá Filitɛ̃ↄ wà sↄ̃dilɛ wà gↄ̃ɛkɛ kɛ. Tó wi kɛ màao, wá zↄble Ɛbɛluↄnɛ lá aalɛ blewɛ̃ɛwaɛ. Wà gↄ̃ɛkɛ kɛ, wí zĩkańnↄ. +Lá gbɛ̃́ↄ lɛ́ ĩ́anadã dasi dṹnia yã́ musu, mapi sↄ̃ má dãɛ. +Kɛ́ Ablahaũ dɛ á dezi káau ũ, ásu àↄ e bee mɛ́ a á bↄo. Málɛ oɛ́, Lua a fↄ̃ gbɛɛ beeↄ kɛ Ablahaũ buiↄ ũ. +Kɛ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ lá wa kɛ̀ Olebu ń Zeebuoɛwa. Kɛ ń kíaↄnɛ lá wa kɛ̀ Zɛba ń Zalemunaoɛwa. +Wa lɛlɛ Nɛgɛvɛ bùsuwaɛ, gu pↄ́ Kɛlɛtiↄ kuu ń Yudaↄ ń Kalɛbu buiↄ, ↄ̃ wà tɛsↄ̃̀ Zikilagawa. +Gɛdɛɛ gbɛ̃́ Baalanana mɛ́ kuliↄ ń kaadↄɛnliↄ zĩkɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Yoasi mɛ́ ziia ũ kù nísi yã́ musu. +Tó gbɛ̃́ wùlɛ ń gbɛ̃pãle nↄo, wàli ń dɛ ń pla ḿpii. +Ń tò wá bùsu lùa e à pàa, ɛa ǹ a gbɛ tata, asa à gↄ̃̀ looaɛ. +Davidi ɛ̀a gbɛ̀a Diiwa lↄ, ↄ̃ Dii òɛ̀: Fɛlɛ gɛ́ Kɛila, asa má Filitɛ̃ↄ nanɛ n ↄzĩɛ. +Kí, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ Yuda pↄ́ bↄ̀ n kĩ́i aa sù laↄ gɛ̀ lɛ́ Yelusalɛũ wɛ̃́lɛ vãi pãsĩpi kálɛ, aa ɛ̀a lɛ́ a bĩ́ibo lↄ, aalɛ a bɛzia fɛlɛ. +Màa á midɛ buiↄ guu. Á ibɛɛↄ bùsu a á mↄ́mↄ. +Yãbↄlɛna yã́ ì gbɛ̃́ sↄ̃ zↄ̃ lán fɛ̃nawa, ↄ̃nↄna lɛgbɛi ì mↄ́ ń aafiao. +A guu tulaletikatɛakĩi pↄ́ wa pì ń vuao kuu ń Luabaakuańnↄ kpagolo pↄ́ vua kúlɛwà búlubuluo. Vua lo pↄ́ mana ku a guu ku kpagolopi guu ń Aalona go pↄ́ labↄ̀o ń Lua yãdilɛa gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄ. +Dii, bↄ́n gbɛ̃nazĩna ũ an yã́ ìↄ dↄngui? Bↄ́n ń ũ, ni laaidↄmái? +Mpi Dii, Lua sósobiden n ũ, ń sùuu vĩ mɛ́ n pↄ lí pa kpaao, ń gbɛ̃kɛ ń náaio vĩ zↄ̃ↄ. +Lua, kɛ́ n dↄaa n gbɛ̃́ↄnɛ, kɛ́ n bɛɛlɛńnↄ guwaiwaiu, +Aa fĩ̀a lán zↄdaↄwa, ↄ̃ aa mìdɛ lán sɛ̃̀ tɛ́kũawa, ma ń kwɛ́ ń Dii tↄ́o. +Wali gɛ́ toekai we ń gbàlao, asa lɛaa ń lɛsikaoo mɛ́ a gupi sisi. +Kɛ́ aa è Isailiↄ kía no, ↄ̃ aa aà tò we. +Asɛɛ buiↄn we, mɛ́ uabeleↄnɛ ḿpii. Gↄ̃sa gbãa tↄdeↄnɛ mɛ́ dↄaana maaↄnɛ. An zĩgↄ̃ pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo ń mɛ̀ndooɛ (26.000). +Ńsu ǹ n gbãakpa gbɛ̃pãlewao, ńsu ǹ n wɛ̃ni kpa gbɛ̃́ pãsĩwao, +Dii, sĩana ↄ̃ ńlɛ wɛɛlɛmáo lò? N ń gbɛ̃́, i ↄ̃máo, n ń kɛ́ búɛbuɛ, ↄ̃ aa gì totoapi mai. An swã́ gbãakũ̀ lán gbɛwa, aa gì nↄ̀sɛlilɛi. +Lua nↄɛpi wɛ́ kɛ̃̀ɛ̀, ↄ̃ à lↄ̀ↄ è. À gɛ̀ itↄ̀ tùu pai, ↄ̃ à mↄ kpà a nɛ́piwa, a mì. +Seeladeↄ mɛ́ aa dↄaa aà pá, gbɛ̃́pii i gbasa aà pápa, kɛ́ vãi e láa á guu yã́i. +Kɛ́ yãamusuↄ mↄ̀ pɛ̀pɛ nↄ̀ↄpiↄwa, ↄ̃ Ablaũ ń yá. +Ɔ̃mɛ ma ulɛkĩi ũ, ì gbɛ̃kɛkɛmɛɛ, ↄ̃mɛ ma zɛgikĩi ũ, ì ma suaba. Ɔ̃mɛ ma sɛ̀ngbao pↄ́ mi mikpai ũ, ì to buiↄ mikpaa. +Má tò ma Nisĩna dìɛ̀, ↄ̃ à ↄ̃nↄ ń gↄ̃io ń dↄ̃ao è ↄzĩ píi yã́ musu. +Mlɛ̃ mɛ́ kↄ̃ni vĩ dɛ sɛ̃̀anↄbↄ pↄ́ Dii Lua kɛ̀ↄla píi, ↄ̃ à nↄɛ là à mɛ̀: Lua mɛ̀ ásu lupi líe bɛ bleoɛa? +A ń sosa badeↄ ń ń gbãadeↄ símáɛ ń ń lɛdamadeↄ ń ń ↄzĩkɛnaↄ ń ń wɛɛlɛkɛnɛde kàsaaↄ. +Aa gɛ̀ vɛ̃ɛ zↄ̃̀zↄ̃ bua aa ↄ̃zↄ̃̀wà, ↄ̃ aa dikpɛkɛ̀. Aa gɛ̃̀ ń tã́akpɛu, aa pↄblè aa imì, ↄ̃ aa Abimɛlɛki kà. +Wá dṹnia la maeↄ vĩ aa wá toto, ↄ̃ wa ń yãmà. Lá màaɛ, wà misiilɛ wá Mae pↄ́ kú musuɛ dɛ beea, wíↄ ku. +Yãa kɛ́ má ikoyã dↄ̃o, má bɛ̃́ɛɛ. Kɛ́ ma yãdilɛapi mà, duuna vù iu, +Saona lí tàae fĩabobↄpi au sɛ́ àLevii buipiↄ líↄ dↄ Aalona buiↄlɛ ń Dii ua zĩo. Aaliↄ wɛ́tɛ Lua uai ń a kpɛ́ↄ ń gbãbↄa Lua pↄ́ↄnɛↄ ń zĩ pↄ́ wì kɛ weo +Ɔ̃ Yosafa mɛ̀: Dii ãnabi ku la wà aà laoa? +N zĩblè Ɛdↄũↄwa, ↄ̃ n nzĩa sɛ̀ lɛsĩ, ńlɛ ĩ́anadã. Ǹ nzĩa to tɛɛɛ fá! Ɔ̃ ń ye ǹ sòle da ǹ yãi nzĩaɛ ń Yudaↄ píia? +Aà buiↄ zↄ̃̀lɛ za Avila e à gɛ̀ pɛ̀ò Suluwa Egipi bùsu lɛ́i taa Asili bùsu oi. Aali kↄ̃ tɛ́ sí ń Ablahaũ bui kĩniↄo. +à mɛ̀: Ma dii kí, àkɛa ńlɛ mↄ́ mapi n zↄ̀blena kĩ́ii? Davidi wèwà à mɛ̀: Ma mↄ n pↄ́wɛngbɛ̃zɛ lúima, mà Dii gbagbakĩi bouɛ, kɛ́ gagyãpi e go gbɛ̃́ↄwa yã́i. +Wì yãkɛkɛa gbɛa ń gbɛo, ãma a bↄↄlɛ ì bↄ Dii kĩ́iɛ. +Tó wa ka we, wá gbɛ̃́ↄ le dↄdↄaɛ. Bùsu pↄ́ Lua kpàwápi zↄ̃ↄ, mɛ́ pↄe lɛ́ kɛ̃́sãwào. +Wì gbɛ̃́ tↄbↄ aà ↄ̃nↄ lɛ́uɛ, faasaide sↄ̃, wì sakauɛ. +Yã́ pↄ́ a ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: Ma Dii è zɛa bĩ́i súsu saɛ, a pↄ́ súsugwabↄ kũa. +Wá wá nɛnↄɛↄ kpã́sã bui pↄ́ liaawáziↄwa lↄo. Wá ń nɛnↄɛↄ sɛ́ wá nɛ́ↄnɛ sↄ̃o. +Mↄizi kɛ̀ lá Dii òɛwa, à ń kãaa kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +À Dii kĩ́i wɛɛlɛ aà egↄↄ, à aà sísi gↄↄ pↄ́ a kãiánↄ. +a àaↄ̃de Aliũ, a síiↄ̃de Seoliũ, +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ Samali, ↄ̃ aà nɛ́ Ahabu zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Bui píi, à ↄtaalɛ, à kúkuakɛ Luaɛ ń gulao. +Aà buiↄ aaↄ zↄ̃ↄ mɛ́ aaↄ gbãa vĩ. Bui pↄ́ kú tↄↄlɛↄ píi aa ɛ̀fãai e aà sabaiɛ. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ mà wà Davidi kpà Isailiↄ kía ũ, ↄ̃ aa gɛ̀ lɛ́ aà wɛ ḿpii. Kɛ́ à ń bao mà, ↄ̃ à gɛ̀ sɛ̃gbãu. +Yesu yã́pi oa gbɛa à bↄ̀ ń a ìwaↄ, aa bùa Sedↄ̃ baale. Lu ku we, ↄ̃ à gɛ̃̀u ń a ìwaↄ. +Wí a gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̃̀áziↄ kṹ, á ibɛɛpiↄ gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i, aa gↄ̃ pↄe ũo, aa midɛ. +Miↄ n táasilɛ gↄↄ do gɛ̃n soplapla kɛ́ n ikoyãↄ maa yã́i. +Zanↄa, Adulaũ ń a zↄ̃ɛwiaↄ, Lakisi ń a fã́anio ń Azekao ń a bualoũↄ. Aa bɛkpà za Bɛɛsɛba e Bɛninↄũ guzulɛu. +Dedãdeↄ, à ɛa ń bao, í gɛ ulɛ gbɛ̀ɛↄ guu, asa má tó á Esau buiↄ yãe á wɛtãgↄↄpiɛ. +Gupuapi í gbãa tò ma wɛ́ lɛ́ gue lↄo, ↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ ma kũ ma ↄwa, aa gɛ̃̀manↄ Damasi. +À Dii sáaukpa, aà pↄkɛaↄ píi gu pↄ́ àlɛ kibleuↄ píi. Má Dii sáaukpa. +asa gbɛ̃́ pↄ́ aa ku Masedoni ń Gɛlɛsiↄ zɛ̀ò wà Lua gbɛ̃ taaside pↄ́ aa ku Yelusalɛũↄ kámasa káɛ. +Ɔ̃ à ɛ̀a a mi fɛ̀lɛ a òɛ̀: Nↄɛ, aa tà má ni? Wi yãdanla lↄoa? +Adonikaũ bui pↄ́ sù gbɛzãↄ, Ɛlifele ń Yeiɛlio ń Semaiao ń ń gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃. +Tó gbɛ̃́pii lɛ́ ãnabikɛkɛ sↄ̃, mɛ́ Yesusaide ge gbɛ̃́ dafu mↄ̀ we, ampii yã́ a aà da làasoou a aà wɛ́ kɛ̃́, +Gbɛ̃́ pↄ́ ye àↄ a wɛ̃ni kũa, wɛ̃nipi a vũaawàɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gì a wɛ̃nii ma yã́i sↄ̃, ade mɛ́ aↄ wɛ̃ni vĩ. +Kɛ́ kí zↄ̃̀lɛ a bɛ, a ò ãnabi Natãɛ: Ée! Kpɛ́ pↄ́ wa dↄ̀ ń sɛdɛ lío ↄ̃ máↄ zↄ̃lɛu, Dii bàakuawanↄ kpagolo iↄ dilɛa zwã̀akpɛua? +Gbɛ̃kɛkɛ Galada gbɛ̃́ Baazilai nɛgↄ̃ɛↄnɛ. Ǹ ń dilɛ gbɛ̃́ pↄ́ áↄ pↄble sãnuↄ guu, asa aamɛ aa zɛ̀manↄ gↄↄ pↄ́ málɛ bàalɛ n vĩ̀i Abisaloũɛ. +Ɔ̃ à á bↄ́ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ ↄzĩ, à á bↄ́ zↄbleu, kɛ́ a yeázi yã́iɛ, ń lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ yã́io. +Yakↄbu buiↄ, i ma sísio, Isailiↄ, i ma kĩ́i wɛɛlɛ a kpasao. +�� ye yãvãikɛmɛɛ yãaɛ, ↄ̃ Lua tò à lìlɛ yãmaa ũ, kɛ́ à e gbɛ̃́ↄ misi dasi, lá àlɛ kɛ tiaɛwa. +Asa wá Saonkia pↄ́ a fↄ̃ wɛ̃nadↄ̃wɛ̃ɛ wá gbãasaikɛ guu vĩ. Wà aà yↄ̃̀ láwáwa yã́pii guu, i duunakɛo. +Wɛ̃̀ blapi guu á zwãaↄ i yaao, á gbá i sɛ́sɛo. +Kɛ́ Aimɛlɛki nɛ́ Abiataa bàalɛ̀, àlɛ gɛ́ Davidi kĩ́i yãa, a a saoula kũaɛ, ↄ̃ à gɛ̀ò Kɛila. +Aa pↄkasaↄ vĩo, ↄ̃ aaìↄ bɛ bṹu, ń ń pↄ́ bàaa sɛ́sɛanɛ́kɛo, nↄa ì ń dɛɛ. +Vua toona pↄ́ wà tulaletikà a pai mɛ̀n kuɛplaↄ gbia galaũ basↄokwikwi, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ luakukĩiwa. À kɛ̀ píi galaũ ↄ̀aa soolo ń basooloo (1.320). +Kɛ́ à zɛ̀dↄ kpalau, ↄ̃ à a ìwa pↄ́ aa a mae dɛ̀ↄ dɛ̀dɛ sↄ̃. +Aa wèi aà gɛ̃ gó guu, ↄ̃ gópi kà gu pↄ́ aalɛ gɛ́u gↄ̃̀ↄ. +Bui píi, à bↄ gupiiu, à mↄ kãaa we kpakpa. Dii, pilamá ń n nɛgↄ̃naↄ! +Ɔ̃ Isailiↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ Bɛtɛli ḿpii, aa zↄ̃̀lɛ lɛ́ ↄ́ↄlↄ Dii aɛ. Aa lɛyè we e oosi, ↄ̃ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasaↄ òo Diiwa. +Ĩatɛ̃ gɛ̃a kpɛ́u ↄ̃ budepi ò a ziiaɛ: Zĩkɛnaↄ sísi ǹ fĩabonɛ́. Daalɛ gbɛ̃́ zã́ↄwa e à gɛ midɛ gbɛ̃́ káauↄwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bàalɛ yãpãsĩpiɛↄ zu ɛuɛ, mɛ́ bai a gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ɛpi guuↄ kṹ, asa má tó Mↄabuↄ wɛtãgↄↄ kaɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Dṹnia yã́kpalɛkɛna, fɛlɛ! Fĩa bo ĩ́andãnaↄnɛ ń yãkɛawa. +Gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn baasↄo mɛ̀ndosaiↄ ń pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃ↄ wùlɛwulɛ aa misìilɛ Luaɛ zↄ̃lɛa a báawa aa mɛ̀: Ãmi! Àleluya! +Àleluya! À Dii tↄbↄ! À Dii táasilɛ aà zĩkɛnaↄ! +Gↄↄ pↄ́ Yesu lɛ́ gɛ́ Yelusalɛũ, à a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ kã̀aa ńtɛ̃ɛ, à yãònɛ́ zɛ́u à mɛ̀ +Í kã̀fĩ à dà tↄↄlɛa nàai, à kù gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩ pↄ́ kú dṹniauↄla míↄ. +Kilisipi mɛ́ gbɛ̃kɛkɛ̀mɛɛ à ma zĩ bui píi kĩ́i, kɛ́ aa e a náaikɛ, aai gↄ̃ a yãmanaↄ ũ, i tↄbↄ. +À gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ kíaↄ vĩkĩi, ãma wi aà mia kpakↄ̃ińnↄo, asa wà mɛ̀, kusudeɛ. Ɔ̃ aà nɛ́ Yotaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ɔ̃ ma aà là: Aↄ dɛ màa e gↄↄ ũma ni, Dii? Ɔ̃ a wèa: E gↄↄ pↄ́ an wɛ̃́lɛpiↄ kwɛ̀ wìliũ, gbɛ̃e ku a guu lↄo, mɛ́ wà ń bùsupi kàalɛ dɛ̃̀ↄↄ, à gↄ̃̀ bɛzia ũ, +Kɛ́ ĩatɛ̃ lɛ́ gɛ̃ kpɛ́u, zĩgↄ̃ↄ wiilɛ̀kↄ̃i aa mɛ̀ baade tá a bùsuu e a bɛ wɛ̃́lɛu. +Ma mɛ̀ tó Dii tò an gbɛ̃́ↄ ĩ́ampakĩi è láńwa, mɛ́ aa bùsu pↄ́ Dii ń Lua lɛ́ kpámá sì ń pↄ́ ũ Yuudɛ̃ baa bɛaɛ oi, an baade i gbasa su bùsu pↄ́ má kpàmáɛ bee guu sa. +Ana nɛ́n Disↄ̃ ũ. Disↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛmadã, Ɛsebã, Ilana ń Kelanao. +Mɛnakɛa ì to kía ń yã́zɛ e, kpálɛa yã́i ì tó ń yã́ ble. +wíↄ wɛdↄ pↄnakɛgↄↄ pↄ́ wálɛ dã́i. Ɔ̃mɛ wá Lua zↄ̃ↄ wá Suabana Yesu Kilisi mↄgↄↄ gawide ũ. +Ziiapi mɛ̀: Ásu bílikɛo, ásu to vĩa á kṹo. Á Lua, á mae Lua mɛ́ ↄ̃api dàɛ́ á sakiliↄ guu. Á ↄ̃a ma kĩ́i lè. Ɔ̃ à Simɛↄ bↄ̀nɛ́. +Tó ma pↄ́ pↄ́ má vĩↄ kpaalɛ̀nɛ́ píi, tó má tò wà ma kpasa, tó miliↄ ye gbɛ̃eo, a ài vĩmɛɛo. +Ma Dii ma zɛ́ bↄ̀ ísiau, ma zɛ́ dà í zↄ̃ↄpi guu, +Wá gbɛ̃do Ɛpafↄdi, ma zĩkɛndeeɛ, mɛ́ ma zĩgↄ̃ dee pↄ́ a aà zĩ̀ dↄimalɛ ń pↄ́ pↄ́ málɛ a nidɛↄ, má è a maa mà aà gbaɛwáɛ. +Dii, ma taasikɛa gwa, ma nↄ̀sɛ lɛ́ tɛ́kũ. Ma túlu yà, asa ma pã n yã́a maamaaɛ. Zĩ ma gbɛ̃́ↄ blè gãaɛ, mɛ́ gaga ku ua. +Ɔ̃ Yudaↄ Uzia kpà kía ũ aà mae Amazia gbɛu aà wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndoode guu. +Ma Dii è zɛa a gbagbakĩi saɛ à mɛ̀: Gbɛ̀pɛlɛ misona lɛ́, kpɛɛlɛ gĩ i dee, ma kpɛ́pi i kwɛ ká gbɛ̃́piia, mí gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. An kee a e bↄo, baa mɛ̀ndo a e piliao. +A sↄ̃ Siↄna gbɛ̀sĩsĩi ń Lua bɛ̃́ɛ wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ pↄ́ kú musuo ń a malaika dasidasi pↄ́ kãaaa weↄ +ge ɛsɛbɛ̃ɛde ge wɛlɛnde ge tã́ade ge gɛ̀sisina. +A busao, aà kúsu a kwɛo, a to yã́zɛde zɛdↄ dṹniau, ísiabaadeↄ wɛ́ aↄ dↄ aà yãdanɛi. +À gwa góilɛnawa ísiaa lↄ. Ń a zↄ̃ↄkɛo, baa ń zàaĩan gbãa pↄ́ ì ↄpɛwào, a fĩbↄ dɛ nɛ́nannↄɛ. Ɔ̃mɛ ì a taiinkɛ, ↄ̃ a fĩna i a pↄeã daɛ̀. +Nadabu nɛgↄ̃ɛↄn Sɛlɛdi ń Apaiũo ũ. Sɛlɛdi gà nɛ́saiɛ. +Aawo, málɛ o pↄ́ pↄ́ wà saòò wa ò tã́awaɛ, i kɛ Lua no. Má ye á bàa àↄ kú ń tã́aoo. +A n koo lán banↄↄwa, i ń gbeembo e bùsu yàasau. We ńyↄ̃ gau, n sↄ̃́go gawideↄ i gↄ̃ we. N dii ua kpɛbↄnan n ũ. +Ɔ̃ à ɛ̀a sù a ìwaↄ lè, aalɛ io. Ɔ̃ a ò Piɛɛɛ: Màa yã̀? I fↄ̃ itɛ̃kɛ̀manↄ baa yↄↄoa? +Kɛ́ Isimaɛla buiↄ kà ń Yosɛfuo Egipi, ↄ̃ Egipi gbɛ̃́ Pↄtifaa aà lùmá. Falaↄ̃ↄ ìwaↄ doɛ, ↄ̃mɛ aà dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Wa sáaukɛ̀ ń Luao, asa duuna zↄↄn á ũ yãa, ↄ̃ a misìilɛ yã́ pↄ́ wa dàɛ́ zɛ́zɛɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo. +An saɛ Pasea nɛ́ Yoiada ń Besodia nɛ́ Mɛsulaũo Bↄlɛ Zi bò. Aa a zaↄ dàda aa a gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, aa a mↄↄ ń a gbã́aↄ dàu. +Isailiↄ dàzɛu, ↄ̃ aa bòokpà Mↄabu bùsu sɛ̃u Yuudɛ̃ baale bↄaa ń Yelikoo. +Kilisi i ma zĩ gbɛ̃́ dailɛkɛa yã́io, sema a bao kpàwakɛaɛ. I kɛ ń yãdↄ̃o no, kɛ́ aà gaa líwa su kɛ famao yã́iɛ. +mɛ́ bui pↄ́ ma lɛdàwàpi mikɛ̃̀ a vãikɛawa, má yã́ pↄ́ ma zɛò mà yíawà bↄ ma nↄ̀sɛuɛ. +À bↄlɛpi lɛ́ yↄ̃̀ ń feepio, a yàasa gã̀sĩsuu kwi, a gbã̀a sↄ̃ kuɛaaↄ̃. +Egipi dɛ lán zununu kɛfɛnawaɛ. Fìona a bↄ gugbãntoo oi, i mↄ pɛwà. +Ɔ̃ nↄɛpi gbɛ̃do mɛ̀: Ɛgɛɛ! Ma nɛ́ mɛ́ bɛ̃́ɛ, n nɛ́ mɛ́ gà. Ɔ̃ nↄɛ sɛ̃́ia mɛ̀: Ɛgɛɛ! N nɛ́ mɛ́ gà, ma nɛ́ mɛ́ bɛ̃́ɛ. Ɔ̃ aalɛ lɛkpaakɛ kí aɛ. +Ɔ̃ a òɛ̀: Yã́ pↄ́ ń ò píi, má kɛɛ. +Kási aai ↄbↄlɛ duuna pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ ń dá a kɛau guuo, aa zɛ̀òɛ. Asetaati lí gì pɛ́lɛa Samali. +Aaì gↄ̃ kaalɛpↄ ũ kã́ndo, vĩa pↄ́ↄ ì ń le, aa midɛ. +Wa òmɛɛ wà mɛ̀: Wài mɛ̀n síiↄ̃depiá kpala síiↄ̃de pↄ́ a bↄ dṹnia guuɛ. A adoa ń kpala kĩniↄɛ, a da dṹniaa píi, i ↄ̃zↄ̃wà, i wíwi. +Ãma ásuli nↄ̀ↄ pↄ́ wi a kòlokpao soo, asa a au mɛ́ a wɛ̃ni ũ. +ń pↄmaa pↄ́ kú tↄↄlɛↄ píi. Yosɛfu buiↄ na ń Lua pↄ́ kú yãa kàelɛuo, ɛ̀fãaipiↄ i su ń miwa, asa Yosɛfu á bɛɛɛdeɛ a gbɛ̃́ↄ guu. +Asa aa lá Lua ì to yã́ bↄńnↄ na dↄ̃o, ↄ̃ aaìↄ wɛɛlɛ yã́ bↄńnↄ na ń ńzĩa gbãao. Aai lá Lua ì to yã́ bↄńnↄ na sio. +Mpi sↄ̃, tó ń tɛ́mazi lá n mae Davidiwa, mɛ́ ń yã́ pↄ́ má dìlɛnɛↄ kũa ń ma yãonɛↄ, mɛ́ ńlɛ ma ↄtondↄkĩi gwa, +ↄ̃ sosa kibɛdↄ̃anaↄ píi ń gbɛ̃́ kĩniↄ dↄ̃̀ kɛ́ Kilisi yã́i wà ma dai kpɛ́u. +A òmɛɛ mà gɛ oɛ́ à ɛa ta á zwã̀akpɛↄ guu, +Kɛ́ Yesu yã́pi mà, à mɛ̀: Gbɛ̃́ gbãa baa kú ń lòotoooo, sema gyãe. +Dii maa, à gbɛ̃vãipiↄ ba zↄ̃̀wá. +Dii òmɛɛ à mɛ̀: Má yãdanɛ, mí n da zɛ́ pↄ́ dɛ ǹ sɛwa, má lɛdama, míↄ wɛ́tɛnzi. +Wɛ̃́ndia pↄ́ kí mɛ̀ ia kàwà, nↄɛↄ bɛ pↄ́ pↄ́ a gbɛ̀a píi wì kpawà aà gɛ́òɛ. +Asa wá tàaeↄ kↄ̃̀nɛ, wá duuna wá dá yã́u. Wá tàaeↄ zↄ̃̀lɛwá, wá wá yãkɛaↄ dↄ̃ sa. +A n bĩ́i gbɛ̃gbɛ̃ ń a bĩ́igboobↄo, i n gugwakĩi lɛsĩↄ gboo ń a mↄoↄ. +Baa ń á vãikɛo, á pↄmaa kpaa á nɛ́ↄwa dↄ̃. Wa á Mae pↄ́ kú musu pↄmaa kpaa gbɛ̃́ pↄ́ aa wabikɛ̀waↄwa pↄ́ o lↄe? +Ásu ɛɛtokↄ̃ɛo, asa a á dàa zi ń a yãkɛaↄ bↄ̀ála, +Ɔ̃ gugwanapi wiilɛ̀ à mɛ̀: Dii, miↄ zɛ ma gugwakĩi lá gu lɛ́ dↄɛ, miↄ ku ma limusudakĩi gwã́ ń gwã́o. +Gↄↄ bee á lɛsi vɛ̃ɛbu nɛina yã́ musu. +À ń gwá guwaiwaiu wɛ̃̀ bla taawa. +Gbɛzã má su ń Elaũↄ ń pá ziu Ma Dii mámɛ má ò. +Dii bↄ̀ mↄ̀wà gwãasĩna bee à mɛ̀: Mámɛ má n mae Ablahaũ Lua ũ, ńsu vĩakɛo, asa má kunnↄ. Má ɛ̀fãaikɛnɛ, mí n bui kã́fĩ ma zↄ̀blena Ablahaũ yã́i. +Nibↄ bↄ̀mↄn ma ũ á guu. À tↄↄlɛ yíaa gɛvĩkĩi ũ, mà gɛvĩu. +Kpɛ́ pↄ́ a bò Diiɛpi gbã̀a gã̀sĩsuu bàaↄ̃ɛ, a yàasa bao, a lɛsĩ baakwi. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Nuni nɛ́ Yozuee sɛ́, asa a ma Nisĩna vĩɛ, ní ↄnawà. +Tó álɛ kↄ̃ soso kↄ̃ níwa, à laaika kↄ̃ kaalɛai. +Ɛliaá gbɛ̃nazĩnaɛ láwáwa. À wabikɛ̀ maamaa lou su mao, ↄ̃ lou i tↄ̃́lɛ tↄↄlɛwao e wɛ̃̀ àaↄ̃ ń mↄ sooloo. +Ma Daniɛli mámɛ ma wɛ́pungupi è mado. Gbɛ̃́ pↄ́ kumanↄↄ i eo. Sↄ̃ kɛ̃̀ńgu, ↄ̃ aa bàalɛ̀ gɛ̀ ùlɛ. +Ń tò à iko vĩ pↄ́ pↄ́ ń kɛ̀ↄwa, ń tò pↄ́pii misìilɛɛ̀, +Geesↄ̃ nɛ́ↄ tↄ́n kɛ daɛdaɛ: Libeni ń Simɛio. +Lua á suabà a gbɛ̃kɛ guu Yesu náai pↄ́ á kɛ̀ yã́iɛ. Bee i bↄ á kĩ́i no, Lua mɛ́ á gbá. +tó a su mɛ̀ aawo, wá tá Egipiɛ, we wáↄ kuu, wá kↄ̃e ń zĩoo, wá zĩ̀ kuu mao, nↄana a káwáguo, +Kɛ́ álɛ bↄ Lua pↄ́ á sisi a gbɛ̃kɛ guu kpɛ màa gↄ̃̀ↄ, álɛ zɛ ń bao koleao, yã́pi dìa maamaaɛ. +Málɛ oɛ́, yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ á ĩadama a dɛ Sↄdↄũ pↄ́a. +Yesu òɛ̀: Nↄɛ, ma yã́ sí. Gↄↄe lɛ́ mↄ́ kɛ́ á kúlɛ Mae Luaɛ gbɛɛ bee musu ge Yelusalɛũ lↄo. +Má ↄbↄ tↄ̃́má, mí tó an bùsupi gↄ̃ bɛzia ũ wáiwai za guwaiwaiu e Dibla, gu pↄ́ aa kuu píi, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Gↄↄ pↄ́ málɛ n yãmaapiↄ dada, má n sáaukpa ń nↄ̀sɛpuaoɛ. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Isaili pↄ̀ↄbↄzãkɛnapiↄ yã́ maa dɛ Yuda náaisaidepiↄla. +Wɛ̃pi mↄ soplade guu ↄ̃ ãnabi Anania g��u. +Tó Yelusalɛũ yã́ sã̀magu, to ma ↄplaa imi. +Aali samaao Isailiↄnɛ ń ma tↄ́o màa, míli báaadańgu. +Aà dãↄ dadoũde Abisaloũ òɛ̀: N dãↄ Aminↄ làanɛ yã̀? Ńsu o gbɛ̃e mao, asa n dãↄɛ. Ńsu ǹyↄ̃ yã́pi kũa n sↄ̃ guuo. Ɔ̃ Tamaa zↄ̃̀lɛ a dãↄ Abisaloũ bɛ yãkpaa. +Waiyoo á gbɛ̃́ pↄ́ á kãa gbãↄ, nↄana a á dɛ. Waiyoo á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ yáalↄ gbãↄ, á wɛ̃nakɛ, á ↄ́ↄlↄ. +Lá màaɛ, wà wɛtã wà gɛ̃ kã́mabokĩipiu, kɛ́ wá gbɛ̃e su gí Lua yãmai aà fu láńwao yã́i. +Aà nɛgↄ̃ɛↄ ì blɛkɛkↄ̃ɛ bɛ ń bɛo, aaì ń dãepiↄ sísi aa mↄ pↄble aa vɛ̃ɛ mińnↄ. +tó á gbɛ̃e òɛ̀: Lua n gba aafia! Ńsu to ĩ́ana n dɛo, ní pↄble ǹ kã́, mɛ́ i wɛ̃nidↄbↄ kpawào, bↄ́n bee ũi? +Asa Ɛsɛbↄ̃ buaↄ ń Sibema vɛ̃ɛbuↄ tↄↄlɛ gàɛ. Buipãle kiblenaↄ ↄ̃zↄ̃̀ ń vɛ̃ɛlipiↄwa. A bú kà yãa za Yazɛɛ e guwaiwai lɛ́wa, aa ↄtà e à gɛ̀ nà ísiawa. +Gↄↄ pↄ́ Yesu kú dṹnia guu, à wabikɛ̀ ń wii gbãao ń wɛ́io, à kulɛkɛ̀ Lua pↄ́ a fↄ̃ à a si gawaɛ, ↄ̃ Luapi aà yãmà, kɛ́ ì a yã́ da yã́i. +Tiasa Baa, gba pↄ́ mapi n zↄ̀blena ma mↄonɛɛ bee si ǹ kpa n ìwaↄwa. +Kíapi buiↄ gbɛ̃̀ò ń pↄfɛ̃o yãa ↄzɛsaiɛ, à gbãa dɛnla kɛ̀nɛ́ ń pↄkũmao, i kã́mabo ń ĩadaamáoo. +ń kaa pↄ́ liai lipɛlɛ zɛbↄↄ ń kaa lɛ́ lipɛlɛ zɛbↄↄ ń zwã̀akpɛ kũbↄↄ píi ń kaa pↄ́ liai kũbↄↄ píi. +Má n vĩ̀iↄ ń n dãunaↄ kpama n nɛ́ↄ ũ, baa kɛ́ mi a lɛgbɛ̃nɛo. Tó n ń sí, n yãkɛaↄ dↄngu, i kɛnɛ wí ũ. +Wápiↄ sↄ̃, bↄ́yãi wiↄ ku kai guu gↄↄpiii? +Kɛ́ aa bɛ zɛ́u, gbɛ̃e mↄ ò Yesuɛ: Gu pↄ́ ńlɛ gɛ́u píi, máↄ tɛnziɛ. +Wa ò lↄ: Dii, n tↄↄlɛ kàlɛ asĩnizĩ, musuá n ↄzĩkɛaɛ. +aa ń pↄ́wɛnaↄ dì ń zàaĩnaↄnɛ, ↄ̃ aa dàzɛu. +Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ tã́ mɛ̀n pla, a tãa iↄ dɛ lán balɛɛnawa, ní dↄdↄ gbɛkũbↄpiↄwa. +Bee gbɛa má ɛa mↄ Davidi bɛzĩ bo, mí a gufooↄ kɛkɛ tata lↄ, +ń pɛ̃ɛ pↄ́ wì kpa Luawao ń pↄ́wɛnti gbao ń kàawanao ń a totoao ń a zaao ń a zↄ̃ↄ lɛ́o. +Isaili kĩniↄ bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛu, aa gɛ̀ Aideↄwa ń zĩo, ↄ̃ aa koezↄ̃̀ńzi. Aa lɛ̀lɛmá, ↄ̃ an gbɛ̃e i e bↄ̀o, an gbɛ̃e i e bàalɛ̀o. +Wá a náai vĩ màa Lua aɛ ń Kilisi gbãao. +Ɔ̃ Isaili bui kĩnipiↄ kã̀aa ḿpii aa gɛ́má ń zĩo. +Aà bàa ɛ̀a kú ń Yakↄbuo iko ũ, ↄ̃ a kú ń Isailiↄ e gↄↄpii. +Kɛ́ Dii wá bↄ́ zↄbleu à sùwanↄ Siↄna, à kɛ̀wɛ̃ɛ lán nanawaɛ. +Isailiↄ ń vĩ e mↄ sopla gbãbↄa ń bùsuɛ yã́i. +Tiasa ma gↄ̃ pↄ́ yáalↄa ũ gbɛ̃́ pↄ́ aai kamawaoↄnɛ, gbɛ̃́ pↄ́ an maeↄ bɛɛɛ i ka aa yãalɛ ń ma gbɛ̃ↄo. +asa ámɛ á wá ĩ́andãbↄ ń wá pↄnakɛbↄo ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì kpã́io yãa kpã́i tó. Aà wɛtã zĩ maa kɛ ń a ↄo, i pↄ́ e à dↄò taasidelɛ. +N dãuna Sↄdↄũ a su a pá ziu ń a nɛ́ↄ, mɛ́ n vĩ̀i Samali a su a pá ziu ń a nɛ́ↄ, mɛ́ mpi ńyↄ̃ su n pá ziu ń n nɛ́ↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ za a gbɛ̃́deegu ku gusiauɛ, a bɛ gusiau, a dↄ̃ gu pↄ́ álɛ gɛ́uo, kɛ́ gusiapi aà vĩ̀akũ̀ yã́i. +mↄgotɛ̃ saokĩi ń a mↄgotɛ̃ mↄyãayãanao ń a sɛ́liↄ ń a pↄkeleↄ píi, dàa ń a dibↄo, +Lua sɛ̃̀anↄbↄↄ kɛ̀ baade ń a buio. À pↄtuoↄ kɛ̀ baade ń a buio. À pↄ́taaonkuawaↄ kɛ̀ baade ń a buio. Ɔ̃ a è à kɛ̀ maa. +Kɛ́ bùsu píi kíaↄ mà lá Dii zĩkà ń Isailiↄ ibɛɛↄ, Lua tò vĩa ń kṹ ḿpii. +Aà dãuna tↄ́n Yubali. Ɔ̃mɛ mↄↄnlɛnaↄ ń kulɛpɛnaↄ dezi káau ũ. +Ɔ̃nↄ ì to laaide làasookɛ a zɛ́wa, sↄũ faasaikɛ ì aà sã́sã. +Aa ↄ̃a kpà kpɛbonaↄwa wà gbɛ̀ ãaↄ luò. Aa kpà liãnaↄwa lↄ wà kpɛɛlɛ líↄ ń zaↄ luò, wi kpɛ́ pↄ́ Yuda kíaↄ tò we yàaaↄ kɛkɛò. +Mi a taiinakɛa ↄ́ↄlↄ, gbɛ̃e lí weao, mi suaba wiilɛ, yã́zɛde kuo. +Wegↄ̃ↄ Dii ò Mↄizi ń Aalonao ń Miliaũoɛ: À bↄlɛ gɛ́ kpaaũkpɛu á gbɛ̃ↄn àaↄ̃. Ɔ̃ aa gɛ̀ ń gbɛ̃ↄn àaↄ̃ ḿpii. +Yãe lí kpàli kpánɛ́o, aa aafia mɛ́ aa mɛkpaa. +Yazɛɛ bùsu, Galada bùsu wɛ̃́lɛↄ, Amↄniↄ bùsu kpɛdo e Aloee pↄ́ kú Laba oi +Baa vɛ̃ɛbu bà kwi, a vɛ̃ɛ a ka litili baoo, pↄ́wɛna zaa lɛ basↄo tↄ̃a guu, lɛ kwi wa e. +Kɛ́ Davidi bɛ zɛ́u ń a gbɛ̃́ↄ, Simɛi bɛ sĩ̀sĩpↄlɛu aà saɛ. Àlɛ aà sↄ̃sↄ̃, àlɛ aà kɛ̃kɛ̃ ń gbɛo, àlɛ bùsu fãaàgu. +Ì loupilɛa gbaɛ musu gupiiu, ì pílɛpilɛ e dṹnia lɛ́wa. +À ń gbãsĩ wòlo dailɛkɛa guu ń yã́ pↄ́ aa òo, ↄ̃ aa gↄ̃̀ aà pↄ́ ũ, +ↄ̃mɛ a Lua pↄkũma vɛ̃ɛ pↄ́ wa kà a pↄfɛ̃ imibↄu atɛ̃ɛ mi, i wãwãkɛ tɛ́ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o guu Lua malaikaↄ ń São aɛ. +Gomɛɛ zĩgↄ̃ↄ píi kú we lↄ ń Tↄgaama pↄ́ kú gugbãntoo títiu zĩgↄ̃ↄ. Bui dasipiↄ kunnↄ. +Aa bↄ̀ Dii kpɛ, ↄ̃ aa naaenɛↄ ìi. Wa ń kaalɛ saɛ e mↄ do, ampiↄ ń ń buaↄ. +Ĩa pↄ́ á daside dà gbɛ̃́piwa mↄ̀wà. +ń Nɛfatali buiↄ bùsuo píi ń Ɛflaiũ buiↄ bùsuo ń Manase buiↄ bùsuo ń Yuda buiↄ bùsuo píi e ísia pↄ́ kú bɛaɛ +Wa lɛyè wa wabikɛ̀ wá Luawa yã́piↄ musu, ↄ̃ a sìwanↄ. +Wa ò Siselaɛ Abinↄaũ nɛ́ Balaku gɛ̀ Taboo gbɛzĩ, +asa aa tó á nɛgↄ̃ɛↄ bↄ Dii kpɛ, aai zↄble dii pãleↄnɛ, Dii pↄ i paázi à á kaalɛ gↄ̃̀ↄɛ. +Màa à Yɛkↄnia kũ̀ Yelusalɛũ ń aà dao ń aà naↄ ń aà kwàasiↄ ń bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ, à tàńnↄ Babɛli zĩ̀zↄↄ ũ. +ãma ma nisĩna zɛao, kɛ́ mi a gbɛ̃do Titu eo yã́i. Ɔ̃ ma lɛzàmá we, ma da Masedoni zɛ́u. +Màa à kpɛɛlɛ lipɛlɛↄ kɛ̀ ń kulio lↄ. +Gbɛ̃e i fↄ̃ yã́zãsìwào. Za gↄↄ bee gbɛ̃e i we yãe làwà lↄo. +Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀: Ǹ n nɛ́pi kpaa. Ɔ̃ à nɛ́pi sì nↄɛpi ↄzĩ, à dɛ̀dɛò kpɛdiakↄ̃a kpɛa pↄ́ à pìlau. À aà wùlɛ a liiwa we, +Gbɛ̃́ pↄ́ yãmà gɛ̀sisinaↄ ge tã́adeↄwa à gbãsĩkɛ̀ńnↄ sↄ̃, má fɛlɛ ń adeoɛ, mí aà bↄ aà gbɛ̃́ↄ guu mà dɛ. +Aa tulu ń fùa gbã̀aↄ kɛ̀ ń bàabaao lↄ, ↄ̃ aa sòolo geseↄ zↄ̃̀ ń pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao. +Dii kú ń Yosɛfuo, ìↄ aà daɛ ń gòmio. A ku a dii Egipi gbɛ̃́pi bɛ. +Davidi lɛ́kpãsãkɛ̀ Saulu nɛ́ Isibosɛɛ à mɛ̀: Ma na Mikali sↄaamɛɛ. Ma ã̀nsueblè ń Filitɛ̃ↄ gyafↄↄo mɛ̀n basↄoɛ. +Sɛ̃ ì láa, a dafu ì bↄlɛ, ni a tàaa kpá pↄ́ↄnɛ, +Samuɛli yã́pi tò vĩa Saulu kũ̀ maamaa, ↄ̃ à lɛ̀lɛ a gbɛɛu sↄlↄlↄ gↄ̃̀ↄ. Aà yɛ̃̀ɛɛ làa, asa i pↄe ble gↄↄ bee ge gwã́ beeo. +Ɔ̃ an nɛ́eↄ ì Asedoda yã́ ge buipãle yã́ ma, aali Ɛbɛlu yãmao. +Ásuli nↄ̀ↄ kòlokpasai sóo. Ásuli màsokɛo. Ásuli pↄdamáo. +Ɔ̃ Amalɛkiↄ ń Kanaa pↄ́ kú gusĩsĩdepiuↄ pìlamá, aa zĩblèmá aa ń yá e Ɔↄma. +ń Kiliayaaliũ buiɛ beeↄ: Yɛtɛɛ buiↄ ń Pu buiↄ ń Suma buiↄ ń Misela buiↄ. Zↄladeↄ ń Ɛsɛtaodeↄ bↄ̀ buipiↄ guuɛ. +Ɔ̃ Ablaũ mɛ̀: Dii Lua, kpelewa máↄ dↄ̃ kɛ́ aↄ dɛ ma pↄ́ ũi? +Wá Luaá Lua pↄ́ ì gbɛ̃́ suabaɛ, Dii Lua mɛ́ ì wá bↄ ga lɛ́zĩ. +Kɛ́ à mↄ̀ wá kĩ́i, à Pↄlu ula ba sɛ̀ à azĩa gbáↄ ń a ↄↄ yèò à mɛ̀: Lá Lua Nisĩna òn kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ baɛ bee vĩ, màa Yudaↄ aa aà ye Yelusalɛũ, aai aà kpa buipãleↄwa. +a yã́i tò ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má yã́yia Yelusalɛũwa ń Yuda bùsuo píi. Gbɛ̃́ pↄ́ a baomà a kɛkɛ swãwɛ̃ɛ. +ń wɛ̃́lɛ pↄ́ a kũ̀sũa kàlɛuↄ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ a sↄ̃́goↄ kuuↄ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ a sↄ̃́ↄ kuuↄ ń kpɛ́ pↄ́ a ye dↄ Yelusalɛũↄ ń Libão ń bùsu pↄ́ àlɛ kiblewàↄ píi. +Ɔ̃ ma Maloni gyaa Lutu, Mↄabu nↄɛ èu nↄ ũ lↄ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ gàpi tↄ́ e àↄ ku a túbiwa, kɛ́ aà tↄ́ su ga aà gbɛ̃́ↄ guu ge aà wɛ̃́lɛɛ bee guuo. Ámɛ á yã́pi seeladeↄ ũ gbã. +Kɛ́ aa pↄ́wɛna pↄ́ aa bↄ̀ò Egipi blè à làa, an mae ònɛ́: À ɛa gɛ́ pↄ́wɛna lúi yↄↄ lↄ. +Kɛ́ Yesu lɛ́ bↄ Lua ua, aà ìwae òɛ̀: Mɛtulu, gwa lá wà kpɛ́ maaↄ dↄ̀ ń gbɛ̀ kɛfɛnaeↄ taaↄ. +Pↄ́ pↄ́ ńyↄ̃liↄ saoò saokĩipiwa lá gu lɛ́ dↄn kɛ: Sã bↄlↄ wɛ̃donaↄ mɛ̀n plapla. +Aaìↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Diiwa lá gu lɛ́ dↄ kↄↄ ń oosio, aaìↄ tulaletikaɛ̀ tɛ́a. Aaì pɛ̃ɛ kálɛ táabũnu gbãlɛsaiwa, aaì vua dau filiaↄ nana oosi ń oosio. Wámɛ wá Dii wá Lua yãdilɛaↄ kũa, ápiↄ sↄ̃ ↄ̃ a pãkpàaàzi. +Wa ò kíɛ wà mɛ̀, ãnabi Natã kɛ́. Ɔ̃ Natãpi mↄ̀ kùlɛ kíɛ, à wùlɛ a gbɛɛu +À mↄ lè a pɛa tↄↄlɛ maau swada saɛɛ, kɛ́ à ↄta, i nɛi vɛ̃ɛli gawide ũ. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, swã́kpa yã́ pↄ́ málɛ onɛ ma kpɛ́ yãdilɛaↄ ń a ikoyãↄ musu ma. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bↄↄ tàasika. +Azaiasa ma yã́pii dìlɛ àisai ma Dii Kilisi Yesu dↄ̃a pↄ́ dɛ a píia yã́i. Kilisipi yã́i ma ↄkpà yã́piizi bìsa ũ, kɛ́ màↄ aà vĩ, +Ǹ n ibɛɛↄ gwa, aalɛ midɛ, vãikɛnaↄ lɛ́ fãaa píi. +Ɔ̃nↄyã ì bↄ gbɛ̃maa lɛ́u, aà lɛ́ ì yã́zɛde o. +Mpi ń n gbɛ̃́ↄ, má yã́zãsiwá. +Lua, ńyↄ̃ↄ zↄ̃lɛa báawa gↄↄpiiɛ, niↄ n kíakɛ lípana kũa yã́zɛde ũ. +A gɛ̃n sↄode Sambala a ìwae zĩ̀a. A taala pↄ́ wi kã́nↄ nawào kũa. +Yuda buiↄ mↄ̀ Yozuee kĩ́i Giligali, ↄ̃ Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu, Kenazi bui òɛ̀: Ń yã́ pↄ́ Dii ò a gbɛ̃́ Mↄiziɛ Kadɛsi Baanɛa mapi ń mpio yã́ musu dↄ̃. +Bee yã́i ma awakpàɛ́, à ↄlↄɛ̀ wásawasa kɛ́ á yeaàzi. +ↄ̃ Dii ɛ̀a bↄ̀ mↄ̀wà Gabaↄ̃ↄ a gɛ̃n plaade, +ní dã ǹ kátɛu à tɛ́kũ. Tɛ́pi mɛ́ a kúlɛ Isailiↄwa píi. +Dii, málɛ wiilɛma ma mɛ̀: Ḿmɛ ń ma ulɛkĩi ũ, ḿmɛ ń ma baa ũ dṹniaɛ beeu. +Yuudɛ̃ baa gukpɛ ↄ̃ Mↄizi kpaalɛ̀ bui mɛ̀n pla ń kĩnioↄnɛ. I kpa Levii buiↄwańnↄo, +a yã́i má á na gukpɛdeↄnɛ ń ↄzĩ. Aa bòokpakpa á guu, aai zwã̀akpɛↄ dↄdↄ á zãnguo, aai á libɛↄ ble, aai á vĩ mi. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Lá Mɛsiin n ũo ge Ɛlia ge ãnabi zↄ̃ↄ, bↄ́yãi ńlɛ gbɛ̃́ↄ dailɛkɛi? +À zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ Diiɛmanↄ, wí aà tↄbↄ sãnu. +asa aa yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀ɛ, aaìↄ ma pↄ fɛlɛmɛɛ za gↄↄ pↄ́ an deziↄ bↄ̀ Egipiɛ e ń a gbão. +Dii yãò Anani nɛ́ Yehuɛ, ↄ̃ à àsiò Baasaɛ à mɛ̀ +Ɔ̃ aa gɛ̀oɛ̀. Aa ń pↄkasaↄ kpàlɛ zàaĩnapiwa, ↄ̃ aa Yesu dìkpɛ. +Lua Musude mɛ́ ma sɛ̀ngbao ũ, ì nↄ̀sɛmaadeↄ suaba. +Zĩbeezĩ Yozuee idàda Dii bàakuańnↄ yã́wa gbɛ̃́ↄnɛ Sikɛũ we. À ɛ̀a à aà ikoyãↄ ń yã́ pↄ́ a dìlɛↄ ònɛ́, +Ǹ n gbɛ̃kɛ ↄlↄmɛɛ kↄↄ, asa ḿmɛ má n náai vĩ. Ma da zɛ́ pↄ́ dɛ mà sɛwa, asa ḿmɛ ma azĩa kpàma. +Baa gaga ń gyã pↄ́ a yã́ kú ikoyã láɛ bee guuoↄ, Dii a káágu píi e à gɛ kaalɛòɛ. +Malaika gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ tùu mɛ̀n sopla kũapiↄ do òmɛɛ: Mↄ mà yã́ pↄ́ a wi káalua zↄ̃ↄ pↄ́ zↄ̃lɛa swa zↄ̃ↄↄwa ↄlↄnɛ. +I kɛ má lè má kũ̀ à pɛ̀ɛa no, málɛ yáɛ kɛ́ mà yã́ pↄ́ Kilisi Yesu ma si a pↄ́ ũ yã́i sí ma pↄ́ ũ. +Ɔ̃ Yehu gɛ̃̀ a sↄ̃́gou à gɛ̀ Yezɛlɛɛ. Yolaũ wúlɛa we, Yudaↄ kí Aazia ku we lↄ, à gɛ̀ wɛ́kpalɛiaàziɛ. +À kpɛ́ↄ dↄ̀dↄ lìai za gu pↄ́ wà Milo ɛ kàka ń bùsuo e a bĩ́iwa, mɛ́ Yoabu wɛ̃́lɛpi gu pↄ́ gↄ̃̀ↄ kɛ̀kɛ. +Kɛ́ à vɛ̃ɛpi mì à mɛ̀: Apii pà. Ɔ̃ à a mipɛ̀lɛ à kɛ̀sai. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Isaili swã́gbãadepiↄ i ń la bↄ́ ńlɛ kɛ màaio lé? +Kilisi zĩkɛnaↄ no lò? Má a ũ dɛńla. Málɛ yão lán ĩ́andewaɛ. Ma zĩkɛ̀ dɛńla, ma daakpɛu dɛńla, má a gbɛ̃a lɛ́ dↄ̃o, ma kua ga lɛ́zĩ gɛ̃na lɛ́ vĩo. +iↄ dɛɛ́ tùfa pↄ́ áliↄ gwa ũ, kɛ́ ma yãdilɛaↄ àↄ dↄágu, íↄ kũa, kɛ́ ásu gbãsĩkɛ yã́ pↄ́ a á wɛ́ ge a á sↄ̃ ble musuo yã́i. +Baade azĩa yãↄ̃ma dↄ̃, mɛ́ gbɛ̃́ pↄnaá gbɛ̃pãle pↄ́ no. +Ɔ̃ Dii zàaĩnapi gbà lɛ́, à yãò Balaaũɛ à mɛ̀: Bↄ́ má kɛ̀ n ma lɛ gɛ̃n àaↄ̃ kↄ̀i? +Aà iko a bùsu daside le, Egipi a bↄo. +Ɛ̀waasopi yã́pi gↄ̃̀gↄ̃ kpakpa, kɛ́ Yakↄbu nɛnↄɛ yã́ kàaàgu yã́i, mɛ́ a bɛɛɛ vĩ dɛńla a mae bɛdeↄ guu. +Tó a gi lɛ́ ázĩa maabo dɛmala, mɛ́ álɛ ma duuna kamɛɛ ma ↄzĩ, +Abisaloũ kà Yelusalɛũ ń Isailiↄ píi. Aitofɛli kuaànↄ. +Za gↄↄ pↄ́ Isailiↄ duunakɛ̀ Gibɛa, aa zɛ̀òɛ. Zĩ a yãbɛ̃ɛkɛnapiↄ le Gibɛao lé? +À saokĩi pↄ́ Yuda kíaↄ bò Aaza kpɛdiakↄ̃a musuↄ gbòo ń pↄ́ pↄ́ Manase bò Dii ua sɛ̃́ia ń a plaadeoↄ. Ɔ̃ a wìwi kɛ́lɛkɛlɛ, à a buuna sɛ̀lɛ kↄ̀lɛ Sedↄ̃ guzulɛu. +Bee gbɛa lↄ, dé mɛ́ maa mà zↄbleɛ̀i, n bàasio? Lá ma zↄblè n maeɛ yãa, a maa mà blenɛ sↄ̃ɛ. +Yã́ pↄ́ ì kɛ píi ì bↄɛ̀ maaɛ, ì azĩa kã́fĩ, ìli n ikoyã dao, ì lɛsuikɛ a ibɛɛↄwa. +Gↄ̃ɛpi dↄ̃ kɛ́ gↄ̃a gyaade ũ zɛ́n weo, gbɛ̃́ pↄ́ à ń sisiↄ sì bɛda gbã́ou. +Ɔ̃ à gɛ̀aànↄ gudↄ̃anaↄ bua Pisiga gbɛ musu. À gbagbakĩi bò mɛ̀n sopla, ↄ̃ à saòmá píi ń gáaeo ń sãsao. +Kɛ́ Yosɛfu gɛpi sɛ̀, à bàabaa dafu fĩ̀wà +N gbɛ̃́ pↄ́ ńlɛ lí miↄna pↄ́ da n wɛ́u eo, kpelewa ńyↄ̃ e o n gbɛ̃́deeɛ aà to ǹ sɛ̃̀kↄna pↄ́ da aà wɛ́u bↄɛ̀i? Mↄafilide! Lí miↄna pↄ́ da n wɛ́u bↄ gĩa, ní gue wásawasa kɛ́ ǹ sɛ̃̀kↄna pↄ́ kú n gbɛ̃́dee wɛ́u bↄɛ̀. +Wá mae gà guwaiwaiuɛ. A ku Kole gbɛ̃́ pↄ́ aa kã̀aa aa bↄ̀ Dii yã́ kpɛ́ↄ guuo. À gà azĩa tàae yã́iɛ, a nɛgↄ̃ɛ vĩ sↄ̃o. +À ma bↄ ma yooyea píi guu, a tò ma tidↄ̀ ma ibɛɛↄla. +Wápiↄ sↄ̃, Kàaso dikpɛ gbɛa wa gɛ̃ góilɛnau Filipi, ↄ̃ gↄↄ sↄo gbɛa wa ń lé Toloasi. We wa ãsↄ̃a do dɛ̀u. +Tó gbɛ̃́ pↄ́ yeáziↄ ↄ̃ á yeńzi, á àie e Lua kĩ́ie? Baa ↄsinaↄ lí kɛ màao lé? +Gbɛ̃́ↄ dɛdɛa dasidasi gↄↄ, tó pↄ́ lɛsĩ pↄ́ wa bòↄ kwɛ̀, swa pↄ́ a í lí zↄ̃ɛo aↄ ku gbɛ̀sĩsĩↄ ń sĩ̀sĩ lɛsĩↄ musu píi. +Dii mɛ̀ndoɛ, mɛ́ Lua zɛ́ mɛ̀ndoɛ ń dailɛ mɛ̀ndoo. +asa tó nɛ́pi kumanↄo, má fↄ̃ ta ma maewao. Má fↄ̃ wɛ̃na pↄ́ a kɛ aà yã́ musu gwao. +An nɛ́ pↄ́ yã́pi dↄ̃oↄ i ma, aaiↄ vĩakɛa Dii á Luaɛ dada gↄↄ pↄ́ á kú bùsu pↄ́ álɛ bua Yuudɛ̃wa álɛ gɛ́ síipi guu. +Mɛ́ i kɛ ma dezi Ablahaũ Lua pↄ́ ma mae Izaaki aà vĩa vĩ zɛ̀manↄ bàasio, dↄ̃ n ma gbaɛ ↄgii. Lua zĩ pↄ́ má kɛ̀ ń taasio è, ↄ̃ à zɛ̀manↄ gĩa gwã́. +Gufɛ̃nɛ Dii Egipi zĩgↄ̃ↄ gwà za tɛlu tɛde guu, ↄ̃ a tò gili gɛ̃̀ńgu. +Gedeↄ̃ↄ gɛ̀ Sukodeↄ lè à mɛ̀: Zɛba ń Zalemunaon kɛ. A ma láanikɛ̀ yãa a mɛ̀, Zɛba ń Zalemunao ku ma ↄzĩ kↄ̀ɛ, à gbasa ma gbɛ̃́ pↄ́ nↄana lɛ́ ń dɛↄ gba pɛ̃ɛa? +Má tó bui pãsĩ nɛgↄ̃naↄ n zĩgↄ̃ dasiↄ kwɛ́ ń ń fɛ̃ndaↄ. Aa Egipi zĩasɛa lɛsĩ midɛ, aai a zĩgↄ̃ dasiↄ tↄ̀lↄzↄ̃. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ mà oɛ́ ásu gɛ́ zĩpi káio, kɛ́ á wɛ̀lɛↄ su zĩblewáo yã́i, asa à mɛ̀ áↄ kúánↄo. +Aa bↄ̀lɛ ń Amfipↄlio ń Apↄlonio, ↄ̃ aa kà Tɛsaloni, gu pↄ́ Yudaↄ lousisikpɛ kúu. +Zĩbeezĩ ↄ̃ Dii a á gba ĩ́ampakĩi, á taasikɛ lↄo, á liaazↄ̃ lↄo, á zↄzĩ gbãa kɛ lↄo. +Ɔ̃ Yoabu gɛ̀ kía lè à mɛ̀: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀ màai? Kɛ́ Abinɛɛ mↄ̀ n kĩ́i, bↄ́yãi ń tò à tài? +À mↄgalaↄ pí, asa gbɛ̃dɛa di bùsuuɛ, mɛ́ yã́ gbãa kↄ̃̀ wɛ̃́lɛu. +Zↄ̃ɛ pↄ́ zĩ gbãa kɛ̀ mɛ́ ì a baa sɛ́ sɛ̃́ia. +Dṹnia kíaↄ gbãsĩkɛ̀aànↄ, mɛ́ dṹnia gbɛ̃́ↄ vɛ̃ɛ pↄ́ dɛ aà káaluakaa ũ mì aa kã̀. +Isailiↄ swã́ gbãa lán zununuwaɛ, ↄ̃ mà gɛ́ńnↄ dã́dãkɛkĩi lán sãↄwaa? +Wà Yeliko bĩ́ibↄlɛ gbaↄ tàta gíũgiũ Isailiↄ yã́i. Gbɛ̃e è lɛ́ bↄo, mɛ́ gbɛ̃e è lɛ́ gɛ̃o. +À á bui gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń á dↄaanaↄ kãaamɛɛ, kɛ́ mà yã́ɛ beeↄ kã́nɛ́ ń swã́wa, luabɛ ń tↄↄlɛo iↄ dɛ ma seeladeↄ ũ á yã́ musu. +Dii, ma da n zɛ́wa, dↄaamɛɛ zɛ́ súsu guu ma kpàkpanaↄ yã́i. +Yudaↄ kí Zedekia kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de mↄ sↄode guu ↄ̃ ãnabi Anania, Azuu nɛ́, Gabaↄ̃ↄ gbɛ̃́ òmɛɛ Dii ua saonaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ wáa à mɛ̀ +Ɔ̃ aa lɛkpàaĩ aa mɛ̀: Tó wa mɛ̀ Lua kĩ́iɛ, a wá la bↄ́yãi wi aà yã́ sío ni? +Ma làasoode ma kɛ Isailiↄ kía ũ Yelusalɛũ. +A lɛzumazi, mí wewà. Tó yã́ nàɛwà, máↄ kuaànↄ, má aà suaba, mí aà kpɛla. +À gↄ̃̀ yↄↄ kɛ́ gbɛ̃vãiↄ aaↄ ku lↄo, baa tó n ń wɛɛlɛ, ńyↄ̃ ń eo. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ aa ku Ɛkɛloni bɛaɛ Asedoda oiↄ, an baade ń a bualoũↄɛ. +An saokĩiↄ ń ń Asetaati lipɛlɛↄ yã́ ìↄ dↄ ń nɛ́ↄgu se. Aa ku lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáu sĩ̀sĩ lɛsĩↄ musu. +Kí a ìwaↄ là à mɛ̀: Wà Maadose kpɛlà wà aà gbà gbãa yã́pi yã́i kpeletaawa ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Wi yãe kɛɛ̀o. +Gizoni gbɛ̃́ Asɛũ nɛgↄ̃ɛↄ, gusĩsĩde gbɛ̃́ Sage nɛ́ Yonatãa, +Ɔ̃ à gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ↄ (4.000) dìlɛ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũ, mɛ́ à gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ↄ (4.000) dìlɛ Dii táasilɛnaↄ ũ, aaliↄ aà táasilɛ ń pↄ́ↄbↄna pↄ́ Davidi kpàↄ lá a òwa. Asa à mɛ̀ +Wa ònɛ́ aasu ĩada sɛ̃e ge láe ge líewao, sema gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua seela vĩ ń miaɛwaoↄ. +asa gupua gbɛ̃́ↄn á ũ, fãanɛ gbɛ̃́ↄn á ũ ápii. Gwãasĩna ge gusia gbɛ̃́ↄn wá ũo. +Bui bee ì Lua kpɛla ń lɛ́oɛ, an sↄ̃ kuwà lↄo. +Ɛflaiũ buiↄ yãlìamazi, Isailiↄ mↄafilikɛ̀kɛmɛɛ, Yudaↄ lɛ́ pãmɛɛ zɛ́a lↄ baa ma Náaide pↄ́ ma kua adoa. +Ɔ̃ Zeluia nɛ́ Abisai ò kíɛ: Ma dii kí, a maa gbɛ̃ gɛɛ bee àↄ n sↄ̃sↄ̃o. To mà gɛ́ aà mi zↄ̃i. +Ɔ̃ aa wèmá aa mɛ̀: Tó álɛ tá ń Isailiↄ dii kpagoloo, ásu taò giio. À aà gba pↄ́ á tàae yã́i, í gbã́gbã, í yã́ pↄ́ tò i ↄ gowáo dↄ̃. +Ɔ̃ Dii yã́pi bↄ̀ a nↄ̀sɛu à mɛ̀, bee a kɛ lↄo. +Kɛ́ kíaↄ lɛdoũkɛ̀, kɛ́ aa mↄ̀ lɛ́lɛiwà sãnu, +A yã́ mɛ́ tò wì o gↄↄpiↄnɛ Puliũ, asa gbɛ pↄ́ a là tↄ́n we. Yã́ pↄ́ Maadose kɛ̃̀ lápi guu ń yã́ pↄ́ à ń léo yã́i +ń Aloeeo ń Sifɛmↄo ń Ɛsɛmↄao +A bilandaa ku ua sɛ̃́ia oi. Daminali gↄ̃inaↄ ku a lɛ́ gĩↄwa kpɛla ń kpɛleo. A dɛdɛkĩi gbápɛpɛkĩiↄ vĩ swaaↄ̃. +Lua pilaapiá vĩa yã́ɛ maamaa e Mↄizi mɛ̀ vĩa a kũ, álɛ lualua. +Dii wá Lua, wá suaba! Wá bↄlɛ buiↄ guu, ní wá kãaa, wí n tↄ́ pↄ́ kú adoa bↄ, wí ĩ́anadã ń n táasilɛao. +Aà wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ blakwi ń plaoɛ. Aà da tↄ́n Yekolia, Yelusalɛũ nↄɛɛ. +Kɛ́ Yesu lɛ́ pↄble aà bɛ, ↄsinaↄ ń luayãdansaiↄ ku we dasi, aalɛ pↄbleaànↄ ń aà ìwaↄ sãnu. +Kedaaↄ ń Azoo bùsu pↄ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza lɛ̀lɛmáↄ yã́ musu Dii mɛ̀: À fɛlɛ gɛ́ lɛ́lɛi Kedaaↄwa, í gukpɛdepiↄ dɛ̃ↄnzↄ̃. +Bↄ́yãi álɛ gɛ́ Egipi Sioo í miii? Àkɛa álɛ gɛ́ Asili Uflata í miii? +Abinadabu nɛ́ mɛ́ Doo gusĩsĩde vĩ. Salomↄↄ nɛnↄɛ Tafa mɛ́ aà nↄ ũ. +Tó mapi n zↄ̀blena ge n gbɛ̃́ Isailiↄ aɛdↄ̀ guɛ beewa mɛ́ wa wabikɛ̀ma, níli wá wabikɛa si za n kúkĩi musu, ní sùuukɛwanↄ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ì kɛ kyↄ̃́, aaì ↄku ń lɛ́wa. +Ɔ̃ Dii ma la à mɛ̀: Bↄ́ ń èi Zelemii? Má wèwà: Kaadↄɛnaↄnɛ. A pↄ́ pↄ́ maa maa maamaaɛ, pↄ́ pↄ́ vãi sↄ̃, a vãi gɛ̃agɛ̃̀, wa fↄ̃ bleo a vãi yã́i. +À ũsĩnaↄ kàńgu, aa ń soso, ń blↄↄↄ lↄ, aa yãyìamá. +Gbɛ̃́piↄ fↄ̃ yã́ pↄ́ aa lìamazi seelade enɛo. +Ɛflaiũ buiↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Manase buiↄ bùsuuↄ vĩ lↄ, an baade ń a bualoũↄ. +ní onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, málɛ Yosɛfu go pↄ́ dɛ Ɛflaiũ buiↄ ń ń gbɛ̃́ Isailiↄ pↄ́ ũ sɛ na Yudaↄ gowaɛ, mí tó aa gↄ̃ gò mɛ̀ndo ũ ma ↄzĩ. +Kɛ́ aa sùńnↄ, aa ń zɛ́ gbãadeↄ aɛ, ↄ̃ saonkia yãlàlamá à mɛ̀ +a yã́i ma Dii ma mɛ̀, má ĩada Nɛɛla gbɛ̃́ Semaiapiwa ń aà buiↄɛ. Aà buie a e àↄ ku ma gbɛ̃́ↄ guuo, mɛ́ a ɛ̀fãai pↄ́ má kɛ ma gbɛ̃́ↄnɛ eo, kɛ́ a ònɛ́ aa bↄ ma kpɛ yã́i. Ma Dii mámɛ má ò. +Àliↄ ikoyãpi kɛ a gↄↄwa wɛ̃ ń wɛ̃o. +À fɛlɛ wà gɛ lɛ́lɛmá gwãasĩna, wí gu pↄ́ dɛ aa zɛ giu wíwi. +kɛ ǹ e ǹ o n nɛ́ↄnɛ ń n tↄũnaↄ lá ma Egipiↄ wɛtã̀ ń dabudabu pↄ́ má kɛ̀ ń guuo, í dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Lí yↄↄa kɛfɛna pↄ́ wa kpà a gĩwa, aa gbɛ̃̀ wa gbòo ń mↄoo ń fɛ̃nkĩnio. +Gagyã mɛ́ aà lè, a fɛlɛ a wúlɛkĩi beeu lↄo. +ãma má á dↄ̃, má dↄ̃ kɛ́ á ye Luazio. +Kɛ́ ma ɛa málɛ dↄnzi lↄ, ma n gwa, ↄ̃ má è n ka kɛ́ wà gɛ̃ n yã́u, ↄ̃ ma a dábi lɛ̀nla ma n puizi ùlɛò. Ma lɛgbɛ̃̀nɛ, ma mɛ̀ ma bàa aↄ kunnↄɛ, ↄ̃ n gↄ̃ ma pↄ́ ũ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Kpala síiↄ̃de a mↄ́, aↄ gbãa lán mↄsiwa, asa mↄsi ì pↄ́pii wíwi à a tiboɛ. Lá mↄsi ì pↄ́ wíwi, màa a kpala káauↄ bãdɛ à ń kɛ dɛ̃́ↄdɛ̃ↄ. +An lɛ́naá kagbaɛ, mↄafili mɛ́ ìↄ dↄ ń lɛ́u. Naonwaaↄnɛ, mɛ́ yaalↄma ba da ń bↄ̀ↄuↄnɛ. +Ńyↄ̃ kai vĩakɛo, ge músi pↄ́ ì vãikɛnaↄ le kã́ndo. +Kpaalɛ pↄ́ Mↄizi kɛ̀ Gada buiↄnɛ daɛdaɛↄn kɛ +Gbɛ̃́ pↄ́ wá làasoo doũ á yã́ↄ dↄ aà sↄ̃wa sĩana kuo, aà bàasio. +Tó aà gↄↄ pà à gà, má aà nɛgↄ̃ɛ mɛ̀ndo sɛ lɛsĩɛ, mí aà kpa kpalau. +Aitofɛli mɛ́ Davidi lɛdamade ũ. Aaki gbɛ̃́ Usai mɛ́ kí kwàasi ũ. +Ɔ̃ Pↄlu gɛ̃̀ góilɛnau ń a gbɛ̃́ↄ, aa bↄ̀ Pafↄsi aa gɛ̀ Pɛɛga, Pãmfili bùsuu. We Zãa Maaku ń tóu, à ɛ̀a tà Yelusalɛũ. +Asa dasi ↄ̃ Lua sìsi, ãma gbɛ̃́ pↄ́ a sɛ̀ↄ bílao. +An gbɛ̃maaↄ dɛ lán lɛaawa, an dendaeↄ pãsĩ dɛ lɛsikaoa. An ĩadamagↄↄ pↄ́ ń gudↄ̃anaↄ a yã́ ò kà, an bã̀abãabogↄↄ pìla se. +Zãa ìwaↄ yã́ bee dàu aa sìuɛ̀ píi. Ɔ̃ Zãa ń gbɛ̃ↄn plaↄ sìsi, +ń tàae vĩo, ń zɛ̃a, ń kú gbãsĩsai, ń yãvãi vĩo. +Ma Dii ma mɛ̀, tia kɛ́wa málɛ kpↄ̀wɛnaↄ sisi dasidasi aa mↄ gɛ́ Yudaↄ kṹkũi. Bee gbɛa mí toenaↄ sísi dasidasi aa mↄ gɛ́ ń wɛi gbɛ̀sĩsĩↄ musu ń sĩ̀sĩↄ musuo ń gbɛ̀sↄↄↄ. +ń lipɛlɛo mɛ̀n bao. Ní a zɛbↄↄ pí ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n bao, ní lipɛlɛ káloↄ ń mↄ̀pↄ̃ↄↄ pí ń ã́nusuo. +Yã́ pↄ́ aa yei lé, ń taasideↄ yã́ àↄ dↄwágu. Gↄↄ bee sↄ̃ wá mɛ wã̀ ń a kɛao kↄ̀. +Fĩaboa zĩkɛnaɛá gbɛ̃kɛkɛaɛ̀ no, aà aseaɛ. +Dén Apoloo? Dén mapi? Zĩkɛnaↄn wá ũ, ↄ̃ a Kilisi náaikɛ̀ wá sabai. Wá baade lɛ́ zĩ pↄ́ Dii dàɛ kɛɛ. +má bui pↄ́ Yozuee gà à ń tó ń bùsuuↄ kee yánɛ́ lↄo. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ kú ń saɛↄ mↄ òwɛ̃ɛ à kà gɛ̃n kwi aa mɛ̀: Aalɛ bↄ gupiiu, aa ye mↄ lɛ́lɛiwáɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú bùsupi guu á ãaↄ dàa vãi beeↄ kɛ̀ píiɛ, ↄ̃ bùsupi gbãlɛ̀. +Zuswanaↄ ń sãsakaoↄ ń sãnɛbↄlↄↄ lúlu ń ↄ̃apio n laaiwa, ní sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oò n Lua kpɛ́ gbagbakĩiwa Yelusalɛũ ń pↄ́wɛnti gbao ń imia gbao. +À gↄ̃̀ lɛɛ aà ga Kilisi zĩ yã́iɛ. À gì a wɛ̃nii, kɛ́ à e dↄnlɛ pↄ́ á fↄ̃ kɛmɛɛo kɛmɛɛ yã́i. +Ì lɛzu zɛ́ pↄ́ wìli láauo miwa, ì kpàwakɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛↄ guu à mɛ +Mapi, baa tó má kúánↄo, á làasoo kua, ↄ̃ ma yã́kpalɛkɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kɛ̀o gↄ̃̀ↄ lá má kú wewa. +Má tó tɛ́ fɛlɛ Tii bĩ́iwa, i kũ a kpɛ́ gbãaↄwa. +Á Isailiↄ ń á Yudaↄ, ma Dii Zĩgↄ̃de ma á báɛ, kási yã́yiaawá ↄ̃ ma zɛò sa. Ma za fɛ̃̀ vãi pↄ́ á kɛ̀ yã́i, asa a tulaletikàtɛa Baaliɛɛ. +Sɛnakelibu ìwapiↄ ɛ̀a dↄ̀ɛ ń Dii Luao ń aà zↄ̀blena Ezekiao lↄ. +Baa kɛ́ Sili zĩgↄ̃ↄ dasio, Dii Yoasi zĩgↄ̃ pↄ́ aa dasi maamaaↄ nànɛ́ ń ↄzĩ, asa aa pãkpà Dii an deziↄ Luaziɛ. Màa yã́ zↄ̃̀lɛ Yoasiwa. +Baa kɛ́ i aà eo, á yeaàzi. Baa kɛ́ i wɛsiaàlɛ gĩao, álɛ aà náaikɛ, ↄ̃ álɛ pↄna zↄ̃ↄ pↄ́ gɛ̃̀ oaa kɛ, +Ma lɛ́ ń láo n tↄ́ yã́i, Dii, ma bↄ taasi guu n maa yã́i. +Kɛ́ aà dãuna Ɔↄliba è màa, ↄ̃ à lùańzi a ↄ̃̀ↄkpà dɛaàla, à káaluakà dɛ a vĩ̀ipila. +Malaika wèwà à mɛ̀: Lua Nisĩna a dinɛ, Musude gbãa i mↄma. A yã́i nɛ́ pↄ́ ńyↄ̃ ipi kua aↄ adoa, wàli oɛ̀ Lua Nɛ́. +Ma yãdà ãnabiↄnɛ, mámɛ má tò aa wɛ́punguↄ è dasi, ↄ̃ aa yãò gbɛ̃́ↄnɛ ń yáasio. +A yã́ mɛ́ tò wápiↄ sↄ̃, lá seeladeↄ gupàwázi dasi màa, wà ↄkpa pↄ́ pↄ́ ì kpáwɛ̃ɛzi ń duuna pↄ́ ì kpàli kpáwɛ̃ɛ àannↄo píi, wí bakpaaĩ pↄ́ Lua dìlɛwɛ̃ɛ kɛ ń mɛnao. +Bà lɛtãnkɛ ǹ dↄdↄ zwãapiↄ lɛ́ gbɛzãↄwa blakwikwi. +Tó kɛ̃nude lɛ́ikà gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛaowa, ade lí a pↄkasaↄ pí, i zuo, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Tó aai vãi e kɛ̀o, aali ioo, tó aai gbɛ̃́ e kàaũo, i lí gɛ̃ ń wɛ́uo. +Zĩ pↄ́ à ↄkpàwà Dii kpɛ́ yã́ musu ge aà ikoyã ge aà yãdilɛaↄ yã́i, à a Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛò ń nↄ̀sɛmɛndoo, ↄ̃ yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ bↄ̀ maa píi. +Gbɛ̃kɛ ń náaio kpàaũ, yã́zɛde ń aafiao ↄkpàkↄ̃wa. +Tó a gↄↄ lɛ́ kà, gɛↄmidↄkĩi kía a mↄwà ń zĩo, ↄ̃ gugbãntoo kía a fɛlɛwà lán zàaĩanawa ń sↄ̃́goↄ ń sↄ̃deↄ ń góilɛnaↄ dasidasi. A si bùsuↄzi dasi, i dagua. +Gↄↄ bee Isaili pↄ́ kú weↄ Gɛ̃amusu dikpɛkɛ̀, ↄ̃ aa Kàaso dikpɛkɛ̀ gↄↄ sopla. +Baade ń a dↄ̀ↄoɛ. Kilisi mɛ́ dↄ̀aa vù sɛ̃́ia, a gbɛa aà gbɛ̃́ↄ vu aà mↄgↄↄ. +Kɛ́ Siliↄ lɛ́ mↄ́ Ɛlizi kṹi, ↄ̃ à wabikɛ̀ Diiwa à mɛ̀: To gbɛ̃́piↄ vĩ̀akũ. Ɔ̃ Dii tò aa vĩ̀akũ̀ lá Ɛlizi a wabikɛ̀wawa. +Aali gbɛ̃e yã́ sío, aali lɛdama mao. Aa Dii náai vĩo, aali sↄ̃ ń Luazio. +tó aa ɛ̀a sùma ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão píi za bùsu pↄ́ aalɛ zↄbleu ń wɛ̀lɛↄnɛpi guwa lá Dii pↄkũma kù Siↄnaa lán suawa. À Isailiↄ bɛɛɛ pↄ́ zↄ̃̀ luawa pã̀lɛ zĩ́lɛ. I a gbadibↄpi yãda a pↄfɛ̃gↄↄo. +Ɔ̃mɛ ì zĩ midɛ e dṹnia lɛ́u, ì sáↄ ɛ́ɛ ì sↄ̃naↄ suumpa, ì tɛsↄ̃ sɛ̀ngbaoↄwa. +Ɔ̃ Mↄizi ò Falaↄ̃ↄɛ: Dii mɛ̀, gwãasĩn wɛɛdo á pã Egipi bùsua, +Nɛ́ↄ ì yàawɛ, maeↄ ì tɛsↄ̃wà, nↄɛↄ ì pↄ́wɛnti dɛ aa kàa kɛ musu nↄɛ kíaɛ. Aaì ítↄ̃lɛ dii pãleↄwa, kɛ́ a yã́ e ↄ̃a yã́i. +Sefatia, Atili, Pokɛlɛ Azebaiũ ń Amio. +Wàli oo pↄ́ wà nↄ̀ↄpi fùukɛ̀u wíwi. Tó mↄgotɛ̃ ooɛ sↄ̃, wàli sao kàsaa kɛɛ̀, wi idawà. +Má dɛ ma yenzide pↄ́ ũ, ma ni kuwà. +Tó gbɛ̃́ duunakɛ̀ à gↄ̃̀ tàaede ũ màa, aàli pↄ́ pↄ́ à a kpã́iòpi sↄaa adeɛ ge pↄ́ pↄ́ à aà blèò ge pↄ́ pↄ́ wa kpàwà ge pↄ́ pↄ́ à a kↄ̃mpa +Zaa a ku, aà mae i aà lele à mɛ bↄ́yãi ńlɛ kɛ màaio. Aàpi sↄ̃ gↄ̃ kɛfɛnaɛ. Abisaloũ mɛ́ yↄ̃́ mì a kpàwà. +Àↄ yã́ɛ bee dↄ̃. Tó uabele kpã́i mↄ́gↄↄ dↄ̃, a wei aà a kpɛ́ gbooo. +Ɔ̃ dↄaipiↄ mɛ̀: Ḿmɛ ńlɛ Lua gbàgbankia sↄ̃sↄ̃ màaa? +Ásu gɛ́ lousisii Bɛtɛlio, ásu gɛ́ Giligali sↄ̃o, ásu tↄ̃u Bɛɛsɛbao, asa wa tá ń Giligalideↄ zĩ̀zↄↄ ũɛ, mɛ́ Bɛtɛli a gↄ̃ bɛzia ũɛ. +Ãma gbɛ̃́pii dↄ̃ màao. Gbɛ̃eↄ dↄ́ɛkɛ̀ ń tã́a yã́o e tia, pↄ́ pↄ́ aalɛ ble aaìↄ e saoblɛɛ, ↄ̃ an làasoo lí dadoũo, kɛ́ dↄ̃a i panɛ́o yã́i. +Ma Lua, to Tobia ń Sambalao yãkɛapi àↄ dↄngu. To nↄɛ ãnabi Nↄadia yã́ àↄ dↄngu lↄ ń ãnabi kĩni pↄ́ aa ye vĩa ma kũↄ. +Díi da kpalabaapi aɛ lán ísiwa, a da wásawasa e a guu. Kpalabaaↄ zãnguo pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃ↄ liaa kpalabaapizi. Wɛ́ fĩfĩmá kpɛ ń aɛo. +Kɛ́ vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃gↄↄ kà, ↄ̃ à a ìwae zĩ̀ zĩkɛnapiↄwa, aà a vɛ̃ɛpi asea símáɛ. +ma láanikɛnaↄ ń ma sↄ̃̀sↄ̃naↄ yã́i ń ma ibɛɛ pↄ́ aa ye tↄsiaↄ yã́o. +Má lápi da ma gã̀uɛ, mí kpá fùa ũ, +Tó a ma yãmà mɛ́ á ma bàakuaánↄ yã́ kũa sa, áↄ dɛ ma gbɛ̃́ yenzideↄ ũ bui píi guuɛ. Baa kɛ́ dṹnia dɛ ma pↄ́ ũ píi, +Yoabu bui Yeiɛli nɛ́ Obadia ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń gɛ̃o ń àaↄ̃o. +Ásu to vĩa á kṹo, ásu gilikɛo. Mi a kpàwakɛɛ́, á mà za káauo lé? Ámɛ á ma seeladeↄ ũ. Diie ku lↄ ma bàasie? Má gbɛsi pãle dↄ̃o. +Tó ma mↄ, má gbɛ̃́ pↄ́ a ń dílɛ aa gɛ́ↄ zĩ Yelusalɛũ ń taalao ń kámasa pↄ́ á kàpio. +Tó àlɛ sapi o, aàli a pↄ́ɛ beeↄ sɛ wà ka Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ. Aàli a vlã́ zↄ̃ ń a nísio, i a plɛ kau yↄↄ, i mↄ́ ń sãpi sálanao ń a guupↄ nísiↄ píi +ń ń bualoũ pↄ́ liaa wɛ̃́lɛpiↄziↄ e à gɛ̀ pɛ̀ò Baalawa. An wɛ̃́lɛↄn we. Aa ń buiↄ tↄ́ dàlau, ↄ̃n kɛ +Máↄ ń yáɛ́ busɛbusɛɛ e à gɛ dasikũ à ka bùsu kũa. +Aà taasikɛa gbɛa a ɛa àↄ wɛ̃ni vĩ, i a namable. Ma zↄ̀blen maapi a to yã́ bↄ ń gbɛ̃́ↄ na dasi, kɛ́ aa aà dↄ̃ yã́i, asa a ń yãvãi di a miwa. +Kɛ́ Isaili pↄ́ kú guzulɛu weↄ ń ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Yuudɛ̃ baaleↄ è ń zĩgↄ̃ↄ bàalɛ̀, mɛ́ Saulu ń a nɛ́ↄ gàga, aa bàalɛ̀ aa ń wɛ̃́lɛↄ tò we, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ mↄ̀ zↄ̃̀lɛu. +À mↄ lè kã́mabogↄↄzĩ ↄ̃ Yesu bùsu yà à aà wɛ́ wɛ̃̀ɛ̀. +Màa kpɛ́nɛ pↄ́ liaa Lua kpɛ́i didiakↄ̃api musu yàasa dɛ a zĩ́lɛa. A dɛdɛkĩi vĩ e a musupↄuɛ. +Wà bàasi zĩ dà Isaa bui Kenaniaɛ ń a nɛgↄ̃ɛↄ. Aamɛ Isailiↄ lakɛ̃naↄ ń ń yãgↄ̃gↄ̃naↄ ũ. +Màa an oaↄ dɛ. An baade gã̀sĩa pooa musu plapla, aalɛ kã́kↄ̃wa, a pla pↄ́ gↄ̃̀ↄ naańzi. +Lua lɛgbɛ̃a sↄ̃, Luapi yã́ɛ ado, aà bàa kú ń kↄ́ↄeoo. +Somɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ahi, Lↄga, Uba ń Alaũo. +Gbɛ̃́ beeↄ ì kɛ ń yeamazioɛ, asa aa dↄ̃ kɛ́ zɛa ń Yesu baokpaao yã́i ma yeò kpɛ́u la. +Kua màa Yudaↄ ń buipãleↄ dodo kↄ̃ɛo, ge tↄ̃̀zↄ̃naↄ ń gyafↄↄdeↄ, ge gusↄↄdeↄ, ge ladↄ̃nsaiↄ, ge zↄↄ ń wɛ̃́ɛↄ. Kilisi mɛ́ ń ũ ḿpii, a kú ń guu ḿpii. +Mí gɛ́ n gbagbakĩi Lua, ma pↄ i kɛma na, Lua ma pↄna, mí n tↄbↄ ń mↄↄnao, Lua ma Lua. +Yabɛsi wiilɛ̀ Isailiↄ Luawa à mɛ̀: Báaadamagu, ní ma bùsu kã́fĩmɛɛ. Ɔdaa, ní ma bↄ vãiu, kɛ́ másu wãwãmao yã́i. Ɔ̃ Lua sìaànↄ. +Kɛ́ aa yã́pi mà, aalɛ kↄ̃ gwagwa wèlewele, ↄ̃ aa ò Balukuɛ: Sema wà yã́pi dau wà siu kíɛ píi. +Mↄizi kɛ̀ lá Dii dàɛwa. À Yozuee sɛ zɛ̀ Ɛleazaa ń gbɛ̃́piio aɛ, +Nↄ̀sɛ na ì oa tɛkɛ, nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpaa ì ń kúsu kwɛ́. +Mↄpi gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ líↄ dɛ dikpɛ ũ. Àliↄ kàa so e gↄↄ sopla. +Ma dii kí, ḿmɛ Isailiↄ sↄ̃́anzi ḿpii, wà e ma gbɛ̃́ pↄ́ a gↄ̃ kía ũ n gbɛu. +A sì wà a wɛtã ń Lua gbɛ̃́ↄ dɛ kua ń pↄnao duuna guu gↄↄplala. +Ì ɛyↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ zã̀zã bai ũ, ↄ̃ ì zu ɛ pↄ́ a yↄ̃̀pi guu. +Yozueepi sↄ̃ Ɛliɛzɛɛ nɛ́ɛ, Ɛliɛzɛɛpi sↄ̃ Yoliũ nɛ́ɛ, Yoliũpi sↄ̃ Mata nɛ́ɛ, Matapi sↄ̃ Levii nɛ́ɛ, Leviipi sↄ̃ Simɛↄ nɛ́ɛ, +Kole nɛgↄ̃ɛↄn Asii ń Ɛlikanao ń Abiasafao ũ. Kole buiↄn we. +Ɔ̃ Lua tò aa dↄ̃̀ kɛ́ yã́ pↄ́ aalɛ opi dɛ ń gↄↄ pↄ́ ũo, á pↄ́ɛ. Tiasa baonakpanaↄ yã́pi òɛ́ ń Lua Nisĩna pↄ́ Luapi aà zĩ̀ à bↄ̀ luabɛ gbãao. Baa malaikaↄ ì dɛ̃ɛka yã́pi dↄ̃ai. +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a mae Amazia kɛ̀waɛ. +Yã́ kɛɛ̀ n ↄ̃nↄ lɛ́u. Ńsu to aà mikã dadau, i gbasa ta bɛdau niɛ guuo. +Kí sↄ̃ a pↄ a kɛ ń Luawa nao. Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ amↄↄma Lua á sìò aↄ vĩvĩ ń pↄnaoɛ, ɛɛdeↄ sↄ̃ an lɛ́ a gↄ̃ kpaaũaɛ. +Nìliↄ Dii ń Lua yãdilɛnɛↄ kũa, níↄ táao lá a yeiwa, níↄ aà ↄtondↄkĩi gwa, níↄ aà yãdilɛaↄ kũa ń aà ikoyãↄ ń aà yãonɛↄ, lá a ku Mↄizi ikoyã láuwa, yã́ pↄ́ ńlɛ kɛ píi iↄ bↄ maa, n tá píi iↄ na. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, bui zĩ̀lo gyafↄↄde pↄ́ an sↄ̃ pípiaoↄ suli gɛ̃ ma uao, baa bui zĩ̀lo pↄ́ kú Isailiↄ guuↄ. +Ɔ̃ malaikapi swai wɛ̃nide pↄ́ lɛ́ bↄ Lua ń São kpalabaa kĩ́i ↄ̀lↄmɛɛ, àlɛ tɛkɛ lán díiwa. +Má aà nɛ́ↄ wɛgwao, asa gĩnasↄↄnɛↄnɛ. +ì ↄ̃a sɛ̃anɛ́ à a igba, ì ài zↄ̃ↄ wɛɛlɛ. Gbɛ̃́ bee taa aↄ kua? Aawo, aↄ kuo. A ga yãbɛ̃ɛ pↄ́ a kɛ̀ píi yã́iɛ. Aà tàae a wi aàzĩa musuɛ. +Dii, ńsu ma vũaao, ma Lua, ńsu ǹyↄ̃ kumanↄ zã̀o. +Kɛ́ Zɛfɛte tà a bɛ Mizipa, aà nɛnↄɛ mɛ́ bↄ̀ daiaàlɛ, àlɛ ↄ̃wã, àlɛ sɛ̃́sɛ̃napa. À mↄ lè aà nɛ́n we mɛ̀ndo, i nɛgↄ̃ɛ ge nɛnↄɛ pãle io. +Má gugbãntoodeↄ yáɛ́ zã̀zã, má ↄzↄ̃ńzi mà ń kpá gbáa wáiwai guuɛ. Má ń dↄaanaↄ zu Ísida Wisideu, mí ń gbɛzãdeↄ zu bɛaɛ ísiau. Aa yaikɛ, an gĩ iↄ dↄ we, yã́ pↄ́ aa kɛ̀ɛ́ píi yã́i. +À ń pɛpɛ musu aaↄ dṹnia pu, +Ɔ̃ Amↄle pↄ́ kú weↄ bↄ̀ dàálɛ aa á yá lán zↄ́ↄ gbɛ̃yaawa. Aa zĩblèwá za Sei e Ɔↄma. +Bui píi, à Dii táasilɛ, bùsu píi gbɛ̃́ↄ, à aà tↄbↄ, +Yesu òɛ̀: A kɛ̃a Lua taalau lↄ wà mɛ̀, ńsuli Dii n Lua lɛ ǹ gwao. +À gↄ̃ɛↄ plɛ á guu gbɛ̃ↄn sopla, gbɛ̃maa pↄ́ ↄ̃nↄ pànɛ́, Lua Nisĩna pɛ̀ɛmáↄ, wí ń dilɛ zĩpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, +Lua yã́ ìↄ ligua, ìↄ kã́fĩ. +Aa gɛ̃̀ kpɛ́u aa nɛ́pi è ń a da Maliamao, ↄ̃ aa wùlɛ ń gbɛɛu aa kùlɛɛ̀. Ɔ̃ aa ń àizɛɛ kpagoloↄ wɛ̃̀wɛ̃ aa aà gbà vua ń zↄ̃go líↄ gĩnanao ń tulaletio. +Tó n ibɛɛ lɛ́ gɛ́nnↄ yã́kpalɛu, kↄaikɛ aà n kɛ̃ za zɛ́u, kɛ́ asu n gálɛ gɛ́nnↄ yã́kpalɛkɛna kĩ́io yã́i. Asa yã́kpalɛkɛnapi a n kpa dↄaiwaɛ, dↄaipi i n dakpɛu. +Wá Dii Yesu Kilisi gbɛ̃kɛkɛɛ́ ápii. +Bↄa Mↄselo aa gɛ̀ bòokpà Bɛnɛyaakã. +Ma wabikɛ̀ Tituwa aà gɛ́ á kĩ́i, ↄ̃ ma wá gbɛ̃dopi dàɛ̀. Titu á blé yã̀? Wá kã́ doũo lé? Wá tufa doũo lé? +Má ye Diizi, asa à ma yãmàɛ, à ma wiilɛawa mà. +Sala kɛ̀ wɛ̃̀ basoolosↄo ń plaoɛ, +Ɔ̃ aà gbɛ̃napi wèwà za kpɛa à mɛ̀: Ńsu ĩadaao, ma zɛtà kↄ̀. Ma ta kpɛ́u ń ma nɛ́ↄ, má fↄ̃ fɛlɛ mà kpamao. +Ɔ̃ Yesu bíla laai sìsi à mɛ̀: À swã́kpa yãma. +à mɛ̀: Dii mɛ́ ma gbɛsi ũ ń ma zɛgikĩio, ì ma misi. +má tò zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃́ↄ sì zɛ́u ń zĩgↄ̃ↄ ń ń gbãao píi, ↄ̃ aa gↄ̃̀ kálɛa, aai fɛlɛ lↄo, aa mìdɛ lán filiadɛawa. +Ɔ̃ Yudaↄ yã́idìa aa mɛ̀ lá yã́piↄ dɛn we. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, lá á ibɛɛↄ mɛ̀, ɛ̃hɛ̃ɛ, gulɛsĩ zipiↄ gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ, +Yã́piↄ píi gbɛa Dii tò gyã pↄ́ a gbã́gbãòo aà lè a nↄnau. +Gbɛ̃́ pↄ́ pↄgɛpi sò ge à pↄgɛpi sɛ̀ lí a pↄ́ↄ pí, kási aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Baa kɛ́ a i sã kaaↄ sↄ̀ↄu, ã́nusu kú ma felena gã̀sĩaa, a kã́ↄ lɛ́ tɛkɛ lán vuawa. +Sɛdɛ lí pↄ́ wa kpà kpɛ́pi guu, wà gↄ̃inakɛ̀wà lán tùu ń lávu piaaↄwa. Apii sɛdɛ líɛ, a gbɛe i gↄ̃ guei wa èo. +Dṹnia pↄ́ mↄaokɛnaↄ gↄ̃ lá aalɛ kɛowa, asa dṹnia tiaɛ bee lɛ́ gɛ̃zɛaɛ. +Ápiↄ sↄ̃ ámɛ á gbɛ̀ wɛ̃nide pↄ́ Lua lɛ́ a kpɛ́ ɛ̃booↄ ũ. Ámɛ á aà gbàgbanaↄ ũ, i sa pↄ́ ì kaaàgu o ń aà Nisĩna gbãao Yesu Kilisi sabai. +Zolobabɛli ↄ mɛ́ kpɛ́pi ɛ̃ kpàlɛ, mɛ́ aà ↄ mɛ́ a a midɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ ma zĩwá. +Nɛ́ gↄ̃zãna Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ mɛ́ dↄaaa, bee gbɛa Yuda kíaↄ ń ń gbɛ̃́ↄ ń Zabulↄni bui kíaↄ ń Nɛfatali bui kíaↄ. +Ɔ̃ Dii kɛ̀ lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ̀wa. Màↄ kuwà yã́i. +Taasideↄ ↄ̃ à ń tó we aaↄ vɛ̃ɛbuↄ ń bugbɛↄ sɛ̃wa. +Davidi ɛ̀a nↄeↄ sɛ̀ Yelusalɛũ lↄ, ↄ̃ à nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄ ìińnↄ. +íↄ gbãa yã́pii guu aà gbãa gawide lɛ́u, kɛ́ à yã́pii fↄ̃ ń mɛnao ń pↄnao, +Álɛ á mae kɛa kɛɛ. Ɔ̃ aa òɛ̀: Naaenɛↄn wá ũo. Wá mae mɛ̀ndoɛ, ↄ̃n Lua ũ. +Piɛɛ gↄↄplakɛ̀ we Simↄↄ báatotona bɛ. +Naawà guu mɛgu píi ì kↄ̃eu aa nakↄ̃wa kĩↄ zĩ sabai, ↄ̃ mɛguↄ ì zĩkɛ a zɛ́wa, mɛ iↄ gbã́, iↄ zɛdↄ ń yeakↄ̃io. +Ãma zĩ́ pↄ́ aà mae yã́pi mà mɛ́ à gìɛ̀, nↄɛpi ↄ aↄ ku a yã́u lↄo. Dii a aà kɛ̃ɛ̀, asa aà mae gìɛ̀. +Gbɛ̃vãi ì vãi kpaaĩ ń gbɛ̃maao, ì lɛ́sakãaàzi. +Levii bui gãli pↄ́ kú Yuda bùsuu yãaeↄ bɛkpà Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu. +Dii òɛ́ gbã áↄ dɛ a gbɛ̃́ yenzideↄ ũ lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́waɛ. À mɛ̀ àↄ a yãdilɛaↄ kũa, +Fɛlɛ gɛ́ kí Davidi kĩ́i, ní oɛ̀, kɛ́ à lɛgbɛ̃̀nɛ yãa sↄ̃ à mɛ̀ n nɛ́ Salomↄↄ mɛ́ a kpalable a gbɛu a gɛ̃ɛ ũ sↄ̃ bɛ? Àkɛa Adonia mɛ́ kpalablèi? +Ma wɛ́ kɛ̃́mɛɛ, kɛ́ mà wɛsi n ikoyã bↄnsaɛↄlɛ. +Má nibↄnaↄ bↄ sĩ̀sĩ wáiwaiↄ musu, má tó swaiↄ bàalɛ guzulɛↄ guu, má gbáa lilɛ dã̀na ũ, tↄↄlɛ gii i gↄ̃ gu ide ũ ku lá ń yeiwa ń nↄ̀sɛmɛndooↄɛ. +Ɔ̃ Falisiↄ ń kí Elodi kpala zɛnkpɛdeↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ lɛkpaaĩi Yesuzi gↄ̃̀ↄ, lá aa kɛ aa aà dɛ. +Sidↄ̃de pↄ́ kú gusĩsĩdeu sɛa za Libã bùsuu e Misefomaiũↄ, mámɛ má ń yá Isailiↄnɛ. Ǹ ń bùsu kpaalɛnɛ́ ń gbɛlaao lá má ònɛwa. +Ɔ̃ ma á bui dↄaanaↄ sɛ̀, ↄ̃nↄna pↄ́ wa ń dↄ̃ laaideↄ ũ, ma ń dílɛɛ́ á buiↄ yãgↄ̃gↄ̃naↄ ũ. Gbɛ̃eↄ ìↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ũN n ↄ pòo, n n gbɛ̃́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi ń dabudabukɛaↄ seela ũ ń n gã̀sa gbãao e vĩa gbɛ̃́ↄ kũ̀. +Tó bↄ̀mↄ kú á guu, mɛ́ a ye Gɛ̃amusu dikpɛkɛ Diiɛ, aà tↄ̃zↄ̃zↄ̃ a bɛ gↄ̃ɛↄnɛ píi, i gↄ̃ bele ũ, i gbasa kɛ. Gyafↄↄdee suli bleo. +Bↄa we wa pɛlɛ í guo. Kɛ́ ĩ́ana lɛ́ dawálɛ yã́i wa dↄ Sipi bùsu kpɛ oi. +Sĩana má ònɛ, zɛ́ pↄ́ aalɛ mɛ lousisizɛ ɛɛɛ guu ↄ̃ málɛ zↄble wá deziↄ Luaɛ. Má yã́ pↄ́ wa kɛ̃̀ Mↄizi ikoyã guu ń ãnabiↄ pↄ́ↄ náai vĩ. +À saokĩi bò we, ↄ̃ à tↄkpà gupiɛ Bɛtɛli Lua, asa wekĩi Lua bↄ̀ à mↄ̀uwà gↄↄ pↄ́ àlɛ bàalɛ a vĩ̀iɛ. +Kɛ́ à wɛzù, à miaↄ è sĩ̀sĩwa we, ↄ̃ à gɛwaↄ bↄ̀lɛu a kpàsa saokĩipiwa à a gbãlɛ̀, lá Dii dà Lua gbɛ̃́ɛ à dↄ̀aa òwa. +Malaika gudↄ̃anaↄ ku aà mia, an baade gã̀sĩa soolosooloɛ. Aa a mɛ̀n plapla kù ń oaa, a mɛ̀n plapla sↄ̃ ń mɛwa, a plapla pↄ́ gↄ̃̀ↄ ↄ̃ aaì vuaò. +Fɛlɛ gɛ́ mɛɛwia zↄ̃ↄ Niniva, ní yã́ pↄ́ má ònɛ kpàwakɛu. +Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Wì mɛ yãa, yãgbɛa Abɛlideↄwa, yã́ i midɛ. +Dii aↄ dɛ ń zĩ́mpɛlɛ ũ gↄↄ bee, aafia ń ↄ̃nↄo ń dↄ̃ao aↄ diɛ. Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ ì mↄ́ ń àizɛɛpio. +Má gbɛ̃e dↄ̃ naa Kilisiwa, wà aà sɛ̀ gɛ̀ò e luabɛ sĩanau, a wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosain la. �� gɛ̀ ń mɛon nò, mɛsain nò, má dↄ̃o, Lua mɛ́ dↄ̃. +Má gbɛ̃́ pↄ́ aa tàaekɛ̀mɛɛ aa bↄ̀ ma kpɛↄ bↄ á guuɛ. Baa kɛ́ ma ń bↄ́lɛ bùsu pↄ́ aa ku a guu, aa gɛ̃ Isaili bùsuuo, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ yeńzi ìↄ mɛna vĩ, a gbɛ̃kɛ vĩ. Ìli wɛdↄnɛ́o, ìli káadao, ìli yↄ̃̀ↄkɛo. +A gbɛa Amasia, Zikeli nɛ́ pↄ́ dↄ̀aa azĩa kpà Diiwa ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000). +Bíla ìↄ mↄ aà kĩ́i dailɛkɛi, ↄ̃ ì onɛ́: Gbɛ̃nazĩn píligonaↄ! Dé mɛ́ lɛdàwá à bàasi pↄkũma pↄ́ Lua a bↄbↄmáɛi? +À wɛ́ dↄ á ziai, asa á buiↄ su ń bùsuuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Miↄ wabikɛwà aà zɛ́ kɛkɛmɛɛ lá a yeiwa, mà e mↄ á gwai sa, +Lá a Dii á Lua pↄ fɛ̀lɛɛ̀ guwaiwaiu, à to a yã́ dↄágu. Ásu to à sã́águo. Za gↄↄ pↄ́ a bↄ Egipi e a gɛ ka guɛ beeu, iↄ bↄ Dii yã́ kpɛɛ. +Ní wemá ǹ mɛ, kɛ́ an deziↄ pãkpàmazi yã́iɛ. Aa tɛ̀ dii pãleↄzi, aa zↄblènɛ́, aa kùlɛnɛ́, ↄ̃ aa pãkpàmazi, aaliↄ ma ikoyã kũao. Ma Dii mámɛ má ò. +Davidi mɛ́ Isaili bui píi kía ũ, à yãmaa gↄ̃̀gↄ̃ a gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa. +Aalɛ ↄ̃nↄsↄpɛ́lɛ n gbɛ̃́ↄnɛ, aalɛ lɛkpaaĩ ń yenzideↄzi. +Ɔ̃ Yudaↄ kí Ezekia gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Asiliↄ kíawa Lakisi à mɛ̀: Ma tàaekɛ̀. Ńsu mↄao, míↄ falubↄnɛ lá ńyↄ̃ zↄ̃mɛɛwa. Ɔ̃ Asiliↄ kía ã́nusu zↄ̃̀ Ezekiaɛ tↄnu kwi ń vuao tↄnu do. +Kua za aà kúkĩi a n suaba, kua za Siↄna a dↄnlɛ. +Bee gbɛa Yudaↄ dikpɛe kà, ↄ̃ Yesu ɛ̀a gɛ̀ Yelusalɛũ. +Simɛↄpi sↄ̃ Yuda nɛ́ɛ, Yudapi sↄ̃ Yosɛfu nɛ́ɛ, Yosɛfupi sↄ̃ Yonaũ nɛ́ɛ, Yonaũpi sↄ̃ Ɛliakiũ nɛ́ɛ, Ɛliakiũpi sↄ̃ Mɛlɛa nɛ́ɛ, +Ɔ̃ à zĩgↄ̃ kĩniↄ nà a dãuna Abisaiɛ a ↄzĩ, ↄ̃ à ń gbáɛ aa gɛ́ lɛ́lɛi Amↄniↄwa. +Babɛli a kwɛ́ kã́ndoɛ, i ga. À ↄ́ↄlↄɛ̀, í ɛsɛ maɛ̀ aà bↄwa. Wìliↄ dↄ̃o, a gí gbã́gbãia? +Tó wà lɛ̀lɛma, bee i bↄ ma kĩ́io, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ̀lɛma a mikpama. +Beewa Lua yã́ɛ bee pà à mɛ̀, Ablahaũ Lua náaikɛ̀, ↄ̃ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ a kɛ̀pi yã́i. Ɔ̃ wì oɛ̀ Lua gbɛ̃na. +Ì zĩ̀ zↄ̃ↄ ble kí pↄ́ á sɛ̀ɛ, ì gbɛ̃kɛkɛ kía pↄ́ a kpàpiɛ, ma Davidi ń ma buiↄ e gↄↄpii. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà sù ma pↄ́pi èwà, wa ade kpasa ń a gbɛ̃́ↄ píiɛ, asa à ma bàakuaánↄ yã́ gbòoɛ, à widà Isailiↄwaɛ. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ Geesↄ̃ buiↄ èn kɛ: Manase bui pↄ́ kú gukpɛ oi wɛ̃́lɛↄ Golana pↄ́ kú Basana bùsuu ń Asaloo ń ń dã́dãkɛkĩio. +Ń beeo má Aliɛli da taasiu. Wa búbuapɛ, wa búbuapɛ, Aliɛli i gↄ̃mɛɛ saokĩi kĩna ũ. +Wà Yudaↄ duuna yã́ kɛ̃̀nɛ́ ń sↄ̃wa ń pɛ̃nkɛ̃bↄo. Wa kɛ̃̀ ń saokĩiↄ kↄ́baↄwa ń gbɛkãoo. +A gbɛa Benaia nɛ́ Yoiada ń Abiataao gↄ̃̀ Aitofɛli gɛ̃ɛ ũ. Yoabu mɛ́ kí zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Isailiↄ ɛ̀a yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lↄ, ↄ̃ Dii ń ná Madiãↄnɛ ń ↄzĩ e wɛ̃̀ sopla. +mí ń na Babɛli kí Nɛbukanɛza ń aà zↄ̀blena pↄ́ aalɛ ń wɛↄnɛ ń ↄzĩ. A gbɛa wa ɛa wàↄ ku we lán yãawa. Ma Dii mámɛ má ò. +Isailie Madiã nↄɛ sɛ̀ mↄ̀ò a bɛ Mↄizi ń Isailiↄ píi wáa, gↄↄ pↄ́ aalɛ ↄ́ↄlↄ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Davidi pↄ́ wà lɛsì wà ↄ̃wã̀ aà yã́ musun weo lò? WàSalomↄↄ wè Luawa à mɛ̀: N gbɛ̃kɛkɛ̀ ma mae Davidiɛ maamaaɛ, ↄ̃ n ma kpa kpalau aà gɛ̃ɛ ũ. +à aà bↄ̀ aà taasi píi guu. Lua Yosɛfupi gbà ↄ̃nↄ, a tò a na ń Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄo, ↄ̃ à aà dìlɛ Egipi bùsu dↄaana ũ ń a bɛuao. +ↄ̃ à a zĩkɛnaↄ zĩ̀ gbɛ̃́ pↄ́ à ń gbɛa blɛbleawaↄ sísii, ãma aa ye mↄaio. +Ɔ̃ Saulupi fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ Lama azĩa sa. Kɛ́ à kà lↄ̀ↄ zↄ̃ↄ pↄ́ kú Sɛku saɛ, à gbɛ̃́ↄ là à mɛ̀: Samuɛli ń Davidio ku má ni? Ɔ̃ wa òɛ̀: Aa ku Naio Lama. +Tó a bↄ Dii kpɛɛ, a ɛa Isailiↄ to guwaiwaiu píiɛ, aai kaalɛ we á yã́i. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao má a gã̀sĩ poo, mí gbãamↄɛ́ ń pↄkũmabↄbↄawáo. +ń gↄↄ pↄ́ wàlɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Diiwa kã́mabogↄↄzĩↄ ń mↄ gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ↄ ń dikpɛ pↄ́ wa dìlɛↄ. Aaliↄ zĩkɛ Diiɛ gↄↄpii màa, mɛ́ an dasi lí ká lá wa dìlɛnɛ́wa. +À bùsupi gwa, Babiloniↄ tò à gↄ̃̀ gbɛ̃gbonaↄ tòo ũ, i kɛ Asiliↄ no. Aa gbà lɛsĩ dà wa kpàaĩ ń a bĩ́iↄ, aa a kpɛ́ maaↄ dɛ̀ɛlɛ, gupi gↄ̃̀ yáiyai. +Ãnabi ɛgɛnaↄ bↄ̀ yãa Isailiↄ guu. Beewa waasokɛn ɛgɛnaↄ bↄ á guu lↄ, aai ɛɛ pↄ́ ì to wà kaalɛ ká Lua yãdanɛu, aai lelekpa Dii pↄ́ ń bózi, aai ńzĩa kaalɛ kã́ndo. +Yesu ò gbɛ̃́ↄnɛ aasu o gbɛ̃e mao, ãma aa gɛ̀ lɛ́ a kpàwakɛnɛ́ maamaa dɛ lá à gìnɛ́la. +Gu pↄ́ n gau, we má gau, wi ma vĩ we. Ga bàasio pↄe a wá kɛ̃́kↄ̃wao. Tó ma kɛ̃ma, Dii yãpãsĩ kɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Àↄ gbã wá Dii wá Suabana Yesu Kilisi gbɛ̃kɛ ń aà dↄ̃ao guu. Ɔ̃mɛ gawi vĩ tia e gↄↄpii! Ãmi. +à yãdìlɛ Levii bui pↄ́ aaìↄ Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛaↄnɛ à mɛ̀ +Yozada nɛ́ Yesua ń a saon deeↄ ń Salatiɛli nɛ́ Zolobabɛlio ń a gbɛ̃́ Isailiↄ Lua gbagbakĩi bò, kɛ́ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ owà, lá Lua gbɛ̃́ Mↄizi ò a ikoyã guuwa. +Gↄↄbeezĩ má a Nisĩna pisimá, baa ma zↄ̀blenaↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Gↄↄ bee Baladã nɛ́ Mɛlodaki Baladã, Babɛli kía lá kpã̀sã Ezekiaɛ ń gbaↄ, kɛ́ à aà gyãkɛ gbã́gbãa bao mà yã́i. +Babɛli kí Nɛbukanɛza mↄ̀ lɛ̀lɛwà, à mↄgotɛ̃ gala kpàɛ̀ à taaànↄ Babɛli. +Ɔ̃ a òɛ̀: Násaa, zĩkɛn maa. Lá n kɛ náai vĩ ń a yↄↄnao, ńyↄ̃ↄ iko vĩ wɛ̃́lɛ mɛ̀n kwiↄwaɛ. +Mↄizi Lua náaikɛ̀. Kɛ́ à zↄ̃ↄkũ̀, ↄ̃ à gì wà a dilɛ Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ nɛ́ ũ. +Tó à duunakɛ̀nɛ gↄↄ do gɛ̃n sopla mɛ́ à ɛ̀a ònɛ gɛ̃n sopla a nↄ̀sɛlìlɛ, sùuukɛaànↄ. +Dii zↄ̃ↄ Siↄna, a ku musu, a dɛ bui píila. +A yã́ mɛ́ tò ma gbɛ̃́ↄ, à wɛbii ãnabikɛkɛawa, ãma ásu gi yãebuioaio. +Falisipi zɛa, àlɛ wabikɛ. A ò a sↄ̃ guu à mɛ̀: Lua, ma n sáaukɛ̀ kɛ́ má dɛ lán dãↄwao, dìidiindeↄ, náaisaideↄ, gbãsĩkɛnaↄ ge ↄsinaɛ bee. +Gbɛ̃nazĩna sↄ̃ yã́ dɛ lán ísiwaɛ, wɛzɛ̃na mɛ́ a tↄa dↄ̃. +E aaↄ wúlɛ, Sↄdↄũdeↄ lìa Lↄtu kpɛ́i. Wɛ̃́lɛpi gↄ̃ɛↄ kã̀aa we míↄmiↄɛ, ɛ̀waasoↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi. +Gbɛ̃́ɛ beeↄ buiↄ mɛ́ Lua ua zĩkɛnaↄ ũ: Ziha, Asufa, Tabao, +Ɔ̃ à aupi sɛ̀ a fã̀má à mɛ̀: Dii bàakuaánↄ aun we yãdilɛaɛ́ɛ beeↄ musu píi. +Má dↄ̃ kɛ́ ma taa gbɛa àwalɛwan pãsĩↄ siágu, mɛ́ aa sãↄ wɛ̃na vĩo. +A òɛ̀: Ma nɛ́, ma zɛò ma sↄ̃ guu mà kpɛdↄ Dii ma Luaɛ, aà tↄ́ iↄ kuwà. +Ɛa to ma pↄ kɛ na kɛ́ n ma suabà yã́i. To pↄeã maa dↄaamɛɛ, +Wɛ̃nade pↄ́ wì mɛ Lazaa ìↄ wúlɛa aà bɛ gↄ̃u, bↄ fĩfĩwà. +Aaì o guenaↄnɛ aasu gue aai a yã́ onɛ́ lↄo, aaì o ãnabiↄnɛ aasu yã́zɛde manɛ́ lↄo. Aaì mɛ: À yã́ nana owɛ̃ɛ, à ãnabikɛyã owɛ̃ɛ kpaanla. +Mapi sↄ̃ má n náaiyã o, míↄ n táasilɛ gↄↄpii. +Aàli nísi kĩni pↄ́ gↄ̃̀ a ↄu máma aà miwa aà tàaekɛ̃awà Dii aɛ yã́i. +Kási aali swã́sɛio, aali laaidↄwào, ↄ̃ an baade nↄ̀sɛvãi ń swã́gbãao dↄ̀aaɛ̀, ↄ̃ ma láaizĩ̀má ma bàakuańnↄ yã́ musu, asa ma a yãdìlɛnɛ́ɛ, ãma aa kũao. +Ɔ̃ Temani gbɛ̃́ Ɛlifaza wèwà à mɛ̀ +Ɔ̃ ĩatɛ̃ zɛ̀ gudoũ màa, mɛ́ mↄvua zɛa tɛɛɛ e Isailiↄ gɛ̀ tↄsì ń ibɛɛↄwa. Yã́pi ku Gbɛ̃ Maaↄ taalau. Ĩatɛ̃ gↄ̃̀ zɛa minanguo, i sↄ̃ a tíao e gↄↄ do bṹu taawa. +Á fɛlɛkaayã vĩ kɛ́ mi dakpɛunae kɛ̃́ɛ́ Gɛ̃amusu dikpɛgↄↄzĩ. Á ye mà Yudaↄ kía kɛ̃́ɛ́ yã̀? +À iɛ àↄ dↄ̃ lá Dii maa, báaaden gbɛ̃́ pↄ́ nàaàzi ũ. +Ɔ̃ Lɛbɛka ò Izaakiɛ: Iti nↄɛↄ ni bↄ̀mala. Tó Yakↄbu Iti nↄ sɛ̀ bùsuu la lán Esau nↄɛ beeↄwa, ma kua aↄ namɛɛ lↄo. +Ásu kɛ lá wálɛ kɛ la gbãɛwao, asa lá à wá baade pↄ gbà ↄ̃ àlɛ kɛ, +Kɛ́ a è Egipi gbɛ̃́ lɛ́ ĩada a gbɛ̃dowa, ↄ̃ à yãsì ń a gbɛ̃́o, à tↄsìwà à aà dɛ̀. +Á tó Yudaↄ kí Yɛkↄnia, Yoakiũ nɛ́ su lↄ ń Yuda zĩ̀zↄ pↄ́ wà tàńnↄ Babɛliↄ píi. Dii mɛ́ ò, à mɛ̀ á Babɛli kía zuu ɛ́. +ↄ̃ à azĩa gwea tò à zↄkɛ sɛ̀, à gↄ̃̀ gbɛ̃nazĩna ũ à gbɛ̃nazĩnkɛ sɛ̀. +Zĩgↄ̃ↄ bɛ saonapiↄ aɛ, dasi tɛ́ kpagolo kpɛ, mɛ́ kuuↄ ↄ́ dↄ. +Ɔ̃ Simɛↄ bui gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń basↄoↄ lɛ̀lɛ Sei bùsu sĩ̀sĩdewa. Isi nɛgↄ̃ɛↄ Pelatia ń Nɛaliao ń Lefaiao ń Uziɛlio mɛ́ dↄ̀aanɛ́. +Aaì okↄ̃ɛ: À mↄ wà vɛ̃ɛ wɛɛlɛ, wà í gbãa mi wà a dɛ kɛ. Pↄ́ pↄ́ mↄ̀ ń gbão a mↄ́ ń ziao, iↄ dɛ gbã pↄ́ɛ beea maamaa. +ní mɛ, Dii mɛ́ ò á guɛ bee míↄnzↄ̃ɛ, gbɛ̃e ge pↄtuoe aↄ ku a guu lↄo. Aↄ da bɛzia ũ gↄↄpiiɛ. +Tó a á pↄ́ↄ kɛ̀kɛ á bùsuu, ásuli kɛkɛ e á bú lɛ́wao, mɛ́ ásuli a kↄ̃nwɛo. +Saona pↄ́ wa dìlɛ saonkia ũ wà zĩpi dàɛ̀ aà mae gbɛu mɛ́ ali bàabaa saon pↄkasaↄ da, +Gbɛ̃maa lɛ́á nibↄna wɛ̃nideɛ, yãpãsĩ mɛ́ vãikɛna lɛ́ pà. +Kí Agipa, a yã́ mɛ́ tò mi gí luabɛ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ mↄ̀a yãonɛ maio. +mi gɛ́ Yelusalɛũ gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ zĩnaↄ ũ ma ãaↄ kĩ́io, ma gɛ Laalubuↄ bùsuu gↄ̃̀ↄɛ, ↄ̃ ma ɛa ta Damasi. +Ɔ̃ Lubɛni ò a maeɛ: Tó mi sunɛaànↄo, ma nɛgↄ̃ɛ plaaↄ dɛdɛ. Ǹ aà kpaa, má sunɛaànↄ. +Bee gbɛa aa fɛ̀lɛ Azelo aa gɛ̀ bòokpà Palana guwaiwaiu. +Ma pↄ yà ãnabiↄ yã́ musu dúuduuɛ, ma wá gà píi, ma gↄ̃ lán wɛ̃dɛnawa, lán gbɛ̃́ pↄ́ vɛ̃ɛ zↄ̃̀lɛwàwa Dii ń a yã́ gbãsĩsaio yã́i. +Ãnabipiↄ ɛɛ kũa ń nↄ̀sɛ guu. Bↄɛ aa zɛ sã́sãyã pↄ́ kú ń sↄ̃u ãnabikɛkɛaɛi? +Ńlɛ e wa fↄ̃ wà aà wɛ́ wíwi, wi aà kũ nɛe? Ńlɛ e wa e kↄ̃nikɛɛ̀, wi aà ní fↄ̃́ yã̀? +Ma taasikɛa kɛ̀ zài, Dii. Ma lɛ́ ń láo lá ń òwa. +ma á naaa za tↄↄlɛ lɛ́wa, ma á sisi za dṹnia gola síiↄ̃wa, má òɛ́ ma zↄ̀blenaↄn á ũ, ma á sɛ́ mɛ́ mi á vũaao. +Tia sↄ̃ ma nɛ́, Dii aↄ kunnↄ, i n daɛ ń gòmio, ní kpɛdↄ Dii n Luapiɛ, lá a ò n yã́ musuwa. +I we gbɛ̃e ń wɛtã̀o, à kíaↄ lèle an yã́ musu à mɛ̀ +Àli nↄ̀ↄ pↄ́ a swɛ paaa pla mɛ́ ì pↄbↄ a kòlou à ɛa só só. +Aa swã́sɛi ge aa gí sɛ́ii an swã́gbãa yã́in nò, aaↄ dↄ̃ kɛ́ ãnabi kú ń guu. +Ń beeo kɛ́ á bàa kú ń ma taasikɛao, a yãmaakɛ̀. +Mi fɛlɛ mà n sáaukpa wɛɛdo n ikoyã maapiↄ musu. +Gbɛ̃kɛkɛmɛɛ, ma nↄ̀sɛ i níni, lá ń ò mapi n zↄ̀blenaɛwa. +À Bɛtoloni Musu ń Bɛtoloni Zĩ́lɛo kɛ̀kɛ kàlɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ ũ. Bĩ́ipiↄ bↄlɛ gbaↄ ń gbã́aↄ vĩ. +Má gí kwãsapi gbáↄ yãoio ge aà gↄ̃sakɛ ge aà kɛfɛnkɛ. +Wà wúlɛkĩi kɛ̀ɛ̀ gɛↄ guu, aà zĩgↄ̃ dasiↄ lia aà miai. Ampii gyafↄↄdeↄnɛ, aa gà zĩ guu. Lá pↄ́ aa tò sↄ̃ kɛ̃̀ dṹnia gbɛ̃́ↄgu, an gɛɛ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ aa tà ɛ̀ zòolo guuↄ. Elaũ wúlɛa gɛↄ guu. +A yã́ mɛ́ tò o Isailiↄnɛ ma Dii Lua ma mɛ̀: Á á deziↄ zɛ́ sɛ à gbãlɛ tã́aↄ yã́ musu à gↄ̃ gbãlɛa yã̀? +A yã́ mɛ́ tò dṹnia gↄ̃̀ láaipↄ ũ, a gbɛ̃́ↄ ń tàaeↄ gbɛè. A yã́ mɛ́ tò dṹnia gbɛ̃́ↄ tɛkũ̀, gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ dasio. +Á dezi sɛ̃́ia duunakɛ̀, mɛ́ á ãnabiↄ bↄ̀ ma kpɛ. +À laaidↄ aà yã́wa, íↄ aà yãma. Ásu bↄ aà kpɛo, asa a sùuukɛánↄ á tàae yã́ musuo, kɛ́ ma tↄ́ kuwà yã́i. +Dii ɛ̀fãaikɛ̀ Salaɛ lá a òwa, a kɛ̀ɛ̀ lá à a lɛgbɛ̃̀wa. +Ɔ̃ Davidi mɛ̀: Zeluia nɛ́ↄ, bↄ́ mɛ́ wá daai? Á ye zɛzↄ̃mɛɛ gbã yã̀? Wá gbɛ̃e dɛ Isaili bùsuu gbão, asa má dↄ̃ gbã kɛ́ má dɛ Isailiↄ kía ũ. +aàli o wà mↄɛ̀ ń bã pↄ́ dɛ tɛ̃ ũo bɛ̃́ɛↄ mɛ̀n pla ń sɛdɛ lío ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń ése ṹao. +Kɛ́ Yesu yã́pi mà, à bↄ̀ aà saɛ, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ pↄ́ aa tɛaziↄnɛ: Sĩana málɛ oɛ́, mi e gbɛ̃e ma náaikɛ̀ kɛ́wa Isailiↄ guuo. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì fɛlɛ kↄↄkↄↄ wàↄ kpálɛkɛ í gbãai, aaì gɛ̃gɛ̃ vɛ̃ɛi gwãasĩna e à gɛ̀ fɛ̀lɛńnↄↄ. +Tó gbɛ̃maaↄ kúkua dↄ, gbɛ̃́pii ìↄ ĩ́anadãɛ, tó vãikɛnaↄ gbãakũ̀, baade ìↄ mikpaguiɛ. +Má dↄ̃ sa kɛ́ ńyↄ̃ gↄ̃ kía ũ, níↄ kible Isailiↄwa. +Kɛ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ a baomà, à sù ń Egipio. Wekĩi a kuu za gↄↄ pↄ́ à tilɛ̀ Salomↄↄɛ. +Ma zↄ̀blena Yakↄbu buiↄ, ásu vĩakɛo, asa má kúánↄɛ. Bui pↄ́ ma ↄzↄ̃̀ázi ń guuↄ baa tó ma buipiↄ míↄnzↄ̃, má á míↄnzↄ̃o. Ãma á bↄ pão fá! Má á swã́gaga a zɛ́waɛ. +Ɔ̃ Dii Bɛsɛmɛsideeↄ dɛ̀dɛ, kɛ́ aa a kpagolo guu gwà yã́i. À ń dɛdɛ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiɛ, ↄ̃ wà búbuapɛ̀, kɛ́ Dii kaalɛ zↄ̃ↄ kpàńzi yã́i. +Tó à sù bↄ̀ pɛ̀lɛ a gↄ̃pↄsɛↄzi sↄ̃, a ń leo, a kpálɛkɛńzi, a ń eo, i mɛ á ɛa ta a gↄ̃ sɛ̃́iawaɛ, asa aà pↄ na yãa dɛ tiaa. +Wà gɛ̃̀ńnↄ zɛ́a kpóo, í dàńla à tà ń ń zĩ́mpɛlɛo. +Aalona nɛ́ saonaↄ mɛ́ aali kã̀aepiↄ pɛ́. Aↄ dɛɛ́ ikoyã ũ gↄↄpiiɛ, ápiↄ ń á buiↄ. +Gↄↄ bee Baladã nɛ́ Mɛlodaki Baladã, Babɛli kía lá kpã̀sã Ezekiaɛ ń gbao, kɛ́ à aà gyãkɛa bao mà yã́i. +Kɛ́ Yesu lɛ́ gɛ̃ Kapɛnaũ, ↄ̃ sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ mↄ̀ aà kĩ́i, à wabikɛ̀wà +Ablahaũ a àizɛɛ kpà Izaakiwa píi, +Tó ń ò ń lɛ́o gupuau Yesu mɛ́ Dii ũ, mɛ́ ń a náai vĩ n nↄ̀sɛu Lua aà bↄ̀ gau, a n suaba. +Zabulↄni buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (60.500). +Aa zɛ kãaa, ↄ̃ Mↄizi sↄ̃̀ tɛlui, gu pↄ́ Lua kupiu. +Gbɛ̃́ pↄ́ azĩa kpàapi i a mi bo kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ we, i a kua ma pↄ́ ũ mikã sɛ́lɛ kátɛu sáaukpasa nísi zĩ́lɛ. +Imina kaa bùsuu la wɛ̃̀ plaaden kɛ. Wa e sapao, wa e pↄkɛkɛo e wɛ̃̀ sↄo. +Ì lou zɛ, gu i giigaga, ì to loupↄↄ fↄ̃, tↄↄlɛ i foofↄ̃. +Ɔ̃ a òɛ̀: Lá ni Dii yãmao, tó n kɛ̃a, nↄ̀ↄmusu a n dɛɛ. Kɛ́ à gɛ̃̀zɛa, ↄ̃ nↄ̀ↄmusu aà è a dɛ̀. +Ǹ nzĩa yã́ ń n yãdanɛo tàasika. Zɛ súsu ń yã́piↄ. Tó ń kɛ̀ màa, ńyↄ̃ nzĩa suaba ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ swã́sɛ n yã́iↄ. +A ma ↄ̃̀ↄkpà ma gbɛ̃́ↄnɛ pↄ́wɛna ↄkũ doↄ ge pɛ̃ɛ kasoↄ yã́i. I ɛɛto ma gbɛ̃́ pↄ́ aaì sw��́sɛ ɛɛiↄnɛ. A gbɛ̃́ pↄ́ i kũ aa gaoↄ dɛ̀dɛ, mɛ́ a gbɛ̃́ pↄ́ i kũ aaↄ kuoↄ tò. +Mi dↄaa yã́ zã̀ kpàwakɛ za káau, mi yã́ pↄ́ a su mↄ o e àↄ gɛ́ kái. Mi mɛ yã́ pↄ́ ma zɛò a kɛ, yã́ pↄ́ má yei píi, má kɛɛ. +Gbɛ̃́ beeↄ ta ĩadama láasai guuɛ, gbɛ̃maaↄ sↄ̃ àizãna guu. +À a idia bui zĩ̀loɛ, ãma ásu dia á gbɛ̃́deeɛo, Dii á Lua i báaadaɛ́ á zĩ píiu bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi guu. +Bee gbɛa nↄɛpiá ma dãeɛ sĩana. Wá de doũɛ, baade ń a dao, ↄ̃ à gↄ̃̀ ma nↄ ũ. +N gbɛ̃kɛ ìↄ dↄaamɛɛ, mi zĩkɛ n sĩanawa. +Tó gbɛ̃́ duunakɛ̀ a gbɛ̃́deeɛ, Lua a aà misi, ãma tó gbɛ̃́ duunakɛ̀ Diiɛ, dé mɛ́ a aà misii? Ɔ̃ aa gì ń mae yãmai, asa Dii zɛ̀ ń ń dɛdɛa yã́oɛ. +Dii mɛ́ bee kɛ̀, ↄ̃ à kɛ̀wɛ̃ɛ yãbↄnsaɛ ũ. +Ɔ̃ Yonatãa lɛ́ dɛdɛ àlɛ lↄↄga, mɛ́ aà zĩkabↄkũna tɛ aà kpɛ. Kɛ́ Yonatãa ń kwɛ́, ↄ̃ aà zĩkabↄkũnapi ń dɛdɛ aà kpɛ. +Ǹ n gopana dↄ ísiaa, ní zↄ̃ɛò, Isailiↄ i gɛ̃ a zãnguo gugiiu. +An gbɛ̃ↄn kɛ daɛdaɛ gbɛ̃ↄn sopla: Mikaila, Mɛsulaũ, Sɛba, Yolai, Yakã, Zia ń Ɛbɛluo. +Usai wèwà à mɛ̀: Màa no! Má dɛ gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń gbɛ̃́ɛ beeↄ sɛ̀ pↄ́ ũɛ. Ma zɛ ń kía pↄ́ Isailiↄ kpàpioɛ. +Ńyↄ̃ ga gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ n dɛdɛwàpi musuɛ, ní zu ń deziↄ guu, lá n vĩ̀i Aalona gà Oo gbɛ̀sĩsĩ musu à zù a deziↄ guuwa. +Kɛ́ Mↄizi yã́pi mà, à bàalɛ̀ tà Madiã bùsuu. We à nɛgↄ̃ɛↄ ìu gbɛ̃ↄn pla. +Aa gɛ̀ Bɛtɛli aa zↄ̃̀lɛ Lua aɛ we e oosi, ↄ̃ aa wii gbãa lɛ̀, aalɛ ↄ́ↄlↄ maamaa +Tó ma yamↄsɛkpàmá, ì bↄ ń saɛ, ma oa weeama ì kɛnɛ́ na, gbɛ̃e lí fↄ̃ tò ma oosìsio. +Tó má tò wà fɛ̀lɛ bùsupiwa ń zĩo, ma mɛ̀ wà pãa wà gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ dɛdɛ, +Tó ma gɛ̃zɛa, máↄ dↄ̃ gu pↄ́ Dii Nisĩna a n sɛ taunnↄo. Tó ma gɛ má ò Ahabuɛ, mɛ́ i n eo, a ma dɛɛ. Mapi n zↄ̀blena sↄ̃ ma misìilɛ Diiɛ za ma ɛ̀waasogↄↄɛ. +Wa nɛiulitɛ̃n kpɛ́ɛ bau lↄo. Mae zↄ̃ↄe a ga we a gↄↄ lesaio. Tó gbɛ̃́ kà wɛ̃̀ basↄo mɛ́ à gà, wa mɛ ɛ̀waasoɛ. Tó gbɛ̃́ i ka wɛ̃̀ basↄoo, mɛ́ à gà, wa mɛ Lua lɛkɛ̀ɛ̀ɛ. +Ma gↄↄ ↄ̀aa pla kwisai (390) dìlɛnɛ ǹyↄ̃ Isailiↄ duuna sɛaɛ e an duunakɛa wɛ̃̀ dasilɛu. +À pↄ́ pↄ́ á vĩↄ yía, í wɛ̃nadeↄ gba a ↄ̃a. À mↄkpɛ pↄ́ lí zikũo zↄ̃, luabɛ àizɛɛ pↄ́ lí láao kákĩi ũ. Kpã́i a sↄ̃i weo, kↄ̀ↄ a pↄ́ ↄ̃̀ↄkpa weo. +Oopi tò wà fùwa, a gbãsĩ zↄ̃ↄ a gowà tɛ́ guuo. +Ɔ̃ vĩa Yesudeↄ kũ̀ maamaa ḿpii ń gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi màↄ píi. +Ɔ̃ à ma la à mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, n bee èó? Ɔ̃ à ɛ̀a lɛ́ buamanↄ sĩ̀sĩa. +Ɔ̃ aa fùa aa aà kũ a yãoa guu gbɛ̃́ↄ wáa. Aà yãwea bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aa ń lɛ́ kpàaũ. +Máↄ gbɛ̃kɛ vĩaànↄ gↄↄpiiɛ, ma bàa pↄ́ kuaànↄ gbooa vĩo. +Baa kɛ́ gbɛ̃́ↄ zàngu yãa aa pãkpànzi, gbɛ̃eli gu baa vĩ n guuo, má n kɛ ĩ́andãbↄ láasai ũ, gbɛ̃́ↄ iↄ pↄnakɛò e ń buiwa. +Asa a dɛɛ́ yãpã ũo, á wɛ̃niɛ. Tó á yã́piↄ kũa, á gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ álɛ bua Yuudɛ̃wa álɛ gɛ́ síi guuɛ. +Ɔ̃ à làasookɛ̀ à mɛ̀: Wa ɛa Davidi bɛ gbɛ̃́ kpá kpalauɛ. +Ńsu nↄsɛ la kɛ́ ǹ nɛ́ↄ ii guɛ beeuo. +Gba si Ɛlɛdai ń Tobiao ń Yedaia pↄ́ aa bↄ̀ Babɛli aa sùↄwa, ní gɛ́ò gↄↄ doũ zĩ́ gↄ̃̀ↄ Zefania nɛ́ Yosia bɛ. +Tó a su mɛ̀ á Dii á Lua yãmao, á zↄ̃lɛ bùsuu lao, +Kɛ́ aa bↄ̀lɛ kpɛ́u, aa gɛ̀ Lidi bɛ. Aa Yesudeↄ lè we, ↄ̃ aa ń nↄ̀sɛ nìninɛ́ aa gɛ̃̀zɛa. +Dii ò Babɛlideↄnɛ: À gɛ́ gusiau, í zↄ̃lɛ kílikili. Wa oɛ́ kpalaↄ mide lↄo. +Yuda gbãade pↄ́ kú Yelusalɛũↄ saonaeↄ ń Levii buieↄ zĩ̀ Zãawa, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Ḿmɛnn déi? Yã́ pↄ́ a ònɛ́n kɛ +Gbɛ̃́ pↄ́ ì ma mɛbaasi só mɛ́ ì ma au mi ku ma guu, mɛ́ má kú aà guu. +Ńsu ǹ n mae na nɛnↄɛ pↄ́ a ì dã̀akpao. N dãeɛ. +Yosɛfu nɛ́ Manase buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń plao ń ↄ̀aa dooɛ (32.200). +Baa tó i kɛ sↄ̃o, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ wá zↄble n diiↄnɛo. Wá kúlɛ vua pↄ́ pↄ́ ń pɛ̀lɛɛo. +ǹyↄ̃ yã́ pↄ́ wa dìlɛnɛ kũa sãasai tàaesai e wá Dii Yesu Kilisi mↄ́zĩ. +Yosia Lua kpɛ́ yãkɛkɛa gbɛa píi Egipiↄ kí Nɛko lɛ́ gɛ́ zĩkai Kaakemi, Uflata saɛ, ↄ̃ Yosia bↄ̀ gɛ̀wà ń zĩo. +Ɔ̃ Mↄizi òɛ̀: N nↄ̀sɛ fɛ̀lɛ ma yã́ musu yã̀? Tó Dii a Nisĩna dì a gbɛ̃́ↄnɛ aa gↄ̃̀ ãnabiↄ ũ píi, a maao lé? +Mɛ́ i kɛ pↄ́piↄ gòmalao, Isaili bui a midɛmɛɛ bauo. Ma Dii mámɛ má ò. +Tó gbɛ̃́ gà sↄ̃, ìↄ wúlɛa tèlele, ì tá, ìliↄ ku lↄo. +Gbɛ̃́pii zĩa yã́ mɛ́ ì dↄaaɛ̀, i kɛ Yesu Kilisi yã́ no. +À ãiakɛ à gɛ̃ zɛ́lɛ tuuuna guu. Málɛ oɛ́, gbɛ̃́ dasideↄ wɛɛlɛ gɛ̃u, kási aa eo. +Kɛ́ wa è màa, gbɛ̃́pii lɛ́ yã́kũtɛ̃ka aa mɛ̀: À gɛ̀ pilai duunkɛna bɛ. +ↄ̃ wa wiilɛ̀ Dii wá deziↄ Luawa. Ɔ̃ à wá wiilɛawapi mà, à wɛ́tɛ̃a ń taasio ń gbãa pↄ́ wa mↄ̀wɛ̃ɛo è, +Aa ku ma guu lán vɛ̃ɛ pↄ́ kú tùu bũu guuwa, má ye pũna lán vɛ̃ɛ tùu dafuwa. +Wàlɛ vɛ̃ɛ mi ń lɛtɛ̃o lↄo, wɛ̃ kĩ̀sãkũ̀ a minaↄ lɛ́u. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Leobo pↄ́ kú Uflata saɛ gbɛ̃́ Saulu kpalablè aà gbɛu. +Kɛ́ Alauna wɛzù, a è kí ń a gbɛ̃́ↄ lɛ́ mↄ́ a kĩ́i, ↄ̃ à gɛ̀ kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu +Lípiↄ gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu kwikwi, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu dodo ń kĩnio. +Má dɛ lán báa bↄ̀ↄ pↄ́ tɛ́zãna màwaɛ, ń beeo n yãdilɛnɛↄ lí sã́maguo. +Zàaĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (30.500). A guu wà falubↄ̀u Diiɛ bàaↄ̃ ń mɛ̀ndoo (61). +Aà ãnabikɛ guu a dↄ̃̀ kɛ́ Lua lɛgbɛ̃̀ɛ à mɛ̀ á a buie kpa a kpalau. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ kɛ̃nude mɛwa lí a pↄkasaↄ pí, i zuo, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Ǹyↄ̃ Dii Zĩgↄ̃de yãma ado, ↄ̃mɛ kũ̀ ǹ vĩakɛɛ̀. Aà yã́ mɛ́ dɛ à iwãa ka n pↄa. +Ɔ̃ ì yão ń swã́u, ì to vĩa ń kṹ ń ĩadama yã́o, +Tó á naaa mɛ́ ma yã́ kú á sↄ̃u, à pↄ́ pↄ́ á yei wabikɛ, í e. +Ńsu to aà pↄ́ níside n wɛ́ bleo, asa blɛpiá kokoazuanɛɛ. +Ɔ̃ saona Ulia kɛ̀ lá kí Aaza òɛwa. +Aa tã́aↄ gbàgbaɛ, i kɛ Lua no, dii pↄ́ aa ń dↄ̃ yãaoↄ, aa bↄ̀má dafuɛ, dii pↄ́ an deziↄ lí vĩakɛnɛ́oↄ. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Ma kuaánↄ gↄ̃̀ yↄↄ, mí gbasa tá gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ kĩ́i. +Mámɛ má tↄsimá, mámɛ má fĩabonɛ́. Gↄↄewa aa tii guwa, asa an kaalɛgↄↄ kãikũ̀ɛ, pↄ́ pↄ́ lɛ́ ń dã́ wãa, àlɛ mↄ́. +Ni ma táaoa ń ma wúlɛao gwa, ma kɛkɛá píi dↄ́ɛkɛ̀nnↄ. +Àli kã́mabogↄↄpi yãda, asa gↄↄpi adoaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ i gↄↄpi yãdao, à gàɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ zĩkɛ̀ gↄↄpi zĩ́, wà ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu wà dɛlɛ táao lá ń yeiwa, aaↄ zↄ̃lɛa kpalau Isaili bùsuu gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ à ɛ̀a aà là à mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ n lei? Ɔ̃ nↄɛpi wèwà à mɛ̀: Nↄɛe mɛ́ òmɛɛ mà mↄ́ ń ma nɛgↄ̃ɛo wà so gbã, zia sↄ̃ wí a pↄ́ só. +Vu, gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀nɛↄ lɛ́ ń láo e aaↄ gɛ́ gai, asa má è n yã́e bↄlɛia ma Luaɛo. +Lá lɛ́na ì pↄ́ í dↄ̃, màa swã́ ì yã́ dↄ̃kↄ̃ɛ. +Bee gbɛa Yesu yãò bílaɛ ń a ìwaↄ +Kpɛ li n yãvãipiɛ, ní wabikɛ Diiwa. Wìliↄ dↄ̃o à gí sùuukɛinnↄ ń n làasoo bee taaoa? +Ɔ̃ Isaili nɛ́piↄ gɛ̀ pↄ́wɛna lúi ń gbɛ̃pãleↄ, asa iminapi kà Kanaa bùsuu sↄ̃ɛ. +Ɔ̃ Dii Malaikapi ò Gadaɛ aà o Davidiɛ aà gɛ́ Dii gbagbakĩi boi Yebusi bui Alauna pↄ́wɛngbɛ̃zɛu. +à kɛ̀ gã̀sĩsuu swaaↄ̃, a lɛ́ gĩↄ sↄ̃ gã̀sĩsuu plapla. Bↄlɛpi bilandaa bↄaa ń Lua kpɛ́o. +A gu dↄ̀, kɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄpi ye à yã́ pↄ́ Yudaↄ mↄ̀ò sã́asã ma, à mↄ pòlowà, ↄ̃ à saonkiaↄ ń Yuda gbãadeↄ kã̀aa, à mↄ̀ ń Pↄluo ń aɛ. +Bↄlɛ mɛ̀n àaↄ̃ ku gukpɛ oi, àaↄ̃ gugbãntoo oi, àaↄ̃ gɛↄmidↄkĩi oi, àaↄ̃ bɛaɛ oi. +Sãusↄ̃ↄ gɛ̀ Gaza, à káaluae è we, ↄ̃ à gɛ̃̀ wúlɛiaànↄ. +Àlɛ tàae kã́fĩ duunaa, àlɛ ↄtaalɛ wá guu, àlɛ lɛnakasa Luaɛ. +Tó aa bↄ̀ lɛ́ gɛ́ gbɛ̃́ↄ kĩ́i ua sɛ̃́iau, aali ń pↄkasa pↄ́ aaì zĩkɛoↄ bↄ gĩa, aai kálɛ ma ua kpɛ́nɛↄ dou, aai a pãle da, kɛ́ an pↄkasapiↄ su na gbɛ̃́ↄwa à ĩadamáo yã́i. +Taaside ì yão wɛ̃nawɛ̃na, ↄde ì yã́zãsi gbã́ugbãu. +Ɔ̃ Davidi aà là à mɛ̀: Ńyↄ̃ fↄ̃ gɛ́manↄ gbɛ̃́piↄ kĩ́ia? A wèwà à mɛ̀: Tó n lɛgbɛ̃̀mɛɛ ń Lua tↄ́o kɛ́ ńyↄ̃ ma dɛo, mɛ́ ńyↄ̃ ma kpa ma diiwao, má gɛ́nnↄ ń kĩ́i. +Sɛa tↄↄlɛ pↄ́ dɛ Dii pↄ́ ũ ń mɛɛwia pↄ́owa e à gɛ̀ pɛ̀ á bùsu zↄ̃lɛwa kpɛla ń kpɛleo iↄ dɛ kí pↄ́ ũ. Tↄↄlɛ pↄ́ kú gukpɛ oi ń bɛaɛ oio gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000). Kí tↄↄlɛpi iↄ naa tↄↄlɛ pↄ́ á buiↄ a kpaalɛ kɛwa. Dii tↄↄlɛ pↄ́ aà kpɛ́ aↄ ku a guuↄ iↄ ku kí tↄↄlɛↄ zãnguo. +Gɛ́ ń gbɛ̃́ↄ gu pↄ́ má ònɛu sa. Ma Malaika a dↄaanɛ. Ń beeo ma ĩadamagↄↄ, má ĩadamá ń duuna yã́iɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ gɛ̀ gbɛ̃́ↄ ùlɛulɛ aa lìa Gibɛai. +À mɛ̀ mà to à gɛ́, asa a bɛdeↄ lɛ́ sao wɛ̃́lɛpiuɛ, ↄ̃ a vĩ̀i òɛ à mↄ́. À mɛ̀ tó à kɛ̀mɛɛ, mà a gbaɛ à gɛ́ a vĩ̀iↄ gwai. A yã́i tò i mↄ pↄbleinnↄo. +A ònɛ́: À mipɛ gusĩsĩdewa, kɛ́ á gbɛ̀sɛlɛnaↄ su kpaaũánↄo yã́i. Àↄ ulɛa we gↄↄ àaↄ̃ e á gbɛ̀sɛlɛnaↄ su, í gbasa dazɛu. +Bui zĩ̀loↄ ì vlãnaumɛɛ, tó aa ma yãmà, aaì misiilɛmɛɛ. +Kɛ́ Yakↄbu a desɛ̃ Labã nɛnↄɛ Lasɛli è ń aà mae sãↄ, à sↄ̃̀ lↄ̀ↄi à gbɛ gò lↄ̀ↄlɛ, ↄ̃ à í kpà a desɛ̃ sãↄwa. +Bee yã́i ma aà nà buiↄ swanaɛ a ↄzĩ, ↄ̃ a kɛ̀ɛ̀ aà vãikɛawa. Ma giaàzi, +Ma pↄ pà gbɛ̃́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũↄzi, má tò wà ma gbɛ̃́piↄ kpɛ è. Ma ń kpama, ↄ̃ ni ń wɛ̃nagwao. Baa maezↄ̃ↄↄ, n zuu gbia dànɛ́ à tↄ̃̀má. +Aà gbãlɛgↄↄ pↄ́ pↄ́ à wùlɛwà ge pↄ́ pↄ́ à zↄ̃̀lɛwà píi gbãlɛ̀ɛ. +ma bↄ nↄ̀ↄmusupiↄ lɛ́zĩ, ma si zùsɛ̃lɛpiↄ kↄ́bawa, +Duuna zɛkĩi è yãdilɛapiwa, ↄ̃ à ma sãsã à ma dɛ yã́pi sabai. +Kɛ́ à zikũ̀, aà naↄ tò à tɛ̀ tã́aↄzi, i a sↄ̃ kpa Dii a Luawa míↄmiↄ lá a mae Davidiwao. +Ɔ̃ saonaↄ gɛ̃̀ ń Dii bàakuańnↄ kpagoloo a kpɛ́u e kpɛa pↄ́ wì mɛ luakukĩi. Aa dìlɛ a dilɛkĩi we malaika gã̀sĩadeↄ zíɛ. +Ǹ n sɛ̀ngbao ń n gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ, ní fɛlɛ dↄmalɛ. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo, asa má gbɛ̃kɛkɛnɛ n mae Yonatãa yã́iɛ. Má n dezi Saulu buaↄ sↄaanɛ píi, níliↄ mↄ pↄbleimanↄ gↄↄpii. +Kɛ́ Dii pàlamá, ísia tↄↄlɛ bↄ̀ gupuau, kɛ́ à pↄbↄ̀ a níu, dṹnia zĩ́na bↄ̀ puizi. +Ɔ̃ wa ò Salomↄↄɛ, Simɛi bↄ̀ Yelusalɛũ, à gɛ̀ Gata à ɛ̀a sù. +Ɔ̃nↄ kṹ, ǹyↄ̃ dↄ̃a vĩ, asu sãngu ǹ pãalɛ ma yã́ɛo. +Tó wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ e gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ àↄ gɛ́ kái dasi, aà boa ↄ̃a aↄ zↄ̃ↄɛ. +Kɛ́ Yesu yãònɛ́, gbɛ̃pãleↄ aà náaikɛ̀ dasidasi. +Aa aà bùsu sì ń Basana kí Ogu bùsuo. Amↄleↄ kía gbɛ̃ↄn plapiↄ ku Yuudɛ̃ baa gukpɛ oi +Lua a dↄaamɛɛ a gbɛ̃kɛ guu, a to mà tidↄ ma wɛ̀lɛpiↄla. +Ɔ̃ Davidi bↄ̀ fɛnɛntiu, Mikali aà gbàɛ ń bao zĩ́lɛ, ↄ̃ à bàalɛ̀ gɛ̃̀zɛa. +Yã́ pↄ́ Dii ò a zↄ̀blena Mↄiziɛ, Mↄizi yã́pi ò Yozueeɛ, ↄ̃ Yozuee kɛ̀ màa píi, i yã́ pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ kee kpá swã́ao. +Ɔ̃ aa aà dàkpɛu, asa aa yã́ pↄ́ aa kɛɛ̀ sã́asã dↄ̃o. +Aà kpalablea wɛ̃̀ swaaↄ̃de guu, gↄↄ pↄ́ a dɛ ɛ̀waasona ũ ↄ̃ à nà a dezi Davidi Lua kĩ́i wɛɛlɛawa. A wɛ̃̀ kuɛplade guu ↄ̃ à nà gbãbↄa Yelusalɛũɛwa ń Yuda bùsuo píi. À gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ dàaĩ, à Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃, à tã́a pↄ́ wa ã̀ↄ ń pↄ́ pↄ́ wa kàsaↄ sɛ̀lɛ. +Kɛ́ Maata yã́pi ò, à gɛ̀ a dãuna sìsi, a òɛ̀ asii guu: Mɛtulu mↄ̀, àlɛ n gbɛa. +Ɔ̃ kí Aaziapi gà lá Dii dà Ɛliaɛ a òwa. Yudaↄ kí Yeholaũ, Yosafa nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ plaade guu ↄ̃ Yolaũ zↄ̃̀lɛ Aazia gbɛu, kɛ́ Aaziapi nɛgↄ̃ɛ vĩo yã́i. +To n zↄ̀blenaↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo yã́ dↄngu. Ńsu gbɛ̃́piↄ swã́gbãa ń ń vãikɛo ń ń duunao yãdao. +Kɛ́ Yesu è bíla kã̀aaazi, ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ: Wà bua ísida baale. +wá è Yesu yã́ɛ. Lua aà kɛ̃̀sã malaikaↄzi gↄↄpla, kɛ́ Lua gbɛ̃kɛ guu aà ga gbɛ̃́pii gɛ̃ɛ ũ, ↄ̃ à aà kpà kpalau ń gawio ń bɛɛɛo ga taasi pↄ́ a kɛ̀ yã́i. +Kɛ́ gu dↄ̀ kↄↄkↄↄ, saonkiaↄ ń Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi lɛkpàaĩ Yesuzi, kɛ́ aa e wà aà dɛ. +Galadapi na nɛgↄ̃ɛↄ ì lↄ. Kɛ́ aa zↄ̃ↄkũ̀, aa Zɛfɛte yà aa mɛ̀: Ńyↄ̃ e wá mae túbibleo, asa n da adoɛ. +Ɔ̃ à gɛ̀ Ablahaũ nɛ́ Isimaɛla kĩ́i, à aà nɛ́ Maalata sɛ dà a nↄ sɛ̃́iaↄ guu. Maalataá Nɛbaio dãeɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ kã̀aaaàzi ḿpii mↄ soplade Etaniũ dikpɛgↄↄzĩ. +An gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄ vĩↄ yãda gbɛ̃́ dasideↄnɛ, ãma gↄↄplanaɛa wa ń gbɛ̃eↄ kwɛ́ ń fɛ̃ndao, wa ń gbɛ̃eↄ kpasa, wa ń gbɛ̃eↄ ka kpɛ́u, wi ń pↄ́ↄ símá. +Ampii a gɛ̃, ãma ńyↄ̃ↄ kuɛ. Aa zikũ lán pↄkasawa píiɛ, ńyↄ̃ ń lilɛ lán ulawa aa gɛ̃lɛ. +Báaadeↄn á Isailiↄ ũ, asa Dii á suabà. Dé mɛ́ kú lááwai? Ɔ̃mɛ á sɛ̀ngbao ń á dↄnlɛo ń á fɛ̃nda gawideo ũ. Á ibɛɛↄ vlãnauɛ́ á aɛɛ, íↄ bɛ ń bùsu gulɛsĩↄwa. +Asa aàzĩa gwaa gbɛa, tó à gɛ̃̀zɛa, ↄ̃ lá a dɛ ì sãaàgu gↄ̃̀ↄ. +Yesu a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ kã̀aaazi, ↄ̃ à ń gbá zɛ́ aaↄ iko vĩ tã́a bui píiwa, aa gyãeↄ gbã́gbã. +Siↄnadeↄ, à gulakɛ! Isailiↄ, à kúkuakɛ! Yelusalɛũdeↄ, à wiilɛ ń pↄnao! +Ɔ̃ Finɛasi ń gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo tò Galada bùsuu we, aa ɛ̀a tà Isaili pↄ́ kú Kanaa bùsuuↄnɛ ń a baoo. +I yã́ĩikpa yãnadeↄwa, mɛ́ i yãkɛa a zɛ́wa málɛ. +Ɔ̃ à gbàsa mɛ̀: Má ń duuna ń ń tàaeↄ yãda lↄo. +Dé mɛ́ Dii làasoo dↄ̃i? Dé mɛ́ yãdàɛ̀ à lɛdàwài? +À laaika! An kaalɛa gbɛa ásu zu bai guuo. Ásu ń diiↄ yã́ gbɛa à mɛ, kpelewa buipiↄ ì zↄble ń diiↄnɛ, wà kɛ màa sↄ̃o bá! +kíaↄ ń táaaↄ, ↄdeↄ ń taasideↄ píi. +Ɔ̃ líↄ ò lɛaaɛ aà mↄ kpalable. +Ɔ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Kiliayaaliũdeↄwa aa mɛ̀: Filitɛ̃ↄ sù ń Dii kpagoloo. À mↄ gɛ sɛ à suò á kĩ́i. +Aà fɛlɛa gbɛa aà kpala a gboo à kɛ lɛɛ síiↄ̃, dṹnia gola síiↄ̃ ń a pↄ́o. I kɛ aà buiↄ mɛ́ aa kpalapiↄ bleo, gbɛ̃pãleↄ mɛ́ aa ble mɛ́ aà kpalapiↄ gbãa a ka a káauwao. +Ãma má yãkɛ gbɛ̃́ kↄ̃napiↄnɛ tia lán yãawao. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Ɔ̃ Mↄizi ↄsɛ̀ musu à gbɛpi lɛ̀ ń a lípanao gɛ̃n pla. Í bↄ̀ maamaa, ↄ̃ aa mì ń ń pↄtuoↄ. +Kí Asa bↄ̀ gɛ̀ daiaàlɛ, ↄ̃ aa zĩↄpòokↄ̃i Zefata guzulɛu Malesa saɛ. +asa gbɛ̃́piↄá n gbɛ̃́ pↄ́ n ń bↄ́lɛ Egipiↄ mua tɛ́uↄnɛ, n àizɛɛↄnɛ. +Ma wɛ́ ìↄ bↄbↄ ń pↄsiao, ìↄ wo, kɛ́ ma ibɛɛↄ dasi yã́i. +Asu azĩa sɛ lɛsĩ dɛ a gbɛ̃́ↄla à pãalɛ ikoyãɛ ↄplaai ge zɛɛio, kɛ́ aàpi ń a buiↄ e gɛ̃gɛ̃ Isaili kpalau yã́i. +Kɛ́ Yudasi bↄ̀, Yesu mɛ̀: Tiasa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a tↄbↄ, mɛ́ Lua a tↄbↄ aà yã́ musu. +Asa aa mɛ̀: Wásu wà aà kũ dikpɛgↄↄzĩo, kɛ́ wasu fɛlɛ ń zↄaoo yã́i. +Gↄↄ pↄ́ Yesu lɛ́ yã́ beeↄ onɛ́, gbãadee mↄ̀ kùlɛɛ̀ à mɛ̀: Ma nɛnↄɛna kɛ̀sai tia. Mↄ ǹ ↄnawà, i vu. +Aa pↄble, kási aa kão, aa gbãsĩkɛ, kási aa kã́fĩo, asa aa pãkpàmazi, +Zĩbeezĩ má á kãaa, gↄↄbeezĩ má suánↄ, mí á tↄbↄ. Má á kpɛla dṹnia gbɛ̃́pii wáa, má suánↄ á pá ziu, á wɛsiɛ. +Aà ɛ̀waasogↄↄ gbãa pↄ́ a vĩ yãa a gɛ̃aànↄ tɛ̃́ɛnau. +Dã bui pↄ́ aa ku zĩ̀ sↄu guuↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi plasaio ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (28.600). +Ahoa nɛ́ Dodai mɛ́ mↄ plaadeↄ gãli dↄaana ũ. Mikelo mɛ́ aà plaade ũ. +Davidi lí fↄ̃ gɛ̀ yãgbɛai Diiwa weo, asa àlɛ vĩakɛ Dii malaika fɛ̃ndaɛɛ. +mɛ́ ásuli pↄtuo bee taa sí bui zĩ̀loe kĩ́i à saoò mapi á Luawa blɛ ũo. A sãa vĩɛ, a ↄ̃̀ↄkpaaɛ. Má sío. +À gwa bãↄwa. Aali pↄ́tↄ̃o, aali pↄkɛkɛo, aali pↄ́ ká dↄ̃ guuo, kási á Mae pↄ́ kú musu ì blɛ kpámáɛ. Á dɛ bãↄla maamaaɛ fá! +Ma wɛ́ dↄ Dii pↄ́ mikpɛdↄ̀ Yakↄbu buiↄnɛzi, má aà náai vĩ. +Ma Lua, ma bↄ vãikɛnaↄ ↄzĩ, ma si gbɛ̃́ bɛ̃̀ɛ pãsĩↄwa. +Aàpi ń a buiↄ aaↄ dɛ saonaↄ ũ gↄↄpiiɛ, kɛ́ à zɛ̀ gì ma yã́ musu yã́i, ↄ̃ bee tò ma Isailiↄ kɛ̃̀. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Ń ye wà kɛ má ni? +Emani ń Yedutuo kúńnↄ we ń gbɛ̃́ kĩni pↄ́ wà ń tↄ́ sì wà ń sɛ́ↄ, kɛ́ aaↄ Dii sáaukpa, asa aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Gbɛ̃eli wiilɛ yã́zɛdeio, gbɛ̃eli sĩana o yã́kpalɛuo. Aaì zɛ ń yãpão, aaìↄ ɛɛto. Aaì nↄsi yãkele ũ, aaì nɛi gudɛ ũ. +Ɔ̃ Mↄizi ò Aalonaɛ ń a nɛ́ↄ: À nↄ̀ↄɛ bee fùukɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, í só we ń á daazĩu kàa gba pↄ́ kú gbí guuↄ, lá Dii dìlɛwa à mɛ̀ ámɛ á só. +Vãi pↄ́ n dãuna Sↄdↄũ kɛ̀n kɛ: Aàpi ń a nɛ́ↄ wala vĩ, asa aa kãa mɛ́ aa kálɛa dↄdↄa yãkelesai, kási aai dↄ taasideↄ ń wɛ̃nadeↄlɛo. +Ɔ̃ Nikodɛũ aà là à mɛ̀: Kpelewa yã́ bee a kɛi? +Asa gbɛ̃́ pↄ́ wabikɛ̀, wì aà gbaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ wɛ̀ɛlɛ ì eɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ gbalɛ̀, wa wɛ̃ɛ̀. +Ɔ̃ Davidi ɛ̀a gbɛ̀a Luawa lↄ. Lua wèwà à mɛ̀: Ńsu gɛ́má súsuo. Liańzi, ní lɛ́lɛmá bↄaa ń kpɛ̃̀ kpɛ́o. +Yakↄbu na Lasɛli nɛ́ↄn Yosɛfu ń Bɛ̃yãmɛɛo ũ. +À lá vudeↄ gwa sɛ̃u lá aa dɛ. Aali zĩkɛo, aali bua tã́o. Málɛ oɛ́ baa Salomↄↄ ń a ↄdekɛo, i ula e dà a maa kà an keewao. +Wí a á kṹ gbɛ̃́nɛli pↄ́ kàágu a saòmáↄ yã́i. Á gɛɛ a gↄ̃ kpá á wɛ́iɛ swalu saoa pↄ́ a zɛòↄ yã́ musu. +Kɛ́ aa mà màa, ↄ̃ aa gɛ̃̀zɛa dodo sɛa za gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa. Ɔ̃ Yesu gↄ̃̀ ado ń nↄɛpio. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ńsu ǹ aà zɛa ge aà gbã̀a gwao, ma giaàziɛ. Mili gbɛ̃́ gwa lá gbɛ̃nazĩna ì gwawao. Gbɛ̃nazĩna ì gbɛ̃́ gwa a mɛkaawaɛ, mapi sↄ̃, sↄ̃ ↄ̃ mi gwa. +Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Mae, má dↄ̃̀ sa kɛ́ ãnabin n ũ. +Ma pↄ lí paaàzio. Tó lɛaa ń lɛsikaoo bↄ̀lɛu yãa, dↄ̃ ma gɛ lɛlɛmá mà tɛsↄ̃má míↄ! +Buiↄ, à gulakɛ Dii gbɛ̃́ↄ yã́ musu, asa a a zↄ̀blenaↄ au tↄsi. A tↄsi a ibɛɛↄwa, i a bùsu ń a gbɛ̃́ↄ duuna kɛ̃́má. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì ikoyã kpá swã́a, Lua líↄ ye aà wabikɛawa gĩyãio. +Ɔ̃ malaikapi yãò gbɛ̃́ pↄ́ sĩ a aɛↄnɛ à mɛ̀: À aà pↄkasa ã́makɛapiↄ bↄ. Ɔ̃ a ò Yesuaɛ: Gwa! Ma n duuna kɛ̃̀ma. Má pↄkasa gbia danɛɛ sa. +Àli ↄ pooɛ̀, à pↄ́ pↄ́ kɛ̃̀sãwà sɛ̃aɛ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa mipɛ̀ gawaↄ suaba, gbɛ̃́ pↄ́ aa sòo lɛ́ si kaalɛ guuↄ misi. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì a àizɛɛ náaikɛ a lɛ́lɛ, gbɛ̃maa a bↄlↄbↄ lán lí láwa. +ãma málɛ oɛ́, baa Salomↄↄ ń a ↄdekɛo, i ulada a maa kà ń keewao. +Baa tó Babɛli gbã̀ zↄ̃̀ luawa, mɛ́ à a bĩ́i lɛsĩ gbãa kã̀fĩ, ma bùsudɛnaↄ gbaɛ aa gɛ lɛ́lɛwàɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Dé mɛ́ kɛ̀ màai? Ɔ̃ wà mɛ̀: Yoasi nɛ́ Gedeↄ̃ↄ mɛ́ kɛ̀. +Lua ì gbɛ̃́ pↄ́ kàagu gba ↄ̃nↄ ń dↄ̃ao ń pↄnao, ãma Lua ì àizɛɛsɛlɛkãaazĩ da duunkɛnaɛ, kɛ́ à kpa gbɛ̃́ pↄ́ kàaguwa. Beeá pãɛ lↄ mɛ́ gugiiyaaɛ. +Dii ò Zelemiiɛ aà o Nɛɛla gbɛ̃́ Semaiaɛ aà mɛ +Saona bui pↄ́ dɛ Ɔbaia ń Akozio ń Baazilaio buiↄ ũ sù lↄ. Baazilaipi Galada bùsu gbɛ̃́ Baazilai nɛ́ sɛ̀ yãa, ↄ̃ à a ã̀nsuepi tↄ́ sɛ̀. +Ɔ̃ à nà dↄ́ɛa ń Luaowa, à aà tↄbɛ̃ɛsì ń aà kúkĩio ń gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ. +Aalona ń a nɛgↄ̃ɛↄ líↄ filiapiↄ kɛkɛ kpaaũkpɛpiu zwãa pↄ́ kpaa ikoyã kpagoloi kpɛɛlɛ oi, ìliↄ naa ma aɛ we za oosi e gu gɛ lí dↄò. Yã́pi iↄ dɛ Isailiↄnɛ yãdilɛa láasai ũ e an buiwa. +Lá kàa mɛ̀ndoɛ, baa ń wá dasikɛo wá mɛ̀ doũɛ, asa wá baade a baa vĩ kàa doũpi guuɛ. +Tii yã́. Ísia góilɛnadeↄ, à ↄ́ↄlↄ, asa Tii gↄ̃̀ yàaaɛ, kpɛ́e i gↄ̃ lↄo, godↄkĩi kú lↄo. Sipi bùsudeↄ mɛ́ baopi kpànɛ́. +saona i wɛ́tɛi. Tó gyãpi kã̀fĩɛ, aàli aà dilɛ gbãlɛa. Gyã pↄ́ ì lińziɛ. +Wɛ̃́lɛɛ bee aↄ dɛɛ́ dàa ũo, mɛ́ áↄ ka dàapi guu nↄ̀ↄ ũo. Má yã́kpalɛkɛánↄ á bùsu zↄ̃lɛuɛ, +Ɔ̃ ãnabi ɛ̀waasopi gɛ̀ Lamↄtu Galada. +Wa bↄ Dii kpɛ wa mↄafilikɛ̀ɛ̀, wa gi wá Luazi, yãkpaanla ń kĩ́iwãio ì dↄaawɛ̃ɛ. Ɛɛ kↄ̃̀ wá sↄ̃ guu, àlɛ bↄlɛ wá lɛ́u. +ikoyã kpagolo ń a sɛ́liↄ ń a nɛtaɛo, +Tó gbɛ̃́ɛ beeↄ gaa kɛ̀ lán gbɛ̃́pii gaawa, tó ga doũpiɛ, i kɛ Dii mɛ́ ma zĩo. +Naa Diizi maa dɛ gbãadeↄ náaikɛala. +Ɛzala ìↄ Lua ikoyã lá kyokɛ lá gu lɛ́ dↄ sɛa za dikpɛgↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ e à gɛ midɛò. Aa dikpɛpi kɛ̀ gↄↄ soplaɛ. A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ ↄ̃ aa kↄ̃kãaakɛ̀ lá wa dìlɛwapiwa. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Nↄɛpi tó. Aà bee ulɛ e ma gɛ kpɛlagↄↄ. +Mↄizi òɛ̀: Tó ma bↄ wɛ̃́nkpɛ, mɛ́ ma a ↄↄ dↄ̀ Dii kĩ́i oi, loupũnaa a zɛ, lougbɛ i láa, kɛ́ ǹ e ǹ dↄ̃ tↄↄlɛá Dii pↄ́ɛ. +Asu ↄ̃a pↄ́ wa nànɛ́ ń ↄzĩ kã̀akɛo, asa gbɛ̃́piↄá náaideↄnɛ. +N àizɛɛ kã̀aanzi n ↄ̃nↄ ń n wɛzɛ̃o yã́i, n vua ń ã́nusuo nↄ̀nↄaa n làasiu. +Wa gɛ̃ góilɛna pↄ́ bↄ̀ Adamiti, àlɛ bↄlɛ ń Azi bùsu wɛ̃́lɛↄ guu, ↄ̃ wa dazɛu. Masedoni bùsu gbɛ̃́ Alisaka Tɛsaloni kúwanↄ. +Wà Dii sáaukpa, Lua wá Suabana, ìↄ wá aso kũawɛ̃ɛ lá gu lɛ́ dↄɛ. +Aa pↄ́ è lán tɛ́lɛpiↄnaↄwa, aa fã̀aa nàna ń baade miwa. +Ɔ̃ malaikapiↄ fɛ̀lɛ musu. Pↄ́ bɛ̃́ɛ pↄ́ má è Kebaa saɛↄnɛ. +Tó wà sáaukpa saonↄↄ sò a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́, Dii a sio. Aↄ dɛ saoa ũ lↄo. Bↄlↄ ↄ̃ a kɛ̀, a yã́ a wi gbɛ̃́ pↄ́ sò musuɛ. +Lá Yosafa dɛ Yudaↄ kía ũn we. Aà wɛ̃̀ bla sↄosaide guu ↄ̃ à kpalablèu à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ baasↄo. Aà da tↄ́n Azuba, Seli nɛ́ɛ. +Semida nɛgↄ̃ɛↄn Ahiana, Sikɛũ, Liki ń Aniaũo ũ. +Aa wèwà aa mɛ̀: Wá yã́pi zã́simao. +Ɔ̃ saonkia Yoiada kpagolo sɛ̀ à a nɛ́ fↄ̃̀, ↄ̃ a dìlɛ saokĩi saɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ ↄplaa oi. Ɔ̃ saona pↄ́ lɛ́ kpɛ́ zɛ́ dↄ̃́aↄ ì ↄ̃a pↄ́ wà mↄ̀ò Dii ua kau we píi. +Woo kpɛ́ bua. Kɛ́ àlɛ su, à kãikũ̀ ń bɛo, ↄ̃ à kↄ̃̀ↄ gã̀a mà dↄ. +Ma gba ↄ̃nↄ màↄ n ikoyã kũa, míↄ zĩkɛwà ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Tó ua gbɛ̃́ↄ dasi i ka aa sã mɛ̀ndo nɛo, aa sɛ́ ń ua pↄ́ aa ku kↄ̃ saɛo a gbɛ̃́ↄ dasilɛu, kɛ́ a kĩni su gↄ̃o yã́i. +Gbɛ̃e ku n bùsuu la, a Lua pↄ́ a kua adoa Nisĩna vĩ. N dezi Nɛbukanɛza gↄↄ wa è a laai vĩ ń wɛzɛ̃o ń ↄ̃nↄo lán Luawa. N dezi aà dìlɛ wɛzɛ̃naↄ ń àsionaↄ ń saanyãdↄ̃naↄ ń màsokɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ma Dii ma mɛ̀ gↄↄgbɛzãzĩ má su ń Mↄabuↄ ń pá ziu. Lá yã́ a zↄ̃lɛ Mↄabuↄwan we. +Ma mɛ̀: Dii wá vũaa gↄↄpii yã̀? Wá yã́ a kaaàgu lↄoa? +Gbɛ̃kɛ pↄ́ Zakali mae Yoiada kɛ̀ kí Yoasiɛ yã́ i dↄaàguo, ↄ̃ à aà nɛ́pi dɛ̀. Gↄↄ pↄ́ nɛ́pi lɛ́ ga à mɛ̀: Dii a yã́ pↄ́ wa kɛ̀mɛɛ e, i a tↄsimɛɛ. +Wii ma dↄ sĩ̀sĩ wáiwai musu, Isailiↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ, aalɛ awakpa, asa aa pã̀zɛaɛ, ma Dii ń Lua ma yã́ sã̀ńguɛ. +pↄkasa pↄ́ wa tã̀ↄ, saona Aalona pↄkasa pↄ́ ali sↄ̃omaziↄ ń aà nɛ́ↄ saon pↄkasaↄ píi, +Lá i gbãable wɛ̃nadeↄwa, i pↄ́wɛna símá, á kpɛ́ pↄ́ á bò ń gbɛ̀ ãao, á e zↄ̃lɛ ń guuo, á pↄeã vɛ̃ɛ pↄ́ á bà, á e à a imio. +Wì mↄsi bↄ tↄↄlɛu, wì mↄgotɛ̃ bↄ gbɛu. +Ɔ̃ Davidi gà. Yelusalɛũ fã́ani pↄ́ wà aà vĩ̀u ↄ̃ wì mɛ Davidi wɛ̃́lɛ. +Vãikɛnaↄ bↄlɛ kía ìwaↄ guu, aà kpala i zɛdↄ yã́zɛde musu. +Kua ma sápaagↄↄ à ma busa, à ma wɛ̃ni kulun kṹ. +Aa tò pↄesaideↄ wii Lua lè, ↄ̃ à wɛ̃nadepiↄ wii mà. +Ɛa ǹ lá pãle sɛ lↄ, ní yã́ pↄ́ kú taala sɛ̃́ia guu, Yudaↄ kí Yoakiũ kpàsapi kɛ̃u, +N yãbɛ̃ɛkɛaↄ ń n káaluakaapiↄ guu píi n nɛblegↄↄ yã́ i dↄnguo. Gↄↄ bee ń kú puizi, ńlɛ buumpa au guu. +Tó kↄↄɛ i mɛ: Lou a ma gbã, asa luabɛ dɛ tɛ̃́nduuduuɛ. Á luabɛ wɛ́ dↄ̃kↄ̃ɛ, ãma i fↄ̃ gↄↄɛ bee seela dↄ̃̀o. +Yã́ pↄ́ a dìlɛwɛ̃ɛn kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ ye Luazi, sema aàↄ ye a gbɛ̃́deezi sↄ̃. +Dii, lɛnade gyawi ń gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa sɛ lɛsĩo. +A yã́i tò bɛda lɛ́ vù, à lɛɛ̀lɛ à gɛ̃agɛ̃̀. An gawideↄ ń ń dasideↄ siu we, ń ń zↄadeↄ ń ń pↄnakɛnaↄ sãnu. +Má Asiliↄ wíwi ma bùsuu, má ↄ̃zↄ̃má ma gbɛ̀sĩsĩↄ musu. Má ń zuu bↄlɛɛ́, má ń asoↄ goɛ́ á gã̀u. +Kɛ́ à kã́nↄ sↄode gò, ma gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ luayãoa ń Yesu seeladekɛo yã́iↄ gyaadeↄ è tulaletikatɛakĩi zíɛ. +Aa tò wà aà puizi è, aa aà nɛgↄ̃ɛↄ ń aà nɛnↄɛↄ nàaa, ↄ̃ aa aà dɛ̀ ń fɛ̃ndao. Kɛ́ aa ĩadàwà màa, ↄ̃ à gↄ̃̀ yãa ũ nↄɛↄnɛ. +Ɔ̃ Ahabu a bùsu kíaↄ ìwaↄ kã̀aa, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń baakwi ń plaoɛ (232). Ɔ̃ à a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi, aa kɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000). +Kɛ́ Ãnania yã́pi mà, à lɛ̀lɛ à gà. Ɔ̃ vĩa gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi màↄ kũ̀ maamaa. +Kɛ́ Babɛli kía ń bao mà, a dↄ̃ kɛ́ yã́ gìwaɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ dↄ̀lↄlↄ, wãwã aà kũ̀ lán nɛiwãwãwa. +Ɔ̃ ma làasookɛ̀ ma mɛ̀: Nↄɛ pↄ́ yàa gbãsĩkɛa yã́i dɛ a gbɛ̃doa mɛ́ lɛ́ si káaluakaau lↄa? +A dɛ màa ń gbɛ̃vãiↄo. Aa dɛ lán ése ṹa pↄ́ ĩ́ana ì sɛ́lɛwaɛ. +Pↄlu wɛpɛ̀ gbãadeↄwa à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ, yãe lɛ́ ma sↄ̃ vĩ Lua aɛo e ń a gbão. +A gbɛa Tekoadeↄ bĩ́i kɛ̀kɛ bò za kalanga zↄ̃ↄpi saɛ e sĩ̀sĩpi bĩ́iwa. +Beewa Lua yã́ pↄ́ ãnabi Isaia òɛ bee kɛ̀, à mɛ̀ +Ɔ̃ aa òɛ̀: Wa mↄ zↄ̃lɛi bùsu la gↄↄplaɛ, asa imina tↄ̃̀ Kanaa bùsuwaɛ, sɛ̃ ku kɛ́ wá sãↄ bleo. Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, wá gba zɛ́ wà zↄ̃lɛ Gosɛ̃ bùsuu. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì yãvãi dↄ ń pi ń mↄafilio, aaìↄ ń duuna gálɛ ń kpɛ lán zugowaↄ. +Lua i á nↄ̀sɛ ń á làasooo daɛ́ doũ naa Kilisi Yesuwa guu. Nↄ̀sɛdaadoũpi kɛ̀ zài, a dɛ gbɛ̃nazĩna dↄ̃aa. +Bùsu dↄaana ònɛ́, mɛ́ i kɛ saona ń yã́ gwà ń Uliũo ń Tumiũo bàasio, aasu saoblɛ bleo. +Dṹnia gbɛ̃́ lí Lua Nisĩna yã́ↄ sio, a dɛɛ̀ mìsaiyã ũɛ. Àli fↄ̃ ma seo, asa Lua Nisĩnapi gbãa ↄ̃ wì aà yã́zɛ dↄ̃ò. +Aa wèwà aa mɛ̀: Wá gba zɛ́ wà zↄ̃lɛnnↄ ń kpala guu, gbɛ̃do n ↄplaai, gbɛ̃do zɛɛi. +Ń beeo lá má òɛ́wa, baa kɛ́ a ma e, álɛ ma náaikɛo. +Wì zↄ sáaukpa kɛ́ à yã́ pↄ́ wa dàɛ̀ kɛ̀ yã́i yã̀? +À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò, ↄ̃ aà nɛ́ↄ a au kpàwà, a lɛ̀ saokĩipiwa à lìai. +Kua za ɛ̀ títiu we ma lɛzùnzi, Dii. +Ɔ̃ à gɛ̀ bɛaɛ bĩ́i yↄ̃̀, à kɛ̀ gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla ń basↄoo lↄ. +Làasoode pↄ́ ↄ̃nↄ vĩ yã́n kɛ. Mì mɛ̀n soplapiↄá sĩ̀sĩ mɛ̀n sopla pↄ́ nↄɛ zↄ̃lɛmáↄɛ. Kía gbɛ̃ↄn soplaↄnɛ lↄ. +Dii filia ì gbɛ̃nazĩna làasoo pu, ì aà nↄ̀sɛkpɛaↄ tàasika píi. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, gↄↄ bee má tó ĩatɛ̃ gɛ̃ kpɛ́u gↄↄ pↄ́ à kà minanguo, má tó gu si fãanɛ gbãa zã́. +Ɔ̃ à mɛ̀: A aà vĩ̀ má ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Mae, mↄ ǹ gwa. +To ma wabikɛa kama, swã́kpa ma wiilɛai. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma yãdilɛaↄ dà mɛ́ a kũa, ade mɛ́ yemazi. Ma Mae aↄ ye gbɛ̃́ pↄ́ yemazizi, mɛ́ máↄ yeaàzi, mí azĩa ↄlↄɛ̀. +Má ɛa á gba aafia, má tó á bↄ láa, kɛ́ wìↄ oɛ́ pↄ́ vũaaaↄ, Siↄnade pↄ́ gbɛ̃e yeńzioↄ yã́i. Ma Dii mámɛ má ò. +Lopi wi gbɛ̃́ pↄ́ ńyↄ̃ gɛ́ńnↄↄ wáa, +À nɛgↄ̃ɛ ì gbɛ̃ↄn sopla ń nɛnↄɛↄ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ lↄ. +Wɛzu gugwa ǹ liai, aa kã̀aa píi, aalɛ mↄ́ n kĩ́i. N nɛgↄ̃ɛↄ bↄ̀ za zã̀zã, aalɛ su, wa n nɛnↄɛↄ naaa ń gbã̀tɛ̃ɛu, wàlɛ suńnↄ. +À to Lↄtu na yã́ dↄágu. +Aali kã́mabogↄↄↄ dilɛ ma pↄ́ ũ seela ũ wá zãnguo, aaↄ dↄ̃ kɛ́ Dii ń Luan ma ũ. +Aasu gbɛ̃e tↄbɛ̃ɛsio. Aaↄ dɛ nↄ̀sɛdoũde yãkelesaide pↄ́ busaa gbɛ̃́piiɛↄ ũ. +i ↄtona zↄ̃ a auwa à fã́ɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ oi gɛ̃n sopla. +Ɔ̃ kí lɛgbɛ̃̀ɛ̀ asii guu à mɛ̀: Má sì ń Dii pↄ́ wá gbá wɛ̃nio, má n dɛo, má n na gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ n wɛↄnɛ ń ↄzĩo. +Baa mpi, málɛ yãdanɛ gbã, kɛ́ ǹyↄ̃ Dii náai vĩɛ. +Àli wabikɛ à mɛ: Wá Mae pↄ́ kú musu, to wà n tↄ́ kuaadoakɛ dↄ̃, +ní gɛ́oɛ̀ aà ble, i saolɛkɛnɛ e àↄ ga. +Kɛ́ aa gɛ̃̀ gó guu, ĩ́ana làa. +Kía gbɛ̃ↄn sↄopiↄ kↄ̃ kã̀aa píi Sidiũ guzulɛu. Ɔ̃mɛ Ísida Wiside ũ tia. +Kɛ́ Zãa ìↄ oɛ̀: N Elodia vĩa nↄ ũ zɛ́ vĩo. +Mámɛmaa Dii á Lua. Ma á bↄ́lɛ Egipi, kɛ́ mà Kanaa bùsu kpáwáɛ, míↄ dɛ á Lua ũ. +Asa à kũ̀ Kilisi àↄ kibleɛ e Lua gɛ̀ aà ibɛɛↄ kɛɛ̀ aà gbadibↄ ũ. +gbɛ̃eↄ mɛ̀ Ɛlia mɛ́ bↄ̀ mↄ̀má, gbɛ̃eↄ mɛ̀ lↄ ãnabi yãaↄ do mɛ́ vù. +Nisĩn sĩande ũ. Dṹnia gbɛ̃́ↄ fↄ̃ aà dilɛo, asa aalɛ aà eo mɛ́ aa aà dↄ̃o. Ápiↄ á aà dↄ̃, asa a kúánↄ mɛ́ aↄ kú á guu. +Lemalia nɛ́ Pɛka kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃o ń plaode guu ↄ̃ Yotaũ nɛ́ Aaza gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ. +Davidi ò lↄ: To an dikpɛkɛa gↄ̃nɛ́ bai ũ, wà ń kṹ, to à yãinɛ́, wà tↄsimá. +A bɛɛɛ vĩ dɛ òsoa, pↄ́ pↄ́ a ni kumaↄ kee i kawào. +À wɛ̃́lɛↄ kɛkɛ kálɛ á nɛ́fɛ̃nɛnaↄnɛ ń ń daↄ, í kaa da á pↄtuoↄnɛ, í kɛ lá á ò ń ázĩa lɛ́owa. +Lí maa ì nɛ́ kɛfɛna i, lí vãi ì nɛ́ gia i. +ↄ̃ Zelemii fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu a kpaalɛ sɛ́i a gbɛ̃́ↄ guu we. +Sisela da wɛkpàlɛ fɛnɛntiu, à wiilɛ̀ fɛnɛnti mↄↄ fòou à mɛ̀: Bↄ́yãi aà sↄ̃́go kpɛ́ e tiai? Àkɛa aà gbɛ̃́ↄ sↄ̃́goↄ kↄ̃fĩ dↄo ni? +Ɔ̃ Lua òɛ̀: N pↄpaa ladaadaa bee yã́ musu zɛ́ vĩe? Ɔ̃ à mɛ̀: A zɛ́ vĩ, ma pↄpaa kà à ga imɛɛ. +Doe ku a wɛ́na bↄ̀ lán ɛfↄ wɛ́nawa, ↄ̃ gbɛ̃e sɛ tↄ̃̀ a kaau. Kɛ́ à bↄ̀lɛ à kɛ̀ lí ũ, ↄ̃ bãↄ mↄ̀ pɛ̀pɛ a gↄ̃naↄwa. +Ɔ̃ Mɛmukã ò kíɛ ń gbãadepiↄ à mɛ̀: Kí, ḿmɛ n na Vasiti tàaekɛ̀nɛ ndoo, à tàaekɛ̀ gbãadeↄnɛ ń n bùsu gbɛ̃́piiↄɛ. +Ń beeo wá dezipiↄ kàamai vĩ, an swã́ gbãakũ̀, aaliↄ n yãdilɛaↄ kũao. +À nↄandɛnaↄ dìlɛ we, ↄ̃ aa wɛ̃́lɛ kàlɛ aa zↄ̃̀lɛu. +Wa ń tↄ́ gbɛ̀a kɛ́ wà e onɛ, ↄ̃ wa ń dↄaanapiↄ tↄ́ dàlau. +Ɔ̃ à kɛ̀ màa, wà ↄ̃zↄ̃̀wà bĩ́ibↄlɛu, à gà. +Ɔ̃ Yudaↄ mↄ̀ ń pↄ́wɛn kwide bↄ̀ ń vɛ̃ɛo ń nísio ḿpii, aa kàka làasiu. +Kɛ́ gɛↄↄlↄgↄↄ làa, Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa sùaànↄ Davidipi bɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ aà na ũ. À nɛìaànↄ gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ yã́ pↄ́ Davidi kɛ̀pi kɛ̀ Diiɛ ĩ́i. +Má a yãvãiↄ siunɛ sa, asa ma duuna yã́i ma pↄ yaa. +A dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú wɛ̃̀ ↄ̀aa kwi pↄnakɛsaila. Aali gɛ́ gudoũ ḿpiio lé? +Ni waladeↄ lele, ni láaikɛmá, gbɛ̃́ pↄ́ pã̀alɛ n yãdilɛaↄnɛpiↄ. +Nↄ maa dɛ a zã́ɛ lán fùawa, nↄ widamade dɛɛ̀ mɛkɛmuuna ũ. +Ɛlizi lɛ́ gyãkɛ, a bleo, ↄ̃ Isailiↄ kí Yehoasi gɛ̀ aà lè, àlɛ ↄ́ↄlↄɛ̀ à mɛ̀: Baa! Baa! Isaili zĩkasↄ̃goↄ ń a sↄ̃deↄn n ũ. +O Yudaↄ kí bɛdeↄnɛ aa Dii yã́ɛ bee ma. +Kí ò gbɛ̃́piiɛ à mɛ̀: À Gɛ̃amusu dikpɛkɛ Dii á Luaɛ, lá a ku Dii bàakuawanↄ taalaɛ bee guuwa. +A láↄ kɛfɛũ, a nɛi kɛ̀ zài, a pↄblea mↄ̀ gbɛ̃́piiwa. Sɛ̃̀a nↄ̀bↄↄ ku a gbáu, mɛ́ bãↄ ì mↄ́ pɛ́pɛ a gↄ̃naↄwa. +Nɛ́ pↄ́ blɛ gba dↄ̀ saɛá nɛ́ laaideɛ, nɛ́ pↄ́ ì io pↄkɛkɛgↄↄ wí dↄ̃o. +Kɛ́ gu dↄ̀, Azaeli zwã̀a gèele sɛ kpàlɛ íu, a kù kí oaa, i wekĩi eo, à gà. Ɔ̃ Azaelipi zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ɔ̃ ma lↄↄ mà, wa òmɛɛ: Piɛɛ, fɛlɛ dɛ ǹ só. +À pɛ̃ɛ kàlɛwà Diiɛ dↄ̀ↄdↄↄ lá a òɛwa. +Davidi è a ìwaↄ lɛ́ yã́kpãina okↄ̃ɛ, ↄ̃ a dↄ̃̀ kɛ́ nɛ́pi gàɛ. À ń lá à mɛ̀: Nɛ́pi gà yã̀? Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Ao! À gàɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lá Yɛkↄnia kɛ̀wa píiɛ. +Aa a pↄkeleↄ pì ń mↄgotɛ̃oɛ, a ooↄ ń a pɛ́ɛluↄ ń a auɛlɛbↄↄ ń a saaↄ ń a tɛ́sibↄↄ píi. +Yuda kibɛↄ ń Yelusalɛũ uaↄ gbãlɛ lán Tofɛti guɛ beewaɛ. Kpɛ́ pↄ́ wà tulaletikàtɛau musupↄↄnɛ wà itↄ̃̀lɛ tã́aↄwa a musuↄ tɛ́kũ. +Oɛ̀ ma Dii ma mɛ̀, gbɛ̃́ ↄ̃ a dɛ̀ à mↄ̀ a túbisɛio lò? Ní oɛ̀ lↄ, gu pↄ́ gbɛ̃ↄ Nabↄti au sã̀sãu, we aa aàpi pↄ́ sãsãu sↄ̃. +Asa Dii ye kↄ̃nideↄ gĩyãio, nↄ̀sɛpuadeↄ ↄ̃ ì kɛ a kpàasiaↄ ũ. +Egipiↄ ĩadàwá aa wɛ́tɛ̃amↄ̀wɛ̃ɛ, aa wá dá zↄbleu pãsĩpãsĩ, +Ńsu Lua zĩ ↄ̃̀ↄkpa blɛ yã́io. Blɛ píi maaɛ, ãma pↄ́ pↄ́ ńyↄ̃ ble n gbɛ̃do fu maao. +Gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄ kãiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄ zã̀ↄ n yáalↄ kɛ́ n tↄ́ ↄ̃̀ↄkpà, yã́ yà n guu yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ aà wɛ́ dↄaàzi a yáalↄ, aà gɛɛ a gↄ̃ kpa aà wɛ́i bauo. +À ɛ̀a ònɛ́: Àↄ ku sↄu guu gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ yã́ musu. Ásu wúlɛ ń nↄɛoo. +Ní o Isailiↄnɛ aa blesana sɛ duun awakpabↄ ũ ń zugaae wɛ̃dona sãasaio ń sã wɛ̃dona sãasaio sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ũ, +A wèwà à mɛ̀: Tó wà ma ye ń saba niɛo mɛ̀n sopla, bee mɛ́ a ma busa, mí gↄ̃ lán gbɛ̃́piiwa. +Yã́ gbãa làasoo mɛ́ ìↄ kú ń sↄ̃u, yãkele mɛ́ ìↄ dↄ ń lɛ́u. +Ɔ̃ Mↄizi ò Luaɛ: Dén ma ũ kɛ́ mà gɛ́ Falaↄ̃ↄwa mà Isailiↄ bↄlɛ Egipii? +Kɛ́ Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kà píi, ↄ̃ Levii buiↄ Dii kpagolopi sɛ̀ +An taa gbɛa Dii malaika bↄ̀ mↄ̀ Yosɛfuwa nana guu à mɛ̀: Fɛlɛ nɛ́pi sɛ́ ń a dao, ní bàalɛ táńnↄ Egipi, níↄ ku we e mà mↄ yãonɛ lↄ, asa Elodi a nɛ́pi wɛɛlɛ à dɛɛ. +Yesu wèmá à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ ì duunakɛá duun zↄɛ. +Balaki kɛ̀ lá Balaaũ òɛwa, ↄ̃ aa saò ń gáaeↄ ń sãsaↄ gbagbakĩipiↄwa píi. +Ásu á pↄ́wɛna kwide pↄ́ á kpàa ble á wɛ̃́lɛuo ge vɛ̃ɛ ge nísi ge á pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ ge pↄ́ pↄ́ a a lɛgbɛ̃̀mɛɛↄ ge á pↄeã gbaↄ ge pↄ́ pↄ́ má dìlɛ àli ma gbaↄ. +Kɛ́ aà wɛ́ kɛ̃̀, à mɛ̀: Ma mae zĩkɛnaↄ blɛ vĩ diɛ, ↄ̃ málɛ ga ń nↄanao la. +Tó taasideɛ, mɛ́ aà gbãa i ka màao, aàli gɛ́ saona le, saona lí a boↄ̃a dilɛ lá lɛgbɛ̃na a fↄ̃wa. +Ɛ̀waaso nɛgↄ̃n Zadoki kú ń guu ń a bɛuabeleↄ gbɛ̃ↄn bao ń plao. +Má tó Egipi bùsu gↄ̃ bɛzia ũ dɛ bùsu pↄ́ ↄ̃̀ↄkpà yãaↄla, a wɛ̃́lɛↄ i gↄ̃ bɛziaↄ ũ dɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ wà ń dúuzↄ̃̀ yãaↄla. Má Egipiↄ fãaa buiↄ guuɛ, má ń fã́ndaiada bùsu ń bùsuoɛ, an wɛ̃́lɛↄ i gↄ̃ bɛziaↄ ũ e wɛ̃̀ bla. +Ɔ̃ Natanaɛli òɛ̀: Mɛtulu, Lua Nɛ́n n ũ, Isailiↄ Kían n ũ. +Zĩdoũkɛnaↄn wá ũ ń Luao. Lua bugbɛn á ũ, Lua kpɛ́n á ũ. +Ɔ̃ à pɛ̃ɛ bìilɛ Isaili pↄ́ kãaaa weↄnɛ mɛ̀ndodo gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi ń damina kàao mɛ̀ndodo ń vɛ̃ɛbɛ kàao mɛ̀ndodo. +Asa má dↄ̃ kɛ́ á ázĩa ↄ̃̀ↄkpa ma gaa gbɛaɛ, í kɛ̃́ zɛ́ pↄ́ má ↄ̀lↄɛ́wa. A gbɛa yãĩa a á le, asa á yã́ pↄ́ vãi Diiɛ kɛ, aà pↄ i paázi tã́a pↄ́ á kɛ̀ↄ yã́iɛ. +Beewa kí i Isailiↄ yãmao, asa yã́pi bↄ̀ Dii kĩ́iɛ, kɛ́ yã́ pↄ́ a dà ãnabi Ahia, Silo gbɛ̃́ɛ a ò Nɛba nɛ́ Yeloboaũɛ e kɛ yã́i. +Málɛ á bɛɛkɛ ápii, lá má kú Kilisi Yesu sↄ̃ guuwa. Lua mɛ́ ma seelade ũ. +Má a Nisĩna pisi Davidi buiↄ ń Yelusalɛũdeↄwa píi, aai ma gbɛ̃kɛ dↄ̃, aai wabikɛa, aai gbɛ̃́ pↄ́ aa aà zↄ̃̀ aa aà dɛ̀ gwa. Aa búbuapɛ aà yã́ musu lá wì pɛ nɛ́ mɛ̀ndona gaa yã́ musuwa. Aa wɛ̃nakɛɛ̀ lá wì kɛ nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia gaa yã́ musuwa. +À ɛ̀a wabikɛ̀ lↄ, ↄ̃ loui bↄ̀ maamaa, tↄↄlɛ blɛkɛ̀. +Asa àsi pↄ́ Dii dàɛ̀ a ò Bɛtɛli saokĩi musu ń tã́akpɛ pↄ́ kú Samali bùsu wɛ̃́lɛ gulɛsĩuↄ a kɛ sĩanaɛ. +À gbagbaaↄ gwa. Aali pↄ́tↄ̃o, aali pↄkɛkɛo, aa dↄ̃ ge gbà zòolo vĩo, mɛ́ Lua ì ń gwa. Á dɛ bãↄla zↄ̃ↄo lé? +à mɛ̀: Zuu fↄ̃́fↄ̃, ní ba kákau ǹ da n nↄɛ, +À gɛ̀ zĩkai ń Amↄniↄ, ↄ̃ Dii ń náɛ̀ aà ↄzĩ. +Á á bɛzia zi fɛlɛ, á á wɛ̃́lɛ pↄ́ kálɛa à gɛ̃̀gɛ̃ vu, wi mɛɛ́ bĩ́igbooa ń uazĩↄ kɛ̀kɛnaↄ. +Izaaki pↄtↄ̃̀ bùsupiu, ↄ̃ à pↄ́ è wɛ̃ bee lɛɛ basↄo, kɛ́ Dii ɛ̀fãaidàuɛ̀ yã́i. +Saulu aà yãmà, ↄ̃ à lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀: Ń Diio wa aà dɛo. +Bĩ́i kú kpɛ́pi kpɛɛlɛ ua sɛ̃́ia oi, à pã̀i e gã̀sĩsuu blakwi. +Mↄizi nɛgↄ̃ɛↄn Geesoũ ń Ɛliɛzɛɛo ũ. +Saonaↄ Zadoki ń Abiataao aaↄ kunnↄ we. Yã́ pↄ́ ń mà kibɛ sɛ́lɛ siunɛ́ píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ gì Dii Isailiↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛi à gàɛ, nɛ́fɛ̃nɛnan nò, gbɛ̃zↄ̃ↄn nò, gↄ̃ɛn nò, nↄɛn nò. +Yesu òɛ̀: Filipi, má kúánↄ za gbão, ↄ̃ ń ma dↄ̃oa? Gbɛ̃́ pↄ́ ma e ma Mae èɛ. Bↄ́yãi ńlɛ o mà a Mae ↄlↄɛ́i? +Mili fↄ̃ mà yãe kɛ̀ ń mazĩaoo. Mi yã́kpalɛkɛ lá a òmɛɛwaɛ, mɛ́ mi yã́kpalɛkɛ a zɛ́wa, asa mili mazĩa pↄeã wɛɛlɛo, sema gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩpi pↄ́. +Ì gupu gbɛ̃maaↄnɛ ń zɛ́u, ì pↄna tↄ̃ nↄ̀sɛpuadeↄ guu. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye n ikoyãiↄ aafia zↄ̃ↄ, yãe lí tó aa fùo. +Tó ìwa a yãdanɛde lea lè, ge tó zↄ̀blena a dii lea lè, bee mↄ̀wà. Tó wà tↄkpà uabeleɛ Beezebu, tↄ́ pↄ́ a vãi dɛ beea ↄ̃ wa kpa aà uadeↄnɛ. +A yã́ mɛ́ tò ãnabikɛkɛnɛ́. Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ. +Málɛ oɛ́, baa tó i fɛlɛ kpàwà gbɛ̃nakɛ yã́io, a fɛlɛ pↄ́ pↄ́ a yei kpawà kɛ́ a zɛazi yã́i. +Yesu yã́pi lɛ̀ɛũnɛ́, ↄ̃ aai dↄ̃ bↄ́ yã́ a ònɛ́o. +Ma da n yãdilɛaↄ zɛ́u, asa bee mɛ́ ì kamagu. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Má ò Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Nabↄtiɛ ma mɛ̀ aà a vɛ̃ɛbu kpaa, mí fĩaboɛ̀ ń ã́nusuoɛ. Tó vɛ̃ɛbu pãle a yei sↄ̃, mí kpawà a gɛ̃ɛ ũ. Ɔ̃ à mɛ̀ á kpáo. +I yãò a làao, ↄ̃ gbɛ̃pãle mↄ̀ à mɛ̀: Kaladeↄ kↄ̃ kpaalɛ̀ gãli àaↄ̃, aa mↄ̀ lɛ̀lɛ n yiongoↄwa, aa ń dãnaↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao. Mámɛ ma bↄ mado, ma mↄ a baokpainɛ. +Zĩ̀blenaↄ Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo àizɛɛↄ ń ń pↄbleaↄ sɛ̀lɛ píi aa tàò. +Bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ kpɛa gbã̀a lɛ do, a yàasa lɛ do, mɛ́ gĩ pↄ́ kú kpɛaↄ zãnguo yàasa gã̀sĩsuu sↄo. Bↄlɛpi bilandaa pↄ́ bↄaa ń Lua kpɛ́o bèe lɛ do. +Mapi n zↄ̀blena wɛ́ gwa, ní tó mà n yãdilɛnɛↄ dↄ̃. +Ma Dii ma Kilusi kpà kpalau, ma aà kũ̀ a ↄplaawa. Má buiↄ nɛɛ̀, i ń kíaↄ asana polo ń pi, má zɛwɛ̃ɛ̀, bĩ́ibↄlɛↄ aaↄ tataaɛ̀o. +Ń kálɛ swa zↄ̃ↄ saɛ, àizɛɛ tↄ̃̀ma, ń beeo n ka kaalɛa sa, n ↄvãiea lɛ́ kà. +Tó àlɛ sapi o, aàli a sálana ń a guupↄ nísiↄ sɛ́lɛ píi wà ka Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ +Kɛ́ Seba bùsu nↄɛ kía Salomↄↄ bao mà, ↄ̃ à mↄ̀ aà lɛ́i à gwa Yelusalɛũ ń yã́ zĩũ laawào. À kà ń a ìwaↄ dasidasi ń pↄ́ gĩnanaↄ ń vuao zↄ̃ↄzↄ̃ↄ ń gbɛ̀ bɛɛɛde pↄ́ yiongo sɛaↄ, ↄ̃ à gɛ̀ Salomↄↄ kĩ́i à yã́ pↄ́ kú a nↄ̀sɛ guu faai bòaànↄ píi. +Tó kã̀ae mɛ̀ndo wa pɛ̀, Isaili bui dↄaana pↄ́ aa dɛ kía ũↄ mɛ́ aali mↄ kãaanzi. +À Lua sáaukpa aà gba pↄ́ gɛ̃̀ oaa yã́i. +Ɔ̃ Ɛlia ò Ɛliziɛ: Zɛ laaↄ! Dii ma zĩ Yelikoɛ. A wèwà à mɛ̀: Ń Dii kuao ń n kuao má kɛ̃́mao. Ɔ̃ aa gɛ̀ Yeliko. +Asa Kilisi yã́i má kúi, mɛ́ ga dɛmɛɛ ài ũ. +Nakↄↄ wɛ̃̀ baakwi dosaide guu ↄ̃ à Tela ì. +Ziiapi gwana dìlɛ aà laaidↄ Daniɛli ń Ananiao ń Misaɛlio ń Azaliaowa, ↄ̃ Daniɛli òɛ̀ +Wà Dii sáaukpa Siↄna, à bɛkpà Yelusalɛũ. Àleluya! +ì azĩa bↄ yãvãiu, ìli ↄ̃a sɛ̃anɛ́ à a igbao, ìli ài zↄ̃ↄ wɛɛlɛo, ìↄ ma ikoyãↄ kũa, ì ma ↄtondↄkĩi gwa. A ga a mae duuna yã́io, aↄ kuɛ. +kua za musu níli síńnↄ sùuu pↄ́ aa gbɛ̀ama yã́ musu, ní yãnakpámá. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ mɛ̀: Má á gbaɛ à gɛ sao Dii á Luawa guwaiwaiu, ãma ásu gɛ́ zã̀o. À awakpaɛ̀mɛɛ sa. +Kɛ́ Abisaloũ gbɛ̃́ↄ mↄ̀ nↄɛpi bɛ aa mɛ̀: Aimaaza ń Yonatãao ku má ni? A wèmá à mɛ̀: Aa bùa swaↄnawa. Aa ń wɛɛlɛ, aai ń eo, ↄ̃ aa ɛ̀a tà Yelusalɛũ. +Yuda nɛ́ Sela buiↄ tↄ́n kɛ: Ɛɛ pↄ́ Leka kàlɛ, Laada pↄ́ Malesa kàlɛ ń zwã̀atãnaↄ bui pↄ́ kú Bɛtasebeaↄ +Ɔ̃álɛa gupiiu. +Ì asiiyã pↄ́ kú gusiau biiwànɛ́, ì bↄ ń yã́ pↄ́ wa a gbadↄ̃oo gupuau. +À ĩ́anadã ń Dii tↄ́ pↄ́ kú adoao. Á Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄ à pↄnakɛ, +An bui zĩgↄ̃ pↄ́ wà ń tↄ́ dàlau daɛdaɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń soolooɛ (36.000), kɛ́ an nↄↄ ń ń nɛ́ↄ dasi yã́i. +Lua gbɛ̃e bↄ̀ Yuda bùsuu à mↄ̀ Bɛtɛli lá Dii dàɛwa, gↄↄ pↄ́ Yeloboaũ zɛa saokĩipi saɛ, a súɛlɛ lɛ́ fɛlɛ. +Ɛzↄ̃nↄ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yelamɛli, Laũ ń Kalɛbuo. +Wà Simɛↄ buiↄ bùsupi sì Yuda buiↄ kpaalɛ guuɛ, asa Yuda buiↄ pↄ́ zↄ̃ↄɛ. Màa Simɛↄ buiↄ ń kpaalɛ è Yuda buiↄ pↄ́ guu. +Aa dɛ lán isukaa pãsĩwa, aaì fùla vãi bↄ an wisaiyãkɛaↄ ũ. Aa dɛ lán saambɛbɛnaↄwa, gusia níinii ↄ̃ Lua dìlɛnɛ́ àↄ ń yàaekɛò gↄↄpii. +Yesu aà kũ̀ a ↄwa, ↄ̃ à pũ̀na à mɛ̀: Nɛnↄɛna, fɛlɛ! +Baa tó Ɛflaiũ buiↄ kↄ̃̀ ń gbɛ̃́ↄ guu, ĩ́an wãa a bↄ guwaiwaiu à sumáɛ. Nibↄna a giigaga, lↄ̀ↄi a ba, wa lɛ́lɛ ń làasiↄwaɛ, wi ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ sɛ́lɛ. +Gↄↄpla gbɛa Felisi mↄ̀ ń a Yuda nↄ pↄ́ wì mɛɛ̀ Dusiio. À Pↄlu sìsi, ↄ̃ à Kilisi Yesu náaikɛa yãmàwà. +Kwasutɛ̃ↄ i á bùsu líↄ ń á bua pↄ́ↄ síwá. +Má n suaba Yudaↄ ↄzĩ ń buipãleↄ. Málɛ n zĩmá, +Ma dɛ̃ɛ maa nɛ̀, ma bakpaaĩ pↄ́ Lua dìlɛ kɛ̀ ma bↄlɛi. Ma Yesu yã́ kũ̀ a zɛ́wa. +Za gↄↄ bee Yesu nà waasokɛawa à mɛ̀: À nↄ̀sɛlilɛ, kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kà kãi. +Yudaↄ kí Yosafa kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃o ń plaode guu ↄ̃ Ahabu nɛ́ Aazia gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ Samali, à zↄ̃̀lɛ báawa wɛ̃̀ plaɛ. +Tↄↄlɛ maa pↄ́ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua yãmà ń nↄ̀sɛpuao ↄ̃ aa kũa ń nↄ̀sɛmaaoↄ ũ. Aaì mɛnafↄ̃ e aa gɛ kã́fĩakɛò. +Yiongo gɛ̃a abaawɛu àa dɛ ↄde gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iula. +Gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ ì dↄaa a zɛ́wa kà wà fĩaboɛ̀ lɛɛ pla, atɛ̃sa gbɛ̃́ pↄ́ waasokɛa ń yãdaanɛ́o ãia vĩ. +Ma Dii ma mɛ̀ vãikɛnaↄ aaↄ aafiao. +táabũnu ń a pↄkeleↄ píi ń pɛ̃ɛ pↄ́ wì kálɛ Luaɛo, +asa ma Mae yeázi kɛ́ á yemazi yã́i, mɛ́ a ma bↄa aà kĩ́i sì. +Dii ò Samuɛliɛ: Ńyↄ̃ↄ ↄ́ↄlↄ Saulu yã́ musu e bↄɛ ni? Ma gi aà kible Isailiↄwaɛ. Nísika kↄ́ba pai, ní dazɛu. Ma n zĩ Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́ Yɛse kĩ́iɛ, asa aà nɛ́ do ↄ̃ má sɛ̀ aà gↄ̃ kía ũ. +ń pↄ́wɛntio kiloo do yãalɛa ń nísi íwa wásawasao litili do. +Ma wɛdↄ̀ Diizi maamaa, ↄ̃ à ma wɛ́ gwà à ma wiilɛa mà. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Ǹ n pↄ́wɛngbɛ̃zɛ yíaa mà Dii gbagbakĩi bou, kɛ́ gagyãpi e go gbɛ̃́ↄla. Yíaa a ↄ̃awa. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: I kɛ aa ta teasio. À pↄ́ kpámá aa ble. +Wa bↄ n kpɛ, ↄ̃ wa nↄ̀sɛlìlɛ, wá wɛ́kɛ̃a gbɛa wa wázĩa gbɛ̃̀gbɛ̃. Wí wá kṹ wá ɛ̀waasogↄↄ yã́ musu, wá gɛɛ gↄ̃̀ kpá wá wɛ́i. +À gɛ ma vɛ̃ɛbu dúuzↄ̃, ãma ásu dɛɛlɛ píio. À a gↄ̃naↄ zↄ̃zↄ̃, asa gↄ̃napiↄá ma pↄ́ no. +An dɛa yã́ aↄ wi Yoabu ń a buiↄ musu gↄↄpiiɛ, kási Dii aↄ Davidi ń a buiↄ ń a uao ń a kpalao gba aafia gↄↄpiiɛ. +Báaa beeá gbɛ̃́ pↄ́ tↄ̃zↄ̃̀ pↄ́ɛ adoa, ge gyafↄↄde pↄ́ɛ lↄ? Wà mɛ̀ Lua tò yã́ bↄ̀ ń Ablahaũo na, kɛ́ à a náaikɛ̀ yã́iɛ. +Dii yãò Zelemiiɛ lousai yã́ musun à mɛ̀ +Nↄɛ pↄ́ kàngu i gↄ̃ n na ũ Vasiti gɛ̃ɛ ũ. Yã́pi kɛ̀ kíɛ na, ↄ̃ à zɛ̀ò. +Saolɛ pↄ́ n mae n gba zↄ̃ↄ dɛ ma deziↄ pↄ́a, a zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̀sĩsĩ ziↄla. Lua to pↄmaaↄ su Yosɛfu miwa, asa ↄ̃mɛ bɛɛɛ vĩ a gbɛ̃́ↄ guu. +Àlɛ yãoaànↄ e aa gɛ̀ gɛ̃̀ kpɛ́u, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ lè kãaaa we dasidasi. +Ble pↄ́ gbɛ sɛ̀ à gɛ̃zɛa ń duunaoɛ, Aalona lí sɛ́ zɛ ma aɛ bɛ̃́ɛ, i gbaɛ sɛ̃u, kɛ́ aà gɛ̃zɛa ń gbɛ̃́ↄ duunao duunakɛ̃ama yã́i. +Ì pↄ́ pↄ́ wì vĩakɛɛ̀ yáalↄɛ, sↄ̃ lí kɛ̃aàguo, ìli pↄ̀ↄbↄzã kɛ fɛ̃ndaɛo. +Tó nↄɛ a ì sↄ̃, aↄ gbãlɛa e ãsↄ̃a plaɛ, lá ìↄ ku a ↄkũgↄↄwawa, i ɛa zↄ̃lɛ lↄ e gↄↄ bàaↄ̃ ń sooloo e a au gbãsĩ wolo. +Yozuee ònɛ́: Ásu to vĩa á kṹo. Ásu bílikɛo. À sↄ̃dilɛ, íↄ wↄ́ↄ vĩ, asa màa Dii a kɛ ń á ibɛɛ pↄ́ á su álɛ zĩkańnↄↄ píi. +Asa aà oanɛ, mↄ aɛ la, maa dɛ aà n dilɛ kɛ̃́sãa gbɛ̃́ gbiaↄ aɛa. +À lápi kɛ̃̀ kí Yɛkↄnia ń a dao ń a ìwaↄ ń Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń siaↄ ń liãnaↄ kṹkũa Yelusalɛũ taańnↄ Babɛli gbɛaɛ. +Kɛ́ Yosɛfu vù, a kɛ̀ lá Dii malaikapi dìlɛɛwa, à a nↄpi sɛ̀. +Wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄo dɛnɛ lán gↄↄ dowa, ì gɛ̃nɛ lán gĩa ge gwãasĩnawa. +pↄ́ kú Yuudɛ̃ gukpɛ oiwa píi za Aloee pↄ́ kú Aanↄ swadↄↄi e Galada ń Basana bùsuo. Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄ ń Manase buiↄ ku we. +Gbɛ̃́piↄá n zↄ̀blenaↄnɛ, n gbɛ̃́ pↄ́ n ń bó ń n iko zↄ̃ↄo ń n gã̀sa gbãaoↄnɛ. +Ɔ̃ aa yãò Dii Malaika pↄ́ zɛa gbɛ́liↄ zãnguopiɛ aa mɛ̀: Wa bɛbɛ dṹniau, wá è dṹnia kú kílikili yãkelesai píiɛ. +Kua ń pↄ́ ↄkũ doo ń sↄ̃daadoũo maa dɛ kua ń pↄ́ ↄkũ plao ń isimagakpaao ń gugiiyaaola. +An swã́gbãa mɛ́ dↄ̀aanɛ́, ↄ̃ aa tɛ tã́aↄzi lá ń maeↄ dànɛ́wa. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ ua sɛ̃́iapi gugbãntoo oi bↄlɛu. Doũɛ ń a kĩniↄ. +Mpi sↄ̃ ma nɛ́, ǹyↄ̃ gbãa ń gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua vĩwanↄ naa Kilisi Yesuwao. +Gagyã mɛ́ a ń dɛdɛ. Wa ń vĩo, wa ń gaa ↄ́ↄlↄo, an gɛↄ gↄ̃ kálɛa tↄↄlɛ lán pↄtuo gbↄ̃waɛ. Zĩ ń nↄanao mɛ́ a ń dɛdɛ, an gɛↄ i gↄ̃ bãↄ ń wàiↄ pↄblea ũ. +Ɔ̃ Piɛɛ lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀ máũmaũɛ: Baa tó má su málɛ gannↄ, má lelekpanzi bauo. Ɔ̃ aa ò màa sↄ̃ ḿpii. +Luabaakuańnↄ káau yãdilɛaↄ vĩ aà sísia ń aà sísikĩi pↄ́ kú tↄↄlɛo yã́ musu. +Kɛ́ Lua yãò Ablahaũɛ a làa, ↄ̃ à gòaàla à tà musu. +A tò Mↄizi a pↄeã dↄ̃̀, à a yãkɛaↄ ↄ̀lↄ Isailiↄnɛ. +Filitɛ̃ↄ sↄ̃ aa lɛ̀lɛ Yuda bùsu gusĩsĩde wɛ̃́lɛↄ ń Nɛgɛvɛ wɛ̃́lɛↄwa, aa Bɛsɛmɛsi sì ń Ayalonio ń Gedeloo ń Sokoo ń Timinao ń Gimɛzoo ń a zↄ̃ɛwiaↄ, aa zↄ̃̀lɛu. +Má tò aa n dↄ̃, mɛ́ má ɛa mà to aaↄ n dↄ̃ lↄ, kɛ́ áↄ yenzi lá ń yemaziwa, míↄ naamá. +Kí, n pↄ pà n zↄ̀blenaↄzi yãa, ↄ̃ n ma dakpɛu n dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ bɛ sãnu ń pɛ̃ɛkɛnaↄ kíao. +À gbɛ̃nazĩnaↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń bãↄ nànɛ ń ↄzĩɛ. Gu pↄ́ aa kuu píi ńyↄ̃ↄ dɛ ń kía ũɛ. Ḿmɛ ń dɛ mi pↄ́ dɛ vua ũpi ũ. +Libã bùsu sɛdɛ lí gbã̀a zↄ̃ↄↄ ń Basana bùsu gbɛ̃́nɛliↄ píi, +Gↄↄ pↄ́ Yesu kú Galile, aamɛ aaìↄ tɛaàzi wàↄ blɛkɛɛ̀. Nↄɛ pãleↄ mↄ̀aànↄ Yelusalɛũ aa ku we lↄ dasi. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ↄ̃nↄkũ ye azĩaiɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ye dↄ̃ai ì maa e. +Asa aà duuna gbã̀ zↄ̃̀ luawaɛ, mɛ́ aà vãikɛaↄ dↄ̀ Luagu. +Í nↄ̀ↄ ń kàa pↄ́ gↄ̃̀o kátɛu à tɛ́kũ. +Yesu ɛ̀a gɛ̀ lousisikpɛu. Gbɛ̃e ku we, aà ↄ do imia. +Tó wa fↄ̃ zaada ma yãↄ̃mau wà yↄ̃, tó wa fↄ̃ músi pↄ́ ma le yↄ̃ lé, +Gɛↄ vua sɛ̃́ian we. Gɛ̀ kĩniↄ i vuo e wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄopi gɛ̀ pàò. +Ãnabipi ɛ̀a mↄ̀ Isailiↄ kía lè à mɛ̀: Sↄ̃dilɛ, ní làasookɛ yã́ pↄ́ ńyↄ̃ kɛwa, asa tó í bↄ̀ ɛu, Siliↄ kía a ɛa mↄ lɛ́lɛima lↄɛ. +Ɔ̃ Sↄlupi ãiakɛ̀ ń Yesudeↄ kaalɛao. Ìↄ gɛ̃ ua ń uao àↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ kũkũ, iↄ ń gálɛ gɛ ń ká kpɛ́u. +À mↄ dↄmalɛ, wí gɛ́ lɛ́lɛi Gabaↄ̃ↄdeↄwa, asa aa kↄ̃ yãmà ń Yozueeoɛ ń Isailiↄ. +Aa gɛ̀ lɛ̀lɛ Kanaa pↄ́ kú Hɛblↄ̃ↄwa. Yãa Hɛblↄ̃ tↄ́n Kiliataaba. We aa zĩblèu Sesai ń Aimanio ń Talemaiowa. +Sĩanaɛ, gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄ, gó doũ mɛ́ a ń bua. Lá nↄ̀bↄ ì ga, màa gbɛ̃nazĩna ì ga lↄ, an wea doũɛ. Gbɛ̃nazĩna dɛ nↄ̀bↄlao, asa yã́pii pãɛ. +Abisaloũ ì ɛa mɛ: Tó wà ma kɛ yã́kpalɛkɛna ũ wá bùsuu, gbɛ̃́ pↄ́ yã́ vĩ ge gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gbɛ̃́ gbɛa yã́kpalɛu píi ali mↄ́ ma kĩ́i, máli aà yãkɛkɛɛ̀ a zɛ́waɛ. +À laaika, ásu to zĩ pↄ́ wá kɛ̀ kɛ pão. À to à àie a lɛ́ gbɛu. +Ma pↄ dↄ Isailiↄ dↄaanaↄwa ń gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ńzi teasisaiↄ. À Dii sáaukpa! +Lɛ́ maa ì ń ká pↄmaawa, zĩ pↄ́ gbɛ̃́ kɛ̀ ài a suwà. +Ablahaũ nↄ pãle sɛ̀ lↄ, aà tↄ́n Kɛtula. +Zĩewa Yɛse ò a nɛ́ Davidiɛ: Ése kpasaa pɛ̃n doɛ́ ń pɛ̃ɛ mɛ̀n kwiɛ́ↄ sɛ ǹ gɛ́ò kpakpa n vĩ̀iↄnɛ ń bòou. +Dṹnia gbɛ̃́pii ì kúlɛnɛ, aaì n táasilɛ aa n tↄbↄ. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao +À vua ń ã́nusu pↄ́ wa zĩkɛbↄpiↄpiò gbia dìlɛdilɛ +aa òɛ̀: Iko pↄ́ ńlɛ yã́piↄ kɛò owɛ̃ɛ. Dé mɛ́ n gba ikopii? +Zĩewa Yesu zɛa Gɛnɛzalɛti ísida gↄ̃sↄ̃lɛ, ↄ̃ bíla kã̀aaaàzi Lua yãmaa yã́i, aalɛ naɛwà. +Ń maa mɛ́ ń sùuu vĩ, Dii, n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ n sìsinaↄnɛ. +Bùsu pↄ́ á a kpaalɛ kɛ Isaili buiↄnɛ ń gbɛlaaon we. An baan we. Dii Lua mɛ́ ò. +Gɛↄmidↄkĩi kía pↄ a pa, i gɛ́ zĩkai ń gugbãntoo kíao ń zĩgↄ̃ pↄ́ á kã̀aa dasidasiↄ, i zĩblemá. +A yã́ mɛ́ tò nↄ̀ↄmusu a bↄ lákpɛu à kusimá, àwalɛwana a bↄ gbáau à ń dɛdɛ. Gbɛaana a naalɛnɛ́ wɛ̃́nkpɛ, i gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ taitai, asa an tàaeↄ dasikũ̀, an pↄ̀ↄbↄzãkɛa kɛ̀ zài. +Ɔ̃nↄ bee taa lí bↄ musuo, dṹnia pↄ́ɛ, á dàa pↄ́ɛ, tã́a pↄ́ɛ. +Wàli kpɛ́pi gboo, wi bↄlɛ ń a gbɛↄ ń a líↄ ń bùsu pↄ́ wa yↄ̀ↄoↄ, wi kↄ́lɛ bɛaɛ. +Kɛ́ à gↄↄplakɛ̀, à fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ nↄpi sɛ́i sa, ↄ̃ à lìlɛ gɛ̀ nↄ̀ↄmusu gɛpi gwai. A è zↄ́ↄ í dↄ̀ a gɛu. +Ampiↄ mɛ́ Levii bui uabele pↄ́ kú Yelusalɛũↄ ũ, gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ ũ. +Nɛfatali buiↄ i Bɛsɛmɛsideↄ ń Bɛtanadeↄ yao, ↄ̃ aa ku sãnu ń Kanaa bùsudepiↄ, aa ń dá zↄzĩu. +tó ma vãikɛ̀ ma gbɛ̃́deeɛ, ge tó ma gbãamↄ̀ ma wɛ̀lɛɛ pã, +À gɛ̃̀ Lua ua, à pɛ̃ɛ pↄ́ wa kàlɛ Luaɛ sò, pɛ̃ɛ pↄ́ aàpi ń a gbɛ̃́ↄ aa a soa zɛ́ vĩo, sema saonaↄ bàasio. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ ń ma kuao n dãuna Sↄdↄũ ń aà nɛ́ↄ i yã́ pↄ́ mpi ń n nɛ́ↄ kɛ̀ kɛo. +Má ń dↄaana tↄ̀lↄzↄ̃ɛ, mí aà ìwaↄ dɛdɛaànↄ. Ma Dii mámɛ má ò. +Kɛ́ tá ma kpa we, a ku we lↄo, ma aà wɛ̀ɛlɛ, mi aà eo. +Tó wà aà là: Bↄ́ ia mɛ́ tɛ́tɛ n ↄↄwa sↄ̃? A mɛ: Ée! Ma kɛĩa ma gbɛ̃́ↄ bɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dↄaaaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ zã́ↄ lɛ́ wiilɛ wàlɛ mɛ: Gbãa kɛ! Báaade gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o. +Ma Dii ma mɛ̀ lá musu dafu ń zĩ́lɛ dafu pↄ́ málɛ kɛo aaↄ ku ma aɛ gↄↄpii, màa á nɛ́ↄ ń á tↄ́o aↄ ku gↄↄpii. +Tó Levii bui bↄ̀ Isaili wɛ̃́lɛ pↄ́ a kuu, kɛ́ àlɛ gu pↄ́ Dii a sɛu nidɛ yã́i, mɛ́ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ we, +Gbɛ̃e ku à kulɛkɛmɛɛ á yã́ musuo, á bↄ a ɛsɛ mao, a láaa vĩo. +Ɔ̃ kí Asa mↄ̀ ń Yudaↄ píi, aa Lama gbɛↄ ń lí pↄ́ Baasa lɛ́ bĩ́iboòↄ sɛ̀lɛ à gɛ̀ bĩ́ibòò Gɛbai ń Mizipao. +Lua Nisĩna dɛdɛaapi guu malaikapi gɛ̀manↄ sɛ̃u. Ɔ̃ ma nↄɛe è di wài tɛ̃a kpɛ. Dↄ́ɛa ń Luao tↄ́ↄ fĩfĩwà, a mi sopla, a kↄ́ba kwi. +Ãma lá miↄ ku mɛ́ ma gawi lì dṹniaa píi, +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ aà mae Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Lↄbↄaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +À nↄsì à nɛì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Ɛɛ. +Aloeedeↄ, à zɛ zɛ́ saɛ àↄ gu dã́, íↄ gↄ̃ɛ ń nↄɛ pↄ́ aalɛ kↄ̀sↄ fãↄ la àↄ mɛ, à kɛ̀ kpelewa ni? +A ma tↄbↄ, asa ↄ̃mɛ a ma yã́ↄ sɛ́lɛ siuɛ́. +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! I toeↄ dosina n kíanaↄkpeo ń dã̀ láo kwide kpa Luawa, ↄ̃ i Mↄizi ikoyã gbiaↄ to we, yã́zɛde ń sùuuo ń náaio. Yã́ beeↄ mɛ́ dɛ wà kɛ a kĩni tosai. +Ɔ̃ Lua báaadà Nↄeegu ń aà nɛ́ↄ, a ònɛ́: Àↄ nɛi àↄ kã́fĩ, í dṹnia pa. +A wèwà à mɛ̀: Kí, tó à kɛ̀nɛ maa, Amani sísi blɛ pↄ́ málɛ kɛnɛ gbãwa. +I yã́pi o a làao, ↄ̃ saona Abiataa nɛ́ Yonatãa kàò gↄ̃̀ↄ. Ɔ̃ Adonia mɛ̀: Mↄ ǹ gɛ̃. Bɛɛɛden n ũ, baona n mↄò. +Isaili buiↄ tↄↄlɛ su gɛ̃kↄ̃uo. Isaili bui píi zɛ ń tↄↄlɛ pↄ́ á è kpaalɛ guuo. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, a gↄↄ lɛ́ mↄ́ má tó nↄana ká á bùsuu. I kɛ blɛ ge í nↄana no, swã́kpaa ma yã́ ni mɛ́ aↄ á dɛ. +Ziiapi gɛ̃̀ńnↄ Yosɛfu ua, à í kpàmá aa zuoò, ↄ̃ à sɛ̃ kpà ń zàaĩnaↄwa. +Ma n sáaukɛ̀ sↄ̃ ń laai pↄ́ n ma gbao, asa ḿmɛ n ma zùukɛ̀ gbã, ↄ̃ mi gbɛ̃dɛ ma tↄsì mazĩaɛo. +A gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli libɛ maaↄ sɛ́ ń daminalaↄ ń ligↄ̃n ladeↄ ń swagbalagↄ̃naↄ, íↄ pↄnakɛ mapi Dii á Lua aɛ e gↄↄ sopla. +Gbɛ̃́ↄ, yã́ pↄ́ Davidi ò ń Lua Nisĩna gbãao Yudasi pↄ́ dↄ̀aa gbɛ̃́ pↄ́ aa Yesu kũ̀ↄnɛ musu, bee kũ̀ɛ̀, ↄ̃ à kɛ̀ màa. +Ma kɛ̃ yãpã oa ń ɛɛtoaowa. Nìli ma gba blɛ ma lɛ́ lɛ́u. Ńsu ma da taasi ge ↄdekɛuo, +Kɛ́ aa Yesu kũ̀ sùò, aa gɛ̀aànↄ saonkia bɛ. Piɛɛ bɛ zã̀zã. +Gbɛ̃́ beeↄ dↄ̀aa gɛ̀ lɛ́ wá dã́ Toloasi. +Lua tò gbɛ̃́ↄ yãadàmanↄ, ma gↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ wì lɛ́ikakawà ũ. +Ma zĩblea gↄↄ zã̀o, à kãikũ̀, ma gbɛ̃́ↄ suabaa a gↄↄ ga lↄo. Má tó Siↄna zĩble, má a gawi pisi Isailiↄwa. +Kpↄↄ ń bãↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ píi ń gbɛ̃́ pↄ́ kú dṹnia guuↄ píi aa lualua ma aɛ. Gbɛ̀sĩsĩↄ gboo, yãtɛ̃ↄ kwɛ́, bĩ́iↄ lɛ́lɛ píi. +Má dↄ̃ kɛ́ Dii zↄ̃ↄ, wá Lua mɛ́ dɛ diiↄla píi. +N ↄtondↄkĩi ì ma gba ↄ̃nↄ, a yã́i tò má za sã́sãzɛ píiu. +Wa ↄpua ge gbɛdii yão lↄe? Ɔ̃nↄkũa bɛɛɛ dɛ òsowɛɛlɛaa. +Bↄa Bɛtɛli à tà Luzu, ↄ̃ à tà e Aaki buiↄ bùsuu e Atalo. +Ɔ̃ Ãna wèwà à mɛ̀: I kɛ màa no Baa! Nↄɛ pↄsiaden ma ũ, mi vɛ̃ɛ ge í gbãae mio. Málɛ a yãↄ̃maↄ siu Diiɛɛ. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ wàlɛ nↄsɛ Kana, Galile bùsuu. Yesu da ku we, +Ɔ̃ kí Ezekia ń a ìwaↄ ò Levii buiↄnɛ aa Dii táasilɛ ń lɛ pↄ́ Davidi ń guena Asafao dàↄ. Aa aà táasilɛ̀ ń pↄnao, ↄ̃ aa mipɛ̀lɛ aa kùlɛɛ̀. +Ma kpɛ ikoyãn we. Tↄↄlɛ pↄ́ liaai gbɛ̀sĩsĩ musuá ma pↄ́ɛ, a kua adoa píiɛ. Ma kpɛ́ ikoyãn we. +Lua tàaeea lán gbɛ̃vãiwa lɛ́ í sima, n aà tàae è, ↄ̃ àlɛ n swãgaga. +Má tò á bua pↄ́ↄ ↄ̃̀ↄkpà ń gbↄ̃sio ń fukpaao ń lougbɛo, kási i suao. +Tó mi mↄ ma yãònɛ́o, dↄ̃ aa duuna vĩo. Tia kɛ́wa an duuna awa vĩo. +Ɔ̃ à ɛ̀a bɛaɛ oi e Azenↄ Taboo, ↄ̃ à gɛ̃̀ ń Hukokoo. Gɛↄmidↄkĩi oi à pɛ̀ Zabulↄni buiↄ bùsuwa, bɛaɛ oi sↄ̃ Asɛɛ buiↄ bùsuwa, gukpɛ oi sↄ̃ Yuudɛ̃wa. +A yã́ mɛ́ tò ma a nɛ́ yenzide Timↄtee zĩ̀wá. Aàpiá náaideɛ naa Diiwa guu, ↄ̃mɛ a ma naa Kilisiwa kɛkɛá dↄágu. Yã́ pↄ́ mi da Yesudeↄnɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛon we. +Asa Lua mɛ̀: Ma n yãmà a gↄↄwa, ma dↄnlɛ suabagↄↄ. Gↄↄ kà sa, gbã mɛ́ suabagↄↄpi ũ. +Wápiↄ sↄ̃, luabɛ gbɛ̃́ↄn wá ũ, wá wɛ́ dↄ Suabana pↄ́ a bↄ wezi, ↄ̃n Dii Yesu Kilisi ũ. +Kã́mabogↄↄzĩ kí lí mↄ́ ń sãnɛbↄlↄ sãasaiↄ mɛ̀n soolo ń sãsakao sãasaio mɛ̀ndo sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ũ. +Lekabu nɛ́ Malakia, Bɛtakɛlɛũ fã́ani kí, Pↄtuogbↄ̃ Bↄlɛ kɛ̀kɛ. À ɛ̀a bò, à a gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, à a mↄↄ ń a gbã́aↄ dàu. +Ɔ̃ kípi òɛ̀: Málɛ vĩakɛ wá gbɛ̃́ Yuda pↄ́ gɛ̀ nà Babiloniↄwaↄnɛɛ. Tó wà ma kpámá, aa ma wɛtãɛ. +Tó Dii kúwanↄ yãao, Isailiↄ o +Ɔ̃ Mↄizi yã́pi ò Aalonaɛ ń aà nɛ́ↄ ń Isailiↄ píi. +Kɛ́ Aalona a go dↄ̀ Egipi íↄla, ↄ̃ blↄↄↄ bↄ̀lɛ lì bùsupia. +Aali mↄ́ ń a gbápio ń a kùlao ń a nísi pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́uo, í mↄ Diiɛ. Mpi ń n nɛ́ↄ á baan we gↄↄpii lá Dii dìlɛwa. +Kɛ́ Yosɛfu vĩ̀iↄ è ń mae gà, aa òkↄ̃ɛ: Tó Yosɛfu fɛ̀lɛwanↄ, mɛ́ a ye vãi pↄ́ wá kɛ̀ɛ píi fĩabowɛ̃ɛ sↄ̃ bɛ? +Yakↄbu yã́ pↄ́ Labã nɛ́ↄ lɛ́ o mà aa mɛ̀: Yakↄbu wá mae pↄ́ↄ sìwà píi. Wá mae àizɛɛ mɛ́ aà kà ↄdawa. +Kí zɛa a mↄ̀pɛlɛ saɛ, ↄ̃ à ɛ̀a zɛ̀ ń Dii bàakuańnↄ yãdilɛaↄ. À mɛ̀ á tɛ́ Diizi, iↄ aà yãdilɛaↄ ń aà yãdanɛo kũa, iↄ aà ↄtondↄkĩi gwa ń nↄ̀sɛmɛndoo ń a pↄeão píi, iↄ Dii bàakuańnↄ yã́ pↄ́ kú lápi guu ma. +À yã́pi ma á Yakↄbu bui kíaↄ, á Isaili kpalablenaↄ! Á ye yã́zɛde gĩyãio, i yã́ pↄ́ zɛ́ vĩ fuangbaɛ. +Mↄizi tↄ̃zↄ̃yã dàɛ́, ↄ̃ i tↄ̃zↄ̃ kã́mabogↄↄzĩ. (Kási i kɛ Mↄizi mɛ́ dàalɛo, à bↄ̀ á dezi káauↄ kĩ́iɛ.) +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, lá Lua yewázi màa, sema wàↄ yekↄ̃i sↄ̃. +Á tɛ́ dṹniaɛ bee tufai, a misìilɛ ĩ́an gbãadeↄ kíaɛ, nisĩna pↄ́ dↄaaa luayãmansaiↄnɛ ń a tiaopi. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ wiipi mà, aa mɛ̀: Bↄ́ wii gbãa mɛ́ dↄ Ɛbɛluↄ bòoui? Kɛ́ aa dↄ̃̀ Dii kpagolo mɛ́ pìla ń bòou, +Máↄ kú ń ma gbɛ̃́ Isailiↄ, má ń tó weo. +Dii, fɛlɛ dańlɛ, ní ń kwɛ́, ma si gbɛ̃vãipiↄwa ń n fɛ̃ndao, +Màa lↄ maakɛa ì bↄ gupuau, baa a pↄ́ wi eo a e gↄ̃ ulɛao. +Dii, dé mɛ́ zɛ́ vĩ à gɛ̃ n uai? Dé mɛ́ a fↄ̃ àↄ ku n gbɛ̀sĩsĩ musui? +Ḿmɛ n ma sↄ̃ pɛ̀mɛɛ, n ma ikàsa ma da nↄ̀sɛu. +À gwa lá bùsupi dɛ, tó a gbɛ̃́ↄ gbãa ge aa busɛ, tó aa dasi ge aa bílao, +Tàae fĩabobↄ yãdilɛaↄn kɛ: Aↄ dɛ Dii pↄ́ ũ a zɛ́i. +I kɛ malaikaↄ ↄ̃ Lua dṹnia zia pↄ́ wálɛ a yã́ o nànɛ́ ń ↄzĩo. +Ɔ̃ aa ńzĩa sɛ̀ lɛsĩ aa yã́ pↄ́ má ye a gĩyãio kɛ̀, ↄ̃ ma ń suumpà lá ń èwa. +Mámɛmaa Làasoode ma mɛ̀: Yã́ pↄ́ ma bↄwà gwa. Kɛ́ málɛ yã́ gwa zɛ́zɛ mà e a mi dↄ̃, +Ezekia ń a gbɛ̃́ↄ pↄ kɛ̀na yã́ pↄ́ Lua kɛ̀ a gbɛ̃́ↄnɛwa, asa yã́pi kɛ̀ gↄ̃̀ↄgↄ̃ↄɛ. +A gↄↄ a mↄ kɛ́ n ibɛɛↄ gbà lɛsĩↄ da lianzi, aai n káka, +Aalɛ si wɛ̃́lɛ guu, aalɛ bàalɛ bĩ́i musu, aalɛ dɛdɛ kpɛ́ↄwa, aalɛ gɛ̃ fɛnɛntiↄ guu lán kpã́iↄwa. +Kɛ́ Yesu mà wà Zãa kũ̀ wa dàkpɛu, ↄ̃ à tà Galile. +Bɛa ísia guo wa dↄ Silisi ń Pãmfili bùsuↄzi, ↄ̃ wa ka Mila, Lisi bùsuu. +Tadibↄpiↄ musu dɛ bòolooo, a lɛsĩ ↄtã doɛ. A gbapɛlɛↄ ń a mↄ̀pɛpɛɛↄ nana tadibↄpiↄ musu. +Aàpi sↄ̃ a bↄ aà ↄzĩo, wa aà kũ na Babɛli kíapiɛ a ↄzĩɛ. Aa wɛsikↄ̃lɛ, aai yãbↄ kↄ̃ lɛ́u, wi taaànↄ Babɛli. +N kua adoa, n gɛ̃ wɛsia vãilɛa, ńyↄ̃ fↄ̃ yãvãikɛa gwao. Bↄ́yãi niↄ bↄnkpɛdeↄ gwa ń wɛ́oi? Tó gbɛ̃vãiↄ lɛ́ gbɛ̃maaↄ mↄmↄ, bↄ́yãi niↄ nílɛi? +Kɛ́ Mↄizi lɛ́ kpɛ́pi dↄ, à a zɛbↄↄ dìlɛdilɛ gĩaɛ, ↄ̃ à a lipɛpɛɛↄ pɛ̀pɛu, à a lipↄ̃ↄↄ sↄ̀lↄsↄlↄu, ↄ̃ à lipɛlɛↄ pɛ̀lɛpɛlɛ. +Ma zugaae pↄ́ á pì duunkɛbↄ ũpi sɛ̀, má kpàsa à tɛkũ̀, ↄ̃ má gbɛ̃̀gbɛ̃ kɛ́lɛkɛlɛ e a tí bↄ̀, ↄ̃ ma a típi zù í pↄ́ lɛ́ bàalɛ gbɛpi pↄlɛua. +Tó Setãu íbɛlɛsɛ̀ ń a gbɛ̃́ↄ, kpelewa aà kpala aↄ zɛai? Má ò màa kɛ́ i mɛ mi tã́agonɛ́ ń Beezebu tↄ́o yã́iɛ. +ãma má è iko pãle ku ma mɛ guu, ìↄ zĩka ń iko pↄ́ kú ma nↄ̀sɛ guuo, a tò má na duuna iko pↄ́ kú ma mɛ guu ↄzĩ. +Kɛ́ aa kà Egipi, Egipiↄ è nↄɛpi maa kɛ̀ zài. +Ɔ̃ Yesu wɛpã̀ńla à mɛ̀: Yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalauɛ bee dɛ kpelewa ni? Gbɛ pↄ́ ɛ̃bonaↄ pãkpài mɛ́ gↄ̃̀ gbɛↄ mide ũ. +a ìwaↄnɛ píi ń aà dↄaiↄ ń Gatade gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ pↄ́ tɛ́aàzi za Gataↄ, aa gɛ̃̀ píi. +Kɛ́ à wɛzù, ↄ̃ à Isailiↄ è kálɛa ń buiwa. Lua Nisĩna dìɛ̀, +A yã́i tò, o Isailiↄnɛ ma Dii Lua ma mɛ̀, i kɛ á Isailiↄ yã́i málɛ bee kɛio, ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa, á tò a ↄ̃̀ↄkpà gu pↄ́ a tau buiↄ guu yã́iɛ. +Ma mɛ̀: Bɛlasaa, ↄ̃nↄnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ, má dↄ̃ kɛ́ ń Lua pↄ́ a kua adoa Nisĩna vĩ, asiiyã líↄ zĩũ nɛo. Yã́ pↄ́ má è nana guun kɛ. Ǹ a bↄↄlɛkɛmɛɛ. +Wà bùsupi dìlɛ Lefaiↄ pↄ́ ũ lↄɛ, asa aa ku we yãaɛ. Amↄniↄ ì onɛ́ Zaũzumiↄ. +Ɔ̃ kípi aà là à mɛ̀: Bↄ́ ń yeii? A wèwà à mɛ̀: Gyaan ma ũ, ma zã́ gàɛYoadã, Yelusalɛũ nↄɛɛ. +Pↄ́pii wɛ́ dↄnzi, ni blɛ kpámá a gↄↄwa. +Simↄↄ Piɛɛ wèwà à mɛ̀: Dii, dé kĩ́i wá gɛ́ui? Ń wɛ̃ni láasai yã́ vĩ. +Aali zwã̀a búuna kú tulaletikatɛakĩia, aai ayo báa kúa. Bee gbɛa aali a lipↄ̃ↄↄ sↄlↄu. +Swã́kpa ma yã́i Dii, laaidↄ ma yãwaaipaawa. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ tà a bɛ. +Kɛ́ wà tɛkà ua guo, wà kàlɛ lìai, ↄ̃ Piɛɛ mↄ̀ sↄ̀lↄ ń guu. +Tó màan sↄ̃o, tɛ́ a bↄ Abimɛlɛki kĩ́i à kṹ á Sikɛũdeↄ ń á Bɛmilodeↄwaɛ, tɛ́ i bↄ á kĩ́i sↄ̃, i kũ Abimɛlɛkiwa. +Tó gbɛ̃́ ye tↄbↄ, ìli a yã́ↄ kɛ asii guuo. Lá ńlɛ yã́ɛ beeↄ taa kɛ, ǹ nzĩa ↄlↄ dṹniaɛ. +Ma n to we yãa yↄↄ gĩaɛ, ãma má ɛa n si ma sùuu zↄ̃ↄ yã́i. +Lá Lua Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo suumpà ń wɛ̃́lɛ pↄ́ kú ń saɛↄ, màa gbɛ̃e aↄ ku Babɛli lↄo, baa do. Ma Dii mámɛ má ò. +Mↄizi lípanapiↄ kàlɛ Dii aɛ ikoyã zwã̀akpɛu. +Ɛzↄ̃nↄ yoa Yelamɛli nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ian Laũ ũ, a gbɛa Buna, Olɛni, Ozɛũ ń Ahiao. +Ma ka lɛ́lɛa, miↄ ku yãↄ̃mauɛ gↄↄpii. +Ia gↄ̃u zã́u maa dɛ kua kpɛ́u sãnu ń nↄ sòledeola. +Ɔ̃ kí Zedekia ònɛ́: Má dↄ̃ a kú á ↄzĩ kↄ̀i? Bↄ́ á ye mà kɛ lↄi? +Ɛsitoni mɛ́ Bɛlafa ń Paseao ń Tehinao ì. Tehinapi mɛ́ Naasa kàlɛ. Lekadeↄn we. +Kɛ́ à ń gbá pìpinɛ́ a làa, à a ula sɛ dà, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ lↄ. A ònɛ́: A yã́ pↄ́ má kɛ̀ɛ́ dↄ̃̀a? +Tó saona sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò gbɛ̃eɛ, saobↄpi báa líↄ dɛ saonapi pↄ́ ũ. +Ásu to gu dↄ a kĩniwao. Tó a kĩni gↄ̃̀, à kátɛu à tɛ́kũ. +A a malaikaↄ zĩ ń kã̀aeↄ gbãao, aa a gbɛ̃́ pↄ́ à ń sɛ́ↄ kãaa za dṹnia gola síiↄ̃wa za luabɛ lɛ́la e a lɛ́le. +Á wɛ́ vĩ, ili gueoa? Á swã́ vĩ, ili yãmaoa? Yãe lí dↄáguoa? +A maa ǹyↄ̃ yã́ mɛ̀n plapiↄ kũaɛ, ńsu ↄkpaio, asa gbɛ̃́ pↄ́ Lua vĩa vĩ ì yã́piↄ zɛ́ e píiɛ. +Dii Yesu aàↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń a gbɛ̃́ↄ píi. +e aà aà ibɛɛↄ kɛɛ̀ aà gbadibↄ ũ. +Ãnusu su dɛ tↄnu àaↄ̃ao. Pↄ́wɛna su dɛ tↄnu baakwiao. Vɛ̃ɛ ń nísio su dɛ litili ↄ̀aa baobaoao. Wisi sↄ̃, lá a yei lɛ́u. +Wa á tàitainaↄ taitai píiɛ, wi tá ń á ibɛɛↄ zĩ̀zↄↄ ũ píi. Gbɛ̃́ pↄ́ aa á pↄ́ↄ nàaaↄ gↄ̃ pↄ́ naaaaↄ ũ sↄ̃ɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa á pↄ́ↄ sɛ̀lɛↄ gↄ̃ pↄ́ sɛ́lɛaↄ ũɛ. +Nɛ́ ikoyãdana wɛ́ kɛ̃a, lalasideↄ gbɛ̃na ì wida a maewaɛ. +a ònɛ́: À gɛ o á diiɛ, Dii mɛ̀ asu to vĩa a kũ Asiliↄ kía ìwaↄ dↄ́ɛaanↄ yã́ pↄ́ a màpi yã́io. +A tó yã́ bↄnnↄ na lán gudↄawa, a to ǹ bↄ maa lán fãanɛwa. +Ɔ̃ Ɛlia ò kípiɛ:tò ńyↄ̃ fɛlɛ lii pↄ́ ń wúlɛwàwao, ńyↄ̃ gaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ á dílɛ, ade ma dilɛɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ma dilɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ dìlɛɛ. +À nɛgↄ̃ɛↄ ì lↄ gbɛ̃ↄn sↄo: Asuba, Oɛli, Bɛlɛkia, Asadia ń Yusabɛsɛdio. +Gↄↄ pↄ́ Davidi ku Zifi bùsu líkpɛu, a mà Saulu ń aà gbɛ̃́ↄ lɛ́ mↄ́ a dɛi. +Swa píi í ìↄ ka ísiauɛ, kási ísia lí pao, ípiↄ i ɛa su swapiↄ miwa. +Loma Yesudeↄ wá bao mà, ↄ̃ aa mↄ̀ daiwálɛ. Gbɛ̃eↄ wá lé Apiuɛlɛu, gbɛ̃eↄ sↄ̃ gu pↄ́ wì mɛ Pilakĩiaaↄ̃u. Kɛ́ Pↄlu ń é, à Lua sáaukpà, aà sↄ̃ nìni. +Aaì aso gbia yeye da gbɛ̃́ↄnɛ ń gã̀uɛ, mɛ́ baa ↄton do aaliↄ ye kaio. +Málɛ wɛ̃na wii lɛma, swã́sɛmazi, málɛ ma ↄ sɛ n kúkĩi oi. +i ↄna a miwa, i a kòlokpa kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, Aalona nɛ́ↄ i a au lɛ́ saokĩiwa aa liai. +Gↄↄ bee Dii Zĩgↄ̃de aↄ dɛ lán kíafua gawidewa a gbɛ̃́ kↄ̃naↄnɛ, ↄ̃mɛ aↄ dɛnɛ́ lán tulu kɛfɛnawa. +Aa ò Amↄniↄnɛ: Wá wázĩa kpáwá zia, í á pↄeã kɛwá. +Tó á gbɛ̃e zↄ vĩ, àlɛ sɛ̃waɛ̀ ge àlɛ sãↄ dãɛ̀, tó à sù ń buao, aà dii a oɛ̀ aà mↄ pↄble gↄ̃̀ↄ yã̀? +Aa ò ń nↄ̀sɛu: Wà ↄtↄ̃má míↄmiↄ. Aa tɛsↄ̃̀ wá bùsu lousisikpɛↄwa. +Gↄↄ bee aa dasio, wìli ń yãdao, aa ku Kanaa bùsuu bↄ̀mↄↄ ũɛ. +ↄ̃ Lua aà bↄ̀ kpalau, à Davidi kpà aà gbɛu. Lua Davidi yãò à mɛ̀, á è Yɛse nɛ́ Davidi làasoo doũanↄ, a a pↄeã píi kɛɛ. +E wɛ̃́ndiaↄ aaↄ zɛ́ e aaↄ gɛ́ ii ń kí Aasueluo, sema aa yã́ pↄ́ wa dìlɛnɛ́ kɛ gĩa e mↄ kuɛpla. Wìↄ nísi pↄ́ wa kɛ̀ ń líↄ gĩ nao dↄↄmá e mↄ soolo, ↄ̃ wìↄ ń kɛkɛ ń tulaleↄ ń nↄɛ mɛkɛkɛbↄↄ e mↄ soolo. +Gbɛ̃́ pↄ́ zia yã́ɛ bee kyokɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa a yãmà aa kũaↄá báaadeↄnɛ, asa a gↄↄ kãikũ̀. +Gↄↄ pↄ́ wá dɛɛ̀ gɛↄ ũ wá tàaeↄ yã́i, à wá vú ń Kilisio sãnu. À á suabà a gbɛ̃kɛ guuɛ. +Za gↄↄ pↄ́ ma Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi e gbã mi bɛkpao. Miↄ sↄ̃kĩikpakpaɛ, zwã̀akpɛ mɛ́ ma kúkĩi ũ. +Wɛ̃́lɛ mɛ̀n blakwi plasai ↄ̃ á kpámá, wɛ̃́lɛ píi ń a tↄↄlɛo liaai. +Tó Egipiↄ Tiideↄ baopi mà, aa bã̀abãabo. +À aà táasilɛ ĩatɛ̃ ń mↄvuao! À aà táasilɛ saaninaↄ píi! +Swã́li pↄ́ à a wabikɛ̀mápiↄ vua gbia kà kiloo bao, mↄkampɛɛↄ ń swã́liↄ ń gomusu tɛ̃a pↄ́ Madiã kíaↄ daaↄ ń mↄ̀yabaa pↄ́ kú ń yiongoↄ waawaↄ bàasi. +Ɔ̃ ziiapi ò a sↄ̃ guu: Ma dii lɛ́ ma bↄ zĩuɛ, má kɛ kpelewa ni? A kɛ má fↄ̃ sɛ̃wao, mɛ́ baakɛa dɛmɛɛ wí ũ. +Bauliũ gbɛ̃́ Azemavɛ, Saaleboni gbɛ̃́ Ɛliaba, +Ɔ̃ Davidi mɛ̀: A maa, má lɛdoũkɛnnↄ, ãma yã́ mɛ̀ndo málɛ gbɛama. Tó ńlɛ mↄ́ ma gwai, tó ni mↄmɛɛ ń Saulu nɛnↄɛ Mikalioo, ńsu tó wá wɛ́ kɛ síiↄ̃o. +Isailiↄ su sↄ̃ kpaaũkpɛi lↄo. Tó aa sↄ̃̀i, aa ń duuna gbɛeɛ, aai ga. +Málɛ oɛ́, a zɛńnↄ kpakpaɛ. Ń beeo tó Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ̀, a a náaikɛna e dṹniaua? +N gbɛ̃́ pↄ́ azĩa dìlɛ ↄ̃nↄna ũ èa? Sↄũ sã̀ↄwà. +Davidi wɛ̃nalɛɛ bee sì Saulu ń a nɛ́ Yonatãao gaa yã́ musu. +Aaì o líɛ: Wá maen n ũ, aaì o gbɛɛ: Ḿmɛ n wá í. Aa bↄ̀ ma kpɛ, aai zɛmanↄo. Gↄↄ pↄ́ taasi ń lé, ↄ̃ aaì mɛ mà fɛlɛ mà ń suaba. +Kɛ́ à kà kãi ń Egipio, a ò a naɛ: Má dↄ̃ nↄanan n ũ. +Àli pↄ́ pↄ́ á yei lú ń ↄ̃apio, zu ge sã ge vɛ̃ɛ ge wɛ̃ ge pↄ́ pↄ́ á pↄ gbà píi, í ble Dii á Lua aɛ we à pↄnakɛò, ápiↄ ń á bɛdeↄ píi. +Aà bàa kú ń Ablahaũo, à ɛ̀a yã́ doũpi lɛgbɛ̃̀ Izaakiɛ lↄ. +Gbɛ̃na ń gbɛ̃nao aaì ↄ̃nↄkɛkↄ̃ɛ, aali sĩana okↄ̃ɛo. An lɛ́ dↄ́ɛkɛ̀ ń ɛɛo, aaì tàaekɛkↄ̃ɛ e wà kpàsa. +Wúlɛbↄ kɛ geseũ, a ń pooo, zwãa kɛ̀ teeeũ, a kúńlao. +aà dii a su gↄↄ pↄ́ aà wɛ́ dↄiowaɛ, zaa pↄ́ a dↄ̃owa, i aà zↄ̃ɛzↄ̃ɛ, i aà baa daaa ń luayãdansaiↄ. +Má ònɛ́: Wa wá gbɛ̃́ Yuda pↄ́ gↄ̃̀ buipãleↄ pↄ́ ũↄ bò wá gbãa lɛ́u, ↄ̃ á tò á gbɛ̃́ↄ lɛ́ ńzĩa yiawá lↄa? Ɔ̃ aa nílɛ kpɛ̃́, aai yãe e òo. +Aa ma vɛ̃ɛliↄ ↄ̃̀ↄkpà, aa ma kaadↄɛnliↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ. Aa a tɛɛ wòlo kↄ̀lɛ, a gↄ̃na gↄ̃̀ kpá púuu. +Ɔ̃ gbɛ̃́pi wè Yoabuwa: Baa tó wà ã́nusu kà ma ↄu mɛ̀n ↄ̀aa sↄo, má fↄ̃ ↄkã kíanɛpiwao, asa kí yãdìlɛnɛ ń Abisaio ń Itaio wá swã́ mà, à mɛ̀ wà ↄlia ɛ̀waaso Abisaloũpizi. +Ɔ̃ Hilaũ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Salomↄↄwa à mɛ̀: Ma lɛ́kpãsã pↄ́ ń kɛ̀mɛɛ mà. Má kɛ lá ń yeiwa sɛdɛ líↄ ń pɛ̃liↄ yã́ musu. +Kɛ́ gu dↄ̀ lↄ, aa fɛ̀lɛ káaukaau, ↄ̃ aa è Dagↄ̃ lɛ̀lɛ zĩ́lɛ a gbɛɛu lↄ Dii kpagolo aɛ. Aà mi ń aà ↄↄ wòɛ kálɛa kpɛɛlɛ bèewa. Aà gbↄ̃u gↄ̃̀ dilɛ ado. +À ma mìsi, mi ta miauo, málɛ pↄnakɛ aà gupuau sa. +A soolode tↄ́n Iteaũ, aà da tↄ́n Egela. Davidi naↄ nɛ́piↄ ì Hɛblↄ̃ɛ. +ↄ̃ aa babuuna lɛtãnkɛ̀ wa dↄ̀dↄ zwãapiↄ lɛ́ↄwa +Dii náaikɛnaↄ dɛ lán Siↄna gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ deea vĩo aↄ ku gↄↄpiiwaɛ. +Isailiↄ ì sɛ́lɛ wà lↄ gbɛu ge aaì zↄ̃ góu. Aaì disa aa kàa kɛò. A í na lán kàagbaalawa. +Lua, n fɛlɛ n yãgↄ̃̀gↄ̃ dṹniaɛ, n yɛ̃̀ɛɛsaideↄ suabà. +Má tó n bui dasikũ. Má báaadangu, mí n tↄbↄ, n kĩ́i ↄ̃ wàli ɛ̀fãai eu. +Aa wèwà aa mɛ̀: Tó vãikɛna no, dↄ̃ wi mↄ aà kpáimao. +Dii ma gbɛsi, málɛ lɛzunzi, ńsu ǹyↄ̃ swã́ kákamɛɛo. Tó ń nílɛ, má gↄ̃ lán gbɛ̃́ pↄ́ aa sì bɛdauↄwaɛ. +Yã́ mɛ̀n soolo ku kɛ́ Dii zau, à kà se sopla kɛ́ a ye a gĩyãio. +Gbɛ̃́pii wɛtɛ̀ yã́pii, ↄ̃ à kɛ̀nɛ́ maa. Yã́ pↄ́ kípi lɛ́ kɛ píi ì kɛ gbɛ̃́ↄnɛ maaɛ. +Ma Lua sáaukɛ̀, kɛ́ mi yãebuio dɛála píi, +Aa bↄ̀ Egipi, ↄ̃ aa kà Kanaa bùsuu ń mae Yakↄbu kĩ́i. +Kɛ́ an gbɛ̃e gɛ̀ dopↄↄ wɛɛlɛi bua, ↄ̃ à bↄ̀ bòbo sɛ̃̀ pↄ́wa. À a bɛ bòbo kà a ula pai. Kɛ́ à sùò, ↄ̃ wa pàapaa wa kà dou, gbɛ̃e dↄ̃ lá a dɛo. +Wá dↄ̃ kɛ́ Lua ikoyã píi dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú a ↄzĩↄ yã́ ũɛ, kɛ́ gbɛ̃́pii lɛ́ gↄ̃ kpaaũa, dṹnia gbɛ̃́pii i gↄ̃ tàaede ũ Luaɛ. +Má lɛsi n lɛgbɛ̃a musu, asa n yãdilɛaↄ maa píiɛ. +asa wá dↄ̃ kɛ́ Lua i ikoyã dilɛ gbɛ̃maa yã́io, sema yãdansaiↄ ń swã́gbãadeↄ ń lousisinsaiↄ ń duunkɛnaↄ ń luayãdansaiↄ ń dṹnia gbɛ̃́ↄ ń de ń dao dɛnaↄ ń gbɛ̃dɛnaↄ +Asa aa ye gbɛ̃nazĩnaↄ ń sáaukpa dɛ Lua ń sáaukpaa. +Ɔ̃ àbàaↄ̃kwi (70.000) ń kɛ̀sɛdeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000). Ɔ̃ à ń sↄ̃́ↄ kĩzã zↄ̃̀zↄ̃ píi, mɛ̀n basↄo mɛ́ è bↄ̀. +Wá Kía gbãa vĩ, a ye yã́zɛdei, Ɔ̃mɛ yã́kpalɛkɛa a zɛ́wa dà, à yãgↄ̃̀gↄ̃ Yakↄbu buiↄnɛ a zɛ́wa. +Ńyↄ̃ bↄ n bùsu gugbãntoo títipiu, mpi ń bui pↄ́ kunnↄ dasidasiↄ, íↄ dia sↄ̃́ kpɛ ápii. Á dasi a kɛ zài zĩgↄ̃ waiwaiↄ ũ. +Ɔ̃ à táaò Yesuwa gↄ̃̀ↄ à mɛ̀: Fↄ Mɛtulu. Ɔ̃ à lɛpɛ̀wà. +kɛ́ à e Kilisi yeawázi yàasa ń a gbã̀ao ń a lɛsĩo ń a zã̀o wàaipa ń Lua gbɛ̃́ↄ píi, +Isaili ɛ̀a dàzɛu, ↄ̃ à bòokpà sãdãnaↄ gugwakĩi kpɛle. +Gula aↄ dↄ ma lɛ́u. Ma gbɛ̃́ pↄ́ n ma mìsi, má n táasilɛ. +Bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi dɛ lán Egipi bùsu pↄ́ a bↄuwao. Egipipi a pↄtↄ̃̀, a itↄ̀ á kàwà lán kaa pↄ́waɛ. +Gbɛ̃́ↄ, yã́ pↄ́ gↄ̃̀ɛ́n kɛ: Yã́ pↄ́ sĩana vĩ mɛ́ a gbia, yã́ pↄ́ zɛ́ vĩ mɛ́ a gbãsĩ vĩo, yã́ pↄ́ na mɛ́ a báaa vĩ, yã́ pↄ́ maa mɛ́ wì a sáaukpa, àli làasookɛ yã́ beeↄwa. +Lɛgbɛ̃mɛɛ la gↄ̃̀ↄ ǹ mɛ ń sì ń Luao, kɛ́ ńyↄ̃ bↄ ma kpɛo ge ma nɛ́ↄ ge ma buiↄ. Lá ma gbɛ̃kɛkɛ̀nɛ, kɛmɛɛ màa ń bùsu pↄ́ ń kú a guu gbɛ̃́ↄ. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Gɛ̃n ũma ń ye mà onɛ, ńsu ɛɛtomɛɛo ni? Sĩana o ń Diio. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ dì zàaĩna kpɛ gↄ̃̀ↄ. Aà nↄɛ zĩkɛnaↄ gɛ̀aànↄ gbɛ̃ↄn sↄo. Aa dàzɛu ń Davidi zĩnaↄ, ↄ̃ à gↄ̃̀ aà nↄ ũ. +À Dii tↄbↄ, à kúlɛ Diiɛ ń lousisiulaↄ daa. +Gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛwapi lɛ́ tɛkɛ lán gbɛ̀ bɛɛɛde pↄ́ wì mɛ diamaa ń saadↄaniowa. Nàali liaa kpalabaapizi, a í dɛ búunnↄ lán ɛmɛlodiwa. +À wɛ̃̀sã gbɛ̃̀nɛgbɛ̃nɛ pↄ́ má kɛ̃̀ ń mazĩa ↄo gwa sa. +Ma Lua, ma yã́pi àↄ dↄngu. Ńsu yãmaa pↄ́ má kɛ̀ n kpɛ́ zĩ yã́ musu suumpao. +Gbɛ̃dɛdɛa yã́ mɛ́ wɛ̃́lɛpi pà, gbãamↄanɛ́ ń mↄafilio lí kɛ̃́lɛ a gãaɛo. +Ma Dii ma n sisi yã́zɛde yã́iɛ. Má n kũa n ↄwa, mí n dↄ̃́a. Má n kɛ ma bàakuańnↄ mi ũ, mí n dilɛ buiↄnɛ gupua ũ, +Á è kpelewai? Gbɛ̃ↄn plapiↄ guu, an dé mɛ́ a mae pↄeã kɛ̀i? Aa mɛ̀: Wooɛ. Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́: Ɔsinaↄ ń káaluaↄ gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu á ãa. +Tó nↄa lɛ́ gbɛ̃dɛ, aà pↄble bɛ, kɛ́ á kↄ̃kãaa su yãiɛ́o yã́i. Má yã́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ bↄↄlɛkɛɛ́, tó ma mↄ. +À zĩgↄ̃ↄ kàlɛkalɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu píi, mɛ́ à gudↄ̃akĩiↄ dìlɛdilɛ Yuda bùsuu ń Ɛflaiũ bui wɛ̃́lɛ pↄ́ aà mae kí Asa sìↄ. +à onɛ́ Falaↄ̃ↄ zↄↄn á ũ Egipi yãa, ↄ̃ Dii á bↄ́ ń a gbãa zↄ̃ↄo. +Bùsupi ali blɛkɛɛ́, à mↄ́wáɛ, íↄ ku a guu dↄdↄa. +Kí gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa Simɛi sìsi, ↄ̃ a òɛ̀: Bɛkpa Yelusalɛũ la, níↄ ku a guu. Ńsu bↄ wɛ̃́lɛu la ǹ gɛ́ gueio. +N ma ↄ́ↄlↄa lìlɛ ↄ̃wãa ũ, n ma zwã̀nkasaↄ wòloa, n pↄna dàmɛɛ pↄkasa ũ. +À kpálɛkɛ̀ yãmaai, ↄ̃ à yã́piↄ kɛ̃̀ a zɛ́wa, mɛ́ sĩanaɛ. +À aà táasilɛ musu ń tↄↄlɛo, ísia ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi. +Aa ye ma taitai lán nↄ̀ↄmusu nↄandɛnawa, lán nↄ̀ↄkusi pↄ́ naalɛa gusaɛnawa. +Kɛ́ Yesu gbɛ̃́ bílapiↄ è, à dɛ̀dɛ sĩ̀sĩwa. Kɛ́ à zↄ̃̀lɛ, aà ìwaↄ mↄ̀ aà kĩ́i, +Yudaↄ ń Isailiↄ laatànnↄ sãnu, aa fĩabònɛ ń pↄ́wɛnao ń zↄ́o ń nísio ń líↄo. +Yesu wèmá à mɛ̀: Á mↄafilideↄ, Isaia dↄ̀aa á yã́ ò wásawasa, lá a kɛ̃̀ láuwa à mɛ̀: Buipi ì ma kpɛla ń lɛ́oɛ, an sↄ̃ kua lↄo. +Ma kua yeelɛa guu ma wiilɛ̀ Diizi, ↄ̃ à ma yãmà. +Gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Aminadabu nɛ́ Naasↄ̃, Yuda bui mɛ́ mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ plaade zĩ́ Zuaa nɛ́ Nɛtanɛli, Isakaa buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ Heloni nɛ́ Ɛliabu, Zabulↄni buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ Sedeu nɛ́ Ɛlizuu, Lubɛni buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ sↄode zĩ́ Zulisadai nɛ́ Selumiɛ, Simɛↄ buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ soolode zĩ́ Deuɛli nɛ́ Ɛliasafa, Gada buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ soplade zĩ́ Amihudu nɛ́ Ɛlisama, Ɛflaiũ buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ Pedazuu nɛ́ Gamaliɛli, Manase buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ kɛ̃okwide zĩ́ Gidoni nɛ́ Abidã, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ kwide zĩ́ Amisadai nɛ́ Ahiɛzɛɛ, Dã buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ kuɛdode zĩ́ Ɔkɛlana nɛ́ Pagiɛli, Asɛɛ buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gↄↄ kuɛplade zĩ́ Enana nɛ́ Ahila, Nɛfatali buiↄ kía mↄ̀ ń a gbao. Gba pↄ́ an baade mↄ̀on kɛ: Ãnusu tapɛlɛnti pↄ́ a gbia kiloo do ń kĩnio, auɛlɛbↄ pↄ́ wa pì ń ã́nusuo a gbia galaũ ↄ̀aa síiↄ̃ɛ, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ luakukĩiwa. Wà pↄ́wɛnti yãalɛa ń nísio kà tapiↄ pai pↄ́wɛn gba ũ. Vua toona pↄ́ a gbia galaũ basↄokwi, wà tulaletikà a pai. Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄn kɛ: Zugaaena do, sãsakao do, sãsa wɛ̃dona do. Duun awakpabↄn kɛ: Blesana do. Sáaukpasaↄn kɛ: Zu pla, sãsakao sↄo, blesana sↄo, sãsa wɛ̃dona sↄo. +À ↄbↄ̀ zwã̀akpɛ kálo sɛ̀, à masana kũ̀ ń a ↄplaao, ↄ̃ à Sisela lɛ̀ò à aà mi wì, à aà swãgɛ̃zĩ fↄ̃̀ à aà tↄ̀lↄzↄ̃̀. +wà bua Mↄabu bùsu pↄ́ wì mɛ Aa bùsu lɛ́wa sa. +Nɛ́ ↄ̃nↄde ì a mae lɛdama ma, gbɛ̃́laanikɛna gbaa laai lí tↄ̃́wào. +À fↄkpa á dↄaanaↄwa píi ń Lua gbɛ̃́ↄ píi. Itali bùsudeↄ fↄkpàwá. +Gbɛ̃́ kĩniↄ gbadàda lↄ, vua kiloo baswaaↄ̃kwi (170) ń ã́nusuo tↄnu do ń kiloo basↄoo ń saon ulataoↄ mɛ̀n bàaↄ̃sↄo ń plao (67). +Wa daupi lida pí ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛoɛ ń a kↄpɛpɛkĩiↄ ń a gↄ̃napiↄ gↄ̃̀ↄ. +An kaa Lua kpɛ́ dↄkĩi Yelusalɛũ wɛ̃̀ plaade mↄ plaade guu, Salatiɛli nɛ́ Zolobabɛli ń Yozada nɛ́ Yesuao nà zĩwa ń ń gbɛ̃́ kĩniↄ, saonaↄ ń Levii buiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ zĩ̀zↄkɛu aa sù Yelusalɛũↄ píi. Aa Levii bui pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ dìlɛ Dii kpɛ́ zĩpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ. +Ì gbɛ̃́ pↄ́ aaì bɛkpa musuↄ kwɛ́, ì wɛ̃́lɛ pↄ́ kálɛa lɛsĩↄ bãɛ à pã́lɛ zĩ́lɛ à daaĩ ń bùsutio. +Kɛ́ má dɛ nibↄ ũ, i ma dilɛo. Kɛ́ má bɛ bṹu, i uladamɛɛo. Kɛ́ málɛ gyãkɛ ge wà ma dakpɛu, i mↄ ma gwaio. +Yehoasi yã́ kĩni pↄ́ a kɛ̀ↄ ń a nɛgↄ̃nkɛyãↄ ku Isaili kíaↄ ladau ń lá à zĩkà ń Yudaↄ kí Amaziaoo. +Ma Dii ma mɛ̀, à su ń á yã́o! Ma Yakↄbu buiↄ Kía ma mɛ̀, à á pↄ́ o wà ma! +Ao, málɛ oɛ́, za Abɛli dɛa e à gɛ̀ pɛ̀ Zakali pↄ́ wa dɛ̀ saokĩi ń Lua kpɛ́o zãnguowa, Lua a ń au tↄsi gbãgbɛ̃ↄwaɛ. +Ńsu to vĩa n kũo. Yã́ pↄ́ ń gbɛ̀a píi, má kɛnɛ, asa wɛ̃́lɛdeↄ dↄ̃ píi kɛ́ nↄ maan n ũ. +Pedaia nɛgↄ̃ɛↄn Zolobabɛli ń Simɛio ũ. Zolobabɛlipi m��́ Mɛsulaũ ń Ananiao ì ń ń dãe Selomio. +Kɛ́ aa gɛ̀ lúi, ↄ̃ nↄsɛna kà. Gbɛ̃́ pↄ́ an sↄu màↄ gɛ̃̀aànↄ nↄsɛ guu, ↄ̃ wà gbatà. +Ma Dii ma mɛ̀, Ɛdↄũↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, a dɛ beea se, ma pↄ a weemáo. Aa pɛ̀lɛ ń daɛↄzi ń fɛ̃ndao, aai gbɛ̃e wɛ̃nagwao. Aa pↄkũmabↄ̀bↄmá zɛzɛsai, an pↄ fɛ̃ańzi i kpálɛo. +Aaↄ dɛ nɛgↄ̃naↄ ũɛ, aa ↄ̃zↄ̃ ń ibɛɛↄwa zĩkawɛ̃lɛ zɛ́u lán pɛ̀lɛawa. Lá má kúńnↄ, aa zĩka, aai sↄ̃deↄ fu. +Kí Daliusi kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu, a mↄ kɛ̃okwide Kisele gↄↄ síiↄ̃de zĩ́, ma Zakali, Dii yãòmɛɛ. +Ɔ̃ à wùlɛ nɛ́piwa. À lɛpɛ̀ aà lɛ́wa, à wɛpɛ̀ aà wɛ́u, à ↄdàda aà ↄↄu, à kùa kã́ màmawà e aà mɛ gɛ̀ wãa kũ̀. +Aa kɛ̀ lá Mↄizi ònɛ́wa, aa ã́nusu pↄ́ↄ ń vua pↄ́ↄ ń pↄkasaↄ gbɛ̀a Egipiↄwa. +Asɛɛ buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Pↄnadeↄ Asɛɛ buiↄ dɛ bui kĩniↄla, aaↄ naaànↄ dɛ ń gbɛ̃́ↄla, aa ń gbá pípi ń nísio. +Ɔ̃ Isimaɛla gbɛ̃́ pↄ́ aa gↄ̃̀ Mizipaↄ kũ̀kũ píi, kía nɛnↄɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ dↄaiↄ dↄaana Nɛbuzaladã Gedalia dìlɛ ń dↄaana ũ aa gↄ̃̀ weↄ, ↄ̃ à dàzɛu àlɛ tá Amↄniↄ bùsuu. +A yã́ mɛ́ tò tó gbɛ̃́ yã́ pↄ́ wa dìlɛpiↄ mɛ̀ndo gbàɛ, baa a pↄ́ pↄ́ kɛ̃́sãańzi, mɛ́ ì da gbɛ̃́ↄnɛ aa kɛ màa, ade aↄ kɛ̃́sãańzi kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gbɛ̃́ↄ guuɛ. Tó gbɛ̃́ kũa mɛ́ ì danɛ́ màa sↄ̃, ade aↄ zↄ̃ↄ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gbɛ̃́ↄ guuɛ. +Wabi pↄ́ a kɛ̀ ń lá Dii sìaànↄo ku guenaↄ taalau sãnu ń duuna pↄ́ a kɛ̀ à bↄ̀ Dii kpɛ e àↄ gɛ́ azĩa busaio. Gu pↄ́ à gulɛsĩↄ bòuↄ ku lápi guu lↄ ń gu pↄ́ à Asetaati lí ń tã́a pãleↄ pɛ̀lɛpɛlɛuↄ. +Tó wa mɛ̀ wá duuna vĩo, wálɛ wázĩa sãsãɛ, wá sĩana vĩo. +Wà bùsu kpaalɛ buipiↄnɛ ń pↄ́ ũ an dasilɛu. +à mɛ̀: À ma! Wálɛ gɛ́ Yelusalɛũɛ. Wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpá saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄwa, aai yãdaaàla, aai aà kpa luayãdↄ̃nsaiↄwa aa aà dɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lá Yoakiũ kɛ̀waɛ. +Lɛ pↄ́ Dii zↄ̀blena Davidi sìɛ̀ gↄↄ pↄ́ à aà bↄ̀ Saulu ń aà ibɛɛ kĩniↄ ↄzĩ. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ, aà yã́ pↄ́ Lua Nisĩna lɛ́ o Yesudeↄnɛ ma. Má gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè gba mana pↄ́ ulɛa, mí aà gba gbɛpua boolona pↄ́ wà tↄ́ dafu kɛ̃̀wà. Gbɛ̃e aↄ tↄ́pi dↄ̃o, sema gbɛ̃́ pↄ́ má kpàwàpi. +Tia kɛ́wa, Amↄniↄ ń Mↄabuↄ ń Sei gbɛ̀sĩsĩdeↄ fɛ̀lɛwanↄ. Kɛ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi, ni we aa lɛ̀lɛ ń bùsuↄwao, ↄ̃ aa pã̀alɛnɛ́, aai ń midɛo. +Nɛlia nɛ́ Baluku yã́ pↄ́ ãnabi Zelemii òɛ kɛ̃̀ láu. A gbɛa ↄ̃ Zelemii yã́ bee òɛ̀ Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu. +Kɛ́ aa kã̀aa we, ↄ̃ aa itↄ̀ aa kↄ̀lɛ Dii aɛ. Gↄↄbeezĩ aa lɛyè aa mɛ̀: Wa duunakɛ̀ Diiɛ. Ɔ̃ Samuɛli yãgↄ̃̀gↄ̃ Isailiↄnɛ Mizipa we. +asa sↄũↄ yaalↄ dɛ lán kù tɛ́ pũnaa kĩnauwaɛ. Beeá pãɛ lↄ. +i gupu gbɛ̃́ pↄ́ kú gusiauↄnɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú ga lɛ́zĩↄ, i wá gbá pɛ́lɛ aafia zɛ́u. +Ɛ̃nɛ́, ńsu namáo, kɛ̃́má, ǹ n gɛa kɛ. +ↄ̃ Yakↄbu Maliama zã́ Yosɛfu ì. Maliamapi mɛ́ Yesu pↄ́ wì mɛ Mɛsii ì. +Má a nàali bↄ louwa ma bàa kua ń dṹniao seela ũ. +Yosafa ń a gbɛ̃́ↄ gɛ̀ ń pↄ́ↄ naaai, ↄ̃ aa pↄtuoↄ ń kũ̀sũaↄ ń pↄkasaↄ ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ è zↄ̃ↄzↄ̃ↄ. Aa nàaa, aai fↄ̃ sɛ̀ píio. Aa ń pↄ́ↄ sɛ̀lɛ e gↄↄ àaↄ̃ɛ, kɛ́ a zↄ̃ↄ yã́i. +Ásu tó á ibɛɛↄ yãe iwãa ká á pↄao. Bee aↄ dɛnɛ́ seela ũ kɛ́ aa mipɛ̀ kaalɛwa, ápiↄ sↄ̃ bↄa maa. Bee bↄ̀ Lua kĩ́iɛ. +Málɛ oɛ́, za gbã má vɛ̃ɛbɛi mi lↄo. Sema tó kpala pↄ́ bↄ̀ ma Mae kĩ́i bↄ̀ gupuau, ↄ̃ má a dafu miánↄ. +Ãnabi ɛgɛnaↄ mↄ dasi aa gbɛ̃́ↄ sã́sã dasi, +À lɛsi Diiɛ, àlɛ kible Siↄna, à aà yãkɛaↄ kpàwakɛ bui píiɛ. +Ɔ̃ malaika pãle pↄ́ tɛ́ iko vĩ bↄ̀ saokĩi. À lɛ́ gbãa zù gbɛ̃́ pↄ́ kↄma lɛna kũapizi à mɛ̀: Ǹ n kↄma lɛna ka tↄↄlɛ vɛ̃ɛ kↄ́ↄi ǹ zↄ̃, asa a bɛ màɛ. +Tó swã́ mɛ̀ lá wɛ́n a ũo, á dɛ mɛ̀ pↄ́ ũo, bee yã́i àↄ dɛ mɛ̀ pↄ́ ũoa? +Gbɛ̃́ pↄ́ ì pãkpa a zĩiá músi dãunaɛ. +À wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: Babɛli gà, mɛɛwia zↄ̃ↄpi gà. À gↄ̃̀ zeeↄ kúkĩi ũ, tã́a bui píi tòo ũ, bã pↄ́ wì ń tɛ̃bo wa ye ń gĩyãioↄ bɛ ũ. +À ɛ̀a òɛ̀ saona Ilikia lá kpàwa, ↄ̃ à a kyokɛ̀ kíɛ. +má n kpa gbɛ̃́ káauↄ kĩ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ aa sì bɛdauↄ. Má tó ǹyↄ̃ ku tↄↄlɛ nↄnau we ń gbɛ̃́ pↄ́ sì bɛdauↄ bɛzia pↄ́ a vuo ũ. Ńyↄ̃ su n kúkĩi dṹniau la lↄo. +Mↄizi sãsakaopi kùla sɛ̀ lↄ, a mↄ̀ Diiɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ mↄɛ̀ ũ, lá Dii dìlɛɛ̀wa. Kulapi mɛ́ Mↄizi baa ũ. +Gↄↄ bee í wɛ̃nide a bↄ Yelusalɛũ à bàalɛ, a kĩni i ta gukpɛ oi Ísida Wisideu, a kĩni i ta bɛaɛ oi ísiau saɛ ń buziɛo píi. +Aà táaoa ń sↄ̃o dilɛa ì gↄ̃ sea tá ũ, aà yã́zɛkalɛa ì aà fuangba. +Kɛ́ aa pↄblè aa làa, Yesu Simↄↄ Piɛɛ là à mɛ̀: Zãa nɛ́ Simↄↄ, ń yemazi dɛ lá gbɛ̃́ɛ beeↄ yemazilaa? A wèwà à mɛ̀: Ao Dii, ń dↄ̃ kɛ́ má yenzi. Yesu òɛ̀: Blɛ kpa ma sãnɛbↄlↄↄwa. +Ɔ̃ Ɛlia ò bílaɛ: À sↄ̃mazi! Kɛ́ aa sↄ̃̀aàzi ḿpii, ↄ̃ à Dii gbagbakĩi pↄ́ wa gbòo kɛ̀kɛ lɛ́ bo. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ yã́ pↄ́ Isailiↄ Lua ò vĩa vĩↄ kã̀aamazi píi zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ bↄa Lua kpɛpi yã́i. Lá yã́pi dìa, ma gↄ̃ zↄ̃lɛa we e sa oosi ogↄↄ. +Ɔ̃ kí ń Amanio gɛ̀ pↄblei ń Ɛsitɛɛo. +Kási i azĩa busa Diiɛ lá a mae kɛ̀wao, a tò a tàaeↄ dɛ̀dɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì pↄ́pii ble suli saka gbɛ̃́ pↄ́ lí pↄ́pii bleoguo, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lí pↄ́pii bleo suli gbɛ̃́ pↄ́ ì pↄ́pii ble tàae eo, asa Lua aà sìɛ. +Asa ma Dii ma mɛ̀ tia kɛ́wa má bùsuɛ bee gbɛ̃́ↄ zuzu lán gbɛwaɛ. Má ń ásookɛɛ, wi ń kṹkũ. +À á bleↄ ń á sãↄ ń á zuↄ sɛ́lɛ lá á òwa. À gɛ́i, í samaaomɛɛ. +Dii tò aa suabana è, ↄ̃ aa bↄ̀ Siliↄ ↄzĩ, ↄ̃ baade ku a ua lá a ziwa. +Tↄↄlɛpi kpɛdo gbã̀a iↄ Levii bui pↄ́ aaì zĩkɛ Dii uaↄ mɛ́ aaↄ vĩ. An wɛ̃́lɛↄ iↄ ku we. +Kpↄ pↄ́ kú a guuↄ gàga, ↄ̃ Niili ípi gĩdↄ̀, Egipiↄ fùa mii. Au daa gua Egipi. +Tó n ↄ mɛ́ ì to ǹ fu, zↄ̃. Gɛ̃a àizãna guu kↄ̃̀ↄ ũ maa dɛ n taa tɛ́ gasai guu ń ↄ mɛ̀n plaola. +Wá yã́pi ulɛ wá nɛ́ↄnɛo, wá Dii táasilɛa da wá tↄũnaↄnɛ ń aà gbãao ń yãbↄnsaɛ pↄ́ a kɛ̀ↄ. +A òɛ̀: Gɛ ǹ oopi Siloe í guu. (Bee mɛ̀ í sísia.) Ɔ̃ à gɛ̀ oopì, ↄ̃ à sù wɛ́ wɛ̃a. +N gɛwanↄ gukpaoloonau, n wá wó wì ń aso gbiao. +Ãma bùsupideↄ gbãa. An wɛ̃́lɛↄ bĩ́i vĩ mɛ́ an wɛ̃́lɛpiↄ zↄ̃ↄ maamaaɛ. Wa Anaki buiↄ è we. +Bↄa we à gɛ̀ pìla buipãle lousisina pↄ́ wì mɛɛ̀ Titiu Yusitu bɛ lousisikpɛpi saɛ. +Asu nↄsɛ dasio, kɛ́ an yã́ su aà sↄ̃ bleo yã́i. Asu ã́nusu ń vuao kãaaazi zↄ̃ↄzↄ̃ↄo. +Nↄɛ, ńyↄ̃ n zã́ suaban lò, ń dↄ̃a? Gↄ̃ɛ, ńyↄ̃ n na suaban lò, ń dↄ̃a? +tó a fukpaapi kɛ̀ búunnↄ ge tɛ̃́ɛɛ, wàli ↄlↄ saonaɛ, +ↄ̃ à Samali sĩ̀sĩ lù Sɛmɛɛwa ń ã́nusuo kiloo bàaↄ̃kwi, ↄ̃ à wɛ̃́lɛ kàlɛwa, à tↄkpàɛ̀ Samali, kɛ́ Sɛmɛɛ mɛ́ sĩ̀sĩpi vĩ yãa yã́i. +Tó Lua lí gɛ vuo, Kilisi i vuo. +Nɛnↄɛ pↄ́ i gↄ̃ɛ dↄ̃ yãaoↄ sↄ̃, à tó á pↄ́ ũ bɛ̃́ɛ. +Baa tó a lɛkpàaĩ, pãɛ. Baa tó a yãdìlɛ ń kↄ̃o, a kɛo, asa Lua kúwanↄɛ. +A lɛ́ yàasa gã̀sĩsuu kwiɛ, a lɛ́ gĩↄ yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ. Kpɛɛlɛpi gbã̀a gã̀sĩsuu blaɛ, a yàasa sↄ̃ bao. +Ɔ̃ nↄɛpi ulapi kàlɛ a saɛ. Kɛ́ Yosɛfu dii sù, +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ Dii gↄↄ nidɛ! Àkɛa álɛ Dii gↄↄpi nidɛi? Gusia gↄↄɛ, i kɛ gupua no. +Má a gbɛ̀sĩsĩ na á ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ ń á àizɛɛↄ ń á pↄ́ ↄdeↄ ń gulɛsĩ pↄ́ á bòↄɛ duuna pↄ́ á kɛ̀ á bùsuu yã́i. +Ɔ̃ Davidi aà là à mɛ̀: Àkɛa kía pↄ́ Dii kpà dɛa vĩa i n kũo ni? +Dii mɛ́ ì mↄ́ ń taasio ń namao, ì ↄtↄ̃ↄlɛ gbɛ̃eↄwa, ì gbɛ̃eↄ kã́fĩ. +Nɛlia nɛ́ Baluku mɛ́ n swãfɛ̃̀wɛ̃ɛ, kɛ́ à wá na Babiloniↄnɛ ń ↄzĩ, aai wá dɛdɛ ge aai táwanↄ Babɛli. +ń kaa pↄ́ liaai lipɛlɛↄ ń a zɛbↄↄ ń a kũbↄↄ ń a baↄ ń a pↄkele pↄ́ wì zĩkɛoↄ píi. Àli baade aso pↄ́ a sɛ ↄlↄɛ̀. +Saulu tↄũna Mɛfibosɛ gɛ̀ dai kílɛ. Za gↄↄ pↄ́ kí bↄ̀ wɛ̃́lɛu e gↄↄ pↄ́ à sù aafia, Mɛfibosɛ i a gbá pípio, i a lɛkãna kɛkɛo, i a pↄ́ↄpio. +Luabɛdeↄ ń zĩ́lɛdeↄ gulakɛ Babɛli yã́ musu ḿpii, asa bùsudɛnaↄ bↄ gugbãntoo oi, aa mↄ lɛ́lɛwàɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +À gɛ́ zĩkɛi. Wa musã kpáwá lↄo, kási áli bilikibↄ lá wa dàɛ́ lɛ́uɛ. +Mpi Dii, ḿmɛ ń ma filia ũ, Dii, ni ma gusia lilɛ gupua ũ. +Asa swã́ ì yã́ dↄ̃kↄ̃ɛ, lá lɛ́ ì blɛ dↄ̃kↄ̃ɛwaɛ. +Ãnabiá gudↄ̃anaɛ ma Lua gbɛ̃́ Ɛflaiũ buiↄnɛ, ↄ̃ wì filifilimbakpaɛ̀ a táaozɛu, wì íbɛlɛsɛaànↄ a Lua kpɛ́u. +Tó a nanapi ń a bↄↄlɛo sìumɛɛ sↄ̃, má á kpɛla maamaaɛ, á gbaↄ e á asea ũ. À nanapi omɛɛ sa ń a bↄↄlɛo. +Kpàwakɛnaↄ gɛ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo Ɛflaiũ buiↄ bùsuu ń Manase buiↄ bùsuo e Zabulↄni buiↄ bùsuu, ↄ̃ gbɛ̃́ↄ ń yáalↄ̀, aa ń àlafiikɛ̀. +Gↄ̃ɛe ku Lisita, aà gbáↄ imia. Zaa wà aà ì, a dɛ ɛɛ ũɛ, i táaoo. +Tó gbɛ̃́ wùlɛ ń a mae vĩ̀i ge aà dãuna nↄo, à a mae vĩ̀i ge aà dãuna kpɛbↄ̀n we. An tàae a wi ń musuɛ, aai ga fĩi. +Bɛzɛɛ, Odo, Sãma, Silesa, Yɛtɛɛ ń Beelao. +Yã́ pↄ́ Dii Lua ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: Má è Dii bↄ̀ ń kwaↄ pↄkɛkɛ daalɛgↄↄ, pↄ́ pↄ́ wì kpa kíawa kɛkɛa gbɛa. +asa ń Luayãtaala dↄ̃ za n nɛ́zĩ. A fↄ̃ n gba ↄ̃nↄ, i n ka Kilisi Yesu náaikɛa pↄ́ ì ń suabawa. +Egipiↄ kía i ɛa bↄ̀ a bùsuu lↄo, asa Babɛli kía bùsu pↄ́ dɛ Egipi pↄ́ ũ yãa sìwà píiɛ za Egipi zɛ́ swai e Uflatai. +Ń tò ↄvãi n wɛ́ ń n sↄ̃o blè ń yãesaidedɛao ń gbãamↄanɛ́o ń gbɛ̃́ↄ bↄ́ↄimiao. +Mpi sↄ̃ Ɛzala, yã́kpalɛkɛnaↄ ń yãgↄ̃gↄ̃naↄ dilɛdilɛ ↄ̃nↄ pↄ́ n Lua kpàma lɛ́u, kɛ́ aa yãkɛkɛ a zɛ́wa gbɛ̃́ pↄ́ kú Uflata baaleↄnɛ píi. Aaↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa n Lua ikoyã dↄ̃ↄ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̃oↄ sↄ̃, dadanɛ́. +Ɔ̃ gbãadepi òɛ̀: Mae, mↄ e ma nɛ́ àↄ ga. +Onaũ nɛgↄ̃ɛↄn Samai ń Yadao ũ. Samai nɛgↄ̃ɛn Nadabu ń Abisuuo ũ. +Tó gbɛ̃́ Lua kpɛ́pi ↄ̃̀ↄkpà, Lua a ade ↄ̃̀ↄkpa sↄ̃ɛ, asa kpɛ́pi kua adoaɛ, mɛ́ ámɛ á kpɛ́pi ũ. +A wèa à mɛ̀: Sↄ̃́go mɛ̀n síiↄ̃piↄá ĩ́ana mɛ̀n síiↄ̃ pↄ́ aaìↄ zɛa dṹnia bṹu Dii aɛↄnɛ. Aa bↄ̀lɛ lɛ́ gɛ́. +Ɔ̃ aà mae ń aà dao òɛ̀: Nↄ ku n daɛↄ ge n buiↄ guu noa, ↄ̃ ńyↄ̃ gɛ́ nↄsɛi Filitɛ̃ gyafↄↄdeↄ guua? Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ ò a maeɛ: Ǹ aà wɛɛlɛmɛɛ, asa nↄɛpi kàmaguɛ. +tó wàlɛ yã́kpalɛkɛ gbɛ̃́ↄnɛ kolea, Diipi lɛ́ eo lé? +À làasookɛ yã́ɛ beewa, íↄ kũa á sↄ̃u, swã́gbãadeↄ. +Tó ń ikoyã pↄ́ Dii dà Mↄiziɛ a dìlɛ Isailiↄnɛ kũa, mɛ́ ńlɛ aà ↄtondↄkĩi gwa, ńyↄ̃ kã́fĩa e. Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ. Ńsu to vĩa n kũo. Ńsu to sↄ̃ kɛ̃nguo. +Tó bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ sù yã́pi mà, wá awakpaɛ̀, í bↄ yãkeleu. +Hɛblↄ̃ buiↄ dↄaana Ɛliɛli ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn basiiↄ̃ↄ. +Pↄ́ kelenapiↄ líↄ dɛɛ́ pↄ́ gbãlɛaↄ ũ. Tó pↄ́piↄ gà, mɛ́ gbɛ̃́ ↄkã̀wà, aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Kɛ́ Lↄbↄaũ zĩ́napɛ̀lɛ kpalau mɛ́ à gbãakũ̀, à pãkpà Dii ikoyãi, aàpi ń a gbɛ̃́ↄ píi. +Kí Lↄbↄaũ kpalablea wɛ̃̀ sↄode guu ↄ̃ Egipiↄ kí Sisaki mↄ̀ lɛ̀lɛ Yelusalɛũwa, kɛ́ aa bↄ̀ Dii kpɛ yã́i. +Falisi pↄ́ aa ku zã guueↄ òɛ̀: Mɛtulu, gi n ìwaↄnɛ. +Lá Dii á Lua á gbɛ̃́piↄ gbà zɛ́ aa kã́mabò sa lá à a lɛgbɛ̃̀nɛ́wa, à ɛa ta á bɛ sa, bùsu pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi kpàwá Yuudɛ̃ baaleu. +Ɔ̃ ma saana lù lá a òwa má yè. +Ezɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Bilana, Zaavã, Akana. +Má oɛ̀ sãdãnaↄn á ũ, pↄdeↄn á ũ, mɛ́ a mↄ ń á sãↄ ń á bleↄ ń á zuↄ ń pↄ́ pↄ́ á vĩↄ píiɛ. +ní pↄ́piↄ dilɛ ma pↄ́ ũ, aai gↄ̃ ma pↄ́ ũ ń a mìbao. Pↄ́ pↄ́ kã̀ pↄ́piↄ keewa píi, à gↄ̃̀ ma pↄ́ ũɛ. +Aàli a guupↄↄ ń a koeↄ pípi, saona i sao ń a píio, i kpasa saokĩiwa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ, a gĩ ì kɛ Diiɛ na ũ. +Ɔ̃ à Yosɛfu gbàɛ à dↄ̀aanɛ́, wà aà yìa zↄ ũ. +Ɔ̃ Ablahaũ fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à blɛ sɛ̀ ń ituuo, a kpà Hagaawa. A dìɛ̀, ↄ̃ à aà nɛ́ kpàwà lↄ. À aà gbàɛ, ↄ̃ à gɛ̀ lɛ́ liaaliaa Bɛɛsɛba guwaiwaiu. +À zwãapi gò a wɛ́a kpakpa, ↄ̃ Isailiↄ kía aà dↄ̃̀ ãnabi ũ. +Ɔ̃ aaìↄ ↄmalɛmalɛ zɛaↄ guu lán vĩ̀aↄwa sa. Aa gbãlɛ̀ gbɛ̃dɛapi yã́i, gbɛ̃e lí we ↄkã̀ ń pↄkasaↄwao. +O Aalonaɛ, tó à filia mɛ̀n soplaↄ nà, aà to aali gupu dau aɛ. +Sĩ̀sĩↄ ɛɛ vĩ, gbɛ̀sĩsĩↄ zↄa vĩ, Dii Isailiↄ Lua mɛ́ wá Suabana ũ. +Wà zĩ dà bui dↄaanapiↄnɛ, baade ń a bĩ́ibↄlɛdↄ̃an gãliↄ, lá wa dà ń daɛ pↄ́ lɛ́ zĩkɛ Dii uaↄnɛwa. +Kua ma pↄ́ ũ Ɔↄla sì káaluakaau, à lùa a gↄ̃pↄsɛ Asiliↄzi. +N yã́ na Dii! Lá Isailiↄ kpɛkpà ń ibɛɛↄnɛ, má o kpelewa sa ni? +À kpɛa kɛ̀ kpɛ́pi guu luakukĩi ũ, a gbã̀a gã̀sĩsuu bao, ↄ̃ à sɛdɛ lipɛpɛɛↄ kpà a gĩwa kpɛ́kpɛ za zĩ́lɛ e a zaↄwa. +ì lɛzu gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄzi, ì o gbɛ̃́ pↄ́ zɛ́ kũa súsuↄnɛ +Asa Dii gawi dↄ̃a a li dṹniaaɛ, lá í ì dagua ísiaiwa. +Lua, ɛ̀fãaikɛ Siↄnaɛ n pↄeã maa guu. Yelusalɛũ bĩ́i gba gbãa. +Vĩa ma kũ ń lualuaao, iwãa pãsĩ kà ma pↄa. +Àliↄ Kàaso dikpɛkɛ lá má dàɛ́wa, íliↄ kàa so e gↄↄ sopla mↄ pↄ́ wì mɛ Abibu guu a gↄↄwa, asa mↄpi guu ↄ̃ a bↄlɛ Egipi. Gbɛ̃e suli mↄ́ ma kĩ́i ↄgiio. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄ lɛ́ ń midɛ, aalɛ aà sↄ̃sↄ̃ +Tó wa mɛ̀ wá lɛ́ doũaànↄɛ mɛ́ wá kú gusiau, ɛɛ wálɛ tó, wálɛ zĩkɛ sĩanawao. +Wa ń gbãa lɛ gwa fá! Tó gopana pↄ fɛ̃nda bàa kuo su ku lↄo sↄ̃ bɛ? Ma Dii Lua mámɛ má ò. +asa á baade ì wã àↄ a pↄbleɛ. Nↄa ì gbɛ̃eↄ dɛ, wɛ̃ ì gbɛ̃eↄ dɛ. +À bↄlɛ! À bↄlɛ wɛ̃́nkpɛ! À zɛ́ kɛkɛ gbɛ̃́ↄnɛ! À kpá! À zɛda kpá! À gbɛↄ gágau, í gudↄkↄ̃ɛkĩi dilɛ buiↄnɛ! +Gↄↄ bee ↄ̃ Davidi gbɛ̃́ↄ ń Isailiↄ píi dↄ̃̀ sa kɛ́ kí lɛ́ kú Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ dɛa yã́uo. +Ma Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛ ↄ̃ a wèa, à ma bↄ ma sↄ̃̀deedee guu. +Ɔ̃ Sesebazaa mↄ̀ Lua kpɛ́ ɛ̃ kpàlɛ. Wàlɛ kpɛ́pi bo za gↄↄ beeɛ e gbã, kási i láa yãao. +Gwa tó má dↄ́ɛĩi vĩ, ní dↄaamɛɛ n zɛ́ gasai guu. +Daalɛa ɛ pↄ́ kú tↄↄlɛu e a swã́ nɛ́nawa gã̀sĩsuu plaɛ, a swã́pi yàasa gã̀sĩsuu doɛ. Za a swã́ nɛ́napiwa e a zↄ̃ↄwa gã̀sĩsuu síiↄ̃ɛ, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu do. +Tó a bua Yuudɛ̃wa, mɛ́ a zↄ̃lɛ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá á pↄ́ ũpi guu, a to à ĩ́ampakĩi e á wɛ̀lɛ pↄ́ liaaáziↄ yã́ musu, íↄ ku dↄdↄa. +Bee yã́i má tó Samali gↄ̃ bɛzia ũ, iↄ dɛ gu pↄ́ wa vɛ̃ɛbu kɛu ũ. Má a gbɛↄ kↄ́lɛ guzulɛu, mí a ɛ̃daalɛkĩiↄ bↄ gupuau. +To músi ń le, i kɛnɛ́ zãma ũ. To ba pↄ́ aa kpàmɛɛ ń kṹ, aai lɛ́lɛ ɛ pↄ́ aa yↄ̃̀pi guu. +Gbɛ̃́ pↄ́ á ń sɛ́piↄ tↄ́n kɛ: Yuda buiↄ guu Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu. +Ɔ̃ à ua plaade bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú gugbãntoo oi gbã̀a ń a yàasao yↄ̃̀. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, à wabikɛ, Lua i kpáwá. À wɛɛlɛ, í e. À gbalɛ, Lua i wɛ̃ɛ́. +ní dàa dilɛ kpaaũkpɛ zãnguo ń saokĩio, ní íkau. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaↄ kúánↄpiↄ tↄ́n kɛ: Lubɛni buiↄ guu Sedeu nɛ́ Ɛlizuu. +Tó lɛdaamaɛ, damá. Tó gbadaaɛ, da bĩisai. Tó dↄaanakɛɛ, kɛ ń ãiao. Tó wɛ̃nadↄ̃anɛ́ɛ, dↄ̃nɛ́ ń pↄnao. +Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sa pↄ́ wì o duuna yã́ musuo lí kánguo. +Ikoyã mↄ̀ kɛ́ tàae e àↄ kã́fĩ yã́iɛ. Lá duuna lɛ́ kã́fĩ, Lua gbɛ̃kɛ ìↄ diadiɛ. +Ɔ̃nↄna gbãa ìↄ kã́fĩɛ, dↄ̃na iko ìↄ dɛdɛɛ. +míↄ naawà, mà e màↄ na ń Luao Kilisipi náaikɛa yã́i. Asa Lua lí tó yã́ bↄńnↄ na ikoyãdaa yã́i no, ì to yã́ bↄńnↄ na Kilisi náaikɛa yã́iɛ. +Bee a á gba zɛ́ àↄ dɛ ma seeladeↄ ũ. +Ápii á fↄ̃ ãnabikɛkɛ dodo, í yãdadakↄ̃ɛ ápii, í kↄ̃ sɛ lɛsĩ. +Saulu gà kɛ́ à bↄ̀ Dii kpɛ yã́iɛ. I Dii yãdao, à gɛ̀ yãgbɛ̀a gɛ̀sisinawa se. +Ɔ̃ Yeloboaũ nↄ kɛ̀ màa, à fɛ̀lɛ gɛ̀ Silo à gɛ̃̀ Ahia bɛ. Ahia wɛ́ lɛ́ gue lↄo, asa à zikũ̀ɛ, aà wɛ́ gↄ̃̀ sùii. +Ɔsinaↄ mↄ̀ dailɛkɛi, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Mɛtulu, wá kɛ kpelewa ni? +Ɔ̃ à Dii kpɛ́ pↄ́ↄ sɛ̀lɛ tàò Babɛli píi, a zↄ̃ↄ ń a nɛ́nao, ń Dii kpɛ́ àizɛɛↄ ń kí ń a ìwaↄ àizɛɛↄ píi. +Lá Davidi òɛ̀ Dii, kpelewa aↄ dɛ aà bui ũi? +Ɔ̃ Saulupi òɛ̀: Swã́kpa ǹ ma, Aitubu nɛ́. A wèwà à mɛ̀: Ma swã́ wɛ̃̀, Baa. +An vɛ̃ɛá mlɛ̃̀ sɛwɛɛ lán kyã́ lɛ́i pãsĩwa. +Dii è Yakↄbu ye Leazio, ↄ̃ à aà kɛ̀ nɛade ũ, Lasɛli sↄ̃ fĩi ũ. +Aa pↄ́ pↄ́ aa nàaa zĩ guuↄ kpà Luawa wà aà kpɛ́ kɛkɛò. +Lá zↄ wɛ́ ìↄ dↄ pↄ́i a dii ↄzĩ, mɛ́ zↄnↄɛna wɛ́ ìↄ dↄ nↄɛ pↄ́ a vĩzi, màa wá wɛ́ ìↄ dↄ Dii wá Luazi, e aà gɛ wá wɛgwaò. +Tó gbɛ̃́ yãkɛaↄ kà Diigu, ì to se aà ibɛɛↄ kɛaànↄ na. +Isaili wɛ̃́lɛdeↄ bↄlɛ zĩkabↄↄ sɛ́lɛ yàa ũ, aai tɛ́kaò, sɛ̀ngbao nɛ́na ń a zↄ̃ↄo píi ń sáↄ ń kaↄ ń goↄ ń sↄ̃naↄ. Aaↄ tɛ́kaò e wɛ̃̀ sopla. +ↄ̃ kí Yeholaũ nɛnↄɛ Yosɛba Aazia nɛ́ Yoasi sɛ̀ ń saɛ kíanɛ pↄ́ wàlɛ ń dɛdɛpiↄ guu, ↄ̃ à aà ùlɛ kpɛa pↄ́ liiↄ kálɛau ń nↄɛ pↄ́ lɛ́ yↄ̃́ kpawào. Kí Yeholaũ nɛ́ Yosɛbapi mɛ́ saonkia Yoiada nↄ ũ, Aazia dãeɛ. À nɛ́pi ùlɛ Ataliaɛ, i e aà dɛ̀o. +Gbɛ̃́pii pↄblè kã̀. Wà a miↄna pↄ́ fɛ̃̀ↄ sɛ̀lɛ sↄ̀ sopla pai. +Wìliↄ dↄ̃o tó aa we n yãma, an baade i bↄ a zɛ́ vãiu, mí yã́ pↄ́ ma zɛò yãa mà yíamá an vãikɛa yã́i bↄ ma nↄ̀sɛu. +Mámɛ má ń túbi ũ. Wasuli ń baa da tↄↄlɛ kpaalɛuo, mámɛ má ń baa ũ. +Ɔ̃ ɛ̀waasopiↄ gɛ̀ bↄ̀ ń Lahabuo ń aà maeo ń aà dao ń aà vĩ̀iↄ ń aà dãunaↄ ń aà gbɛ̃́ↄ píi. Aa bↄ̀lɛ ń aà daɛↄ píi, ↄ̃ aa ń kálɛ Isailiↄ bòo saɛ. +Sĩana guu aalɛ bùsu pↄ́ a maa dɛ beea ya luabɛɛ. A yã́i tò, tó wà mɛ̀ Lua dɛ ń Lua ũ, ìli kɛ Luapiɛ wí ũo, asa à wɛ̃́lɛ kɛ̀kɛnɛ́. +Kɛ́ bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa màa, ↄ̃ à Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ kɛ̀kɛ kàlɛ. Gbɛ̃e i zĩkaaànↄ gↄↄ beeo, asa Dii tò à ĩ́ampakĩi èɛ. +Dii mɛ́ aↄ dɛ dṹnia píi Kía ũ. Gↄↄ bee ↄ̃mɛ aↄ Dii ũ ado, aà tↄ́ mɛ́ aↄ ku ado. +Gbɛ̃́pii wɛsì aà pↄkɛapiↄlɛ, baade lɛ́ gwa kãaa. +Aa bee kɛ̀ Adaa gↄↄ kuɛaaↄ̃de zĩ́ɛ, a gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ ↄ̃ aa kã́mabò. Aa gↄↄpi dìlɛ dikpɛ ũ, kɛ́ aa blɛsakɛ, wi pↄnakɛ gↄↄpizĩ. +Aalɛ baikpá ńzĩaɛɛ, an tòe mɛ́ a ń pui. +tó aà mae yã́pi mà, mɛ́ i yãe oɛ̀o, lɛ́ pↄ́ a kɛ̀ ge lɛ́gbã pↄ́ a dↄ̀wàpi a a fĩaboɛ. +Wa gɛ̃u ń buiↄ àizɛɛↄ ń ń pↄ́ ↄdeↄ. +Kɛ́ ma yã́pi mà, ma zↄ̃lɛ, ↄ̃ wɛ́i bↄ̀a. Ma ↄ́ↄlↄ̀ gↄↄpla, málɛ lɛye, málɛ wabikɛ Lua Musudewa +Tↄgaamaↄ fĩabònɛ ń sↄ̃́ zĩkɛnaↄ ń sↄ̃́ zĩ̀kanaↄ ń sↄ̃baonaↄ. +Yosɛfu i fↄ̃ a nↄ̀sɛ suumpà gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄnɛ lↄo, ↄ̃ à pũ̀na à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ kú laↄ, à bↄlɛ píi! Kɛ́ gbɛ̃e ku we lↄo, ↄ̃ à azĩa ↄ̀lↄ a vĩ̀ipiↄnɛ sa. +ì bↄlɛ kↄↄ, i gbã́, ì io oosi, i giigaga. +Kɛ́ wà ń bↄ́lɛ màa, ↄ̃ à Isaili zĩgↄ̃ↄ sìsi píi, a ò ń dↄaana pↄ́ aa gɛ̀anↄↄnɛ à mɛ̀: À sↄ̃ kãi, í gbá zɛzɛ kíaɛ beeↄ waawa. Ɔ̃ aa mↄ̀ gbá zɛ̀zɛ ń waawa. +Lↄbↄaũ Yelimↄ nɛ́ Maalata, Davidi tↄũna sɛ̀ nↄ ũ. Aà da tↄ́n Abihaili, Ɛliabu nɛ́, Yɛse tↄũnaɛ. +Simↄↄ Piɛɛ òɛ̀: Dii, i kɛ ma gbáɛ adoo, ma ↄ ń ma mioɛ lↄ. +Kɛ́ aà ìwaↄ è, ↄ̃ an pↄ fɛ̀lɛ aa mɛ̀: Bↄ́n pↄ́ pãkɛa bee ũi? +Ɔ̃mɛ dↄ̀aa a gbɛ̃́ↄnɛ guwaiwaiu, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +A wɛsìɛ lá à seelaↄ ń dabudabu zↄ̃ↄↄ kɛ̀, à aà gbãa lɛgwàò. +ń Lakalao ń Yelamɛli bui wɛ̃́lɛↄ ń Keni wɛ̃́lɛↄ +tó aa nↄ̀sɛlìlɛ bùsu pↄ́ aalɛ zↄblepiu, mɛ́ aa ɛ̀a sùuugbɛ̀ama we aa mɛ̀ wà duunakɛ̀, wà tàaekɛ̀, wà yãvãikɛ̀, +N pↄ wèemá, n n pↄkũma pãsĩ kpà kpɛ. +Aa Isailiↄ sìsi ń tã́a sao guu, ↄ̃ aa pↄblè aa kùlɛ ń tã́aↄnɛ. +Màa gapi lɛ́ zĩkɛ wá guu, mɛ́ wɛ̃nipi lɛ́ zĩkɛ á guu. +Kɛ́ bíla yã́pi mà, gbɛ̃eↄ mɛ̀: Gbɛ̃́piá ãnabipiɛ sĩana. +Tó ńlɛ táao lá má yeiwa, mɛ́ ń ma yãonɛↄ ń ma yãdilɛaↄ kũa, lá n mae Davidi kũa yãawa, má n wɛ̃ni dↄnɛ ń mↄgalao. +Nɛɛzi ì go Libã bùsu gbɛ̀sĩsĩae? A í niɛ pↄ́ ì bↄ za a musu a láae? +Ásuli á bua pↄzãↄ kɛkɛ à a kákĩi kɛo. Ásuli á vɛ̃ɛligↄ̃na pↄ́ kɛ̀ yàayaaↄ kↄ́ zↄ̃zↄ̃o. Tↄↄlɛ gbaa ĩ́ampaa wɛ̃ɛ. +À ↄdidi yã́ pↄ́ á kũawa e màↄ mↄ́. +I kɛ àizãna mɛ mɛ́ lí dↄaao, dṹnia mɛ mɛ́ ì dↄaa, a gbɛa sa àizãna mɛ. +Kɛ́ ma làasoo tà Lua kĩ́i, ↄ̃ málɛ kãsãn kɛ, kɛ́ ma aà wàaipà, ma nisĩna vùa. +À swã́kpa yã́ pↄ́ Dii òi! À mɛ̀ mà fɛlɛ zɛ, mà bↄ ń yã́o gbɛ̀sĩsĩↄ wáa, mà to sĩ̀sĩↄ ma lↄↄ ma. +Ɔ̃ maepi dↄ̃̀ kɛ́ zaa pↄ́ Yesu òɛ a nɛ́ a gaon we. Ɔ̃ aa aà náaikɛ̀, aàpi ń a bɛdeↄ píi. +An gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Lua kpɛ́ zĩ kɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń bao ń plaoɛ (822). Saon dↄaana Adaia. Malakia Pasuu ì, Pasuu Zakali ì, Zakali Amɛzi ì, Amɛzi Pelalia ì, Pelalia Yolaũ ì, ↄ̃ Yolaũ Adaiapi ì. +Má Malaika zĩ aà dↄaaɛ́, iↄ á dↄ̃́a zɛ́u, i gɛ́ánↄ gu pↄ́ má kɛ̀kɛu. +Gbɛ̃vãiↄ yã́á gbɛ̃wɛa yã́ɛ, gbɛ̃maaↄ lɛ́ ì ń bↄ. +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ wùlɛ ń a ã̀nsueo ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Etiopiↄ sↄ̃, Dii a fɛ̃nda tↄ̃́wá. +Mↄyãayãanapi sↄlↄ saokĩi zíɛ, ní fɛlɛò musu e à ka saokĩipi guo. +Dii Lua Zĩgↄ̃de, dé mɛ́ muaannↄi? Ń gbãa ń náaio vĩ yã́pii guu. +Kɛ́ lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ Ablahaũɛ kɛgↄↄ ye kái, wá bui dasikũ̀ à kã̀fĩ Egipi maamaa. +Gↄↄ bee á baade a a gbɛ̃́dee sísi aà zↄ̃lɛ nana a vɛ̃ɛli ge kaadↄɛnli gbáu. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Kɛ́ a gu dↄ̀, wa bↄ we ń góilɛnao, wa gɛ Kio. Gu sìa dↄa wa gɛ Samↄ, a gↄↄ àaↄ̃de ↄ̃ wa ka Milɛti. +A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Gbɛ̃e maao, baa do. +À Isailiↄ nao ualɛ ń ualɛo píi, an gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛa aa kà zĩkaaↄ. +Baanaba ń Sↄluo sↄ̃, kɛ́ aa ń kámasa yã́ kɛ̀kɛ aa làa, aa bↄ̀ Yelusalɛũ aa Zãa pↄ́ wì mɛ Maaku sɛ̀ tàò. +má n zↄ̃lɛa kpalau zɛdↄ, lá ma a lɛgbɛ̃̀ n mae Davidiɛwa, ma mɛ̀ aà buiↄ aaↄ zↄ̃lɛa kpalau Isailiↄ guu gↄↄpiiɛ. +Bↄ́n gbɛ̃nazĩna ũ kɛ́ niↄ aà kã́fĩ, niↄ làasookɛ aà yã́wai? +Asa Lua Nisĩna ń wápiↄ wa zɛò wà asoe diɛ́o, sema a pↄ́ zɛ́ vĩɛ beeↄ. +Pↄ́ pↄ́ kwasutɛ̃ↄ tò sɛ̃sɛwɛkwaↄ sò. Pↄ́ pↄ́ sɛ̃sɛwɛkwaↄ tò kwa búunaↄ sò. Pↄ́ pↄ́ kwa búunaↄ tò kwa keleↄ sò. +N kpɛ́ lousisibↄↄ gɛ̃̀zɛa, ãnabie ku lↄo. Wáↄ ku màa e bↄɛn yã̀? Wá gbɛ̃e dↄ̃o. +Gazadeↄ ń mi bò, Asekelonideↄ lɛ́ gↄ̃̀ kpaaũa. Gusalala gbɛ̃́ kↄ̃naↄ, áↄ ázĩa lili e bↄɛ ni? +Sùuukɛ ń mapi n zↄ̀blenao ń ma tàaeo. Dii a to n buiↄ aaↄ kible gↄↄpiiɛ, asa ni zĩka Diiɛɛ, mɛ́ wa vãie ema bauo. +Bee gbɛa í dↄaanaↄ sɛ bui ń buio guu m��̀ndodo aa dↄńlɛ bùsu kpaalɛapi guu. +Wá ibɛɛpiↄ mɛ̀, wa pɛ́lɛwázi wà wá leɛ, wi wá pↄ́ↄ síwá lá wa yeiwa, wi ń fɛ̃ndaↄ wo wà wá dɛdɛò. +Kɛ́ à ń lé, à yã́pi ònɛ́, +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má n na n zangudeↄnɛ ń ↄzĩɛ, gbɛ̃́ pↄ́ n nisĩna ye ń yã́i lↄopiↄ. +Ela nɛ́ Ozee lɛkpàaĩ ń gbɛ̃́ↄ Pɛkazi, ↄ̃ à aà dɛ̀ à zↄ̃̀lɛ aà gbɛu Uzia nɛ́ Yotaũ kpalablea wɛ̃̀ baode guu. +A n bↄ gbɛ̃vãiↄ zɛ́u ń yãbɛ̃ɛkɛnaↄ ↄzĩo. +Ɔ̃ Falisiↄ aà là lↄ: Kpelewa ń kɛ̀ n guèi? A wèmá à mɛ̀: À bɛ̀lɛ nà ma wɛ́waɛ. Kɛ́ má pìpi, ↄ̃ ma guè. +Kɛ́ a wɛ̃̀, a è nɛ́ mɛ́ dau, àlɛ ↄ́ↄlↄ. À kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ à mɛ̀: Ɛbɛlu nɛgↄ̃ɛnaɛ. +Kɛ́ Gemalia nɛ́ Mika, Safana tↄũna Dii yã́ pↄ́ kú taala guupi mà, +Kɛ́ aa bↄ̀ we, ↄ̃ aa pã̀ Galilea. Yesu ye wàↄ a kúkĩi dↄ̃o, +An saɛ Aloese nɛ́ Saluũ, Yelusalɛũ kpɛdo kía, bĩ́i kɛ̀kɛ bò sãnu ń a nɛnↄɛↄ. +í fɛlɛ á ulɛkĩi à wɛ̃́lɛpi ble. Dii á Lua nàɛ́ á ↄzĩɛ. +Aà ìwaↄ òɛ̀: Wá mà Isaili kíaↄ gbɛ̃kɛ vĩ. Wà zwã̀nkasaↄ dↄ wá pi, wà ba dↄ wá nↄɛ, wí bↄ gɛ aà le. Wìliↄ dↄ̃o tó a n tó. +Dii òɛ̀: Gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ kɛ mɛ̀n pla lá a káauↄwa, mí yã́ pↄ́ kú a káau pↄ́ ń wìwiwaↄ kɛ̃́má. +Nↄɛ daside ãia vĩ fá, ãma ḿmɛ ń dɛńla píi. +wí pↄ́ ↄde bui píi e, wá kpɛ́ↄ i pa ń pↄ́ pↄ́ wá nàaapiↄ. +À Isimaɛla nɛ́ Basɛma, Nɛbaio dãe sɛ̀ lↄ. +Ɔ̃ Setãu òɛ̀: Kɛmɛɛ, má kɛnɛ. Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ vĩ píi a kpa a misia yã́i. +À wɛsɛ̀ musu à wè fɛ̀ɛɛ, ↄ̃ a òɛ̀: Ɛfata. (Bee mɛ̀ wɛ̃.) +Luaá gɛↄ Lua no, gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ pↄ́ɛ. A sãsã à kɛ̀ zài. +asa Dii á Lua pↄ́ kú á guu lí sí sàao. Tó á tɛ́ńzi, Dii á Lua pↄ a paáziɛ, i á midɛ bùsupiu. +Yã́ beeↄá mɛkaa yã́ɛ. Pↄblea ń imiao ń gbãbↄa bui dasio yã́ɛ. Wa dìlɛ e zɛ́ dafu gↄↄ àↄ kaɛ. +Wá vɛ̃ɛ tùuↄn kɛ. Wa vɛ̃ɛ kàu tùu dafu ũɛ. Gwa lá aa pàapaa. Wá ulaↄ ń wá kyaleↄ gwa. Aa yàayaa tá gbã̀a pↄ́ wá ò yã́i. +Ɔ̃ ma gbɛ̃́ↄ dìlɛdilɛ bĩ́ifooↄ guu ń a gu pↄ́ ɛɛũↄ. Ma ń dílɛdilɛ daɛdaɛ, baade ń a fɛ̃ndao ń a sↄ̃nao ń a sáo. +Yobu lɛ́ mɛ á tàae vĩo, ↄ̃ Lua lɛ́ gí a yãnakpáiwà. +Àlɛ ↄ́ↄlↄ gbã́ugbãu e Egipiↄ mà, mɛ́ Falaↄ̃ↄ bɛdeↄ a baomà. +Isailiↄ we swã́sɛ n yã́io, asa aali swã́sɛ ma yã́io. Ampii an swã́ fèe, an kùa gbãaɛ. +aai dↄ̃ kɛ́ n ↄdàa, kɛ́ ḿmɛ ń kɛ̀mɛɛ, Dii. +Ɔ̃ à mɛ̀: Gbɛ̃ↄn pla pↄ́ wà ń dílɛ aa zĩkɛ dṹnia bṹu Diiɛↄn we. +Baa kɛ́ wà n gboo wà n kɛ bɛzia ũ, mɛ́ n bùsu gↄ̃̀ da pã, ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ n nɛ́ↄ si píi lↄo. Gbɛ̃́ pↄ́ kpànziↄ aaↄ kunnↄ zã̀. +Gwa! Ma zↄ̀blena a gwea e, wa aà kã́fĩ, wa aà sɛ lɛsĩ, aↄ fuańla musumusu. +Gbɛ̃maa asea ì mↄɛ̀ ń wɛ̃nio, vãikɛna ài ì ĩadama iɛ̀. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aà sísii. Kɛ́ à mↄ̀, ↄ̃ Davidi wùlɛaànↄ, ↄ̃ nↄɛpi tà bɛ. Aàpi sↄ̃ à ↄkũ gbãbↄ̀ dafuɛ. +Ɔ̃ aa Dii yãòɛ̀ ń a bɛ gbɛ̃́ↄ píi. +Bↄ́yãi iↄ liaaliaa à á yãkɛa lilɛi? Egipiↄ widawá, lá Asiliↄ kɛ̀ɛ́wa. +Ĩatɛ̃ a siakũ, mↄvua a tã lán auwa e Dii mↄgↄↄ zↄ̃ↄ pↄ́ a to vĩa ń kṹ àↄ ká. +O gbɛ̃́ kĩniↄnɛ sↄ̃ ma Dii ma mɛ̀, wɛ̃ni zɛ́ ń ga zɛ́o ↄ̃ málɛ ↄlↄnɛ́. +Izaaki Lua náaikɛ̀, ↄ̃ à Yakↄbu ń Esauo gbà saolɛ. +Ɔ̃ malaika pãle mↄ̀ zɛ̀ tulaletikatɛakĩi pↄ́ wa pì ń vuao saɛ, a tɛ́sibↄ pↄ́ wa pì ń vuao kũa. Wà tulaleti kpàwà zↄ̃ↄzↄ̃ↄ ń Lua gbɛ̃́ↄ píi wabikɛaↄ aà kátɛa, ↄ̃ a kàtɛa kpalabaa aɛ tulaletikatɛakĩipiwa. +I kɛ gba málɛ wɛɛlɛo, á ài kã́fĩa Lua kĩ́i málɛ wɛɛlɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, bↄ́ má kɛ̀ɛ́i? Bↄ́ má kɛ̀ a kpasamanↄi? À omɛɛ! +Gbɛ̃vãi ì pↄ́ sɛ̃amá, ìli a fĩaboo, gbɛ̃maa sↄ̃ ì gbada sↄũsↄũ. +Dii kuaànↄ, ↄ̃ yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ bↄ̀ maa píi. À bↄ̀ Asiliↄ kía yã́ kpɛ, i zↄbleɛ̀ lↄo. +Asa gↄↄpi i ma da nɛasakpɛ zɛ́ tamɛɛo, a tò ma wɛsì taasilɛ. +Ɛbɛlu nɛgↄ̃ɛↄ ì pla. Ado tↄ́n Pɛlɛgi, asa aà gↄↄ ↄ̃ wà kɛ̃̀kↄ̃wa dṹnia guu. Aà dãuna tↄ́n Yotã. +Asa Dii a yã́ pↄ́ a ò kɛ dṹniau, mɛ́ a a midɛ zɛzɛsaiɛ. +Ì aà si gawa, kɛ́ gupua wɛ̃nide e biiwà. +Ɔ̃ ìwapiↄ lɛ́ gbãa zù Yelusalɛũ gbɛ̃́ pↄ́ kú bĩ́iwaↄzi ń Ɛbɛlu yã́o, kɛ́ iwãa e ká ń pↄa, sↄ̃ i kɛ̃́ńgu yã́i, aai gbasa ń wɛ̃́lɛ sí. +Ì lougbɛ fã́ɛ lán gbɛ̀kↄsↄwa. Dé mɛ́ a fↄ̃ zɛ a ĩ́anaii? +Ńlɛ tavaavaao dṹniau ń pↄkũmao, ńlɛ buiↄ gbɛ̃ ń kyã̀wãao. +Ɔ̃ aa ń kṹ aa ń dá kpɛ́u e gu dↄ, asa oosi kɛ̀ kↄ̀ɛ. +Lua, ma wabikɛama ma, swã́kpa ma yãoai. +Ɔ̃ wà mↄ̀ dasidasi wà Dii gbà pↄ́ Yelusalɛũ, wà pↄ́ bɛɛɛdeↄ kpà Yudaↄ kí Ezekiawa. Za gↄↄ bee bui píi zↄ̃ↄkɛ dↄ̃̀ɛ̀. +Ma zↄ̀blena Davidi bui a kiblemá. An dãna aↄ mɛ̀ndoɛ, aaiↄ ma ikoyã kũa, aaiↄ ma ↄtondↄkĩi gwa ń laaio.Nɛfatali bui wɛ̃́lɛ pↄ́ wì kũ̀sũa kálɛuↄ píi. +Tó gbɛ̃́ i nↄ̀sɛlilɛo, Lua ì a fɛ̃nda lɛkɛ, ì a sá kã́. +Wà bↄ̀ Galile ń Wɛ̃́lɛmɛnkwi bùsuo ń Yelusalɛũo ń Yudeo ń Yuudɛ̃ baaleo dasidasi, wà tɛ̀aàzi. +Aa nↄ̀sɛ vĩo, aa ńzĩa kpà wisaiyãwa, aa dↄ́ɛĩi bui píi kɛa bĩi vĩ. +Wɛ̃́lɛ súu gbãade gbɛ̃́ↄ! Wɛ̃́lɛ pↄna kↄ̃fĩde gbɛ̃́ↄ! I kɛ fɛ̃nda mɛ́ á gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛo, aai gaga zĩ guuo. +Wá wɛ̃nagwaa yã́ sã̀ Luagu yã̀? Aà pↄ pàwázi, a wá wɛgwa lↄoa? +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛ̃nalɛ si Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ yã́ musu ǹ oɛ̀: Ni kɛ lán nↄ̀ↄmusuwa buiↄ guu, ń dɛ lán kwãsawa íↄ guuɛ. Ni kↄ̃dɛ n swaↄ guu, ni a í ya ń n gbáↄ, ní ↄ̃zↄ̃wà. +Wá wɛ́ doũ yã̀? Gudoũ ni e ń gbɛ̃nazĩnaoa? +Yↄ̃ wápiↄ n zↄ̀blenaↄwa gↄↄ kwi ǹ gwa. Nìliↄ dò sau kpáwá ń íwatɛ̃o, +Zoã dↄaanaↄá sↄũↄnɛ, Falaↄ̃ↄ ìwa ↄ̃nↄnaↄ lɛdama gbá vĩo. Kpelewa aa fↄ̃ o Falaↄ̃ↄɛ ↄ̃nↄnaↄn ń ũ, yãa kíabuiↄn ń ũi? +Ma bàakuannↄ aↄ gɛ́ɛ, mí n bui kã́fĩnɛ maamaa. +Ɔ̃ a òɛ̀: Zĩkɛn vãi, n lɛ́ mɛ́ n kalikɛ̃̀. Ń dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ zĩũn ma ũ, mi pↄ́ pↄ́ mi dilɛo sɛ́, mi pↄ́ pↄ́ mi tↄ̃o kɛkɛ. +An tↄ́n kɛ: Hulu nɛ́ mɛ́ Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde vĩ. +Sĩana guu saoapi mɛ́ ìↄ gbɛ̃́ↄ duuna yã́ dↄńgu wɛ̃ ń wɛ̃o. +Ɔ̃ Saulu òɛ̀: Má a nɛnↄɛ sɛ̃́ia Mɛlabu kpama nↄ ũ. Nɛgↄ̃nkɛa kɛ, ní zĩkamɛɛ Diiɛ. Asa Saulu làasookɛ̀ à mɛ̀: Má ↄkãwào, Filitɛ̃ↄ mɛ́ aa aà dɛ. +Aalona lí ulataopi da à zĩkɛò, tó àlɛ mↄ́ ma kĩ́i zwã̀akpɛu ge àlɛ bↄ, wìliↄ aà kↄ̃fĩ ma, kɛ́ asu gao yã́i. +À gɛ̀ wà a tↄ́ dalau we ń a nↄkpama Maliamao. A nↄsia, +Lá kua Yuda zálala ũá mɛkaa yã́ no, màa tↄ̃zↄ̃a zálalaá mɛkaa yã́n sↄ̃o. +má kɛ lá ń gbɛ̀awa, má n gba ↄ̃nↄ ń laaio. Gbɛ̃́ pↄ́ kú n ãae ge gbɛ̃́ pↄ́ aↄ ku n gbɛae ↄ̃nↄ a kanwao. +Apii kà wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń blakwio taawa. Bee gbɛa à dↄaanaↄ dìlɛnɛ́ e à gɛ̀ pɛ̀ò ãnabi Samuɛliwa. +Ɔ̃ à mɛ̀: Gɛ ǹ o gbɛ̃́ↄnɛ, aa swã́kpa aaↄ gɛ́ yãemasai, aa wɛ́tɛi aaↄ gɛ́ yãedↄ̃sai. +Ɔ̃ à ń gbáɛ màa bↄa Palana guwaiwaiu lá Dii òwa. Gbɛ̃́piↄá Isaili dↄaanaↄnɛ ḿpii. +Dii òɛ̀: Tó aai n náaikɛ aa seela sɛ̃́ia sìo, aa seela gbɛzã sí. +Wɛɛdo wà wiilɛ̀ wà mɛ̀: Nↄsɛna lɛ́ mↄ́! À fɛlɛ gɛ́ daiaàlɛ. +Tↄↄlɛ lɛ́ lualua ń aɛ, musupↄↄ lɛ́ deedee, ĩatɛ̃ ń mↄvuao lɛ́ siakũ, saanaↄ lɛ́ gↄ̃ tɛkɛsai. +Ma ã́nusu ń vuao kã̀aamazi ń kíaↄ àizɛɛↄ ń ń bùsu pↄ́ↄ. Ma lɛ̀sinaↄ sɛ̀ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ, ma nↄ pↄ́ gↄ̃ɛ ì luaiↄ sɛ̀ dasi. +Saonaↄ suli vɛ̃ɛ mi wà gɛ̃ ua plaadeuo. +Gbí pↄ́ kú musu, kàa bui dasi pↄ́ má kɛ̀ Falaↄ̃ↄɛ ka a guu, ↄ̃ bãↄ lɛ́ ble ma musu. +Ado ku gugbãntoou Mimasa oi, ado sↄ̃ gɛↄmidↄkĩi Gɛba oi. +Bɛ̃yãmɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ àaↄ̃ɛ: Bɛla, Bɛkɛɛ ń Yediaɛo. +Aa bílikɛ̀, aalɛ wewà lↄo, aa yãe vĩ wà oɛ̀ lↄo. +Ɔ̃ wà tà ń ɛ̀waasonapio bɛ̃́ɛ, gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛ nìni a dɛ beeao. +A nɛgↄ̃ɛ vĩ, aà tↄ́n Saulu. Ɛ̀waaso kɛfɛnaɛ. Aà sáa kú Isailiↄ guuo. An gbɛ̃e gbã̀a i vĩ aà gãuao. +Ísia gũgũnaↄ gɛ̃̀zɛa píi, wi wɛsi gbɛ̀sĩsĩↄlɛ lↄo. +Izaaki kà wɛ̃̀ ↄ̀aa do baosai, +A wèwà à mɛ̀: Zununu wɛ̃̀ àaↄ̃ sɛ́ ń bleda wɛ̃̀ àaↄ̃o ń sãsa wɛ̃̀ àaↄ̃o ń felentɛ̃nao ń felenguuluo. +À ń gbɛ̃nazĩnkɛ dↄ̃̀má, asa aaì gɛ̃zɛa susai lán ĩ́anawaɛ. +Ɔ̃ Yesu zↄ̃̀lɛ Lua ua ↄsikpagolo aɛ, àlɛ gbɛ̃́ↄ gwa, lá aalɛ ↄ̃a dau. Ɔde saↄ lɛ́ ↄ zↄ̃ↄ dau. +Ɔ̃ Saulu gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidi bɛ aa aà dã́dã, aai aà dɛ kↄↄ, ↄ̃ aà na Mikali aà gbà laai à mɛ̀: Tó ni bàasi gwã́ao, wa ń dɛ ziaɛ. +Ĩatɛ̃auapilaa ↄ̃ Yesu wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: Ɛli, Ɛli, lɛma sabatani! Bee mɛ̀ ma Lua, ma Lua, àkɛa n ma to wei? +Wa giɛ́ fĩ́afĩa à yãdanɛ́ ń tↄ́pioɛ, ↄ̃ á tò yã́pi gì lì Yelusalɛũa píi, mɛ́ á ye gbɛ̃́pi gaa yãdiwɛ̃ɛa? +À Yuda saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ kã̀aa píi, ↄ̃ à ń lá gu pↄ́ wa Mɛsii iu. +Saonaↄ, à zwã̀nkasa kákaála à bala bↄ sↄu, Lua gbagbakĩi zĩkɛnaↄ, à búbuapɛ. Ma Lua gbàgbanaↄ, à mↄ i la ń zwã̀nkasaↄ daa, asa pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛ gbao lɛ́ gɛ́ á Lua kpɛ́u lↄo. +Zĩbeezĩ Dii òmɛɛ mà a yãdilɛaↄ ń a ikoyãↄ dadaɛ́, íↄ kũa bùsu pↄ́ álɛ bua Yuudɛ̃wa álɛ gɛ́ síipi guu. +Ɔ̃ a ò Yosɛfuɛ: Lá Lua tò n yã́ beeↄ dↄ̃̀ píi, ↄ̃nↄde wɛzɛ̃nae ku lánwao. +Ɔ̃ wà yão mà bↄa luabɛ à mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ beeá ma Nɛ́ɛ, má yeaàzi, ma pↄ kɛ̀wà na. +Dṹnia da pã láilai ↄ̃̀ↄkpaa. Dii mɛ́ yã́pi ò. +Má su ń Sↄdↄũo a pá ziu ń a nɛ́ↄ ń Samalio lↄ ń a nɛ́ↄ ń mpio lↄ, +À wabikɛ Lua à Yelusalɛũ gba aafia à mɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ yeiↄ aaↄ ku niɛniɛ, +Ɔ̃ Abinɛɛ òɛ̀: Lilɛ ↄplaai ge zɛɛi, ní ɛ̀waasoe kũ ǹ aà pↄ́ↄ siwà. Ãma Asaɛli i zɛɛ̀o. +Yã́ beeↄ gbɛa Dii zↄ̀blena Yozuee, Nuni nɛ́ gà a wɛ̃̀ basↄokwide guu. +wí n táasilɛ ń mↄↄnao ń domao ń kotilio. +Ma yãvãi pãsĩ è dṹniau, gbɛ̃e zɛtà a ↄdalɛ, à azĩa kpà ĩai, +Kɛ́ aa ɛ̀a sù ń gbɛ̃́ↄ kĩ́i Zↄla ń Ɛsɛtaoo, an gbɛ̃́ↄ ń lá aa mɛ̀: Bↄ́ á è wei? +Salomↄↄ mɛ́ Isaili buiↄ píi kía ũ Yelusalɛũ e wɛ̃̀ bla. +Ḿmɛ ni to aàↄ vĩvĩ lán kwawaa? Aà pↄbↄa a níu kↄ̃fĩ ì to vĩa ń kṹ. +Kɛ́ zàaĩnapi ma e gɛ̃n àaↄ̃, ↄ̃ à lìlɛmɛɛ píi. Tó i lilɛmɛɛ yãao, dↄ̃ ma n dɛ, ma aà tò. +Lua pↄ́ ì yã́pii kɛ lá à zɛ̀ò a pↄeã guuwa dↄ̀aa wá dílɛ lá álɛ yáwa, à wá sɛ́ a pↄ́ ũ wá naa Kilisiwa guu, +Kaapi lɛ́ zwãa iↄ gã̀sĩsuu bao ń a lipɛlɛo mɛ̀n síiↄ̃ ń a zɛbↄo mɛ̀n síiↄ̃. A zwãapi iↄ dɛ pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao wà gↄ̃inakɛ̀wà ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ũ. +Kí pↄ́ dↄ̀aaɛↄ ń kí pↄ́ kú aà gbɛaↄ guu, an gbɛ̃e i zɛ ń Diio ń nↄ̀sɛmɛndoo ń a pↄeão píi láaàwao. A Mↄizi ikoyã kũa píi a gbãa lɛ́uɛ. +Aà ìwaↄ gbɛ̃́ↄ gbà pↄ́ ń saonaↄ ń Levii buiↄ sↄ̃. Lua ua dↄaanaↄ Ilikia ń Zakalio ń Yeiɛlio saonaↄ gbà Gɛ̃amusu saobↄↄ ↄ̀aa kuɛaaↄ̃ (2.600) ń zuↄ ↄ̀aa do ń basↄoo (300). +Nↄɛ ãnabie ku we, aà tↄ́n Ãna, Fanuɛli nɛ́, Asɛɛ buiɛ. Nↄɛpi zikũ̀ɛ táotao. À zãkɛ̀ ń a gↄ̃kpamao wɛ̃̀ soplaɛ, +Aa aà pↄ fɛ̃̀ɛ̀ dii zĩ̀loↄ yã́ musu, aa tò aà pↄ pà ń tã́a pↄ́ à zàuↄ. +Gↄↄ bee ma pↄ a pańzi, mí bↄńkpɛ, wi ń mↄ́mↄ. Yã́ ĩa a ń le dasi, aai taasikɛ. Gↄↄ bee aa mɛ: Yã́ ĩapiↄ wá le, kɛ́ wá Lua kúwanↄo yã́i yã̀? +Aà ã̀nsuepi aà dìlɛ, ↄ̃ à ì we gↄↄ àaↄ̃, aalɛ pↄble, aalɛ igbɛ̃. +Tó gbɛ̃́ dɛ pↄde ũ, mɛ́ a è a gbɛ̃́dee lɛ́ wɛ̃nakɛ, tó i wɛ̃nadↄ̃ɛ̀o, a ye gbɛ̃́i lá Lua yeiwae? +Lua i yã́pi o gbɛ̃eɛ yãao, ↄ̃ tiasa a ↄ̀lↄ a zĩnaↄ ń a ãnabiↄnɛ ń a Nisĩna gbãao. +Beewa gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ zã́ↄ gↄ̃ dↄaaa, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ dↄaaaↄ gↄ̃ zã́. +Tó fɛlɛkaa yãmikpalɛ gbòo, gbɛ̃maaↄ kɛa ni? +i gɛ́ò saona Aalona nɛ́ↄ kĩ́i. Saona i dã ↄkũ do ń a tulaletipio píi, i a yãdↄa Diigu gbapi kpasa saokĩiwa pↄ́ pↄ́ wì kátɛu a gĩ ì kɛɛ̀ na ũ. +Ɔ̃ ma lↄↄ gbãa mà à bↄ̀ Lua kpɛ́u, a ò malaika gbɛ̃ↄn soplapiↄnɛ: À gɛ́ Lua pↄkũma pↄ́ kú tùu mɛ̀n soplaↄ guu ɛ́lɛi dṹniawa. +Kɛ́ Yoasi nɛ́ Gedeↄ̃ↄ lɛ́ su ń zĩlao, à bↄ̀lɛ ń Ɛlɛsi gbɛbↄlɛo, +Taasi ìↄ gbɛ̃maa le mↄ̀ↄmↄↄ, ãma Dii ì aà bↄ a guu píi. +A yã́ mɛ́ tò Lua aà sɛ̀ lɛsĩ, à tↄ́ pↄ́ dɛ tↄ́ píila kpàɛ̀, +Ɔ̃ gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ gɛ̀ gɛ̃̀ Filitɛ̃ↄ bòou, aa Bɛtɛlɛũ bↄlɛ lↄ̀ↄpi í tↄ̀ sùò Davidiɛ. Ɔ̃ i we mìo, a tↄ̃̀lɛ Diiɛ saoi ũɛ. +N gbɛ̃́ pↄ́ niↄ ku kaaↄ guu, wì swãdↄnzi, to mà n lↄↄ ma. +Màa má Isaili pↄ́ aa gↄ̃̀mɛɛ zĩ̀loↄ ũ ń tã́aↄ yã́iↄ gbɛsi píi. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Ablahaũ mɛ́ wá mae ũ. Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Tó Ablahaũ ↄlɛsɛnaↄn á ũ, dↄ̃ álɛ Ablahaũ kɛa kɛ. +Kɛ́ Egipiↄ ń Kanaaↄ ↄ̃a làa, Egipiↄ mↄ̀ Yosɛfu kĩ́i ḿpii aa mɛ̀: Ɔ̃a kú lↄo, wá gba pↄblea. Ńsu to wà gaga n wáao. +Láani pↄ́ wá saɛdeↄ zĩ̀ma, fĩabonɛ́ gɛ̃n sopla, Dii. +Baa á de ń á dao ń á vĩ̀iↄ ń á dãunaↄ ń á daɛↄ ń á gbɛ̃naↄ aa á kpámáɛ, wi á gbɛ̃eↄ dɛ. +Lá nↄsindee pↄ́ kà nɛia ì dɛ̃ɛka, ì wiilɛ wãwã guu, màa wá kú n aɛ yãa, Dii. +Ɔ̃ Ablaũ bↄ̀ Egipi à sù Nɛgɛvɛ ń a nao ń a àizɛɛↄ píi ń Lↄtuo. +Isaili zĩ̀zↄ pↄ́ sùpiↄ mɛ́ sò ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛa buipãleↄ yã́ musu tò, aalɛ Dii Isailiↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛↄ. +tó Isailiↄ mↄ̀ ńzĩa ↄ̀lↄ Dii ń Luaɛ ḿpii gu pↄ́ a sɛu, àli ikoyã láɛ bee kyokɛnɛ́ aa ma. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Dii, tó ḿmɛ, to mà táao ía mà mↄ n kĩ́i. +Wì sɛdɛ lí ge giali ge gbɛ̃́nɛli zↄ̃ likpɛu ń pↄeãwa, ge pɛ̃li pↄ́ wa bà, lou tò à zↄ̃ↄkũ̀. +Tó á yãvãikɛa ń á dàaↄ dↄ̀águ, áↄ ye ázĩa gĩyãio á duuna ń á yãbɛ̃ɛkɛaↄ yã́i. +À ń pↄ́ↄ naaa kálɛ gãaɛ, í tɛsↄ̃ wɛ̃́lɛpiwa ń pↄ́piↄ píi sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ Dii á Luaɛ ũ. Wɛ̃́lɛpi i gↄ̃ bɛzia ũ e gↄↄpii, wasu ɛa kálɛ bauo. +I kɛ yã́ pↄ́ maa Diiɛ ↄ̃ wálɛ wɛɛlɛ adoo, ń pↄ́ pↄ́ maa gbɛ̃nazĩnaↄnɛo lↄɛ. +Yã́ bee tò kía pↄ pà, aà za fɛ̃̀ maamaa, à mɛ̀ wà Babɛli ↄ̃nↄnaↄ dɛdɛ píi. +Aaì mɛ wa Lua dↄ̃, ↄ̃ an yãkɛa ì ń ɛɛbo. Lua ginzideↄnɛ, aali aà yãmao, aali fↄ̃ yãmaae kɛ̀o. +À tↄↄlɛ pↄ́ dà Dii pↄ́i dilɛ mɛɛwia kálɛkĩi ũ, a gbã̀a gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000), a yàasa ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000). Isailiↄ pↄ́n we ḿpii. +Aà kpɛ́ gↄ̃̀ gii, ĩatɛ̃gbↄ̃ lì aà uaa. +À ń saokĩipiↄ gboo, í ń gbɛ̀pɛlɛↄ wíwi, í ń Asetaati lipɛlɛↄ kpasa à tɛ́kũ, í ń pↄ́ pↄ́ aa dìlɛ ń dii ũↄ dúuzↄ̃, í ń tↄ́ dɛ gupiↄu. +Gwa, gↄↄe a mↄ́ kɛ́ wa mɛ ń Dii pↄ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipio lↄo, +Waiyoo á Kɛlɛti bui pↄ́ á kú ísialɛↄ! Dii yã́ pↄ́ a á le òɛ́. Á Kanaa pↄ́ á kú Filitɛ̃ bùsuuↄ, Dii mɛ̀ á á kaalɛ, á gbɛ̃e a gↄ̃o. +Ɔ̃mɛ Lua gawi tɛkɛa ũ, aà kua ũ zálala. Ɔ̃mɛ pↄ́pii kũa ń a yãoa gbãao. Gbɛ̃́ↄ duunawoloa gbɛa à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ musu Zↄ̃ↄde ↄplaai. +Má za duunkɛnaↄ kãaaau, mili zↄ̃lɛ ń gbɛ̃vãiↄo. +Á zĩ̀zↄ pↄ́ á dↄ̃ á bↄↄ, à su á wɛ̃́lɛ bĩ́ideu, baa gbã málɛ oɛ́, má ɛa asea kpáwá lɛɛ pla. +Dii, ǹ n zɛ́ ↄlↄmɛɛ, ní n yã́ dadamɛɛ. +Kɛ́ ma ń wiipi mà ń gbɛ̃́ↄ káala pↄ́ aa kɛ̀o, ma pↄ pà maamaa. +Má yeázi píi naa Kilisi Yesuwa. +Ma gbɛ̃na, ń kɛfɛũmɛɛ lán Falaↄ̃ↄ sↄ̃da pↄ́ ì godↄnɛ́ↄ dowa. +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, má á dↄ̃o. +Bee gbɛa Dii gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi ń plao pãleↄ dìlɛ, ↄ̃ à ń zĩ́ gbɛ̃ↄn plapla aaↄ dↄaaɛ wɛ̃́lɛↄ guu ń gu pↄ́ á ye gɛ́uↄ píi. +Fãanɛ ń gwãasĩnao dɛ n pↄ́ ũɛ, n mↄvua ń ĩatɛ̃o kúkĩi dìlɛnɛ́. +asa Elodi dↄ̃̀ kɛ́ Zãaá Lua gbɛ̃́ zálalaɛ, ↄ̃ ìↄ vĩakɛɛ̀, ìli tó wà ĩadawào. Tó à gɛ̀ aà yãmai, làasoo ì gɛ̃aàguɛ. Ń beeo ìↄ ye faaiboaaànↄi. +À aà là a gɛ̃n àaↄ̃de: Zãa nɛ́ Simↄↄ, ń yemazia? Kɛ́ Yesu Piɛɛ là a gɛ̃n àaↄ̃de tó a yeazi, aà pↄ yà, ↄ̃ a òɛ̀: Dii, ń yã́pii dↄ̃. Ń dↄ̃ kɛ́ má yenzi. Yesu òɛ̀: Blɛ kpa ma sãↄwa. +Wà ma da gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ si bɛdauↄu, ma gↄ̃ lán yɛ̃̀ɛɛsaidewa. +Màa Isailiↄ Madiãↄ bùsa. Madiãↄ i e mifùńla lↄo. Ɔ̃ Isailiↄ bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa Gedeↄ̃ↄ gↄↄ e wɛ̃̀ bla. +Ɔ̃ à mɛ̀: Ń yã́ pↄ́ tò ma mↄ n kĩ́i dↄ̃a? Má ɛa gɛ́ zĩka ń Pɛɛsiↄ malaika kíapio tia. Tó ma ta, Gɛlɛsiↄ malaika kía a mↄ́. +A gↄↄ a mↄ́ kɛ́ wa nↄsɛnapi bↄ ń guu. Gↄↄ bee ↄ̃ aa lɛye sa. +Ĩadama ma wɛ́ siakũ̀, málɛ lɛzunzi za kↄↄ e oosi, ma ↄↄ dↄanzi. +An yea gbɛ̃́zi ń ń zaa gbɛ̃́guo ń ń dɛnlawɛɛlɛao gɛ̃̀zɛan we kↄ̀. An bàa aↄ kú ń yã́ pↄ́ lɛ́ kɛ dṹniauo bau lↄo. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Ma gbɛ̃́ pↄ́ málɛ yãonɛ, mámɛ má aà ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa aà vĩa vĩↄ mɛ́ ì kaaàgu, gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄ aà gbɛ̃kɛipiↄ. +Mↄizi ń saona Ɛleazaao ń Isaili dↄaanaↄ píi gɛ̀ daińlɛ bòo kpɛ. +Kɛ́ àlɛ táao, gbɛ̃́ↄ lɛ́ ń pↄkasaↄ kpálɛ zɛ́ guu. +Tó pↄkasa pↄ́ wa tã̀ ń sãkão ge ń buao fù kpà, +À Dii lↄↄ ma dↄ, àlɛ lɛzu mɛɛwiadeↄzi. Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ ↄ̃nↄ ũ. À go pↄ́ a á gbɛ̃ gwa, í Lua pↄ́ dìlɛ yãma. +Dii wɛkpàlɛ zĩ́lɛ za a kúkĩi, kua za musu à wɛzù tↄↄlɛ, +Kɛ́ zĩgↄ̃ↄ dↄaanaↄ ń ń gbɛ̃́ↄ mà Babɛli kía Gedalia dìlɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, ↄ̃ aa mↄ̀ aà kĩ́i Mizipa. Nɛtania nɛ́ Isimaɛla kú ń guu ń Kalea nɛ́ Yohananio ń Tanumɛ nɛ́ Selaia, Nɛtofa gbɛ̃́o ń Maaka gbɛ̃́ nɛ́ Yazaniao ń ń gbɛ̃́ↄ. +Zaaki nɛ́ Yudasi ń Yudasi Isaliↄti pↄ́ gↄ̃̀ Yesu bↄnkpɛde ũo. +Wà yã́ pↄ́ a dìlɛpi lá kpã̀sã bùsu ń bùsuoɛ píi ikoyã ũ. Wà a kpàwakɛ̀ bui píiɛ, kɛ́ Yudaↄ aaↄ ku sↄu guu aa yã́yia ń ibɛɛↄwa gↄↄ bee yã́i. +Baa tó uabeleɛ, asu to à gbãlɛ a bɛdeↄ yã́ musuo. +Aalɛ mɛ: À mↄ wà ń buibↄ, an tↄ́ Isaili su àↄ dↄ gbɛ̃egu lↄo. +asa wà gↄↄ soplade yãò guei wà mɛ̀, gↄↄ soplade zĩ́ Lua kã́mabò ń zĩ pↄ́ á kɛ̀o píi. +Kɛ́ wà dabudabu pↄ́ Yesu kɛ̀pi è wà mɛ̀: Gbɛ̃́piá ãnabi pↄ́ lɛ́ mↄ́ dṹnia guuɛ sĩana. +Ɔ̃ Ãnania bↄ̀ à gɛ̀ gɛ̃̀ uapiu, à ↄnà Sↄluwa à mɛ̀: Sↄlu ma gbɛ̃́, Dii Yesu pↄ́ bↄ̀ mↄ̀ma zɛ́u gↄↄ pↄ́ ńlɛ mↄ́ la mɛ́ ma zĩ, kɛ́ ǹ gue yã́i, Lua Nisĩna i dinɛ. +Ɔ̃ an gbɛ̃e�� mɛ̀: Aà gbɛ̃́ pↄ́ à vĩ̀a wɛ́ wɛ̃̀, a fↄ̃ gi Lazaa ga yãao lé? +Dii, ma gba lɛ́, mí n táasilɛ. +An gbɛ̃eↄ ìↄ laaidↄ Lua ua zĩkɛbↄↄwa. Tó wà gɛ̃̀ò ge tó wà bↄ̀ò, aamɛ aaìↄ nao. +Má n bↄ zĩuɛ, má n kɛ̃ n gweawaɛ. +Kɛ́ aà káaluakaa kpálɛa vĩ lↄo, mɛ́ aà puizi bↄ̀ gupuau, ↄ̃ ma nisĩna ye aà yã́i lↄo, lá ma nisĩna ye aà vĩ̀i yã́i lↄowa. +Ali gbãbↄ azĩaɛ ń ípio a gↄↄ àaↄ̃de ń a gↄↄ soplade zĩ́o, i gↄ̃ gbãlɛsai. Tó i gbãbↄ azĩaɛ a gↄↄ àaↄ̃de ń a gↄↄ soplade zĩ́oo, a gi àↄ gbãlɛaɛ. +Á gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ sã̀águↄ à yã́pi ma. Tó màan sↄ̃o, má á taitai, gbɛ̃e a e á síao. +Isailiↄ, à Dii sáaukpa! Aalona buiↄ, à Dii sáaukpa! +à ń gbá nɛ́ↄ, kɛ́ aa a vĩa vĩ yã́i. +Má Dii sáaukpa. Dii ma Lua, ń zↄ̃ↄ maamaaɛ, ń gawi daa pↄkasa ũ, àlɛ tɛkɛ, +Gbɛ̃maaↄ sↄ̃ aa pↄnakɛ, aa yáalↄ Lua aɛ, aa vĩvĩ ń pↄna zↄ̃ↄo. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ń è lá Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛ́ kɛ gusiau, baade ń a tã́ao gugolonaua? Aaì mɛ ma wɛ́ lɛ́ ń eo, ma pãkpà ń bùsuziɛ. +Gugbãntoo gukpɛ oi kíaↄ ku we ḿpii ń Sidↄ̃deↄ píi. Baa kɛ́ sↄ̃ kɛ̃̀ gbɛ̃́ↄgu ń nɛgↄ̃nkɛ yã́i, aa tà gɛↄ guu ń wíoɛ, aa wúlɛa gyafↄↄdeↄ ũ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gà zĩ guuↄɛ. An gɛɛ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i gbɛ̃́ pↄ́ aa tà ɛ̀ zòolo guuↄ ũ. +Ɔ̃ Yesu i wewào. Aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi, aa wabikɛ̀wà aa mɛ̀: Nↄɛpi yá, asa aↄ tɛ́wázi ń wiioɛ. +Tó gbɛ̃́ ye a pↄ́ kwidepiↄ bo, aàli a ↄ̃a sↄode nawà. +ń ɛ̀waasoↄ ń wɛ̃́ndiaↄ píi ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ. +Ńsu yãalɛ ń wɛ̃dɛnaↄo, ńsu ǹyↄ̃ ku lɛ́udeↄ guuo. +ń Ainio ń Yutao ń Bɛsɛmɛsio, wɛ̃́lɛpiↄ píi ń a dã́dãkɛkĩioɛ. Bui lɛɛ plapiↄ wɛ̃́lɛↄ kɛ̀ kɛ̃okwi. +Uzi mɛ́ Izilahia ì. Izilahia nɛgↄ̃ɛↄn Mikaila, Obadia, Yoɛli ń Isiao ũ. An gbɛ̃ↄn sↄo píiá uabeleↄnɛ. +kua za musu níli síńnↄ sùuu pↄ́ aa gbɛ̀ama yã́i, ní yãnakpámá. +Tó uabele fɛ̀lɛ zɛtà a làa, tó a gↄ̃ bàasi, mɛ́ álɛ gbalɛ, álɛ mɛ: Mae, gbawɛ̃wɛ̃ɛ, a oɛ́ á á dↄ̃ gueio. +Tó a gbɛlà bùsu kpaalɛa yã́ musu, à Dii baa kpawà. A gbã̀a gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000), a yàasa lɛɛ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000). Tↄↄlɛpiá Dii pↄ́ɛ. +Kɛ́ Yesu lɛ́ dↄ Galile ísidai, à kpↄ̀wɛnaↄ è gbɛ̃ↄn pla, vĩ̀i ń dãunao, Simↄↄ pↄ́ wì mɛ Piɛɛ ń a dãuna Ãndeleeo. Aalɛ táalu zu ísidapi guu. +Asa Kilisi i azĩa pↄeã kɛo. A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀, Lua sↄ̃́sↄ̃a gↄ̃̀ɛ̀. +Má lɛɛ dopi baasa ń tɛ́o lán ã́nusu baasaawa, má ń maa lɛgwa, lá wì vua maa lɛgwawa. Aa ma sísi, mí wemá. Má mɛnɛ́ ma gbɛ̃́ↄ, aai omɛɛ Dii ń Lua. +Ì a yãmanaↄ dɛdɛkĩi dↄ̃́anɛ́, ì vãikɛnaↄ dɛ̃ↄnzↄ̃ gusiau. Gbɛ̃e a fↄ̃ dɛ̃ɛnɛ ń azĩa gbãaoo, +Pilati mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ sĩana ũi? Kɛ́ a ò màa, à ɛ̀a bↄ̀ gɛ̀ Yuda gbãadeↄ kĩ́i, a ònɛ́: Mi yãe e gbɛ̃́piwao. +Tↄ̀ↄ! Má pↄkũmabↄbↄmá. Má ń wɛgwao. Má ń bↄo. Baa tó an wii gbãa lɛ́ gɛ̃ ma swã́u, má swã́sɛio. +Kɛ́ a gu dↄ̀ gↄ̃̀ↄ, à ɛ̀a gɛ̀ Lua ua. Gbɛ̃́pii mↄ̀ aà kĩ́i, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ lɛ́ yãdanɛ́. +Ma kpɛ́ɛ bee sɛ̀ má dìlɛ ma pↄ́ ũɛ, kɛ́ ma tↄ́ e àↄ kuwà gↄↄpii. Ma wɛ́ iↄ pɛwà, ma pↄ iↄ dↄwà gↄↄpii. +Màa wà Hɛblↄ̃ pↄ́ dɛ gbɛ̃dɛna misiwɛ̃lɛ ũ kpà saona Aalona buiↄwa ń Libenao +N mↄvua kɛ̀ gↄↄ tàasikabↄ ũ ń ĩatɛ̃ pↄ́ a gɛ̃a kpɛ́u gↄↄ dↄ̃o. +A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀, gbɛ̃́ sɛ̃́ia Adamu gↄ̃̀ gbɛ̃́ bɛ̃́ɛ ũ, ãma Adamu gbɛzã gↄ̃̀ Nisĩn wɛ̃nikpamade ũ. +Ásu àↄ diie vĩo, ma bàasio. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kɛ̀nɛ́ wɛ̃na, asa Dii tò gupua bↄ̀ Isaili buiↄ guuɛ. +Kɛ́ aalɛ bàalɛ Isailiↄnɛ, ↄ̃ Davidi ń dɛdɛ sↄ̃́godeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (7baki dɛ̀u. +Yesu dabudabu pãleↄ kɛ̀ dasi a ìwaↄ wáa, wi kɛ̃ taalaɛ bee guuo. +À gɛ Lua ikoyãdanɛ gwa. Tó an yã́ i kpaaĩòo, gu i dↄnɛ́ yãao. +À Egipiↄ yoaↄ dɛ̀dɛ ń pↄtuo nɛ́ sɛ̃́iaↄ píi. +Baa ń dabudabu dasi pↄ́ a kɛ̀ ń wáaↄ, aai aà náaikɛo, +ↄ̃ à mↄ àaↄ̃ kɛ̀ we. Kɛ́ àlɛ gɛ́ gɛ̃i góilɛnau à ta Sili bùsuu, a mà Yudaↄ lɛkpàaĩazi, ↄ̃ à zɛ̀ò à ɛa tá ń Masedonio. +Yakↄbu wèwà à mɛ̀: Málɛ vĩakɛ, málɛ e ńyↄ̃ ń nɛ́ↄ siaɛ. +Levii bui saonapiↄ mɛ́ Mↄizi ikoyã zĩ́na ũ. Tó aa fↄ̃ to gbɛ̃́ↄ gↄ̃ wásawasa, an bàa àↄ kú ń saon pãleo lán Mɛkizɛdɛwa lↄe? Mɛ́ i kɛ Aalona bui bàasio. +Kɛ́ Elodi Yesu è, ↄ̃ aà pↄ kɛ̀na maamaa, asa à aà bao màɛ, mɛ́ a ye wɛsiaàlɛ à gɛ̃̀gɛ̃. Aà wɛ́ dↄ Yesu dabudabukɛa eai. +Ɔ̃ à nↄsì à nɛì ń Ablahaũo gↄ̃ɛ ũ a zikũ guu gↄↄ pↄ́ Lua dìlɛɛwa. +Ɔ̃ wà Isakaa buiↄ ń Asɛɛ buiↄ ń Nɛfatali buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ do pↄ́ kú Basana bùsuuↄ wɛ̃́lɛ mɛ̀n kuɛaaↄ̃ↄ kpà Geesↄ̃ buiↄwa ń kpaalɛ ũ. +Aↄ yeázi, i báaadaágu. A ɛ̀fãaikɛɛ́, i báaada á nɛ́ↄgu ń á bua pↄ́ↄ: pↄ́wɛna, vɛ̃ɛ, nísi, á zuↄ ń á pↄtuoↄ píi bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ à mɛ̀ á kpáwáu. +Lua, ma gwagwa, ní ma nↄ̀sɛ dↄ̃, ma tàasika, níↄ ma asiiↄ kũa. +Lá kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛn kɛ lↄ. Kíae mɛ́ lɛ́ nↄsɛpↄnakɛ a nɛ́ɛ, +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ kpàkpa, ↄ̃ à ↄzↄ̃̀aàzi, ge à aà pà ń pↄ́o, kɛ́ a zaaàgu yã́i, a dɛ̀, +Kɛ́ aa aà è bɛ ía, ↄ̃ sↄ̃ kɛ̃̀ńgu aa mɛ̀: Gyaadeɛ! Aa wiilɛ̀ ń vĩao, +Gbɛ̃́ↄ, á zɛ widaa ma Lua gawidewaɛ bↄɛ ni? Iↄ ye pↄpãↄzi, iↄ tɛ tã́aↄzi. +An pla ḿpii lɛsĩ gã̀sĩsuu kwikwiɛ. +A ń wɛ́i gogonɛ́ píi. Ga aↄ ku lↄo ge wɛ̃na ge ↄↄlↄ ge wãwã, asa yãziↄ gɛ̃̀. +Ɔ̃ ma gɛ Zelemii nɛ́ Yazania, Habazinia tↄũna sìsi ń a dãunaↄ ń a nɛ́ↄ ń Lekabu bui bɛdeↄ píi. +Kɛ́ aà vĩ̀iↄ è ń mae yeaàzi dɛńla, ↄ̃ aa zàaàgu, aali we yã́ na òaànↄo. +Davidi gɛ̀ Maanaiũ, ↄ̃ Abisaloũ bùa Yuudɛ̃wa ń Isailiↄ píi. +Á gbɛ̃́ pↄ́ i ma gbɛ̃́ↄ pↄ́ↄ naaaↄ, lá álɛ tidↄńla, álɛ pↄnakɛ ń ń pↄ́ↄ, lá álɛ vĩvĩ lán zununu pↄ́ lɛ́ pↄ́wɛnagbɛ̃wa, lá álɛ wiilɛ lán sↄ̃saↄwa, +An kía a a aso da a gã̀u oosiɛlɛ, i daò zɛ́u. Wa bĩ́i fↄ̃́ɛ̀, i bↄò, i pↄ́ku a wɛ́a, kɛ́ asu bùsupi eo yã́i. +Ãsↄ̃anɛna ń ãsↄ̃anɛnao á baade lí ↄ̃a pↄ́ a è a gbãa lɛ́u bↄ adoa, iↄ kãaa, kɛ́ ásu kámasapi wɛɛlɛ gↄↄ pↄ́ ma mↄo. +Lua gba muaa ń gbɛ̃́ mɛ̀ndo duunapioo. Tàae mɛ̀ndopi mɛ́ mↄ̀ ń yã́kpalɛkɛao, ↄ̃ yã́ zↄ̃̀lɛ gbɛ̃nazĩnaↄwa. Tàaeↄ mↄ̀ ń Lua gbɛ̃kɛkɛanɛ́o, ↄ̃ yã́ bↄ̀ ń gbɛ̃́ↄ na. +Ɔ̃ aa ↄtà ń swã́lɛ aa wii gbãa lɛ̀, ↄ̃ aa kùsiwà sãnusãnu. +Pɛɛsi mɛ̀ wà n kpala kpaalɛ Mɛdɛↄ ń Pɛɛsiↄnɛ. +To gbɛ̃́ pↄ́ liaamaziↄ midɛ, to vãi pↄ́ aalɛ o wí ń musu. +Tó ma lɛzùnzi Dii, wea. Ma wɛ̃nagwa ní ma yãma. +Ńsu bↄ ma kpɛ ma taasikɛgↄↄo, swã́kpamazi. Tó ma lɛzùnzi, wea kpakpa, +Ɔ̃ Yeholaũ gɛ̀ we ń a ìwaↄ ń a sↄ̃́goↄ píi, ↄ̃ Ɛdↄũↄ koezↄ̃̀aàzi ń a sↄ̃́godeↄ. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gwãasĩna, à ń kɛ̃aa à tà. +Waiyoo ápiↄ, tó gbɛ̃́pii lɛ́ á tↄ́ na sí, asa beewa an deziↄ kɛ̀ ãnabi ɛgɛnaↄnɛ. +Kàeda yãmaa pↄ́ Lua nànɛ n ↄzĩi ń aà Nisĩna pↄ́ kú wá guu gbãao. +Wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, wà aà mia kpàkↄ̃i ń kíaↄ, asa à yãmaakɛ̀ Isaili bùsuu Luaɛ ń Luapi kpɛ́o yã́ musuɛ. +Ɔ̃ a ò a zĩkabↄkũnaɛ: Ǹ ń fɛ̃nda wo, ní ma zↄ̃ ǹ ma dɛò. Tó ni kɛ màao, gyafↄↄdeɛ beeↄ mↄ kↄ̃̀ↄomanↄɛ. Ɔ̃ vĩa aà zĩkabↄkũnapi kũ̀, i weio, ↄ̃ Saulu a fɛ̃nda sɛ̀ à azĩa òoa. +Aitubu Zadoki ì, Zadoki Saluũ ì, +Pↄ́ pↄ́ ì ń kɛĩa ge pↄ́ pↄ́ ì ń dɛ aↄ ku Dii gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoawao, asa Dii dↄ̃a a dṹnia pa lá í ì pa ísiaiwaɛ. +Ɔ̃ Dii Malaika bↄ̀ mↄ̀wà tɛ́vua guu kàelɛu. Mↄizi lɛpi gwà, a è tɛ́ dↄwà, kási sↄ̃ àlɛ tɛ́kũo. +À fɛlɛ wà gɛ́. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma kpámá lɛ́ mↄ́ kee. +Davidi mɛ̀: Lá Dii Isailiↄ Lua a gbɛ̃́ↄ gbà ĩ́ampakĩi mɛ́ à sù Yelusalɛũ àↄ ku we gↄↄpiiɛ, +Ma gba ↄ̃nↄ ń dↄ̃ao sa, kɛ́ mà e dↄaaò gbɛ̃́piↄnɛ. Tó màa no kpelewa máli yã́gↄ̃gↄ̃ n gbɛ̃́ dasipiↄnɛi? +Lá Lua ì to yã́ bↄńnↄ na bↄ̀ gupuau sa, lá a yã́ kú Mↄizi ikoyã ń ãnabiↄ láↄ guuwa. I kɛ aà ikoyã kũa yã́ no. +íli pↄble Dii á Lua aɛ we ń á bɛdeↄ, í pↄnakɛ zĩ pↄ́ á kɛ̀ↄ yã́ musu píi, kɛ́ Dii á Lua báaadàágu yã́i. +Naa gukpɛ oi a yàasa gã̀sĩsuu blakwiɛ. +Gↄↄ pↄ́ à kã̀ a làa, Lua a pↄkũmabↄbↄwà pãsĩpãsĩ, a wɛ́tɛ̃amↄɛ̀, i dↄ̃ a mɛwa. +Dii kɛ̀ màa, kɛ́ dṹnia bui píi e dↄ̃ kɛ́ á gbãa vĩ, ápiↄ sↄ̃ íↄ Dii á Lua vĩa vĩ gↄↄpii. +Wì pↄ́ sùusuu ble wisisaie? Kogbepuana í ìↄ nae? +À laaika maamaa àↄ yãdilɛnɛↄ ń ikoyã pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi dàɛ́ↄ kũa, íↄ ye Dii á Luazi. À aà zɛ́ sɛ́ súsu, íↄ yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa. À naaàzi, í zↄbleɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai. +Ɔ̃ vĩa bùsu pↄ́ liaa Yuda bùsuziↄ deↄ kũ̀kũ Dii yã́ musu píi, aai fɛlɛ Yosafawa ń zĩoo. +Yuda buiↄ ń Simɛↄ buiↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ wa kpàmáↄ tↄ́n kɛ +Ɔ̃ Lɛbɛka ɛ̀a òɛ̀: Ma yãma, ní yã́ pↄ́ má dànɛ kɛ. +Báaadeↄn íbɛlɛmidɛnaↄ ũ, asa wali onɛ́ Lua n��́ↄɛ. +aa òɛ̀: Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, wa zĩgↄ̃ pↄ́ wálɛ wɛ́tɛńziↄ nào, gbɛ̃e i kɛ̃́sã ń guuo. +Lipɛlɛ zɛbↄↄá mↄgotɛ̃ɛ, mɛ́ lipɛlɛ káloↄ ń a mↄ̀pↄ̃ↄↄá ã́nusuɛ. Aa fùa kù lípiↄwa ń ã́nusuo píiɛ. Kaapi lipɛlɛↄ mↄ̀pↄ̃ↄↄá ã́nusuɛ píi. +N zĩblè Ɛdↄũↄwa, ↄ̃ n nzĩa sɛ̀ lɛsĩ. N tↄbↄ̀, ãma ǹ nzĩa to tɛɛɛ. Tó n sòle dà, ńyↄ̃ fua, mpi ń Yudaↄ píi. +Sãusↄ̃ↄ wùlɛ we e wɛɛdo, ↄ̃ à fɛ̀lɛ. À gɛ̀ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛ gba kũ̀ ń a lipɛlɛ mɛ̀n plaↄ, a bìlɛ ń a kákabↄo sãnu. A dà a gã̀u, à gɛ vũ̀aa sĩ̀sĩ pↄ́ bↄaa ń Hɛblↄ̃o musu. +Gↄↄ pↄ́ a lɛ́so, wà zĩe kɛ̀òɛ, belenkɛ gↄↄ pↄ́ à tɛ́ lɛ̀ à gↄ̃̀ sín bèebeea? +Kɛ́ beleↄ lɛ́ aà la aà na yã́i, à mɛ̀ a dãeɛ. Asa àlɛ vĩakɛ, àlɛ e tó à mɛ̀ a naɛ, wa a dɛ nↄpi yã́iɛ, asa nↄpiá nↄanaɛ. +zia maai má tó lougbɛ pãsĩ kwɛ́ maamaa, lougbɛ pↄ́ a taa i kɛ Egipi yãao zaa wa kàlɛ e ń a gbão. +Ãma gbɛ̃́pii i baonapi sio. Ɔ̃ Isaia mɛ̀: Dii, dé mɛ́ wá yã́ sìi? +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nɛ́ vĩ wɛ̃ni láasai vĩ. Gbɛ̃́ pↄ́ Nɛ́pi vĩo wɛ̃nipi vĩo. +Má á gbɛ̃́ kↄ̀ↄlɛkɛnaↄ bãdɛ, pↄdamadeↄ aaↄ kú á guu lↄo. +Àli pɛ̃ɛkɛ mɛ̀n plapla ua ń uao ń pɛ̃ɛtio litili plapla ń a sɛɛsɛo. Á bua pↄ́ káau ↄ̃ áli pↄ́piↄ kɛò, í mↄ́omɛɛ. +Lua ɛ̀waasonapi ↄↄlↄ mà, ↄ̃ Lua Malaika lɛzù Hagaazi za musu à mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ n lei Hagaa? Ńsu vĩakɛo, asa Lua nɛ́pi ↄↄlↄ mà gu pↄ́ a kuu. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ píi, aalɛ ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃. Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Ásu ↄ́ↄlↄo. I gao, àlɛ ioɛ. +Ápiↄ sↄ̃ àↄ kú ń sↄuo, asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a mↄ gↄↄ pↄ́ á wɛ́ dↄiwao. +Tó n gbɛ̃́ Isailiↄ ibɛɛↄ zĩblèmá duuna pↄ́ aa kɛ̀ yã́i, mɛ́ aa tàńnↄ, mɛ́ aa ɛ̀a sùma aa n sisi, tó aa wabikɛ̀ma aa sùuugbɛ̀ama kpɛ́ɛ beeu, +Isailiↄ Lua náaikɛ̀ aa bùa Ísia Tɛ̃awa lán tↄↄlɛ giiwa. Kɛ́ Egipiↄ yↄ̃̀wà màa, ↄ̃ í kũ̀aamá. +a ònɛ́: À swã́kpa! À bↄnsaɛ kɛnɛ́ ń wɛ̃́lɛ kpɛ. Ásu kɛ̃ wɛ̃́lɛwa zã̀zão. Àↄ ku sↄu guu ápii. +lá swai ì gbɛ yↄↄ, mɛ́ í ì bùsu sɛ́lɛ táò, màa ni to tãmaa gbɛ̃nazĩna nɛ́. +Ɛlizafã buiↄ Yeiɛli ń Simɛlio. Asafa buiↄ Zakali ń Mataniao. +Á bↄlɛ ń leeleoo, á tá ń bàalɛaoo, asa Dii Isailiↄ Lua a zɛmikũɛ́, i ɛa àↄ tɛ́ á kpɛ. +An zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄo ń soplao ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (307.500). Zĩ̀dↄ̃n saↄnɛ, mɛ́ aa gbãa vĩ aa dↄ kílɛ a ibɛɛↄ yã́ musu. +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀, ãma i ka a mae Davidi pↄ́wao. À a mae Yoasi ↄlɛsɛ̀ɛ wásawasa. +Gbɛ̃e i ka Dii wá Luawao, a zↄ̃lɛa báawa musu. +Lua lɛ́ ma bↄ sↄu, àlɛ sↄpi sia, lá dã́dãkɛna ì a kpɛ́ wolowa. Àlɛ ma wɛ̃ni bãmba, lá zwã̀atãna ì pↄ́lɛ bↄ àsauwa. Fãanɛ ń gwãasĩnao àlɛ ma midɛɛ. +ↄ̃ a ò ń Lua pↄ́ kú gↄↄpii à musu ń tↄↄlɛo ń ísiao kɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ kú ń guuↄ píi tↄ́o à mɛ̀: A gɛ̃gɛ̃ lↄo. +Kíapi a a deziↄ tã́aↄ yãdao ge tã́a pↄ́ nↄɛↄ ìↄ yei. A diie yãdao, a zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ azĩaɛ dɛńla píiɛ. +An kua líↄ adoa mapi ń Luaɛ. Aasuli ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpao. An kua líↄ adoa, asa mámɛmaa Dii ń Lua. Aali sa pↄ́ wì a pↄ́ nísikatɛu à tɛ́kũ oa ma blɛ ũ. +ↄ̃ à a yoa ì gↄ̃ɛ ũ. À zwãa fĩ̀wà à aà wùlɛ pↄtuoↄ pↄblebↄu, kɛ́ aai gu e nibↄↄ pilakĩio yã́i. +Ma ibɛɛ pↄ́ aa ye mà kiblemáoↄ sↄ̃, à mↄ́ńnↄ la, í ń dɛdɛ ma aɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, kpɛ́ɛ bee gawi gbɛzã zↄ̃ↄ aↄ dɛ a káaua. Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, má aafia pisi guɛ beewa. +Asu vɛ̃ɛbɛ bleo. Asu vɛ̃ɛ ge í gbãae mio. Asu tɛ̃e bleo. Yã́ pↄ́ má dìlɛɛ, aà kɛ píi. +A yã́ mɛ́ tò ma gbɛ̃́ↄ, zↄ nɛ́ↄn wá ũo, wɛ̃́ɛ nɛ́ↄn wá ũ. +Kɛ́ Davidi saò a làa, à báaadà gbɛ̃́ↄgu ń Dii tↄ́o. +À mↄ̀ a bɛ, ↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ i aà dilɛo. +Ma pↄtↄ̃̀, Apoloo ikàwà, ↄ̃ Lua tò à gbã̀. +Ápiↄ sↄ̃, Dii á sɛ́ à á bↄ́ Egipiↄ tɛ́mↄaɛ́u, kɛ́ àↄ dɛ a kpaalɛ ũ, lá á dɛ tiaɛwa. +Flã̀ kↄ̃fĩ ń sↄ̃́go gbá kↄ̃fĩo ma dↄ! Sↄ̃́ↄ lɛ́ bàalɛ, an góↄ lɛ́ vĩvĩ. +Ɔ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ zↄ̃̀lɛ Gata ń Akisio, baade ń a bɛdeↄ. Davidi ku we ń a na gbɛ̃ↄn plaↄ, Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Ainↄaũ ń Kaamɛli gbɛ̃́ Abigaili pↄ́ dɛ Nabali nↄ ũ yãao. +Ɔ̃ Piɛɛ aà sìsi gusaɛ, àlɛ gíɛ̀ à mɛ̀: Suɛ Dii! Bee a n leo! +Aa wɛ̃́lɛpi sì zĩbeezĩ gↄ̃̀ↄɛ, ↄ̃ aa gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, aa ń míↄnzↄ̃ lá aa kɛ̀ Lakisiɛwa. +Aaliↄ kpagolo ń táabũnuo ń dauo ń saokĩio ń tulaletikatɛakĩio ń zwã̀akpɛ zĩkɛbↄↄ ń suunao zĩ kɛ píi. +Falaↄ̃ↄ ń lá à mɛ̀: Bↄ́ zĩ i kɛi? Aa wèwà aa mɛ̀: Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, sãdãnaↄn wá ũ lán wá deziↄwa. +Ɔ̃ Yesu a zãsìmá à mɛ̀: Tó ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u i mɛ: Gu a weeɛ, asa luabɛ tɛ̃akũ̀ɛ. +kɛ́ Lua gbɛ̃́ e àↄ wásawasa kua maakɛa píi sↄu guu. +Isailiↄ Dii gawi gò malaika gã̀sĩadeↄla à mↄ̀ aà kpɛ́ kpɛɛlɛ. Ɔ̃ Dii lɛzù gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa ula daa, lákɛ̃bↄↄ ń taalao dↄa aà pipizi +À wá Dii mɛnakɛa dilɛ suabaa ũ, lá wá gbɛ̃́ yenzide Pↄlu lakɛ̃̀ɛ́ ń ↄ̃nↄ pↄ́ Lua aà gbàowa. +Ɔ̃ wa ɛa n yãdilɛaↄ gbòo, wa bui yãbɛ̃ɛkɛnaↄ sɛ̀ nↄ ũ. Lá wá kɛ̀ màa, n pↄ a pawázi, ní wá dɛdɛ míↄmiↄɛ, gbɛ̃́ kↄ̃nae a bↄ lↄo. +ń pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ kúánↄ aa bↄ̀ gó guuↄ píi, bãↄ ń pↄtuoↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń pↄ́ pↄ́ kú tↄↄlɛwaↄ píi. +À ↄ̃a pↄ́ wì wɛ̃̀ↄ̃a kpáò ↄlↄmɛɛ. Ɔ̃ aa ↄ̃api do dↄ̀ɛ̀. +Kɛ́ aa a kyokɛ̀, ↄ̃ an pↄ kɛ̀na maamaa ń nↄ̀sɛ níniyãpio. +Gbɛ̃́ↄ zĩ aa gɛ́ Kanaa bùsu pↄ́ málɛ kpá Isailiↄwa kɛɛlɛi. Ǹ ń deziↄ bui gbɛ̃́ pↄ́ dɛ dↄaana ũↄ sɛ mɛ̀ndodo ǹ ń zĩ. +Yesu wèwà à mɛ̀: Málɛ onɛ, i kɛ gɛ̃n sopla no, gɛ̃n sopla lɛɛ bàaↄ̃kwiɛ. +Sɛa za we à dↄ̀ Ãnatↄ̃i gugbãntoo oi e à gɛ̀ pɛ̀ Ifataɛli guzulɛwa. +Kɛ́ a mↄ zɛ ma aɛ, dé mɛ́ bee gbɛ̀awái? Pↄ́ↄ kìlimpaa ma uapi. +Kɛ́ ia kà Abihaili nɛ́ Ɛsitɛɛ pↄ́ aà desɛ̃ Maadose aà sɛ̀ a nɛ́ ũpiwa, i pↄe gbɛao, sema pↄ́ pↄ́ kí nↄɛↄ ziia Ege òɛ̀ bàasio. Ɛsitɛɛ yã́ kà gbɛ̃́ pↄ́ wɛsìaàlɛↄgu píi. +Ɔ̃ à a gyaablepↄↄ wòlo, à pↄlↄgãu sɛ kù a wɛ́a, ↄ̃ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Ɛnaiũ bↄlɛu Timɛna zɛ́u. Asa a è Sela gbãakũ̀ mɛ́ wi a kpawà nↄ ũo. +Azↄↄ Zadoki ì, Zadoki Akiũ ì, Akiũ Ɛliudu ì, +Davidi lɛ. Wì sí ń kulɛpɛaoɛ. +Nↄɛpi wèwà à mɛ̀: Baa, gbɛ̃e ku la lↄo. Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Mapi má yãdanla sↄ̃o. Gɛ́i. Za gbã ńsu duunakɛ lↄo. +Gbɛ̃nazĩna isima pↄ́ a gà lɛ́ kpá, à pↄ́ e da lɛ́ɛ yã́ɛ, kási aà gbɛɛ lí kã́o. +A gbɛa saona pↄ́ kãi ń Yelusalɛũↄ bĩ́i kɛ̀kɛ bò. +Ɔ̃ nↄɛpi gɛ ò a zã́ɛ à mɛ̀: Lua gbɛ̃e mↄ̀ ma kĩ́i. Aà oa dɛ lán Lua Malaika oawa, a tò ma mɛ séenatà. Mi aà la gu pↄ́ à bↄ̀uo, mɛ́ i a tↄ́ omɛɛ sↄ̃o. +Ɔ̃ pↄnidɛapi ì nↄsi à nɛi duuna ũ. Tó duuna zↄ̃ↄkũ̀ sↄ̃, ì ga iɛ. +Kɛ́ à mↄ̀, Yuda pↄ́ bↄ̀ Yelusalɛũↄ lìaaàzi, ↄ̃ aa yãzↄ̃ↄ pↄ́ wi fↄ̃ a seela èoↄ dↄ̀wà dasidasi. +Tó gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ gɛ̃̀, saona lí a ↄ̃a dilɛ wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ e gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃̀ sìa lɛ́u, i a ↄ̃a lao màa. +Wãwã ìↄ ma wá wí gwãasĩna, wãwãpi ìↄ swaa kĩkĩa kã́mabosai. +Gↄↄ bee Dii a ĩada kwãsawa, mlɛ̃̀ kↄ̃̀nikↄ̃ni bàwãadepi, ń a fɛ̃nda zↄ̃ↄ gbãa pãsĩo, i ísia kwãsapi dɛ. +Mámɛ má sãdãn maa ũ. Sãdãn maa ì gi a wɛ̃nii a sãↄ yã́i. +Saonkia Anasi ku we ń Kaaifao ń Zãao ń Alɛsãndao ń gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ saonkiapi daɛ ũↄ píi. +Gbɛ̃e ku Yelusalɛũ, aà tↄ́n Simɛↄ. Gbɛ̃maaɛ, a Lua vĩa vĩ, mɛ́ aà wɛ́ dↄ Isailiↄ misiai. Lua Nisĩna diɛ̀, +Yã́pi bↄ̀ Dii Lua Zĩgↄ̃de kĩ́iɛ lↄ, aà lɛdama ì bↄ ń saɛ, aà ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ. +N gbɛ̃nazĩn nɛ́, wa mↄma ń bao, wi kãnɛ, kɛ́ ńsu bↄ ń kĩ́i bàasio yã́i. +Tó n ikoyã mɛ́ ma pↄnakɛbↄ ũo, dↄ̃ ma mìdɛ ma taasikɛa guu. +Kɛ́ Yesu bee mà, a òɛ̀: Yã́ gↄ̃̀nɛ mɛ̀ndo. Pↄ́ pↄ́ ń vĩ yía píi, ní a ↄ̃a biilɛ taasideↄnɛ, ńyↄ̃ↄ àizɛɛ vĩ luabɛ. Bee gbɛa ní mↄ tɛmazi. +Ɔ̃ Mise mɛ̀: A yã́i tò má ↄ́ↄlↄ, má búbuapɛ, máↄ bɛ bṹu kyalesai. Má wiilɛ lán gbɛ̃gbonawa, má ↄ́ↄlↄ lán koowa. +Ɔ̃ ãnabi zipi òɛ̀: Ãnabin ma ũ lánwa. Malaikae mɛ́ Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ mà pɛ́lɛnzi mà sunnↄ ma bɛ, kɛ́ ǹ pↄble, ní imi. À mↄ lè ɛɛ ãnabipi lɛ́ tó. +Wa Dii dↄ̃ ń yã́kpalɛkɛa a zɛ́waoɛ, ì to gbɛ̃vãi yãkɛa labadaaàla. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ gbɛ̃nazĩnawapi ɛ̀a ↄkã̀a à ma gba gbãa +Gbɛ̃́ bee a mɛ Dii pↄ́n a ũ, gbɛ̃do a Yakↄbu tↄ́ ble, ado a kɛ̃ a ↄwa, Dii pↄ́, ado a Isaili tↄ́ sɛ́. +Fɛlɛ gɛ yão n gbɛ̃ zĩ̀zↄↄnɛ, ní mɛ Dii Lua mɛ́ yã́ɛ bee ò, tó aa swã́sɛi, ge aa swã́sɛio. +Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: À Mise kũ taò wɛ̃́lɛ kía Amↄ ń ma nɛ́ Yoasio kĩ́i. +Ɔ̃ Ablahaũ mɛ̀: Ma nɛ́, Lua mɛ́ a saosã kpá. Ɔ̃ aa tɛkↄ̃i, aalɛ gɛ́. +Gbɛbↄlɛ pↄ́ Yonatãa ye gɛ̃u à Filitɛ̃ gudↄ̃anaↄ le, gbɛ pɛ́lɛpɛlɛu lán swaawa ↄplaai ń zɛɛio. Ado tↄ́n Bozezu, ado sↄ̃ Sɛnɛ. +Ma sↄ̃ lɛ́ vĩ gbò gbò, ma gbãa yã̀a, ma wɛ́ lɛ́ tɛkɛ lↄo. +Kɛ́ à kà Yelusalɛũ, a wɛ̀ɛlɛ à na Yesudeↄwa, ↄ̃ aa vĩakɛ̀ɛ̀ ḿpii, aalɛ aà Yesudekɛ náaikɛo. +N yã́ mɛ́ filia ũ ma gbázĩ, ì gupumɛɛ zɛ́u. +Lua kpɛ́ kpɛɛlɛliↄ dèe tↄↄlɛu malaikapiↄ lↄↄ yã́i, ↄ̃ súɛlɛ kpɛ́pi pà. +Má dↄ̃ kɛ́ ma bↄa ma sↄu gↄↄ a ka tia, lá wá Dii Yesu Kilisi dↄ̀aa òmɛɛwa. +Wà gbɛ̃́piↄ tↄ́ dàlau Yudaↄ kí Yotaũ ń Isailiↄ kí Yeloboaũo gↄↄɛ. +Aa mↄ̀ ń ń gbao Diiɛ, zugo mɛ̀n soolo ń zuↄ mɛ̀n kuɛpla. Kía gbɛ̃ↄn plapla zugo mɛ̀ndodo, baade miwa zù mɛ̀ndodo, ↄ̃ aa gɛ̀ò zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ. +Ɔ̃ Dii mlɛ̃̀ pãsĩnaↄ zĩ̀má, aa ń soso, ↄ̃ aa gàga dasidasi. +Dii á Lua mɛ́ a dↄaaɛ́ à buawà, i bui pↄ́ kú weↄ kaalɛɛ́, í ń bùsu sí. Yozuee mɛ́ aↄ dↄaaɛ́ sa lá Dii òwa. +Ì asiiyãↄ ń yã́ pↄ́ ulɛaↄ ↄlↄnɛ́, a gusia yã́ↄ dↄ̃, asa ↄ̃mɛ ì gupu. +Gbɛ̃́ yenzide lɛ pↄ́ Kole buiↄ dà. +Ḿmɛ n ma bↄ ma da nↄ̀sɛu, n ma dↄ aà yↄ̃́wa. +Ásuli pↄ́ pↄ́ Dii á Lua dìlɛ kaalɛpↄ ũ kee sɛo, kɛ́ aà pↄkũma pãsĩ e weewà yã́i. Tó a Dii á Lua yãmà, mɛ́ á aà yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, mɛ́ a yã́ pↄ́ a yei kɛ̀, a wɛ̃nadↄ̃ɛ́, i sùuukɛánↄ, i to à dasikũ, lá à a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛwa. +Tó tɛlupi lɛ́ gↄↄplakɛ zwã̀akpɛa, aaiↄ Dii yãma, aali fɛlɛ bòouo. +Ulaũ mɛ́ Bedã ì. Makii nɛ́ Galada, Manase tↄũna nɛgↄ̃ɛↄn we. +Zĩbeezĩ gbɛ̃́ↄ gbãsĩ a wolo dasi, an nↄ̀sɛ a puakũ lá wà ń baasawa, ãma gbɛ̃vãiↄ wɛtã aaↄ vãi. Gbɛ̃vãie a yã́pi mao, gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄ vĩↄ mɛ́ aa ma. +À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi dìlɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, ↄ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń pↄ́wɛntio lá Dii òɛwa. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa Yesu náaikɛ̀ↄ mↄ̀ dasi, aalɛ ń yãkɛaↄ o gupuau. +Kí ísia góilɛnaↄ ìↄ daa ísiaa ń Hilaũ gbɛ̃́A ò a daɛ: Ãnusu ↄ̀aa sↄo ń basↄoo (1.100) pↄ́ wa sɛ̀ma kpã́i, kɛ́ n ade kà, má mà. Ãnusupi ku ma kĩ́iɛ. Mámɛ má sɛ̀. Ɔ̃ aà da òɛ̀: Dii báaadangu, nɛ́. +à gbɛpiↄ pɛ́lɛpɛlɛ Ebali gbɛ̀sĩsĩwa Yuudɛ̃ baale, lá málɛ daɛ́ gbãwa, í soolɛwà. +Ɔ̃ Ablaũ òɛ̀: Má sì ń Dii Lua Musude musu ń zĩ́lɛo Kɛnao, +Bùsu pↄ́ da yàaa a gↄ̃ bugbɛ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ á bùsu baa vĩↄ e fↄ̃̀ↄↄ lↄo. +Ɔ̃ kí ń lá à mɛ̀: Gↄ̃ɛ pↄ́ mↄ̀ dàálɛ à yãòɛ́pi dɛ kpelewa ni? +ásu ń lɛ́ wɛo, asa Dii a ń bùsu saaloe kpáwáo, baa kɛ̀sɛ do, asa à Sei bùsu sĩ̀sĩde kpà Esau buiↄwaɛ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ vĩ. +Kɛ́ à Yesu è àlɛ gɛ̃, à mɛ̀: Sã pↄ́ Lua kpàn we! +Gbɛ̃́piↄ píi kà lán gbɛ̃ↄn kuɛpla taawa. +Ɔ̃ ma ɛa yãpã pãle è dṹnia guu lↄ. +Dii ì yɛ̃̀ɛɛsaideↄ wabikɛa ma, ì ń gba sↄ̃, ì swãdↄ ń yã́i. +Kí Nɛbukanɛza mɛ́ lɛ́ yã́ɛ bee o gbɛ̃́piiɛ, bùsu gbɛ̃́pii ge bui pↄ́ kú dṹnia guu píin nò, à mɛ̀: Àↄ kú ń aafiao maamaa! +à gɛ Dii le à gbãa gbɛawà, íↄ aà aɛya gↄↄpii. +Tó gbɛ̃́ gbadà ń nↄ̀sɛmɛndoo a pↄvĩa lɛ́u, bee ì ká, i kɛ pↄ́ pↄ́ a vĩo no. +Bee gbɛa à Davidi wɛ̃́lɛ bĩ́i pↄ́ wa bò bĩ́izi kɛ̀kɛ za Giↄ̃ nibↄna pↄ́ kú guzulɛu bɛaɛ oi e à gɛ̀ pɛ̀ò Kpↄ̀ Bↄlɛwa. À bĩ́ipi bò lìa Ofɛli sĩ̀sĩi, mɛ́ a lɛsĩ dɛ a káaua. Ɔ̃ à zĩgↄ̃ dↄaanaↄ dìlɛdilɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu píi. +Gwa, má mↄ́ tia. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ zia yã́ taalaɛ bee yã́ kũa ũ. +tó ĩatɛ̃ tɛkɛa ma wɛ́ pɛ́wà, ge mↄvua táaoa ń a kɛfɛnkɛo, +Ɔ̃ Yozuee mɛ̀: À gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ gálɛ ta ɛpilɛ, í gbɛ̃́ↄ dilɛ we aaↄ dↄ̃́a. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii a fĩaboɛ́ àizãna ũ. Dii Kilisi álɛ zↄbleɛ̀. +Ɔ̃ Lasɛli ń Leao òɛ̀: Wá túbi vĩ wá mae bɛ lↄe? +Blɛ pↄ́ ì bↄ musu pↄ́ málɛ opi, tó gbɛ̃́ blè, a gao. +Siↄna bĩ́ibogↄↄ a ká, gↄↄ bee a kálɛa a yàasa kṹ. +Gbɛ̃́pi mɛ̀: Kɛ́ aa bↄ̀ lakĩi, má mà aa mɛ̀ wàlɛ gɛ́ Dotaniɛ. Ɔ̃ Yosɛfu pɛ̀lɛńzi à ń lé Dotani. +Tó n mↄ pↄblei ń gbãadeo, ǹyↄ̃ dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kú n aɛ. +À mɛ̀ tó Isailiↄ yã́ pↄ́ á dìlɛnɛ́ↄ kũa píi, mɛ́ aa zɛ̀ ń ikoyã pↄ́ a zↄ̀blena Mↄizi kpàmáo píi, á ɛa ń bↄlɛ bùsu pↄ́ á kpà ń deziↄwauo, á tó aa liaaliaa lↄo. +Imibↄ báaade pↄ́ wi sáaukpaò, tó wá a imì, wá baa ku Kilisi au guuo lé? Kàa pↄ́ wi ɛ́ɛ, tó wá sò, wá baa ku Kilisi mɛ guuo lé? +A gbɛa Ezekia gyãkɛ̀ à kà gaa. Kɛ́ à wabikɛ̀ Diiwa, ↄ̃ Dii sìaànↄ, à dabudabukɛ̀ɛ̀ a seela ũ. +Aà sↄ̃́ↄ dasi gɛ̃agɛ̃̀, an luutɛ̃ i kunla. N bĩ́iↄ deedee sↄ̃deↄ ń zugoↄ ń sↄ̃́goↄ kↄ̃fĩ yã́i, i gɛ̃ n bĩ́ibↄlɛu lá wì gɛ̃ wɛ̃́lɛ pↄ́ wà a bĩ́i gbòouwa. +Ma luabɛpuana dàɛ̀ pↄkasa ũ, ma sua fĩ̀wà ulada ũ. +a òɛ̀: Ma wabi pↄ́ ń kɛ̀ ń sùuu pↄ́ ń gbɛ̀aao mà. Ma kpɛ́ pↄ́ ń dↄ̀pi dìlɛ ma pↄ́ ũ, ma tↄ́ aↄ kuwà láasaiɛ. Ma wɛ́ aↄ pɛwàɛ, ma pↄ iↄ dↄwà gↄↄpii. +Má vãikɛnaↄ gasa kwɛ́, gbɛ̃maaↄ gasa iↄ ku musu. +N dàlapoo dà n vĩakɛnaↄnɛ kɛ́ aa e bↄ gbɛ̃́ↄ ka lɛ́zĩ. +Aↄ dɛ seela ũ kɛ́ másu a baa vĩ mà mↄma ń nↄ̀sɛ pãleoo, mɛ́ mpi ńsu ǹ a baa vĩ ǹ mↄa ń nↄ̀sɛ pãleoo. +Màade lí pↄ́ pↄ́ á yei eo, ãiade mɛ́ ì namable. +Ma yã́ beeↄ òɛ́ kɛ́ ásu fuo yã́iɛ. +Sãusↄ̃ↄ ònɛ́: Tó ma yãvãikɛ̀ á Filitɛ̃ↄnɛ sa, máↄ tàae vĩ lↄo. +Gbãamↄanɛ́ pãsĩ ì to wà wiilɛ wà mɛ wá sí gbɛ̃́ taiinkɛnaↄwa. +A yã́ mɛ́ tò e ń a gbão wì mɛ tↄↄlɛpiɛ Gbɛ̃dɛna tↄↄlɛ. +Ásu àↄ dɛ lá á maeↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ Dii ń Lua kpɛↄwao. Lua ń kɛ́ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ lá á èwa. +Yã́pi kɛ̀ Bɛtani pↄ́ kú Yuudɛ̃ baale, gu pↄ́ Zãa lɛ́ gbɛ̃́ↄ dailɛkɛuɛ. +N zↄ̃lɛ wúlɛkĩi kɛfɛnawa, pↄ́ↄ kálɛa táabũnuwa n aɛ ń ma tulaletio ń ma nísio. +Mↄizi wèmá à mɛ̀: À zɛ e mà ma lá Dii a o á yã́ musu. +ma bↄ mↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuowa Lua Gbãapiide ũ, kási aai ma dↄ̃ kɛ́ ma tↄ́n Diio. +Lua Nisĩna dɛ̀dɛ Odede nɛ́ Azaliawa, +à Mↄizi ikoyã kpàgui ń a yãdilɛaↄ, kɛ́ à to an pla ḿpii gↄ̃anↄ mɛdoũ gbɛ̃́ dafuↄ ũ. Màa à ń kɛ́ ń kↄ̃o na. +Aai aà yã́pi mi dↄ̃o, mɛ́ aa yã́pi laawà vĩakɛ̀. +Tó nɛ́ vãipi nɛì, ↄ̃ aà nɛ́ duuna pↄ́ a mae lɛ́ kɛↄ è, mɛ́ i a kee kɛo sↄ̃ bɛ? +À kpàaũ ń Yudaeo we, Pↄ̃ntu bùsu gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛɛ̀ Akilasi ń a na Pisiio. Aa sù ń Itali bùsuo dafu, kɛ́ Sezaa Kolodi dìlɛ Yudaↄnɛ aa bↄlɛ Loma yã́i. Pↄlu gɛ̀ ń kĩ́i, +Dii mɛ́ ma gupua ũ, ma Suabana ũ, dé má vĩakɛɛ̀i? Dii mɛ́ ma ulɛkĩi ũ, dé vĩa mɛ́ a ma kṹi? +à lɛsi aà tↄ́ gawi yã́ musu, à aà táasilɛ à aà tↄbↄ. +Lá í ìↄ di lↄ̀ↄu, màa yãvãi di wɛ̃́lɛpiu. Taiina ń yãpãsĩo zↄa dↄu, mi e aà gyã ń aà bↄo làa ziio. +Yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ gbãpi zĩũ dɛ á gbãa lɛ́ao. A zã̀ánↄo. +Yã́ pↄ́ a ń le a to sↄ̃ kɛ̃ dṹnia bùsu gbɛ̃́piigu yã́ pↄ́ Yudaↄ kí Manase, Ezekia nɛ́ kɛ̀ Yelusalɛũ yã́i. +Kía Daniɛli pↄ́ wì mɛɛ̀ lↄ Bɛlasaa là à mɛ̀: Ńyↄ̃ fↄ̃ nana pↄ́ má ò bↄↄlɛkɛmɛɛ, ní a yáasi polomɛɛa? +À gã̀sĩaↄ kpa Mↄabuↄwa aa vua taò, asa an wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũɛ, gbɛ̃e aↄ ku a kee guu lↄo. +Mↄizi òɛ̀: Tó ma ta, má awakpaɛ̀, i ũsĩnaↄ kɛ̃ma zia ń n ìwaↄ ń n gbɛ̃́ↄ. Ãma ńsu mↄafilikɛ ǹ gí gbɛ̃́ↄnɛ aa gɛ́ saoi Diiwa lↄo. +Yakↄbu buiↄ, à ma yãma, á Isaili pↄ́ ma á sisiↄ. Mámɛmaa ũ. Mámɛ má Dↄaana ũ, mámɛ má Gↄ̃zãna ũ lↄ. +Wa bùsupi kaalɛ à gↄ̃ da wáiwai píiɛ, a buiↄ i zↄble Babɛli kíaɛ wɛ̃̀ bàaↄ̃kwi. +I kɛ gbɛ̃́ pↄ́ ì omɛɛ Dii, Dii, mɛ́ a gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guuo, sema gbɛ̃́ pↄ́ ì ma Mae pↄ́ kú musu pↄeã kɛ. +To ma wiilɛa kama, Dii, ma gba ↄ̃nↄ lá ń òwa. +Tó tɛlupi gↄ̃̀ zɛa zwã̀akpɛa gↄↄ do ge mↄ do ge wɛ̃̀ don nò, aaiↄ kálɛa bòouɛ, aali fɛlɛo. Tó à gòa, ↄ̃ aaì fɛlɛ. +Dii a kpa Egipiↄzi. A kpáńzi, i ɛa ń gbã́gbã. Aa ɛa zɛ ń Diio, i ń wabikɛa sí, i ń gbã́gbã. +Lua Nisĩna ò wásawasa, gↄↄgbɛzãzĩ gbɛ̃eↄ pãkpa Yesu zɛ́i, aai tɛ sã́sãyã pↄ́ tã́a ì ɛɛdeↄ da a oauzi. +Mámɛ ma yãdìlɛnɛo lò? Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ. Ńsu to vĩa n kũo. Ńsu to sↄ̃ kɛ̃nguo, asa ma Dii n Lua, máↄ kunnↄ gu pↄ́ ńlɛ gɛ́u píiɛ. +Ásuli pↄ́ kòlokpasai sóo fá! Asa a au mɛ́ a wɛ̃ni ũ. Ásuli nↄ̀ↄ só ń a wɛ̃nioo. +Kↄ́ba mɛ̀n kwipiↄá kpalapi kía gbɛ̃ↄn kwi pↄ́ aa kibleↄɛ. Kía pↄ́ dodoa ń a káauↄ a fɛlɛ ń gbɛa, i kía gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ bↄ kpalau. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, buiↄ ń wɛ̃́lɛdeↄ aaↄ mↄ dasi e tia. +tó ma blɛblè ma a ta sã̀sã, mɛ́ mi kpa tonɛ pↄ́ gwana vĩowao, tↄ̀ↄ! +Dii a maakɛwɛ̃ɛ, wá tↄↄlɛ i blɛkɛ. +Wi mↄ́ ń pↄeo dṹnia guu lao, mɛ́ wá e tá ń pↄeoo. +Ńsu to gbɛ̃vãiↄ yã́ n kũ gbãao, ńsu vãikɛnaↄ gwea nidɛo, +Lua ku! À gì yãnakpáia, Gbãapiidepi tò ma pↄ yà. +Ɔ̃ wà blɛ pↄ́ kú Yosɛfu aɛ kpaalɛ̀nɛ́. Bɛ̃yãmɛɛ pↄ́ zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̃́ kĩniↄ pↄ́la lɛɛ sↄo. Ɔ̃ aa pↄblè wà imìaànↄ e wà kã̀. +Nↄ̀ↄmusu sapi nↄ̀ↄ kũ̀ a nɛ́ↄnɛ yãa, à nↄ̀ↄ ɛ̀ a naↄnɛ, à mↄ̀má. Nↄ̀ↄ pↄ́ a tàitaiↄ ka aà tòo pai. +Ń kú mↄafilideↄ guuɛ, mↄafilipi mɛ�� tò aa gì ma dↄ̃i. +Ɔ̃ à kàa boolo sɛ̀ mɛ̀ndo kàa gbí pↄ́ ìↄ ku Dii aɛ guu ń kàa nísideo mɛ̀ndo ń kàawanao mɛ̀ndo, a kà nísipiↄ ń ↄplaa gbápiola. +Asa gbɛ̃eↄ lí nↄsɛo kɛ́ wà ń í màa yã́i, mɛ́ gbɛ̃eↄ ìↄ ku màa kɛ́ wà ń lɛ wì yã́i, mɛ́ gbɛ̃eↄ ńzĩa kũ̀ màa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́i. Gbɛ̃́ pↄ́ a fↄ̃ yã́pi sɛ aà sɛ́. +N pↄ a kɛ na, ńyↄ̃ yáalↄ, gbɛ̃́ↄ pↄnakɛ aà ia yã́ musu dasi, +Dii òɛ̀: Lá n yãkɛ̀ maa, n yã́ pↄ́ má yei kɛ̀, ń kɛ̀ Ahabu bɛdeↄnɛ lá ma zɛòwa, n bui aↄ kpaa Isaili kpalau e ń sↄ̃kpaɛↄwaɛ. +Baa tó aa lɛkpàaĩnzi, an pↄeã a fↄ̃ zĩkɛo. +Màa nisĩn ɛɛdepi sòso kà n ãnabiɛ beeↄnɛ ń lɛ́u, kási sↄ̃ àsi bɛ̃̀ɛ ↄ̃ Dii ò n yã́ musu. +Dii a to n iko ligua, ńyↄ̃ kible n ibɛɛↄwa Siↄna. +Ãnabi pↄ́ nanaò, aà a nanapi dau siunɛ́. Gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ kũa sↄ̃, aà ma yã́pi onɛ́ sĩana. Bↄ́ blɛwɛ mìsina vĩ ń pↄ́wɛnapioi? +Yudaↄ kí Uzia kpalablea wɛ̃̀ bla mɛ̀ndosaide guu ↄ̃ Gadi nɛ́ Mɛnaeũpi gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau Samali wɛ̃̀ kwiɛ. +Ɔ̃ Zelemii mɛ̀: Ɛgɛɛ! Málɛ gɛ́ naimáo. Ɔ̃ Ilia i we aà yã́io, ↄ̃ à gɛ̀aànↄ gbãadeↄ kĩ́i. +Yonatãa fɛ̀lɛ gò pↄbleaa ń pↄfɛ̃o, i pↄble mↄ gↄↄ plaade zĩ́pio, asa aà nↄ̀sɛ yà Davidi yã́ musuɛ, kɛ́ aà mae aà dìlɛ yãfũu yã́i. +Asafa bui lɛ̀sinaↄ kú ń zɛkĩi lá Davidi dìlɛwa, Asafa buiↄ ń Emani buiↄ ń kí guena Yedutu buiↄ. Bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana pↄ́ kú bↄlɛ ń bↄlɛo aai go ń tíao, an gbɛ̃́ Levii buiↄ mɛ́ ń pↄ́ kɛ̀kɛnɛ́. +ní pↄ́piↄ sí ń ↄzĩ, ní kpasa saokĩiwa ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ a gĩ ì kɛmɛɛ na ũo. +À gyãeↄ gbã́gbã, à gɛↄ vu, à gbãbↄ kusudeↄnɛ, à tã́agonɛ́. Lá á è pↄ́kpasai, à kɛnɛ́ pↄ́sisai. +Ɛzↄ̃nↄ nɛ́ Kalɛbu nɛ́ↄ ì ń a na Azubao. Aà nɛnↄɛn Yelio ũ. Aà nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yesɛɛ, Sobabu ń Aadↄ̃o. +Lua mɛ̀ndona, gↄↄpii Kía pↄ́ lí gao mɛ́ wìli e ń wɛ́oo mɛ́ aↄ bɛɛɛ vĩ ń gawio gↄↄpii, ãmi. +Tó Lua yãò lé, a n ɛɛboɛ. +Tɛ́ a gi kṹwá weɛ, wi á dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Wa á kaalɛ kwasutɛ̃ↄ pↄblea ũɛ. À kↄ̃ lán kwaↄwa! À gusisi lán kwasutɛ̃ↄwa! +Dii gↄↄ zↄ̃ↄ kãikũ̀, À kà kãi, àlɛ ká ń bao. Dii gↄↄ zↄa aↄ dↄ wɛ̃nannↄ, baa nɛgↄ̃na a wiipɛ. +Gbãamↄnɛde ìↄ àizɛɛ vĩ, ãma nↄɛ nↄ̀sɛmaade ìↄ gbianɛ́. +wá kua iↄ adoaɛ̀ gbɛ̃maaↄ ũ e wá wɛ̃ni lɛ́u. +Gↄↄ pↄ́ ni tↄↄlɛpi yíao, n pↄ́ nolo? Kɛ́ ń yìa sↄ̃, lá ń yei, ńyↄ̃ kɛ ń a ↄ̃aoo lé? Àkɛa n yã́ bee kɛa làasookɛ̀i? I kɛ gbɛ̃nazĩna n ɛɛtòɛ̀o, Lua ń tòɛ̀. +Ezekia òɛ̀: Dii yã́ pↄ́ ń òmɛɛ maa. Asa a dìlɛ áↄ aafia niɛ guu e a wɛ̃ni lɛ́uɛ. +Ɔ̃ saonkia Ãnania ò a dↄaiↄnɛ aa aà lɛ a lɛ́wa. +Ɔ̃ ma fɛlɛ gɛ gupiu, ma Dii gawi è zɛ we lá má è Kebaa saɛwa, ↄ̃ ma wulɛ ma gbɛɛu gↄ̃̀ↄ. +Ǹ n kpɛ̃nɛmuu bↄbↄmá, ǹ n pↄkũma pãsĩ pisimá. +Ìↄ kɛ màa lá gu lɛ́ dↄ, ↄ̃ yã́pi Pↄlu wã̀. À lìli ò tã́apiɛ: Má ònɛ ń Yesu Kilisi tↄ́o, go nↄɛpiwa. Ɔ̃ à gòwà gↄ̃̀ↄ. +Kata, Naalala, Simɛlↄni, Idala ń Bɛtɛlɛũo ku a guu lↄ. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kuɛpla, ampii ń ń bualoũↄ. +Wa gbɛ̃́ pↄ́ wà kpàaũńnↄↄ zↄ̃, wa gbɛ̃́ pↄ́ wà ń kṹↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +À Samuɛli dã̀ gↄↄ sopla lá a dìlɛɛwa. Kɛ́ i mↄo, ↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ lɛ́ fãaa, aalɛ aà to we. +Dṹnia kía pↄ́ aa gbãsĩkɛ̀aànↄ aa lalasikɛ̀aànↄↄ, tó aa a tɛ́kũa lu è, aa ↄ́ↄlↄ aa ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃. +Dii ì zɛmikũ gbɛ̃maaↄnɛ, gbɛ̃vãiↄ sↄ̃, an zɛ́ mipɛ̀ kaalɛwa. +Ni dṹnia vãikɛnaↄ waa bìsa ũ, a yã́i tò má ye n yãonɛi. +Ɔ̃ Dii gì Isaili buipiↄzi píi. À ń wɛtã̀ à ń ná gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ gbãamↄnɛ́ↄnɛ ń ↄzĩ e à gɛ̀ ń yáò. +Ɔ̃ Yakↄbu pↄ pà à zↄadↄ̀ Labãwa à mɛ̀: Bↄ́ dàa má kɛ̀i? Bↄ́ duuna má kɛ̀ ↄ̃ n pɛlɛmazi wãawãa kɛ́wai? +Kɛ́ Isailiↄ Dii gbãa zↄ̃ↄ pↄ́ a mↄ̀ Egipiↄnɛ è, aa vĩakɛ̀ɛ̀, ↄ̃ aa aà náaikɛ̀ ń aà zↄ̀blena Mↄizio. +Màa Salomↄↄ Abiataa ya bↄ̀ Dii gbagbazĩu, kɛ́ yã́ pↄ́ Dii ò Ɛli bɛdeↄ musu Silo e pa yã́i. +Ásuli ĩ́isɛ ń gbɛ̃eoo. À pↄkũma ń pↄkpɛ̃nɛo ń palaa gbãao ń gbɛ̃́sↄ̃sↄ̃ao ń pãsĩ bui píio tó. +Davidi lɛ. Wì sí ń mↄↄnlɛaoɛ. +Dɛdɛ Abaliũ gbɛ̀sĩsĩɛ beewa Mↄabu bùsuu la e Nɛbo gbɛ̀sĩsĩ musu bↄaa ń Yelikoo, ní wɛsi Kanaa bùsu pↄ́ málɛ kpá Isailiↄwa aa sílɛ. +Gↄ̃ɛe ku Zↄla, Dã buiɛ, aà tↄ́n Manↄa. Aà naá fĩiɛ, a nɛ́ vĩo. +Ɔ̃ kí mɛ̀: À to we. Gbɛ̃e su aà wá sɛ́ sↄ̃òo. Ɔ̃ wà aà wáↄ tò we ń ãnabi pↄ́ bↄ̀ Samali wáo. +Ɔ̃ ɛsɛdepiↄ kɛ̀ màa sↄ̃ ń ɛsɛdekɛ guu, aa tò blↄↄↄ lì Egipia. +À zu sɛ̀ mɛ̀n pla a dɛ̀ a zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ò Isaili bùsu guu píi aa mɛ̀: Màa wa kɛ gbɛ̃́ pↄ́ aai tɛ Saulu ń Samuɛliozioↄ zuↄnɛ. Ɔ̃ vĩa ń kṹ Dii yã́ musu, aa bↄ̀ tɛ́ńzi sãnu ḿpii. +Tó a láɛ bee kyokɛ̀, à kpa Laodisi gãlideↄwa aa a kyokɛ, í ń pↄ́ kyokɛ sↄ̃. +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: E gↄↄ àaↄ̃, í ɛa mↄ́. Ɔ̃ aa tà. +Ɔ̃ Pilati òɛ̀: Ńlɛ yã́ dasi pↄ́ wàlɛ dↄdↄma mao lé? +Gↄↄ pↄ́ àlɛ yão kíɛ, ↄ̃ kípi òɛ̀: Wa n dilɛ ma lɛdamade ũ yã̀? Nílɛ! Tó n gi, wa n wɛtã fá! E ãnabipi àↄ gɛ́ nílɛi, à mɛ̀: Má dↄ̃ kɛ́ Dii zɛ̀ ń n dɛaoɛ, asa n yã́pi kɛ̀, ↄ̃ ni ma lɛdama mao. +Tó wà Aalona ge aà bui dìlɛ saonkia ũ, aàliↄ mↄ Diiɛ ń pɛ̃ɛtio kiloo plapla lá gu lɛ́ dↄ pↄ́wɛnti gba ũ, ili a kĩni kpá kↄↄ, a kĩni oosi. +An baade ì gɛ́ a aɛdↄawaɛ súsu. Gu pↄ́ an nisĩna tàu, we aaì gɛ́u, mɛ́ gu pↄ́ aalɛ gɛ́u píi, aali lɛ́ liaao. +Ɔ̃ aà ìwaↄ aà là aa mɛ̀: Mɛtulu, dé duuna yã́i ↄ̃ wà gbɛ̃́pi ìi vĩ̀ai? Aà zĩa pↄ́ yã́i yã̀, ge aà de ń aà dao pↄ́ɛ? +Aà bàa kú ń Ablahaũo, à ɛ̀a à a lɛgbɛ̃̀ Izaakiɛ lↄ. +Baa tó à aà dà taasiu, ì aà wɛ̃nagwaɛ a gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ lɛ́u. +Ɔ̃ Isailiↄ ń Yudaↄ pɛ̀má ń wiio, aa ń yá e Gata bↄlɛu ń Ɛkɛloni bĩ́ibↄlɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ aa ń dɛdɛↄ gɛↄ gↄ̃̀ kálɛa sɛa za Saalaiũ zɛ́u e Gata ń Ɛkɛlonio. +ↄ̃ Ɛbɛmɛlɛkipi bↄ̀ aà bɛ, à gɛ̀ a òɛ̀ +Pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ baade gã̀sĩa vĩ mɛ̀n soolosoolo. Wɛ́ fĩfĩ an gã̀sĩapiↄwa a guu ń a kpɛo. Fãanɛ ń gwãasĩnao aaìↄ o láasai: Kuaadoade, kuaadoade, kuaadoade, Dii Lua Gbãapiide. A ku yãa, a ku tia, mɛ́ àlɛ mↄ́. +Tó á nɛnↄɛↄ dↄ́ɛĩi kɛ̀, mɛ́ á nɛ́ naↄ gbãsĩkɛ̀, má ĩadamáo, asa á gↄ̃ɛↄ ì gɛ na nↄɛ dↄ́ɛĩideↄwaɛ, aaì gɛ́ saoi ń tã́akpɛ káaluaↄɛ. Bui pↄ́ dↄ̃a vĩo ì kaalɛɛ. +N lɛ́ aↄ kpaaũa gãaɛ, wísilↄgbɛ kↄ̃fĩ a busɛkũnɛ. Bãↄ wii a n vu iu, mɛ́ nɛnↄɛnaↄ lɛ a kɛnɛ busɛ. +wi Dii tↄbↄ Siↄna, wi aà táasilɛ Yelusalɛũ. +Bↄa Oo Agigada aa gɛ̀ bòokpà Yↄbata. +À laaika! Ásu to Dii á Lua bàakuaánↄ yã́ↄ sã́águo. Ásu pↄe kɛ à mɛ aàpin weo. Asa Dii á Lua gìɛ́ yã́piziɛ. +Bↄ́yãi wá kálɛa lai? Wà kãaa wà ta wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄu, wíↄ ga dã we, asa Dii wá Lua dìlɛ wà gagaɛ. À kona í kpàwá wà mi, kɛ́ wa duunakɛ̀ɛ yã́i. +ↄ̃ kí ò ãnabi Natãɛ: Ée! Kpɛ́ pↄ́ wa dↄ̀ ń sɛdɛ lío ↄ̃ máↄ zↄ̃lɛu, Lua kpagolo iↄ dilɛa zwã̀akpɛua? +Dii mɛ́ Zefaniapi kpà saona ũ saona Yoiada gbɛu aàↄ wɛ́tɛ Dii kpɛ́i, i ĩ́ande pↄ́ lɛ́ ãnabikɛkɛↄ gbá ń ń mio daliu. +Ɔ̃ tulaleti súɛlɛ ń Lua gbɛ̃́ↄ wabikɛaↄ fɛ̀lɛ malaikapi ↄzĩ Lua aɛ. +Kpɛ́ pↄ́ ńlɛ boɛ bee yã́ musu, tó ńlɛ ma ↄtondↄkĩi gwa, mɛ́ ń ma ikoyãↄ kũa, mɛ́ n ma yãdilɛnɛↄ kɛ̀, ńlɛ zĩkɛwà, má lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀ n mae Davidiɛ kɛnɛ. +Ɔ̃ Debolaa ò Balakuɛ: Gɛ́, asa gbã Dii a Sisela nanɛ n ↄzĩ. Dii dↄaaanɛ noa? Ɔ̃ Balaku pìla Taboo gbɛwa ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwipiↄ. +Ɔ̃ aà de ń aà dao wèmá aa mɛ̀: Wá dↄ̃ kɛ́ wá nɛ́ɛ. Wa aà ì vĩ̀aɛ. +Ɔ̃ à lɛzù a òmɛɛ à mɛ̀: Sↄ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ́ gugbãntoo oiↄ tò ma pↄ wèe bùsupiwa. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Ma yãmaa pↄ́ ma Mae dàmɛɛↄ kɛ̀ɛ́ dasi. A kpele yã́i á ye ma pápa ń gbɛoi? +Sĩana málɛ oɛ́, nↄɛ nɛia guu ãnabie i bↄ à kà Zãa Dailɛnawao. Ń beeo gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbɛ̃́ kpɛɛ ũ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gbɛ̃́ↄ guu dɛaàla. +Ɔ̃ wà bↄ̀lɛ yã́ pↄ́ kɛ̀pi gwai. Kɛ́ aa kà Yesu kĩ́i, aa gbɛ̃́ pↄ́ tã́aↄ gòwàpi è zↄ̃lɛa Yesu gbázĩ. A pↄkasa naaazi, à gↄ̃̀ a laaiwa. Ɔ̃ vĩa ń kṹ. +Bↄ́yãi gbɛ̃́pi lɛ́ oi màai? Àlɛ dↄ́ɛ ń Luaoɛ! Dé mɛ́ a fↄ̃ duunakɛ̃mái, mɛ́ i kɛ Lua ado bàasio? +Deↄ Lua pↄ pàńzi e wɛ̃̀ blai, mɛ́ i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀, an gɛ gↄ̃̀ kálɛ guwaiwaiuↄ bàasio? +A nɛ́ ge buie to a gbɛ̃́ↄ guuo, aà bɛ gbɛ̃e a bↄo. +Tó i yã́pi mao, á wala a to mà gɛ wiipɛ gusaɛ, ma wɛ́i i kwɛ maamaa kɛ́ wa Dii kpàsa gbɛ̃́ↄ kṹkũ yã́i. +Ɔ̃ à lɛzù à mɛ̀: Ba Ablahaũ, ma wɛ̃nagwa, ní Lazaa zĩ aà a ↄtona zↄ̃ íwa, aà mↄ ma lɛ́na níniomɛɛ, asa málɛ wãwãkɛ tɛ́vuaɛ bee guuɛ. +á gãli plaade sↄ̃ Suu Bↄlɛ, á gãli àaↄ̃de iↄ bↄlɛ pↄ́ kú dↄaiↄ kpɛ dↄ̃́a. +Zwã̀akpɛ ń a báao ń a zwãKɛ́ Lasɛli gà, wà aà vĩ̀ Ɛflata pↄ́ wì mɛ tia Bɛtɛlɛũ zɛ́u. +Kua Dii Yesu guu má dↄ̃ sã́asã kɛ́ pↄe líↄ gbãlɛa ń azĩaoo. Tó gbɛ̃́ dìlɛ pↄ́ gbãlɛa, ↄ̃ ìↄ gbãlɛaɛ̀. +Yesu dↄ̃̀má, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Luanaaifɛ̃nɛndeↄ, bↄ́yãi álɛ okↄ̃ɛ kɛ́ á pɛ̃ɛ vĩo yã́iɛi? +Ɔ̃ Babiloni zĩgↄ̃ↄ pɛ̀lɛ kíapi gbɛu, aa aà lè Yeliko gusalalaa. Zedekia zĩgↄ̃ↄ fã̀aa aa aà tò we, +Ɔ̃ a tò Babiloni zĩgↄ̃ↄ Yelusalɛũ bĩ́i gbòo píi. +asa aai ma yãdilɛaↄ mao, aa gì ma ikoyãↄiɛ, aa tò kã́mabogↄↄ gbãlɛ̀, mɛ́ an maeↄ tã́aↄ ń wɛ́ blè. +Amↄniↄ lɛ́ falubↄ Uziaɛ, ↄ̃ à tↄbↄ̀ e à gɛ̀ pɛ̀ Egipi zↄ̃lɛwa, asa à gbãakũ̀ lɛ́ gɛ́ɛ. +I gɛ̃nalɛ fãanɛ, á ãnabiↄ sↄ̃ aaì gɛ̃napi lɛ́ánↄ gwã́. A yã́i má á bui midɛ. +An gɛ aↄ kálɛa mɛɛwia zↄ̃ↄ pↄ́ wà ń Dii pàuliwa zɛa guu. Yáasi guu wì mɛ mɛɛwiapiɛ Sↄdↄũ ge Egipi. +Dii ma kũa za a zĩ daalɛgↄↄ, e àↄ gɛ́ yã́ pↄ́ a kɛ̀ za káauↄ kɛi. +À mɛ̀ wà kpàwakɛ a wɛ̃́lɛu wà mɛ: Lá kí ń a ìwaↄ dìlɛn kɛ: Gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ píi, blɛ su gɛ̃ ń lɛ́uo, aasu imio. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ma ua yã́ bↄↄlɛkɛ Isailiↄnɛ, aai làasookɛ a kpaawa, an gɛɛ i gↄ̃ kpá ń wɛ́i ń duuna yã́i. +Amↄleↄ kí Siↄ̃, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Zĩ ku bĩ́i kpɛ, gagyã ń nↄanao ku wɛ̃́lɛ guu. Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku sɛ̃uↄ gaga zĩ guuɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa ku wɛ̃́lɛ guuↄ gaga ń nↄanao ń gagyãoɛ. +Má è Isailiↄ Lua gawi bↄ̀ gukpɛ oi, aà lↄↄ dɛ lán í zↄ̃ↄ suka kↄ̃fĩwa, mɛ́ aà gawipi tↄↄlɛ pù. +Beewa pↄtↄ̃na ń ikawanao dɛ pↄe ũo, sema Lua pↄ́ tò à gbã̀. +À báaadàńgu, ↄ̃ aa dasikũ̀ à kɛ̀ zài, i to an pↄtuoↄ làoo. +Ma yã́ beeↄ kɛ̃̀ɛ́, kɛ́ tó ma mↄ, másu wɛbiiwá mà iko pↄ́ Dii kpàa mↄɛ́o. A kpàa á zɛdↄa yã́iɛ, i kɛ á gbooa yã́i no. +á gãli plaadeↄ sↄ̃ íↄ kibɛ dↄ̃́a, á gãli àaↄ̃deↄ íↄ Ɛ̃kpalɛa Bↄlɛ dↄ̃́a, á gbɛ̃́ kĩniↄ sↄ̃, àↄ ku Dii ua. +Lutu mɛ̀: Baa, n yãmaakɛ̀mɛɛ fá! N ma nↄ̀sɛ nìnimɛɛ, n yã́ na ò mapi n zĩkɛnaɛ, baa kɛ́ n zĩkɛnaↄ don ma ũo. +Tã́aↄ lɛ́ go gbɛ̃́ↄwa ń wiio dasi lↄ aa mɛ̀: Lua Nɛ́n n ũ. Ɔ̃ à gìnɛ́ aa yão, kɛ́ aa aà dↄ̃̀ Mɛsii ũ yã́i. +À laaika á lousisiyãkɛa gupuauzi. Ásuli kɛ gbɛ̃nazĩna wɛ́ yã́io. Tó álɛ kɛ màa, á àie á Mae pↄ́ kú musu kĩ́io. +À mɛ̀: Gɛ́! Ɔ̃ à aà gbàɛ mↄ pla. À gɛ̀ ń a gbɛ̃naↄ gusĩsĩdeu, à ↄ́ↄlↄ̀ a lɛ́sokɛ yã́ musu. +Á baade lí misiilɛ a da ń a deoɛ. Àli kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛ yãda. Mámɛmaa Dii á Lua. +Plaa dɛ doũa, asa an taasi ài aↄ maa. +Aa Dii sìsi, ↄ̃ aalɛ zↄble ń tã́aↄnɛ lá bùsu pↄ́ aa bↄ̀u fɛlɛkaayã dɛwa. +ↄ̃ aa Baali gbɛ bìlɛ, aa aà kpɛ́ gbòo, ↄ̃ wà gupi dìlɛ bĩ́ikpɛkɛkĩi ũ e ń a gbão. +O Isailiↄnɛ, tó gↄ̃ɛ ge nↄɛ lɛkɛ̀a à mɛ̀ a azĩa kpàa ma gbɛ̃́ ũɛ zálala, +N lɛ́baa dɛ lán wↄ̃ↄtɛ̃n nian dowa, n lɛ́ kɛfɛũ. N gɛɛ dɛ lán gbɛafu pɛɛwa n sálana fòou. +Í dà ń wɛ̀lɛpiↄla, baa an gbɛ̃́ mɛ̀ndo i bↄo. +Manapi wɛ́ keleũ, a dɛ lán líↄwaɛ. +Yakↄbu buiↄ, màa álɛ oa? Dii pↄ ì pa kpaa yã̀? Aà yãkɛan wea? Dii mɛ̀: Ma yã́ líↄ maa gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́waɛo lé? +Lua, ńyↄ̃ↄ kú ń gbɛ̃nazĩnaↄ zĩ́lɛ la yãma yã̀? Gwa, n bɛ pↄ́ kú musu ń gu pↄ́ kú musumusuo píi a fↄ̃ n sio, belenkɛ kpɛ́ pↄ́ má dↄ̀nɛɛ bee sa. +Ɔ̃ kí Lↄbↄaũ sɛ̀ngbaopiↄ gɛ̃ɛ pì ń mↄgotɛ̃o, a nà dↄai pↄ́ aaìↄ a bɛ zɛ́ dↄ̃́aↄ dↄaanaↄnɛ ń ↄzĩ. +Ásuli zĩe kɛ zĩbeezĩo. Yã́piá yãdilɛaɛ́ɛ e á buiwa gu pↄ́ á kúu píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ n Lua ikoyã ń bùsu ikoyão kũa ↄplaplao, wa yãdaaàla, aà dɛa ge aà ya bↄa bùsuu ge aà àizɛɛ siawà ge aà daakpɛun nò. +Kɛ́ Asa ãnabikɛyã pↄ́ ãnabi Azalia, Odede nɛ́ ò mà, à sↄ̃dìlɛ, ↄ̃ à tã́a pↄ́ kú Yuda bùsuu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuoↄ wòlɛwolɛ píi ń pↄ́ pↄ́ kú Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩde wɛ̃́lɛ pↄ́ a sìↄ guuↄ. À Dii gbagbakĩi pↄ́ kú Dii kpɛ́ bilandaa aɛ kɛ̀kɛ, +Ma zɛkĩi è gumaau, má Dii sáaukpa balu guu. +Ge tó kía ye gɛ́ zĩkai ń kía pãleo, a zↄ̃lɛ gĩa à a wàaipa à gwa, tó a sosa gãli kwiↄ fↄ̃ kùa kpá sosa gãli bao pↄ́ lɛ́ mↄ́waↄwao lé? +À yã́ doũpi ò gbɛ̃ↄn plaadeɛ ń gbɛ̃ↄn àaↄ̃deo ń pↄdãnaↄ píi à mɛ̀: Tó a da Esaulɛ, à oɛ̀ màa. +Ɔ̃ Piɛɛ fɛ̀lɛ zɛ̀ ń a gbɛ̃́ kĩni gbɛ̃ↄn kuɛdoↄ, à yãò gbã́ugbãu à mɛ̀: Á Yudaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũↄ píi, tó á ye yã́pi dↄ̃, à swã́kpa ma yã́i. +Ɔ̃ Davidi ò Gadaɛ: Má kú yeelɛa zↄ̃ↄ guuɛ. Má sì wà lɛ́lɛ wà da Dii ↄzĩ, asa a sósobi vĩ maamaaɛ. Asu to mà lɛ́lɛ da gbɛ̃nazĩna ↄzĩo. +Mↄizi ikoyã ń ãnabiↄ láↄ ku e Zãawa. Za gↄↄ bee wàlɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i baokpa, ↄ̃ baade lɛ́ gɛ̃u ń gbãao. +Asa a kúlɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú dṹnia guuↄwa píiɛ míↄ. +Kɛ́ a dↄ̃̀ à bↄ̀ Elodi bùsuuɛ, mɛ́ Elodipi ku Yelusalɛũ zĩbeezĩ, ↄ̃ à aà gbàɛwà. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ ma zↄ̀blenaↄ pↄble, nↄana i á dɛ. Ma zↄ̀blenaↄ imi, imi i á dɛ. Ma zↄ̀blenaↄ pↄnakɛ, wí i á kṹ. +Dii ma Lua, ma gwa ní ma yãma. Ma oa weemɛɛ, kɛ́ másu ga i oo yã́i, +Asu pↄ́ gia náaikɛ à azĩa sã́são, asa pↄ́ gia mɛ́ aↄ aà asea ũ. +Lubɛni buiↄ kɛ̀kɛ Ɛsɛbↄ̃ kàlɛ ń Ɛlealeo ń Kiliataiũo +A gbɛa Zabai nɛ́ Baluku kↄaikɛ̀ à bĩ́i kɛ̀kɛ bò za golawa e à gɛ̀ pɛ̀ saonkia Ɛliasibu bɛ kpɛɛlɛwa. +ↄ̃ Isimaɛlapi ń gbɛ̃ↄn kwi pↄ́ kuaànↄↄ fɛ̀lɛ Aikaũ nɛ́ Gedalia, Safana tↄũna lɛ̀ ń fɛ̃ndao, aa gbɛ̃́ pↄ́ Babɛli kía aà dìlɛ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ ũpi dɛ̀. +mí suńnↄ aaↄ ku Yelusalɛũ, aai gↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ a zɛ́wa sĩana. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, gbɛ̃e gaa lí kámaguo. À nↄ̀sɛlilɛ, í e àↄ ku. +A yã́i tò wi ĩ́anadã á yã́ musu Lua gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaaↄ guu, lá i ĩadama ń taasi píio fↄ̃ ń mɛnao ń luanaaikɛao. +Má è nↄɛ pↄ́ dɛ bai ũ, aà sↄ̃á mↄmusunaɛ, mɛ́ aà ↄↄá mↄdaonaɛ, aà yã́ ì ma pↄ ya dɛ gaa. Gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ kà Luagu ì pili nↄɛpiwa, ãma nↄɛpi ì duunkɛna kũɛ. +Yesu wii gbãa lɛ̀, ↄ̃ à gà. +N Isaili kíaↄ ↄlɛsɛ̀, ń tò Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi gbãlɛ̀ tã́a yã́ musu lá Ahabu bɛdeↄ kɛ̀wa. N n dãunaↄ dɛ̀dɛ lↄ, n mae bɛde pↄ́ an maa dɛnlapiↄ. +Ɔ̃ Davidi dàzɛu ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ↄ. Kɛ́ aa kà Besoo swai, gbɛ̃eↄ gↄ̃̀ we. +ń blɛ pↄ́ ì bleo ń aà ìwaↄ gweao ń aà bɛ zĩkɛnaↄ kuao ń ń pↄkasaↄ ń aà vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ ń sa pↄ́ a ò Dii kpɛ́uↄ, yã́pi dìwà, ↄ̃ aà lɛ́ gↄ̃̀ ɛlɛa. +Dii ì gbɛ̃maaↄ tàasika, ãma a za vãikɛnaↄgu ń gbɛ̃́ pↄ́ yãpãsĩ ì kɛnɛ́ naↄ. +Má tó gɛↄ li á gbɛ̀sĩsĩↄa, gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ zĩ guuↄ gɛ a gↄ̃ kálɛa á sĩ̀sĩↄ musu, á guzulɛↄ guu ń á swadↄↄↄ. +Ɔ̃ Ɛzala fɛ̀lɛ, a tò kíaↄ ń saonaↄ ń Levii buiↄ ń Isailiↄ píi lɛgbɛ̃̀ yã́pi musu. +A ò Isaili bui dↄaanaↄnɛ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii òn kɛ +À mɛ̀: Tó Siliↄ gbãa su lɛ́ ma fu, mↄ dↄmalɛ. Tó Amↄniↄ gbãa su lɛ́ n fuɛ sↄ̃, má mↄ́ dↄinlɛ. +Ma lɛzù bui pↄ́ yemaziↄzi, ↄ̃ aa zĩbↄnkpɛkɛ̀mɛɛ. Ma saonaↄ ń ma gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kɛ̀sai ma zɛaↄ guu, gↄↄ pↄ́ aalɛ blɛ wɛɛlɛ, aa ń wɛ̃ni ba dↄò. +Ɔ̃ wa wabikɛ̀ Tituwa aà gɛ́ kámasa yã́ pↄ́ a dàalɛ á guu lɛkpaaĩi. +Ma mɛkpà bĩ́ipi boawa, mi tↄↄlɛ sɛ́ ma pↄ́ ũo. Ma ìwaↄ kãaaa we zĩpi yã́iɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ma kpɛ à gbɛ̃nazĩnaↄ náaikɛ̀, a daa ń gã̀u gↄ̃̀ láaipↄ ũɛ. +Á baade a tɛ́sibↄ sɛ à tɛsi à tulaletikaa, í sↄ̃ò Diizi. Gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blakwio, baade ń a tɛ́sibↄo. Mpi ń Aalonao sↄ̃, baade ń a tɛ́sibↄo. +Lotani nɛgↄ̃ɛↄn Oli ń Emaũo ũ. Lotani dãe tↄ́n Timina. +Tó n lɛdì sↄũɛ, n nzĩa ↄ̃̀ↄkpàɛ, n yãì nzĩaɛɛ. +Ɔ̃ gbãadepiↄ òɛ̀: Wá dↄ̃ sa kɛ́ ń tã́a vĩ. Ablahaũ gà ń ãnabiↄ píi, ↄ̃ ńlɛ o gbɛ̃́ pↄ́ n yã́ kũa a ga bauoa? +Kɛ́ à pà, wa gàlɛ bùaò sĩ̀sĩa, ↄ̃ wà zↄ̃̀lɛ wà a maaↄ plɛ̀ wa kà gbíu, wà a vãiↄ kↄ̀lɛ. +ãma sɛa Adamuwa e à gɛ̀ pɛ̀ Mↄiziwa ga ikokɛ̀ gbɛ̃́piiwa, baa gbɛ̃́ pↄ́ aai duunakɛ lán Adamu zãayãwawaoↄ. Adamupiá gbɛ̃́ pↄ́ a mↄ taaɛ. +Ńsu ma vũaao, ńsu ǹ n Nisĩna siao. +À gbɛ̃́ↄ gbã̀gbã dasi ń ń gyã bui píio, à tã́aↄ gò dasidasi. Ìli tã́aↄ gba zɛ́ aa yãòo, asa aa dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ a dɛ a ũ. +Ãma Davidi yã́i ↄ̃ Dii aà Lua tò aà bui zↄ̃̀lɛ kpalau Yelusalɛũ, à aà buipi dìlɛ aà gɛ̃ɛ ũ, a tò Yelusalɛũ zɛdↄa. +A yã́ mɛ́ tò kí, ma lɛdamaɛ bee ma. Kɛ̃ n duunawa, níↄ yãkɛ a zɛ́wa. Ǹ n yãvãikɛa tó, níↄ gbɛ̃kɛkɛ taasideↄnɛ, n namablea i gↄↄ ga yↄↄ. +Aà dãe Amↄlɛkɛ nɛgↄ̃ɛↄn Isodo, Abiɛzɛɛ ń Malao ũ. +Zĩ́ bee Dii Lua Zĩgↄ̃de á sisi à ↄ́ↄlↄ, à búbuapɛ, à á mi wa, í zwã̀nkasa kákaála, +Wá gba dodoa kↄ̃ɛ lá Lua dàwɛ̃ɛ a gbɛ̃kɛ guuwa. Tó ãnabikɛkɛgba ń vĩ, kɛ n luanaaikɛa lɛ́u. +Ńsu ǹ n felena kpá wàiↄwao, n wɛ̃nadeↄ yã́ su sãnguo. +E dṹnia gɛ àↄ kuò pↄ́tↄ̃a ń pↄkɛkɛao, ĩ́ana ń guwãao, buziɛ ń saɛo, fãanɛ ń gwãasĩnao, a kee a midɛo. +Pↄ́ pↄ́ wà sáaukpa saòòↄ dasilɛn kɛ: Zu baasↄo mɛ̀ndosai, sãsakao bàaↄ̃, blesana bàaↄ̃, sãsa wɛ̃dona bàaↄ̃. Sa pↄ́ wa ò saokĩi sakɛ̃a yã́i nísikaawà gbɛan we. +Yão Isailiↄnɛ, ní lípana símá mɛ̀ndodo an deziↄ buiↄwa, an kía gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ pↄ́ ũ, ní baade tↄ́ kɛ̃́ a pↄ́wa. +Ɔ̃ ãnabi Miliaũ, Aalona dãe, sɛ̃́sɛ̃na sɛ̀, ↄ̃ nↄɛↄ bↄ̀ tɛaàzi píi, aalɛ sɛ̃́sɛ̃napa, aalɛ ↄ̃wã. +Kí, tó wà wá zú mua tɛ́u, wá Lua pↄ́ wi zↄbleɛ̀ a fↄ̃ wá bↄu, i wá bↄ n ↄzĩ. +Kɛ́ ma mɛ̀ zãana lɛ́ ma sɛ́lɛ, n ma kũ n gbɛ̃kɛ guu, Dii. +Aalɛ yã́ pↄ́ kɛ̀ píi faai bokↄ̃ɛ, +Málɛ onɛ: Piɛɛn n ũ, mɛ́ gbɛsipi ↄ̃ má a gãli zɛdↄwà. Baa bɛda gbãadeↄ a zĩblewào. +Saona pↄ́ aa kpagolopi sɛaↄ gↄ̃̀ zɛa swaɛu e yã́ pↄ́ Dii dìlɛ Yozueeɛ a ò gbɛ̃́ↄnɛ gɛ̀ làaò píi, lá Mↄizi dìlɛɛ̀wa. Gbɛ̃́ↄ kɛ̀ kpakpa aa bùa. +láTó gↄ̃ɛ a dãe sɛ̀, aà de nɛ́ ge aà da nɛ́n lò, mɛ́ aa kↄ̃ dↄ̃̀, ásooɛ. Wàli ń bↄ ń gbɛ̃́ↄ guu wà ń dɛdɛ. Lá à a dãe dã̀akpà, à azĩa dɛ̀ɛ. +Á bui píi gↄ̃̀ láaipↄ ũɛ, kɛ́ álɛ ma kpã́io yã́i. +Ɔ̃ kí Asa kpàwakɛ̀ Yudaↄnɛ píi, i gbɛ̃e tɛ̃boo à mɛ̀, aa Lama gbɛↄ ń lí pↄ́ Baasa lɛ́ bĩ́iboòↄ sɛ́lɛ. Ɔ̃ à bĩ́ibòò Gɛba pↄ́ kú Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsui ń Mizipao. +Aa gↄↄ dìlɛkↄ̃ɛ ń Pↄluo, ↄ̃ aa mↄ̀ aà kĩ́i ua pↄ́ à pìlau dasidasi. A ye aa a yã́zɛ dↄ̃ Yesu yã́ musu, ↄ̃ à dàalɛ Mↄizi ikoyãwa ń ãnabiↄ yã́ↄ, à kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yãònɛ́, à a bↄↄlɛkɛ̀nɛ́ za kↄↄkↄↄ e oosi. +Swa ku Edɛni, ìↄ mↄ̀sɛpisi lupiwa. Bↄa we à gↄ̃na kɛ̃̀ síiↄ̃. +Zĩbeezĩ ↄ̃ Akisi Zikilaga kpàwà, ↄ̃ à gↄ̃̀ Yuda kíaↄ pↄ́ ũ e ń a gbão. +Ɔ̃ yã́pi dì bílawa píi aa mɛ̀: Davidi Buipi yã̀ mↄↄↄ? +Dii òɛ̀: Mlɛ̃ pi ǹ na líwa ǹ pɛ́lɛ. Tó mlɛ̃ gbɛ̃́ sò mɛ́ a gwà, a gao. +Bee gbɛa Yesu bíla laai sìsi ń a ìwaↄ, a ònɛ́: Tó gbɛ̃́ ye kɛ ma ìwa ũ, aà gi azĩa wɛ̃nii, i a lipãakↄ̃a sɛ́, i tɛmazi. +Ɔ̃ à mɛ̀: Ablahaũ zↄ̀blenan ma ũ. +Wà wabikɛ̀wà, baa aà ula lɛ́, wà e ↄkãwà. Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀wàↄ gbã̀gbã píi. +A yã́i má n sáaukpa buiↄnɛ, má n táasilɛ, Dii. +Àↄ zɛa gbãa, í sĩana dↄ ápi asana ũ, í yã́zɛde da mↄ̀ ula ũ. +Lua ↄ̃nↄ wálɛ o, aà pↄeã pↄ́ ulɛa yãapi. À dↄ̀aa dìlɛ wá gawi ea yã́ musu zadↄ̃ i dṹnia kálɛo. +Dii òɛ̀: A maa n pↄ pàe? +Kí Asa yã́zɛde pↄ́ Dii a Lua yei kɛ̀. +Wásu pãkpa wá kↄ̃kãaakɛai lá gbɛ̃eↄ ì kɛwao. Wà lɛdakↄ̃wa, atɛ̃sa lá á è Dii mↄgↄↄ lɛ́ kãikũ. +Kási ma yã́ a á gbãa kã́fĩɛ́ɛ, ma lɛdama a á nↄ̀sɛ níniɛ́ɛ. +Kɛ́ Yudaↄ kí Yosafa lɛ́ su a bɛ Yelusalɛũ aafia, +Tó bee no, ń Dii Isailiↄ Lua pↄ́ gìmɛɛ mà vãikɛnɛo, tó ni wã n mↄ daimalɛ yãao, dↄ̃ yãa gu a dↄ Nabali gↄ̃ɛewao. +An gbɛ̃e a yã +Kɛ́ à a na Ɛsitɛɛ è zɛa kpɛɛlɛ, à aà wɛgwà, ↄ̃ à a vua gopana pↄ́ á kũa dↄ̀ɛ̀. Ɛsitɛɛ sↄ̃̀aàzi à ↄkã̀ aà gopanapi lɛ́wa. +Màa a kɛ̀ a buipãle nↄↄnɛ píi, ↄ̃ aa tulaletikàtɛa ń diiↄnɛ aa saòmá. +Ń dà n ìwaↄnɛ aa Dii sↄ̃̀sↄ̃, n mɛ̀ n dɛdɛ sĩ̀sĩↄ musu ń n zĩkasↄ̃go dasiↄikpɛ sisiu. +Mↄ soplade gↄↄ bao ń mɛ̀ndoode zĩ́ Dii yãò ãnabi Ageɛ à mɛ̀ +Ɔ̃ balu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mɛ̀: Lá Bɛ̃yãmɛɛ bui nↄɛe ku lↄo, kpelewa wá kɛ an gↄ̃ɛ pↄ́ gↄ̃̀ↄ nↄ ei? +Gbɛ̃vãipi ì mɛ Lua a yã́ fãn vĩo, ì ↄku a wɛ́waɛ, ìli gueo. +Levii buiↄ kpaalɛ sɛ́ánↄo, asa Dii gbagbaa mɛ́ ń baa ũ. Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo sↄ̃ aa ń kpaalɛ sɛ̀ kↄ̀ Yuudɛ̃ baa gukpɛ. Dii zↄ̀blena Mↄizi mɛ́ kpàmá. +A yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀ má ɛa fɛlɛ ń Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄoɛ, mí aà gã̀sĩ ɛ́ɛ pla píi, a gbãa ń a gyãeo, fɛ̃nda i piliwà à lɛ́lɛ. +Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀ a ma zĩ mà a tↄbↄ bui pↄ́ lɛ̀lɛwáↄ yã́ musuɛ, asa gbɛ̃́ pↄ́ ↄzↄ̃̀wá ↄzↄ̃̀ api a wɛbɛwaɛ. +Zĩbeezĩ Dii òmɛɛ mà gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n plaↄ ã́ lá a káauↄwa, mí dɛdɛ gbɛwa mà mↄò a kĩ́i. À mɛ̀ lↄ mà kpagolo kɛ ń lío. +Tó ni mikpamá sↄ̃o, á wɛ̃́lɛpi na Babiloniↄnɛ ń ↄzĩɛ, aai tɛsↄ̃wà, mɛ́ ńyↄ̃ e pilimáo. +Aaìↄ falubↄ Kɛdↄlaomɛɛɛ à kà wɛ̃̀ kuɛpla. A wɛ̃̀ kuɛaaↄ̃de ↄ̃ aa gì bↄiɛ̀. +Maadose yã́piↄ kɛ̃̀ lá guu, ↄ̃ à lá kpã̀sã Yuda pↄ́ kú kí Aasuelu bùsu guuↄnɛ píi, gbɛ̃́ pↄ́ kú kãiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú zã̀ↄ píi. +Dii, má dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃nazĩna kua dɛ aàzĩa yã́ ũo, gbɛ̃e a fↄ̃ zɛpoo azĩaɛo. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ lousisikpɛu, ↄ̃ à tà Simↄↄ ń Ãndeleeo bɛ gↄ̃̀ↄ ń Zaakio ń Zãao. +Dii Lua Nisĩna kua, à ma sɛ mà baonakpa taasideↄnɛ, à ma zĩ mà pↄsiadeↄ gba sↄ̃ mà zĩ̀zↄↄ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ ń dakpɛunaↄ gbaɛao kpàwakɛ, +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Àkɛa Lua Nisĩna dɛ̀dɛ Davidiwa, ↄ̃ a òɛ̀ Diii? À mɛ̀ +Má í wásawasa fã́fãwá, í gↄ̃ wásawasa. Má gbãbↄɛ́ tã́aↄ ń á gbãlɛa píio yã́ musu. +Ɔ̃ zàaĩan gbãa fɛ̀lɛ. Í lɛ́ gó zãampapa, àlɛ ká a guu e a ye pai. +Kɛ́ à sↄ̃̀ Yelusalɛũzi, a gwà, ↄ̃ à ↄ́ↄlↄ̀ɛ̀ +Ma yenzide, mↄ wà gɛ́ sɛ̃u, wí gɛ́ ii zↄ̃ɛwiaↄu. +Ɔ̃ Mↄizi Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ nào lá Dii òɛwa, +Bↄ́yãi n ãnabikɛkɛ̀ n mɛ̀ kpɛ́ɛ bee a gↄ̃ lán Silowa, mɛ́ wɛ̃́lɛɛ bee a gↄ̃ bɛzia ũ wáiwaiɛi? Ɔ̃ wà lìa Zelemiizi Dii ua we. +Ɛ̀waasona da zɛ́ pↄ́ dɛ aà sɛwa, tó à zↄ̃ↄkũ̀, a bↄuo. +Má ò màa kɛ́ àↄ dↄ̃ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ duunakɛ̃ama iko vĩ tↄↄlɛ laɛ. Ɔ̃ a ò gbɛ̃́ kaaũapiɛ à mɛ̀ +Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀aànↄↄ tↄ́n kɛ: Belee gbɛ̃́ Pilusi nɛ́ Sↄpatɛɛ ń Tɛsaloni gbɛ̃́ↄ Alisaka ń Sɛkↄ̃duo ń Dɛɛbɛ gbɛ̃́ Gaiusio ń Timↄteeo ń Azi bùsu gbɛ̃́ↄ Tisiki ń Tↄfiũo. +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! I bɛbɛ tↄↄlɛ ń ísiao ìwa mɛ̀ndo ea yã́i. Tó á è sↄ̃, i aà kɛ tɛ́ pↄ́ ũ dɛála lɛɛ plaɛ. +N yãkɛgↄↄ kà, Dii, wàlɛ bↄ n ikoyã kpɛ. +Ma bↄ bɛ̀lɛu, ńsu to mà kpálɛuo. Ma bↄ ísiu, ma si ma zangudeↄwa. +Ma Zãa mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ gãli sopla pↄ́ kú Azi bùsuuↄnɛ. Lua pↄ́ kú za yãa mɛ́ a ku tia mɛ́ àlɛ mↄ́ ń a Nisĩna mɛ̀n sopla pↄ́ kú a kpalabaa aɛↄ +Á gí làasookɛi à mɛ, buipiↄ zↄ̃ↄ dɛála, kpelewa á fↄ̃ à ń yái, +ↄ̃ aa bↄ̀u. Kɛ́ aa gbapɛ̀lɛ sĩ̀sĩa, ↄ̃ swai ɛ̀a sù a gbɛu gↄ̃̀ↄ. À pà à dàgua e à sĩ̀sĩ sɛ̀ lá a káauwa. +Ɔ̃ ma gɛ malaikapi kĩ́i, má òɛ̀ aà lá nɛ́napi kpaa, ↄ̃ a òmɛɛ: Si ǹ só. Aↄ na n lɛ́u lán zↄ́wa, iↄ ĩ́i n nↄ̀sɛu. +Aalɛ wiipɛ, aalɛ Luiti sĩ̀sĩ kṹ, aalɛ búbuapɛ, aa pìla lɛ́ gɛ́ Olonaiũ. +Kɛ́ Yuda buiↄ lɛ̀lɛ Yelusalɛũwa aa sì, ↄ̃ aa a gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, aa tɛsↄ̃̀wà. +Ɔ̃ aa blè aa kã̀, ↄ̃ wà a miↄna pↄ́ gↄ̃̀ↄ sɛ̀lɛ sↄ̀ sopla. +Zĩbeezĩ nↄɛ gbɛ̃ↄn soplaↄ gↄ̃ɛ mɛ̀ndo sikↄ̃wa aa mɛ: Wáↄ wázĩa gwa, wíↄ pↄkasa kɛ wázĩaɛ. Wibↄwɛ̃ɛ, n tↄ́ iↄ kuwá. +Tó màa no, má pↄ́ piliwàɛ, i gↄ̃ puizi, má tó aà gↄ̃ láilai, lá wà aà ìwaɛ. Má tó aà gↄ̃ gbáa ũɛ, má aà li gugii ũɛ, mí tó aà ga ń imio. +Ɔ̃ ku mɛ̀: Mà a nɛ́ pↄ́ wì tã́aↄ ń gbɛ̃nazĩnaↄ kpɛla ń a nísio ia tó, mí gɛ́ màↄ deedee líↄ musua? +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Á we to nↄsɛna gbɛ̃́ↄ lɛye gↄↄ pↄ́ nↄsɛnapi kúńnↄe? +Lá gɛↄ lí mↄ́ bɛda ń tɛ́owao, màa gbɛ̃́ wɛ́ yea pↄ́i lí mↄ́wào. +Má Lua sáaukpa, i gí ma wabikɛa maio, i gí gbɛ̃kɛkɛimɛɛo. +aali lɛdamá an baade àↄ ye a zã́zi ń a nɛ́ↄ, +Ápiↄ ń Levii buiↄ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guuↄ, á pↄ lí kɛ na pↄmaa pↄ́ Dii á Lua kpàwáↄ ń á bɛdeↄwa píi. +lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Lua kɛmazĩũ kpàńzi, ↄ̃ an wɛ́ lɛ́ gueo, an swã́ lɛ́ yãmao e ń a gbão. +Asa à yãò ↄ̃ dṹnia kɛ̀, à yãdìlɛ ↄ̃ à gↄ̃̀ kálɛa. +Sↄ̃dilɛ, wzàaĩnapi Dii Malaika è, à nà gbɛwa, à Balaaũ gbá lↄ̀wà. Ɔ̃ Balaaũ ɛ̀a à aà lɛ̀ lↄ. +Má Asedoda kía tↄ̀lↄzↄ̃ ń gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ báawa Asekelonio. Má ↄsɛ mà Ɛkɛlonideↄ lɛ́, e Filitɛ̃ kↄ̃na pↄ́ gↄ̃̀ weↄ gɛ midɛò. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ãma kɛ́ à kà Yelusalɛũ Bɛ̃yãmɛɛ Bↄlɛu, gudↄ̃anaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ wì mɛ Selemia nɛ́ Ilia, Anania tↄũna aà kũ̀ à mɛ̀: Ń ye gɛ́ nai Babiloniↄwaɛ. +Ɔ̃ Zelofada nɛnↄɛↄ kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Málɛ su n kĩ́i, máↄ ku dṹnia guu lↄo, ãma ampiↄ aaↄ ku dṹnia guu. Baa Kuaadoade, ǹ ń dↄ̃́a ń n tↄ́ pↄ́ ń kpàa gbãao, kɛ́ aaↄ ku mɛdoũ láwáwa. +Bↄazu pↄ́ ń kú ń aà zĩkɛnaↄá wá daɛ nolo? Ɔ̃mɛ lɛ́ pↄ́wɛnagbɛ̃ oosia. +ↄ̃ Elodi ɛ̀a yãvãikɛ̀ lↄ, à Zãa dàkpɛu. +Tó wá ye Luazi mɛ́ wá yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa, beewa wá dↄ̃ kɛ́ wá ye Lua nɛ́ↄzi. +Yozuee ↄ pↄ́ a sↄ̃na kũaopi gì dↄ e wà gɛ̀ Aideↄ míↄnzↄ̃ò. +Sala è nɛ́ pↄ́ Egipi nↄɛ Hagaa ì ń Ablahaũo ìↄ Izaaki yáalↄɛ, +Yudaↄ ń ibɛɛↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, aa ń míↄnzↄ̃ píi, aa pↄeã kɛ̀ ń zangudepiↄwa. +Baa tó má bɛ gusisi pãsĩu, má vãi vĩakɛo, asa ń kumanↄ, n sↄ̃na ń n goo ì ma gba sↄ̃. +Mpi sↄ̃, tó ń kúmɛɛ súsu ń nↄ̀sɛpuao lá n mae Davidiwa, mɛ́ ń ma yãdilɛnɛↄ kũa ń ma yãonɛↄ, mɛ́ ńlɛ ma ↄtondↄkĩi gwa, +Kɛ́ aa kà Salami, aa Lua yã́ waasokɛ̀ Yudaↄ lousisikpɛↄ guu. Zãa Maaku kúńnↄ dↄnlɛde ũ. +Dii, to wà suma, wí su. To wà ɛa su wá pá ziu. +Aà bùsudeↄ sↄ̃ aa zàaàguɛ, ↄ̃ aa zĩnaↄ zĩ̀ aà kpɛ aa mɛ̀: Wá we gbɛ̃́pi kiblewáo. +Kí, ḿmɛ ń lípi ũ. N iko zↄ̃ↄ mɛ́ ń gbãa vĩ. N zↄ̃ↄkɛ gbã̀ zↄ̃̀ luawa, n kpala ↄtà e dṹnia lɛ́wa. +À ma yãma yã́zɛdedↄ̃naↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ á ma yãdanɛ kũa á sↄ̃uↄ! Ásu vĩakɛ sↄ̃́sↄ̃aɛo, ásu to gbɛ̃́ↄ á tↄbɛ̃ɛsia diwáo. +Ma bàa aↄ kúńnↄ gↄↄpiiɛ. Má ń zɛdↄ, mí ń kↄ̃́, mɛ́ ma kúkĩi aↄ kú ń guu gↄↄpiiɛ. +ↄ̃ wa vĩ̀ Saulu mae Kisi miau Zɛla, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu. Wà yã́ pↄ́ kía dìlɛ kɛ̀ píi, ↄ̃ Lua wabi pↄ́ wa kɛ̀ bùsupi yã́ musu sìńnↄ. +Ɔ̃ kí Zedekia mɛ̀ wà Zelemii dilɛ dakpɛunaↄ ua, wiↄ wɛ̃́lɛ pɛ̃ɛkɛnaↄ pɛ̃ɛ kpawà lá gu lɛ́ dↄ mɛ̀ndodo e pɛ̃ɛ gɛ láaò wɛ̃́lɛu. Ɔ̃ Zelemii gↄ̃̀ dakpɛunaↄ ua. +À yã́ pↄ́ Dii a Lua yeio kɛ̀, i azĩa busa ãnabi Zelemii pↄ́ Dii yãòɛɛo. +Saon dↄaanaↄ Yoialibu nɛ́ Yedaia ń Yakɛ̃o +Dṹnia buiↄ i kãaa aà aɛ píi, i ń kɛ̃́kↄ̃wa lá pↄdãna ì sãↄ kɛ̃kↄ̃wa ń bleↄwa. +Kua musu n yã́kpalɛkɛ̀, ↄ̃ vĩa dṹnia kũ̀, à gↄ̃̀ kílikili. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao à mɛ̀ +Ɛlasa Sisemai ì, Sisemai Saluũ ì, +Sↄ̃́goↄ di á guzulɛ táaedeↄu, sↄ̃deↄ zɛzɛ á wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛↄu, +To mà lɛdama, lá ńyↄ̃ kɛ, ǹ nzĩa misi ń n nɛ́ Salomↄↄ pↄ́o. +Tↄↄlɛ lùalua à zĩ̀azĩa, gbɛ̀sĩsĩↄ dèedee ń zĩ́nau, aa lùalua kɛ́ aà pↄ pà yã́i. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń sↄoo ń ↄ̀aa plaoɛ (35.400). +Asa má Dii yãdilɛaↄ kũa, mi vãikɛ ma a Lua tò weo. +Kí Asa yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a dezi Davidiwa. +À gↄ̃inakɛ̀ kpɛ́pi gĩↄwa kpɛa ń kpɛɛlɛo píi lán malaika gã̀sĩadeↄ ń daminaliↄ ń lávu piaaↄwa. +À tà Ɛkɛloni gbɛpↄlɛu gugbãntoo oi, à tà Sikelona, à pã̀ Baala gbɛa e Yabenɛ, ↄ̃ à mìdɛ ísiai. +Ɛlihu ɛ̀a pɛ̀ a yã́lɛ à mɛ̀ +Ɔ̃ má mà malaika pↄ́ í iko vĩ mɛ̀: Kuaadoade, n gbɛ̃́ pↄ́ ń kú yãa, mɛ́ ń kú tia, n yã́kpalɛkɛ̀ńnↄ a zɛ́waɛ. +Yelusalɛũdeↄ, Yelusalɛũdeↄ! A ãnabiↄ dɛ̀dɛ, a gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń zĩ́wáↄ pàpa ń gbɛo a ń dɛdɛ. Miↄ ye mà á kãaamazi mↄ̀ↄmↄↄ, lá ko ì a gã̀sĩa kú a nɛ́ↄlawa, ãma ili weio. +Wá dↄ̃ kɛ́ wá naawà mɛ́ a kú wá guu, kɛ́ à a Nisĩna kpàwá yã́i. +ge kpã́iↄ ge bĩideↄ ge wɛ̃dɛnaↄ ge lɛvãideↄ ge gbɛ̃blenaↄ, an gbɛ̃e a gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guuo. +Kɛ́ ma pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo ɛ̀ɛ má kpà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄoↄwa (5.000), a a miↄna sɛ̀lɛ gbí ũma ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Gbí kuɛplaɛ. +Gbɛ̃́pi wèwà à mɛ̀: Ǹyↄ̃ ye Dii n Luazi ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai n gbãa pua lɛ́u, n sↄ̃ iↄ kuwà, níↄ ye n gbɛ̃́deezi lán nzĩa wɛ̃niwa. +À ma sɛ bↄ̀lɛmanↄ ń gugbãntoo oi bↄlɛo, ↄ̃ à dↄ̀manↄ bĩ́izi e gukpɛ oi bↄlɛu, ↄ̃ má è ípi lɛ́ bàalɛ bↄlɛpi saɛ gɛↄmidↄkĩi oi. +Tó ń vĩ sↄ̃o, ma yãma. Nílɛ mà ↄ̃nↄ danɛ. +ãma zↄ pↄ́ á lù mɛ́ à tↄ̃zↄ̃̀ a só. +Aa Dii sáaukpa aà gbɛ̃kɛ yã́i, ń yãbↄnsaɛ pↄ́ ì kɛnɛ́o. +Dii aà gbà zɛ́ lↄ aà ↄzĩpiↄ danɛ́. À Aisama nɛ́ Ɔↄliabu, Dã bui gbà zɛ́ màa lↄ. +Ɔ̃ Yesu fɛ̀lɛ zↄadↄ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ à a dabudabu daside kɛ̀uↄ gbɛ̃́ↄwa, kɛ́ aai nↄ̀sɛlilɛo yã́i. +À Dii Yesu Kilisi ↄlɛsɛ́. Ásuli tó á dàa zi dↄaaɛ́ à dↄ́ɛĩi kɛo. +Ɔ̃ Aalona ònɛ́: À á nↄɛↄ swã́li pↄ́ wa pì ń vuaoↄ bↄlɛ ń á nɛgↄ̃ɛnaↄ ń á nɛnↄɛnaↄ, í mↄ́omɛɛ. +Bùsu píi gbɛ̃́ↄ za fɛ̃̀, ↄ̃ n pↄkũmabↄ̀bↄmá. N yã́kpalɛkɛa ń gyaadeↄ gↄↄ kà. Ńyↄ̃ fĩabo n zↄ̀blena ãnabiↄnɛ ń n gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ vĩakɛnɛↄ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, ní dṹniadɛnaↄ dɛdɛ. +Egipi pↄ́n la. Yã́ pↄ́ Dii ò Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ Nɛko zĩgↄ̃ↄ musun kɛ, gↄↄ pↄ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza zĩblèmá Uflatai Kaakemi saɛ, Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu. +Ɔ̃ wà gɛ̀ Baali kpɛ́ gbòo, aa a gbagbakĩiↄ ń a tã́aↄ wìwi kɛ́lɛkɛlɛ, ↄ̃ aa Baali gbàgbana Matã dɛ̀ gbagbakĩipiↄ saɛ. Yoiadapi Dii kpɛ́ nà gudↄ̃anaↄnɛ ń ↄzĩ, +Wà malaika gã̀sĩadeↄ ń daminaliↄ gↄ̃inakɛ̀ kpɛɛlɛ gbapiↄwa lá wa kɛ̀ gĩwawa, mɛ́ wà bilandaa saa kɛ̀ ń lío. +Aa gɛ̀ e Ɛsikↄli guzulɛu aa bùsupi gwàgwa, ↄ̃ aa ń gbɛ̃́ↄ kúsu kwɛ̀ gɛ̃a bùsu pↄ́ Dii kpàmáupi yã́ musu. +Ńsu sakáwáguo n tↄ́ yã́i, ńsu ǹ n kpalabaa gawide bↄlↄboo. N bàakuawanↄ yã́ su sãnguo, ńsu gbooo. +mí tó àↄ bɛ ń wío, á gɛɛ iↄ kpaa á wɛ́i gↄↄpii. +Ma Yesude pãleↄ taiinkɛ̀, ma a asea èmá, kɛ́ mà e màↄ zĩkɛ á guu yã́i. +Vua zã pi mɛ̀n síiↄ̃ táabũnupi pↄ́ ũ, ní pɛ́pɛ a gola mɛ̀n síiↄ̃ↄwa a gbápɛkĩi. +Lua i bùsupi tↄↄlɛe kpawà baa kɛ̀sɛ doo, ãma à a lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀ a gↄ̃ aà pↄ́ ũ ń aà buiↄ. Gↄↄ bee sↄ̃ Ablahaũ nɛ́ vĩo. +Ma sáaukɛ̀ ń Luao, kɛ́ a tò á yã́ dↄ Titu sↄ̃wa lámawa. +À ázĩa tàasika à gwa, tó á kú Yesu Kilisi náaikɛa guu. À làasookɛ ázĩawa. I dↄ̃ kɛ́ a kú á guuo lé? Tó màa no, a fuaɛ. +Dé mɛ́ ì loukwɛa dazɛwai? Dé mɛ́ ì zɛ́ bↄ loupilɛaɛi? +Ɔ̃ Dii aɛdↄ̀wà à mɛ̀: Gɛ́ ń gbãa pↄ́ ń vĩo, ní Isailiↄ bↄ Madiãↄ ↄzĩ. Mámɛ ma n zĩ. +Wɛdↄa beei guu wi yão seasai. +Ɔ̃ aa yãò aà maeɛ ń ↄo, kɛ́ aa e dↄ̃ lá a ye wà tↄ́kpaɛ̀. +Kɛ́ Lua è màa, ↄ̃ aà pↄ pà, à ↄzↄ̃̀ Isailiↄzi pãsĩpãsĩ. +Kua mɛ guun nò, bↄa a guun nò, wiↄ wɛɛlɛ wá yã́ káaàgu. +Bíla bee Lua yã́ dↄ̃o, Lua láaizĩ̀máɛ. +a laaideↄ sↄ̃ aa ń filiaↄ sɛ̀ ń nísi kũ̀sũao. +Ɔ̃ Yudaↄ kí Yoasi pↄ́ pↄ́ api ń a dezi Yuda kíaↄ Yosafa ń Yolaũo ń Aaziao kpà Diiwaↄ sɛ̀lɛ ń vua pↄ́ kú Dii kpɛ́ làasiuo ń a bɛ làasiuo píi, a kpã̀sã Azaeliɛ, ↄ̃ Azaeli gò Yelusalɛũla. +Osaia nɛ́ Azalia ń Kalea nɛ́ Yohananio ń waladeↄ píi ò Zelemiiɛ: Ɛɛ ńlɛ to. Dii wá Lua i n zĩ ǹ owɛ̃ɛ wásu gɛ́ zↄ̃lɛi Egipioo. +Ɔ̃ a è gofĩa lɛ́ ĩadamá, kɛ́ ĩ́an gbãa lɛ́ gínɛ́ yã́i. Gufɛ̃nɛ ↄ̃ à gɛ̀ ń kĩ́i, àlɛ táao ía, ↄ̃ a kɛ̀ lá á ye gɛ̃máwa. +Kɛ́ Davidi è Dii sìanↄ Yebusi bui Alauna pↄ́wɛngbɛ̃zɛa, ↄ̃ à ɛ̀a saòwà we lↄ. +Dii bàasio, dé mɛ́ Lua ũi? Wá Lua bàasio, dé mɛ́ gbɛsi ũi? +Dii Malaika i ɛa mↄ̀ Manↄa ń a naowa lↄo, ↄ̃ Manↄa dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii Malaikaɛ. +gwa, málɛ sãkã kálɛ pↄ́wɛngbɛ̃zɛu. Tó fíi kpà sãkãpiwa ado, mɛ́ tↄↄlɛ gↄ̃̀ gii, má dↄ̃ sa kɛ́ ńyↄ̃ Isailiↄ bↄ ma sabai lá ń òwa. +An yãvãikɛaↄ ì ka kíagu, an mↄafili ì kɛ dↄaanaↄnɛ na. +Haũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Etiopi, Egipi, Libii ń Kanaao. +À dabudabu zↄ̃ↄↄ kɛ̀, baa se a tò tɛ́ bↄ̀ luabɛ à lɛ̀lɛ tↄↄlɛ gbɛ̃nazĩnaↄ wáa. +Tó wa Lua yã́ tↄ̃̀ á guu, mɛ́ wa wá baa è á guu, yãe yã̀? +Kaalɛ láasai ↄ̃ Lua a fĩaboonɛ́. Aaↄ ku zã̀ ń Diio ń aà gbãa gawideo. +Aa wèa aa mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ zĩ̀zↄkɛu aa tà Yuda bùsuuↄ lɛ́ taasikɛ maamaaɛ, wàlɛ ń láanikɛ, asa Yelusalɛũ bĩ́i gbooaɛ, mɛ́ a bↄlɛ gbaↄ tɛ́kũa. +Lá gbánɛ gueↄ dɛ mↄsi ũ, a gueↄ dɛ gĩ ũ, màa kpalapi kĩni aↄ gbãa vĩ mɛ́ a kĩni aↄ kasokasoa. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ òɛ̀: Dii wá Lua ↄ̃ wáↄ zↄbleɛ̀, wíↄ aà yãma. +Gↄↄ pↄ́ aà zã́ kú, tó à gↄ̃̀ gↄ̃ pãle pↄ́ ũ, wa oɛ̀ dↄ́ɛĩideɛ. Tó aà zã́ gàɛ sↄ̃, ikoyãpi pòlowàn we. Tó à gↄ̃̀ gↄ̃ pãle pↄ́ ũ sa, beeá dↄ́ɛĩi yã́n lↄo. +Ɔ̃ kí Gabaↄ̃ↄdeↄ sìsi à yãònɛ́. Gabaↄ̃ↄdeↄ dɛ Isailiↄ ũo, Amↄle bui kↄ̃naↄnɛ. Isailiↄ lɛgbɛ̃̀nɛ́ yãa aa mɛ̀ wa ń dɛdɛo, ↄ̃ Saulu wɛ̀ɛlɛ à ń bãdɛ a ãiakɛa Isailiↄnɛ ń Yudaↄ guu. +ↄ̃ Lua ma wɛ̃nagwà, kɛ́ mɛna zↄ̃ↄ pↄ́ Kilisi Yesu kɛ̀ ń ma gbɛ̃́ pↄ́ ma duuna dɛńlao bↄ gupuau seela ũ gbɛ̃́ pↄ́ aa aà náaikɛ aa wɛ̃ni láasai eↄnɛ. +Aà gbá lɛ́ tɛkɛ lán mↄgotɛ̃ pↄ́ wàlɛ baasa mua tɛ́ guuwa. Aà lↄↄ dɛ lán í zↄ̃ↄ suka kↄ̃fĩwa. +Dii yã́ naɛ, asa ma bↄ aà yã́ kpɛɛ. Bui píi à swã́kpa, í ma yãↄ̃ma ma. Wà tà ń ma wɛ̃́ndiaↄ ń ma ɛ̀waasoↄ zĩ̀zↄↄ ũ. +ń a pↄ́wɛntio kiloo síiↄ̃ yãalɛa ń nísio pↄ́ pↄ́ wì kátɛu à tɛ́kũ a gĩ ì kɛmɛɛ na ũ, i vɛ̃ɛ ɛ́lɛwà litili do. +Yenzigↄↄ ku, zangugↄↄ ku, zĩkagↄↄ ku, kálɛa aafia gↄↄ ku. +Wá gbɛ̃do Silivɛ̃ɛ pↄ́ má aà dↄ̃ gbɛ̃́ náaide ũ mɛ́ lá yↄↄnaɛ bee kɛ̃̀ɛ́mɛɛ. Ma lɛdàowá, mɛ́ má dɛ a seelade ũ kɛ́ yã́ pↄ́ má ò dɛ Lua gbɛ̃kɛkɛanɛ́ sĩana ũɛ. À zɛò gíũgiũ. +À mↄmɛɛ ń mↄↄnlɛnao. Kɛ́ mↄↄnlɛnapi nà a lɛawa, ↄ̃ Dii gbãamↄ̀ Ɛliziwa +Ì yão ĩatɛ̃ɛ, ↄ̃ ì gí bilɛi, ì pↄ́ kú saanaↄla. +Onɛ́ ma Dii ma mɛ̀: Tó gbɛ̃́ lɛ̀lɛ, ìli fɛlɛo lé? Tó gbɛ̃́ zã̀ zɛ́wa, ìli ɛao lé? +Dii sáaukpabↄ pↄ́ waliↄ mↄoɛ̀ yãdilɛaↄn kɛ +Gↄↄ pↄ́ Ɛzala lɛ́ lousisi màa, a kúlɛa Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ, àlɛ ń duunaↄ o Luaɛ, àlɛ ↄ́ↄlↄ, Isailiↄ kã̀aaaàzi dasidasi, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ, ↄ̃ aalɛ ↄ́ↄlↄ maamaa. +Ɔ̃ Yesu wɛpã̀ a ìwaↄla a ònɛ́: Àizɛɛde gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iu zĩũ. +Yobu wabikɛa a gbɛ̃na��nɛ gbɛa Dii tò à sù a pá ziu. À ɛ̀a à pↄ́ pↄ́ a vĩ yãa kã̀fĩɛ̀ lɛɛ pla. +Kɛ́ Labã a dãe nɛ́ Yakↄbu bao mà, à bàalɛ̀ gɛ̀ daiaàlɛ. Kɛ́ à kà, ↄ̃ à kùsiwà à lɛpɛ̀wà à tàaànↄ a bɛ. Ɔ̃ Yakↄbu yã́ pↄ́ kɛ̀ↄ òɛ̀ píi. +Gↄↄ bee Egipi wɛ̃́lɛ mɛ̀n sↄoↄ Ɛbɛlu yão, aai zɛ ń Dii Zĩgↄ̃deo. Wɛ̃́lɛpiↄ do tↄ́n Ɛliↄpↄli. +A mɛ̀, zↄblea Luaɛá pãɛ. Kɛ́ wa zĩkɛ̀ Dii Zĩgↄ̃de yã́wa mɛ́ wa zwã̀nkasaↄ dà aà yã́i, bↄ́ ài wá èi? +Ní ma kpakↄ̃a ń seelade pãleↄ, n pↄfɛ̃amazi i kã́fĩ, ní tó yãĩa ma le mↄ̀ↄmↄↄ. +Kɛ́ Abisaloũ kpàaũ ńáu, ↄ̃ aà waa pà ligↄ̃n taau gíũgiũ, ↄ̃ aà sↄ̃́pi gɛ̃̀zɛa, ↄ̃ à gↄ̃̀ looa gugbↄ̃u we. +Ɔ̃ Davidi saonkiaↄ Zadoki ń Abiataao sìsi ń Levii buiↄ Uliɛli, Asaia, Yoɛli, Semaia, Ɛliɛli ń Aminadabuo. +Mↄafili ń sↄ̃ pà, an tàae a wi ń musuɛ sa. Dii a ń saokĩipiↄ gbooɛ, í ń gbɛ̀ tã́apiↄ wíwi, +Ma Dii Lua ma mɛ̀, n n ↄ̃a dɛ̀, n nzĩa kpà n gↄ̃pↄsɛↄwa ń káaluakaa guu, ń tã́a pↄ́ má ye ń gĩyãioↄ kũa, mɛ́ n n nɛ́ↄ au kpàmá. +Gↄↄ bee sↄ̃ wàlɛ Zakali dã́. Aà gɛ̃gɛ̃a Lua kpɛ́u bↄ̀ ń saɛ. +Tó gↄ̃ɛↄ lɛ́ dɛ̃ɛka mɛ́ aa kpà nↄsindeea, tó à nↄbↄ̀lɛ mɛ́ aà gue i kɛĩao, lá nↄɛpi zã́ dànɛ́, aa a fĩabo màaɛ, tó yãgↄ̃gↄ̃naↄ wèi. +Tó aa gɛ̃̀ tɛ̃́ɛnau, an pↄ ì kɛ na, an nↄ̀sɛ ì yáalↄ maamaa. +Tó à tà we, ì e a bɛ ado, à zuò, à azĩa kɛ̀kɛ wásawasa, +Lua a ãnabi pↄ́ wà ń dɛdɛ za dṹnia daalɛgↄↄ e gbãↄ au tↄsi gbãgbɛ̃ↄpiↄwa. +Wɛɛlɛ ↄkãwà ǹ gwa! Dɛ̃ɛpi a sãnguo, ńyↄ̃ si a sìawa lↄo. +íↄ ikoyãↄ ń yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, àↄ zĩkɛwà. +À tó á zↄblea Egipi yã́ↄ dↄágu. Bee yã́i málɛ yã́ɛ bee dilɛiɛ́ àↄ kũa. +Ɔ̃ Pilati ń lá à mɛ̀: Kpelewa á ye mà kɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Yudaↄ kíaoi? +ↄ̃ à awakpàɛ̀ maamaa à mɛ̀: Ma nɛnↄɛna lɛ́ kãsãnakɛ. Mↄ ǹ ↄnawà aà gbã́gbã, iↄ ku. +Kɛ́ àlɛ pↄkũmabↄbↄmá tia kɛ́wao ↄ̃ ńlɛ e àlɛ tàae pↄ́ wa kɛ̀ↄ yãdaoɛa? +i ɛa bↄ kpɛɛlɛ saokĩi, i gbãbↄɛ̀, i zù au ń blè auo dã, i máma saokĩipi kↄ́baↄwa à liai, +Mↄ́ ń n nɛ́pio la. +ǹ mɛ: À Dii Lua yãma! Ma Dii Lua ma mɛ̀, kɛ́ wà ma kpɛ́ ↄ̃̀ↄkpà, wà Isaili bùsu kɛ̀ bɛzia ũ, mɛ́ wà Yudaↄ kũ̀kũ tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ, lá a mɛ̀, ɛ̃hɛ̃ɛ, tàalɛ, tàalɛ, +ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Tekoa, aa nↄɛ ↄ̃nↄna sɛ̀ aa sùò. Ɔ̃ a òɛ̀: Kɛ lá ńlɛ gɛwiipɛwa. Gyaa pↄkasaↄ da. Ńsu nísidↄↄo. Kɛ lán nↄɛ pↄ́ a gbɛ̃́ gà àlɛ a ↄ́ↄlↄ à gɛ̃̀gɛ̃wa. +Gbɛ̃́ pã ì vãi kpaaĩńnↄ, yãvãi ìↄ dↄ aà lɛ́u. +Ma Dii Lua má ò gɛwapiↄnɛ: À ma! Má tó ĩ́an wɛ̃nide gɛ̃águ, í vu. +Tó Yesudee gyaaↄ vĩ a bɛ, aàli dↄńlɛ. Asu to aa gↄ̃ gãlideↄnɛ aso ũo, kɛ́ aa e dↄ gyaa gbɛ̃andoↄlɛ yã́i. +Samali bùsu a midɛ, a kía a gɛ̃zɛa lán lí miↄna pↄ́ í lɛ́ sɛ́wa. +Yã́ mɛ̀n àaↄ̃ ì tↄ̃ tↄↄlɛwa à lualua, à kà síiↄ̃ se a yã́piↄ fↄ̃o +Saulu Dii gbagbakĩi bò we. Saokĩi pↄ́ a bò sɛ̃́ian we. +Asa sↄ̃́piↄ iko kú ń lɛ́ guuɛ ń ń vlã́o lↄ. An vlã́ dɛ lán mlɛ̃wa, aa mi vĩ aaì ĩadaò gbɛ̃́ↄwa. +Kí Yɛkↄnia gↄ̃a zĩ̀zↄ ũ wɛ̃̀ sↄode guu +À Asetaatili pɛ̀lɛu lↄ, à ɛ̀a Dii Isailiↄ Lua pↄ fɛ̀lɛɛ̀ dɛ Isaili kía pↄ́ dↄ̀aaɛↄla píi. +Pↄlu fↄkpàmá, ↄ̃ à yã́ pↄ́ Lua kɛ̀ a zĩ musu buipãleↄ guu dàu a sìunɛ́ dodo píi. +Ɔ̃ Amↄniↄ ń Mↄabuↄ lɛ̀lɛ Sei gbɛ̀sĩsĩdeↄwa, kɛ́ aa e ń dɛdɛ míↄmiↄ yã́i. Kɛ́ aa ń dɛdɛ aa làa, aa lìaa ń kↄ̃o, aalɛ kↄ̃ dɛdɛ. +A yã́i tò ma gi lou maɛ́, káabuana i kɛɛ́o. Ń beeo á wɛ́ dɛ lán káalua wɛ́waɛ, wí lí á kṹo. +Wì onɛ́ ã́nusu giana, asa Dii gìńziɛ. +Zↄblea gɛ̃agɛ̃a maao, gbɛ̃́ azĩa kpɛlaa gbiao. +Ń beeo gↄↄ pↄ́ aa kú ń ibɛɛↄ bùsuu, má ń midɛo. Má gíńzi mà a bàakuańnↄ yã́ gbooo, asa mámɛmaa Dii an Lua. +A dↄ̀ↄ síiↄ̃de kisoliti ń onisio ń yasepeo. Gbɛpiↄ kũbↄↄ kɛ ń vuao, ní dadau. +Ni dilɛ gbɛ̃nazĩnaɛ aà gɛ̃ tɛ̃́ɛnau, ni to aà ɛa gↄ̃ bùsuti ũ. +Mapi sↄ̃ má na á ↄzĩ kɛ kↄ̀. À kɛmɛɛ lá à kɛ̀ɛ́ maawa. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Gbãgbɛ̃ luanaaikɛnsaiↄ, máↄ kúánↄ e bↄɛ ni? Máↄ mɛnakɛánↄ e bↄɛ ni? À mↄmɛɛ ń nɛ́pio la. +Nↄɛe ku we, au lɛ́ bↄlɛwà à kà wɛ̃̀ kuɛpla. Pↄ́ pↄ́ nↄɛpi vĩ píi a dɛ̀ ɛsɛdeↄ kĩ́i, ãma gbɛ̃e i fↄ̃ aà gbã̀gbão. +Ɔ̃ Yesu ɛ̀a bíla laai sìsi à mɛ̀: À swã́kpa à ma yãma, ápii. +Ma gagyãↄ kàágu, lá má kà Egipiↄguwa. Ma á ɛ̀waasoↄ dɛ̀dɛ zĩ guu, m�� tò wà á sↄ̃́ↄ nàaa. Má tò yai gĩ dà á bòoa, á ní lɛ́ dↄkĩi eo, kási i ɛa su ma kĩ́io. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ ma Sã è zɛa báapi guo, pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ zãnguo. A dɛ lá wà aà kòlokpawa. A kↄ́ba sopla ń wɛ́o sopla, Lua Nisĩna mɛ̀n sopla pↄ́ à ń zĩ́ dṹnia gupiiuↄ ũ. +màa ma zɛò lↄ má maakɛ Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi gↄↄ beeↄzĩ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. Ásu to vĩa á kṹo. +Ɔ̃ vĩa ma kũ, ma gɛ ma n ↄ̃a ùlɛ ɛu. N pↄ́ kɛ́. +Kɛ́ Yosɛfu lɛ́ gɛ́ a mae vĩi, Falaↄ̃ↄ ìwaↄ ń a bɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Egipi bùsu gbãadeↄ gɛ̀aànↄ píi. +À mɛ̀: Tↄ̀ↄ, aà kɛ lá á òwa. Gbɛ̃́ pↄ́ wa è aà kĩ́i, a gↄ̃ ma zↄ ũɛ, á gbɛ̃́ kĩniↄ í gↄ̃ tàaesai. +Sↄũ yãkɛa ì kɛɛ̀ maa, ↄ̃nↄna sↄ̃ ì lɛdama ma. +Ma mɛ̀ ńsu to aa tidↄmalao, ńsu to aa ĩ́anadã ma tiia guwa yã́io. +Beewa gbɛ̃vãiↄ bↄ maa yã́kpalɛkɛgↄↄzĩo, duunkɛnaↄ zɛ gbɛ̃maaↄ saɛo. +À sↄ̃mazi à yã́ɛ bee ma: Za a daalɛgↄↄ mi yãe o asii guuo, gↄↄ pↄ́ à kɛ̀, má kú we. Dii Lua ń ma Nisĩnao aa ma zĩ à mɛ̀ +Lɛdoũpi gboogↄↄpi, ↄ̃ sã yɛ̃̀ɛɛsaide pↄ́ lɛ́ ma gwaↄ dↄ̃̀ sa kɛ́ yã́pi bↄ̀ Dii kĩ́iɛ. +Ɔdawá wá ibɛɛↄ yã́i, asa gbɛ̃nazĩna gbɛ̃suabaaá pãɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ á sì ń Lua kpɛ́o, a sì ń Lua pↄ́ kú a guuoɛ lↄ. +Zwã̀akpɛ zwãa kɛ ń pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao, wà gↄ̃inakɛ̀wà ń malaika gã̀sĩadeↄ ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao lɛ kwi. +Málɛ gí ma wɛ̃nii kɛ́ mà ɛa si lↄ yã́iɛ. A yã́i Mae Lua yeimazi. +Kɛ́ má kú ma Mae guu mɛ́ ma Mae ku ma guu, ni sio lé? Yã́ pↄ́ málɛ oɛ́, málɛ o ń mazĩaoo. Ma Mae pↄ́ kú ma guu mɛ́ lɛ́ a yãkɛaↄ kɛ. +a yã́i tò á sãdãnaↄ, à swã́sɛ ma yã́i. +à aà dà azĩa gbɛ̀ɛ pↄ́ wa sↄ̀ mia ũ guu. Ɔ̃ à gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ gbeembo tà ɛpilɛ à tà. +Ɔ̃ dode mↄ̀ sa à mɛ̀: Dii, má dↄ̃̀ kɛ́ gbɛ̃́ zĩũn n ũ. Ni pↄkɛkɛ gu pↄ́ ni tↄ̃uoɛ, mɛ́ ni pↄ́ kãaa gu pↄ́ ni gbɛ̃uo. +Aa lìamazi ↄplaai ń zɛɛo, ↄ̃ ma ń kwɛ́ ń Dii tↄ́o. +Sɛũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Elaũ, Asili, Aapasa, Ludi, Alaũ. +Ɔbↄlɛ yã́ mìsai gwaa ń kↄ̃o guu. A dↄ̃a vĩo, mɛ́ ń dↄ̃ kɛ́ ì lɛkpaa inɛ́. +Ãma Musude líↄ ku kpɛ́ pↄ́ gbɛ̃nazĩnaↄ dↄ̀ guuo, lá ãnabi òwà +sɛa za gbɛ̀ wáiwai pↄ́ kú Sei bùsuu e à gɛ̀ pɛ̀ò Baali Gada pↄ́ kú Libã bùsu guzulɛu Ɛɛmↄ gbɛ saɛ. À ń kíaↄ kũ̀kũ píi, à ń dɛdɛ. +Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ ye fɛlɛ ń táo, ↄ̃ à a zĩkɛnaↄ sìsi à a àizɛɛ nànɛ́ ń ↄzĩwaɛ. +wi vãi pↄ́ aa kɛ̀ fĩabonɛ́. Dↄ́ɛĩikɛa fãanɛ ì kɛnɛ́ yã́ na ũɛ. Gↄↄ pↄ́ aalɛ blɛbleánↄ, aaì pↄnakɛ ń ń kↄ̃nikɛanɛ́oɛ. An kua á guuá sãaɛ mɛ́ gbãsĩɛ. +Tó aà mae vĩ̀i ge dãuna vĩo, aà daɛ fɛ̃̀ɛɛ mɛ́ ali ble. Bee aↄ dɛ ikoyã ũ Isailiↄnɛ, lá má ònɛwa. +za gↄↄ pↄ́ a a gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ Egipi, i Isaili wɛ̃́lɛe dilɛ wà kpɛdↄuɛo, mɛ́ i gbɛ̃e dilɛ a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũo, +Anania nɛgↄ̃ɛↄn Pelatia ń Yesaiao ũ. Aà buiↄn Lefaia buiↄ ũ lↄ ń Aanana buiↄ ń Obadia buiↄ ń Sekania buiↄ. +Ɔ̃ gbɛ̃pãeↄ mɛ̀: Gbɛ̃́ bee taa mɛ́ a wá suabaa? Ɔ̃ aa sakàaàgu, aai mↄɛ̀ ń pↄeoo, ↄ̃ Saulu a nílɛakɛ. +A yã́i a kɛ̃a láu wà mɛ̀: Kɛ́ à dɛ̀dɛ musu ń a zĩ̀zↄↄ, à gbadà gbɛ̃́ↄnɛ. +Kɛ́ nɛ́pi a ↄ sↄ̀aa, ↄ̃ nɛ́ plaade bↄ̀, ↄ̃ nↄɛpi mɛ̀: N bↄ bùiɛ fá! Ɔ̃ wà tↄkpàɛ̀ Pɛlɛzi. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: A gↄↄ i kamɛɛ yãao. Ápiↄ sↄ̃, gↄↄpii zɛ́ vĩɛ́. +Pↄ́ pↄ́ pↄgɛpiↄ do lɛ̀lɛ dàa gbãlɛ̀ɛ. Tó blɛkɛbↄ ge kĩnaɛ, àli gboo, asa à gbãlɛ̀ɛ, mɛ́ aↄ gbãlɛaɛ́ɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi ɛ̀waasopi kũ̀ a ↄwa à gɛ̀aànↄ gusaɛ ń pla, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Bↄ́ yã́ ń vĩ ǹ omɛɛi? +Sidↄ̃deↄ ì o gbɛpiɛ Siliↄ̃, Amↄleↄ sↄ̃ Senii. +Lua, ǹyↄ̃ dɛ ma kↄ́ↄ ũ. N bàasio, dé mɛ́ a zɛmanↄi? +Tó á zↄe òɛ́ á kɛ̃́wáo, kɛ́ a yeázi ń á bɛdeↄ, àlɛ namama á kĩ́i yã́i, +Ɔ̃ Yonadabu ò kíɛ: Ń èa? N nɛ́ↄ mɛ́ lɛ́ su we lá má ònɛwa. +Kɛ́ buiↄ wɛsìńlɛ, aa oloolobò aa oosìsi. +Aa wiilɛ̀, gbɛ̃e i ń suabao, aa lɛzù Diizi, i yãmamáo. +Gbɛ̃eↄ pã̀alɛ yã́piↄnɛ aa pɛ̀lɛ yã́ àisai bↄlɛau. +Kɛ́ Lua dṹnia gwà, a è a ↄ̃̀ↄkpà, asa gbɛ̃́pii zɛ́ kolea sɛ̀ɛ. +Aa lɛpusiali ã̀ pↄ̃̀ↄpↄ̃ↄ mɛ̀n sↄo zwã̀akpɛ kpɛ do lipɛpɛɛↄ yebↄ ũ, +À pↄ́pii è, pↄe kpɛ́ lↄo, ń beeo aà nama a la ń lao leo. +Àli pↄ́ kòlokpa a au bↄlɛ kↄ́lɛ tↄↄlɛ lán íwa. Ásuli aupi bleo. +Baa kɛ́ Yuda gbãa a gbɛ̃́ↄ guu, mɛ́ dↄaana bↄ̀ aà buiↄ guu, Yosɛfu mɛ́ yoakɛzɛ vĩ. +Wà Dii kpɛ́pi ɛ̃ kpàlɛ Salomↄↄ kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de mↄ pↄ́ wì mɛ Zivi guuɛ, +Ì fɛlɛ luabɛ lɛ́la, ì pãa gɛ́ e a lɛ́le, pↄe líↄ ulɛa a pusuio. +Aa gɛ̀ saona Ɛleazaa ń Nuni nɛ́ Yozueeo ń dↄaanaↄ lè aa mɛ̀: Dii dìlɛ Mↄiziɛ aà bùsu kpaalɛwɛ̃ɛ sãnu ń wá dãↄↄ. Ɔ̃ Yozuee kpaalɛ̀nɛ́ ń ń desɛ̃ↄ sãnu, lá Dii òwa. +I kɛ bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diu ↄ̃ n gɛuwanↄo. I kɛ bua ń vɛ̃ɛbuↄ ↄ̃ n wá gbáo. Ń ye wɛzɛ̃ kɛwɛ̃ɛ yã̀? Wá mↄ́o. +Tó mazĩa yã́i ma dɛ̃ɛkài ń wàiↄ Ɛfɛsɛ, bↄ́ ài a vĩmɛɛi? Tó gɛↄ vuo, wà pↄble, wà imi, asa wá ga ziaɛ. +Baa lí ì saasɛ, asa tó wa zↄ̃̀, ì ɛa vlãpaɛ, mɛ́ a vlã̀ dafupi lí golɛo. +Á dↄ̃ ázĩawa kɛ́ mikã gbã̀a dɛ gↄ̃ɛɛ wí ũ, +Ɛleazaa Finɛasi ì, Finɛasi Abisua ì, +Tó á è ĩ́ana lɛ́ bↄ gɛↄmidↄkĩi oi, i o gu a wã, ↄ̃ ì wã. +Ɛflaiũ buiↄ dɛ lán felenawaɛ. Sↄũↄnɛ, aa mi vĩo, aaì lɛzu Egipiↄzi, ↄ̃ aaì ɛa gɛ́ Asiliↄwa. +Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Á Isailiↄ píi, à kãaa Mizipa, mí awakpaɛ́ Diiɛ. +Ma malaika pↄ́ lɛ́ yãomanↄ là: Beeↄ dɛa ni? A wèa à mɛ̀: Beeↄ dɛ kↄ́ba pↄ́ Isailiↄ ń Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi fã̀aaↄ ũɛ. +A nↄ pↄsɛ vĩ lↄ Sikɛũ, à nɛgↄ̃ɛ ìaànↄ, ↄ̃ wà tↄkpàɛ̀ Abimɛlɛki. +Gbɛ̃́ pãↄnɛ, tↄsaideↄnɛ, wà ń yá ń bùsuuɛ. +Bee gbɛa ↄ̃ aa ńzĩa pↄ́ kɛ̀kɛ ń saonaↄ, asa Aalona bui saonapiↄ lɛ́ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi tɛ́kũↄ o e gu gɛ̀ sìòɛ. +Yozuee gbɛ̃́ↄ gbàɛ, ↄ̃ baade tà a wɛ̃́lɛu. +Lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀nɛ ń Dii Isailiↄ Lua tↄ́o, ma mɛ̀ n nɛ́ Salomↄↄ mɛ́ a kpalable ma gbɛu, iↄ dɛ kía ũ ma gɛ̃ɛ ũ, má kɛ gbã kã́ukãu. +Gↄↄbeezĩ ma Yudaeↄ è, aalɛ ↄ̃zↄ̃ vɛ̃ɛwa a ífɛ̃kĩi kã́mabogↄↄzĩ. Ma gbɛ̃eↄ è lↄ, aalɛ su Yelusalɛũ ń pↄ́wɛnao kã́mabogↄↄzĩ. Aa yè zàaĩnaↄnɛ ń vɛ̃ɛbɛio ń vɛ̃ɛbɛo ń kaadↄɛmbɛo ń aso pãleↄ, ↄ̃ ma ń gba laai blɛyiaa gↄↄpi zĩ́ yã́ musu. +Má tó yã́ pↄ́ má ò bùsupi le píiɛ, yã́ pↄ́ kú láɛ bee guu ãnabikɛ pↄ́ Zelemii kɛ̀ bui píi musu. +À gbɛ̃e la à ma, gↄ̃ɛ mɛ́ ì kúlɛ nɛia? Àkɛa ma nɛgↄ̃naↄ è, an oa fɛ̃́nkpaa píi, aalɛ ↄ fĩfĩ ń gbɛɛwa lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛiwai? +Ma Dii ma mɛ̀: Baa tó an zĩgↄ̃ↄ mↄ̀ ń dasilɛu, wa ń kwɛ́ɛ, aai sãalɛ. Baa kɛ́ ma á swãgàga yãa, má gága lↄo. +Ńsu to wà fu yↄ̃awao, wá kɛ̃́ vãiwa. +Kɛ́ wà ń nao sɛa za nɛ́ mↄ doↄwa, an gↄ̃ɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ soolo ń ↄ̀aa dooɛ (6.200). +Zĩ pↄ́ lìaa Sauluzi pãsĩkũ̀, ↄ̃ kàzunaↄ aà pà, à kɛ̀ĩa. +Wá dↄ̃ↄ pa, aaↄ pↄ́pii vĩ, wá pↄtuoↄ kↄ̃ lɛɛ ↄ̀aa sↄo, aa ka ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi wá kpàsau. +To n zↄ̀blena láanikɛa yã́ dↄngu, buiↄ ma kɛa pↄ́ↄpↄↄ ma sↄ̃ zↄ̃̀. +Ɔ̃ má è a maa ń gbɛ̃nazĩnao aà pↄble, aà imi, aà zĩ pↄ́ a kɛ̀ ń taasio dṹniau a wɛ̃ni kpòona pↄ́ Lua aà gbà lɛ́u sáaukpa, asa aà luakpaman we. +Dii kumanↄ, vĩa a ma kũo, bↄ́ gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ kɛmɛɛi? +Aaì ń nɛ́ↄ gbaɛ kↄ̃̀ↄoi lán sã kpàsawa, an nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ì vĩvĩ lán blenɛↄwa. +Falaↄ̃ↄ aↄ e a sãsã, guwaiwai á kũkũɛ. +Aa nɛgↄ̃naↄ ble, aa dṹnia kíaↄ au mi, lá aa dɛnɛ́ sãsakaoↄ ń sãnɛbↄlↄↄ ń blesanaↄ ń gáaeↄ ũwaɛ. Ampii aaↄ dɛnɛ́ lán Basana bùsu pↄ́ mɛkpaaↄwaɛ. +Isimagakpaa guu ↄ̃ ńyↄ̃li blɛbleu, e ǹ ɛa ǹ gɛ̃ò tíu, asa wekĩi ma n bↄu. Bùsutin n ũ, mɛ́ ńyↄ̃ ɛa gↄ̃ bùsutipi ũɛ. +a buipiↄ yáɛ́ píiɛ, í bui pↄ́ an zↄ̃ↄ dɛálapiↄ bùsu símá. +Nↄ kɛfɛnaɛ, mɛ́ a lɛ́so, gↄ̃ɛe i wúlɛaànↄ yãao. À mↄ̀ lↄ̀ↄi, à itↄ̀ lo pai, ↄ̃ à ɛ̀a lɛ́ tá. +Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kúlɛwà, ní zãble a lɛ́wa ń vuao ǹ liai. +A ázĩa kpàsa ń tá dasi oao, i dↄ̃ kɛ́ a zɛ́ kúoo. A ázĩa lɛ̀ ń láo, ↄ̃ á yɛ̃̀ɛɛ i láao. +Tↄdeↄn wá ũ, ↄ̃ wì wá dilɛ gbɛ̃andoↄ ũ. Wá bɛ̃́ɛɛ fá, ↄ̃ wì wá dilɛ gɛↄ ũ. Wì wá dilɛ pↄgbɛ̃aↄ ũ, ãma wìli wá dɛo. +Ɔ̃ Lua Nisĩna òmɛɛ mà gɛ́ńnↄ seasai. Wá gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn sooloɛ beeↄ gɛ̀ ma kpái sↄ̃, ↄ̃ wa gɛ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃́piↄ zĩ̀a bɛ. +Má bↄńkpɛ, mí ń midɛa e, bui koleaↄn ń ũ, nɛ́ náaisaideↄnɛ. +Ápiↄ sↄ̃ à sↄ̃dilɛ, ásu tó á ↄ gↄ̃ dↄázio, asa á a yãkɛa asea e. +má á bↄlɛ bùsu pↄ́ má kpàwáuɛ, mí gí kpɛ́ pↄ́ má dìlɛ ma pↄ́ ũpizi, i gↄ̃ láanipↄ ũ, bui píi i yãadaò. +Ɔ̃ zuda fɛ̃́fɛ̃a wòũwoũpiↄ zù mɛkpaa s��̃́ia mɛ̀n soplapiↄ mↄ̀mↄ. +An aɛ bↄ̀ lán sↄ̃́wa, aalɛ bàalɛ lán zĩkasↄ̃ wàiↄwa. +Ma wɛ́ dↄi mɛ́ má a náai vĩ maamaa, kɛ́ wí a ma kũ yãe guuo. Asa máↄ Kilisi tↄbↄ ma kuau ń sↄ̃o dilɛa gↄↄpiiɛ, atɛ̃sa tia, má kún nò, ma gan nò. +Zila sↄ̃, ↄ̃mɛ Tubali Kainu ì. Sian aà ũ. Ì pↄ́pii pí ń mↄsio ń mↄgotɛ̃o. Aà dãe tↄ́n Naama. +À ísia lì gugii ũ aa bùa swawa kɛ̀sɛ. Wà pↄnakɛ aà yã́ musu. +Kɛ́ aa kà Kapɛnaũ, Lua kpɛ́ ↄsinaↄ mↄ̀ Piɛɛ là aa mɛ̀: Á yãdanɛde lí wɛ̃̀ↄ̃a kpáo lé? +Dii mɛ̀: Í bↄ̀ gugbãntoo oi, àlɛ su lán swa paawa. Ípi dà bùsua ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ, à dà wɛ̃́lɛↄla ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ píi. Wàlɛ wiilɛ, bùsudeↄ lɛ́ búbuapɛ ḿpii, +Dabudabuna pↄ́ ìↄ kɛ ń guu à gɛ̃̀gɛ̃ ń kṹ. +Tiasa ma nɛ́ↄ, à ma yãma. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ ma yãkɛaↄ kũa ũ. +Kɛ́ à gɛ̃̀gɛ̃, ↄ̃ Egipiↄ kía gà. Isailiↄ lɛ́ aaukɛ zↄzĩ pↄ́ aalɛ kɛ yã́i, aalɛ wiilɛ, ↄ̃ an wiipi Lua lè. +Ɔ̃ ma pↄe è lán ísiwa, a da lán díiwa yãalɛa ń tɛ́o. Ma gbɛ̃́ pↄ́ aa zĩblè wàiwa ń aà taao ń aà tↄ́ nimɛloooↄ è zɛa díi pↄ́ da lán ísiwapi saɛ, aa mↄↄna pↄ́ Lua kpàmáↄ kũa. +Aa gì aà ↄtondↄkĩi gwai, aa aà bàakuańnↄ yã́ gbòo, aai lɛ́ pↄ́ a nàwànɛ́ yãdao. Aa tɛ̀ pↄpãↄzi, ↄ̃ aa gↄ̃̀ pã. Aa bui pↄ́ liaańziↄ ↄlɛsɛ̀, bui pↄ́ Dii mɛ̀ aasu ń kɛa kɛopiↄ. +Safii ku a gbɛↄ guu, vua ku a bùsuti guu. +À fɛ̀lɛ káaukaau à gbɛ̃́ↄ kã̀aa, ↄ̃ aàpi ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dↄaaanɛ́ e aa gɛ̀ kàò Ai. +i sãpi kòlokpa tàae fĩabobↄ ũ, i a au dãNↄɛe ku we, tã́a aà kↄ̃̀ↄkũ̀ à kàaànↄ wɛ̃̀ bao plasai. Ìↄ kooaɛ, ìli fↄ̃ pòo baa yↄↄo. +Ma gɛ lí pↄ́ wì a wɛ́na só kaau, ma pila swaɛu pↄ́ↄ lá taa gwaiɛ. Ma gɛ gwai tó vɛ̃ɛↄ bↄlↄbↄ̀, tó gbɛafuↄ vukɛ̀. +Kɛ́ aa kà, Samuɛli Ɛliabu è, ↄ̃ à làasookɛ̀ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ Dii sɛ̀ mɛ́ zɛ aà aɛ we. +Tó aà dii dìlɛ á aà sɛ nↄ ũɛ, mɛ́ nↄpi i su kɛ̀ɛ̀o, aà to wà aà bo. A zɛ́ vĩ à aà yía buipãlewao, kɛ́ à bↄ̀ aà yã́u yã́i. +Aa wèwà aa mɛ̀: Bɛtɛlɛũ, Yude bùsuu laɛ. Asa lá ãnabi kɛ̃̀n kɛ +Kɛ́ má kú nɛ́ ũ ma mae ↄzĩ, má busɛ ma da nɛ́ mɛ̀ndona ũ. +Pↄ́pii wɛ̃ni ku aà ↄzĩɛ ń gbɛ̃́pii nisĩnao. +Má ònɛ́ lↄ aaↄ ma yã́ kũa, míↄ dɛ ń Lua ũ, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. Má ònɛ́ aa zɛ́ pↄ́ má ↄ̀lↄnɛ́ sɛ́, an kua iↄ na. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa bɛaànↄↄ gↄ̃̀ sã́ii. Aa lↄↄpi mà, ãma aai gbɛ̃e eo. +À apii nà Aalona ń a nɛ́ↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa mↄ̀ Diiɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ mↄɛ̀ ũ. +Ɔ̃ wà Sãusↄ̃ↄ nↄpi kũ̀ wa kpà aà gbɛ̃na pↄ́ zɛ̀ aà saɛ nↄpi sɛ́zĩwa aà pↄ́ ũ. +Mámɛmaa Làasoode ma mɛ̀: Yãpã búubuu, yãpã búubuu, yã́pii pãɛ. +Ɔ̃ à ése sáo wɛ́n álaalana pↄ́ loui kɛ̃̀sãmáↄ è, à pìa ń gbɛa lↄ sáo sopla. +Ńsu ǹ n da dã̀akpa ǹ n mae kpɛbↄo. Ń daɛ, ńsu ǹ aà dã̀akpao. +Gbɛ̃maa ì maa bↄ a sↄ̃̀ maa guuɛ. Gbɛ̃vãi sↄ̃ ì vãi bↄ a sↄ̃̀ vãi guuɛ. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Yã́piↄ kɛ̃ láu, asa ma bàakuannↄ ń Isailiↄ yã́ↄn we. +Ɔ̃ à tↄkpà gupiɛ Diiakpa, ↄ̃ wìↄ o e ń a gbão wì mɛ: Dii a kpa a gbɛ̀sĩsĩ musu. +Dii ladà ń ↄlɛlɛao, a ò ń a gã̀sa gbãa dↄao à mɛ̀ á á blɛwɛ kpá á ibɛɛↄwa bau lↄo, buipãleↄ vɛ̃ɛ pↄ́ a a zĩkɛ̀ mi lↄo. +Tó wà a gɛ̃n plaade pɛ̀ gbã́ugbãu, gbɛ̃́ pↄ́ an bòo ku gɛↄmidↄkĩi oiↄ mɛ́ aali fɛlɛ. Kã̀aepɛa gbã́ugbãupi mɛ́ gbɛ̃́ↄ daa zɛ́u seela ũ. +bↄ́ ma wɛ́ aↄ dↄi lↄi? Wa ma e ń gweao lↄi? +Ɔ̃ Yudaↄ kí Yɛkↄnia bↄ̀ gɛ̀ azĩa kpàwà, aàpi ń a dao ń a ìwaↄ ń a kía deeↄ ń a kwàasiↄ. Babɛli kíapi Yɛkↄnia kũ̀ a kpalablea wɛ̃̀ swaaↄ̃de guuɛ. +À gwa Isailiↄwa. Gbɛ̃́ pↄ́ saoblɛ blè bàa kú ń Lua gbagbakĩio lé? +Wà likpànɛ́ ń buiwaɛ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ ń bↄlɛ pↄ́ an baade aↄ dↄ̃́ao. +Má kɛɛ̀ màa, kɛ́ à ma vũaa à gɛ̀ lɛ́ Sidↄ̃deↄ dii Asetaati ń Mↄabuↄ dii Kɛmↄsio ń Amↄniↄ dii Mↄlↄkuo sisi yã́iɛ. I tɛmazio, i yã́ pↄ́ maamɛɛ kɛo, i ma ↄtondↄkĩi gwao, a ma ikoyãↄ kũa lá a mae Davidiwao. +Gↄↄ bee má tó Yudaↄ kíaↄ gↄ̃ lán kĩna tɛ́ pↄ́ ká yàa gbáuwa, lán sɛ̃tɛ pↄ́ sↄlↄ áwauwa. Aa gbɛ̃́ pↄ́ liaańziↄ sã́sã ↄplaa ń zɛɛo, Yelusalɛũ iↄ kálɛa a gbɛu Yelusalɛũ ũ. +A yã́i ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua, má ò ń ma kuao ma mɛ̀ Mↄabuↄ gↄ̃ lán Sↄdↄũdeↄwa, Amↄniↄ sↄ̃ lán Gↄmↄↄdeↄwa. An bùsu a sɛ̃̀ vãi bↄlɛ, ɛ̀ wiside aↄ diu. Aↄ dɛ guyaaa ũ gↄↄpiiɛ. Ma gbɛ̃́ p��́ gↄ̃̀ↄ ń pↄ́ↄ naaa, bui pↄ́ má sɛ̀ kↄ̃naↄ gↄ̃ ń bùsu vĩ. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Kimaũ a buamanↄɛ. Má yã́ pↄ́ kɛ̀nɛ maa kɛɛ̀, mɛ́ yã́ pↄ́ ń gbɛ̀aa píi má kɛnɛ. +Màa ápiↄ sↄ̃ áli ma gba pↄ́ kwide pↄ́ Isailiↄ ì bↄɛ́. Àli saona Aalona gba ma pↄ́ ũ. +Samalideↄ tàae a wi ń musuɛ, asa aa bↄ̀ ń Lua kpɛɛ. Wa ń kwɛ́ ń fɛ̃ndaoɛ, wi ń nɛ́ↄ wíwi, wi ń nↄsindeeↄ puipui. +À Egipi gbɛ̃́ pↄ́ a gbã̀a kà gã̀sĩsuu sↄo dɛ̀. Egipi gbɛ̃́pi sↄ̃mpa dɛ lán zwã̀atãn àsaliwaɛ, ↄ̃ Benaia sↄ̃̀aàzi ń goo, à aà sↄ̃napi sìwà à aà dɛ̀ò. +Aa lɛ̀ fùa tã̀ wa kpàɛ̀, aa fee nàɛ̀ a ↄplaau gopana ũ. Ɔ̃ aalɛ kúlɛkulɛɛ̀, aalɛ aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ aalɛ mɛ: Fↄ, Yudaↄ kía! +A wèmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Yesu mɛ́ bùsu yà a màma ma wɛ́wa, à mɛ̀ mà gɛ oopi Siloe í guu. Kɛ́ ma gɛ oopì, ↄ̃ ma guè. +Ɔ̃ à pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ kú íu yↄ̃̀ɛyↄ̃ɛↄ kɛ̀ ń kpↄ̀ gbɛ̃̀nɛↄ píi baade ń a buio. À bãↄ kɛ̀ píi lↄ baade ń a buio. Ɔ̃ a è à kɛ̀ maa. +Ɔ̃ Asiliↄ kía a kwàasi ń a ìwaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄo ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄo zĩ̀, aa bↄ̀ Lakisi aa mↄ̀ Yelusalɛũ kí Ezekia kĩ́i ń zĩgↄ̃ↄ dasidasi. Kɛ́ aa kà Yelusalɛũ, aa mↄ̀ zɛ̀ íkalɛkĩi pↄ́ kú musu saɛ, pↄpinaↄ bua zɛ́u. +Gↄↄbeezĩ Misɛli, gbãade zↄ̃ↄ pↄ́ ì zɛ ńãao. Gↄↄ bee n gbɛ̃́ pↄ́ an tↄ́ kú Lua taala guuↄ bↄ. +Ma ń wiwi míↄmiↄɛ, aai e fɛ̀lɛo, aa kwɛ̀ gↄ̃̀ kálɛa ma gbá zíɛ. +Lá a vu ń Kilisio, à to luabɛ yã́ dↄaaɛ́, asa we Kilisi zↄ̃lɛau Lua ↄplaai. +Atɛ̃sa kɛ́ ń Yudaↄ fɛlɛkaayã dↄ̃ píi ń ń yãkeleↄ. Bee yã́i ma wabikɛ̀ma, ma yã́ɛ mamɛɛ. +aa mɛ̀: Kɛ́ wa ka kpɛ́pi kĩ́i, wá lè gbaↄ tataaɛ gíũgiũ, mɛ́ a dↄ̃̀anaↄ ku kpɛɛlɛ, ãma kɛ́ wá wɛ̃̀, wi gbɛ̃e euo. +Tɛ́ sù an ìwaↄwa, tɛ́vua kùlɛ gbɛ̃vãipiↄwa. +An au bàalɛ̀ lán íwa Yelusalɛũ bĩ́i kpɛ, gbɛ̃e ku à ń vĩo. +Amlaũ buiↄ ń Isaa buiↄ ń Hɛblↄ̃ buiↄ ń Uziɛli buiↄ mɛ́ Kɛata buiↄ ũ. +Ɔ̃ Mↄizi pↄ fɛ̃̀ maamaa, a ò Diiɛ: Ńsu ǹ ń gba sio. Baa zàaĩna mi símáo, mi yãvãikɛ an gbɛ̃eɛo. +Tó wà kã̀aepiↄ pɛ̀ gbã́ugbãu, gbɛ̃́ pↄ́ an bòo ku gukpɛ oiↄ mɛ́ aali fɛlɛ káau. +Ɔ̃ kí Yehudi zĩ̀ lápi sɛ́i, ↄ̃ à gɛ sɛ̀ lakɛ̃na Ɛlisama kpɛ́u. Kɛ́ à sùò, à a kyokɛ̀ kípiɛ ń gbãade pↄ́ kú aà saɛↄ. +A gbɛa Aini, Limↄ, Ɛtɛɛ ń Asão. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń bualoũↄ +Ásuli pↄe kɛ tã́a ũo. Ásuli gbɛ ã ge à pɛ́lɛ á bùsuu à kúlɛɛ̀o, asa mámɛmaa Dii á Lua. +Ɔ̃ à gbɛ̃́ zĩ̀wà, à mↄ̀. Nɛ́piá gbɛ̃́ tɛ̃aɛ, aà wɛ́ maa mɛ́ aà oa kɛfɛũ. Ɔ̃ Dii mɛ̀: Fɛlɛ ǹ nísika aà miwa, asa aàpin we. +Má kã́ lá wì nↄ̀ↄ bↄ́ↄ gbɛ̃ wà kãwa, n táasilɛa aↄ dↄ ma lɛ́u ń gulakɛao. +Gbɛ̃́ pↄ́ sì mɛ́ à dailɛkɛ̀ a bↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ i sio sↄ̃, yã́ a zↄ̃lɛwà. +Ma sɛ̃sao dìlɛɛ̀ aà bɛ ũɛ, ma tↄↄlɛ wiside kɛ̀ɛ̀ aà kúkĩi ũ. +Sĩana málɛ oɛ́, tó a è, aà pↄ aↄ nawà dɛ a mɛ̀n basↄo mɛ̀ndosai pↄ aai kↄ́lɛoↄla. +Ɔ̃ à yã́ taa ònɛ́ à mɛ̀: Vĩ̀a a fↄ̃ dↄaa vĩ̀aɛe? An pla ḿpii aa zu ɛuo lé? +À bíla sáaukpazu ń sãsakaoo kòlokpa. Aà nɛ́ↄ a au kpàwà, ↄ̃ a lɛ̀ saokĩiwa à lìai. +Tó álɛ e wá liaaaɛ, Lua yã́iɛ. Tó wa su wá dↄ̀ↄwa, á yã́iɛ. +N ↄ̃nↄnaↄ gɛ̀ máɛ la? Aa yã́ pↄ́ Dii Zĩgↄ̃de dìlɛ à kɛ Egipiↄnɛ o wà mae? +Má tↄbↄ buiↄ guu, aai ↄ pↄ́ má tↄ̃́má e ń ĩa pↄ́ má damáo. +mámɛ má fɛlɛánↄ mazĩa sa, mí ĩadawá gɛ̃n sopla á duuna yã́i. +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ Leuũ ń a lakɛ̃na Simɛsaio lakɛ̃ kí Aatasasaɛ Yelusalɛũ yã́ musu lↄ aa mɛ̀ +À mɛ̀ á ɛa yã́ pↄ́ á kɛ̃̀ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ káau pↄ́ má wìwiↄwa kɛ̃ a dafupiↄwa lↄɛ, mí gɛ ka kpagolopi guu. +Kɛ́ Lↄbↄaũ kà Yelusalɛũ, à Yudaↄ kã̀aa ń Bɛ̃yãmɛɛ buiLↄbↄaũ kpa kpalapiu lↄ. +Ɔ̃ Yakↄbu ò Simɛↄɛ ń Leviio: A gu ↄ̃̀ↄkpàmɛɛ. Kanaaↄ ń Pɛliziↄ ń bùsu la buipãleↄ aaↄ ye ma gĩyãio. Lá wá dasio, tó aa lìawázi mɛ́ aa sìwágu, aa ma dɛ ń ma buiↄ píiɛ. +Ɔ̃ Yesu ò gbɛ̃́ pↄ́ a ↄ imiapiɛ à mɛ̀: Fɛlɛ mↄ zɛ zã guu la. +Má n sáaukpa ń nↄ̀sɛmɛndoo, Dii ma Lua, máↄ n tↄbↄ gↄↄpiiɛ. +Kía dìlɛ wà blɛ pↄ́ i ble lá gu lɛ́ dↄ linɛ́ ń vɛ̃ɛ pↄ́ i mio, wi yãdadanɛ́ e wɛ̃̀ àaↄ̃, bee gbɛa aai zĩkɛɛ. +À káoyè zàaĩnaɛ à dìkpɛ, ↄ̃ a ò a zĩkɛnaɛ: Ǹ a lɛ́ kṹ wà gɛ́. Ńsu zɛo, sema má ònɛ bàasio. +À mↄ̀ ń Aalonao ń a nɛ́ↄ, ↄ̃ à ń zuò. +Màa Sala dɛ, ì Ablahaũ yãma ì oɛ̀ Baa. Tó álɛ yãmaakɛ, mɛ́ álɛ p���́ pↄ́ wì vĩakɛɛ̀ yãdao, a Sala ↄlɛsɛ̀n we. +Ma n tↄbↄ̀ tↄↄlɛ, zĩ pↄ́ ń dàmɛɛ mà kɛ má làa. +Isaili gawideↄ gàga sĩ̀sĩpↄlɛu, nɛgↄ̃naↄ iòɛ fá! +E wɛ̃̀ pla àↄ gɛ́ kái á tó wà su ń a kpɛ́ pↄ́ pↄ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza sɛ̀lɛ tàò Babɛliↄ a gbɛu la. +Káalua Lahabu Lua náaikɛ̀ à zãmadeↄ dìlɛ niɛniɛ, ↄ̃ i kaalɛ ń luanaaikɛnsaiↄo. +Ɔ̃mɛ aↄ dɛ ń aafia ũ. Tó Asiliↄ sì wá bùsuu, tó aa ↄ̃zↄ̃̀ wá wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄwa, wá tó dↄaana gbɛ̃ↄn soplaↄ fɛlɛńnↄ, kíapiↄ ka se swaaↄ̃. +Miↄ kↄ̃̀ↄo aà dṹniaa, gbɛ̃nazĩnaↄ dɛ ma pↄnakɛbↄ ũ. +Siↄna zɛ́ↄ gà píi, gbɛ̃e lɛ́ sɛ́ à mↄ dikpɛkɛi lↄo. A bĩ́ibↄlɛↄ gↄ̃̀ da gii, a saonaↄ lɛ́ aaukɛ, a wɛ̃́ndiaↄ ku pↄsiau, wɛ̃́lɛpi ĩ́ikũ̀. +Kɛ́ à kà guei, àlɛ i we kɛ́ ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u yã́i. Ɔ̃ à gbɛ sɛ̀ gupiu midibↄ ũ, à wùlɛ we. +Ɔ̃ wà ɛ̀a Dii là lↄ wà mɛ̀: Gↄ̃ɛpi mↄ̀ la kↄ̀a? Ɔ̃ Dii mɛ̀: A ulɛa asoↄ sↄ̀ↄu. +Asiliↄ kía a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ zĩ̀, à mↄ̀ Lua bɛ̃́ɛ láanikɛ̀. Dii n Lua yã́pi mà, a aà lele yã́pi oa yã́ia, wá dↄ̃o. Wabikɛwà wá gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ wa gↄ̃ↄnɛ. +A yã́ mɛ́ tò ásuli saoa ń pↄ́ vĩ̀aoo ge a kↄ̃̀ↄkũa ge a pↄ́ pↄ́ wà a kaikɛ̀ ge a bↄde ge a yìade ge a sɛ́ɛde. Ásuli sa pↄ́ wì a pↄ́ nísikatɛu ma gbagbakĩiwa à tɛ́kũ oòo. +Galada bùsuá ma pↄ́ɛ, Manase buiↄ bùsuá ma pↄ́ɛ, Ɛflaiũ buiↄ bùsuá ma mↄ̀ fùaɛ, Yuda bùsuá ma lípanaɛ. +Ɔ̃ ma luabɛ è a wɛ̃a, ↄ̃ sↄ̃kaapua bↄ̀, gbɛ̃́ pↄ́ di a kpɛ tↄ́n Náaide Sĩande. Ì yã́kpalɛkɛńnↄ, ì zĩkańnↄ a zɛ́wa. +a nɛ́ pↄ́ a ì ń a bio yã́ musu. A so asii guuɛ pↄ́kɛ̃sãma ń taasi pↄ́ á wɛ̀lɛↄ á dau koezↄ̃aázi guuo yã́i. +Mpi sↄ̃ Pasuu ń n bɛdeↄ píi, wa táánↄ Babɛli zĩ̀zↄↄ ũɛ. We ńyↄ̃ gau, wa n vĩ ń n gbɛ̃na pↄ́ n ãnabiɛgɛnakɛ kɛ̀nɛ́ↄ. +Aa òɛ̀: Wá tánnↄ n gbɛ̃́ↄ kĩ́iɛ. +Bↄ́yãi Dii lɛ́ táwanↄ bùsupiui? Wa wá dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ, wi wá nↄɛↄ ń wá nɛ́ↄ kṹkũ. Wá ɛa taa Egipi sã̀ↄo lé? +ↄ̃ a zĩ́naↄ ì fĩakↄ̃i gu gbɛdeu, ì gɛ̃ gbɛↄu. +Ɛzala kà Yelusalɛũ kí kpalablea wɛ̃̀ soplade mↄ sↄode guu. +Ɔ̃ gbɛ̃́pii bↄ̀ tɛaàzi, aalɛ su, aalɛ kulɛpɛ, aalɛ pↄnakɛ maamaa, ↄ̃ tↄↄlɛ lùa kↄ̃fĩ pↄ́ aalɛ kɛpi yã́i. +A yã́i ma Dii ma fɛlɛ ń ãnabi pↄ́ aaì ma yã́ sɛ́kↄ̃wa aa sↄ̃òpiↄ. +Gↄↄewa Ɛli wúlɛa a kpɛa. Aà wɛ́ bùsa, àlɛ gue maamaa lↄo. +Ɔ̃ iwãa pãsĩ kà ń pↄa aa mɛ̀: Lá kía gbɛ̃ↄn plaↄ i fↄ̃ gìɛ̀o, wá fↄ̃ giɛ̀ kpelewa ni? +Dii zↄ̀blena Nuni nɛ́ Yozuee kɛ̀ wɛ̃̀ basↄokwiɛ, ↄ̃ à gbàsa gà. +Aà àizɛɛ a gↄↄplakɛo, aↄ dɛ ↄde ũo, pↄ́ pↄ́ a vĩoↄ ligua lↄo. +Ɔ̃ ma gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa ula daa, lákɛ̃bↄↄ dↄa aàpi pi è, à sù ń yã́o à mɛ̀: Má kɛ̀ lá ń òmɛɛwaɛ. +Kí, tó n ma wɛgwàɛ, tó à kàngu ǹ yã́ pↄ́ málɛ a wabikɛma kɛmɛɛɛ, à mↄ blɛ pↄ́ má kɛɛ́ zia blei, mí yã́ pↄ́ n ma lai onɛ. +Sↄ̃sa kãa pↄ́ an mɛ fɛlɛaↄnɛ, an baade ì lua a gbɛ̃́dee nↄi. +Kɛ́ aa yã́pi mà, aa nìlɛ, ↄ̃ aa Lua tↄbↄ̀ aa mɛ̀: Wá è Lua buipãleↄ gbà zɛ́ lↄ aa nↄ̀sɛlilɛ, aai wɛ̃ni láasai e. +Ɔ̃ ìwa pↄ́ Yesu yeaàzipi ò Simↄↄ Piɛɛɛ: Diiɛ. Piɛɛpi ula daao. Kɛ́ a mà wà mɛ̀ Diiɛ, ↄ̃ à a ula sɛ dà à kùsi íwa. +À yã́ pↄ́ ì ka Diigu dada. +e Ɛsɛbↄ̃ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ kú gusalalauɛ beeↄ píi: Dibↄ̃, Bamↄti Baali, Bɛbaali Mɛona, +Ma n dilɛ mↄ̀baasana ũɛ, ma gbɛ̃́ↄ mɛ́ gbɛ̀ mↄde ũ. Ǹ ń yãkɛaↄ yↄ̃, ní ń dàa dↄ̃. +A gↄↄ i gɛ̃gɛ̃o kɛ́ Tedasi fɛ̀lɛ lɛ́ azĩa dilɛ a ka. Wà tɛ̀aàzi gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla taawa. Kɛ́ wà aà dɛ̀, ↄ̃ aà ìwaↄ gãmblaablèkↄ̃wa, ↄ̃ yã́ làa. +Ɔ̃ à mɛ̀: Yesu, tó n mↄ kía ũ, to ma yã́ àↄ dↄngu. +Kanaaↄ ń bùsuɛbeedeↄ aa yã́pi ma ḿpii, aai liawázi, aai wá midɛ dṹniau. N tↄ́ zↄ̃ↄɛ sↄ̃ bɛ? Ńyↄ̃ kɛò kpelewa ni? +Wà n yã́ ònɛ́ wà mɛ̀, ńlɛ yãda Yuda pↄ́ kú buipãleↄ guuↄnɛ aa bↄ Mↄizi ikoyã kpɛ, aasu tↄ̃zↄ̃ ń nɛ́ↄnɛo, aasu wàↄ ń fɛlɛkaayãↄ kũao. +gbɛ̃́ pↄ́ aaì kúlɛ musupↄↄnɛ kpɛ́ musuↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì kúlɛmɛɛ aaì lɛgbɛ̃ ń ma tↄ́o, aaì ɛa gbɛ̃ ń tã́a Mↄlↄkuoↄ, +Yelusalɛũ pↄ́ kú musu mɛ́ wɛ̃́ɛ ũ. Ɔ̃mɛ wá da ũ. +Lua tò duunsaide gↄ̃̀ duuna awakpabↄ ũ wá yã́i, kɛ́ naawà guu Lua i to yã́ bↄwanↄ na. +Gↄↄ bee Bɛ̃yãmɛɛ bui fɛ̃ndadeↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo ń mɛ̀ndooɛ (26.000) ń Gibɛadeↄ zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ��̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (700). +Asa Dii ì wɛ́tɛ dṹniazi píiɛ, kɛ́ à e gbãa kã́fĩ gbɛ̃́ pↄ́ aa ńzĩa nàɛ a ↄzĩↄnɛ. N sↄũkɛ kɛ̀ɛ we fá! Za gbã waↄ zĩkannↄɛ. +Yesu òɛ̀: Kɛ́ n ma e yã́i ↄ̃ n ma náaikɛ̀. Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aa ma náaikɛ̀ ma esaiↄ ũ. +À mɛ̀ lↄ: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛa ni? Bↄ́ wa lɛɛũòi? +Ɔ̃ Dii ń ibɛɛↄ kã̀fĩ, à ń wɛ̀lɛↄ sóikɛ̀má. +gbɛ̃́pii a gaga gↄ̃̀ↄɛ, gbɛ̃nazĩna i ɛa gɛ̃ tíu. +Yelamɛli dãuna Kalɛbu nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Mɛsa mɛ́ Zifi ì, a plaade Malesa mɛ́ Hɛblↄ̃ ì. +Tó álɛ á bú yia ge álɛ lúkↄ̃wa, ásuli ↄ̃nↄkɛkↄ̃ɛo. +À itɛ̃kɛ àↄ wabikɛ, kɛ́ ásu fu yↄ̃awao yã́i. Á nisĩna yei, ãma á mɛ mɛ́ busɛ. +Dii ɛ̀a ò Aalonaɛ: Ńyↄ̃ↄ tↄↄlɛ vĩ Isaili bùsuuo, ńyↄ̃ baa e a guuo. Mámɛ má n baa ũ, n asea ũ. +Vɛ̃ɛ a aà wɛ́ tɛ̃akũ, vĩ i aà swaa puakũ. +Ǹ aà sɛ́, níↄ laaidↄwà. Ńsu vãie kɛɛ̀o. Lá a ònɛ, nìli kɛɛ̀. +Aàli goaagoaa, saona i ka yàaa saokĩi tɛ́u ń a mio ń a guupↄ nísiↄ. +Ma mɛ̀ máↄ azĩa kũa dↄ̃ɛ, má tó ma lɛ́ ma da duunauo. Tó gbɛ̃vãiↄ kumanↄ, má a lɛ́ fↄ̃́. +gbɛ̃́ kĩniↄ iↄ tɛ́ ń kpɛ lipɛpɛɛↄ ge gó kasoↄ musu. Beewa ↄ̃ gbɛ̃́pii baa lè aafia. +Davidi òɛ̀: Nɛgↄ̃nan n ũo lò? Gbɛ̃e kànwa Isaili bùsuue? Gbɛ̃e mↄ̀ n dii kí dɛi. Bↄ́yãi ńlɛ aà dↄ̃́ao ni? +Asa aà yã́ Yudaↄ wɛ̃̀ dasi wáa máũmaũ, à ↄ̀lↄnɛ́ Luayãtaalau kɛ́ Yesu mɛ́ Mɛsii ũ. +Yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́n kɛ: Àↄ yekↄ̃i lá má yeáziwa. +ↄ̃ Diipi òɛ̀ kpɛdↄaɛ kɛ́ a tↄ́ e àↄ kuwà làasoo pↄ́ a kɛ̀pi maaɛ, +Basɛbapi mɛ̀: Yã́ yↄↄnae má vĩ mà gbɛama, ńsu gí kɛimɛɛo. Ɔ̃ kí mɛ̀: Gbɛa Naa, má gío. +Lí pɛ̀pɛɛↄ kɛ màa lↄ mɛ̀n bao zwã̀akpɛ gugbãntoo oi pↄ́ ũ, +Ma Dii ma a gↄↄ dìlɛ. Zia má bee kɛ bùsuu la. +Ɔ̃ wá gbɛ̃eↄ gɛ̀ miapi gwai, aa è lá nↄɛpiↄ ònɛ́wa, a ku weo. +Ɔ̃ Yesu ò a ìwaↄnɛ: Tó gbɛ̃́ ye kɛ ma ìwa ũ, aà gi azĩa wɛ̃nizi, i a lipãakↄ̃a sɛ́, i tɛmazi. +Ma zↄadↄ̀ Yuda gbãadeↄwa ma mɛ̀: Yãvãi pↄ́ álɛ kɛɛ bee sↄ̃ bɛ! Álɛ kã́mabogↄↄ gbãlɛɛ. +Lua kú ń nɛ́pio e à gɛ̀ zↄ̃ↄkũ̀. Ìↄ ku guwaiwaiu, ↄ̃ à gↄ̃̀ toena ũ. +Gɛ́ Lekabu buiↄ bɛ. Yãońnↄ, ní mↄ́ńnↄ ma kpɛ́ kpɛ́nɛ dou, ní vɛ̃ɛ kpámá aa mi. +Oɛ̀ ǹ mɛ ma Dii Lua ma mɛ̀: Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ, má fɛlɛnnↄ, n kwãsa pↄ́ ń wúlɛa Niili ↄnaↄ guu, ni mɛ Niiliá n pↄ́ɛ, ḿmɛ n n pↄ́ kɛ̀ nzĩawa. +Bíla bↄ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Yelusalɛũ saɛↄ aa mↄ̀ ń gyãeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ tã́a lɛ́ ĩadamáↄ, ↄ̃ aa gbã̀gbã píi. +Ɔ̃ à bↄ̀ ń guu à tà. +Tia kɛ́wa sↄ̃ Dii ma Lua tò ma ĩ́ampakĩi è. Íbɛlɛ kú gueio, músi kúo. +Baasa ń a nɛ́ Elao Dii Isailiↄ Lua pↄ fɛ̀lɛɛ̀ duuna pↄ́ aa kɛ̀ tã́aↄ yã́ musu, mɛ́ kɛ́ aa ɛ̀a Isailiↄ dà a kɛau yã́i. +Ásu go kpaaũkpɛ kpɛɛlɛo e gↄↄ sopla e á daazĩu gↄↄ lɛ́ gɛ kaò, asa waↄ á daazĩu zĩpi kɛ e gↄↄ soplaɛ. +ↄ̃ kí Davidi dìlɛ Dii pↄ́ ũ, lá a kɛ̀ ń buipãle pↄ́ à gbãablèmáↄ ã́nusuↄ ń vuaↄwa píi, Ɛdↄũↄ ń Mↄabuↄ ń Amↄniↄ ń Filitɛ̃ↄ ń Amalɛki buiↄ. +À kɛ̀ màa gɛ̃n àaↄ̃, ↄ̃ kã́ndo wà pↄ́pi gà wà tàò luabɛ. +Ɔ̃ à pɛ̃ɛ mɛ̀n soplapiↄ sɛ̀ ń kpↄↄ, à sáaukpà, ↄ̃ a ɛ̀ɛ kpà a ìwaↄwa, aa kpà bílawa. +Ãma lá málɛ lɛzuńzi, màa aalɛ zã̀ kũmanↄ. Aaìↄ sao tã́aↄwa, aaìↄ tulaletikatɛa ń diipiↄnɛ. +Tó pↄtuo pↄ́ wìli saoòo nɛ́ sɛ̃́iaɛ sↄ̃, aàli bo lá saona dìlɛ lɛ́u, i a ↄ̃a sↄode nawà. Tó i boo, wàli yía ↄ̃a pↄ́ saona dìlɛ lɛ́u. +Kɛ́ aà zĩkabↄkũnapi è à gà, ↄ̃ à azĩa òo a fɛ̃ndaa sↄ̃, aa gà ḿpii. +Tó gbɛ̃́ gbɛ kũa mɛ́ à gbɛ̃́ lɛ̀ò a dɛ̀, gbɛ̃dɛnan aà ũ, sema wà aà dɛ sↄ̃. +A lɛɛ̀a, a yãpã òmɛɛ má mà. +Ɔ̃ Yoabu gbɛ̃́ pↄ́ à ń naoↄ lɛ́ ò kíɛ. Isaili gↄ̃ɛ pↄ́ aa fɛ̃nda dↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa síiↄ̃ɛ (800.000). Yudaↄ sↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa pla ń basↄoo (500.000). +An gã̀sĩWá sɛ̀ngbaoá Dii pↄ́ɛ, wá kíapiá wá Isailiↄ Lua pↄ́ɛ. +Lua asiiyã pↄ́ bↄ̀ gupuau zↄ̃ↄ sĩanaɛ: À mↄ̀ gbɛ̃nazĩna ũ, Lua Nisĩna aà sĩandekɛ ↄ̀lↄnɛ́, malaikaↄ aà è. Wà aà yã́ waasokɛ̀ buiↄ guu, wà aà náaikɛ̀ dṹnia guu, Lua aà sɛ̀ tàò a kĩ́i gawi guu. +Ma yeelɛa guu ma Dii sìsi, ma lɛzù ma Luazi, ↄ̃ à ma yãmà za a bɛ, ma wii kàwà, à gɛ̃̀ aà swã́u. +A yã́i lá Lua Nisĩna òwa, tó a Lua lↄↄ mà gbã, +Fɛlɛ gɛ́ gukpɛ oi, ní ulɛ Kɛliti swaɛu Yuudɛ̃ baale, +Davidi tↄ́ lì bùsu���la píi, ↄ̃ Dii tò bui píi vĩakɛ̀ɛ̀. +Lua pↄkɛaↄ píi wɛ́ dↄ aà nɛ́ↄ bↄa gupuaui láasai. +Zelemii yãvãi pↄ́ a Babɛli lepiↄ kɛ̃̀ taala guu píi, +Maa ìↄ kɛ a zã́ɛ, i kɛ vãi no e a wɛ̃ni lɛ́u. +Ǹ ń yãma sa, ní lɛzamá maamaa. Onɛ́ lá gbɛ̃́ pↄ́ a kiblemá ikoyã aↄ dɛ. +Dii lɛ́ yãda a gbɛ̃́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń ń dↄaanaↄla à mɛ̀: Ámɛ a ↄmàlɛ ma vɛ̃ɛbuu, a taasideↄ pↄ́ↄ nàaa á kàlɛ á kpɛ́ↄu. +Áↄ ku bùsu pↄ́ má kpà á deziↄwa guu. Áↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ á Lua ũ. +àↄ dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ tò duunkɛnapi bↄ̀ sã́sãzɛu à ɛ̀a sù, à ade sì gawaɛ, mɛ́ à lakà tàaeↄla dasi. +Íli pↄ́wɛnti kiloo àaↄ̃ yãalɛa ń nísio kpa gáaena píi miwa pↄ́wɛnti gba ũ, sãsakao pↄ́wɛnti kiloo plapla, +Má a fɛ̃nda woɛ, mí á yáò mà á fãaa buiↄ guu. Á bùsu i gↄ̃ gii, á wɛ̃́lɛↄ i gↄ̃ bɛziaↄ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ tã́a gbagbaↄ aa kɛ báaa vĩo, +Tó a gɛ lɛ̀lɛ dà pↄbuia, a gbãlɛo. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má yã́ pↄ́ ì to vĩa ń kṹ píi gbaɛ Gↄgu ń a gbɛ̃́ↄwa. An baade a fɛ̃nda ka a gbɛ̃́ɛ. +Zĩbeezĩ Dii a ń nↄamblebↄↄ wolomá, zãdangbawaↄ ń falanaↄ ń ↄ̃nɛɛↄ +Ɔ̃ saona Ɛleazaa gbɛ̃́ pↄ́ tɛkũ̀ↄ tɛ́sibↄpiↄ sɛ̀lɛ, wa pòopoo wa kùlɛkulɛ gbagbakĩipiwa +Tó gbɛ̃́pi a nɛ́ kpà tã́a Mↄlↄkuwa, tó á Isailiↄ a wɛ́ kpà á vĩ̀a, i aà dɛo, +Ɔ̃ Davidi ò a ìwa pↄ́ kuanↄ Yelusalɛũↄnɛ: À fɛlɛ wà bàasi. Tó wi kɛ màao, wá pili Abisaloũwao. Wà kɛ kpakpa. Tó wi kɛ kpakpao, a wá le la à wá ásookɛ, i wɛ̃́lɛdeↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +Yafɛti nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Gomɛɛ, Magↄgu, Mɛdɛ, Gɛlɛsi, Tubali, Mɛsɛki ń Tilasio. +aa ń kũkũ aa ń ká kpɛ́u, +À kɛ̀ Seɛ màa lↄ ń Bíↄo e à gɛ̀ pɛ̀ gbɛ̃ↄn soplapiↄwa píi. +Ńsu sao ń n nɛ́o Mↄlↄkuwa ǹ gbaɛ tɛ́u ǹ ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpao. Mámɛmaa Dii. +Ɔ̃ ma Lua wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ dafu è à bↄ̀ musu Lua kĩ́i, àlɛ pila. Wa kɛ̀kɛ lán nↄɛ pↄ́ a zãkɛsↄu màwa. +Ma yã́ɛ bee dìlɛ ma bùsu gbɛ̃́piiɛɛ. Aaↄ Daniɛli Lua vĩa vĩ, aai misiilɛɛ̀. Asa Lua bɛ̃́ɛ pↄ́ kú gↄↄpiin aà ũ. Aà kpalaá kpala láasaiɛ, mɛ́ aↄ kible gↄↄpiiɛ. +Tó wà wá wɛtã̀, á nↄ̀sɛninia ń á bↄao yã́iɛ. Tó Lua wá nↄ̀sɛ nìni, á nↄ̀sɛninia yã́iɛ, kɛ́ à e taasi doũ pↄ́ wálɛ kɛ fↄ̃́. +Tó Mↄabuↄ bↄ̀ gɛ̀ ń saokĩi, aaì ĩada ńzĩawaɛ. Tó aa gɛ̀ wabikɛi ń tã́akpɛu, aa ma nao. +Ni ń nↄ mↄ dↄdↄe? Ni ń nɛigↄↄ dↄ̃e? +Kɛ́ ńlɛ n gbɛ̃do tàae e sↄ̃ bɛ? Mpi sↄ̃ ńlɛ saka n gbɛ̃dogu sↄ̃ bɛ? Lua aↄ zↄ̃lɛa a gĩ́naa, wápii wí bↄ zɛ aà aɛ, +Yeloboaũ yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau, zĩ pↄ́ a kàↄ ń aà kíakɛyão píi. +Kɛ́ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ̀, ì pↄble, ì imi, ↄ̃ wà mɛ̀: Asiade wɛ̃minaɛ, ↄsinaↄ ń luayãdansaiↄ gbɛ̃naɛ! Ãma wì Lua ↄ̃nↄ dↄ̃ a yãkɛa gbɛwaɛ. +Aa bà lɛtãnkɛ̀ aa dↄ̀dↄ zwãapiↄ lɛ́ↄwa mɛ̀n blakwikwi, +An wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ tↄ́n kɛ: Zidiũ, Zɛɛ, Amata, Laka, Gɛnɛzalɛti, +aà wɛ̃ pↄ́ gɛ̃̀ sɛa za gↄↄ pↄ́ á yìa nao, i wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ fĩabo gbɛ̃́ pↄ́ á yìawàɛ, i a pↄ́ sí. +A tò an sↄ̃́goↄ vĩ̀lɛ, a tò an táaoa zĩũkũ̀, ↄ̃ aa mɛ̀: Wà bàalɛ Isailiↄnɛ, asa Dii lɛ́ zĩkanɛ́wanↄɛ. +Aa ń diiↄ kàtɛu aa ń kpasa, asa aa dɛ Lua ũo, pↄ́ pↄ́ gbɛ̃nazĩna kɛ̀ ń lío ń gbɛoↄnɛ. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ yã́pi oɛ̀, kí dↄaiↄ kà, ↄ̃ aa aà sɛ̀ ń wãao, aa gɛ̀aànↄ blɛ pↄ́ Ɛsitɛɛ kɛ̀ blei. +Zeluia nɛ́ Yoabu mɛ́ aà zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. Ailudi nɛ́ Yosafa mɛ́ aà kpàwakɛna ũ. +Pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ gã̀sĩaↄ lɛakↄ̃wa kↄ̃fĩ mɛ́ dↄ ń wuluu pↄ́ bɛ ń saɛↄ kↄ̃fĩ gbãao. +Wì ã́nusu gbɛ̃gbɛ̃a pↄ́ wà bↄ̀ò Taasisi ń vua pↄ́ wà bↄ̀ò Ufaza kúlɛwà, ↄ̃ wì ula búuna ń a gàaluladeo káka pↄ́ pↄ́ sia ń vuazĩkɛnao kɛ̀piɛ. Gↄ̃ideↄ ↄzĩↄnɛ píi. +Ɔ̃ dasilɛ gíɛ̀, aalɛ mɛ aà nílɛ. Ɔ̃ aà lɛzua gbãa kã̀fĩ à mɛ̀: Davidi Bui, ma wɛ̃nagwa. +Wì ã́nusu ń vuao maa dↄ̃ a baasaa guuɛ, màa wì gbɛ̃́ bɛɛɛ dↄ̃ aà tↄbↄa guu. +asa Dii gbɛ̃́ↄ dɛ aà baa ũ, Yakↄbu buiↄ mɛ́ aà kpaalɛ ũ. +Màa ìↄ kɛɛ̀ wɛ̃ ń wɛ̃o. Tó Ãna gɛ̀ Dii kpɛ́u, aà gↄ̃api ì aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ, ↄ̃ ì ↄ́ↄlↄ à fua pↄble. +Kɛ́ à bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i, à awakpà Diiɛ. +Gbɛ̃́piↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń plao ń ↄ̀aa doo ń baswaaↄ̃oɛ (42.360). +Tó aa mↄ̀ ma gwai, yã́ yàaa aaì bↄlɛmɛɛ, aaì bao vãi wɛɛlɛ ma yã́ musu, ↄ̃ aaì fɛlɛ gɛ fãaa bàasi. +Yelamɛli nↄ pãle vĩ, aà tↄ́n Atala. Ɔ̃mɛ Onaũ da ũ. +Ɔ̃ Davidi pↄ pà ↄdepi yã́ musu maamaa, a ò Natãɛ: Dii ku! À kũ̀ wà gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kɛ̀ dɛɛ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ i o gbɛ̃́ↄnɛ aa mɛ: Á dé mɛ́ kpɛ́ dafu dↄ̀, mɛ́ i iu yãao ni? Ade ɛa ta a bɛ, kɛ́ asu ga zĩlau, gbɛ̃pãle iↄ iuo yã́i. +Yesu òɛ̀: Fɛlɛ zɛ ǹ n pɛ sɛ táao. +Yã́ pↄ́ àlɛ kɛpi kɛ̀ Diiɛ ĩ́i, ↄ̃ à aà dɛ̀ lↄ. +A yã́i tò á kɛ̃́kↄ̃wa ń Mↄlɛsɛgatadeↄ. Akazibudeↄ aaↄ dɛ Isailiↄ kíaↄnɛ yiongo lɛ́baa ũɛ. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń kɛ̃okwio, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Kua tɛlu guu à yãònɛ́, aa aà ikoyã ń aà yãdilɛnɛↄ kũa. +ma Dii ma mɛ̀, ásu gɛ́ zĩkai ń á gbɛ̃́ Isailiↄo. Á. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: Wa gbɛ̃e dɛ gbão, asa Dii Isailiↄ suabà gbãɛ. +Kɛ́ à gɛ̃̀ kpɛ́u, à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi á kĩ́i dↄ, álɛ ↄ́ↄlↄi? Nɛ́pi i gao, àlɛ ioɛ. +Tó má ye ĩ́anadã, má ĩ́anadã mìsaide ũo, asa sĩana má o. Ãma má dão, kɛ́ gbɛ̃e su ma dilɛ dɛ lá á è má dɛ ge lá á mà ma lɛ́ulao. +Kɛ́ kía pↄ́ aa dɛ Adadɛzɛɛ zↄ̀blenaↄ ũↄ è Isailiↄ zĩblèmá màa, ↄ̃ aa lɛdoũkɛ̀ ń Isailiↄ, aa gↄ̃̀ n zↄ̀blenaↄ ũ. Vĩa Siliↄ kũ̀, aai gɛ́ dↄi Amↄniↄlɛ lↄo. +Yã́ pↄ́ kú lápiↄ guu bↄ̀ Lua kĩ́i píiɛ. A ài vĩ, asa ì sĩana danɛ́, ì ń ɛɛkanɛ́ ń ↄzĩ, ì ń gba laai, ì lɛdamá yãkɛa a zɛ́wa musu, +Ãma aà de bɛdeↄ a loowà ḿpii, an nɛ́ↄ ń ń buiↄ ń ń ta keleↄ píi, sɛa dodãbↄↄ e olaↄwa. +Gbɛ̃́piↄ Dii yãkɛaↄ è, ń yãbↄnsaɛ pↄ́ ì kɛ í guoↄ. +Yelusalɛũ, dé mɛ́ a wɛ̃nadↄ̃nɛi? Dé mɛ́ a waiyookɛnɛi? Dé mɛ́ a mↄ n aafia gbɛaii? +Bùsudɛna pↄ́ aa bↄ̀ gbãadeↄ kpɛ aa gbɛ̃dɛ̀ↄ ku kpɛ́u. An gbɛ̃do tↄ́n Balaba. +Ɛlizabɛti wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: Báaaden n ũ dɛ nↄɛ píila. Báaaden nɛ́ pↄ́ kú ń gbɛɛu ũ lↄ. +Aa n maa zↄ̃ↄ gawide yão, má n yãbↄnsaɛkɛaↄ wàaipa. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄwa, ní ãnabikɛkɛ aà yã́ musu ń Egipi bùsuo. +A gↄↄ soplade zĩ́ kí pↄ kɛ̀na vɛ̃ɛ yã́i, ↄ̃ a ò a dↄai gbɛ̃ↄn soplaↄnɛ: Mɛumanu, Bizita, Aabona, Bigita, Abaga, Zetaa ń Kaakasio, +Ɔ̃ kí òɛ̀: Pↄ́ pↄ́ Mɛfibosɛ vĩ píi gↄ̃̀ n pↄ́ ũɛ. Ɔ̃ Ziba mɛ̀: Ma kulɛ kɛ! Ma dii kí, ǹyↄ̃ ma wɛgwa màa. +Ńyↄ̃ zikũɛ, ní gbasa ga lán ése pↄ́ wa kɛ̃̀ a gↄↄwawa. +Sema kↄ̃kpaalɛa àↄ kú á guu, kɛ́ sĩandeↄ e bↄ gupuau. +Bɛ̃yãmɛɛ buieↄ ń Yudaeↄ mↄ̀ nà Davidiwa sɛ̃gbãu lↄ. +Ɔ̃ Piɛɛ bↄ̀ bàasi, à ↄ́ↄlↄ̀ à kɛ̀ wɛ̃na. +Naasↄ̃ Salamↄ ì, Salamↄ Bↄazu ì, +A gↄↄ sopladepi zĩ́ e ĩatɛ̃ àↄ gɛ́ gɛ̃i kpɛ́u wɛ̃́lɛpi ɛ̀waasoↄ òɛ̀: Bↄ́ na mɛ́ dɛ zↄ́ai? Bↄ́ pãsĩ mɛ́ dɛ nↄ̀ↄmusuai? Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ ònɛ́: Tó i sapa ń ma zununuo yãao, á fↄ̃ à ma yã́pi yáasi poloe? +Níli blɛ pↄ́ ńyↄ̃ↄ ble lá gu lɛ́ dↄ yↄ̃ kiloowa galaũ ↄ̀aa dodo, níↄ ble yóbiyobi. +ↄ̃ Yesu ònɛ́: Málɛ á láɛ. A zɛ́ vĩ wà yãmaakɛ kã́mabogↄↄzĩ yã̀, ge yãvãiɛ? Wà gbɛ̃́ misi yã̀, ge wà aà dɛɛ? +Ɔbↄ na aà pↄ́ↄwa píi ǹ gwa, a yãvãi o n musuɛ. +Tó ma gɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu, ge ma zↄ̃lɛkĩi kũ̀ gãaɛ, +Ɔ̃ Yoabu gbɛ̃́ↄ ń kí dↄaiↄ ń zĩgↄ̃ↄ píi bↄ̀lɛ Yelusalɛũ, aa pɛ̀lɛ Bikili nɛ́ Sɛbazi. +Lua ado mɛ́ tò ma sↄ̃ dilɛa, asa aàpi ma wɛ́ dↄi. +Yelusalɛũ, bↄ́ ńlɛ kɛi? Àkɛa n zwã̀a tɛ̃a yè, n vua nↄamblebↄↄ dà, n kio kài? N nzĩa kɛ̀kɛ pãɛ! N gↄ̃pↄsɛↄ gìnziɛ, aa ye n wɛ̃ni bↄɛ sa. +Ɔ̃ Dii aà vĩ̀ sĩ̀sĩpↄlɛu we bↄaa ń Bɛpeooo. Gbɛ̃e aà mia dↄ̃o e ń a gbão. +Ɔ̃ Dii ɛ̀a yãò Yobuɛ zàaĩana guu à mɛ̀ +Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ sↄode, a mↄ kɛ̃okwide, wa dìlɛ wà lɛye Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ Yelusalɛũdeↄ ń Yuda pↄ́ aa bↄ̀ zↄ̃ɛwia aa mↄ̀ Yelusalɛũↄ píi. +Daɛ pↄ́ wà tàaekɛ̀ɛ̀ yã́ ìↄ gbãa lán bĩ́iwaɛ, aà sòle dɛ lán zɛ́kakaa ń lɛowaɛ. +mí n to gbáau, mpi ń n swa kpↄpiↄ píi. N gɛ̀ a gↄ̃ wúlɛ sĩ̀sĩa, gbɛ̃e a n wáↄ kãaa à sɛ́lɛo. Má n kpa wàiↄ ń bãↄwa ń pↄblea ũɛ, +À oɛ̀ aà zↄ̀blena Yakↄbu lɛ́ mↄ́ a kpɛ́ zɛ́u. Asa aà làasoo guu à mɛ̀: Sema mà awakpaɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ dↄ̀aamɛɛↄ, wí gbasa wɛsikↄ̃lɛ. A gí gbãakpaimazi saa? +Kpelewa wa o buiↄ zĩnaↄnɛi? Wa onɛ́ Dii Siↄna kàlɛ, aà gbɛ̃́ wɛ̃nadeↄ ulɛkĩi vĩ a guu. +Lá áli kɛ a yã́ musun kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ sɛ̃̀a a gbɛ̃́deeɛ, aà ade kɛ̃́. Asu fĩala a gbɛ̃́deepi ge a gbɛ̃́wao, asa wà fĩatoanɛ kpàwakɛ̀ Dii yã́iɛ. +Aa sa pↄ́ wa dìlɛ Dii ikoyãu ò, wà mɛ̀ felena mɛ̀n pla ge felenguulu nɛ́ bↄlↄ mɛ̀n plań ń wɛ̃��lɛ bĩ́ide Yelusalɛũo. +Ɛkɛloni ń a zↄ̃ɛwiaↄ ń a bualoũↄ. +Ǹ n Libã bùsu sɛdɛ líↄ kpã́sãmɛɛ ń pɛ̃liↄ ń lí bɛɛɛde pãleↄ, asa má dↄ̃ kɛ́ n bùsu zĩkɛnaↄ lizↄ̃ dↄ̃. Ma zĩkɛnaↄ lí zĩkɛ ń n zĩkɛnaↄ, +À gbɛ̃́ pↄ́ busɛ luanaaikɛa guu dilɛ yãkelesai. +A náai vĩ Lua a dìlɛnaɛ, lá Mↄizi kuò Lua uawa. +mí íbɛlɛsɛ ń gbɛ̃́pio, mí aà kɛ seela pↄ́ wa yãadaò ũ. Má aà bↄ ma gbɛ̃́ↄ guuɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Lubɛni bↄ̀ ésekɛkɛgↄↄ, à yenzi ɛsɛ è sɛ̃u, ↄ̃ a bòbo sùò a da Leaɛ. Ɔ̃ Lasɛli òɛ̀: Ǹ n nɛ́ yenzi ɛsɛpi dãmɛɛ. +Kɛɛona pↄ́ vɛ̃ɛli láa a guuo ku we, pↄ́wɛn zɛ pↄ́ sũmaavuↄ liaai ku we. +Isailiↄ gì lɛ́ duuna pↄ́ Yeloboaũ kɛ̀ↄ kɛ, aai mikɛ̃wào, +Goliati zɛa, ↄ̃ à lɛzù Isaili zĩgↄ̃ↄzi à mɛ̀: Bↄ́yãi a bↄlɛ ń zĩoi? Á dↄ̃ Filitɛ̃n ma ũoa? Ápiↄ sↄ̃, Saulu zↄↄ. À gbɛ̃e wɛɛlɛ á guu aà pila mↄ ma kĩ́i. +Wà tà ń Niniva kí nao zĩ̀zↄ ũ, aà zↄnↄɛnaↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ lán felenguuluↄwa, aalɛ ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃. +An kɛ̀sɛ lɛɛũ ń vãikɛao, aaì yãesaide dɛ àannↄ. Gudɛlaasoo aaìↄ kɛ, aaì ásoo ń músio kpáńzi. +à fↄ̃̀ fɛ̀lɛ lɛ́ bↄ bàasi ń lío, gbɛ̃́ pↄ́ à aà lɛ̀ a bↄ gosaiɛ, i aà zĩ pↄ́ i e kɛ̀o fĩaboɛ̀ ń ɛsɛ pↄ́ wa kɛ̀ɛ̀o. +Aalona pↄkasa pↄ́ ali sↄ̃omaziↄ gↄ̃ aà buiↄnɛ. Aali da, wìli nísikaomá wà ń dazĩu. +To duunkɛnaↄ midɛ dṹnia guu, vãikɛnaↄ su aaↄ ku lↄo. Má Dii sáaukpa. Àleluya! +sema ń Dii pↄ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ gugbãntoo oi bùsuu ń bùsu pↄ́ à ń yá ń kpáuↄ píio. +À mɛ̀ á tó á gbɛ̃e gↄ̃ ãnabi ũ lámawa, i a yã́ sóso káɛ̀ aà lɛ́u, ãnabipi i yã́ pↄ́ Dii dàɛpi oɛ́ píi. e wà gɛ vĩò n bùsua. +Gbãapiide kaↄ ma kũ, a sɛwɛ lɛ́ taalɛ ma nisĩnau. Pↄ́ pↄ́ Lua ì ĩadaomáↄ lìamazi. +Ɔ̃ à nↄamblebↄ pↄ́ wa kɛ̀ ń ã́nusuo ń vuaoↄ ń pↄkasaↄ bↄ̀lɛ kpà Lɛbɛkawa. À aà dãↄ ń aà dao gbà pↄ́ ↄdeↄ lↄ. +Wá gbɛ̃́ yenzide Tisiki, ma dↄnlɛde zĩkɛndee náaide Dii zĩ guu, a ma baokpaɛ́ píi. +saonapi i wɛ́tɛi. Tó bↄpi puakũ̀, aàli ade dilɛ gbãlɛsai, iↄ gbãlɛsai. +Asa an pↄkũmabↄbↄmagↄↄ zↄ̃ↄ kà. Dé mɛ́ a fↄ̃ bↄui? +Buiↄ mↄ n gupuau, kíaↄ sↄ̃ n pípia í gbãai. +Lua pↄ́ kú za zipi mɛ́ á ulɛkĩi ũ, ìↄ ↄliaázi zĩ́lɛ la gↄↄpiiɛ. Ì á ibɛɛↄ yáɛ́, ì oɛ́ à ń kaalɛ. +Ma gↄↄↄ ìↄ gɛ̃ ń bao lán zwã̀atãna kↄↄzuawa, ìↄ gɛ̃zɛa wɛdↄa pↄ́i sai. +í kíafua pↄ́ a gawi lí láao e gↄↄ pↄ́ Sãdãnki mↄ̀. +Kɛ́ aa gɛ̃̀ miaɛpi guu, ↄ̃ aa ɛ̀waasoe è zↄ̃lɛa ↄplaa oi, a ulatao pua daa. Ɔ̃ iwãa kà ń pↄa. +Mi wɛɛlɛ kɛɛ̀ Luawa yãao lé? Kai! Baa, ńsu yãdↄ mapi n zↄ̀blenawao ge ma de bɛdeↄ, asa má yãe dↄ̃ yã́pi musuo, baa yↄↄ. +Ɔ̃ Abisai ò Davidiɛ: Lua n ibɛɛ nànɛ n ↄzĩ gbãɛ. To mà aà zↄ̃ ń sↄ̃nao mà naaa ń tↄↄlɛo. Má aà zↄ̃ gɛ̃n doɛ, i kɛ gɛ̃n pla no. +Ma wɛ́ ìↄ dↄ Diizi, málɛ aà dã́, má sↄ̃́a aà yã́i. +Ɔ̃ Egipiↄ kíapi ò Mↄiziɛ ń Aalonao: Àkɛa á tò gbɛ̃́ↄ laai lɛ́ go ń zĩwai? À ɛa á zĩwa. +Kɛ́ má òɛ́ mámɛmaa Dii á Lua, ásu Amↄle pↄ́ á kú ń bùsuuↄ tã́aↄ gbagbao, ↄ̃ a gi ma yãmai. +Ɔ̃ Gibɛadeↄ fɛ̀lɛmanↄ, aa mↄ̀ lìa kpɛ́ pↄ́ má kúu gwã́ beezi, aa ye ma dɛ. Ɔ̃ aa wùlɛwulɛ ń ma nao, à gà. +Ɔ̃ Salomↄↄ nà Dii kpɛboawa Mↄlia gbɛ musu Yelusalɛũìlɛ kpɛ́pi dↄkĩi ũ. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ Mↄizi sìsi à mɛ̀: À gɛ́ Dii sísii ń á nↄɛↄ ń á nɛ́ↄ píi, í á sãↄ ń á bleↄ ń á zuↄ tó. +Ɔ̃ Yosɛfu gà ń a vĩ̀iↄ ń a gↄↄ gbɛ̃́ↄ píi. +Má vĩadada gbɛ̃́ pↄ́ kú á aɛↄzi, mí tó gili gɛ̃ bui pↄ́ a ka ń kĩ́iↄgu, mí tó á ibɛɛↄ kpɛkpaɛ́. +wà mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ma kpalabaa kpálɛkĩin kɛ, ma gbadibↄn kɛ. Máↄ ku Isailiↄ guu laɛ e gↄↄpii. Isailiↄ ń ń kíaↄ ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpa ń ń gbãlɛao ń ń kíaↄ gɛↄ bau lↄo. +Yã́ pↄ́ Dii ò Isailiↄ ń Yudaↄ musun kɛ, à mɛ̀ +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ma! Isailiↄ lɛ́ mɛ wɛ́pungu pↄ́ ń è yã́á zia yã́ɛ, n ãnabikɛkɛa gbɛsuagↄↄ zã̀. +Ma gↄ̃ ma gbɛ̃́ↄnɛ pↄ́ yáalↄa ũ, aa lɛdàmanↄ ḿpii. +Dii tó á baade ɛa zãkɛ à zↄ̃lɛkĩi e. Kɛ́ à lɛzàmá, ↄ̃ aa ↄ́ↄlↄ̀ gbã́ugbãu. +Ãma tó à pòo à bↄ̀ ń bao, ì sↄ̃́ kɛ̃́ɛ, ↄ̃ ì sↄ̃́pi dikpɛna yáalↄ. +Dii yãò malaikapiɛ, ↄ̃ à a fɛ̃nda sↄ̀lↄ a kpɛ́u. +À Baasa buipiↄ mìdɛ píiɛ, lá Dii dà ãnabi Yehuɛ a òwa. +Yesu dↄ̃̀ kɛ́ aa ye a la, ↄ̃ a ònɛ́: Kɛ́ ma mɛ̀ à gↄ̃̀ yↄↄ á ma e lↄo, mɛ́ à gↄ̃̀ yↄↄ l�� í ma e, bee álɛ kↄ̃ lalaia? +Wài pↄ́ kú yãa mɛ́ a ku lↄo piá kía swaaↄ̃deɛ. Gbɛ̃ↄn soplapiↄ doɛ lↄ. Àlɛ mipɛ kaalɛwa. +Zĩbeezĩ wa o Yelusalɛũɛ, Dii kpalabaa. Bui píi a si Yelusalɛũu ma tↄbↄa yã́i. An nↄ̀sɛvãi swã́gbãa yã́ a dↄaanɛ́ lↄo. +Gɛ ǹ pↄble ń pↄnao, vɛ̃ɛ mi ń yaalↄo, asa Lua n yãkɛapiↄ sáaukpà kↄ̀. +Tó gbɛ̃́ wùlɛ ń nↄɛ pↄ́ ↄkũao, à kã̀ aà aubↄkĩiwa. Wàli ń bↄ ń gbɛ̃́ↄ guu, wà ń dɛdɛ ń pla ḿpii. +Gbɛ̃́ↄ nílɛa kílikili, aai yãwewào, asa an kía ònɛ́ aasu yã́zãsiwàoɛ. +Isaili kíaↄ gwa, an baade lɛ́ gbãamↄ a gbɛ̃́deeɛ n guu, aalɛ ń dɛdɛ. +Bee gbɛa ma malaika gbɛ̃ↄn síiↄ̃ↄ è zɛzɛ dṹnia gola síiↄ̃wa, an baade a gola ĩ́ana kũa, kɛ́ ĩ́ana su pɛ tↄↄlɛ ge ísia ge líewao yã́i. +Aà saɛ Alumafa nɛ́ Yedaia bĩ́i pↄ́ bↄaa ń a bɛo kɛ̀kɛ bò. Aà saɛ Asabana nɛ́ Atusu kɛ̀kɛ bò. +An gbaɛa gbɛa à dɛ̀dɛ sĩ̀sĩ musu wabikɛi Luawa ado. Gu lɛ́ si, a ku we ado. +Wá gbɛ̃́ↄ zĩblèwà ń Sã au gbãao ń ń seeladekɛyão. Aa gì ń wɛ̃nii e aa gɛ̀ gàò. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: À aà to we. Bↄ́yãi álɛ ĩadaiwài? À yãmaakɛ̀mɛɛɛ. +Àↄ dↄ̃ gbã kɛ́ Dii á Lua mɛ́ dↄaaaɛ́ lán tɛ́ pↄ́ ì kṹmáwa. Ɔ̃mɛ a gbãamↄnɛ́, i ń dɛdɛ, í ń midɛ, í ń bùsu símá gↄ̃̀ↄ, lá a òɛ́wa. +Lua, má kú taasi ń yãↄ̃mao guu, ma sɛ lɛsĩ mà bↄu aafia. +Zĩ́ bee n lɛ́na a golɛ, ní yão ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀pio, n lɛ́na aↄ naalɛa lↄo. Ńyↄ̃ↄ dɛnɛ́ seela ũ, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ma wɛ́i aↄ kwɛ zɛsaiɛ, aↄ kã́maboa vĩo, +Gↄↄ bee wa kã̀ae zↄ̃ↄ pɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ vũ̀aa Asili bùsuuↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lalaò tà Egipi bùsuuↄ aai ɛa su kúlɛ Diiɛ Yelusalɛũ a gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu. +Má n bui kã́fĩ aaↄ dasi, wa fↄ̃ ń lɛ́ dↄ̃o. +Ɔbɛdɛdↄũ gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛ blè, mɛ́ aà nɛgↄ̃ɛↄ mɛ́ dↄ̃ↄ dↄ̃́aa blè. +Ma yã́ pↄ́ má o zɛ́ kàlɛ, má dↄ̃ kɛ́ ma yã́ naɛ. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Má yã́ pↄ́ má ye kɛ ulɛ Ablahaũɛo. +Dɛɛ lɛ́ ma mↄ́, ma ka zã̀, tepɛkĩi kúo. Ma kpalɛ ísiu, ísↄ̃ lɛ́ damala. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ Nɛ́pi náaikɛ wɛ̃ni láasai vĩ. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gí aà yãmai a wɛ̃nipi eo, Lua pↄ gi paaàziɛ. +À yãdà bàlumaɛ, à zɛwɛ̃̀ musu, +Málɛ o gbɛ̃́ kĩniↄnɛ, i kɛ Dii mɛ́ òo. Tó á gbɛ̃e nↄ luanaaikɛnsai vĩ, mɛ́ nↄpi ye àↄ kuaànↄ, asu yao. +Kɛ́ Davidi lɛ́ gɛ́ saonkia Aimɛlɛki kĩ́i Nↄbu, Aimɛlɛkipi bↄ̀ gɛ̀ daiaàlɛ. Vĩa aà kũ̀, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ tò ń bɛ ndo gbɛ̃e kunnↄo ni? +ↄ̃ aa Lua tↄbↄ̀ ma yã́ musu. +Zù maa mɛ̀n soplapiↄá wɛ̃̀ soplaɛ, mɛ́ ése sáo wɛde sáo soplapiↄá wɛ̃̀ soplaɛ. Nanapiↄ àsi doũɛ. +Kɛ́ aà wabikɛa Diiwapi lɛ́ láao, ↄ̃ Ɛli lɛ́ aà gwa soee. +à mɛ̀: Málɛ e ń zaaàguɛ, ↄ̃ ma aà kpà n gbɛ̃nawa. Aà dãuna kɛfɛũ dɛaàla. Ǹ aà sɛ aà gɛ̃ɛ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ azĩa sↄ̀aa à gↄ̃̀ lán nɛ́fɛ̃nɛnaɛ beewa mɛ́ dɛńla kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gbɛ̃́ↄ guu. +Tó ma tàaekɛ̀ à kà wà ma dɛɛ, má gí wà ma dɛo. Ãma lá mi yã́ pↄ́ gbɛ̃́ɛↄ lɛ́ o ma musue kɛo, gbɛ̃e zɛ́ vĩ à ma kpámáo. Gɛa Sezaa kĩ́i ↄ̃ ma zɛò. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Gu pu! Ɔ̃ gu pù. +Aalona i Levii buiↄ mↄmɛɛ gba pↄ́ Isailiↄ mↄ̀mɛɛ ũ, kɛ́ aaↄ dɛ ma zĩkɛnaↄ ũ. +Zĩ pↄ́ wàlɛ ká Saulu saɛ pãsĩkũ̀, ↄ̃ kàzunaↄ aà pà, à kɛ̀ĩa maamaaɛ. +Má tó ma sáaukpaa aↄ dↄ ↄↄlↄnapiↄ lɛ́u. Ma Dii ma mɛ̀ má aafia kpá gbɛ̃́ pↄ́ kú zã̀ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú kãiↄwa, mí ń gbã́gbã. +Asa a ài vĩ dɛ ã́nusua, ì kã́fĩakɛnɛ́ dɛ vuaa. +aaↄ kible fãanɛ ń gwãasĩnao, aaↄ gupua kɛ̃kↄ̃wa ń gusiao. Ɔ̃ a è à kɛ̀ maa. +Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ Dii kɛ̀ màa. Egipiↄ pↄtuoↄ gàga píi, kási Isailiↄ pↄ́ↄ kee i gao. +Ɔ̃ Yoabu gbɛ̃́ zĩ̀ Davidiwa aà zĩ̀ yã́ dau siuɛ̀ píi. +ge musupↄↄ ge zĩ́lɛpↄↄ ge Lua pↄkɛa pãleↄ, an kee a fↄ̃ wá kɛ̃́ Lua yeawáziwa naa wá Dii Kilisi Yesuwa guuo. +À gɛ̃̀ńnↄ í títiu, aai gɛ̃mbↄlɛo lán sↄ̃́ pↄ́ lɛ́ bàalɛ guwaiwaiuwa. +Simɛↄ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Nɛmuɛli, Yamini, Yalibu, Zela ń Sauluo. +À ikàlɛ gudoũ, à gↄ̃̀ ísia ũ, à íↄ kã̀aa, à gↄ̃̀ ísi ũ. +À mↄ lè Elodi doũpi mɛ́ a dãuna Filipi nↄ Elodia sìwà a sɛ̀ yãa. Kɛ́ Zãa ìↄ oɛ̀ aà dãuna nↄ siawà maao, ↄ̃ Elodipi tò wà Zãa kũ̀ wà mↄkàwà, wà aà dàkpɛu Elodia yã́i. +À sↄũkɛ tó, íↄ aafia, í táao wɛ́kɛ̃a zɛ́u. +Sↄũ ì a ↄ kpaaũ à ibaba. +Dii an Lua a ń suaba gↄↄ bee a kpàsa sãↄ ũ, aaiↄ tɛkɛ aà bùsuu lán kíafua gbɛ̀ bɛɛɛdeↄwa. +Aà mae ń aà dao i dↄ̃ kɛ́ yã́pi bↄ̀ Dii kĩ́iɛo, asa àlɛ Filitɛ̃ↄ lɛ́ wɛɛ. Gↄↄ bee Filitɛ̃ↄ lɛ́ kible Isailiↄwaɛ. +Ɔ̃ Nabↄti ò Ahabuɛ: Kai, a kɛo! Má fↄ̃ túbi pↄ́ ma deziↄ tòmɛɛ kpamao. +Wí a tã́apinaↄ kṹ ḿpii, an gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i. Aa kpɛkpa sãnu ḿpii mipɛlɛa. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ zↄↄn á ũ Egipi yãa, ↄ̃ ma Dii á Lua ma a gã̀sĩ pòo, ma á bↄ́ ń ma gã̀sa gbãao. A yã́i tò ma Dii á Lua ma mɛ̀, à kã́mabogↄↄzĩ dilɛ. +Dii sùuu vĩ ń sósobio, aà pↄ lí pa kpaao, a gbɛ̃kɛ vĩ zↄ̃ↄ. +Ɔ̃ ma gↄ̃ lán pↄ́ vlãa pↄ́ lì àlɛ lɛ́lɛlɛlɛwa, lán pↄkasa pↄ́ blɛↄ lɛ́ blewa. +Ɔ̃ Yakↄbu kà a mae Izaaki kĩ́i Mamale. A ku Kiliataaba pↄ́ wì mɛ tia Hɛblↄ̃ saɛ, gu pↄ́ Ablahaũ ń Izaakio zↄ̃̀lɛu. +Sĩana málɛ oɛ́, tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ pↄ́ ma aà zĩ dìlɛ, à ma dilɛɛ. Tó gbɛ̃́ ma dilɛ sↄ̃, à gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ dìlɛɛ. +Tó gbɛ̃́ gue lɛ́ ká ge àlɛ bↄkɛ ge àlɛ puakũ, mɛ́ a dɛ gyã pↄ́ ì lińzi ũ, wàli gɛaànↄ saona Aalona ge aà nɛ́ↄ do kĩ́i. +Tó gbɛ̃vãiↄ sìmazi ma taitaia yã́i, ge tó ma ibɛɛↄ ń ma wɛ̀lɛↄ ã̀naa, aa gɛ̃mbↄlɛ aa lɛ́lɛ. +Vua kúlɛ lipɛpɛɛpiↄwa, ní ń zãↄ pí ń vuao a lipↄ̃ↄↄpiↄ sↄlↄkĩi ũ. Vua kúlɛ lipↄ̃ↄↄpiↄwa lↄ. +N ↄtↄ̃ↄlɛaa fãanɛ ń gwãasĩnao, ma yɛ̃̀ɛɛ làa lá guantɛ̃na ĩatɛ̃ ma gbɛ̃wa. +A ↄkↄↄkĩkↄ̃wakĩi kɛ̀kɛ sĩ̀sĩ lɛsĩ musu, wekĩi i dɛdɛ gɛ saou. +Kɛ́ má è i ma suabao, ↄ̃ ma gi ma wɛ̃nii, ma bua swawa ma zĩkà ń Amↄniↄ, ↄ̃ Dii ń námɛɛ ma ↄzĩ. Bↄ́yãi a mↄ zĩkaimanↄ gbãi? +Gɛↄmidↄkĩi oi bↄa Tamaa a gɛ́ e Mɛliba Kadɛsi íkĩi, i pã Egipi zɛ́ swai e ísia zↄ̃ↄi. Á bùsu lɛ́ gɛↄmidↄkĩi oin we. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Baa, sùuukɛńnↄ, asa aa dↄ̃ lá wàlɛ kɛo. Ɔ̃ wà tɛ́lɛpà wà aà pↄkasaↄ kpaalɛ̀okↄ̃ɛ. +Abimɛlɛki gaa gbɛa Pua nɛ́ Tola, Isakaa bui Dodo tↄũna fɛ̀lɛ Isailiↄ suabà. A ku Samii, Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeuɛ. +Ǹ n ↄ goa, ńsu to iwãakampↄa kã̀adamalao. +Luabɛ pↄ́ↄ ku, dṹnia pↄ́ↄ ku. Luabɛ pↄ́ↄ gawi ńdo, dṹnia pↄ́ↄ gawi ńdo. +Má ò màa kɛ́ àↄ dↄ̃ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ duunakɛ̃ama iko vĩ dṹniau la. Ɔ̃ a ò gbɛ̃́ kaaũapiɛ: Má ònɛ, fɛlɛ ǹ ń mákɛlɛ sɛ́ tá n bɛ. +Wá De doũ nolo? Lua doũ mɛ́ wá kɛ́o lò? Bↄ́yãi wá kↄ̃ náai vĩo, ↄ̃ wa Lua bàa kua ń wá deziↄ yã́ gbòoi? +Gↄↄ bee kí mɛ́ ali gáae kpa duun awakpabↄ ũ api ń a bùsudeↄ pↄ́ ũ. +gbɛ̃́ pↄ́ ma tↄ́ kúmápiↄ, gbɛ̃́ pↄ́ ma ń ikàsa ma ń kɛ́ ma tↄbↄa yã́ipiↄ. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Gbɛ̃ↄn kwiↄ mɛ́ gbã̀gbão lò? Gbɛ̃ↄn kɛ̃okwiↄ kú má ni? +asiiyã pↄ́ kú aà nↄ̀sɛu i bↄ gupuau, i wúlɛ a gbɛɛu à misiilɛ Luaɛ, i gbasa mɛ Lua kú á guu sĩanaɛ. +To a gudↄlɛia saanaↄ siakũ, wi gudↄa dã pã, gu a kɛ̃o. +We Kilisi dɛu kpalablenaↄ ń ikodeↄ ń gbãadeↄ ń diiↄla píi ń tↄ́ pↄ́ wì misiilɛnɛ́ↄ píi. I kɛ dṹnia tiaɛ bee ado no, ń a pↄ́ pↄ́ a mↄòɛ lↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ a gɛ sɛ̀ lí a pↄ́ↄ pí, kási a gi àↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Má tó tɛ́ fɛlɛ an kí Azaeli bɛwa, i kũ aà nɛ́ Bɛnadada kpɛ́ gbãaↄwa. +Kɛ́ Dii Isailiↄ tàae è, à mɛ̀: A gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ má yã́ dafu dilɛ ma bàa kua ń Isailiↄ ń Yudaↄ musu. +Mìsaikɛ dɛ lán nↄɛ lɛdewaɛ, a sↄũ mɛ́ a yãe dↄ̃o. +Ɔ̃ Izaaki bↄ̀ we, à bòokpà Gelaa guzulɛu, ↄ̃ à gↄↄplakɛ̀ we. +Yã́pi kɛ̀mɛɛ maa, ↄ̃ ma gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ sɛ̀ á guu bui ń buio mɛ̀ndodo. +Á gbɛ̃́ pↄ́ a gɛ̃gɛ̃u kɛ́wa, a maa àↄ dɛ yãdanɛdeↄ ũɛ, ãma e tia á dɛ wà ɛa Lua yã́ pↄ́ wì dada gbɛ̃́ dafuↄnɛ daɛ́ lↄɛ. Yↄ̃́ mɛ́ kↄ̃sìánↄ, i ka yↄ̃unableao. +Gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃kɛ vĩ ì pↄ́ sɛ̃anɛ́, ì a yã́ↄ kɛ a zɛ́wa, yã́ ì bↄɛ̀ maaɛ., ge á zu ge á zàaĩna ge á pↄtuo pãle, ge nibↄ pↄ́ kú á bɛ, kɛ́ á zĩkɛna gↄ̃ɛ ge nↄɛ lí kã́mabo lááwa. +Kɛ́ ma laai tà gupãlei, ↄ̃ gↄ̃ɛpi gɛ̃̀zɛa. Ɔ̃ Isailiↄ kía òɛ̀: Lá wa ĩadama ↄ̃ ń ò we. +Kɛ́ aà ìwa gbɛ̃ↄn kwi kĩniↄ yã́pi mà, an pↄ pà vĩ̀i ń dãunapiozi. +Mpi ń n nɛ́ↄ, tó álɛ gɛ̃ kpaaũkpɛu, ásuli vɛ̃ɛ ge í gbãa mio, kɛ́ ásu gagao yã́i. Yãdilɛapi aↄ ku gↄↄpii e á buiwaɛ. +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Wabikɛa ado mɛ́ ì fↄ̃ tã́a bee taa go. +ma bↄ an fɛ̃nda lɛ́zĩ, ma wɛ̃ni si gbɛ̃piↄ swaawa, +kɛ́ à gↄ̃ tàaesai yãesaideↄ ũ, Lua nɛ́ sãasaiↄ ũ gbãgbɛ̃ sã́sãa dↄ̀ↄsaiↄ guu. À gupunɛ́ dṹniau lán saanaↄwa, +Gbɛ̃́piↄ zĩkɛ̀ ń náaio. Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dílɛ aa wɛtɛ̀ zĩpiziↄn kɛ: Levii nɛ́ Mɛlali buiↄ Yaata ń Obadiao ń Levii nɛ́ Kɛata buiↄ Zakali ń Mɛsulaũo. Levii buiↄ pↄ́ↄbↄnaↄ lɛa dↄ̃ ḿpiiɛ. +Má ò ń nɛ́ↄnɛ guwaiwaiu aasu ń maeↄ ↄlɛsɛo, aasu ń yãkɛa kɛo, aasu gbãlɛ ń tã́aↄ yã́ musuo. +Yoiada nɛ́ Benaia mɛ́ aà dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Davidipi zĩa nɛgↄ̃ɛↄ mɛ́ aà kwàasiↄ ũ. +Asa gↄↄ pↄ́ á bɛ zɛ́u á bↄa Egipi gbɛa, aai mↄ á yàaekɛi ń pɛ̃ɛoo, aai í kpáwá á mìo. Aa fĩabò Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũ, Petoo pↄ́ kú Mɛsↄpↄtami bùsu gbɛ̃́ɛ aà láaizĩwáɛ, +Ì wɛ̃nadeↄ bↄ luutɛ̃u, ì taasideↄ bↄ tùuɛu. Ì ń zↄ̃lɛ gudoũ ń kíabuiↄ, ì to aa kpalable ń gawio. Asa tↄↄlɛ zĩ́mpɛlɛá Dii pↄ́ɛ, ↄ̃ à dṹnia kàlɛwà. +Ɔ̃ Ɛflaiũ buiↄ Madiã kíaↄ kũ̀kũ gbɛ̃ↄn pla, Ɔlɛbu ń Zeebuo. Aa Ɔlɛbu dɛ̀ gbɛ saɛ, ↄ̃ wì mɛ tia Ɔlɛbu gbɛ. Aa Zeebu dɛ̀ lↄ, gupi wì mɛ tia Zeebu vɛ̃ɛfɛ̃kĩi. Ɔ̃ aa ɛ̀a pɛ̀ Madiãↄwa. Ɔ̃ wà kíapiↄ mi zↄ̃̀zↄ̃ wà gɛ̀ò Gedeↄ̃ↄɛ Yuudɛ̃ baale. +Bↄ́yãi i pɛ́lɛmazi lán Luawai? Ili kpasa ń ma kɛ̃́kɛ̃akↄ̃ɛoa? +Kɛ́ Yesu è à yãwèwa ń laaio, a òɛ̀: Gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iu zã̀nnↄo. Bee kpɛ gbɛ̃e i we yãe làwà lↄo. +Baona bↄa bùsu zã̀zãu dɛ lán í niɛ kpaa gbɛ̃́ pↄ́ a yɛ̃̀ɛɛ làawawaɛ. +ma bàa kua ń Yakↄbuo ń Izaakio ń Ablahaũo yã́ a dↄmagu ń bùsu pↄ́ má kpàmá yã́o. +Gbɛ̃́ↄ ì vua bↄ ń sↄ̃̀ↄu, ge aaì ã́nusu yↄ̃ kiloowa, ↄ̃ aaì a zĩ da siaɛ aà tã́apionɛ́, ↄ̃ aaì kúlɛɛ̀ aa misiilɛɛ̀. +Yoabuↄ mↄ̀ koezↄ̃̀aàzi Abɛli Bɛmaaka. Wà bùsu kàlɛkalɛ wɛ̃́lɛ bĩ́i saɛ, ↄ̃ aalɛ wɛɛlɛ wà bĩ́ipi gboo. +Gu sì, gu dↄ̀, a gↄↄ sↄoden we. +Má gɛ́ánↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuoↄnɛ guu. Má á gba àↄ vĩ. Mámɛmaa Dii. +Dii mɛ̀: Lá à nàmazi, má aà bↄ, lá a ma dↄ̃, má aà sɛ musu. +Sei nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Lotani, Sobala, Zibɛↄ̃, Ana, Disↄ̃, Ezɛɛ ń Disão. +Má tó an bùsu gↄ̃ bɛzia ũɛ, asa aa náaisaiyã kɛ̀mɛɛɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ an baa ku gɛↄ vua sɛ̃́ia guuↄ ũ, an kua adoa. Ga plaade iko vĩmáo. Aaↄ dɛ Lua ń Kilisio gbàgbanaↄ ũɛ, mɛ́ aaↄ kibleaànↄ e wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄo. +Yã́pi dì bui pↄ́ n dↄ̃ↄwa píi, n kaalɛa vãi, ńyↄ̃ↄ ku bau lↄo. +Aà pↄblea ń aà imiao gbɛa, ãnabi pↄ́ sùaànↄpi káoyèɛ̀ zàaĩanaɛ. +Zĩgↄↄ àaↄ̃de zĩ́ aa gɛ̀ zĩↄpòo Bɛ̃yãmɛɛ buiↄzi lá aa kɛ̀ yãawa. +Wá e wà wá nɛ́ↄ kpã́sãmáo, asa wá sì ń Luao wa mɛ̀ Lua láaizĩ gbɛ̃́ pↄ́ a nɛ́ kpã̀sã Bɛ̃yãmɛɛ buiewawaɛ. +a òɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ ĩadaai? Bↄ́yãi ma yã́ i kanguo, ↄ̃ n gbɛ̃́piↄ gwaa aso dìmɛɛi? +A sɛ̃́ia a pↄ́ pɛ̀, ↄ̃ lougbɛ ń tɛ́o yãalɛa ń auo kwɛ̀ tↄↄlɛ. Tↄↄlɛ lɛɛ àaↄ̃de tɛkũ̀, líↄ lɛɛ àaↄ̃de tɛkũ̀, sɛ̃̀ ísi tɛkũ̀ míↄ. +Wa fↄ̃ gↄ̃sa zĩ̀ ài siwàe? Wa fↄ̃ zĩ̀zↄↄ bↄ gbɛ̃́ pãsĩ ↄzĩe? +Gbɛ̃́ pↄ́ yemazi aa ma yãdilɛaↄ kũaↄ sↄ̃, miↄ gbɛ̃kɛ vĩńnↄɛ e ń bui lɛ́wa. +Yã́ pↄ́ má è tò ma lɛ́ gↄ̃̀ kpaaũa, yã́ pↄ́ má mà ma da bíliu. A wãwã ma kũ gbãa, àlɛ ma wó paa, à fɛ̀lɛmanↄ lá nↄwãwã ì fɛlɛ nↄɛwawa. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, wɛ̃́lɛ pↄ́ a zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo, gbɛ̃ↄn basↄo mɛ́ a su. Wɛ̃́lɛ pↄ́ a zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ gbɛ̃ↄn basↄo, gbɛ̃ↄn kwi mɛ́ a su. +Ɔ̃ ma ɛa pila gbɛ pↄ́ tɛ́ kuwàpiwa, má Dii bàakuaánↄ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n plapiↄ kũa. +Má a wɛ́ gá zu Isailipiↄnɛ lↄo, asa má a Nisĩna pisimáɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Lá i gí ń azĩa Nɛ́oo, à aà kpà wápii yã́i, a wá gba pↄ́pii lↄo lé? +Yesu ń gwá soee à mɛ̀: Gbɛ̃nazĩna a fↄ̃o, ãma Lua a fↄ̃ wá bↄ, asa Lua apii gbãa vĩɛ. +Yã́ pↄ́ má kɛ̃̀ɛ́pi, má sì ń Luao, ɛɛ málɛ tóo. +Baa tóMa maakɛ ↄ̃ ma zɛò, má bↄ a kpɛo, ma làasoo a ma dayãuo e ma wɛ̃ni lɛ́u. +Ɛsɛbↄ̃ mɛ́ Amↄleↄ kí Siↄ̃ mɛɛwia ũ. Siↄ̃ zĩkà yãa ń Mↄabuↄ kía káauo, ↄ̃ à aà bùsu sìwà e Aanↄ swai. +Ɛbɛlupi nɛgↄ̃ɛ ì plaɛ. Ado tↄ́n Pɛlɛgi, asa aà gↄↄ ↄ̃ wà kɛ̃̀kↄ̃wa dṹniau. Aà dãuna tↄ́n Yotã. +a yã́i tò Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ ń swadↄↄↄ ń guzulɛↄ ń gu pↄ́ wa kɛ̀ yáiyaiↄ ń bɛzia pↄ́ bui pↄ́ liaiↄ lɛ̀lɛwà aa á láanikɛ̀ↄ, +Màa à wá deziↄ wɛ̃nagwà, aà bàa pↄ́ kúńnↄ yã́ i sãaàguo. +Wa ń àizɛɛↄ naaa, an bɛↄ i gↄ̃ yàaa. Aa bɛkpakpa, kási aa e zↄ̃lɛuo, aa vɛ̃ɛli pɛ́pɛ, kási aa e a imio. +Ásu à aà wɛ̃nagwao, í gbɛ̃dɛa tàae bↄ á bùsuu, á kua iↄ na. +Aatasasa, kíaↄ kía mɛ́ láɛ bee kɛ̃̀ saona Ɛzala, Lua Musude ikoyãdanaɛ. Ma fↄkpàma. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua ma mɛ̀, lá aa yãpã ò, aa wɛ́pungu ɛɛ è, a yã́i má fɛlɛńnↄ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Aà bɛ ì mipɛńnↄ gawaɛ, aà kpɛ́ zɛ́ ì táńnↄ bɛdau. +Ma na Diizi. Bↄ́yãi álɛ omɛɛ mà vua mà ta gbɛ musu lán bãwai? +N wɛ̀lɛↄ kã̀aa gu pↄ́ ni dauwálɛ, aa ńzĩa seelaↄ pɛ̀lɛ we. +Ãma má dↄ̃ kɛ́ mpi ń n ìwaↄ, álɛ vĩakɛ Dii Luaɛo e tia. +À malaikapiↄ kpà ń vuaoɛ lↄ. +Ɔ̃ à gɛ̀ Sala kĩ́i kpɛ́u à mɛ̀: Pɛ̃ɛti dã zaa lɛ àaↄ̃, pɛ̃ɛkɛ kpakpa. +Pɛɛsiↄ kía mɛ́ yãdìlɛ lɛ̀sinaↄnɛ, à yã́ pↄ́ aa kɛ lá gu lɛ́ dↄ dànɛ́. +Lá namablea lí kↄ̃si ń sↄũoo, màa i kũ zↄ àↄ kible wɛ̃́ɛↄwao. +Ísi ì mɛ á vĩo, ísia ì mɛ a ku a kĩ́io. +Ń Dii n Lua kuao buie ge bùsue ku kɛ́ ma dii gì gbɛ̃́ↄ zĩuimá n wɛɛlɛio. Tó wà mɛ̀ ń kú weo, ì to aa mɛ wa sì ń pↄeoɛ. +Ɔ̃ à kaa dà a lìa zwã̀akpɛpizi ń saokĩio, ↄ̃ à zwãa tà kaapilɛ. Màa Mↄizi zĩpi kɛ̀ a làa. +Gbɛ̃nazĩna gbãa ↄ̃ aa vĩ, wápiↄ sↄ̃, Dii wá Lua kúwanↄ. A dↄwálɛ, i zĩkawɛ̃ɛ. Ɔ̃ Yudaↄ kí Ezekia yã́pi gbɛ̃́ↄ gbà sↄ̃. +À gɛ̀ Pilati kĩ́i à Yesu gɛ gbɛ̀awà. +Ásuli á nɛnↄɛ ↄ̃̀ↄkpa aà gↄ̃ káalua ũo, kɛ́ bùsudeↄ su zɛ ń káaluakaao, dàa vãi i kↄ̃́ á bùsuuo yã́i. +Kɛ́ à Yesu bao mà, ↄ̃ à bíla kɛ̃̀aa à sↄ̃̀aàzi aà kpɛ oi. Ɔ̃ à ↄkã̀ aà ulawa, +Taa ń gbɛ̃́ↄ Babiloni gbɛa ↄ̃ Yɛkↄniapi Salatiɛli ì, Salatiɛli Zolobabɛli ì, +Aa tà miau bɛ̃́ɛ, tↄↄlɛ kũ̀aamá ń ń pↄ́ↄ píi, aa gɛ̃̀lɛ. +Izaaki wèwà à mɛ̀: Ma aà dìlɛ n dii ũ, ma aà daɛↄ kɛ̀ aà zĩkɛnaↄ ũ, ma pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo kpàwà. Bↄ́ má fↄ̃ kɛnɛ lↄi? +Lua Nisĩna ì dɛdɛ baadewa gbɛ̃́pii kã́fĩa yã́iɛ. +À malaika gã̀sĩadeↄ pì mɛ̀n pla ń vua pↄ́ á gbɛ̃̀gbɛ̃ maannↄo nɛtaɛpi pↄ́ ũ, +Asa buipãleↄ fɛ̀lɛmanↄɛ, gbɛ̃́ pãsĩpiↄ lɛ́ ma wɛ, aali Lua yãdao. +A ń tã́aↄ ń ń dii pↄ́ aa ń kásaↄ sɛ́lɛ táò Egipi ń ń pↄ́ bɛɛɛde pↄ́ wa kɛ̀ ń vuao ń ã́nusuoↄ. A gugbãntoo kía tó we gĩa gↄↄpla. +Kɛ́ ma wɛsɛ̀, ↄ̃ ma ↄ è, a taala kooa kũa, àlɛ dↄmɛɛ, +An buiↄ tↄ́n kɛ: Isimaɛla nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Nɛbai ũ. A gbɛa Kedaa, Adibɛɛli, Mibisã, +Kɛ́ gu dↄ̀, làasoo gɛ̃̀aàgu, ↄ̃ à Egipi màsokɛnaↄ ń wɛzɛ̃naↄ sìsi píi. À a nanaↄ sɛ̀lɛ sìunɛ́, kási an gbɛ̃e i fↄ̃ à a àsi òɛ̀o. +Kɛ́ Davidi wɛzù, ↄ̃ à malaikapi è zɛa gugbↄ̃u a musu yã́io a zĩ́lɛ yã́io, à a fɛ̃nda ↄ pooa Yelusalɛũa. Ɔ̃ Davidi ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ wùlɛ ń gbɛɛu zwã̀nkasaↄ kákaańla. +Nɛ́piↄ zↄ̃ↄkũ̀. Esau kɛ̀ toensa pↄ́ lí kɛ̃́ sɛ̃̀awao ũ. Yakↄbu sↄ̃ bɛgwanaɛ. +Kɛ́ aa zɛa an gã̀sĩaↄ naaaa màa, ma lↄↄ mà ń mia za bàluma musu. +Tó wà gɛ̀ánↄ yã́kpalɛu, ásu dↄaa bílikɛ yã́ pↄ́ ásu owao. À yã́ pↄ́ Lua a sóso káɛ́ á lɛ́u gↄↄbeezĩ o, asa i kɛ ámɛ á yãoo, Lua Nisĩnaɛ. +Kɛ́ Ahabu Ɛlia è, a òɛ̀: Isaili bùsudɛna, ḿmɛnn wea? +Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ kpaa, asa ma pↄ́ↄnɛ píi. +Vĩa zↄ̃ↄ a ń kṹ, sↄ̃ i kɛ̃́ńgu, aa gↄ̃ kílikili lán gbɛwa n gbãa zↄ̃ↄ yã́i Dii, e wá gbɛ̃́ pↄ́ ń wá é n pↄ́ ũↄ gɛ̃. +Àlɛ e ma dii mↄ̀ lɛ́lɛi guɛ beewa à wíwi Dii lɛ́ sai yã̀? Dii mɛ́ òɛ̀ aà lɛ́lɛ bùsuɛ beepiwa, i wíwi. +Aaì mɛ: Ɛa, ńsu sↄ̃mazio, asa má ye mà gↄ̃ gbãlɛao! Gbɛ̃́ beeↄ dɛ tɛ́ pↄ́ ìↄ kũ gↄↄpii súɛlɛ ũ ma nízĩɛ. +Kɛ́ aa kà Ɛfɛsɛ, Pↄlu Pisii ń Akilasio tò we. À gɛ̀ lousisikpɛu à waasokɛ̀ Yudaↄnɛ, +A yã́i má mↄ́ ń á yã́o sↄ̃, mɛ́ má mↄ́ ń á nɛ́ↄ ń á tↄũnaↄ yã́o. Ma Dii mámɛ má ò. +Tó an buiↄ ma yãkɛa ń guu è, aaↄ dↄ̃ kɛ́ ma kua adoa. Aa ma dↄ̃ Yakↄbu Lua pↄ́ a kua adoa ũ, an mɛ i kukɛ ma Isailiↄ Lua aɛ. +Ɔ̃ Siliↄ kía mɛ̀: Fɛlɛ gɛ́. Má lákɛ̃ Isailiↄ kíaɛ. Ɔ̃ Naama ã́nusu nàaa kiloo ↄ̀aa do ń basoplao ń vuao kiloo bàaↄ̃kwi ń uladaↄ mɛ̀n kwi. +Lua zɛzↄ̃̀mɛɛ, dↄikĩi kúo, à gusia dà ma zɛ́a. +Yã́pi oa gbɛa Yesu ònɛ́: Wá gbɛ̃na Lazaa iò. Málɛ gɛ́ aà vuiɛ. +Má aà swãfɛ̃, i pɛ́lɛázi, mí tↄbↄ Falaↄ̃ↄ ń a zĩgↄ̃ↄ yã́ musu, Egipiↄ iↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. Ɔ̃ Isailiↄ kɛ̀ màa. +Málɛ oɛ́, nↄɛ nɛia guu wi nɛ́e i à kà Zãawao. Ń beeo gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbɛ̃́ kpɛɛ ũ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu dɛaàla. +Á ye à gaga ń zĩo ń nↄanao ń gagyão lá Dii ò bui pↄ́ i zↄble Babɛli kíaɛo a gawa yã̀? +Ásuli wàpe baokpao. Ásuli zɛ ń gbɛ̃vãio ɛgɛ seelade ũo. +N mɛ̀ má bↄ Babiloniↄ ↄzĩo. Dii a ma na Babɛli kíaɛ a ↄzĩɛ, wá wɛsikↄ̃lɛ, wí yãbↄ kↄ̃ lɛ́u. +Dii, swã́sɛ ma yã́i, yã́ pↄ́ ma ibɛɛↄ lɛ́ o ma. +Má za nↄ̀sɛmɛmpladeↄgu, má ye n ikoyãi. +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi lápi kyokɛ̀, ↄ̃ à Pↄlu là bùsu pↄ́ à bↄ̀u. A mà Silisi bùsu à bↄ̀u, +Ma zĩkɛ̀nɛ ma naↄ ń ma nɛ́ↄ yã́i. Ǹ ń kpaa mà tá, asa ń dↄ̃ lá ma zĩkɛ̀nɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu nɛ́ↄ wè Sikɛũ ń aà mae Amↄↄowa ń mↄafilio, kɛ́ Sikɛũ ń dãe kpɛbↄ̀ yã́i. +Pↄkũmade ì sòle da, nↄ̀sɛyãfũnde ì duunakɛ maamaaɛ. +Zĩbeezĩ Elodi ń Pilatio gↄ̃̀ kↄ̃gbɛ̃ ũ, asa aa ĩ́ikũa ń kↄ̃o yãaɛ. +Sefatia bui Mikaila nɛ́ Zebadia ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn basiiↄ̃. +Ampii aa sↄ̃dìlɛ aa pↄblè sa. +Àleluya! Dii zↄ̀blenaↄ, à aà táasilɛ, í aà tↄbↄ! +Yuda zĩgↄ̃ↄ mɛ́ fɛ̀lɛ ń bòou gã ń gão sɛ̃́ia ń ń dàlapooo. Aminadabu nɛ́ Naasↄ̃ mɛ́ ń dↄaana ũ. +À bↄlɛ gupiiu à mↄ lɛ́lɛwà, í a dↄ̃ↄ wɛ̃wɛ̃, í a pↄ́ↄ kãaa zùuuzuuu, í a míↄnzↄ̃, a kee su gↄ̃o. +Dii, n ↄ looańla, kási aali eo, to aa ãia pↄ́ ń vĩ ń n gbɛ̃́ↄ e, wí i ń kṹ. To tɛ́ pↄ́ ń dìlɛ ń ibɛɛↄnɛ kṹmá. +Aa bùa Yuudɛ̃wa, aa bòokpà Aloee saɛ. Wɛ̃́lɛpi ku guzulɛuɛ. Ɔ̃ aa Gada bùsu kɛ̀ɛlɛ e Yazɛɛ. +kɛ́ aa e dↄ̃ kɛ́ n tↄ́n Dii, ḿmɛ ń Musude ũ dṹniau píi. +Kɛ́ aa kà Yesu kĩ́i, aa è à gà kↄ̀, ↄ̃ aai aà gbá ɛ́ɛo. +ↄ̃ aa gbɛ̃́ↄ kã̀aa píi mↄ plaade gↄↄ sɛ̃́iazĩ. Aa gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ tↄ́ dàlau píi daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. +Nↄee nɛgↄ̃ɛↄ ì gbɛ̃ↄn àaↄ̃, Sɛũ ń Haũo ń Yafɛtio. +Tó Lua tò a yãmansai ã́nuatò, bↄ́ aà wɛ́ aↄ dↄii? +Àli zĩkɛ ma ikoyãↄwa, íↄ ma yãdilɛaↄ kũa, íↄ kú á bùsuu dↄdↄa. +Lá wá kɛ Gibɛadeↄnɛn kɛ: Wà gbɛla wá lɛ́lɛama yã́ musu. +Làasookɛ ma wɛ̃ni kulunkɛwa, n gbɛ̃nazĩna kɛ̀ pã yã̀? +Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, à swã́kpa à ma, í Yakↄbu buiↄ gbaò laai. +Mámɛ má Kilusi vu iu yã́zɛde yã́i, má zɛpooɛ̀ gupiiu súsu. Ɔ̃mɛ a ma gbɛ̃́ zĩ̀zↄↄ gbaɛ aa ma wɛ̃́lɛ vu. A bee kɛ àiea ge gbagusaɛ yã́io. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +N yãdìlɛ kↄↄɛ yãae? N bↄkĩi ↄ̀lↄ gudↄaɛa? +I we wà ń wɛtã̀o, à kíaↄ lèle an yã́ musu à mɛ̀ +Mↄizi a ã̀nsue yãmà, a kɛ̀ lá a òɛwa píi. +Tó gbɛ̃́ yãò ń Dii tↄ́o, mɛ́ yã́pi i kɛo ge i gbɛsuo, yã́ pↄ́ Dii i oon we. Gbɛ̃́pi kàamai mɛ́ tò à yã́pi ò. Ásu vĩakɛɛ̀o. +Má ĩadamá ń gagyão. Má lou bílibili ń lougbɛo ń ĩatɛ̃gbↄ̃ tɛdeo kaaàgu ń aà zĩgↄ̃ↄ ń bui dasi pↄ́ kuaànↄↄ. +Ìↄ pũnaa ń pↄkũmao mↄ̀ↄmↄↄ, ì sↄ̃́ daa lá nɛgↄ̃na ì kɛwa. +Ásu to Kɛata buiↄ midɛ Levii buiↄ guuo. +Ì yãnakpa gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄnɛ́ↄwa, ì blɛ kpa nↄandɛnaↄwa. Dii ì babↄ gbɛ̃́ pↄ́ yeelɛaↄwa, +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ma! Má yãkɛ Isailiↄ guu, gbɛ̃́ pↄ́ a baomà a kɛkɛ swãwɛ̃ɛ. +Ápiↄ sↄ̃ ma gbɛ̃́ yenzideↄ, à to yã́ pↄ́ wá Dii Yesu Kilisi zĩnaↄ dↄ̀aa òɛ́ dↄágu. +I mɛ ma yãkɛa maao, kási má yã́kpalɛkɛ ń a baadeo a yãkɛawaɛ. +À aà gbà zɛ́, ↄ̃ Pↄlu zɛ̀ dɛdɛkĩi, à ↄkɛ̀ gbɛ̃́ↄnɛ. Kɛ́ aa nìlɛ kílikili, à yãònɛ́ ń Ɛbɛlu yã́o à mɛ̀ +Gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ń zĩ́ aa bùsu gwà aa sù aa sakà bùsupiu, aa tò wà zↄadↄ̀wàↄ, +Kɛ́ aalɛ yã́pi o màa, kã́ndo aa aà è zɛa ń guu, ↄ̃ a ònɛ́: Àↄ kú ń aafiao. +ↄ̃ aaì e aà oa lɛ́ tɛkɛ. Mↄizi ì ɛa sálana kú a oawa e à ɛa àↄ gɛ̃ yãoi Diiɛ. +Gↄↄ blakwi ń plao gbɛa wa bĩ́ipi mìdɛ mↄ pↄ́ wì mɛ Ɛlulu gↄↄ baasↄodezĩ. +Ì gↄ̃na pↄ́ pɛa nɛisai píi zↄ̃ɛ, ↄ̃ ì a nɛina píi mibo, kɛ́ a nɛia kã́fĩ yã́i. +Dé mɛ́ a fↄ̃ mɛ á kɛ, i kɛ, tó Dii i a zɛ́ bↄɛ̀o ni? +Ɔ̃ Yesu bíla tò we à tà bɛ. Aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi aa mɛ̀: Bua papaa yã́ bↄↄlɛkɛwɛ̃ɛ. +Gupua bɛn mái? Ń gusiakukĩi dↄ̃e? +À mɛ̀ ásu buipãleↄ ↄlɛsɛ à bílikɛ seela pↄ́ ì bↄ musuwao. Ásu to vĩa lí á kṹ láńwao. +Ma gbɛ̃́ↄ, Ablahaũ buiↄ ń buipãle lousisinaↄ, wámɛ Lua suabayãɛ bee kpã̀sãwɛ̃ɛ. +A tò an wɛ̀lɛↄ mↄ̀ a kpagolo sɛ̀, ↄ̃mɛ aà gbãa ń aà gawio kúkĩi ũ. +Kɛ́ a zↄblè Egipi, ↄ̃ Dii á Lua á bↄ́u, à to a yã́ↄ dↄágu. Bee yã́i málɛ yã́ɛ bee dilɛiɛ́ àↄ kũa. +A yã́i Dii buipiↄ tòi we. I ń na Yozueeɛ a ↄzĩ à ń yáɛ̀ gↄ̃̀ↄo. +Yesu wèwà à mɛ̀: Ń ikoe vĩao, sema pↄ́ Lua kpàma bàasio. A yã́i tò gbɛ̃́ pↄ́ ma kpama duuna mɛ́ zↄ̃ↄ. +Tó nↄɛpi i we bↄ̀ tɛnzio, ńyↄ̃ bↄ lɛ́ pↄ́ má tò ń gbɛ̃̀ guuɛ. Ńsu gɛ́ we ń ma nɛ́oo fá! +i tulaletipi ka tɛ́piu ma aɛ we, a súɛlɛ i kúlɛ duunkɛ̃makĩi pↄ́ kú ikoyã kpagoloawa, kɛ́ ásu gao yã́i. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ɛa ta n dezi bùsuu n daɛↄ bɛ, míↄ kunnↄ. +Ma Isailiↄ Lua gawi è we, lá má è yãa gusalalaa wɛ́punguea guuwa. +Aa ń lá aa mɛ̀: Á nɛ́n laa? A aà ì vĩ̀a yãma yã̀? Kpelewa a kɛ̀ àlɛ gue sai? +À zɛ̀ aà kpɛ aà gbázĩ, àlɛ ↄ́ↄlↄ. Aà wɛ́i lɛ́ ká aà gbakpɛaa, ↄ̃ a wàa ń a mikão, à lɛpɛ̀pɛ aà gbáwa, ↄ̃ à tulalepi kàwà. +Wɛ́ mɛ́ mɛ filia ũ. Tó n wɛ́ kú gudoũ, n mɛ̀ bṹu aↄ gupua vĩɛ. +Wɛ̃́lɛpiↄ iↄ dɛ ń zↄ̃lɛkĩi ũ, mɛ́ tↄↄlɛ pↄ́ kú wɛ̃́lɛpiↄ saɛↄ iↄ dɛ ń zuↄ ń ń sãↄ ń ń pↄtuo pãleↄ kúkĩi ũ píi. +Lá bã ìↄ gí ń a nɛ́ↄ, màa Dii a gí ń Yelusalɛũo. A giò, a aà suaba, a maaàla, a aà bↄ. +Ì tↄↄlɛ lualua à sↄ̃, ì to a gbapɛlɛↄ zĩazĩa. +Kási i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo, wì gi wàↄ sao we, wàↄ tulaletikatɛa weɛ. +Manase buiↄ lɛɛ do zↄ̃̀lɛ bùsupiu za Basana e Baali Ɛɛmↄ ń Seniio ń Ɛɛmↄ gbɛo. Aa dasi. +Yudaↄ ma gbɛ̃ flàala lɛ bla mɛ̀ndosai gɛ̃n sↄo. +Àli zĩkɛ gↄↄ soolo, a gↄↄ soplade íli kã́mabo, asa ma Dii ma pↄ́ɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ zĩkɛ̀ kã́mabogↄↄzĩ, à gàɛ. +Wàↄ kú wá dↄ̀ↄwa fãanɛ gbɛ̃́ↄ ũ lalasi kↄ̃̀ↄ ń wɛ̃dɛkɛao sai nↄdãakpaa ń wisaiyão sai, lɛkpaa ń zaakↄ̃uo sai. +luanaaikɛa guu ń làasoodaadoũo. Làasoodaadoũ lí kɛ gbɛ̃eↄnɛ yãe ũo, ↄ̃ an luanaaikɛa ì ↄ̃̀ↄkpa. +Má ĩ́anadã pↄe yã́ musuo, sema wá Dii Yesu Kilisi gaa líwa yã́ bàasio, asa a yã́i dṹnia gↄ̃̀mɛɛ gɛ ũ mɛ́ ma gↄ̃ gɛ ũ dṹniaɛ. +Seba ń Laama laatanaↄ fĩabònɛ ń pↄ́ gĩnana maaↄ píi ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ píi ń vuao. +Tó málɛ yã́ gↄ̃gↄ̃nnↄ, n gbãa a ka n sↄ̃ àↄ dilɛaa? Ma Dii ma yãò mɛ́ má kɛɛ. +Ɔ̃ Davidi dↄ̀aa Mɛsii vua yãò à mɛ̀: Lua a aà to miauo, a wei aà mɛ yaikɛo. +kɛ́ i ka bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá à kã́maboupi guu yãao yã́i. +Kɛ́ aa aà wɛ́ pà za kãaa, aai aà dↄ̃ lↄo, ↄ̃ aa ↄ́ↄlↄ̀, baade a ula ga kɛ̃̀, ↄ̃ aa bùsu dã zù musu ń mia. +Ɔ̃ a ònɛ́: Tó ma ã́nuatò, à ma vĩ ma deziↄ gbɛ̀ɛ pↄ́ kú Iti bui Ɛfↄ̃nↄ bua guu. +asa tↄↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ kuwàↄ píiá Dii pↄ́ɛ. +Pↄ́ pↄ́ tò yã́ zↄ̃̀lɛ gbɛ̃́ↄwan kɛ: Gupua mↄ̀ dṹnia guu, ↄ̃ aa ye gusiai dɛ gupuapila, kɛ́ an yãkɛaↄ vãi yã́i. +Náaisaideↄ, á dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́kpaa ń dṹniao dɛ íbɛlɛsɛa ń Luao ũo lé? Gbɛ̃́ pↄ́ ye kɛ dṹnia gbɛ̃́ ũ gↄ̃̀ Lua ibɛɛ ũɛ. +Ãma Lua kpɛ́ pↄ́ à a yã́ òpi, aà mɛ yã́ àlɛ o. +Gbɛ̃́piↄá Gata gbɛ̃́ gbã̀a buiↄnɛ. Davidi ń a gbɛ̃́ↄ mɛ́ ń dɛdɛ. +À gbɛ̃eↄ sí tɛ́wa à ń suaba. À wɛ̃nadↄ̃ gbɛ̃pãleↄnɛ ń laaio, í za baa an pↄkasa pↄ́ gbãsĩkpà an dàakɛa guuↄu. +Bee yã́i Mↄabuↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ, ampii, aalɛ ↄ́ↄlↄ ńzĩa yã́i, aalɛ ↄ́ↄlↄ, aalɛ kàa bɛɛkɛ, kàa pↄ́ wì kɛ ń vɛ̃ɛbɛo Kilalɛsɛ. +Gugbãntoo oi a gbã̀a gã̀sĩsuu basↄo màa lↄ. A lipɛlɛↄ vĩↄ̃ aa káaluakà Egipi, aa dɛ káaluaↄ ũ za ń wɛ̃́ndiagↄↄɛ. Wekĩi wà ↄ bìibiiu ń yↄ̃́ↄwa, wekĩi wà ↄmàma ń nɛnↄnkɛyↄ̃ↄwa. +Ɔ̃ à mɛ̀: Mɛtulu, za ma nɛ́fɛ̃nɛngↄↄ má yã́ beeↄ kũa píiɛ. +Pↄ́ pↄ́ ì táaoↄ píi aaↄ dɛ á pↄblea ũ. Ma ń kpáwá píiɛ, lá ma blɛ pↄ́ ì bↄlɛ tↄↄlɛwaↄ kpàwá yãawa. +Ɔ̃ à kà Samali wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Sikaa. A zã̀ ń tↄↄlɛ pↄ́ Yakↄbu kpà a nɛ́ Yosɛfuwa yãaoo. +À kà wɛ̃̀ basↄo a nɛ́pi igↄↄ. +Á Siↄnadeↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ á kú Yelusalɛũↄ, á ↄ́ↄlↄ bau lↄo. Tó Dii á ↄↄlↄ mà, a gbɛ̃kɛkɛɛ́, tó à á wii mà, a wewá. +Wa oɛ́ a ku le ge a ku la, ãma ásu gɛ́o, ásu tɛ́ńzio. +Ɔ̃ Lekabu ń a dãuna Baanao gɛ̃̀ kpɛ́u, aa kɛ̀ lándↄ̃ wàlɛ gɛ́ pↄ́wɛna dã́iwa. +Kɛ́ wà Pↄlu sìsi, Tɛɛtulu fɛ̀lɛ lɛ́ yãdaaàla à mɛ̀: Felisi, ń n báaao wá bùsu na à kɛ̀ zài. N zia làasookɛa mɛ́ mↄ̀ ń wá kálɛa maao. +Kpelewa má gbɛ̃́ pↄ́ Lua i ń káoↄ kai? Kpelewa má bↄ gbɛ̃́ pↄ́ Dii i bↄ ń kpɛoↄ kpɛi? +Wa kã̀aakãaa, ↄ̃ bùsu gĩdↄ̀ píi. +Asa Kilisi i gɛ̃ luakukĩi taa pↄ́ gbɛ̃nazĩna dↄ̀uo, à gɛ̃̀ a sĩanau luabɛɛ, kɛ́ àↄ ku tia wá Zɛnnↄde ũ Lua kĩ́iɛ. +Gↄↄ bee gupua aↄ kuo, sema guniɛ ń lougbɛo. +Ńsu yão sↄũ swã́uo, asa a sakanɛ n ↄ̃nↄyãuɛ. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Tó mi Safata nɛ́ Ɛlizi mi zↄ̃ gbão, Lua yãpãsĩ kɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Lá a Lua dↄ̃̀ tiasa, atɛ̃sa kɛ́ Lua á dↄ̃́, bↄ́yãi a ɛa lɛ́ zɛ ń pↄ́ gia yãfũna gbãasaipiↄ lↄi? Bↄ́yãi a ɛa á ye zↄblenɛ́ dafu lↄi? +a pòo ma aɛ. Wà wɛ̃nalɛ ń búbuao ń waiyooo kɛ̃̀wà kpɛ pla píi. +Ɔ̃ wa òɛ̀: Zãa ìwaↄ ìↄ lɛye, aaↄ wabikɛ kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃. Màaɛ ń Falisiↄ ìwaↄ lↄ. Ãma n gbɛ̃́ↄ ìↄ pↄble aaↄ imiɛ. +Aalɛ mɛ: Wà ń mↄdaonaↄ kɛ̃́kɛ̃, wà ń ba polowá. +Ɔ̃ Isailiↄ ń kũ̀sũa blèńnↄ Dii lɛ́ sai. +Gu pↄ́ Lua yã́ kúuo wìliↄ ńzĩa kũa dↄ̃o. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ aà ikoyã kũa ũ. +Aa koezↄ̃̀ńzi, ↄ̃ aa pɛ̀má, aai zɛnɛ́o e aa gɛ̀ ń lé Gibɛa gukpɛ oi. +Tó mↄafilide mↄ̀ ɛɛtò à mɛ̀ á àsi maa o vɛ̃ɛ ń wɛ̃o yã́ musu, ãnabi bee taa gbɛ̃́ɛ beeↄ ìↄ yei. +Ílià mɛ: Isaili zĩgↄ̃ↄ, à swã́kpa à ma! Álɛ gɛ́ á wɛ̀lɛↄwa zĩu gbã. Ásu to sↄ̃ kɛ̃́águo. Ásu to vĩa á kṹo. Ásu to gili gɛ̃águo. Ásu to iwãa ká á pↄao. +Kenaana nɛ́ Zedekia mↄsi pì lán kↄ́baↄwa à mɛ̀: Dii mɛ̀ kↄ́baɛ beeↄ ↄ̃ ńyↄ̃ Siliↄ zↄ̃zↄ̃ò ǹ ń dɛdɛò píi. +Àli bã pↄ́ wi dilɛ tɛ̃ ũoↄ só píi. +Mↄizi bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i à gɛ̀ wɛ̃́nkpɛ, à a ↄↄ dↄ̀ Dii kĩ́i oi, ↄ̃ loupũnaa ń lougbɛo zɛ̀, lou i ma lↄo. +Gwa, n lɛdà gbɛ̃́ↄwa dasi, n gbɛ̃́ pↄ́ an yɛ̃̀ɛɛ làaↄ gbà sↄ̃. +Tó gbɛ̃e i yã́ pↄ́ wá òɛ́ lápi guu dao, à aà yã́ bↄ dilɛ. Ásu gbɛ̃́ kpaaànↄo, kɛ́ wí e aà kṹ. +Lá pↄ́pii bↄ̀ Lua kĩ́i mɛ́ pↄ́pii dɛ aà pↄ́ ũ, kɛ́ a ye gɛ̃ ń gbɛ̃́ↄ a gawi guu dasi a nɛ́ↄ ũ, à kũ̀ aà to an Suabanki gↄ̃ wásawasa taasikɛa guuɛ. +Ɔ̃ Lua ɛ̀a gↄↄ dìlɛ lↄ wì mɛ gbã, asa à gɛ̃̀gɛ̃ a gbɛa ↄ̃ à Davidi gbà lɛ́ a ò lá wa ò tiawa, tó a Lua lↄↄ mà gbã, ásu swã́gbãakɛo. +Zↄ̃ɛe mɛ́ bↄ̀ gɛ̀ pↄ́wɛna kɛɛlɛi. Kɛ́ àlɛ kɛɛlɛ, a keeↄ lɛ̀lɛ zɛ́ guu, wà táaòwà, ↄ̃ bãↄ mↄ blè. +Má è sↄũ zĩ́napɛ̀lɛ, ↄ̃ zĩ́napi yↄ̀ kã́ndo. +aai daupi ye ayo báau ń a pↄkelepiↄ píi, aai ye a lipↄ̃ↄↄwa. +Àliↄ pↄ́tↄ̃ á bua, íliↄ kɛkɛ e wɛ̃̀ soolo, +Ɛbɛlu wɛ̃̀ baakwi ń síiↄ̃ode guu ↄ̃ à Pɛlɛgi ì. +Dii mɛ́ Amↄleↄ ń bui pↄ́ kú bùsuɛ beeuↄ yàwɛ̃ɛ. Dii wáↄ zↄbleɛ̀ sↄ̃, ↄ̃mɛ wá Lua ũ. +Mↄ̀pɛlɛ mɛ̀n pla ń íkakĩipio ń mↄgotɛ̃ zuswana pↄ́ kú a zíɛↄ ń tadibↄ pↄ́ Salomↄↄ pì Dii kpɛ́ pↄ́ ũↄ, gbɛ̃e mↄgotɛ̃pi gbia lɛ́ dↄ̃o, a gbia kɛ̀ zài. +Kpɛ́ pↄ́ wa dↄ̀ ń bilikiↄ kwɛ̀, wá bo ń gbɛoɛ sa. Wà wá kaadↄɛnliↄ zↄ̃̀zↄ̃, sɛdɛ líↄ wá pɛ́ ń gɛ̃ɛ ũ sa. +Dṹnia ble ń n na yenzideo n wɛ̃ni gii pↄ́ Lua kpàma dṹniau lɛ́u, asa n luakpaman we gↄↄ pↄ́ n isima gà ńlɛ kpá dṹniau. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ bàalɛnɛ́, ↄ̃ Lua ń nánɛ́ ń ↄzĩ. +Yã́ pↄ́ Dii zɛ̀ò ìↄ zɛa gíũgiũ, yã́ pↄ́ aà pↄ gbà ìↄ ku gↄↄpii. +Tó Mↄizi bↄ̀ lɛ́ gɛ́ kpɛ́pi kĩ́i, baade ì bↄ zɛ a kpɛɛlɛ àↄ aà gwa e à gɛ gɛ̃u. +A kpɛaↄ ń a suunaↄ ń a bilandaao doũɛ, mɛ́ bↄlɛpi ń a bilandaao fɛnɛntiↄ vĩ liaai. A gbã̀a gã̀sĩsuu blakwiɛ, a yàasa sↄ̃ baasↄo. +Tó n nzĩa bùsa taasiɛ, n yɛ̃̀ɛɛ mɛ́ bílao. +Màade lí sapa a gↄↄo, tó à gɛ̀ bua pↄkɛkɛgↄↄ, ìli pↄe eo. +À gɛMa Pↄlu mámɛ ma fↄkpaawáɛ bee kɛ̃̀ ń mazĩa ↄo: Ma fↄkpàwá. À to ma kua kpɛ́u yã́ àↄ dↄágu. Lua gbɛ̃kɛkɛɛ́. +Luabɛ kɛ̃̀aa à kòokoo lán pɛwa. Gbɛ̀sĩsĩↄ ń ísia gũgũnaↄ sↄ̃̀ píi. +Tó Esau mↄ̀ lɛ̀lɛ a lɛɛ dowa, a lɛɛ do pↄ́ gↄ̃̀ a bↄ. +Gbɛ̃vãi gupua ì láa, aà tɛ́vua ì midɛ. +Ńyↄ̃ aaukɛ n gↄↄ vlã́wa, ńyↄ̃ ibaba, n yɛ̃̀ɛɛ a láa, +lá wa kɛ̃̀ lá guuwa, Dii mɛ̀: Lá má kú, gbɛ̃́pii a kúlɛmɛɛ, gbɛ̃́pii a ma luakɛ dↄ̃. +Mↄ ì aà kũ a kɛ̀sɛwoũ lɛ́u, baipi ì kúlɛwà búlu. +Ɔ̃ à a zĩkɛnaↄ sìsi gbɛ̃ↄn kwi, à ã́nusu ↄwatɛ̃ kpà ń baadewa mɛ̀n basↄobasↄo, a ònɛ́: Àↄ laataò e màↄ su. +Saona pↄ́ aa Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛ́aↄ gↄ̃̀ zɛa Yuudɛ̃ ɛu tↄↄlɛ giiwa gíũgiũ, ↄ̃ Isaili bui píi bɛ gugiipiu e aa gɛ̀ bùawà aa làa ḿpii. +Lefai kↄ̃naↄ guu Ogu mɛ́ gↄ̃̀ yãa ado. Wà aà wúlɛbↄ kɛ̀ ń mↄoɛ. A gbã̀a gã̀sĩsuu kɛ̃okwiɛ, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu síiↄ̃. A ku Amↄni mɛɛwia Labaɛ. +Á wɛ́ è lá Dii á Lua a gã̀sĩ pòo à á bↄ́ bùsupiu ń a gbãa zↄ̃ↄo. À seelaↄ ń dabudabuↄ kɛ̀ à ń gbãa lɛgwàò. Dii á Lua a kɛ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ vĩakɛnɛ́ↄnɛ màa sↄ̃. +Pↄtↄ̃na ń ikawanao sáaɛ. An baade a àie a zĩ lɛ́uɛ. +Ásu vĩakɛnɛ́o. Yã́ pↄ́ ulɛa píi a bↄ gupuau, mɛ́ asiiyãe ku kɛ́ wa gí dↄ̃io. +I kɛ bui dasi pↄ́ an buiyã maa ĩa mɛ́ an yãoa zĩũ mɛ́ ńyↄ̃ ń yãmaoↄ kĩ́i no. Tó ampiↄ málɛ n zĩmá, aa swã́sɛ n yã́iɛ. +Aai dↄ̃ kɛ́ Mae Lua yã́ ↄ̃ àlɛ onɛ́o, +À tá, í o aà ìwaↄnɛ ń Piɛɛo, a dↄaanɛ́ Galile. Aa aà e we lá a ònɛ́wa. +Aaì aà sáaukpa ma wáa lↄ, ↄ̃ aaì ɛa ma yã́ dau siuɛ̀. Tobiapi láↄ kpã̀sãmɛɛ lↄ, kɛ́ vĩa e ma kṹ. +Wa yãvãikɛ̀nɛ maamaaɛ, wi n yãdilɛaↄ dao, wi n ↄtondↄkĩi gwao, wá n ikoyã pↄ́ ń dìlɛ n zↄ̀blena Mↄiziɛ kũao. +Ɔ̃ Salomↄↄ zↄ̃̀lɛ kpalau a mae gbɛu kía pↄ́ Dii kpà ũ. À gwea è mɛ́ Isaili bui píi misìilɛɛ̀. +Wisaiyãoa ń yãdↄↄsai oao ń faai bɛ̃̀ɛ boao maaánↄo lↄ, sema sáau yã́. +À saonaↄ dàzĩu, à ń gba sↄ̃ Dii kpɛ́ zĩ pↄ́ aa kɛ yã́ musu. +Atɛ̃sa ma gbɛ̃́ↄ, ásu mɛ á sì ń Luaoo. Ásu mɛ á sì ń luabɛo ge tↄↄlɛ ge pↄpãleo. Tó aoɛ, àli o ao. Tó aawoɛ, àli o aawo, kɛ́ yã́ su daálao yã́i. +Aa kpɛdↄdↄ buipãleↄnɛo, aali pɛ́pɛ, dãↄ a bɛ bleo, asa ma gbɛ̃́ↄ wɛ̃ni kɛ lán líwa, gbɛ̃́ pↄ́ ma ń sɛ́piↄ ń zĩ ài ble. +Gwãasĩna bee aa vɛ̃ɛ kàkaɛ̀, ↄ̃ Yↄ̃aa yã́ pↄ́ a kɛ gbɛzã o, wí ń dↄ̃ diiↄ ũ sĩana! Aa yãe kɛ, a maa ge a vãi, kɛ́ vĩa e wá kṹ, wí kↄ̃ gwagwa. +Ibɛɛↄ ↄnaalɛawá i sãaàguo, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ǹyↄ̃ ku bùsuɛ beeu gĩa. Máↄ kunnↄ, mí ɛ̀fãaikɛnɛ. Má bùsuɛ bee kpamaɛ píi ń n buiↄ, mí lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀ n maeɛ kɛnɛ. +Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ baakwi ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ Ɔmɛli gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau wɛ̃̀ kuɛplaɛ. À ku Tiiza wɛ̃̀ sooloɛ, +Beewa ikoyãpi dɛ wá gwana ũ yãa e Kilisi àↄ mↄ́, kɛ́ wà bↄ maa aà náaikɛa yã́i. +Ɔ̃ Lutu kùlɛɛ̀ à mipɛ̀lɛ à mɛ̀: Àkɛa ma gbɛ̃́ pↄ́ buipãle nↄɛn ma ũ, n laaidↄ̀a n yãmaakɛ̀mɛɛi? +Ɔ̃ Pilati ɛ̀a gɛ̃̀ a bɛ. À Yesu sìsi, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Yudaↄ kían n ũa? +A yã́i tò ma mɛ̀, à buipãleↄ la à ma! Dé mɛ́ yã́ bee taa mà yãai? Á Isaili pↄ́ á dɛmɛɛ bui lɛ́so ũↄ a yãvãi pↄ́ ì dimá kɛ̀. +wápiↄ wá liaa ń wá yanaↄ zĩlauɛ. Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ nà Isailiↄ dɛdɛawa, aa ń dɛdɛ gbɛ̃ↄn baakwi taawa, ↄ̃ aa mɛ̀: Wálɛ ń fu lán káauwaɛ. +mí ɛa mↄ màↄ kúanↄ we, i a yãdilɛaↄ ń a ikoyãↄ omɛɛ, mí daɛ́, íↄ zĩkɛwà bùsu pↄ́ álɛ kpáwá à gↄ̃ vĩ guu. +Beelo gbɛ̃́ Limↄ nɛ́piↄ Lekabu ń Baanao fɛ̀lɛ, ĩatɛ̃ gbãa zã́ ↄ̃ aa kà Isibosɛ bɛ, gↄↄ pↄ́ àlɛ i fãanɛ o. +Ma mↄa á gwai gɛ̃n àaↄ̃den kɛ. Wì yã́si seelade gbɛ̃ↄn pla ge gbɛ̃ↄn àaↄ̃ musuɛ. +ↄ̃ Dii tò tɛ́ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o bↄ̀ musu à kà Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄogu. +Yakↄbu tà we ń a nɛgↄ̃ɛↄ ń a nɛnↄɛↄ ń a tↄũnaↄ ḿpii. +Ɔ̃ Yetolo sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Luawa ń sa pãleↄ lↄ. Ɔ̃ Aalona ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi aa mↄ̀ pↄblèaànↄ Lua aɛ. +Asa ì imidɛnaↄ kòlo níninɛ́, ì pↄmaa kpa nↄandɛnaↄwa aa kã́. +Ɔ̃ wà tↄↄlɛ kpaalɛ̀ Manase buiↄnɛ lɛɛ kwi, Galada bùsu ń Basana bùsu pↄ́ kú Yuudɛ̃ baa gukpɛo bàasi, +Kɛ́ Dii kpagolo lɛ́ gɛ̃ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ Saulu nɛ́ Mikali lɛ́ zĩ́lɛ gwa fɛnɛntiu. Kɛ́ a è kí Davidi lɛ́ vĩvĩ, àlɛ ↄ̃wã Dii aɛ, à sakàaàgu a sↄ̃ guu. +Tó aa ma ka, ńyↄ̃ báaadamagu, tó aa fɛ̀lɛmanↄ, wí a ń kṹ, mapi n zↄ̀blena mí pↄnakɛ. +Isailiↄ i aà gɛ ↄ́ↄlↄ, aai aà vĩ. Yeloboaũ buiↄ guu píi, aàpi wa vĩ ado, asa aàpi ado ↄ̃ Dii Isailiↄ Lua yãmaa èwà Yeloboaũ ua. +Ma wii mà lán nɛiwãwã wiiwa, lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛ́ sɛ̃́ia iwa. Siↄna wiiɛ, àlɛ we fòo, fòo, à ↄpòo à mɛ̀: Waiyoo mapi, gbɛ̃dɛnaↄ ↄdìɛa, má kú ga lɛ́zĩɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, kía pↄ́ zↄ̃lɛa Davidi kpalau ń Yelusalɛũdeↄ píi, á gbɛ̃́ pↄ́ aai táánↄopiↄ, +Kɛ́ à a saɛ gwàgwa, i gbɛ̃e eo, ↄ̃ à Egipi gbɛ̃́pi dɛ̀ a vĩ̀lɛ bùsuũfãau. +Ì gbɛ̀sĩsĩↄ sↄ̃, aaliↄ dↄ̃o, ì ń fuangba ń pↄkũmao. +Àliↄ yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kɛ, àliↄ ma ikoyãↄ kũa, íↄ tɛi. Mámɛmaa Dii á Lua. +Gbɛ̃vãi ìↄ ku dɛ̃ɛu e a wɛ̃ni lɛ́uɛ, gbɛ̃́ pãsĩ gↄↄ lɛ́ kúɛ. +A fee ɛkpaazɛua ɛ́o, a filia yɛ̃ɛɛna dɛo, ↄ̃ a to yã́zɛde mↄ ↄda zãa. +Gↄↄ pↄ́ wàlɛ bↄ Dii kpɛ́u ń ↄ̃a pↄ́ wà gɛ̃̀uo, saonkia Ilikia bↄ̀ ikoyã pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ taalawa. +Wápii wá ga, wíↄ dɛ lán í pↄ́ kↄ̀lɛ tↄↄlɛ gbɛ̃e i e sɛ̀lɛ lↄowa. Lua lí gbɛ̃́ pↄ́ wa yà wɛ̃ni bↄo, ì zɛwɛɛlɛ ade ɛa suwaɛ. +gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn baasↄo mɛ̀ndosaipiↄ ì wúlɛwulɛ aà aɛ aa misiilɛɛ̀, aaì ń fùa gogo kálɛ kpalabaapi aɛ, aaì mɛ +Pↄlu ye aà gɛ́anↄ, ↄ̃ à tↄ̃zↄ̃̀ɛ̀ Yuda pↄ́ kú wɛ̃́lɛpiↄ guuↄ yã́i, asa ampii aa dↄ̃ kɛ́ aà maeá Gɛlɛkiɛ. +À Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛ gↄↄ pↄ́ Zakali lɛ́ vĩakɛa Luaɛ daɛ, ↄ̃ gↄↄ pↄ́ àlɛ Dii kĩ́i wɛɛlɛ, Dii tò aà yã́ↄ bↄ̀ maa. +Dii Lua, bee kɛ̀nɛ fɛ̃́nɛũ e tia, ↄ̃ n mapi n zↄ̀blena bui pↄ́ aaↄ ku ziaↄ yãò lↄa? Màa ńlɛ kɛmɛɛa, Dii Lua? +Ní au pↄ́ gↄ̃̀ ka saokĩi musu dã yↄↄ ń nísi pↄ́ wì ma pↄ́ dilɛòo, ní fã́fã Aalonawa ń a pↄkasaↄ, ní fã́fã aà nɛ́ↄwa lↄ ń ń pↄkasaↄ, Aalona i gↄ̃ ma pↄ́ ũ ń a pↄkasaↄ ń a nɛ́ↄ ń ń pↄkasaↄ lↄ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, má Elaũↄ sá ɛ́ɛ, asa sápi ↄ̃ aalɛ gbãaewà. +Ásu àↄ mɛ á ↄ̃nↄ kào, sema Lua aà fu, i kɛ gbɛ̃nazĩna no. +Aali zwã̀a búuna kú táabũnu pↄ́ kú ma aɛa, aai tapɛlɛntiↄ kálɛwà ń toonaↄ ń imibↄↄ ń lo pↄ́ wì vɛ̃ɛ kauↄ, aai pɛ̃ɛ pↄ́ wìↄ kpaa gↄↄpii kálɛ we lↄ. +Mapi sↄ̃ má nↄ̀sɛ vĩ lááwaɛ, má kɛ̃́sãaázio, dé mɛ́ a fu yã́ pↄ́ álɛ oↄwai? +Gbɛ̃́ pↄ́ Davidi ń dílɛ Dii kpɛ́ lɛ̀sin gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ kpagolo sua we gbɛaↄn kɛ +ↄ̃ tↄↄlɛ nↄɛpi mìsi, à a lɛ́ wɛ̃̀ à í pↄ́ bↄ̀ kwã́ lɛ́upi mì. +ń pↄmaa pↄ́ ĩatɛ̃ ì to aa bↄlɛↄ ń pↄmaa pↄ́ ì bↄlɛ mↄ ń mↄoↄ +Ma dii kí, a dɛ yãa ǹ ma de bɛdeↄ dɛdɛ ḿpiiɛ, ↄ̃ n mapi n zↄ̀blena baa dàa ń n blɛblenaↄ. Má zɛ́ vĩ mà wiilɛnzi lↄo. +Á Isailiↄ, lá á sɛ́ à sɛ́. +Gwãasĩna bee Abinɛɛ ń a gbɛ̃́ↄ bɛ sɛ̃u, aa bùa Yuudɛ̃wa, ↄ̃ aa pã̀ swadↄↄi e aa gɛ̀ kà Maanaiũ. +Lá ma naɛma gↄↄ pↄ́ málɛ gɛ́ Masedoni bùsuu, gↄ̃ Ɛfɛsɛ, ní onɛ́ aasu yã́ pↄ́ i kpaaĩ ń Lua yã́oo danɛ́ lↄo. +Tiasa wàlɛ yã́kpalɛkɛmanↄ, kɛ́ ma wɛ́ dↄ lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ wá deziↄnɛzi yã́i. +Gwa! Dii kpàwakɛ̀ e dṹnia lɛ́wa: O Siↄnaɛ aà suabana lɛ́ mↄ́. Gwa! A a asea kũa mɛ́ a a zĩ ài kpánaɛkɛa. +Kɛ́ Amani è Maadose lí wúlɛ a gbɛɛu à misiilɛɛo, ↄ̃ aà pↄ pà. +Dikpɛpi gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli kↄ̃ kãaamɛɛ. Ásuli zĩ gbãae kɛo. +Tó pↄ́piↄ gà, mɛ́ à lɛ̀lɛ dà pↄ́a, pↄ́pi aↄ gbãlɛaɛ, lí pↄ́ ge zwãa ge báa ge sakili ge zĩkɛbↄen nò. Wàli da íu, kási aↄ gbãlɛaɛ e oosi. Bee gbɛa i gↄ̃ gbãlɛsai. +Dikpɛgↄↄↄ ń kã́mabogↄↄↄ zĩ́ zu ge sãsakao miwa pↄ́wɛnti gba líↄ koko dodo, sãnɛbↄlↄↄ sↄ̃ lá wa yeiwaɛ. Pↄ́wɛn koko do nísi aliↄ litili àaↄ̃ɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma e lɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ eɛ lↄ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Amↄniↄ kĩ́i oi, ní ãnabikɛkɛ ń yã́ musu +Ɔ̃nↄ kúkĩi zã̀, a asii zↄ̃ↄ maamaaɛ, dé mɛ́ a fↄ̃ bↄwài? +À zↄ̃̀lɛ a zↄ̃lɛkĩi gĩ saɛ. Yonatãa zↄ̃̀lɛ aà aɛ, mɛ́ Abinɛɛ ku aà saɛ. Davidi zↄ̃lɛkĩi sↄ̃, gbɛ̃e ku weo. +Álɛ e kpɛ́ pↄ́ ma tↄ́ kuwà pi á kpã́iwɛliwɛↄ tòo nɛe? Màa málɛ ewá. Má Dii mámɛ má ò. +Ma kua tàae vĩ Diiɛo, má azĩa kũa duunasai. +Málɛ gugwa ma wɛ́pungueapi guu, ↄ̃ má è má kú kibɛ Susa wɛ̃́lɛu Elaũ bùsuu. Má kú swa pↄ́ wì mɛ Ulai saɛ. +Zɛ́ wɛɛlɛ mↄ́ ma kĩ́i kpakpa. +Ɔ̃a pↄ́ wa kpà tàae fĩabobↄ ge duun awakpabↄ ũↄ, wìli gɛ̃ò Dii kpɛ́uo. Saonaↄ pↄ́ɛ. +Kɛ́ aà ìwaeↄ Zaaki ń Zãao è màa, aa mɛ̀: Dii, ń ye wà o tɛ́ bↄ luabɛ à mↄ kṹmá yã̀? +ↄ̃ a òɛ̀: Ma gbɛ̃́, àkɛa n gɛ̃ la nↄsɛpↄna uladasaii? Ɔ̃ à nì kpã̀uu. +Falu bↄmɛɛ gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ zĩlauↄ pↄ́ guu. Pↄ́ mɛ̀ndo bↄ ma pↄ́ ũ pↄ mɛ̀n ↄ̀aa pla ń basↄoo guu, gbɛ̃nazĩna ge zu ge zàaĩna ge sã ge blen nò. +Yesu lìli a è aa tɛazi, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ á yeii? Aa òɛ̀: N bɛ ku má ni Labi? (Bee mɛ̀ Mɛtulu.) +ì to mà pili ma ibɛɛↄwa. N ma gba gbãa dɛ ma wɛ̀lɛↄla, n ma bↄ gbɛ̃́ pãsĩↄ ↄzĩ. +Lá wá Lua nɛ́ↄ dↄ̃kↄ̃ɛ ń Ibiisi nɛ́ↄn kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ lí yãmaakɛo ge gbɛ̃́ pↄ́ ye a gbɛ̃́deezio, adeá Lua nɛ́ no. +An zùsɛ̃lɛↄ ń ń zuswanaↄ kwɛ́ńnↄ sãnu ń ń gbãadeↄ píi, an bùsu i ga ń auo, nísi i i ń tↄↄlɛwa. +Aaì ɛsɛ má ma gbɛ̃́ↄ bↄwa, lá a dɛ pↄe ũowa. Aaì mɛ, aafia ku, aafia ku, kási aafia ku we sↄ̃o. +Dii ma Lua, tó ma tàaekɛ̀ɛ sↄ̃, tó ma ↄ ku yãvãiu, +Kɛ́ gu dↄ̀ kↄↄkↄↄ, à ɛ̀a lɛ́ su wɛ̃́lɛdau, ↄ̃ nↄana lɛ́ aà dɛ. +Ápiↄ sↄ̃ áↄ dɛ ma seeladeↄ ũ, kɛ́ á kumanↄ za káau yã́i. +Gɛↄ vugↄↄzĩ an dé mɛ́ aↄ nↄpi vĩi? Asa an gbɛ̃ↄn sopla ḿpii aa aà dↄ̃ nↄ ũɛ. +À blenɛ báa fĩ̀ aà ↄↄ ń aà waa pↄ́ kã́ vĩowa. +Aà tɛkɛa aↄ dɛ lán ĩatɛ̃ bilɛawa, gupua a pípi aà gbã̀tɛ̃ɛ ń gbã̀tɛ̃ɛo, we aà gbãa ulɛau. +Ásu kɛ màao ma nɛ́ↄ! Bao pↄ́ má mà, àlɛ fãaa Dii gbɛ̃́ↄ guupi maao. +Wekĩi á pↄ aↄ na Dii á Luawabɛ wɛ̃́lɛu aai bùsu kpaalɛ sɛ́ánↄoↄ. +Ɔ̃ nↄɛpi gɛ ò aà gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ yaa, aalɛ ↄ́ↄlↄↄnɛ. +Dii a Yudaↄ sɛ a gbɛ̃́ↄ ũ a bùsuu, i ɛa Yelusalɛũ sɛ lↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń zĩkɛa ikoyãwao gↄ̃̀ láaipↄ ũɛ, asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ líↄ yã́ pↄ́ kú ikoyã lá guuↄ kũa píi a zɛ́waoá láaipↄɛ. +Gↄↄ pↄ́ vĩ̀aↄ lɛ́ bↄlɛ, wà mↄ̀ Yesuɛ ń tã́ade lɛ́na naalɛao. +Ɔ̃ zĩnaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Yesudeↄ píi zɛ̀ò wà gbɛ̃́ↄ sɛ́ ń guu, wà ń zĩ Antiↄsi ń Pↄluo ń Baanabao. Ɔ̃ aa ń dↄaanaeↄ sɛ̀, Yuda pↄ́ wì mɛɛ̀ Baasaba ń Silivɛ̃ɛo. +Aàli mↄ́ò saonaɛ Dii aɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ a gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ a gbãbↄaɛ yã́i. +Pↄ́pi miá vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛɛ, aà kua ń aà gã̀sĩↄá ã́nusuɛ, aà gbɛɛ ń aà geleↄá mↄgotɛ̃ɛ, +aà maee ge aà mae nɛ́e ge aà daɛ fɛ̃̀ɛɛe. Tó aà ↄ nìniɛ sↄ̃, aà azĩa bo. +Aà gↄ̃kpama Yosɛfupiá gbɛ̃maaɛ, a ye widawào, ↄ̃ à zɛ̀ò á bↄ aà yã́u asii guuɛ. +Lakɛɛ pↄ́ lɛ́ ĩ́an sɛ́ ↄ̃ ń ye wíwia? Sɛ̃̀ gii ↄ̃ ń ye ɛ́ɛa? +Mɛlali nɛgↄ̃ɛↄn Mali ń Musio ũ. Levii buiↄn kɛ an dezi káauↄwa +Wɛ̃ ń wɛ̃o gↄ̃ɛpi ì bↄ a wɛ̃́lɛu à gɛ́ Silo Dii Zĩgↄ̃de sísii, ↄ̃ ì saowà. Ɛli nɛgↄ̃ɛ mɛ̀n plaↄ Ɔfini ń Finɛasio ku we Dii gbàgbanaↄ ũà zĩkaa yãaↄ gàga píi, lá Dii ònɛ́wa. +Gↄↄ pↄ́ Dii dìlɛn kɛ. Wà pↄnakɛu wà yáalↄ. +Kɛ́ Lua Ablahaũ lɛ̀ a gwà, ↄ̃ Ablahaũ Lua náaikɛ̀ à Izaaki kpà saobↄ ũ. Lua lɛgbɛ̃̀ɛ̀ yãa à mɛ̀ Izaaki kĩ́i aà bui a bↄu. Ń beeo à zɛ̀ ń a nɛ́ mɛ̀ndonapi kpaao. +í o bui píiɛ, Dii mɛ́ lɛ́ kible. À dṹnia kàlɛ gíũgiũ, a deea vĩo. A yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́piio a zɛ́wa. +ń Yezɛɛ buiↄ ń Sileũ buiↄ. +Gbɛ̃e kũa gↄↄ na dɛkↄ̃a, mɛ́ gbɛ̃pãle kũa gↄↄpii sáaɛ. Baade a sↄ̃ dadoũ ń yã́ pↄ́ à zɛ̀òo. +Pↄdamade pↄ́ aali tó ĩatɛ̃ gupuoↄ láaizĩ gↄↄpiwa. +Asiliↄ kía, n gbɛ̃́ↄ dↄaanaↄ iò, n zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gàga. N gbɛ̃́ↄ fãaaa sĩ̀sĩↄ musu, gbɛ̃e ku à ń kãaao. +Aa lɛkpàaĩ, an lɛ́ kↄ̃sɛ̀, aa lɛdoũkɛ̀ ń kↄ̃o aa fɛlɛnnↄ. +Wà sakàaàgu wà bã̀nɛbↄ̀ɛ̀. Pↄsiadeɛ, a gyãeↄ dↄ́ɛ dↄ̃, a dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ wa ye wɛsiɛowa. Wa sakàaàgu, wi aà yãdao. +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ Leuũ ń a lakɛ̃na Simɛsaio ń ń gbɛ̃́ kĩni Dinadeↄ ń Afaasatadeↄ ń Taapɛlideↄ ń Afaasideↄ ń Ɛlɛkideↄ ń Babɛlideↄ ń Susade pↄ́ bↄ̀lɛ Elaũ bùsuuↄ +Kɛ́ Falisiↄ mà Yesu Saduseↄ fù, aa kↄ̃ kã̀aa. +Tó an wea làa, aaì ɛa gɛ̃ tíuɛ, zĩbeezĩ yã́ pↄ́ aalɛ yá ì midɛ. +Aa mɛ̀ ásu tɛ tã́aↄzi à zↄblenɛ́ à kúlɛnɛ́o. Ásu to Dii pↄ fɛ̃ á pↄkɛaↄ yã́i à ĩadawáo. +Saonapi i wɛ́tɛ gyã pↄ́ kú ade mɛwai. Tó gupi kã́ puakũ̀, mɛ́ a ɛ zuuua, gyã pↄ́ ì lińzin we, saona lí ade dilɛ gbãlɛa. +à wá kpá kpalau Lua a Mae gbàgbanaↄ ũ. Ɔ̃mɛ gawi ń gbãao vĩ gↄↄpii! Ãmi. +Yosia Gɛ̃amusu dikpɛkɛ̀ Diiɛ Yelusalɛũ, ↄ̃ wà Gɛ̃amusu saobↄↄ kòlokpakpa mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaidezĩ. +Aa ń diiↄ kàtɛu aa ń kpasa, asa pↄ́piↄá Lua no, pↄ́ pↄ́ gbɛ̃nazĩna kɛ̀ ń lío ń gbɛoↄnɛ. +Zabada Ɛflala ì, Ɛflala Ɔbɛdi ì, +A wèwà à mɛ̀: Málɛ a vĩ̀iↄ wɛɛlɛɛ. Tó n ń sãdãdãkĩi dↄ̃, omɛɛ. +Kɛ́ aa aà è, aa yã́ pↄ́ wa ònɛ́ nɛ́tɛ̃napi yã́ musu ò. +Kɛ́ à pↄblè, à gbãa è, ↄ̃ à gↄↄplakɛ̀ ń Yesude pↄ́ kú Damasiↄ. +Ɛ̀waasoe tɛaàzi, aà zwãa kuaaàla pↄeyesai. Kɛ́ wà aà kũ̀, +Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu ↄ̃ Ahia nɛ́ Baasa gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ. À zↄ̃̀lɛ kpalau Tiiza wɛ̃̀ baasↄo mɛ̀ndosaiɛ. +Aa gɛ̃nalɛlɛ aa kpákpakↄ̃a, aa mɛ, fɛlɛ wà ta wá gbɛ̃́ↄ kĩ́i, wà bàalɛ gbãamↄnɛdeↄ fɛ̃ndaɛ, wà ta wázĩa bùsuu. +Dii Nisĩna ma sɛ gɛ̀manↄ Dii ua bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú gukpɛ oi guu, ↄ̃ ma gbɛ̃ↄn baasↄoↄ è kálɛa we. Kíaeↄ kú ń guu, Azuu nɛ́ Yazania ń Benaia nɛ́ Pelatiao. +ↄ̃ Davidi gbɛ̀a Luawa à mɛ̀: Mà gɛ́ lɛ́lɛi Filitɛ̃ↄwa, ńyↄ̃ ń namɛɛ ma ↄzĩa? Dii wèwà à mɛ̀: Gɛ́, má ń nanɛ n ↄzĩ. +À á gã̀sĩ pↄ́ gↄ̃̀ dↄáziↄ zu, à á gbá pↄ́ gↄ̃̀ tèeeↄ sɛ́. +Gulɛsĩ pↄ́ wa bò tã́aↄnɛↄ bãdɛ, asa a dɛ Isailiↄ duuna ũɛ. Lɛↄ ń lá ṹadeↄ fɛlɛ da ń saokĩipiↄla, aai o gbɛsiↄnɛ aa lɛ́lɛ simá, aai o sĩ̀sĩↄnɛ aa kúńla. +A soplade a pↄ́ ɛ̀lɛ ĩ́anawa. Ɔ̃ lↄↄ gbãa bↄ̀ kpalabaa kĩ́i Lua kpɛ́u à mɛ̀: A lɛ́ kà. +Isailiↄ, à yã́ pↄ́ Dii lɛ́ oɛ́ ma. +Yudaↄ ↄzↄ̃̀ Alɛsãndazi aà yão, ↄ̃ bíla guu gbɛ̃eↄ lɛ́ lɛdↄdↄwà. Alɛsãndapi ↄkɛ̀nɛ́ aa nílɛ, a ye Yudaↄ mibↄ bíla wáa. +Kɛ́ kía na kía ń bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ zↄa mà, à gɛ̃̀ńzi blɛblekpɛu à mɛ̀: Adeↄ n dↄ̃ ń aafiao Záai! Ńsu to n làasoo n pↄ yao, ńsu ǹ n oa ↄ̃̀ↄkpao. +Bui pↄ́ liaaáziↄ gↄ̃ɛↄ ń ń nↄɛↄ ↄ̃ áliↄ ń vĩ zↄↄ ũ. Ampiↄ ↄ̃ áli ń lúlu zↄↄ ũ. +Kɛ́ gu dↄ̀ aa gↄ̃sↄ̃e è, aai dↄ̃o. Kɛ́ aa ísia sↄ̀ↄmiboa è a gↄ̃sↄ̃ daaĩa, ↄ̃ aa zɛ̀ò wà gɛ́ ń góo isaaa we, tó wa fↄ̃́. +Lɛ pↄ́ Davidi sì Diiɛ//Bɛ̃yãmɛɛ bui Kusi yã́ musu. +Ɔ̃ aa tↄkpà gupiɛ Bokiũ, ↄ̃ aa saò Diiwa we. +Ńsu wá maeↄ duuna wi wá musuo. Wɛ̃nadↄ̃wɛ̃ɛ kpakpa, asa wa busa dúuduuɛ. +Ɔ̃ saonkia fɛ̀lɛ zɛ̀ zã guu à Yesu là à mɛ̀: Ńyↄ̃ yãe zã́sioa? Yã́ pↄ́ wàlɛ dↄdↄmapiↄ dɛa ni? +Kɛ́ wà bĩ́ibò mɛ́ ma a bↄlɛ gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, wà bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ń lɛ̀sinaↄ ń Levii buiↄ dìlɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: À gwae! Gbɛ̃ↄn síiↄ̃ má è. Aa poloa, aalɛ bɛbɛ tɛ́pi guu, aai ĩamao. An gbɛ̃ↄn síiↄ̃de bↄ̀ lán Lua Nɛ́wa. +Dii a ma bↄ yãvãi guu píi, a ma suaba e ma gɛ kaò aà kpalau musu. Ɔ̃mɛ gawi vĩ gↄↄpii, ãmi. +Bee gbɛa Safana nɛ́ Aikaũ zɛ̀ ń Zelemiio, ↄ̃ wi aà kpámá aa aà dɛ̀ lↄo. +Asa ńyↄ̃ↄ zia vĩɛ, mɛ́ tãmaa a n nɛo. +Manase buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń plao ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (52.700). +Ma gbɛ̃́ yenzide, ńsu yãvãi dadao, sema yãmaa. Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãmaakɛ mɛ́ Lua pↄ́ ũ, gbɛ̃́ pↄ́ ì yãvãikɛ Lua dↄ̃o. +A dɛdɛkĩi gbápɛpɛkĩi soplaɛ, mɛ́ a bilandaa ku a lɛ́ kpɛle. Daminali gↄ̃inaↄ ku a lɛ́ gĩↄwa kpɛla ń kpɛleo. +ǹ mɛ ma Dii Lua ma mɛ̀, má fɛlɛ ń Sidↄ̃o saɛ, wi ma kpɛla aà yã́i. Tó ma yã́kpalɛkɛ̀aànↄ, mɛ́ ma tↄbↄ̀ aà yã́ musu, wi dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +À nɛì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ Mↄizi tↄkpàɛ̀ Geesoũ, à mɛ̀ bↄ̀mↄn a ũ dãↄ bùsuu la. +Má á gba sↄ̃̀ dafu, mí nisĩna dafu daágu. Má á sↄ̃ pↄ́ dɛ lán gbɛwa bↄɛ́, mí sↄ̃ pↄ́ dɛ báasi ũ daɛ́. +Íli á zàaĩn nɛsana sɛ̃́ia bo ń sãnɛo. Tó i boo, à a waa fĩ. À á nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ bo píi. +Ńyↄ̃ ka dↄdↄ ń wɛ́wa, ńyↄ̃ to aa kpɛkpa. +Ɔ̃ Yesu nɛ́ↄ sìsi à mɛ̀: À to nɛ́ↄ mↄ ma kĩ́i, ásu kpánɛ́o, asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ gbɛ̃́ bee taaↄ pↄ́ ũɛ. +ń Sufaũ buiↄ ń Ufaũ buiↄ. +Malaika pↄ́ má è zɛa ísia ń tↄↄlɛowapi a ↄplaa sɛ dↄ̀ musu, +À aà sↄ̃ blè ń yã́ dasi kálɛaɛo, à gãnàwà ń yã́ nana oaɛ̀o. +Yã́ pↄ́ Amↄzu nɛ́ Isaia è Yuda bùsu ń Yelusalɛũo musu Yuda kíaↄ Uzia ń Yotaũo ń Aazao ń Ezekiao gↄↄn kɛ +Ĩatɛ̃ a á lɛ́ fãanɛo, mↄvua a dↄwá gwã́o. +Mↄ soplade gↄↄ gɛ̃o ń plaode zĩ́, gópi dì gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wì mɛ Alalatawa. +Kɛ́ má ye mà aà yã́ pↄ́ aa mↄ̀oa ma, ma aà sɛ̀ ma gɛò an yã́kpalɛkɛnaↄ kĩ́i. +Dii Zĩgↄ̃de, gbɛ̃maa tàasikana, ni nↄ̀sɛ ń làasooo gwagwa. Tↄ símámɛɛ mà gwa, asa ma azĩa nànɛ n ↄzĩɛ. +Ni kpámá, aaì sɛ́lɛ, ni ↄ poonɛ́ ↄ̃ pↄmaaↄ ì ń kã́. +Ãsↄ̃anɛnzĩ kↄↄkↄↄ ĩatɛ̃ bilɛa ↄ̃ aa bↄ̀ gɛ̀ miapi kĩ́i. +Má n lɛ́ liaa, má kokoaↄ ka n gyaↄwai, mí bↄnnↄ ń n zĩgↄ̃ↄ píi ń n sↄ̃́ↄ ń n sↄ̃de pↄ́ an gↄ̃kɛbↄ paiↄ ń bíla pↄ́ sɛ̀ngbao nɛ́na ń a zↄ̃ↄo kũa, ampii aalɛ ń fɛ̃nda málɛↄ. +Zĩbeezĩ Dii Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi gãgã. +Má ònɛ́ an baade ↄkpa pↄbɛ̃ɛ pↄ́ an wɛ́ blèↄzi, aasu ńzĩa gbãlɛ Egipi tã́aↄ yã́ musuo. Mámɛ máa Dii an Lua ũ. +A daamala lán íwa za kↄↄ e oosi, à kũ̀aaa míↄmiↄ. +Ɛdↄũↄ kíaↄ bílikɛ, gili a gɛ̃ Mↄabu dↄaanaↄgu, Kanaa bùsudeↄ kúsu a kwɛ ḿpii. +Gbɛ̃́piↄ dↄaanaↄ lɛ́ ń sãsãɛ, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ńziↄ lɛ́ midɛ. +Túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń saaↄ ń a pↄkeleↄ píi. Pↄ́ pↄ́ Hulaũ pì kí Salomↄↄɛ Dii kpɛ́ pↄ́ ũↄ píi, a pì ń mↄgotɛ̃ pↄ́ wa yↄ̀ↄoɛ. +Kɛ́ gu dↄ̀ Yakↄbu su è Leaɛ, ↄ̃ a ò Labãɛ: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀mɛɛ màai? Lasɛli yã́i ↄ̃ ma zĩkɛ̀nɛo lò? Bↄ́yãi n ma kpánguakɛ̀i? +Kí ò saonkia Ilikiaɛ ń aà kwàasio ń Dii kpɛ́ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ, aa pↄ́ pↄ́ wa kɛ̀ Baaliɛ ń Asetaatio ń luabɛ pↄ́ↄ sɛ́lɛ bↄò Dii kpɛ́u. Ɔ̃ à gɛ̀ tɛsↄ̃̀wà Yelusalɛũ bĩ́i kpɛ Sedↄ̃ guzulɛ bugbɛu, ↄ̃ wà a túfu sɛ̀lɛ tàò Bɛtɛli. +Yudaↄ ń Simɛↄ buiↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ wà ń tↄ́ sìpiↄ kpàmá lↄ. +À yãò ↄ̃ kwaↄ kàńgu, kwasutɛ̃ↄ kà, aa lɛ́ vĩo. +Ɔ̃ Tela a nɛ́ Ablaũ ń a tↄũna Lↄtuo ń Ablaũ na Salaio sɛ̀ bↄ̀lɛńnↄ Ulu, Babiloni bùsuu, aalɛ gɛ́ Kanaa bùsuu. Kɛ́ aa kà Halana, aa zↄ̃̀lɛ we. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Ma pↄblea mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ pↄeãkɛa ũ e mà gɛ zĩ pↄ́ a dàmɛɛ midɛò. +Ma nɛ́, laaidↄ ma ↄ̃n��wa, swã́kpa ǹ ma wɛzɛ̃ yãma, +A yã́ mɛ́ tò gↄ̃ɛ ì go a de ń a daowa, ì na a nawa, +Gↄↄ pↄ́ nↄɛpi kà kibɛ bↄlɛ pↄ́ wì mɛ Sↄ̃́ Bↄlɛ guu, we wà aà kũ̀u wà aà dɛ̀. +gu líↄ sianɛo, gwã́ ìↄ puanɛ lán fãanɛwaɛ, asa gupua ń gusiao doũ nɛɛ. +Kɛ́ aa kãikũ̀ ń Yelusalɛũo, aa kà Bɛfaze ń Bɛtani pↄ́ kú Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛuo. Ɔ̃ Yesu a ìwaↄ gbɛ̃ↄn pla zĩ̀ +Kɛ́ á gbɛ̃e mɛ̀ a zɛmanↄ, mɛ́ gbɛ̃pãle mɛ̀ a zɛ ń Apolooo, á kú ń ázĩa dàaon weo lé? +À tà sĩ̀sĩ pↄ́ kú Alaba sɛ̃ saɛ gugbãntoo oi, ↄ̃ à pìla sɛ̃piu. +Aa lɛpusiali ã̀ mɛ̀n sↄo a lipɛlɛↄ ũ, ↄ̃ aa a kũbↄↄ pì. Aa fùa kù lípiↄwa ń vuao, aa a mↄ̀pↄ̃ↄↄ kpà ń vuao, ↄ̃ aa a zɛbↄↄ pì ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n sↄo. +má ɛa fɛlɛánↄ ń pↄfɛ̃aoɛ, mí á swã́gaga gɛ̃n sopla á duuna yã́i. +Lua a fↄ̃ to ɛ̀fãai píi liála, gↄↄpii pↄ́pii i mↄ́wá yã́pii guu e à lìála maakɛa píi guu. +Balaku pɛ̀lɛ Sisela zĩgↄ̃ↄ ń ń sↄ̃́goↄzi e Alose Goiũ. We à ń dɛdɛu ń fɛ̃ndao píi, baa gbɛ̃́ mɛ̀ndo i bↄo. +Ɔ̃ aa dàzɛu aa bɛ̀bɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, aa baonakpànɛ́, aa gyãeↄ gbã̀gbã gupiiu. +Zĩbeezĩ gↄ̃̀ↄ à sↄ̃̀ńzi à Lua sáaukpà, àlɛ nɛ́pi yão gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄ Yelusalɛũ boaiↄnɛ píi. +Tó gbɛ̃maa mikɛ̃̀ a maakɛawa, àlɛ duunakɛ, a yã́i a gai. A ga duuna pↄ́ a kɛ̀pi yã́iɛ. +Màade ìↄ e a ↄ̃nↄ dɛ yãwendↄ̃na gbɛ̃ↄn soplaↄla. +Zĩbeezĩ Isailiↄ Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ sɛa za Mimasa e Ayaloni. Aa kpàsa dúuduuɛ, +Ni to ma lɛzà ma nɛ́ↄ ń ma tↄũnaↄwao. N mìsaiyã kɛ̀. +Isailiↄ i dↄ̃ kɛ́ ma Dii ń Lua má kúńnↄ, mɛ́ ma gbɛ̃́ↄn ń ũ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Saonkia Yoiada ò zĩgↄ̃ badepiↄnɛ: À nↄɛpi sɛ bↄò bàasi, í gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ tɛaàziↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Ásu à aà dɛ Dii uao. +Ńsu mikpɛli n zↄ̀blenaɛo, wea kpakpa, asa ma gↄ̃ yeelɛaɛ. +À ɛ̀a gɛ̀ wabikɛi, ↄ̃ à yã́ doũpi ò lↄ. +Ɔ̃ Lua òɛ̀: Ńsu gɛ́ńnↄo. Ńsu savãionɛ́o, asa ma báaadàńguɛ. +Saona daazĩu sãsakao nↄ̀ↄ sɛ ǹ a fùukɛ kpaaũkpɛ ua, +Tó gbɛ̃́ tã́a pì a kɛ̀ dii ũ, a àikɛɛ̀o. +ní sãpi kòlokpa, ní a au sí ǹ lɛ saokĩiwa ǹ liai. +ↄ̃ à gɛ̀ kibɛ lakɛ̃na kpɛ́u, à gbãadeɛ beeↄ lè kálɛa we, lakɛ̃na Ɛlisama ń Semaia nɛ́ Delaiao ń Akaboo nɛ́ Ɛlenatão ń Safana nɛ́ Gemaliao ń Anania nɛ́ Zedekiao ń gbãade kĩniↄ píi. +Ɔ̃ wà ↄpɛ̀lɛwà wà aà kũ̀ gíũgiũ. +Ɔ̃ Yesu ń lá à mɛ̀: A yã́ beeↄ mi dↄ̃̀ sa píia? Aa wèwà aa mɛ̀: Ao! +gbɛ̃́ pↄ́ aaì yãdↄ gbɛ̃́wa, aaì baikpa yãnadeɛ yã́kpalɛkɛkĩi, aaì yãda yãesaidela ń ɛɛopiↄ. +Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, álɛ ma wɛɛlɛ pɛ̃ɛ pↄ́ á sò a kã yã́iɛ, i kɛ dabudabu pↄ́ á èↄ yã́i no. +Gbɛ̃eↄ dɛ lán pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ lɛ guuwaɛ. Aa Lua yãmà, +Ɔ̃ bíla òɛ̀: Ń tã́a vĩɛ. Dé mɛ́ lɛ́ n wɛi? +Beewa á ń dↄ̃ ń yãkɛawa. +À ↄ̃wã à aà tↄbↄ, à aà táasilɛ ń mↄↄnao ń gã̀ao. +Ɔ̃ wà aà dà ɛ pↄ́ wà a bala kɛ̀u, à gↄↄplakɛ̀ we. +Á Saulu bɛdeↄ, má kpala síwáɛ, mí tó Davidi gↄ̃ Isailiↄ ń Yudaↄ kía ũ za Dã e à gɛ pɛò Bɛɛsɛbawa. +Ɔ̃ Yakↄbu a ↄ pã̀kↄ̃a à ↄplaa nà Ɛflaiũ pↄ́ dɛ dãuna ũ miwa, à ↄzɛɛ nà Manase pↄ́ dɛ yoa ũ miwa. +I yã́ kolea wàaipa á sↄ̃ guu, i gbãamↄ gbɛ̃́ↄnɛ á bùsuu. +Dii Lua mɛ̀: Mámɛ má Alafa ń Omɛgao ũ. Ma Gbãapiide má kú yãa mɛ́ má kú tia mɛ́ málɛ mↄ́. +À kàzunaↄ kãaa Babɛlizi, sadepiↄ i bòokpa wà liai. A gbɛ̃e su bↄo. À fĩaboɛ̀ aà yãkɛawa, à kɛɛ̀ lá a kɛ̀nɛ́wa píi, asa à kuabìiaɛ, à bã̀nkũ̀ ma Isailiↄ Lua pↄ́ ma kua adoawaɛ. +Á dàa ń á yãkɛaↄ mɛ́ bee ìɛ́. Á ĩadaman we. A pãsĩ! Àlɛ ĩadawá e á sↄ̃u. +Ma n e n kúkĩi, ma n gbãa ń n gawio gwà. +Lua, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ n gbɛ̃kɛ guu, ma tàaeↄ midɛ n maa zↄ̃ↄ yã́i. +mí gbasa mà n sáaukpa, kɛ́ n fↄ̃ n zĩblè ń n ↄplaao yã́i. +Má tò aà ku kɛ́ aà ma gbãa e, ma tↄ́ i li dṹniaa píiɛ. +Ɔ̃ Dii ò Yozueeɛ: Ma wí pↄ́ Egipiↄ dàwá bↄ̀ɛ́ gbãn we. Ɔ̃ wì o gupiɛ Giligali e ń a gbão. +Ni ↄdidi bùsu pↄ́ n dii Kɛmↄsi kpàmawao lé? Màa wá ↄdidi bùsu pↄ́ Dii wá Lua kpàwáwa sↄ̃. +Ɔ̃ malaikapi òmɛɛ: Swa pↄ́ ń è káalua zↄ̃lɛmápiↄá buiↄ ń bílaↄ ń bùsu gbɛ̃́ↄ ń buiyãonaↄnɛ. +Kɛ́ aa gɛ̀, aa dɛ̀dɛ gusĩsĩdewa, ↄ̃ aa kà Ɛsikↄli guzulɛu aa gwàgwa. +Kɛ́ Ahabu yã́ pↄ́ Ɛlia kɛ̀ dàu a sìu Zezabɛliɛ píi, lá à tã́adepiↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao ḿpii, +Yã́pi kɛ̀ màa duuna pↄ́ Yeloboaũ kɛ̀ à Isailiↄ dà a kɛau, à Dii Isailiↄ Lua pↄ fɛ̀lɛoɛ̀ yã́iɛ. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ: Ázĩawa á mà lá ma yãòɛ́ za musu. +Aa swã́ vĩ, aali yãmao, an lɛ́ ĩ́ana vĩo. +Ɔ̃ Sikɛũ ò a maeɛ: Nɛnↄɛna bee wɛɛlɛmɛɛ mà sɛ́. +À gↄ̃̀ ma yã́ ũɛ. Ma azĩa wɛ̃ni dìlɛ aà pↄ́ gbɛu. Tó mi sunɛaànↄ aafiao, má gↄ̃ n tàaede ũɛ. +Á zɛ́ vĩ à ma gba zu ge sã kↄ̃̀ↄ ge a giana. Tó álɛ lɛ́gbã dↄoaɛ sↄ̃, má sío. +Amɛdata nɛ́ Amani, Agaga bui Yudaↄ píi wɛ̀lɛ vãi lɛkpàaĩńzi à ń dɛdɛ, ↄ̃ à gbɛ pↄ́ wì mɛ puliũ gbɛ̀a à e ń fu, i ń dɛdɛ. +Ńyↄ̃ nↄsi, ní nɛi gↄ̃ɛ ũ. Gɛ̃ suli táao nɛ́pi miwao, asa aↄ dɛ Lua gbɛ̃́ ũ za a igↄↄɛ. Ɔ̃mɛ a na Isailiↄ bↄa Filitɛ̃ↄ ↄzĩwa. +ↄ̃ à Dii sáaukpà gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ wáa à mɛ̀: Ɛ̀fãaide Dii wá dezi Isaili Lua za asĩnizĩ e gↄↄpii! +ↄ̃ à gɛ̀ a ò Yakↄbuɛ à mɛ̀: Má mà n mae lɛ́ yão n vĩ̀iɛ à mɛ̀, +mɛ́ wɛdↄa Luazipi fama vĩo, asa Lua a Nisĩna pìsi wá nↄ̀sɛu, ↄ̃ a tò wá dↄ̃̀ a yewázi. +Pↄkasapiↄ da n vĩ̀i Aalonaɛ ń aà nɛgↄ̃ɛↄ, ní nísikamá ǹ ń dazĩu. Ǹ ń dilɛ ńdoa, aaliↄ ma gbagba. +Ɔ̃ ãnabi Zelemii yã́pi ò Yudaↄ kí Zedekiaɛ píi Yelusalɛũ, +Aa òɛ̀: Ezekia mɛ̀ yã́ gì gbãɛ, wà wá dá taasiu, wà wá lele, wà widàdawá. Wa gↄ̃ lán nↄɛ pↄ́ a nɛ́ kà bↄa mɛ́ yɛ̃̀ɛɛ ku a fↄ̃ iowa. +Tiasa ma nɛ́ↄ, àↄ naawà àↄ gɛ́, kɛ́ gↄↄ pↄ́ à mↄ̀, wá sↄ̃ iↄ dilɛa. Wá gɛɛ a gↄ̃ kpá wá wɛ́i aà mↄgↄↄo. +Tó gbɛ̃́ kɛ̀sɛpɛ̀lɛ tɛyↄ̃wa, a na aà gbáwao lé? +Kɛata nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Amlaũ, Isaa, Hɛblↄ̃, Uziɛli. Kɛata kɛ̀ wɛ̃̀ basoolokwi ń àaↄ̃oɛ (133). +Tó gbɛ̃́ ye Luazi, Lua aà dↄ̃. +Bee gbɛa tↄ̃ↄɛ zòolo da wá zãnguo. Tó gbɛ̃́ ye bↄ la à gɛ́ á kĩ́i, a fↄ̃o, mɛ́ gbɛ̃e a fↄ̃ bↄ we à mↄ wá kĩ́io. +Tó ma mae ↄkã̀a mɛ́ à ma dↄ̃, a dilɛ málɛ a kɛ pↄ́ↄpↄↄɛ, i lɛkɛmɛɛ saolɛ gbɛu. +Gↄ̃ɛ pↄ́ gɛ̀ a baokpà ma maeɛ, à aà pↄ kɛ̀ɛ̀ na à mɛ̀, aà na nɛì gↄ̃ɛ ũ, ade gↄ̃ láaipↄ ũ. +Lua, tↄbↄ e à zↄ̃ma, to n gawi li dṹniaa píi. +Babɛlideↄ Sukobenↄ pì, Kutadeↄ Nɛɛgali pì, Amatadeↄ Asima pì, +Wà gbɛ̃́piↄ tↄ́ dàlau. Uabeleↄnɛ ḿpii. Aa kú ń gbɛ̃́ↄ saɛ Yelusalɛũɛ. +Tó álɛ yãnakpawà a gbadↄ̃sai, a á swã́gagaɛ. +Kɛ́ gu ye dↄi, Pↄlu awakpànɛ́ ḿpii aa pↄble à mɛ̀: A gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosain gbã a gↄ̃ looa pↄblesai. +Ápiↄ sↄ̃ a sĩana yãmà, a bao pↄ́ a á suabapi sì. Á naawà guu Lua a seela kɛ̀wá a Nisĩna pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ ũ. +Kɛ́ Mↄizi ń Aalonao gɛ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i, aa kɛ̀ lá Dii ònɛ́wa. Aalona a go sɛ pã̀lɛ Falaↄ̃ↄ ń a ìwaↄ aɛ, ↄ̃ à lì mlɛ̃ ũ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, bùsudeↄ ń vĩ ḿpii, aaiↄ kpɛlaa ma tↄbↄgↄↄ. +Ma nↄ̀sɛ líↄ daa doũo, wɛ́tɛ̃a miↄ ee lá gu lɛ́ dↄ. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ Nɛko mↄkàwà Libla, Amata bùsuu, kɛ́ asu àↄ dɛ kía ũ Yelusalɛũo yã́iYesu da ń aà da dãunao ń Kolopa na Maliamao ń Maliama Madelɛnio ku lí pↄ́ wà Yesu pàwà saɛ. +À mɛ: Lua wá Suabana, wá suaba! Wá bↄlɛ buiↄ guu, ní wá kãaa, wí n tↄ́ kã́fĩ, asa a kua adoa, wí ĩ́anadã ń n táasilɛao. +Isaili uabeleↄ ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ ń ń lakɛ̃na pↄ́ aaìↄ zĩkɛ kíaɛ yã́pii musuↄn kɛ: Zĩgↄ̃ gãliↄ ìↄ kↄ̃ lɛũkpakɛ mↄ ń mↄoɛ e wɛ̃ gɛ́ bↄlɛi, gãlipiↄ baade zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo mɛ̀ndosaiɛ (24.000). +Ia gↄ̃u zãu maa dɛ kua kpɛ́u sãnu ń nↄ sòledeola. +Kási aa náai vĩ ń deziↄ Luaɛo, aa gbãsĩkɛ̀ ń bùsupi gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń mìdɛnɛ́ↄ tã́aↄɛ. +Lá sɛ́ yã́ pↄ́ má ònɛ Isailiↄ ń Yudaↄ ń buipãleↄ yã́ musu za gↄↄ pↄ́ ma na yãoanɛwa Yosia gↄↄ e gbã kɛ̃́u píi. +Aa asana tã̀, kɛ́ wàli dↄ saoulapia ń saoula pↄ́lɛ doũpio ń bataɛao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Bↄ́ gbɛ̃́ ì e isima pↄ́ a ga kpà dṹniau ń dɛ̃ɛ pↄ́ a kào píi yã́ musui? +À bĩ́ibↄlɛↄ wɛ̃wɛ̃, à gbà ziↄ wɛ̃wɛ̃, í tó Kía gawide gɛ̃. +Ásu kɛ̃wà à tɛ tã́aↄzio. Aa ài vĩo, aa fↄ̃ gbɛ̃́ bↄo, asa pↄpãↄnɛ. +Zɛmaasɛnapiↄ lɛ́ gↄ̃ ń aafiao, aa kã́mabo ń wúlɛkĩiↄwa miau. +À yã́pi ònɛ́ wásawasaɛ, ↄ̃ Piɛɛ gɛ̀aànↄ gusaɛ, àlɛ gíɛ̀. +Dibↄ̃deↄ à á kúkĩi gawide to we, í pila zↄ̃lɛ bùsuu. Asa Mↄabuↄ kàalɛnaↄ lɛ́ mↄ́ lɛ́lɛiwá, aa á wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ gbooɛ. +I la gwã́a, zia kↄↄ tó a ye n boɛ, a maaɛ, aà n bo. Ãma tó i weio, má sì ń Diio má n bo. I la e gu dↄ. +Dↄ n gbɛ̃́ↄgu aali misiilɛ gbãadeↄnɛ ń ikodeↄ, aa ń yãma, aaↄ kú ń maakɛa píi sↄuo. +Tó ma lɛzù Luazi, ma ibɛɛↄ kpɛkpa, míↄ dↄ̃ kɛ́ à yãsìmanↄ. +Tó i sùuukɛ ń gbɛ̃́ↄo, á Mae pↄ́ kú musu a sùuukɛánↄ ń á tàaeↄ sↄ̃o. +Lá á Taboo dↄ̃ gbɛ̀sĩsĩ ũ, mɛ́ á Kaamɛli dↄ̃ ísia saɛ, ń ma kuao, màa á ibɛɛ mↄa sea vĩo. Ma Kía pↄ́ ma tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Tó vĩ̀i ń dãunao ku gudoũ, mɛ́ an gbɛ̃́ mɛ̀ndo gà nɛ́sai, aà gyaa su gɛ́ zãkɛi gupãleio. Aà zã́ vĩ̀i ge dãuna mɛ́ a aà sɛ nↄ ũ, i aà dauakɛ. +Ɔ̃ Saulu a zãsìwà: Tó wálɛ gɛ́, bↄ́ wá gɛ́oɛ̀i? Blɛ i gↄ̃ wá bↄ̀ↄu lↄo. Wá pↄe vĩ wà Lua gbɛ̃́pi gbao. Ge bↄ́ wá vĩi? +Àlɛ lɛzu musudeↄ ń zĩ́lɛdeↄzi, kɛ́ à e yã́kpalɛkɛ ń a gbɛ̃́ↄ. +Kɛ́ wà kà ń Abinɛɛo Hɛblↄ̃ wɛ̃́lɛ bↄlɛu, ↄ̃ Yoabu aà sìsi lándↄ̃ a ye bũnuboaànↄwa, ↄ̃ à aà zↄ̃̀ a gbɛɛu a dɛ̀. Aà dãuna dɛa tↄ ↄ̃ a sìwà. +Ɔ̃ nↄɛↄ mɛ̀: Kɛ́ wálɛ tulaletikatɛa luabɛ nↄɛ kíapiɛ, wálɛ ítↄ̃lɛwà, wálɛ kàa kɛɛ̀ lá aà taawa, wá kɛ̀ wá zã́ↄ lɛ́ sai nɛe? +Wegↄ̃ↄ Dii malaikae aà lɛ nɛ̀, kɛ́ i zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ Luaɛo yã́i, ↄ̃ aà mɛ kↄ̀ↄkà à gà. +Ɔ̃ Pↄlu gɛ̃̀ lousisikpɛu lá ìↄ kɛwa, à waasokɛ̀nɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau musu kã́mabogↄↄ là àaↄ̃. +Ma mɛ̀ má dↄ̃ an nↄɛↄ ń ń nɛ́ↄ ń ń pↄtuoↄ dasi, aamɛ aa gↄ̃ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ má kpàmáↄ guu. +Ì dṹnia gwa ↄ̃ dṹnia ì lua, ì ↄkã gbɛ̀sĩsĩↄwa ↄ̃ súɛlɛ ì bↄ. +Tó á gbɛ̃do, gↄ̃ɛ ge nↄɛ, lɛ́ pↄkasa ń blɛo wɛ̃nakɛ, +Àizɛɛ pↄ́ Lua sì wá maewa gↄ̃̀ wá pↄ́ ũ píiɛ ń wá nɛ́ↄ. Yã́ pↄ́ Lua ònɛ kɛ píi sa. +Ma nɛ́ↄ, wásu wàↄ yekↄ̃i ń lɛ́òo. Wàↄ yekↄ̃i sĩana ń yãkɛao. +Blɛblezĩ ↄ̃ à a zĩkɛna zĩ̀ oi gbɛ̃́ pↄ́ à ń gbɛaↄnɛ aa mↄ́, wa làa sa. +Kɛ́ ĩatɛ̃ lɛ́ gɛ̃ kpɛ́u, i zↄ̃ↄ dà Ablaũla, ↄ̃ gusia zↄ̃ↄ pↄ́ tò vĩa aà kũ̀ kùaàla. +I kɛ mámɛ málɛ kɛo, duuna pↄ́ kú ma guuɛ. +Tó gↄ̃ɛ nↄsɛ̀ mɛ́ à wùlɛò, ↄ̃ à gbàsa yeio, +Má tó tɛ́ fɛlɛ ń bùsu Temaniwa, i kũ a mɛɛwia Bↄzɛla kpɛ́ gbãaↄwa. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, tó i Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mɛbaasi só a aà au mìo, áↄ wɛ̃ni vĩo. +Aà sáa kú dṹnia guuo, ma pↄkɛaↄ guu ↄ̃mɛ vĩa vĩo. +ń ĩa pↄ́ wa dàao ń taasi pↄ́ má kɛ̀o. Ń yã́ pↄ́ ma le Antiↄsi ń Ikↄniuo ń Lisitao dↄ̃ ń ĩa zↄ̃ↄ daaa pↄ́ má fↄ̃̀o. Dii ma bↄ apii guu. +Gↄↄ pↄ́ Ɛlikana saò, ì a nↄ̀ↄ kpa a na Peninawa ń a nɛgↄ̃ɛↄ ń a nɛnↄɛↄ píi, +Baa tó ma lɛ́na nao, má dↄ̃a vĩ. Wá ↄ̀lↄɛ́ ápii wásawasa yã́pii musu. +e ma gɛ gɛ̃ò Lua kúkĩi, ↄ̃ ma wɛ́ gbàsa kɛ̃̀ an láaa yã́ musu. +Yedutu nɛgↄ̃ɛↄ sooloɛ: Gedalia, Zeli, Yesaia, Simɛi, Asabia ń Matitiao. An mae Yedutu mɛ́ ìↄ wɛ́tɛńzi, ↄ̃ ìↄ ãnabikɛkɛ ń mↄↄnlɛao, ìↄ Dii sáau kpa àↄ aà táasilɛò. +Lua lɛgbɛ̃̀ Ablahaũɛ ń aà buiↄ à mɛ̀ dṹnia a gↄ̃ ń pↄ́ ũ. I kɛ aà ikoyã kũa yã́i no, kɛ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ a kɛ̀ yã́iɛ. +Bee gbɛa kɛ́ Isailiↄ fã̀aa Silo, an baade tà a bùsuu a gbɛ̃́ↄ kĩ́iɛ. +Wá yãvãiↄ làasoo wá kṹ gbãa, ↄ̃ n wá tàaeↄ kɛ̃̀wá. +Kɛ́ gↄ̃ɛpi è á fↄ̃ aà nɛo, à aà lɛ̀ a gelewa, ↄ̃ aà gele bↄ̀ↄũ dɛ̃ɛkaapi guu. +Ma Gbãapiide, ńyↄ̃ ma tàae e ǹ ma gba laaia? Luabɛ̃ɛbona, yã́zãsia sa. +Kási lá wàlɛ ĩadamá lɛ́u, màa aaìↄ kã́fĩ, aaìↄ ligua, ↄ̃ gili gɛ̃̀ Egipiↄgu ń yã́i. +Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ gɛↄmidↄkĩi oi nↄɛ kía a fɛlɛ yãda gbãgbɛ̃ↄlaɛ. Asa nↄɛpi bↄ̀ za tↄↄlɛ lɛ́wa,Máↄ yã́gagańnↄ láasaio, ma pↄ aↄ paańzi gↄↄpiio. Tó màaɛ, ma pↄkɛaↄ yɛ̃̀ɛɛ a láa, an ĩ́an wɛ̃nide pↄ́ bↄ̀ ma kĩ́i a gɛ̃zɛa. +Aà zĩa yíaa ài aↄ dɛ Dii pↄ́ ũɛ. Wa àipi dilɛo, wa ulɛo, aↄ dɛ Dii sìsinaↄ pↄ́ ũɛ, kɛ́ aa e pↄble maamaa, aai pↄkasa ↄdeↄ lú. +Zela, Ɛlɛfi, Yebusiↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Yelusalɛũ, Gibɛa ń Kiliao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ gɛ̃o mɛ̀ndosai, an baade ń a bualoũↄ. Kpaalɛ pↄ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄn we. +Gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ vĩ ↄ̃ Lua a ɛa kã́fĩɛ̀. Gbɛ̃́ pↄ́ pↄe vĩo, baa a yↄↄna pↄ́ a vĩ Lua a siwàɛ. +Dii yãò Davidi guena Gadaɛ à mɛ̀ +Pↄlu dↄ̃ kɛ́ gbãadepiↄ gbɛ̃eↄá Saduseↄnɛ, an gbɛ̃eↄ sↄ̃ Falisiↄnɛ, ↄ̃ a ònɛ́ gbã́ugbãu: Ma gbɛ̃́ↄ, Falisin ma ũ, Falisiↄ nɛ́n ma ũ. Gɛↄ vua yã́ pↄ́ ma wɛ́ dↄi yã́i ↄ̃ álɛ yã́kpalɛkɛmanↄ. +Màa lↄ saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ lɛ́ aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ aa mɛ̀: À gbɛ̃pãleↄ suabà, ãma a fↄ̃ à azĩa suabao. +Yuda buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃kwi ń sooloo ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (76.500). +Gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩↄ dɛ tueↄ kúkĩi ũ, gbɛtↄↄↄ dɛ ɛ̃́nuiuinaↄ ulɛkĩi ũ. +Gwãasĩna bee lↄ aa vɛ̃ɛ kàkaɛ̀, ↄ̃ BãaBíla wiilɛ̀ à mɛ̀: Luae mɛ́ lɛ́ yão, i kɛ gbɛ̃nazĩna no. +Àleluya! Má Dii sáaukpa ń nↄ̀sɛmɛndoo ń gbɛ̃maaↄ sãnu balu guu Aà da tↄ́n Mɛsulɛmɛ, Aluzu nɛ́, Yↄteba gbɛ̃́ɛ. +Asa wá fↄ̃ gí yã́ pↄ́ wá mà mɛ́ wá è oio. +Ma Dii ma mɛ̀, gbɛ̃e a e ulɛ guei mà gí aà eia? Mi musu ń zĩ́lɛo pao lé? Ma Dii mámɛ má ò. +Bee gbɛa Pilati sosaↄ gɛ̃̀ ń Yesuo bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi bɛ, ↄ̃ an gãli píi lìaaàzi. +Mↄizi ń bòokpakĩiↄ tↄ́ kà láu lá Dii òɛwa. Ɔ̃n kɛ +Wɛ̃́lɛpiↄá wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄnɛ píi. Wɛ̃́lɛpiↄ bĩ́i lɛsĩ, wì a bↄlɛↄ tata wà gbã́a dauɛ. Wa zↄ̃ɛwiaↄ sì dasidasi lↄ. +Ì pↄ́ gboo, wìli fↄ̃ kɛ̀kɛo, ì zɛtańlɛ, wìli fↄ̃ wɛ̃̀o. +Ń ń zikũakɛo aaↄ nɛiɛ, an lá aↄ nísi bↄɛ si plɛ̀plɛ. +Ɔ̃ Dii wèwà à mɛ̀: Má gɛ́ánↄ mazĩa, mí tó à kã́mabo. +Levii buiↄ ń Yudaↄ kɛ̀ lá saonkia Yoiada ònɛ́wa. An baade ń a gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ kã́maboↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ mↄ́ ń lɛũkpakɛiↄ píi, asa Yoiada ì ń gãlie gbaɛo. +Ma zĩ gbãa kɛ̀ ń wãwão, ma itɛ̃kɛ̀ a gɛ̃na lɛ́ vĩo, nↄana ń imio ma dɛdɛ, ma lɛyè a gɛ̃na lɛ́ vĩo, má kú bṹu ĩ́andɛa guu. +wíↄ dɛ lán bui kĩniↄwa sↄ̃. Wá kía líↄ yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ, ili dↄaawɛ̃ɛ zĩ guu. +Bee gbɛa kɛ́ Amↄniↄ kí Naasa gà, ↄ̃ aà nɛ́ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Kɛ́ aa yã́pi mà, aa Lua sáaukpà. Ɔ̃ aa òɛ̀: Yã́pi gwa, wá gbɛ̃́. Yudaↄ Yesu náaikɛ̀ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ũmaũma, mɛ́ ampii aaì kã́asikɛ Mↄizi ikoyãwa. +À gɛ Dii lamɛɛ ń Yudaↄ píi lá pↄ́ wa bↄwàɛ bee yã́ musu. Dii pↄpaawázi à kɛ̀ zài, asa wá deziↄ i wá yã́ pↄ́ kú láɛ bee guu ma aa zĩkɛ̀wào. +À maa tↄ̃́, í kɛkɛ gbɛ̃kɛ ũ. À kpase kɛ̃ wásawasa, asa Dii kĩ́i wɛɛlɛa gↄↄ kàɛ, e aàↄ mↄ ɛ̀fãaiↄ pisiiwá. +A dìdikↄ̃a àaↄ̃, kpɛ́nɛ pↄ́ kú zĩ́lɛↄ yàasa gã̀sĩsuu sↄ́sↄo, pↄ́ pↄ́ kú guoↄ soolosoolo, pↄ́ pↄ́ kú musuↄ soplapla. Dii kpɛ́ gbɛ pↄ́ kú musuↄ yàasa kɛ̃̀sã zĩ́lɛpↄi, kɛ́ wà e kpɛapi zaↄ didiwà kpɛ́pi gĩfↄ̃sai yã́i. +Ma! Má mↄ́ lán kpã́iwaɛ. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ itɛ̃kɛ mɛ́ a a pↄkasaↄ daa, kɛ́ asu bↄ bṹu wà aà puizi eo yã́i ũ. +Gbɛ̃maa ì a gbɛ̃na dazɛwa, gbɛ̃vãiↄ yãkɛa ì ń sã́sã. +À Dii gbagbakĩi kɛ̀kɛ, ↄ̃ à saòwà ń lɛ́gbã fĩabobↄↄ ń sáaukpasaↄ. A ò Yudaↄnɛ aa zↄble Dii Isailiↄ Luaɛ. +Ɔ̃ Yoiada lɛdoũkɛ̀ ń Diio, kɛ́ aàpi ń kío ń gbɛ̃́piio e aaↄ dɛ Dii gbɛ̃́ↄ ũ yã́i +Ma, n lɛ́na a naalɛ, ńyↄ̃ fↄ̃ yãoo e yã́pi gɛ kɛò, kɛ́ ni ma yã́ pↄ́ a kɛ a gↄↄwa sio yã́i. +À gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aɛ a vĩ̀i Esauwa Sei bùsu pↄ́ wì mɛ lↄ Ɛdↄũ bùsuu. +ado lɛ́la, ado lɛ́le. À malaikapiↄ pì zɛawà gↄ̃̀ↄɛ kpɛla ń kpɛleo. +Ń náai vĩ wɛ̃ ń wɛ̃o, n dṹnia kàlɛ, ↄ̃ a ku. +Á gɛↄ i gↄ̃ bãↄ ń wàiↄ pↄblea ũ, gbɛ̃e a ń yáo. +Gↄↄ bee ↄ̃ wɛ́pungu pↄ́ málɛ e wèea. Kɛ́ ma gugwà, yã́ pↄ́ má è i guupi na. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì pↄ̀ↄbↄzã kɛ aa ńzĩa kaalɛↄn wá ũo. Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Lua náaikɛ aa àizãna eↄn wá ũ. +Ma wɛ́ dↄ gbɛ̀sĩsĩↄ kĩ́i oi, gu pↄ́ ma dↄnlɛ ì bↄu. +Á buipãleↄ i Lua yãma yãao. Tiasa Lua sùuukɛ̀ánↄ kɛ́ Isailiↄ i aà yãmao yã́i. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wà mɛɛwia kálɛ wà kpɛdidiakↄ̃a bo, a misona zↄ̃ luabɛwa. Wà wázĩa tↄbↄ, kɛ́ wásu gↄ̃ gbándodo dṹnia guuo yã́i. +A òmɛɛ a zↄ̀blenan ma ũ, Isaili pↄ́ á tↄbↄ a musu. +Gbɛ̃nazĩn pãá gbɛ̃vãiɛ, ìↄ bɛbɛ ń ɛɛo dↄ a lɛ́u. +Tã́ae muaannↄo, Dii, gbɛ̃e lí fↄ̃ n kɛa kɛ̀o. +Taaside wɛ̃naden ma ũ, Lua, kɛ kpakpa. Ḿmɛ ń ma Dↄnlɛde ũ, ḿmɛ ń ma Mìsina ũ, Dii, ńsu gɛ̃gɛ̃o. +Lá Yonasi kɛ̀ kpↄ̀ gbɛ̃̀nɛ gbɛɛ guu fãanɛ ń gwãasĩnao e gↄↄ àaↄ̃, màa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a kɛ tɛ̃́ɛnau fãanɛ ń gwãasĩnao e gↄↄ àaↄ̃. +Mↄizi ń Aalonao kɛ̃̀ bílawa, aa gɛ̀ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ aa wùlɛ ń gbɛɛu, ↄ̃ Dii gawi bↄ̀má. +Ɔ̃ tã́a ònɛ́: Má Yesu dↄ̃ mɛ́ ma Pↄlu bao mà. Ápiↄ sↄ̃, dén á ũi? +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diizi ń taasikɛau, ↄ̃ à ń bↄ́ ń wɛ́tɛ̃api guu. +Aa lìlɛ we, aa gɛ̀ Levii bui ɛ̀waasopi lè Mika bɛ, ↄ̃ aa aà aafia gbɛ̀a. +Ì wá nↄ̀sɛ níniwɛ̃ɛ wá ĩadama píi guu, kɛ́ wà e gbɛ̃́ pↄ́ kú baa ĩadama kpeletaa guuↄ nↄ̀sɛ níninɛ́ sↄ̃ ń nↄ̀sɛ nínibↄ pↄ́ Lua wá nↄ̀sɛ nìniowɛ̃ɛo. +Balaaũ yã́ pↄ́ á è ò lↄ à mɛ̀: Wàlɛ kↄ̃ kãaa gugbãntoo oi, +i zĩ dada ń gbɛ̃́ pↄ́ aa Kanaa zĩ dↄ̃ yãapiↄnɛ. Buipiↄn kɛ +A yã́i má ãnabiↄ ń ↄ̃nↄnaↄ ń yãdanɛdeↄ zĩwá, í ń gbɛ̃eↄ dɛdɛ, í ń gbɛ̃eↄ páliwa, í ń gbɛ̃eↄ gbɛ̃ ń flàalao á lousisikpɛↄ guu, í ń yá wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo. +Kási an nama lɛ́ bↄ ń kĩ́io. A yã́i mi gbɛ̃vãiↄ lɛdama bee sio. +Dii ì bↄ̀mↄↄ gwa, ì ↄda gyaaↄ ń tonɛↄwa, ↄ̃ ì zɛ́ kaaũ gbɛ̃vãiↄnɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀ wà Yosɛfu kũ wà dakpɛu, gu pↄ́ kía dakpɛunaↄ kálɛu, ↄ̃ à gↄↄplakɛ̀ we. +Ńsu nↄɛ dã̀akpa ń a nɛ́o an pla ḿpiio. Ńsu ǹ aà tↄũna dã̀akpao. Aà daɛ fɛ̃̀ɛɛɛ. Dàa vãiɛ. +Kua ĩadama guu bɛdau, kɛ́ à wɛsɛ̀ musu, ↄ̃ à Ablahaũ è kãaa, Lazaa ku aà saɛ. +Bui pↄ́ dɛ Isaili ũoↄ: Itiↄ, Amↄleↄ, Pɛliziↄ, Iviↄ ń Yebusi kↄ̃naↄ píi, +Ɔ̃ saonkia fɛ̀lɛ zɛ̀ a ò Yesuɛ: Yã́ pↄ́ wàlɛ dↄdↄmapi dɛa ni? Ńyↄ̃ yãe zã́sioa? +À mɛ̀ á Kanaa bùsu kpámá, aↄ dɛ pↄ́ pↄ́ aa sɛ kpaalɛ guu ũ. +Ɔ̃ Yonatãa mɛ̀: Tↄ̀ↄ, wà gɛ́má wà wázĩa mↄnɛ́. +Balaki kɛ̀ lá a òɛwa, à saòmá ń gáaepiↄ ń sãsapiↄ. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń baswaaↄ̃ ń plao (962), ↄ̃ à gà. +Á yã́ na, à lili à ma gwa. Ma wɛ́ aↄ pɛ á wɛ́u, míↄ ɛɛtoɛ́a? +yã́ĩi ń gbɛ̃́kaao mɛ́ ń lɛ́ pà. +Kpɛaↄ ń suunaↄ ń bilandaao fɛnɛnti vĩ à lìai, a bàasi oi lɛ́ yaasaũ, a guu oi tuuuũ. A suunaↄ daminali gↄ̃inaↄ vĩ. +Zɛ ń Diio, ǹ aà náaikɛ, i yã́ɛ beeↄ kɛnɛ +Zĩbeezĩ Dii a to Isailiↄ vlãpa, aↄ maa mɛ́ aↄ gawi vĩ. An bùsu pↄ́ↄ aↄ zↄ̃ↄ, a Isaili kↄ̃naↄ ka bɛɛɛ ń gawiowa. +Gbã́o zòolo malaikapi mɛ́ ń kía ũ. Ń Ɛbɛlu yã́o aà tↄ́n Abadↄ̃. Ń Gɛlɛki yã́o sↄ̃ Apↄliↄ̃. +Ńsu duunkɛnaↄ gwea nidɛo, ǹyↄ̃ Dii vĩa vĩ gↄↄpii. +Levii bui saona pↄ́ aa dɛ Zadoki bui ũↄ mɛ́ aa sↄ̃mazi ma gbagbai. Gáaena kpámá duun awakpabↄ ũ, +À yão ń tↄↄlɛo, i ↄ̃nↄ daɛ́, à to kpↄↄ sɛ́lɛ siuɛ́. +Àliↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ oa e gↄↄ sopla, a gↄↄ sopladepi zĩ́ í kↄ̃ kãaamɛɛ. Ásuli zĩ gbãae kɛ zĩbeezĩo. +N zↄ̀blena Yoabu kɛ̀ màa, kɛ́ à e yã́ pↄ́ daa líwa tiaɛ bee kɛkɛ yã́iɛ. Ma dii, ń ↄ̃nↄ lán Lua malaikaewaɛ, ń yã́ pↄ́ kɛ̀ dṹniau dↄ̃ píi. +We à saokĩi bòu à Dii sìsiu. Ɔ̃ à bòokpà we, aà zĩkɛnaↄ lɛ́ lↄ̀ↄ yↄ̃́. +Asa lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀pi dɛ á pↄ́ ũɛ ń á nɛ́ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú zã̀ↄ, gbɛ̃́ pↄ́ Dii wá Lua a ń sɛ́piↄ píi. +Wà gbɛ̃́ pↄ́ i lɛye zĩbeezĩo bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +To bãpi gɛ̃zɛa, ní aà nɛ́ↄ sɛ́lɛ, kɛ́ n kua e àↄ na, ní wɛ̃ni kɛ. +Ɔ̃ Buzu gbɛ̃́ Balakɛli nɛ́ Ɛlihu, Laũ bui pↄ pà. Aà pↄ pà Yobuzi, asa à yãnakpà azĩawaɛ, i kɛ Lua no. +mɛ́ gↄ̃ plaadepi yeaàzio, tó à gínzila kɛ̃̀ a kpàwà à aà yàò sↄ̃, ge gↄ̃ plaade pↄ́ aà sɛ̀pi gàn lò, +Saona Aalona bui pↄ́ sãae vĩ suli sↄ̃mazi à sa pↄ́ wì a pↄ́ nísikatɛu à tɛ́kũ oao. Sãadeɛ, asuli sↄ̃mazi blɛ kpáiao. +Zĩnaↄ wã̀ gɛ̀ màa yã́ pↄ́ kí dìlɛpi yã́i, ↄ̃ wà a kpàwakɛ̀ Susa mɛɛwiau. Kí ń Amanio zↄ̃̀lɛ lɛ́ imi. Susadeↄ sↄ̃ aa bílikɛ̀ yã́piwa. +Gbɛ̃́ↄ ì kpɛ́ gboo gusiai, aaì ńzĩa sↄlↄ kpɛ́u fãanɛ, aa gupua dↄ̃o. +Mi wabikɛwà, kɛ́ n kuawanↄ Yesu zɛ́u a to n wɛ́ kɛ̃́ báaa pↄ́ wá vĩ píi naa Kilisiwa guu. +Aa wɛ̃nalɛ si n yã́ musu aa mɛnɛ: Wɛ̃́lɛ tↄde pↄ́ ígbɛ̃ↄ kuu, n kaalɛɛ fá! Mpi ń n gbɛ̃́ↄ gbãa vĩ yãa ísiaa, ń tò vĩa ísialɛdeↄ kũ̀ ḿpii. +ni pↄkasa kɛ ń n sãↄ kã́o, ni bú lú ń n blè ↄ̃ao, +O Levii buiↄnɛ: Tó a ma gba a maa, a kĩni iↄ dɛɛ́ lán pↄgbɛ̃zɛ ń vɛ̃ɛfɛ̃kĩio pↄ́wa. +Tó gbɛ̃́ a vĩ̀i ge a dãuna nↄ sɛ̀, wíyãɛ. À a vĩ̀i ge a dãuna kpɛbↄ̀ɛ. Aa gↄ̃ fĩiɛ. +Màa á kɛ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ zã̀ánↄ maamaaↄ, i kɛ bui pↄ́ kú kãiɛ beeↄ wɛ̃́lɛↄ no. +Yosafa kùlɛ à mipɛ̀lɛ, ↄ̃ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi kùlɛ Diiɛ aa wùlɛ ń gbɛɛu. +Isailiↄ wɛ̃́lɛpiↄ pↄ́ↄ nàaa ń pↄ́ ũ ń ń pↄtuoↄ, aa tàò. Aa ń gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao píi e aa ń míↄnzↄ̃, aai gbɛ̃e to bɛ̃́ɛo. +Málɛ lɛdama, vua baasaa lu ma kĩ́i, ní kɛ ↄde ũ. Pↄkasa pua lu ǹ da, ní n puizi ulɛ ǹ bↄ wíu. Wɛ́ ɛsɛ lu ǹ ka n wɛ́u, ní gue. +Tó wàlɛ ↄ̃zↄ̃ zĩ̀zↄↄwa dṹnia guu guei, +Kɛ́ ìwa gbɛ̃ↄn kwi kĩniↄ yã́pi mà, an pↄ pà Zaaki ń Zãaozi. +Yesu mɛ̀: Fãanɛ do lɛɛlu kuɛpla nolo? Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bɛbɛ fãanɛ lí gɛ̃mbↄlɛo, kɛ́ àlɛ gue dṹniaɛ bee gupua yã́i. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa ye yãlalawà yãaↄ bↄ̀zã gↄ̃̀ↄ. Kɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄpi dↄ̃̀ Pↄluá Loma gbɛ̃́ɛ, vĩa aà kũ̀, kɛ́ a tò wà mↄkàwà yã́i. +Asa gↄↄ sopla gbɛa má tó lou ma tↄↄlɛ e gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao, kɛ́ mà pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ má kɛ̀ↄ waa tↄↄlɛwa píi. +Wà gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ nào, ↄ̃ wà gbɛ̃́ pↄ́ kà zĩkaapiↄ tↄ́ dàlau dodo baade iawa daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. Isailiↄ, á baade tá a bɛ! Davidi bui, laaidↄ nzĩa bɛwa! Ɔ̃ Isailipiↄ tà ń bɛ. +Saona gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ aa kuu kũapiↄ dↄaaa Dii kpagoloɛ, aalɛ pɛ́. Zĩgↄ̃ↄ dↄaaanɛ́, dasi tɛ́ kpagolopi kpɛ, mɛ́ kuuↄ ↄ́ dↄ. +Yesu ɛ̀a lɛ́ yãdadanɛ́ Lua ua, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ là à mɛ̀: Bↄ́yãi Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ì o Mɛsiiá Davidi buiɛi? +Ɔ̃ Daniɛli òɛ̀: Ǹyↄ̃ n gbaↄ kũa, ní asea kɛ gbɛ̃pãleɛ. Ń beeo má wɛ̃̀sãpi kyokɛnɛ kí, mí a bↄↄlɛkɛnɛ. +Kua yã́zɛde zɛ́u wɛ̃ni vĩ, zɛ́pi sɛa lí ń kpá gaio. +Ni idagua e bugbaanaↄ pa, ni guↄ foofↄ̃ ń louo, ni báaada pↄ́ pↄ́ bↄ̀lɛu. +Aali bòokpa ge aa fɛlɛ bòou Dii lɛ́ saio. Aaìↄ Dii yãma lá a dà Mↄiziɛ a ònɛ́waɛ. +Abia gɛ̀ zĩlau ń zĩgↄ̃ na maaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa pla (400.000). Ɔ̃ Yeloboaũ bↄ̀ zĩↄpòoaàzi ń gↄ̃sa gbãaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa síiↄ̃ (800.000). +À mɛ̀: To mà ga ń Filitɛ̃ↄ! À kulu kù, ↄ̃ à ↄpɛ̀wà ń gbãao, ↄ̃ kpɛ́pi kwɛ̀ kà Filitɛ̃ kíaↄla ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ Sãusↄ̃ↄ ń dɛdɛ a gagↄↄↄ dasi dɛ gbɛ̃́ pↄ́ à ń dɛdɛ a bɛ̃́ɛzĩↄla. +Yesuá Lua bàakuawanↄ kↄ́ↄɛ. Lá Lua bàakuawanↄpi gbia dɛ aà bàa kua ń gbɛ̃́ↄ káaua, zĩ pↄ́ wa dàɛ̀ gbia dɛ saonkiapiↄ pↄ́a. Lua bàakuawanↄpi lɛgbɛ̃a dɛ a zia lↄ. +Pↄ́ pↄ́ Lua kɛ̀ píi maaɛ. Wásu a kee tɛ̃boo, wà ble ń aà sáaukpaao, +Davidi wɛ́tɛ̃a è maamaaɛ, asa wàlɛ mɛ wà aà pápa ń gbɛo wà dɛɛ. Gbɛ̃́pii nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà an nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ yã́ musu. Davidi gbãaè Dii a Luawa, +Bↄa we aa gɛ̀ Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu e Mika bɛ wɛ̃́lɛu. +N pↄkũma tↄ̃̀a, a ísↄ̃ lɛ́ ma lɛ́. +Ampii aa mↄ kpa swaɛ zòoloↄ guu ń gbɛ̀sↄↄↄ ń lɛ kpɛↄ ń biaɛↄ. +Kí yã́pi ò wɛzɛ̃n saanyãdↄ̃naↄnɛ, asa ìↄ yã́pii gbɛa gbɛ̃́ pↄ́ bùsu ikoyã dↄ̃ↄwaɛ. +Málɛ wiilɛma à gɛ̃̀gɛ̃, ńlɛ yãmaao, Dii. Málɛ lɛzunzi yãpãsĩ yã́iɛ, ńlɛ wá suabao. +Lua, n maakɛa zↄ̃̀ma, n yãzↄ̃ↄkɛ̀, dé mɛ́ muaannↄi? +À dau dìlɛ kpaaũkpɛu bↄaa ń táabũnuo ↄzɛɛ oi, +Kɛ́ Yehu bↄ̀ gɛ̀ a dↄaana deeↄ kĩ́i, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi ĩ́andepi mↄ̀i n kĩ́ii? A wèmá à mɛ̀: Á gbɛ̃́pi dↄ̃, yãbↄlɛnaɛ. +Ma yãma Dii, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ. Dii, ǹyↄ̃ dɛ ma Dↄnlɛde ũ. +Ma bàakuańn +Ɔ̃ Zase fɛ̀lɛ zɛ̀ a ò Diiɛ: Dii, má a àizɛɛ guo kpa taasideↄwaɛ. Tó ma gbɛ̃e taiinkɛ̀ sↄ̃, má ɛa mà a gɛ̃ɛ kpawà lɛɛ síiↄ̃. +Ãma Uli i ta a bɛo, kibɛ gↄ̃u ↄ̃ à ìu ń a zĩkɛnkĩniↄ. +Kɛ́ Yobaba gà, ↄ̃ Temani bùsu gbɛ̃́ Usaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Aalona nɛ́ pↄ́ wà ń dílɛ saonaↄ ũ wà saozĩ nànɛ́ ń ↄzĩↄ tↄ́n we. +A yã́ mɛ́ tò wá gbɛ̃́ↄ, à zɛ gíũgiũ, íↄ yã́ pↄ́ wá dàɛ́ ń lɛ́o ge lá guu kũa. +Dii a á yá, í fãaa ta buipãleↄ guuɛ. Á kↄ̃naↄ mɛ́ a gↄ̃ bùsu pↄ́ Dii a á yáupi guu.ↄɛ. +Wi sáau wɛɛlɛ gbɛ̃nazĩna kĩ́io, ápiↄ ge gbɛ̃pãleↄ. +Wɛ́ wowà ǹ aà to we, e aà gↄↄ pa lán gbɛ̀winawa. +À kà Daliusigu à bùsu gbãadeↄ dilɛ gbɛ̃ↄn basoolo, ↄ̃ à ń dílɛdilɛ a bùsuu píi. +Tó wà n sisi nↄsɛpↄnablɛwa, ńsu zↄ̃lɛ zↄ̃lɛkĩi maauo. Tó wà gbɛ̃́ pↄ́ a gbia dɛnla sìsi bɛ! +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄwɛ̃ɛↄ, ńsu to wà kpɛkpa ń wíoo. To wɛ̃nadeↄ ń taasideↄ n táasilɛ. +Ɔ̃ Aalona ↄdↄ̀ńla musu, à samaaònɛ́. Kɛ́ à saò ń duun awakpabↄo màa ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄo ń sáaukpapↄo, ↄ̃ à pìla saokĩipiwa. +Àli kàa so e gↄↄ sopla. A gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli pↄ́sɛɛsɛ pↄ́ kú á kpɛ́uↄ kↄ́lɛ, asa gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́sɛa sò gↄↄ soplapi guu, wa aà bↄ Isailiↄ guu wà dɛɛ. +Asa a wɛ̃nade pↄ́ an wii dↄↄ bↄɛ, a taaside pↄ́ dↄnlɛde vĩoↄ misi. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Tↄ̀ↄ, ma n gba zɛ́ ǹ kàa kɛ zùgbↄ̃ tɛ́wa gbɛ̃nazĩn gbↄ̃ gbɛu. +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ ḿpii, aa gɛ̀aànↄ Pilati aɛ. +Saulu Davidi lↄↄ dↄ̃̀, ↄ̃ à mɛ̀: Davidi ma nɛ́, n lↄↄn wee? A wèwà à mɛ̀: Ma dii kí, ma lↄↄɛ. +kalanga lɛsĩↄ ń bĩ́i gbãaↄ píi, +Lua mɛ̀ á ĩada bui pↄ́ aa zↄblenɛ́ↄwa, Ablahaũ buipiↄ bↄlɛ mↄ a sísi guɛ beeu. +Ɔ̃ Bɛ̃yãmɛɛ zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ gbɛ̃ↄn kuɛpla Isibosɛ pↄ́ ũ, ↄ̃ Davidi zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ gbɛ̃ↄn kuɛpla sↄ̃. +Dii wá Lua yãòwɛ̃ɛ Olebu à mɛ̀, wa gɛ̃gɛ̃ gbɛpi saɛ. +Onɛ́ ma Dii ma mɛ̀, tó aai swã́sɛ ma yã́i aa ma ikoyã pↄ́ má kpàmáↄ kũao, +Dii ò Ozeeɛ: Tↄ́ kpáɛ̀ Yezɛlɛɛ, asa má tó gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ Yezɛlɛɛↄ yã́ wí Yehu bɛdeↄ musuɛ tia, mí Isailiↄ kpala midɛ. +Ńsu yã́kpalɛkɛ ń mapi n zↄ̀blenaoo, asa gbɛ̃e kunɛ tàaesaio. +Ɔ̃ à mɛ̀: Aawo! Tó álɛ wolɛwolɛ, á ése wolɛòɛ. +Bɛtani ku kãi ń Yelusalɛũo lán kiloo àaↄ̃ taawa. +Tó n lápi kyokɛ̀ ń làa, ba yewà ǹ naaa ń gbɛo, ní zu Uflata guoguo, +Ásuli yãe kã̀akɛo. Yã́pii guu à wabikɛ Luawa, í yãgbɛawà, í aà sáaukpa, í á yãↄ̃maↄ oɛ̀, +Aà nɛ́ↄ gↄ̃ desai, aà na i gↄ̃ gyaa ũ. +Ladã nɛgↄ̃ɛↄ àaↄ̃ɛ: A sɛ̃́ia Yeiɛli, a gbɛa Zetaũ ń Yoɛlio. +Yoiada nↄsɛ̀ Yosiaɛ plaɛ, ↄ̃ à nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄ ìińnↄ. +Ɔ̃ Yonasi fɛ̀lɛ gɛ̀ Niniva lá Dii òɛwa. Niniva sↄ̃ mɛɛwia zↄ̃ↄɛ maamaa. Pãa wɛ̃́lɛpia kà tá gↄↄ àaↄ̃ ũ. +Kɛ́ kíapi gɛ̃̀ pↄnakɛnapiↄ gwai, à gↄ̃ɛe è we, a nↄsɛpↄna ula daao, +Sɛ̃́ia gĩa ma Lua sáaukɛ̀ ń Yesu Kilisi gbãao ápii yã́ musu, kɛ́ á luanaaikɛa lì dṹniaa píi yã́i. +Á ye yáasi pↄ́ má kɛ̀ↄ bɛ̃̀ɛbo yã̀? I tãmaasaide yã́ gwa yãbↄlɛ ũ yã̀? +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Azaeli fɛ̃nda lɛ́zĩↄ, Yehu mɛ́ a ń dɛdɛ. Tó aa bↄ̀ Yehu fɛ̃nda lɛ́zĩ sↄ̃, Ɛlizi mɛ́ a ń dɛdɛ. +Tó bãe i zu fíiuo, a e à aà kũe? Tó ba i e pↄ́ kũ̀o, a bilɛe? +Má aà gba gudↄlɛia saana lↄ. +a ɛa bee taa e dɛ beea maamaa dṹniaɛ bee guu, mɛ́ a àizãna e dṹnia pↄ́ lɛ́ mↄ́ guu. +Má òɛ̀: Gↄↄ pla kɛmanↄ. Ńsu dↄ́ɛĩi kɛ lↄo, ńsu gɛ́ gↄ̃e kĩ́i lↄo, míↄ kunnↄ. +Too! Á deziↄ ku máɛ? Ãnabipiↄ sↄ̃ aaìↄ ku gↄↄpii yã̀? +Ɔ̃ wà gbàsa bò ń gbɛ̀ maa pↄ́ wa pàapaa wa ã̀ↄ ń sɛdɛ lío. +Iↄ naa Aalona miaɛwa, iↄ dɛ Isailiↄ tàae pↄ́ aalɛ ma gba pↄ́ a yã́i seela ũ a miwa, pↄ́ pↄ́ aalɛ ma gba píin nò. Vua pɛpɛɛnapi aↄ naa aà miaɛwa gↄↄpiiɛ, kɛ́ aa e wàↄ namanↄ. +Kɛ́ aa kà wɛ̃́nkpɛ, ↄ̃ Samuɛli ò Sauluɛ: O n zĩkɛnaɛ aàↄ gɛ́, mpi ǹ zɛ gĩa mà yã́ pↄ́ Dii ò onɛ. +Kɛ́ ma Dii má dìlɛ màa za zi, ni mao lé? Ma zɛò à gɛ̃̀gɛ̃, ↄ̃ má tò à kɛ̀. Má tò n ń wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ kwɛ̀ wìliũ, aa gↄ̃̀ daaĩa. +Má ye n pↄeã kɛaiɛ, ma Lua, n ikoyã ku ma sↄ̃ guu. +Mↄizi ikoyãpi kɛ̃̀ lá guu, a kpà saona Levii bui pↄ́ aaìↄ Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛaↄwa ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi. +Yudaↄ saonkia pↄ́ wì mɛ Seva nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn soplaↄ mɛ́ ì kɛ màa. +A yã́i tò aaì ɛsɛkɛ táaluwa, aaì tulaletikatɛa sↄɛ, asa beeↄ mɛ́ tò aa ku nama guu, aaì pↄ́ níside ble. +Aàli a nísi golɛ píi lá ì sáaukpapↄ nísi golɛwa, i kpasa saokĩiwa pↄ́ pↄ́ a gĩ ì kɛ Diiɛ na ũ. Màa saona ali aà duuna kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +Ì fɛlɛ gufɛ̃nɛ à blɛkɛ a uadeↄnɛ, ì zĩ kpaalɛ a wɛ̃́ndiaↄnɛ. +Kí, tó à kànguɛ, yãdilɛ Vasitiɛ asu tó á wɛsikↄ̃lɛ lↄo, ní nↄɛ pↄ́ dɛaàla kpa aà kpalau. Wa yã́pi kɛ̃ Pɛɛsi ń Mɛdɛo ikoyã pↄ́ wìli a bãdɛo lá guu. +Bↄɛ á yã́kpalɛkɛ a zɛ́wai? Áↄ kɛ vãikɛnaↄnɛ kɛ̀kɛ gↄↄpii yã̀? +Má wɛ̃́lɛpi kɛ dã̀na ũɛ, kpↄbↄilɛnaↄ kákĩi ũ, mí waa ń mɛ́sɛo mà kaalɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Bↄa we à gɛ̀ lɛ̀lɛ Dɛbiideↄwa. Dɛbii tↄ́n yãa Kiliasɛfɛɛ. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, wàↄ yekↄ̃i, asa yeakↄ̃i ì bↄ Lua kĩ́iɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ ye gbɛ̃́i mɛ́ Lua nɛ́ ũ, a Lua dↄ̃. +Í fɛ̀lɛ à kã̀fĩ maamaa, à dà tↄↄlɛa, ↄ̃ gópi da ía. +Ɔ̃ Kilisi mↄ̀ yãmaa pↄ́ kà tiasaonkia ũ. À vĩ̀ zwã̀akpɛ pↄ́ zↄ̃ↄ mɛ́ a wásawasa dɛ a káaua kpɛɛlɛa. Gbɛ̃nazĩna mɛ́ i dↄo, dṹniaɛ bee pↄ́ no. +Saonaↄ ń Levii bui pↄ́ aa sù ń Salatiɛli nɛ́ Zolobabɛlio ń Yesuaoↄn kɛ: Selaia, Zelemii, Ɛzala, +Wì fɛ̃nda kɛkɛ wàↄ kũaɛ, wì a lɛkɛ, wì kɛkɛ, wà na gbɛ̃dɛnaɛ a ↄzĩɛ. +N ma gba gbãa, ma zĩkàò, ń tò ma ibɛɛↄ mikpàa. +Gbɛ̃maa a pↄtuoↄ gwaa dↄ̃, ãma gbɛ̃vãiↄ sósobi pãsĩ. +Ɔ̃ Mↄizi dɛ̀dɛ gbɛpiwa. Súɛlɛ daa a misonaa, +Tó gbɛ̃́ pↄ́ wɛ̃̀ a lↄ̀ↄlɛ, ge tó à lↄ̀ↄ yↄ̃̀, i pↄ́ taɛo, ↄ̃ zu ge zàaĩna zù a guu, +Bíla guu wàlɛ yã́kũkũ o maamaa aà musu. Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Gbɛ̃maaɛ. Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Aawo, àlɛ gbɛ̃́ↄ sãsãɛ. +Gↄↄbeezĩ Dii Yozuee kã̀fĩ Isailiↄnɛ ḿpii, ↄ̃ aa aà yãmà e à gɛ̀ gàò, lá aa Mↄizi yãmàwa. +Lua iko zↄ̃ↄ yã́pi gbɛ̃́pii kũ̀ gbãa. Gbɛ̃́ↄ lɛ́ ɛlɛa Yesu yãkɛawa píi, ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ +Ɔ̃ Samuɛli aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi n ĩadàa, ńlɛ ma sísii? A wèwà à mɛ̀: Ma wɛ́tɛ̃a zↄ̃ↄ èɛ. Filitɛ̃ↄ mɛ́ mↄ̀ zĩkaimanↄ, mɛ́ Lua bↄ̀ ma kpɛɛ. Ìli wea ń ãnabio ge nana guu lↄo. A yã́i ma n sisi. Omɛɛ lá má kɛ. +Zibɛↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n Aya ń Anao. Anapi mɛ́ bↄ̀ nibↄna wãawa gbáau gↄↄ pↄ́ àlɛ a mae zàaĩnaↄ dã́. +Kɛ́ í bↄ̀ ɛu, gↄↄ pↄ́ kíaↄ ì gɛ́ zĩkai, ↄ̃ Yoabu dↄ̀aa zĩgↄ̃ↄnɛ zĩlau. À Amↄni bùsu ásookɛ̀, ↄ̃ à gɛ̀ koezↄ̃̀ Labazi. Gↄↄ bee Davidi ku Yelusalɛũ. Ɔ̃ Yoabu lɛ̀lɛ Labawa a gbòo. +Dii Malaika mↄ̀ zↄ̃̀lɛ gbɛ̃́nɛli gbáu Ɔfɛla, Abiɛzɛɛ bui Yoasi bɛ wɛ̃́lɛu. Aà nɛ́ Gedeↄ̃ↄ lɛ́ pↄ́wɛnagbɛ̃ vɛ̃ɛfɛ̃kĩi kɛ́ Madiãↄ su a eo yã́i. +Aa nà tã́a Peoowa, aa pↄ́ pↄ́ wà saòò pↄgɛↄwa sò. +Wàↄ wá Lua wá Mae tↄbↄ gↄↄpii! Ãmi. +À gà, ↄ̃ wà aà mia kpàkↄ̃i ń Davidi buiↄ sĩ̀sĩ musu. Kɛ́ à gà, Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi aà gɛ kpɛlà, ↄ̃ aà nɛ́ Manase zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ɔ̃ à nísi fã̀fã saokĩiwa gɛ̃n sopla, a màma saokĩipiwa ń a pↄ́ↄ píi ń dàao ń a dibↄo, aa gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũ. +A ò Davidiɛ: N yã́ na dɛmala, asa vãi má kɛ̀nɛ, ↄ̃ n fĩabòmɛɛ ń maao. +Ɔ̃ Pilati aà là à mɛ̀: Yudaↄ kían n ũa? A wèwà à mɛ̀: Ɔ̃mɛ dↄ n lɛ́u we. +lá Mae Lua ma dↄ̃ mɛ́ má aà dↄ̃wa. Málɛ gí ma wɛ̃nii an yã́i. +Ì á gba aafia e á bùsu lɛ́ lɛ́u, ì pↄbui maa kpáwá à kã́. +Wì pↄ́ kpá káaluawaɛ, kási mpi ḿmɛ ni pↄ́ kpá n gↄ̃pↄsɛↄwa, ni gbagusaɛdanɛ́, kɛ́ aa bↄ gupiiu aa mↄ káaluakannↄ yã́i. +ↄ̃ a gↄ̃ wápiↄ ń Diio dàdanaↄ ũ. Taasi zↄ̃ↄ guu a yã́pi sì ń pↄna pↄ́ Lua Nisĩna dàáguo, +Dii wɛ́ pɛa a vĩakɛnaↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄ aà gbɛ̃kɛziↄ. +Waↄ ku a guuɛ, wa wíwi bau lↄo. Yelusalɛũdepiↄ aaↄ ku dↄdↄaɛ. +Mi to pↄ́wɛn gbↄ̃si ń pↄ́ fukpaao á kaaↄ ń á vɛ̃ɛbuↄ le mↄ̀ↄmↄↄ. Kwaↄ á kaadↄɛnaↄ ń á kuↄ blè, kási i ɛa su ma kĩ́io. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ Abimɛlɛki bↄ̀ Gelaa à mↄ̀ Izaaki kĩ́i ń a kwàasi Ahuzao ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Pikↄlio. +Ɔ̃nↄpi a n da gbɛ̃maaↄ zɛ́wa, níↄ dↄ̀ↄdeↄ zɛ́ kũa. +wàli miboɛ̀, ãma wasuli gu pↄ́ ṹapi kuu boo, saona lí zɛ́kaka adelɛ e gↄↄ sopla, +Ɔ̃ Dii ↄbↄ̀ a zↄ̃̀ ma lɛ́wa à mɛ̀: Ma a yã́ sòso má kànɛ n lɛ́uɛ. +Tia kɛ́wa má pↄkũmabↄbↄwá, mí palawá ń pↄfɛ̃o. Má yã́kpalɛkɛánↄ á yãkɛaↄwa, mí á yãbɛ̃ɛkɛaↄ fĩaboɛ́. +Wà aà zↄ̃̀ wá tàaeↄ yã́i, wà aà kɛ̀ĩa wá yãvãiↄ yã́i. Ĩa pↄ́ wa dàwàpi wá gbá aafia, aà flàala iaↄ mɛ́ wá gbãgbã. +Kɛ́ à sù, à tã́agbagbakĩipi è, ↄ̃ à sↄ̃̀i à dɛ̀dɛwà. +Dikpɛpi kaaisizĩ ↄ̃ aa bùsupi bua pↄ́ↄ blè, kàaↄ ń pↄ́wɛn kpasaao. +Ɔ̃ aa wabikɛ̀ aa mɛ̀: Dii, ń gbɛ̃́pii nↄ̀sɛ dↄ̃. Gbɛ̃ↄn plaɛↄ guu gbɛ̃́ pↄ́ ń sɛ̀ ↄlↄwɛ̃ɛ, +Ula nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ala, Aniɛli ń Liziao. +Á nɛgↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ii, kási aaↄ kúánↄo. Wa táńnↄ zĩ̀zↄↄ ũɛ. +Tó wa sĩana mà mɛ́ wá dↄ̃̀, tó wa gi lɛ́ duunakɛ, saoae ku à duunakɛ̃wá lↄo. +Aa a kpɛɛlɛ zɛ́ tà, aa a filiaↄ dɛ̀, aai tulaletikatɛa ń Luaɛ a kúkĩio, aai sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ owà lↄo. +Bↄazu pↄblè à imì, aà pↄ kɛ̀na. À gɛ̀ wùlɛ pↄ́wɛnzɛ kpɛ, ↄ̃ Lutu lↄ̀ↄlɛaàzi tɛɛɛ, à aà dábi gò aà gbáa à wùlɛ we. +Kɛ́ wa ò Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄɛ gbɛ̃́piↄ bàalɛ̀, ↄ̃ aàpi ń a ìwaↄ nↄ̀sɛ pãle sɛ̀ an yã́ musu aa mɛ̀: Kpelewa wá kɛ̀ wá tò Isailiↄ bↄ̀ zↄbleawɛ̃ɛ guui? +Ɔ̃ à ń wɛ̃ni kɛ̀nɛ́ lán lɛ́ĩanawa, a tò ↄ̃̀ↄnɛkɛa ń mìdɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì omɛɛ, tàalɛ, tàalɛↄ, to wí gↄ̃ ń ú ũ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, gↄↄ pↄ́ à tà bɛdau, má tò í pↄ́ kú tↄↄlɛu wɛ̃nakɛ̀ɛ̀, má tò a íↄ zↄ̃̀ɛ, í zↄ̃ↄpi gↄ̃̀ kálɛa gudoũ. Má tò gusia kùlɛ Libã bùsuwa, ↄ̃ sɛ̃̀a líↄ lá wòlo píi. +Aa zↄadↄ̀ Mↄizi ń Aalonaowa ḿpii, aa ònɛ́: Tó wa gaga Egipi ge guwaiwaiu la, bee mɛ́ maa. +Ɔ̃ aàpi ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ pↄblè aa imì, ↄ̃ aa ì we. Kɛ́ aa fɛ̀lɛ kↄↄ à mɛ̀: À ma gbaɛ mà ta ma diiwa. +Wɛ́pungu gii wàlɛ e ń yã́ musu, wàlɛ màso pã kɛnɛ́. Fɛ̃ndapi sↄu mà à gbɛ̃vãipiↄ mi zↄ̃zↄ̃. An gↄↄ pà, ĩa pↄ́ wàlɛ damá kà a wáwa sa. +Kɛ́ aa pã̀ Nɛgɛvɛ guwaiwaia, aa kà Hɛblↄ̃, gu pↄ́ Anaki buiↄ Aimani ń Sesaio ń Talemaio kuu. Hɛblↄ̃ kálɛa dↄaaa Zoã pↄ́ kú Egipiɛ wɛ̃̀ soplaɛ. +Yudaↄ sĩ Dii aɛ we ń ń nↄɛↄ ń ń nɛ́ↄ. +An daside a gɛ̃mbↄlɛwà, aa fu, aai kɛ kɛ́lɛkɛlɛ. Aa si baipiu, i ń kṹ. +Ɔ̃ ãnabi Zelemii wè ãnabi Ananiapiwa saonaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Dii uaↄ wáa +Lua wá Mae yewázi, aà gbɛ̃kɛ guu a tò wá nↄ̀sɛ àↄ daa doũ e gↄↄpii, à wá ká zia maawa. Aàpi ń wá Dii Yesu Kilisio +Lɛpusiali ã́ a lipɛlɛↄ ũ, ní vua kúlɛwà píi, ní lípiↄ pɛ́pɛ a zɛbↄ pↄ́ wa pì ń ã́nusuo mɛ̀n síiↄ̃ guu. Zwãapi dↄ lipɛlɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ kũbↄ pↄ́ wa pì ń vuaoↄwa. +ↄ̃ à a Nɛ́ gbàɛa, kɛ́ mà aà baona kpá buipãleↄnɛ. Mi gɛ́ kpálɛi gbɛ̃e gɛ̃zĩo, +Tó ń yãoa vĩ sↄ̃, o, asa má ye mà yãnakpama. +Má ba kpaɛ̀, i aà kṹ, mí táaànↄ Babɛli. We má yã́kpalɛkɛuaànↄ náaisaiyã pↄ́ a kɛ̀mɛɛ yã́i. +A ulɛa pↄ́piiɛ, baa bã pↄ́ ì vua musu lí a wɛ́ páo. +Lua ì ĩ́andãnaↄ fu, ì gbɛ̃́ pↄ́ an mi gↄ̃̀ pɛ́lɛaↄ suaba. +Ɔ̃ a tò Yelusalɛũdeↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ fɛ̀lɛ zɛ̀ ḿpii, ↄ̃ aa zɛ̀ ń ń deziↄ Lua bàakuańnↄ yã́o. +Dii mɛ̀: Musuá ma kpalabaaɛ, tↄↄlɛá ma gbadibↄɛ. Kpɛ́ kpeletaa á dↄmɛɛi? Gu kpele má e pilaui? +À nↄ̀ↄpiↄ tɛ̃́, ásuli sóo, ásu ↄkã a gɛwa seo. +Yã́pii ń a gↄↄoɛ, bↄↄlɛ píi ń a kɛgↄↄo. +Ma Daniɛli ma gugwà, ↄ̃ ma gbɛ̃ↄn plaↄ è, ado zɛa swa baala, ado baale. +Zwã̀akpɛpi aↄ lipɛpɛɛↄ vĩ màa mɛ̀n swaaↄ̃ɛ ń ã́nusu zɛbↄↄ mɛ̀n gɛ̃o ń mɛ̀ndoo, lí píi ń a zɛbↄↄ mɛ̀n plapla. +A ò malaika soolode pↄ́ kã̀ae kũaɛ à mɛ̀: Malaika gbɛ̃ↄn síiↄ̃ pↄ́ yeyea swa zↄ̃ↄ Uflata saɛↄ polo. +Yã́ pↄ́ ìↄ kpamɛɛ mↄ̀ↄmↄↄ mà mↄ á kĩ́in we. +Gusĩsĩde wɛ̃́lɛↄ guu ń gusalala wɛ̃́lɛↄ ń gbáa wɛ̃́lɛↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsu wɛ̃́lɛↄ ń Yelusalɛũ zↄ̃ɛwiaↄ ń Yuda wɛ̃́lɛↄ píi, sãↄ ɛa gɛ̃ ń kaau gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń nao aɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Asa aa wíyã kɛ̀ɛ, aa gbãsĩkɛ̀ ń ń gbɛ̃́dee nao, mɛ́ aa ɛɛtò ń ma tↄ́o, aa yã́ pↄ́ mi danɛ́o ò. Má yã́pi dↄ̃, a seeladen ma ũ. Ma Dii mámɛ má ò. +A zɛgikĩiↄ tã́a kpɛla a dii ũ ń gbɛu. A dii pↄ́ a deziↄ dↄ̃opi kpɛla ń vuao ń ã́nusuo ń gbɛ̀ bɛɛɛdeo ń pↄ́ ↄdeↄ. +Kↄ́bapiↄ do gↄ̃na kɛ̃̀ nɛ́nannↄ, ↄ̃ à zↄ̃ↄkũ̀ maamaa. À gɛ̀ gɛↄmidↄkĩi oi ń gukpɛ oio ń bùsu kɛfɛna oio. +A ò gbɛ̃́ↄnɛ: Tó á buiↄ sù ń maeↄ là zia aa mɛ̀, gbɛ beeↄ yáasi dɛa ni, +Ɔ̃ Bɛnadada òɛ̀: Wɛ̃́lɛ pↄ́ ma mae sì n maewaↄ, má ɛa sↄaanɛ, níↄ laata Damasi lá ma mae kɛ̀ Samaliwa. Ɔ̃ Ahabu mɛ̀: Wà lɛdoũkɛ bee musu, mí n gbaɛ. Ɔ̃ à lɛdoũkɛ̀aànↄ à aà gbàɛ. +Ɔ̃ aa mↄ̀ Yosɛfuɛ ń pↄtuoↄ, ↄ̃ à pↄ́wɛna kpàmá sↄ̃́ↄ ń sãↄ ń bleↄ ń zuↄ ń zàaĩnaↄ musu. Wɛ̃ bee à pↄ́wɛna kpàmá ń pↄtuoↄ musuɛ. +Yudaↄ ń Isailiↄ dasi lán ísialɛ ũfãawaɛ. Aaìↄ pↄble, aaìↄ imi, aaìↄ pↄnakɛ. +gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ i fↄ̃ ń dɛdɛoↄ, an bui pↄ́ gↄ̃̀ ń bùsupiuↄ ↄ̃ Salomↄↄ ń dá zↄzĩu, ↄ̃ aaìↄ zĩpi kɛ màa e ń a gbão. +Ńsu ǹ n dãe dã̀akpao, n mae nɛ́ ge n da nɛ́n nò, wà aà ì n bɛ ge ua pãlen nò. +ↄ̃ Davidi bↄ̀ gbɛ̀ɛpiu à lɛzùaàzi à mɛ̀: Ma dii kí! Kɛ́ Saulu lìli à a kpɛ gwà, ↄ̃ Davidi kùlɛ à a mipɛ̀lɛɛ̀. +Ɔ̃ Salatiɛli nɛ́ Zolobabɛli ń Yozada nɛ́ Yesuao fɛ̀lɛ nà Lua kpɛboawa Yelusalɛũ. Lua ãnabipiↄ kúńnↄ, aalɛ dↄńlɛ. +Kɛ́ gu dↄ̀ aa saò Diiwa. Aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń zuswanaↄ mɛ̀n ↄ̀aa sↄo ń sãsakaoↄ mɛ̀n ↄ̀aa sↄo ń sãsa bↄlↄnaↄ mɛ̀n ↄ̀aa sↄo. Aa vɛ̃ɛ ɛ̀lɛwà aa sáaukpa saòwà dúuduu Isaili píi pↄ́ ũ. +Wekĩi an kↄ̀ↄbii lí láao, mɛ́ a tɛ́ lí gao. +Tã́a dabudabukɛnaↄnɛ. Aalɛ gɛ́ dṹnia bṹu kíaↄ kĩ́i, kɛ́ aa ń kãaa zĩkaa Lua Gbãapiide gↄↄ zↄ̃ↄ zĩ́ yã́i. +Ɔ̃ a ò wà ń dailɛkɛ ń Yesu Kilisi tↄ́o. Ɔ̃ aa wabikɛ̀wà aà gↄↄplakɛńnↄ. +Má Dii táasilɛ kɛ́ ì lɛdaa, baa gwã́ ì to ma sↄ̃ ma gba laai. +We ↄ̃ Isailiↄ lɛɛ bee sìu: Lↄ̀ↄ, ibↄ, wí lɛsi n yã́ musu. +Gbɛ̃́piↄá Amɛdata nɛ́ Amani, Yudaↄ wɛ̀lɛ nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn kwiↄnɛ. Ń beeo aai ↄkã ń pↄewao. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì yã́ pↄ́ aalɛ yáↄ ulɛmɛɛ zã̀zã, aaì ń yã́ↄ kɛ gusiau aaì mɛ: Dé mɛ́ lɛ́ wá ei? Dé mɛ́ wá yã́ dↄ̃i? +À liaaàzi á baade ń a gↄ̃kɛbↄo kũa. Gbɛ̃́ pↄ́ sù sↄ̃̀ázi, à aà dɛ. Àↄ tɛ kípizi gu pↄ́ àlɛ gɛ́u píi. +Ɔ̃ Dalila bapiↄ sɛ̀ à aà yèò. Aà kpàkpanaↄ ulɛa kpɛa, ↄ̃ à mɛ̀: Sãusↄ̃ↄ! Filitɛ̃ↄ lɛ́ mↄ́ma fá! Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ ba pↄ́ dↄdↄ a gã̀sĩwapiↄ kɛ̃̀kɛ̃ lán bapunawa. +Má n gbɛsi lán nↄɛ pↄ́ wà pãkpài aà pↄ yàwa. Mapi n Lua má ɛa n kṹ lán ɛ̀waaso nↄkpama pↄ́ à gìiwa. +Ɔ̃ ése sáo wɛ́n álaalanapiↄ ése sáo maa wɛdepiↄ mↄ̀mↄ. Kɛ́ Falaↄ̃ↄ vù, a è nana á ò. +ń zĩabusaao ń zĩakũadↄ̃o. Ikoyãe lí gí yã́ beeↄ tàaeio. +aai nↄ̀ↄpi ka yàaa saokĩi tɛ́u ń a mio ń a sálanao. +Ì blɛ kũ̀sũa di saɛ, ì a pↄblea kãaa pↄkɛkɛgↄↄ. +Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo mɛ́ dↄ̀aa bùa Isaili bui kĩniↄnɛ, lá Mↄizi ònɛ́ yãawa. Aa ń gↄ̃kɛbↄↄ kũa. +Dii bↄ̀ mↄ̀ Ablahaũwa Mamale gbɛ̃́nɛliↄ kĩ́i. Ablahaũ zↄ̃lɛa a zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ fãanɛ. +kɛ́ wá dɛ aà mɛguↄ ũ yã́i. +Lua suabayãpi seela ↄ̀lↄnɛ́ yãbↄnsaɛↄ ń dabudabu dasi kɛaↄ guu ń a Nisĩna gba pↄ́ a bìilɛwɛ̃ɛ a pↄeãwao. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́pi màↄ kũa ń nↄ̀sɛ guu aa mɛ̀: Bↄ́ nɛ́pi aↄ dɛ a ũ ziai? Asa Dii ↄliaaaàziɛ. +A yã́i gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń nákↄ̃waↄ, gbɛ̃e su ń kɛ̃aao. +Mↄizi gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa bↄ̀ Kadɛsi aa gɛ̀ Ɛdↄũↄ kía kĩ́i aa mɛ̀: N daɛ Isailiↄ mɛ̀ ń taasi pↄ́ wá léↄ dↄ̃ píi. +Pↄen ma ũo, wì sakamagu, ń beeo n ↄtondↄkĩi lí sã́maguo. +À ↄkpa yã́ɛ beeↄi sa: Pↄkũma, kpɛ̃nɛ, nↄ̀sɛpãsĩ, gbɛ̃́sↄ̃sↄ̃a ń wisaiyãoao. +Aa pↄnakɛ Dii aɛ, asa àlɛ mↄ́, àlɛ mↄ́ yã́kpalɛkɛi ń dṹniaoɛ. A yã́kpalɛkɛ ń dṹniao a zɛ́wa, a yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ ń sĩanao. +Ɔ̃ ma ɛa aà là lↄ ma mɛ̀: Kù ligↄ̃n pla pↄ́ kú nísi zɛ́ mɛ̀n pla pↄ́ wa pì ń vuaoↄ saɛ, àlɛ nísi pisi filiaↄwa dɛa ni? +Ì zĩkaa dadamɛɛ, e ma gã̀sĩ a fↄ̃ mↄgotɛ̃ sá gá. +Ɔ̃ ípi maakũ̀ e ń a gbão lá Ɛlizi òwa. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀ tã́a vãipi gowà, ↄ̃ à wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: Yesu, Lua Musude Nɛ́, bↄ́ mɛ́ wá daaai? Ma nanɛ Luazi, ńsu ǹ ma wɛtão. +Abimɛlɛki kɛ̀ Isailiↄ kía ũ wɛ̃̀ àaↄ̃ɛ, +Bee gbɛa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ do pↄ́ wì mɛ Yudasi Isaliↄti gɛ̀ saonkiaↄ kĩ́i +ade bↄ̀ ń kpɛlaa yã́un we. Beewa i Lua yã́ bãdɛ á fɛlɛkaayã kũa yã́i. +Malakilaũ, Pedaia, Sɛnazaa, Yekamia, Osama ń Nɛdabiao. +Ɔ̃ Yeloboaũ na fɛ̀lɛ lɛ́ tá. Kɛ́ à kà Tiiza, àlɛ gɛ̃ kpɛ́u, ↄ̃ nɛgↄ̃ɛnapi gà. +Kɛata bui kĩniↄ mɛ́ Manase bui pↄ́ kú bɛaɛ oiↄ wɛ̃́lɛↄ blè mɛ̀n kwi gbɛlaa guu. +Mi zĩna pãle eo, sema Dii dãuna Zaaki bàasio. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛ, àlɛ sↄ̃kpalɛmazi ũ. +Ao, ma fɛlɛ ń ãnabi gbɛ̃sãsãna nanaonapiↄ. Aaì dau siu ma gbɛ̃́ↄnɛ, aaì ń sã́sã ń ń ɛɛ pã giiↄɛ. I kɛ mámɛ ma ń dílɛo, mi ń zĩo. Aali kã́fĩae kɛ gbɛ̃́piↄnɛo. Ma Dii mámɛ má ò. +Wálɛ gbɛ̃́ↄ wá tàaeea gba zↄ̃ↄ pↄ́ na wá ↄzĩ yã́ musu abaa bↄ. +Ásuli yãma gɛ̀sisinaↄwao, mɛ́ ásuli tã́adeↄ kĩ́i wɛɛlɛ, an gbãsĩ i liázio. Mámɛmaa Dii á Lua. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua ma mɛ̀, a zↄakà dɛ bui pↄ́ liaaáziↄla, i tɛ ma ikoyãio, i zĩkɛ ma yãdilɛaↄwao. Bui pↄ́ liaaáziↄ fɛlɛkaayãↄ ↄ̃ a zĩkɛ̀wà. +Zɛ ń yã́o lɛdama musu, yã́ gwa maamaa, ní gbasa zĩka. +Falaↄ̃ↄ yãò a gbɛ̃́ↄnɛ Ablaũ yã́ musu, ↄ̃ aa gɛ̀ zɛ̀ɛ̀ ń a nao ń a àizɛɛↄ píi. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃dɛ̀, wàli ade dɛ. +Bↄ́n gbɛ̃nazĩna ũ kɛ́ àↄ ku gbãlɛsaii? Gbɛ̃́ pↄ́ nↄɛ aà ì aↄ maaa? +Gↄↄ doũpi zĩ́ ↄ̃ Mↄizi yãdìlɛnɛ́ à mɛ̀ +Bɛtɛlɛũ Ɛflata ń kɛ̃́sãa Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄzi, ãma n guu gbɛ̃e a bↄu, iↄ dɛmɛɛ Isailiↄ kía ũ. Ɔ̃mɛ kú za káaukaau, aà fɛlɛa ku à gɛ̃̀gɛ̃. +Gↄↄ bee Sezaa Ogusi bↄ̀ ń yã́o à mɛ̀ wà dṹnia gbɛ̃́pii nao. +À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà, à pↄ́wɛnti kàwà, à itↄ̃̀lɛwà, à sáaukpasa au ɛ̀lɛwà. +A keeↄ lɛ̀lɛ gbɛsɛɛna musu, gua pↄ́ tↄↄlɛ gèeleuo, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ gↄ̃̀ↄ, kɛ́ tↄↄlɛ gèele weo yã́i. +Ɔ̃ Zeluia nɛ́ Abisai mɛ̀: Simɛi kía pↄ́ Dii kpà kàɛ. I ka wà aà dɛo lé? +Kɛ́ ĩatɛ̃ kà minanguo, a biia zɛ̀, ↄ̃ bùsupi siakũ̀ píi e aua gɛ̀ pìlaò. +Dii lↄↄ ì sɛdɛ líↄ paa, Dii ì Libã bùsu sɛdɛ líↄ paa. +Kɛ́ aa kà zã̀ ń Mika bɛo, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ an bɛ kãi ń Mika bɛoↄ kↄ̃ kã̀aa, aa pɛ̀lɛ Dã buipiↄzi. +kɛ́ gbɛ̃́ↄ e mikɛ̃ yãvãiwa, mɛ́ aasu ĩ́anadão. +Gbɛ̃e a fↄ̃ dii kɛ azĩaɛo, i kɛ pↄ́piↄá diiↄ no. +À ń kɛ́ kɛ́ aaↄ a wɛɛlɛ aa ↄmalɛmalɛ e aa gɛ bↄwa. Baa ń beeo a zã̀ ń wá gbɛ̃eoo. +Ɔ̃ a ònɛ́: Tↄ̀ↄ, à Sezaa dee pↄ́ kpawà, í Lua pↄ́ kpá Luawa. +Ɔ̃ aà mae aà là à mɛ̀: Ḿmɛnn déi? A wèwà à mɛ̀: Mámɛmaa n yoa Esau. +Gbɛ̃́ pↄ́ málɛ n zĩmápiↄ swã́ gbãa, mɛ́ aali ma yãmao. Onɛ́ Dii Lua mɛ́ lɛ́ yã́ɛ bee onɛ́. +Fɛlɛkaayã pↄ́ wá Lomadeↄ ikoyã gì wà si ge wà kɛ ↄ̃ aalɛ danɛ́. +Gbɛ̃dɛna misiwɛ̃lɛ Sikɛũ pↄ́ kú gusĩsĩdeu ń Gɛzɛɛo +Beleↄ wá kṹ ↄplapla ń yeawázio. Aa gbãakpàwázi, aa tɛ́ sa kàwɛ̃ɛ, asa lou nà maawa mɛ́ ĩ́ana bↄ̀lɛ. +Ɔ̃ Davidi fɛ̀lɛ gɛ̀ gu pↄ́ Saulu bòokpàu. À Saulu ń a zĩgↄ̃ↄ dↄaana Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛo wúlɛkĩi è. Saulu wúlɛa bòo guoguo, aà gbɛ̃́ↄ kálɛa liaaaàzi. +Yãmaakɛa ì zɛmaasɛna misi, dàakɛa ì duunkɛna fuangba. +Aminadabu Naasↄ̃ ì, Naasↄ̃ Salamↄ ì, +Kenazi nɛgↄ̃ɛↄn Ɔniɛli ń Selaiao ũ. Ɔniɛli nɛgↄ̃ɛↄn Hata ń Mɛↄnↄtaio ũ. +Kɛ́ Yesu lɛ́ gɛ́ ń a ìwaↄ Sezale Filipi bùsu zↄ̃ɛwiaↄ guu, ↄ̃ à a ìwaↄ là zɛ́ guu à mɛ̀: Dé wàlɛ o má dɛ a ũi? +Aliũ bui Adena, Mɛlaio bui Ɛlekai, +Ɔ̃ a ò a zĩkɛna ɛsɛdeↄnɛ aa ɛsɛ ń nísio dↄↄ a mae gɛwa. Ɔ̃ aa kɛ̀ Isaili gɛɛ màa +Ɔ̃ wà malaika gbɛ̃ↄn síiↄ̃ pↄ́ wà ń sↄukɛ̀ wɛ̃ bee, mↄ bee, gↄↄ bee, zaa bee yã́iↄ pòlo, kɛ́ aa gbɛ̃nazĩna lɛɛ àaↄ̃de dɛdɛ yã́i. +Sema aà yoakɛ dↄ̃ a nↄ pↄ́ a yeio nɛ́ɛ, i aà baa kpawà lɛɛ pla a pↄ́ↄ kpaalɛa guu, asa nɛ́pi mɛ́ aà gↄ̃sakɛnɛ sɛ̃́ia ũ, ↄ̃mɛ yoakɛzɛ vĩ. +Tó saona pↄ́ aa dṹnia bṹu Dii kpagolo sɛ́aↄ gbapɛ̀lɛ Yuudɛ̃ íu, ípi a zↄ̃ɛɛ, í pↄ́ lɛ́ bↄ swa musu i gↄ̃ yea gudoũ. +Mi á dailɛkɛ ń íoɛ. Gbɛ̃́pi sↄ̃, ↄ̃mɛ a á dailɛkɛ ń Lua Nisĩnao. +Yesu lìli aɛdↄ̀má à mɛ̀: Yelusalɛũ nↄɛↄ, ásu ↄ́ↄlↄ ma yã́io. À ↄ́ↄlↄ ázĩa yã́i ń á nɛ́ↄ. +Dii yãòmɛɛ Yudaↄ kí Zedekia kpalablea wɛ̃̀ kwide guu, Nɛbukanɛza kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu. +Kɛ́ Aideↄ lìli aa ń kpɛ gwà, ↄ̃ aa è tɛlu gbã́ da ń wɛ̃́lɛa, ↄ̃ aai gɛ́kĩi e lↄo, asa Isaili pↄ́ bàalɛ̀ mipɛ̀ gbáawaↄ lìaa ń yanapiↄwaɛ. +An taasikɛa guu aa ɛ̀a sù Dii ń Luawa, aa aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛɛ, ↄ̃ aa aà è. +mɛ́ à seelaↄ ń dabudabu pↄ́ Dii a zĩoↄ kɛ̀ Egipi, Falaↄ̃ↄ ń a ìwaↄ ń a gbɛ̃́ↄ aɛ píi. +Balaaũ ò BalakiɛƆ̃ wá mà ápiↄ sↄ̃ a yãvãi zↄ̃ↄpi kɛ̀, a zĩbↄnkpɛkɛ̀ wá Luaɛ, a buipãleↄ sɛ̀ nↄ ũ. +Kɛ́ aa kà gu pↄ́ wì mɛ Mala, aai fↄ̃ a imìo, kɛ́ a fĩ̀ii yã́i. A yã́i tò wà tↄkpà gupiɛ Mala. +Ń ye vãii dɛ maala, ɛɛtoa ì kɛnɛ na dɛ sĩanaa. +Á baa su àↄ kú ń gusia yãkɛa pↄ́ lí kã́fĩakɛnɛ́oo. À bↄ yã́ beeↄ kpɛ wɛliwɛ. +ń Itiↄ ń Pɛliziↄ ń Lefaiↄ +Zĩnaↄ lɛ́ dadakↄ̃lɛ, baokpanaↄ tɛkↄ̃i, aalɛ gɛ́ baokpai Babɛli kíaɛ, aa oɛ̀ wà aà wɛ̃́lɛ bũu sìwà, +Salomↄↄ Lↄbↄaũ ì, Lↄbↄaũ Abia ì, Abia Asa ì, +Í kɛ lá má kɛ̀wa. Á pↄ́ kú á lɛ́wao, á gɛↄↄlↄnaↄ blɛ bleo. +A yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, Waiyoo gbɛ̃dɛn wɛ̃́lɛ! Mapi, má yàakau zↄ̃ↄzↄ̃ↄ sↄ̃ɛ. +Ge n giwázi fĩ́afĩa yã̀? N pↄ fɛ̃̀wázi dúuduu yã̀? +Ma Dii ma mɛ̀, lá sãdãna ì a sã gbá miↄna ge a swã́ miↄna bↄ nↄ̀ↄmusu lɛ́zĩ, màa Isaili pↄ́ kú Samaliↄ bↄ kaso, gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ ń lii bɛ́lɛbɛlɛwapiↄ. +Ɔ̃ a ò saona Ilikiaɛ ń Safana nɛ́ Aikaũo ń Mise nɛ́ Akabooo ń lakɛ̃na Safanao ń a ìwa Asaiao à mɛ̀ +Kɛ́ an gbɛ̃eↄ náai vĩo, bↄ́ a vĩi? An náaisai mɛ́ a Lua náai bãdɛa? +Filia dasi kú kpɛ́ lɛsĩ pↄ́ wá kãaaaupiu. +mí n yã́ dada vãikɛnaↄnɛ, duunkɛnapiↄ i ɛa zɛnnↄ. +Tó wa wá duunaↄ ò Luaɛ, Lua dee náai vĩ, ì yãkɛ a zɛ́wa, a wá duunapiↄ kɛ̃́wá, a yãvãi wolowá píi. +Ɔ̃mɛ musu kpàlɛ ado, ì táao ísia ikooaↄwa. +Aa pɛ̀lɛmazi aa lìamazi, aa wɛbìia kɛ́ aa e ma pã́lɛ zĩ́lɛ. +I bee kɛ buipãleↄnɛo, aa aà yãdilɛaↄ dↄ̃o. Àleluya! +Kɛ́ buipãleↄ lɛ́ ń àizɛɛ sɛ́lɛ, kɛ́ bui zĩ̀lopiↄ gɛ̃̀ Yelusalɛũ, aalɛ líkpa a yã́ musu, á kú we lá á doũńnↄwaɛ. +À laaika! Ásu sao gu pↄ́ kɛ̀ɛ́uo, +À íkakĩi bò bòoloo. A lɛ́la e a lɛ́le gã̀sĩsuu kwiɛ, a lɛsĩ sↄo, a zↄ̃ↄ sↄ̃ baakwi. +Wà aà wɛtã̀ wà widàwà, ↄ̃ i lɛwɛ̃aao lán sã pↄ́ wàlɛ gɛ́ a kòlokpaiwa, a nílɛ kpɛ̃́ lán sã pↄ́ wàlɛ a kãkɛ̃ɛlɛwa. +Tó gbɛ̃maaↄ lìgua, gbɛ̃́ↄ pↄ ìↄ naɛ, tó gbɛ̃vãi ku kpalau, wì aaukɛɛ. +Yãoa ì gbɛ̃́ ká kãawa, aà lɛgbɛi ì to pↄ́ mↄ́wà. +Aai mↄ búbuapɛɛ́, á wɛ́ i ibↄ e à kwɛ́. +Kɛ́ Lↄbↄaũ kà Yelusalɛũ, à Yudaↄ kã̀aa píi ń Bɛ̃yãmɛɛ buieSalomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũ kpa kpalapiu lↄ. +Mámɛ má n deziↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua ũ. Vĩa Mↄizi kũ̀, àlɛ lualua, i fↄ̃ wɛsɛ gwào. +Ɔ̃ Falisiↄ mɛ̀: Ì tã́a go ń tã́aↄ kía gbãaoɛ. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Pↄ́ wɛ̃nideↄ aaↄ ku tↄↄlɛ, pↄtuoↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ baade ń a buio. Ɔ̃ à kɛ̀ màa. +Ɔ̃ Pilati ònɛ́: À sosaↄ sí, í gɛ́ mia dↄ̃́a lá á fↄ̃́wa. +Dii lɛ́ ń àlafiikɛ, zↄ̃lɛa musu àlɛ ń yáalↄ. +Babɛli gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ lááwaↄ fↄkpàwá. Ma nɛ́ Maaku fↄkpàwá lↄ. +A yã́ mɛ́ tò wà Kilisi yã́ sɛ̃́iaↄ kpa saalo, wí gɛ́ aɛ e wà gↄ̃ gbɛ̃́ kàsaaↄ ũ. I kɛ wá ɛa mikɛ̃a yã́ gianaↄwa ge luanaaikɛa daalɛ lↄ no +Wa duunakɛ̀ lán wá deziↄwa, wa tàaekɛ̀ wa yãvãikɛ̀. +Kɛ́ à Piɛɛ è, àlɛ tɛ́kpakpa, ↄ̃ à aà gwà soee, a òɛ̀: Mpi sↄ̃, iↄ sãnu ń Yesu Nazalɛtipioɛ. +Ido bui Zakali, Ginɛtↄ̃ bui Mɛsulaũ, +Dↄ́ɛaaànↄ guu aa yã́ dasi pãleↄ òɛ̀ lↄ. +Dii yãò ãnabi Zelemiiɛ Elaũ bùsu yã́ musu Yudaↄ kí Zedekia kpalablea daalɛgↄↄ à mɛ̀ +Ɔ̃ Yoabu gɛ̀ yã́pi ò kíɛ. Ɔ̃ kípi Abisaloũ sìsi. Kɛ́ à mↄ̀, à kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu. Ɔ̃ kí lɛpɛ̀wà. +Aaì yãnakpa tàaedeↄwa gbagusaɛ yã́i, aaì gbɛ̃maaↄ yã́ málɛnɛ́. +Yudaↄ kí Zedekia kpalablea wɛ̃̀ kɛ̃okwi mↄ kwide guu, Babɛli kí Nɛbukanɛza mↄ̀ lìa Yelusalɛũi ń a zĩgↄ̃ↄ. +Tó i swã́sɛio, tó i da á sↄ̃u à ma tↄbↄo, má láaizĩwá à gↄ̃ báaasaiɛ. Má zĩ̀wá kↄ̀ se, asa i da á sↄ̃u a ma tↄbↄ̀o. +A yã́kpalɛkɛ ń dṹnia gbɛ̃́ↄ súsu, a kible buiↄwa a zɛ́wa. +Kɛ́ gu dↄ̀, gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń sáaukpasao. Gbɛ̃́ↄ zↄ̃̀lɛ, aalɛ pↄble aalɛ imi, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ lɛ́ kↄ̃̀ↄ vãi o. +Mↄizi ikoyãá yãmaa pↄ́ lɛ́ mↄ́ nisĩnaɛ, i kɛ yã́piɛ súsuo. A yã́i tò sa doũpi oa mↄ̀ↄmↄↄ wɛ̃ ń wɛ̃o lí fↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ sↄ̃ Luaziↄ gↄ̃̀ wásawasa bauo. +Ɔ̃ Naomi ò a nɛ́ gyaapiɛ: A maa ǹ gɛ́ ń aà nↄɛ zĩkɛnaↄ, kɛ́ wasu ĩadama bua pãleuo yã́i. +Miↄ Dii e ma wɛ́u gↄↄpii, lá a kumanↄ, má kpaguao. +Kɛ́ aa kà Nakↄ̃ ésegbɛ̃kĩi, zuↄ gɛ̃nalɛ̀, ↄ̃ Uza ↄbↄ pɛ̀ Lua kpagolopiwa. +Yã́pi gↄ̃̀ gbɛ̃nazĩna ũ, à gↄↄplakɛ̀wanↄ, ↄ̃ wa aà gawi è, Mae Lua Nɛ́ mɛ̀ndona gawiɛ, gbɛ̃kɛ ń sĩanao pɛ̀ɛwà. +Ɛdↄũↄ ń Mↄabuↄ ń Amↄniↄ ń Filitɛ̃ↄ ń Amalɛkiↄ. Màa a kɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ a sì Zoba kí Adadɛzɛɛ, Leobɛ nɛ́wao. +Etiopi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Saba, Avila, Sabata, Laama ń Sabatɛkao. Laama nɛgↄ̃ɛↄn Seba ń Dedão ũ. +À ↄbↄ̀ za musu à ma kũ, à ma bↄ ísiu. +À á pↄ́kummusu go á mia, í gbɛnɛ sɛ wísilↄ. À zwãa kuluka á gbala tɛ̃a bↄ, í gɛ̃ íu à bua swaↄwa. +Ɔ̃ zĩkɛnapi ɛ̀a ò Sauluɛ: Gwa! Má ↄ yↄↄnae kũa la. Má aà gba, i wá da zɛ́ pↄ́ wá sɛ́wa. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ an kua dɛ màaↄ ũ. Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ Dii dɛ ń Lua ũↄ ũ. +An wuluupiↄ lɛsĩ, ì to vĩa ń kṹ, mɛ́ wɛ́ fĩfĩwà à lìai. +Kíaↄ lɛ́ midɛ Isaili bùsuu, ↄ̃ ma Debolaa ma gↄ̃ Isailiↄ da ũ. +Nↄ̀bↄↄ ń bãↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ ń kpↄↄ píi aaↄ á vĩa vĩ. Ma ń naɛ́ á ↄzĩɛ. +Dii Zĩgↄ̃de kã̀mɛɛ ma swã́wa à mɛ̀: Á duunapi kɛ̃awá vĩo e à gɛ gaò. Dii Lua Zĩgↄ̃de mɛ́ ò. +Gↄↄ bee swãdoↄ taalapi yãma, vĩ̀aↄ bↄ gusia níiniiu aa gue. +Ì a gbá pã́lɛpãlɛ guzulɛu, ì pↄnakɛ a gbãa yã́ musu, ↄ̃ ì gɛ́ dai zĩgↄ̃ↄlɛ. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄ aà gɛ è wúlɛa zɛ́u we ń nↄ̀ↄmusu pↄ́ zɛio, ↄ̃ aa gɛ̀ a baokpà wɛ̃́lɛ pↄ́ ãnabi zipi kuu. +Ma wabikɛ̀ Diiwa ma mɛ̀: Dii Lua, ńsu ǹ ń gbɛ̃́ↄ midɛo, n gbɛ̃́ pↄ́ n ń bó ń n iko zↄ̃ↄo, n ń bↄ́lɛ Egipi ń n gã̀sa gbãaopiↄ. +Bee gbɛa Babɛli kí Kilusi kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu à yãdìlɛ à mɛ̀ wà ɛa Lua kpɛ́pi bo lↄ. +Kɛ́ Lua yãò yãa, à musu ń dṹniao kɛ̀, aa yã́pi kpà swã́aɛ. À tↄↄlɛ bↄ̀ íu, a ku ípi sabai, +Lua gbɛ̃́ↄn wá ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua dↄ̃ ì wá yãma, gbɛ̃́ pↄ́ dɛ Lua pↄ́ ũo lí wá yãmao. Beewa ↄ̃ wá Nisĩn sĩande dↄ̃kↄ̃ɛ ń nisĩn ɛgɛnao. +Lá àlɛ azĩa sɛ lɛsĩ dɛ ma gbɛ̃́ↄla e tia, àlɛ ń gbaɛo, +Ɔ̃ kí Nɛbukanɛza wùlɛ a gbɛɛu Daniɛli aɛ à misìilɛɛ̀, ↄ̃ à mɛ̀ wà aà gba pↄ́, wà tulaletikaɛ̀ tɛ́a. +Mámɛ má a gã̀sĩ poo, mí zĩkaánↄ ń ma gã̀sa gbãao ń pↄfɛ̃o ń kyã̀wãao ń pↄkũma zↄ̃ↄo. +Ma Dii Lua ma mɛ̀: N ↄ̃̀ↄkpaa gɛ̃agɛ̃̀. Lá n yã́piↄ kɛ̀, n gↄ̃ káalua wisaide ũ. +Ɔ̃ má òɛ́, a gi mai, a pã Dii yã́a. Á wala guu ↄ̃ a gɛ dɛdɛ bùsu sĩ̀sĩdepiwa. +À bùsupi kpaalɛkↄ̃ɛ á Isailiↄ á buiwa. +Lua pↄkɛae ulɛaɛ̀o, a kee kpaaɛ̀ guio. Lua pↄ́ wá wá yã́ↄ sɛ́lɛ siuɛ̀, ì pↄ́pii e e a biwà. +Bui lɛɛ pla ń kĩniopiↄ ń baa è Yuudɛ̃ baa gukpɛ oi bↄaa ń Yelikoo. +Ma Daniɛli ma yɛ̃̀ɛɛ làa, ↄ̃ ma gyãkɛ̀ gↄↄpla. Kɛ́ ma fɛlɛ, ma ɛa zĩkɛ̀ kíɛ. Wɛ́pungu pↄ́ má èpi yã́ dia, mi a bↄↄlɛ d���̃o. +ↄ̃ Abia ń Yuda zĩgↄ̃ↄ kúkuakɛ̀. Kɛ́ aa kúkuakɛ̀, ↄ̃ Lua tò aa Yeloboaũ ń Isaili zĩgↄ̃ↄ fù. +Dii Musude pàla za musu, aà lↄↄ dↄ louvĩa ũ. +Ɔ̃ Labã òɛ̀: Ma aun n ũ sĩana. Yakↄbu kɛ̀ Labã bɛ mↄ do, +Lua a gí eie? Asa ↄ̃mɛ wá nↄ̀sɛ yã́ dↄ̃ píi. +À gɛ àↄ ku Lua ua, í wɛ̃ni dafupi yão gbɛ̃́piiɛ. +Má è yaalↄá sↄũkɛɛ. Pↄnakɛa sↄ̃, bↄ́ ì inɛ́i? +Dii, to n ibɛɛↄ ga màa ḿpii, gbɛ̃́ pↄ́ aa yenziↄ gbãa iↄ dɛdɛ lán ĩatɛ̃ dɛdɛawa. Ɔ̃ an bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa e wɛ̃̀ bla. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ lán ɛ̃daalɛgbɛwa a bↄ ń guu, gbɛ̃́ pↄ́ dɛ lán kálo ge zĩkasawa a bↄ we, kpalablenaↄ bↄ we píiɛ. +Má dazɛu, mí tá ma kúkĩi, e aaↄ ń tàae dↄ̃, aai ma kĩ́i wɛɛlɛ, aai ma aɛya ń yooyea guu. +Lua Nisĩna dìnɛ́ ḿpii, ↄ̃ aa nà yãebuioawa lá Nisĩnapi dànɛ́ aa owa. +Aa Lua náaikɛ̀, ↄ̃ aa zĩblè kíaↄwa, aa yãgↄ̃̀gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa, aa lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀nɛ́ gbɛè, aa nↄ̀ↄmusuↄ lɛ́ nàaa, +ↄ̃ a òɛ̀ ń lↄↄ gbãao: Fɛlɛ zɛ n gbáwa. Ɔ̃ à vĩ̀ zɛ̀, à bↄ̀ ń táo. +Asa yã́ɛ beeá sĩanaɛ: Gbɛ̃do ì pↄ́tↄ̃, gbɛ̃do ì kɛkɛ. +Ń ò wápiↄ n zↄ̀blenaↄnɛ wà aà sɛ mↄonɛ, kɛ́ ǹ e ǹ wɛsiaàlɛ. +Asa a gi ma yãmai Zini guwaiwaiuɛ, gↄↄ pↄ́ Isailiↄ lɛkpaakɛ̀manↄ, i luakɛ dↄ̃mɛɛ ń aɛ Mɛliba í pↄ́ kú Kadɛsi, Zini guwaiwaiu yã́ musuo. +Zĩbeezĩ Dii pↄ fɛ̃̀ńzi, à ↄlɛ̀lɛnɛ́ à mɛ̀ +Wɛ̃́lɛɛ beeↄ ku Yuda bùsu lɛ́ pↄ́ kú gbáau Ɛdↄũↄ bùsu oiɛ: Kabazee, Edɛɛ, Yaguu, +Ɔ̃ Isaia wèwà à mɛ̀: Seela pↄ́ Dii a kɛnɛ lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀nɛ yã́ musun kɛ: Uena pↄ́ ĩatɛ̃ lɛ́ suò Aaza dɛdɛkĩiↄwa, ń ye à gɛ́ e a gbápɛkĩi mɛ̀n kwiↄwa yã̀, ge à ɛa kpɛ oi mɛ̀n kwiↄwaɛ? +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: A sãsãɛ á Luayãtaala ń aà gbãao dↄ̃sai yã́i. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Nↄsɛna gbɛ̃́ↄ lɛye gↄↄ pↄ́ a kúńnↄ nↄsɛ guue? Aawo! Gↄↄ pↄ́ nↄsɛna kúńnↄ, aa lɛyeo. +Má ò Kilusi yã́ musu, àↄ dɛ ma sãdãna ũ, kɛ́ à ma pↄeã kɛmɛɛ, i o Yelusalɛũ yã́ musu, wa ɛa kálɛ, wi ma kpɛ́ dↄ. +Gↄↄ pↄ́ saonkia Yoiada lɛdà Yoasiwa, Yoasipi yã́ pↄ́ maa Diiɛ kɛ̀. +Kɛ́ Yesu tã́api gòɛ̀, ↄ̃ à yãò. Yã́pi bↄ̀ bíla saɛ aa mɛ̀: Wi yã́ bee taa e Isaili bùsuu yãao. +Kɛ́ Yoaaza nɛ́ Yehoasi zĩkà ń Azaeli nɛ́ Bɛnadadapio, à ɛ̀a wɛ̃́lɛ pↄ́ Azaeli sì a mae Yoaazawaↄ sìwà. Yehoasi zĩblèwà gɛ̃n àaↄ̃ɛ, ↄ̃ à Isaili wɛ̃́lɛpiↄ sìwà. +má ↄgbɛkɛnɛ́ ma kpɛ́u, an maa aↄ dɛ nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄla, má ń tↄ́ na kɛ̃ a gĩↄwa, tↄ́pi aↄ láaa vĩo, a ga bauo. +Ma wabikɛ̀ Dii ma Luawa, ma a gbɛ̃́ↄ duunaↄ òɛ̀. Ma mɛ̀: N yã́ na Dii Lua. Ń zↄ̃ↄ, ni to vĩa ń kṹ. Niↄ n bàa kua ń gbɛ̃́ pↄ́ yenzi aaì misiilɛ yã́ pↄ́ ń dìlɛↄnɛↄ kũa gbɛ̃kɛ guu. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Gɛ ǹ gomusupi sɛ gↄ̃̀ↄ ń sↄ̃́o lá ń òwa, ní yã́pi kɛ Yuda bui Maadose pↄ́ ìↄ zↄ̃lɛ ma bɛ bↄlɛuɛ. Ńsu yã́ pↄ́ n mɛ̀ wà kɛɛ̀pi kee too. +Ma nisĩna, su! Ma mↄↄna ń ma domao, vu! Mí gbãakpa gudↄazi. +N ibɛɛↄ ì n yã́ o ń nↄ̀sɛvãioɛ, n tↄ́ gbia ń lɛ́uo. +Aa blekã pↄ́lɛ tã̀ lɛ kuɛdo, kɛ́ wàli kú zwã̀akpɛpia. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ mà wà Davidi kpà Isaili bui píi kía ũ, ↄ̃ ampii aa gɛ̀ lɛ́ aà wɛ. Kɛ́ Davidi a baomà, ↄ̃ à gɛ̀ daińlɛ. +Aaↄ dɛ lán ése ṹa pↄ́ ĩ́ana sɛ̀lɛwa, Dii Malaika i pɛ́lɛńzi. +A yã́ mɛ́ tò málɛ kɛ kpakpa mà aà gbaɛwá, kɛ́ à wɛsikↄ̃lɛ, á pↄ i kɛ na, ma nↄ̀sɛ i níni. +Ńsu to n lɛ́ n dayãuo. Ńsu o saonaɛ n zã lɛkɛawaɛo. Ń ye Lua pↄ panzi n yã́pi yã́i, i zĩ pↄ́ ńlɛ kɛ bãdɛ yã̀? +Asa e Zaaki zĩnaↄ aaↄ gɛ́ kái, ì pↄble ń buipãleↄɛ. Kɛ́ aa kà, ↄ̃ à bↄ̀zã à kɛ̃̀má, kɛ́ àlɛ vĩakɛ Yuda pↄ́ aa zɛ̀ ń tↄ̃zↄ̃yãoↄnɛ yã́i. +Bↄa Egipi wɛ̃̀ blade guu, a mↄ kuɛdode gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Mↄizi yã́ pↄ́ Dii dàɛ Isailiↄ yã́ musu ònɛ́ píi. +Ɔ̃ Saulu gɛ̀ Zifi sɛ̃u ń Isaili zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃o, aalɛ Davidi wɛ sɛ̃piu. +Asa gbɛ̃kɛ pↄ́ ń kɛ̀mɛɛ zↄ̃ↄ, n ma wɛ̃ni sì bɛda ɛ̀ títiwa. +Ɔ̃ kí tã́agbagbana pↄ́ Yuda kíaↄ dìlɛ aa saò Yuda wɛ̃́lɛ gulɛsĩↄwaↄ ń pↄ́ pↄ́ lìa Yelusalɛũziↄ yà ḿpii ń tã́agbagbana pↄ́ aa saò Baali ń ĩatɛ̃o ń mↄvuao ń saan tↄdeↄ ń luabɛ pↄ́ↄwaↄ píi. +Ɔ̃ Amↄniↄ ĩadà Isaili pↄ́ aa ku Yuudɛ̃ baale, Amↄleↄ bùsu pↄ́ wì mɛ Galada guuↄwa. Aa wɛ́tɛ̃amↄ̀nɛ́ e wɛ̃̀ bao plasai. +Aa kálɛa lán swadↄↄↄwa, lán swaluↄwa. Aa dɛ lán zà lí pↄ́ Dii bàↄwa, lán sɛdɛ lí pↄ́ kú í saɛↄwa. +À mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛu, aalɛ gbãamↄwɛ̃ɛ wɛ̃́nkpɛɛ, ↄ̃ wa ń yá e ń wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu. +Tó gbɛ̃maaↄ è Lua tↄsìnɛ́ gbɛ̃vãipiↄwa, mɛ́ aa ń gbá pìpi ń ń auo, an pↄ a kɛ na. +Màaɛ sↄ̃, tó a yã́ beeↄ è píi, àↄ dↄ̃ kɛ́ aà mↄa kãikũ̀, a zɛ kpɛɛlɛ. +A yã́ mɛ́ tò à á làasoo vu iu, íↄ ázĩa kũa dↄ̃, á wɛ́ iↄ dↄ gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua a kɛɛ́ Yesu Kilisi mↄgↄↄzĩzi seasai. +Nɛ́ ↄ̃nↄna ì to a mae pↄ kɛ na, nɛ́ sↄũ ì a da pↄ yaɛ̀. +À laaika! Ásu to Dii á Lua yã́ sã́águo. Àↄ aà yãdilɛaↄ ń aà ikoyã pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, í aà ↄtondↄkĩi gwa. +Malaikapiↄ gã̀sĩa pooa, a gbã̀a gã̀sĩsuu sↄ́sↄo, ampii gã̀sĩsuu baoɛ. A. +Ma gbɛ̃́ↄ gↄ̃̀ kaalɛa dↄ̃a kɛ̃́sãma yã́i. Lá a gí dↄ̃ai, má gí àↄ dɛ ma gbàgbanaↄ ũɛ. Lá mapi á Lua ikoyã sã̀águ, màa á nɛ́ↄ yã́ a sãmagu sↄ̃. +Ń kɛfɛũ ma gbɛ̃na, ń kɛfɛũ fá! N wɛ́ dɛ lán felen wɛ́wa n sálana fòou, n mikã dɛ lán blè wiilaↄ pilaa Galada sĩ̀sĩwawa. +Aà pↄdekɛ guu a gↄ̃ yooyeaɛ, ń aà ↄniɛkɛo taasi a ↄgbagoɛ̀ɛ. +Geesↄ̃ bui Ladã bui uabeleↄn kɛ: Yeiɛli +A yã́i tò àↄ aà yãdilɛaↄ ń aà ikoyã pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa. +Gugbãntoo kíapi i mↄ lɛ́lɛi gɛↄmidↄkĩi kíapi bùsuwa sↄ̃, i ɛa ta a bùsuu. +Ìↄ ku pↄnidɛau gↄↄpiiɛ, gbɛ̃maa sↄ̃ ì gbada, ìli gío. +A wèwà à mɛ̀: Amani bɛ̃̀ɛɛ bee mɛ́ ibɛɛ pↄ́ zawágupi ũ. Sↄ̃ kɛ̃̀ Amanigu kí ń a napio yã́ musu. +Aa ò Mↄiziɛ: Miaↄ ku Egipi noa? Bↄ́yãi n mↄwanↄ guwaiwaiu la wà gagai? Àkɛa n wá bↄ́lɛ Egipii? +A yã́i tò gwãasĩna a kúlɛwá, wɛ́punguea aↄ kuo. Gusia a daálaɛ, màsokɛa aↄ ku lↄo. Ĩatɛ̃ a gɛ̃ ãnabipiↄnɛ kpɛ́u, fãanɛ aↄ sianɛ́. +Kɛ́ a sɛ̀ à tàò bɛ, ↄ̃ à pↄ́ pↄ́ à a kↄ̃nwɛ̀pi ↄ̀lↄ a zãdaɛ. À blɛ pↄ́ a fùpi kpàwà lↄ. +Gedeↄ̃ↄ nɛ́ Abimɛlɛki gɛ̀ a desɛ̃ↄ kĩ́i Sikɛũ, ↄ̃ a ònɛ́ ń a dezi bɛdeↄ píi à mɛ̀ +Kɛ́ wɛ̃́lɛdeↄ fɛ̀lɛ kↄↄ, aa è wà Baali gbagbakĩi gbòo, wà Asetaati lí pↄ́ zɛ a saɛ zↄ̃̀, wà saò ń zuo saokĩi dafu pↄ́ wa bòwa. +Isailiↄ Yudaↄ fù, ↄ̃ Yudapiↄ lɛ̀kↄ̃wa, baade tà a bɛ. +Ni ń da gu zãandeu, ni ↄzↄ̃ńzi aa gↄ̃ ń liaao. +Bee gbɛa lɛzumazi, mí mↄ́, ma gba zɛ́ mà yão, ní yã́zãsia. +Wá mà wá gbɛ̃eↄ gɛ̀ á kĩ́i aa á nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpàɛ́, aa á dá bíliu ń yãoa guu. Wá lɛ́ kú a guuo, +Kí Aaza gɛ̀ dà Asiliↄ kí Pulupilɛ Damasi. À saokĩi è we, ↄ̃ à a taa kɛ̀ lá guu, a kpã̀sã saona Uliaɛ ń a kɛa taao píi. +Ńsu to wà gaga n wáa ń wá buaↄo. Wá lú ń wá buaↄ, ní fĩabo ń blɛo, wí gↄ̃ Falaↄ̃ↄ zↄↄ ũ, wápiↄ ń wá buaↄ. Wá gba pↄbui kɛ́ wásu gagao, wíↄ ku, mɛ́ wá buaↄ su gↄ̃ tàaa ũo. +Kɛ́ wɛ̃ bee gɛ̃̀, ↄ̃ aa mↄ̀ aà kĩ́i a wɛ̃̀ sìa aa òɛ̀: Baa, wá fↄ̃ yãe ulɛnɛo. Ɔ̃a làa mɛ́ wá pↄtuoↄ gↄ̃̀ n pↄ́ ũ. Pↄe i gↄ̃ wà kpamao, wápiↄ ń wá buaↄ bàasio. +Kɛ́ Davidi mà Saulu lɛ́ vãi kpaaĩanↄ, ↄ̃ a ò saona Abiataaɛ aà mↄ́ ń saoulao. +An gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃́sãańzi a kↄ̃ à ka gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo, an gbɛ̃́ pↄ́ kpɛɛ ń guu, a gↄ̃ bui zↄ̃ↄ ũ. Mámɛmaa Dii, má yã́pi kɛ a gↄↄwa ń wãao. +Pↄ́ pↄ́ wà Lua gbàↄ zĩ dɛ Gukpɛ Bↄlɛ dↄ̃̀ana Levii bui Imɛna nɛ́ Kole yã́ ũɛ. Ɔ̃mɛ ìↄ gba pↄ́ wa dà Diiɛↄ ń sa pↄ́ wa òwàↄ pↄ́ kpaalɛnɛ́. +Kɛ́ saona Ɛleazaa nɛ́ Finɛasi ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ kuaànↄ bui uabele ũↄ yã́ pↄ́ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo ò mà, à kɛ̀nɛ́ na. +Ɔ̃ Mↄizi yã́ pↄ́ Dii òɛ dìlɛ Isailiↄnɛ à mɛ̀: Yosɛfu buipiↄ yã́ naɛ. +Sɛa za ń sĩ́wɛnaↄwa aamɛ aali e gɛ̃ Dii gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaa guu. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Luanaaifɛ̃nɛndeↄ! Àkɛa á sea vĩ màai? Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gì ĩ́anaɛ ń ío, ↄ̃ gu nìni kílikili. +Ɔmɛli yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, à duunakɛ̀ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aaɛↄla píi. +Yesu nɛ́pi mae là à mɛ̀: À aà lè màa za bↄɛ ni? A wèwà à mɛ̀: Za aà nɛ́fɛ̃nɛn zĩ́ɛ. +Naaenɛ zɛ́ vĩ aà gɛ̃ Dii gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaa guuo, baa bui pↄ́ nɛ́pi a kɛ e an buiwa. +Mpi sↄ̃ Dii, ńyↄ̃ↄ kã́fĩa gↄↄpiiɛ. +Lua wá Mae ń wá Dii Yesuo zɛpoowɛ̃ɛ wà e mↄ́ á gwai. +Ɔ̃ Lua bↄ̀ mↄ̀wà wɛ́punguea guu gwã́ à mɛ̀: Yakↄbu! Yakↄbu! A wèwà à mɛ̀: Má kɛ́! +Má Lua ĩadama vĩa vĩ, aà zↄ̃ↄkɛ yã́i má fↄ̃ yã́ bee taa kɛo. +Á yã́ bↄ̀ gupuau, á dɛ lá pↄ́ Kilisi kɛ̃̀ a nà wá ↄzĩ ũ. I lápi kɛ̃́ ń gàalula ío no, a kɛ̃̀ ń Lua bɛ̃́ɛ Nisĩnaoɛ. I kɛ̃ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛwa no, a kɛ̃̀ á sↄ̃waɛ. +Tó pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ lɛ́ táao, wuluupiↄ ìↄ bɛ ń saɛɛ. Tó pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ fɛ̀lɛ tↄↄlɛ aalɛ gɛ́ musu, wuluupiↄ ì fɛlɛ musu sↄ̃ɛ. +Pↄlu lɛ́ yão maakɛa musu ń zĩakũadↄ̃o ń yã́kpalɛkɛa ń gbɛ̃́ↄ pↄ́ lɛ́ mↄ́o, ↄ̃ vĩa Felisi kũ̀ à mɛ̀: Fɛlɛ tá gĩa. Gↄↄ pↄ́ ma ↄè, má ɛa n sísi. +Wɛ̃ pↄ́ kí Uzia gà, ma Dii è zↄ̃lɛa báawa musumusu, aà gomusu pↄ́ bã̀ɛ aà gbázĩ aà kpɛ́ pà. +Ǹ n yãkɛaↄ ↄlↄ n zↄ̀blenaↄnɛ, ní tó wá nɛ́ↄ n iko gbãa dↄ̃. +Yesu mɛ̀: Piɛɛ, málɛ onɛ, e ko àↄ gɛ́ lɛzui gbã, ńyↄ̃ lelekpa ma dↄ̃ai gɛ̃n àaↄ̃. +Aaìↄ ye wàↄ fↄkpakpamá gãaɛ, wàↄ onɛ Mɛtulu. +Ńsu ǹ aà kɛfɛnkɛ nidɛo, ńsu to aà gↄ̃gwawɛ n kũo. +Beewa gbɛ̃́ pↄ́ a pↄ́ sɛ̀ a kɛ̀ maaɛ, ãma gbɛ̃́ pↄ́ i a pↄ́ sɛ́o maa dɛ beea. +Saona i ma kpɛ́ í dã ka oo nɛ́nau, i zwã̀akpɛ bùsu dã à zua. +aa dↄ̃̀ sa kɛ́ yã́ pↄ́ ń dàmɛɛ bↄ̀ n kĩ́i píiɛ. +Ɔ̃ ma gbɛ̃́ↄ zĩ̀ma gↄ̃̀ↄ. Lá n mↄ, à kɛ̀ maa. Tia kɛ́wa, wápii wá kú la Lua dↄ̃a guu, kɛ́ wà yã́ pↄ́ Dii ònɛ ma yã́i. +N nↄ aↄ dɛ lí nɛina ũ n ua, n nɛgↄ̃ɛnaↄ aaↄ liaa n keenai lán kuli keleↄwa. +An gbɛ̃eↄ bɛ sã́sãa guwaiwaiu ń sɛ̃gbão, aai wɛ̃́lɛ pↄ́ aa zↄ̃lɛu zɛ́ dↄ̃o. +Ɛsitɛɛ i a bɛ bùsu ge a buiyã o gbɛ̃e mào lá Maadose òɛ̀wa. Ìↄ Maadose yãmaɛ, lá ìↄ ma za gↄↄ pↄ́ àlɛ aà gwawa. +N vãikɛ̀ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aanɛↄla, n gɛ n dii pãleↄ kɛ̀ nzĩaɛ, mↄ pↄ́ ń kàsa tã́a ũↄ, ↄ̃ n bↄ aà kpɛ, n a pↄ fɛ̀lɛɛ. +Ɔ̃ kíabuipi bↄ̀ aà kpɛ, à zĩnaↄ zĩ̀ Egipi sↄ̃́ↄ ń zĩgↄ̃ↄ wɛɛlɛi dasi. Kípi a gɛ́ aɛe? Yã́pikɛna a bↄe? A lɛdoũpi gboo, i bↄa? +kɛ́ aa bↄ̀ aà yã́ kpɛ, aai laaidↄ aà yã́wao yã́i. +Lua gawi vĩ kɛ́ à yã́ ulɛ, kíaↄ gawi vĩ kɛ́ aa yã́ tàasika. +Ɔ̃ Lua òɛ̀: Sↄũ, gwãasĩnaɛ bee má n wɛ̃ni gbɛama. Sↄu pↄ́ ń kɛ̀ a gↄ̃ dé pↄ́ ũɛ? +Má fↄ̃ kaakaanakɛ lↄo, wà ma bↄa maa zɛ́ tà. +Aàpi mɛ́ gupuapi ũo, à mↄ̀ gupuapi seelade ũɛ. +Àↄ ku uapiu, à pↄ́ pↄ́ wa kpàwá ble ge pↄmia, asa zĩkɛna kà à a asea eɛ. Ásu àↄ sↄ̃kĩikpakpao. +Ń tò wá saɛdeↄ wá sↄ̃sↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ liaawáziↄ wá láanikɛ̀. +Aa ò Luaɛ: Gowála! Bↄ́ Gbãapiide a kɛwɛ̃ɛi? +Ma Dii ma mɛ̀: À zɛ zɛ́kpaau à a zɛ́ káauↄ gwa, í a pↄ́ pↄ́ maa gbɛa àↄ bɛu, á sↄ̃ i níni. Ɔ̃ a mɛ̀ áↄ bɛuo. +A yã́ mɛ́ tò gↄↄ pↄ́ Yesu lɛ́ yãdanɛ́ Lua ua, à pũ̀na à mɛ̀: Á ma dↄ̃ mɛ́ á dↄ̃ gu pↄ́ ma bↄu. Kási mi mↄ́ ń mazĩaoo. Gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩá sĩandeɛ, mɛ́ á aà dↄ̃o. +Yudan ma ũ, wà ma i Taasu, Silisi bùsuuɛ, ↄ̃ ma nɛblè wɛ̃́lɛu la. Gamaliɛli kĩ́i ma ikoyã pↄ́ wá deziↄ kũa dàdau a zɛ́wa. Má ãia vĩ Luaɛ lá á kú gbã ápiiwa. +Ápii a lɛkpàaĩmaziɛ. Kɛ́ ma nɛ́ yãyè ń Yɛse nɛ́o, á gbɛ̃e i omɛɛo. Á gbɛ̃e i wɛ̃nadↄ̃mɛɛo. I kãmɛɛ ma swã́wa kɛ́ ma nɛ́ ma ìwapi nↄ̀sɛ fɛ̀lɛ aàↄ ma wɛ, lá àlɛ kɛ tiaɛwao. +Ɔ̃ aa dìdiwà, aalɛ gbɛawà ń wii gbãao aà aà páliwa. Ɔ̃ an zↄakaa tò an yã́ blè. +Ɔ̃ ma ń bↄ́lɛ Egipi, ma gɛńnↄ guwaiwaiu. +Wì n tↄ́ na sí, wàↄ n sáaukpa gupiiu gↄↄpii. +À wãwã ń wɛ̃nao kpaaàzi, lá à tↄbↄ̀ kua lalasikɛa guu lɛ́u. Asa ì o a sↄ̃ guu, nↄɛ kían a ũ zↄ̃lɛa a báawaɛ, gyaa gbɛ̃andon a ũo, a wɛ̃nakɛ bauo. +Ɔ̃ sosaↄ gó suababↄ baↄ zↄ̃̀zↄ̃, aa tò à lɛ̀lɛ íu. +Gↄↄ bee sa á wiilɛ Diiwa gbɛ̃́ pↄ́ á sɛ̀ á kía ũpi yã́i, asi sↄ̃ a wewá gↄↄ bee lↄo. +Ɔ̃ Pↄlu òɛ̀: Lua n lɛ sↄ̃, gbɛ̃nazĩn kaadↄɛmbɛ. Ń zↄ̃lɛ ńlɛ yã́kpalɛkɛmanↄ ikoyã musu, mɛ́ mpi sↄ̃, n bↄ a kpɛ, ń ò wà ma lɛ́. +Kí Salomↄↄ góilɛnaↄ kɛ̀ Ɛziↄ̃gɛbɛɛ, Elata saɛ Ɛdↄũ bùsuu Ísia Tɛ̃a lɛ́i. +Kɛ́ à kã́nↄ àaↄ̃de gò, má mà pↄ́ bɛ̃́ɛ àaↄ̃de mɛ̀: Mↄ́! Ɔ̃ ma sↄ̃́ sia è, gbɛ̃́ pↄ́ di a kpɛ zaa kũa. +Bee yã́i ikoyã gↄ̃̀ plɛ̀gɛlɛgɛ, wìli zĩkɛ yã́zɛdewao. Gbɛ̃vãiↄ ì koezↄ̃ gbɛ̃maaↄzi, ↄ̃ wì yã́zɛde fuangba. +Ì gbãa dↄ a pi asana ũ, ì gã̀sĩwa bↄbↄ a zĩwa. +Àↄ dↄ̃ sa kɛ́ àsi pↄ́ Dii ò Ahabu bɛdeↄ yã́ musu, a kee a lɛ́lɛ pão. Dii yã́ pↄ́ á dà a zↄ̀blena Ɛliaɛ a ò kɛ̀. +Dii, n kↄ̃nikɛ̀mɛɛɛ, ↄ̃ ma n yã́zɛ è, n gbãamↄ̀mɛɛɛ, ↄ̃ n ma fu. Ɔ̃ ma gↄ̃ pↄ́ yáalↄa ũ, gbɛ̃́pii ìↄ ma láanikɛɛ. +A Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi yìa Gɛlɛkiↄwa, kɛ́ à ń kɛ̃́ ń bùsuwa zã̀ yã́i. +Wà gbɛ̃́ↄ plɛplɛ Isaili buiↄ guu píũ̀sũa wɛɛlɛ zĩgↄ̃ↄnɛ, kɛ́ aa e gɛ́ Gibɛa, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu, aai wíyã pↄ́ aa kɛ̀ wá bùsuu fĩabonɛ́. +ↄ̃ à asiigwanaↄ zĩ̀, ↄ̃ a dↄ̃̀ sa kɛ́ Saulu kà. +Ɔ̃ Yesu ò Piɛɛɛ: Ǹ n fɛ̃nda pɛ a kpɛ́u. Má taasi pↄ́ ma Mae dìlɛ mà kɛ kɛɛona í mio lé? +Ɔ̃ gbɛ̃́pii fɛ̀lɛ ń lɛdoũo aa mɛ̀: Wá gbɛ̃e a ta bɛo. Wá gbɛ̃e a ta a bɛ wɛ̃́lɛuo. +ń Kiliataiũdeↄ ń Bɛgamuludeↄ ń Bɛmɛonadeↄ +Nɛ́pi yã́pi dↄ̃o, sema Yonatãa ń Davidio. +A gↄ̃ á guu lán gbɛ̀wina ge nibↄwaɛ, iↄ zĩkɛɛ́ e gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃u. +Aa Dii làasoo dↄ̃o, aa yã́ pↄ́ àlɛ yá gbadↄ̃o, asa à ń kãaa lán pↄ́ bàaawa pↄ́wɛngbɛ̃zɛuɛ. +Kɛ́ kãa gbãa pↄ́ kú Egipi wɛ̃̀ soplapi lɛ́ kà, +À zàaĩn gaa dafu gyaↄwa è, ↄ̃ à nàalɛ a sɛ̀ à gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ (1.000) dɛ̀dɛò. +Yesu ò lↄ: Gbɛ̃e mɛ́ kú a nɛgↄ̃ɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla. +Vua pↄ́ zĩgↄ̃ dↄaanapiↄ mↄ̀ò Diiɛ kà kiloo ↄ̀aa do kwisai (190). +ili a fukpaapi gwagwa. Tó a è fupi kpɛ́ gĩ sↄ̀ à zùu, à kɛ̀ búunnↄ ge tɛ̃́ɛɛ, +Damasideↄ laatànnↄ sãnu ń Ɛlɛbↄ̃ vɛ̃ɛo ń Zahaa sãkão n pↄ́ dasiↄ ń n àizɛɛↄ yã́i. +Isailiↄ, à vĩ àↄ kɛ̃aa á Kɛna yã́ musu. Siↄnadeↄ, à pↄnakɛ ń á kíao. +À wɛ́sɛ musu gwa. Dé mɛ́ pↄ beeↄ kɛ̀i? Dé mɛ́ ì to aa bilɛ ń dasilɛu à ń baade sísi a tↄ́wai? Aà iko zↄ̃ↄ ń aà gbãa pãsĩo mɛ́ tò a keeli kɛ̃́são. +Haũ nɛgↄ̃ɛↄn we bui ń buio, bùsu ń bùsuo daɛdaɛ, baade ń a buiyão. +Àↄ fĩwà gↄↄpii zwãa ũɛ, iↄ dↄ aàpi asana ũ. +Gɛ́ kí kĩ́i màa, ní yã́ɛ bee oɛ̀. Ɔ̃ Yoabu yã́ sòso kà nↄɛpiɛ a lɛ́u. +Kɛ́ aa sù, Maadose gɛ̀ zↄ̃̀lɛ kibɛ bↄlɛu, ↄ̃ Amani ↄkù a wɛ́wa, àlɛ tá a bɛ ń ↄↄlↄo. +Ńsu o gbɛ̃e mao. Gɛ ǹ nzĩa ↄlↄ saonaɛ, ní sa pↄ́ Mↄizi dìlɛ o n gↄ̃a sãasai seela ũ gbɛ̃́ↄnɛ. +Ɔ̃ aà mae òɛ̀: Ma nɛ́, ń kumanↄ gↄↄpiiɛ. Pↄ́ pↄ́ má vĩ píi, n pↄ́ɛ. +tó an bùsu maa ge a vãi, tó an wɛ̃́lɛↄ bĩ́i vĩ ge a vĩo, +Gbɛ̃maa mi ìↄ báaa vĩ, ãma yãpãsĩ mɛ́ vãikɛna lɛ́ pà. +kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ àↄ wɛ̃ni láasai vĩ. +Yesu náaikɛa guu wá dↄ̃ kɛ́ wá bↄ maa, wá wɛ́ dↄi ń aà Nisĩna gbãao. +Mↄabuↄ, kpelewa á e o nɛgↄ̃n zĩ̀kan gbãaↄn á ũi? +Mapi, mi e à yãe kɛ̀ à kà wà aà dɛo, ↄ̃ lá à zɛ̀ ń Sezaao, ma zɛò mà aà gbaɛwà. +À yãmaa òɛ̀, ↄ̃ à zↄ̃lɛkĩi pↄ́ dɛ aà kía dee pↄ́ kuaànↄ Babɛliↄ pↄ́a kpàwà. +Ɔ̃ Yozuee mɛ̀: Àↄ Dii vĩa vĩ, íↄ zↄbleɛ̀ sĩana ń nↄ̀sɛmɛndoo. À tã́a pↄ́ á deziↄ zↄblènɛ́ Uflata baale ń Egipiↄ bↄ á guu, í zↄble Diiɛ. +ↄ̃ à táaò gbáau gↄↄ do. À gɛ̀ zↄ̃̀lɛ sɛ̃́li gbáu, ↄ̃ à wabikɛ̀ à e ga à mɛ̀: Dii, kɛ́ bee mↄ̀a. Ma sɛ gↄ̃̀ↄ, asa má dɛ ma deziↄlao. +Ma yãkɛa a zɛ́wa dà pↄkasa ũ, maakɛa dɛmɛɛ ulada ũ fùa ũ. +Manↄa fɛ̀lɛ tɛ̀ a nazi. Kɛ́ à kà gↄ̃ɛpi kĩ́i, à aà là à mɛ̀: Ḿmɛ n yãò ma naɛa? A wèwà à mɛ̀: Mámɛ! +Kɛ́ má ò má kú ma Mae guu mɛ́ ma Mae ku ma guu, à ma yã́ sí. Tó màan sↄ̃o, à si ma yãkɛapiↄ yã́i. +Sua mɛ́ ì kpa dṹniau, ↄ̃ ì mↄ̀sɛpisi tↄↄlɛwa píi. +Má gbɛ̃́ bↄbↄↄsio, má gbɛ̃́ kɛkɛ ń lɛ́oo. +Í onɛ́ ma mɛ̀ aa aà dakpɛu, aaiↄ pɛ̃ɛ ń ío kpawà yↄↄyↄↄ e mà gɛ suò aafia. +Ma pↄ́ pↄ́ i tɛ́kũoↄá n pↄ́ɛ. Pↄ́ pↄ́ wa ma gbaↄ píi, pↄ́wɛntin nò, duun awakpabↄn nò, tàae fĩabobↄn nò, n pↄ́ɛ ń n nɛ́ↄ. +Gↄ̃ɛe ku we, wà aà ì ɛɛ ũɛ. Lá gu lɛ́ dↄ wì aà sɛ mↄ dilɛ Lua ua bↄlɛ pↄ́ wì mɛ Bↄlɛ Kɛfɛnau, ↄ̃ ìↄ baakɛ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ gɛ̃ uapiuↄwa. +À zɛ̀ gɛↄ ń gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ zãnguo, ↄ̃ gagyãpi zɛ̀. +A yã́ mɛ́ tò gbɛ̃nazĩn nɛ́, ǹ n pↄ́ↄ naaa fãanɛ, ǹ n taa bùsu pãleu sↄukɛ, ní dazɛu ń wáa. Go n tía, ta gupãleu ń wáa. Baa kɛ́ swã́gbãadeↄn ń ũ, an wɛ́ a gí kɛ̃́ia? +Yudaↄ Isailiↄ bùsa gↄↄ bee, aa gbãamↄ̀nɛ́, kɛ́ aa sↄ̃kpàlɛ Dii ń deziↄ Luazi yã́i. +à mɛ̀: Tó Siliↄ gbãa sù lɛ́ ma fu, mↄ dↄmalɛ. Tó Amↄni buiↄ gbãa mɛ́ sù lɛ́ n fu sↄ̃, má mↄ́ dↄnlɛ. +Wuluupiↄ ku mↄ̀pɛpɛɛpiↄ zíɛ. A goↄ pɛ́pɛa tadibↄpiↄ gbáↄwa. Wuluupiↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu do ń kĩnioɛ. +À laaidↄ ma yã́wa maamaa, à swã́sɛmazi. +Ma lɛye kpàwakɛ̀ Aava swa saɛ we, kɛ́ wà wázĩa busa wá Luaɛ, wí tá na wabikɛwà wápiↄ ń wá nɛ́ↄ ń wá àizɛɛↄ yã́ musu. +Ãma Musude gbɛ̃́ↄ mɛ́ aa kpala si aa ble, aaiↄ vĩ gↄↄpii, aↄ láaa vĩo. +Á sĩa la kɛ́ à zɛ ń Dii á Lua bàakuaánↄ yã́o. Dii á Lua lɛ́ a bàakuaánↄ lɛgbɛ̃ ń a kuao gbã, +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lá a mae Manase kɛ̀waɛ. À saò tã́a pↄ�� a mae pìpiↄwa píi, à zↄblènɛ́. +Esau mɛ̀: Má a gbɛ̃́ kĩniↄ tonnↄ. Yakↄbu mɛ̀: Bↄ́yãi ni? N yã́ na Baa. +Kɛ́ beeá ma auɛ. A dɛ Lua bàa kua ń gbɛ̃́ dasiↄ au pↄ́ a bↄlɛa an duunakɛ̃ama yã́i ũɛ. +Dii mɛ̀: Má ń yã́pi kũa ma dↄ̃uo lé? Má kũ̀kũ ń kã́nↄo ma làasiu. +Àliↄ ɛyↄ̃bↄ kũa á gↄ̃kɛbↄↄ guu. Tó a gɛ bĩ́ikpɛkɛi, àli ɛyↄ̃, tó a bĩ́ikpɛkɛ̀ á làa, íli bùsu kaa. +Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ gbàɛ aa dↄaaɛ. Aa gɛ̀ gɛ̃̀ Samali bùsu zↄ̃ɛwiae guu sↄukɛiɛ̀. +Aà pↄ pà Yobu gbɛ̃na gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄzi lↄ, asa aa aà tàae èɛ, ãma aai fↄ̃ yã́zãsìwào. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ gò wá oawaↄ, wálɛ Dii gawi ↄlↄnɛ́ lán díiwa, wiↄ li láaàwa, wá gawi iↄ kã́fĩ. Dii pↄ́ dɛ Lua Nisĩna ũpi zĩn we. +Dàakɛa dɛ sↄũɛ kↄ̃̀ↄ yã́ ũɛ, ↄ̃nↄkũa mɛ́ ì kɛ laaideɛ na. +Màa lↄ káalua Lahabu kɛ̀na ń Luao a yãkɛa yã́i, kɛ́ à zĩnaↄ dìlɛ à ń gbáɛ zɛ́ kpã́inau. +Yã́piↄ onɛ́, ní lɛdaomá, ní ń gba laai ń n ikoo píi. Ńsu to gbɛ̃e sakanguo. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Wà gɛ́ ii Gibɛa ge Lama, wá gupiↄ do le. +Maiↄ wiilɛ a bĩ́iↄ sↄ̀ↄu, gbɛ̃gbonaↄ gbokɛ a namablekĩiↄu. A gↄↄ kãikũ̀, a gↄↄ ga lↄo. +Kí nɛnↄɛpi zↄ̃lɛ kpɛa ń gawio, wà vua ba kɛ̃̀ aà pↄkasaↄwa. +ↄ̃ à gɛ̃̀ góilɛna guu ń a ìwaↄ, aa gɛ̀ Damanuta bùsuu. +Ń dà n zĩnaↄnɛ aa Dii sↄ̃̀sↄ̃, n mɛ̀ n dɛdɛ sĩ̀sĩↄ musu ń n zĩkasↄ̃goↄ dasidasiíkpɛ sisiu. +à filiaↄ nàna Dii aɛ lá a òɛwa. +Má gbɛ̃́ pↄ́ zĩe kɛ̀ zĩbeezĩ bↄ a gbɛ̃́ↄ guu mà dɛɛ. +Ãnusu tↄnu kĩni pↄ́ gↄ̃̀ ↄ̃ wà lipɛlɛ kũbↄↄ kɛ̀ò ń mↄ̀pↄ̃ↄↄ, ↄ̃ wà fùa kùò lípiↄwa lↄ. +Ɔ̃ kí Daliusi lɛ́kpãsãkɛ̀ à mɛ̀: Tiasa Uflata baale dↄaana Tatɛnai ń Setaa Bozenaio ń á gbɛ̃́ pↄ́ kú Uflata baa weↄ, à ázĩa ga we. +A zↄ̃ↄ dɛ tↄↄlɛa, a lɛ́ vĩo, a yàasa dɛ ísiaa maamaa. +Ma yãoa gbɛa gbɛ̃e lí yão lↄo, ma yã́ mɛ́ ì tↄ̃́má. +Lá à aà sɛ̀ lɛsĩ màa, gbɛ̃́pii aà vĩa vĩ, aaì misiilɛɛ̀, bui píi ge yãoa bui píin nò. Gbɛ̃́ pↄ́ a ye dɛ, ì aà dɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ a ye bↄ, ì aà bↄɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ a ye gba gbãa, ì aà gba gbãa. Gbɛ̃́ pↄ́ a ye kɛ̃́sã, ì aà kɛ̃́sãɛ. +Ɛ̀waasoↄ gbãa mɛ́ ń ĩ́andãbↄ ũ, maezↄ̃ↄↄ mikã pua mɛ́ ń gawi ũ. +Ɔ̃ kí ònɛ́: Lá à kɛ̀ɛ́ maa ↄ̃ má kɛ. Kí gɛ̀ zɛ̀ bĩ́ibↄlɛ saɛ, ↄ̃ zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ gã ń gão gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ. +Gↄↄ soolode zĩ́ aa blɛ sɛ̀lɛ lɛɛ pla, baade miwa zaa lɛ plapla. Ɔ̃ an gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gɛ ò Mↄiziɛ ḿpii. +Aa kpàlɛ tↄↄlɛa gupiiu, ↄ̃ tↄↄlɛ sìsi. Aa sɛ̃ ń láↄ ń libɛ pↄ́ bↄ̀ lougbɛ gbɛaↄ blè píi. Sɛ̃ ge láe ku Egipi bùsuu lↄo. +Kɛ́ aa pìla bĩ́iwa màa, aa mipɛ̀ gusĩsĩdewa, ↄ̃ aa ì we gↄↄ àaↄ̃ e an gbɛ̀sɛlɛnaↄ gɛ̀ sùò. An gbɛ̀sɛlɛnapiↄ ń wɛɛlɛ zɛ́ saɛ píi, aai ń eo. +ní a au dã máma saokĩi kↄ́ba mɛ̀n síiↄ̃ↄwa ń a swã́ zↄ̃ↄ gola mɛ̀n síiↄ̃ↄ ń pↄ́ pↄ́ wa bò wa lìaipiↄ, ní gbãbↄɛ̀, i gↄ̃ ma pↄ́ ũ. +Ma íkalɛkĩiↄ kɛ̀kɛ aaↄ mↄ̀sɛpisi líkpɛpiↄwa. +Tó wa mɛnafↄ̃̀, wáↄ kibleaànↄ. Tó wa lelekpàaàzi, aàpi a kpáwázi sↄ̃ɛ. +asa sↄũ ì da yãaɛ. Lá gbɛ̃e yã́ pↄ́ a mↄ dↄ̃o, dé mɛ́ a fↄ̃ yã́ pↄ́ a kɛ aà kpɛ oɛ̀i? +Aali vɛ̃ɛ ka sãpiwa litili do zwã̀akpɛu ma imia ũ. +Ì í pusu gálɛ suowa, ↄ̃ ì to à ma lou ũ à ɛa ta swai. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń mikãpuadeↄ kúwanↄ, gbɛ̃́ pↄ́ an zↄ̃ↄ dɛ n maelaↄ. +Galada buiↄ uabeleↄ mↄ̀ Mↄizi kĩ́i. Galadapiá Makii nɛ́ɛ, Manase tↄũnaɛ, Yosɛfu buiɛ. Ɔ̃ aa ò Mↄiziɛ ń Isaili bui dↄaanaↄ +I pɛ̃ɛ soo, i vɛ̃ɛ ge í gbãa mio. Dii á gwá, kɛ́ à e dↄ̃ ↄ̃mɛ Dii á Lua ũ. +Gwa! Mámɛ ma sia kɛ̀, ì tɛ́vu ń bↄ̀ↄo, aà ↄzĩn gↄ̃kɛbↄpia ũ. Mámɛ ma gbɛ̃kaalɛna kɛ̀ lↄ aà gbɛ̃́ↄ dɛdɛ. +Tó n n tàaeↄ ùlɛ, ńyↄ̃ gɛ́ aɛo, tó ń ò mɛ́ ń tò, Lua a n wɛ̃nagwa. +Gbɛ̃vãiↄ ì fɛ̃nda wo, aaì ń kakpa sáa, kɛ́ aa e taasideↄ ń wɛ̃nadeↄ kwɛò, aai gbɛ̃́ pↄ́ an yãkɛa maaↄ dɛdɛ. +Tó à kũ̀ mà gɛ́ɛ sↄ̃, aai gɛ́ ma kpái. +Kɛ́ zĩnapi kà, ↄ̃ a ò Yehuɛ: Wà mↄ̀ ń kíabuipiↄ miↄ kɛ. Ɔ̃ Yehu mɛ̀ wà kálɛ bĩ́ibↄlɛu lɛɛ pla e kↄↄ. +Gbɛ̃́piↄ naoa gbɛa Davidi ku déndↄ̃mɛɛ guu, ↄ̃ a ò Diiɛ: Ma duunakɛ̀ yã́pi kɛa guu maamaaɛ. Dii, mapi n zↄ̀blena, ma tàae kɛ̃a sa, asa ma sↄũyã kɛ̀ɛ. +Dii yãdàɛ̀, ↄ̃ à mɛ̀: Ɛa gɛ ǹ Balaki le, ní oɛ̀ màa. +Má Lua táasilɛ yã́ pↄ́ a ò yã́i, ao, má Dii táasilɛ yã́pi oa yã́i. +An gbɛ̃́ Mɛlali buiↄ dↄaana Etani mɛ́ ìↄ kú ń ↄzɛɛi. Aàń Kisi pↄ́ Etanipi ìo. +A to ǹ yáalↄ tia, ní kúkuakɛ. +Faasaide lɛ́ mɛ́ aà gbɛ̃bↄ ũ, ↄ̃nↄna yãoa ì aà bↄ. +Tó ń bɛ zɛ́u, mɛ́ n bã sakpɛ è lí musu ge zĩ́lɛ, a nɛ́ vĩ kau ge gbe, mɛ́ an da kúńla, ńsu bãpi kṹ ń a nɛ́ↄ píi sãnuo. +A ń naaa ń ká ɛ̀ zòolou, a gbatańlɛ lán dakpɛunaↄwa, tó à gↄↄplakɛ̀, i yã́gↄ̃gↄ̃ńnↄ. +À tↄkpà gugiipiɛ tↄↄlɛ, ↄ̃ à tↄkpà í pↄ́ kã̀aaɛ ísia. Ɔ̃ a è à kɛ̀ maa. +An gbɛ̃eↄ ku gusiau ga lɛ́zĩ, aalɛ taasikɛ yea ń mↄdaonao. +Tó gbɛ̃́ a de ge a da kà, wà ade dɛ. Lá à a de ge a da kà, à azĩa dɛ̀ɛ. +Lá n ma zĩ dṹnia guu, mapi sↄ̃ ma ń zĩ́ dṹnia guu. +Buipãle pↄ́ nàa su o má we à gɛ̃ ma gbɛ̃́ↄ guuoo. Gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ wia su mɛ lí giin a ũo. +Gbɛ̃gbonaↄ ń maiↄ mɛ́ aaↄ kálɛa we, koohũhũnaↄ iↄ zↄ̃zↄ̃u. Aↄ da bɛzia ũ gↄↄpiiɛ, gbɛ̃e aↄ ku we bau lↄo. +Sema wà bùsu kpaalɛnɛ́ ń gbɛlaao, an baade i kpaalɛ sɛ́ a dezi bui tↄ́wa. +Onisi gbɛ sɛ mɛ̀n pla, ní Isaili buiↄ tↄ́ kɛ̃́ gbɛpiↄwa +Ápiↄ ń Bɛ̃yãmɛɛo, a wɛsìɛ kɛ́ mapi ma Yosɛfu mámɛ málɛ yãoɛ́. +À fɛlɛ zɛ ń maakɛao, íↄ tɛ yã́zɛde kɛai. À gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄnɛ́ↄ dazɛwa, í yãnakpa tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄwa, í yã́gↄ̃gↄ̃ gyaa gbɛ̃andoↄnɛ. +Mae Lua ń a Nɛ́ Yesu Kilisio gbɛ̃kɛkɛɛ́ ń sùuuo ń aafiao sĩana ń yeakↄ̃io guu. +Mi gbɛ̃e ↄ̃a ge aà pↄkasae nidɛo. +Tó álɛ ma gbagbakĩipi bo ń gbɛo, ásu kɛ ń gbɛ̀ ãaoo, asa tó a gãpɛ̀lɛwà, à sãakɛ̀n we. +Ɔ̃ a ònɛ́: Àkɛa á nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpài? Àkɛa á kú ń nↄ̀sɛ plaplaoi? +À gɛ̀ńnↄ Dii ua ń saonaↄ ń ãnablá pↄ́ wa è aà kpɛ́upi kyokɛ̀ ń wáa píi. +Aa gba pↄ́ Isailiↄ mↄ̀ò Mↄiziɛ wà luakukĩi kɛò sɛ̀lɛ. Lá gu lɛ́ dↄ Isailiↄ ìↄ mↄɛ̀ ń gbaapiↄɛ. +Ńyↄ̃ ↄli nzĩau, gbɛ̃e yã́ a iwãa ka n pↄao, baade a wɛɛlɛ àↄ nannↄ. +Ɔ̃ wà gbɛ̃́ pↄ́ wà seelapi kɛ̀máↄ lɛ́ òmɛɛ, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basopla ń síiↄ̃oɛ (144.000). Aa bↄ̀ Isaili bui píi guu. +i bã bɛ̃́ɛpi gbaɛ wɛ̃́nkpɛ sɛ̃sao. Màa a gbãbↄ kpɛ́piɛ, i gↄ̃ gbãlɛsai. +Ɔ̃ Yozuee ń a gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ Libena, aa gɛ̀ Lakisi. Aa koezↄ̃̀i aa lɛ̀lɛwà. +ní a kòlokpa, ní a au sí, ní máma Aalona ń a nɛ́ↄ ↄplaa swã́lɛbawa ń ń ↄplaa ↄnɛmio ń ń ↄplaa gbánɛmio, ní aupi kĩni lɛ́ saokĩiwa ǹ liai. +Mikã puaá fùa í gbiaɛ, maakɛa mɛ́ ì ń káwà. +Ɔ̃ an wɛtãnapiↄ ń ń dↄaanaↄ mↄ̀ wa ònɛ́: Falaↄ̃ↄ mɛ̀ á musã kpáwá lↄo. +Ápiↄ ń á nɛ́ↄ ń á tↄũnaↄ àↄ Dii á Lua vĩa vĩ, íↄ aà yãdilɛaↄ ń aà ikoyã pↄ́ málɛ daɛ́ↄ kũa gↄↄpii, kɛ́ à e gɛ̃gɛ̃ yã́i. +Ǹ a sɛ́liↄ kɛ ń lɛpusialio, ní vua kúlɛ lípiↄwa. +Kí Ezekia kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu, Isailiↄ kí Ela nɛ́ Ozee kpalablea wɛ̃̀ soplade guu, ↄ̃ Asiliↄ kí Samanasaa mↄ̀ koezↄ̃̀ Samalizi. Aa kálɛa we +Sobala pↄ́ Kiliayaaliũ kàlɛ buiↄ tↄ́n kɛ: Aloedeↄ ń Manaata gbɛ̃́ kĩniↄ +An wá lí wã lán dãↄwao, aali gyãkɛ lán deↄwao. +Mámɛmaa Zaaki, Lua ń Dii Yesu Kilisio zↄ̀blena ma fↄkpà Isaili bui kuɛpla pↄ́ fãaaaↄwa. +Ma wɛsɛ̀ ma gugwà, ↄ̃ ma gbɛ̃e è pↄ́ pua daa mɛ́ vua maa asana dↄa aà pi. +Lá á dɛ Lua gbɛ̃́ↄ ũ, i kũ wà káaluakaa ń dↄ́ɛĩi bui píio ń bĩikɛao ma dↄ á lɛ́u bauo. +Mɛgu pↄ́ wì e gawisai, wì a kpɛla dɛńla. A gu pↄ́ wì a ea dilɛ wíyã ũ, wì pↄ́ nai dɛńla, +Bↄa Sɛfɛɛ gbɛ zĩ́ aa gɛ̀ bòokpà Alada. +Ĩandãa ì mↄ́ ń lɛ́lɛao, zĩasɛa lɛsĩ ì mↄ́ ń ɛɛao. +Tó a misìilɛwɛ̃ɛ wásawasa, wá sↄu mà wà swã́gbãadeↄ swã́gaga. +Tó gↄ̃ɛ dɛ wɛ̃̀ bàaↄ̃la, ã́nusu ↄwatɛ̃ gɛ̃oɛ, nↄɛ sↄ̃ kwi. +Saonau pↄ́ bↄ̀wà a tò à gbãlɛ̀ yã́ musu. +tó a nↄandɛna gbà á pↄeã blɛ, mɛ́ a pↄ́ kpà wɛ̃nadewa à kã̀, gu a puɛ́ gusiau, gubeebee a gↄ̃ɛ́ lán fãanɛwa, +Yã́pi kúánↄ kãinnↄ, a dↄ á lɛ́u, a kú á nↄ̀sɛu, kɛ́ à e zĩkɛwà. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ àli Gɛ̃amusu dikpɛkɛ e gↄↄ sopla. Gↄↄ bee àli kàa só. +À ↄ̃a sì Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iapiↄwa ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa soolo ń baswaaↄ̃sↄoo (1.365), lá wà a gbia dìlɛ luakukĩiwa. +Ma Dii ma mɛ̀, tó ma ↄ lòo bùsuɛbeedeↄla, má ń bɛↄ na gbɛ̃pãleↄnɛ ń ↄzĩɛ, ń ń buaↄ ń ń nↄɛↄ. +Aa nàɛwà e à kɛ̀ɛ̀ gɛɛkpanwɛia yã́ ũ, ↄ̃ à mɛ̀: À ń zĩ. Ɔ̃ aa gbɛ̃ↄn blakwipiↄ gbàɛ, aa kpálɛkɛ̀ Ɛliazi gↄↄ àaↄ̃, aai bↄwào. +Báaade Dii, Isailiↄ Lua za asĩnizĩ e gↄↄpii! Ãmi! Ãmi! +À yãvãikɛ̀, asa i zɛò a sↄ̃u à Dii kĩ́i wɛɛlɛo. +Dii gbagbakĩi pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃o ku saokĩi dafupi ń Dii kpɛ́o zãnguo, ↄ̃ Aazapi sɛ dìlɛ saokĩi dafupi saɛ ↄplaa oi. +Gbɛ̃́ↄ, kɛ́ ma mↄ á kĩ́i, ma mↄ Lua yã́ kpàwakɛiɛ́ɛ, i kɛ mi mↄ ↄ̃nↄ gbãa ge lɛna kɛiɛ́o. +Falisiↄ lɛ́ Yesu tàasika, tó a su à aà gbã́gbã kã́mabogↄↄzĩ, wi e yãdaaàla. +Ńyↄ̃ to aà gbɛ̃́ↄ dↄ̃ lá a ń suaba, lá a ń duuna kɛ̃́má, +Ikoyãdↄ̃nae mɛ́ fɛ̀lɛ lɛ́ líkpalɛ Yesuwa à mɛ̀: Mɛtulu, kpelewa má kɛ mà àizãna ei? +À mɛ̀: Kai ma Lua, má fↄ̃ íɛ bee mio. Gbɛ̃́ pↄ́ aa gì ń wɛ̃niiↄ auɛ! I we mìo. Nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ yãkɛan we. +ↄ̃ à a sↄ̃́go mↄpↄↄ kã̀aa mɛ̀n ↄ̀aa síiↄ̃ ń basↄoo ń zĩgↄ̃ pↄ́ kuanↄↄ. Bↄańnↄ Alose Goiũ aa gɛ̀ Kisↄ̃ swai. +Ɔ̃ aà da ò zĩkɛnaↄnɛ: Lá a oɛ́ píi à kɛ. +Gↄↄ bee wɛ́tɛ̃api gbɛa ĩatɛ̃ a siakũ, mↄvua a ikɛo, +e àↄ mↄ́ á sɛ́lɛi à táánↄ bùsu pãle pↄ́ dɛ lá á pↄ́wau. Pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛ nao pàlawà, pɛ̃ɛ ń vɛ̃ɛbuo diuɛ. +Dé mɛ́ bee kɛ̀i? Dé mɛ́ mↄ̀òi? Dé mɛ́ tò buiↄ ìↄ tɛtɛ kↄ̃ kpɛ za asĩnizĩi? Ma Dii, mámɛ má Dↄaana ń Gↄ̃zãnao ũ. +Ǹyↄ̃ dↄ̃ sã́asã kɛ́ ma yã́ ɛɛ vĩo, ma ↄ̃nↄpaɛmade má kunnↄ. +Vua taↄ ku lↄ mɛ̀n bao, aa kà kiloo swaaↄ̃, mɛ́ mↄgotɛ̃ ta maa tɛkɛaↄ ku mɛ̀n pla, a bɛɛɛ kà vuawa. +Lua wá sɛ́ wàↄ ku a gawi ń a maakɛo guuɛ, a tò wà a dↄ̃, ↄ̃ aà luakɛgbãa wá gbá pↄ́ pↄ́ dɛ wàↄ vĩ, wá kua i kpaaĩ ń aà yã́o. +Má yɛ̃̀ɛɛ vĩo, ma mɛ kɛ̀ múɛmuɛ, málɛ wiilɛ ma sↄ̃̀ pusubↄa yã́i. +a yã́i má tó bui zĩ̀loↄ lɛ́lɛma, bui pↄ́ aali gbɛ̃́ wɛ̃nagwaoↄ. Aa fɛ̃nda wo n kɛfɛnkɛ ń n ↄ̃nↄozi, aa n gawi pípia ↄ̃̀ↄkpanɛ. +Tó Aalona mↄ̀ ń azĩa duun awakpazupio, aàli a kòlokpa, i api ń a bɛdeↄ duuna kɛ̃omá. +tó ńlɛ swãdↄ ↄ̃nↄyãi, mɛ́ n sↄ̃ kpà a dadaawa, +yã́kpalɛkɛnapiↄ i wɛ́tɛ yã́pizi maamaa. Tó aa è ɛɛ ↄ̃ seeladepi lɛ́ to, à yãdↄ̀ a gbɛ̃́deewaɛ, +Baa tó n faasaide kà góu ńlɛ aà sa bo ń pↄ́wɛnao sãnu, aà faasaikɛ a kɛ̃wào. +Sↄukɛ maamaa, mpi ń bíla pↄ́ kã̀aanzipiↄ, ní dↄaanɛ́. +Dii ↄplaa dↄa musu, Dii ↄplaa gbãa zĩkɛ̀. +Ásuli ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpao, a adoaɛ. Á Isailiↄ lí dↄ̃ kɛ́ ma kua adoa. Mámɛ má Dii pↄ́ á dílɛ ádoa ũ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Á Falisiↄ i gbãbↄ bisaↄ kpɛɛ ń taↄ, kási bĩi ń yãvãikɛao mɛ́ á nↄ̀sɛ pà. +N ibɛɛↄ n kúkĩi dàaĩ míↄmiↄ. Dɛdɛ ń laaio, à ↄ̃̀ↄkpà píi. +Ɔ̃ a kpà Aalona ń a nɛ́ↄwa lá Dii òɛwa. +Ma bàakuańnↄ gↄↄ pↄ́ má ń duuna kɛ̃́má yã́n we. +Tó wà wiilɛ̀wà, ìli yãmamáo, kɛ́ gbɛ̃vãipiↄ ìↄ dↄ́ɛwà yã́i. +Kɛ́ Dii yãòɛ́ za tɛ́u Olebu, i wɛsi pↄelɛ weo. A yã́i tò àↄ ázĩa kũa dↄ̃. +Gↄↄ pↄ́ Davidi ku sɛ̃u, a mà Nabali mↄ̀ a sãↄ kãkɛ̃ɛlɛi. +Kɛ́ ma ɛa Yelusalɛũ, málɛ lousisi Lua ua, ↄ̃ ma wɛ́pungu è. +Baa tó gbɛ̃maa lɛ̀lɛ gɛ̃n sopla, ì ɛa fɛlɛɛ, vãikɛnaↄ sↄ̃, músi ì to aa fu. +Málɛ oɛ́, yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ ĩa pↄ́ Lua a da Sↄdↄũdeↄwa a ka wɛ̃́lɛpideↄ pↄ́wao. +Pãalɛ yã́ mìsai gwaaɛ ń deziↄ tↄ́ kↄ̃nwɛao ń sòleo ń lɛkpaakɛa Mↄizi ikoyã musuo, asa yãpãↄnɛ, aa kã́fĩa vĩo. +Aà luanaaikɛa mɛ́ tò à Gɛ̃amusu dikpɛ dìlɛ ń aumamaa kpɛɛlɛ gĩↄwao, kɛ́ gbɛ̃dɛna su ↄkã ń nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄwao yã́i. +Ɛfↄ̃nↄ zↄ̃lɛa ń guu a wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu we, ↄ̃ a ò Ablahaũɛ Itiↄ wáa píi à mɛ̀ +Leu wɛ̃̀ baakwi ń plaode guu ↄ̃ à Selugi ì. +Aa ĩ́isɛ̀ ń Mↄizio bòou ń Aalona pↄ́ Dii aà dìlɛo. +N n pↄkasaeↄ sɛ̀ n zãblèò gulɛsĩ pↄ́ ń bòↄwa, ↄ̃ n káaluakà we. Yã́ bee taa maao, a kɛa zɛ́ vĩo. +ↄ̃ à samaaò Isaili pↄ́ kãaaa weↄnɛ a ò gbã́ugbãu à mɛ̀ +ma mɛ̀ bↄ́n gbɛ̃nazĩna ũ an yã́ ìↄ dↄngui? Bↄ́n ń ũ ni laaidↄmái? +Ɔ̃ kíapi pↄ pà, à a sosaↄ gbàɛ aa gɛ̀ gbɛ̃dɛnapiↄ dɛ̀dɛ, ↄ̃ aa tɛsↄ̃̀ ń wɛ̃́lɛwa. +Tó gbɛ̃́ pↄtuo dã̀akpà, wà ade dɛ. +Lá wa duunakɛ̀ Diiɛ, àlɛ a pↄkũma bↄbↄwá e àↄ gɛ́ yã́siiwanↄ, i to yã́ bↄwanↄ na. A wá da gupuau, a wá suaba, wí wɛ́siɛ. +À mↄ lè ɛ̀waasoe ń é, ↄ̃ à gɛ̀ a ò Abisaloũɛ. Gbɛ̃ↄn plapiↄ dàzɛu gↄ̃̀ↄ, aa gɛ̀ gbɛ̃e bɛ Bauliũ. Lↄ̀ↄ ku ua we, ↄ̃ aa gɛ̃̀u. +Ɔ̃ Lua kpɛ́ zwãa pↄ́ daa luakukĩi aɛ pàa pla za musu e zĩ́lɛ. +Kɛ́ maa pɛ̀ɛwà à làa, Lua aà kpà Saonkia ũ lán Mɛkizɛdɛwa, ↄ̃ à gↄ̃̀ suabaa láasai mi ũ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ a yãmaↄnɛ píi. +ní mɛ, màa Babɛli a kpálɛ fusai yã́ pↄ́ Dii yìawà yã́i. Zelemii yã́ lɛ́n we. +Ãnusu ń vua pↄ́ mapi ń ma lɛdamadeↄ wa Isailiↄ Lua pↄ́ aà bɛ ku Yelusalɛũ gbà sɛ́lɛ wà gɛ́ò +Yehu ń Lekabu nɛ́ Yonadabuo gɛ̃̀ Baali kpɛ́u, ↄ̃ Yehupi ò Baali zↄ̀blenapiↄnɛ: À wɛpã gbɛ̃́ↄla à ń gwa maamaa, kɛ́ Dii zↄ̀blenaↄ su aaↄ kúánↄ lao, sema á Baali zↄ̀blenaↄ átɛ̃ɛ. +I kɛ ma sá málɛ a náaikɛo, i kɛ ma fɛ̃nda mɛ́ ì ma bↄo. +Wa òɛ̀: Ĩana kàma yã̀? Ɔ̃ à zɛ̀ò kɛ́ sĩanaɛ. Ɔ̃ wà mɛ̀: Aà malaikaɛ. +A mↄgotɛ̃ fùa kpaa, mɛ́ a mↄgotɛ̃ ula pↄ́ dɛ lán kpↄ̀tɛɛwa daa, a gbia kiloo bàaↄ̃ɛ. +Ápiↄ ń gbãadeↄ píi à gɛ o sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄɛ aà mↄ́ɛ́ ń Pↄluo lá á ye à aà yã́ↄ tàasika dɛ a káaulawa. Wápiↄ sↄ̃ wáↄ ku sↄu guu wà aà dɛ zɛ́u e àↄ gɛ́ kái la. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Tó ń ye ǹ gbɛ̃́ kpɛlaɛ, +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, ásuli gí taiinaio. Tó gbɛ̃́ n sãnkɛ n ↄplaa gɛɛwa, ǹ n ↄzɛɛ pↄ́ dↄɛ̀ lↄ. +Bui píi i oɛ́ ɛ̀fãaideↄ, asa á bùsu aↄ naɛ. +Lua yã́ pↄ́ dɛnɛ́ mìsaiyã ũpi dɛ gbɛ̃nazĩna ↄ̃nↄla. Lua yã́ pↄ́ dɛnɛ́ gbãasaiyã ũpi dɛ gbɛ̃nazĩna gbãala. +Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Kí, lɛgbɛ̃ ń Dii n Lua tↄ́o, kɛ́ tↄ̀sina su ma nɛ́ dɛ kɛmapla ma leo yã́i. Ɔ̃ kípi mɛ̀: Ń Diio n nɛ́pi mikãe a lɛ́lɛ zĩ́lɛo. +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Tó n misìilɛnɛ́ gbã, mɛ́ n yãmaa zãsìmá, aaↄ dɛ n zↄ̀blenaↄ ũ gↄↄpiiɛ. +Lua ì bɛkpa zĩ̀loↄnɛ, ì zĩ̀zↄↄ bↄlɛ à ń da namau. Swã́gbãadeↄ sↄ̃ aaↄ ku gugiiuɛ. +Yudaↄ kí Yosafa kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ Ahabu nɛ́ Yolaũ gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ Samali, à zↄ̃̀lɛ kpalau wɛ̃̀ kuɛplaɛ. +Ɛflaiũ buiↄ wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ aↄ ku lↄo, Damasi kpala aↄ ku lↄo. Sili gbɛ̃́ kĩninaↄ gↄ̃ lalaonaↄ ũ lán Isailiↄwaɛ. Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ ò. +Ɔ̃ aa bↄ̀ ma kpɛ, aai we swãsɛ̀ ma yã́io. Aai ↄkpa pↄbɛ̃ɛ pↄ́ ń wɛ́ blèↄzio, aai Egipi tã́aↄ to weo. Ɔ̃ ma zɛò mà pↄkũmabↄbↄmá, mí palamá ń pↄfɛ̃o Egipi we. +Kɛ́ Dii nà yãoa Ozeeɛwa, a òɛ̀: Gɛ ǹ nↄɛ dↄ́ɛĩide sɛ nↄ ũ, ní gĩnasↄↄnɛↄ si lↄ, asa bùsuɛbeedeↄ ma to we, aalɛ gbãsĩkɛ maamaaɛ. +Gbɛ̃́laanikɛnaↄ kálɛmazi, ma wɛ́ ì ma lɛwɛnapiↄ e. +Gↄↄbeezĩ má a Nisĩna pisi ma zↄ̀blenaↄnɛ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi aai ãnabikɛkɛ. +Máↄ zɛa swabↄlɛu sɛ̃u e mà baomawáɛ. +Saonaↄ ń ãnabiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi yã́ pↄ́ Zelemii ò Dii uapi mà. +Kɛ́ Seba bùsu nↄɛ kía Salomↄↄ bao mà Dii tↄbↄa yã́ musu, ↄ̃ à mↄ̀ aà lɛ́i à gwa ń yã́ zĩũ laawào. +Kɛ́ gu dↄ̀, sosa pↄ́ bɛ kɛ̀sɛↄ Pↄlu nà sↄ̃deↄnɛ ń ↄzĩ aa gɛaànↄ aɛ, ↄ̃ aa ɛ̀a tà ń bɛ. +Kí aà là à mɛ̀: Ɛsitɛɛ, bↄ́ ń yeii? Bↄ́ ńlɛ gbɛaai? Baa ma kpala guo má n gba. +Má saoma ń ma pↄeãoɛ, má n tↄbↄ Dii, asa ń maa. +Aa ↄ́ↄlↄ aa ńzĩóilɛna vĩ ísiaaↄ píi kɛ̀ ↄdeↄ ũ ń àizɛɛ pↄ́ pàlawào, ↄ̃ à gↄ̃̀ bɛzia ũ gↄↄ do gↄ̃̀ↄ. +A yã́ mɛ́ tò à itɛ̃kɛ. Lá ma lɛdà á baadewa ń wɛ́io gwãasĩna ń fãanɛo e wɛ̃̀ àaↄ̃ kã́mabosai, a yã́ àↄ dↄágu. +An sↄ̃́ↄ wãa dɛ gbɛaanaa, an pãsĩ dɛ àwalɛwan oosiɛlɛa. An sↄ̃deↄ bↄ̀ bùsu zã̀zãu, an sↄ̃́ↄ lɛ́ bàalɛ bìooo, aaì kúuo su pↄ́ lɛ́i. +Má tó an gyaaↄ dasi aↄ dɛ ísialɛ ũfãaa. Má tó bùsudɛnaↄ mↄ lɛ́lɛ ń ɛ̀waasoↄ daↄwa fãanɛ gbãa zã́, gili ń bã̀abãaboao a gɛ̃ńgu kã́ndoɛ. +wí gɛ́ baopi kpái bùsu pↄ́ kú á aɛↄ guu, gbɛ̃pãleↄ tàaabaa ĩ́andãsai. +Kɛ́ Davidi kpɛdↄ̀dↄ azĩaɛ a wɛ̃́lɛ guu, ↄ̃ à gukɛ̀kɛ Lua kpagoloɛ, à zwã̀akpɛ dↄ̀ɛ̀ +Kilisi sabai Lua dṹnia kɛ̀anↄ na gbɛ̃́ↄ tàaeↄ yãdasai. À gbɛ̃́ↄ kɛaanↄ napi yãdàwɛ̃ɛ. +Kɛ́ lí miↄna da n wɛ́u, kpelewa ńyↄ̃ o n gbɛ̃́deeɛ: To mà sɛ̃̀kↄna pↄ́ da n wɛ́u bↄnɛi? +Aaì wabi gbã̀a kɛ gbɛ̃nazĩnaↄ wɛ́ yã́i, ↄ̃ aaì gyaaↄ kpɛ́ síomá. An ĩadama pãsĩ aↄ dɛńla. +Kɛ́ an baade a go pã̀lɛ, ↄ̃ an gopiↄ lì mlɛ̃ↄ ũ sↄ̃, ↄ̃ Aalona go ń pↄ́ↄ mↄ̀mↄ. +Kɛ́ a yã́ dↄ̀ Piɛɛgu, ↄ̃ a ò Yesuɛ: Dii, kaadↄɛnli pↄ́ ń kà gwae, à giigàga. +Kɛ́ Lua tò a yoa mↄ̀ dṹnia guu, à mɛ̀ a malaikaↄ kúlɛɛ̀ píi. +aa ò Yesuɛ: Mɛtulu, wà nↄɛɛ bee kũ̀ ń dàakɛaoɛ. +Ɔ̃ aa kɛ̀ màa aa ń zↄ̃́lɛzↄ̃lɛ píi. +Asa Davidi aà yã́ ò à mɛ̀: Miↄ Dii e ma wɛ́u gↄↄpii, lá a ku ma ↄplaai, má kpaguao. +Saona suli sↄ̃ gɛi à gbãlɛo, ãma tó aà mae ge aà da ge aà nɛ́ ge aà vĩ̀i ge aà dãuna ge aà dãe pↄ́ i zãkɛoɛ, ↄ̃ a zɛ́ vĩ à gbãlɛ aà yã́i. +Davidi a na Basɛba nↄ̀sɛ nìniɛ̀, ↄ̃ à gɛ̀ wùlɛaànↄ. À nɛì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ�� Salomↄↄ. Dii yeaàzi, +A wɛ́na keleũ dɛ pↄ́wɛnaↄla píi, ãma tó à fɛ̀lɛ, ì zↄ̃ↄkũ dɛ dò buiↄla píi. Ì lí kɛ, ↄ̃ bãↄ ì mↄ́ pɛ́pɛ a gↄ̃naↄwa. +Ɔ̃ Yozuee tà Giligali bòou ń a gbɛ̃́ↄ píi. +Sĩanaɛ, Elodi ń Pↄ̃nsi Pilatio kã̀aa wɛ̃́lɛɛ beeu ń Isailiↄ ń buipãleↄ n zĩkɛna pↄ́ a kua adoa Yesu pↄ́ ń kpàpizi. +Láanide líↄ ye wà a gba laaio, ìli gɛ́ ↄ̃nↄnaↄ kĩ́io. +Ń dà ń zĩkɛna wá dezi Davidiɛ ń n Nisĩna gbãao, ↄ̃ à mɛ̀: Bↄ́yãi bui ń buio lɛ́ zↄakai? Bↄ́yãi wàlɛ lɛ́ pã kpaaĩi? +Áli pↄ́tↄ̃ maamaaɛ, kási ali kɛkɛ yↄↄnnↄɛ. Kwaↄ mɛ́ aa so píi. +Wà Lua wá Dii Yesu Kilisi Mae sáaukpa, Mae Lua sósobide gbɛ̃nↄsɛnininapi. +Yãkɛkɛa gbɛaa Diiwa ń gbɛo ì sòle midɛ, ì gↄ̃gbãaↄ yoaa. +Tó ma de ń ma dao pãkpàmazi, Dii a ↄliamazi. +Ɔ̃ Mↄizi mɛ̀: Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ ma zĩ mà yã́ɛ beeↄ kɛ píi, i kɛ mazĩa pↄeã no. +À Asetaati lipɛlɛ sɛ̀ Dii ua à bↄ̀ò à gɛ̀ tɛsↄ̃̀wà Yelusalɛũ bĩ́i kpɛ Sedↄ̃ guzulɛu, ↄ̃ à a tibò a fã̀ɛ táaaↄ miaↄwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa ku dↄdↄa, yãbɛ̃ɛkɛna yã́ a bↄ. +ↄ̃ wɛ̃̀ sopla pↄ́ imina kàu dàalɛ lá Yosɛfu òwa. Imina kà bùsu ń bùsuo píi, ãma blɛ di Egipi gupiiuɛ. +Baa se à a dazi Maaka bↄ̀ kíakɛu, kɛ́ à Asetaati lí pↄ́ Lua ye a gĩyãio pɛ̀lɛ yã́i. Kí Asa lípi zↄ̃̀ à tɛsↄ̃̀wà Sedↄ̃ guzulɛu. +Dii Lua Zĩgↄ̃de, to wà su wá pá ziu, wá wɛ́ gwa wà aafia e. +I we gulɛsĩ gbàgbanapiↄ saò Diiwa Yelusalɛũo, ãma aa kàa só ń ń gbɛ̃́ↄ. +Màa gↄ̃ɛↄ sↄ̃ aa yã́ pↄ́ wì kɛ ń nↄɛↄ tò, aaì luakↄ̃i. Gↄ̃ɛ ń gↄ̃ɛo aaì wisaiyã kɛ ń kↄ̃o, aaì a gbɛe ńzĩawa an sã́sãa lɛ́u. +Kɛ́ zĩnapiↄ ɛ̀a sù, aa è zĩkɛnapi gbã̀gbã. +Àliↄ Dii á Lua yãdilɛaↄ kũa ń aà ikoyã pↄ́ a dàɛ́ↄ, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa. +Kɛ́ á gbɛ̃́ pↄ́ aa kà zĩkaa yãapiↄ gàga píi, +Ãnabiↄ gãlide pↄ́ bↄ̀ Yelikoↄ lɛ́ gwa, ↄ̃ aa mɛ̀: Ɛlia ãnabikɛgbãa gↄ̃̀ Ɛliziɛ. Ɔ̃ aa mↄ̀ dàaàlɛ aa kùlɛɛ̀ +Buipiá lualɛwɛnaↄnɛ, nɛ́ sã́sãaↄnɛ, aaliↄ ye swã́sɛa Dii ikoyãizio. +Bee gbɛa Yosɛfu Alimate gbɛ̃́ gɛ̀ wabikɛ̀ Pilatiwa aà a gba zɛ́ à Yesu gɛ bua. Yesu ìwaɛ asii guu, kɛ́ àlɛ vĩakɛ Yuda gbãadeↄnɛ yã́i. Pilati wèi, ↄ̃ à gɛ̀ aà gɛ bùa. +An gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀piↄ saɛdeↄ dↄńlɛ ń ã́nusuo ń vuao ń àizɛɛↄ ń pↄtuoↄ ń Lua kpɛ́ pↄ́ aalɛ gɛ́ dↄi Yelusalɛũ gbaↄ. +Vuazĩkɛnaↄ ń laatanaↄ mɛ́ bĩ́i kɛ̀kɛ bò kpɛ́ pↄ́ kú bĩ́i golawa ń Sã Bↄlɛo zãnguo. +Gↄ̃ɛe ku yãa Uzu bùsuu, aà tↄ́n Yobu. Gbɛ̃maaɛ, a tàae vĩo. A Lua vĩa vĩ mɛ́ à mikɛ̃̀ yãvãiwa. +Mámɛ má sãdãn maa ũ. Má a sãↄ dↄ̃, mɛ́ aa ma dↄ̃, +Bↄ́ gbɛ̃́ a fĩaboò à zia ei? +Kɛ́ Isaili bui kĩniↄ mà aa mɛ̀: À gwa! Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo saokĩi bò Kanaa bùsu zↄ̃lɛu, Yuudɛ̃ kòolou. +Tó gbɛ̃́ n sãnkɛ n gɛɛ dowa, ǹ ado dↄɛ̀ lↄ. Tó gbɛ̃́ n ulada sìma, ńsu giɛ̀ ń n danziioo. +Ɔ̃ dṹnia a láa, Kilisi i kíakɛ midɛ píi ń ikoↄ ń gbãaↄ, i a kpala kpa Mae Luawa. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ gↄ̃ ↄde ũ, mɛ́ aà bɛ tↄ́ lɛ́ nakṹ, ńsu to à kɛnɛ yãe ũo, +Ma ibɛɛↄ ì kpɛkpa, aaì gɛ̃mbↄlɛ aa gaga n aɛ. +Ɔ̃ Isaili bui píi mↄ̀ kí lè, aa òɛ̀: Àkɛa wá gbɛ̃́ Yudaↄ bùaánↄ kpã́i, mpi ń n bɛdeↄ ń n gbɛ̃́ↄ píii? +A gudↄa mɛ́ kã́mabogↄↄ ũ. Yuda gbãadeↄ ye gɛↄ gↄ̃ líwa e kã́mabogↄↄzĩo, asa kã́mabogↄↄzĩpiá gↄↄ zↄ̃ↄɛ. Ɔ̃ aa gɛ̀ wabikɛ̀ Pilatiwa wà ń gbá ɛ́ɛ, wi ń bua. +Ma gbɛ̃́ↄ, ma naɛ́ wá Dii Yesu Kilisizi ń yeakↄ̃i pↄ́ Lua Nisĩna ì iwɛ̃ɛo, à dɛ̃ɛka àↄ wabikɛmɛɛ Luawa, +Ni í kpá yɛ̃̀ɛɛsaideↄwa aa mìo, n nↄandɛnaↄ tɛ̃̀ blɛ. +Abia yã́ kĩniↄ ku ãnabi Ido taalau, yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ ń yã́ pↄ́ a òↄ píi. +Ń beeo ásu pↄnakɛ ń mi pↄ́ tã́aↄ ì siilɛɛ́oo. À pↄnakɛ á tↄ́ pↄ́ kú taalau luabɛ yã́i. +ↄ̃ aa balɛɛnapiↄ lɛ doↄ dↄ̀dↄ gbɛkũbↄ pↄ́ kú bakangãuwaↄwa. +Ì aa wáↄ dↄ̃́aɛ̀ píi, ìli ɛ́o, baa mɛ̀ndo. +Bùsudeↄ ì gbãamↄkↄ̃ɛ, aaìↄ kↄ̃ kpã́io. Aaì taasideↄ ń wɛ̃nadeↄ taiinkɛ, aaì bↄ̀mↄↄ wɛtã ń ń yã́ nao. +Ɔ̃ Egipiↄ kí Nɛko aà bↄ̀ kpalau YelusalɛũBaalideↄ sísimɛɛ píi ń aà zↄ̀blenaↄ ń aà gbàgbanaↄ píi. An gbɛ̃e su gí mↄ́io, má ye sa zↄ̃ↄ o Baaliwaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gì mↄ́i à gàɛ. Yehu lɛ́ ↄ̃nↄkɛnɛ́, kɛ́ à e Baali zↄ̀blenapiↄ midɛɛ. +A ònɛ́ aasu pↄe sɛ aa gɛ́òo, kũ̀sũa ge babalabↄↄ ge ↄsↄ̃gbɛna, sema gopana. +Tó gbɛ̃́ zɛamanↄ widɛ̀ ge ma yã��, Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a zɛaaànↄ widɛ sↄ̃, gↄↄ pↄ́ a mↄ a gawi guu ń a Mae gawio ń a malaikaↄ gawio. +Tó álɛ zĩkɛ yã́piↄwa sↄ̃o, ma Dii má sì ń mazĩao, bɛɛ beepi a gↄ̃ bɛzia ũɛ. +Ma Ɛflaiũ buiↄ wɛ̃nakɛa mà aa mɛ̀: Wá dɛ lán gáae pↄ́ zĩ dↄ́ɛ dↄ̃owa, ↄ̃ n wá swãgàga maamaa. Wá gbɛsi, wí su, asa ḿmɛ ń wá Lua ũ. +À ń gbɛ̃eↄ dìlɛ gbɛ̀ãnaↄ , an dↄaana pↄ́ aaↄ wɛ́tɛ zĩpiziↄ sↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (3.600). +ↄ̃ à Izaaki gbà Yakↄbu ń Esauo. À Esau gbà Sei bùsu sĩ̀sĩde. Yakↄbu ń a nɛ́ↄ sↄ̃ aa tà Egipi. +Makii nↄsɛ̀ Hupiũɛ ń Supiũo. Aà dãe tↄ́n Maaka. Makii buie tↄ́n Zelofada. Nɛnↄɛↄ a ì atɛ̃ɛ. +À gↄ̃̀ Ablahaũ pↄ́ ũ Iti pↄ́ mↄ̀ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu weↄ wáa píi. +Ì pↄ́ pↄ́ aalɛ e wa kaↄ dilɛ pãɛ, ↄ̃mɛ nↄ̀ↄ tↄdeↄ kía ũ. +Kɛ́ à kà gu pↄ́ àlɛ gɛ́u, a ònɛ́: À wabikɛ kɛ́ ásu fu yↄ̃awao yã́i. +Falaↄ̃ↄ ìwaↄ òɛ̀: Gbɛ̃́piↄ aaↄ músikpawázi màa e bↄɛ ni? Gbɛ̃́piↄ gbaɛ aa gɛ́ Dii ń Lua sísii. Ń dↄ̃ kɛ́ Egipi ↄ̃̀ↄkpào lé? +Mↄizi gɛ̀ yã́ɛ beeↄ ò Isailiↄnɛ +asa kpalableaá Dii yã́ɛ, ì kible bui píiwa. +Ɔ̃ aa kɛ̀ màa. Aalona a go sɛ̀ à tↄↄlɛ lɛ̀ò, ↄ̃ bùsuti lì gã́iↄ ũ, aa kà gbɛ̃nazĩnaↄgu ń nↄ̀bↄↄ. Egipi bùsuti lì gã́iↄ ũ píi. +Wà Nɛfatali buiↄ ń Asɛɛ buiↄ sìsi ń Manase buiↄ píi, ↄ̃ aa pɛ̀lɛ Madiãↄzi. +Tó ma dãↄn n ũ wa yↄ̃́ mì wá kpàkↄ̃wa yãaɛ lé! Tó ma kpaaũnnↄ bàasi, dↄ̃ má lɛ́pɛma, wa sakamaguo. +Isailiↄ, à zↄadↄ á dawa, à zↄadↄwà, asa ma nↄn aà ũ lↄo, mɛ́ aà zã́n ma ũ lↄo. Aà káaluakaa bↄ a wɛ́ɛ, i mikɛ̃ gbãsĩkɛawa. +Màa gbɛ̃e a e lí ĩ́anadã Lua aɛo. +N Yuda ia, n zɛ ń n Yudakɛo, ń Mↄizi ikoyã náai vĩ, ńlɛ Lua yↄ̃̀ↄkɛ. +Ma Pↄlu ń Timↄteeo, wá Kilisi Yesu zↄ̀blenaↄ wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀ Lua gbɛ̃́ pↄ́ kú Filipi naa Kilisi Yesuwaↄnɛ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń ń dↄnlɛdeↄ. +Misiilɛ kía yã́ɛ, asa n lɛkɛ̀wà ń Lua tↄ́oɛ. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ a daɛↄ gwao, atɛ̃sa aà uadeↄ, à bↄ̀ Lua yã́ kpɛɛ, Yesusaide dɛaàla. +Dé mɛ́ kú lán Yobuwa dↄ́ɛa ń Luao ìↄ dɛ aà imia ũi? +íↄ ↄmalɛmalɛ fãanɛ lán vĩ̀a pↄ́ kú gusiauwa. Á yãe ali bↄ maao. Wa gbãamↄɛ́, wi á pↄ́ↄ síwá, kási gbɛ̃e a á suabao. +Gbɛ̃́ pↄ́ lelekpàmazi gbɛ̃́ↄ aɛ sↄ̃, má lelekpaaàzi Lua malaikaↄ aɛ. +Ɔ̃ ma wài plaade è, à bↄ̀ maiwa, a gɛngɛsɛkɛa, gbã̀tɛ̃ɛwa mɛ̀n àaↄ̃ↄ kpaa aà lɛ́zĩ. Ɔ̃ wa òɛ̀ aà fɛlɛ nↄ̀ↄ so maamaa. +Yuudɛ̃ dↄ̀ↄ mɛ́ Lubɛni buiↄ bùsu zↄ̃lɛ ũ. Kpaalɛ pↄ́ aa sɛ̀ daɛdaɛ ń a wɛ̃́lɛↄ ń a bualoũↄn we. +Yã́ pↄ́ a òn kɛ: Lua wá gbá wɛ̃ni láasai, mɛ́ wɛ̃nipi ku aà Nɛ́ kĩ́iɛ. +Má ga vĩ mà siu. Má kú làasoo guu e à gɛ kɛò. +Tó gbɛ̃maaↄ è, aaì pↄnakɛ, gbɛ̃vãiↄ sↄ̃ aaì ń lɛ́ kpaaũ. +Aà ìwaↄ aà là à mɛ̀: Àkɛa ńlɛ yãkɛ màai? Gↄↄ pↄ́ nɛ́pi ku, n lɛyè n ↄ́ↄlↄ̀. Kɛ́ à gà sa, n fɛlɛ n pↄblè. +À gↄ̃̀ yↄↄ kɛ́ Libã a gↄ̃ bugbɛ ũ, mɛ́ bugbɛ a gↄ̃ likpɛ ũ. +Kɛ́ Yoabu è wà zĩↄpòo a aɛ ń a kpɛo, ↄ̃ à Isaili zĩgↄ̃ maaↄ plɛ̀ à ń gbáɛ aa gɛ́ lɛ́lɛi Siliↄwa. +Elasa gↄ̃̀ Kↄlɛni. Ma Tↄfiũ tò ń gyão Milɛti. +A Lua ikoyã pↄ́ malaikaↄ ònɛ́ mà, ãma á kũao. +Libã bùsu, zɛwɛ̃, tɛ́ i kũ n sɛdɛ líↄwa. +Ɔ̃ aà zã́ fɛ̀lɛ gɛ̀ aà gbɛsii. À gɛ̀ we ń a zĩkɛnao ń zàaĩn mɛ̀n plao. Kɛ́ à kà nↄpi kĩ́i, nↄpi gɛ̃̀aànↄ a mae kpɛ́u. Kɛ́ nↄpi mae aà è, à gbãakpàaàzi ń pↄnao. +Aa kà Yeliko. Lá Yesu lɛ́ bↄ we ń a ìwaↄ ń bílao, vĩ̀a baakɛna Timɛ nɛ́ Baatimɛ zↄ̃lɛa zɛ́ lɛ. +Ɔ̃ Manↄa wabikɛ̀ Diiwa à mɛ̀: N yã́ na Dii! To gbɛ̃́ pↄ́ ń zĩ ɛa mↄ lↄ, i yã́ pↄ́ wá kɛ ń nɛ́pio aà ia gbɛa dawɛ̃ɛ. +Dii Yesu Kilisi gbɛ̃kɛkɛɛ́, Lua iↄ yeázi, aà Nisĩna iↄ gbɛ̃́kpaaánↄ ápii. +Wà ń tã́a Mↄlↄku vua fùa gò aà miwa, wa kpà Davidiɛ. A gbia kà kiloo baakwi, mɛ́ gbɛ̀ bɛɛɛde kuwà. À wɛ̃́lɛpi pↄ́ↄ nàaa dúuduu, +À kpaalɛ sɛ̀wɛ̃ɛ, wápiↄ aà yenzide Yakↄbu buiↄ ĩ́andãbↄ ũ. +Nibↄe pìlaa tiaɛ, má pↄe vĩ mà kpawào. +Tó n Lua tↄ́ na sì ń nisĩnao, kpelewa gbɛ̃́ dafu pↄ́ kú we a o, ãmi, sáau pↄ́ ń kpà yã́ musui? Asa i yã́ pↄ́ ń ò dↄ̃o. +Tó kpã́i kpɛ́ gbòo, mɛ́ gbɛ̃e aà kũ̀ à aà lɛ̀ a dɛ̀, tó gwã́ɛ ade tàae vĩo, +Kã́ndo tↄↄlɛ lùalua ń gbãao e kpɛ́pi gĩↄ dèe. Wegↄ̃ↄ a gbaↄ wɛ̃̀wɛ̃ píi, ↄ̃ dakpɛunaↄ mↄdaonaↄ pòlomá píi. +Ɔ̃ saonkiapi a pↄkasaↄ gà a kɛ̃̀ à mɛ̀: A dↄ́ɛ ń Luao! Wá bàa ũma n seeladeↄ lↄi? Á mà lá à dↄ̀ɛ ń Luao wea? +A yã́i tò lá tɛ́ ì áwa sãsã mɛ́ sɛ̃ ì kwɛ́ tɛ́ guu, màa an zĩ́naↄ yↄ́, an vúↄ gɛ̃ ń ĩ́anao lán luutɛ̃wa, asa aa gì Dii Zĩgↄ̃de ikoyãi, aa sakà Isailiↄ Lua Kuaadoade yã́uɛ. +À gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛↄ sã̀sã ń dabudabu pↄ́ wà aà gbà zɛ́ a kɛ̀ wài sɛ̃́ia wáaↄ. A ònɛ́ aa wài pↄ́ wà aà kaikɛ̀ ń fɛ̃ndao à gi ku taa kɛ. +Aà bɛá bɛda zɛ́kpaaɛ, ì sińnↄ ga kpɛ kpɛauɛ. +Baa tó aà ĩ́andãa zↄ̃̀ luawa, mɛ́ aà mi kã̀ luabɛpuanawa, +Àkɛa a gↄ̃ mìsai kɛ́wai? Á dàalɛ ń Lua Nisĩna gbãaoɛ, ↄ̃ álɛ a midɛ ń ázĩa gbãao saa? +Gↄↄpiↄ gbɛa, gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ saonaↄ lí sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ o saokĩipiwa gbɛ̃́ↄnɛ ń sáaukpasaↄ, ma pↄ i kɛmá na. +À gɛ̃̀ Lua ua saonkia Abiataa gↄↄ, ↄ̃ à pɛ̃ɛ pↄ́ wa kàlɛ Luaɛ sò, ↄ̃ a kpà a gbɛ̃́ↄwa. Saonaↄ bàasio gbɛ̃e lí pɛ̃ɛpi so sↄ̃o. +Ma yã́piↄ lɛ̀ɛũɛ́ɛ. A gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ má yãoɛ́ ń yãlɛɛũao lↄo, mí a Mae yã́ oɛ́ wásawasa. +Gbɛ̃́ pↄ́ kai mɛ́ mↄ̀ à gbɛ̃dɛ̀, Isailie ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú ń guun nò, aàli bàasi ta wɛ̃́lɛ pↄ́ wa dìlɛpiↄ dou. Beewa gbɛ̃́ pↄ́ gà daɛ pↄ́ dɛ aà tↄsiwà a e gbɛ̃́pi dɛo e wà yã́kpalɛkɛaànↄ gĩa. +Ɔ̃ Yesu pũ̀na à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛ, i kɛ mapi àlɛ a náaikɛ adoo, àlɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ náaikɛɛ lↄ. +N maakɛa zↄ̃ↄ lán gbɛ̀sĩsĩↄwa, n yã́gↄ̃gↄ̃a lɛ́ vĩo lán ísia ɛwa. Dii, ni gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄ bↄ píi. +Buiń bↄ́e? +Pↄlu zɛ̀ò yãa à dↄ Ɛfɛsɛzi, kɛ́ gↄↄ su gɛ̃wa Azi bùsuuo yã́i, asa àlɛ wã à e ka Yelusalɛũ e Pãteko dikpɛ àↄ kaɛ, tó a zɛkɛ̀. +Má oɛ́ zↄ̀blenaↄ lↄo, asa zↄ̀blena líↄ a dii bↄↄlɛ dↄ̃o. Máↄ oɛ́ sa gbɛ̃naↄɛ, asa yã́ pↄ́ má mà ma Mae kĩ́i ↄ̃ má òɛ́ píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì gbɛ̃maaↄ da zɛ́ vãiwa, a lɛ́lɛ da azĩa baiuɛ, tàaesaideↄ sↄ̃ aa bↄ maa. +Wa lↄↄ pↄ́ bↄ̀ luabɛpi mà gↄↄ pↄ́ wá kúaànↄ gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu. +Wì ã́nusu ń vuao baasa, Dii mɛ́ ì wá sↄ̃ tàasika. +ↄ̃ aa ń mae tò gó guu wegↄ̃ↄ, aa bↄ̀ tɛaàzi. +ãma ma zɛò má yãe kɛ n lɛ́ saio, kɛ́ ńsu yãmaakɛmɛɛ teasio, sema ń pↄeão. +Kɛ́ aa bùa ḿpii aa làa, ↄ̃ saonaↄ gbàsa bùa ń Dii kpagoloo gbɛ̃́ↄ wáa. +A ònɛ́: Ápiↄ sↄ̃ à gɛ́ zĩkɛi ma bua, mí fĩaboɛ́ a zɛ́wa. +Ɔ̃ aà ìwaↄ do òɛ̀: Lá wá Isaili pↄ́ wa gↄ̃ↄ wa gↄ̃ lɛɛ wà gagaɛ, to wà sↄ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ sɛ mɛ̀n sↄo, wí ń zĩ yã́ pↄ́ kɛ̀pi gwai. +Zĩ̀zↄↄ kũa wɛ̃̀ soolode guu, a mↄ soolode gↄↄ sↄode zĩ́, má zↄ̃lɛa ma kpɛ́u, Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kálɛa ma aɛ, ↄ̃ Dii Lua gbãa mↄ̀a we. +Kɛ́ má bɛ bṹu, a uladàmɛɛ. Kɛ́ málɛ gyãkɛ, a ma gwa. Kɛ́ wà ma dakpɛu, a mↄ ma gwai. +Aa wèwà aa mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wá dɛdɛ, à lɛkpàaĩwázi à wá midɛɛ, kɛ́ à e wá buibↄ Isailiↄ guu yã́i, +I mɛ yã́pii zɛ́ vĩ. Màaɛ, ãma yã́pii ài vĩo. I mɛ yã́pii zɛ́ vĩ. Màaɛ, ãma yã́pii kã́fĩa vĩo. +Yã́ lɛɛũ ń bui swã́yãmansaidepiↄ ǹ onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀: À oo di tɛ́, í íkau, +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, yãlɛɛũ Isailiↄnɛ, ní yáasikɛnɛ́ +Ɔ̃ Davidi dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii a kpa Isailiↄ kía ũɛ, mɛ́ à a kpala kã̀fĩɛ, kɛ́ Isailiↄ dɛ Diipi gbɛ̃́ↄ ũ yã́i. +Dabudabukɛnapi tↄ́n Ɛlima ń Gɛlɛki yã́o. À íbɛlɛsɛ̀ńnↄ, àlɛ wɛɛlɛ gbɛ̃zↄ̃ↄpi swãfɛ̃, kɛ́ asu Yesu náaikɛo. +Wàlɛ gínɛ́ wàlɛ mɛ aa nílɛ, ↄ̃ an lɛzu kɛ̀kɛ gbãakũ̀ aa mɛ̀: Dii, Davidi Bui, wá wɛ̃nagwa! +À a kpala àizɛɛ zↄ̃ↄↄ ń a zↄ̃ↄkɛ gawio ↄ̀lↄnɛ́ e mↄ soolo. +Labã mɛ́ Bila kpà Lasɛliwa. Bui pↄ́ a kɛ̀ ń Yakↄbuon we. Aa gbɛ̃ↄn soplaɛ. +i wɛ́tɛi. Tó a è a ɛ zuuua, mɛ́ a kã́ puakũ̀, saona lí ade dilɛ gbãlɛa. Gyã pↄ́ ì lińzi mɛ́ bↄ̀wà bↄ̀ gbɛu we. +Luaá Yudaↄ Luaɛ ńdoa? Buipãleↄ Luan sↄ̃oa? Ao, buipãleↄ Luaɛ lↄ. +Gia totoai ì mↄ́ ń taasio ń wío, lɛdamamaa ì ń kpɛla. +Ma n sɛ luutɛ̃u, ma n dilɛ ma gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ, ↄ̃ n zɛ ń Yeloboaũ yãkɛao, n ma gbɛ̃́ Isailiↄ dà duunau, ↄ̃ an duunapiↄ ma pↄ fɛ̀lɛ. +Ɔ̃ tã́aↄ gò gbɛ̃́piwa aa dì sàwaↄnɛ. Ɔ̃ sàwapiↄ wì ń bao aa sì sòonau, aa kà ísiu aa kpàlɛ. +Tó wàlɛ pↄ́ sↄaasↄaanɛ́ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃u, buapi a gↄ̃ Dii pↄ́ ũɛ, lán pↄ́ pↄ́ wà Dii gbà ń a mìbaowaɛ, tↄↄlɛpi i gↄ̃ saonaↄnɛ. +An miapiↄ ku ɛ̀ zòolo pↄ́ↄu, mɛ́ aà zĩgↄ̃piↄ lia aà miai. Gbɛ̃́ pↄ́ aa tò sↄ̃ kɛ̃̀ dṹnia gbɛ̃́���gupiↄ gàga zĩ guu ḿpii. +Wa gbɛ̃́ gbã̀agbãaↄ è we Anaki buiↄ ũ. Wálɛ e kↄ̀ↄtɛ̃ↄn wá ũ, màa wá dɛ ń wɛ́u sↄ̃. +Dii Isailiↄ Lua yãò nↄɛpiɛ à mɛ̀: À gɛ o gbɛ̃́ pↄ́ á zĩ́aɛ, +Ɔ̃ Siↄ̃ i ń náaikɛ aa gɛ̃ ń a bùsuoo. À a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa, aa bòokpà Yaaza, ↄ̃ aa zĩkà ń Isailiↄ. +Tó gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ ↄ̃ à Dii gbàu sↄ̃, a ↄ̃a a gi àↄ ku a lɛgbɛuɛ. +Aaì ɛɛ wà gaga ń ɛ̀waasogↄↄ lán gↄ̃ɛ káaluaↄ gaawa. +Gbɛ̃e su gɛ̃ Dii kpɛ́uo, mɛ́ i kɛ saonaↄ ń Levii bui pↄ́ lɛ́ zĩkɛ weↄ bàasio. Aamɛ aa gɛ̃u, asa aa gbãlɛao, gbɛ̃́ kĩniↄ sↄ̃ à zɛ ń zĩ pↄ́ Dii dàɛ́o. +Asafa lɛ. Wì sí ń kúuↄɛ. +ↄ̃ Yɛse kí Davidi ì. Davidipi mɛ́ Salomↄↄ ì ń Uli nao, +Ɔ̃ ma ɛa ma mɛ̀: Yã́ pↄ́ álɛ kɛpi maao. Àↄ wá Lua vĩa vĩ, kɛ́ wá ibɛɛ buipãleↄ su wá sↄ̃́sↄ̃o yã́i. +Ì taasideↄ bↄ ga lɛ́zĩ, ì ń bↄ gbãamↄnɛdeↄ ↄzĩ. +Ɔ̃ Salomↄↄ mɛ̀: Dii mɛ̀ áↄ ku tɛlu sia guuɛ. +Tó gugwana è wàlɛ mↄ́má ń zĩo, mɛ́ i kuupɛ à gbɛ̃́ↄ gbaò laaio, mɛ́ zĩ gbɛ̃́ blè, ade gà a duuna yã́iɛ, kási aà ga a wi gugwanapi musuɛ. +Asa Kilisi gbɛ̃́ↄn wá ũ, tó wá zɛa gbãa mɛ́ wá aà náai vĩ lá wá vĩ káauwa e a lɛ́wa. +Kɛ́ gbɛ̃́ dasideↄ i gbãbↄ ńzĩaɛ yãao yã́i ↄ̃ aai fↄ̃ Gɛ̃amusu sãↄ kòlokpa Diiɛo, ↄ̃ Levii buiↄ a kòlokpakpanɛ́. +Aa mɛ̀: Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, dedoũdeↄn wá ũ, wá gbɛ̃ↄn kuɛplaɛ. Kanaa bùsu gbɛ̃́ↄn wá ũ. Wá dãuna gↄ̃̀ bɛ ń wá maeo, wá gbɛ̃do kuo. +Asa n ma si gawa, n ma gbá vĩ̀ lí miↄn pãsĩa, kɛ́ màↄ bɛnnↄ gupua pↄ́ ì wɛ̃ni kpámáu. +Wɛ̃ ń wɛ̃o gɛ̃n dodo Aalona líↄ sa pↄ́ wì o duuna yã́ musu au máma a kↄ́baↄwa duunkɛ̃ama yã́i. Á buiↄ líↄ kɛ màa lↄ wɛ̃ ń wɛ̃o gɛ̃n dodo duunkɛ̃ama yã́i. Tulaletikatɛakĩipiá ma pↄ́ɛ ń a mìbao. +Wà aà vĩ̀, ↄ̃ à vù a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ lá a kɛ̃a Luayãtaalauwa. +Kɛ́ Lua ye ↄlↄ gbɛ̃́ pↄ́ a lɛgbɛ̃a a gↄ̃ ń pↄ́ ũↄnɛ wásawasa a lɛ́ lilɛa vĩo, ↄ̃ a ò ń azĩao. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye yã́zɛdeio a kɛ dↄaana ũe? Lua zↄ̃ↄ mɛ́ a maa, ↄ̃ ńyↄ̃ yãdaaàlaa? +aa mɛ: I a mↄa lɛgbɛ̃o lé? A ku má ni? Wá maeↄ gàga, kási pↄ́pii kú a gbɛu lá Lua dṹnia kàlɛwaɛ. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá bàa ũma ń seeladeo lↄi? Wá mà aà lɛ́u kↄ̀. +Dii a to gbɛ̃́ↄ a lↄↄ gawide ma, a to aa a ↄ pↄ́ looańla e. Àlɛ pila ń pↄkũma zↄ̃ↄo ń tɛ́lɛpiↄ pↄkaalɛnao ń lou kwɛao ń zàaĩanao ń lougbɛo. +à mɛ̀: Ma Bɛnadada ma mɛ̀, n ã́nusu ń n vuao gↄ̃̀ ma pↄ́ ũɛ. N nↄ maaↄ ń n nɛ́ maaↄ gↄ̃̀ ma pↄ́ ũɛ lↄ. +Isailiↄ mↄ̀ ń buiwa píi Davidi kĩ́i Hɛblↄ̃ aa mɛ̀: Wá au doũɛ. +À bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ dìlɛdilɛ Dii ua bↄlɛↄu, kɛ́ gbɛ̃́ gbãlɛae su gɛ̃uo, baa gbãlɛa kpele buin nò. +Zaaki ń Piɛɛo ń Zãa pↄ́ wàlɛ ń gwa Lua kpɛ́ gbapɛlɛ ũↄ gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀mɛɛ dↄ̃̀, ↄ̃ aa ↄkpàwá, wá ń Baanabao gbɛ̃kɛ vĩa ń kↄ̃o seela ũ. Aa sì wápiↄ wà gɛ́ buipãleↄ kĩ́i, ḿpiↄ sↄ̃ Yudaↄ kĩ́i. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Pↄlu gɛ̀wanↄ Zaaki bɛ. Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kãaaa we ḿpii. +Ɔ̃ Piɛɛ mɛ̀: Wa wá pↄ́pii tò weɛ, ↄ̃ wá tɛ́nzi fá. +Aa gulɛsĩↄ bò saokĩiↄ ũ sĩ̀sĩ lɛsĩↄ musu píi ń lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáuo píi, aa gbɛↄ ń líↄ pɛ̀lɛpɛlɛu. +A yã́i bíla gɛ̀ daiaàlɛ, asa aa mà à dabudabupi kɛ̀ɛ. +Dṹnia bṹu gbɛ̃́ↄ Dii dↄ̃, aai zɛaànↄ, bui pↄ́ kúuↄ kúlɛɛ̀ píi, +Àↄ Dii á Lua yãdilɛaↄ kũa, àↄ tɛ aà yã́i, íↄ aà vĩa vĩ, +Ɔ̃ a ò Sauluɛ: Tó wà mɛ̀ ma vãi ò ń musu, bↄ́yãi ni síi? +Gↄↄ pↄ́ aalɛ gɛ̃gɛ̃ màa, Ehudu bàalɛ̀ à dↄ̀ tã́apiↄzi à tà Seila. +Ɔ̃ à láↄ kɛ̃̀kɛ̃ ń Ahabu tↄ́o, à aà tãana seela kɛ̀wà, a kpã̀sãkpãsã gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń kíabui pↄ́ kú Nabↄti wɛ̃́lɛ guuↄnɛ. +Uzi Zelaia ì, Zelaia Mɛlaio ì, +Ma gbɛ̃́ yenzide, ń náai vĩ zĩ pↄ́ ni kɛ wá gbɛ̃́ↄnɛ guu, atɛ̃sa nibↄↄ. +Kɛ́ a gu dↄ̀ Yudaeↄ kã̀aa asii guu, aa lɛgbɛ̃̀ aa mɛ̀ wa pↄbleo, wa imio e gↄↄ pↄ́ wà Pↄlu dɛ̀. +Kɛ́ ma wɛzù, ↄ̃ má è zàaĩana lɛ́ fɛlɛ gugbãntoo oi. Lou sa sìsi, àlɛ pílɛ, àlɛ tɛkɛ púuu. Tɛ́ pↄ́ kú a guoguo dɛ lán mↄ̀ tɛ̃a bóiboiwa. +í kpã́i mia ìↄ na, blɛblea asii guuá zↄ́ɛ. +Dã a a gbɛ̃́ↄ yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wa, aↄ dɛ Isaili buiↄ do ũ. +Zĩkɛna pↄ́ a dii pↄeã dↄ̃ mɛ́ i sↄukɛ à aà pↄeã kɛ̀o, wa aà gbɛ̃ dúuduuɛ. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ mà gwa lá álɛ Siↄ̃ ń a bùsuo nawɛ̃ɛ wá ↄzĩ. À mɛ̀ wà fɛlɛ wà aà bùsupi sí, i gↄ̃ wá pↄ́ ũ. +Baa tó gbɛ̃vãiↄ ↄtà lán kàewa, mɛ́ vãikɛnaↄ kã́fĩa è ḿpii, an zia dɛ kaalɛ láasai ũɛ. +Dↄwálɛ, Lua wá Suabana. Wá misi, kɛ́ ǹ tↄbↄ, wá duuna kɛ̃́wá n tↄ́ yã́i. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ wà wá gbɛ̃do Timↄtee gbàɛ. Tó à kà la tia, wá mↄ́ á gwai sãnu. +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Lua á gbá zɛ́ à kpala pↄ́ bↄ̀ a kĩ́i asiiↄ dↄ̃, ãma i ń gba zɛ́o. +Kɛ́ kía dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Alioki gɛ̀ Babɛli ↄ̃nↄnaↄ dɛdɛi, ↄ̃ Daniɛli yã́zɛde òɛ̀ ń làasoo maao, +Ɔ̃ aà zĩkabↄkũnapi òɛ̀: Lá à ń pↄ gbà píi lé, kɛ. Lá ń sɛ̀, má làaɛ. +Yã́pi dɛwɛ̃ɛ seela ũ, kɛ́ wásu yãvãi nidɛ lá aa a nidɛ̀wao. +Ì a pↄ́ↄ dã lán sãdãnawa, ì a sãnɛↄ sↄlↄ a ↄu, ì ń kpá a kùɛ, ì a nɛadeↄ tàlakpa. +Á kua lɛ́ kà! Má pↄkũmabↄbↄwáɛ, mí yã́kpalɛkɛánↄ á yãkɛaↄwa, mí yãbɛ̃ɛ pↄ́ á kɛ̀ fĩaboɛ́ píi. +Saona i gbí sí á ↄzĩ, i dilɛ Dii á Lua gbagbakĩi aɛ, +Kɛ́ à aà sɛ̀ tàò a daɛ, ↄ̃ aà dapi aà sɛ kpà a gbáa. Kɛ́ ĩatɛ̃ kà minanguo, ↄ̃ à gà. +Ɔ̃ Sala lelekpà à mɛ̀ i yáalↄo, asa vĩa aà kũ̀ɛ. Ɔ̃ Dii mɛ̀: Ée, n yáalↄ̀ se. +À yã́ pↄ́ kaadↄɛnli lɛ́ daɛ́ gwa. Tó a gↄ̃na busɛkũ̀ mɛ́ àlɛ bↄlↄbↄ, i dↄ̃ kɛ́ guantɛ̃na kãikũ̀. +asa gbɛ̃́ bee taaↄ lí zↄble wá Dii Kilisiɛo, sema ń gbɛɛ yã́. Aaì yãesaideↄ sã́sã ń lɛnao ń yãdↄ̃o. +Àliↄ ma yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũa. Gbɛ̃́ pↄ́ kũa mɛ́ aↄ ku a sabai. +Tó à zã̀nɛ yãewa ge tó a n fĩa kũaɛ, bee gↄ̃̀ ma yã́ ũɛ. +Mapi n zↄ̀blena ma lɛ́gbã dↄ̀wà gↄↄ pↄ́ má kú Gesuu, Sili bùsuu ma mɛ̀: Tó Dii tò ma su Yelusalɛũ, má saowà Hɛblↄ̃ɛ. +Asa a ga, á wɛ̃ni ulɛa ń Kilisio Lua guu. +Aa bua pↄ́ↄ tↄ̃̀ aa vɛ̃ɛliↄ bà, ↄ̃ à nɛìnɛ́ maamaa. +Yesu bee ò kɛ́ aa mɛ̀ a tã́a vĩ yã́iɛ. +Ńsu ǹ n gbɛ̃na vũaao ge n mae gbɛ̃na. Tó yã́ n le, ńsu gɛ́ n vĩ̀i ge n dãuna bɛo. N gbɛ̃́dee pↄ́ kú kãi maa dɛ n bɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú zã̀a. +Ɔ̃ Labã gɛ ò Yakↄbuɛ: Bↄ́yãi n ↄ̃nↄkɛ̀mɛɛ, n ma nɛ́ↄ sɛ̀lɛ n taò lán zĩ̀zↄↄwai? +Manase buiↄ lɛɛ do wɛ̃́lɛ mɛ̀n plaↄ kpà Levii nɛ́ Geesↄ̃ buiↄwa ń kpaalɛ ũ, Golana pↄ́ dɛ gbɛ̃dɛna misiwɛ̃lɛ ũ Basana bùsuu ń Bɛsɛtɛlao, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Tó gbɛ̃́ nↄsɛ̀ dafu, asu gɛ́ zĩlauo, mɛ́ wasu zĩ daɛ̀ zã̀o. Wa aà kɛ̃́, iↄ ku bɛ wɛ̃̀ do, kɛ́ aà nↄ pↄ́ a sɛ̀pi pↄ e àↄ na. +a ònɛ́: Ma nanaò, nanapi ma kũ gbãa. Má ye nanapi àsi dↄ̃. +Kɛ́ louvĩa mɛ̀n soplapiↄ yãò, má ye mà kɛ̃ lá guu, ↄ̃ ma lↄↄ mà à bↄ̀ luabɛ à mɛ̀: Ńyↄ̃ yã́ pↄ́ louvĩa mɛ̀n soplapiↄ ò kũa asii guu, ńsu kɛ̃o. +Ɔ̃ Mↄizi ò Falaↄ̃ↄɛ: Gↄↄ dilɛmɛɛ mà awakpanɛ Diiɛ ń n ìwaↄ ń n gbɛ̃́ↄ, kɛ́ aà blↄↄↄ kɛ̃ma ń n uaↄ, aai gↄ̃ swai ado. +Tó saona wɛtɛ̀i a è a dáama vĩ, mɛ́ a kã́ pua vĩo, mɛ́ a ɛ zuuuao, saonapi lí zɛ́kaka adelɛ e gↄↄ sopla, +Ń tò à zikũ̀ a gbãau, n widàwà. +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Á dé mɛ́ aↄ sã vĩ, a zuwà ɛu kã́mabogↄↄzĩ, a gɛ̃ bↄio ni? +Yesu ɛ̀a ò bílaɛ: Tó á è lou lɛ́ sisi gukpɛ, i o gↄ̃̀ↄ lou a ma, ↄ̃ ì kɛ màa. +Lá á yã́ vĩ ń kↄ̃o, a zã yã́wa kↄ̀ míↄmiↄ. Bↄ́yãi i we taiinaio ni? Bↄ́yãi i to wà á bleo ni? +Gili gɛ̃̀magu we, ↄ̃ ma mɛ̀: N ma vũaaɛ. Kɛ́ ma suabalɛ zùnzi, n ma wɛ̃na wiilɛa mà. +Gbɛ̃́ pↄ́ zupi kpàsa sↄ̃, aà a pↄkasaↄ pí, i zuo. Kási aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Gↄ̃inakɛ saoulapi lɛ́wa lán gbɛafu bɛwa ǹ liai ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao, ní vua ã́nanaↄ looloo gbɛafu bɛpiↄ zãnguo. +Lá gbɛ̃́ pↄ́ aa baonapi mà káauↄ i gɛ̃uo kɛ́ aai sio yã́i, ↄ̃ a gɛ̃a gↄ̃̀ gbɛ̃pãleↄnɛ. +Levii buiↄ ńtɛ̃ɛ, an nↄɛↄ ńtɛ̃ɛ, Simɛi buiↄ ńtɛ̃ɛ, an nↄɛↄ ńtɛ̃ɛ, +Ɔ̃nↄ ń gbãaoá Lua pↄ́ɛ, lɛdama ń wɛzɛ̃o ì bↄ aà kĩ́iɛ. +An gbɛ̃eↄ gɛ̃̀ góilɛnaↄu, aa dàzɛu ísiaa, aaìↄ bɛ í zↄ̃ↄpia aaↄ gɛ́ laatai. +Gbɛ̃́ pↄ́ zɛa gbãa e a gↄↄ lɛ́wa, ade mɛ́ a bↄ. +Tó gbɛ̃́ↄ pↄ́ pↄ́ aa sì ń ibɛɛↄwa blè gbã yãa lé, dↄ̃ aa Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ dɛ beea. +Zĩewa kɛ́ Yesu lɛ́ wabikɛ ado, aà ìwaↄ mↄ̀ aà lè, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Dé dasilɛ o má dɛ a ũi? +Ɔ̃ Balaaũ òɛ̀: Zɛ n saobↄi la, mí gɛ Dii le we mà gwa. +ń a nɛgↄ̃ɛ mɛ̀n plaↄ. Ado tↄ́n Geesoũ, asa Mↄizi mɛ̀ bùsu pãleu la bↄ̀mↄn a ũ. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ dↄaana Salu. Yesaia Itiɛli ì, Itiɛli Maasea ì, Maasea Kolaia ì, Kolaia Pedaia ì, Pedaia Yoedi ì, Yoedi Mɛsulaũ ì, ↄ̃ Mɛsulaũ Salupi ì. +Mi wabikɛwà aà á nↄ̀sɛ wɛ̃ɛ́, kɛ́ à e ziaea yã́ pↄ́ à á káwà dↄ̃. À gba zↄ̃ↄ gawidepi dìlɛ a gbɛ̃́ↄnɛ +Á àizɛɛↄ ↄ̃̀ↄkpà, kↄ̀ↄↄ á pↄkasaↄ sòso. +Asafa mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, Zakali mɛ́ aà plaade ũ, bee gbɛa Yaaziɛ, Semilamↄ, Yeiɛli, Matitia, Ɛliabu, Benaia, Ɔbɛdɛdↄũ ń Yeiɛlio. Aaliↄ domaↄ lɛ́ ń mↄↄnaↄ. Asafa sↄ̃ aliↄ sɛ̃́sɛ̃napa. +Aàli mↄ́ lↄ ń pↄ́wɛnti pↄ́ wà ɛsɛ kàu à kɛ̀ pɛ̃ɛ ũo, +Aà gbãsĩ kú aà zwãawa, i yã́ pↄ́ a a le dao. AàKáalua lɛ́á ɛ̀ zòoloɛ, gbɛ̃́ pↄ́ Dii láaizĩ̀wà ì lɛ́lɛ dau. +Ɔ̃ aa pↄ́ pↄ́ wa Yosɛfu gbapi yãkɛ̀kɛ e aàↄ gɛ́ sui fãanɛ, asa aa mà wà mɛ̀ wa pↄble weɛ. +Ɔ̃ a ò gbɛ̃́ↄnɛ: À gwa! Gbɛɛ bee mɛ́ aↄ dɛwɛ̃ɛ seelade ũ. Gbɛpi yã́ pↄ́ Dii òwɛ̃ɛ mà píi. Aↄ dɛɛ́ seelade ũ, kɛ́ ásu mↄafilikɛ á Luaɛo. +Ãma an gbɛ̃eↄ swã́gbãakɛ̀, aai Lua yã́ sío, ↄ̃ aa zɛ́pi bɛ̃̀ɛbò dasi guu. Ɔ̃ Pↄlu gbɛ̃́ pↄ́ Yesu náaikɛ̀ↄ sɛ̀lɛ aa bↄ̀ ń guu. Ɔ̃ ìↄ waasokɛ gbɛ̃́ↄnɛ Tilanu kyókpɛu lá gu lɛ́ dↄ. +A ku sĩ̀sĩ musu zɛ́ gɛɛwa, a zɛa zɛnankpaau. +A ònɛ́ aa wabikɛ Lua Musudewa aà wɛ̃nadↄ̃nɛ́ nanapi asii yã́ musu, kɛ́ wasu ń dɛdɛ ń Babɛli ↄ̃nↄde kĩniↄo yã́i. +To ma làasoo kangu, mí pↄnakɛnnↄ, Dii. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Yã́ kpele ńyↄ̃ o lↄi? Má dìlɛ mpi ń Zibao, à tↄↄlɛ kpaalɛkↄ̃ɛɛ. +Saonapi i ɛa sí, i mↄmɛɛ. Lá pↄ́piↄá ma pↄ́ɛ, a gↄ̃ saonapi pↄ́ ũɛ ń a kùla pↄ́ wì mↄmɛɛo ń a gbá pↄ́ wì bↄ adoao. Bee gbɛa gbɛ̃́ pↄ́ azĩa kpàapi i gbasa ɛa na vɛ̃ɛmiawa. +An woa gbɛa mí ɛa wɛ̃nadↄ̃nɛ́, mí suńnↄ ń pá ziu ń bùsuↄ guu. +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi yãòwɛ̃ɛ pãsĩpãsĩ, à wá dílɛ zãmadeↄ ũɛ. +aà Malaika pↄ́ ma bↄ vãi píi guu, aà báaada nɛ́ɛ beeↄgu, aà to wàↄ ń sisi ma tↄ́wa, ń ma deziↄ Ablahaũ ń Izaakio tↄ́o, aà to aaↄ kↄ̃ maamaa dṹnia guu. +To ma wɛma pↄ́ gianaↄla, ma lɛ́ ń láo n zɛ́ guu. +Duma yã́. Gbɛ̃e lɛ́ lɛzumazi za Sei à mɛ̀: Gudↄ̃ana, gusia kà kpelewai? Gudↄ̃ana, gusia kà kpelewai? +Manase yãesaideↄ dɛ̀dɛ dasidasi e an gɛↄ Yelusalɛũ pà za a lɛ́la e a lɛ́le, duuna pↄ́ a kɛ̀ à Yudaↄ dà yã́ pↄ́ Dii yeio kɛau bàasi. +Aaì sao gbɛ̀sĩsĩↄ musu, aaì tulaletikatɛa sĩ̀sĩↄwa giali ń baalio ń gbɛ̃́nɛlio gbáu, asa a uena ì kɛnɛ́ naɛ. A yã́i tò á nɛnↄɛↄ ì dↄ́ɛĩi kɛ, mɛ́ á nɛ́ naↄ ì gbãsĩkɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má tó Isailiↄ yã́ɛ bee gbɛaa lↄ, mí kɛnɛ́. Má tó aa kↄ̃́ lán sãↄwa, +Ísi pↄ́ kú tↄↄlɛ zíɛ nibↄnaↄ ń loupↄↄfↄ̃ao tàta, ↄ̃ lou kɛ̃̀. +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ gɛ̀ pↄblè aa imì, aa lìkↄ̃ɛ aa pↄnakɛ̀ maamaa, asa aa yã́ pↄ́ wa ònɛ́ mà sa. +Tapɛlɛntipiↄ gbia kiloo dodo ń kĩnioɛ, auɛlɛbↄↄ sↄ̃ galaũ ↄ̀aa síiↄ̃siiↄ̃. Apii fɛ̀lɛ ã́nusu kiloo baasↄo ń plao ń galaũ ↄ̀aa àaↄ̃o, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ luakukĩiwa. +Malaikaↄ zɛzɛ aa lìa kpalabaazi ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃ↄ ḿpii, ↄ̃ aa ń mi pɛ̀lɛpɛlɛ báapi aɛ, aa kùlɛ Luaɛ +Ásu ɛa su tã́aↄwao. Ásuli mↄkasa á dii ũo. Mámɛmaa Dii á Lua. +An kwàũ, Yeiɛli ń Azaziao. +Wì lɛ́ɛɛa, wì yãzↄ̃zↄ̃mɛɛ, wì ma sãnkɛkɛ, wì fɛlɛmanↄ píi. +Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá guu, ásu bui pↄ́ kú weↄ yãbɛ̃ɛkɛa dadao. +aa ń yá bↄa za ń wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu e gbɛyↄ̃kĩi, aa ń dɛdɛ sĩ̀sĩpↄlɛu gbɛ̃ↄn blakwi ń sooloo. Ɔ̃ sↄ̃ kɛ̃̀ Isailiↄgu, an nisĩna nà líwa. +Ɔ̃ a ò gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄnɛ: À ã́nusu ↄwatɛ̃ basↄopi siwà, í kpá gbɛ̃́ pↄ́ àiè lɛɛ kwiwa. +à mɛ̀: Kɛ buipiɛ lá à kɛ̀nɛ maawa, níↄ ã́nusupi kũa n pↄ́ ũ. +Kɛ́ Yosɛfu Bɛ̃yãmɛɛ è ń guu, a ò a bɛ ziiaɛ: Gɛ́ ń gbɛ̃́ɛ beeↄ ma bɛ. Nↄ̀ↄ dɛ ǹ kɛkɛ, asa gbɛ̃́piↄ pↄblemanↄ fãanɛaɛ. +À búbuapɛ lán wɛ̃́ndia pↄ́ lɛ́ a gↄ̃kpama gaa ↄ́ↄlↄ à zwã̀nkasa kàkaalawa. +ma Dii Lua málɛ oɛ́, ma àsi bɛ̃̀ɛ ò buiↄ ń Ɛdↄũↄ píi yã́ musu ń pↄfɛ̃ pãsĩo, asa aa ma bùsu kɛ̀ ń pↄ́ ũ ń yaalↄo ń sakaamaguo, kɛ́ aa dã́dãkɛkĩiↄ eu. +Gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ i ɛa yã́ kã́fĩ gbɛ̃́ↄnɛ aa mɛ: Á dé mɛ́ vĩa vĩ sↄ̃ kɛ̃̀aàgui? Ade ɛa ta a bɛ, kɛ́ aà gbɛ̃́ↄ kúsu su kwɛ láaàwao yã́i. +Esau bui dezi káauↄ tↄ́n kɛ: Esau nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Ɛlifaza bui dezi káauↄ tↄ́n kɛ: Temani, Omaa, Zefo, Kenazi, +Tó Mↄizi a ↄↄ sɛ̀, Isailiↄ ìↄ Amalɛkiↄ fuɛ, ãma tó à a ↄↄ sìilɛ sↄ̃, Amalɛkiↄ ìↄ Isailiↄ fuɛ. +Tó gbãade lɛ́ swã́sɛ ɛɛ yã́i, aà ìwaↄ ì gↄ̃ vãikɛnaↄ ũ píiɛ. +Ɔ̃ Yoiada ń a nɛ́ↄ bↄ̀ ń nɛ́pio, aa kíafua kpàɛ̀, aa Lua ikoyã lá kpàwà. Aa nísikà aà miwa aa aà kpà kía ũ, ↄ̃ baade mɛ̀: Lua kía dↄ̃ ń aafiao! +Yudaↄ ku zĩ gbãau ń taasio, ↄ̃ wà tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ. Aa ku buipãleↄ guu, aali ĩ́ampakĩi eo. An kua wɛ́tɛ̃apiu an ĩadamadeↄ mↄ̀ lɛ̀lɛmá ḿpii. +Kɛ́ Yesu yã́ bee ò, dↄaiↄ do pↄ́ kú we aà sãnkɛ à mɛ̀: Wì yã́zãsi saonkiawa màa yã̀? +ãma aa su mà wà mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń wɛtã yãa mɛ́ lɛ́ zɛ́ pↄ́ á wɛ̀ɛlɛ kaalɛpi waasokpa tiasa, +Ɔ̃ Yesu sↄ̃̀ńzi à ↄnàmá à mɛ̀: À fɛlɛ, ásu vĩakɛo. +Á nↄɛ namablenaↄ, à fɛlɛ swãdↄmazi, á nↄɛ pↄ́ á kú niɛniɛↄ, à ma yãma. +Isaili pↄ́ wa dɛ̀ ń Madiã nↄɛopi tↄ́n Zimli, Simɛↄ buiↄ uabele Salu nɛ́ɛ. +Ma Dii ma mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ ì Egipi gba gbãaↄ lɛ́lɛ, gbãa pↄ́ Egipiↄ ì ĩ́anadãò kↄ a ɛ́. Wa gaga zĩ guu za Midoli e Asuã, ma Dii Lua mámɛ má ò. +À ma la à mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gɛwapiↄ vue? Má wèwà: Dii Lua, ḿmɛ ń dↄ̃. +À yã́kpalɛkɛa iko kpàwà lↄ, kɛ́ a dɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ ũ yã́i. +Za gbã gbɛ̃e su ma wɛtã lↄo. Ĩa pↄ́ wa dàa Yesu yã́i gbɛ ku ma mɛwa. +À lɛsi Diiɛ ń aà sáaukpaao, à wá Lua táasilɛ ń mↄↄnao. +Ãma i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo, wìↄ sao wàↄ tulaletikatɛa we e tiaɛ. Ɔ̃mɛ Dii ua bↄlɛ pↄ́ kú musu kɛ̀kɛ. +Dii pↄ́ dɛ Yakↄbu buiↄ baa ũ muaańnↄo, asa ↄ̃mɛ pↄ́pii kɛ̀ ń bui pↄ́ à ń sɛ́ a pↄ́ ũↄ. Aà tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. +Babɛli kía kpalablea wɛ̃̀ bao mɛ̀ndosaide guu, a mↄ sↄode gↄↄ kwiAawo, a oɛ̀ aà blɛkɛɛ, aà ula lilɛ, i mↄɛ ń pↄbleao ń imiao, aàpi i gbasa pↄble, i imi. +Manase bui pↄ́ nà Davidiwa gↄↄ pↄ́ à tà Zikilagaↄn kɛ: Adena, Yozaba, Yediaɛ, Mikaila, Yozaba, Ɛlihu ń Ziletaio. Aamɛ Manase bui zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ũ. +Kɛ́ aa kà Nibↄna Bↄlɛ musu, aa dɛ̀dɛ Davidi wɛ̃́lɛ dɛdɛkĩi pↄ́ kú ń aɛↄwa, gu pↄ́ bĩ́i sĩ̀sĩ kũ̀u. Aa dↄ̀ Davidi bɛi, ↄ̃ aa kà Í Bↄlɛ musu gukpɛ oi. +Dii Yakↄbu buiↄ sɛ̀ a pↄ́ ũ, à Isailiↄ dìlɛ a gbɛ̃́ yenzideↄ ũ. +Lodideↄ ń Adidadeↄ ń Onↄdeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basoolo ń mɛ̀ndoo (721). +Ɔ̃ Bɛsɛmɛsidepiↄ mɛ̀: Dé mɛ́ a fↄ̃ zɛ Dii Lua Kuaadoadepi aɛi? Wá kpagolopi kpã́sã deↄ kĩ́i sa ni? +Kɛ́ à kà we, à zĩgↄ̃ dↄaanaↄ è kálɛa, ↄ̃ à mɛ̀: Dↄaana, má yã́ vĩ mà onɛ. Ɔ̃ Yehu aà là à mɛ̀: Wá dé ńlɛ oi? A wèwà à mɛ̀: Ḿmɛ dↄaana. +à mɛ̀ a na Salaá a dãeɛ, ↄ̃ Gelaa kí Abimɛlɛki gbɛ̃́ zĩ̀ à aà sɛ̀ sùò. +A gɛ́ gbɛ̃́ↄ kĩ́i, i mɛ: Ma duunakɛ̀ ma yã́zɛde fuangbà, ↄ̃ Lua i a fĩabomɛɛo. +asa á gbɛ̃́ pↄ́ a dailɛkɛ̀ Kilisi pↄ́ ũↄ, a Kilisi dàɛ. +Ásuli tó wà oɛ́ Dↄaanao, asa á Dↄaana mɛ̀ndoɛ, ↄ̃n Mɛsii ũ. +dau pↄ́ wa pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo ń a filia pↄ́ pɛ́pɛwàↄ, filia nísi, +Kɛ́ nↄɛpi è wà a yã́ dↄ̃̀, ↄ̃ à mↄ̀ ń lualuaao, à wùlɛ a gbɛɛu aà gbázĩ, ↄ̃ à yã́ pↄ́ tò a ↄkã̀wà ò gbɛ̃́pii wáa ń lá pↄ́ à aafia è gↄ̃̀ↄo. +Gĩa sɛ̃́ia, Lua zĩnaↄ dìlɛ a gãlideↄ guu, a plaade ãnabiↄ, a àaↄ̃de yãdanɛdeↄ, bee gbɛa dabudabukɛnaↄ, bee gbɛa gbɛ̃́ pↄ́ à ń gbá gbɛ̃́gbãgbãa zɛ́ↄ ń dↄnlɛdeↄ ń dↄaanaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ ì yãebuioↄ. +Má ↄloo Yudaↄ ń Yelusalɛũdeↄla píiɛ. Má guɛ bee zↄ̃ Baali gbàgbana pↄ́ gↄ̃̀ↄnɛ, mí gulɛsĩ saonaↄ ń tã́a saonaↄ tↄ́ bãdɛ, +Ãma tiasa Dii mɛ̀: Wɛ̃̀ àaↄ̃ lɛ́u lán gbɛ̀wina zĩgↄↄ lɛdilɛawa Mↄabuↄ gawi a láa, an gbɛ̃́ daside a yãfũn kṹ, an gbɛ̃́ kĩninaↄ fɛ̃́nɛũ a kɛ zài, aaↄ dasio. +Levii buiↄ Yozaba, Simɛi, Kelaia pↄ́ wì mɛ lↄ Kelita, Petaia, Yuda, Ɛliɛzɛɛ. +Ń ye ma dɛ lá n Egipi gbɛ̃dɛ̀ gĩawa yã̀? +Aa wèmá aa mɛ̀: Ao, a ku aɛ we. À kɛ kpakpa. Gbã à sù, asa wa ye sao gulɛsĩuɛ. +Sɛa za we à ɛ̀a gukpɛ oi e Bɛdagↄ̃, à pɛ̀ Zabulↄni buiↄ bùsuwa ń Ifataɛli guzulɛo, à tà Bɛtɛmɛki ń Nɛiɛlio, ↄ̃ à dↄ̀ Kabului ↄzɛɛ oi +Aa ye ma wɛ̃ni bↄlia ɛu, aa ma papa ń gbɛo. +À to yeakↄ̃i yã́ dↄaaɛ́, í wɛbii Lua Nisĩna gbaↄwa, atɛ̃sa ãnabikɛkɛa. +Kɛ́ Isailiↄ Yudaↄ fù, ↄ̃ Yudaↄ bàalɛ̀, baade tà a bɛ. +Zĩ kuo e aà kpalablea wɛ̃̀ bla sↄosaideu. +Asa Lua dee dɛ wá Lua ũ gↄↄpii, ì dↄaawɛ̃ɛ e wà gɛ gɛ́ò gɛ́kĩiɛ. +Lá à kà Diigu à yãmaakɛ̀ɛ́, a tò a dasikũ̀, màa a kaaàgu à á dɛdɛ, i á kaalɛ. A á wo bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síi guu, +Má dṹnia gola síiↄ̃ ĩ́ana gbaɛmá, mí ń fãaa gupiiu. Bùsue ku kɛ́ an lalaonaↄ gí tauio. +Má Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo ń Timↄteeo wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀ Tɛsaloni Yesude pↄ́ aa na Mae Lua ń Dii Yesu Kilisiowaↄnɛ. Lua gbɛ̃kɛkɛɛ́, i á gba aafia. +À zĩblè Mↄabuↄwa, ↄ̃ aa gↄ̃̀ aà zↄ̀blenaↄ ũ, aaiↄ falubↄɛ̀. +Á dezi sɛ̃́ia Ablahaũ pↄnakɛ̀ ma gↄↄ ea yã́ musu. A è, ↄ̃ aà pↄ kɛ̀na. +e wápii wàↄ ka Lua Nɛ́ náai doũ kɛawa aà dↄ̃a doũ guu, wí gↄ̃ gbɛ̃́ kàsaaↄ ũ Kilisi pↄ́ pↄ́ pɛ̀ɛwà zↄ̃ↄ lɛ́u. +Wá saonaↄ ń Levii buiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi, wa gbɛlà mↄa ń yàao wá Lua ua yã́ musu, wàli mↄ́ò ualɛ ń ualɛo gↄↄ pↄ́ wa dìlɛwa wɛ̃ ń wɛ̃o. A dɛ Dii wá Lua gbagbakĩi pↄ́ ũɛ lá a ku Mↄizi ikoyã guuwa. +Ɔ̃ Esau bàalɛ̀ mↄ̀ dàaàlɛ, à kùsiwa à ↄdà aà gã̀u à lɛpɛ̀wà, ↄ̃ aa ↄ́ↄlↄ̀. +Kɛ́ à Filitɛ̃pi dɛ̀, à gì a wɛ̃niiɛ, ↄ̃ Dii tò wa zĩ̀ zↄ̃ↄ blè wápii. Ń è, ↄ̃ n pↄ kɛ̀na. Bↄ́yãi ń ye vãikɛ yãesaidepiɛ ǹ aà dɛ pãi? +Ɔ̃ Dii yãò Isaiaɛ à mɛ̀ +Bui píi kↄ̃ kãaa, bùsu píi gbɛ̃́ↄ kálɛa gudoũ. An dé mɛ́ yã́ bee dↄ̃ à dↄaa oi? An dé mɛ́ yãzi kã̀wɛ̃ɛ wá swã́wai? Aa bↄ ń ń seeladeↄ, aai ń yã́ o, kɛ́ gbɛ̃́ↄ ma, aai mɛ sĩanaɛ! +À fɛlɛ, à fɛlɛ, à bↄ we, ásu ↄkã pↄ́ gbãlɛawao. Á gbɛ̃́ pↄ́ á Dii kpɛ́ pↄ́ↄ sɛa, à bↄlɛu, íↄ ku gbãlɛsai. +ń a gòleↄ ń a gòlepi nísiↄ ń a pↄa nísi pↄ́ wì golɛ ń a gòleↄ gↄ̃̀ↄo. +Gbɛ̃maaↄ pↄeã ì ń ká namawa, gbɛ̃vãiↄ tãmaa ì ń nɛ́. +Yã́pi bↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ màↄ saɛ aa mɛ̀: Gbɛ̃́ bee mɛ́ i gbɛ̃́pi sìsinaↄ ásookɛ Yelusalɛũo lò? I mↄ la à ń kṹkũ à táńnↄ saonkiaↄ kĩ́io lò? +Kɛ́ nↄɛpi bↄ̀, ↄ̃ Ɛlizi mɛ̀: Bↄ́ wà kɛɛ̀i? Ɔ̃ Geazi wèwà à mɛ̀: A nɛgↄ̃ɛe vĩo, mɛ́ aà zã́ zikũ̀. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi òɛ̀: Dii, málɛ n náaikɛ. Ɔ̃ à kùlɛɛ̀. +Kɛ́ a gu dↄ̀, aa fɛ̀lɛ saokĩi bò, ↄ̃ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasaↄ òowà. +À swã́kpa yãma! Ásu ázĩa sɛ lɛsĩo, asa Dii mɛ́ lɛ́ yão. +Á èa? Álɛ sã́sãyã pↄ́ ài vĩo náaikɛ. +Isailiↄ duunakɛ̀ɛ, aa ma bàakuaánↄ yã́ gbòo. Aa pↄ́ pↄ́ má dìlɛ ma pↄ́ ũ sɛ̀, aa kpã́iò, aa mↄafilikɛ̀, aa pↄ́pi dà ń pↄ́ↄ guu. +Ásuli yãda gbɛ̃́ pↄ́ tàae ge duunakɛ̀la gbɛ̃́ mɛ̀ndo seeladekɛ yã́ musuo. Tó seelade kà pla ge àaↄ̃, àli yã́pi sí. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ fɛ̃nda lɛ́zĩ, aa bↄlɛ Egipi aa ta Yuda bùsuuↄ aaↄ bílao, Yuda kↄ̃na pↄ́ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ Egipiↄ i dↄ̃ sa gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ kú, tó mapi ge ampiↄnɛ. +Aa mↄ gulakɛ Siↄna sĩ̀sĩ musu, aa pↄnakɛ ń ɛ̀fãai pↄ́ má kɛ̀nɛ́o, pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio ń pↄtuo nɛiao yã́i. Aaↄ dɛ lán swalu idewa, an yɛ̃̀ɛɛ a kɛ̃́sãmá lↄo. +Gwa! Àlɛ mↄ́ lán lousisiawa, aà zĩkasↄ̃goↄ dɛ lán zàawa, aà sↄ̃́ↄ wãa dɛ kúuↄla. Waiyoo wápiↄ! Wa kaalɛɛ sa. +I kɛ wá dezi káauↄ ↄ̃ a dìlɛnɛ́o, wámɛ, wá gbɛ̃́ pↄ́ wá kú la gbãↄ píi. +Abisaloũ aà là à mɛ̀: Gbɛ̃kɛ pↄ́ ń vĩ ń n gbɛ̃naon wea? Bↄ́yãi ni gɛ́ ń n gbɛ̃naoo ni? +À dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃oɛ, ↄ̃ à gbàsa gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Samii. +Íli sao ń blesanao mɛ̀ndo lↄ duun awakpabↄ ũ á duunakɛ̃awá yã́i. +Ń sósobi vĩ zↄ̃ↄ, Dii, ma lɛ́ ń láo lá n ikoyã òwa. +Ɔ̃ Isailiↄ kía bↄ̀ gɛ̀ sↄ̃deↄ ń sↄ̃́godeↄ dɛ̀dɛ, à Siliↄ ásookɛ̀ maamaaɛ. +Pↄ̀ↄbↄzãkɛna yãkɛa ì wi aà musu, gbɛ̃maa ì a yãkɛa gbɛe. +i pↄ́piↄ bↄ Diiɛ mɛ̀ndodo, i gↄ̃ saona pↄ́ sáaukpa saobↄ au lɛ̀ saokĩiwaɛ. +Kɛ́ Pilati è á fↄ̃ yãe kɛo, mɛ́ zↄa lɛ́ kã́fĩ, ↄ̃ à idã̀ à ↄpì bíla wáa à mɛ̀: Ma ↄbↄ̀lɛ gbɛ̃́pi gaa yã́u. Á yã́ɛ. +Ãma sosa bade ye Pↄlu misi, ↄ̃ à gìnɛ́ aa ń pↄeã kɛ. A ò kpadↄ̃naↄ dↄaa kusi íwa aa bua, +Dii sáa kúo, asa a ku musu, a to yã́zɛde ń maakɛao li Siↄnaa. +N n nɛgↄ̃ɛↄ ń n nɛnↄɛ pↄ́ ń ìmanↄↄ sɛ̀ n saòomá blɛ ũ. N káaluakaa i mↄmaoa? +Ma Levii buiↄ bↄ̀ Isailiↄ guu, ↄ̃ ma ń kpá Aalona ń a nɛ́ↄwa, kɛ́ aaↄ kpaaũkpɛ zĩ kɛ Isailiↄnɛ. Aali láka Isailiↄ duunaa, kɛ́ gↄↄ pↄ́ aalɛ sↄ̃ ma kúkĩizi, gagyã su ń leo yã́i. +Asa Mɛsii ɛgɛnaↄ ń ãnabi ɛgɛnaↄ mↄ dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ kɛ, kɛ́ baa gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ aa ń sã́sãò, tó a zɛ́ kú. +Kí Daliusi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu, a mↄ soolode gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́, Dii yãò ãnabi Ageɛ, ↄ̃ a ò bùsu gbãade Zolobabɛli, Salatiɛli nɛ́ɛ ń saonkia Yesua, Yozada nɛ́o à mɛ̀ +À saona Zadoki ń ãnabi Natão ń Yoiada nɛ́ Benaiao ń a dↄaiↄ gbàɛ aa gɛaànↄ, ↄ̃ aa gɛ̀ aà dì kí sↄ̃baona kpɛ. +asa kɛ́ wa baonakpàɛ́, wi mↄ́ ń yãoao adoo, wa mↄ ń Lua Nisĩna gbãaoɛ, yã́pi wá kũa gbãa maamaaɛ. Á dↄ̃ lá wá kúò á guu á aafia yã́i, +Gɛ̃ n pↄ́ↄ guu gbã, n�� sã bàebaeↄ ń a biliↄ plɛ ma asea ũ ń sãnɛ siaↄ ń ble bàebaeↄ ń a biliↄ. +wá kĩ́i Lua mɛ̀ndoɛ, ↄ̃n wá Mae pↄ́ pↄ́pii bↄ̀ aà kĩ́i mɛ́ wá kú aà yã́i ũ. Dii mɛ̀ndoɛ lↄ, ↄ̃n Yesu Kilisi pↄ́ pↄ́pii kɛ̀ mɛ́ wá kú aà sabai ũ. +Davidi vua sɛ̀ngbao pↄ́ Adadɛzɛɛ ìwaↄ kũaↄ sɛ̀lɛ tàò Yelusalɛũ. +Kɛ́ wà lɛkpàaĩaàzi, wà a kpã́i kɛ̀mɛɛ, ↄ̃ ma aà gbàɛoma gↄ̃̀ↄ, má ò yãdeↄnɛ aa gɛ́ ń aà yã́o n kĩ́i we. +Maliama Madelɛni ń Maliama Yosɛfu dao lɛ́ gwa, aa è gua pↄ́ wà Yesu gɛpi dàu. +Kɛ́ Isailiↄ tɛ́pi sua è ń Dii gawipio a kpɛ́ musu, aa wùlɛ ń gbɛɛu aa misìilɛɛ̀, aa Dii sáaukpà aa mɛ̀: A maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Wà ń yá ń gbɛ̃́ↄ guuɛ, wà wiidↄ̀má lá wì kɛ kpã́iɛwa. +Ɔ̃ gↄ̃sapiↄ ń yeye ń ń pↄkasa pↄ́ aa daaↄ, ulaↄ ń sooloↄ ń tuluↄ píi, ↄ̃ aa ń sɛ́ ń zú mua tɛ́ pãsĩpi guu. +À wɛɛlɛ Dii taala guu, à a kyokɛ, an kee a kɛ̃́são, a dae a kua a sawao, asa aà lɛ́ mɛ́ ò, aà Nisĩna mɛ́ a ń kãaa. +Mɛlali bui Asubu nɛ́ Semaia, Azikaũ tↄũna, Asabia sĩ́wɛna mɛ́ Levii buiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ +Gyaadeↄ lɛ́ pelembo ísia ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ zíɛ. +Má o kpelewa lↄ ni? Má zɛ́ e mà Gedeↄ̃ↄ yãoo ge Balaku ge Sãusↄ̃ↄ ge Zɛfɛte ge Davidi ge Samuɛli ge ãnabiↄ. +Bee gbɛa ma Aisama nɛ́ Ɔↄliabu, Dã bui dìlɛ aà dↄnlɛde ũ. Ma ↄzĩkɛnaↄ gbà ↄ̃nↄ píi, kɛ́ aa e zĩ pↄ́ má dànɛ́ↄ kɛ +Aàli mↄ́ Diiɛ ń sãsakao sãasai pↄ́ kàò a tàae fĩabobↄ ũ, i kpa saonawa, +Ɔ̃ Yesu ɛ̀a yãlɛ̀ɛũnɛ́ lↄ à mɛ̀: Gbɛ̃e mɛ́ vɛ̃ɛbu vĩ, ↄ̃ a nà zĩkɛnaↄnɛ ń ↄzĩ, à gɛ̀ wɛ̃́lɛu à gↄↄplakɛ̀ we. +Aa Tii bĩ́i dúuzↄ̃, aai a gugwakĩi lɛsĩↄ gboo, mí a bùsuti waaɛ, i gↄ̃ gbɛsɛɛna ũ. +Ma n sáaukɛ̀ ma deziↄ Lua, ma n tↄbↄ̀, asa n ↄ̃nↄ ń gbãao kã̀fĩmɛɛ. n yã́ pↄ́ wá gbɛ̀ama dàu ń sìumɛɛ, n nana pↄ́ kía ò ↄ̀lↄwɛ̃ɛ. +Yã́ pↄ́ Mae Lua dàmɛɛ mà kɛↄ, yã́ pↄ́ málɛ kɛpiↄ dɛɛ́ seela ũɛ kɛ́ Mae Lua mɛ́ ma zĩ. Ma seelapi dɛ Zãa pↄ́la. +Dii yã́ɛ bee òmɛɛ à mɛ̀: Tó nↄ̀ↄmusu lɛ́ hɛ̃̀ɛkɛ a pↄbleawa, mɛ́ wà pↄdãnaↄ kã̀aaaàzi dasi, lá an wiidↄawà vĩa a aà kũo, mɛ́ an zↄa a aà kãdɛo, màa Dii Zĩgↄ̃de a pila zĩkai Siↄna gbɛwa ń a sĩ̀sĩↄnaↄ. +An kpalablea gↄↄgbɛzãzĩ, tó an tàaekɛa lɛ́ kà, kía oapãsĩde kↄ̃niki a fɛlɛ. +À kↄ̃ kãaa ma nɛ́ↄ, à swã́kpa, í á mae Isaili yãma. +Ma n kɛ lán wɛ̃́lɛ bĩ́idewa gbãɛ, lán mↄ̀pɛlɛ ge mↄgotɛ̃ bĩ́iwa. Yuda kíaↄ fↄ̃ kpanɛo, ge a gbãadeↄ ge a saonaↄ ge a gbɛ̃́pii. +Yuda bùsu yã́ a di Egipiↄwa, gu i limá. Gbɛ̃́ pↄ́ wà Yudaↄ yãòɛ̀ píi, sↄ̃ a kɛ̃ adegu yã́ pↄ́ Dii Zĩgↄ̃de zɛ̀ò à kɛnɛ́ musu. +Kɛ́ wa bùsupi sì, ma Galada bùsu sĩ̀sĩde guo kpà Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄwa, sɛa za Aloee, Aanↄ baa. +à mɛ̀: Dii mɛ̀ à ɛyↄ̃yↄ̃ swaɛɛ beeu. +Aàli gbãbↄ kpɛ́piɛ ń bãpi auo ń ípio ń bã bɛ̃́ɛo ń sɛdɛ lío ń ése ṹao ń wↄ̃ↄtɛ̃nao, +Kɛ́ wà mↄ̀oɛ̀, kɛ́ tã́api Yesu è gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ à nɛ́pi zĩ̀azĩa à aà pã̀lɛ zĩ́lɛ kpɛ̃̀baũ. Ɔ̃ àlɛ gbeembo, àlɛ lɛ́ifula bↄlɛ. +Abɛli sↄ̃ à mↄ̀ ń a sãnɛ sɛ̃́ia mɛkpaao. Abɛli yã́ kà Diigu, ↄ̃ à aà gba sì. +Tó Lua i zɛò à gↄↄpi laoo, dↄ̃ gbɛ̃e a bↄo. Ãma a lào gbɛ̃́ pↄ́ à ń sɛ́ↄ yã́iɛ. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua ma mɛ̀, lá á gbãsĩ ápii, má á naaa Yelusalɛũɛ. +Gáaena duun awakpabↄpi sɛ gɛ́ò gu pↄ́ wa dìlɛu ma ua, ní tɛsↄ̃wà à tɛ́kũ, +Bàlumapi zíɛ an gã̀sĩaↄ pooa, aalɛ kã́kↄ̃wa, an baade gã̀sĩa mɛ̀n plaplaↄ naańzi. +Dii, bↄ́yãi ń tò wa zã n zɛ́wai? Àkɛa n wá swã́ gbãakũ̀, ↄ̃ wá n vĩa vĩo ni? Ɛa su wápi n zↄ̀blenaↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ ń sɛ̀ buiↄn wá ũ. +ãma i kɛ aàpi mɛ́ a dↄɛo, aàzĩa nɛ́e mɛ́ a dↄɛ. +Aà n saoa píi sí, n saobↄↄ i dↄaàgu. +Lá pↄ́ má kɛ̃̀ɛ́ guu ma mɛ̀ ásuli yãalɛ ń nↄdãakpanaↄo. +Sema wà gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ yãkɛa kɛ za gupua wɛ́i. Gwãasĩna lɛ́ mↄ́ kɛ́ gbɛ̃e a e yãe kɛ lↄo. +Wà aà vĩ̀ bùsu pↄ́ dɛ aà baa ũ guu Timɛna Sɛla, Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeuɛ, Gaasi gbɛ̀sĩsĩ gugbãntoo oi. +Aà saɛ Hulu nɛ́ Lefaia, Yelusalɛũ kpɛdo kía, bĩ́i kɛ̀kɛ bò. +Yɛlɛdi wɛ̃̀ baswaaↄ̃ ń plaode (162) guu ↄ̃ à Ɛnↄki ì. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa yão lɛ́ wɛɛlɛ à tↄbↄɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ì wɛɛlɛ à gbɛ̃́ pↄ́ a zĩ tↄbↄ, ade náai vĩ, mↄafili kú aà guuo. +Luabɛ gupuakũnaↄ siakũ píiɛ, má tó gu kɛ síii n bùsuu. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ma Mae bɛ kpɛ́ vĩ dasi, málɛ gɛ́ gukɛkɛiɛ́ɛ. Tó a dɛ màao, dↄ̃ mi oɛ́o. +Sãdãnaↄ ku bùsu doũpi guu, aalɛ i sɛ̃u, gwãasĩna aalɛ ń sãↄ dↄ̃́a. +Gↄↄ bee ↄ̃ wa aà wɛ̃́lɛↄ sì píi. A kee ku wa gí síimáo. Wa zĩblè Aagobu bùsuwa píi ń a wɛ̃́lɛ mɛ̀n bàaↄ̃o, bùsu pↄ́ Basana bùsu kí Ogu vĩpi. +A bↄ duuna yã́u, a gↄ̃ maakɛa zↄↄ ũ. +asa Beelodeↄ bàalɛ̀ tà Gitaiũɛ, aa ku we e ń a gbão. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Za á deziↄ gↄↄ ↄ̃ a pã ma yã́a, á kũao. À zɛmanↄ, mí zɛánↄ. I mɛ, kpelewa wá zɛnnↄi? +Kí Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Yudaↄ sìsi, ↄ̃ aa kã̀aaaàzi ḿpii. +Ma yã́pi dìlɛ kɛ́ aaↄ yekↄ̃i yã́iɛ, yeakↄ̃i pↄ́ ì bↄ nↄ̀sɛpua ń làasoodaadoũo ń luanaaikɛa mↄafilisaio guu. +A yã́ mɛ́ tò ásu zia yãkãakɛo, asa zia azĩa yã́ dↄ̃. Gↄↄpii taasi mↄ̀wà. +Lá kía yã́ mɛ́ zɛ́ vĩ, dé mɛ́ a fↄ̃ oɛ̀, bↄ́ ńlɛ kɛ weii? +Tó a gɛ lɛ́lɛi wɛ̃́lɛewa, àli o wɛ̃́lɛpideↄnɛ gĩa aa ńzĩa kpáwá zĩkasai. +Sidↄ̃deↄ ń Aavadideↄ mɛ́ n gobↄnaↄ ũ, nzĩa gbɛ̃́ gↄ̃ideↄ mɛ́ n ígbɛ̃ↄ ũ. +Lá a ga ń Kilisio fɛlɛkaa pↄ́ pↄ́ wì misiilɛnɛ́ↄ yã́ musu, bↄ́yãi i yãdilɛnɛ ma lán dṹnia gbɛ̃́ↄwai? +kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabi ò kɛ yã́i, asa à mɛ̀: Má yãlɛɛũnɛ́, má yã́ pↄ́ ulɛa za dṹniakalɛgↄↄ onɛ́. +Gbɛ̃eↄ ku aa ye gupua yã́io, aa a gbadↄ̃o, aai a zɛ́ sɛ́o. +Asa Dii è Isailiↄ lɛ́ taasikɛ maamaaɛ, zↄↄ ń wɛ̃́ɛↄ píi, mɛ́ aa gbɛ̃e vĩ à dↄńlɛo. +ń Lua kpɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄ Azalia, Ilikia nɛ́, Mɛsulaũ tↄũna, Zadoki sĩ́wɛna, Mɛlaio sↄ̃kpaɛ, Aitubu sĩsĩo +À zĩgↄ̃ kĩniↄ nà a dãuna Abisaiɛ a ↄzĩ, à ń kálɛ aa gɛ́ lɛ́lɛi Amↄniↄwa +Wɛ̃nalɛ pↄ́ wa siɛ̀n we. Buiↄ nɛnↄɛnaↄ mɛ́ aa si Egipi ń a zĩgↄ̃ dasiↄ yã́ musu. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +E Yesupi àↄ gɛ́ mↄ́i Zãa dↄ̀aa waasokɛ̀ Isailiↄnɛ píi, a ònɛ́ aa nↄ̀sɛlilɛ aa dailɛkɛ. +Wà bàabaa pua táitai tɛkɛa kpàwà aà ye. Bàabaa piá Lua gbɛ̃́ↄ maakɛaↄɛ. +Ɔ̃ malaikapiↄ ń gã̀sĩaↄ pòo, wuluupiↄ kú ń saɛ, mɛ́ Isailiↄ Lua gawi kú ń mia. +Ń beeo Kole buiↄ i midɛo. +Levii buiↄ dↄaanaↄ Sabetai ń Yozabao mɛ́ Lua ua gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ. +Yã́ beeↄ gbɛa kí Aasuelu Amɛdata nɛ́ Amani, Agaga bui kpɛlà, à aà gbà gbãa, à zↄ̃lɛkĩi pↄ́ dɛ gbãade pↄ́ kuaànↄↄ pↄ́a píi kpàwà. +wà nↄpi sɛ gɛ́ò aà mae kpɛ́ kpɛɛlɛ, wɛ̃́lɛ gↄ̃ɛↄ i aà pápa ń gbɛo wà aà dɛ, asa à wíyã kɛ̀ Isaili bùsuu, à káaluakà a mae uaɛ, vãi i láa á guu. +Dii a báaada adegu, Lua aà Suabana a to yã́ bↄaànↄ na. +saona lí a ↄ̃a dilɛ wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ e gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃̀ dasilɛu, gbɛ̃́pi i tↄↄlɛpi bo zĩbeezĩ gↄ̃̀ↄ, ↄ̃api i gↄ̃ Dii pↄ́ ũ. +Elodia sↄ̃ a Zãa kpɛ̃nɛ kũa, a ye à aà dɛ, ãma i zɛ́ eo, +ↄ̃ Lua tò Abimɛlɛki ń Sikɛũdeↄ ĩ́isɛ̀ ń kↄ̃o, ↄ̃ aa bↄ̀ aà kpɛ. +I dↄ̃ kɛ́ mámɛ ma pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo kpàwao. Ma nísi ń ã́nusuo ń vuao nↄ̀nↄaaɛ̀, ↄ̃ à a mↄaokɛ̀ Baaliwa. +Kɛ́ Ɛlia nɛgↄ̃ɛnapi sɛ̀ à pìlaò, à gɛ̃̀ò kpɛ́u, ↄ̃ à aà kpà aà dawa à mɛ̀: Gwa, n nɛ́ bɛ̃́ɛ! +Ɔ̃ à ɛ̀a zĩkɛnpãleↄ zĩ̀ a ònɛ́: À gɛ o gbɛ̃́ pↄ́ ma ń gbɛaↄnɛ ma sↄu mà, ma zuswanaↄ ń pↄtuo mɛkpaaↄ dɛ̀dɛ má làa. Aa mↄ nↄsɛ guu. +aa mɛ̀: À ma, á gbɛ̃́ awiambↄnaↄ, à gilikɛ, í sãalɛ, asa má yãe kɛ á gↄↄ, baa tó wa dàu lɛ́ siuɛ́, á sío. +aà yã́ɛ bee dilɛ Aalonaɛ ń a nɛ́ↄ. Duun awakpabↄ yãdilɛaↄn kɛ: Wàli a kòlokpa Dii aɛ gu pↄ́ wì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ pↄ́ kòlokpau, iↄ dɛ Dii pↄ́ ũ a zɛ́i. +Má ye n yãdilɛaↄi dɛ vuaa, baa vua baasaa. +Aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ ń pↄ́ pↄ́ dɛ Lua ũoo, aa tò ma pↄ pà ń tã́aↄ yã́ musu. Má tó bui pↄ́ aa dɛ ma gbɛ̃́ ũoↄ ń pↄ fɛlɛnɛ́, má tó an pↄ pa bui wɛ́siadeↄ yã́ musu. +À blɛ li nↄandɛnaɛ, à wɛ̃nade bɛsaide dilɛ. Tó a gbɛ̃́ è bɛ puizi, à pↄ́ nai. Tó i bàalɛ á mɛdoũdeɛo, +Ma lɛ ǹ ma gwa Dii, ní ma nↄ̀sɛ ń ma làasooↄ gwa. +Aa zĩblè Oliↄwa an gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wì mɛ Seiwa e à gɛ̀ pɛ̀ Ɛlipalana guwaiwaiwa. +Wɛ̃ ń wɛ̃o gɛ̃n àaↄ̃ á gↄ̃ɛↄ lí gɛ́ ńzĩa ↄlↄi Dii á Luaɛ gu pↄ́ a sɛu, Kàaso dikpɛ zĩ́ ń Pãteko dikpɛ zĩ́o ń Lákpɛdↄa dikpɛ zĩ́o. Gbɛ̃e su azĩa ↄlↄ Diiɛ ↄgiio. +Ãnabiↄ gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃ yão, gbɛ̃́ kĩniↄ i làasookɛ an yã́wa. +Sĩana málɛ oɛ́, a a àizɛɛ píi naɛ̀ a ↄzĩɛ. +Yudaↄ kíaↄ i o ń sↄ̃ guu, Yelusalɛũdeↄ gbãa, kɛ́ Dii Zĩgↄ̃de dɛ ń Lua ũ yã́i. +À su á laaiwa súsu, ásu duunakɛ lↄo, asa á gbɛ̃eↄ Lua dↄ̃o. Ma bee ò kɛ́ à á wípi dↄ̃ yã́iɛ. +Tó gbɛ̃́ náaisaiyã kɛ̀, à zã̀ yã́wa Dii gbaa pↄ́ yã́ musu, duunaɛ. Aàli mↄ́ Diiɛ ń sãsakao sãasaio a fĩabobↄ ũ. Tàae fĩabobↄpi ↄ̃a lí ká, lá wà a lɛ́ dìlɛ Dii kpɛ́uwa. +Ɔ̃ Ɛzala mɛ̀: Wà Dii wá deziↄ Lua sáaukpa! À làasoo maa dà kíɛ a sↄ̃u, ↄ̃ kípi gbãakpà aà kpɛ́ pↄ́ kú Yelusalɛũwa màa. +Aalona ń a buiↄ mɛ́ ì pↄ́ↄ kpasa saokĩiwa ń tulaletikatɛakĩio. Aamɛ aaìↄ luakukĩi zĩ kɛ, aaì Isailiↄ duuna kɛ̃́má lá Lua zↄ̀blena Mↄizi dìlɛnɛ́wa. +Ɔ̃ aa gɛ̃̀ góilɛna guu, aalɛ bua ísidapi baale Kapɛnaũ oi. Gu sì kↄ̀ mɛ́ Yesu i mↄ́ ń kĩ́i yãao. +Pↄlu ń Baanabao gↄ̃̀ Antiↄsi. Ń gbɛ̃́ dasi pãleↄ aa Dii yãdànɛ́ aa baonakpànɛ́. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diizi ń taasikɛa guu, ↄ̃ à ń bↄ́ ń wɛ́tɛ̃api guu. +Ãnabi Ɛlizi ãnabi gãli gbɛ̃e sìsi, ↄ̃ a òɛ̀: Ǹ n ula kãaa ǹ kṹ, nísi tùuɛ bee si gɛ́ò Lamↄtu Galada. +Isailiↄ dãnaↄ, pↄblea dã́dãkɛkĩi maau i mↄ́wáo, ↄ̃ a ↄ̃zↄ̃̀nɛ́ a kĩniwaa? Í dↄdↄa mia i mↄ́wáo, ↄ̃ a gɛ̃u á yànɛ́a? +Dii á Lua a bui pↄ́ álɛ gɛ́ ń bùsu síimápiↄ midɛɛ́, í ń bùsu si à zↄ̃lɛu. +À ń bↄ́ gusiau ń gao lɛ́zĩ, à ń mↄdaonapiↄ kɛ̃̀kɛ̃má. +Ɔ̃ a òɛ̀: Baa, tó n lɛkɛ̀ Diiwaɛ, lá a tò n tↄsì ń ibɛɛ Amↄniↄwa, kɛmanↄ lá ń òɛ̀wa. +Dii a to àↄ dɛ mideↄ ũɛ, i kɛ áↄ kpɛɛ no. Tó a Dii á Lua yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ mà á kũa, álɛ zĩkɛwà, áↄ ku musuɛ, i kɛ zĩ́lɛ no. +Bↄa we lↄ aa gɛ̀ Lↄ̀ↄ, gu pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ: Bíla kãaa, mí í kpámá. +Gbɛ̃́ pↄ́ líↄ ye gbɛ̃́io Lua dↄ̃o, asa Lua ìↄ yeńziɛ. +Maata òɛ̀: Ao Dii, má sì kɛ́ Mɛsii, Lua Nɛ́ pↄ́ wà mɛ̀ a mↄ dṹnia guun n ũ. +Dii tò ãnabi bↄ̀ ń Isailiↄ Egipi, ↄ̃ à ń dã́dãkɛ̀ ãnabipi sabai. +Pↄsia pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i ì to gbɛ̃́ nↄ̀sɛlilɛ Luapi i aà suaba líↄ déndↄ̃mɛɛ vĩo. Dṹnia pↄsia mɛ́ ì ga inɛ́. +i á gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ á wɛtãↄ gba ĩ́ampakĩi ń wápiↄ. Tó Dii Yesu bↄ̀ luabɛ, a mↄ́ ń a malaika gbãaↄ +Má ye màↄ kúánↄ tia, mí a yãoa lilɛ, asa ma bílikɛ̀ á yã́waɛ. +Ɔ̃ ãnabipiↄ lɛ́ yã́ doũ o ḿpii aalɛ mɛ: Gɛ́ lɛ́lɛi Lamↄtu Galadawa, ńyↄ̃ fuao. Dii ń nánɛ n ↄzĩɛ. +Tó zu gↄ̃ɛ ge nↄɛ zↄ̃̀ a dɛ̀, wà zupi pápa ń gbɛo wà dɛ, aà dii i bↄyãu. Wasu zupi nↄ̀ↄ soo. +Bee gbɛa ma gugwà, ↄ̃ ma wài pãle è, à bↄ̀ gbɛaanawa. A gã̀sĩa vĩ a kpɛsɛa mɛ̀n síiↄ̃, mɛ́ a mi síiↄ̃. Wà aà kpà kpalau. +Kɛ́ aà daɛↄ yã́pi mà, aa dà aà gbɛsizɛu, asa wàlɛ mɛ ĩ́ana kàwàɛ. +Kã́mabogↄↄzĩ píi ì waasokɛ lousisikpɛu, àlɛ wɛɛlɛ Yudaↄ ń Gɛlɛkiↄ a yã́zɛ e. +Kí mɛ̀: À nɛ́ pↄ́ bɛ̃́ɛ zↄ̃ɛ pla, í a kpɛdo kpa gbɛ̃dowa, í a kpɛdo kpa gbɛ̃dowa. +Bíla aà là: Tó màaɛ, wá kɛ kpelewa ni? +Ńsu gbãasaide ble aà gbãasaikɛ yã́io, ńsu gbãamↄ wɛ̃nadeɛ yã́kpalɛkɛkĩio. +ń Paamasetao ń Alisaio ń Alidaio ń Vaizatao dɛ̀dɛ lↄ. +A tò wà seelakɛ̀ gbɛ̃́pii ↄplaawa ge an miaɛ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, ↄdeↄ ń taasideↄ, zↄↄ ń wɛ̃́ɛↄ, +Saonkia Azalia pɛ̀lɛaàzi ń Dii gbàgban wↄ́ↄdeↄ gbɛ̃ↄn basiiↄ̃. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: A òwɛ̃ɛ wà zàaĩnapiↄ è. Ãma i kpala yã́ pↄ́ Samuɛli òɛ galikɛɛ̀o. +Tó gu lɛ́ dↄ, í fɛlɛ mↄ lɛ́lɛ wɛ̃́lɛwa. Tó aàpi ń aà gbɛ̃́ↄ bↄ̀ zĩkaiánↄ, í kɛɛ̀ lá ń yeiwa. +Lá á baa ku Kilisi taasikɛa guu, à pↄnakɛò, kɛ́ à e àↄ pↄna zↄ̃ↄ vĩ gↄↄ pↄ́ Kilisipi a bↄ gupuau ń gawio. +Gbɛ̃́piↄ ì to gbɛ̃́ↄ kɛ̃aaɛ, anzĩa pↄeã mɛ́ ì dↄaanɛ́, aa Lua Nisĩna vĩo. +Gwa! Ampii pↄ́ giaↄnɛ, pã sã̀ↄ ń yãkɛawa. Pↄ́ pↄ́ wa pìpiↄá ĩ́an giiↄnɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gaↄ lɛ́ aaukɛ wɛ̃́lɛu, gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀ĩaↄ lɛ́ wiilɛ, kási Lua lí gbɛ̃e tàae eo. +Ì na o ń wáa lán zↄ́wa, ãma sòle làasoo mɛ́ kú aà sↄ̃u. Ì lɛnakasanɛ́ páipai, ãma yaalↄma ba da bↄ̀ↄuɛ. +Sema wà ãnabipi ge nanaonapi dɛ, asa àlɛ oɛ́ à bↄ Dii á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ zↄbleu Egipi à á bó kpɛɛ. Àlɛ á kɛ̃́ zɛ́ pↄ́ Dii á Lua ↄ̀lↄɛ́ à bɛuwaɛ. Sema à vãipi midɛ á guu. +Yudaↄ ń buipãleↄ dodoa kↄ̃ɛo, asa ampii an Dii doũɛ, ì kã́fĩakɛ a sìsinaↄnɛ píi. +Sɛ̃sao nↄ̀ↄ bui píi aaↄ wúlɛ we, gáuↄ ń kpↄbↄilɛnaↄ pɛ́pɛ a gbɛ̀pɛlɛↄwa. An wii aↄ dↄ fɛnɛntiↄ guu, kpɛ́ↄ zɛ́ a káka ń gĩ̀ wíwiaↄ, a zaliↄ bↄ gupuau. +Ɔ̃ a tò Yuda buiↄ sↄ̃̀aàzi daɛdaɛ, ↄ̃ gbɛ Zela buiↄ sɛ̀. A tò Zela buiↄ sↄ̃̀aàzi ualɛ ń ualɛo, ↄ̃ gbɛ Zabedi ua sɛ̀. +A gudↄkↄ̃ɛkĩi dilɛ buiↄnɛ, i Isaili zĩ̀zↄↄ kãaa. A Yuda pↄ́ fãaaapiↄ sɛ́lɛ za dṹnia gola síiↄ̃ↄwa. +Gↄↄpi i gↄ̃ɛ́ kã́mabogↄↄ ũ, íli lɛyewà. Yãdilɛapiá gↄↄpii yã́ɛ. +Báaade gbɛ̃́ pↄ́ a gↄↄ ↄ̀aa soolo ń basopla sↄosaio (1.335) dã à ká. +Aà báasi ì didikↄ̃a, ì nawà gbã́ugbãu, ìli deeo. +Aà káaluakaa gɛ̀ aɛ lↄ. A è wà gↄ̃ɛↄ taa kɛ̀ gĩwa ń pↄ́ tɛ̃ao, Babiloni bùsudeↄnɛ, +ↄ̃ Babɛli kía aà nɛ́ↄ kòlokpakpa aà wáa. Libla we lↄ ↄ̃ à Yuda kíaↄ dɛ̀dɛu. +Kuliↄ di á bùsuuɛ, kási á e a nísi mↄaokɛo, asa aa nↄbↄlɛkɛ píiɛ. +Aa bↄ̀ Madiã aa gɛ̀ Palana, ↄ̃ aa Palana gbɛ̃eↄ sɛ̀ gɛ̀ńnↄ Egipi kí Falaↄ̃ↄ kĩ́i. Falaↄ̃ↄ kpɛ́ kpàwà ń blɛo ń tↄↄlɛo. +Yesu òɛ̀: Ńsu ↄkãao, mi ta ma Mae kĩ́i yãao. Gɛ ǹ o ma gbɛ̃́ↄnɛ, málɛ tá ma Mae ń ń Maeo kĩ́i, ma Lua ń ń Luao kĩ́i. +Wa á zuↄ kòlokpa á wáa, á e à a nↄ̀ↄ soo. Wa á zàaĩnaↄ síwá, mɛ́ á e lↄo. Wa á sãↄ kpá á wɛ̀lɛↄwa, kási gbɛ̃e a á suabao. +ku gɛↄmidↄkĩi oi lↄ. Kanaa bùsu ku lↄ sɛa za Sidↄ̃ gbɛ̀ɛↄ e à gɛ̀ pɛ̀ò Afɛkiwa ń Amↄleↄ bùsuo píi. +Kí ìwa pↄ́ kú aà bɛ bↄlɛuↄ ì wúlɛ ń gbɛɛu ge aa misiilɛ Amaniɛ, lá kí dìlɛwa, kási Maadose lí wúlɛ a gbɛɛu à misiilɛɛ̀o. +Má vĩakɛɛ̀ lↄo, míↄ yão, asa má dↄ̃ mazĩawa, má dɛ lá wàlɛ ewao. +Lí maa lí fↄ̃ nɛ́ gia ìo, mɛ́ lí vãi lí fↄ̃ nɛ́ kɛfɛna ìo. +A tò wà ń busa ń zĩ gbãao, aalɛ lɛ́ gálɛ, gbɛ̃e ku à dↄńlɛo. +Gbɛ̃vãi wɛ́ ìↄ pãsĩɛ, nↄ̀sɛpuade ì wɛ́tɛ a yãkɛai. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua ma mɛ̀, má zàaĩan gbãa gbaɛ ń pↄkũmao, ma pↄfɛ̃ i to lou bílibili ma ń gbɛo pↄkaalɛa yã́i. +Yudaↄ kí Zedekia mɛ́ ma dakpɛu we à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ ãnabikɛkɛ n mɛ̀, Dii mɛ̀ á wɛ̃́lɛɛ bee na Babɛli kíaɛ a ↄzĩ, i siai? +Asa an gawi ń ń gbãaon n ũ, n zɛawanↄ yã́i wá mi daa ía. +N yãpã oa a gbɛ̃́ↄ lɛ́ kũa? N yãyaaabↄ̀lɛ, ↄ̃ wa zↄadↄmaoa? +Kɛ́ Saulu ìwaↄ sù, aa Davidi yã́pi sɛ̀lɛ sìuɛ̀. +à mɛ̀: Dii, n yã́ na! Lá má n yã́ kũaTó wà á sↄ̃sↄ̃ Kilisi tↄ́ pↄ́ kúwá yã́i, báaadeↄn á ũ, asa Lua Nisĩna gawide diaɛ́ɛ. +Lougbɛpi pↄ́ pↄ́ kú bàasi Egipi bùsuuↄ ásookɛ̀ píi, gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ ń bua pↄ́ↄ píi. À sɛ̃̀a líↄ ɛ̀ɛ píi. +A yã́i tò Levii buiↄ bùsu kpaalɛ sɛ́ ń ń gbɛ̃́ↄo, asa Dii mɛ́ ń baa ũ, lá Dii á Lua ònɛ́wa. +Mpi sↄ̃ ńlɛ vĩakɛa Luaɛ bãdɛ sa, ńlɛ kpá gbɛ̃́ↄnɛ aa làasookɛwà. +Nↄana lɛ́ aà dɛ, a ye pↄble, ↄ̃ gↄↄ pↄ́ wàlɛ blɛkɛ, à wɛ́pungu è. +Ɔ̃ ma dãuna Anani bↄ̀ Yuda bùsuu à mↄ̀ ń gbɛ̃eↄ. Ma yãlàlamá Yuda gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ bↄ̀ zĩ̀zↄkɛuↄ ń Yelusalɛũo musu. +Amalɛkiↄ mↄ̀ zĩkai ń Isailiↄ Lefidiũ. +Aa Dii tↄbↄ, asa ↄ̃mɛ yãò, ↄ̃ aa kɛ̀. +Má ĩ́anadã gbɛ̃́pi yã́ musuɛ, ãma má ĩ́anadã mazĩa yã́ musuo, sema ma yɛ̃̀ɛɛsaikɛ yã́ bàasio. +Tó n kolokɛ̀kɛ, wì lɛ́kↄ̃waɛ tó n fɛlɛ, buiↄ ì fãaaɛ. +Ma nɛ́ↄ, à laaika dii ɛgɛnaↄzi. +Kɛ́ málɛ gwa, aa ń gã̀sĩaↄ pòo, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ tↄↄlɛwa. Kɛ́ aalɛ gɛ́, wuluuↄ lɛ́ gɛ́ńnↄ, ↄ̃ aa zɛ̀ Dii ua bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú gukpɛ oi musu. Isailiↄ Lua gawi kú ń mia musu. +Gbɛ̃́ pↄ́ ulɛa Musude ↄ guu, mɛ́ a ku Gbãapiide uei, +A yã́i má aà baa daaa ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ, a zĩ̀ ài kpaalɛ ń gbãadeↄ, asa à gì a wɛ̃nii e à gɛ̀ gàò, wà aà gwà doũ ń dàakɛnaↄ. À gbɛ̃ dasiↄ duuna sɛ̀, à kulɛkɛ̀ Luaɛ tàaedeↄnɛ. +Tó gbɛ̃́ mↄ̀ ma kĩ́i mɛ́ a ye a de ń a dao ń a nao ń a nɛ́ↄ ń a vĩ̀iↄ ń a dãunaↄ, baa azĩapizi dɛmala, a fↄ̃ kɛ ma ìwa ũo. +Isailipiↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ Bɛtɛli, ↄ̃ aa gbɛ̀a Luawa aa mɛ̀: Wá bui kpele mɛ́ a gɛ́ zĩkai ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ káaui? Dii mɛ̀: Yuda buiↄ mɛ́ aa gɛ́ sɛ̃́ia. +Aa Lua lɛ́ wɛ̀, aa Lua lɛ́ wɛ̀, aa Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa fɛ̃̀. +Málɛ onɛ, ńyↄ̃ bↄ weo e ǹ gɛ ǹ fĩapi bo píi. Baa tãnga a gↄ̃ tɛnzio. +Yã́ bee a fↄ̃ músiiwɛ̃ɛ. I kɛ wá ↄzĩ yãfũnkũa ado no, a yã́ a to tã́a nↄɛzↄ̃ↄ Aatɛmi kpɛ́ gↄ̃ pↄe ũo, tã́a pↄ́ Azi bùsudeↄ ń dṹnia gbɛ̃́piio ì kúlɛɛ̀pi gawi a láaɛ. +Ɔ̃ Gaala ɛ̀a ò lↄ: Gwa, wàlɛ pila sĩ̀sĩwa we, mɛ́ gãli do lɛ́ mↄ́ za màsokɛnaↄ gbɛ̃́nɛli kĩ́i. +Wɛ́i lɛ́ bàalɛ ma kùawa, kɛ́ wa n ikoyã kũao yã́i. +Kɛ́ a lↄↄpi mà dↄ gusiau gↄↄ pↄ́ tɛ́ kulu kù gbɛpi musu, á bui dↄaanaↄ ń á gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mↄ̀ ma kĩ́i +We wà kía yã́gↄ̃gↄ̃baaↄ kpàlɛu Davidi buiↄ báaↄ ũ. +Falisiↄ pↄ fɛ̃̀ maamaa, ↄ̃ aa lɛkpàaĩ Yesuzi lá aa kɛɛ̀ yã́ musu. +Yelusalɛũ Yesudeↄ swã́ kã̀ yã́piwa, ↄ̃ aa Baanaba zĩ̀ Antiↄsi. +T�� pↄtuo pↄ́ wìli saoò Diiwaoɛ sↄ̃, wàli gɛ́ò saona kĩ́i, +Diie fↄ̃ yↄ̃̀ buie sia buiewa à gↄ̃ a pↄ́ ũ, lá Dii á Lua kɛ̀ɛ́ Egipi á wɛ́ èwae? Dii seelaↄ ń dabudabuↄ kɛ̀ à ń gbãa lɛgwàò. À zĩkà ń a gã̀sa gbãao, à a gã̀sĩ pòo à yãzↄ̃ↄ pↄ́ ì to vĩa ń kṹ kɛ̀. +Ǹ ń vãikɛa bↄnɛ́ gupuau, ní kɛnɛ́ lá ń kɛ̀mɛɛwa ma tàae yã́i. Ma aaukɛa zↄ̃ↄ, ma sↄ̃ yɛ̃̀ɛɛ vĩ lↄo. +Ma aà là: Ńlɛ gɛ́ má ni? A wèa à mɛ̀: Málɛ gɛ́ Yelusalɛũ yↄ̃i mà a yàasa ń a gbã̀ao dↄ̃ɛ. +Zĩnapiↄ sù Yesu kĩ́i, ↄ̃ aa yã́ pↄ́ aa kɛ̀ↄ ń yã́ pↄ́ aa dànɛ́ↄ òɛ̀ píi. +ↄ̃ kípi ò Azaeliɛ: Pↄ́ sɛ gɛ́ daiò Lua gbɛ̃́lɛ ǹ aà gba, ní oɛ̀ aà Dii lamɛɛ, tó má fɛlɛ ń gyãɛ beeo. +Ɔ̃ Davidi ò Luaɛ: Ma duunakɛ̀ maamaa yã́pi kɛa guu. Mapi n zↄ̀blena, ma tàae kɛ̃a sa, asa ma sↄũyã kɛ̀ɛ. +Ma si gbɛ̃vãi pↄ́ aaì ĩadaaↄwa, ma ibɛɛ pↄ́ liaamazipiↄ. +Tó uadeↄ kà, á fↄ̀ na a gↄ̃nɛ́. Tó aai kao sↄ̃, á fↄ̀ na a ɛa suwáɛ. +An da dↄ́ɛĩi kɛ̀, ↄ̃ à ń nↄsì wisaikɛa guu. À mɛ̀ á gɛ́ a gↄ̃pↄsɛↄwaɛ, aai a gba pↄblea ń ío ń sãkão ń bàabaao ń nísio ń vɛ̃ɛo. +A yã́ mɛ́ tò á dɛ nibↄↄ ge bↄ̀mↄↄ ũ lↄo, a gↄ̃ beleↄ ũ ń Lua gbɛ̃́ↄ, aà uadeↄ ũ. +Beewa luanaaikɛa ì bↄ aà yãmaa kĩ́iɛ, mɛ́ yã́piá Kilisi yã́ɛ. +N maa pↄ́ ń kɛ̀mɛɛ ò tia. Kɛ́ Dii ma nanɛ n ↄzĩ, ni ma dɛo. +Ɔ̃ Saulu sↄ̃̀ Samuɛlizi wɛ̃́lɛ bↄlɛu, à aà là à mɛ̀: Guena bɛ ku má ni? Ɔlↄmɛɛ. +Dii ń nánɛ́ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa ń dɛdɛ aa pɛ̀ ń gbɛ̃eↄwa e Sidↄ̃ mɛɛwiau ń Misefomaiũo ń Mizipa guzulɛ pↄ́ kú gukpɛ oio. Aa ń dɛdɛ, an gbɛ̃e i bↄo. +Yã́ pↄ́ wá yè ń kↄ̃o sↄ̃, Dii mɛ́ aↄ dɛ yã́pi seelade ũ gↄↄpii. +Ɔ̃ Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaanapiↄ Yuda kↄ̃na pↄ́ aa bↄ̀ bùsu pↄ́ aa fã̀aau aa sù Yuda bùsuuↄ sɛ̀lɛ píi aa dàzɛu, +A yã́ mɛ́ tò kɛ́ aa kà Yesu kĩ́i, aa wabikɛ̀wà aà gↄ̃ńnↄ, ↄ̃ à kɛ̀ńnↄ gↄↄ pla. +Ń tò ma gↄ̃ yooyea seela ũ, ma ibabaa gↄ̃̀mɛɛ seela bɛ̃̀ɛ ũ. +Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Ahabuwa wɛ̃́lɛ guu +Yudaↄ yãyèaànↄ dasi, asa Ala nɛ́ Sekania mɛ́ aà ã̀nsue ũ, mɛ́ Bɛlɛkia nɛ́ Mɛsulaũ mɛ́ Tobiapi nɛ́ Yohanani ã̀nsue ũ. +Ń n gbãao má fↄ̃ kuadi kaawa, ń ma Lua dↄnlɛo má fↄ̃ vĩ gĩa. +Pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ mɛ̀, ãmi. Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ wùlɛwulɛ aa misìilɛɛ̀. +Isailiↄ, àↄ wɛdↄ Diizi, asa a gbɛ̃kɛ vĩ à kɛ̀ zài, gbɛ̃suabaa gbãa pɛɛwà maamaaɛ. +Dii náaikɛnaↄ, à aà táasilɛ, à aà tↄbↄ, asa a kua adoaɛ. +Yesu vua gbɛa aa bↄ̀lɛ miau aa gɛ̃̀ Lua wɛ̃́lɛ pↄ́ a kua adoau, gbɛ̃́ↄ ń é dasi. +Kɛ́ Baasa gà, wà aà vĩ̀ Tiiza, ↄ̃ aà nɛ́ Ela zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ì yãnakpa tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń gyaa gbɛ̃andoↄwaɛ. A ye bↄ̀mↄↄzi, ì pↄblea ń zwãao kpámá. +dṹnia bui píi i dↄ̃ kɛ́ Dii á Luaɛ, a pãle kuo. +bùsu pↄ́ ma ↄzↄ̃̀uńzi ń pↄkũma pãsĩo ń pↄfɛ̃ zↄ̃ↄoↄ, má ń kãaa bùsupiↄ guu we mà suńnↄ ń gbɛu laɛ, mí tó aaↄ ku dↄdↄa. +Hɛblↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Yelia, a plaade Amalia, a àaↄ̃de Yaaziɛ, a síiↄ̃de Yekamaũ. +Zaa maa ń kiloo lɛa súsuoá Dii pↄ́ɛ, a zã nɛ́na ń a gbɛ̃̀nɛo píi aà pↄkɛaɛ. +To yã́ pↄ́ ń ò n zↄ̀blenaɛ dↄngu, asa ń tò ma wɛ́ dↄiɛ. +A suńnↄ bùsu pↄ́ an deziↄ vĩ za yãau. Tó aa ɛ̀a bùsupi sì, a ɛ̀fãaikɛnɛ́, i to aa dasikũ dɛ ń dezipiↄla. +Lá Lua gbadà á baadeɛ, à dↄkↄ̃lɛ ń gbapiↄ Lua báaa bui dodo ziia maaↄ ũ. +À fↄkpakↄ̃wa ń Lua gbɛ̃́ↄ lɛ́pɛakↄ̃wao. Lua gbɛ̃́ↄ fↄkpàwá ḿpii. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń kãaapiↄ yãyè ń kío Lua ua. Ɔ̃ Yoiada mɛ̀: Kía nɛ́pi a kpalable, lá Dii a lɛgbɛ̃̀ Davidi buiↄ yã́ musuwa. +Esau nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛlifaza, Leuɛli, Yeusi, Yalaũ ń Kolao. +Yuda buiↄ i fↄ̃ Yebusi pↄ́ kú Yelusalɛũↄ yào, ↄ̃ aa ku Yelusalɛũ ń Yuda buiↄ sãnu e ń a gbão. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, lá ma pↄfɛ̃ ń pↄkũmao bↄ̀bↄ Yelusalɛũdeↄwa, màa má pↄkũmabↄbↄwá, tó a ta Egipi. Á gↄ̃ gbɛ̃́kabↄ ũ, sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láaipↄ ũ, láanipↄ ũ, mɛ́ á wɛsi guɛ beelɛ bau lↄo. +À ma yãma sa! À á gbɛ̃́ pↄ́ a ń kũkũ zĩ̀zↄ ũɛ beeↄ gbaɛ, asa Dii pↄ fɛ̃aázi maamaaɛ. +N gbɛ̃́ↄ aaↄ maa píiɛ, mɛ́ aaↄ bùsu vĩ gↄↄpii. Aaↄ dɛli pↄ́ má bà vlãpaa ũ, ma ↄgbɛ ũ ma zãblea yã́i. +Lá Aalona ali kɛ à gbasa gɛ̃ ma kúkĩin kɛ: Aàli mↄ́ ń gáaeo duun awakpabↄ ũ ń sãsakaoo sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ. +Aa sĩana vĩ laaideɛ píiɛ, aa zɛ́ vĩ gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄkũ̀ↄnɛ. +Ɔ̃ Sefola gbɛ̀ fɛ̃na sɛ̀ à a nɛ́ tↄ̃zↄ̃̀ò, à a gyafↄↄ nà Mↄizi gbáwa à mɛ̀: Sĩanaɛ, ḿmɛ ń ma au gↄ̃ ũ. +Aai dↄ̃o, ↄ̃ í mↄ̀ ń sɛ́lɛ ḿpii. Màa aↄ dɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ́gↄↄ lↄ. +Asa Lua mɛ̀ndoɛ. A to yã́ bↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ tↄ̃zↄ̃̀o na a náai pↄ́ àlɛ kɛ yã́iɛ, mɛ́ a to yã́ bↄ ń gyafↄↄdeo na a náai doũpi musu lↄ. +Bↄa mia kĩ́i aa gɛ̀ yã́pi baokpà aà ìwa gbɛ̃ↄn kuɛdoↄnɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ. +Tó á gbɛ̃e sã vĩ mɛ̀n basↄo mɛ́ ado vũ̀aa, ìli a basↄo mɛ̀ndosai tó sɛ̃u à pɛ̀lɛ a pↄ́ pↄ́ vũ̀aapizi e à gɛ bↄwào lé? +Mí pɛ́má ń fɛ̃ndao ń nↄanao ń gagyão, vĩa i dṹnia bùsu gbɛ̃́pii kṹ ń yã́i. Aaↄ dɛ láaipↄ ũ, sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láanipↄ ũ, gbɛ̃́sↄ̃sↄ̃bↄ ũ bui pↄ́ ma ń yá ma ń kpá ń guuↄnɛ píi. +Adonia ɛ̀a mɛ̀: Má yã́ vĩ mà onɛ. Basɛba mɛ̀: O! +Lou mà e gↄↄ bla. Kɛ́ í lɛ́ kã́fĩ, ↄ̃ à gó sɛ̀ fɛ̀lɛò tↄↄlɛa. +Ɔ̃ aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi aa mɛ̀: Baa, tó ãnabipi yã́ zĩũ dànɛ yãa, ńyↄ̃ kɛo lé? Lá a ònɛ ǹ nzĩa kpálɛ íu, ní gↄ̃ wásawasa, bee mɛ́ a n fua? +N gɛɛↄ maa, n swã́liↄ n sɛ, n ↄ̃nɛɛↄ kↄ̃sì ń n nↄɛo. +Óo! Aawo! Wá gbɛ̃́ pↄ́ wá dɛ gɛↄ ũ duuna yã́ musu, kpelewa wá gi wàↄ tɛ duunawa lↄi? +Sãsakao plaade sɛ́, Aalona ń a nɛ́ↄ i ↄnana a miwa, +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi òɛ̀: Ma ↄ zↄ̃ↄ kpàɛ, ↄ̃ ma gↄ̃ Loma gbɛ̃́ ũ. Ɔ̃ Pↄlu òɛ̀: Mapi, wà ma i a ũɛ. +Ńsu gwãasĩna nidɛo, gbɛ̃nazĩna ã́nuatoa gↄↄpi. +Ma Pↄlu mámɛ ma yã́ɛ bee kɛ̃̀ ń mazĩa ↄo, má n fĩabonɛ. Kɛ́ ń ma fĩa kũa n misia ũ, má a yã́ o lↄo. +Tema tagɛnaↄ ì í wɛɛlɛ swapiu, Seba laatanaↄ wɛ́ ìↄ dↄ ípizi. +Tↄ̀ↄ, gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ guu, an dé mɛ́ gbɛ̃kɛkɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ kpã́iↄ kpàaũaànↄpiɛi? +À dikpɛpi kɛ mↄɛ bee gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ oosiɛlɛ. À kɛ lá má dàɛ́wa píi ń a ikoyã pↄ́ má dìlɛɛ́ↄ. +Má yáalↄ má pↄnakɛ ń n gbɛ̃kɛo, asa n ma gwa ma taasikɛa guu, ń dↄ̃̀manↄ ma yooyea guu. +Miↄ bɛ ń mↄafilio yã̀? Ma kɛ̀sɛ lɛɛũ ń gbɛ̃sãsãao yã̀? +Wà gbɛ̃a kɛ̀ Isaili dↄaana pↄ́ an wɛtãnaↄ ń dílɛↄnɛ, wa ònɛ́: Àkɛa i bilikibↄ gbã ge gĩa, à kà lá wà a lɛ́ dàɛ́ yãawao ni? +Yobu fɛ̀lɛ à a ula ga kɛ̃̀, à a mi bò. Ɔ̃ à wùlɛ a gbɛɛu à misìilɛ Luaɛ +Gwa! Gbɛ̃́ pↄ́ a nↄ̀sɛ maao a fu, ãma gbɛ̃́ maa aↄ ku ma náai pↄ́ àlɛ kɛ yã́i. +Bee gbɛa Yezɛlɛɛ gbɛ̃e ku, aà tↄ́n Nabↄti. A vɛ̃ɛbu vĩ Yezɛlɛɛ, Samali kí Ahabu bɛ saɛ. +Ɔ̃ Dii bↄ̀ mↄ̀wà nana guu we gwãasĩna à mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ ń yei gbɛaa. +Ɔ̃ diipi ziia náaisaidepi sáaukpà wɛzɛ̃ yã́ pↄ́ a kɛ̀ musu. Asa dṹniaɛ bee gbɛ̃́ↄ wɛ́ zɛ̃a dɛ gupua gbɛ̃́ↄla kↄ̃tɛ̃ɛ yãkɛkɛa guu. +Saonkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ nàɛ bílawa aa Balaba gbɛa, wi Yesu dɛ. +Á dɛ Lua gbɛ̃́ↄ ũ yãao, tiasa ↄ̃ a gↄ̃ a ũ. Lua i sùuukɛánↄ yãao, tiasa ↄ̃ a kɛ̀ánↄ. +Ɔ̃nↄna lɛgbɛi na, ãma sↄũ lɛ́ ì aà kaalɛɛ. +zwã̀akpɛ zĩkɛpↄkasa pↄ́ wa tã̀ↄ, saona Aalona pↄkasa pↄ́ àli sↄ̃ò Diiziↄ ń a nɛ́ↄ saon pↄkasaↄ. +Buiↄ ń bùsu gbãa gbɛ̃́ↄ mↄ ma kĩ́i wɛɛlɛ dasi Yelusalɛũ la, aai ma aɛya. +Ɔ̃ Nↄee kɛ̀ màa, à yã́ pↄ́ Lua òɛ kɛ̀ píi. +Ɔ̃ kía mɛ̀ wà mↄ́ ń gbɛ̃́ pↄ́ yãdↄ̀ Daniɛliwaↄ, ↄ̃ wà ń zuzu tòopiu sↄ̃ ń ń nɛ́ↄ ń ń naↄ. E aaↄ gɛ́ zĩ́lɛ lei, nↄ̀ↄmusuↄ ń gbã́ aa ń kũkũ, aa ń wáↄ wìwi píi. +Nↄ̀sɛpãsĩde pↄ́ ì yã́ nana onɛ́ dɛ lán lo pↄ́ wà ã́nusui lɛ̀wàwaɛ. +Dii, wí wá kṹ duuna pↄ́ wá kɛ̀nɛ yã́i, wápiↄ ń wá kíaↄ ń wá kpalablenaↄ ń wá deziↄ. +A zɛmanↄ Lua aɛ, lá gbɛ̃́ ì zɛ ń a gbɛ̃naowa. +N músi láasai kpà ma wɛ̀lɛↄzi, n ń wɛ̃́lɛↄ kwɛ̀, an yã́ dↄ gbɛ̃egu lↄo. +Ìli yãdↄ gbɛ̃ewao, ìli tàaekɛ a gbɛ̃́deeɛo, ìli a gbɛ̃do sↄ̃́sↄ̃o. +ↄ̃ àlɛ ĩ́anadã a àizɛɛ sà zↄ̃ↄ ń a nɛgↄ̃ɛ dasiↄ yã́ musu. À mɛ̀ kí a kpɛlà, à a gba gbãa dɛ a ìwaↄ ń gbãadeↄla píi. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ kã̀aa, aa mↄ̀ bòokpà Sunɛũ. Ɔ̃ Saulu Isailiↄ kã̀aa píi, aa bòokpà Giliboa. +Baa kɛ́ nↄɛpi ìↄ oɛ̀ gↄↄpii, i we wùlɛaànↄo, a ye àↄ kuaànↄ seo. +Gbɛ̃́ pↄ́ Dii vĩa vĩↄ yãò ń kↄ̃o, ↄ̃ à swãdↄ̀ ń yã́i a mà. Ɔ̃ wà gbɛ̃́ pↄ́ Dii vĩa vĩ aaì làasookɛwàↄ tↄ́ kɛ̃̀ ladau aà aɛ. +A láↄ kɛfɛũ, mɛ́ a nɛi kɛ̀ zài, a pↄblea mↄ̀ gbɛ̃́piiwa. Sɛ̃̀a nↄ̀bↄↄ ue è a gbáu, mɛ́ bãↄ ì mↄ́ pɛ́pɛ a gↄ̃naↄwa. Pↄ́ wɛ̃nide píi ì blɛ ewà. +Gulɛsĩ kpɛ́ pↄ�� Isaili kíaↄ dↄ̀ Samali bùsu wɛ̃́lɛↄ guu aa Dii pↄ fɛ̀lɛoɛ̀ↄ ↄ̃ Yosia wìwi píi, a kɛ̀ saokĩipiↄnɛ lá a kɛ̀ Bɛtɛli pↄ́ɛwaɛ. +aa zĩ́lɛ gwa, yãↄ̃ma mɛ́ a ń le. Aaↄ ku gusia ń pↄsia zↄ̃ↄo guu, aai gↄ̃ gusia níiniiu. +Nↄɛↄ sↄ̃, à misiilɛ á zã́ↄnɛ. Tó an gbɛ̃eↄ lɛ́ Lua yãdao, á kua a ń lilɛ. Baa tó i yãe onɛ́o, +Gↄↄ doũpi zĩ́ kí gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ Susaↄ dasilɛ mà. +Mↄabuↄ bùsuá ma zion zuobↄɛ, mi a kyale kálɛ Ɛdↄũↄ bùsuwa, mi kúkua dↄ Filitɛ̃ↄ bùsuwa. +À tã́a saokĩiↄ gbòo, à gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ dàaĩ, à gbɛ̀pɛlɛↄ wìwi, à Asetaati líↄ zↄ̃̀zↄ̃. +Mpi, tó ń lɛyea, oopi, ní nísidↄↄ, +Tↄↄlɛ a blɛkɛ, Lua wá Lua a báaadawágu. +ↄ̃ ma mɛ̀, aasu lɛ́lɛa Giligali la Dii aɛyasaio. Ɔ̃ ma sapi ò teasi. +Kɛ́ Yesu yã́ beeↄ ò a làa, à bↄ̀ Galile à gɛ̀ Yude bùsu kpɛ dou Yuudɛ̃ baale. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, yã́ pↄ́ má ò má yía Yelusalɛũdeↄ ń Yuda kĩniↄwa, má yíamáɛ, asa ma yãònɛ́, aai swã́sɛio. Ma lɛzùńzi, aai weao. +Olonaiũdeↄ wii ma dↄ: Wà wá dɛ̃ↄnzↄ̃! Wà wá kɛ́ dúuduu! +Bee a ka Diigu dɛ saoa ń zuoa, a kɛɛ̀ na dɛ zugaaena kↄ́badea. +Álɛ pↄnakɛ ń yã́pio, baa kɛ́ álɛ taasikɛ gĩa yↄↄ yãĩa bui dasi yã́i. +Tó lɛ́lɛama vĩa lɛ́ n kũɛ, pila ń n zĩkɛna Pulao, +Bee gbɛa Davidi Dii gbɛ̀a à mɛ̀: Mà gɛ́ Yuda wɛ̃́lɛe guua? Dii òɛ̀ aà gɛ́, ↄ̃ Davidi ɛ̀a aà là à mɛ̀: Mákĩi mà gɛ́ui? Dii wèwà à mɛ̀: Hɛblↄ̃ɛ. +Asa Davidi yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀, i gí yã́ pↄ́ Dii dìlɛɛ maio e a wɛ̃ni lɛ́u, mɛ́ i kɛ Iti bui Uli yã́ bàasio. +í ń Gɛ̃amusu saobↄↄ kòlokpakpanɛ́. À gbãbↄ ázĩaɛ, í sãpiↄ kɛkɛ á gbɛ̃́ↄnɛ, kɛ́ aa e kɛ lá Dii dà Mↄiziɛ a òwa. +Ɔ̃ kpɛdↄ̃anapi ò Pↄluɛ: Yã́kpalɛkɛnaↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀a mà á gbaɛ. À bↄlɛ, í á taanankɛ. +an gbɛ̃́ kↄ̃nae a gↄ̃o, asa má yã́yia Anatodeↄwa an ĩadamagↄↄɛ. +Màa Saulu ń a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ ń a bɛdeↄ gàga ḿpii sãnu. +e wɛ̃̀ àaↄ̃, aa wɛ̃́lɛpi sì Ezekia kpalablea wɛ̃̀ soolode guuɛ. Isailiↄ kí Ozee kpalablea wɛ̃̀ kɛ̃okwiden we. +Yoaaza awakpà Diiɛ, ↄ̃ Dii sìaànↄ, asa a è lá Siliↄ kíapi lɛ́ Isailiↄ wɛtã. +Tó a zĩ̀ bao mà, ge á mà wà fɛ̀lɛ ń kↄ̃o, ásu to iwãa ká á pↄao. Sema yã́piↄ kɛ káau, dṹnia láaan we gĩao. +Dii mɛ́ Lua sĩande ũ, aàpi mɛ́ ìↄ ku gↄↄpii Kía ũ. Tó aà pↄ fɛ̃̀, tↄↄlɛ ì lualuaɛ, buie a fↄ̃ zɛ aa aà pↄkũma dão. +Kɛ́ aa kà we káau, aali Dii sísio, ↄ̃ à nↄ̀ↄmusuↄ gbàɛmá, aalɛ ń dɛdɛ. +Kɛ́ Uzia gbãaè màa, ↄ̃ à azĩa sɛ̀ lɛsĩ e à lɛ̀lɛ. À dↄ̀ɛ Dii a Luawa, à gɛ̃̀ aà kpɛ́u tulaletikaiɛ̀ tɛ́a a kátɛakĩiwa. +Ɔ̃ à tↄkpà nɛ́piɛ Ikabodu à mɛ̀: Isailiↄ gawi kↄ ɛ̀, asa wà Lua kpagolo sìmáɛ, mɛ́ aà zãde ń aà zã́o gàga lↄ. +Dikpɛ pↄ́ má dìlɛↄn we. Àli a kpàwakɛ, í kↄ̃ kãaamɛɛ, í saoa lá gu lɛ́ dↄ lá má dìlɛwa, sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń pↄ́wɛntio ń saobↄ pãleↄ ń vɛ̃ɛo. +Àↄ kú ń laaio, ma yã́pii lɛzàwá za káauɛ. +Ma vua gbɛa má dↄaaɛ́ Galile. +Ma! À mɛ̀ gↄↄe a mↄ́, á kɛ n bɛ gↄ̃gbãaↄnɛ sàabu ń n de bɛdeↄ. Mae zie aↄ ku n ua lↄo. +ge dṹnia, asa Lua gbadibↄɛ, ge Yelusalɛũ, asa Kía zↄ̃ↄ wɛ̃́lɛɛ. +Za kↄↄ e oosi gbɛ̃́ↄ ì gaga, aaì sãalɛ e gↄↄpii, wìli ń fãnkɛo. +A pa gɛ̃ Yuda bùsuzi, i dagua, i bùsupi kũ a nↄɛ. Ípi yàasa lɛ́ da ń bùsua píi, Ɛmanuɛli. +pↄ́ Dii zĩblèwàwɛ̃ɛↄ, wɛ̃́lɛpiↄ bùsu á dã́dãkɛkĩi maaɛ, mɛ́ wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, pↄdeↄn wá ũ. +Gↄↄ pↄ́ má kúánↄ ma yã́pi òɛ́. A dↄáguo lé? +Kɛ́ wà kuupɛ̀, mɛ́ Isailiↄ kúkuakɛ̀ gbã́ugbãu màa, wɛ̃́lɛ bĩ́iↄ kwɛ̀ kàkↄ̃a. Ɔ̃ an baade sìu a aɛdↄawa, ↄ̃ aa wɛ̃́lɛpi sì. +Ɔ̃ à pɛ̃ɛkɛnaↄ kía lòo líwa, lá Yosɛfu ń nanaↄ àsi ònɛ́wa. +Lá wì ↄgɛ̃ bã sakpɛu, màa ma buiↄ àizɛɛↄ nàaa. Lá wì gbe pↄ́ bã gòa sɛ́lɛ, màa ma ń bùsuↄ sì píi. An kee i kúuoao, an kee i lɛwɛ̃aaao. +Lea nↄsì à nɛì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Lubɛni, asa à mɛ̀: Dii ma taasikɛa gwàɛ. Ma zã́ aↄ yemazi sa. +Yudaeↄ zↄ̃̀lɛ zↄ̃ɛwiaɛ beeↄ guu ń ń fã́anio: Kiliataaba ń a bualoũↄ, Dibↄ̃ ń a bualoũↄ, Kabazee ń a bualoũↄ, +Yã́pi lì Zopea píi, ↄ̃ wà Dii náaikɛ̀ we dasi. +A ń bↄ ga lɛ́zĩ, a ń gwa aafia nↄana gↄↄ. +Ɔ̃ à mↄ swaaↄ̃de gↄↄ gɛ̃ode dìlɛ dikpɛ ũ lán Yudaↄ pↄ́wa sↄ̃, ↄ̃ à saò saokĩi pↄ́ kú Bɛtɛlipiwa. À saò gáae pↄ́ a pìpiↄwa, ↄ̃ à saonaↄ dìlɛ we aaↄ gulɛsĩpiↄ gbagba. +N mapi n zↄ̀blena wɛgwà, n gbɛ̃kɛkɛ̀mɛɛ maamaa, n ma mìsi. Ãma má fↄ̃ bàalɛ mà gbɛ̀sĩsĩpiↄ kĩ́i leo. E màↄ gɛ́ kái we, kaalɛpi a ma le mà gaɛ. +Izaaki ń Lɛbɛkao nↄ̀sɛ ìↄ ↄ̃̀ↄkpaa an yã́iɛ. +Aa sì yãdↄↄsaiu lá wa kɛ̀ Gibɛa yãawa. An vãikɛa dↄ Luagu, a ń duuna wínɛ́ ń musuɛ. +Yoakiũ kiblegↄↄ ↄ̃ Babɛli kí Nɛbukanɛza mↄ̀ lɛ̀lɛ Yuda bùsuwa, ↄ̃ Yoakiũ gↄ̃̀ aà zↄ̀blena ũ e wɛ̃̀ àaↄ̃. A gbɛa à nↄ̀sɛ pãle sɛ̀, ↄ̃ à bↄ̀ aà yã́u. +Asa wá dↄ̃a ń wá ãnabikɛkɛao i pao. +Ń beeo n gi kía pↄ́ ń kpài, n ↄkpàaàzi, n kolokɛ̀aànↄ. +Yakↄbu fɛ̀lɛ kↄↄ, à gbɛ pↄ́ a kɛ̀ midibↄ ũpi sɛ̀ a pɛ̀lɛ dↄngubↄ ũ, ↄ̃ à nísikàwà. +Ma naɛ́ Diizi à láɛ bee kyokɛnɛ́ ḿpii. +À gwa! Dii dikpɛ pↄ́ wì kɛ Silo wɛ̃ ń wɛ̃o kà kãi. Silo ku Bɛtɛli gugbãntoo oiɛ, zɛ́ pↄ́ ì bↄ Bɛtɛli ì gɛ́ Sikɛũ gukpɛ oi, Lebona gɛↄmidↄkĩi oi. +mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ã́nuatò naa Kilisiwaↄ kàalɛɛ. +asa Dii á Lua gbɛ̃́ pↄ́ an kua adoaↄn á ũ. À á sɛ́ dṹnia buiↄ guu a gbɛ̃́ yenzideↄ ũɛ. +A gɛ̃n sopladepi gↄↄ pↄ́ saonaↄ lɛ́ gɛ́ kuupɛi gbã́ugbãu, ↄ̃ Yozuee ò gbɛ̃́ↄnɛ à mɛ̀: À kúkuakɛ, asa Dii wɛ̃́lɛpi kpàwáɛ. +Gↄↄ bee ↄ̃ vĩa Davidi kũ̀ Dii yã́ musu à mɛ̀: Kpelewa má kɛ mà Dii kpagolo sɛ mà taòi? +Baonakpana gwa bɛ sĩ̀sĩ musu, àlɛ aafia kpàwakɛ. Yudaↄ, àli á dikpɛↄ kɛ, àli lɛ́ pↄ́ á kɛ̀ Diiwaↄ fĩaboɛ̀. Gbɛ̃kaalɛnapiↄ ɛa lɛ́lɛwá lↄo, wà ń mìdɛ ḿpii. +Ńyↄ̃ fↄ̃ gɛ́ńnↄ ń bùsuua? Ń ń bɛ zɛ́ dↄ̃o lé? +Mpi ń n buiↄ, má á dɛ̃ↄnzↄ̃ saɛ. Má kɛ n uaɛ lá má kɛ̀ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ uaɛwaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ yã́ bee taa kɛ̀, Dii aà kɛ̃ Yakↄbu buiↄwa, i dɛ, bↄ̀mↄ ge bele no, baa tó à mↄ̀ ń gbaↄ Dii Zĩgↄ̃deɛ. +Kí, tó à kɛ̀nɛ naɛ, yãdilɛ wà ń midɛ, mí ã́nusu tↄnu ↄ̀aa pla kpá yã́pikɛnaↄwa aa ka n làasiu. +Asa ma Dii ma mɛ̀: Ma á kpámá pã, mɛ́ má á bo ↄ̃asai. +Dii Lakisi nànɛ́ ń ↄzĩ, a gↄↄ plaade zĩ́ ↄ̃ aa sì. Aa gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao píi lá aa kɛ̀ Libenaɛwa. +Wá o kpelewaɛ sa? Buipãleↄ lɛ́ wɛɛlɛ Lua to yã́ bↄńnↄ nao, ↄ̃ a tò à bↄ̀ńnↄ na. A tò yã́ bↄ̀ńnↄ na a náai pↄ́ aa kɛ yã́iɛ. +Má mà, ãma mi a bↄↄlɛ dↄ̃o, ↄ̃ ma aà là: Dii, yã́pi a midɛ kpelewa ni? +Ni yↄ̃̀ↄkɛ Lua ikoyã musu, ↄ̃ n ikoyãpi dasai ì Lua tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa. +Kɛ́ aalɛ Ɛtiɛ̃ɛ papa ń gbɛo, à wabikɛ̀ à mɛ̀: Dii Yesu, ma nisĩna sí. +Gↄↄ bee á gbasa lɛzumazi, kási má weo, á ma kĩ́i wɛɛlɛ, kási á ma eo. +Zĩbeezĩ Bɛ̃yãmɛɛ bui fɛ̃ndade pↄ́ gàgaↄ píi kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000), zĩgↄ̃ↄnɛ ḿpii. +A ònɛ́: À gɛ́ Yuudɛ̃ ɛu Dii á Lua kpagolo aɛ, á baade i gbɛ sɛ di a gã̀u á Isaili bui dasilɛu. +Kpagolopi ku Kiliayaaliũ à gɛ̃̀gɛ̃, à kɛ̀ we wɛ̃̀ baoɛ. Isailiↄ lɛ́ wiilɛ Diiwa ḿpii, aalɛ aà kĩ́i wɛɛlɛ. +Gbɛ̃maa ì bↄ taasiu, ↄ̃ gbɛ̃vãi ì gɛ̃u aà gɛ̃ɛ ũ. +Ɔ̃ Ɛlia fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ azĩa ↄlↄi Ahabuɛ. Nↄana sↄ̃ à pãsĩkũ̀ Samali, +An wɛ̃́lɛↄ tↄ́n kɛ: Bɛɛsɛba pↄ́ wì mɛ lↄ Sɛba, Mↄlada, +Wegↄ̃ↄ aà lɛ́na gòlɛ, à lɛbↄ̀ lɛ́ yão, àlɛ Lua sáaukpa. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: À làasookɛ á yãkɛaↄwa à gwa. +Wá deziↄ gì aà yãmai, ↄ̃ aa gìaàzi, an làasoo tà Egipi. +Lá álɛ yãkele tã́ gbɛ̃́ↄ tↄ́ yã́ musu ń ázĩa ikoyão, à gↄ̃̀ á yã́ ũɛ. Ma gi yã́ bee taa gↄ̃́gↄ̃iɛ. +Natã nɛ́ Azalia mɛ́ aà bùsu dↄaanaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Saona Zabudu, Natã nɛ́ mɛ́ aà kwàasi ũ. +Bezai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basoolo ń àaↄ̃o (323). +Kí kiblekila zↄ̃ↄ kɛ̀ ń wesa swaao, ↄ̃ à vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kùlɛwà. +Aa dàzɛu aa gɛ̀ Lua gbɛ̃́pi kĩ́i Kaamɛli gbɛ̀sĩsĩ musu. Kɛ́ Lua gbɛ̃́pi aà è kãaa, a ò a zĩkɛna Geaziɛ: Sunɛũ nↄɛ gwa, àlɛ mↄ́ kee! +Mpi Dii, ń ma dↄ̃, ni ma yãkɛa e, ni wɛ́tɛ làasoo pↄ́ mi kɛmai. Ǹ ń gálɛ táńnↄ lán sã pↄ́ wàlɛ gɛ́ ń kòlokpaiↄwa. Ǹ ń dilɛ ńdoa pↄ́dɛdɛgↄↄ pↄ́ ũ. +Kɛ́ aà ìwaↄ bùa baa we, pɛ̃ɛ kũ̀sũa yã́ sã̀ńgu. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Ɛa gɛ ǹ Aalona lípana dilɛ ikoyã kpagolo aɛ, iↄ dɛ seela ũ swã́gbãadepiↄnɛ, aai zↄakaamazi tó, kɛ́ aasu gagao yã́i. +málɛ oɛ́ gbã, a kaalɛn we! Á gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ álɛ bua Yuudɛ̃wa álɛ gɛ́ síi guuo. +Tó sãnɛbↄlↄɛ, aàli mↄ́ò Dii aɛ, +Pↄ́piↄ yãalɛ ǹ zↄ̃ tulaleti pↄ́ wì kátɛa ũ lá tulaletizↄ̃na ì kɛwa, ní wisikau, iↄ dɛ ma pↄ́ ũ a zɛ́i. +Ɔ̃ Ahabu òɛ̀: Ǹ n vɛ̃ɛbu kpaa mà kɛ dò kaa ũ, asa a ku ma bɛ saɛ��, mí vɛ̃ɛbu pↄ́ a maa dɛ beea kpama a gɛ̃ɛ ũ. Tó ń yei, má fĩabonɛ ń ã́nusuo a bɛɛɛ lɛ́u. +Ma gbɛ̃́ yenzide, miↄ wabikɛnɛ kɛ́ ǹyↄ̃ aafia, yã́pii i bↄnɛ maa, lá n bↄ maawa. +Aa zwãa kɛ̀ kpɛ́pi lɛ́ pↄ́ ũ. +e màↄ gɛ́ gɛ́i gɛ́kĩi, gu pↄ́ gugɛ̃akↄ̃u ń gusiao kuu. +N gbɛ̃́ pↄ́ ń dↄ̃a vĩ, tó gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̃a i paɛ̀o n e, ńlɛ pↄble tã́a kùɛ, a aà gba sↄ̃ à saoblɛ ble sↄ̃o lé? +To n gbadaa kɛ asiiyã ũ, n Mae pↄ́ asiiyã dↄ̃ i a fĩabonɛ. +Kɛ́ Yuda zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ń ń gbɛ̃́ pↄ́ kú sɛ̃uↄ mà Babɛli kía mɛ́ Aikaũ nɛ́ Gedalia dìlɛ bùsu dↄaana ũ, mɛ́ à taaside pↄ́ aai táńnↄ Babɛlioↄ nàɛ̀ a ↄzĩ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́ↄ píi, +Gↄↄ bee ãnabiↄ bↄ̀ Yelusalɛũ aa mↄ̀ Antiↄsi. +Mi yã́piↄ sio e ma gɛ kaò la, ↄ̃ ma wɛsìɛ sa. Wi omɛɛ píio fá! N ↄ̃nↄ ń n àizɛɛↄ dɛ lá ma a baomàa. +Malaika plaade tɛ aà kpɛ à mɛ̀: Babɛli gà! Mɛɛwia zↄ̃ↄpi gà! A tò bui píi a vɛ̃ɛ gbãa pↄ́ dɛ a káaluakaa ũ mì. +Mↄpi gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ àli Kàaso dikpɛkɛ, íↄ kàa pↄ́ wi a sɛɛsɛ káuo so e gↄↄ sopla. +Ɔ̃ Yehu ò kpɛ́pi ulaulɛnaɛ: Bↄlɛ ń ulaↄ Baali zↄ̀blenaↄnɛ ḿpii. Ɔ̃ à bↄ̀lɛnɛ́ ń ulapiↄ. +Ɔ̃ Mↄizi kɛ̀ màa lá Dii dàɛwa. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, ásu yã́ pↄ́ ãnabiↄ lɛ́ oɛ́ mao. Aaì to àↄ yiongo lɛ́baa dↄ̃́aɛ, anzĩa yã́ ↄ̃ aaì oɛ́, aali ma ma lɛ́uo. +Máↄ n ikoyãↄ kũa za gbã e gↄↄpiiɛ, +ãma gbɛ̃e lí fↄ̃ a lɛ́na tòtoo. A dɛ pↄvãi pↄ́ lí zɛ tɛɛɛo ũɛ. À pà ń sɛwɛtɛ̃o, +Ɔ̃ kí mɛ̀: Dé mɛ́ kú ua wei? À mↄ lè Amani gɛ̃̀ kibɛ ua gↄ̃̀ↄ Maadose looa lí pↄ́ á pɛ̀lɛɛpiwa yãoiɛ̀. +Kiliataiũ, Sibema, Zɛlɛti Sahaa pↄ́ kú guzulɛ sĩ̀sĩwa, +Aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń ń nɛ́ↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ, aa màsokɛ̀, aa wɛlɛna gà, aa ńzĩa kpà yã́ pↄ́ Dii yeiowa, aa aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +Davidipi sↄ̃ à Lua pↄeã kɛ̀ a gↄↄ. Kɛ́ à gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ, ↄ̃ à yaikɛ̀. +Pↄtuo nɛ́ sɛ̃́iaↄá Dii pↄ́ɛ kↄ̀. Gbɛ̃e suli aà gbao zu ge sãn lò, asa Dii pↄ́ɛ. +Tó ma pↄblè ń sáaukpaao, bↄ́yãi wa ma bɛ̃̀ɛbo pↄ́ pↄ́ ma sáaukpàpi yã́ musui? +Isailiↄ i Gesuuↄ ń Maakaↄ bùsu símáo, ↄ̃ buipiↄ ku Isailiↄ guu e ń a gbão. +Ɔ̃ kí Asa lɛzù Dii a Luazi à mɛ̀: Dii, gbɛ̃e muaannↄ à dↄ gbãasaidelɛ gbãade wáao. Dii wá Lua, dↄwálɛ, asa ḿmɛ wa sↄ̃kpàlɛnzi. Wa mↄ zĩkai ń gbɛ̃́ dasidasiɛ beeↄ ń n tↄ́oɛ. Dii, ḿmɛ ń wá Lua ũ, ńsu to gbɛ̃nazĩna gbãamↄnɛo. +Gↄↄ pↄ́ dↄaanaↄ lɛ́ kible Isaili bùsuu, imina kà, ↄ̃ gↄ̃ɛe bↄ̀ Bɛtɛlɛũ Yuda bùsuu, à gɛ̀ gↄↄplakɛi Mↄabu bùsuu ń a nao ń a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn plaↄ. +Lá wá kú Lua Nisĩna sabai, wà aà dↄ̀ↄ sɛ́. +Zↄↄ mɛ́ lɛ́ kiblewá, gbɛ̃e ku à wá bↄ ń ↄzĩo. +Ma gbɛ̃́ↄ, à ma lɛdama ma, à swã́kpa ma yã́i. +Ń dɛ aafiaekĩi ũ yɛ̃̀ɛɛsaideↄnɛ, ń dɛ ulɛkĩi ũ wɛ̃nadeↄnɛ ń yooyeau. Ń dɛ mikpakĩi ũ lou zã́, ń dɛ uena ũ ĩatɛ̃ zã́, asa gbɛ̃́ pãsĩↄ lɛ́ĩana dɛ lán lou gĩgbɛ̃awaɛ, +Àliↄ kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛↄ yãda, íli ma kúkĩi dilɛ gbia. Mámɛmaa Dii. +Dii a ɛa Yakↄbu buiↄ gawi kpámá, lá Isailipiↄ vĩ yãawaɛ. Asa gbɛ̃waanaↄ mↄ̀ ń bùsu wàaɛ, aa ń vɛ̃ɛbuↄ dɛ̀. +Tó málɛ yão píi, wii mi lɛ́, mi wɛ́tɛ̃a ń pↄkaalɛao kpàwakɛ. Dii yã́ mɛ́ tò wì ma sↄ̃́sↄ̃, wìↄ ma kɛ pↄ́ↄpↄↄ za kↄↄ e oosi. +Kɛ́ Ɛfɛsɛdeↄ yã́pi mà, Yudaↄ ń Gɛlɛkiↄ píi, vĩa ń kṹ, ↄ̃ Dii Yesu tↄbↄ̀ maamaa. +Baa taaside gbɛ̃́dee ì zaaàgu, ãma ↄde gbɛ̃naↄ ìↄ dasi. +Baa kɛ́ aa gbɛ̃nakpà ń buipãleↄ, má ń naaaɛ sa. Kía zↄ̃ↄ mɛ́ a ↄtↄ̃má, aai na laoawa. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, Siↄna yã́ ma kũ gbãa maamaaɛ, àlɛ ma nↄ̀sɛ tɛ́kũ pãsĩpãsĩ. +Ɔ̃ nↄɛpi nↄsì. Kɛ́ wɛ̃ sù, à nɛì gↄ̃ɛ ũ lá Ɛlizi òɛwa. +An ã́nusu ge an vua a fↄ̃ ń bↄ Dii kpɛ̃nɛmuu gↄↄpi zĩ́o. Aà zafɛ̃a tɛ́ a kṹ dṹniawa píiɛ, a gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ midɛ kã́ndo. +Báaada mapi n zↄ̀blena ma buiↄgu sa, níↄ wɛ́tɛńzi gↄↄpii. Dii, ḿmɛ n báaadàńgu, aaↄ báaa vĩ e gↄↄpiiɛ. +Ni loupilɛaↄ gbaɛ aa dazɛu nɛe? Aaì mↄ onɛ wa làa yã̀? +Ɔ̃ kí Salomↄↄ a da là à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ Sunɛũ nↄɛ Abisaga gbɛa Adoniaɛi? Kpala ńlɛ gbɛaɛ̀ we mɛ̀, asa ma vĩ̀iɛ. Ńlɛ kpala gbɛaɛ̀ ń saona Abiataao ń Zeluia nɛ́ Yoabuoɛ. +Gwa! Dii lɛ́ mↄ́ ń tɛ́o, aà zĩkasↄ̃go aↄ dɛ lán zàawa. A sumá ń kyã̀wãao, a ń lele ń tɛ́lɛpiↄo. +Gbɛ̃́ pↄ́ a wɛ́ dↄ ĩ́anai lí pↄ́tↄ̃o, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ luabɛsia gwa lí pↄkɛkɛo. +Baa kɛ́ gbɛ̃nazĩna yãkɛaↄ má lɛ̀ɛũoɛ́, a ku màa Mↄizi ikoyã guu lↄo lé? +Wá gbɛ̃́ Dii yenzideↄ, a maa wàↄ Lua sáaukpa gↄↄpii á yã́ musuɛ, asa Lua á sɛ́ za káau à bↄ ń a Nisĩna pↄ́ tò wa gↄ̃ a pↄ́ ũ gbãao á sĩanasia yã́iɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ i ãnabipi yãmao, Lua a ade bↄ á guu à dɛɛ. +Aà kua dṹniau gↄↄpii aà zĩ ì mↄɛ̀ ń yãↄ̃mao ń pↄyaaoɛ. Baa gwã́ aà nↄ̀sɛ lí dadoũo. Beeá pãɛ lↄ. +Tó seelade pãsĩ lɛ́ bↄbↄ ń gbɛ̃́o, +Mámɛ mi ãnabipiↄ dilɛo, ↄ̃ aa wãa ń ń yãkɛao, mi yãonɛ́o, ↄ̃ aa gɛ̀ yãò. +Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dasi dɛ Levii buiↄla gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń bàaↄ̃kwi ń àaↄ̃o. Gbɛ̃́ pↄ́ dìapiↄ boa yã́ musu, +Gↄↄ pↄ́ Zelemii ku dakpɛunaↄ ua, Dii yãòɛ̀ à mɛ̀ +ní o bùsudeↄnɛ, ma Dii Lua mámɛ ma yã́ɛ bee ò Yelusalɛũdeↄnɛ ń Isaili bùsudeↄ píi. Aa blɛble yãkãakɛa guu, mɛ́ aa imi yãdima guu, asa wa ń bùsu kɛ yáiyai gbãamↄanɛ́ pↄ́ kↄ̃̀ ń guu yã́iɛ. +Zĩbeezĩ Yuda bↄ̀ a gbɛ̃́ↄ kĩ́i, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Adulaũ gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Hila bɛ. +Gwãasĩnapiá Dii pↄ́ɛ. Isailiↄ líↄ itɛ̃kɛwà e an buiwa, asa gwã́pi ↄ̃ Dii Isailiↄ bↄlɛa Egipi itɛ̃kɛ̀. +Asuli bↄ ma kúkĩi gɛ yã́io, kɛ́ asu ma kúkĩi ↄ̃̀ↄkpao yã́i, asa ma nísi pↄ́ wa kàwà tò à gↄ̃̀ ma pↄ́ ũɛ. Mámɛmaa Dii. +Á gbɛ̃e su sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń a nɛgↄ̃ɛ ge nↄɛoo. Màsokɛna ge gbɛ̃́ kↄ̀ↄlɛkɛna ge wɛɛlɛkɛna ge pↄdamade su àↄ kú á guuo +Màa nisĩn ɛɛdepi sòso kà n ãnabiɛ beeↄnɛ ń lɛ́u ḿpii, kási sↄ̃ àsi bɛ̃̀ɛ ↄ̃ Dii ò n yã́ musu. +Lá Galadadeↄ zɛ̀ ń tã́a yã́o, aa gↄ̃̀ pã sĩanaɛ. Lá Giligalideↄ ì sao ń zuswanao, an saokĩiↄ gↄ̃nɛ́ gbɛ̀zɛↄ ũ bugbɛuɛ. +tó ma gbãamↄ̀ nɛtonɛɛ, kɛ́ má dↄ̃ wa zɛmanↄ yã́i, +Tó álɛ taasikɛ, mɛ́ yã́piↄ á lé píi, á ɛa zɛ ń Dii á Luao gↄↄgbɛzãzĩ, í aà yãma. +Ɔ̃ à saolɛkɛ̀ Yosɛfuɛ à mɛ̀: Lua pↄ́ ma deziↄ Ablahaũ ń Izaakio tɛ̀aàzi, Lua pↄ́ dↄ̀aamɛɛ ma kua guu e ń a gbão, +Má yã́ vĩ dasi mà oɛ́ lↄ, ãma á yã́piↄ fↄ̃ gĩao. +Wa ↄnaalɛwá, á yãoa i gↄ̃ dↄ tↄↄlɛu, á lↄↄ i gↄ̃ wíwia bùsuu. Á yãoa aↄ bↄ tɛ̃́ɛnau lán gɛngbãgbãnawa, á kĩ́i aↄ dↄ bùsutiu kpã́ikpãi. +Tó gu pↄ́ Dii á Lua a sɛ a tↄ́ aↄ kuwà zã̀ánↄ, àli pↄ́ pↄ́ Dii kpàwá kòlokpa lá má dìlɛɛ́wa, í só á bɛ wɛ̃́lɛu á pↄeãwa. +Baa tó má yooyea, ni ma bↄ, ni ma ibɛɛↄ pↄkũma kpálɛ, ni ma suaba ń n gã̀sa gbãao. +Yã́ mɛ̀ndo Lua ò, yã́ mɛ̀n plaɛ beeↄ má mà: Lua mɛ́ gbãa vĩ, +Á wɛ̃́lɛ pↄnade pↄ́ kálɛa za zin weo lò? Wɛ̃́lɛpi gbɛ̃eↄ mɛ́ fã̀aa aa gɛ̀ zↄ̃̀lɛ bùsu zã̀zãↄuo lò? +À nↄ̀sɛdoũkɛ ń kↄ̃o. Ásuli dɛnlawɛɛlɛo. À gbɛ̃́kpa ń yɛ̃̀ɛɛsaideↄ. Ásuli ázĩa dilɛ yãdↄ̃naↄ ũo. +Ì gbɛ̃́laanikɛnaↄ láanikɛ, a gbɛ̃kɛ vĩ ń zĩabusanaↄ. +Ɔ̃ ma ɛa ma pila gbɛpiwa, ma gbɛ̀ pɛ̀pɛɛpiↄ kà kpagolo pↄ́ má kɛ̀pi guu lá Dii òmɛɛwa. Aa ku we e ń a gbão. +Daalɛa Mↄizi láwa e à gɛ̀ pɛ̀ ãnabiↄ pↄ́wa píi, Yesu yã́ pↄ́ kɛ̃a Lua yã́u azĩa yã́ musu bↄↄlɛkɛ̀nɛ́ píi. +Kɛ́ málɛ làasookɛ aà kↄ́bapiↄ yã́wa, ma kↄ́ba pãle è nɛ́nannↄ, àlɛ bↄ ń guu, ↄ̃ kↄ́ba káau mɛ̀n àaↄ̃ↄ wòlo, aa gubↄ̀ɛ̀. Má è kↄ́ba nɛ́napi wɛ́ vĩ lán gbɛ̃nazĩnawa. A lɛ́ vĩ lↄ, ìↄ wala yão. +Dii ò ma Diiɛ aà zↄ̃lɛ a ↄplaai e àa aà ibɛɛↄ kálɛɛ̀ a gbá zíɛ. +Dii a láaizĩwáɛ, a ↄtↄ̃wá, i wɛbiiwá zĩ pↄ́ álɛ kɛ píi guu e a gɛ kaalɛ à midɛ kã́ndo yãvãi pↄ́ á kɛ̀ a pãkpàaàzi yã́i. +Manase bui Yaii gɛ̀ lɛ̀lɛ Amↄle kpàsaↄwa a sì, ↄ̃ aa kpàsapiↄ tↄ́ lìlɛ Avoyaii. +Á dé mɛ́ nↄkpama vĩ, i sɛ yãao ni? Ade ɛa ta a bɛ, kɛ́ asu ga zĩlau, gbɛ̃pãle sɛo yã́i. +Ɔ̃nↄna làasoo ì ta ↄplaai, sↄũ pↄ́ ì ta ↄzɛɛi. +Zↄla, Ayaloni ń Hɛblↄ̃o. Wɛ̃́lɛ bĩ́ide pↄ́ kú Yuda bùsuu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuoↄn we. +Ɔ̃ ma seela pãle è luabɛ. Kwãsa tɛ̃a zóizoi kú we, a mi sopla, a kↄ́ba kwi. A kíafua mɛ̀n sopla kpákpaa. +Ì kibleò bui píiwa, ì blɛ kpaomá àↄ dińzi. +Aa wèwà aa mɛ̀: Ɛbɛlu nↄɛↄ dɛ lán Egipi nↄɛↄwao, aa wãa, aaì nɛi e wàↄ gɛ́ mↄ́iɛ. +Tó á nɛ́ↄ á lá zia, bↄ́ mɛ́ ikoyãↄ ń yãdilɛaↄ ń ↄtondↄkĩi pↄ́ Dii wá Lua dàwɛ̃ɛo ũi, +Í o Dii á Luaɛ à mɛ: Ma n asea bↄ̀nɛ ma bɛ, má kpà Levii buiↄwa ń bↄ̀mↄↄ ń nɛtonɛↄ ń gyaaↄ, lá ń òwa píi. Mi pã n yãdilɛaao, a kee i sãmagu sↄ̃o. +Wá mà dee mɛ̀ á Lua kpɛ́ pↄ́ gbɛ̃nazĩna dↄ̀ wí, i a pãle pↄ́ gbɛ̃nazĩna i dↄo dↄ gↄↄ àaↄ̃ɛ. +Ńsu bĩide blɛ bleo, ńsu to aà pↄ́ níside n wɛ́ bleo, +Ɔ̃ a ònɛ́: Á ma náai vĩoa? Ɔ̃ yã́pi dìmá, vĩa ń kṹ, ↄ̃ aa òkↄ̃ɛ: Dén gbɛ̃́pi ũi mↄ́ↄ? Baa ĩ́ana ń ío, ì yãdilɛnɛ́, aaì aà yãmaɛ. +Asa Kilisi gà à vù kɛ́ àↄ dɛ gyaadeↄ ń gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ Dii ũɛ. +Ɛɛ pↄ́ aalɛ ãnabikɛkɛoɛ́ mɛ́ a to wà á kũkũ táánↄ, íↄ zã̀ ń á bùsuo. Má ↄzↄ̃áziɛ, we á gagau. +Yã́ mɛ̀ndo málɛ a wabikɛ Diiwa, yã́pi málɛ wɛɛlɛ maamaa. Má ye màↄ ku Dii ua e ma gↄↄ lɛ́waɛ, kɛ́ màↄ aà aɛya aà kpɛ́u we, mí wɛ́pɛ aà kɛfɛnkɛwa. +Ì kpalablenaↄ kãdɛ, ì to vĩa dṹnia kíaↄ kṹ. +Asa gbɛ̃e ku luabɛ ge tↄↄlɛ ge tↄↄlɛ zíɛ a fↄ̃ lápi poo à gwao. +Ì gbɛ̃́ suaba, ì ń bↄ. Ì dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ kɛ musu ń zĩ́lɛo. Ɔ̃mɛ Daniɛli bↄ̀ nↄ̀ↄmusuↄ lɛ́zĩ. +Aa kwɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa gà zĩ guuↄ guu. Fɛ̃nda woa. Wà Egipi ń a zĩgↄ̃ dasiↄ gálɛ táò. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao tà Egipi aa Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kã̀aa. +Ɔ̃nↄsaideↄ, áↄ kú ń ↄ̃nↄsaio e bↄɛ ni? Ma láanikɛnaↄ, á zɛ ma láanikɛaɛ bↄɛ ni? Sↄũↄ, áↄ za dↄ̃agu e bↄɛɛ? +Dii zↄ̀blena Mↄizi gaa gbɛa Dii yãò Mↄizi zↄbãna Yozuee, Nuni nɛ́ɛ à mɛ̀ +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, má buiↄ zĩazĩa, wi mↄ́ ń bui píi àizɛɛo, mí tó ma kpɛ́ pa ń gawio. +Tó n gbɛ̃pãle fĩa dì ń miwa, taasi n kaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ mibↄ̀lɛu ì gↄ̃ a laaiwa. +ↄ̃ ì a lɛɛ pla kpa Ãnawa, asa a yeaàziɛ, baa kɛ́ Dii aà kɛ̀ fĩi ũ. +asa Lua pↄ́pii nà Kilisiɛ a ↄzĩɛ. Kɛ́ à mɛ̀ pↄ́pii kú aà ↄzĩ, wá dↄ̃ kɛ́ Lua pↄ́ pↄ́pii nàɛ̀ a ↄzĩpi bàasi. +À saokĩiↄ bò Dii kpɛ́u Yelusalɛũ, gu pↄ́ Dii mɛ̀ á tↄ́ aↄ kuwà gↄↄpiipi. +À zɛ́lɛ tuuuna sɛ́. Zɛ́ pↄ́ a lɛ́ yàasa mɛ́ a dɛ̀ɛpookĩi vĩ ì gɛ́ńnↄ kaalɛ guuɛ. Bee ↄ̃ gbɛ̃́ daside lɛ́ sɛ́. +asa Dii á Lua a í bàɛ́ á táaozɛuɛ, ↄ̃ a bua lá a bua Ísia Tɛ̃a pↄ́ à a í bàɛ́wawa. +Ma gbɛ̃́ↄ, à laaika á gbɛ̃e su àↄ sↄ̃̀ vãi luanaaikɛsai vĩ e aà gɛ kɛ̃ò Lua bɛ̃́ɛwao. +Ɔ̃ a tò aà ua gↄ̃ɛↄ sↄ̃̀aàzi dodo, ↄ̃ gbɛ Kaami nɛ́ Akãa, Zabedi tↄũna, Zela sĩ́wɛna, Yuda bui sɛ̀. +Ɔ̃ Balaki òɛ̀: Ń kɛ̀mɛɛ kpelewan wei? Ma mↄnnↄ ǹ ma ibɛɛↄ kamɛɛ, ↄ̃ sa maa ń ònɛ́a? +Ɔ̃ Lua gbɛ̃nazĩnaↄ kɛ̀ azĩa taa ũ. Aà zĩa taa ↄ̃ à ń kɛ́ a ũ. À ń kɛ́ gↄ̃ɛ ń nↄɛoɛ. +Pↄfɛ̃ pãsĩ ń kyã̀wãao guu ma mɛ̀, tↄↄlɛ lualuaa zↄ̃ↄ aↄ ku Isaili bùsuu gↄↄ bee. +Aaↄ dɛ lán káauwa, aaↄ zɛdↄamɛɛ ḿpiiɛ, mí ĩada gbɛ̃́ pↄ́ gbãamↄ̀nɛ́ↄwa. +Salomↄↄ vɛ̃ɛbu vĩ Baalamↄ, à búpi nà gbɛ̀winaↄnɛ ń ↄzĩ. An baade líↄ fĩabo ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aasↄsↄo. +Ásu àↄ kpálɛkɛńzi e á kyale gɛ́ yaa á gbáu, á kòlo giigagao. Ń beeo a mɛ̀ a zɛkɛo, wá ye dii zĩ̀loↄziɛ, sema wà gɛ́má. +À ma dilɛ za asĩnizĩɛ, za a daalɛgↄↄ, dↄ̃ i dṹnia kɛo. +Ma daɛↄ fùa, ma yã́ sã̀ ma gbɛ̃naↄgu. +Selomipi ń a daɛↄ mɛ́ pↄ́ pↄ́ wa Lua gbà làasiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ. Kí Davidi ń uabele pↄ́ dɛ zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ũↄ mɛ́ gbapiↄ dà. +Wi ↄdↄ gĩi lán vĩ̀aↄwa, wi ↄmalɛmalɛ lán wɛsaideↄwa, wi gɛ̃nalɛ fãanɛ lán guluuluuiwa. Wá gbãa fá, ń beeo wá dɛ lán gɛↄwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ yeńzi ì yã́pii fↄ̃́, ì yã́pii náaikɛ, ì wɛdↄ yã́pii bↄa maai, ì mɛnakɛ ń yã́piio. +Ɔ̃ Sesãpi a nɛnↄɛ kpà a zↄ Yalapiwa, ↄ̃ à Atai ìò. +Lua Madiã kíaↄ Ɔlɛbu ń Zeebuo nàɛ́ á ↄzĩɛ. Bↄ́ má kɛ̀ à kà á pↄ́wai? Kɛ́ a ònɛ́ màa, ↄ̃ an pↄ gbàsa wèe sa. +Tó Lua tò tã́api dɛ̀dɛ Sauluwa, ↄ̃ Davidi ì a mↄↄna sɛ àↄ lɛɛ̀. Tó tã́api tà, ↄ̃ ì kɛ sã̀ↄ, ì su a laaiwa. +Ɔ̃ Zelemii mɛ̀: Yuda kↄ̃naↄ, Dii òɛ́ ásu ta Egipio. Àↄ dↄ̃ sã́asã kɛ́ má òɛ́ gbãn we, +To n vĩakɛnaↄ mↄ ma kĩ́i, gbɛ̃́ pↄ́ aa n yãonɛ dↄ̃piↄ. +A yã́ mɛ́ tò o Isailiↄnɛ ǹ mɛ: Mámɛmaa Dii, má á bↄ zĩ gbãa pↄ́ Egipiↄ dàɛ́ guu, mí á bo. Má yã́kpalɛkɛńnↄ, mí á bo ń ma gã̀sa gbãao. +Yã́zɛde mɛ́ aↄ dɛ kpɛ́pi yↄ̃ba ũ, mɛ́ maakɛa aↄ dɛ a gĩsusugwabↄ ũ. Lougbɛ a ɛɛ pↄ́ dɛ á ulɛkĩi ũpi gbɛ̃, í a da á mikpakĩia. +Ampii an ↄ a gↄ̃ dↄńziɛ, an kosokũↄ i busa. +aà Mapela gbɛ̀ɛ pↄ́ kú aà bú lɛ́ yíaa a ↄ̃awa, i gↄ̃ ma gɛvĩkĩi ũ á bùsuu la. +Ɔ̃ Fɛsɛtu ònɛ́: Pↄlu ku kpɛ́u Sezale, mapi sↄ̃ má tá we tia. +Gbɛ̃e su lɛkpaakɛo, gbɛ̃e su zↄakao, asa á saonaↄ ámɛ málɛ bↄbↄánↄ. +a ò Isailiↄnɛn kɛ: Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ málɛ kpáwá á bɛ ũ guu, +Ɔ̃ à a nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia pↄ́ a kpalable a gbɛu sɛ̀ saòò bĩ́iwa. Ɔ̃ gili gɛ̃̀ Isailiↄgu, aa gò Mↄabuↄla aa tà ń bùsuu. +Gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ wa n bɛ pↄ́pii ń àizɛɛ pↄ́ n deziↄ tònɛ ń kũa e gbãↄ sɛ́lɛ táò Babɛli. Dii mɛ̀ a kee a gↄ̃o. +wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀ Lua gãlide pↄ́ kú Kↄlɛniↄnɛ. Lua á sisi a gↄ̃ a gbɛ̃́ↄ ũ, á kua adoa naa Kilisi Yesuwa ń gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ wá Dii Yesu Kilisipi sisi gupiiuↄ, wá Dii doũdeↄ. +Wa bↄlɛ ń n naↄ ń n nɛ́ↄ Babiloniↄnɛ. Mpi sↄ̃ ńyↄ̃ pilimáo. Babɛli kíapi mɛ́ a n kṹ, i tɛsↄ̃ wɛ̃́lɛɛ beewa. +Yeuzi, Sakia ń Miimao. Aà nɛ́piↄn we, ampii uabeleↄnɛ. +Ma Dii á Isailiↄ Lua á Bona ma mɛ̀ mámɛmaa Dii á Lua, mi yã́ kã́fĩade daɛ́, mi á da zɛ́ pↄ́ dɛ à sɛwa. +Bↄ́yãi ńlɛ zↄadↄ Luawa kɛ́ ìli yã́zãsi gbɛ̃nazĩnawao ni? +Asa a gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ má fɛlɛ ń Babɛli tã́aↄ. A gbɛ̃́ↄ kwɛ gɛↄ ũ a guu, bùsupideↄ gɛɛ i gↄ̃ kpá ń wɛ́i. +Lá gòlegolena ń luakitɛlɛnao ìↄ vuavua, ìↄ gɛ́ la, ìↄ ta le, màa ↄlɛlɛa gbɛ̃́ɛ pã a pↄe zↄ̃wào. +Aà nɛ́ↄ mↄ̀ɛ̀ ń a auo, à ↄtona zↄ̃̀wà, a màma saokĩi kↄ́baↄwa, ↄ̃ à au kĩni ɛ̀lɛ saokĩipi gbázĩwa. +à mɛ̀: À nↄ̀sɛlilɛ, kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kà kãi. +A òwɛ̃ɛ lↄ wásuli kpɛdↄo, wásuli pↄ́tↄ̃o, wásuli vɛ̃ɛbu bao. À mɛ̀ wásu wàↄ pↄ́piↄ vĩo, sema wàↄ ku zwã̀akpɛↄ guu gↄↄpii, kɛ́ wà e gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ wá kú a guu bↄ̀mↄↄ ũɛ beeu. +Zĩa pↄeã mɛ́ ì dↄaa gbɛ̃́ pↄ́ ì kɛ̃́máɛ, ì fɛ̃́ńzi lɛdama píi musu. +Za zĩbeezĩ ↄ̃ gbãadepiↄ zɛ̀ ń Yesu dɛao. +Bↄ́yãi i dↄ̃ kɛ́ pɛ̃ɛ yã́ má òɛ́oo ni? À laaika Falisiↄ ń Saduseↄ pɛ̃ɛsɛɛsɛi! +Kɛ́ aa kà gu pↄ́ wì mɛ Mitↄↄnagu, ↄ̃ aa aà pàliwa we ń dàakɛnapiↄ, ado aà ↄplaai, ado ↄzɛɛi. +Aa ń àizɛɛↄ sɛ̀lɛ píi ń ń nɛ́ↄ ń ń nↄɛↄ ń pↄ́ pↄ́ kú ń bɛↄ píi. +A yã́i tò Dii a Isailiↄ mi zↄ̃ ń ń vlã́o píi, a ń zaliↄ ń ń kɛfuↄ zↄ̃zↄ̃ gↄↄ do kóũɛ. +Ì a ka gbaɛ̀, ì a gↄ̃kɛbↄ pↄ́ ì ga inɛ́ↄ kɛkɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ an dàa lɛ́ dↄaanɛ́ↄ yã́ lí ká Luaguo. +Wa fɛlɛ Aavai, wa da Yelusalɛũ zɛ́u mↄ sɛ̃́ia gↄↄ kuɛpladezĩ. Wá Lua ↄkùwála, à kàedàwázi zɛ́u ibɛɛↄ ń kpã́iwɛliwɛↄ yã́i. +Tó á fↄ̃̀ à sí, Zãapi mɛ́ Ɛlia pↄ́ wà mɛ̀ a mↄ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sisi à ń sɛ́piↄn wá ũ. I kɛ Yudaↄnɛ ńdoo, ń buipãleↄɛ sↄ̃. +Ma gbɛ̃́ↄn á ũ, ma kpàsa sãↄn á ũ, mɛ́ má dɛ á Lua ũ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Wì n gbɛ̃kɛ galikɛ miau yã̀? Wì n náaiyã o kaalɛu yã̀? +Dii Lua Zĩgↄ̃de, ńlɛ pↄbↄ n níu e tia, ńyↄ̃ n gbɛ̃́ↄ wabikɛa mamá bↄɛ ni? +Gↄↄ bee Bɛtɛlideↄ Salɛzɛɛ ń Lɛgɛmɛlɛkio ń ń gbɛ̃́ↄ zĩ̀ yãgbɛai Diiwa. +Ma gↄ̃ lán swãdowa, mili yãmao, ma gↄ̃ lán lɛ́nanaalɛadewa, mili lɛwɛ̃aao. +Yesu bↄ̀ we à sù, àlɛ dↄ Galile ísidai, ↄ̃ à bùa à zↄ̃̀lɛ sĩ̀sĩa. +Wɛ̃́lɛpiↄ ń ń bualoũↄ mɛ́ kpaalɛ pↄ́ Nɛfatali buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄ ũ. +Yã́ pↄ́ Dii ò Isailiↄ yã́ musun kɛ. Dii pↄ́ musu kpàlɛ à tↄↄlɛ kàlɛ mɛ́ ì nisĩna íkasa gbɛ̃nazĩna guu mɛ̀ +Ɛɛ ↄ̃ aaì ãnabikɛkɛoɛ́ ń ma tↄ́o, kási mámɛ mi ń zĩo. Ma Dii mámɛ má ò. +ge tó à aà lɛ̀ ń ↄkũo a dɛ̀ ĩ́i pↄ́ a sɛ̀aànↄ yã́i, gbɛ̃dɛnan aà ũ, sema wà aà dɛ. Daɛ pↄ́ a tↄsiwà mɛ́ a aà dɛ, tó à kpàaũaànↄ. +Ḿmɛ ńyↄ̃ↄ dɛ ma ua gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, ma gbɛ̃́ↄ iↄ misiilɛnɛ ḿpii. Báa mɛ́ a to màↄ dɛnla ado. +Ãma i aà dↄ̃ nↄɛ ũo e à gɛ̀ nɛgↄ̃ɛpi ìò. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Yesu. +Mala ń Tiizao ń Ɔgɛlao ń Milikao ń Nↄao zãkɛ̀ ń ń desɛ̃ nɛ́ↄ. +Tó ńlɛ gbɛ̃́ↄ sisi pↄbleawa, taasideↄ sísi ń gbɛ̃́ kaaũaↄ ń ɛɛↄ ń vĩ̀aↄ, +Bee yã́i Dii Isailiↄ Lua mɛ̀, á dìlɛ yãa n buiↄ ń n dezi buiↄ mɛ́ aaliↄ a gbagba gↄↄpii, ãma tia i we beei lↄo. À mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ a kpɛlà ↄ̃ á aà kpɛla, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ sakàagu a kɛ pↄ́ ũo. +aà kpalablea yã́ↄ ń aà nɛgↄ̃nkɛyãↄ ń yã́ pↄ́ aà lèↄ ń yã́ pↄ́ Isailiↄ ń bùsu pↄ́ liaai kíaↄ lèↄ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaaↄ zɛ̀ò wà ɛa dikpɛkɛ e gↄↄ sopla lↄ, ↄ̃ wà ɛ̀a wa kɛ̀ ń pↄnao lↄ. +Ɔ̃ ma gↄ̃gbãanaeↄ è, ↄ̃nↄ i panɛ́o, ɛ̀waasoe kú ń guu, a làasoo vĩo. +Ɔ̃ a dìlɛnɛ́ aa sò a kĩni gↄ̃̀ lá Dii òwa. +Sàwakusan waiↄ ku we, aa kpɛ̀ɛsɛ, aalɛ pↄble sĩ̀sĩpↄlɛu. Ɔ̃ tã́apiↄ wabikɛ̀ Yesuwa aà ń gba zɛ́ wà dinɛ́. Ɔ̃ Yesu ń gbá zɛ́. +Ń beeo wa á kaalɛɛ, Asiliↄ mɛ́ aa á kṹkũ zĩ̀zↄↄ ũ. +Ɔ̃ Yesu ò Yuda gbãade pↄ́ aa a yã́ sìↄnɛ: Tó á ma yã́ kũa, áↄ dɛ ma ìwaↄ ũ yãma. +Kɛ́ à bↄ̀ Yelusalɛũ à mↄ̀ dà kílɛ màa, ↄ̃ kí aà là à mɛ̀: Mɛfibosɛ, bↄ́yãi ni gɛ́manↄo ni? +Aà bàa kú ń gbɛ̃e gbɛ̃nazĩna yãoaɛoo, asa a yã́ pↄ́ kú ń nↄ̀sɛ guu dↄ̃ɛ. +Bigivai buiↄ Zakuu ń Utaio ń ń gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi. +A yã́ mɛ́ tò gbɛ̃́ↄ, à sↄ̃dilɛ! Má Lua náai vĩ kɛ́ a kɛ lá a òmɛɛwa. +Mↄizi ã̀nsue òɛ̀: Yã́ pↄ́ ńlɛ kɛ maao. +í gbɛ̃́ giaↄ wɛɛlɛ gbɛ̃ↄn pla à ń kálɛ aà aɛ. Aai yãdↄwà aa mɛ à Lua ń kíao tↄbɛ̃ɛsìɛ, í aà kũ bↄaànↄ wɛ̃́nkpɛ à aà pápa ń gbɛo à dɛ. +Beewa lↄ ń gbɛ̃́ↄ vĩ we, aa Nikolaiↄ yã́ kũa. +Ɔ̃ Mↄabu nↄɛ Lutupi mɛ̀: A òmɛɛ, sema mà na a zĩkɛnaↄwa e aa gɛ pↄkɛkɛ aa láaòɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Má kpá á bua pↄ́ ↄ̃̀ↄkpanaↄnɛɛ. Aa á pↄ́ↄ míↄnzↄ̃o, á vɛ̃ɛliↄ nɛ́ a woloo. +À ma, wàlɛ mↄ́ baokpai, kↄ̃fĩ zↄ̃ↄ dↄ gugbãntoo oi bùsuu. Wàlɛ mↄ́ Yuda wɛ̃́lɛↄ dɛ̃ↄnzↄ̃i, wɛ̃́lɛpiↄ i gↄ̃ gbɛ̃gbonaↄ tòo ũ. +Gɛ́ sa, ma n zĩ Falaↄ̃ↄwa, kɛ́ ǹ ma gbɛ̃́ Isailiↄ bↄlɛ Egipi. +Málɛ e yã́ beeↄ kɛa gbɛa píi aa suaɛ, kási aai suao. Ɔ̃ an gbɛ̃́ Yuda náaisaideↄ ń yãkɛapiↄ è. +Ɔ̃ a òɛ̀: Má gɛ́o. Má tá ma bùsuu ma bɛdeↄ kĩ́iɛ. +Àli ń kãaa, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú á wɛ̃́lɛuↄ, aa ma, aai dada, kɛ́ aa e wàↄ Dii á Lua vĩa vĩ, aaiↄ ikoyãpiↄ kũa píi, aaiↄ zĩkɛwà. +Yã́ pↄ́ Dii ò Isailiↄnɛ Malaki sabain kɛ +Báaaden bui pↄ́ Dii dɛ ń Lua ũ à ń sɛ́ a pↄ́ ũↄ ũ. +Ɔ̃ Piɛɛ fɛ̀lɛ bàalɛ̀ gɛ̀ miapi kĩ́i. Kɛ́ à wɛkpàlɛ miapiu, i pↄe eo, sema bàabaa pↄ́lɛↄ, ↄ̃ à ɛ̀a tà, àlɛ làasookɛ yã́pi aà kũ̀ gbãa. +Aaì maa fĩabomɛɛ ń vãio, ↄ̃ ma gↄ̃ gbɛ̃ando ũ. +Má á bùsu dɛɛ, a yã́ i di á ibɛɛ pↄ́ kú weↄwa. +Ni zɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ n yã́li sã́aàguoo, gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa ń pↄnao. Ãma kɛ́ wa duunakɛ̀, n fɛ̃wázi, wá kúò à gɛ̃̀gɛ̃, kpelewa wá bↄui? +Má swãdↄ yáasi yã́i, mí polo mↄↄnlɛa guu. +Onɛ́ lↄ aa Egipi zugoↄ sɛ an nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń ń nↄɛↄ yã́i, aai ń mae sɛ suaànↄ. +Wekĩi sosa badepi Alɛsãndi góilɛna pↄ́ lɛ́ gɛ́ Itali è, ↄ̃ à wá káu. +Dii mↄ̀ zↄ̃̀lɛ a gĩ́naa, à fɛ̀lɛ lɛ́ yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ. +Ńyↄ̃ ↄdiɛ n ibɛɛↄwa, ńyↄ̃ n wɛ̀lɛↄ kṹ ń n ↄplaao. +Ma Lua, fɛlɛ zɛmanↄ, ma Dii, tó yã́ bↄmanↄ na. +Lↄↄpi bↄa luabɛ gɛ̃n plaade wà mɛ̀, pↄ́ pↄ́ Lua gbãbↄ̀ɛ̀, másu mà a tɛ̃boo. +Kɛ́ Yesu kà Yelusalɛũ, à gɛ̃̀ Lua ua, ↄ̃ à wɛpã̀ pↄ́piila. Kɛ́ ĩatɛ̃ i gↄ̃ bíla lↄo yã́i ↄ̃ à bↄ̀ gɛ̀ Bɛtani ń a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ. +Ɔ̃ Nↄee Dii gbagbakĩi bò. À nↄ̀bↄ ń bã pↄ́ wì saoòↄ kũ̀, ↄ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òòwà. +Pɛ̃ɛsɛɛsɛ yↄↄna ì pɛ̃ɛti sɛ́ píi. +Wà ń mↄ́mↄ bɛ̃̀ɛ lá mia ì kɛwa, wà ń mↄ́ ĩ́i lá bɛda ì kɛwa, +wí ɛa mↄɛ ń wá dãunao, í dↄ̃ sa kɛ́ zãmadeↄn wá ũo, náaideↄn wá ũ, í wá gbɛ̃do kpáwá, wíↄ laata bùsupiu. +Lɛgbɛi na ì gbɛ̃́ ká pↄmaawa, náaisaide ì ble a pãsĩ guuɛ. +Tó gbɛ̃maaↄ yã́ pↄ́ ń lé è, an pↄ ì kɛ na, tàaesaideↄ ì ń láanikɛ aaì mɛ +À kuupɛ mↄbↄzĩ, í pɛ́ a vua zã́ wá dikpɛgↄↄ, +Wa aà kpa buipãleↄwa, aai aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ, aai aà sↄ̃́sↄ̃, aai lɛ́ikakawà, +A dɛai gbɛ̃́ↄ? Tó a kãaa, á baade líↄ lɛ ge yãdaanɛ́ ge yã́wɛwɛ̃a ge yãebuioa ge yãe buipi bↄↄlɛkɛa vĩ. À apii kɛ kɛ́ gbɛ̃́ↄ e zɛdↄ. +Lá pↄ́ á kɛ̃̀ yã́ musu, tó gↄ̃ɛ kú ↄnanↄɛwa sai, a maaɛ. +Ɔ̃ aa pìla Kùkpɛ sĩ̀sĩwa aa sù Yelusalɛũ. Sĩ̀sĩpi zã̀ ń Yelusalɛũo lán kiloo do taawaɛ. +ń beeo ma pↄ aↄ na Diiwaɛ, má pↄnakɛ ń Lua ma Suabanao. +Má làasookɛ Dii yãbↄnsaɛↄwa, mí aà yã́ pↄ́ a kɛ̀ yãaↄ dↄ gbɛ̃́ↄgu. +Àliↄ pↄ́ gbãlɛaↄ dↄ̃kↄ̃ɛ ń pↄ́ gbãlɛsaiↄ. Àliↄ pↄ́ pↄ́ wì soↄ dↄ̃kↄ̃ɛ ń pↄ́ pↄ́ wìli sóoↄ. +Ń beeo Dii pↄ dↄ á dezi káauↄwa, a yeńzi, ↄ̃ à á sɛ́, á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ ń bui ũↄ, lá á dɛ gbãwa. +Ílɛpↄ pↄ́ ka ń tɛɛo vĩo líↄ dɛɛ́ pↄ́ giaↄ ũ. +Ma pↄkũma i gbasa kpálɛ, ma pↄ i wee, ma nↄ̀sɛ i níni sa. Tó ma pↄkũmabↄ̀bↄmá má làa, aaↄ dↄ̃ sa kɛ́ ma gbɛ̃́ pↄ́ mili sí sàao mámɛ má ò. +Bↄ́yãi ni? Kɛ́ aa ye Lua to yã́ bↄńnↄ na an yãkɛa yã́ yã́iɛ, i kɛ aà náaikɛa yã́i no. Aa gɛ̃mbↄlɛ gbɛ pↄ́ ì ń pã́lɛwa, +aai n dúuzↄ̃, aai n gbɛ̃́ↄ wíwi. Baa gbɛe aa to dinɛkↄ̃ao, kɛ́ ni gↄↄ pↄ́ Lua lɛzùnzi dↄ̃o yã́i. +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ è Mↄizi lɛ́ pila gbɛwa kpaao, aa kã̀aa Aalonazi aa òɛ̀: Wà gɛ wà diie kɛ aà dↄaawɛ̃ɛ, asa Mↄizi pↄ́ wá bↄ́lɛ Egipipi, wá dↄ̃ bↄ́ à bↄ̀lɛ a ũo. +tó ma gbɛ̃́ pↄ́ ma tↄ́ kúmápiↄ ńzĩa bùsa, aalɛ wabikɛa, aalɛ ma aɛya, aalɛ ń zɛ́ vãiↄ tó, kua za musu má síńnↄ, mí ń duuna kɛ̃́má, mí ń bùsu gba aafia. +Sìaↄ lɛ́ dɛ̃ɛka aà gbɛɛu, ↄ̃ à mɛ̀: Bↄ́yãi yã́ bee taa ma lei? Ɔ̃ à gɛ̀ Dii lai. +Kɛ́ lɛkpaa gbãakũ̀, sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ lɛ́ vĩakɛ, kɛ́ gbɛ̃́ↄ su Pↄlu taitaikↄ̃ɛo, ↄ̃ a ò a sosaↄnɛ aa pila gɛ̃ ń guu, aa aà kũ gɛaànↄ ń bɛ. +Ɔ̃ Dii malaikae bↄ̀ mↄ̀má, Dii gawi gupùńzi, ↄ̃ vĩa ń kṹ maamaa. +Ásuli á vɛ̃ɛ kɛkɛ gɛ̃n plao, mɛ́ ásuli a bɛ pↄ́ kwɛ̀ zĩ́lɛ sɛ́lɛo. Àli tó taasideↄnɛ ń bↄ̀mↄↄ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Ɔ̃ à gɛ̀ gulɛsĩ bò sĩ̀sĩ pↄ́ kú Yelusalɛũ gukpɛ oi musu Mↄabuↄ dii vãi Kɛmↄsi pↄ́ Lua ye a gĩyãioɛ ń Amↄniↄ dii vãi Mↄlↄkuo. +À Dii kĩ́i wɛɛlɛ, íↄ ku. Tó màa no, a mↄ kũ Yosɛfu buiↄwa tɛ́ ũ, a kũ Bɛtɛliwa, gbɛ̃e a fↄ̃ dɛo. +Lá Kilisi yewázi à gì a wɛ̃nii wá yã́i saobↄ pↄ́ a gĩ ì kɛ Luaɛ na ũ, à to yeakↄ̃i dↄaaɛ́ màa sↄ̃. +Aa laaidↄ̀ zĩnaↄ yãdaanɛ́wa ń gbɛ̃kɛkɛakↄ̃ɛo ń Dii blɛbleao ń wabikɛao. +Kaa lipɛlɛ pↄ́ lìaiↄ iↄ mↄ̀pↄ̃ↄↄ ń kálo pↄ́ wa pì ń ã́nusuoↄ vĩ ń a zɛbↄ pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃oↄ. +Ɔ̃ Dii pↄ fɛ̃̀ńzi à mɛ̀: Lá buipi ma bàakuańnↄ ń ń deziↄ yã́ gbòo, aai ma yãmao, +Wa ↄdↄ̀ Egipiↄ ń Asiliↄzi kɛ́ wà blɛ e à mↄ́wá yã́i. +Pↄ́wɛnti i láa pɛ̃napiuo, mɛ́ nísi i láa tùupiuo, lá Dii dà Ɛliaɛ a òwa. +Dii ↄ aↄ ku gbɛ̀sĩsĩɛ beea, ãma a ↄ̃zↄ̃ Mↄabuↄwa, lá wì ↄ̃zↄ̃ sɛ̃wa zùgbↄ̃uwa. +Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao: À mua túfu ↄũkpa, Mↄizi i fã musu Falaↄ̃ↄ aɛ, +Ma yãnakpaa Lua, zɛmanↄ bui gbɛ̃kɛsaide yã́ musu, ma bↄ gbɛ̃vãi koleapiↄ ↄzĩ. +Ɔ̃ Yesu aà là à mɛ̀: N tↄ́n kpelewai? Ɔ̃ à mɛ̀: Ma tↄ́n Dasi. Asa tã́aↄ kuwà dasiɛ. +íↄ Mae Lua sáaukpa gↄↄpii yã́pii guu ń wá Dii Yesu Kilisi tↄ́o. +Mↄabu nↄɛ Lutu ò Naomiɛ: To mà gɛ́ bua naa kↄ̃nwɛi, míↄ tɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma wɛgwà kpɛ. Ɔ̃ a ò a nɛ́ gyaapiɛ: Gɛ́! +Asa Dii á tàae zↄ̃ↄ dↄ̃ ń á duuna pↄ́ lɛ́ vĩoo. I gbɛ̃maaↄ wɛtã, i to gbɛ̃dɛna fĩabo, í aà gbaɛ, i gí taasideↄnɛ ń ń yã́ nao. +à tɛ́siò zia, í tulaletikaa Dii aɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ Dii a sɛ mɛ́ aↄ dɛ aà gbɛ̃́ ũ. Á yã́ↄ kɛ̀ zài Levii buiↄ. +Dii, ĩ́andãa ku ma sↄ̃uo, mili wɛ́ kũaa gbɛ̃́wao, mili laaidↄ yã́ pↄ́ dɛmala ge yã́ pↄ́ zĩũ mɛɛwao. +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ wùlɛ ń a dãeo ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Ɔ̃ Yozuee ń a zĩgↄ̃ↄ gɛ̀má ń zĩo ḿpii, aa lɛ̀lɛmá zɛzɛsai Mɛloũ í saɛ we. +Gbɛ̃maa yã́ pↄ́ kũ̀ wà onɛ́ dↄ̃, yãbɛ̃ɛ ìↄ dↄ gbɛ̃vãi lɛ́u. +Ɔ̃ Azaeli Damasi pↄmaaↄ nàaa yiongo aso bla, ↄ̃ à gɛ̀ daiò Ɛlizilɛ. Kɛ́ à kà aà kĩ́i à mɛ̀: N zↄ̀blena Siliↄ kí Bɛnadada mɛ́ ma zĩma mà n laɛ, tó a fɛlɛ ń a gyão. +À làasookɛ yã́ɛ beewa. Tó ń tↄ̃̀ yↄↄ, ni kɛkɛ yↄↄɛ, tó ń tↄ̃̀ zↄ̃ↄ, ni kɛkɛ zↄ̃ↄɛ. +Kpaalɛ pↄ́ Yuda buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄ gɛ̀ pɛ̀ Ɛdↄũↄ bùsuwaɛ e guwaiwai pↄ́ wì mɛ Ziniwa, Isaili bùsu zↄ̃lɛu gɛↄmidↄkĩi oi. +Beewa Lua gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛↄ yã́ a wi á musu, sɛa za gbɛ̃maa Abɛliwa e à gɛ̀ pɛ̀ Balakia nɛ́ Zakali pↄ́ a aà dɛ̀ Lua kpɛ́ ń saokĩio zãnguowa. +Ɔ̃ Davidi ɛ̀a gbɛ̀a Diiwa lↄ. Ɔ̃ Dii wèwà à mɛ̀: Ńsu gɛ́má súsuo. Sɛ́lɛ ń kpɛ oi, ní lɛ́lɛmá bↄaa ń kpɛ̃̀ kpɛ́o. +Ɔ̃ Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄ mɛ̀: Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, wá kɛ lá Dii òwaɛ. +Saona Zefania lápi kyokɛ̀ ãnabi Zelemiiɛ, +Má ònɛ́, tó gbɛ̃́ pↄ́ wà yãdↄ̀wà i kↄ̃e ń a yãdↄmadeↄo mɛ́ i zɛ́ è à yã́pi zãsìmáo, wá Lomadeↄ wili aà kpámáo. +Dã́dãkɛkĩiↄ iↄ liaai, a yàasa gã̀sĩsuu ↄ̀aa do ń blakwio (250). +ↄ̃ aa mↄkoolonaↄ pì ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n blakwi, kɛ́ wà e bapi kákau, kpɛ́ zwãapi i dakↄ̃i. +Mↄizi ikoyã dìlɛwɛ̃ɛ, wá Yakↄbu buiↄ pↄ́ ũ. +N dṹnia yàasa lɛ́ tàasikàa? Tó ń yã́ beeↄ dↄ̃ píi, omɛɛ. +Waiyoo á ↄdeↄ, a mɛ nama è kↄ̀. +Kɛ́ aa kà kãi ń Yebusio, ĩatɛ̃ gɛ̃a kpɛ́u, ↄ̃ zĩkɛnapi ò a diiɛ: Wà lilɛ gɛ̃ Yebusi buiↄ wɛ̃́lɛɛ beeu wà i we laↄ! +Gwa! Á zĩgↄ̃ↄ dɛ lán nↄɛↄwaɛ, á wɛ̃́lɛↄ bĩ́ibↄlɛↄ wɛ̃a á wɛ̀lɛↄnɛ dàii. Tɛ́ lɛ́ kṹ bↄlɛpiↄ gbã́aↄwa. +Ɔ̃ ma ã́nusu ń vuao yↄ̃̀nɛ́ kiloowa ń pↄ́ pↄ́ kí ń a lɛdamadeↄ ń aà ìwaↄ ń Isaili pↄ́ kú weↄ a labakɛ̀ wá Lua kpɛ́ gba ũo. +saona lí wɛ́tɛi. Tó ṹapi kã̀fĩ, saona suli kã́ tɛ̃a tàasika lↄo, asa ade gbãlɛaɛ. +Ɔ̃ wa òɛ̀ lá gbɛ̃́ↄ lɛ́ okↄ̃ɛwa wà mɛ̀: Màa wa kɛ gbɛ̃́ pↄ́ aà dɛ̀ɛ. +Yesu pↄ́ wì mɛ Yusitu fↄkpàwá lↄ. Yuda pↄ́ wálɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i zĩ kɛ sãnuↄ lɛ́n we. Aa ma nↄ̀sɛ nìni. +I kɛ bee ado no, wálɛ pↄnakɛ ń wá taasikɛao lↄ, kɛ́ wá dↄ̃ taasikɛa ì mↄ́ ń mɛnao, +Lua yãò za a kúkĩi à mɛ̀: Má Sikɛũ kpaalɛ ń tidↄańlao, mí Suko guzulɛ kpámá. +Yuda kĩni pↄ́ kú kí bùsuↄ guuↄ píi kↄ̃ kã̀aa, kɛ́ aa gí ń ńzĩao, aai bↄ ń ibɛɛↄ yã́u yã́i, ↄ̃ aa ń zangudeↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basiiↄ̃ sↄosai (75.000). Ń beeo aai ↄkã ń pↄewao. +ní ma ã́nusu imibↄ sɛ ǹ da an dãuna sakiliu ń aà pↄ́wɛna ↄ̃ao. Ɔ̃ a kɛ̀ lá Yosɛfu òɛwa. +Mpi sↄ̃ Isailiↄ kía vãi bɛɛɛsaide, n gↄↄ pà, ĩa pↄ́ wàlɛ dama kà a wáwa sa. +Pↄlu yã́zãsìmá à mɛ̀: Mi zã Yudaↄ ikoyã ge Lua ua yã́wao. Mi zã yãewa Sezaaɛo. +Dii gbɛ̃kɛ vĩ ń a vĩakɛnaↄ, ì to aaↄ a bàakuańnↄ yã́ dↄ̃. +Wɛ́ woa kɛ́ mà e màↄ weea, e màↄ kɛsai. +Ɔ̃ Samuɛli nísi tùu sɛ̀ à nísikà Saulu miwa, ↄ̃ à lɛpɛ̀wà à mɛ̀: Dii mɛ́ n dilɛ dↄaana ũ a gbɛ̃́ Isailiↄnɛ. Ńyↄ̃ kible Dii gbɛ̃́ↄwa, ní ń bↄ ń ibɛɛ pↄ́ liaańziↄ ↄzĩ. Seela pↄ́ a to ǹ dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ n dilɛ a gbɛ̃́ↄ dↄaana ũn kɛ. +Ma ↄ̃zↄ̃̀ buiↄwa ń pↄfɛ̃o, má tò ma pↄkũma í zↄ̃̀lɛmá, ma ń au kↄ̀lɛ zĩ́lɛ. +Yã́ pↄ́ má òn kɛ gbɛ̃́ↄ. Tó kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i bↄ̀ gupuau, wá e ble ń wá mɛoo. Wá e wàↄ ku guyaikɛsai guu ń wá mɛ pↄ́ ì yaikɛoo. +Ma n sáaukɛ̀, n yãkɛa ì dia, ma kɛa dɛ dabuyã ũ, à bↄ̀ ma saɛ, a yã́ ma kũa gbãa. +N n pↄkasa wɛdeↄ sɛ̀ ń dànɛ́, ↄ̃ n ma nísi kàmá, n ma tulaletikànɛ́ tɛ́a. +Kí, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ wa gɛ Yuda bùsuu e Lua zↄ̃ↄde kpɛ́u. Wàlɛ kpɛ́pi bo ń gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ, wàlɛ lí da kpɛ́pi gĩↄwa. Wàlɛ zĩpi kɛ ń laaio, àlɛ táao. +Filitɛ̃pi ì bↄ à azĩa ↄlↄnɛ́ kↄↄ ń oosio e gↄↄ bla. +Asa kíabuipi sakà lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀uɛ, à lɛdoũpi gbòo. Lá aa ↄdà kↄ̃ ↄu lɛdoũpi musu, ↄ̃ à yã́piↄ kɛ̀ píi, a bↄo. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Sĩana málɛ onɛ, gwãasĩnaa e ko àↄ gɛ́ lɛ́ gɛ̃n pla zui, ńyↄ̃ lelekpamazi gɛ̃n àaↄ̃. +ↄ̃ Lua òɛ̀: Ńsu to n pↄ ya n nɛ́ ń n zↄnↄɛpio yã́ musuo. Yã́ pↄ́ Sala lɛ́ onɛ píi ma, asa Izaaki buiↄ ↄ̃ wali onɛ́ n buiↄ. +Tó ãnabi ge nanaona fɛ̀lɛ á guu à mɛ̀, á seela ge dabudabu kɛɛ́, +Ma, má kpáaàzi pɛwa, mí tó gbɛ̃́ pↄ́ gbãsĩkɛ̀aànↄↄ wɛ́tɛ̃a zↄ̃ↄ e, tó aai nↄ̀sɛlilɛ aa aà yã́ tòo. +Yãfaasai ì kɛ ↄ̃nↄkɛ̃sãmadeɛ na, làasoode ì zɛ́sɛ súsu. +Fɛlɛ gɛ́ Mɛsↄpↄtami bùsuu n da mae Bɛtuɛ bɛ, ní nↄsɛ we n desɛ̃ Labã nɛ́ↄ guu. +Ɔ̃ Agipa ò Fɛsɛtuɛ: Tó gbɛ̃́pi i mɛ a yã́ pi a gɛ́ Sezaa kĩ́iɛ yãao, wá aà gbaɛɛ. +Yɛkↄnia wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ mↄ àaↄ̃ɛ. Aà da tↄ́n Nɛuseta, Ɛlenatã nɛ́, Yelusalɛũ gbɛ̃́ɛ. +Saulu zĩa bui Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ɛ (3.000). Bɛ̃yãmɛɛ bui dasideↄ ku Saulu kpɛ e tiaɛ. +Má za mↄafiliu, má ye a yã́io, n ikoyã má yei. +À zĩ kã́fĩnɛ́, kɛ́ aasu ĩ́ampakĩi e aa laaidↄ ɛgɛ yã́ↄwa lↄo. +Taasi n yãↄ̃mao ma le, ãma n yãdilɛaↄ mɛ́ ma pↄnakɛbↄ ũ. +Aà a gɛɛ dↄ gbɛ̃́ pↄ́ ye a sãnkɛɛ, i to wí a kṹ. +Tiasa ma pↄ yà. Kpelewa má oi? Mà o, Baa, ma bↄ yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́au yã̀? Aawo! Ma mↄ yã́ pↄ́ lɛ́ mↄapi yã́iɛ. +Asopi sɛ́ ń wáa oosiɛlɛ, ní bↄò. Ní pↄ́ku n wɛ́a, kɛ́ ńsu bùsupi eo yã́i. Ma n kɛ yã́ pↄ́ a Isailiↄ le seela ũɛ. +í a au lɛ́ kpɛ́ pↄ́ wa a nↄ̀ↄ sou kpɛɛlɛ gĩↄwa, ↄplaai ń zɛɛio ń musuo. +ní o bùsupideↄnɛ ǹ mɛ: Ma Dii Lua ma mɛ̀ má fɛlɛánↄ, má ↄtↄ̃ↄlɛ á bùsuwa, i gↄ̃ da yàaa fↄ̃̀ↄↄ. +Àↄ yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, kɛ́ àↄ gbãa, í bua Yuudɛ̃wa à gɛ́ bùsu pↄ́ álɛ gɛ́upi síi, +Màa sↄ̃ luanaaikɛa ado yãekɛsaiá yãgɛɛ. +ge dailɛ yãdadaa ge ↄnaama ge gɛↄ vua ge zia yã́kpalɛkɛa. +Gbɛ̃e pↄe taasi vĩ ń guuo, asa gbɛ̃́ pↄ́ aa bú vĩↄ ge kpɛ́ↄ aaì yía aa mↄ́ ń a ↄ̃ao, +Bùsu dↄaana ònɛ́, mɛ́ i kɛ saona ń yã́ gwà ń Uliũo ń Tumiũo bàasio, aasu Lua blɛ bleo. +Mↄpi gↄↄ plaade zĩ́ uabeleↄ ń saonaↄ ń Levii buiↄ kã̀aa yãdanɛde Ɛzalazi, kɛ́ aa e wɛ́tɛ Mↄizi ikoyãi. +Gwa lá Lua maa mɛ́ a pãsĩ. A pãsĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa fùwaↄ, mɛ́ a maanɛ, tó n zɛ ń aà maao. Tó màa no, a n zↄ̃ sↄ̃ɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ wa aà tulu go, wi aà kíafua go. Yã́ a lilɛ, wa gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa busa kã́fĩ, wi gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa kã́fĩ busa. +Kɛ́ Yotaũ gà, wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Aaza zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Má tó ǹ bↄ aafiaɛ fá! Mí tó n ibɛɛↄ mↄ kulɛkɛnɛ taasi pãsĩ gↄↄ. +Á dↄ̃ wa yãkɛ̀ á baadeɛ lá mae ì kɛ a nɛ́ↄnɛwa. +Kɛ́ à a vĩ̀iↄ è, à ń dↄ̃́, ↄ̃ à azĩa kɛ̀nɛ́ nibↄ ũ. Ɔ̃ à yãònɛ́ pãsĩpãsĩ à ń lá à mɛ̀: A bↄ má ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Wa bↄ Kanaa bùsuu, wa mↄ blɛ lúiɛ. +Yozuee gbɛ̃́ↄ zĩ̀ à mɛ̀ aa bↄ Yeliko aa gɛ́ Ai pↄ́ kú Bɛtavɛ̃ saɛ Bɛtɛli gukpɛ oi, aa bùsupi asiigwa. Ɔ̃ aa gɛ̀, aa Ai asiigwà. +Yuda kĩniↄ nàwà mↄafilipi guu. Baa se aa Baanaba gà nàmá. +Lá ma tↄↄlɛ yãòɛ́, ili sío, tó ma luabɛ yãòɛ́, á síe? +Àkɛa n mɛ̀ n dãeɛ, ↄ̃ ma aà sɛ̀ nↄ ũi? N nↄ kɛ! Ǹ n pↄ́ sɛ taò. +Má kpalabaaↄ fuangba, mí buipãleↄ kpalaↄ midɛ. Má zĩkasↄ̃goↄ fuangba ń gbɛ̃́ pↄ́ ká a guuↄ, sↄ̃́ↄ ń sↄ̃́godepiↄ kwɛ́, aai kↄ̃ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Láaipↄ Lua lɛ́ zĩ n bùsuwan we píi. Yã́ pↄ́ kɛ̃a a kpɛ dowa mɛ̀, Lua a kpã́iↄ ya ń bↄlɛu píi. A kpɛ do sↄ̃, Lua a gbɛ̃́ pↄ́ ì ɛɛto ń a tↄ́oↄ ya píi. +Má zɛ́ vĩ mà kɛ ń ma ↄ̃ao lá má yeiwao lé? Ńlɛ wɛbↄbↄi kɛ́ má gbɛ̃kɛ vĩ yã́i yã̀? +Oɛ̀ aà gbɛ̃́ↄ zĩ aa aà pↄtuoↄ ń pↄ́ pↄ́ a vĩ buaↄ sɛ́lɛ káka kpɛ́u píi. Gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄ́ pↄ́ kú bàasiↄ, tó wi gɛ̃ńnↄ kpɛ́uo, lougbɛ a kwɛ́má aa gagaɛ. +Ɔ̃ à ɛ̀a ma sɛ sùmanↄ ua sɛ̃́iau, à bɛ̀bɛmanↄ uapi gola síiↄ̃ↄu. Má uanaeↄ è a golapiↄu. +Yã́pi kɛ̀ Sauluɛ ĩ́i maamaaɛ, ↄ̃ aà pↄ pà à mɛ̀: Wà ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi kpà Davidiwa, mapi sↄ̃ ↄ̀aa sↄonaɛ. Kpala mɛ́ gↄ̃̀ aà si sa. +Za gↄↄ bee ma gbɛ̃́ↄ kpaalɛ̀ lɛɛ pla. Gbɛ̃eↄ lɛ́ zĩkɛ mɛ́ gbɛ̃eↄ sↄ̃na kũa ń sɛ̀ngbaoo ń sáo ń mↄ̀ ulao daa. Kíaↄ sĩ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bĩ́iboↄ kpɛ. +Sambala ń Gɛsɛũpio lɛ́kpãsãkɛ̀mɛɛ aa mɛ̀ mà mↄ dańlɛ Onↄ guzulɛ wɛ̃́lɛe guu. Vãi ↄ̃ aalɛ wɛɛlɛmanↄ. +Tó pↄ́ gↄↄsoplana bↄ̀ ń gawio, pↄ́ pↄ́ ìↄ ku gawi dɛa zↄ̃ↄ. +A gↄↄ soplade zĩ́ aàli ɛa su, i wɛ́tɛi. Tó fupi lì kpɛ́pi gĩaɛ, +Zwã̀a gã̀sĩsuu gɛ̃o iↄ ku kaa lɛ́ ↄplaai ń a lipɛlɛo mɛ̀n àaↄ̃ ń a zɛbↄo mɛ̀n àaↄ̃. +Lá ma Mae ma kpa kpalau, má á kpá kpalau màa sↄ̃, +Yãvãikɛa píiá duunaɛ, ãma duuna pↄ́ lí ń kaalɛo ku. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Gwa! Gↄↄpi lɛ́ mↄ́, aↄ wãa lán mua tɛ́wa, mɛ́ waladeↄ ń vãikɛnaↄ aaↄ dɛ lán sɛ̃̀ giiwa. Gↄↄpi a kṹmá píi, an zĩ́na ge an ↄnɛ a gↄ̃o. +Aa vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ tã̀ bↄ̀ↄpi pↄ́ ũ, a tãa dɛ lán balɛɛnawa. +Duuna aseaá gaɛ, ãma gba pↄ́ Lua ì dawɛ̃ɛ naa wá Dii Kilisi Yesuwa guu mɛ́ wɛ̃ni láasai ũ. +Àli pɛ̃ɛ sɛa kpasa saokĩiwa sáaukpabↄ ũ, í pↄ́ pↄ́ iↄ ma gba kpàwakɛ wà ma, á Isailiↄ, asa bee kɛa á yei. Ma Dii mámɛ má ò. +Kí Asa Yuda zĩgↄ̃ↄ vĩ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄoo (300.000), baade ń a sɛ̀ngbao zↄ̃ↄo ń a sↄ̃nao. A Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ vĩ zĩgↄ̃ↄ ũ lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basiiↄ̃o (280.000), baade ń a sɛ̀ngbao nɛ́nao ń a sáo. Ampii gↄ̃sa gbãaↄnɛ. +Pↄ́ pↄ́ wa tã̀ ń sãkão ge ń buao yãdilɛan we, pↄkasa ń pↄ́lɛo ge báa pↄ́ↄ píi, kɛ́ wà e dilɛ gbãlɛsai ge gbãlɛa. +Tó a gɛ̃ ua, í fↄ̀ na kpámá. +A yã́ mɛ́ tò àↄ Dii bàakuaánↄ yãdilɛaɛ beeↄ kũa, íↄ zĩkɛwà, yã́ pↄ́ álɛ kɛ píi i bↄ maa. +Manase nɛ́ Makii buiↄ ń Makii nɛ́ Galada buiↄ. +Diipiↄ ń saobↄ nísi sò, aa vɛ̃ɛ pↄ́ aa tↄ̃̀lɛmá mì. Aa fɛlɛ dↄálɛ sa, aa ↄkuála. +Ɔ̃ Isailiↄ i ma yãmao, ma gbɛ̃́piↄ i misiilɛmɛɛo. +A gbɛa Yozaba ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do baosai (180.000), baade ń a gↄ̃kɛbↄↄ. +Yediaɛ buipiↄá uabeleↄnɛ ḿpii. An bui gↄ̃sa pↄ́ aaì bↄ gɛ́ zĩkaiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ gɛ̃o ń plao ń ↄ̀aa dooɛ (17.200). +Ɔ̃ kí Davidi mɛ̀: À Basɛba sísimɛɛ. Kɛ́ Basɛba mↄ̀ gɛ̃̀, à mↄ̀ zɛ̀ kí aɛ. +Gↄↄ bee ↄ̃ wa aà wɛ̃́lɛↄ sì píi, wa wɛ̃́lɛpiↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́ↄ dɛ̀dɛ píi. Wi gbɛ̃e to bɛ̃́ɛo. +Gↄↄ pↄ́ Saulu bɛdeↄ lɛ́ zĩka ń Davidi bɛdeↄ, Abinɛɛ lɛ́ gbãakũ Saulu bɛdeↄ guu. +Aalona mɛ́ ali filiapi kɛkɛ kpaaũkpɛu ma aɛ zwãa pↄ́ kpaa ikoyã kpagoloi saɛ za oosi e gu gɛ lí dↄò gↄↄpii. Yã́piá yãdilɛaɛ́ɛ e á buiwa. +À gbãadeↄ bↄ̀ kpalau, à táaaↄ kã̀fĩ. +I kɛ yã́ pↄ́ Lua ò lɛ̀lɛ pã no, asa Isaili píi mɛ́ Isaili zálala ũo. +Ásu pↄ́ pↄ́ Dii ye a gĩyãio sɛ gɛ̃ò á uao, kɛ́ ásu gↄ̃ pↄ́ kaalɛaↄ ũ láńwao yã́i. Àↄ zau, ásu àↄ ye a gĩyãio, asa pↄ kaalɛaɛ. +Sala luanaaikɛa mɛ́ tò a è nↄsì, baa kɛ́ fĩiɛ mɛ́ à zikũ̀, asa a dↄ̃̀ Lua pↄ́ lɛgbɛ̃̀ɛpi náai vĩ. +O Isailiↄnɛ ǹ mɛ, mámɛmaa Dii á Lua. +Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ↄ gba laai gbɛ̃́pii wáa, kɛ́ vĩa e gbɛ̃́ kĩniↄ kṹ. +Ma laaidↄ̀ á yã́wa maamaa, ãma á gbɛ̃e i Yobu ɛɛboo, i e yã́zãsìwào. +Asa ń dↄ̃ nzĩawa, kɛ́ mpi sↄ̃ n gbɛ̃́ↄ kà dasi. +Ɔ̃ à pↄkũma pãsĩ bↄ̀bↄmá zĩ̀ gbãa ũ. Tɛ́ kũ̀aamá gupiiu, aai làasookɛo, zĩ ń blé, a yã́ i gɛ̃ ń nↄ̀sɛ guuo. +Asa gbɛ̃vãi líↄ zia vĩo, Lua a vãikɛnaↄ tɛdɛ. +Dii ɛ̀a lɛzùaàzi lↄ, ↄ̃ à ɛ̀a gɛ̀ Ɛli kĩ́i à mɛ̀: N lɛzùmazi nolo? Ma mↄ. Ɔ̃ à mɛ̀: Ma nɛ́, mi lɛzunzio. Gɛ ǹ wúlɛ. +Yã́ daawála, wálɛ e wa gaɛ. Bee wá lé kɛ́ wásu zɛ ń wázĩa gbãaoo, sema Lua pↄ́ ì gɛↄ vu gbãa. +Ɔ̃ Babiloniↄ tɛsↄ̃̀ aà bɛwa ń Yelusalɛũ kpɛ́ↄ píi, mɛ́ aa a bĩ́i gbòo. +Ma lakɛ̃̀nɛ kɛ́ má dↄ̃ ńyↄ̃ ma yãma, mɛ́ ńyↄ̃ kɛ dɛ lá má ònɛa yã́iɛ. +Lá a yã́ bee dↄ̃̀, báaadeↄn á ũ tó álɛ kɛ. +Aa mↄ̀ pɛpɛɛna pↄ́ ì Aalona dilɛ Dii pↄ́ ũ kɛ̀ ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo, ↄ̃ aa lakɛ̃̀wà, lá wì wɛ̃̀sãkɛ̃ pɛ̃nawawa, wà mɛ̀: Dii pↄ́ɛ. +Mɛnaeũ tò Isailiↄ ã́nusupi fĩabò, ↄ̃ ↄdeↄ ã́nusu kpà ń miwa ↄwatɛ̃ blakwikwi Asiliↄ kía pↄ́ ũ. Ɔ̃ Asiliↄ kíapi ɛ̀a tà, i zɛ ń bùsu weo. +N yↄ̃́ dɛ lán tue nɛ́ sìa pↄ́ aalɛ pↄble sũmaavuↄ guuwa. +À mↄ̀ kɛa na ń Luao baokpà á gbɛ̃́ pↄ́ á zã̀ ń Luaoↄnɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ kãiaànↄↄ lↄ. +Ɔ̃ Yesu gì tã́apiɛ à mɛ̀: Nílɛ! Go gbɛ̃́piwa. +Palua nɛ́ Yosafa mɛ́ Isakaa buiↄ bùsu vĩ. +Gu pↄ́ wi gbãakpauázio ge wi swã́sɛ á yã́io, à bↄ ua bee ge wɛ̃́lɛ bee guu, í kↄↄlɛmá. +Asa yã́ lí sã́aàguo, ì tↄsi gbɛ̃dɛnawa, ì taasideↄ wiilɛa yãda. +Tó a Dii yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ mà, a báaadaáguɛ. +A yã́ mɛ́ tò laaika kɛ́ gupua pↄ́ ńlɛ e ń vĩ su àↄ dɛ gusia ũo. +Ma gↄ̃ baonapi kpana ũ gba pↄ́ Lua dàmɛɛ aà gbãa lɛ́ zĩkɛ ma guu yã́i. +À kpɛapi lɛ́ gbaↄ ń a lipɛlɛↄ kɛ̀ ń kulioɛ. +Tó taasideɛ, ńsu ǹyↄ̃ kũa e n gɛ taò kpɛ́uo. +Ɔ̃ Yozuee gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ dìlɛ Isaili buiↄ guu dodo, ↄ̃ à ń sisi. +I a sɛsɛ bↄ, i a kã́ wolo kↄ́lɛ tufua saokĩi gukpɛ oi. +Ãna lɛ́ yã́pi o a sↄ̃uɛ, aà lɛ́ mɛ́ lɛ́ kɛ úiui, i yão à bↄ̀ a lɛ́wa gbɛ̃e mào. Ɛli lɛ́ e vɛ̃ɛ lɛ́ aà dɛɛ, +Kua Siↄna Dii a báaadangu, ńyↄ̃ Yelusalɛũ nama e e n wɛ̃ni lɛ́u, +Baa tó má dɛ zĩna ũ gbɛ̃pãleↄnɛo, má dɛɛ́ a ũ fá. Ma naa Diiwa guu ma zĩnakɛ seelan á ũ. +Etiopi gbɛ̃́ Zela bↄ̀ lɛ́ mↄ́ ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn miliↄ̃ doↄ (1.000.000) ń sↄ̃́goↄ mɛ̀n ↄ̀aa do ń basↄoo (300), aa mↄ̀ e Malesa. +Kɛ́ Piɛɛ gɛ̃̀ ua, ↄ̃ Kↄↄnɛi gɛ̀ dàaàlɛ à kùlɛɛ̀. +asa Nisĩna pↄ́ ì wá gba gbãa, ì to wàↄ yekↄ̃i, ì to wàↄ laai vĩ ↄ̃ Lua kpàwá, i kɛ nisĩn fooo no. +A yã́ mɛ́ tò à yã́ pↄ́ Dii zɛ̀ò à kɛ Ɛdↄũↄnɛ ma ń yã́ pↄ́ a dìlɛ TemanideAsa ma zã́ kú bɛo, wɛ̃́lɛ pↄ́ à gɛ̀u zã̀. +Pↄlu lɛ́ yãbↄbↄ kↄ̃ lɛ́u ń yãwaaipana pↄ́ wì mɛnɛ́ Ɛpikuliↄ ń Sitoisiↄ. Ɔ̃ an gbɛ̃eↄ mɛ̀: Bↄ́ yã́ dàobãnapi lɛ́ bↄlɛi? Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Wálɛ e tã́a dafuↄ yã́ kpàwa àlɛ kɛ. Aa ò màa kɛ àlɛ Yesu yã́ ń aà bↄa gau yã́o baokpanɛ́ yã́iɛ. +Sɛ̃̀a pↄ́pii ìↄ a imi, a í ì sɛ̃̀a zàaĩnaↄ imi bↄ. +ↄ̃ zàaĩan gbãa kàka à bↄ̀ guwaiwaiu, à sù ń kpɛ́ gola síiↄ̃wa, ↄ̃ à kwɛ̀ kà nɛ́piↄla, aa gàga. Mámɛ ma bↄ mado, ma mↄ a baokpainɛ. +Ma dii kí, ↄ̃ à gɛ̀ mapi n zↄ̀blena ↄ̃̀ↄkpà n kĩ́i. Ma dii kí dɛ lán Lua malaikaewaɛ. Kɛ lá à kɛ̀nɛ maawa. +Dii ì fĩabo baadeɛ a maakɛ ń a náaio musu. Dii n namɛɛ ma ↄzĩ gbãɛ, ãma mi we ↄkã̀mao, kɛ́ Diipi mɛ́ n kpa kía ũ yã́i. +À yã́pii tàasika, íↄ a maa kũa, +Ɔ̃ lɛkpaa gɛ̃̀ Ablaũ pↄdãnaↄ ń Lↄtu pↄdãnaↄ guu. Zĩbeezĩ sↄ̃ Kanaaↄ ń Pɛliziↄ ku bùsupiu. +Bↄ́ má gbãgbɛ̃ↄ lɛɛũòi? Bↄ́ aa bↄ̀wài? +Wɛ̃̀ blakwide líↄ dɛɛ́ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ ũ. Ásuli pↄ́tↄ̃o. Ásuli pↄzã kɛkɛo. Ásuli vɛ̃ɛ ligↄ̃na pↄ́ kɛ̀ yàayaaↄ kↄ́ zↄ̃zↄ̃o, +Bilega bui Samua, Semaia bui Yonatãa, +Kalanga gbã̀a ku wɛ̃́l��pi guo, ↄ̃ wɛ̃́lɛdeↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ bàalɛ̀ tàu píi. Aa zɛtàńlɛ gíũgiũ, ↄ̃ aa dɛ̀dɛ e kalangapi musu. +N yãzↄ̃ↄpi kɛ̀ lá ń yeiwa lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ yã́i, ↄ̃ ń tò mapi n zↄ̀blena má dↄ̃. +Sefatia, Atili, Pokɛlɛ Azebaiũ ń Amↄo. +íↄ Lua yã́ dↄ̃ ázĩa kũa dↄ̃ guu, íↄ ázĩa kũa dↄ̃ mɛna guu, íↄ mɛna vĩ naa Luawa guu, +Lua wèwà à mɛ̀: Mámɛmaa gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ a ũ. Onɛ́ mámɛ ma n zĩmá. +aa mɛ̀: Gwa, n zikũ̀, mɛ́ ń nɛ́ↄ tɛ n tufaio. Kía dilɛwɛ̃ɛ sa aàↄ dɛ wá dↄaana ũ, lá bui píi a pↄ́ vĩwa. +Ɔ̃ Isailiↄ lɛkɛ̀ Diiwa aa mɛ̀: Tó n gbɛ̃́piↄ nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩ, wá ń wɛ̃́lɛↄ kaalɛ míↄmiↄɛ. +Gyafↄↄde gaa ńyↄ̃ ga a ũ bui zĩ̀loↄ ↄzĩ, asa ma yãò. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Lá gbãamↄnɛdeↄ ì gbɛ̃́ↄ kpákpa, màa saon gãliↄ ì kɛ, aaì gbɛ̃́ↄ dɛdɛ Sikɛũ zɛ́u, we aaì dàakɛunɛ́. +À bua ta Taasisi, à ↄ́ↄlↄ á ísialɛdeↄ! +Bee gbɛa Yesu gɛ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Naini. Aà ìwaↄ ń gbɛ̃pãleↄ gɛ̀aànↄ dasidasi. +A yɛ̃̀ɛɛsaideↄ wɛ̃nagwa, a taasideↄ bↄ ga lɛ́zĩ. +N yãkɛaↄ ì ma pↄ kɛ na, Dii, mi guladↄ n ↄzĩkɛaↄwa. +Aa sã̀sã píi aa gↄ̃̀ dↄ̀ↄsai míↄmiↄ, yãmaakɛna kú ń guuo, baa do. +Àↄ gɛ́ ń yãdiawáo, àↄ gɛ́ ń yã́ tↄ̃́awáo, à tó á vĩ̀akɛ àↄ gɛ́! Á kua bùubuu aↄ gɛ́, i kɛ vɛ̃ɛ mɛ́ lɛ́ á dɛo. Á tàlaatalaaboa aↄ gɛ́, i kɛ í gbãa yã́i no. +Máↄ ku Isailiↄ guu, míↄ dɛ ń Lua ũ, +Kɛ́ aa saanapi è, an pↄ kɛ̀na maamaa. +Lua ì ɛ̀fãaikɛ Isailiↄnɛ sĩanaɛ, ì maakɛ nↄ̀sɛpuadeↄnɛ. +Aàpi sↄ̃ Isailiↄ ibɛɛɛ e Salomↄↄ wɛ̃ni lɛ́u, yãkele pↄ́ Adada fɛ̀lɛò bàasi. À kpalablè Sili bùsuu, a ye Isailiↄ gĩyãio. +A yã́ mɛ́ tò buipãleↄ, à yãma, í yã́ pↄ́ a ma gbɛ̃́ↄ le dↄ̃! +Ma Dii Lua ma mɛ̀, gↄↄ bee, tó Gↄgu lɛ̀lɛ Isaili bùsuwa, má fɛlɛ ń pↄbↄa ma níuo. +Má koeↄpooi, mí ɛyↄ̃ liai, mí gbà lɛsĩ dai. +Ɔ̃ a ò Labãɛ: Lá ma zĩgↄↄ pà, ma nↄ kpaa mà sɛ́. +Lua ↄ̃nↄ guu, i to dṹnia gbɛ̃́ↄ a dↄ̃ ń ńzĩa ↄ̃nↄoo. À kàaàgu à gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ a náaikɛↄ suaba waaso pↄ́ wa dìlɛ mìsaiyã ũpi musu. +Nɛ́pi gↄ̃̀ ulɛa Dii kpɛ́u ń a gwanapio e wɛ̃̀ soolo. Gↄↄ bee Atalia mɛ́ Yuda bùsu kía ũ. +Álɛ e yãa wálɛ bↄkĩi wɛɛlɛ yã̀? Aawo! Wálɛ yão ń Lua dↄ̃ao naa Kilisiwa guuɛ. Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, ma bee òɛ́ píi á zɛdↄa yã́iɛ. +Dii, ma wɛ̀lɛↄ diɛ fá, gbɛ̃́ pↄ́ íbɛlɛsɛ̀manↄↄ dasi. +Àli saonↄↄ fùukɛ, í só gu pↄ́ Dii á Lua a sɛu. Tó gu dↄ̀, í tá bɛ. +Uflata baala dↄaana Tatɛnai ń Setaa Bozenaio ń ń gbɛ̃́ Pɛɛsi buiↄ lakɛ̃, ↄ̃ aa kpã̀sã kí Daliusiɛ. +Wɛ̃́ndiaↄ kãaaa gɛ̃n plaade, Maadose zↄ̃lɛa kibɛ bↄlɛu. +Ɔ̃ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi ń zĩgↄ̃ↄ ziia Nɛbusazebão ń àsionki Nɛɛgali Salɛzɛɛo ń Babɛli kía ìwaↄ píi +Wì pↄe kɛ ń a lío yã̀? Wì kálo kɛ ń a lío wà pↄ́ loowàe? +Aà yã́pi oa gbɛa à gↄ̃̀ Galileɛ. +Àli á zu ge á sã nɛsana sɛ̃́iaↄ kpaa. Ali kɛ a dawa gↄↄ soplaɛ, a swaaↄ̃de íli kpáatɛu Diiɛ à tɛkũ̀ kĩni ũà kiloo àaↄ̃aaↄ̃ ń kĩnio. +Kɛ́ à gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a dezi Isaili kíaↄ, ↄ̃ aà nɛ́ Zakali zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Dii a gbɛ̃maapi to aà ↄzĩo, a we yã́kpalɛ aà bleo. +A kã́fĩa zɛ́ kũa gbɛ̃maaↄnɛ, a dɛ sɛ̀ngbao ũ tàaesaideↄnɛ. +An tↄ́n kɛ: Simↄↄ (Yesu tↄkpàɛ̀ Piɛɛ), +Guzulɛ pↄ́ dɛ gɛvĩkĩi ń nísigbↄ̃kↄlɛkĩio ũ ń bua pↄ́ kú we e za Sedↄ̃ swaiↄ e Sↄ̃́ Bↄlɛu gukpɛ oi, apii aↄ dɛ ma pↄ́ ũɛ. Wa wɛ̃́lɛpi wi lↄo, wa gboo bauo. +Ɔ̃ ma sↄ̃aàzi ma aà dɛ̀, asa má dↄ̃ a fↄ̃ ble a zↄ̃api gbɛa lↄo. Ɔ̃ ma aà kíafua pↄ́ a kpaa sɛ̀ ń zã pↄ́ a daao, ↄ̃ ma mↄonɛ kɛ ma dii. +Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ↄ lɛ́ mↄ́ò zↄ̃ↄ dɛ lá Dii dìlɛ wà zĩkɛòa. +Wà wɛ́pɛ Yesuwa. Ɔ̃mɛ bↄ̀ ń wá luanaaikɛa zɛ́o mɛ́ à bↄ̀lɛi. À gaa líwa fↄ̃̀, i a wíyã dao pↄna pↄ́ dilɛaɛ ea yã́i, ↄ̃ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ báawa Lua ↄplaai. +Ɔ̃ bùsu maezↄ̃ↄeↄ fɛ̀lɛ ò bílaɛ aa mɛ̀ +Wí a guenaↄ kṹ, màsokɛnaↄ gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i. Ampii aa ↄku ń lɛ́wa, kɛ́ málɛ wemáo yã́i. +Á yãnakpa Luawa yã̀? Á yã́siaànↄ yã̀? +Tó aa zɛaɛ sↄ̃, aaìↄ zɛaɛ. Tó aa fɛ̀lɛ, aaì fɛlɛńnↄɛ, asa malaikapiↄ nisĩna kú ń guuɛ. +A to dↄnlɛ bↄ za musu à ma suaba, a zↄadↄ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ pɛaↄwa. A a gbɛ̃kɛ ń a náaiyão kɛmɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì wúlɛ ń pãle nↄo làasoo vĩo, gbɛ̃́ pↄ́ ì bee kɛ lɛ́ azĩa ↄ̃̀ↄkpaɛ. +Tó Egipi buiↄ i gɛ́ dikpɛpi kɛio, lou a manɛ́o, mɛ́ Dii a gagyã pↄ́ ì ka bui pↄ́ i gɛ́ dikpɛpi kɛioↄgu káńguɛ. +À Asetaati tã́a pↄ́ á kɛ̀pi dìlɛ Dii ua, gu pↄ́ Dii ò Davidiɛ ń aà nɛ́ Salomↄↄo a tↄ́ aↄ kuwà gↄↄpiipi, asa Isaili wɛ̃́lɛↄ guu píi Yelusalɛũ ↄ̃ a sɛ̀. +Yesu yã́ beeↄ ò gↄↄ pↄ́ àlɛ yãdanɛ́ Kapɛnaũ lousisikpɛuɛ. +Bee gbɛa Sãusↄ̃ↄ yè nↄɛezi Vɛ̃ɛbu guzulɛu. Aà tↄ́n Dalila. +Bↄa Pɛɛga aa gɛ̀ Antiↄsi pↄ́ kú Pisidi bùsuu. Kã́mabogↄↄzĩ aa gɛ̀ zↄ̃̀lɛ lousisikpɛu. +Lua i o gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ yãonɛ́piↄnɛ luaↄo lé? Aà yã́ bãdɛa vĩ sↄ̃o. +I wàagase só, i sãkã pↄkasaↄ da, i sã mɛkpaaↄ dɛ à só, kási ili laaidↄmáo. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛ́sɛ gugbãntoo oi gwa. Kɛ́ ma wɛsɛ̀ má gwà, ↄ̃ ma tã́a pↄ́ a yã́ ì Dii nↄ̀sɛ fɛlɛpi è bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú saokĩi gugbãntoo oi kpɛɛlɛ. +Dii mɛ́ tò an swã́ gbãakũ̀, ↄ̃ aa zĩkà ń Isailiↄ, kɛ́ Isailiↄ e ń míↄnzↄ̃ ń wɛ̃nagwasai, à ń midɛ míↄmiↄ lá a ò Mↄiziɛwa. +Ɔ̃ zĩgↄ̃e òɛ̀: N mae yãdìlɛ a zĩgↄ̃ↄnɛ à mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ pↄblè gbã, ade gↄ̃̀ láaipↄ ũɛ. A yã́i tò gbɛ̃́pii yɛ̃̀ɛɛ làa. +Má Elaũↄ kía ń ń dↄaanaↄ dɛdɛɛ, mí a kpalabaa kpálɛ an bùsuu. Ma Dii mámɛ má ò. +Abimɛlɛki gɛ̀ kalangapi kĩ́i, àlɛ zĩkańnↄ. Kɛ́ à sↄ̃̀ kalangapi bↄlɛi, àlɛ mↄ́ tɛsↄ̃iwà, +Mámɛmaa Pↄlu málɛ oɛ́, tó á tò wà tↄ̃zↄ̃̀ɛ́, Kilisi a kã́fĩakɛɛ́o. +Dalila tò i Sãusↄ̃ↄ lɛ̀ a gbáa, ↄ̃ à gↄ̃ɛe sìsi. À aà mikã gbã̀a tãa mɛ̀n soplapiↄ bò, ↄ̃ à nà busaawa, aà gbãapi gɛ̃̀zɛa. +Yesu ɛ̀a tàńnↄ Nazalɛti, à misìilɛnɛ́. Aà da yã́piↄ kũa a nↄ̀sɛ guu píi. +Tó vĩa lɛ́ ma kṹ, má n náai vĩ. +Gbɛpiↄ bↄlɛa ń kpɛ́pi waaa ń a yↄↄao gbɛa, tó kpɛ́pi ɛ̀a fù kpà à lìa, +Wà ń dílɛn lò, wà ń kpán lò, an zĩ́na gɛ̃̀ tíun lò, tó à ĩ́anapɛ̀má, aaì giigagaɛ, zàa i ń sɛ́ lán sɛ̃̀ keleↄwa. +Ɔ̃ Davidi gɛ̀ lá Dii a yã́ ò Gadaɛwa. +sã mɛ̀n soplapiↄ sↄ̃ kiloo dodo. +Aalona lí ɛa gɛ̃ kpaaũkpɛpiu, ili bàabaa pↄkasa pↄ́ á dà à gɛ̃̀ò ma kúkĩipiↄ bↄlɛ kálɛ we, +Dasi pↄ́ dↄaaaↄ gↄ̃ zã́ mɛ́ dasi pↄ́ tɛ́ zã́ↄ gↄ̃ dↄaaa. +Gbɛ̃kɛkɛ mapi n zↄ̀blenaɛ, asa n yãyèmanↄ ń Dii dↄ̃aoɛ. Tó má tàae vĩ, ma dɛ nzĩa. Ńsu ma kpa n maewao. +Vua ń ã́nusu pↄ́ pↄ́ Nɛbukanɛza sɛ̀lɛ Lua kpɛ́u Yelusalɛũ à sùò Babɛliↄ sↄ̃, wa ɛa gɛ kálɛ a gbɛu Lua kpɛ́u Yelusalɛũ. +Ì gɛ́ oosi, ì su nↄɛↄ bɛ kↄↄ ziia pↄ́ wì mɛ Saasagaza fã́ani. Aàpi mɛ́ ì ↄlia kí nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́opiↄzi. Ìli e ɛ̀a gɛ̀ kí kĩ́i lↄo, sema aà yã́ kà kí pigu à aà gbɛ̀a aà tↄ́wa bàasio. +ń Basana kí Oguo, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Siↄna gbɛ̀sĩsĩdeↄ lɛ́ pↄnakɛ, Yuda bùsu wɛ̃́lɛdeↄ pↄ kɛ̀na yã́kpalɛ pↄ́ ń kɛ̀ↄ yã́i. +Kpↄ pↄ́ kú ípi guuↄ i gaga, Niili í i gĩdↄ, Egipiↄ i fua mii. +À pↄnakɛ, àↄ yáalↄ pↄ́ pↄ́ málɛ kɛwa gↄↄpii, asa málɛ Yelusalɛũ kɛ wà yáalↄu, aà gbɛ̃́ↄ i pↄnakɛu. +Asa wa wɛ́pungu ɛɛ yã́ ge màsokɛlɛ na kása Isailiↄnɛ lↄo. +Kɛ́ Madiãↄ lɛ́ ↄtↄ̃má, ↄ̃ Isailiↄ ulɛkĩiↄ kɛ̀kɛ bùsu sĩ̀sĩdeↄu ń gbɛ̀ɛↄ ń sɛ̃gbão. +Dii Zĩgↄ̃de, báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ n náaikɛ ũ. +Aai Dii yãmao, ↄ̃ aa tà Egipi e Tapanɛsi. +Nibↄna ì í na ń í kĩ̀são bↄ ízɛ doũ guua? +Ɔ̃ wa ò Yeliko kíaɛ wà mɛ̀: Isailieↄ gɛ̃̀ la oosia wá bùsu asiigwai. +Íli sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na o ń gáaenao kuɛaaↄ̃ ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. Apii iↄ dɛ pↄ́ sãasaiↄ ũ. +Lua ua zĩ ń gbãbↄanɛ́o dɛ ń yã́ ũɛ. Lɛ̀sinaↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ líↄ ń zĩ kɛ lá Davidi ń a nɛ́ Salomↄↄo dìlɛwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ yã́ beeↄ kũa sↄ̃o, à a wɛ́ kũ̀aa à gↄ̃̀ vĩ̀a ũɛ. Kɛ́ Lua duuna pↄ́ a kɛ̀ yãaↄ kɛ̃̀wà, à sã̀aàguɛ. +Kaami nɛgↄ̃ɛn Akãa ũ. À yãì Isailiↄnɛ, à bↄ̀ Dii yã́ kpɛ à láaipↄ sɛ̀. +Aa zangu aa yãkɛnɛ, aa n àizɛɛↄ sɛ́lɛ píi, aai n to puizi wáiwai, n káaluakaa wisaiyã i bↄ gupuau. +Kpɛ́pi yↄↄa gbɛa tó saona mↄ̀ wɛtɛ̀i, mɛ́ a è i fù kpa lↄo, aàli gbãbↄ kpɛ́piɛ, asa fukpaapi làaɛ. +Kɛ́ wa ò Sauluɛ Davidi bàalɛ̀ tà Gata, i pɛ́lɛaàzi lↄo. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ladaadaa pↄ́ ni a taasikɛo, ḿmɛ ń tò à bↄ̀lɛ à gbã̀o, ↄ̃ n wɛ̃nakɛ̀ɛ̀. À fɛ̀lɛ gwãasĩn doɛ, ↄ̃ à mìdɛ gwãasĩn do. +Wɛ́ goa, asa málɛ liɛ. n mikã dɛ lán blè wiilaↄ pilaa Galada sĩ̀sĩwawa. +Davidi gbãa lɛ́ dɛdɛɛ, asa Dii Zĩgↄ̃de kuaànↄɛ. +Kɛ́ Yesu pìla sĩ̀sĩwa, bíla tɛ́aàzi. +Ɔ̃ a ò a gbɛ̃́ↄnɛ: À ma sakili guu gwa, wà ma ↄ̃a sↄ̀aamɛɛe! Ɔ̃ sↄ̃ kɛ̃̀ńgu, aa òkↄ̃ɛ ń lualuao: Bↄ́ yã́ Lua kɛ̀wɛ̃ɛ màai? +Wa ń zwã̀akpɛↄ ń ń pↄtuoↄ símá, wi tá ń ń zwãa pↄ́ aaì da ń kpɛ́uↄ ń ń yiongoↄ ń ń pↄ́ↄ píi. Wi wiidↄmá: Vĩa pↄ́ↄ liaaázi! +Bɛaɛ oi kpɛ́ pↄ́ a lɛ́ ɛlɛa Lua kpɛ́piwa yàasa gã̀sĩsuu bàaↄ̃kwiɛ, a gbã̀a sↄ̃ basiiↄ̃kwi. A gĩ gèele píi gã̀sĩsuu sↄoɛ. +Wá gbɛ̀sɛlɛnaↄ wãa dɛ kúu bↄa musua. Aa pɛ̀lɛwázi gbɛ̀sĩsĩↄ musu, aa wá dãdã gbáau. +Kí Salomↄↄ yè buipãle nↄɛↄzi dasi. Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ bàasi, ↄ̃ à Mↄabuↄ ń Amↄniↄ ń Ɛdↄũↄ ń Sidↄ̃deↄ ń Itiↄ nàaa nↄ ũ. +A tò ípi dà Falaↄ̃ↄ ń a zĩgↄ̃ↄla, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Kɛ́ Pↄlu lɛ́ azĩa yã́ bↄↄlɛkɛ màa, Fɛsɛtu wiidↄ̀wà à mɛ̀: Ĩana kàma yã̀ Pↄlu? N dↄ̃a zↄ̃ↄ mɛ́ lɛ́ n mi liaa. +Tó gbɛ̃́ pↄ́ aaì maakɛɛ́ↄ ↄ̃ áli maakɛnɛ́, bↄ́ sáau bee vĩi? Baa luayãdansaiↄ ì kɛ màaɛ. +Ì pↄ́ símá, dé mɛ́ a fↄ̃ giɛ̀i? Dé mɛ́ a fↄ̃ oɛ̀, bↄ́ ńlɛ kɛ màaii? +À saò à tulaletikàtɛa gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄwa ń sĩ̀sĩↄ musuↄ ń lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáuↄ píi. +Ɔ̃ Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄ ò Mↄiziɛ: Baa, wápiↄ n zↄ̀blenaↄ wá kɛ lá ń òwa. +À yã́kpalɛkɛnaↄ dìlɛdilɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu. +Tó yã́ vãikɛna lè, ì aà nɛɛ, baa tó gbɛ̃maa gà, a ulɛkĩi vĩ. +Aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa kuɛaaↄ̃ ń baakwioɛ (2.630). +Nɛlia nɛ́ Selaia, Maasea tↄũna gɛ̀ Babɛli ń Yudaↄ kí Zedekiao kíapi kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu. Selaiapi mɛ́ kía bòokpakĩi dↄaana ũ. Yã́ pↄ́ Zelemii dàɛ̀n kɛ. +A wiilɛ̀a taasikɛgↄↄ, ↄ̃ ma á bↄ́, má wèwá asii guu ń louvĩao. Ma á lɛ́ ma á gwá Mɛliba í kĩ́i. +Lua aafiade pↄ́ wá Dii Yesu bↄ̀ gau Sãdãnki ũ a bàakuawanↄ gↄↄpii au sabai, +Ozee gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Egipiↄ kí Sowa, ↄ̃ i falu pↄ́ ì bↄ Samanasaaɛ wɛ̃ ń wɛ̃o bↄɛ̀ lↄo. Kɛ́ Samanasaa è Ozee bↄ̀ a kpɛ, ↄ̃ à aà kũ̀ à mↄkàwà à aà dàkpɛu. +À pↄnakɛ Yelusalɛũ yã́ musu, à yáalↄwà, á gbɛ̃́ pↄ́ á yeaàziↄ. À pↄnakɛò, á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ ↄ́ↄlↄɛ̀ↄ. +Ɔ̃ Isaia aà là à mɛ̀: Bↄ́ aa è n bɛi? A wèwà à mɛ̀: Aa ma bɛ pↄ́pii èɛ. Ma àizɛɛe ku kɛ́ ma gi ↄ̀lↄinɛ́o. +À ma bↄ à ma gba dɛ̀ɛpookĩi, à ma mìsi kɛ́ a yemazi yã́i. +Bↄa Iyeabaliũ aa gɛ̀ bòokpà Dibↄ̃ Gada. +Gbɛ̃eↄ ì saka ń de ń ń daogu n guu, wì gbãamↄ bↄ̀mↄↄnɛ n guu, wì tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń gyaa gbɛ̃andoↄ taiinkɛ n guu. +Tɛ́ swa bↄ̀ aà zíɛ, àlɛ bàalɛ aà aɛ. Gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa sↄoↄ lɛ́ aà ìwa ble, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ sĩ aà aɛↄ kà miliↄ̃ basↄo. Yã́kpalɛkɛnaↄ zↄ̃̀lɛ, ↄ̃ wà láↄ wɛ̃̀wɛ̃. +Bui pↄ́ aa Babɛli kía zuu sɛ aa zↄbleɛ̀ↄ sↄ̃, má tó aaↄ kú ń bùsuu aaↄ sɛ̃wauɛ, aaiↄ ku we. Ma Dii mámɛ má ò. +falu pↄ́ tagɛnaↄ ń laatanaↄ ń Laalubu kíaↄ ń bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ì bↄɛ̀ bàasi. +Gedeↄ̃ↄ Dii gbagbakĩi bò we, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Dii Aafiakpamade. A ku Ɔfɛla Abiɛzɛɛ we e ń a gbão. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi ɛ̀a gɛ̀aànↄ, à pↄblè aà bɛ, à imì. +Dii òɛ̀: Bui mɛ̀n pla ku n nɛasakpɛu, gbɛ̃ↄn pla pↄ́ kú n gbɛɛupiↄ aa kɛ̃kↄ̃wa. Bui mɛ̀ndo gbãa aↄ dɛ adola, a pↄ́ bↄ̀ káau a gↄ̃ nɛ́ ũ gbɛ̃́ zã́ɛ. +Yɛkↄnia a dakpɛunakɛula lìlɛ, ↄ̃ ìↄ pↄble ń kío sãnu e a wɛ̃ni lɛ́u. +Pilati ye Yesu gbaɛ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ laai sìsi a kĩ́i. +mɛ́ má tò wà tà ń a gbɛ̃́ↄ zã̀zã, wà bùsupi tò da fↄ̃̀ↄↄ. +Yã́pi kɛ̀ Isailiↄnɛ na, ↄ̃ aa Lua sáaukpà, aai gɛa zĩkai ń Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń ń bùsu ↄ̃̀ↄkpaao yão lↄo. +Yesu mɛ̀: Ma kpalaá dṹniaɛ bee pↄ́ no. Tó ma kpalaá dṹniaɛ bee pↄ́ɛ, dↄ̃ ma ìwaↄ zĩkà, kɛ́ wasu ma kpa Yuda gbãadeↄwao. Ma kpalaá dṹnia la pↄ́ no. +Amasa gɛ̀ Yudaↄ sìsi, ãma à gɛ̃̀gɛ̃ dɛ gↄↄ pↄ́ kí dìlɛɛla. +Lua ń suabà ↄ̃ aà yã́ sã̀ńgu. À yãzↄ̃ↄkɛ̀nɛ́ Egipi, +Má n dabudabukɛaↄ wàaipa píi, mí n yãzↄ̃ↄkɛaↄ onɛ́. +kɛ́ wasu tàaesaide dɛ, aà gaa yã́ i wí á musu bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá àↄ vĩpi guuo yã́i. +Lua, má lɛ́ pↄ́ má kɛ̀maↄ fĩabo, má sáaukpa saoma. +kɛ́ asu a bui ↄ̃̀ↄkpao yã́i. Mámɛ má Dii pↄ́ ma aà dìlɛ adoa ũ. +Ḿmɛ n gugii bↄ̀ ísiauo lò? Ísi zↄ̃ↄ í pi! N zɛ́ bↄ̀ ísia lutuũnau gbɛ̃́ pↄ́ n ń bↄ́ↄnɛ aa bùau. +Ɔ̃ a ò Sukodeↄnɛ: À ma gbɛ̃́ↄ gba pɛ̃ɛ. Nↄana lɛ́ ń dɛɛ, mɛ́ málɛ pɛ́lɛ Madiã kíaↄ Zɛba ń Zalemunaoziɛ. +Isaili pↄ́ kú Yelusalɛũpiↄ Kàaso dikpɛkɛ̀ e gↄↄ sopla ń pↄna zↄ̃ↄo, mɛ́ Levii buiↄ ń saonaↄ ìↄ Dii táasilɛ lá gu lɛ́ dↄ ń gbãa pua lɛ́u. +A gí nɛii ziia? Tó i i sao, mí zↄ̃. +Pɛlɛzi buiɛ. Ɔ̃mɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana píi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ mↄ sɛ̃́ia guu. +Aa gbadà kpɛ́ zĩ kpagolo guu ń gbãa lɛ́u, vua kiloo ↄ̀aa pla ń basↄoo (500), ã́nusu tↄnu àaↄ̃ ń saona ulataoↄ basↄo. +Wi yãbↄ kↄ̃ lɛ́u. Mili yãoɛ̀ ma a bakũaanakɛ̀ɛ̀o. Ì wɛsi ma taalɛ. Àkɛa i ma zↄ̀blena Mↄizi tàaeea vĩakɛo ni? +Kɛ́ gu dↄ̀ malaikapiↄ nàɛ Lↄtuwa aa mɛ̀: Fɛlɛ ǹ n na ń n nɛnↄɛna gbɛ̃ↄn plaɛↄ sɛ́lɛ bↄlɛńnↄ la, kɛ́ ńsu ga wɛ̃́lɛpi kaalɛa guuo yã́i. +Yesua ń a buiↄ nàkↄ̃wa ń Kamiɛlio ń aà nɛ́ Odavia buiↄ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ zĩpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ ń Enadao ń aà buiↄ. Levii buiↄnɛ ḿpii. +Beewa à yãzↄ̃ↄ bɛɛɛde pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ kɛ̀wɛ̃ɛ, kɛ́ a yã́i wà bↄ dṹnia dↄ́ɛĩi pↄ́ ì ń ↄ̃̀ↄkpa guu, wíↄ Lua dàa vĩ. +Ãma Pↄlu mlɛ̃pi gbã̀ɛ a dà tɛ́u, i yãe kɛɛ̀o. +Má ye àↄ dↄ̃ kɛ́ Kilisi mɛ́ gↄ̃ɛ píi mi ũ, gↄ̃ɛ mɛ́ nↄɛ mi ũ, mɛ́ Lua mɛ́ Kilisi mi ũ. +Kɛ́ à aà è, ↄ̃ à sùaànↄ Antiↄsi. Aaìↄ kãaa ń Yesudeↄ dasi, aaↄ yãdanɛ́ e wɛ̃̀ bṹu do. Antiↄsi we wà dↄ̀aa tↄkpàu Yesu ìwaↄnɛ Kilisideↄ. +Mámɛmaa Lua. Ma bↄ mↄma Bɛtɛli, gu pↄ́ n gbɛpɛ̀lɛu n nísikàwà n lɛkɛ̀a. Tiasa fɛlɛ bↄ bùsuɛ beeu, ní tá n bɛ bùsuu. +Dṹnia, lualua Dii mↄa guu, dee Yakↄbu Luapi aɛ. +Kɛ́ Zimli è aa a wɛ̃́lɛ sìwa, ↄ̃ à dɛ̀dɛ sì a bɛ kpɛdiakↄ̃au musu, à tɛsↄ̃̀wà, ↄ̃ tɛ́pi kũ̀wà. À gà +Asa vãikɛna píi za gupuauɛ, ìli mↄ́ gupua kĩ́io, kɛ́ aà yãkɛaↄ su bↄo yã́i. +Ɔ̃ à ń ká kpɛ́u e gↄↄ àaↄ̃. +Dii ò Mↄiziɛ: Fɛlɛ kↄↄkↄↄ gɛ Falaↄ̃ↄ le, ní oɛ̀ ma Dii á Ɛbɛluↄ Lua ma mɛ̀, aà ma gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ ma sísii. +Kɛ́ aa gɛ̃̀ kpɛ́u, Isibosɛ wúlɛa a liiwa, ↄ̃ aa gɛ̃̀aàzi kpɛa, aa aà zↄ̃̀ wa dɛ̀. Ɔ̃ aa aà mi zↄ̃̀ aa sɛ̀ wà tàò. Aa tↄ̃̀u Yuudɛ̃ sɛ̃u, ↄ̃ aa bɛu e gu gɛ̀ dↄ̀ò. +Ɔ̃ Dii wèwà à mɛ̀: Maata, Maata, ńlɛ yãe kã̀akɛ, ńlɛ ĩada nzĩawa ń yã́ↄ dasi. +A kɛ̃a ãnabiↄ lá guu wà mɛ̀: Lua mɛ́ a yãda baadeɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ Mae Lua yãmà mɛ́ a dà mɛ́ ì mↄ ma kĩ́i. +gbɛ̀sĩsĩ misonaↄ ń sĩ̀sĩ lɛsĩlɛsĩↄ píi, +Tó dṹnia zàágu, àↄ dↄ̃ kɛ́ à zàmagu á ãa. +à mɛ̀: Lá gbɛ̃́ pↄ́ a kiblewá ikoyã aↄ dɛn kɛ: A á nɛgↄ̃ɛↄ si à ń dilɛ a zĩkasↄ̃godeↄ ń a sↄ̃deↄ ũɛ. Aaↄ bɛ aà sↄ̃́go aɛ ń bao. +Ɔ̃ a ònɛ́: Blɛwɛntↄ̃naá Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ɛ. +N ka ma kũ maa, n ↄtↄ̃̀ↄlɛa. +Tó wa mɛ̀ gbɛ̃nazĩna kĩ́iɛ sↄ̃, gbɛ̃́pii a wá pápa ń gbɛo wà wá dɛɛ, asa aa zɛ̀ ń Zãa ãnabikɛoɛ. +Aa Isakaa buiↄ wɛ̃́lɛↄ è mɛ̀n síiↄ̃, Kisioni, Dabela, +Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Tii kí Hilaũwa à mɛ̀: Sɛdɛ líↄ kpã́sãmɛɛ lá ń kpã̀sã ma mae Davidiɛ ↄ̃ à bɛkpàòwa. +Ɔ̃ Zãa ìwaↄ mↄ̀, aa aà gɛ sɛ vĩ̀, ↄ̃ aa gɛ̀ wa ò Yesuɛ. +Mí bↄnɛ ń ma dↄ̃a pↄ́ i bↄ kãioo, mí yãnakpa ma Kɛnawa. +To sↄ̃́sↄ̃a pↄ́ má a vĩa vĩ gɛ̃ ma swã́ kpɛ, asa n yãkɛkɛa maaɛ. +Wà ń gbɛ̃eↄ dìlɛ aaↄ laaidↄ Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ pↄ́ↄ ń a zĩkɛbↄↄwa ń pↄ́wɛntio ń vɛ̃ɛo ń nísio ń tulaletio ń pↄ́ gĩnanaↄ. +À kaadↄɛnli è zɛ́ lɛ́, ↄ̃ à sↄ̃̀i, i nɛ́ ewào, sema lá pã. Ɔ̃ a ò lípiɛ: Ńyↄ̃ nɛi bau lↄo. Wegↄ̃ↄ lípi giigàga. +N tↄbↄ̀ buiↄ guu n kɛfɛnkɛpi yã́i, asa n kɛfɛnkɛ bↄ̀lɛi nↄamblebↄ pↄ́ má kɛ̀nɛↄ yã́i. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Sɛti iaKɛ́ Piɛɛ ń Zãao Dii seeladekɛ kɛ̀ aa aà yã́ dànɛ́, ↄ̃ aa ɛ̀a lɛ́ tá Yelusalɛũ, aalɛ baonakpa Samali wɛ̃́lɛↄ guu dasi. +Ńsu ǹ n vĩ̀i ge ń dãuna na dã̀akpa ǹ n vĩ̀i ge dãuna kpɛbↄo. +Ɔ̃ Yakↄbu gɛ̀ Suko. À bɛkpà we mɛ́ à lákpɛↄ dↄ̀ pↄ́ↄnɛ. A yã́ mɛ́ tò wà tↄkpà gupiɛ Suko. +Ɔ̃ i we sùò a wɛ̃́lɛu lↄo, à lìlɛ tàò Gata gbɛ̃́ Ɔbɛdɛdↄũ bɛɛ. +À tó á lɛgbɛi àↄ na, iↄ kã́fĩa vĩ, íↄ yãwea baadewa dↄ̃. +E màↄ gɛ́ n íkasai nɛasakpɛu, má n dↄ̃, e ǹyↄ̃ gɛ́ bↄi gbɛɛu, ma n sɛ ma pↄ́ ũɛ, ma n dilɛ ãnabi ũ buiↄnɛ. +À bɛɛɛ dↄ̃ Dii á Luaɛ e àↄ gɛ́ gusia kúlɛiwá, à gɛ̃mbↄlɛ guluuluui gusĩsĩdeu. Á wɛ́ dↄ gupuai, kási gusia zↄ̃ↄ ↄ̃ a kũaawá, i gusia pãsĩ kúála. +Gwa lá aalɛ kɛwɛ̃ɛ sa, aa mↄ̀ lɛ́ wá yá aalɛ wá bↄlɛ bùsu pↄ́ ń kpàwáu. +Ɔ̃ Yesu a ìwaↄ kã̀aa a ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, gyaa taasidepi ↄ̃a dà kpagolo guu dɛ gbɛ̃́piila. +Ɔ̃ zĩgↄ̃ↄÀ ma ↄↄ gwa ń ma gbáↄ, mámɛ. À ↄkãa à gwa. Gyaade mɛ ge wá vĩ lá a ma eɛwao. +Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: À Mise kũ taò wɛ̃́lɛ kí Amↄ ń ma nɛ́ Yoasio kĩ́i. +A yã́gↄ̃gↄ̃ buiↄnɛ, a yãkɛkɛ dasiↄnɛ, aai ń fɛ̃ndaↄ gbɛ̃gbɛ̃ lilɛ soona ũ, an sↄ̃naↄ sↄ̃ máasolimibobↄ ũ. Buie a fɛ̃nda sɛ a deezio, wa zĩkaa dada lↄo. +À gbɛ̃́ pↄ́ bàalɛ̀ bↄ̀ Babiloni bùsuu, aa sù Siↄnaↄ yãma, aalɛ mɛ, Dii ń Lua tↄsìmá a kpɛ́ yã́ musu. +Ma fↄkpà Ampilia pↄ́ dɛ ma gbɛ̃́ yenzide ũ naa Diiwa guu. +Dé mɛ́ zɛ́ vĩ à dɛdɛ Dii sĩ̀sĩwai? Dé mɛ́ a fↄ̃ gɛ̃ aà uai? +Aàli a báa bo, i goaagoaa. +À pìla sĩ̀sĩ pↄ́ bↄaa ń Bɛninↄũ guzulɛo Lefai guzulɛ gugbãntoo oi. À dↄ̀ Inↄũ guzulɛi Yebusiↄ wɛ̃́lɛ saɛ gɛↄmidↄkĩi oi e Logɛli nibↄnai. +Yosafa ìↄ ku Yelusalɛũ, ãma ìↄ bɛ gbɛ̃́ↄ guu za Bɛɛsɛba e Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdeuɛ, a tò gbɛ̃́ↄ ɛ̀a sù Dii ń deziↄ Luawa. +Ma dii tò ma lɛgbɛ̃̀, asa à mɛ̀ másu Kanaa bùsu pↄ́ á kúu nↄ sɛ a nɛ́ɛowa. +A gↄ̃ lán kuli pↄ́ a vú wòlowaɛ, lán vɛ̃ɛli pↄ́ a nɛsoena wòlowa. +Óo! Buiↄ zↄa dↄ dasidasi lán ísia kↄ̃fĩwa. Óo! Gbɛ̃nazĩnaↄ kĩ́i dↄ lán í zↄ̃ↄ sukaawa. +Kɛ́ Kole gbɛ̃́pii kã̀aa Mↄizi ń Aalonaozi kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, ↄ̃ Dii gawi bↄ̀ Isailiↄwa píi. +Kɛdɛsi, Yↄkenaũ pↄ́ kú Kaamɛli bùsuu, +A vukɛ ń pↄna zↄ̃ↄo, a gulakɛ. Libã gawi a gↄ̃ɛ̀, Kaamɛli ń Salↄnao maa a pisiwà, wi Dii wá Lua gawi ń a zↄ̃ↄkɛo e. +Ma yenzide, e gu àↄ gɛ́ dↄi, e guwɛ àↄ gɛ́ kɛ̃́i, ɛa ǹ kɛ lá tue ge bùasan bↄlↄna ì kɛ gbɛ̀sĩsĩↄwawa. +Dii náaikɛ, níↄ yãmaakɛ. Zɛ n bùsuu, níↄ inamiu. +Ɔ̃ ma malaikae è à bↄ̀ luabɛ, a gbã́o zòolo kilinɛ kũa ń mↄdaona gèeleo. +Simↄↄ Piɛɛ ń Yesu ìwaↄ doo tɛ Yesupi kpɛ. Saonkia ìwapi dↄ̃, ↄ̃ ìwapi gɛ̃̀ Yesu kĩ́i saonkiapi bɛua. +Ɔ̃ aaìↄ yã́ gↄ̃gↄ̃nɛ́ gↄↄpii. Yã́ zĩũ ↄ̃ aaì mↄò Mↄiziwa, ↄ̃ aaì yã́ yↄↄnaↄ gↄ̃́gↄ̃ ńzĩa. +Pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ wãa lán loupilɛawa, aaìↄ gɛ́, aaìↄ su. +Má a gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ tↄ̃ↄlɛpiↄ kɛ ma gbɛ̃́ kↄ̃naↄ ũ, má a gbɛ̃́ pↄ́ wà tàńnↄ zã̀piↄ kɛ bui gbãa ũ. Za gↄↄ bee máↄ kiblemá Siↄna gbɛ̀sĩsĩ musu e gↄↄpii. +Yehoasi yã́ kĩni pↄ́ a kɛ̀ↄ ń a nɛgↄ̃nkɛyãↄ ń zĩ pↄ́ a kà ń Yudaↄ kí Amaziao ku Isaili kíaↄ ladau. +A sì a kàsa lán gáaenawa, ↄ̃ a yↄ̀ↄ. Ɔ̃ wà mɛ̀: Isailiↄ, á diin kɛ! Ɔ̃mɛ á bↄ́lɛ Egipi. +À Kilisi dↄ̃ Dii ũ á sↄ̃ guu. Àↄ ku sↄu guu gↄↄpii, kɛ́ à e yãwe gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ á la yã́ pↄ́ á wɛ́ dↄi miiwa. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Isailiↄ píi mɛ́ gɛwapiↄ ũ. Aalɛ mɛ wá wáↄ puakũ̀, tãmaa wá nɛ́, wa gↄ̃ pↄ́ kaalɛaↄ ũɛ. +Mapi n zↄ̀blena, má dↄ̃ kɛ́ ma duunakɛ̀. Yosɛfu buiↄ guu píi, mámɛ ma dↄaa ma mↄ dainlɛ gbã ma dii kí. +Too! Wá Yudaↄ wá sã̀ↄ yã̀? Aawo bá! Asa ma bↄbↄ ń Yudaↄ ń buipãleↄ píi kↄ̀, ampiiá duuna zↄↄnɛ. +Ampiↄ ń ń buiↄ mɛ́ Dii ua bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũ. +Luaá nisĩnaɛ, sema gbɛ̃́ pↄ́ aaì kúlɛɛ̀ↄ kúlɛɛ̀ ń sĩanao ń aà Nisĩna gbãao. +Gↄↄ pↄ́ Yesu zↄ̃lɛa Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu, aà ìwaↄ mↄ̀ aà kĩ́i ńtɛ̃ɛ, aa aà là aa mɛ̀: Owɛ̃ɛ, yã́ beeↄ kɛ bↄɛ ni? Bↄ́ mɛ́ aↄ dɛ n mↄa ń dṹnialaagↄↄo seela ũi? +Zĩgↄ̃ pↄ́ Egipiↄ fĩabònɛ́ↄ dɛ lán zunɛbↄlↄ mɛkpaaↄwaɛ. Aa kpɛkpa, aai tílɛ sãnu, aa fↄ̃ zɛ gio, asa yãmↄnɛgↄↄ mɛ́ kà, an ĩadamagↄↄ mɛ́ pìla. +Ɔ̃ Nɛbukanɛza pↄ pà maamaa, à mɛ̀ wà mↄɛ ń Sadakio n Mɛsakio ń Abɛdinɛgooo. Ɔ̃ wà mↄ̀ gbɛ̃́piↄ kpàwà. +Kɛ̃ Ɛfɛsɛ Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma gbɛ̃́ pↄ́ má saana mɛ̀n soplaↄ kũa ma ↄplaau, má bɛ vua dau mɛ̀n soplaↄ zãnguo, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. +Geesↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄn Libeni ń Simɛio ũ. +Zope sↄ̃ a zã̀ ń Lidaoo. Kɛ́ Yesudeↄ mà Piɛɛ ku we, aa ń gbɛ̃ↄn plaↄ zĩ̀wà aa wabikɛ̀wà aa mɛ̀: Mↄ wá bɛ kpakpa. +Ɔ̃ à a dↄnlɛde gbɛ̃ↄn plaeↄ Timↄtee ń Elasao zĩ̀ Masedoni. Aàpi sↄ̃ à gↄ̃̀ Azi bùsuu gĩa. +À lɛsi Diiɛ, í aà tↄbↄ, àↄ aà zĩblea baokpa lá gu lɛ́ dↄ. +Dii a aà bↄ Isaili buiↄ guuɛ, i láaipↄ wà a yãkɛ̃̀ ikoyã láɛ bee guuↄ zĩwà píi ĩadaawà yã́i. +Aà Lua ikoyã dↄ aà sↄ̃wa, aà gbá lí tii pↄewao. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Ma taasi pↄ́ ma gbɛ̃́ↄ lɛ́ kɛ Egipi è, mɛ́ ma wii pↄ́ an wɛtãnaↄ tò aalɛ lɛ́ mà. Má ń wãwãkɛa dↄ̃. +Levii bui pↄ́ kú Lua wɛ̃́lɛuↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basiiↄ̃sↄo mɛ̀ndosaioɛ (284). +Màaɛ lↄ Lↄtu gↄↄ, wàlɛ pↄble, wàlɛ imi, wàlɛ pↄ́ lú, wàlɛ pↄ́ yia, wàlɛ pↄ́tↄ̃, wàlɛ kpɛdↄ. +À bↄ̀lɛ ń a gbɛ̃́ↄ, aa ã́nusu ń vuao kũa, an bui gbɛ̃e i gɛ̃nalɛ zɛ́uo. +Ɔ̃ Yesu ò Falisipiɛ: Simↄↄ, má yãe vĩ mà onɛ. Simↄↄ mɛ̀: O, Mɛtulu. +An gbɛ̃eↄ mɛ̀ lↄ: Nↄana ku, ↄ̃ wa wá buaↄ ń wá vɛ̃ɛbuↄ ń wá kpɛ́ↄ tↄ̀ↄma dìlɛ pↄ́wɛna yã́i. +We Naomi zã́ Ɛlimɛlɛki gàu, aàpi mɛ́ gↄ̃̀ ń a nɛ́ gbɛ̃ↄn plapiↄ. +Dii to Lua wɛ̃nadↄ̃ɛ̀ yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ. Ń dↄnlɛ zↄ̃ↄ pↄ́ a kɛ̀mɛɛ Ɛfɛsɛ dↄ̃ sã́asã. +Saonkia Amalia mɛ́ á gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ Dii yã́pii musu. Isimaɛla nɛ́ Zebadia, Yudaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ mɛ́ á gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ kí yã́ musu. Levii buiↄ mɛ́ á lakɛ̃naↄ ũ. À sↄ̃dilɛ àↄ zĩkɛ yã́piↄwa, Dii iↄ kú ń gbɛ̃maaↄɛ. +Á dↄ̃ lá Lua á bↄ́ kua gii pↄ́ dɛ á fɛlɛkaa ũ guu. Lua i á bo ń pↄ́ pↄ́ a gawi ì láao no, vua ge ã́nusu, +Gu sì, gu dↄ̀, a gↄↄ síiↄ̃den we. +Kɛ́ aa aà pàliwa, ↄ̃ aa aà pↄkasaↄ kpaalɛ̀ kàlɛ, aa tɛ́lɛpà a sɛa yã́ musu. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, ma gbɛ̃́ↄ gbãae ma kĩ́i, aaiↄ tɛmazi. +Lua aà kpàmá kɛ́ à e wá tàaeↄ kɛ̃́wá yã́iɛ, ↄ̃ à aà bↄ̀ gau, kɛ́ yã́ e bↄwanↄ na yã́i. +Aa ń pↄtuoↄ ń àizɛɛ pↄ́ aa è Kanaa bùsuuↄ sɛ̀lɛ tàò Egipi. +vua táabũnu pↄ́ wì pɛ̃ɛ kálɛwàↄ, ã́nusu táabũnuↄ, +N mae aso gbia dìnɛ́, mpi sↄ̃ ńyↄ̃ asopi kã́fĩnɛ́ɛ. N mae ń wɛtã̀ ń flão, kási flàala lɛde ↄ̃ ńyↄ̃ ń wɛtãò. +Málɛ yã́ pↄ́ ásu kɛ Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ Lua kpɛ́pi dↄa musu dilɛɛ́. À pↄ́ pↄ́ aa yeiↄ sɛ́lɛ ma làasiu we ń Uflata baale falu pↄ́ wa bↄ̀o, í kpámá píi, kɛ́ zĩpi su zɛ lↄo yã́i. +Ń dɛ malaika gã̀sĩade pↄ́ má dìlɛ àↄ ku ma kúkĩi ũ. Ń kú ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu, n táaò gbɛ̀ bɛɛɛde tɛkɛaↄ guu. +Kɛ́ aà dãunapiↄ gɛ̀ dikpɛpiu, ↄ̃ à gbàsa gɛ̀. I gɛ́ bíla wáao, à gɛ̀ asii guuɛ. +Aa lɛyegↄↄ dìlɛ, ↄ̃ aa zↄ̃lɛkĩi maa kpà Nabↄtiwa gbɛ̃́ↄ guu. +Kɛ́ Isailiↄ bↄ̀ Egipi, kɛ́ Yakↄbu buiↄ bↄ̀ bui zĩ̀loↄ guu, +Yesu bↄ̀ we àlɛ gɛ̃, ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Matiee è zↄ̃lɛa a ↄsikpɛu. Yesu òɛ̀: Mↄ tɛmazi. Ɔ̃ à bↄ̀ tɛaàzi. +Yuda bùsudeↄ pↄ kɛ̀na lɛ́ pↄ́ wa gbɛ̃̀pi yã́i, asa aa lɛ́pi gbɛ̃̀ ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. Aa aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛ ń pↄeão, ↄ̃ aa aà è, ↄ̃ a tò aa ĩ́ampakĩi è gupiiu. +Wà blɛkɛ̀ Yesuɛ we. Maata mɛ́ lɛ́ blɛ kpaalɛ, mɛ́ Lazaa ku blɛblenaↄ guu ń Yesuo. +À kɛ̀ lá Lua gbɛ̃́pi ò kíɛwa à mɛ̀: Wa pↄ́wɛna yía zia maai Samali bĩ́ibↄlɛu zaa lɛ pla ã́nusu ↄwatɛ̃ do, pɛ̃ɛti zaa lɛ do ã́nusu ↄwatɛ̃ do. +Levii buipiↄ ìↄ ku gukpɛ oi lá gu lɛ́ dↄ gbɛ̃ↄn soolosoolo, gugbãntoo oi gbɛ̃ↄn síiↄ̃siiↄ̃, gɛↄmidↄkĩi oi gbɛ̃ↄn síiↄ̃siiↄ̃, dↄ̃ↄ saɛ gbɛ̃ↄn plapla. +Lí pɛ̀pɛɛↄ kɛ màa mɛ̀n bao zwã̀akpɛ gɛↄmidↄkĩi oi pↄ́ ũ, +Dii Isailiↄ Lua Siↄ̃ ń a gbɛ̃́ↄ nà Isailiↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa zĩblèmá. Aa bùsu pↄ́ Amↄleↄ ku a guu sì píi, +Taasideↄ ìↄ kúánↄ gↄↄpiiɛ, ãma máↄ kúánↄ gↄↄpiio. +Í gɛ́ńnↄ saona Levii buiↄ kĩ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ yã́kpalɛkɛna ũ gↄↄ beeo. À yã́pi gbɛagbɛamá, aai oɛ́ lá wa yã́pi gↄ̃́gↄ̃. +Má òɛ́ aa gbadà ń gbãa lɛ́u, a dɛ ń gbãa lɛ́a se. +An gbɛ̃e i ɛa mↄ̀ Lua sáaukpaio, sema zĩ̀loɛ beea? +Sĩana málɛ oɛ́, gↄↄe lɛ́ mↄ́, à kà kↄ̀, kɛ́ gɛↄ Lua Nɛ́ lↄↄ ma, an gbɛ̃́ pↄ́ màↄ i vu. +Simↄↄ wèwà à mɛ̀: Málɛ e gbɛ̃́ pↄ́ wà aà kɛ̃̀ ń ↄ zↄ̃ↄoɛ. Yesu òɛ̀: N wè maaɛ. +Mikɛ̃ fɛlɛkaa fĩ pↄ́ lí kpaaĩ ń Lua yã́oowa. Ǹ nzĩa toto, kɛ́ ǹyↄ̃ dɛ luayãmana ũ. +Lua mɛ̀ gↄↄgbɛzãzĩ má a Nisĩna pisi gbɛ̃́piiɛ, á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ i ãnabikɛkɛ, á ɛ̀waasoↄ i wɛ́pungu e, á maezↄ̃ↄↄ i yã́ↄ e iu. +Tó ń Lua ikoyã kũa, ↄ̃ tↄ̃zↄ̃a ài vĩnɛ. Tó ńlɛ a yãda sↄ̃o, ń sáa ń gyafↄↄdeↄɛ. +Má tó n kua àↄ gbãa lá ń pↄ́waɛ. Má tó ǹ zɛ gí lá aa zɛ̀ lɛ́ gíwa +Ɔ̃ aa gɛ̀ seelakɛ̀ miagbɛtaɛwa, aa sosaↄ tò we aaↄ dↄ̃́a. +Á kĩ́i Lua yã́ dàalɛua? Ge á mɛ̀ndo yã́i à mↄ̀ia? +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ aaↄ dɛ lán àwalɛwan pãsĩwa, aa lɛ́lɛ gbɛ̃́ↄwa kↄↄ, aai ń pↄ́ↄ naaa oosi. +Tó aa swãsɛ̀ ma yã́i ge tó aa swã́sɛio, ńsu gí oinɛ́o, asa swã́gbãadeↄnɛ. +Má tó á blɛ láa, nↄɛ gbɛ̃ↄn kwiↄ mɛ́ aali pɛ̃ɛkɛɛ́ kĩna doũwa, aai kpáwá tãmitãmi, a pↄe bↄwá sↄ̃o. +À gɛ̀ńnↄ Dii ua ń saonaↄ ń Levii butaala pↄ́ wa è aà kpɛ́u kyokɛ̀ píi ń wáa. +Mámɛ má vɛ̃ɛ lida ũ, ámɛ á a gↄ̃naↄ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ naaa mɛ́ má naawà, ade a kã́fĩakɛ maamaaɛ, asa á fↄ̃ pↄe kɛ ma saio. +kua za musu nìli síńnↄ, ní ń duuna kɛ̃́má. Nìli ń da zɛ́ maawa, ní tó lou ma bùsu pↄ́ ń kpà n gbɛ̃́ↄwa an pↄ́ ũɛ beeu. +Bɛsɛmɛsi we ↄ̃ Yehoasi Amazia kũ̀u à tàò Yelusalɛũ. À a bĩ́i gbòo gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla za Ɛflaiũ Bↄlɛ e Gola Bↄlɛ. +Kɛ́ aa mà àlɛ yãonɛ́ ń Ɛbɛlu yã́o, aa zɛ̀ kílikili. Ɔ̃ Pↄlu mɛ̀ +Dii gbɛ̃kɛ mɛ́ tò wi midɛo, aà wɛ̃nadↄ̃anɛ́ lí láao. +Ma fↄkpà Pisii ń Akilasiowa. Ma zĩkɛndeeↄnɛ Kilisi Yesu zĩ guu. +Isailiↄ kí Ahabu nɛ́ Yolaũ kpalablea wɛ̃̀ sↄode guu, Yudaↄ kí Yosafa nɛ́ Yeholaũ nà kpalableawa. +Gↄ̃ɛ taaside ↄ̃nↄnae ku wɛ̃́lɛpi guu, a fↄ̃ wɛ̃́lɛ bↄ ń a ↄ̃nↄo, ãma gbɛ̃e i aà yãdao. +Ɔ̃ aa zɛwɛ̀ɛlɛ wà aà kṹ, asa aa dↄ̃̀ ń yã́i à yã́pi lɛ̀ɛũi. Ń beeo aa vĩakɛ̀ bílaɛ, ↄ̃ aa aà tò we aa tà. +Yã́ pↄ́ Abadia èn kɛ: Yã́ pↄ́ Dii Lua ò Ɛdↄũↄ musuɛ. Wa baomà à bↄ̀ Dii kĩ́i, à gbɛ̃́ zĩ̀ buiↄwa aà onɛ́: À fɛlɛ! Wà gɛ́ Ɛdↄũↄwa zĩu. +Kãa gbãa ku e wɛ̃̀ sopla, blɛwɛna di maamaaɛ. +Ɔ̃ kí lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀: Dii ku! À ma bↄ taasi píi guu. +aa bↄ̀ bùsu pↄ́ aa fãaaaupiↄu aa sù Yuda bùsuu, aa mↄ̀ Gedalia kĩ́i Mizipa, ↄ̃ aa pↄ́ kɛ̀kɛ maamaa ń vɛ̃ɛo píi. +Tó gbɛ̃́ mɛ̀ á ye Luazi, mɛ́ a za a gbɛ̃́deegu, ɛɛdeɛ. Asa gbɛ̃́ pↄ́ ye a gbɛ̃́dee pↄ́ ì ezio, a fↄ̃ àↄ ye Lua pↄ́ i eozio. +Yozuee zĩblè kíapiↄwa ń ń bùsuↄ sãnu gↄ̃̀ↄɛ, kɛ́ Dii Isailiↄ Lua lɛ́ zĩkanɛ́ yã́i. +Kɛ́ n n vĩ̀i zɛ́ sɛ̀ yã́i, pↄkũma í pↄ́ má kàkaɛ̀ ↄ̃ má kákanɛ. +Tó má e màↄ ku ma kua yãa gↄↄ pↄ́ Lua lɛ́ ma dↄ̃́awa lé! +Wa nↄsì wa dɛ̃ɛkà, ń beeo wa nɛì ĩ́ana ũɛ. Wi e wà dṹnia bↄ̀o, wi nɛ́ↄ i aaↄ ku tↄↄlɛo. +A yã́i tò, lá wálɛ kpala pↄ́ lí deeo ble, wà Lua sáaukpa, wíↄ kúlɛɛ̀ lá a yeiwa, wíↄ misiilɛɛ̀ vĩakɛaɛ̀ guu. +Isailiↄ ń daɛ Yuda nↄɛↄ kũ̀kũ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000). Aa ń pↄ́ↄ nàaa lↄ maamaa, aalɛ táò Samali. +Ɔ̃ wà ↄnàa wà ma sɛ ma kulɛ ma koso ń ma ↄowa, málɛ lualua. +Má sáaukpa saoma, mí ń sísiò, Dii. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ gɛ̀ kàsokaso aa sùò, baade lákpɛ dↄ̀ò a kpɛ́ musu ge ua ge Lua ua ge Í Bↄlɛ gãaɛ ge Ɛflaiũ Bↄlɛ gãaɛ. +Mↄ wà bↄ̃̀nↄble e gu gɛ dↄò, wà wá pↄeã kɛ à mↄ́wá. +Ǹ n asea omɛɛ, mí kpama. +Àli Kàaso dikpɛkɛ, asa zĩbeezĩ ↄ̃ ma á bↄ́lɛ Egipi lán zĩgↄ̃ↄwa. Á buiↄ líↄ dikpɛpi kɛ kɛ̀tokↄ̃ɛ ũ. +Gↄↄ bee gyã Yeloboaũ nɛgↄ̃ɛ Abia lè. +Ma Dii ma mɛ̀: À zɛ ń yã́zɛdeo, í yãkɛ a zɛ́wa, asa ma sↄu mà ń á suabaao, má làa ń á bↄa maao. +Ɔ̃ à ɛ̀a gɛ̀ à aà lè zɛa a saobↄi ń Mↄabu kíaↄ. Balaki aà là à mɛ̀: Dii mɛ̀ kpelewa ni? +Ɔ̃ Yonatãa ɛ̀a lɛzùaàzi lↄ à mɛ̀: Gɛ́ kpakpa, ńsu zɛo. Ɔ̃ nɛ́pi kapiↄ sɛ̀lɛ à sùò a diiɛ. +Ɔ̃ Saulu Yonatãa gbã̀ ń sↄ̃nao à e dɛ, ↄ̃ Yonatãa dↄ̃̀ sa kɛ́ a mae zɛ̀ ń Davidi dɛaoɛ. +Í pↄ́ ì láaizĩmáɛ beepi a taalɛ n mɛuɛ, i n gbɛɛ sɛ́, n gbalaↄ i ibaba. Nↄɛpi i gbasa mɛ: Ãmi! Aà kɛ màa! +Gwa! Aa bↄ̀ za zã̀zã, aalɛ mↄ́. An gbɛ̃eↄ gwa, aa bↄ̀ gugbãntoo oi, an gbɛ̃eↄ bↄ̀ bɛaɛ oi, an gbɛ̃eↄ bↄ̀ Sini bùsuu. +Sĩana málɛ oɛ́, Lua a gbɛ̃́ↄ kɛ̃́ ń ń tàaeↄ ń a tↄ́ bɛ̃̀ɛ pↄ́ aaì siↄ píi, +Gↄↄ bee Piɛɛ fɛ̀lɛ zɛ̀ a gbɛ̃́ pↄ́ aa kà gbɛ̃ↄn basoolo taawaↄ guu à mɛ̀ +An gbɛ̃eↄ lìaa ń swã́gbãa yã́i, aa gↄ̃̀ suuunnↄ ń tàaeↄ yã́i. +Yosafa àizɛɛↄ ń aà gawio zↄ̃ↄ, ↄ̃ à Ahabu nɛnↄɛ sɛ̀ a nɛ́ɛ. +À tó á zↄblea Egipi yã́ àↄ dↄágu, í zĩkɛ ikoyãpiↄwa ń laaio. +baa tó gbɛ̃ↄn àaↄ̃ɛ beeↄ ku we, Nↄee ń Daniɛlio ń Yobuo, aa fↄ̃ gbɛ̃e misi ń gbɛ̃maakɛ yã́io, mɛ́ i kɛ anzĩa mi bàasio. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ma gↄ̃ nibↄ ũ ma bɛ zĩkɛnaↄnɛ, ma gↄ̃nɛ́ lán bui zĩ̀lowa. +yiongo ↄ̀aa pla ń bla sↄosaio (435), zàaĩna ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ soolo ń ↄ̀aa àaↄ̃o ń basooloo (6.720). +mɛ́ i mↄò kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ saoioao, wali ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Á yã́ pↄ́ wá dìlɛɛ́ ń Dii Yesu tↄ́o dↄ̃. +Lua, swã́sɛ ma wiilɛai, laaidↄ ma wabikɛawa. +Yesu ye Maata ń aà dãunao ń Lazaaozi. +Ɔ̃ Saulu pↄ pà Yonatãazi à mɛ̀: Nɛ́ faasai swã́gbãade! Má dↄ̃ kɛ́ n zɛ ń Yɛse nɛ́oɛ. N widà nzĩa ń n daowa. +Má á tó ádoo, má ɛa mↄ á kĩ́i. +a sↄode ń onisio, a soolode ń saadↄanio, a soplade ń kisolitio, a swaaↄ̃de ń belilio, a kɛ̃okwide ń topazao, a kwide ń kisopazao, a kuɛdode ń tiikↄazio, a kuɛplade ń amɛtisio. +Nɛfatali nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yazi��li, Guni, Yezɛɛ, Sileũ. +Dii Isailiↄ Lua mɛ́ yã́pi ònɛ Baluku. +Ɔ̃ vĩa Ɛlia kũ̀, ↄ̃ à fɛ̀lɛ bàalɛ̀ à azĩa mibↄkĩi wɛ̀ɛlɛ. Kɛ́ à kà Bɛɛsɛba, Yuda bùsuu, we à a zĩkɛnapi tòu, +Yeholaũpi kpalablegↄↄ ↄ̃ Ɛdↄũↄ ńzĩa sì Yudaↄwa aa ńzĩa kía kpà. +asa pↄblea ń imiao a kɛ̃́sãmáɛ. Sↄ̃ a kɛ̃́ńgu ḿpii, aai ibaba ń tàae yã́i. +Gↄ̃ɛpi mɛ̀: Ma gbaɛ, asa gu lɛ́ dↄɛ. Ɔ̃ Yakↄbu òɛ̀: Sema ǹ báaadamagu bàasio, má n gbaɛo. +Dii lↄↄ a gili gɛ̃ Asiliↄgu, a ń wíwi ń a gopanao. +Tó Kilisi kú á guu, baa tó á mɛ dɛ gɛ ũ duuna yã́i, Lua Nisĩna dɛɛ́ wɛ̃ni ũɛ, kɛ́ Lua tò yã́ bↄ̀ánↄ na yã́i. +Aa pɛ́pɛakↄ̃wa gíũgiũɛ, aa kɛ̃aaakↄ̃wa vĩo. +À mɛ̀ aaↄ a ↄtondↄkĩi gwa, aaiↄ a yãdanɛↄ kũa ń a ikoyãↄ ń yãdilɛa pↄ́ a kɛ̃̀nɛ́ lá guuↄ e gↄↄpii. Aasu dii pãleↄ sísio. +Etiopi gbɛ̃́ Ɛbɛmɛlɛki pↄ́ dɛ kía nↄↄ gwana ũ mà wà Zelemii dà lↄ̀ↄpiu. Gↄↄ pↄ́ kí zↄ̃lɛa Bɛ̃yãmɛɛ Bↄlɛu, +Ɔ̃ à wekĩideↄ làla à mɛ̀: Káalua pↄ́ kú Ɛnaiũ zɛ́ saɛ la yãa ku má ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Káalua ku lao fá! +Ɔ̃mɛ Egipiↄ nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛ̀dɛ, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo, +Ma lakɛ̃̀ɛ́ màa, kɛ́ tó ma mↄ á gwai, á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ à ma pↄ kɛ naↄ su ma pↄ yaoɛ. Má á náai vĩ ápii, kɛ́ ma pↄna dɛ á pↄna ũ. +Wa duunakɛ̀, wa swã́gbãakɛ̀, ↄ̃ ni sùuukɛwanↄo. +Ɔ̃nↄ lɛsĩ dɛ faasaidea, wɛ̃́lɛ kↄ̃kãaa guu aà lɛ́ ìↄ kpaaũaɛ. +Ń beeo tó a malaika vĩ kↄ́ↄ ũ, gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄla, a yã́ pↄ́ zɛ́ vĩ ↄlↄɛ̀, +Aà buiↄ aaↄ zↄ̃ↄkɛ vĩ lán zuswana nɛsana sɛ̃́iawa, aaↄ gbãa vĩ lán zùsɛ̃lɛ kↄ́baↄwa, aa málɛ buiↄzi e dṹnia lɛ́wa. Màa Ɛflaiũ bui aↄ dasi, màa Manase bui aↄ dasi. +Dii wá Lua aↄ kúwanↄɛ, lá a kú ń wá deziↄwa. A wá tó weo, a pãkpawázio. +Ma ↄ́ↄlↄ̀ maamaaɛ, kɛ́ wi gbɛ̃e e à kà lápi poo gwaao. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń baswaaↄ̃kwi dosaio (969), ↄ̃ à gà. +Lua báaada wá dezi Davidi kpala pↄ́ lɛ́ vugu. Wà gbãakpaaàzi à zↄ̃ luawa. +Bee yã́i ma gbɛ̃́ↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ Lua á sisi a mↄ aà kĩ́iↄ, à làasookɛ Yesu pↄ́ Lua aà zĩ̀ wá lousisizɛ Saonkia ũwa. +Ɔ̃ gbɛ̃ↄn plapiↄ ↄbↄ̀ Lↄtu kũ̀ aa gɛ̃̀ò kpɛ́u, ↄ̃ aa zɛtà. +Asa taaside wɛ̃naden ma ũ, ma pↄ yà dúuduu. +Zĩbeezĩ Falaↄ̃ↄ yãdìlɛ Isaili wɛtãnaↄnɛ ń ń dↄaanaↄ à mɛ̀ +Davidi mɛ̀: Má gbɛ̃kɛkɛ Naasa nɛ́ Anuniɛ lá aà mae gbɛ̃kɛkɛ̀mɛɛ yãawaɛ. Ɔ̃ Davidi a ìwaeↄ zĩ̀wà, aa gɛ Amↄni bùsuu aa aà nↄ̀sɛ níniɛ̀ aà mae gaa yã́ musu. Kɛ́ Davidi ìwapiↄ kà we, +Bↄazu ò a zĩkɛna pↄ́ dɛ a pↄkɛkɛnaↄ ziia ũɛ: Dé mɛ́ wɛ̃́ndia bee vĩi? +ↄ̃ wà aà kũ̀ tàò Babɛli kíaɛ Libla. We wà yãdàuaàla, +A yã́i a tò ↄpi mↄ̀ wɛ̃̀sãpi kɛ̃̀. +Kɛ́ kíDii pↄ́ ũↄ, ↄ̃ a kà Dii kpɛ́ làasiu. +Gↄↄ bee má ĩada gbɛ̃́ pↄ́ aaì vĩvĩ kpɛɛlɛ bèeↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ aaì ń dii kpɛ́ pa ń yãpãsĩo ń mↄafilioↄ. +Dii gbɛ̃́ↄ, à vĩakɛɛ̀, pↄe lí kɛ̃́sã aà vĩakɛnaↄwao. +Yakↄbu sↄ̃̀ a maezi, ↄ̃ à ↄkã̀wà à mɛ̀: Lↄↄɛ beeá Yakↄbu lↄↄɛ, kási ↄɛ beeá Esau ↄáasai pↄ́ a súuli kpálɛo ũ. +Wá o kpelewa yã́ beeↄ musu ni? Lá Lua zɛ̀wanↄ, dé mɛ́ a bↄ wá kpɛi? +Bùsu lɛ́ wɛ̃nakɛ, à gↄ̃̀ zeesai, Libã gↄ̃̀ ń wío, à mùakũ̀. Salↄna guzulɛ gↄ̃̀ lán gbáawa, Basana ń Kaamɛlio gↄ̃̀ gii. +Ĩa pↄ́ a da Egipiↄwa ń bui pↄ́ i gɛ́ dikpɛpi kɛioↄwan we. +Davidi zĩgↄ̃ↄ zĩblè Isailiↄwa. Gbɛ̃́ pↄ́ gàga gↄↄ beeↄ dasi, gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baoɛ (20.000). +asa a n kpɛla maamaaɛ. Lá ń òɛ̀ píi, a kɛ. N yã́ na! Mↄ láaizĩɛ̀ gbɛ̃́piↄwa. +Tó ĩatɛ̃ bìlɛ, aaì lↄ̀ↄ gá, aaì ta wúlɛi ń tòou. +N kúkĩi maa fá, Dii Zĩgↄ̃de! +Ma Isailiↄ zↄakaa mà. Onɛ́ oosia aa nↄ̀ↄ só, zia kↄↄ aa blɛble aa kã́, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii ń Lua. +Àliↄ kàa so e gↄↄ soplapi gɛ paò. Pↄ́sɛa ge pɛ̃ɛsɛɛsɛ suliↄ ku uae á bùsuu gↄↄ beewao. +Lua, bↄ́yãi n giwázi e gↄↄpiii? Àkɛa ńlɛ pↄbↄ n níu n kpàsa sãↄ yã́ musui? +Kɛ́ lápi kà, ↄ̃ aa kíabui gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwipiↄ kũ̀kũ aa ń dɛdɛ píi, ↄ̃ aa ń miↄ kàka gbíu aa kpã̀sãɛ̀ Yezɛlɛɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Tó duunkɛnaɛ, má dↄ̃o. Yã́ mɛ̀ndo má dↄ̃. Vĩ̀an ma ũ yãa, ↄ̃ málɛ gue sa. +Tó saona wɛtɛ̀i a è fukpaapi lào pↄ́pi pípia gbɛa, aàli gu pↄ́ fù kpàpi golɛ. +Wìliↄ dↄ̃o tó a wɛ̃nadↄ̃wɛ̃ɛ, i wá tó ń báaao, wí gbadaɛ̀ ń pↄ́wɛnao ń vɛ̃ɛo. +Ma Dii ma mɛ̀, tó á kua Babɛli wɛ̃̀ bàaↄ̃kwipi pà, m�� mↄ́ á kĩ́i, mí yãmaa pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ kɛɛ́, mí suánↄ á gbɛu. +Tó à kpalablè, aà ikoyã pↄ́ na saona Levii buiↄ ↄzĩɛ bee kɛ̃ láu azĩa pↄ́ ũ, +Aà sabai wa gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ, wá duuna kɛ̃̀wá. +Tó ma pãzɛa, mɛ́ pↄ́ pↄ́ ma wɛ́ lɛ́ eↄ lɛ́ ma sↄ̃ ble, ge tó ma ↄ ku yãvãie guu, +Ɔ̃ wà bↄ̀ lá kooawa Ɛbatana wɛ̃́lɛ bĩ́ideu Mɛdɛ bùsuu. Yã́ɛ bee ku a guu, kɛ́ asu sã́ńguo yã́i +mɛ́ n kálo pàwà, má busaɛ, má gↄ̃ lán gbɛ̃́piiwaɛ. Dalila tò i dàaàla, ↄ̃ à aà mikã tãa mɛ̀n soplapiↄ kà dã́au a tã̀, ↄ̃ a fĩ̀ àsaliwa. Ɔ̃ à mɛ̀: Sãusↄ̃ↄ! Filitɛ̃ↄ lɛ́ mↄ́ma fá! Ɔ̃ à vù, à a mikã gà a wòlo dã́api ń àsalio guu. +Tó Zɛnnↄde pↄ́ má aà gbaɛwá bↄ̀ ma Mae kĩ́i à mↄ̀, Nisĩn sĩande pↄ́ ì bↄ aà kĩ́ipi, aↄ dɛ ma seelade ũ. +Asa n yã́i mi sↄ̃́sↄ̃a fↄ̃i, ↄ̃ ma gɛɛ gↄ̃̀ kpa ma wɛ́i. +Lɛ pↄ́ Davidi dà//gↄↄ pↄ́ à bàalɛ̀ Sauluɛ à ùlɛ gbɛ̀ɛu. +Saonkiaↄ ń Falisiↄ dìlɛ tó gbɛ̃e Yesu kúkĩi dↄ̃, aà onɛ́ kɛ́ wà e aà kṹ. +Dii òmɛɛ à mɛ̀ á yã́ pↄ́ á òpi maa. +Aàli ↄna saobↄpi miwa, kɛ́ Dii e si aà gɛ̃ɛ ũ, i aà duuna kɛ̃wà. +À gɛ́ dikpɛpiu, málɛ gɛ́uo, asa a gↄↄ i kamɛɛ yãao. +Pↄnablɛble zↄ̃lɛkĩi maaↄ ń lousisikpɛ zↄ̃lɛkĩi maaↄ ↄ̃ aaìↄ wɛɛlɛ zↄ̃lɛu. +Ɔ̃ Yonatãa mɛ̀: Ma mae lɛ́ ĩadamáɛ. Gwa lá ma wɛ́ kɛ̃̀, kɛ́ ma zↄ́pi mↄ̀sↄ yↄↄ yã́i mɛ̀. +Kɛ́ aa kà Yelusalɛũ, Yesu gɛ̃̀ Lua ua, ↄ̃ à laayianaↄ ń laalunaↄ yà ń bↄ́lɛ, à ↄlɛũkpakɛnaↄ táabũnuↄ ń felenyianaↄ kìlaↄ fuangba. +Gↄↄ pↄ́ Filitɛ̃ kíaↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ zĩkai, Davidi ì saasɛ dɛ Saulu ìwa kĩniↄlaɛ, ↄ̃ à tↄbↄ̀ maamaa. +Aa Manase buiↄ lɛɛ do wɛ̃́lɛↄ è pla, Taanaki ń Bileaũo, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Ma yãdìlɛ ma gbɛ̃́ↄnɛ, ma a gↄ̃sapiↄ sìsi aa mↄ gɛ pↄkũmabↄbↄmámɛɛ, ↄ̃ aalɛ pↄnakɛ ń ma tidↄańlao. +Wà pↄ́ↄ nàaa, wà pↄ́ↄ sɛ̀lɛ, wɛ̃́lɛ gↄ̃̀ da gii. Sↄ̃ kɛ̃̀ gbɛ̃́ↄgu, an gbázĩna lɛ́ lua, an mɛ zɛa lↄo, an baade oosìsi. +àli ma gba ń pↄ́wɛntio kiloo àaↄ̃ yãalɛa ń nísio litili pla, +Tó gbɛ̃́ tɛkũ̀, ↄ̃ a bↄ puakũ̀ guei ge à kɛ̀ gɛ̃̀nɛgɛ̃nɛ, +À á sɛ̀ngbaoↄ kɛkɛ, a zↄ̃ↄ ń a nɛ́nao, í gɛ́ zĩu. +Aà gɛɛ dɛ lán pↄ́ gĩnanaↄ buawa, a gĩdↄ nanannↄ. Aà lɛ́baa dɛ lán lávuwa, àlɛ yↄyↄ ń zↄ̃go lí nísio. +Kɛ́ bíla Yesu è, aà yã́ bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aa bàalɛ̀ gɛ̀ fↄkpàwà gↄ̃̀ↄ ḿpii. +Aà zↄ̃ↄ mɛ́ dɛ pↄ́ bɛ̃́ɛ pↄ́ má kɛ̀ↄla, mapi aà Kɛna ma fɛ̃nda kɛ̀ɛ̀. +Mpi sa sↄ̃ nↄɛ, fɛlɛ ta bɛ. Tó n kɛ̀sɛpɛ̀lɛ wɛ̃́lɛ guu gↄ̃̀ↄ, nɛ́pi a gaɛ. +Lá à ń sɛ́ a gbɛ̃kɛ guu, i kɛ an yãkɛa yã́i no. Tó màa no, dↄ̃ Lua gbɛ̃kɛaↄ gbɛ̃kɛ ũo. +Mɛsɛki ń Tubalio ku we. An zĩgↄ̃ dasiↄ lia ń miaↄi. Ampii gyafↄↄdeↄnɛ. Aa gà zĩ guu, kɛ́ aa tò sↄ̃ kɛ̃̀ dṹnia gbɛ̃́ↄgu yã́i. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á kú zã̀zãↄ, à yã́ pↄ́ má kɛ̀ ma, á gbɛ̃́ pↄ́ á kú kãiↄ, àↄ ma gↄ̃sakɛ dↄ̃. +À gawi pↄ́ má vĩ Egipi la yão ma maeɛ ń yã́ pↄ́ á èo píi, í gɛ à aà sɛ suòmɛɛ la kpakpa. +Dii a to kìsia zↄ̃ↄ n gbɛ̃́ↄ le ń n nɛgↄ̃ɛↄ ń n naↄ ń n àizɛɛↄ píiɛ. +A dↄ̀ↄ síiↄ̃de kisoliti ń onisio ń yasepeo. Aa ń dada a kũbↄ pↄ́ aa kɛ̀ ń vuaopiↄ guu. +À lɛ́kpãsãkɛ̀ Isaili bùsuu píi, ↄ̃ Baali zↄ̀blenaↄ mↄ̀ píi, an gbɛ̃e i gↄ̃o. Kɛ́ aa gɛ̃̀ Baali kpɛ́u, aa kpɛ́pi pà pã́upãu, gbápɛlɛkĩi kúo. +Asa Dii ye maakɛai, a a náaikɛnaↄ vũaao. Aaↄ ku aafiaɛ gↄↄpii, gbɛ̃vãiↄ sↄ̃ aa midɛ. +Alafa ń Omɛgaon ma ũ, Dↄaana ń Gↄ̃zãnao, Dàalɛna ń Mìdɛnao. +Ɛlizafã buiↄ dↄaana Semaia ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa doↄ. +Asa má dɛ gɛ ũ ikoyãpi musuɛ, ↄ̃ ma bↄ a yã́u kɛ́ màↄ ku Lua pↄ́ ũ yã́i. Ma ga líwa ń Kilisio. +À gbɛ̃́ gba pↄ́, Lua i á gba. A zaa maa pↄ́ á gbɛ̃̀gbɛ̃ à wɛ̃̀ à pà yɛlɛlɛ káɛ́ á ula lɛ́u. Asa zaa pↄ́ ń yↄ̃̀u gbɛ̃́ɛ ↄ̃ Lua a yↄ̃unɛ sↄ̃. +Kɛ́ Isailiↄ kía lápi kyokɛ̀, à a ulada ga kɛ̃̀ à mɛ̀: Luan ma ũ kɛ́ mà to gbɛ̃́ ga ge mà to gbɛ̃́ àↄ aafiaa? Bↄ́yãi à gbɛ̃́pi gbàɛa mà aà gbã́gbã ń a kusuoi? À gwa à gwae, àlɛ ma lɛ́ wɛɛ fá! +Yotã nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Alɛmↄda, Sɛlɛfi, Azemavɛ, Yela, +Tapɛlɛntiↄ ń toonaↄ pí ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo táabũnupi pↄ́ↄ ũ ń loↄ ń imibↄ pↄ́ wàli vɛ̃ɛ kauↄ. +Ɔ̃ wà Ɛflaiũ buiↄ ń Dã buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ do wɛ̃́lɛ mɛ̀n kwiↄ kpà Kɛata bui kĩniↄwa ń kpaalɛ ũ. +À wabikɛwɛ̃ɛ. Yãe lɛ́ wá s��̃ vĩo, wi wɛɛlɛ wàↄ kú wá dↄ̀ↄwa yã́pii guuɛ. +Ɔ̃ wà fɛ̀lɛ lɛ́ lɛ́ikakawà. Ɔ̃ wà pↄkùɛ̀ aà wɛ́wa, wàlɛ aà lɛlɛ ń ↄkũo, wàlɛ oɛ̀: Ãnabikɛkɛ, ní gbɛ̃́ pↄ́ n lɛ o. Ɔ̃ dↄaiↄ aà kũ̀ aa aà sãnkɛkɛ. +Esau Kanaa nↄɛↄ sɛ̀, Iti bui Eloni nɛ́ Ada ń Ivi bui Ana nɛ́ Ɔhↄlibama, Zibɛↄ̃ tↄũnao. +Kɛ́ Yesu kà bɛ, vĩ̀apiↄ sↄ̃̀aàzi, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Á ma náai vĩ kɛ́ má fↄ̃ yã́pi kɛɛ́a? Aa wèwà aa mɛ̀: Ao, Dii. +Tó i búpi boo, ge tó a yìa gbɛ̃pãlewaɛ, a boa zɛ́ kú lↄo. +À nↄ̀sɛlilɛa yã́ kɛ, wiↄ dↄ̃ kɛ́ a lilɛ. +Lua, kía wá sɛ̀ngbao gwa, wɛ́tɛ kía pↄ́ ń kpài. +Sãsakao sɛ mɛ̀ndo, Aalona ń a nɛ́ↄ i ↄnana a miwa, +Ma mɛ̀ ma zĩ pã kɛ̀ɛ, ma a gbãa kↄ̀lɛ gugiiyaa musu. Ń beeo ma asea ku Dii kĩ́i, ma ài kú ń ma Luao. +À sùuu gɛ̃ndonaɛ bee kɛmanↄ ń ma duunao, í awakpamɛɛ Dii á Luaɛ aà kaalɛɛ bee kɛ̃a. +Ɔ̃ an gwanapi i kía blɛ ń aà vɛ̃ɛo kpámá lↄo, sema dò sau. +Aà pↄ a kɛ na Gbãapiidewae? Aↄ Lua sisi mↄ̀ↄmↄↄe? +Ɔ̃ Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ i wá gba zɛ́ wà pã a bùsuao, asa Dii á Lua aà swãfɛ̃̀ɛ̀, ↄ̃ à fèe, kɛ́ à e à aà naɛ́ á ↄzĩ, lá a dɛ gbãɛwa. +Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Yosɛfu à mɛ̀: Dii ɛa nɛgↄ̃ɛ pãle kã́fĩmɛɛ lↄ. +Wá gba ú pↄ́ wáↄ ble lá gu lɛ́ dↄ. +À zĩblè ń wɛ̃́lɛ mɛ̀n baoↄwa, sɛa za Aloee e à gɛ̀ pɛ̀ Miniti ń Abɛli vɛ̃ɛbuowa. À zĩblèmá maamaaɛ, Isailiↄ ń busa. +Wa á saokĩiↄ gboo, wi á tulaletikatɛakĩiↄ wíwi, mí á gbɛ̃́ↄ dɛdɛ á tã́aↄ aɛ. +Isailiↄá vɛ̃ɛli ↄtaaɛ yãa, aaì nɛi ńzĩaɛ. Lá an nɛ́piↄ kↄ̃̀, màa an saokĩiↄ kↄ̃̀. Lá an bùsu maakũ̀, màa aa zãblè ń gbɛ̀ tã́aↄwa. +Gↄↄ pↄ́ aa bɛ zɛ́u, aa kà wɛ̃́lɛu, ↄ̃ nↄɛ pↄ́ wì mɛ Maata Yesu dìlɛ. +Wa pↄ́ li ↄplaai, nↄana a gi àↄ ń dɛɛ. Wa pↄble ↄzɛɛi, kási wa kão, baade a a gbɛ̃́dee sóso. +Ɛ̀waaso, pↄnakɛ n ɛ̀waasogↄↄ, to n pↄ kɛ n ɛ̀waasogↄↄwa na. Yã́ pↄ́ n pↄ gbà kɛ, tɛ yã́ pↄ́ kàngui, ãma apii guu ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ Lua a yã́kpalɛkɛnnↄ. +Baa kɛ́ gbɛ̃́ↄ mↄ̀ yãdↄ̀dↄwà dasi, i kɛo. Gbɛzã gbɛ̃ↄn plaeↄ mↄ̀ +Ikoyã pↄ́ a gbia dɛńlan we. +Izaaki gɛ̃̀ ń Lɛbɛkao a da Sala zwã̀akpɛu, ↄ̃ à aà sɛ̀, à gↄ̃̀ aà nↄ ũ. A yeaàzi, ↄ̃ aà nↄ̀sɛ nìni a da gaa gbɛa. +Davidi bɛdeↄ, ma Dii ma mɛ̀, àliↄ yãkɛ a zɛ́wa lá gu lɛ́ dↄ, í gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄnɛ́ↄ bↄ ń wɛtãnaↄ ↄzĩ. Tó i kɛ màa sↄ̃o, má pↄfɛ̃bↄbↄwá lán tɛ́wa á vãikɛaↄ yã́iɛ, iↄ kṹwá, gbɛ̃e a fↄ̃ dɛo. +Dii Lua, asa dṹnia bui píi guu ampiↄ ↄ̃ n ń sɛ́ n gbɛ̃́ↄ ũ, lá ń dà n zↄ̀blena Mↄiziɛ a ò gↄↄ pↄ́ n wá deziↄ bↄ̀lɛ Egipiwa. +Dↄ̃a súsu málɛ daɛ́, ásu pãkpa ma yãdanɛio. +Ì to dṹnia dↄaanaↄ gↄ̃ mìsai, ì to aa sã́sã gugii zɛsaideu. +Zuↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń soolooɛ (36.000). A guu wà falubↄ̀u Diiɛ bàaↄ̃kwi ń plao (72). +Kɛ́ kí Ezekia yã́pi mà, à a ula ga kɛ̃̀, ↄ̃ à zwã̀nkasa kàkaala, à gɛ̀ Dii kpɛ́u. +Uli wèwà à mɛ̀: Kpagolo ń Isailiↄ ń Yudaↄ ku zwã̀akpɛↄ guu. Ma dii Yoabu ń a gbɛ̃́ↄ ku sɛ̃u. Má fↄ̃ ta bɛ mà pↄble mà imi, mà wúlɛ ń ma naoo. Ń n kuao má yã́pi kɛo. +Mↄizi yã́ pↄ́ Dii kɛ̀ Falaↄ̃ↄɛ ń Egipiↄ Isailiↄ yã́i dàu a sìuɛ̀ píi ń taasi pↄ́ ń lé zɛ́uↄ píi ń lá Dii ń bↄ́uo. +Í ma kũ ma nↄɛ, ísi ma mↄ, wáa fĩ̀a ma mii. +Màa kípi gà, ↄ̃ wà aà gɛ sɛ̀ sùò Samali wa vĩ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Yesu dↄ̃́aↄ aà kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ aa aà gbɛ̃̀. +A yã́ mɛ́ tò wà tↄkpà wɛ̃́lɛpiɛ Babɛli, asa wekĩi ↄ̃ Dii tò dṹnia bui píi yã́ bↄ̀u. Za wekĩi à ń fãaa dṹnia guu píi. +Málɛ lɛda á gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa sa. Gbɛ̃zↄ̃ↄn ma ũ sↄ̃. Má dɛ taasi pↄ́ Kilisi kɛ̀ seelade ũ, mɛ́ ma bàa kú ń gawi pↄ́ a bↄ gupuauo sↄ̃. +To gbɛ̃́ pↄ́ nà n kpɛↄ yáalↄ, aaiↄ wiilɛ ń pↄnao gↄↄpii. Ɔku gbɛ̃́ pↄ́ yenziↄla, aai vĩ aaↄ kɛ̃aa n yã́ musu. +Ma Dii má mɛ̀ gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ sàpanaↄ aaↄ bɛ pↄkɛkɛnaↄ iau, wàli pↄ́tↄ̃ e vɛ̃ɛkɛkɛa àↄ láa. Baa gbɛ̀sĩsĩↄ vɛ̃ɛ kɛ, vɛ̃ɛ na iↄ di sĩ̀sĩpↄlɛ píiu. +À misiilɛ iko pↄ́ gbɛ̃nazĩna dìlɛɛ píi Dii yã́i, kía pↄ́ iko vĩ dɛńlan nò, +Tó i n yãmao, gbɛ̃́ mɛ̀ndo ge gbɛ̃ↄn pla sɛ nama, kɛ́ à e yã́pi si seelade gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃ musu. +Tó nↄɛ wɛtã̀ ń luanaaikɛao ń yea gbɛ̃́ↄzio ń kuaadoakɛo zĩamↄnɛ sai, ali nɛi aafia. +Kási e Yoasi kpalablea wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃ode guu, saonaↄ i Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛo, +Má a Nisĩna daágu, mí tó à ma ↄtondↄkĩi gwa, íↄ ma ikoyãↄ kũa ń laaio. +pↄ́ pↄ́ ì táao a gbɛɛ ge gbá síiↄ̃wa ge pↄ́ pↄ́ gbá vĩ dasin nò. Ásuli sóo, pↄ́ gianaↄnɛ. +Á pↄble lá á yeiwa à kã́, í ma Dii á Lua táasilɛ, asa ma yãbↄnsaɛkɛ̀ɛ́ɛ. Wí a ma gbɛ̃́ↄ kũ bau lↄo. +Dii mɛ̀ mà gɛ́ yã́pi kɛ̃́nɛ́ láu ge pↄ́ pɛpɛɛnawa, iↄ dɛnɛ́ gↄↄ pↄ́ lɛ́ mↄ́pi seela ũ gↄↄpii. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii ma mɛ̀: Má dìlɛ mà yã́yia gbɛ̃́ɛ beeↄwa, aa e bↄuo. Aa táao ń mio daa ía lↄo, asa wɛ́tɛ̃agↄↄɛ. +Ɛlikana, Isia, Azalɛli, Kole buiↄ Yoɛzɛɛ ń Yasↄbaũo +Se aà dauakɛ̀, ↄ̃ à gà à nↄpi tò we lↄ nɛ́sai. Ɔ̃ Bíↄ kɛ̀ màa lↄ +Má a pↄ́ↄ ble píi, mí azĩa kpáwá ń pↄnao á wɛ̃ni yã́i. Tó ma yeaázi zↄ̃ↄkũ̀, á yeamazi a lao yã̀? +e à gɛ̀ kà an sopladewa. Ampii aa aà tò nɛ́sai. Ampii gbɛa ↄ̃ nↄpi gà. +Mↄafili mɛ́ aà nↄ̀sɛ pà, vãi wàai ↄ̃ ìↄ pa gↄↄpii. +Ma Dii ma mɛ̀: Gugbãntoo oi bùsudeↄ gwa, aa fɛ̀lɛ, bui zↄ̃ↄpiↄ lɛ́ bↄ za dṹnia lɛ́wa, aalɛ mↄ́. +Zwã̀akpɛpi kpɛ́ lipɛpɛɛↄ mɛ̀n swaaↄ̃ɛ ń ã́nusu zɛbↄↄ mɛ̀n gɛ̃o ń mɛ̀ndoo, lípiↄ píi ń a zɛbↄↄ màa mɛ̀n plapla. +Asa ma Dii Lua ma mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ zↄblè Egipi káau, a gbɛa sa Asiliↄ gbãamↄ̀nɛ́. +Yozuee bùsupideↄ ń a kíaↄ dɛ̀dɛ píi, gusĩsĩde gbɛ̃́ↄ ń Nɛgɛvɛdeↄ ń gusalaladeↄ ń sĩ̀sĩpↄlɛdeↄ píi. I gbɛ̃e to bɛ̃́ɛo, à gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ míↄnzↄ̃ɛ lá Dii Isailiↄ Lua òɛwa. +Á mae Ibiisi pↄ́n á ũ, aà pↄeã ↄ̃ á ye kɛ. Gbɛ̃dɛnan aà ũ za káau, i zɛ ń sĩanaoo, kɛ́ sĩana ku aà nↄ̀sɛ guuo yã́i. Tó à ɛɛtò,aàzĩa dàan we, asa ɛɛden aà ũ, ɛgɛↄ mideɛ. +Zĩbeezĩ gu pↄ́ vɛ̃ɛli ↄ̀aa sↄo pↄ́ kà ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa sↄo ũ kuu, lɛaa ń lɛsikaoo mɛ́ a gↄ̃u. +Gↄↄ bee wa lɛɛ bee si Yuda bùsuu wà mɛ: Wá wɛ̃́lɛ gbãa vĩ, Lua ì to a bĩ́i ń a zɛgikĩiↄ wá suaba. +Á gbɛ̃́ pↄ́ a pãkpàmaziↄ sↄ̃, ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa yã́ sã̀águ, i blɛ kálɛ tã́a pↄ́ ì mↄ́ ń minaoɛ, i í gbãa yãalɛ tↄ̃́lɛ tã́a pↄ́ ì ń baa kpámáwa. +Lɛ pↄ́ Davidi dà Lua kpɛ́ sakɛ̃pↄ ũ. +Aaì mɛ: Yã́ pↄ́ Lua kũa, aà bↄò kpakpa wà wɛsiɛ. Yã́ pↄ́ Isailiↄ Lua Kuaadoade lɛ́ yá mↄ́ wà e. +Yãwea dↄ̃ ì pↄkũma kpálɛ, yã́ĩi ì ń pↄ fɛlɛ. +Yozuee kɛ̀nɛ́ lá Dii òɛwa, à ń sↄ̃́ↄ kĩzã zↄ̃̀zↄ̃ à ń sↄ̃́goↄ kpàsa. +Ma zikũ̀, mɛ́ Baa zikũ̀ lↄ. Má pↄna yã́pi dↄ̃ lↄe? +Yã́ pↄ́ maa ń gbɛ̃nazĩnao mɛ́ dɛ aà pↄble, aà imi, aà a zĩ sáaukpa. Má è bee bↄ̀ Lua ↄzĩɛ lↄ. +Dii wá Lua, tia kɛ́wa n wá wɛ́ gwà gĩa yↄↄ, n gbɛ̃́ kↄ̃naↄ tòwɛ̃ɛ, ↄ̃ ń wá gbá tepɛkĩi n kpɛ́u. Wá Lua, ń tò wá oa wèe, n wá lɛ́ ń láo yↄↄ wá zↄbleu. +Yã́ beeↄ wálɛ o, i kɛ ń yã́ pↄ́ gbɛ̃nazĩna ↄ̃nↄ ì dawɛ̃ɛo no, yã́ pↄ́ Lua Nisĩna dàwɛ̃ɛɛ. Màa wi Lua Nisĩna yã́ bↄↄlɛkɛ gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna vĩↄnɛ. +Isailiↄ dàzɛu, ↄ̃ aa bòokpà Obo. +Gↄ̃ɛ pↄ́ aa blèↄ kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ (4.000) nↄɛↄ ń nɛ́ↄ bàasi. +Gebaliↄ bùsu ń Libã bùsu gukpɛ oio sɛa za Baali Gada, Ɛɛmↄ gbɛpↄlɛu e à gɛ̀ pɛ̀ Amata bↄlɛu. +A yã́ mɛ́ tò zĩpi kagↄↄ Saulu ń Yonatãao zĩgↄ̃ↄ fɛ̃nda ge sↄ̃na kũao, sema Saulu ń Yonatãapio bàasio. +Ɔ̃ Zɛba ń Zalemunao mɛ̀: Fɛlɛ ǹ wá dɛdɛ nzĩa. Baade ń a gbãaoɛ. Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ fɛ̀lɛ ń dɛdɛ, à mↄkampɛɛ pↄ́ kú ń yiongoↄ waawaↄ bↄ̀lɛ. +A báaadaágu wɛ̃́lɛ guu, a báaadaágu bua. +Lua ń bↄ́lɛ Egipi, aa gbãa vĩ lán zùsɛ̃lɛwa. +Gↄↄ pↄ́ Sili zĩgↄ̃ gbãamↄnɛdeↄ gɛ̀ Isaili bùsuu yãa, aa nɛnↄɛnae kũ̀, ↄ̃ à gↄ̃̀ Naama na zĩkɛna ũ. +Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii á gbáu lá à a lɛgbɛ̃̀wa, àↄ lousisiyãpi kũa. +Davidi kɛ̀ màa lá Lua òɛwa, ↄ̃ aa zĩblè Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄwa za Gabaↄ̃ↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Gɛzɛɛwa. +Aà de ń aà dao ò màa, kɛ́ aalɛ vĩakɛ gbãadeↄnɛ yã́iɛ. Asa aa zɛ̀ò kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ò Yesuá Mɛsiiɛ, wà lousisikpɛ zↄ̃ɛ̀ɛ. +Tó gyafↄↄde Lua ikoyãↄ kũa, Lua a gyafↄↄdepi gwa sáa ń gbɛ̃́ pↄ́ tↄ̃zↄ̃̀oo lé? +Kilisi gaa líwaá mìsaiyãɛ gbɛ̃́ vũaaaↄnɛ. Wá gbɛ̃́ pↄ́ Lua lɛ́ wá suabaↄ sↄ̃, a dɛwɛ̃ɛ aà gbãa ũ. +Aaì zĩnaↄ gbaɛ ísiaa, aaìↄ bɛ ía ń kɛfu góilɛnaↄ. Zĩna kàsakasaↄ, à gɛ́ bui gbã̀a mɛ̀ yↄ̀lↄ pↄ́ wì vĩakɛnɛ́ gupiiuↄ kĩ́i, bui pãsĩ pↄ́ aaì ↄ̃zↄ̃ ń ibɛɛↄwa mɛ́ swaↄ ń bùsu zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛↄ. +Gↄↄ bee gbɛ̃́ pↄ́ Dii a ń dɛdɛↄ aaↄ ku dṹnia lɛ́la e ń a lɛ́leo. Wa ń gaa ↄ́ↄlↄo, wa ń gɛ sɛ́lɛ wà vĩo, aaↄ kálɛa lán pↄtuo gbↄ̃wa tↄↄlɛɛ. +N gbɛ̃́ pↄ́ ni yãbeetaakɛnaↄ tàae e mɛ́ ni kɛ sↄ̃, ńlɛ e ńyↄ̃ bↄ Lua yã́kpalɛu yã̀? +Ńsu to mà zu ba pↄ́ wa kpàmɛɛuo, asa ma Mìsinan n ũ. +Yã́ pↄ́ Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ò pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ a kpɛ́uↄ ń Yudaↄ kía bɛo ń Yelusalɛũo musun kɛ +Gↄ̃ina pↄ́ a dↄ̀dↄ mↄdaonapiↄwa lán gbɛafu bɛↄwaↄ ↄ̀aa pla. A kɛ̀ dↄ̀ↄ plapla, à zãblèò fùapiↄwa. +Onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, a kɛ maan wee? Vɛ̃ɛlipi a gɛ́ aɛe? Kúupi a gí a nɛ́ woloio. A lípi bilɛ à gao lé? A la bↄlↄↄ giigaga píiɛ. I kɛ gↄ̃sagbãakɛ ge dasikɛ wà kɛɛ̀ wà bilɛo. +Ma Dii ma mɛ̀ gↄↄe a mↄ́ kɛ́ má lɛ́ maa pↄ́ má gbɛ̃̀ Isailiↄ ń Yudaↄnɛ papa. +Manase Amↄ ì, Amↄ Yosia ì. +Tó a è á fↄ̃́o, a zĩnaↄ zĩ lɛdoũkɛa yã́ gbɛaiwà zadↄ̃ i ka kãioɛ. +Kaapi zwãaá pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛaoɛ. +Mi yãĩae e Yakↄbu buiↄwao, mi yãↄ̃mae e Isailiↄwao. Dii an Lua kúńnↄ, Kía kúkua dↄ ń guu. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii a gbɛ̃́ↄ dìlɛ adoa, tó ma aà sìsi, a ma yãma. +Gↄↄ bee bui gbã̀a mɛ̀ yↄ̀lↄ pↄ́ wì vĩakɛnɛ́ gupiiuↄ, bui pãsĩ pↄ́ aaì ↄ̃zↄ̃ ń ibɛɛↄwa mɛ́ swaↄ ń bùsu zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛↄ aa mↄ Dii Zĩgↄ̃de gba pↄ́ Siↄna gbɛ̀sĩsĩ musu, gu pↄ́ aà tↄ́ kuwàpiu. +Kɛ́ Yesu yã́pi mà, a ònɛ́: Gbɛ̃́ gbãa bàa kú ń lòotoooo, sema gyãe. Mi mↄ gbɛ̃maaↄ sísiio, sema duunkɛnaↄ. +Àↄ dↄ̃ tiasa kɛ́ mámɛ má a ũ, diie kuo, ma bàasio. Mámɛ mi to wà ga, mámɛ mi to wàↄ ku, mámɛ mi gbɛ̃́ kɛĩa, mámɛ mi ń gbã́gbã. Gbɛ̃e a fↄ̃ ń bↄ ma ↄzĩo. +Za gↄↄ pↄ́ a na pↄkɛkɛawa, àliↄ ãsↄ̃a nao, a soplade +Ɔ̃ a ònɛ́: Mámɛ, ásu to vĩa á kṹo. +Zↄ pↄ́ wa zàza za a ɛ̀waasogↄↄ, a gↄ̃ gulu ũ gbɛzãɛ. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ ònɛ́: Ma vĩ̀i dadoũdeↄn we. Tó a ń tó yãa, ń Diio má á dɛdɛo. +A yã́ mɛ́ tò Lua ma dilɛ a kpàwakɛna ũ, a zĩna ũ, mà a zɛ́ sĩande da buipãleↄnɛ. Sĩana málɛ o, i kɛ ɛɛ no. +Kɛ́ gu dↄ̀, vɛ̃ɛ wèe Nabaliwa, ↄ̃ aà na yã́ pↄ́ kɛ̀pi sɛ̀lɛ sìuɛ̀. Ɔ̃ sↄ̃ kɛ̃̀aàgu, à gↄ̃̀ lán gbɛwa. +Ɔ̃nↄnapi keeↄ kpagua, kɛ́ Lua e ń baasa à ń gbãsĩ wolomá, an nↄ̀sɛ i pu e gↄↄ lɛ́ ká, asa gↄↄpi a ka lá Lua dìlɛwaɛ. +À ↄnàna kpɛ́ gbapɛlɛ mɛ̀n pla pↄ́ kpɛ́pi sɛa guoguoↄwa, aà ↄplaa ku adowa, zɛɛ ku adowa. +Má bùsu pↄ́ má kpà Ablahaũ ń Izaakiowa kpama ń n buiↄ n kpɛ. +A yã́i tò má ye kpɛdↄ Dii ma Luaɛ, lá Dii ò ma mae Davidiɛwa à mɛ̀, aà nɛ́ pↄ́ á kpá kpalau aà gɛ̃ɛ ũ mɛ́ a kpɛdↄɛ. +Siliↄ kí Bɛnadada a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi. Kía gbɛ̃ↄn baakwi ń plaoↄ kuaànↄ ń ń sↄ̃́ↄ ń ń zĩkasↄ̃goↄ. Ɔ̃ aa gɛ̀ koezↄ̃̀ Samalizi aalɛ lɛ́lɛwà. +A ònɛ́: Dii Isailiↄ Lua mɛ̀, á baade a fɛ̃nda loo à pãpã bòoa bↄlɛ ń bↄlɛo, á baade i a gbɛ̃́ↄ ń a gbɛ̃naↄ ń a gbɛ̃́deeↄ dɛdɛ. +À gɛ́ zɛ́kpaaↄ guu, í gbɛ̃́ pↄ́ á è píi sísi nↄsɛ guu. +Tó mɛbaa puakũ̀, mɛ́ a ɛ zuuuao, mɛ́ a kã́ i puakũo, saonapi lí zɛ́kaka adelɛ e gↄↄ sopla, +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lɛda gbɛ̃́laanikɛnawa ì gↄ̃ sↄ̃́sↄ̃ɛɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ vãikɛna dazɛwa ì gↄ̃ tàaeɛɛ. +Lo ku we, vɛ̃ɛ kũ̀ma ka a pai. Ɔ̃ wà sao kpàlɛ vɛ̃ɛpi guu wa pɛ̀ lía, wa dà Yesuɛ a lɛ́u. +Lua ì nↄ̀sɛ guu e, mɛ́ a a Nisĩna làasoo dↄ̃, asa Lua Nisĩna ì kulɛkɛ Lua gbɛ̃́ↄnɛ lá Lua yeiwaɛ. +Samuɛli wúlɛa Dii kpɛ́u, gu pↄ́ Lua kpagolo kúu. Lua kpɛ́ filia i gao. +Násaa bùsu pↄ́ a kíaá kíabuiɛ, mɛ́ aà ìwaↄ ì pↄble a gↄↄwa gbãakãfĩa yã́i, i kɛ idɛkɛa yã́i no. +ↄ̃ Simɛↄ aà sì a ↄzĩ, à Lua sáaukpà à mɛ̀ +iↄ kũa, iↄ a kyokɛ e a wɛ̃ni lɛ́u, kɛ́ à e vĩakɛa Dii á Luaɛ dada, iↄ aà ikoyãɛ beeↄ kũa píi, i aà ↄtondↄkĩi gwa. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, àↄ ye á ibɛɛↄzi, à wabikɛ gbɛ̃́ pↄ́ aaì ĩadawáↄnɛ, +Pↄ́piↄ to à gbãlɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ a gɛwa aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Ípi lɛ́ tá gukpɛ oi e Yuudɛ̃ guzulɛuɛ, i ká Ísida Wisidewa. Tó à kàwà, ísidapi í i maakũ. +Aaↄ Yesu yã́ kũa ń làasoodaadoũo. +Za dↄ̃ Yesu náaikɛa i mↄo, ikoyã wá kákpɛu kɛ̀, a wá kũa dakpɛunaↄ ũ e Yesu náaikɛa pↄ́ lɛ́ mↄ́ gɛ̀ bↄ̀ò. +Senaadeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa síiↄ̃ ń basoolokwio (3.930). +An pↄtuoↄ dasi, gupi sɛ̃ i mↄ́má ḿpiio. A yã́i aa fↄ̃ wàↄ ku sãnu lↄo. +Tó má tò lou sìsi mɛ́ nàali bↄ̀wà, +Nama ń gbɛ̃kɛo aↄ kumanↄ gↄↄpiiɛ, míↄ ku Dii ua e ma wɛ̃ni lɛ́u. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ ń a zↄbãna Yozueeo, aalɛ gɛ́ dɛdɛi Lua gbɛwa. +Babɛli kí Nɛbukanɛza wá taitai, à wá kɛ́ kɛ́lɛkɛlɛ, à wá tó lán dàa giiwa. À wá mↄmↄ lán kwãsawa, à kã̀ pã́upãu ń wá pↄ́ maaↄ, ↄ̃ à ↄzↄ̃̀wázi. +wa yã́ pↄ́ àlɛ wɛɛlɛ wà kɛ a gbɛ̃́deeɛpi kɛɛ̀. Màa áliↄ kɛ, vãi i láa á guu. +Buipãleↄ mɛ́ gↄ̃̀ wá bùsu vĩ, zĩ̀loↄ mɛ́ kú wá kpɛ́ↄ guu. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi mɛ̀: Mákĩi à zùu súsui? Kɛ́ a ↄ̀lↄɛ̀, ↄ̃ Ɛlizi lizↄ̃̀ a zù íu we, ↄ̃ mↄopi fù. +Baade lí gↄ̃ɛ ń a nↄo kua ń kↄ̃o yãda gbia. Gↄ̃ɛ ń a nao su ń wúlɛkĩi gbãlɛo, asa Lua a yã́kpalɛkɛ ń káaluaↄ ń gbãsĩkɛnaↄɛ. +Màa ìↄ kɛ Isaili pↄ́ lɛ́ mↄ́ yã́kpalɛkɛi kí kĩ́iↄnɛ píi, ↄ̃ an sↄ̃ tàwà. +Wà ń gbɛ̃eↄ kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ wà ń gbɛ̃́ ń flàalao. Wà mↄkà ń gbɛ̃eↄwa wà ń ká kpɛ́u. +Aa òɛ̀: Zↄ̃lɛ ǹ lápi kyokɛwɛ̃ɛ. Ɔ̃ Baluku a kyokɛ̀nɛ́. +Gↄ̃napiↄ píi vúdɛ píi. +Luku mɛ́ gↄ̃̀manↄ ado. Maaku sɛ à mↄ sãnu, asa ì dↄmalɛ maamaaɛ. +Tↄↄlɛ mɛ́ ì to à nɛi ń azĩao. Ì kakpa gĩaɛ, a gbɛa ì nↄsi, a gbɛa ↄ̃ ì pia. +Dii a bↄ ń nɛgↄ̃nkɛo, aà mɛ a fɛlɛ lán zĩgↄ̃ ì kɛwa, a naɛmá ń wii gbãao, a gↄ̃sakɛ mↄ a ibɛɛↄnɛ. +Kɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bↄ̀lɛ Gibɛa aa mↄ̀ dàńa wɛ̃̀ soplade íli tó bùsupi ĩ́ampamɛɛ. Ásuli pↄ́tↄ̃ á bua wɛ̃piuo, mɛ́ ásuli á vɛ̃ɛliↄ midãɛo. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kuɛdode, a mↄ sɛ̃́ia gↄↄ soplade zĩ́ Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ +Yoabu mɛ́ Isaili zĩgↄ̃ↄ píi dↄaana ũ. Yoiada nɛ́ Benaia mɛ́ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +A yã́ mɛ́ tò ásu to gbɛ̃e yãdilɛɛ́ pↄblea ge imia ge dikpɛ ge mↄbↄa dafu ge gↄↄbↄa yã́ musuo. +Má á náai vĩ zↄ̃ↄ, mi ĩ́anadã á yã́ musu maamaa. Wɛ́tɛ̃a mↄawɛ̃ɛ guu píi ma nↄ̀sɛninia kpɛ lↄo, ma pↄ kɛ̀na yã́iyãi. +Asa Kilisi yeawázi yã́ mɛ́ wá kũa gbãa. Wá è tó gbɛ̃́ mɛ̀ndo gà gbɛ̃́pii gɛ̃ɛ ũ, aa gà ḿpiin we. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ aà gbàla pàò ũ. Tó aà ibɛɛↄ aà lè gãaɛ, wí a aà kũo. +Mpi sↄ̃ Dii, ma wɛ̃nagwa, ma gbã́gbã, mí fĩabonɛ́. +Ɔ̃ Dii ń ná Kanaaↄ kí Yabɛ̃ pↄ́ zↄ̃lɛa Azooɛ a ↄzĩ. Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ tↄ́n Sisela. Aà bɛn Alose Goiũ. +Flãá sↄ̃́ pↄ́ɛ, kpíá zàaĩna pↄ́ɛ, sↄũ pↄ́ mɛ́ go ũ a kpɛsɛa. +I gↄ̃ɛ kɛ nↄɛ yã́io, nↄɛ a kɛ̀ gↄ̃ɛ yã́i. +Dii Yesu tↄ́ i bↄ á musu, á tↄ́ i bↄ aà musu wá Lua ń Dii Yesu Kilisipio gbɛ̃kɛkɛaɛ́ yã́i. +Mↄ gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ píi àli mↄmɛɛ ń gáaenao pla ń sãsakaoo do ń sãsa wɛ̃donao sopla sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ sãasaiↄ ũ. +wi a zↄ̃ɛwiadeↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +dↄ̃ aa dàwála lán í zↄ̃ↄwa, aa wá sɛ́lɛ tàwanↄ lán swa paawa, +Atalo ń Dibↄ̃o ń Yazɛɛo ń Nimɛlao ń Ɛsɛbↄ̃o ń Ɛlealeo ń Sebaũo ń Nɛboo ń Beona +Kɛ́ wa òɛ̀ màa, ↄ̃ à ń dá kpɛ́pi guonau, à ń gbáↄ dàliu gíũgiũ. +Gbɛ̃́piↄ gɛ̀ we Yudaↄ kí Ezekia gↄↄɛ. Aa sì Haũ buipiↄzi ń kpɛ́ↄ guu ń Mɛu bui pↄ́ kú weↄ. Aa ń dɛdɛ míↄ, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ we aa kɛ̀ ń dã́dãkɛkĩi ũ e ń a gbão. +Zĩgↄ̃ gãli àaↄ̃ↄ bↄ̀lɛ Filitɛ̃ↄ bòou, aa gɛ̀ lɛ́lɛi Isailiↄwa. Gãli do gɛ̀ Ɔfɛla oi Suali bùsuu. +Màa à zĩkà ń wɛ̃́lɛpideↄ za kↄↄ e oosi, ↄ̃ a sì à gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ dɛ̀dɛ. À wɛ̃́lɛpi kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, ↄ̃ à wisi fã̀wà. +Gwa! Guluuluu kù dṹniaa, gusia kùlɛ a gbɛ̃́ↄwa. Mpi sↄ̃, Dii a bilɛma, aà gawi i bↄma. +Yɛse miↄna a vlãpa a zĩ́nau, a gↄ̃na a bↄ, i nɛi. +Gbɛ̃́piↄ Lua Nisĩna è láwáwa. Dé mɛ́ a fↄ̃ gínɛ́ aa dailɛkɛi? +Yesu ònɛ́: Dṹniaɛ bee gbɛ̃́ↄ aaì nↄsɛ aaì zãkɛ, +Ãma wà wɛ̃́lɛpi buaↄ ń a bualoũↄ kpà Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbuwaɛ. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Ma pↄ́ wɛ́nade pↄ́ kú tↄↄlɛwaↄ kpàwá á pↄblea ũ píiɛ ń lí nɛdeↄ píi. +Má n yãonɛↄ kũa ↄplapla. Dii, ńsu to wí ma kũo. +Ɔ̃ à Aalona buiↄ ń Levii buiↄ sìsi +Tã́akpɛpi pà. Gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ku we ń Filitɛ̃ kíaↄ píi. Gbɛ̃́ pↄ́ kú kpɛ́pi musuↄ kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃o (3.000), aa mↄ̀ Sãusↄ̃ↄ kↄ̃̀ↄ gwai. +Dii á Lua a gu dilɛ á buie tↄↄlɛu, aà tↄ́ iↄ kuwà, íↄ aà sisiu. We áli gɛ́u +kɛ́ Isailiↄ su zãmɛɛ yã́wa, aai gbãlɛ ń duuna yã́ musu lↄo yã́i, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ. Ma Dii mámɛ má ò. +ↄ̃ à n zĩ ǹ a bↄↄlɛkɛɛ à mɛ̀: Gɛ ǹ Amalɛkiↄ dɛdɛ, asa duunkɛnaↄnɛ. Zĩkańnↄ e ǹ gɛ ǹ ń midɛ. +Ãma Lua tↄↄlɛ dafu ń luabɛ dafuo lɛgbɛ̃̀, ↄ̃ wá wɛ́ dↄi. We maakɛa aↄ kuu. +À yã́ɛ bee ò Yuda buiↄ yã́ musu: Dii, Yuda buiↄ wii ma, ní suńnↄ ń gbɛ̃́ↄ guu. Aalɛ gí ń ńzĩao, dↄńlɛ an ibɛɛↄ yã́ musu. +Á gu pↄ́ málɛ táu zɛ́ dↄ̃. +Ɔ̃ ma aɛdↄ̀ Dii Lua kúkĩiwa ma kulɛkɛ̀ɛ̀, ma wabikɛ̀wà ń lɛyeo, má zↄ̃lɛa tufua ń zwã̀nkasaↄ daa. +Isailiↄ, àↄ dↄ̃ sã́asã kɛ́ Yesu pↄ́ a aà pàliwa ↄ̃ Lua aà dìlɛ Dii ũ, Mɛsii ũ. +Simɛↄ samaaònɛ́, ↄ̃ a ò nɛ́pi da Maliamaɛ à mɛ̀: Ɔ̃mɛ aↄ dɛ seela pↄ́ Isailiↄ gii ũ, pↄsia i n sↄ̃ zↄ̃ lán fɛ̃ndawa. Isailiↄ lao ge aa kã́fĩ aà yã́i, an nↄ̀sɛ guu yã́ i bↄ gupuau. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, gↄↄ bee má zuu ɛ́ɛnɛ́ ń nↄɛ, mí ń mↄdaonaↄ kɛ̃́kɛ̃nɛ́. Aa zↄble bui zĩ̀loↄnɛ lↄo, +A aà yã́ mà, a sĩana pↄ́ a vĩ dàda á Yesudekɛ guu. +lá Dii zↄ̀blena Mↄizi dìlɛ Isailiↄnɛwa. A bò lá Mↄizi kɛ̃̀ a ikoyã guuwa, à mɛ̀ wà bo ń gbɛ pↄ́ wi gã́pɛlɛwà wa ã̀oↄ. Ɔ̃ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Diiwa we ń sáaukpasaↄ. +a gbɛa wá gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ wá kúↄ, wa wá sɛ́lɛńnↄ sãnu e luabɛpuanau dai Diilɛ ĩ́ana guu, wíↄ kuaànↄ gↄↄpii. +Ɔ̃ ma lↄↄ mà lán dasi yãowa, lán í zↄ̃ↄ sukaawa, lán louvĩa gbãawa à mɛ̀: Àleluya! Dii wá Lua Gbãapiide nà kibleawa. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao kɛ̀ lá Dii ònɛ́wa. Aalona a gopi sɛ̀ à Niili í lɛ̀ò Falaↄ̃ↄ ń a ìwaↄ wáa, ↄ̃ ípi gↄ̃̀ au ũ píi. +Lua a yã́kpalɛkɛwanↄ wá yã́ píiwa, baa asiiyã, a maa ge a vãin nò. +Gↄↄgbɛzãzĩ Dii kpɛ́ gbɛ̀sĩsĩ a gↄ̃ gbɛ̀sĩsĩↄ mide ũ. Wa sɛ lɛsĩ dɛ sĩ̀sĩↄla, bui píi i siu we. +Gbɛ̃nazĩnaↄ gↄ̃ suuunnↄ, aa gↄ̃ yɛ̀ɛɛ. Ńsu sùuukɛńnↄo! +Egipi a gↄ̃ gbáa gii ũ, Ɛdↄũ a gↄ̃ guwaiwai ũ yãpãsĩ pↄ́ aa kɛ̀ Yudaↄnɛ yã́i, asa aa yãesaidepiↄ dɛ̀dɛ ń bùsuuɛ. +Levii buiↄ dilɛ ma pↄ́ ũ Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ gbɛu, ní Levii buiↄ pↄtuoↄ dilɛ ma pↄ́ ũ Isailiↄ pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ gbɛu. Mámɛmaa Dii. +kɛ́ ńsu ǹ aà dàa sɛ́lɛ ǹ nzĩa kpa yã́io yã́i. +Gbɛ̃ↄ n bui pↄ́ aa gaga wɛ̃́lɛuↄ só, bãↄ i n gbɛ̃́ pↄ́ aa gaga sɛ̃uↄ ble. Dii mɛ́ ò. +À gↄ̃inakɛ̀ lán gbɛafu bɛwa mↄ̀pɛlɛ fùapiↄ kũdↄkĩi musu mɛ̀n ↄ̀aa dodo liaa mↄdaonapiↄi dↄ̀ↄdↄↄ. +Tó a nↄ̀sɛlìlɛ ń á yãkɛao sĩana, mɛ́ álɛ yãkɛkↄ̃ɛ a zɛ́wa, +Má sãdãna dilɛnɛ́ mɛ̀ndo ma zↄ̀blena Davidi bui ũ. Aↄ dɛ ń dãna ũ, a laaidↄmá, i ń gwa. +Buipãleↄ, à wá Lua sáaukpa, aà táasilɛa àↄ dↄ á lɛ́u. +kɛ́ à ń kpánaɛkɛ ń gawio tèbatebasai, yuunkasai, sãasai, gbãsĩsai, tàaesai. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpiↄ wèwà aa mɛ̀: Ḿmɛ ń wá wɛ̃ni ũ, wámɛ wá n wɛ̃ni ũ sↄ̃. Tó ni wá yã́ o gbɛ̃e mào, tó Dii bùsuɛ bee kpàwá, wá gbɛ̃kɛkɛnɛ sĩana. +Lá sãdãna ì ↄlia a kpàsai gↄↄ pↄ́ a ku a sã pↄ́ kpálɛaↄ guu, màa má ↄlia ma sãↄzi, má ń bↄlɛ gu pↄ́ aa fã̀aau guduuduu gↄↄ. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ kpaalɛa yã́i ma mↄi dṹniau la, kɛ́ wɛ́siadeↄ gue, wɛkɛ̃naↄ i gↄ̃ vĩ̀aↄ ũ. +Yuda bùsu wɛ̃́lɛ pↄ́ kú gbáauↄ tↄ́n kɛ sa. Bɛtalaba, Midini, Sekaka, +Levii buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (4.600). +O wàↄ miapi dↄ̃́a e a gↄↄ àaↄ̃dezĩ. Tó màa no, aà ìwaↄ mↄ wà aà gɛ sɛ kpã́iɛ, aai o gbɛ̃́ↄnɛ à bↄ̀ gauɛ. Ɛɛ gbɛzã bee aↄ dɛ a sɛ̃́iala. +Kɛ́ aa bùa sĩ̀sĩa, ↄ̃ Dii Nisĩna Filipi kpàɛ̀ gui, gↄ̃ɛpi i aà e lↄo, ↄ̃ pↄna guu à gɛ̃̀zɛa. +Fɛ̃nda lɛna lɛ́ bↄ aà lɛ́u à buiↄ lɛò, i kiblemá ń mↄ̀ gopanao, i ↄ̃zↄ̃ vɛ̃ɛbɛↄwa vɛ̃ɛfɛ̃kĩi guu Lua Gbãapiide pↄkũma pãsĩ ũ. +ↄ̃ Yudaeↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buieↄ zↄ̃̀lɛ Yelusalɛũ. Yudaↄ dↄaanaↄ tↄ́n Ataia ń Maaseao. Pɛlɛzi Maalalee ì, Maalalee Sefatia ì, Sefatia Amalia ì, Amalia Zakali ì, Zakali Uzia ì, ↄ̃ Uzia Ataiapi ì. +kua za musu níli síńnↄ, ní sùuukɛńnↄ ń duuna yã́ musu. Níli ń da zɛ́ maawa, ní tó lou ma ń bùsu pↄ́ ń kpà n gbɛ̃́ↄwa an pↄ́ ũɛ beepiu. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Enɛɛ, Yesu Kilisi lɛ́ n gbãgbã. Fɛlɛ ǹ n pɛ koo. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gↄ̃̀ↄ. +Ni nísidↄↄ ma miwao. Nↄɛpi sↄ̃ à tulale kà ma gbáↄwa. +Àↄ za yã́ vãiu, íↄ ye a maai, íli yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wa yã́kpalɛkɛkĩi. Wìliↄ dↄ̃o, Dii Lua Zĩgↄ̃de a gí Yosɛfu bui kↄ̃naↄ wɛ̃nagwaio. +Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ yãdilɛaↄn we ń pↄ́wɛn gbao ń duun awakpabↄo ń tàae fĩabobↄo ń daazĩu saobↄo ń sáaukpa saobↄo. +Gupuapi ì bii gusiau, ↄ̃ gusiapi lí e dàao. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao ń Isailiↄ píi kɛ̀ Levii buiↄnɛ lá Dii ò Mↄiziɛ ń yã́ musuwa. +Goɛ sɛ́ ǹyↄ̃ kũa, ní seelaↄ kɛò. +Ɔ̃ aa ńzĩà ɛ̀a mɛ̀: Kɛ́ gbɛ̃́ↄ dasikũ̀ sa, ↄ̃ á ye aa kã́mabo ń ń zĩoa? +Bↄ́yãi á Isailiↄ ì yáasiɛ bee kɛ á bùsu yã́ musui? I mɛ: Maeↄ vɛ̃ɛbɛ kũ̀ma blè, ↄ̃ nɛ́ↄ swaa fɛ̃́nkpà. +À Yelusalɛũ zɛaↄ kɛɛlɛ à gwa, à wɛɛlɛ a gãaɛↄu à e dↄ̃. Tó yãmaakɛn sĩanwɛɛlɛnae ku we, má sùuukɛ ń wɛ̃́lɛpio. +Wá naawà guu wá sↄ̃a Luazi zɛ́ vĩ ń sↄ̃o dilɛa aà náaikɛa yã́i. +Má á dↄ̃́a, kɛ́ ásu gbãlɛo. Má pↄ́wɛna sísi à kↄ̃́ɛ́, má nↄana káágu lↄo. +Ikoyã pↄ́ má dìlɛ nↄ̀sɛfɛlɛa yã́ musun we. Tó nↄɛ pã̀ a zã́ baa à náaisaiyã kɛ̀ɛ̀, +A á gba lou pↄ́ pↄ́ álɛ tↄ̃́ bua yã́i, tↄↄlɛ a blɛkɛɛ́ maamaa zìtiũ. Gↄↄ bee á pↄtuoↄ sɛ̃ ble dã́dãkɛkĩi yàasau. +Ma gbɛ̃́ↄ, à laaidↄ ma yã́wa, ma kpàsa, à swã́kpa ma yã́i, asa yã́zɛde a bↄ ma kĩ́iɛ, ma ikoyã aↄ dɛ buiↄ gupua ũ. +Ɔ̃ aà ìwaↄ dↄ̃̀ kɛ́ Zãa Dailɛna yã́ àlɛ onɛ́. +Á dↄ̃ Lua kpɛ́n á ũ Lua Nisĩna kú á guuo lé? +Ńsu yã́zãsi sↄũwa a faasaikɛwao, kɛ́ ńsu gↄ̃aàwao yã́i. +Ɔ̃ à gɛ̃̀ à zɛtà, à wabikɛ̀ Diiwa. +À vua dau pì mɛ̀n kwi lá wà a kɛa dìlɛwa. A kàlɛ Lua kpɛ́u, mɛ̀n sↄo ↄplaa oi, mɛ̀n sↄo zɛɛi. +Ɛflaiũ bui nɛgↄ̃n Zikeli kíanɛ Maasea dɛ̀ ń kibɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ Azikaũo ń kí kwàasi Ɛlikanao. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Tó aà mae lɛ́ikà aà oawa, aↄ dɛɛ̀ wíyã ũ gↄↄ soplao lé? Wà aà ya bↄ bòo kpɛ gↄↄ sopla gĩa, wi gbasa wà aà sí. +Abisuu na tↄ́n Abihaili, ↄ̃ à Abani ń Mↄlidio ì. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Gɛ ǹ o Falaↄ̃ↄɛ, ma Dii ma mɛ̀ aà ma gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ ma sísii. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ Lua ũ, ↄ̃mɛ wá kɛ́, wá dɛ aà pↄ́ ũɛ. Wá dɛ aà gbɛ̃́ↄ ũ, aà kpàsa sãↄ ũ. +Ásu bↄ̀mↄ wɛtão, ásu gbãamↄɛ̀o, asa bↄ̀mↄↄn á ũ yãa Egipi. +Ɔ̃ Ezekia wèwà à mɛ̀: Uena pilaa gbápɛkĩi mɛ̀n kwiↄwa zĩũo. Aà to à ɛa dɛdɛ kpɛ oi mɛ̀n kwi. +Nɛfatali buiↄn kɛ daɛdaɛ: Yazee buiↄ ń Guni buiↄ +Wa ↄ̃zↄ̃ wɛ̃́lɛ pↄ́ Ɛflaiũ bui idɛkɛnapiↄ ì ĩ́anadãòwa. +Gbɛ̃eↄ ì ńzĩa dilɛ ↄde ũ, kási aaliↄ pↄe vĩ sↄ̃o, gbɛ̃eↄ ì ńzĩa dilɛ taaside ũ, kási aaìↄ pↄ́ vĩ zↄ̃ↄ. +á gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń á yã́kpalɛkɛnaↄ gɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ kú weↄ gwagwa, lá a zã̀ dɛ ń gɛpio. +Baa kɛ́ aa ma yãkɛaↄ è, aa ma yↄ̃ aa ma gbãa lɛgwà. +Sↄ̃́ náaikɛa à ń bↄ ɛɛ vĩ, baa ń a gbãakɛo a fↄ̃ gbɛ̃́ suabao. +Ǹ aà zɛ saonkia Ɛleazaa ń Isailiↄ píi aɛ, ní yãdilɛɛ̀ ń wáa. +Kɛ́ aa kà Bɛsaida, ↄ̃ wà mↄ̀ɛ̀ ń vĩ̀ao, wà wabikɛ̀wà aà ↄkãwà. +Kí, gↄↄ pↄ́ ń yei píi, mↄ we, wí aà kpama. +Ma yãma sa. Fɛlɛ bàalɛ gɛ́ ma dãↄ Labã bɛ Halana, +Ãma kɛ́ ma gɛ̃mbↄlɛ, aa kã̀aamazi ń pↄnao, aa ma zãmakɛ̀ aa ã̀naa, aa ĩadàa láasai. +Ma wiilɛ̀wà, aà táasilɛa dↄ ma lɛ́u. +Falisieↄ ku we. Kɛ́ aa yã́pi mà, aa òɛ̀: Wápiↄ, vĩ̀aↄn wá ũ sↄ̃a? +Saonaↄ Benaia ń Yaaziɛo mɛ́ aaliↄ kã̀aepɛ Luabaakuańnↄ kpagolo aɛ gↄↄpii. +Ɔ̃ aa mↄ̀ ń seelade ɛgɛnaↄ aa mɛ̀: Gbɛ̃́ bee mɛ́ ìↄ Lua kpɛ́ ń Mↄizi ikoyão bɛ̃̀ɛbo láasai. +An pↄ kɛ̀na, ↄ̃ aa lɛdoũkɛ̀ wà ↄ̃a kpawà. +Aa òɛ̀: Mae, ǹyↄ̃ blɛ bee taa kpáwá gↄↄpii. +Lua yã́ɛ bee ò malaikaeɛ yãae? Ma Nɛ́n n ũ, n Maen ma ũ gbã, ge mámɛ máↄ dɛ aà Mae ũ, aàpi iↄ dɛ ma Nɛ́ ũ. +tó a zã yã́piwa, mɛ́ i gĩkɛ no, àli sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na o ń zugaaeo ń a pↄ́wɛntio ń a vɛ̃ɛo, lá má òwa ń blesanao duun awakpabↄ ũ. +Tó n bee è, n pↄna a pisi n oawa, n nↄ̀sɛ a yáalↄ kua nzĩa dakĩiwa. Wa n gba ísia baa àizɛɛↄ, wa mↄnɛ ń buiↄ pↄmaaↄ. +ńyↄ̃ gↄ̃ báaade ũ, asa aa pↄe vĩ aa gĩa fĩabonɛo. Lua mɛ́ a fĩabonɛ gbɛ̃maaↄ vugↄↄ. +Bee gbɛa à azĩa ↄ̀lↄ Zaakiɛ, ↄ̃ à azĩa ↄ̀lↄ zĩnaↄnɛ píi. +Á gbɛ̃e su lɛ́kã ma yãzↄ̃lɛawáwa lↄo, asa baade zĩa yã́ mɛ́ a zↄ̃lɛwà. Màa iↄ bɛ ń ma Dii Zĩgↄ̃de á Lua bɛ̃́ɛ yã́ fuangbaao. +Galada bùsu gbɛ̃́ Zɛfɛteá nɛgↄ̃naɛ. Aà daiaá káaluaɛ, aà mae tↄ́n Galada. +Aa dↄ̃ Lua dìlɛ kɛ́ yãbeetaakɛnaↄ kà wà ń dɛdɛ, kási aali zɛ ń a kɛao adoo, aaì tɛ́kpa a kɛnaↄgu lↄɛ. +N yã́ dì ísialɛdeↄwa, ↄ̃ an kã́ sĩ̀, an oa ↄ̃̀ↄkpà. +Ásu kã́maboo. À pɛ́lɛ á ibɛɛↄzi, í lɛ́lɛmá ń kpɛ oi, ásu to aa ń wɛ̃́lɛↄ leo. Dii á Lua ń náɛ́ á ↄzĩɛ. +Kɛ́ Dii wá Isailiↄ Lua mɛ́ Amↄleↄ yàwɛ̃ɛ, ḿmɛ ńyↄ̃ síwá saa? +Gada buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Wà Gada buiↄ bùsu Kãfĩna sáaukpa! Aaↄ wúlɛa we lán nↄ̀ↄmusuwaɛ, aa gbɛ̃́ↄ taitai ń gã̀sĩↄwa ń ń miↄ. +Àliↄ sapiↄ o mↄ dafu saoa ń a pↄ́wɛntio bàasi, l�� gu lɛ́ dↄ saoa ń a pↄ́wɛntio ń a vɛ̃ɛo lá wa dìlɛwa bàasi. +Aà ↄ ìↄ pooa àↄ bunkapa kũa, ìↄ kɛ̀ɛ ↄ̃wã ń a ↄnɛo. +Ɔ̃ Davidi a pↄkasaↄ gà a kɛ̃̀, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ ń pↄ́ kɛ̃̀kɛ̃ sↄ̃. +Àli Kàaso dikpɛkɛ. Àli kàa so e gↄↄ sopla mↄ pↄ́ wì mɛ Abibu guu, lá má dìlɛɛ́wa, asa mↄpi guu ↄ̃ a bↄlɛ Egipi. +Waladeↄ gwa ń wɛ́ pãsĩo, ní ń lao, ↄ̃zↄ̃má gu pↄ́ aa kuu, +Mↄizi Basana bùsu saalo kpà Manase buiↄ lɛɛ dowa yãa kↄ̀, ↄ̃ Yozuee bùsu kpà an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄwa Yuudɛ̃ bɛaɛ oi ń ń gbɛ̃́ Isaili bui kĩniↄ. Kɛ́ Yozuee samaaònɛ́, +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Gwa, mↄ dafu dikpɛ ku zia. À kũ̀ mà zↄ̃lɛ mà pↄble ń kíaoɛ. To mà gɛ ulɛ sɛ̃u e zia bàasi oosi. +Dii fĩabònɛ Saulu pↄ́ n kpalablè aà gbɛu bɛdeↄ dɛdɛa yã́ musu. Dii n bↄ kpalau, à n nɛ́ Abisaloũ kpàu. Ásoo kɛ̀maɛ sa, asa gbɛ̃dɛnan n ũ. +Baa í niɛ, gbɛ̃́ pↄ́ dã̀ nɛ́ɛ beeↄ doɛ ma ìwakɛ yã́i, sĩana málɛ oɛ́, a kua a aseawao. +Tia kɛ́wa sↄ̃ málɛ gɛ́ ń dↄnlɛo Lua gbɛ̃́ↄnɛ Yelusalɛũ, +A ò gbɛ̃́piↄnɛ aa zↄ̃lɛ sɛ̃wa, ↄ̃ à pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo ń kpↄ̀ mɛ̀n plaopi sɛ̀, à wɛsɛ̀ musu à báaadàu. Ɔ̃ à pɛ̃ɛpi ɛ̀ɛ kpà a ìwaↄwa, aa kpaalɛ̀ bílaɛ. +Ɔ̃ à kùlɛ à wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: Dii, ńsu ǹ ń duunaɛ bee dao. Yã́ bee oa gbɛa ↄ̃ à gà. +Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ seela i gbasa bↄ luabɛ, bui pↄ́ kú dṹnia guuↄ i ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃ ḿpii, aai Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄa e luabɛpuanau ń gbãao ń gawi zↄ̃ↄo. +N ↄ mɛ́ ma ikàsa, ↄ̃ n ma kɛ. Ma gba ↄ̃nↄ mà n yãdilɛaↄ dada. +Ɔ̃ a ònɛ́: Aawo ma dii! N yã́ na! +Ɔ̃ Yuda ò a nɛ́ gyaa Tamaaɛ: Gɛ ǹyↄ̃ gyaable n mae bɛ e ma nɛ́ Sela zↄ̃ↄkũ. Asa àlɛ e Sela a ga lá a vĩ̀iↄwaɛ. Ɔ̃ Tamaa gɛ̀ zↄ̃̀lɛ a mae bɛ. +Ɛflaiũ buiↄ nà tã́aↄwa, wà ń tó we. +à kpɛ́nɛ zↄ̃ↄ kpà Tobiapiwa. Wì pↄ́wɛnti kálɛu we yãa ń tulaletio ń Lua ua pↄ́ↄ ń pↄ́wɛna kwideo ń vɛ̃ɛo ń nísi pↄ́ dɛ Levii buiↄ ń lɛ̀sinaↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ pↄ́ ũo ń laba pↄ́ wa kɛ̀ saonaↄnɛo. +Apaiũ mɛ́ Isi ì, ↄ̃ Isi Sesã ì, ↄ̃ Sesã Alai ì. +Za musu Dii a bↄ a gbɛ̃́piↄwa, aà ka a gɛ̃ fìoo lán loupilɛawa. Dii Lua a kã̀aepɛ, i mↄ gɛↄmidↄkĩi oi zàaĩana guu. +Dii Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa yã́ɛ bee ò: Zↄ̃lɛa tɛɛɛ ń sↄ̃daadoũo mɛ́ a á bↄ, laaikpalɛa niɛniɛ mɛ́ á gbãa ũ, ↄ̃ i weio. +Wa a tã́aↄ wíwi píiɛ, wi tɛsↄ̃ gba pↄ́ wà mↄ̀ò ń kpɛ́uↄwa. Má aà diipiↄ dúuzↄ̃ píiɛ. Lá wà gbapiↄ kã̀aa káaluaↄ asea ũ, wa taò à ɛa gↄ̃ káaluaↄ asea ũ lↄɛ. +N ísia zↄ̃̀ɛnɛ́, ↄ̃ aa táaò gugiiu aa bùa. N gbɛ̃́ pↄ́ pɛ̀lɛńziↄ zù ísiu, n ń zú lán gbɛwa í zↄ̃ↄpi guu. +Sɛ̃̀a lí píi i dↄ̃ kɛ́ ma Dii mi to lí lɛsĩ ɛɛnkũ, mɛ́ mi to lí ɛɛna lɛsĩ kṹ. Mi to lí ísi giigaga, mɛ́ mi to lí gii bↄlↄbↄ. Ma Dii mámɛ má ò mɛ́ má kɛɛ. +Isailiↄ ń Abisaloũo bòokpà Galada bùsuu. +Á ye aà ɛa á gbɛ̃ yã̀? Bↄ́yãi a gi lɛ́ bↄ aà yã́ kpɛi? Mi gyã sɛ̀, sↄ̃ yɛ̃̀ɛɛ làa míↄ. +Tó gbɛ̃́ mↄ̀ sáaukpa saoia ń zuo ge sã ge ble lɛ́gbãdↄa ge gban lò, tó a sãa vĩo, má sí. +Ɔ̃ vɛ̃ɛ ònɛ́: Mà a vɛ̃ɛ pↄ́ ì tã́aↄ ń gbɛ̃nazĩnaↄ pↄ kɛ na nɛia tó, mí gɛ́ màↄ deedee líↄ musua? +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ a á nɛ́ↄ kṹkũ à ń wíwi gbɛsiwa ũ. +Yakↄbu ɛ̀a dàzɛu, à gɛ̀ gukpɛdeↄ bùsuu. +Ɛflaiũ buiↄá zununuɛ, wà zĩ dàɛ̀, a ye ésegbɛ̃ai. Má zuu danɛ́ ń nↄɛ maaɛ, mí tó aa soona gálɛ. Yudaↄ i sapa, Yakↄbu buiↄ i gu daaĩ. +Tó wà sù wà n tↄ́ zↄ̃ↄ ń n gã̀sa gbãao ń n ↄ pↄ́ pooao bao mà, tó bↄ̀mↄ pↄ́ dɛ n gbɛ̃́ Isaili bui ũo bↄ̀ bùsu zã̀zãu à mↄ̀ n tↄ́ yã́i, tó à aɛdↄ̀ kpɛ́ɛ beewa à wabikɛ̀ma, +Bee gbɛa i a pↄkasaↄ pí, i zuo, i gbasa su bòou. Kási aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Aa yãdↄↄsai dìlɛ Dii ń Lua yã́ gbɛu, aa gulɛsĩↄ bò ńzĩaɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu píi sɛa za bualoũↄ ń wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ. +Asa kɛ́ à gà, à gà duuna yã́ musu gɛ̃n doɛ, mɛ́ lá a ku tia, a ku Lua pↄ́ ũ. +A mɛ̀ má á táu sai? Á gbɛ̃́ↄ tò á kúsu kwɛ̀, aa mɛ̀ bùsupi gbɛ̃́ↄ gbãa dɛála, mɛ́ an gbã̀a ɛa dɛála lↄ. An wɛ̃́lɛↄ zↄ̃ↄ, a bĩ́iↄ zↄ̃̀ Luawaɛ. Aa mɛ̀ wà Anaki buiↄ è we lↄ. +za oosiɛlɛ gukãaaa e gwã́, e gu gɛ̀ siakũ̀ maamaa. +A maa wà n sáaukpaɛ, Dii, wá lɛsi wà n tↄbↄ, Musude, +A a zàaĩna dↄ vɛ̃ɛliwa, a a zàaĩn nɛ́ ye vɛ̃ɛli maawa. Vɛ̃ɛ aↄ diaàziɛ, iↄ pↄ́ píò, iↄ a ula pí ń vɛ̃ɛbɛio. +A ku lao, à vù. À to yã́ pↄ́ a òɛ́ gↄↄ pↄ́ a ku Galile dↄágu +Ì to lou sisi à kwɛ à í zↄ̃ↄ bↄ gbɛ̃nazĩnaↄnɛ. +ↄ̃ Zasↄ̃ ń dílɛ a bɛ. Gbɛ̃́piↄ lɛ́ pã Sezaa ikoa ḿpii, aaì mɛ kía pãle ku wì mɛ Yesu. +Yehu yã́ kĩni pↄ́ a kɛ̀ↄ ku Isaili kíaↄ ladau ń aà nɛgↄ̃nkɛyãↄ píi. +pↄtaasi a n zãmakɛ lán kpã́iwa, pↄ́ nↄana i mↄma lán gↄ̃kɛbↄdewa. +A sɛ̃̀kɛ̃na ↄkũ pao, a ka bàaa ũ wà ye wà da ń gã̀uo. +À saanaↄ kɛ̀ gudoũ, Kífɛ̃nɛna ń Ko nɛadeo ń pↄ́ pↄ́ kú gɛↄmidↄkĩi oiↄ píi. +Ma Pↄlu, fↄɛ beeá ma ↄgbɛɛ. +Yã doũɛ, asa lá málɛ o, ì tàaesaideↄ ń gbɛ̃vãiↄ midɛ píi. +Mi fɛlɛ gudↄsai mà wiilɛma, n yã́ ma wɛ́ dↄi. +Ɔ̃ aa Ageli buiↄ pↄtuoↄ nàaa, yiongoↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi (50.000), sãↄ ń bleↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń blakwio (250.000), zàaĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla (2.000). Aa gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ bɛ̃́ɛ lↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄo (100.000), +Lua gbɛ̃kɛkɛ gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kũaↄnɛ, i ń gba aafia. Aamɛ aa Isaili sĩanaↄ ũ. +Á vãikɛa a wi á musuɛ, á pↄ̀ↄbↄzãkɛa a wɛ́tɛ̃a iɛ́. À làasookɛ, í dↄ̃ kɛ́ á bↄa ma Dii á Lua kpɛ vãi, mɛ́ á kua vĩakɛamɛɛ sai ĩ́i. Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +An kↄ̃fĩ dↄ lán zĩkasↄ̃goↄwa, aalɛ sòo zↄ̃ gbɛ̀sĩsĩ misonaa. An kĩ́i dↄ lán tɛ́ kũa sɛ̃saowawa lán zĩgↄ̃ dasi pↄ́ aalɛ zĩↄpooↄwa. +Ǹ ń fu Dii, ǹ ń yã́ yãalɛnɛ́, asa má è zↄa ń sòleo kú wá wɛ̃́lɛuɛ. +Ń beeo mi zɛ́piↄ kee sɛ́lɛo, mɛ́ mi bee o wà kɛmɛɛ yã́i no. Ga maamɛɛ dɛ beea. Gbɛ̃e a e kpa ma ĩ́andãapiɛo. +Àlɛ ↄ́ↄlↄɛ̀ e gↄↄ soplapi gɛ̀ lɛ́ paò. A gↄↄ sopladepi zĩ́ ↄ̃ Sãusↄ̃ↄ yã́pi òɛ̀, kɛ́ à giiyèwà yã́i, ↄ̃ à gɛ̀ a ò a gbɛ̃́ↄnɛ. +Kɛ́ bíla yã́pi mà, aà yãdaanɛ́ dìmá. +N mɛnafↄ̃̀, n taasikɛ̀ ma yã́i, ni kpasao. +Yesu azĩa ↄlↄa a ìwaↄnɛ gɛ̃n àaↄ̃den we aà bↄa gau gbɛa. +Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Kapiↄ sɛ́lɛ. Kɛ́ a sɛ̀lɛ, ↄ̃ Ɛlizi òɛ̀: Tↄↄlɛ lɛ́ò. A lɛ̀ò gɛ̃n àaↄ̃, ↄ̃ à zɛ̀. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Áa Dii Lua! Wàlɛ o ma yã́ musu wà mɛ̀, yáasikɛna nolo? +Ɔ̃ à ɛ̀a ò a maeɛ: Ma gba zɛ́ mↄ pla gĩa mà gɛ bɛbɛ gusĩsĩdeu, mí ↄ́ↄlↄ ń ma gbɛ̃naↄ ma lɛ́sokɛ yã́ musu. +Ɔ̃ ìwa gbɛ̃ↄn plapiↄ ɛ̀a tà bɛ. +Tó gbɛ̃́ mɛ̀ á aà dↄ̃, mɛ́ a yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũao, ɛɛdeɛ, ade sĩana vĩo. +Saona lí bↄ bòo kpɛ à gɛ́ wɛ́tɛi gbɛ̃́pizi. Tó a è à gbã̀gbã ń a gyãpio, +Dii gagyãkà gbɛ̃́piↄgu, ↄ̃ aa gàga. +Tó n n mↄ̀ bɛɛɛdeↄ kↄ̀lɛ bùsuu, mɛ́ n n vua maaↄ vũ̀aa swaɛ gbɛↄ guu, +Ɔ̃ ma malaika pãle è, à bↄ̀ gukpɛ oi, a Lua bɛ̃́ɛ seelakɛbↄ kũa. À lɛ́ gbãa zù malaika gbɛ̃ↄn síiↄ̃ pↄ́ wà ń gbá zɛ́ aa tↄↄlɛ ń ísiao ↄ̃̀ↄkpapiↄzi +sɛa za nɛ́ mↄ doↄwa. Kɛ́ wà ń tↄ́ kà láu píi, an dasi kɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń ↄ̀aa do ń bàaↄ̃kwi ń àaↄ̃oɛ (22.273). +Gbɛ̃ asiadeↄnɛ, blɛli mↄ́máo, dↄaana pↄ́ yãe dↄ̃oↄnɛ. An baade a pↄeã zɛ́ sɛ̀, an baade zĩa mì mɛ̀ndo ài àlɛ wɛɛlɛ. +à wɛ̃́lɛpideↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao míↄmiↄ, í wɛ̃́lɛpideↄ ń ń pↄtuoↄ kaalɛ píi. +Aàpi mɛ́ sↄ̃ dↄ̀ baadeɛ, ì wɛsi ń yãkɛaↄlɛ píi. +Tó ĩ́ana kàka à gɛ̃̀, vãikɛnaↄ aaↄ ku lↄo, gbɛ̃maa zĩ́na mɛ́ ìↄ pɛ́lɛa gↄↄpii. +Ɔ̃ gbãadepiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi ò saonaↄ ń ãnabiↄnɛ aa mɛ̀, wá fↄ̃ yãda gↄ̃ɛpia wà aà dɛo. À yãòwɛ̃ɛ ń Dii wá Lua tↄ́oɛ. +Málɛ oɛ́ lↄ, tó á gbɛ̃ↄn plaↄ lɛ́ kɛ̀ doũ dṹniau la, yã́ pↄ́ a a wabikɛ̀ ma Mae pↄ́ kú musuwa píi, a kɛɛ́ɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ dɛ zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ge zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ ũ sↄ̃̀ Mↄiziziↄ̀lↄnɛ́o, tó Isailiↄn ń ũ. +Wɛ́tɛ bú pↄ́ aalɛ kɛkɛi, níↄ tɛ́ ń kpɛ. Má ò ma ɛ̀waasoↄnɛ aasu ĩadamao. Tó imi lɛ́ n dɛ, ní gɛ í pↄ́ aa kà olaↄu mi. +Lua pↄ́pii kɛ̀ aà sabaiɛ, pↄe ku à kɛ̀ aà saio. +Kɛ́ ma dↄaaɛ́ guwaiwaiu wɛ̃̀ bla, á pↄkasaↄ ń á kyaleↄ i yaao. +Wìli gòlegolena mɛ̀n sↄo yía daa plao lé? Kási baa a mɛ̀ndo yã́ lí sã́ Luaguo. +Tó à mɛ̀ a maaɛ, máↄ aafia, ãma tó aà pↄ pà maamaaɛ, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ yãvãi à zɛ̀ò à kɛmɛɛ we. +À zↄ̃ↄkũ̀, mɛ́ aà àizɛɛ ìↄ kã́fĩ e à kɛ̀ ↄde sà bílibili ũ. +Saona lí nísi kĩni pↄ́ gↄ̃̀ a ↄu máma aà miwa, i aà tàaekɛ̃owà Dii aɛ. +Má tã́a pↄ́ á ã̀ↄ ɛ́ɛ, má gbɛ pↄ́ á pɛ̀lɛↄ wíwi, á kúlɛ á pↄkɛapiↄnɛ lↄo. +Gↄↄ pↄ́ ma swã́lɛ̀ n fↄwa lé, nɛ́ pↄ́ kú ma gbɛɛu vĩ̀vĩ ń pↄnaoɛ. +Kɛ́ Mↄizi ↄdↄ̀ ísiaa, ↄ̃ Dii bↄ̀ ń ĩ́an gbãao gukpɛ oi. À kàka e gu gɛ̀ dↄ̀ò, à ísia sɛ̀lɛ kpà e gugii bↄ̀. Kɛ́ í zↄ̃̀ɛ, +Ɔ̃ ma sↄ̃kaapua è, gbɛ̃́ pↄ́ di a kpɛ sá kũa. Wà kíafua kpàɛ̀, ↄ̃ à bↄ̀ zĩ̀blena ũ, à gɛ̀ zĩblei. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, ãma i kɛ lá Isailiↄ kía pↄ́ dↄ̀aaɛↄ kɛ̀wao. +Totoa ń flão ì to gbɛ̃́ ↄ̃nↄkũ, nɛ́ pↄ́ wa tò azĩaɛ ì wida a dawaɛ. +Saulu wɛ̀ɛlɛ à Davidi paò à naaa ń gĩo. Kɛ́ à ɛ̃̀ɛ̀, ↄ̃ sↄ̃napi gɛ̀ gĩ pà. Gwãasĩna bee ↄ̃ Davidi bàalɛ̀ tà. +Kua Kedemↄ guwaiwaiu ma gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃wa ń aafia yã́o, ma mɛ̀ +à mɛ̀: Ma bↄ ma da gbɛɛu ↄgiiɛ, mɛ́ má ɛa ta ↄgiiɛ. Dii kpàa, ↄ̃ à ɛ̀a sìa, ma sáaukɛ̀ ń Diio. +Má dↄ̃ Dii ì yãnakpa wɛ̃nadeↄwa, ì yãkɛkɛ taasideↄnɛ a zɛ́wa. +Kwapiↄ dɛ lán sↄ̃́ pↄ́ an zĩkasↄu màↄwa. Aa pↄe kpákpaa lán vua fùawa, an oa bↄ̀ lán gbɛ̃nazĩna pↄ́wa. +Ɔ̃ Falisieↄ ònɛ́: Bↄ́yãi álɛ yã́ pↄ́ dɛ wà kɛ kã́mabogↄↄzĩo kɛi? +Ɔ̃ Mↄizi ò Diiɛ: Ḿmɛ n gbɛ̃́piↄ bↄ̀lɛ Egipi ń n gbãao. Tó Egipiↄ mà, +Lua ↄ̃nↄ ń a dↄ̃ao zↄ̃ↄkɛ lɛ́ vĩo. Gbɛ̃e yã́ pↄ́ àlɛ yá yáasi dↄ̃ píio. Gbɛ̃e a fↄ̃ à aà zɛ bↄↄlɛkɛo. +Dii mɛ́ ma baa ũ, ma lɛgbɛ̃̀ ma mɛ̀ má n yãma. +Hilaũ góilɛna pↄ́ sù ń Ofiio ń vuaoↄ sù ń lí bɛɛɛdeↄ maamaaɛ ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ lↄ. +Davidi zĩblè Leobɛ nɛ́ Adadɛzɛɛ, Zoba kíawa, gↄↄ pↄ́ kípi ɛ̀a lɛ́ gɛ́ ↄtↄ̃ↄlɛi Uflata swasaɛdeↄwa. +Ɔ̃ Ahabu ò Obadiapiɛ: Wà bùsu kɛɛlɛ wà gɛ́ nibↄnaↄ ń swaɛↄu píi. Wìliↄ dↄ̃o tó wá sɛ̃ e wà wá sↄ̃́ↄ ń wá sↄ̃baonaↄ gwaò. +Yesu gɛ̃̀ Lua ua à laayianaↄ ń laalunaↄ yà ń bↄ́lɛ píi. À ↄlɛũkpakɛnaↄ táabũnuↄ ń felenyianaↄ kìlaↄ fuangba. +Iwãa kà ma pↄa, gili gɛ̃̀magu, málɛ lualua. Oosi mɛ́ ma si, ↄ̃ à mↄ̀mɛɛ ń kpakpanagaao. +Ń Lua pↄeã dↄ̃, ń yãmaa dↄ̃ ikoyãpi guu. +Wa gↄ̃ bùsu pↄ́ ń kpàwá vĩ gↄↄpla, ↄ̃ wá ibɛɛↄ mↄ̀ ↄ̃zↄ̃̀ n kpɛ́wa. +Wá pↄ ìↄ naɛ, ↄ̃ wìↄ wá dilɛ pↄsiadeↄ ũ. Wi gbɛ̃́ↄ kɛ ↄdeↄ ũ dasi, ↄ̃ wìↄ wá dilɛ taasideↄ ũ. Wá pↄ́pii vĩ, ↄ̃ wìↄ wá dilɛ pↄesaideↄ ũ. +Má á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ yía Yudaↄwa, aai ń yía Seba pↄ́ kú zã̀ↄwa. Ma Dii mámɛ má ò. +Yã́ɛ bee sĩana vĩ: Tó wa gaaànↄ, wáↄ kuaànↄ. +Isaili bùsu ĩ́ampakĩi è sa. Kɛ́ à gↄ̃̀ da gii, a ĩ́ampaa e wɛ̃̀ bàaↄ̃kwi gɛ̀ pàò, lá Dii dà Zelemiiɛ a òwa. +Ma Mae mɛ́ ń kpaa, mɛ́ aà zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̃́piia. Gbɛ̃e a fↄ̃ ń bↄ aà ↄzĩo. +Ɔ̃ Dii bↄ̀ mↄ̀wà à mɛ̀: Ńsu ta Egipio. Zↄ̃lɛ gu pↄ́ má onɛu. +Kɛ́ Isailiↄ yã́kpalɛ pↄ́ kí kɛ̀pi mà, aa aà yãdà gbia, asa aa è Lua aà gbà ↄ̃nↄ aà yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wa. +Má ń kpá gukpɛdeↄwaɛ, aai gↄ̃ ń pↄ́ ũ ń Amↄniↄ, Amↄniↄ yã́ a dↄ gbɛ̃egu lↄo. +Yã́pi zↄ̃̀ bíla ń wɛ̃́lɛ gbãadeↄ pↄwa. +Yesu Kilisi doũ gĩa ń gbão e gↄↄpii. +Ɔ̃ Yakↄbu mɛ̀: Aawo! N yã́ na! Tó ma yã́ kànguɛ, ma gba sí, asa wá wɛsiakↄ̃lɛ kɛ̀mɛɛ lán wɛsiakↄ̃lɛ ń Luaowaɛ, ↄ̃ n gbãakpàmazi. +À mɛ̀: À ma gba naa zaa lɛ sooloɛ beeɛ. À mɛ̀ a maa mà ta ma zãdawa ↄgiio. +Kía a to yã́ bↄ ń táaaↄ na, a taaside nɛ́ↄ suaba, i gbãamↄnɛdeↄ wíwi. +Aà bàakuańnↄ yã́ i sãaàguo, ↄ̃ à nↄ̀sɛlìlɛ a gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ guu. +Lua á sisi à á sɛ́ màa baona pↄ́ wá kpàɛ́ guu, kɛ́ à á baa e wá Dii Yesu Kilisi gawi guuɛ. +Gↄↄ bee ↄ̃ Yesu ìwaↄ sù. Kɛ́ àlɛ yão ń nↄɛo, à bↄ̀ ń saɛ, ãma an gbɛ̃e i aà la bↄ́ a yei ge bↄ́yãi àlɛ yão ń nↄɛpioo. +Too, saoblɛblea yã́ musu wá dↄ̃ kɛ́ dṹnia guu tã́aá pↄe no, asa Lua mɛ̀ndo kua wá dↄ̃. +bui pↄ́ ń pɛ̀ nzĩa, nɛ́ pↄ́ ń sì n pↄ́ ũpi. +Ɔ̃ ápii a mↄ ma le, a mɛ̀ wà gbɛ̃́ↄ zĩ, aai gɛ́ bùsupi gwagwaiwɛ̃ɛ. Tó aa sù, aai zɛ́ pↄ́ wá sɛ́ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ wá káuↄ owɛ̃ɛ. +A yã́ mɛ́ tò wálɛ Yuda ń Silivɛ̃ɛo zĩwá, aa yã́ pↄ́ wá kɛ̃̀ láu oɛ́ ń lɛ́o. +Aalɛ lɛsi, aalɛ dↄkↄ̃ɛ, aalɛ ↄ̃wãKí ìwaↄ ń a bùsu gbɛ̃́ↄ dↄ̃ píi, tó gↄ̃ɛ ge nↄɛ sↄ̃̀ kízi aà kpɛ́u, mɛ́ i aà sísio, ikoyã kú mɛ̀ndoɛ. Wì ade dɛɛ, mɛ́ i kɛ kí a vua gopana dↄ̀ɛ̀ kɛ́ à e àↄ ku bàasio. Mapi sↄ̃, à kà gↄↄ baakwi wi ma sísi mà gɛ́ kí kĩ́io. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Ásu giɛ̀o, asa gbɛ̃e a fↄ̃ dabudabukɛ ń ma tↄ́o, a ɛa ma tↄbɛ̃ɛsi gↄ̃̀ↄo. +Bee gbɛa Yesu ònɛ́: Ápii á ma to we gwãasĩnaa, asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀, Lua a pↄdãna lɛ́, aà kpàsa pↄ́ↄ i fãaa. +Gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa daa a zɛ swaiapi a ↄplaa ń a ↄzɛɛo sɛ̀ musu, ↄ̃ má mà a ò ń Gↄↄpiide tↄ́o à mɛ̀: Wɛ̃̀ àaↄ̃ ń kĩnioɛ. Tó wà Lua gbɛ̃́ↄ gã lìnɛ́ ń kpɛ wa làa, ↄ̃ yã́piↄ midɛ píi. +Ásu to au bↄwào. À aà zu ɛɛ beeu guwaiwaiu la, ásu à aà dɛo. Lubɛni ònɛ́ màa, kɛ́ a ye à aà misi, í ɛa à aà kpa a maewa yã́iɛ. +Kɛ́ aa kà we, aa lɛzù wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄzi aa mɛ̀: Wa gɛ Siliↄ bòou, wi gbɛ̃e e weo, wi gbɛ̃e kĩ́a mao. An sↄ̃́ↄ ń ń zàaĩnaↄ mɛ́ dↄdↄa we, mɛ́ an zwã̀akpɛↄ kú ń gbɛu gboosai. +Lua á í dafu ń a yã́ wɛ̃nide pↄ́ ìↄ ku gbãaoɛ. Yã́pi dɛ pↄbui pↄ́ ì ga ũo, pↄbui pↄ́ lí gaoɛ. +Dii lↄↄ kú lousisia kpɛ, Dii gawide ì to lou pũna, Dii ku lousisia musu. +Zĩbeezĩ Yesu mɛ̀: Baa, musu ń zĩ́lɛo Dii, ma n sáaukɛ̀, kɛ́ n yã́ɛ beeↄ ùlɛ yãdↄ̃naↄnɛ ń ↄ̃nↄdeↄ, mɛ́ ń ↄ̀lↄ ladↄ̃nsaiↄnɛ. +Aa Dii za fɛ̃̀ Mɛliba í kĩ́i, ↄ̃ Mↄizi yãì azĩaɛ an yã́i. +Ée! , Lua gbɛ̃́ pↄ́ a kua adoan n ũ. +Kua kpↄpi gbɛɛu Yonasi wabikɛ̀ Dii a Luawa à mɛ̀ +Lá à gà sa, bↄ́yãi máↄ lɛyea lↄi? Má fↄ̃ mà aà vu yã̀? Má gɛ́ aà kĩ́i, ãma aàpi a e ɛa mↄ ma kĩ́io. +Tiasa wá lɛ́ gà, asa wili pↄe eo, sema mana bàasio. +Kía oa weea ìↄ aafia vĩ, aà nakɛnɛá káabuan louɛ. +Kɛ́ kí bùa à gɛ̀ Giligali, Kimaũ bùaaànↄ. Yuda zĩgↄ̃ↄ píi ń Isaili zĩgↄ̃ kĩniↄ bùa ń kípio. +Ɔ̃ ìwa pãle òɛ̀: Dii, to e ma deia kpagui gĩa. +Bɛlɛkia ń Ɛlikanao mɛ́ kpagolopi dↄ̃̀anaↄ ũ. +sema gu pↄ́ a sɛ a tↄ́ iↄ kuwà bàasio. Wekĩi áli Gɛ̃amusu saou oosiɛlɛ á bↄlɛa Egipi dikpɛgↄↄ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ má fɛlɛmá, mí Babɛli tↄ́ dɛ ń a gbɛ̃́ kĩnina pↄ́ gↄ̃̀ↄ, an nɛ́ↄ ń ń buiↄ píi. Ma Dii mámɛ má ò. +Luabɛ zĩgↄ̃ↄ tɛaàzi, aa di sↄ̃kaapuaↄ kpɛ, aa bàabaa pua táitai dadaa. +Ãma à kũ̀ màↄ ku wɛ̃ni guu á yã́iɛ. +Ɔ̃ Yɛse Abinadabu sìsi, à mↄ̀ Samuɛli aɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Dii i gbɛ̃́ɛ bee sɛo. +Ablaũ wùlɛaànↄ, ↄ̃ à nↄsì. Kɛ́ a è á nↄsia, à dↄ̀ɛ a diiwa. +Swã́kpa Isailiↄ Dↄaana, n gbɛ̃́ pↄ́ ni Yosɛfu buiↄ dã lán sãↄwa. Bↄ gupuau, n gbɛ̃́ pↄ́ ń zↄ̃lɛa malaika gã̀sĩadeↄ zãnguo, +Saona i ↄtona zↄ̃ a auwa, i máma saokĩipi kↄ́baↄwa, i au pↄ́ gↄ̃̀ ɛ́lɛ saokĩipi gbázĩwa. +Pↄ́ lí kɛ̃́sã gbɛ̃́ pↄ́ ì taasideↄ gba pↄ́wao, wì gbɛ̃́ pↄ́ ì wɛvĩńla kaɛ. +Tó á è aa bↄlↄbↄ̀, ↄ̃ í dↄ̃ ázĩawa kɛ́ guantɛ̃na kãikũ̀. +Aà Nisĩna ma sɛ musu, ↄ̃ ma kↄ̃fĩ gbãa mà ma kpɛ wà mɛ̀: Wà Dii gawide sáaukpa aà kúkĩi. +Má è pↄ́ pↄ́ tò gbɛ̃́ ì zĩkɛ à mɛkpawà, kɛ́ à e àↄ dɛ a gbɛ̃́deela yã́iɛ. Beeá pãɛ lↄ mɛ́ gugiiyaaɛ. +Aalona ń a nɛ́ↄ dilɛ ma gbàgbanaↄ ũ. Tó gbɛ̃́ zĩ̀loe sↄ̃̀mazi, à gàɛ. +À o buipiↄnɛ à mɛ dii pↄ́ aamɛ aa musu ń zĩ́lɛo kɛ̀opiↄ aa midɛ dṹniauɛ, aaↄ ku gueio. +Tↄ pↄ́ mi sínɛ́ yãao ↄ̃ má sínɛ́ sa. Ma Dii, míↄ ku Siↄna. +N ikoyãↄ nidɛa gↄↄpii mɛ́ tò ma nisĩna vùa. +Wa yãpãsĩ súu ma n bùsuu lↄo, ásoo ń músio a sↄ̃ n bùsu zↄ̃lɛio. Wa tↄ́kpa n bĩ́iɛ Suaba, n bↄlɛↄ sↄ̃ Táasi. +Mↄizi mɛ̀: Tó ńyↄ̃ gɛ́wanↄo, ńsu gowanↄ lao. +Ɔ̃ Lua bↄ̀ mↄ̀wà gwã́ nana guu a òɛ̀: Laaika yã́ pↄ́ ńyↄ̃ o Yakↄbuɛzi. +Lá í niɛ ìↄ dɛ pↄkɛkɛnaↄnɛ, màa zĩna náaide dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa aà zĩↄnɛ, ì ń nↄ̀sɛ níninɛ́. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi òɛ̀: Dii, mi ka ǹ gɛ́ ma bɛo. Baa tó n yãò, ma zĩkɛna a gbã́gbã. +Ɔ̃ mlɛ̃ òɛ̀: Á ga seo! +Hagaa nɛgↄ̃ɛ ì ń Ablaũo, ↄ̃ Ablaũ tↄkpàɛ̀ Isimaɛla. +Gbɛ̃́pii ì Demɛtiu tↄ́ na sí. Baa sĩana ì aà sáaukpa. Wápiↄ wi aà sáaukpa sↄ̃, mɛ́ ń dↄ̃ kɛ́ wá seeladekɛ náai vĩ. +Tó aa gì imibↄpi síi n ↄzĩ aa a imi, onɛ́ ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ aa mi teasiɛ. +Gↄↄ bee Dii a azĩa ↄlↄ Egipiↄnɛ, aai aà dↄ̃, aaiↄ zↄbleɛ ń saobↄↄ ń pↄ́wɛntio, aa lɛkɛwa, aai a fĩabo. +Dii Nisĩna dìɛ̀, ↄ̃ à dↄ̀aa Isailiↄnɛ zĩ guu. Dii Mɛsↄpↄtami bùsu kí Kusã Lisataiũ nàɛ̀ a ↄzĩ, ↄ̃ à gbãamↄ̀ɛ̀. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: N dãuna mɛ́ sù, ↄ̃ n mae gáae mɛkpaa dɛ̀, kɛ́ à aà è aafia yã́i. +Ì yã́ pↄ́ kↄ̃nideↄ lɛ́ yá gboo, kɛ́ an ↄ su àↄ báaa vĩo yã́i. +An bùsu zↄ̃lɛ lↄ̀ Taboowa ń Saazumao ń Bɛsɛmɛsio e à gɛ̀ pɛ̀ Yuudɛ̃wa. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndoo, ampii ń ń bualoũↄ. +Tó gɛↄ vù, aa nↄsɛo, aa zãkɛo, aaↄ ku lán malaikaↄ kua luabɛwaɛ. +Kìlapi dɛdɛkĩi vĩ, a gbápɛpɛkĩi soolo. A kpɛnakĩi musu dɛ mↄ̀ↄↄ golasai. A gã̀sĩdikĩiↄ vĩ, nↄ̀ↄmusu pↄ́ wa kɛ̀ↄ zɛzɛ gã̀sĩdikĩipiↄ saɛ. +Beewa mi pↄnakɛ ń ma yɛ̃̀ɛɛsaikɛo ń widaaao ń taasikɛao ń ĩadaaao ń wɛ́tɛ̃ao Kilisi yã́i, asa gↄↄ pↄ́ ma busa ↄ̃ miↄ gbãa. +Salomↄↄ gɛ̀ zɛ̀ Dii gbagbakĩi aɛ Isaili pↄ́ kãaaa weↄ wáa píi, ↄ̃ à ↄsɛ̀ musu plapla +Aa gàga aa ku lↄo, an gɛↄ lí vuo, asa n ĩadàmá n ń mìdɛ, ń tò an yã́ dↄ gbɛ̃egu lↄo. +Aa pↄ́ sɛ̃aɛ́, kási á e pↄ́ sɛ̃anɛ́o. Aaↄ dɛ mideↄ ũ, íↄ kú ń guu kpɛɛ. +Gbɛ̃ↄ Zezabɛli gɛ so Yezɛlɛɛ bĩ́i kpɛɛ, gbɛ̃e a aà vĩo. Ɔ̃ ãnabipi zɛwɛ̃̀, à tilɛ̀. +À vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kpà kpɛɛlɛ gĩwa lↄ, ↄ̃ à mↄdaona pↄ́ wa pì ń vuaoↄ pã̀pã kpɛa gĩ pↄ́ à vua kpàwàpiwa kpɛɛlɛ oi. +Yosafa yã́ kĩniↄ ku Anani nɛ́ Yehu yã́ pↄ́ kú Isaili kíaↄ ladau za a kpalablea daalɛawa e a midɛawa. +Isailiↄ taasikɛ̀ gↄↄ bee, asa Saulu yãdìlɛ ń Lua tↄ́o a zĩgↄ̃ↄnɛ à mɛ̀: E oosi gɛ kɛò, gbɛ̃́ pↄ́ pↄblè e màↄ gɛ́ tↄsii ma ibɛɛↄwa, ade gↄ̃̀ láaipↄ ũɛ. Ɔ̃ an gbɛ̃e i pↄbleo. +Gbɛ̃́ pↄ́ gì a nazi à nↄ pãle sɛ̀, à gbãsĩkɛ̀ɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ pↄ́ wà gìi sɛ̀ sↄ̃, à gbãsĩkɛ̀n we. +Ma ↄkpà zĩ zↄ̃ↄↄwa, ma kpɛdↄ̀dↄ mazĩaɛ, ma vɛ̃ɛliↄ pɛ̀pɛ kpɛ́lɛkpɛlɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ nɛ́ bee taa dìlɛ ma ìwakɛ yã́i, ade ma dilɛɛ. +Tiasa ma gbɛ̃́ↄ, málɛ wabikɛwáɛ. I kɛ yã́ dafu málɛ oɛ́o, yã́ pↄ́ wá vĩ za káauɛ. Wàↄ yekↄ̃i. +Tó dↄaana duunakɛ̀, à zã̀ Dii a Lua yãdilɛaewa à yã́ pↄ́ wìli kɛo kɛ̀, baa tó i gĩkɛ no, à gↄ̃̀ tàaede ũɛ. +Aaì maa fĩabomɛɛ ń vãio, ma yeańzi sↄ̃ ń zaamaguo. +Ɔ̃ à bàalɛ̀ gɛ̀ a zuↄ guu, à zunɛbↄlↄ maa kũ̀ a kpà a zĩkɛnawa, ↄ̃ zĩkɛnapi gɛ kɛ̀kɛ kpakpa. +Yã́ pↄ́ kú yãa mɛ́ a ɛa àↄ ku lↄ, yã́ pↄ́ wa kɛ̀ yãa ↄ̃ wa ɛa kɛ lↄ. A dafue ku dṹniauo. +Ɔ̃ má ò Diiɛ, aa dↄ̃ sã́asã kɛ́ miↄ gɛ̃ lousisikpɛ ń lousisikpɛo màↄ aà náaikɛnaↄ ká kpɛ́u wàↄ ń gbɛ̃. +Balaaũ òɛ̀Àli á de ń á dao kpɛla, lá ma Dii á Lua má dìlɛɛ́wa, kɛ́ à e wɛ̃ni kɛ bùsu pↄ́ málɛ kpáwáu, íↄ aafia. +Yosɛfu buiↄ dɛ lán lí nɛina pↄ́ kú nibↄna saɛwa, aà gↄ̃naↄ fɛlɛ da gĩa fↄ̀ↄↄ. +Ɔ̃ kí gì gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛdama mai, à yãpãsĩ ònɛ́. +Lua ye aa dↄ̃ lá asiiyãpi gbia zↄ̃ↄ á buipãleↄnɛ. Asiipin kɛ: Kilisi kú á guu, ↄ̃ á wɛ́ dↄ gawii. +Ma Dii ma mɛ̀, Tii Lɛdoũ pↄ́ aa kɛ̀ńnↄ i dↄńguo. +Kole nɛ́ Saluũ, Abiasafa tↄũna, Kole sĩ́wɛna ń a gbɛ̃́ Kole buiↄ mɛ́ Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ dↄ̃̀anaↄ ũ lá ń deziↄ dɛ Dii bòo bↄlɛdↄ̃anaↄ ũ yãawa. +Gbɛ̃e a ma wɛ̃ni siao, má gíi ń mazĩaoɛ. Má a giia zɛ́ vĩ, mɛ́ má a sia zɛ́ vĩ lↄ. Yã́ pↄ́ ma Mae dìlɛmɛɛn we. +Lá ma wɛdↄ̀nɛ́ yãa, ma ń fuangba, ma ń gboo, ma ń pisabò, ma yãyìamá, màa má wɛ́tɛńzi sa, má ń zɛdↄ, má ń gba gbãa. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ à a lo í kà pↄ́ↄ imibↄu gↄ̃̀ↄ, à ɛ̀a bàalɛ̀ gɛ̀ ítↄi lↄ̀ↄi, ↄ̃ à itↄ̀ yiongoↄnɛ píi. +Gbɛzã a swaa kĩma lán mlɛ̃waɛ, i n gbã à n kũ lán píligonawa. +Wá zuↄ aso zↄ̃ↄ sɛ́sɛ. Bĩ́igbooa aↄ kuo, lalaoa aↄ kuo, búbuapɛa aↄ ku gãaɛ lↄo. +Gbɛ̃́ pↄ́ wa gbà laai maamaa mɛ́ aà swã́ gì gbãa, kaaũ a gɛ̃aàzi kã́ndoɛ, a fɛlɛ lↄo. +Tàae pↄ́ a kɛ̀ Diiɛ fĩabobↄɛ. +Dii lɛzù Mↄizizi, ↄ̃ à yãòɛ̀ kpaaũkpɛu à mɛ̀, +Baa kɛ́ Ɛlenatã ń Delaiao ń Gemaliao awakpàɛ̀ asu lápi kpasao, i ń yãmao. +ↄ̃ kↄ̃nidepi sↄ̃̀aàzi à mɛ̀: Tó Lua Nɛ́n n ũ, o gbɛɛ beeↄ li pɛ̃ɛ ũ. +Yesu wɛpã̀ńla ḿpii, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ pↄ́ a ↄ imiapiɛ: Ǹ n ↄpi poo. Kɛ́ a pòo, ↄ̃ aà ↄ sù a gbɛu. +Aa Lua dↄ̃, ãma aali aà kpɛla a zɛ́wa aa aà sáaukpào. An làasooↄ sↄũkũ̀, ↄ̃ aa gↄ̃̀ gusiau an mìsai yã́i. +Ma ń wiwi, aai e fɛ̀lɛo, aa kwɛ̀ gↄ̃̀ kálɛa ma gbá zíɛ. +Mí tó á mɛɛwia Laba gↄ̃ yiongoↄ kákĩi ũ, á bùsu i gↄ̃ sãdãdãkĩi ũ, íↄ dↄ̃ mámɛmaa Dii. +Kɛ́ Dii Malaika yã́pi ò Isailiↄnɛ, aa ↄ́ↄlↄ̀ maamaaɛ. +Ɔ̃ an wɛ́ kɛ̃̀ aa aà dↄ̃̀ sa, ↄ̃ aa kùawà. +Ǹ ń zↄ̃lɛa gwa ń ń fɛlɛao, ma tↄ́ mɛ́ gↄ̃̀ ń lɛ ũ. +Balɛɛna mɛ̀n plapiↄ dↄdↄ bↄ̀ↄpi tãana mɛ̀n plapiↄwa, +Aa aà gàlɛ bↄ̀ò wɛ̃́nkpɛ, ↄ̃ aalɛ aà papa ń gbɛo wà aà dɛ. Aa ń uladaↄ bↄ kàlɛ ń ɛ̀waaso pↄ́ wì mɛ Sↄluo. +Kɛ́ Yesu yã́pi mà, à bↄ̀ aà saɛ. Ɔ̃ à lìli a ò bíla pↄ́ tɛ́aziɛ: Málɛ oɛ́, mi e gbɛ̃e ma náaikɛ̀ kɛ́wao, baa Isailiↄ guu. +Ń beeo ma vua gbɛa má dↄaaɛ́ Galile. +Gbɛ̃eↄ ku we aa gbãlɛa, kɛ́ aa kã̀ gɛwa yã́i, ↄ̃ aai e Gɛ̃amusu dikpɛkɛ̀ zĩbeezĩo. Ɔ̃ aa gɛ̀ Mↄizi ń Aalonao lè zĩbeezĩ gↄ̃̀ↄ, +Ɔ̃ Davidi ò Yoabuɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ píi: À á pↄkasaↄ ga à kɛ̃́, í zwã̀nkasaↄ kákaála, íↄ tɛ Abinɛɛ gɛi ń ↄↄlↄo. Kí Davidi mɛ́ gɛpi kpánaɛkɛ̀. +Gbɛ̃maaↄ, à tó á pↄ kɛ Diiwa na, à aà tↄbↄ, asa a ku adoa. +Baade ì ɛɛto a gbɛ̃́deeɛɛ, ì lɛna kɛɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛmplao. +Kɛ́ à wɛzù, à kípi è zɛa mↄ̀pɛlɛ saɛ lá wì kɛwa. Zĩgↄ̃ badeↄ ń kã̀aepɛnaↄ zɛa aà saɛ, mɛ́ gbɛ̃́pii lɛ́ pↄnakɛ, aalɛ kã̀aepɛí Mae Lua sáaukpa, asa à wá ká baa pↄ́ a dìlɛ a gbɛ̃́ↄnɛ a gupuauwa. +Ma wiilɛ̀ ma kpasa, ma kòlo nàaa, ma wɛdↄ̀ ma Luazi e ma wɛ́ gɛ̀ lɛ́ wo. +Bui pↄ́ kú guwaiwaiuↄ mↄ kúlɛɛ̀, aà ibɛɛↄ wúlɛ ń gbɛɛu aà aɛ. +Dii, n yãdilɛaↄ gbooa vĩo, à kũ̀ n kpɛ́ àↄ ku adoa e gↄↄpiiɛ. +An swã́ yìaa, aa sↄũkũ̀, mapi sↄ̃ ma pↄ na n ikoyãwa. +Ńsu to màↄ ku sĩanaoanɛ́ saio, asa n ikoyãↄ ↄ̃ ma wɛ́ dↄi. +Á naawà guu pↄ́pii kã̀fĩɛ́, yãoa píi ń dↄ̃a píio, +Ápiↄ sↄ̃, á dàa lɛ́ dↄaaɛ́o, sema Lua Nisĩna, tó a kú á guu sĩana. Tó gbɛ̃́ Kilisi Nisĩna vĩ sↄ̃o, a dɛ Kilisi gbɛ̃́ ũo. +Aa bↄ̀lɛ ń gbɛbↄlɛo, aa bòokpà Gɛba, Lamadeↄ lɛ́ lualua, Gibɛa Saulu wɛ̃́lɛdeↄ lɛ́ bàalɛ. +Yonatãa sↄ̃ i yã́ pↄ́ a mae dìlɛ a zĩgↄ̃ↄnɛ mao, ↄ̃ à a lípana pↄ́ á kũa zↄ̃̀ zↄsapiwa. À ↄmài a dà a lɛ́u, ↄ̃ aà wɛ́ kɛ̃̀. +Málɛ oɛ́, sema yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau ma musu papa wà mɛ̀: Wà aà dìlɛ doũ ń dàakɛnaↄ. Asa yã́ pↄ́ wa kɛ̃̀ ma yã́ musu mɛ́ lɛ́ papa sa. +Ma sↄ̃aázi gↄↄ pↄ́ álɛ yão, ma swãkpà á ↄ̃nↄyãi gↄↄ pↄ́ álɛ yã́zãsikↄ̃wa. +Zabulↄni buiↄ kí Isimaia, Obadia nɛ́, Nɛfatali buiↄ kí Yelimↄ, Azeliɛ nɛ́, +Tó gbɛ̃́ naaao, wa aà vũaa, lá wì ligↄ̃na zↄ̃ vũaa à giigaga, wà sɛ́lɛ kátɛu à tɛ́kũwaɛ. +mí yã́zãsi ma sↄ̃̀sↄ̃nawa, asa málɛ n yã́ náaikɛ. +Wa lɛdàwá, wa á nↄ̀sɛ nìniɛ́, wa naɛwá á kua ka gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń kpá kpala gawide pↄ́ bↄ̀ a kĩ́iuↄ kuawa. +A yã́ mɛ́ tò zↄn n ũ lↄo, nɛ́n n ũ. Lá Lua Nɛ́n n ũ, à n kɛ a àizɛɛblena ũɛ. +Ɔ̃ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ è wà ń fú. Isailiↄ gubↄ̀ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄnɛ yãa, kɛ́ aa daa gbɛ̃́ pↄ́ aa ń úlɛulɛ Gibɛa saɛↄ gã̀u yã́i. +Gó sɛ̃́ia dↄa sↄ̃sↄↄbaↄnɛ. A plaade dↄa sↄ̃́sinaↄnɛ. +Bee wá lé píi, baa kɛ́ n yã́ i sã́wáguo, mɛ́ wi ń bàakuawanↄ yã́ gbooo. +Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Lubɛni buiↄ tↄ́n kɛ: Ɔ̃mɛ yoa ũ, ãma kɛ́ à gbadà a mae nawa yã́i, ↄ̃ aà maepi aà yoakɛzɛ kpà Yosɛfu nɛgↄ̃ɛↄwa, wi aà tↄ́ dalau yoa ũ lↄo. +Ɔ̃ Abia dɛ̀dɛ Zemalaiũ gbɛ pↄ́ kú Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdeuwa à mɛ̀: Yeloboaũ ń Isailiↄ píi, à ma yãma. +Wa bùsudeↄ lɛɛ pla lɛ wà ń dɛdɛ, lɛɛ do i gↄ̃ a guu. Ma Dii mámɛ má ò. +Má pↄkũmabↄbↄ Egipi wɛ̃́lɛ bĩ́ide Pelusiwa, mí Tɛbɛsi gbɛ̃́ dasipiↄ tↄ̀lↄzↄ̃. +Gbɛ̀sĩsĩↄ ì deedee Dii aɛ, sĩ̀sĩↄ ì yↄ́, dṹnia ì lualua aà yã́i, tↄↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ kuwàↄ píi. +Pↄkũma bↄbↄ bui pↄ́ aa n dↄ̃oↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ aali ń sísioↄ bùsuↄwa. +Ma mↄɛ, kɛ́ gↄ̃ɛ bↄ a de kpɛ, nↄɛ bↄ a da kpɛ, nↄzãe bↄ a zãda kpɛ. +Ɔ̃ Yosɛfu a nɛ́ↄ kũ̀ ń pla ḿpii. À Ɛflaiũ kũ̀ ń ↄplaao Yakↄbu ↄzɛɛ oi, ↄ̃ à Manase kũ̀ ń ↄzɛɛo Yakↄbu ↄplaa oi, ↄ̃ à sↄ̃̀aàzińnↄ. +à mɛ̀, sema wà Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpá duunkɛnaↄwa, aa aà páliwa, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i vu. +Ń ye maakɛai, ń za vãikɛau. A yã́i tò Lua, n Lua, n kpa kpalau, à pↄna pìsima dɛ n gbɛ̃́ↄla. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ Ablahaũɛ ń Izaakio ń Yakↄbuo, ma mɛ̀ má kpá ń buiↄwapin we. Má tò n wɛsìɛ, ãma ńyↄ̃ bua Yuudɛ̃wa ǹ gɛ̃uo. +Aa ń gbãlɛapi tó, aai ń kía gɛpiↄ kɛ̃a, míↄ kú ń guu sa gↄↄpii. +Ma gbɛ̃́ↄ wii ma dↄ za bùsu zã̀zãu aa mɛ̀: Dii ku Siↄnao lé? Siↄna Kíapi ku we lↄo lé? Bↄ́ mɛ́ tò aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ ń ń tã́aↄi? Bↄ́yãi aa ma za fɛ̃̀mɛɛ ń dii zĩ̀lo pãↄi? +Kɛ́ kwaↄ tↄↄlɛ pↄ́ↄ sò píi aa làa, ma mɛ̀: Dii Lua, sùuukɛ! Bↄ́ Yakↄbu buiↄ e aaↄ kuòi? Asa aa kɛ̀ fɛ̃́nɛũ. +Ɔ̃ bùsu gbãade Nɛɛmii ń yãdanɛde saona Ɛzalao ń Levii bui pↄ́ lɛ́ yãdada gbɛ̃́ↄnɛↄ ònɛ́: Gↄↄɛ beeá Dii á Lua pↄ́ɛ. Ásu wɛ̃nakɛo, ásu ↄ́ↄlↄo. Asa kɛ́ aalɛ Mↄizi ikoyã ma, aalɛ ↄ́ↄlↄ ḿpiiɛ. +Salomↄↄ sↄ̃́ pↄ́ aaì gó gálɛↄ kɛ̃́ɛ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ɛ (4.000), a pↄ́ pↄ́ wì dikpɛↄ sↄ̃ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000). +Gbɛ̃́ pↄ́ ye Diiziↄ, à za vãigu. Ìↄ a yãmanaↄ wɛ̃ni kũanɛ́, ì ń bↄ vãikɛnaↄ ↄu. +Ma pↄna wɛ̀ɛlɛ vɛ̃ɛmia guu, ma ↄlìa mìsaiyãi, ãma ma làasoo lɛ́ támanↄ ↄ̃nↄwa, kɛ́ mà yã́ pↄ́ maa gbɛ̃nazĩna lí kɛ dṹnia guu a wɛ̃ni kpòona lɛ́u dↄ̃. +Ɔ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Silo aa gɛ̀ Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛ̀ sùò. Ɔ̃mɛ Dii Zĩgↄ̃de kiblekĩi ũ malaika gã̀sĩadeↄ zãnguo. Ɛli nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ Ɔfini ń Finɛasio kú ń kpagolopio we. +Kɛ́ aa kà Izaaki kĩ́i, zↄ̀blenapi yã́ pↄ́ á kɛ̀ sɛ̀lɛ sìuɛ̀ píi. +Yudaↄ kí Yoakiũ kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu, Babɛli kí Nɛbukanɛza mↄ̀ koezↄ̃̀ Yelusalɛũzi. +Wɛɛdo kɛ́ Bↄazu gbãlɛ, à vù ń io à lìlɛ, ↄ̃ a è nↄɛ mɛ́ wúlɛa a gbázĩ. +ge gbɛ̃́ pↄ́ a gbá ge a ↄ kũdↄa, +Máↄ a bùsu gbɛ̃vãiↄ suumpa lá gu lɛ́ dↄ, máↄ vãikɛnaↄ midɛ Dii wɛ̃́lɛ guuɛ. +Màa gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́tɛnzi za n nɛ́fɛ̃nɛn zĩ́ n nzĩa kpàsa ń yã́iↄ gↄ̃. Aa fãaa aaↄ liaazↄ̃, an kee a fↄ̃ n bↄo. +À ísia yà ń a gbãao, à kwãsa wìwi ń a dↄ̃ao. +A yã́i gu sìma, ńlɛ gueo, í kũ̀aama à dànla. +Má wãa ń n yãdilɛaↄ, asa n ma sↄ̃ dàmɛɛ doũɛ. +Ɔ̃ a ò gbɛ̃nazĩnaↄnɛ: Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ ì mↄ́ ń ↄ̃nↄo, mikɛ̃a yãvãiwa mɛ́ ì ń wɛ́ kɛ̃́. +Tó Falaↄ̃ↄ á sisi, mɛ́ à á lá bↄ́ zĩ i kɛi, +Aalɛ siu ń bao lán gↄ̃saↄwa, aalɛ vĩ gĩa lán zĩgↄ̃ↄwa. Baade lɛ́ táao a aɛdↄawaɛ, an gbɛ̃e i zã a ↄwao. +Mↄizi gɛ̀ yã́ pↄ́ Dii ò dàu a sìunɛ́ píi ń ikoyãↄ píi. Aa wè sãnusãnu ḿpii aa mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii ò píi, wá kɛɛ. +Dii kɛ̀ lá à zɛ̀owa, à yã́ pↄ́ a dìlɛ za zi pàpa. À n kwɛ n wɛ̃nagwasai. A tò ibɛɛↄ pↄnakɛ̀ n musu, à n wɛ̀lɛↄ gbà gbãa. +Asa Lua tò a pↄkɛaↄ píi gↄ̃̀ dↄ̀ↄsaiɛ. I kɛ an pↄeã no, Lua mɛ́ kɛ̀ màa, kɛ́ wɛdↄaaàzi guu +Ásuliↄ za á Isaili deeguo. Àli á gbɛ̃́dee gba laai, kɛ́ aà duuna su wí á musuo yã́i. +Baazilai wèwà à mɛ̀: Ma wɛ̃ni i gↄ̃ bíla kɛ́ mà tannↄ Yelusalɛũo. +À gɛ̀ nà Ahabu nɛ́ Yolaũwa, ↄ̃ aalɛ zĩka ń Siliↄ kí Azaelio sãnu Lamↄtu Galada. Kɛ́ Siliↄ Yolaũ kɛ̀ĩa, +Wá a zɛ́ vĩ à dↄwálɛ, ãma wa a taa kɛ̀ɛ́, kɛ́ à wá ↄlɛsɛɛ. +Falisiↄ Yesu là kpala pↄ́ a bↄ Lua kĩ́i mↄ́gↄↄi, ↄ̃ a wèmá à mɛ̀: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i lí mↄ́ wà e ń wɛ́o no. +asa ma sↄũkɛ dɛ dãↄla, má gbɛ̃nazĩna wɛzɛ̃ vĩo. +ↄ̃ wa lɛdoũkɛ̀ wa zɛò kɛ́ wà gbɛ̃́ↄ sɛ wà ń zĩwá ń wá gbɛ̃́ yenzideↄ Baanaba ń Pↄlu +Laaide i ma, aà yãdadaa i gɛ́ aɛ, nↄ̀sɛde i lɛdama e a guu, +Ɔ̃ Mise ɛ̀a mɛ̀: Dii yãma! Ma Dii è zↄ̃lɛa a gĩ́naa, luabɛ gbɛ̃́ↄ zɛa aà saɛ píi ↄplaai ń zɛɛio. +Falaↄ̃ↄ a wɛsińlɛ, aà nↄ̀sɛ i níni aàpi ń a zĩgↄ̃ dasi pↄ́ aa gà zĩ guuↄ yã́ musu. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +A yã́ mɛ́ tò lɛdama pↄ́ má vĩn kɛ: Isailiↄ kãaanzi píi za Dã e za Bɛɛsɛba, aaiↄ dasi lán ísialɛ ũfãawa, ní dↄaanɛ́ zĩlau. +Bↄlɛpi ń a bilandaao fɛnɛntiↄ lìai lá a kĩniↄwaɛ. A gbã̀a gã̀sĩsuu blakwiɛ, a yàasa sↄ̃ baasↄo. +Tó ma lɛzùaàzi mɛ́ a wèa, a yãmaae? Mi sio. +Pɛɛsiↄ kí Kilusi kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu ↄ̃ gupiiu, ↄ̃ à gbàsa kɛ̃̀ láu à mɛ̀ +Ɔ̃ a ò Yudaↄnɛ aa Dii ń deziↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛ, aaiↄ aà ikoyã ń aà yãdilɛaↄ kũaà a sã́são. +Zĩ ku kpaalɛa, ãma Dii mɛ̀ndoɛ. +Wegↄ̃ↄ Yesu dↄ̃̀ a nↄ̀sɛ guu làasoo pↄ́ aalɛ kɛ, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ làasoo bee taa kɛ á nↄ̀sɛ guui? +Gbɛ̃́pii a zaágu ma yã́i, ãma gbɛ̃́ pↄ́ zɛa gbãa e a gↄↄ lɛ́wa a bↄ. +Gedeↄ̃ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, aa gɛ̀ bòokpà Alodi nibↄnai. Madiãↄ bòo ku guzulɛu gugbãntoo oi Mↄle sĩ̀sĩpↄlɛu. +Babɛlidepiↄ pũna sãnusãnu lán nↄ̀ↄmusuwa, aa ↄ́ↄlↄ lán nↄ̀ↄmusu nɛ́ↄwa. +Ma bɛ zɛ́ ìↄ wɛ̃a nibↄↄnɛ, mili we gɛ̃zɛa ì gãaɛo. +A òmɛɛ má nↄsi, mí nɛi gↄ̃ɛ ũ. A òmɛɛ másu vɛ̃ɛ ge í gbãae mio, mɛ́ másu tɛ̃e bleo, asa nɛ́pi aↄ dɛ Lua gbɛ̃́ ũ za a igↄↄɛ e aà wɛ̃ni lɛ́u. +Tó gbɛ̃́ nↄ̀ↄ pↄ́ gↄ̃̀ ma pↄ́ ũ kũa a ula lɛ́u, mɛ́ aà ulapi zↄ̃̀ pɛ̃ɛ ge do ge vɛ̃ɛ ge nísi ge blɛ pãlewa, pↄ́piↄ ì gↄ̃ ma pↄ́ ũ yã̀? Saonaↄ mɛ̀: Aawo! +Ɔ̃ Yesu ↄbↄ̀ nàwà à mɛ̀: Ma wei, gↄ̃ gbãlɛsai. Wegↄ̃ↄ aà kusu làa. +À dàlapoo sɛ à mipɛò Babɛli bĩ́iwa. À zĩgↄ̃ↄ gba gbãa, í gudↄ̃anaↄ gbaɛ aa gɛ́ ń kúkĩi! À gbɛ̃́ↄ zɛzɛ aa bↄnsaɛ kɛnɛ́! Yã́ pↄ́ Dii zɛ̀ò a kɛɛ, yã́ pↄ́ àlɛ yá Babɛlideↄ yã́ musupi. +I kɛ ámɛ a ma zĩ lao, Luaɛ. À ma dilɛ Falaↄ̃ↄ lɛdamade ũ, aà bɛ ziia ũ, Egipi gupii gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Má tò sↄ̃ kɛ̃̀ dṹnia gbɛ̃́ↄgu Falaↄ̃ↄ ń a zĩgↄ̃ dasiↄ yã́i, kási aa wúlɛ gyafↄↄdeↄ guu ń gbɛ̃́ pↄ́ gà zĩ guuↄɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Mɛsiin n ũa? Owɛ̃ɛ. A wèmá à mɛ̀: Tó má òɛ́, á sío. +Pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ do ↄbↄ gɛ̃̀ tɛ́ pↄ́ kú ń zãnguou, a si kà gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa ula daapiɛ a ↄu, ↄ̃ à bↄ̀ò. +Ɔ̃ à Dii bàakuańnↄ lá sɛ̀ à a kyokɛ̀nɛ́. Aa mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii ò píi, wá kɛɛ, wá misiilɛɛ̀ɛ. +Setãu fɛ̀lɛ Isailiↄwa, ↄ̃ à kↄ̃nikɛ̀ Davidiɛ aà Isailiↄ nao. +A yã́ mɛ́ tò málɛ oɛ́, ásuli á wɛ̃ni kã̀akɛ pↄblea ge imia yã́ musuo. Ásuli mɛ kã̀akɛ pↄkasaↄ yã́ musuo. Wɛ̃ni dɛ pↄblealao lé? Mɛ dɛ pↄkasalao lé? +Ma pã màade bua, ma dↄ ↄ̃nↄkɛ̃sãmade vɛ̃ɛbui, +Isaili bui píi guu ↄ̃ mɛɛwia buakɛnapiↄ bↄu. +Isailiↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Amↄleↄ kí Siↄ̃wa aa mɛ̀ +Kɛ́ wa ka gu pↄ́ wálɛ iu, wa wá sakiliↄ pòlo, ↄ̃ wá baade a ↄ̃a è a sakiliu kyáukyau. Ɔ̃ wa suò kɛ. +Tó gbá mɛ̀ lá ↄn a ũo, á dɛ mɛ̀ pↄ́ ũo, bee yã́i àↄ dɛ mɛ̀ pↄ́ ũoa? +Gↄ̃ɛe ku, aà da á Isailiɛ, aà mae sↄ̃ Egipiɛ. Kɛ́ à gɛ̃̀ Isailiↄ bòou, ↄ̃ sòle ń daa ń Isailieo. +Gbɛ̃́ pↄ́ à ń nɛ́ à ń ↄ̃̀ↄkpàↄ dasi, gbɛ̃́ pↄ́ à ń kaaũpiↄ lɛ́ vĩo. +Kɛ́ ma ka lↄ̀ↄi gbã ma mɛ̀: Dii, ma dii Ablahaũ Lua, tó n wei, to ma tá kɛ na. +Lá saonapiↄ kↄ̃̀, màa an duunkɛamɛɛ kↄ̃̀, aa ma gawi lɛũkpakɛ̀ ń wíyão. +Mi lɛye pↄsia guu, ↄ̃ wìↄ ma sↄ̃sↄ̃. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku niɛniɛↄ ì gbɛ̃́ pↄ́ músi ń léↄ gwa pãɛ, aaì saka gbɛ̃́ pↄ́ kpàguaↄgu. +Mapi, wa iko vĩaɛ, mɛ́ má iko vĩ sosaↄwa. Mi o an gbɛ̃doɛ aà gɛ́ le, ì gɛ́. Mi o a pãleɛ aà mↄ kɛ, ì mↄ́. Mi o ma zĩkɛnaɛ aà kɛ kɛ́wa, ↄ̃ ì kɛ. +Gili gɛ̃̀ Siↄna duunkɛnaↄgu, luayãdansaipiↄ lɛ́ kpakpanaga. Wá dé mɛ́ a fↄ̃ àↄ kú ń tɛ́ pↄkaalɛnaoi? Wá dé mɛ́ a fↄ̃ àↄ kú ń tɛ́ gasaipioi? +Gwãasĩn doũpi guu ↄ̃ wà Babiloni kí Balazaa dɛ̀. +ń Filizio ń Pãmfilio ń Egipio ń Libii bùsu pↄ́ kú Silɛni saɛo ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Lomaↄ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, à saonaↄ la: Ikoyã mɛ̀ kpelewa ni? +Zɛ́ guu pↄ́ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua yãmàↄ ũ, ↄ̃ Ibiisi mↄ̀ yã́pi bↄ̀ ń sↄ̃ guu, kɛ́ aasu Lua náaikɛ, i ń suabao yã́i. +Yakↄbu wèwà à mɛ̀: Mámɛmaa Esau n yoa. Lá ń òmɛɛ, má kɛ̀. Fɛlɛ zↄ̃lɛ ǹ ma ↄi ble, ní saolɛkɛmɛɛ. +Dii yãò Mↄiziɛ ń Aalonao Egipi à mɛ̀ +Ma Dii ma mɛ̀ má maakɛ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ fɛ̃nda lɛ́zĩↄnɛ gbáau, má gɛ́ Isailipiↄ gbai ĩ́ampakĩi. +Ma gbɛ̃́ↄ, má ye à dↄ̃ kɛ́ baona pↄ́ mi kpáɛ́ i bↄ gbɛ̃nazĩna kĩ́io. +Aa gↄ̃̀ sĩa gu pↄ́ aa kuu, ↄ̃ wà Dii ń Lua ikoyã lá kyokɛ̀nɛ́ e mↄ̀ àaↄ̃, ↄ̃ aa ń duunaↄ ò aa kùlɛ Dii ń Luaɛ e mↄ̀ àaↄ̃. +Lá i sáau wɛɛlɛkↄ̃wa, ili sáau wɛɛlɛ Lua mɛ̀ndonawao, kpelewa á fↄ̃ ma yã́ síi? +Àlɛ mↄ́ ma gbɛa, mi ka kɛ́ mà aà sabala bↄbↄɛ̀o. +ń gbɛ̀sĩsĩↄ ń sĩ̀sĩↄnaↄ píi ń lí nɛinaↄ ń sɛdɛ líↄ píi +An lɛdoũkɛańnↄ gbɛa a gↄↄ àaↄ̃de, ↄ̃ aa mà an bɛ zã̀ńnↄo, wa ku kↄ̃ saɛɛ. +Yuda buiↄn kɛ daɛdaɛ: Sela buiↄ, Pɛlɛzi buiↄ ń Zela buiↄ. +À lipↄ̃ↄↄpiↄ sↄ̀lↄ zã pↄ́ pɛ́pɛ kpagolo saaloↄwau kpagolopi sɛ́liↄ ũ. +Ɔ̃ à ń kákpɛu a dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ bɛ, kpɛ́ pↄ́ wà Yosɛfu dàu. +Ma yãma sa, má lɛdama, Lua iↄ kunnↄ. Ǹyↄ̃ dɛnɛ́ kↄ́ↄ ũ, níↄ gɛ́ ń ń yã́ↄ Lua kĩ́i, +aà o Isailiↄnɛ: Tó Isailie ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guue a nɛ́ kpà Mↄlↄkuwa, wali ade dɛ. Bùsudeↄ lí aà pápa ń gbɛo aa dɛ. +Gba maa sãasai píi ì bↄ musu Mae Lua gupuakũnaↄ Kɛna kĩ́iɛ. Ìli lilɛo, aà gupua iwesa vĩo. +Lua ma pↄkasa kã̀aa a kũ̀ gbã́ugbãu, ↄ̃ ma ulatao lɛ́ ma kòlo wí. +Baa kɛ́ Saulu kɛ̀ Samuɛliɛ wɛ̃naũ, Samuɛlipi i gɛ́ aà gwai lↄo e à gɛ̀ gàò, asa Dii pↄ yà a Saulu kpaa Isailiↄ kpalau yã́ musuɛ. +Ɔda gbɛ̃́ pↄ́ kú n ↄplaaiwa, gbɛ̃nazĩn nɛ́ pↄ́ ń sì n pↄ́ ũ. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: À oɛ̀ má ye ã̀nsue pↄeio, sema aà tↄsimɛɛ ma ibɛɛ Filitɛ̃ↄwa, i sumɛɛ ń ń gyafↄↄo mɛ̀n basↄo. Àlɛ e Filitɛ̃ↄ aà dɛɛ. +Dii ò Mↄiziɛ: Mpi ń Aalonao ń Nadabuo ń Abiuo ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ, à dɛdɛ gbɛwa à mↄ ma kĩ́i, í kúlɛmɛɛ za kãakãa. +Filipi gɛ ò Ãndeleeɛ, ↄ̃ aa gɛ̀ wa ò Yesuɛ sãnu. +Yã́ bee oa gbɛa Lua aà sɛ̀ ń wáa e à gɛ̀ sã̀sã ń wɛ́wa luabɛpuanau. +I mɛ Lua wɛ̃́lɛdeↄn á ũ, á sↄ̃ kpálɛa Isailiↄ Luazi, aà tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. +Ɔ̃ à sↄ̃̀ mua bↄlɛi à mɛ̀: Sadaki, Mɛsaki ń Abɛdinɛgooo, Lua Musude zↄ̀blenaↄ, à bↄlɛ. Ɔ̃ aa bↄ̀lɛ tɛ́u. +Ɔ̃ gbɛ̃eↄ mↄ̀, aa gbɛ̃́ kaaũa sɛa ń mákɛlɛo, aalɛ zɛwɛɛlɛ wà gɛ̃aànↄ aa aà dilɛ Yesu aɛ. +Yesu mà wà aà yà. Kɛ́ à aà è, à aà là à mɛ̀: Ńlɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ náaikɛa? +ń Kibezaiũo ń Bɛtolonio. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Kpɛ́ mɛ̀n pla ku ua plaadeu. Ado ku gugbãntoo oi bↄlɛ saɛ, a lɛ́ ɛlɛa gɛↄmidↄkĩiwa. Ado ku gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛ saɛ, a lɛ́ ɛlɛa gugbãntoowa. +Asa gu pↄ́ wɛdↄakↄ̃u ń dɛnlawɛɛlɛao kuu, wekĩi kↄ̃yãmasai ń vãi píio ìↄ kuu. +Yuudɛ̃ baa gukpɛ aa Bɛzɛɛ pↄ́ kú gusalala wáiwaiu dìlɛ Lubɛni buiↄ bùsuu ń Gada buiↄ wɛ̃́lɛ Lamↄtuo Galada bùsuu ń Manase buiↄ wɛ̃́lɛ Golanao Basana bùsuu. +Ɔ̃ an gbãa kɛ̃̀sã, aai zↄ̃lɛkĩi e luabɛ lↄo. +Ɔ̃ yã́pi duuna ìnɛ́, aaì gɛ́ kúlɛi adoɛ Bɛtɛli, ado sↄ̃ za Dã. +Dii, ǹ n yãdilɛnɛↄ zɛ́ ↄlↄmɛɛ màↄ kũa e ma wɛ̃ni lɛ́u. +Tó a duunakɛ̀ á Yesude deeↄnɛ, a ń dↄ̃a pↄ́ i panɛ́o gbá kàso, Kilisi a duunakɛ̀ɛ̀. +Ń yã́ pↄ́ Lua dìlɛↄ dↄ̃: Ńsuli wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄo. Ńsuli gbɛ̃dɛo. Ńsuli kpã́ioo. Ńsuli yãdↄ n gbɛ̃́deewao. Nìli n de ń n dao kpɛla. +Ɔ̃ à lɛ́kpãsãkɛ̀ a bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ aa kↄ̃kãaakɛ, kíaↄ, lɛdamadeↄ, zĩgↄ̃ dↄaanaↄ, gbãadeↄ, ↄulɛnaↄ, yã́kpalɛkɛnaↄ, yãgↄ̃gↄ̃naↄ ń a bùsu kpalablenaↄ píi, aa mↄ pↄ́ pↄ́ a pì a pɛ̀lɛpi sakɛ̃i. +kɛ́ á luanaaikɛa su bↄ gbɛ̃nazĩna ↄ̃nↄ guuo, sema Lua gbãa. +Aà vĩakɛnaↄ suabaa zã̀o, kɛ́ aà gawi e àↄ kú wá bùsuu yã́i. +Ɔ̃ aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi aa mɛ̀: Ń dↄ̃ kɛ́ Falisiↄ yã́pi mà, à zↄ̃̀ ń pↄwao lé? +Yaamu ń Ɛnganiũo, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Á gbɛ̃́ↄ lɛɛ do a gaga ń gagyão ge nↄana á mɛɛwiau, á gbɛ̃́ↄ lɛɛ plaade a gaga zĩ guu bĩ́i kpɛ, mɛ́ má á gbɛ̃́ↄ lɛɛ àaↄ̃de fãaa gupiiu, mí a fɛ̃nda wo mà pɛ́lɛoázi. +Ɔ̃ Nɛbukanɛza pↄ pà maamaa, à a oa fɛ̃́nkpàńzi. À mɛ̀ wà mua tɛ́ kã́fĩ dɛ lá wì kɛa lɛɛ sopla. +À wɛ̃ni zɛ́ dafu pↄ́ Lua kpɛ́ zwãa baa vĩ̀ bↄ̀wɛ̃ɛ a mɛ guu. +Gbɛ̃maaↄ gupua aↄ pipi, gbɛ̃vãiↄ filia a gamá. +Dii Lua tò lí bui píi bↄ̀lɛ tↄↄlɛ. Lípiↄ kɛfɛũ, mɛ́ an bɛ blea na. Lí wɛ̃nide ku lupi guo, mɛ́ lí pↄ́ ì dↄ̃a maa ń a vãio inɛ́ kú we lↄ. +Ɔ̃ Salomↄↄ mɛ̀: Tó a azĩa kũa dↄ̃ gbɛ̃́ bɛɛɛde ũ, baa aà mikãe a lɛ́lɛ zĩ́lɛo. Tó wà sù vãie èwà sↄ̃, à gàɛ. +Aà lɛ́ kú yã́ pↄ́ a gbɛ̃́ↄ zɛ̀ ń a kɛaopi guuo. Yudaↄ wɛ̃́lɛ Alimate gbɛ̃́ɛ, aà wɛ́ dↄ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́ii. +Tó à ń pisabò, aaì aà aɛya, aaì ɛa wà aà kĩ́i wɛɛlɛ ń wãao. +à mɛ̀: Má aà kpawàɛ, i gↄ̃ɛ̀ bai ũ, Filitɛ̃ↄ i aà dɛ. Ɔ̃ a ò Davidiɛ: Ńyↄ̃ ma nɛ́ pãle e ǹ sɛ sa. +Lá ń è ǹ owɛ̃ɛ. À kũ̀ wà wɛ̃̀ↄ̃a kpá Sezaawaa, ge i kũo? +Gbɛ̃́ pↄ́ gàga ń gyãpioↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo mɛ̀ndosaiɛ. (24.000) +Ma wɛ́ dↄ ma bùsu náaideↄzi aaↄ kumanↄ, gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ bɛ tàaesai mɛ́ aↄ dɛ ma zĩkɛna ũ. +Lá nↄ̀ↄmusu ì bↄ Yuudɛ̃ dàou à gɛ̀ bualoũ àizɛɛdeu, màa má Ɛdↄũgbɛa a yã́ii? Dↄaana kpele mɛ́ a fↄ̃ zɛ gimɛɛi? +A gbɛ̀a Diiwa, ↄ̃ Dii i wewà nana guu ge ń gbɛlaao ge ń ãnabioo. +Ɔ̃ à mↄ̀ ń sãsakao pãleo an daazĩu saobↄ ũ. Aalona ń a nɛ́ↄ ↄnàna a miwa, +Ɔ̃ Egipiↄ pɛ̀lɛńzi ń Falaↄ̃ↄ sↄ̃́ↄ ń aà sↄ̃́goↄ ń aà sↄ̃deↄ ń aà zĩgↄ̃ↄ píi, ↄ̃ aalɛ mↄ́ ń lei ń bòou ísia saɛ Piailo saɛ bↄaa ń Baalizɛfↄ̃o. +Lá ma bàa kunnↄ, ńyↄ̃ gↄ̃ bui dasiↄ dezi ũ. +Àleluya! À Dii táasilɛ aà bɛdeↄ! À aà táasilɛ za musu! +Asa aa pↄfɛ̃a lí la ń lao leo, aà ɛ̀fãai mɛ́ ìↄ ku e gbɛ̃́ wɛ̃ni lɛ́u. Ɔ́ↄlↄa ìↄ ku gwã́, ↄ̃ gu ì dↄ ń pↄnao. +Ma zĩkɛndee Timↄtee ń ma buiↄ Lusiu ń Zasↄ̃o ń Sosipatɛɛo fↄkpàwá. +À gↄↄpi gwa, à kà! Yã́ pìla! À nↄsì yã́ gbãa ũ, ↄ̃ à nɛì wala ũ. +Dii ì láaizĩ gbɛ̃vãiↄ uawa, ì báaada gbɛ̃maaↄ bɛu. +tó gↄ̃ɛpi nↄ̀sɛ fɛ̀lɛ, mɛ́ àlɛ seakɛ a nↄpi yã́wa, àlɛ e à gbãsĩkɛ̀ yã̀, ge i gbãsĩkɛoa, +Yuda wèwà à mɛ̀: Baa, wá onɛ kpelewa ni? Wá yãe oa vĩo. Kpelewa wá fↄ̃ wázĩa bↄyãui? Lua wá dↄ̃ tàaedeↄ ũɛ. Baa, wa gↄ̃ ń zↄↄ ũ sa wápiiɛ, i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ wà imibↄpi è aà kĩ́i ado no. +Pↄ́piↄ píi yã́ ì dↄaa dṹnia gbɛ̃́ↄnɛ, ãma á Mae dↄ̃ kɛ́ á ye pↄ́piↄi. +Yã́ kpele ń dↄ̃ mɛ́ wá dↄ̃o ni? N wɛzɛ̃ dɛwála yã̀? +Salomↄↄ Lↄbↄaũ ì, Lↄbↄaũ Abia ì, Abia Asa ì, Asa Yosafa ì, +Dii ò ãnabi gãli gbɛ̃eɛ à o a gbɛ̃́deeɛ aà a lɛ́. Kɛ́ ãnabipi òɛ̀, ↄ̃ à g��. +Vãikɛnaↄ pãsĩkɛa a táńnↄ, asa aali we yã́zɛde kɛ̀o. +Ma yenzideá ma pↄ́ɛ, mɛ́ aà pↄ́n ma ũ, àlɛ pↄble sũmaavuↄ guu. +Wà gɛ̀ńnↄ zĩnaↄ kĩ́i, ↄ̃ aa wabikɛ̀nɛ́ aa ↄnàmá. +Dii kĩ́i yã́piá faaiɛ. A Mↄabuↄ naɛ́ á ↄzĩ lↄɛ. +Màa lↄ kɛ́ aa pↄblè aa làa, à imibↄ sɛ̀ à mɛ̀, Luabaakuańnↄ tia a au sabai ↄ̃n ípi ũ. Tó wálɛ mi, wàliↄ mi a yã́ dↄawágu yã́i. +Ǹyↄ̃ sĩana yá, ńsu zɛɛ̀o, ↄ̃nↄ ń yãdanɛo ń wɛzɛ̃o wɛɛlɛ. +N yã́ ìↄ dↄmagu gↄↄpii ma wabikɛa Luawa guuɛ, ↄ̃ mi aà sáaukpa, +kɛ́ luayãdansai su kpalable, i kↄ̃nikɛ gbɛ̃́ↄnɛo yã́i. +Mpi Dii, niↄ kible gↄↄpiiɛ, n zↄ̃lɛa báawa láaa vĩo. +Aa Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ wɛ̃́lɛↄ blè lↄ, Gɛba ń Alemɛo ń Anatoo, ampii ń a dã́dãkɛkĩioɛ. Wɛ̃́lɛ mɛ̀n kuɛaaↄ̃piↄá Aalona buiↄ pↄ́ɛ. +Bee lɛ́ lɛda Lua gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa mɛ́ aa Yesu náai vĩↄwa aaↄ mɛna vĩ. +Dɛ̃ɛ pↄ́ á è málɛ ká yãa mɛ́ á mà málɛ ká e tia, á kú dɛ̃ɛ doũpi guu. +A Musude tↄbɛ̃ɛsi, a gbãamↄ aà gbɛ̃́ↄnɛ, a wɛɛlɛ à gↄↄↄ ń yã́ pↄ́ Lua dìlɛↄ lilɛ. Wà Lua gbɛ̃́ↄ nàɛ̀ aà ↄzĩ wɛ̃̀ àaↄ̃ ń kĩnio. +Asa ńyↄ̃ ma to miauo, ńyↄ̃ we n yãmana yaikɛo. +Aa Lubɛni bui pↄ́ kú Yuudɛ̃ baa bↄaa ń Yelikooↄ wɛ̃́lɛɛ beeↄ è lↄ: Bɛzɛɛ pↄ́ kú guwaiwaiu, Yaza, +A yão gbɛ̃́ↄnɛ n gɛ̃ɛ ũ, aↄ dɛ n lɛdↄɛkɛna ũ, mɛ́ ńyↄ̃ↄ dɛɛ̀ Lua ũ. +Za wá ɛ̀waasogↄↄ wà íbɛlɛsɛ̀wanↄ maamaaɛ. Isailiↄ o +Aà mae gɛ̀ nↄpi bɛ, ↄ̃ Sãusↄ̃ↄ blɛsakɛ̀nɛ́ we, lá wì kɛ nↄsɛuwa. +Ɔ̃ Lua ua dↄ̃̀anaↄ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄo gɛ̀ ń kũkũ aa sùńnↄ yãkelesai, asa aalɛ vĩakɛ gbɛ̃́ↄnɛ, kɛ́ wà su wà ń pápa ń gbɛo yã́iɛ. +Ɔ̃ Yuda gbãadeↄ bↄ̀ ń Yesuo Kaaifa kĩ́i, aa gɛ̀aànↄ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ bɛ. Gufɛ̃nɛɛ. Aai gɛ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi bɛo, kɛ́ aasu gbãlɛo yã́i, asa aa ye Gɛ̃amusu dikpɛkɛɛ. +Dii kumanↄ ma dↄnlɛde ũ, má tidↄ ma ibɛɛↄlaɛ. +Kí ìↄ pↄ́ pↄ́ dɛ à kpa bↄ a àizɛɛↄ guu lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ũ. Ìↄ kpa sa kↄↄ obↄↄ ũ ń sa oosi pↄ́o ń kã́mabogↄↄ pↄ́o ń mↄ dafu pↄ́o ń dikpɛgↄↄ pↄ́o, lá a ku Dii ikoyã láuwa. +Wì sↄũↄ kpa kpala gbiau dasi, mɛ́ ↄdeↄ ìↄ ku kpala yãfũnau. +Gbɛ̃́ pↄ́ za gbɛ̃́u mɛ́ a ye wa dↄ̃o ɛɛdeɛ, gbɛ̃ↄ̃ↄkpanaá sↄũɛ. +Wɛ̃́lɛ lòo, gbɛ̃́ↄ wì ń bao za gupiiu, aa mↄ̀ Pↄlu kũ̀ Lua ua, aa aà gàlɛ bↄ̀ò. Wegↄ̃ↄ wà a gbaↄ tàta. +Tó wà ɛ̀a pɛ̀, a li lↄe? Tó gukpɛ ĩ́ana kàka sùwà, a giigagao lé? A giigaga kaa pↄ́ à bↄ̀lɛupiuɛ. +Ɔ̃ Dii Lua nↄɛ là à mɛ̀: Bↄ́yãi ń kɛ̀i màai? A wèwà à mɛ̀: Mlɛ̃ mɛ́ ma sãsã, ↄ̃ má blè. +Wɛ̃nalɛ si Isaili kíaↄ yã́ musu +Kási lá tɛkↄna gɛa musu sea vĩo, màa gbɛ̃́ pↄ́ wa ì píi ì yãĩa e. +Wa Kainu pↄ́ tↄsiɛ̀ gɛ̃n soplaɛ, ma Lemɛki ma pↄ́ sↄ̃, gɛ̃n bàaↄ̃kwi ń soplao. +Zabulↄni buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Zabulↄni buiↄ, à pↄnakɛ laa pↄ́ álɛ taↄ guu. Isakaa buiↄ, à pↄnakɛ bɛ. +Aa òɛ̀: Wá kpama. Aa zwãa kpàlɛ, ↄ̃ baade swã́li pↄ́ á sìmáↄ zùzu a guu mɛ̀ndodo. +À kpakpanaga, ásu duunakɛo, à làasookɛ á wúlɛkĩi, í nílɛ. +Tó asu mɛ ma yã́ i kaaguoɛ sↄ̃, má làa. Aà kɛmɛɛ lá à kɛ̀ɛ̀ maawa. +Yuda gbãadeↄ mà Yesu kú Bɛtani, ↄ̃ aa gɛ̀ we dasidasi. I kɛ Yesu yã́i aa gɛ̀i adoo, kɛ́ aa Lazaa pↄ́ Yesu aà bↄ̀ gau e lↄɛ. +Pↄ́ pↄ́ kú tↄↄlɛↄ, à Dii táasilɛ, ń kpↄ̀ gbɛ̃̀nɛↄ ń ísia í títiuↄ +aa yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ: Sɛ̃̀a nↄ̀bↄ pↄ́ áli sóↄn kɛ +Á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ buipãle ũ ia guuↄ, tↄ̃̀zↄ̃naↄ ì mɛɛ́ gyafↄↄdeↄ, ãma an tↄ̃zↄ̃a dɛ gbɛ̃nazĩna ↄgbɛ ũɛ, à làasookɛ á kua ziwa. +Aà gbɛ̃do Ɛsɛki nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Ulaũ ũ, a plaade Yeusi, a àaↄ̃de Ɛlifele. +An ɛ̀waasoↄ tɛkũ̀ zĩ guu, an wɛ̃́ndiaↄ i zãkɛlɛ dↄ̃ lↄo. +A wèa à mɛ̀: Ń dↄ̃ lá pↄ́piↄ dɛoa? Ma mɛ̀: Aawo, Baa! +Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, Yudaↄ kí pↄ́ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ma ǹ ma laɛ, gɛ ǹ oɛ̀ Falaↄ̃ↄ zĩgↄ̃ pↄ́ bↄ̀lɛ Egipi aalɛ mↄ́ dↄiaàlɛↄ ɛa tá ń bùsuu. +Kɛ́ Zelemii yã́pi ò gbɛ̃́piↄnɛ píi a làa, yã́ pↄ́ Dii ń Lua aà zĩ̀omápi, +Yeloboaũ kpɛdↄ̀ zupiↄnɛ gulɛsĩↄwa, ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ Levii bui ũoↄ dìlɛ saonaↄ ũ. +Yã́ pↄ́ má a vĩa vĩ mɛ́ ma le, yã́ pↄ́ ma kã́ gìi mɛ́ pìlaa. +iↄ kumanↄ kãi, i zↄ̃lɛ Gosɛ̃ bùsuu ń a nɛ́ↄ ń a tↄũnaↄ ń a sãↄ ń a bleↄ ń a zuↄ ń pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi. +Kɛ́ Siliↄ è Isailiↄ zĩblèmá, ↄ̃ aa ɛ̀a kↄ̃ kã̀aa. +Bui pↄ́ dɛ Isaili ũoↄ: Amↄleↄ, Itiↄ, Pɛliziↄ, Iviↄ ń Yebusi kↄ̃naↄ píi, +Saonaↄ ń Levii buiↄ ń lɛ̀sinaↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ń Lua ua zĩkɛnaↄ ń gbɛ̃pãleeↄ zↄ̃̀lɛzↄ̃lɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ wa kɛ̀kɛnɛ́ↄ guu, ↄ̃ Isaili kĩniↄ zↄ̃̀lɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu. +Gbɛ̃maa a gɛ àↄ kú ń a yãkɛaↄ, yãesaide gbãa aↄ dɛdɛɛ. +Aa aà tↄ́ zↄ̃ↄ pↄ́ ì to vĩa ń kṹ bↄ, asa aà kua adoaɛ. +À mɛ̀ lↄ: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ lán pↄ́wɛna pↄ́ gbɛ̃́ kɛ̀ɛlɛ buawaɛ. +Dii Lua Zĩgↄ̃de, gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄnziↄ ńsu to wí ń kṹ ma yã́io. Isailiↄ Lua, gbɛ̃́ pↄ́ aaì n kĩ́i wɛɛlɛↄ ńsu to an tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa ma yã́io. +i sùuukɛaànↄ à onɛ́: Ásu to aà ta miauo, ma aà misia zɛ́ è. +Nɛ́ pↄ́ ì a mae gbɛ̃ mɛ́ ì a da yáá nɛ́ gia pↄ́ ì widamáɛ. +Vɛ̃ɛ pↄ́ ì ń pↄ kɛ na ń nísi pↄ́ ì ń lɛkpɛ yↄo ń blɛ pↄ́ ì ń gba gbãao. +Kalɛbu mɛ́ Halana ń Mↄzao ń Gazezio ì ń a nↄ Efa pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀oo, ↄ̃ Halanapi Gazezi ì. +Ɔ̃ Samuɛli Dii sìsi, ↄ̃ Dii tò lou vĩ̀ à mà zĩbeezĩ. Ɔ̃ gbɛ̃́pii vĩakɛ̀ Diiɛ ń Samuɛlio maamaaƆmɛli tↄũnaɛ. +Gbɛ̀ táabũnu mɛ̀n síiↄ̃ ku we lↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ pↄ́ ũ. A gbã̀a gã̀sĩsuu do ń kĩnioɛ, a yàasa lↄ màaɛ, a lɛsĩ gã̀sĩsuu do. Táabũnupi musu wì saonↄↄ kɛkɛbↄↄ kálɛu. +Ɔ̃ Yesu ò sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpiɛ: Ta bɛ. À kɛnɛ lá n ma náaikɛ̀wa. Ɔ̃ aà zĩkɛnapi gbã̀gbã zĩbeezĩ gↄ̃̀ↄ. +Gↄↄ bee Dii Levii buiↄ dìlɛ aaↄ a bàakuaánↄ kpagolo sɛ́a, aaliↄ a gbagba, aaliↄ samaao gbɛ̃́ↄnɛ ń a tↄ́o lá aalɛ kɛ e gbãwa. +Wɛ̃ ń wɛ̃o àli mↄ́ lousisidikpɛ lɛɛ àaↄ̃ↄ kɛimɛɛ. +kɛ́ yã́ pↄ́ kú Mↄizi ikoyã guu pa, wà mɛ̀ aa zàmagu pã. +Asa a n yã́ o a malaikaↄnɛ aa n dↄ̃́a gu pↄ́ ńlɛ gɛ́u píiɛ. +Bↄ́yãi álɛ Lua wɛi tiai? Aso pↄ́ wá deziↄ fùa sɛ́i ń wápiↄ ↄ̃ á ye dinɛ́a? +A yã́ mɛ́ tò lí pↄ́ kú í saɛe a gbã̀akũ lɛsĩlɛsĩ màa lↄo, a misona a zↄ̃ luawa lↄo. Lí ienae gbã̀a a ka màa lↄo, asa ampii a ga lán gbɛ̃nazĩnawaɛ, aai ta ɛ̀ zòolou tↄↄlɛ nↄnau. +À tó á dↄaana pↄ́ aa Lua yã́ òɛ́ↄ yã́ dↄágu. À ń kua tàasika e a lɛ́wa, í Lua náaikɛ láńwa. +sɛa gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ baakwi e blakwi, aaì mↄ zĩkɛi kpaaũkpɛu aaiↄ a aso sɛaↄ. +Wi faaibo ń kↄ̃o yãa nana, wiↄ tɛkↄ̃i dasi guu Lua uaa? +Kɛ́ Yesu nílɛ kpɛ̃́, ↄ̃ saonkiapi òɛ̀: Ma nanɛ Lua bɛ̃́ɛi, owɛ̃ɛ tó Lua Nɛ́ pↄ́ wì mɛ Mɛsiin n ũ. +Zĩbeezĩ Yesu ìwaↄ mↄ̀ aà là aa mɛ̀: Dé mɛ́ dɛńla kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gbɛ̃́ↄ guui? +Ma wɛpɛ̀wà tíũu, ma nↄ̀bↄↄ è a guu, sɛ̃̀a pↄ́ↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ ń bãↄ. +Ɔ̃ aa Ogu dɛ̀ ń aà nɛ́ↄ ń aà gbɛ̃́ↄ píi, baa gbɛ̃́ mɛ̀ndo i bↄo, ↄ̃ aa aà bùsupi sì. +Wà Mɛlali buiↄ dìlɛ aaliↄ wɛ́tɛ zwã̀akpɛ lipɛpɛɛↄzi ń a lipↄ̃ↄↄ ń a lipɛlɛↄ ń lipɛlɛpi zɛbↄↄ ń a pↄkeleↄ píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãwe gbɛ̃́wa wásawasa lɛ́ lɛ́pɛwàɛ. +táabũnu ń a pↄkeleↄ, vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ dau ń a pↄkeleↄ píi, tulaletikatɛakĩi, +Ńsu bↄbↄ ń n gbɛ̃́deeo pão, ńsu to n lɛ́ gbɛ̃́ↄ sã́são. +ãma Yesu gↄ̃̀ saona ũ ń lɛgbɛ̃aoɛ, asa wà mɛ̀: Dii lɛgbɛ̃̀, a lɛlilɛo, à mɛ̀ ńyↄ̃ↄ dɛ saona ũ gↄↄpiiɛ. +Kɛ́ a ò beewa, à pũ̀na ń lↄↄ gbãao à mɛ̀: Lazaa, mↄ ǹ bↄ. +Ɔ̃ à yã́ pↄ́ kú a sↄ̃u òɛ̀ píi sa à mɛ̀: Gɛ̃ i táao ma miwao, asa wà ma kpa Luawaɛ. Tó wà ma mi bò lé, ma gbãa làon we. Má busa mà gↄ̃ lán gbɛ̃́piiwaɛ. +Lá Lua ò ãnabi Ozee lá guuwa à mɛ̀: Bui pↄ́ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũoↄ ↄ̃ má onɛ́ ma gbɛ̃́ↄ. Bui pↄ́ má yeńzioↄ ↄ̃ máↄ yeńzi. +Ma taasidekɛ guu ma lɛzù Diizi, ↄ̃ à ma yãmà à ma bↄ ma yooyea píi guu. +N Dii Isailiↄ Suabana tↄ́o, baa tó ma nɛ́ Yonatãa mɛ́ duunakɛ̀, sema aà ga. Ɔ̃ gbɛ̃e i lɛ́sio. +Mi kɛ̃ n ikoyãↄwao, asa ḿmɛ ń dàmɛɛ. +À Libã líkpɛ kpɛ́ bò, a gbã̀a gã̀sĩsuu basↄo, a yàasa blakwi, a lɛsĩ baakwi. À sɛdɛ líↄ pɛ̀lɛpɛlɛ dↄ̀ↄ síiↄ̃, ↄ̃ à sɛdɛ lí pↄ́ wa ã̀ↄ dàdaa +Asa má dↄ̃ sã́asã kɛ́ ga ge wɛ̃ni ge malaikaↄ ge tã́aↄ ge tia yã́ ge zia yã́ ge gbãadeↄ +Ɔ̃ aa Pↄlu sɛ̀ gɛ̀ò gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kĩ́i Aleopaga aa mɛ̀: Ńyↄ̃ yã́ dafu pↄ́ ni danɛ́ owɛ̃ɛo lé? +Gufɛ̃nɛ wí gɛ́ vɛ̃ɛbua, wà gwa tó vɛ̃ɛↄ bↄlↄbↄ̀, wà e tó gbɛafuↄ vú pìa. We má yeanzi ↄlↄunɛ. +Ńyↄ̃ ń nɛ́ↄ midɛ dṹnia guu, ní ń buiↄ kɛ̃ gbɛ̃nazĩnaↄwa. +Ɔ̃ ãnabi Zelemii ònɛ́: Má mà. Má wabikɛɛ́ Dii á Luawa lá á òwa. Yã́ pↄ́ a wèwá píi má oɛ́. Má gí yãe oiɛ́o. +Gbɛ̃nazĩn píligonaↄ! Kɛ́ á vãi, kpelewa á fↄ̃ yãmaa oi? Asa yã́ pↄ́ kↄ̃̀ sↄ̃u ↄ̃ lɛ́ ì o. +Tó wá è Isailiↄ kía pↄ́ wì mɛ Mɛsiipi pìla líwa, wá aà náaikɛ sa. Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ wà ń páliwa sãnuↄ lɛ́ aà sↄ̃sↄ̃ lↄ. +Nↄee ń a nɛgↄ̃ɛↄ Sɛũ ń Haũo ń Yafɛtio. +Ɛli nɛ́ Finɛasi na nↄsia, à kà nɛia. Kɛ́ à Lua kpagolo sia bao mà ń a zãde gaao ń a zã́ gaao, ↄ̃ à kùlɛ à nɛì, asa nↄwãwã mↄ̀wàɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃̀ a uawa àlɛ bɛbɛbɛbɛ dɛ lán bã pↄ́ sã̀sã a sakpɛwawaɛ. +Ì yɛ̃̀ɛɛsaideↄ bↄ bùsutiu, ì ń fɛlɛ, ì wɛ̃nadeↄ bↄ túfuu, ì ń sɛ́ lɛsĩ. +Má pãkpa ma gbɛ̃́ kↄ̃napiↄzi mà ń na ń wɛ̀lɛↄnɛ ń ↄzĩɛ. Aa ń naaa, aai ń pↄ́ↄ sɛ́lɛ, +Ɔ̃ a òɛ̀: Gɛ ǹ wúlɛ. Tó à lɛzùnzi sa, ní mɛ: Yão Dii, n zↄ̀blena swã́ dↄ. Ɔ̃ Samuɛli gɛ̀ wùlɛ a wúlɛkĩi. +Ní lípanapiↄ kálɛ kpaaũkpɛu ikoyã kpagolo aɛ, gu pↄ́ mi kpaaũuánↄ. +Tó uadeↄ íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o aa kɛ̃̀aa lɛɛ pla, uapi a gɛ̃gɛ̃e? +asa an lunaↄ ì ń kòlokpaɛ, wìli ń tàae eo. An yìanaↄ sↄ̃ aaì mɛ wa sáaukɛ̀ ń Diio, asa wa ↄda lè wá kũ̀. An dãnapiↄ lí ń wɛgwao. +Wápiↄ, wiↄ ye gbɛ̃́i, kɛ́ Lua dↄ̀aa yewázi yã́i. +Ɔ̃ nↄɛpi fɛ̀lɛ tà bɛ, à a pↄlↄgãu gò à a gyaablepↄↄ dà. +ↄ̃ à àsiɛ bee ò aà musu: Siↄna nɛnↄɛ lɛ́so lɛ́ sakangu, àlɛ n láanikɛ n kpɛ. Gbɛ̃e i zĩble Yelusalɛũwa yãao ↄ̃ àlɛ a mi dada a gã̀u. +ↄ̃ Davidi gbɛ̀a Diiwa à mɛ̀: Mà gɛ́ lɛ́lɛi Filitɛ̃ↄwa, ńyↄ̃ ń namɛɛ ma ↄzĩa? Ɔ̃ Dii wèwà à mɛ̀: Gɛ́, má ń nanɛ ń ↄzĩ. +Ma! Ma Uli nɛ́ Bezalɛli, Hulu tↄũna, Yuda bui sɛ̀. +Tó à gì n yãmai, yã́pi o gãli guu. Tó à gì gãlipi yãmai lↄ, ǹ aà dilɛ zĩ̀lo ũ luayãdansai ũ. +To n Kɛna yã́ dↄngu n ɛ̀waasogↄↄ e gu àↄ gɛ́ dↄinɛ vãi, e wɛ̃ pↄ́ ńyↄ̃ mɛ n pↄ nawào aↄ gɛ́ kái. +Ɔ̃ à gɛ̀manↄ a kpɛ́ ua plaadeu, ↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ è baasↄo taawa, bilandaa ń saokĩio zãnguo. An kpɛ lia Dii kpɛ́ɛ, an aɛ dↄa gukpɛwa, ↄ̃ aalɛ kúlɛ ĩatɛ̃ɛ we. +Saalaiũ, Aditaiũ ń Gedela ge Gedelotaiũo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ gɛ̃o mɛ̀ndosai, an baade ń a bualoũↄ. +Aa lɛsì aa Dii táasilɛ̀, aa aà sáaukpà aa mɛ̀: Dii maa, aà gbɛ̃kɛkɛa wá Isailiↄnɛ láaa vĩo. Ɔ̃ gbɛ̃́pii wii gbãa lɛ̀ aa Dii táasilɛ̀, kɛ́ wà Dii kpɛ́ ɛ̃ kpàlɛ yã́i. +Wa ń nɛ́ↄ dɛdɛ gãaɛ ń fɛ̃ndaoɛ, gili i gɛ̃ńgu ń kpɛaↄ guu. Ɛ̀waasoↄ ń wɛ̃́ndiaↄ gaga ḿpii ń nɛ́ yↄ̃minaↄ ń maezↄ̃ↄ mikãpuadeↄ. +À to yã́ pↄ́ Dii á Lua kɛ̀ Miliaũɛ zɛ́u á bↄa Egipi gbɛa dↄágu. +Mↄ soplade gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ↄ̃ aa nà Dii gbagbaawa màa, baa kɛ́ wi aà kpɛ́ dↄ yãao. +Gↄↄ bee Dii a ĩada malaika gbãadeↄwa musu ń dṹnia kíaↄ zĩ́lɛ. +Má tó á gbɛ̃nazĩnaↄ ń á pↄtuoↄ kↄ̃́, aai nɛi aa dasikũ. Ma gbɛ̃́ↄ kálɛ á guu lán yãawa, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Dii yãoamɛɛ gɛ̃n plaade à mɛ̀ +Ɔ̃ Pilati dìlɛ wà kɛ lá aa gbɛ̀awawa. +Fɛlɛa káaukaau, wúlɛa wɛɛdo, zĩkɛa ń leeleo blɛ yã́iá pãɛ, asa Dii mɛ́ ì a yenzideↄ gba ĩ́ampaa. +N mɛ̀ n bàa kú ń gbɛ̃́ pↄ́ ń sɛ̀o, n lɛgbɛ̃̀ n zↄ̀blena Davidiɛ. +Mpi Dii Lua Zĩgↄ̃de, Isailiↄ Lua, fɛlɛ ĩada bui píiwa. Ńsu bↄnkpɛde vãipiↄ wɛ̃nagwao. +Onɛ́ aa maakɛ, maakɛa i tↄ̃́má. Aaↄ dɛ gbadanaↄ ũ, aaiↄ gbɛ̃kɛ vĩ. +Kɛ́ málɛ gɛ̃, ↄ̃ má è ńlɛ buumpa au guu. Gↄↄ pↄ́ ń kú aupi guu, ma mɛ̀ ńyↄ̃ kɛ pↄ́ ũɛ! +Ɔ̃ Yesu ìwaↄ do a fɛ̃nda wò, à saonkia zĩkɛna lɛ̀ò à aà swã́ gò. +Á Isailiↄ, ma Dii Lua ma mɛ̀, lá á baade ye zↄble a tã́aↄnɛ, à gɛ́! Gbɛzã á ma yãma! Á ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpamɛɛ ń á tã́aↄ ń á saoamáo lↄo. +Tó gbɛ̃́ ↄ̃nↄkɛ̀ a gbɛ̃́deeɛ pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́pi kpàwà ge à nàɛ a ↄzĩ yã́ musu ge à aà kpã́iò ge à aà blè, duunaɛ, à náaisaiyã kɛ̀ Diiɛɛ. +Ɔ̃ aa zↄ̃̀lɛ lɛ́ aà dↄ̃́a we. +Tó gbɛ̃maaↄ ku wɛ̃́lɛpi guu gbɛ̃ↄn blakwi, ńyↄ̃ ń waa yã̀? Ńyↄ̃ sùuukɛ ń wɛ̃́lɛpio gbɛ̃maa gbɛ̃ↄn blakwipiↄ yã́io lé? +a ò Isailiↄnɛn kɛ lↄ: Àliↄ tufada á pↄkasa lɛ́i e á buiwa. Àli tufapiↄ dai ń babuunao, +Asa bui ń buio aa fɛlɛ ń kↄ̃oɛ, màaɛ lↄ bùsu ń bùsuo. Nↄana ń tↄↄlɛ lualuaao aↄ ku guↄu dasi. +Kasi má gbɛ̃kɛ bↄaaaànↄ lá má bↄ̀aa ń Saulu pↄ́ má wò kpalau Davidi aɛwao. +Ḿmɛ ń Dii ũ ndo. N bàluma kɛ̀ ń n bɛ pↄ́ kú musuo ń pↄ́ pↄ́ kú weↄ píi. N dṹnia kɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ kuwàↄ, n ísia kɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. Ni wɛ̃ni kpa ḿpiiwa, n bɛ malaika dasiↄ ì kúlɛnɛ. +Dṹnia gbɛ̃́pii, à pↄna wii dↄ Diiwa, à vĩ ń wiio, à gulakɛ à lɛ̀ sí. +A yã́ mɛ́ tò má pↄkũmabↄbↄmá, mí ń midɛ ń pↄfɛ̃ tɛ́o. Má ń yãkɛaↄ wínɛ́ ń musuɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Balaaũ òɛ̀: Mi onɛ yã́ pↄ́ Dii dàmɛɛ ↄ̃ má oo lé? +Nɛgↄ̃ɛ Samuɛli sↄ̃ àlɛ zↄ̃ↄkũ, àlɛ kã́fĩ. Ìↄ na ń Diio ń gbɛ̃́piio. +A yã́i má yã́kpalɛkɛ ń á Isailiↄ, baade a yãkɛawa. Ma Dii Lua mámɛ má ò. À nↄ̀sɛlilɛ à mikɛ̃ á tàaeↄwa píi, kɛ́ á duuna su á ásookɛo yã́i. +N ɛa n káaluakà ń Asiliↄ lↄ, asa nili kã́o. Baa n káaluakaańnↄ gbɛa ni kão, +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: À ázĩa gá. Nɛnↄɛnapi i gao, àlɛ ioɛ. Ɔ̃ aalɛ Yesu kɛ pↄ́ↄpↄↄ. +À itɛ̃kɛ, íↄ wabikɛ gↄↄpii, kɛ́ àↄ gbãa vĩ à e pili yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́wa píi, í bↄ zɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ aɛ. +Uabele pↄ́ dɛ zĩgↄ̃piↄ dↄaana ũↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (2.600). +Buie lɛ̀lɛ ma bùsuwa, aa gbãa mɛ́ an dasi lɛ́ vĩo, an swaa dɛ lán nↄ̀ↄmusu swaawa, an kãnkãnaↄ dɛ lán nↄ̀ↄkusi kãnkãnawa. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ òɛ̀: Ma nanaò, kási gbɛ̃e i fↄ̃ a àsi òmɛɛo. Má mà wà mɛ̀, tó wa ònɛ, ni fↄ̃ ǹ a àsi onɛ́ɛ. +À aà táasilɛ aà gↄ̃sakɛ yã́i, à aà táasilɛ aà zↄ̃ↄ dɛńla yã́i. +Tó a kã́fĩakɛ̀ maamaa, áↄ dɛ ma ìwaↄ ũ sĩana, ma Mae i tↄbↄ. +Ì a vĩakɛnaↄ pↄeã bↄↄlɛnɛ́, ì ń wiilɛa ma, i ń suaba. +An dé mɛ́ kú ma ìwaↄ guu à e ma yãmai? An dé mɛ́ swãsɛ̀ ma yã́i a mài? +Ɔ̃ Ablahaũ sãnunu mɛ̀n soplaↄ bↄ kàlɛ ńdoa. +Dii Lua, wɛ̃́lɛ kú Babiloniↄ ↄzĩ, ↄ̃ ń òmɛɛ mà tↄↄlɛ lú ń ã́nusuo seeladeↄ wáaa? +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: Á zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi, à sↄ̃mazi la, kɛ́ wà e dↄ̃ duuna pↄ́ wa kɛ̀ gbã. +Zàaĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (30.500). +Kí, Lua Musude mɛ́ kíakɛ ń zↄ̃ↄkɛo ń gawio ń bɛɛɛo kpà n dezi Nɛbukanɛzawa. +Aaì lɛ́ pãↄ gbɛ̃gbɛ̃, aaì ɛɛↄ tóto, aaì lɛdoũↄ kɛkɛńnↄ, ↄ̃ kↄ̃ káalakɛa ì ligua lán sàpaa dafu kàe nɛ́wa. +Ma ka wɛ̃̀ basiiↄ̃ kↄ̀. Má pↄmaa ń pↄvãio dↄ̃kↄ̃ɛ lↄe? Mapi n zↄ̀blena mi blɛ pↄ́ má ble ge í pↄ́ má mi na mae? Má gↄ̃ɛ ge nↄɛ lɛ̀sinaↄ lↄↄ ma lↄe? Ma dii kí, má aso kã́fĩnɛɛ. +asa gupua ì maa bui píi inɛ́ ń yã́zɛdeo ń sĩanao. +Gu pↄ́ á mà wàlɛ kuupɛu, à kãaawázi we, wá Lua i zĩkawɛ̃ɛ. +Gbɛ̃́pii dɛ lán sɛ̃waɛ, an gawi píi dɛ lán sɛ̃vuwaɛ. Sɛ̃ ì gaga, a vú ì kwɛ́, +Ɔ̃ aa zↄ̃̀lɛaànↄ tↄↄlɛ gↄↄ sopla fãanɛ ń gwãasĩnao. An gbɛ̃e i yãe oɛ̀o, asa aa è lá aà wɛ̃nakɛa kɛ̀ zↄ̃ↄ maamaa. +Baa tó naa Kilisiwa á gwanaↄ kà ũmaũma, á deia dasio. Mámɛ ma á í ń Kilisi Yesu baokpaaɛ́o, ↄ̃ á naawà. +Swã́ zↄ̃ↄpi kĩ́i saokĩi gbã̀a ń a yàasao sáaɛ, gã̀sĩsuu gɛ̃o mɛ̀ndosaisaiɛ. Swã́ pↄ́ lìai zĩ́lɛ yàasa ↄtã doɛ, mɛ́ ɛ pↄ́ lìai yàasa gã̀sĩsuu do. +Wá Yudaↄ, wá o kpelewa wá dezi káau Ablahaũ yã́ musu ni? +Buipãleↄ zↄ̃lɛ Asedoda, Dii i Filitɛ̃ↄ wala midɛ. +Aimↄ Ɛlikana ì, Ɛlikana Zofai ì, Zofai Naata ì, +Á gↄ̃ lán gbɛ̃́nɛli pↄ́ a lá wòlowa, lán swalu pↄ́ a í làawa. +Pilati mɛ̀: Yudan ma ũa? N buiↄ ń n saonkiaↄ mɛ́ n kpaa. Bↄ́ ń kɛ̀i? +Kɛ́ aa kãikũ̀ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ aalɛ gɛ́uo, Yesu kɛ̀ lá á ye gɛ̃zɛawa. +kɛ́ gbɛ̃́pii e, aai a wàaipa, aai làasookɛwà aa dↄ̃ kɛ́ ma ↄ mɛ́ kɛ̀, ma Isailiↄ Lua pↄ́ ma kua adoa, mámɛ ma mↄò. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ pàɛ ↄ̃ wì mɛɛ̀ wɛzɛ̃na, gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ́ na, wì aà yãdↄ̃a zɛ́ e. +Asa lá Lua zĩkɛ̀ Piɛɛ guu a zĩnakɛ yã́ musu Yudaↄ kĩ́i, màa à zĩkɛ̀ ma guu buipãleↄ kĩ́i. +Ma nanɛ Lua ń Kilisi Yesuozi ń malaika pↄ́ à ń sɛ́ↄ, ǹyↄ̃ yã́piↄ kũa gbɛ̃e tɛ̃bosai. Ńsu yãe kɛ gbɛ̃eɛ ublembɛkɛa yã́io. +Ma dii kí, asi ḿmɛ n yã́pi kɛ̀, ↄ̃ n gi gbɛ̃́ pↄ́ a zↄ̃lɛ kpalau n gɛ̃ɛ ũ oi wápiↄ n zↄ̀blenaↄnɛa? +Má òɛ́ yãa ma kuaánↄ gɛ̃n plaade guu, mɛ́ málɛ oɛ́ lↄ á kpɛ, tó ma ɛa mↄ, má gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀ yãaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ kee tɛ̃boo. +à mɛ̀: À Dii dàlapoo dↄ musu, Dii iↄ zĩka ń Amalɛkiↄ gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ Yoiada kí Davidi sↄ̃naↄ kpà zĩgↄ̃ badepiↄwa ń a sɛ̀ngbao pↄ́ kú Dii kpɛ́uↄ, a nɛ́na ń a zↄ̃ↄo. +À bee ò Filipi lɛ gwaa yã́iɛ, asa a dↄ̃ lá á ye kɛ. +asa mámɛ má sóso káɛ́ á lɛ́u, mí á gba ↄ̃nↄ, kɛ́ á ibɛɛe a fↄ̃ gii ge a a zã́siwáo. +Baa tó aa lɛyè, má ń wabikɛa sio. Baa tó aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òa ń pↄ́wɛntio, má síńnↄo. Má ń midɛ ń zĩo ń nↄanao ń gagyãoɛ. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ a gɛ̃u mɛ́ wà á dílɛ, à pↄ́ pↄ́ wà mↄ̀oɛ́ ble. +A yã́ mɛ́ tò gbɛ̃e su ĩ́anadã a gbɛ̃nazĩn dee yã́ musuo. Pↄ́piiá á pↄ́ɛ +Za n bɛ ni lou gbaɛ gbɛ̀sĩsĩↄwa, n zĩ gbɛ ì dṹnia kã́. +Aa dasi kãaanzi, aai n pápa ń gbɛo, aai n zↄ̃zↄ̃ ń fɛ̃ndao. +Wà aà ì n bɛn nò, wa lù zↄ ũn nò, sema aà tↄ̃zↄ̃. Bee iↄ dɛ ma bàakuaánↄ gↄↄpii seela ũ á mɛwa. +Wea kpakpa Dii, ma yɛ̃̀ɛɛ làa. Ńsu bↄ ma kpɛ mà gↄ̃ lán gbɛ̃́ pↄ́ sì bɛdauↄwao. +Dɛa Yuda ũ kã́fĩa kpele a vĩi? Ài kpele tↄ̃zↄ̃a vĩi? +Kɛ́ Yesu è aalɛ a náaikɛ, à mɛ̀: Ma gbɛ̃́, n duuna kɛ̃̀ma. +Levii buiↄ ń Isaili kĩniↄ píi lí pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio labakɛ, aali kálɛ làasiu Lua ua, gu pↄ́ luakukĩi pↄ́ↄ kuu ń saona pↄ́ lɛ́ zĩkɛ weↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ń lɛ̀sinaↄ. Màa wáli pãkpa wá Lua uaio. +A e bↄ gusiauo, tɛ́lɛpiↄ a aà vlãpaa sãsã, Lua lɛ́ĩana i aà sɛ gɛ́ò zɛ́a. +Kɛ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi ń Isailiↄ ń fú, ↄ̃ Mↄizi ń bùsupiↄ kpaalɛ̀ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doↄnɛ. +asa Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua, ń òmɛɛ n mɛ̀ ńyↄ̃ ma bɛ kpamɛɛ ma buiↄ gbãaekĩi ũ. A yã́i tò mapi n zↄ̀blena ma sↄ̃dìlɛ, ma wabiɛ bee kɛ̀ma. +Má Siↄna midɛ, wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ a kɛfɛũ mɛ́ a maa. +Tó gu dↄ̀, to n gbɛ̃kɛ mↄ́wá, wíↄ pↄnakɛ ń gulakɛao gↄↄpii. +Yosafa lɛ́ kã́fĩ, aà gwea lɛ́ dɛdɛ. À zɛgikĩi gbãaↄ bò, à kũ̀sũakalɛwɛ̃lɛↄ kàlɛ Yuda bùsuu. +Áli zĩ̀ bao ma ń a súuo. Ásu to sↄ̃ kɛ̃́águo. Bee a kɛɛ, ãma gↄↄ láaa pↄ́n we gĩao. +Gbɛ̃kɛ ń aafiao pɛɛwá Lua ń wá Dii Yesuo dↄ̃a guu. +Ɔ̃ nↄɛↄ ò Naomiɛ: Wa Dii sáaukɛ̀, i n to bonasai gbão. Nɛ́pi tↄbↄ Isailiↄ guu. +Ali a baa ble láńwaɛ, pↄ́ pↄ́ aà mae bɛdeↄ lí kpã́sãɛ̀ bàasi. +Ɛli zikũ̀ maamaa, à yã́ pↄ́ a nɛ́ↄ lɛ́ kɛ Isailiↄnɛ mà píi ń lá aaì wúlɛ ń nↄɛ pↄ́ aaìↄ zĩkɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛↄ. +Baa gaa gbɛ̃maa gbɛu àao. Tó gbɛ̃́ a we ga gbɛ̃maa gbɛu, wá dↄ̃o, +Ɔ̃nↄ lɛ́ lɛzuwázi fá! Wɛzɛ̃ lɛ́ wá sisiaↄ! +À làasookɛ maamaa à gwa za gbã, lá á dɛ yãa zadↄ̃ i ma kpɛ́ gbɛe dio. +ↄ̃ á kú pↄnakɛa guu ń yaalↄo. A zuↄ ń sãↄ dɛ̀dɛ, álɛ nↄ̀ↄ só, álɛ vɛ̃ɛ mi, álɛ mɛ: Wà pↄble, wà imi, asa wá ga ziaɛ. +A yã́ mɛ́ tò, baa kɛ́ ma zɛ́ kà naa Kilisiwa mà yã́ pↄ́ maa ǹ kɛ dilɛnɛ, +saona i gɛ́ò saokĩi, i a mi wo à kpasa saokĩiwa, i a au yo saokĩi saalowa. +Gbɛ̃́ pↄ́ kãa ì zazakũ zↄ́waɛ, ãma nↄandɛna pↄ́ kĩ̀sã dↄ̃o. +A wida n zangudeↄwa, gbɛ̃vãipiↄ bɛ a gↄ̃ bɛzia ũ. +Ɔ̃ Yuda ò a maeɛ: To nɛ́pi gɛ́manↄ. Wá fɛlɛ gɛ́ gↄ̃̀ↄɛ kɛ́ wápiↄ ń mpio ń wá nɛ́ↄ wásu gagao yã́i, wíↄ ku aafia. +Bee kɛ̀ píi kɛ́ aa e wàↄ a yãdilɛaↄ kũa, aai a ikoyãↄ da. Àleluya! +Ɔ̃ à bùsu sɛ̀ à nↄ̀bↄↄ kɛ̀ò píi ń bãↄ píi, ↄ̃ à mↄ̀ńnↄ gↄ̃ɛ kĩ́i, kɛ́ à e lá a tↄ́kpanɛ́. Tↄ́ pↄ́ gↄ̃ɛpi kpà pↄ́ wɛ̃nidepiↄnɛ píi gↄ̃̀ ń tↄ́ ũ. +Bɛaɛ oi gbɛ̃ↄn síiↄ̃siiↄ̃ ìↄ ku zɛdau, ua oi sↄ̃ gbɛ̃ↄn plapla. +Gbɛ gbia, ũfãaá asoɛ, kási sↄũ ĩadama ì tↄ̃́má dɛ beea. +Kí Aasuelu bùsuↄ guu píi Yudaↄ kↄ̃ kã̀aa wɛ̃́lɛ pↄ́ aa kuu, kɛ́ aa lɛ́lɛ gbɛ̃́ pↄ́ vãi kpàaĩńziↄwa. Gbɛ̃e i fↄ̃ ń fúo, asa buipãleↄ vĩakɛ̀nɛ́ píiɛ. +An bↄ gↄ̃̀ bↄ̀kↄↄ ũɛ, à ma gbɛ̃́ Yudaↄ lè e Yelusalɛũ bĩ́ibↄlɛu. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, à yã́ɛ bee ma. Àli yãma kpaa ápii, ãma ásu yão kpaao, á pↄ su pa kpaao. +Á taasideↄ ń á wɛ̃nadeↄ aa kpálɛkɛ íi aa kuawa, an kòlo a gaga ń imio. Ma Dii má wemá, ma Isailiↄ Lua má pãkpańzio. +Ɔ̃ Ɛlizi ò Geaziɛ: Oɛ̀ à dɛ̃ɛkà à pↄ́ɛ beeↄ kɛ̀wɛ̃ɛ píi. Bↄ́ a ye wà kɛɛ sↄ̃i? A ye wà a yã́ o kí ge zĩgↄ̃ↄ dↄaanaɛa? Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Kua ma ua pↄe lɛ́ kɛ̃́sãao. +wí gɛ wá Lua kpagolo sɛ́ suò wá kĩ́i, asa wi yãgbɛawà Saulu gↄↄo. +N sↄ̃ aↄ dilɛa, n nↄ̀sɛ iↄ daa doũ, n laai aↄ kpalɛa, níↄ io ń a nao kau. +Yoasi yã́ kĩniↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi kú Yuda kíaↄ ladau. +Kɛ́ an gbãbↄgↄↄ kà, aa aà sɛ̀ gɛ̀ ↄlↄi Diiɛ Yelusalɛũ lá Mↄizi ikoyã òwa. +Keni bui Ɛbɛɛ bↄ̀ Keniↄ bùsuu yãa, à mↄ̀ bòokpà gbɛ̃́nɛli pↄ́ kú Zaananiũ gbáu Kɛdɛsi saɛ. Keniↄá Mↄizi ã̀nsue Obaba buiↄ doɛ. +Kàaso dikpɛgↄↄ kà, gↄↄ pↄ́ wì Gɛ̃amusu sã kòlokpa. +Baa ń yã́ bee oao, dɛ̃ɛ ń dɛ̃ɛo ↄ̃ aa gì gbɛ̃́ↄnɛ aa saomá. +à gↄ̃ɛ ge nↄɛ pↄ́ yãvãipi kɛ̀ sɛ bↄaànↄ bĩ́ibↄlɛu, í aà pápa ń gbɛo à dɛ. +Kɛ́ Adadɛzɛɛ zↄ̀blenaↄ è Isailiↄ zĩblèmá màa, ↄ̃ aa lɛdoũkɛ̀ ń Davidio, aa gↄ̃̀ aà zↄ̀blenaↄ ũ. Ɔ̃ Siliↄ i we dↄ̀ Amↄniↄlɛ lↄo. +Asa á kↄ̃ yãma ń gbɛↄ, n bú a gbɛ kao, ńyↄ̃ↄ na ń sɛ̃̀anↄbↄↄ, +Ɛgɛlↄni zↄ̃lɛa ado kpɛ́ musu kpɛa niɛu, ↄ̃ Ehudu sↄ̃̀aàzi à mɛ̀: Má yã́ pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i vĩ mà onɛ. Kɛ́ kípi fɛ̀lɛ a kìlau, +Dii ↄzↄ̃̀ɛ́ bui zↄ̃ↄ gbãaↄzi, gbɛ̃e i e á gã fĩ̀o e ń a gbão. +Tomaa òɛ̀: Ma Dii, ma Lua. +Á guu, dé mɛ́ duuna èai? Lá sĩana málɛ o, bↄ́yãi álɛ ma yã́ sío ni? +Ɔ̃ à sãpi gòaagoaa, à a mi ń a guↄ ń a nísio kpàsa. +Dii a fɛlɛ ń a zĩo, lá a kɛ̀ Pelaziũ gbɛ̀sĩsĩ saɛwa, a bↄ ń a dabudabu zĩo, lá a kɛ̀ Gabaↄ̃ↄ guzulɛuwa. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Pilatↄ̃, Ɛflaiũ buiↄ bùsu pↄ́ kú Amalɛki buiↄ bùsu sĩ̀sĩde guu. +Ɔ̃ aa tà gɛ̀ nísi gĩnana ń tulaletiↄ sↄukɛi. Kã́mabogↄↄzĩ aa kã́mabò lá Lua dìlɛwa. +Saona gbɛ̃ↄn soplaↄ aaↄ dↄaaa kpagoloɛ, aaiↄ kuu kũa. A gↄↄ soplade zĩ́ à lia wɛ̃́lɛpizi gɛ̃n sopla gↄↄ pↄ́ saonapiↄ lɛ́ kuupɛ. +Gbɛ̃́ↄ, à mↄ ma yãma, mí vĩakɛa Diiɛ dadaɛ́. +Kí lí gɛ̃, ili bↄ ń bↄlɛ bilandaa zɛ́ doũpio. +A plaade a pↄ́ ɛ̀lɛ ísiawa. Ɔ̃ ísia í gↄ̃̀ lán gɛ̀ auwa, pↄ́ bɛ̃́ɛ pↄ́ kú a guuↄ gàga píi. +Zàaĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ ń mɛ̀ndoo (61.000). +Aai e kɛ̀ a gↄↄo, asa saona pↄ́ aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛↄ an dasi i kao, mɛ́ gbɛ̃́ↄ i kãaa Yelusalɛũo. +Kɛ́ ma sĩana òɛ́ yã́i ↄ̃ ma gↄ̃ á zangude ũ saa? +Ɔ̃ aalɛ wiilɛ aalɛ mɛ: Ǹ aà dɛ. Ǹ aà dɛ. Ǹ aà páliwa. Pilati ònɛ́: Má á kía páliwa yã̀? Saonkiaↄ mɛ̀: Wá kía vĩo, Sezaa bàasio. +Ɔ̃ aa Hɛblↄ̃ pↄ́ kú Yuda bùsuu blè ń a dã́dãkɛkĩi pↄ́ liaaiↄ. +Má gbɛ̃nazĩnaↄ da taasiu, aai táao lán vĩ̀aↄwa, asa aa duunakɛ̀mɛɛɛ. Wa ń au daada lán íwa, an gɛↄ aↄ kpálɛa lán bìsawa. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ma aà nànɛ n ↄzĩ, ãma ńsu ǹ aà dɛo. +Kɛ́ à yã́pi ò, Falisiↄ ń Saduseↄ fɛ̀lɛkↄ̃wa ń lɛkpaao, ↄ̃ kãaakɛnaↄ kɛ̃̀aa lɛɛ pla. +ń Azaliao ń Ɛzalao ń Mɛsulaũo +Kɛ́ ma vu kↄↄ mà yↄ̃́ kpá ma nɛ́wa, ↄ̃ má è gɛ̀. Kɛ́ má gwàgwa, mi e ma nɛia ũo. +Gbɛ̃e a wɛ̃ni kũa gbãa vĩo, màa gbɛ̃e a fↄ̃ à a gagↄↄ sɛ sↄ̃òo. Wìli e bↄ̀ sosau zĩgↄↄo, màa vãi lí a kɛnaↄ gbaɛo. +aàpi mɛ́ zɛ̀ gì búpi guoguo. À búpi sìmá, à Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ. Dii tò à zĩblè maamaa. +Yesu ń lá à mɛ̀: Á pɛ̃ɛ vĩ mɛ̀n ũma ni? Aa mɛ̀: Mɛ̀n sopla ń kpↄ̀ kelenaeↄ. +Asa ḿmɛ ni wá sí wá ibɛɛↄwa, ni wida wá zangudeↄwa. +Kɛ́ Ɛsitɛɛ ìwaↄ, nↄɛ ń gↄ̃ɛo píi, mↄ òɛ̀, à pelembò. À pↄkasaↄ kpã̀sã Maadoseɛ aà da zwã̀nkasaↄ gbɛu, kási i we sìo. +An swã́ gbãakũ̀ lán gbɛwa, aai swã́sɛ ma ikoyãio ge yã́ pↄ́ má dà ãnabi káauↄnɛ aa ò ń ma Nisĩna gbãao. Ɔ̃ ma Dii Zĩgↄ̃de ma pↄ pàńzi maamaa. +Ǹyↄ̃ ma lɛdama kũa, ńsu gbaɛo, didiwà gbãa, asa ↄ̃mɛ n wɛ̃ni ũ. +Gↄↄ pↄ́ a bɛ zɛ́u, à kpàaũ ń a zĩkɛnaↄ, ↄ̃ aa òɛ̀ aà nɛ́ kú. +Kainu sↄ̃, aà yã́ i ka Diiguo, ↄ̃ i aà gba sio. Ɔ̃ Kainu pↄ pà maamaa, aà oa ↄ̃̀ↄkpà. +Yehu gbɛ̃́ↄ kã̀aa píi, ↄ̃ a ònɛ́: Ahabu zↄblè Baaliɛ yↄↄnnↄɛ, ma Yehu má zↄbleɛ̀ maamaaɛ. +Tó an wɛ̀lɛↄ ń kũkũ aa tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ, we má tó wà ń dɛdɛu ń fɛ̃ndao. Má wɛ́tɛńzi ĩadaama yã́iɛ, i kɛ maakɛanɛ́ yã́i no. +Ahabu ua i gↄ̃ lán Nɛba nɛ́ Yeloboaũ uawa, lán Ahia nɛ́ Baasa uawa. +Seelade vãi a bↄ pão, ɛɛde a gí wɛ́tɛ̃a eio. +Kɛ́ Saulu è ìↄ saasɛ, ↄ̃ à vĩakɛ̀ɛ̀ dɛ yãala. +Má Egipiↄ fãaa buiↄ guu, mí ń fã́ndaiada bùsu ń bùsuo. +Osa bɛaɛ oi bↄlɛ blè ń zɛda pↄ́ kú musu bↄlɛ pↄ́ wì mɛ Salɛkɛ Bↄlɛo. Bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ìↄ kↄ̃ lɛũkpakɛɛ. +á zĩgↄ̃ↄ bua Yuudɛ̃wa Dii aɛ píi, íↄ ku we e Dii gɛ́ a ibɛɛↄ bùsu siomá píi. +Yã́ pↄ́ álɛ e a zɛ́ vĩ pi i bↄ Lua pↄ́ á sisi à á sɛ́ kĩ́io. +Má ↄ̀lↄɛ́ apii guu à zĩkɛ beewa, í dↄ yɛ̃̀ɛɛsaideↄlɛ. Yã́ pↄ́ Dii Yesu ò àↄ dↄágu à mɛ̀, gbadaa pↄna vĩ dɛ gbaeala. +Wì gbãamↄ gbɛ̃doũnaɛɛ, gbɛ̃ↄn plaↄ sↄ̃ aaì zɛ wà giɛ. Bà nian àaↄ̃ lí kɛ̃́ kpaao. +Dii tò a yã́piↄ è, kɛ́ àↄ dↄ̃ ámɛ á Lua ũ, Lua plaade kuo, a bàasio. +A yã́ mɛ́ tò à sùuukɛaànↄ sa, à aà nↄ̀sɛ níniɛ̀, kɛ́ aà pↄsia zↄ̃ↄ su aà mↄ ĩ́io yã́i. +Aa lipɛpɛɛↄ kɛ̀ màa zwã̀akpɛ gugbãntoo oi pↄ́ ũ, +Beewa maakɛa pↄ́ Yesu Kilisi ì mↄònɛ́ a liála, wi Lua tↄbↄ, wi aà sáaukpa. +À Dii tↄ́ gawi dↄ̃ɛ̀, à mↄ aà aɛ, í aà gba pↄ́, à kúlɛ Diiɛ ń lousisiulaↄ daa. +E tia tó wàlɛ Mↄizi yã́ kyokɛ, sálanapi ìↄ kua ń làasooaɛ. +Pasuu buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa soolo ń blasↄo ń plao (1.247). +Kɛ́ Yolaũ wɛsì Yehulɛ, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Yehu, aafia ńlɛ mↄ́a? A wèwà à mɛ̀: Lá n da Zezabɛli gbãsĩkɛa tã́aↄ yã́ musu ń aà pↄdaa gbɛ̃́ↄwao lìgua, aafia ku máɛ? +Ɔ̃ Balaaũ òɛ̀: Zɛ n saobↄi. Má gɛ́ mà gwa tó Dii a mↄ yãomɛɛ, mí yã́ pↄ́ a omɛɛ onɛ. Ɔ̃ à gɛ̀ zɛ̀ gbɛ̀ misonawa. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble, Yesu kàa sɛ̀ à báaadàu, ↄ̃ a ɛ̀ɛ a kpà a ìwaↄwa à mɛ̀: À si só. Kɛ́ beeá ma mɛɛ. +À kɛ̀ kpalau wɛ̃̀ blaɛ, Hɛblↄ̃ wɛ̃̀ sopla, Yelusalɛũ sↄ̃ wɛ̃̀ baakwi ń àaↄ̃o. +Màaɛ lↄ kɛ́ Levii buie kà gupiu, à aà è, ↄ̃ à dↄ̀aàzi. +Esau pↄ́ wì mɛ lↄ Ɛdↄũ buiↄ yã́n kɛ +Ì wɛ̃nadↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aaì vĩakɛɛↄnɛ e ń buiwa. +Baade ↄkà a dɛ̃ɛkan dee mikpɛi, ↄ̃ aa kↄ̃ zↄ̃̀zↄ̃ kↄ̃ saalowa ń fɛ̃nao, aa kwɛ̀ sãnusãnu. Ɔ̃ wà tↄkpà Gabaↄ̃ↄ gupiɛ Fɛ̃nlɛnaↄbua. +Ńsu pãkpamazi ma zikũa yã́io, ńsu ma vũaa ma gbãa láaa yã́io. +asa gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ɛ. Ìↄ adoaɛ́, í pↄbↄlɛnzĩaɛↄ ble. +Ala buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃o ń blakwi ń plao (652). +A yã́i tò má òɛ́ á ga á duuna guuɛ. Asa tó i si mámɛ má aà ũo, á ga á duuna guuɛ. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ ń sɛ̀ n gɛ̃aànↄ n ua ũ. N kpɛ́ pↄmaaↄ wá kã́, n kpɛ́ pↄ́ a kua adoapi. +Gɛ ǹ o Etiopi gbɛ̃́ Ɛbɛmɛlɛkiɛ, ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má yã́ pↄ́ má ò wɛ̃́lɛɛ bee musu kɛ, kaalɛɛ, i kɛ aafia no. Gↄↄ bee aà wɛ́ a siɛ. Ma Dii mámɛ má ò, +Tia kɛ́wa wá Lua, yã́ kpele wá fↄ̃ onɛ lↄi? Asa wa pãkpà n yã́ +Lɛpusiali ã́ pↄ̃̀ↄpↄ̃ↄ mɛ̀n sↄo zwã̀akpɛ kpɛ do lipɛpɛɛↄ yebↄ ũ, +asa tó gbɛ̃́ sò mɛ́ a mì mɛpi gbadↄ̃sai, à yãdà azĩalaɛ. +Bɛ̃yãmɛɛ bui Abiɛzɛɛ, Anato gbɛ̃́ mɛ́ mↄ kɛ̃okwideↄ gãli dↄaana ũ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: I mɛ, bee á kṹ gbãaɛ, ↄ̃ a ni fɛ̃̀i. Tó a mↄ ma gbagbai ń pↄ́ kↄ̃̀ↄkũaↄ ń pↄ́ ɛɛkũaↄ ń pↄ gyãeↄ, má beeↄ sia? Ma Dii mámɛ málɛ á la. +Kɛ́ àlɛ pↄ́ pↄ́ kú musuↄ kɛ, kɛ́ àlɛ bàluma da ísiaa, +Kɛ́ à kà, kí aà là à mɛ̀: Mise, wà gɛ́ zĩu Lamↄtu Galadadeↄwa yã̀, ge wà kã́maboɛ? A wèwà à mɛ̀: Gɛ ǹ lɛ́lɛwà mɛ! Ńyↄ̃ fuao. Lua ń nánɛ n ↄzĩɛ. +Má ye wà ma yã́ↄ kɛ̃́, má ye wà dalau. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà fɛ̃nda tↄ̃̀má á guuↄ i kwɛ́, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Lá Yonasi dɛ seela ũ Ninivadeↄnɛ, màa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ aↄ dɛ seela ũ gbãgbɛ̃ↄnɛ. +Ɔ̃ wa mɛ̀: Tó a bee òwɛ̃ɛ ge wá buiↄnɛ zia, wá oɛ́ à Dii gbagbakĩi taa pↄ́ wá deziↄ bò gwa. I kɛ saoa yã́i no, seelaɛ ápiↄ ń wápiↄ zãnguo. +Aalona buiↄ, à Dii náaikɛ! Ɔ̃mɛ á sɛ̀ngbao ũ, ì dↄálɛ. +Yudaↄ kíaↄ Uzia ń Yotaũo ń Aazao ń Ezekiao ń Yehoasi nɛ́ Yeloboaũ Isailiↄ kíao kpalablegↄↄ, Dii yãò Beeli nɛ́ Ozeewɛ. +Ɛa ta n bɛ, ní yã́ pↄ́ Lua kɛ̀nɛ dau ǹ siunɛ́ píi. Ɔ̃ à tà à yã́ pↄ́ Yesu kɛ̀ɛ kpàwakɛ̀ wɛ̃́lɛpi guu píi. +Baa tó aà mae ge aà da ge aà vĩ̀i ge aà dãuna gà, asu sↄ̃ aà gɛi à gbãlɛo, asa aàzĩa kpaaa seela ku aà miwaɛ. +Dii ì zĩ̀ zↄ̃ↄ ble kía pↄ́ á sɛ̀ɛ, ì gbɛ̃kɛkɛ kía pↄ́ á kpàpiɛ, ma Davidi ń ma buiↄ e gↄↄpii. +Á buipãleↄ, à ma yãma, í a kpàwakɛ ísiabaazãzãdeↄnɛ. Ma gbɛ̃́ pↄ́ ma Isailiↄ fã̀aa, má ɛa mà ń kãaa lↄɛ, mí a kpàsa sãpiↄ dↄ̃́a lán sãdãnawa. +À gɛ̀ńnↄ a de bɛ Ɔfɛla, ↄ̃ à a vĩ̀iↄ ń a dãunaↄ, Gedeↄ̃ↄ nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwipiↄ dɛ̀dɛ gbɛ̀ doũwa. Gedeↄ̃ↄ nɛgↄ̃ɛ gbɛzãna Yotaũ mɛ́ bↄ̀ ado, asa à ùlɛɛ̀ɛ. +Zwã̀akpɛ saonaↄ zɛ́ vĩ aa saokĩi pↄ́ wá vĩ blɛ bleo. +Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ dìlɛ à ĩ́andãnapiↄ gawi kↄ ɛ́, i gbɛ̃́ pↄ́ aa tↄbↄ̀ dṹniaupiↄ busa. +Gↄↄ bee ↄ̃ Ahabu nɛ́ Aazia ò Yosafaɛ aà to a gbɛ̃́ↄ da ísiaa ń aà gbɛ̃́ↄ sãnu, ↄ̃ Yosafa i weio. +A naɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa ńzĩa kpàapiↄwa aa vɛ̃ɛ mi, á dìlɛ ãnabipiↄnɛ aasu ãnabikɛkɛ lↄo. +À wɛ̃nadↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kú seaseaↄnɛ. +Pↄ́ gianaↄnɛ, láanipↄↄnɛ, yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ aa midɛ. +Gbɛ̃́piↄ gɛ a gↄ̃ bãↄ ń wàiↄ pↄblea ũɛ. Gbɛ̃e a ↄkɛnɛ́ yàayaao. +Yoaaza zĩgↄ̃ↄ ye láai, mɛ́ i kɛ sↄ̃de gbɛ̃ↄn blakwiↄ ń zĩkasↄ̃go mɛ̀n kwiↄ ń zĩgↄ̃ kɛ̀sɛde gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwiↄ (10.000) bàasio, asa Siliↄ kía ń kɛ́ kɛ́lɛkɛlɛɛ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ lán bùsuti pↄ́ wà ↄ̃zↄ̃̀wàwa. +Aa dàzɛu, an nɛ́ↄ mɛ́ dↄaaa ń ń pↄtuoↄ ń ń àizɛɛↄ píi. +Ásuli pↄ́sɛa so gↄↄ beeo. Gu pↄ́ á kúu píi, àliↄ kàa só. +Dii ɛ̀fãaikɛ̀ Yobuɛ gbɛzã dɛ a káaua. A sãↄ vĩń zàaĩnaↄ ↄ̀aa sↄo (1.000). +Kole buiↄ ń Mɛlali bui bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana gãliↄn we. +À gɛ lɛ́lɛ bui pↄ́ kálɛa dↄdↄa, aalɛ ńzĩa náaikɛↄwa. An wɛ̃́lɛↄ gbaↄ ń gbã́aↄ vĩo, aamɛ ká we ńtɛ̃ɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +mili kã́mabo ń Lua sáaukpaa á yã́ musuoo. Á yã́ ìↄ dↄmagu wabi pↄ́ mi kɛ Luawa guu. +Má wàiↄ gbaɛwá, aai to à gↄ̃ nɛ́sai, aai á pↄtuoↄ dɛdɛ, í lao, á zɛ́e a sɛa kɛ lↄo. +Mↄɛ bee líↄ dɛɛ́ mↄ sɛ̃́ia ũ wɛ̃ ń wɛ̃o. +Sↄ̃ kɛ̃̀ kígu, à dɛ̀dɛ gɛ̃̀ kpɛ́ pↄ́ kú bↄlɛpi musuu, ↄ̃ à ↄ́ↄlↄ̀ we. Gↄↄ pↄ́ àlɛ dɛdɛ we à mɛ̀: Ma nɛ́ Abisaloũ! Ma nɛ́ Abisaloũ! Ma gaa n gɛ̃ɛ ũ sã̀ↄ yãa! Abisaloũ ma nɛ́! Ma nɛ́! +Gↄↄ plapi kɛańnↄ gbɛa ↄ̃ à tà Galile, +Kási wi Levii buiↄ da naopi guu ń ń Isaili deeↄo, lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Ɔ̃ Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ ma gbɛ̃dɛ̀dɛ dasi zĩ pↄ́ má kàↄ guu. Má e kpɛ́pi dↄɛo gbɛ̃́ dasi pↄ́ ma ń dɛdɛ a aɛ yã́i. +Kiloolɛa vãi ń gbɛ̃blezaao, Dii za beeↄu píiɛ. +Ma ↄ ku ta doũ ń ma bↄnkpɛdeoɛ, +Yã́pi kà kíagu ń gbãadeↄ píi, ↄ̃ a kɛ̀ lá Mɛmukã òɛwa. +Gbɛ̃́pi yã́ má ò yãa ma mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ma gbɛa dɛmala, kɛ́ a ku ma ãa yã́i. +Ma bↄ ma Mae kĩ́i ma mↄ dṹnia guu. Tiasa málɛ dṹniato málɛ tá aà kĩ́i. +Bílapi yã́i Yesu ò a ìwaↄnɛ aa góilɛna sↄukɛɛ, kɛ́ wasu naɛwao yã́i. +Ma bàa kua ń ń dezi pↄ́ ma ń bↄ́lɛ Egipi buiↄ wáa kɛ́ màↄ dɛ ń Lua ũ yã́ dↄmagu, mí ń bↄ. Mámɛmaa Dii. +Baa tó má kúánↄo, ma làasoo ku, má è álɛ yãkɛ a zɛ́wa, mɛ́ á Kilisi náaikɛa gbãa, ↄ̃ ma pↄ kɛ̀na. +Wà Dii dↄ̃ wà pɛ́lɛ aà dↄ̃ai. Lá gudↄa sea vĩo, a bↄ mↄ́wá, a mↄ́wá lán káabuan louwa, lán lou gbɛzã pↄ́ ì kwɛ tↄↄlɛwawa. +Gↄↄ pↄ́ Yosɛfu zĩ sɛ̀ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ bɛ, a wɛ̃̀ baakwi vĩ. Ɔ̃ à bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i, à gɛ̀ bɛbɛi Egipi gupiiu. +Zedekia kpalablea wɛ̃̀ kuɛdode mↄ síiↄ̃de guu, a gↄↄ kɛ̃okwide zĩ́ ↄ̃ aa a bĩ́i fↄ̃̀. +Ɔ̃ saonaↄ ń Levii buiↄ ã́nusu ń vuao ń pↄ́ pↄ́ wa yↄ̃̀ kiloowapiↄ sì aa gɛ́ò wá Lua kpɛ́u Yelusalɛũ. +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: A zamagu, a ma ya ma mae bɛ. Kɛ́ a wɛ́tɛ̃a è sa, bↄ́yãi a mↄi ma kĩ́ii? +Wɛ́ fĩfĩ malaikapiↄ mɛwa píiɛ, an kpɛ ń ń ↄↄ ń ń gã̀sĩaↄ ń ń wuluu mɛ̀n síiↄ̃piↄ píi. +Gbɛ̃eↄ lɛ́ wii gbãa lɛ́, aalɛ gulakɛ, bɛaɛdeↄ wiidↄ Dii zↄ̃ↄkɛ yã́ musu. +Aalona bui gↄ̃ɛↄ mɛ́ aali ble. Pↄ́ pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ kĩnipi ìↄ dɛ ń baa ũ gↄↄpii. Pↄ́ pↄ́ kã̀wà yãì azĩaɛɛ. +Ɔ̃ vɛ̃ɛbudepi mɛ̀: Má kɛa sa ni? Má a nɛ́ mɛ̀ndona zĩmáɛ. Aa gí aà yãdaia? +Mↄ̀pɛlɛↄ pla. Fùa pↄ́ bↄ̀ lán lowa, a ku mↄ̀pɛlɛpiↄ musuↄ pla. Mↄdaona pↄ́ à zãblèò fùapiↄwaↄ pla. +Musudeↄ, à pↄnakɛ, zĩ́lɛdeↄ, à vĩ àↄ kɛ̃aa, ísia ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, à kↄ̃fĩkɛ. +Mámɛmaa Dii, a pãle kuo, ma bàasio diie kuo. Baa kɛ́ ń ma dↄ̃o, má n gba gbãa, +Nɛigↄↄ ku, gagↄↄ ku, pↄ́tↄ̃gↄↄ ku, a wolɛgↄↄ ku. +Ɔ̃ Zelemii ò gbãadepiↄnɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi à mɛ̀: Dii mɛ́ ma dilɛ mà àsi bɛ̃̀ɛ pↄ́ á mà kpɛ́ɛ bee ń wɛ̃́lɛɛ beeo yã́ musupi o. +Ma nɛ́, ma yãma, ní ↄ̃nↄkũ, to n laai àↄ ku yã́zɛdekɛawa. +Á è lá má kɛ̀ Egipiↄnɛ, lá ma á sɛ́ ma suánↄ ma kĩ́i, lán kúu a nɛ́ sɛa a gã̀sĩawawa. +Kɛ́ Ai kía Isailiↄ è màa, aàpi ń a wɛ̃́lɛdeↄ fɛ̀lɛ kɛ̀ kpakpa, aa gɛ̀má ń zĩo gu pↄ́ bↄaa ń Alaba sɛ̃o. A dↄ̃ gbɛ̃́ↄ ulɛa a wɛ̃́lɛ kpɛo. +wi aà dɛ, i vu a gↄↄ àaↄ̃dezĩ. Ɔ̃ an pↄ yà maamaa. +ń ã́nusuo ń vua pↄ́ ń è Babɛli bùsuuo píi ń pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ↄ ń saonaↄ kpà ń Lua kpɛ́ pↄ́ ũ Yelusalɛũo. +Dii za gbɛ̃vãi yãkɛau, a ye gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ yã́zɛdeiↄzi. +Dii ye a gbɛ̃́ↄzi, gbɛ̃́ pↄ́ an kua ńdoapiↄ ku aà ↄzĩ. Aaì kãaaaàzi wà aà yãma. +Zu ń blè duun awakpabↄ pↄ́ wà gɛ̀ ń ń auo ma kúkĩi duunakɛ̃ama yã́iↄ sↄ̃, wàli bↄò bòo kpɛ ń ń báaↄ ń ń nↄ̀ↄↄ ń ń guupↄↄ, wi kátɛu à tɛ́kũ. +Àliↄ dada á nɛ́ↄnɛ, íli onɛ́ gↄↄ pↄ́ á kú ua ge á bɛ zɛ́u, ge tó álɛ wúlɛ ge álɛ fɛlɛn nò. +Màaɛ lↄ málɛ oɛ́, wa pↄnakɛ luabɛ duunkɛna mɛ̀ndo pↄ́ a nↄ̀sɛlìlɛ yã́ musu dɛ gbɛ̃maa gbɛ̃ↄn basↄo mɛ̀ndosai pↄ́ an bàa kú ń nↄ̀sɛlilɛaooↄla. +Kí ò saona Abiataaɛ: Ɛa ta n bualoũ Anato. À kũ̀ ǹ gaɛ, ãma má n dɛ gbão, asa ḿmɛ n Dii Lua kpagolo sɛ̀ n dↄaa ma mae Davidiɛ, mɛ́ n zɛaànↄ aà wɛtãa píi guu. +Aa n zↄ̀blenaↄ dɛ̀dɛ aa ń gɛ kpà bãↄwa, aa n yãmanaↄ gɛ tò wàiↄnɛ blɛ ũ. +Wàli mↄ́ ń a nísio píi, a vlã́ nísi ń a sálanao +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ pↄbleↄ, an gbɛ̃e i dↄ̃ bↄ́yãi Yesu bee òiɛ̀o. +Fãanɛ Dii tɛlu ìↄ ku zwã̀akpɛa, gwã́ sↄ̃ tɛ́ ìↄ ku tɛlupi guuɛ. Màa Isailiↄ ìↄ e gↄↄpii ń táaoa guu. +Ɔ̃ Mↄizi zĩpi gwàgwa, a è aa kɛ̀ lá Dii òɛwa, ↄ̃ à samaaònɛ́. +Pↄkɛkɛna lɛ́ a asea e kↄ̀, àlɛ gbɛ̃́ↄ kãaa àizãna pↄ́ ũ, kɛ́ pↄtↄ̃na ń pↄkɛkɛnao e pↄnakɛ sãnu. +Ɔ̃ tã́api aà zĩ̀azĩa, à wii gbãa lɛ̀, ↄ̃ à gòwà. +Bee gbɛa tó n ka Lua sĩ̀sĩ pↄ́ kú Gibɛa, gu pↄ́ Filitɛ̃ↄ gudↄ̃akĩi kúu, tó n kãikũ̀ ń wɛ̃́lɛpio, ńyↄ̃ kpaaũ ń ãnabiↄ dↄdↄakↄ̃wa, aalɛ pila gulɛsĩpiwa. Wa dↄaaanɛ́ ń mↄↄnaↄ ń gã̀aↄ ń domaↄ ń kulɛↄ, aalɛ ãnabikɛkɛ. +Ásu so búsu ge fùukɛao. À kpátɛa ń a mio ń a gbáↄ ń a guupↄↄ. +Ɔ̃ saonkia Aalona dɛ̀dɛ Oo gbɛwa lá Dii òɛwa. We à gàu Isailiↄ bↄa Egipi wɛ̃̀ blade a mↄ sↄode gↄↄ sɛ̃́iazĩ. +Bee gbɛa ma lↄↄ gbãa mà luabɛ lán dasi yãowa à mɛ̀: Àleluya! Wá Lua mɛ́ zĩblè! Ɔ̃mɛ gawi ń gbãao vĩ, +A yã́ mɛ́ tò n gbɛ̃́ pↄ́ ni gbɛ̃pãle tàae e, ń awa vĩo. Tó n gbɛ̃pãle tàae è, n nzĩa dàyãuɛ, asa n gbɛ̃taaeena ni kɛ màa sↄ̃ɛ. +Wa Ibiisi pↄ́ ń sãsã sɛ zù tɛ́ ísida pↄ́ lɛ́ kṹ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o guu, gu pↄ́ wài ń ãnabi ɛgɛnao kuu. Aaↄ wãwãkɛ fãanɛ ń gwãasĩnao gↄↄpiiɛ. +Íↄ dↄ̃ sa kɛ́ ma yã́ bee dìlɛɛ́, kɛ́ ma bàa kua ń á Levii buiↄ gi kuɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Ma gbɛ̃́ pↄ́ mi Lua yãma, ma yã́n kɛ: Ma Gbãapiide wɛ́pungu è, má kúlɛa, ma wɛ́ kɛ̃a. +Ɔ̃ Yoabu ń zĩgↄ̃ pↄ́ kuanↄↄ gɛ̀ lɛ́ zĩka ń Siliↄ, ↄ̃ Siliↄ bàalɛ̀nɛ́. +Ma felena, ń pɛ gbɛ̀sↄↄu n ulɛkĩi. To ma n wɛgwa, to ma n lↄↄ ma, asa n lↄↄ na, mɛ́ n oa kɛfɛũ kɛ̀ zài. +Ɔ̃ ìwapi sↄ̃kpàlɛ Yesuzi à aà là à mɛ̀: Dii, dé ni? +Gwa! Má Mɛdɛↄ sóikɛmá. An laai ku ã́nusuwao, an bàa aↄ kú ń vuaoo. +Dii pↄ́ ì yãkɛ gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄaàziↄnɛ, mɛ́ ì kɛ n bàasio, wi e yãa gueio. Gbɛ̃e swã́ i mao, gbɛ̃e i wɛsiɛo. +Kía pↄ́ kpalablè Ɛdↄũ bùsuu Isaili kíaↄ ãaↄ tↄ́n kɛ +Filitɛ̃ↄ zĩↄpòo aa gɛ̀ò Isailiↄwa. Kɛ́ zĩ gbãakũ̀, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ Isailiↄ blè, aa ń dɛdɛ zĩlau we gbɛ̃ↄn ↄ̀aa bao (4.000) taawa. +Sãsakao plaadepi nísi sɛ́, a vlã́ nísi ń a sálanao ń a guu nísio ń a gòleↄ ń gòlepi nísio ń a ↄplaa gbáo. Sãsakaopi ìↄ dɛ ń daazĩu saobↄ ũ. +Ɔ̃ Ɛsitɛɛ lɛ́kpãsãkɛ̀ Maadoseɛ à mɛ̀ +Bↄa we à gɛ̀ Pɛnuɛli, ↄ̃ à wabikɛ̀má màa lↄ. Pɛnuɛlideↄ òɛ̀ lá Sukodeↄ òɛ̀waɛ lↄ, +Piɛɛ tɛ́ ń kpɛ kãaa e à gɛ̀ gɛ̃̀ saonkia bɛua. À zↄ̃̀lɛ we, àlɛ tɛ́kpakpa ń dↄaiↄ sãnu. +Wà bↄ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo wà kã̀aa Yesuzi, ↄ̃ à yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀ +Ɔ̃ an gbɛ̃eↄ bↄ̀ Sipi bùsuu ń Silɛni bùsuo aa gɛ̀ Antiↄsi, ↄ̃ aalɛ yão buipãleↄnɛ sↄ̃, aalɛ Dii Yesu baokpanɛ́. +íↄ dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ń dii sua ń nↄsɛpↄnakɛao dãↄwa, kɛ́ gↄↄ pↄ́ à kà mɛ́ à gbalɛ̀, aa e zɛwɛ̃ɛ̀ gↄ̃̀ↄ. +Ńsu to sↄ̃ kɛ̃maguo, ḿmɛ ń ma ulɛkĩi ũ yãpãsĩgↄↄ. +Tó á yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũa, á zɛa ń ma yeaázion we, lá má yã́ pↄ́ ma Mae dìlɛↄ kũa mɛ́ má zɛa ń aà yeamaziowa. +Ɔ̃ aà dii òɛ̀: Wá gɛ̃ bui zĩ̀loↄ wɛ̃́lɛuo. Isaili buiↄ ku weo. Wà gɛ́ e Gibɛa. +Kɛ́ wà gbɛ̃a gbãa kɛ̀nɛ́, ↄ̃ wà ń dá kpɛ́u, wa ò kpɛ́pi dↄ̃̀anaɛ aà ń dↄ̃́a maamaa. +Zĩewa Babiloni bùsu kí Amafɛli ń Ɛlasaa bùsu kí Aliokio ń Elaũ bùsu kí Kɛdↄlaomɛɛo ń Goiũ bùsu kí Tidalio +Ɔ̃ má è, ése sáo teeena wɛ́n álaalana pↄ́ loui kɛ̃̀sãmáↄ bↄ̀ an gbɛa lↄ sáo sopla. +Tó yã́ pↄ́ má kɛ̀ i kpaaĩ ń ma pↄeãoo, ma we ikoyãpi maakɛi. +Ɔ̃ Kenaana nɛ́ Zedekia gɛ̀ Mise sãnkɛ à mɛ̀: Zɛ́ kpele Dii Nisĩna sɛ̀ à gòa à gɛ̀ yãònɛi? +Bↄ́yãi à ikoyã dìlɛ lↄi? A kã̀fĩ e Ablahaũ bui pↄ́ Lua lɛgbɛ̃̀ aà yã́ musu àↄ mↄɛ, kɛ́ gbɛ̃́ↄ e dↄ̃ wa dɛ Luaɛ tàaedeↄ ũ yã́i. Lua a ikoyãpi kpà malaikaↄwa, aa nà kↄ́ↄɛ a ↄzĩ, ↄ̃ a dìlɛ gbɛ̃́ↄnɛ. +Isailiↄ ɛ̀a yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lↄ, ↄ̃ Dii tò Mↄabuↄ kí Ɛgɛlↄni gbãamↄ̀nɛ́ vãi pↄ́ aa kɛ̀pi yã́i. +Má dↄ́ɛĩi midɛ ń bùsuu, kɛ́ nↄɛↄ e aaↄ laai vĩ, aasu dↄ́ɛĩi kɛ láńwao. +Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Lubɛni buiↄn kɛ: Anↄki buiↄ ń Palu buiↄ +A kɛ̃a Luayãtaalau kpelewa ni? Wà mɛ̀: Zↄ yá ń a nɛ́o, asa zↄ nɛ́ a e túbible ń wɛ̃́ɛ nɛ́oo. +Manase nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: À Asiɛli ń Makiio ì ń Sili bui nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀ooɛ. Makii mɛ́ Galada ì. +Bùsudeↄ lí kúlɛ Diiɛ bↄlɛpi kpɛɛlɛ kã́mabogↄↄↄ ń mↄ dafu dikpɛgↄↄↄ. +Á dↄ̃ kɛ́ Lua ua zĩkɛnaↄ lí Lua ua blɛ bleo lé? Lua gbagbakĩi saonaↄ lí ń baa e gbagbakĩipi guuo lé? +Tó lɛ́gbãdↄa ge gba yã́i à sapi òi, aàli a nↄ̀ↄ so sapi ogↄↄ. Tó gu dↄ̀ a kĩniwa, wa fↄ̃ lí só. +Dii yão kpã̀sã Yakↄbu buiↄnɛ, yã́pi a wi Isailiↄ musuɛ, +Zelaia Mɛlaio ì, Mɛlaio Amalia ì, Amalia Aitubu ì, +Gↄↄe a mↄ́ kɛ́ gudↄ̃anaↄ lɛ́ gbãa zu Ɛflaiũ gbɛ̀sĩsĩ musu aa mɛ: À fɛlɛ wà gɛ́ Siↄna Dii wá Lua kĩ́i. +Ma Dii ma mɛ̀, Damasi bùsu tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, a dɛ beea se, ma pↄ a weemáo, asa aa Galada bùsudeↄ gbɛ̃̀gbɛ̃ ń ɛ̃́ngoↄɛ. +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: À gɛ yã́ pↄ́ álɛ ma mɛ́ álɛ e o Zãaɛ à mɛ, +À aà kpa sa, asa Dii lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀ á a gbɛ̃́ Isailiↄ bↄ Filitɛ̃ↄ ń ń ibɛɛↄ píi ↄzĩ a zↄ̀blena Davidipi sabaiɛ. +Alaũ Aminadabu ì, Aminadabu Naasↄ̃ ì, Naasↄ̃ Salamↄ ì, +A keeↄ lɛ̀lɛ gbɛsɛɛna musu. Kɛ́ aa bↄ̀lɛ, ↄ̃ aa giigàga, kɛ́ aai mↄ̀sɛ eo yã́i. +Ìliↄ làasookɛ a wɛ̃ni gesenawa mↄ̀ↄmↄↄ lↄo, asa Lua mɛ́ yãmàwà ń pↄnao. +Saona i ↄtona zↄ̃ a auwa, i máma saokĩi kↄ́baↄwa, i a au pↄ́ gↄ̃̀ ɛ́lɛ saokĩipi gbázĩwa. +Tia kɛ́wa kía pↄ́ á gbɛ̀a á sɛ̀ ↄ̃ Dii dìlɛɛ́n kɛ. +Àizɛɛ ài vĩ yã́kpalɛkɛgↄↄzĩo, yãkɛa a zɛ́wa mɛ́ ì ń sí gawa. +Zĩpi gbãakũ̀ gↄↄ bee, mɛ́ wa kípi kṹkũa zɛa a sↄ̃́go guu, aà aɛ dↄa Siliↄwa. Gu pↄ́ wà aà wìwiupi lɛ́ aubↄ, àlɛ ká sↄ̃́go guu. Oosi ↄ̃ à gà. +Á dɛ gɛↄ ũ yãa Luaɛ á tàaeↄ ń á luanaaikɛsaio yã́i, ↄ̃ Lua á gbá wɛ̃ni dafu ń Kilisio sãnu, à sùuukɛ̀wanↄ ń wá tàaeↄ píi. +Samuɛli ò Isailiↄnɛ píi: Ma yã́ pↄ́ á òmɛɛ mà píi, ma kía kpàɛ́. +Yesu òɛ̀: Ń wè maaɛ. Ǹyↄ̃ kɛ màa, ńyↄ̃ↄ ku. +Ɔ̃mɛ Dii kpɛ́ Bↄlɛ Musu kɛ̀kɛ, mɛ́ à bĩ́i pↄ́ kú Ofɛli sĩ̀sĩ musu kɛ̀kɛ bò maamaa. +Má gbɛ̀sĩsĩↄ ń sĩ̀sĩↄnaↄ ↄ̃̀ↄkpa, má tó pↄ́ pↄ́ bↄ̀lɛmáↄ giigaga, má swaↄ li gugii ũ, má nibↄnaↄ wɛna. +n pↄ aↄ paawázi e bↄɛ ni? Ńyↄ̃ↄ wá kpɛ̃nɛ kũa gↄↄpii yã̀? Màa i omɛɛ, ↄ̃ iↄ yãvãikɛ á pↄeãwa. +ǹ ń kálɛ Egipi gumaau. Aa zↄ̃lɛ Gosɛ̃ bùsuu. Tó laaideↄ kú ń guu, ní ma pↄ́ↄ nanɛ́ ń ↄzĩ. +Ńsu wúlɛ ń n gↄ̃ɛ deeo lá wì wúlɛ ń nↄɛowao. Dàa vãiɛ. +Sãsa báa pↄ́ wa kɛ̀kɛ tɛ̃́ɛɛↄ dadakↄ̃i, wìli kú zwã̀akpɛpia, ní ayo báaↄ dadakↄ̃i, wìli kúa lↄ. +Gwa, gↄↄe a mↄ́ kɛ́ má tó Davidi bui vlãpa gbɛ̃maa ũ, kía pↄ́ a kpalable ń laaio ũ, i yãmaakɛ a zɛ́wa a bùsuu. Ma Dii mámɛ má ò. +A awakpabↄe sio, baa tó à gba zↄ̃ↄ dàɛ̀, a weio. +Ũsĩn gɛↄ ì to tulalekɛna nísi gĩ ĩ́ikũ, sↄũkɛ yↄↄna ì gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄ ń bɛɛɛo vĩ tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń basↄoo, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Asa má í pisi guisaiɛ, má tó í da tↄↄlɛ giia, má a Nisĩna pisi á buiↄwa, má báaada á sↄ̃kpaɛↄgu. +Wà yã́ pↄ́ kía dìlɛ taala kpà aà ìwaↄ ń Uflata baala dↄaanaↄwa, ↄ̃ aa gbãkà Isailiↄnɛ ń Lua kpɛdↄao. +Mↄizi ikoyã píi ń ãnabiↄ yã́ↄ píi looa ikoyã mɛ̀n pla beeↄwaɛ. +Ãma lá n dↄɛ Diiwa maamaa yã́pi kɛa musu, nɛgↄ̃ɛ pↄ́ nↄɛpi ìnnↄ a gaɛ. +A yã́ mɛ́ tò Lua gbɛ̃́ↄ sɛa i bↄ gbɛ̃nazĩna pↄeã guuo ge an kↄaikɛa, à bↄ̀ Lua sùuu guuɛ. +Dé mɛ́ zĩkɛnnáaide laaide pↄ́ aà dii a zĩkɛnaↄ naɛ̀ a ↄzĩ, aàli blɛ kpámá a gↄↄwa ũi? +gↄↄ pↄ́ ma dↄaanaↄ dìlɛnɛ́wa lↄo. Má aà ibɛɛpiↄ busaɛ̀ píiɛ. Ma Dii málɛ oɛ̀, mámɛ má bɛkpaɛ̀ aà buiↄ gbãaekĩi ũ. +Ásu o Gatadeↄnɛo, ásu ↄ́ↄlↄ Akooo. À gbeembo bùsuu Bɛtafla. +Tó dↄnlɛdekɛɛ, dↄńlɛ. Tó yãdaanɛ́ɛ, danɛ́. +O Isailiↄnɛ ǹ mɛ, tó a bua Yuudɛ̃wa a gɛ̃ Kanaa bùsuu, +Ãma gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua vĩwanↄ dɛ beea, asa a kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀: Lua ì íbɛlɛsɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa sɛ lɛsĩo, mɛ́ ìↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa busao. +à mɛ̀: À ɛa ta á bɛ ń á àizɛɛ zↄ̃ↄↄ, pↄtuoↄ dasidasi ń ã́nusuo ń vuao ń mↄgotɛ̃o ń mↄsi pↄ́ↄ ń pↄkasaↄ dasidasi. À gɛ à á ibɛɛↄ pↄ́piↄ kpaalɛkↄ̃ɛ ń á gbɛ̃́ↄ we. +Tia kɛ́wa ma mↄa á kĩ́i gɛ̃n àaↄ̃de sↄu mà, mɛ́ má gↄ̃ á gbɛ̃eɛ aso ũo. Ámɛ málɛ á wɛɛlɛ, i kɛ á pↄ́ↄ no. Asa maeↄ mɛ́ aaì àizɛɛ dilɛ ń nɛ́ↄnɛ, i kɛ nɛ́ↄ mɛ́ aali dilɛnɛ́o. +Uabele pↄ́ wa bↄ Babɛli bùsuu Aatasasa kpalablegↄↄ wa su sãnuↄ tↄ́ↄn kɛ ń ń buibↄkĩio +Ɔ̃ Yudasi gɛ̀ we ń sosa gãli doo ń dↄai pↄ́ saonkiaↄ ń Falisiↄ ń zĩ́ↄ. Aa filiaↄ kũa ń sɛ̃tɛↄ ń gↄ̃kɛbↄↄ. +Bee gbɛa ma gbɛ̃́ↄ è dasidasi, wa fↄ̃ ń naoo. Aa bↄ̀ bùsu píi guu, bui píi guu, gbɛ̃́pii guu, buiyã píi guu. Aa zɛzɛa kpalabaa ń São aɛ. Aa ulatao pua dadaa, kpakpa lá nanaa ń ↄzĩ. +Bↄa Dↄfɛka aa gɛ̀ bòokpà Alusu. +Aaↄ dɛ pↄgupunaↄ ũ musu, kɛ́ aaↄ dṹnia pu. Ɔ̃ à kɛ̀ màa. +Kɛ́ Pãteko dikpɛgↄↄ kà, aa ku gudoũ ḿpii. +Ì wɛ́kpalɛ zĩ́lɛ, ì musu ń tↄↄlɛo gwa. +Falisiↄ ye ↄ̃ai. Kɛ́ aa yã́pi mà píi, ↄ̃ aalɛ lɛsuikɛ Yesuwa. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Áa Dii Lua! N ↄ̃nↄkɛ̀ Yelusalɛũdeↄnɛɛ ń gbɛ̃́ɛ beeↄ píi. Kɛ́ n mɛ̀ aaↄ ku aafiaɛ, ↄ̃ fɛ̃nda mɛ́ aↄ wiilɛ ń miwaa? +Labã mɛ́ Zilipa kpà Leawa. Bui pↄ́ a kɛ̀ ń Yakↄbuon we. Aa gbɛ̃ↄn gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ. +N mɛɛwia kɛ̀ gbɛ̀zɛ ũ, n wɛ̃́lɛ bĩ́ide dɛ̀ɛlɛ. Buipãleↄ wɛ̃́lɛ bĩ́ide dɛ wɛ̃́lɛ ũ lↄo, mɛ́ wa ɛa kálɛ bau lↄo. +Mↄizi Isailiↄ sìsi píi, ↄ̃ a ònɛ́: Isailiↄ, à laaidↄ Dii yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ↄwa ń ikoyã pↄ́ málɛ kã́ɛ́ á swã́wa gbãↄ. À yã́piↄ dada, íↄ kũa à zĩkɛwà. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa kú ń Isimaɛlaoↄ Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ kuaànↄↄ è, an pↄ kɛ̀na. +Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ ↄ̃nↄ daalɛa ũ, Lua pↄ́ a kua adoa dↄ̃a mɛ́ wɛ́kɛ̃a ũ. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kwide, a mↄ kwide gↄↄ kuɛplade zĩ́ Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, lá ma zɛò mà músikpaázi gↄↄ pↄ́ á deziↄ ma pↄ fɛ̃̀mɛɛ, ↄ̃ mi á wɛ̃nagwao, +Tó wàlɛ á kɛ zↄↄ ũ, tó wàlɛ á só, tó wàlɛ á taiinkɛ, tó wàlɛ gbãablewá, tó wàlɛ á sãnkɛ, i mɛnafↄ̃. +Ma Dii ma mɛ̀, à vĩa wii ma dↄ! Sↄ̃kɛ̃ngu wiiɛ, aafia wii no. +To mapi n zↄ̀blena màↄ laai vĩ, to màli yã́gↄ̃gↄ̃ n gbɛ̃́ↄnɛ mà maa dↄ̃kↄ̃ɛ ń vãio. Tó màa no, kpelewa má kɛ mà yã́gↄ̃gↄ̃ n gbɛ̃́ dasipiↄnɛi? +Lá Isailiↄ Lua á sɛ́ a gbɛ̃́ↄ guu, a tò i dↄaanɛ́ a sísia guu, i sↄ̃azi a zwã̀akpɛ zĩ kɛi, bee i mↄ́wáoa? +Kɛ́ an gbɛ̃ↄn plaↄ dàzɛu, aalɛ gɛ́ Sↄdↄũpi, ↄ̃ Dii gↄ̃̀ ń Ablahaũo we. +Ɔ̃ a ònɛ́: Wà gɛ́ gupãlei, wɛ̃́lɛ pↄ́ kú wá saɛↄ guu, mí waasokɛ we lↄ, asa a yã́i ma mↄi. +Lamadeↄ ń Gɛbadeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bao ń mɛ̀ndoo (621). +Zĩakãfĩna lí e zɛ̀ n aɛo, ń za vãikɛnaↄgu píiɛ. +Saona daazĩu sãsakao kùla pↄ́ wà mↄ̀mɛɛ ń a gbá pↄ́ wa bↄ̀ adoao dilɛ Aalona ń aà nɛgↄ̃ɛↄ pↄ́ ũ. +Tó wà kuupɛ̀, ì pↄbↄ a níu à mɛ̀ ɛ̃hɛ̃ɛ! Ìↄ zĩ̀ ĩ́ana sɛ́sɛ za zã̀zã ń dↄaanaↄ kↄ̃fĩ gbãao ń kúkuakɛao. +n wɛsìmalɛ nↄitɛ̃na ũ. Lá n ma gↄↄ dìlɛ píi, a lɛ́ kú n taalau zadↄ̃ a kee i daalɛo. +Ma gɛ we, kɛ́ Lua mɛ́ bↄ̀ mↄ̀oa à kũ̀ mà gɛ́ɛ. Ɔ̃ ma baona pↄ́ mi kpa buipãleↄnɛ bↄↄlɛkɛ̀ dↄaanaↄnɛ ńtɛ̃ɛ, kɛ́ zĩ pↄ́ má kɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ málɛ kɛo su kɛ pão. +Aa vãikɛa gↄ̃i vĩ ↄplaa ń zɛɛo. Kía ì pↄ́ gbɛa, yã́kpalɛkɛna ì gbagusaɛsi, gbãade ì azĩa pↄeã dilɛnɛ́, ampii aaì gbɛ̃́ wɛtãò. +Ɔ̃ gbãadepiↄ fɛ̀lɛ ń ĩadaa Yesuwao, kɛ́ ì yã́ bee taaↄ kɛ kã́mabogↄↄzĩ yã́i. +Kɛ́ Abisaloũ bàalɛ̀ à tà Gesuu, a ku we e wɛ̃̀ àaↄ̃. +Wɛ̃́lɛdeↄ, à wiilɛ! Uadeↄ, à búbuapɛ! Filitɛ̃ↄ ápii, à kɛ dↄ̃nↄnↄ, asa súɛlɛ dↄ gugbãntoo oi, zĩgↄ̃ↄ kpaaĩa, an gbɛ̃e kɛ̃a a deewao. +Ɔ̃ ma mɛ̀, má kɛ́! Lua, ma mↄ n pↄeã kɛiɛ, lá wa kɛ̃̀ Mↄizi ikoyãu ma yã́ musuwa. +Ɔ̃ aà ìwaↄ òɛ̀: Too, ńlɛ yão ń yãlɛɛũao lↄo, ńlɛ o wásawasa. +Kaadↄɛnliↄ nɛ́ sɛ̃́ia dàalɛ, vɛ̃ɛliↄ vukɛ̀, a gĩ lòo. Ma gbɛ̃na kɛfɛna, fɛlɛ wà gɛ́. +Davidi nɛ́ Salomↄↄ kpala zĩ́napɛ̀lɛ gíũgiũ, asa Dii aà Lua kuaànↄɛ, ↄ̃ à aà zↄ̃ↄkɛ kã̀fĩ maamaa. +Dii mɛ̀ a gbɛ̃́ↄ mi vĩo, aa a dↄ̃o, nɛ́ sↄũↄnɛ, aa yãe gbáɛo. Vãi ↄ̃nↄ ↄ̃ aa dↄ̃, aa maakɛa dↄ̃o. +Gↄↄ pↄ́ Yotaũ nɛ́ Aaza, Uzia tↄũna dɛ Yudaↄ kía ũ, ↄ̃ Siliↄ kí Lezini ń Isailiↄ kí Pɛka, Lemalia nɛ́o gɛ̀ lɛ́lɛi Yelusalɛũwa, ↄ̃ aa fùa. +Lá Lua ì yã́kpalɛkɛ ń baadeo a yãkɛawa ń wɛgwasai, tó álɛ aà sisi Mae, à vĩakɛɛ̀ á nibↄkɛ guu la. +Ma gbɛ̃́ Isailiↄ tↄsimɛɛ Ɛdↄũↄwa. Aa yãkɛ Ɛdↄũↄnɛ ma pↄfɛ̃ ń ma pↄkũmao lɛ́u, Ɛdↄũↄ iↄ dↄ̃ sa kɛ́ mámɛ málɛ tↄsimá. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Pɛɛsi kpala malaika kía zɛzↄ̃̀mɛɛ gↄↄ bao ń mɛ̀ndoo, ↄ̃ malaika kíaↄ do Misɛli mↄ̀ dↄ̀malɛ, ↄ̃ ma gbãa dɛnla kɛ̀ Pɛɛsi kía��nɛ. +Ɛlizi fɛ̀lɛwà, àlɛ táao kpɛ́piu, à gɛ́ le à su la, ↄ̃ à ɛ̀a gbɛsɛdì nɛ́piwa lↄ. Ɔ̃ nɛ́pi nisã̀ gɛ̃n sopla à a wɛ́ wɛ̃̀. +asa à ma yãdà, mapi aà zↄ̀blena pↄ́ mi ka pↄe ũo. Za tia e gↄↄpii wàli omɛɛ báaadeɛ, +Ma yã́ dɛ lán tɛ́waɛ, a dɛ lán masana pↄ́ ì gbɛwi kɛ́lɛkɛlɛwaɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ à mɛ̀: À fãaa ń guu, í onɛ́ an baade mↄ́ ma kĩ́i ń a zuo ge a sã, aai a kòlokpakpa la, aai só. Ásu duunakɛ Diiɛ à nↄ̀ↄ só ń a auoo. Ɔ̃ baade mↄ̀ ń a zuo gwã́ bee, à a kòlokpa we. +Baokpanapi wèwà à mɛ̀: Isailiↄ bàalɛ̀ Filitɛ̃ↄnɛ, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ ń dɛdɛ dasidasi. N nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ Ɔfini ń Finɛasio gàga lↄ. Filitɛ̃piↄ Lua kpagolo sìmá lↄ. +Ɔ̃ aa ma la aa mɛ̀: Yã́ pↄ́ ńlɛ kɛɛ beeↄ dɛ wá yã́ ũ yã̀? Ǹ a bↄↄlɛkɛwɛ̃ɛ. +Tó Dii á Lua ń yáɛ́, ásu làasookɛ à mɛ á maa yã́i Dii mↄ̀iánↄ a bùsupi sìo. Buipiↄ vãi yã́i ↄ̃ Dii lɛ́ ń yáiɛ́. +Ɔ̃ Saulu desɛ̃pi òɛ̀: Yã́ pↄ́ Samuɛli òɛ́ siumɛɛ. +Sãusↄ̃ↄ wiilɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Dii Lua, to ma yã́ dↄngu. Lua, ma gba gbãa gɛ̃n doɛ bee mà tↄsiò Filitɛ̃ↄwa ma wɛ́ mɛ̀n pla yã́ musu. +Dé mɛ́ a fↄ̃ à aà tɛɛ woloi? Dé mɛ́ a we ã̀asĩna kaɛ̀i? +Tó bↄ̀mↄ kúánↄ á bùsuu, ásuli gbãamↄɛ̀o. +I gbɛ̃́ gwa a bɛawaɛ. Tó gbɛ̃́ dìlɛ Kilisi pↄ́n a ũ, aà ɛa làasookɛ yã́ɛ beewa. Kilisi pↄ́n wá ũ láaàwa sↄ̃. +Manase buiↄ líↄ kú ń saɛ. An dↄaanan Pedazuu nɛ́ Gamaliɛli ũ. +Ɔ̃ malaika gbãade gbɛ pↄ́ kà wísilↄgbɛ gbɛ̃̀nɛwa sɛ zù ísia guu à mɛ̀: Màa wa mɛɛwia zↄ̃ↄ Babɛli zu ń gbãao, wa mɛɛwiapi e bau lↄo. +Àↄ yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa. Ásu pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. Ásu tɛ dii pãleↄzi à zↄblenɛ́o. +Asa wa dↄ̃ baa ↄ̃nↄnaↄ ì ga, mìsaideↄ ń sↄũↄ ì midɛ màa píi, aaì ń àizɛɛ tó gbɛ̃pãleↄnɛ. +Lua mɛ́ gawi vĩ gↄↄpii! Ãmi. +Ma gbɛ̃́ↄ ń ma maeↄ, à swã́kpa à ma yã́zɛ ma sa. +Tó ma bú lɛ́ wiilɛa, mɛ́ a gbaanaↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄmɛɛ, +Bee gbɛa Ablahaũ a na vĩ̀ Mapela bua gbɛ̀ɛpi guu Mamale pↄ́ wì mɛ tia Hɛblↄ̃ saɛ, Kanaa bùsuu. +Yuda gbãadepiↄ wèwà aa mɛ̀: Wá ikoyã vĩ, mɛ́ ikoyãpi mɛ̀ sema aà ga, kɛ́ à azĩa dìlɛ Lua Nɛ́ ũ yã́i. +Uada ìↄ pↄ́ↄ vĩ dasi. Wà a keeↄ kɛ̀ ń vuao ń ã́nusuo yã́gbiakɛbↄ ũ, mɛ́ wà a keeↄ kɛ̀ ń lío ń gĩo yãyↄↄnakɛbↄ ũ. +À ikoyã láɛ bee si dilɛ Dii á Lua bàakuańnↄ kpagolo saɛ, iↄ ku we á bↄa Dii kpɛ seela ũ. +Aa n gbɛ̃́ↄ ń n ãnabiↄ au bↄ̀lɛ, ↄ̃ n aupi kpàmá aa mì. À kↄ̃sìńnↄ màaɛ. +ń Yudao ń Bɛ̃yãmɛɛo ń Semaiao ń Zelemiio. +À a kakpà sáa, ↄ̃ à ma dilɛ pↄ́ pↄ́ á pá ũ. +A dↄ̀ↄ plaade tiikↄazi ń safiio ń diamaao. +Ɔ̃ Abimɛlɛki mɛ̀: Ma bùsun kɛ, zↄ̃lɛ gu pↄ́ ń yei. +À ba yↄ̃ wɛ̃́nkpɛ gukpɛ oi kiloo do, í yↄ̃ gɛↄmidↄkĩi oi kiloo do, í yↄ̃ bɛaɛ oi kiloo do, í yↄ̃ gugbãntoo oi kiloo do à pɛɛ píi, wɛ̃́lɛ iↄ ku guoguo, tↄↄlɛ pↄ́ liaai sↄ̃ iↄ dɛ wɛ̃́lɛdeↄ dã́dãkɛkĩi ũ. +Ɛ̀waasoↄ ì kpasa aa fu, gbɛ̃́ gbãaↄ ì gɛ̃mbↄlɛ aa lɛ́lɛ, +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kuɛdode mↄ gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ +Tia sↄ̃ álɛ ĩ́anadã, a Lua baa bↄ̀ á dìlɛ. Ĩandãa bee taa maao. +A wɛ̃nadↄ̃̀ dakpɛunaↄnɛ. Kɛ́ wà á pↄ́ↄ sìwá, a zɛò ń pↄnao, asa á dↄ̃ kɛ́ á àizɛɛ maa pↄ́ ìↄ ku gↄↄpii vĩ. +Ma taasi gwa, ní ma suaba, asa n ikoyã i sãmaguo. +Yesu ń gbá zɛ́, ↄ̃ tã́apiↄ gò gↄ̃ɛpiwa aa dì sàwapiↄnɛ. Ɔ̃ sàwa wai pↄ́ kà ↄ̀aa kwi taawapiↄ wì ń bao, aa pìla sòonawa aa sì ísidau, ↄ̃ aa gàga we. +À gɛ̀ bĩ́ibↄlɛ pↄ́ a lɛ́ bↄa gukpɛ oi kĩ́i, à dɛ̀dɛ a dɛdɛkĩiwa, ↄ̃ à bↄlɛpi bèe yↄ̃̀ ń feepio, a yàasa lɛ do. +mɛ́ i kɛ Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu bàasio. Ɔ̃mɛ a wɛsiɛ. Má tↄↄlɛ pↄ́ aà gbá pɛ̀lɛu kpawàɛ, aàpi ń a nɛ́ↄ, kɛ́ a tɛmazi ń nↄ̀sɛmɛndoo yã́i. +À yã́ pↄ́ a le dàu a sìu a na Zɛlɛsiɛ ń a gbɛ̃naↄ píi. Ɔ̃ aà lɛdamadepiↄ ń Zɛlɛsio òɛ̀: Lá Maadose pↄ́ ńlɛ gↄ̃ kpɛɛ aà yã́ musupiá Yuda buiɛ, ńyↄ̃ aà fↄ̃ lↄo, ńyↄ̃ↄ kɛ̃́sãaàzi ǹyↄ̃ gɛ́ɛ. +ↄ̃ à ɛ̀a lɛ́ tá zↄ̃lɛa a sↄ̃́go guu, àlɛ ãnabi Isaia lá kyokɛ. +Baa kɛ́ wà ńzĩa tↄ́ kpà bùsuↄnɛ yãa, an mia aↄ dɛ ń bɛ ũɛ gↄↄpii, an kúkĩi ũ e ń buiwa. +ń pↄ́wɛntio litili àaↄ̃ ń nísio litili do pↄ́wɛnti mↄ̀sɛkɛa yã́i. Wàliↄ pↄ́wɛntipi kpa Diiwa lá gu lɛ́ dↄ gↄↄpiiɛ. +à mɛ̀ á wá bↄ wá ibɛɛↄ ↄzĩ, í wá gba zɛ́ wà zↄbleɛ vĩasai, +Zela nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zimli, Etani, Emani, Kaloli ń Daadao. Aà nɛ́piↄ kɛ̀ píi sↄo. +Sɛũ buiↄ yã́n kɛ: Sɛũ wɛ̃̀ basↄode guu ↄ̃ à Aapasa ì í daa dṹniaa gbɛa wɛ̃̀ pla. +Gbãadeá Lua zĩkɛnaɛ n aafia yã́i. Tó n vãikɛ̀ sↄ̃, vĩakɛɛ̀, asa a fɛ̃nda looa pã no. Lua zĩkɛnaɛ, ì tↄsiɛ̀ vãikɛnawaɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀, ãma i kɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo no. +Wà ń dailɛkɛ̀ ń Dii Yesu tↄ́o, ãma Lua Nisĩna i di an gbɛ̃eɛ yãao. +Kɛ́ Saulu zↄ̃̀lɛ Isaili kpalau a làa, à zĩkà ń a ibɛɛↄ gupiiuɛ: Mↄabuↄ ń Amↄniↄ ń Ɛdↄũↄ ń Zoba kíaↄ ń Filitɛ̃ↄ. Kpɛ pↄ́ à lìliu píi, ì zĩblemáɛ. +Tó gbɛ̃e lɛ́ mↄ́ Dii sáaukpai ń pↄtuoo, aàli mↄ́ ń kàa sɛsai pↄ́ wa tòto ń nísio lↄ ń kàagbaala pↄ́ wà nísi ɛ̀wào ń kàa pↄ́ wa kɛ̀ ń pɛ̃ɛti yãalɛa ń nísioo. +Bua pↄ́ↄ kɛ aà bùsuu maamaa, a láↄ aↄ da sĩ̀sĩↄ musu síii, aa nɛi aa pia lán Libã lákpɛwa, aa gbã lán kàsapuwa sɛ̃saou. +Kɛ́ bíla è màa, vĩa ń kṹ, aa Lua pↄ́ iko bee taa kpà gbɛ̃nazĩnaↄwa sáaukpà. +Lua, fɛlɛ gí ń nzĩao. N yá pↄ́ mìsaideↄ lɛ́ dↄ zɛsai màé! +I kɛ Yesu mɛ́ ń dailɛkɛ̀ azĩao, aà ìwaↄ mɛ́ kɛ̀. +Saonaↄ bĩ́i pↄ́ kú Sↄ̃́ Bↄlɛ saɛ kɛ̀kɛ bò, baade ń bĩ́i pↄ́ kú a bɛ saɛo. +Kɛ́ sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ yã́ pↄ́ kɛ̀pi è, à Lua sáaukpà à mɛ̀: Gbɛ̃́piá gbɛ̃maaɛ sĩana. +Tó ma gↄ̃ɛ ge nↄɛ zĩkɛna yã́ vĩmanↄ, tó mi gↄ̃́gↄ̃ a zɛ́wao, +Má dɛ gbɛ̃́ pↄ́ Dii pↄkũma gotↄ̃̀wà à taasi è ũɛ. +A yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀, lá à gbã̀akũ̀ lɛsĩlɛsĩ, mɛ́ a misona zↄ̃̀ luawa, ↄ̃ à azĩa sɛ̀ lɛsĩ a gbã̀a yã́i. +Málɛ yãoɛ́ laaideↄ ũ. À wɛ́tɛ yã́ pↄ́ málɛ oɛ́i ázĩawa à gwa. +Lí maa lí nɛ́ vãi io, lí vãi lí nɛ́ maa io. +Aali làasookɛo, aa ↄ̃nↄo. Kɛ́ aa a kĩni kàtɛu, aa pɛ̃ɛkɛ̀ a yↄ̃wa, aa nↄ̀ↄ kpàò tɛ́a aa sò, ↄ̃ aa tã́a kɛ̀ ń a kĩnio, aa misìilɛli pↄ́ aa zↄ̃̀ɛ, aali yã́pi wàaipao. +Má tó tɛ́ fɛlɛ Gaza bĩ́iwa, i kũ a kpɛ́ gbãaↄwa. +ↄ̃ Davidi ń Isailiↄ lɛ́ ↄ̃wã ḿpii Dii aɛ ń gbãa pua lɛ́u ń lɛsiao. Wàlɛ mↄↄnalɛ, wàlɛ kúulɛ, wàlɛ gã̀alɛ, wàlɛ faapa, wàlɛ sɛ̃́sɛ̃napa. +Yã́ pↄ́ má ye daɛ́ tia guu, má á sáaukpao, asa á kↄ̃kãaa ì vãi iɛ́ dɛ maala. +Ma wiitɛ̃na lɛ̀ lán luakibãnawa, ma ↄ́ↄlↄ̀ lán felentuukɛnawa. Ma wɛ́ dↄnzi musu e ma wɛ́ wò, málɛ taasikɛ, Dii, zɛmanↄ. +Gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi lɛ́ ma wɛ, kási mili vĩakɛnɛ́o. +Davidi mɛ̀: Ma nɛ́ Salomↄↄá ɛ̀waasonaɛ, a yãe yáasi dↄ̃ gĩao. À kũ̀ kpɛ́ pↄ́ wa dↄ Diiɛ aↄ zↄ̃ↄɛ, i ɛa aↄ kɛfɛũ lↄ maamaa, gbɛ̃́pii i a maabo. A yã́i tò málɛ a dↄa sↄukɛ. Ɔ̃ Davidi kpɛ́pi dↄa sↄukɛ̀ maamaa e àↄ gɛ́ gai. +Ásuli pↄkasa pↄ́ wa tã̀ ń sãkão ń buao yãalɛa dao. +Kibɛ a gↄ̃ da pã, wɛ̃́lɛ súude a gↄ̃ bɛzia ũ. A sĩ̀sĩ gudↄ̃akĩi aↄ da wáiwai gↄↄpii zàaĩnaↄ pↄnakɛkĩi ũɛ, pↄ́ↄ dã́dãkɛkĩi ũ, +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ ↄ̃ aa aà è Lua ua zↄ̃lɛa yãdanɛdeↄ guu, àlɛ yãmamá, àlɛ yãlalamá. +Ɔ̃ í daa dṹniaa màa e gↄↄ basoplakwi. +Kɛ́ à gɛ̃kĩi ↄ̀lↄnɛ́, ↄ̃ aa wɛ̃́lɛpideↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, ↄ̃ aa gↄ̃ɛpi tò ń aà daɛↄ píi. +Ń musupↄↄ ikoyã dↄ̃a? Ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ ń kpá kpalau tↄↄlɛa? +Tó n vĩ̀i ge n dãuna dadoũde ge n nɛgↄ̃ɛ ge n nɛnↄɛ ge n nↄ yenzide ge n kpàasia n swãfɛ̃̀ asii guu à mɛ̀, wà gɛ́ zↄblei dii pↄ́ ápiↄ ge á deziↄ dↄ̃oↄnɛ, +Kɛ́ Sambala ń Tobiao ń Laalubuↄ ń Amↄniↄ ń Asedodadeↄ mà Yelusalɛũ bĩ́ikɛkɛa lɛ́ gɛ́ aɛ mɛ́ gufooↄ lɛ́ tata, an pↄ pà maamaa. +Kɛ́ wa làa píi, Isaili pↄ́ kú weↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu, ↄ̃ aa tã́agbɛ pↄ́ wa pɛ̀lɛↄ wìwi, aa Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃, aa gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ dàaĩ, aa saokĩi pↄ́ kú Yuda bùsuuↄ gbòo ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuo ń Ɛflaiũ bùsuo ń Manase bùsuo píi. Kɛ́ aa làa, ↄ̃ an baade tà a bɛ wɛ̃́lɛu. +Wa o gwa kɛ ge gwa keeo. Kpalapi kú á guuɛ. +Wì mɛ ma láↄ gbia, ì ń gba gbãa, ãma tó wá kú kↄ̃ wɛ́u, ma lɛ́ ìↄ busɛ, ma yã́ lí tↄ̃́máo. +Ɔ̃ à Abinↄaũ nɛ́ Balaku pↄ́ kú Kɛdɛsi, Nɛfatali buiↄ bùsuu sìsi, a òɛ̀: Dii Isailiↄ Lua mɛ̀, fɛlɛ gɛ́ Nɛfatali buiↄ ń Zabulↄni buiↄ sɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000), ní gɛ́ńnↄ Taboo gbɛzĩ. +Álɛ e kpelewa ni? Tó gbɛ̃́ sã vĩ mɛ̀n basↄo, tó ado vũ̀aa, a a mɛ̀n basↄo mɛ̀ndosaiↄ to gbɛpↄlɛu we à gɛ́ a pↄ́ pↄ́ vũ̀aapi wɛɛlɛio lé? +Pila gɛ́ńnↄ seasai, asa mámɛ ma ń zĩ́ma. +Wi onɛ́: Kɛ́ aa pãkpà Dii ń deziↄ Lua pↄ́ ń bↄ́lɛ Egipizi yã́iɛ. Aa zɛ̀ ń dii pãleↄ, aa ń sisi aa zↄblènɛ́ɛ. Bee mɛ́ yã́piↄ ìnɛ́ píi. +Tɛkɛli mɛ̀ wà n gbia lɛgwà kiloowa, wa è ni kiloo sɛo. +Gↄ̃sa gbãa a gↄ̃ lán sɛ̃̀ giiwa, aà yãkɛa iↄ dɛ tɛkↄna ũ. A tɛ́kũ ń a yãkɛao sãnuɛ, gbɛ̃e aↄ ku we à tɛ́pi dɛo. +A ye gbɛ̃́pii suaba, aai sĩana dↄ̃. +Kɛ́ aalɛ yã́pi o, aalɛ gɛ́ màa, ↄ̃ sↄ̃́go tɛde ń sↄ̃́ tɛdeↄ ń kɛ̃́kↄ̃wa, ↄ̃ Ɛlia tà musu ń zàao. +Yã́ pↄ́ á mà za káaun kɛ: Wàↄ yekↄ̃i. +Yakↄbu a nɛ́ↄ sìsi, ↄ̃ à mɛ̀: À kãaamazi, mí yã́ pↄ́ a á le gbɛzã oɛ́. +Dii Lua, n na n zↄ̃ↄkɛ ń n gã̀sa gbãao ↄlↄa mapi n zↄ̀blenaɛwa. Dii kpele mɛ́ kú musu ge tↄↄlɛ la, a fↄ̃ yãzↄ̃ↄkɛ lánwai? +Aàli mↄ́ò saonaɛ, saonapi i a sɛ̃́ia kpá duun awakpabↄ ũ. Aàli a kòlokpa ń ↄkↄↄo mizↄ̃sai, +Yelusalɛũ, ma gudↄ̃anaↄ dilɛ n bĩ́iↄ musu, aaↄ nílɛao fãanɛ ń gwãasĩnao píi. Á Dii sìsinaↄ, ásu kã́maboo, +Lɛpusiali ↄ̃ aa ã̀ lipↄ̃ↄↄpiↄ ũ, aa kpà ń vuao. +Yelusalɛũdeↄ aaↄ e lí pↄ́ a sɛ̀piá ɛɛɛ lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀nɛ́ yã́i. Ãma a to aa ń tàae dↄ̃, i ń kṹkũ. +Buipiↄ mɛ́ lìgua ísiagɛɛwa, aa kↄ̃ kpaalɛ̀ bùsu ń bùsuo, bui ń buio daɛdaɛ, baade ń a buiyão. +Ayaloni ń Gata Limↄo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Màa ápiↄ sↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ, a ga ikoyã musu Kilisi mɛ guu, ↄ̃ a gↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ gaupi pↄ́ ũ, kɛ́ wà e kã́fĩakɛ Luaɛ. +À wabikɛmɛɛ sↄ̃, kɛ́ tó málɛ yão, Lua ma gba lɛ́ mà a bao asii onɛ́ sↄ̃̀deedeesai. +Kɛ́ aa bↄ̀lɛ Ɛgɛlↄni, ↄ̃ aa gɛ̀ Hɛblↄ̃ aa lɛ̀lɛwà. +Aawo! Za ma ɛ̀waasogↄↄ tonɛↄ maen ma ũ. Za gↄↄ pↄ́ ma bↄ ma da nɛasakpɛu gyaa gbɛ̃andoↄ dↄnlɛden ma ũ. +Lá an pↄ kɛ̀na màa aa mɛ̀: À Sãusↄ̃ↄ sísi aà kↄ̃̀ↄowɛ̃ɛ. Ɔ̃ wà aà bↄ̀ kpɛ́ pↄ́ wà aà dàupiu, à yaalↄ kpàńzi. Ɔ̃ wà aà zɛ̀ kpɛ́ gbapɛlɛↄ zãnguo. +Wegↄ̃ↄ Lua gbɛ̃́pi yã́pi kɛa seela ònɛ́ à mɛ̀: Seela pↄ́ Dii òn kɛ: Saokĩipi a paaɛ, a túfu i kↄ́lɛ. +Gwa! Dii Lua Zĩgↄ̃de a lípana pↄ́ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ lɛ́ gbãaewà gá, a ń kũ̀sũa ń ń ío símá píi. +Isakaa buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ ń síiↄ̃o ń ↄ̀aa do ń basↄoo (64.300). +Ɔ̃ Yesu yã́ɛ bee lɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀ +Pilati saonkiaↄ ń gbãadeↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ kã̀aa píi, +Kɛ́ wà ↄ̃nↄnaↄ dɛdɛa yã́pi kpàwakɛ̀, ↄ̃ wàlɛ Daniɛli ń a gbɛ̃́ↄ wɛɛlɛ wà ń dɛdɛ. +Daniɛli wèwà à mɛ̀: Lua n dↄ̃ ń aafiao Záai! +Kɛ́ gu dↄ̀ a gↄↄ sↄode, à fɛ̀lɛ lɛ́ dazɛu, ↄ̃ aà ã̀nsuepi mɛ̀: N yã́ na! Zɛ ǹ pↄble, ní gↄ̃ e ĩatɛ̃ busa. Ɔ̃ aa pↄblè ń pla sãnu. +Má dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ lí yãmaowa, mili yã́zãsimáo. +Kpàiↄ n yãkɛaↄ sáaukpa Wueↄnɛ, aa n yãzↄ̃ↄkɛaↄ galikɛ. +Amazia mɛ́ zĩblè Ɛdↄũↄwa Guzulɛ Wisideu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). Zĩpi guu à Sela sìu, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Yↄkeeli e ń a gbão. +Ɔ̃ Agipa ò Pↄluɛ: Ń ye ma dɛdɛnlɛa kɛ mà gↄ̃ Yesude ũ gↄ̃̀ↄ yã̀? +Gbɛ̃nazĩna mɛ̀ mɛ̀ndo guↄ vĩ dasi, an baade ń a zĩoɛ. +Tó kai mɛ́ mↄ̀, ↄ̃ gbɛ̃́ gbɛ̃dɛ̀, ade lí bàalɛ tau. Wɛ̃́lɛ mɛ̀n soolopiↄ iↄ dɛ misikĩi ũ á Isailiↄnɛ ń bↄ̀mↄ ge nibↄ pↄ́ kúánↄↄ. +N ísia lɛ̀aàla pↄkasa ũ, í kù gbɛ̀sĩsĩↄla. +Gbɛ̀ mɛ̀n plapiↄ pɛ́pɛ saoula bakangãuwa, aaiↄ dɛ Isaili buiↄ yãdↄngugbɛↄ ũ. An tↄ́ iↄ ku Aalona gã̀u kpɛ pla píi yãdↄngugbɛↄ ũ ma aɛ. +Bùsu pↄ́ Mↄizi kpaalɛ̀nɛ́ gↄↄ pↄ́ a ku Mↄabuↄ bùsu sɛ̃gbãu Yuudɛ̃ gukpɛ baa bↄaa ń Yelikoon we. +Gↄↄpla gbɛa Siliↄ kí Bɛnadada a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi, ↄ̃ aa mↄ̀ koezↄ̃̀ Samalizi. +Lua a a gã̀sa pↄ́ a kua adoa gbãa ↄlↄ bui píiɛ, tↄↄlɛlɛdeↄ e píi lá wá Lua a a gbɛ̃́ↄ suaba. +Gbɛ̃́ káauↄ luanaaikɛa mɛ́ tò Lua ń sáaukpà. +Ɔ̃ Elodiapi nɛnↄɛ gɛ̃̀ ↄ̃wã̀. À kɛ̀ Elodiɛ na ń a nibↄↄ píi, ↄ̃ kípi ò nɛ́piɛ: Pↄ́ pↄ́ ń yei ǹ a wabikɛa, má n gba. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Baa, ń dↄ̃ kɛ́ nɛ́ↄ yã́ zĩũ, mɛ́ má sã ń zù yↄ̃minaↄ vĩ. Tó wa tá gbãa ò gↄↄ do, pↄ́ↄ gaga píiɛ. +Biilɛ gbɛ̃ↄn soplaↄnɛ ge swaaↄ̃, asa ń músi pↄ́ a bùsu le dↄ̃o. +Ɔ̃ gbãadepiↄ wèwà aa mɛ̀: Wá ye wà ń pápa ń gbɛo yãmaa pↄ́ ń kɛ̀ yã́i no. Kɛ́ n dↄɛ ń Luao yã́iɛ. Gbɛ̃nazĩnan n ũ, ↄ̃ n nzĩa dìlɛ Lua ũ. +Aaza yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Ma nↄ̀sɛ lɛ́ ↄ́ↄlↄ Mↄabuↄnɛ lán mↄↄnawa, ma pↄ yaa Kilalɛsɛ yã́ musu. +Zĩbeezĩ Nↄee gɛ̃̀ gó guu ń a nɛ́ↄ Sɛũ ń Haũo ń Yafɛtio ń a nao ń a nɛ́ↄ naↄ gbɛ̃ↄn àaↄ̃, +Aa mɛ̀: Galile bùsudeↄ, àkɛa á zɛa álɛ luabɛ gwai? Yesu pↄ́ Lua aà bↄ̀ á guu à tàò a kĩ́ipi, a ɛa mↄ́, lá á è àlɛ tá weɛwa. +Ɔ̃ aa gɛ̀ kí Ezekia lè aa mɛ̀: Wa gbãbↄ̀ Dii kpɛ́ɛ, saokĩi ń a pↄkeleↄ píi ń táabũnu pↄ́ wì pɛ̃ɛ kálɛwà ń a pↄkeleↄ píi. +Dↄ̃ ma gɛnnↄ ma daia kpɛ́u, mí vɛ̃ɛ gĩ na kpama ǹ mi ń gbɛafu í nanao. +Malaika soplade kã̀aepɛzĩ tó àlɛ mↄ́ pɛ́i, Lua pↄeã pↄ́ ulɛa a kɛ sa, lá à a baokpà a zↄ̀blena ãnabiↄnɛwa. +Kɛ́ aa zɛ̀ ń dii dafuↄ, ↄ̃ zĩ kↄ̃ kũ̀ wɛ̃́lɛ bĩĩo. +gↄ̃ pↄ́ aà yà sɛ̃́ia zɛ́ vĩ à aà sɛ nↄ ũ lↄo, asa à dↄ̀aa à aà ↄ̃̀ↄkpàɛ. Dii ye yã́ bee gĩyãio. Ásu bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá á pↄ́ ũ ↄ̃̀ↄkpao. +lá wì kɛ dikpɛgↄↄwa. Ma Dii ma mɛ̀, má á aso pilaɛ́, má á bↄ sↄ̃́sↄ̃au. +Kɛ́ à aà vĩ̀ màa, a ò a nɛ́ↄnɛ: Tó ma ga, à ma vĩ miaɛ pↄ́ ma Lua gbɛ̃́pi vĩ̀upiu, í wá gɛ kpakↄ̃i. +Aa wiilɛ̀ Diizi ń taasikɛau, ↄ̃ à ń bↄ́ ń wɛ́tɛ̃api guu. +Kɛ́ n palamá Dii, ísia tↄↄlɛ bↄ̀ gupuau, kɛ́ n pↄbↄ̀ n níu, dṹnia zĩ́na bↄ̀ puizi. +Tó álɛ zĩkɛ yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ gbãɛ beeↄwa, mɛ́ á kũa píi, tó á ye Dii á Luazi, mɛ́ á bɛ aà zɛ́u gↄↄpii, a tó á bùsu zↄ̃ↄkũ, lá à a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛwaɛ. Tó à bùsupi kpàwá píi, à ɛa wɛ̃́lɛ dilɛ mɛ̀n àaↄ̃ lↄ, à kã́fĩ àaↄ̃ pↄ́ á dìlɛ káau guu, +Kɛata nɛ́ↄ tↄ́n kɛ daɛdaɛ: Amlaũ, Isaa, Hɛblↄ̃ ń Uziɛlio. +Pↄ́ pↄ́ Seba bùsu nↄɛ kía yei, a gbɛ̀a kí Salomↄↄwa, ↄ̃ à aà gbà. À gbadàɛ̀ dɛ pↄ́ pↄ́ à mↄ̀oɛa. Ɔ̃ nↄɛpi ɛ̀a tà a bùsuu ń a ìwaↄ. +Zãapi ìↄ ula pↄ́ wa tã̀ ń yiongo kã́o daa, à báa sãntilii dↄ̀ a pi. Kwa ń zↄ́io mɛ́ aà pↄblea ũ. +Kɛ́ beeá n pↄ́ɛ lↄ: Sa pↄ́ wì a pↄ́ mↄmɛɛ, Isailiↄ lí ma gba. Ma n gbaɛ, á baan we gↄↄpii, mpi ń n gbɛ̃́ↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. N bɛ gbɛ̃́ pↄ́ i gbãlɛo píi aàli ble. +Isailiↄ ònɛ́: Wá bↄ ń zɛ́kpaaoɛ. Tó wa á í mì ge wá pↄtuoↄ, wá a fĩabo. Gɛ̃a wálɛ wɛɛlɛ ado. +Siↄnadeↄ mɛ̀ gbãa pↄ́ Babɛlideↄ mↄ̀nɛ́ aa ń só, to a yã́ wí ń musu. Yelusalɛũdeↄ mɛ̀ ń bↄ́ↄi pↄ́ Babiloniↄ mì, to aa a gbɛe. +Ɛflaiũ buiↄ Gedeↄ̃ↄ là aa mɛ̀: Bↄ́yãi ń kɛ̀wɛ̃ɛ màai? Kɛ́ ńlɛ gɛ́ zĩkai ń Madiãↄ, mɛ́ ni wá sísi sↄ̃o bɛ? Màa aa zↄadↄ̀wà pãsĩpãsĩ, +Amalɛkiↄ ku Nɛgɛvɛ guwaiwaiu. Itiↄ ń Yebusiↄ ń Amↄleↄ ku gusĩsĩdeu, mɛ́ Kanaaↄ ku ísia saɛ ń Yuudɛ̃ saɛo. +Ɔ̃ aà gbɛ̃dopi òɛ̀: Yoasi nɛ́ Gedeↄ̃ↄ, Isaili bui fɛ̃nda ń è we, i kɛ pↄpãle no. Lua Madiãↄ ń wá bòoo nàɛ̀ aà ↄzĩ píiɛ. +A yã́i tò kɛ́ wà ma sisi, ma mↄ zĩ́ozĩonakɛsai. Má ye mà yã́ pↄ́ a ma sisiwà ma sa. +Gↄↄ bee má kú Yelusalɛũo, asa Babɛli kí Aatasasa kpalablea wɛ̃̀ baakwi ń plaode guu ma ɛa gɛ aà kĩ́i. Gↄↄpla gbɛa ma wabikɛ̀wà, +Gbɛ̃maaↄ pↄ a kɛ Diiwa na, aa naaàzi, nↄ̀sɛpuadeↄ aà táasilɛ ḿpii. +Asuũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basoolosↄo ń àaↄ̃o (328). +Salomↄↄ ua gↄↄ do blɛn kɛ: Pɛ̃ɛti koko ↄ̀aa do ń basↄoo, pↄ́wɛnti koko ↄ̀aa àaↄ̃. +À mɛ̀: Nísi zaa lɛ basↄoɛ. Ɔ̃ ziiapi òɛ̀: Lá pↄ́ ń kɛ̃̀ɛ kɛ. Zↄ̃lɛ lilɛ blakwi kpakpa. +À ãiakɛ à á deziↄ tàaaba, í a midɛ sa! +Gbɛ̃vãi ì ↄvãi nidɛ, kási gbɛ̃maa zĩ́na mɛ́ ìↄ mↄ̀sɛ vĩ. +Ɔ̃ à ń gbáɛ Bɛtɛlɛũ à mɛ̀: À gɛ nɛ́pi gbɛagbɛa ń laaio. Tó a aà è, à mↄ omɛɛ, mapi sↄ̃ mí gɛ kúlɛɛ̀. +Ada Ɛlifaza ìaànↄ, mɛ́ Basɛma Leuɛli ì. +Gↄↄ bee má ɛa Davidi bɛzĩ bo, mí a gufooↄ kɛkɛ. Má aà ua pↄ́ gàpi vu, mí uapi fɛlɛ lá a dɛ yãawa, +Natã wèwà à mɛ̀: Lá à n pↄ gbàn kɛ, asa Lua kunnↄɛ. +asa aa yã́ pↄ́ a dìlɛnɛ́ɛ bee fↄ̃o à mɛ̀: Baa pↄtuo kã̀ gbɛ̀sĩsĩpiwa, wà pápa ń gbɛo wà dɛ. +N gbɛ̃́deeↄ ↄ̃ n vãikɛa ì pↄ́ womá, n gbɛ̃nazĩn deeↄ ↄ̃ n maakɛa ì àikɛnɛ́. +N dabudabukɛa dì gbɛ̃́ pↄ́ kú tↄↄlɛ lɛ́ↄwa, wì guladↄma za ĩatɛ̃bilɛkĩi ń a gɛ̃kpɛukĩio. +Ɔ̃ Dii pìla tɛlu guu à yãòaànↄ. À Nisĩna pↄ́ kuwà kĩni go dì gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwipiↄnɛ. Kɛ́ Nisĩnapi dìnɛ́, aa ãnabikɛkɛ̀, bee gbɛa aai ɛa kɛ̀ lↄo. +Wá dↄ̃ wa bↄ gau wa gɛ̃ wɛ̃ni guu, kɛ́ wá ye wá Yesude deeↄzi yã́i. Gbɛ̃́ pↄ́ ye gbɛ̃́io, adeá gɛɛ e tia. +Aa wèwà aa mɛ̀: Wá zɛ́ vĩ wà ã́nusu ge vua gbɛa Saulu ge a bɛdeↄwao, mɛ́ wá zɛ́ vĩ wà Isaili gbɛ̃e dɛo. Ɔ̃ Davidi ń lá à mɛ̀: Álɛ o kpelewa ni? Bↄ́ má kɛɛ́i? +Dii a yãmↄnɛ ń n gbɛ̃́ↄ ń n de bɛdeↄ, ↄ��mɛ Asiliↄ kía ũ. Za gↄↄ pↄ́ Ɛflaiũ buiↄ ń Yudaↄ kɛ̃̀kↄ̃wa, gↄↄ bee taa i kɛo. +Aa nà gbɛ̃́ↄ kpɛ, ↄ̃ gbɛ̃́piↄ mɛ̀: Wá mà à bↄ̀ Mↄizi ń Luao yã́ kpɛ. +An gáaeↄ ì ku zudaↄwa, aali fuao, an zudapiↄ lí nↄbↄlɛo, aaì nɛi. +ma yã́ i dↄńgu bùsu pↄ́ aalɛ zↄbleupi guu, aai dↄ̃ sa kɛ́ ma ń sↄ̃̀ náaisai pↄ́ kúao yã́ wìnɛ́ ń musu ń ń gbãsĩkɛwɛ pↄ́ aaì tã́aↄ gwaòo. Aaↄ ye ńzĩa gĩyãio vãi pↄ́ aa kɛ̀ yã́i ń ń yãbɛ̃ɛkɛaↄ yã́o, +Ɔ̃nↄkũa maa dɛ vuala zã̀, gↄ̃a laaide ũ bɛɛɛ dɛ ã́nusu maaa. +A Dii pↄ fɛ̀lɛɛ̀ Olebu, ↄ̃ à fɛ̃̀ánↄ, a ye á kaalɛ. +Ikoyã i kↄ̃e ń luanaaikɛaoo, asa wà mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ ikoyãpi kũa mɛ́ a wɛ̃ni e a guu. +An làasoo sↄũkũ̀, aa kɛ̃a wɛ̃ni pↄ́ Lua ì kpámáwa, kɛ́ an wɛ́ sia mɛ́ an swã́ gbãa yã́i. +Kɛ́ Esau a mae yã́pi mà, à búbuapã̀lɛ à ↄ́ↄlↄ̀ à kɛ̀ wɛ̃na, ↄ̃ à mɛ̀: Baa! Saolɛkɛmɛɛ sↄ̃. +Egipiↄ kía pↄ́ àlɛ a náaikɛ gwa. A dɛ lán feelipan wíwiawaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gbãaèwà, ì aà zↄ̃ a ↄuɛ. +Kɛ́ gu dↄ̀ Mↄizi zↄ̃̀lɛ lɛ́ yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́, aa kálɛaaàzi za kↄↄ e oosi. +to an lɛ́na ɛɛtonaↄ naalɛ. Aaì dↄ́ɛ ń gbɛ̃maaↄ, aaì sakańgu ń ĩ́andãao. +A yã́i tò sↄ̃ lí kɛ̃́wáguo, baa tó dṹnia yà, mɛ́ gbɛ̀sĩsĩↄ kwɛ̀ ísiau, +À pↄ́ pↄ́ wàlɛ yia ɛlɛu ble yãe gbɛasai á làasoo yã́i, +A ò guei lↄ: Ńyↄ̃ↄ dɛ saona ũ gↄↄpii lán Mɛkizɛdɛwaɛ. +Ísia ge kpↄ̀ gbɛ̃̀nɛn ma ũ kɛ́ ni ma dↄ̃́aa? +Lɛ̀sin dↄaana Matania pↄ́ dɛ lousisin dↄaana ũ. Asafa Zabedi ì, Zabedi Mise ì, ↄ̃ Mise Mataniapi ì. Babukia mɛ́ aà plaade ũ. Bee gbɛa Samua nɛ́ Abeda, Galali tↄũna, Yedutu bui. +Gbɛ̃eↄ lɛ́ mɛ Ɛliaɛ, gbɛ̃eↄ lɛ́ mɛ ãnabiɛ lán ãnabi yãaewa. +asa wá Kilisi yãoaɛ́ zɛ̀dↄ á guu, +Mapi ń ma lɛdamade gbɛ̃ↄn soplaↄ mɛ́ n gbaɛ, kɛ́ ǹ gɛ́ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo píi yã́ gwagwai n Lua ikoyã pↄ́ ń kũa musu. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye ↄ̃ai lí kã́òo, gbɛ̃́ pↄ́ ye àizɛɛi ài lí mↄ́wào. Beeá pãɛ lↄ. +Á baa su àↄ kú ń bui pↄ́ gↄ̃̀ á guupiↄo. Ásuli ń tã́aↄ gbagbao. Ásuli mɛ á síńnↄo. Ásuli zↄblenɛ́ à kúlɛnɛ́o. +Bɛtɛsã ń Taanakio ń Mɛgidoo ń Dooo, ampii ń a bualoũↄ ku Manase buiↄ bùsuuɛ, ↄ̃ Isaili nɛ́ Yosɛfu buipiↄ ku wɛ̃́lɛpiↄ guu. +Wɛ́ sɛ ǹ luabɛ gwa, gwa lá luabɛpuana zã̀nnↄ mɛ̀! +Má ò Diiɛ: Ma Luan n ũ, swã́kpa ma wɛ̃na wiii, Dii. +Má dìlɛ ma wɛ́ɛ asu àↄ biibiia wɛ̃́ndiaↄwao. +Lá a ku Mↄizi ikoyã láuwa, i ń nɛ́ↄ dɛdɛo. Lápi guu Dii mɛ̀, mizi pↄ́ aa gìɛ̀ yãa aa mɛ̀, dé mɛ́ aà dìlɛ dↄaana ũ à yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ipi ↄ̃ Lua aà zĩ̀, à dↄ̀aanɛ́ à ń mìsi malaika pↄ́ bↄ̀ mↄ̀wà kàelɛ guu sabai. +Zĩ́ pↄ́ wà sù è a pia tɛ̃́nsuii, a gbãlɛan we. +Ń beeo má tó á gbɛ̃́ kↄ̃naↄ gↄ̃ɛ́ɛ. Tó ma á fãaa buiↄ guu, á gbɛ̃eↄ bↄ fɛ̃nda lɛ́zĩ bùsu pↄ́ á kúu, +Yã́gↄ̃gↄ̃a a zɛ́wa ì gbɛ̃maa pↄ kɛ na, ãma ì iwãa ka vãikɛna pↄaɛ. +Ma gbɛ̃napi mɛ́ ma kↄ́ↄ ũ gↄↄ pↄ́ málɛ wɛ́i bↄ Luaɛ. +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ yãkɛ̀kɛ bↄ̀mↄ ge nɛtonɛ ge gyaaɛ ↄkpɛai ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Ɔ̃ saonkiapi Lua pɛ̃ɛ sɛ̀ a kpàwà, asa pɛ̃ɛe ku weo, sema pↄ́ pↄ́ wa kàlɛ Luaɛpi. Wì pɛ̃ɛpi sɛ Dii aɛɛ, ↄ̃ wì a lɛũkpakɛ ń pɛ̃ɛ dafuo. +Onɛ́ bui pↄ́ i Dii ń Lua yãmaon ń ũ. Aai we totoaio, ↄ̃ sĩana pìlimá, a kú ń lɛ́uo. +Dii to bui pↄ́ á kpama ń nↄɛpioↄ aa gↄ̃ lán Pɛlɛzi pↄ́ Tamaa ì ń Yudao buiↄwa. +Piɛɛ zↄ̃lɛa ua, ↄ̃ nↄɛ zĩkɛnae mↄ òɛ̀: Mpi sↄ̃ iↄ sãnu ń Galile gbɛ̃́ Yesupioɛ. +Mↄizi ikoyã láu Dii mɛ̀: Má yãebuio gbɛ̃́piↄnɛ nibↄↄ lɛ́u, ń beeo aa swã́sɛ ma yã́io. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì laaidↄ a bua zĩwa ìↄ kãa, gugiiyana sↄ̃ ìↄ ku pↄ́kɛ̃sãma guuɛ. +Lɛ́ kpaaũ Dii aɛ, ní sↄ̃́aaàzi, ńsu to saasɛna yã́ n kũ gbãa gↄↄ pↄ́ aà yã́ lɛ́ bↄlɛiɛo. +Á baade azĩa mɛ kpɛla, àↄ azĩa kũa dↄ̃ gbãsĩsai, +Gbɛ̃maa yãkɛa gbɛá lí wɛ̃nideɛ, ↄ̃nↄna ì gbɛ̃́ e. +Ɔ̃ wà ń gbáɛ, aa gɛ̀ Antiↄsi. Aa Yesudeↄ kã̀aa píi, ↄ̃ aa lápi kpàmá. +Nↄ̀sɛniɛde maa dɛ zĩgↄ̃a, zĩakũadↄ̃na maa dɛ wɛ̃́lɛsinala. +Àↄ sĩa Dii ua, á gbɛ̃eↄ iↄ kú ń á gbɛ̃́ Isailiↄ gã ń gão, +Kɛ́ à zↄ̃̀lɛ kpalau a làa, ↄ̃ à Baasa buiↄ dɛ̀dɛ píi, i gↄ̃ɛe to aà daɛↄ ge aà gbɛ̃naↄ guuo. +Màaɛ ń nↄɛↄ. Aaↄ dɛ nↄɛ gbiaↄ ũ, laaideↄ ũ, aaìↄ náai vĩ yã́pii guu. Aasu wàↄ dɛ gudɛnaↄ ũo. +Asa wá dↄ̃ lá Lua Dii Yesu bↄ̀ gau, a wá bↄaànↄ gau sↄ̃, i wá kpá a kùɛ sãnu ń ápiↄ. +Ɔ̃ kusudee mↄ̀ aà kĩ́i, à kùlɛ à wabikɛ̀wà à mɛ̀: Tó ń yei, ńyↄ̃ to mà gↄ̃ sãasai. +Àli pↄgɛ ge pↄ́ pↄ́ wài tàitai nísi mↄaokɛ, ãma ásuli sóo. +À Dii sáaukpa, asa a maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Wàlɛ mↄ́ Yesuɛ ń nɛ́ↄ aà ↄnamá, ↄ̃ aà ìwaↄ gìnɛ́. +Zãa ònɛ́: Gbɛ̃e lí fↄ̃ yãe kɛ̀o, sema Lua aà gbà zɛ́ bàasio. +Ma dɛ̃ɛkà ma vua kàlɛ Dii kpɛ́ pↄ́ ũ tↄnu ↄ̀aa gɛ̃o ń plao, ã́nusu sↄ̃ tↄnu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń síiↄ̃o. Mↄ́ ń mↄgotɛ̃o sↄ̃, wa a lɛ́ dↄ̃o, a gbia kɛ̀ zài. Ma lí ń gbɛo kàlɛ we lↄ. Pↄ́piↄ kã́fĩ lↄ. +kɛ́ aà pↄ su fɛ̃́ázi à gaga zɛ́uo, asa aà pↄ ì pa kã́ndoɛ. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ nàaàzi ũ. +Siↄnadeↄ, à wiilɛ à gulakɛ, Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa zↄ̃ↄ, mɛ́ a kú á guu. +Dii Lua lí yã́ pↄ́ a zɛòe kɛ oa a zↄ̀blena ãnabiↄnɛ saio. +À baoɛ bee kpa buiↄnɛ, à dàlapoo da, í kpàwakɛ, ásu yãe ulɛnɛ́o, à mɛ wà Babɛli sì, an tã́a Bɛli gɛɛ gↄ̃̀ kpa a wɛ́i, an tã́a Mɛlodaki gↄ̃̀ zɛ yɛ̀ɛɛ. An pↄ́ pↄ́ aa pì dii ũↄ gↄ̃̀ ń wío, vĩa ń tã́apiↄ kũ̀ píi. +Malaikapiↄ gã̀sĩaↄ poopooa kpagolopi ń a sɛ́liↄla. +Yã́ pↄ́ ãnabi Abaku èn kɛ +Isailiↄ kí Lemalia nɛ́ Pɛka kpalablea wɛ̃̀ plaade guu ↄ̃ Uzia nɛ́ Yotaũ gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ. +Mɛɛwiaɛ bee ↄdeↄ pãsĩ maamaaɛ, mɛ́ a gbɛ̃́ kĩniↄ ì ɛɛtoto, mↄafiliyã mɛ́ kú ń lɛ́u. +Mámɛ ma Dii máↄ dɛ ń Lua ũ, mɛ́ ma zↄ̀blena Davidi bui aↄ dɛ ń Kía ũ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ Mↄizi Aalona là à mɛ̀: Bↄ́ gbɛ̃́piↄ kɛ̀nɛ, n gbasa ń tò aa duun zↄ̃ↄɛ taa kɛ̀i? +Tó nↄɛ ↄkũ̀, au pↄ́ ìↄ bↄwà mɛ́ ì to aàↄ gbãlɛa e gↄↄ sopla. Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ nↄɛpiwa, aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Yãvãi ì fɛlɛmá lán tɛ́wa, ì kũ lɛaa ń lɛsikaoowa, ì da dào ń likpɛↄla, a lu iↄ súɛlɛ búuna bↄ. +Kɛ́ àlɛ gɛ́ dã́i, Ɛlia ɛ̀a lɛzùaàzi à mɛ̀: Ní mↄmɛɛ ń pɛ̃ɛ miↄnao lↄ. +Gↄↄ bee má Isailiↄ gba gbãa, mí n gba lɛ́ ǹ yão ń guu, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Asa Zãa gbɛ̃́ↄ dailɛkɛ̀ ń íoɛ, ãma gↄↄplanaɛa má á dailɛkɛ ń Lua Nisĩnao. +Ɔ̃ aa bùsu kpaalɛ̀kↄ̃ɛ, an baade a zɛ́ sɛ̀. +Esau pↄ́ wì mɛ lↄ Ɛdↄũ nɛgↄ̃ɛↄn we, aà bui dezi káauↄnɛ. +ńyↄ̃ n tↄũnaↄ e. Dii Isailiↄ gba aafia! +Kɛ́ aa fɛ̀lɛ Oo gbɛpi saɛ, aa Ísia Tɛ̃a zɛ́ sɛ̀, kɛ́ aa dↄ Ɛdↄũ bùsuzi yã́i. Ɔ̃ aa fù mɛnawa zɛ́u, +ↄ̃ à mɛ̀: Má gbɛ̃nazĩna pↄ́ má kɛ̀ waa tↄↄlɛwaɛ, gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ ń bãↄ, asa ma pↄ yà an kɛa yã́ musuɛ. +Gbɛ̃dɛnaↄ ìↄ za tàaesaideguɛ, aaìↄ gbɛ̃maaↄ wɛɛ. +Lasɛli nɛ́ↄn Yosɛfu ń Bɛ̃yãmɛɛo ũ. +Bee gbɛa Yesu gɛ̀ Yude bùsuu ń a ìwaↄ. À gↄↄplakɛ̀ńnↄ we, àlɛ gbɛ̃́ↄ dailɛkɛ. +Níli pɛ̃ɛti sɛ́ ǹ pɛ̃ɛkɛò mɛ̀n kuɛpla, pɛ̃ɛ mɛ̀ndo tí kiloo síiↄ̃siiↄ̃. +Á bui pↄ́ á liaańziↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ a ń tↄ́ màↄ píi à ázĩa gbɛ̃gbɛ̃ ń yã́i, í mɛ an gopana gbãa làa, an kpala gawi kↄ ɛ̀. +Kɛ́ zĩkɛnapiↄ nɛ́pi è, aa òkↄ̃ɛ: Túbiblenan kee. Wà aà dɛ, bú i gↄ̃wɛ̃ɛ. +A tò ma yã́ kà kía ń a lɛdamadeↄgu ń aà ìwa gbãaↄ píi. Lá Dii ma Lua ↄ kuamala, ma sↄ̃dìlɛ, ↄ̃ ma Isaili dↄaanaↄ kã̀aa aa gɛ́manↄ. +Yesu i e dabudabue kɛ̀ weo, sema gyãe pↄ́ à ↄnàmá à ń gbãgbãeↄ bàasio. +Ń beeo i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo. E tia gbɛ̃́ↄ i ń sↄ̃ wɛ̃ ń deziↄ Luaɛo. +Kɛ́ Lua yã́ dafupi ò, à a káau zibòɛ. Pↄ́ pↄ́ zikũ̀ a í kↄ̀lɛ, a kpaa gui zã̀o. +Kusude gbɛ̃ↄn síiↄ̃ↄ ku bĩ́ibↄlɛu. Aa òkↄ̃ɛ: Bↄ́yãi wáↄ zↄ̃lɛa la e wà gɛ gagai? +Mámɛmaa Dii á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ Egipi. Ásu àↄ diie dↄ̃o, ma bàasio. Suabanae kuo, sema mapi. +Saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ zɛa we, aalɛ mↄ́ ń aà yã́o pãsĩpãsĩ. +Ɔ̃ aa tɛ́lɛpà gbɛ̃ↄn plapiↄ yã́ musu. Matiasi tɛ́lɛblè, ↄ̃ aa aà dà zĩna gbɛ̃ↄn kuɛdoↄ guu. +Sɛ̃ ì gaga, a vú ì kwɛ́, kɛ́ Dii ì ĩ́anapɛwà yã́i. Gbɛ̃nazĩnaↄ dɛ lán sɛ̃wa sĩanaɛ. +Ɔ̃ à Balaba kɛ̃̀nɛ́ à mɛ̀ wà Yesu gbɛ̃ ń flàalao, wi aà páliwa. +ↄ̃ à gɛ̀ pɛ̀ ísiawa. Za Mikɛmɛta gugbãntoo oi an bùsu zↄ̃lɛ pã̀i gukpɛ oiɛ e Taanaki Silo, ↄ̃ à pã̀i e Yanↄa gukpɛ oi. +Aa kyale yaaa kɛkɛaↄ kpákpaa, aa ulakasaↄ dadaa. An pɛ̃ɛ kũ̀sũa giigagaa, mɛ́ a fukpaa. +Saonaↄ ń bùsu gbɛ̃́piio la ǹ mɛ: Kɛ́ aa lɛyè ń ↄↄlↄo mↄ sↄode ń mↄ sopladeo guu a wɛ̃̀ bàaↄ̃kwin la, mámɛ aa yèmɛɛa? +Má yã́ pↄ́ mi kɛ yãao mɛ́ má kɛ lↄo kɛɛ́ á yãbɛ̃ɛkɛaↄ yã́i. +Babiloni bùsudeↄ ɛa mↄ lɛ́lɛ wɛ̃́lɛpiwaɛ, aai si aa tɛsↄ̃wà. +Ĩatɛ̃ a siakũ, mↄvua a tã lán auwa e Dii mↄgↄↄ zↄ̃ↄ gawide àↄ mↄ́, +Ɔ̃ Abimɛlɛki fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à a gbɛ̃́ↄ sìsi à yã́pi dàu a sìunɛ́ píi, ↄ̃ vĩa ń kṹ maamaa. +Aà wɛsi azĩa ↄ̃̀ↄkpaalɛ! Gbãapiide pↄkũma imibↄ dↄɛ̀ aà mi! +Usai nɛ́ Baana mɛ́ Asɛɛ buiↄ bùsu vĩ ń Alotio. +Saokĩipi kɛ ń a kↄ́baↄ gↄ̃̀ↄ mɛ̀n síiↄ̃ gola ń golao, ní mↄgotɛ̃ kúlɛ saokĩipiwa. +asa ńlɛ aà ↄ kaɛ̀ a lɛ́un we, mɛ́ Dii a fĩabonɛ. +Tó Mↄizi gɛ̃̀ kpɛ́piu, tɛlu ì pila ku kpɛɛlɛa, ↄ̃ Dii ì yãoaànↄ. +Kɛ́ àlɛ kãsãn kɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa aà kṹkũaↄ òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo, n nɛì gↄ̃ɛ ũ. Ãma i wemáo, i ń yãdao. +Ń dↄ̃ lá Lua ì yãdilɛ pↄ́piↄnɛa? Ń dↄ̃ lá ì to lou pílɛa? +Ma kaↄ ga ń auo, gbɛ̃́ pↄ́ gàↄ ń zĩ̀zↄↄ pↄ́o píi. Ma fɛ̃nda a gɛ̃ mɛbaasiu sɛa za ibɛɛ dↄaanaↄwa. +Ma mɛ̀: Dii, ma duunakɛ̀nɛ, ma wɛ̃nagwa, ní ma gbã́gbã. +Lá gu lɛ́ dↄ Babɛli kía ìↄ pↄ́ pↄ́ a ni lɛ́ aà dɛ kpawàɛ e à gɛ̀ gàò. +I ń yɛ̃̀ɛɛsaideↄ gba gbãao, i ɛsɛkɛ a gyãeↄnɛo. A pↄ́ pↄ́ an gbá ɛaↄ i ń gbá dↄnɛ́o, i ɛa su ń pↄ́ pↄ́ aalɛ sãsãↄo, i gɛ́ pↄ́ pↄ́ vũ̀aaↄ wɛɛlɛio. A gbãablèmá pãsĩpãsĩɛ. +Tó a wei mɛ́ a ma yãmà, áↄ á bùsuɛ bee blɛ maa bleɛ. +Lua, Isailiↄ bↄ ń taasikɛaↄu píi. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, i swã́sɛ ma yã́io, ↄ̃ a ma pↄ fɛ̃̀ ń á pↄkɛaↄ. Màa a ĩadà ázĩawa. +Ɔ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa ń kíaↄ kã̀aa píi, aa ònɛ́: À Isailiↄ dii kpagolo sɛ à taò a gbɛu, kɛ́ asu wá dɛdɛ wá buiwao yã́i. Asa gaga tò wɛ̃́lɛpi lòoɛ, Lua ↄtↄ̃̀má we maamaaɛ. +Ɔ̃ Mise wèwà à mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ n gɛ ulɛi kpɛ́u kpɛa, ńyↄ̃ zɛ́pi dↄ̃. +Tó au lɛ́ bↄ nↄɛwa à gↄↄplakɛ̀, mɛ́ aà ↄkũgↄↄn sↄ̃o ge a gɛ̃gɛ̃a dɛ aà ↄkũgↄↄ lɛ́a, aↄ gbãlɛa aubↄawàpi gↄↄ, lá ìↄ gbãlɛa a ↄkũgↄↄwawaɛ. +Saonapi i pↄ́wɛntipi dã ↄkũ do yãdↄa Diigu gba ũ, i kpasa saokĩiwa, i gbasa ípi kpa nↄɛpiwa aà mi sa. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, n yãbɛ̃ɛ sa pↄ́ Isailiↄ lɛ́ kɛ la èó? Yã́pi a ma ya ma kúkĩi à ma kpa zã̀. Ńyↄ̃ ɛa yã́ pↄ́ a bɛ̃̀ɛ dɛ beea maamaa e lↄ. +Bↄ́ ń dɛońlai? Ń pↄe vĩ nzĩaɛ kɛ́ wi n gbaoa? Wà n gba, ↄ̃ ńlɛ ĩ́anadã lá wi n gbaowaa? +Má mà Koloe gbɛ̃́ↄ kĩ́i, yãkele kú á guu. +À Falaↄ̃ↄ sↄ̃́goↄ ń aà zĩgↄ̃ↄ kà ísiau, à zĩgↄ̃ kíaↄ sↄ̃̀ↄlɛ Ísia Tɛ̃au. +Gbɛ̃nazĩna ì bↄ a da gbɛɛu puiziɛ. Lá à mↄ̀, màa ì ɛa ta lↄ, ìli a zĩ àie e sɛ nà a ↄzĩ à tàòo. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ baasↄode daalɛa gↄↄ kwide zĩ́, wá mɛɛwia wia wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosaide guu, gↄↄ bee ↄ̃ Dii gbãa mↄ̀a, à gɛ̀manↄ we. +Aa ɛ̀a nà ↄↄlↄwa, ↄ̃ Ɔↄfa lɛzà a zãdapiwa, ãma Lutu gì nàwà. +Ma Dii ma mɛ̀ à lɛsi Yakↄbu buiↄnɛ ń pↄnao, à gulakɛ buiↄ mide yã́ musu. À to wà ma táasilɛa ma dↄ, í mɛ: Dii, ǹ n gbɛ̃́ Isaili kↄ̃naↄ suaba. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ wiilɛ̀ Mↄiziwa. Kɛ́ à wabikɛ̀ Diiwa, ↄ̃ tɛ́pi zɛ̀. +Yelusalɛũdeↄ, à Dii tↄbↄ, Siↄnadeↄ, à á Lua táasilɛ. +À mɛ̀: Má n yã́ o ma dãunaↄnɛ, má n táasilɛ kↄ̃kãaa guu. +Zↄ̃ɛ ìↄ kpase kɛ̃ gↄↄpii yã̀? Ìↄ gubi àↄ sapa zɛsai yã̀? +lán saokĩi pↄ́ wa kɛ̀ ń líowa. A lɛsĩ gã̀sĩsuu àaↄ̃, a gbã̀a ń a yàasao gã̀sĩsuu plapla. A golaↄ ń a zɛbↄↄ ń a saaloↄá líɛ. Ɔ̃ gbɛ̃́pi òmɛɛ: Táabũnu pↄ́ kú Dii aɛn kɛ. +Pↄ́ beeↄ vĩ mɛ́ a gↄ̃ di gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ gↄ̃̀ bùsupiuↄnɛ, vĩfãai ń zↄ́o iↄ dɛ ń pↄblea ũ. +Asa mapi sↄ̃, wa iko vĩaɛ, mɛ́ má iko vĩ sosaↄwa. Mi o an gbɛ̃doɛ aà gɛ́, ↄ̃ ì gɛ́. Mi o a pãleɛ aà mↄ́, ↄ̃ ì mↄ́. Mi o ma zĩkɛnaɛ aà kɛ́ bee kɛ, ↄ̃ ì kɛ. +Bↄ́ mɛ́ ma asea ũi? Tó ma baopi kpà ↄsãsãsai, mɛ́ mi iko pↄ́ má vĩ baopi kpaa guu blemáo, ma asean we. +Dii náai vĩ, a á gba gbãa, i á sí Setãuwa. +Ampiↄ mɛ́ aali laaidↄ kpaaũkpɛ ń a pↄkeleↄ zĩwa, mɛ́ an gbɛ̃́ Aalona buiↄ lí laaidↄ Dii kpɛ́ zĩwa. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ ásu kau píi, mɛɛwia ge zↄ̃ɛwia, à gbɛ̃maa kpákpa à pilawà, íↄ ku we e à gɛ gɛ̃ò zɛ́a. +A dɛ màa kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabi ò kɛ yã́iɛ, à mɛ̀ +O Isailiↄnɛ ǹ mɛ, tó gbɛ̃e nↄ pã̀zɛa à náaisaiyã kɛ̀ɛ̀, +Ɔ̃ Lasɛli mɛ̀: Ma zↄnↄɛ Bila kɛ, gɛ iaànↄ, i nɛ́ↄ imɛɛ, mí bui e sↄ̃ aà sabai. +Mↄizi bↄ̀ dà a ã̀nsuelɛ, à kùlɛ à lɛpɛ̀wà. Aa kↄ̃ aafia gbɛ̀a, ↄ̃ aa gɛ̃̀ kpɛ́u. +Kɛ́ aa bùa baa aa kà Gɛnɛzalɛti, ↄ̃ aa godↄ̀ we. +Ma yãkɛ̀ a zɛ́wa wásawasaɛ, ńsu ma to ma ĩadamadeↄnɛo. +ń tulaletikatɛakĩi pↄ́ wa pì ń vuao. À vua malaika gã̀sĩade pↄ́ an gã̀sĩa aↄ pooa Dii bàa kua ń Isailiↄ kpagoloa aà zĩkasↄ̃go ũ taa pↄ́ a kɛ̀ taalau kpàwà lↄ. +Gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ ↄ̃ wàli buapi sↄaa a yìana pↄ́ tↄↄlɛpi vĩ yãaɛ. +Ɔ̃ à a gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ sìsi à ń zĩ́ gbɛ̃ↄn plapla, à tã́agoa gbɛ̃́ↄwa iko kpàmá. +Ń beeo dé mɛ́ kpɛdↄaɛ̀ gbãa vĩi? Asa musu a fↄ̃ aà sio, baa musumusu. Dén ma ũ mà kpɛdↄɛ̀i, mɛ́ i kɛ àↄ dɛ aà gbagbakĩi ũ bàasio. +Bezalɛli ń Ɔↄliabuo ń gↄ̃ide pↄ́ Dii ń gbá gↄ̃i ń ↄ̃nↄo aaↄ zĩpi kɛa dↄ̃ↄ píi, aai luakukĩi dↄ ń a pↄ́ↄ píi lá Dii dìlɛwa. +Gↄↄ bee à vua gò Dii kpɛ́ gbaↄwa ń pↄ́ pↄ́ a kùlɛ gbapiↄ lipɛlɛwao, a kpà Asiliↄ kíapiwa. +Saona lí duun awakpabↄpi au dã, i máma ma kpɛ́ kpɛɛlɛ gbapɛlɛↄwa ń saokĩi lɛ́ gola síiↄ̃ↄ ń ua plaade bↄlɛ gbapɛlɛↄ. +Kã́mabogↄↄe zĩ́ Yesu lɛ́ pã blɛ bua, ↄ̃ aà ìwaↄ pↄ́wɛna wòlo aa a suumpà ń ↄu, aalɛ só. +Kɛ́ wà kàò Isailiↄ bòou, aa kã̀a wiiwa ḿpii e tↄↄlɛ dèe. +Má taasi dↄ̃ mɛ́ má nama dↄ̃. Gↄↄpii gupiiu kãa ge nↄana, pↄdinzi ge pↄ́kɛ̃sãma, a yãe vĩmɛɛ lↄo. +Aa ń nↄɛↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ tↄ́ dàlau píi, kɛ́ aa ńzĩa kpà Luawa ń náaio yã́i. +Ãnabi pↄ́ aa Lua yã́ ò sɛa za Samuɛliwaↄ píi gↄↄɛ bee baokpà. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi zɛ̀, àlɛ aà gwa soee, kɛ́ à e dↄ̃ tó Dii a to a tá kɛ na, ge a kɛ nao. +Má ye ma lákɛ̃aɛ́ àↄ dɛɛ́ vĩadadanzi ũo. +Baa tó ma au a tↄ̃́lɛ á luanaaikɛa saoi ũ, ma pↄ na, mɛ́ málɛ pↄnakɛánↄ ápii. +Tó álɛ kↄ̃ bↄbↄↄsi sↄ̃, álɛ duunakɛɛ. Ikoyãpi á wɛ̃́, a gↄ̃ tàaedeↄ ũn we. +Baasa yã́ kĩniↄ ń aà nɛgↄ̃nkɛyãↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +Bↄ́yãi á ma yã́ mi dↄ̃o ni? Kɛ́ á fↄ̃ swãdↄ ma yã́io yã́iɛ. +Wá ↄ̀lↄnɛ́ ń nↄ̀sɛmɛndoo ń dↄ̃ao ń sùuuo ń maakɛao ń nↄ̀sɛpuao ń yenzi mↄafilisaio +Ɔ̃ wà a baokpà Sauluɛ wà mɛ̀: Gwa! Wàlɛ duunakɛ Diiɛ, wàlɛ nↄ̀ↄ só ń a auo. Ɔ̃ Saulu mɛ̀: A bↄ Dii yã́ kpɛ. À gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ gálɛ mↄ́ò ma aɛ la kpakpa. +Gↄↄ bee Yesu bↄ̀ gɛ̀ wabikɛi sĩ̀sĩ musu, ↄ̃ a kú ń wabikɛa Luawao e gu gɛ̀ dↄ̀ò. +Dii kuaànↄ, asa à Dii zɛ́ sɛ̀ lá a dezi Davidi sɛ̀ káauwaɛ, i tã́aↄ kĩ́i wɛɛlɛo. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ ònɛ́: Má gↄ̃ á kía ũo, baa ma buiↄ. Dii mɛ́ aↄ dɛ á kía ũ. +Aà bↄa gbɛa Ɛgɛlↄni ìwaↄ mↄ̀, aa è kpɛapi zɛ́ taa, wà kilidàu, ↄ̃ aa mɛ̀: Àlɛ bĩ́ikpɛkɛ kpɛa niɛ guu yã̀ mↄↄↄ? +À fùa pì ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n pla, a kùlɛ mↄ̀pɛlɛpiↄ musu. Fùapiↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ. +I kɛ gↄↄplao, ↄ̃ Se a pↄ́ↄ nàaa píi à tà bùsu pãleu zã̀zã. We à a àizɛɛ kpàlɛu lalasikɛa guu. +Má pↄkũmabↄbↄmá ń tɛ́o, mí pↄbↄ ma níu, mí ń na gbɛ̃́ pãsĩↄnɛ ń ↄzĩ, gbɛ̃́piↄ pↄkaalɛa dↄ̃. +To Mↄabu lalaonapiↄ aaↄ kú ń bùsuu, ǹ ń ulɛ gbɛ̃́ pↄ́ ye ń kɛ kɛ́lɛkɛlɛɛ. Tó gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ↄtↄ̃máↄ mìdɛ, mɛ́ an kɛa kɛ́lɛkɛlɛ làa, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ↄ̃zↄ̃máↄ sã̀alɛ bùsupiu, +Kedaa gↄ̃sa kadeↄ bↄ dasio. Dii Isailiↄ Lua mɛ́ ò. +Gↄↄ pↄ́ Yoabu lɛ́ koezↄ̃ wɛ̃́lɛpizi, ↄ̃ à Uli dà gu pↄ́ a dↄ̃ nɛgↄ̃naↄ kuu. +Yudaↄ kí Ɛlihu, Davidi vĩ̀i, Isakaa buiↄ kí Ɔmɛli, Mikaila nɛ́, +Ísiabaadeↄ, à kɛ ma aɛ kílikili, bui píi, à tó á gbãa àↄ kã́fĩ. À sↄ̃mazi à yão, wà kↄ̃ kãaa wà yã́gↄ̃gↄ̃. +Zↄa dↄ gãaɛ vɛ̃ɛsai yã́i, yaalↄ lì oosisi ũ míↄ, pↄna gò dṹniaa. +Ɔ̃ aa gɛ̃̀ góilɛnau aa dàzɛu, aalɛ gɛ́ gusaɛna ńtɛ̃ɛ. +Gbɛ̃e a fↄ̃ mↄsi ɛ́e? Atɛ̃sa gugbãntoo oi mↄsi ge a mↄgotɛ̃. +Lá á yã́ yↄↄnapi fↄ̃o, bↄ́yãi álɛ yã́ kĩniↄ kã̀akɛi? +Beewa yã́ mɛ̀n pla ku a lilɛa vĩo, Lua a fↄ̃ ɛɛto a musuo. Yã́piↄ lɛ́ wá gbɛ̃́ pↄ́ wa naaàziↄ gba sↄ̃ maamaaɛ wàↄ yã́ pↄ́ wá wɛ́ dↄi kũa seasai. +Kɛ́ Lasɛli Yosɛfu ì, Yakↄbu ò Labãɛ: Ma gbaɛ mà ta ma bɛ bùsuu. +Kí, lá gɛ̃n pla n nanapi ò, bee mɛ̀ Lua mɛ́ dìlɛ màa. A kɛ tiaɛ, a sea vĩo. +Ɔ̃ Bɛtɛli saonkia Amazia gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Isailiↄ kí Yeloboaũwa à mɛ̀: Amↄsi lɛ́ lɛkpaaĩnzi ń gbɛ̃́ↄ Isaili bùsuu. Bùsudeↄ aa aà yã́ fↄ̃́ lↄo. +Nↄ̀ↄ pↄ́ a swɛ paaa pla mɛ́ ì pↄbↄ a kòlou à ɛa àↄ só, àli beeↄ só. +Tó a ma lɛdama mà yãa, dↄ̃ ma a nisĩna pìsiwá, mí tó àↄ ma làasoo vĩ. +Pↄ́ wɛ̃nideↄ píi mɛ̀ doũo. Gbɛ̃nazĩnaↄ pↄ́ ńdo, nↄ̀bↄↄ pↄ́ ńdo, bãↄ pↄ́ ńdo, kpↄↄ pↄ́ ńdo. +Lá gbɛ̃́ↄ lɛ́ sↄ̃kĩikpakpa gukpɛ oi, kɛ́ aa kà Babiloni bùsu gusalalau, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ we. +Aa Egipi gbɛ̃e è sɛ̃u, ↄ̃ aa gɛ̀aànↄ Davidi kĩ́i. Aa blɛ kpàwà a blè. Aa í kpàwà a mì. +Wa kɛ aà gɛɛ lá wì kɛ zàaĩn gɛɛwaɛ. Wa aà gɛ gálɛ bↄò Yelusalɛũ wà vũaa wɛ̃́nkpɛɛ. +Ma dazɛwa lá ń òwa, ńsu to yãvãie kibleao. +Yã́pi bↄ̀ gbɛ̃́piↄ saɛ aa mɛ̀: Gbɛ̃́ kpeletaan wei? Baa ĩ́ana ń ío aaì aà yãmaɛ. +Ɔ̃ ma lↄↄ mà à bↄ̀ luabɛ à mɛ̀: Kɛ́ bee kɛ̃́. Báaadeↄ gbɛ̃́ pↄ́ aa ga naa Diiwa guu za tiaↄ. Lua Nisĩna mɛ̀: Ao! Aa kã́mabo ń ń zĩo, asa an maakɛa gbɛ tɛ́ńzi. +Aàli a guupↄↄ ń a koeↄ pípi, saona i apii kpasa saokĩiwa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ, a gĩ ì kɛ Diiɛ na ũ. +Yã́ɛ bee onɛ́: To mà wɛ́ikau, má kã́mabo gwãasĩna ge fãanɛo. Asa ma gbɛ̃́ↄ wíwia maamaaɛ, wà ń kɛ́ ĩa à kɛ̀ zài. +Lua lɛ́ĩanapi ì to í i, í pↄ́ kálɛ nài i gↄ̃ lán lougbɛwa. +Davidi Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Ainↄaũ kũa nↄ ũ lↄ. An pla ḿpii aà naↄnɛ. +Kpagolo kɛ ń lɛpusialio. A gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu pla ń kĩnio, a yàasa iↄ gã̀sĩsuu do ń kĩnio, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu do ń kĩnio. +To zĩ̀zↄↄ ↄↄlↄ gɛ̃ n swã́u, gbɛ̃́ pↄ́ kú ga lɛ́zĩpiↄ bↄ ń n gã̀sa gbãao. +Málɛ sĩana o naa Kilisiwaɛ, málɛ ɛɛtoo. Lua Nisĩna pↄ́ dↄ̀aa ma làasooɛ mɛ́ dɛmɛɛ yã́pi seelade ũ. +Asa á dɛ̃ɛkaa ń duunao guu, i zɛ gi e a gɛ gaò yãao. +Adamu wùlɛ ń a nↄo lↄ, ↄ̃ à nɛgↄ̃ɛ ì. À tↄkpàɛ̀ Sɛti, asa à mɛ̀ Lua a gba nɛ́ pãle Abɛli pↄ́ Kainu aà dɛ̀ gɛ̃ɛ ũɛ. +Kɛ́ Yakↄbu nɛ́ↄ sù ń sɛ̃o gↄ̃̀ↄ, aa yã́pi mà, ↄ̃ an nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà, an pↄ pà maamaa, kɛ́ Sikɛũ yãdↄↄsai kɛ̀ Isailiↄnɛ yã́i, à wùlɛ ń Yakↄbu nɛnↄɛo, à yã́ pↄ́ dɛ wà kɛo kɛ̀. +Kɛ́ wa su kɛ̀sɛpɛlɛwà à wíwi, ge sɛ̃̀anↄbↄↄ ↄ̃zↄ̃wà líↄ dↄaàguo. +Lou lɛ́ pílɛ, àlɛ bↄ kpalabaapi kĩ́i, àlɛ pũna, àlɛ vĩ. Filia naa kpalabaapi aɛ mɛ̀n sopla Lua Nisĩna mɛ̀n soplapiↄ ũ. +Blɛ pↄ́ má kpàma ǹ ble, pɛ̃ɛti ń zↄ́o ń nísiopi ↄ̃ ń kpàmá sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ìↄ na ũ. Yã́ pↄ́ kɛ̀n we. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Kɛ́ à ɛ̀a sù, a è aalɛ io, asa an wɛ́ gbiakũ̀ɛ. Ɔ̃ aai dↄ̃ lá wa oɛ̀o. +Tó n Isailiↄ nào, an baade líↄ fĩabomɛɛ azĩa boa yã́i, kɛ́ gagyãe su ń le naopi kɛgↄↄo yã́i. +taasidepi sↄ̃ a pↄe vĩo, sãnununa mɛ̀ndoe a lù. Ɔ̃ à ↄlìai, à zↄ̃ↄkũ̀ ń aà nɛ́ↄ sãnu aà bɛ. Aaìↄ blɛ doũ ble, aaìↄ imi ta doũ, ì wúlɛ aà pↄlɛu, ↄ̃ àlɛ gwa lán azĩa nɛnↄɛnawa. +Ɔ̃ gɛpi fɛ̀lɛ zↄ̃̀lɛ à nà yãoawa. Ɔ̃ Yesu aà kpà aà dawa. +Siliↄ kí Azaeli Isailiↄ wɛtã̀ e Yoaaza kpalablea lɛ́waɛ. +Kɛ́ Saulu gà, ↄ̃ Akaboo nɛ́ Baalanana zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Bↄɛ wa n e nibↄ ũ wa n dilɛi, ge ń bɛ bṹu wa uladànɛi? +Aa mɛ̀ a wá sí wá ibɛɛↄwa, a wá bↄ gbɛ̃́ pↄ́ zawágupiↄ ↄzĩ. +Á dↄ̃ kɛ́ pↄ́ pↄ́ gɛ̃̀ lɛ́u ì ta gbɛɛu, ↄ̃ wì a bĩ́ikpɛkɛo lò? +Wúlɛbↄ pↄ́ kɛ̃nude wùlɛwà gbãlɛ̀ɛ. Pↄ́ pↄ́ à zↄ̃̀lɛwà píi gbãlɛ̀ɛ. +Aà sↄ̃́ↄ ↄ̃zↄ̃ n zɛaↄu, i n gbɛ̃́ↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao, n gbɛ̀pɛlɛ gbãaↄ i kwɛ́. +Gↄ̃ kɛfɛnae ku Isailiↄ guu lán Abisaloũwao. Wìↄ aà maabo maamaaɛ. Sɛa za aà gbá zĩ́lɛ e à gɛ̀ pɛ̀ aà minanguo sãae kuo. +Isailiↄ ɛ̀a yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lↄ, ↄ̃ Dii ń ná Filitɛ̃ↄnɛ ń ↄzĩ e wɛ̃̀ bla. +Gbɛkpalɛapi pɛ bↄlɛpiↄ saalowa, mɛ́ à kpàaĩ ń bↄlɛpiↄ gbã̀a lɛ́o. Gbɛ pↄ́ kpálɛa, a gu ɛɛna pↄ́n we. +À ĩ́an gbãa zɛ̀ à gↄ̃̀ ĩ́an fɛɛɛna ũ, à í zùukɛ̀ à kɛ̀ kílikili. +Ɔ̃ à zuda fɛ̃́fɛ̃a wòũwoũↄ è sopla lↄ. Aa bↄ̀ swaɛu, aa bɛ a sɛ̃́iaↄ kpɛ, aa zɛ̀ ń saɛ swalɛ. +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Má òɛ́, i sio. Yã́ pↄ́ málɛ kɛ ń ma Mae tↄ́oↄ, yã́piↄ mɛ́ a seela ũ. +Aa pì ń kↄ́ba mɛ̀n síiↄ̃ↄ gↄ̃̀ↄɛ gola ń golao, ↄ̃ aa mↄgotɛ̃ kùlɛ saokĩipiwa. +Kɛ́ Davidi kà Maanaiũ, Naasa nɛ́ Sobi, Laba wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Amↄni bùsuu gbɛ̃́ mↄ̀ ń Lodebaa gbɛ̃́ Amiɛli nɛ́ Makiio ń Logɛliũ pↄ́ kú Galada bùsuu gbɛ̃́ Baazilaio. +Kɛ́ à ɛ̀a gɛ̀ aà lè zɛa a saobↄi ń Mↄabu kíaↄ píi, +Ɔ̃ Yozuee ń bↄ́ Isailiↄ ↄzĩ, aai ń dɛdɛo. +Tòo, kpelewa budepi a kɛ sai? A gɛ zĩkɛnapiↄ dɛdɛ, i búpi kpa gbɛ̃pãleↄwaɛ. +A kiblemá ń mↄ̀ gopanao, a ń wíwi lá wì gĩ̀ oo wiwa, lá ma Mae ma gba zɛ́wa. +Àliↄ zĩkɛ e gↄↄ soolo, a soplade zĩ́ íli kã́mabo, kɛ́ á zuↄ ń á zàaĩnaↄ e kã́mabo, mɛ́ á zↄↄ ń bↄ̀mↄↄ e ĩ́ampa. +Kɛ́ ìwa gbɛ̃ↄn plapiↄ yã́pi mà, aa bↄ̀ tɛ Yesuzi. +Ɛsitɛɛ wèwà à mɛ̀: Kí, tó à kɛ̀n�� maa, Yuda pↄ́ kú Susa laↄ gba zɛ́ aa yã́ pↄ́ ń dìlɛ aa kɛ gbã kɛ zia lↄ, wi Amani nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn kwipiↄ loo líwa. +Ɔ̃ à aà ↄ kũ̀ a òɛ̀: Talita kuũ! (Bee mɛ̀ nɛnↄɛna, má ònɛ fɛlɛ.) +ↄ̃ Pilati ɛ̀a aà là à mɛ̀: Ńyↄ̃ yãe ooa? Yã́ pↄ́ wàlɛ dↄdↄma ma fá! +À dii zĩ̀loↄ ń tã́a pↄ́ a pìo bↄ̀lɛ Dii kpɛ́u, à saokĩi pↄ́ a bò Dii kpɛ́ sĩ̀sĩwa ń wɛ̃́lɛ ɛuoↄ gbòo a kↄ̀lɛ bĩ́i kpɛ. +Ɔ̃ Ablahaũ òɛ̀: Tó aai Mↄizi ń ãnabiↄ yãmao, baa tó gbɛ̃e bↄ̀ gau, aa sio. +A ònɛ́: Tó a nɛì Ɛbɛlu nↄɛↄnɛ sa, tó gↄ̃ɛɛ, à aà dɛ. Tó nↄɛɛ sↄ̃, à aà tó. +Dↄaanasaikɛ ì to gbɛ̃́ↄ fu, yãkɛkɛn dasiↄ ì to wà zĩble. +Isailiↄ píi pã̀ n ikoyãa, aa gì n yãmai. Ɔ̃ n láaikɛ̀wá kɛ́ wa duunakɛ̀nɛ yã́i, lá ń ò n zↄ̀blena Mↄizi ikoyã láuwa. +Ɔ̃ a òɛ̀: Ma n gba zɛ́ lↄ, má wɛ̃́lɛ pↄ́ ńlɛ opi kaalɛo. +Má lɛ́lɛwà gↄↄ pↄ́ à kpàsa, aà ↄ bùsaɛ, mí aà fu, aà gbɛ̃́ↄ i bàalɛ píi, mí aà dɛ ado, +Dii Falaↄ̃ↄ swãfɛ̃̀, ↄ̃ i Isailiↄ gbaɛo. +Gwa! Dii Lua Zĩgↄ̃de ali lɛsĩpiↄ zↄ̃, ali zↄ̃ↄpiↄ nɛ́, an gↄ̃naↄ kwɛ wìliũ. +À yã́pi lɛkpaaĩ sa. Lá á sↄu mà ń a kɛao, à kɛ á gbãa lɛ́u. +A ń kíaↄ naɛ́ á ↄzĩ lↄɛ, í ń tↄ́ dɛ dṹniau. Gbɛ̃e a fↄ̃ gíɛ́o e à gɛ ń kaalɛò. +Ao, má dɛ a ũ zadↄ̃ gↄↄ i daalɛo. Gbɛ̃e a fↄ̃ pↄe bↄ ma ↄuo. Tó málɛ yãkɛ, dé mɛ́ a kpamɛɛi? +Mpi ń n nɛ́ↄ ámɛ á saozĩ kɛ gbagbakĩi ń pↄ́ pↄ́ kú zwã̀akpɛuↄ yã́ musu. Málɛ saozĩ naɛ́ á ↄzĩ gba ũɛ. Tó gbɛ̃pãle sↄ̃̀i, à gàɛ. +Lá aa gì nↄ̀sɛlilɛi, aa ɛa ta Egipio lé? Asiliↄ mɛ́ aaↄ kiblemá. +wa kía gomusu pↄ́ ń dà yãa sɛ mↄò ń n sↄ̃́ pↄ́ kíafua kpaao. +Ɔ̃ à yãdìlɛnɛ́ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ áli kɛn kɛ: Tó a mↄ gudↄ̃ai kã́mabogↄↄzĩ, á gãli sɛ̃́ia aↄ kibɛ dↄ̃́a, +À wabikɛ Luawa kɛ lalaoapi su kɛ buziɛ ge kã́mabogↄↄzĩo. +Asa Dii Musude kà wàↄ aà vĩa vĩ, dṹnia gbɛ̃́pii Kía zↄ̃ↄn aà ũ. +Ablahaũ wɛzù, ↄ̃ à sãsakao è dↄa a kↄ́bawa kã́na guu. Ɔ̃ à gɛ kũ̀, à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òò a nɛ́ gbɛu. +Laalubuↄ ń Kedaa kíaↄ laatànnↄ sãnu ń sãnɛbↄlↄↄ ń sãsakaoↄ ń bleↄ. +Ń tò ma gbɛ̃́ↄ ma vũaa, ń tò aa ye ma gĩyãio. Wà ma kaka, bↄkĩi kuo. +Ɔ̃ Davidi vĩ̀i Simɛa nɛ́ Yonadabu mɛ̀: Baa, ńsu ǹyↄ̃ e wà n nɛ́ ɛ̀waasoↄ dɛ̀dɛ píi no, Aminↄ mɛ́ gà ado. Wà yã́pi dↄ̃̀ Abisaloũ wɛ́wa za gↄↄ pↄ́ Aminↄ kùsi a dãe Tamaawaɛ. +Aà lɛdoũkɛ ń ma dii Asiliↄ kíao, mí aà gba sↄ̃́ mɛ̀n ↄ̀aa kwi, tó a gbɛ̃́ vĩ aa diɛ̀ kpɛ. +Ma mↄ yã́pi oi ma dii kíɛɛ, asa gbɛ̃́ↄ tò vĩa ma kũɛ. Ɔ̃ mapi n zↄ̀blena ma mɛ̀ má yãonɛ. Wìliↄ dↄ̃o tó ńyↄ̃ ma wabikɛama sí, +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, á gbɛ̃eↄ lɛ́ mɛ kpɛdↄamɛɛ gↄↄ i ka yãao. +Aaì ń lɛ́ kɛkɛ lán mlɛ̃wa, an lɛgbɛiá sↄ̀gbala sɛwɛɛ. +Lua kua adoaɛ. Lá à á sisi à á sɛ́, á kua líↄ adoa á yãkɛa píi guu màa sↄ̃. +Aalɛ gɛ́ò Egipi pↄ́ an dↄnlɛ gia lán lɛ́ĩana gbawaɛ. A yã́i tò mi oɛ̀, Ílɛnↄbↄ zↄ̃ↄ pↄewonsai! +Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ, Saulu zĩgↄ̃ↄ dↄaana gɛ̀ ń Saulu nɛ́ Isibosɛo Maanaiũ. +Sema gbɛ̃dɛnapi aàↄ ku misiwɛ̃lɛpiu e saonkia gɛ gaò. Saonkiapi gaa gbɛa ↄ̃ a gbasa ta a bɛ. +ń kaa lɛ́ zwãao ń kaa pↄ́ lia zwã̀akpɛpi ń saokĩiozi zwãao ń a baↄ píi. +Ɔ̃ à aà kpà kía ũ Galada bùsuu ń Asɛɛ buiↄ bùsuo ń Yezɛlɛɛo ń Ɛflaiũ buiↄ bùsuo ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuo ń Isaili bùsu kĩniↄ píi. +Yã́ gbɛawɛ̃ɛ Diiwa, asa Babɛli kí Nɛbukanɛza lɛ́ zĩkawanↄɛ. Wìliↄ dↄ̃o tó Dii a dabudabue kɛwɛ̃ɛ lán yãawa, i aà yáwɛ̃ɛ. +Yesu gì tã́aɛ, ↄ̃ à gò nɛ́piwa, à gbã̀gbã wegↄ̃ↄ. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Ãnabipiↄ lɛ́ ãnabikɛkɛ ń ɛɛo ń ma tↄ́oɛ. Mi ń zĩo, mi yãdilɛnɛ́o, mɛ́ mi yãe onɛ́o. Ãnabikɛ pↄ́ aalɛ kɛɛ́á wɛ́pungu ɛgɛna ń màso bɛɛɛsaio ń làasoo kpaanlao yã́ɛ. +kási álɛ gí mↄ́i ma kĩ́i à wɛ̃nipi e. +Ɔ̃ Dii Gedeↄ̃ↄ dìlɛ ń Balakuo ń Zɛfɛteo ń Sãusↄ̃ↄo aa á bↄ́ á ibɛɛpiↄ ↄzĩ gupiiu, ↄ̃ a gↄ̃ kálɛa dↄdↄa. +Aa lɛgbɛ̃̀ aa mɛ̀ wà Dii ń deziↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, ń sↄ̃ iↄ kuwà. +Yehu gà, wà aà vĩ̀ Samali, ↄ̃ aà nɛ́ Yoaaza zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ɔ̃ Anasi Yesu gbàɛ saonkia Kaaifawa yea. +Buiↄ ma lá wà widàwá, á pelemboa wii a li dṹniaa. Á gↄ̃saↄ kpákpakↄ̃a, aai kwɛ sikↄ̃a. +Gopiↄ nakↄ̃wa aa gↄ̃ gò mɛ̀ndo ũ n ↄzĩ. +Asa aa Yakↄbu buiↄ blè, aa ń bùsu ↄ̃̀ↄkpàɛ. +E lɛ̀ yàa miↄn tɛ́ àↄ gɛ́ oo wãi, gbɛ̃v��iↄ gɛ̃zɛa ń ĩ́anaoɛ. +Egipi ɛsɛdeↄ kɛ̀ màa sↄ̃ ń ɛsɛdekɛ guu, ↄ̃ Falaↄ̃ↄ swã́ gbãakũ̀, i ń yãmao lá Dii òwa. +À tↄ̃zↄ̃̀ɛ̀ a gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ lá Lua dìlɛɛ̀wa. +Lá ma tã́agoamaá Lua ↄgbɛɛ, àↄ dↄ̃ kɛ́ kía pↄ́ Lua kpà kpalau á kĩ́i lèn we. +Zabulↄni aↄ ku ísia saɛ, aà bùsu aↄ dɛ góilɛnadↄdↄkĩi ũ. Aà buiↄ bùsu lɛ́n Sidↄ̃ lɛ́u. +Lá aaìↄ kpáwao lípiↄ saɛ, ↄ̃ aaìↄ nɛ́ kãyãalɛↄ i ń a biliↄ ń a bàebaeↄ. +Abinɛɛ yã́pi kã̀ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄnɛ ń swã́wa lↄ. Ɔ̃ à gɛ̀ Hɛblↄ̃ yã́ pↄ́ kà Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń Isailiↄgupi oi Davidiɛ. +Tó ńlɛ yã́gↄ̃gↄ̃ ń n gbɛ̃́deeo, ńsu bↄ ń gbɛ̃pãle asiioo. +gↄ̃ɛpi i gɛ́ ń a napio saona kĩ́i ń pↄ́wɛnti kiloo plao gba pↄ́ nↄɛpi a mↄò ũ. Asu nísikawào, mɛ́ asu tulaleti fã́wào, kɛ́ nↄ̀sɛfɛlɛgbaɛ yã́i. A dɛ dↄ̃́akpaagba pↄ́ ì to wà dↄ̃ tó wà tàaekɛ̀ sĩanaɛ ũɛ. +Lua, n ɛ̀fãai pìsinɛ́ kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃, ↄ̃ n ń bùsu kpɛɛna gbà gbãa. +e àↄ mↄ́ á sɛ́lɛi à táánↄ bùsu pↄ́ dɛ lá á pↄ́wau. Pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛ nao pàlawà, pɛ̃ɛ ń vɛ̃ɛbuo ń kuliↄ ń zↄ́io diuɛ. À zɛ ń wɛ̃nio. Ásu zɛ ń gaoo. Ezekia mɛ̀ Dii a á bↄɛ, kási ásu weio, ásu to aà á sã́são. +À wá kṹ ↄplapla. Wi tàaekɛ gbɛ̃eɛo, wi gbɛ̃e ↄ̃̀ↄkpao, wi gbɛ̃e taiinkɛo. +Á dé mɛ́ vɛ̃ɛbu vĩ, i a mↄaokɛ yãao ni? Ade ɛa ta a bɛ, kɛ́ asu ga zĩlau, gbɛ̃pãle iↄ a mↄaokɛo yã́i. +à mɛ̀: N tↄ́n Yakↄbu, ãma wàli onɛ Yakↄbu lↄo, wàli onɛ sa Isailiɛ. Màa à tↄkpàɛ̀ Isaili. +À ma i sĩ̀sĩↄ ãa, e àↄ gɛ́ gbɛ̀sĩsĩↄ zĩ́napɛlɛi, +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ, aà yã́ pↄ́ Lua Nisĩna lɛ́ o Yesudeↄnɛ ma: Ga plaade a ĩakpa gbɛ̃́ pↄ́ zĩblèzio. +Ásu to à sã́são, gbɛ̃na vãi ì dàa maa ↄ̃̀ↄkpaɛ. +Ɔ̃ à gɛ̀ Nazalɛti, gu pↄ́ à nɛblèu. Kã́mabogↄↄzĩ à gɛ̀ lousisikpɛu lá ì kɛwa. À fɛ̀lɛ à kyokɛ, +Bↄ́yãi ńlɛ sɛ̃̀kↄna pↄ́ da n gbɛ̃́dee wɛ́u e, mɛ́ ńlɛ lí miↄna pↄ́ da n wɛ́u yãdao ni? +Gbɛ̀ɛpi ku Mapelaɛ, Mamale gukpɛ oi Kanaa bùsuu, bua pↄ́ Ablahaũ lù Iti bui Ɛfↄ̃nↄwa gɛvĩkĩi ũ. +kɛ́ n àizɛɛↄ su gↄ̃ dãↄnɛo, mɛ́ n zĩ ài su gↄ̃ ua pãledeↄnɛo. +Ni ma na ma ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩo, n ma gba dɛ̀ɛpookĩi. +Gbɛ̃e ku à ãnabikɛkɛ̀ ń Dii tↄ́o lↄ. Aà tↄ́n Ulia, Semaia nɛ́, Kiliayaaliũ gbɛ̃́ɛ. À àsi bɛ̃̀ɛ doũ pↄ́ Zelemii ò wɛ̃́lɛɛ bee yã́ musu ò lↄ. +Za gↄↄ bee ↄ̃ àlɛ zɛwɛɛlɛ à aà kpámá. +Aàpi mɛ́ bↄ̀ńnↄ, à yãbↄnsaɛↄ ń dabudabuↄ kɛ̀ Egipi ń Ísia Tɛ̃ao ń guwaiwai guuo wɛ̃̀ bla. +À wabikɛmɛɛ mà yã́pi o wásawasa lá à kũ̀ mà owa. +Ì fɛlɛ kↄↄkↄↄ àↄ zɛa bĩ́ibↄlɛzɛ saɛ. Tó gbɛ̃́ yã́ vĩ ń a gbɛ̃́deeo, àlɛ gɛ́ò kí kĩ́i aà kɛkɛɛ, Abisaloũ ì ade sísi ì oɛ̀: Wɛ̃́lɛ kpele n bↄui? Tó a wèwà à mɛ̀: Mapi n zↄ̀blena ma bↄ Isaili buiɛ beeuɛ, +ń bui kĩniↄ ńtɛ̃ɛtɛ̃ɛ, an nↄɛↄ ńtɛ̃ɛtɛ̃ɛ lↄ. +Kɛ́ Mↄizi ikoyãpiↄ kɛ̃̀ láu píi míↄmiↄ, +Ɔ̃ Saulu aà là à mɛ̀: Nɛ́, dé nɛ́n n ũi? A wèwà à mɛ̀: N zↄ̀blena Yɛse, Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́ nɛ́n ma ũ. +Má tó gbɛ̃́ pↄ́ kú á guuↄ kↄ̃́. Gbɛ̃́piↄ mɛ́ Isaili bui píi ũ. Aa zↄ̃lɛ á wɛ̃́lɛↄ guu, aai ɛa á bɛziaↄ vu. +An gbɛ̃́ Levii buiↄ mɛ́ Lua kpɛ́ làasiↄ ń pↄ́ pↄ́ wì Lua gba làasiↄ dↄ̃̀anaↄ ũ. +Tó wà tɛsↄ̃̀ sɛ̃wa, mɛ́ à gɛ̀ dà gbɛ̃pãle bugbɛu ge pↄgba, mɛ́ aà pↄ́ↄ tɛkũ̀, tɛkpana a fĩaboɛ. +Góilɛna kɛ ń lipɛpɛɛo, ní kɛ ń a kpɛaↄ, ní kↄtaa lɛwà a guu ń a kpɛo. +Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ bↄ̀ Lua yã́ kpɛɛ, asa duunaá bↄa Lua ikoyã kpɛɛ. +Má Kanaa bùsu pↄ́ ń kú a guu nibↄ ũ kpama píi ń n buiↄ n kpɛ, kɛ́ aaↄ vĩ gↄↄpii, míↄ dɛ ń Lua ũ. +À fĩaboɛ̀ yã́ pↄ́ a kɛ̀ɛ́wa, à kɛɛ̀ aà yãkɛawa lɛɛ pla. À pↄkũma í káuɛ̀ a imibↄu dɛ pↄ́ pↄ́ a kàunɛ́la lɛɛ pla. +Waiyoo n gbɛ̃́ pↄ́ ni n ua kã́fĩ ń ài vãio, ni n sakpɛpi da musu, kɛ́ músi su n leo yã́i. +Ɔ̃ kí ò a nɛ́ Yelamɛliɛ ń Azeliɛ nɛ́ Selaiao ń Abedee nɛ́ Selemiao aa gɛ́ lakɛ̃na Baluku ń ãnabi Zelemiio kṹkũi, ãma Dii ń úlɛ. +Kɛ́ kía ↄ̃nↄnapiↄ gɛ̃̀ ḿpii, ↄ̃ an gbɛ̃e i fↄ̃ wɛ̃̀sãpi kyokɛ̀ à a bↄↄlɛkɛ̀ kíɛo. +Asa mámɛmaa Dii á Lua, á Isailiↄ Lua pↄ́ ma kua adoa ũ, á Suabana ũ. Má Egipiↄ kɛɛ́ á gɛ̃ɛ ũ, má Etiopiↄ ń Sabaↄ kpá á gbɛu. +Malaika gã̀sĩadeↄ pi mɛ̀n pla ń vua pↄ́ wa gbɛ̃̀gbɛ̃ maannↄo a nɛtaɛpi pↄ́ ũ +Aà wɛ̃̀ basoolo ń àaↄ̃ode guu ↄ̃ à gà. +Mↄizi bↄ̀ Mↄabu bùsu sɛ̃u, à dɛ̀dɛ Nɛbo gbɛwa e Pisiga misonaa bↄaa ń Yelikoo, ↄ̃ Dii bùsupi ↄ̀lↄɛ̀ píi za Galada bùsu e Dã +Lá ma zɛò mà kɛ dṹniau píin we, a yã́i ma ↄ looa bui píila. +Tó gbɛ̃́ zĩ tɛkũ̀, a músi e, ade i bↄ ↄgii lá wì bↄ tɛ́uwa. +Asa mi ma wìↄ vãi kpaaĩmanↄ dasi, wìↄ mɛ, Vĩapↄↄliaai. À aà kↄmalɛkɛ! Wà aà kↄmalɛkɛ! Ma gbɛ̃́ↄ wɛ́ ìↄ dↄ ma lɛ́lɛaiɛ, aaì mɛ, tó à zã̀ yã́wa, wá aà fuɛ, wí tↄsiwà. +ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩio ń a pↄkeleↄ píi ń dàao ń a dibↄo, +Kɛ́ Amani bↄ̀ gↄↄ bee, aà pↄ kɛ̀na, àlɛ yáalↄ. Kási kɛ́ à Maadose è kibɛ bↄlɛu, i fɛlɛɛo, a aà vĩa vĩo, ↄ̃ aà pↄ fɛ̃̀aàzi. +Ɔ̃ malaikapi ma la à mɛ̀: Bↄ́yãi yã́pi dìmai? Má nↄɛpi asii onɛ ń wài pↄ́ aà sɛa, a mi sopla, a kↄ́ba kwipi asiio. +Ɔ̃ Abisaloũ mɛ̀: Aaki gbɛ̃́ Usai sísi lↄ, wà ma lá a o sↄ̃. +Dii a n namɛɛ ma ↄzĩ gbãɛ. Má n nɛɛ, mí n mi zↄ̃, mí Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄ gɛↄ kpa bãↄ ń wàiↄwa gbã aa só, dṹnia i dↄ̃ kɛ́ Lua kú ń Isailiↄ. +Pↄe ku ulɛa kɛ́ à gí bↄi gupuauo. Asiie ku kɛ́ wà gí maio. +Wà ma aaukɛa mà, kási má nↄ̀sɛninina vĩo. Ma ibɛɛↄ ma taasikɛa bao mà, aalɛ pↄnakɛ ń yã́ pↄ́ ń kɛ̀mɛɛo. To gↄↄ pↄ́ n a yã́ ò ká, aai gↄ̃mawa. +Ɔ̃ Gaala dↄ̀aa Sikɛũdeↄnɛ, aa bↄ̀ wà zĩkà ń Abimɛlɛkio. +Levii nɛ́ Asafa bui Yaaziɛ, Zakali nɛ́, Benaia tↄũna, Yeiɛli sĩ́wɛna, Matania sↄ̃kpaɛ ku zã guu we, ↄ̃ Dii Nisĩna dɛ̀dɛwà +Áↄ dɛ ɛ̀fãaideↄ ũ dɛ bui píia. Fĩiↄ kú á guuo, gↄ̃ɛ ge nↄɛ ge pↄtuon nò. +O! Aawo! Tó Lua yã́ zɛ́ vĩo, kpelewa a fↄ̃ yã́kpalɛkɛ ń dṹniaoi? +Baa kɛ́ lá pↄ́ má kɛ̃̀ɛ́ á pↄ yà, má làasoo pãle dao. Ma làasoo pãle dà yãa, kɛ́ má è lápi á pↄ yà gↄↄpla, +Wá è, an mↄona dↄ musu, aalɛ kɛ lá wìↄ dào gbɛ̃wa. +Aaì ɛsɛ ma ma gbɛ̃́ↄ bↄwa lá a dɛ pↄe ũowa. Aaì mɛ, aafia ku, aafia ku, kási aafia ku we sↄ̃o. +Wɛ́pungu pↄ́ má èpi bↄ̀ lán wɛ́pungu pↄ́ má è gↄↄ pↄ́ Lua mↄ̀ wá mɛɛwia kaalɛiwaɛ, lán wɛ́pungu pↄ́ má è Kebaa saɛ, ↄ̃ ma wulɛ ma gbɛɛuwaɛ. +aàpi ń a gbɛ̃́ↄ aa dɛ̀dɛ Zalamↄ gbɛwa. Ɔ̃ à mↄo sɛ̀ à ligↄ̃na zↄ̃̀ a dà a gã̀u, ↄ̃ a ò a gbɛ̃́ↄnɛ: Lá á è má kɛ̀, à kɛ màa kpakpa. +Ɔ̃ Dii ɛ̀a ò Mↄiziɛ: O Aalonaɛ aà a go sɛ dↄ Egipiↄ ía, an swaↄ ń ń swaↄnaↄ ń ń biaↄ ń ń íkalɛkĩiↄ píi, i gↄ̃ au ũ. Au iↄ daa gua Egipi, baa ń pɛ̃naↄ ń olaↄ guu ío píi. +A bↄlɛ gbaↄ vĩ̀lɛ tↄↄlɛu, a gbã́aↄ ɛ̀ɛ kpéekpee. A kía ń a nɛ́ↄ gↄ̃̀ buipãleↄ guu, wa ikoyã kũa lↄo. A ãnabiↄ lí yã́ pↄ́ bↄ̀ Dii kĩ́i e lↄo. +À gɛ̀ aà kĩ́i, à aà kũ̀ a ↄwa à aà fɛ̀lɛ. Ɔ̃ aà sionapi wèewà, ↄ̃ à blɛkɛ̀nɛ́. +Wà apii nào wa yↄ̃̀ kiloowa, ↄ̃ wà a gbia lɛ́ dàlau zĩbeezĩ. +Dé mɛ́ ↄ̃nↄ vĩi? Aà làasookɛ yã́piwa. Dé mɛ́ làasoo vĩi? Aàↄ yã́pi gbadↄ̃. Asa Dii yãkɛaↄ maa, gbɛ̃maaↄ ìↄ tɛi. Aà yãmansaiↄ sↄ̃ aaì pãalɛɛ̀. +Lɛ̀sina Ɛliasibu ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ Saluũ ń Teleũo ń Ulio. +Wà wá zwã̀akpɛↄ kwɛ̀kwɛ, wà a baↄ kɛ̃̀kɛ̃. Wá nɛ́ↄ gɛ̃̀zɛa, aa ku lↄo. Gbɛ̃e ku à zwã̀akpɛ dↄwɛ̃ɛ lↄo, gbɛ̃e ku à a zwãaↄ kpálɛo. +Kɛ́ Ablahaũ ɛ̀a sù a zĩkɛnaↄwa, aa fɛ̀lɛ tà Bɛɛsɛba, ↄ̃ à gↄↄplakɛ̀ we. +Ɔ̃ Filipi bàalɛ̀ gɛ̀. A mà àlɛ ãnabi Isaia lá kyokɛ, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Ń kyó pↄ́ ńlɛ kɛ bↄↄlɛ dↄ̃a? +Málɛ yã́ dafu dilɛɛ́ɛ, àliↄ yekↄ̃i. Lá má yeázi, ápiↄ sↄ̃ àliↄ yekↄ̃i màa lↄ. +Ma Tɛɛtiu, ma gbɛ̃́ pↄ́ ma lápi kɛ̃̀, ma fↄkpàwá naa Diiwa guu. +Yozuee fɛ̀lɛ kↄↄ káaukaau, ↄ̃ saonaↄ Dii kpagolo sɛ̀. +Saona bui pↄ́ sùↄn kɛ: Yesua bui Yedaia buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń baswaaↄ̃kwi ń àaↄ̃o (973). +Ma Dii ma mɛ̀, gↄↄ bee wa sãa wɛɛlɛ Isailiↄwa, wa eo, wa kpálɛkɛ Yudaↄ duunai, wa bↄwào, asa má gbɛ̃́ pↄ́ ma ń bↄ́piↄ duuna kɛ̃́máɛ. +Lá wá dↄ̃ ì wá wabikɛa ma, wá dↄ̃ kɛ́ wa pↄ́ pↄ́ wa a wabikɛ̀wà è kↄ̀. +Samai dãuna Yada nɛgↄ̃ɛↄn Yɛtɛɛ ń Yonatãao ũ. Yɛtɛɛ gà nɛ́saiɛ. +À gusia gbàɛmá, gu sì ń bùsuu, kɛ́ aa gì aà yãmai yã́i. +Gɛ̃n ũma áↄ ãnaãna gbɛ̃́wai? Á aà nɛ lán gĩ̀ yɛɛlɛa ge kaa ziwa yã̀? +An bùsu wɛ̃́lɛↄn kɛ: Yezɛlɛɛ, Kesulo, Sunɛũ, +Ɔ̃ bùsupideↄ lɛ́ wɛɛlɛ Yudaↄ kãdɛ, aalɛ ĩadamá, kɛ́ aasu kpɛ́pi boo yã́i. +Ǹyↄ̃ kú ń dↄamalɛ sↄuo, asa ma zɛ ń n ↄtondↄkĩioɛ. +Ɔ̃ à mↄ̀ ń Aalona nɛ́ↄ, à aupi màma ń ↄplaa swã́lɛbaↄwa ń ń ↄplaa ↄnɛmiↄ ń ń ↄplaa gbánɛmiↄ. Ɔ̃ à aupi lɛ̀ saokĩiwa �� lìai. +A yã́ mɛ́ tò má a lɛ́ kpaaũo, má yão ma yeelɛa guu, má zↄaka ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpaa yã́i. +Ɔ̃ aa kɛ̀ màa, aa godↄ̀ zù nɛade mɛ̀n plaↄnɛ, aa ń nɛ́ↄ kà kaau, +asa a dↄ̃ a fɛ̃a vĩo, Lua gbãa kà à lɛ́ pↄ́ á gbɛ̃̀pi kɛ. +Ma kpalɛ e gbɛ̀sĩsĩↄ zĩ́nau, dṹnia zɛ́ pↄ́ wɛ̃a vĩo tàmalɛ. Ɔ̃ n ma bↄ gbã́ou, n ma mìsi, Dii ma Lua. +Ásu à á bua ge á lu pↄ́ káau pↄ́ i ma gba gↄↄ gágao. Àli á nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ kpaa. +Kɛ́ Mↄizi bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i, à awakpàɛ̀ Diiɛ. +ìli gɛ́ saonkia Ɛleazaa kĩ́i aà yã́ gbɛaɛ̀ ń Uliũo ń Tumiũo. Beewa Yozuee ń Isailiↄ píi aali gɛ́ aali su, lá Ɛleazaa ònɛ́wa. +À zikũ̀ táotaoɛ, ↄ̃ à gà. +Musu, mↄ̀sɛ gbaɛ, luabɛ, to lou kwɛ yã́zɛde ũ. Tↄↄlɛ, wɛ̃aa, gbɛ̃́ↄ suabaa i bↄlɛ, i zↄ̃ↄkũ ń yã́zɛdeo sãnu. Ma Dii mámɛ má dìlɛ màa. +Dã bui Aisama nɛ́ Ɔↄliabu kuaànↄ. Aàpi sↄ̃ ↄzĩkɛnaɛ, mɛ́ ì ɛa gↄ̃inakɛ pↄ́ↄwa, mɛ́ ì kↄ̀ↄkɛ̃ bàabaawa ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Ãma sosa bade gobↄna ń godeo yã́ sì dɛ Pↄlu pↄ́a. +Kɛ́ ĩatɛ̃ gbãakũ̀, aa tɛkũ̀ aa giigàga, kɛ́ aa zĩ́na vĩo yã́i. +Vɛ̃ɛ ì saonaↄ tàlaatalaazↄ̃, í gbãa ì ãnabiↄ pãpãzɛa. Í gbãa ì ń tàlaatalaazↄ̃, vɛ̃ɛ ì zↄ̃lɛmá. Í gbãa ì ń pãpãzɛa, aaì tàlaatalaabo ń ãnabikɛ guu, yã́ ì yamá ń yã́gↄ̃gↄ̃a guu. +Gbɛ̀sĩsĩↄ dèedee Dii aɛ, Isailiↄ Lua pↄ́ bↄ̀ mↄ̀má Sinaipi. +Wa zɛda bↄ we, wa mɛ zɛ́piɛ zɛ́ pↄ́ a kua adoa. Gbã̀lɛnaↄ sɛo, sↄũ a bɛbɛ kpa a ãao, zɛ́pi aↄ dɛ a sɛnaↄ pↄ́ ũɛ ńtɛ̃ɛ. +Lua lí yãdↄↄsai kɛo fá! Gbãapiide lí yã́zɛde fuangbao. +À mɛ̀ á zĩgbasɛlɛa dↄ̃ mɛ́ á gbãa. Yãpã giiɛ. Dé àlɛ a náaikɛ, ↄ̃ àlɛ bↄ aà yã́ kpɛi? +Ɔ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: Tó gbɛ̃́ yemazi, aↄ ma yã́ kũa. Ma Mae aↄ yeaàzi, wí mↄ́ aà kĩ́i, wí zↄ̃lɛaànↄ. +Mapi sↄ̃ má tó í da dṹniaa, kɛ́ mà pↄ́ pↄ́ ĩ́an wɛ̃nide kú ń guuↄ kaalɛ píi. Pↄ́ pↄ́ kú dṹnia guuↄ gaga píi. +Asa wa fↄ̃ wá tàae e zↄa pↄ́ kɛ̀ gbãɛ bee musu. Wá yã́zɛde e o zↄapi musuo, asa a gbá vĩo. +Tↄ̀ↄ! Nↄana kpá ń nɛ́ↄzi sa, ǹ ń kpá fɛ̃ndaa. To wà ń gↄ̃ɛↄ dɛdɛ aa gaga, an naↄ i gↄ̃ gyaa nɛ́saiↄ ũ, ní ń ɛ̀waasoↄ kpa fɛ̃ndaa zĩlau. +Ma dii kí, tó n ta n deziↄ guu, mapi ń ma nɛ́ Salomↄↄo, waↄ wá gwa tàaedeↄ ũɛ. +aà pↄkasaↄ lɛ́ tɛkɛ púntaitai. Gbɛ̃e ku dṹnia guu kɛ́ a fↄ̃ pↄ́ pí à puakũ màao. +Yã́ pↄ́ á gbɛ̀a Dii á Luawa gↄↄ pↄ́ a kↄ̃ kã̀aa Olebun we. A mɛ̀ Dii á Lua su yãoɛ́ lↄo, á ye tɛ́ zↄ̃ↄpi gwaaio, kɛ́ ásu gao yã́i. +Asa ì báaadaáguɛ, ì á wɛ̃́lɛ bↄlɛ gbã́aↄ gba gbãa. +Asa aà gaa gbɛa à azĩa ↄ̀lↄnɛ́, ↄ̃ aa dↄ̃̀ seasai a bɛ̃́ɛ. À azĩa ↄ̀lↄnɛ́ e gↄↄ bla, à kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yãònɛ́. +A dɛ Diiɛ toensa ũ. A yã́i tò wì mɛ: Lán Niũlodi dɛ toensa ũ Diiɛwa. +Tó a táaokĩi mà lípiↄ mia, à kɛ kpakpa, asa mámɛ ma bↄ ma dↄaaɛ́ we, kɛ́ mà zĩbleɛ́ Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄwa yã́i. +Dii a kía pãle dilɛ a gbɛ̃́ Isailiↄnɛ. Ɔ̃mɛ a Yeloboaũ buiↄ dɛdɛ. Gbãɛ! Bↄ kɛ ló? Ée, tiatiaɛ! +Lua Nisĩna ma kɛ, Gbãapiide lɛ́ĩanapi ma gba wɛ̃ni. +Ɔ̃ à tàńnↄ a bɛ, à sɛ̃ kpà ń zàaĩnaↄwa. Aa gbá pìpi, ↄ̃ aa pↄblè aa imì. +Gbɛ̃nazĩna wɛ̃ni dɛ lán sɛ̃waɛ, ìↄ gawi vĩ gↄↄpla lán lávuwaɛ. +Ńyↄ̃ mɛ n sↄ̃ guu: Dé mɛ́ nɛ́ beeↄ ìmɛɛi mↄↄↄ? Ma nɛ́ↄ gàga ma gↄ̃ nɛ́sai, Lua gìmazi à ma nɛ́ↄ sìa, dé mɛ́ nɛ́piↄ gwài? À ma to mado, nɛ́piↄ bↄ̀ má ni? +Ì gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ yàↄ nↄ̀sɛ níninɛ́, ì nísidↄↄ ń guĩaↄwa. +Ɔ̃ Aalona mↄ̀ ń bíla saobↄↄ. À ń duun awakpable sɛ̀ à a kòlokpa, ↄ̃ a kɛ̀ò lá a kɛ̀ ń duun awakpabↄ sɛ̃́iaowa. +Mapi sↄ̃ má dɛ lán kù lásiade pↄ́ kú Lua uawa, má zɛ ń Lua gbɛ̃kɛo gↄↄpiiɛ. +Kɛ́ wɛ̃̀ mↄ soplade kà, Isailiↄ sù zↄ̃̀lɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu píi. Ɔ̃ aa kã̀aa Yelusalɛũ lán gbɛ̃́ mɛ̀ndowa. +Ɔ̃ Dii ò Samuɛliɛ: Gbɛ̃́piↄ yãma, asa ḿmɛ aa gìnzio. Mámɛ aa gìmazi, kɛ́ másu kiblemáo yã́i. +Wɛ́punguea guu Lua gɛ̀manↄ Isaili bùsuu, à ma da gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃ↄ lɛsĩ musu. Kpɛ́ↄ ku gbɛpi gɛↄmidↄkĩi pↄlɛu lán wɛ̃́lɛwa. +Kási ma yã́ sã̀ ma gbɛ̃́ↄguɛ, aaì tulaletikatɛa tã́aↄnɛ, ↄ̃ aa zã̀ ń fɛlɛkaa zɛ́wa, aa pɛ̀lɛ zɛ́ kpã́inau. +Tó ma mɛ̀ ma yã́ mɛ́ na, ma lɛ́ a yãdamalaɛ. Tó ma mɛ̀ má tàae vĩo, a ma ɛɛboɛ. +á zĩ́na iↄ pɛ́lɛa aà guu, í zɛdↄu, íↄ gbãa aà náaikɛa guu lá wa dàɛ́wa, íↄ Lua sáaukpa maamaa. +À kona ń mɛkɛmuunao lìamazi lán bĩ́iwa. +Kɛ́ Baasa a baomà, à bĩ́iboa Lamai tò à kã́mabò ń zĩpio. +míↄ bɛ ma laaiwa, asa ma n ↄtondↄkĩi wɛ̀ɛlɛɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, à nↄ̀sɛlilɛ ń á yãkɛaↄ, mí tó àↄ ku guɛ beeu. +Á Ninivadeↄ sↄ̃, ma pↄkũmabↄbↄma í a zↄ̃lɛwáɛ, í gↄ̃ sãalɛa, íↄ mikpakĩi wɛɛlɛ á ibɛɛↄ yã́i. +À wɛtã àↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o. +Tó aà gbãa i ka aà mↄ́ ń sãoo, aàli mↄ́ Diiɛ ń felenkↄpunao mɛ̀n pla ge felenguulu bↄlↄna mɛ̀n pla duuna pↄ́ á kɛ̀ fĩabobↄ ũ, ado ìↄ dɛ duun awakpabↄ ũ, ado sↄ̃ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ. +Ɔde ì azĩa bo ń a àizɛɛo, taaside sↄ̃ ìli wɛ́tɛ̃abiima eo. +A zↄ̃lɛa bàlumaa dṹnia musu, a gbɛ̃́ↄ dɛɛ̀ lán kwaↄwaɛ. Ì musu poo lán zwã̀akpɛwa a bɛ ũ. +a yã́i má ń wɛ̃́lɛ pↄ́ kú gbɛpↄlɛuↄ bĩ́ibↄlɛↄ wɛ̃wɛ̃, sɛa za ń bùsu lɛ́ wɛ̃́lɛ maaɛ beeↄwa: Bɛyɛsimↄ, Baali Mɛona ń Kiliataiũo. +Ma lɛ́ĩana ì kɛ ma naɛ gbↄ̃ↄ gĩ ũɛ, ma vĩ̀iↄ ń ma dãunaↄ yemazi lↄo. +Ɔ̃ a dↄ̃̀ sa kɛ́ Kanaa bùsu nↄɛↄ lí ká a maeguo. +Isailiↄ dàzɛu kɛ̀sɛ, aa bↄ̀lɛ ń Lamɛsɛo aa tà Suko. Gↄ̃ɛↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ɛ (600.000), nɛ́ↄ ń nↄɛↄ bàasi. +Levii bui pↄ́ sùↄn kɛ: Odeva bui Yesua ń Kamiɛlio buiↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi ń síiↄ̃o (74). +Pↄna lɛsia pↄsiadeɛ dɛ lán ulawoloama ĩ́ampuu ge yↄ̃una kaa bↄwawaɛ. +Tó màa no, tó gbɛ̃́ pↄ́ aa ku laↄ dàa pↄ́ aa èa gↄↄ pↄ́ aa yã́kpalɛkɛ̀manↄ o. +N vĩ̀i Samali ku gugbãntoo oi ń a nɛ́ↄ, mɛ́ n dãuna Sↄdↄũ ku gɛↄmidↄkĩi oi ń a nɛ́ↄ. +Ìↄ o lá gu lɛ́ dↄ lá Mↄizi dìlɛ wà owa ń kã́mabogↄↄzĩ pↄ́ↄ ń mↄ dafu pↄ́ↄ ń dikpɛ mɛ̀n àaↄ̃ pↄ́ wì kɛ wɛ̃ ń wɛ̃o pↄ́ↄ, Kàaso dikpɛ ń Pↄkɛkɛ dikpɛo ń Lákpɛdↄa dikpɛo. Màa à Dii kpɛ́ yã́ↄ kɛ̀ lá à kũ̀wa. +Tó ma tɛsↄ̃̀ Egipiwa, an dↄnlɛdeↄ kɛ kɛ́lɛkɛlɛ ḿpiiɛ, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ɔ̃ Filitɛ̃ↄ aà kũ̀ aa aà wɛ́ bↄ̀bↄ, ↄ̃ aa gɛ̀aànↄ Gaza. Aa mↄgotɛ̃ gala kpàɛ̀, ↄ̃ àlɛ wísilↄ kpɛ́ pↄ́ wà aà dàu we. +Ɔ̃ kí Davidi gɛ̃̀ zↄ̃̀lɛ Dii aɛ à mɛ̀: Dii Lua, bↄ́n ma ũi? Deↄn ma bɛdeↄ ũ ↄ̃ n ma ka gweaɛ taawai? +E ǹyↄ̃ gɛ́ ↄtↄ̃ↄlɛia, má sã́sãaɛ, ãma tiasa má n yã́ kũa. +Wa ń gbɛ̃eↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao, wa ń gbɛ̃eↄ kũ taò bùsu píi guu zĩ̀zↄↄ ũ, buipãleↄ i ↄ̃zↄ̃ Yelusalɛũwa e an gↄↄ pa. +Malaika ma la à mɛ̀: Bↄ́ ń èi? Ɔ̃ má wèwà ma mɛ̀: Taala má è, àlɛ vua. A gbã̀a kà gã̀sĩsuu bao, a yàasa kwi. +Tó á gbɛ̃e su gↄ̃̀ taaside ũ á guu bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá wɛ̃́lɛe guu, ásu á nↄ̀sɛ kṹkpaɛ̀ à gí pↄ́ sɛ̃aiɛ̀o. +Gbɛ̃e lí pↄ́lɛ dafu di pↄkasa ziuo, asa a dafu a sↄ̃ↄuɛ, aai kↄ̃ gá, ula zi fↄ̃a i kã́fĩ. +Gwãasĩna Dii ò Pↄluɛ iu à mɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo, ńsu kã́mabo ń yãoanɛ́oo, +Tó Yesusaide á sisi blɛwa, tó à kɛ̀ɛ́ mɛ́ a gɛ, à pↄ́ pↄ́ wa kpàwá ble yãe gbɛasai á làasoo yã́i. +Bee gbɛa aà na Ɛlizabɛti nↄsì, ↄ̃ à azĩa ùlɛ e mↄ sↄo à mɛ̀ +Ɔ̃ Akisi òɛ̀: Má dↄ̃ kɛ́ ń maamɛɛ lán Lua malaikaewa, ãma wá kíaↄ mɛ̀ ńsu gɛ́wanↄ zĩlauoɛ. +Lua i wá sísi wàↄ ku gbãsĩ guuo, sema wá kua àↄ adoa. +Ga a zãmakɛ ma ibɛɛↄnɛ, aai si bɛdau ń gbãagↄↄ, asa vãi zↄ̃lɛkĩi è ń guuɛ. +Àli bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guu dilɛ lán belewa. Àliↄ yeaàzi lá ázĩa wɛ̃niwa, asa bↄ̀mↄↄn á ũ Egipi bùsuu yãa. Mámɛmaa Dii á Lua. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ Filitɛ̃ↄ sì Isailiↄwa yãaↄ ɛ̀a gↄ̃̀ ń pↄ́ ũ za Ɛkɛloni e à gɛ̀ pɛ̀ò Gatawa. Isailiↄ wɛ̃́lɛpiↄ ń ń tↄↄlɛↄ sì Filitɛ̃ↄwa píi. Isailiↄ ń Amↄleↄ sↄ̃ aa kú ń kↄ̃o yãkelesai. +Ãma Asaɛli gì, i zɛɛ̀o, ↄ̃ Abinɛɛ aà zↄ̃̀ a gbɛɛu ń a sↄ̃mpao e à bↄ̀ kpɛ. We à lɛ̀lɛ à gàu, i go a tíao. Kɛ́ gbɛ̃́pii kà gu pↄ́ à lɛ̀lɛ à gàupiu, aa zɛ̀ wàlɛ gwa. +Màade ì mɛ nↄ̀ↄmusu ku bàasi, a ma dɛ gãaɛɛ. +Kɛ́ wà yã́pi gwàgwa, wa è sĩanaɛ, ↄ̃ wà gbɛ̃ↄn plapiↄ lòo líwa aa gà. Wà yã́pi kɛ̃̀ bùsu ladau kí wáa. +Màa Isailiↄ bùsu kpaalɛ̀kↄ̃ɛ lá Dii dà Mↄiziɛwa. +Ɔ̃ Davidi Aimɛlɛki là à mɛ̀: Ń sↄ̃na ge fɛ̃nda vĩ laa? Mi e ma a fɛ̃nda ge gↄ̃kɛbↄe sɛ̀o, asa kí zĩpi dàmɛɛ zɛazɛaɛ. +Ma a taa kɛ̀ɛ́. Àliↄ kɛ lá má kɛ̀ɛ́wa. +Àↄ naa mapiwa lá má naawáwa. Ligↄ̃na lí fↄ̃ nɛì ń azĩaoo, sema àↄ pɛa lidawa. Màaɛ ápiↄ á fↄ̃ kã́fĩakɛo, sema àↄ naaa bàasio. +Dii ò Yozueeɛ: Ńsu to vĩa n kũo. Ńsu bílikɛo. Zĩgↄ̃ↄ sɛ́lɛ gɛ́ńnↄ ḿpii, í lɛ́lɛ Aiwa, asa ma Ai kía nànɛ ń ↄzĩɛ ń aà gbɛ̃́ↄ ń aà wɛ̃́lɛo ń aà tↄↄlɛo. +À gɛ̃̀ńnↄ guyaaau, imi i ń dɛo, a tò í bↄ̀nɛ́ gbɛsiu. À gbɛpi pàa, ↄ̃ í bↄ̀ lɛ́ bàalɛ. +Kɛ́ Yesu wɛzù a aɛ, ↄ̃ a è ↄdeↄ lɛ́ ń gbaↄ ka ↄsikpagolo guu. +Àↄ tɛ Dii á Luazi, íↄ aà vĩa vĩ. Àↄ aà yãdilɛaↄ kũa, íↄ aà yãma. Àↄ zↄbleɛ̀, íↄ naaaàzi. +Davidi gɛ̀ dàńlɛ à mɛ̀: Tó aafia álɛ mↄa à dↄmalɛ, mí gbãakpaázi ń nↄ̀sɛmɛndoo. Tó álɛ mↄ́ ma kpái ma ibɛɛↄwa, baa kɛ́ mi yãpãsĩ kɛɛ́oɛ sↄ̃, wá deziↄ Lua a e, i yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Basɛba kùlɛ mipɛ̀lɛ tↄↄlɛ kíɛ à mɛ̀: Ma dii kí Davidi, Lua n dↄ̃ ń aafiao gↄↄpii! +À mɛ̀ mà yãdilɛ Yozueeɛ, mí aà gba sↄ̃, mí aà gba gbãa, asa aàpi mɛ́ a dↄaaɛ́ à bua Yuudɛ̃wa, i bùsu pↄ́ má wɛsiɛ naɛ́ á ↄzĩ. +Bↄa za we Davidi gɛ̀ Mizipa, Mↄabu bùsuu, a ò Mↄabuↄ kíaɛ: Ma mae ń ma dao gba zɛ́ aaↄ kunnↄ e mà dↄ̃ lá Lua a kɛmɛɛ. +Ɔ̃ Lua òɛ̀ nanapi guu: Ao, má dↄ̃ kɛ́ n yãkɛ̀ a zɛ́waɛ. A yã́ mɛ́ tò ma kpanɛ ǹ duunakɛmɛɛ, mi we n ↄkã̀ nↄɛpiwao. +Kɛ́ oo pↄ́ àlɛ bopi ↄ̃̀ↄkpà aà ↄzĩ, ↄ̃ à ɛ̀a a pãle bò ń gĩpio, lá à kɛ̀ɛ̀ maawa. +Asa Dii a yãkɛkɛ a gbɛ̃́ↄnɛ, i a zↄ̀blenapiↄ wɛ̃nagwa. +A báaada á taↄ ń á góↄgu. +Ɔ̃ a ò a nɛ́piↄnɛ: À ɛa tá á daↄwa, Dii i gbɛ̃kɛkɛɛ́ lá á kɛ̀ á gↄ̃ pↄ́ gàↄnɛ ń mapiowa. +Màa ápiↄ, á pↄ sia gĩa. Má ɛa mà á e lↄ, á pↄ i kɛ na, mɛ́ gbɛ̃e a fↄ̃ á pↄnapi síwáo. +Tó gbɛ̃́ dàa vãipiↄ doe kɛ̀, wa ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +ↄ̃ à tulaleti gĩnana kpàsawà lá Dii òɛwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ túfupi sɛ̀lɛ aà a pↄkasaↄ pí. Kási aↄ gbãlɛaɛ e oosi. Yã́pi i gↄ̃ ikoyã ũ Isailiↄnɛ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú ń guuↄ píi. +Tó á gbɛ̃́ↄ ↄ̃ i fↄkpakpamá ńtɛ̃ɛ, bↄ́ á dɛò dãↄlai? Baa luayãdↄ̃nsaiↄ lí kɛ màao lé? +Ɔ̃ kí Aasuelu ò a na Ɛsitɛɛɛ ń Maadoseo: À gwa, ma Amani bɛ kpà Ɛsitɛɛwa, ↄ̃ ma Amanipi lòo líwa, kɛ́ à vãi kpàaĩ Yudaↄzi yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ ɛyↄ̃̀nɛ́ a zu a guuɛ, gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ gbeembò, gbɛpi a si adewa. +Ataki bↄ̀ kibɛ gãaɛ à Maadose lè. +Tó aai zɛ́ súsu dↄ̃ yãao, bee maańnↄ dɛ kɛ́ aa dↄ̃̀ aa gbàsa bↄ̀ Lua yã́ pↄ́ wa dànɛ́ kpɛla. +Lípana sɛ́, mpi ń n vĩ̀i Aalonao à gbɛ̃́piↄ kãaa, í yão gbɛsi keeɛ ń wáa, í i bↄu. Beewa ńyↄ̃ ibↄnɛ́ gbɛu aa mi ń ń pↄtuoↄ. +Gɛ ǹ kpàwakɛ gugbãntoo oi ǹ mɛ: Ma Dii ma mɛ̀, à sua Isaili pↄ̀ↄbↄzãkɛnaↄ! Má fɛ̃́ázi lↄo, asa má gbɛ̃kɛ vĩ, ma pↄ aↄ paaázi gↄↄpiio. Ma Dii mámɛ má ò. +Mpi ń n zĩgↄ̃ↄ, à gɛ lia wɛ̃́lɛpizi gɛ̃n do ápii, í su. Àↄ liai gɛ̃n dodo màa e gↄↄ soolo. +Málɛ oɛ́, Lua malaikaↄ ì pↄnakɛ duunkɛna mɛ̀ndo pↄ́ nↄ̀sɛlìlɛ yã́ musu màa lↄɛ. +Dé mɛ́ a nↄ ãiade ei? Aà bɛɛɛ dɛ òsoↄla zã̀. +Mámɛmaa Yuda, Yesu Kilisi zↄ̀blena, Zaaki dãuna. Mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ Mae Lua yenzide pↄ́ à ń sisi a ń kũa naa Yesu Kilisiwa guuↄnɛ. +Tó a Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo ń ãnabiↄ è píi kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu, mɛ́ wà á zú bàasi, we á ↄ́ↄlↄu à ↄdi á musu. +Buipãleↄ tã́aↄ ì to lou mae? Luabɛ ì to lou ma ń azĩaoa? Aawo Dii wá Lua, ḿmɛ ni tó, ↄ̃ wá wɛ́ dↄnzi, asa ḿmɛ ni yã́piↄ kɛ píi. +Saona lí tàae fĩabosã sɛ́ ń nísipio, i pↄ́piↄ mↄ Diiɛ, +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lɛkpaaĩmaziↄ kãi, aa zã̀ ń n ikoyão. +Wà laaidↄkↄ̃wa, wí tɛ́kpakↄ̃u yeakↄ̃i ń maakɛao yã́ musu. +An mɛ wã̀ ń kↄ̃nio lán pɛ̃ɛkpɛwa, gwã́ an pↄ ì gi àↄ fɛ̃a e gu gɛ̀ dↄ̀o, ↄ̃ ì dɛdɛ kↄↄ lán tɛ́lɛpiↄwa. +Gↄↄ pↄ́ a kúlɛa a tã́a Nisoki kpɛ́u, ↄ̃ aà nɛ́ↄ Adamɛlɛki ń Salɛzɛɛo aà dɛ̀ ń fɛ̃ndao. Aa bàasi tà Alalata bùsuu, ↄ̃ aà nɛ́ Esaadↄ̃ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ma á tàaeↄ bãdɛ̀, aa tà lán louwa, á duuna gɛ̃̀zɛa lán suawa. À ɛa sua, asa ma á bó. +Mapi sↄ̃, gbãa mↄ̀a Dii Nisĩna pↄ́ ũ. Yã́zɛde dɛ̀dɛa ń ikoo kɛ́ mà Yakↄbu buiↄ tàaeↄ onɛ́, mà to Isailiↄ ń duuna dↄ̃. +Ma gↄ̃nɛ́ pↄ́sↄ̃sↄ̃a ũ, aaì ma gwa aa mikɛ déũdeũ. +Kɛ́ bee sa má ĩa píi kpáaàzi ń aà ìwaↄ ń aà gbɛ̃́ↄ, kɛ́ aà e dↄ̃ dṹnia guu píi gbɛ̃e muaamanↄo. +aa tↄsiò buiↄwa, aai bùsu píi gbɛ̃́ↄ wɛtãò, +Wɛ̃ ń wɛ̃o Isaili nɛnↄɛnaↄ ì gɛ Galada bùsu gbɛ̃́ Zɛfɛte nɛnↄɛ gaa yã́ bↄↄlɛkɛkↄ̃ɛ e gↄↄ síiↄ̃ɛ. +Tó n zↄ́ è, ble n lɛ́ lɛ́u, kɛ́ ńsu ble zↄ̃ↄ ǹ pisio yã́i. +A òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, bĩ́ipi fↄ̃́. Má fↄ̃̀, ↄ̃ ma bↄlɛ è we. +Wàli gbɛ̃́ pↄ́ ma tↄbɛ̃ɛsì pápa ń gbɛo wà dɛ. Bↄ̀mↄ ge belen lò, tó à ma tↄbɛ̃ɛsì, à gàn we. +Ɔ̃ aa nílɛ kílikili. Ɔ̃ Yesu gyãepi kũ̀ à aà gbã̀gbã à aà gbàɛ. +A wèmá à mɛ̀: À gɛ́ wɛ̃́lɛdau gbɛ̃e kĩ́i, í oɛ̀ Mɛtulu mɛ̀ a gↄↄ kà kãi. Aà bɛ á Gɛ̃amusu blɛ bleu ń a ìwaↄ. +asa gusĩsĩdeↄ dɛ á pↄ́ ũɛ. À a gbáala kɛ, i gↄ̃ á pↄ́ ũ e a lɛ́wa. Baa kɛ́ Kanaaↄ sↄ̃́go mↄpↄↄ vĩ mɛ́ aa gbãa, á ń bùsu símáɛ. +tó ń ĩatɛ̃wɛoɛ sↄ̃, bee mɛ́ tàae vĩ. Kpã́i a fĩaboɛ. Tó a pↄe vĩ sↄ̃o, wà aà yía zↄ ũ pↄ́ pↄ́ à a kpã́iò yã́i. +Ɛflaiũ buiↄ gↄ̃ nɛgↄ̃naↄ ũ, an pↄ iↄ na lán vɛ̃ɛ zↄ̃̀lɛmáwa. An nɛ́ↄ e, aai pↄnakɛ, an pↄ́ a kɛ na Diiwa. +Zãa Dailɛna ìwaↄ ń Falisiↄ lɛ́ lɛye, ↄ̃ wà mↄ̀ Yesu là wà mɛ̀: Zãa ìwaↄ ń Falisiↄ ìwaↄ aaì lɛye, mɛ́ n ìwaↄ lí ye sↄ̃o bɛ? +Wa ò kí Davidiɛ wà mɛ̀: Dii ɛ̀fãaikɛ̀ Ɔbɛdɛdↄũ bɛdeↄnɛ ń pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi a kpagolo yã́i. Ɔ̃ Davidi gɛ̀ we, à Lua kpagolo sɛ̀ lɛ́ suò a wɛ̃́lɛ guu ń pↄnao. +Bɛlebao ń Saluɛ̃o. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kuɛaaↄ̃, ampii ń ń bualoũↄ. +Lá Lua dìlɛ gbɛ̃nazĩna lí ga gɛ̃n do, i gbasa yã́kpalɛkɛaànↄ, +Yesu ònɛ́: Wìli filia na wà pɛ̃na kùlɛwào. Wìli dilɛ lii zíɛo. Bábana ↄ̃ wì diwào lò? +Ḿmɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ wà vĩakɛɛ̀ ũ, tó n pↄbↄ̀ n níu, dé mɛ́ a fↄ̃ zɛ n aɛi? +Ń èa? Lua ì yã́ beeↄ kɛ píi, ì kɛ gbɛ̃́ɛ gɛ̃n pla, baa gɛ̃n àaↄ̃. +Aa nↄsɛ̀ ń guu, aa sɛ̀ ń nɛ́ↄnɛ lↄ. Aa wá bui pↄ́ wá dɛ Lua gbɛ̃́ ũↄ kɛ̀ kↄ̃gbɛ̃ ũ ń bui pↄ́ liaawáziↄ. Kíaↄ ń dↄaanaↄ mɛ́ bↄ̀ Lua kpɛ màa. +Ma Pↄlu, Lua zↄ̀blena, Yesu Kilisi zĩna, à ma zĩ mà gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ da a zɛ́u, mí tó aa lousisia sĩana dↄ̃, +À maezↄ̃ↄↄ ń ɛ̀waasoↄ ń wɛ̃́ndiaↄ ń nɛ́ↄ ń nↄɛↄ dɛdɛ à ń midɛ píi, ãma ásu sↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ wà seelakɛ̀máↄzio. À daalɛ ma kpɛ́u la. Ɔ̃ aa dàalɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ kú Dii kpɛ́ kpɛɛlɛↄwa. +Aa gí kɛ̀ aa Lua lɛ́ wɛ̀, aa ń pↄeã blɛ gbɛ̀awà. +Kɛ́ à kà bɛ, ↄ̃ à fɛ̃na sɛ̀, à a nↄ gɛpi zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ kↄ̃̀ↄ kuɛpla, à kpã̀sãkpãsã Isaili bùsuↄ guu píi. +Yesu yãlɛ̀ɛũnɛ́ kɛ́ aaↄ Lua wabikɛ kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃, aasu kpasao yã́i. +N gukɛ̀kɛɛ̀, à zĩ́napɛ̀lɛ, ↄ̃ à ↄtà à a bùsu pà. +Ɔ̃ kí Aazapi yãdìlɛ saona Uliaɛ à mɛ̀: Nìli sa kↄↄ pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o saokĩi zↄ̃ↄpiwa ń pↄ́wɛnti oosio ń kí sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũo ń aà pↄ́wɛnti gbao ń gbɛ̃́ↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũo ń ń pↄ́wɛnti gbao ń í pↄ́ aaì tↄ̃́lɛo. Nìli sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasao au ɛ́lɛwà. Saokĩi pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃o sↄ̃ aↄ dɛmɛɛ màsokɛkĩi ũɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ pìlimá gɛ ò Ɛbɛlu bui Ablaũɛ Mamale gbɛ̃́nɛliↄ kĩ́i. Mamale ń a dãunaↄ Ɛsikↄli ń Anɛɛoá Amↄle buiↄnɛ, an lɛ́ doũ ń Ablaũo. +ń Asɛɛ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Nɛfatali buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Manase buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla +Sɛa za sĩ̀sĩpi bɛaɛ oi à lìa gɛↄmidↄkĩi oi e Kiliabaali pↄ́ wì mɛ lↄ Kiliayaaliũ. Wɛ̃́lɛpiá Yuda buiↄ pↄ́ɛ. An bùsu zↄ̃lɛ pↄ́ kú bɛaɛn we. +Levii buiɛ beeↄ kú ń guu: Semaia, Nɛtania, Zebadia, Asaɛli, Semilamↄ, Yonatãa, Adonia, Tobia ń Tobadoniao. Ń saonaɛ beeↄ lↄ: Ɛlisama ń Yolaũo. +Ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ á sãsãↄ yã́ musuɛ. +Kɛ́ a è yã́ bee kà Yudaↄgu, ↄ̃ à ɛ̀a Piɛɛ kũ̀ lↄ. À bee kɛ̀ Kàaso dikpɛ zĩ́ɛ. +Ãma aai fↄ̃ aà fùo ↄ̃nↄ pↄ́ Lua Nisĩna aà gbà yã́i. +Ìwapiↄ gɛ kɛ̀ lá Yesu ònɛ́wa. +À Yoaaza vĩ̀i Ɛliakiũ kpà Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ kía ũ, ↄ̃ à aà tↄ́ lìlɛɛ̀ Yoakiũ. Ɔ̃ à Ɛliakiũ dãuna Yoaaza kũ̀ tàò Egipi. +Abimɛlɛki ń zĩgↄ̃ gãli pↄ́ kuanↄↄ kɛ̀ kpakpa, aa bↄ̀lɛ gɛ̀ sĩ̀ wɛ̃́lɛ bↄlɛu, ↄ̃ gãli lɛɛ plaↄ gɛ̀ lɛ̀lɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú buaↄwa, aa ń dɛdɛ píi. +Kɛ́ Isailiↄ è wà gↄ̃̀ yeelɛa, wàlɛ naaańnↄ, ↄ̃ aa ùlɛ gbɛ̀ɛↄ ń dàoↄ ń gbɛ̀sↄↄnaↄ ń gbã́oↄ ń ɛↄ guu. +Ãma lá a kɛ̀ sa àlɛ gue, wá dↄ̃o. À aà la we, gbɛ̃́ gbãaɛ, a fↄ̃ azĩa yão. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ n le, ńlɛ ↄ́ↄlↄi? A wèmá à mɛ̀: Wà ma Dii sɛ̀ tàòɛ, má dↄ̃ gu pↄ́ wà aà dìlɛuo. +N gbooa tò aa lùalua ń vĩao, gili gɛ̃̀ ísia gũgũnadeↄgu n kwɛgↄↄ. +Ɔ̃ gbãadeↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ lɛ́ kɛ̀ doũ aa mɛ̀, wá baade a zↄ kɛ̃ gↄ̃ɛ ge nↄɛ, wáↄ ń kũa zↄↄ ũ lↄo. Kɛ́ aa kↄ̃ yãmà, aa ń kɛ̃́. +Osaia ń Yuda dↄaana lɛɛ doↄ tɛ́ ń kpɛ +Aa wèwà aa mɛ̀: A gbɛ̃́ pãsĩpiↄ dɛdɛ pãsĩpãsĩɛ, i búpi na zĩkɛn pãle pↄ́ aa aà asea kpawa a gↄↄwaↄnɛ ń ↄzĩ. +ↄ̃ a ònɛ́: Pↄsia ma kũ gbãa e ma ka gaa. À zɛ la à itɛ̃kɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Á swã́gbãa yã́i Mↄizi bee dìlɛiɛ́. +Gbɛ̃́ɛ beeↄ mɛ́ bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana pↄ́ aaì Lua ua làasiↄ ń a bↄlɛↄ dↄ̃́aↄ ũ: Matania, Babukia, Obadia, Mɛsulaũ, Talemↄ ń Akubuo. +Mpi sↄ̃ Daniɛli, yã́piↄ ká láu, ní nana e gↄↄpi lɛ́ ká. Gbɛ̃́ dasiↄ gɛ́ le wà gɛ́ la dↄ̃a kã́fĩi. +Tó mↄo lɛnao, mɛ́ wi a lɛkɛo, sema ǹ gã̀sĩwa bↄbↄwà ń gbãao, ãma ↄ̃nↄ ì to wà zɛ́ eɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, à gↄ̃̀ yↄↄ kɛ́ mà musu ń zĩ́lɛo lualua gɛ̃n do lↄ, ísia ń tↄↄlɛo píi. +Sia lɛ́ tɛ́vu, kɛ́ mↄ̀gbↄ̃ e láa tɛ́piu, kási àlɛ mↄ baasa pãɛ, gbɛ̃vãiↄ lɛ́ kɛ̃́ gbɛ̃maawao. +Kɛ́ Ahabu mà Nabↄti gà, ↄ̃ à fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ aà vɛ̃ɛbu sɛ́i a pↄ́ ũ. +Má ye màↄ ku n ua gↄↄpiiɛ, míↄ sↄlↄa n kúlukulunau. +Ɔ̃ nↄɛ tↄdepi ò a zã́ɛ: Má dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ gɛ̃ la mↄ̀ↄmↄↄpiá Lua gbɛ̃́ zálalaɛ. +Ásu to vĩa á kṹo, asa má kúánↄ, ásu bílikɛo, asa á Luan ma ũ. Má á gba gbãa, ao, má dↄálɛ, ao, má á kṹ ń ma ↄplaa zĩ̀blenao. +À mↄgotɛ̃ sɛ̀lɛ zↄ̃ↄzↄ̃ↄ Adadɛzɛɛ wɛ̃́lɛ Teba ń Kunio guu. Salomↄↄ íkakĩi pìò ń mↄ̀pɛlɛↄ ń Lua kpɛ́ pↄ́ↄ. +Vãikɛnaↄ filia ì gamá mↄ̀ↄmↄↄe? Lua pↄkũma lí tó músi ń lé dasio. +Tó wa òɛ̀ à duunakɛ̀, aàli mↄ́ ń blesan sãasaio, +Gwa! Dii a ń pↄ́ↄ símá, i zɛ́ pↄ́ aa vĩ ísiaa midɛ. Tɛ́ mɛ́ a kṹ ń wɛ̃́lɛpiwa. +À azĩa ↄ̀lↄ Piɛɛɛ, ↄ̃ à azĩa ↄ̀lↄ a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄnɛ lↄ. +Àli sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Dii á Luawa aà gbagbakĩi, a nↄ̀ↄ ń a auo píi. Àli sáaukpasa nↄ̀ↄ só, íli a au ɛ́lɛ Dii á Lua gbagbakĩipiwa. +N ìwaɛ beeↄ mↄ ma kĩ́i píi, aai kúlɛmɛɛ, aai mɛ mà gɛ́ ń ma gbɛ̃́ↄ píi. Bee gbɛa sa mí gɛ́. Ɔ̃ Mↄizi bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i ń pↄfɛ̃ zↄ̃ↄo. +M doũ guu ma sãdãnaↄ dɛ̀ àaↄ̃. Ma sãↄ ye ma gĩyãio, ↄ̃ ma fumá. +Á dↄ̃ kɛ́ wi yã́ nana o gbɛ̃eɛo, mɛ́ wi yãe kɛ ń mↄafilio bĩikɛa yã́io. Lua mɛ́ wá seelade ũ. +Wápiↄ píi, Yudaↄ ge buipãleↄ, zↄↄ ge wɛ̃́ɛↄ, Lua wá kɛ́ mɛ̀ doũ ń a Nisĩna mɛ̀ndonapi gbãaoɛ, à wá gbá a Nisĩna mɛ̀ndonapi, ↄ̃ wá mì wápii. +Wá Luapi lɛ́ mↄ́, aↄ ku kílikilio. Tɛ́ pↄ́ ì kṹmá kú aà aɛ, zàa pãsĩ liaaaàzi. +Ɔ̃ Adada bàalɛ̀ lɛ́ tá Egipi ń a mae ìwaeↄ. Gↄↄ bee sↄ̃ Adadaá ɛ̀waasonaɛ. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ vãiɛ maa mɛ́ aaì mɛ maaɛ vãiↄ. Aaì gusia dilɛ gupua ũ mɛ́ aaì gupua dilɛ gusia ũ. Aaì ĩ́i dilɛ na ũ mɛ́ aaì na dilɛ ĩ́i ũ. +Buipãle pↄ́ aa nàa aa zĩkɛmɛɛ, aa ye ma tↄ́i aa zↄblemɛɛↄ, aali kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛ gbãlɛo, aa ma bàakuańnↄ yã́ kũaↄ, +Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ lɛ́ gɛ́ Timɛna ń a maeo ń a dao. Kɛ́ aa kà Timɛna vɛ̃ɛbua, nↄ̀ↄmusu nɛ́ bↄlↄ guzↄ̃̀ Sãusↄ̃ↄɛ, àlɛ pũna. +N gã̀sa gbãa kàmawaa? N lↄↄ a fↄ̃ gu dee lámawaa? +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛ̃nalɛ da ń Tii pↄ́ kú ísiabuakĩi +Zolobabɛli Abiudu ì, Abiudu Ɛliakiũ ì, Ɛliakiũ Azↄↄ ì. +Kↄ́ba mɛ̀n kwi pↄ́ ń èpiↄá kía gbɛ̃ↄn kwi pↄ́ aai kpalable yãaoↄnɛ. Aa kigↄↄsoplana ble ń wàio sãnu. +Ɔ̃ Yesu a ìwaↄ lɛpàpa aasu o gbɛ̃eɛ Mɛsiin a ũo. +Filitɛ̃ↄ ń tã́aↄ tò we, ↄ̃ Davidi mɛ̀ wà kpasa. +Má tó á bùsu gↄ̃ da yàaaɛ e gↄↄpii, á wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Aa òɛ̀: Dii mɛ́ wá seelade ũ. Lá ń òwa, màa wá kɛnɛ. +Ɔ̃ i aà dↄ̃o, kɛ́ aà ↄↄ kã́ vĩ lán Esau pↄ́wa yã́i. A ye saolɛkɛɛ̀, +Tó Aalona gbãbↄ̀ ma kúkĩiɛ ń kpaaũkpɛo ń saokĩio a làa, aali mↄ́ ń blè bɛ̃́ɛo, +Kɛ́ Dii á gbáɛ Kadɛsi Baanɛa, a òɛ́ à gɛ́ bùsu pↄ́ á kpàwá síi, ↄ̃ a bↄ Dii á Luapi yã́ kpɛ, i aà náaikɛo, i aà yãmao. +Lá wá sì ń Diio wa mɛ̀, wá wá nɛ́ↄ kpã́sãmáo, kpelewa wá kɛ an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ nↄ ei? +Disↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛmadã, Ɛsebã, Ilana, Kelana. +Mↄ plaade gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ oosiɛlɛ ↄ̃ aali dikpɛpi kɛ. Aali sã só ń kàao ń lá kĩ̀são. +Wàↄ Lua gawidepi tↄbↄ gↄↄpii, aà gawi i li dṹniaa píi. Ãmi! Ãmi! +Má a gbɛ̀sĩsĩↄ kɛ zɛ́ ũ, ma zɛdaↄ aaↄ ku musu. +Asa Dii a Babɛli dúuzↄ̃ɛ, i to aà súu zↄ̃ↄ midɛ. Zĩgↄ̃ↄ lɛ́lɛwà lán ikooaↄwa, an zↄa iↄ dↄ lán isukaawa. +Ɔ̃ aà maepi òɛ̀: Sↄ̃mazi, ní lɛ́pɛa. +Bee gbɛa Davidi zĩblè Filitɛ̃ↄwa, à ń busa à Gata ń a wɛ̃́lɛↄ sìmá. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gàpi bↄ̀, pↄ́lɛ fĩfĩa aà mɛwa mɛ́ zwãa yea aà miwa. Yesu ònɛ́: À pↄ́ polowà, í aà gbaɛ. +Gↄↄ bee má gu pↄ́ wa Gↄgu ń a gbɛ̃́ↄ vĩu ↄlↄnɛ́ Isaili bùsu tagɛnaↄ guzulɛu Ísida Wiside oi. Gↄgu ń a gbɛ̃́ bílaↄ vĩa we a zɛzↄ̃ tagɛnaↄnɛ, wi tↄ́kpa guzulɛpiɛ Gↄgu Zĩgↄ̃ↄ. +Dii mɛ̀ á gbɛ̃́ sɛ́ saon náaide ũ, i a pↄeã kɛ lá á yeiwa. Á aà buiↄ zɛdↄ gíũgiũ, aↄ zĩkɛ gbɛ̃́ pↄ́ á kpá kía ũɛ gↄↄpii. +Tó á tɛ́ á dàai, á gaɛ. Tó a á yãvãikɛaↄ mìdɛ ń Lua Nisĩna gbãao sↄ̃, áↄ ku. +Ilikia bui Asabia ń Yedaia bui Nɛtanɛlio. +Gbɛ̃́ↄ, mi e má sì gĩao. Yã́ mɛ̀ndo málɛ kɛ, mi nↄnↄ pↄ́ pↄ́ kú ma aɛↄi, pↄ́ pↄ́ kú ma kpɛↄ làasookɛsai. +Ń n báaao wi ↄpɛ wá ibɛɛↄwa, ń n tↄ́o wi ↄ̃zↄ̃ wá wɛ̀lɛpiↄwa. +Lua dↄnlɛ má kúò e ń a gbão, ↄ̃ má zɛa aà seelade ũ nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ píi. Mili yãpãle oo, sema yã́ pↄ́ ãnabiↄ ń Mↄizio ò à kɛ̀ bàasio. +Zĩbeezĩ aa saò Diiwa ń pↄ́ pↄ́ aa nàaa aa sùòeↄ, zù mɛ̀n ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (700) ń sãↄ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000). +Salomↄↄ sáaukpa saò Diiwa ń zuↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plao (22.000) ń sãↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa soolo (120.000). Màa kí ń Isailiↄ píi aa Dii kpɛ́ sakɛ̃̀. +Yeloboaũ kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ Abia gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ, +Gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩpi pↄeãn kɛ: Másu to gbɛ̃́ pↄ́ a kpàaↄ kee vũaao. A ye mà ń bↄ gau gↄↄgbɛzãzĩ. +Kía i wemá: Sĩana málɛ oɛ́, lá i kɛ gbɛ̃́ɛ beeↄ doɛo, baa an gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃́sãańzi, mámɛ i kɛmɛɛo. +Aa sãpi guↄ kpàwà dodo ń a mio, ↄ̃ a kpàsa saokĩiwa. +Gbáa nↄ̀bↄↄ mɛ́ aaↄ kálɛa we, a kpɛ́ↄ gↄ̃ gbɛ̃gbonaↄ tòo ũɛ. Koohũhũnaↄ zↄ̃zↄ̃ we, tã́aↄ i kìlimpau. +Asa Isailiↄ gↄↄplakɛ kíasai, dↄaanasai saosai gbɛpɛlɛsai gbɛlasai saoulasai. +Madiã nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Efa, Efɛɛ, Anↄki, Abida ń Ɛlɛdaao. Kɛtulapi buiↄn we ḿpii. +Ɔ̃ à ɛ̀a òɛ̀ saonkia Ilikia lá kpàwa, ↄ̃ à a kyokɛ̀ kíɛ. +Gupi maa wà godↄu wà buziɛ ble weo, ↄ̃ gbɛ̃́ daside zɛ̀ ń daa zɛ́uo. Aa ye wà ka Feniki, wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Kɛlɛti bɛaɛ oi, tó a zɛkɛ̀, wí buziɛ ble we. +Lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na, má dìlɛ Sinai gbɛ musun we. +Tↄↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ kuwàↄá Dii pↄ́ɛ, dṹnia ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ píi. +Ma ibɛɛↄ gbãa mɛ́ aa aafia, gbɛ̃́ pↄ́ zamagu pãↄ dasi. +Ɔ̃ Isaili zĩĩ pãsĩkũ̀, mɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ dↄ̃ yã́ a ń leo. +mɛ́ aa yã́ɛ bee kpàwakɛ ń zↄ̃ɛwiaↄ guu ń Yelusalɛũo aa mɛ: À bↄlɛ gɛ́ sɛ̃u, í kulaↄ kaso suò ń baalalaↄ ń gbɛ́laↄ ń daminalaↄ ń lí uede láↄ, kɛ́ à lákpɛↄ dↄò lá a ku taalauwa. +Gbɛ̃́ busɛↄ wɛtãa ń wɛ̃nadeↄ aaukɛao yã́i, Dii mɛ̀ á fɛlɛ sa, á ń gba bↄkĩi pↄ́ aalɛ a nidɛ. +Simↄↄ Piɛɛ fɛ̃nda looa, ↄ̃ a wò à saonkia zĩkɛna lɛ̀ò à aà ↄplaa swã́ gò. Zĩkɛnapi tↄ́n Malaku. +Levii bui bòodeↄ mɛ́ aali kpaaũkpɛ sɛ aa daò zɛ́u, aaiↄ bɛ guoguo. Lá an bòo kálɛa dɛ, màa aaliↄ bɛ zɛ́u. Baade iↄ ku a ↄi tɛa a dàlapoozi. +Yesu wèwà à mɛ̀: Ǹyↄ̃ ye Dii n Luazi ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai, n sↄ̃ iↄ kuwà. +Kí Davidi yãkɛaↄ ku guena Samuɛli taalau ń ãnabi Natã láo ń guena Gada láo za a daalɛawa e a midɛawa, +asa á dↄ̃ lá wàlɛ á lɛ́ wàlɛ gwa á luanaaikɛa musu a mɛna iɛ́. +Lá tↄↄlɛ gii ì imi guantɛ̃na, màa bɛda ì duunkɛnaↄ mↄ́mↄ. +Tó n mɛ̀: Má io yↄↄ, má kã́mabo yↄↄ, má wúlɛ yↄↄ ↄkpaa ma kùɛ, +Gbɛ̃́ laaide náaide pↄ́ Lua vĩa vĩ mɛ́ aali gbagusaɛsioↄ plɛ ń guu, ní ń di +Ɔ̃ Dii Malaika ò Setãuɛ: Á kↄ̃ le ń Diio, Setãu. Á kↄ̃ le ń Dii pↄ́ Yelusalɛũ sɛ̀o fá! Gbɛ̃́ɛ beeá yàamiↄna pↄ́ wa ga bↄ̀ tɛ́ guuɛ. +Dii ì lɛ́ pↄ́ buiↄ kpàaĩ gboo, ì kpa bùsudeↄnɛ ń yã́ pↄ́ aalɛ yáo. +Gbɛ̃bↄbↄaↄsi maao, kási gbɛ̃́ a tàaekɛ pɛ̃ɛ miↄna yã́i. +Yesu òɛ̀: Tó gɛↄ ń gɛↄ vĩ. Mpi sↄ̃ gɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ waasokɛ. +Ɔ̃ aa ò Diiɛ: Wa duunakɛ̀. Kɛwɛ̃ɛ lá à kɛ̀nɛ maawa, ãma wá bↄ gbã. Wálɛ wabikɛmaɛ. +Gbɛzã Yudaↄ kí Yosafa lɛdoũkɛ̀ ń Isailiↄ kí Aazia pↄ́ dɛ yãvãikɛna ũo. +Ɔ̃ à lɛpɛ̀pɛ a vĩ̀iↄwa píi ń ↄↄlↄo. Bee gbɛa aà vĩ̀iↄ lɛ́ faaiboaànↄ. +Gwa! Kíae a kpalable ń yã́zɛdeo, aà ìwaↄ kible a zɛ́wa. +À mↄgotɛ̃ sɛ̀lɛ zↄ̃ↄzↄ̃ↄ Adadɛzɛɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Teba ń Belotaio guu. +kɛ́ ǹ e ǹyↄ̃ ku n dↄ̀ↄwa, dↄ̃a iↄ ku n lɛ́u. +Yã́ pↄ́ má dàdaɛ́ á sì, yã́ pↄ́ á màa mɛ́ á èa, à yã́ beeↄ kɛ, Lua Aafiade iↄ kúánↄ. +Azaiasa laaidↄ n sↄ̃ yã́wa, asa wɛ̃ni zĩ́na bↄ̀ sↄ̃ kĩ́iɛ. +Ɔ̃ à Ablaũ yàaekɛ̀ maamaa aà yã́i, à sãↄ kpàwà ń zuↄ ń zàaĩnaↄ ń zↄgↄ̃ɛↄ ń zↄnↄɛↄ ń yiongoↄ. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua ma mɛ̀, lá á tò wà á vãikɛa dↄ̃, á tàaeↄ bↄ̀ gupuau mɛ́ á duuna pìsi á yãkɛaↄwa, lá á tò wa dↄ̃̀ màa, wa ↄpɛlɛwáɛ sa. +Ɔ̃ kí saonkia Yoiada sìsi, à aà là à mɛ̀: Wɛ̃̀ↄ̃a pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi ń Isailiↄ píi dìlɛ wà kpa ikoyã zwã̀akpɛ yã́i, bↄ́yãi ni gbɛa Levii buiↄwa aa si Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄwa píio ni? +ń lakɛ̃na pↄ́ kú Yabɛziↄ. Aamɛ Tila buiↄ ń Simɛa buiↄ ń Suka buiↄ ũ. Keni buipiↄ bↄ̀ Lekabu buiↄ guuɛ. Amata mɛ́ ń dezi káau ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ gì kúlɛi à misiilɛɛ̀, wa ade zu mua tɛ́ pãsĩ guu gↄ̃̀ↄɛ. +Dii kãi ń gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ yàↄ, ì dↄ gbɛ̃́ pↄ́ an kã́ gàↄlɛ. +Lua ì to yã́ bↄńnↄ na gba ũ a gbɛ̃kɛ yã́i ń Kilisi Yesu pↄ́ ń bó gbãao. +Ezekia saonaↄ ń Levii buiↄ kpaalɛ̀ gã ń gão, baade ń a zĩo, kɛ́ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń sáaukpasaↄ, aai zĩkɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ, aai aà sáaukpa, aai aà táasilɛ. +Lua Nɛ́ Yesu Kilisi pↄ́ mapi ń Silivɛ̃ɛo ń Timↄteeo wa aà yã́ waasokɛ̀ɛ́ á gbɛ̃́ pↄ́ ì mɛ ao aawo no, Lua pↄ́ ì mɛ aon aà ũ. +Lↄbↄaũ yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau. +Davidi mɛ̀: Bↄ́ má kɛ̀i? Baa yã́ má ooa? +Gↄ̃ɛ píi lí mↄ́ ma Dii Isailiↄ Lua kĩ́i wɛ̃̀ do guu gɛ̃n àaↄ̃aaↄ̃. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Sↄ̃mazi, bãↄ n ble, wàiↄ i n só. +Wa yãlàla ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa wa mɛ̀: Dé mɛ́ á gbá zɛ́ à kpɛ́ɛ bee kɛkɛ boi? +N maakɛa aↄ dↄ ma lɛ́u gↄↄpiiɛ ń n gbɛ̃suabaa pↄ́ má a lɛ́ dↄ̃oo. +má ↄtↄ̃ aà pↄtuoↄwa bua. Má gagyã pãsĩ ká aà sↄ̃́ↄgu ń aà zàaĩnaↄ ń aà yiongoↄ ń aà zuↄ ń aà sãↄ ń aà bleↄ. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄ le kũ̀ mɛ́ dↄ̃a pàɛ̀ ũ. +Zĩkɛna pↄ́ a dii pↄeã dↄ̃o, mɛ́ à yã́ pↄ́ dɛ wà aà gbɛ̃ kɛ̀ sↄ̃, wa aà gbɛ̃ yↄↄɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà gbà zↄ̃ↄ ↄ̃ Lua a wɛɛlɛwà zↄ̃ↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua pↄ́ nàɛ a ↄzĩ zↄ̃ↄ, a gbɛawà dɛńla. +Màa Dii zɛ̀ ń Isailiↄ gↄↄ bee, ↄ̃ aa zĩblè e za Bɛtavɛ̃. +Ɔ̃ aà Nisĩna dɛ̀dɛa à ma sɛ ma zɛ, ↄ̃ a òmɛɛ à mɛ̀: Gɛ ǹ gɛ̃ kpɛ́u. Zɛ́ tanlɛ. +asa ampiↄ Dii á Lua ń sɛ́ á buiↄ guu, aaↄ saozĩ kɛ ń a tↄ́o gↄↄpii, ampiↄ ń ń buiↄ. +Málɛ pↄnakɛ ń n yãonɛↄ lá wì kɛ ń àizɛɛowa. +Kɛ́ Dii yãdìlɛ Mↄiziɛ, a ò gbɛ̃́ↄnɛ, wà baade zĩ́ ↄ̀lↄɛ̀ ń aso pↄ́ a sɛo. Ɔ̃ wà ń nao màa lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Wàlɛ pↄble, wàlɛ imi, wàlɛ nↄsɛ, wàlɛ zãkɛ e gↄↄ pↄ́ Nↄee gɛ̃̀ góilɛna guu, ↄ̃ í dà dṹniaa, gbɛ̃́ↄ gàga píi. +Gbɛ̃maa mae pↄ ìↄ na maamaaɛ, ↄ̃nↄna deia mikpɛ ìↄ tɛ́vuɛ. +Ibɛɛ a fↄ̃ falusiwào, gbɛ̃vãi a e ↄnaalɛwào. +N ã́nusu tã́nkpa kɛ̀, n vɛ̃ɛ maa kɛ̀ íwa. +A ò a gbɛ̃́ↄnɛ aa gbɛↄ sɛ́lɛ, ↄ̃ aa sɛ̀lɛ aa a zɛ̀dↄ, ↄ̃ aa pↄblè a saɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ pↄtↄ̃̀ ń wɛ́io, a kɛkɛ ń gulaoɛ. +à mɛ̀: Dii wá deziↄ Lua, Lua Musuden n ũo lò? Niↄ kible bui píi bùsuwa. Gbãa ń ikoo ku n ↄzĩɛ, gbɛ̃e lí fↄ̃ kpànɛo. +Dii ì kible gↄↄpii, à a kpala dìlɛ yã́kpalɛkɛa yã́i. +Ì to saonaↄ ta kyalesai, ì gbɛ̃́ pↄ́ an zĩ́na pɛ̀lɛↄ fuangba. +Wà Lua Musude sáaukpa! À n ibɛɛↄ nànɛ n ↄzĩ. Ɔ̃ Ablaũ pↄ́ pↄ́ a èↄ kwide kpàwà píi. +A dɛ lán lí pↄ́ wa bà swa saɛ, a zĩ́napɛlɛa íuwaɛ. Aà bàa kú ń guwãaoo, a lá ìↄ siaɛ. Ìli imina yãdao, nɛi ĩaaànↄo. +ↄ̃ a òɛ̀: Má a dii ma kía vĩa vĩ, asa aàpi mɛ́ á pↄblea ń á imiao dìlɛ. Tó à su è n oosisia dɛ ń sáadeeↄla sↄ̃ bɛ? Ńyↄ̃ tó yã́pi wi ma musu kía aɛɛ. +Dii a a ibɛɛↄ úlↄ. A pala a ibɛɛↄwa za musu, a yã́kpalɛkɛńnↄ dṹnia lɛ́ lɛ́u. A gbãa pisi kía pↄ́ á kpàɛ, a gbɛ̃́ pↄ́ á sɛ̀pi mi daɛ̀ ía. +aalɛ Yesudeↄ gba gbãa, aalɛ lɛdamá aa wɛtã Yesu náaikɛawa aa mɛ̀: Sema wà taasikɛ maamaa, wí gbasa gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu. +Bↄ́ gbɛ̃́piↄ wòmɛɛi? Aa yɛ̃̀ɛɛ vĩ lↄo. +Lá mlɛ̃ kↄ̃nikɛ̀ Ɛvaɛ à aà sã̀sã, vĩa lɛ́ ma kṹ kɛ́ a su á sã́sã sↄ̃, í á naa Kilisiwa gbãsĩsai ń nↄ̀sɛmɛndoo tó. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Kɛ́ ma Ɛdↄũ bui Doegu è we gↄↄ bee, má dↄ̃ sã́asã kɛ́ a o Sauluɛ. Tàaeden ma ũ n de bɛdeↄ gagaa píi yã́ musu. +Kɛ́ aa kà Ɛlizi bɛ sĩ̀sĩ musu, ↄ̃ Geazi pↄ́piↄ sìmá a kàlɛ a kpɛ́u, ↄ̃ à gbɛ̃́piↄ gbàɛ aa tà. +An mikã dɛ gbã̀agbãa lán nↄɛ pↄ́wa, an swaaↄ dɛ lán nↄ̀ↄmusu pↄ́wa. +Kɛ́ zĩ̀ ɛ̀a fɛ̀lɛ ń Filitɛ̃ↄ lↄ, Yaii nɛ́ Ɛlana mɛ́ Gata gbɛ̃́ Goliati dãuna Lami dɛ̀. Lami sↄ̃mpa dɛ lán zwã̀atãna àsaliwaɛ. +aà de ń aà dao aai aà kũ wà gɛaànↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kĩ́i wɛ̃́lɛ bↄlɛu, +Ma suaba ń mↄ pↄ́ aa kpàmɛɛo, to mà zã bai pↄ́ vãikɛnaↄ kpàmɛɛi. +Asa a dↄ̃ sã́asã kɛ́ saonkiaↄ wɛdↄ Yesuɛ yã́i ↄ̃ aa aà kpàiwa. +À Levii buieↄ dìlɛ aaↄ zĩkɛ Dii kpagolo aɛ, aaiↄ Dii Isailiↄ Lua tↄbↄ, aaiↄ aà sáaukpa, aaiↄ aà táasilɛ. +Ma zↄ̃lɛkĩi aↄ kú ń guuɛ, mɛ́ máↄ dɛ ń Lua ũɛ, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. +Aà gbɛɛ tɛɛ dɛ lán zàkologbawaɛ, a ia ìↄ tɛ bɛ̀lɛau lán zusoon guwibↄwa. +Ń beeo Siↄnadeↄ mɛ̀: Dii pãkpàwázi, wá yã́ sã̀aàgu. +A yã́ mɛ́ tò má zɛdɛɛ̀ ń lɛo, má gĩ liaaàzi, kɛ́ asu tɛ a dàaio yã́i. +Saonaeↄ mɛ́ aaì pↄ́ gĩnanapiↄ yãalɛkↄ̃u. +Aa mↄ̀ aà yãmai, mɛ́ kɛ́ aà ń gbã́gbã ń ń gyãↄ yã́i. Gbɛ̃́ pↄ́ tã́a lɛ́ ĩadamáↄ gbã̀gbã lↄ. +Gↄↄ pↄ́ Lↄtu bↄ̀ Sↄdↄũ, tɛ́ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o bↄ̀ luabɛ à kwɛ̀, ↄ̃ gbɛ̃́ↄ gàga píi. +À lɛdamadeↄ dìlɛ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ an dↄaanaↄ ũ. Daniɛliá gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ doɛ. Bùsu gbãadeↄ ì ń yã́ↄ sɛ́lɛ siu lɛdamadepiↄnɛ, kɛ́ aasu ásookɛ kíaɛo yã́i. +Kɛ́ Yuda buiↄ gɛ̀ màa, Dii Kanaaↄ ń Pɛliziↄ nànɛ́ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa ń dɛdɛ Bɛzɛki ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). +Kɛ́ à aà è, à a pↄkasaↄ ga kɛ̃̀ à mɛ̀: Áa ma nɛ́, n ma pↄ yà, n ĩakpàmazi. Ma lɛkɛ̀ Diiwaɛ, mɛ́ a gbooa vĩo. +Wá ĩadama gↄↄ do lɛɛnaɛ bee lɛ́ gawi zↄ̃ↄ láasai iwɛ̃ɛ, a dɛ beeao. +Bↄa Limↄ Pɛlɛzi aa gɛ̀ bòokpà Libena. +A pɛa Kilisi pↄ́ dɛ mi ũwao. Naawà guu mɛgu píi ì kↄ̃eu, aa nakↄ̃wa kĩↄ zĩ sabai, ìↄ gbã lá Lua ye à gbãwa. +A wèmá à mɛ̀: Á a zɛ́ vĩ àↄ a gↄↄ ge zaa pↄ́ ma Mae dìlɛ ń azĩa ikoo dↄ̃o. +Ńsu wã ↄna gbɛ̃́wa ǹ aà dazĩuo. Ńsu to n lɛ́ àↄ ku gbɛ̃e duunauo. Ǹyↄ̃ nzĩa kũa gbãsĩsai. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ń kú swã́gbãadeↄ guuɛ. Aa wɛ́ vĩ, kási aali gueo, aa swã́ vĩ, kási aali yãmao, asa swã́gbãadeↄnɛ. +Yozuee bùsupi sì píi lá Dii ò Mↄiziɛwaɛ, ↄ̃ a kpà Isailiↄwa, a kpaalɛ̀nɛ́ daɛdaɛ. Ɔ̃ bùsupi gↄ̃̀ kílikili zĩkasai. +Má tó aa gↄ̃ bui mɛ̀ndo ũ ń bùsu gbɛ̀sĩsĩdepiuɛ, mɛ́ aaↄ kía vĩ mɛ̀ndoɛ. Aaↄ dɛ bui lɛɛ plaↄ ũ lↄo, mɛ́ an kpala aↄ kpaalɛa lɛɛ pla lↄo. +Ãma tó a bↄ aà kpɛ, mɛ́ i aà yãmao, tó a kɛ̃wà, mɛ́ a zↄblè dii pãleↄnɛ a kulɛnɛ́, +Isailiↄ Dii gawi è lán tɛ́ pãsĩwa gbɛpi misonaa. +Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ gɛ̀ zuoi swai, ↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ lɛ́ bɛbɛ swa gↄ̃sↄ̃lɛ. À gbí è dilɛa vↄ̃́u, ↄ̃ à a zĩkɛna zĩ̀, à gɛ̀ a sɛ̀. +Kí ìwaↄ òɛ̀: Wá dii kí, yã́ pↄ́ n zɛò píi, wápiↄ n zↄ̀blenaↄ wá làaɛ. +Bee gbɛa saonkiaↄ ń Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kↄ̃ kã̀aa saonkia pↄ́ wì mɛ Kaaifa bɛ. +A yã́ mɛ́ tò Dii mɛ̀ á ɛa su Yelusalɛũ wɛ̃nagwaawa. Wa ba yↄ̃ Yelusalɛũwa, wi a kpɛ́ dↄ we. Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ ò. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma yãmà mɛ́ a kũao, i kɛ mámɛ má yãdaaàlao, asa mi mↄ yãdai dṹniala no, ma mↄ dṹnia suabaiɛ. +À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń a nɛgↄ̃ɛo, à pↄdà gbɛ̃́ↄwa, à màsoↄ kɛ̀, à yãgbɛ̀a gɛ̀sisinaↄwa ń wɛlɛndeↄ, à yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ maamaaɛ, ↄ̃ à aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +Wɛ́i mɛ́ gↄ̃̀ ma pↄblea ũ fãanɛ ń gwãasĩnao. Wìↄ omɛɛ gↄↄpii: N Lua ku máɛ la? +Aa tulaletikàtɛa gulɛsĩ pↄ́ aa bòpiↄwa píi, lá bui pↄ́ Dii ń yánɛ́ↄ kɛ̀wa. Yãvãi pↄ́ aa kɛ̀piↄ mɛ́ Dii pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +Kí Lemuɛli da lɛdàwà à mɛ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ n yã́ kpɛ à gì yã́ pↄ́ ń dìlɛɛ kɛi, à gàɛ. Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ lé! +A nɛgↄ̃ɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn sopla, nɛnↄɛↄ gbɛ̃ↄn àaↄ̃. +Kɛ́ wàlɛ gɛ́aànↄ, wà dà Silɛni gbɛ̃́ Simↄↄlɛ, àlɛ su ń buao, ↄ̃ wà aà kũ̀ wà lipãakↄ̃a dìɛ̀ aàↄ tɛò Yesuzi. +Pↄ́ pↄ́ wa pìpi a fukpaa làa sↄ̃, wàli pípi a gɛ̃n plaade, i gↄ̃ gbãlɛsai. +Dii pↄ́pii kɛ̀ a pↄeã yã́iɛ, baa vãikɛnaↄ dɛ ĩadamagↄↄ pↄ́ ũɛ. +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: N ↄ̃a a kaalɛnnↄ, asa ńlɛ e ńyↄ̃ Lua gba e ń ↄ̃aoɛ. +Máli fɛlɛ ń gbɛ̃́pioɛ, mí aà bↄ a gbɛ̃́ↄ guu, asa à a nɛ́ kpà Mↄlↄkuwa, à ma kúkĩi gbãlɛ̀ à ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpàɛ. +Lá Lua i gí lí zálala gↄ̃naↄ zↄ̃zↄ̃io, a gí n zↄ̃i sↄ̃o. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Kpelewa ń kɛ̀ n wɛ́ wɛ̃̀i? +Aa lè gbɛ goa miaɛ lɛ. +Tó aa n lá, má wa gɛ́ui, onɛ́ ma mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ aà ga, a gaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ wà dɛ ń fɛ̃ndao, fɛ̃nda wa dɛò, gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ aà ga ń nↄanao, nↄana a gaò, gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ wà kũ zĩ̀zↄ ũ, wa kũ zĩ̀zↄ ũɛ. +Ɔ̃ a ò gbɛ̃́ↄnɛ: À fɛlɛ gɛ lia wɛ̃́lɛi gɛ̃n do. Zĩgↄ̃ↄ mɛ́ aa dↄaa Dii kpagoloɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãnakpa tàaedewa, wa savãioɛ̀, buiↄ i ↄlɛlɛɛ̀. +Ɔ̃ wa ɛa na zĩwa, gbɛ̃eↄ sↄ̃na kũa za guluuluui e saanaↄ gɛ̀ bìlɛò. +Ɔ̃ Gelaa pↄdãnaↄ lɛkpaakɛ̀ ń Izaaki pↄ́ↄ aa mɛ̀: Wá íɛ. Ɔ̃ à tↄkpà lↄ̀ↄpiɛ Sòle, kɛ́ aa sòlekɛ̀aànↄ yã́i. +Babɛli kí Nɛbukanɛza Aikaũ nɛ́ Gedalia, Safana tↄũna dìlɛ gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ Yuda bùsuuↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Kɛ́ kí ń a gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ kà swai, aa kpàsa, ↄ̃ aa kã́mabò we. +Kɛ́ wa Sipi è kãaa, wá gbà ↄzɛɛ, wálɛ gɛ́ Sili bùsuu, ↄ̃ wa ka Tii, gu pↄ́ wà góilɛna aso bↄ̀lɛu. +Mi n asea ble ma taasikɛa guuo. Mi n asea bↄnɛ ń gbãsĩoo. Mi a kee kpa gɛvĩ yã́ musuo. Dii ma Lua ma n yãmà, má kɛ̀ lá ń dìlɛmɛɛwa. +An bùsu wɛ̃́lɛↄ tↄ́n kɛ: Bɛtɛli ń a bualoũↄ, Naalana pↄ́ kú gukpɛ oi, Gɛzɛɛ pↄ́ kú bɛaɛ oi ń a bualoũↄ, Sikɛũ ń a bualoũↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Aya ń a bualoũↄwa. +Wíwia pↄ wà n wiwi ɛsɛ vĩo, n bↄpi láaa vĩo. Gbɛ̃́ pↄ́ n bao mà ali ↄtaalɛ n yã́ musuɛ, asa gbɛ̃e i gí n pãsĩ kpálɛsai mai a mɛwao. +Tó ńlɛ ma asea gwa zia bàasi, ńyↄ̃ↄ dↄ̃ kɛ́ ma yãkɛ̀ a zɛ́waɛ. Ble pↄ́ bàebaeo mɛ́ bili no, ge sãnɛ pↄ́ siao ma kpã́iòɛ. +Ɔ̃ à ɛ̀a ònɛ́: Málɛ wabikɛwá. Á baade a swã́li pↄ́ á sìmá kpaa mɛ̀ndodo. Madiãↄ ìↄ swã́li pↄ́ wa pì ń vuao daaɛ, asa Isimaɛlaↄnɛ. +Tó n ↄplaa mɛ́ tò ńlɛ fu, zↄ̃ ǹ vũaa. N mɛgue vũaaa maa dɛ n mɛ̀ bṹu taa tɛ́ula. +Ɔ̃ Nɛbukanɛza mɛ̀: Wà Sadaki ń Mɛsakio ń Abɛdinɛgooo Lua sáaukpa! À a Malaika zĩ̀ à a zↄ̀blena pↄ́ aa a náai vĩↄ suabà. Asa aa gì yã́ pↄ́ má dìlɛ kɛiɛ, aa sì wà ga, kɛ́ wasu kúlɛ misiilɛ dii pãleↄnɛo yã́i, sema ń Lua. +Yã́piↄ danɛ́, kɛ́ wasu ń tàae eo. +À swã́kpa, asa yã́ gbia má oɛ́, yã́ dↄ̀ↄde a bↄ ma lɛ́u. +Tó Dii á Lua bui pↄ́ álɛ ń bùsu kpáwáↄ mìdɛɛ́, mɛ́ a ń bùsupi sì, a zↄ̃lɛ ń wɛ̃́lɛↄ ń ń kpɛ́ↄ guu, +N bùsu pↄ́ n a lɛgbɛ̃̀ ń deziↄnɛ n mɛ̀ ńyↄ̃ kpámá kpàmá, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diuɛ beepi. +A yã́i a gbã̀a dɛi lí kĩniↄla, a gↄ̃ndaↄ dasikũ̀, mɛ́ a ↄnɛↄ gbã̀akũ̀, à kɛ̀ yɛ̀lɛlɛ í zↄ̃ↄpi yã́i. +Ma gbɛ̃́ↄ, ma wabikɛ̀wá, àↄ lɛdama yã́pi kũa ń mɛnao, asa lá pↄ́ má kɛ̃̀ɛ́ bílao. +Gbɛlaa gɛ̃n síiↄ̃de Isakaa buiↄ sɛ̀ daɛdaɛ. +Ni to isukaa kↄ̃fĩ àↄ dↄ, ísiↄ lɛ́ lɛzukↄ̃i, ń tò í lɛ́ damala, a sↄ̃́ lɛ́ támanↄ. +À Isaili zĩgↄ̃ↄ sɛ̀ à fĩabònɛ́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄo (100.000) ń ã́nusuo tↄnu àaↄ̃ ń kĩnio. +A yã́ mɛ́ tò ásu vĩakɛo. Á bɛɛɛ dɛ gòlegolen dasiↄla. +aa mɛ̀: Báaaden Kía pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o ũ. Aafia ku luabɛ! Wà Musude tↄbↄ! +Makii nɛgↄ̃ɛ ì ń a na Maakao, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Pɛlɛsi. Aà dãuna tↄ́n Sɛlɛsi, aà nɛgↄ̃ɛↄn Ulaũ ń Lakɛũo ũ. +Saona i ↄtona zↄ̃ a auwa, i máma saokĩi kↄ́baↄwa, i au pↄ́ gↄ̃̀ ɛ́lɛ saokĩipi gbázĩwa. +Ãiakɛ, kɛ́ Lua e n sáaukpa, zĩkɛna pↄ́ ì yã́ sĩande polonɛ́ wásawasa, wí lí aà kũ aà zĩ yã́ musuo ũ. +Ɔ̃ a ònɛ́: Á dé nɛ́ ge aà zu, tó à zù lↄ̀ↄu kã́mabogↄↄzĩ, a aà bↄ gↄ̃̀ↄo ni? +Ɔ̃ Manↄa blenɛbↄlↄ sɛ̀ ń pↄ́wɛntio, à Dii gbàgbaò gbɛwa. Kɛ́ Manↄa ń a nao lɛ́ gwa màa, ↄ̃ Dii yãbↄnsaɛkɛ̀ɛ. +Mↄizi Yosɛfu gɛ sɛ̀, àlɛ táò, asa Yosɛfu tò Isailiↄ lɛgbɛ̃̀ yãa à mɛ̀, tó Lua mↄ̀ ń bↄi, aa a gɛwa sɛ́lɛ bↄò weɛ. +A Davidi buiↄ bↄ̀ kpalau, ↄ̃ a n kpau, kási ń dɛ lá a zↄ̀blena Davidiwao. Aàpi a yãdilɛaↄ kũa, a tɛazi ń nↄ̀sɛmɛndoo, à yã́ pↄ́ á yei kɛ̀. +Yesu yãlɛ̀ɛũnɛ́ lↄ à mɛ̀: Wìli pↄkasa dafu lí wa dì a zi guuo. Tó wa kɛ̀ màa lé, pↄkasa dafu a yaaɛ, mɛ́ a zi a kↄ̃sɛ ń a dafu pↄ́ wa dìupioo. +Má zuu pↄ́ aa dàɛ́ gboo, má mↄ pↄ́ aa kàwá kɛ̃́kɛ̃. +A kpɛaↄ àaↄ̃aaↄ̃ kpɛla ń kpɛleo ń a suunaↄ ń a bilandaao kɛ̀ doũ ń bↄlɛ sɛ̃́ia pↄ́oɛ. A gbã̀a gã̀sĩsuu blakwi, a yàasa sↄ̃ baasↄo. +Nↄ dãↄ ń aà dao mɛ̀: To nɛ́pi gↄ̃wanↄ baa gↄↄ kwi, í gbasa tá. +Ɔ̃ an ikoyãdↄ̃naↄ do likpàlɛwà à aà là à mɛ̀ +À lɛ̀ dafu sí Diiɛ, asa à yãbↄnsaɛↄ kɛ̀, à zĩblè ń a gã̀sa pↄ́ a kua adoa gbãao. +À a gu bì à a gbɛↄ kↄ̀lɛ, à vɛ̃ɛli maaↄ bàu. À gugwakĩi lɛsĩ dà a guoguo, à vɛ̃ɛfɛ̃kĩi yↄ̃̀ a guu. Aà wɛ́ dↄi à nɛ́ maa iɛ, ↄ̃ nɛ́ gia a ìɛ̀. +Tó oosi kɛ̀, aà zuo, i su bòou ĩatɛ̃ gɛ̃a kpɛ́u gbɛa. +Yoiada Yonatãa ì, ↄ̃ Yonatãa Yadua ì. +Ɔ̃ nↄɛ bↄlɛdↄ̃anapi Piɛɛ là à mɛ̀: Gbɛ̃́pi ìwaen n ũo lò? Piɛɛ wèwà à mɛ̀: Mámɛo. +I kɛ ápii yã́ málɛ oo. Má gbɛ̃́ pↄ́ má sɛ̀ↄ dↄ̃. Sema yã́ pↄ́ kɛ̃a láuɛ bee pa wà mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wi ↄkãaa ta doũ mɛ́ bↄ̀ ma kpɛ. +Ɔ̃ a ò a na Ɛsitɛɛɛ: Yudaↄ gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ Susa la gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń basↄoo ń Amani nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn kwiↄ. Bↄ́ aa kɛ̀ ma bùsu kĩniↄ guui mↄↄ! Yã́ kpele ńlɛ a wabikɛa lↄi? Má kɛnɛ. Bↄ́ yã́ ńlɛ gbɛaai? Má n gba. +Gu pↄ́ a dↄ Elodi bↄaànↄ, a gwã́ Piɛɛ lɛ́ io sosa gbɛ̃ↄn plaↄ zãnguo yea ń mↄdaonao mɛ̀n pla, mɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ ku kpɛɛlɛ, aalɛ kpɛ́pi dↄ̃́a. +Asekelonideↄ e, vĩa i ń kṹ. Gazadeↄ lualua maamaa ń Ɛkɛlonideↄ lↄ, asa tãmaa a ń nɛ́ɛ. Gazadeↄ kua ń kíawa, Asekeloni a gↄ̃ bɛzia ũ. +ń Lɛsɛ̃ pↄ́ kú Niniva zãnguo ń Kala pↄ́ dɛ mɛɛwia zↄ̃ↄ ũo. +Ɔ̃ Piɛɛ ń ìwaↄ dopio fɛ̀lɛ gɛ̀ mia kĩ́i. +Màa a kɛ dṹnialaagↄↄ. Malaikaↄ mↄ gbɛ̃vãiↄ sɛ́lɛ aa ń bↄlɛ gbɛ̃maaↄ guu, +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Fɛ̃nda, fɛlɛ ń ma sãdãnao, gↄ̃ pↄ́ dɛ ma gbɛ̃do ũpi. Sãdãnapi lɛ́, sãↄ i fãaa, mí ↄlia an gbɛ̃́ kpɛɛnaↄzi. +À bee ò Lua Nisĩna pↄ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a náaikɛↄ e yã́ musuɛ. Aai Lua Nisĩnapi e gĩao, kɛ́ Yesu i tↄbↄ yãao yã́i. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ zↄadↄ̀ Mↄiziwa aa mɛ̀: Bↄ́ wá mii? +Ni ĩ́ana gbaɛ n zĩnaↄ ũ, ni tɛ́ zĩ n zĩkɛnaↄ ũ. +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Baa tó málɛ mazĩa yão, ma yã́ náai vĩ, asa má dↄ̃ gu pↄ́ ma bↄu ń gu pↄ́ málɛ táuo. Ápiↄ, á gu pↄ́ ma bↄu ń gu pↄ́ málɛ táuo dↄ̃o. +Zĩ, nↄana, gagyã, má tó an gbɛ̃eↄ bↄ apii guu, kɛ́ aa e ń yãbɛ̃ɛkɛaↄ dau siunɛ́ bùsu pↄ́ aa tàuↄ guu, gbɛ̃́piↄ iↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: À yã́pi da, í gɛ nↄɛ gɛↄↄlↄnaↄ sísi, í gbɛ̃́ↄ zĩ nↄɛ wɛ̃nalɛdↄ̃naↄwa aa mↄ́. +À a gopana sɛ̀, ↄ̃ à gɛ̀ gbɛ̀ boolona sɛ̀lɛ swaɛu mɛ̀n sↄo, a kà a dã́dãkɛbↄↄu. Ɔ̃ àlɛ sↄ̃ Filitɛ̃pizi, a a gbɛma kũa. +Yã́ pↄ́ ulɛa yãapin kɛ: Naa Kilisi Yesuwa guu baona maa yã́i buipãleↄ gↄ̃̀ Lua àizɛɛblenaↄ ũ ń Yudaↄ, aa gↄ̃̀ńnↄ mɛdoũdeↄ ũ. An baa ku lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ guu. +Kɛ́ Yaii gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Kamↄ. +Wɛ̃́lɛdeↄ lɛ́ tílɛ píi, kɛ́ aa sↄ̃deↄ ń kàzunaↄ kↄ̃fĩ mà yã́i. Gbɛ̃eↄ lɛ́ si dào guu, gbɛ̃eↄ dɛ̀dɛ lɛ́ sↄlↄ gbɛ̀sↄↄu. Wɛ̃́lɛↄ gↄ̃̀ bɛziaↄ ũ, gbɛ̃e ku we lↄo. +Má Lua náai vĩ, má vĩakɛo. Bↄ́ gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ kɛmɛɛi? +Yakↄbu lↄ̀ↄ ku we. Yesu táaò à kpàsa, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ lↄ̀ↄpi saɛ. Ĩatɛ̃ kà minanguo. +Kaa ku gu pↄ́ wà Yesu pàu líwapiu. Gbɛ̀ɛ pↄ́ wa sↄ̀ mia ũ ku kaapiu, wi gbɛ̃e dau yãao. +Lá ń mɛna yã́ pↄ́ má dìlɛnɛ kũa, má n si taasi pↄ́ lɛ́ mↄ́ dṹnia bṹuwa à gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛↄ yↄ̃wa. +Sĩanaɛ, an gbɛ̃eↄ ì Kilisi yã́ waasokɛ dɛnla ń wɛdↄakↄ̃ɛo yã́iɛ, gbɛ̃eↄ sↄ̃ ń nↄ̀sɛmaao. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ wɛio làasoo vãi vĩ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lɛsuikɛ zɛ̀ ń vãioɛ. +Tó álɛ pↄkɛkɛ bua, mɛ́ á pↄ́ bàaae yã́ sã̀águ, ásu ɛa gɛ́ sɛ́io. À bee to bↄ̀mↄↄnɛ ń nɛtonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń gyaa taasideↄ, Dii á Lua i báaadaágu ń zĩ pↄ́ álɛ kɛo píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè gban we. Máↄ dɛ aà Lua ũ, iↄ dɛ ma nɛ́ ũ. +A dɛ lán sakɛ̃nisi pↄ́ wa kà Aalona miwawaɛ. À bàalɛ̀ pìla aà lɛkãnawa e à gɛ̀ pìla aà ula lɛ́wa. +Aaì ↄ̃a pↄ́ wa yↄ̃̀pi na gbɛ̃́ pↄ́ wà Dii kpɛ́ zĩ dànɛ́ↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ aaì fĩaboò liãnaↄnɛ ń kpɛdↄnaↄ +Yesu ònɛ́: Á gbɛ̃ↄn kuɛplaɛↄ, mi á sɛ́o lé? Kási á gbɛ̃do Setãu vĩ. +Bui pↄ́ gↄ̃̀ liaaáziↄ i dↄ̃ kɛ́ ma Dii ma ɛa wɛ̃́lɛ pↄ́ kwɛ̀ↄ kàlɛkalɛ, ma bùsu pↄ́ gↄ̃̀ da yàaa kɛ̀kɛ. Ma Dii mámɛ má ò mɛ́ má kɛɛ sↄ̃. +A yã́i tò áↄ ku gbɛ̃́ pↄ́ wa táńnↄ káauↄ guuɛ, á lalasi wiiↄ i midɛ. +Gbãadepiↄ yãe dↄ̃o, aa a kee gbáɛ̀o. Aa ku gusiauɛ, ↄ̃ dṹnia zĩ́na lɛ́ fu. +Lotani nɛgↄ̃ɛↄn Oli ń Omaũo ũ. Lotani dãen Timina ũ. +Ma aà gↄↄ kã̀fĩɛ̀ wɛ̃̀ gɛ̃o. Má aà si Asiliↄ kíawa ń wɛ̃́lɛɛ beeo. Má gí ń wɛ̃́lɛpio mazĩa yã́iɛ ń ma zↄ̀blena Davidi yã́io. +Isailiↄ yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀. Dii ń Lua yã́ sã̀ńgu, ↄ̃ aa zↄblè Baaliɛ ń Asetaatio. +A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Ma Lua náaikɛ̀ ↄ̃ ma yãò. Wápiↄ sↄ̃ wa Lua náai doũpi kɛ̀, ↄ̃ wálɛ yão a yã́i. +Gbɛsɛɛna pↄ́ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua yãmà aa sì ń pↄnaoↄ ũ, ãma yã́pi líↄ zĩ́na vĩ ń guuo. Aaì Lua náaikɛ gĩa, ãma tó wà ń yↄ̃́, aaì pↄ̀ↄbↄzã kɛɛ. +baa wekĩi má naa n ↄzĩɛ, ńyↄ̃ↄ ma kũa n ↄplaauɛ. +Ɔ̃ Pↄtifaa a pↄ́pii nà Yosɛfuɛ a ↄzĩ. A yãe kã̀a vĩo, mɛ́ i kɛ blɛblea bàasio. Yosɛfu sↄ̃ gↄ̃ kɛfɛnaɛ, mɛ́ aà zɛa maa. +Aà fã́anideↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa aà dↄ̃ baakɛna ũↄ mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ baakɛ zↄ̃lɛapin weo lò? +Ɛdↄũ bùsu kía vĩo, ↄ̃ Yosafa dↄaana dìlɛnɛ́. +Wà ãnabiↄ ń Lua gbɛ̃́ↄ au è a guu ń gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ dṹnia guuↄ píi. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, má Yelusalɛũdeↄ kũ̀sũa midɛ, aaiↄ pↄblea yↄ̃yↄ̃kↄ̃ɛ yãkãakɛa guu, aaiↄ imi gↄ̃̀ↄna lɛ dodo sↄ̃̀deedee guu, +Kɛ́ aalɛ bàalɛ Isailiↄnɛ zɛ́ pↄ́ bↄ̀ Bɛtoloni à gɛ̀ Azeka, Dii lougbɛ gbɛ̃̀nɛ kàńgu. Gbɛ̃́ pↄ́ lougbɛpi ń dɛdɛↄ dasi dɛ gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoↄla. +Wekĩi ↄ̃ à kpàaũu ń Kanaa bùsu gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Sua nɛnↄɛo, ↄ̃ à aà sɛ̀ nↄ ũ. +Ńsu to wà zu ge sã ge blè nɛsana sɛ̃́ia boo, asa beeá ma pↄ́ɛ. Ǹ a au ká gbagbakĩiwa, ní a nísi kpasa pↄ́ pↄ́ wì kátɛu à tɛ́kũ a gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. +Ɔ̃ Abisaloũ mɛ̀: Tó ńlɛ gɛ́o, to ma vĩ̀i Aminↄ gɛ́wanↄ. Kí aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi ń ye aà gɛ́nnↄi? +Ma iko kpàwá à táao mlɛ̃ↄ ń sóiↄ ń á ibɛɛ gbãa píiowaɛ, pↄe a fↄ̃ à á kɛĩao. +Kai! Wá fↄ̃ gí Dii yãmai wà bↄ aà yã́ kpɛ gbã wà saokĩi pↄ́ wá saowà ń pↄ́wɛntio boo. Dii wá Lua gbagbakĩi ku gueio, pↄ́ pↄ́ kú aà kpɛ́ kpɛɛlɛ bàasio. +Ásu to nↄɛ pↄdamade àↄ kuo. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ń gbãasaikɛ dↄ̃ↄ mɛ́ báaadeↄ ũ, asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ ń pↄ́ ũɛ. +Ɔ̃ Yozuee ò Isaili dↄaanaↄnɛ à mɛ̀ +N pↄ aↄ paawázi gↄↄpii yã̀? Ńyↄ̃ↄ n pↄfɛ̃gↄↄ gága wɛ̃ ń wɛ̃o yã̀? +Ápiↄ ń á buiↄ àↄ yã́pi kũa kɛ̀tokↄ̃ɛ ũ e á buiwa. +Tó n wá kↄmalɛkɛ̀ gbɛ̃́ↄnɛ sↄ̃, wá bàa aↄ ku lɛ́ pↄ́ ń tò wá gbɛ̃̀nɛpi guu lↄo. +Ń tò aa kã́mabogↄↄ dↄ̃̀ ń pↄ́ ũ. N n yãdilɛaↄ ń n ↄtondↄkĩio ń n ikoyão dà n zↄ̀blena Mↄiziɛ, ↄ̃ a kpàmá. +Nↄɛↄ, á baade lí misiilɛ a zã́ɛ lá i kɛ Diiɛwa. +Kɛ́ wá mà, sↄ̃ kɛ̃̀wágu, wá nisĩna nà líwa á yã́i, asa Dii á Lua mɛ́ musu ń zĩ́lɛo Lua ũ. +Wìli vɛ̃ɛ dafu ká báa tùu zi guuo. Tó wa kɛ̀ màa, tùupi a pũnaɛ, vɛ̃ɛ i kↄ́lɛ, tùu i ↄ̃̀ↄkpa. Aawo, wì vɛ̃ɛ dafu ká báa tùu dafu guuɛ, aaiↄ maa píi. +Dii, gbɛ̃kɛ pↄ́ ń vĩ yãa gɛ̀ má ni? Lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ Davidiɛ ń náaio sↄ̃ bɛ? +Ɔ̃ à bàalɛ̀ gɛ̀ Simↄↄ Piɛɛ kĩ́i ń ìwaↄ do pↄ́ Yesu yeaàzipio, a ònɛ́: Wà Dii bↄ̀ miau, wi dↄ̃ gu pↄ́ wà aà dìlɛuo. +Álɛ e ma mↄ kɛ́ gbɛ̃́ↄ aaↄ na ń kↄ̃o dṹniau yã̀? Aawo! Málɛ oɛ́, kↄ̃kpaalɛa yã́i ma mↄi. +Á Isailiↄ, má fↄ̃ kɛɛ́ lá oobonapi ì kɛwao lé? Lá gĩ dɛ oobona ↄzĩ, màa á dɛ ma ↄzĩ. +I yã́pi o a làao, ↄ̃ Bɛtuɛ nɛ́ Lɛbɛka bↄ̀ ń loo dia a gã̀u. Bɛtuɛá Ablahaũ vĩ̀i Nakↄↄ nɛ́ pↄ́ a ì ń a na Milikaoɛ. +Dii, n yãzↄ̃ↄpi kɛ̀ lá ń yeiwa ma yã́iɛ, ↄ̃ ń tò mapi n zↄ̀blena má yãzↄ̃ↄpiↄ dↄ̃ píi. +Yesu wèmá à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Lua ye à kɛ mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a zĩ náaikɛa ũ. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ ma Dii mámɛ ma kã́mabogↄↄ dìlɛɛ́. A yã́i tò gↄↄ soolode zĩ́ mi gↄↄ pla blɛ kpáwá. Baade líↄ ku a gbɛu, gbɛ̃e suli bↄ gu pↄ́ á kúu gↄↄ sopladepi zĩ́o. +Basɛba kùlɛ mipɛ̀lɛɛ̀, ↄ̃ kí aà là à mɛ̀: Bↄ́ ń yeii? +Gↄↄ pↄ́ lɛ̀sinaↄ lɛ́ lɛsi, mɛ́ kã̀aepɛnaↄ lɛ́ ń kã̀aepɛ, gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ lɛ́ kúlɛ Diiɛ e wà gɛ̀ sapi ò wa làa píi. +A ò a zĩnaↄnɛ: À gɛ o ma dii Esauɛ aà zↄ̀blena Yakↄbu gↄↄplakɛ̀ Labã bɛ, àlɛ su sa. +Aa zↄblè ń diiↄnɛ, ↄ̃ yã́pi ń sↄ̃ blè. +À zɛ̀, mi a taa dↄ̃o, pↄ́pi ku ma aɛ, ↄ̃ ma aà lↄↄ kpã́ina mà à mɛ̀ +Aa òɛ̀: Dii Yesu náaikɛ, ńyↄ̃ zia e, mpi ń n bɛdeↄ píi. +Ɛlɛfãanideↄ, à wiipɛ, asa laatanaↄ midɛ píiɛ, mɛ́ ↄde gbãngbooↄ kaalɛ míↄmiↄɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aaɛↄla píi. +Wa nɛ́ pↄ́ ńyↄ̃ ń ieↄ sɛ́lɛ táńnↄ, aai gↄ̃ Babɛli kibɛ zĩkɛnaↄ ũ. +Ɔ̃ Dii mↄ̀ ń Asiliↄ kía zĩgↄ̃ dↄaanaↄ, aa aà kũ̀ wà bakàɛ̀ a níu wà mↄgotɛ̃ gala kpàɛ̀, ↄ̃ wà tàaànↄ Babɛli. +À ma, má asiiyã oɛ́. Wá ga píio, ãma wá li píi +Vĩa gbɛ̃́pii kũ̀, aa Lua sáaukpà aa mɛ̀: Wa ãnabi zↄ̃ↄ è wá guu. Aa mɛ̀ lↄ: Lua mↄ̀ a gbɛ̃́ↄ gwai. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Oɛ̀ aà gɛ zↄ̃lɛ azĩa bɛ, wá wɛ́ a kɛ síiↄ̃o. Ɔ̃ Abisaloũ gɛ̀ zↄ̃̀lɛ a bɛ, aai wɛsikↄ̃lɛ ń kíoo. +Ɔ̃ aa kà Kapɛnaũ. Gↄↄ pↄ́ a ku bɛ, à a ìwaↄ là à mɛ̀: Bↄ́ lɛkpaa álɛ kɛ zɛ́ guui? +À ɛa tá! Ma zikũ̀, má e zãkɛ lↄo. Baa tó ma mɛ̀ má wɛdↄ zãkɛai, mɛ́ má è oosia ma nɛgↄ̃ɛↄ ìaànↄ, +tó á zuↄ ń á pↄtuo kĩniↄ dasikũ̀, mɛ́ á ã́nusu ń á vuao kↄ̃̀ ń á àizɛɛↄ píi, +Ɔ̃ tↄↄlɛ wɛ̃̀aa à ń mↄmↄ ń Kolepio sãnu. Zĩbeezĩ ↄ̃ tɛ́ kũ̀ aà gbɛ̃́ↄwa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blakwio, aa gàga gbɛ̃́ kĩniↄ gbaa laai yã́iɛ. +Kɛ́ Yakↄbu wɛzù, a è Esau lɛ́ mↄ́ ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aa plaↄ. À a nɛ́ↄ kpaalɛ̀ a naↄnɛ ń a nↄ mɛ̀n pla pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ. +À gudↄ̃anaↄ dìlɛdilɛ Sili bùsuu, ↄ̃ aa gↄ̃̀ aà zↄ̀blenaↄ ũ, aaiↄ falubↄɛ̀. Dii tò Davidi zĩblè gu pↄ́ à gɛ̀u píiɛ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Fɛlɛ tá, ma náai pↄ́ ń kɛ mɛ́ n gbãgbã. +Asa má Yakↄbu buiↄ bo, má ń bↄ gbɛ̃́ pↄ́ an gbãa dɛńlaↄ ↄzĩ. +Nadabu ń Abiuo gàga gↄↄ pↄ́ aa mↄ̀ ń tɛ́ zĩ̀loo Dii aɛɛ. +Yãbɛ̃ɛ pↄ́ aa kɛ̀ ì kɛnɛ́ wí ũe? Aawo! Ìa Dii mámɛ má ò. +kɛ́ gbɛ̃́ↄ su dↄ̃ ń lɛyeao, sema n Mae pↄ́ kú asii guu bàasio. N Mae pↄ́ asiiyã dↄ̃pi i a fĩabonɛ. +Gↄↄ bee Yozuee lɛkɛ̀ à mɛ̀: Dii láaikɛ gbɛ̃́ pↄ́ a fɛlɛ Yeliko wɛ̃́lɛɛ bee kɛkɛ kálɛwa. Tó à a bĩ́i ɛ̃ kpàlɛ, aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia mɛ́ a ga. Gↄↄ pↄ́ à a gbaↄ pɛ̀lɛ sↄ̃, aà nɛ́ gbɛzãna mɛ́ a ga. +Baade zɛa a gbɛu liaa bòoi, ↄ̃ bòodeↄ fɛ̀lɛ lɛ̀kↄ̃wa ń wiio, aa tilɛ̀. +Vãikɛa lí gbɛ̃e zɛdↄo, gbɛ̃maa zĩ́na sↄ̃ deea vĩo. +Ńsu to gbɛ̃vãiↄ yã́ n kũ gbãao, ńsu lua vãikɛnaↄ gweaio. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: N sↄ̃nan kɛ. To n ìwae bua mↄ síi. +Kɛ́ à vɛ̃ɛ mì à kã̀, ↄ̃ aà pↄ́ↄ pìliwà a kpɛ́u. +Bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana pↄ́ dɛ Saluũ ń Ateeo ń Talemↄo ń Akubuo ń Atitao ń Sobaio bui ũↄ gbɛ̃ↄn basopla mɛ̀ndosai (139). +Tó ma mae ye vãikɛnɛɛ, mɛ́ mi lɛ́kpãsãkɛnɛ ma n gbaɛ n ta aafiao, Dii yãpãsĩ kɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. Dii kunnↄ lá a kú ń ma maeo yãawa. +Tó gàsadaianaɛ, àli kɛ ń pↄ́wɛntio ń nísio. +Musudeↄ, à pↄnakɛ, zĩ́lɛdeↄ, à vĩ àↄ kɛ̃aa, í o buiↄ guu Dii mɛ́ lɛ́ kible. +Gↄↄ bee Davidi ku sɛ̃gbãu, Filitɛ̃ gudↄ̃anaↄ ku Bɛtɛlɛũ. +Àli Pãteko dikpɛkɛ gↄↄ pↄ́ a na bua pↄ́ káauↄ kɛkɛawa. Àli Pↄkãaa dikpɛkɛ wɛ̃̀ láaawa. +Má a zu pↄ́ kú í saɛↄ míↄnzↄ̃ píiɛ, gbɛ̃nazĩna ge zu a ípi ya lↄo. +Lá kía mɛ́ ì yãdilɛ Lua gɛ̃ɛ ũ, a maa aà yã́ bↄ yã́zɛde kpɛo. +Màa ápiↄ sↄ̃, lá á ãia vĩ ń Lua Nisĩna gbaↄ, à ãiakɛ àↄ gɛ́ò aɛ, kɛ́ Yesudeↄ e zɛdↄ. +ní a zɛbↄↄ pí ń ã́nusuo mɛ̀n bla, wìli lí mɛ̀n baopiↄ pɛ́pɛu, lí mɛ̀ndo iↄ zɛbↄ vĩ pla a swã́ↄ gɛ̃kĩi ũ. +Ɔ̃ aa dii zĩ̀lo pↄ́ aa vĩↄ kpàwà ń swã́li pↄ́ aa daaↄ, ↄ̃ a vĩ̀lɛ gbɛ̃́nɛli pↄ́ kú Sikɛũ saɛ gbáu. +A gↄ̃napiↄ gbãa kà wà kía gopana kɛò. Lípi lɛsĩ, à gbã̀ zↄ̃̀ luawa, a gbã̀a ń a gↄ̃n dasipiↄ tò wìli kuawào. +Gↄↄ sↄo gbɛa saonkia Ãnania mↄ̀ Sezale ń gbɛ̃zↄ̃ↄeↄ ń ikoyãdↄ̃na pↄ́ wì mɛɛ̀ Tɛɛtuluo. Aa mↄ̀ ń Pↄlu yã́o bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ kĩ́i. +N wɛ́i kpàmá blɛ ũ, n ń wɛ́i yↄ̃̀nɛ́ pↄ́ pai aa mì. +Zĩbeezĩ Debolaa ń Abinↄaũ nɛ́ Balakuo lɛɛ bee sì +Dii mɛ̀ i ń zĩo, ɛɛ aaìↄ ãnabikɛkɛò ń a tↄ́o. An yã́i á ↄzↄ̃ázi, í midɛ, ápiↄ ń ãnabi pↄ́ aaìↄ ãnabikɛkɛɛ́piↄ sãnu. +Gbagbaaↄ ìↄ mↄɛ̀ ń pɛ̃ɛo ń nↄ̀ↄo kↄↄ ń oosio, ↄ̃ ìↄ swapi í mi. +Aa zãpiↄ pɛ̀pɛ lipɛpɛɛpi zĩ́lɛ táabũnupi sɛ́liↄ pↄ́ ũ. +Káalua ì ń gↄ̃ gii, gbɛ̃pãle nↄ yã́ sↄ̃ ì ń bɛɛɛ midɛ. +Kí Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Yudaↄ sìsi, ↄ̃ aa kã̀aaaàzi píi. +Mɛlali nɛgↄ̃ɛↄn Mali ń Musio ũ. Mali nɛgↄ̃ɛↄn Ɛleazaa ń Kisio ũ. +Aalona nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Nadabu, Abiu, Ɛleazaa, Itamaa. +Wa ò Yoabuɛ: Kí lɛ́ ↄ́ↄlↄ àlɛ wɛ̃nakɛ Abisaloũ yã́ musu. +Ɔ̃ ma mɛ̀ taasideↄnɛ, aa mi vĩo, aa Dii yãkɛaↄ dↄ̃o, aa dↄ̃ yã́ pↄ́ ń Lua lɛ́ yáńnↄo. +Má n yãonɛↄ o kíaↄnɛ, wí a ma kũo. +Saona pↄ́ aa dɛ uabeleↄ ũ Yoakiũ gↄↄↄn kɛ: Selaia bui Mɛlaia, Zelemii bui Anania, +Gbɛ̃́ pↄ́ wa dàkpɛu bↄa gbãadeↄ kpɛ ń gbɛ̃dɛao yã́i pↄ́ wa gbɛ̀api ↄ̃ a kɛ̃̀nɛ́, ↄ̃ à Yesu kpà gai lá aa yeiwa. +Aa dↄ̃̀ sa Lua mɛ́ ń gbɛsi ũ, Lua Musude mɛ́ ń Mìsina ũ. +Ãma Yesu i swã́sɛ ń yã́io. A ò gbɛ̃zↄ̃ↄpiɛ: Ńsu to n sↄ̃ vĩo, ma náaikɛ lé. +Ma wabikɛa a kama lán tulaleti súɛlɛwa, ma ↄ dↄa musu iↄ dɛnɛ sa oosi oa ũ. +Balaki òɛ̀: Mↄ wà gɛ́ gupãlei, gu pↄ́ ńyↄ̃ ń eu, ní ń kámɛɛ we, asa an kpɛdo ń è, ni ń e píio. +Gugbãntoo bĩ́i gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla ń basↄooɛ lↄ. +Ɔ̃ a ò a zĩgↄ̃ gↄ̃sa gbãaeↄnɛ aa Sadaki ń Mɛsakio ń Abɛdinɛgooo yeye aa ń zu mua tɛ́ pãsĩpi guu. +Ɔ̃ kía zĩgↄ̃ↄ gbàɛ we dasidasi ń sↄ̃deↄ ń zĩkasↄ̃goↄ. Aa gɛ̀ we gwãasĩna, aa lìa wɛ̃́lɛpizi. +I kɛ málɛ galakpaɛ́ no. Ma bee ò á aafia yã́iɛ, kɛ́ à yãkɛ a zɛ́wa, í ázĩa kpa Diiwa gupãle gwasai. +Ma lɛgbɛ̃̀ ń mazĩa kuao gɛ̃n do, má ɛɛto Davidiɛo, ma mɛ̀, +Saona Ulia saokĩipi kɛ̀ lá kí Aaza kpã̀sãɛwa wásawasa, à a mìdɛ e kí Aazapi àↄ gɛ́ sui ń Damasio. +Kɛ́ Zela sĩ́wɛna Akãa náaisaiyã kɛ̀ láaipↄ yã́ musu, Dii pↄ i fɛ̃ Isaili bui píizio lé? Akãa i ga a duuna yã́i ado sↄ̃o. +Laaide ì dↄaa vãi e, ↄ̃ ì ulɛɛ̀, ↄ̃nↄsaide ì gi àↄ gɛ́, ↄ̃ ì wɛ́tɛ̃a e. +A yã́i tò aa gↄ̃̀ lán suakpaa kↄↄwa, lán kↄↄkↄↄ fíi pↄ́ ì gɛ̃zɛawa, lán ése ṹa pↄ́ zàa ì sɛ́lɛwa, lán súɛlɛ pↄ́ ì bↄ fɛnɛntiuwa. +Asɛɛ buiↄ mɛ́ aali bòokpa ń saɛ. An dↄaanan Ɔkɛlana nɛ́ Pagiɛli ũ. +Ma gugwàgwa, gbɛ̃e ku à dↄmalɛo, yã́ dìa kɛ́ gbɛ̃e ku à ma gba gbãao. Ɔ̃ ma zĩblè ń mazĩa gã̀sa gbãao, ma pↄkũma mɛ́ ma gba gbãa. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, lá Lua lɛgbɛ̃̀wɛ̃ɛ màa, wà kɛ̃ yã́ pↄ́ ì mɛ ń nisĩnao gbãlɛwa míↄmiↄ, wí wɛɛlɛ wà wá kua adoa lɛpapa vĩakɛa Luaɛ guu. +Ma gbɛ̃́ↄ, à tó wá zĩkɛa ń taasio yã́ dↄágu. Gↄↄ pↄ́ wálɛ bao pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́ipi kpáɛ́, wiↄ zĩkɛ fãanɛ ń gwãasĩnao, kɛ́ wásu gↄ̃ á gbɛ̃eɛ aso ũo yã́i. +Tó á yã́ɛ bee mi dↄ̃ɛ, gbɛ̃kɛkɛakↄ̃ɛ ↄ̃ má yei, i kɛ saoa no, dↄ̃ yãa i yãesaideↄ tàae eo. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gbɛ̃e mɛ́ bↄ̀ Yelusalɛũ àlɛ gɛ́ Yeliko, ↄ̃ kpã́iwɛliwɛↄ kpàaũaànↄ. Aa aà pↄ́ↄ sìwà, aa aà gbɛ̃̀ dúuduu e à kà gaa. Ɔ̃ aa aà tò we, aa gɛ̃̀zɛa. +Ma a sↄ̃ kpà n yãdilɛnɛↄwa, máↄ kũa gↄↄpii e ma wɛ̃ni lɛ́uɛ. +An bùsupi bua pↄ́ↄ blea gbɛa, kɛ́ gu dↄ̀, manakwɛa zɛ̀, i kwɛ́nɛ́ lↄo, ↄ̃ aa Kanaa bùsu blɛ blè wɛ̃ bee sa. +Dii mɛ̀ á dṹnia gbɛ̃́ↄ to we lↄo, á ń baade kpakↄ̃aɛ, á ń na ń kíaↄnɛ ń ↄzĩɛ. Aa dṹnia wíwi, mɛ́ á gbɛ̃e bↄ ń ↄzĩo. +Mi pↄnakɛa sáaukpa, asa a maa ń gbɛ̃nazĩnao dṹniau aà pↄble, aà imi, aà pↄnakɛ, pↄnapi i dↄaaɛ̀ aà zĩkɛa guu lá Lua aà gbà aà wɛ̃ni lɛ́u dṹnia guuɛ. +Aàpi mɛ́ wá kua ń kↄ̃o na ũ, a tò Yudaↄ ń buipãleↄ gↄ̃̀ mɛdoũ. Aà mɛ guu à íbɛlɛ pↄ́ da ń zãnguo bĩ́i ũ gbòo, +Ɔ̃ aa bↄ̀lɛ gɛ̀ zĩkai ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ, aa zĩↄpòońzi Gibɛa we. +Wà kã̀aaaàzi dasidasi, ↄ̃ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ góilɛna guu, gbɛ̃́pii gↄ̃̀ sĩa ísidalɛ. +Saona pↄ́ lɛ́ gbãbↄ gbɛ̃́piɛ lí mↄ́ ń gbɛ̃́pio Diiɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ ń aà gbapiↄ. +Ma yɛ̃̀ɛɛ kà mà gi màↄ kue? Ma wɛ̃ni gↄ̃a kà mà mɛnakɛe? +Gĩa gwã́ Lua pↄ́ má dɛ aà pↄ́ ũ mɛ́ mi zↄbleɛ̀, aà malaika bↄ̀ mↄ̀a +À á pↄkasaↄpi a gↄↄ àaↄ̃de ń a gↄↄ soplade zĩ́o, í gↄ̃ gbãlɛsai, í gbasa gɛ̃ bòou. +Àliↄ ma ikoyãↄ ń ma yãdilɛaↄ kũa píi, íↄ zĩkɛwà. Mámɛmaa Dii. +À kwã́ pↄ́ dɛ mlɛ̃̀ zi ũ, wì mɛ Ibiisi ge Setãu kũ̀, ↄ̃ à mↄkàwà e wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄo. +Ɔ̃ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ ì bↄ gbɛ̃́ guu mɛ́ ì to ade gbãlɛ. +À mɛ̀ lↄ: Wìli vɛ̃ɛ dafu ká báa tùu zi guuo. Tó wa kɛ̀ màa, vɛ̃ɛ a a pũnaɛ, vɛ̃ɛ ń tùupio i ↄ̃̀ↄkpa píi. Wì vɛ̃ɛ dafu ká báa tùu dafu guuɛ. +tó aa ɛ̀a sùma ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão píi za bùsu pↄ́ wà tàuńnↄ, aalɛ zↄblebãgbɛ̃ↄ vãi, luanaaikɛnsaiↄnɛ! Aaì seela gbɛaa, ãma má seelae kɛnɛ́o, sema Yonasi pↄ́. Ɔ̃ à ń tó we à tà. +Kpaalɛ pↄ́ Isailiↄ sɛ̀ Kanaa bùsu guuↄn kɛ. Saona Ɛleazaa ń Nuni nɛ́ Yozueeo ń Isaili bui uabeleↄ mɛ́ kpaalɛ̀nɛ́. +Levii buiↄ wɛ̃́lɛpiↄ ku Isaili bui kĩniↄ bùsuuɛ. Aa kɛ̀ píi blakwi plasai, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Lua tò ma dↄaaɛ́ kɛ́ wá bui e bↄ aafia bùsuu laɛ, mí á misi maamaa mà á suaba. +Ɔ̃ à gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ dìlɛ aaↄ kuanↄ, kɛ́ àↄ ń zĩ waasokɛi +À taasideↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛuↄ nàaa tàńnↄ Babɛli ń gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ nà Babɛli kíawaↄ. +Dii ìↄ bↄ àↄ mↄ Samuɛliwa Silo, gu pↄ́ à azĩa ↄ̀lↄuɛ̀ káau. Ì yãoɛ̀, ↄ̃ Isailiↄ lɛ́ aà yãma píi. +Atɛ̃sa gbɛ̃́ pↄ́ aaì saka ikoyãu, an mɛ̀ dↄ́ɛĩiↄ ì dↄaanɛ́ gbãsĩkɛa guuↄ. Waasokɛn ɛgɛnapiↄá sↄ̃gbãade kàamaideↄnɛ. Dↄ́ɛa ń malaika gawideↄ lí ń vĩa kũo. +Mademɛnadeↄ lɛ́ tílɛ, Gebiũdeↄ lɛ́ ulɛkĩi wɛɛlɛ. +À láai ka kusui, í laaidↄ a yã́ pↄ́ saona Levii buiↄ òɛ́wa maamaa. Lá má dìlɛnɛ́wa, àↄ kũa màa. +Lua náai vĩ. Ɔ̃mɛ á sisi à gbɛ̃́kpa ń a Nɛ́ Yesu Kilisi wá Diio. +Levii buiↄ Gɛ̃amusu saobↄↄ kpàtɛa lá wa dìlɛwa, ↄ̃ aa zùnↄↄ kà taↄ ń ooↄ ń dàaↄ guu, aa a fùukɛ̀, ↄ̃ aa gɛ̀ò gbɛ̃́ↄnɛ kpakpa. +Ɔ̃ à yã́ɛ bee lɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: Gbɛ̃e mɛ́ kaadↄɛnli bà a swaluu, ↄ̃ à gɛ̀ a nɛ́ wɛɛlɛi, i eo. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Gbɛ̃e mɛ́ nɛgↄ̃ɛnaↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla. Ɔ̃ a ò Wooɛ: Gɛ́ zĩkɛi bua gbã. +Isaili ãnabi pↄ́ aa ãnabikɛkɛ̀ Yelusalɛũdeↄnɛ, aa wɛ́pungu ènɛ́ aa mɛ̀ aafia ku, kási sↄ̃ aafia kuopiↄ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gwa, mↄafilidepiↄ lɛ̀lɛ, aa gↄ̃̀ kálɛa sↄlↄlↄ, aa fↄ̃ fɛlɛo. +Kɛ́ à lɛzà gbɛ̃́ↄwa a làa, ↄ̃ à dɛ̀dɛ sĩ̀sĩwa, à gɛ̀ wabikɛi. +asa a maa ǹyↄ̃ kũa n sↄ̃ guuɛ, iↄ dↄ n lɛ́u. +Gↄↄ pↄ́ Davidi lɛ́ zĩka ń Ɛdↄũↄ yãa, aà zĩgↄ̃ↄ dↄaana Yoabu mɛ́ gɛ̀ Isailiↄ gɛↄ vĩ̀, ↄ̃ àlɛ Ɛdↄũ bùsu gↄ̃ɛↄ dɛdɛ we píi. +Nↄ̀sɛpuade maakɛa ì aà bↄ, náaisaide pↄnidɛa ì aà kṹ. +Aa Ulia kũ̀ sùò kíɛ, ↄ̃ à aà dɛ̀ ń fɛ̃ndao à aà gɛ sɛ zù táaaↄ vĩkĩi. +Má ɛa Ɛflaiũ buiↄ ásookɛ lↄo, má pↄkũma pãsĩ bↄbↄmáo, asa Luan ma ũ, i kɛ gbɛ̃nazĩnan ma ũo. Lua pↄ́ a kua adoan ma ũ á guu, má mↄ́ á kaalɛio. +Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia tↄ́n Yoɛli, a plaade Abia. Aamɛ aaì yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ Bɛɛsɛba. +Kɛ́ oosi kɛ̀, ĩatɛ̃ lɛ́ gɛ̃ kpɛ́u, wà mↄ̀ɛ̀ ń gyãeↄ ń tã́adeↄ píi. +Kɛ́ Anuni ń Amↄniↄ píi è Davidi ye ń gĩyãi lↄo, ↄ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Mɛsↄpↄtami bùsuu ń Maaka bùsuo ń Zoba bùsuo ń ã́nusuo tↄnu bla sↄosai, aa fĩaboò zĩkasↄ̃goↄ yã́i. +Kɛ́ Samuɛli fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à gɛ̀ dai Saululɛ, ↄ̃ wa òɛ̀: Saulu gɛ̀ Kaamɛli. À seelapɛ̀lɛ we a yãdↄangu yã́i, ↄ̃ à ɛ̀a gɛ̀ Giligali. +Sãdãnaↄ ɛ̀a tà, aalɛ Lua tↄbↄ, aalɛ aà sáaukpa yã́ pↄ́ aa mà mɛ́ aa è musu, asa à kɛ̀ lá wa ònɛ́waɛ. +Nↄeeá sɛ̃̀wanaɛ, ↄ̃ à vɛ̃ɛbu kɛ̀. +Màa à a bĩ́i yↄ̃̀ à lìai kpɛ síiↄ̃ píi. A yàasa ń a gbã̀ao gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla ń basↄooɛ píi. Bĩ́ipi pↄ́ pↄ́ dɛ Lua pↄ́ ũ kɛ̃̀kↄ̃wa ń pↄ́ pↄ́ dɛ Lua pↄ́ ũoo. +Amalɛkiↄ ń Kanaaↄ ku guzulɛu we. À ɛa da guwaiwai zɛ́u zia Ísia Tɛ̃a oi. +Ńsu to gbɛ̃vãiↄ pↄeã zɛkɛo, Dii, ńsu to an lɛkpaaĩ kↄ̃sɛo. +Mapi n zↄ̀blena, to mà ɛa ta ma bɛ wɛ̃́lɛu, kɛ́ másu ga ma de ń ma da miao zã̀o yã́i. Ma nɛ n zↄ̀blena Kimaũ gwa kɛ. Ma dii kí, to aà buannↄ. Kɛɛ̀ lá à kɛ̀nɛ maawa. +Aa ãnama, kási aa n fuo, asa má kunnↄ n misia yã́iɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Salomↄↄ zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃́ↄ kã̀aa, aà sↄ̃́gopiↄ kà ↄ̀aa sopla ń aà bɛ Yelusalɛũoɛ. +Mámɛmaa Dii, ma tↄ́n we! Má we wà ma bɛɛɛ kpa dii pãlewao, má we wà ma táasilɛ tã́aeɛo. +Ɔ̃ kípi a dↄaie zĩ̀ gↄ̃̀ↄ, a òɛ̀ aà gɛ aà mi sɛ mↄò. Ɔ̃ à gɛ̀ aà mi zↄ̃̀ kpɛ́u, +Kɛata nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Amlaũ, Isaa, Hɛblↄ̃ ń Uziɛlio. +Gbɛ̃vãipiↄ gì ma yãmaiɛ, swã́gbãa kɛ̀má zↄ̃ↄ, ↄ̃ aa tɛ̀ dii pãleↄzi aa zↄblènɛ́ aa kùlɛnɛ́. Aaↄ dɛ lán saanapiwaɛ, a keekɛa kɛ lↄo. +Mↄizi ò Isaili dↄaanaↄnɛ: Á baade a gbɛ̃́ pↄ́ aa nàkↄ̃wa ń Baali Peoooↄ dɛdɛ. +Má Dii ma gbɛsi sáaukpa, ì zĩkaa ↄ na damɛɛ, ì to ma ↄ àↄ kai vĩ zĩ guu. +Dii mɛ́ tↄↄlɛ kɛ̀ ń azĩa gbãao, à dṹnia kàlɛ ń azĩa ↄ̃nↄo, à musu kpàlɛ ń azĩa wɛzɛ̃o. +A kú ń Davidio gↄↄ pↄ́ Filitɛ̃ↄ kã̀aa aa zĩkà Pasadamiũ. Isailiↄ pↄ̀ↄbↄzã kɛ̀ gu pↄ́ naa bú kúu. +A kɛfɛnkɛ gawi pↄ́ kú guzulɛ táaede sĩ̀sĩwa lán lávuwa a kwɛ́ lán kaadↄɛn nɛ́ maà sɛ̃́iawa. Tó wa è, wa sɛ zu lɛ́u gↄ̃̀ↄ bló. +A zĩkɛ yã́ pↄ́ a dìlɛmɛɛwa, mɛ́ a yã́ↄ kũa a nↄ̀sɛu dasi lↄ. +wa pↄna ń yaalↄo súu ma dↄu ń nↄsɛkↄ̃fĩo ń sáaukpaa saonaↄ lↄↄo aaↄ mɛ: Wà Dii Zĩgↄ̃de sáaukpa, asa a maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. Asa má tó bùsupi su a gbɛu lá a káauwaɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Bee yã́i músi a mↄwà lɛzasai, kaaũ a gɛ̃aàzi kã́ndo, aↄ fɛlɛa vĩo. +Zĩpi gbãakũ̀ gↄↄ bee, mɛ́ Isailiↄ kíapi zɛa a sↄ̃́go guu à dìdiwà, aà aɛ dↄa Siliↄwa e oosi. Kɛ́ ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u, ↄ̃ à gà. +Gbɛ̃́ pↄ́ a le a kũ̀ gↄ̃̀ wúlɛa yɛ̃̀mɛɛ, gbãa mɛ́ aà nɛ̀. +Ɔ̃ a ò bílaɛ: Àↄ ázĩa kũa dↄ̃. À laaika pↄ́pii bĩikɛai, asa àizɛɛá gbɛ̃nazĩna wɛ̃ni no, baa tó a zↄ̃ↄ. +Lougbɛ lɛ́ kwɛ́, lou lɛ́ pílɛpilɛ. Lougbɛpi pãsĩ. Zaa Egipi bùsu ku, lou bee taa i mau yãao. +Setãu lousisikpɛ gbɛ̃́ pↄ́ aaì ńzĩa dilɛ Yudaↄ ũ mɛ́ aa dɛ a ũoↄ, má tó ɛɛdepiↄ mↄ kúlɛnɛ, aai dↄ̃ kɛ́ má yenzi. +Ablahaũ òɛ̀: Laaika! Ńsu gɛ́ ń ma nɛ́o weo. +an wɛ́ iↄ dↄ àizãna pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ zadↄ̃ gↄↄ i daalɛozi, Luapi lí ɛɛto sↄ̃o. +Lá Yobu i a yã́ dↄdↄmɛɛo, má wewà lá á òɛ̀wao. +Gbɛ̃maaↄ mɛ́ aa n tↄbↄ, nↄ̀sɛpuadeↄ mɛ́ aaↄ ku n kĩ́i. +Ɔ̃ gudↄ̃anapi gbɛ̃pãle è lↄ, àlɛ bàalɛ. À lɛzù bĩ́ibↄlɛdↄ̃anazi à mɛ̀: Gbɛ̃pãle bɛ aà kpɛ ń bao, àlɛ mↄ́ kee lↄ. Ɔ̃ kí mɛ̀: Àlɛ mↄ́ ń baonao sↄ̃ɛ. +Pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀wɛ̃ɛ mɛ́ dɛ yã́kpalɛ ń sↄ̃kɛ̃nguo ń tɛ́ gbãa pↄ́ a Lua ibɛɛↄ kaalɛo dãa ũ. +Dii mɛ́ a yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ, i tↄsimamɛɛ, ãma mapi, má ↄkãmao. +Kpɛapi gbã̀a ń a yàasao gã̀sĩsuu baobaoɛ. Ɔ̃ a òmɛɛ: Luakukĩi zálalan kɛ. +Wa gbɛ̃́ↄ dilɛ aaↄ bùsu kɛɛlɛ gbãbↄaɛ̀ yã́i. Mↄ soplapi gbɛa aa gɛ́ kpálɛkɛi gɛ pↄ́ kú vĩsaiↄzi. Gbɛ̃eↄ líↄ kpálɛkɛi, gbɛ̃eↄ lí gↄ̃ waↄ vĩ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ble ń kpã́io za azĩauɛ, ì mɛ á sì ń Luao, ↄ̃ ìli we òo. +Zu pↄ́ wa gwà bɛ à mɛ̀kpa mɛ̀n kwi, kpàsa zu bao, sã basↄo ń banaↄ ń tueↄ ń buaↄ ń ko maaↄ lↄ. +Gbɛ̃kɛpi lɛ́ dawɛ̃ɛ wà mikɛ̃ yã́ pↄ́ i kpaaĩ ń Lua yã́ooɛ ń dṹnia pↄnidɛaↄ, wíↄ wázĩa kũa dↄ̃ gbɛ̃maaↄ ũ, luayãmanaↄ ũ dṹnia tiaɛ bee guu, +Kɛ́ Yesu yã́pi mà à mɛ̀: Gyãpi miá ga no. Kɛ́ Lua zↄ̃ↄkɛ bↄ gupuau yã́iɛ, Lua Nɛ́ i tↄbↄ a musu. +Ɔ̃ Mↄizi Amↄleↄ kí Siↄ̃ bùsu ń kí Ogu bùsu pↄ́ wì mɛ Basanao kpà Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄ ń Yosɛfu nɛ́ Manase bui kĩniↄwa, bùsupi ń a wɛ̃́lɛↄ ń a tↄↄlɛↄ. +À mↄ́ ń pↄ́ kwideo píi, í ká ma làasiu, kɛ́ blɛ e àↄ ku ma kpɛ́u. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. À ma lɛ bee musu à gwa. Tó mi musu zɛ́ wɛ̃ ma ɛ̀fãai pìsiɛ́, a kua a kákĩiwao, mámɛo! +Gbɛ̃́ↄ, á làasoo su àↄ dɛ lán nɛ́ↄwao. Àↄ dɛ nɛbↄlↄnaↄwa vãi yã́ musu, ãma á làasoo àↄ dɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ ũ. +Disↄ̃, Ezɛɛ, Disã. Oli bui dezi káauↄ ń ń bui pↄ́ kú Sei bùsuuↄn we. +Bui píi, à swã́kpa, dṹnia ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ, à ma yãma ápii. Dii Lua lɛ́ bↄbↄánↄ za a bɛ pↄ́ a kua adoau. +Aalɛ zↄadↄmá, ↄ̃ Dã buiↄ lìaa aɛdↄ̀má, aa ò Mikaɛ: Kpelewa ń kɛ̀ n gbɛ̃́ↄ kã̀aai? +Yesu òɛ̀: Tó ń ye ǹyↄ̃ kú wásawasaɛ, gɛ ǹ n pↄ́ↄ yía píi, ní a ↄ̃a kpá taasideↄwa, ní mↄ tɛmazi, ńyↄ̃ↄ àizɛɛ vĩ luabɛ. +tó a lɛgbɛ̃̀ ń ma kuao kã́ukãu ń sĩanao, buipãleↄ báaadakↄ̃u ń ma tↄ́o, aai ĩ́anadã ma yã́ musu. +Ma bee ò kɛ́ a mɛ̀ mámɛ ma ãnabiↄ kpàwá Babɛli yã́iɛ. +gↄ̃ɛ pãle wùlɛaànↄ, aà zã́ a yã́ dↄ̃o, tó nↄɛpi gbãsĩkɛ̀ màa mɛ́ gbɛ̃e i aà eo, seelade kuo, kɛ́ wi aà kũòo yã́i, +Gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa kã́fĩ, Lua a aà busaɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa busa, Lua a aà kã́fĩ. +Má tó blɛ níside fɛ̃ saonaↄzi, má tó blɛ maa àↄ di ma gbɛ̃́ↄzi. +asa Ɛdↄũↄ mↄ̀ lɛ̀lɛ Yudaↄwa lↄ, aa zĩ̀zↄↄ kũ̀kũ. +Kí mɛ̀: Zɛ la gĩa. Ɔ̃ à zɛ̀ we. +Báaa pↄ́ álɛ kɛmɛɛ yãa kɛ̀a ni? Má fↄ̃ o á yã́ musu, tó à zɛkɛ̀ yãa, á á wɛ́ bↄbↄ kpaaɛ. +Asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ iko vĩ kã́mabogↄↄwaɛ. +Gbɛ̃́pii misiilɛ bùsu gbãadeↄnɛ, asa ikoe ku Lua lɛ́ saio. Lua mɛ́ gbãade pↄ́ kúↄ dìlɛ píi. +À laaika gbɛ̃nazĩnaↄzi, asa aa á kṹ aa yã́kpalɛkɛánↄ, aai á gbɛ̃ ń flàalao ń lousisikpɛↄ guu. +Aa è Lua a baonakpaa buipãleↄnɛ nàmɛɛ ma ↄzĩ, lá à a kpaa Yudaↄnɛ nà Piɛɛɛ a ↄzĩwa. +Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ gɛↄmidↄkĩi oi nↄɛ kía a fɛlɛ yãda gbãgbɛ̃ↄlaɛ, asa à bↄ̀ za tↄↄlɛ lɛ́waÀ yãpãle ma lↄ. Uabelee mɛ́ kú a vɛ̃ɛbu vĩ, à kaa lìai à ɛyↄ̃̀ a guu vɛ̃ɛfɛ̃kĩi ũ, à gbadà. Ɔ̃ à a vɛ̃ɛbupi nà zĩkɛnaↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ à fɛ̀lɛ ń táo. +Ásu gbɛ̃nazĩna náaikɛo. Ĩana ì weò, bↄ́n aà ũi? +Mámɛmaa Dii, mi á tàaeↄ bãdɛ ma sùuu yã́i, mili tó á duuna yã́ dↄmagu lↄo. +Wɛdↄa pↄ́i gɛ̃gɛ̃a ì ń sↄ̃ ↄ̃̀ↄkpa, pↄeã ea ì mↄ́ ń wɛ̃ni dafuo. +Aa koezↄ̃ á bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá wɛ̃́lɛↄzi píi e á bĩ́i gbãa lɛsĩ pↄ́ álɛ a náaikɛↄ gɛ kwɛòɛ. +mɛ́ daɛ pↄ́ a tↄsiwàpi kpàaũaànↄ, a ku misiwɛ̃lɛpi guuo, aà aà dɛ, aↄ tàae vĩ aà dɛa guuo. +Falisieↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeeↄ bↄ̀ Yelusalɛũ aa mↄ̀ Yesu kĩ́i, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀ +Tó à mↄ̀, ali á sɛ́lɛ táánↄɛ, aↄ pãála lá gu lɛ́ dↄ fãanɛ ń gwãasĩnao. Gili a gɛ̃ gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi zɛ́ dↄ̃u. +A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ i mↄ saonaɛ ń felenaↄ ge felenguulu bↄlↄnaↄ mɛ̀n pla kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, +Kↄ́ba mɛ̀n síiↄ̃ pↄ́ bↄ̀lɛ kↄ́ba pↄ́ ɛ̀ gɛ̃ɛ ũpiↄá kpala mɛ̀n síiↄ̃ pↄ́ aa bↄlɛ aà bui guuↄɛ, ãma an gbãa a kaaàwao. +À gu kɛ̃̀aa musu à pìla, lou sìsi aà gbá zíɛ. +A yã́ mɛ́ tò á nↄɛↄ ń á nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń á pↄtuoↄ gↄ̃ bùsu pↄ́ Mↄizi kpàwáu Yuudɛ̃ baala, á zĩgↄ̃ↄ i dↄaa bua á gbɛ̃́ↄnɛ ḿpii, aaiↄ ń gↄ̃kɛbↄↄ kũa, aai dↄńlɛ́ +Ì zɛ ń tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ĩadamáↄ, kɛ́ gbɛ̃nazĩna pↄ́ dɛ bùsuti ũ su to sↄ̃ kɛ̃́ńgu lↄo yã́i. +Lá n nɛgↄↄ yã́ i dↄnguo, ↄ̃ n ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ ń yã́piↄ píi, má n yãkɛa winɛ n musuɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. Ni gbãsĩkɛa kã́fĩ n yãbɛ̃ɛkɛaↄ guu píio lé? +Gbɛ̃́ pↄ́ aa aà èↄ gɛ̀aànↄ Mↄizi ń Aalonao kĩ́i ń gbɛ̃́ kĩniↄ. +A wèwà à mɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo. Gbɛ̃́ pↄ́ kúwanↄↄ dasi dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kúńnↄↄla. +Tó álɛ fɛlɛ, aamɛ aali zwã̀akpɛpi woɛwoɛ. Tó a ka bòokpakĩi, aali ɛa pɛ́ɛpɛɛ. Tó gbɛ̃pãle sↄ̃̀i, à gàɛ. +Ɛdↄũ ku we, aà kíaↄ ń aà kíabuiↄ. Baa ń ń nɛgↄ̃nkɛo aa kpagua ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gà zĩ guuↄɛ, aa wúlɛ ń gyafↄↄdeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ tá ɛ̀ zòolo guuↄɛ. +Lá a ye á dezi káauↄzi à ń buiↄ sɛ̀, ↄ̃ à á bↄ́ Egipi ń a kuao ń a gbãa zↄ̃ↄo. +Gbɛ̃́piↄ sↄ̃ aaì yã́ pↄ́ wa a gbadↄ̃o bɛ̃̀ɛboɛ. Ɔ̃nↄ pↄ́ wà ń íò ↄ̃ aa vĩ lán nↄ̀bↄↄwa làasoosai, ↄ̃ ì gɛ̃ńnↄ kaalɛu. +Àli só bɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaoↄ píi, lá i tue ge bana sowa. +Aazia yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +Vĩ̀a dↄaanaↄ! I maemilona plɛ á imiau, ↄ̃ i yiongo mↄ́. +Aa bã̀abãabo ń bùsuu, nↄana a ń dɛ, aa kɛ wɛ̃na. Tó an yɛ̃̀ɛɛ làa, an pↄ a pa, aai ń kía ń ń diio ká. Aa musu gwa, +Zĩewa ↄ̃ Yosɛfu bĩi gɛ̃̀ a dii nagu, ↄ̃ a òɛ̀: Wúlɛmanↄ. +ↄ̃ Ahabu a bɛ ziia Obadia sìsi. Obadiapi sↄ̃ ì misiilɛ Diiɛ maamaaɛ. +Aa Siↄna zɛ́ gbɛa, aai mipɛwà, aai naa, ma bàa iↄ kúńnↄ gↄↄpii, a yã́ a sã́ńguo. +Dii òwɛ̃ɛ wà bua Zelediwa, ↄ̃ wa buawà. +Á nↄ̀sɛdeↄ, à ma yãma! Yãdↄↄsai i kↄ̃e ń Luaoo, Gbãapiide lí yãvãikɛo. +Ɔ̃ Davidi aà là lↄ: Kɛiladeↄ ma kpawà ń ma gbɛ̃́ↄ yã̀? Ɔ̃ Dii mɛ̀: Aa á kpawàɛ. +Ɔ̃ kí ìwapiↄ Maadose là aa mɛ̀: Àkɛa ńlɛ kí yãmao ni? +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Kpelewa wá kɛ wà yã́ pↄ́ Lua ye wà kɛ kɛi? +Lá ńyↄ̃ gópi kɛn kɛ: A gbã̀a àↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aa do ń basↄooɛ, a yàasa gã̀sĩsuu blakwi, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu baakwi. +Danziipi fↄ̃ guoguo a migɛ̃kĩi ũ, ní a nↄ̀ɛpi miba, lá pↄnamina ì kɛwa, kɛ́ asu kɛ̃o yã́i. +Tó á buipiↄ ń yãvãiↄ ń ń deziↄ pↄ́ↄ dↄ̃̀, an náaisaiyã pↄ́ aa kɛ̀mɛɛ ń swã́gbãa pↄ́ aa kɛ̀manↄpio, +Ma Musude, aali suao, aa dɛ lán sá gia baiwaɛ. Fɛ̃nda mɛ́ a ń kíaↄ kwɛ́ an lɛ́ɛaa yã́i, Egipiↄ i ń yáalↄ. +Ɔ̃ aà ìwapiↄ bↄ̀ gɛ̀ waasokpà gupiiu. Dii zĩkɛ̀ńnↄ, ↄ̃ an dabudabukɛaↄ yã́ pↄ́ aa ò sĩana pìliwànɛ́. +Gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ àↄ ài vĩ Luaɛe? Baa ↄ̃nↄde kã́fĩa vĩɛ̀e? +ↄ̃ Pilati òɛ̀: Ńyↄ̃ yãomɛɛo lé? Ń dↄ̃ kɛ́ má n gbaɛa iko vĩ, mɛ́ má n paa líwa iko vĩ lↄo lé? +Wà aà gɛ wùlɛ wúlɛkĩi pↄ́ wà pↄ́ gĩnana bui píi ń tulaleti bui yãalɛaↄ wìawa, ↄ̃ wà aà vĩ̀ mia pↄ́ wa yↄ̃̀ɛ̀ Davidi wɛ̃́lɛu. Wà tɛ́ zↄ̃ↄ kà, wà pↄ́piↄ kàu aà gɛ̀ kpɛlaa yã́i. +Máↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń gbɛ̃́ↄ e an bui lɛ́waɛ, mí ń yãvãiↄ kɛ̃́má ń ń tàaeↄ ń ń duunao. Ãma mili tó tàaede bↄ pão. Mi maeↄ yãvãi wi ń nɛ́ↄ musu ń ń tↄũnaↄ ń ń sĩ́wɛnaↄ ń ń sↄ̃kpaɛↄ. +À zↄ̃lɛ we, í kpɛdↄdↄ. À pↄ́tↄ̃ bua, íↄ ble. +Swa ku a í ì mↄ́ ń pↄnao Lua wɛ̃́lɛu, Musude kúkĩi pↄ́ a kua adoapi. +I Isailiↄ láanikɛ yãa nolo? Tó álɛ ń yã́ o, iliↄ mikɛnɛ́ déũdeũ lán kpã́i wa kũ̀wao lé? +A yã́i tò má ń sáaukpa buiↄnɛ, má n táasilɛ Dii. +Àli mↄ́ Diiɛ ń pↄ́ pↄ́ á kɛ̀piↄ pↄ́wɛn gba ũ, í kpá saonawa. Saonapi i gɛ́ò saokĩi, +Tó nↄa lɛ́ n ibɛɛ dɛ, blɛ kpawà, tó imiɛ sↄ̃, ǹ aà gba í, +Lɛ̀sin dↄaanaↄ Emani, Asafa ń Etanio lɛ́ mↄgotɛ̃ sɛ̃́sɛ̃naↄ lɛ́. +Ma gbɛ̃́ↄ, tó gbɛ̃́ mɛ̀ álɛ Lua náaikɛ, mɛ́ ìli yãe kɛo, bↄ́ yã́n wei? Luanaaikɛa bee taa a fↄ̃ aà suabae? +Aà lɛ́á zↄ́ɛ, aà gupii kɛfɛũ. Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ, lá ma gbɛ̃na yenzide dɛn we. +Tó gbɛ̃e á lá, kpelewa ni, í mɛ Dii mɛ́ ye ń mↄaoi, a ń gbaɛɛ̀ tia. +Aà tá ì aà kpa baia, aà gbá ì si balɛtãu. +Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń Falisiↄ lɛ́ Yesu kpakpa, tó a gbɛ̃́pi gbã́gbã kã́mabogↄↄzĩ, wi e yãdaaàla. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ dà Samali zɛ́u. Kɛ́ à kà sãdãnaↄ bòokpakĩi, +Pↄ́ pↄ́ Kilisi a lɛgbɛ̃̀wɛ̃ɛ mɛ́ wɛ̃ni láasai ũ. +Yudaↄ kí Yɛkↄnia taa Babɛli wɛ̃̀ bla àaↄ̃saide, asɛ̀ lɛsĩ. +Dau pí ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo, ní a gbá ń a lidao ń a vú piaaↄ ń a bɛↄ gbɛ̃gbɛ̃ maannↄ vua doũpi ũ. +À tã́akpɛ káaluaↄ yà a bùsuu, ↄ̃ à dii pↄ́ a deziↄpiↄ kↄ̀lɛ píi. +Kɛ́ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anapiↄ lɛzù aa ònɛ́ wɛ̃́lɛu, ↄ̃ wà a baokpà kibɛ ua. +Kɛ́ n na wabikɛawa, Lua sìnnↄ, ↄ̃ ma mↄ oinɛ, asa aà gbɛ̃́ yenziden n ũ. Laaidↄ yã́ɛ beewa, làasookɛ wɛ́pungu pↄ́ ńlɛ ewa. +ↄ̃ a ònɛ́ sↄ̃ à mɛ̀: Tó ma su aafia, má kalangaɛ bee kwɛɛ. +Saona i mↄ́ ń nↄɛpio, i aà zɛ ma aɛ. +Dii ì yɛ̃̀ɛɛsaideↄ dↄ̃́a. Kɛ́ ma gↄ̃ dↄ̀lↄlↄ, à ma suabà. +Lɛbɛka yã́ pↄ́ Izaaki lɛ́ o Esauɛpi mà. Kɛ́ Esau fɛ̀lɛ gɛ̀ toekai, +Aà yɛ̃̀ɛɛ ku aà wokpɛɛ, aà gbãa ku aà kutɛlɛnawaɛ. +Ɔ̃ a òɛ̀: À zɛ́ gbɛ̀aa, à gɛ̀ Bɛtɛlɛũɛ. +Buiↄ sì ɛ pↄ́ aa yↄ̃̀u, an gbá zù ba pↄ́ aa kpàu. +Ɔ̃ kí yãdìlɛ Yoabuɛ ń Abisaio ń Itaio à mɛ̀: Kɛ ɛ̀waaso Abisaloũɛ busɛbusɛ ma yã́i. Zĩgↄ̃ↄ yã́ pↄ́ kí dìlɛ dↄaanaↄnɛ Abisaloũ yã́ musu mà ḿpii. +À gbɛ̃kpà ń duunkɛnaↄ, à bɛ̀bɛ ń vãikɛnaↄ. +N ń kpá kpalau wá Lua gbàgbanaↄ ũ, aai kible tↄↄlɛ. +Kɛ́ Zedekia kà wɛ̃̀ bao ń mɛ̀ndoo, ↄ̃ à kía blè, à zↄ̃̀lɛ kpalau Yelusalɛũ wɛ̃̀ kuɛdoɛ. Aà da tↄ́n Amutali, Zelemii nɛ́, Libena gbɛ̃́ɛ. +Mɛlali buiↄ dasilɛn we. Mↄizi ń Aalonao ń nao lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Yãvãi píi pɛ̀ɛmá: Nↄ̀sɛpãsĩ, bĩi, ĩ́isɛa ń kↄ̃o, wɛdↄakↄ̃ɛ, gbɛ̃dɛa, sòle, gbɛ̃blea ń kↄ̃nikɛao. Gupɛaanaↄn ń ũ, +À zɛ́ pↄ́ Dii á Lua dàɛ́ sɛ́, íↄ ku aafia, í gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi guu. +Gↄ̃ɛe ku we za zi wì mɛ Simↄↄ, ìↄ dabudabuna kɛ ì bↄ Samaliↄ saɛ, ↄ̃ à azĩa dìlɛ gbɛ̃́ gbia ũ. +Aai zwã̀nkasaↄ dↄ ń pi, vĩa i ń kṹ. An gɛɛ i gↄ̃ kpá ń wɛ́i, aai migbaa lɛ́ ḿpii. +wa zĩ̀ zↄadↄwá, wa á wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ dúuzↄ̃, lá kí Samana Bɛtaabɛ kàalɛ à nↄɛↄ ń ń nɛ́ↄ wìwi zĩkagↄↄwa. +Kɛ́ Davidi fɛ̀lɛ kↄↄ, Dii yãò ãnabi Gada, Davidi guenaɛ à mɛ̀ +Gobↄnaↄ gɛ́nnↄ ikooa lɛsĩↄ kĩ́i, gukpɛ ĩ́ana i n wíwi ísia guoguo. +Aà guu ↄ̃nↄ ń dↄ̃ao àizɛɛ píi ulɛau. +Gↄ̃sa kpele mɛ́ aↄ ku à gí gaii? Dé mɛ́ a fↄ̃ azĩa si mia ikowai? +Wɛ́kpalɛ za n kúkĩiu musu, ní báaada n gbɛ̃́ Isailiↄgu ń bùsu pↄ́ ń kpàwáo, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diu, lá n a lɛgbɛ̃̀ wá deziↄnɛwa. +Gukpɛ Bↄlɛpi kpɛaↄ vĩ kpɛla ń kpɛleo àaↄ̃aaↄ̃. Kpɛapiↄ gbã̀a ń a yàasao sáaɛ, a suunaↄ doũɛ kpɛla ń kpɛleo. +Dii lↄↄ ì bↄ ń loupilɛaↄ. +Ásu swã́sɛ á ãnabiↄ yã́io ge á màsokɛnaↄ ge á nana yãbↄↄlɛkɛnaↄ ge á wɛlɛndeↄ ge á ɛsɛde pↄ́ aalɛ oɛ́ á zↄble Babɛli kíaɛoↄ. +Mi wúlɛ io ń a nao kau, asa Dii, ḿmɛ ni to màↄ ku dↄdↄa. +Kía yãlàlamá ↄ̃nↄ ń dↄ̃ao píi musu, ↄ̃ a è aa dɛ̀ màsokɛnaↄ ń wɛzɛ̃na pↄ́ kú a bùsu guuↄla píi lɛɛ kwi. +A ma zuu gbòo á nↄɛ à gɛ̃̀gɛ̃, a ma baↄ kɛ̃̀kɛ̃, a mɛ̀ á zↄblemɛɛo. Sĩana guu i gbãsĩkɛ sĩ̀sĩ lɛsĩ píi musu ń lí yɛ̀lɛlɛↄ píi gbáuo. +ↄ̃ Dii bↄ̀ mↄ̀wà gwãasĩna, a òɛ̀: Ma wabi pↄ́ ń kɛ̀a mà, ma guɛ bee dìlɛ ma kpɛ́ pↄ́ wàli saoua ũɛ. +Wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ i aà sísi, aai aà la. Tó gia nↄpi sɛai ↄ̃ à zɛ̀ò, +áↄ dɛmɛɛ kíaↄ ń saonaↄ ũɛ, ma gbɛ̃́ pↄ́ an kua adoaↄ ũ. Yã́ pↄ́ ńyↄ̃ o Isailiↄnɛn we. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ ma e wɛ̃ni èɛ, aↄ na ń Diio. +Yosɛfu buiↄ ń kpaalɛ sɛ̀ sɛa za Yuudɛ̃i bↄaa ń Yelikoo, Yeliko nibↄna gukpɛ oi. Za we à pã̀ gbáaa e Bɛtɛli bùsu gusĩsĩdeu. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ o màaↄ dↄ̃ kɛ́ lá wá dɛ láↄ guu, màa wáↄ dɛ kua kↄ̃ wɛ́u. +Yã́ pↄ́ gↄ̃̀n kɛ: Àↄ gbãa naa Diiwa guu ń aà iko gbãa zↄ̃ↄo. +Wà yã́ pↄ́ Esau ò kↄmalɛkɛ̀ Lɛbɛkaɛ, ↄ̃ à Yakↄbu sìsi à mɛ̀: Esau ye a pↄ́ tↄsima à n dɛɛ. +Labã mɛ̀: Gbɛ̀zɛɛ bee mɛ́ seela ũ wá zãnguo gbã. Bee yã́i wà tↄkpàɛ̀ Galɛdi. +Gwa! Ma á baasa, i kɛ ń tɛ́o lán ã́nusuwa no. Ma á maa wɛ̀ɛlɛ ń taasikɛao, i kɛ mua tɛ́ guu no. +Vĩa aà kũ̀ à mɛ̀: Guɛ beeá vĩaguɛ. Luakukĩiɛ, luabɛ zɛ́ɛ. +Gwa! Pↄ́ giaↄn ń ũ, pã sã̀ↄ ń yãkɛaↄwa. Má ye gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ńnↄ gĩyãio. +Vĩa a gbɛ̃́pii kṹ, aai Lua yãkɛaↄ galikɛ, aaiↄ zĩ pↄ́ a kɛ̀ↄ tàasi kũa. +Wɛ̃́lɛ wɛ̃nade pↄ́ zàaĩana ì a suumpapa, mɛ́ gbɛ̃e i n nↄ̀sɛ nínio, má ɛa n kálɛ ń tiikↄazio, má n ɛ̃ daalɛ safiiwa. +Aa lɛpusiali ã̀ mɛ̀n síiↄ̃ zwãapi lipɛlɛↄ ũ, ↄ̃ aa vua kùlɛwà píi. Aa lipɛlɛpiↄ kálo pì ń vuao, ↄ̃ aa a zɛbↄↄ pì ń ã́nusuo mɛ̀n síiↄ̃. +A yã́ mɛ́ tò mi kúlɛ Mae Luaɛ. +Asa nɛ́pi mↄ̀ pãɛ, ↄ̃ à tà gusiau, aà tↄ́ gↄ̃̀ balau. +Kí Davidi zikũ̀ táotao. Baa tó wà zwãa kùaàla, ĩ́ana ì gi àↄ aà dɛɛ. +Wá dìlɛ gbɛ̃́ bee taaↄnɛ, wa nanɛ́ Dii Yesu Kilisizi, aali zĩkɛ kílikili aa ńzĩa gwa. +Ɔ̃ aà ìwaↄ òɛ̀: Ń è lá bíla lɛ́ naɛma, ↄ̃ ńlɛ mɛ dé mɛ́ ↄkã̀maia? +Baa wàaliana ì fɛlɛ a gↄↄwaɛ, felena ń luakibãnao ń yaabɛɛo aaìↄ gↄↄ pↄ́ dɛ wa ɛa suwà dↄ̃ɛ, kási ma gbɛ̃́ↄ ma yãdilɛnɛ dↄ̃o. +Má tó ápiↄ ń bùsu pↄ́ lia ma gbɛ̀sĩsĩio gↄ̃ ɛ̀fãai pↄ́ ũ. Má tó lou lí manɛ́ a gↄↄwa. Má ɛ̀fãai gbaɛnɛ́ lán louwa. +Aa aafia zɛ́ dↄ̃o, yã́ dↄ̀ↄde kú ń tufauo. Aaì zɛ́ kolekolea da, gbɛ̃́ pↄ́ bɛuↄ líↄ aafia dↄ̃o. +Lá a gi yã́pi mai, a gbɛ̃́ↄ bↄ́ↄimia náaikɛ̀, mɛ́ a zɛ ń kↄ̃nio, +aai gↄ̃ á nɛ́ↄnɛ túbi ũ, aaiↄ zↄbleɛ́ e ń wɛ̃ni lɛ́u, ãma ásuli wɛ́tɛ̃amↄ á gbɛ̃́ Isailiↄnɛo. +aà o Isailiↄnɛ píi aà mɛ: Á kua líↄ adoa, asa ma Dii á Lua ma kua adoaɛ. +Mámɛ ma á gwá guwaiwaiu, ma ↄlìaázi bùsu guwãadeu. +I kɛ Adamu wa sã̀são, nↄɛ wa sã̀sã, à sì duunau. +aa mɛ̀: Wásu kɛ dikpɛ zĩ́o, kɛ́ bíla su fɛlɛ ń zↄaoo yã́i. +Ɔ̃ Aminↄ wùlɛ lán gyãewa. Kɛ́ kí mↄ̀ aà gwai, ↄ̃ a òɛ̀: To ma dãe Tamaa mↄ kàa kɛmɛɛ ma wáa, i namɛɛ ma ↄzĩ. +Saonaↄ dasio, aai fↄ̃ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ báa bò píio, ↄ̃ an gbɛ̃́ Levii buiↄ lɛ́ dↄńlɛ́ e saon kĩniↄ aaↄ gɛ́ gbãbↄi ńzĩaɛ, zĩpi e láa, asa Levii buiↄ laai vĩ gbãbↄa ńzĩaɛ yã́ musu dɛ saonaↄla. +Aa gↄ̃̀ kↄ̃gbɛ̃ↄ ũ ń buipiↄ, aa ń ↄlɛsɛ̀. +Ɔ̃ kí Yeholaũ nɛnↄɛ Yosɛba, Aazia dãe, Aazia nɛ́ Yoasi sɛ̀ ń saɛ kíanɛ pↄ́ wàlɛ ń dɛdɛↄ guu. À aà ùlɛ Ataliaɛ kpɛa pↄ́ liiↄ kálɛau ń nↄɛ pↄ́ lɛ́ yↄ̃́ kpawào sãnu, ↄ̃ wi e aà dɛ̀o. +Í ali ń olaↄ pa yɛlɛlɛɛ, aali pↄ́tↄ̃ tↄↄlɛ mↄ̀sɛdewaɛ. An kía gbãa aↄ dɛ Agagala, an kpala a tↄbↄ. +Tó á sↄu mà à kúlɛ misiilɛ pↄ́ pↄ́ má pìpiɛ gↄↄ pↄ́ a pↄ́ↄ ↄ́ mà, a maaɛ, ãma tó i kúlɛɛ̀o, wa á zu mua tɛ́ pãsĩ guu gↄ̃̀ↄɛ. Tã́a kpele mɛ́ a fↄ̃ à á bↄ ma ↄzĩi? +Dii á Lua lɛ́ gɛ̃ánↄ bùsu pↄ́ á ò á dezi káauↄnɛ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo, à mɛ̀ á kpáwá guu. Wɛ̃́lɛ zↄ̃ↄ maaↄ ku we, i kɛ ámɛ á kàlɛo. +Ń beeo aa zↄbleɛ̀, kɛ́ aa e zↄbleamɛɛ dↄ̃kↄ̃ɛ ń zↄblea dṹnia kíaↄnɛo. +Kɛ́ wɛ̃́lɛ kía Zebulu Ɛbɛdɛ nɛ́ Gaala yã́pi mà, aà za fɛ̃̀. +Tó yã́zɛde lɛ́ bↄ n lɛ́u, ma nↄ̀sɛ a yáalↄ. +Mɛↄnↄtaipi mɛ́ Ɔfɛla ì. Selaia mɛ́ Yoabu ì. Ɔ̃mɛ sia pↄ́ kú Siaↄ Guzulɛuↄ dezi ũ. +Yã́ gbɛzã pↄ́ Davidi òn kɛ: Yɛse nɛ́ Davidi yã́n kɛ, gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà gbà gbãa yãoaɛ. Yakↄbu Lua aà kpà kía ũ, ↄ̃mɛ Isailiↄ lɛ̀dan maa ũ. +Lá n nɛ́ↄ duunakɛ̀ɛ̀, a tò aa ń tàaeↄ gbɛè. +Ɛliudu Ɛleazaa ì, Ɛleazaa Matana ì, Matana Yakↄbu ì, +À sↄ̃dilɛ, í wↄ́ↄ kɛ. Ásu to vĩa á kṹo. Ásu bílikɛ Asiliↄ kía ń a zĩgↄ̃ dasiↄ yã́wao, asa gbãa pↄ́ kúwanↄ dɛ ń pↄ́a. +Gbɛzã ↄ̃ à nɛnↄɛ ì, à tↄkpàɛ̀ Dina. +Tó Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na yã́ pↄ́ a kɛ̀ yã́iɛ, dↄ̃ à fↄ̃̀ ĩ́anadã̀. Ãma a fↄ̃ dã Luaɛo. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lá a deziↄ kɛ̀waɛ. +Lougbɛ zↄ̃ↄↄ bↄ̀ luabɛ, aa kà kiloo bla. Aa kwɛ̀ gbɛ̃nazĩnaↄla, ↄ̃ aa Lua tↄbɛ̃ɛsì lougbɛ kìsia yã́i, asa kìsiapi pãsĩ maamaaɛ. +Lɛ pↄ́ wì sí ń kúuↄɛ. +Ɔ̃ Dii gagyãkà gbɛ̃́ↄgu gáaena pↄ́ aa tò Aalona pìpi yã́i. +Beewa wá dↄ̃ kɛ́ sĩana gbɛ̃́ↄn wá ũ, màa wá sↄ̃ aↄ daa doũ Lua aɛ. +Ma Dii ma mɛ̀: Gↄↄ bee má swãwɛ̃. Má swã́sɛ musu yã́i, musu i swã́sɛ tↄↄlɛ yã́i, +Ɔ̃ wa wabikɛ̀ wá Luawa, mɛ́ wa gudↄ̃anaↄ dìlɛdilɛ fãanɛ ń gwãasĩnao an yã́i. +Ɔ̃ Yudasi aà là, i kɛ Yudasi Isaliↄti gbɛ̃́ no: Dii, bↄ́ yã́ mɛ́ mↄ̀, ńyↄ̃ nzĩa ↄlↄwɛ̃ɛ, mɛ́ dṹnia a n eo ni? +À kɛ gbɛ̃́ↄnɛ lá á ye aa kɛɛ́wa. Mↄizi ikoyã ń ãnabiↄ yã́ↄ min we. +Ásu sã́sãyã náaikɛ à mɛ Dii kpɛ́n kɛ, Dii kpɛ́ɛo. +A ònɛ́: Á dↄ̃ kɛ́ Yudaↄ zɛ́ vĩ aa yãalɛ ń buipãleo ge aa gɛ̃ aà uao. Ãma Lua ↄ̀lↄmɛɛ másu gbɛ̃e gbãsĩ bo ge mà aà tɛ̃boo. +Zwãatã ǹ pɛ́lɛ suuna ũ, ní gↄ̃inakɛwà lán malaika gã̀sĩadeↄwa ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bataɛao. +Abɛli luanaaikɛa mɛ́ tò aà saoa Luawa maa dɛ̀ Kainu pↄ́a. Aà luanaaikɛa yã́i Lua aà sáaukpà, à aà dìlɛ gbɛ̃maa ũ, ↄ̃ à aà gba sì. Baa ń aà gaao, àlɛ yãowɛ̃ɛ e tia Lua náai pↄ́ a kɛ̀pi yã́i. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ gɛ́, Yesu gɛ̃̀ ń io. Ɔ̃ zàaĩana fɛ̀lɛ ísidaa, í lɛ́ ká gó guu, aa ku kai guu. +Ɔ̃ wa òɛ̀: Dii, a ài lɛɛ kwi kũa kↄ̀. +Gbɛ̃maa lí fu bauo, aà yã́ aↄ dↄńguɛ gↄↄpii. +Sɛ̃̀wanaↄ gↄ̃̀ ń bílio, aalɛ pↄ́kuku ń wɛ́a, tↄↄlɛ pàapaa, lou i ma gueio. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́pi màↄ mɛ̀: Dé mɛ́ a àizãna e lↄi? +Bɛtɛlideↄ ń Aideↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń bao ń àaↄ̃o (223). +Ablaũ wùlɛ a gbɛɛu Lua aɛ, ↄ̃ Lua òɛ̀ +ↄ̃ à gbàsa gà Kiliataaba pↄ́ wì mɛ tia Hɛblↄ̃, Kanaa bùsuu. Ɔ̃ Ablahaũ aà bɛɛkɛ̀, à ↄ́ↄlↄ̀ aà gaa yã́ musu. +Kɛ́ aa kà, aa Yesudeↄ kã̀aa aa yã́ pↄ́ Lua kɛ̀nɛ́ ònɛ́ píi, lá à buipãleↄ gbà zɛ́ aa a náaikɛ̀. +Lákɛ̃ n líkpɛ dↄ̃̀ana Asafaɛ lↄ. Oɛ̀ aà ma gba lí mà zɛgikĩi pↄ́ kú Lua kpɛ́ saɛ gbaↄ kɛò ń bĩ́ibↄlɛ gbaↄ ń kpɛ́ pↄ́ máↄ kuu pↄ́o. Ɔ̃ kí lá pↄ́ má gbɛ̀awaↄ kpàa, asa ma Lua ↄ kuamalaɛ. +Má dɛ yãa lán sãnɛbↄlↄ yãesaide pↄ́ wàlɛ gɛ́ a kòlokpaiwaɛ, mi dↄ̃ kɛ́ aalɛ lɛkpaaĩmazio. Aa mɛ̀ wà lizↄ̃ ń a nɛ́o wà aà bↄ dṹniau, kɛ́ aà tↄ́ su àↄ dↄ gbɛ̃egu lↄo yã́i. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, o Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄɛ ń a zĩgↄ̃ dasiↄ ǹ mɛ: Dé mɛ́ muaannↄ zↄ̃ↄkɛ yã́ musui? +Pɛ̃ɛ sɛ mɛ̀n kwi ń kàaↄ ń zↄ́ tùuo, ní gɛ́oɛ̀. A yã́ pↄ́ a nɛ́pi le onɛɛ. +Lua pↄ́ ì ń gba mɛna, ì ń gba sↄ̃ to àↄ nↄ̀sɛdoũkɛ ń kↄ̃o lá Kilisi Yesu kɛ̀wa, +Ì galakpanɛ, ìↄ n tàasika n yãkɛa píi guu. +À Bɛlia ń Sɛmao ì lↄ. Uabeleↄn ń ũ Ayaloni. Aamɛ Gatadeↄ yà. +Yaii gbɛ̃́ Ila mɛ́ Davidi kwàasi ũ. +wa gbɛ̃nazĩna pↄ́ o lↄe? A bɛ̃̀ɛ, a ↄ̃̀ↄkpaa, ì yãvãi mi lán íwa. +Gↄↄ pↄ́ Yehupi lɛ́ sɛ́ ń Ahabu bɛdeↄ màa, à kpàaũ ń Yuda kíaↄ ń Aazia vĩ̀i nɛ́ pↄ́ dɛ aà ìwaↄ ũↄ, ↄ̃ à ń dɛdɛ. +Íli sao ń blesanao mɛ̀ndo duun awakpabↄ ũ ń sã wɛ̃donaↄ mɛ̀n pla sáaukpasa ũ. +Ɔ̃ Sↄdↄũ kía ń Gↄmↄↄ kíao ń Adema kíao ń Zeboiũ kíao ń Bela pↄ́ wì mɛ tia Zoaa kíao fɛ̀lɛ gɛ̀ zĩkaińnↄ Sidiũ guzulɛu. +Ɔ̃ Samuɛli òɛ̀: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀ màai? Saulu wèwà à mɛ̀: Kɛ́ má è ma gbɛ̃́ↄ lɛ́ fãaa aalɛ ma to we, mɛ́ ni mↄ gↄↄ pↄ́ ń dìlɛwao yã́iɛ. Filitɛ̃ↄ lɛ́ kↄ̃ kãaa Mimasa, +Aa wɛ̃́lɛpi sì, aa a gbɛ̃́ↄ ń a kíao dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao ń a zↄ̃ɛwiadeↄ. Aa gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ míↄnzↄ̃ɛ, an gbɛ̃e i bↄo, lá aa kɛ̀ Ɛgɛlↄniɛwa. +Tó ma n sisi, wea Lua ma zɛnnↄde. Tó má yeelɛa, ni ma gba dɛ̀ɛpookĩi. Wɛ̃nadↄ̃mɛɛ, ní ma wabikɛa ma. +Kɛ́ Zãa mↄ̀, ìli pɛ̃ɛ soo, ìli vɛ̃ɛ mio, ↄ̃ wà mɛ̀ tã́adeɛ. +Kɛ́ Etiopi buipi kà à mɛ̀: Ma dii kí, ma mↄnɛ ń baonaoɛ. Dii yãnakpàma gbã, à n bↄ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ n kpɛↄ ↄzĩ. +Ma bàa aↄ kunnↄ, níↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ásu pↄ́ pↄ́ gà ń azĩao soo. À kpa bↄ̀mↄ pↄ́ kú á uawa aà so ge à yía buipãlewa. Ápiↄ, Dii á Lua gbɛ̃́ pↄ́ an kua adoaↄn á ũ. Ásuli blenɛ nↄ̀ↄ kuu ń a da yↄ̃́ioo. +À bòo kɛɛlɛ, í o gbɛ̃́ↄnɛ aa kũ̀sũa sↄukɛ, asa gↄↄ àaↄ̃ gbɛa aa bua Yuudɛ̃wa la, aai gɛ́ bùsu pↄ́ Dii ń Lua kpàmá aaↄ vĩ síi. +À mↄ lè Dii ò Mↄiziɛ Madiã bùsuu à mɛ̀: Fɛlɛ ǹ ta Egipi, asa gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ n wɛ yãaↄ gàga píi. +kɛ́ aà bàa àↄ kú ń wá zĩnaↄ zĩɛ bee guu yã́i, zĩ pↄ́ Yudasi bↄ̀u à gɛ̀ gu pↄ́ kↄ̃sìanↄ guu, ↄ̃ Dii dↄ̀aàlɛ a tò aa gòaàla. +A sↄ̃dilɛ, i tɛ́kpa azĩau, i si gɛↄmidↄkĩi kíazi ń zĩgↄ̃ↄ dasidasi. Gɛↄmidↄkĩi kíapi a zĩkaaànↄ ń a zĩgↄ̃ dasi pↄ́ an gbãa kɛ̀ zàiↄ, ãma a fↄ̃o, asa wa lɛkpaaĩaàziɛ. +Ká gbíu, ní sɛ mↄò ń zugaaenapio ń sãsakao mɛ̀n plapiↄ. +Mi n yã́piↄ sio e ma gɛ kaò la, tia ↄ̃ ma wɛsìɛ sa. Wi n ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ yã́ omɛɛ píio fá! Ń dɛ lá ma n bao màa. +Kási á gbɛ̃eↄ lɛ́ ma náaikɛo. Asa Yesu gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a náaikɛoↄ dↄ̃ za káau ń gbɛ̃́ pↄ́ a su a kpámáo. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Lua ì aà toto ũ. Tó Gbãapiide lɛ́ n swãgaga, ńsu gio. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Lua uaɛbeedeↄ mìsi gbã. Asa gbɛ̃́ɛ beeá Ablahaũ buiɛ lↄ. +A yã́ mɛ́ t�� ma pila mà ń sí Egipiↄwa, mí ń bↄlɛ bùsupiu, mí gɛ́ńnↄ bùsu táaede yàasau, gu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diu, bùsu pↄ́ Kanaaↄ kuu ń Itiↄ ń Amↄleↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ. +Ɛflaiũ buiↄ gↄ̃ Dii bùsuuo, aa ɛa ta Egipi, aa ń tɛ̃ ble Asili bùsuu. +Ńlɛ ma ya tↄↄlɛu la gbãɛ sa. Máↄ kɛ̃amaɛ sa. Máↄ sↄ̃kĩikpakpaɛ, míↄ liaaliaa dṹnia guu, gbɛ̃́ pↄ́ kpàaũmanↄ i ma dɛ. +Kɛ́ à kà, ↄ̃ kí aà là à mɛ̀: Mise, wà gɛ́ zĩu Lamↄtu Galadawa yã̀, ge wà kã́maboɛ? Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Gɛ́ lɛ́lɛiwà mɛ̀! Ńyↄ̃ fuao. Dii ń nánɛ n ↄzĩɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, à zɛ̀ ń yã́ pↄ́ a mae kɛ̀ à Isailiↄ dà duunauo. +Ɔ̃ Mae Zipi mↄ̀ yãnakpà Musude gbɛ̃́piↄwa, asa kpala gↄ̃a Lua gbɛ̃́ↄ pↄ́ ũ gↄↄ mɛ́ kà. +Ataki mɛ́ dↄai pↄ́ kí dìlɛ aàↄ ku aà saɛ ũ. Ɛsitɛɛ aà sìsi à aà zĩ̀ Maadosewa, aà gɛ́ aà laiɛ: Bↄ́ yã́ mɛ́ mↄ̀? Bↄ́yãi àlɛ kɛi màai? +Má o Luaɛ: Ńsu yãdamalao. Yã́ pↄ́ ń èa omɛɛ. +Wɛ̃nade wɛtãna ì aà Kɛna kpɛbↄ, taaside wɛgwana ì aà Kɛna kpɛla. +À oo giipi di tɛyↄ̃wa, kɛ́ à mↄ̀ e wãa kũ tã́utãu, a gbãsĩ i wolowà, a kpɛ sia i láa. +tó má ò miaɛ mɛ́ ma de ũ, mɛ́ má ò kↄ̀ↄↄ mɛ́ ma da ń ma dãeↄ ũ, +Saulu gↄↄ ìↄ pãsĩ ń Filitɛ̃ↄ gↄↄpiiɛ. Tó Saulu nɛgↄ̃na ge wↄ́ↄde è, ì aà si à nawa a zĩgↄ̃ ũɛ. +Yehoasi Amazia kũ̀ Bɛsɛmɛsi we, à bↄ̀lɛaànↄ Yelusalɛũ, ↄ̃ à a bĩ́i gbòo gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla za Ɛflaiũ Bↄlɛu e à gɛ̀ pɛ̀ Gola Bↄlɛwa. +Aa vua kpà tↄnu baswaaↄ̃kwi (170) wà Lua kpɛ́pi zĩ kɛò ń ã́nusuo tↄnu ↄ̀aa do ń basoplao (340) ń mↄgotɛ̃o tↄnu ↄ̀aa àaↄ̃ ń kwio (610) ń mↄsio tↄnu ↄ̀aa gɛ̃o ń plao (3.400). +Ìli ↄ̃a sɛ̃anɛ́ à a igbào, ìli bↄ gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ kú kpɛ ↄsãsãa yã́io. Gbɛ̃́ pↄ́ ì kɛ màa a kpagua bauo. +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: À tá gĩa e gↄↄ àaↄ̃, í ɛa mↄ́. Ɔ̃ aa tà. +Má n gba gusↄↄ pↄ́ ↄdeↄ ń àizɛɛ pↄ́ ulɛaↄ, kɛ́ ǹ e dↄ̃ mámɛmaa Dii, Isailiↄ Lua pↄ́ n sisi n tↄ́wa ũ. +Da n ↄnɛwa tãana ũ, kɛ̃ n sↄ̃wa lá wì kɛ̃ lákɛ̃bↄwawa. +A yã́ mɛ́ tò à ↄlↄnɛ́ kɛ́ á yeńzi, Yesudeↄ i dↄ̃ kɛ́ wá ĩ́andãa á yã́ musu sĩana vĩ. +Asa Dii a yã́sińnↄɛ, i gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń wɛtãↄ wɛtã. +Yã́ pↄ́ álɛ kɛ píi, àli kɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, lá Dii álɛ kɛɛ̀wa, i kɛ gbɛ̃nazĩna no. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mɛ́ iko vĩ kã́mabogↄↄwa. +aa gɛ̃ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀nɛ́ guuo, sema Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu ń Nuni nɛ́ Yozueeo bàasio. +tó i gbãamↄ nibↄↄ ń tonɛↄ ń gyaaↄnɛo, mɛ́ i yãesaideↄ dɛdɛ guɛ beeuo, mɛ́ i ĩada ázĩawa a gɛ dii pãleↄwao, +Yuda bùsu aↄ kálɛa gↄↄpiiɛ, wiↄ ku Yelusalɛũ wɛ̃ ń wɛ̃o. +Ɔ̃ ma Sã è zɛa Siↄna gbɛ̀sĩsĩwa. Gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basopla ń síiↄ̃o (144.000) kuaànↄ. Aà tↄ́ ń aà Mae tↄ́o kɛ̃a ń miaɛwa. +Kɛ́ Ɛflaiũpi ɛ̀a wùlɛ ń a nao, ↄ̃ à nↄsì à nɛgↄ̃ɛ ì lↄ. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Bɛlia, kɛ́ yãↄ̃ma aà bɛdeↄ lè yã́i. +Ásuli yã́gↄ̃gↄ̃ koleao. Ásuli zɛ ń wɛ̃nadeo a wɛ̃nadekɛ yã́io, ge tↄde a tↄdekɛ yã́io. Àli yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa. +Ɛflaiũ buiↄ kí Ozee, Azazia nɛ́, Manase bui pↄ́ kú bɛaɛ oiↄ kí Yoɛli, Pedaia nɛ́, +N ĩatɛ̃ a gɛ̃ kpɛ́u bauo, mɛ́ n mↄ a ↄsikɛo, asa mámɛ máↄ dɛ n gupua láasai ũ, n ↄↄlↄ a midɛ sa. +Bãnisↄode gɛ̀ zĩkɛ̀ ń ↄ̃apio gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ à àikɛ̀ɛ̀ bãni sↄo. +Ɔ̃ Zelemii ku dakpɛunaↄ ua e wà gɛ̀ Yelusalɛũ sìò. Lá wà Yelusalɛũ sìn kɛ +N gbɛ̃́ pↄ́ ì wã àↄ yão èa? Sↄũ sã̀ↄwa. +tɛbↄ ń tɛbↄo, ĩa ń ĩao, bↄ ń bↄo. +à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, tó i lilɛ a gↄ̃ lán nɛ́wao, á gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guuo. +Wi wá nↄ̀sɛ kṹkpaɛ́o, ámɛ a á pↄ́ kũ̀kpawɛ̃ɛ. +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! Á dɛ lán mia pↄ́ wà soolɛ̀wàↄwaɛ. An kpɛ maa wɛ́ɛ, ãma gɛwaↄ ń gbãsĩ píio mɛ́ ń guu pà. +Lua, ma wabikɛama ma, ńsu láka ma yã́ao. +Gbɛ̃nazĩn bɛ̃́ɛ nɛ́ zɛ́ vĩ à zↄaka a duuna ĩadama yã́ musuo. +N pũnaa kↄ̃fĩ dↄ zàaĩana guu, loupilɛa dṹnia pù píi. Tↄↄlɛ gbãlɛ à lùalua. +Aali saokĩi túfu bↄlɛ, aai zwã̀a gàalulade ku saokĩipia, +Bui zĩ̀loↄ á pↄ́ↄ dã́dãɛ́, buipãleↄ á bua ń á vɛ̃ɛbuↄ sɛ̃waɛ́. +Dii yã́ bↄ̀ á kĩ́i, i zɛ Masedoni ń Gɛlɛsio adoo, á Yesu náaikɛa yã́ lìgua píi, a baokpaa vĩ lↄo. +a mɛ: Gbɛ̃́ɛ bee kpɛ́ dàalɛ, i fↄ̃ a mìdɛo. +Aa Dã bui wɛ̃́lɛↄ è mɛ̀n síiↄ̃ lↄ, Ɛleke, Gibetↄ̃, +Baa tó gbɛ̀sĩsĩↄ làa mɛ́ sĩ̀sĩↄ gbòo, ma gbɛ̃kɛa láa n kĩ́io, ma bàakuannↄ aafia yã́ a gbooo. Ma Dii n wɛ̃nadↄ̃nɛde mámɛ má ò. +Sĩana gbɛzãkpà, wì ↄ̃zↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃̀ vãiwawa. Dii wɛkpàlɛ gwà, à kɛ̀ɛ̀ ĩ́i, asa yã́zɛde kuo. +À mɛnakɛmɛɛ mà yão, ma yãoa gbɛa í ma àlafiikɛ. +Asa aai Lua yã́ sío, aa aà gbɛ̃́ suabaa gbãa náai vĩo bee musuo. +Ɛɛ ìↄ dↄ aà lɛ́u ń gbɛ̃́kaao ń yãpãsĩo, yãdↄnwɛia ń yãvãio mɛ́ aà lɛ́ pà. +Tó á ikoyã pↄ́ kú láɛ bee guuↄ kũa, álɛ zĩkɛwào, tó á Dii á Lua tↄ́ gbia pↄ́ ì ń mɛ séenata bɛɛɛ dↄ̃o, +Vĩ̀aↄ wɛ́n ma ũ, ɛɛↄ gbán ma ũ, +Tàaesaide maakɛa ì zɛpooɛ̀, vãikɛna yãvãikɛa ì aà nɛ́. +Zelemii ìↄ bɛbɛ gbɛ̃́ↄ guu, asa wi aà dakpɛu gĩao. +Ãma an Bona gbãa vĩ, aà tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. A zɛńnↄ, i to an bùsu ĩ́ampa, i gili gɛ̃ Babɛlideↄgu. +Lɛ́ má dàwá, i kɛ teasi no. +Simɛↄ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń basↄooɛ (7.100). +Pɛɛsi ń Mɛdɛo gbãade pↄ́ aaìↄ ku aà saɛ gbɛ̃ↄn soplaↄ tↄ́n kɛ: Kaasena, Setaa, Ademata, Taasisi, Mɛlɛsi, Maasena ń Mɛmukão. Ampiↄ mɛ́ aa aà kwàasiↄ ũ, aà kpala ikodeↄ ũ. +Tó Dii a gbɛ̃́ↄ guĩaↄ kɛ̀kɛnɛ́, mɛ́ à ń gbãgbã ń ĩa pↄ́ a kpàńzio, mↄvua í aↄ gbãa lán ĩatɛ̃ gupuawa, ĩatɛ̃ gupua a kã́fĩ lɛɛ sopla lán gↄↄ sopla gupuawa. +ↄ̃ ma yã́ pↄ́ Dii ↄ̀lↄmɛɛ ò zĩ̀zↄↄnɛ píi. +Ga, n zĩblea tↄ́n lái? Ga, n sɛwɛ kú máɛ? +Aa òkↄ̃ɛ: À gwa, nanaonki lɛ́ mↄ́ kee. +Àliↄ ma yã́piↄ kũa. Ásuli sĩni zɛ́ vãi pↄ́ wa bↄ̀ á ãae sɛo. Ásuli tó à gbãlɛ a yã́ musuo. Mámɛmaa Dii á Lua. +Á dↄ̃ kɛ́ Dii Isailiↄ Lua Davidi ń aà buiↄ kpà kpalau aa kible Isailiↄwa gↄↄpiio lé? Dii bàakuaaànↄ lɛ́ vĩo. +Ma fↄkpà Asikitiwa ń Felegↄ̃o ń Ɛɛmɛo ń Patobao ń Ɛɛmao ń ń Yesude dee pↄ́ aa sãnuↄ píi. +kɛ́ aasu yãbɛ̃ɛ pↄ́ aaì zↄbleò ń diiↄnɛ daɛ́, í duunakɛ Dii á Luaɛo yã́i. +O kíaɛ ń a dao aa zↄ̃lɛ zĩ́lɛ, kɛ́ an kíafua gawideↄ gògo yã́i. +Ásu babalabↄↄ sɛo ge ula plaade ge kyale ge gopana, asa zĩkɛna kà à a blɛ e. +Dedãↄ laatànnↄ sãnu ń gaaĩ zwãaↄ. +ↄ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Mae, àkɛa ń ò màai? Kúku! Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, wá fↄ̃ yã́ bee taa kɛe? +Baa kɛ́ aaì mɛ Dii ku, ń beeo aaì lɛgbɛ̃ ń mↄafilioɛ. +Zĩbeezĩ Yude bùsudeↄ bàalɛ mipɛ sĩ̀sĩↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũↄ fãaa. Zↄ̃ɛwiadeↄ su gɛ̃uo. +ↄ̃ à wá bↄ́lɛ Egipi ń a gã̀sa gbãao. À a gã̀sĩ pòo à yã́ pↄ́ ì to vĩa ń kṹ kɛ̀ maamaa ń seelaↄ ń dabudabuↄ. +Lá Isaia dↄ̀aa òwa à mɛ̀: Tó Dii Zĩgↄ̃de i wá buieↄ to yãao, dↄ̃ wa gↄ̃ lán Sↄdↄũdeↄwa, wí bↄ Gↄmↄↄdeↄwa. +Kɛ́ Mↄizi ń Aalonao gò Falaↄ̃ↄ kĩ́i, Mↄizi wabikɛ̀ Diiwa blↄↄ pↄ́ a kà Falaↄ̃ↄguↄ yã́ musu. +asa i yãdanɛ́ lá Mↄizi ikoyãdanɛdeↄwao, a dànɛ́ ń ikooɛ. +Tó ńlɛ mↄ́, ma ulatao pↄ́ má tò Kaapu bɛ Toloasi sɛ́, ní mↄ́omɛɛ ń ma láↄ, atɛ̃sa a pↄ́ pↄ́ wa kɛ̀ ń báaoↄ. +Àli fɛlɛ zɛ mikãpuadeɛ, àli zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ, íↄ ma vĩa vĩ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Matã nɛ́ Sefatia ń Pasuu nɛ́ Gedaliao ń Selemia nɛ́ Yukalio ń Malakia nɛ́ Pasuuo yã́ pↄ́ Zelemii lɛ́ o gbɛ̃́ↄnɛ mà à mɛ̀ +Ǹyↄ̃ gbɛ̃kɛkɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa n dↄ̃ↄnɛ ǹyↄ̃ gɛ́, gi ǹyↄ̃ nↄ̀sɛpuadeↄ suaba. +Ɔ̃ aa lɛ́kpãsãkɛ̀ɛ̀ aa mɛ̀: E n mae àↄ gɛ́ gai, à mɛ̀ +Ɔ̃ Yozuee mɛ̀: À pↄ́ go gbɛ̀ɛpilɛ, í bↄlɛmɛɛ ń kía gbɛ̃ↄn sↄopiↄ. +Lá à taasikɛ̀ à yↄ̃a fↄ̃̀, a fↄ̃ dↄ gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ń yↄ̃ↄlɛ. +Ma yã́ↄ lɛ́ bↄ ma nↄ̀sɛmaa guuɛ, málɛ yã́ pↄ́ má dↄ̃ o ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Tó a ↄ̃a sɛ̃̀a ma gbɛ̃́ taaside pↄ́ kúánↄɛ, ásu ↄi diaɛ̀ lán ↄidianɛdewao. +A soolode a pↄ́ ɛ̀lɛ swa zↄ̃ↄ Uflatawa, ↄ̃ swapi í bà à zɛ́ bↄ̀ gukpɛ kíaↄnɛ. +Vĩa gobↄnaↄ kũ̀, baade lɛ́ wiilɛ a diiwa, ↄ̃ aa gópi asoↄ bↄ̀bↄ lɛ́ ká íu, gó e yãfũnkũ. Yonasi sↄ̃ à pìla gɛ̃̀ wùlɛ gó kpɛa, ↄ̃ à gɛ̃̀ ń io. +ge kↄ̃́ↄde ge gbɛ̃́ pↄ́ a gue imia ge gbɛ̃́ pↄ́ a wɛ́ diua ge kásande ge sɛ́ɛde ge gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ wia. +N nɛ́ pↄ́ aa ɛa n fɛlɛↄ wã̀ lɛ́ su, gbɛ̃́ pↄ́ aa tò n gↄ̃ bɛzia ũↄ lɛ́ tá. +Ãma Dii ìↄ aà yáalↄ, asa a dↄ̃ aà gↄↄ a pa. +Waiyoo n gbɛ̃́ pↄ́ ni íkaka n gbɛ̃́deeↄnɛ, ni naɛnaɛmá e ípi gɛ zↄ̃lɛomá, kɛ́ ǹ e wɛ́tɛ an puizii yã́i. +Dii mɛ́ Lua ũ, à gupùwɛ̃ɛ. À ba dↄdↄ saobↄↄwa, í poo gbagbakĩizi. +Aa n kĩ́i wɛ̀ɛlɛ ń yooyea guu, Dii, kɛ́ n ń toto, aa wabikɛ̀ma wɛ̃nannↄ. +ↄ̃ Sebaↄ lɛ̀lɛmá aa ń naaa wà tàò, aa ń dãnaↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao. Mámɛ ma bↄ mado, ma mↄ a baokpainɛ. +Ma ĩadamadeↄ ń ma wɛ̀lɛↄ dasi, ãma mi pãalɛ n yãonɛↄnɛo. +Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ dasi, mɛ́ sáaukpasaↄ nísi di lↄ ń vɛ̃ɛ pↄ́ wì ɛ́lɛwào. Màa wà ɛ̀a nà Dii ua zĩwa. +Bee yã́i ma gbɛ̃́ yenzideↄ, lá i ma yãma gↄↄ pↄ́ má kúánↄ, atɛ̃sa lá má kúánↄ tiao, àↄ á bↄa maa lɛpapa ń vĩakɛa Luaɛo ń lualuao. +Lua dↄ̀aa ãnabiↄnɛ yãa dodo dasi, ↄ̃ aa yã́zɛ ò wá deziↄnɛ dasi, +À luakukĩi kɛ̀, a gbã̀a sáa ń kpɛ́pi yàasao gã̀sĩsuu bao, a yàasa bao. À vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kùlɛwà tↄnu bao. +Gbɛ̃́pii Dii sáaukpa za gbã e gↄↄpii. +Sãusↄ̃ↄ mɛ̀: Zàaĩn gyaↄwa ↄ̃ ma gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ dɛ̀dɛò, zàaĩn gyaↄwa ↄ̃ ma ń káokↄ̃a. +Suha dãuna Kelubu mɛ́ Mɛhii ì, ↄ̃ Mɛhii Ɛsitoni ì. +À vua zã pì mɛ̀n síiↄ̃ kpagolopi pↄ́ ũ, ↄ̃ a pɛ̀pɛ a gbá mɛ̀n síiↄ̃ↄwa kpɛla ń kpɛleo. +Ɔ̃ Yɛse pɛ̃ɛ dì zàaĩnaɛ ń vɛ̃ɛo tùu do ń blesan bↄlↄo, à a nɛ́ Davidi gbàɛò Sauluwa. +Niↄ ma gbɛ̃ gↄↄpiiɛ, niↄ ma swã́gaga lá gu lɛ́ dↄ. +À gɛ̀ gu pↄ́ à nɛblèu, ↄ̃ à yãdànɛ́ ń lousisikpɛu. Aà yã́ bↄ̀ ń saɛ aa mɛ̀: À ↄ̃nↄ ń dabudabu beeↄ sɛ̀ má ni? +A yã́ mɛ́ tò á e wɛ́pungu ɛɛ enɛ́ lↄo, á e màsokɛnɛ́ lↄo. Má a gbɛ̃́ↄ bↄ á ↄzĩɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Budepi nɛ́ mɛ̀ndona mɛ́ gↄ̃̀ɛ̀ sa, ↄ̃ à aà zĩ̀ gbɛzã à mɛ̀: Aa ma nɛ́ yãda. +Kási má yã́ vĩnnↄ. Dafudafukɛlɛgɛ ń kɛ̀mɛɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ bↄ̀ ma kpɛ guwaiwaiu, aa ma ikoyãↄ kũao. Aa gì ma yãdilɛa pↄ́ tó gbɛ̃́ kũa, a wɛ̃ni e a guuↄzi. Aa tò kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛ gbãlɛ̀ míↄmiↄ, ↄ̃ ma zɛò mà a pↄkũmabↄbↄmá guwaiwaiu, mí ń tↄ̀lↄzↄ̃. +Ezekia Levii buiↄ gbà sↄ̃ ḿpii, kɛ́ aa zĩkɛ̀ Diiɛ ń dↄ̃ao yã́i. Wà sáaukpa saò e gↄↄ sopla, wà dikpɛ pↄ́piↄ sò, wà Dii ń deziↄ Lua sáaukpà. +À ĩatɛ̃ kɛ̀ à kible fãanɛ, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Tↄↄlɛpi iↄ dɛ aà pↄ́ ũ Isaili bùsuu. Kía pↄ́ má kpá a gbãamↄ ma gbɛ̃́ↄnɛ lↄo, aa to Isailiↄ tↄↄlɛ kpaalɛ e ń buiwa. +Gɛↄmidↄkĩi bĩ́i gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla ń basↄooɛ lↄ. +ń saonaɛ beeↄ: Ɛliakiũ, Maasea, Miyãmɛ, Mise, Ɛlioenai, Zakali ń Ananiao. Aa ń kùuↄ kṹkũa. +Yesu kua Yelusalɛũ Gɛ̃amusu dikpɛ zĩ́ wà aà náaikɛ̀ dasi, kɛ́ wà dabudabu pↄ́ a kɛ̀ↄ è yã́i. +Kɛ́ aa aà è ḿpii, gili gɛ̃̀ńgu. Ɔ̃ Yesu ònɛ́ gↄ̃̀ↄ: À sↄ̃dilɛ, mámɛ. Ásu to vĩa á kṹo. +Á buiↄ líↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũpi oa kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ gↄↄpii. Wekĩi máli kpaaũuánↄ, míli yãoɛ́. +Á bùsu gↄ̃̀ da giiɛ, á wɛ̃́lɛↄ tɛkũ̀. Bui zĩ̀loↄ á bua pↄ́ↄ sɛ̀lɛ á wáa, à gↄ̃̀ da gii kɛ́ aa zĩblèwà yã́i. +Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Ń Dii n Lua kuao, baa kàa má vĩo, sema pↄ́wɛnti ↄkũ do pɛ̃na guu ń nísi yↄↄnao tùu guu bàasio. A yàa málɛ wɛ kɛ, mí tá bɛ mà blɛkɛò wà ble ń ma nɛ́o, wíↄ ga dã́. +Tó kí lɛ́ gɛ́ Dii ua, dↄaipiↄ ì gɛaànↄ ń sɛ̀ngbaopiↄ kũa. Tó dↄaipiↄ sù, aaì ɛa kálɛ ń kpɛ́u. +Kpelewa á yeii? Mà mↄ́wá ń goo yã̀, ge mà mↄ́ ń yeaázio ń nↄ̀sɛniɛoɛ? +Kɛ́ kía gbɛ̃́ zĩ̀, ↄ̃ wà aà gbàɛ, bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi aà kɛ̃̀. +Ma Dii ma mɛ̀, má tó ĩ́an pↄkaalɛna fɛlɛ, i Babɛlideↄ sɛ́lɛ ń Babiloniↄ píi. +Ɔ̃ aa gɛ̀ bùsupi gwàgwa za Zini guwaiwai lɛ́u e Leobɛ, Amata bↄlɛu. +Kɛ́ Gbãapiide kíaↄ fã̀aa, aa lì tↄↄlɛa lán Zalamↄ gbɛ̀ nɛɛziwa. +Saokĩi kɛ ń lɛpusialio, a gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu sↄo, a yàasa iↄ gã̀sĩsuu sↄo lↄ. A gbã̀a ń a yàasao iↄ sáa, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu àaↄ̃. +Bee yã́i Dagↄ̃ gbàgbanaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ aà kpɛ́u Asedodaↄ lí kɛ̀sɛpɛlɛ aà kpɛ́ kpɛɛlɛ bèewao e ń a gbão. +Zↄ̀blenapi a dii yiongoↄ sɛ̀ mɛ̀n kwi ń a dii àizɛɛ bui píio, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ Nakↄↄ bɛ wɛ̃́lɛu Sili Mɛsↄpↄtami bùsuu. +Ɔ̃ à mɛ̀: Dii, ńsu to n pↄ pao, yã́ɛ bee bàasio má yão lↄo. Tó gbɛ̃maaↄ kà kwi sↄ̃ bɛ? A wèwà à mɛ̀: Má wɛ̃́lɛpi kaalɛo gbɛ̃ↄn kwipiↄ yã́i. +Wɛ́ a fↄ̃ o ↄɛ a bàa kuaànↄoo. Màa lↄ mi a fↄ̃ o gbáɛ a bàa kuaànↄoo. +Yesu òɛ̀: Ta bɛ. N nɛ́ a gao. Gↄ̃ɛpi yã́ pↄ́ Yesu òɛ sì, ↄ̃ à dàzɛu. +i gↄ̃ ń bui pↄ́ kpɛ́ↄnɛ fɛlɛkaa ũ, aai fɛlɛ dada ń nɛ́ↄnɛ sↄ̃, +Tó wàlɛ gbɛ̃́ↄ kãaa, wàli pɛ́ gbã́ugbãu. +Dii Zĩgↄ̃de a tↄbↄ yã́zɛde guu, Lua Kuaadoade a a kuaadoakɛ ↄlↄnɛ́ yãkɛa a zɛ́wa guu. +À guwaiwai lìlɛ dã̀na ũ, a tò gugii gↄ̃̀ nibↄna ũ. +Dii ku n ↄplaai, a kíaↄ mí���nzↄ̃ a pↄfɛ̃gↄↄ. +Gwa, a ye ma dɛɛ, ma wɛ́ dↄ pↄei lↄo. Ń beeo má gí ń mazĩao aà aɛ. +Tó a kpà a nɛ́waɛ sↄ̃, aà aà dilɛ a nɛnↄɛ ũ. +i a kòlokpa Dii aɛ saokĩi gugbãntoo oi, saona Aalona nɛ́ↄ i a au lɛ́ aa lia saokĩipizi. +Á gbɛ̃e su sakaaàguo. À kũ̀sũakɛɛ̀ aà e ka ma kĩ́i aafia, asa mapi ń ma gbɛ̃́ↄ wá wɛ́ dↄaàzi. +Lↄbↄaũ ìↄ ku Yelusalɛũ, ↄ̃ à bĩ́ibò Yuda bùsu wɛ̃́lɛeↄzi +Gbɛ̃vãi duuna yã́ dↄ ma sↄ̃wa, aà wɛ́ líↄ Lua wí vĩo, +Isailiↄ wiilɛa ma le sa, mɛ́ ma ĩa pↄ́ Egipiↄ lɛ́ damá è. +Ɔ̃ Baanaba aà sɛ̀ gɛ̀aànↄ zĩnaↄ kĩ́i, a dàu a sìunɛ́ lá Sↄlu Dii è zɛ́u ń yã́ pↄ́ Dii òɛ̀o ń lá à Yesu yãò gupuau Damasio. +Kɛ́ aa aà è, àlɛ táao ía, aalɛ e gyaadeɛ, ↄ̃ aa wiilɛ̀. +Ɔ̃ Siliↄ kía pↄ pà yã́pi musu. À a ìwaↄ kã̀aa, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Wá gbɛ̃́ kpele mɛ́ dɛ Isailiↄ kía gbɛ̃́ ũi? À omɛɛ. +à tɛ̀ Luazi, ↄ̃ wà kùawà, kɛ́ Lua aà sɛ̀ bↄ̀ò dṹniau yã́i. +Ńsu lua gbɛ̃vãiↄ gweaio, ńsu yãalɛańnↄ nidɛ seo. +ń Lua nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia pↄ́ an tↄ́ kɛ̃a weↄ ń Lua pↄ́ dɛ gbɛ̃́pii yã́kpalɛkɛna ũo ń gbɛ̃maa pↄ́ aa gↄ̃̀ wásawasa gyaadeↄ +Ɔ̃ Piɛɛ mɛ̀: Bauo Dii, mi tɛ̃e ge pↄ́ gbãlɛa ble ziio. +Ɔ̃ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi òwɛ̃ɛ à mɛ̀, pↄ́ pↄ́ a to à wá dↄ̃ náaideↄ ũn kɛ: À mɛ̀ wà wá gbɛ̃do toanↄ, wí blɛwɛna sɛ taò wá bɛde nↄandɛnaↄnɛ, +Aa kɛ̃̀ zɛ́ pↄ́ má ↄ̀lↄnɛ́wa àannↄ, aa vua kàsa tã́a ũ lán gáaenawa, aa kùlɛɛ̀ aa saòwà aa mɛ̀, Isailiↄ dii pↄ́ ń bↄ́lɛ Egipin we. +Tó nↄɛ ↄkũa, ńsu ǹ aà dã̀akpao. +À a gbɛ̃́ↄ nàaa, ↄ̃ à pɛ̀lɛaàzi. À táaò gↄↄ sopla, ↄ̃ à aà lè Galada bùsu gusĩsĩdeu. +Lá a ku Mↄizi ikoyã láuwa, i gbɛ̃dɛnapiↄ nɛ́ↄ dɛdɛo. Lápi guu Dii mɛ̀ wasu maeↄ dɛdɛ ń nɛ́ↄ duuna yã́io, mɛ́ wasu nɛ́ↄ dɛdɛ ń maeↄ duuna yã́io. Baade a ga azĩa duuna yã́iɛ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń síiↄ̃o ń ↄ̀aa plaoɛ (54.400). +Ɔ̃ à a nɛ́ Salomↄↄ sìsi, a òɛ̀ aà kpɛdↄ Dii Isailiↄ Luaɛ. +Á Dii vĩakɛnaↄ, à aà táasilɛ, á Yakↄbu buiↄ, à aà tↄbↄ, á Isailiↄ, à misiilɛɛ̀. +Ì to lou ma dṹniau, ì to a í dagua sɛ̃saou. +Ɛdↄũ bùsu lɛ́u. Wekĩi Dii yãòu Mↄiziɛ ń Aalonao à mɛ̀ +Yakↄbu gɛ̀ a mae kĩ́i à mɛ̀: Baa! À mɛ̀: Má kɛ́! Ma nɛ́ kpele ni? +Kpɛ́nɛ kú bↄlɛ bilandaa saɛ. Wekĩi wì idau sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄwa. +ↄ̃ aà pↄ yà gbɛ̃nazĩna pↄ́ á kɛ̀ tↄↄlɛ yã́ musu. Aà nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà, +Ma gbɛ̃́ↄ, á luanaaikɛa yã́ mɛ́ tò wá nↄ̀sɛ nìni á yã́ musu wá ĩadama ń wá taasio píi guu. +À buiↄ mìdɛ dasi, à kía gbãadeↄ dɛ̀dɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ònɛ́: Tó á yã́pi kɛ, à á gↄ̃kɛbↄↄ sɛ à gɛ zĩkai Diiɛ, +Wà mↄ̀ɛ̀ ń ɛɛↄ ń vĩ̀aↄ ń kↄ̃̀ↄↄ ń swãdoↄ ń gyãe pãleↄ dasidasi. Wà ń kálɛ aà gbázĩ, ↄ̃ à ń gbãgbã. +Ɔ̃ Ezekia Isaia là à mɛ̀: Lá Dii mɛ̀ á ma gbã́gbã, mí gɛ́ a kpɛ́u a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́, bↄ́ mɛ́ aↄ dɛ a seela ũi? +Dii á Lua a gu pↄ́ a tↄ́ aↄ kuwà dilɛɛ́, íli gɛ́ we ń pↄ́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ↄ píi,maa pↄ́ a a lɛgbɛ̃̀ɛ̀ↄ. +Ɔ̃ Gesuuↄ ń Alaũↄ lɛ̀lɛ Yaii wɛ̃́lɛpiↄwa ń Kenatio ń a bualoũↄ. Wɛ̃́lɛpiↄ kɛ̀ píi bàaↄ̃. Galada mae Makii buiↄn we píi. +Ablahaũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Izaaki ń Isimaɛlao. +ń a bɛ gↄ̃ɛ pↄ́ wà ń í aà bɛↄ ń zↄ pↄ́ wà ń lú buipãleↄwaↄ píi. Aa tↄ̃zↄ̃̀ gↄↄ doũ zĩ́ɛ. +Segubupi mɛ́ Yaii ì. Yaiipi wɛ̃́lɛ vĩ Galada bùsuu mɛ̀n bao ń àaↄ̃o. +Wi wemá wà mɛ: Kɛ́ aa pãkpà Dii ń deziↄ Luapi bàakuańnↄ yã́zi an bↄa Egipi gbɛa yã́iɛ. +Beewa lá tàae mɛ̀ndopi tò yã́ zↄ̃̀lɛ bui píiwa, màa lↄ maakɛa mɛ̀ndopi ì to bui píi bↄ maa, aai àizãnable. +Aa n àizɛɛↄ naaa, aa n pↄ́ↄ sɛ́lɛ. Aai n bĩ́iↄ gboo, aai n pↄeã kpɛ́ↄ dúuzↄ̃, aai n gbɛↄ ń n líↄ ń n bùsutio zu ísiau. +Ɔ̃nↄna lɛ́ ì dↄ̃a fã́ɛ, sↄũↄ sↄ̃ aa nↄ̀sɛ vĩo. +Máↄ Dii sáaukpa gↄↄpiiɛ, míↄ aà táasilɛ lá gu lɛ́ dↄ. +Wɛ̃́lɛdeↄ kã̀aa aà kpɛ́ kpɛɛlɛ píi. +Má á kɛ ma nↄ ũ ń náaio, íↄ ma dↄ̃ Dii ũ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Isaili bùsu gbɛ̀sĩsĩↄwa, ní ãnabikɛkɛ a yã́ musu +Tó ma wulɛ, mi mɛ má fɛlɛ bↄɛ ni? Gwãasĩna ìↄ gbã̀a, miↄ pelembo e gu gɛ dↄò. +Tó pↄbui maaↄ fɛ̀lɛ ń kpáwaoao, Yakↄbu ì lípiↄ pɛ́lɛpɛlɛ pↄ́ↄ imikĩi an wɛ́u, kɛ́ aa kpáwao ń saɛ. +Tó ma bↄlɛ ń Masedonio, má mↄ́ á kĩ́i, asa má bↄlɛ ń Masedonioɛ. +Aa Baali kpɛ́ lipɛlɛↄ sɛ̀lɛ bↄ̀ò aa tɛsↄ̃̀wà, +Dii a gaga pↄ́ á a fãn vĩoↄ káágu ń á buiↄɛ, gaga pãsĩ pↄ́ ì gↄↄplakɛↄ ń gyãvãi pↄ́ lí láaoↄ. +A síiↄ̃de a pↄ́ ɛ̀lɛ ĩatɛ̃wa, a tò à gbɛ̃nazĩnaↄ tɛkũ̀. +Salomↄↄ gↄↄ Yudaↄ ń Isaili pↄ́ kú za Dã e Bɛɛsɛbaↄ kálɛa ń bùsuu dↄdↄaɛ, baade ń a vɛ̃ɛliↄ ń a kaadↄɛnliↄ. +Ɔ̃ à ɛ̀a òɛ̀: Ńyↄ̃ↄ iko vĩ Egipi bùsu gupiiwaɛ. +Palↄsi bui Zakali ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn basoplakwi. +Lua táasilɛa aↄ dↄ ń lɛ́u, fɛ̃nda lɛ́ pla aↄ naa ń ↄzĩ, +à mɛ̀: Ma dii kí, ḿmɛ n mɛ̀ Adonia kpalable, iↄ dɛ kía ũ n gɛ̃ɛ ũa? +Bↄa Tii wa ɛa dazɛu e wa ka Tↄlɛmai. Wa fↄkpà Yesudeↄwa wa kɛńnↄ gↄↄ do. +Bee a kɛ píi Yakↄbu buiↄ tàae ń Yudaↄ duunao yã́iɛ. Bↄ́ mɛ́ Yakↄbu buiↄ tàae ũi? An mɛɛwia Samali tã́aↄ nolo? Yudaↄ tã́agbagbakĩi kú má ni? An mɛɛwia Yelusalɛũ nolo? +Kɛ́ a gu dↄ̀ wa ka Sidↄ̃. Zuliu Pↄlu kũa ń nↄ̀sɛdoũo, ↄ̃ à aà gbà zɛ́ aà gɛ́ a gbɛ̃́ↄ gwai, kɛ́ aa e ↄdawà. +Ɔ̃ kibɛ ziia ń wɛ̃́lɛ dↄaanao ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń yãdanɛdepiↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Yehuwa aa mɛ̀: N zↄ̀blenaↄn wá ũ. Yã́ pↄ́ ń òwɛ̃ɛ píi, wá kɛɛ. Wá gbɛ̃e kpa kpalauo. Kɛ lá à kɛ̀nɛ maawa. +A gola ń golao uanapiↄ gbã̀a gã̀sĩsuu blablaɛ, a yàasa baakwikwi. Uana mɛ̀n síiↄ̃piↄ doũɛ. +àↄ dↄ̃ sã́asã kɛ́ Dii á Lua a ɛa buipiↄ yáɛ́ lↄo. Aa gↄ̃ɛ́ bai ge mↄ ũ ge flàalaↄ ũ á kpɛsɛaɛ ge kↄ̀ↄↄ ũ á wɛ́u e a gɛ midɛ bùsu maa pↄ́ Dii á Lua kpàwáɛ beepi guu. +Àli á bua zĩ ń á zĩ píio kɛ gↄↄ soolo, +Dii, ma wɛ́ dↄnzi ǹ ma suaba. +Aa fĩabò kía lɛdamadeↄnɛ za Kilusi gↄↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Pɛɛsiↄ kí Daliusi kpalablegↄↄwa, ↄ̃ aa gìnɛ́ ń yã́ pↄ́ aalɛ yáo. +Wɛ̃́lɛ gↄ̃̀ da pã, ua lɛ́ↄ kàka píi, gbɛ̃e lɛ́ gɛ̃ lↄo. +Gↄↄbeezĩ má tó Davidi bui vlãpa gbɛ̃maa ũ, ili yãmaakɛ a zɛ́wa a bùsuu. +Tó álɛ aseapi kpaa ázĩa boa yã́i, ↄde su kpa dɛ a lɛ́ao, mɛ́ taaside su kpa à kɛ̃́sãio. +A yã́ mɛ́ tò lá a kɛ̃a láuwa, tó gbɛ̃́ ye ĩ́anadã, aà dã Dii yã́ musu. +Aà wɛ̃ni su àↄ gbã̀ao, gbɛ̃pãle i zↄ̃lɛ aà gbɛu. +Zuↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń sooloo (36.000). +Mapi, má a pↄ́ o sↄ̃, mámɛ má a dↄ̃a o sↄ̃. +ń Asiɛli buiↄ ń Sikɛũ buiↄ +Tó á dìlɛ á sↄ̃u màa mɛ́ á aà vĩa vĩ, á aà yãdilɛaↄ kũa gↄↄpii lé, áↄ ku aafiaɛ gↄↄpii ń á buiↄ. +ↄ̃ aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi, aa aà vù aa mɛ̀: Dii, wá suaba, wálɛ kaalɛɛ. +À mɛ̀ mà oɛ́ álɛ bↄlɛ ń á daɛ Esau buiↄ Sei bùsuoɛ. Aa vĩakɛɛ́, ń beeo à laaika maamaa, +Kɛ́ Yehu gɛ̃̀ bĩ́ibↄlɛu, ↄ̃ Zezabɛli mɛ̀: N kɛ doũ ń Zimlio, n n dii dɛ̀. Aafia n mↄ laa? +Lua ń dailɛkɛ̀ tɛlupi guu ísiapi guu ḿpii Mↄizi ìwaↄ ũ. +Tó gbɛ̃́ yãe bↄ̀ taalaɛ bee guu, Lua a ade baa bↄ a wɛ̃́lɛ ń lí wɛ̃nide pↄ́ a yã́ kú láɛ bee guuo guuɛ. +A plaade pↄ́ bↄ̀wan kɛ: Ǹyↄ̃ ye ń gbɛ̃nazĩn deezi lá nzĩa wɛ̃niwa. +Yesu yãpãle lɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: Lá kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛn kɛ: Gbɛ̃e mɛ́ ése maa tↄ̃̀ a bua. +Sãusↄ̃ↄ ò ɛ̀waasona pↄ́ a ↄ kũaɛ: Gɛmanↄ kpɛ́ gbapɛlɛ pↄ́ kpɛ́ sɛ́aↄ saɛ mà ↄnanawà, mí gbãaewà. +Aa ń ã́nusuↄ kↄ́lɛ zɛaↄ guu, an vuaↄ i gↄ̃nɛ́ pↄ́ gbãlɛaↄ ũ. An ã́nusuↄ ń ń vuaↄ a fↄ̃ ń bↄ Dii pↄfɛ̃gↄↄzĩo. Ɔ̃api a ń nↄana kpálɛo, an gbɛɛ kão, asa ↄ̃mɛ ń dá duunau. +gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛ aà imi, í pↄ́ ì ń ká wɛ̃niwa iↄ bↄ aà nↄ̀sɛ guu, lá a kɛ̃a Luayãtaalauwa. +Tó gbɛ̃́ naa Kilisiwa, gbɛ̃́ dafuɛ. Aà kua zi gɛ̃̀, a dafu mɛ́ mↄ̀. +Gbɛ̃dɛna pↄ́ a làasoo lɛ́ ĩadawa aↄ bàalɛ e a gɛ gaòɛ. Gbɛ̃e su kpaɛ̀o. +gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ i ń midɛoↄ, an bui pↄ́ gↄ̃̀ ń bùsuupiↄ ↄ̃ Salomↄↄ ń dá zↄzĩu, ↄ̃ aaìↄ zĩkɛ màa e ń a gbão. +Kɛ́ à bↄlɛ gba lɛ̀, ↄ̃ nↄɛ zĩkɛna pↄ́ wì mɛ Loda gɛ̀ gwai. +Ma nↄ̀sɛ lɛ́ lɛdaa mà n aɛya, Dii, málɛ n aɛya. +A gbãable Egipi àizɛɛ pↄ́ ulɛaↄwa, vua ń ã́nusuo ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ píi. Libiiↄ ń Etiopiↄ misiilɛɛ̀. +Ma zɛmikũ̀nɛ́, má kú ń guu dↄaana ũ. Má dɛ pↄsiadeↄ nↄ̀sɛninina ũ lá kía ìↄ kú ń a ìwaↄwa. +wa yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃dɛnapi ń daɛ pↄ́ a tↄsiwàoɛ ikoyãɛ beeↄ musuɛ. +Tó gbɛ̃́ bↄ̀ a ibɛɛwa, ì to aà ta aafiae? Dii maa pↄ́ ń kɛ̀mɛɛ gbã fĩabonɛ. +Lua gbãa lɛ́ vĩo, a fↄ̃ kɛwɛ̃ɛ dɛ lá wi a wabikɛ ge wi a làasookɛla maamaa ń gbãa pↄ́ lɛ́ zĩkɛ wá guuo. +to kpala pↄ́ bↄ̀ n kĩ́i bↄ gupuau, wiↄ n pↄeã kɛ dṹnia guu lá wì kɛ n kĩ́iwa. +Ma nɛ́, swã́kpa ma yã́i, yã́pi da, n wɛ̃ni aↄ gbã��a. +Aali a plaade o oosiɛlɛ ń pↄ́wɛnti gbao ń vɛ̃ɛ gbao lán kↄↄ pↄ́waɛ. Sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ nan we. +Esau pↄ́ dɛ Ɛdↄũↄ dezi sɛ̃́ia ũ buiↄn kɛ +Ɔ̃ aà dii òɛ̀: Zĩkɛn vãi màade! Ń dↄ̃̀ kɛ́ mi pↄkɛkɛ gu pↄ́ mi tↄ̃uo, mi pↄ́ kãaa gu pↄ́ mi gbɛ̃uoo lò? +I mao, á dↄ̃o, á swã́ dↄi za zio. Asa má á dↄ̃ náaisaideↄ ũɛ, za á igↄↄ wì mɛɛ́ Wúuuɛ! +Gↄↄ bee áↄ dↄ̃ kɛ́ má kú ma Mae guu, á kú ma guu, mɛ́ má kú á guu. +Ɔ̃ à gyaa taaside búubuue è we, à tãnga dàu mɛ̀n pla. +Aalɛ ń pↄblea bɛɛkɛ guwaiwaiu, ↄ̃ aa Dii lɛ́ wɛ̀ sɛ̃gbãu we. +Lá ń dↄ̃̀ tàaeden ma ũo, mɛ́ gbɛ̃e ku aà ma bↄ n ↄzĩo, a yã́i n kpálɛkɛ̀ ma yãvãiↄi, n ma duuna tàasikàa? +Gↄↄ bee Egipiↄ aaↄ dɛ lán nↄɛↄwaɛ, vĩa a ń kṹ aa lualua Dii Zĩgↄ̃de ↄ pↄ́ looańla yã́i. +Ɔ̃ à gu dà ń zãnguo ń Yakↄbuo lán tagↄↄ àaↄ̃ oa taawa, ↄ̃ Yakↄbu lɛ́ Labã pↄ́ kĩniↄ dã́. +Ɔ̃ zĩna gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ Yesudeↄ sìsi píi aa mɛ̀: A zɛ́ vĩ wà pãkpa Lua yã́i wà laaidↄ blɛkpaalɛawao. +Má n kã́fĩ Dii, asa n ma sɛ lɛsĩ, ni to ma ibɛɛↄ tidↄ̀malao. +Zĩkakↄ̃fĩ ma dↄ bùsupiu, a wíwia zↄ̃ↄ. +Ɛdↄũ bui Doegu kú ń Saulu ìwaↄ we, ↄ̃ à mɛ̀: Ma Yɛse nɛ́ è, à mↄ̀ Aitubu nɛ́ Aimɛlɛki kĩ́i Nↄbu. +Ɔ̃ à kùa kã́ màma nɛgↄ̃ɛnapiwa gɛ̃n àaↄ̃, à wiilɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Dii ma Lua, to aà wɛ̃ni ɛa su aà mɛu. +Kɛ́ ése nↄsì, àlɛ pia, ↄ̃ papaa bↄ̀ gupuau. +Kɛ́ kí ń a ìwapiↄ yã́pi kyó mà, vĩa i ń kṹo, aai ń ulaↄ gà wa kɛ̃̀o. +An pↄ yà, ↄ̃ aalɛ aà la dodo: Asa mámɛo yó? +Ɔ̃ kípiↄ kpɛ̃nɛkɛ̀aànↄ aa mɛ̀: Gↄ̃ɛpi gbaɛ aà ta gu pↄ́ ń kpàwàu. A e gɛ́wanↄ zĩlauo, kɛ́ asu liaawanↄ weo yã́i. Kpelewa a e kɛ na ń a diioi, mɛ́ i kɛ aà tá ń wá gbɛ̃eↄ mio bàasioa? +Yã́ pↄ́ wá mà ↄ̃ wa wɛsìɛ Dii Zĩgↄ̃de wá Lua wɛ̃́lɛ guu. Lua wɛ̃́lɛpi kàlɛ àↄ ku gↄↄpiiɛ. +Gbɛ̃́ zipiↄ yã́ a n wɛ́ kɛ̃́o lé? Aa ń nↄ̀sɛ guu yãonɛ. +Ń ò n sↄ̃ guu n mɛ̀ ńyↄ̃ gbã zↄ̃ luawaɛ, ńyↄ̃ n kpala kã́fĩ e a vĩ saanaↄla, ní zↄ̃lɛ diiↄ kↄ̃kãaakɛgbɛ pↄ́ kú gugbãntoo oi musu, +Ɔ̃ Yudaↄ ĩ́isɛ̀ńnↄ, aa bɛ̀bɛmpãdeↄ kã̀aa aa dasikũ̀, ↄ̃ aa wɛ̃́lɛ lòo. Aa gɛ̀ lìa Zasↄ̃ bɛi, aalɛ Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo wɛɛlɛ ń kũ bↄńnↄ balu guu. +Ɔ̃ Davidi ò Gadaɛ: Má kú yeelɛa zↄ̃ↄ guuɛ. Má sì wà lɛ́lɛ da Dii ↄzĩ, asa a sósobi vĩ maamaaɛ. Asu to mà lɛ́lɛ da gbɛ̃nazĩna ↄzĩo. +Asa vãi pↄ́ liaamazi lɛ́ vĩo, ma tàaeↄ dàmala, má fↄ̃ gueo, a dasi dɛ ma mikãa, sↄ̃ kɛ̃̀magu. +Kɛ́ gu dↄ̀, aa fɛ̀lɛ káaukaau aa gɛ̀ kùlɛ Diiɛ. Ɔ̃ aa ɛ̀a tà ń bɛ wɛ̃́lɛu Lama. Kɛ́ Ɛlikana wùlɛ ń a na Ãnapio, aà yã́ dↄ̀ Diigu. +Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase bui pↄ́ kú Yuudɛ̃ baaleↄ gbɛ̃ↄn sↄ́sↄo lɛɛ basooloɛ (120.000). An baade ń a gↄ̃kɛbↄↄ. +À vu iu idɛnaↄ, í ↄ́ↄlↄ! À búbuapɛ vɛ̃ɛminaↄ ápii vɛ̃ɛ dafu yã́ musu, asa wa wò á lɛ́waɛ. +Kɛ́ malaika pↄ́ lɛ́ yãomanↄ ɛ̀a sù, à ma vu lá wì ń vu iuwa. +Tó kàa asaaɛ, aliↄ dɛ kàa sɛsai pↄ́ wà a tí yã̀alɛ ń nísio ũ. +A gↄↄ soplade zĩ́ ↄ̃ nɛ́pi gà. Vĩa Davidi ìwaↄ kũ̀, aai fↄ̃ òɛ̀ nɛ́pi gào. Aa mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ nɛ́pi ku, wa yãòɛ̀, i wá yãmao. Kpelewa wá oɛ̀ sa nɛ́pi gài? A yãvãikɛ. +Sãusↄ̃ↄ ònɛ́: Lá màa á kɛ̀mɛɛ, má kã́maboo e ma gɛ tↄsìowá. +ↄ̃ Yuda gbãadeↄ ò gↄ̃ɛ pↄ́ gbã̀gbãpiɛ: Kã́mabogↄↄzĩn gbã. I kũ ǹyↄ̃ n pɛ sɛao. +Màa aaliↄ vĩakɛnɛ, aaↄ ku lá ń yeiwa e ń wɛ̃ni lɛ́u bùsu pↄ́ ń kpà ń deziↄwaɛ beeu. +Ma vãi pↄ́ ì dimá è Yelusalɛũ ãnabiↄwa, aaì gbãsĩkɛ, aaↄ bɛ ń mↄafilio, aaì vãikɛnaↄ gba gbãa, ↄ̃ gbɛ̃e lí mikɛ̃ a vãiwao. Aa gↄ̃̀mɛɛ lán Sↄdↄũdeↄwa ḿpii, wɛ̃́lɛdepiↄ dɛ lán Gↄmↄↄdeↄwaɛ. +Ɔ̃ Ɛlia ò Ɛliziɛ: Zɛ laaↄ! Dii ma zĩ Bɛtɛliɛ. Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Ń Dii kuao ń n kuao má kɛ̃́mao. Kɛ́ aalɛ gɛ́ Bɛtɛli, +A yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ a ń dɛdɛ kálɛapiↄ mɛ́ nↄ̀ↄpi ũ, mɛ́ wɛ̃́lɛɛ bee mɛ́ dàapi ũ. Ápiↄ sↄ̃, má á yá mà á bↄlɛuɛ. +Gↄↄ bee ↄ̃ saanyãdↄ̃naeↄ mↄ̀ Yuda buieↄ kↄmalɛkɛ̀, +Gbãadeↄ pↄ pàaàzi, aa aà gbɛ̃̀ aa aà dàkpɛu lakɛ̃na Yonatãa bɛ, gu pↄ́ wa dìlɛ dakpɛunaↄ bɛ ũ. +Aà lↄↄ ì gɛ́ dṹnia guu píi, aà yãoa ì gɛ́ e tↄↄlɛ lɛ́wa. Lua kpɛdↄ̀ ĩatɛ̃ɛ we, +Ɔ̃ nↄɛ pↄ́ kú weↄ mɛ̀: Wà nɛgↄ̃ɛ ì Naomiɛ. Ɔ̃ aa tↄkpàɛ̀ Ɔbɛdi. Ɔ̃mɛ Yɛse mae, Davidi dezi ũ. +Mpi ń n gbɛ̃́ↄ, lá á kɛn la: Á baade tɛ́sibↄ sɛ +Asa mi aà gba ↄ̃nↄo, mi aà baa da faadeↄ guuo. +Lua ì ń kpɛ́pi gbapɛlɛ wolɛnɛ́, ↄ̃ aaì ga ↄ̃nↄkũsai. +Dikpɛ gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ àli sao màa ń gáaenao kwi ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ lɛ̀ ń mↄo a dɛ̀, ade á gbɛ̃dɛnaɛ. Sema wà ade dɛ sↄ̃. +Yãdanɛde Ɛzala zɛ gbà lɛsĩ pↄ́ wa dà ń lío lápi kyokɛa yã́i musu. Matitia ń Sɛmao ń Anaiao ń Uliao ń Ilikiao ń Maaseao ku aà ↄplaai. Pedaia ń Misaɛlio ń Malakiao ń Asuũo ń Asadanao ń Zakalio ń Mɛsulaũo ku aà ↄzɛɛi. +Wá gↄↄ ì gɛ̃kↄ̃u n kpɛ̃nɛ yã́i, wá wɛ̃ni ì midɛ wá wea dóũdoũnau. +Á gãli pla pↄ́ lɛ́ kã́mabo kã́mabogↄↄzĩↄ iↄ nɛ́ kíapi dↄ̃́a Dii ua. +Málɛ gɛ́ gɛ́kĩi. Sↄ̃dilɛ, níↄ dɛ gbɛ̃́ kàsaa ũ! +Davidi bàabaa saoula daa, àlɛ ↄ̃wã Dii aɛ a gbãa pua lɛ́u. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Yelusalɛũdeↄ yãbɛ̃ɛkɛaↄ kánɛ́ ń ↄzĩ +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao ń Isaili kíaↄ Kɛata buiↄ nào daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo, +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ̃́dee kↄↄ sɛ sↄ̃̀ò ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Tó n ɛa n su Gbãapiidewa, mɛ́ ń tò vãi kɛ̃̀ n uawa zã̀, a ń zɛdↄ. +Saulu aà là à mɛ̀: Kpelewa a dɛi? A òɛ̀: Mae zie mɛ́ lɛ́ mↄ́, a ulada daa. Ɔ̃ Saulu dↄ̃̀ kɛ́ Samuɛliɛ, ↄ̃ à kùlɛ à wùlɛ a gbɛɛu. +Tó wá kuaɛ bee yã́i ↄ̃ wá wɛ́ dↄi Kilisizi ado, wɛ̃nadeↄn wá ũ dɛ gbɛ̃́piia. +Tó a yãkɛ̀ a zɛ́wa ń nↄ̀sɛmɛndoo Gedeↄ̃ↄ ń a bɛdeↄnɛɛ gbã, à tó á pↄ kɛ Abimɛlɛkiwa na, aàpi sↄ̃ aà pↄ i kɛwá na. +Aa ɛ̀a òɛ̀ lↄ aa mɛ̀: Kí, nanapi o wápiↄ n zↄ̀blenaↄnɛ, wí a bↄↄlɛkɛnɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Wà gɛ̀ Aazia wɛ̀ɛlɛ, ↄ̃ wà aà è ulɛa Samali, ↄ̃ wà aà kũ̀ wà sùò Yehuɛ, ↄ̃ wà aà dɛ̀. Wà aà vĩ̀, asa wà mɛ̀ Yosafa pↄ́ Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo tↄũnaɛ. Aazia bɛ gbɛ̃e ku à zↄ̃ↄkũ̀ à kà kpalableao. +Sↄ̃ mↄafili vĩ dɛ pↄ́piia, a kɛkɛa vĩo, dé mɛ́ a fↄ̃ à a yã́ↄ dↄ̃i? +Asa Dii ì wɛ̃nadeↄ yãma, ìli saka a gbɛ̃́ pↄ́ dɛ zĩ̀zↄ ũↄguo. +Kↄ̀ↄ ń bↄ̀tɛɛo fĩ̀fĩ ma mɛwa, ma mɛbaa kàsaakũ̀, ìↄ ibↄ. +Ma gbɛ̃́ pↄ́ wà á gbɛ̃́ lán pↄ́wɛnawaↄ, ma yã́ pↄ́ má mà Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Luawa òɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ́ fↄ̃̀ à a lɛ́na zùukɛ̀, ade kɛ́sɛɛkɛ a wɛ̃niɛɛ. +Ɔ̃ à taasideeↄ tò we aaↄ vɛ̃ɛbuↄ ń bugbɛↄ sɛ̃wa. +Ɔ̃ Mↄizi lípanapiↄ sɛ̀lɛ Dii aɛ píi, à gɛ ↄ̀lↄ Isailiↄnɛ. Kɛ́ aa è, an baade a pↄ́ sɛ̀. +Sela Zakali ì, Zakali Yoialibu ì, Yoialibu Adaia ì, Adaia Azaia ì, Azaia Kↄloze ì, Kↄloze Baluku ì, ↄ̃ Baluku Maaseapi ì. +Malaika pↄ́ an gbãa ń ń ikoo dɛ waasokɛnapiↄlaↄ aali we ń tↄbɛ̃ɛsì aa gɛ̀ ń ń káalao Dii aɛo. +Ɔ̃ wɛ̃́lɛpideↄ i aà dilɛo, kɛ́ à mipɛ̀ Yelusalɛũwa yã́i. +À zugo mɛ̀n síiↄ̃ ń zù mɛ̀n swaaↄ̃o kpà Mɛlali buiↄwa ń zĩ lɛ́u. Saonkia Aalona nɛ́ Itamaa mɛ́ ń dↄaana ũ. +Tó a fɛlɛ álɛ lousisi, tó á ĩ́ikũa ń gbɛ̃eo, à sùuukɛaànↄ, á Mae pↄ́ kú musu i sùuukɛánↄ ń á tàaeↄ sↄ̃. +Baa tó ma ĩ́anadã̀ zↄ̃ↄ iko pↄ́ Dii kpàwá yã́ musu, wí a ma kũo, asa á zɛdↄa yã́iɛ, i kɛ á gbooa yã́i no. +Dii, ni yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ. Dii, to yã́ bↄmanↄ na ma yã́zɛde lɛ́u, Musude, kɛmɛɛ ma nↄ̀sɛpua lɛ́u. +n ɛa n mↄ n pↄblè, n imì gu pↄ́ á ònɛ ńsu bleuo, ńsu miuopi, wa n vĩ n deziↄ miaɛuo. +Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ilu, Ela ń Naaũo. Elapi mɛ́ Kenazi ì. +Àↄ ku tàaesai Dii á Luaɛ. +Gufɛ̃nɛ Yesu bɛ ía, àlɛ gɛ́ a ìwaↄ kĩ́i. +kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kai mɛ́ mↄ̀ à a gbɛ̃́dee dɛ̀, i kɛ a ĩ́ikũaaànↄo, ade e bàalɛ ta we. +ń Tiizao. Kíapiↄ píi gbɛ̃ↄn baakwi ń mɛ̀ndooɛ. +Egipiↄ nisĩna a naliwa, má ń lɛkpaaĩ gboo. Aa yãgbɛa tã́aↄ ń wɛlɛndeↄwa ń gɛ̀sisinaↄ ń màsokɛnaↄ. +Tó i zↄble Dii á Luaɛ ń pↄnao ń nↄ̀sɛ nao á namablegↄↄo, +N kpɛ́ gawide pↄ́ a kua adoa pↄ́ wá deziↄ n táasilɛ̀u tɛkũ̀, pↄ́ pↄ́ wá pↄ dↄwàↄ ↄ̃̀ↄkpà píi. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Fɛlɛ gɛ́ zɛ́ pↄ́ wì mɛ Súsu guu e Yuda bɛua, ní Taasu gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Sↄlu gbɛa. Àlɛ wabikɛa we. +À tↄↄlɛ pↄ́ wámɛ wa a zĩkɛ̀o kpàwá ń wɛ̃́lɛ pↄ́ wámɛ wá kàlɛoↄ, ↄ̃ wá kú wɛ̃́lɛpiↄ guu. Wálɛ vɛ̃ɛbu ń kù kpɛ́ pↄ́ wámɛ wá bàoↄ bɛ ble. +ãma á Isailiↄ a bↄ ma kpɛ, lán nↄɛ pↄ́ a zã́ tò à gɛ̀ gbãsĩkɛ̀wa. Ma Dii mámɛ má ò. +Kási má yã́ yↄↄna vĩnnↄ. Ń gbɛ̃́ↄ vĩ we, aa Balaaũ yã́ kũa. Balaaũpi mɛ́ dà Balakiɛ, à kↄ̃nikɛ̀ Isailiↄnɛ aa saonↄↄ sò aa gbãsĩkɛ̀. +A yã́i ma Dii ma mɛ̀ a gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ mà dàalɛkulɛnaↄ zĩmá, aai ń dàapiↄ lɛ́ kúlɛ aa ń bↄlɛu, aai gbasa ń dàapiↄ wíwi. +Álɛ bↄ Egipi mↄ sɛ̃́ia pↄ́ wì mɛ Abibu guu gbãɛ. +Ì gbɛ̃́ toto ń wawãwão aà wúlɛkĩi, ì ĩakpaaàzi kã́mabosai, +À ń lɛdama mà, ↄ̃ à gɛ̀ nà Isailiↄ kí Ahabu nɛ́ Yolaũwa, aa gɛ̀ zĩkai ń Siliↄ kí Azaelio sãnu Lamↄtu Galada. Siliↄ Yolaũ kɛ̀ĩa, +Ń tò wà ↄzↄ̃̀zↄ̃ wá mikpɛi, wà tɛ́ dìwɛ̃ɛ, í wá kṹ wá nↄɛ, ↄ̃ n mↄwanↄ gu namadeɛ beeu. +Dii Mↄizi wabikɛa mà, ↄ̃ blↄↄpiↄ gàga kpɛ́ↄ guu ń uaↄ ń wɛ̃́nkpɛↄ. +Ma ↄ́ↄlↄ̀ e ma wɛ́ wò, ma wɛ́ tà loũloũ. +Niↄ lɛkↄↄlɛka gbɛ̃́ↄzi gↄↄpii, n lɛ́ na lán gɛ̃ mibobↄwa, ni gbɛ̃́ↄ gbázĩna zↄ̃ò. +Tó wa ye zĩkɛ lɛgbɛ pↄ́ gbɛ̃́ dilɛwa, sema wà dↄ̃ kɛ́ ade ku lↄo, +ↄ̃ aa ku sãnu ń Kanaa bùsudepiↄ. +Wa gɛ́ánↄ bùsu gbãadeↄ ń kíaↄ kĩ́i ma yã́i. Bee a á gba zɛ́ àↄ dɛnɛ́ ma seeladeↄ ũ ń buipãleↄ. +Bↄa we aa gɛ̀ bòokpà Zeledi guzulɛu. +i wɛ́tɛi. Tó gu kaapi puakũ̀, mɛ́ a kã́ pù, mɛ́ à pìa tɛ̃́nsuii, +ǹ n gba to saokĩi aɛ we, ní gɛ awakpa gbɛ̃́piɛ gĩa, ní ɛa su ǹ sao sa. +Ásuli kɛ Dii á Luaɛ, lá aaì kɛ ń diiↄnɛwao. +à mɛ̀: Má n gba beeↄ píiɛ, tó n wulɛ n gbɛɛu n misìilɛmɛɛ. +Wi bↄ̀ↄloonnↄɛ tãanaↄ ń saoula tãanapiↄ dↄkↄ̃wa ń babuuna tãao, bↄ̀ↄpi iↄ dↄa saoula asanawa, kɛ́ asu go saoulapiwao yã́i. +À gbɛ̃gbonaↄ kṹkũwɛ̃ɛ, gbɛ̃gbon kelepiↄ, aalɛ wá vɛ̃ɛbuↄ ásookɛɛ, wá vɛ̃ɛ pↄ́ lɛ́ vukɛpiↄ. +Vua gbɛna pↄ́ Filitɛ̃ↄ kpã̀sã Diiɛ ń tàae yãↄ̃ Dii pↄ pàńzi à ń nà Filitɛ̃ↄ ń Amↄniↄnɛ ń ↄzĩ. +Á bui pↄ́ aa mↄ á kpɛↄ ń buipãle gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ bùsu zã̀zãuↄ aa gaga pↄ́ kà bùsuɛ beeuↄ e ń gyã pↄ́ Dii kàáguↄ. +Tó gↄↄ na mↄ̀ma, pↄnakɛò. Tó gↄↄ vãiɛ sↄ̃, làasookɛ, Lua mɛ́ kɛ̀ píi, kɛ́ gbɛ̃e su àↄ a zia dↄ̃o yã́i. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Ɛgɛɛ! Owɛ̃ɛ. Ɔ̃ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ a òmɛɛn kɛ: À mɛ̀ Dii mɛ̀ a ma kpa Isailiↄ kía ũɛ. +Zĩ̀loe ku, a nɛ́ vĩo, a vĩ̀i ge dãuna vĩo. Aà isima lí bao, kási aà àizɛɛ lí mↄ́wào. Dé yã́i àlɛ zĩkɛii? Bↄ́yãi à pↄnakɛa tɛ̃̀ azĩaɛi? Beeá pãɛ lↄ, bↄↄlɛ pãsĩɛ. +Mpi sↄ̃ gbɛ̃nazĩn nɛ́, n gbɛ̃́ↄ lɛ́ n yã́ o kpɛ́ gĩↄ saɛ ń kpɛɛlɛↄ, aalɛ okↄ̃ɛ aalɛ mɛ wà mↄ yã́ pↄ́ lɛ́ bↄ ma lɛ́u ma. +Aali zĩkɛnɛ aa laaidↄ kpɛ́piwa, ãma aasuli sↄ̃ ma kúkĩi pↄ́ↄzio ge gbagbakĩi, kɛ́ ampiↄ ń ápiↄ ásu gagao yã́i. +Àliↄ yã́zɛde pↄ́ Dii yei kɛ, í e àↄ aafia, í gɛ́ bùsu maa pↄ́ Dii a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛpi síi, +Ɔ̃ Mↄizi ɛ̀a bòou ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ. +Onɛ́ ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, ma bàakuańnↄ yã́ pↄ́ má dìlɛ ń deziↄnɛ gↄↄ pↄ́ ma ń bↄ́lɛ Egipiↄ tɛmↄanɛu, gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kũaoá láaipↄɛ. Má ònɛ́ aa ma yãma, aaↄ zĩkɛ yã́ pↄ́ má dìlɛnɛ́ↄwa, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ, +Ɔ̃ à gɛ̀ a dãunaↄ kĩ́i à mɛ̀: Nɛ́pi ku we lↄo. Má gɛ́ má ń beeo ni? +Àↄ yã́ pↄ́ má òɛ́ gbã kũa, mí Amↄleↄ yáɛ́ ń Kanaaↄ ń Itiↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ. +Ɔ̃ Saulu òɛ̀: Ma Dii yãmà, ma bↄↄlɛ pↄ́ à ma zĩ kɛi kɛ̀. Ma Amalɛkiↄ dɛ̀dɛ píi, ↄ̃ ma su ń ń kí Agagao. +Màa ńyↄ̃ Levii buiↄ bↄ Isailiↄ guu ńdoa, aaiↄ dɛ ma pↄ́ ũ. +Aasu làasookɛ pↄ́ pↄ́ aa to weↄwao, asa Egipi gumaa a gↄ̃ ń pↄ́ ũɛ. +ń a í bàasizɛ pↄ́ ì gɛ́ e Aa ń Mↄabu bùsu zↄ̃lɛo. +Gbɛ̃vãi wɛtã àↄ yãvãikɛ. Gbãsĩde wɛtã àↄ gbãsĩ. Gbɛ̃maa wɛtã àↄ yãmaakɛ. Kuaadoade wɛtã a kua àↄ adoa. +Aa Nɛfatali buiↄ wɛ̃́lɛↄ è lↄ mɛ̀n àaↄ̃, gbɛ̃dɛna misiwɛ̃lɛ Kɛdɛsi pↄ́ kú Galile bùsuu ń Amↄdooo ń Kaatão, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +gbɛ̃́pii i e lá Lua ì ń suaba. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄnà gɛwa mɛ́ i gbãbↄ azĩaɛo, a tò Dii kpɛ́ gbãlɛ̀ɛ. Wà ade bↄ Isailiↄ guu, kɛ́ wi gbãbↄi káwào yã́i. À gbãlɛ̀ɛ mɛ́ a kú ń a gbãsĩoɛ. +Tàaede yãkɛa líↄ dↄ̀ↄ vĩo, yãesaide yãkɛa ìↄ wásawasaɛ. +Vĩakɛa Diiɛ a aà kã́si. A yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ lá wɛ́ lɛ́ ewao, a yãkɛkɛnɛ́ lá àlɛ mawao. +Nↄde ì laaidↄ dṹnia yã́ↄwa, ì lá a ka a nagu kɛ, +Má dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ Lua lɛ́ kɛ aↄ ku gↄↄpiiɛ. Wa fↄ̃ pↄe kã́fĩuo, mɛ́ wa fↄ̃ pↄe laouo. Lua kɛ̀ màa, kɛ́ wàↄ a vĩa vĩ yã́iɛ. +Má ń tó weɛ, buipiↄ ↄ̃ má Isailiↄ yↄ̃ò, tó aa ma zɛ́ sɛ́ aaↄ ma yã́ kũa lá ń deziↄ kɛ̀wa, ge tó aa kɛo. +A gbɛa an bùsu zↄ̃lɛ pìla bɛaɛ oi e Yaflɛti buiↄ bùsuu e Bɛtoloni zĩ́lɛpↄ ń Gɛzɛɛo, ↄ̃ à gɛ̀ pɛ̀ ísialɛwa. +Fĩa pↄ́ Lua a boɛ̀n we, baa pↄ́ gbɛ̃vãi ì e Lua kĩ́in we. +Bee yã́i ma mɛ wã̀ mà baonapi kpá á Lomadeↄnɛ sↄ̃. +Má yã́ɛ bee náai vĩ kɛ́ má e: Dii a maakɛmɛɛ dṹniaɛ bee guu. +Beewa wa gbãakpaázi maamaa, íↄ kú ń wá Dii wá Suabana Yesu Kilisio aà kpala pↄ́ lí láao guu. +Zɛ́ pↄ́ a sɛ̀pi pↄna lɛ́n we, ↄ̃ pↄpãleↄ ì bↄlɛ tↄↄlɛpiwa. +Yuda bùsu gↄ̃̀ Dii kúkĩi ũ, Isaili bùsu gↄ̃̀ aà kiblekĩi ũ. +Má tò a kɛfɛũ ń gↄ̃na dasiↄ, ma lu Edɛni lí píi aà gwea nidɛ̀. +Ɔ̃ aà ìwaↄ kↄ̃ gwàgwa, aa bílikɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ owa. +Yesu ɛ̀a ònɛ́: Àↄ ku aafia! Lá ma Mae ma zĩ, málɛ á zĩ sↄ̃ɛ. +Á baade laaika a gbɛ̃nai, ásu à a daɛ náaikɛo, asa daɛ píiá gbɛ̃sãsãnaɛ, gbɛ̃naↄ ì kↄ̃ peɛ. +Kↄ̃fĩ iwãakampↄade ìↄ dↄ aà swã́u, aà aafia gↄↄ gbãamↄnɛdeↄ ì lɛ́lɛwà. +ní asana dↄdↄnɛ́ ń pi, ní ń fùa gbã̀aↄ kpákpanɛ́. Má dìlɛ aamɛ aaↄ ma gbagba gↄↄpii. Lá ńyↄ̃ Aalona ń a nɛ́ↄ dazĩun we. +Aaì sòle da, aaì ulɛmɛɛ, aaì ma kpákpa, aaìↄ ye ma dɛ. +Asa a sãsã lán sãↄwa yãaɛ, ↄ̃ a ɛa su á Dãna ń á Dↄ̃̀anaowa tiasa. +Aà gbɛ̃́ↄ lɛ́ aaukɛ ḿpii, aalɛ pↄblea wɛɛlɛ. Aalɛ ń àizɛɛↄ lɛũkpakɛ ń pↄbleao wɛ̃ni badↄa yã́i. Wɛ́ sɛ́ ǹ gwa Dii, wàlɛ ma kɛ pↄ́ↄpↄↄɛ. +Gbɛ̃gwaa ń wɛ́ vãio ì mↄ́ ń yã́o, gbɛ̃́ gbaa laai ì íbɛlɛmidɛ. +Dii ɛ̀a mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gↄↄ pↄ́ ma ń zɛgikĩi sìmá, an ĩ́andãbↄ pↄ́ aaì pↄnakɛòpi, pↄ́ pↄ́ ń wɛ́ blè an pↄ́ dↄwàpi ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ, +Lá i tue ge bana só, àli so màa, gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaoↄ píi. +Yoaaza wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃ode guu à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ mↄ àaↄ̃ɛ. Aà da tↄ́n Amutali, Zelemii nɛ́, Libena gbɛ̃́ɛ. +Saonkia i zupi au sɛ́ gɛ̃ò kpaaũkpɛu, +Yosia yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Wà pↄ́ pↄ́ Mↄizi òpiↄ sɛ̀ mↄ̀ò kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, ↄ̃ gbɛ̃́pii mↄ̀ sĩ̀ Dii aɛ. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃na Usai, Aaki gbɛ̃́ gɛ̀ Abisaloũ lè a òɛ̀: Lua n dↄ̃ ń aafiao Záai! Lua n dↄ̃ ń aafiao Záai! +Ísiaá aà pↄ́ɛ, ↄ̃mɛ kɛ̀, ↄ̃mɛ tↄↄlɛ ikàsa ń a ↄo. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Kã́mabogↄↄzĩ a zɛ́ vĩ wà yãmaakɛa, ge vãiɛ? Wì gbɛ̃́ misi yã̀, ge wì dɛɛ? Ɔ̃ aai yãe oo. +Kí Ezekia kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosaide guu Asiliↄ kí Sɛnakelibu mↄ̀ lɛ̀lɛ Yuda wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄwa, a sì píi. +Ɔ̃ Ɛlizi wèwà à mɛ̀: Ńsu ǹ ń dɛdɛo. Ni gbɛ̃́ pↄ́ n ń kũkũ zĩlauↄ dɛdɛ yã̀? Pɛ̃ɛ kpámá aa só, í kpámá aa mi, aai gbasa tá ń diiwa. +Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Ń Dii Zĩgↄ̃de pↄ́ mi zĩkɛɛ̀ kuao, mɛ́ i kɛ Yudaↄ kí Yosafa wɛ́ yã́i no, má wɛsɛ mà n gwa seo. +Gbɛ̃vãi líↄ ye aà ea yã́io, ì lɛ́sakãaàzi, ì lↄ̀ↄ gá. Yã́ pↄ́ vãikɛna wɛ́ dↄi ì midɛwàɛ. +Ɔ̃ Mↄizi Bezalɛli ń Ɔↄliabuo sìsi ń gↄ̃ide pↄ́ Dii gↄ̃ikɛ dↄ̃a kpàmá mɛ́ an nↄ̀sɛ ye zĩpi kɛaiↄ, kɛ́ aa mↄ ↄkpa zĩpiwa. +Lá tↄ́ pↄ́ a blè gbia dɛ malaikaↄ pↄ́a, màa aà zↄ̃ↄ dɛńla lↄ. +Dii yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛa à mɛ̀ +Amlaũ bui gbɛ̃eↄ ń Isaa bui gbɛ̃eↄ ń Hɛblↄ̃ bui gbɛ̃eↄ ń Uziɛli bui gbɛ̃eↄ ku we lↄ. Ampiↄn kɛ +À kúlɛ Diiɛ ń lousisiulaↄ daa, zĩ́lɛdeↄ, à tó á mɛ àↄ kukɛ aà aɛ, +Aitubu nɛ́ Zadoki ń Abiataa nɛ́ Aimɛlɛkio mɛ́ saonkiaↄ ũ. Selaia mɛ́ aà lakɛ̃na ũ. +Lua, mɛ́ i kɛ n gbɛ̃́ pↄ́ n wá vũaa nili bↄ ń wá zĩgↄ̃ↄ lↄo bàasio. +Ɔ̃ aa gɛ̀ ń Lua kpagolopio Ɛkɛloni. Kɛ́ aalɛ gɛ̃ò, wɛ̃́lɛpideↄ wiilɛ̀ aa mɛ̀: Wà gɛ̃̀wázi ń Isailiↄ dii kpagoloo, kɛ́ aa wá dɛdɛ wá buiwaɛ. +Ńyↄ̃ n wɛ́ woa baa yↄↄ mà e lɛ́i mↄ́ yá? +Má n táasilɛ ma Lua, ma Kía, máↄ n tↄbↄ gↄↄpiiɛ. +À mɛ̀ mà gɛ́ a de bɛ a bui guu, mí nↄsɛ a nɛ́ɛ we. +Ma gɛ̃ ma kaau, ma nↄkpama báasɛ̃de, ma a zↄ̃go líↄ gò ń pↄ́ gĩnanaↄ, ma a zↄsapuna blè ń a ío, ma a vɛ̃ɛ mì ń ma vĩo. À pↄble gbɛ̃́ↄ, à imi à kã́ á bↄ̃̀nↄblenaↄ. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Ɛbɛluↄ Lua mɛ́ bↄ̀ mↄ̀wá. Wá gba zɛ́ wà gɛ́ gↄↄ àaↄ̃ kɛi guwaiwaiu, wí sao Dii wá Luapiwa, kɛ́ asu gagyãkawáguo ge zĩ. +Ɔ̃ ãnabi Semaia mↄ̀ Lↄbↄaũ ń Yudaↄ kía pↄ́ kãaaa Yelusalɛũ Sisaki yã́iↄ lè a ònɛ́: Dii mɛ̀ a pãkpàazi. A yã́ mɛ́ tò á pãkpaázi sↄ̃, í á na Sisakiɛ a ↄzĩ. +Waiyoo á ikoyãdↄ̃naↄ! A dↄ̃a zɛ́ kili wò. I gɛ̃uo, mɛ́ a gi gbɛ̃́ pↄ́ aa ye gɛ̃uↄnɛ. +Lá kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛn kɛ lↄ. Laatana mɛ́ lɛ́ òso maaↄ wɛɛlɛ. +Ɔ̃ Falisiↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ lɛkpaaĩi Yesuzi, lá aa kɛ wà aà dɛ. +Gbáa ń gugiio a pↄnakɛ, guwaiwai a yáalↄ, kpaa a bↄlɛu. +Tó à wɛtɛ̀ á yã́i, a bↄánↄ nae? Á dↄ́ɛwà lá wì dↄ́ɛ gbɛ̃nazĩnawawa yã̀? +Ɔ̃ Yesu ń kãaa ḿpii, a ònɛ́: Á dↄ̃ kɛ́ bùsu gbãadeↄ ì gbãablemá, mɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ì ikokɛmá, +E n vãikɛa àↄ gɛ́ bↄi gupuau n wala gↄↄ, ń ye wà n dãuna Sↄdↄũ tↄ́ ma ń lɛ́uo. Ɛdↄũ wɛ̃́lɛↄ ń ń saɛdeↄ lɛ́ n láanikɛ sa sↄ̃, mɛ́ Filitɛ̃ wɛ̃́lɛↄ ń ń saɛdeↄ lɛ́ sakangu lↄ. +Ńsu mapi n zↄ̀blena dilɛ nↄɛ pã ũo. Ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpaa ń ma kua bíli guuo mɛ́ tò málɛ wabikɛ la e tia. +A yã́ mɛ́ tò ma wabikɛ̀wá, ásu tó á pↄ ya taasi pↄ́ málɛ kɛ á yã́ musu yã́io. Á kpɛlaa yã́ɛ. +Yeloboaũ zĩgↄ̃ↄ gbàɛ aa lↄↄlɛ Yudaↄzi ń kpɛ. Aàpi ń a gbɛ̃́ↄ kú ń aɛ, mɛ́ lↄↄlɛnapiↄ kú ń kpɛ. +Yã́ pↄ́ ma Dii má ò Niniva yã́ musun kɛ: N gbɛ̃e a gↄ̃ n tↄ́ aↄ kuwà lↄo. Má pↄ́ ãaↄ ń pↄ́ kásaa pↄ́ kú n tã́akpɛuↄ wíwi, mí miaɛ yↄ̃nɛ, asa wɛ̃́lɛ gian n ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̃ gu pↄ́ á kúuon ma ũ, Lua kaa lìamazi gupiiu. +Tó a pↄe sɛ̃̀a á gbɛ̃́deeɛ, ↄ̃a ge blɛ ge pↄpãlen nò, ásu a idiaɛ̀o. +Tↄ̃zↄ̃a bee yã́i à mɛ̀, au gↄ̃. Ɔ̃ Dii Mↄizi tò. +Ɔ̃ wá maepi òwɛ̃ɛ, wá dↄ̃ kɛ́ a napi nɛì mɛ̀n plaɛ. +Ɔ̃ wà aà dàkpɛu gĩa e wà ma Dii lɛ́u lá wa sɛaànↄ. +Aà kↄ̃fĩ ìↄ aà baokpa, baa pↄtuoↄ ì dↄ̃ kɛ́ à kà kãi. +málɛ asiiyã pↄ́ Lua lɛ́ yá ń gbɛ̃́piio bↄnɛ́ gupuau. Asiiyãpi ulɛa Lua pↄ́ pↄ́pii kɛ̀ kĩ́i za asĩnizĩ, +Luapi ì o kíaↄnɛ, pↄ́ giaↄ, ì o kíabuiↄnɛ, gbɛ̃vãiↄ. +Aà kpàkpanaↄ ulɛa kpɛa, ↄ̃ Dalila ò Sãusↄ̃ↄɛ: Sãusↄ̃ↄ! Filitɛ̃ↄ lɛ́ mↄ́ma fá! Ɔ̃ à sabapiↄ kɛ̃̀ lán bà mùaawa, wi aà gbãa bↄkĩi dↄ̃o. +Kási n gbɛ̃́ↄ ì mɛ, ma yãkɛa maao. Ge an yãkɛa mɛ́ maao kai! +Kɛ́ à a dãuna gwà, aà pↄ kɛ̀na zↄ̃ↄ, a ye ↄ́ↄlↄ, ↄ̃ à gɛ̃̀ kpɛa ń wãao, à ↄ́ↄlↄ̀ we. +Ɔ̃ wà Falisieↄ ń Elodi kpala zɛnkpɛdeeↄ zĩ̀ Yesuwa ↄ̃nↄkɛiɛ̀ a yãoa guu. +Ma bùsu kpà ma gbɛ̃́ Isailiↄwa ma ń kálɛu, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛu aa gↄ̃̀ vĩ. Aa sↄ̃̀deedeekɛ lↄo. Gbɛ̃vãiↄ e ń wɛtã lá aa ń wɛtã̀ káau +Kási aali bilikibↄ a lɛ́ gbɛu lá aaì bↄ ziwaɛ. Ásu laonɛ́o, asa màadeↄnɛ. A yã́i tò an wii dↄ, aalɛ mɛ wa ye gɛ́ saoi ń Luawaɛ. +a gↄↄ sopladepi zĩ́ i wɛ́tɛi. Tó à kã̀fĩ, saona lí ade dilɛ gbãlɛa, asa gyã pↄ́ ì lińziɛ. +Ni gupu, niↄ tɛkɛ, n zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ kú gↄↄpiia. +Kpɛapi gbã̀a gã̀sĩsuu baoɛ, a yàasa lↄ bao, a lɛsĩ bao. À vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kpà kpɛapi gĩwa píi. À tulaletikatɛakĩi pↄ́ wa kɛ̀ ń sɛdɛ lío kpà ń vuao lↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì lɛdama ma wɛ̃ni zɛ́ sɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ ì totoa dilɛ pã zã̀ zɛ́wa. +Amlaũ na tↄ́n Yokɛbɛdɛ, Levii buiɛ. Egipi wà aà ìu. Yokɛbɛdɛ mɛ́ Aalona ń Mↄizio ì ń Amlaũo. An dãen Miliaũ ũ. +Ɔ̃ Yosɛfu gbɛ̃́ zĩ̀ a mae Yakↄbuwa aà mↄ́ ń a daɛↄ píi. Ampii aa gbɛ̃ↄn basiiↄ̃ sↄosaiɛ. +Lá á dɛ Lua nɛ́ yenzideↄ ũ, à aà ↄlɛsɛ́. +Kua za musu wɛ́kpalɛ ǹ gwa, kua za n gulɛsĩ gawide pↄ́ a kua adoau. N pãsĩ ń n nɛgↄ̃nkɛo tↄ́n lá? N gi wɛ̃na ń sósobio kɛiwɛ̃ɛ. +Yesu è lá gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sisiↄ lɛ́ zↄ̃lɛkĩi maaↄ kũkũ, ↄ̃ à yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀ +Isailiↄ zↄblè Mↄabuↄ kí Ɛgɛlↄniɛ e wɛ̃̀ bao plasai. +Dii Lua, lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ mapi n zↄ̀blenaɛ ń ma buiↄ yã́ musu, ǹyↄ̃ zĩkɛwà gↄↄpii. Kɛ lá ń òwa, +Bani bui Yosifia nɛ́ Selomi ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn baswaaↄ̃. +Zĩewa kɛ́ Yesu lɛ́ pↄble aà bɛ, ↄsinaↄ ń duunkɛnaↄ lɛ́ pↄbleaànↄ dasidasi ń aà ìwaↄ sãnu. Asa gbɛ̃́ bee taaↄ tɛaàzi dasiɛ. +Màa má a zↄ̃ↄkɛ ń ma kuaadoakɛo ↄlↄ buiↄnɛ dasi, mí bↄmá, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Kɛ́ wi fↄ̃ wa aà fùo, wa kã́mabò wa mɛ̀: Dii pↄeã kɛ. +Ɔ̃ ma a dii là ma mɛ̀, tó nↄɛpi i we bↄ̀ tɛmazio sↄ̃ bɛ? +Vĩakɛa Diiɛá nibↄna wɛ̃nideɛ, ì ń bↄ ga lɛ́zĩ. +Tó àlɛ wɛɛlɛ à aà dɛoɛ sↄ̃, tó kai mɛ́ mↄ̀, má ulɛkĩi dilɛɛ́, íli bàalɛ ta we. +Saonapi i sɛdɛ yàa ń ése ṹao ń sãkã tɛ̃ao sɛ zu tɛ́ pↄ́ kũ̀ zupiwa guu. +Ńsu yɛɛlɛ ↄplaai ge zɛɛio, ńsu gbápɛlɛ vãi zɛ́uo. +N gbɛ̃́ pↄ́ ń kɛfɛũ dɛ nↄɛↄla píi, n yenzide gɛ̀ má ni? N yenzide mi dì má oiɛ kɛ́ wà e wà aà wɛɛlɛnnↄi? +Isaia wiilɛ̀ Isailiↄ yã́ musu à mɛ̀: Baa tó Isailiↄ dasi lán ísialɛ ũfãawa, an kↄ̃naↄ mɛ́ a bↄ. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ Ablaũ sìsi a òɛ̀: B��́ yã́ ń kɛ̀mɛɛ màai? Bↄ́yãi ni oimɛɛ n naɛo ni? +Gbɛ̃eↄ i Mↄizi yãmao, aa a kĩni tò e kↄↄ, ↄ̃ à kↄ̀ↄkà à yaikɛ̀, ↄ̃ Mↄizi pↄ pà gbɛ̃́ beeↄzi. +Pↄlu gↄↄplakɛ̀ Kↄlɛni lↄ, ↄ̃ à lɛzà Yesudeↄwa à gɛ̃̀ góilɛnau, àlɛ tá Sili bùsuu. Pisii ń Akilasio gɛ̀aànↄ. À mibò Sãkele lɛ́ pↄ́ a kɛ̀ Luawa yã́i. +Ɔ̃ Samuɛli aà là à mɛ̀: Pↄ́ wii pↄ́ ma swã́lɛ̀wà lán sã wiiwa dɛ kpelewa ni? Zu pↄ́ málɛ ń ↄↄlↄ ma bↄ̀ má ni? +Kɛ́ Obadia kpàaũ ń Ɛliao zɛ́u, à aà dↄ̃̀, ↄ̃ à wùlɛ a gbɛɛu à mɛ̀: Ma dii Ɛlia, ḿmɛnn wea? +Ɔ̃ Mↄizi ń Ɛliao bↄ̀ mↄ̀má, aalɛ yão ń Yesuo. +Lá wálɛ Kilisi bↄa gau waasokɛ, àkɛa á gbɛ̃eↄ lɛ́ o gɛↄ vuo ni? +Má kú nↄ̀ↄmusuↄ sↄ̀ↄu, ma gↄ̃ wúlɛa wàiↄ guu. Gbɛ̃́piↄ lɛ́na na lán fɛ̃ndawa, an swaa dɛ lán sↄ̃naↄ ge kaↄwa. +Agita nɛ́ Adonia azĩa dìlɛ a ka, à mɛ̀ ámɛ á kpalable tia. Ɔ̃ à sↄ̃́goↄ sɛ̀ ń sↄ̃deↄ ń gↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn blakwi pↄ́ aaↄ bàalɛ aaↄ dↄaaɛↄ. +Tó ma gawipi lɛ́ gɛ̃, má n sↄlↄ gbɛ̀sↄↄu, mí ↄkunla e mà gɛ̃. +kɛ́ wá Lua nↄ̀sɛ sósobi vĩ yã́i. Bↄa musu a mↄ wá gwai lá gu ì dↄwa, +Isailiↄ Lua náaikɛ̀ aa lìa Yelikoi e gↄↄ sopla, ↄ̃ a bĩ́i kwɛ̀. +Lápi guu à mɛ̀: À Uli dↄaa gu pↄ́ zĩ pãsĩu, í pↄ̀ↄbↄzã kɛ aà kpɛ, kɛ́ wà e wà aà dɛ. +Sɛma Lahaũ ì, Lahaũ Yↄↄkaũ ì, Lɛkɛũ Samai ì. +Ɔ̃ nↄɛpi nɛgↄ̃ɛ pↄ́ a kible bui píiwa ń mↄ̀ gopanao ì. Ɔ̃ wà nɛ́pi sɛ̀ tàò Lua ń a kpalabaao kĩ́i. +Yakↄbu bui pↄ́ à tàńnↄ Egipiↄn we. Aa gbɛ̃ↄn bàaↄ̃sↄo ń mɛ̀ndooɛ, aà nɛ́ naↄ bàasi. +Wi aà zĩgↄ̃ pↄ́ lɛ́ bàalɛaànↄↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao, mɛ́ wa ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ fãaa gupiiuɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ ma Dii mámɛ má ò. +Kɛ́ a gu dↄ̀ mↄ gↄↄ plaade zĩ́, Davidi zↄ̃lɛkĩi gi da giiɛ, ↄ̃ Saulu a nɛ́ là à mɛ̀: Bↄ́yãi Yɛse nɛi mↄ pↄbleio za gĩai? +Má tↄↄlɛ maa táaede kpámáɛ. Nↄana a kɛnɛ́ sàabu we lↄo. Aaↄ dɛ pↄ́ sↄ̃́sↄ̃a ũ buiↄnɛ lↄo. +Yohanani Azalia ì. Ɔ̃mɛ Lua gbàgba kpɛ́ pↄ́ Salomↄↄ dↄ̀ Yelusalɛũ ua. +Ma wulɛ Dii aɛ gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao, kɛ́ Dii òmɛɛ á á kaalɛ yã́i. +Kí ń a ìwaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũↄ zɛ̀ò wà dikpɛpi kɛ mↄ plaade guuɛ. +Lá zɛ́ pↄ́ ì yãdańla gawi vĩ, zɛ́ pↄ́ ì to yã́ bↄńnↄ na gawi dɛa zↄ̃ↄ. +Ɔ̃ Davidi ò Luaɛ: Mámɛ má ò wà gbɛ̃́ↄ nao. Mámɛ ma duunapi kɛ̀ ma tàaekɛ̀. Gbɛ̃́piↄá ma kpàsa sãↄnɛ. Aai yãe kɛo. Dii ma Lua, to n ↄ sua ń ma de bɛdeↄ. Ńsu ǹ n gbɛ̃́ↄ dɛdɛ ń gagyãpioo. +Màa Isailiↄ lɛ́ kã́fĩ, aalɛ dasikũ. Ɔ̃ Lua maakɛ̀ nↄɛ nɛinapiↄnɛ, +Ma sáaukɛ̀ ń Luao! Ń wá Dii Yesu Kilisi gbãao. Beewa ↄ̃ mi zↄble Lua ikoɛ ma làasoo guu, mɛ́ mi zↄble duuna ikoɛ ma dàa guu. +Ma Dii ma mɛ̀, má ɛa su Siↄna, mí zↄ̃lɛ Yelusalɛũ. Wa o Yelusalɛũɛ wɛ̃́lɛ sĩande, wi o ma Dii Zĩgↄ̃de gbɛ̀sĩsĩɛ Lua gbɛ̀sĩsĩ. +Salomↄↄ sↄ̃́piↄ bↄ̀ Egipi ń Silisi bùsuoɛ. Kí laatanaↄ mɛ́ ì gɛ́ lúlui we. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Aàpi mɛ́ aↄ dɛ n túbiblena ũo. Nɛ́ pↄ́ a bↄ n plɛu mɛ́ aↄ dɛ n túbiblena ũ. +Ɔ̃nↄ ì zↄ̃lɛkĩi e wɛzɛ̃na nↄ̀sɛu, ãma wìli e sↄũwao. +Gↄↄ doũpi zĩ́ àli kↄ̃kãaa kpàwakɛ. Ásuli zĩ gbãae kɛo. Yã́piↄá yãdilɛaɛ́ɛ e á buiwa gu pↄ́ á kúu píi. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ yã́ a á le! Yãzↄ̃ↄ a á le! +N gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ wɛ́ dↄnzi, an wɛtãgↄↄ Suabana, àkɛa n gↄ̃wɛ̃ɛ lán nibↄ ge gɛ̃zɛa pↄ́ mↄ̀ ì wá bùsuu gↄↄ dowai? +Aa gi sĩanai, aai zɛ ń fĩↄ. +Zãapi yã́ ↄ̃ ãnabi Isaia ò yãaƆ̃ Lua bↄ̀ mↄ̀ Abimɛlɛkiwa nana guu gwãasĩna a òɛ̀: Ńyↄ̃ ga nↄ pↄ́ ń sɛ̀pi yã́i, asa nↄzãeɛ. +Dii Zĩgↄ̃de kpɛ̃nɛmuu a to bùsupi tɛ́sɛɛ, gbɛ̃nazĩnaↄ mɛ́ aaↄ dɛ tɛ́pi yàa ũ, gbɛ̃e a a dee wɛ̃nagwao. +Pilati mɛ̀: Yã́ pↄ́ má kɛ̃̀ má kɛ̃̀ɛ. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń àaↄ̃o, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +gbɛ̃́ pↄ́ pↄ̀ↄbↄzã kɛ̀ aai tɛmazi lↄoↄ. Aali ma kĩ́i wɛɛlɛ aa yãgbɛaao. +Kɛ́ oosi kɛ̀, ↄ̃ wà mↄ̀ Yesuɛ ń tã́adeↄ dasidasi, ↄ̃ à tã́apiↄ gònɛ́ n yãoao, à gyãeↄ gbã̀gbã píi. +Má n yãkɛaↄ dↄ̃. Ma, ma zɛwɛ̃̀nɛ n aɛ, gbɛ̃e a fↄ̃ tao. Baa tó n gbãa bílao, ń ma yã́ kũa, ni lelekpamazio. +A gbɛa Enada nɛ́ Binui gupãle kɛ̀kɛ bò za Azalia bɛ e à gɛ̀ pɛ̀ bĩ́i golawa. +Ɔ̃ Lua ò Nↄeeɛ: Ma bàa kua ń pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ kú dṹnia guu píio seelan we. +Ɔ̃ à gì à mɛ̀: Gwa, ma dii yãe kã̀a vĩ bɛ la lↄo, à pↄ́ pↄ́ á vĩↄ nàmɛɛ ma ↄzĩ píiɛ. +à mɛ̀: À gɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ kálɛ wá aɛ kee guu. Tó a ka we, á zàaĩn nɛ́ bↄlↄ e dↄa, gbɛ̃e i dikpɛ yãao. À polo mↄò. +Mↄizi gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ ã̀ mɛ̀n pla lá a káauↄwa. À fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, ↄ̃ à dɛ̀dɛ Sinai gbɛwa, a gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n plapiↄ kũa lá Dii òɛwa. +Ɔ̃ Davidi mɛ̀: Dii Isailiↄ Lua, mapi n zↄ̀blena, má mà Saulu lɛ́ zɛwɛɛlɛ à mↄ Kɛila à wɛ̃́lɛɛ beepi dúuzↄ̃ ma yã́i. +Dii wá Lua kpɛ́ yã́i má maa wabikɛɛ̀. +Dii Lua gↄ̃ɛpi dìlɛ Edɛni lupi guu, aàↄ a zĩkɛ, iↄ gwa. +Má òɛ́, ásu makↄ̃ɛ ń bùsuɛbeedeↄo. Má òɛ́ à ń saokĩiↄ gboo, ↄ̃ i ma yãmao. Bↄ́yãi á kɛ̀i màai? +Dↄaipiↄ wèmá aa mɛ̀: Gbɛ̃e i yão lán gbɛ̃́piwa yãao. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ à mɛ̀: Baa tó Mↄizi ge Samuɛli zɛ ma aɛ, Yudapiↄ yã́ a gɛ̃ ma sↄ̃uo. Ǹ ń yá aa go ma aɛ zã̀. +Gɛlɛsi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛlisa, Taasisi, Sipi ń Lodanio. +Yesu gbɛ̃́ dↄ̃aↄ ń nↄɛ pↄ́ tɛ́aàzi za Galileↄ píi zɛ kãaa, aalɛ yã́piↄ gwa. +À lɛ̀ dafu dà ma lɛ́u, wá Lua táasilɛa pↄ́ ũ. Gbɛ̃́ↄ e dasi, vĩa i ń kṹ, aai Dii náaikɛ. +Ma fↄkpà Maliamawa. À kↄaikɛ̀ɛ́ maamaa. +Dii ń gbɛ̃́ lá à bui pↄ́ ń gbɛ̃́ↄ gbɛ̃̀wae? Dii ń dɛdɛ lá à gbɛ̃́ pↄ́ ń dɛdɛↄ dɛ̀dɛwae? +Amlaũ nɛ́ↄ tↄ́n kɛ: Aalona, Mↄizi ń Miliaũo. Aalona nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Nadabu, Abiu, Ɛleazaa ń Itamaao. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Ãnabi líↄ bɛɛɛsaio, mɛ́ i kɛ aà bɛ wɛ̃́lɛu ń aà daɛↄ ń aà uadeↄ kĩ́io bàasio. +Ɔ̃ à tà Lama. Saulu tà sↄ̃ a bɛ Gibɛa. +Kɛ́ Amazia sù ń Ɛdↄũↄ dɛdɛao, à sù ń ń tã́aↄ. À ń pɛ̀lɛpɛlɛ azĩaɛ, ↄ̃ ìↄ kúlɛnɛ́, ìↄ tulaletikanɛ́ tɛ́a. +Nↄ̀ↄ pↄ́ áli sóↄn kɛ: Zu, sã, ble, +Lua mɛ́ a yã́kpalɛkɛ ń Yesusaideↄ. À gbɛ̃vãipi bↄ á guu. +Kpɛ́ pↄ́ málɛ dↄɛ̀pi zↄ̃ↄ, asa wá Lua zↄ̃ↄ dɛ diiↄla píi. +Yesu wèmá à mɛ̀: I kɛ aà duuna ge aà de ń aà dao pↄ́ yã́i no. Kɛ́ wà Lua yãkɛa ewà yã́iɛ. +Gↄↄ bee Gosɛ̃ bùsu gu pↄ́ ma gbɛ̃́ↄ kuu ↄ̃ má bↄ ado. We ũsĩnaↄ kauo, kɛ́ aà e dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii aà bùsuu. +Aaì n yã́ↄ da Yakↄbu buiↄnɛ, aaì n ikoyã da Isailiↄnɛ. Aaì tulaletikatɛa n aɛ, aaì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń gbagbakĩiwa. +Yesu ò gbɛ̃pãleɛ: Mↄ tɛmazi. Ɔ̃ gbɛ̃́pi mɛ̀: Dii, to e ma deia kpagui gĩa. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ guu Lafu nɛ́ Paleti, +Seela pↄ́ a to à aà dↄ̃n kɛ: Á nɛ́tɛ̃na e wúlɛa pↄtuoↄ pↄblebↄu, zwãa fĩfĩwà. +Ɛdↄũ swaↄ li kↄtaa ũ, a bùsuti a li ĩatɛ̃gbↄ̃ ũ, an bùsu i gↄ̃ lán kↄtaa tɛ́wa. +Bↄa Lamɛsɛ Isailiↄ gɛ̀ bòokpà Suko. +Asa ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má pↄna wii midɛ gupiu n wáaɛ, mí yaalↄ ń nↄsɛkↄ̃fĩo bãdɛ n gↄↄ. +Isaili ↄzĩkɛna mɛ́ gáaepi kɛ̀, Samalideↄ pↄ́piá Lua no, wa wíwi kɛ́lɛkɛlɛɛ. +Aa yã́kũtɛ̃kà ń zwã̀akpɛↄ guu, aai swã́sɛ Dii yã́io. +kɛ́ aalɛ bàalɛ Babiloniↄnɛ yã́i. Aalɛ vĩakɛnɛ́, asa Isimaɛla Gedalia pↄ́ Babɛli kía aà dìlɛ bùsu dↄaana ũ dɛ̀ɛ. +Má mase kpa n zĩkɛna pↄ́ lɛ́ lizↄ̃piↄwa koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000) ń naao koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000) ń vɛ̃ɛo sela ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000) ń nísio koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000). +Yãwea dↄ̃ ì a òna pↄ kɛ na, yãoa a gↄↄwa ìↄ na fá! +I kɛ gbɛ̃e Mae Lua è ń wɛ́o no. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ aà kĩ́i mɛ́ aà è ado. +À lɛsi, í aà táasilɛ, à aà yãbↄnsaɛkɛaↄ galikɛ píi. +Màa Dii gbɛ̃́ pↄ́ naawa bↄa yↄ̃a guu dↄ̃, mɛ́ a gbɛ̃vãi kũa dↄ̃ e àↄ gɛ́ ĩadaiwà yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ. +Ɔ̃ Yesu bao lì Yude bùsua ń bùsu pↄ́ liaaiↄ píi. +Ńsu to ma ibɛɛↄ ń pↄeã kɛao, asa seelade ɛgɛnaↄ lɛ́ yãdↄa, mɛ́ gbɛ̃́ pãsĩↄ lɛ́ pↄbↄ ń níu. +Yosɛfu Manase ń Ɛflaiũo ì Egipi ń a na Asɛna, Ɛliↄpↄli wɛ̃́lɛ saona Potifɛla nɛ́oɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì lɛgbɛ̃ ń Samali tã́a tↄ́oↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ ń Dã dii kuaoↄ, ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ ń gɛa saoi Bɛɛsɛba gbãaoↄ, aa kpaguaɛ, aa fɛlɛ bau lↄo. +Ń beeo à ń suabà a tↄ́ yã́i, kɛ́ wà e a gbãa dↄ̃. +ma láɛ bee kɛ̃̀nɛ Timↄtee, ma nɛia Yesu zɛ́ guu. Mae Lua ń wá Dii Kilisi Yesuo gbɛ̃kɛkɛnɛ ń sùuuo, aai n gba aafia. +Ma gↄ̃ lán gbáa gbaonawa, lán bɛzia koowa. +ↄ̃ a òmɛɛ gbɛ̃kɛ pↄ́ i kɛmɛɛ mↄ̀a, yɛ̃̀ɛɛsaikɛ guu ↄ̃ a gbãa sĩana ì bↄu. A yã́ mɛ́ tò má ĩ́anadã ń pↄnao ma yɛ̃̀ɛɛsaikɛ musu, kɛ́ Kilisi gbãa àↄ kumala. +Gↄↄ bee wí a á kṹ tàae pↄ́ á kɛ̀mɛɛ yãaↄ yã́ musuo, asa ĩ́andãna pↄ́ aaì ńzĩa sɛ lɛsĩↄ ↄ̃ má ń bↄlɛ á wɛ̃́lɛɛ bee guu. Á ázĩa sɛ lɛsĩ ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu lↄo. +Buipãleↄ diiↄá pↄ́ gianaↄnɛ, Dii mɛ́ musu kɛ̀. +Dii ↄ i kɛ geseũ à kɛ̃́sã á suabaaio. Aà swã́ i kɛ gbãa à gí yãmaiwáo. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Álɛ ma náaikɛ saa? +À wabikɛ, Lua i kpáwá. À wɛɛlɛ, í e. À gbalɛ, Lua i wɛ̃ɛ́. +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ oosiɛlɛ, aalɛ gɛ́ Siliↄ bòou. Kɛ́ aa kà bòo lɛ́i, aa è gbɛ̃e ku weo. +Ɛli zi kà wɛ̃̀ basↄo plasai, aà wɛ́ gↄ̃̀ sùii, àlɛ gue lↄo. +Aai fↄ̃ Kanaa pↄ́ kú Gɛzɛɛↄ bùsu sìmáo, ↄ̃ aa gↄ̃̀ we sãnu ń Ɛflaiũ buiↄ e ń a gbão, ãma an zↄↄnɛ. +Mↄizi dìlɛwɛ̃ɛ wá ikoyã guu wà nↄɛ bee taa pápa ń gbɛo wà dɛɛ. Ń è kpelewa sↄ̃i? +An bùsu wɛ̃́lɛↄ tↄ́n kɛ: Zↄla, Ɛsɛtao, Iisɛmɛsi, +Lua, dé mɛ́ muaannↄi? Ni n gbɛ̃́ kↄ̃naↄ duuna kɛ̃́má, ni sùuukɛńnↄ ń ń tàaeↄ. N pↄ líↄ paa gↄↄpiio, gbɛ̃kɛkɛanɛ́ mɛ́ ì kangu. +Gɛ ǹ o Yeloboaũɛ, Dii Isailiↄ Lua mɛ̀ ámɛ a n sɛ n gbɛ̃́ↄ guu, a n dilɛ a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ. +Ɛli ì samaao Ɛlikanaɛ ń a napio ì mɛ: Dii n gba nɛ́ lↄ ń n nↄpio, nɛ́ pↄ́ à aà wabikɛ̀ a kpà Diiwapi gɛ̃ɛ ũ. Ɔ̃ aaì tá ń bɛ. +À tↄ̃zↄ̃ ma bàakuaánↄ seela ũ. +À seelaↄ ń dabudabuↄ kɛ̀ Egipi, à Falaↄ̃ↄ ń a gbɛ̃́ↄ fù píi. +Kɛ́ Yesu ɛ̀a sù, ↄ̃ bíla gbãakpàaàzi, asa gbɛ̃́pii lɛ́ aà dãɛ. +Lua, buipãleↄ sì ń bùsuu, aa n kpɛ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpà, aa Yelusalɛũ dɛ̀ɛlɛ. +Asa Dii gbɛ̃́ↄ yã́ ì kaaàguɛ, ì zĩabusanaↄ kpɛla à ń suaba. +Davidi fɛ̀lɛ kↄↄ káaukaau, à a sãↄ tò ń sãdãn pãleo. À a aso sɛ̀, ↄ̃ à dàzɛu lá Yɛse dìlɛɛwa. Kɛ́ à kà zĩgↄ̃ↄ bòou, à mↄ lè aalɛ gɛ́ zĩlau, aalɛ wii gbãa lɛ́. +Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá guu, á sì a zↄ̃lɛu, á mɛ wà gbɛ̃́ dilɛ wá kía ũ, lá bui pↄ́ liaawáziↄ kɛ̀wa. +Ma wɛ́ dↄ Luai lá ampiↄwa, kɛ́ gbɛ̃maaↄ ń gbɛ̃vãiↄ bↄ gau píi. +tó málɛ mↄ́, ɛ̀waasoↄ ì gubↄmɛɛɛ, maezↄ̃ↄↄ ì fɛlɛ aaↄ zɛaɛ. +Wá kɛ̃amá gbɛa wa gɛ̃ góilɛnau wa dazɛu, wa mipɛ̀ Kosuwa. Gu sìa dↄa wa ka Lode, ↄ̃ bↄa we wa gɛ Patala. +Dii ma wiilɛa mà, Dii ma wabikɛa sì. +Tó gbɛ̃́ màa vĩ, aà kpɛ́ zaↄ ìↄ wó zuzuaɛ, tó à ↄkpà a sì, aà kpɛ́ ì ibↄ. +Ɔ̃ aa ↄ̃a sì Zasↄ̃ ń gbɛ̃́ kĩniↄwa aa ń gbáɛ. +À bↄ̀ lↄ muuwãamigↄↄ, ↄ̃ à gbɛ̃pãleↄ lè gãaɛ kálɛa pã. +Saokĩipi pↄkeleↄ kɛ ń mↄgotɛ̃o, a oo túfukabↄↄ ń a pɛ́ɛluↄ ń a auɛlɛbↄↄ ń a saaↄ ń a tɛ́sibↄↄ píi. +Ɔ̃ aa yã́ pↄ́ Dii dìlɛ Mↄiziɛ è we à mɛ̀, Isailiↄ aaↄ ku lákpɛↄ guu mↄ soplade dikpɛgↄↄzĩ, +Ńyↄ̃ fↄ̃ kwãsa kṹ ń kokoao ǹ gálɛ ǹ bↄòe? Ńyↄ̃ fↄ̃ ba dↄ aà lɛ́nawae? +Málɛ ↄ́ gbãa dↄ Diiɛ, málɛ wɛ̃na wii lɛ Diiwa. +Kí ń Yoiadao ↄ̃api kpà Dii uazĩkɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa, ↄ̃ aaìↄ fĩaboò gbɛ̀ãnaↄ ń liãnaↄ ń kpɛdↄnaↄnɛ, aaↄ Dii kpɛ́ kɛkɛò. Aaì fĩabo gbɛ̃́ pↄ́ aaì mↄsi ń mↄgotɛ̃opiↄnɛ lↄ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, à zɛ̀ ń Yeloboaũ yãkɛao ń duuna pↄ́ à Isailiↄ dà a kɛauo. +Gbɛ̃e su mↄnnↄo. Wasu gbɛ̃e e guei gbɛpiwa seo. Baa sã ge zu su mↄ pↄblei a pↄlɛuo. +Asa íbɛlɛ a aà zã́ nↄ̀sɛ fɛlɛ, i tↄsiwà aà wɛ̃nagwasai. +Aa wá kpɛlà maamaa. Kɛ́ wálɛ tá, aa kũ̀sũakɛ̀wɛ̃ɛ lↄ. +à mɛ̀: Tó n yã́ pↄ́ a mↄnɛ ń aafiao dↄ̃̀ gbã yãa lé, kai! Tia kɛ́wa sↄ̃ a ulɛanɛɛ. +Gbɛ̃e i wɛsi Lualɛ yãao, ãma tó wá yekↄ̃i, Lua kú wá guu, mɛ́ aà yeawázipi papaa wá guu. +Tó saonkia pↄ́ wa dìlɛ mɛ́ kɛ̀, à gbɛ̃́pii dàyãu. Aàli mↄ́ Diiɛ ń gáae sãasaio duuna pↄ́ á kɛ̀pi awakpabↄ ũ. +Lua mɛ́ ì tↄsimɛɛ, ì buiↄ totomɛɛ. +Ámɛ á Kilisi mɛ ũ, mɛ́ á baade dɛ mɛpi guↄ ũ. +À á soonaↄpi fɛ̃ndaↄ ũ, à á máaso limibobↄↄ lilɛ sↄ̃naↄ ũ. Gbãasaide o gↄ̃san a ũ. +Ɔ̃ Davidi Ziba là à mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ tò n mↄ ń beeoi? Ziba wèwà à mɛ̀: Kí, zàaĩnaↄá n bɛdeↄ pↄ́ɛ aa dikpɛ. Pɛ̃ɛ ń kàaↄá n gbɛ̃́ↄ pↄbleaɛ. Vɛ̃ɛ sↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ kpàsa guwaiwaiuↄ imiaɛ. +Ampii aaì bùsupi baa bleɛ, asa kía mɛ́ buaↄ vĩ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ a lↄↄ dↄ gbáau, àlɛ onɛ́ wà zɛpoo Diiɛn ma ũ, lá ãnabi Isaia a yã́ òwa. +Musuá Dii bɛɛ, ↄ̃ à tↄↄlɛ nà gbɛ̃nazĩnaↄnɛ ń ↄzĩ. +Piɛɛ ń a gbɛ̃́ↄ gɛ̃̀ ń io. Kɛ́ aa vù, aa Yesu gawi è ń gbɛ̃ↄn pla pↄ́ zɛ aà saɛↄ. +I káaluakaa pↄ́ á dàda Egipi too. We wà wùlɛwulɛuaànↄ a wɛ̃́ndiagↄↄ, wà ↄ bìibii aà nɛnↄnkɛyↄ̃ↄwa, wà ń pↄeã kɛ̀aànↄ. +pɛ́lɛńzi ń n zàao màa, n ĩ́an pãsĩ i to sↄ̃ kɛ̃́ńgu. +Wi we sↄpi guu fɛ̀ɛɛ, wá ye luabɛ pↄ́pi daɛ, +Kɛnɛ́ lá ń kɛ̀ Madiãↄnɛwa, lá ń kɛ̀ Sisela ń Yabɛ̃oɛ Kisↄ̃i. +Gbɛ̃́ↄ gì lɛ́ sao gulɛsĩↄwa, ãma Dii ń Lua aalɛ owà. +Wá è, a seeladeↄn wá ũ, Mae Lua a Nɛ́ zĩ̀ dṹnia Suabana ũɛ. +Wì gɛ vĩ bɛɛɛsai, a vu ń gawio. Wì gɛ vĩ gbãasai, a vu gbã́ugbãu. +Imina pↄ́ a mↄpi aↄ pãsĩ maamaaɛ, kãa gbãapi yã́ a dↄ gbɛ̃egu lↄo. +Ɔ̃ Dii gawi gò malaikapiↄ mia à gɛ̀ aà kpɛ́ kpɛɛlɛ. Súɛlɛpi kpɛ́pi pà mɛ́ Dii gawipi uapi pù. +Á gudↄ̃anaↄ dɛ lán kwasutɛ̃ↄwa, á zĩ̀kan dↄaanaↄ dasi lán kwaↄwa, aa kpa bĩ́iwa niɛniɛ. Tó ĩatɛ̃ bìlɛ, aaì gɛ̃zɛa, wìliↄ ń tákĩi dↄ̃o. +Wì wɛ́lɛ ↄ̃awaɛ ↄ̃ ì gɛ̃zɛa, ì gã̀sĩa bↄ ì vua lán yãamusuwa. +Lua ikoyã mide mɛ̀ àↄ ye á gbɛ̃́deezi lá ázĩa wɛ̃niwa. Tó á yã́pi kũa sĩana, álɛ yãkɛ a zɛ́waɛ. +Piɛɛ gì lɛ́ gbalɛ. Kɛ́ aa wɛ̃̀, aa aà è, ↄ̃ yã́pi dìmá. +aalɛ mɛ: N mɛ̀ ńyↄ̃ Lua kpɛ́ wí, ní ɛa dↄ gↄↄ àaↄ̃ nolo? Tó Lua Nɛ́n n ũ, ǹ nzĩa suaba, pila líwa. +Bee gbɛa aa ɛa su, aai Dii ń Lua ń ń kía Davidi buio kĩ́i wɛɛlɛ. Gↄↄgbɛzãzĩ aa zɛ ń Diio ń a ɛ̀fãaio ń kpakpanagaao. +Má ń tↄ̃́ ń bùsuu mazĩa pↄ́ ũ. Bui pↄ́ ma tↄkpàɛ̀ Wɛ́gwaakuopi, má ń wɛgwa. Bui pↄ́ ma tↄkpàɛ̀ Magbɛ̃ↄnopi, má onɛ́ ma gbɛ̃́ↄ, aai omɛɛ ń Lua. +Falaↄ̃ↄ wèmá à mɛ̀: Dén Dii ũ kɛ́ mà misiilɛɛ̀, mí Isailiↄ gbaɛi? Má Dii dↄ̃o. Má Isailiↄ gbaɛo. +À tↄkpà gupuaɛ fãanɛ, gusia sↄ̃ gwãasĩna. Gu sì, gu dↄ̀, a gↄↄ sɛ̃́ian we. +Asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a ɛa mↄ a Mae gawi guu ń a malaikaↄ, i fĩabo baadeɛ a yãkɛawa. +Aa lìlɛ gɛ̀ ii we, ↄ̃ aa kàlɛ gãaɛ, gbɛ̃e i ń dilɛo. +Bee gbɛa Mↄabuↄ ń Amↄniↄ ń Mɛu buieↄ mↄ̀ zĩkai ń Yosafao. +Asa àizɛɛ líↄ ku gↄↄpiio, mɛ́ gawi líↄ gɛ́ wɛ̃ ń wɛ̃oo. +Seela gbɛa ma Dii n Luawa, baa yã́ pↄ́ kú za tↄↄlɛ nↄnau, ge yã́ pↄ́ vĩ̀ luabɛpuanaa. +bua pↄe i bↄlɛ tↄↄlɛwa yãao, baa sɛ̃, asa Dii Lua i to lou mào, mɛ́ gbɛ̃e ku à tↄↄlɛ zĩ kɛo. +Ńsu vĩakɛ taasi pↄ́ ńyↄ̃ kɛɛo. Ma, Ibiisi a á gbɛ̃eↄ ká kpɛ́u à á yↄ̃, i wɛ́tɛ̃amↄɛ́ gↄↄ kwi. Ǹyↄ̃ náai vĩ e n gɛ ǹ gaò, mí àizãna kɛnɛ yàae ũ. +Mɛ́ i kɛ Dii dↄnlɛkɛ̀mɛɛ yãa no, dↄ̃ má kú miau kílikili gↄ̃̀ↄ. +Asa Dii á Lua ye gbɛ̃́ pↄ́ aaì yãfaasai bee taa kɛↄ gĩyãio. +Aaì mɛ: Lua a dↄ̃ má ni? Musude dↄ̃a kà màae? +À mↄ lè Yozuee ò gbɛ̃́ↄnɛ à mɛ̀: Ásu kúkuakɛo. Ásu to wà á kĩ́i mao. Ásu to yãe bↄ á lɛ́uo e gↄↄ pↄ́ má oɛ́ à kúkuakɛ, í gbasa kɛ. +Aà dɛdɛa bee mɛ̀ kpelewa ni? Bee mɛ̀ à pìla e tↄↄlɛ nↄnau gĩaɛ. +Àↄ kú ń laaio. Wa á kṹkũ wà yã́kpalɛkɛánↄ, wi á gbɛ̃ lousisikpɛↄ guu. Áↄ zɛa bùsu gbãadeↄ ń kíaↄ aɛ ma yã́i, íↄ dɛnɛ́ ma seeladeↄ ũ. +À bùsupi símá, í zↄ̃lɛu, asa má kpàwá á pↄ́ ũɛ. +Ɔ̃ Ibiisi òɛ̀: Tó Lua Nɛ́n n ũ, o gbɛɛ bee li pɛ̃ɛ ũ. +Ɔ̃ à dàzɛu. Etiopi gbɛ̃e bɛ zɛ́piu. Etiopi bùsu nↄɛ kía pↄ́ wì mɛ Kandase ziiaɛ, mɛ́ aà àizɛɛ dↄ̃̀anaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄɛ. À mↄ̀ lousìsi Yelusalɛũ, +Ɔ̃ wa ò guei lↄ: Ńyↄ̃ wei n gbɛ̃́ pↄ́ a kua adoa yaikɛo. +tó à yã́ dasi dↄ̀wà, à aà tↄ́ ↄ̃̀ↄkpà à mɛ̀: Ma nↄɛɛ bee sɛ̀, kɛ́ ma wulɛaànↄ, mi aà ↄ eo, +Tiasa, tó ma ta ma maewa, mɛ́ aà nɛ́pi kúwanↄo, maepi a gaɛ, asa aà pↄ dↄ̀ nɛ́piwaɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, gↄↄ bee yã́ a gɛ̃ n sↄ̃u, ní làasoo vãi kɛ, +Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ pↄtuoↄ vĩ dasidasi. Kɛ́ aa è Yazɛɛ bùsu ń Galada bùsuo á dã́dãkɛkĩi maaɛ, +Dé mɛ́ a yãdawálai? Kilisi Yesu gà à ɛ̀a vù. A ku Lua ↄplaai, àlɛ kulɛkɛɛ̀wɛ̃ɛ. +Gbɛ̃vãiↄ ì ta bɛdau, bui pↄ́ aali Lua yãdaopiↄ. +kɛ́ tiasa a to kpalablenaↄ ń ikode pↄ́ kú musuↄ a ↄ̃nↄ bui dasiↄ e a gãlideↄwa. +Bui zↄ̃ↄe ku kɛ́ aa yãdilɛaↄ ń ikoyã zɛdeↄ vĩ lán ikoyã pↄ́ málɛ dilɛɛ́ gbãwae? +Kɛ́ à yã́pi ò a làa, ↄ̃ kíanɛpiↄ kà gↄ̃̀ↄ, aalɛ búbuapɛ. Kí ń a ìwaↄ ↄ́ↄlↄ̀ ḿpii maamaaɛ lↄ. +Tó ma kúkĩi kú ń guu gↄↄpii, buiↄ dↄ̃ kɛ́ ma Dii ma Isailiↄ dìlɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. +Màa sↄ̃ Kilisi i azĩa kpa saonkia kpalauo, Lua mɛ́ aà kpàu à mɛ̀: Ma Nɛ́n n ũ, n Maen ma ũ gbã. +Kɛ́ a mà Yesu bↄ̀ Yude à sù Galile, à gɛ̀ aà kĩ́i, à wabikɛ̀wà aà gɛ́ a nɛ́ gbã́gbãiɛ, asa a ye gaɛ. +Wi ń gba zɛ́ aa gbɛ̃́ↄ dɛdɛo. Aa wãwã kpáńzi e mↄ sↄoɛ. An wãwã dɛ lán sói gbɛ̃́paa wãwãwaɛ. +Máↄ wɛ́tɛńzi an bↄa maa yã́iɛ, mí suńnↄ bùsuɛ beeu. Má ń zɛdↄɛ, má ń fuangbao, má ń gba gbãaɛ, má ń gbooo. +À mↄ kpà siaↄwa maamaa aa kusaↄ ń sanɛɛↄ kɛò gãmↄↄ ń bↄlɛↄ pↄ́ ũ. Mↄgotɛ̃ pↄ́ a kpà sↄ̃, à gɛ̃̀ oaa. +Ɔ̃ à lɛkɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Tó n Amↄniↄ nàmɛɛ ma ↄzĩ, +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi gɛ ò Yuda gbãadeↄnɛ Yesu mɛ́ tò a aafia è. +Malaika àaↄ̃de a pↄ́ pɛ̀, ↄ̃ saan zↄ̃ↄ pↄ́ lɛ́ tɛ́kũ lán sɛ̃tɛwa bↄ̀ luabɛ, à lɛ̀lɛ dà swaↄ ń nibↄnaↄ lɛɛ àaↄ̃dela. +Lua, bↄ́ ńlɛ dã́ ń gbɛ̃vãiↄi? À gomala gbɛ̃dɛnaↄ! +Ńyↄ̃ vĩakɛ gulɛsĩɛ ń bɛa zɛ́ guuo, n mikã a pu lán gyavuwa. Ńyↄ̃ nzĩa gálɛ lán kwa táaoawa, pↄe a n mɛ fɛlɛ lↄo, asa gbɛ̃nazĩna ì gɛ́ a gɛ́kĩiɛ, ↄ̃ ↄↄlↄnaↄ ìↄ bɛ gãaɛ. +Waladeↄ ì ɛyↄ̃mɛɛ, an yã́ lí kↄ̃e ń n ikoyãoo. +Blɛblena ń blɛzĩkɛnao, an dé mɛ́ zↄ̃ↄi? Blɛblena nolo? Mapi sↄ̃ má kú á guu lán gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ zĩkɛɛ́wa. +Kási kɛ́ kí a feena mà, à yãdìlɛ lá guu, kɛ́ vãi pↄ́ à a lɛkpàaĩ Yudaↄzipi wi aà musu. Ɔ̃ wà aà lòo líwa ń a nɛgↄ̃ɛↄ sãnu. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii ma mɛ̀: Má gbɛ pↄ́ gbɛ̃́ↄ ì gɛ̃mbↄlɛwàↄ kálɛ gbɛ̃́piↄnɛ ń aɛ, maeↄ ń ń nɛ́ↄ, gbɛ̃́ ń a gbɛ̃́o aai kpákpaa ḿpii aa gaga. +Tó ma nàali è louwa, ma bàa kua ń pↄ́ wɛ̃nide bui píio e gↄↄpii yã́ ali dↄmaguɛ. +Bee gbɛa Yesu bↄ̀, ↄ̃ à ↄsina pↄ́ wì mɛ Levii è zↄ̃lɛa ↄsikpɛu. Yesu òɛ̀: Mↄ tɛmazi. +Kpaaũkpɛ zĩ pↄ́ Geesↄ̃ buiↄ líↄ kɛn we. Saonkia Aalona nɛ́ Itamaa mɛ́ aliↄ wɛ́tɛ an zĩↄi. +Geesↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄn kɛ an buiwa: Libeni ń Simɛio. +à onɛ́ a dɛ Gɛ̃amusu sa pↄ́ wì o Diiwa ũɛ, asa kɛ́ à Egipiↄ dɛ̀dɛ, à gɛ̃̀ wá Isailiↄ kpɛ́aɛ, i wá dɛdɛo. Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ kùlɛ Diiɛ aa mipɛ̀lɛ. +Zɛfɛte Galada bùsudeↄ kã̀aa ḿpii, ↄ̃ aa zĩkà ń Ɛflaiũ buiↄ aa ń dɛdɛ, asa Ɛflaiũ buipiↄ ònɛ́: Á Galada bùsudeↄ, Ɛflaiũ bui pↄ́ bàalɛ̀ gɛ̀ Manase buiↄ bùsuuↄn á ũ. +a zↄ̃lɛ uazĩ pↄ́ wìli gɛ̃uoↄ guu, wɛ̃́lɛ pↄ́ wa wì, a kpɛ́ↄ gↄ̃̀ wɛ̀ɛwɛɛↄu. +Kɛ́ ma aà è, ma lɛlɛ aà gbázĩ, ma gↄ̃ sã́ii. Ɔ̃ à ↄplaa nàa à mɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo. Mámɛ má Dↄaana ń Gↄ̃zãnao ũ, +Aasu laaidↄ Yudaↄ fĩwao ge gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃̀ sĩanawaↄ yãdilɛaↄ. +Bↄ́yãi ńlɛ yãlalaai? Ma yãmanaↄ la, aa yã́ pↄ́ má ònɛ́ dↄ̃. +Á dↄ̃ lá Lua a Nisĩna pìsi Yesu Nazalɛtiwa, ↄ̃ a kú ń gbãao, à gɛ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo à yãmaakɛ̀nɛ́, à gbɛ̃́ pↄ́ Ibiisi ń gã lìnɛ́ ń kpɛↄ gbã̀gbã, asa Lua kuaànↄɛ. +Ɔ̃mɛ wá káwà, ↄ̃ wá dɛ aà bàa kua ń gbɛ̃́ↄ yã́ dafu zĩkɛnaↄ ũ. I kɛ ikoyã no, Lua Nisĩna yã́ɛ. Asa ikoyã ì ga inɛ́ɛ, Nisĩnapi sↄ̃ ì wɛ̃ni inɛ́. +Aa lɛsi Dii kɛkɛáↄ yã́ musu, asa Dii gawi zↄ̃ↄɛ. +Kí dìlɛ wasu vɛ̃ɛminaↄ wɛtão. A ò a bɛ ziiaɛ aà kpa baadewa lá ade yei. +babuuna, bà gàalulade, wↄ̃ↄtɛ̃na, zwãa, blekã, +Ikoyã ń yãdilɛa pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ Sinai gbɛ musu a dà Isailiↄnɛↄn we. +Aa e vɛ̃ɛ tↄ̃́lɛ Diiwa weo, an saobↄↄ kaaàguo. An blɛpiↄ dɛ lán gɛↄↄlↄnaↄ blɛwaɛ, a blenaↄ gbãlɛɛ. Aa blɛpi mↄaokɛ ńzĩaɛ, aa e gɛ́ò Dii kpɛ́uo. +ↄ̃ Dii Malaika lɛzùaàzi za musu à mɛ̀: Ablahaũ! Ablahaũ! A wèwà à mɛ̀: Má kɛ́! +Tó gbɛ̃́ gbãlɛa sáaukpa saonↄↄ sò, wàli ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. Nↄ̀ↄpiá Dii pↄ́ɛ. +ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń pↄtuoↄ píi ń pↄ́taaonkuawaↄ ń bãↄ +Àkɛa wi ma i gɛ ũ yãao ni? Bↄ́yãi mi bↄ gbɛɛu mà ta gↄ̃̀ↄo ni? +Ɔ̃ kí Nɛbukanɛza gbãlɛ à fɛ̀lɛ zɛ̀, gili gɛ̃̀aàgu. À a ìwaↄ là à mɛ̀: Gbɛ̃ↄn àaↄ̃ ↄ̃ wà ń zú tɛ́u yeyeao lò? Aa wèwà aa mɛ̀: Màaɛ kí! +Isailiↄ zĩ pↄ́ Dii dà Mↄiziɛ kɛ̀ píi. +Ápiↄá zɛ̃aɛ yã́ pↄ́ má òɛ́ yã́i. +Tó n mɛ̀ àkɛa yã́ɛ taa n lei? N tàaeↄ yã́i ↄ̃ wà n zwãa pìliima wà gbãamↄ̀nɛ. +Ma Dii ma mɛ̀: À mↄ wà lɛdoũkɛ. Baa tó á duuna gↄ̃̀wá tɛ̃́ɛɛ lán wↄ̃ↄtɛ̃nawa, a gↄ̃wá púuu lán buawaɛ. Baa tó à gↄ̃̀wá tɛ̃́ɛɛ lán gàalulawa, a gↄ̃wá púuu lán sãkãwaɛ. +Wá á náai vĩ seasai, asa wá dↄ̃ lá á bàa kú ń taasi pↄ́ Kilisi kɛ̀o, á bàa kú ń nↄ̀sɛniniapio lↄ. +A ònɛ́: Gbɛ̃́ pↄ́ nɛ́ɛ bee taa dìlɛ ma ìwakɛ yã́i, ade ma dilɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ma dilɛ sↄ̃, ade gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ dìlɛɛ. Á gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbɛ̃́ kpɛɛ ũ á guu mɛ́ zↄ̃ↄ. +Má ye mà lɛdoũkɛ ń Dii Isailiↄ Luaoɛ sa, kɛ́ aà pↄkũma pãsĩ e weewá. +À wá yãmà, aà mɛ wã̀ à mↄ á gwai, àlɛ mↄ́ teasi no. +Ma n sáaukɛ̀ Dii, asa ń wèa, n gↄ̃ ma suabana ũ. +Yuda mɛ́ Pɛlɛzi ń Zelao ì ń a nɛ́pi gyaao, ↄ̃ aà nɛgↄ̃ɛↄ kɛ̀ píi sↄo. +Lua tò Ɛliada nɛ́ Lɛzↄ̃ fɛ̀lɛ ń Salomↄ���o lↄ. À bàalɛ̀ a dii Zoba kí Adadɛzɛɛɛ yãaɛ. +Asɛɛ buiↄ i a lɛɛ do sɛ́. An bùsu iↄ naa Dã buiↄ bùsuwa za gukpɛ e bɛaɛ. +Pↄkũmade ì sòle da, nↄ̀sɛniɛde ì zↄa midɛ. +Tó mɛgu do lɛ́ taasikɛ, a guↄ píi ì kɛaànↄɛ. Tó wà mɛgu do kpɛlà, a guↄ píi ì pↄnakɛaànↄɛ. +Dii ò ma diiɛ aà zↄ̃lɛ a ↄplaai e aà aà ibɛɛↄ kɛɛ̀ aà gbadibↄ ũ. +Kɛ́ àí luaoↄ e gↄ̃. +Mↄizi è Aalona tò gbɛ̃́ↄ lɛ́ ńzĩa pↄeã kɛɛ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ láanipↄ ũ ń ibɛɛↄnɛ. +Àliↄ Dii á Lua vĩa vĩ, íli zↄbleɛ̀. Àli naaàzi, íli lɛgbɛ̃ ń aà tↄ́o, +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, ã́nusuá ma pↄ́ɛ, vuaá ma pↄ́ɛ. +Gↄↄ pↄ́ wá kúánↄ, wá dìlɛ gbɛ̃́ pↄ́ ye zĩkɛaio a pↄbleo. +Gbɛpiↄ kuɛplaɛ Isaili buiↄ tↄ́ lɛ́u. Wà tↄ́piↄ kɛ̃̀ gbɛpiↄwa dodo, lá wì wɛ̃̀sãkɛ̃ pɛ̃nawawa. +Ma Dii sáaukpà, asa à swãsɛ̀ ma wɛ̃na wiilɛai. +Taasisiↄ, à dagua lán Niili í paawa, gbɛ̃e ku à kpáɛ́ lↄo. +Kɛ́ Yesu kà Sezale Filipi bùsuu, ↄ̃ à a ìwaↄ là à mɛ̀: Dé wàlɛ o Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ dɛ a ũi? +À kà Diigu à zↄ̃ↄkɛ ń gawio pìsi a ikoyãwa a yã́zɛde yã́i. +Kí, yã́pi dilɛ sa, ní n tↄ́ da láɛ beeu, kɛ́ gbɛ̃e su lilɛo yã́i. Iↄ dɛ Mɛdɛↄ ń Pɛɛsiↄ ikoyã pↄ́ wa fↄ̃ a bãdɛo ũ. +Tó a yãe wabikɛ̀ ń ma tↄ́o, má kɛ. +Gosɛ̃ bùsu gu pↄ́ Isailiↄ kuu ↄ̃ lougbɛpi i kauo ado. +À ń dá zɛ́ súsuwa, ↄ̃ aa kà wɛ̃́lɛ pↄ́ aa zↄ̃lɛu. +Ɔ̃ Dii pↄkũmabↄ̀bↄ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄwa, a tò aa gↄ̃̀ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ↄ ũ, láanipↄↄ ũ, pↄ́sↄ̃sↄ̃aↄ ũ, lá á wɛ́ lɛ́ e gbãɛwa. +À vɛ̃ɛbɛ gii kpaa kɛ́ mà yɛ̃̀ɛɛ e, à ma gba mao kɛ́ ma mɛ su, asa aà báasɛ̃ lɛ́ ma gyãkɛɛ. +Wí a gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ zↄblenɛ́ↄ kṹ píi, asa an pinaↄá gbɛ̃nazĩnaↄnɛ. Aa kãaa ḿpii aa bↄ gupuau, mí gili gɛ̃ńgu, mí widamá sãnu. +N maakɛ̀ mapi n zↄ̀blenaɛ, lá ń òwa, Dii. +Tↄũnaↄ mɛ́ ń deziↄ gawi ũ, maeↄ mɛ́ ń nɛ́ↄ ĩ́andãbↄ ũ. +Babɛli, ń dɛ ma gbɛ̃́wiwibↄ ũɛ, ma gↄ̃kɛbↄn n ũ. Mi n sɛ mà buiↄ wíwiò, mi ń kpalaↄ midɛnnↄ. +Za gↄↄ pↄ́ à dṹnia kàlɛ, aà gbãa láasai ń aà luakɛ pↄ́ wìli e ń wɛ́oo bↄ̀ gupuau aà zĩↄ guu wásawasa. A yã́ mɛ́ tò gbɛ̃nazĩna awa vĩo. +Aa lɛ́lɛ Filitɛ̃ↄ bùsuwa bɛaɛ, aa gukpɛdeↄ pↄ́ↄ naaa sãnu. Aa ↄtↄ̃ Ɛdↄũↄ ń Mↄabuↄwa, mɛ́ Amↄniↄ misiilɛnɛ́. +Ńsu kↄↄ baa vĩo, n deziↄ mɛ́ dà za zi. +Dii mɛ́ ma zɛgikĩi ũ, ma Lua mɛ́ gbɛsi pↄ́ mi ulɛu ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ saona ua gbɛ̃́ ũo suli saoblɛ bleo, baa gbɛ̃́ pↄ́ pìla saona bɛ ge aà zĩkɛna. +à yã́pi gbɛagbɛa, í gbɛ̃́ↄ lala maamaa à ma. Tó wà yãbɛ̃ɛpi kɛ̀ á guu sĩanaɛ, +Wɛ̃́lɛ pↄ́ aa è a kãi ń gɛpio, wɛ̃́lɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ zununu pↄ́ wi zuu daɛ̀ à zĩkɛ̀ yãao sɛ +Lua yãmasai kpà gbɛ̃́piizi, kɛ́ aà e sùuukɛńnↄ píi yã́iɛ. +Filitɛ̃ kíaↄ kↄ̃ kã̀aa aa gɛ̀ ń dii Dagↄ̃ gbagbai, aalɛ pↄnakɛ, aalɛ mɛ: Wá dii wá ibɛɛ Sãusↄ̃ↄ nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩɛ. +Isaili bui píi dↄaanaↄ zɛ̀zɛ balu guu we ń zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa pla (400.000), baade a fɛ̃nda kũa. +A bui píi kãaa Yelusalɛũzi aa zĩkaánↄ, aai wɛ̃́lɛpi sí. Aa kpɛ́ↄ yↄɛ aa kusi nↄɛↄwa. Wa tá ń wɛ̃́lɛpideↄ lɛɛ doo zĩ̀zↄↄ ũ, ãma wa ń kĩni pↄ́ gↄ̃̀ↄ bↄlɛ wɛ̃́lɛpi guuo. +A kↄ̃ni bui píi kɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa mipɛ̀ kaalɛwaↄnɛ, kɛ́ aa gì sĩana pↄ́ a ń suabai yã́i. +Ɔ̃ diipi ò zĩkɛnapiɛ: Gɛ́ zɛ́ↄ guu ń zɛ́wɛwɛnaↄ píi, gãna gbɛ̃́ↄwa aa gɛ̃, ma ua e pa. +Bui pↄ́ kú Yuudɛ̃ bɛaɛ oiↄ, gbɛ̀sĩsĩdeↄ ń gusalaladeↄ ń ísialɛdeↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Libã bùsuwa, Itiↄ ń Amↄleↄ ń Kanaaↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ, kɛ́ an kíaↄ Ai yã́pi bao mà +Tó ma gbapi nànɛ́ ń ↄzĩ má làa, ma gɛa Ɛsipayã guu má bↄlɛ á kĩ́i. +Kɛ́ wɛ̃̀ soplapi pà, ma Nɛbukanɛza ma wɛsɛ̀ ma musu gwà, ↄ̃ ma su ma laaiwa. Ɔ̃ ma Musude sáaukpà, ma Gↄↄpiide tↄbↄ̀, ma bɛɛɛ dↄ̃̀ɛ̀. Asa aà kíakɛ láaa vĩo mɛ́ aà kpala ìↄ ku gↄↄpiiɛ. +Ãnabi Anania zuu pↄ́ a bↄ̀ ãnabi Zelemii nↄɛ a ɛ̀pi ɛa gbɛa, Dii yãò Zelemiiɛ à mɛ̀ +Bↄ́ a gɛ gwai wei? Gbɛ̃́ pↄ́ pↄkasa zãɛ naaàzi yã̀? Namablena pↄ́ aaì pↄkasa maa daↄ ìↄ ku kibɛɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, gↄↄ bee gbɛ̃ↄn kwi pↄ́ bↄ̀ bui ń buio guuↄ Yuda mɛ̀ndo kũ a ula lɛ́wa, aai oɛ̀ aa mɛ: Wá gɛ́nnↄɛ, asa wá mà Lua kúánↄ. +Kɛ́ a dàu a sìunɛ́ píi, ↄ̃ à ń zĩ́ Zope. +Ɔ̃ Saulu wèwà à mɛ̀: Amalɛkiↄ pↄ́ↄnɛ, asa wà ń sãↄ ń ń zù maaↄ sɛ̀lɛ wà sùò wà saoò Dii n Luawaɛ. Wa ń kĩniↄ dɛ̀dɛ. +Libeni buiↄ ń Simɛi buiↄ mɛ́ Geesↄ̃ buiↄ ũ. +À laaika, ásu gí yã́pi maio. Lá gbɛ̃́ pↄ́ aa gì Lua lɛdama mai tↄↄlɛ lapiↄ i bↄo, wápiↄ sↄ̃, lá Lua lɛ́ lɛdawá kua za musu, tó wa bↄ aà kpɛ, wa wá pↄ́ o lↄe? +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (40.500). +Yosɛfu ɛ̀a nanaò lↄ, ↄ̃ a sɛ̀lɛ sìu a vĩ̀iↄnɛ à mɛ̀: Ma ɛa nanaò lↄ. Má è ĩatɛ̃ ń mↄvuao ń saana mɛ̀n kuɛdoↄ lɛ́ kúlɛkulɛmɛɛ. +ↄ̃ wà mↄ̀ aà kĩ́i dasidasi wà mɛ̀: Baa kɛ́ Zãa i dabudabue kɛo, yã́ pↄ́ a ò gbɛ̃́ɛ bee musu píiá sĩanaɛ. +An mae Ɛflaiũ pↄsia kɛ̀ ń gaa yã́ musu à gↄↄplakɛ̀, ↄ̃ aà daɛↄ mↄ̀ aà nↄ̀sɛ nìniɛ̀. +Ɔ̃ Yesu a zãsìmá à mɛ̀: À pↄ́ kpámá aa ble. Ɔ̃ aa òɛ̀: Ń ye wà gɛ pɛ̃ɛ lu ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa do, wí mↄ́ kpámá aa ble yã̀? +Tó bĩ́ipi kwɛ̀ sↄ̃, wa ń la wà mɛ, soo pↄ́ aa lɛ̀wà ku máɛ? +Mↄizi náai vĩ Lua ua zĩkɛna ũ yã́ pↄ́ a mↄ seela ũ. +Kɛ́ Mↄizi lɛ́ ń zĩ Kanaa bùsu gwai, a ònɛ́: À bↄ ń Nɛgɛvɛ guwaiwaio, í sĩ̀sĩↄ kṹ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀: Bee a kɛo, bee a ń leo, +Wápiↄ, à kↄ̃sìwanↄ màaɛ, asa pↄ́ pↄ́ wá tↄ̃̀ mɛ́ bↄ̀lɛwɛ̃ɛ, ãma dee i yãe kɛo. +Asa à ↄsɛ̀ Luaziɛ, à kuabìi Gbãapiidewaɛ. +Beewa ↄ̃ Ɛfↄ̃nↄ bú pↄ́ kú Mapela, Mamale saɛ, gↄ̃̀ Ablahaũ pↄ́ ũ ń gbɛ̀ɛ pↄ́ kúuo ń lí pↄ́ kú we e búpi lɛ́waↄ píi. +Ibɛɛ pↄ́ ń tↄ̃́á Ibiisiɛ. Pↄkɛkɛaá dṹnialaagↄↄɛ. Pↄkɛkɛnaↄá malaikaↄnɛ. +A yã́ mɛ́ tò o Isailiↄnɛ ma Dii Lua ma mɛ̀, aa nↄ̀sɛlilɛ aa mikɛ̃ ń tã́aↄ ń ń yãbɛ̃ɛkɛaↄwa. +Yuda nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Pɛlɛzi, Ɛzↄ̃nↄ, Kaami, Hulu ń Sobalao. +E lɛ́ pↄ́ a kɛ̀api gↄↄ gɛ paò, gɛ̃ su táao aà miwao. Aↄ dɛ ma pↄ́ ũ e gↄↄ pↄ́ à azĩa kpàapi lɛ́ gɛ paòɛ, i to a mikã gbã a laaiwa. +À to pↄ́gbiayↄ̃bↄↄ ń á zaaↄ líↄ maa wásawasa, kɛ́ à e gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwápiu. +Amazia sↄ̃dìlɛ à dↄ̀aa a gbɛ̃́ↄnɛ Guzulɛ Wisideu, ↄ̃ à Ɛdↄũↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). +À Dii á Lua yãma, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa, íↄ zĩkɛ aà yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄwa. +Tó à gò zwã̀akpɛa, ↄ̃ Isailiↄ ì fɛlɛ bòou. Gua pↄ́ tɛlupi zɛ̀u, we aaì bòokpau. +Gↄↄ pↄ́ má yei, má ń swã́gagaɛ, buipãleↄ i mↄ kãaańzi, aai mↄkamá ń duuna lɛɛ pla yã́i. +Wíwia lɛ́ kɛ wíwia, bùsu gↄ̃̀ da wàuu gupiiu. Wá zwã̀akpɛↄ wìwi kã́ndo, wá zwãaↄ yàa gↄ̃̀ↄgↄ̃ↄ. +Sema wà gbɛ̃́ bee taaↄ yàaekɛ, wíↄ dɛ an zĩkɛndeeↄ ũ sĩana baokpaa guu. +À gɛ̀ nà bùsupi gbɛ̃ezi, ↄ̃ gbɛ̃́pi aà gbàɛ a bualoũ blɛ kpái sàwakusanaↄwa. +À bↄlɛ Babɛli, à bàalɛ Babiloniↄnɛ! À yã́pi kpàwakɛ ń gulakɛao, à yã́pi baokpa e dṹnia lɛ́wa, í o Dii a zↄ̀blena Yakↄbu buiↄ bò. +Gbɛ̃eↄ dɛ lán pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ tↄↄlɛ maawaↄwa. Aaì Lua yãma, aaì sí, ↄ̃ aaì kã́fĩakɛ, an keeↄ baakwikwi, keeↄ bàaↄ̃baaↄ̃, keeↄ basↄobasↄo. +Máↄ dɛɛ́ seela ũ. Lá má kɛ̀ píi, ápiↄ sↄ̃ á kɛɛ, íↄ dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ Lua ũ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄpi ò ɛ̀waasopiɛ: Ńsu to gbɛ̃e dↄ̃ ń òmɛɛo. Ɔ̃ à aà gbàɛ. +Tó mi yã́ pↄ́ wi kɛ yãao kɛ an guuo, dↄ̃ aa duuna vĩo. Tia kɛ́wa aa yã́ pↄ́ má kɛ̀ↄ è, ↄ̃ aa zàmagu ń ma Maeo wápii, +Á ĩ́andãa maao. Kɛ́ pɛ̃ɛsɛɛsɛ yↄↄna ì pɛ̃ɛti zↄ̃ↄ sɛ́, á dↄ̃o lé? +Ɔ̃ Davidi ò Natãɛ: Ma duunakɛ̀ Diiɛ. Ɔ̃ Natã òɛ̀: Dii n duuna kɛ̃̀ma, ńyↄ̃ gao. +Asapi ń Isailiↄ kí Baasao aaìↄ zĩka ń kↄ̃oɛ e ń kpalablea lɛ́wa. +À mɛ̀ mà to à gɛ gbɛ̃́piↄ kaalɛ, an tↄ́ i midɛ dṹniau, i ma buiↄ kɛ bui pↄ́ an gbãa ń ń dasioↄ dɛńla ũ. +Ɔ̃ Yozuee samaaò Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbuɛ, ↄ̃ à Hɛblↄ̃ kpàwà kpaalɛ ũ. +Ɔ̃ à yãlɛ̀ɛũnɛ́ dasi à mɛ̀: Zↄ̃ɛe mɛ́ bↄ̀ gɛ̀ pↄ́wɛna kɛɛlɛi. +A wèwà à mɛ̀: Wa bↄ Bɛtɛlɛũ, Yuda buiↄ bùsuuɛ, ↄ̃ wálɛ tá Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde lɛ́wa. Ma bɛn we. Ma gɛ Bɛtɛlɛũɛ, ↄ̃ málɛ tá bɛ sa, ↄ̃ gbɛ̃e i ma dilɛo. +Ɔ̃ Maadose tà à yã́ pↄ́ Ɛsitɛɛ òɛ kɛ̀ píi. +Gↄ̃ɛpi gɛ̀ Iti bùsuu, à wɛ̃́lɛ kàlɛ we, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Luzu. Tↄ́ bee mɛ́ gↄ̃̀ɛ̀ e ń a gbão. +Lua fɛ̀lɛ, wàlɛ gulakɛ, Dii zɛa, wàlɛ kã̀aepɛ. +ma Dii ma mɛ̀, má yã́yia guɛ beewa ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ, láai yã́ pↄ́ kú taala pↄ́ wà a kyokɛ̀ Yudaↄ kíaɛupiↄ píi. +Zígbiakɛ ì ń da i zↄ̃ↄ oau, nↄana ì màade dɛ. +Maasea ku we lↄ ń Semaiao ń Ɛleazaao ń Uzio ń Yohananio ń Malakiao ń Elaũo ń Ezɛɛo. Lɛ̀sinaↄ lɛ́ lɛsi, Yezahia mɛ́ ń dↄaana ũ. +Piɛɛ aà kũ̀ a ↄwa à aà fɛ̀lɛ zɛ̀. Ɔ̃ à Lua gbɛ̃́piↄ sìsi ń gyaaↄ, ↄ̃ à aà kpàmá bɛ̃́ɛ. +Lua Nisĩna dɛ̀dɛ aà mae Zakaliwa, ↄ̃ à ãnabikɛkɛ̀ à mɛ̀ +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, kɛ́ ma lɛzùńzi, aai swã́sɛio. A yã́i tò, kɛ́ aa lɛzùmazi, mi swã́sɛi sↄ̃o. +Dii Lua mɛ̀: Gↄ̃ɛ kua ado maao. Má dↄnlɛde kɛɛ̀ aà gbɛ̃do ũɛ. +Tó à sù gɛ̃̀ wɛ̃́lɛeuɛ sↄ̃, Isaili baade píi ba sɛ gɛ́ò we, aai pↄ́ pↄ́ wà wɛ̃́lɛpi kàlɛwàↄ gálɛ táò guzulɛu. Baa a gbɛ̀ kasonae, wasu e we lↄo. +Ɔ̃ Isailiↄ kía gbɛ̃́ↄ zĩ̀ gu pↄ́ Lua gbɛ̃́pi a yã́ òɛpiu. Màa Ɛlizi ìↄ lɛdawà mↄ̀ↄmↄↄ, ↄ̃ ì to wàↄ gupiↄ dↄ̃́a. +An gbɛ̃́ pↄ́ aa ɛ̀a bàalɛ̀ sɛ̀lɛ gbáau aa tà Limↄ gbɛ kĩ́iↄ bↄ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃. Aa kɛ̀ we mↄ síiↄ̃ɛ. +Kɛ́ a gↄↄ kà, Yesu mↄ̀ zↄ̃̀lɛ we ń a zĩnaↄ sãnu. +Gbãa mↄa gbɛ̃́ↄnɛ ì to ↄ̃nↄna sↄũkũɛ, mɛ́ gbagusaɛ ì gbɛ̃́ ↄ̃̀ↄkpaɛ. +Dii a dↄńlɛ, i ń bↄ, a ń sí gbɛ̃vãiↄwa, i ń suaba kɛ́ aa nàaàzi yã́i. +À dɛ̀dɛaànↄ Lua gbɛ̃́pi kpɛ́u, à aà wùlɛ aà liiwa, ↄ̃ à bↄ̀ à zɛtàaàlɛ. +Ásu bui pↄ́ málɛ ń yáɛ́ↄ ↄlɛsɛo. Aa yã́piↄ kɛ̀ píiɛ, ↄ̃ má ye ń gĩyãio. +Aà kíaↄ ku a guu lán nↄ̀ↄmusu pↄ́ aa nↄ̀ↄ le kũ̀ aalɛ taitai, aalɛ wiidↄwàↄwaɛ. Aaìↄ gbɛ̃nazĩnaↄ nisĩna só, aaìↄ ń àizɛɛↄ ń ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ naaa, ↄ̃ aa tò gyaaↄ lìgua a guu. +Kí lɛ́ su, à kà Yuudɛ̃i, ↄ̃ Yudaↄ gɛ̀ daiaàlɛ Giligali aa buaaànↄ swapiwa. +gↄↄ pↄ́ málɛ nana yàaa o gwãasĩna, gↄↄ pↄ́ i zↄ̃ↄ daa gbɛ̃́ↄla. +À Isaili kíaↄ ↄlɛsɛ̀Tó Falaↄ̃ↄ dabudabu gbɛ̀ama, o Aalonaɛ aà a go sɛ pã́lɛ aà aɛ, i li mlɛ̃ ũ. +Malodeↄ lɛ́ kↄ̃dɛ aafiaeai, asa Dii vãi zĩ̀máɛ e Yelusalɛũ bĩ́ibↄlɛu. +n bɛkpà lousisiaa. N luabɛpuana kɛ̀ ń sↄ̃́go ũ, niↄ bɛ ń ĩ́anao. +Wá dↄ̃ kɛ́ yã́pii ì bↄ maa gbɛ̃́ pↄ́ ye Luaziↄnɛ, gbɛ̃́ pↄ́ à ń sisi à ń sɛ́ lá àlɛ yáwaↄ. +Ɔ̃ à aà sìsi a òɛ̀: Yã́ pↄ́ má mà n musu dɛ kpelewa ni? Lá ńlɛ kɛ n ziiakɛ guu siumɛɛ. Ńyↄ̃ e ǹ ziia zĩ kɛmɛɛ lↄo. +Ɔ̃ à kùlɛ aà gbázĩ à mɛ̀: Baa, mámɛ má tàae vĩ mado. Mapi n zↄ̀blena gba zɛ́ mà yãonɛ. Swãdↄ mapi n zↄ̀blena yã́i. +Kɛ́ à gɛ̃̀ lɛ́ i gbɛpi ɛu, we ↄ̃ Dii yãòuɛ̀ à mɛ̀: Ɛlia, bↄ́ ńlɛ kɛ lai? +Vĩakɛa gbɛ̃nazĩnaɛá baiɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ Dii náaikɛ mi aↄ daa íaEzekia wèwà à mɛ̀: An bↄkĩi zã̀, Babɛli aa bↄ̀u. +Má gbɛa ma Maewa, i á gba Zɛnnↄde pãle pↄ́ aↄ kúánↄ gↄↄpii +Lua, ǹ n iko kpa kíawa, ǹ n maakɛ kpa kíabuipiwa, +Gbɛ̃́ pↄ́ Dii báaadàńguↄ mɛ́ aa gↄ̃ bùsu vĩ, gbɛ̃́ pↄ́ à lɛkɛ̀nɛ́ↄ sↄ̃ aa midɛ. +Wà ń zↄ̃́lɛzↄ̃lɛ aà aɛ lá wà ń í aa tɛ̀tɛkↄ̃iwa, za nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iawa e an gↄ̃zãnawa, ↄ̃ aa lɛɛ̀lɛ, aa kↄ̃ gwàgwa. +tó à tↄ̀ↄma pↄ́ a sì sↄ̀aanɛ́ ń pↄ́ pↄ́ a sìmáo, álɛ ma ↄtondↄkĩi pↄ́ ì wɛ̃ni inɛ́ gwa, mɛ́ ìli vãikɛo, a gao, aↄ kuɛ. +Yuda buiↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń Ɛflaiũ buiↄ ń Manase bui pↄ́ sù Yelusalɛũↄn kɛ +aa mɛ̀: Dii wá Lua a gawi ń a zↄ̃ↄkɛo ↄ̀lↄwɛ̃ɛ, wa aà lↄↄ mà dↄ tɛ́u. Wá mà Lua yãò ń wá gbɛ̃nazĩnaↄ gbã, ↄ̃ wi gao. +Ní Ahabu bɛdeↄ dɛdɛ, Dii i a zↄ̀blena ãnabiↄ tↄsinɛ́ ń a zↄ̀blena pↄ́ Zezabɛli ń dɛ́ↄ píi. +Aa a filiaↄ pì mɛ̀n sopla ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo ń a kɛkɛbↄↄ ń a tɛ́sibↄↄ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn baasↄo mɛ̀ndosai pↄ́ zↄ̃lɛzↄ̃lɛa ń báawa Lua aɛpiↄ ń mi pɛ̀lɛpɛlɛ tↄↄlɛ aa kùlɛɛ̀ +ↄ̃ à nà yãdaanɛ́wa à mɛ̀ +gbɛ̀sĩsĩↄ i mↄ gbɛ̃́ↄnɛ ń aafiao, sĩ̀sĩↄnaↄ i to aaↄ ku nama guu. +Kɛ́ à bↄ̀ lousisikpɛu, ↄ̃ à tà Simↄↄ bɛ. Simↄↄ nada lɛ́ mɛ̀wãakɛ maamaa, ↄ̃ wà a yã́ òɛ̀. +Salomↄↄ zɛwɛ̀ɛlɛ à Yeloboaũ dɛ, ↄ̃ à fɛ̀lɛ tilɛ̀ à tà Egipi kí Sisaki kĩ́i, ↄ̃ a ku we e Salomↄↄ gɛ̀ gàò. +Ɔ̃ Pilati ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãii? Vãi kpele a kɛ̀i? Ɔ̃ an wiilɛa kã̀fĩ aa mɛ̀: Ǹ aà páliwa! +Bùsupi píi a gↄ̃ gusalala ũɛ, sɛa za Gɛba pↄ́ kú Yelusalɛũ gugbãntoo oi e Limↄ pↄ́ kú a gɛↄmidↄkĩi oi. Ãma Yelusalɛũ aↄ kálɛa a gbɛu musumusuɛ, sɛa za Bɛ̃yãmɛɛ bĩ́ibↄlɛu e Bĩ́ibↄlɛ Sɛ̃́ia ń Gola Bĩ́ibↄlɛo, sɛa za Ananɛli bĩ́i lɛsĩi e kí vɛ̃ɛfɛ̃kĩi. +aa mɛ̀: Mɛsii, ãnabikɛkɛ ǹ gbɛ̃́ pↄ́ n lɛ owɛ̃ɛ. +I a gã̀sĩaↄ kṹ, i goaa, asu paa plao. Saona i ka yàaa saokĩi tɛ́u à kpasa sa pↄ́ wì kátɛu à tɛ́kũ, a gĩ ì kɛ Diiɛ na ũ. +À ɛ̀a ìwa pãle zĩ̀ l���, ↄ̃ zĩkɛnapiↄ aà gbɛ̃̀, aa widàwà aa aà gbàɛ ↄgii. +Ɔ̃ Agipa ò Pↄluɛ: Ń zɛ́ vĩ ǹ n yã́ o. Ɔ̃ Pↄlu ↄsɛ̀ à azĩa yã́ bↄↄlɛkɛ̀ à mɛ̀ +Ì mↄsi dilɛ lán gàwatonawaɛ, mↄgotɛ̃ ìↄ dɛɛ̀ lán lí mùaawa. +Ma fɛlɛ gɛ gbawɛ̃i ma yenzideɛ, ma ↄ lɛ́ yↄyↄ ń zↄ̃go líↄ tulaleo, zↄ̃go lípi nísi lɛ́ bàalɛ ma ↄnɛↄwa, à fĩ̀ gbatabↄwa. +Kɛ́ à kà we, à lↄ̀ↄ è sɛ̃u, sã kpàsa lɛɛ àaↄ̃ kálɛa a saɛ, asa lↄ̀ↄpi í ↄ̃ wì kpámá. Gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ ta lↄ̀ↄpilɛ. +Baa kↄ̃̀ↄoa guu wì dↄ̃ nɛ́wa, tó aà yãkɛa maa mɛ́ a dↄ̀ↄ vĩ. +Asa Lua á suabana yã́ sã̀águɛ, Lua á gbãa á ulɛkĩi yã́ i dↄáguo. A yã́ mɛ́ tò a dↄ̀ↄsagbɛ pɛ̀lɛ, a buade pɛ̀ lá buipãleↄ ì kɛwa. +Kɛ́ à kà Saulu kĩ́i, à gↄ̃̀ aà zĩkɛna ũ. Saulu yeaàzi maamaaɛ, ↄ̃ à aà dìlɛ a zĩkabↄkũna ũ. +A guu wà falubↄ̀u Diiɛ ↄ̀aa àaↄ̃ ń bàaↄ̃kwi ń sↄoo (675). +Tó fíi kpà bòou gwã́, ↄ̃ manapi ì bↄ. +Kɛ́ à lɛkpàaĩńnↄ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ dìlɛ aa dↄaa zĩgↄ̃ↄnɛ, aaↄ lɛsi Diiɛ ń ń lousisiulaↄ daa, aaↄ mɛ: À Dii sáaukpa, asa aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Gwãasĩna ń fãanɛo píi ìↄ bɛbɛ gɛvĩkĩi ń sĩ̀sĩpↄlɛↄɛ, ìↄ wiilɛ, ìↄ azĩa lili ń gbɛo. +Ozia Yoataũ ì, Yoataũ Akazi ì, Akazi Ezekia ì, +À gwa lá pↄsia pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́ipi zĩkɛ̀ á guu. Á mɛ wã̀ sa, a gi ń ázĩao, á pↄ fɛ̀lɛ, vĩa á kṹ, a ma bɛɛkɛ̀, a wɛtã̀, a vãikɛna swãgàga. Apii guu a ázĩa ↄ̀lↄnɛ́ kɛ́ á tàae vĩ yã́pi guuo. +wa wá gbɛ̃́ pↄ́ wá mɛ dɛ gĩ̀ kpɛ́ ũ, mɛ́ wá daalɛa dɛ bùsu giina ũ, wì wá suumpa lán kitolowa pↄ́ oa? +Yakↄbu buipiↄ píi gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiɛ. Yosɛfu gbɛ̃́ bee sↄ̃ a ku Egipi yãa kↄ̀ɛ. +À lou gbɛa Diiwa káabuana, asa Dii mɛ́ ì to lou kɛkɛ, ì to lou kwɛ́nɛ́, ì to bua pↄ́ kɛ baadeɛ. +Nↄɛ pↄ́ an pↄ gbà mɛ́ aa gↄ̃i vĩↄ blekã tã̀. +Ɔ̃ Labã tↄkpà gbɛ̀zɛpiɛ Yegaa Saaduta. Yakↄbu tↄkpàɛ̀ Galɛdi. +Mↄizi pìla Sinai gbɛwa, a gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n pla pↄ́ ikoyã kɛ̃̀wàↄ kũa. A dↄ̃ kɛ́ a oa lɛ́ tɛkɛ a yãoa ń Diio yã́io. +À Isailiↄ naokɛ daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo, ní gↄ̃ɛↄ tↄ́ dalau píi. +A dↄaana vĩo, a gbɛ̃zↄ̃ↄ ge dii vĩo. +Ɔ̃ zĩkɛnapiↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ zɛ́ↄ guu, aa gbɛ̃́ pↄ́ aa èↄ kã̀aa, gbɛ̃vãiↄ ń gbɛ̃maaↄ píi. Màa nↄsɛpↄnakɛnaↄ gupà. +Zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ sɛ̃u zĩkai ń Isailiↄ, ↄ̃ aa sìkↄ̃u Ɛflaiũ lákpɛu. +Gↄↄpla gbɛa a wá lɛ́ ń láo, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i wá fɛlɛ, wíↄ kuaànↄ. +N mɛ̀ a ma kũ tamanↄ Babɛli. We máↄ kuu e Dii gɛ ma yã́ kɛkɛ. N mɛ̀ tó wa zĩkà ń Babiloniↄ, wá zĩbleo. +tó à Lua yã́ ń dṹnia pↄ́ lɛ́ mↄ́ gbãao ìɛ à a na dↄ̃̀, +Ɔ̃ Ɛlia sↄ̃̀ Isailiↄzi à ń lá à mɛ̀: Áↄ yã́ kũa ↄkpɛai e bↄɛ ni? Tó Dii mɛ́ Lua ũ, à tɛaàzi. Tó Baaliɛ sↄ̃, à tɛaàzi. Aai yãe zã́ síwào, +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ kùlɛ à a mipɛ̀lɛ à mɛ̀: Aà zↄ̀blenan ma ũ, ma sↄu mà mà a dii ìwaↄ gbá pípinɛ́. +N lɛɛ̀ Dii Musudewa. Ń tò wà mↄ̀ ń aà kpɛ́ imibↄↄ, ↄ̃ mpi ń n bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń n naↄ ń n nↄ pↄ́ ni mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ a vɛ̃ɛ mìò, ↄ̃ n tã́a pↄ́ wa kɛ̀ ń vuao ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń lío ń gbɛo sáaukpà, pↄ́ pↄ́ aali gueo, aali yãmao, mɛ́ aa dↄ̃a vĩoↄ. N wɛ̃ni ń n ziao ku Lua ↄzĩɛ, ↄ̃ ni aà kpɛlao. +Nↄɛpi òɛ̀: Mae, ń goa vĩo. Lↄ̀ↄɛ sↄ̃, a ɛ zã̀. Ńyↄ̃ í wɛ̃nidepi e má ni? +Màaɛ, vĩ̀i ń dãunaↄ ku gbɛ̃ↄn sopla. Woo nↄsɛ̀, ↄ̃ à aà tò we nɛ́sai. +Ɔ̃ wà Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Zabulↄni buiↄ wɛ̃́lɛ mɛ̀n kuɛplaↄ kpà Mɛlali buiↄwa daɛdaɛ ń kpaalɛ ũ. +Ɔ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: Sĩana málɛ onɛ, mɛ́ i kɛ wà gbɛ̃́ ì ń ío ń Lua Nisĩnao bàasio, a e gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guuo. +Lá Davidi aà sìsi Dii màa, kpelewa aↄ dɛ aà bui ũ lↄi? Ɔ̃ bíla lɛ́ aà yãma ń pↄnao. +Lá saonapiↄ ì kɛwa, aa likpà, ↄ̃ lí Zakali sɛ̀ aà gɛ́ tulaletikai tɛ́a Dii kpɛ́u. +Zɛ́ pↄ́ ì gɛ́ńnↄ àizãna guu lɛ́ tuuuũ mɛ́ a naaa, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa è lɛ́ sɛ́ↄ bílao. +Kɛ́ ma mↄ, bↄ́yãi mi gbɛ̃e eo ni? Kɛ́ ma lɛzùázi, àkɛa á gbɛ̃e i weao ni? Ma ↄ kɛ̀ geseũ a fↄ̃ á bↄo yã̀? Má gbãa vĩ mà á bo noa? Ma ísia lèle, ↄ̃ gugii bↄ̀, má tò swa gↄ̃̀ lán gbáawa. A kpↄↄ gàga isai yã́i, ↄ̃ aa yaikɛ̀ kɛ́ í kúo yã́i. +Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi dilɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, +Kɛ́ saonkiaↄ ń dↄaiↄ aà è, aa wiilɛ̀ aa mɛ̀: Ǹ aà páliwa! Ɔ̃ Pilati ònɛ́: À aà sɛ gɛ páliwa ázĩa, asa mi yãe ewào. +Aa isima ga kpa pão, aa nɛi à ɛɛ ń tó weo, asa aaↄ dɛ ma báaadangudeↄ ũ, ampiↄ ń ń nɛ́ↄ sãnu. +À gɛ̃ aà ua lɛ́u ń sáaukpaao, à gɛ̃ aà ua ń aà táasilɛao, à aà sáau kpa à aà tↄbↄ. +asa a gbɛ̃kɛ vĩwanↄ à kɛ̀ zài. Dii náai vĩ gↄↄpiiɛ. Àleluya! +Gbɛ̃maaↄ gbã lán daminaliↄwa, aa zↄ̃ↄkũ lán Libã sɛdɛ líↄwa. +Aa vua zã pì mɛ̀n síiↄ̃ táabũnupi pↄ́ ũ, aa pɛ̀pɛ a gola mɛ̀n síiↄ̃ↄwa a gbápɛkĩi. +Kɛ́ aa aà kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ aa làa, ↄ̃ aa gomusu tɛ̃api bↄ̀aàla, aa aàzĩa pↄkasa dàɛ̀. Ɔ̃ aa bↄ̀aànↄ, aalɛ gɛ́ aà páiliwa. +À kàńnↄ a bùsu zↄ̃lɛu, gusĩsĩde pↄ́ a sì ń a gbãaopiu. +Mpi ń Aalonao à Isaili gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ kãaa, í gbɛ̃́ pↄ́ kà zĩkaapiↄ nao gã ń gão. +Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidiwa à mɛ̀: Ma zĩkà ń Labadeↄ, ↄ̃ ma ń ítↄkĩi sì. +Ni gbãamↄɛ̀, ↄ̃ ì tá, ìli su lↄo, ni to aà ã́nuato, aà wɛ́ ì lilɛ. +Aàli mↄ́ ń a nísi pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũo ń azĩa ↄo ń a kùlao, i a kulapi mↄ Diiɛ. +À mɛ̀ mà to àↄ naa kↄ̃nwɛ pↄkɛkɛnaↄ kpɛ, ↄ̃ àlɛ zĩkɛ za kↄↄ. Tia ↄ̃ à mↄ̀ kã́mabò yↄↄnnↄ kpɛ́u la. +á sↄ̃ iↄ daa doũ gbãsĩsai, íↄ ku tàaesaideↄ ũ Lua wá Mae aɛ wá Dii Yesu mↄa ń a gbɛ̃́ↄ píi gↄↄzĩ. +A maa yãa àↄ zɛa zɛnankpaau an gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bàalɛ dɛa yã́io. I kũ à ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ kṹkũ à kpámá an wɛ́tɛ̃agↄↄpio. +Ma bↄa sↄuɛ bee gbɛa, má wɛsi Lualɛ mɛsai. +Dii á Lua aↄ buipiↄ yáɛ́ busɛbusɛɛ. Á e ń midɛ gↄ̃̀ↄgↄ̃ↄo, kɛ́ wàiↄ su dasikũ aa liálao yã́i. +À dau siu á nɛ́ↄnɛ, aai o ń nɛ́ↄnɛ, an nɛ́ↄ i o ń nɛ́ↄnɛ lↄ. +Mili wɛɛlɛ mà azĩa tↄbↄo, Lua mɛ́ ì wɛɛlɛmɛɛ, ↄ̃mɛ yãgↄ̃gↄ̃na ũ. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Bàluma àↄ ku íↄ zãnguo, kɛ́ à ípiↄ kɛ̃kↄ̃wa. +Asuli pↄgɛ ge pↄ́ pↄ́ wài dɛ so à gbãlɛo. Mámɛmaa Dii. +Ì ń yá ń kpá, ì aɛkau aafia ń zɛ́ pↄ́ aà kɛ̀sɛ i pɛ́lɛu yãaoo. +A wèmá à mɛ̀: Mↄizi dìlɛɛ́ kpelewa ni? +Àↄ dↄ̃ gbã, i kɛ á nɛ́ↄ ↄ̃ Dii á Lua ń wɛtã̀o, aamɛ aa wɛsìaàlɛo, ámɛ. A wɛsì aà zↄ̃ↄkɛlɛ ń aà gã̀sa gbãao ń aà gã̀sĩ pↄ́ a pòoo +Tó a gɛ̃ íu, a daálao, tó swa lɛ́ á ble, máↄ kúánↄɛ. Tó a gɛ̃ tɛ́u, a nawáo, tó a si tɛ́vuau, a kṹwáo. +Ãma n mae Davidi yã́i má kɛ n gↄↄo, n nɛ́ ↄ̃ má kɛɛ̀. +Gbãsĩkɛnaↄnɛ ḿpii, an mɛ ìↄ wãa lán pɛ̃ɛkpɛwa. Za pɛ̃ɛtotogↄↄ e a kã́kãgↄↄ pɛ̃ɛkɛna lí a tɛ́ kɛkɛ lↄo. +Tó ma su má kúɛ, gbɛ̃kɛkɛmɛɛ lá Dii ì kɛwa. Tó ma su ma gaɛ sↄ̃, +Aà mɛ ì ibaba, aà wá pↄ́ ulɛa yãa ì bↄ gupuau sa, +Aa pɛ̀pɛ saoulapi ba pↄ́ wa kà a gã̀uↄwa Isaili buiↄ yãdↄngugbɛↄ ũ, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aaìↄ yãmaa kũa aaìↄ yãkɛ a zɛ́wa gↄↄpiiↄ ũ. +Kɛ́ à wá lé Aso, ↄ̃ wa aà sɛ̀ wa gɛ Mitilɛni. +saona i aà yãdↄa Diigu pↄ́wɛn gba bↄ à kpasa ń a nísio ń a tulaletio píi pↄ́ pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u ũ. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ à gɛ̀ Aimɛlɛki bɛ, ↄ̃ Ɛdↄũ gbɛ̃́ Doegu gɛ ò Sauluɛ. +Isailiↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ Filitɛ̃ↄwa zĩu. Aa bòokpà Ɛbɛnɛzɛɛ, Filitɛ̃ↄ sↄ̃ Afɛki. +Kɛ́ aa zↄ̃̀lɛ lɛ́ pↄble, ↄ̃ Yesu mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, á gbɛ̃́ pↄ́ wálɛ pↄble sãnuↄ do a ma kpámá. +Ɔ̃ nɛ́pi dãe mↄ̀ a ò Falaↄ̃ↄ nɛ́piɛ: Ń ye mà gɛ Ɛbɛlu nↄɛ sísinɛ aàↄ yↄ̃́kpanɛ nɛ́piwa yã̀? +Bui pↄ́ an lɛ́ doũánↄↄ á yá á bùsuu, gbɛ̃́ pↄ́ naánↄↄ á sã́sã, aai zĩblewá, gbɛ̃́ pↄ́ i ↄkãaaↄ filifilimbakpaɛ́, áↄ a yã́ dↄ̃o. +Ma Dii ma mɛ̀, a gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ má kúkua dↄ Amↄniↄ mɛɛwia Labawa, i gↄ̃ bɛzia ũ. Isailiↄ i tɛsↄ̃ a zↄ̃ɛwiaↄwa, aai gbɛ̃́ pↄ́ ń yá yãapiↄ ya sↄ̃. Ma Dii mámɛ má ò. +Ǹ n sↄ̃na ń n fɛ̃ndao sɛ dↄ, gɛ da gbɛ̃́ pↄ́ pɛ̀lɛmaziↄlɛ. Omɛɛ ma Suabanan n ũ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ à zɛ̀ ń duuna pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ Isailiↄ dà a kɛauo, i pãalɛɛ̀o. +Ní lipↄ̃ↄↄpiↄ sↄlↄsↄlↄ zã pↄ́ pɛ́pɛ kpagolo saaloↄwau, aaiↄ dɛ kpagolopi sɛ́liↄ ũ. +Ɔbɛdɛdↄũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Semaia, a plaade Yozaba, a àaↄ̃de Yoa, a síiↄ̃de Sakaa, a sↄode Nɛtanɛli, +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì sɛ̀ɛ dɛ wɛ̃ tùui, aaì gɛ́ kpálɛkɛi vɛ̃ɛ yãalɛaiↄnɛ. +Ɔ̃ Yosɛfu ònɛ́: Lá má òɛ́wa, zãmadeↄn á ũ. +Má á kãaa buiↄ guu, má á bↄ bùsu ń bùsuo, mí suánↄ á bùsuu. +Tó má òɛ̀ kaↄ ku aà aɛ sↄ̃, gɛ́i, asa Dii mɛ́ n gbaɛ. +To Lua báaada n biapiu, pↄnakɛ ń n ɛ̀waasogↄↄ nↄo. +Dé mɛ́ Gbãapiide ũ wà zↄbleɛ̀i? Tó wa kulɛkɛ̀ɛ̀, bↄ́ ài wá ei? +I kɛ wá tↄ́ mɛ́ a bↄo Dii, i kɛ wá tↄ́ mɛ́ a bↄo. Ǹ nzĩa tↄbↄ n gbɛ̃kɛ ń n náaio yã́i. +Vɛ̃ɛpi lì kɛ̀ lí ũ, à ↄtà yɛɛɛnnↄ, ↄ̃ a gↄ̃naↄ yɛ̀ɛlɛ kúupi kĩ́i oi, mɛ́ a zĩ́naↄ tà aà zíɛ. Màa à gↄ̃naↄ kɛ̃̀kɛ̃, a lá sìsi à gↄ̃̀ vɛ̃ɛli ũ. +Gↄↄ bee ↄ̃ aa tã́a pì lán gáaewa, ↄ̃ aa saòwà aa dikpɛkɛ̀ pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ ńzĩaɛpiɛ. +Asa yãↄ̃ma kↄ̃̀ ma nↄ̀sɛuɛ, ma wɛ̃ni sↄ̃̀ ɛ̀ lɛ́i. +Tↄ̀ↄ, Yuda buieↄ ku, n ń dílɛ Babɛli bùsu gbãadeↄ ũ. An tↄ́n Sadaki, Mɛsaki ń Abɛdinɛgooo. Kí, gbɛ̃́piↄ lí n yãmao, aali zↄble n diiↄnɛo, mɛ́ aali kúlɛ a vua pↄ́ pↄ́ ń pɛ̀lɛɛo. +Málɛ wiilɛ Lua Musudewa, Lua ì ma yã́ píi bↄↄlɛkɛmɛɛ. +Kí kwàasipi mɛ́ a zãsì Lua gbɛ̃́piwa à mɛ̀: Baa tó Dii loupↄↄ fↄ̃̀, yã́pi a kɛe? Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi òɛ̀: Ńyↄ̃ wɛsiɛ, kási ńyↄ̃ e bleo. +Wa wá mↄↄnaↄ tò looa swagbalaliↄwa we. +Mɛlali bui Yaazia nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Bɛnↄ, Soaũ, Zakuu ń Ibelio. +Lua lɛ́ĩana ì aà midɛ, aà pↄbↄa a níu ì aà tↄ̀lↄzↄ̃. +Aa mↄ̀ ń wúlɛbↄↄ ń taↄ ń ooↄ ń éseo ń naao ń pɛ̃ɛtio ń pↄ́wɛna kpasaao ń bláao ń dopↄↄ +Má Lua táasilɛ yã́ pↄ́ a ò yã́i, má Lua náai vĩ, má vĩakɛo. Bↄ́ gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ kɛmɛɛi? +À tↄkpàɛ̀ Nↄee à mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee mɛ́ a wá nↄ̀sɛ níniwɛ̃ɛ zĩ gbãa pↄ́ wálɛ kɛ Dii lɛkɛa tↄↄlɛɛ yã́i yã́ musu. +Wegↄ̃ↄ Yesu ↄbↄ̀ à aà kũ̀, ↄ̃ a òɛ̀: Luanaaifɛ̃nɛnde! Bↄ́yãi n seakɛ̀i? +Buiↄ n bↄa maa e, kíaↄ wɛsi n gawilɛ ḿpii. Wa tↄ́ dafu pↄ́ a bↄ Dii lɛ́u kpánɛ. +Asa à gbãamↄ̀ taasideↄnɛ à ń tó giiɛ, à ń kpɛ́ↄ sìmá, ↄ̃mɛ dↄ̀ sↄ̃o. +À ma gwa, yã́pi i diwá, í ↄku á lɛ́wa. +Á Yuda kↄ̃na pↄ́ a zɛ ń sua Egipi lao, ↄ̃ a su laↄ, lakĩi ↄ̃ á gagau ápii. Fɛ̃nda ń nↄanao a nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ dɛdɛ, aai gↄ̃ gbɛ̃́kabↄ ũ, sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láaipↄ ũ, láanipↄ ũ. +Zĩbeezĩ mↄsi ń gĩo ń mↄgotɛ̃o ń ã́nusuo ń vuao wìwi gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ à gↄ̃̀ lán ése mìsina pↄ́ kú pↄ́wɛngbɛ̃zɛuwa. À gɛ̃̀ ń ĩ́anao, wi a ia e lↄo, ↄ̃ gbɛsi pↄ́ gbɛ̃nazĩna taapi ulↄ̀ gↄ̃̀ gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃ↄ ũ, à dṹnia pà píi. +Zabulↄni buiↄ guu Paanaki nɛ́ Ɛlizafã. +Gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛao i ípi fã́ gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛ̀wa a gↄↄ àaↄ̃de ń a gↄↄ soplade zĩ́o. I gbãbↄ adeɛ a gↄↄ sopladepi zĩ́, ade i a pↄkasaↄ pí, i zuo, i gↄ̃ gbãlɛsai oosi. +a gↄↄ plaade ní sao ń blesan sãasaio duun awakpabↄ ũ, wi gbãbↄò saokĩiɛ, lá wa kɛ̀ ń gáaenaowa. +Ɔ̃ wa ò Samuɛliɛ: Deↄ mɛ́ mɛ̀ Saulu a kiblewáo ni? À bↄlɛńnↄ wà ń dɛdɛ. +Davidi gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ kã̀aa, ↄ̃ à dↄaanaↄ dìlɛdilɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄnɛ ń gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ. +Aa gɛ̃̀ gudↄ̃ana sɛ̃́iala ń a plaadeo, ↄ̃ aa kà bↄlɛu. Bↄlɛpi gbaá mↄɛ, ↄ̃ à wɛ̃̀nɛ́ ń azĩao, aa bↄ̀lɛ lɛ́ gɛ̃ wɛ̃́lɛu. Kã́ndo gↄ̃̀ↄ ↄ̃ malaikapi Piɛɛ tò zɛa guu we. +Lá gbɛ̃e zia dↄ̃o, dé mɛ́ a fↄ̃ yã́ pↄ́ a mↄ oɛ̀i? +Mↄ̀pɛlɛpi fùa bↄ̀ lán kↄ̀lↄwɛɛvuwaɛ. Màa à mↄ̀pɛlɛpiↄ pì píi. +Má ń gba sↄ̃ pↄ́ a to aa ma dↄ̃, kɛ́ mámɛmaa Dii, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ, asa aa sua ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. +Wɛ̃ ń wɛ̃o ìↄ gɛ́ Bɛtɛli ń Giligalio ń Mizipao, ì yã́gↄ̃gↄ̃ Isailiↄnɛ wɛ̃́lɛpiↄ guu. +Kpɛ́ pↄ́ a lɛ́ ɛlɛa gugbãntoowapiá saona pↄ́ saokĩi dɛ ń yã́ ũↄ pↄ́ɛ. Saonapiↄá Levii bui Zadoki buiↄnɛ. Ampiↄ mɛ́ aaì sↄ̃ Diizi wà aà gbagba. +Kuu ↄ́ gbãa lɛ́ kã́fĩ. Kɛ́ Mↄizi yãò, ↄ̃ Lua wèwà loupũnaa guu. +Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, yã́ pↄ́ má ònɛ píi kɛ̃́ lá guu. +Á wɛsiɛ, í mɛ Dii zↄ̃ↄ, baa wá bùsu zↄ̃lɛ kpɛle. +Mapi sↄ̃ má gba pↄ́ ma Mae a lɛgbɛ̃̀ kpã́sãɛ́. Àↄ ku wɛ̃́lɛ guu la e gbãa bↄ luabɛ à kúála. +Aa gáaepi kòlokpa, ↄ̃ aa gɛ̀ ń nɛ́pio Ɛli kĩ́i. +Sɛa za Yudaↄ kí Yosia, Amↄ nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ kuɛaaↄ̃de guu e gbã, a wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃on la kɛ́ Dii yã́ ìↄ dɛdɛa, ↄ̃ miↄ oɛ́, ili swã́sɛio. +Lua Nisĩna dɛdɛaapi guu malaikapi ma sɛ gɛ̀manↄ gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃ↄ lɛsĩ musu. À Lua wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ ↄ̀lↄmɛɛ, à bↄ̀ musu Lua kĩ́i, àlɛ pila. +À mↄdaonaↄ pì, ↄ̃ a fĩ̀ fùapiↄwa yàbaa ũ. À pↄ́ↄ pì lán gbɛafu bɛↄwa mɛ̀n basↄobasↄo, a dↄ̀dↄ mↄdaonapiↄwa. +Lá Mↄizi mlɛ̃ sɛ dↄ̀ musu guwaiwaiu, màa wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ sɛ́ dↄ musu, +Ɔ̃ à sãpi nísi nàaa, a vlã́ nísi ń a sálanao ń a pↄa nísio ń a gòleↄ ń gòlepi nísiↄ ń a ↄplaa gbáo. +nↄɛpi i ɛa zↄ̃lɛ lↄ e gↄↄ baakwi ń àaↄ̃o a au gbãbↄa yã́i. Asuli ↄkã Dii pↄewao, mɛ́ asuli gɛ́ zwã̀akpɛ uao e a gbãbↄgↄↄpi gɛ paò. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ĩada a gbɛ̃dowa ↄzↄ̃̀ Mↄizizi à mɛ̀: Dé mɛ́ n kpa kía ũ, ↄ̃ ńlɛ yãkɛkɛwɛ̃ɛi? +Ɔ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ gɛ̀ Baali Pelaziũ, ↄ̃ à zĩblèmá we. Davidi mɛ̀: Lua dↄ̀aamɛɛGbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄ mɛ Dii báaadanguo ge wa báaadàngu ń Dii tↄ́oo. +Yesu yãpãle lɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ lán pɛ̃ɛsɛɛsɛ pↄ́ nↄɛ sɛ kà pɛ̃ɛti zaa lɛ àaↄ̃ guu a lìa píiwa. +Wà sù ń Lua kpagoloo wa dìlɛ zwã̀akpɛ pↄ́ Davidi dↄ̀ɛ̀ guu. Ɔ̃ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Lua aɛ ń sáaukpasaↄ. +Gↄↄ bee Luabaakuańnↄ kpagolo kú we. Ɛleazaa nɛ́ Finɛasi, Aalona tↄũna mɛ́ saona ũ. Ɔ̃ aa yãgbɛ̀a Diiwa aa mɛ̀: Wà ɛa gɛ́ zĩkai ń wá gbɛ̃́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ yã̀ ge wà kã́maboɛ? Ɔ̃ Dii mɛ̀: À gɛ́! Má ń naɛ́ á ↄzĩ zia. +À dabudabuↄ kɛ̀ an deziↄ wáa Zoã wɛ̃́lɛu, Egipi bùsuu. +Tã́apiↄ lí yãoo, aa dɛ lán bua bãyabↄↄwaɛ. Aali táaoo, wì ń sɛ́ɛ. Ásu vĩakɛnɛ́o, aali fↄ̃ vãie kɛ̀nɛ́o, mɛ́ aali fↄ̃ yãmaae kɛ̀nɛ́ sↄ̃o. +Ma sĩana zɛ́ sɛ̀, ma sↄ̃ ìↄ ku n ikoyãwa. +Kɛ́ a mà bíla lɛ́ gɛ̃, ↄ̃ a ń lá bↄ́ mɛ́ kɛ̀i. +Baa tó a sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òa ń pↄ́wɛntio, má sío. Baa tó a sáaukpa saòa ń pↄ́ mɛkpaao, má wɛ́sɛ mà gwao. +Tia kɛ́wa ápiↄ sↄ̃ a zɛò à gi Davidi bui pↄ́ Dii kpà kpala pↄ́ a dìlɛuↄnɛ. Á zĩgↄ̃ↄ dasi maamaa, mɛ́ vua gáaena pↄ́ Yeloboaũ pìɛ́ dii ũↄ kúánↄ. +Zupi báa ń a nↄ̀ↄo píi ń a mio ń a koeↄ ń a guupↄↄ ń a gbↄ̃o, +Wii pãɛ! Lua lí swã́sɛio, Gbãapiide lí ń yãdao. +Yosɛfu òɛ̀: Nanapi àsin kɛ: Ligↄ̃n àaↄ̃piↄá gↄↄ àaↄ̃ɛ. +Ń ĩ́ana pↄ́ mi dã́ á yã́ musu naa Kilisi Yesu wá Diiwao, miↄ ku ga lɛ́zĩ lá gu lɛ́ dↄɛ. +A yã́ mɛ́ tò gbɛ̃́ pↄ́ gì yã́ beei i kɛ gbɛ̃nazĩna à gìio, Lua pↄ́ ì a Nisĩna pↄ́ a kua adoa dawágu ↄ̃ à gìi. +Líↄ ku yãa, aa gɛ̀ kↄ̃ dilɛi kía ũ, ↄ̃ aa ò kuɛ aà kpalable. +Dii tò má kú e tia lá à a lɛgbɛ̃̀wa. Za gↄↄ pↄ́ à yã́pi òƆ̃ ma mɛ̀: Ma taa ì bàalɛa? Ma taa a fↄ̃ gɛ ulɛ Lua kpɛ́u mazĩa misia yã́ia? Má gɛ́o. +Tɛ́ lɛ́ kṹ ń aɛ, tɛ́lɛpiↄ dↄ ń kpɛ. Bùsu kálɛ ń aɛ lán Edɛni swaluwa, à gↄ̃̀ ń iau lán gbáa wáiwaiwa, pↄe i e pìlimáo. +Kɛ́ sa oosi ogↄↄ kà, ma fɛlɛ mazĩa busaa guu, ma ula ń ma ulataoo kɛ̃a, ↄ̃ ma gɛ kulɛ ma kosowa, ma a ↄ pòopoo Dii ma Luaɛ +Gibɛa pↄ́ kú Bɛ̃yãmɛɛ bùsuu gbɛ̃́ Libai nɛ́ Itai, Pilatↄ̃ gbɛ̃́ Benaia, +Dii a to bↄ̀kↄↄ á le á koso ń á gbásaonaↄwa. Aa liála sɛa za á gbakpɛa e á minanguo. +Ãma yã́ pↄ́ má kũa ài ũ yãa beeↄ gↄ̃̀mɛɛ yã́ àisai ũ tia Kilisi yã́i. +Kɛ́ aa bùa, Ɛlia Ɛlizi là à mɛ̀: Bↄ́ ń ye mà kɛnɛ e Lua àↄ gɛ́ ma síimai? Ɛlizi wèwà à mɛ̀: To n ãnabikɛgbãa pↄ́ ń vĩ gↄ̃mɛɛ e lɛɛ pla. +Gbɛ̃́ pↄ́ ãnabi dìlɛ aà ãnabikɛ yã́i a ãnabi asea e. Gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃maa dìlɛ aà maakɛ yã́i a gbɛ̃maa asea e. +Gↄↄ bee ma Dii má ↄku Yelusalɛũdeↄla. Gↄↄ bee an gbagalɛnaↄ gbãae lán Davidiwa, Davidi buiↄ sↄ̃ aa gbãae lán Luawa, lán Dii Malaika pↄ́ dↄaaanɛ́wa. +a bao ń mɛ̀ndoode Yakɛ̃, a bao ń plaode Gamulu, +ń yãesaide pↄ́ à ń dɛdɛↄ yã́io. Manasepi tò Yelusalɛũ pà ń yãesaide pↄ́ à ń dɛdɛↄ auo. Bee yã́i Dii i we sùuukɛ̀o. +Dii Natã zĩ̀ Davidiwa. Kɛ́ à kà, a òɛ̀: Gↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn plaeↄ mɛ́ kú wɛ̃́lɛ doũ, gbɛ̃doá ↄdeɛ, gbɛ̃do sↄ̃ taasideɛ. +À saò à tulaletikàtɛa gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄwa ń sĩ̀sĩↄ musuo ń lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáuo píi. +Gua pↄ́ Lua ònɛ́ aa dɛ a gbɛ̃́ↄ ũo, we wa ounɛ́ Lua bɛ̃́ɛpi nɛ́ↄ. +À gɛ̀ zĩkà ń Filitɛ̃ↄ, à Gata bĩ́i gbòo ń Yabenɛ pↄ́o ń Asedoda pↄ́o. Ɔ̃ à ɛ̀a wɛ̃́lɛↄ kàlɛ Asedoda fã́ani ń gupãleↄ Filitɛ̃ bùsuu. +Wì maa fĩabo ń vãio yã̀? Kási aa ɛyↄ̃̀mɛɛ. To lá má zɛ n aɛ yã́ dↄngu, ma ń maa wɛ̀ɛlɛ, kɛ́ n pↄ e weemá. +Yelusalɛũ, bùsu woloma, fɛlɛ zↄ̃lɛ n báawa. Nɛnↄn zĩ̀zↄ Siↄna, mↄdaona polo n nↄɛ. +À zwãa kùa, ↄ̃ à báa kpàa lá Dii òɛwa. +Egipiↄ bà kpã́i lɛ́ lán mlɛ̃wa, an ibɛɛↄ lɛ́lɛmá ń gbãao, aa sumá ń mↄoↄ lán yàawɛnaↄwa. +Wá deziↄ kùlɛ Luaɛ gbɛɛ bee musu, ápiↄ sↄ̃ i mɛ Yelusalɛũ mɛ́ gu pↄ́ wàli kúlɛuɛ̀ ũ. +Baa kɛ́ aa ń mↄmↄ, aa gì fɛ̃́fɛ̃a lá aa dɛwaɛ, gbɛ̃e a dↄ̃ kɛ́ aa ń mↄmↄ seo. Ɔ̃ ma vu. +Beewa Lua vãi pↄ́ Abimɛlɛki kɛ̀ a maeɛ yã́ wì aà musu, kɛ́ à a vĩ̀iↄ ń a dãuna gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ dɛ̀dɛ yã́i. +Zatu bui Yaaziɛ nɛ́ Sekania ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄoo. +Wà bↄ wà gɛ́ aà kĩ́i bòo kpɛ, wí i wá kũaànↄ sↄ̃. +Isaili bui mɛ̀n kɛ̃okwi ń kĩnioↄ ↄ̃ wà kpaalɛ̀nɛ́ ń gbɛlaao lá Dii dà Mↄiziɛ a òwa. +Nɛgↄ̃naↄ iò zĩlauɛ fá! wà Yonatãa dɛ̀ ń fɛ̃ndao sĩ̀sĩpↄlɛu. +Gbɛ̃́piↄ ku gↄↄ pↄ́ Yesua nɛ́ Yoakiũ, Yozada tↄũna dɛ saonkia ũɛ. Nɛɛmii mɛ́ bùsu dↄaana ũ, saona Ɛzala mɛ́ yãdanɛde ũ. +ń bui pↄ́ kú weↄ píi ń Uzu bùsu kíaↄ píi ń Filitɛ̃ kíaↄ píi, Asekeloni kía ń Gaza kíao ń Ɛkɛloni kíao ń Asedoda gbɛ̃́ kↄ̃naↄ kíao, +Kɛ́ gu dↄ̀, Sikɛũdeↄ gɛ̀ bua, ↄ̃ wà gɛ̀ wa ò Abimɛlɛkiɛ. +Dii Zĩgↄ̃de kúwanↄ, Yakↄbu buiↄ Lua mɛ́ wá ulɛkĩi ũ. +Lá Lua yeawázi bↄ̀ gupuaun kɛ: À a Nɛ́ mɛ̀ndona zĩ̀ dṹnia guu, kɛ́ wà wɛ̃ni e ń aà gbãaoɛ. +Mi bↄ aà yãdilɛaↄ kpɛo, yã́ pↄ́ bↄ̀ aà lɛ́u kɛ̀mɛɛ na dɛ ma pↄbleaa. +Kípi na zↄ̃lɛa aà saɛ, ↄ̃ à ma la à mɛ̀: Ńyↄ̃ kɛ we gↄↄ ũma ni? Gↄↄ kpele ńyↄ̃ sui? Kɛ́ kí wè ma gɛai, ↄ̃ ma gↄↄ dìlɛɛ̀. +Ɛflaiũ bui Ɛlɛzi, Peloni gbɛ̃́ mɛ́ mↄ sopladeↄ gãli dↄaana ũ. +a ò Levii buiↄnɛn kɛ lↄ: Tó a Isailiↄ pↄ́ kwide pↄ́ máli kpáwá á pↄ́ ũpi è, àli a kwide bↄmɛɛ sↄ̃. +Ń tò wa pↄ̀ↄbↄzã kɛ̀ wá ibɛɛↄnɛ, ń tò wá zangudepiↄ wá pↄ́ↄ nàaa. +À gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ sɛ́ á guu, bui ń buio gbɛ̃́ mɛ̀ndodo. +Ɔ̃ Ezekia mɛ̀: Lá a ázĩa kpà Diiwa gbã, à mↄ Dii ua ń á saobↄↄ ń á sáaukpasaↄ. Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaaↄ mↄ̀ ń ń saobↄↄ ń ń sáaukpasaↄ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ́ gbàↄ mↄ̀ ń pↄ́ pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ. +Ɔ̃ à mɛ̀ lↄ: Bee yã́i má òɛ́, gbɛ̃e a e mↄ ma kĩ́io, sema Mae Lua aà gbà zɛ́ bàasio. +Asa ma Dii ma mɛ̀, á làasoo muaa ń ma làasoooo, á yãkɛa muaa ń ma yãkɛaoo. +Taala pↄ́ kí Aatasasa kpà saon Ɛzala pↄ́ ì Dii yãdilɛaↄ ń aà yãdilɛnɛↄ da Isailiↄnɛwa yã́n kɛ +À mↄ wà ɛa ta Diiwa. Ɔ̃mɛ wá taitai, kási a wá gbã́gbãɛ. Ɔ̃mɛ wá kɛ́ ĩa, kási a ɛsɛkɛwàwɛ̃ɛɛ. +Zupi sálana ń a guu nísio sɛ́ píi ń a gòleↄ ń gòlepi nísio, ní kpasa saokĩiwa, +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, fɛ̃nda lɛna sɛ sa, ní n mikã ń n lɛkãnao waò lá mìbona ì kɛwa. Ní kiloo sɛ ǹ n kã́pi yↄ̃, ní kpaalɛ lɛɛ àaↄ̃. +ↄ̃ má òɛ̀: Lua n dↄ̃ ń aafiao, Záai! Ma oosìsi, asa wɛ̃́lɛ pↄ́ ma deziↄ mia kuu gↄ̃̀ bɛzia ũɛ. A bĩ́ibↄlɛ gbaↄ tɛ́kũa. +À gɛ Dii laimɛɛ ń Isaili kↄ̃naↄ ń Yudaↄ taala pↄ́ wa bↄwàɛ bee yã́ musu. Dii pↄkũmabↄ̀bↄwá à kɛ̀ zài, asa wá deziↄ Dii yã́ kũao, aai yã́ pↄ́ kú taalaɛ bee guu ma aa zĩkɛ̀wào. +Dii fĩabòmɛɛ ma nↄ̀sɛmaa lɛ́u, asa a è má kú gbãsĩsaiɛ. +i fã́ gbɛ̃́ pↄ́ álɛ aà mɛbaagyã gbãbↄɛ̀wà gɛ̃n sopla, i gbãbↄɛ̀, i bã bɛ̃́ɛpi gbaɛ sɛ̃u. +tó aa nↄ̀sɛlìlɛ bùsu pↄ́ aalɛ zↄbleupi guu, mɛ́ aa ɛ̀a sùuugbɛ̀ama we aa mɛ̀, wa duunakɛ̀, wa tàaekɛ̀, wa yãvãikɛ̀, +Àli kɛ màa pↄ́ pↄ́ a a yãkɛ̀kɛ dasilɛu. +Wá kũ̀sũan kɛ. Wa bↄò bɛ pɛ̃ɛ wãa ũɛ gↄↄ pↄ́ wa dazɛu, wálɛ mↄ́ á kĩ́i. Gwa lá à giigàga à fù kpà. +Sↄ̃kpalɛa náaisaidezi taasikɛgↄↄ dɛ lán swaa gyãe ge gbá kↄ̃̀ↄwaɛ. +Mↄizi mɛ̀: Lubɛni buiↄ aaↄ kuɛ, aa gao, kási aaↄ dasio. +ↄ̃ aa gɛ̀ Bɛsaida pↄ́ kú Galile gbɛ̃́ Filipi kĩ́i, aa wabikɛ̀wà aa mɛ̀: Mae, wá ye Yesu kↄ̃eai. +Ɛɛde za gbɛ̃́ pↄ́ ì ń ↄ̃̀ↄkpaↄgu, kↄ̃nide ì gbɛ̃́ kpá lɛ́lɛai. +A òɛ̀ lↄ: Ǹ n pↄlↄgãu poo ǹyↄ̃ kũa. Kɛ́ a kũa, ↄ̃ Bↄazu naa kàuɛ̀ koko lɛ do taawa a dìɛ̀, ↄ̃ à tàò bɛ. +Ɔ̃ Zeluia nɛ́ Abisai dↄ̀aàlɛ, à Filitɛ̃pi dɛ̀. Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ↄ lɛgbɛ̃̀ɛ̀ aa mɛ̀: Ńyↄ̃ gɛ́wanↄ zĩlau lↄo, kɛ́ wá Isailiↄ filia su gao yã́i. +i zuo gu pↄ́ a kua adoau, i azĩa pↄkasaↄ da, i bↄ gɛ́ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń azĩa pↄ́o ń gbɛ̃́ↄ pↄ́o, i api ń gbɛ̃́ↄ duuna kɛ̃omá, +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ yã́ɛ bee ma ãnabiↄ lɛ́u za gↄↄ pↄ́ wà ma kpɛ́ ɛ̃ kpàlɛ e gbãↄ, à gã̀sĩwa bↄbↄ kpɛ́pi zĩwa. +Kí tↄↄlɛ ìↄ da Dii tↄↄlɛi ń mɛɛwia tↄↄlɛo kpɛla ń kpɛleo za bɛaɛ e gukpɛ. A lɛ́ↄ iↄ pɛakↄ̃wa ń pↄ́ pↄ́ Isaili buiↄ aa a kpaalɛ sɛo za bɛaɛ e gukpɛ. +Tó a a kyokɛ̀, á fↄ̃ dↄ̃ lá ma wɛ́ kɛ̃̀ Kilisi asiiyã musu. +Dii a ma yã́ píi lɛkpaaĩmɛɛ, Dii, n gbɛ̃kɛ láaa vĩo. Ńsu zĩ pↄ́ n ↄkpàwà too. +kɛ́ à mↄ́ɛ́ ń dɛ̀ɛpoogↄↄo, i Yesu pↄ́ à dↄ̀aa dìlɛɛ́ Mɛsii ũpi zĩwá. +Gupi saɛ gũgũna gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ wì mɛɛ̀ Publiu bɛ kuu. À wá dílɛ gↄↄ àaↄ̃, à nibↄ kɛ̀wɛ̃ɛ ń yeawázio. +A sãalɛ lán nanawa, wa aà e lↄo, a gɛ̃lɛ lán wɛ́pungueawaɛ. +Isaili bui píi a bↄ maa Dii sabai, aai ĩ́anadã aà yã́ musu. +Zelofada nɛnↄɛↄ yã́ naɛ. Tↄↄlɛ kpámá ń pↄ́ ũ ń ń mae bɛdeↄ sãnu an mae kpaalɛ ũ. +Ɔ̃ Babɛli kía ń a ìwaↄ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ Guo Bↄlɛu. Àsionki Nɛɛgali Salɛzɛɛ kú ń guu ń Samɛgaa Nɛboo ń zĩgↄ̃ↄ ziia Saasikiũo ń Babɛli kía ìwa kĩniↄ píi. +À wɛ̃́lɛpi gyãeↄ gbã́gbã, í o gbɛ̃́ↄnɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kàńnↄ kãi. +Tó i kɛ náai vĩ ń àizɛɛ náaisaioo, Lua a á náaikɛ ń a sĩandeoe? +Wa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i baokpa dṹnia gupiiu seela ũ bui píiɛ, a lɛ́ i gbasa ká. +Zĩbeezĩ Lua Nisĩna Yesu pↄ kɛ̀na maamaa à mɛ̀: Baa, zĩ́lɛ ń musuo Dii, lá n yã́ beeↄ ùlɛ yãdↄ̃naↄnɛ ń ↄ̃nↄnaↄ, mɛ́ n bↄò ladↄ̃nsaiↄnɛ, ma n sáaukɛ̀. Ao, Baa, bee kàngu màa. +Má pila mà yãonɛ we, mí Nisĩna pↄ́ kuma kĩni go mà dinɛ́, aai gbɛ̃́ↄ gwaa aso sɛnnↄ, kɛ́ ńsu ǹyↄ̃ ń sɛa ndo lↄo yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yã́zɛde ń gbɛ̃kɛo wɛɛlɛ ì wɛ̃ni ń yã́ nao ń bɛɛɛo e. +À bↄ̀ńnↄ bàasi, ↄ̃ à mɛ̀: Maeↄ, kpelewa má kɛ mà zia ei? +Yã́ pↄ́ vãikɛna lɛ́ a vĩakɛ mɛ́ a aà le, Lua a gbɛ̃maa pↄeã pↄ́ kpawà. +Ɔ̃ Bↄazu wèwà à mɛ̀: Wà yã́ pↄ́ ń kɛ̀ n zãdaɛ n zã́ gaa gbɛa òmɛɛ píi, lá n n mae ń n dao tò we ń n bùsuo, ↄ̃ n mↄ n zↄ̃lɛ gbɛ̃́ pↄ́ ń ń dↄ̃ yãaoↄ guu. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ Saulu gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa aà dã́dã aà bɛ aa aà dɛ. +Ma bↄ Guzulɛ Bↄlɛu gwã́, ma mipɛ̀ Gbɛ̃gbon lↄ̀ↄwa ń Tufua Bↄlɛo. Málɛ Yelusalɛũ bĩ́i pↄ́ daaĩa gwagwa ń a bↄlɛ gbà tɛ́kũaↄ. +Wáↄ maa Dii wá Luaɛ, tó wá ikoyãpi kũa, mɛ́ wálɛ zĩkɛwà lá a òwɛ̃ɛwa. +À gↄ̃̀mɛɛ lán gbɛaana pↄ́ naalɛa ge nↄ̀ↄmusu pↄ́ ye láuwa. +Wasuli tↄↄlɛ yía, i gↄ̃ we e gↄↄpiio, asa bùsupiá ma pↄ́ɛ, mɛ́ á dɛmɛɛ a guu bↄ̀mↄↄ ń nibↄↄ ũɛ. +Bↄa Asemↄna aa gɛ̀ bòokpà Mↄselo. +Tia kɛ́wa wálɛ gue díi guu dùuduu, zĩ́ bee wá wɛsi Lualɛ. Tia kɛ́wa ma dↄ̃a i pao, zĩ́ bee má yã́ dↄ̃ wásawasa lá Lua ma dↄ̃wa. +Adamu a na Ɛva dↄ̃̀ nↄɛ ũ, ↄ̃ à nↄsì à Kainu ì. Ɔ̃ à mɛ̀: Ma gↄ̃ɛ ì ń Dii gbãao. +Á Egipiↄ, à á pↄ́ↄ naaa. Wa á kṹkũ wà táánↄɛ. Wa tɛsↄ̃ Mɛfisiwa à gↄ̃ bɛzia ũɛ, gbɛ̃e aↄ ku we lↄo. +Ɔ̃ zĩkɛnapi ɛ̀a tà à ń lɛgbɛ dàu a sìu a diiɛ. Ɔ̃ uabelepi pↄ pà a ò a zĩkɛnaɛ: Gɛ́ wɛ̃́lɛ guu kpakpa gãaɛↄ ń zɛaↄ, ní taasideↄ ń gbɛ̃́ kaaũaↄ ń vĩ̀aↄ ń ɛɛↄ naaa suńnↄ la. +Luayãmanaↄ làa dṹniau, gbɛ̃maaↄ ku gbɛ̃nazĩnaↄ guu lↄo. Ampii aaì gbɛ̃́ dã́dã aa dɛ, baade lɛ́ a gbɛ̃́dee wɛ ń táaluo. +Ma ń zĩ́ Ido pↄ́ dɛ dↄaana ũ gu pↄ́ wì mɛ Kasifia kĩ́i. Ma yã́ pↄ́ aa oɛ̀ ń aà gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ dànɛ́, kɛ́ aa suwɛ̃ɛ ń wá Lua ua zĩkɛnaↄ. +Ma duunakɛ̀ yã̀? Bↄ́ má kɛ̀nɛi? Gbɛ̃nazĩngwana, àkɛa n ma kɛ n pↄdɛa ũi? Ma gↄ̃nɛ aso ũ yã̀? +An gbɛ̃eↄ gulɛ̀ aa bùa Yuudɛ̃wa e Gada buiↄ bùsuu ń Galada bùsuo. E tia Saulu ku Giligali, vĩa lɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ kũ maamaa. +Ma kua kpɛ́u Yesu baokpaa yã́i guu, má ye aàↄ ku ma saɛ, kɛ́ aàↄ dↄmalɛ n gbɛu, +Ɔ̃ saonkia ń Saduse gãlide pↄ́ dɛ aà gbɛ̃́ ũↄ wɛdↄ̀ zĩnaↄnɛ aa fɛ̀lɛńnↄ, +Kɛ́ Dii Malaika lípana pↄ́ á kũa zↄ̃̀ nↄ̀ↄ ń kàapiowa, ↄ̃ tɛ́ bↄ̀ gbɛpi guu, a kũ̀ nↄ̀ↄ ń kàapiowa, ↄ̃ Dii Malaikapi gusikɛ̀. +Wà Yelusalɛũ kàlɛ, wa nànakↄ̃wa gíũgiũ. +Ɔ̃ à gìnɛ́ aa yã́pi o gbɛ̃eɛ. +À sùwà ń waakĩba bↄbↄawào ń a sɛ̀ngbao gèele kↄdeo. +Tó gbɛ̃́ zĩ pↄ́ a kɛ̀ bↄ̀ tɛ́kũsai, ade a àie. +Filipi gɛ̀ Samali bùsu wɛ̃́lɛeu, ↄ̃ à Mɛsii waasokɛ̀nɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ wɛsìaàlɛ yãaↄ aà e lↄo, aà bɛdeↄ aà wɛ́ pá lↄo. +Ɔ̃ wa ò Asiliↄ kíaɛ wà mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ n ń sɛ́ n ń kálɛkalɛ Samali wɛ̃́lɛↄ guuↄ, aa bùsupi tã́akɛkɛa dↄ̃o, ↄ̃ à nↄ̀ↄmusuↄ gbàɛmá, aalɛ ń dɛdɛ. +Aà ãnabiↄ duuna ń aà gbàgbanaↄ vãikɛa yã́iɛ. Aa gbɛ̃maaↄ dɛ̀dɛ ń wɛ̃́lɛ guuɛ. +À á gbɛ̃do zĩ á dãunapi sɛ́i, á gbɛ̃́ kĩniↄ gↄ̃ dakpɛunaↄ ũ laɛ, mí dↄ̃ tó á yã́á sĩanaɛ. Tó màa no, ń Falaↄ̃ↄ báaao zãmadeↄn á ũ. +á nↄ̀sɛ níniɛ́, aai á zɛdↄ maakɛa ń yãmaa oao guu píi. +Ge tó à kpↄ wabikɛ̀wà, a píligona kpawà yã̀? +Tↄsimagↄↄ lɛ́ mↄ́, fĩabonɛgↄↄ lɛ́ ká! À to Isailiↄ dↄ̃! An duun zↄ̃ↄ ń ĩ́i pↄ́ aa sɛ̀ ń Luao yã́i, aaì ãnabi gwa sↄũ ũɛ, aaì gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna lɛ́ dↄaaɛ dilɛ ĩ́ande ũɛ. +Ásu to gbɛ̃́ pↄ́ ì giiye gbɛ̃́ↄwa aa ńzĩa busa, aa wabikɛ ń malaikaↄ kɛ̀sɛ kũao á bↄbↄↄsio. Wɛ́punguea yã́ mɛ́ ìↄ gbãa gbɛ̃́ bee taaɛ, ↄ̃ ì ĩ́an gii dã a dṹnia làasoo yã́ musu. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá sↄaanɛ́, wá pↄe wɛɛlɛmá lↄo. Wá kɛ lá ń òwa. Ɔ̃ ma saonaↄ sìsi, má tò gbɛ̃́piↄ lakpà ńzĩala lá aa a lɛgbɛ̃̀wa. +A yã́i tò ma Dii ma mɛ̀: Tó n nↄ̀sɛlìlɛ, má ɛa n dilɛ n pá ziu, níↄ zĩkɛmɛɛ. Tó n yã́ gbia bↄ̀aa ń yã́ yãfũnao, ńyↄ̃ↄ dɛ ma lɛdↄɛkɛna ũɛ. To aa ɛa suma, ńsu támáo. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao gɛ ò Falaↄ̃ↄɛ aa mɛ̀: Dii Ɛbɛluↄ Lua mɛ̀, ńyↄ̃ↄ ku misiilɛaɛ sai e bↄɛ ni? Ǹ a gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ a sísii. +Nↄɛpi zunɛbↄlↄ mɛkpaa vĩ dↄa a bɛ. À gɛ̀ a dɛ̀ gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ à pɛ̃ɛti sɛ̀ a dɛ̀ à kàa kɛ̀ò. +À làasookɛ à gwa za gbã, mↄ kɛ̃okwide gↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaidezĩ. À làasookɛ à gwa yã́ pↄ́ lɛ́ kɛ za ma kpɛ́ ɛ̃daalɛgↄↄ e gbãwa. +gↄ̃ɛ su a na yao. Tó nↄɛ sù gì a zã́zi, aà zↄ̃lɛ ge aà ɛa kɛaànↄ na. +Zĩbeezĩ á o à mɛ: À Dii sáaukpa à aà sísi, à to buiↄ aà yãkɛaↄ dↄ̃. À onɛ́ Dii mɛ́ tↄbↄ̀ ado. +Á da dɛ lán vɛ̃ɛliwa á kaau. Wa aà pɛ̀ swa saɛ, ↄ̃ à gↄ̃naↄ kɛ̃̀kɛ̃, ↄ̃ swa saɛpi tò à nɛì. +tó á zɛa gbãa á luanaaikɛa guu deesai gíũgiũ, mɛ́ i kɛ̃ ziaea yã́ pↄ́ á kũa baona pↄ́ á mà guuwao. Wà baonapi kpà gbɛ̃́ pↄ́ Lua kɛ̀ zĩ́lɛ laↄnɛ píiɛ, mɛ́ mapi ma Pↄlu ma gↄ̃ a kpana ũ. +ní nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ ma pↄ́ ũ kɛò lá tulaletizↄ̃na ì kɛwa, nísipi iↄ dɛ ma pↄ́ ũ. +Ma pↄkũma pãsĩ a weeo, sema ma yã́ pↄ́ ma zɛò ma sↄ̃u kɛ̀. Gↄↄgbɛzãzĩ á yã́pi gbadↄ̃. +Yudaↄ kí Aazia nɛ́ Yoasi kpalablea wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃ode guu ↄ̃ Yehu nɛ́ Yoaaza gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau Samali wɛ̃̀ gɛ̃o ń plaoɛ. +N kↄ̃ea yã́i ma bↄi, málɛ n wɛɛlɛ, ma n e kɛ sↄ̃. +A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Má ↄ̃nↄnaↄ ↄ̃nↄ midɛ, má wɛzɛ̃naↄ wɛzɛ̃ suumpa. +Aali kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ zĩ pↄ́ má dà Aalonaɛ ń Isailiↄ píi kɛ ń zwã̀akpɛpi zĩo lↄ. +Má á dikpɛↄ lilɛɛ́ búbuapɛgↄↄ ũ, á lɛsiaↄ i gↄ̃ wɛ̃nalɛↄ ũ. Má tó à zwã̀nkasaↄ kákaála, á baade i a mi wa gbáigbai. Má tó gↄↄpi àↄ dɛ lán nɛgↄ̃ɛ mɛ̀ndona gaa ↄↄlↄwa, gↄↄpi i midɛ ń pↄsiao. +Ma gbɛ̃́ↄ, ásuli kↄ̃ tↄbɛ̃ɛsio. Gbɛ̃́ pↄ́ a Yesude dee tↄbɛ̃ɛsì ge à aà bɛ̃̀ɛbò, à Lua ikoyã seela bɛ̃̀ɛ kɛ̀ à a bɛ̃̀ɛbò. Tó n Lua ikoyã bɛ̃̀ɛbò sↄ̃, a manan n ũo, a bɛ̃̀ɛbonan n ũ. +Wea, wá suaba ń n gã̀sa gbãao, kɛ́ wápiↄ n gbɛ̃́ yenzideↄ e bↄ. +Ma dↄ̃́a Lua, ḿmɛ ma nanzi. +Dii lɛgbɛ̃̀ Davidiɛ, a náai vĩ, a lɛ́ lilɛo, à mɛ̀: Má n bui zↄ̃lɛ n kpalabaawa. +Dii, wá wɛ́ gwa, wálɛ sↄ̃́anzi. Ǹyↄ̃ dↄwálɛ lá gu lɛ́ dↄ, ní wá suaba wá taasikɛgↄↄ. +À laaika á gbɛ̃e su kua Lua gbɛ̃kɛkɛanɛ́wa aà gↄ̃ á guu kona ũ, i ĩada gbɛ̃́ dasiↄwa à ń ↄ̃̀ↄkpao. +Aa pãkpà ń deziↄ Dii pↄ́ ń bↄ́lɛ Egipizi, aa tɛ̀ bui pↄ́ liaańziↄ tã́aↄzi aa kùlɛnɛ́, ↄ̃ aa Dii pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +Kúu zↄ̃ↄ pãle ku we, aà gã̀sĩa gbãa mɛ́ aà sula tìisi. Ɔ̃ vɛ̃ɛlipi zĩ́naↄ tà aà kĩ́i oi za kaa pↄ́ a pɛ̀u, àlɛ aà í nidɛ, ↄ̃ a gↄ̃naↄ tà aà kĩ́i. +Kɛ́ wa ò Sauluɛ, Davidi ku Naio Lama, +Nɛbuzaladãpi ń naaa tàńnↄ Babɛli kíaɛ Libla, +Lá Lua Musude dìlɛ píi, à kpa gↄ̃̀ↄ aà kpɛ́ pↄ́ ũ, kɛ́ asu kpɛ̃nɛkɛ ń ma kíakɛo ge ma nɛ́ↄo. +Kɛ́ à gɛ̀ńnↄ í kĩ́i, Dii òɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ń è aa lɛ́ pɛ̀lɛ íu lán gbɛ̃waↄ kɛ̃aa ń gbɛ̃́ pↄ́ aa kùlɛ ń kosowa aa idã̀, aalɛ miↄ. +Íli wɛ̃pi dilɛ ma pↄ́ ũ, í gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ kpàwakɛ á bùsu gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄnɛ píi. Iↄ dɛɛ́ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃ ũ, á baade i su azĩa bùsuu a bui kĩ́i. +Kɛ́ aalɛ gɛ́, aa bòokpà Kiliayaaliũ saɛ Yuda buiↄ bùsuu. A yã́ mɛ́ tò wì mɛ gupiɛ Dãbuiↄboo e ń a gbão. A ku Kiliayaaliũ bɛaɛ oiɛ. +Wekĩi vãikɛnaↄ ì ń zↄa tóu, mɛ́ yɛ̃̀ɛɛsaideↄ ì kã́mabou. +Ɔ̃ à mɛ̀: À wisika ta dafuu à mↄomɛɛ. Ɔ̃ wà mↄ̀oɛ̀. +Yã́ pↄ́ wá o Luaɛ dawɛ̃ɛ. Wá yã́zɛkalɛa dↄ̃o wá wɛ́sia yã́i. +Asa ma Dii ma mɛ̀, má tó ǹ gili gɛ̃ nzĩau ń n gbɛ̃naↄ píiɛ. An ibɛɛↄ ń kwɛ́ zĩ guu, ńyↄ̃ wɛsiɛ. Má Yudaↄ na Babɛli kíaɛ a ↄzĩɛ, i tá ń ń gbɛ̃eↄ Babɛli, i ń gbɛ̃eↄ dɛdɛ zĩ guu. +Aa pↄkasapiↄ kɛ ń vuao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bàabaao. +gusĩsĩde gbɛ̃́ Sakaa nɛ́ Ahiaũ, Ulu nɛ́ Ɛlifala, +Malaika mɛ̀n plapiↄ bↄ̀kↄ̃waɛ, aa doũɛ zálala. +Gↄↄ pↄ́ wálɛ wɛɛlɛ wà bↄ maa naa Kilisiwa, tó wá è duunkɛnaↄn wá ũ sↄ̃, bee mɛ̀ Kilisi lɛ́ duuna wɛ̃zĩgba yã̀? Aawo! +Tó a ń dàa ń ń yãkɛaↄ è, á nↄ̀sɛ a níni, asa áↄ dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ má kɛ̀ Yelusalɛũɛ píi, mi kɛ pão. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Lua aafiade to à ázĩa kpawa míↄmiↄ, i á nisĩna ń á wɛ̃nio ń á mɛo dↄ̃́aɛ́ aafia tàaesai e wá Dii Yesu Kilisi mↄ́zĩ. +àↄ zɛaàzi e a gɛ Yelusalɛũ kálɛ, i aà kɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ dṹnia àↄ aà táasilɛ ũ. +Ɔ̃ aà da òɛ̀: Lua to lɛkɛanɛ bee gↄ̃mɛɛ. Ma yãma lé! Gɛ ǹ dɛ ǹ mↄomɛɛ. +A dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ a su à a kpámá. A yã́i à mɛ̀ aa gbãsĩsai ḿpiio. +Dii, ni ma yãma gufɛ̃nɛ, mi a yã́ↄ dↄdↄnɛ kↄↄ, ma wɛ́ iↄ dↄnzi. +Máↄ aà gwa la, asa imina aↄ ku e wɛ̃̀ sↄo lↄɛ. Tó màa no, aàpi ń a bɛdeↄ ń pↄ́ pↄ́ a vĩↄ midɛ píiɛ. +Kɛ́ aa gbãaèma aa n kũ, n wiwi ń ↄu, ↄ̃ an gãu gbòo. Kɛ́ aa sↄ̃kpàlɛnzi, n ɛɛ, ↄ̃ an wó bↄ̀ↄũ. +Ɔ̃ kwã́pi pↄ pà nↄɛpizi, à gɛ̀ zĩkai ń aà bui pↄ́ gↄ̃̀ↄ, gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua yã́ kũa mɛ́ aaìↄ Yesu seeladekɛ kɛↄ. +À fùapiↄ pì ń gↄ̃io lán kↄ̀lↄwɛɛvuwa, lán Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ pↄ́wa. Kↄ̀lↄwɛɛ gↄ̃inapi lɛsĩ gã̀sĩsuu síiↄ̃ɛ. +Aa tɛ́lɛpà aa ma gbɛ̃́ↄ kpaalɛ̀okↄ̃ɛ, aa ma nɛgↄ̃ɛↄ ń ma nɛnↄɛↄ yìa, aa káaluakà aa vɛ̃ɛ mì ń a ↄ̃ao. +Ma yã́ pↄ́ wàlɛ kɛ dṹniau è píi, a píiá pãɛ mɛ́ gugiiyaaɛ. +Yesu ɛ̀a bùa ísidawa ń góo, ↄ̃ wà kã̀aaaàzi dasidasi ísidalɛ. +Tó wà ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kwɛ̀ yãtɛ̃u, wa si sa kɛ́ ma yã́ mɛ́ na. +Kɛ́ gópi kà Bɛsɛmɛsi gbɛ̃́ Yozuee bugbɛa, ↄ̃ à zɛ̀ gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ saɛ we. Ɔ̃ Levii buiↄ Dii kpagolopi bↄ̀ ń balↄ pↄ́ vua pↄ́ↄ ku a guuo, aa kàlɛ gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛpiwa. Ɔ̃ Bɛsɛmɛsideↄ gópi lí zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ yàa ũ, aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Diiwa ń zupiↄ. Gↄↄbeezĩ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Diiwa ń sa pãleↄ. +Aà zwã̀akpɛ kú Salɛma, aà kúkĩi kú Siↄna. +Aaì lɛ́sakã aa ɛgɛ zuò, aaliↄ gbãa ń bùsuu ń náaiyãoo. Aaìↄ vãikɛ wàↄ gɛ́ɛ, aa ma dↄ̃o. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma kpasa ń ma wɛ̃nio, má yã́ pↄ́ má kũa o sa. Pↄsia guu má yãbↄlɛ sa. +mí n sá lɛ́ mà bↄ n ↄzɛɛu, mí n kaↄ bↄlɛ n ↄplaau aa kwɛ́. +Ɔniɛli bui Ɛlɛdai, Nɛtofa gbɛ̃́ mɛ́ mↄ kuɛpladeↄ gãli dↄaana ũ. +Gwãasĩna bee Dii yãò Natãɛ à mɛ̀ +Tó gbɛ̃́ↄ è tɛlupi ku kpɛɛlɛa, baade ì kúlɛ a kpɛɛlɛ. +Zɛdeↄ ì ń zĩkɛnaↄ zĩ ítↄi. Tó aa gɛ̀ lↄ̀ↄi, aali í eo, aaì su tùu giiɛ, bíli ì ń kṹ. Ì kɛnɛ́ wí ũ, aaì pↄ́ku ń wɛ́a. +Kɛ́ wa ↄlì yã́piu, lá wá èn we. Yã́pi sí, ní dↄ̃ nzĩa yã́ ũ. +An gbɛ̃do pↄ́ wì mɛ Keleopa wèwà à mɛ̀: Mɛ́ i kɛ ndo bàasio, gbɛ̃e ku Yelusalɛũ a gi yã́ pↄ́ kɛ̀ gↄↄplaɛa dↄ̃io. +Saona i kpasa saokĩiwa sa pↄ́ wì a pↄ́ nísika Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ ũ. Tàae fĩabobↄɛ. +Wásu wàↄ dɛ nↄdãakpanaↄ ũ lá an gbɛ̃eↄwao. Aa kpà, ↄ̃ aa gàga gↄↄ doũ zĩ́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń àaↄ̃o (23.000). +Tó wì Lua báaa e zĩkɛa ikoyãwa guuɛ, báaapi a bↄ aà lɛgbɛ̃a guu lↄo. Lua gbɛ̃kɛkɛ̀ Ablahaũɛ kɛ́ à a lɛgbɛ̃̀ɛ̀ yã́iɛ. +Davidi ɛ̀a mɛ̀: Lá Dii ma bↄ nↄ̀ↄmusu ń maio lɛ́zĩ, màa a ma bↄ Filitɛ̃pi ↄzĩ. Ɔ̃ Saulu òɛ̀: Gɛ́! Dii kunnↄ. +tó an gbɛ̃e yã́ pↄ́ a le dↄ̃̀ mɛ́ à ↄdↄ̀ kpɛ́ɛ bee kĩ́i oi, mɛ́ à wabikɛ̀ma à sùuugbɛ̀ama, +Kpelewa wa ò lá guui? Wà mɛ̀ Ablahaũ Lua náaikɛ̀, ↄ̃ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na. +Wi gbɛ̃dɛnapi si daɛ pↄ́ a tↄsiwàwa, aai aà gbaɛ misiwɛ̃lɛ pↄ́ à bàalɛ̀ tàu yãa guu, iↄ ku wɛ̃́lɛpiu e saonkia pↄ́ wa dìlɛ gɛ́ gaò. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ, aà yã́ɛ bee ma. +I ma lá Asili kíaↄ kɛ̀ bùsuↄnɛ à ń kɛ́ kɛ́lɛkɛlɛ píio lé? A mɛ́ a bↄ adoa? +Gↄↄ bee á kú Kilisi kpɛo, á dɛ zĩ̀loↄ ũ Isailiↄnɛ. Á baa ku Luabaakuańnↄ ń aà lɛgbɛ̃anɛ́o guuo. Á kú dṹnia guu wɛdↄa ziaeai sai luadↄ̃sai. +Ɔ̃ Ablahaũ mɛ̀: Ma gbɛ̃́, to nama pↄ́ pɛ̀ɛma n wɛ̃nigↄↄ dↄngu ń taasi zↄ̃ↄ pↄ́ Lazaa kɛ̀o. Aà nↄ̀sɛ nìni lakĩi sa, mɛ́ ń kú wãwã guu. +miaↄ wɛ̃̀wɛ̃, ↄ̃ Lua gbɛ̃́ↄ vù dasi aa bↄ̀ gau. +Ɔ̃ Abimɛlɛki Ablahaũ sìsi a òɛ̀: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀wɛ̃ɛ màai? Bↄ́ yã́ ma zãwànɛ, ↄ̃ n gbasa ń tò ma gↄ̃ duunde ũ ń ma bùsuoi? N yã́ pↄ́ dɛ wà kɛo kɛ̀mɛɛ. +Tó kɛ̃nude kɛ̃nu làa, aàli gↄↄ sopla kɛ gĩa a gbãbↄa yã́i, i a pↄkasaↄ pí, i zuo ń í bàalɛao, i gↄ̃ gbãlɛsai. +Baa tó aà boa i zɛkɛ màao, aàpi ń a nɛ́ↄ gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃uɛ, +Lɛdaa lɛkpaau sai ì to wàↄ bɛɛɛ vĩ, faasaideↄ ìↄ kãa ḿpiiɛ. +Lá a ↄ̃a vĩ à fĩapi boo, ↄ̃ aà dii mɛ̀ wà aà yía ń aà nao ń aà nɛ́ↄ ń pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi, wi gbasa wà aà kɛ̃́. +Màa á da Isailiↄnɛ aa kɛ̃ gbãsĩwa, kɛ́ aasu ma kúkĩi pↄ́ kú ń guu gbãlɛ, aa gaga ń gbãlɛapi yã́ musuo yã́i. +Gbɛ̃́ↄ liaamazi dasidasi lán gbɛ̃ↄwa, gbɛ̃vãipiↄ nↄ̀nↄaamazi, aa ma ↄↄ ń ma gbáↄ fↄ̃̀fↄ̃. +Gbɛ̃́ pↄ́ vãi tↄ̃̀ a yãe a kɛkɛgↄↄ, aà pãsĩkɛgo a aà gbɛ̃. +Ɔ̃ Pↄlu fɛ̀lɛ zɛ̀ Aleopagadepiↄ guu à mɛ̀: Atɛnideↄ, má è á misiilɛa tã́aↄnɛ ãia vĩ maamaa yã́pii guu. +Tó gɛↄ vuo, dↄ̃ Kilisi i vuo. +À suabana zĩ̀ à a gbɛ̃́ↄ bò, aà bàa kúńnↄ gↄↄpii. Aà tↄ́ kua adoa mɛ́ ì to vĩa ń kṹ. +Ńsu wã ǹ go aà aɛo, ńsu ǹyↄ̃ yã́ pↄ́ lɛ́ kɛɛ̀ ĩ́i kṹkũao, asa a yã́ pↄ́ kàagu kɛ píiɛ. +Adini buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń blakwi ń síiↄ̃o (454). +Isailiↄ lí bòokpakpa gã ń gão, baade ń a dàlapooo. +Ɔ̃nↄna yã́ a dↄ gbɛ̃egu dɛ sↄũao, ampii an yã́ a sã gbɛ̃́ↄgu zia. Ɔ̃nↄna ì ga lán sↄũwaɛ. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Gbɛ̃e ↄkã̀a, asa má dↄ̃ kɛ́ gbãa bↄ̀maguɛ. +Kɛ́ beleↄ mlɛ̃pi è dↄ aà ↄwa, aa òkↄ̃ɛ: Gbɛ̃́ beeá gbɛ̃dɛnaɛ sĩana. Baa kɛ́ à bùa íwa aafia, sĩana i weiɛ̀ àↄ kuo. +bui zĩ̀loↄ ì vlãnaumɛɛ. Tó aa ma yão mà, aaì misiilɛmɛɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, á yã́ kɛ̀ doũ ń Lua gbɛ̃́ pↄ́ naa Kilisi Yesuwa Yudeↄ, asa ĩa doũ pↄ́ Yudaↄ dàmá ↄ̃ á bùsudeↄ dàwá sↄ̃. +Dii yã́ pↄ́ aalɛ kɛ ↄ̀lↄmɛɛ má dↄ̃̀, asa à ma wɛ́ kɛ̃̀mɛɛɛ. +An swada í a ba, swaɛpi a gↄ̃ gii, a bɛ̀lɛ a paa. +Mapi sↄ̃, tó wà ma sɛ ma dↄ musu, má bui píi sísi aa mↄ ma kĩ́i. +vãie a sↄ̃nzio, músi a gɛ̃ n uao. +Zãa mɛ́ filia pↄ́ naa àlɛ gupu ũ, ↄ̃ a we pↄnakɛ̀ aa gupuai gↄↄpla. +Gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛao ése ṹa sɛ zↄ̃ ípiwa, i fã́ɛ kpɛ́wa ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi ń gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ ge gbɛ̃́ pↄ́ ↄnà gɛwawa ge gbɛ̃́ pↄ́ wa dɛ̀ ge gɛ ge mia. +Bezai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basoolosↄo mɛ̀ndosaio (324). +Ɔ̃ Pↄlu gbɛ̃́piↄ sɛ̀ tàńnↄ. Kɛ́ a gu dↄ̀ aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛ, ↄ̃ à gɛ̃̀ Lua ua, à gbãbↄ láagↄↄ sa pↄ́ wa o an baadeɛ yãò. +À gbɛ̃́ pↄ́ dɛ uabele ũↄ sɛ bui ń buio guu dodo aa dↄálɛ. +Tii kí Hilaũ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidiwa ń sɛdɛ líↄ ń liãnaↄ ń gbɛ̀ãnaↄ, ↄ̃ aa kpɛdↄ̀ɛ̀. +Wì wá kpɛla, wì wá kpɛbↄ. Wì wá tↄ́ vãi sí, wì wá tↄ́ na sí. Sĩandeↄn wá ũ, ↄ̃ wì wá dilɛ mↄafilideↄ ũ. +Ɛ̀waasoe bàalɛ̀ gɛ ò Mↄiziɛ à mɛ̀: Ɛledada ń Mɛdadao lɛ́ ãnabikɛkɛ bòou. +Yakↄbu bui kↄ̃naↄ aaↄ ku buiↄ guu, bùsu pↄ́ aaↄ ku a guuↄ aaↄ dasi, lán nↄ̀ↄmusu kua líkpɛ nↄ̀bↄↄ guu ge nↄ̀ↄkusi kua sã kaauwa. Gↄↄ pↄ́ àlɛ pãa, ì kusimá à ń taitai, gbɛ̃e ku à ń bↄ aà ↄzĩo. +asa a yↄↄna pↄ́ ń vĩ zadↄ̃ mi mↄo kã̀fĩ maamaa. Dii ɛ̀fãaidàunɛ za zĩ́ pↄ́ ma kɛ̀sɛpɛ̀lɛ n bɛ la. Bↄɛ má azĩa bɛ zĩ kɛ sↄ̃i? +Ɔ̃ kí ò Lua gbɛ̃́piɛ: Awakpamɛɛ Dii n Luaɛ. Wabikɛwàmɛɛ ma ↄ e su a gbɛu. Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi awakpàɛ̀ Diiɛ, ↄ̃ aà ↄ sù a gbɛu lán yãawa. +Má gbɛ̃́ↄ suaba Siↄna gbɛ musu. Aↄ dɛ ma pↄ́ ũ, Yakↄbu buiↄ i ɛa ń pↄ́ sí. +Àↄ nↄ̀sɛ pↄ́ Kilisi Yesu vĩ vĩ sↄ̃. +ń Zabulↄni buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Yosɛfu buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla. +A báaadaágu á gɛa guu ń á suao. +Wekĩi à saokĩi bòu, à tↄkpàɛ̀ Lua Isaili Lua. +Kɛ́ kusudepiↄ kà bòopiu we, aa gɛ̃̀ zwã̀akpɛpiↄ do guu, aa pↄblè aa imì, ↄ̃ aa ã́nusu ń vuao ń pↄkasaↄ sɛ̀lɛ aa gɛ ùlɛ. Kɛ́ aa ɛ̀a sù, aa gɛ̃̀ zwã̀akpɛ pãleu lↄ, aa pↄ́ↄ nàaa aa gɛ ùlɛ. +A Lua gawi vĩ, a pípia lán gbɛ̀ bɛɛɛdewa, àlɛ tɛkɛ lán diamaawa. +Gbɛ̃́ↄ wɛ́ dↄi aà ↄ a ka à lɛ́lɛ gɛ ũ wegↄ̃ↄɛ. Kɛ́ à gɛ̃̀gɛ̃, aa è pↄe i aà leo, ↄ̃ aa lɛ́ lìlɛ aa mɛ̀ gbɛ̃́piá luaeɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, gↄↄ bee tó a kↄ̃ a dasikũ̀ á bùsuu, wa ma bàakuaánↄ kpagolo yão lↄo, a làasoo a gɛ̃ an sↄ̃ guuo. A ni aↄ kúmáo, mɛ́ wa a pãle kɛo. +À aà si Dii yã́i, lá a maa Lua gbɛ̃́ↄ kɛ ń kↄ̃owa. À dↄaàlɛ ń pↄ́ pↄ́ a yei á kĩ́io píi, asa à dↄnlɛkɛ̀nɛ́ dasi ń mapio lↄ. +Ásuli mizↄ̃io. Ásuli á lɛkãna k��́ kpaaĩo. +Mi gbɛ̃́ pↄ́ yemaziↄ gba àizɛɛ, an làasiↄ i pa. +Tó gyãpi sù kã̀fĩ ade azĩa ↄlↄa saonaɛ gbɛaɛ, aàli ɛa gɛ́ azĩa ↄlↄiɛ̀ lↄ, +Ɔ̃nↄna wɛ́ ìↄ ku aà aɛ, sↄũ ìↄ bɛ gusiau. Ɔ̃ má è gó doũ mɛ́ a ń bua ḿpii. +Ma mɛ̀, Dii mɛ́ ma baa ũ, a yã́i má sↄ̃́aaàzi. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Sã mɛ̀n soplapiↄ si seela ũ kɛ́ mámɛ ma lↄ̀ↄpi yↄ̃̀. +Íkakĩipi gèele ↄtã doɛ. A swã́ dɛ lán ta swã́wa, lán tↄ̃́ↄngbelezĩwa. Galuba zↄ̃ↄ lɛ ↄ̀aa do í ↄ̃ tapi ì sí. +Tó wá busɛ mɛ́ á gbãa, wá pↄ ìↄ naɛ. Yã́ pↄ́ wi a wabikɛ mɛ́ dɛ kɛ́ á yã́ e àↄ bↄlɛia wásawasa. +À gbɛagbɛa kɛ́ à e à aà ulɛkĩiↄ dↄ̃ píi, í ɛa mↄ ma le mà a sã́asã ma, mí gɛ́ánↄ. Tó a kú á bùsuu weɛ, má kpálɛkɛaàzi Yuda buiↄ guu píiɛ. +Ma a ↄ pìpi tàaesai seela ũ, málɛ lia n gbagbakĩizi, Dii, +An saɛ Yelikodeↄ bĩ́ibò. An saɛ Imɛli nɛ́ Zakuu bĩ́ibò. +Ma gba gusĩsĩde pↄ́ Dii a yã́ ò gↄↄbeezĩpi sa. Nzĩawa n swã́ mà gↄↄ bee Anaki buiↄ ku we, mɛ́ aa wɛ̃́lɛ zↄ̃ↄ bĩ́ideↄ vĩ. Dii aↄ kumanↄ, mí ń bùsu símá lá Dii òwa. +Yesua Yoakiũ ì, Yoakiũ Ɛliasibu ì, Ɛliasibu Yoiada ì, +Kɛ́ wà sù ń Dii kpagoloo, wa dìlɛ a gbɛu zwã̀akpɛ pↄ́ Davidi dↄ̀ɛ̀ guu. Ɔ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò Dii aɛ ń sáaukpasao. +tó n lɛ́ n kalikɛ̃̀, tó n yãoa n dayãu, +Falisiↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛde pↄ́ aa bↄ̀ Yelusalɛũeↄ mↄ̀ Yesu kĩ́i. +À lɛpusiali ã̀ pↄ̃̀ↄpↄ̃ↄ, à vua kùlɛ lípiↄwa. +Aà nɛ́ↄ gↄ̃ gbãadeↄ ũ ń bùsuu, asa nↄ̀sɛpuade buiↄá báaadeↄnɛ. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ pↄtuo dɛ̀, a a gɛ̃ɛ kpáɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃dɛ̀ sↄ̃, wa aà dɛɛ. +Dii pↄ́ dɛ Yakↄbu buiↄ baa ũ muaańnↄo, asa ↄ̃mɛ pↄ́pii kɛ̀ ń Isaili pↄ́ à ń sɛ́ a pↄ́ ũↄ. Aà tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. +a gↄↄ sopladepi zĩ́ i wɛ́tɛ ṹapizi. Tó a è ṹapi i kã́fĩo, mɛ́ a zuuuao, saonapi lí ade dilɛ gbãlɛsai. Ade lí a pↄkasaↄ pí, iↄ ku gbãlɛsai. +Tó a pↄ̀ↄbↄzã kɛ̀, mɛ́ a na bui pↄ́ gↄ̃̀ á guupiↄwa, mɛ́ a ń nↄɛↄ sɛ̀, mɛ́ a á baa dàaańnↄ, +Dii wá Lua, pↄzↄ̃ↄ pↄ́ wá kpà n kpɛdↄa yã́i, kɛ́ n tↄ́ pↄ́ a kua adoa e àↄ kuwà, apii bↄ̀ n ↄzĩɛ, n pↄ́ɛ. +Àkɛa álɛ ↄ̃a dɛ pↄ́ pↄ́ dɛ blɛ ũo musui? Bↄ́yãi álɛ zĩ ài dɛ pↄ́ pↄ́li ń kã́o yã́ii? À ma yãma sa à pↄmaa ble, á pↄ i kɛ na a nísiwa. +Tó n gɛ Lua kpɛ́u, ǹyↄ̃ kú ń laaio. Sↄ̃aaàzi ǹ aà yãma maa dɛ sↄũↄ saoa wea, asa an yãdↄ̃sai mɛ́ ì to aa yãvãikɛ. +Lua a ikoyã kpàwɛ̃ɛ Mↄiziwa, à gbɛ̃kɛ ń sĩanao kɛ̀wɛ̃ɛ Yesu Kilisi sabaiɛ. +Ɔ̃ à ma la à mɛ̀: Amↄsi, bↄ́ ń èi? Ɔ̃ má wèwà ma mɛ̀, pↄ́ súsugwabↄɛ. Ɔ̃ à mɛ̀: Gwa, ma pↄ́ súsugwabↄ pòo ma gbɛ̃́ Isailiↄwa, má sùuukɛńnↄ lↄo. +À Lua náaikɛ̀, à wɛdↄ̀ pↄ́ pↄ́ gbɛ̃e wɛ́ dↄiozi, ↄ̃ à gↄ̃̀ bui dasiↄ dezi ũ lá Lua òɛ̀wa à mɛ̀, aà buiↄ aaↄ dasi lán saanaↄwa. +Beewa yã́ pↄ́ á ò gusiau, wa ma gupuau, mɛ́ asiiyã pↄ́ á ò kↄ̃ swã́u làasiu, wa a kpàwakɛ gãaɛ. +Aaì mɛ: Mↄ wà gɛ gbɛ̃́ↄ dã́dã wà ń dɛdɛ, wà yãesaideↄ kpákpa wà ń kṹkũ. +Asa Dii aↄ dɛ n mikpakĩi ũ, a n gbá vĩ kaia. +Ma Lua zĩna Pↄlu ń ma Yesude dee pↄ́ wá sãnuↄ píi wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀ Yesude pↄ́ aa ku Galati bùsuuↄnɛ. Ma zĩnakɛ i bↄ gbɛ̃nazĩna kĩ́io, gbɛ̃nazĩna mɛ́ i a lɛdↄɛkɛo, Yesu Kilisi ń Mae Lua pↄ́ aà bↄ̀ gauo mɛ́ ma zĩ. +Ma Dii, mámɛ má á nↄ̀sɛninina ũ. Àkɛa álɛ vĩakɛ gbɛ̃nazĩmmikãdↄɛ pↄ́ a wɛ̃ni dɛ koaoɛi? +ↄ̃ Ɛliabu Nɛmuɛli ń Datanio ń Abilaũo ì. Datani ń Abilaũpio mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ wì ń gbɛa kãaauↄ ũ, ↄ̃ aa zↄadↄ̀ Mↄizi ń Aalonaowa. Aa ku Kole gbɛ̃́ pↄ́ aa zↄadↄ̀ Diiwaↄ guu lↄɛ. +Zĩabusaa vĩakɛa Diiɛ guu gbɛ mɛ́ àizɛɛ ń bɛɛɛo ń wɛ̃nio ũ. +Lá nↄandɛna ì nanao à e álɛ pↄble, ↄ̃ ì vu ń nↄanao, lá imidɛna ì nanao à e álɛ imi, ↄ̃ ì vu yɛ̃̀ɛɛsai kòlo gagaa, màa aↄ dɛ ń bui dasi pↄ́ lɛ́ mↄ́ Siↄna gbɛwa ń zĩopiↄ. +Asa gbɛ̃dɛau gↄ̃́kpa á ↄwa, á tàaeↄ á ↄkↄↄ pà. Ɛɛ mɛ́ ìↄ dↄ á lɛ́u, iↄ yãkpaanla bↄlɛ. +A ń vãikɛa sↄaamáɛ, i ń buibↄ an tàaeↄ yã́i, Dii wá Lua a ń buibↄ. +Wɛ̃nade yɛ̃̀ɛɛsaide pↄ́ lɛ́ a yãↄ̃maↄ bↄlɛ Diiɛ wabikɛa. +Asa Dii á LuaáLua sósobideɛ, a pãkpaázio, a á kaalɛo. Aà bàa kua ń á deziↄ yã́ pↄ́ a ò ń lɛgbɛ̃ao a sãaàguo. +Ǹyↄ̃ ma yãdilɛaↄ kũa, níↄ aafia, laaidↄ ma yãdanɛwa lán n wɛ́wa. +Ɔ̃ aa gɛ̃̀ò ń dii Dagↄ̃ kpɛ́u, aa dìlɛ aà saɛ. +Gugbãntoo kía a mↄ koezↄ̃ wɛ̃́l�� bĩ́idezi, i sí. Gɛↄmidↄkĩi zĩgↄ̃ↄ gbãa a fↄ̃ kpánɛ́o, baa an zĩgↄ̃ badeↄ. An gbãa a kao. +Lá málɛ gɛ́ gukɛkɛiɛ́, má ɛa mↄ mà á sɛ́lɛ táánↄ ma kĩ́i, kɛ́ ápiↄ sↄ̃ àↄ ku gu pↄ́ má kúu. +Yuda lápi kyokɛ̀ dasi, asa gu pↄ́ wà Yesu pàu líwapi zã̀ ń wɛ̃́lɛoo. Wa kɛ̃̀ lápiwa ń Ɛbɛlu yã́o ń Lomadeↄ yã́o ń Gɛlɛki yã́oɛ. +Asa ma Dii ma mɛ̀: Tó gbɛ̃́ pↄ́ wà ń lɛ wìↄ ma kã́mabogↄↄ yãdà, tó aa zɛ̀ ń ma pↄeão, mɛ́ aa ma bàakuańnↄ yã́ kũa, +Wɛ̃́lɛ kú yãa a gbɛ̃́ↄ dasio, ↄ̃ kía gbãadee mↄ̀ lɛ́lɛiwa, à koezↄ̃̀i. +Wà wá gbɛ̃́, wà wá ká kpɛ́u, wà fɛ̀lɛwanↄ. Wa zĩ gbãa kɛ̀, wi e iòo, nↄana wá dɛ́. +Tó n sɛ̃wà, tↄↄlɛ a kã́fĩakɛnɛo. Ńyↄ̃ↄ sↄ̃kĩikpakpa ǹyↄ̃ liaaliaa dṹnia guuɛ. +Á Gɛ̃amusu saoa zɛ́ vĩ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá wɛ̃́lɛe guuo, +Gbɛ̃nazĩna ì yã́sɛ, ãma a midɛa ì bↄ Dii lɛ́uɛ. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ Mↄizi ń Aalonao sìsi à mɛ̀: À awakpa Diiɛ aà blↄↄↄ kɛ̃a ń ma gbɛ̃́ↄ, mí á gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ saoiwà. +Gbãasaide wɛtãa ì aà kã́fĩ, ↄde gbaa pↄ́ ì aà kɛ̃́sã. +Sɛti wɛ̃̀ basↄosↄode (105) guu ↄ̃ à Ɛnↄsi ì. +Gbɛ̃́ pↄ́ má tò yã́ bↄ̀aànↄ na ma náai pↄ́ àlɛ kɛ yã́i aↄ ku, ãma tó à pↄ̀ↄbↄzã kɛ̀, a kamaguo. +E Isaia àↄ gɛ́ bↄi ua, ↄ̃ Dii yãòɛ̀ à mɛ̀ +Gbɛ̃́ pↄ́ pìlapi mɛ́ gbɛ̃́ pↄ fɛ̀lɛ mà luabɛa ũ, kɛ́ aà gupii pa. +Baa kɛ́ aa mↄkàsa lán gáaenawa, aa mɛ̀ ń dii pↄ́ ń bↄ́lɛ Egipin we, mɛ́ aa dↄ̀ɛnnↄ maamaa, +Dii Zĩgↄ̃de gↄↄ dìlɛ yↄ̃̀ↄdeↄnɛ ń waladeↄ píi ń ĩ́andãna pↄ́ aaì ńzĩa sɛ lɛsĩↄ, +Tó gbɛ̃́ lɛ́ wɛɛlɛ ĩadamá, tɛ́ a bↄ ń lɛ́u à kṹ ń ibɛɛpiↄwa. Tó gbɛ̃́ su lɛ́ wɛɛlɛ ĩadamá, màa ade a ga. +A yã́i tò Dii Lua Zĩgↄ̃de a ibabagyã kpa Asili kíapi zĩgↄ̃ kãapiↄzi, i to tɛ́ aà gawi kↄ ɛ́. +Baa, gawi kpaa n kĩ́i sa, lá ń kpàa n kĩ́i zadↄ̃ dṹnia kúo. +Fɛlɛ tɛkɛ, asa n gupua mↄ̀, Dii gawi pìsima. +Dii, n yãkɛaↄ dasi fá! Apii bↄ̀ n ↄ̃nↄ guuɛ. Dṹnia pà ń pↄ́ pↄ́ ń kɛ̀ↄ. +À zupi nísi ń a gòleↄ ń a pↄa nísio kpàsa saokĩipiwa, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Za we ìↄ pↄblea gwagwau, ì pↄ́ↄ wɛ́ pá kãaa. +à sɛdɛ lipɛpɛɛↄ kpà a gĩwa a guu kpɛ́kpɛ za zĩ́lɛ e a balazaↄwa, ↄ̃ à pɛ̃́ lipɛpɛɛↄ kpàlɛ a zĩ́lɛ píi. +A è Yakↄbu a mae ń a dao yãmà, à dà Mɛsↄpↄtami zɛ́u. +Lí pɛ̀pɛɛpiↄ swã́ bↄ ǹ kpaaĩ mɛ̀n plapla. Zwã̀akpɛ lípiↄ kɛ màa píi. +N kua adoa, ń zↄ̃lɛa báawa, ↄ̃ Isailiↄ ì ń táasilɛ. +Galada buiↄn kɛ: Yɛzɛɛ buiↄ ń Elɛki buiↄ +Mpi, tó ńlɛ wabikɛ, gɛ̃ n kpɛa, ní gbata, ní wabikɛ n Mae pↄ́ kú we asii guuwa, n Mae pↄ́ asiiyã dↄ̃ i sinnↄ. +Daniɛli wèwà à mɛ̀: Ɔ̃nↄnae ge àsionae ge màsokɛnae ge saanyãdↄ̃nae a fↄ̃ asiiyã pↄ́ ń gbɛ̀api onɛo. +Siↄnadeↄ, á ĩadama lɛ́ a ká, wa táánↄ zĩ̀zↄↄ ũ lↄo. Ɛdↄũↄ, Dii a bↄbↄánↄ ń á duunao, i á vãikɛa wíɛ́ á musu. +e gↄↄ bla, kɛ́ asu yaikɛo yã́i, asa màa Egipiↄ ì kɛ, ↄ̃ aa aà gɛĩanabↄ̀ gↄↄ bàaↄ̃kwi. +Aà gↄ̃pi aↄ tàae vĩ a guuo, ãma nↄɛpi duunapi a wi aàzĩa musuɛ. +Ɔ̃ à bↄ̀ Kaladeↄ bùsupiu, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Halana. Aà mae gaa gbɛa Lua sùaànↄ bùsu pↄ́ á kú tiaɛ bee guu. +Isailiↄ, á ãnabiↄ dɛ lán gbɛ̃gbona pↄ́ bɛ bɛziauↄwaɛ. +Ɔ̃ Lua Nisĩna dɛdɛa Ɛtiɛ̃ɛwa guu à wɛpɛ̀ luabɛwa, ↄ̃ à Lua gawi è ń Yesuo zɛa aà ↄplaai. +Tó á yemazi, áↄ yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũa. +Gedeↄ̃ↄ dã́dãkɛnaↄ zɛ́ sɛ̀ Nↄba ń Yↄgbↄao gukpɛ oi, ↄ̃ à lɛ̀lɛ zĩgↄ̃piↄwa gↄↄ pↄ́ an gbɛ̃e kú ń yãe làasoooo. +Kɛ́ Mↄizi ↄdↄ̀ musu, ↄ̃ gusia gèele dà Egipia gupiiu e gↄↄ àaↄ̃. +Ɔ̃ Piɛɛ bↄ̀ tɛaàzi. I yã́ pↄ́ malaika lɛ́ kɛɛ dↄ̃ sĩana ũo, àlɛ e nana álɛ o. +A saana kũa a ↄplaau mɛ̀n sopla, mɛ́ fɛ̃nda lɛna kpɛpla lɛ́ bↄ aà lɛ́u. Aà oa lɛ́ tɛkɛ lán ĩatɛ̃ gbãawa. +To màↄ ku tàaesai n yã́ↄ musu, kɛ́ wí su ma kũo yã́i. +Aa n dabudabukɛa gbãa yão, mí n zↄ̃ↄkɛ dau siunɛ́. +gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ súsu ń Lua yã́ náaideo lá wì danɛ́wa ũ, kɛ́ à e lɛda gbɛ̃pãleↄwa ń yã́ sĩandepio, i gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ a yã́ kpɛↄ ɛɛkanɛ́ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Gbɛ̃kɛkɛmɛɛ. Lá tↄↄlɛ pↄ́ n ma gba ku Nɛgɛvɛ guwaiwaia nibↄna pↄ́ kú guzulɛuo. +Kɛ́ Salomↄↄ kpɛ́pi dↄ̀ à a mìdɛ, +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ Isaili ãnabi pↄ́ aalɛ ãnabikɛkɛↄ yã́ musu. O ãnabi pↄ́ aaì ńzĩa làasoo yãoↄnɛ, aa swãdↄ ma yã́i. +Sↄũ kpɛlaa dɛ lán gbɛdaa gbɛmauwaɛ. +Yãe lɛ́ ma sↄ̃ vĩo, ãma bee a ma bↄo, Dii mɛ́ ma yã́kpalɛkɛna ũ. +Gↄↄ pↄ́ aa nà lɛsiawa ń gulakɛao ń Dii táasilɛao, ↄ̃ Diipi tò Amↄniↄ ń Mↄabuↄ ń Sei gbɛ̀sĩsĩde pↄ́ aalɛ lɛ́lɛ Yuda bùsuwapiↄ kpàkpakↄ̃a, ↄ̃ zĩ zↄ̃̀lɛmá. Asa à mɛ̀, +N sↄ̃kpaɛↄ mɛ́ aa ɛa su la, asa Amↄleↄ duuna i pa yãao. +Ɔ̃ ńlɛ omɛɛ sa mà gɛ o ma dii Ahabuɛ n sua? +ìↄ dɛ pↄ́ pↄ́ a è ń yã́ pↄ́ a mào seelade ũɛ, ↄ̃ gbɛ̃e lí aà yã́ sío. +Dii wɛ̃́lɛpi ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ dìlɛ a pↄ́ ũɛ. Wà ń kaalɛ ḿpii. Káalua Lahabu ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄ a kpɛ́uↄ mɛ́ aa bↄ ńtɛ̃ɛ, asa ↄ̃mɛ asiigwana pↄ́ wà ń zĩ́ↄ ùlɛ. +Waiyoo á Mↄabuↄ! Kɛmↄsi gbàgbanaↄ mìdɛ! Wà á nɛgↄ̃ɛↄ kũ̀kũ zĩ̀zↄↄ ũ, wà á nɛnↄɛↄ nàaa wà tàńnↄ. +Lá wì vua maa dↄ̃ tɛ́ guu, màa yãĩapiↄ lɛ́ á luanaaikɛa yↄ̃, asa á luanaaikɛapi bɛɛɛ vĩ dɛ vua pↄ́ a gawi ì láaa maamaaɛ. Tó a bↄ maa, Lua a á sáaukpa Yesu Kilisi mↄgↄↄzĩ, a á kpɛla ń gawio. +Má tó aa ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ só, aai gbasa liaa ń kↄ̃o koe pↄ́ an wɛ̀lɛↄ zↄ̃̀ńzi à gɛ̃̀gɛ̃ taasi yã́i. +Piɛɛ òɛ̀ à mɛ̀: Ńyↄ̃ ma gbá pípimɛɛ bauo. Yesu òɛ̀: Tó mi n gbá pípio, wáↄ yãe vĩ ń kↄ̃o lↄo. +Wegↄ̃ↄ an gbɛ̃do bàalɛ̀ gɛ̀ sao sɛ kpàlɛ vɛ̃ɛ kũ̀mau, a pɛ̀ feea, ↄ̃ a dↄ̀ Yesuɛ aà mi. +Ɔ̃ kía Daniɛli gbà gbãa, à aà gbà pↄ́ↄ dasi, à aà kpà kpalau aàↄ wɛ́tɛɛ Babɛli bùsui, à aà dìlɛ Babɛli ↄ̃nↄnaↄ píi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ vĩ̀ Kilisi yãdanɛ lɛ́a Lua dↄ̃o. Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń yã́pio Mae Lua vĩ ń aà Nɛ́o an píi. +Ma Dii ma mɛ̀, ámɛ á ma seeladeↄ ũ, ma zↄ̀blena pↄ́ má sɛ̀ↄ ũ. Ma á sɛ́ kɛ́ à ma dↄ̃, í ma náaikɛ, íↄ dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ a ũ. Tã́ae ku ma ãao, mɛ́ an kee aↄ ku ma gbɛao. +Gbɛ̀sĩsĩↄ mɛ́ aà blɛekĩi ũ, we sɛ̃̀anↄbↄↄ ì kↄ̃̀ↄou píi. +Ãma tó má kú wɛ̃ni guu, bee dɛmɛɛ zĩ àide ũ. Má dↄ̃ lá má sɛ́o, +Lá ma gbɛ̃kɛkɛ̀ɛ́, ápiↄ sↄ̃ à lɛgbɛ̃mɛɛ sa ń Dii tↄ́o à gbɛ̃kɛkɛ ma de bɛdeↄnɛ. À seelakɛmɛɛ màↄ dↄ̃ sã́asã +Gↄↄ pↄ́ í i da dṹnialao, wàlɛ pↄble, wàlɛ imi, wàlɛ nↄsɛ, wàlɛ zãkɛ e Nↄee gɛ̀ gɛ̃̀ góilɛna guu. +Ɔ̃ Davidi mↄ̀ ń kía vua fùa gò aà miwa. A gbia kà kiloo baakwi, mɛ́ gbɛ̀ bɛɛɛde kuwà. Ɔ̃ wa kpà Davidiɛ. À wɛ̃́lɛpi pↄ́ↄ nàaa dúuduuɛ, +Bɛ̃yãmɛɛ buie ku, aà tↄ́n Kisi. Nɛgↄ̃naɛ mɛ́ à tↄbↄ̀. Bɛ̃yãmɛɛ bui mɛ́ Afia ì, ↄ̃ Afia Bekola ì, ↄ̃ Bekola Zeloo ì, ↄ̃ Zeloo Abiɛli ì. Abiɛli mɛ́ Kisipi ì. +Wá dↄ̃ lá Kilisi bↄ̀ gau, a gaa vĩ lↄo, ga iko vĩwà lↄo. +Geesↄ̃ buiↄ wɛ̃́lɛpiↄ kɛ̀ kuɛaaↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Tó a gɛ̃ wɛ̃́lɛu, á aà e e aàↄ gɛ́ gɛ́i pↄblei gulɛsĩpiu, asa wa pↄbleo e aà mↄ́. Aàpi mɛ́ a báaada saoblɛu gĩa, gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sisiↄ i gbasa ble. Àↄ wãa, asa aà egↄↄ zaan la. +Ni blɛ kálɛ ma aɛ ma ibɛɛↄ wáa, ni nísidↄↄ ma miwa, ni íka ma toona pai yɛlɛlɛ. +Ásu làasookɛ yãziↄwa lↄo, ásu yã́ pↄ́ gɛ̃̀piↄ da lↄo. +Aa aà là aa mɛ̀: Owɛ̃ɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ń dɛ a ũ, n gbɛ̃́ pↄ́ n gɛ̃wázi ń kìsiaɛ taao. Zĩ kpele ni kɛi? N bↄ má ni? Bùsu kpele gbɛ̃́n n ũi? Bui kpelen n ũi? +Ì gbɛ̃́ gba dabudabukɛa zɛ́, ì gbɛ̃́ gba ãnabikɛkɛa zɛ́, ì gbɛ̃́ gba zɛ́ aà nisĩnaↄ dↄ̃kↄ̃ɛ, ì gbɛ̃́ gba zɛ́ aà yãebuio, ì gbɛ̃́ gba yãe buipi bↄↄlɛkɛa zɛ́. +Kã́mabogↄↄzĩ wa bↄ wɛ̃́nkpɛ, wa gɛ swa saɛ, gu pↄ́ wálɛ e wì lousisiu. Ɔ̃ wa zↄ̃lɛ wa yãò nↄɛ pↄ́ kãaaa weↄnɛ. +Dṹnia i ká ń ũo. Aa lìaaliaa sɛ̃u ń gbɛ̀sĩsĩↄ musuo, aa ku gbɛ̀ɛↄ ń tↄ̃ↄↄ guu. +Wá dↄ̃ Lua gbɛ̃́ↄn wá ũ, mɛ́ dṹnia bṹu kú Setãu ↄzĩɛ. +Tó nↄzãe lɛkɛ̀ Diiwa ge à lɛ́gbã dↄ̀wà, +Bui zĩ̀lo dodoaↄ tàńnↄ dasi lↄ. Bleↄ ń sãↄ ń zuↄ dasi kɛ̀ zài. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ i kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ sí lán nɛ́wao, a gɛ̃uo. +Ni liaamanↄ pãsĩpãsĩ, ni fɛlɛmanↄ ń n gã̀sa gbãao. +Mi lɛzunzi, ma suaba, míↄ n yãonɛↄ kũa. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Gbɛ̃kɛkɛmɛɛ. Lá tↄↄlɛ pↄ́ n ma gba ku gbáapↄ́ pↄ́ a nibↄna ku guzulɛuo. +Zĩbeezĩ má ò gbɛ̃́ↄnɛ: Á baade lí i Yelusalɛũ la ń a ìwaↄ, kɛ́ aàli e gudↄ̃a gwã́, aàli zĩkɛ fãanɛ. +ń a gòleↄ ń gòle nísiↄ ń pↄa nísi pↄ́ wì golɛ ń gòlepiↄ gↄ̃̀ↄo. +Lua dìlɛ Mɛsii taasikɛ beewa, i gbasa gɛ̃ a gawi guuo lò? +Gbɛ̃́ gbãlɛa a fↄ̃ nɛ́ gbãlɛsai io, baa do. +Wápiↄ sↄ̃ wa gɛ gɛ̃ góilɛnau, wa dↄaa Pↄluɛ Aso, wɛ̃́lɛ pↄ́ wá aà sɛu. Màa à zɛ̀ò, asa a ye gɛ́ we kɛ̀sɛɛ. +Ásu wɛ́sɛ musu à ĩatɛ̃ ń mↄvuao ń saanaↄ gwa, luabɛ pↄ́piↄ i á wɛ́ ble, í kúlɛ à zↄblenɛ́o. Buipãle pↄ́ kú dṹnia guuↄ píi ↄ̃ Dii á Lua ń tó aaↄ kɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báapiwa mɛ̀: Ma! Málɛ pↄ́pii kɛ dafu. Ɔ̃ a òmɛɛ: Kɛ̃́, asa yã́ beeↄ náai vĩ mɛ́ sĩanaɛ. +Mi n sísi ń nↄ̀sɛmɛndoo, wea Dii, míↄ n yãdilɛnɛↄ kũa. +Ɔ̃ kí aà là à mɛ̀: Dé ni? Dé mɛ́ a fↄ̃ yã́ bee taa kɛa làasoo da a sↄ̃ui? +Kɛ́ Simↄↄ Piɛɛ kà aà gbɛa, ↄ̃ à gɛ̃̀ miau. À bàabaa pↄ́lɛpiↄ è kálɛa +i aà zↄ̃ɛzↄ̃ɛ, i aà baa daaa ń mↄafilideↄ. We a ↄ́ↄlↄu à ↄdi a musu. +Yakↄbu òɛ̀: Ń dↄ̃ lá ma zĩkɛ̀nɛ, mɛ́ ń dↄ̃ lá n pↄtuoↄ kɛ̀ ma ↄzĩ, +Lɛ́ dinɛ́ aa o ń diiↄnɛ, ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, +Ɔ̃ ziiapi ń sakiliↄ yↄ̀ɛ. A dàalɛ an vĩ̀i pↄ́wa e à gɛ̀ kàò an dãuna pↄ́wa, ↄ̃ à imibↄpi è Bɛ̃yãmɛɛ pↄ́ guu. +lá a ma lɛdama kpà swã́a píi, i we laai pↄ́ ma á gbáio, +Àli yãdilɛa pↄ́ má dà Mↄiziɛ a ò dada Isailiↄnɛ píi. +Á kɛfɛnkɛ wɛɛlɛa su àↄ dɛ mɛkaa yã́ ũo, mitãa ge nↄamblebↄↄ ge pↄkasadaan nò. +Ńsu ǹ nzĩa gwa ↄ̃nↄna ũo, ǹyↄ̃ Dii vĩa vĩ, ní kɛ̃́ vãiwa. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Yonatãa bↄ̀ gɛ̀ Davidi lei gupiu. Nɛgↄ̃ɛnae tɛaàzi. +À mɛ̀: Kai Dii, má fↄ̃ íɛ bee mio. Gbɛ̃́ pↄ́ aa gì ń wɛ̃niiↄ auɛ. I we mìo. Nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ yãkɛan we. +N mɛ̀ mà swã́kpa, ńyↄ̃ yão, ńyↄ̃ yãlalaa, mí wema. +Lousisia ìↄ bilɛbilɛkↄ̃u lá a dìlɛɛ̀wa, ↄ̃ ì da dṹniaa píi lá a òwa. +Tↄ́ na dɛ àizɛɛa, na ń gbɛ̃́ↄ dɛ vua ń ã́nusuola. +À á kaↄ lɛ́ kɛkɛ, í á sɛ̀ngbaoↄ sɛ́lɛ! Dii Mɛdɛ kíaↄ sóikɛ̀ Babɛliwa, asa à zɛ̀ ń aà kaalɛaoɛ, i tↄsiwà a kpɛ́ yã́ musu. +À aà kpà kpalau, à iko kpàwà ń gawio, ↄ̃ gbɛ̃́pii kùlɛɛ̀, bùsu píi gbɛ̃́ ge bui píin nò. Aà iko aↄ ku gↄↄpiiɛ, a láaa vĩo, mɛ́ aà kpala a midɛ bauo. +Ɔ̃ Daniɛli gɛ̀ wabikɛ̀ kíawa aà sↄ̃ ń gↄↄo yↄↄ, í gbasa nanapi bↄↄlɛkɛɛ̀. +Má n kúkĩi dↄ̃, má n gɛa ń n suao dↄ̃, má n kãaamazi dↄ̃. +Dii, dↄaamɛɛ n náai yã́i, zɛpoomɛɛ ma dã̀dãnaↄ yã́i. +Aà vĩ̀i ń aà dãunaↄ mↄ̀ aà kĩ́i píi ń aà gbɛ̃́ dↄ̃aↄ píi. Aa pↄblèaànↄ a bɛ, aa sósobi kɛ̀aànↄ, aa aà nↄ̀sɛ nìniɛ̀ yã́ pↄ́ Dii yìawà píi musu. Ɔ̃ an baade aà gbà ã́nusu ń vua tãanao mɛ̀ndodo. +Má pↄe ũo, kpelewa má wemai? Sema mà ↄku ma lɛ́wa bàasio. +Tó gbɛ̃́ yãdↄ̀ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́wa, Lua a aà kɛ̃́, ãma tó gbɛ̃́ yãdↄ̀ Lua Nisĩnawa, Lua a ade kɛ̃ dṹnia tiaɛ bee guuo ge a pↄ́ lɛ́ mↄ́. +Gbɛ̃́piↄá wá gbɛ̃́ↄ no, a yã́i aa bↄ̀lɛ wá guu. Tó wá gbɛ̃́ↄnɛ yãa dↄ̃ aa kúwanↄ. Aa kɛ̃̀wá kɛ́ wà e dↄ̃ an gbɛ̃e dɛ wá gbɛ̃́ ũo yã́iɛ. +Asa kɛ́ málɛ su ń Mɛsↄpↄtamio, n da Lasɛli gà zɛ́u Ɛflata pↄ́ wì mɛ tia Bɛtɛlɛũ lɛ́i Kanaa bùsuuɛ, ↄ̃ ma aà vĩ̀ zɛ́u we. +Aàli ↄna a saobↄpi miwa, i a kòlokpa kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, saona Aalona nɛ́ↄ i a au lɛ́ saokĩiwa aa liai. +Ãma kɛ́ à azĩa sɛ̀ lɛsĩ mɛ́ aà swã́ yìaa mɛ́ à zazakũ̀, ↄ̃ Lua aà bↄ̀ kpalau, à aà gawi kↄ ɛ̀. +Gↄↄbeezĩ kí Aasuelu Yudaↄ wɛ̀lɛ Amani bɛ kpà a na Ɛsitɛɛwa. Ɛsitɛɛ ò kíɛ Maadose mɛ́ a daɛ ũ, ↄ̃ Maadose sↄ̃̀ kízi. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ gó guu, à bíla è, ↄ̃ aa kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ, asa aa dɛ lán sã pↄ́ aa dãna vĩoↄwaɛ. Ɔ̃ àlɛ yãdadanɛ́ maamaa. +Aaì mlɛ̃̀ gbe pipi, aaì dã̀nsaba tã́. Tó gbɛ̃́ ń gbe blè, a gaɛ, tó gbɛ̃́ wì sↄ̃, kyã́ a bↄ. +à mɛ̀: Kí Yosafa ń Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi, à swã́kpa! Yã́ pↄ́ Dii òɛ́n kɛ: Ásu to vĩa á kṹo. Ásu bílikɛ zĩgↄ̃ dasidasipiↄ yã́ musuo, asa zĩpi dɛ á yã́ ũo, Lua yã́ɛ. +N gɛ e za ísia nibↄnaↄ kĩ́ia? N bɛbɛ ísipi nↄnau yãae? +Gↄↄ bee gbɛ̃́ↄ bↄ Asili ń Egipi wɛ̃́lɛↄ guu, aa bↄ za Egipi ń Uflatao, za ísia baale ń baalao, za gbɛ̀sĩsĩ kpɛle ń kpɛlao, aai mↄ we. +Aa mɛ̀ ń deziↄ Lua Musude pↄ fɛ̀lɛ, ↄ̃ à ń ná Babiloni bui Nɛbukanɛza, Babɛli kíaɛ a ↄzĩ, ↄ̃ à kpɛ́pi wìwi à gbɛ̃́piↄ sɛ̀lɛ tàńnↄ Babɛli. +N lɛ́ líↄ ku yã́gↄ̃gↄ̃n koleaↄ yã́uo, an yãdilɛaↄ ì mↄnɛ́ ń taasio. +Mapi má gɛ̃ n ua n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ yã́i, má kúlɛ n kpɛɛlɛ mà misiilɛnɛ. +Lua ì to yã́ bↄńnↄ na Yesu Kilisi náaikɛa yã́iɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ píi yã́ɛ, asa gbɛ̃e adoo. +À seela zↄ̃ↄↄ ń dabudabu pãsĩↄ kɛ̀ á wɛ́ è, a kpà Falaↄ̃ↄzi ń a bɛdeↄ ń Egipiↄ píi. +Ma Lua, to aa gↄ̃ lakɛɛ ũ lán ése ṹa pↄ́ ĩ́ana ì sɛ́lɛwa. +Saona Ɛliasibu ń a gbɛ̃ saonaↄ ɛ̀a Sã Bↄlɛ bò. Aa a sakɛ̃̀, ↄ̃ aa a gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ. Aa bĩ́i sakɛ̃̀ e za Basↄo Kalanga ń Ananɛli Kalangao. +Dii á Lua mɛ́ lɛ́ gɛ́ánↄ lɛ́lɛi á wɛ̀lɛↄwaɛ, a to à zĩble. +Mapi, má Egipiↄ swãfɛ̃, aai gɛ̃ ń gbɛa, mí tↄbↄ Falaↄ̃ↄ ń a zĩgↄ̃ↄ ń a sↄ̃́goↄ ń a sↄ̃deↄ yã́ musu. +Dii mɛ̀: Tↄ́ kpáɛ̀ Magbɛ̃ↄno, asa á dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũo mɛ́ má dɛ á Lua ũo. +a a dafu pↄ́ ì á lilɛ gbɛ̃́ dafuↄ ũ dà, kɛ́ à gↄ̃ lán Lua pↄ́ á kɛ́ dafuwaɛ, í aà dↄ̃. +ãma tó gbɛ̃́ aà Nisĩna tↄbɛ̃ɛsì, a aà kɛ̃o, à duuna pↄ́ lí kɛ̃́máo kɛ̀ɛ. +ní wá lɛɛũ ń ɛ̀waaso pↄ́ aalɛ blɛ doũ ble ń kíaoↄ, ní kɛwɛ̃ɛ lá ń èwa. +Bã buiↄ ń nↄ̀bↄ buiↄ ń pↄ́taaonkuawa buiↄ píi aa mↄ n kĩ́i mɛ̀n plapla, kɛ́ aa e wàↄ ku. +I kɛ beeɛ adoo. Lua ì gbɛ̃́ↄ sɛ lá àlɛ yáwaɛ, i kɛ an yãkɛa yã́i no, kɛ́ à ń sisiɛ. Beewa kɛ́ Lɛbɛka sìaↄ nↄsì ń wá dezi káau Izaakio, e àↄ gɛ́ ń ii, e aaↄ gɛ́ maa ge vãikɛi, Lua ò Lɛbɛkaɛ a pↄ́ bↄ̀ káau a gↄ̃ nɛ́ ũ gbɛ̃́ zã́ɛ. +A gɛ̃n plaade Yesu ɛ̀a aà là lↄ: Zãa nɛ́ Simↄↄ, ń yemazia? A wèwà à mɛ̀: Ao Dii, ń dↄ̃ kɛ́ má yenzi. Yesu òɛ̀: Ma sãↄ dãmɛɛ. +Pↄ́wɛna gↄ̃̀ koosiinnↄ bùsukↄ̃ↄtɛ̃u, dↄ̃ↄ gↄ̃̀ yáiyai, gbaↄ gbòo, asa pↄ́wɛna gìɛ. +Lou kwɛ̀, a pũnaa kↄ̃fĩ dↄ̀ luabɛ, n kà tɛdeↄ kpa loupilɛa ũ. +Ni aà nↄ̀sɛ daɛ̀ doũ taasikɛgↄↄ, e wà gɛ ɛyↄ̃ vãikɛnaɛ. +I kɛ maakɛnaↄ mɛ́ lí vĩakɛ kpalablenaↄnɛo, sema vãikɛnaↄ. Tó ń ye ǹ vĩakɛ gbãadeɛo, maakɛ, i n sáaukpa. +Mámɛmaa Kilisi Yesu zĩna Pↄlu lá Lua yeiwa ń wá gbɛ̃́ Timↄteeo, wa láɛ bee kɛ̃̀ +ma mɛ̀ a zã yã́wa, álɛ ázĩa kaikɛɛ. A ma zĩ Dii á Luawa, a mɛ̀ mà wabikɛwàɛ́, yã́ pↄ́ a omɛɛ mà oɛ́, á kɛ píiɛ. +N ma bↄ gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̀lɛmanↄↄ ↄzĩ, n ma kɛ buiↄ mide ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ má ń dↄ̃oↄ lɛ́ zↄblemɛɛ. +Amↄniↄ bↄ̀ zĩↄpòo ń wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu mɛ́ kía pↄ́ mↄ̀piↄ ku sɛ̃u ńtɛ̃ɛ. +Kɛ́ an gbɛ̃e lɛ́ za zↄ̃, ↄ̃ aà mↄo wò zù íu potoũ, ↄ̃ à wiilɛ̀ Ɛlizizi à mɛ̀: Óo dii, ma mↄopi sɛ̀máɛ fá! +Pↄ́tↄ̃ kↄↄ, ńsu ↄkpa n kuɛ oosio, asa ń dↄ̃ a kpele mɛ́ a kɛ báaa vĩo. Kɛ́ bee yã̀, ge kee yã̀, ge aaↄ maa ḿpii yã̀, ń dↄ̃o. +Wekĩi ↄ̃ Yakↄbu ìu. Pↄ́ pↄ́ a plɛ̀ à a vĩ̀i gbaↄn kɛ +Aa wɛ̃́ndia lɛ́soↄ è Yabɛsi Galadadeↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla, ↄ̃ aa tàńnↄ ń bòou Silo, Kanaa bùsuu. +Dii ò Mↄiziɛ: O Aalonaɛ aà a go sɛ́, i tↄↄlɛ lɛ́ò, bùsuti i li gã́iↄ ũ Egipi gupiiu. +E gↄↄ àaↄ̃ àↄ gɛ́ pai, tó gbɛ̃́ i mↄo, aà àizɛɛↄ gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũɛ, wi ade ya bↄ zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ guu. Kíaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mɛ́ zɛ̀ò màa. +Bui píi kpalablenaↄ lɛ́ kãaa ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ Ablahaũ Lua gbɛ̃́ↄ ũↄ, asa dṹnia kíaↄá Lua pↄ́ɛ. A dɛńla píi. +Aà dãunaↄ ń aà de bɛdeↄ píi mↄ̀ aà gɛ sɛ̀ wà tàò, ↄ̃ aa aà mia kpàkↄ̃i ń a mae Manↄao, Zↄla ń Ɛsɛtaoo zãnguo. À dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ baoɛ. +Ḿmɛ ń duunakɛ̃ama zɛ́ vĩ, a yã́ mɛ́ tò wìↄ n vĩa vĩ. +Egipiↄ lɛ́ naɛ gbɛ̃́piↄwa aa bↄlɛnɛ́ ń bùsuu kpakpa, asa aa mɛ̀: Wá gaga píiɛ. +Lua a báaada gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃kɛ vĩgu kɛ́ ì blɛ li taasideↄnɛ yã́i. +Ásu to bee bↄ á saɛo, asa gↄↄe lɛ́ mↄ́ kɛ́ gɛ pↄ́ kú miauↄ aa aà lↄↄ ma, +Tó Lua tↄbↄ̀ aà musu sↄ̃, Lua a aà tↄbↄ a kĩ́i mɛ́ a bↄ gↄ̃̀ↄɛ. +Kɛ́ Isailiↄ è, aa òkↄ̃ɛ: Bↄ́n wei? Asa aai dↄ̃ bↄ́ no. Mↄizi ònɛ́: Blɛ pↄ́ Dii kpàwá à blen we. +A yã́ mɛ́ tò ásu àↄ sↄũo, àↄ dↄ̃ lá Dii pↄeã dɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye kã́má, sema aàↄ gↄ̃kɛbↄ ge go kũa, i tɛsↄ̃má ń kúkĩi. +Ń dɛ wá dezi káau Yakↄbula yã̀? Ɔ̃mɛ lↄ̀ↄpi tòwɛ̃ɛ. Aàpi a imì ń a nɛ́ↄ ń a pↄtuoↄ. +Gↄↄ pↄ́ Salomↄↄ lɛ́ wabikɛ Diiwa màa, a kúlɛa a kosowaɛ, ↄ̃ aà ↄ pooa musu. Kɛ́ à sùuugbɛ̀awà màa a làa, ↄ̃ à fɛ̀lɛ zɛ̀ Dii gbagbakĩi we, +Aà kɛ̃amá gɛ̃n plaade, à wabikɛ̀ à mɛ̀: Baa, tó taasi kɛɛona í a dↄmazi a imisaio, to n pↄeã kɛ. +Má tò aupi gↄ̃̀ gbɛsɛɛnapiwa, kɛ́ wasu e pↄ́ káwào yã́i, gbɛ̃́ↄ pↄ i pańzi, aai tↄsimá. +Gbɛ̃́piↄá kí guena Emani nɛgↄ̃ɛↄnɛ ḿpii. Lua lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀ á aà gba gbãa, ↄ̃ à aà gbà nɛgↄ̃ɛↄ gɛ̃o mɛ̀ndosai ń nɛnↄɛↄ lↄ àaↄ̃. +Ua plaade bilandaaↄ sáasaaɛ, an gbã̀a gã̀sĩsuu baasↄsↄo, a yàasa sↄ̃ sↄ́sↄo. +N ń kɛ́ kɛ́lɛkɛlɛ Ɛndoo, aa gↄ̃̀ kálɛa tↄ���lɛ lán pↄgbↄ̃wa. +aà yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ, ↄ̃ Mↄizi ònɛ́: Tó zãma gbɛ̃e lè, à zã̀ Dii yãdilɛaewa, à duunakɛ̀ à yã́ pↄ́ wìli kɛo kɛ̀, a yã́n kɛ +Gↄↄ bee Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi gba a ka Diigu lán yãawa, lá a ziwa. +A wèwà à mɛ̀: Ma kua dṹniau lán nibↄwa wɛ̃̀ basoolokwin la. Ma wɛ̃ i ka ma deziↄ pↄ́wao, mɛ́ a taasi vĩ. +Yelusalɛũdeↄ ń ń gbãadeↄ aai Yesu dↄ̃o, aai ãnabiↄ lá pↄ́ wìↄ a kyokɛ kã́mabogↄↄzĩ píi zɛ́ dↄ̃o, ↄ̃ aa ãnabipiↄ yã́ pàpa, aa yãdàaàla. +Ɔ̃ aa bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛu, aalɛ gɛ́ Yesu kĩ́i. +Piɛɛ mɛ̀: Dii, wá yã́i n yã́pi lɛ̀ɛũia, ge gbɛ̃́piiɛ? +Gbɛ̃nazĩna ge pↄtuo gbɛ a pɛ́lɛ weo, pↄe a pãao, gbɛ̃e aↄ ku weo e wɛ̃̀ bla. +Má mlɛ̃wá lán wài pↄ́ wà a nɛ́ sɛ̀lɛwaɛ, mí á kùa goaa mà á só lán nↄ̀ↄkusiwa, má á taitai lán maiwa. +Ablahaũ mɛnakɛ̀, ↄ̃ à pↄ́ pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ è. +Yã́piↄ dↄ n gbɛ̃́ↄgu, ní nanɛ́ Luazi aasu lɛkpaa pã kɛ Lua yã́ musuo. A ài vĩo, ì gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ maↄ ↄ̃̀ↄkpaɛ. +Kalɛbu dãuna Kenazi nɛ́ Ɔniɛli mɛ́ sì, ↄ̃ Kalɛbu a nɛnↄɛpi kpàwà. +Tó Timↄtee sù mↄ̀, ásu kɛɛ̀ bùubuu aà vĩakɛɛ́o, asa àlɛ zĩkɛ Diiɛ lámawaɛ. +Ásu sↄ̃kpalɛ gbãadeↄzio, gbɛ̃suabaa ku gbɛ̃nazĩna kĩ́io. +Yakↄbu gↄ̃̀ ado, ↄ̃ gↄ̃ɛe mↄ̀ lɛ́ dɛ̃ɛkaaànↄ e gu ye dↄi. +Kɛ́ Davidi ń Abisaio lↄ̀ↄlɛ zĩgↄ̃piↄzi gwã́, ↄ̃ aa Saulu è wúlɛa, àlɛ io bòo guoguo, aà sↄ̃na pɛ́lɛa aà mizĩ. Abinɛɛ ń a gbɛ̃́ↄ wúlɛa liaaaàzi ḿpii. +Yesude ɛgɛna pↄ́ gɛ̃̀ wá guu kpã́iↄ mɛ́ aa yã́pi dà. Aa gɛ̃̀ wá naa Kilisi Yesuwa wɛ̃́ɛkɛa tàasikaiɛ. Aa ye wá da zↄbleuɛ, +Tó à gì ń gbaɛi sↄ̃, má tó blↄↄↄ ka aà bùsu gupiiuɛ. +À ↄ̃nↄnaↄ sɛ́ á guu bui ń buio, gbɛ̃́ pↄ́ wa ń dↄ̃ laaide ũↄ, mí ń dilɛ á dↄaanaↄ ũ. +Maalata gbɛa ↄ̃ à Abisaloũ tↄũna Maaka sɛ̀, ↄ̃ à Abia ń Ataio ń Zizao ń Selomio ìò. +Aa wèwà aa mɛ̀: Wá mae n zↄ̀blena gbãa, a ku e tia. Ɔ̃ aa kùlɛɛ̀ aa wùlɛ ń gbɛɛu. +À zwãa pↄ́ wa da tã̀ ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bàabaao, ↄ̃ à gↄ̃inakɛ̃̀wà lán malaika gã̀sĩadeↄwa. +Lua, fɛlɛ yã́kpalɛkɛ ń dṹniao, asa bui píiá n pↄ́ɛ. +N dↄnlɛ zã̀ ń vãikɛnaↄ, asa aali n yãdilɛnɛↄ wɛɛlɛo. +Kɛ́ zĩnapiↄ sù, ↄ̃ aa yã́ pↄ́ aa kɛ̀ↄ dàu a sìu Yesuɛ. Ɔ̃ à ń sɛ́ ńtɛ̃ɛ à gɛ̀ńnↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Bɛsaida. +Dii ye gbɛ̃vãiↄ saoa gĩyãio, gbɛ̃maa wabikɛa mɛ́ ì kaaàgu. +i gbãbↄ ma kúkĩiɛ ń kpaaũkpɛo ń saokĩio, i saonaↄ ń gbɛ̃́piio duuna kɛ̃́má. +Pↄ́nidɛa ea ì ń pↄ kɛ na, ↄ̃ sↄũ ye kɛ̃a vãikɛawa gĩyãio. +Mi ↄ́ↄlↄ gbɛ̃́ pↄ́ yã́ ń léↄnɛo lé? Mi pↄsia kɛ wɛ̃nadeↄnɛo lé? +Ìli tó ma wekĩi eo, ì ma tó ń nↄ̀sɛpusuoɛ. +Sobala nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Alavã, Manaata, Ebali, Sefo, Onaũ. +Salomↄↄ gɛ̀ zɛ̀ Dii gbagbakĩi kpɛɛlɛ Isaili pↄ́ kãaaa weↄ wáa píi, ↄ̃ à ↄsɛ̀ musu plaplaDii kĩ́i kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, i kpa saonawa. +Gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Lazaa lɛ́ gyãkɛ Bɛtani, wɛ̃́lɛ pↄ́ aà dãeↄ Maliama ń Maatao kuu. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ sáaukpa sao ń zuo ge sã ge ble, aàli a ↄ do ń a gɛɛuↄ ń a basaao kpa saonaↄwa ń pↄ́ ũ. +Gbɛ̃pãle mɛ̀: Ma zu lù soon sↄo, má gɛ́ wɛsiɛi. N yã́ na, ma awakpàɛ. +A yã́i tò ãnabikɛkɛ Isaili bùsu yã́ musu, ní o gbɛ̀sĩsĩↄnɛ ń sĩ̀sĩↄ ń swadↄↄↄ ń guzulɛↄ, ma Dii Lua ma mɛ̀ málɛ yão ń pↄfɛ̃ pãsĩo, asa buiↄ á kɛ́ pↄ́ sↄ̃́sↄ̃aↄ ũɛ. +Aa Yuda bùsu zɛ̀dↄ, aa Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũ gbà gbãa wɛ̃̀ àaↄ̃, kɛ́ aa Davidi ń Salomↄↄo tufasɛ̀ yã́i. +ↄ̃ Babɛli kíapi ń dɛdɛ Libla we Amata bùsuu. Màa wà Yudaↄ nàaa ń bùsuu wà tàńnↄ. +ńsu weiɛ̀ ǹ aà yãmao. Ńsu ǹ aà wɛ̃nagwa ǹ sùuukɛaànↄo. Ńsu kàedaaàzio. +Gbɛ̃maa ì maa bↄ a sↄ̃̀ làasoo maaↄ guuɛ. Gbɛ̃vãi sↄ̃ ì vãi bↄ a sↄ̃̀ làasoo vãiↄ guuɛ. Asa yã́ pↄ́ kↄ̃̀ sↄ̃ guu ↄ̃ lɛ́ ì o. +Tó gu dↄ̀ nↄ̀ↄ ge kàapi kĩniwa, kpasa. Gbɛ̃e su soo, asa ma pↄ́ɛ. +Kí i Yonatãa nɛ́ Mɛfibosɛ, Saulu tↄũna kpámáo, lɛ́ pↄ́ aa kɛ̀ Diiwa sãnu ń Yonatãao yã́i. +Dii, mↄ gbɛ̃kɛkɛmɛɛ, ma suaba lá ń òwa, +Aa mↄgotɛ̃ zã pì mɛ̀n síiↄ̃, aa dↄ̀dↄ mↄyãayãanapi golaↄwa a sɛ́liↄ pↄ́ ũ. +Salomↄↄ kpɛ́ mɛ̀n plapiↄ dↄ̀ wɛ̃̀ baoɛ, Dii kpɛ́ ń azĩa kpɛ́o. A gbɛa +Waiyoo n gbɛ̃́ pↄ́ ni o líɛ aà yãmama, ge ni o gbɛ̀ wɛ̃nisaiɛ àↄ ku. A fↄ̃ dↄaanɛe? Wà vua ge ã́nusui lɛ̀wà, kási wɛ̃ni ku a guuo. +Gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛńnↄ dasi, ↄ̃ yã́kpalɛkɛnapiↄ mɛ̀ wà ń ulaↄ wolomá, wà ń gbɛ̃ ń goo. +ↄ̃ nↄɛe ↄzↄ̃̀ wísilↄgbɛi, à sìwà à aà mi pàa. +lán sã wai pↄ́ wì mↄomɛɛ Yelusalɛũ dikpɛgↄↄwa. Má tó gbɛ̃nazĩna ń wɛ̃́lɛ ziaↄ pa dasidasi màa, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Àↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o. Àↄ kↄ̃ wɛ̃na vĩ. À sùuukɛ ń kↄ̃o lá Lua sùuukɛ̀ánↄwa naa Kilisiwa guu. +Ɔ̃ wà ulatao pua dàda ń baadeɛ, wa ònɛ́ aa mɛnakɛ yↄↄ e an Yesude zↄ̀blen dee pↄ́ wa ń dɛdɛ láńwaↄ lɛ́ ká. +Kua Adamu bui ũ tò ga lì gbɛ̃́piia. Màa lↄ gbɛ̃́ pↄ́ naa Kilisiwaↄ wɛ̃ni e ḿpii. +Lá má kɛ̀ Samaliɛ ń a tã́aↄ, má kɛ Yelusalɛũɛ ń a diiↄo lé? +Ɔ̃ ãnabipi Lua gbɛ̃́pi gɛ sɛ dì zàaĩnaɛ à sùò a bɛ wɛ̃́lɛu, kɛ́ à aà gaa ↄ́ↄlↄ, i aà vĩ. +Yã́pi dìmá maamaa à kɛ̀ zài, ↄ̃ aa mɛ̀: Aà yã́pii kɛa ìↄ maaɛ. Ì to baa swãdoↄ yãma, mɛ́ ì to lɛ́nanaalɛadeↄ yão. +Má fↄ̃ yã́ pↄ́ a yìa ma gbɛ̃́ↄwapi gwao. Má fↄ̃ wɛsi ma buiↄ dɛdɛalɛo. +Kɛ́ Ablaũ kà wɛ̃̀ basↄo mɛ̀ndosai, Dii bↄ̀ mↄ̀wà à mɛ̀: Mámɛmaa Lua Gbãapiide. Tɛmazi, níↄ ku tàaesai. +A yã́gↄ̃gↄ̃ buiↄnɛ, a yãkɛkɛ bùsu zã̀zã pↄ́ gbãa vĩↄnɛ, aai ń fɛ̃ndaↄ gbɛ̃gbɛ̃ aa lilɛ soona ũ, aai ń sↄ̃naↄ lilɛ máaso limibobↄ ũ. Buie a fɛ̃nda sɛ a deezio, wa zĩkaa dada lↄo. +Ɔ̃ à zɛ́ pãle sɛ̀, i zɛ́ pↄ́ à mↄ̀ò Bɛtɛli sɛ lↄo. +ń nↄɛ pↄ́ à tã́agònɛ́ à ń gbãgbã ń ń gyãↄↄ. Maliama pↄ́ wì mɛ lↄ Maliama Madelɛni, Yesu tã́a mɛ̀n soplaↄ gòɛ̀ kú ń guu +aa òɛ̀: Ń dↄ̃ kɛ́ Amↄniↄ kí Baalisi mɛ́ Nɛtania nɛ́ Isimaɛla zĩ̀ n dɛio lò? Ãma Aikaũ nɛ́ Gedalia i ń yã́ sío. +Ɔ̃ Lↄtu Yuudɛ̃ guzulɛ sɛ̀ píi. Aa kɛ̃̀kↄ̃wa, ↄ̃ Lↄtu dàzɛu gukpɛ oi. +Bíli Mↄabuↄ kũ̀, ↄ̃ aalɛ wiipɛ, aalɛ kpɛkpa ń wío. Mↄabuↄ gↄ̃̀ láanipↄ ũ, sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ gbɛ̃́ pↄ́ liaańziↄnɛ. +Bui píi kíaↄ wúlɛa ń gawio baade a kpɛ́ dↄngubↄ guu, +Swaↄ pà Dii, swaↄ kↄ̃fĩ dↄ, swaↄ lɛ́ gã̀alɛ. +Lá gu lɛ́ dↄ Yesu ìↄ yãdanɛ́ Lua ua. Tó oosi kɛ̀, ì bↄ gɛ i Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu. +Ɔ̃ Dii ònɛ́: Kɛ́ Egipiↄ ń Amↄleↄ ń Amↄniↄ ń Filitɛ̃ↄ +Lua gawi yãò wɛ̃́lɛpi musu à mɛ̀ +Ń beeo ń yã́ɛ bee vĩ, ń za Nikolaiↄ yãkɛau lá má zauwa. +Má tò Yuda dↄaanaↄ dɛ̀dɛ bĩ́iwa, ↄ̃ ma lɛ̀sinaↄ kã̀aa gãli zↄ̃ↄ lɛɛ pla, aa dↄaanɛ́ bĩ́i musu. An gãli do bɛ ↄplaa oi, aa bɛ bĩ́i musu Tufua Bↄlɛ oi. +Ɔ̃ aa dàzɛu. Aa nↄ̀sɛlilɛa kpàwakɛ̀ gbɛ̃́ↄnɛ, +Wi wiilɛ lán wàiↄwa, wi ↄ́ↄlↄ wɛ̃nannↄ lán felenaↄwa. Wá wɛ́ ìↄ dↄ yã́zɛdei, wili eo, wá mɛ wã̀ wà wá suaba, a zã̀wanↄ. +Á dↄ̃ kɛ́ wámɛ wá yã́kpalɛkɛ ń malaikaↄo lé? Wa dṹniaɛ bee pↄ́ o lↄa? +Baa tó à azĩa dↄ̃̀ ɛ̀fãaide ũ a wɛ̃nigↄↄ, mɛ́ wà aà sáaukpà aà namablea yã́i, +Dii òmɛɛ másu vĩakɛɛ̀o, asa a aà nàmɛɛ ma ↄzĩ ń a gbɛ̃́ↄ píi ń a bùsuoɛ. À mɛ̀ mà kɛɛ̀ lá má kɛ̀ Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ kpalablè Ɛsɛbↄ̃ɛwa. +N zangudeↄ ↄ̃ ń yeńzi, ↄ̃ ń za n yenzideↄgu. Ń ↄ̀lↄwɛ̃ɛ gbã, wápiↄ n zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ń wá gbɛ̃́ↄ wá dɛnɛ pↄe ũo. Má è sa, tó Abisaloũ ku gbã, mɛ́ wápiↄ wa gaga píi, bee mɛ́ a kɛnɛ na. +Baa malaikaↄ kã̀aa, Lua mɛ́ fuańla, gbɛ̃́ pↄ́ liaaaàziↄ mɛ ì seena ta. +Wi yã́ bↄaaànↄ napi kɛ̃ aà yã́i adoo, +Ma Dii Lua ma lɛgbɛ̃̀ ń ma kuaadoakɛo, ma mɛ̀ gↄↄ lɛ́ mↄ́wá wa kokoaka á gbɛ̃́ kↄ̃naↄzi, wi á sɛ́lɛ táánↄ ń mↄ̀ kòoloↄ. +Kɛ́ aa mà, aa wiilɛ̀ Luawa ń làasoo doũo aa mɛ̀: Dii, ḿmɛ n musu kɛ̀ ń tↄↄlɛo ń ísiao ń pↄ́ pↄ́ kú ń guuↄ píi. +Ásuli vãi fĩabo ń vãioo. Àli yã́ pↄ́ maa gbɛ̃́piiɛ kɛ. +Wá sↄ̃ ìↄ dilɛa. Bↄa sↄu gɛa Dii kĩ́i mɛ́ maawɛ̃ɛ. +Ɛdↄũↄ ńzĩa sì Yudaↄwa e ń a gbão. Gↄↄ bee Libenadeↄ ńzĩa sì Yudaↄwa sↄ̃. +Lua, bee kɛ̀nɛ fɛ̃́nɛũ e tia, ↄ̃ n mapi n zↄ̀blena bui pↄ́ aↄ ku zia yãò lↄ. Dii Lua, ↄ̃ n ma dilɛ lándↄ̃ má dɛ gbɛ̃́piilawaa? +À felena gbàɛ lↄ, kɛ́ à e dↄ̃ tó í lào tↄↄlɛwa. +Yão gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ́ lɛ́ bebeka gɛ̃ɛ ũ, yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ sãalɛↄnɛ. +Aa Asɛɛ buiↄ wɛ̃́lɛↄ è lↄ mɛ̀n síiↄ̃, Misala, Abedↄ̃, +ń kaa pↄ́ liaa zwã̀akpɛ ń saokĩiozi zwãaↄ ń a lɛ zwãao ń a baↄ ń a pↄkeleↄ píi. Aali zĩ pↄ́ wì kɛoↄ kɛ píi. +Mae, n yã́ na! Wa mↄ la káau blɛ lúiɛ. +Ásu Lua tↄbɛ̃ɛsio. Ásu á bùsu gbãade kao. +Aàↄ a uakũa dↄ̃, aà nɛ́ↄ lí misiilɛɛ̀ aaliↄ aà ↄtondↄkĩi gwa. +Wà aà sìsi, ↄ̃ à gɛ̀ Lↄbↄaũ lè ń Isaili buiↄ píi aa òɛ̀ +Ilikia nɛ́ Zelemii, Anato pↄ́ kú Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu saonae yã́n kɛ. +Ńyↄ̃ fↄ̃ Saan nↄ̀ↄimina bilɛ a gↄↄwaa? Ńyↄ̃ fↄ̃ bↄ ń Saan ko nɛadeo ń a nɛ́ↄa? +Ma Dii ma mɛ̀, a gↄↄ a mↄ́ kɛ́ ma bàa a ɛa àↄ kú ń Isailiↄ ń Yudaↄ dafu. +kaa zwãaↄ ń a lipɛlɛↄ ń a zɛbↄↄ, kaa lɛ́ zwãa ń a baↄ ń a kũbↄↄ, zwã̀akpɛ pↄ́ dɛ kpaaũkpɛ ũ zĩ kɛpↄkeleↄ píi, +Ɔ̃ Kalea nɛ́ Yohanani ò Gedaliaɛ asii guu Mizipa à mɛ̀: To mà gɛ Nɛtania nɛ́ Isimaɛlapi dɛ. Gbɛ̃e aↄ a yã́ dↄ̃o. Bↄ́yãi ńyↄ̃ to aà n dɛ, Yuda pↄ́ kãaaańziↄ i fãaa píii? Yuda kↄ̃naↄ midɛɛ. +Ma Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo ń Timↄteeo, wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀ Tɛsaloni Yesude pↄ́ aa ku Lua wá Mae ń Dii Yesu Kilisio guuↄnɛ. +Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Zii maai ńyↄ̃ↄ nɛgↄ̃ɛ kpaa n kùɛ. Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Aawo Lua gbɛ̃́ ma dii, ńsu ɛɛto mapi n zↄ̀blenaɛo. +Dii a bↄ Siↄna ń kãaao, a bↄ Yelusalɛũ ń lↄↄ gbãao. Musu ń zĩ́lɛo a lualua, ãma Dii aↄ dɛ ulɛkĩi ũ a gbɛ̃́ↄnɛɛ, aↄ dɛ aafiaekĩi ũ Isailiↄnɛ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Isailiↄ gↄ̃̀mɛɛ lán mↄ̀ gbãsĩwa, ampii aa gↄ̃̀ lán mↄgotɛ̃ ge mↄpu ge mↄsi ge bɛↄma gbãsĩ pↄ́ wa bↄ̀lɛ muauwaɛ. Aa dɛmɛɛ lán ã́nusu gbãsĩwaɛ. +Ɔ̃ à waasokɛ̀ Yudaↄnɛ ń buipãle lousisinaↄ lousisikpɛu ń gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ ń le ɛlɛu lá gu lɛ́ dↄↄ. +N vĩakɛa Luaɛ lí tó n mi àↄ daa íao lé? N kua tàaesai lí tó n nↄ̀sɛ àↄ daa doũo lé? +wápiↄ sↄ̃, Kilisi gaa líwa kpàwa wi kɛ, ↄ̃ Yudaↄ ì fuwà, buipãleↄ ì mɛ mìsaiyãɛ, +Isailiↄ, baa tó á gbɛ̃́ↄ dasi lán ísialɛ ũfãawa, an kↄ̃naↄ mɛ́ aa ɛa su. Pisaboa looaála kɛ́ yã́zɛde e kɛ zài yã́i. +Dii ò Mↄiziɛ: Ɔsɛ musu, gusia pↄ́ wa e ↄkãwà i da Egipia. +Ampii aaì dɛ̃ɛka aaↄ ńzĩa kũa dↄ̃ yã́pii musu. Aaì kɛ màa fùa pↄ́ ì ↄ̃̀ↄkpa ea yã́i. Wápiↄ sↄ̃, a pↄ́ pↄ́ lí ↄ̃̀ↄkpao yã́iɛ. +ↄ̃ aàpi ì gɛ Saulu kĩ́i, ì ɛa su Bɛtɛlɛũ a mae sãↄ dã́i. +Lá wa gɛ̃gɛ̃ zɛ́u, wá táao gɛa aɛ gↄ̃̀ kai yã́ ũ, asa Yudaↄ lɛyegↄↄ gɛ̃̀ kↄ̀. A yã́ mɛ́ tò Pↄlu lɛdàmá +Yosɛfu ò a vĩ̀iↄnɛ ń a de bɛdeↄ: Má gɛ o Falaↄ̃ↄɛ ma vĩ̀iↄ ń ma de bɛde pↄ́ kú Kanaa bùsuuↄ sù ma kĩ́i. +Ǹ ń midɛ ń pↄkũmao, ǹ ń bãdɛ, aasu wàↄ ku lↄo. Gbɛ̃́ pↄ́ kú e tↄↄlɛ lɛ́waↄ i dↄ̃ Lua mɛ́ lɛ́ kible Yakↄbu buiↄwa. +À samaao á ĩadamadeↄnɛ. À samaaonɛ́, ásu ń káo. +Ma Dii Lua ma mɛ̀: Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli gáaena sãasai sɛ́, í gbãbↄò ma kúkĩiɛ. +O dṹnia tiaɛ bee ↄdeↄnɛ aasu ĩ́anadão. Aasu gbãae ↄda náaisaiwao, aa gbãae Lua pↄ́ ì pↄ́pii kpáwá zↄ̃ↄ wà pↄnakɛòwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì a lɛ́ fↄ̃́ dↄ̃a vĩ, nↄ̀sɛniɛde ìↄ laai vĩ. +Ɔ̃ kípi blɛsakɛ̀, à gbãadeↄ ń a ìwaↄ kã̀aa Ɛsitɛɛ sɛa yã́ musu. A dìlɛ wà dikpɛ zↄ̃ↄ kɛ, ↄ̃ wà a kpàwakɛ̀ bùsu ń bùsuo, ↄ̃ à gbadà gbɛ̃́ↄnɛ sↄũsↄũ. +Mapi ń ma Maeo wá doũɛ. +Yáasi pↄ́ dↄ sↄũ lɛ́u dɛ lán ɛɛ gbá pↄ́ lɛ́ gbãɛwaɛ. +An vãikɛa ku Giligali píi, we ma zauńgu. Má ń yá ma kpɛ́uɛ, kɛ́ an yãkɛaↄ vãi yã́i. Máↄ yeńzi lↄo an kía swã́gbãadeↄ yã́i. +Ma gbɛ̃́ↄ, má ye àↄ asiiyãɛ bee dↄ̃, kɛ́ á wɛ́ su àↄ sia, à ázĩa dilɛ waladeↄ ũo yã́i. Isaili kĩniↄ swã́ gbãakũ̀ gĩa e buipãleↄ gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iu lɛ́ káɛ. +Gwãasĩnapi sↄ̃, aà siakũ maamaa, wasu da wɛ̃̀ gↄↄ guu lↄo, wasu nao mↄ gↄↄ guuo. +Ɔ̃ à gbàsa mɛ̀, á kɛ́, a mↄ aà pↄeã kɛiɛ. Màa à a káau bãdɛ̀ a plaade dilɛa yã́i. +Bↄa Mɛsa gɛa Sefaa ń gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ kú gukpɛ oiↄ mɛ́ ń bùsu ũ. +ↄ̃ a gbɛa à kɛ̀ púuu ge àlɛ tɛkɛ gɛ̃̀nɛgɛ̃nɛ, ade lí gɛ́ à azĩa ↄlↄ saonaɛ, +Palↄsi buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla ń baswaaↄ̃kwi ń plao (2.172). +Wà Dii n Lua sáaukpa, asa n yã́ kàaàguɛ, ↄ̃ à n kpa kpala pↄ́ a dìlɛu kía ũ. Kɛ́ n Lua ye Isailiↄzi, ìↄ zɛńnↄ gↄↄpii yã́ mɛ́ tò à n kpa ń kía ũ, kɛ́ ǹ yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wa. +Lá màaɛ, bↄ́ má wɛ́ aↄ dↄi lↄi? Ḿmɛ ma wɛ́ dↄnzi, Dii. +Tó wa tↄ̃̀ sↄ̃, ì bↄlɛ à zↄ̃ↄkũ dɛ dò buiↄla píi. Ì gↄ̃n gèeleↄ pápa, bãↄ iↄ kaka a láu. +E aaↄ gɛ́ kái zã̀, ↄ̃ Yosɛfu ò a ziiaɛ: Fɛlɛ pɛ́lɛńzi. Tó ń ń lé, ǹ ń la bↄ́yãi aa maa fĩabò ń vãioi? +Waiyoo ampiↄ, aa Kainu zɛ́ sɛ̀. Aa sì Balaaũ sã́sãau ↄ̃a yã́i. Aa bↄ̀ Lua kpɛ lán Kolewa, aa ↄ̃̀ↄkpà láaàwa. +Kɛ́ à gɛ̀ zɛ̀ a dii Ɛlizi kĩ́i, ↄ̃ Ɛlizipi aà là à mɛ̀: Geazi, má n gɛui? A wèwà à mɛ̀: Mapi n zↄ̀blena, mi gɛ́ gueio. +À saoa ma sáaukpaa ũ, à lɛ́ pↄ́ á kɛ̀ ma Musudewa fĩabo. +Má aà pↄnakɛa midɛ píiɛ, dikpɛ pↄ́ ì kɛ wɛ̃ ń wɛ̃o pↄ́ↄ ń mↄ dafu pↄ́ↄ ń kã́mabogↄↄ pↄ́ↄ. +Asa ḿmɛ ń wɛ̃ni mi ũ, kua ń gupuau mɛ́ wá wɛ́ kɛ̃̀. +Wà pↄna ń yaalↄo bↄ̀ á kaaↄu, gula ń pↄna wiio dↄ á vɛ̃ɛbuↄ guuo. Gbɛ̃e lɛ́ ↄ̃zↄ̃ vɛ̃ɛwa a ífɛ̃kĩiu lↄo, ma á pↄna súu mìdɛ. +Ma nɛ́, laaika, ńsu yãe kã́fĩuo. Wì taalaↄ bↄ dasidasi a lɛ́ vĩo, mɛ́ kyokɛa zↄ̃ↄ ì mɛ kpasaɛ. +O Aalonaɛ ń a nɛ́ↄ, tó aalɛ samaao Isailiↄnɛ, aali mɛ +Baa n gbɛ̃́ↄ ń n uadeↄ bↄ̀ n kpɛ, aa zↄakànzi. Baa tó aalɛ yã́ nana onɛ, ńsu ǹ ń náaikɛo. +Gbɛ̃pena yã́ ì kɛnɛ́ lán zↄ́wa, ì gɛ̃ lɛ́u dↄ̃̀ↄ e nↄ̀sɛkpɛau. +A ula pↄ́ tã̀ ń auo daa. Aà tↄ́n Lua Yã́. +Wa ò Gazadeↄnɛ wà mɛ̀: Sãusↄ̃ↄ mↄ̀ la. Ɔ̃ aa lìa gupizi, wàlɛ aà dãdã wɛ̃́lɛ bↄlɛu gwãasĩna aa mɛ̀: Tó gu dↄ̀, wá aà dɛɛ. +A pusu gbãa ń lɛ́, ↄ̃ aa Lua pↄ́ kìsia beeↄ iko vĩ tↄbɛ̃ɛsì. Aai nↄ̀sɛlilɛ aa aà tↄbↄ̀o. +Aa gomusu tɛ̃a dàɛ̀, ↄ̃ aa fùa tã̀ ń lɛo aa kpàɛ̀. +Vĩ̀aↄ! A kpele mɛ́ zↄ̃ↄi? Saobↄ yã̀, ge saokĩi pↄ́ ì to saobↄ gↄ̃ Lua pↄ́ ũɛ? +Lá aa zɛ̀ ń fɛ̃ndao, aaì yãbɛ̃ɛ kɛ, mɛ́ an baade ì gbãsĩkɛ ń a gbɛ̃́dee nao, a maa aaↄ bùsupi vĩa? +Lua ado mɛ́ tò ma sↄ̃ dilɛa, ↄ̃mɛ ì ma suaba. +Siↄ̃ i ń gba zɛ́ aa bↄ ń a bùsuoo. À a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi, aa bↄ̀lɛ lɛ́ gɛ́má guwaiwaiu. Kɛ́ aa kà Yaaza, aa zĩkà ń Isailiↄ, +Kɛ́ Usai kà, Abisaloũ òɛ̀: Lá Aitofɛli òn kɛ. Wà kɛ lá a òwa yã̀, ge wásu kɛ màao? Ń è kpelewai? +ampiↄ ń Egipiↄ zãnguo. Tɛlupi gupù Isailiↄnɛ mɛ́ à gusiakpà Egipiↄnɛ, ↄ̃ an gbɛ̃e i e sↄ̃̀ a deei gwãasĩna beeo. +a dↄaa Diiɛ ń Lua Nisĩna gbãa pↄ́ Ɛlia vĩ yãao. A to maeↄ lɛdoũkɛ ń ń nɛ́ↄ, a to swã́yãmansaideↄ gbɛ̃maaↄ ↄ̃nↄ sɛ́. A gbɛ̃́ↄ kɛkɛ aaↄ ku sↄu guu Diiɛ. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ à bàalɛ̀//a nɛ́ Abisaloũɛ. +Isailiↄ Aideↄ dɛ̀dɛ míↄmiↄ buaↄ ń sɛ̃saoo an pɛamapi guu. Kɛ́ aa Aideↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao màa, ↄ̃ aa ɛ̀a gɛ̃̀ wɛ̃́lɛpiu, aa gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ weↄ dɛ̀dɛ lↄ. +Davidi ń kpaalɛ̀ ń buiↄwa gã ń gão, Geesↄ̃ buiↄ, Kɛata buiↄ ń Mɛlali buiↄ. +Ɔ̃ wà ń dá zↄzĩ pãsĩu, +tó á gbɛ̃e nↄ è ń guu, aà kákaa kɛ̀ɛ̀ maa, mɛ́ a yeaàzi, ali aà sɛ nↄ ũ, +Màa mi kɛ. Apii guu mi wɛtã ma yã́ ká gbɛ̃́piiguɛ. Mili mazĩa maa wɛɛlɛo, sema bíla pↄ́, kɛ́ aa e bↄ yã́i. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, wà gbãamↄ̀ Isailiↄnɛ ń Yudaↄ píi. Gbɛ̃́ pↄ́ tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũↄ ń kũa, aa gì ń gbaɛi. +Gua pↄ́ à gɛ̀u píi, zↄ̃ɛwiaↄ ge mɛɛwiaↄ ge bualoũↄ, wìↄ mↄɛ̀ ń gyãeↄɛ, wìↄ ń kálɛ gãaɛ, ↄ̃ wì wabikɛwà aà to aa ↄkã baa aà ula lɛ́wa. Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀wàↄ ì gbã́gbã píi. +Vãikɛnaↄ mɛ́ gbɛ̃maaↄ awakpabↄ ũ, wa ĩada náaisaideↄwa nↄ̀sɛpuadeↄ gbɛu. +Màa lↄ dↄnlɛdeↄ aaↄ dɛ gbɛ̃́ gbiaↄ ũ. Aasu wàↄ dɛ lɛplaadeↄ ũo. Wɛ̃ yã́ su dↄaanɛ́o. Aasu wàↄ dɛ ↄwɛɛlɛmbɛ̃ɛↄ ũo. +Aa ń diiↄ pì ń ã́nusuo ń vuao, gbɛ̃nazĩna ↄgbɛɛ. +Ɔ̃ Lahabu mɛ̀: Àↄ dɛ màa lá á òwa. Ɔ̃ à ń gbáɛ, aa tà. Ɔ̃ à bà tɛ̃api dↄ̀ a fɛnɛntiu. +Ɔ̃ wà gyãeↄ sɛ̀lɛ ń wúlɛbↄↄ ń mákɛlɛↄ wà ń kálɛ zɛ́u, kɛ́ tó Piɛɛ lɛ́ gɛ̃, aà nisĩna e da ń gbɛ̃eↄla. +mi zãnɛ́ yãewao, ↄ̃ aa kú ń naaamanↄ sↄuo. Ma wɛgwa! Fɛlɛ mↄ dↄmalɛ! +Kɛ́ àlɛ yão, ↄ̃ wà kà dasidasi. Gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Yudasi, aà ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ do mɛ́ dↄaaanɛ́. Kɛ́ à sↄ̃̀aàzi lɛ́pɛiwà, +Ɔ̃ ma gɛ aɛ e Nibↄna Bↄlɛ ń kí íkalɛkĩio. Gue ku we, ma zàaĩna i fↄ̃ gɛ̃̀uo, +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Ápiↄ sↄ̃, dé i mɛ má dɛ a ũi? Piɛɛ wèwà à mɛ̀: Mɛsiin n ũ. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Lá n wabikɛ̀a, má sùuukɛńnↄ. +Aa sù ń Mɛlali buiↄ Asabia ń Yesaiao lↄ ń ń dãunaↄ ń ń nɛ́ↄ gbɛ̃ↄn bao. +Tó Dii pũ̀na, í pↄ́ kú musu ì kↄ̃fĩkɛɛ, lou ì sisi za dṹnia lɛ́wa. Dii ì bↄ ń ĩ́anao a làasiu, lou i ma ń pílɛao. +Ɔ̃ Baluku wèmá à mɛ̀: Kɛ́ à yã́pi dàu a sìumɛɛ, ↄ̃ má kɛ̃̀ ń lákɛ̃bↄo. +aa ń ká tɛ́ pãsĩ guu. We aa ↄ́ↄlↄu aa ↄdi ń musu. +Tó ma tↄbↄ̀ Falaↄ̃ↄ ń a sↄ̃́goↄ ń a sↄ̃deↄ yã́ musu, Egipiↄ i dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. +Aa Asaɛli gɛ sɛ̀ aa vĩ̀ aà mae miau Bɛtɛlɛũ. Ɔ̃ Yoabu ń a gbɛ̃́ↄ táaò gwãasĩna, gudↄlɛia ↄ̃ aa kà Hɛblↄ̃. +Kɛ́ tapiↄ pà píi, a ò a nɛ́ doɛ aà ta dↄ, ↄ̃ a òɛ̀ ta ku lↄo, ↄ̃ nísipi zɛ̀ kyó. +Ɔ̃ aà ìwaↄ lɛkpàaĩaàzi aa aà dɛ̀ a bɛ. +Ma y��́ è dṹniau lↄ: Gu pↄ́ dɛ yã́zɛde àↄ kuu, yã́zɛsai mɛ́ kú we, mɛ́ gu pↄ́ dɛ yãmaa àↄ kuu, yãvãi mɛ́ kú we. +Kɛ́ saonaↄ bↄ̀lɛ Dii kpɛ́u, tɛlu kpɛ́pi pà, +I gã̀sazↄ̃ yɛ̃̀ɛɛsaideↄnɛ, i kↄ́ba málɛńzi e a ń yá ń kpá zã kpɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Mámɛ má n deziↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua ũ. Ɔ̃ Mↄizi ↄkù a wɛ́wa, kɛ́ a wɛsia Lualɛ vĩa vĩ yã́i. +Gↄↄ soplade zĩ́ àli kↄ̃ kãaa à ma sísi. Zĩ́ bee ásuli zĩe kɛo. +Ɔ̃ Naasa ònɛ́: Tó ma á ↄplaa wɛ́ bↄ̀bↄ ápii mɛ́ wí Isailiↄ kũ̀ ḿpii, ↄ̃ má gbasa mà lɛdoũkɛánↄ. +Ń beeo Lua lɛ́ wɛ́tɛ Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄzi, ↄ̃ aai onɛ́ aa kã́maboo. Aa mɛ̀ wà lɛ́kpãsãkɛ Daliusiɛ gĩa, aai lá pↄ́ a kɛ̃ a yã́ musu e. +À lɛ́lɛ Mɛlataiũ bùsuwa, í Pekodiↄ dɛdɛ à ń míↄnzↄ̃. Ma Dii mámɛ má ò. À yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ kɛ píi. +N tulaleↄ gĩ na. N tↄ́ na lán tulale lɛ́kulɛa gĩwa. Bee yã́ mɛ́ tò wɛ̃́ndiaↄ yenzi. +Dii, ǹ n bɛ siilɛ ǹ pila, ↄkã gbɛ̀sĩsĩↄwa aa súɛlɛbↄ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lí kãaa gãaɛ lↄo, ɛ̀waasoↄ kã́mabò ń lɛsiao. +Ɔ̃ a ò lↄ: Bↄ́ má kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i lɛɛũòi? +Gbãadeↄ gu pↄ́ ma gɛu ge yã́ pↄ́ má kɛ̀ dↄ̃o, asa mi yãe o Yudaↄnɛ gĩao, baa saonaↄ ge kíabuiↄ ge gbãadeↄ ge gbɛ̃́ kĩni pↄ́ aa zĩpi kɛↄ. +ní zupi nↄ̀ↄ ń a báao ń a guupↄↄ kátɛu à tɛ́kũ bòo kpɛ. Bee ìↄ dɛ sa pↄ́ wa o an duuna yã́ musu ũ. +Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: Omɛɛ, dé nɛ́n n ũi? Wá ikĩi e n mae bɛa? +Mↄ kuɛplade Adaa gↄↄ kuɛaaↄ̃de zĩ́ mɛ́ kí yã́ pↄ́ a dìlɛ kɛgↄↄ ũ. Gↄↄ bee Yudaↄ ibɛɛↄ wɛ́ dↄi yãa wà gbãamↄ Yudaↄnɛɛ, ãma wà yã́pi lìlɛ, ↄ̃ Yudaↄ gbãamↄ̀ ń ibɛɛↄnɛ. +Kua n kpɛ́ kpɛɛlɛ gↄↄ do maa dɛ kua gupãlei gↄↄ ↄ̀aa sↄola. Ma Lua ua bĩ́ibↄlɛdↄ̃anakɛ sì dɛ kua ua doũ ń vãikɛnaↄla. +A mɛ̀: Beewa no! Wá di sↄ̃́ kpɛ wà bàalɛɛ! Á yã́ bee yã́i á bàalɛi sĩana. A mɛ̀: Wá di sↄ̃ wãa kpɛ! Á yã́ bee yã́i á gbɛ̀sɛlɛnaↄ wãa. +N aà kɛ̀ kɛ̃́sãa malaikaↄzi gↄↄpla, n aà kpà kpalau ń gawio ń bɛɛɛo. +Hilaũ a gode pↄ́ ísia dↄ̃ↄ zĩ̀ we, ↄ̃ aa dà ísiaa sãnu ń Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ. +Kɛ́ bùsupi kí Amↄↄ nɛ́ Sikɛũ, Ivi bui aà è, à kùsiwà, ↄ̃ à wùlɛaànↄ. +Ɔ̃ nɛnↄɛnapi ò a diipiɛ: Tó n zã́ gɛ̀ ãnabi pↄ́ kú Samali kĩ́i lé, ãnabipi a aà gbã́gbã ń a kusuoɛ. +Kɛ́ Aazia da Atalia è a nɛ́ Aaziapi gà, ↄ̃ à nà Yuda kíabuiↄ dɛdɛawa, +A yã́ mɛ́ tò Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ iko vĩ kã́mabogↄↄwa sↄ̃. +Baonapi mɛ́ a á suaba, tó á waaso pↄ́ má kpàɛ́pi kũa. Tó màa no, á Yesu náaikɛa kɛ̀ pãɛ. +Ɔ̃ ì ɛa ta Lama, asa aà bɛn we. Ì yã́gↄ̃gↄ̃ Isailiↄnɛ we lↄɛ. We ↄ̃ à Dii gbagbakĩi bòu. +Bãↄ sɛ gɛ̃ò lↄ da ń sao soplapla, kɛ́ an bui e aaↄ ku dṹniau gupiiu. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì a gbɛ̃na kpámá pↄ́ yã́i, aà nɛ́ↄ wɛ́ aↄ dↄ pↄ́i e an wɛ́ woɛ. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua yãmà aa kũaↄ ũ dɛ beea. +Ma sãↄ ì ma yãma. Má ń dↄ̃ mɛ́ aaìↄ tɛmazi. +Azalia Ɛlɛzi ì, Ɛlɛzi Ɛlasa ì, +Ma aà gbàɛma, a dɛ ma sↄ̃ ũɛ. +Á mɛnafↄ̃a guu ↄ̃ á àizãna e. +N ń ná ń ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ, aa gbãamↄ̀nɛ́, ↄ̃ aa wiilɛ̀nzi ń taasikɛa guu. Kua za musu ń sìńnↄ n sósobi zↄ̃ↄ yã́i, n suabanaↄ dìlɛnɛ́, ↄ̃ aa ń bↄ́ ń ibɛɛpiↄ ↄzĩ. +Gɛ̃amusu dikpɛ ń Kàaso dikpɛo gↄ̃̀ gↄↄ pla, ↄ̃ saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ lɛ́ zɛwɛɛlɛ wà gbɛ̃́ↄ zãmakɛ wà e Yesu kṹ wà dɛ. +Wì mɛ lↄ Mizipa, asa Labã mɛ̀: Dii wá dↄ̃́a wá kɛ̃akↄ̃wa gbɛa, kɛ́ wásu zakↄ̃uo. +Ɔ̃ wá Yudaeↄ mɛ̀: Asosɛnaↄ yɛ̃̀ɛɛ lɛ́ láa. Gbɛ pↄ́ wa gbòo wa dàaĩ zↄ̃ↄ, wá fↄ̃ bĩ́ipi bo wà a midɛo. +Yozuee ń Isailiↄ lɛ́ kɛ lá Aideↄ lɛ́ ń fuwa, aalɛ bàalɛnɛ́, aa mipɛ̀ gbáawa. +Kɛ́ aalɛ vɛ̃ɛ mi a gↄↄ plaadepi zĩ́, ↄ̃ kí Ɛsitɛɛ là à mɛ̀: Ɛsitɛɛ, bↄ́ ńlɛ a wabikɛai? Má kɛnɛ. Yã́ kpele ńlɛ gbɛaai? Baa ma kpala guo má n gba. +ní bↄ gɛ lɛdi kíaɛ beeↄ zĩna pↄ́ aa mↄ̀ Zedekia kĩ́i Yelusalɛũↄnɛ: Ɛdↄũↄ kía ń Mↄabuↄ kíao ń Amↄniↄ kíao ń Tiideↄ kíao ń Sidↄ̃deↄ kíao. +Kɛ́ ìwapiↄ dàzɛu, ↄ̃ aa kà wɛ̃́lɛpi guu, aa è lá a ònɛ́wa. Ɔ̃ aa Gɛ̃amusu blɛ sↄukɛ̀ we. +Kía ↄ̃nↄna ì gbɛ̃vãiↄ plɛ à ń ká gbɛu à ń kɛ kɛ́lɛkɛlɛ. +Bↄa we aa gɛ̀ lɛ̀lɛ Dɛbiideↄwa. Yãa Dɛbii tↄ́n Kiliasɛfɛɛ. +Wa mɛnɛ́ Lua gbɛ̃́ↄ, gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń bóↄ. Wa mɛnɛ Waↄliai, Bɛzianlↄo. +tó nↄɛpi bↄ̀ aà bɛ, à gɛ̀ zã pãle kɛ̀, +Gↄↄ bee kɛ́ Yesudeↄ lɛ́ kã́fĩ, an Gɛlɛki yãmanaↄ lɛ́ yã́kũtɛ̃ka an Ɛbɛlu yãmanaↄzi aa mɛ̀, tó wàlɛ blɛ kpaalɛ lá gu lɛ́ dↄ, wì pãkpa ń gyaaↄziɛ. +Ìↄ sĩ̀sĩↄ kɛɛlɛ àↄ sɛ̃ wɛɛlɛ, ìↄ kpálɛkɛ pↄ́ ísinaↄi píi. +We à lùau a gↄ̃pↄsɛↄzi. An gↄ̃ɛkɛbↄ dɛ lán zàaĩn pↄ́wa, aaì í zu lán sↄ̃́wa. +Á yã́ pↄ́ a á le zia dↄ̃e? Á dↄ̃ lá á wɛ̃ni dɛa? A dɛ lán suawaɛ. Tó à kpà yↄↄ, ↄ̃ ì gɛ̃zɛa gↄ̃̀ↄ. +ↄ̃ ãnabiↄ gãlide pↄ́ kú Bɛtɛli. À nílɛ! +Kɛ́ aa aà dↄ̃̀ baakɛna pↄ́ ìↄ zↄ̃lɛ Lua ua Bↄlɛ Kɛfɛnau ũ, ↄ̃ yã́ pↄ́ wa kɛ̀ɛ̀pi ń kṹ gbãa, à bↄ̀ ń saɛ. +Asa mapi ń ma gbɛ̃́ↄ, wa dìlɛ wà wá dɛdɛ wà wá midɛ wà wá buibↄɛ. Tó wàlɛ wá yia zↄↄ ũ yãaɛ, dↄ̃ má nílɛ. Taasi bee taa i ka mà ĩadamao. +Á gbãgbɛ̃ↄ, à wɛ́tɛ ma yã́i. Ma gↄ̃ Isailiↄnɛ gbáa ge gubeebee ũ yã̀? Bↄ́yãi ma gbɛ̃́piↄ ì mɛ waↄ ń bɛbɛa kɛɛ, wa mↄ ma kĩ́i lↄo ni? +Yoakiũ ã́nusu ń vua pↄ́ Falaↄ̃ↄ Nɛko gbɛ̀awa sì a bùsudeↄwa baade gbãa lɛ́u, ↄ̃ a kpàwà. +Ma nɛ́, zↄ́ ble, asa a naɛ, zↄsapuna ì kɛ lɛ́ɛ na. +N n bàa kua ń n zↄ̀blenao yã́ gbòo, n sakà aà kíafuau, ń zù zĩ́lɛ. +ń Elodi ziia Kuza na Yoanao ń Suzãnao ń nↄɛ pãleↄ dasi. Aaìↄ Yesu ń a ìwaↄ gwa ń pↄ́ pↄ́ aa vĩo. +À kɛ̃́ zɛ́piwa, à pã yãmaaa, à Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa gáwɛ̃ɛ zɛ́u. A yã́ mɛ́ tò Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa yã́ɛ bee ò +Asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀: Pↄnakɛ, fĩi pↄ́ ni nɛio! Gulakɛ, n gbɛ̃́ pↄ́ ni nↄwãwãkɛo! Asa n gbɛ̃́ pↄ́ n gↄ̃ pãkpànzi, n nɛ́ dasi aↄ dɛ nↄɛ pↄ́ a gↄ̃ aɛdↄ̀wà pↄ́a. +Bee gbɛa àli sao ń blesanao mɛ̀ndodo duun awakpabↄ ũ, lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì o ń a vɛ̃ɛo bàasi. +Gↄↄ bee sↄ̃ Isailiↄ kía vĩo, yã́ pↄ́ kɛ̀ gbɛ̃́ɛ ↄ̃ ì a pↄ́ kɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃́ gbà laai ìↄ naaànↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aà tↄ́ na sìla. +Aa a sɛ́lipiↄ sↄ̀lↄsↄlↄ zãpiↄu saokĩipi kpɛla ń a kpɛleo a sɛbↄ ũ. Aa saokĩipi kɛ̀ ń lipɛpɛɛↄ, mɛ́ a ɛ vĩ zòoloo. +N mɛ̀ à ligↄ̃napiↄ zↄ̃̀zↄ̃ kɛ́ à n pɛ an gbɛu yã́iɛ. +Siↄna gbɛ̃zↄ̃ↄↄ zↄ̃lɛa zĩ́lɛ, an lɛ́ kpaaũa. Aa bùsu kà ń miu, aa zwã̀nkasaↄ kàkańla. Yelusalɛũ wɛ̃́ndiaↄ mi gↄ̃̀ pɛ́lɛa zĩ́lɛ. +À pↄ́ ↄmideↄ tɛ̃́. Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ a gɛwa aliↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Ma a zↄ̀blena Davidi è, ma a nísikàwà ma aà dìlɛ. +Tó aa wiilɛ̀a sa, má wemáo. Gↄↄ bee má wɛsɛ mà ń kĩ́i gwao yãvãi pↄ́ aa kɛ̀ yã́i. +Kɛ́ ĩatɛ̃ bùsa, ↄ̃ aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi aa mɛ̀: Guɛá sɛ̃gbãɛ mɛ́ ĩatɛ̃ i gↄ̃ bíla lↄo. +Aalona líↄ tulaleti gĩnana ka a tɛ́u lá gu lɛ́ dↄ, gↄↄ pↄ́ àlɛ filiaↄ kɛkɛ. +Tó yã́ bↄ̀nnↄ na, to ma yã́ àↄ dↄngu. Gbɛ̃kɛkɛmɛɛ, ní ma yã́ o Falaↄ̃ↄɛ, kɛ́ ǹ e ǹ ma bↄ kpɛ́ɛ bee guu. +Ɔ̃ Naama ń a ìwaↄ ɛ̀a gɛ̀ Lua gbɛ̃́pi kĩ́i ḿpii, à zɛ̀ aà aɛ à mɛ̀: Má dↄ̃ sa kɛ́ diie ku guei dṹnia guuo, sema Isaili bùsuu bàasio. Gba pↄ́ mapi n zↄ̀blena ma mↄòɛ bee sí. +Yesu wèwà à mɛ̀: A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Pↄblea ↄ̃ gbɛ̃nazĩna kúò adoo. +À wá bↄ́ kai zↄ̃ↄ guu, mɛ́ a wá bↄu. Aàpi wá wɛ́ dↄi aà wá bↄu lↄ +Ápiↄ ma sãↄ, ma Dii Lua ma mɛ̀, mámɛ má yã́gↄ̃gↄ̃ɛ́, mí gↄ̃́gↄ̃ sãsakaoↄ ń blesanaↄnɛ. +Má ń bↄ bɛda gbãaue? Má ń sí gawae? Ga, n sɛwɛ kúmáɛ? Bɛda, n gbɛ̃kaalɛbↄ sↄ̃ bɛ? Má ń wɛgwao. +ↄ̃ gbɛ̃e aà là à mɛ̀: Mae, asi àizãnaenaↄ dasioa? Ɔ̃ Yesu ò bílaɛ +Aà sↄ̃ lí vĩo, vĩa lí aà kũo, e à gɛ tidↄò a ibɛɛↄla. +Lá gbɛ̃e mɛ́ tò ga mↄ̀, màa lↄ gbɛ̃e tò gɛↄ vua mↄ̀. +Ɔ̃ aa tɛsↄ̃̀ an wɛ̃́lɛↄwa ń ń bualoũↄ ń ń kpàsaↄ píi. +Má gí ń wɛ̃́lɛpioɛ, mí a suaba mazĩa yã́i ń ma zↄ̀blena Davidi yã́io. +A yã́i ma Dii ma mɛ̀, À ma! Má zɛánↄ, mí tↄsiɛ́. Má tó an swada í ba, má tó an nibↄnaↄ gↄ̃ gii. +Gbɛ̃́pii duunakɛ̀, ↄ̃ aa kɛ̃̀sã Lua gawii. +sãsa báa pↄ́ wa kɛ̀kɛ tɛ̃́ɛɛↄ, ayo báaↄ, lɛpusiali, +Gↄↄewa Kainu mↄ̀ ń a bua pↄ́ↄ à Dii gbà. +Onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao wa bɛziadepiↄ kwɛ́ ń fɛ̃ndaoɛ, mí zↄ̃ɛwiadeↄ kpa wàiↄwa aa ń só, sɛ̃gbãdeↄ ń gbɛ̀ɛdeↄ i gaga ń gagyão. +Baa tia má dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ ń gbɛ̀a Luawa, a kɛnɛ. +Ɔ̃ a ò nↄɛpiɛ: N duuna kɛ̃̀ma. +N gbɛ̃kɛ guu n ma gba wɛ̃ni, n ma dↄ̃a, n ↄkù ma nisĩnala. +Lá málɛ a gbɛ̃maaↄ ń a gbɛ̃vãiↄ dɛdɛ píi, má a fɛ̃nda wo mà gbɛ̃́pii lɛ́ò za gɛↄmidↄkĩi oi e gugbãntoo oi. +Dii pìla tɛlu guu, à zɛ̀ aà saɛ, àlɛ azĩa tↄ́ o. +Wɛ́punguea guu a è n mↄ n ↄnàwa kɛ́ a wɛ́ gue. +Ɔ̃ Ɛlia ònɛ́: À Baali tã́adeↄ kṹkũ, an gbɛ̃e su piliwáo. Kɛ́ aa ń kũkũ, ↄ̃ Ɛlia gɛ̀ńnↄ Kisↄ̃ guzulɛu, à ń dɛdɛ we. +Aaì o ma yã́ musu: A ye dↄ̃a kɛwɛ̃ɛ yã̀? Àlɛ wɛɛlɛ ãnabikɛ dadawɛ̃ɛ yã̀? Nɛ́ dɛ̀ɛũnaↄn wá ũa? +An pinaↄ gↄ̃ńwaɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń náaikɛↄ. +Á ↄdeↄ, à yãma sa. À ↄ́ↄlↄ à wiilɛ wɛ̃na pↄ́ a á le yã́i. +Aa túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń filiadɛbↄↄ ń auɛlɛbↄↄ ń gↄ̃̀ↄnaↄ ń mↄgotɛ̃ pↄ́ pↄ́ wì Dii kpɛ́ zĩ kɛòↄ nàaa tàò lↄ. +Saona bui pↄ́ sùↄn kɛ: Yesua bui Yedaia buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo baasↄo ń plao sai (973). +Ampiↄ mɛ́ aali gɛ̃ ma kúkĩi, aai sↄ̃ ma táabũnui, aai ma gbagba, aai zĩkɛmɛɛ. +ń a gòleↄ ń gòlepi nísiↄ ń a pↄa nísi pↄ́ wì golɛ ń gòleↄ gↄ̃̀ↄo, +Ǹ n gbɛ̃kɛ bↄnsaɛ kɛmɛɛ, gbɛ̃́ pↄ́ nànziↄ bↄ ń ibɛɛↄ ↄzĩ. +Tɛlupi lí go ń aɛ fãanɛo, mɛ́ tɛ́pi lí go ń aɛ gwã́o. +Aà bàa kú ń saoa lá gu lɛ́ dↄo lán saonkia kĩniↄwao. Gbɛ̃́piↄ ì sao ńzĩa duuna yã́i ń ń gbɛ̃́ↄ pↄ́ↄ. Aàpi sↄ̃ a kɛ̀ gɛ̃n doɛ, kɛ́ à azĩa kpà. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaide zĩ́ má zɛa swa zↄ̃ↄ pↄ́ wì mɛ Tigilisi saɛ. +An duuna aↄ dↄngu gↄↄpii, Dii, an yã́ i sã gbɛ̃́ↄgu dṹniau, +Mpi sↄ̃ ń tɛ́mazi, ń ma kua dↄ̃ ń ma yãdanɛo ń yã́ pↄ́ málɛ yáo ń ma luanaaikɛao ń ma mɛnakɛao ń ma yea gbɛ̃́ↄzio ń ma zɛa gbãao +À wɛbii gba pↄ́ dɛńlaↄwa. Tiasa má a pↄ́ pↄ́ dɛńla zɛ́ ↄlↄɛ́. +Wa lɛ́lɛ ń pↄ́ↄwa lá kwaↄ ì lɛ́lɛ bua pↄ́ↄwawa, wa ń pↄ́ↄ símá lá kwasutɛ̃ↄ ì kɛnɛ́wa. +Kífɛ̃nɛna ì pↄbↄ a kòlou à ɛa só, a swɛ vĩo. À tɛ̃́. +Ɔ̃ Simↄↄ Piɛɛ lɛsuikɛ̀ɛ̀ aà Yesu la gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ o. +Kpelewan wei? Lá wá kú ikoyã ↄzĩ lↄo, sema Lua gbɛ̃kɛ ↄzĩ, wáↄ tɛ duunawa yã̀? Óo! Aawo! +Beewa kɛ́ Lua guzulɛ pↄ́ Lↄtu kuu wɛ̃́lɛↄ kàalɛ, Ablahaũ yã́ dↄ̀aàgu, ↄ̃ à Lↄtu bↄ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ á kàalɛpiↄ guu. +Lua ma gbãa, má n táasilɛ, asa ḿmɛ ń ma aafiaekĩi ũ, ni gbɛ̃kɛkɛmɛɛ. +À gɛ nↄ̀bↄↄ la, aai yãdaɛ́, à gbɛa bãↄwa, aai oɛ́. +Kɛ́ n ma kɛ ń bɛ̀lɛo, a yã́ dↄngu. Ńyↄ̃ ɛa ǹ ma kɛ bùsuti ũ lↄ yã̀? +Tã́a ì fɛlɛwà, ↄ̃ ì wiilɛ kã́ndo. Ì aà zĩazĩa e aà lɛ́i fùlabↄlɛ, ì ĩadawà, ìli gowà kpaao. +Aà kpɛ́ pↄ́ ì iu ku aɛ. À bↄ̀kↄ̃wa ń gↄ̃upioɛ. Màa kpɛ́ pↄ́ a dↄ̀ Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ pↄ́ a sɛ̀ nↄ ũɛ dɛ lↄ. +Ɔ̃ à azĩa lìlɛ, àlɛ ĩ́andekɛ kɛ ń wáa. À ↄgbɛ gàlɛgalɛ bĩ́ibↄlɛ gbaↄwa, a tò lɛ́i dà a lɛkpɛa. +Gbɛ̃maaↄ yã́kpalɛkɛńnↄ, aai káaluakaa ń gbɛ̃dɛao yã́ wínɛ́ ń musu, asa aa káaluakà aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ. +Kɛ́ malaika gbɛ̃ↄn plapiↄ kà Sↄdↄũ oosi, Lↄtu zↄ̃lɛa Sↄdↄũ bĩ́i bↄlɛu. Kɛ́ à ń é, à fɛ̀lɛ gɛ̀ dàńlɛ à kùlɛnɛ́, à wùlɛ a gbɛɛu +Kɛ́ oosi kɛ̀, Yesu zↄ̃̀lɛ táabũnui ń a gbɛ̃ↄn kuɛplapiↄ. +Isailiↄ su sao guei lↄo, sema aa mↄmɛɛ ń ń saobↄↄ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, aai kpa saonawa, i sáaukpa saooa, +Mɛnakɛ yↄↄ, mí ɛa onɛ yã́ pↄ́ tò Lua yã́ mɛ́ kú. +an gbɛ̃e a wɛsi bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ ń deziↄnɛpilɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ sakàmaguↄ, an kee a wɛsiɛo. +I nↄɛpi falana go, i dↄ̃́akpaagba pↄ́ wì da nↄ̀sɛfɛlɛa yã́i na nↄɛpiɛ a ↄzĩ. Saonapi iↄ í pãsĩ pↄ́ ì láaizĩmápi kũa. +Tó bↄ̀ puapi ku a gbɛu, mɛ́ i kã́fĩo, a dáama vĩ, tɛbↄɛ, saona lí ade dilɛ gbãlɛsai, asa tɛbↄ gbɛɛ. +N yã́ pↄ́ n mɛ̀ a wá le kɛ̀wɛ̃ɛ ń wá dↄaanaↄ. N yãyìawá, wi yã́ pↄ́ Yelusalɛũ lè taa e dṹnia guu yãao. +Lá lɛmuu kũ̀ma ì kɛ swaaɛ, lá súɛlɛ ì kɛ wɛ́ɛ, màa zígbiade dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa aà zĩↄnɛ. +Wa n táasilɛ Lua, gbɛ̃́pii a n táasilɛ. +Kɛ́ aa kà Isailiↄ bòou, ↄ̃ Isailiↄ fɛ̀lɛ lɛ̀lɛmá, ↄ̃ Mↄabupiↄ lɛ̀kↄ̃wa. Ɔ̃ Isailiↄ sì ń bùsuu aa ń dɛdɛ. +À gɛ̀ Zakali bɛ, ↄ̃ à fↄkpà Ɛlizabɛtiwa. +N lↄ̀ↄ yↄ̃̀ buipãleↄ bùsuu, n a imì, n kɛ̀sɛ Egipi swaↄ í bà. +Kↄ̀lↄwɛɛ ue ì daaàla, swagbalalaↄ ì kákaaàla. +Lá aa gɛ̀ zĩkai píi, Dii ì bↄ ń kpɛɛ, kɛ́ asu bↄńnↄ nao, lá a ònɛ́wa, ↄ̃ aa gↄ̃̀ yooyea. +Gwãasĩn wɛɛdo Dii Egipi nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛ̀dɛ píi sɛa za Falaↄ̃ↄ pↄ́ zↄ̃lɛa báawa nɛ́wa, e à gɛ̀ pɛ̀ dakpɛunaↄ pↄ́wa ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ píi. +Ɔ̃ a ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ kú laeↄ ga kía pↄ́ Lua kpà mↄa ń gbãao esaio. +aalɛ mɛ: Wa kulɛ pɛ̀ɛ́, i ↄ̃wão. Wa wɛ̃nalɛ sìɛ́, i ázĩa gbɛ̃gbɛ̃o. +Ɔ̃ kía tà bɛ, à gì pↄblei gwãasĩna bee, mɛ́ i a nↄɛe gbɛao. I fↄ̃ iòo. +Amazia wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à nà kpalableawa, à zↄ̃̀lɛ kpalau Yelusalɛũ wɛ̃̀ baakwi mɛ̀ndosaiɛ. Aà da tↄ́n Yoadã, Yelusalɛũ nↄɛɛ. +Wá baade lí yã́ pↄ́ a ka a gbɛ̃dogu kɛ, kɛ́ aà e maakũ, i zɛdↄ yã́i. +Salomↄↄ ye Diizi, a a mae Davidi yãdilɛnɛↄ kũa, kási sↄ̃ ì sao gulɛsĩpiↄwaɛ, ↄ̃ ìↄ tulaletikatɛa we. +a gɛ̃ode Bilega, a gɛ̃o ń mɛ̀ndoode Imɛɛ, +Kai! Má o á yã́ mɛ́ kú bauo. E mà gɛ gaò má zɛ ń ma yãnakɛoɛ. +Dii, n pↄ aↄ paawázi e bↄɛ ni? n kpɛ̃nɛ tɛ́ aↄ kũ gↄↄpii yã̀? +Salomↄↄ mɛ́ gↄ̃̀ kía ũ a mae gbɛu, a ku kpalau gíũgiũ. +Bùsu beeↄ píi, an kpele tã́a mɛ́ fↄ̃̀ gìɛ̀ ń a bùsuoi? Kpelewa Dii a fↄ̃ giɛ̀ ń Yelusalɛũoi? +Yã́ beeↄ á le píiɛ, aaiↄ tɛ́ázi. Aa kɛ̃́wáo e à gɛ midɛò, kɛ́ i Dii á Lua yãmao, i aà ↄtondↄkĩi gwao, mɛ́ á aà yãdilɛa pↄ́ a dàɛ́ↄ kũao yã́i. +Ní pↄ́ wɛ̃nide píi sɛ gɛ̃ńnↄ mɛ̀n plapla, kɛ́ aa e wàↄ ku. +Aa Yelusalɛũ Lua dìlɛ lán buiↄ tã́aↄwaɛ, dii pↄ́ gbɛ̃nazĩna mɛ́ ń kɛ́piↄ. +Ɔ̃ má tò wà sakàágu, ma á sↄaa gbɛ̃́piiɛ, kɛ́ i tɛ ma tufaio, mɛ́ i kɛ gbɛ̃́ↄnɛ kɛ̀kɛ ikoyã musu yã́i. +Ikoyã pↄ́ Mↄizi dà Isailiↄnɛn kɛ. +Dii ò Mↄiziɛ: Kua za musu má blɛ fã́ɛɛ́, gbɛ̃́ↄ lí bↄlɛ gↄↄ do pↄ́ sɛ́lɛi lá gu lɛ́ dↄ ń lɛ́ lɛ́u, kɛ́ mà ń lɛ́ mà gwa tó aa ma ikoyã kũa. +Màa má yã́kpalɛkɛ ń ma gbɛ̃́ↄ vãi pↄ́ aa kɛ̀ aa bↄ̀ ma kp yã́i. Aa tulaletikàtɛa dii pãleↄnɛ, aa kùlɛ ń pↄkɛaↄnɛ. +Dṹnia guu yãa píi bui mɛ̀ndoɛ, yã́ doũ wì o. +Mi saka ma wɛ̃nigu, má ye màↄ ku gↄↄpiio. Ma tó tɛɛɛ, asa ma kua ku pↄe lɛ́io. +Bↄ́ ài gbɛ̃nazĩna ì e dṹniau taasi pↄ́ àlɛ kɛ a zĩ píi guuwai? +Ɔ̃ ma a dãuna Anani dìlɛ Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ ń kibɛ ziia Ananiao, asa gbɛ̃́ náaideɛ. A Lua vĩa vĩ dɛ gbɛ̃́ dasidela. +À tↄ́kpa Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄɛ, Zↄade pↄ́ à azĩa gↄ̃́ikɛ̀. +Yakↄbu dàzɛu, ↄ̃ Lua malaikaↄ dàaàlɛ. +Ń beeo ma ń wɛ̃nagwà, mi ń kaalɛ guwaiwaiu mà ń bui midɛo. +À fↄkpakↄ̃wa ń lɛ́pɛakↄ̃wao yeakↄ̃i guu. Lua á gbɛ̃́ pↄ́ á naa Kilisiwaↄ gba aafia ápii. +Asa má tↄsimagↄↄ kũa ma sↄ̃u, ma gbɛ̃́ↄ bogↄↄ kà. +Ma gbɛ̃́ↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ wá Dii gawide Yesu Kilisi náaikɛↄ, ásuli kↄ̃ bↄbↄↄsio. +Ɔ̃ Piɛɛ ò Yesuɛ: Dii, a maa wàↄ ku la. Tó ń yei, má lákpɛ dↄ mɛ̀n àaↄ̃, n pↄ́ do, Mↄizi pↄ́ do, Ɛlia pↄ́ do. +Yesu òɛ̀: Mi onɛ, tó ńlɛ ma náaikɛ, ńyↄ̃ Lua zↄ̃ↄkɛ eo lé? +Tola nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Uzi, Lefaia, Yeliɛ, Yamai, Ibisaũ ń Samuɛlio. Uabeleↄnɛ ḿpii. Davidi gↄↄ Tola bui gↄ̃sa pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plao ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (22.600). +Á gbɛ̃́ pↄ́ wà koezↄ̃̀áziↄ, à á pↄ́ↄ ye bↄò á bùsuu. +A yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀ lá pↄ́ ma yã́ sã̀ngu, n ma kpa kpɛ, ńyↄ̃ n dↄ́ɛĩi ń n káaluakaao gbɛeɛ. +Onɛ́, tó gbɛ̃́ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ge sa pãle ò, bele ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guun nò, +Ńyↄ̃ swã́lɛ nɛ́ pↄ́ wà ń í n ↄↄlↄgↄↄↄ yã́wa, aa okↄ̃ɛ: Guɛ bee fɛ̃́nɛũ, a fↄ̃ wá sío, wá gba dɛ̀ɛpookĩi wà zↄ̃lɛu. +Kɛ́ Siliↄ tà, aa Yoasi tò we, à kɛ̀ĩa maamaaɛ, ↄ̃ aà ìwaↄ lɛkpàaĩaàzi, kɛ́ à saona Yoiada nɛ́ dɛ̀ yã́i, ↄ̃ aa aà dɛ̀ a liia. Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ãma wì aà mia kpakↄ̃i ń kíaↄo. +Baa kɛ́ málɛ yã́piↄ onɛ, má dìlɛ má mↄ́ n gwai tia. +Yãvãi pↄ́ ì kɛ dṹniau píin kɛ: Yã doũ ì gbɛ̃́pii le. Vãi kↄ̃̀ gbɛ̃nazĩnaↄ sↄ̃u, mìsaiyã mɛ́ ì dↄaanɛ́, a gbɛa aaì ta gɛↄ guu. +Ń beeo aa gɛ̀ aà bao fã̀aa bùsupiu píi. +Zelemii taala pãle sɛ kpà lakɛ̃na Baluku, Nɛlia nɛ́wa, ↄ̃ à lá pↄ́ Yudaↄ kí Yoakiũ kpàsapi yã́ dàu a sìuɛ̀ píi a kɛ̃̀u. À yã́ bee taa kã̀fĩkãfĩɛ̀ dasi lↄ. +Aa pↄ́ pↄ́ á kɛ̀kɛↄ ń á blɛↄ naaa, aai á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ sɛ́lɛ. Aa á zuↄ ń á sãↄ ń á bleↄ naaa, aai á vɛ̃ɛbɛↄ ń á kaadↄɛmbɛↄ sɛ́lɛ. Aa á wɛ̃́lɛ bĩ́ide pↄ́ álɛ a náaikɛↄ dɛ̃ↄnzↄ̃ ń ń zĩkabↄↄ. +Kɛ́ ma wɛzù, ↄ̃ ma pↄe è lán kiblekila pↄ́ wa kɛ̀ ń safii gbɛowa bàluma pↄ́ kú malaika gã̀sĩadeↄ mia musu. +Wì taaside yãesaide au e á pↄkasaↄwa, i kɛ a ń lé á kpɛ́u, aalɛ á pↄ́ↄ sɛ́lɛn sↄ̃o. +Ɔ̃ Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kↄ̃ kã̀aa aa gɛ̀ Samuɛli lè Lama +N táasilɛa aↄ dↄ ma lɛ́uɛ, asa ni n yãdilɛnɛↄ damɛɛ. +Aà zↄ̀blenaↄ nɛ́ↄ mɛ́ aa gↄ̃ vĩ, gbɛ̃́ pↄ́ ye aà tↄ́ naipiↄ iↄ ku a guu. +Ma sáaukɛ̀ ń Luao, asa ìↄ dↄaawɛ̃ɛ gↄↄpiiɛ, wiↄ zĩ̀blenaↄ ũ naa Kilisiwa, wi aà dↄ̃a gĩ fã́ɛ gupiiu. +Wɛ́ tã́ ǹyↄ̃ gɛ́ ń n pↄdaamáo ń n gbɛ̃́ kↄ̀ↄlɛkɛa pↄ́ dɛ n ↄzĩ ũ za n nɛ́fɛ̃nɛn zĩ́o. Tó a fↄ̃ àikɛnɛ bɛ! Tó a fↄ̃ to ǹ vĩadadańzi bɛ! +Dii òmɛɛ à mɛ̀: Wɛ̃̀ do lɛ́u lán gbɛ̀wina zĩgↄↄ lɛ́ dilɛawa, Kedaaↄ gawi a láa. +Lua lɛ́ ma yãkɛaↄ eo lé? A ma gbásɛa lɛ́ dↄ̃o lé? +Falisi pↄ́ wì mɛɛ̀ Gamaliɛli kú ń guu. Luayãdanɛdeɛ, gbɛ̃́pii ì aà tↄ́ na sí. À fɛ̀lɛ zɛ̀ à mɛ̀ wà bↄ ń gbɛ̃́piↄ gĩa. +gyã pↄ́ ì lińzi mɛ́ zĩ́na dìlɛ we kↄ̀, saona lí ade dilɛ gbãlɛa. Asuli zɛ́kaka adelɛo, asa á ade dↄ̃ gbãlɛa kↄ̀. +Gɛↄ vua yã́ musu i yã́ pↄ́ Lua òɛ́ kyokɛo lé? À mɛ̀ +Má mà n mↄ ń sãkãkɛ̃ɛlɛnaↄ. Kɛ́ n sãdãnaↄ kúwanↄ, wi ĩadamáo, mɛ́ an kua Kaamɛli guu, pↄe i kɛ̃́sãmáo. +Ɔ̃ a òɛ̀: Fɛlɛ wà tá! Kɛ́ i aà wea mao, ↄ̃ à aà sɛ dà zàaĩna kpɛ, à dàzɛu. +Ìↄ ń bↄ mↄ̀ↄmↄↄ, ãma aa zɛ̀ ń ń swã́gbãaoɛ, ↄ̃ an duuna dàńla. +Kã̀aeↄ ń sɛ̃́sɛ̃naↄ ń pↄ́ↄbↄn pãleↄ dɛ Emani ń Yedutupio yã́ ũɛ, kɛ́ wàli lɛsiò Luaɛ. Yedutupi nɛgↄ̃ɛↄ mɛ́ bↄlɛdↄ̃anaↄ ũ. +Mↄizi lípana sɛ̀ Dii kpɛ́u lá a òɛwa. +Gbɛ̃e kũa á fↄ̃ pↄ́pii ble, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a luanaaikɛa busɛ lí nↄ̀ↄ soo. +Kí Daliusi yãdìlɛ, ↄ̃ wà lápi wɛ̀ɛlɛ taala pↄ́ wa kàlɛ Babɛli lákalɛkĩiↄ guu. +Asiiyã pↄ́ ulɛa gbɛ̃́ↄnɛ za asĩnizĩ zadↄ̃ Lua i dṹnia kálɛo ↄ̃mɛ bↄ̀ Lua gbɛ̃́ↄnɛ gupuau sa. +Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ: À Yoabu bua pↄ́ kú ma pↄ́ saɛ gwa, aà naa mà. À gɛ tɛsↄ̃wà. Ɔ̃ Abisaloũ ìwaↄ gɛ̀ tɛsↄ̃̀ Yoabu buapiwa. +Setãu bↄ̀ Dii kĩ́i, ↄ̃ à sã́nɛ vãi zĩ̀ Yobuwa sɛa za aà kɛ̀sɛwa e à gɛ̀ pɛ̀ aà minanguo. +Dii ì gbɛ̃kɛkɛmɛɛ fãanɛ, aà lɛ ìↄ dↄ ma lɛ́u gwãasĩna wabikɛa Lua pↄ́ ma wɛ̃ni ũwa. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dilɛ n bùsuↄ guu píi aa wɛ̃́ndia kɛfɛnaↄ naaa mↄ ka n nↄɛↄ guu Susa la. N nↄɛↄ ziia Ege i ń gwa ń n naↄ, wi ń kɛkɛ ń nↄamblebↄↄ wásawasa. +Salomↄↄ sↄ̃́piↄ bↄ̀ Egipi ń Silisi bùsuoɛ. Kí laatanaↄ mɛ́ lùlu Silisi. +Sↄ̃́sinaↄ gó lɛ́ gɛ́ gugbãntoo oi bùsuu. Sↄ̃kaaↄ gó tɛ́ ń kpɛ. Sↄ̃dãnaↄ gó lɛ́ gɛ́ gɛↄmidↄkĩi oi bùsuu. +Gbɛ̃e lí fↄ̃ zↄblè dii mɛ̀n plaɛo. Aↄ za gbɛ̃doguɛ, iↄ ye gbɛ̃dozi. A na gbɛ̃dowa, i saka gbɛ̃dogu. Á fↄ̃ àↄ zↄble Luaɛ n ↄ̃ao sãnuo. +Samuɛli lɛ́ zↄ̃ↄkũ mɛ́ Dii kuaànↄ, i to yã́ pↄ́ a ò lɛ̀lɛ pão. +Ɔ̃ ma làasoo tà ↄ̃nↄ ń sↄũkɛo ń mìsaikɛowa. Yã́ pↄ́ wa kɛ̀ za zi bàasio, a kpele kí gɛ̃ɛ a kɛ lↄi? +Í i gbɛ̃́piↄ kã lá álɛ ewao, asa kↄↄ mↄ̀ kɛ̃okwiɛ. +E gↄↄpi gɛ̀ kàò, gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ lɛ́ àie zĩ yã́ musuo. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ́ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ suo aafia vĩo an wɛ̀lɛↄ yã́i, asa má tò wà íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o kↄ̃tɛ̃ɛɛ. +We ma Dii kpagolo dilɛkĩi kɛ̀kɛu. Dii bàa kua ń wá deziↄ an bↄa Egipi gbɛa yã́ kú a guu. +À saonaↄ ń Levii buiↄ sìsi, ↄ̃ à ń kãaa gãaɛ Lua kpɛ́ gukpɛ oi. +Aà gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ uabeleↄ ũↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń bla ń plaoɛ (242). Saon dↄaana Amasai. Imɛɛ Mɛsilemↄ ì, Mɛsilemↄ Azai ì, Azai Azalɛli ì, ↄ̃ Azalɛli Amasaipi ì. +Wá dezi káauↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua gwea kpà a zĩkɛna Yesuwa. Ápiↄ sↄ̃ a aà kpà gbãadeↄwa, a bↄ aà kpɛ Pilati pↄ́ zɛ̀ ń aà gbaɛao aɛ. +Dii pìla à zɛ̀ Sinai gbɛ misonawa, à Mↄizi sìsi, ↄ̃ à dɛ̀dɛ gɛ̀ we. +Gↄↄbeezĩ Yuda kíabuiↄ lɛ́ lá kpã́sã Tobiaɛ mↄ̀ↄmↄↄ, mɛ́ Tobiapi lɛ́ kpã́sãnɛ́. +Kɛ́ gu dↄ̀, Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kↄ̃ kã̀aa, saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ píi. Ɔ̃ aa Yesu sɛ̀ gɛ̀ò ń yã́kpalɛkɛkĩi. +Ɔ̃ Naama gbɛ̃́ Zofaa yã́zãsìwà à mɛ̀ +To gwãasĩnapi fĩikũ, gula su àↄ dↄ gↄↄ beeo. +Ńsu ǹ n nↄ vĩ̀i ge aà dãuna sɛ́ nↄ ũ, aà gↄ̃ aà gↄ̃a ũ gↄↄ pↄ́ a bɛ̃́ɛo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa mɛ́ maa, báaaden nɛ́ pↄ́ à gà à ń tóↄ ũ. +Kɛ́ Balaaũ fɛ̀lɛ kↄↄ, a ò Balaki kíaↄnɛ: À ta á bùsuu, asa Dii gì mà gɛ́ánↄɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ ma gbɛ̃́ ũo á ma ibɛɛɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ pↄ́ kãaamanↄo, àlɛ fãaaɛ. +Pↄsia lɛ́ ma wɛ̃ni mↄsↄ, aaukɛa lɛ́ ma wɛ̃ lao, làasoo tò má yɛ̃̀ɛɛ vĩ lↄo, ma wáↄ kɛ̀ múumuunnↄ. +Pɛɛsiↄ kí Kilusi kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guuu píi, ↄ̃ à gbàsa kɛ̃̀ láu à mɛ̀ +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ è dáama kɛ̀, aà swã́ ɛ̀a gbãakũ̀, ↄ̃ i Mↄizi ń Aalonao yãmao lá Dii òwa. +Salomↄↄ b��̀mↄ pↄ́ kú Isaili bùsuuↄ nào píi, aà mae Davidi gbɛ̃́ↄ naoa bàasi. Aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoplakwi ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa àaↄ̃o (153.600). +asa Dii tò Abimɛlɛki bɛ nↄɛↄ fĩikũ̀ɛ Ablahaũ napi yã́ musu. +Ɔ̃ wà gɛ̀ Baali kpɛ́ gbòo ḿpii, wà a saokĩiↄ ń a tã́aↄ wìwi, ↄ̃ wà Baali saona Matã dɛ̀ saokĩipiↄ saɛ. +Kɛ́ Yesu bíla gbàɛ, ↄ̃ à gɛ̃̀ góilɛna guu, à gɛ̀ Madala bùsuu. +Mↄ sopla gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ saona Ɛzala bↄ̀ ń Mↄizi ikoyão bíla aɛ. Gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa fↄ̃ yãmaↄ píi kú we. +Lá gu lɛ́ dↄ baade ì sɛ́lɛ a lɛ́ lɛ́u. Tó ĩatɛ̃ gbãakũ̀, pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ tↄↄlɛ ì yↄɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ i gbãlɛo mɛ́ i gɛ́ wɛ̃́lɛeu no, tó à gì Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛi, wà ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu, asa i mↄmɛɛ ń gbao a gↄↄwao. Aà tàae a wi aà musuɛ. +Ulatao pↄ́ Aalona ali da ń saoulao kɛ ń zwã̀a búunaoɛ. +Tó a awakpàmɛɛ tia kɛ́wa, má á wɛgwae? Tó pↄ́ bee taaↄ kú á ↄzĩ, má síánↄe? Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ málɛ á la. +Madiã nↄɛ pↄ́ wa dɛ̀pi tↄ́n Kↄzɛbi, Madiãↄ uabele Zuu nɛ́ɛ. +Go pↄ́ ń lakɛ̃̀wàↄ dↄnɛ́ aa e, +Ɔ̃ Akãa wèwà à mɛ̀: Sĩanaɛ, ma duunakɛ̀ Dii Isailiↄ Luaɛ. Yã́ pↄ́ má kɛ̀n kɛ +Wà seelakɛ̀ Yuda buiↄwa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000) ń Lubɛni buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Gada buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla +Bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá à sipi guu, tó a tↄↄlɛ kpaalɛ sɛ̀, á gbɛ̃e su a gbɛ̃́dee kↄↄ pↄ́ gbɛ̃́ káauↄ dà sɛ sↄ̃òo. +Kía pↄ́ kú dṹnia guuↄ aà ↄ̃nↄ bao mà ḿpii. Bùsu ń bùsuo píi aa ń gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa gɛ̀ aà ↄ̃nↄ mà. +Yesu òɛ̀: Àkɛa n mɛ̀ má maai? Gbɛ̃e maao, sé Lua ado. +Lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Má ye Yakↄbuzi, Esau sↄ̃, má yeio. +mɛ́ má gbãa vĩ e ń a tiao, lá má vĩ gↄↄ pↄ́ Mↄizi ma zĩwa. Má yɛ̃̀ɛɛ vĩ e ń a tiao mà gɛ́ zĩkai lán yãawa. +Ɔ̃ Isailiↄ mà píi wà mɛ̀, Saulu lɛ̀lɛ Filitɛ̃ gudↄ̃anaↄwa, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ ye Isailiↄ gĩyãio. Ɔ̃ wà Isailiↄ sìsi, aa mↄ̀ nà Sauluwa Giligali. +A ku lá guu wà mɛ̀: N yã́i wá kú ga lɛ́zĩ za kↄↄ e oosi, wì wá dilɛ lán sã pↄ́ wa ń kòlokpaↄwa. +Ma nɛ́ Timↄtee, lá wà dↄ̀aa ãnabikɛkɛ̀ n yã́ musu, málɛ yã́pi danɛ kɛ́ ǹyↄ̃ kũa, ní zĩ̀ maa kaò +Yesu ɛ̀a wii gbãa lɛ̀ lↄ, ↄ̃ à tà. +Lea wɛ́ gbãao, Lasɛli sↄ̃ nↄanaɛ, mɛ́ aà kákaa maa. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gↄↄɛ bee dalau, asa gbã Babɛli kía koezↄ̃̀ Yelusalɛũzi. +Kɛ́ vĩa gbɛ̃́ pↄ́ Adonia ń sisiↄ kũ̀, ↄ̃ aa tilɛ̀, baade a taa kɛ̀. +Lua ma na faasaideↄnɛ ń ↄzĩ, à ma zu gbɛ̃vãiↄ ↄu. +Ãma gbɛ̃́ pↄ́ kú yãↄ̃maupiↄ aaↄ ku gusiapiu gↄↄpiio. Wà Zabulↄni buiↄ ń Nɛfatali buiↄ bùsu kpɛbↄ̀ yãa, ãma wa Galile bùsu pↄ́ buipãleↄ kuu kpɛla zia za ísialɛu e à gɛ pɛ Yuudɛ̃ baawa. +Bee gbɛa Ezekia gyãkɛ̀ à kà gaa, ↄ̃ ãnabi Isaia Amↄzu nɛ́ gɛ̀ aà lè, a òɛ̀: Dii mɛ̀ lɛdilɛ n gbɛ̃́ↄnɛ, asa ńlɛ mↄ́ gaiɛ, ńyↄ̃ fɛlɛ lↄo. +Ãma tó nↄɛpi i gbãsĩkɛo mɛ́ a ku tàaesai, a bↄ aafiaɛ, iↄ nɛi. +Nↄee nɛ́ pↄ́ aa bↄ̀lɛ gó guuↄ tↄ́n kɛ: Sɛũ, Haũ, Yafɛti. Haũ mɛ́ Kanaa deia ũ. +Ɔ̃ aa gↄↄ àaↄ̃ kɛ̀ ń Davidio we, aa pↄblè aa vɛ̃ɛ mì, asa an bɛdeↄ kũ̀sũakɛ̀nɛ́ɛ. +Isailiↄ bòokpà wɛ̃́lɛ gugbãntoo oi, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ulɛapiↄ ku wɛ̃́lɛ bɛaɛ oi. Gwã́ bee Yozuee ì guzulɛuɛ. +N kíakɛá sɛdɛ lí dasi yã́ yã̀? N mae i pↄble à imìo lò? À yãmaakɛ̀ a zɛ́wa, ↄ̃ aà yã́ bↄ̀ maa. +Ɔ̃ Dii gagyãkà Isailiↄgu, ↄ̃ Isailiↄ gàga gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃kwi (70.000). +á midɛ bùsu pↄ́ álɛ bua Yuudɛ̃wa álɛ gɛ́ síipi guuɛ. Luabɛ ń tↄↄlɛo mɛ́ ma seeladeↄ ũ gbã. Á wɛ̃ni kɛ weo, wa á kaalɛɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, baa gↄↄ bee má á kɛ kɛ́lɛkɛlɛo. +Ì wɛ́tɛ a ua yãkɛai, ìli zígbiakɛ à gbasa àↄ pↄbleo. +Seelade vãi a bↄ pão, ɛɛde a midɛ. +Ɔ̃ à gɛ kɛ̀ lá Dii òɛwa, a ku Kɛliti swaɛu Yuudɛ̃ baale. +Aa pↄkasa maaↄ ń ulada búunaↄ ń zwãa pↄ́ wà bà kɛ̃̀wàↄ ń pↄ́ wɛ̃̀sãde pↄ́ wì kpálɛ kpɛ́uↄ ń bà gbãaↄ yíama n ɛlɛu. +Sɛa za we à tà Lama ń Tii wɛ̃́lɛ bĩ́ideo, ↄ̃ à pã̀i, à tà Osa oi e à gɛ̀ pɛ̀ ísiawa Akazibu saɛ. +à ń zĩgↄ̃ↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ (3.000). Gbɛ̃ↄn ↄ̀aa kwi aaↄ kuaànↄ Mimasa ń Bɛtɛli gusĩsĩdeo. Gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo aaↄ kú ń aà nɛ́ Yonatãao Gibɛa, Bɛ̃yãmɛɛ bùsuu. Ɔ̃ à gbɛ̃́ kĩniↄ gbàɛ, baade tà a bɛ. +Ásu yãe kɛ wɛ̃́ndiapiɛo, asa i yã́ pↄ́ kà wà aà dɛ kɛo. Yã doũpiɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃dɛ̀o, +Suaũ buiↄ dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ ń síiↄ̃o ń ↄ̀aa plaoɛ (64.400). +An nↄ̀sɛ dɛ lán kaadↄɛmbɛwaɛ. Aaì lɛnakasanɛ́, mlɛ̃̀ sɛwɛ kú ń lɛ́u, +A wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃ode guu ↄ̃ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Nɛbuzaladã gbɛ̃́ↄ nàaa tàńnↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basoplasↄoo (745). An dasi fɛ̀lɛ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃o (4.600). +Bee gbɛa Yesudeↄ gↄ̃̀ dↄdↄa Yude ń Galileo ń Samali bùsuo píi, aalɛ zɛdↄ, aalɛ gɛ́ aɛ vĩakɛa Diiɛ guu, aalɛ kã́fĩ ń Lua Nisĩna dↄnlɛo. +Màade ì mɛ: Nↄ̀ↄmusu ku zɛ́uɛ, wài pãsĩ bɛ zɛau. +A bilandaa ku ua sɛ̃́ia oi. Daminali gↄ̃inaↄ ku a lɛ́ gĩↄwa kpɛla ń kpɛleo, a dɛdɛkĩi gbápɛpɛkĩi swaaↄ̃ɛ. +fɛ̃nda pↄ́ álɛ vĩakɛɛ̀ mɛ́ a á le Egipi we, nↄana pↄ́ álɛ leelekɛ a yã́ musu a kááguɛ, í gaga we. +Gↄↄ bee gbɛ̃nazĩnaↄ wɛ́ aↄ pɛ ń Kɛnawa, aa wɛsi Isailiↄ Lua Kuaadoadelɛ. +À ń gba zɛ́ aa bee kɛ kí Aasuelu bùsu daside guu píi mↄ kuɛplade pↄ́ wì mɛ Adaa gↄↄ kuɛaaↄ̃dezĩ. +Aa Baali gbagbakĩiↄ bò, aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń ń nɛgↄ̃ɛↄ. Mámɛ mi yã́pi dilɛnɛ́o, a làasoo i gɛ̃ ma sↄ̃u seo. +Màa ìↄ naɛwà ń yã́ bee taao láasai. À aà nↄ̀sɛ yàɛ̀ e à gɛ̀ fù mɛnawa, a ye ga. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má fɛlɛánↄ, má a sãↄ bↄlɛ á ↄzĩ, mí á bↄlɛ sãdãu, kɛ́ ásu e laaidↄ ázĩawa lↄo yã́i. Má a sãↄ bↄ á lɛ́zĩɛ, aaↄ dɛ á pↄblea ũ lↄo. +Ɔ̃ Adonia mɛ̀: Ń dↄ̃ kɛ́ kpala dɛ ma pↄ́ ũ yãaɛ. Isailiↄ wɛ́ dↄmazi ḿpii mà gↄ̃ kía ũ, ↄ̃ yã́ lìlɛ, ma dãuna mɛ́ kpalablè, asa Dii mɛ́ aà kpàu. +I kɛ á nↄ̀sɛmaa ge á maakɛa mɛ́ tò álɛ gɛ́ ń bùsupi síimáo. Buipiↄ vãi yã́i ↄ̃ Dii á Lua lɛ́ ń yáiɛ́ ń lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀ á dezi káau Ablahaũɛ ń Izaakio ń Yakↄbuo yã́io. +Málɛ tá gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ kĩ́i sa. Á gbɛ̃e i ma la gu pↄ́ málɛ táuo. +Yã́ bee musu wá yã́ vĩ dasi wà oɛ́, ãma a bↄↄlɛkɛa zĩũɛ, asa ili yã́zɛdↄ̃ kpaa lↄo. +Ì to aaↄ dↄdↄa aaↄ ńzĩa náai vĩ, ↄ̃ ìↄ wɛ́tɛ an yãkɛaↄzi. +Wɛ́punguea guzulɛu yã́. Bↄ́ mɛ́ á lé a dɛdɛ á kpɛ́ musu píii? +mɛ́ gbɛ̃e gↄↄ pↄ́ vãi a a le dↄ̃o. Lán kpↄ pↄ́ sì táalu guuwa, lán bã pↄ́ fíi aà kũ̀wa, màa gu ì dↄ gbɛ̃́ɛ vãivãi, ì aà kũ kã́ndo. +Ɔ̃ Ɔ̃ aa ì we. Kɛ́ gu ye dↄi, ↄ̃ Samuɛli lɛzù Sauluzi kpɛ́ musu we à mɛ̀: Fɛlɛ mà gɛ́ zɛinɛ. Kɛ́ Saulu fɛ̀lɛ, aàpi ń Samuɛlio aa bↄ̀ bàasi ń pla. +Dɛ̃ɛ ń dɛ̃ɛo wálɛ dↄ Kɛlɛtizi, ↄ̃ wa ka gu pↄ́ wì mɛ Godↄkĩi Maau. A kãi ń wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Laseo. +Má á naaaɛ, mí tɛsↄ̃wá ń pↄfɛ̃o, í yↄ́ wɛ̃́lɛpi guu. +ásu swã́gbãakɛ lá á deziↄ kɛ̀ Mɛliba gↄↄ pↄ́ aa ku Masa guwaiwaiuwao. +Mámɛ má á wɛ́ gwa, mi zɛánↄ, wi á sa pa wà pↄ́tↄ̃wá. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma gwaↄ lɛ́ ma yáalↄ, aalɛ lɛsuikɛa, aalɛ mikɛ déũdeũ aalɛ mɛ +Asa Zãa mↄ̀ à zɛ́ súsu ↄ̀lↄɛ́, i aà yã́ sío. Ɔsinaↄ n káaluaↄ mɛ́ aa aà yã́ sì. Baa ń bee eao i nↄ̀sɛlilɛ gbɛzã a aà yã́ sìo. +Baa gbɛ̃nazĩna pↄ́ wà Dii gbà ń a mìbao, wà fↄ̃ boo, sema wà ade dɛ. +Wí ì tã́agbagbanaↄ kṹ, gbɛ̃́ pↄ́ aaì ĩ́anadã ń tã́apiↄ. Diipiↄ kúlɛ aà aɛ ḿpiiɛ. +Gba pↄ́ Isaili kíaↄ dà saokĩi sakɛ̃a yã́i nísikaa saokĩipiwa gbɛapiↄ dasilɛn kɛ: Ãnusu tapɛlɛnti mɛ̀n kuɛpla, auɛlɛbↄ pↄ́ wa pì ń ã́nusuo mɛ̀n kuɛpla, vua toona mɛ̀n kuɛpla. +ń díiↄ ń pↄ́lɛ lɛɛnaↄ ń tulu pↄ́ aaì diↄ ń gomusuↄ. +Gↄↄ bee Davidi ku sɛ̃gbãu mɛ́ Filitɛ̃ gudↄ̃anaↄ ku Bɛtɛlɛũ. +Wá è aai e gɛ̃̀uo an luanaaikɛsai yã́i. +Tó n gi mikpaimá sↄ̃, yã́ pↄ́ Dii ↄ̀lↄmɛɛn kɛ +Kɛ́ gbɛ̃́pii aà yãmà, baa ↄsinaↄ, ↄ̃ aa yãnakpà Luawa, ↄ̃ Zãa ń dailɛkɛ̀. +Táabũnuↄ ku bilandaaↄ guu kpɛla ń kpɛleo mɛ̀n plapla. Wekĩi wì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ń duun awakpabↄↄ ń tàae fĩabobↄↄ kòlokpakpau. +A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ wìli tↄ̃zↄ̃ nɛ́piɛ, +gɛ́ Dii yã́ pↄ́ má dàu má sìunɛ ń kɛ̃̀ láu kyokɛinɛ́ we lɛyegↄↄ. Ǹ a kyokɛ Yuda pↄ́ aa bↄ̀ zↄ̃ɛwia aa mↄ̀ↄnɛ píi. +Gbɛ̃́piá luayãmanaɛ, a Lua vĩa vĩ, aàpi ń a bɛdeↄ píi. Ì wɛ̃nadↄ̃nɛ́ maamaa, mɛ́ ìↄ wabikɛ Luawa mↄ̀ↄmↄↄ. +Zedekia wɛ̃̀ bao ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ kuɛdoɛ. Aà da tↄ́n Amutali, Zelemii nɛ́, Libena gbɛ̃́ɛ. +Ɔ̃ zĩkɛnapiↄ aà kũ̀ wa gbɛ̃̀ wa gbàɛ ↄgii. +Zĩbeezĩ Dii a gɛ̃ sɛ́má Uflata baale Asiliↄ kía ũ, i á mikã ń á mɛkão ń á lɛkãnao waoɛ́. +Lá nɛ́tɛ̃naↄ ìↄ yↄ̃́i nidɛ, àↄ Lua yã́ pↄ́ dɛ lán vĩipu wásawasawa nidɛ màa sↄ̃, kɛ́ à e gbã á suabaa guu, +Ma nↄkpama, ma báasɛ̃de, n yeamazi kɛ̀ zài, n yeamazi namɛɛ dɛ vɛ̃ɛa, n nísi gĩ namɛɛ dɛ pↄ́ gĩnanaↄla píi. +Mpi sↄ̃ ńyↄ̃ↄ doũ gↄↄpiiɛ, n gↄↄ láaa vĩo. +Ɔ̃ Ɛli òɛ̀: Ta niɛ musu. Isailiↄ Lua n gba pↄ́ pↄ́ n a wabikɛ̀wa. +Tó maakɛna a maakɛa tò mɛ́ àlɛ vãikɛ, má tó aà kpaguaɛ, i ga. A ga, kɛ́ ni aà gba laaio yã́iɛ. Má maa pↄ́ a kɛ̀ yãda lↄo. Aà gaa yã́ sↄ̃ a wi n musuɛ. +À zↄblè Baaliɛ à aà sìsi, ↄ̃ à Dii Isailiↄ Lua pↄ fɛ̀lɛɛ̀ lá a mae kɛ̀wa. +Zĩ pↄ́ aalɛ kɛá pↄ́ pↄ́ kú musu taaɛ, a zↄzↄnaɛ. A yã́i tò, kɛ́ Mↄizi ye zwã̀akpɛ dↄ, Lua òɛ̀ aà pↄ́ pↄ́ a a taa kɛ̀ɛ̀ gbɛ musu kɛ màa píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ naawà líↄ tɛ duunawao. Duunkɛnae i aà eo, a aà dↄ̃o. +Adiɛli nɛ́ Azemavɛ mɛ́ kibɛ làasi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Uzia nɛ́ Yonatãa mɛ́ dↄ̃ pↄ́ kú bua ń mɛɛwiaↄ ń zↄ̃ɛwiaↄ ń gudↄ̃akĩiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Álɛ gɛ́ aɛ yãa maamaaɛ. Dé mɛ́ tɛ́a sĩanai zɛzↄ̃̀ɛ́i? +Ńsu to yã́siade zɛkĩi e dṹniauo, to vãi aↄ gbɛ̃́ pãsĩ wɛ zɛsaiɛ. +Ɔ̃ Lua yãò Lua gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Semaiaɛ à mɛ̀ +Yesu ↄbↄ̀ nàwà à mɛ̀: Ma wei. Gↄ̃ gbãlɛsai. Wegↄ̃ↄ gↄ̃ɛpi kusu làa. +Baa tó ma yã́ na, má fↄ̃ wewào. Ɔ̃mɛ ma yã́kpalɛkɛna ũ, sema mà sùuugbɛawà. +Ɔ̃ aa àizɛɛ pↄ́ aa è aa kàlɛↄ sɛ̀lɛ, aalɛ táò swa gbalade baa. +Gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ yã́i Kilisi wá bói, wa gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ. À zɛò gíũgiũ, ásu to wà ɛa bakaɛ́ á níu zↄↄ ũ lↄo. +Nↄ̀sɛ naá ɛsɛ maaɛ, pↄsia ì ń ibaba. +ↄ̃ à ↄnàwà à yãdìlɛɛ̀ lá Dii òɛwa. +Wì ń dilɛ Lefai buiↄ ũ lán Anaki buiↄwaɛ, ãma Mↄabuↄ ì onɛ́ Ɛmiↄɛ. +À mↄ lè Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ mà Isaili bui kĩniↄ gɛ̀ Mizipa. Ɔ̃ Isailiↄ Levii buipi là à mɛ̀: Yã́pi dau siuwɛ̃ɛ lá a dɛ. +Má n yãkɛaↄ dↄ̃. Ń niɛo mɛ́ ń wãao. Má ye ǹyↄ̃ niɛ ge wãa. +Kpelewa gbɛ̃́ a gɛ̃ gↄ̃sa gbãa kpɛ́u à aà pↄ́ↄ sɛ́lɛ, mɛ́ i kɛ à aà yè gĩa bàasio ni? Aà yea gbɛa ↄ̃ a aà kpɛ́ yↄɛ sa. +Nↄee nɛ́ↄn we gbɛ̃ↄn àaↄ̃. An buiↄ mɛ́ kpálɛ dṹnia guu píi. +Ɛflaiũ buiↄ zaańgu a midɛ, aaↄ za Yudaↄgu lↄo. Yudaↄ íbɛlɛ a láa, aa íbɛlɛsɛ ń Ɛflaiũ buiↄ lↄo. +An saɛdeↄ ↄdàmá, aa ń gbá ã́nusu pↄ́ↄ ń vua pↄ́ↄ ń àizɛɛↄ ń pↄtuoↄ ń pↄ́ ↄdeↄ ń Dii kpɛ́ gbaↄ píi. +À túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń ta auɛlɛbↄↄ pì lↄ. Màa Hulaũ Lua kpɛ́ zĩ kɛ̀ kí Salomↄↄɛ, à a lɛkpàaĩ. Zĩ pↄ́ a kɛ̀piↄn kɛ +Ma wɛ̃ni dↄ̃́a, ní ma misi, ńsu to wí ma kũo, asa ma nanziɛ. +Aa ò Aalonaɛ aa mɛ̀: Diieↄ kɛwɛ̃ɛ aa dↄaawɛ̃ɛ, asa Mↄizi pↄ́ wá bↄ́lɛ Egipi, wá dↄ̃ bↄ́ à bↄ̀lɛ a ũo. +Mↄ pↄ́ wà ikoyã zwã̀akpɛ kɛ̀ò gbia lɛ́n kɛ: Mↄizi ò saonkia Aalona nɛ́ Itamaaɛ aà o Levii buiↄnɛ, ↄ̃ aa mↄpiↄ yↄ̃̀ kiloowa. +Tó ma yãebuiò, gbɛ̃nazĩna ge malaika pↄ́, tó miliↄ ye gbɛ̃́eo, ma kↄ̃fĩkɛ̀ lán mↄlɛa ge sɛ̃́sɛ̃napaawaɛ. +Mↄizi wiilɛ̀ Diiwa, ↄ̃ Dii lí ↄ̀lↄɛ̀. Kɛ́ a zù íu, ↄ̃ ípi nakũ̀. Wekĩi ↄ̃ Dii ikoyã dìlɛnɛ́ à ń yↄ̃́ +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ è swãdoↄ lɛ́ yão, gbɛ̃́ kaaũaↄ lɛ́ gↄ̃ wásawasa, ɛɛↄ lɛ́ táao, mɛ́ vĩ̀aↄ lɛ́ gue, yã́pi bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aa ń Isailiↄ Lua sáaukpà. +Ìↄ dɛ seela ũ mapi ń Isailiↄ zãnguo gↄↄpii, asa ma Dii ma musu ń dṹniao kɛ̀ gↄↄ sooloɛ, ↄ̃ má làa, ↄ̃ ma kã́mabò a gↄↄ soplade zĩ́. +Nɛ́ pↄ́ wà ń í n guuↄ kee i fↄ̃ zɛmikũ̀nɛo, nɛ́ pↄ́ wà ń gwá n guuↄ kee i e dↄ̀ n ↄwao. +N pila Sinai gbɛ̀sĩsĩ musu, n yãònɛ́ za musu. N ikoyã zɛde sĩande kpàmá ń yãmaa pↄ́ ń dìlɛↄ. +Aà lɛ́ĩana ì to sĩsĩↄna tɛ́sɛ, tɛ́lɛpiↄ ì bↄ aà lɛ́u. +Àↄ dↄ̃ sã́asã kɛ́ wa á dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ ń nↄanao ń gagyão gu pↄ́ á ye gɛ́ zↄ̃lɛuipi. +má gugbãntoodeↄ sísiwá ń ma zↄ̀blena Babɛli kí Nɛbukanɛzao, mí tó aa lɛ́lɛwá á bùsuu la ń bui pↄ́ liaaáziↄ píi. Má ń kaalɛɛ, aai gↄ̃ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láanipↄ ũ, aaiↄ kaalɛa wáiwai e gↄↄpii. +Lá Lua ò yãa, gu pu gusiau, à gupù wá sↄ̃u màa lↄ. Gupuapi dɛ aà gawi pↄ́ lɛ́ tɛkɛ Kilisi oawa dↄ̃a ũ. +Kɛ́ Elodi mà à mɛ̀: Zãa pↄ́ ma aà mi zↄ̃̀ mɛ́ vù. +Pisi dà ń táabũnuↄla, gue fòona vĩo ń gbãsĩo. +Yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́n kɛ: Àↄ yekↄ̃i. +Ma lápi kɛ̃̀ɛ́ ń pↄsiao ń nↄ̀sɛpusuo ń wɛ́ioɛ, i kɛ kɛ́ mà á pↄ ya yã́i no, kɛ́ àↄ dↄ̃ lá ma yeaázi kà yã́i��. +Ápiↄ sↄ̃, Dii òɛ́ à ɛa Ísia Tɛ̃a zɛ́ sɛ́ guwaiwaiu. +i yáasi ń yãlɛɛũanɛo mi dↄ̃ ń ↄ̃nↄdeↄ yãoao ń ń faai yã́ↄ. +E gↄↄ sopla nìliↄ blesana kpa duun awakpabↄ ũ lá gu lɛ́ dↄ ń gáaena sãasaio ń sãsakao sãasaio. +Yↄ̃ae i á leo, sema a pↄ́ pↄ́ ì gbɛ̃́pii le bàasio. Lua náai vĩ, a to wà á yↄ̃ dɛ á gbãa lɛ́ao. A á gba zɛ́ à yↄ̃a fↄ̃, í bↄu. +Wá fↄ̃ Gbãapiide leo, aà iko zↄ̃ↄ, ìↄ yãkɛ a zɛ́wa, ìli yã́zɛde fuangbao. +Aa swãkpà aà yã́i e à gɛ̀ kà buipãleↄ yã́piwa, ↄ̃ aa nà wiiwa aa mɛ̀: À aà dɛ! Gbɛ̃́ɛ bee taa kua zɛ́ vĩo! +Gbɛ̃́ pↄ́ sãae vĩ suli sↄ̃mazio, vĩ̀a ge ɛɛ ge gbɛ̃́ pↄ́ aà oa dↄ̀ↄ vĩo ge a gue kɛ̃́sãakↄ̃i +Má è zuda maa mɛkpaa mɛ̀n soplaↄ bↄ̀lɛ swaɛu, aalɛ sɛ̃ ble dã̀na guu. +À zɛ̀ ń Isaili kíaↄ yãkɛaoɛ, à mↄkàsakasa Baaliↄ ũ. +Gwãasĩna ń fãanɛo àlɛ ion nò, a bɛ̃́ɛn nò, pↄ́wɛnapi ì bↄlɛ ì zↄ̃ↄkũ, gbɛ̃́pi líↄ dↄ̃ lá ì kɛo. +Ǹ n iko kpawà, kɛ́ Isailiↄ píi aaↄ aà yãma, +I wá dílɛ nibↄↄ ũ nolo? À wá yiama, ↄ̃ à a ↄ̃a blè píi. +Naa Kilisi Yesuwa tↄ̃zↄ̃a ge tↄ̃zↄ̃sai yãe vĩo, sema Yesu náaikɛa pↄ́ ì to wàↄ yekↄ̃i. +Lua pↄeãpi kɛa guu Yesu Kilisi azĩa kpà saobↄ ũ gɛ̃n do, a tò wá kua adoa Lua gbɛ̃́ↄ ũ. +Má tó Egipiↄ á wɛgwa, kɛ́ tó álɛ tá, á tá ↄgiio. +Baa tó lougbɛ likpɛ ↄ̃̀ↄkpà, mɛ́ wà wɛ̃́lɛ dɛɛlɛmpà wa dàaĩ, +Kaa da zwã̀akpɛi, a gɛↄmidↄkĩi oi iↄ gã̀sĩsuu basↄo, iↄ zwãa pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao vĩ +Yudaↄ kí Yɛkↄnia taa Babɛli wɛ̃̀ bla àaↄ̃saidegbà gbãa. +Kɛ́ ma suaba wiilɛ̀, ń mà, ni swã́kpa ma yã́ao. +À Isailiↄ bↄ̀lɛ ń guu, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Lɛ ń baio ku gbɛ̃́ dↄ̀ↄsai zɛ́u, gbɛ̃́ pↄ́ ye aafiai ì kɛ̃́má. +kási ásu vĩakɛnɛ́o. À to yã́ pↄ́ Dii á Lua kɛ̀ Falaↄ̃ↄɛ ń Egipiↄ píi dↄágu. +Esau mà Izaaki samaaò Yakↄbuɛ, à aà gbàɛ Mɛsↄpↄtami, kɛ́ aà nↄsɛ we. Kɛ́ à sa maapi òɛ̀ à mɛ̀, asu nↄsɛ Kanaa nↄɛↄ guuo. +ↄ̃ má tó wà táánↄ Damasi baale. Ma Dii mámɛ má ò. Ma tↄ́n Lua Zĩgↄ̃de. +Dii ɛ̀fãaikɛ̀ ma diiɛ maamaa, ↄ̃ à gↄ̃̀ ↄde ũ. À aà gbà sãↄ ń zuↄ ń ã́nusuo ń vuao ń zↄgↄ̃ɛↄ ń zↄnↄɛↄ ń yiongoↄ ń zàaĩnaↄ. +Wì zãblewà ń ã́nusuo ń vuao, ↄ̃ wì kusa pápawà ń masanao, kɛ́ asu àↄ zĩazĩao yã́i. +Lá Lua Nisĩna gbãa ↄ̃ málɛ tã́agoomá, àↄ dↄ̃ kɛ́ kía pↄ́ Lua kpà mↄ̀ á guun we. +Àↄ ku kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ fãanɛ ń gwãasĩnao e gↄↄ sopla, íↄ zĩ pↄ́ Diipi dàɛ́ kɛ, kɛ́ ásu gagao yã́i, asa màa a dìlɛmɛɛ. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi wɛsɛ̀ musu à mɛ̀: Málɛ gbɛ̃́ↄ e, aa dɛ lán líↄ mɛ́ lɛ́ táaoowa. +Zↄ̃ↄkɛ ń bɛɛɛo kuwà, gbãa ń gawio ku aà kĩ́iɛ. +Wɛ̃̀ soplapi gbɛa ↄ̃ à bↄ̀ Filitɛ̃ↄ bùsupiu à sù, ↄ̃ à gɛ̀ wiilɛi kíwa a bɛ ń a buao yã́ musu. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Dii la gĩa. +Baa pↄ́ Aalona ń a nɛ́ↄ ì e sa pↄ́ wì a pↄ́ nísika Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ guun we. Bee ↄ̃ Dii kpàmá gↄↄ pↄ́ à ń dílɛ a gbàgbanaↄ ũ. +Nↄɛↄ, á baade lí misiilɛ á zã́ɛ. Màa à kũ̀ àli kɛ naa Diiwa guu. +A yã́ mɛ́ tò tó wa zɛ́ è, wàli maakɛ gbɛ̃́piiɛ, atɛ̃sa wá Yesu náaikɛn deeↄ. +Gↄↄ pↄ́ Zezabɛli lɛ́ Dii ãnabiↄ dɛdɛ, Obadia ń sɛ́lɛ gbɛ̃ↄn basↄo, à ń úlɛ gbɛ̀ɛↄ guu gbɛ̃ↄn blakwikwi, ↄ̃ à ń gwá ń blɛo ń ío. +À dailɛkɛ̀ ń a bɛdeↄ, ↄ̃ à wabikɛ̀wá à mɛ̀: Tó a ma Dii náaikɛa sìɛ, à mↄ pila ma bɛ. Ɔ̃ wa aà yã́zɛ èɛ. +Tó gbɛ̃́ Ɛbɛlu lù zↄ ũ, ali zĩkɛɛ̀ wɛ̃̀ sooloɛ, a wɛ̃̀ soplade i bↄ wɛ̃́ɛ ũ fĩabosai. +Aa ònɛ́: Wá fↄ̃ bee kɛo, wá fↄ̃ wá dãe kpa gyafↄↄdewao, asa beeá wíyãɛ wá kĩ́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ zɛi Pↄluɛↄ gɛ̀aànↄ Atɛni, ↄ̃ aa ɛ̀a tà Silivɛ̃ɛ ń Timↄteeowa ń Pↄlu lɛgbɛo, à mɛ̀ aa mↄ a le kpakpa. +Kpɛɛlɛpiↄ gbaↄ plaplaɛ, mɛ́ ì liasãizↄ̃. +Yelusalɛũ duuna zↄ̃ↄ, bee yã́ mɛ́ tò à gbãlɛ̀. Aà kpɛlanaↄ lɛ́ aà kpɛbↄ sa kɛ́ aa aà puizi è yã́i. Aàzĩawa àlɛ aaukɛ, àlɛ a mi pãpãu. +Kɛ́ aà nɛigↄↄ kà, à sìaↄ ì gↄ̃ɛↄ ũ. +Zwã̀akpɛ pↄkele pↄ́ wàli a zĩkɛoↄ píi, baa a kũbↄↄ ń a kaa kũbↄↄ, wa pí ń mↄgotɛ̃o píiɛ. +Davidi ń Ablahaũo bui Yesu Kilisi yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalaun kɛ +Zabulↄni buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń soplao ń ↄ̀aa plaoɛ (57.400). +Kɛ́ sↄ̃́ gbãapiↄ bↄ̀lɛ, an mɛ lɛ́ kɛ fèfe ń sia dṹniauo. Ɔ̃ malaika mɛ̀: À gɛ si dṹniau. Ɔ̃ aa sìu. +Tó nↄɛ tò pↄtuo kpáwaòwa, wàli ń dɛdɛ, kɛ́ aa ńzĩa dɛ̀dɛɛ nↄↄ. +Tó bɛda ↄ�� ma wɛ́ dↄi, mɛ́ ma a pɛ kpàlɛ gusiau, +í wɛ̃ni kɛ bùsu pↄ́ Dii a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ à mɛ̀ á kpámá ń ń buiↄpi guu, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diupi. +Bíla pↄ́ aa mↄ̀ wà kã̀aa yã́pi gwaa yã́iↄ, kɛ́ aa yã́ pↄ́ kɛ̀ↄ è, aa ɛ̀a tà, aalɛ ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃. +Ɔ̃ sosaↄ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄo ń Yuda dↄaiↄ Yesu kũ̀ aa aà yè. +Sema ade duuna pↄ́ a kɛ̀pi o gupuau, i a fĩabo gbɛ̃́ pↄ́ à tàaekɛ̀ɛpiɛ, i a ↄ̃a sↄode nawà. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: Yonatãa, tó ni gao, Lua yãpãsĩ kɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, ma bàakuańnↄ yã́n kɛ: Ma Nisĩna pↄ́ kúwá ń ma yã́ pↄ́ má dàɛ́ á lɛ́uo a bↄ á lɛ́uo ge á nɛ́ↄ ge á tↄũnaↄ za gbã e gↄↄpii. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ɔbↄ ǹ kũ a vlã́wa. Kɛ́ a kũ̀, ↄ̃ à ɛ̀a gↄ̃̀ go ũ aà ↄzĩ. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃dɛ̀, wàli ade dɛ, asa ma gbɛ̃nazĩna kɛ̀ ma taa ũɛ. +Àizɛɛ pↄ́ ń kã̀aa n vĩakɛnaↄnɛ zↄ̃ↄ, ni ɛ̀fãaikɛ gbɛ̃́ pↄ́ nanziↄnɛ gbɛ̃́pii wáa. +A gɛ̃n plaade Yosɛfu azĩa ↄ̀lↄ a vĩ̀iↄnɛ, ↄ̃ Falaↄ̃ↄ Yosɛfu daɛↄ dↄ̃̀. +Ɔ̃ Dii Lua aà là à mɛ̀: Dé mɛ́ ònɛ ń kú puiziɛi? Lí pↄ́ ma ginɛ ǹ a bɛ ble, ń blè yã̀? +Aaì lɛsi ń gã̀ao ń mↄↄnao, aaì kↄ̃̀ↄo ń kulɛpɛao. +Ma sosaↄ ń sↄ̃deↄ gbɛaa kíawa aa kàedawázi zɛ́u ibɛɛↄ yã́i oa widɛ̀, asa wá ò kíaɛ wa mɛ̀: Wá Lua ì ↄku gbɛ̃́ pↄ́ aaì a kĩ́i wɛɛlɛↄla maannↄɛ, ↄ̃ ì a pↄkũma zↄ̃ↄ bↄbↄ gbɛ̃́ pↄ́ pãkpàaziↄwa. +Tii kí Hilaũ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidiwa ń sɛdɛ líↄ ń gbɛ̀ãnaↄ ń liãnaↄ kpɛdↄiɛ̀. +Zàaĩan gbãa kàka, ↄ̃ í lɛ́ fɛlɛ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃kwi ń síiↄ̃o ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (74.600). +Mɛlaio Amalia ì, Amalia Aitubu ì, +Kɛ́ Yesu a da è ń a ìwa pↄ́ á yeaàzio zɛ aà saɛ, a ò a daɛ: N nɛ́ kɛ! +Za gↄↄ bee àlɛ dã́ we e Lua àↄ a ibɛɛↄ kɛɛ aà gbadibↄ ũ. +Lá wálɛ vĩakɛ Diiɛ màa, wi wɛɛlɛ gbɛ̃́ↄ yã́pi zɛ́ e. Lua wá sã́asã dↄ̃, mɛ́ wá ye à wá dↄ̃ á sↄ̃u màa. +Ɔ̃ à gɛ̀ kí lè à mɛ̀: Kí, wàlɛ mapi n zↄ̀blena sãↄ kãkɛ̃ɛlɛ. Mpi ń n ìwaↄ á gɛ́manↄ weo lé? +kási a báaadamaguɛ, i Davidi kpala zĩ́napɛlɛ gíũgiũ, aↄ láaa vĩo. +Gↄↄ doũpi zĩ́ oosi Yesu ò a ìwaↄnɛ à mɛ̀: Wà bua baale. +Wá gbɛ̃do yenzide Tisiki, Dii zĩkɛnnáaide, a ma yã́ↄ píi baokpaɛ́, kɛ́ à e àↄ ma kua dↄ̃. +À mↄ gↄ̃ɛe gwa. À yã́ pↄ́ má kɛ̀ↄ píi òmɛɛ. Mɛsii yã̀ mↄↄↄ? +Gɛ ǹ kpawà e ĩatɛ̃ àↄ gɛ́ gɛ̃i kpɛ́u, i e i ń a zwãapio. A fↄkpama, yã́ pↄ́ ń kɛ̀pi i kɛ Dii á Luaɛ na. +Bui píi a pↄnakɛ, i gulakɛ, asa ni yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ a zɛ́wa, ni dↄaa buiↄnɛ píi. +Ɔ̃ Woo pↄ pà à gì gɛ̃i ua. Kɛ́ aà mae bↄ̀ awakpaiɛ̀, +Ɔ̃ aa wè Yesuwa: Wá dↄ̃o. Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Mapi sↄ̃ má iko pↄ́ málɛ yã́piↄ kɛò oɛ́o. +Ɔ̃ Sisela tilɛ̀ à gɛ̀ sì Keni bui Ɛbɛɛ na Yaeli kpɛ́u, asa Azoo kí Yabɛ̃ ń Ɛbɛɛ bɛdeↄ kↄ̃ yãmà yãaɛ. +Tó à bↄ̀wà, ì sɛ da a gã̀u ń pↄnaoɛ, +I zↄ̃lɛ ń á gbɛ̃do tↄ́o, mɛ́ i á da nɛ́ bɛ̃̀ɛbo. +Gwa, an lɛ́i lɛ́ tↄ̃́, fɛ̃na kpá ń lɛ́u. Aaì mɛ ńlɛ ń yãmao. +Nísipi ka saokĩi ń a zĩkɛbↄↄwa píi. Saokĩipi dilɛ ma pↄ́ ũ, iↄ dɛ ma pↄ́ ũ ń a mìbao. +Ɔ̃ à báaadà gↄↄ sopladepiu a dìlɛ a pↄ́ ũ, kɛ́ zĩbeezĩ à kã́mabò ń zĩ pↄ́ á kɛ̀o píi yã́i. +Gbɛ̃́piↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń plao ń ↄ̀aa do ń baswaaↄ̃o (42.360). +Yã́ beeↄ píi guu wálɛ zĩble àannↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ yewázi gbãao. +A gbɛ̃́ pↄ́ aa Luabaakuańnↄ yã́ gbòoↄ ↄ̃̀ↄkpa ń mↄafilio, ãma gbɛ̃́ pↄ́ aa ń Lua dↄ̃ↄ zɛ gbãa, aai giɛ̀. +Má Babɛli kía gba gbãa, mí a fɛ̃nda naɛ̀ a ↄzĩ, mí Falaↄ̃ↄ gã̀sĩ ɛ́ɛ, i oioikɛ Babɛli kíapi aɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gawa. +ní zugaaenapi kòlokpa ma aɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ we. +ↄ̃ Lua ↄ̀lↄwɛ̃ɛ lá á yewázi, asa wá duundekɛ guu ↄ̃ Kilisi gà wá gbɛu. +saona lí awagbɛaa adeɛ. Tó à awagbɛ̀aa, má aà kɛ̃́. +Kɛ́ aa kà, ↄ̃ aa òɛ̀: Mɛtulu, wá dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ náaiden n ũ. Nili yã́si ń gbɛ̃́o ublembɛkɛ yã́io, asa nili gbɛ̃e wɛgwao. Lua zɛ́ ni ↄlↄnɛ́ wásawasa. A zɛ́ vĩ wà wɛ̃̀ↄ̃a kpá Sezaawaa, ge a zɛ́ vĩo? Wà kpa yã̀, ge wásu kpao? +Kɛ́ Yesu lɛ́ yão bílaɛ, ↄ̃ aà da ń aà dãunaↄ kà, aa zɛ̀ bàasi, aa ye aà yã́i. +À wɛ̃́lɛ pↄ́ má tò á kú a guu maa wɛɛlɛ. Àli wabikɛa wɛ̃́lɛpi yã́ musu, asa tó wɛ̃́lɛpi maa, ↄ̃ á kua aↄ na. +Dã buiↄ aaↄ dɛ lán mlɛ̃ pↄ́ kú zɛ́lɛwa, lán sↄ̀gbalawa zɛ́wɛwɛna saɛ. Aa sↄ̃́ só a koewa, sↄ̃de i bↄlɛlɛ kpaanla. +Tó i nɛ́pi e wá guuo, wá maepi a ta miau a zikũ guu ń pↄsiaoɛ. +Gbɛ̃maa lɛ́naá ã́nusu maaɛ, vãikɛna nↄ̀sɛ gbiao. +Pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ oa síiↄ̃siiↄ̃ɛ, a sɛ̃́iaↄá zù pↄ́ɛ, a plaadeↄá gbɛ̃nazĩna pↄ́ɛ, a àaↄ̃deↄá nↄ̀ↄmusu pↄ́ɛ, a síiↄ̃deↄá kúu pↄ́ɛ. +An nɛ́ↄ i pↄ́ↄ dã́dã guwaiwaiu la e wɛ̃̀ bla, aai ń maeↄ náaisai gbɛe. An maeↄ gɛↄ gↄ̃ guwaiwaiu la ḿpiiɛ. +Yãmaa mɛ́ tò ma gaa? Aawo bá! Kɛ́ duuna e bↄ gupuau, ↄ̃ à yãmaa mↄaokɛ̀, a tò ma ga. Beewa wa duuna dↄ̃̀ duuna ũ yãdilɛapi sabai. +Ɔ̃ Piɛɛ pìla gɛ̀ gbɛ̃́piↄ kĩ́i à mɛ̀: Mámɛ má gbɛ̃́ pↄ́ álɛ gbɛa ũ. Bↄ́yãi a mↄi lai? +Gbɛ̃́ wɛtãna ì ĩada a uawa, gbɛ̃́ pↄ́ za gbagusaɛu aↄ ku aafia. +Málɛ oɛ́, gwã́ bee gbɛ̃ↄn plaↄ aaↄ wúlɛa gudoũ, Lua a gbɛ̃do sɛ́, i gbɛ̃do to we. +Sa pↄ́ áliↄ oa á dikpɛↄ guun we, á lɛ́gbãdↄa pↄ́ↄ ń á gbaↄ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ń a pↄ́wɛntio ń a vɛ̃ɛo ń sáaukpasaↄ bàasi. +Saona i mↄ́ ń pↄ́piↄ ma aɛ píi, i sa pↄ́ wì o duuna awakpabↄ ũ o ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũo, +Galada bùsu gbɛ̃́ Baazilai bↄ̀ Logɛliũ à gɛ̀ zɛi kíɛ e Yuudɛ̃ baale. +Dii, n ma tàasikà ń dↄ̃̀, +Tó wa wázĩa yã́ gwàgwa, Dii a wá tàae eo. +Málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀manↄ gbɛ̃́ↄ aɛ, Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a zɛaànↄ Lua malaikaↄ aɛ. +Ma a yãkɛaↄ dↄ̀dↄnɛ, ↄ̃ ń wèa. Ǹ n yãdilɛnɛↄ damɛɛ. +Ɔ̃ nɛ́pi mae ò gↄ̃̀ↄ: Má n náai vĩ. Ǹ n náai pↄ́ lɛ́ kɛ̃́sãa kã́fĩmɛɛ. +Wa vĩ ń yáo, wá guladↄ, ↄ̃ buiↄ òkↄ̃ɛ, Dii yãzↄ̃ↄkɛ̀nɛ́. +À zĩkà ń kíapiↄ píi à gɛ̃̀gɛ̃. +Zãapi ìↄ yiongo kã́ pↄkasaↄ daa, mɛ́ ì báa sãntilii dↄ a pi. Kwa ń zↄ́io mɛ́ aà pↄblea ũ. +Dii Ɛlia wiilɛa mà, ↄ̃ wɛ̃ni ɛ̀a sù nɛ́pi mɛu, à vù. +Bee gbɛa Davidi zĩblè Filitɛ̃ↄwa à ń busa à ń mɛɛwia Gata sìmá. +Kɛ́ a è màa, ↄ̃ a ònɛ́: À gɛ ázĩa ↄlↄ saonaↄnɛ. Kɛ́ aalɛ gɛ́, ↄ̃ aa gbã̀gbã. +Malaika síiↄ̃de a pↄ́ pɛ̀, ↄ̃ wà ĩatɛ̃ lɛɛ àaↄ̃de lɛ̀ ń mↄvua lɛɛ àaↄ̃deo ń saanaↄ lɛɛ àaↄ̃deo, kɛ́ an lɛɛ àaↄ̃de siakũ yã́i. Ɔ̃ fãanɛ lɛɛ àaↄ̃de gↄ̃̀ gupuasai, màaɛ gwãasĩna lↄ. +A yã́i tò za gↄↄ pↄ́ wa á bao mà, wiↄ wabikɛɛ́ Luawa láasai, aà to à a pↄeã dↄ̃ wásawasa, aà Nisĩna i á gba ↄ̃nↄ ń wɛzɛ̃o píi, +Falisiↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ sↄ̃ aa gì yã́ pↄ́ Lua dìlɛ à kɛnɛ́i, ↄ̃ aai wei Zãa ń dailɛkɛ̀o. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa aà yã́ sìↄ dailɛkɛ̀. Zĩbeezĩ ↄ̃ wà kã̀fĩ ń guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ (3.000). +Ɔ̃ wa ò Yesuɛ: N da ń n dãunaↄ ku bàasi, aa ye n kↄ̃eai. +Mikapi sↄ̃ a tã́akpɛ vĩ. À saoula ń tã́aↄ kɛ̀ yãa, ↄ̃ à a nɛgↄ̃ɛe dìlɛ a saona ũ. +Gↄ̃pi gɛ̀ gukpɛ oi, a bà pↄyↄ̃bↄ kũa. À ba yↄ̃̀ gã̀sĩsuu ↄ̀aa sↄo lɛ́u, ↄ̃ à ma sɛ bùamanↄ íwa, ípi wá kṹ wá kɛ̀sɛwoũ lɛ́u. +Isaili kↄ̃napiↄ gbɛ̃́ↄ wɛtã lↄo, aa gbɛ̃́ↄ sã́são, mɛ́ wa ɛɛ ma dↄ ń lɛ́uo. Aali pↄble, aali wúlɛ, gbɛ̃e yã́ a ń vĩa kũo. +À laaidↄ ázĩawa ń sã pↄ́ Lua Nisĩna á dílɛ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũↄ píi. À Lua gãlide pↄ́ à ń bó ń azĩa auopiↄ gwa. +Dii bↄ̀ mↄ̀wá za kãaa à mɛ̀: Ma yeaázi láaa vĩo, a yã́i ma á gálɛ ń gbɛ̃kɛo. +N kaa i gↄↄplakɛo, ↄ̃ ń ye ǹyↄ̃ liaaliaawanↄa? Má dↄ̃ gu pↄ́ málɛ gɛ́uo. Ǹ n gbɛ̃́ↄ kãaa ǹ táńnↄ. Dii gbɛ̃kɛ ń náaiyão kɛnɛ. +Simɛↄ buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ mɛ̀ndosai ń ↄ̀aa do ń basↄooɛ (59.300). +Sĩanaɛ! N daɛn ma ũ, ãma n daɛ fɛ̃̀ɛɛ pãle ku, a daɛfɛ̃ɛɛkɛ dɛmala. +Wì mɛ ńsu kɛ́ na n ↄzĩo, ńsu kɛ́ iɛo, ńsu ↄkã kɛ́wao. +Lá Yesu lɛ́ yã́ bee o, wà bↄ̀ lousisikpɛ gbɛ̃zↄ̃ↄpi bɛ wà mↄ̀ wa òɛ̀: N nɛ́pi kɛ̀sai. Ńsu tákpa mɛtuluzi pão. +Tó gu dↄ̀, fɛlɛ kↄↄkↄↄ ń n dii Saulu zↄ̀blena pↄ́ mↄ̀nnↄↄ, í tá. +Lá pↄ́pii a kaalɛ màa, à tó á kua àↄ ku kua ũ. À tó á kua àↄ adoa luayãmanaↄ ũ +Deↄ mɛ́ vĩ̀aↄ ũi, mɛ́ i kɛ ma zↄ̀blenaↄ bàasio? Deↄ mɛ́ swãdoↄ ũ lán ma ìwa pↄ́ ma ń zĩ́ↄwai? Deↄ mɛ́ vĩ̀aↄ ũ lán gbɛ̃́ pↄ́ namanↄpiↄwai? Deↄ mɛ́ swãdoↄ ũ lán Dii zↄ̀blenaↄwai? +À mↄ lè Dii ò Mↄiziɛ yãa à mɛ̀: Má ĩada Falaↄ̃ↄwa ń Egipi bùsuo gɛ̃n do lↄ, i gbasa á gbaɛ. Tó àlɛ á gbaɛ, a á yáɛ fá! +Màa no! Gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Bikili nɛ́ Sɛba, Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde gbɛ̃́ mɛ́ fɛ̀lɛ ń kí Davidio. À gbɛ̃́ mɛ̀ndopi kpaa, mí go á wɛ̃́lɛa. Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Ma! Wa aà mi zunɛ bĩ́ia. +À Lua gbãa galikɛ, wa aà zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ Isailiↄwa, aà gbãa ku luabɛpuanau. +Waiyoo nↄsindeeↄ ń nɛadeↄ zĩbeezĩ, asa bùsupi taasi aↄ zↄ̃ↄ, Lua a pↄkũmabↄbↄ gbɛ̃́piↄwaɛ. +Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀: Zɛ laaↄ! Dii ma zĩ Yuudɛ̃iɛ. A wèwà à mɛ̀: Ń Dii kuao ń n kuao má kɛ̃́mao. Ɔ̃ aa tɛkↄ̃i, +ↄ̃ kí Salomↄↄ ń Isaili pↄ́ kã̀aaaàziↄ saò ń sãↄ ń zuↄ kpagolopi aɛ. Pↄ́ pↄ́ aa saòopiↄ dasi kɛ̀ zài, wi fↄ̃ nàoo. +I kɛ gbɛ̃́piiɛ no, wá gbɛ̃́ pↄ́ Lua dↄ̀aa wá sɛ́ aà seelade ũↄnɛ. Aà bↄa gau gbɛa wa pↄblèaànↄ, wa imìaànↄ. +Má á wɛ̃nagwao. Má á kɛ̃́o. Á yãkɛaↄ fĩa má boɛ́ ń yãbɛ̃ɛ pↄ́ á kɛ̀ↄ, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Pↄ́ vĩa yↄↄna vĩakɛa Diiɛ guu maa dɛ àizɛɛ zↄ̃ↄ kũa gili guua. +Ɔ̃ Davidi pↄ́ pↄ́ Abigaili mↄ̀oɛ sì à mɛ̀: Ka bɛ aafia. Ma n yãmà, ma yↄlaakɛ̀nɛ. +Lua á mae sãↄ sìwà a kpàa. +A lɛkpaakɛ yã́ àisai musua? A yã́ kã́fĩasai oa? +kɛ́ àↄ ku lá Dii yeiwa, á yã́ píi i kaaàgu. Beewa á yãmaa píi kɛa àↄ ↄta, á Lua dↄ̃a iↄ kã́fĩ, +Ma mae zĩkàɛ́ à gì a wɛ̃nii, à á bↄ́ Madiãↄ ↄzĩ, +Wasuli tulaleti pãle ka a tɛ́uo, ge sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ge pↄ́wɛnti, mɛ́ wasuli imia kawào. +Ńsu mikpɛdↄ mapi n zↄ̀blenaɛo, ńsu bↄ ma kpɛ ń pↄfɛ̃oo. Ma Dↄnlɛden n ũ, ńsu ma vũaao, Lua ma Suabana, ńsu ma to weo. +Kɛ́ Yehu gɛ̃̀ kibɛ, à pↄblè à imì, ↄ̃ à mɛ̀: Baa kɛ́ nↄɛpiá láaipↄɛ, wà aà vĩ, asa kíabuiɛ. +A dɛ Isailiↄ kía ũ wɛ̃̀ blaɛ, Hɛblↄ̃ wɛ̃̀ sopla, Yelusalɛũ wɛ̃̀ baakwi ń àaↄ̃o. +Ma Lua, má dↄ̃ kɛ́ sↄ̃̀ tàasikanan n ũ, yãkɛa a zɛ́wa mɛ́ ì kangu. Ma pↄ́piↄ kpàma píi ń nↄ̀sɛpuaoɛ, ↄ̃ má è n gbɛ̃́ pↄ́ kú laↄ pↄ́ kpàma ń pↄnao sↄ̃. +Tó wa mɛ̀ wi duunakɛo, wa Lua dìlɛ ɛɛde ũɛ, wá aà yã́ kũaoan bↄa Egipi gbɛa bàasio. +Dii òmɛɛ mà taala kooa zↄ̃ↄ sɛ mà yã́ɛ bee kɛ̃wà: Pↄ́ↄnaaagↄ̃ↄ Pↄ́ↄsɛlɛkpakpa. +Wà búpi ń a gbɛ̀ɛo lù Itiↄwaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń zĩ́piↄ sↄ̃, aa bↄ̀ Falisiↄ kĩ́iɛ. +Ɔ̃ Ãna Dii sìsi à mɛ̀: Ma nↄ̀sɛ lɛ́ yáalↄ Diiwa, ma mi daa ía Dii yã́i. Málɛ pↄnakɛ ma ibɛɛↄwa, ma pↄ kɛ̀na kɛ́ à ma suabà. +Dii wá Lua a bàakuawanↄ yãdìlɛwɛ̃ɛ Olebu. +Aà nↄ Lɛuma pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀o nɛ́ↄ tↄ́n kɛ: Teba, Gaaũ, Taasu ń Maakao. +Yozuee Dii Isailiↄ Lua gbagbakĩi bò Ebali gbɛ̀sĩsĩ musu, +Á gbɛ̃́ pↄ́ á kú kpɛ́ pↄ́ wa dↄ̀ ń Libã líↄ guu, a sakpɛdà sɛdɛ lípiↄ musu, wãwã a mↄ́wá lán nɛiwãwãwaɛ, í aaukɛ à pelembo. +Levii nɛ́ Kɛata buiↄ nao daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo, +wà sↄ̃ Luazi ń nↄ̀sɛmɛndoo ń aà náaikɛa seasaio ń sↄ̃ pↄ́ wa pìpi wà làasoo vãi bↄ̀uo ń mɛ pↄ́ wà a zuò ń í wásawasaoo. +Ìↄ ma ↄtondↄkĩi gwa, ìↄ ma ikoyãↄ kũa, ìↄ zĩkɛwà ń náaio. Ma Dii Lua ma mɛ̀, gbɛ̃́ bee mɛ́ maa, aↄ kuɛ. +Kɛ́ a gu dↄ̀ Agipa ń Beenisio mↄ̀ ń gawi zↄ̃ↄo, ↄ̃ aa gɛ̃̀ kↄ̃kãaakɛkpɛu ń sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń wɛ̃́lɛ gbɛ̃́ gbiaↄ. Kɛ́ Fɛsɛtu lɛsì, wà mↄ̀ ń Pↄluo. +Kɛ́ Ulipi mↄ̀, ↄ̃ Davidi Yoabu aafia gbɛ̀a ń zĩgↄ̃ↄ ń zĩ pↄ́ aalɛ káo. +Ma gbɛ̃́ↄ, ma kuaánↄ gↄ̃̀ yↄↄɛ. Á ma wɛɛlɛ, ãma málɛ oɛ́ tia lá má ò gbãadeↄnɛwa, á fↄ̃ gɛ́ gu pↄ́ málɛ táuo. +Kɛ́ Yoabu sù ń pɛa Abinɛɛwao, ↄ̃ à a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi. Davidi gbɛ̃́ↄ guu gbɛ̃ↄn bao mɛ̀ndosai mɛ́ kúo, Asaɛli bàasi. +Tó nↄɛ mɛ́ lɛkɛ̀ Diiwa a wɛ̃́ndiagↄↄ, gↄↄ pↄ́ a ku a mae bɛ, ge à lɛ́gbã dↄ̀wàn nò, +Aa kpaalɛ̀ saona pↄ́ an tↄ́ kú taalau daɛdaɛↄnɛ ń Levii bui pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ gã ń gão baade ń a zĩo. +Nↄɛ pↄ́ nɛgↄ̃ɛ ì sopla yɛ̃̀ɛɛ i láa, wí i aà kṹ, aà gɛɛ i gↄ̃ kpa a wɛ́i. Aà gↄↄ a pa kpóoɛ, i tá. Má tó an ibɛɛↄ ń gbɛ̃́ kↄ̃naↄ dɛdɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Lá ni yãnakpámá, má nílɛo, má n náai ń n gbɛ̃suabaao yão. Má gí n gbɛ̃kɛ ń n sĩandekɛo oi balu guuo. +Ásuli bↄ̀mↄ wɛtão. Á bↄ̀mↄkɛ dↄ̃, asa bↄ̀mↄↄn á ũ yãa Egipi. +An gbɛ̃e mɛ́ aↄ dɛ ń dↄaana ũ, gbɛ̃́ pↄ́ nɛblè ń guu mɛ́ aↄ dɛ ń kía ũ. Má tó aà sↄ̃mazi aàↄ kumanↄ kãi. Tó màa no, dé mɛ́ a fↄ̃ gi a wɛ̃nii à sↄ̃mazii? Ma Dii mámɛ má ò. +Ì ma bↄ ga lɛ́zĩ, ì maakɛmɛɛ a gbɛ̃kɛ guu. +àli gɛ́ńnↄ wɛ̃́lɛ bↄlɛu an pla ḿpii, í ń pápa ń gbɛo à ń dɛ. Wa wɛ̃́ndiapi dɛ, kɛ́ wɛ̃́lɛ guuɛ, mɛ́ à gì wiidↄiwà yã́i. Gↄ̃pi sↄ̃, kɛ́ à kùsi a gbɛ̃́dee nↄwa yã́i. Màa áli kɛ, vãi i láa á guu. +Lá a tulaletikàtɛa a duunakɛ̀ Diiɛ, i aà yãmao ge aà ikoyã ge aà yãdilɛaↄ, i aà ↄtondↄkĩi gwao, a yã́i à yãmↄ̀iɛ́ lá a gↄ̃ò gbãɛwa. +Bíla bↄ̀ tɛaàzi ń nↄɛ pↄ́ aalɛ ↄ́ↄlↄ aalɛ ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃ↄ. +Gbɛ̃e i aà yã́ o gupuauo, kɛ́ wàlɛ vĩakɛ gbãadepiↄnɛ yã́i. +Tó wà sa pↄ́ wì o lá gu lɛ́ dↄ mìdɛ, wà tɛ̃̀ gudɛna pɛ̀lɛ, gↄↄ ↄ̀aa soolo n basiiↄ̃kwio (1.290) aↄ ku. +Lodideↄ ń Adidadeↄ ń Onↄdeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basoolosↄoo (725). +Bee gbɛa Amↄniↄ kía gà, ↄ̃ aà nɛ́ Anuni zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Mↄizi wiilɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Lua, n yã́ na! Ǹ aà gbã́gbã. +A yã́i tò Yesu i bↄ gupuau ń guu lↄo. Ɔ̃ à gɛ̀ zↄ̃ɛwia pↄ́ kú gbáa lɛ́a, wì mɛ Ɛflaiũ. À gↄↄplakɛ̀ we ń a ìwaↄ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de má mↄ ĩadamá ń loupũnaao ń tↄↄlɛ lualuaao ń kↄ̃fĩ zↄ̃ↄo ń zàaĩanao ń zàao ń tɛ́lɛpiↄ pↄkaalɛnao. +Dé mɛ́ a fↄ̃ ma le à o ma fĩaboɛi? pↄ́ pↄ́ kú dṹniau píiá ma pↄ́ɛ. +Diiↄ sↄ̃ àli kɛnɛ́ màa lↄ. À yãpãsĩoanɛ́ tó. Àↄ dↄ̃ kɛ́ ampiↄ ń ápiↄ píi, á Dii ku musu, ìli gbɛ̃e zãboo. +Lua ku musu a bɛo lé? Saanaↄ pɛ́kĩi gwa, lá à zã̀! +aa kùwála lán í pↄ fɛ̃̀wa. +Tó i a tↄ̀ↄmaboo e wɛ̃̀ dopi gɛ̀ kũ̀aaò, kpɛ́pi a gↄ̃ a lunaɛɛ ń a buiↄ e gↄↄpii. Wàli sↄaaɛ̀ baa gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃uo. +Má dↄ̃ kɛ́ ńyↄ̃ ma kpa gaiɛ. Gbɛ̃́pii bɛɛ! +Waiyoo! Waiyoo mpi! Ma Dii Lua ma mɛ̀ n yãvãikɛapiↄ gbɛa píi, +Bui píi ìↄ kú ń ń tã́a tↄ́o, wápiↄ sↄ̃, Dii wá Lua tↄ́ wáↄ kuò gↄↄpii. +Sɛa za we à tà gukpɛ oi e Gatefɛɛ ń Etakazinio. Ɔ̃ à gɛ̃̀ ń Limↄo ń Nɛao. +Ɔ̃ Yozuee ò Isailiↄnɛ à mɛ̀: À sↄ̃ kãi la, í Dii á Lua yãma. +Ń beeo Dii wá Isailiↄ Lua ma sɛ ma bɛdeↄ guu, kɛ́ mapi ń ma buiↄ wàↄ dɛ Isailiↄ kía ũ gↄↄpiiɛ. À Yuda sɛ̀ yãa dↄaana ũ, ↄ̃ à ma bɛdeↄ sɛ̀ aà buiↄ guu. À kàaàgu, ↄ̃ à ma kpa Isailiↄ kía ũ. +Gbáa ń a wɛ̃́lɛdeↄ koo pũna, Kedaa bòodeↄ vĩ waↄ kɛ̃aa, Sela gbɛ̀ɛdeↄ gulakɛ, aa pↄna wii lɛ gbɛ̀sĩsĩ musu. +Egipi buiↄ tↄ́n kɛ: Ludiↄ, Anaũↄ, Lɛabaↄ, Nafɛtuↄ, +A ònɛ́: À nana pↄ́ má ò ma. +Lɛye tò ma gbá lɛ́ sɛ́ lↄo, ma fɛ̃fɛ̃ e ma gↄ̃ wákambaau ũ. +Ma bee kɛ̀ mazĩa yã́i. Má tó wà ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpaa? Má we wà ma bɛɛɛ dↄ̃ dii pãleɛo. +asa Lua Nisĩna mɛ́ a yã́ pↄ́ dɛ à o daɛ́ zĩbeezĩ. +Yã́ↄ bui dasi dṹnia guu, an kee bↄↄlɛsai sↄ̃o. +Aàpi mɛ́ iko vĩ ń dɛnlao, gbɛ̃sãsãnaↄ ń gbɛ̃́ sã́sãaↄ ku aà ↄzĩ ḿpiiɛ. +À Dii sáaukpa, asa a maaɛ, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Kɛ́ Lua gbɛ̃́ Ɛlizi mà Isailiↄ kía a ulada ga kɛ̃̀, à lɛ́kpãsãkɛ̀ɛ̀ à mɛ̀: Bↄ́yãi n n ulada gà ń kɛ̃̀i? To gbɛ̃́pi mↄ ma kĩ́i, iↄ dↄ̃ kɛ́ ãnabi ku Isaili bùsuu. +À Gibɛa gbɛ̃vãipiↄ kpáwá wà ń dɛdɛ, wí tàaepi bↄ wá guu. Ɔ̃ Bɛ̃yãmɛɛ buipiↄ i we ń gbɛ̃́ Isailiↄ yãmào. +Ɔ̃ à wè fɛ̀ɛɛ à mɛ̀: Bↄ́yãi gbãgbɛ̃ↄ lɛ́ seela wɛɛlɛai? Sĩana málɛ oɛ́, má seelae kɛ gbãgbɛ̃ↄnɛo. +Bↄa Makelo aa gɛ̀ bòokpà Taatu. +À mɛ̀ lↄ: Kía na Ɛsitɛɛ ma sisi, à blɛkɛ̀mɛɛ ń kío sãnu, gbɛ̃pãle kuo. À ɛ̀a ma sisi mà ble ń kío zia lↄ. +ↄ̃ à wiidↄ̀ Lua gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Yuda bùsuupiwa à mɛ̀: Dii n Lua mɛ̀, lá n gi a yãmai, ni yã́ pↄ́ á ònɛ mao, +E ǹyↄ̃ gɛ́ gbɛ̀sĩsĩↄ kɛi, e ǹyↄ̃ gɛ́ tↄↄlɛ ń dṹniao kálɛi, Luan n ũ za asĩnizĩ e gↄↄpii. +Ma a kuanankɛ kílikiliɛ, ↄ̃ à mↄ̀ yãyìaa. À ma kũ ma waa kpɛ à ma pã pↄ́wa, à ma kɛ a pↄdɛa ũ. +A yã́i tò wá sↄ̃ ìↄ dilɛa. Wá dↄ̃ gↄↄ pↄ́ wá mɛɛ bee ku, wá kú Dii kĩ́io. +Ɔ̃mɛ ń baa kpàmá, à ↄdↄ̀ ń baadeɛ a kúkĩiwa. A gↄ̃ ń pↄ́ ũ gↄↄpii, aaↄ ka a guu wɛ̃ ń wɛ̃o. +Kɛ́ Oloni gbɛ̃́ Sambala ń a ìwa Tobia, Amↄni buio mà gbɛ̃e mↄ̀ Isailiↄ gwea kã́fĩi, à kɛ̀nɛ́ ĩ́i maamaaɛ. +kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabi Isaia ò kɛ yã́i à mɛ̀ +Wɛdↄa Diizi zↄasai à ń suaba mɛ́ maa. +Kɛ́ Isaili pↄ́ kú guzulɛu weↄ è ń zĩgↄ̃ↄ bàalɛ̀ mɛ́ Saulu ń a nɛgↄ̃ɛↄ gàga, ↄ̃ aa bàalɛ̀ sↄ̃, aa ń wɛ̃́lɛↄ tò we, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ mↄ̀ zↄ̃̀lɛu. +Tulale bee ↄ̃a kà wɛ̃̀ do zĩ ↄ̃a ũ. Bↄ́yãi wi yía wà a ↄ̃a kpà taasideↄwao ni? +N ma ka wɛ̃ni zɛ́wa, n kĩ́i pↄna ìↄ pɛɛau, pↄmaaↄ ku n ↄzĩ gↄↄpii. +Ma gbawɛ̃̀ ma yenzideɛ, ãma à gɛ̃̀zɛa à tà kↄ̀. Kɛ́ àlɛ yão, aà ni ma kũ. Ma aà wɛ̀ɛlɛ, mi aà eo, ma lɛzùzuaàzi, i weao. +A gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ aa kã̀aa Sáaukpaguzulɛu, asa wekĩi aa Dii sáaukpàu. Ɔ̃ wì mɛ gupiɛ Sáaukpaguzulɛ e ń a gbão. +Ńyↄ̃ a miↄna pↄ́ ń blè pisiɛ, aà sáau pↄ́ ń kpà i kɛ pã. +Ɔ̃ Yuda ò Onaniɛ: Ǹ n vĩ̀i gyaa sɛ́, ní buikɛ n vĩ̀iɛ lá wì kɛwa. +Lua kpɛ́ sakɛ̃api yã́i aa saò ń zuswanaↄ mɛ̀n basↄo ń sãsakaoↄ mɛ̀n ↄ̀aa do ń sãnɛbↄlↄↄ mɛ̀n ↄ̀aa pla, ↄ̃ aa saò ń blesanaↄ mɛ̀n kuɛpla Isaili bui dasilɛu ampii duun awakpabↄ ũ. +Kɛ́ gu dↄ̀, Ablahaũ fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, à gɛ̀ gu pↄ́ á kúu yãa ń Diiopiu. +Tó n gbɛ̃́ Isailiↄ ibɛɛↄ zĩblèmá mɛ́ wà tàńnↄ duuna pↄ́ aa kɛ̀nɛ yã́i, tó aa ɛ̀a aɛdↄ̀ma aa ń sisi, tó aa wabikɛ̀ma aa sùuugbɛ̀ama kpɛ́ɛ bee ua, +Lá gu lɛ́ dↄ níli sao ń zugaaenao duunkɛ̃ama yã́i, ní gbãbↄò saokĩiɛ, ní nísikawà, i gↄ̃ ma pↄ́ ũ. +À laaika sakaa nɛ́ɛↄ douzi, asa málɛ oɛ́, an malaikaↄ ku luabɛ, aa ku kↄ̃ wɛ́u ń ma Mae pↄ́ kú weo gↄↄpiiɛ. +Ampiↄ mɛ́ yãò Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄɛ, kɛ́ aa e Isailiↄ bↄlɛ Egipi. +Dii ku musu, a zↄ̃ↄ, aà zↄ̃ↄ dɛ í zↄ̃ↄ kↄ̃fĩa, aà gbãa dɛ ísia í vĩvĩaa. +Dii òmɛɛ mà pila mà gɛ dↄaa gbɛ̃́ↄnɛ, kɛ́ aa e gɛ bùsu pↄ́ a a lɛgbɛ̃̀ ń dezi káauↄnɛ à mɛ̀ á kpámápi sí. +Ma faasaideↄ kãnkãnaↄ ɛ̀ɛ, ma gbɛ̃́ pↄ́ kpá aà lɛ́zĩ gà má bↄ̀. +Ní onɛ́ aa swã́kpa aa ma yãma, Yuda kíaↄ ń Yelusalɛũdeↄ píi ń Yuda pↄ́ aalɛ gɛ̃ bↄlɛpiↄuↄ píi. +Ɔ̃ kí ɛ̀a ò saona Zadokiɛ: Guenan n ũo lò? Ɛa ta wɛ̃́lɛ guu aafia ń n nɛ́ Aimaazao ń Abiataa nɛ́ Yonatãao. À tá ń á nɛ́ gbɛ̃ↄn plapiↄ. +Wà Dii ma dii Ablahaũ Lua sáaukpa, kɛ́ i gí gbɛ̃kɛ ń náaio yãkɛiɛ̀o yã́i. Mapi sↄ̃, Dii dↄ̀aamɛɛ ma dii daɛↄ bɛ. +Dii bàasio, dé mɛ́ Lua ũi? Wá Lua bàasio, dé mɛ́ ulɛkĩi ũi? +Ma bàa aↄ kunnↄ ń n buiↄ e gↄↄpiiɛ. Máↄ dɛ n Lua ũ ń n buiↄ n kpɛ. +à onɛ́ á buaa Yuudɛ̃wa gugii ũ seelaɛ, +Bee gbɛa Asiliↄ kí Sɛnakelibu ń a zĩgↄ̃ↄ koezↄ̃̀ Lakisizi píi, aa ku we, ↄ̃ à a ìwaeↄ zĩ̀ Yudaↄ kí Ezekiawa Yelusalɛũ, aa òɛ̀ ń Yuda pↄ́ kú weↄ +Ìↄ yãdanɛ́ lá gu lɛ́ dↄ, ì dↄ̃a kpámá gwã́ ń gwã́o. +Ɛflaiũ bui Benaia, Pilatↄ̃ gbɛ̃́ mɛ́ mↄ kuɛdodeↄ gãli dↄaana ũ. +Mase ń éseo ń vɛ̃ɛo ń kaadↄɛnao ń gbɛafuo ń kuo ń zↄ́io di bùsupiuɛ. +Isailiↄ wala ì ń dayãu, Ɛflaiũ buiↄ ì gɛ̃mbↄlɛ ń duunkɛa guu, Yudaↄ ì gɛ̃mbↄlɛńnↄ sↄ̃ɛ. +Bakpaaĩa guu, gbɛ̃́pii ì bàalɛɛ, ãma kɛ́ gbɛ̃́ mɛ̀ndo mɛ́ ì ble, á dↄ̃o lé? À bàalɛ màa sↄ̃, kɛ́ à e ble. +Wa n mia kpakↄ̃i ń kíaↄo, asa n n bùsu ↄ̃̀ↄkpàɛ, n n gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ. Wa vãikɛnapi bui tↄ́ ma bauo. +Aà zↄ̃ↄkɛ a kã̀adaálao lé? Vĩakɛaɛ̀ a tↄ̃́wáo lé? +A ń nɛgↄ̃naↄ ń ń zĩgↄ̃ↄ símáɛ ń ń dↄaanaↄ ń ń ãnabiↄ ń ń màsokɛnaↄ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ. +Odia na Nahaũ dãe buiↄ tↄ́n kɛ: Gaami bui pↄ́ kú Kɛilaↄ ń Maaka bui pↄ́ kú Ɛsɛmↄaↄ. +Ma lɛzù Luazi, ma wiilɛ̀wà, ma lɛzù Luazi aà ma yãma. +Kɛ́ ma yã́ pↄ́ wàlɛ kɛ dṹniau wàaipà píi, má è gbɛ̃nazĩna ì gbãablemá à ĩakpańzi. +A wɛ̃̀ síiↄ̃de a bɛ líↄ dɛ ma pↄ́ ũ píi, í ma sáaukpaò. +Kɛ́ ma baona pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i waasokɛ̀ɛ́ pↄ́siwásai, mɛ́ ma azĩa bùsa á kã́fĩa yã́i, tàae má kɛ̀a? +Gbɛ̃e i wɛsi Lualɛ yãao. Lua Nɛ́ mɛ̀ndona pↄ́ kpaa a Maepi kùɛ mɛ́ tò wa aà dↄ̃. +Kɛ́ Mↄizi yã́pi mà, ↄ̃ a sì. +A yã́i ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má gↄ̃i kpámá aa soɛ, mí kona í kpámá aa mi. +Kɛa vãikɛnaɛ kɛ̀kɛ ge yãkɛkɛa yãesaideɛ ↄkpɛai maao. +Lua pↄ́ pↄ́ á kɛ̀ↄ è píi, à kɛ̀ maa wásawasa. Gu sì, gu dↄ̀, a gↄↄ sooloden we. +Lua, ma bↄ gbɛ̃dɛa yã́u, mí lɛsi n yãkɛa a zɛ́wa musu, Lua ma Suabana. +Ma wɛ́ iↄ pɛa guɛ beewa, mí swã́sɛ wabi pↄ́ wàlɛ kɛui. +Kɛ́ Baasa a baomà, ↄ̃ à bĩ́iboa Lamai tò à tà Tiiza. +Wà kíaↄ yèye ń ↄↄwa wà ń loo, wi bɛɛɛ dↄ̃ maezↄ̃ↄↄnɛo. +Daniɛli ↄ̃nↄ gbãa dɛ lɛdamade kĩniↄ ń bùsu gbãadeↄla píi, ↄ̃ kía zɛ̀ò à aà dilɛ a bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Yã́zɛde oa lí kↄ̃si ń sↄũoo, màa ɛɛ lí kↄ̃si ń bɛɛɛde lɛ́oo. +Mámɛ ma tá dàda Ɛflaiũ buiↄnɛ, ma ń kpá ma kùɛ, ↄ̃ aai dↄ̃ kɛ́ mámɛ ma ń gbá aafiao. +Asa ĩadaama pìla, Lua gbɛ̃́ↄ ↄ̃ à dàalɛmá. Lá wámɛ à dàalɛwá sɛ̃́ia, a midɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ gì baona pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i síiↄ kpelewa ni? +Wá wá gↄ̃kɛbↄↄ sɛ wà gɛ́ Kanaa bùsuu Dii aɛ, wá baa iↄ ku Yuudɛ̃ baalaɛ. +Má aà dↄ̃ yãao, ãma ma mↄ, málɛ gbɛ̃́ↄ dailɛkɛ, kɛ́ Isailiↄ e aà dↄ̃ yã́iɛ. +A laaisaideↄ ń filiaↄ sɛ̀ nísi kũ̀sũa saiɛ, +Áↄ nↄkpama vĩ, gbɛ̃pãle i kusiwà. Á kpɛdↄ, á e iuo. Á vɛ̃ɛbu kɛ, á e à a bɛ mↄaokɛo. +Kɛ́ aalɛ kɛ̃aa ń lɛkpaao, Pↄlu yã́ mɛ̀ndo kã̀fĩnɛ́ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Lua Nisĩna dà ãnabi Isaiaɛ a ò á deziↄnɛá sĩanaɛ à mɛ̀ +Ápiↄ sↄ̃ i mɛ tó gbɛ̃́ ò a de ge a daɛ pↄ́ pↄ́ á vĩ à dↄońlɛá Kↄↄbaniɛ, +Kɛ́ gbɛ̃́pii lɛ́ aà yãma, ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ +Lá Kilisi dɛ á wɛ̃ni ũ, tó à bↄ̀ gupuau, ápiↄ sↄ̃ á bↄaànↄ ń gawio sa. +Yesu mɛ̀: Ńyↄ̃ gi n wɛ̃nii ma yã́i ló? Sĩana málɛ onɛ, e ko àↄ gɛ́ lɛzui, ńyↄ̃ lelekpamazi gɛ̃n àaↄ̃. +Ɔ̃ Mↄizi ikoyãdanɛdee mↄ ò Yesuɛ: Mɛtulu, gu pↄ́ ńlɛ gɛ́u píi máↄ tɛnziɛ. +Ɔ̃ a òɛ̀: Bↄ́yãi n yã́ bee taa kpàaĩ ń Lua gbɛ̃́ↄi? Yã́ pↄ́ ń òmɛɛ mɛ́ n dayãu, asa ni gbɛ̃́ pↄ́ ń yà gbɛsi n suòo. +Kɛ́ wa lɛzàkↄ̃wa, wa gɛ̃ góilɛnau. Ampiↄ sↄ̃ aa ɛ̀a ń bɛ. +ↄ̃ í pↄ́ lɛ́ bↄ swapi musu zↄ̃̀ɛ, à gↄ̃̀ yea gudoũ za zã̀zã wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Adamu saɛ Zalɛtã bùsuu. Í pↄ́ lɛ́ tá Ísida Wisideu zↄ̃̀ɛ míↄ, ↄ̃ gbɛ̃́ↄ bùa bↄaa ń Yelikoo. +Mɛtulu, Mↄizi dìlɛwɛ̃ɛ yóo: Tó gbɛ̃́ vĩ̀i gà à a na tò nɛ́sai, aà dãuna nↄpi sɛ à a vĩ̀i gɛ̃ɛ kɛò. +Dii Lua Gbãapiide lɛ́ yão, àlɛ lɛzu dṹnia gbɛ̃́ↄzi za ĩatɛ̃bilɛkĩi e a gɛ̃kpɛukĩi. +Gyaa pãpãkɛnaá gɛɛ, baa tó a bɛ̃́ɛ. +Azegada bui Akatã nɛ́ Yohanani ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn basↄokwi. +saona lí wɛ́tɛi. Tó a è bↄpi zuuua, mɛ́ a kã́ kɛ̀ tɛ̃́nũaũannↄ, saonapi lí ade dilɛ gbãlɛa. Ũaɛ, mi ge lɛtã gyã pↄ́ ì lińziɛ. +Kɛ́ Yozuee gↄↄdeↄ gàga píi, an nɛ́ pↄ́ fɛ̀lɛ ń kpɛↄ Dii dↄ̃o, mɛ́ aa yã́ pↄ́ a kɛ̀ ń deziↄnɛ dↄ̃o. +Yeakↄ̃in kɛ: Wàↄ yã́ pↄ́ Lua dìlɛↄ kũa. Yã́ pↄ́ Lua dìlɛpi mɛ́ dɛ wàↄ yekↄ̃i lá á mà za káauwa. +Á Isailiↄ, à su Dii á Luawa, á yãvãiↄ mɛ́ tò a kpagua. +ↄ̃ à yã́piↄ kɛ̃̀ Lua ikoyã láu. Ɔ̃ à gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ sɛ pɛ̀lɛ gbɛ̃́nɛli gbáu Dii sísikĩi we. +Má Salomↄↄ nɛ́ bↄ kpalau saɛ, mí Isaili bui lɛɛ kwiↄ kpama. +Gɛ́ sa! Má dↄnlɛ ń yãoao, má yã́ pↄ́ ńyↄ̃ o danɛ. +À nↄ̀ↄ dɛ̀ à vɛ̃ɛ kɛ̀kɛ, à blɛↄ sↄukɛ̀ a kàlɛ. +Ãnusu ń vuao di ń bùsuuɛ, an àizɛɛↄ lɛ́ vĩo. Sↄ̃́ di ń bùsuuɛ, an zĩkasↄ̃goↄ lɛ́ vĩo. +Tó wá kíaↄ gↄ̃ la bíla gɛ̃ɛ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ buipãleↄ sɛ̀ nↄ ũↄ i bↄ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, aai mↄ gↄↄ pↄ́ wa dìlɛnɛ́wa ń ń wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń yã́kpalɛkɛnaↄ, wá Lua pↄ i weewá yã́pi musu. +Kilisi baokpaa dɛmɛɛ ĩ́andãa yã́ ũo, teasi mɛ́ gbadàa. Waiyoo mapi, tó málɛ baopi kpao. +Má a gã̀sĩ poo mà á kãaa bui pↄ́ a fãaa ń guuↄ guuɛ, mí á bↄlɛ bùsu ń bùsuo ń ma gã̀sa gbãao ń pↄkũmabↄbↄawáo. +Má zɛ ma gudↄ̃akĩi, má tepɛ bĩ́iwa, má itɛ̃kɛ mà gwa lá asu omɛɛ, lá a a tàae pↄ́ málɛ e yã́zãsia. +Bↄa Yↄbata aa gɛ̀ bòokpà Ablona. +Gↄↄ bee aà filia ìↄ dia ma miaɛwaɛ, ↄ̃ miↄ bɛ aa gupuau gwã́. +Ɔ̃ aà ìwaↄ bàalɛ̀ píi aa aà tò we. +Ni laaidↄ dṹniawa, ni táaekɛ tↄↄlɛɛ. Ni aà gba í, n swaↄ pai ń ío, ni to blɛwɛna kɛ, asa màa n zɛò. +Dii Malaika ɛ̀a lɛzù Ablahaũzi za musu lↄ +Kí, n yãdìlɛ n mɛ̀, tó gbɛ̃́ pↄ́ↄ ↄ́ mà, aa kúlɛ misiilɛ tã́a pↄ́ ń pì ń vuaoɛ. +Elaũ pãle buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa soolo ń blakwi ń síiↄ̃o (1.254). +Mↄizi Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi píi, a ònɛ́: À gɛ́ á ua sã sɛ́i, í dɛ Gɛ̃amusu dikpɛkɛbↄ ũ. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ godↄ̀ a sↄ̃́ɛ, à a zĩgↄ̃ↄ nàaa. +Nɛgↄ̃n swana pↄ́ kú bɛdauↄ i o Egipi ń bui pↄ́ lɛdoũkɛ̀aànↄↄ yã́ musu aa mɛ̀: Aa mↄ̀ wùlɛ ń wá gyafↄↄde pↄ́ wa gaga zĩ guuↄ. +Mapi n zↄ̀blena má buannↄ Yuudɛ̃wa, mí zɛnɛ kãinnↄ we. Àkɛa ń ye ǹ fĩabomɛɛ màai? +À da á ↄwa seela ũ, í ye á miaɛwa a dↄaágu yã́i. +Imina a káńgu, Lua i sumá, gagyã i ń dɛdɛ. Má wàiↄ zĩmá aa ń taitai, mí mlɛ̃̀ pãsĩnaↄ gbaɛmá aa ń sóso. +aa dɛ lán ĩatɛ̃ pusuwa guwaiwaiu. Ni buipãlepiↄ zↄa midɛ, lá lou ue ì ĩatɛ̃ pusu kpálɛwa. Màa gbɛ̃́ pãsĩpiↄ kúkua ì zɛ kyↄ̃́! +a síiↄ̃de Nɛtanɛli, a sↄode Ladai, +Zĩabusanaↄ mɛ́ báaadeↄ ũ, asa aamɛ aaↄ dṹnia vĩ. +Tó yã́pi mↄ̀, kási yã́pi a mↄɛ sↄ̃, aaiↄ dↄ̃ sa kɛ́ ãnabi kú ń guu. +À mↄ̀ ń pↄ́wɛn gbao, a dã̀ ↄkũ do, ↄ̃ a kpàsa saokĩiwa, sa kↄↄ oa pↄ́ bàasi. +Tó a gɛ á wɛ̀lɛↄwa zĩu, mɛ́ Dii á Lua ń náɛ́ á ↄzĩ, a ń kũkũ zĩ̀zↄↄ ũ, +Asi ma nↄ̀sɛ pua pã yã̀? Ma a ↄbↄ̀lɛ tàaeu wásawasa pãɛa? +Ɔ̃ wà kpã́iwɛliwɛↄ pàliwa Yesupi saɛ gbɛ̃ↄn pla, ado ↄplaai, ado ↄzɛɛi. +Kɛ́ kí Ezekia zĩnapiↄ gɛ̀ Isaia lè màa, +A wúlɛ ↄde ũ, ãma a fɛlɛ lↄo, tó aà wɛ́ wɛ̃̀, a e á kú ã́nuau lↄo. +Ma Dii á Isailiↄ Kɛna, á Lua pↄ́ ma kua adoa, ma mɛ̀ ámɛ á ma lala zia yã́ musua? Ámɛ á yãdilɛmɛɛ ma nɛ́ↄ ge ma pↄkɛaↄ yã́ musua? +Má è bĩ́i liaa Lua uai. Gↄ̃ɛpi fee pↄyↄ̃bↄ kũa, a gbã̀a gã̀sĩsuu sooloɛ. Gã̀sĩsuu pↄ́ wàlɛ a yã́ opi dɛ gã̀sĩsuu doa ↄla doɛ. À bĩ́i yↄ̃̀ ń feepio, a gèele lɛ do, a lɛsĩ lɛ do. +N danlɛ kɛ̀ɛ̀ ń ɛ̀fãai zↄ̃ↄo, n vua fùa kpàɛ̀. +Yã́ pↄ́ àlɛ a kyokɛpin kɛ: Lán sã pↄ́ wàlɛ gɛ́ a kòlokpaiwa, lán sã pↄ́ wàlɛ a kãkɛ̃ɛlɛwa, a nílɛ kpɛ̃́, i a lɛ́ wɛ̃aao. +Dã buiↄ guu Yↄgɛli nɛ́ Buki. +asa pↄ́ pↄ́ wà mↄ̀ò kpɛ́pi zĩ kɛi fɛ̃̀ɛ. +Wɛ̃nadepi gà, ↄ̃ malaikaↄ aà sɛ̀ tàò Ablahaũ kĩ́i. Ɔdepi gà sↄ̃, ↄ̃ wà aà vĩ̀. +Yesu lɛ́ su ń Yuudɛ̃o Lua Nisĩna pɛɛawà guu, ↄ̃ Nisĩnapi gɛ̀aànↄ gbáau. +Wà Suabana ìɛ́ Davidi wɛ̃́lɛu gwã́a, ↄ̃mɛ Mɛsii ũ, Dii ũ. +Gusia kũ̀ bùsupi gupiiu za ĩatɛ̃ minanguo e aua gɛ̀ pìlaò. +Gɛↄmidↄkĩi oi, Zini guwaiwai pↄ pã̀ Ɛdↄũ bùsu lɛ́i mɛ́ á bùsu lɛ́ ũ. Sɛa za gukpɛ oi á bùsu lɛ́pi a daalɛ Ísida Wiside lɛ́waɛ, +aa ònɛ́: Bↄ́yãi Dii i wá dɛdɛ Egipio ni? Wekĩi wi zↄ̃lɛ wà pↄble ń nↄ̀ↄo e wà kãɛ, ↄ̃ a mↄ wá dɛdɛi guwaiwaiu la ń nↄanao. +Lá wà saokĩi yↄ̃̀n kɛ: Gã̀sĩsuu pↄ́ wàlɛ a yã́ opi dɛ gã̀sĩsuu doa ↄla doɛ. Wà ɛyↄ̃̀ wa lìa saokĩipizi, a yàasa ń a zão gã̀sĩsuu dodo, mɛ́ pↄ́ pↄ́ wa bò wa lìai ↄtã doɛ. Saokĩipi lɛsĩn kɛ +Kɛ́ í làamá, à ɛ̀waasonapi tò lí gbáu, +Aaì mↄ bòokpa ń bùsuu, ↄ̃ aaì ń bua pↄ́ↄ ↄ̃̀ↄkpanɛ́ e à gɛ pɛò Gazawa. Aali blɛ to Isailiↄnɛo ge sã ge zu ge zàaĩna. +Vĩ ìↄ di, an taↄ pai yɛlɛlɛ, an wá ìↄ gbãa, aaìↄ mɛkpaa maamaa. +Ɔ̃ Yoiada nɛ́ Benaia ò kíɛ: A kɛ màa! Dii n Lua n lɛ́si, ma dii kí! +Totoa pãsĩá gbɛ̃́ pↄ́ pã̀zɛa pↄ́ɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ye lɛdamaio sↄ̃ gɛ̀kↄↄɛ. +Ɔ̃ gyaa taaside mↄ̀ tãnga dàu mɛ̀n pla, i ka dalao. +Vãikɛna ì gbagusaɛ sↄlↄ a ulau kɛ́ à e yã́zɛde bãdɛò yã́iɛ. +Ì wɛ̃́lɛ súu kɛ pↄ́ↄpↄↄɛ, ìli gbãamↄnɛdeↄ zↄa mao. +Aa sãsa báa pↄ́ wa kɛ̀kɛ tɛ̃́ɛɛↄ dàdakↄ̃i, kɛ́ wàli kú zwã̀akpɛpia, ↄ̃ aa ayo báaↄ dàdakↄ̃i, kɛ́ wàli kúa lↄ. +Gↄↄ bee zĩgↄ̃ↄ gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu sↄↄsↄↄ lán gbɛ̃́ pↄ́ bàalɛ̀ zĩlau, wí ń kṹↄwaɛ. +Wɛ̃́ndiapiá nↄanaɛ. Ìↄ kí gwa àↄ zĩkɛɛ̀, ãma kí i aà dↄ̃ nↄɛ ũo. +Lua á bↄ́ á yãↄ̃maↄ ń á taasikɛaↄ guu píi, ↄ̃ a giaàzi gbã, á òɛ̀ aà kía kpáɛ́. Tↄ̀ↄ, à mↄ zɛ Dii aɛ sa bui ń buio, ualɛ ń ualɛo. +Yã́ pↄ́ Dii dↄ̀aa ò Mↄabuↄ musun we. +Tiasa Yakↄbu bui ma zↄ̀blenaↄ, Isaili ma yenzideↄ, à ma yãma. +A yã́ mɛ́ tò ńyↄ̃ bùsupi e kãaaɛ, ńyↄ̃ gɛ̃uo. +Kɛ́ Tekoa nↄɛpi gɛ̀ kí lè, à kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu à mɛ̀: Kí, ma suaba! +Gↄↄewa luabɛ gbãadepiↄ ɛ̀a mↄ̀ sĩ̀ Dii aɛ mɛ́ Setãu kú ń guu. À zɛ̀ Dii aɛ, +Á Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ sↄ̃ á gↄ̃na pá, á nɛi ma gbɛ̃́ Isailiↄnɛ, asa an sua kà kãi. +Sĩana málɛ oɛ́, ãnabi líↄ gbia a bɛ wɛ̃́lɛuo. +Yã́ ĩa lí bↄlɛ bùsuwao, yãↄ̃ma lí bↄlɛ tↄↄlɛwao. +Ɔ̃ líↄ ò kaadↄɛnaɛ aà mↄ kpalable. +Ásuli mↄmɛɛ ń pↄ́ sãadeoo, asa má sío. +A vãi tↄ̃̀ á kɛ̀kɛ yãbɛ̃ɛ ũ, ↄ̃ a blɛ mↄafilidepi blè. Kɛ́ a ázĩa gbãa náaikɛ̀, mɛ́ a zɛ ń á zĩgↄ̃ dasiↄ yã́i, +A yã́ mɛ́ tò málɛ oɛ́, Lua a gbɛ̃́ↄ kɛ̃́ ń ń duunao ń a tↄ́ bɛ̃̀ɛ pↄ́ aa sìↄ píi, ãma a gbɛ̃́ pↄ́ à a Nisĩna tↄbɛ̃ɛsì kɛ̃o. +Gↄↄpii ìↄ ĩ́i wɛ̃nadeɛɛ, pↄnade ìↄ ku dikpɛ guu láasai. +Dii a to sↄ̃ kɛ̃́ńgu gↄↄ pↄ́ a to dṹnia diiↄ sãalɛ píi. Bùsu píi gbɛ̃́ↄ i kúlɛɛ̀, baade a bùsuu. +Wà Dii Isailiↄ Lua sáaukpa! À mↄ̀ a gbɛ̃́ↄ bò. +Iↄ bↄ Dii yã́ kpɛɛ sɛa za gↄↄ pↄ́ má á dↄ̃ e gbã. +Yesu yã́ beeↄ ò bílaɛ ń yãlɛɛũao, i yãe onɛ́ yãlɛɛũanɛ saio, +Aà bui guu à Yesu bↄ̀u Isailiↄnɛ Suabana ũ, lá à a lɛgbɛ̃̀wa. +Ɔ̃ Dii tò kusu aà lè, a vĩɛ e à gɛ̀ gàò. Aà kpɛ́ kú adoaɛ, aà nɛ́ Yotaũ mɛ́ kú kibɛ. Ɔ̃mɛ Yudaↄ dↄaana ũ. +Kɛ́ à gɛ̃̀, kí aà là à mɛ̀: Bↄ́ wa kɛ gↄ̃ɛ pↄ́ má ye aà kpɛlaɛi? Amani làasookɛ̀ à mɛ̀: Dé kí ye aà kpɛla, mɛ́ i kɛ ma bàasio ni? +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, i kɛ Mↄizi mɛ́ blɛ pↄ́ bↄ̀ musu kpàwáo. Ma Mae mɛ́ ì blɛ sĩande pↄ́ bↄ̀ musu kpáwá. +Halanadeↄ ń Kanɛdeↄ ń Edɛnideↄ ń Seba laatanaↄ laatànnↄ sãnu ń Asiliↄ ń Kilimadadeↄ. +Bui pↄ́ mↄ̀ lɛ̀lɛ Yelusalɛũwapiↄ, an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ aaↄ gɛ́ we wɛ̃ ń wɛ̃o kúlɛi Kí Dii Zĩgↄ̃deɛɛ, aai Lákpɛdↄa dikpɛkɛ. +gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́ↄ ń kía nɛnↄɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Nɛbuzaladã ń tó ń Gedaliao ń ãnabi Zelemiio ń Nɛlia nɛ́ Balukuoↄ. +Ɔ̃ à pɛ̀lɛ Abinɛɛzi, i lilɛ ↄplaai ge zɛɛio. +Bɛtuɛpi mɛ́ Lɛbɛka ì. Nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn swaaↄ̃ pↄ́ Milika ì ń Ablahaũ vĩ̀i Nakↄↄoↄn we. +Àlɛ aà sↄ̃sↄ̃ àlɛ mɛ: Gɛ́i! Gɛ́i! Gbɛ̃dɛna! Pↄ́ pãɛ! +Falisi vĩ̀a! Bisa guu pípi gĩa, a kpɛ i gↄ̃ gbãsĩsai. +Aa gbɛ̃nazĩna ↄↄ vĩ ń gã̀sĩaↄ zíɛ. An oa síiↄ̃ ń ń gã̀sĩa síiↄ̃o dↄdↄ aɛ ń kpɛo, gbã̀tɛ̃ɛ ń gbã̀tɛ̃ɛo, +Ń beeo Isailiↄ i swã́sɛio, an swã́ gbãa lá ń dezi pↄ́ aai Dii ń Lua náaikɛoↄ pↄ́waɛ. +Seelae naa aà mia à mɛ̀: Yudaↄ kían kɛ! +Nísi gĩnana ń tulaletio ì ń pↄ kɛ na, lɛdaakↄ̃wa ń nↄ̀sɛmɛndoo ì gbɛ̃naↄ kɛ na. +Yã́ pↄ́ gↄ̃̀ wá gbɛ̃́ↄ, à wabikɛwɛ̃ɛ Luawa kɛ́ Dii yã́ e ligua kpakpa, iↄ gawi vĩnɛ́ lá a vĩ á kĩ́iwa. +Gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basopla ń síiↄ̃opiↄ (144.000) lɛ́ lɛ̀ dafu sí kpalabaa ń pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃ↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ aɛ. Gbɛ̃e i fↄ̃ lɛpi dàdao, sema gbɛ̃́ pↄ́ wà ń bó dṹnia guupiↄ bàasio. +Yã́pi dì Izaakiwa, àlɛ lualua à mɛ̀: Dé mɛ́ nↄ̀ↄ dɛ̀ à mↄ̀omɛɛ yãa e ǹyↄ̃ gɛ́ mↄ́i, má sòi? Ma saolɛkɛ̀ adeɛ kↄ̀, mɛ́ a ɛ̀fãaipi eɛ. +Bɛlia nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛbɛɛ ń Biizai mae Malakiɛo. +Asiliↄ kí Samanasaa mↄ̀ lɛ̀lɛwà, ↄ̃ Ozee gↄ̃̀ aà zↄ̀blena ũ, àlɛ falubↄɛ̀. +Dii wá Lua aà kpàwá, ↄ̃ wà aà dɛ̀ ń a nɛ́ↄ ń a gbɛ̃́ↄ píi. +Ɔ̃ à mɛ̀: À laaika, ásu to wà á sã́são, asa wa mↄ́ ń ma tↄ́o dasi, aa mɛ wa mɛ́ wa dɛ aà ũ, ge a gↄↄ kà. Ásu tɛ́ńzio. +Ma pɛlɛ ma wɛ̀lɛↄzi ma ń bãdɛ̀, mi kpɛkpao e ma gɛ ma ń dɛdɛò. +À ba yↄ̃̀ gã̀sĩsuu ↄ̀aa sↄo lɛ́u lↄ, ↄ̃ í gↄ̃̀ da swa pↄ́ má fↄ̃ buawào ũ, asa ípi dàgua wa fↄ̃ gɛ̃u lↄo, sema wà kpáaowà bàasio. +Yosɛfu buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Dii báaada ń bùsuu ń fíi maa pↄ́ ì bↄ musu à kpao ń í pↄ́ kálɛa tↄↄlɛ zíɛo +Ma Dii ma mɛ̀, n fĩi pↄ́ ni nɛio, koo pũna ń pↄna wiio. N gbɛ̃́ pↄ́ ni nↄwãwãkɛo, gulakɛ. Asa n gbɛ̃́ pↄ́ n gↄ̃ pãkpànzi, n nɛ dasi aↄ dɛ nↄɛ pↄ́ a gↄ̃ aɛdↄ̀wà pↄ́a. +Mↄizi ònɛ́: Ásu to vĩa á kṹo, asa á laai gwaa yã́i ↄ̃ Lua mↄ̀i, kɛ́ à e àↄ a vĩa vĩ, mɛ́ kɛ́ ásu duunakɛo yã́i. +Tó gbɛ̃́ a de ge a da kpɛbↄ̀, wà ade dɛ. +Ɔ̃ aa mↄ̀ awakpànɛ́ aa ń bↄ́lɛ kpɛ́u, ↄ̃ aa wabikɛ̀má aa bↄnɛ́ ń wɛ̃́lɛu. +À gɛ̀ a vĩ̀i Simↄↄ lè gĩa, ↄ̃ a òɛ̀: Wa Mɛsii è. (Bee wì mɛ lↄ Kilisi.) +Àↄ ku gbɛ̃́ bɛɛɛdeↄ ũ luanaaikɛnsaiↄ guu. Beewa baa tó aalɛ á dilɛ vãikɛnaↄ ũ, tó aa yãmaa pↄ́ álɛ kɛↄ è, aa Lua sáaukpa yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ. +Ìliↄ zↄadↄmá láasaio, aà pↄ líↄ fɛ̃a gↄↄpiio. +Kainu, Gibɛa ń Timinao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ kwi, an baade ń a bualoũↄ. +Tó ma Egipi kɛ̀ bɛzia ũ, mɛ́ ma a pↄ́ↄ pìliwà píi, tó ma gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ dɛ̀dɛ píi, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ a mae Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Lↄbↄaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Gↄↄ bee má ò Yozueeɛ aà wɛ́ è lá Dii á Lua kɛ̀ kía gbɛ̃ↄn plapiↄnɛ. Màa Dii a kɛ kía pↄ́ álɛ gɛ́ ń lei weↄnɛ píi. +Waiyoo Mↄabuↄ! Kɛmↄsi gbàgbanaↄ, a kaalɛɛ! Kɛmↄsi tò á gↄ̃ɛↄ fã̀aa, à á nↄɛↄ kpà Amↄleↄ kí Siↄ̃wa zĩ̀zↄↄ ũ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kú zã guue wèwà à mɛ̀: Dii, ma mↄnɛ ń ma nɛ́oɛ, tã́a mɛ́ aà lɛ́na nàalɛ. +Lua, ma aaukɛa wii ma, ma bↄ ma ibɛɛ pↄ́ má ń vĩa vĩↄ ↄzĩ. +Bↄ́yãi Lua ì gupu wɛ̃nadeↄnɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ an nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpaaↄi? +mí sunɛ ń gbɛ̃́ↄ píi. Ampii sua yã́ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ ńlɛ wɛ yã́ ũɛ. Tó à gà, ↄ̃ gbɛ̃́ↄ gↄ̃ yãkelesai ḿpii. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kuɛplade, a mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ +Aaì zↄ̃lɛ miai, aaì i bàalikpɛu, aaì saosawa nↄ̀ↄ só, aaì pↄ́ bɛ̃̀ɛↄ yãma dɛ ń dou. +Sↄũ ge gbɛ̃pãpã daazĩu dɛ lán toekana pↄ́pii gbã́awaɛ. +Ɔ̃ kí ìwaↄ wèwà aa mɛ̀: Amani mɛ́ kú ua we. Ɔ̃ kí mɛ̀ aà mↄ gɛ̃. +Dii zã̀ ń gbɛ̃vãiↄ, ì swã́kpa gbɛ̃maaↄ wabikɛai. +Gbɛ̃nazĩna dɛ sãa zↄ̃ↄ. A yã́ mɛ́ tò maakɛa kã́mabogↄↄzĩ zɛ́ vĩ. +onisi ń gbɛ̀ bɛɛɛde pãle pↄ́ wa zĩkɛò saoula ń aà bↄ̀ↄloonnↄɛowaↄ. +Má báaadaaàgu ń wɛ̃ni gbã̀ao, má aà suaba, i pↄnakɛò. +Yuda gbãadeↄ lɛ́ aà wɛɛlɛ dikpɛpiu aa mɛ̀: Aàpi ku má ni? +Lua ni lɛ́ ma dɛ, Lua bɛ̃́ɛpi. Bↄɛ má e gɛ wɛsiaàlɛi? +Samuɛliá Isailiↄ dↄaanaɛ e a wɛ̃ni lɛ́u. +Mámɛ máↄ dɛ aà mae ũ, aàpi iↄ dɛ ma nɛ́ ũ. Tó à tàaekɛ̀, má ĩadawà ń gooɛ, lá gbɛ̃nazĩna ì gbɛ̃́ gbɛ̃wa. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Ápii á ma to we, asa a kɛ̃a láu Lua mɛ̀: Má sãdãna lɛ́, sãↄ i fãaa. +Ma láɛ bee kɛ̃aɛ́ guu ma yãeↄ kɛ̃̀ ń sↄ̃o dilɛa kɛ́ àↄ dↄágu yã́i, asa Lua gbɛ̃kɛkɛ̀mɛɛ, +Aali kpaaũkpɛzwãaↄ sɛ́ ń zwãa pↄ́ wì kuao ń ayo báa pↄ́ wì kuaↄ ń a kpɛɛlɛ zwãao +Tó wà n sisi, nìli zↄ̃lɛkĩi kpɛɛ kṹ, kɛ́ tó n sìsina mↄ̀, a onɛ: Ma gbɛ̃na, mↄ aɛ la. Bee a n kɛ gbia gbɛ̃́ pↄ́ á sãnuↄnɛ. +A tò ma ye gusiau lán gbɛ̃́ pↄ́ gà à gɛ̃̀gɛ̃ↄwa. +Ɔ̃ Pilati Yesu kpàmá aa aà páliwa. Ɔ̃ aa aà sɛ̀ gɛ̀ò. +Yelusalɛũdeↄ, à ma lɛdama ma, kɛ́ másu kɛ̃́wáo yã́i. Tó màan sↄ̃o, má á bùsu dɛ̃ↄnzↄ̃ɛ, gbɛ̃e aↄ ku a guu lↄo. +Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ Lua tò kↄ̀ↄ mↄ̀ ladaadaapi zↄ̃̀, ↄ̃ à giigàga. +A yã́ mɛ́ tò ma gbɛ̃́ yenzideↄ, wɛdↄa gↄↄpizi guu à ãiakɛ àↄ ku sãasai gbãsĩsai, íↄ na ń Luao. +Aàli awakpazupi nísi golɛ píi, a sálana ń a guupↄ nísiↄ píi +Má zuswana pↄ́ kú á kpàsau ni vĩo, ge ble pↄ́ kú á kaau, +ↄ̃ saonaↄ i fↄ̃ gɛ̃̀ zĩkɛi weo tɛlupi yã́i, asa Dii gawi kpɛ́pi pàɛ. +Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ kpalablea gↄↄ, Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ +Wài pↄ́ ń èpi ku yãa mɛ́ a ku lↄo. A bↄ gbã́o zòolo guu i mipɛ kaalɛwa. Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛ an tↄ́ kú àizãna taalau za dṹnia daalɛgↄↄoↄ, tó aa wài pↄ́ kú yãa mɛ́ a ku lↄo mɛ́ a ɛa mↄpi è, a yã́ a dimá. +Gbɛ̃́ pↄ́ sↄ̃̀ Dii zwã̀akpɛi ì gaɛ. Wá gaga wápii yã̀? +Wà nao sɛ̃́iapi kɛ̀ gↄↄ pↄ́ Kilini dɛ Sili bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ ũɛ. +I kɛ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ikoyã ma ń swã́o mɛ́ maa Luaɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ zĩkɛwà mɛ́ a bↄ maa. +Màa Isailiↄ kã̀aa píi ń lɛdoũo, kɛ́ wa gɛ́ lɛ́lɛi wɛ̃́lɛpiwa. +Yeholaũpi kpalablea gↄↄ Ɛdↄũↄ ńzĩa sì Yudaↄwa, ↄ̃ aa ńzĩa kía kpà. +Ɔ̃ à gↄ̃ɛpi gbã̀tɛ̃ɛwa pↄ́ á bↄ̀pi lìlɛ nↄɛ ũ, ↄ̃ à gɛ̀aànↄ aà kĩ́i. +Ɔ̃ Yosɛfu mɛ̀: Kai! Má fↄ̃ bee kɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ wà imibↄpi èwà mɛ́ a gↄ̃ ma zↄ ũ, á gbɛ̃́ kĩniↄ í ɛa ta á maewa aafia. +Aa lipɛpɛɛ dà aa lìai, a lɛsĩ kà ↄtã do, ↄ̃ aa zãblè a lɛ́wa ń vuao. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ a pↄ pà a gbɛ̃́deezi, à kà wà yã́kpalɛkɛaànↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ̃́dee sↄ̃̀sↄ̃ kà wà gɛaànↄ gbãadeↄ kĩ́i. Gbɛ̃́ pↄ́ ò a gbɛ̃́deeɛ mìsaide sↄ̃ à kà aà gɛ́ tɛ́u. +Levii nɛgↄ̃ɛ pↄ́ kà mↄ do ge a dɛa, kɛ́ wà ń nao píi, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń àaↄ̃oɛ (23.000). Wi ń da Isaili bui kĩniↄ nao guuo, asa aai e kpaalɛ sɛ̀ láńwao. +Aa Lua kpɛ́ mìdɛ Adaa gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ kí Daliusi kpalablea wɛ̃̀ soolode guuɛ. +Kɛ́ bíla Filipi yãmà mɛ́ aa dabudabu pↄ́ a kɛ̀ↄ è, aa laaidↄ̀ yã́ pↄ́ àlɛ owa ń nↄ̀sɛmɛndoo. +kɛ́ aà dↄaa n gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa, i yã́gↄ̃gↄ̃ táaaↄnɛ a zɛ́wa, +Nɛgɛvɛ nↄ̀bↄↄ yã́. Wàlɛ guwaiwai pↄ́ yãĩa ń taasio vĩ baa vĩ, nↄ̀ↄmusu saↄ ń nↄ̀ↄmusu daↄ ń sↄ̀gbalaↄ ń mlɛ̃̀ pãsĩnaↄ di weɛ. Zàaĩnaↄ ń àizɛɛↄ sɛ́sɛa, yiongoↄ lɛ́ kↄ̃́ↄ ɛ́ɛ ń ń pↄmaaↄ, aalɛ gɛ́ò bui àisaipiↄnɛ. +Gu pù Yudaↄnɛ gↄↄ bee, aalɛ pↄnakɛ ń yaalↄo, asa wà ń gbá gbãaɛ. +Mↄgotɛ̃pi ↄ̃ wà kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ zɛbↄↄ pìò ń saokĩio ń a mↄyãayãanao ń saokĩipi pↄkeleↄ píi +Aa ń pↄ́ↄ sɛ̀lɛ píi ń zĩ̀zↄↄ ń pↄtuoↄ, +Ɔ̃ Samuɛli ò bílaɛ: À mↄ wà gɛ́ Giligali wà ɛa Saulu kpa kpalau we lↄ. +O gↄ̃ide pↄ́ ma ń gbá ↄ̃nↄↄnɛ píi, aa pↄkasapiↄ kɛ Aalonaɛ, wi aà dilɛ adoa aàↄ ma gbagba. +Tó à pↄ́pii nàɛ̀ a ↄzĩ, aàpi ↄ̃ aà Nɛ́ pↄ́ à pↄ́pii nàɛ a ↄzĩpi a misiilɛɛ̀, Luapi iↄ dɛ apii ũ pↄ́piiɛ. +O Isailiↄnɛ aa lilɛ gɛ bòokpa Piailo saɛ Midoli ń ísiao zãnguo, bↄaa ń Baalizɛfↄ̃o. À bòokpa ísia saɛ we. +Kí Asa yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau, aà nɛgↄ̃nkɛyãↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi ń wɛ̃́lɛ bĩ́i pↄ́ a bòↄ. Kɛ́ à zikũ̀, gyã aà kũ̀ a gbálaↄwa. +Ma iminapi sìsi buaↄ ń sĩ̀sĩↄwa pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio yã́ musu ń pↄ́ pↄ́ ì bↄlɛ tↄↄlɛwaↄ píi ń gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ ń zĩ pↄ́ álɛ kɛↄ píi. +Fɛ̃nda pↄ́ wa lɛ̀ò píi, ìli bↄwào ge sↄ̃na ge ka ge saa. +Davidi gbɛ̃́ↄ là à mɛ̀: Saulu buie i gↄ̃o lé? Má ye gbɛ̃kɛkɛɛ̀ Yonatãa yã́i. +Ɔ̃ kí Saulu zĩkɛna Ziba sìsi, a òɛ̀: Pↄ́ pↄ́ dɛ Saulu pↄ́ ũ ń a bɛdeↄ pↄ́o píi, má kpà n dii tↄũnawaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ swãsɛ̀ ma yã́i ì ma tↄ́ na sí, gbɛ̃́ pↄ́ wɛsìmalɛ ì ma sáaukpa. +Asa kɛ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza Yudaↄ kí Yɛkↄnia, Yoakiũ nɛ́ kũ̀ tàò Babɛli ń Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi, i Dii kpɛ́ mↄ̀pɛlɛↄ ń íkakĩio ń tadibↄↄ ń pↄ́ kĩni pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛpiuↄ sɛ́lɛo. +ní oɛ̀ aà ma yãma. Ma Dii Lua ma mɛ̀ má tɛsↄ̃wàɛ. Tɛ́pi a kũ a lí ísiↄ ń a lí giiↄwa píi. Wa e a tɛ́pi dɛo. Tɛ́pi a to gbɛ̃́pii oa siakũ za gɛↄmidↄkĩi oi e gugbãntoo oi. +Ɔ̃ Gibɛa gbɛ̃e yã́zãsìmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ kĩniↄ maeↄn deↄ ũ sↄ̃i? Ɔ̃ à gↄ̃̀ yãa ũ wì mɛ: Saulu ku ãnabiↄ guu sↄ̃ nɛe? +Ɔ̃ Isaili kíaↄ mↄ̀ ń gbao. Aamɛ aa ń deziↄ buiↄ kía pↄ́ wà ń dílɛ gbɛ̃naon dↄaanaↄ ũ. +i fɛlɛ na a zĩkɛndeeↄ gbɛ̃gbɛ̃awa, iↄ ulatãble, iↄ imi ń wɛ̃dɛnaↄ, +Levii nɛ́ↄ tↄ́n kɛ: Geesↄ̃, Kɛata ń Mɛlalio. +Wɛ̃̀ sopla lɛɛ bàaↄ̃ ń plaopi gbɛa wa kíapi bↄlia, gbɛ̃e a zɛaànↄo. Kía pↄ́ lɛ́ mↄ́ zĩgↄ̃ↄ wɛ̃́lɛpi kaalɛ ń Lua kpɛ́o. A lɛ́ a ká lán í daa pↄ́ↄlawa. E a lɛ́ àↄ gɛ́ kái zĩkaa ń gudɛo aↄ ku lá Lua dìlɛwa. +Kí Aasuelu na Vasiti blɛsakɛ̀ nↄɛↄnɛ kibɛ lↄ. +Gↄↄ bee má a zↄ̀blena Ilikia nɛ́ Ɛliakiũ sísi, +Ɔ̃mɛ ma gbɛsi ũ, ma Suabana ũ. Mi gbãaewà, má fu bauo, +Ɔde ń taasideo zĩ́na doũɛ, Dii mɛ́ ń kɛ́ píi. +Yesu pìlańnↄ à zɛ̀ gusalalaa, gu pↄ́ aà ìwa kĩniↄ ń bílao kuu. Aa bↄ̀ Yelusalɛũɛ ń Yude bùsuo píi ń ísialɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Tii ń Sidↄ̃o saɛↄ. +Ɔ̃ ma ń lá ma mɛ̀ gulɛsĩ pↄ́ aalɛ gɛ́u weↄ dɛa ni? Ɔ̃ wì mɛ gupiↄnɛ gulɛsĩↄ e ń a gbão. +Á vɛ̃ɛbu ba, í a sɛ̃wa, kási á e à a kↄ́ zↄ̃zↄ̃ à a imio. Kↄ̀ↄↄ mɛ́ aa á vɛ̃ɛlipiↄ zↄ̃zↄ̃. +Ɔ̃ Amazia Ɛflaiũ zĩgↄ̃ pↄ́ mↄ̀ a kĩ́ipiↄ gbàɛ ń bɛ. An pↄ pà Yudaↄzi maamaa, ↄ̃ aa tà ń bɛ ń pↄfɛ̃ zↄ̃ↄo. +Bui duunkɛnaↄ, a ɛa álɛ á maeↄ tàaaba, a ɛa álɛ Dii pↄfɛlɛa Isailiↄzi kã́fĩo lò? +Baokpana mↄ ò Davidiɛ à mɛ̀: Isailiↄ ń sↄ̃ kpà Abisaloũwa. +Wá seeladeↄn á ũ, ń Luao lↄ, kɛ́ wá kú á Yesudeↄ guu a zɛ́wa luayãmanaↄ ũ tàaesai. +Amata ń Aapadao tã́aↄ gɛ̀ máɛ? Sefavaiũ ge Ena ge Iva tã́aↄ gɛ̀ má ni? Samali tã́aↄ è gìɛ̀ ń ń wɛ̃́lɛoe? +Kía bui nↄɛ, n gbála maa n kyaleu, n gbala ú dɛ bũunnↄ, a dɛ lán gↄ̃ide ↄzĩwaɛ. +Gbɛ̃́ↄ, wa wabikɛ̀wá, à bɛɛɛ dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aaì zĩkɛ á guu, aa iko vĩwá an zĩkɛa Diiɛ guu, aalɛ á dazɛwaↄnɛ. +Lá nɛ́piↄá gbɛ̃nazĩnaↄnɛ, màa aàpi sↄ̃ à gↄ̃̀ gbɛ̃nazĩna ũ láńwa, kɛ́ à ga, i Ibiisi pↄ́ ì ga gba zɛ́ kaalɛ, +Ɔ̃ Mↄizi ò Yozueeɛ: Gbɛ̃́ↄ plɛwɛ̃ɛ, í gɛ zĩka ń Amalɛkiↄ. Zia máↄ zɛa sĩ̀sĩɛ bee misonawa ń Lua goo kũa. +Ɔ̃ gbɛ̃́pi òɛ̀: Tia ma bↄ zĩlau, ma bↄ za we ń bao gbãɛ. Ɔ̃ Ɛli aà là à mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ kɛ̀ wei ma gbɛ̃́? +Isailiↄ, à yã́pi ma, íↄ zĩkɛwà, kɛ́ à e àↄ ku aafia, í dasikũ maamaa bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diupi guu, lá Dii á dezi káauↄ Lua a lɛgbɛ̃̀wa. +Ɔ̃ Dii malaikapi lɛdà Yesuawa à mɛ̀ +À nà Diiwa, i bↄ aà kpɛo. A yã́ pↄ́ Dii dà Mↄiziɛↄ kũaɛ. +dṹnia bui píi i dↄ̃ kɛ́ Dii tↄ́ kúwá, aai vĩakɛɛ́. +Ɔ̃ má è a maa mà a yã́ onɛ, ní lú wá gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ zↄ̃lɛa laↄ wáa. Tó ń ye ǹ boɛ, bo. Tó ń ye ǹ bo sↄ̃o, omɛɛ mà ma, asa ḿmɛ ń a boa zɛ́ vĩ. Tó n baa gɛ̃̀, mapi. Ɔ̃ gↄ̃ɛpi mɛ̀: Má bo. +Alaũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Uzu, Hulu, Getɛɛ, Mɛsɛki. +Fɛlɛ! À gↄ̃̀ n yã́ ũɛ. Wa zɛnnↄɛ. Sↄ̃dilɛ ǹ zĩkɛ yã́piwa. +À mↄ lè mↄ kɛ̃okwide guuɛ, ĩ́ana kú. Kí zↄ̃lɛa a kpɛ́u, tɛ́ kaa tàasou dilɛa aà aɛ. +Ɔ̃ ma mɛ̀, bauo Dii, asa tɛ̃ ge pↄ́ gbãlɛa i gɛ̃ ma lɛ́u ziio. +Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Kpelewa má kɛ mà gɛ́ wei? Tó Saulu mà, a ma dɛɛ. Ɔ̃ Dii òɛ̀: Zununu sɛ ǹ gɛ́ò, ní mɛ n mↄ ma gbagbaiɛ. +À ɛ̀a nɛgↄ̃ɛ ì lↄ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Sela. Gↄↄ pↄ́ à nɛ́pi ì, a ku Kezibuɛ. +Ma Dii mi oɛ́ yãa kuli pↄ́ a lá sia mɛ́ a nɛ́ kɛfɛũ. Má tɛsↄ̃wáɛ sa ń zàaĩan gbãa kↄ̃fĩo, á gↄ̃naↄ i golɛgolɛ. +Ɔ̃ pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃ↄ do vua tùu kpà malaika gbɛ̃ↄn soplapiↄwa ń miwa. Lua pↄ́ ìↄ bɛ̃́ɛ gↄↄpii pↄkũma ká ń pai. +Yã́ pↄ́ Dii Lua Zĩgↄ̃de òn kɛ: Fɛlɛ gɛ o kibɛ ziia Sɛbenaɛ +Ɔ̃ à ń tó we, à ɛ̀a gɛ̃̀ góilɛna guu à tà baale. +Amↄniↄ bùa Yuudɛ̃wa aa gɛ̀ zĩkai ń Yuda buiↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń Ɛflaiũ buiↄ, ↄ̃ Isailipiↄ gↄ̃̀ yooyea. +Gbɛ̃́ kpɛɛ pↄ́ ì a zĩkɛ maannↄ dɛ zĩadilɛngbia pↄ́ blɛ ì kɛ̃́sãwàla. +Tó nɛnↄɛpiↄ zãkɛ̀ ń Isaili buipãleↄ, wa ń tↄↄlɛ sí wá buiↄwa wà kã́fĩ bui pↄ́ aa zãkɛ̀ńnↄↄnɛ, tↄↄlɛ pↄ́ wa kpàwá ń gbɛlaao i lao. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, lá á dɛ nibↄ bↄ̀mↄↄ ũ la, málɛ lɛdawáɛ, à mikɛ̃ á dↄ́ɛĩi pↄ́ aaì zĩkaánↄↄwa. +Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ plaade guu ↄ̃ Yeloboaũ nɛ́ Nadabu gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau wɛ̃̀ plaɛ. +Ɔ̃ ńlɛ o: Bↄ́ Lua dↄ̃i? Kua luabɛpuana kpɛle a fↄ̃ yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛe? +Zĩgↄ̃ pↄ́ Amazia ń gbáɛ, i we aa gɛ̀anↄ zĩlauopiↄ, kɛ́ aalɛ tá, aa lɛ̀lɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄwa za Samali e à gɛ̀ pɛ̀ Bɛtoloniwa, aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ (3.000), ↄ̃ aa ń pↄ́ↄ nàaa dúuduu. +I yã́ bee o ń azĩaoo. Kɛ́ a dɛ saonkia ũ wɛ̃ bee yã́i, ↄ̃ à ãnabikɛkɛ̀ à dↄ̀aa lá Yesu a su ga Yudaↄ gbɛu ò. +Wà Kiliataaba pↄ́ wì mɛ lↄ Hɛblↄ̃ ń dã́dãkɛkĩi pↄ́ liaio kpàmá. A ku Yuda buiↄ bùsu gusĩsĩdeuɛ. Aaba mɛ́ Anaki buiↄ dezi ũ. +Kã́ndo gↄ̃̀ↄ kɛ́ aa gugwàgwa, aai gbɛ̃e e lↄo, sema Yesu ado. +Ásuli Asetaati lí pɛ́lɛ saokĩi pↄ́ á bo Dii á Lua pↄ́ ũ saɛo. +Dii, n zɛmanↄ yã́kpalɛu, n ma wɛ̃ni sì. +Gɛ̃kĩi ku kpɛ́nɛpiↄ zãnguo lán kpɛ́nɛ pↄ́ aa ku gugbãntoo oiↄ pↄ́wa. A gbã̀a ń a yàasao sáaɛ. Gugbãntoo oi kpɛ́nɛpiↄ gɛ̃kĩi ń ń zↄ̃ↄo ń ń lɛ́ↄ sáa +Kɛ́ Yesu è aà pↄ siakũ̀, à mɛ̀: Gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu zĩũ gbɛ̃́ pↄ́ aa àizɛɛ vĩↄnɛ. +Àↄ Dii náai vĩ gↄↄpii, Dii mɛ́ gbɛsi pↄ́ ìↄ ku gↄↄpii ũ. +Za gↄↄ bee aà ìwaↄ pↄ̀ↄbↄzã kɛ̀ dasidasi, aai tɛaàzi lↄo. +Ɔ̃ Yosɛfu Egipi buaↄ lù Falaↄ̃ↄɛ píi, asa Egipiↄ baade a bua yìa, kɛ́ nↄana ń kṹ gbãa yã́iɛ, ↄ̃ bùsu gↄ̃̀ Falaↄ̃ↄ pↄ́ ũ. +Dé mɛ́ ↄ̃nↄ dà kpↄbↄilɛnaɛi? Dé mɛ́ dↄ̃a kpà kosawai? +Ɔ̃ aa gò Kole ń Datanio ń Abilaũo fã́ani. Kɛ́ Datani ń Abilaũo bↄ̀lɛ, aa zɛ̀zɛ ń kpɛɛlɛ ń ń naↄ ń ń nɛ́ↄ ń ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ. +Ɔ̃ Kɛata buiↄ Lua pↄ́ↄ sɛ̀ aa dàò zɛ́u. Wà zwã̀akpɛpi pɛ̀ɛpɛɛ e aaↄ gɛ́ kái. +À mɛ̀ tó wà nɛ́ mɛ̀ndoɛ bee sìwa, mɛ́ yãvãi gɛ̀ aà lè sa, lá a zikũ̀, wá tó à ta miau ń pↄsiaoɛ. +i blè mɛ̀n plapiↄ sɛ kpakↄ̃i ma aɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, +Mapi sↄ̃, a maa mà wɛ̃nadↄ̃ mɛɛwia zↄ̃ↄ Ninivaɛo lé? An gbɛ̃́ pↄ́ aa ↄplaa dↄ̃kↄ̃ɛ ń zɛɛooↄ dasi dɛ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basooloa (120.000), mɛ́ an pↄtuoↄ kɛ̀ zài. +Kɛ́ Lↄbↄaũ gà, wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Abia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ma Dii ma mɛ̀: Gↄↄbeezĩ aa omɛɛ ń zã́, aa omɛɛ Baali lↄo. +A palamá ń pↄfɛ̃o, aà kpɛ̃nɛ ì to vĩa ń kṹ. +Tó taaside yã́ nao, ásuli zɛaànↄo. +Asa à mɛ̀ wa Yeloboaũ dɛ ń fɛ̃ndaoɛ, wi Isailiↄ kṹkũ ń bùsuu, wà táńnↄ zĩ̀zↄↄ ũɛ. +Dii wá Lua, báaadawágu nana, ɛ̀fãaida wá zĩu wàↄ kã́fĩakɛ, ao, ɛ̀fãaida wá zĩu wàↄ kã́fĩakɛ. +Miliaũ ń Aalonao Mↄizi tàae è Etiopi nↄ pↄ́ a sɛ̀ yã́ musu, asa à Etiopi nↄ sɛ̀ɛ. +Ma Dii á Bona pↄ́ ma á ikàsa nɛasakpɛu, ma mɛ̀ mámɛmaa Dii, ma pↄ́pii kɛ̀, ma musu kpàlɛ mado, ma dṹnia kàlɛ ń mazĩa ↄo. +Ɔ̃ lↄↄe bↄ̀ luabɛpuanapi guu à mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ beeá ma Nɛ́ɛ. Ma aà dìlɛ, à aà yãma. +Ma nɛ́, tó Dii n toto, ńsu dilɛ pão, tó à n gba laai, ńsu to à kɛnɛ ĩ́io. +Gbɛ̀sĩsĩↄ ì yↄ lán zↄ́nisiwa Dii aɛ, dṹnia gbɛ̃́pii Diipi aɛ. +Ɔ̃ wà bↄ̀lɛ gɛ̀ Siliↄ bòou wà pↄ́ↄ nàaa, ↄ̃ wàlɛ pɛ̃ɛti yia zaa lɛ do ã́nusu ↄwatɛ̃ do, pↄ́wɛna zaa lɛ pla ã́nusu ↄwatɛ̃ do, lá Dii òwa. +Asa aa gɛ̀ Asiliↄwa, lán sɛ̃̀a zàaĩna pↄ́ ìↄ bɛ adowaɛ. Ɛflaiũ buiↄ ì gbɛ̃na wɛɛlɛ ń pↄ́oɛ. +Lipↄ̃ↄↄpiↄ sↄlↄsↄlↄ zãpiↄu saokĩi kpɛla ń kpɛleo a sɛbↄ ũ. +Kɛ́ aà diipi Yesu bao mà, à Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ zĩ̀ wabikɛiwà aà mↄ a zĩkɛnapi misiɛ. +Yesu wèmá à mɛ̀: Á Lua yã́ ń a gbãao dↄ̃sai yã́i a sãsãio lò? +Ɔ̃ gbɛ̃́ kĩniↄ mɛ̀: Zɛ gĩa wà gwa tó Ɛlia a mↄ aà suabai. +Ma pↄ kɛ̀na kɛ́ má kú weo, kɛ́ à e à ma náaikɛ yã́i. Wà gɛ́ aà kĩ́i. +Kↄↄkↄↄ ↄ̃ gbɛ̃́pii ì fɛlɛ gɛ́ aà yãmai Lua ua. +Ɔ̃ Yesu gɛ̃̀ Yeliko, àlɛ pãa. +Gbɛ̃́ pↄ́ a wɛ́ dↄaàzi màa, aàↄ ku gbãsĩsai lá Kilisi ku gbãsĩsaiwa. +Ìwae líↄ dɛ a yãdanɛdelao. Zↄ̀blenae líↄ dɛ a diilao. +Asa tó ma yã́pi kɛ̀, dↄ́ɛĩiɛ, duuna pↄ́ kà wà a yã́gↄ̃gↄ̃ɛ. +À mↄdaonaↄ pì, ↄ̃ a fĩ̀ fùapiↄwa yàbaa ũ, aa loolooa mɛ̀n sopla. +À kaa da lìai. Kaapi gbɛ pↄ́ wa ã̀ↄ vĩ didiakↄ̃a d��̀ↄ àaↄ̃, ↄ̃ sɛdɛ lí pↄ́ wa zↄ̃̀ↄ kálɛa a musu. +Kɛ́ àlɛ báaadańgu màa, ↄ̃ à kɛ̃̀má, Lua aà sɛ̀ tàò a kĩ́i. +Kɛ́ Dii an Lua yã́ sã̀ńgu yã́i, ↄ̃ à ń kpá Azoo zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Siselawa ń Filitɛ̃ↄ ń Mↄabuↄ kíao, aalɛ zĩkańnↄ. +Aa lɛ́ikàwà, aa feepi sɛ̀ aa aà lɛ̀ò a miwa. +Ɛflaiũ buiↄn kɛ daɛdaɛ: Sutɛla buiↄ ń Bɛkɛɛ buiↄ ń Taani buiↄ +Ásuli Dii á Lua lɛ à gwa, lá á kɛ̀ Masawao. +Dii a pãkpa a gbɛ̃́ↄzio, a gbɛ̃́ pↄ́ á sɛ̀ a pↄ́ ũↄ vũaao. +Aa lɛpusiali ã̀ pɛ̀pɛɛpɛpɛɛ zwã̀akpɛpi lipɛlɛↄ ũ. +Àlɛ e ma dii mↄ̀ lɛ́lɛi guɛ beewa à a dúuzↄ̃ Dii lɛ́ sai yã̀? Dii mɛ́ òɛ̀ aà lɛ́lɛ bùsuɛ beewa, i a dúuzↄ̃. +Mↄizi mɛ̀: To wàↄ wá saobↄↄ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ kũa, kɛ́ wà e wà Dii wá Lua gbagbaò. +ↄ̃ Yesu ònɛ́ gↄ̃̀ↄ à mɛ̀: À sↄ̃dilɛ, mámɛ! Ásu to vĩa á kṹo. +Tó aalɛ gyãkɛ yãa sↄ̃, mi zwã̀nkasa daɛ, mi azĩa kɛ̃́sã ń lɛyeao, mi wabikɛnɛ́ láasai, +Ɔ̃ ma mɛ̀: Ma Lua, ńsu ma sɛ kpóoo, n gbɛ̃́ bee, n wɛ̃ni láaa vĩo. +O Isailiↄnɛ aa bùsu pↄ́ aa a kpaalɛ sɛ́ wɛ̃́lɛeↄ kpa Levii buiↄwa, kɛ́ aa e wàↄ kú ń guu, aai tↄↄlɛ pↄ́ liaa wɛ̃́lɛpiↄi kpámá lↄ. +Lidadeↄ ń Salↄnadeↄ aà è, ↄ̃ aa zɛ̀ ń Diio. +a pↄ pà maamaa bui pↄ́ kálɛa dↄdↄaↄzi. A pↄ paa Isailiↄzi yãa yↄↄɛ, ↄ̃ buipãlepiↄ ĩadaamá kã̀fĩ. +Isaili dↄaanaↄ zↄ̃̀lɛ Yelusalɛũ, ↄ̃ gbɛ̃́ kĩniↄ gbɛlà an gbɛ̃́ↄ kwide mↄ zↄ̃lɛa Lua wɛ̃́lɛpi guu yã́ musu, an gbɛ̃́ kĩniↄ i gↄ̃ zↄ̃ɛwiaↄ guu. +À gɛ̀ ń zĩo Amata Zoba, ↄ̃ a sì. +e Lua àↄ gɛ́ a Nisĩna pisiiwá bↄa za musu, gbáa i gbasa gↄ̃ gutaaede ũ, gutaaede sↄ̃ dào ũ. +à ń zĩ́ Diiwa aa aà la, aàpi mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a mↄ ũa, ge wàↄ wɛdↄ gbɛ̃pãleziɛ? +Àwalɛwana ń são a sɛ̃ ble sãnu, nↄ̀ↄmusu a tàaable lán zuwa, mlɛ̃ↄ pↄblea aↄ dɛ bùsu ũ. Aa pↄe kɛĩa ge aa pↄe ↄ̃̀ↄkpa ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musuo. Ma Dii mámɛ má ò. +À tã́apiↄ saonaↄ wáↄ kpàsa ń saokĩiↄwa. Màa à gbãbↄ̀ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuoɛ. +Gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa ta bualoũↄ ń zↄ̃ɛwia pↄ́ kú kãi laↄu, aai pↄ́ wɛɛlɛ lú aa ble. +Ɔ̃ ma mɛkpà ↄ̃nↄ asii dↄ̃awa mà sↄũkɛ ń mìsaiyão asii dↄ̃, ↄ̃ má è beeá gugiiyaaɛ lↄ. +Kí Balazaa a bùsu gbãadeↄ sìsi dikpɛ blɛwa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo, ↄ̃ àlɛ vɛ̃ɛ mińnↄ. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á nɛ́ↄ vĩ, tó á nɛ́ kpↄ wabikɛ̀wá, á dé mɛ́ a píligona kpawài? +Gbɛ̃́ pↄ́ lakà tàae pↄ́ wa kɛ̀ɛ̀la ye wàↄ yeaziɛ, yãzifɛlɛna sↄ̃ ì gbɛ̃kɛ bↄaa. +Ásu to wà sakaɛ́ pↄ́ pↄ́ maauo, +Kɛ́ aa kía gbɛ̀a, ↄ̃ Lua Kisi nɛ́ Saulu, Bɛ̃yãmɛɛ bui dìlɛnɛ́. À kpalablè wɛ̃̀ bla, +I zupi au sɛ́ gɛ̃ò kpaaũkpɛu, +ↄ̃ à a zwãa tònɛ́ we, à bàalɛ̀ puizi. +À kɛa na ń Luao baokpaa ãia kpa kyale ũ, +Gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi ń plaopiↄ gɛ̀, ↄ̃ aa ɛ̀a sù ń pↄnao aa mɛ̀: Dii, baa tã́aↄ misìilɛwɛ̃ɛ n tↄ́ yã́i. +Ma mɛ̀ à ma bↄ ibɛɛↄ ↄzĩ yã̀? Má òɛ́ à ma si gbɛ̃́ pãsĩↄwae? +Ãnabi Age ń ãnabi Zakali, Ido nɛ́o ãnabikɛkɛ̀ Yuda pↄ́ kú Yelusalɛũↄ ń Yuda bùsuo píi ń Isailiↄ Lua tↄ́o. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Wà gbɛ̃nazĩnaↄ kɛ wá taa ũ, aaiↄ dɛwáwa, aaiↄ iko vĩ kpↄↄwa ń bãↄ ń pↄtuoↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ píi. +Gↄↄ bee bíla nↄ̀nↄaaaàzi, wa ń lɛ́ dↄ̃o, e aalɛ kɛ̀sɛpɛlɛpɛlɛkↄ̃wa, ↄ̃ à yãò a ìwaↄnɛ gĩa à mɛ̀: À laaika Falisiↄ mↄafilii, ì lińla lán pɛ̃ɛsɛɛsɛwaɛ. +Asa dailɛkɛa guu wà á vĩ́aànↄ mɛ́ a vuaànↄ, kɛ́ a gbãa pↄ́ Lua aà fɛ̀lɛ bↄ̀ò gau náaikɛ̀ yã́i. +Asa a ma ã́nusu ń ma vuao sɛ̀lɛ, a ma pↄmaa bɛɛɛdeↄ sɛ̀lɛ a taò á kàlɛ á tã́akpɛↄ guuɛ. +Ɔ̃ má ò ma nↄ̀sɛu ma mɛ̀: Gwa! Ma ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kpalablè Yelusalɛũ ma ãaↄla píi, ma ↄ̃nↄ ń ma dↄ̃ao wɛbↄ̀ maamaaɛ. +Gbɛ̃nazĩn gbↄ̃ tɛ́ ↄ̃ ńyↄ̃ kàa kɛwà an wáa, ní só. +Kɛ́ Lua Nisĩna dɛ̀dɛ Davidiwa à mɛ̀: Dii ò ma Diiɛ aà zↄ̃lɛ a ↄplaai e àↄ aà ibɛɛↄ kálɛɛ̀ a gbá zíɛ. +Bee gbɛa Yesu dↄ̃ apii pà. Kɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau e pa ↄ̃ à mɛ̀: Imi lɛ́ ma dɛ. +Lua Nisĩna lɛ́ yã́pi owɛ̃ɛ lↄ à mɛ̀ +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua ma mɛ̀, má Egipi na Babɛli kí Nɛbukanɛzaɛ a ↄzĩɛ, i Egipipi àizɛɛↄ naaa, i a pↄ́ↄ sɛ́lɛ a zĩgↄ̃piↄnɛ ń asea ũ. +Dii lɛgbɛ̃̀ á deziↄnɛ à mɛ̀ á bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diu mɛ́ Kanaaↄ ń Itiↄ ń Amↄleↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ kuu kpáwá. Tó a tò a kau, àli dikpɛpi kɛ mↄɛ beeu. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Yuda buiↄ mɛ́ aa gɛ́. À ma! Ma bùsupi nànɛ́ ń ↄzĩɛ. +i pã Sóigbɛbↄlɛi ↄzɛɛi, i ta Zini guwaiwaiwa, i pãi Kadɛsi Baanɛa ↄzɛɛi, i gɛ̃ ń Azaaadaao, i gɛ́ Azemↄ. +Ma mɛkpà yã́ pↄ́ wàlɛ kɛ dṹniau píi tàasikaawa, má yↄ̀ɛ ↄ̃nↄↄ̃nↄ, má è Lua zĩ pãsĩ dà gbɛ̃nazĩnaↄnɛ aa kɛ. +Ɔ̃ Bɛnadada mɛ̀: Tó aafia aalɛ mↄ́ ge ń zĩon nò, à ń kṹkũ bɛ̃́ɛ. +Dé mɛ́ gɛ̀ luabɛ yãa à sùi? Dé mɛ́ ĩ́ana kã̀aa kũ̀ a ↄzĩi? Dé mɛ́ lou yè a pↄkasaui? Dé mɛ́ tↄↄlɛ lɛ́ dài? Aà tↄ́n lai? Aà nɛ́ tↄ́n lai? Tó ń dↄ̃. +Málɛ á bùsuↄ na ma zↄ̀blena Babɛli kí Nɛbukanɛzaɛ a ↄzĩ sa. Baa sɛ̃̀anↄbↄↄ aaↄ dɛ aà pↄ́ ũɛ. +Ɔ̃ Salomↄↄ vù, asa nana àlɛ o. Ɔ̃ à tà Yelusalɛũ à gɛ̀ zɛ̀ Dii bàa kua ń Isailiↄ kpagolo aɛ, à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasao ò we, ↄ̃ à blɛsakɛ̀ a ìwaↄnɛ. +Isailiↄ lìaamá, ↄ̃ gili gɛ̃̀ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄu, kɛ́ aa è yã́ ń lé yã́i. +Mpi ń n nɛgↄ̃ɛↄ ń n nɛnↄɛↄ àli a kùla pↄ́ wì mↄ Diiɛ ń a gbá pↄ́ wì bↄ adoao so gu pↄ́ wa dìlɛ a zɛ́iu, asa á baan we Isailiↄ sáaukpa saoa guu. +Tó yãe sù lɛ́ wá sↄ̃ vĩ sↄ̃, wá dↄ̃ kɛ́ Lua zↄ̃ↄ dɛ wá làasooa, a yã́pii dↄ̃. +Ɔ̃ Saulu ɛ̀a gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidi gwai, a ònɛ́: À aà sɛ́ ń a liio sãnu, à suomɛɛ mà dɛ. +Bee yã́i Yudaↄ ma kũ Lua ua, aa ye ma dɛ. +Lá wàlɛ pↄ́wɛna lú, Yosɛfu ↄ̃a pↄ́ kú Egipi ń Kanaao sì píi, à tàò Falaↄ̃ↄ bɛ. +An zↄ̀blenaↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ku lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń ↄ̀aa do ń basopla àaↄ̃saio (7.337). Lɛ̀sinaↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ kúńnↄ lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blasↄoo (245). +Aa ku ma mɛ̀ndo yã́iɛ, aamɛ ma bua pↄ́ káauↄ ũ. Ma gbɛ̃́ pↄ́ ń mↄmↄↄ tàae è, ↄ̃ músi ń lé. Ma Dii mámɛ má ò. +Àↄ yekↄ̃i ń nↄ̀sɛmɛndoo. À mikɛ̃ vãiwa, í zɛ ń maao. +Saulu nɛ́ Yonatãa sↄ̃ a nɛ́ vĩ ɛɛ ũ. Gↄↄ pↄ́ nɛ́pi kà wɛ̃̀ sↄo, ↄ̃ Saulu ń Yonatãao gaa Yezɛlɛɛ bao sù. Kɛ́ aà gwana aà sɛ̀, àlɛ bàalɛaànↄ, aà wãa guu ↄ̃ nɛ́pi pìliwà à lɛ̀lɛ. Bee mɛ́ tò à ɛɛ kũ̀. Aà tↄ́n Mɛfibosɛ. +Má ãia vĩ, ma ĩadà Yesudeↄwa. Yãkɛa a zɛ́wa Mↄizi ikoyã guu gbɛ̃e i fↄ̃ ma tàae èo. +Matitia, Ɛlifeleu, Mikinɛia, Ɔbɛdɛdↄũ, Yeiɛli ń Azaziao lɛ́ mↄↄnaↄ kelena lɛ́. +Nↄee wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń basↄoode (500) guu ↄ̃ à Sɛũ ń Haũo ń Yafɛtio ì. +Lá gudↄ̃anaↄ wɛ́ ìↄ dↄ gudↄai, ma wɛ́ ìↄ dↄ Diizi dɛńla, ao, a dɛ gudↄ̃anaↄ wɛdↄa gudↄaia. +Tó wàlɛ fɛlɛ bòou, Aalona lí mↄ́ ń a nɛ́ↄ, aali suuna zwãa polo aa ku ikoyã kpagoloa. +Yã́piá sĩanaɛ. Má ye ǹ kã́asikɛ yã́piↄwa maamaa, kɛ́ luayãmanaↄ e wà mɛkpa maakɛawa. Bee maa, a kã́fĩa vĩ gbɛ̃́ↄnɛ. +O Isaili swã́yãmansaideↄnɛ ma Dii Lua ma mɛ̀ an yãbɛ̃ɛkɛaↄ mↄ̀ lɛ. +Dↄaanapiↄ ku kía ìwaↄ guuɛ, gbɛ̃́ pↄ́ kía ń dílɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guuↄ bàasi. +Màa à tadibↄpiↄ pì. A kàsa pↄ doũ guuɛ, an zↄ̃ↄ ń ń bↄao doũɛ wásawasa. +Yã́ na kpaa Dii, asa ma yãkɛ̀ a zɛ́wa, ma n náaikɛ̀ seasai. +Má è dṹnia a tɛ kí gɛ̃ɛ ɛ̀waasopizi, +Vãikɛnaↄ baikpàmɛɛ, kási mi zã n ↄtondↄkĩiwao. +Kpɛdↄ̃anapi mɛ̀ wà mↄ́ ń filiao, ↄ̃ à sìńzi ń bao à kùlɛ Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo aɛ, àlɛ kpakpanaga. +Yosɛfu aà kíaↄ tòto a pↄeãwa, à ↄ̃nↄ dà aà ìwaↄnɛ. +Tó n duunakɛ̀, bↄ́ a wo Luawai? Tó n tàae lɛ́ diadi, bↄ́ a biwài? +Baa malaikaↄ kía Misɛli, gↄↄ pↄ́ àlɛ lɛkpaakɛ ń Ibiisio Mↄizi gɛ yã́ musu, i we à aà sↄ̃̀sↄ̃ à yãdàaàlao, ãma a òɛ̀ a kↄ̃ le ń Diio. +Nìliↄ n pↄtuoↄ kua dↄ̃ maamaa, laaidↄ n kpàsa pↄ́ↄwa. +à mɛ̀: Dii, lá n ma wɛgwà, gɛ́wanↄ. Baa kɛ́ gbɛ̃́piↄ swã́ gbãa, sùuukɛwanↄ wá yãvãiↄ ń wá duunaↄ yã́ musu, ní wá sɛ́ ń gbɛ̃́ↄ ũ. +Aa dèedee, aa tàlaatalaabò lán wɛ̃dɛnawa, an ílɛↄ̃nↄ mìdɛ. +Yãmaa pↄ́ dↄ aà lɛ́u bↄ̀ ń saɛ píi, ↄ̃ aalɛ aà tↄ́ na sí. Ɔ̃ aa mɛ̀: Yosɛfu nɛ́ nolo? +Á á dàa gbɛe, yãvãi pↄ́ a zɛò a wi á musu. +Aai pɛ́wá e aa kɛ̃́ ń wɛ̃́lɛwa zã̀, asa aaↄ e wálɛ bàalɛnɛ́ lán káauwaɛ. Tó wálɛ bàalɛnɛ́ màa, +A yã́ mɛ́ tò m, asa waↄ gɛ vĩvĩ Tofɛti e gu gɛ́ láaɛ. +Tó à mↄ̀ adoɛ, a bↄ adoɛ. Tó a nↄ vĩɛ, aà bↄ ń a nↄo. +Tó Aalona ń a nɛ́ↄ pↄkù ma kpɛ́ pↄ́ↄ ń a pↄkeleↄla píi aa làa, tó wàlɛ fɛlɛ bòou, Kɛata buiↄ lí gbasa mↄ́ pↄ́piↄ sɛ́lɛ. Aasuli ↄkã ma kpɛ́ pↄewao, kɛ́ aasu gagao yã́i. Kɛata buiↄ mɛ́ aaliↄ kpaaũkpɛ pↄ́piↄ sɛa. +à Galile bùsu wɛ̃́lɛ kpà Tii kí Hilaũwa mɛ̀n bao, asa Hilaũ sɛdɛ lí ń pɛ̃lio ń vuao kpàwà lá a yeiwaɛ. +À ↄtà à gɛ̀ e ísialɛ, a ↄnɛↄ gɛ̀ e Uflatai. +Ɔ̃ Filitɛ̃ kíaↄ gɛ̀ nↄpi lè, aa òɛ̀: Kↄ̃nikɛɛ̀, kɛ́ ǹ e ǹ aà gbãa zↄ̃ↄpi asii dↄ̃ ń lá wá kɛ wà aà nɛo. Tó wa ba dↄ̀wà wa aà fù, wá baade a n gba ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa sↄo ń basↄoo (1.100). +gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa pla ń basoplakwioɛ (603.550). +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Áↄ kú ń ikoyã pↄ́ má dìlɛↄ masaio e bↄɛ ni? +Mi o yↄ̃̀ↄdeↄnɛ aasu ń gasa fɛlɛo, mi o vãikɛnaↄnɛ aasu káakuo. +Gbɛ̃́ↄ, lá baade kú Lua aà sìsiò, aà zɛ ń Luao màa. +Dii sìsinaↄ bↄ píi, asa suabaa aↄ ku Yelusalɛũ Siↄna gbɛ̀sĩsĩ musu lá Dii òwaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀piↄ aaↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń sisiↄ ũɛ. +Mↄabuↄ, à á wɛ̃́lɛↄ to we, í gɛ àↄ ku gbɛtↄↄu lán bã pↄ́ ì nɛ́ da wewa. +Má kú ń guu mɛ́ ń kú ma guu, kɛ́ aaↄ ku mɛdoũ míↄmiↄ, dṹnia i dↄ̃ ḿmɛ n ma zĩ, mɛ́ ń yeńzi lá ń yemaziwa. +Davidi nɛgↄ̃napiↄ tↄ́n kɛ: Akemↄ gbɛ̃́ Yasↄbaũ mɛ́ nɛgↄ̃n tↄde gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ swana ũ. Aàpi mɛ́ sↄ̃na sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄoↄzi, à ń zↄ̃zↄ̃ò píi gↄↄdoũzĩ. +Tó a gi lɛ́ swã́gbãakɛmanↄ, mɛ́ i ma yãmao, má á swã́gagaa kã́fĩ lↄ lɛɛ soplaɛ e á duuna lɛ́wa. +Lua mɛ̀ ásu wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄoo. À mɛ̀ lↄ ásu gbɛ̃dɛo. Baa tó ni wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄoo, tó n gbɛ̃dɛ̀, n gↄ̃ ikoyãdansai ũɛ. +À gbãamↄ̀ Ísia Tɛ̃aɛ ↄ̃ gugii bↄ̀, à sìńnↄ a ɛu, aa bùawà guwaiwai ũ. +N ma pↄ́ↄ yↄ̀ɛ píi, n n bɛ pↄ́ↄ è wea? Bↄò gupuau ma gbɛ̃́ↄ ń n gbɛ̃́ↄ wáa, aai yãnakpa gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ nawa. +Ìↄ blɛ pↄ́ ì lɛ́lɛ ↄdepi táabũnu zíɛ blea nidɛ. Gbɛ̃ↄ mɛ́ ìↄ aà bↄpiↄ sãsã. +Yã́piↄ bↄↄlɛn kɛ: Mɛnɛ mɛ̀ Lua n kpalablegↄↄ nào, à a lɛzɛ̀. +Isaia ò lↄ: Yɛse miↄna a vlãpa, i fɛlɛ kible buipãleↄwa, an wɛ́ iↄ dↄaàzi. +Tó n aà gbà laai sↄ̃, mɛ́ i mikɛ̃ a vãikɛapiwao, a ga a duuna yã́i, mpi sↄ̃ n lɛ́ aↄ ku yã́pi guu lↄo. +Kɛ́ aa Misi bùsu baa vĩ̀, ↄ̃ aa kà Toloasi. +A yã́ mɛ́ tò gbɛ̃nazĩna ì vĩakɛɛ̀, asa ìli ↄ̃nↄnaↄ yãdao. +Kɛ́ Yolaũ lìaa àlɛ bàalɛ, ↄ̃ à lɛzù Aaziazi à mɛ̀: Bↄnkpɛyãɛ Aazia! +Má ↄtↄ̃ Egipiↄwa, mí dabudabuↄ kɛ mà kpaońzi, i gbasa á gbaɛ. +Ń beeo dã̀naↄ ń biaↄ í a maakũo, aa gↄ̃ màaɛ wisiekĩi ũ. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Zãa Yesu è àlɛ mↄ́ a kĩ́i, ↄ̃ à mɛ̀: Sã pↄ́ Lua kpà a dṹnia duuna wolon kɛ. +A yã́i tò à dṹnia yã́ pↄ́ kú á nↄ̀sɛ guu dɛ: Káaluakaa, dↄ́ɛĩi, mɛfɛlɛa, vãi nidɛa ń bĩikɛao. Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ lɛ́ a bĩikɛ gↄ̃̀ aà dii ũɛ. +Ma Gbɛ̃nↄsɛninina, ma pↄ siakũ̀, ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà. +Wìↄ wiidↄmá, à gɛ́i gbãsĩdeↄ! À gɛ́i, à gɛ́i, ásu ↄkãwáo! Aaìↄ bàalɛ wàↄ liaaliaa, buipãleↄ i onɛ́: Á e àↄ ku lao. +Ɔ̃ a òmɛɛ mà sↄ̃azi, mí a dɛ, asa gu lɛ́ liwaɛ, baa kɛ́ a wɛ́ gi kɛ̃a yↄↄ. +Galada bùsu ku we lↄ ń Gesuuↄ bùsuo ń Maakaↄ bùsuo ń gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wì mɛ Ɛɛmↄo píi ń Basana bùsuo píi e Saleka. +À aà dìlɛ a bùsu dↄaana ũ, a tò aàↄ iko vĩ a àizɛɛↄwa píi. +Asa kɛ́ n pila yãa, n dabudabu pↄ́ wá a fãn vĩo kɛ̀, gbɛ̀sĩsĩↄ lùalua n aɛ. +À ń dɛdɛ sɛa za Kadɛsi Baanɛa e à gɛ̀ pɛ̀ Gazawa, za Gosɛ̃ bùsuu píi e à gɛ̀ pɛ̀ Gabaↄ̃ↄwa. +À zĩblè Mↄabuↄwa, ↄ̃ a tò aa wùlɛ kↄ̃ saɛ tↄↄlɛ, à ba yↄ̃̀má. Tó à bà pla zãnguo dɛ̀dɛ, ì bà do zãnguo to bɛ̃́ɛ. Ɔ̃ Mↄabuↄ gↄ̃̀ Davidi zↄ̀blenaↄ ũ, ↄ̃ aaìↄ falubↄɛ̀. +Aaì mɛ: Lɛdawá! Lá wá kɛ owɛ̃ɛ! Ue dawála ĩatɛ̃ gbãa zã́ lán gwãasĩnawa. Lalaonaↄ ulɛ, ńsu bↄ ń bàalɛnapiↄo. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, tó málɛ ĩada Yelusalɛũdeↄwa ń yã́ mɛ̀n síiↄ̃ɛ beeↄ, zĩ ń iminao ń wàio ń gagyão, málɛ ń dɛdɛ ń ń pↄtuoↄ, a kɛ zài. +Má ò wà wɛɛlɛ lá ziↄ guu, ↄ̃ wa è sĩanaɛ, wɛ̃́lɛpideↄ ìↄ bↄ kíaↄ kpɛɛ. Za zi yãkeledeↄnɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Wa Isaili pↄ́ gↄ̃̀ↄ kↄ̃nwɛ, lá wì vɛ̃ɛ kↄ̃nwɛwa. Wa ɛa a gbɛsisi, lá wì pↄ́ gbɛsisiwa. +Dii Zĩgↄ̃de yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛa à mɛ̀ +Ɔ̃ a ò Aalonaɛ: Sↄ̃ saokĩii, ní sao ń duun awakpabↄo, ní sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o, ǹ n duuna ń n nɛ́ↄ pↄ́o kɛ̃́wá, ní sao ń bíla pↄ́ↄ, ǹ ń duuna kɛ̃́má lá Dii òwa. +Asa ma Dii ma yãdìlɛ ma mɛ̀, má ua zↄ̃ↄ wiɛ kɛ́lɛkɛlɛ, mí a nɛ́na kɛ yáiyai. +Má tó gbɛ̃́ↄ bɛbɛ á guu ma gbɛ̃́ Isailiↄ ũ, aai gↄ̃ á vĩ e gↄↄpii. Á tó an nɛ́ↄ kɛsai lↄo. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: I kyokɛ á è lá Davidi kɛ̀ ń a gbɛ̃́ↄ gↄↄ pↄ́ nↄana lɛ́ ń dɛo lé? +Asa gbɛpi gbɛ̃̀nɛɛ. Kɛ́ aa wɛsɛ̀, ↄ̃ aa è wà gbɛpi gbeembò kↄ̀. +Íli sapiↄ o, sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ lá gu lɛ́ dↄ oa bàasi. +Gↄↄplakɛa gbɛa zĩkɛnapiↄ dii sù, ↄ̃ àlɛ a ↄ̃a yã́ gↄ̃́gↄ̃ńnↄ. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ vĩ Lua a kã́fĩɛ̀ e à fɛ̃ɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ vĩ sↄ̃o, baa pↄ́ pↄ́ a vĩ Lua a siwàɛ. +Ma sↄ̃ lɛ́ wo, málɛ ibaba lán sɛ̃wa, blɛblea yã́ lí dↄmagu mà bleo. +Ɔ̃ à gɛ̀ faaibò ń nↄɛpio, nↄpi kàaàgu. +Geesↄ̃ buiↄ líↄ zwãa ń báa pↄ́ wàli kú kpaaũkpɛaↄ zĩ kɛ ń a kpɛɛlɛ zwãao +Tã́aↄ ì yãyaaao, màsokɛnaↄ ì yã́ ɛgɛna e. Wɛ́punguenaↄ yã́á mↄafiliɛ, an gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛninianɛá pãɛ. A yã́i tò gbɛ̃́ↄ liaaa lán sãↄwa, an kúsu kwɛa kɛ́ aa dãna vĩo yã́i. +ↄ̃ aa lipɛpɛɛ kɛ̀ mɛ̀n pla zwã̀akpɛ bɛaɛ oi golaↄ pↄ́ ũ. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa aà dↄ̃ↄ aà è, àlɛ ãnabikɛkɛ ń ãnabiↄ, aa kↄ̃ làla aa mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ Kisi nɛ́ lèi? Saulu ku ãnabiↄ guu sↄ̃ nɛe? +Ɔ̃ ma malaikaↄ è liaa báapizi ń pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ dasidasi, an dasi kà ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ũmaũma, wa fↄ̃ ń lɛ́ dↄ̃o. Ma ń kↄ̃fĩ mà, +Gↄↄ bee Isailiↄ gbãamↄ̀ Mↄabuↄnɛ, ↄ̃ an bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa e wɛ̃̀ basiiↄ̃. +À blɛwɛkakĩiↄ bòbo, ↄ̃ à pↄ́wɛnaↄ kàkau ń vɛ̃ɛo ń nísio. À kpɛ́ↄ dↄ̀dↄ a zù bui dodoaↄnɛ, à kaa dàda pↄ́ kelenaↄnɛ. +Kwaↄ bↄ̀lɛ súɛlɛpi guu aa lì tↄↄlɛa. Wà ń gbá iko lán dṹnia sóiↄ pↄ́wa. +À á mikã kɛ̃ɛlɛ kↄ́lɛ, í wɛ̃nalɛ si sĩ̀sĩ wáiwaiↄ musu, asa á gbãgbɛ̃ↄ, ma giáziɛ, ma pãkpàázi ń pↄfɛ̃oɛ. +Dii mɛ́ Yuudɛ̃ dà wápiↄ ń ápiↄ zãnguo wá bùsu zↄ̃lɛ ũ. Á baa kú ń Diioo. Lá á buiↄ gi wá buiↄnɛ aa misiilɛ Diiɛn we. +ↄ̃ aa lɛ́kpãsãkɛ̀ Isailiↄnɛ píi za Bɛɛsɛba e Dã, aa mɛ̀ wà mↄ Gɛ̃amusu dikpɛkɛ Dii Isailiↄ Luaɛ Yelusalɛũ, asa wi mↄ dikpɛpi kɛi dasidasi lá a ku taalauwao. +Ɔ̃nↄnaↄ àizɛɛ ì gↄ̃ ń gawi ũ, sↄũↄ faasaikɛ ì ń gↄ̃ faasai. +Nↄ̀sɛpuade pↄ́ a lɛgbɛi na, ↄ̃mɛ aↄ dɛ kía gbɛ̃na ũ. +Ma wó lɛ́ wí sĩana, ma mɛ dáama vĩo. +Asa ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ ì mↄ́ ń pↄyaa zↄ̃ↄoɛ, mɛ́ wì yãↄ̃ma e ń dↄ̃a lɛ́uɛ. +Ma Dii ma yãò, yã́pi lɛ́ mↄ́. Má yã́pi kɛɛ, má gí kɛio, má gbɛ̃e wɛgwao, má nↄ̀sɛlilɛo. Má yã́kpalɛkɛánↄ á yãkɛawaɛ, ma Dii Lua mámɛ má ò. +Baa kɛ́ à zikũ̀, gↄ̃ɛ mɛ̀ndopi buikɛ̀ dasi lán saanaↄ ge ísialɛ ũfãawa, wa fↄ̃ dↄdↄo. +Ɔ̃ Mↄizi ikoyãdanɛdeeↄ ń Falisieↄ ò Yesuɛ: Mae, wá ye ǹ seelae kɛ wà e. +Kɛ́ aa tà, aa kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonaowa. +Gbɛ̃́pii a zaágu ma yã́i. Gbɛ̃́ pↄ́ mɛnafↄ̃̀ e a lɛ́wa, ade mɛ́ a bↄ. +Ɔ̃ a ònɛ́: À gbɛ̃́ↄ zↄ̃lɛzↄ̃lɛ sɛ̃̀bↄlↄwa booloboolo. +À gwa! Dii Lua lɛ́ mↄ́ ń ikoo, àlɛ mↄ́ kiblei ń gã̀sa gbãao. À gwa! A a asea kũa, a a zĩ ài kpánaɛkɛ. +Kua wɛ́tɛ̃a guu àlɛ wabikɛ ń ãiao. Ɔ̃ aà isima lɛ́ tↄ̃́ tↄↄlɛ lán autonawa. +Kɛ́ Lↄtu Zoaa lè, ĩatɛ̃ lɛ́ fɛlɛ, +Ḿmɛ ma wɛ́ dↄnzi, Dii Lua, ḿmɛ má n náai vĩ za ma ɛ̀waasogↄↄ. +AàÀ ɛ̀a òɛ̀ lↄ: Sĩana málɛ oɛ́, á luabɛ e wɛ̃a, Lua malaikaↄ i dɛdɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́wa, aai pilawà. +Kɛ́ Yesu fɛlɛ taa luabɛ gↄↄ kà kãi, à mipɛ̀ Yelusalɛũwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀lɛ Egipiↄ tↄ̃zↄ̃a ḿpiiɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń í guwaiwaiu zɛ́ guu bↄa Egipi gbɛaↄ, aamɛ aai tↄ̃zↄ̃ gĩao. +À laaika Mↄizi ikoyãdanɛdeↄzi. Aaìↄ ye bɛbɛa ń ulada daaoi, wàↄ fↄkpakpamá gãaɛ. Aaìↄ wɛɛlɛ zↄ̃lɛ lousisikpɛ gumaaↄu ń blɛble zↄ̃lɛkĩi maaↄ. +Ɔ̃ à dàa pì mɛ̀n kwi nↄ̀ↄpipibↄↄ ũ, a kàlɛ Lua kpɛ́ ↄplaa oi mɛ̀n sↄo, ↄzɛɛi mɛ̀n sↄo. Saonaↄ ì dàapiↄ idada sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ nↄ̀ↄwa. Saonapiↄ sↄ̃ aaì zuo ń íkakĩipi íoɛ. +Hɛblↄ̃ bui Asabia ń a daɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa swaaↄ̃ ń basↄooɛ (1.700). Bɛɛɛdeↄnɛ ḿpii. Aaìↄ wɛ́tɛ Isaili bùsu pↄ́ kú Yuudɛ̃ baa bɛaɛzi Dii yã́ musu ń zĩ pↄ́ kí dànɛ́ yã́ musuo píi. +Ɔ̃ gↄ̃ɛ pↄ́ dɛ lousisikpɛ dↄaana ũ, wì mɛ Zailu, mↄ̀ wùlɛ a gbɛɛu Yesu gbázĩ, à awakpàɛ̀ aà gɛ́ a bɛ, +Pↄ́ pↄ́ wà á gbáↄ píi, àli ma gba a maa. +Má Isaili pↄ́ↄ dↄ̃kↄ̃ɛ ń Egipiↄ pↄ́ↄ. Isailiↄ pↄ́ↄ kee a gao. +A kee kpɛ́o, sema à vlãnau ń zĩ̀zↄↄ, ge àↄ ku gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛↄ guu. Ń beeo aà pↄkũma a kpálɛo, aà ↄ aↄ looańlaɛ. +Ɔ̃ Davidi ò a nɛ́ Salomↄↄɛ: Sↄ̃dilɛ, zĩpi kɛ ń wↄ́ↄo. Ńsu to vĩa n kũo. Ńsu bílikɛo, asa Dii ma Lua a pãkpanzio, a n to weo. Aↄ kunnↄɛ e ǹ gɛ ǹ kpɛ́ zĩpi midɛò. +An wii dↄ za Ɛsɛbↄ̃ e Ɛleale ń Yaazao, za Zoaa e à gɛ̀ pɛ̀ Olonaiũ ń Egala Selisiaowa, asa baa Niũliũ í bà lↄɛ se. +Aavadi buiↄ, Zɛmali buiↄ, Amata buiↄ. Kanaa buipiↄ lìgua gbɛzãɛ, +mámɛ ma ↄ pòo ma dṹnia kɛ̀ ń gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄ pↄ́ kú a guuↄ ń ma iko zↄ̃ↄo, ↄ̃ mi kpa gbɛ̃́ pↄ́ má yeiwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aa a yã́ ò, wì aà yã́zɛ e, e aà ibɛɛ àↄ gɛ́ aà pↄ́ oi. +í kpaalɛ sáasaa lɛɛ pla, gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ zĩlauↄ lɛɛ do, gbɛ̃́ kĩni pↄ́ kú bɛↄ lɛɛ do. +Yakↄbu ku Kanaa bùsuu, gu pↄ́ a mae zↄ̃̀lɛu. +Dii maa gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄaàziↄnɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ aà kĩ́i wɛɛlɛↄ. +Ezekia mɛ́ Giↄ̃ nibↄna musu tà, ↄ̃ à a í gbàɛ zĩ́lɛ Davidi wɛ̃́lɛ bɛaɛ oi. Yã́ pↄ́ a kɛ̀ píi bↄ̀ maa. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lɛna kɛ a gbɛ̃́deeɛ lɛ́ ba kpa azĩaɛɛ. +Wa o Siↄna yã́ musu: Wà wã́anɛ ń wã́anɛo ì weɛ, Musude mɛ́ ì a zɛdↄ gíũgiũ. +Zeluia nɛ́ Abisai, Yoabu dãuna mɛ́ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwiↄ dↄaana ũ. Ɔ̃mɛ sↄ̃na sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄooↄzi à ń dɛdɛ, ↄ̃ à tↄbↄ̀ gbɛ̃ↄn baakwipiↄ guu. +Í gáae mɛkpaa kũ à dɛ wà so pↄnakɛa guu, +Isailiↄ Lua, to yã́ pↄ́ ń ò n zↄ̀blena ma mae Davidiɛ kɛ sĩana ũ sa. +Tó gbɛ̃́ nibↄ fĩa dì a miwa, ǹ aà ula si ǹyↄ̃ kũa tↄ̀ↄma ũ gbɛ̃́pi gɛ̃ɛ ũ. +Ɔ̃nↄá kpanziɛɛ, lá ↄ̃a dɛ kpanziɛ ũwa, mɛ́ dↄ̃a àin kɛ: Ɔ̃nↄnaↄ ↄ̃nↄ ì ń misi. +Ɔ̃ Yosafa mɛ̀: Dii ãnabi ku la, wà e wà aà laoa? +gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ zĩ bee a mↄ n kĩ́i, i a bao kãnɛ n swã́wa. +Mↄ ǹ wɛ̃nadↄ̃mɛɛ màↄ ku aafia, asa n ikoyãↄ mɛ́ ma pↄnakɛbↄ ũ. +Gↄↄewa Ɛlizi gɛ̀ Sunɛũ. Nↄɛ tↄdee ku we, à nàɛwà aà pↄble a bɛ, ↄ̃ a blè. Za gↄↄ bee tó àlɛ gɛ̃ we, ì bↄlɛ pↄble weɛ. +Yesu ń làasoo dↄ̃, ↄ̃ à mɛ̀: Kpala pↄ́ a gbɛ̃́ↄ íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o a midɛ. Wɛ̃́lɛ ge ua pↄ́ a gbɛ̃́ↄ íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o a gↄ̃ bɛzĩ ũɛ. +Kɛ́ aa aà yãmà, an pↄ kɛ̀na, ↄ̃ aa lɛgbɛ̃̀ɛ̀ wa ↄ̃a kpawà. Ɔ̃ àlɛ zɛwɛɛlɛ à Yesu kpámá. +Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, e wàↄ gɛ́ Ablahaũ ii, má kú. +Gbɛ̃nazĩna dɛ lán kàsafiiwaɛ, aà wɛ̃ni ì gɛ̃zɛa lán uenawaɛ. +Ɔ̃ Saulu a nɛ́ Mikali pↄ́ dɛ Davidi nↄ ũ yãa kpà Laisi nɛ́ Palɛtiɛ, Galiũ gbɛ̃́wa. +Manase bui pↄ́ kú bɛaɛ oiↄ mɛ́ Anɛɛ ń Bileaũo ń ń dã́dãkɛkĩio kpà Kɛata bui kĩniↄwa. +Yã́ pↄ́ Dii ò Egipi musun kɛ: Gwa! Dii di lou kàsakasa kpɛ, àlɛ mↄ Egipi. An tã́aↄ lɛ́ lualua aà aɛ, mɛ́ sↄ̃ a kɛ̃ Egipiↄgu. +Kɛ́ Isailiↄ mà píi Yeloboaũ sù, ↄ̃ aa aà sìsi kↄ̃kãaa guu, ↄ̃ aa aà kpà Isailiↄ kía ũ. Isaili buie i zɛ ń Davidi buiↄo, sema Yuda buiↄ bàasio. +À báaadàńgu a ònɛ́: Àↄ nɛi, íↄ kↄ̃́, í dṹnia pa, íↄ gbãablewà. Àↄ iko vĩ kpↄↄwa ń bãↄ ń pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ ì táao tↄↄlɛwaↄ píi. +Kɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄpi yã́ pↄ́ kɛ̀pi è, à Dii náaikɛ̀, asa aà yã́ pↄ́ wa dàɛ̀ aà kũ̀ gbãaɛ. +gↄ̃pi su yoakɛ di nↄ pↄ́ a yei nɛ́ɛ nↄ pↄ́ a yeio yoa gbɛu túbi kpaalɛa yã́io. +Ásu tɛ dṹnia tiaɛ bee tufaio. À to Lua á lilɛ, á làasoo i dafukũ, kɛ́ à e à aà pↄeã dↄ̃, yã́ pↄ́ maa mɛ́ ì kɛɛ̀ mɛ́ à àsaa. +Asuli pↄ́ Tekoa kàlɛ nↄ vĩ plaɛ, aan Ɛla ń Naalao ũ. +Davidi Asafa ń a gbɛ̃́ↄ dìlɛ Dii bàakuańnↄ kpagoloi, kɛ́ aaliↄ zĩkɛ a aɛ lá gu lɛ́ dↄ lá wa dìlɛwa. +Ma Dii ma mɛ̀, Amↄniↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, a dɛ beea se, ma pↄ a weemáo. Aa Galada bùsu nↄsindeeↄ pùi, kɛ́ aa ye ń bùsu kã́fĩ yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì to wà kɛ̃aa gba laai baa gɛ̃n pla, ní gbasa ǹ aà yá. +Pↄgbɛ̃a ń vɛ̃ɛbɛifɛ̃ao gbɛa àli Lákpɛdↄa dikpɛkɛ e gↄↄ sopla. +Kí òɛ̀: Gɛ ǹ su aafia! Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ Hɛblↄ̃. +Ma gbɛ̃na, ń kɛfɛũ lán Tiizawa, ń maa lán Yelusalɛũwa. N yã́ ì dimá lán zĩgↄ̃ pↄ́ dàlapoo kũaↄwa. +Kwaↄ líↄ kía vĩo, kási aaì bↄlɛ zɛ́zɛ gã ń gãoɛ. +asa gbɛ̃́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũ wɛ̃́lɛɛ bee guuↄ dasi. Má kúnnↄ, gbɛ̃e a n kũ à ĩadamao. +Tó gbɛ̃́ a Isaili dee sɛ̀ kpã́i, à aà kɛ̀ zↄ ũ ge à aà yìan nò, sema à kpã́ipi dɛ, vãi i láa á guu. +Lá Naomi sù ń Mↄabu bùsuo ń a nɛ́ gyaa Lutu, Mↄabu buion we. Aa kà Bɛtɛlɛũ gↄↄ pↄ́ wà ↄkpà naakɛkɛawaɛ. +Gↄↄ bee Siliↄ kí Azaeli gɛ̀ lɛ̀lɛ Gatawa, ↄ̃ à ɛ̀a lɛ́ mↄ́ lɛ́lɛi Yelusalɛũwa lↄ. +Ɔ̃ à ɛ̀a tã́a pↄ́ kú Giligali saɛ, à sù kíapiwa à mɛ̀: Má asiiyã vĩ mà onɛ. Ɔ̃ kípi mɛ̀: À to mà yãma, ↄ̃ aà ìwa pↄ́ kuaànↄↄ bↄ̀lɛ. +Á nↄ̀sɛ pãsĩ ń á kàamaio mɛ́ á sãsã. Á gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ kɛ̀ á kpɛ́ ũ, á zↄ̃lɛa gbɛ̀sĩsĩ musu, baa kɛ́ a á sakpɛ dà musumusu lán baɛwa, má á bãɛɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +asa Yesupi ò ãnabi líↄ bɛɛɛ vĩ azĩa bùsuuo. +Dii mɛ̀: Á Siↄnadeↄ, à gulakɛ ń pↄnao, asa mámɛ málɛ mↄ́, mí bɛkpa á guu. +lá à dabudabuↄ kɛ̀ Egipi, mɛ́ à yãbↄnsaɛↄ kɛ̀ Zoã bùsuu. +Ɛflaiũ buiↄ guu Nuni nɛ́ Ozee, +Ĩana aaì tↄ̃́, ↄ̃ ì bↄlɛnɛ́ zàa ũ. Ése i piao, wa e wísilↄo. Baa tó à pìa, buipãleↄ mɛ́ aa mↄ́ ń pↄ́ naaa. +Ãma Lua ku musu, ↄ̃mɛ ì asiiyã onɛ́. Kí Nɛbukanɛza, Lua yã́ pↄ́ a mↄ zia ↄ̀lↄnɛɛ. Nana pↄ́ ń ò n liiwa ń wɛ́pungu pↄ́ ń èon kɛ +Wá gba pↄna ↄ pↄ́ ń tↄ̃̀wá gↄↄ lɛ́u, taasi pↄ́ wá kɛ̀ wɛ̃̀ lɛ́u. +Asa n zɛmanↄ, n yãnakpàa, zↄ̃lɛa n gĩ́naa n yãgↄ̃̀gↄ̃ a zɛ́wa. +Ɔ̃ à a lɛɛ do dìlɛ adoa Isaili kĩniↄ pↄ́ ũ. +Wa ã́nusu yↄ̃̀nɛ́ kiloowa tↄnu bao ń plao ń ã́nusu pↄ́ↄ tↄnu àaↄ̃ ń vuao tↄnu àaↄ̃. +Sↄũ nↄ̀sɛsaideↄ, à yãma, á wɛ́ vĩ, ili gueo, á swã́ vĩ, ili yãmao. +Nↄ̀ↄmusu aↄ ku weo, wàie a sↄ̃io, wa wɛsi wàilɛ weo. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń suabàↄ mɛ́ aaↄ bɛ we, +Gela nɛ́ Simɛi, Bɛ̃yãmɛɛ bui pↄ́ kú Bauliũ wã̀ à gɛ̀ dai kí Davidilɛ ń Yudaↄ. +Sàwakusan waiↄ kúńnↄ kãaa, aalɛ pↄble. +Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: Salai zↄnↄɛ Hagaa, n bↄ má ni? Ńlɛ gɛ́ má ni? Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Málɛ bàalɛ ma dii Salaiɛɛ. +Gbɛ̃maa lí ga ń a tↄ́oo, vãikɛna tↄ́ ì midɛ. +Ampiↄ ↄ̃ Lua ń sɛ́ a nɛ́ↄ ũ, à a gawi ↄ̀lↄnɛ́, aà bàa kúńnↄ, à a ikoyã kpàmá, à lousisia dànɛ́, à lɛgbɛ̃̀nɛ́. +Isaili dàzɛu ń pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi. Kɛ́ à kà Bɛɛsɛba, à saò a mae Izaaki Luawa. +Má Dii sáaukpa, aà maakɛae a sãmaguo. +Aai gbɛ̃kɛkɛ Yelubaali Gedeↄ̃ↄ bɛdeↄnɛ yãmaa pↄ́ a kɛ̀nɛ́ musuo. +Pↄlu yã́pi oa gbɛa à pɛ̃ɛ sɛ̀ à Lua sáaukpà gbɛ̃́pii wáa, ↄ̃ a ɛ̀ àlɛ só. +Làasoode ì dↄ̃a wɛɛlɛ, sↄũ ì yãfaasai mↄ́mↄ. +Balaki ò Balaaũɛ: Mↄ, má gɛ́nnↄ gupãleiɛ sa. Wìliↄ dↄ̃o tó a maa Luaɛ ǹ gbɛ̃́piↄ kamɛɛ we sa. +Má dↄaa vĩ̀aↄnɛ zɛ́ guu, má zɛ́wɛwɛna pↄ́ aa dↄ̃ yãaoↄ sɛ́ńnↄ, má gusia linɛ́ gupua ũ ń aɛ, má gutoũtoũↄ daaĩnɛ́ sàlala. Má yã́ beeↄ kɛ, má pãkpańzio. +Mikapi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Pitↄ̃, Mɛlɛki, Talea ń Aazao. +Aa ò Mↄiziɛ: Wa gɛ bùsu pↄ́ ń wá zĩ́u. Vĩ ń zↄ́io di weɛ. À a libɛↄ gwa kɛ. +À gbãbↄ á pↄkasaɛ píi ń pↄ́ pↄ́ wa kɛ̀ ń báaoↄ ń blekãↄ ń líↄ píi. +Ɔ̃ a ònɛ́: Àkɛa álɛ ioi? À fɛlɛ wabikɛ, kɛ́ ásu fu yↄ̃awao yã́i. +Yudae ku, aà tↄ́n Apoloo, Alɛsãndi gbɛ̃́ɛ. Aà lɛ́ na mɛ́ a Lua yã́ dↄ̃ maamaa. +Má azĩa vĩo lé? Zĩnan ma ũo lé? Mi wɛsi wá Dii Yesulɛo lé? Ámɛ á dɛ ma zĩ gbɛ ũ naa Diiwa guuo lé? +Kiliabaali pↄ́ wì mɛ lↄ Kiliayaaliũ ń Labao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ pla, an baade ń a bualoũↄ. +Ɔ̃ gbɛ̃́piↄ mɛ̀: Aà dɛa yã́ wí wá musu ń wá nɛ́ↄ. +N saokĩi bòbo zɛa miↄwa píi, ↄ̃ n n kɛfɛnkɛ ↄ̃̀ↄkpà, n n gbá wɛ̃̀aa gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄnɛ píi, n si káaluakaau. +Ma si vãikɛnaↄwa, ma bↄ gbɛ̃dɛnaↄ ↄzĩ. +Ɔ̃ Yakↄbu tↄkpà gu pↄ́ Lua yãòuɛpiɛ Bɛtɛli. +Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́: Tó Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ zↄ̃̀lɛ a kpalabaa gawidewa dṹnia dafu guu, á gbɛ̃́ pↄ́ á tɛ́maziↄ á zↄ̃lɛ kpalabaa mɛ̀n kuɛplaↄwa, íↄ yã́gↄ̃gↄ̃ Isaili bui kuɛplaↄnɛ. +Ń beeo Manase Yelusalɛũdeↄ sã̀sã ń Yudaↄ píi, ↄ̃ aa yãvãikɛ̀ dɛ bui pↄ́ Dii ń kaalɛ ń deziↄnɛↄla. +Mapi sↄ̃, Dii su to mà duunakɛɛ mà wabikɛaɛ́ tóo. Aawo, má zɛ́ maa pↄ́ dɛ à sɛ ↄlↄɛ́. +À Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ sì e à gɛ̀ pɛ̀ Yelusalɛũwa. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ sↄ̃ aai Yebusi pↄ́ kú Yelusalɛũↄ yao, ↄ̃ Yebusiↄ kúńnↄ Yelusalɛũ e ń a gbão. +Ɔ̃ aa aà kũ̀ wa dɛ̀, wà aà gɛ sɛ̀ wa zù kaa kpɛ. +Ɔ̃ ma ɛa ma mɛ̀: À swã́kpa á Yakↄbu bui kíaↄ, á Isaili kpalablenaↄ! I kũ àↄ yã́zɛde dↄ̃o lé? +Ɔ̃ saona Ɛleazaa ò zĩgↄ̃ pↄ́ gɛ̀ zĩlauↄnɛ: Ikoyã pↄ́ Dii dà Mↄiziɛn kɛ +Wásu Dii lɛ wà gwa lá an gbɛ̃eↄwao. Aa aà lɛ̀ aa gwà, ↄ̃ mlɛ̃ↄ ń soso aa gàga. +Zĩbeezĩ wà tↄkpà Gedeↄ̃ↄɛ Yelubaali, wà mɛ̀: Wà ń tókↄ̃ɛ ń Baalio, asa aà gbagbakĩi ↄ̃ a gbòo. +Ɔ̃ ãnabipi zwãa kù a wɛ́a à azĩa lìlɛ, ↄ̃ à gɛ̀ lɛ́ kí dã́ zɛ́ lɛ. +Wàlɛ ma yã́ o dasi, wàlɛ mɛ Lua a ma suabao. +Ɛdↄũↄ mɛ̀: Á e gɛ̃o. Ɔ̃ an zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ dasidasi aa mↄ̀ daińlɛ ń gbãao. +À gɛ́ ń ↄ̃ao l��ɛ pla, í ↄ̃a pↄ́ wa dàɛ́ á sakiliↄ guu sↄaanɛ́. Tó wà zã̀wàn nò, á dↄ̃o. +Gbɛ̃́piↄ bàasi, Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ dìlɛdilɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃o (3.600), aaↄ wɛ́tɛ zĩpizi. +Ma nɛ́ Salomↄↄ gba zɛ́ aàↄ n yãdilɛaↄ ń n ikoyãↄ kũa ń nↄ̀sɛmɛndoo, i n ↄtondↄkĩi gwa à zĩkɛwà píi, i n kpɛ́ pↄ́ ma a sↄukɛ̀ dↄ. +Kɛ́ aa kà gbɛ̃zↄ̃ↄpi bɛ, Yesu è aà bɛ lòo, wàlɛ ↄ́ↄlↄ, wàlɛ búbuapɛ maamaa. +A ↄ̃a lí kã́fĩ wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ dasilɛu. Tó wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ bílao, a ↄ̃a lí lao, asa pↄkɛkɛa wɛ̃naoa ↄ̃ wàlɛ yiawà. +Gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ń zĩ́ bùsu gwaiↄn we. Mↄizi tↄkpà Nuni nɛ́ Ozeeɛ Yozuee. +Tó n lí maa bà, a nɛ́ ìↄ maaɛ. Tó n lí vãi bà sↄ̃, a nɛ́ ìↄ vãiɛ. Asa libɛ wì lí dↄ̃wà. +An kwɛa a tↄↄlɛ lualua, wa ń wii ma e Ísia Tɛ̃ai. +i mↄò kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ saoioao, wali ade dilɛ aukↄlɛna ũ. Aukↄlɛnaɛ, wali ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Kɛ́ gu dↄ̀ gↄ̃̀ↄ, wà ń gbáɛ ń ń zàaĩnaↄ. +Yosɛfu nɛ́ↄ Manase ń Ɛflaiũo buiↄn kɛ daɛdaɛ +Yoabu zĩkà ń Amↄniↄ Laba, ↄ̃ à kibɛ sì. +Davidi aà là à mɛ̀: N bↄ má ni? A wèwà à mɛ̀: Ma bↄ Isailiↄ bòouɛ. +tó wi suabaa zↄ̃ↄpi yãda sao, wá bↄe? Suabayãpi bↄ̀ Dii kĩ́iɛ, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ màↄ a sĩana pìliwàwɛ̃ɛ. +Dṹnia lɛ́ dee, àlɛ pelembo, yã́ pↄ́ Dii lɛ́ yá ń Babɛlio gi kuɛ. A to Babiloni bùsu gↄ̃ bɛzia ũɛ, gbɛ̃e aↄ ku we lↄo. +i a malaikaↄ zĩ aa gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ kãaa za dṹnia gola síiↄ̃ guu, za dṹnia lɛ́la ń a lɛ́leo. +Yã́ pↄ́ málɛ oɛ́, málɛ o gbɛ̃́piiɛɛ, à itɛ̃kɛ. +ní Aalona pↄkasaↄ wolowà, ní da aà nɛ́ Ɛleazaaɛ we. We Aalona a gau, i ta a deziↄ kĩ́i. +Gↄↄ bee wa mɛ: Wá Luan kɛ, wa wɛdↄ̀aàzi, ↄ̃ à wá suabà. Diin kɛ, wá wɛ́ dↄaàzi. Wà pↄnakɛ wà yáalↄ, kɛ́ à wá suabà yã́i. +Wɛ́pungueapi guu lá ma sↄ̃́piↄ ń ń dikpɛnaↄ èn kɛ: Aa mↄ̀ ulaↄ dadaa tɛ̃́ɛɛ lán tɛ́wa, búunnↄ lán bulawa, tɛ̃́ɛɛ lán kpàiwa. Sↄ̃́piↄ mi dɛ lán nↄ̀ↄmusu miwa. Tɛ́ ń súɛlɛo ń ĩatɛ̃gbↄ̃o lɛ́ bↄ ń lɛ́u. +Kɛ́ Davidi vĩ̀ sĩ̀sĩ misonaa yↄↄ, a è Mɛfibosɛ ziia Ziba káoyè zàaĩnaↄnɛ mɛ̀n pla, àlɛ mↄ́ daialɛ. Aa pɛ̃ɛ sɛa mɛ̀n ↄ̀aa do ń vɛ̃ɛbɛ kàao mɛ̀n basↄo ń kaadↄɛn kàao mɛ̀n basↄo ń vɛ̃ɛo tùu do. +Tó ma su midà ía, ni lↄↄlɛmazi lán nↄ̀ↄmusuwa, ní ɛa ǹ n gbãa bↄnsaɛ mↄmɛɛ. +Ɔ̃ Ɛflaiũ bui dↄaanaɛ beeↄ fɛ̀lɛ gì gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ su ń zĩlaoↄnɛ: Yohanani nɛ́ Azalia, Mɛsilemↄ nɛ́ Bɛlɛkia, Saluũ nɛ́ Yezekia ń Hadelai nɛ́ Amasao. +Isailiↄ ì lɛzumazi wà mɛ: Wá Lua, wá n dↄ̃! +Aa kà Gadala bùsuu ísida baale. +Dii a gagyãkaágu e à gɛ láa bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síi guuɛ. +Mɛsɛlɛmia gukpɛ oi bↄlɛ blè, ↄ̃ aà nɛ́ Zakali pↄ́ dɛ lɛdamade ↄ̃nↄna ũ gugbãntoo oi bↄlɛ blè. +Waiyoo mapi, tó tàaeden ma ũ. Baa tó ma yã́ na, má fↄ̃ mida íao, asa wí ma kũ, taasi ma kũ gbãa. +Waiyoo mɛɛwia gbãamↄnɛdeↄ! A gbɛ̃́ↄ swã́ gbãa mɛ́ aa gbãlɛa. +Tó á Lua náai vĩ, pↄ́ pↄ́ á gbɛ̀awà wabikɛa guu píi, á eɛ. +Nↄ̀sɛ maa mɛ́ ì kangu, ↄ̃nↄ damɛɛ ma sↄ̃ guu. +Ɔ̃ Dii ɛ̀fãaikɛ̀ Ãnaɛ, à ɛ̀a nɛì mɛ̀n sↄo, gↄ̃ɛ àaↄ̃, nↄɛ pla. Nɛgↄ̃ɛna Samuɛli sↄ̃ àlɛ zↄ̃ↄkũ Dii ↄzĩ. +Dii, fĩabonɛ́ a zɛ́wa, kɛnɛ́ an yãkɛa lɛ́u. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, ásuli mɛ á sì ń Luao seo. Ásuli mɛ á sì ń luabɛoo, asa Lua kpalabaaɛ, +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma yãma mɛ́ àlɛ kɛo dɛ lán ɛ̃bona pↄ́ kpɛ́ kpàlɛ tↄↄlɛa pã ɛ̃yↄ̃saiwaɛ. Kɛ́ swai kài, ↄ̃ à kwɛ̀ gↄ̃̀ↄ. Kpɛ́pi ↄ̃̀ↄkpaa kɛ̀ zↄ̃ↄ. +Ikoyã pↄ́ má dìlɛ doũ ápiↄnɛ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kúánↄↄɛ. +aà gɛ nↄ̀ↄ dɛɛ, i a pↄeã do kuuoɛ à ble, í saolɛkɛɛ̀ ń Dii tↄ́o e àↄ gɛ́ gai. +À gbadà ń ń bùsuo, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Gↄↄ doũpi zĩ́ Yesu ìwa gbɛ̃ↄn plaↄ lɛ́ gɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Ɛmausi. Ń Yelusalɛũo à kà kiloo kuɛdo taa. +aalɛ mɛ: Dii vù sĩanaɛ. À azĩa ↄ̀lↄ Simↄↄɛ. +Simↄↄ Piɛɛ wèwà à mɛ̀: Mɛsiin n ũ, Lua bɛ̃́ɛ Nɛ́. +Sisela gofanlɛ à lɛ̀lɛ aà gbá saɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ wúlɛa we. À gofanlɛ à lɛ̀lɛ aà gbá saɛ, gu pↄ́ à gofanlɛ à lɛ̀lɛu, we à gàu. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ ↄ̀aa àaↄ̃ ń baswaaↄ̃kwi ń soplao (777), ↄ̃ à gà. +Áↄ á fùaↄ ń á kyaleↄ kpaa. Á búbuapɛo, á ↄ́ↄlↄo. Á ibaba á duuna yã́i, í aaukɛkↄ̃ɛ. +Gↄↄ pↄ́ ńlɛ yã́pi oɛ̀ ↄ̃ má mↄ́ sↄ̃, mí yã́idia. +Ma dↄnlɛde Nuni nɛ́ Yozuee mɛ́ a gɛ̃u. Dii mɛ̀ mà aà gba sↄ̃, asa ↄ̃mɛ a bùsupi na Isailiↄnɛ ń ↄzĩ. +Ɔ̃mɛ gà wá yã́i kɛ́ wàↄ kuanↄ, wá bɛ̃́ɛ ge wa iòn nò. +Málɛ bee o gbɛ̃nazĩna yãoawa á gbãasai yã́iɛ. Lá a á mɛ kpà yãa gbãsĩ ń yãvãiↄwa zↄↄ ũ, a vãikɛ̀, màa tia lↄ à á mɛ kpa maakɛawa zↄↄ ũ, á kua iↄ adoa. +Dii ma Lua, n yãbↄnsaɛkɛaↄ dasi, wa fↄ̃ yã́ pↄ́ ńlɛ yáwanↄↄ dↄdↄo. Tó má dàu lɛ́ siunɛ́, a lɛ́ vĩo, má fↄ̃ o píio. +Ńyↄ̃ↄ fɛ̃nda kũa gↄↄpiiɛ, ńyↄ̃ zↄble n dãunaɛ. Lá n sↄ̃ a dadoũo, ńyↄ̃ aà zuu bↄnla. +Tó a kuuↄ mà ń kulɛo ń goeo ń kúuo ń mↄↄnao ń kↄ̃̀ↄ pↄ́ↄ píi, à kúlɛ misiilɛ tã́a pↄ́ kí Nɛbukanɛza pì ń vuao a pɛ̀lɛpiɛ. +Kã̀ae pí mɛ̀n pla ń ã́nusu pↄ́ wa gbɛ̃̀gbɛ̃ maannↄo gbɛ̃́ↄ kãaabↄ ũ, kɛ́ aali fɛlɛ bòou. +Ãnabiↄ píi aà yã́ ò aa mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ aa aà náaikɛ̀ↄ duuna a kɛ̃́má aà tↄ́ yã́i. +Má lákɛ̃ɛ́ Lua gbɛ̃́ↄ kↄ̃ kámasa pↄ́ wálɛ kápi yã́ musuo, +We má dↄ̃̀u aà yã́ pↄ́ aa mↄ̀oa dɛ an ikoyã ũɛ, i yã́ pↄ́ kà wà a dɛ ge wà a dakpɛu kɛo. +Gbɛ̃́ pↄ́ yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa naawà, mɛ́ Luapi ku ade guu. Wá dↄ̃ kɛ́ a kú wá guu aà Nisĩna pↄ́ a kpàwá yã́i. +Dii ku! Báaaden ma gbɛsi ũ! Wà Lua ma gbɛsi ma Suabana tↄbↄ! +Gbɛ̃eↄ dɛ lán pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ gbɛsɛɛna musuwa. Tó aa Lua yãmà, aaì sí ń pↄnao gↄ̃̀ↄ. +Dii maa, ì yãkɛ a zɛ́wa, bee yã́i ì a yãdada duunkɛnaↄnɛ. +A sòlekɛmanↄ a gbãa pua lɛ́u nɛe? Aawo! A íbɛlɛsɛmanↄo. +Tó bↄ̀mↄ ge nibↄ pↄ́ kú á guu ↄ lɛ́ a kpɛ le, mɛ́ taasi sù á gbɛ̃e kũ̀, mɛ́ à azĩa yìa bↄ̀mↄpiwa ge aà buie, +Too, gĩa sɛ̃́ia málɛ lɛdama à wabikɛ gbɛ̃́piiɛ, à zɛ́ gbɛanɛ́, à kulɛkɛnɛ́ Luaɛ ń sáaukpaao. +Kí a zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn blakwi ń ń dↄaanao zĩ̀ Ɛlia kṹi, ↄ̃ aa gɛ̀ aà lè zↄ̃lɛa sĩ̀sĩ musu. Dↄaanapi òɛ̀: Lua gbɛ̃́, kí mɛ̀ pila! +Balaki ɛ̀a kía pãleↄ zĩ̀ lↄ, an dasi ń ń gawio dɛ gbɛ̃́ káauↄla. +Kɛ́ Sↄlu fɛ̀lɛ, ↄ̃ à a wɛ́ wɛ̃̀, i gueo. Ɔ̃ wà aà kũ̀ a ↄwa, wà gɛ̀aànↄ Damasi. +Tó à tàae pↄ́ a kɛ̀ↄ è mɛ́ à mikɛ̃̀wà píi, a gao, aↄ kuɛ. +Zĩbeezĩ gwãasĩna Dii òɛ̀: Ǹ n mae zuswana pↄ́ kà wɛ̃̀ sopla sɛ́, Baali gbagbakĩi pↄ́ n mae vĩ gboo, ní Asetaati lí pↄ́ pɛ́lɛa a saɛ zↄ̃. +Yozuee gbɛ̃́ↄ gbaɛa gbɛa baade gɛ̀ bùsu pↄ́ a kpaalɛ̀nɛ́ sì. +Yakↄbu òɛ̀: Ǹ n tↄ́ omɛɛ sↄ̃. A wèwà à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ ma tↄ́ lai? Ɔ̃ à báaadàaàgu we. +Tó Setãu íbɛlɛsɛ̀ ń azĩa gbɛ̃́ↄ aa kɛ̃̀aakↄ̃wa, a gɛ̃gɛ̃o, a midɛɛ. +Dii Lua ma gba lɛ́ mà yãdaonɛ́ mà yã́ pↄ́ ì gbɛ̃́ pↄ́ bùsaↄ gba sↄ̃ o. Ìↄ ma vu lá gu lɛ́ dↄ, ì ma swã́ nakṹ, kɛ́ mà yãma lán yãdadana pↄ́wa. +N taasi pↄ́ wá deziↄ kɛ̀ Egipi è, n wii pↄ́ aa lɛ̀ Ísia Tɛ̃ai mà. +Beewa yã́ a zↄ̃lɛ gbɛ̃́ pↄ́ aai sĩana sio aaì pↄnakɛ ń vãioↄwa ḿpii. +Ɔ̃nↄnaↄ yã́n kɛ lↄ: Gbɛ̃bↄbↄaↄsi yã́kpalɛ guu maao. +Kpelewa Ablahaũ dɛ gↄↄ pↄ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ nai? Aà tↄ̃zↄ̃aa ge gyafↄↄdeɛ? I tↄ̃zↄ̃o, gyafↄↄdeɛ. +Músi a kɛ músi, bao ĩ́i a kɛ bao ĩ́i, aai gbasa kpálɛkɛ ãnabikɛkɛai. Saona a fua ikoyãwa, gbɛ̃zↄ̃ↄ a kua lɛdamawa. +An saɛ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ. An dↄaanan Gidoni nɛ́ Abidã ũ. +ↄ̃ wà ma bↄ fɛnɛntiu, wà ma pila ń bao gbí guu bĩ́i kpɛ, ↄ̃ ma pilimá. +Aa wèmá aa mɛ̀: À fɛlɛ wà gɛ lɛ́lɛmá. Asa wa bùsupi è, a maa kɛ̀ zài, mɛ́ álɛ pↄe wo lao. Ásu zígbiakɛo. Wà gɛ bùsupi símá! +Ń beeo a dɛ á yã́ ũ sↄ̃. Á baade líↄ ye a nazi lá azĩawa. Nↄɛ sↄ̃ aàli a zã́ yãda. +A tò ma mɛ ibàba, à ma wáↄ wìwi. +aai aà gbɛ̃ ń flàalao, aai aà dɛ, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i ɛa vu. +Ìↄ dↄ̃ kɛ́ á ɛlɛ e, aà filia ìↄ dↄ gwã́. +Ńsu ǹ nzĩa dilɛ gbia kía aɛo, ńsu zɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛuo. +Wàli sáaukpa saonↄↄ so sapi ogↄↄ, wasuli a kĩni tó gu dↄwào. +Máↄ náai vĩɛ̀ ń gbɛ̃kɛo, aà mi iↄ daa ía ń ma tↄ́o. +N gbɛ̃nazĩna ia, dén n ũ n gbasa n yã́zãsì Luawai? Oo a a bona la, bↄ́yãi n ma bo kɛ́waia? +Dii yãò Mↄlɛsɛ gbɛ̃́ Miseɛ Yudaↄ kíaↄ Yotaũ ń Aazao ń Ezekiao gↄↄ. Yã́ pↄ́ ku Samali ń Yelusalɛũowa ↄ̃ Dii òɛ̀ à mɛ̀ +Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ baasↄo ń plaode guu ↄ̃ Zimli zↄ̃̀lɛ kpalau Tiiza gↄↄ sopla. Gↄↄ bee Isaili zĩgↄ̃ↄ bòo ku Filitɛ̃ wɛ̃́lɛ Gibetↄ̃ saɛ. +Kɛ́ à kàa sɛ̀, ↄ̃ à sáaukpà a ɛ kpàmá à mɛ̀: Kɛ́ beeá ma mɛ pↄ́ málɛ kpá á yã́iɛ. Àliↄ bee kɛ ma yã́ dↄaágu yã́i. +Ɔ̃ Mↄizi ń sisi. Aalona ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ɛ̀a mↄ̀ aà kĩ́i, ↄ̃ à yãònɛ́. +mí kɛɛ́ lá ma zɛò mà kɛnɛ́wa. +Aa vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kùlɛ a kpɛↄwa aa lìai ń a musuo ń a kↄ́baↄ, ↄ̃ aa zãblèwà ń vuao aa lìai. +Àlɛ kí Davidi ń aà gbɛ̃́ↄ kɛ̃kɛ̃ ń gbɛo, baa kɛ́ aà zĩgↄ̃ↄ ń aà dↄaiↄ ku aà ↄplaai ń ↄzɛɛio ḿpii. +Bↄa we i pã Yuudɛ̃i, i gɛ pɛ Ísida Wisidewa. Lá á bùsu lɛ́ aↄ dɛn we. +Ɔ̃ ma wɛ̃ni gↄ̃̀ lɛɛ, ma pↄ yà dúuduu. +Tó wàlɛ ĩadawá wɛ̃́lɛeu, à bàalɛ ta a pãleu. Sĩana málɛ oɛ́, á e Isaili bùsu wɛ̃́lɛↄ kɛɛlɛ píio, ↄ̃ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a mↄ́. +Maliama Madelɛni ń Yoanao ń Zaaki da Maliamao ń nↄɛ kĩni pↄ́ aa kúńnↄↄ mɛ́ yã́pi ò zĩnapiↄnɛ. +Gɛↄ vugↄↄzĩ an gbɛ̃ↄn soplapiↄ guu, dé mɛ́ aↄ nↄpi vĩi? Asa ampii aa aà dↄ̃ nↄ ũɛ. +Kɛ́ zĩkɛnapiↄ aà è, aa òkↄ̃ɛ aa mɛ̀: Túbiblenan kee, wà aà dɛ, bú i gↄ̃wɛ̃ɛ. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì kpɛ́ nanakↄ̃wa, aaì bú pɛ́pɛkↄ̃lɛ e gu láa, aaì gↄ̃ bùsu vĩ ńdoↄ. +Kɛ́ ĩatɛ̃ gbãakũ̀, Lua bↄ̀ ń ĩ́an wãao gukpɛ, ↄ̃ ĩatɛ̃ lɛ́ aà lɛ a miwa. Aà yɛ̃̀ɛɛ làa, ↄ̃ à ga nidɛ̀ à mɛ̀: Ma ga sì ma kuawa. +Aali wiilɛa ń nↄ̀sɛmɛndooo, aaì wiipɛ ń lii musu. Aaì ńzĩa líli pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ea yã́i, aaì kɛ̃a. +Zãa kua kpɛ́u à Kilisi yãkɛaↄ mà, ↄ̃ à a ìwaeↄ zĩ̀ +Kɛ́ à kà kãi ń bòoo, a è wàlɛ ↄ̃wã zugaaenaɛ, ↄ̃ aà pↄ pà. À gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ pↄ́ á kũapiↄ pã̀lɛ gbɛpↄlɛu we, aa wìwi. +Pɛka gↄↄ ↄ̃ Asiliↄ kí Pulu mↄ̀ Iyoni sì ń Abɛli Bɛmaakao ń Yanↄao ń Kɛdɛsio ń Azooo. À Nɛfatali bùsu sì lↄ, Galada ń Galileo píi, ↄ̃ à bùsupideↄ kũ̀kũ tàńnↄ Asili. +Màaɛ lↄ, tó á è yã́piↄ lɛ́ kɛ, àↄ dↄ̃ kɛ́ aà mↄa kãikũ̀ɛ, a ku kpɛɛlɛ. +Yã́ pↄ́ n zɛò i zɛkɛɛ, n zɛ́ i pu. +Ɔ̃ a ònɛ́: À bafã gó ↄplaai, ákpↄ kṹ. Kɛ́ aa fã̀, aa kpↄ kũ̀ dasidasi, aa fùa sɛ́i. +Tó aa wèi, mɛ́ aa ń wɛ̃́lɛ gba wɛ̃̀ɛ́, wɛ̃́lɛpideↄ i gↄ̃ á zĩgbãakɛnaↄ ũ, aaiↄ zↄbleɛ́. +Yã́ gbia ulɛa yã́pi guu, mɛ́ má è a dɛ Kilisi ń a gãlideↄ yã́ ũ. +Yã́zɛde a kible gbáapiu, maakɛa aↄ ku gutaaedepiu. +Ili yãlala wɛ̃́lɛgɛnaↄwao lé? Á yã́ pↄ́ aaì o fãn vĩo lé? +Kɛ́ gu dↄ̀, kↄ̃fĩ gbãa dà sosaↄ zãnguo, aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Bↄ́ Piɛɛ kɛ̀ a ũi? +Á bↄ we à su ń ↄo dia á musuɛ, asa gbɛ̃́ pↄ́ álɛ ń náaikɛpiↄ, ma gińziɛ, á dↄnlɛ emáo. +Salomↄↄ sↄ̃̀ kpaaũkpɛ saokĩipizi Dii aɛ, ↄ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń pↄ́ mɛ̀n ↄ̀aa sↄoↄ. +kua za musu níli síaànↄ. Níli sùuukɛaànↄ, ní aà yã́ kɛkɛ. Níli fĩaboɛ̀ a yãkɛawa, asa ń aà nↄ̀sɛ dↄ̃. Ḿmɛ ń gbɛ̃́pii nↄ̀sɛ dↄ̃. +Isaili pↄ́ tà Egipiↄ tↄ́n kɛ: Yakↄbu ń a nɛgↄ̃ɛↄ. Yakↄbu nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Lubɛni. +Bↄ́yãi álɛ ĩ́anadã á guzulɛ táaedeↄ yã́ musui? Pↄ̀ↄbↄzãkɛnaↄ, i á àizɛɛ náaikɛ à mɛ: Deↄ mɛ́ aa fↄ̃ lɛ́lɛwái? +Aa mɛ̀: Sosaↄ dↄaana Kↄↄnɛi mɛ́ wá zĩ́. Gbɛ̃maaɛ, a Lua vĩa vĩ. Yudaↄ píi ì aà tↄ́ na sí. Lua malaikae òɛ̀ aà n sísi a bɛ, aà n yãma. +Gbɛ̃́ pↄ́ a í pↄ́ má kpáwà mi sↄ̃, imi a aà dɛ bau lↄo. Asa í pↄ́ má kpáwà a gↄ̃ aà nↄ̀sɛ guu nibↄna pↄ́ a ibↄɛ̀ wɛ̃ni láasai ũ. +Buipãle Yesudeↄ sↄ̃, wa lakɛ̃ wá ònɛ́ wa zɛò aa laaika saonↄↄi ń kpàao ń nↄ̀ↄ kòlokpasai sóao ń gbãsĩkɛao. +Aa Tofɛti gulɛsĩ bò Bɛninↄũ guzulɛu, aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò we ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ. Mámɛ mi yã́pi dilɛnɛ́o, a làasoo i gɛ̃ ma sↄ̃ guu seo. +Ma na n sↄ̃wa lán seelakɛbↄ pↄ́ wì da ń nↄɛ ge ń ↄwawa, asa yeagↄ̃ɛi ì mↄ́má lán gawaɛ, báasɛ̃pi pãsĩ lán miaɛwaɛ. Ì namá lán tɛ́waɛ, ì kṹmá lán tɛ́ sà zↄ̃ↄwaɛ. +Yesu zɛ̀ à mɛ̀ wà mↄaànↄ. Kɛ́ à mↄ̀, ↄ̃ Yesu aà là à mɛ̀ +Gu pↄ́ aa tàu buiↄ guu píi, aa tò ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpà we, asa wa ò ń yã́ musu wà mɛ̀: Dii gbɛ̃ↄn kɛ, kási aa lɛ̀kↄ̃wa aà bùsuuɛ. +A wèwà à mɛ̀: À mↄ lè má kú Giliboa gbɛpↄlɛu weɛ, ↄ̃ ma Saulu è, àlɛ gbãae a sↄ̃nawa. Sↄ̃́godeↄ ń sↄ̃deↄ lɛ́ kãikũaànↄ. +Tó màa ńyↄ̃ kɛmɛɛ, ma wɛgwa, ní ma dɛ gↄ̃̀ↄ. Ńsu to mà taasipi kɛ lↄo. +Lua, bↄ Siↄna mↄ ǹ Isailiↄ suaba! Tó Lua sù ń a gbɛ̃́ↄ ń pá ziu, Yakↄbu buiↄ pↄnakɛ, Isailiↄ yáalↄ. +Dé mɛ́ bao pↄ́ wá mà sìi? Dé mɛ́ Dii gbãa asiipi dↄ̃̀i? +Ɔ̃ Lua bↄ̀ ń kpɛ a tò aa kùlɛ luabɛ pↄ́ↄnɛ lá a ku ãnabiↄ lá guuwa à mɛ̀: Isailiↄ, i kɛ mámɛ a saòa guwaiwaiu wɛ̃̀ blao. +Aa ɛsɛ vãi kàmɛɛ blɛu, kɛ́ imi ma kũ gbãa, aa vɛ̃ɛ kũ̀ma kpàa. +Ãma an gb��̃e lí mɛ Lua a Kɛna ku máɛo. Ɔ̃mɛ ì to wàↄ lɛtɛ̃ dↄ gwã́, +Yesu tà Kapɛnaũ, ↄ̃ àlɛ yãdadanɛ́ Galile bùsu wɛ̃́lɛpiu kã́mabogↄↄzĩ. +Ãia vĩa yã́zɛdↄ̃sai maao, wãa zↄ̃ↄ ì ń zã zɛ́waɛ. +Filitɛ̃ↄ, ásu pↄnakɛ go pↄ́ á gbɛ̃́ ɛa yã́ musuo. Mlɛ̃pi bui guu ↄ̃ mlɛ̃̀ pãsĩna a bↄu, aà lɛ́ aↄ vãi mɛ́ aↄ wãa. +Yã́ pↄ́ aalɛ gwa lɛkpaaĩnzi yã́ ũ, ńsu dilɛ màao. Yã́ pↄ́ aalɛ vĩakɛɛ̀, ńsu kɛɛ̀o. Ńsu to iwãa ka n pↄao. +Yudaↄ ń Isailiↄ kãaa ń lɛdoũo, aai dↄaana mɛ̀ndona dilɛ ń pↄ́ ũ. Aa bↄlɛ bùsu ń bùsuo, asa Yezɛlɛɛ gↄↄpi aↄ zↄ̃ↄɛ. +À kɛ kpakpa à gɛ́ wá mae kĩ́i, í oɛ̀ aà nɛ́ Yosɛfu mɛ̀ Lua a dilɛ Egipi bùsu gbãade ũ. Aà su ma kĩ́i la gↄ̃̀ↄ, +Ɔ̃nↄyãn kɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wɛzɛ̃ vĩ, aà wàipi nimɛloo polo, asa gbɛ̃nazĩna tↄ́ nimɛlooɛ. Aà nimɛlooá ↄ̀aa àaↄ̃ ń bàaↄ̃ ń soolooɛ (666). +Yesude pↄ́ aa ku Lisita ń Ikↄniuoↄ aà tↄ́ na sì. +Yakↄbu Lua, n ń lele, ↄ̃ sↄ̃deↄ ń ń sↄ̃́ↄ gↄ̃̀ kálɛa ń i zↄ̃ↄo. +Wà kɛ̃ gbɛwa ń lákɛ̃bↄo, wi bɛↄma kpálɛu àↄ ku gↄↄpii. +Tó Dii a yãkɛa Yelusalɛũ Siↄna gbɛ musu lɛzɛ̀, a Asiliↄ kía swã́gagaɛ̀ wala pↄ́ a vĩ ń aà wɛkũaamao yã́i. +Yãvãi mɛ́ ì dↄaa swã́gbãadeɛ, wa zĩna sósobisaide gbaɛwà. +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a mae Uzia kɛ̀wa. I gɛ̃ Dii kpɛ́u lá a mae gɛ̃̀uwao. Gbɛ̃́ↄ gì lɛ́ ńzĩa ↄ̃̀ↄkpa e tiaɛ. +Filiadɛbↄↄ ń a tɛ́sibↄↄ iↄ dɛ vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ ũ. +Balaaũ Amalɛki buiↄ è, ↄ̃ à yã́ pↄ́ á è ò à mɛ̀: Amalɛki buiↄá buiↄ mideɛ, kási aa kaalɛ zia. +Asa ma lɛ́ ì sĩana o, má ye vãi gĩyãio. +Tó wá vãikɛ lɛ́ Lua maakɛ bↄ gupuau, bↄ́ yã́ wá oi? Wá o Lua yã́ zɛ́ vĩo, kɛ́ ì pↄkũmabↄbↄwá yã́i yã̀? Gbɛ̃nazĩna yãoa ↄ̃ málɛ owa. +Gↄↄ bee gbɛa má a Nisĩna pisi bui píiɛ, á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ i ãnabikɛkɛ, á maezↄ̃ↄↄ i yã́ↄ e iu, á ɛ̀waasoↄ i wɛ́pungu e. +Aa a lɛ sↄoↄ nàmi adoa, ↄ̃ aa a lɛ sooloↄ nàmi adoa lↄ. +Ma fↄkpà ma bui Elodiↄ̃wa. Ma fↄkpà Naasisi bɛde pↄ́ aa naa Diiwaↄwa. +Isaili nↄɛↄ, à wɛ́ikau Saulu gaa yã́ musu. À á ká zwã̀a tɛ̃a yeawa ń namablebↄↄ, aà sabai a pↄkasa maaↄ dà ń vua nↄamblebↄↄ. +Wi onɛ́ pↄnadeↄ, kɛ́ aa mɛnafↄ̃̀ yã́i. A Yobu mɛnakɛa bao mà, mɛ́ á mà lá Dii kɛ̀ɛ̀ gbɛzã, asa gbɛ̃́ sósobi ń sùuuo pɛ̀ɛ Diiwa. +Ísia Tɛ̃a è ↄ̃ à bàalɛ̀, Yuudɛ̃ í kpɛkpà. +Ɔ̃ a ònɛ́: À gɛ́ dṹnia guu píi, í ma baokpa gbɛ̃́piiɛ. +ãma gãli guu tó ma yã́ mɛ̀n sↄo ò ń laaio ma yãdàonɛ́, a maamɛɛ dɛ mà yã́ mɛ̀n ũmaũma o ń yãebuioaolań soplaoɛ (137). +Zupiↄ lɛ́ naalɛ, aalɛ su zĩ́lɛ, aalɛ fu asowa sãnusãnu, ↄ̃ tã́apiↄ lɛ́ gɛ̃zɛa zĩ̀zↄↄ ũ. +Tó gbɛ̃́ n mɛ̀ ńlɛ Lua náaikɛɛ, mɛ́ mapi málɛ yãkɛ, má onɛ ǹ n luanaaikɛa yãekɛsai ↄlↄmɛɛ, mí a luanaaikɛa ↄlↄnɛ ma yãkɛa guu. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi pↄ pàaàzi à mɛ̀: A maa ǹ tↄↄlɛ lɛ́ò yãa gɛ̃n sↄo ge sooloɛ, ní zĩble Siliↄwa míↄmiↄ. Tiasa ńyↄ̃ zĩblemá gɛ̃n àaↄ̃ɛ. +Kpaalɛ pↄ́ Mↄizi kɛ̀ Manase buiↄ lɛɛ doↄnɛ daɛdaɛↄn kɛ +Ńyↄ̃ ma tàaeↄ ka bↄ̀ↄu, ní ye ǹ dilɛ, ńyↄ̃ kã́nↄ lɛ́ ma vãikɛapiↄwa. +An mae ń gbá ã́nusu ń vuao ń pↄ́ bɛɛɛdeↄ maamaaɛ ń Yuda bùsu wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ, ↄ̃ à Yeholaũ kpà kpalau, kɛ́ aà yoaɛ yã́i. +Isailiↄ, ásu pↄnakɛo, ásu yáalↄ lán buipãleↄwao, asa a á Lua tò we, a gɛ gbãsĩkɛ̀ tã́a yã́ musuɛ. Pↄ́wɛngbɛ̃kĩi píiu á pↄ ìↄ dↄ tã́agbagbaaseawaɛ. +Yoiada nɛ́ Benaia mɛ́ aà dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Davidipi nɛgↄ̃ɛↄ mɛ́ aà kwàasiↄ ũ aà saɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ misìilɛɛ̀ a ĩa eo, gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄ a a gↄↄ ń a kɛkɛáo dↄ̃. +Siliↄ kía fɛ̀lɛ Isailiↄwa ń zĩo. À lɛkpàaĩ ń a ìwaↄ, ↄ̃ a ònɛ́ gu pↄ́ á bòokpau. +Ɔ̃ Saulu Mikali là à mɛ̀: Bↄ́yãi n bↄ ma kpɛ n ma ibɛɛ gbàɛ à pìlia màai? Mikali wèwà à mɛ̀: A òmɛɛ mà to à gɛ̃zɛaɛ. Tó ma gi, á ma dɛɛ. +pↄkasa pↄ́ wa tã̀ wàli da wà zwã̀akpɛpi zĩ kɛòↄ, pↄkasa pↄ́ saona Aalona ali sↄ̃ò Diiziↄ ń pↄ́ pↄ́ aà nɛ́ↄ lí da wàↄ Dii gbagbaòↄ. +To an wɛ́ siakũ kɛ́ aasu gueo, to an wó gↄ̃ koolonnↄ gↄↄpii. +Saɛ wá kuwà lao lò? Má Dii sísi, i to lou vĩ à ma, íↄ dↄ̃ kɛ́ á kíagbɛaa kɛ̀ Diiɛ ĩ́i maamaaɛ. +I Isailiↄ da zↄzĩpiuo. Ampiↄ ↄ̃ à ń dílɛ a zĩgↄ̃ↄ ń a kía deeↄ ń a gbɛ̃́ↄ dↄaanaↄ ń a zĩkasↄ̃godeↄ ń a sↄ̃deↄ ũ. +Wi gbɛ̀ pãleↄ sɛ́lɛ, wi káka gbɛpiↄ gbɛu, wi kpɛ́pi gĩyↄↄ ń bùsu pãleo. +Ma wɛ́ yã́pi��� è píi, ma swã́ mà ↄ̃ má dↄ̃̀. +Yoɛli, Yosibia nɛ́, Selaia tↄũna, Asiɛ sĩ́wɛna Yehu, +Abia bui Zikeli, Miyãmɛ bui, Maadia bui Piletai, +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ ni toto, ni n ikoyã dadaɛ ũ, Dii. +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Málɛ oɛ́, Lua a pↄ́ kã́fĩ gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ vĩɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ vĩo sↄ̃, baa pↄ́ pↄ́ a vĩ, Lua a siwàɛ. +ↄ̃ aa zↄadↄ̀ Mↄiziwa aa mɛ̀: Wá gba í wà mi. A ònɛ́: Bↄ́yãi álɛ zↄadↄai? Àkɛa álɛ Dii lɛ́ wɛi? +ń Lua ua zĩkɛna pↄ́ kú Ofɛli sĩ̀sĩ musuↄ bĩ́i kɛ̀kɛ bò Í Bↄlɛ kpɛɛlɛ gukpɛ oi e à gɛ̀ pɛ̀ kalangapiwa. +Saluũ ń Ateeo ń Talemↄo ń Akubuo ń Atitao ń Sobaio bui bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ gbɛ̃ↄn basopla plasai (138). +I Isailiↄ da zↄzĩpiuo. Ampiↄ ↄ̃ à ń dílɛ a zĩgↄ̃ↄ ũ ń a ìwaↄ ń a kía deeↄ ń a gbɛ̃́ↄ dↄaanaↄ ń a zĩkasↄ̃godeↄ ń a sↄ̃deↄ. +Sàwa swɛ paaa, kási ásu soo, asa ìli pↄbↄ a kòlou à ɛ̀a sòo. À nↄ̀ↄ beeↄ tɛ̃́. Ásu ↄkã a gɛwa seo. +Ma gbɛ̃́ↄ, àↄ dↄ̃ kɛ́ duunakɛ̃ama waaso pↄ́ wálɛ kɛɛ́ kú aà kĩ́iɛ. +Ma Pↄlu mámɛ ma fↄɛ bee kɛ̃̀ ń mazĩa ↄo. Bee mɛ́ ma lá píi seela ũ, màa mi kɛ̃́. +Ɔ̃ aa òɛ̀ lↄ: Ḿmɛnn dé sↄ̃i? Owɛ̃ɛ kɛ́ wà e o gbɛ̃́ pↄ́ wá zĩ́ↄnɛ. Kpelewa ńlɛ o nzĩa yã́ musui? +Yosɛfu tↄkpà a yoaɛ Manase à mɛ̀: Lua tò ma mae bɛdeↄ ń ma taasikɛao yã́ sã̀magu píi. +ↄ̃ gbɛ̃ↄn basiiↄ̃ↄ bↄ̀ Sikɛũ ń Siloo ń Samalio. Gbɛ̃́piↄ ń lɛkãnaↄ wà, aa ń pↄkasaↄ ga kɛ̃̀kɛ̃, aa ń mɛ lìli kpɛ́lɛkpɛlɛ, aalɛ gɛ́ Dii ua ń pↄ́wɛntio ń tulaletio. +Yesu òɛ̀: A maa kɛ́ wà nɛ́ↄ blɛ sɛ zu gbɛ̃ↄnɛo. +Dii gbɛ̃nazĩna làasooↄ dↄ̃, a dↄ̃ kɛ́ aa yãfũu lán gbɛ́ tíwa. +À mɛ̀: Málɛ yã́ pↄ́ a mↄ luapↄkũmabↄbↄma gↄↄgbɛzãzĩ onɛɛ, asa dṹnialaagↄↄ yã́ɛ. +Gↄↄ bee wɛ́tɛ̃a gbɛa gↄ̃̀ↄ, ĩatɛ̃ a siakũ, mↄvua a ikɛo, saanaↄ wolo luawa, pↄ́ pↄ́ kú luawapiↄ zã ń pɛ́kĩiwa. +Davidi mɛ́ Yɛse nɛ́ gↄ̃zãna ũ. Aà vĩ̀ipiↄ tɛ Sauluzi, +Bↄa Eliũ aa gɛ̀ bòokpà Ísia Tɛ̃a saɛ. +Mↄizi falupi kpà saonkia Ɛleazaawa Dii baa ũ lá Dii òɛwa. +Ma zwã̀a wɛde yènɛ, ma ayo báa kyale kpànɛ, ma bàabaa tulu dìnɛ, ↄ̃ ma siliki pↄlↄgãu dànɛ. +Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde gↄ̃ɛe ku, aà tↄ́n Mika. +Pↄlu wèwà à mɛ̀: Yudan ma ũ. Wà ma i Taasu, Silisi bùsuuɛ. Wɛ̃́lɛ tↄsaide no. Ma wabikɛ̀ma, ma gba zɛ́ mà yão gbɛ̃́ↄnɛ. +duuna pↄ́ a kɛ̀ yã́iɛ. À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, à zɛ̀ ń Yeloboaũ yãkɛaoɛ. À duunakɛ̀ mɛ́ à ɛ̀a Isailiↄ dà a kɛau. +Pↄ́taaonkuawa á pↄ́ gianaɛ, ásuli sóo, +Aa gɛ̀aànↄ Anasi kĩ́i gĩa. Anasipiá Kaaifa pↄ́ dɛ saonkia ũ wɛ̃ bee ã̀nsueɛ. +gↄ̃ɛpi gyã pↄ́ ì lińzi vĩɛ. À gbãlɛ̀ɛ, saona lí ade dilɛ gbãlɛa bↄ pↄ́ kú aà miwa yã́i. +Ma Dii ma mɛ̀, à sↄ̃́amazi e gↄↄ pↄ́ má fɛlɛ bↄbↄńnↄ. Asa má dìlɛ mà buiↄ kãaa, mà bùsu píi gbɛ̃́ↄ naaa, mí a pↄkpɛ̃nɛbↄbↄmá, baa ma pↄkũma pãsĩ píi. Ma zafɛ̃a tɛ́ i kṹ dṹniawa píi. +A ń dilɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo ge gbɛ̃ↄn blakwikwiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ. Aaↄ aà sa paɛ̀, aaↄ aà pↄ́ kɛkɛɛ̀, aaↄ aà zĩkabↄↄpiɛ̀ ń aà sↄ̃́go pↄ́ↄ. +ǹ mɛ: Ma Dii Lua ma mɛ̀, waiyoo á nↄɛ pↄ́ i ɛsɛba naminami à dada á ↄpɛsɛwaↄ. I sↄ̃̀ↄↄ zↄ̃ baadeɛ a gbã̀a lɛ́u an nisĩna kũbↄ ũ. Á ma gbɛ̃́ↄ nisĩnaↄ kṹkũ, ápiↄ í bↄ aafiaa? +An yↄ̃a ń ĩadaama pãsĩo guu, an pↄ kɛ̀na maamaa, ↄ̃ baa ń ń taaside búubuukɛo aa gbadà sↄũsↄũ. +Elaũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa soolo ń blakwi ń síiↄ̃o (1.254). +We má Davidi bui kía gbãade bↄu, we kía pↄ́ má kpà filia aↄ dↄu. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa aa mɛ̀: Wa duunakɛ̀nɛ, wa pãkpànzi wá Lua, wa zↄblè Baaliɛ. +Ɔ̃ kí Asa ã́nusu ń vua pↄ́ kú Dii kpɛ́ làasiuↄ sɛ̀lɛ ń pↄ́ pↄ́ kú a bɛ làasiuↄ, à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ò Sili bùsuu Bɛnadada pↄ́ lɛ́ kible Damasiwa à mɛ̀ +Má è à gbãsĩkɛ̀ sↄ̃, an pla ḿpii aa zɛ́ doũ sɛ̀ɛ. +À to Kilisi yã́ zↄ̃lɛkĩi e á nↄ̀sɛu maamaa, í yãdakↄ̃ɛ, í lɛdakↄ̃wa ń ↄ̃nↄ píio. Lua sáaukpaa guu à lɛsiɛ̀ á sↄ̃ guu ń soũo ń táasilɛao ń lɛ pↄ́ aà Nisĩna ì daɛ́o. +N líↄá Senii gbɛ̀ pɛ̃liↄnɛ, mɛ́ n lipɛlɛá Libã sɛdɛ líɛ. +À tá, í ɛa sↄukɛ. À gu pↄ́ ì gɛ́u gbɛagbɛa ń gbɛ̃́ pↄ́ aa aà èↄ, asa má mà wà mɛ̀ aà ↄ̃nↄá ↄ̃nↄ no. +Asa n bↄ ma kpɛ Isailiↄ wáa Mɛliba í pↄ́ kú Kadɛsi kĩ́i Zini guwaiwaiuɛ, ni ma kuaadoakɛ dↄ̃mɛɛ ń guuo. +An sia ì mↄ̀kasana gba sↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ gaɛ ń masanao ì o gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄlɛ éewaɛ: N tã́a pɛɛpɛɛapi kɛ̀ maa, ↄ̃ aaì pá ń kusao gíũgiũ, kɛ́ asu lɛ́lɛo yã́i. +Wa lɛ́lɛ Keliowa, wa wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ sí. Zĩ́ bee sↄ̃ a kɛ̃ Mↄabu nɛgↄ̃naↄgu lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛi wãwãkɛwa. +Má è má kɛ̃́sãa zĩna pↄ́ a ń dílɛ dɛńlaↄzi yãe guuo. +Tó dṹnia buie i gɛ́ Yelusalɛũ kúlɛi Kí Dii Zĩgↄ̃depiɛo, lou a manɛ́o. +ↄ̃ Isailiↄ ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao, aa ń bùsu sìmá za Aanↄ e Yabokoi Amↄni bùsuu, asa Amↄni bùsu zↄ̃lɛpi pãsĩɛ. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ we, ↄ̃ à gɛ̃̀ ń lousisikpɛu. +Wá mà a ku Ɛflata bùsuu, wá è Kiliayaaliũdeↄ bua. +Ɔ̃ Yonatãa òɛ̀: Yã́ pↄ́ ń gbɛ̀aa píi má kɛnɛ. +Wa è n yã́ sãa vĩo, mapi n zↄ̀blena, má yei maamaaɛ. +N gugbãntoo ń gɛↄmidↄkĩio kɛ̀, Taboo ń Ɛɛmↄ gbɛↄ ì guladↄma. +AazaGↄↄ bee má òɛ́ má fↄ̃ màↄ á sɛa lán asowa mado lↄo. +Kí Aasuelu tò gbɛ̃́ pↄ́ kú a bùsu guuↄ píi ń ísia gũgũnaↄ falubↄ̀ɛ. +Dii aà wabikɛa mà, ↄ̃ ũsĩnaↄ kɛ̃̀ Falaↄ̃ↄwa ń a ìwaↄ ń a gbɛ̃́ↄ. I gↄ̃ gueio, baa mɛ̀ndo. +Yuda bùsu gↄ̃̀ wɛ̃nannↄ, a wɛ̃́lɛↄ gↄ̃̀ zeesai. Wɛ̃́lɛdeↄ oosìsi ń bùsu yã́ musu, Yelusalɛũdeↄ zↄa ma dↄ. +Lua Pↄlu gbà zɛ́ à dabudabu bↄnsaɛↄ kɛ̀. +Ma gugwà, ↄ̃ má è bùsu táaede gↄ̃̀ gbáa ũ, wɛ̃́lɛↄ wìwi píi Dii aɛ aà pↄkũma pãsĩ yã́i. +Dii yã́ beeↄ oa gbɛa à yãò Temani gbɛ̃́ Ɛlifazaɛ à mɛ̀: Ma pↄ pànzi ń n gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn plaↄ, asa i ma yã́ o a zɛ́wa lán ma zↄ̀blena Yobuwao. +Gbɛ̃e a dee nↄ̀sɛ guu yã́ dↄ̃o, mɛ́ i kɛ aà nisĩna pↄ́ kú aà guu bàasio. Màa gbɛ̃e Lua nↄ̀sɛ guu yã́ dↄ̃o, mɛ́ i kɛ Luapi Nisĩna bàasio. +Ɔ̃ Ablaũ dàzɛu lá Dii òɛwa. Lↄtu gɛ̀aànↄ. Aà wɛ̃̀ basiiↄ̃ sↄosaideu ↄ̃ à bↄ̀ Halana +Ma yã́pi gwà, ma làasookɛ̀wà, ↄ̃ yã́ pↄ́ má èpi yãdàdamɛɛ. +Kɛ́ Kanaa bùsudeↄ è lá wà gɛĩanabↄ̀ Atada pↄ́wɛngbɛ̃zɛa, ↄ̃ aa mɛ̀: Egipiↄ ì gɛĩanabↄ zↄ̃ↄ, ↄ̃ wà tↄkpà Yuudɛ̃ baale gupiɛ Abɛli Egipi. +Aàli zupi nísi golɛ píi, i kpasa saokĩiwa, +Gbɛ̃́ↄ mɛ̀: À mↄ wà lɛkpaaĩ Zelemiizi, asa saonaↄ yãdanɛ a láao ge ↄ̃nↄnaↄ lɛdama ge ãnabiↄ yã́. À mↄ wà lɛnakasaɛ̀. Wásu laaidↄ aà yãonɛwa lↄo. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ kãi ń gɛo gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ ń ↄ pípi zu pↄ́ wà a waa fĩ̀ swa saɛpi musu, +Kɛ́ Izaaki kà wɛ̃̀ bla ↄ̃ à Labã dãe Lɛbɛka sɛ̀. Ɔ̃mɛ Sili bùsu gbɛ̃́ Bɛtuɛ pↄ́ bↄ̀ Mɛsↄpↄtami bùsuu nɛ́ ũ. +Lá ma gbɛ̃́ↄ wíwia, màa má wíwia, ma oosìsi, iwãa kà ma pↄa. +Málɛ á dailɛkɛ á nↄ̀sɛlilɛa seela ũɛ. Ãma gbɛ̃e a mↄ ma gbɛa, aà iko dɛmala, mi ka mà aà sabala sɛ́lɛɛ̀o. Ɔ̃mɛ a á dailɛkɛ ń Lua Nisĩnao ń tɛ́o. +Zĩnaↄ yã́pi mà, ↄ̃ aa gɛ̀ Lua ua kↄↄkↄↄ, aalɛ yãdanɛ́. Kɛ́ saonkia ń a gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛ, aa Isaili gbãadeↄ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kã̀aa, ↄ̃ aa dↄaiↄ zĩ̀ aa gɛ zĩnaↄ bↄlɛ kpɛ́u aa mↄ́ńnↄ. +Kɛ́ Ɛlizi kà kpɛ́pi kĩ́i, à nɛ́pi è wúlɛa a liiwa gɛ̀. +Dii, báaadańgu, ní ń gba gbãa, kɛ́ zĩ pↄ́ aalɛ kɛↄ e kangu. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ fɛlɛńnↄↄ lɛ́ ń wówa, ǹ ń zangudeↄ gbɛ̃, aasu fɛlɛ lↄo. +Mↄizi mↄ̀, ↄ̃ à wè zↄ̃̀lɛ ń gↄ̃ɛpio, ↄ̃ gↄ̃ɛpi a nɛnↄɛ Sefola kpàwà. +Gbɛ̃nazĩnaↄ yãkɛae ulɛa Diiɛo, ìↄ zɛ́ pↄ́ aa sɛ̀ dↄ̃ píi. +Gbɛ̃vãiↄ yiongo lɛ́baa dↄ̃́a, aa bↄkĩi eo, yã́ pↄ́ gↄ̃̀nɛ́ mɛ́ ga ũ. +Wãwã ↄ̃ aↄ ma ado, aàzĩa ↄ́ ↄ̃ aↄ dↄ. +Gbɛma ↄ̃ Davidi zĩblèò Filitɛ̃piwa. À aà pà a nɛ̀, baa fɛ̃nda a kũao. +Kɛ́ wa ò Yakↄbuɛ aà nɛ́ Yosɛfu mↄ̀ aà gwai, à kↄaikɛ̀ à fɛ̀lɛ zↄ̃̀lɛ a lii musu. +Yã́zɛde pↄ́ wa fↄ̃ a ɛɛboo danɛ́, wí i gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ n kpɛ kṹ, kɛ́ i e vãi ò n yã́ musuo yã́i. +Gbɛ̃kɛ ń náai pↄ́ a vĩ ń wá Isailiↄ dↄaàgu. E dṹnia lɛ́wa wa è lá wá Lua zĩblè. +Ma Dii ma mɛ̀, gudoũna Luan ma ũa? Kãikãi e zã̀zã Luan ma ũ. +Yã́ pↄ́ má è ma Maewa ↄ̃ málɛ o, yã́ pↄ́ á mà á mae kĩ́i ↄ̃ álɛ kɛ. +Dii, ma n bao mà, Dii, n yãkɛaↄ tò má n vĩa vĩ. Ɛa yã́ bee taaↄ kɛ wá gↄↄ, ní tó wà dↄ̃ wá gↄↄ. Tó wá wɛgwaa dↄngu n pↄkũmagↄↄ. +Baa se tã́akpɛ káaluaↄ ku Isaili bùsuu gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ũ. Isailiↄ bui pↄ́ Dii ń yánɛ́ↄ yãbɛ̃ɛkɛaↄ sɛ̀ píiɛ. +kɛ́ ma baa e àↄ ku n gbɛ̃́ↄ namau, mí pↄnakɛ ń bui pↄ́ ń sɛ̀ↄ, mí ń táasilɛ n gbɛ̃́piↄ guu. +Àↄ yã́ pↄ́ á mà za káau kũa. Tó á yã́ pↄ́ á mà za káaupi kũa, áↄ naa Lua Nɛ́wa ń aà Maeo. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Bↄ́ ń kɛ̀i? N dãuna au lɛ́ lɛzumazi za tↄↄlɛ mà zɛanↄ. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao ònɛ́ píi: Oosia á dↄ̃ k��́ Dii mɛ́ á bↄ́lɛ Egipi, +Aasu to a bàakuańnↄ yã́ lí sã́ńguo. Aasu dii pãleↄ sísio. +Ɔ̃ à a nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́opiↄ gbàɛ aa dↄaa ń ń nɛ́ↄ. Bee gbɛa Lea ń a nɛ́ↄ, ↄ̃ Lasɛli ń Yosɛfuo tɛ́ ń kpɛ. +Wà mↄ̀ wa ò Yosafaɛ: Zĩgↄ̃ dasiↄ bↄ̀ Ɛdↄũ bùsuu Ísida Wiside baale, aalɛ mↄ́ zĩkainnↄ. Aa kà Asasↄ̃ Tamaa kↄ̀. Ɔ̃mɛ Ɛ̃ngɛdi ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀aànↄ aa aà náaikɛ̀ↄ sↄ̃, à ń gbá zɛ́ aa gↄ̃̀ Lua nɛ́ↄ ũ. +Tɛ́ ma mↄ sↄ̃i dṹniawa, mɛ́ málɛ wã maamaa kɛ́ tɛ́pi kũ sa, bùsupi i gↄ̃ bɛzia ũ. +gbɛ̃́pii i o Yesu Kilisi mɛ́ Dii ũ Mae Lua tↄbↄa yã́i. +Mↄizi wèwà à mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ ì mↄ ma kĩ́i Lua lɛdama maiɛ. +Zwã̀akpɛpi dↄ lá ma a taa ↄ̀lↄnɛ gbɛ musuwa. +Aa sì wɛ̃́lɛpi zɛau ń ń sↄ̃́goↄ bàzaao, aalɛ kɛ gãaɛ kìlikili. Aalɛ gɛ̃ bìoobioo lán sɛ̃tɛwa, aa wãa lán loupilɛawa. +Gbɛ̃́ pↄ́ za a gbɛ̃́deeguá gbɛ̃dɛnaɛ. Á dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃dɛnae líↄ wɛ̃ni láasai vĩo. +Yakↄbu wùlɛ ń Lasɛlio sↄ̃, mɛ́ a yeaàzi dɛ Leala. Ɔ̃ à ɛ̀a zĩkɛ̀ Labãɛ e wɛ̃̀ sopla lↄ. +Kɛ́ Saulu ãnabikɛkɛ̀ a làa, ↄ̃ à gɛ̀ gulɛsĩu. +Wà aà tàae pↄ́ wa è kɛ̃̀ wa nà aà mia wà mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ beeá Yesu Yudaↄ kíaɛ. +Ɔ̃ Dii Ablahaũ là à mɛ̀: Àkɛa Sala yáalↄ̀i? À mɛ̀ a gbɛ̃́ pↄ́ a zikũ̀ á fↄ̃ nɛi lↄe? +Lá à mɛ̀ wà limiↄna ń a zĩ́naↄ tó, bee mɛ̀ tó n Lua dↄ̃̀ ikode ũ, a ɛa n kpa kpalau. +wí gↄ̃ Lua seelade ɛgɛnaↄ ũ, kɛ́ wá ò à Kilisi vù yã́i. Asa tó gɛↄ vuo, dↄ̃ i aà vuo. +Má pɛ́ Isaili gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩ musuɛ, i gↄ̃na pá, i nɛi sɛdɛ lí gawide ũ, bã bui píi i mↄ ue e a láu, aai pɛpɛ a gↄ̃naↄwa. +Tó ma yã́kpalɛkɛ̀ ń bui pↄ́ liaańzi aa sakàńgupiↄ, Isailiↄ iↄ ku bùsupi guu dↄdↄa, aai kpɛdↄdↄu, aai vɛ̃ɛbuↄ kɛu, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii ń Lua. +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ tã́a ã̀ ge a kàsa, a pɛ̀lɛ asii guu ũ. Dii ye ↄzĩ bee taa gĩyãio. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Kìlapi dɛdɛkĩi vĩ, a gbápɛkĩiↄ sooloɛ, mɛ́ à gbadibↄ kɛ̀ kìlapiwa ń vuao. A gã̀sĩdikĩiↄ vĩ, nↄ̀ↄmusu pↄ́ wa kɛ̀ↄ zɛzɛ gã̀sĩdikĩipiↄ saɛ. +ↄ̃ Saulu gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aà kṹi. Kɛ́ aa kà we, aa lè ãnabi gãli lɛ́ ãnabikɛkɛ, Samuɛli kú ń guu an dↄaana ũ. Ɔ̃ Lua Nisĩna dì zĩnapiↄnɛ, aalɛ ãnabikɛkɛ sↄ̃. +ã́nanan kɛ, gbɛafu bɛn kɛ, ã́nanan kɛ, gbɛafu bɛn kɛ. Màa aa ulataopi lɛ́ kɛ̀kɛ e à gɛ̀ lìai à pɛ̀ɛ, wàli da wiliↄ saozĩ kɛò, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Ɔ̃ Yesu wɛpã̀ bílaa kɛ́ à gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kɛ̀ e. +Laaide ì wɛbii ↄ̃nↄwa, ãma sↄũ wɛ́pɛkĩi ìↄ zã̀ɛ. +i ɛa à azĩa kpaa e a kua ma pↄ́ ũ gↄↄ lɛ́u, i mↄ́ ń sãsa wɛ̃donao tàae fĩabobↄ ũ. Wasu aà kua ma gbɛ̃́ zálala ũ sɛ̃́ia gↄↄ dauo, asa aà kua ma gbɛ̃́ zálala ũ káaupi ↄ̃̀ↄkpàɛ. +À yão Isailiↄnɛ à mɛ, tó gbɛ̃́ gↄ̃ɛkɛbↄ lɛ́ ibↄlɛ, ípi ìↄ gbãlɛaɛ. +Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de ma lɛgbɛ̃̀ ń ma kuao ma mɛ̀, má ye Yakↄbu buiↄ ĩ́andãa gĩyãio, má za an zɛgikĩiↄu. Má ń mɛɛwia na ń ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píiɛ. +ↄ̃ Pↄlu lɛ́ e a maa wà gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃̀má Pãmfili, i tɛ́ńzi ń zĩ guuo sɛ lↄo. +Gbɛ̃́ pↄ́ an diiↄ dɛ Yesude ũↄ su dↄ́ɛmá kɛ́ aa dɛ kↄ̃gbɛ̃ↄ ũ yã́io. Aa zↄblenɛ́ maamaa, asa gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ń zĩ baa bleↄ dɛ Yesudeↄ ũɛ, an gbɛ̃́ yenzideↄ ũ. Yã́piↄ danɛ́, ní lɛdaomá. +Tó wɛ̃̀ bàaↄ̃kwipi pà, má tó Babɛli kía ń a bùsudeↄ tàae wí ń musu, Babiloni bùsupi i gↄ̃ wáiwai e gↄↄpii. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Lá gu lɛ́ dↄ wìↄ zu kɛkɛmɛɛ mɛ̀ndodo ń sã mɛkpaaↄ mɛ̀n soolosoolo ń koↄ, mɛ́ wìↄ vɛ̃ɛ ba zↄ̃ↄzↄ̃ↄ gↄↄ kwi ń gↄↄ kwio. Gia ń beeo mi dↄaanakɛblɛ gbɛamáo, asa zĩ pↄ́ gbɛ̃́ beeↄ lɛ́ kɛ zↄ̃ↄ. +Ásuli saoa ń pↄ́ pↄ́ wà a lɛba bↄ̀lɛoo ge pↄ́ pↄ́ wà a lɛ wì ge a taia ge a paaa. Ásuli bee kɛ á bùsuuo, +Gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ma kĩ́i à ma yãmà mɛ́ a kɛ̀, má ↄlↄɛ́ lá ade dɛ. +Dii òmɛɛ à mɛ̀ áↄ gugwa za a kúkĩi kílikili, lá ĩatɛ̃ ìↄ pipi tↄↄlɛwawa, lá lou ìↄ ku masai pↄkɛkɛgↄↄwa. +Ǹ ń sɛ́ à gɛ gbãbↄ ázĩaɛ, ní ń fĩabo aa e mibo, gbɛ̃́pii iↄ dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ aa mà n musuá sĩana no. Aa e mpi sↄ̃ ń tɛ́ Mↄizi ikoyãi. +Mili suma ń pↄ́ pↄ́ wài kũ̀oo, mi a fĩabonɛ mazĩawaɛ. Ni pↄ́ pↄ́ wà a kpã́iò gwã́ ge fãanɛ fĩa laaɛ. +Yãmaa ge a vãin nò, wá zĩkɛ Dii wá Lua pↄ́ wálɛ n zĩ yãgbɛaiwà yã́wa, kɛ́ wà e wàↄ aafia, asa wá zĩkɛ Dii wá Lua yã́waɛ. +Ma lɛ́ kpaaũa, má kú kílikili, mi yãe oo, baa yãmaa, ↄ̃ ma yãↄ̃ma ɛ̀a kã̀fĩ. +Ɔ̃ Yozuee mɛ̀: Tó màaɛ, à dii zĩ̀lo pↄ́ kúánↄↄ bↄ á guu, í á sↄ̃ kpa Dii Isailiↄ Luawa. +Dii yãòɛ̀ Amↄ nɛ́ Yosia, Yudaↄ kía kpalablea wɛ̃̀ kuɛaaↄ̃de guu +Aalona nɛ́ↄ Nadabu ń Abiuo ń tɛ́sibↄↄ sɛ̀, aa tɛkàu aa tulaletikàa, ↄ̃ aa mↄ̀ Dii aɛ ń tɛ́ zĩ̀lo pↄ́ i dilɛnɛ́oo. +Mpi sↄ̃ Dii, ni ń yáalↄ, ni bui píi láanikɛ. +À kà wɛ̃̀ àaↄ̃ kɛ́ Siliↄ ń Isailiↄ i zĩka ń kↄ̃oo. +I nↄ̀ↄ kòlokpasai bↄ ń lɛ́zĩ, i tɛ̃ bↄ ń lɛ́u. An gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ gↄ̃ wá Lua pↄ́ ũɛ, aa gↄ̃ lán Yudaↄ buiewa, Ɛkɛlonideↄ gↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ ũ lá Yebusiↄ kɛ̀wa. +Ì pia lán lávuwa, ì giigaga, ì gɛ̃zɛa lán uenawa, ìli gɛ̃gɛ̃o. +Sↄ̃́goↄ ń sↄ̃deↄ ku lↄ. Wa dasi maamaaɛ. +Ɔ̃ à wɛpã̀ gbɛ̃́ pↄ́ kálɛa liaaaziↄla à mɛ̀: Ma da ń ma dãunaↄn kɛ. +Ɔ̃ Kↄↄnɛi mɛ̀: A gↄↄ síiↄ̃n la, kɛ́ málɛ wabikɛ ma bɛ e ĩatɛ̃ gɛ̀ aua pìlaò maai kɛ́wa. Ɔ̃ kã́ndo ma gbɛ̃e è zɛa ma aɛ pↄ́ tɛkɛa daa +Yuda ń Silivɛ̃ɛoá ãnabiↄnɛ, ↄ̃ aa lɛdà ń gbɛ̃́piↄwa maamaa, aa ń gbá gbãa. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ fɛlɛ Yelusalɛũ, à gbɛ̃́ↄ sìsi gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do aa gɛ́ánↄ, ↄ̃ aa gɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo, aa yã́ asii dↄ̃o. +Ɔ̃ Balaku òɛ̀: Tó ńyↄ̃ gɛ́manↄ lé, má gɛ́. Tó ńyↄ̃ gɛ́manↄ sↄ̃o, má gɛ́o. +E yã́ àↄ gɛ́ bↄi ma lɛ́u, Dii, ń dↄ̃ sã́asã. +Lua Nisĩna sↄ̃ ì yã́ɛ beeↄ inɛ́: Yeakↄ̃i ń pↄnao ń aafiao ń mɛnao ń gbɛ̃kɛo ń maao ń náaio +Tó dṹnia gbɛ̃́ↄn á ũ, dↄ̃ dṹnia yeázi. Lá ma á sɛ́ ma á bↄ́ dṹnia guu, á dɛ a gbɛ̃́ↄ ũo. Bee yã́i dṹnia zaiágu. +Luayãdↄ̃nsaiↄ ↄ̃ pↄ́ beeↄ píi yã́ ì dↄaanɛ́. Lá á Mae pↄ́ kú musu dↄ̃ kɛ́ pↄ́ beeↄ ni kuwá, +Ń dɛnɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ì yenzi lɛ sí ń lↄↄ nao ń pↄ́lɛadↄ̃o ũ. Aaì swã́sɛ n yã́i, kási ìli kɛnɛ́o. +Filitɛ̃ↄ ń zĩgↄ̃ↄ kã̀aa, aalɛ zĩ̀ sↄukɛ Soko, Yuda bùsuu, ↄ̃ aa bòokpà Ɛfɛdamiũ, Soko ń Azekao zãnguo. +Kɛ́ ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà, mɛ́ ma pↄ yà, +Gↄↄ bee Yudaↄ dɛ̀ɛpoo, Yelusalɛũdeↄ aaↄ ku dↄdↄa. Tↄ́ɛ bee waliↄ aà sisiwà, Dii pↄ́ tò yã́ bↄ̀wanↄ na. +Kɛ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza Yudaↄ kí Yɛkↄnia, Yoakiũ nɛ́ ń Yuda gbãadeↄ ń liãnaↄ ń siaↄ kũ̀kũ Yelusalɛũ à tàńnↄ Babɛli bùsuu zĩ̀zↄↄ ũ, a gbɛa Dii kaadↄɛn gbí pla ↄ̀lↄmɛɛ kálɛa a kpɛ́ kpɛɛlɛ. +Yelusalɛũdeↄ píi yã́pi mà, ↄ̃ aa tↄkpà gupiɛ Akɛdama ń ń bui yã́o. Bee mɛ̀ Gbɛ̃dɛna tↄↄlɛ. +Kɛ́ aalɛ gɛ̃zɛa ḿpii, ↄ̃ bùsudeↄ wii pã̀lɛ. Kɛ́ kí bùa Sedↄ̃wa, ↄ̃ ampii aa gbáa zɛ́ sɛ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú kpɛ́ musu su pila gɛ̃ kpɛ́u pↄe sɛ́io. +Tó Dii ↄ̀lↄnɛ́ màa, aaì ń pↄ́ↄ naaa aa fɛlɛ. Tó a ↄ̀lↄnɛ́ lↄ, aaì ɛa bòokpa. Tó tɛlupi zɛa zwã̀akpɛpia sↄ̃, an bòo ìↄ kálɛaɛ. +Ikoyãↄ ń yãdilɛa pↄ́ Dii dà Mↄiziɛ a dìlɛ Isailiↄnɛↄn we gↄↄ pↄ́ aa ku Mↄabu bùsu sɛ̃u Yuudɛ̃ baale bↄaa ń Yelikoo. +Gↄↄ pↄ́ á kú á ibɛɛↄ bùsuu mɛ́ á bùsu gↄ̃̀ da gii, á bùsu a ĩ́ampa sa. Bùsupi á ĩ́ampa, a ĩ́ampaa lɛ́ i ká. +Ń beeo má mↄ́ɛ̀ ń ɛsɛo ń aafiao, mí a gbɛ̃́ↄ gbã́gbã, mí tó nama tↄ̃́má, an zɛa iↄ gbã. Ãnusu pↄe ku weo, asa wìli ã́nusu dilɛ pↄe ũ Salomↄↄ gↄↄo. +Ãma pↄ́ gbãlɛae a gɛ̃uo ge yãbɛ̃ɛkɛna ge mↄafilide, sema gbɛ̃́ pↄ́ Sã ń tↄ́ kɛ̃̀ àizãna taalauↄ bàasio. +Ali fↄ̃ ma blɛ ble, saonↄↄ ń pↄ́ pↄ́ wa ma gbaↄ píi, +N n sá bↄ̀ a bↄ̀ↄu, n mɛ̀ wà mↄ́ ń kaↄ, ↄ̃ n dṹnia pàapaa ń swaↄ. +Dii, n gbɛ̃kɛ àↄ kúwanↄ lá wá wɛ́ dↄnziwa. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, lá plaade pↄ́ má kɛ̃̀ɛ́n kɛ. Ampii guu ma yã́ dↄ̀águ, kɛ́ à vu iu ń làasoo maaoɛ. +Mↄizi Isailiↄ sìsi píi à mɛ̀: A yã́ pↄ́ Dii kɛ̀ Egipi Falaↄ̃ↄɛ ń aà ìwaↄ ń aà bùsuo è píi. +Àli kã́mabogↄↄzĩ dↄ̃ ma pↄ́ ũ. +Kíapiↄ gↄↄ Lua Musude a kpala láasai kpá. A midɛo mɛ́ a gↄ̃ buipãleↄ pↄ́ ũ bauo. A kpala káaupiↄ kɛ dɛ̃́ↄdɛ̃ↄɛ, i ń bãdɛ, aàpi iↄ ku gↄↄpii. +Davidi fɛ̀lɛ bùsuu, à zuò à nísidↄ̀ↄ à a pↄkasaↄ lìlɛ, ↄ̃ à gɛ̀ kùlɛ Diiɛ a kpɛ́u. Kɛ́ à ɛ̀a tà bɛ, à pↄblea gbɛ̀a, ↄ̃ wa kpàwà, a blè, Zakali nɛ́ɛ. +Aa ńzĩa sɛ̀ lɛsĩ ń nↄamblebↄ kɛfɛnaↄ yã́i, aa pↄbɛ̃ɛ pↄ́ má ye a gĩyãioↄ pìò. A yã́i má tó à gↄ̃nɛ́ pↄ́ gbãlɛa ũ. +Beewaɛ sↄ̃, tó á è yã́ beeↄ lɛ́ kɛ, àↄ dↄ̃ kɛ́ kía pↄ́ Lua kpà kãikũ̀. +Kɛ́ Yesu kà kãi ń Yelikoo, vĩ̀ae zↄ̃lɛa zɛ́ lɛ́, àlɛ baakɛ. +A mↄ́ ń gbɛ̃́ɛↄ la, aai ↄkã wá tã́akpɛ pↄewao, aai wá tã́a tↄbɛ̃ɛsio. +Zĩewa kɛ́ Yosɛfu gɛ̃̀ kpɛ́u zĩkɛi, à mↄ lè uazĩkɛnae ku bɛo. +Wá Lua, mapi n zↄ̀blena wabi pↄ́ málɛ kɛma si sa ń ma wɛ̃na wiio. N kúkĩi pↄ́ gbòo gwa n tↄ́ yã́i. +Ɔ̃ Zɛfɛte bàalɛ̀ a gbɛ̃́piↄnɛ, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Tobu bùsuu. Gbɛ̃́ pãↄ kã̀aaaàzi, ↄ̃ aa nàwà. +Kɛ́ wà dopi dã̀ gbɛ̃́piↄnɛ aa pↄbleò, kɛ́ aa ìɛ, aa wiilɛ̀ aa mɛ̀: Lua gbɛ̃́, ga ku dàapiuɛ. Ɔ̃ aai fↄ̃ blèo. +Asa Lua gbɛ̃kɛ pↄ́ mↄ̀ ń gbɛ̃́pii suabaao bↄ̀ gupuau. +À ɛ̀a gɛ̃̀ ń io, ↄ̃ à nanaò lↄ. A è ése sáo maa wɛde pìa éseli doũwa sáo sopla. +Kɛ́ aà ìwaↄ yã́pi mà, an daside mɛ̀: Yã́ gbãaɛ, dé mɛ́ a fↄ̃i? +Gↄↄ pↄ́ bleↄ lɛ́ kpáwao, ma nanaò, ↄ̃ nana guu má è blesana pↄ́ lɛ́ kpáwaoↄá ble kãyãalɛↄnɛ ń a bàebaeↄ ń a biliↄ. +Sĩana málɛ oɛ́, yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ wɛ̃́lɛpideↄ ĩadama e dɛ Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo bùsudeↄla. +Kɛ́ Balaaũ è samaaoa Isailiↄnɛ kà Diigu, i gɛ́ màsokɛi lↄo, ↄ̃ à aɛdↄ̀ guwaiwaiwa. +Tó gbɛ̃́ wabikɛ̀ma, ǹ aà gba. Ńsu gbɛ̃́ pↄ́ ye pↄ́ sɛ̃ama tɛ̃o. +Onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao vãikɛna gaa lí kámaguo. Má ye vãikɛna mikɛ̃ a vãikɛawaɛ, kɛ́ à e àↄ ku. Á Isailiↄ, à nↄ̀sɛlilɛ à mikɛ̃ á vãikɛawa. Bↄ́yãi á ázĩa dɛii? +Dii, n yãkɛaↄ zↄ̃ↄ maamaaɛ, n làasooↄ gbia à kɛ̀ zài. +Kpɛ́pi gbã̀a gã̀sĩsuu basↄoɛ, a yàasa blakwi, a lɛ́ ɛlɛa gugbãntoowa. +Wa Mↄabuↄ míↄnzↄ̃, an bui aↄ ku lↄo, kɛ́ aa kuabìia yã́i. +Isailiↄ baade lí bòokpa a dàlapoo gbáu ń a ua seelao pɛ́lɛa. Aali bòokpa wà lia kpaaũkpɛi kɛ̃awà yↄↄ. +A lɛsĩ dɛ luabɛa, ńyↄ̃ kɛ kpelewa ni? A zã dɛ bɛdaa, ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ dↄ̃e? +Tó pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ lɛ́ táao, an wuluuↄ ìↄ táaoɛ. Tó aa zɛaɛ, aaìↄ zɛa sↄ̃ɛ. Tó aa fɛ̀lɛ tↄↄlɛwa, wuluupiↄ ì fɛlɛńnↄ sãnuɛ, asa pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ nisĩna kú ń wuluuↄ guuɛ. +À saò gusĩsĩdeu we, ↄ̃ à a gbɛ̃́ↄ sìsi aa pↄble. Kɛ́ aa pↄblè, ↄ̃ aa ì we. +Kɛ́ an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ lɛ̀kↄ̃wa Afɛki wɛ̃́lɛu, ↄ̃ a bĩ́i kwɛ̀ńla. Gbɛ̃́piↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo ń plao (27.000). Bɛnadada bàalɛ̀ sì wɛ̃́lɛu sↄ̃, à ùlɛ kpɛ́u kpɛa. +Tó ma sãsã sĩana, ma tàae dɛ mazĩa yã́ ũɛ. +Wasuli aà gbɛ̃ dɛ flã̀ lɛ blalao. Tó wà sù wà aà gbɛ̃̀ dɛ beea, a widà a gbɛ̃́deewaɛ. +Má è ↄ̃nↄ ài vĩ dɛ mìsaikɛa lá gupua ìↄ ài vĩ dɛ gusiaawa. +À vĩakɛ fɛ̃ndaɛ. Lua a pↄkũmabↄbↄò vãikɛnaↄwaɛ, í dↄ̃ kɛ́ yã́kpalɛ lɛ́ á dã́. +ma ibɛɛpi pɛ́lɛmazi aà ma kṹ, i ↄ̃zↄ̃a tↄↄlɛ, i ma tↄ́ vĩlɛ bùsuũfãau. +Aaìↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ. +Ɔ̃ Yesu ò a ìwaↄnɛ: Pↄkɛkɛa zↄ̃ↄ mɛ́ zĩkɛnaↄ dasio. +Ni mɛ wasu wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄoo, mɛ́ ni wúlɛò sↄ̃ bɛ? Ni saka tã́aↄgu, mɛ́ ni ń kpɛ́ pↄ́ↄ kpã́io sↄ̃ bɛ? +A, asa aa ye ɛa sua mà ń gbã́gbão. +A dɛ lán lí pↄ́ wa bà swa saɛwa, a lá lí giigagao, ìↄ nɛi a gↄↄwa, yã́ pↄ́ ì kɛ píi kã́fĩa vĩ. +Wáli mↄ́ ń wá pↄ́wɛn sɛ̃́iao ń wá kàa sɛ̃́iaↄ ń wá libɛ sɛ̃́iaↄ ń wá vɛ̃ɛ sɛ̃́iaↄ ń wá nísi sɛ̃́iao, wí kálɛ làasiu wá Lua ua saonaↄnɛ. Wáli wá bua pↄ́ↄ kwide bↄ Levii buiↄnɛ, asa Levii buiↄ mɛ́ ì a kwide si zↄ̃ɛwia ń zↄ̃ɛwiao. +Á Ɔmɛli yãonɛ kũa ń Ahabu bɛdeↄ yãkɛaↄ píi, a ń ↄlɛsɛ̀. A yã́i tò má á dúuzↄ̃, mí tó wà á mɛɛwiadeↄ láanikɛ, í gↄ̃ bui píiɛ gbɛ̃́ sↄ̃́sↄ̃bↄ ũ. +Kɛ́ à kã́nↄ plaade gò, má mà pↄ́ bɛ̃́ɛ plaade mɛ̀: Mↄ́! +Lá aa gbɛ̃́ pↄ́ gbã̀gbãpi è zɛa ń saɛ, aai e yãe zãsìmáo, +Pɛɛsiↄ ń Ludiↄ ń Libiiↄ ku n zĩgↄ̃ↄ guu nɛgↄ̃naↄ ũ. Aa ń sɛ̀ngbaoↄ ń ń mↄ̀ fùaↄ lòolooma, aa tò n kɛfɛũ kũ̀. +Gbɛ̃e pↄna wii dↄ̃kↄ̃ɛ ń búbua pↄ́ wàlɛ pɛ́o lↄo, kɛ́ baade lɛ́ wii gbãa lɛ yã́i, mɛ́ wà kↄ̃fĩpi mà zã̀. +Ɔ̃ saonaↄ wèi, aai ↄ̃a sí gbɛ̃́ↄwa lↄo. Aamɛ wa Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛo. +Kɛ́ aalɛ gɛ́, gↄ̃ɛe bↄ̀ sɛ̃̀ oi, àlɛ dↄńzi, ↄ̃ aa teasi dàɛ̀ aa Yesu lipãakↄ̃a dìɛ̀. Gↄ̃ɛpi tↄ́n Simↄↄ, Silɛni bùsu gbɛ̃́ɛ, Alɛsãnda ń Lufuo deiaɛ. +Í sù à dà sↄ̃́goↄla ń sↄ̃deↄ ń Falaↄ̃ↄ zĩgↄ̃ pↄ́ gɛ̃̀ ísia guu Isailiↄ gbɛaↄ píi. An kee i bↄo, baa mɛ̀ndo. +A yã́ mɛ́ tò kɛ́ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi ń lá, gbɛ̃ↄn plapiↄ guu dé aa ye à kɛ̃́nɛ́i, ↄ̃ aa mɛ̀ Balabaɛ. +Dii á Luaátɛ́ pↄ́ ì kṹmáɛ, ìli sí sàao. +Abia yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau. +ↄ̃ a zɛↄ̀lↄ Yesude pↄ́ kú Masedoni bùsuuↄn�� ń Gɛlɛsi bùsuo píi. +Lua mɛ̀: Sĩana guu n na Sala a nɛi gↄ̃ɛ ũ, ní tↄ́kpaɛ̀ Izaaki. Ma bàa aↄ kuaànↄ ń aà buiↄ e gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ǹ ń yãma, kía dilɛnɛ́. Ɔ̃ Samuɛli ò Isailipiↄnɛ: Á baade tá a wɛ̃́lɛu. +Kɛ́ ĩ́an busɛ fɛ̀lɛ gɛↄmidↄkĩi oi, aalɛ e wà fↄ̃ ń pↄeã kɛɛ. Ɔ̃ aa ń gó pòlo aa dàzɛu, aalɛ dↄ Kɛlɛtizi kãikãi. +Aa kwɛ kákↄ̃a lán fɛ̃nda wà ń kwɛ́òwa. Aa fↄ̃ zɛ gí ń ibɛɛↄ aɛo. +Aa ulatao pↄ́ wàli saoulapi daò zↄ̃̀ ń zwã̀a búunao. +Tó wà bùsu kàlɛkalɛ wɛ̃́lɛ bĩ́i saɛ, mɛ́ wà gbà lɛsĩↄ da lìai, kɛ́ wà e gbɛ̃́ↄ dɛdɛ dasi yã́i, Falaↄ̃ↄ ń a zĩgↄ̃ gbãaↄ ń a gbɛ̃́ bílaↄ fↄ̃ dↄaàlɛ zĩpi guuo. +Mi bee o mà yãdaála no. Má ò kↄ̀, wa gan nò, wá kún nò, á yã́ dↄ wá sↄ̃waɛ. +Ãma tó à yã́pi bↄ̀ a nↄ̀sɛɛɛ, mɛ́ teasi lɛ́ aà kakao, mɛ́ a azĩa kũa dↄ̃, tó a dà a sↄ̃u á a wɛ̃́ndiapi sɛo, a kɛ̀ maaɛ. +Kɛ́ ma wiidↄ̀wà, ↄ̃ à a ula tò kálɛa ma saɛ, à bàalɛ̀ bↄ̀ bàasi. +Kɛ́ gu dↄ̀ Yↄ̃ ò Bãaɛ: Ma wulɛ ń ma maeo gĩa. Wà vɛ̃ɛ kákaɛ̀ oosia lↄ, ní gɛ́ wúlɛiaànↄ sↄ̃, kɛ́ wà e wàↄ wá bui kũa aà sabai. +A gbɛa à tɛ̀ Luazi e wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń basↄoo (300), à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Esau mɛ̀: Bↄ́ ńlɛ kɛ ń pↄ́ pↄ́ ma dańlɛↄi? Yakↄbu wèwà à mɛ̀: Kɛ́ ma yã́ e kangu yã́iɛ. +Ɔ̃ Yozuee ò bílaɛ: Dii Isailiↄ Lua mɛ̀, wá deziↄ ku yãa Uflata baaleɛ, aa zↄblè tã́aↄnɛ. Ablahaũ ń Nakↄↄo mae Tela kú ń guu. +O bílaɛ aa go Kole ń Datanio ń Abilaũo fã́ani oi. +A mɛ̀ kpelewa á kɛ à kãaamazi, kɛ́ à e yã́pi sã́asa ma ma lɛ́u. +Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Abimɛlɛkiwa asii guu à mɛ̀: Ɛbɛdɛ nɛ́ Gaala ń a gbɛ̃́ↄ mↄ̀ Sikɛũ la, ↄ̃ aalɛ wɛ̃́lɛdeↄ swãfɛ̃nɛ. +Gↄↄgbɛzãzĩ gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ Dii kpɛ́ kuwà a gↄ̃ gbɛ̀sĩsĩↄ mide ũ. Wa sɛ lɛsĩ dɛ sĩ̀sĩↄla, bui píi i siu we. +Ɔ̃ Ablahaũ lↄ̀ↄ pↄ́ Abimɛlɛki zĩkɛnaↄ sìwa yã́ sɛ̀lɛ sìuɛ̀. +Á dↄ̃o lé? I mao lé? Wi oɛ́ za asĩnizĩo lé? I dṹniakalɛgↄↄ yãmao lé? +Kɛ́ aa kà Yuudɛ̃ kòolou Kanaa bùsuu, aa saokĩi bò Yuudɛ̃ saɛ we. Saokĩipi zↄ̃ↄ. +Báaaden zĩkɛna pↄ́ aà dii aà lè, àlɛ kɛ màa a sugↄↄ ũ. +Ɔ̃ Davidi ɛ̀waasoe sìsi à mɛ̀: Ǹ aà lɛ ǹ aà dɛ sↄ̃. Ɔ̃ à aà lɛ̀ a dɛ̀. +Aà kíaↄ ku a guu lán àwalɛwana pↄ́ aa pↄ́ kũ̀, aalɛ kɛ̃́kɛ̃kↄ̃ɛↄwa. Aaì gbɛ̃dɛdɛ ↄvãiea yã́i. +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua yãò Mↄabuↄ musu à mɛ̀: Waiyoo, wà Nɛbo ásookɛ̀. Wà Kiliataiũ sì wà a gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ, wà ń mɛɛwiadeↄ kũ̀, aa gↄ̃̀ bíli guu. +Wá wɛgwa Dii, wá wɛgwa, asa gbɛ̃́ↄ sakaawágu wá wã́ maamaaɛ. +Tó wa ga wòlɛ a pɛ́kĩi, gupi ì lelekpaaàzi à mɛ: Má n dↄ̃ yãao. +Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, bↄ́yãi álɛ yãzↄ̃ↄ i ázĩaɛ à ázĩa midɛi? Á Yuda gↄ̃ɛe ge nↄɛe ge nɛ́e ge yↄ̃minae a gↄ̃o. +Ɔ̃ Yakↄbu mɛ̀: Fãanɛ lɛ́ kɛ, sãↄ tagↄↄ i ka yãao. À í kpámá, í gɛ́ ń dã́dãi. +Ɔ̃ Isailiↄ gɛ̀ Bɛ̃yãmɛɛ bui pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛoↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao. Aa pↄ́ pↄ́ aa è weↄ dɛ̀dɛ píiɛ, gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ, ↄ̃ aa tɛsↄ̃̀ ń wɛ̃́lɛpiↄwa píi. +A yã́i tò a ɛ̀waasoↄ kwɛ a zɛaↄu, a zĩgↄ̃ↄ gaga zĩbeezĩ ḿpiiɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Aimaaza mɛ́ Nɛfatali bùsu vĩ. Ɔ̃mɛ Salomↄↄ nɛnↄɛ Basɛma sɛ̀ nↄ ũ. +Wà Baali gbagbakĩiↄ gbòo aà wáa, ↄ̃ a tò wà tulaletikatɛakĩi pↄ́ kú gbagbakĩipiↄ musu zↄ̃̀zↄ̃. À Asetaati lipɛlɛↄ ń tã́a pↄ́ wa ã̀ↄ ń pↄ́ pↄ́ wa kàsaↄ wìwi, ↄ̃ à a tibò a fã̀fã tã́apiↄ gbàgbanaↄ miaↄwa. +Ma wabikɛ̀wá, tó ma mↄ, ásu to màↄ pãsĩánↄo, asa má fↄ̃ mà a pãsĩ ↄlↄ á gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ dṹnia yã́ mɛ́ lɛ́ dↄaawɛ̃ɛↄnɛ. +Má pↄkũmabↄbↄ bĩ́ipiwa ń gbɛ̃́ pↄ́ soolɛ̀wàↄɛ, mí onɛ bĩ́ipi kuo, mɛ́ a soolɛnaↄ kuo, +Kía pↄ́ aa kpalablè Ɛdↄũ bùsuu Isaili kíaↄ ãaↄ tↄ́n kɛ: Bɛↄↄ nɛ́ Bɛla, Dinaba gbɛ̃́ɛ. +À ma yãma, á gbɛ̃́ pↄ́ má tò wà á kũkũ Yelusalɛũ wà tàánↄ Babɛliↄ. +Wìↄ ĩadawá gupiiuɛ, ń beeo wili fuo. Wi bílikɛ, ãma wá wɛ́ dↄa Luazi lí busao. +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ gɛ̀ kpakpa, aa bↄ̀ Maliama ń Yosɛfuowa ń nɛ́tɛ̃napio wúlɛa pↄtuoↄ pↄblebↄu. +Tó n bee kɛ̀ ń làa, ɛa wúlɛ n gbã̀tɛ̃ɛ ↄplaawa, níↄ Yudaↄ duuna sɛa e gↄↄ bla. Ma ń duunakɛa wɛ̃ dìlɛnɛ, wɛ̃̀ dodo gↄↄ dodo. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ pↄble, àlɛ imi, àlɛ a zĩ píi sáaukpa, Lua mɛ́ aà gbà. +Buipiↄ gbãa mɛ́ aa dasi, an gbã̀a kà Anaki buiↄwa. Dii mɛ́ ń kaalɛ Amↄni���nɛ, ↄ̃ aa ń bùsu sì, aa zↄ̃̀lɛ ń gbɛu. +N gbɛ̃́ↄ ńzĩa kpama n ikokɛgↄↄ ń lousisiulaↄ daa. N ɛ̀waasoↄ mↄ n kĩ́i gudↄlɛia lán fíiwa. +Asa gbãa lí bↄ gukpɛ ge bɛaɛo, ìli bↄ guwaiwai guu no, +Ásu pↄ́sɛa kpaa sãnu ń saobↄ auoo. Ásu Gɛ̃amusu saonↄↄ dilɛ gu dↄwào. +Aa bↄ̀ↄ tãanaↄ ń saoula tãanapiↄ dↄ̀kↄ̃wa ń babuuna tã́ao, bↄ̀ↄpi líↄ dↄa saoulapi asanawa, kɛ́ asu go saoulawao yã́i, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Má má gɛ́u mà pili n Nisĩnawai? Má má bàalɛ tau, ńyↄ̃ↄ ku weo ni? +Bↄ́yãi a mↄwanↄ guwaiwaiɛ beeu kɛ́ wà gaga ń wá pↄtuoↄi? +Ɔ̃ Yoabu gɛ̀ kí lè kpɛ́u à mɛ̀: N widà n gbɛ̃́ↄwa gbã. Aa n bↄ gbã ń n nɛgↄ̃ɛↄ ń n nɛnↄɛↄ ń n naↄ ń n nↄ pↄ́ ni mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ. +Gbɛ̃e lí azĩa kpa kpalapiuo. Lua mɛ́ ì aà kpá lá à Aalona kpàwa. +Lua ì yã́gↄ̃gↄ̃ ń gbɛ̃́ↄ a zɛ́waɛ. Taasi pↄ́ álɛ kɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́i lɛ́ ↄlↄnɛ́ kɛ́ a ka à gɛ̃u. +Gↄↄ pↄ́ Yesu lɛ́ gɛ́ Yelusalɛũ, àlɛ pã mɛɛwiaↄ ń zↄ̃ɛwiaↄla, àlɛ yãdanɛ́, +Yelusalɛũ ziadeↄ, à pũna ń gulakɛao sãnusãnu, asa Dii Yelusalɛũ bò, à a gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛ nìninɛ́. +Yesu Kilisipi mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ à dailɛkɛ̀, aà au bↄ̀lɛ ũ. I kɛ dailɛɛ adoo, à dailɛkɛ̀, aà au bↄ̀lɛ lↄ. Lua Nisĩna mɛ́ aà seelade ũ, asa ↄ̃mɛ sĩande ũ. +Bùsudɛnaↄ dɛ̀dɛ gbáa sĩ̀sĩ wáiwaiↄ musu píi, asa Dii a gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao za bùsu lɛ́la e a lɛ́leɛ. Gbɛ̃nazĩnae a aafia e gueio. +Manase bui Yaii mɛ́ Aagobu bùsupi sɛ̀ píi e Gesuu buiↄ ń Maaka buiↄ bùsu lɛ́u. Ɔ̃ à azĩa tↄ́ kpàɛ̀. A yã́i wì mɛ Basanaɛ Yaii zↄ̃ɛwiaↄ e ń a gbão. +Wàlɛ lɛdↄdↄa lán nↄ̀ↄmusu ↄↄlↄna pↄ́ aalɛ pↄ́ taitaiↄwa. +Mↄgotɛ̃ saokĩi pↄ́ Uli nɛ́ Bezalɛli, Hulu tↄũna pì sↄ̃ a ku Gabaↄ̃ↄ Dii zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ, ↄ̃ Salomↄↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaapiↄ yãgbɛ̀awà we. +Má ò kpelewa ni? Málɛ o tã́a saoblɛá pↄe yã̀? Ge an diiↄá pↄe yã̀? +Lá wa ga ń Kilisio, wá a náai vĩ kɛ́ wáↄ kuaànↄ lↄ. +Ǹyↄ̃ ku sↄu guu kↄↄkↄↄ. Dɛdɛ Sinai gbɛwa, ní zɛ ma aɛ a misonawa. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye àↄ a wɛ̃ni kũa, a kua a wɛ̃nipiwaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gì a wɛ̃nii ma yã́i ń ma baona yã́o lↄ, ade mɛ́ aↄ ku. +ↄ̃ Dii ń Lua pↄ́ ń bↄ́ ń ibɛɛ pↄ́ liaańziↄ ↄzĩ yã́ sã̀ńgu. +ↄ̃ à Yelusalɛũ dìlɛ kɛ́ a tↄ́ àↄ kuwà, mɛ́ à Davidi dìlɛ a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ. +Wi Isailiↄ nɛ sↄlↄlↄ yãao, ãma à lɛ̀lɛ sa mɛ́ a fɛlɛ lↄo. Wà aà tò wúlɛa a bùsuu we, gbɛ̃e ku à ↄkaaàzio. +Báaadeↄn nↄ̀sɛpuadeↄ ũ, asa aamɛ aa wɛsi Lualɛ. +Lua gbɛ̃́ pↄ́ dɛ dṹniaɛ mìsaide ũↄ sɛ̀, kɛ́ à wida ↄ̃nↄnaↄwaɛ. À gbɛ̃́ pↄ́ dɛ dṹniaɛ gbãasaide ũↄ sɛ̀, kɛ́ à wida gbãadeↄwaɛ. +Má è dṹnia guu lↄ kɛ́ bakpaaĩbleaá kàsakasa yã́ɛ adoo, zĩbleaá nɛgↄ̃nkɛyãɛ adoo, pↄbleaá ↄ̃nↄyãɛ adoo, àizɛɛeaá wɛzɛ̃yãɛ adoo, na ń gbɛ̃́ↄá ladↄ̃yãɛ adoo, asa gↄↄ vãi ń kìsiao ì gbɛ̃́pii leɛ, +Gↄↄ pↄ́ aalɛ pila gbɛ̀sĩsĩpiwa, Yesu dìlɛnɛ́ à mɛ̀: Ásu yã́ pↄ́ á è o gbɛ̃e mao e Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ gɛ bↄò gau. +A yã́ mɛ́ tò Lua ń kpá gbãsĩkɛaa, aa wisaiyã kɛ ń kↄ̃o, lá aalɛ a nidɛ ń nↄ̀sɛ guuwa. +Á mà lá à dↄ̀ɛ ń Luao weó? Kpelewa a zɛòi? Ɔ̃ aa yã́ dìɛ̀ ḿpii aa mɛ̀ wà aà dɛ. +Gbɛ̃́ↄ, wá ye àↄ dↄ̃ lá wà wá wɛtã̀ Azi bùsuu. À tↄ̃̀wá maamaa, a dɛ wá gbãa lɛ́a, baa wá wɛ̃ni wá wɛ́ dↄi lↄ seo. +To Mↄizi ikoyã lápi yã́ àↄ dↄ ń lɛ́u, níↄ làasookɛwà fãanɛ ń gwãasĩnao. Laaidↄ yã́ pↄ́ kú a guuwa píi, ní zĩkɛwà, n tá iↄ na, n yã́ iↄ bↄ maa. +Saokĩipi kɛ ń lipɛpɛɛↄ, iↄ ɛ vĩ, lá má ↄ̀lↄnɛ gbɛ musuwa. +Aa sáaukpa saowa, aai aà yãkɛaↄ galikɛ ń gulakɛao. +Tó a gɛ̃ á gbɛ̃́dee pↄ́wɛmbuu, à a sáoↄ wɛ ń ↄo, ãma ásu kↄma ká á gbɛ̃́dee pↄ́wɛnai à kɛ̃o. +Ì zĩkɛ luakukĩi zwã̀akpɛ sĩana pↄ́ Dii dↄ̀u, i kɛ pↄ́ pↄ́ gbɛ̃nazĩnaↄ dↄ̀ no. +Gↄↄ bee ma Daniɛli, málɛ pↄsia kɛ e ãsↄ̃a àaↄ̃. +Gbɛ̃́ↄ, a gↄↄ ge a zaa oaɛ́ zɛ́ vĩo, +A wèmá à mɛ̀: Ɛlia a dↄaa mↄ́, i yã́pii kɛkɛ zɛ́zɛ, ãma kɛ́ a kɛ̃a láu wà mɛ̀ wa saka Gbɛ̃nazĩn Nɛ́gu, i taasikɛ maamaa sↄ̃ bɛ? +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Gɛ ǹ kpàwakɛ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu ń Yelusalɛũ gãaɛↄ ǹ onɛ́ aa swã́sɛ ma bàakuańnↄpi yã́i, aaↄ zĩkɛwà. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gu e. Ma náai pↄ́ ń kɛ̀ mɛ́ tò n gbãgbã. +Wa ka Yelusalɛũ sa, wá zɛa a bĩ́ibↄlɛu. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Ńsu ǹ aà dɛo. Dé mɛ́ a ↄkã kía pↄ́ Dii kpàwa ade bↄ p��i? +À gɛ̃̀manↄ a pↄnablɛblekpɛu, aà dàlapoo pooamala báasɛ̃ ũ. +Tó gbɛ̃́ gↄ̃̀ tàaede ũ yã́piↄ do musu, aàli yã́ pↄ́ à zã̀wà o gupuau, +A tɛyↄ̃ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o kwɛ vãikɛnaↄwa, ĩ́an wãa mɛ́ aↄ dɛ ń baa ũ. +Tó wá mɛ pↄ́ ì yaikɛ gɛ̃̀ a yaikɛsai guu, mɛ́ wá mɛ̀ gɛ gɛ̃̀ a gasai guu, ↄ̃ yã́ pↄ́ kɛ̃a láuɛ bee a pa wà mɛ̀: Wà zĩblè gawa, à mìdɛ. +A gↄↄ soplade zĩ́ aàli a kã́ wa píi, aà mikã, aà lɛkãna, aà wɛ́kpammizĩ, kã́ pↄ́ kú aà mɛwa píi lé. Aàli a pↄkasaↄ pí, i zuo, i gↄ̃ gbãlɛsai. +Ɔ̃ Dii pↄ pàńzi maamaa à ń yá. Yuda bui mɛ́ gↄ̃̀ ado. +Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ: Gbɛ̃́piá Zãa Dailɛnaɛ. Gàbↄɛ. Bee yã́ mɛ́ tò à gbãaè, àlɛ dabudabuↄ kɛ. +Siↄna yã́i máↄ nílɛao, Yelusalɛũ yã́i ma lɛ́ a gↄ̃ kpaaũao e a gɛ bↄò maa lá gu ì dↄwa, e a suabaa gɛ àↄ pípi lán sɛ̃tɛwa. +Gbɛ̃vãi sóikɛ ń dↄaanawa, ǹ aà na gudɛnaɛ a ↄzĩ. +Kɛ́ Apoloo ye gɛ́ Gɛlɛsi bùsuu, Yesudeↄ aà gbà sↄ̃, ↄ̃ aa lakɛ̃ Yesude pↄ́ kú weↄnɛ aa aà kũ ↄplapla. Kɛ́ à kà we, à ↄdà gbɛ̃́ pↄ́ Lua gbɛ̃kɛkɛ̀nɛ́ aa Yesu náaikɛ̀ↄwa maamaa. +Wa mↄ lɛ́lɛ Egipiↄwa ń fɛ̃ndao, sↄ̃ i kɛ̃ Etiopiↄgu. Tó wà gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ Egipi, wa aà àizɛɛↄ sɛ́lɛ, wi aà gbãaekĩi gboo. +Wà kpàwakɛ̀ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo, wà mɛ̀ baade mↄ́ Diiɛ ń wɛ̃̀ↄ̃a pↄ́ Lua zↄ̀blena Mↄizi gbɛ̀a Isailiↄwa guwaiwaiuo. +Beewa málɛ gɛ́ Damasi ń iko pↄ́ saonkiaↄ ma gbaɛoo. +Baa kɛ́ wa ka Masedoni bùsuu, wá mɛ i e dↄ̀o. Wɛ́tɛ̃a píi wá lé, wà fɛ̀lɛwá ń sòleo, ↄ̃ wá kú sↄ̃̀deedee guu. +Kɛ́ à wɛsìɛ, ↄ̃ à lùańzi, ↄ̃ à gbɛ̃́ zĩ̀ ń sísii Babiloni bùsuu. +Nↄ̀sɛ níniyã ì ń gba wɛ̃ni dafu, yãkpaanla ì ń kãdɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Wà Dii sáaukpa, lá à á bↄ́ Falaↄ̃ↄ ń Egipiↄ ↄzĩ. +Ma Saulu kpaa kpalau tò ma pↄ yà, asa à bↄ̀ ma kpɛɛ. Lá má dàɛ̀, ìli kɛo. Yã́pi dì Samuɛliwa, ↄ̃ à wiilɛ̀ Diiwa e gu gɛ̀ dↄ̀ò. +Zupitɛɛpi kpɛ́ kú wɛ̃́nkpɛ, ↄ̃ aà gbàgbana mↄ̀ ń zuswana pↄ́ à lávu zãblèmáↄ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu. A ye dasi sao zĩnaↄwa. +Ɔ̃ aa nà kↄ̃ lalaawa aa mɛ̀: Wá dé mɛ́ a yã́ bee kɛi? +Gbɛ̃́piↄ tↄ́n kɛ: Simↄↄ pↄ́ à tↄkpàɛ̀ Piɛɛ, aà dãuna Ãndelee, Zaaki, Zãa, Filipi, Batelemii, +Zɛdaↄ lɛ́ sɛ́ lↄo, gbɛ̃e lɛ́ gu baa vĩ lↄo, lɛdoũ ku lↄo, wàlɛ saka seelaↄu, wa kↄ̃ bɛɛɛ dↄ̃ lↄo. +N Egipiↄ suumpà aa gↄ̃̀ gɛↄ ũ, n n wɛ̀lɛpiↄ fã̀aa ń n gã̀sa gbãao. +Lua Nisĩna ń Sã nↄ dafuo ì mɛ, mↄ́. Gbɛ̃́ pↄ́ bee mà sↄ̃, aà o, mↄ́. Gbɛ̃́ pↄ́ imi lɛ́ dɛ, aà mↄ́. Gbɛ̃́ pↄ́ ye í wɛ̃nidei, aà si gba ũ. +Yozuee lɛdoũkɛ̀ńnↄ à mɛ̀ á ń dɛdɛo, ↄ̃ Isaili dↄaanaↄ lɛgbɛ̃̀ a yã́ musu. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Zela nɛ́ Yobaba, Bↄzɛla gbɛ̃́ kpalablè aà gbɛu. +Kɛ́ ma n zĩ gwà musu, mↄvua ń saana pↄ́ ń pɛ̀pɛ weↄ, +Asa Dii pↄ pà bui píizi, à fɛ̃̀ ń ń zĩgↄ̃ↄ. A ń dɛdɛ, i ń míↄnzↄ̃. +Dé mɛ́ lousisia daa gua yáasi dↄ̃i? Dé mɛ́ aà kↄ̃fĩ gbãa bↄkĩi gbadↄ̃i? +Kpagolopi musu malaika gã̀sĩade gawideↄ kua duunkɛ̃makĩia. Pↄ́piↄ bↄↄlɛkɛa dodo gↄↄn lao. +Ampii aaì zɛ ń pãsĩo, aaì su sãnusãnu lán guwaiwai ĩ́anawa, aaì zĩ̀zↄↄ naaa lán bùsuũfãawa. +Zↄ́ ń vĩfãaio aↄ diaàzi lán íwa lá aà wɛ́ dↄiwao. +To ma sↄ̃ ta n yãonɛↄwa, asu tá gbɛ̃bleaiwao. +Gbɛ̃́ pãsĩↄ gɛ̃lɛ, gbɛ̃́laanikɛnaↄ midɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ an mɛ wã̀ ń vãioↄ kaalɛ, +Egipiↄ, à gɛ bↄ̀ ɛsɛ wɛɛlɛ Galada! Ń beeo á ɛsɛkɛkɛ pãɛ, á gyã a kɛ̃́wáo. +N Isailiↄ dìlɛ aaↄ dɛ n gbɛ̃́ↄ ũ e gↄↄpiiɛ. Dii, n gↄ̃ ń Lua ũ. +ãma aai lá wa kɛ zɛ́ eo, asa gbɛ̃́pii lɛ́ lua aà yã́iɛ. +Aↄ dɛ n nisĩna wɛ̃ni ũ, aↄ dɛ yàbaa ũ n nↄɛ. +Levii buiↄ kí Asabia, Kɛmuɛ nɛ́, Aalona buiↄ kí Zadoki, +Beewa aa Filitɛ̃ↄ fù, ↄ̃ aai fↄ̃ ɛ̀a mↄ̀má zĩu ń bùsuu lↄo. Dii ↄnàalɛ Filitɛ̃ↄwa e Samuɛli wɛ̃ni lɛ́u. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ kɛ́ à wɛzù, à gupi è kãaa. +I sↄ̃ Sinai gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wa fↄ̃ ↄkãwàzio. Àlɛ tɛ́kũ, a gusia vĩ ń guduuduuo ń zàao +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ mà Isailiↄ kã̀aa Mizipa, ↄ̃ an kíaↄ gɛ̀ lɛ́lɛimá. Kɛ́ Isailiↄ mà, vĩa ń kṹ, +Asa ma taaside pↄ́ wiilɛ̀ mìsi ń tonɛo ń gbɛ̃́ pↄ́ ↄdamade vĩoo. +Tó yã́piá sĩanaɛ, mɛ́ wi nↄpi ↄea seela eo, +Yã́ pↄ́ Mↄizi ò Isailiↄnɛ guwaiwaiu Yuudɛ̃ baalen kɛ. A ku Alaba sɛ̃u bↄaa ń Sufaoɛ, Palana zãnguo ń Tofɛlio ń Libenao ń Azeloo ń Dizaabuo. +Baa, n yã́ na! To mà gↄ̃ ń zↄ ũ nɛ́pi gɛ̃ɛ ũ, i tá ń a vĩ̀iↄ, +Tó gbɛ̃́ ye zĩkɛmɛɛ, aàↄ t��mazi, ma zĩkɛnapi iↄ ku gu pↄ́ má kúu. Tó gbɛ̃́ lɛ́ zĩkɛmɛɛ, ma Mae a aà kpɛla. +Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Ń Dii pↄ́ mi zĩkɛɛ̀ kuao má sío. Naama nàɛwà aà sí, ń beeo à gì síi. +Ápiↄ i mɛ mↄ síiↄ̃ mɛ́ gↄ̃̀ kɛ́ pↄkɛkɛgↄↄ ká. Málɛ oɛ́ à wɛ́sɛ buaↄ gwa, asa pↄ́ↄ mà à kà kɛkɛa. +Lua gbɛ̃e zĩ̀, aà tↄ́n Zãa. +Ɔ̃ Dii gawipi gò wɛ̃́lɛpia, à gɛ̀ zɛ̀ sĩ̀sĩ pↄ́ kú wɛ̃́lɛ gukpɛ oi musu. +Pↄ́lɛpiↄ lɛ do gbã̀a gã̀sĩsuu baakwiɛ, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu síiↄ̃. Pↄ́lɛ lɛ kuɛdopiↄ zↄ̃ↄ sáa màa píiɛ. +Ta n bɛ gↄ̃̀ↄ. Ma mɛ̀ yãa má n kpɛlaɛ, ↄ̃ Dii gìnɛ ǹ asea e. +O Yudaↄ kí Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũɛ ń Isaili pↄ́ kú Yuda bùsuu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuoↄnɛ +Ɔ̃ aa sùwɛ̃ɛ ń bùsupi libɛↄ, aa bùsupi yã́ sɛ̀lɛ aa sìuwɛ̃ɛ aa mɛ̀ bùsu pↄ́ Dii wá Lua lɛ́ kpáwápiá bùsu maaɛ. +Ɔ̃ à Dii gbagbakĩi bò we, à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń sáaukpasaↄ. Dii sìaànↄ aà bùsu yã́ musu, ↄ̃ gagyãpi zɛ̀. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa sãnuↄ do yã́pi mà, ↄ̃ a ò Yesuɛ: Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ a pↄble kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu ũ. +Yã́pi ìↄ dↄamagu maamaaɛ, ↄ̃ ma kúsu kwɛ̀. +Abisaloũ ò Aitofɛliↄnɛ: À lɛdaa. Bↄ́ wá kɛi? +N ípi lèle ↄ̃ à bàasi, n pũnawà ↄ̃ gili gɛ̃̀u. +Aa gbɛ̃́ↄ sísi Dii gbɛ̀sĩsĩwa, aai samaaowà we, asa aa àizɛɛ pↄ́ di ísiauↄ ble ń pↄ́ pↄ́ ulɛa bùsuũfãa guuↄ. +Tisɛbɛ gbɛ̃́ Ɛlia bↄ̀ a bɛ Galada bùsuu, à gɛ̀ Ahabu lè à mɛ̀: Ń Dii Isailiↄ Lua pↄ́ málɛ zↄbleɛ̀ kuao, sɛa za wɛ̃a fíi a kpao, lou a mao. Sema gↄↄ pↄ́ má ò bàasio. +Gobↄnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ gɛ̀ aà lè à mɛ̀: Bↄ́ i ńlɛ o màai? Fɛlɛ wiilɛ n diiwa, wìliↄ dↄ̃o tó a wá wɛgwa wà bↄ kaalɛ lɛ́zĩ. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Bɛtuɛ nɛ́n ma ũ, Milika ń Nakↄↄo tↄũna. +Ísialɛ bùsu kíaↄ pila ń gĩ́nawa, aai ń gomusuↄ wolo, aai ń ula wɛ̃̀sãdeↄ bↄ. Zↄ̃lɛa tↄↄlɛ vĩa a ń kṹ, n yã́ i dimá, aaiↄ lualua láasai. +Amↄni bui Naasa mↄ̀ ń a zĩgↄ̃ↄ, aa bòokpà Yabɛsi Galada saɛ, ↄ̃ Yabɛsideↄ ò Naasaɛ: Lɛdoũ kɛwanↄ, wí misiilɛnɛ. +Lá gu lɛ́ dↄ aaìↄ oɛ̀ màa, kási ìli ń yãmao, à mɛ̀ Yudan a ũ. Ɔ̃ aa ò Amaniɛ kɛ́ aa e dↄ̃ tó a Maadose yãkɛapi fↄ̃́. +Màa ma zãblèma ń vuao ń ã́nusuo. N pↄkasaↄ dɛ bàabaa ń silikio ń zwã̀a wɛdeo ũ, mɛ́ n pↄblea dɛ pɛ̃ɛti maa ń zↄ́o ń nísio ũ. N kɛfɛnkɛ gɛ̃agɛ̃̀, ↄ̃ n zↄ̃ↄkũ̀ n gↄ̃ nↄɛ kía ũ. +ma mɛ̀: N yã́ na Dii Lua Musude. Lua zↄ̃ↄ pↄ́ ì tó ń mɛ séenatan n ũ. Gbɛ̃kɛ guu n bàa ìↄ kú ń gbɛ̃́ pↄ́ yenzi aaìↄ n yãdilɛaↄ kũaↄ. +Ɔ̃ Yakↄbu gbɛ sɛ pɛ̀lɛ yã́pi dↄngubↄ ũ. +Sobala nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Alavã, Manaata, Ebali, Sefo ń Onaũo. Zibɛↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄn Aya ń Anao ũ. +A ɛa tá ń zɛ́ pↄ́ à mↄ̀ooɛ, a gɛ̃ wɛ̃́lɛpiuo. Ma Dii mámɛ má ò. +ní oɛ̀ ǹ mɛ, ma Dii Ɛbɛluↄ Lua mámɛ ma n zĩwà ǹ oɛ̀ aà ma gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ ma sísii guwaiwaiu, kási e tia i mao. +Nɛgↄ̃na, Lua gbɛ̃kɛ ku gↄↄpiiɛ, àkɛa ńlɛ ĩ́anadã ń yãvãioi? +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ zĩ̀zↄkɛupiↄ láàao. Ɔ̃ aa pↄnakɛ̀ maamaa. +Bee a ma bↄ, asa aà yãdansaiↄ we mↄ zɛ aà aɛo. +Kɛ́ Dii bↄ̀ Sei gbɛ musu, tↄↄlɛ lùalua, kɛ́ àlɛ pã Ɛdↄũↄ bùsupia, loupↄↄ fↄ̃̀, lou mà maamaa. +À nɛgↄ̃ɛↄ ì gbɛ̃ↄn àaↄ̃ ń nɛnↄɛo do. Nɛnↄɛpi tↄ́n Tamaa. Nↄ kɛfɛnaɛ. +Kɛ́ nↄɛ kíapi Salomↄↄ ↄ̃nↄyã mà, mɛ́ à kpɛ́ pↄ́ a dↄ̀ è +Ɔ̃ saonapi wèmá à mɛ̀: À gɛ́ aafia. Dii dↄaaaɛ́ á tápi guu. +Imibↄ ku Dii ↄzĩ, í gbãa ka a pai, àlɛ pí aà pↄkũma ũ. Ì kↄ́lɛ dṹnia vãikɛnaↄwa píi, ↄ̃ aaì mi wesai ń a gbↄ̃ↄ. +Ǹ n yã́ kpálɛ Dii gɛ̃zĩ, n pↄeã i zɛkɛ. +Ɔ̃ tã́apiↄ awakpà Yesuɛ aa mɛ̀: Tó n wá yá, wá gbaɛ sàwa wai keeↄ guu. +N yã́ na! Mↄ láaizĩmámɛɛ, asa an gbãa dɛmalaɛ. Wìliↄ dↄ̃o tó beewa má e zĩblemá mà ń yá bùsuu la. Má dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ n samaaòɛ̀, iↄ dɛ ɛ̀fãaide ũɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ n savãiòɛ̀ sↄ̃, iↄ dɛ láaipↄ ũɛ. +Ɔ̃ Labã wè Yakↄbuwa à mɛ̀: Nↄɛɛ beeↄá ma nɛ́ↄnɛ. Nɛ́ɛ beeↄá ma tↄũnaↄnɛ. Pↄtuoɛ beeↄá ma pↄtuoↄnɛ. Pↄ́ pↄ́ ń è la píi ma pↄ́ɛ. Bↄ́ má kɛ ma nɛnↄɛↄ ń nɛ́ pↄ́ aa ìↄnɛ gbãi? +Miↄ ma gbɛ̃́ dasiↄ lɛ́ ma pe, vĩa pↄ́ↄ liaamazi. Aaì kãaa aa lɛkpaaĩmazi, aaì lɛdoũkɛ ma wɛ̃nibↄa yã́i. +Ma pↄ yà dúuduuɛ, Dii, ńyↄ̃ dↄmalɛ bↄɛ ni? +Má fɛlɛ ń Bɛlio Babɛli, mí tó aà pↄ́ pↄ́ a mↄ̀mↄↄ pisipisi. Buiↄ siu we lↄo, aà bĩ́iↄ kwɛ́. +A wemá à mɛ: Málɛ p��́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio kpã́sãɛ́, íↄ kãa pã́upãu. Má á kɛ láanipↄ ũ buiↄnɛ bau lↄo. +Taasi pↄ́ kú tia mɛ́ tò málɛ e a maa kɛ́ gbɛ̃́ zɛ ń a kuao. +Aàpi ń Isailiↄ píi aalɛ su ń Dii kpagoloo, aalɛ kúkuakɛ, aalɛ kuupɛ. +Ń liaamazi kpɛ ń aɛo, n ↄ kumala. +Ń dↄ̃ lá a dɛ za zio lé? Za gↄↄ pↄ́ Lua gbɛ̃nazĩna kɛ̀ dṹniau, +Aà lɛ́ĩana dɛ lán swa paa í pↄ́ kà ń nↄɛ ísↄ̃wa. Àlɛ buiↄ bobo ń tɛ̃mɛo à ń bãdɛ, àlɛ ã̀asĩna kánɛ à ń sã́sã. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà yã́ beeↄ ò aà yã́ musuá Isaili bui pↄ́ a gbɛ̃e i saozĩ kɛ yãaoɛ. +kɛ́ gbɛ̃́ↄ e ↄ̃nↄkũ, aaↄ laai vĩ, aai dↄ̃ayã dada, +Kɛ́ Gedeↄ̃ↄ gà, ↄ̃ Isailiↄ ɛ̀a gbãsĩkɛ̀ ń Baalio. Ɔ̃ aa tã́a pↄ́ wì mɛ Baalibaakuwanↄ pɛ̀lɛ ń dii ũ, +Kɛ́ Saulu yã́pi mà, Lua Nisĩna dɛ̀dɛwa, ↄ̃ aà pↄ pà maamaa. +Kɛ̃ sↄũwa zã̀zã, asa ńyↄ̃ dↄ̃a ewào. +Kɛ́ kàzunaↄ kí Yosia pà, ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ: À ma sɛ tamanↄ, wà ma wiwiɛ we. +Gↄ̃ɛpi gↄ̃ lán wɛ̃́lɛ pↄ́ Dii ń fuangba ń wɛ̃nagwasaiↄwa. Aàliↄ búbua ma kↄↄ, iliↄ zĩkawii ma fãanɛ. +Wà daupi pì ń vua pↄ́ wa gbɛ̃̀gbɛ̃ maannↄ za a zĩ́lɛ e à gɛ̀ pɛ̀ò a vúↄwaɛ. Wà daupi pì lá Dii a taa ↄ̀lↄ Mↄiziɛwaɛ. +Bui ń buio aa fɛlɛ ń kↄ̃o, màaɛ lↄ bùsu ń bùsuo. Tↄↄlɛ a lualua gueↄ mɛ́ nↄana aↄ ku. Yã́pi aↄ dɛ lán nↄwãwã daalɛawaɛ. +Baa se Yudaↄ i Dii ń Lua yãdilɛaↄ mao, aa Isailiↄ ↄlɛsɛ̀ɛ. +An saɛ Nɛfatali buiↄ. An dↄaanan Enana nɛ́ Ahila ũ. +Tó oosi kɛ̀, sↄ̃kɛ̃ngu a mɛ á kɛ́! E gu àↄ gɛ́ dↄi yã́ a láa. Gbɛ̃́ pↄ́ aaì wá pↄ́ↄ sɛ́lɛↄ baan we, gbɛ̃́ pↄ́ aaì wá pↄ́ↄ naaaↄ zian we. +Falisieↄ mↄ̀ líkpalɛiwà, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Gↄ̃ɛ zɛ́ vĩ à a na yáa? +Kɛ́ aa kà Misi bùsu zↄ̃lɛu, aa yↄ̃̀wà wà gɛ̃ Bitini bùsuu, ↄ̃ Yesu Nisĩna i weinɛ́o. +Sãdãnaↄ wii ma dↄ, kpàsa dↄaanapiↄ lɛ́ búbuapɛ, asa Dii lɛ́ ń dã́dãkɛkĩiↄ kaalɛɛ. +Ɔde ì azĩa dilɛ ↄ̃nↄna ũɛ, kási taaside wɛzɛ̃na ì aà ↄ̃nↄ dↄ̃wàɛ. +À laaika! Á lɛ́ su àↄ ku bùsupideↄ yã́uo, asa tó aalɛ gbãsĩkɛ ń tã́aↄ yã́ musu, aalɛ saomá, aa á sísi à ń saonↄↄ sóńnↄɛ. +Wá wá dàa dↄ̃ wásawasa: Káaluakaa, gbãsĩkɛa, wisaiyã, +asa aa giigaga gↄ̃̀ↄ lán sɛ̃waɛ, an maa a láa lán sɛ̃la ísiwa. +Levii nɛgↄ̃ɛↄ Geesↄ̃, Kɛata ń Mɛlalio. +Tó gbɛ̃́ gↄ̃̀ dṹnia bṹu vĩ mɛ́ à kùa ziawa, bↄ́ ài bee vĩi? +Má Damasi bĩ́ibↄlɛ gba gbooɛ, mí Avɛni guzulɛpi kía tↄ̀lↄzↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛ báawa Edɛnibɛpi, wi tá ń Sili bùsudeↄ Kii zĩ̀zↄↄ ũ. Ma Dii mámɛ má ò. +Lá a aà dìlɛ gbia a aà kpɛlà, mɛ́ a aà yãmà ápii, tó à làasookɛ̀ yã́piwa, aà nↄ̀sɛ ì ɛa yáalↄwáɛ. +Zàaĩna a pↄ́lɛbũuia à yãòɛ̀ lán gbɛ̃nazĩnawa, à aà gbà laai aà vãikɛa musu, à gìɛ̀ ń aà mìsaiyãkɛao. +Mↄkoolonaↄ pí ń vuao mɛ̀n blakwi, ní bapi kákau lá a bↄaabↄaa ń kↄ̃owa, ní zwã̀akpɛ zwãapi daokↄ̃i. +Tó à a mi bò màa, saona i sãsakao ↄ do pↄ́ wà a fùukɛ̀ sɛ́ ń kàa pↄ́ a bↄ̀ gbíuo mɛ̀ndo ń kàawanao mɛ̀ndo, i na gbɛ̃́ pↄ́ mibòpiɛ a ↄzĩ. +Ɔ̃ Samuɛli fɛ̀lɛ Giligali à gɛ̀ Gibɛa, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu. Ɔ̃ Saulu a zĩgↄ̃ pↄ́ kuanↄↄ nào, aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ taa. +N lɛdàmá aa zɛ ń n ikoyão, kási aa zazakũ̀ma, aaliↄ n yãdilɛaↄ kũao, n yã́ pↄ́ tó gbɛ̃́ kũa, aↄ ku a sabaiɛ. Aa zã̀ n yã́piↄwa aa mikpɛlìnɛ, an swã́ gbãakũ̀ aa gì n yãmai. +Aa gufↄ̃̀ wàu, aalɛ mↄ́, aa dↄ̀dↄkↄ̃wa gu pↄ́ aa yàapiu. +Isaili bui lɛɛ do ↄ̃ má tó aà nɛ́piɛ, kɛ́ ma zↄ̀blena Davidi filia àↄ dↄ ma aɛ gↄↄpii Yelusalɛũ, wɛ̃́lɛ pↄ́ má dìlɛ ma tↄ́ àↄ kuwàu. +N bↄ n mↄ n gbɛ̃́ↄ boi, n mↄ kía pↄ́ ń kpà suabai. N gbɛ̃vãi mi wì, n pↄ́ pìliwà à gↄ̃̀ láilai. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa aↄ aafiaɛ, yãdↄↄsaikɛna sↄ̃ a ɛɛ kã́ndoɛ. +Ɔ̃ Yoabu wèwà à mɛ̀: Lua ku! Tó ni lɛ́si yãao, ma gbɛ̃́ↄ zɛɛ́o e gu gɛ̀ dↄ̀ò. +ↄ̃ Mↄizi a kòlokpa, à a au sɛ̀ a mà Aalona ↄplaa swã́lɛbawa ń aà ↄplaa ↄnɛmio ń aà ↄplaa gbánɛmio. +Ń kumanↄ kãi, Dii, n ikoyã píi sĩana vĩ. +Asa má bui zↄ̃ↄↄ kãaa gugbãntoo oi bùsuu, mí ń sóikɛ aa gɛ lɛ́lɛ Babɛliwaɛ. Bↄa we aa gɛ́ zĩↄpooi, aai sí. An kaↄ dɛ lán nɛgↄ̃n ↄnade pↄ́ aali su asioↄwa. +Kɛ́ à ń gbáɛ à mɛ̀: Ásu lɛkpaakɛ zɛ́uo! Ɔ̃ aa tà. +Yesu náaikɛa mɛ́ tò gↄ̃ɛ pↄ́ á aà dↄ̃ mɛ́ álɛ aà gwaɛ bee gbã̀gbã Yesupi tↄ́ gbãa yã́i. Yesu náaikɛa mɛ́ aà gbà aafia ápii wáa. +Nísipi ka Aalona ń a nɛ́ↄwa, ní ń dilɛ ma pↄ́ ũ, kɛ́ aa e ma gbagba. +Gagyã a aà nɛ́ pↄ́ gↄ̃̀ aà kpɛↄ sɛ́lɛ, aà gyaaↄ nɛ́piↄ ga ↄ́ↄlↄ. +Tó gↄ̃ɛ ge nↄɛ kú á guu gɛ̀sisina ge tã́ade ũ, wàli ade pápa ń gbɛo wà dɛ. À azĩa dɛ̀ɛ. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Dii, mákĩi ni? A wèmá à mɛ̀: Gu pↄ́ gɛ kuu, we yãamusuↄ kãaau. +Za gↄↄ pↄ́ wà wɛ̃́lɛpi kàlɛ e ń a gbão a gbɛ̃́ↄ ìↄ ma nↄ̀sɛ fɛlɛmɛɛɛ. Aa tò ma pↄ pà, a yã́i má ń yá mà ń gomalaɛ. +Za gↄↄ pↄ́ ma bↄ ń Isailiↄ Egipi e gbã mi bɛkpao. Miↄ sↄ̃kĩikpakpaɛ, zwã̀akpɛ mɛ́ ma zↄ̃lɛkĩi ũ. +Kɛ́ aa kãaaa, ↄ̃ a ònɛ́: Ásu bↄ Yelusalɛũo. Àↄ lɛ́ pↄ́ ma Mae gbɛ̃̀ɛ́ dã́ lá ma a yã́ òɛ́wa. +ãma an baade oa síiↄ̃siiↄ̃ mɛ́ aa gã̀sĩa vĩ síiↄ̃siiↄ̃. +Ma Dii ma mɛ̀ má fɛlɛ sa, má a gbãa ↄlↄnɛ́, mí tↄbↄ. +Kí Ezekia ge Yuda gbɛ̃e Misepi dɛ̀e? Kɛ́ Ezekiapi Dii vĩa vĩ, i awakpaɛ̀, ↄ̃ Dii yã́ pↄ́ à mɛ̀ á yíamá bↄ̀ a nↄ̀sɛuo lé? Wápiↄ sↄ̃ wá ye yãzↄ̃ↄ i wázĩaɛ yã̀? +Mↄabuↄ kɛa kɛ́lɛkɛlɛ kãikũ̀, wa yã́yiamá zɛzɛsaiɛ. +A ònɛ́: A kɛ̃a Lua taalau, wali o ma kpɛ́ɛ lousisikpɛ, ↄ̃ á kɛ̀ gbɛ̃blenaↄ tòo ũ. +A kapi wo a kpɛsɛa, i kà lɛ́ tɛkɛapi wo a pↄawa, ga vĩa i aà kṹ. +O Isailiↄnɛ ǹ mɛ tó gↄ̃ɛe gà nɛgↄ̃ɛisai, aà nɛnↄɛ mɛ́ ali aà túbible. +Ńyↄ̃ aà náaikɛ aà gbãa zↄ̃ↄ yã́ie? Ńyↄ̃ wei ǹ n zĩ toɛ̀e? +ↄ̃ aa ã̀ lↄ mɛ̀n sↄo a kpɛ do lipɛpɛɛↄ yebↄ ũ. Aa lipↄ̃ↄↄ pãleↄ ã̀ lↄ mɛ̀n sↄo zwã̀akpɛpi bɛaɛ oi lipɛpɛɛↄ yebↄ ũ. +mɛ́ wà Yesu ń a ìwaↄ sìsi nↄsɛpi guu lↄ. +Yesu mɛ̀: Waiyoo á ikoyãdↄ̃naↄ sↄ̃! I gbɛ̃́ↄ da asosɛa zĩũu, mɛ́ ili ↄdamá ń a sɛaoo, baa ↄton do. Waiyoo ápiↄ! +Maↄni gbɛ̃e ku, a bↄↄlɛ vĩ Kaamɛli we. Ɔde saɛ, a sãↄ vĩ mɛ̀n ↄ̀aa gɛ̃o ń bleↄ mɛ̀n ↄ̀aa sↄo. Ɔ̃ à mↄ̀ Kaamɛli a sãↄ kãkɛ̃ɛlɛi. +Dii, Isailiↄ Bona, an Lua pↄ́ a kua adoapi mɛ́ ò kpalablenaↄ zↄ̀blena pↄ́ wà sakàu wa ye aà gĩyãioɛ à mɛ̀: Tó kíaↄ wɛsìnlɛ, aa fɛlɛ zɛ, dↄaanaↄ i kúlɛnɛ, asa Dii pↄ́ n sɛ náai vĩ, Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoapi. +Tó má gã̀sĩa vĩ lán felenawa, má vua gɛ́ kã́maboiɛ. +Lá gu lɛ́ dↄ wìↄ mↄ Davidi kĩ́i dↄiaàlɛ e aà zĩgↄ̃ↄ gɛ̀ dasikũ̀ lán Lua ìwaↄwaɛ. +Manase bui pↄ́ kú bɛaɛ oiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao plasaiɛ (18.000). Gbɛ̃́piↄ wà ń plɛ́ aa gɛ́ Davidi kpái kpalau. +Gu pↄ́ wi gbãakpauázio, mɛ́ wi á yãmao, tó álɛ tá, à kↄↄlɛmá an toa ń Luao seela ũ. +Iↄ ku wɛ̃́lɛpiu e wà yã́kpalɛkɛaànↄ, e saonkia pↄ́ kú gↄↄ bee gɛ gaò, i gbasa ta a bɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ à bↄ̀u. +kía pↄ́ aa vua kã̀aańziↄ, mɛ́ aa ã́nusu kà ń kpɛ́ paiↄ. +ↄ̃ gbɛ̃e mↄ̀ baokpà Sauluɛ à mɛ̀: Kɛ kpakpa, Filitɛ̃ↄ mↄ̀ lɛ́lɛi wá bùsuwa. +Kɛ́ aa pↄblè aa kã̀, aa pↄ́wɛna bↄ̀lɛ zù íu, kɛ́ gó e yãfũnkũ yã́i. +Gↄ̃sa gbãa kà lɛnaↄ ń sɛ̃́ sĩsĩ wãao. +Ásu àↄ ye dṹniazio, ge pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. Tó gbɛ̃́ ye dṹniazi, a ye Mae Luazio. +Tó gbɛ̃maa ma gbɛ̃, gbɛ̃kɛkɛaɛ! Tó à ma swãgàga, má gíio, à nísikà ma miwa. Miↄ wabikɛ kɛ́ gbɛ̃vãiↄ yãkɛaↄ su zɛkɛo. +Aà ↄ̃nↄ kɛ̀ zài mɛ́ aà gbãa zↄ̃ↄ. Dé mɛ́ a fↄ̃ giɛ̀, ade i bↄ aafiai? +tó à gbàsa fù, a zɛ́ kú à ɛa nↄ̀sɛlilɛ lↄo, asa àlɛ Lua Nɛ́ páliwa azĩa lↄɛ, àlɛ widawà gupuauɛ. +N yãonɛↄ maa gↄↄpiiɛ, ma gba ↄ̃nↄ kɛ́ màↄ ku. +A è gbɛ̃́ maae kuo. Kɛ́ yãkɛkɛnae kuo, à dìwà. Ɔ̃ à suabazɛ bↄ̀ ń a gↄ̃sagbãakɛo, à gbãaè a maakɛawa. +Ɔ̃ ma sã pↄ́ dɛ wà ń kòlokpaↄ dã̀, atɛ̃sa a yɛ̃̀ɛɛsaideↄ. Ɔ̃ ma gopana sɛ̀ mɛ̀n pla, ma tↄkpànɛ́. Ado tↄ́n Nandiio, ado sↄ̃ Naakↄ̃wa, ↄ̃ málɛ sãpiↄ dãò. +Ãma má Yudaↄ wɛgwa, mí ń suaba. Ma Dii an Lua, mámɛ má ń suaba, i kɛ ń sáo ge ń fɛ̃ndao ge ń zĩo ge ń sↄ̃́ↄ ge ń sↄ̃deↄ no. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ aà nɛ́ Manase zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Dii Malaika aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi n n zàaĩna lɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃i? Ma mↄ zɛzↄ̃inɛɛ, asa ń wãmɛɛɛ. +Yesu òɛ̀: Gɛ́ n zã́ sísii, í mↄ́ sãnu. +Isailiↄ, à Dii náaikɛ! Ɔ̃mɛ á sɛ̀ngbao ũ, ì dↄálɛ. +Má za á mↄbↄa dikpɛↄgu ń dikpɛ pↄ́ i kɛↄ píi, ì ma kũ gbãa lán asowaɛ, ma kpasa ń a sɛao. +Aaìↄ aà sisi pãɛ, gbɛ̃nazĩna ikoyãↄ ↄ̃ aaì danɛ́. +Aà deziↄ do Ɛleazaa mɛ́ Lɛabia ì, Lɛabia Yesaia ì, Yesaia Yolaũ ì, Yolaũ Zikeli ì, Zikeli Selomi ì. +Wɛ̃̀ dasi gbɛa má yã́kpalɛkɛnnↄ. Gↄↄgbɛzãzĩ ńyↄ̃ si Isaili bùsuu. Bùsupideↄ bↄ̀ zĩ̀ yã́u, aa bↄ̀ buiↄ guu dasi, aa kã̀aa ń bùsu gbɛ̀sĩsĩde pↄ́ gↄ̃̀ za zi wáiwai guu. Ma ń bↄ́lɛ buiↄ guu, ↄ̃ aa ku dↄdↄa ḿpii. +kɛ ápiↄ ń á nɛ́ↄ e gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ à mɛ̀ á kpámá e dṹnia gɛ́ láaopi guu. +Aaì ma yeańzi fĩabomɛɛ ń yãdↄmao, mapi sↄ̃ miↄ wabikɛma. +Ɔ̃ kí Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa Adonia gò Dii gbagbakĩiwa. Kɛ́ Adoniapi mↄ̀ kùlɛɛ̀, ↄ̃ Salomↄↄ òɛ̀: Ta n bɛ. +Bↄ́yãi ni to mà vãikɛa ei? Àkɛa niↄ dàakɛa gwai? Kaalɛ ń yãpãsĩↄ ku ma aɛ, sòle ń yãkeleo fɛ̀lɛ. +Tó ń sɛ̀, ni duunakɛ no. Tó wɛ̃́ndia zãkɛ̀ sↄ̃, i duunakɛo. Gbɛ̃́ beeↄ yãe dṹniau, mɛ́ má ye bee á leo. +Ma Lua, má n sáaukpa ń mↄↄnao n náai yã́i. Isailiↄ Lua pↄ́ n kua adoa, má n táasilɛ ń kúuo. +A kĩna pↄ́ kú musu lɛsĩ gã̀sĩsuu síiↄ̃ɛ, mɛ́ a kↄ́ba mɛ̀n síiↄ̃ↄ kpa musu. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má Babɛli kía ń a bùsudeↄ wɛtã lá ma Asiliↄ kía wɛtã̀waɛ, +Gbɛ̃e a yã́ pↄ́ á òɛ bee sio fá. Gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ aalɛ pↄ́ↄ dↄ̃́aↄ asea aↄ doũ ń gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ zĩlauↄ pↄ́ↄɛ. Wá kpaalɛkↄ̃ɛ sáasaa. +Làasoosaide ì yã́pii síɛ, laaide lí yã́ náaikɛ làasookɛsaio. +Kɛ́ à ɛ̀a sù a gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ kĩ́i, a è aalɛ io. Ɔ̃ a ò Piɛɛɛ: Simↄↄ, ńlɛ io yã̀? Ni fↄ̃ n itɛ̃kɛ̀ baa yↄↄoa? +N fĩadeↄ fɛlɛnnↄ kã́ndoɛ, aa vu iu, ní gↄ̃ ń lualuao, ní gↄ̃ ń gbãablema ài ũ. +Ɔ̃ Esau mɛ̀: Aà tↄ́n Yakↄbuo lò? À ↄ̃nↄkɛ̀mɛɛ à kɛ̀ gɛ̃n plan we sa. À ma yoakɛzɛ sìa yãa, ↄ̃ à ma saolɛ sìa kɛ lↄ. Má saolɛ e lↄo lé? +A yã́i ma nↄ̀sɛ lɛ́ ↄ́ↄlↄ lán kulɛↄwa Mↄabuↄnɛ, ma nↄ̀sɛ lɛ́ ↄ́ↄlↄ lán kulɛↄ wà Kilalɛsɛdeↄnɛ, asa an àizɛɛ pↄ́ aa nàaaↄ gɛ̃̀zɛaɛ. +tↄↄlɛ lùalua, lou kwɛ̀ n aɛ, n Lua pↄ́ n yãò Sinai gbɛ musu, Lua, Isailiↄ Lua. +Ɔ̃ uabelepi bↄ̀má à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ, ásu yãvãikɛo. Lá gↄ̃ɛpi pìlaaɛ, ásu wíyãpi kɛo. +Lua sùuu ń aafiao ń a yeaázio nↄnↄaaɛ́. +Ée, dén ma ũ ge ma gbɛ̃́ↄ, kɛ́ wà gbasa pↄ́ kpama màai? Pↄ́pii ì bↄ n kĩ́iɛ. Pↄ́ pↄ́ wa kpàma bↄ̀ n ↄzĩɛ. +Yesu ònɛ́: Málɛ gugwa, ma Setãu è à bã̀ɛ luabɛ lán loupilɛawa. +Bee gbɛa wa bua Yuudɛ̃wa wa ka Yeliko. Ɔ̃ Yelikodepiↄ zĩkàwanↄ. Amↄleↄ ń Pɛliziↄ ń Kanaaↄ ń Itiↄ ń Giigasiↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ zĩkàwanↄ lↄ, ↄ̃ Dii ń náwɛ̃ɛ wá ↄzĩ. +À swã́sɛ ma yã́i, á Isailiↄ, á Yakↄbu buiↄ píi. +Falisiↄ mà Yesu lɛ́ gbɛ̃́ↄ dailɛkɛ, àlɛ ìwaↄ e dɛ Zãala. +Bɛ̃yãmɛɛ nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Bɛla ũ, a plaade Asebe, a àaↄ̃de Ahala, +An gbɛ̃e i kpasao, an gbɛ̃e i gɛ̃nalɛo. An gbɛ̃e lɛ́ igofampao, i lɛ́ ń gbɛ̃e dɛdɛo. An gbɛ̃e pↄdↄmpi i fɛ̀ɛsio, an gbɛ̃e kyaleba i kɛ̃o. +Zɛ ǹ aà dã bàasi, i bↄnɛ ń n zwãapio bàasi we. +Asa buipãleↄ fɛlɛkaayãá yãpãɛ. Aaì lizↄ̃ sɛ̃u, ↄ̃ sia ì ã́nɛ́ ń kpásagↄ̃nao. +Mɛlali nɛ́ↄ tↄ́n kɛ daɛdaɛ: Mali ń Musio. Levii buiↄn we daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. +Vĩa ma kũ, málɛ lualua, ma mɛ̀ bṹu lɛ́ dee. +Titu pↄ́ wá sãnu ń a Gɛlɛkikɛo, aai gãnawà aà tↄ̃zↄ̃o. +Ńsu ma gálɛ ń gbɛ̃́ bɛ̃̀ɛↄ ge vãikɛnaↄ sãnuo. Aaì yã́ na o ń gbɛ̃́deeɛ, ãma an zaa gbɛ̃́ↄu kɛ̀ zài. +Málɛ oɛ́, tó á maa i dɛ Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń Falisiↄlao, á gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guuo. +Nↄ mae i o gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ a mɛ: Ma a nɛ́ kpà gↄ̃ɛɛ beewaɛ. Kɛ́ a sɛ̀, ↄ̃ a yei lↄo. +Màa ma kɛ n bɛ e wɛ̃̀ bao. Wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosai ma zĩkɛ̀nɛ n nɛnↄɛ gbɛ̃ↄn plaↄ yã́i. Ma wɛ̃̀ soolo kɛ̀ n kpàsa yã́ musu. N ma asea lìlɛ gɛ̃n kwi. +Ɔdawá wá ibɛɛↄ yã́ musu, asa gbɛ̃nazĩna gbɛ̃suabaaá pãɛ. +Aa wiilɛ̀ aa mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ wá daai, Lua Nɛ́? N mↄ ĩadaiwála e a gↄↄ àↄ ka yã̀? +Ń tò nibↄnaↄ ì í pisi swaↄnaↄu, ↄ̃ a í ìↄ bàalɛ gbɛ̀sĩsĩↄ zãnguo. +Mi gí dↄaainɛ n gbɛ̃́ↄnɛo, ń dↄ̃ kɛ́ mámɛ mi wɛ́tɛ̃agↄↄ nidɛo, yã́ pↄ́ ì bↄ ma lɛ́u ulɛanɛo. +Ɛa ǹ ma misi, Dii, ma suaba n gbɛ̃kɛ yã́i. +Ɔ̃ a ònɛ́: Isailiↄ, à laaika yã́ pↄ́ á ye kɛ gbɛ̃́piↄnɛi. +Ɔ̃ Dii yãò Lua gbɛ̃́ Semaiaɛ à mɛ̀ +Lá Yesu náaikɛa kà sa, wa bↄ wá gwana yã́u. +Gbɛzã má su ń Amↄniↄ ń pá ziu, ma Dii mámɛ má ò. +Mↄizi tà a ã̀nsue Yetolowa, a òɛ̀: Ma gba zɛ́ mà ta ma gbɛ̃́ↄ kĩ́i Egipi, mà e tó aa ku wɛ̃ni guu e tia. Yetolo òɛ̀: Ka aafia. +Mɛsɛlɛmia nɛ́ Zakali mɛ́ Kpaaũkpɛ bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana ũ. +à mɛ̀: Gukpɛ fɛnɛnti wɛ̃. Kɛ́ a wɛ̃̀, ↄ̃ Ɛlizi mɛ̀: Kapi zu. Kɛ́ a zù, ↄ̃ Ɛlizi mɛ̀: Dii zĩblekan we. Zĩblea Siliↄwa kaɛ. Ńyↄ̃ Sili��� fu Afɛki míↄmiↄɛ. +Isaili buiↄ guu píi gbɛ̃́ↄ lɛ́ lɛkpaakɛ kↄ̃tɛ̃ɛ aa mɛ̀: Kí wá sí wá ibɛɛↄwa, à wá bↄ́ Filitɛ̃ↄ ↄzĩ, ↄ̃ à bàalɛ̀ bↄ̀ wá bùsuu Abisaloũ yã́i. +wɛdↄa aà mↄgↄↄi, í wɛtã gↄↄpi ka kpakpa. Gↄↄpi zĩ́ musu a kaalɛ ń tɛ́o, a pusu i a pↄ́ↄ yↄ́. +Ikoyãↄ ń yã́ pↄ́ Mↄizi dìlɛ Isailiↄnɛ an bↄa Egipi gbɛaↄn kɛ. +Yã́ pↄ́ málɛ kɛ máↄ kɛɛ, kɛ́ mà e zɛzↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ma lɛ́ wɛↄnɛ aa ĩ́anadã láwáwa yã́i. +Aa ↄ̃nↄ vĩo, aali yãmao, wà ↄkùnɛ́ ń wɛ́waɛ, aalɛ gueo, wà ń nↄ̀sɛ lìaa, ↄ̃ aa gↄ̃̀ faasai. +Hulu Uli ì, ↄ̃ Uli Bezalɛli ì. +Asa ma Dii, yã́zɛde mɛ́ ì kamagu, má za pↄ́siamá ń gbãableamáogu. Má ń asea kpámá ń náaio, ma bàa aↄ kúńnↄ gↄↄpii. +Kía wɛ̃ni dↄɛ̀ ń mↄgalao, to aà ka a gↄↄwa. +ãma tó aa fↄ̃ ńzĩa kũo, aa nↄsɛ, aa zãkɛ, asa kↄ̃sɛa maa dɛ kua ń kↄ̃ nidɛaola. +Aà bui pↄ́ wa dilɛ aà gɛ̃ɛ ũ líↄ kɛ màa, iↄ dɛ Dii baa pↄ́ waliↄ bↄɛ̀ lá gu lɛ́ dↄ, wì kátɛu à tɛ́kũ míↄmiↄ ũ. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi lɛ́kpãsãkɛ̀ Isailiↄ kíaɛ à mɛ̀ aàↄ gupi dↄ̃́a, asu gɛ̃ao, asa Siliↄ lɛ́ mↄ́ weɛ. +gↄ̃ kɛfɛna sãasai pↄ́ an ↄ̃nↄ kà aa yã́pii dada aaↄ wɛzɛ̃ vĩↄ, gbɛ̃́ pↄ́ an dↄ̃a ì kã́fĩ àa, mɛ́ an gↄ̃i kà aa zĩkɛ kibɛↄ. Ziiapi mɛ́ a Babiloni yã́ dadanɛ́ ń a kyóo. +nↄɛpi de ń aà dao aa gɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ le wɛ̃́lɛ bↄlɛu ń ń nɛ́ ↄea seelao. +Kɛ́ à í kpàwà a mì a làa, à mɛ̀: Má tↄ́ ń yiongoↄnɛ lↄ, aa mi e aa kã́. +Yãↄ̃madeↄ ń fĩadeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ yã́ lɛ́ káńguoↄ kã̀aaaàzi píi, ↄ̃ à gↄ̃̀ ń dↄaana ũ. Aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla taa. +Ĩana ma oa pà, ma mɛkã fɛ̀lɛ sĩ̀. +Malaika gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ aa kã̀ae mɛ̀n sopla kũapiↄ a pɛa sↄukɛ̀. +Mↄizi i bùsu kpaalɛ Levii buiↄnɛo. Sa pↄ́ wì o Dii Isailiↄ Luawa wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ nↄ̀ↄ mɛ́ ń pↄ́ ũ lá a ònɛ́wa. +Kɛ́ à kà bɛ, à a nɛ́ è wúlɛa pɛwa, tã́api gòwà sĩana. +Bↄa we wa dↄ gↄ̃sↄ̃lɛi e wa gɛ kaò Lɛgio. Kɛ́ a gu dↄ̀ ĩ́ana bↄ̀ gɛↄmidↄkĩi oi, a gↄↄ plaade wa ka Puzↄli. +Wá ikoyã guu wà mɛ̀, wásu yãda gbɛ̃́la aà yãmasai ge yã́ pↄ́ a kɛ̀ dↄ̃saio. +ↄ̃ à aà là à mɛ̀: N tↄ́n kpelewai? Tó yã́ pↄ́ ń òpi kɛ̀, wá n kpɛla. +Ɔ̃ Izaaki Yakↄbu sìsi, à samaaòɛ̀ à yãdìlɛɛ̀ à mɛ̀: Ńsu nↄsɛ Kanaa nↄɛↄ guuo. +Málɛ dilɛɛ́ gbã, àↄ ye Dii á Luazi, àↄ tɛ aà iai, à aà ↄtondↄkĩi gwa, àↄ aà yãdilɛaↄ ń aà ikoyãↄ kũa, íↄ ku, í dasikũ, Dii á Lua i báaadaágu bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síi guu. +Yáasikɛnaↄ yáasikɛ n yã́ musu aa mɛ, pↄ́ pↄ́ bↄ̀ sãda wɛ́wa mɛ́ ì bↄ a nɛ́ wɛ́wa. +asa má dↄ̃ kɛ́ wabi pↄ́ álɛ kɛmɛɛ ń Yesu Kilisi Nisĩna dↄnlɛo a to mà bↄ. +Dↄaamɛɛ Baa, mapi n zↄ̀blena, míↄ tɛ pↄ́ↄ kpɛ ń nɛ́ↄ busɛbusɛ e mà mↄ n le Sei. +Lá à kũ̀ wà gbãbↄ pↄ́ pↄ́ kú luabɛ taapiↄnɛ beewa, saobↄ pↄ́ a maa dɛ beea kↄ̃sì ń luabɛ pↄ́piↄɛ. +Dii Isailiↄ Lua, n yã́ kúɛ, ↄ̃ wa gↄ̃ gbãgbɛ̃ kↄ̃naↄ ũ. Tàaedeↄn wá ũ. A yã́i wá gbɛ̃e a fↄ̃ wɛsɛ à n gwao. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ á kpá Levii buiↄwapiↄ guu, a mɛ̀n soolo iↄ dɛ misiwɛ̃lɛↄ ũ. Tó gbɛ̃́ gbɛ̃dɛ̀, ìli bàalɛ ta wɛ̃́lɛpiↄ dou. An wɛ̃́lɛ kĩniↄ iↄ bla ń plao. +Aa su we, aai pↄbɛ̃ɛ pↄ́ má zauↄ bↄlɛ a guu, +Nↄɛↄ ku we dasi, aalɛ gugwa kãaa. Aa tɛ Yesuzi za Galileɛ, aaìↄ blɛkɛɛ̀. +Tó gbɛ̃nazĩna nisĩna ì ta musu, nↄ̀bↄ pↄ́ ì ta zĩ́lɛn lò, dé mɛ́ dↄ̃i? +mà Dii gbɛ̃kɛkɛnɛgↄↄ ń wá Lua tↄsimagↄↄo onɛ́, pↄsiadeↄ nↄ̀sɛ i níni píi. +Kɛ́ aà desɛ̃ↄ yã́pi kã̀ Sikɛũdeↄnɛ ń swã́wa, ↄ̃ aa zɛ̀ ń Abimɛlɛkio aa mɛ̀, ń gbɛ̃́n aà ũ. +A yã́i tò à ↄkpa dↄ́ɛĩi ń yãvãi pↄ́ lìguaↄzi píi, í yã́ pↄ́ wa tↄ̃̀ á sↄ̃u a fↄ̃ á suaba sí ń zĩabusaao. +Baa tó aa nɛ́ gwà, à gbãakũ̀, má tó aa kuawàɛ e gbɛ̃́ↄ gɛ láaò. Waiyoo ampiↄ, tó ma bↄ ń kpɛ. +Sidↄ̃deↄ ń ísia gũgũna wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ, á gɛɛ a gↄ̃ kpá á wɛ́iɛ, asa ísia mɛ̀: Mi nↄwãwãkɛo, mi nɛio, mi nɛgↄ̃ɛ gwao, mi nɛnↄɛ tòlokɛo. +À a nↄ̀ↄ ń a báao kpàsa bòo kpɛ à tɛkũ̀. +Níli sùuukɛ ń n gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀nɛↄ ń tàae pↄ́ aa kɛ̀o, ní tó gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ zↄblenɛ́ↄ ń wɛgwa, +Tia sↄ̃ wa ga pↄ́ pↄ́ wá kṹ zↄ ũpi yã́ musu, wa bↄ ikoyãu, ↄ̃ wálɛ zↄble Luaɛ zɛ́ dafu guu ń aà Nisĩna gbãao, i kɛ ikoyã lá zɛ́ zi no. +Wì blɛ zↄ̃ↄ kɛ pↄnakɛa yã́iɛ, vɛ̃ɛmia ì mↄ́ �� yaalↄo, ãma ↄ̃a mɛ́ ì mↄ́ ń a píio. +Ma sãsakaopi gwà, àlɛ sↄ̃́ dada bɛaɛ oi ń gugbãntoo oio ń gɛↄmidↄkĩi oio, àlɛ kↄ́ba málɛ. Nↄ̀bↄe a fↄ̃ zɛ à aà dão, mɛ́ gbɛ̃e a fↄ̃ ń bↄ aà ↄzĩo. Ìↄ azĩa pↄeã kɛɛ, ↄ̃ à azĩa dì. +Aa Dii ikoyã lá sɛ̀ aa gɛ̀ Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄ kɛ̀ɛlɛò píi, aa yãdàdaonɛ́. +Bee gbɛa a o gbɛ̃́ pↄ́ aa ku a ↄzɛɛiↄnɛ: À gomɛɛ we luaginzideↄ! À ta tɛ́ gasai pↄ́ Lua kɛ̀kɛ Ibiisiɛ ń a ìwaↄ guu. +I ma gbɛ̃́ nↄɛↄ ya ń bɛ maau, i ń nɛ́ↄ kɛ̃ ma gawiwa gↄↄpii. +Wi gbɛ̃e blɛ si wá blè pão, wa zĩkɛ̀ gwãasĩna ń fãanɛo, wa taasikɛ̀ e wa kpasa, kɛ́ wásu gↄ̃ á gbɛ̃eɛ aso ũo yã́i. +Ɔ̃ Yesu aà là à mɛ̀: Bↄ́ ń yeii? A wèwà àMàa bú ń gbɛ̀ɛ pↄ́ dɛ yãa Itiↄ pↄ́ ũo gↄ̃̀ Ablahaũɛ gɛvĩkĩi ũ. +Dii á deziↄ Lua ɛa to à dasikũ lɛɛ ↄ̀aa sↄo, i báaadaágu lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́wa. +Dii Nisĩna dɛ̀dɛ Gedeↄ̃ↄwa, ↄ̃ à Abiɛzɛɛ buiↄ sìsi ń kuuo aa mↄ tɛazi. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma lɛgbɛ̃̀ ma mɛ̀: Lá ma zɛò a kɛ, yã́ pↄ́ má dà a zɛkɛ. +Ni mɛ waiyoo mpi, Dii yãĩa kã̀fĩnɛ n yãↄ̃mauɛ, ńlɛ aaukɛ e n kpasa, ńlɛ ĩ́ampakĩi eo. +Gbɛ̃́ pↄ́ wá sãnuↄ fↄkpàma píi. Fↄkpa gbɛ̃́ pↄ́ aa yewázi Yesu zɛ́ guuↄwa. Lua gbɛ̃kɛkɛɛ́ ápii. +Ma zↄↄ lùlu gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ, mɛ́ wà ń keeↄ ì ma bɛɛ. Má zuↄ ń pↄtuo keleↄ vĩ dasidasi dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũ ma ãaↄla píi. +Kí Nɛbukanɛza tã́a pì ń vuao lán gbɛ̃nazĩnawa. A lɛsĩ gã̀sĩsuu bàaↄ̃, a yàasa gã̀sĩsuu soolo. Ɔ̃ a pɛ̀lɛ Dula guzulɛu Babɛli bùsuu. +À ikokɛ̀ malaikaↄ ń tã́aↄ ń ń gbãadeↄ ń ń ikodeↄwa, ↄ̃ à tà luabɛ, a ku aà ↄplaai. +Kɛ́ Atalia dↄaiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ kĩ́api mà, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ ń kĩ́i Dii ua. +Lua zĩ dàmɛɛ, ↄ̃ ma gↄ̃ gãlidepiↄ dↄnlɛde ũ. Ma aà yã́ òɛ́, à pɛ̀ɛwá. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Kɛɛ̀ lá a òwa. Ǹ aà dɛ, ní aà vĩ, kɛ́ aà gbɛ̃dɛa pã yã́ su wi mapi ń ma de bɛdeↄ musuo yã́i. +Ɔ̃ sosaↄ gɛ̀ gbɛ̃́ sɛ̃́ia pↄ́ wa pàliwa sãnu ń Yesuo gbá ɛ̀ɛ ń a plaade pↄ́o lↄ. +kɛ́ asu su kã́ndo, i á le álɛ ioo yã́i. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: À gɛ́. Ɔ̃ aa gò gbɛ̃́piↄwa, aa dì sàwaↄnɛ. Ɔ̃ sàwa waipiↄ wì ń bao píi, aa pìla sòonawa aa sì ísidau, ↄ̃ aa gàga í guu we. +Má Siↄnadeↄ bↄ ĩadaama guu, an gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛlìlɛↄ bↄ yã́zɛde yã́i. +Gbɛ̃́pii lɛ́ wɛɛlɛ ↄkãwà, asa gbãa lɛ́ bↄ aà guu, àlɛ gbɛ̃́pii gbãgbãɛ. +asa baade a ga a duuna yã́iɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ vɛ̃ɛbɛ kũ̀ma blè swaa mɛ́ a fɛ̃́nkpa. +A yã́ mɛ́ tò yãebuiona wabikɛ aà e a bↄↄlɛkɛ. +A gbɛa Bɛ̃yãmɛɛ ń Asubuo bĩ́i pↄ́ bↄaa ń ń bɛo kɛ̀kɛ bò. A gbɛa Maasea nɛ́ Azalia, Anania tↄũna bĩ́i pↄ́ kú a bɛ saɛ kɛ̀kɛ bò. +A wèmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ma gba aafia mɛ́ òmɛɛ mà a pɛ sɛ mà táao. +À swã́kpa ma gbɛ̃́ↄ, mí lɛdawá. Á Isailiↄ, à ma yãma lé! +Dii, ma yãma, asa ma yã́ naɛ, swãdↄ ma wiilɛai, ma wabikɛa ma, asa málɛ kɛ ń mↄafilioo. +Yosɛfu blɛ kpà a maewa ń a vĩ̀iↄ ń a mae bɛdeↄ píi ua ń uao an dasilɛu. +Pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ kunnↄↄ bↄlɛ píi, bãↄ ń nↄ̀bↄↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ píi, aa fãaa tↄↄlɛ, aaiↄ nɛi, aaiↄ kã́fĩ dṹnia guu. +Ehudu nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Naamani, Ahia ń Gelao. Gelapi nɛgↄ̃ɛↄn Uza ń Aihuduo ũ. Uabeleↄn ń ũ Gɛba, ↄ̃ Gela tò aa fɛ̀lɛ tà Manaata. +Asa lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ píi sĩana ì kɛ aà guuɛ. A yã́ mɛ́ tò ń Yesu Kilisipi tↄ́o ↄ̃ wì mɛ ãmi, Lua tↄbↄa yã́i. +Fɛlɛ wii kau gwã́ gudↄ̃anaↄ kↄ̃ lɛũkpakɛgↄↄ. Ǹ n sↄ̃ wɛ̃ Diiɛ, ní ↄdↄaàzi n nɛ́ pↄ́ lɛ́ ga ń nↄanao zɛauↄ wɛ̃ni yã́i. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kuɛdode, a mↄ àaↄ̃de gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ +aà sùuukɛ, aà to Pↄlu mↄ́nɛ́ Yelusalɛũ. Asa aa zɛ̀ò wà baikpaɛ̀ zɛ́u wà aà dɛɛ. +Ì saka luayãdansaiↄgu, ì luayãmanaↄ kpɛla. Ìli a lɛgbɛ̃a lilɛo, baa tó à kɛ̀ɛ̀ zĩũ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, má pↄ́ pↄ́ n wɛ́ blè sima kã́ndo. Ńsu búbuapɛo, ńsu ↄ́ↄlↄo, ńsu to wɛ́i bↄmao. +À ma i zadↄ̃ ísia kuo, nibↄnae ku gↄↄ beeo. +Má wɛ̃nadↄ̃ɛ́, Babɛli kía i á wɛ̃nagwa, i ɛa á bùsu sↄaaɛ́. +Tó ma fɛlɛ gɛ́ musu, ń kú we! Tó ma tòo sↄ̀ miau, ń kɛ́! +Ɔ̃ kípi ń bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄo ń Beenisio ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ fɛ̀lɛ bↄ̀lɛ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Gɛ́, asa ma gbɛ̃́pi sɛ̀ aà gɛ́ ma tↄbↄi buipãleↄnɛ ń ń kíaↄ ń Isailiↄɛ. +Dii, ma si gbɛ̃vãiↄwa, ma dↄ̃́a gbɛ̃́ pãsĩpiↄ yã́i. +N yãonɛↄ dɛmɛɛ yãbↄnsaɛ ũ, a yã́ mɛ́ tò má dà ma s���̃u. +Gbɛ̃vãiↄ ń kↄ̃nideↄ, an vãi aↄ gbãbↄbↄɛ, aai gbɛ̃́ↄ sã́sã, ampiↄ sↄ̃ aaↄ sã́sãaɛ. +Gbɛ̃́ↄ, mi fↄ̃ yãòɛ́ lá mi o gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna dↄaaanɛ́ↄnɛwao, ↄ̃ má òɛ́ lán dṹnia gbɛ̃́ↄwa, asa nɛ́tɛ̃naↄn á ũ naa Kilisiwa. +Ɔ̃ gbɛ̃e mↄ ònɛ́: À ma! Gbɛ̃́ pↄ́ a ń ká kpɛ́uↄ ku Lua ua, aalɛ yãdanɛ́. +Wabi pↄ́ wa kɛ̀ luanaaikɛa guu bee a gyãepi gbã́gbã. Dii a aà gba aafia. Tó à duunakɛ̀ yãaɛ sↄ̃, a kɛ̃wà. +Fɛlɛ gwãasĩnaa gↄ̃̀ↄ, mpi ń gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄↄ, ní mↄ ulɛ sɛ̃u. +Àli wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ sɛa za gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃wa da wɛ̃naoa guu, í lú. Búde sↄ̃ ìli wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ wà pↄkɛkɛ da wɛ̃naoa guu, i gbasa yía. +Má tò n gbã lán líwa sɛ̃u, n zↄ̃ↄkũ̀ n kɛ nↄana ũ. N yↄ̃́ bↄ̀bↄ n kã́ pàɛ, kási niↄ bɛ puiziɛ. +Wa tɛmↄ baadeɛ an kɛkɛa ń wisio ũ. +Namablenaↄ wá láanikɛ̀, waladeↄ sakàwágu, wá pↄ yà dúuduu. +Ásuli musã kpámá aa bilikibↄò lá i kɛ yãawa lↄo. Aali gɛ́ ń pↄ́ kɛ̃́i ńzĩaɛ. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ wi gbãakpauázio à bↄu, í kↄↄlɛmá an toa ń Luao seela ũ. +Wì o Hɛblↄ̃ɛ yãa Kiliataabaɛ, Anaki bui tↄde pↄ́ wì mɛɛ̀ Aaba yã́i. Bee gbɛa bùsu gↄ̃̀ da kílikili, wàlɛ zĩkauo. +N yã́pii zĩ́naá sĩanaɛ, n ikoyãↄ maa, aa láaa vĩo. +À o Aasipuɛ, aà laaidↄ Dii zĩ pↄ́ wa dàɛwa, i a midɛ. +Aa wèwà aa mɛ̀: Wá fↄ̃́. Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Í pↄ́ má mi, á mi, mɛ́ ga pↄ́ má siu, á siu, +An wáa má ò Balukuɛ ma mɛ̀ +Ada Yabali ì. Ɔ̃mɛ pↄdãna pↄ́ aaìↄ ku zwã̀akpɛuↄ dezi káau ũ. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gↄ̃̀ↄ, à a mákɛlɛpi sɛ̀ bↄ̀ò gbɛ̃́pii wáa. Yã́pi bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aa Lua tↄbↄ̀ aa mɛ̀: Wi yã́ɛ taa e yãao. +À a guupↄↄ ń a koeↄ pìpi, ↄ̃ à sãpi kpàsa saokĩiwa píi sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ, a gĩ ìↄ na Diiɛ ũ, lá Dii dìlɛ Mↄizipiɛwa. +ń a nɛ́ Zetaũo ń Zetaũpi dãuna Yoɛlio. Ampiↄ mɛ́ aaìↄ wɛ́tɛ Dii kpɛ́ làasiↄi. +An saɛ Alaia nɛ́ Uziɛli pↄ́ ì vua zĩ kɛ bĩ́i kɛ̀kɛ bò. Aà saɛ tulalekɛna Anania kɛ̀kɛ bò e za bĩ́i yàasa kĩ́i. +Aa ã̀naa ma wɛ̃nakɛgↄↄ, ↄ̃ Dii zɛ̀manↄ. +Sesã nɛgↄ̃ɛ vĩo, sema nɛnↄɛ. Sesã Etiopi gbɛ̃́ vĩ zↄ ũ, aà tↄ́n Yala. +a ònɛ́: À ma ìwaↄ naaa à gɛ́ ma nɛ́ Salomↄↄ dii ma sↄ̃baona kpɛ, í gɛaànↄ Giↄ̃. +Ãnusu ń vuao ń mↄgotɛ̃ pↄ́ↄ ń mↄsi pↄ́ↄ píiá Dii pↄ́ɛ. Sema wà ka Dii àizɛɛ guu. +Tó gbɛ̃́ wùlɛ ń a mae nↄo à a mae kpɛbↄ̀ɛ, wàli ń dɛ ń pla ḿpii. Aa ńzĩa dɛ̀ɛ. +Tó pↄ́wɛna pↄ́ wa kà ílɛɛ sↄ̃, aↄ gbãlɛaɛ́ɛ. +Gbãade mɛ̀ndona Báaade, kíaↄ Kía, diiↄ Dii mɛ́ a Kilisipi bↄ a gↄↄwa. +Mↄizi mɛ̀: N yã́ na. Ńsu wá tó weo, asa ń bòokpakĩi maa dↄ̃, mɛ́ ńyↄ̃ fↄ̃ kɛ wá wɛ́ ũ. +Aai ń de ń ń dao yãdao, aai ń vĩ̀iↄ ń ń dãunaↄ dↄ̃o ge an nɛ́ↄ. Aa n yã́ kũa, aa zɛ̀ ń n bàakuańnↄ yã́o. +Á Isailiↄ líↄ ku lákpɛ pↄ́ á dↄↄ guu e gↄↄ sopla, +Lua, sↄ̃́aanzi mɛ́ kɛ̀mɛɛ na, Dii Lua, ma n kɛ ma ulɛkĩi ũɛ. Má n yãkɛaↄ dau mà siunɛ́. +Kɛ́ Mↄizi lɛpi yã́ sìunɛ́ ḿpii a làa, +Ma dii kí, yã́ pↄ́ gbɛ̃́piↄ kɛ̀ ãnabi Zelemiiɛ maao, aa aà dà lↄ̀ↄuɛ. A gau ń nↄanaoɛ, asa pɛ̃ɛ ku wɛ̃́lɛ guu lↄo. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, i kɛ yã́ dafu ma a lakɛ̃̀ɛ́o, yãzi pↄ́ wa dìlɛɛ́ za káauɛ. Yã́ zipi mɛ́ Lua yã́ pↄ́ á mà ũ. +Aaliↄ Dii sáaukpa ń aà táasilɛao kↄↄ ń oosio +Àkɛa a gↄ̃ kĩnaↄ saɛ, álɛ kulɛpɛa sãↄnɛ mai? Lubɛni bui gãliↄ seakɛ̀ maamaaɛ. +Dii Lua, ḿmɛnn Lua, n yã́ náai vĩ, ↄ̃ n yãmaapi ò mapi n zↄ̀blenaɛ. +Dii Lua, ḿmɛ ma wɛ́ pɛ́ma, ma nanziɛ, ńsu ma kpámáo. +Ma zↄ̀blena Yakↄbu buiↄ, ásu to vĩa á kṹo. Isailiↄ, ásu bílikɛo, asa má á bↄ bùsu zã̀zãu, á buiↄ ↄ̃ má ń sí zↄblewa. Yakↄbu buiↄ ɛa aaↄ ku kílikili dↄdↄa, gbɛ̃e a to vĩa ń kṹo. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bↄ̀lɛ Gibɛa, ↄ̃ aa Isailipiↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plao (22.000). +ń dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ gbãao ń Lua Nisĩna gbãao. Bↄa Yelusalɛũ ma bɛbɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo e ma pɛɛò Ilili bùsuu Kilisi bao kpàwakɛa guu. +Má kɛ́, ń nɛ́ pↄ́ Dii kpàaↄ. Wá dɛ Isailiↄnɛ àsi pↄ́ Dii Zĩgↄ̃de pↄ́ kú Siↄna gbɛ musu ò seela ũ. +Gbɛ̃nazĩna lɛgbɛ dɛ lán ísiwaɛ, lán swai bàalɛa ge ↄ̃nↄ lↄ̀ↄwa. +wàaliana, yaapuna bui píi, wɛlɛmbã, sasi. +Dii á Lua mɛ́ ìↄ ↄlia bùsupizi gↄↄpii. Ìↄ wɛ́tɛi za wɛ̃̀ daalɛawa e a midɛawa. +kɛ́ Setãu su ↄ̃nↄkɛwɛ̃ɛo yã́i, asa wá gí aà kↄ̃ni dↄ̃io. +Tó ma zɛ ń yã́ bee taa oaoɛ, bee aↄ dɛ bↄa n gbɛ̃́��� kpɛ ũɛ. +Sɛ̃̀a lá pↄ́ kú gbã mɛ́ a tɛ́kũ ziapi, lá Lua ì pↄ́ nai màa, ápiↄ, wa á pↄ́ o lↄe? Luanaaifɛ̃nɛndeↄ! +Ɔ̃ ma tↄↄlɛpi lútaala lɛ́ nàna, yã́ pↄ́ wa dìlɛ a yã́ musu ku a guu. Ma lápi sɛ̀ ń lá pãle pↄ́ wi a lɛ́ nanaoo, +Kɛ́ Asiliↄ kí Pulu sì Isaili bùsuu, ↄ̃ Mɛnaeũ aà gbà ã́nusu tↄnu baakwi ń síiↄ̃o, kɛ́ Pulupi e ↄdawa, i zɛdↄ kpalau yã́i. +kɛ́ au mɛ́ pↄ́ wɛ̃ni ũ yã́i. Má ò Isailiↄnɛ aasu nↄ̀ↄ kòlokpasai sóo, kɛ́ au dɛ pↄ́ wɛ̃ni ũ yã́i. Gbɛ̃́ pↄ́ sò, wali ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Nana pↄ́ a ò yãa an yã́ musu dↄ̀aàgu, ↄ̃ a ònɛ́: Zãmadeↄn á ũ, a mↄ wá bùsu asiigwaiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ á sì ń saokĩio, a sì ń pↄ́ pↄ́ kú weↄɛ lↄ píi. +Ulataoↄ kɛ Aalona nɛgↄ̃ɛↄnɛ ń asanaↄ ń fùa gbã̀aↄ, aaiↄ bɛɛɛ vĩ ń gawio. +Gↄↄ bee bùsu píi gbɛ̃́ↄ kãaa we, bùsu píi gbɛ̃́ↄ mↄ misiilɛiɛ̀. +Gba pↄ́ Lua dànɛ gↄↄ pↄ́ wà ãnabikɛkɛ̀ n yã́ musu, mɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ↄnàma, ńsu niazĩkpaio. +Kí Asa yãkɛaↄ ku Yudaↄ ń Isaili kíaↄ ladau za a daalɛawa e a midɛawa. +Bíla guu wà Yesu náaikɛ̀ dasi wà mɛ̀: Tó Mɛsii mↄ̀, a dabudabukɛ dasi dɛ a pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ɛ bee kɛ̀la yã̀? +Ńsu mɛ ń sì ń n mioo, asa ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ n mikã mɛ̀ndo puakũ ge ǹ a siakũo. +Mi kã́piↄ pɛɛlɛ we yↄↄ, ní ye n ula lɛ́u, +Gɛ ǹ o Ananiaɛ ma Dii ma mɛ̀, zuu pↄ́ wa kɛ̀ ń lío ↄ̃ ń ɛ̀o lò? Mↄ̀ zuu má kɛ sa a gɛ̃ɛ ũ. +e ua pↄ́ a gɛ̃u, í o uabeleɛ, Mɛtulu mɛ̀ má á pilaui, gua pↄ́ á Gɛ̃amusu blɛ bleu ń a ìwaↄ? +Kía dikpɛgↄↄ vɛ̃ɛ ì tɛ́kpa kíaↄgu, kía i ↄda kↄ̃ ↄu ń gbɛ̃́laanikɛnaↄ. +Kɛ́ an gbɛ̃do è a gbãgbã, ↄ̃ à ɛ̀a sù, àlɛ Lua sáaukpa ń lↄↄ gbãao. +Aa sↄ̃́ vĩ mɛ̀n ↄ̀aa àaↄ̃ ń basopla síiↄ̃saio (736), sↄ̃baona ↄ̀aa do ń blasↄoo, +Aà yãkɛaeↄn we, a yↄↄna wálɛ ma we. Wá fↄ̃ wà aà gↄ̃sakɛyãↄ gbadↄ̃ píio. +Dé ↄ̃nↄ mɛ́ kà à lounaaↄ naoi? Dé mɛ́ a fↄ̃ musu olaↄ yɛɛlɛi? +Tó i ma yãdilɛaↄ ma, álɛ zĩkɛwà píio, +Gwãasĩna Pↄlu Masedoni bùsu gbɛ̃e è zɛaala iu, àlɛ awakpaɛ̀ à mɛ̀: Buawá Masedoni, dↄwálɛ. +Gↄↄ pↄ́ nↄɛpi kà kibɛ bↄlɛ pↄ́ sↄ̃́ↄ ì gɛ̃u zɛ́u, ↄ̃ wà ↄpɛ̀lɛwà, we wà aà dɛ̀u. +À dↄ̀aanɛ́, à kùlɛ tↄↄlɛ gɛ̃n sopla e à gɛ̀ kàò a vĩ̀ipi kĩ́i. +Ɔ̃ aa mɛ̀: À gↄ̃̀ yↄↄ pↄ́ a òpi dɛ kpelewa ni? Wi yã́ pↄ́ àlɛ opi mao. +À yãdìlɛ Yakↄbu buiↄnɛ, à a ikoyã dà Isailiↄnɛ. A ò wá deziↄnɛ aa tó ń nɛ́ↄ dↄ̃, +Lasɛli zↄnↄɛ Bila nɛ́ↄn Dã ń Nɛfatalio ũ. +ↄ̃ aa ònɛ́ aa bↄlɛ. Aa lɛkpàaĩ +Ɔ̃ Yakↄbu àizɛɛ ìↄ kã́fĩ maamaa, aà pↄ́ↄ dasikũ̀ ń zↄnↄɛↄ ń zↄgↄ̃ɛↄ ń yiongoↄ ń zàaĩnaↄ. +Amↄniↄ kíaↄ ò ń dii Anuniɛ: Ńlɛ e Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ n mae gɛ̀ kpɛlaa yã́i aà ń nↄ̀sɛ níninɛ nɛe? À ń zĩ́ aa mↄ wá wɛ̃́lɛ asiigwaiɛ, aai ɛa mↄ a músikɛi. +Dii, ńsu gí ma wɛ̃nagwaio, to n gbɛ̃kɛ ń n sĩandekɛo ma dↄ̃́a. +Tó à zɛ̀ò à nisĩna ń ĩ́an wɛ̃nideo si baadewa, +Má n tↄbↄ balu guu, má n táasilɛ dasi guu. +A yã́i tò ãnabikɛkɛ, ní onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, ma gbɛ̃́ↄ, má á miaↄ wɛ̃wɛ̃ mà á bↄlɛu, mí suánↄ á bùsuu. +Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛa ↄkã̀wà ì gbãlɛɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ pↄ́piwa ìↄ gbãlɛaɛ e oosi. +À kã́mabò gↄↄ sopla lↄ, ↄ̃ à ɛ̀a felenapi gbàɛ, i ɛa sùwà lↄo. +Ápiↄ sↄ̃ iliↄ ye sĩanona gĩyãio, i za gbɛ̃́ pↄ́ ì bↄbↄ ń vãikɛnaↄgu. +Ɔ̃ Dii aà Lua aà nà Siliↄ kíaɛ a ↄzĩ. Siliↄ zĩblèwà, aa aà gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ dasidasi, aa tàńnↄ Damasi. Dii aà nà Isailiↄ kíaɛ aà ↄzĩ lↄ, ↄ̃ Isailiↄ aà gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ dúuduu. +Aàpi mɛ́ a kpɛdↄ, ma tↄ́ iↄ kuwà, mí tó aàↄ zↄ̃lɛa kpalau e gↄↄpii. +Kɛ́ gbɛ̃́piↄ kà Yesu kĩ́i, aa òɛ̀: Zãa Dailɛna mɛ́ wá zĩ́ wà n la, ḿmɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ a mↄ ũa, ge wàↄ wɛdↄ gbɛ̃pãleziɛ? +À làasookɛ á dezi Ablahaũ yã́wa ń aà na Sala pↄ́ á bui kɛ̀o, asa gↄↄ pↄ́ ma aà sìsi, a nɛ́ vĩo, ↄ̃ ma báaadàaàgu, má tò à kpàsa kàlɛ. +Ma sↄ̃ dilɛa Lua, ma sↄ̃ dilɛa, má lɛsi mà n táasilɛ. +ǹ nzĩa siwà lá tue ì ń kɛ̃́wa, lá bã ì bↄ fíikpana ↄuwa. +Gbɛ̃́ↄ zĩa yã́ a dↄaanɛ́, ↄ̃a a ń sↄ̃ ble. Aaↄ dɛ waladeↄ ũ, ĩ́andãnaↄ, gbɛ̃sↄ̃sↄ̃naↄ, de ń dao yãmansaiↄ, guluↄ, luayãdansaiↄ, +À lɛ̀ dafu síɛ̀, à pↄ́ lɛ́ ń dↄ̃ao ń pↄna wiio. +Dṹnia gbɛ̃́pii, à lɛsi Diiɛ. àↄ aà zĩblea baokpa lá gu lɛ́ dↄ. +vua imibↄ baakwi, ã́nusu imibↄ ↄ̀aa pla ń kwio, ta buipãle ↄ̀aa sↄo. +Àli zĩkɛ gↄↄ soolo, a gↄↄ soplade í kã́mabo kãaaamɛɛ yã́i. Ásuli zĩe kɛo. Kã́mabogↄↄzĩpiá Dii pↄ́ɛ gu pↄ́ á kúu píi. +A yã́i tò má ń pá ń Uflata í zↄ̃ↄ pↄ́ a sĩ̀sĩ sɛ à daguao, ↄ̃mɛ Asiliↄ kía ń a gbɛ̃́ gbiaↄ ũ. +Ɛbɛlu pↄ́ zↄ̃̀lɛ Filitɛ̃ↄ guu yãa aa mↄ̀ńnↄ zĩu ń bòouↄ ɛ̀a nà ń gbɛ̃́ pↄ́ kú ń Sauluo ń Yonatãaowa. +Wɛ̃́lɛpi ɛ̀waasoↄ kwɛ a zɛaↄ guuɛ, wi a zĩgↄ̃ↄ dɛdɛ zĩbeezĩ píi. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Kɛ́ Falisiↄ è màa, ↄ̃ aa aà ìwaↄ là aa mɛ̀: Bↄ́yãi á dii lɛ́ pↄble n ↄsinaↄ ń luayãdansaiↄi? +Nisĩnapi dↄ̀aaɛ̀, ↄ̃ à gɛ̃̀ Lua ua. Kɛ́ Maliama ń Yosɛfuo mↄ̀ ń ń nɛ́ Yesuo yã́ pↄ́ wa dìlɛ ikoyãu kɛa yã́i, +Kpaalɛ pↄ́ Manase buiↄ sɛ̀n kɛ. Manaseá Yosɛfu yoaɛ. Galada bùsu ń Basana bùsuo gↄ̃̀ Manase yoa Makii pↄ́ ũ, asa zĩgↄ̃ɛ. Ɔ̃mɛ Galada mae ũ. +Ɔ̃ Babiloni zĩgↄ̃ↄ pɛ̀lɛ kí gbɛwa, aa aà lè sɛ̃piu Yeliko oi. Kɛ́ Zedekia zĩgↄ̃ↄ fã̀aa, aa aà tò we, +Ɔ̃ aà zã́ ì aà lá: Bↄ́ mɛ́ n le, ńlɛ ↄ́ↄlↄ, ni pↄbleo ni? Àkɛa n nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpài? Má dɛnɛ nɛgↄ̃ɛ mɛ̀n kwiao lé? +tó ma a fɛ̃nda pↄ́ ì tɛkɛ lɛkɛ̀, mɛ́ má kũa mà yã́kpalɛkɛò, má tↄsi ma ibɛɛↄwa, mà fĩabo gbɛ̃́ pↄ́ zamaguↄnɛɛ. +Kía pↄ́ ì ĩada yɛ̃̀ɛɛsaideↄwa dɛ lán lou pↄ́ ì kwɛ à blɛ ↄ̃̀ↄkpawaɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, guɛ beeá bɛziaɛ, gbɛ̃nazĩna ge pↄtuo ku a guuo, kási a wɛ̃́lɛ píi a ɛa àↄ dã́dãkɛkĩi vĩɛ, sãdãnaↄ i ń sãↄ kálɛu. +Ɔ̃ aa zↄadↄ̀ Mↄizi ń Aalonaowa guwaiwaiu we ḿpii, +Gbɛ̃nazĩna ì gbɛkão wíwi we, ì gbɛ̀sĩsĩↄ zĩ́lɛ sↄ. +Màade lí nↄ̀ↄ sãsã maamaao, ãiade ì laaidↄ a pↄ́ↄwa. +Mↄizi ń Aalonao gɛ̀ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, +Má Lua tↄbↄ lɛsia guu, má aà sáaukpa mà aà kã́fĩ. +Lua dɛ pↄ́piia, aà zↄ̃ↄkɛ dɛ wá dↄ̃ala, wa fↄ̃ wà aà wɛ̃ dↄdↄ wà a lɛ́ dↄ̃o. +Wá mà tia à mɛ̀, aa gɛ̃ a kã́mabokĩiuo. +Tó gbɛ̃́ azĩa è, aàli zuo wásawasa, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Kɛ́ Yesu bùa baale Gadala bùsuu, tã́ade gbɛ̃ↄn plaeↄ bↄ̀ gbɛ̀ɛ pↄ́ dɛ mia ũↄ guu, aa mↄ̀ dàaàlɛ. Aa pãsĩ maamaaɛ, gbɛ̃e lí fↄ̃ zɛ́pi sɛ̀o. +Kɛ́ Nↄee vɛ̃ɛ wèewà à vù, a mà lá a nɛ́ gbɛzã kɛ̀ɛ, +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ì o Ɛlia mɛ́ a dↄaa mↄi? +Ɔ̃ à mɛ̀: Ńyↄ̃ fↄ̃ ma oa gwao, asa gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ wɛsimalɛ àↄ kuo. +à mɛ̀: Kíe buie mɛ́ lɛ́ gɛ́ kpalablei bùsu zã̀zãu, i ɛa su. +Íkakĩi do ń zuswana pↄ́ kú a zíɛↄ kuɛpla. +Luabɛ ń tↄↄlɛo mɛ́ ma seeladeↄ ũ gbã á yã́ musu. Ma wɛ̃ni ń gao dↄ̀ɛ́ á aɛ, báaa yã́ ń láai yã́o. À wɛ̃ni sɛ́, kɛ́ ápiↄ ń á nɛ́ↄ à e àↄ aafia. +À gɛ̀ nibↄnai, ↄ̃ à wisipi kàu à mɛ̀: Dii mɛ̀ a ípi yↄ̀ↄkɛ̀. Ípi a mↄ́ ń gaga ge tↄↄlɛ pↄekɛsaio lↄo. +asa Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀, wa ɛa kpɛ́ↄ ń tↄↄlɛↄ ń vɛ̃ɛbuↄ lúlu bùsuɛ beepiu lↄɛ. +Ma wɛ́ dↄi ǹ ma suaba, Dii, mi zĩkɛ n yãdilɛaↄwa. +Mↄ soplade gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ àli kↄ̃ kãaa à ma sísi. Zĩ́ bee ásuli zĩe kɛo. Àli dikpɛkɛmɛɛ e gↄↄ sopla. +Tó n gbɛ̃́piↄ dɛ̀dɛ lán gbɛ̃́ mɛ̀ndo dɛawa, bui pↄ́ aa yã́pi màↄ mɛ +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ, aà yã́ pↄ́ Lua Nisĩna lɛ́ o Yesudeↄnɛ ma: Má gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè gba zɛ́ aà lí wɛ̃nide pↄ́ kú Lua lu guu bɛ ble. +ↄ̃ à zĩgↄ̃ badeↄ sɛ̀ ń dↄaiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi, aa bↄ̀ Dii kpɛ́u ń kíapio, aa kibɛ bↄlɛ pↄ́ dↄaiↄ ì gɛ̃u zɛ́ sɛ̀. Kɛ́ aa kà kibɛ, ↄ̃ kípi zↄ̃̀lɛ gĩ́naa, +Malaikapiↄ gã̀sĩa poopooa gu pↄ́ kpagolo ń a sɛ́liↄ kuua. +Filitɛ̃ↄ ń tã́aↄ tò we, ↄ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ sɛ̀lɛ aa tàò. +Gó kpàlɛmanↄ, kaalɛ swa lɛ́ ma ble. +Aà mae a ga azĩa duuna yã́iɛ, asa à gbɛ̃́ↄ bↄ́ↄi mì, à a gbɛ̃do pↄ́ sìwà, à yã́ pↄ́ maao kɛ̀ a gbɛ̃́ↄ guuɛ. +Gwae Baa! Gwa, má n ulada lɛ́ kũa kɛ! Ma n ula lɛ́ zↄ̃̀, ãma mi n dɛo. Ń dↄ̃̀ sa kɛ́ má vãi ge ĩ́i kũannↄo. Mi tàaekɛnɛo, ↄ̃ ńlɛ ma wɛ. +Aa fɛ̃ndaↄ kũa ḿpii, zĩ̀kan saↄnɛ! An baade fɛ̃nda looa gwãasĩn yã́ↄ yã́i. +Laaidↄa dàa yã́waá gaɛ. Laaidↄa Lua Nisĩna yã́waá wɛ̃ni ń aafiaoɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ yemazio ma yã́ kũao. Yã́ pↄ́ álɛ mapi i bↄ ma kĩ́io, à bↄ̀ ma Mae pↄ́ ma zĩ kĩ́iɛ. +Aaↄ dɛ lán sɛ̃ pↄ́ bↄ̀lɛ kpɛ́ musu à giigàga, i e gbã̀owaɛ. +Asedoda ń a zↄ̃ɛwiaↄ ń a bualoũↄ. Gaza ń a zↄ̃ɛwiaↄ ń a bualoũↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Egipi zɛ́ swawa ń ísialɛo. +Ma ĩadà Yesu zɛdeↄwa e an gbɛ̃eↄ gà, ma gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ kũ̀kũ ma ń ká kpɛ́u. +Gukpɛ oi bĩ́i gbã̀a gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo ń ↄ̀aa pla ń basↄoo. A bↄlɛↄ àaↄ̃ɛ, Yosɛfu bↄlɛ, Bɛ̃yãmɛɛ bↄlɛ ń Dã bↄlɛo. +Yakↄbu bui kↄ̃naↄ ku buiↄ guu lán fíi pↄ́ bↄ̀ Dii kĩ́i kpaawa, ìli sↄ̃́a gbɛ̃nazĩnazio, lán loui pↄ́ fã̀fã sɛ̃wawa, ìli gbɛ̃e dão. +Ɔ̃ Isailiↄ sù Yozueewa bòou Makeda, aa aafia ḿpii. Gbɛ̃e i fↄ̃ yãe ò ń yã́ musu lↄo. +Kɛ́ Yonatãa nɛ́ Mɛfibosɛ, Saulu tↄũna kà Davidi kĩ́i, à kùlɛɛ̀ à wùlɛ a gbɛɛu. Ɔ̃ Davidi mɛ̀: Mɛfibosɛ! A wèwà à mɛ̀: N zↄ̀blenan ma ũ. +N pↄkũma kàkanla, n pɛwá, n wá dɛdɛ wá wɛ̃nagwasai. +À pↄnakɛ ń pↄnakɛnaↄ. À ↄ́ↄlↄ ń ↄↄlↄnaↄ. +Má tã́aↄ tↄbↄ ń lɛ́u, an tↄ́ aↄ dↄńgu lↄo. +Gbɛ̃vãi ì bↄ músikɛgↄↄ, pↄe lí aà le taasikɛgↄↄo. +Go looa gbɛ̃́laanikɛnaↄla, gbɛ̃aá sↄũↄ pↄ́ɛ ń kpɛsɛa. +Bãniplaade mↄ̀ lↄ à mɛ̀: Dii, bãni pla pↄ́ ń kpàa gwa, à àikɛ̀ bãni pla lↄ. +Tó aa aà yãmà mɛ́ aa zↄblèɛ̀, aa láa maa, aai ká ń gↄↄwa ń namao. +Lá Lua náai vĩ, yã́ pↄ́ wá òɛ́ dɛ ao aawo ũo. +Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ á kú gupuau, mɛ́ a za a gbɛ̃́deegu, ade ku gusiauɛ e tia. +A lɛzùmazi tia a mɛ̀: Wá Mae, wá ɛ̀waasogↄↄ gbɛ̃na, +Aàli tó wà kpɛ́ guu gĩↄ wa wà liai, wi gɛ bùsu pↄ́ wa wàpi kↄ́lɛ bɛaɛ. +Ma pↄfɛ̃ a fɛlɛ lán zàaĩanawaɛ, i su vãikɛnaↄ miwa lán zàalolowa. +E tia i pↄe wabikɛ ń ma tↄ́oo. Àli wabikɛ, íli e, kɛ́ á pↄna e pɛɛwá yã́i. +Kɛ́ Yesu yã́pi mà, ↄ̃ à gɛ̃̀ góilɛna guu, àlɛ gɛ́ gusaɛna kɛ́ àↄ ku ado. Kɛ́ gbɛ̃́ↄ mà, aa bↄ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo dasidasi, aa pɛ̀lɛaàzi kɛ̀sɛ. +Gↄↄ bee àli o á nɛgↄ̃ɛↄnɛ álɛ bee kɛ yã́ pↄ́ Dii kɛ̀ɛ́ kɛ́ à á bↄ́lɛ Egipi yã́iɛ. +N mɛ̀ n kpalablea aↄ gɛ́ gↄↄpiiɛ. Ń yã́piↄ kũa n nↄ̀sɛ guuo, ni làasookɛ yã́piↄ midɛawao. +Asa ↄ̃nↄ a mↄma, mɛ́ dↄ̃a a n kã́si. +Dii kú ń Yozueeo, ↄ̃ aà tↄ́ lì bùsupia píi. +Ì saikɛ kpalablenaↄwa, ì nɛgↄ̃naↄ gↄ̃kɛbↄↄ polomá. +ì gbãamↄ taasideↄnɛ ń wɛ̃nadeↄ, ì pↄ́ símá, ìli tↄ̀ↄma pↄ́ á kũa sↄaanɛ́o, ì wɛ́malɛ tã́aↄzi, ì yãbɛ̃ɛ kɛ, +Má n táasilɛ balu guu, má lɛ́ pↄ́ má kɛ̀ma fĩabo n vĩakɛnaↄ wáa. +Sa pↄ́ málɛ onɛ́ guu, aa a nísi gbɛ̃ aa kɛĩaĩa, aai a au mi, iↄ ń dɛ. +N wiilɛa a fↄ̃ n bↄ taasiue? Baa ń dɛ̃ɛ sa pↄ́ ńlɛ káo píi. +N bui pↄ́ gↄ̃̀ↄ mↄ kulɛkɛɛ̀ ↄ̃a ge pɛ̃ɛ yã́i, aai mɛ: Saonzĩe dawɛ̃ɛ wà kɛ, wí e wàↄ blɛ yↄↄna ble. +Levii buiↄ lia kízi, baade ń a gↄ̃kɛbↄↄ kũa, aai gbɛ̃́ pↄ́ sù gɛ̃̀ Dii kpɛ́u dɛ. Àↄ kú ń kío gu pↄ́ àlɛ gɛ́u píi. +Kɛ́ wa ò Isaili dↄaanaↄnɛ aasu gↄↄ do bilikibↄa laoo, aa dↄ̃̀ kɛ́ wà yã́ èɛ sa. +Ɔ̃ Yesu a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ là à mɛ̀: Á ye ta sↄ̃ yã̀? +A báaada á nɛ́ↄ ń á bua pↄ́ↄ ń á pↄtuoↄgu, á zuↄ ń á sãↄ ń á bleↄ píi. +Ɔ̃ saonkiaↄ ń wá gbãadeↄ aà kpàmá, kɛ́ wà yãdaaàla yã́i, wi aà páliwa wà dɛ. +Aa Gɛ̃amusu sã kòlokpakpa mↄ plaade gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaidezĩ. Yã́pi kɛ̀ saonaↄ ń Levii buiↄnɛ wí ũ, ↄ̃ aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛ, aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ò Dii ua. +À á dãuna sɛ́, í ɛa gɛ́ gbɛ̃́pi kĩ́i. +Mapi, má má gɛ́u ń wí beeoi? Mpi sↄ̃, Isailiↄ n dilɛ gbɛ̃pã ũ. Suɛ! Ǹ a yã́ o kíɛ, a gí ma kpáimao. +Ɔ̃ Falisiↄ òɛ̀: Ń dɛ nzĩa seelade ũ, n yã́ náai vĩo. +Ásu vĩakɛo, asa máↄ kúánↄɛ, má bↄ ń á buiↄ gukpɛ oi, má á nɛ́ↄ kãaa bɛaɛ oi mà suńnↄ. +Mapi ń gbɛ̃́ pↄ́ kumanↄↄ, wá sↄ̃ wɛ̃́lɛi. Tó aa bↄ̀lɛ daiwálɛ, wíↄ bàalɛnɛ́ lán káauwa. +Ɔ̃ ma malaika gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ aaìↄ zɛa Lua aɛↄ è, wà kã̀ae kpàmá mɛ̀n sopla. +Lua i ń dilɛ dodoa ń wápiↄo. À ń nↄ̀sɛ pìpinɛ́, kɛ́ aa Yesu náaikɛ̀ yã́i. +aà boa zɛ́ kú. Aà daɛe a fↄ̃ à aà bo, +Ì ma gbɛ̃gbɛ̃ yã́ yↄↄna yã́iɛ, ì ma kɛĩa kpɛ́lɛkpɛlɛ pã. +Kɛ́ Amↄleↄ kía pↄ́ kú Yuudɛ̃ bɛaɛ oiↄ ń Kanaaↄ kía pↄ́ kú ísia saɛↄ mà lá Dii Yuudɛ̃ í zↄ̃̀ɛ Isailiↄnɛ aa bùawà, ↄ̃ sↄ̃ kɛ̃̀ńgu, an kã́ gà ḿpii Isailiↄ yã́i. +Wá Lua, baa kɛ́ zↄↄn wá ũ, ni wá tó wá zↄbleuo. Ń tò Pɛɛsiↄ kíaↄ gbɛ̃kɛkɛ̀wɛ̃ɛ. N wá lɛ́ ń láo, ↄ̃ wa n kpɛ́ gbooaↄ kɛ̀kɛ wá dↄ̀. Wá Lua, n kàedàwázi Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo píi. +Kí Daliusi lakɛ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kú a bùsu guuↄnɛ píi, bui píin nò, à mɛ̀: Àↄ kú ń aafiao maamaa! +Tó wà bↄ̀ gɛwa bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwápiu, mɛ́ wa aà dɛ̀na dↄ̃o, +We wà Yesu pàu líwa �� gbɛ̃ↄn pla pãleↄ, gbɛ̃do ↄplaai, gbɛ̃do ↄzɛɛi, ↄ̃ Yesu kú ń zãnguo. +Aa wèwà aa mɛ̀: Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, wa bↄ bùsu zã̀zãuɛ Dii n Lua tↄ́ pↄ́ lìgua yã́i. Wa aà bao mà ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Egipiↄ píi +àlɛ zↄble dii pãleↄnɛ, àlɛ kúlɛnɛ́ ge ĩatɛ̃ ge mↄvua ge saanaɛn nò, lá má òɛ́ ásu kɛowa, +À vua ń ã́nusuo ń pↄpãle pↄ́ aàpi ń a maeo dìlɛ Dii pↄ́ ũↄ sɛ̀lɛ kàlɛ Dii kpɛ́u. +Wà ↄↄlↄ mà dↄ Siↄna, wàlɛ mɛ, wa ↄ̃̀ↄkpàɛ fá, wí wá kṹ maamaaɛ. Wálɛ wá bùsu to we, asa wà wá uaↄ dúuzↄ̃̀ɛ. +Ɔ̃ gudↄ̃anapi mɛ̀: À ń lé, kási i ɛa sù sↄ̃o. Gbɛ̃́pi gofĩa dɛ lán Nimisi tↄũna Yehuwaɛ, ì gó baa lán ĩ́andewaɛ. +Dii ò Ablaũɛ: Bↄ n bùsuu n buiↄ guu n mae bɛ, ní gɛ́ bùsu pↄ́ má ↄlↄnɛu. +Gbɛ̃e su làasookɛ azĩa mɛ̀ndo yã́wao, aà gbɛ̃pãleↄ pↄ́ kɛ lↄ. +Naala mɛ́ Ahuzaũ ń Efɛɛo ń Temɛnio ń Aasetalio ì. +Baa tó sↄũ bɛ zɛ́u, aà ↄ̃nↄ ìↄ kɛ̃́sãwàɛ, ì to gbɛ̃́pii a mìsaikɛ dↄ̃. +An saɛ Gabaↄ̃ↄ gbɛ̃́ Mɛlatia ń Mɛlↄnↄ gbɛ̃́ Yadↄ̃o bĩ́i kɛ̀kɛ bò ń Gabaↄ̃ↄdeↄ ń Mizipadeↄ e za Uflata baala dↄaana bɛ. +Lua tò pↄ́pii maa a gↄↄwa. À kua gↄↄpii làasoo dà gbɛ̃nazĩna sↄ̃u lↄ, kási a fↄ̃ yã́ pↄ́ Lua lɛ́ kɛ za dṹnia daalɛa e a midɛawa gbadↄ̃o. +Yoasi Amazia ì, Amazia Azalia ì, Azalia Yotaũ ì, +ↄ̃ aa Lua zĩnapiↄ kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ, aa sakà Luapi yã́u. Aa aà ãnabipiↄ àlafiikɛ̀ e aà pↄ gɛ̀ pàńzi, a weea vĩo. +Yeloaũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Samɛselai, Sealia, Atalia, Yaalɛsia, Ɛlia ń Zikelio. +An kua dɛ lá aa mↄ̀ ula dadaawa, an gã̀sĩa kĩ́i dↄ lán gó dasi pↄ́ sↄ̃́ↄ lɛ́ gálɛ zĩ guuↄ kↄ̃fĩwa. +Á Yudaↄ, á tã́aↄ dasi kà á wɛ̃́lɛↄwa, tulaletikatɛakĩi pↄ́ á bò Baaliɛↄ dasi kà Yelusalɛũ gãaɛↄwa. +Ń beeo á ibɛɛ dasipiↄ gↄ̃ lán luutɛ̃waɛ, gbɛ̃́ pãsĩpiↄ aaↄ dɛ lán ése ṹa pↄ́ ĩ́ana lɛ́ gɛ̃ò zɛ́awaɛ. Yã́pi a ń le kpóokpoo kã́ndoɛ. +À bↄlɛ a guu ma gbɛ̃́ↄ, baade azĩa mibↄkĩi wɛɛlɛ ma pↄkũma pãsĩ yã́i. +Ńyↄ̃ e o gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ n dɛↄ wáa n kamawae? Gbɛ̃nazĩnan n ũ gbɛ̃́piↄnɛ, Lua no. +Yesu a gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ kã̀aaàzi, ↄ̃ a ònɛ́: Wálɛ gɛ́ Yelusalɛũɛ. Wekĩi Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ yã́ pↄ́ ãnabiↄ kɛ̃̀ Lua yã́u a pau píi sa. +A n bↄ taasiu gɛ̃n soolo, baa tó a dɛa, a n nɛo. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ Isailiↄ gbàɛ, Lua i bↄńnↄ Filitɛ̃ bùsu zɛ́ guuo, baa ń a kãikɛo, asa à mɛ̀: Tó wà fɛ̀lɛmá ń zĩo, aa làasookɛ ɛa taa Egipiwaɛ. +À gɛ wiilɛ tã́a pↄ́ a zɛńnↄↄwa aa á suaba ń á taasio mɛ! +Ɔ̃ Isailiↄ kía wèwà à mɛ̀: Gↄ̃ɛe ku lↄ, aà tↄ́n Mise, Imɛla nɛ́ɛ. A fↄ̃ yãgbɛawɛ̃ɛ DiiwaPↄe ku ulɛa kɛ́ à gí bↄi gupuauo. Asiiyãe ku kɛ́ wà gí mai wà o balu guuo. +Ɔ̃ Alauna ò Davidiɛ: Ma dii kí, pↄ́ pↄ́ kɛ̀nɛ maa sɛ ǹ saoò. Zuↄ gwa saobↄ ũ. Pↄ́wɛngbɛ̃goↄ ń zuuↄ sɛ́lɛ yàa ũ. +Ɔ̃ kí ń Isailiↄ píi saò Diiwa. +Babɛli kí Balazaa kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu ↄ̃ Daniɛli wɛ́pungu è, à yãe è a làasoo guu gↄↄ pↄ́ á wúlɛa a liiwa, ↄ̃ à wɛ́pungupi yã́ kɛ̃̀ láu, à a yã́ mideↄ ò. +Dii á Lua a á bui gbɛ̃e sɛ ãnabi ũ lámawa. Aà yã́ ↄ̃ áli ma. +Kàa boolo sɛ mɛ̀ndo kàa gbí pↄ́ aↄ ku ma aɛ guu ń kàa nísideo mɛ̀ndo ń kàawanao mɛ̀ndo. +Kɛ́ a làa, Samuɛli lɛ́ ká, ↄ̃ Saulupi gɛ̀ dàaàlɛ à gbãakpàaàzi. +À mikɛ̃ nↄ̀ↄ pↄ́ wà saòò tã́awa soawa ń kpàao ń nↄ̀ↄ kòlokpasaio ń gbãsĩkɛao. A maa à mikɛ̃ beeↄwa. Wà kↄ̃e aafia! +Ń gbãa daa ula ũ, n gbɛ̀sĩsĩↄ kɛ̀ ń n ikoo. +A dɛ lán Ɛɛmↄ fíi mɛ́ lɛ́ kpá Siↄna gbɛ̀sĩsĩↄwawa. Wekĩi Dii báaadangu dìlɛu wɛ̃ni láasai ũ. +Aaìↄ nísi zↄ̃nɛ́ ń kaau, aaìↄ ↄ̃zↄ̃nɛ́ vɛ̃ɛwa, kási imi ìↄ ń dɛɛ. +Gwãasĩn pↄ́ↄ ń fãanɛ kà kpánãaↄ an kee vĩa a n kũo, +Tó ńlɛ táaou, pↄe a kpanɛo, tó ńlɛ bàalɛu, ńyↄ̃ gɛ̃nalɛo. +À o gbɛ̃́ pↄ́ an kã́ gàↄnɛ: À sↄ̃dilɛ, ásu to vĩa á kṹo. À gwa! Á Lua lɛ́ mↄ́ tↄsiiɛ́, àlɛ mↄ́ fĩaboinɛ́, i á suaba. +Ɔ̃ aalɛ okↄ̃ɛ: Pɛ̃ɛ pↄ́ wi sɛo yã́i a òi màa. +À saò ń zuↄ ń zunɛ mɛkpaaↄ ń sãↄ dasidasi, à n nɛ́ↄ sìsi píi ń saona Abiataao ń zĩgↄ̃ↄ dↄaana Yoabuo, ↄ̃ i n zↄ̀blena Salomↄↄ sísio. +Gwa lá ma ibɛɛↄ lɛ́ ĩadaa, Dii, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ, ní ma bↄ ga lɛ́zĩ, +Tãmaa aↄ ma nɛ e bɛdau nɛe? Wá si tɛ̃́ɛnau sãnu yã̀? +Tó a swɛ paaa plao, ge ìli pↄbↄ a kòlou à ɛ̀a sòo, ásuli sóo. Ásu yiongo ge kífɛ̃nɛna ge ɛ̃́nuiuina soo. Aaì pↄbↄ ń kòlou aa ɛa só, ãma an swɛ paaao. À nↄ̀ↄ beeↄ tɛ��́. +Bↄa Keelata aa gɛ̀ bòokpà Sɛfɛɛ gbɛzĩ. +Zĩabusaa taasideↄ guu maa dɛ baadaaa ń ĩ́andãnaↄla. +Aa òɛ̀: Galile gbɛ̃́n n ũ sↄ̃a? Wɛ́tɛi ǹ gwa. Ńyↄ̃ e ãnabie a bↄ Galileo. +Á Tiatii gbɛ̃́ kĩni pↄ́ á yã́pi kũao mɛ́ á yã́ pↄ́ wì mɛ Setãu asii zↄ̃ↄ dↄ̃oↄ, má aso pãle diɛ́o. +Dii wá deziↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Isailio Lua, to n gbɛ̃́ↄ lí zɛò beewa ń sↄ̃ guu, ní tó an sↄ̃ àↄ kuma gↄↄpii. +Musudeↄ, à yãma! Gbɛ̃́ pↄ́ kú zĩ́lɛↄ, à swã́kpa! Asa ma Dii ma mɛ̀, ma nɛ́ↄ sì ma ń gwá, ↄ̃ aa gìmazi. +Kɛ́ Yeiɛli Gabaↄ̃ↄ kàlɛ, ↄ̃ a ku we. Aà na tↄ́n Maaka. +ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ kũ̀kũ bↄ̀lɛńnↄ, à ń dá síi zĩu ń dúuduusu zĩo ń mↄo zĩo. Màa à kɛ̀ Amↄni wɛ̃́lɛↄnɛ píi, ↄ̃ à ɛ̀a tà Yelusalɛũ ń a zĩgↄ̃ↄ píi. +I lí na ma wɛ́u gwãasĩnao, kɛ́ mà e làasookɛ n yã́wa yã́i. +Salomↄↄ bↄ̀ Davidi wɛ̃́lɛu ń a nↄ Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛo, à mↄ̀aànↄ kpɛ́ pↄ́ a dↄ̀ɛ̀u, asa à mɛ̀: Ma napi a e àↄ ku Isailiↄ kí Davidi bɛo, asa gu pↄ́ Dii kpagolo gɛ̃̀u a kua adoaɛ. +í ĩ́anadã ń aà tↄ́ pↄ́ a kua adoao. Á Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄ à pↄnakɛ, +Yesu dↄ̃̀ kɛ́ wa ye mↄ a kpa kía ũ ń gbãaoɛ, ↄ̃ à gònɛ́ we à ɛ̀a dɛ̀dɛ sĩ̀sĩ musu ado. +Ɔ̃ Yonatãa tò Davidi ɛ̀a a lɛgbɛ̃̀ɛ lↄ kɛ́ a yeaàzi yã́i, asa a yeaàzi lá azĩa wɛ̃niwaɛ. +Kɛ́ zĩgↄ̃piↄ pↄ́piↄ sɛ̀lɛ yãa, aa dìlɛ ńzĩa pↄ́ ũɛ. +Asa gɛ lí e lɛmàma lↄo, wìli n táasilɛ miauo. +Dii yãò Mↄiziɛ Mↄabu bùsu sɛ̃u Yuudɛ̃ baale bↄaa ń Yelikoo à mɛ̀ +À omɛɛ, á gbɛ̃́ pↄ́ á ye misiilɛ ikoyãɛↄ, i ma lá a ku Mↄizi ikoyã guuo lé? +Lá ni gbɛ̃́ↄ kãaa dikpɛgↄↄ, màa ń tò yãpãsĩ lìamazi. N pↄkũmagↄↄ gbɛ̃e i pilimao, gbɛ̃e i e bↄ̀o. Ma ibɛɛↄ gbɛ̃́ pↄ́ ma ń gwá ma ń kuɛↄ mìdɛ. +Aà àizɛɛ píi músikɛ̀ gↄↄ do gↄ̃̀ↄ. Góilɛna diiↄ ń tagɛnaↄ ń ígbɛ̃ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì zĩkɛ ísiaaↄ zɛ kãaa ḿpii. +Àizɛɛ ń gawio ku ma ↄzĩ ń ↄda kã́fĩadeo ń namao. +Bↄ́yãi n ula ń n pↄkasaↄ tã̀ lán gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃zↄ̃̀ vɛ̃ɛfɛ̃kĩiu pↄ́wai? +Gwa! Gↄ̃sa gbãaↄ wiidↄ gãaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ wà ń zĩ́ awakpaipiↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ wɛ̃nannↄ. +Aa ma àlafiikɛ̀ pãsĩpãsĩ, aa lɛ́sakã̀mazi. +Mɛ́ i kɛ wá gbɛ̃́ↄ ń bùsu è píi bàasio, wá su bɛo. +Aa mↄ̀ lↄ ń filia nísio ń nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ pↄ́ gĩnanaↄ ń tulaleti pↄ́ↄ. +Ɔ̃ Sↄlu nà Yesu yã́ waasokpaawa gↄ̃̀ↄ Yudaↄ lousisikpɛↄ guu à mɛ̀, Yesu mɛ́ Lua Nɛ́ ũ. +Saanapi tↄ́n Gↄ̃i. Í lɛɛ àaↄ̃de lì gↄ̃i ũ, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ ípi mìↄ gàga dasi a kĩ̀sã yã́i. +Wá o kpelewa ni? Lua ikoyãá duuna yã̀? Aawo bá! Ikoyãpi mɛ́ tò ma duuna dↄ̃̀. Tó ikoyã i mɛ wasu pↄ́ bĩikɛoo, dↄ̃ mi dↄ̃ lá pↄ́ bĩikɛa dɛo. +Wa lɛlɛ zĩ́lɛ wápii, ↄ̃ ma lↄↄ mà, wa òmɛɛ ń Ɛbɛlu yã́o wà mɛ̀: Sↄlu, Sↄlu, bↄ́yãi ńlɛ ĩadaiai? Lípana zↄ̃a ń teo mɛ́ lɛ́ ĩakpanzi fá! +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! I gbãbↄ bisaↄ kpɛɛ ń taↄ, mɛ́ bĩi ń gbɛ̃taiinkɛao mɛ́ á nↄ̀sɛ pà. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃̀maↄ midɛɛ, ńyↄ̃ n gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ n kpɛↄ bãdɛ. +Kɛ́ gu dↄ̀, Asedodadeↄ fɛ̀lɛ káaukaau, ↄ̃ aa è Dagↄ̃ lɛ̀lɛ zĩ́lɛ a gbɛɛu Dii kpagolo aɛ. Ɔ̃ aa Dagↄ̃ sɛ pɛ̀lɛ a gbɛu. +Gↄↄ bee wɛ̃́ndia maaↄ ń gↄ̃sa gbãaↄ yɛ̃̀ɛɛ a láa imi yã́i. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ lí gɛ̃ sã kaa lɛ́uo, ì vĩ kaaa gupãlei, adeá kpã́iɛ, kpã́iwɛliwɛɛ. +Saokĩi tɛ́ líↄ ku, asuli gao. Lá gu lɛ́ dↄ saona líↄ yàakau, i sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ káa, i sáaukpa saobↄ nísi kpasawà. +Má yeázi lá ma Mae yemaziwa. À zɛ ń ma yeaázio. +Kɛ́ ma a baomà, sↄ̃ kɛ̃̀magu, a kↄ̃fĩ ma lɛ́baa dèe, ma wá gà, málɛ lualua ma zɛgbɛu. Má mɛna màↄ gↄↄ pↄ́ wa yã́yia gbɛ̃́ pↄ́ lɛ̀lɛwáↄwa dã́. +Ma mɛ̀ a maa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ yãoɛ, à kũ̀ gbɛ̃ ziↄ ↄ̃nↄ danɛ́ɛ. +Piɛɛ òɛ̀: Baa tó má su gannↄ, má lelekpanzi bauo. Ɔ̃ aà ìwaↄ ò màa sↄ̃ ḿpii. +Gↄↄ pↄ́ an mɛ wã̀, ↄ̃ má mↄ́nɛ́ ń í gbãao, mí kákanɛ́, aai gↄ̃ dↄ̀ↄsai, aaiↄ io vusai gↄↄpii. Ma Dii mámɛ má ò. +Yesu wèwà à mɛ̀: Tó yãvãi má ò, o wà ma. Tó yãmaa má ò sↄ̃, bↄ́yãi n ma lɛi? +Kpelewa aa aà sísi aà náaikɛsaii? Kpelewa aa aà náaikɛ aà yã́ masaii? Kpelewa aa aà yã́ ma waasokɛnasaii? +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì ń mi da íaↄ mɛ́ mipi ũ, ãnabi ɛgɛnaↄ mɛ́ vlã́pi ũ. +Lá ma zↄ̀blena Kalɛbu làasoo maa kɛ̀, a tɛmazi ń nↄ̀sɛmɛndoo, má tó aà gɛ̃ bùsu pↄ́ à gɛ̀upi guu, aà buiↄ iↄ vĩ. +Dii táasilɛa aↄ dↄ ma lɛ́uɛ. Pↄ́pii aaↄ aà tↄbↄgↄↄ píi, asa a kua adoaɛ. +Yesu wèwà à mɛ̀: A miden kɛ: À ma, Isailiↄ. Dii wá Lua mɛ́ Dii mɛ̀ndona ũ. +N gwea káau a kɛnɛ pↄe ũo, n gwea gbɛzã aↄ kã́fĩa vĩ maamaaɛ. +Dii ye ĩ́andãnaↄ gĩyãio, sĩana guu aa bↄ pão. +Ãma Lua a ń gbã́ ń kao, a ń kɛĩa kã́ndo. +Mi wúlɛ io ń a nao, mi vu aafia, asa Dii mɛ́ ma ũ. +aa ń mae sɛ́ ń ń bɛdeↄ, aa suńnↄ ma kĩ́i la. Má Egipi bùsu gumaa kpámá, aaiↄ namableu. +À kɛ̀ gↄↄ àaↄ̃ guesai, i pↄbleo, i imio. +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua pↄ́ kú malaika gã̀sĩadeↄ zãnguo, ḿmɛ ń Lua ũ bùsu pↄ́ kú dṹnia guu píiɛ. Ḿmɛ n musu kɛ̀ ń tↄↄlɛo ì mɛ: Má ɛa ta ma sↄ̃́ ziwaɛ. +Ma taalanae kɛ̃̀ n gãlideↄnɛ, ãma Diotɛfi dɛnlawɛɛlɛna ye wá yã́io. +Yã́ pↄ́ Ɛsitɛɛ dìlɛpi gbãakpà Puliũ yã́ beeↄwa, ↄ̃ wa kɛ̃̀ láu. +Mapi n zↄ̀blena, má nɛgↄ̃ɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla. Kɛ́ aalɛ sòlekɛ kↄ̃tɛ̃ɛ bua, gbɛ̃e ku à ń yoaao. Ɔ̃ an gbɛ̃do a gbɛ̃do lɛ dɛ̀. +Bee gbɛa Yudasi Isaliↄti pↄ́ dɛ gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ gbɛ̃do ũ gɛ̀ saonkiaↄ kĩ́i Yesu kpaamá yã́i. +Ɔlia n buai a zĩↄ láa, ní gbasa kpɛdↄ sa. +Ì wɛ̃nadeↄ bↄ taasiu à ń sɛ́ lɛsĩ, ì to an uadeↄ dasikũ. +Sikɛũ pↄ́ má sì Amↄleↄwa ń ma fɛ̃ndao ń ma sáo, ma n gba n vĩ̀iↄ gbɛuɛ. +Ì zↄ̃lɛ kìlau a kpɛɛlɛ, aà kpɛ́ kú wɛ̃́lɛ sĩ̀sĩ musu, +Ma ↄ̃nↄ ń yã́pii mio tàasikà, má yↄ̀ɛ kɛ́ mà e dↄ̃, mí yãvãikɛa dↄ̃ sↄũkɛ ũ, mí sↄũkɛ dↄ̃ mìsaikɛ ũ. +Ãma an gbɛ̃eↄ gɛ̀ Falisiↄ kĩ́i, aa yã́ pↄ́ Yesu kɛ̀ ònɛ́. +Wegↄ̃ↄ kí Yolaũ bↄ̀ Samali à Isailiↄ kã̀aa píi. +Aa aà gɛ sɛ̀ wà tàò Kanaa bùsuu, ↄ̃ aa aà vĩ̀ Mapela bua gbɛ̀ɛ pↄ́ Ablahaũ lù Iti bui Ɛfↄ̃nↄwa miaɛ ũ guu Mamale gukpɛ oi. +Gbɛ̃nazĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ gɛ̃o ń mɛ̀ndoo (16.000). +Bↄ́yãi n bↄ lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ n mɛ̀ ń sì ń Diio n yã́ pↄ́ má dìlɛnɛo kpɛi? +Tó ma wabikɛ̀ ń yãebuioao, ma nisĩna mɛ́ kɛ̀, ma làasoo dↄaaamɛɛo. +E wàↄ gɛ́ pↄkɛkɛi, e vɛ̃ɛvu àↄ gɛ́ láai a nɛsoenaↄ kã́kã, a a gↄ̃naↄ zↄ̃zↄ̃ ń fɛ̃nkĩnio, a a ↄ pↄ́ a tàↄ ɛ́ɛ kↄ́lɛ. +Filitɛ̃ↄ kĩ́i ↄ̃ Isailiↄ ì gɛ́ soonaↄ ń zusoonaↄ ń mↄoↄ ń kↄmaↄ lɛdɛdɛui. +Dii sùuu vĩ mɛ́ a maa, wá Lua sósobi vĩ. +Ma wɛ̃ni lɛ́ gɛ̃zɛa lán uenawa, ↄ̃ málɛ giigaga lán sɛ̃wa. +Kási Dii lɛ́ á dã́ à e maakɛɛ́, i fɛlɛ à á wɛ̃nagwa, asa Dii Lua ì yãkɛ a zɛ́waɛ. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ sↄ̃́a Diizi ũ. +À zↄble Dii á Luaɛ, i báaadaɛ́ á blɛu ń á imiao, i gyãↄ kɛ̃́wá. +Dii á Lua i láaiɛ beeↄ zĩ á wɛ̀lɛↄwa ń á zangude pↄ́ aa ĩadàwáↄ, +Bui pↄ́ álɛ ń bùsu símápiↄ, aaì tã́adeↄ ń màsokɛnaↄ yãma, ãma ápiↄ, Dii á Lua i weiɛ́o. +Màa má yã́kpalɛkɛ ń Mↄabuↄ, aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Bui swã́yãmansaidepiↄ la, aa yã́pi mi dↄ̃oa? Onɛ́ Babɛli kía mɛ́ gɛ̀ Yelusalɛũ, à a kía kũ̀ ń aà ìwaↄ à tàńnↄ Babɛli. +Ɔ̃ à a gbɛ̃́ↄ kpaalɛ̀, ↄ̃ aa sìńgu gwãasĩna. Aa zĩblèmá aa pɛ̀má e Hoba, Damasi gugbãntoo oi. +Wá è gbɛ̃́piá gbɛ̃nazĩn èbeɛ. Ì zↄa da Yudaↄ guu dṹnia guu píi, a dɛ lousisizɛ ɛɛ pↄ́ wì mɛ Nazalɛtideↄ dↄaanaↄ do ũ. +Ni n zĩblesɛ̀ngbao kpaa, ni naalɛ ǹ ma tↄbↄ. +Wɛ̃́lɛ gↄ̃̀ kaaũa, a bↄlɛↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ. +Íli ma gba pↄ́wɛnti kiloo àaↄ̃aaↄ̃ yãalɛa ń nísio gáaena píi miwa, sãsakao pↄ́ kiloo plapla, +í vɛ̃ɛ kpa litili dodo sã ge ble bↄlↄna pↄ́ álɛ sapi oò miwa. +À Amalɛkiↄ kí Agaga kũ̀ bɛ̃́ɛ, ↄ̃ à aà gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao ḿpii. +Kɛ́ ma yã́pi mà, ma a ula ń ma ulataoo gà má kɛ̃̀, ma a mikãeↄ ń ma lɛkãna kã́eↄ wò. Ɔ̃ ma zↄ̃lɛ, yã́pi dìa. +Sĩana málɛ oɛ́, má vɛ̃ɛbɛi mi lↄo e kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i bↄ gupuau, ↄ̃ má a dafu mi. +Ɔ̃ Dii sia gbɛ̃ↄn síiↄ̃ↄ ↄ̀lↄmɛɛ. +Á gbɛ̃e su taasikɛ gbɛ̃dɛa ge kpã́ioa ge vãikɛa ge gudɛ yã́io. +Tó aa mɛ̀ wà mↄɛ sↄ̃, wí gɛ́má, asa bee mɛ́ aↄ dɛ Dii ń kpaawá seela ũ. +Wà aà vĩ̀ bùsu pↄ́ dɛ aà kpaalɛ ũ guu Timɛna Sɛla, Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu Gaasi gbɛ̀sĩsĩ gugbãntoo oi. +Bùsupi guu píi nↄɛe ku a maa kà Yobu nɛnↄɛpiↄwao. An mae ń túbi dìlɛnɛ́ ń ń dãↄↄɛ. +À tà Babɛli ń gↄ̃gbãaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000) ń liãnaↄ ń siaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo. Ampii gↄ̃sa giiↄnɛ. +À gɛ̃̀ kùlɛ aà gbázĩ à wùlɛɛ̀, ↄ̃ à a nɛ́pi sɛ̀ bↄ̀ò. +Levii nɛ́ Kɛata bui Aalona buiↄ mɛ́ vĩ, asa ampiↄ ↄ̃ gbɛlaa sɛ̃́ia ń sɛ́o, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kú bĩ́iwaↄ su mao yã́i. +Ma yãdìlɛ ma mɛ̀ Isaili bui ge saona ge Levii bui pↄ́ kú ma bùsuu aa ye gɛ́nnↄ Yelusalɛũↄ píi, aa gɛ́. +Á gbɛ̃do Ɛpafa, Kilisi Yesu zↄ̀blena fↄkpàwá. Ìↄ dɛ̃ɛka ń wabikɛaɛ́o gↄↄpii, kɛ́ à e zɛ gbãa, í kàsaakũ, Lua pↄeã i pɛɛwá wásawasa. +A yã́ mɛ́ tò tↄↄlɛ a búbuapɛ, musu i siakũ, asa Dii yãò, a a nↄ̀sɛ suumpao, à yãdìlɛ kↄ̀, a ɛa kpɛo. +Ápiↄ sↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ, Lua lɛgbɛ̃a nɛ́ↄn á ũ lán Izaakiwa. +À ma sɛ gɛ̀manↄ Lua kpɛ́ bilandaau, ↄ̃ à a gbapɛlɛↄ yↄ̃̀, a gèele kɛ̀ gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ. A lɛ́ yàasa gã̀sĩsuu gɛ̃o mɛ̀ndosai, mɛ́ a lɛ́ gĩↄ gèele kɛ̀ gã̀sĩsuu àaↄ̃aaↄ̃ kpɛla ń kpɛleo. +Ahabu bùsu kíaↄ ìwapiↄ mɛ́ bↄ̀lɛ káau. Ɔ̃ Bɛnadada zĩnaↄ gɛ òɛ̀, gbɛ̃́ↄ lɛ́ bↄlɛ Samali. +Má gagyãkańgu mà ń kaalɛɛ, mí n buiↄ kã́fĩ aaↄ dasi, an gbãa iↄ dɛ gbɛ̃́piↄla. +A Lua náai vĩ. Tó Lua yeaàziɛ, aà aà bↄ sa, asa à mɛ̀ Lua Nɛ́n a ũ. +Ɔ̃ saonkia Yoiada ò zĩgↄ̃ badepiↄnɛ: À nↄɛpi sɛ bↄaànↄ bàasi, í gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ tɛaàziↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Asa à mɛ̀ wasu aà dɛ Dii uaoɛ. +Mↄizi ò Aalonaɛ ń aà nɛ́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ Ɛleazaa ń Itamaao à mɛ̀: Àli pↄ́wɛn gba pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u kĩni ble saokĩi saɛ. Ásuli ɛsɛ káu à kɛ pɛ̃ɛ ũo, asa blɛpi adoaɛ. +Gↄↄ bee gbɛ̀sĩsĩↄ vɛ̃ɛbɛ a kwɛ́, mɛ́ sĩ̀sĩↄ pↄtuoↄ vĩ aↄ diɛ. Yuda bùsu swadↄↄe í a zↄ̃ɛo. Nibↄna a bↄ Dii kpɛ́u à bàalɛ, i mↄ̀sɛpisi lɛpusia guzulɛu. +Ɔ̃ à ń tó ń Mↄabuↄ kíao we. Aa kuaànↄ gↄↄ pↄ́ Davidi ku sɛ̃gbãu. +A maa yãa wà ma vĩ lán nↄbↄlɛawa, lán nɛ́ pↄ́ mↄ̀ gɛ̀, i dṹnia eowa. +Wà mɛ̀ ńsuli wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄoo, ńsuli gbɛ̃dɛo, ńsuli kpã́ioo, ńsuli pↄ́ bĩikɛo. Yã́piↄ ń yãdilɛa pãle pↄ́ kúↄ píi kú yã́ɛ bee guuɛ wà mɛ̀: Ǹyↄ̃ ye n gbɛ̃́deezi lá nzĩa wɛ̃niwa. +An bilandaapiↄ ku ua sɛ̃́ia oi. Daminali gↄ̃ina ku an lɛ́ gĩↄwa, an dɛdɛkĩi gbápɛpɛkĩiↄ swaaↄ̃swaaↄ̃ɛ. +Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Gbɛ̃́ beepiá Mɛsiiɛ. Ãma gbɛ̃eↄ mɛ̀: Mɛsii a bↄ Galilee? +Wápiↄ sↄ̃, Dii mɛ́ wá Lua ũ, wi pãkpaaàzio. Saona pↄ́ aaì zĩkɛ Diiɛↄ mɛ́ Aalona buiↄ ũ, ↄ̃ Levii buiↄ ì dↄńlɛ. +Wili láe kɛ̃́ɛ́o, sema pↄ́ i a kyokɛ á dↄ̃ bàasio. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, maeziↄ ń nↄɛziↄ ɛa kálɛ Yelusalɛũ gãaɛↄ, baade ń a lípanao kũa, kɛ́ aa wɛ̃ kɛ̀ yã́i. +Tó ma ibɛɛↄ i kúkua dↄao, máↄ dↄ̃ sa kɛ́ ma yã́ kàngu. +ãma gbɛ̃́ pↄ́ wi i yãao, i wɛsi vãi pↄ́ wì kɛ dṹniaulɛo sã̀ↄmá ḿpii. +À aà gba á kpàsa pↄ́ↄ ń á dↄ̃ pↄ́ↄ ń á vɛ̃ɛ pↄ́ á fɛ̃̀o. Lá Dii á Lua báaadàágu, à kpawà màa sↄ̃. +Gbɛ̃nazĩnaↄ gↄ̃ suuunnↄ, aa gↄ̃ yɛ̀ɛɛ, waladeↄ gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i. +Kpàwakɛ gĩa, ní onɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ vĩa lɛ́ aà kũ àlɛ lualua, aà ɛa tá. Ɔ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plaoↄ (22.000) ɛ̀a tà, gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000) mɛ́ gↄ̃̀. +Tiasa yã́ mɛ̀n àaↄ̃ɛ beeↄ mɛ́ gↄ̃̀: Luanaaikɛa ń wɛdↄaaàzio ń yeakↄ̃io, ãma yeakↄ̃i mɛ́ dɛńla. +Mpi sↄ̃ gbɛ̃nazĩn nɛ́, swã́sɛ yã́ pↄ́ málɛ onɛi. Ńsu swã́gbãakɛ lán swã́gbãadepiↄwao. Lɛ́ ɛlɛ, ní pↄ́ pↄ́ má daunɛ só. +Selugi wɛ̃̀ baakwide guu ↄ̃ à Nakↄↄ ì. +Asa kɛ́ nↄana ma dɛ, i blɛ kpaao. Kɛ́ imi ma dɛ, i í kpaao. +N wá bui kↄ̃̀, Dii, n wá bui kↄ̃̀, n nzĩa tↄbↄ̀, ń tò wá bùsu zↄ̃lɛↄ ↄtà píi. +Gwa, vãi ì nↄdↄ gbɛ̃́piu, ì yãdↄnwɛia nↄsi à nɛiɛ̀ ɛgɛ ũ. +Yakↄbu buie a kiblemá, a mɛɛwiade pↄ́ bↄ̀ↄ kaalɛ. +kɛ́ àlɛ lou na musu, kɛ́ àlɛ ísia í zɛ́ fↄ̃, +Kɛ́ à kà Sezale, à gɛ̀ fↄkpà Yesudeↄwa Yelusalɛũ, ↄ̃ à tà Antiↄsi. +Wa Egipiↄ na gugbãntoodepiↄnɛ ń ↄzĩɛ, wi widamá. +Yakↄbu buiↄ dasi lán ũfãawa, wa fↄ̃ Isailiↄ nao wà ń lɛ́ dↄ̃o. Lua to mà ga a gbɛ̃́ↄ gaawa, mà láa an láaawa. +Ma! Ńyↄ̃ nↄsi, ní nɛi gↄ̃ɛ ũ, ní tↄ́kpaɛ̀ Yesu. +Dṹnia gbɛ̃́ↄn ń ũ. Bee yã́i aaì dṹnia yão, ↄ̃ dṹnia gbɛ̃́ↄ ì ń yãma. +Kɛ́ Isailiↄ dɛ ɛ̀waasona ũ, ma aà gbɛ̀si Egipi. +Tó Isailiↄ zã̀ Dii yãdilɛaewa ḿpii, aa yã́ pↄ́ wìli kɛo kɛ̀, baa tó aai gĩkɛ no mɛ́ aa dↄ̃o, aa gↄ̃̀ tàaedeↄ ũɛ. +kɛ́ wa e wà bua ń kípi bɛdeↄ, wi e yã́ pↄ́ a ka kígu kɛ yã́i. Ɔ̃ Gela nɛ́ Simɛi wùlɛ kí aɛ e àↄ gɛ́ buai Yuudɛ̃wa. +Má dↄ̃ kɛ́ pↄe maa ń gbɛ̃nazĩnao dɛ aà kua pↄna guu ń maakɛao aà wɛ̃ni lɛ́ulao. +Lua wá Mae ń Dii Yesu Kilisio gbɛ̃kɛkɛɛ́, aai á gba aafia. +Tó wàlɛ sòlekɛ, mɛ́ gbɛ̃́ a gbɛ̃do lɛ̀ ń gbɛo ge ↄkũ, mɛ́ i gao, tó a ku dɛ̃̀adɛ̃a, +Zĩ́lɛdeↄ à tó á mɛ àↄ kukɛ aà aɛ. À dṹnia kàlɛ gíũgiũ, a deea vĩo. +À laaidↄ nibↄyaaekɛawa, asa beewa gbɛ̃eↄ malaikaↄ dìlɛ dↄ̃sai. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Ńsu gbɛ̃́piↄ aafia wabikɛao. +Mↄ̀ kòolo lɛ́ mɛ̀n pla pↄ́ an gbã̀a kà ↄtã dodoↄ loolooa kpɛ́piu à lìaai. Táabũnupiↄ ↄ̃ wì saonↄↄ báasi kálɛwà. +À tó á kua àↄ adoa, í mikɛ̃ gbãsĩkɛawa, asa bee mɛ́ Lua pↄeã ũ. +lá aa dɛ ma gbɛ̃na ge ma gbɛ̃́ ũwa. Miↄ bɛ mipɛlɛa ń oosisio, lá ma da málɛ wɛ̃nakɛɛ̀wa. +Wà mɛ̀ lↄ: Aa ↄdama, kɛ́ ńsu gɛ̃nalɛ gbɛwao yã́i. +À pↄ́pii kɛ̀ musu ń tↄↄlɛo, pↄ́ pↄ́ wì eↄ ń pↄ́ pↄ́ wìli eoↄ, kpalablenaↄ ge diiↄ ge gbãadeↄ ge ikodeↄn nò. Pↄ́pii bↄ̀ aà kĩ́iɛ, mɛ́ aa ku aà pↄ́ ũɛ. +A ònɛ́: Ma a dↄaiↄ zĩ̀ aa yãdìlɛ ma na Vasitiɛ, ↄ̃ à gì mai. Wá sɛ́aànↄ kpelewa ni? Ikoyã mɛ̀ kpelewa ni? +Dii Babiloni gbãamↄnɛdeↄ gbàɛwà ń Siliↄ ń Mↄabuↄ ń Amↄniↄ. À ń gbáɛ Yudaↄ bùsuu aa kaalɛ, lá a dà a zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aa òwa. +Bee gbɛa Isailiↄ sↄ̃̀aàzi ḿpii, ↄ̃ à yã́ pↄ́ Dii dìlɛɛ Sinai gbɛ musu ònɛ́ píi. +A n nↄ̀sɛ níninɛ, i n gwa n zikũ guu, asa n nɛ́ gyaa pↄ́ yenzi mɛ́ a maanɛ dɛ nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn soplaↄla mɛ́ nɛì. +Ńyↄ̃ kpagua Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ musu, mpi ń n zĩgↄ̃ↄ ń bui pↄ́ mↄ̀nnↄↄ píi. Má á kpá bã nↄ̀ↄblena bui píiwa ń wàiↄ pↄblea ũɛ. +A ãnabiↄá yãbↄlɛnaↄnɛ, náaisaideↄnɛ. A saonaↄ ì Dii pↄ́ↄ gbãlɛ, aaì aà ikoyã ↄ̃̀ↄkpa. +Teofili, má ònɛ ma lá sɛ̃́ia guu lá Yesu kɛ̀ ń yã́ pↄ́ a dànɛ́ↄ píi za a daalɛgↄↄ +Aà ↄ̃nↄ dɛ gbɛ̃́piia. A dɛ Ɛzala bui Etanila ń Maↄli nɛ́ↄ Emani ń Kalolio ń Daadao. À tↄbↄ̀ bùsu pↄ́ liaaaàziↄ guu píi. +Gbɛ̃e i n wɛ̃nagwa à yã́piↄ kɛ̀nɛo. Wa n sósobi vĩo, ↄ̃ wà n vũaa sɛ̃u, asa kɛ wà n i, wa ye n gĩyãio. +ↄ̃ Mↄizi a kòlokpa, à a au fã̀fã saokĩiwa à lìai. +Mí n zu sɛ̃u mà n to tↄↄlɛ we, bãↄ i mↄ pɛpɛma ḿpii, sɛ̃̀anↄbↄↄ i n ble aa kã ḿpii. +Ɔ̃ a ò lípiɛ: Gbɛ̃e a n nɛ́ ble bau lↄo. Aà ìwaↄ yã́pi mà. +Asa Dii mɛ́ wá Dↄaana ũ, Dii mɛ́ wá Gbãade ũ, Dii mɛ́ wá Kía ũ, ↄ̃mɛ a wá suaba. +Lá an oapiↄ dɛn kɛ: An baade gbɛ̃nazĩna oa vĩ, mɛ́ aa nↄ̀ↄmusu oa vĩ ↄplaa oi, zu oa ↄzɛɛ oi, mɛ́ aa kúu oa vĩ lↄ ń kpɛ oi. +Aa ń bùsu sɛ̃ ń láo nɛ̀, aa ń bua pↄ́ↄ blè píi. +Tó gbɛ̃e su sò a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ sↄ̃, pↄ́pi gbãlɛ̀n we, má sí lↄo. +Ikoyã gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ pↄ́ má kpámaↄ ka kpagolopiu, ní a nɛ́pi taɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ bↄ̀ dṹnia guu píi aa mↄ̀ Egipi pↄ́wɛna lúi Yosɛfuwa, asa imina gbãakũ̀ dṹnia guu píiɛ. +Zĩeↄ an gbɛ̃́ pↄ́ aa ku wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛoↄ ìↄ mↄ zĩkɛińnↄ gↄↄ soplapla. +Sɛa za Kiliayaaliũ wɛ̃́nkpɛ gɛↄmidↄkĩi a zↄ̃lɛ tà gukpɛ oi e Nɛfetoa nibↄnai. +Gↄↄ bee má Isailiↄ sá ɛ́ɛ Yezɛlɛɛ guzulɛu. +Wà Isailiↄ kã̀aa wà kũ̀sũakɛ̀nɛ́, ↄ̃ aa gɛ̀má. Siliↄ lìgua, ↄ̃ Isailiↄ bòokpà bↄaańnↄ lán blè kpàsa nɛ́na lɛɛ plaↄwa. +Ɔ̃ à wùlɛ lɛ́ io sɛ̃́lipi gbáu. Malaika mↄ̀ we, à ↄnàwà à mɛ̀: Fɛlɛ pↄble. +Yonatãa ń Aimaazao ku Logɛli nibↄnai, asa aa fↄ̃ bↄ gupuau Yelusalɛũo. Ɔ̃ nↄɛ zĩkɛna gɛ ònɛ́ aa gɛ baopi kpa kí Davidiɛ. +Aàli pↄ́wɛnti kpá ń zupio koko doƆ̃ à fɛ̀lɛ lɛ́ bɛbɛ Yuudɛ̃ baale ń baalao píi, àlɛ waasokɛ gbɛ̃́ↄnɛ. A ònɛ́ aa nↄ̀sɛlilɛ aa dailɛkɛ, Lua i ń duuna kɛ̃́má. +Tó Masedoniↄ mↄ̀manↄ, tó aa è á sↄu i mao, wí a wá kṹɛ, kɛ́ wa á náaikɛ̀ yã́i. Á è, má á pↄ́ o lↄe? +Dé mɛ́ bↄ̀ gbáau, àlɛ mↄ́ lán tɛluwa keei? À líↄ gĩnana tulaletikàtɛa ń laatanaↄ pↄ́ gĩnanaↄ píi. +Aa gɛ̀ saonkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kĩ́i, aa ònɛ́: Wá sì ń Luao wa mɛ̀, tó wi Pↄlu dɛo, tó wa pↄblè, Lua láaikɛwá. +Dii baikpànɛ Babɛli, ń a yã́ dↄ̃o, ↄ̃ à n kũ. Wà zãmakɛ̀nɛ wà ↄdìɛma, asa n sòlekɛ̀ ń Diioɛ. +Vua ń ã́nusu taↄ fɛ̀lɛ píi ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo ń ↄ̀aa plao (5.400). Kɛ́ zĩ̀zↄpiↄ bↄ̀lɛ Babɛli aa sù Yelusalɛũ, ↄ̃ Sesebazaa mↄ̀ ń pↄ́piↄ píi. +Dii ↄtↄ̃̀ Asedodadeↄwa, à ń ásookɛ̀ à gbɛna kàńgu, Asedodadeↄ ń a zↄ̃ɛwiadeↄ píi. +Ampii aa pↄblè wà kã̀. Ɔ̃ wà a miↄna pↄ́ fɛ̃̀ↄ sɛ̀lɛ gbí kuɛpla pai. +Wɛ̃́lɛpiↄ ń ń bualoũↄ mɛ́ kpaalɛ pↄ́ Zabulↄni buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄ ũ. +Lemuɛli, vɛ̃ɛá kíaↄ pↄmia no, í gbãaá kpalablenaↄ pↄmia no, +Onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, yã́ pↄ́ dↄaana pↄ́ kú Yelusalɛũ ń Isaili pↄ́ kú weↄ kɛn we. +Ma ↄ̃nↄ dɛ maezↄ̃ↄↄla, asa miↄ n ↄtondↄkĩiↄ gwaɛ. +Gbɛ̃ↄn pla pↄ́ aa Zãa yãmà aa bↄ̀ tɛ Yesuzipiↄ, an gbɛ̃do á Simↄↄ Piɛɛ dãuna Ãndeleeɛ. +Yakɛ nɛ́ Aguu yãoa. Ma kpasa Lua, ma kpasa dúuduu, +ↄ̃ Yesu òɛ̀: Yudasi, lɛ́pɛaa guu ↄ̃ ńyↄ̃ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpáomáa? +Yↄↄna pↄ́ gbɛ̃maa vĩ dɛ gbɛ̃vãi dasiↄ àizɛɛa. +Má aà dↄ̃ yãao. Kɛ́ Lua ma zĩ gbɛ̃́ↄ dailɛkɛi, a òmɛɛ gbɛ̃́ pↄ́ má è Lua Nisĩna mↄ̀ dìɛ̀, aàpi mɛ́ a gbɛ̃́ↄ da Nisĩnapiu. +Zĩewa kɛ́ wálɛ gɛ́ wabikɛkĩi, wa kpaaũ ń zↄnↄɛ pↄ́ tã́a mlɛ̃ vĩo. Aà diiↄ ì ↄ̃a e maamaa aà àsioanɛ́ yã́ musu. +Aa malaikaↄ blɛ blè, à kũ̀sũakɛ̀nɛ́, à dìńla. +Tó gbɛ̃́ tↄ̃̀ a dàa dↄaaaɛ guu, a kaalɛa iɛ̀. Tó gbɛ̃́ tↄ̃̀ Lua Nisĩna dↄaaaɛ guu sↄ̃, a wɛ̃ni láasai iɛ̀. +ã́nusu ↄwatɛ̃ sↄ́sↄo símá an baade miwa, lá wà a gbia dìlɛ ma kúkĩiwa, ní kpá Aalona ń a nɛ́ↄwa. Ãnusu do gela baoɛ. +Aali zĩkɛ ma ua, aaliↄ wɛ́tɛ a bↄlɛↄ yã́i. Aali ma ua zĩ kɛ, aai sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ kòlokpakpa ń saobↄ pↄ́ gbɛ̃́ↄ ì mↄòↄ, aai zĩkɛnɛ́. +Gada buipiↄá zĩgↄ̃ swanaↄnɛ. An gbɛ̃́ pↄ́ a gbãa kɛ̃́sãańzi gbãa mɛ́ sáa ń gbɛ̃ↄn basↄoↄ gbãao. An gbɛ̃́ pↄ́ dɛńlaↄ sↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo pↄ́. +Ma yãkɛ̃̀nɛ́ dasi ma ikoyã ũ, ↄ̃ aa dìlɛ yã zĩ̀lo ũ. +Ɔ̃mɛ ìↄ Kí Bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú gukpɛ oi dↄ̃́a e ń a gbão. Gbɛ̃́piↄ mɛ́ Levii buiↄ fã́ani bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũ. +I yãò a làao, ↄ̃ gbɛ̃pãle mↄ̀ à mɛ̀: N nɛgↄ̃ɛↄ ń n nɛnↄɛↄ lɛ́ pↄble, aalɛ vɛ̃ɛ mi ń vĩ̀i bɛ, +Kɛ́ i fↄ̃ à aà ùlɛ lↄo, à kɛfu gbí sɛ̀ à kↄtaa lɛ̀wà, kɛ́ í su gɛ̃uo yã́i. Ɔ̃ à nɛ́pi dàu à gɛ̀ a dìlɛ Niili dã̀nau vↄ̃́ guu. +Lá wàlɛ ma gwa tàaede ũ, bↄ́yãi má ĩada mazĩawa pã lↄi? +Wúlɛbↄ pↄ́ à wùlɛwà gↄↄ pↄ́ au lɛ́ bↄwà aↄ gbãlɛaɛ, lán wúlɛbↄ pↄ́ à wùlɛwà a ↄkũgↄↄwawa, mɛ́ pↄ́ pↄ́ à zↄ̃̀lɛwà aↄ gbãlɛaɛ, lá a dɛ aà ↄkũgↄↄwawa. +Ń gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃i vĩ a ↄzĩ guu dↄ̃a? Ade a zĩkɛ kíaↄnɛɛ, ì kɛ táaaↄ a kɛnɛ́o. +Nɛ́pi gbãakũ̀. Gↄↄewa à gɛ̀ a mae lè bua pↄkɛkɛnaↄ kĩ́i. +Ɔ̃ à mↄ̀ ń Aalona nɛ́ↄ, à ulatao dàdanɛ́, à asana dↄ̀dↄnɛ́ ń pi, à fùa gbã̀a kpàkpanɛ́, lá Dii dìlɛɛ̀wa. +À gbɛ̃́ pↄ́ Dii á Lua a sɛ á guu dilɛ á kía ũ. Ásuli buipãle dilɛ a ũo. +Gↄↄ pↄ́ wá kú á kĩ́i, wa dↄaa wá òɛ́ wa mɛ̀ wa gi ĩadaiwáo, ↄ̃ à kɛ̀ lá á dↄ̃wa màa. +Gbɛ̃́ pↄ́ i Lua si a mìsina ũo gwa! À a àizɛɛ zↄ̃ↄ náaikɛ̀, à gↄ̃̀ gbãade ũ gbɛ̃kaalɛa yã́ musu. +Ásuli pↄ́wɛn dafu blɛ bleo, a pɛ̃ɛ ge a kpasaa e gↄↄ pↄ́ a mↄ mapi á Luaɛ ń pↄ́ káau bàaapio. Yã́piↄá yãdilɛaɛ́ɛ e á buiwa gu pↄ́ á kúu píi. +A maa yãa à si ma gbɛ̃́ↄ wɛ̃́lɛu an yãeapi guuo. I kũ an gwaa kɛɛ́ na an yãeapi guuo, i kũ à ń àizɛɛ naaa an yãeapi guuo, +Yɛse nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Ɛliabu ũ, a plaade Abinadabu, a àaↄ̃de Sãma, +Wɛ̃ ń wɛ̃o wìↄ mↄɛ̀ baade ń a gbao: Ãnusu pↄ́ↄ, vua pↄ́ↄ, ulaↄ, gↄ̃kɛbↄↄ, pↄ́ gĩnanaↄ, sↄ̃́ↄ ń a baonaↄ. +Ásu to à gↄ̃ pↄ́ gianaↄ ũ pↄ́piↄ yã́ musuo. Ásu to à gbãlɛ ń yã́io. Ásu to aa á gbãlɛo, +Kpɛ́piↄ boa, gbɛ̀ maaↄ ↄ̃ wa dàalɛò e à gɛ̀ pɛ̀ò a saawa. Wà gbɛpiↄ pàapaaɛ, ↄ̃ wà gbàsa zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ ń siio kpɛ plapla píi. Màaɛ ua ń bàasio píi. +ma Lua, málɛ n náaikɛ. Ńsu to wí ma kũo, ńsu to ma ibɛɛↄ tidↄmalao. +Wàlɛ gɛ́ ń dàakɛn plaeↄ lↄ, kɛ́ wà ń dɛdɛ ń Yesuo sãnu. +Dii mɛ́ a zĩkaɛ́. Áↄ ku kílikiliɛ. +Ńsu to ísↄ̃ damalao, ńsu to mà kpálɛ ísiuo, ńsu to wà tɛ̃́ɛna kámalao. +Kɛ́ Dii è aa ńzĩa bùsa, à yãò Semaiaɛ à mɛ̀: Lá aa ńzĩa bùsa, má ń midɛo, má tó aa bↄkĩi e tia. I kɛ Sisaki sabai ↄ̃ má mɛ aà pↄkũmabↄbↄmɛɛ Yelusalɛũwao. +Fɛlɛ gɛ́ mɛɛwia zↄ̃ↄ Niniva, ní wiidↄmá, asa an vãikɛa ma le. +Tó Isaili zu ge sã ge ble dɛ̀ bòou ge wɛ̃́nkpɛ, +An saonaↄ i ma dↄ̃o, ma ikoyãdanɛdeↄ i ma dↄ̃o, an dↄaanaↄ bↄ̀ ma kpɛ, an ãnabiↄ ãnabikɛkɛ̀ ń Baali gbãao, aa tɛ̀ pↄ́ pↄ́ lí kã́fĩakɛnɛ́oↄzi. +Aa yãlàlaa, aai yãe e ma musu à kà wà ma dɛo, ↄ̃ aa ye ma gbaɛ. +Tↄ̀ↄ! Má ń wɛgwao, má ń kɛ̃́o. Má ń yãkɛaↄ wínɛ́ ń musuɛ. +À gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Yudaↄ kí Yosafawa à mɛ̀: Mↄabuↄ kía azĩa sìa. Ńyↄ̃ gɛ́manↄ zĩkai ń Mↄabuↄo lé? A wèwà à mɛ̀: Má gɛ́, asa wá doũɛ. Ma zĩgↄ̃ↄá n zĩgↄ̃ↄnɛ, ma sↄ̃́ↄá n sↄ̃́ↄnɛ. +Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ gbɛ̀ama píi kpawà. Tó gbɛ̃́ n pↄ́ sìma, ńsu gbɛawào. +Dé mɛ́ dɛ ɛɛde ũi? Gbɛ̃́ pↄ́ gì Yesu Mɛsiikɛiɛ. Gbɛ̃́ beeá Kilisi ibɛɛɛ, à gì Mae Luazi ń aà Nɛ́oɛ. +Tó á gbɛ̃e azĩa è gwãasĩna, à gbãlɛ̀n we. Ade bↄ bòou, iↄ ku we. Asu gɛ̃ bòouo. +N swã́gbãakɛ̀, ni nↄ̀sɛlilɛo, ↄ̃ ńlɛ pↄkũma kãaanzi e luapↄkũmabↄbↄmagↄↄzĩ, tó Lua yã́kpalɛkɛa ń gbɛ̃́ↄ a zɛ́wa bↄ̀ gupuau. +I kɛ á zĩka we no. À zɛ tɛɛɛ, í e lá Dii a á suaba. Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi, ásu to vĩa á kṹo, ásu bílikɛo. À gɛ́má zia, Dii aↄ kúánↄɛ. +N yã́ bↄↄlɛkɛa ì gupunɛ́, ì nↄ̀sɛdoũdeↄ gba ↄ̃nↄ. +Pↄlu kɛ̀ kpɛ́ pↄ́ àlɛ a fĩabo guu wɛ̃̀ bṹu pla. Ìↄ gbɛ̃́ pↄ́ aaì mↄ faaiboianↄↄ kũ ↄplapla píi. +Ɔ̃ Yehu ò a zĩgↄ̃ bade Bidekaaɛ: Ǹ aà gɛ sɛ zu Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Nabↄti bua we, asa yã́ dↄ̀magu. Kɛ́ wá kú sↄ̃́go guu sãnu yãa wá pla, wá tɛ́ aà mae Ahabuzi, ↄ̃ Dii àsiò aà yã́ musu à mɛ̀ +Baa yaalↄ guu nↄ̀sɛ ì ↄ̃̀ↄkpa, pↄna ku ì midɛ ń pↄsiao. +Bↄ́yãi á ye swã́gbãakɛ lá Egipiↄ ń Falaↄ̃ↄo kɛ̀wai? Lá à ń wɛtã̀ e aa Isailiↄ gbàɛ aa tà, i dↄáguo lé? +Ãnusu pↄ́ wa kpà gbɛ̃́ↄ naogↄↄ gbia kà tↄnu àaↄ̃ ń kĩnio, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ luakukĩiwa. +Dii, ńyↄ̃ↄ ma gwa màa e bↄɛ ni? Nↄ̀ↄmusupiↄ lɛ́ ma taitai, ma símá màↄ ku. +I kɛ má ń yáɛ́ wɛ̃̀ do guu gↄ̃̀ↄ no, kɛ́ bùsupi su gↄ̃ lákpɛ ũ, sɛ̃̀anↄbↄↄ liálao yã́i. +Saona bui gↄ̃ɛↄ mɛ́ aali nↄ̀ↄpi só. Ìↄ dɛ Dii pↄ́ ũ a zɛ́i. +À kↄ̀ↄ gã̀sĩadeↄ tɛ̃ píi, ásu soo, +N yãonɛↄá ma pↄ́ɛ gↄↄpii, aaì to ma pↄ kɛ na. +Wa mɛ sↄũɛ bɛɛɛde lↄo, wa mɛ kↄ̃nideɛ gbɛ̃maa lↄo. +Ɔ̃ ma gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ gyaadeↄ è zɛa báapi aɛ. Wà taalaↄ wɛ̃̀wɛ̃, ↄ̃ wà lá pãle wɛ̃̀ lↄ àizãna taala ũ. Wà yã́kpalɛkɛ̀ ń gyaadeↄ an yãkɛawa, lá a ku lápiↄ guuwa. +Ma tↄ́ yã́i ↄ̃ ma a pↄkũma tò kpaa ĩ́i, ma táasilɛa yã́i ma azĩa zùukɛ̀i, kɛ́ másu á míↄnzↄ̃o. +Tó gbɛ̃́ zu ge sã kpã́iò, mɛ́ a dɛ̀ ge a yìa, a zu fĩabo ń zuo mɛ̀n sↄoɛ, i sã fĩabo ń são mɛ̀n síiↄ̃. +Málɛ oɛ́, Ɛlia mↄ̀ kↄ̀, ↄ̃ wà ń pↄeã dàɛ̀ lá wà aà yã́ ò taalauwa. +ↄ̃ à nà yãoawa lousisikpɛu vĩasai. Kɛ́ Pisii ń Akilasio aà yãmà, ↄ̃ aa aà sìsi aa Lua zɛ́ bↄↄlɛkɛ̀ɛ̀ wásawasa. +O maezↄ̃ↄↄnɛ aaↄ ńzĩa kũa dↄ̃ gbɛ̃́ gbiaↄ ũ, laaideↄ ũ. Aa zɛ́sɛ súsu ń yea gbɛ̃́ↄzio ń mɛnao. +Gbɛ̃́ↄ bↄ gukpɛ ń bɛaɛo ń gugbãntooo ń gɛↄmidↄkĩio, aa mↄ blɛblei kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu. +i kɛ ń dↄ́ɛĩi nidɛao lán luayãdↄ̃nsai pↄ́ aa aà dↄ̃oↄwa no. +Ɔ̃ aa gɛ̀ kía lè yã́ pↄ́ a dìlɛpi musu aa mɛ̀: N yãdìlɛ n mɛ̀ e gↄↄ baakwi gbɛ̃́ pↄ́ wabikɛ̀ diiewa ge gbɛ̃nazĩnan nò, mɛ́ i kɛ n bàasio, wa ade sɛ zu nↄ̀ↄmusuↄ tòouɛ. Kía mɛ̀: Yã́pi sea vĩo, à gↄ̃̀ Mɛdɛↄ ń Pɛɛsiↄ ikoyã pↄ́ wa fↄ̃ wà a bãdɛo ũɛ. +Ɔ̃ aà dii òɛ̀: Ń kɛ̀ zĩkɛn maa náaide! Lá ń náai vĩ ń a yↄↄnao, má a zↄ̃ↄ nanɛ n ↄzĩɛ sa. Gɛ̃ ma pↄnakɛa guu. +Tó gↄ̃ɛe lɛkɛ̀ Diiwa ge à lɛ́gbã dↄ̀wàn nò, asu bↄ a kpɛo. Lá à bↄ̀ aà lɛ́u, màa a kɛ píi. +Kɛnɛ́ ń yãkɛa ń ń vãikɛaowa, fĩabonɛ́ ń dàawa, a gbɛ i wí ń musu. +Mↄizi lɛ́ a ã̀nsue Madiã bùsu saona pↄ́ↄ dã́, à guwaiwai baa vĩ̀ e à kà gbɛ pↄ́ wì mɛ Olebu kĩ́i. +Bee gbɛa kí Zedekia gbɛ̃́ↄ zĩ̀, wà aà bↄ̀ mↄ̀oɛ̀ azĩa kúkĩiu, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: N yãe mà Diiwae? Zelemii wèwà à mɛ̀: Ao, a n na Babɛli kíaɛ a ↄzĩɛ. +Ma yã́ beeↄ òɛ́, kɛ́ naaa guu á nↄ̀sɛ àↄ daa doũ. Á wɛ́tɛ̃a e dṹnia guu, ãma à sↄ̃dilɛ, ma zĩblè dṹniawa. +Yeuɛli mɛ́ Yuda nɛ́ Zela buiↄ dↄaana ũ. Yuda buipiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basiiↄ̃kwioɛ (690). +Lá á naa Kilisiwa kã́fĩa vĩɛ́, lá aà yeaázi lɛ́ tɛ́kpaágu, lá á lɛ́ doũ ń aà Nisĩnao, lá á kↄ̃ wɛ̃na vĩ ń sósobio, +Aa muaa ń Sↄdↄũdeↄ ń Gↄmↄↄdeↄɛ. Aa dɛ lán vɛ̃ɛli pↄ́ a nɛ́ dɛ kona ũ mɛ́ a kↄ́ dɛ gↄ̃i ũwaɛ. +Nɛ́ sↄũ dɛ a mae ↄ̃̀ↄkpana ũɛ, nↄ sòlede dɛ lán ítↄ̃tↄ̃a zɛsaiwaɛ. +Dii tò a yãbↄnsaɛkɛaↄ dↄ̀wágu, a sùuu ń sósobio vĩ. +Nisĩna doũpi ì gbɛ̃pãle gba luanaaikɛa zɛ́, ì gbɛ̃́ gba gbɛ̃́gbãgbãa zɛ́. +Ɔ̃ Davidi mɛ̀: Lakĩi Dii Lua kpɛ́ aↄ kuu ń sa pↄ́ Isailiↄ ì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩio. +Kɛ́ wa ò Davidiɛ Aitofɛli ku gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń Abisaloũoↄ guuɛ, ↄ̃ Davidi wabikɛ̀ Diiwa à mɛ̀: To aà lɛdama àↄ dɛ yãfaasai ũ. +Davidi bↄ̀ we, ↄ̃ Yonatãa ɛ̀a tà bɛ. +Asa ma Mae pↄeãn kɛ: A ye gbɛ̃́ pↄ́ wɛsì aà Nɛ́lɛ àlɛ aà náaikɛ wɛ̃ni láasai eɛ. Mámɛ má aà bↄ gau gↄↄgbɛzãzĩ. +Ɔ̃ Dii tò yã́ bↄ̀aànↄ na, aà bàa kuaànↄ e aà buiwa. +Wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń baakwiopi gbɛa, dikpɛpi zĩ́ ↄ̃ Dii zĩgↄ̃piↄ bↄ̀lɛ Egipi píi. +ↄ̃ à gà. À zikũ̀ táotao, ↄ̃ à gbàsa zù a gbɛ̃́ↄ guu. +Kɛ́ aa mↄ̀ Yesu kĩ́i, aa gↄ̃ɛ pↄ́ tã́a diɛ̀ dasi yãapi è zↄ̃lɛa we, a ula daa, aà ĩ́anapi wèewà, ↄ̃ vĩa ń kṹ. +À lɛ̀ dafu sí Diiɛ, à aà táasilɛ e tↄↄlɛ lɛ́wa, á gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ bɛ ísiaaↄ ń pↄ́ pↄ́ kú ísia guuↄ, ísia gũgũnaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ píi. +Má kú niɛo, má kú kílikilio. Mi e kã́mabòo, gili mɛ́ gɛ̃̀magu. +Ɔ̃ aa lɛkpàaĩaàzi, aa aà pàpa ń gbɛo Dii ua, kɛ́ kí mɛ́ ò yã́i, ↄ̃ à gà. +N zɛa maa lán daminaliwa, n yↄ̃́ dɛ lá a kↄ́wa. +Ásu Ezekia yãmao. Asiliↄ kía mɛ̀ à lɛdoũkɛanↄ, à mikpawa, á baade i azĩa vɛ̃ɛbɛ ń azĩa kaadↄɛmbɛo ble, i azĩa biai mi, +Kɛ́ aa ń gbɛ̃́ↄ kã̀aa, aa gbãbↄ̀nɛ́, ↄ̃ aa gɛ̀ gbãbↄ̀ Dii uaɛ lá Dii dà kíɛ a òwa. +Maliama bílikɛ̀ yã́piwa, à làasookɛ̀ à mɛ̀: Fↄ bee mi dɛa ni? +Ãma i mapi n zↄ̀blena sísio ge saona Zadoki ge Yoiada nɛ́ Benaia ge n zↄ̀blena Salomↄↄ. +Kɛ́ Dii Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi, a gbɛa à gbɛ̃́ pↄ́ aai a náaikɛoↄ dɛ̀dɛ. Má ye mà yã́pi dↄágu, baa kɛ́ á dↄ̃ kↄ̀. +Sɛ̃̀a nↄ̀bↄↄ ma tↄ́ na sí, gbɛ̃gbonaↄ ń koohũhũnaↄ, asa málɛ í kpá gbáawa, málɛ swaↄ bↄ gugiiu, kɛ́ ma gbɛ̃́ pↄ́ má sɛ̀ↄ e imi, +N gbɛ̃kɛ maamɛɛ dɛ wɛ̃nia, a yã́i n táasilɛa aↄ dↄ ma lɛ́u. +Ɔ̃ zĩnaↄ gɛ̀ aa è lá a ònɛ́wa. +Dii fɛ̃nda tã̀ ń ble ń são auo, sãsa gòle nísi ìwà, asa Dii saoa vĩ Bↄzɛla, aà pↄ́ kòlokpakpaa dasi Ɛdↄũ. +Má aà bↄɛ, wa aà dɛ ń fɛ̃ndaoo, má aà misi kɛ́ a ma náai vĩ yã́i. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma ↄ mɛ́ pↄ beeↄ kɛ̀ píi, ↄ̃ aa kuo lò? Ma Dii mámɛ má ò. Gbɛ̃́ pↄ́ má aà wɛgwan kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ azĩa bùsa mɛ́ a nↄ̀sɛ doũ, mɛ́ a ma yã́ↄ vĩa vĩ. +Lí pɛ̀pɛɛ kɛ màa lↄ mɛ̀n pla zwã̀akpɛ bɛaɛ oipi golaↄ pↄ́ ũ. +an sↄ̃ kuwào, aa aà bàakuańnↄ yã́ gbòo. +Ma zↄ̃lɛ gbɛ̃́ pↄ́ za aafiauↄ guu à gɛ̃̀gɛ̃. +Sãsakao kↄ́ba mɛ̀n plaade pↄ́ ń èpi dɛ Mɛdɛↄ ń Pɛɛsi kíaↄ ũɛ. +Yesu ń lá à mɛ̀: Kpelewa wì o Mɛsiiá Davidi Buiɛi? +Lá ń lↄ̀ↄlↄↄɛ, ń wãao mɛ́ ń niɛo, má n pisiɛ. +Ĩana ì na gɛↄmidↄkĩi oi, ì liaa su gugbãntoo oi, ìↄ liaaliaa à gɛ́ le à su la. +Ɛlipaa nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zebadia, Mɛsulaũ, Iziki, Ɛbɛɛ, Isimɛlai, Izilia ń Yobabao. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ òɛ̀: Gɛ ǹ n mae vĩ lá n a lɛgbɛ̃̀ɛ̀wa. +Ablaũ gↄ̃̀ Kanaa bùsuu, mɛ́ Lↄtu ku Yuudɛ̃ guzulɛ wɛ̃́lɛↄ zãnguo. À bòokpà Sↄdↄũ saɛ. +Tó zupi zↄgↄ̃ɛ ge nↄɛ dɛ̀, zu dii a ã́nusu ↄwatɛ̃ baakwi kpa zↄ diiwaɛ, wi zupi pápa ń gbɛo wà dɛ. +Gↄↄ pↄ́ Davidi malaikapi è, àlɛ ń dɛdɛ, a ò Diiɛ: Mámɛ ma duunapi kɛ̀ ma tàaekɛ̀. Gbɛ̃́piↄá ma kpàsa sãↄnɛ, aai yãe kɛo. To n ↄ su mapi ń ma de bɛdeↄwa. +Á gbɛ̃́ pↄ́ i zĩkɛ wá Lua uaↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ iↄ sĩ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛↄ, +Wá gbɛ̃́ Lua yenzideↄ, wá dↄ̃ kɛ́ Lua á sɛ́, +À bĩ́ibↄlɛↄ wɛ̃, bui maa i gɛ̃, gbɛ̃́ pↄ́ aaliↄ Dii náai vĩↄ ũ. +An uabeleeↄ gbadàda zĩ yã́ musu. Bùsu dↄaana gbadà Lua kpɛ́ zĩ kpagolo guu vua kiloo swaaↄ̃ ń kĩnio ń vua taↄ mɛ̀n blakwi ń saon ulataoↄ mɛ̀n ↄ̀aa pla ń basoolokwio (530). +Yã́ pↄ́ Dii dìlɛ Zelofada nɛnↄɛↄ yã́ musun kɛ: À mɛ̀ nɛnↄɛpiↄ zãkɛ ń gↄ̃ pↄ́ kɛ̀nɛ́ maaↄ, ãma gↄ̃ pↄ́ aa zãkɛòↄ, sema aaↄ dɛ ń dezi káau Manase buiↄ ũ. +í bↄ tàaesaide dɛa yã́u, asa a yã́ pↄ́ maa Diiɛ kɛ̀. +Ofii bùsu vua tↄnu basↄo ń ã́nusu tɛ̃ɛtɛ̃ɛo tↄnu ↄ̀aa do ń blao, kɛ́ wà kpa kpɛ́pi gĩↄwa a guu. +Tó a zãmɛɛ yã́wa, mɛ́ á yãdilɛa pↄ́ má ò Mↄiziɛpi kee kũao, +Yeloboaũ i dↄkↄ̃wa Abia gↄↄ lↄo, ↄ̃ Dii aà lɛ̀ a dɛ̀. +Yelusalɛũ nɛnↄnaↄ, ma naɛ́ tueↄ ń zↄ̃́tɛ̃naↄzi, ásu dúsakũkpawɛ̃ɛo, ásu wá báasɛ̃ gbooo e a lɛ́ ká. +Kía ì a bùsu zɛdↄ yã́zɛde musu, a gbagusaɛsina sↄ̃ ì a bùsu dɛɛ. +Beela gbɛ̃́ pↄ́ wà ń tↄ́ dàda láu daɛdaɛↄn kɛ: Kí Yeiɛli, Zakali +Wá gba ú pↄ́ wá ble gbã. +Gomala mà a kpɛ̃nɛmuu bↄbↄmá mà ń kaalɛ, mpi sↄ̃, mí n kɛ bui zↄ̃ↄ ũ. +Má a yã́ↄ dↄdↄɛ̀, má lɛkpaakɛaànↄ, +A kɛ̀ a gbãa lɛ́uɛ, à dↄ̀aa tulale kà ma mɛwa ma gɛ kpɛlaa yã́iɛ. +Sakaa n gbɛ̃́deeguá duunaɛ. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ ì wɛ̃nadↄ̃ taasideↄnɛ ũ. +Ma Dii ma mɛ̀: Mↄabuↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, a dɛ beea se, ma pↄ a weemáo. Aa Ɛdↄũↄ kía gɛ kpàsa e aà wáↄ gↄ̃̀ túfu ũ. +Sɛa zpíi +Dã̀na pↄ́ an nↄ̀sɛ muaamanↄↄ ↄ̃ má ń dilɛ aa dↄaaɛ́ ń dↄ̃ao ń laaio. +Yobu lɛ́ yã́ pↄ́ á dↄ̃o o, aà yãoa dↄ̀ↄ vĩo. +Ɔ̃ kí ò nↄɛpiɛ: Ta bɛ, má yãdilɛ n yã́pi musu. +Ì yãzↄ̃ↄkɛ, wìli fↄ̃ dↄ̃̀o, ì yãbↄnsaɛↄ kɛ, a lɛ́ vĩo. +Á mà wà mɛ̀ ásuli wúlɛ ń gbɛ̃pãle nↄoo. +Ɛsɛbↄ̃ ń Yazɛɛo, ampii ń a dã́dãkɛkĩiↄ. +Dii dↄaa a zĩgↄ̃ↄnɛ ń lↄↄ gbãao. Aà ìwaↄ dasi maamaaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ zĩkɛ aà yã́wapiↄ gbãa. Dii gↄↄpi zↄ̃ↄ, a to vĩa ń kṹ. Dé mɛ́ a e bↄui? +Ń nↄsia, ńyↄ̃ nɛi gↄ̃ɛ ũ, ní tↄ́kpaɛ̀ Isimaɛla, asa Dii n yãmà n taasikɛa guu. +Kɛ́ a è gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ i fↄ̃ yãe wè Yobuwa lↄo, ↄ̃ aà pↄ pà +Mↄ kuɛpla gbɛa àlɛ bɛbɛ a bɛ kpɛ́ zↄ̃ↄ musu Babɛli. +Pↄ́ pↄ́ gà ń azĩao ge pↄ́ pↄ́ wài dɛ, tó bele ge bↄ̀mↄ dↄ̃o, mɛ́ a sò, aà a pↄkasaↄ pí, i zuo, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +À wɛ̃ni gbɛ̀ama, ↄ̃ ń kpàwà, ń tò a ku e gↄↄpii. +zia kↄↄ í Dii gawi e. À zↄa pↄ́ á kàazi mà, asa pↄen wá ũ kɛ́ a gbasa zↄakàwázio. +Ɔ̃ kusude mↄ̀ kùlɛ aà aɛ à mɛ̀: Dii, tó n wei, ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ gbãbↄmɛɛ. +Ma Mae a a Nisĩna zĩ ń ma tↄ́o Zɛnnↄde ũ. Ɔ̃mɛ a yã́pii dadaɛ́, i to yã́ pↄ́ má òɛ́ dↄágu píi. +a gɛ̃zɛa lá azĩa bĩ́ikpɛwaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa aà è yãaↄ mɛ: A ku má ni? +tã́agbagbaa, gbɛ̃́ kↄ̀ↄlɛkɛa, ĩ́isɛa ń kↄ̃o, sòle, zangu, pↄkũma, dɛnlawɛɛlɛa, lɛkpaa, kↄ̃kpaalɛa, +A yã́ mɛ́ tò, lá Lua á sɛ́ a gbɛ̃́ yenzideↄ ũ, yã́ pↄ́ dɛ à dan kɛ: Wɛ̃nadↄ̃anɛ, gbɛ̃kɛ, zĩabusaa, nↄ̀sɛniɛ ń mɛnao. +Dii ò Gedeↄ̃ↄɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ́nnↄↄ kɛ̀ dasi, má Madiãↄ nanɛ́ ń ↄzĩo. Tó má nànɛ́ ń ↄzĩ, aa ĩ́anadãɛ, aai mɛ ńzĩa gbãa mɛ́ ń bↄ́. +À lìlɛ ma kĩ́i oi, à ma e, ↄ̃ à ma sisi. Ma mɛ̀: Má kɛ́! +Ɔ̃ gbãadepiↄ mɛ̀: À mɛ̀ wá fↄ̃ gɛ́ gu pↄ́ álɛ táuo. Asu azĩa dɛ yã̀ mↄↄↄ? +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Sema wà aà dɛ. Gbɛ̃́pii aà pápa ń gbɛo bòo kpɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa bùsu kpaalɛɛ́ ń gbɛlaaoↄ tↄ́n kɛ: Saonkia Ɛleazaa ń Nuni nɛ́ Yozueeo. +Ma lili mà gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yãomɛɛpi e. Kɛ́ ma lili màa, ma vua dau è mɛ̀n sopla., fíi i n gbɛ̃a yeiwa. +Nɛtofa gbɛ̃́ Baana nɛ́ Ɛlɛbu, Gibɛa pↄ́ kú Bɛ̃yãmɛɛ bùsuu gbɛ̃́ Libai nɛ́ Itai, +Kɛ́ Bɛla gà, ↄ̃ Bↄzɛla gbɛ̃́ Zela nɛ́ Yobaba zↄ̃̀lɛ aà gbɛu, +a gɛ̃o ń plaode Ezii, a bao plasaide Apisɛsi, +Kɛ́ Yakↄbu mà ése kú Egipi, à wá dezipiↄ zĩ̀ we. An gɛa sɛ̃́ian we. +Bee gbɛa ma Lua kpɛ́ è wɛ̃a musu, zwã̀akpɛ pↄ́ aà ikoyã kúu ũ. +Pↄ́gbiayↄ̃bↄ zↄ̃ↄ ń a nɛ́nao su àↄ kaa á bↄ̀ↄ guu pla píio. +Lou lɛ́ sisi busɛbusɛ, zàaĩana fɛ̀lɛ, ↄ̃ lou kwɛ̀. Ahabu ku sↄ̃́gou, àlɛ tá Yezɛlɛɛ. +Gↄↄe a mↄ́, pↄ́ pↄ́ á è keeↄ, baa gbɛe a gↄ̃ dikↄ̃ao, wa ń dúuzↄ̃ɛ. +Aàli bã sɛ mɛ̀n pla ń sɛdɛ lío ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń ése ṹao, kɛ́ aà gbãbↄò kpɛ́piɛ, +Ásu mↄ Dii á Lua kpɛ́u ń káaluakaↄ̃ao à lɛ́gbã dↄowào, asa Dii á Lua ye káaluaↄ gĩyãio. +Aa bↄ Egipi ń lualuao lán bãↄwa. Aa bↄ Asili bùsuu lán felenaↄwa, mí ń kálɛ ń bɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Aa ń dezi Dã, Isaili nɛ́ tↄkpàɛ̀, ãma wɛ̃́lɛpi tↄ́n Laisi káau. +A yã́yia zɛgikĩi gbɛ̃̀nɛↄwa ńùsu kpaalɛnɛ́ ń asea ũ. +Tó ma ↄgònla, ní ma kpɛ oi e sa, ãma ńyↄ̃ ma oa eo. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wa yã́pi sìↄ, wi gɛ̃ kã́mabokĩi pↄ́ Lua a yã́ ò guu à mɛ̀: Má ò ń mazĩao ń pↄfɛ̃o ma mɛ̀, aa gɛ̃ ma kã́mabokĩiuo. À yã́ bee ò, baa kɛ́ à a zĩ mìdɛ za dṹniakalɛgↄↄ, +Yoaaza wɛ̃̀ bao ń àaↄ̃ode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ mↄ àaↄ̃ɛ. +Gↄↄ lɛ́ mↄ́ wa ń bɛ pↄ́pii ń àizɛɛ pↄ́ n deziↄ tònɛ ń kũa e gbãↄ sɛ́lɛ táò Babɛliɛ. Dii mɛ̀ a kee a gↄ̃o. +Ɔ̃ saonaↄ ń ãnabiↄ ò gbãadepiↄnɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi aa mɛ̀: Wà yãda gↄ̃ɛpia wà aà dɛ, asa à àsi bɛ̃̀ɛ ò wɛ̃́lɛɛ bee musuɛ, á swã́ mà. +Yã́pi a aà le e aà gↄↄ àↄ gɛ́ pai, aà gↄ̃naↄ e ↄtao. +Kí Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Hulaũ sísii Tii, ↄ̃ wà sùaànↄ. +Dii tò Saulu tã́a pãsĩpi ɛ̀a dɛ̀dɛ gↄↄ pↄ́ a zↄ̃lɛa a kpɛ́u. A a sↄ̃na kũa, ↄ̃ Davidi lɛ́ a mↄↄnalɛɛ̀. +Yesu yã́ bee ò ↄsikĩi, gↄↄ pↄ́ àlɛ yãdanɛ́ Lua uaɛ. Wi aà kũo, asa aà gↄↄ i pa yãao. +Kɛ́ Yesu dailɛkɛ̀, à bùa gↄ̃̀ↄ. Luabɛ wɛ��̀aa, ↄ̃ à Lua Nisĩna è, àlɛ su lán felenawa, à dìɛ. +Gwa, má mↄ́ tia, máↄ asea kũa, mí fĩabo baadeɛ a yãkɛawaƆ̃ Adolaũpi mↄ̀ ń vua pↄ́ↄ ń ã́nusu pↄ́ↄ ń mↄgotɛ̃ pↄ́ↄ, +A gↄ̃napi iↄ vúↄaaↄ dɛ píi. +ↄ̃ ísia pↄ́ bɛ̃́ɛↄ lɛɛ àaↄ̃de gàga, mɛ́ góilɛnaↄ lɛɛ àaↄ̃de ↄ̃̀ↄkpà. +Siↄnadeↄ lìaaliaa wɛ́tɛ̃a guu, aalɛ ń pↄ́ maaↄ bɛɛkɛ. Kɛ́ aalɛ gɛ̃ ń ibɛɛↄ ↄzĩ, aai gbɛ̃e e à ↄdàmáo. Kɛ́ Yelusalɛũ ibɛɛↄ aà wíwia è, aa aà yáalↄ̀. +Aa wèwà aa mɛ̀: Kɛ́ wi zĩ dawɛ̃ɛo yã́iɛ. A ònɛ́: À gɛ́ zĩkɛi ma bua, ↄ̃ an pↄ̀ↄↄ dↄdↄ guo. +Lua òɛ̀ lↄ: Lua Gbãapiiden ma ũ. Àↄ nɛi àↄ kã́fĩ. Bui zↄ̃ↄ a bↄ n kĩ́i, baa bui dasiↄ, mɛ́ n buieↄ aaↄ dɛ kíaↄ ũ. +Ɔ̃ a ònɛ́: Pↄsia ma kũ gbãa e ma ka gaa. À zɛ la, í itɛ̃kɛmanↄ. +Yã́ pↄ́ ↄpi kɛ̃̀n kɛ: Mɛnɛ, mɛnɛ, tɛkɛli, pɛɛsi. +Yobu ĩadama aↄ gɛ́ɛ, asa àlɛ yã́zãsi lán gbɛ̃vãiwaɛ. +Bùsu pↄ́ kú Galada bùsu zãnguo ń Aanↄ dↄ̀ↄo ↄ̃ má kpà Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄwa. Aanↄ dↄ̀ↄpi mɛ́ ń bùsu lɛ́ ũ, mɛ́ Yaboko dↄ̀ↄ mɛ́ ń bùsu lɛ́ ũ Amↄni bùsu oi. +Wi wá luazĩkɛnkɛ ↄlↄ gbɛ̃́ↄnɛ yã́pii guu. Wi mɛnafↄ̃ maamaa ń ĩadaawáo ń taasio ń wɛ́tɛ̃ao. +Ɔ̃ Tomaa òɛ̀: Dii, wá dↄ̃ gu pↄ́ ńlɛ táuo. Wá fↄ̃ a zɛ́ dↄ̃ kpelewa ni? +Kɛ́ aa kà kãi ń Yelusalɛũo, aa kà Bɛfaze wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu, ↄ̃ Yesu a ìwa gbɛ̃ↄn plaↄ zĩ̀ +Lua ì saikɛ kpalablenaↄwa, ì to aa liaaliaa gugii pↄ́ zɛ́ vĩo guu. +Bee kɛ̀ kɛ́ yã́ pↄ́ Yesu ò e pa yã́iɛ, kɛ́ à dↄ̀aa a ga taa ò. +N pↄ pàmazi, n kàamai pↄ́ ń vĩ yã́ gɛ̃̀ ma swã́u. Má bakanɛ n níu, má ã̀asĩna kanɛ n lɛ́uɛ, má tó ǹ ɛa tá ń zɛ́ pↄ́ n mↄòo. +Miↄ a zↄ̀blena ãnabiↄ zĩwá mↄ̀ↄmↄↄ, aaiↄ oɛ́ á baade bↄ a zɛ́ vãi guu, i a yãkɛaↄ lilɛ. Aaìↄ oɛ́ ásu tɛ dii pãleↄzi à zↄblenɛ́o, íↄ ku aafia bùsu pↄ́ má kpà á deziↄwa guu. Kási i swã́sɛi à ma yãmào. +Wa Asiliↄ kwɛ́ ń fɛ̃ndao, i kɛ gbɛ̃nazĩna no. Fɛ̃nda pↄ́ dɛ gↄ̃ɛ pↄ́ ũo mɛ́ a ń dɛdɛ. Aa wí ń bao fɛ̃ndapi lɛ́zĩ, wi zↄzĩ da ń ɛ̀waasoↄnɛ. +Levii buiↄ dↄaana Semaia. Buni Asabia ì, Asabia Azikaũ ì, Azikaũ Asubu ì, ↄ̃ Asubu Semaiapi ì. +Túfu mi ble blɛ ũ, ma wɛ́i ì ka ma imia guu +Ɔ̃ Yoiada nɛ́ Benaia gɛ̀ ↄtↄ̃̀ Yoabuwa, ↄ̃ wà aà vĩ̀ a bɛ gbáau. +Tó wà lɛzù Diizi, ì ma, ì ń bↄ ń yooyea píi guu. +Wɛ̃́lɛe gwa kee. Lá a kãi, má fↄ̃ bàalɛ mà le, mɛ́ wɛ̃́lɛ nɛ́naɛ. To mà bàasi mà ta we, míↄ aafia. A nɛ́naũ nolo? +À tó á làasoo àↄ ku luabɛ yã́piↄwa, asu àↄ ku dṹnia pↄ́wao. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Wa bↄlɛɛ bee zɛ́ tó taaɛ, wasu wɛ̃o. Gbɛ̃e su gɛ̃uo, àↄ taaɛ, asa ma Dii Isailiↄ Lua ma gɛ̃uɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna ì dↄaanɛ́ↄ mɛ́ Lua nɛ́ↄ ũ. +Kɛ́ Aalona nɛ́ Ɛleazaa gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ sĩ̀sĩ pↄ́ dɛ aà nɛ́ Finɛasi kpaalɛ ũ pↄlɛu Ɛflaiũ buiↄ bùsu gusĩsĩdeu. +Gↄ̃ɛpi wèwà à mɛ̀: Mae, dén aà ũi, kɛ́ mà e aà náaikɛi? +Má kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kilinɛↄ kpama. Pↄ́ pↄ́ ń yè dṹniau aↄ yea musuɛ, mɛ́ pↄ́ pↄ́ ń pòlo dṹniau aↄ poloa musuɛ. +Aa kɛ̃̀ sĩanawa, aaì mɛ wà bↄ̀ gau kↄ̀, aaì gbɛ̃eↄ luanaaikɛa ↄ̃̀ↄkpaonɛ́. +Báaadeↄn á gbɛ̃́ pↄ́ nↄana lɛ́ á dɛ gbãↄ ũ, asa á kã́. Báaadeↄn á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ ↄ́ↄlↄ gbãↄ ũ, asa á yáalↄ. +Tó a gɛ̃ á gbɛ̃́dee vɛ̃ɛbuu, à vɛ̃ɛbɛ ble we lá á yeiwa à kã́, ãma ásu bobo ka gbíu à suòo. +À ma! Ma yãdilɛaↄ ń ikoyãↄ dàɛ́ lá Dii ma Lua òmɛɛwa. À zĩkɛwà bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síi guu. +Tó Isailiↄ mà, vĩa a ń kṹ ḿpiiɛ, aa we yãvãi bee taa kɛ á guu lↄo. +Mapi sↄ̃, baa kɛ́ Lua ma kpa kía ũ, ma busa gbã. Zeluia nɛ́piↄ yãkɛa pãsĩ dɛ ma pↄ́a. Dii mɛ́ a fĩabo vãikɛnaɛ. +Á musudeↄ, à to yã́pi diwá, á mɛ i seenata à gↄ̃ sã̀iii. Ma Dii mámɛ má ò. +ↄ̃ ma su Yelusalɛũ. Ma yãvãi pↄ́ Ɛliasibu kɛ̀ bao mà, lá à Lua ua kpɛ́nɛ kpà Tobiawa. +íↄ luanaaikɛa kũa sɛ̀ngbao ũ gↄↄpii, kɛ́ à fↄ̃ zɛzↄ̃ Setãu kagbaↄnɛ píi. +Ń beeo ńsu ǹ aà to we swã́gagasaio. Ń ↄ̃nↄ, lá ńyↄ̃ kɛ ǹ tↄsiwà aà ta bɛdau, ń dↄ̃. +Ɔ̃ saonaↄ bↄ̀lɛ Dii kpɛ́u. Gↄↄ bee saona gãli pↄ́ kú we gbãbↄ̀ ńzĩaɛ píi kↄ̀. +Ɔ̃ sɛa Lua yã́piwa Filipi Yesu baokpàɛ̀. +Ɔ̃ à àsiò saokĩipi musu à mɛ̀: Saokĩi, saokĩi, Dii mɛ̀ wa nɛi Davidi bɛ, wi tↄ́kpaɛ̀ Yosia. Aàpi mɛ́ a saoma ń gulɛsĩ saona pↄ́ lɛ́ zĩkɛ laↄ, i saonapiↄ wáↄ kpasama. +Gukpɛ bĩ́i gã̀sĩsuu ↄ̀aa pla ń basↄooɛ. +Ɔ̃ Yosɛfu ò a gbɛ̃́ↄnɛ: Ma gaa zã̀o. Lua mɛ́ a mↄ dↄálɛ, i bↄánↄ bùsuu la, i gɛ́ánↄ bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuoↄnɛ guu. +Gↄↄ pↄ́ Mↄizi zwã̀akpɛ dↄ̀ a làa, à nísikàwà ń a pↄkeleↄ píi, à a sakɛ̃̀, ↄ̃ à nísikà saokĩiwa ń a pↄkeleↄ píi, à a sakɛ̃̀. +Tó n dakɛ̀ò gbɛ̃eɛ yãa, lá ma suɛ́, dↄ̃ má sì ń a ío. +A nɛi gↄ̃ɛ ũ, ní tↄ́kpaɛ̀ Yesu, asa a a gbɛ̃́ↄ bↄ ń duuna guu. +Kɛ́ oosi kɛ̀, ↄ̃ Davidi fɛ̀lɛ a liiwa, àlɛ bɛbɛ a kpɛ́ musu. Za kpɛ́ musu we ↄ̃ à nↄɛe è, àlɛ zuo. Nↄɛpiá nↄ kɛfɛnaɛ maamaa, +Pɛɛsiↄ kí Kilusi kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu wà yã́ bìiwà Daniɛli pↄ́ wì mɛɛ̀ lↄ Bɛlasaaɛ. Yã́piá sĩanaɛ mɛ́ ĩadama zↄ̃ↄ yã́ɛ. À yã́pi mà wɛ́punguea guuɛ, ↄ̃ wà a bↄↄlɛkɛ̀ɛ̀. +Má wɛ̃́lɛɛ bee àizɛɛↄ na ń ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩɛ, a bua pↄ́ↄ píi ń a pↄ́ bɛɛɛdeↄ píi ń pↄ́ pↄ́ kú Yudaↄ kía làasiuↄ, aai naaa taò Babɛli. +Ɔ̃ Filitɛ̃ↄ fɛ̀lɛ Isailiↄwa ń zĩo aa ń fú, ↄ̃ an baade bàalɛ̀ tà a bɛ, an dɛdɛa kɛ̀ zài. Filitɛ̃ↄ ń kɛ̀sɛdeↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000). +À laaika! Ásu pↄ́ pↄ́ Dii dìlɛ a pↄ́ ũ kee sɛo, kɛ́ ásu kaalɛo yã́i. Tó á sɛ̀, a yãi á bòoɛ, i gↄ̃ kaalɛpↄ ũ. +Gbɛ̃́ↄ mↄ́ ń ma tↄ́o dasi, aa mɛ Mɛsiin ń ũ, aai gbɛ̃́ↄ sã́sã dasi. +Egipiↄ gbɛ̃́ↄ zĩma, Etiopiↄ wã aa ↄdↄnzi, Lua. +À gɛ́ bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diupiu. Ãma má gɛ́ánↄo, kɛ́ másu á kaalɛ zɛ́uo yã́i, asa swã́gbãadeↄn á ũ. +Tó n n Nisĩna gbàɛ, pↄ́ bɛ̃́ɛↄ ì bↄ, ni to tↄↄlɛ ɛa dafukũ. +A mↄ lɛ́lɛ Egipiwa, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ aa gagaↄ gaga, gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ wà ń kṹkũ zĩ̀zↄ ũↄ, wa ń kṹkũ a ũɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ má dìlɛ wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoↄ, fɛ̃nda wa ń dɛdɛò. +Davidi ò wà bↄ̀mↄ pↄ́ kú Isaili bùsuuↄ kãaa píi, ↄ̃ à ń gbɛ̃eↄ dìlɛ gbɛ̀ãnaↄ ũ aa gbɛↄ ã wà Lua kpɛ́ boò. +Wegↄ̃ↄ Falaↄ̃ↄ Mↄizi ń Aalonao sìsi à mɛ̀: Ma duunakɛ̀ Dii á Luaɛ ń ápiↄ. +A gbɛa Davidi làasoo lɛ́ ĩadawà Saulu ula lɛ́ pↄ́ a zↄ̃̀pi yã́i, +zɛ̀ Mↄizi ń saonkia Ɛleazaao ń kíaↄ ń bílao aɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ aa mɛ̀ +Ɔ̃ Dii lɛzù Samuɛlizi. A wèwà à mɛ̀: Má kɛ́! +Buaá dṹniaɛ. Blɛwɛnaá kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gbɛ̃́ↄnɛ. Papaaá gbɛ̃vãiↄnɛ. +Dii, n pↄ pà swaↄzi yã̀? n za fɛ̃̀ swaↄnaↄzi nɛe? Kɛ́ ń di n sↄ̃́ↄ kpɛ ń n zĩblesↄ̃goↄ, n mɛ fɛ̃̀ ísiazi yã̀? +A yã́i tò à zwã̀nkasaↄ kákaála, à ↄ́ↄlↄ à búbuapɛ, asa Dii pↄfɛ̃awázi zↄ̃ↄ, i kpálɛo. +Dii, ma wabikɛa ma, to ma wiilɛama ká. +Yã́ maa Dii! Yã́ maa, kɛ́ gbɛ̃́ɛ beeↄ e dↄ̃ kɛ́ n Dii ḿmɛnn Lua, mɛ́ ńlɛ ń nↄ̀sɛ lilɛnɛ́, kɛ́ aa ɛa sumaɛ. +Gbɛ̃maa nↄ̀sɛpua ì aà dazɛwa, náaisaide nↄ̀sɛ bɛ̃̀ɛ ì aà ↄ̃̀ↄkpa. +Salomↄↄ sↄ̃ ìↄ pↄ́wɛna kpawà wɛ̃ ń wɛ̃o koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000) ń nísio koko ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao (20.000). +Wá nɛgↄ̃ɛↄ pɛ́lɛ ń ɛ̀waasokɛu lán lí pɛawa, wá nɛnↄɛↄ aaↄ dɛ lán kibɛ gbɛ̀pɛlɛ kɛfɛnawa. +Ɔ̃ Lua bↄ̀ mↄ̀ Balaaũwa à aà là à mɛ̀: Deↄn gbɛ̃́ pↄ́ aa kunnↄɛ beeↄ ũi? +Wá dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà ì líↄ tɛ duunawao, asa Lua Nɛ́ ì aà dↄ̃́a, Setãu lí fↄ̃ ↄkã̀wào. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye a de ge a dazi dɛmala i ka àↄ dɛ ma ìwa ũo. Gbɛ̃́ pↄ́ ye a nɛgↄ̃ɛ ge a nↄɛzi dɛmala i ka àↄ dɛ ma ìwa ũo. +Ɔ̃ kí ò Gata gbɛ̃́ Itaiɛ: Bↄ́yãi ńlɛ gɛ́wanↄi? Ɛa tá, níↄ kú ń kí dafuo, asa bↄ̀mↄn n ũ, n bↄ n bùsuuɛ. +Tó gbɛ̃́ gà kpɛ́u, yã́ pↄ́ wa dìlɛ a musun kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ kpɛ́piu ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ, aaↄ gbãlɛaɛ e gↄↄ sopla. +Vĩa ń zua baiuo mɛ́ gↄ̃̀wɛ̃ɛ ń músio ń kaalɛao. +Wà n vɛ̃ɛlipi zↄ̃̀ wà tɛsↄ̃̀wà. Wɛ́ pãsĩ biimá aa midɛ. +Lɛ́na dɛ lán tɛ́waɛ, a dɛ dṹnia vãi ũ wá mɛ guu. Ì gbãsĩ gↄ̃́kpa wá mɛwa píi. Bɛda tɛ́ mɛ́ ì naɛ lɛ́nawa, ↄ̃ lɛ́na ì tɛ́kpa wá dṹnia kuau. +Lá wà Yesu Kilisi ìn kɛ: Aà da Maliamaá Yosɛfu nↄkpamaɛ. E àↄ gɛ́ zãkɛi à nↄsì ń Lua Nisĩna gbãao. +Á bui kuɛplaↄ guu à gbɛ̃́ↄ sɛu dodo, +Malaikaↄ yã́ musu à mɛ̀, i a ìwaↄ li ĩ́ana ũ, i a zĩkɛnapiↄ li tɛ́vua ũ. +A yã́ mɛ́ tò wà yã́ pↄ́ wá mà kũ ↄplapla, kɛ́ wásu zã zɛ́wao yã́i. +Yã́pi kɛ̀ màa kɛ́ Isailiↄ duunakɛ̀ Dii ń Lua pↄ́ ń bↄ́ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ ↄzĩɛ yã́iɛ. Aa misìilɛ dii pãleↄnɛ, +Ɛbɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yaflɛti, Somɛɛ ń Otaũo. An dãen Sua ũ. +À fɛ̀lɛ gwãasĩna, à a nↄ gbɛ̃ↄn plaↄ sɛ̀lɛ ń a nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́o gbɛ̃ↄn plaↄ ń a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn kuɛdoↄ, ↄ̃ à bùańnↄ Yaboko isaaa. +Bee gbɛa Lua a Isailiↄ suaba píi lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Suabana a bↄ Siↄna, a Yakↄbu buiↄ kɛ̃ luadↄ̃saiwa. +À aà dɛ̀ Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guuɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Lua pũnaaá yãbↄnsaɛɛ, ì yãzↄ̃ↄkɛ, wá fↄ̃ a gbadↄ̃o. +Yesu mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ a bɛ tò we ge a vĩ̀iↄ ge a dãunaↄ ge a da ge a mae ge a nɛ́ↄ ge a bua ma yã́i ń ma baona yã́o, +Gↄↄ pↄ́ aa zↄ̃lɛ pↄbleai, Dii yãò ãnabi zi pↄ́ sùaànↄpiɛ, +Wa ɛa wa Ísia Tɛ̃a zɛ́ sɛ̀ guwaiwaiu, lá Dii òwɛ̃ɛwa, ↄ̃ wa liaaliaa Sei bùsu sĩ̀sĩdeu gↄↄpla. +Fɛ̃nda a tɛkɛ an wɛ̃́lɛↄ guu, wa ń bↄlɛ gbã́aↄ wíwi. Wa ń lɛkpaaĩ gboo, +Sa kↄↄ ń sa oosio ogↄↄ wɛ́pungu pↄ́ ń èá sĩanaɛ. Yã́pi ká láu, asa a kɛgↄↄ zã̀ɛ. +Luabɛ ń tↄↄlɛo a gɛ̃lɛ, ãma ma yã́ↄ gɛ̃lɛa vĩo. +Ɔ̃ a ò nↄɛɛ: Má n nↄsia taasi kã́fĩnɛ, níↄ nɛi ń wãwão. N zã́ ni aliↄ kumaɛ, mɛ́ aↄ iko vĩmaɛ. +N kua i tɛkɛ dɛ fãanɛ ĩatɛ̃a, gusia pↄ́ ń kúu i pu lán gudↄawa. +E a gↄↄ soplade zĩ́ àↄ ká, zĩ pↄ́ àlɛ kɛpi làa. A gↄↄ sopladepi zĩ́ ↄ̃ à kã́mabò ń zĩ pↄ́ á kɛ̀o. +Woo mɛ̀: Má gɛ́o. Ɔ̃ à nↄ̀sɛlìlɛ gbɛzã, à gɛ̀. +Vãikɛnapiↄ gwa, aa yãe kã̀a vĩo, an gwea ìↄ kã́fĩ gↄↄpiiɛ. +Gↄↄ pↄ́ ma lɛzùnzi, ń wèa, n ma gba wↄ́ↄ ń gbãao. +Gɛ ǹ yã́ pↄ́ Dii wá Lua lɛ́ o ma ndo, ní mↄ yã́ pↄ́ a ònɛ owɛ̃ɛ, wí ma wà zĩkɛwà. +Dikpɛ pↄ́ Dii dìlɛ a pↄ́ ũↄ, kpelewa aa kɛ gↄↄpiↄ zĩ́i? +Bee gbɛa an saɛde pↄ́ kú Isakaa buiↄ bùsuu ń Zabulↄni buiↄ bùsuo e à gɛ̀ pɛ̀ Nɛfatali bui pↄ́ kú zã̀ↄ bùsuwaↄ aa pↄblea dì zàaĩnaↄnɛ ń yiongoↄ ń sↄ̃baonaↄ ń zuↄ aa mↄ̀onɛ́ɛ. Pↄ́wɛnti diɛ ń kaadↄɛmbɛ giiↄ ń vɛ̃ɛbɛ giiↄ ń vɛ̃ɛo ń nísio ń zuↄ ń sãↄ, kɛ́ Isailiↄ lɛ́ pↄnakɛ yã́i. +À a gbɛ̀pɛlɛↄ wìwi, à a lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃, ↄ̃ à gbɛ̃nazĩn gɛwaↄ kàlɛkalɛ gupiↄu à pà. +E ǹ gɛ ǹ gaò gbɛ̃e a e n gã fĩo. Lá má kú ń Mↄizio, màa máↄ kunnↄ. Má n to weo, má pãkpanzi bauo. +Kɛ́ zàaĩnapi Dii Malaikapi è, à kùlɛ ń Balaaũo. Ɔ̃ Balaaũ pↄ pà, à aà lɛ̀ ń goo. +Má tó Egipiↄ Isailiↄ wɛgwa. Mↄizi sↄ̃ a bɛɛɛ vĩ Egipi Falaↄ̃ↄ ìwaↄ ń a gbɛ̃́ↄnɛ. +Ɔ̃ a ònɛ́: Ásuli omɛɛ Naomi lↄo, sema Mala, asa Gbãapiide yã́ĩikɛ̀mɛɛɛ. +Yã́ mɛ̀n pla málɛ gbɛama Dii, ńsu giomɛɛ e màↄ gao. +Kɛ́ Yozuee kãikũ̀ ń Yelikoo, à wɛsɛ̀ gugwà, ↄ̃ à gↄ̃ɛe è zɛa a aɛ, à a fɛ̃nda wò kũa. Ɔ̃ Yozuee sↄ̃̀aàzi à aà là à mɛ̀: Ń kú wá kpɛ yã̀, ge wá ibɛɛↄ kpɛɛ? +Lá wa òwa, tó a Lua lↄↄ mà gbã, ásu swã́gbãakɛ lá á deziↄ kɛ̀ gↄↄ pↄ́ aa bↄ̀ ma kpɛwao. +Aa tò à gↄ̃̀ gugii ũ, a da ma aɛ wɛ̃nannↄ. Bùsupi gↄ̃̀ bɛzia ũ píi, asa gbɛ̃e ku à laaidↄwào. +Ɔ̃ aa ↄkɛ̀ ń zĩkɛndee pↄ́ kú gópi do guuↄnɛ aa mↄ dↄńlɛ. Kɛ́ aa mↄ̀, aa kpↄ kà gó mɛ̀n plapiↄ pai e aa ye kpálɛi. +Aali zĩkɛbↄ pↄ́ wàli zĩkɛò ma kúkĩiↄ sɛ́lɛ píi, aai ka zwã̀a búunau, aai ye ayo báau, aai gbasa ye a lipↄ̃ↄↄpiↄwa. +Kɛ́ oosi kɛ̀, Alimate gbɛ̃́ ↄde pↄ́ wì mɛ Yosɛfu mↄ̀. Yesu ìwaɛ lↄ. +Wálɛ wázĩa sáaukpaɛ́ lↄ no, wálɛ á gba zɛ́ à ĩ́anadã wá yã́ musuɛ, í e yã́zãsi gbɛ̃́ pↄ́ ì ĩ́anadã pↄ́ pↄ́ àlɛ e ń wɛ́o, i kɛ sↄ̃̀ yã́ nowa. +Má a Malaika zĩ aà dↄaaɛ́, mí Kanaaↄ ń Amↄleↄ ń Itiↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ yáɛ́. +Nↄ̀ↄmusu pↄ́ dɛ gↄ̃sa ũ nↄ̀bↄↄ guu, ìli pↄ̀ↄbↄzã kɛ pↄeɛo +Asiliↄ kí Tigela Pilɛsɛɛ mↄ̀ Aaza kĩ́i, kási i dↄnlɛkɛɛ̀o, à aà tò yooyeaɛ. +Ɔ̃ ì gɛ tã́a pↄ́ an vãi dɛalaↄ sɛ́lɛ mɛ̀n sopla à suńnↄ, aaì diɛ̀. Ɔ̃ gbɛ̃́pi gwea gbɛzã vãi ì dɛ a káaua. Gó doũpi mɛ́ a gbãgbɛ̃ↄ bua sↄ̃. +Samuɛli ònɛ́ lↄ: Dii ń kía pↄ́ a kpào mɛ́ á seeladeↄ ũ gbã, kɛ́ i tàae eao. Aa mɛ̀: Dii mɛ́ wá seelade ũ. +Wà bakàɛ̀ a níu, wà wáa tã̀ wà aà dàu, ↄ̃ wà tàaànↄ Babɛli kíaɛ. We wà aà dàu kpɛ́u, kɛ́ wasu aà pũnaa ma Isaili bùsu gbɛ̀sĩsĩↄ sↄ̀ↄu lↄo yã́i. +Tó Dii yã́ pↄ́ wì kaa yãao kɛ̀ sↄ̃, tó tↄↄlɛ lɛɛ̀lɛ à ń mↄmↄ ń ń pↄ́ↄ píi, mɛ́ aa tà miau bɛ̃́ɛ, áↄ dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ beeↄ sakà Diiguɛ. +Má á wala gbãa kↄ ɛ́. Luabɛ i gↄ̃ɛ́ gii mↄ̀sɛsai lán mↄsiwa, á tↄↄlɛ i gbãakũ lán mↄgotɛ̃wa. +Laaika kɛ́ àizɛɛ su n wɛ́ bleo, ńsu to gbagusaɛ zↄ̃ↄ n làasoo liaao. +Gↄↄ pↄ́ a ku bùsupiu ↄ̃ Lubɛni gɛ̀ ì ń Bila, Yakↄbu nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀oo. Yakↄbu yã́pi mà. Yakↄbu nɛgↄ̃ɛↄ kuɛplaɛ. +Tó kpaladeↄ íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o aa kɛ̃̀aa lɛɛ pla, kpalapi a gɛ̃gɛ̃e? +A zɛò à mↄ́ ń a bùsu ikoo píi, ãma a lɛdoũkɛ ń gɛↄmidↄkĩi kíaoɛ, i a nɛnↄɛ kpã́sãwà aà kpala ↄ̃̀ↄkpaa yã́i. Yã́pi a zɛkɛo, aↄ àie vĩɛ̀o. +Kɛ́ Samuɛli lɛ́ sapi o, Filitɛ̃ↄ lɛ́ mↄ́ Isailiↄwa ń zĩo. Zĩbeezĩ Dii tò loupũnaa gbãa kɛ̀ Filitɛ̃ↄwa. Gili gɛ̃̀ńgu, ↄ̃ Isailiↄ ń ásookɛ̀. +Mↄizi ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ yãdìlɛ ń gbɛ̃́ↄnɛ. Mↄizi mɛ̀: Àↄ yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ gbãↄ kũa. +Kↄ̃ náaikɛapi guu má dìlɛ yãa ma Masedoni gɛa guu mà bↄlɛ á gwai káau, mí ɛa su ń á kĩ́io, í báaa e gɛ̃n pla, í dↄnlɛkɛmɛɛ ma Yude gɛa guu. +Mɛ́ i kɛ Dii Zĩgↄ̃de wá kↄ̃naeↄ tòwɛ̃ɛo, dↄ̃ wa gↄ̃ lán Sↄdↄũwa, wí bↄ lán Gↄmↄↄwa. +Aↄ dɛ lá gbɛ̃́ lɛ́ bàalɛ nↄ̀ↄmusuɛ, ↄ̃ à gɛ̀ kpà wài pãleawa, ge lá à gɛ̀ gɛ̃̀ kpɛ́u à ↄnà gĩwa, ↄ̃ mlɛ̃ aà sòwaɛ. +Tó gbɛ̃e lɛ́ azĩa gwa pↄ́ ũ mɛ́ a pↄe ũo, àlɛ azĩa sãsãɛ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, biliki dilɛ n aɛ, ní Yelusalɛũ wɛ̃́lɛ taa kɛwà, +Dé mɛ́ a fↄ̃ yã́ pↄ́ álɛ zãwàↄ dↄ̃i? Sùuukɛmanↄ ń ma tàae pↄ́ ulɛaↄ. +Gbɛ̃dɛa yã́ guu, wa gbɛ̃dɛna dɛ gbɛ̃́ↄ seeladekɛ yã́ musu, ãma ásu gbɛ̃dɛ gbɛ̃́ mɛ̀ndo seeladekɛ yã́io. +Ɔ̃ Simↄↄ ń a gbɛ̃́ↄ pɛ̀lɛaàzi. +Wà ń papa ń gbɛo wà ń dɛdɛ, wà ń zↄ̃ɛ pla ń siio, wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Aa bɛ̀bɛ sã báa ń blè báao daa. Aa gↄ̃̀ gii, wà ń wɛtã̀ wà ĩadàmá. +Dii wèwà à mɛ̀: Máↄ kunnↄɛ, ní Madiãↄ kwɛ lán gbɛ̃́ mɛ̀ndowa. +Gbɛ̃maa ì làasookɛ yã́zãsiawa, yãvãi ì bↄlɛ gbɛ̃vãiↄ lɛ́u gↄ̃̀ↄ. +N gbɛ̃́ pↄ́ ni to n pↄfɛ̃ nzĩa taitaiɛ, dṹnia a gↄ̃ bɛzia ũ n yã́i nɛe? Gbɛsi a sↄ̃ n yã́ musu nɛe? +ↄ̃ aa zĩnaↄ sìsi aa ń gbɛ̃́. Aa gìnɛ́ aa yão ń Yesu tↄ́o, ↄ̃ aa ń gbáɛ. +Yesu bↄ̀aànↄ bíla guu ń pla, à ↄtona pɛ̀pɛ aà swã́u. Kɛ́ à lɛ́i kɛ̀ a ↄwa, ↄ̃ à kã̀ aà lɛ́nawa. +Gwãasĩna bee kí i fↄ̃ iòo. Ɔ̃ à mɛ̀ wà mↄ́ ń a bùsu ladao. Wà a kyokɛ̀ɛ̀, +Ápiↄ sↄ̃, Lua Nisĩna dìɛ́, ↄ̃ a sĩana dↄ̃̀ ápii. +Davidi mɛ̀: Má gbɛ̃kɛkɛ Naasa nɛ́ Anuniɛɛ, kɛ́ aà mae gbɛ̃kɛkɛ̀mɛɛ yãa yã́i. Ɔ̃ Davidi a ìwaeↄ zĩ̀ aa gɛ́ Amↄni bùsuu aa aà nↄ̀sɛ níniɛ̀ aà mae gaa yã́ musu. Kɛ́ Davidi ìwapiↄ kà Anuni kĩ́i we aa aà nↄ̀sɛ níniɛ̀, +Kɛ́ gu dↄ̀, guwɛ lɛ́ kɛ̃́, ↄ̃ kíapi fɛ̀lɛ gɛ̀ nↄ̀ↄmusuↄ tòopi kĩ́i kpakpa. +Kɛ́ gu dↄ̀, aa pìla sĩ̀sĩpi musu, ↄ̃ bíla mↄ̀ dai Yesulɛ. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaìↄ e wà kà, aaì ńzĩa dilɛ ↄ̃nↄna ũↄ. +Kɛ́ à bíla è, ↄ̃ à kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ, asa aa kpasaa mɛ́ aa liaaa lán pↄ́ pↄ́ dãna vĩoↄwaɛ. +Yãbɛ̃ɛ pↄ́ aa kɛ̀ ì kɛnɛ́ wí ũe? Aawo, ìá Dii mámɛ má ò. +asa Manase bui Zelofada nɛnↄɛↄ kpaalɛ sɛ̀ sãnu ń Manase nɛgↄ̃ɛↄɛ. Galada bùsu mɛ́ gↄ̃̀ Manase buiↄ lɛɛ do pↄ́ ũ. +Ɔ̃ a ò a nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Yɛtɛɛɛ à mɛ̀: Fɛlɛ ǹ ń dɛdɛ. Nɛ́pi i a fɛ̃nda woo, asa ɛ̀waasonaɛ, mɛ́ vĩa lɛ́ aà kṹ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Kɛ́ Galile gbɛ̃́piↄ gaa kɛ̀ màa, álɛ e an duuna dɛ Galile gbɛ̃́ kĩniↄla yã̀? +À a zↄ̀blena Isailiↄ ĩ̀a, an yã́ i sãaàguo. +Dii mɛ́ a bↄ luabɛ, i pila ń yãdilɛnɛo ń malaika gbɛ̃zↄ̃ↄ lↄↄo ń Lua kã̀ae ↄ́o, gbɛ̃́ pↄ́ gà naa Kilisiwaↄ i vu sɛ̃́ia, +gbɛ̃pãↄ fɛ̀lɛ wɛ̃́lɛdeↄ swãfɛ̃̀, aa mɛ̀ wà gɛ́ zↄblei dii pↄ́ á dↄ̃oↄnɛ, +Ma sↄ̃anzi ǹ ma suaba e ma nisĩna lòo, n yã́ ↄ̃ ma wɛ́ dↄi. +À kà wɛ̃̀ ũma, kɛ́ miↄ ye mà mↄ á gwai. Tiasa lá yãe ma dↄa bùsuɛ beeↄ guu lↄo, +Lua wá Dii Yesu Kilisi Mae dↄ̃ kɛ́ málɛ ɛɛtoo. Wàↄ aà sáaukpa gↄↄpii! +Pↄlu mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, mi dↄ̃ saonkia no, asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀, wásuli wá bùsu gbãade tↄbɛ̃ɛsio. +Ma bàa aↄ kúńnↄ gↄↄpiiɛ, má kã́mabo ń maakɛanɛ́oo. Má tó aaↄ ma vĩa vĩ ń sↄ̃uɛ, aa bↄ ma kpɛ bauo. +Kɛ́ Simↄↄ Piɛɛ è màa, à kùlɛ Yesu gbázĩ à mɛ̀: Go ma saɛ Dii, asa duunkɛnan ma ũ. +Tó à zɛ̀, dṹnia ì zãampapa, tó à wɛtɛ̀i, buiↄ ì kɛ gã̀sĩ. Gbɛ̀sĩsĩ ziↄ kwɛ̀, sĩ̀sĩ pↄ́ kú za káauↄ gbòo. Ì yãkɛ lá a kɛ̀ káaukaauwa. +Ezekia, yã́ɛ bee aↄ dɛnɛ seela ũ:Má tó tɛ́ fɛlɛ Mↄabuↄwa, i kũ Kelio kpɛ́ gbãaↄwa. Mↄabuↄ gaga zĩ̀ zↄa guuɛ gↄↄ pↄ́ wàlɛ kúkuakɛ, wàlɛ mↄ pɛ́. +Bee gbɛa Davidi bↄ̀ we à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ sɛ̃gbãu, gu pↄ́ wì mɛ Ɛ̃ngɛdi. +Lua ì to wɛ̃na gbɛ̃́ le kɛ́ à aà bↄ yã́iɛ, ì to wà gbãamↄ gbɛ̃́ɛ, kɛ́ aà swã́ e busa. +Wìli gòlegolen mɛ̀n pla yía dalao lé? Kási an kee wá lí su tↄↄlɛ á Mae lɛ́ saio. +Wá naa Diiwa guu wá a náai vĩ kɛ́ álɛ yã́ pↄ́ wá òɛ́ↄ kɛ, mɛ́ áↄ kɛɛ. +Taaside daɛↄ ì aà vũaaɛ, wa aà gbɛ̃naↄ kɛ̃awà o lↄo. Tó a wɛ̀ɛlɛ yãońnↄ, ìli ń e bɛo. +Ǹ a lɛ sↄoↄ nami adoa, ní a lɛ soolo pↄ́ gↄ̃̀ nami adoa lↄ. Pↄ́lɛ lɛ soolode kpaaũ pↄ́lɛ lɛ pla lɛ́u kpɛ́pi lɛ́ pↄ́ ũ. +Aa ɛ̀waasoↄ dɛdɛ ń kao, aa nɛ́tɛ̃naↄ wɛ̃na boo, aa nɛ́ↄ sósobi vĩo. +N bɛɛɛ ń n zↄ̃ↄkɛo yã́ musu Edɛni lí kpele mɛ́ kànwai? Ń beeo wa n zu tↄↄlɛ nↄnau Edɛni lípiↄ kĩ́iɛ. Ńyↄ̃ↄ ku we ń gyafↄↄdeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ gàga zĩ guuↄ. Falaↄ̃ↄ ń a gbɛ̃́ↄ yã́n we ḿpii. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +A gↄ̃na àaↄ̃de tↄ́n Tigilisi, a dↄ̀ↄ tà Asili bùsu gukpɛ oi. Swapi gↄ̃na síiↄ̃de tↄ́n Uflata. +Mae, wá gbɛ̃́ pↄ́ ń è aà kĩ́i, ade gàɛ, wápii wí gↄ̃ n zↄↄ ũ. +Isaili bui píi gbɛ̃́ pↄ́ aa zɛ̀ò ń sↄ̃u wà Dii Isailiↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛↄ pɛ̀lɛńzi Yelusalɛũ, kɛ́ aa e Dii ń deziↄ Lua gbagba yã́i. +tó a wɛtɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ pↄkasa tɛkɛa daazi, mɛ́ á òɛ̀ aà mↄ zↄ̃lɛ gumaau, mɛ́ á ò taasideɛ aà gɛ zɛ le, ge aà mↄ zↄ̃lɛ á gbázĩ, +Kɛ́ a è ĩ́ana lɛ́ a pá, ↄ̃ vĩa aà kũ̀, àlɛ kpálɛ, ↄ̃ à wiilɛ̀ à mɛ̀: Dii, ma suaba. +Sɛa za Ísida Wiside lɛ́u gɛↄmidↄkĩi oi an bùsu lɛ́pi tà gɛↄmidↄkĩi oiɛ, +Onɛ́, e an buiwa tó an gbɛ̃e gbãlɛ̀ mɛ́ à sↄ̃̀ pↄ́ pↄ́ Isailiↄ saòoai, wàli ade kɛ̃a. Mámɛmaa Dii. +a ònɛ́: A mↄmɛɛ ń gbɛ̃́ɛ beeo a mɛ̀ gudɛnaɛ. Ma aà làla á wáa yã́ pↄ́ á dↄ̀dↄwàↄ musu, mi e à tàaee kɛ̀o. +Màade, ńyↄ̃ↄ wúlɛa e bↄɛ ni? Bↄɛ ńyↄ̃ vu ń ioi? +A namamà tↄↄlɛ la á pↄeãkɛa guu. A mɛ̀kpa kaalɛgↄↄ pↄ́ ũ. +Saona i a nísi kpasa saokĩiwa, kulapi iↄ dɛ Aalona ń a nɛ́ↄ pↄ́ ũ. +Tó i fↄ̃ á pòlomɛɛ sↄ̃o, ámɛ á zwãa pi baakwi ń ula mɛ̀n baakwiↄ kpaa. Ɔ̃ aa òɛ̀: Su ń yã́o wà ma. +Má ye n ikoyãi à kɛ̀ zài, miↄ làasookɛwà gↄↄpiiɛ. +Tó a Dii á Lua yãmà, mɛ́ álɛ zĩkɛ yãdilɛa pↄ́ málɛ oɛ́ gbãↄwa ń laaio lé, taaside aliↄ kú á guuo, asa Dii á Lua a báaadaágu bùsu pↄ́ àlɛ kpáwá à gↄ̃ vĩpi guuɛ. +Ń beeo tó à gↄ̃̀ pↄsɛ, málɛ e aà pↄ àↄ na dɛ tó à zãkɛ̀la. Málɛ e mapi, má Lua Nisĩna vĩ sↄ̃. +À mↄ Lua yãkɛaↄ gwa, yã́ pↄ́ a kɛ̀ gbɛ̃nazĩnaↄnɛ i diwá. +Kɛ́ Dalila è à yã́ pↄ́ kú a sↄ̃u òɛ píi, ↄ̃ à lɛ́kpãsãkɛ̀ Filitɛ̃ kíaↄnɛ à mɛ̀: À ɛa mↄ gɛ̃n do lↄ, asa à apii òmɛɛ sa. Ɔ̃ aa ɛ̀a mↄ̀ aà kĩ́i, aa ã́nusupi kũa. +Kí Yosia kpalablegↄↄ Dii òmɛɛ: N Isaili pↄ̀ↄbↄzãkɛnapiↄ yãkɛa èa? Aa gɛ̀ gbãsĩkɛ̀ sĩ̀sĩ lɛsĩ píi musu ń lí yɛ̀lɛlɛↄ píi gbáuo. +I kɛ ma yãdìlɛɛ́ no, kↄai pↄ́ gbɛ̃pãleↄ kɛ̀ ↄ̃ má òɛ́, kɛ́ mà e mà á yea gbɛ̃́ↄzi sĩana dↄ̃. +Málɛ oɛ́, Kilisi gↄ̃̀ Yudaↄ dↄnlɛde ũ, kɛ́ à lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ an deziↄnɛ kɛ, aai dↄ̃ Lua náai vĩ, +Asa nɛ́ zĩ́anaↄn wá ũ, wá yãe dↄ̃o, wá kua dṹniau ì gɛ̃zɛa lán uenawaɛ. +Gbãapiide a gↄ̃ n mↄ̀ bɛɛɛde ũ, aↄ dɛnɛ n pↄeã ã́nusu ũ. +Ɔ̃nↄna ìↄ dↄ̃a kũ̀sũa dia, laaisaide lɛ́ ì aà dayãu àa. +Ɔ̃ à gↄ̃inakɛ̀ gbapiↄwa lán malaika gã̀sĩadeↄ ń daminalio ń lávu piaaowa, ↄ̃ a kpà ń vuao, gↄ̃inapiↄ bↄ̀ wásawasa. +Ãma a zɛ́ pↄ́ má sɛ̀ dↄ̃, tó à ma yↄ̃, má bↄ lán vuawaɛ. +Swã́kpa ǹ ma yãma, Yobu, ǹyↄ̃ n lɛ́ kpaaũ, mapi má yão. +Beewa Isailiↄ gì Davidi buiↄzi e ń a gbão. +Kɛ́ aa kà Yesu kĩ́i, aa wabikɛ̀wà kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃ aa mɛ̀: Gbɛ̃́pi kà ǹ dↄaàlɛ. +Ásuli yã́gↄ̃gↄ̃ bↄ̀mↄ ge tonɛ pↄ́ gwana vĩoɛ ↄkpɛaio. Ásuli gyaa gbɛ̃ando pↄkasa tↄ̀ↄmasio +Gwa! Má pↄkũmabↄbↄmá lán zàaĩanawaɛ, i liasãizↄ̃ à pila vãikɛnaↄ miwa lán zàawa. +asa Dii á Luan ma ũ. Àↄ ázĩa kũa ma gbɛ̃́ↄ ũ, á kua iↄ adoa, asa ma kua adoaɛ. Ásu to àli gbãlɛ pↄ́taaonkuawapiↄ yã́ musuo. +Isibosɛ i we yã́zãsì Abinɛɛwa lↄo, kɛ́ àlɛ vĩakɛɛ̀ yã́i. +Baa Simↄↄpi yã́pi sì à dailɛkɛ̀, ↄ̃ à nà Filipiwa. Kɛ́ à dabudabu ń iko zↄ̃ↄ pↄ́ Filipi lɛ́ kɛↄ è, à bↄ̀ aà saɛ. +Bui píi a vĩakɛnɛ, Dii, dṹnia kíaↄ gawi dↄ̃nɛ ḿpii. +Bↄ́ ài sↄũ ↄ̃adɛa a kyodↄ̃a yã́i vĩi? Asa a nↄ̀sɛ vĩo. +à gɛ̃̀ gↄ̃ɛpizi a kpɛ́u, ↄ̃ à Isaili gↄ̃ɛpi zↄ̃̀ à ń naaa ń pla ḿpii, gↄ̃ɛpi ń nↄɛpio, ↄ̃ gagyã pↄ́ kà Isailiↄgu zɛ̀. +Mi dↄ̃ kɛ́ ma nisĩna ma sɛ gɛ̀manↄ ma kía deeↄ sↄ̃́goↄ guuo. +Mámɛ ìↄ ↄtↄ̃a gↄↄpii, a láaa vĩo. +Baa kɛ́ i ĩatɛ̃ eo mɛ́ a yãe dↄ̃o, à niɛ è dɛ ↄdepia. +Yelia mɛ́ Hɛblↄ̃ buiↄ kía ũ. Davidi kpalablea wɛ̃̀ blade guu ↄ̃ à wɛtɛ̀tɛ Hɛblↄ̃ buipi tↄ́ pↄ́ wa kà láuↄzi, ↄ̃ wà gɛ̀ bↄ̀ an bɛɛɛdeↄwa an bɛ wɛ̃́lɛu Yazɛɛ, Galada bùsuu. +Yudaↄ náaisaiyã kɛ̀, aa yãbɛ̃ɛ kɛ̀ Yelusalɛũ ń Isaili bùsuo, asa aa tã́agbagbanaↄ sɛ̀ nↄ ũ, aa Dii kpɛ́ pↄ́ a yei gbãlɛ̀ò. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ ń ma maeↄ, à ma! Lua gawide bↄ̀ mↄ̀ wá dezi sɛ̃́ia Ablahaũwa gↄↄ pↄ́ a ku Mɛsↄpↄtami bùsuu, zadↄ̃ i gɛ́ zↄ̃lɛi Halanao. +Dii yãò Mↄiziɛ Mↄabu bùsu sɛ̃piu à mɛ̀ +Ɔ̃ Labã wekĩideↄ kã̀aa píi, à nↄsɛblɛ kɛ̀nɛ́. +Yã́ɛ bee mɛ́ a to wà dↄ̃ lá yeakↄ̃i dɛ. Kilisi azĩa kpà wá yã́i. Wápiↄ sↄ̃, sema wà wázĩa kpá wá Yesude deeↄ yã́i màa. +à mɛ̀: Yelusalɛũ kɛɛlɛ, ní seelakɛ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ↄ́ↄlↄ, aalɛ wɛ̃nakɛ yãbɛ̃ɛ pↄ́ wàlɛ kɛu píi musuↄ miaɛwa. +ní ń vĩlɛ tɛ̃́ɛnau píi, ní pↄ́ fĩ ń oawa miau, +Ɔ̃ à wá dezi káau Ablahaũ sɛ̀ Uflata baale, à Kanaa bùsu kɛ̀ɛlɛaànↄ, ↄ̃ á tò aà bui kↄ̃̀. À aà gbà Izaaki, +Mↄizi ònɛ́: Gbɛ̃e su a kĩni tó e kↄↄo. +Luayãdansai nanaonapiↄ lɛ́ kɛ màa sↄ̃ɛ. Aaì ńzĩa da gbãsĩkɛau, aaì gi ikoyãi, aaì malaika gawideↄ sↄ̃́sↄ̃. +Ì mↄ́ ń a píio gotↄ̃ama ũ ge tↄↄlɛ nínia gbɛ̃kɛkɛaɛ ũ. +Ma Lua sáaukɛ̀, kɛ́ mi á gbɛ̃e dailɛkɛo, sema Kilisipu ń Gaiusio bàasi o láasai Lua zↄ̃ↄ. +Wá gbɛ̃́ beeↄ, wá ĩ́anadã dɛ a lɛ́ao. Wá dã kↄↄ pↄ́ Lua dàwɛ̃ɛ lɛ́uɛ. Baa ápiↄ, kↄↄpi á ká. +Pↄ́wɛn gba pↄ́ wà kàa kɛ̀ò ge wà blɛkɛ̀ò oou ge mↄ̀pɛpɛɛwa líↄ dɛ saona pↄ́ saòò pↄ́ ũ. +Ɔ̃ à pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo ń kpↄ̀ mɛ̀n plapio sɛ̀, à wɛsɛ̀ musu à báaadàu. Ɔ̃ a ɛ̀ɛ kpà a ìwaↄwa, aa bìilɛ bílaɛ. +Gↄↄ bee ↄ̃ yãkele fɛ̀lɛ maamaa Dii zɛ́ yã́ musu. +Ɔ̃ wá Dii Kilisi Yesu gbɛ̃kɛkɛ̀mɛɛ zↄ̃ↄ, a tò ma a náaikɛ̀, míↄ ye gbɛ̃́i naawa guu. +Ńsu gbɛ̃pãle fĩa di n miwao, ńsu kpɛgaausíɛ̀o. +Dii ĩ́an gbãa gbàɛ ísiau, ↄ̃ zàaĩan pãsĩ fɛ̀lɛ ísiaa e góilɛna ye wíwii. +Ɔ̃ à gɛ̀ pↄ́wɛngbɛ̃zɛa à yã́ pↄ́ a zãda òɛpi kɛ̀ píi. +Ma suaba Dii! Asa gbɛ̃maa ku lↄo, náaide làa gbɛ̃nazĩnaↄ guu. +Gwa! Má ń vu iu, aai fɛlɛ gu pↄ́ a ń yiau, mí yã́ pↄ́ á kɛ̀nɛ́pi wíɛ́ á musu. +Lua ua zĩkɛnaↄá gbɛ̃́ɛ beeↄ buiↄnɛ: Ziha, Asufa, Tabao, +Wà ã́nusu sì baade miwa bɛka dodo. Bɛka do mɛ́ galaũ soolo ũ, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ luakukĩiwa. Wà ↄ̃api sì gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄwa, gↄↄ pↄ́ wàlɛ ń da gbɛ̃́ pↄ́ wà ń naoↄ guu. Aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ ń ↄ̀aa gɛ̃o ń plao ń basoplakwioɛ (603.550). +A to Isailiↄ zɛ ń Dii ń Luao dasi, +ń Gebalideↄ ń Amↄniↄ ń Amalɛkiↄ ń Filitɛ̃ↄ ń Tiideↄ. +Gbɛ̃maaↄ i gbasa oɛ̀: Dii, bↄɛ wá è nↄana lɛ́ n dɛ wa blɛ kpàmai, ge imi lɛ́ n dɛ wa í kpàmai? +Aàli bàabaa sòolo gese ye, i a saonkɛ ulatao da, i bàabaa asana lɛ̀ɛlɛ dↄ, i bàabaa tulu di. Ali zuoɛ, ili gbasa saonkɛ pↄ́piↄ da. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ wa diu yãa gↄ̃̀ da gii sa bɛ! À tↄbↄ̀ buiↄ guu yãa, ↄ̃ à gↄ̃̀ lán gyaa gbɛ̃andowa. À iko vĩ bùsuↄwa yãa, ↄ̃ à gↄ̃̀ zĩ̀zↄ ũ. +Ɔ̃ Mↄizi ò Levii buipiↄnɛ: Lá a bↄ á nɛ́ↄ ń á gbɛ̃́ↄ kpɛ, a gↄ̃ Dii gbɛ̃́ↄ ũ gbã. Dii báaadàágu gbãn we. +Ɔ̃ Saulu nɛ́ Mikali i nɛio e à gɛ̀ gàò. +Làasoode Davidi nɛ́, Yelusalɛũ kía yã́n kɛ +N wɛtãna nɛ́ↄ mↄ kúlɛnɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa sakàngupiↄ wúlɛnɛ n gbázĩ, aai onɛ Dii wɛ̃́lɛ Siↄna pↄ́ Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa kàlɛ. +ń Bakebakaao ń Ɛlɛsio ń Galalio ń Mika nɛ́ Matania, Zikeli tↄũna, Bɛlɛkia sĩ́wɛnao +Ɔ̃ Yoabu fɛ̀lɛ gɛ̀ Abisaloũ bɛ, à aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi n ìwaↄ tɛsↄ̃̀i ma buawai? +Baa kpã́i pↄ́ wà ń páliwa sãnuↄ lɛ́ aà sↄ̃sↄ̃ màa lↄɛ. +Dii Mↄizi là à mɛ̀: Bↄ́ wii ńlɛ lɛ́ai? O gbɛ̃́ↄnɛ aa bↄ ń táo. +Ɔ̃ Yesu ì gínɛ́ aa o gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ a ũ. +Nↄ sòlede muaa ń í pↄ́ lɛ́ tↄ̃tↄ̃ zɛsai lou zã́oɛ. +Tó Egipiↄ n e, aa mɛ ma nan n ũ, aa ma dɛɛ, aai n tó. +kpelewa má kɛ, tó Lua fɛ̀lɛmanↄ yã́pi yã́ii? Tó à mↄ̀a, kpelewa má oɛ̀i? +Ma Mae pↄ́pii nàmɛɛ ma ↄzĩɛaà ↄlↄnɛ́ↄ bàasio. +Lua mɛ́ wá Suabana ũ, wáↄ aà náai vĩɛ, vĩa a wá kṹo. Dii mɛ́ wá gbãa ũ, aà táasi wi lɛ́, ↄ̃mɛ wá suabà. +Kɛ́ Yehu kà Samali, à Ahabu bui pↄ́ gↄ̃̀ weↄ dɛ̀dɛ míↄ. À ń tↄ̀lↄzↄ̃̀ lá Dii dà Ɛliaɛ a òwa. +An bòo gↄ̃ bòo zia ũ, an gbɛ̃e su àↄ ku kɛ́ à zↄ̃lɛ ń kpɛ́u lↄo, +Asa lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀ yã́ dↄaàguɛ, yã́ pↄ́ a ò a zↄ̀blena Ablahaũɛpi. +N aà gawi kↄ ɛ̀, n aà báa bↄ̀aàla. +Bɛaɛ oi ísia zↄ̃ↄ mɛ́ aↄ dɛ á bùsu zↄ̃lɛ ũ e gu pↄ́ bↄaa ń Amata bↄlɛo. Á bùsu lɛ́ bɛaɛ oin we. +À laaika á gbɛ̃e suli vãi fĩabo ń vãioo. À zɛwɛɛlɛ àↄ maakɛkↄ̃ɛ ń gbɛ̃́piio gↄↄpii. +Ɔ̃ Dii pↄkũmabↄ̀bↄmá, a ye gbɛ̃́ pↄ́ a ń sɛ́piↄ gĩyãi lↄo. +Tó aà nɛgↄ̃ɛ ge nↄɛ ia gbãbↄgↄↄ pà, aàli gɛ́ saona lei kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ ń sã wɛ̃donao sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ ń felenao ge felenguulu nɛ́ bↄlↄ duun awakpabↄ ũ. +Aalɛ e nana yã́ pↄ́ wàlɛ okↄ̃ɛ a to ma tↄ́ sã́ ma gbɛ̃́ↄguɛ, lá à sã̀ ń deziↄgu Baali yã́iwa. +Ma fↄkpà Apɛlɛwa, asa náaideɛ naa Kilisiwa guu. Ma fↄkpà Alisↄbu bɛdeↄwa. +Kɛ́ Davidi kà sĩ̀sĩ misonaa, gu pↄ́ lousisikĩi kúu, Aaki gbɛ̃́ Usai mↄ̀ dàaàlɛ, aà ula kɛ̃a, mɛ́ bùsu kaa aà miu. +Bíla pↄ́ kú aà kĩ́iↄ yão dↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ gbáau aa mↄ̀ↄ. Aa zã dàɛ̀ ń aà dãunao, aa fùa kɛfɛnaↄ kpàkpanɛ́. +Yesu wèmá à mɛ̀: Gupua kuaánↄ gↄ̃̀ yↄↄɛ. Gↄↄ pↄ́ á gupuapi vĩ, àↄ bɛu, kɛ́ gu su siwáo yã́i. Gbɛ̃́ pↄ́ bɛ gusiau líↄ dↄ̃ gu pↄ́ àlɛ gɛ́uo. +Kã́mabogↄↄ pãle zĩ́ lↄ Yesu gɛ̃̀ lousisikpɛu, àlɛ yãdanɛ́. Gↄ̃ɛe ku we, aà ↄplaa imia. +À dàa dìlɛ kpaaũkpɛ zãnguo ń saokĩio, ↄ̃ à ikàu. +Isailiↄ wala ì ń dayãu, gia ń beeo aali tá Dii ń Luawao, aali aà kĩ́i wɛɛlɛo. +Kɛ́ ado bↄ̀ a bɛ, i aà e lↄo e gbã. À mɛ̀ wài mɛ́ aà sò. +Lua Gbãapiide báaadangu, aà to ǹ nɛi maamaa, aaiↄ kã́fĩ, ní gↄ̃ buiↄ dezi ũ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ ulɛulɛapiↄ bↄ̀lɛ ń wãao, aa gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu aa fã̀aau, ↄ̃ aa wɛ̃́lɛdeↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao míↄmiↄ. +Aai lɛ́lɛmáo, asa an dↄaanaↄ lɛgbɛ̃̀nɛ́ ń Dii ń Lua tↄ́oɛ, ↄ̃ gbɛ̃́pii lɛ́ yã́kũtɛ̃ka ń dↄaanaↄzi. +Damasideↄ kúsu kwɛ̀, aalɛ oloolobo, aa lɛ̀kↄ̃wa ń bao. Pↄsia ń wãwão tↄ̃̀má, lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛìwa. +Sɛa za nɛ́ mↄ doↄwa, an gↄ̃ɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ swaaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (8.600). Aamɛ aaliↄ zĩkɛ zwã̀akpɛu. +Nɛbo pãle buiↄ gbɛ̃ↄn blakwi ń plao (52). +Yesu ònɛ́: Àↄ Lua náai vĩ. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, à gbɛ̃naↄ wɛɛlɛ ń àizɛɛ náaisaiↄ, kɛ́ gↄↄ pↄ́ à mìdɛwá, Lua a á dilɛ bɛ pↄ́ a gao guu. +Gbãadeↄ ɛ̀a vĩadàdańzi, ↄ̃ aa ń gbáɛ. Aai ĩadaama zɛ́ eo dasi yã́i, asa gbɛ̃́pii lɛ́ Lua sáaukpa yã́ pↄ́ kɛ̀pi yã́iɛ. +Lua kuli zálala gↄ̃naeↄ zↄ̃̀zↄ̃, ↄ̃ à n gbɛ̃́ pↄ́ ń dɛ kuna lí ũ pɛ̀ an gbɛu, kɛ́ ǹyↄ̃ kú ń kuli maa zĩ́na gbãao. +Azi bùsu Yudaeↄ mɛ́ yãdeↄ ũ. Sema aa mↄ wà yãbↄ kↄ̃ lɛ́u n kĩ́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú mɛ́ àlɛ ma náaikɛ a ga bauo. N bee sìa?ń Maazioo. +Ɔ̃ à zugaaena pↄ́ wa pìpi sɛ̀ a dà tɛ́u. À a tibò, ↄ̃ a zù ía a kpà Isailiↄwa aa mì. +ń kpaaũkpɛo ń Dii pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. Levii bui pↄ́ dɛ saonaↄ ũ mɛ́ pↄ́piↄ sɛ̀, +Aa wèmá lá Yesu ònɛ́wa, ↄ̃ wà ń tó we. +Piɛɛ gↄ̃̀ zɛ bↄlɛu gãaɛ. Ɔ̃ ìwa pↄ́ saonkia aà dↄ̃pi gɛ̀ yãò nↄɛ pↄ́ lɛ́ bↄlɛpi dↄ̃́aɛ, ↄ̃ à gɛ̃̀ ń Piɛɛo. +Wá naawà guu à wá sɛ́ dṹniakalɛa ãa, kɛ́ wá kua àↄ adoaɛ̀ sãasai. Aà yeawázi guu +Seelade pã ì yã́zɛde láanikɛ, vãikɛna ì yã́ĩi mↄ́mↄ bɛ̃̀ɛ. +Kí zɛa mↄ̀pɛlɛ saɛ, ↄ̃ à ɛ̀a zɛ̀ ń Dii bàakuańnↄ yã́ↄ. À mɛ̀ á tɛ́ Diizi, íↄ aà yãdilɛaↄ ń aà yãdanɛↄ kũa, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai, lá a ku lápi guuwa. Ɔ̃ gbɛ̃́pii zɛ̀ ń Dii bàakuańnↄ yã́o lↄ. +Ɔ̃ Davidi Akisi là à mɛ̀: Bↄ́ má kɛ̀i? Sɛa za gↄↄ pↄ́ ma mↄ n kĩ́i e gbã, bↄ́ ń èai? Bↄ́yãi má e gɛ́ zĩkai ń ma dii kí ibɛɛↄo ni? +Dii a Isailiↄ ń mpio kpa Filitɛ̃ↄwaɛ. Mpi ń n nɛgↄ̃ɛↄ áↄ kumanↄ la zia. Dii a Isaili zĩgↄ̃ↄ kpa Filitɛ̃ↄwa. +Zaa zↄ̃ↄ ń a nɛ́nao su àↄ kú á bɛ pla píio. +Gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa ítↄkĩiↄ zↄa dↄ, aa Dii maakɛaↄ dàu lɛ́ siunɛ́, Isailiↄ kíaↄ zĩblè, ↄ̃ Dii gbɛ̃́ↄ sù ń wɛ̃́lɛↄ guu. +Màa Isaili bui píi lɛ́ su ń Dii kpagoloo ń kúkuakɛao ń kuuↄo ń kã̀aeↄo ń sɛ̃́sɛ̃n ↄ́o ń domalɛao ń mↄↄnlɛao. +Isailiↄ ń Yudaↄ yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀ za ń ɛ̀waasogↄↄ, aa ma pↄ fɛ̃̀mɛɛ ń pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ↄ. Ma Dii mamɛ má ò. +Aa doũ ḿpiiɛ, sↄũↄnɛ, aa mi vĩo, líãaↄnɛ, aa fↄ̃ lɛdamáe? +Ɔ̃ a ò Yeloboaũɛ aà a paaapi sɛ́lɛ mɛ̀n kwi. Ɔ̃ Dii yãòɛ̀ à mɛ̀: Ma Dii Isailiↄ Lua má Salomↄↄ bↄ kíakɛuɛ, mí Isaili bui lɛɛ kwiↄ kpama. +Yã́ pↄ́ ulɛa a bↄ gupuau píi. Asiiyãe ku kɛ́ wa gí dↄ̃io. +Máↄ aà kũa ma ↄzĩɛ, ma gã̀sa gbãa aↄ kuaànↄ. +Bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guu mɛ́ a ye Gɛ̃amusu dikpɛkɛmɛɛ, sema aà kɛ lá ma ikoyã dìlɛɛ́wa. Bↄ̀mↄ ń beleo píi, yã́ doũɛ. +Kɛ́ Yudaↄ ĩ́isɛ̀aànↄ aa aà sↄ̃̀sↄ̃, ↄ̃ à a pↄkasaↄ kpòɛńla à mɛ̀: Yã́ pↄ́ á kɛ̀ wí á musu, ma yã́n lↄo. Za tia má gɛ́ buipãleↄ kĩ́iɛ. +Ńyↄ̃ wɛsi pↄ́ pↄ́ ni e yãaolɛ, ńyↄ̃ làasoo kpaanlakɛ n sↄ̃u. +Ɔ̃ Kainu dàzɛu à kɛ̃̀ Diiwa. À gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Nↄdi bùsuu Edɛni gukpɛ oi. +Mↄizi kɛ̀ lá Dii òɛwa. À dɛ̀dɛ Oo gbɛwa gbɛ̃́pii wáa, +Gↄ̃ɛ pↄ́ aa pↄblèↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄoɛ (5.000). +Mɛlali buiↄ nao daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. +À Dii a deziↄ Lua tò we, i aà zɛ́ sɛ́o. +Kɛ́ Davidi a baomà, ↄ̃ à Yoabu zĩ̀ ń zĩgↄ̃ↄ píi. +Ɔ̃ a òɛ̀: Gɛ́ n vĩ̀iↄ gwai ń ń sãↄ, tó aa aafia, ní ɛa sumɛɛ ń a baoo. Ɔ̃ à aà gbàɛ, à bↄ̀ Hɛblↄ̃ guzulɛu à gɛ̀ Sikɛũ. +Ma wiilɛ̀, ma suabalɛ zùaàzi, kási i swã́sɛmazio. +Aalɛ aà dã́, aalɛ aà dã́ e aa bílikɛ̀. Kɛ́ aa è i zɛwɛ̃nɛ́o, ↄ̃ aa kili sɛ̀ aa wɛ̃̀, aa sù ń dii è wúlɛa zĩ́lɛ gɛ̀. +Baa tɛ́ ásu ká á bɛ kã́mabogↄↄzĩo. +Kɛ́ dↄaanapi í lilɛa vɛ̃ɛ ũpi ìɛ, i dↄ̃ gu pↄ́ à bↄ̀uo, ãma zĩkɛna pↄ́ aa ípi tↄ̀ↄ dↄ̃. Ɔ̃ dↄaanapi nↄde sìsi +Àli ɛ́ɛ, í nísikawà pↄ́wɛn gba ũ. +Yã́pi kà Abisaloũgu ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ píi. +Ɔ̃ aa ɛ̀a Dii sìsi lↄ. Aa ń gbɛ̃́ↄ dilɛa gulɛsĩpiↄ gbàgbanaↄ ũ tɛ̃ vĩo, ↄ̃ aaìↄ saonɛ́ gulɛsĩpiↄ kpɛ́ↄ guu. +a òɛ̀: Bàalɛ gɛ o ɛ̀waasopiɛ, Yelusalɛũ aↄ kálɛa bĩ́isai a gbɛ̃nazĩna ń a pↄtuoo dasikɛ yã́i. À mɛ̀ lↄ +ↄ̃ a ònɛ́: Gbɛ̃́ɛ beeá Lua Nisĩnadeɛ. Wá gbɛ̃e e láaàwa lↄe? +Yã́ pↄ́ ãnabipiↄ ò ń Lua bàa pↄ́ kú ń á dezi káauↄo gↄ̃̀ á pↄ́ ũ, lá a ò Ablahaũɛwa à mɛ̀ á báaada dṹnia bui píigu aà bui sabai. +Mɛyaakↄ̃ ń Lakↄ̃o ń bùsu pↄ́ bↄaa ń Zopeo. +Lua pↄeãn kɛ: À yãmaakɛ à lɛsↄkpa sↄũ wɛ́siadeↄnɛ. +Kí, mase ń naao ń nísio ń vɛ̃ɛ pↄ́ n a lɛgbɛ̃̀o kpã́sã wápiↄ ń zĩkɛnaↄnɛ, +Wá gbɛ̃́ↄ, a maa wàↄ Lua sáaukpa á yã́ musu gↄↄpiiɛ, lá a maawa, asa á luanaaikɛa lɛ́ zↄ̃ↄkũ maamaa, mɛ́ á yeakↄ̃i lɛ́ kã́fĩ. +Tó á gbɛ̃e gↄ̃̀ taaside ũ, mɛ́ à a tↄↄlɛ kĩni yìa, aà daɛ fɛ̃̀ɛɛ lí mↄ́ pↄ́ pↄ́ a yìapi tↄ̀ↄmabkuɛplao (2.812). +Ɔ̃ à mɛ̀: Màadeↄn á ũ. Màa á bɛò! A yã́i iↄ mɛ á gɛ́ saoi Diiwaɛ. +Tó wà ĩadà gbɛ̃́laanikɛnawa, mìsaide ì ↄ̃nↄkũɛ, tó wà ↄ̃nↄna gbà laai, aà dↄ̃a ì kã́fĩɛ. +Salomↄↄ uakpaa zĩ kɛ̀ píi wɛ̃̀ kuɛaaↄ̃ɛ. +Ma lɛ́ kú an lɛkpaaĩ guuo, ma bàa kúńnↄo. Asa aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń pↄkũmao, aa zuↄ kĩzã zↄ̃̀zↄ̃ lán kↄ̃̀ↄ yã́wa. +Baa e tia málɛ yã́kũtɛ̃ka wɛ̃nannↄ, Lua ↄtↄ̃̀a gbã́ugbãu, málɛ aaukɛ. +Bílaɛ bee gbɛ̃e a wɛsi bùsu maa pↄ́ má ò má kpá an deziↄwalɛo, +Aaì gɛ̃ gɛ́ aɛ lán ĩ́anawa. tàaedeↄnɛ, an gbãa mɛ́ ń lua ũ. +Ɔ̃ Yuda buiↄ ń lá aa mɛ̀: Bↄ́yãi a mↄwá ń zĩoi? Ɔ̃ aa mɛ̀: Wa mↄ Sãusↄ̃ↄ kṹi wà kɛɛ̀ lá a kɛ̀wɛ̃ɛwaɛ. +Blɛ maa ń nísio ìↄ kálɛ ↄ̃nↄna bɛ, ãma sↄũ ì a pↄ́ mↄ́mↄ gↄ̃̀ↄɛ. +Lua ɛ̀a ò Ablahaũɛ: Mpi ń n buiↄ, àↄ ma bàakuaánↄ yã́ kũa e á buiwa. +Má laaidↄ kua tàaesaiwa, bↄɛ ńyↄ̃ mↄai? Máↄ ku ma ua ń nↄ̀sɛpuao, +I yãonɛ́ yãlɛɛũsaio. Tó à gↄ̃̀ ń a ìwaↄ ńtɛ̃ɛ, ↄ̃ ì yã́pii bↄↄlɛkɛnɛ́. +Kainu wùlɛ ń a nↄo, ↄ̃ à nↄsì à Ɛnↄki ì. A gbɛa Kainu wɛ̃́lɛ kàlɛ, ↄ̃ à a nɛ́pi tↄ́ kpàɛ̀. +A gↄↄ àaↄ̃deá Falaↄ̃ↄ izĩ dikpɛɛ, ↄ̃ à blɛkɛ̀ a ìwaↄnɛ. À vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ kía ń pɛ̃ɛkɛnaↄ kíao bↄ̀lɛ kpɛ́u a ìwaↄ wáa. +Lua gbɛ̃́ↄ kámasakaa yã́ musu, lá má ò Galati bùsu Yesudeↄnɛ, à kɛ màa sↄ̃. +Gbɛ̃́ sɛ̃́ia òɛ̀: Ma bú lùɛ, sema mà gɛ́ gwai. N yã́ na, ma awakpàɛ. +Ɔ̃ Zãa òɛ̀: Dii, wa gbɛ̃e è, àlɛ tã́ago ń n tↄ́o, ↄ̃ wá ye giɛ̀, asa wá gbɛ̃́ no. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, ma zɛò mà mikpɛliɛ́, mí yã́yiawá mà á míↄnzↄ̃ ápiiɛ. +Aàli sãpi kòlokpa gu pↄ́ a kua adoa, wì duun awakpabↄ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄo kòlokpau. Tàae fĩabobↄpiá saona pↄ́ɛ lán duun awakpabↄwa. Dii pↄ́ɛ. +Gáuↄ ń kpↄbↄilɛnaↄ kɛ ń kúkĩi ũ, koohũhũnaↄ ń gbagbaaↄ sakpɛda we. Dii a guyↄ̃bↄ poowà, i gↄ̃ da pã, a gwa ń gĩsusugwabao, i gↄ̃ gii. +Gɛ̃a ua pↄ́ wàlɛ gɛwiipɛu maa dɛ gɛ̃a ua pↄ́ wàlɛ dikpɛkɛula, asa gbɛ̃́pii midɛan we, mɛ́ a maa gbɛ̃́ pↄ́ kúↄ yã́pi da. +Mↄizi pìla à gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi, ↄ̃ à yã́ pↄ́ Dii òɛ dàu a sìunɛ́ píi. +ↄ̃ a ò Isailiↄnɛ à mɛ̀: Tó gbɛ̃́ lɛkɛ̀ Diiwa à mɛ̀, á aà gba gbɛ̃nazĩna, aà boↄ̃an kɛ +Ì bui píi toto, a ń swã́gagaoa? Ì yãdanɛ́, a dↄ̃a vĩoa? +Kɛ́ Davidi sù a bɛ Yelusalɛũ, à a nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ gbɛ̃ↄn kwi pↄ́ á tò aalɛ bɛgwaↄ sɛ̀ à ń kálɛ gudↄ̃ana bɛ. Davidi ń gwá, ãma i wúlɛńnↄ lↄo. Wà ń kaka kpɛ́u gyaaↄ ũɛ e aa gɛ̀ gàgaò. +Ɔ̃ Yudaↄ Uzia kpà kía ũ aà mae Amazia gbɛu. Uzia wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ. +Ɔ̃ aà ìwaↄ òɛ̀: Wá dii kí, to wà wɛ̃́ndia wɛɛlɛnɛ, aàↄ zĩkɛnɛ, iↄ n gwa, iↄ wúlɛ n saɛ, kɛ́ ĩ́ana su n dɛ lↄo yã́i. +Ɔ̃nↄ sↄ̃, wì e má ni? Dↄ̃a kúkĩin mái? +Tó a sù á è Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ fɛ̀lɛ lɛ́ tá gu pↄ́ a kuu yãa sↄ̃ bɛ? +Pↄkɛkɛgↄↄ àliↄ a lɛɛ sↄode kpa Falaↄ̃ↄwa, a lɛɛ síiↄ̃ kĩni i gↄ̃ɛ́ pↄbui ń blɛo ũ. Àliↄ bee ble ń á nɛ́ↄ ń á bɛdeↄ píi. +Lá mao lí dɛ líkpɛu, màa ma yenzide dɛ ɛ̀waasoↄ guu. Zↄ̃lɛa a uenai ì kamagu, a bɛ blea ì kɛmɛɛ na. +Tó a bùsupi baoe mà, ásu to sↄ̃ kɛ̃́águo, ásu to vĩa á kṹo. Yãpãsĩ a fɛlɛ bùsupiu, kpaladeↄ fɛlɛ ń kↄ̃o. Á yã́pi feena ma wɛ̃a, í a feena ma zii. +Levii bui pↄ́ sùↄn kɛ: Odavia bui Yesua ń Kamiɛlio buiↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi ń síiↄ̃o (74). +Gɛↄ ni yãbↄnsaɛkɛnɛ́a? Gyaadeↄ mɛ́ aaì fɛlɛ n sáaukpaa? +Ma Mae pↄ́ ma zĩ ma yã́ ò lↄ. I aà lↄↄ ma ziio, mɛ́ i wɛsiaàlɛo, +Ɔ̃ wà lɛ́ikà aà oawa wà aà lɛ̀ ń ↄkũo. Gbɛ̃eↄ aà sãnkɛ̀kɛ +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa luabɛpuanawa a kↄma màlɛ tↄↄlɛ, à tↄↄlɛ pↄ́ↄ kɛ̀kɛ. +Kɛ́ wa ò kí Salomↄↄɛ, Yoabu bàalɛ̀ gɛ̃̀ Dii zwã̀akpɛ ua, a ku saokĩipi saɛ, ↄ̃ Salomↄↄ ò Yoiada nɛ́ Benaiaɛ aà gɛ ↄtↄ̃wà we. +Wá wá dezi Lekabu nɛ́ Yonadabu yã́pi kũa píiɛ. Wápiↄ ń wá nↄɛↄ ń wá nɛgↄ̃ɛↄ ń wá nɛnↄɛↄ wili vɛ̃ɛ mio. +Ɔ̃ gbãade pↄ́ kàlɛ weↄ wɛpɛ̀ Ɛtiɛ̃ɛwa píi, aa è aà oa dɛ lán malaika oawa. +Vãie lí gbɛ̃maa leo, gbɛ̃vãiↄ sↄ̃, taasi ì dańla. +A yã́ mɛ́ tò à yãvãi píi tó ń ɛɛ píio ń mↄafilio ń wɛdↄakↄ̃ɛo ń kↄ̃yaaao. +Zwãatã kpɛ́pi lɛ́ pↄ́ ũ, ní gↄ̃inakɛwà ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bataɛao. +Ɔ̃ nↄɛpi mↄ̀ kùlɛɛ̀ à mɛ̀: Dii, ma ĩa. +Zĩbeezĩ wà Dii gbàgba a zɛ́wa, wà Gɛ̃amusu dikpɛkɛ̀, mɛ́ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò aà gbagbakĩiwa, lá kí Yosia dìlɛwa. +Dii mɛ́ ì to gbɛ̃́ ga, mɛ́ ì to gbɛ̃́ àↄ ku. Ɔ̃mɛ ì to gbɛ̃́ gɛ̃ tíu, mɛ́ ì gɛ vu. +Gbɛ̃́ↄ, má ye àↄ dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ ma le tɛkpà baona gɛa aɛuɛ, +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Á saonaↄ á yã́n la sa. +Hilaũ vua kpã̀sã Salomↄↄɛ yãa tↄnu síiↄ̃ɛ. +à dↄ̀aa wá dílɛ a nɛ́ↄ ũ ń Yesu Kilisi gbãao, lá àlɛ yá a pↄeã guuwa, +Ɔ̃ Ɛbɛmɛlɛki gbɛ̃́ↄ sɛ̀ gɛ̀ńnↄ kibɛ. Aa pↄ́ ziↄ ń zwã̀nkasaↄ sɛ̀lɛ kpɛa pↄ́ kú làasi zĩ́lɛu, ↄ̃ aa gbàɛ Zelemiiɛ ń baↄ lↄ̀ↄpiu. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: A ku má ni? Bↄ́yãi a gↄ̃ɛpi tò wei? À aà sísi aà mↄ pↄblewanↄ. +A yã́ mɛ́ tò wà sↄ̃ Lua gbɛ̃kɛkɛnɛde kpalabaai ń sↄ̃o dilɛa, kɛ́ aà wá wɛgwa, i gbɛ̃kɛkɛwɛ̃ɛ a gↄↄwa. +Gbɛ̃nazĩna nɛiaá mɛ yã́ɛ, Lua Nisĩna nɛiaá nisĩna yã́ɛ. +Ɔ̃ aa Geesↄ̃ buiↄ nào daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo, +Ɔ̃ kí ò Amasaɛ: Yuda zĩgↄ̃ↄ sísi ǹ ń kãaamɛɛ e gↄↄ àaↄ̃ àↄ pa, níↄ ku la. +Ma aaukɛa mɛ́ tò ma gↄ̃ wákambaau ũ. +Bàalɛ gɛ́ daiaàlɛ, ní aà la, tó a aafia ń a zã́o ń a nɛ́o. Ɔ̃ nↄɛpi wèwà à mɛ̀: Aafiaɛ! +Yotaũ yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píiSiↄna wà suò. +Ɔ̃ à ta sɛ̀ à kàapi kàuɛ̀. Aminↄ gì sói à mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ ya aa bↄlɛ ḿpii. Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ bↄ̀lɛ píi, +Ɔ̃ a ò gbɛ̃́piiɛ: Tó gbɛ̃́ ye kɛ ma ìwa ũ, aà gi azĩa wɛ̃nizi, iↄ a lipãakↄ̃a sɛ lá gu lɛ́ dↄ, i tɛmazi. +À wabikɛ kíaↄnɛ ń gbãadeↄ píi, kɛ́ wà e wàↄ ku aafia yãkelesai luayãmanaↄ ũ, wá kua iↄ gbia. +Ásuli vĩakɛ gbɛ̃́ pↄ́ aaì gbɛ̃dɛ, aali fↄ̃ aà nisĩna dɛ̀oↄnɛo. Àli vĩakɛ Luaɛ, asa a fↄ̃ gbɛ̃́ ń a nisĩnao kaalɛ tɛ́ guu píi. +Ɔ̃ má è wà gbípi nɛ́ pↄ́ dɛ bɛↄma ũ wɛ̃̀, nↄɛ mɛ́ zↄ̃lɛu. +Kí mɛ̀ baade a zↄ pↄ́ dɛ Ɛbɛlu ũ kɛ̃́, gↄ̃ɛ nↄɛ píi. Gbɛ̃e su àↄ a Yuda dee vĩ zↄ ũ lↄo. +Àizɛɛ ì to wà gbɛ̃na e dasi, taaside gbɛ̃na ì kɛ̃wàɛ. +à tà Dↄ̃nkpɛa, à tà Bɛtalaba ↄplaai e Lubɛni nɛ́ Bohana gbɛi. +Aa aà pↄ́ↄ wòlowà, aa gomusu tɛ̃a dàɛ̀. +Gↄↄ bee tó dṹnia bui píi koezↄ̃̀i màa, má Yelusalɛũ kɛ bui píiɛ gbɛsi pↄ́ wa fↄ̃ deeo ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ wɛɛlɛ yↄ̃wà píi, a aà woloɛ nài. +Mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ á Lomade pↄ́ Lua yeázi à á sisi, a gↄ̃ a gbɛ̃́ↄ ũ píiɛ. Lua wá Mae ń Dii Yesu Kilisio gbɛ̃kɛkɛɛ́, aai á gba aafia. +Maazia, Bilegai ń Semaiao. Gbɛ̃́piↄá saonaↄnɛ. +Dii vĩakɛnaↄ, à Dii náaikɛ! Ɔ̃mɛ á sɛ̀ngbao ũ, ì dↄálɛ. +Aa kã̀aa Mↄizi ń Aalonaozi aa ònɛ́: Á yã́ↄ kɛ̀ zài! Isailiↄ píiá Dii gbɛ̃́ↄnɛ, a kúńnↄ. Bↄ́yãi i ázĩa dilɛ dɛ Dii gbɛ̃́piↄlai? +Vãikɛnaↄ zɛ́ dɛ lán gusia níiniiwa, aali pↄ́ pↄ́ tò wàlɛ gɛ̃nalɛ dↄ̃o. +Yãkelesaiden ma ũ, tó ma a yã́ ò, sòle aaì fɛlɛò. +Balaki òɛ̀: Ńsu ǹ ń káo. Ńsu samaaonɛ́ sↄ̃o. +gↄↄ pↄ́ Mae Lua aà kpɛlà à aà tↄbↄ̀. À Zↄ̃ↄde Gawide lↄↄ mà à mɛ̀ a Nɛ́ mɛ̀ndona yenziden aà ũ, aà yã́ ì kaagu. +Tó álɛ aà gba kàa, aliↄ dɛ a sɛsai pↄ́ wà a tí yã̀alɛ ń nísio ũ ge kàagbaala pↄ́ wà nísi ɛ̀wà. +Pↄ́ fĩaa pooa vĩo, wìli e pↄ́ pↄ́ kɛ̃̀sã nào ń a kĩniↄo. +Kɛ́ à kã́nↄ soolode gò, má è tↄↄlɛ lùalua pãsĩpãsĩ, ĩatɛ̃ siakũ̀ níinii lán zwã̀adaa ùsiuwa, mↄvua tɛ̃akũ̀ lán auwa míↄmiↄ. +Asa nↄɛ vãi Atalia nɛ́ↄ mɛ́ Lua kpɛ́ gbaↄ gbòo yãa. Baa se aa zↄblè tã́aↄnɛ ń Lua kpɛ́ zĩkɛbↄↄ. +Sↄlupi ku gbɛ̃́ pↄ́ aa Ɛtiɛ̃ɛ dɛ̀ↄ kpɛɛ. Zĩbeezĩ wà nà wɛ́tɛ̃a zↄ̃ↄ mↄa Yelusalɛũ Yesudeↄnɛwa. Mɛ́ i kɛ zĩnaↄ bàasio, gbɛ̃́ kĩniↄ fã̀aa píiɛ Yude ń Samali bùsuↄ guu. +Gbɛ̃́piↄ tɛ́kũ aa gↄ̃ túfu ũ lán kàelɛ zↄ̃zↄ̃a pↄ́ wà tɛsↄ̃̀wàwa. +Tó á kpà kyodↄ̃nsaiwa aà a kyokɛ, a mɛ á kyó dↄ̃o. +Aalona pↄkasaↄ daɛ̀, ulatao ń ulatao pↄ́ wà ba kɛ̃̀wào ń saoulao ń bↄ̀ↄloonnↄɛo. Ní bↄ̀ↄpi ba dↄ saoula asanawa. +ↄ̃ Maloni ń Kilionio gà ń pla ń píi, ↄ̃ Naomi gↄ̃̀ zã́sai nɛ́sai. +Ɔ̃ wa bìlɛ ń pↄfɛ̃o wa nɛ̀. Gukpɛ ĩ́ana tò à giigàga, ↄ̃ a nɛ́ↄ wòlo. A gↄ̃n gbãapiↄ giigàga, ↄ̃ tɛ́ kũ̀wà. +Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Sĩanaɛ Dii! Baa ń beeo gbɛ̃ↄ ì blɛ kasona pↄ́ lɛ̀lɛ ń dii táabũnu zíɛↄ pɛɛlɛ. +Ãnabi Ɛlizi gↄↄ sↄ̃, Isaili bùsu kusudeↄ diɛ, kási i ń kee gbã́gbão, sema Sili bùsu gbɛ̃́ Naama. +Ɔ̃ Yudasi pↄ́ a aà kpámápi mɛ̀: Asa mámɛo yó, Mɛtulu? Yesu òɛ̀: Ɔ̃mɛ dↄ n lɛ́u we. +Ma yã́ pↄ́ ãnabi ɛgɛnaↄ ì o ń ma tↄ́o mà, aaì mɛ, wa è iuɛ, wa è iuɛ. +asa Dii á Lua lɛ́ gɛ́ánↄ bùsu maauɛ, bùsu pↄ́ swaↄ ń nibↄnaↄ diu, aaì bↄ tↄↄlɛ nↄnau guzulɛↄ ń sĩ̀sĩↄ guu. +Kɛ́ ìwapiↄ yã́pi dàu a sìu Davidiɛ, gↄ̃a kíanɛ zã́ ũ kɛ̀ɛ̀ na sa. E nↄpi sɛgↄↄ àↄ gɛ́ kái, +Tó i Dii á Lua yãmao, tó i aà ↄtondↄkĩi gwao, tó á aà yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũao, yã́ɛ beeↄ mɛ́ a á le. +Asa Dii ònɛ́ aa gaga guwaiwaiu weɛ. Mɛ́ i kɛ Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu ń Nuni nɛ́ Yozueeo bàasio, an gbɛ̃e i gↄ̃o, baa do. +Kíaↄ ì kpalable ma sabaiɛ, ↄ̃ kpalablenaↄ ì yã́zɛde dilɛò. +Dii tↄↄlɛpi aↄ dɛ saonaↄ pↄ́ ũɛ. Gugbãntoo oi gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000), bɛaɛ oi lɛɛ kwi (10.000), gukpɛ oi lɛɛ kwi (10.000), gɛↄmidↄkĩi oi lɛɛ baasↄo (25.000). Dii kúkĩi aↄ ku guoguoɛ. +Kɛ́ Gedeↄ̃ↄ kà we, à gbɛ̃e lè, à a nana dàu lɛ́ siu a gbɛ̃doɛ à mɛ̀: Nana pↄ́ má ò ma. Má è pɛ̃ɛ boolo zↄzↄna lɛ́ gbeembo, ↄ̃ à sì wá bòou à pã̀ zwã̀akpɛwa, ↄ̃ kpɛ́pi lɛ̀lɛ à fuangba. +à zↄ̀blenapi là à mɛ̀: Dén gↄ̃ɛ pↄ́ bɛ sɛ̃u àlɛ mↄ́ daiwálɛ kee ũi? Ɔ̃ zↄ̀blenapi wèwà à mɛ̀: Ma diiɛ. Ɔ̃ Lɛbɛka a pↄlↄgãu sɛ kù a wɛ́a. +Yesu ìↄ Galile bùsu kɛɛlɛ, ì yãdanɛ́ ń lousisikpɛↄ guu, ì kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i baokpa, ì gbɛ̃́ↄ gbã́gbã ń gyã bui píio ń kↄ̃̀ↄↄ píi. +N yã́ ìↄ dↄmagu gwã́, Dii, ↄ̃ miↄ n ikoyãↄ kũa. +Kɛ́ a gu dↄ̀, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ mↄ̀, aalɛ pↄ́ↄ wolo gbɛ̃́ pↄ́ gàgaↄwa, ↄ̃ aa Saulu ń a nɛ́ mɛ̀n àaↄ̃piↄ gɛ è kálɛa Giliboa gbɛpↄlɛu. +Lá sĩsĩ ì kɛ tɛyↄ̃ɛ, lá yàa ì kɛ tɛ́ɛ, màa lɛkpaade ì sòle da. +Ɔ̃ Yozuee ò gbɛ̃́ↄnɛ: À gbãbↄ ázĩaɛ, asa Dii a yãbↄnsaɛkɛ á zãnguo zia. +tó á mà màa, à yã́pi gbɛagbɛa maamaa. Tó wà yãbɛ̃ɛpi kɛ̀ á guu sĩanaɛ, mɛ́ a sea vĩo, +Wà apii mà, a midɛan kɛ: Vĩakɛ Luaɛ, níↄ aà yãdilɛaↄ kũa, asa gbɛ̃́pii yã́n we. +Kɛ́ wà tadibↄpiↄ pì, wà a gbapɛlɛ zãnguoↄ tàta ń mↄ̀pɛpɛɛↄɛ. +An gbɛ̃ↄn sↄoↄá laaisaideↄnɛ. An gbɛ̃ↄn sↄoↄ sↄ̃ laaideↄnɛ. +Kɛ́ Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ibɛɛↄ mà zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ lɛ́ kpɛ́ bo Dii Isailiↄ Luaɛ, +À azĩa kpà wá gɛ̃ɛ ũ, kɛ́ à wá bↄ vãi píi guu, i wá gbãsĩ wolo a gbɛ̃́ yenzideↄ ũ, gbɛ̃́ pↄ́ maakɛa ãia vĩↄ ũ. +Ma gugwà, mi gbɛ̃e eo, baa bãↄ aa ń taa kɛ̀ píiɛ. +Manase nɛ́ Makii buiↄ gɛ̀ lɛ̀lɛ Galada bùsuwa, aa sì aa Amↄle pↄ́ kú weↄ yà. +Tó a gɛ̃ wɛ̃́lɛu mɛ́ wì á dilɛo sↄ̃, à bↄlɛ gãaɛ, í mɛ +ↄ̃ saonkia Azalia, Zadoki bui wèwà à mɛ̀: Za gↄↄ pↄ́ gbɛ̃́ↄ nà mↄa Dii ua ń ń gbaↄwa, wa pↄblè wa kã, à fɛ̃̀. Báaa pↄ́ Dii dà a gbɛ̃́ↄgu mɛ́ tò pↄ́piↄ fɛ̃̀ kálɛa màa. +à mɛ̀: Tó n ma wɛgwà, mɛ́ ma yã́ kànguɛ, tó yã́ɛ bee kɛ̀nɛ zɛ́ vĩ, mɛ́ ma yã́ kànguɛ, lá Amɛdata nɛ́ Amani, Agaga bui, zɛ̀ò à Yuda pↄ́ kú n bùsuuↄ dɛdɛ píiɛ, o n lakɛ̃naↄnɛ aa lákɛ̃ aa Amani yã́pi fuangba. +Ma pↄfɛ̃ a weeo e mà gɛ yã́ pↄ́ málɛ yá midɛò. Gↄↄgbɛzãzĩ ↄ̃ á a mi dↄ̃ sã́asã. +Yoabu i Levii buiↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ da nao guuo, asa yã́ pↄ́ kí dàɛpi i kaaàguo. +Tiasa málɛ á na Luaɛ a ↄzĩ ń a gbɛ̃kɛyã pↄ́ a fↄ̃ gbãa kã́fĩɛ́o, i á gba zɛ́ á baa àↄ daaa ń a gbɛ̃́ↄ píi. +Baa kɛ́ ma gyãkɛa kɛ̀ɛ́ yↄ̃a ũ, i sakamaguo, i gyaũkɛao, a ma si lán Lua malaika ge Kilisi Yesupiwaɛ. +Tó n sↄũyã kɛ̀ zĩasɛa lɛsĩ guu ge tó n vãi làasookɛ̀, ↄku n lɛ́wa, +Gbɛ̃́ bɛdeↄ gↄ̃ aà ibɛɛↄ ũ. +À gugwakĩi lɛsĩↄ bòbo gbáau lↄ, mɛ́ à lↄ̀ↄ yↄ̃̀yↄ̃ dasi, kɛ́ a pↄtuoↄ vĩ dasi gusĩsĩdeu ń gusalalao yã́i. A buazĩkɛnaↄ ń vɛ̃ɛbu zĩkɛnaↄ vĩ gusĩsĩdeu ń gutaaedeo, asa a ye buaiɛ. +A òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, pↄ́ pↄ́ dↄanɛ só. Taalaɛ bee só, ní gɛ ǹ a yã́ o Isailiↄnɛ. +Tó gyã lì gbɛ̃́ mɛa, mɛ́ saona è à lì aà mɛa píi sɛa za aà minanguo e à gɛ̀ pɛ̀ aà kɛ̀sɛkpɛawa, +Kɛ́ aalɛ zàaĩnapi polo, ↄ̃ a diiↄ ń lá aa mɛ̀: Dé mɛ́ ò à zàaĩnapi poloi? +Taatu Zabada ì, Zabada Sutɛla ì. Ezɛɛ ń Ɛladuo gɛ̀ Gatadeↄ pↄtuoↄ kṹkũi, ↄ̃ wà ń dɛdɛ we. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Gbɛ̃ↄn baakwi sɛ la gɛ́ńnↄ, ní aà bↄ lↄ̀ↄpiu e àↄ ga. +Ma ɛa wɛzù ma gugwà lↄ, ↄ̃ ma zĩkasↄ̃goↄ è mɛ̀n síiↄ̃, aalɛ bↄ gbɛ̀sĩsĩ mɛ̀n plaↄ zãnguo. Gbɛ̀sĩsĩpiↄá mↄgotɛ̃ɛ. +Gwa, baa tó aa pìli kaalɛwa, Egipiↄ ń gɛ kãaa, Mɛfisideↄ ń vĩ. Lɛaa mɛ́ a kũaa ń ã́nusu pↄ́ bɛɛɛdeↄwa, lɛsikao i kúlɛ ń kpɛ́ↄwa. +Ɔ̃ Dii saonkia Yesua ↄ̀lↄmɛɛ, a zɛa Dii Malaika aɛ, mɛ́ Setãu zɛa aà ↄplaai yãdↄawà yã́i. +Yesu òɛ̀: Mámɛ má gbɛ̃́ pↄ́ ì gɛↄ vu à wɛ̃ni kpámá ũ. Baa tó ma náaikɛna gà, a gi àↄ kuɛ. +Lua a báaada náaidegu maamaaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ wã à kɛ ↄde ũ a bↄ pão. +Ma yenzide dɛmɛɛ líↄ gĩnana pↄ́ looa ma yↄ̃́ taau ũ. +Ɔ̃nↄá pↄmaaɛ lán túbiwa, a ài vĩ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ĩatɛ̃ eↄnɛ píi. +Lua ń bↄ́lɛ Egipi, aa gbãa vĩ lán zùsɛ̃lɛwa. Aaì zĩble bui pↄ́ íbɛlɛsɛ̀ńnↄↄwa, aaì ń wáↄ wíwi, aaì ń pápa ń kaↄ. +Ma ibɛɛ ma gbɛ sɛ̀lɛ à ↄ̃zↄ̃̀a, a tò má kú gusiau lán gbɛ̃́ pↄ́ gà à gɛ̃̀gɛ̃wa. +An kↄ̃fĩ dↄ lán nↄ̀ↄmusuↄwa, aalɛ pũna lán nↄ̀ↄkusi bↄlↄↄwa. Aalɛ lɛ́ kú pↄ́wa ń palaao, aalɛ táò, gbɛ̃e a fↄ̃ gɛ́ síio. +Gↄↄ bee má zɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ lɛ́lɛi Yelusalɛũwaↄ kaalɛao. +Lɛ́ kpele aalɛ kpaaĩ Diizii? A a midɛ, aa wɛ́tɛ̃amↄɛ́ gɛ̃n plao. +Á nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄá ma pↄ́ↄnɛ píi ń á pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ píi, zu ge pↄkelenaↄ. +Saonkia aà gbà zɛ́ aà gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ n sisi laↄ kṹkũ. A yã́i à mↄ̀i. +Kɛ́ buipãleↄ yã́pi mà, an pↄ kɛ̀na, aa Dii yã́ sì sĩana ũ, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń dílɛ wɛ̃ni láasai pↄ́ ũↄ Yesu náaikɛ̀. +Mìsaide ì a gbɛ̃do fĩa di a miwa, ì kpɛgaausí a gbɛ̃́deeɛ. +e gↄↄ dilɛapi àↄ gɛ́ kái, e Dii pↄkũma zↄ̃ↄ àↄ gɛ́ á lei, e Dii pↄkũma gↄↄ àↄ mↄ́wá, asa gↄↄpi a su lán ése ṹawaɛ. +Yã́ beeↄ yã́i Lua a pↄkũmabↄbↄ a yãmansaiↄwa. +À to yãbↄnsaɛ pↄ́ a kɛ̀ↄ dↄágu, aà dabudabukɛaↄ ń ikoyã pↄ́ a òↄ, +Yesu ìwaↄ do, Yudasi Isaliↄti pↄ́ a Yesu kpámá mɛ̀ +Asa ńyↄ̃ ↄta ↄplaai ń zɛɛo, n gbɛ̃́ↄ buiↄ bùsu símá, aai zↄ̃lɛ ń wɛ̃́lɛ ziaↄu. +Saulu ń a nɛ́ Yonatãao ń a zĩgↄ̃ pↄ́ kúńnↄↄ ku Gibɛa, mɛ́ Filitɛ̃ↄ bòokpà Mimasa. +Gↄↄ pↄ́ Aazia bã��ɛ za a kpɛdiakↄ̃a fɛnɛntiu Samali, àlɛ gyãkɛ. Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ à mɛ̀: À gɛ́ Ɛkɛloni dii Baalizɛbu laimɛɛ, tó má gbã́gbã ń gyãɛ beeo. +Ampii aa wãa lán pɛ̃ɛkpɛwa, aaì bùsu yãgↄ̃gↄ̃naↄ mↄ́mↄ. An kíaↄ ì kwɛ píi, an gbɛ̃e lí lɛzumazio. +Lua wá Dii bↄ̀ gau mɛ́ a wá bↄ gau ń a gbãao sↄ̃. +À gↄ̃ɛ kɛ̀ ń nↄɛo, ↄ̃ à báaadàńgu. À tↄkpànɛ́ Gbɛ̃nazĩna. +Lá kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛn kɛ: Uabelee mɛ́ bↄ̀ kↄↄkↄↄ, à gɛ̀ gbɛ̀winaↄ wɛɛlɛi aa zĩkɛɛ a bua. +Isailiↄ o, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Wa fↄ̃ lɛɛũ ń Etiopi bùsu topazaoo, wa fↄ̃ lú ń vua maaoo. +Dii gì a gbagbakĩizi, à pãkpà a kpɛ́i. À kibɛ kpɛ́ gbãaↄ nà ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ. Aa kúkuakɛ̀ Dii kpɛ́u lá wì kɛ dikpɛ zĩ́wa. +Ma zĩ́na a í le, fíi iↄ kpa ma gↄ̃naↄwa gwã́. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ ua plaade bↄlɛ pↄ́ kú gɛↄmidↄkĩi oi guu e ua plaadepiu. Ɔ̃ à bↄlɛpi yↄ̃̀, à kɛ̀ doũ ń a kĩniↄɛ. +Ì yãdadanɛ́ ń lousisikpɛↄ guu, mɛ́ gbɛ̃́pii ì aà tↄ́ na sí. +Ɔ̃ ma taala kooa è na gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báawapi ↄplaau, wà yãkɛ̃̀wà kpɛ pla píi, wà a lɛ́ kũ̀kũ ń kã́nↄo lɛɛ sopla. +Isimaɛla kɛ̀ wɛ̃̀ basopla àaↄ̃sai, ↄ̃ à gà à zù a gbɛ̃́ↄ guu. +Wɛ̃́lɛ bĩ́ide gↄ̃̀ bɛzĩ ũ adoa, a dɛ gu pↄ́ wà pãkpài ũ lán gbáa wáiwaiwa. Wekĩi zuↄ ì pↄbleu, aai wúlɛu, aai aliↄ suumpa. +ń Sidↄ̃deↄ ń Amalɛki buiↄ ń Madiãↄ gbãamↄ̀ɛ́, a wiilɛ̀a, ↄ̃ ma á bↄ́ ń ↄzĩ. +Mapi n zↄ̀blenawa wɛ́ gwa, ma suaba n gbɛ̃kɛ yã́i. +Ɔ̃ aa gɛ̀ Dɛbii aa lɛ̀lɛwà. +Ma wɛsì ma wɛ̀lɛↄ fualɛ, ma swã́ ma ibɛɛ vãiↄ wii mà. +Aa Yonasi sɛ zù ísiau, ↄ̃ ípi pãsĩ kpàlɛ. +Aà yãdↄ̃a ń aà yãweamáo dì gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ aà yãmaↄwa píi. +máↄ Dii táasilɛ e ma wɛ̃ni lɛ́uɛ, máↄ lɛsi ma Luaɛ ma kua lɛ́uɛ. +Ma Dii ma mɛ̀: Waiyoo nɛ́ swã́gbãadeↄ! Aaì yã́ pↄ́ ma lɛ́ kú a guuoↄ yá, aaì kↄ̃ yãma ń gbɛ̃́ↄ, ma Nisĩnali dↄaanɛ́o, aaì duuna kã́fĩ duunaa. +Ɔ̃ aa pã̀ Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdea ń Salisa bùsuo, ãma aa ku weo, ↄ̃ aa pã̀ Bɛ̃yãmɛɛ bùsua, aai ń eo. Ɔ̃ aa pã̀ Saalima bùsua, aai zàaĩnapiↄ eo. +Ma gugbãntoo gbɛ̃e vù iu, àlɛ mↄ́, ma aà sìsi za ĩatɛ̃ bilɛawa. Ì ↄ̃zↄ̃ gbãadeↄwa lán bɛ̀lɛbↄawa, lán oobona gĩtotoawa. +À suɛ! Ásu ma yã́ gwa koleao. À ɛa làasookɛ, ma yã́ mɛ́ zɛ́ vĩ. +A yã́kpalɛkɛ taasideↄnɛ a zɛ́wa, a dṹnia wɛ̃nadeↄ yãnakpámá. Aà yã́ a dṹnia gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ lán gowa, a vãikɛnaↄ dɛdɛ ń a lɛ́ĩanao. +Báaaden n ũ, asa ń sì yã́ pↄ́ Dii ònɛ a kɛ. +Kàaso dikpɛgↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Yesu ìwaↄ mↄ̀ aà là aa mɛ̀: Má ń ye wà Gɛ̃amusu blɛble sↄukɛunɛi? +Ɔ̃ Yonatãa ò ɛ̀waasopiɛ: Mↄ wà gɛ́ gyafↄↄde gudↄ̃anapiↄ kĩ́i. Dii a gí dↄiwálɛa? Asa yãe a fↄ̃ kpa Diiɛ à to wà gí zĩbleio, wá dasi ge wá dasion lò. +Tó n gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ zĩkai ń ń wɛ̀lɛↄ gu pↄ́ ńƆ̃ kíapi gbàsa ò a zĩkɛnaↄnɛ: Nↄsɛblɛ mà, ãma gbɛ̃́ pↄ́ ma ń gbɛaↄ kɛ̀wà fɛ̃́nɛũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ èↄ píi mɛ̀: Za gↄↄ pↄ́ wá Isailiↄ wa bↄlɛ Egipi e gbã, wi yã́ɛ bee taa eo. À làasookɛ yã́piwa, à gwa lá wá sɛ́. +Kpàwakɛna lↄↄ ma dↄ, àlɛ mɛ: À zɛ́ kɛkɛ Diiɛ gbáau, à zɛda poo wá Luaɛ sɛ̃u. +A yã́i ásu to duuna kible á mɛ̀ gɛwa, a dↄ́ɛĩi dↄaaɛ́ lↄo. +Pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ tↄↄlɛ maau dɛ yã́ pↄ́ gbɛ̃́ mà mɛ́ a dↄ̃ ũ. Ì kã́fĩakɛ lɛɛ basↄobasↄo ge lɛɛ bàaↄ̃baaↄ̃ ge lɛɛ baakwikwi. +Asa gbɛ̃́ kↄ̃naↄ bↄ Yelusalɛũ, Siↄna gbɛ̀sĩsĩdepiↄ gↄ̃. Ma Dii Zĩgↄ̃de ma ãia mɛ́ a bee kɛ. +Túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń ta auɛlɛbↄↄ. Pↄ́ pↄ́ Hulaũ pì kí Salomↄↄɛ Dii kpɛ́ pↄ́ ũↄ píi, a pì ń mↄgotɛo, ↄ̃ wa yↄ̀ↄ. +Asa gbɛ̃e ku musu à kà Diiwao, malaikae muaaaànↄo. +Kɛ́ aà ìwapiↄ lↄↄpi mà, vĩa ń kṹ maamaa, aa wùlɛ ń gbɛɛu. +Ma gbɛ̃́ↄ, tó á gbɛ̃do pã̀alɛ sĩana zɛ́ɛ, mɛ́ á gbɛ̃e ɛ̀a aà dàwà, +Ɔ̃ Davidi lɛgbɛ̃̀ Sauluɛ. Kɛ́ Saulu tà bɛ, ↄ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ ɛ̀a aa tà sɛ̃gbãu. +A yã́i tò á gbɛ̃́ pↄ́ á kú luabɛↄ, à pↄnakɛ. Waiyoo tↄↄlɛ ń ísiao, asa Ibiisi pìlawá ń pↄkũma zↄ̃ↄoɛ, kɛ́ a dↄ̃ gↄↄ pↄ́ gↄ̃̀ɛ bílao yã́i. +Ńyↄ̃ ɛa ǹ n gbɛ̃́ↄ lɛ́ ń láo kɛ́ an pↄ e kɛma nao lé? +Luayãdansaiↄ gãli a báaa kɛo, tɛ́ a kũ gbagusaɛdanaↄ kpɛ́wa. +Pↄ́piↄ dasin kɛ: Vua ta baakwi, ã́nusu ta ↄ̀aa sↄo, tapɛlɛnti baakwi mɛ̀ndosai, +Ma Dii Lua ma mɛ̀, fɛ̃nda álɛ vĩakɛɛ̀, fɛ̃ndapi ↄ̃ má mↄ́owá. +Wɛ̃ bee ↄ̃ à nↄsì à nɛì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Samuɛli, asa à mɛ̀: Ma aà wabikɛ̀ Diiwaɛ. +Azoo bùsudeↄ, à bàalɛ fãaa, í gɛ ulɛ gbɛ̀ɛↄ guu. Ma Dii mámɛ má ò. Babɛli kí Nɛbukanɛza yãsɛ̀ánↄ, à lɛkpàaĩázi ń gbɛ̃́ↄ à mɛ̀ +Asɛɛ buiↄ i gbɛ̃́ pↄ́ kú Ako ń Sidↄ̃o ń Alabɛo ń Akazibuo ń Ɛlɛbao ń Afɛkio ń Leobɛo yao, +Káalua lɛgbɛi ìↄ na lán zↄ́wa, ì ń gálɛ ń lɛ́ nao, +Ǹyↄ̃ aà dↄ̃ n yã́ píi kɛa guu, i zɛpoonɛ. +A yã́ mɛ́ tò gbãasaideↄ wɛ́ aↄ dↄaàzi, yãkpaanlakɛnaↄ i kɛ kyↄ̃́. +Ɔ̃ Izaaki ò a maeɛ à mɛ̀: Baa! Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Bↄ́ ni nɛ́? Ɔ̃ nɛ́pi òɛ̀: Wá tɛ́ kũa ń yàao, sã pↄ́ wá saoò ku má ni? +gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄ Diiziↄ sↄ̃, an gbãa ìↄ dɛdɛɛ. Aa fɛlɛ ń gbãao lán kúuwa, aa bàalɛ aa kpasao, aa táao aa fuo. +ge pↄ́lɛ ge báa ge báa pↄ́, +Ma ibɛɛↄ midɛ n gbɛ̃kɛ yã́i, ma wɛ̀lɛↄ dɛdɛ píi, asa n zↄ̀blenan ma ũ. +Maliama Madelɛni ń Maliama pãlepio zↄ̃lɛa we, an aɛ dↄa miawa. +Kɛ́ wá yeázi maamaa yã́i, wi zɛò wà baona pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kpáɛ́ adoo, ń wázĩa kpaawáoɛ lↄ, asa a gↄ̃ wá gbɛ̃́ yenzideↄ ũɛ. +Ɛlifaza nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Temani, Omaa, Zefo, Gataũ, Kenazi ń Amalɛki pↄ́ a ì ń Timinao. +Wɛ́ sɛ ǹ ma ↄplaa gwa, gbɛ̃e lɛ́ ma yãdao. Ulɛkĩi làaa, gbɛ̃e lɛ́ ma aafia gbɛao. +ↄ̃ Ablahaũpi lù Itiↄwa. Wekĩi ↄ̃ wà aà vĩ̀u ń a na Salao. +Ibiisi nɛ́ↄ do! Maa píi ibɛɛ! Gbɛ̃nazĩn vãi píi paɛmade! Wɛzɛ̃n pãsĩ! Ńyↄ̃ Dii zɛ́ súsu kpaanlaboa too lé? +Kpaaũkpɛ zĩ pↄ́ Mɛlali buiↄ lí kɛn we. Saonkia Aalona nɛ́ Itamaa mɛ́ aliↄ wɛ́tɛ an zĩↄi. +Salamↄ Bↄazu ì, Bↄazu Ɔbɛdi ì, +Asa bui ge kpala pↄ́ i zↄblenɛo a midɛɛ, wa ń bùsuↄ dɛɛlɛmpa míↄmiↄ. +Sĩanaɛ Dii, Asili kíaↄ buipiↄ kàalɛ píi, an bùsuↄ gↄ̃̀ bɛzia ũ. +Wɛ́tɛ̃amↄanɛ́ pↄ́ fɛ̀lɛ Ɛtiɛ̃ɛ gaa guu mɛ́ tò gbɛ̃́ↄ fã̀aa tà Fenisi bùsuu ń Sipi bùsuo ń Antiↄsio, aalɛ Lua yã́ o Yudaↄnɛ ńtɛ̃ɛ. +Á gbɛ̃eↄ dɛ màa yãaɛ, ↄ̃ a zuò a gↄ̃ Lua pↄ́ ũ, a bↄ maa ń Dii Yesu Kilisi tↄ́o ń wá Lua Nisĩna gbãao. +Malaika àaↄ̃de tɛ́ ń kpɛ, a ò gbã́ugbãu à mɛ̀: Tó gbɛ̃́ kùlɛ wàiɛ ń aà taao, mɛ́ à aà seela kɛ̀ a miaɛ ge a ↄwa, +Zĩbeezĩ má kú kↄ́ↄ ũ Dii ń ápiↄ zãnguo, ma Dii yãòɛ́, asa vĩa á kṹ tɛ́pi yã́iɛ, á fↄ̃ dɛdɛ gbɛpiwao. Dii mɛ̀ +Aaↄ dɛ buiↄ pↄblea ũ lↄo, wàiↄ ń só lↄo. Aaↄ ku dↄdↄaɛ, gbɛ̃e a to sↄ̃ kɛ̃́ńgu lↄo. +E tia málɛ lɛdawá, à sↄ̃dilɛ! Á gbɛ̃e a gao, sema gópi wíwi bàasio. +Kɛ́ Dii tò Nɛbukanɛza mↄ̀ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi kũ̀kũ tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ, Yozadapi kú ń guuɛ. +Bùsu pↄ́ á kũa á pↄ́ ũ guu píi àli tó wà a tↄↄlɛ tↄ̀ↄmabo. +Ásu àↄ e mámɛ má gɛ́ ń á yã́o ma Mae kĩ́io, Mↄizi pↄ́ á wɛ́ dↄi mɛ́ a gɛ́ò. +a yã́i má á yã́ bↄ dilɛɛ. Ápiↄ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ má kpà á deziↄwao, má gíáziɛ, mí á vũaa, +Lɛpusiali ã́ pɛ̀pɛɛpɛpɛɛ zwã̀akpɛ lipɛlɛↄ ũ. +Azaiasa àↄ yekↄ̃i, asa bee ì mↄ́ ń lɛdoũ yãkelesaio. +Zabulↄni buiↄ fɛ̃na wò, aa a kpɛ́ vũ̀aa, Nɛfatali buiↄ kɛ̀ gulɛsĩↄu màa lↄ. +Gↄↄ bee Yelusalɛũdeↄ búbuapɛa aↄ dɛ lán búbua pↄ́ wa pɛ̀ Adadalimↄ Mɛgido gusalalauwa. +Tó gbɛ̃́ Dii gbà a kpɛ́, saona lí a taa gwa, tó a maa ge a vãiɛ. Lá saona dìlɛ, màa a ↄ̃a aↄ dɛ. +Zàaĩana ì to sↄ̃ kɛ̃magu, ìↄ vĩ kpòkpokpo. +Aa yã́ beeↄ kɛɛ́ píi ma tↄ́ yã́i, asa aa gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ dↄ̃o. +Ń beeo kí yã́ Yoabu ń zĩgↄ̃ dↄaanaↄ blè, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ kí kĩ́i, aa gɛ̀ Isailiↄ naoi. +Ɔ̃ Zedekia ò Zelemiiɛ: Ńsu to gbɛ̃e yã́pi mao, kɛ́ wasu n dɛo yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ a bɛ tò ge a vĩ̀iↄ ge a dãunaↄ ge a mae ge a da ge a nɛ́ↄ ge a buaↄ ma yã́i, a ɛa bee taa e lɛɛ basↄo, mɛ́ a àizãna e. +Bↄ̀mↄn ma ũ dṹnia guu, ńsu ǹ n yãdilɛaↄ ulɛmɛɛo. +wí a á da kũ maamaaɛ, nↄɛ pↄ́ á í gɛɛ a gↄ̃ kpa a wɛ́i. Aà buiↄ i gↄ̃ kpɛɛ buiↄ guu, aà bùsu i gↄ̃ gbáa gii wáiwai ũ. +ali saozĩ kɛ ń Dii a Lua tↄ́o, lá a gbɛ̃́ Levii bui pↄ́ lɛ́ zĩkɛ Diiɛ weↄwaɛ. +Isaili kĩniↄ baa guu, Mↄizi kɛ̀ lá Dii òɛwa. À gbɛ̃́ mɛ̀ndo bↄ̀ gbɛ̃ↄn blakwiↄ guu, à pↄtuo mɛ̀ndo bↄ̀ pↄtuo blakwiↄ guu, ↄ̃ a kpà Levii pↄ́ aaì laaidↄ Dii zwã̀akpɛwaↄwa. +Lua ma yãnakpamade kumanↄ kãi. Dé mɛ́ a bↄbↄmanↄi? Wà aɛdↄkↄ̃wa! Dé mɛ́ ma káalakɛna ũi? Aà sↄ̃ kãi! +Kaa lɛ́ dↄ̃̀ana ì zɛwɛ̃ adeɛ, sãↄ sↄ̃ aa aà lↄↄ dↄ̃. Ì a sãↄ sísi an baade tↄ́wa, ì bↄlɛńnↄ. +à á nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ kpawà píi. Á pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ iↄ dɛ aà pↄ́ ũ píi. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: À mↄmɛɛ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄo ń sáaukpa saobↄↄ. Ɔ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũpi ò. +Davidi Filitɛ̃pi mi sɛ̀ à gɛ̀ò Yelusalɛũ, à aà gↄ̃kɛbↄↄ kàlɛ a kpɛ́u. +Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ dↄ̃a zĩ́na ũ, gbɛ̃́ pↄ́ ì saka ↄ̃nↄ ń yãdadaaoguá sↄũɛ. +Aa lìa wɛ̃́lɛpizi gɛ̃n do a gↄↄ plaade zĩ́, ↄ̃ aa ɛ̀a tà ń bòou. Aa kɛ̀ màa e gↄↄ soolo. +Ãma gbɛ̃́ pↄ́ ń yãmà aa Yesu náaikɛ̀ↄ dasi e an gↄ̃ɛↄ dasikũ̀ à kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000) taaw, ã́nusu pↄe ku weo, asa wìli ã́nusu dilɛ pↄe ũ Salomↄↄ gↄↄo. +Gu pↄ́ á gbá a pɛ́lɛu a gↄ̃ á pↄ́ ũ píiɛ, sɛa za guwaiwaiu e Libã bùsuu, sɛa za Uflata dↄ̀ↄi e ísia pↄ́ kú bɛaɛ oiwa. Á bùsu zↄ̃lɛↄn we. +Ablahaũ nɛ́ Izaaki nɛgↄ̃ɛↄn Esau ń Yakↄbuo ũ. +Ɔ̃ aà gbɛ̃do gìɛ̀ à mɛ̀: Ńlɛ vĩakɛ Luaɛ seoa? Yã doũ mɛ́ zↄ̃lɛwá. +Aà mɛ bↄ̀ lán gbɛ̀ bɛɛɛdewa, aà oa dɛ lán loupilɛawa. Aà wɛ́ dɛ lán tɛ́vuawa, aà ↄↄ ń aà gbáↄ lɛ́ tɛkɛ lán mↄgotɛ̃ yↄↄawa. Aà lↄↄ dɛ lán dasi kↄ̃fĩwa. +Súɛlɛ bↄ̀ aà níu, tɛ́ pↄ́ ì kṹmá bↄ̀ aà lɛ́u, a yↄ̃ↄ lɛ́ pipi aà aɛ. +Mi ↄ̃nↄ dadao, mɛ́ má Lua dↄ̃a vĩo. +Wá deziↄ mana blè guwaiwaiu lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: À blɛ pↄ́ bↄ̀ musu kpàmá aa blè. +Dé mɛ́ a fↄ̃ gí aà kpɛ̃nɛmuuii? Dé mɛ́ a fↄ̃ àↄ zɛa aà pↄkũma pãsĩ bↄbↄmagↄↄi? Aà pↄfɛ̃ ì bↄ lán tɛ́waɛ, gbɛsiↄ i wi aà aɛ. +Zĩbeezĩ Dii mɛ̀ a bàa aↄ kú ń Ablaũo à mɛ̀: Má bùsuɛ bee kpa n buiↄwaɛ za Egipi zɛ́ swai e swa zↄ̃ↄ pↄ́ wì mɛ Uflatai, +Ãma à Lↄtu bↄ̀. A dɛ gbɛ̃maa ũ, aà nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà ikoyãdansaipiↄ wisaiyãkɛa yã́i. +Wá Dii zↄ̃ↄ, a iko vĩ maamaaɛ, aà ↄ̃nↄ lɛ́ vĩo. +Gↄ̃ɛpi tↄ́n Ɛlimɛlɛki. Aà na tↄ́n Naomi. Aà nɛ́ↄ tↄ́n Maloni ń Kilionio. Ɛflata bùsudeↄnɛ. Aa gɛ̀ Mↄabu bùsuu, ↄ̃ aa ku we. +Kɛ́ kí Ezekia yã́pi mà, à a ula ga kɛ̃̀ à zwã̀nkasa kàkaala, ↄ̃ à gɛ̀ Dii ua. +À suabaa si kpa mↄ̀ fùa ũ, íↄ Lua yã́ pↄ́ dɛ aà Nisĩna fɛ̃nda ũ kũa. +Yesu ònɛ́: Tó á maen Lua ũ, dↄ̃ á yemazi, asa Lua kĩ́i ma bↄu ma mↄ. Mi mↄ́ ń mazĩaoo, aàpi mɛ́ ma zĩ. +Kɛ́ a gu dↄ̀, lá zàaĩana gì lɛ́ wá gó zãampapa gbã́ugbãu, ↄ̃ aa nà asoↄ zuzua íuwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń dílɛ aa Kanaa bùsu kpaalɛ Isailiↄnɛↄn we. +Tekoa sãdãnaↄ do Amↄsi yã́ pↄ́ a è Isailiↄ yã́ musun kɛ. Yã́ pↄ́ a èpi dↄaaa tↄↄlɛ lualuaaɛ wɛ̃̀ plaɛ. Gↄↄ bee Uzia dɛ Yudaↄ kía ũ mɛ́ Yehoasi nɛ́ Yeloboaũ dɛ Isailiↄ kía ũ. +Mↄizi ò Diiɛ: Ń òmɛɛ mà gɛ́ ń gbɛ̃́piↄ, ãma ni gbɛ̃́ pↄ́ ńlɛ damɛɛ omɛɛo. Kási a kɛ sↄ̃, n mɛ̀ ń ma dↄ̃ n gbɛ̃na ũ, mɛ́ n ma wɛgwà. +Bee yã́i à yãma ń laaio. Gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ vĩ ↄ̃ Lua a kã́fĩɛ̀. Gbɛ̃́ pↄ́ pↄe vĩ sↄ̃o, pↄ́ pↄ́ àlɛ e á vĩ Lua a siwàɛ. +Ɔ̃ wa òmɛɛ: Dↄaa ǹ ãnabikɛkɛ lↄ maamaa buiↄ ń bùsu gbɛ̃́ↄ ń buiyãↄ ń kíaↄ yã́ musu. +Dii wɛ́ kú gupiiu, ìↄ gbɛ̃vãiↄ ń gbɛ̃maaↄ tàasika. +kã́ndo lán wɛdɛawa kã̀ae gbɛzã pɛ́zĩ. Asa kã̀ae a ↄbↄ, gɛↄ i vu yaikɛsai, wápiↄ sↄ̃ wí li. +Lá wi gɛ́ ń a auo Dii kúkĩio, à kũ̀ à a nↄ̀ↄ so uaɛ, lá má òwa. +Asa mámɛmaa Dii á Lua, ma á kṹ á ↄplaawa má òɛ́, ásu to vĩa á kṹo, má dↄálɛ. +Aa Paasãdata ń Dalɛfↄ̃o ń Asepatao +Ɔ̃ aa Kàaso dikpɛkɛ̀ ń pↄnao e gↄↄ sopla. Dii tò an pↄ kɛ̀na, asa a tò Asiliↄ kía nↄ̀sɛlìlɛ ń yã́ musuɛ, ↄ̃ à dↄ̀ńlɛ a kpɛdↄa zĩ guu, Isailiↄ Luapi. +Safiideↄ, à gɛ̃zɛa bṹu ń wío. Zaanadeↄ bↄlɛ á gwaio, Bɛtɛsɛlideↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ, aa ń gba zɛkĩio. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, n bee èa? Ńyↄ̃ yã́ pↄ́ a bɛ̃̀ɛ dɛ beea maamaa e lↄ. +Ɔ̃ aa vɛ̃ɛ pↄ́ wà líↄ kàu dↄ̀ɛ̀, ãma i mio. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ kú Isaili bùsu wɛ̃́lɛpi ziauↄ yãoa ma aa mɛ̀, Ablahaũ mɛ́ ado yãa, kási ↄ̃mɛ bùsuɛ bee vĩ. Azaiasa an gbɛ̃́ pↄ́ aa dasi, aa gↄ̃ bùsupi vĩↄ. +Dii mɛ̀ ámɛ áↄ dɛ a bĩ́i tɛde pↄ́ liai ũ, íↄ ku a guu a gawi ũ. +Bĩ́i pↄ́ liaipi gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao plasaiɛ (18.000). Za gↄↄ bee wa mɛ mɛɛwiapiɛ, Diikuwe. +Dii, to vĩa buiↄ kṹ, kɛ́ aa e dↄ̃ wa dɛ gbɛ̃nazĩnaↄ ũ. +Yã́ pↄ́ Amↄzu nɛ́ Isaia è Babɛli musun kɛ +N ma ikàsa ń nzĩa ↄo, ↄ̃ ńyↄ̃ ɛa ǹ ma tↄ̀lↄzↄ̃ saa? +Bee yã́ mɛ́ tò wá pↄ yà, yã́ beeↄ yã́i wá wɛ́ sìsi. +Gↄↄ bee Yesu bↄ̀ Nazalɛti, Galile bùsuu, à mↄ̀, ↄ̃ Zãa aà dailɛkɛ̀ Yuudɛ̃i. +Waiyoo á yãdanɛdeↄ ń Falisiↄ! Mↄafilideↄ! I pↄ́ bo ãnabiↄ miaↄwa, i zãble Lua gbɛ̃́ↄ pↄ́wa, +Lá a dɛ Nↄee gↄↄ, màa aↄ dɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ́gↄↄ. +Wekĩi Dii a a zↄ̃ↄkɛ ↄlↄwɛ̃ɛ, gu pↄ́ swadaↄ ń swaↄnaↄ diu. Góilɛnaↄ táao ípiao, baa a zↄ̃ↄ a bua swapiↄwao. +Àliↄ nↄ̀ↄ ń bã pↄ́ áli sóↄ ń pↄ́ pↄ́ áli sóoↄ dↄ̃kↄ̃ɛ. À suli tó à gbãlɛ nↄ̀ↄ ge bã ge pↄ́taaonkuawa pↄ́ má dìlɛɛ́ tɛ̃ ũↄ yã́ musuo. +Ma yãma sa Yobu, swã́kpa ma yãoai. +Ɔ̃ Pↄlu wɛ̃̀ do ń mↄ sooloo kɛ̀ we, ìↄ Lua yãda gbɛ̃́ↄnɛ. +a ta a deziↄ kĩ́i, a wɛsi gupualɛ bau lↄo. +Ɛlizi gɛ̀ Damasi. Gↄↄ bee Siliↄ kí Bɛnadada lɛ́ gyãkɛɛ. Kɛ́ wa òɛ̀ Lua gbɛ̃́ mↄ̀ la, +Ɔ̃ Saduse pↄ́ aaì gɛↄ vua ɛɛboeↄ mↄ̀ Yesu lè aa aà là aa mɛ̀ +Ɔ̃ Saulu a gbɛ̃́ↄ sìsi à ń kãaa Telaiũ. Aà zĩAsa wá maeↄ bↄ̀ Dii wá Lua kpɛɛ, aa yã́ pↄ́ a yeio kɛ̀ɛ, aa pãkpàaàzi. Aa bã̀nɛbↄ̀ aà kpɛ́ɛ, aa mikpɛlìɛ̀. +Pↄkũmade ì yã́ yãfũna kɛ, kↄ̃nide ì to wà zaagu. +Bee gbɛa Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ vɛ̃ɛbↄlɛna ń a pɛ̃ɛkɛnao kɛ̀aànↄ ĩ́i. +aa mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee lɛ́ tɛ́kpa gbɛ̃́ↄgu aaↄ lousisiyã pↄ́ pãa wá ikoyãla kũaɛ. +Lua, ń ma mìsaiyãↄ dↄ̃, ma tàaeↄ ulɛanɛo. +kɛ́ Ablahaũ ma yãmà yã́i. À ma ↄtondↄkĩi gwà, mɛ́ a yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũa ń ma yãdilɛnɛↄ ń ma ikoyãↄ. +Gu pↄ́ ma sↄ̃kĩikpàu ń ma gbɛ̃́ Isailiↄ píi mi dↄaanaↄ dilɛ aa dↄaanɛ́ɛ, kási mi o ń gbɛ̃eɛ, bↄ́yãi i kpɛdↄmɛɛ ń sɛdɛ líoo nio. +Dii ò Mↄiziɛ: Ńsu vĩakɛɛ̀o, asa ma aà kpàmaɛ ń aà gbɛ̃́ↄ ń aà bùsuo píi. Kɛɛ̀ lá ń kɛ̀ Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ kía blè Ɛsɛbↄ̃ɛwa. +Kɛ́ aa kà Zufi bùsuu, Saulu ò zĩkɛna pↄ́ aa sãnupiɛ: Mↄ wà ɛa. Tó wi tao, ma mae a bílikɛ wá yã́ musuɛ, a zàaĩnaↄ yãda lↄo. +Dii, lá n yãkɛaↄ maa píi, ǹ n pↄkũma ń n pↄfɛ̃o wee n wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ ń n gbɛ̀sĩsĩowa sa, asa Yelusalɛũ ń wá gbɛ̃́ pↄ́ dɛ ń gbɛ̃́ ũↄ gↄ̃̀ láanipↄ ũ gbɛ̃́ pↄ́ liaawáziↄnɛ píiɛ wá duuna ń wá deziↄ yãvãikɛao yã́i. +à bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwápi kpaalɛ̀ lɛɛ àaↄ̃, í wɛ̃́lɛ mɛ̀n àaↄ̃ dilɛ dodo bùsupiↄ guo, í zɛ́ bↄ pɛ́pɛ wɛ̃́lɛpiↄwa, kɛ́ gbɛ̃dɛna lí e bàalɛ ta we. +À kɛ lá aa oɛ́ gu pↄ́ Dii a sɛuwa. À laaika! À kɛ lá aa daɛ́wa píi. +À kpɛ́nɛↄ bòbo a lìa kpɛ́pi ń a luakukĩiozi gbã̀tɛ̃ɛ ń gbã̀tɛ̃ɛo ń a kpɛo. +À gɛ̀ sãsakao pↄ́ zɛa swalɛpi kĩ́i, ↄ̃ à kúuò à sùwà n pↄkũma pãsĩo. +ↄ̃ a ò Ablahaũɛ: Zↄpi ya ń a nɛ́o, asa zↄ nɛ́ a e túbible ń ma nɛ́ Izaakioo. +Ɔ̃ Lua Nisĩna dɛ̀dɛ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwipiↄ swana Amasaiwa à mɛ̀: N gbɛ̃́ↄn wá ũ, Davidi, wa zɛnnↄɛ, Yɛse nɛ́. Lua aafia kã́fĩnɛ, Lua n dↄnlɛdeↄ gba aafia lↄ, asa n Lua a dↄnlɛɛ. Ɔ̃ Davidi ń dílɛ à ń kɛ́ a zĩgↄ̃ gbãamↄnɛdeↄ swanaↄ ũ. +Kɛ́ àlɛ gɛ̃ wɛ̃́lɛeu, ↄ̃ gↄ̃ɛ kusude gbɛ̃ↄn kwiↄ kpàaũaànↄ. Aa zɛ kãaa, +Mae zↄ̃ↄↄ, à yã́ɛ bee ma! Gbɛ̃́ pↄ́ kú bùsuu laↄ píi, à swã́kpa! Yã́ɛ bee taa kɛ̀ á gↄↄ ge á deziↄ gↄↄe? +A àaↄ̃de dↄa sↄ̃kaaↄnɛ. A síiↄ̃de dↄa sↄ̃dãnaↄnɛ. Sↄ̃́ gbãaↄnɛ píi. +A maa gbɛ̃zↄ̃ↄ líↄ ku tàaesai nↄmɛndode ũɛ. Aà nɛ́ↄ ìↄ luayãmanaↄ ũ, i kɛ aaↄ dɛ nɛ́ zazaa lalasideↄ ũ no. +Kɛ́ malaikapiↄ gòńla aa tà luabɛ, ↄ̃ sãdãnaↄ òkↄ̃ɛ aa mɛ̀: Wà gɛ́ Bɛtɛlɛũ wà yã́ pↄ́ kɛ̀pi e, yã́ pↄ́ Dii tò wá dↄ̃̀. +Wasuli ɛsɛ pↄ́ a pↄ́wɛntipi sɛ à kɛ pɛ̃ɛ ũ kauo. Aↄ dɛ Dii pↄ́ ũ a zɛ́i lán duun awakpabↄ ge tàae fĩabobↄ pↄ́waɛ. Dii kpàmáɛ. Pↄ́ pↄ́ wì dã wà kátɛu à tɛ́kũ, a kĩni líↄ dɛ ń baa ũ. +Imi aà kũ̀ gbãa, ↄ̃ à lɛzù Diizi à mɛ̀: Ń tò mapi n zↄ̀blena ma zĩblè maamaa, ↄ̃ máↄ ga ń imio mà lɛ́lɛ da Filitɛ̃ gyafↄↄdeↄ ↄu saa?. Wá lilɛ ↄplaai ge ↄzɛɛio e wà gɛ vĩò n bùsua. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, o n gbɛ̃́ↄnɛ ǹ mɛ, tó gbɛ̃maa vãikɛ̀, aà maakɛa a aà bↄo. Tó gbɛ̃vãi mikɛ̃̀ a vãikɛawa sↄ̃, a aà kpaguao. Tó gbɛ̃maa duunakɛ̀, a e àↄ ku a gbɛ̃maakɛ yã́io. +Ɔ̃ aà na Zɛlɛsi ń aà gbɛ̃naↄ òɛ̀: To gbɛ̃́ↄ lípɛlɛnɛ a lɛsĩ kà gã̀sĩsuu blakwi, ní wabikɛ kíwa zia kↄↄ aà n gba zɛ ǹ Maadose loowà, ní gbasa gɛ́ ń kío blɛpi blei ń pↄnao. Yã́pi kà Amanigu maamaa, ↄ̃ à lípi pɛ̀lɛ. +Àli onɛ́ busɛbusɛ ń bɛɛɛ dↄ̃anɛ́o. À onɛ́ ń nↄ̀sɛpuao lↄ, kɛ́ wí e gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ á sↄ̃sↄ̃ maa pↄ́ álɛ kɛ á Yesudekɛ yã́iↄ kṹ. +À waasokɛ̀ à mɛ̀: Gbɛ̃e a mↄ ma gbɛa, aà iko dɛmala. Mi ka mà kúlɛ mà aà sabala bↄbↄɛ̀o. +Ɔ̃ Dii pↄ pà Isailiↄzi, à ń ná Siliↄ kí Azaeliɛ a ↄzĩ ń a nɛ́ Bɛnadadao e Yoaaza kpalablea lɛ́wa. +Gu pↄ́ á kúu píi e á buiwa, àↄ ikoyãpi kũa. +Ɔ̃ ma ɛa gɛ wulɛ Dii aɛ gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao lán káauwa. Mi pↄbleo, mi imio duuna pↄ́ á kɛ̀ yã́i. A yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, a aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +kɛ́ aa e ń sↄ̃dilɛ, aa nakↄ̃wa aa yekↄ̃i, mɛ́ wɛzɛ̃ guu aaiↄ Lua asiiyã pↄ́ dɛ Kilisi ũ dↄ̃ wásawasa, aai a ài zↄ̃ↄ e. +Gomɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Asɛnazi, Lifa ń Tↄgaamao. +Swã́sɛ ma yã́i, ní wea, ma làasoo lìaa ma gↄ̃ bíli guu, +Gↄↄbeezĩ Yoabu ń Davidi gbɛ̃́ↄ sù ń lɛ́lɛamáo. Aa pↄ́ↄ sì gbɛ̃́ↄwa maamaa aa sùò. Abinɛɛ kú ń Davidio we lↄo, asa à aà gbàɛ, àlɛ tá aafiaɛ. +Ma mɛ̀ yóo! Lua azĩa gbɛ̃́ↄ vũ̀aa yã̀? Aawo bá! Mapi, Isailin ma ũ. Ablahaũ buin ma ũ Bɛ̃yãmɛɛ bui guu. +Má yã́ vĩ dasi mà oɛ́, ãma má ye mà kɛ̃́ɛ́ láuo. Ma wɛ́ dↄi mà mↄ á gwaiɛ, wí bↄ kↄ̃ lɛ́u, kɛ́ wá pↄna e kɛ zài. +Kɛ́ fíi kwɛ̀, ↄ̃ pↄ́ gↄ̃̀ kálɛ tↄↄlɛ puannↄ kelekele lán kpↄ̀tɛɛwa. +Tó à ń wii mà, ì taasi dↄ̃nɛ́ɛ. +Ɔ̃ nↄ̀ↄ pↄ́ wì saoòↄ ń nↄ̀ↄ pↄ́ wìli saoòòↄ ń bãↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ +Ɔ̃ aa Lua lɛ́ wɛ̀ aa gì aà yãmai, aa Musude yãdilɛaↄ kũao. +ↄ̃ a kàlɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ, mɛ̀n sↄo ↄplaai, mɛ̀n sↄo ↄzɛɛi. À íkakĩipi dìlɛ ↄzɛɛ oi lↄ Dii kpɛ́ gola pↄ́ kú gukpɛ ń gɛↄmidↄkĩio zãnguo saɛ. +Ásu ázĩa sã́são, ásu yã́pi ma ń swã́o adoo, à zĩkɛwà. +ń Yeloaũ nɛ́ Ibinɛiao ń Uzi nɛ́ Ela, Mikeli tↄũnao ń Sefatia nɛ́ Mɛsulaũ, Leuɛli tↄũna, Ibinia sĩ́wɛnao. +Ɔ̃ zĩkɛnapi òɛ̀: Ma! Lua gbɛ̃́ kú wɛ̃́lɛɛ bee guu. A bɛɛɛ vĩ, yã́ pↄ́ à mɛ̀ a kɛ, ì kɛɛ. Wà gɛ́ we. A gí zɛ́ pↄ́ wá sɛ wà wá zàaĩnapiↄ e oiwɛ̃ɛa? +Kɛ́ aa gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu, ↄ̃ Isimaɛla ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ ń kòlokpakpa, à ń ká lↄ̀ↄɛu. +Ɔ̃ Suko gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mɛ̀: Zɛba ń Zalemunao ku n ↄzĩ kↄ̀ɛ, ↄ̃ wà gbasa wà n zĩgↄ̃ↄ gba pɛ̃ɛa? +Ńyↄ̃ↄ yã́ bee taa o e bↄɛ ni? Ńlɛ yãbↄlɛ bùuu. +Baa se a ye Lua ua gbãlɛ, ↄ̃ wa aà kũ̀. +Zĩnaↄ lɛ́ Dii Yesu bↄa gau yão gbɛ̃́ↄnɛ ń iko zↄ̃ↄo. Ampii aa na ń gbɛ̃́ↄ maamaa. +Gudↄ̃anaↄ bↄ̀a, kɛ́ aalɛ bɛbɛ wɛ̃́lɛu, ↄ̃ ma mɛ̀: A gbɛ̃́ pↄ́ ma nisĩna yei è lae? +Baazilai zikũ̀ maamaaɛ, à kà wɛ̃̀ basiiↄ̃. À kí yàaekɛ̀ gↄↄ pↄ́ a ku Maanaiũ, asa ↄde sà gbãngbooɛ. +Dii a ń naɛ́ á ↄzĩɛ, í kɛnɛ́ lá má dìlɛɛ́wa píi. +Gↄ̃ɛpi tↄkpà pↄtuoↄnɛ píi ń bãↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ píi, ãma i dↄnlɛde e ń guu a gbɛ̃do ũo. +Ń ò ma swã́ mà, má mà n yãò n mɛ̀, +Amↄni nↄɛ Simɛata nɛ́ Yozaba ń Mↄabu nↄɛ Somɛɛ nɛ́ Yozabao mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛkpàaĩaàzipiↄ ũ. +Bui pↄ́ a gbɛ̃́ↄ dasi tↄↄlɛ mɛ́ aↄ zↄ̃ↄ, bui pↄ́ a gbɛ̃́ↄ bílao tↄↄlɛ aↄ bílao. Bui píi a tↄↄlɛ e lá wà ń nao lɛ́uɛ. +Isaili pↄ́ aa tà Egipi ń ń mae Yakↄbuoↄ, baade ń a bɛ gbɛ̃́ↄ tↄ́n kɛ +Mↄabuↄ ĩ́andãa vĩ lↄo, wà lɛkpàaĩńzi Ɛsɛbↄ̃ wà mɛ̀: À mↄ wà gɛ buipi dúuzↄ̃. Á Madɛmɛdeↄ sↄ̃ á lɛ́ a gↄ̃ kpaaũaɛ, wi pɛ́wá ń fɛ̃ndao. +Kí Salomↄↄ àizɛɛ ń a ↄ̃nↄo zↄ̃ↄ dɛ dṹnia kíaↄ pↄ́a píi. +À a zã́ sìsi, ↄ̃ a òɛ̀: Zĩkɛnaↄ do gbaɛmɛɛ ń zàaĩnao. Má ye gɛ́ Lua gbɛ̃́pi kĩ́i kpakpaɛ. Má su tia. +A yã́ mɛ́ tò àli yã́ pↄ́ aaì oɛ́ↄ kɛ píi, íↄ kũa. Ãma ásu ń kɛa kɛo, asa aali yã́ pↄ́ aaì o kɛo. +ge onisi ge gbɛ̀ bɛɛɛde pↄ́ wa zĩkɛò saoula ń aà bↄ̀ↄloonnↄɛowaↄ. +Isaili ye Yosɛfuzi dɛ a nɛ́ kĩniↄla, kɛ́ à aà ì a zikũ guu yã́i, ↄ̃ à ulatao zↄ̃̀ɛ̀. +Má ń bↄlɛ bùsuɛ beepiuɛ, mí táńnↄ bùsu pↄ́ aa dↄ̃o guu, baa an deziↄ se aa dↄ̃o. Wekĩi aa zↄbleu dii pãleↄnɛ fãanɛ ń gwãasĩnao, asa má sùuukɛńnↄo. +Àↄ dↄ̃ sã́asã kɛ́ káaluae ge dↄ́ɛĩidee ge bĩidee a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i ble ń Kilisioo. Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ lɛ́ a bĩikɛ gↄ̃̀ aà dii ũ. +Á mà wa ò yãadeↄnɛ lↄ, aali lɛ́ pↄ́ aa kɛ̀ Diiwa kɛ, aasuli bↄ a kpɛo. +Taaside ń ĩadamadeo an yã́ɛ bee doũɛ, Dii mɛ́ tò an wɛ́ lɛ́ gue ḿpii. +Fɛlɛ zɛ ń pↄfɛ̃o Dii, fɛlɛ kpɛ̃nɛbↄbↄ ma ibɛɛↄwa. Ǹ n mɛ sɛ́, ma Lua, ní yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wa. +Davidi gbãa lɛ́ dɛdɛɛ, asa Dii Lua Zĩgↄ̃de kuaànↄɛ. +Kási aali ń dↄaanapiↄ yãmao, aa gbãsĩkɛ̀ ń tã́aↄ aa kùlɛnɛ́. Aa kɛ̃̀ zɛ́ pↄ́ ń deziↄ sɛ̀wa àannↄ, aaliↄ yã́ pↄ́ Dii dìlɛnɛ́ↄ kũa lá ń dezipiↄwao. +Kɛ́ wá dezi sɛ̃́ia Ablahaũ a nɛ́ Izaaki kpà saobↄ ũ, yã́ i bↄaànↄ na aà yãkɛapi yã́io lé? +Á mà wa ò yãadeↄnɛ aasuli gbɛ̃dɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃dɛ̀, wa yã́kpalɛkɛaànↄɛ. +Pↄ́wɛn gba yãdilɛaↄn kɛ: Aalona nɛ́e mɛ́ ali mↄ́ò Diiɛ saokĩi aɛ, +Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀ á lápi kpã́sã, lápi i gɛ̃ kpã́i kpɛ́u ń gbɛ̃́ pↄ́ ì ɛɛto ń a tↄ́o kpɛ́uo. Aↄ ku we, i kpɛ́pi wíwi, a zaↄ ń a gĩↄ píi. +Wɛdↄ n aɛ, gugwa n kuu súsu. +Mↄ soplade gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli kↄ̃ kãaa à ma sísi. Zĩbeezĩ ásuli zĩe kɛo. Iↄ dɛɛ́ kã̀aepɛgↄↄ ũ. +A kpɛdiakↄ̃a kpɛa zↄ̃ↄ musu pↄ́ wa kɛ̀kɛ ↄlↄɛ́, í sↄukɛwɛ̃ɛ we. +Yosɛfu gɛ̀ bàabaa lù, ↄ̃ à gɛ̀ à aà bùa à bàabaapi fĩ̀wà. À aà dà gbɛ̀ɛ pↄ́ wa sↄ̀ mia ũ guu, ↄ̃ à gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ gbeembo tà ɛpilɛ. +N yãdilɛaↄ ì ma pↄ kɛ na, asa má ye yã́piↄiɛ. +Kɛ́ Yesu kà we, à mↄ lè wà Lazaa vĩ̀ à kɛ̀ gↄↄ síiↄ̃ kↄ̀. +À gɛ̃̀gɛ̃ e ń a gbão i pãkpa á gbɛ̃́ↄzio. A zĩkɛ̀ yã́ pↄ́ Dii á Lua dìlɛɛ́wa. +Ɔ̃ aa Zelemii sɛ dà kíanɛ Malakia lↄ̀ↄ pↄ́ kú dakpɛunaↄ uapiu. Wà aà gbàɛ lↄ̀ↄpiu ń baoɛ. Lↄ̀ↄpi í vĩo, sema pɛ̀lɛa, ↄ̃ Zelemii vĩ̀lɛ pɛ̀lɛapiu. +Á yã́ pↄ́ kɛ̀ Yude bùsu píi guu dↄ̃, lá à dàalɛ Galile Zãa kpàwakɛa ń gbɛ̃́ↄ dailɛkɛao gbɛa. +ↄ̃ aa sì ń pↄtuoↄ guu, aa sãↄ ń zuↄ ń zunɛbↄlↄↄ kũ̀kũ aa dɛ̀dɛ wegↄ̃ↄ, aalɛ só ń a auo. +Á yãvãiↄ mɛ́ á kɛ̃́kↄ̃wa ń á Luao, á duuna mɛ́ tò à a wɛ́ gòwá, ↄ̃ à gì á yãmai. +Lá ma lɛye dìlɛn wee? Zĩabusaa ado yã́ nɛe? I kɛ mipɛlɛa lán kpootɛ̃wa ge wúlɛa túfuu ń zwã̀nkasa kákaaálao yã́ no. Pↄ́ pↄ́ i mɛ lɛyen wea? Bee mɛ́ ì kamagua? +Ɔ̃ búde zĩkɛnaↄ mↄ òɛ̀: Dii, blɛwɛna ń tↄ̃̀ n buao lo. Papaa bↄ̀ má ni? +À á gbɛnaↄ taa pí ń ɛ̃́na pↄ́ lɛ́ á bùsu ↄ̃̀ↄkpaↄ, í Isailiↄ dii kpɛlaò. A gí ↄ goiwá ń wá diiↄ ń wá bùsuoa? +Ɛliɛzɛɛ nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Lɛabia ũ. I nɛgↄ̃ɛe i lↄo, ãma Lɛabiapi nɛgↄ̃ɛↄ ì dasi maamaaɛ. +í oɛ̀ à mɛ: Lua n dↄ̃ ń aafiao ń n uao ń n gbɛ̃́ↄ píi. +Ɔ̃ Yetolo fɛ̀lɛ lɛ́ mↄ́ Mↄizi kĩ́i ń aà nɛ́ↄ ń aà nao gu pↄ́ à bòokpàu Lua gbɛ saɛ guwaiwaiu. +Má sãdãnaↄ dilɛnɛ́ aa dↄaanɛ́, vĩa a ń kṹ lↄo, sↄ̃ a kɛ̃́ńgu lↄo, mɛ́ an kee a sã́sã lↄo. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ ma gbɛ̃nazĩna lↄↄ mà bↄa Ulaii. À lɛzù à mɛ̀: Gabliɛli, wɛ́pungu pↄ́ gbɛ̃́pi è bↄↄlɛkɛɛ̀. +Kɛ̃ Tiatii Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma Lua Nɛ́ pↄ́ ma wɛ́ dɛ lán tɛ́vuawa, ma gbá dɛ lán mↄgotɛ̃wa, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. +Aàli mↄ́ saonaɛ ń sãsakao sãasaio tàae fĩabobↄ ↄ̃a lɛ́u, saonapi i yã́ pↄ́ à zã̀wà a dↄ̃opi kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +Ãma tó gbɛ̃́ pↄ́ a gbãa dɛaàla mↄ̀ gɛ̃̀ à aà gbɛ̃̀, a aà gↄ̃kɛbↄ pↄ́ a a náai vĩↄ sɛ́lɛ, i aà àizɛɛↄ biilɛnɛ́. +Gↄↄ pↄ́ aa ku kãi ń aà bɛo, aa Levii bui ɛ̀waasopi lↄↄ dↄ̃̀, ↄ̃ aa lìlɛ we, aa aà là aa mɛ̀: Dé mɛ́ mↄ̀nnↄ lai? Bↄ́ ńlɛ kɛ guɛ beeui? Àkɛa ń kú lai? +Má Dii sáaukpa aà maakɛ yã́i, má Dii Musude tↄbↄ ń lɛsiao. +Ɔ̃ Davidi ò a gbɛ̃́piↄnɛ: Á baade a fɛ̃nda loo. Ɔ̃ an baade a fɛ̃nda lòo ń Davidipio sↄ̃. Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ ń Davidioↄ kà ↄ̀aa pla taa, ↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do gↄ̃̀ ń asoↄ. +Zĩbeezĩ ↄ̃ à saolɛkɛ̀nɛ́ à mɛ̀: Isailiↄ samaaokↄ̃ɛ ń á tↄ́o aa mɛ Lua to ǹ gↄ̃ lán Ɛflaiũ ń Manaseowa. Màa à Ɛflaiũ dↄ̀aa Manaseɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, bee gbɛa mí Yudaↄ kí Zedekia ń a ìwaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ gagyã ń zĩo ń nↄanao guuↄ na Babɛli kí Nɛbukanɛzaɛ a ↄzĩ ń ń ibɛɛ pↄ́ aalɛ ń wɛↄ, aai ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Aa sùuukɛńnↄo, aa ń gbɛ̃e too, aa ń wɛ̃nagwao. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma yãma ìↄ ma dã ma kpɛɛlɛ ũ, ìↄ taamalɛ gↄↄpii. +Gↄↄbeezĩ lↄ ma Yudaeↄ è, aa nↄↄ sɛ̀ Asedodadeↄ ń Amↄniↄ ń Mↄabuↄ guu. +Ɔ̃ zĩnaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kↄ̃ kã̀aa, aalɛ yã́pi gwa. +I kɛ á gbɛ̃́ pↄ́ á kúwanↄ gbã Dii wá Lua aɛↄ átɛ̃ɛ no, ń wá bui pↄ́ wi ń i yãaoↄɛ. +Gwa! Ma n dilɛ buiↄnɛ ń ń bùsuↄ, ńyↄ̃ ń wo ń bùsuu, ńyↄ̃ ń gbãa kↄ ɛ́, ńyↄ̃ ń kaalɛ, ní ɛa ǹ ń zɛdↄ, ńyↄ̃ ń gboo, ní ɛa ǹ ń kɛkɛ. +Má Asetaati líↄ wolɛwolɛ, mí á wɛ̃́lɛↄ yaa. +Ɔ̃ Ɛlia a ulada bↄ kpàaũ à í lɛ̀ò, ↄ̃ ípi zↄ̃̀ɛ za baala e baale, à gↄ̃̀ gugii ũ, ↄ̃ gbɛ̃ↄn plapiↄ bùawà. +Mↄizi ń Aalonao wùlɛ tↄↄlɛ bíla wáa. +Kɛ́ Yehu fɛ̀lɛ gɛ̃̀ kpɛ́u, ↄ̃ ɛ̀waasopi nísikà aà miwa à mɛ̀: Dii Isailiↄ Lua mɛ̀ a n kpa a gbɛ̃́ Isailiↄ kía ũɛ. +��̃ à Dii kpɛ́ àizɛɛↄ nàaa à bↄ̀ò we ń kibɛ àizɛɛↄ. À vua pↄ́ pↄ́ Isailiↄ kí Salomↄↄ kɛ̀ Dii kpɛ́ pↄ́ ũↄ zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ lá Dii dↄ̀aa òwa. +Kɛ́ Piɛɛ mↄ̀ Antiↄsi, ma giɛ̀ wɛliwɛ kɛ́ à zã̀ yã́wa yã́i. +Ãsↄ̃adazĩ oosi lɛ́ kɛ. Lá kã́mabogↄↄ ye daalɛi, +Kɛ́ zĩnapiↄ ɛ̀a sù Yakↄbuwa, aa mɛ̀: Wa gɛ n vĩ̀i kĩ́i, àlɛ mↄ daińlɛ ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aa plaↄ. +Ɔ̃ Davidi sìńgu à ń dɛdɛ sɛa za oosiɛlɛ e gu sìa dↄa oosi. An gbɛ̃e i bↄkĩi eo, sema ɛ̀waaso gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla pↄ́ di yiongo kpɛ aa bàalɛ̀ↄ bàasio. +ↄ̃mɛ yeakↄ̃i pↄ́ Lua Nisĩna á káwà òwɛ̃ɛ. +Tó ma yãkɛ̀ɛ́ ma tↄbↄa yã́i, i kɛ á yãvãikɛa ge á yã́ koleaↄ lɛ́u no, á Isailiↄ í dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +À pↄnakɛ, í yáalↄ, asa á asea aↄ zↄ̃ↄ luabɛ. Màa wà ĩadà ãnabi pↄ́ kú á ãaↄwa. +Ɔ̃ Sikɛũdeↄ ń Bɛmilodeↄ píi aa gɛ̀ Abimɛlɛki dìlɛ kía ũ gbɛ̃́nɛli pↄ́ kú Sikɛũ saɛ. +Manase yã́ kĩniↄ ń wabi pↄ́ a kɛ̀ a Luawao ń yã́ pↄ́ guenaↄ òɛ̀ ń Dii Isailiↄ Lua tↄ́oↄ aa ku Isaili kíaↄ ladau. +Tó gbɛ̃́ ye ĩ́anadã, aà dã Dii yã́ musu. +Wá dɛ yã́ pↄ́ a kɛ̀ Yude bùsuu ń Yelusalɛũo píi seeladeↄ ũ. Wà aà lòo líwa wa dɛ̀, +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Ásu giɛ̀o, asa gbɛ̃́ pↄ́ i íbɛlɛsɛánↄoá bàakpɛɛɛ. +Ma a kpɛ tò lia gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ma gbɛ̃́ↄnɛ, ma a gɛɛ tò dↄa gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ a kã́ woloↄnɛ. Kɛ́ aalɛ ma sↄ̃sↄ̃, aalɛ lɛ́ikákaa, mi a wɛ́ ga ma sↄ̃òo. +Mɛnaeũ yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Zimli yã́ kĩniↄ ń lɛ́ pↄ́ a kpàaĩńnↄ Elazio ku Isaili kíaↄ ladau. +Asa Zãa yã́ wa ò taalau wà mɛ̀: Má a zĩna gbaɛ aà dↄaa zɛ́ kɛkɛnɛ. +À aà pápa ń gbɛo à dɛ, asa a wɛ̀ɛlɛ à á kɛ̃́ Dii á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ zↄbleu Egipiwaɛ. +Gbɛ̃eↄ ì ga ń nↄ̀sɛyaao, zaa aa ku, aai pↄmaa e wa blèo. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, swã́sɛ yã́ pↄ́ málɛ onɛi píi, ǹyↄ̃ kũa n sↄ̃u. +À kↄ̃ aso sɛ́. Álɛ Kilisi ikoyã papan we. +Yã́zɛsai ↄ̃ á o Lua gɛ̃ɛ ũa? Sã́sãyã ↄ̃ á o Lua gbɛua? +Ali tulaletikaɛ̀ tɛ́u lↄ oosiɛlɛ filianagↄↄ. Màa tulaleti súɛlɛ aliↄ dↄ ma aɛ gↄↄpii e á buiwa. +À mↄ lè an gbɛ̃ↄn kwiↄ ò Isimaɛlaɛ: Ńsu wá dɛdɛo, asa wa mase ń naao ń nísio ń zↄ́o ùlɛ sɛ̃uɛ. Ɔ̃ à ń tó we, i ń dɛdɛ ń ń gbɛ̃́ↄo. +ma ibɛɛↄ yãoa ń gbɛ̃vãiↄ wɛbiiaao yã́i. Asa aalɛ taasi daaɛ, aa ma kũa ń kpɛ̃nɛo. +Kɛ́ aa kà Kidↄ̃ ésegbɛ̃kĩi, zuↄ gɛ̃nalɛ̀, ↄ̃ Uza ↄbↄ̀ kpagolopi kũ̀. +Sĩana pↄ́ wa ò ìↄ zɛdↄa, ɛgɛ sↄ̃ ì gɛ̃zɛa lán wɛdɛawa. +Aali a Dii ń Lua sísi ado. Ámɛ á ń bↄ ń wɛ̀lɛↄ ↄzĩ ḿpii. +Gbɛ̃pena ì bↄ ń dãↄ asiio gupuau, gbɛ̃́ náaide ì pↄ́ kúlɛwà. +Gɛↄ vugↄↄzĩ an dé mɛ́ aↄ nↄpi vĩi? Asa an gbɛ̃ↄn sopla ḿpii aa aà dↄ̃̀ nↄ ũɛ. +Tó à mↄ̀ gbɛ̃́ kũ̀ a dàkpɛu, mɛ́ àlɛ yã́kpalɛkɛaànↄ, dé mɛ́ a fↄ̃ gii? +ↄ̃ à mɛ̀: Kanaa a gↄ̃ láaipↄ ũɛ, ↄ̃mɛ aↄ a gbɛ̃́ↄ zↄn kɛ̃́sãana ũ. +Ma bↄò gbãɛ, yãzi no. Gbã bàasio, i ma yãao, kɛ́ ásu o á dↄ̃ yãaɛo. +N báaadà n bùsuu, Dii, n su ń Yakↄbu buiↄ ń pá ziu. +Asa aa ma to weɛ, aa guɛ bee dìlɛ dii zĩ̀loↄ pↄ́ ũ, aa tulaletikàtɛau tã́a pↄ́ ampiↄ ń ń deziↄ ń Yuda kíaↄ ń dↄ̃oↄnɛ, aa guapi dɛ̀ ń yãesaideↄ auo. +Aàↄ dɛ á nↄ̀sɛ guu yã́ pↄ́ lí láao ũ, nↄ̀sɛniɛ ń zĩabusaao. Bee mɛ́ gbia Luaɛ. +Gↄↄ bee buiↄ naa dasi, aai gↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ ũ. Má bɛkpa á guu, íↄ dↄ̃ kɛ́ Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ ma zĩwá. +Lua a fↄ̃ á gba gbãa lá a ku Yesu Kilisi bao pↄ́ mi kpa guuwa. Asiiyãpi ulɛa za káauɛ, +Samali duuna i ka n duuna kↄ̃kpaalɛwao. N yãbɛ̃ɛ kɛ̀ dasi dɛ n vĩ̀i ń n dãunaola, ↄ̃ an yã́ kɛ̀mɛɛ sã̀ↄ yãbɛ̃ɛ pↄ́ ń kɛ̀ píi yã́i. +Ń zĩkɛnaↄ vĩ dasi, gbɛ̀ãnaↄ ń liãnaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃i vĩ ↄzĩ píi guuↄ, +Isailiↄ Kɛna yã́ sã̀ńguɛ, ↄ̃ aalɛ ń kibɛↄ kpakpa. Yudaↄ lɛ́ wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ kálɛkalɛ, kási má tɛsↄ̃ wɛ̃́lɛpiↄwaɛ, an kibɛpiↄ i tɛ́kũ. +Mika mɛ̀: Má dↄ̃ kɛ́ Dii a ɛ̀fãaikɛmɛɛ sa, asa má saona vĩ Levii bui ũ. +Ásu àↄ dɛ lá á deziↄwao. Ãnabi káauↄ kpàwakɛ̀nɛ́ aa mɛ̀, ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ aa mikɛ̃ ń yãvãikɛaↄwaɛ, aai bↄ ń zɛ́ vãiu. Ɔ̃ aai swã́sɛio, aai laaidↄ ma yã́wao. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Wà walayãolɛ dↄ̀ wàipiɛ aà Lua tↄbɛ̃ɛsiò, mɛ́ wà aà gbà zɛ́ aàↄ iko vĩ e mↄ bla ń plao. +Tó gbɛ̃́ ↄbↄ̀lɛ yã́ bɛɛɛsai guu, a gↄ̃ yã́gbiakɛbↄ ũ, Dii zĩkɛbↄ maa ũ, iↄ ku maakɛa píi sↄu guu. +Kɛ́ Yudaↄ kà gugwakĩi gbáau, kɛ́ aa zĩgↄ̃ↄ kĩ́i gwà, ↄ̃ aa ń gɛↄ è kpálɛ tↄↄlɛ, gbɛ̃e i bↄo. +Dii àↄ kunnↄ, i gbɛ̃kɛkɛɛ́ ápii. +Babɛlideↄ wii ma dↄ, Babiloni bùsu wíwia zↄ̃ↄ. +Ni kã́mabo yↄↄ, ni io yↄↄ, ni wúlɛ yↄↄ ↄkpaa n kùɛ. +Ɔ̃ Samuɛli òɛ̀: N faasaiyã kɛ̀! Ń yã́ pↄ́ Dii n Lua dìlɛnɛ kũao. Tó ń kũa yãaɛ, Dii a to n buiↄ aaↄ kpalable gↄↄpiiɛ. +Kɛ́ à yã́pi mà, aà pↄ siakũ̀, asa ↄde sà gbãngbooɛ. +N n wɛ̀lɛↄ nɛ̀ n gawi zↄ̃ↄ guu, n pↄ pà, n ń kwɛ́ lán sɛ̃wa. +Ɔ̃ Yesu ò a ìwapiↄnɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ á yãmà, ade ma yãmàɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gìázi, ade gìmaziɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gìmazi sↄ̃, ade gì gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩziɛ. +Asa a ku Dii ikoyãu wà mɛ̀ wà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ kpawàɛ. +Aa Lua blɛ doũ blè ḿpii, +Tó ń ye Lua kpɛ́ pↄ́ kĩniↄi, tó a kɛkɛa gↄ̃̀ n yã́ ũɛ, sɛ ma làasiu we. +Wá Lua, yã́pi wá lé lá a yã́ kú Mↄizi ikoyã láuwa, kási wi n kĩ́i wɛɛlɛo, wi mikɛ̃ wá duunaↄwa wa laaidↄ̀ n sĩanawao. +Tó wà zu ge zàaĩna ge sã pↄ́ à a kpã́iò è aà ↄzĩ bɛ̃́ɛ, a a fĩabo mɛ̀n plaɛ. +Za gↄↄ pↄ́ Lua ma sá ìlo à ma busa, aaìↄ ma yã́ o ma wáaɛ. +I gↄↄeↄ ń mↄeↄ ń dikpɛeↄ ń wɛ̃eↄ tɛ̃bo. +Gu pↄ́ an nisĩna tàu, we aaì gɛ́u, an wuluuↄ i fɛlɛ gɛ́ńnↄ sãnuɛ, asa pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ nisĩna kú ń wuluuↄ guuɛ. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ à pↄ́pii tò we à tɛ̀aàzi. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ↄ ɛ̀a dàzɛu aa tà. Kɛ́ aa kà, aa yã́piↄ sɛ̀lɛ sìuɛ̀ píi. +A yã́ mɛ́ tò má è a maa mà o gbɛ̃́piↄnɛ aa dↄaamɛɛ, aa gba pↄ́ a dↄaa a a lɛgbɛ̃̀ yã́ kɛkɛ káau, a sↄu i ma, iↄ dɛ nↄ̀sɛmɛndo gba ũ, i kɛ gba teaside no. +Kɛ́ má bɛ zɛ́u, ma kãikũ̀ ń Damasio ĩatɛ̃ minanguo taawa, ↄ̃ kã́ndo gupua zↄ̃ↄ bↄ̀ luabɛ à kùlɛa. +Ɔ̃ Yesu bↄ̀ńnↄ wɛ̃́nkpɛ e Bɛtani saɛ, ↄ̃ à ↄsɛ̀ plapla à báaadàńgu. +Lá nana ì gɛ̃zɛa, tó gbɛ̃́ vù, tó n fɛlɛ Dii, ńyↄ̃ to aa gɛ̃ ń ĩ́anao màaɛ. +Luabɛpuana pìla kùńla, ↄ̃ aa lↄↄe mà a guu à mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ beeá ma Nɛ́ mɛ̀ndona yenzideɛ, à aà yãma. +Lua láaikɛmá ń pↄkũma zↄ̃ↄ yã́i, aà lɛkɛnɛ́ ń pↄfɛ̃ pãsĩ yã́i. Má ń kɛ̃kↄ̃wa Yakↄbu buiↄ guuɛ, mí ń buiↄ fãaa Isailiↄ guu. +Aai yãe ewà à kà wà aà dɛo, ↄ̃ aa gbɛ̀a Pilatiwa wà aà dɛ. +Aaↄ ikoyãpi kũa gↄↄpiiɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gbãbↄipi fã̀ lí a pↄkasaↄ pí. Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ gbãbↄipiwa aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Aà gbɛ̃kɛ pɛɛawà guu à gbɛ̃kɛkɛ̀ wá baadeɛ, mɛ́ aà gbɛ̃kɛpi kɛ̀ gbɛ̃kɛ ũ. +Tó gbɛ̃́ ye zɛ ń Lua pↄeãkɛao, tó ma yãdanɛ dɛ aà pↄ́ ũ ge mazĩa yã́ málɛ o, aↄ dↄ̃ɛ. +Kai! Dii su to mà ↄkã kía pↄ́ á kpàwao. Wà gɛ wà sↄ̃na pↄ́ kú aà mizĩ sɛ́ ń aà ituuo, wí gɛ̃ò zɛ́a. +Beewa gbɛ̃́ pↄ́ a ye sùuukɛaànↄ ì kɛaànↄɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a ye aà swã́gbãa kṹ, ì kṹ. +Tó gↄ̃ɛe nɛgↄ̃ɛ swã́gbãa sòlede vĩ, mɛ́ ìli a de ń a dao yãmao, baa kɛ́ aaì aà swã́gagaɛ, +A yã́i má ò Yudaↄ kí Yoakiũ yã́ musu, aà buie a zↄ̃lɛ Davidi kpalauo, wa aà gɛ zu bàasiɛ, ĩatɛ̃ i lɛ fãanɛ, fíi i kpawà gwã́. +Ma ɛa ↄlɛ̀lɛnɛ́ guwaiwaiu we lↄ, ma mɛ̀ má ń fãaa buiↄ guuɛ, mí ń fã́ndaiada bùsu ń bùsuo, +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gbɛ̃́ beeↄ lɛ́ vãi lɛkpaaĩ, aalɛ lɛ́ bɛ̃̀ɛ da má wɛ̃́lɛɛ beeu. +Má báaada gbɛ̃́ pↄ́ aa samaaonɛↄgu, mí gbɛ̃́ pↄ́ aa savãionɛↄ ká. Dṹnia bui píi a ɛ̀fãai e n sabai. +Kɛ́ Pilati gbɛ̃zↄ̃ↄpi yãmà, ↄ̃ à Yosɛfu gbà zɛ́ aà gɛpi sɛ́. +Sɛa za Salidi à tà gukpɛ oi e Kiselo Taboo bùsuu, ↄ̃ à tà Dabela ń Yafiao. +Ɔ̃ nɛ́pi ulɛa Dii ua we ń nↄɛpiↄ e wɛ̃̀ soolo, gↄↄ pↄ́ Atalia lɛ́ kible Yuda bùsuwa. +Ɔ̃ a ònɛ́: Ɛgɛɛ! A mↄ wá bùsu asiigwaiɛ. +Isaili kĩni pↄ́ aa buipãle nↄ sɛ̀ↄn kɛ: Palↄsi buiↄ Lamia, Izia, Malakia, Miamɛ, Ɛleazaa, Malakia, Benaia. +Kɛ́ à kà we, a tò wà kuupɛ̀ Ɛflaiũ bùsu sĩ̀sĩdeu, ↄ̃ Isailiↄ pìlaaànↄ gbɛ̀sĩsĩↄwa, Ehudu mɛ́ dↄaaa. +À pↄmaaↄ kpà nↄandɛnaↄwa aa kã̀, à ↄdeↄ gbàɛ ↄgii. +Ɔ̃ Isailiↄ lìlɛ aa Basana zɛ́ sɛ̀. Ɔ̃ Basana kí Ogu gɛ̀má ń a zĩgↄ̃ↄ píi, aa zĩkàńnↄ Ɛdɛlɛi. +Àliↄ ĩ́ampaa wɛ̃piↄ dↄdↄ wɛ̃̀ soplapla lɛɛ sopla, à kɛ̀ píi wɛ̃̀ blakwi mɛ̀ndosai. +Zãa wèmá à mɛ̀: Mi gbɛ̃́ↄ dailɛkɛ, ãma gbɛ̃e kú á guu, á aà dↄ̃o. +Tó à bↄ̀wà, a a gbɛ̃naↄ ń a fã́anideↄ sísiɛ, i onɛ́: À pↄnakɛmanↄ. Ma a ã́nusu ↄwatɛ̃ pↄ́ vũ̀aapi è. +Gwa, Dii gↄↄ lɛ́ mↄ́, wa á pↄ́ↄ síwá, wi kpaalɛkↄ̃ɛ á wáa. +Gbɛ̃́ pↄ́ l��̀lɛ gbɛpiwa a wíwiɛ. Tó gbɛpi sì gbɛ̃́wa sↄ̃, a ade úlↄɛ. +Naa gukpɛ oi kaa yàasa iↄ gã̀sĩsuu blakwi. +À vua kùlɛ kpɛ́pi balazaↄwa ń a kpɛɛlɛ líↄ ń a gĩↄ ń a bↄlɛ gbaↄ, mɛ́ à gↄ̃inakɛ̀ gĩpiↄwa lán malaika gã̀sĩadeↄwa. +Ɔ̃ dↄaipiↄ mↄ̀ aa kàlɛ Dii kpɛ́ ń saokĩio kpɛɛlɛ, sɛa za Dii kpɛ́pi ↄplaa oi e a zɛɛ oi, baade ń a gↄ̃kɛbↄo kũa, kɛ́ aaↄ nɛ́ kíapi dↄ̃́aò. +Kua Siↄna Dii báaadaágu, aàpi mɛ́ musu ń zĩ́lɛo kɛ̀. +i mɛ: Tó wá kú yãa wá deziↄ gↄↄ, wá bàa aↄ kúńnↄ ãnabiↄ dɛdɛa guuo. +gↄↄ bee gbɛ̃́ pↄ́ aa ku Yudeↄ bàalɛ mipɛ sĩ̀sĩↄwa. +ní kpagolo pↄ́ ikoyã gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄ ku a guu dilɛu, ní zwãa kpái. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ zɛa weeↄ yã́pi mà aa mɛ̀: Àlɛ Ɛlia sisiɛ. +Buipãleↄ ń diiↄ pì ń ã́nusuo ń vuaoɛ, gbɛ̃nazĩna ↄgbɛↄnɛ. +Pɛ́lɛa Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ aa gbã wá Lua ua. +aa mɛ̀: Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, wá gↄ̃sa gbãa gbɛ̃ↄn blakwiↄ vĩ. Aa gɛ́ n dii wɛɛlɛi. Wìliↄ dↄ̃o tó Dii Nisĩna aà sɛ zù gbɛ̀sĩsĩe musu ge guzulɛeuɛ. Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Ásu ń zĩo. +kɛ́ màↄ ku dṹnia guu, míↄ bɛ aà aɛ. +A yã́i málɛ taasikɛi. Wà mↄkàa lán dàakɛnawa, ãma wa fↄ̃ mↄka Lua yã́wao. +Sãↄ ń bleↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basoolo ń soplaoɛ ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (337.500). +Yakↄbu buiↄ, má á naaa píiɛ, má Isaili kↄ̃naↄ kakↄ̃u. Má ń kãaa lán sã pↄ́ kú kaauↄwa, an dã́dãkɛkĩi súu aↄ dↄ ń dasi yã́i. +Kɛ́ aa saò ń tã́aↄwa ń ń nɛ́ↄ, zĩ́ bee aa gɛ̃̀ ma kpɛ́u aa a gbãlɛ̀. Yã́ pↄ́ aa kɛ̀ ma kpɛ́un we. +Baa, wápiↄ n zↄ̀blenaↄ wápii sↄ̃ wí bua Yuudɛ̃wa wà gɛ́ zĩkai Diiɛ ń wá gↄ̃kɛbↄↄ kũa lá ń òwa. +Ńsu gbãamↄnɛdeↄ kua nidɛo, ńsu ǹ ń kɛae kɛo. +A yã́ mɛ́ tò gbɛ̃́ pↄ́ aaìↄ tɛ́wázi gↄↄ pↄ́ wá sãnu ń Dii Yesuo za Zãa gbɛ̃́ↄ dailɛkɛgↄↄ e gↄↄ pↄ́ Lua aà bↄ̀ wá guuↄ, wà ń gbɛ̃do sɛ aàↄ dɛ aà vua seelade ũwanↄ. +aaìↄ kĩ́iwãi vĩ. Gbɛ̃́piↄ làasoo kolea, sĩana pìlimá, aaìↄ e lousisiaá ↄwɛɛlɛzɛɛ. +Gbɛ̃́pi ↄ wãa ń a gbɛ̃́ↄ, à bↄ̀ lɛdoũ pↄ́ aa kɛ̀ ń kↄ̃o kpɛ. +Wà pↄnakɛ̀ Yelusalɛũ maamaaɛ, asa za Isailiↄ kí Davidi nɛ́ Salomↄↄ gↄↄ, wi dikpɛkɛ à kà màao. +Ɔ̃ a ò kíɛ: N yãkɛaↄ ń n ↄ̃nↄ bao pↄ́ má mà za ma bùsuuoá sĩanaɛ. +Tó nↄɛpi i kaaàguo, aà aà gbaɛ i gↄ̃ azĩaɛ. Asu à aà yíao. Asu à aà dilɛ zↄ ũo, asa à aà dↄ̃ nↄɛ ũ kↄ̀. +Má dɛ lán Salↄna nàalɛvuwa, lán guzulɛ sũmaavuwa. +A kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀, duuna gbɛ̃́pii kákpɛukɛ̀, kɛ́ báaa pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀pi e gↄ̃ Yesu Kilisi náaikɛnaↄ pↄ́ ũ aà náai pↄ́ aalɛ kɛpi yã́i. +Kↄ̀ↄtɛ̃n ma ũ, gbɛ̃nazĩnan ma ũo, wàlɛ ma sↄ̃sↄ̃, wàlɛ sakamagu. +Yozuee gaa gbɛa Isailiↄ Dii là à mɛ̀: Dé mɛ́ a gɛ́ zĩkaiwɛ̃ɛ ń Kanaaↄ káaui? +Yↄↄnnↄ gↄ̃̀ↄ ↄ̃ gbɛ̃pãle aà è, ↄ̃ à mɛ̀: Mpi sↄ̃ ń dɛ an gbɛ̃do ũɛ. Ɔ̃ Piɛɛ ò gↄ̃ɛpiɛ: Mámɛo. +Tó i Dii yãma sↄ̃o, mɛ́ a bↄ aà yã́ kpɛ, a ↄtↄ̃wáɛ lá a kɛ̀ á deziↄnɛwa. +í faaibo ń kↄ̃o ń soũo ń Lua táasilɛao ń lɛ pↄ́ Lua Nisĩnapi ì daɛ́o. À lɛsi, í Dii táasilɛ á sↄ̃ guu, +Kɛ́ à kà we, ↄ̃ à táaò Yesuwa gↄ̃̀ↄ, a òɛ̀: Mɛtulu! Ɔ̃ à lɛpɛ̀wà. +A ɛa tá ń zɛ́ pↄ́ à mↄ̀òo, a gɛ̃ wɛ̃́lɛɛ beeuo. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ òɛ̀: Ma nana guu má è má zɛa Niililɛ. +Kɛ́ Ɛzↄ̃nↄ gà Kalɛbu Ɛflata, ↄ̃ aà na Abia Asuli ì. Asulipi mɛ́ Tekoa kàlɛ. +Á gbɛ̃́ kↄ̃naↄ sↄ̃, má tó aa sↄ̃̀deedeekɛ ń ibɛɛↄ bùsuu. Baa ĩ́ana lásɛa kↄ̃fĩ a to aa tílɛ, aai tílɛ lán fɛ̃nda wàlɛ ń yáòwa. Aa kpagua, baa kɛ́ gbɛ̃e lɛ́ ń yáo. +Wì gbagusaɛsi n guu gbɛ̃dɛa yã́i, wì ↄi símá, wì ài zↄ̃ↄ wɛɛlɛ, wì kↄ̃ bↄ́ↄi mi. Ma yã́ sã̀ńguɛ, ma Dii Lua mámɛ má ò. +Tiasa, gↄ̃ɛpi dee nↄ kpawà, asa ãnabiɛ, i wabikɛnɛ, kɛ́ ǹ e ǹ gↄ̃ ń aafiao. Tó ni aà nↄpi kpawà sↄ̃o, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ n gaɛ, mpi ń n gbɛ̃́ↄ ápii. +Tó ampii dɛ mɛgu doũ ũ, mɛ̀n we má ni? +Aàli blesan mɛ̀n pla si Isaili pↄ́ kã̀aaↄwa duuna awakpabↄↄ ũ ń sãsakaoo mɛ̀ndo sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ. +Au mɛ́ aà nɛ́ↄ pↄblea ũ, gu pↄ́ pↄgɛ kuu, ìↄ ku weɛ. +Baa, n wá lá yãa tó wá mae ge dãuna vĩ. +Tó ma Egipiↄ zuu bↄlɛ gbɛ̃́ↄnɛ, má ń gbãa pↄ́ aaì ĩ́anadãò kↄ ɛ́. Gu a si Tapanɛsi fãanɛ, lou guduuduu i daa, wi a zↄ̃ɛwiadeↄ kṹkũ zĩ̀zↄↄ ũ, wi táńnↄ. +O Isailiↄnɛ aa kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛ yãda, asa a dɛ seela ũ mapi ń ápiↄ zãnguo e á buiwa, kɛ́ à e dↄ̃ ma Dii ma á sɛ́ ma gbɛ̃́ↄ ũɛ. +mà yã́ pↄ́ a api ń a bɛdeↄ píi suaba oɛ. +Lua ↄ̀lↄwɛ̃ɛ ń a Nisĩna gbãao, asa Nisĩnapi yã́pii taasi kũa, baa Lua asii zↄ̃ↄↄ. +Wá yãvãiↄ kálɛa n aɛ, wá asiiyãↄ bↄ̀ gupuau n kuu. +Mapi n zↄ̀blena gbaɛ niɛ guu sa lá ń òmɛɛwa Dii, +kɛ́ aà wá gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi yã́ iko vĩwáↄ bo, wí gↄ̃ a nɛ́ↄ ũ. +Yesu bↄ̀ Lua ua, àlɛ tá, ↄ̃ aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi, aa lɛsuikɛ̀ɛ̀ Lua kpɛdↄawa. +Asa yã́pi gↄↄ dilɛaɛ, yã́pi lɛ́ a kɛgↄↄ yá, a gí kɛio. Baa tó a gↄↄ lɛ́ gɛ̃gɛ̃, ǹyↄ̃ dã́, gↄↄpi a ká, wa sↄ̃òo. +Ɔ̃ Abimɛlɛki ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ dàzɛu, aa ùlɛulɛ Sikɛũ bĩ́i kpɛ gãli síiↄ̃. +Gↄↄ bee sↄ̃ dakpɛuna tↄdee ku we, wì mɛ Balaba. +Yã́pi Ablahaũ pↄ yà maamaa, asa aà nɛ́ɛ, +Tó wà pↄ́wɛn káau kpà Luawa, a bṹu gↄ̃̀ aà pↄ́ ũɛ. Tó lízĩna dɛ Lua pↄ́ ũ, a gↄ̃naↄ dɛ aà pↄ́ ũ lↄɛ. +A kɛ̀kɛnaↄ ble, aai ma táasilɛ, vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃naↄ mi ma kpɛ́ kpɛɛlɛ. +Beewa sↄ̃ Lua Nisĩna ì dↄwálɛ wá gbãasai guu, asa wá wabikɛa dↄ̃ a zɛ́wao, ↄ̃ Lua Nisĩna ì kulɛkɛwɛ̃ɛ Luaɛ ń aau pↄ́ a yã́ gɛ̃̀ oaao. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Yelusalɛũ, ãma wi aà mia kpakↄ̃i ń Yuda kíaↄo. Ɔ̃ aà nɛ́ Ezekia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Wà aà gↄ̃kɛbↄↄ kàlɛ ń tã́aↄ kpɛ́u, ↄ̃ wà aà mi lòo Dagↄ̃ kpɛ́u. +An bapiↄ lí pↄkasa kɛo, an ↄzĩpiↄ lí pↄ́ nańzio. An yãkɛaↄá gudɛɛ, aa ↄdìdi yãpãsĩwa. +Ɔ̃ yã́ pↄ́ ãnabi Zelemii ò kɛ̀, à mɛ̀: Wà ã́nusu ↄwatɛ̃ baakwipi sɛ̀lɛ, ↄ̃a pↄ́ Isailiↄ zɛ̀ò aa kpà aà yã́ musupi, +Davidi ń kpá a kpɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, à dↄ̀aanɛ́ ń a ↄ báaadeo. +A sãↄ kpa a ↄplaai, bleↄ ↄzɛɛi. +Kía pↄkũmaá ga zĩnaɛ, ãma ↄ̃nↄna ì a tɛdɛ. +Lua yã́ waasokɛ, à zɛkɛ̀ i zɛkɛo, wɛtã. Ǹ ń lele, ǹ ń gba laai, naɛmá, ní yãdanɛ́ ń mɛna zↄ̃ↄo. +Wa sáaukpaa mamá ń pↄna súuo. Má tó aa dasikũɛ, aa lao lↄo, má ń kpɛlaɛ, wa ń kpɛbↄ lↄo. +Ásu a baokpa Gata zɛauo, kɛ́ Filitɛ̃ nↄɛↄ su a pↄnakɛo yã́i. Ásu a kpàwakɛ Asekelonio, kɛ́ gyafↄↄde nɛnↄɛↄ su kúkuakɛo. +Sĩana málɛ oɛ́, gↄↄbeedeↄ gɛ̃lɛ yã́ beeↄ píi kɛsaio. +A zĩkasↄ̃go mↄpↄↄ vĩ mɛ̀n ↄ̀aa síiↄ̃ ń basↄoo (900). À gbãamↄ̀ Isailiↄnɛ pãsĩpãsĩ e wɛ̃̀ bao, ↄ̃ Isailiↄ wiilɛ̀ Diiwa. +Mae Maa, dṹnia n dↄ̃o, ãma má n dↄ̃, mɛ́ gbɛ̃́ɛ beeↄ dↄ̃ kɛ́ ḿmɛ n ma zĩ. +Bùsu gbãadeↄ, kí ìwaↄ ń kíaↄ ń aà zĩkɛnaↄ píi gbãakpà Yudaↄwa, kɛ́ aalɛ vĩakɛ Maadoseɛ yã́i. +Gudɛna a lɛ́lɛ á wɛ̃́lɛwa píiɛ, á wɛ̃́lɛe a bↄo. Wa guzulɛ ↄ̃̀ↄkpaɛ, wi gusalala dúuzↄ̃, asa Dii mɛ́ ò. +Dé Dii fĩasɛ̀wà a gbasa boɛ̀i? +Kɛ́ aa aà è, aa kùlɛɛ̀, ãma an gbɛ̃eↄ lɛ́ seakɛɛ. +Asa à gↄ̃̀ yↄↄ kɛ́ ma pↄ weewá, mi gbasa pↄkũmabↄbↄmá mà ń dɛdɛ. +Ɔ̃ maezipi mɛ̀: Má á dilɛ, mí pↄ́ pↄ́ á yei kpáwá. Ásu i gãaɛo fá! +Ma bàa kua ń IsailiTó à gì ń gbaɛi, má ũsĩnaↄ kaaàgu ń aà ìwaↄ ń aà gbɛ̃́ↄ ń aà bɛ kpɛ́ↄɛ. Egipi kpɛ́ↄ i pa ń ũsĩnaↄ, aa da tↄↄlɛa se. +Mↄlɛsɛ gbɛ̃́ Mise ãnabikɛkɛ̀ kí Ezekia gↄↄ, a ò wá Yudaↄnɛ píi à mɛ̀: Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀, wa Siↄna sa pa bua ũɛ, wa to Yelusalɛũ gↄ̃ bɛzia ũ, a kpɛ́ sĩ̀sĩ i gↄ̃ sĩ̀sĩ líkpɛde ũ. +Aalona ń a nɛ́ↄ líↄ ń ↄↄ ń ń gbáↄ pípiò. +Tó yãĩapiↄ ń lé dasi, mɛ́ aalɛ taasikɛ, lɛpi mɛ́ a ń yã́ĩikpamá, asa a yã́ a sã́ ń buiↄguo. Má làasoo pↄ́ aalɛ kɛ gbã dↄ̃, e màↄ gɛ́ gɛ́ińnↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀nɛ́ guu. +Kɛ́ sãdãnaeↄ mↄ̀ lɛ́ ń yá, ↄ̃ Mↄizi fɛ̀lɛ yãsì ń nↄɛpiↄ, ↄ̃ à í kpànɛ́ ń pↄ́ↄwa. +Aà tↄ́n Nabali, aà na tↄ́n Abigaili. Nↄɛpi laai vĩ mɛ́ aà kákaa maa, ãma aà gↄ̃pi pãsĩ mɛ́ aà yãkɛaↄ dↄ̀ↄ vĩo. Kalɛbu buiɛ. +Wàlɛ gbãamↄ Ɛflaiũ buiↄnɛ, yã́kpalɛ mɛ́ ń ble, asa aa gi tɛ yãpãiɛ. +Dii ì ↄtonadↄnɛ́ súsu, ì ń pↄ kɛ na. Dii yãdilɛaↄ gbãsĩ vĩo, ì ń oa weenɛ́. +Kɛ́ aalɛ táao, ma ń gã̀sĩapiↄ kĩ́a mà lán í zↄ̃ↄ suka kↄ̃fĩwa, lán Gbãapiide lↄↄwa, lán zĩgↄ̃ↄ zↄawa. Kɛ́ aa zɛ̀, ↄ̃ aa ń gã̀sĩaↄ nàaa. +Ma pↄ i fɛlɛ, mí á dɛdɛ zĩ guu, á naↄ i gↄ̃ gyaaↄ ũ, á nɛ́ↄ i gↄ̃ desai sↄ̃. +Aa kpagolopi dà zugo dafu guu Abinadabu bɛ sĩ̀sĩ musu, ↄ̃ aa dàò zɛ́u. Abinadabu nɛ́ↄ Uza ń Ahioo mɛ́ lɛ́ gɛ́ ń zugopio, +N swaa pua lán sã pↄ́ aa bↄ̀lɛ zuokĩi aalɛ suↄwa. Aa kↄ̃sɛ̀ plapla píi, an kee i pↄsɛ bↄo. +Wà ga gãmↄ ↄ̀lↄnɛa? N bɛda bĩ́ibↄlɛↄ èa? +Aalɛ lɛ̀ dafu sí aa mɛ̀: N ka lápi sia ǹ kã́nↄpiↄ gogo, asa wà n dɛ, n gbɛ̃́ↄ bò Luaɛ ń n auo bui píi guu, buiyã píi guu, gbɛ̃́pii guu, bùsu píi guu. +Málɛ wɛ̃nakɛ Mↄabuↄnɛ ma sↄ̃ guu, an lalaonaↄ lɛ́ tá Zoaa e à gɛ̀ pɛ̀ Egala Selisiawa. Aalɛ Luiti sĩ̀sĩ kṹ ń ↄↄlↄo, aa bɛ Olonaiũ zɛ́u, aalɛ ń wíwia búbuapɛ. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aaì Dii yãonɛ ma aaì aà kĩ́i wɛɛlɛ ń nↄ̀sɛmɛndooↄ ũ. +Wá swã́liↄ pinɛ ń vuao, wí ã́nusu pɛ́lɛpɛlɛu. +Ɔ̃ kí Yoakiũ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Egipi ń Akaboo nɛ́ Ɛlenatão. +Tó wá ibɛɛↄ è, wí a ń kṹ. Wá ibɛɛpiↄ òwɛ̃ɛ yãa aa mɛ̀ Dii wá Lua ku máɛ? Wa ↄ̃zↄ̃má lán pɛ̀lɛawa gãaɛ, wí wɛ́siɛ. +Ɔ̃ à ↄdↄ̀ a ìwaↄwa à mɛ̀: Ma da ń ma dãunaↄn kɛ. +Ĩana ì ń sɛ́lɛ lán ése ṹawae? zàaĩana ì ń waa lán sɛ̃wae? +an baade lí a Ɛbɛlu dee pↄ́ azĩa yìamá kɛ̃́ a wɛ̃̀ soplade guu. Tó à zↄblènɛ́ wɛ̃̀ soolo, aali aà kɛ̃́. Ɔ̃ á deziↄ i swã́sɛmazi aa ma yãmào. +Ɔ̃ Isaili ò Yosɛfuɛ: Ma ka gaa, ãma Lua aↄ kúánↄ, i ɛa táánↄ á deziↄ bùsuu. +Ma lakà ma tàaeↄla lán Adamuwae? Ma a duuna ùlɛ yã̀? +Nↄee yã́ pↄ́ Dii òɛ kɛ̀ píi. +Zĩgↄ̃ pãsĩ, ǹ ń fɛ̃nda sɛ ǹ loo n kíakɛgawi seela ũ. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá yãe e Daniɛliwa bauo, mɛ́ i kɛ aà Lua sísia yã́ musu bàasio. +Fɛlɛ ǹ n nɛ́pi sɛ ǹ aà kũ a ↄwa, asa má tó aà gↄ̃ bui zↄ̃ↄ ũɛ. +Ɔ̃ à nà Bↄazu nↄɛ zĩkɛnapiↄwa, iↄ pↄ́ kↄ̃nwɛ ń kpɛ e wà gɛ̀ naa ń maseo kɛ̀kɛ wa làaò. A ku a zãda bɛɛ. +A gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli kↄ̃ kãaamɛɛ. Ásuli zĩ gbãae kɛo. +Tó wa kɛ̃kↄ̃wa la tia, ńyↄ̃ da gbɛ̃ↄn plaↄlɛ Zɛlɛza, Lasɛli mia saɛ, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsu zↄ̃lɛu. Aa onɛ: Wà zàaĩna pↄ́ n gɛ wɛɛlɛiↄ è. An yã́ n mae kũa gbãa lↄo, n yã́ àlɛ a kã̀akɛ sa, àlɛ mɛ, kpelewa á kɛ a nɛ́ yã́ musui? +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Mↄ́! Ɔ̃ Piɛɛ bↄ̀ gó guu a bɛ ía, àlɛ gɛ́ aà kĩ́i. +Zígbiade, gɛ́ bↄↄna gwai, ní aà yãkɛa tàasika, ńyↄ̃ ↄ̃nↄkũ. +Yakↄbu ì pↄ́ nɛ́piↄ plɛ adoa azĩa pↄ́ ũ, ì a kãyãalɛↄ ń a siaↄ ka Labã pↄ́ↄ guu. Beewa à azĩa kpàsa bↄ̀, i ka Labã pↄ́ↄ guuo. +Má aà pɛ kálo ũ gĩ̀ gbãawa, aà zↄ̃lɛkĩi aↄ maa, i aà de bɛdeↄ kpɛla. +ń Baalatao ń Tamↄↄ pↄ́ kú a bùsu gbáauo, +Ɔ̃ Mↄizi ń saonkia Ɛleazaao yãò Isailiↄnɛ Mↄabu bùsu sɛ̃u, Yuudɛ̃ baale bↄaa ń Yelikoo aa mɛ̀ +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ gbɛ̃́ zĩ̀ Yosɛfu sísii, ↄ̃ wà gɛ̀ aà bↄ̀ kpɛ́u kpakpa. À mibò à a pↄkasaↄ lìlɛ, ↄ̃ à gɛ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i. +Mↄizi ò Aalonaɛ: Tɛ́sibↄ sɛ́, gbagbakĩi tɛ́ káu, ní tulaletikaa ǹ gɛ́ò bíla kĩ́i kpakpa. Awakpa Diiɛnɛ́, asa àlɛ pↄkũmabↄbↄmáɛ, gagyã dàalɛ kↄ̀. +Gbɛ̃maa ì laaidↄ yɛ̃̀ɛɛsaideɛ a yã́gↄ̃gↄ̃awa, vãikɛna sↄ̃ ìli aà kã̀akɛo. +Aa yã́pi sì. Kɛ́ aa mà Dii mɛ́ mↄ̀ ń gwai à ń taasikɛa è, ↄ̃ aa kùlɛɛ̀ aa mipɛ̀lɛ. +À yãdàdanɛ́ ń yãlɛɛũanɛo dasi. Lá àlɛ dadanɛ́ à mɛ̀ +Kɛ́ ĩatɛ̃ gɛ̀ aua pilai, ↄ̃ aalɛ yãyaaabↄlɛ e sa oosi ogↄↄ gɛ̀ kàò. Ń beeo i yãe zã́ símáo, i yãmamáo, i swã́sɛńzio. +Dalila mɛ̀: Sãusↄ̃ↄ! Filitɛ̃ↄ lɛ́ mↄ́ma fá! Ɔ̃ à vù, à làasookɛ̀ à mɛ̀: Má kɛ lán yãawa mà azĩa bↄɛ. A dↄ̃ kɛ́ Dii gòwao. +Amↄni bui Zɛlɛki, Beelo gbɛ̃́ Naalai, Zeluia nɛ́ Yoabu zĩkabↄkũna, +Dii, má ń sáaukpa buiↄ guu, má ń táasilɛ gbɛ̃́ↄnɛ. +Tó Dii á Lua wɛ̃́lɛpi nàɛ́ á ↄzĩ, à a gↄ̃ɛↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao píi. +Tó aa blɛblè wa làa píi, Yobu ì ń sísi à gbãbↄnɛ́ɛ. Ì fɛlɛ kↄↄkↄↄ ì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o an baadeɛ, ì mɛ: Wìliↄ dↄ̃o ma nɛ́ↄ duunakɛ̀ aa dↄ̀ɛ ń Luao ń sↄ̃u. Màa Yobu ìↄ kɛ gↄↄpii. +Isailiↄ ń Yudaↄ ma pↄ fɛ̃̀mɛɛ ń vãi pↄ́ aa kɛ̀ↄ ń ń kíaↄ ń ń gbãadeↄ ń ń saonaↄ ń ń ãnabiↄ ń Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píiɛ. +Ɔ̃ Anuni Davidi ìwapiↄ kũ̀kũ à ń lɛkãna saaloↄ wàwa, à ń pↄkasaↄ zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ a guo ń pↄ̀ↄwa súsu, ↄ̃ à ń gbáɛ. +Nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ gɛↄ gↄ̃̀ kálɛa zɛau luutɛ̃u. Wà ma ɛ̀waasoↄ ń ma wɛ̃́ndiaↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao. N ń dɛdɛ n pↄfɛ̃gↄↄ, n ń kaalɛ ń wɛ̃nagwasai. +Á gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃i vĩ píi aà mↄ zĩ pↄ́ Dii dìlɛ kɛ. +Ɔ̃ Aminↄpi zàaàgu pãsĩpãsĩ. Aà zaaaàgu dɛ aà yeaaàzi yãala. Ɔ̃ a òɛ̀: Fɛlɛ bↄ. +ÀA yã́i tò, onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀ baa kɛ́ ma tańnↄ zã̀zã buipãleↄ guu, mɛ́ ma ń fãaa bùsu ń bùsuo, ń beeo má dɛnɛ́ ulɛkĩi ũ gↄↄpla bùsu pↄ́ aa tàuↄ guu. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ ì yɛ̃̀ɛɛsaide yãda ũ, Dii ì aà bↄ taasikɛgↄↄ. +Ɔ̃ a ò Zelemiiɛ à mɛ��: Pↄ́piↄ ka n kúlukulunau ń bapiↄ. Kɛ́ Zelemii kɛ̀ màa, +À wabikɛwɛ̃ɛ aà wá bↄ gbɛ̃vãi mìsaiↄ ↄzĩ, asa i kɛ gbɛ̃́pii mɛ́ Lua náai vĩo. +Mↄizi ń Aalonao ń Aalonapi nɛ́ↄ lí bòokpa kpaaũkpɛ aɛ naa gukpɛ oi. Aamɛ aaliↄ luakukĩi zĩ kɛ Isailiↄnɛ. Tó gbɛ̃́ zĩ̀loe sↄ̃̀i, à gàɛ. +À sↄ̃dilɛ, íↄ wↄ́ↄ vĩ! Ásu to vĩa á kṹo, ásu to sↄ̃ kɛ̃́águ ń yã́io, asa Dii á Lua mɛ́ lɛ́ gɛ́ánↄ. A á tó weo, a pãkpaázio. +Ma Dii ma mɛ̀ gↄↄe a mↄ́ kɛ́ wa ɛa wɛ̃́lɛpi kálɛmɛɛ sɛa za Ananɛli kalangawa e Gola Bↄlɛu. +Ɔ̃ Ablahaũ vĩfãai ń vĩipuo ń zu pↄ́ wa kɛ̀kɛpio sɛ̀ gɛ̀ò, a dìlɛnɛ́. Gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble, a kú ń saɛ azĩa lí gbáu we. +E yã́pi àↄ mↄ́, wa á kṹ, wi ĩadawá, wi á kpá lousisikpɛdeↄwa, wi á ká kpɛ́u, wi gɛ́ánↄ kíaↄ ń bùsu gbãadeↄ aɛ ma yã́i. +Ɔ̃ Isaili ò Yosɛfuɛ: Lá ma wɛsìnlɛ má è ń kú e tia, tó má fↄ̃̀ mà ga sa. +Tó gbãa yã́ɛ, aàpi mɛ́ zↄ̃ↄ. Tó yã́gↄ̃gↄ̃aɛ sↄ̃, dé mɛ́ a aà sísii? +Kí Aasuelu kpalablea wɛ̃̀ kuɛplade guu a mↄ sɛ̃́ia pↄ́ wì mɛ Nisãnu guu, Amani gbɛ pↄ́ wì mɛ puliũ là, kɛ́ à e mↄ pↄ́ á yã́pi kɛwà dↄ̃ ń a gↄↄo. Ɔ̃ mↄ kuɛpla Adaa bↄ̀ àsi guu. +N tue báasɛ̃de! N zↄ̃́tɛ̃n kɛfɛna! To bↄ̃̀nↄbleaaànↄ lí kangu gↄↄpii, ní aà báasɛ̃ nidɛ lá gu lɛ́ dↄ. +Yã́ pↄ́ Dii dà Mↄiziɛ Sinai gbɛ musu a dìlɛ Isailiↄnɛn we. +ń saonaↄ kpɛ́ↄ zãnguo yàasa gã̀sĩsuu baoɛ. +Gↄ̃ɛↄ sↄ̃, á baade líↄ ye a nazi, lá Kilisi ye a gãlideↄzi à gì a wɛ̃nii ń yã́iwa. +Yãdilɛaɛ beeá gↄↄpii yã́ɛ. Mↄ soplade gↄↄ kwide zĩ́ àli lɛye. Ásuli zĩe kɛo, bele ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guun lò, +Davidi ń Isailiↄ lɛ́ ↄ̃wã Lua aɛ ń gbãa pua lɛ́u ḿpii ń lɛsiao. Wàlɛ mↄↄnalɛ ń kúuo ń gã̀ao ń sɛ̃́sɛ̃naↄ ń kã̀aeↄ. +Ámɛ á bui pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ ũ, kíaↄ ũ, aà gbàgbanaↄ ũ, gbɛ̃́ pↄ́ an kua adoaↄ ũ, aà gbɛ̃́ yenzideↄ ũ, kɛ́ à Lua pↄ́ á sisi a bↄ gusiau, à gɛ̃̀ánↄ a gupua bↄnsaɛde guu táasilɛ. +À a àaↄ̃de ì ń Gesuu kí Talemai nɛ́ Maakaoɛ, ↄ̃n Abisaloũ ũ. À a síiↄ̃de ì ń Agitaoɛ, ↄ̃n Adonia ũ. +Bani buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bla ń plao (642). +Aàli pↄ́wɛnti kpáNɛfatali buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blasↄo ń ↄ̀aa plaoɛ (45.400). +An zĩgↄ̃ↄ kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla (40.000) taawa. Aa bùa ń Dii dↄ̃ao, aa gɛ̀ Yeliko sɛ̃u ń zĩ̀ sↄuo. +Yesu ń làasoo dↄ̃̀, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ làasoo bee taa kɛ á sↄ̃ guui? +Salomↄↄ mákɛlɛ gwa kɛ, gↄ̃saↄ liaai gbɛ̃ↄn bàaↄ̃ Isaili nɛgↄ̃naↄnɛ. +A yã́i ma mↄ aà kpái Diiwa, aàↄ ku aà pↄ́ ũ e a wɛ̃ni lɛ́u. Ɔ̃ aa kùlɛ Diiɛ we. +Gbɛ̃́piↄ swã́ gbãa, aa fɛ̀lɛmanↄ, ↄ̃ aa pã̀alɛmɛɛ aa gɛ̃̀zɛa. +Gↄↄ pↄ́ Filitɛ̃pi lɛ́ sↄ̃ Davidizi, àlɛ mↄ́ aà wíwii, ↄ̃ Davidi bàalɛ̀ lɛ́ suwà gu pↄ́ wa zĩkau. +Aa tↄkpà Baanabaɛ Zupitɛɛ, Pↄlu sↄ̃ Mɛɛkiu, kɛ́ ↄ̃mɛ ì dↄaa ń yãoao yã́i. +Zezabɛli sↄ̃, Dii mɛ̀ gbɛ̃ↄ aà so Yezɛlɛɛ bĩ́i saɛɛ. +Nísi pↄ́ wì ma pↄ́ dilɛò sɛ ka aà miwa ǹ aà dazĩu. +Kpelewa gbɛ̃́ mɛ̀ndo tò gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo tilɛ̀i? Kpelewa gbɛ̃ↄn pla gbɛ̃ↄn ↄ̀aa blakwi yài? Mɛ́ i kɛ Dii pↄ́ dɛ ń gbɛsi ũ ń kpámá bàasio. +ↄ̃ Maadose ɛ̀a lɛ́kpãsãkɛ̀ɛ̀ à mɛ̀: Ńsu ǹyↄ̃ e ḿmɛ ńyↄ̃ bↄ ndo Yudaↄ guu n kua kibɛ yã́io. +Málɛ bee o ade làasoo yã́iɛ, i kɛ á pↄ́ no. Gbɛ̃pãle làasoo yã́i ↄ̃ máↄ mazĩa vĩoa? +A kɛ̃a Luayãtaalau lↄ wà mɛ̀: Aa gbɛ̃́ pↄ́ aa aà zↄ̃̀ aa aà dɛ̀ gwa. +Ɔ̃ a ò a zĩkɛna Geaziɛ. Sunɛũ nↄɛpi sísi. Kɛ́ à aà sìsi, ↄ̃ à mↄ̀ zɛ̀ Ɛlizi aɛ. +À táabũnu dìlɛ kpaaũkpɛu suunapi ↄplaai kpɛɛlɛ oi. +Yozuee gbɛ̃́ↄ sɛ̀ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000). À mↄ lè à ń úlɛ Bɛtɛli ń Aio zãnguo kↄ̀ Ai bɛaɛ oi. +ↄ̃ ma nanaò, a tò vĩa ma kũ. Kua ma liiwa yã́ pↄ́ má è ń làasoo pↄ́ má kɛ̀o tò sↄ̃ kɛ̃̀magu. +Kɛ́ gbɛ̃e mↄ̀ ma kĩ́i Zikilaga yãa à mɛ̀ Saulu gà, àlɛ e baona álɛ kpá, ↄ̃ ma aà kũ̀ má dɛ̀. Aà bao àin we. +Dikpɛpi gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli kãaa à ma sísi. Ásuli zĩe kɛ zĩbeezĩo. +Tó mámɛ sↄ̃, má gbɛa Luawa, mí a yã́ kpálɛ aà gɛ̃zĩ. +We wà Ablahaũ vĩ̀u ń a na Salao. We wà Izaaki vĩ̀u ń a na Lɛbɛkao. We ma Lea vĩ̀u. +Lua òɛ̀ à mɛ̀: N buiↄ nibↄble bùsu pãleu. We aa zↄbleu, wi ĩadamá wɛ̃̀ ↄ̀aa pla. +Wá Lua kpɛ́ mɛ́ aà kpalabaa gawide ũ, kpɛ́pi mɛ́ fuańla za asĩnizĩ. +Ɔ̃ Mↄizi yã́ pↄ́ Dii òpiↄ kɛ̃̀ lá guu píi. À fɛ̀lɛ kↄↄkↄ��, à aà gbagbakĩi bò gbɛpↄlɛu, ↄ̃ à gbɛpɛ̀lɛpɛlɛ mɛ̀n kuɛpla Isaili bui kuɛplaↄ pↄ́ ũ. +Ɔ̃ kí ò Simɛiɛ: Ńyↄ̃ gao. Ɔ̃ kí lɛgbɛ̃̀ɛ̀. +Kɛ̃ Filadɛlifi Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma kuaadoade sĩande, má Davidi kilinɛ kũa, mi zɛwɛ̃ gbɛ̃e lí fↄ̃ tào, mi zɛta gbɛ̃e lí fↄ̃ wɛ̃̀o, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. +Dii Malaika mɛ̀: À Mɛlozu ká, à lɛkɛ Mɛlozudeↄnɛ maamaa, asa aai mↄ dↄ̀ Diilɛo, aai dↄ Dii nɛgↄ̃naↄlɛo. +Gbɛ̃́ pↄ́ wala ń yↄ̃̀ↄo vĩ tↄ́n gbɛ̃́laanikɛna, ì yãkɛ ń zaza zↄ̃ↄoɛ. +gↄ̃ina pↄ́ a dↄ̀dↄ mↄdaonapiↄwa lán gbɛafu bɛwaↄ ↄ̀aa pla. A kɛ̀ dↄ̀ↄ plaplaɛ à zãblèò fùapiↄwa. +Ɔ̃ Aimɛlɛki nɛ́ do pìlimá, aà tↄ́n Abiataa. À bàalɛ̀ à gɛ̀ tɛ̀ Davidizi. +Fɛlɛ gɛ́ oobona bɛ, we má tó ǹ ma yãmau. +Za gbɛ̀ misonaa málɛ ń e, za gbɛ̀sĩsĩ musu málɛ wɛsińlɛ. Gbɛ̃́piↄ kua ńdoa, aa dodoa kↄ̃ɛ ń buipãleↄɛ. +Ɔ̃ malaika gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ kìsia mɛ̀n sopla kũaↄ bↄ̀lɛ kpɛ́piu. Aa bàabaa pua táitai tɛkɛa dadaa, vua asana dↄdↄa ń kùawa. +Ɔ̃ wa ma nɛ́ fùukɛ̀ wá sò. Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ má òɛ̀ aà mↄ́ ń a pↄ́o sↄ̃ wà só, asi za gↄↄ bee à a pↄ́ ùlɛ kↄ̀ɛ. +Ɔ̃ zĩkɛnapiↄ òkↄ̃ɛ aa mɛ̀: Túbiblenan kee. À to wà aà dɛ, bú i gↄ̃wɛ̃ɛ. +Sema aàↄ ku musu gĩa e gↄↄ pↄ́ Lua a pↄ́pii kɛkɛ dafu, lá a dà a ãnabiↄnɛ aa ò za káauwa. +Mↄ̀pɛlɛpiↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu bao plaplasaiɛ, mɛ́ a fùa pↄ́ kú musuↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ. Mↄdaona tãa ń gↄ̃ina pↄ́ wa kɛ̀ lán gbɛafu bɛwaↄ liaa fùapiↄzi píiɛ. Mↄ̀pɛlɛ mɛ̀n plapiↄ doũɛ. +Gↄↄbeezĩ wa mɛ: Yelusalɛũdeↄ, ásu to vĩa á kṹo, Siↄnadeↄ, á ↄ su gↄ̃ dↄ̀lↄlↄo. +aa bui pↄ́ Dii ń yánɛ́ↄ ↄlɛsɛ̀, aa zɛ̀ ń yã́ pↄ́ Isailiↄ kíaↄ dànɛ́ↄɛ. +Ɔ̃ Lua Malaika òmɛɛ nanapi guu: Yakↄbu! Ɔ̃ ma mɛ̀: Má kɛ́! +We wa góilɛna pↄ́ lɛ́ gɛ́ Fenisi bùsuu èu, ↄ̃ wa gɛ̃u wa dazɛu. +Gↄↄbeezĩ Baluku Zelemii yã́ taalapi kyokɛ̀ Dii kpɛ́ kpɛa pↄ́ dɛ lakɛ̃na Gemalia, Safana nɛ́ pↄ́ ũ guuɛ. Kpɛapi ku Bↄlɛ Dafu saɛ Dii kpɛ́ ua lɛsĩuɛ. +Dii wá sɛ̀ngbao, ńsu ǹ ń dɛdɛo, kɛ́ an yã́ su sã ma gbɛ̃́ↄguo yã́i. To aa oloolobo, ní ń kwɛ́ ń n gbãao. +Kɛ́ aa pↄblè aa làa, à imibↄpi sɛ̀ màa lↄ à mɛ̀: Íɛ beeá ma au pↄ́ lɛ́ bↄlɛɛ́ɛ. Lua bàa kua ń gbɛ̃́ↄ tia auɛ. +Vĩ̀a gbɛ̃ↄn plaↄ zↄ̃lɛ zɛ́ lɛ́, aa mà Yesu mɛ́ lɛ́ gɛ̃, ↄ̃ aalɛ lɛ́ gbãa zu aa mɛ̀: Dii, Davidi Bui, wá wɛ̃nagwa! +Yelusalɛũ bĩ́i sakɛ̃gↄↄ wà Levii buiↄ wɛ̀ɛlɛwɛɛlɛ gu pↄ́ aa kuu, wà gɛ̀ńnↄ Yelusalɛũ aa bĩ́i sakɛ̃ ń pↄnao ń sáaukpaao ń lɛsiao ń sɛ̃́sɛ̃naↄ ń mↄↄnaↄ ń kúuↄ. +Tó nↄa lɛ́ ma dɛ, má oɛ́o, asa mámɛ má dṹnia vĩ ń a pↄ́ↄ píi. +Ma Dii ma mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ álɛ yã́piↄ kɛ píi, mi dↄaa màↄ oɛ́ mↄ̀ↄmↄↄɛ, ↄ̃ ili swã́sɛio. Ma lɛzùázi, i weao. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, má sɛdɛ lí lɛsĩ misona zↄ̃ gɛ pɛ́. Má a misona gↄ̃n bↄlↄ zↄ̃, mí gɛ pɛ gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃ↄ lɛsĩ musu. +Tó saonaↄ gɛ̃̀u, aasuli bↄ gu pↄ́ a kua adoapiu aa gɛ̃ ua sɛ̃́iauo, sema aa ń pↄkasa pↄ́ aaì zĩkɛòↄ tò we gĩa, asa pↄ́piↄ kua adoaɛ. E aaↄ gɛ́ bↄi gbɛ̃́ↄwa, aali pↄkasa lilɛ. +Dii gawi gɛ̃̀ gukpɛ oi bↄlɛpiu e aà kpɛ́u. +Kɛ́ pɛ̃ɛkɛnaↄ kía è Yosɛfu nanapi àsioa bↄ̀ ń vɛ̃ɛbↄlɛnao na, ↄ̃ a òɛ̀: Ma nana guu sↄ̃ má è má pɛ̃ɛ sɛa gbí àaↄ̃ diakↄ̃a. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń mɛ̀ndoo ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (41.500). +Àↄ yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ gbãↄ kũa píi, í zĩkɛwà kɛ́ àↄ ku, í dasikũ, í gɛ́ bùsu pↄ́ Dii a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ síi. +À gwa lá a zↄ̃ↄ. Wá dezi káau Ablahaũ àizɛɛ pↄ́ a sɛ̀lɛ zĩ guu kwide kpàwà. +Aa Dii Zĩgↄ̃de kpɛ́ saonaↄ là aa mɛ̀: Wà lɛye ń ↄↄlↄo mↄ sↄode guu, lá wi kɛ wɛ̃ ń wɛ̃owa yã̀? +Ɔ̃ Piɛɛ fɛ̀lɛ lɛ́ yã́pi bↄↄlɛkɛnɛ́ zɛ́zɛ à mɛ̀ +Dii, n wɛsìɛ, ńsu ǹyↄ̃ nílɛao, ma Dii, ńsu ǹyↄ̃ zã̀manↄo. +Á Siↄnadeↄ, à mↄ́! Á gbɛ̃́ pↄ́ á kú Babɛliↄ, à piliwà! +Ɔ̃ gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ kã́mabò, aai yã́zãsi Yobuwa lↄo, asa à azĩa dìlɛ gbɛ̃maa ũɛ. +Lá ma lɛgbɛ̃̀ Nↄee gↄↄ, ma mɛ̀ í a da dṹniaa lↄo, màa ma lɛgbɛ̃̀ gbã lↄ, ma mɛ̀ ma pↄ a fɛ̃nzi mà n lele lↄo. +Ɔ̃ Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń Falisiↄ mↄ̀ ń nↄɛ pↄ́ wa kũ̀ ń gↄ̃oo, aa aà zɛ̀ zã guu +Á dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ nà káaluawa gↄ̃̀aànↄ mɛdoũo lé? A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀, an pla ḿpii aaì gↄ̃ lán sàwakula ń gbalaowa. +Dii mɛ́ a báaada��gu, musu ń tↄↄlɛo Kɛnapi. +Baa ń kpɛ́pi lɛsĩkɛo, a yã́ a di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄwa, aa mɛ: Bↄ́ yã́ mɛ́ tò Dii kɛ̀ bùsuɛ bee ń kpɛ́ɛ beeoɛ màai? +Asa Dii Isailiↄ Lua mɛ̀ pↄ́wɛnti a láa pɛ̃na guuo, mɛ́ nísi a láa tùupiuo e gↄↄ pↄ́ a to lou ma bùsu la gɛ kaò. +Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ ń Saulu nɛ́ Isibosɛ zĩgↄ̃ↄ bↄ̀ Maanaiũ aa gɛ̀ Gabaↄ̃ↄ. +Dii mɛ́ dↄ̀aanɛ́ ado, dii zĩ̀loe ↄ ku a guuo. +Esau na Ɔhↄlibama nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yeusi, Yalaũ, Kola. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, kɛ́ Mↄabuↄ ń Seideↄ mɛ̀, gwa, Yudaↄ gↄ̃̀ lán bui píiwa, +Málɛ yã́ɛ bee kɛ̃́ɛ́ widaawá yã́i no. Málɛ á gba laai ma nɛ́ yenzideↄ ũɛ. +Málɛ á tó ń aafiao, mazĩa aafia ↄ̃ málɛ á gba. Málɛ á gba lá dṹnia ì ń gbawao. Ásu tó á pↄ yao, ásu sↄ̃̀deedeekɛo. +Pↄsia tò ma wɛ́ lɛ́ gue lↄo, ma guↄ gↄ̃̀ záazaannↄ. +Piɛɛ òɛ̀: Dii, bↄ́yãi má fↄ̃ tɛnzi tiao ni? Má gí ma wɛ̃nii n yã́i. +Aalɛ okↄ̃ɛ aa mɛ̀: I gↄ̃ɛpi e à bↄ̀o lé? Tó à bↄ̀, ì kuabiiwáɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ aà dɛ̀, kía a ade gba àizɛɛ zↄ̃ↄ, i aà gba a nɛnↄɛ lↄ nↄ ũ, mɛ́ aà bɛdeↄ wɛ̃̀ↄ̃a kpá lↄo. +E tia i dↄ̃oa? Pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo pↄ́ má kpà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄoↄwa (5.000) yã́ dↄáguo lé? Á sɛ̀lɛ gbí ũma ni? +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Baa tó wa n to we píi, má n to weo. +Ɔ̃ a ònɛ́: À zɛ saalo le, mapi ń ma nɛ́o wíↄ ku saalo la. Ɔ̃ wa òɛ̀: Kɛ́ lá à kɛ̀nɛ maawa. +Ma yãò gbɛ̃́ↄnɛ kↄↄ, a oosi ↄ̃ ma na gà. Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ má yã́ pↄ́ Dii òmɛɛ kɛ̀. +Sↄ̃́ↄ lɛ́ pↄbↄ ń níu Dã buiↄ bùsuu, bùsupi lɛ́ lualua sↄ̃saↄ ↄ́ↄlↄa yã́i. Wà mↄ̀ bùsu ↄ̃̀ↄkpai ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, wɛ̃́lɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa ku a guuↄ. +Ɔ̃ wa òɛ̀: Piɛɛ, fɛlɛ dɛ ǹ só. +Isaili yoa Lubɛni nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Anↄki, Palu, Ɛzↄ̃nↄ ń Kaamio. +Ń dↄ̃ kɛ́ Azi bùsudeↄ píi ma vũaaɛ. Fizɛlɛ ń Ɛɛmↄzɛnio kú ń guu. +Kɛ́ Gɛzɛɛ kí Olaũ mↄ̀ dↄi Lakisideↄlɛ, ↄ̃ Yozuee zĩblèwà ń aà zĩgↄ̃ↄ, an gbɛ̃e i bↄo. +Ńyↄ̃ ma bɛɛɛ kã́fĩmɛɛ, ńyↄ̃ ɛa ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ lↄ. +Aa ò Mↄiziɛ: Yãowɛ̃ɛ nzĩa, wí ma. Ńsu to Lua yãowɛ̃ɛo, kɛ́ wásu gagao yã́i. +Ɔ̃ Davidi zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi, à gɛ̀ lɛ̀lɛ Labawa a sì. +I wei gbɛ̃e a aso sɛ̀ à bↄ̀ ń Lua uaoo. +Má gbɛ̃suabaa da saonaↄnɛ ula ũ, ma yãmanaↄ lɛtɛ̃ iↄ dↄ ń pↄnao. +Yosɛfu nɛ́ Manase nɛ́ kĩniↄn kɛ: Abiɛzɛɛ, Elɛki, Asiɛli, Sikɛũ, Efɛɛ ń Semidao. An buiↄ mɛ́ kpaalɛɛ bee sɛ̀ daɛdaɛ. +Dii sùuukɛmanↄ ń yã́ɛ beeo. Tó ma kía gɛ̃̀ kúlɛi Limↄɛ a kpɛ́u mɛ́ ma gɛ aà kpái, tó ma kulɛaànↄ Limↄ kpɛ́piu, Dii lí sùuukɛmanↄ ń yã́pio. +Gbɛzã aa nↄ̀sɛ pãle sɛ̀, aa ɛ̀a zↄ pↄ́ aa ń kɛ̃́piↄ dà zↄbleu. +Ɔ̃ Mika aà là à mɛ̀: N bↄ má ni? A wèwà à mɛ̀: Levii buin ma ũ, ma bↄ Bɛtɛlɛũ, Yuda buiↄ bùsuuɛ. Gu pↄ́ má zↄ̃lɛu ↄ̃ málɛ wɛɛlɛ. +À ma! Ma Dii Lua, ma wɛmà á bùsu duundewa mà á kpalapi midɛ dṹniau, ãma má Yakↄbu buiↄ kaalɛ míↄmiↄo. Ma Dii mámɛ má ò. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà zĩpi ì Lua yã́ o, asa Lua i a Nisĩna kpawà kasoo. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, ↄplaa da zɛɛu, ní gbápãlɛ ǹ mɛ: Agya! Zĩ ń nↄanao ń gagyão a Isailiↄ dɛdɛ an yãvãi pↄ́ má ye a gĩyãioↄ yã́i. +Ɔ̃ aa mua túfu sɛ̀lɛ aa gɛ̀ò Falaↄ̃ↄ kĩ́i. Kɛ́ Mↄizi túfupi fã̀ musu, ↄ̃ à kà gbɛ̃nazĩnaↄ ń nↄ̀bↄↄgu sã́nɛ ũ. +À ń swanaↄ dɛdɛ, à ń kòlokpakpa! Waiyoo ampiↄ, asa an wɛtãgↄↄ mɛ́ kà. +mɛ́ a bùsupi blɛ blè, àli ma gba. +A dɛ Yudaↄ kía ũ Hɛblↄ̃ wɛ̃̀ sopla ń mↄ soolooɛ, ↄ̃ a dɛ Yudaↄ ń Isailiↄ píi kía ũ Yelusalɛũ wɛ̃̀ baakwi ń àaↄ̃o. +Ńsu yãdↄ zↄwa a dii kĩ́io, kɛ́ asu n ka, à wi n musuo yã́i. +À dↄdↄkↄ̃wa à lia Siↄnai, í a bĩ́i musu gudↄ̃akĩi dasiↄ nao. +Wa ò Davidiɛ wà mɛ̀: Gwa, Filitɛ̃ↄ lɛ́ zĩka ń Kɛiladeↄ, aalɛ ń pↄ́wɛnaↄ naaa. +Ǹ n zɛ́ ↄlↄmɛɛ Dii, míↄ bɛ n sĩana guu. Ma sↄ̃ damɛɛ doũ, míↄ n vĩa vĩ. +Bↄa Oo gbɛ zĩ́ aa gɛ̀ bòokpà Zalamↄna. +Lá mae ì a nɛ́ↄ wɛ̃nagwa, màa Dii ì wɛ̃nadↄ̃ a vĩakɛnaↄnɛ, +Luayãdansaiↄ ìↄ ĩ́ikũa ń sↄ̃u, baa tó Lua ń yé ń mↄdaonaↄ, aali awakpaɛ̀o. +Swãdoↄ, à swã́kpa, í yãma! Vĩ̀aↄ, à wɛzu, í gue! +Aà pↄ pà Tiideↄ ń Sidↄ̃deↄzi maamaa, ↄ̃ gbɛ̃́ beeↄ lɛdoũkɛ̀ aa mↄ̀ aà gwai sãnu. Aa gɛ̀ kíapi bɛ ziia Blasitu kĩ́i. Kɛ́ Blasitu ń yã́zɛ è, aa gɛ̀ lɛdoũkɛi ń Elodio, asa an bùsu pↄblea ì bↄ aà bùsuuɛ. +Tó gbɛ̃́ kàamai vĩ, mɛ́ i yã́kpalɛkɛna ge saona pↄ́ lɛ́ zĩkɛ Dii á Luaɛ yãmao, à gbɛ̃́pi dɛ à vãi bↄ á guu. +Ɔ̃nↄpi a n bↄ káalua ↄzĩ, a n si nↄɛ pãle yã́ nana oanɛwa. +Ɔ̃ Aikaũ nɛ́ Gedalia, Safana tↄũna lɛgbɛ̃̀nɛ́ ń ń gbɛ̃́ↄ à mɛ̀: Ásu zↄblea Babiloniↄnɛ vĩakɛo. À zↄ̃lɛ wá bùsuu la, í zↄble Babɛli kíaɛ, yã́ i bↄánↄ na. +kɛ́ á buiↄ e dↄ̃ má tò an deziↄ ì lákpɛↄ guu ma ń bↄlɛa Egipi bùsuu gbɛa. Mámɛmaa Dii á Lua. +Levii nɛ́ Mɛlali buiↄ mɛ́ gↄ̃̀. Ɔ̃ aa Zabulↄni bui wɛ̃́lɛɛ beeↄ è: Yↄkenaũ, Kaata, Limↄnↄ ń Tabooo, ampii ń a dã́dãkɛkĩiↄ. +Ma wabikɛa guu píi miↄ wabikɛɛ́ ápii ń pↄnao, +ń ma zↄ̃lɛa ń ma fɛlɛao dↄ̃. Ń n zãkɛo ń yã́ pↄ́ málɛ yáↄ kũa. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ńyↄ̃ yã́ pↄ́ má kɛ Falaↄ̃ↄɛ e tia. A ń gbaɛ ma gbãa zↄ̃ↄ yã́i. A ń yá a bùsuu ma gbãa zↄ̃ↄ yã́i. +Mapi sↄ̃ mi sĩana o. A yã́i ili ma yã́ sío. +Aàli a nísi golɛ píi, lá ì sáaukpasã nísi golɛwa, i kpasa saokĩiwa pↄ́ pↄ́ wa kà Diiɛ tɛ́u àlɛ tɛ́kũ musu. Màa saona ali duuna pↄ́ a kɛ̀pi kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ Aà da tↄ́n Yedida, Adaia nɛ́, Bↄzeka gbɛ̃́ɛ. +Yetuu, Nafisi ń Kedemao. Isimaɛla nɛgↄ̃ɛↄn we. +Dii Lua Zĩgↄ̃de a làasi zɛ́ wɛ̃̀, à bↄ̀ ń a pↄfɛ̃ gↄ̃kɛbↄↄ, asa a zĩ vĩ Babiloni bùsuu à gɛ́ kɛiɛ. +ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ gbà aa yã́pi sɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndooↄ gbadà Diiɛ ń kpaaũkpɛ pↄ́ↄ ń a zĩkɛbↄↄ ń saonaↄ pↄkasaↄ. +Mↄizi lɛpi kɛ̃̀ láu gↄↄ bee, ↄ̃ a dà Isailiↄnɛ. +ńyↄ̃ fↄ̃ ↄli musuu láaàwaa? Luabɛpi gbãaɛ lán mↄ̀ díiwa. +À mɛ̀ á ua tìisi kpa azĩaɛ ń kpɛ́ zↄ̃ↄ didiakↄ̃aↄ, á fɛnɛnti yaasanaↄ bↄbↄ, í sɛdɛ líↄ kpa a gĩↄwa kpɛ́kpɛ, í pↄ́ tɛ̃a lɛwà. +À gɛ̀ e za kibɛ gãaɛ, asa gbɛ̃e a fↄ̃ gɛ̃ kibɛ bↄlɛu ń zwã̀nkasaↄ daao. +À ázĩa gbɛ̃gbɛ̃, í búbuapɛ á bua maaↄ ń á vɛ̃ɛ nɛinaↄ yã́i. +Ɔ̃ Zezabɛli òɛ̀: N Isailiↄ kíakɛ yãkɛan wea? Fɛlɛ pↄble ń pↄnao, má Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Nabↄti vɛ̃ɛbu enɛ. +Ɔ̃ nↄɛe lↄ̀ↄpi nɛ́ tàɛ à pↄ́wɛna fã̀lɛwà, gbɛ̃e a yã́ dↄ̃o. +Lɛ guu pↄ́ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua yãmàↄ ũ, ↄ̃ yãkãakɛa ń àizɛɛ yã́o ń dṹnia pↄnakɛao ì kũaamá, aali fↄ̃ nɛì à mào ń ń daↄ kpɛ wà ń dɛ. +Mámɛmaa Kilisi Yesu zĩna Pↄlu lá Lua yeiwa ń wá gbɛ̃do Timↄteeo, wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀ Lua gãlide pↄ́ kú Kↄlɛniↄnɛ ń Lua gbɛ̃́ pↄ́ kú Gɛlɛsi bùsuuↄ píi. +Ɔ̃ malaikapi òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo Zakali. Lua n wabikɛa sì, n na Ɛlizabɛti a nɛi gↄ̃ɛ ũ, ní tↄ́kpaɛ̀ Zãa. +Wásu kpasa ń maakɛaoo, asa tó wi kã́maboòo, wá àie a gↄↄwa. +Má gao, máↄ kuɛ, míↄ Dii yãkɛaↄ galikɛ. +Wà ↄ̃zↄ̃̀ vɛ̃ɛ kↄ́piↄwa wɛ̃́nkpɛ, ↄ̃ au bↄ̀lɛ vɛ̃ɛfɛ̃kĩi guu à dàgua e kiloo ↄ̀aa do ń basↄoo, a lɛsĩ kà sↄ̃́ ã̀asĩna lɛ́u. +Ɔ̃ wɛ̃́ndiapiↄ vù ḿpii, aa ń filiaↄ kɛ̀kɛ. +Dii ye gbɛ̃vãi a gbagbaa gĩyãio, atɛ̃sa tó àlɛ sapi o ń mↄafilio. +A ò Davidiɛ, Saulu Dii gbàgbanaↄ dɛ̀dɛ píiɛ. +Wa oɛ̀ má ye mà yãoɛ̀ yã̀? Gbɛ̃e a we o wà a dɛ tiaa? +Àkɛa vãikɛnaↄ ìↄ ku, aaì zi kṹ, an gbãa ìↄ kã́fĩi? +Bui kĩniↄ pↄ́n kɛ: Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ i a lɛɛ do sɛ za gukpɛ e bɛaɛ. +Bↄa Obo aa gɛ̀ bòokpà Iyeabaliũ, Mↄabu bùsu lɛ́wa. +Kpaaũkpɛ zĩ pↄ́ aaliↄ kɛn kɛ: Aamɛ aaliↄ zwã̀akpɛ lipɛpɛɛↄ sɛa ń a lipↄ̃ↄↄ ń a lipɛlɛↄ ń lipɛlɛpiↄ zɛbↄↄ +Yesu mɛ̀: À gbɛpi go ɛpilɛ. Ɔ̃ gɛpi dãe Maata òɛ̀: Dii, à yaikɛ̀ kↄ̀, asa à kɛ̀ gↄↄ síiↄ̃ɛ. +Má zĩgↄ̃ↄ gbaɛmá ń iminao ń gagyão e mà gɛ ń midɛ bùsu pↄ́ má kpà ń deziↄwau. +Yã́pi kàńgu ḿpii, ↄ̃ aa Ɛtiɛ̃ɛ pↄ́ luanaaikɛa ń Lua Nisĩnao pɛ̀ɛwà sɛ̀ ń Filipio ń Pↄlↄkↄↄo ń Nikanↄↄo ń Timↄo ń Paamɛnao ń Antiↄsi gbɛ̃́ Nikolaa pↄ́ Yudaↄ lousisizɛ sɛ̀ yãao. +duun awakpabↄ ũ, i sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń adoo ń pↄ́wɛntio, i aà duuna kɛ̃owà Dii aɛ. +Gbɛ̃eↄ ku we, yã́pi ↄ̃̀má, ↄ̃ aa mɛ̀: Bↄ́yãi à tulalepi pãkɛ̀i màai? +À luabɛ è wɛ̃a, pↄe lɛ́ pila lán zwã̀a zↄ̃ↄwa. Wà ba dↄ̀dↄ a swã́ mɛ̀n síiↄ̃ↄwa píi, wàlɛ gbaɛ zĩ́lɛ. +Yã́ midɛa maa dɛ a fɛlɛaa, sùuu maa dɛ kàamaia. +Vua pↄ́ wà mↄ̀ò Diiɛ wà luakukĩi zĩ kɛ̀ò gbia kà tↄnu do, lá wà a gbia lɛ́ dìlɛ luakukĩiwa. +Wegↄ̃ↄ à lɛ̀lɛ aà aɛ à gà. Kɛ́ ɛ̀waasoↄ gɛ̃̀, aa è à gà, ↄ̃ aa aà sɛ̀ gɛ vĩ̀ aà zã́ saɛ. +Málɛ a yãↄ̃ma bↄlɛɛ̀, málɛ a taasikɛa siuɛ̀. +Aa Dii tↄbↄ, wi aà táasilɛ ísia baa. +Kɛ́ à ɛ̀a nↄsì lↄ, à nɛì gↄ̃ɛ ũ à mɛ̀: Kɛ́ bee sa ma zã́ a ma dilɛkĩi eo, asa ma nɛgↄ̃ɛ ìaànↄ àaↄ̃. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Levii. +Aalɛ e a kú ń gbɛ̃́ↄ guuɛ. Kɛ́ aa táaò gↄↄ do, ↄ̃ aa gbàsa lɛ́ aà wɛɛlɛ ń daɛↄ ń ń gbɛ̃́ dↄ̃aↄ guu. +Bee iↄ dɛ Aalona ń a nɛ́ↄ blekĩi ũ gↄↄpii. Gba pↄ́ Isailiↄ líↄ danɛ́ an sáaukpa Diiwa saoa guun we. +Má n yãonɛↄ kũa ń nↄ̀sɛo, má yei maamaaɛ. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Má ɛa mↄ n kĩ́i zii maai, n na Sala i nɛi gↄ̃ɛ ũ. Sala kú kpɛɛlɛ aà kpɛ, àlɛ ma. +Kɛ́ à kãikũ̀ ń gu pↄ́ zɛ́pi pìlau Kùkpɛ sĩ̀sĩwao, ↄ̃ pↄna guu dasi pↄ́ tɛ́aàziↄ nà Lua táasilɛawa ń lↄↄ gbãao, dabudabu pↄ́ aa èↄ yã́ musu píi +Gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀mɛɛ mɛ́ tò ma ɛ̃ kpàlɛ lán ɛ̃bon gↄ̃idewa, ↄ̃ gbɛ̃pãle mↄ̀ lɛ́ kpɛ́pi bo. Baade laaidↄ a kpɛboawa, +Ɔ̃ álɛ ĩ́anadãa? À kũ̀ á pↄ yaɛ, í gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kɛ̀ bↄ á guu. +A yã́i ma pↄ ìↄ na, ma nↄ̀sɛ ìↄ yáalↄ, ma wɛ́ dↄi baa ma mɛ aↄ ku aafiaɛ, +ń Keliodeↄ ń Bↄzɛladeↄ ń Mↄabu bùsu wɛ̃́lɛↄ píi, a pↄ́ pↄ́ kú kãiↄ ń a pↄ́ pↄ́ kú zã̀ↄ. +Yuda tã́agona pↄ́ aaìↄ bɛbɛeↄ wɛ̀ɛlɛ tã́a gò ń Dii Yesu tↄ́o aa mɛ̀: Wá òɛ́ ń Yesu pↄ́ Pↄlu ì a yã́ waasokɛ tↄ́o, à go. +Lá a zↄblè Egipi, ↄ̃ Dii á Lua á bó, à to a yã́ dↄágu. Bee yã́i ma yã́ɛ bee dìlɛiɛ́ gbã. +Lua á lú à fĩabò. A yã́ mɛ́ tò à Lua kpɛla ń á mɛo. +Má á kɛ ma nↄ ũ e gↄↄpiiɛ, má á kɛ ma nↄ ũ a zɛ́wa súsuɛ, mí wɛ̃nadↄ̃ɛ́ gbɛ̃kɛ guu. +Waiyoo sãdãn bɛɛɛsaide pↄ́ ì pãkpa sãↄzi! Wa aà lɛ́ ń fɛ̃ndao a ↄplaa gã̀sĩ ń a ↄplaa wɛ́owa, aà gã̀sĩpi i imi vìoo, aà wɛ́pi i na fɛ̃́u. +Ma pↄ na Diiwa à kɛ̀ zài, asa á làasoo ɛ̀a sùa sa. Á ma yãdaa yãa fá, zɛ́ i eo. +Tó náaideↄn á ũ, à á gbɛ̃do to da kpɛ́u la, á gbɛ̃́ kĩniↄ í tá ń pↄ́wɛnao á bɛde nↄandɛnaↄnɛ, +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì sao gulɛsĩↄwa, aaì tulaletikatɛa ń diiↄnɛↄ, má ń midɛ Mↄabu bùsuuɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ì ń swã́ busanɛ́, kɛ́ aa e yãma yã́i, ì dilɛnɛ́ aa mikɛ̃ yãvãiwa. +Dii, gwa ǹ gwa! Dé n yã́ bee taa kɛ̀ɛ̀ yãai? Nↄɛↄ ń nɛ́ pↄ́ aa ń í aa ń kuɛↄ soa maan wea? Saonaↄ ń ãnabiↄ dɛdɛa n kpɛ́u maan wea? +A tↄsi buiↄwa, an gɛↄ gupa, a dṹnia bṹu kíaↄ míↄnzↄ̃, +N kↄↄ dà ípiɛ, a e vĩao, a e ɛa da tↄↄlɛa bau lↄo. +Gɛↄmidↄkĩi, Simɛↄ bↄlɛ, Isakaa bↄlɛ ń Zabulↄni bↄlɛo. +Bee gbɛa wa sↄukɛ̀, ↄ̃ wa gɛ Yelusalɛũ. +Ì na yãowa sↄũsↄũ, ì a midɛ ń mìsaiyãvãio, +À gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄopiↄ kpaalɛ̀ gãli àaↄ̃, ↄ̃ à kuu ń lo giio kpà ń baadewa. Ɔ̃ wà sɛ̃tɛↄ sↄ̀lↄsↄlↄ lopiↄ guu. +Tó Levii buiↄ lɛ́ a kwide sí, Aalona bui saonaeↄ líↄ kúńnↄ. Levii buiↄ sↄ̃ aali pↄ́ kwide pↄ́ aa sìpi kwide sɛ gɛ́ò wá Lua ua, aali kálɛ làasiu. +Tó a fↄ̃ zĩkamanↄ, tó à ma dɛ, ma gbɛ̃́ↄ gↄ̃ á zↄↄ ũɛ. Tó mámɛ ma aà dɛ̀ sↄ̃, á gↄ̃ wá zↄↄ ũɛ, íↄ zↄblewɛ̃ɛ. +Dii wá Lua mɛ́ wá bↄ́ zↄbleu Egipi bùsuu ń wá maeↄ. Ɔ̃mɛ dabudabu zↄ̃ↄpiↄ kɛ̀ wá wáa, à wá dↄ̃́a wá táaoa guu píi, à wá bↄ́ bui pↄ́ wa gɛ̃ńlaↄ ↄzĩ píi. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi fɛ̀lɛ pũ̀na ń Ɛbɛlu yã́o à mɛ̀: À Asiliↄ kía zↄ̃ↄ yãma! +Bↄa Litema aa gɛ̀ bòokpà Limↄ Pɛlɛzi. +Ɔ̃ Zɛfɛte gɛ̀ńnↄ. Gbɛ̃́ↄ aà dìlɛ ń swana ũ, ń dↄaana ũ, ↄ̃ à ɛ̀a yã́pi ò Dii aɛ Mizipa lↄ. +Zĩkɛnaↄ, à misiilɛ á diiↄnɛ, í zↄ̃ↄkɛ dↄ̃nɛ́ yã́pii guu. I kɛ dii maa nↄ̀sɛdoũdeↄ ńtɛ̃ɛ no, ń a pãsĩↄɛ lↄ. +A ònɛ́: Dii á Lua mɛ̀ a á bↄ́lɛ Egipi, a á símá ń bui pↄ́ ↄtↄ̃̀wáↄ píi. +A yã́ mɛ́ tò á yã́yia n buiↄwa, á n gↄ̃ɛↄ kaalɛ Isailiↄ guu zↄↄ ń wɛ̃́ɛↄ píi, í tɛsↄ̃ n bɛwa, lá wì tɛsↄ̃ zùgbↄ̃wa e à tɛ́kũ láa píiwa. +ń a na Salaio ń a vĩ̀i nɛ́ Lↄtuo ń ń àizɛɛ pↄ́ aa vĩↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa è Halanaↄ. Màa aa bↄ̀ Halana aa dà Kanaa zɛ́u. Kɛ́ aa kà we, +Mↄizi de ń aà dao Lua náaikɛ̀, ↄ̃ aa aà ùlɛ e mↄ àaↄ̃ aà ia gbɛa, kɛ́ aa è a kɛfɛũ yã́i. Aai vĩakɛ iko pↄ́ kía dìlɛɛo. +aa sì wà dikpɛkɛ gↄↄ plapiↄ guu wɛ̃ ń wɛ̃o. Aa mɛ̀ ḿpiↄ ń ń nɛ́ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ nàmáↄ gí dikpɛpi kɛio, wàli kɛ a gↄↄwa lá wa kɛ̃̀ láuwaɛ. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ vĩ daɛdaɛↄn kɛ: Yeliko, Dↄ̃nkpɛa, Emɛkɛzizi, +Gↄ̃ɛe ku aà tↄ́n Yosɛfu. Yuda gbãadeↄ doɛ. Gbɛ̃maaɛ, mɛ́ luayãmanaɛ. +Ampiↄ sↄ̃ aa gbɛlà lá an gbɛ̃́ Aalona buiↄ kɛ̀wa kí Davidi ń Zadokio ń Aimɛlɛkio ń saona uabeleↄ ń Levii bui uabeleↄ wáaɛ. Vĩ̀i buiↄ ń dãuna buiↄ, yã́ doũ wa kɛ̀nɛ́. +Ǹ n kía deeↄ lɛũkpakɛ, ní dↄaana pãleↄ dilɛdilɛ ń gbɛu. +Zabulↄni bui pↄ́ aa zĩ dↄ̃ mɛ́ aa gↄ̃kɛbↄ dↄ́ɛ dↄ̃ↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwiɛ (50.000). Aa ku aà kpɛ ń nↄ̀sɛmɛndooɛ +Kɛ́ àsionaↄ ń dabudabukɛnaↄ ń saanyãdↄ̃naↄ ń màsokɛnaↄ mↄ̀, ma nanapi yãònɛ́, aai fↄ̃ aa a bↄↄlɛkɛ̀mɛɛo. +Ɔ̃ Bↄazu ò gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄnɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi: Ámɛ á seeladeↄ ũ gbã, ma Ɛlimɛlɛki ń Malonio ń Kilionio pↄ́ↄ lù Naomiwa píi. +Ɔ̃ Dii yãòɛ́ za tɛ́u. A yãopi mà, ãma i wɛsi pↄelɛo, lↄↄ á mà. +Kɛ́ wá dàa dↄ̀aawɛ̃ɛ yãa, ikoyã mɛ́ tò duuna ni wá dɛ́ wá mɛ guu, ↄ̃ wa kã́fĩakɛ̀ gaɛ. +Lua bↄ̀ mↄ̀wà gwã́ à mɛ̀: Lá gbɛ̃́ɛↄ mↄ̀ n sísiiɛ, fɛlɛ gɛ́ńnↄ, ãma yã́ pↄ́ má o kɛ ado. +níli síńnↄ kua za musu, ní ↄlↄnɛ́. Níli yã́gↄ̃gↄ̃ n zↄ̀blenaↄnɛ, ní yãda tàaedela, aà yãkɛa i wi aà musu, ní yãnakpa yãesaidewa, wí e dↄ̃ i yãe kɛo. +Yehu mɛ̀: Wà gɛ́ sãnu, ní ãia pↄ́ má vĩ ń Dii yã́o e. +Kɛ́ ma wɛzù ma gugwà, ma kↄ́ba è síiↄ̃. +Bↄa Obo aa gɛ̀ bòokpà Iyeabaliũ bɛzia guwaiwaiu Mↄabu bùsu gukpɛ oi. +Tó á yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ kũa, álɛ zĩkɛwà píi, tó á ye Dii á Luazi, mɛ́ á tɛ́ aà iai, a naaàzi, +To wí gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma wɛↄ kṹ, aa ń mi pɛlɛ. To gbɛ̃́ pↄ́ ye mà taasikɛↄ kpɛkpa, an gɛɛ gↄ̃ kpá ń wɛ́i. +Lá kua Yuda zálala ũá nↄ̀sɛ yã́ɛ, tↄ̃zↄ̃a zálalaá nↄ̀sɛ yã́ɛ sↄ̃. Lua Nisĩna zĩɛ, i kɛ aà ikoyã lá yã́ no. Lua mɛ́ ì gbɛ̃́ bee taa sáaukpa, i kɛ gbɛ̃nazĩna no. +N gbàgbanaↄ gbɛ̃suabaa da ula ũ, n yãmanaↄ gula iↄ dↄ. +Lá ni ma gba nɛ́o, ma bɛ zĩkɛnapi mɛ́ aↄ dɛ ma túbiblena ũ. +Kɛ́ Piɛɛ aà è, a ò Yesuɛ: Dii, gbɛ̃́ɛ bee sↄ̃ bɛ? +Yetolo pↄ kɛ̀na yãmaa pↄ́ Dii kɛ̀ Isailiↄnɛwa píi ń lá à ń bↄ́ Egipiↄ ↄzĩo. +An wii ìↄ dↄ lákpɛu, aaì fĩfĩkↄ̃wa sɛ̃ zíɛ. +aa gɛ̀ò Mↄizi ń saona Ɛleazaao kĩ́i ń Isailiↄ píi an bòou Mↄabu bùsu sɛ̃u Yuudɛ̃ baale bↄaa ń Yelikoo. +Tó nↄɛ ye nɛii, aà pↄ ì siakũ kɛ́ aà wãwãkɛgↄↄ kà yã́i. Tó à nɛì sↄ̃, wãwã pↄ́ a kɛ̀pi lí dↄaàgu lↄo. Aà pↄ ì kɛ naɛ, kɛ́ à nɛ́ dafu kà dṹniawa yã́i. +Gwãasĩna bee gↄ̃̀ↄ Yesudeↄ Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo gbàɛ Belee. Kɛ́ aa kà we, ↄ̃ aa gɛ̃̀ Yudaↄ lousisikpɛu. +Ma zĩ pↄ́ Lua dà gbɛ̃nazĩnaↄnɛ aa kɛ è. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, ãma i ka a de ń a dao pↄ́wao. À Baali gbɛ pↄ́ a mae pɛ̀lɛ bìlɛ, +Zã guu gbɛ̃e ò Yesuɛ: Mɛtulu, o ma vĩ̀iɛ aà ma asea kpaa wá túbi guu. +I kɛ wálɛ gbãamↄɛ́ á luanaaikɛa guu no, asa a zɛ̀dↄu kↄ̀, wálɛ zĩkɛánↄ á pↄna yã́iɛ. +Mɛ̀ mɛ̀ndo guↄ dasi. Baa ń a dasikɛo, mɛ̀ doɛ píi. Màa wá naa Kilisiwa dɛ sↄ̃. +Ma Dii ma mɛ̀ zĩbeezĩ Isailiↄ ń Yudaↄ su sãnu, aa ma Dii ń Lua kĩ́i wɛɛlɛ ń ↄↄlↄo. +Filitɛ̃ↄ ɛ̀a mↄ̀ lↄ aa zĩↄpòo Lefai guzulɛu. +Kɛ́ aa fɛ̀lɛ kↄↄ, ĩatɛ̃ dↄa ípiwa ń aɛ, a dɛnɛ́ tɛ̃́ɛɛ lán auwa. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Má fɛlɛnnↄ, má n sↄ̃́goↄ kpasa, a súɛlɛ iↄ dↄ, wi n nɛ́piↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Má pↄ́ pↄ́ ń sìmáↄ kaalɛ, wa n zĩnaↄ yão ma lↄo. +N káaluakaa adoa ń nↄɛ pãleↄɛ. Gbɛ̃e lí luanzio. Ḿmɛ ni fĩabonɛ́, wìli fĩabonɛo. N yã́ adoaɛ. +Patusi buiↄ, Kasulu buiↄ, Kɛlɛti bui pↄ́ Filitɛ̃ↄ bↄ̀ ń guuↄ. +aa su ń wɛ́io ń awakpaamɛɛo. Máↄ dↄaanɛ́ swa saɛ zɛ́ sàlala pↄ́ aa gɛ̃mbↄlɛuo guu, asa Isailiↄ maen ma ũ, Ɛflaiũ buipiá ma nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaɛ. +Í wɛtã̀ ń ń zuzuao, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Kpelewa wá kɛ ísia busawɛ̃ɛi? +Kɛ́ gu dↄ̀ a gↄↄ àaↄ̃depi zĩ́, ↄ̃ lou lɛ́ pũna àlɛ pílɛpilɛ, mɛ́ lou sìsi gbɛ musu. Kɛ́ aa kuu ↄ́ gbãa mà, ↄ̃ vĩa gbɛ̃́ pↄ́ kú bòouↄ kũ̀ píi, aalɛ kpakpanaga. +Ɔ̃ Yoabu wèwà à mɛ̀: Dii a gbɛ̃́ↄ kↄ̃nɛ lɛɛ basↄo! Ma dii kí, má dↄ̃ n gbɛ̃́ↄnɛ píi. Àkɛa ń ye kɛ màai? Bↄ́yãi ń ye yãi Isailiↄnɛi? +Ɔ̃ Naama mɛ̀: Ãnusu kiloo basiiↄ̃ sí. À nàɛwà a kàɛ̀ bãniu mɛ̀n pla ń uladao mɛ̀n pla. A kpà a ìwa gbɛ̃ↄn plaↄwa, ↄ̃ aa sɛ̀ aa dↄaaa Geaziɛ. +A yã́ mɛ́ tò ma gbɛ̃́ↄ, wá tɛ́ wá dàai teasi nbao plasaio (2.818). +A ònɛ́: Ásu pↄe sɛ gɛ́òo, gopana ge babalabↄↄ ge kũ̀sũa ge ↄ̃a ge ula plaade. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ saolɛkɛnɛ́ bùsupiu a kɛ ń Lua sĩande tↄ́o. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lada bùsupiu, a da ń Lua sĩande tↄ́o. Asa taasi pↄ́ aa kɛ̀ yãa a sã́ńgu, i sãalɛ ma wɛ́u. +Dé mɛ́ Dii vĩa vĩi? Dii ì ade da zɛ́ pↄ́ dɛ aà sɛwa. +Isaili pↄ́ Mↄizi ń saonkia Ɛleazaao ń nao Mↄabu bùsu sɛ̃u, Yuudɛ̃ baale bↄaa ń Yelikooↄn we. +Dii, ma nanziɛ, ńsu to wí ma kũ bauo. +Nɛgↄ̃ɛnaↄ ń nɛnↄɛnaↄ wɛ̃́lɛpi gãaɛↄ pa lↄɛ, aaiↄ kↄ̃̀ↄo a zɛaↄ guu. +Aaì zɛzↄ̃mɛɛ, aaì dɛ̃ɛka wà e ma bↄlia, an gbɛ̃e bàa kú ń dↄamalɛoo. +Má ↄtaalɛ ↄvãi pↄ́ wa è yã́i ń gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ n guuↄ yã́o. +We bãↄ ì sakpɛdadau, wàalianaↄ ì bɛkpa pɛ̃li láu. +Gↄↄewa ĩatɛ̃ auapilaa, wɛ́punguea guu à Lua malaikae è wásawasa, à gɛ̃̀ a bɛ a òɛ: Kↄↄnɛi. +Baa tó n yã́ na, ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ Gbãapiide pↄ kɛ nae? Baa tó ń kú tàaesai, bↄ́ ài a vĩ Luaɛi? +Lua mɛ́ ì ma gba gbãa, ↄ̃mɛ ì zɛpoomɛɛ súsu. +Ásu to aaↄ kú á bùsuuo, kɛ́ aasu to à duunakɛmɛɛo yã́i, asa tó a zↄblè ń diiↄnɛ, a mↄkpà ázĩaɛɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu buiↄ mↄ̀ Egipi, Isailiↄ ku nibↄↄ ũ Haũ buiↄ bùsuu. +A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ aàli mↄ́ ń sãsa nɛ́ bↄlↄ sãasaiↄ mɛ̀n pla ń sãda sãasai wɛ̃donao mɛ̀ndo ń pↄ́wɛntio kiloo soolo yãalɛa ń nísi litili kĩnio. +Ɔ̃ Ablaũ ò Lↄtuɛ: A maa lɛkpaa àↄ kú wá zãnguoo, ge ma pↄdãnaↄ ń n pↄdãnaↄ zãnguoo, asa wá daɛ doũɛ. +Níli sao ń a mɛ̀ndoo kↄↄ, mɛ̀ndo oosiɛlɛ. +Ampii aaì gɛ́ gudoũ, asa ampii aa bↄ̀ bùsutiuɛ, mɛ́ ampii aa ɛa gↄ̃ bùsutipi ũɛ. +Ɔ̃ kí gɛ ò Yoabuɛ: Too, má yã́pi kɛ sa. Gɛ ǹ ɛ̀waaso Abisaloũ gbɛsi ǹ suò. +Asa Lua á gbá zɛ́ à taasikɛ Kilisiɛ, i kɛ aà náaikɛa ado no. +Mpi ń saonkia Ɛleazaao ń Isaili uabeleↄ, à gbɛ̃́ pↄ́ aa kũ̀ zĩlauↄ nao ń pↄtuoↄ, +Gbɛ̃eↄ ì ga ń àizɛɛ zↄ̃ↄo, aa namablè bɛ́lɛbɛlɛ. +Bua pↄ́ káauↄ dikpɛgↄↄzĩ, tó álɛ mↄmɛɛ ń pↄ́wɛn dafuo Pãteko dikpɛpi kɛbↄ ũ, àli kↄ̃ kãaa à ma sísi. Zĩbeezĩ ásuli zĩe kɛo. +Asa Dii a yã́kpalɛkɛ ń bui píio ń tɛ́o ń fɛ̃ndao, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a ń dɛdɛↄ fàao. +Mi gbápɛlɛ zɛ́ vãie guuo, kɛ́ mà e màↄ n yã́ kũa yã́i. +Saona bui pↄ́ dɛ Ɔbaia ń Akozio ń Baazilaio buiↄ ũ sù lↄ. Baazilaipi Galada bui Baazilainɛ sɛ̀ yãa nↄ ũ, ↄ̃ à a ã̀nsue tↄ́pi sɛ̀. +Taasikɛmanↄ Kilisi Yesu zĩgↄ̃ maa ũ. +Dii a báaada á dↄ̃ↄgu ń zĩ pↄ́ á kɛ̀o píi. Dii á Lua a báaadaágu bùsu pↄ́ àlɛ kpáwá guu. +Yã́ pↄ́ Davidi ò gbɛzã yã́i ↄ̃ wì Levii bui pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ naoi. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄn kɛ daɛdaɛ: Bɛla buiↄ ń Asebe buiↄ ń Ailaũ buiↄ +Ɔ̃ ma ɛa gɛ Uflatai, ma saanapi bↄ̀ gu pↄ́ má ùlɛu, ↄ̃ má è a ↄ̃̀ↄkpà, a keekɛa kɛ lↄo. +Màa ma Dii, má Siↄna nↄ̀sɛ níniɛ̀, má wɛ̃nakɛɛ̀ a gbooa yã́ musu. Má aà gbáaↄ lilɛ lán Edɛniwa, aà gugbaigbaiↄ gↄ̃ lán ma swaluwa. Pↄna ń yaalↄo aↄ ku a guu, sáaukpaa ń lɛtɛ̃o aↄ dↄu. +Gɛ ǹ o Davidiɛ ma mɛ̀ má yã́ mɛ̀n àaↄ̃ kpaaĩɛ̀. Aà yã́ mɛ̀ndo sɛ a guu, mí kɛɛ̀. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Maseleka gbɛ̃́ Samala kpalablè aà gbɛu. +Mpi sↄ̃ gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii n bui nↄɛ ãnabi pↄ́ aaì ńzĩa làasoo yãoↄwa, ní ãnabikɛkɛ ń yã́ musu +Ɔ̃ ma malaikae è zɛa kpaa ĩatɛ̃i. À lɛ́ gbãa zù bã pↄ́ aalɛ vua musumusuↄzi píi à mɛ̀: À mↄ kãaa à blɛ zↄ̃ↄ pↄ́ Lua kɛ̀ɛ́ ble, +A gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ aa ò Sãusↄ̃ↄ naɛ: Kↄ̃nikɛ n zã́ɛ aà yã́pi yáasi polowɛ̃ɛ. Tó ni kɛɛ̀o, wá n kpasa ń n de bɛdeↄɛ. Asi a wá sisi à wá pↄ́ↄ síwá yↄ̃oo? +Aalona a ta a deziↄ kĩ́i tia, a gɛ̃ bùsu pↄ́ málɛ Isailiↄ gba guuo, kɛ́ á gbɛ̃ↄn pla a gi ma yãmai Mɛliba yã́i. +N buiↄ kpàmá ń ń bùsuↄ, n ń bùsupiↄ kpaalɛ̀nɛ́ míↄ. Aa Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ bùsu sì ń pↄ́ ũ ń Basana kí Ogu pↄ́o. +Àli pↄnakɛ Dii á Luaɛ gu pↄ́ a sɛ a tↄ́ iↄ kuwà pↄ́ kú á wɛ̃́lɛuↄ ń bↄ̀mↄↄ ń tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń gyaa taaside pↄ́ kú á guuↄ. +I we ma lɛdamaio, a sakà laai pↄ́ ma á gbáuɛ. +Yesu zàaĩna è, à dìkpɛ lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀ +Ɔ̃ Balaki gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũwa Petoo, Uflata saɛ a bɛ bùsuu. À mɛ̀ aa aà sísi, aai oɛ̀: Buie bↄ̀ Egipi, aa lìgua píi, aa zↄ̃̀lɛ ma saɛ. +Ńyↄ̃ táao nↄ̀ↄmusuwa ń kyã́o, ńyↄ̃ ↄ̃zↄ̃ nↄ̀ↄkusiwa ń mlɛ̃̀ pãsĩo. +Wuluupiↄ doũ píiɛ, mɛ́ ampii wuluu vĩ mɛ̀n plapla pãpãakↄ̃a. +Àli pↄ́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũ dↄ̃kↄ̃ɛ ń pↄ́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũoo. Àli pↄ́ gbãlɛa dↄ̃kↄ̃ɛ ń pↄ́ gbãlɛsaio. +Aa kà Kapɛnaũ. Kɛ́ kã́mabogↄↄzĩ kà, Yesu gɛ̀ lousisikpɛu, àlɛ yãdadanɛ́. +Bíla wèwà ń lↄↄ gbãao aa mɛ̀: Màaɛ, wá kɛ lá ń òwɛ̃ɛwa. +Ńsu gyaa nↄgbãaↄ dauo, asa tó an gↄ̃ nidɛa fɛ̀lɛ, an naa Kilisiwa a busaɛ, aaiↄ ye zãkɛ, +Pↄ́ pↄ́ Lua lɛkɛ̀ɛ̀e aↄ ku lↄo. Lua ń São kpalabaa aↄ ku wɛ̃́lɛpi guu, mɛ́ aà zↄ̀blenaↄ zↄbleɛ̀. +Lá aa pↄe vĩ aa fĩaboòo, ↄ̃ à ń kɛ̃́ an pla ḿpii. An guu, dé mɛ́ aↄ yeaàzi dɛ a deelai? +Ń pãsĩ lán ísↄ̃wa, kási ńyↄ̃ↄ dɛńlao, asa n dɛdɛ n da n mae wúlɛkĩia, n gbadà ma nↄↄ dowaɛ. +Kɛ́ Samuɛli zikũ̀, à a nɛ́ↄ dìlɛ Isailiↄnɛ dↄaanaↄ ũ. +Wà mↄ̀ ń Piɛɛo ń Zãao gbãadepiↄ aɛ, ↄ̃ wà ń lá: Bↄ́ gbãa ge de tↄ́ a bee kɛ̀òi? +Mↄizi Aalona desɛ̃ Uziɛli nɛ́ↄ Misaɛli ń Ɛlɛzafão sìsi, ↄ̃ a ònɛ́: À sↄ̃ kãi. À á gbɛ̃́ↄ gɛ sɛ́lɛ zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ, í bↄò bòo kpɛ. +Tó á dɛ Kilisi pↄ́ ũ, á dɛ Ablahaũ buiↄ ũɛ, mɛ́ á dɛ àizɛɛ pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ɛ̀ blenaↄ ũ. +Kɛ́ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi Zelemii è, a òɛ̀: Dii n Lua zɛ̀ò wà yã́yia guɛ beewaɛ. +À ma kɛa kɛ lá mi Kilisi kɛa kɛwa. +Ɔ̃ Yozuee Gabaↄ̃ↄdeↄ sìsi a ònɛ́: Bↄ́yãi a ɛɛtòwɛ̃ɛ màai? Asi wá kálɛ kↄ̃ gbáaɛ, ↄ̃ a mɛ̀ á kúkĩi zã̀wanↄɛa? +Minadeↄn n gbɛ̃́ↄ ũ, n ìwa pↄ́ aaìↄ kunnↄ gↄↄpii aaì swãdↄ n ↄ̃nↄyãiↄ! +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú bↄlɛ guuↄ píi mɛ̀: Wámɛ wá a seeladeↄ ũ. Dii to nↄɛ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ n uapi gↄ̃ lán Lasɛli ń Leaowa. An pla ń píi aamɛ aa Isailiↄ kàlɛ. Aà to n gbãa àↄ kã́fĩ Ɛflata bùsuu, ní tↄbↄ Bɛtɛlɛũ. +Ɔ̃ malaikapi ò nↄɛpiↄnɛ: Ásu to vĩa á kṹo. Má dↄ̃ kɛ́ Yesu pↄ́ wa pàliwa ↄ̃ álɛ wɛɛlɛ. +Má gagyã pãsĩ ká wɛ̃́lɛɛbeedepiↄgu aa gagaɛ, gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ píi. +Paatiↄ ń Mɛdɛↄ ń Elaũↄn wá ũ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Mɛsↄpↄtamiↄ ń Yudeo ń Kapadosio ń Pↄ̃ntuo ń Azio +Ɔ̃ à mɛ̀ wà tulu gbãsĩsai diɛ̀. Ɔ̃ aa kpàɛ̀ aa ɛ̀a pↄkasa dàɛ̀, gↄↄ pↄ́ Dii Malaika zɛa we. +ń Asão ń Bɛsɛmɛsio, ampii ń a dã́dãkɛkĩioɛ. +Ɔ̃ Yoabu zĩkabↄkũna gbɛ̃ↄn kwiↄ lìaaàzi aa aà dɛ̀. +Kilisi gaa líwa báa bↄ̀ diiↄ ń gbãadeↄla, à bↄ̀ńnↄ gupuau à ń kpánaɛkɛ̀ zĩ̀zↄↄ ũ. +Davidi lɛ́ o a gbɛ̃́ↄnɛ: Ma gbɛ̃́pi pↄ́ↄ dↄ̃̀aɛ̀ sɛ̃u pãɛ. Wi aà pↄe sɛo, ↄ̃ à maa fĩabòmɛɛ ń vãio. +Kɛ́ ma làasoo kↄ̃̀ ma sↄ̃u, n ma sↄ̃ nìnimɛɛ n ma pↄ kɛ̀na. +Ɔ̃ ma aà là: Bↄ́ gbɛ̃́piↄ lɛ́ mↄ́ kɛii? A wèa à mɛ̀: Kↄ́bapiↄ mɛ́ Yudaↄ fã̀aa, ↄ̃ an gbɛ̃e i fↄ̃ a mi sɛ̀ musuo. Siapiↄ mↄ̀ vĩadadai bui kↄ́bapiↄziɛ, aai ń gbɛ̃gbɛ̃, asa buipiↄ ń kↄ́ba gɛ̃̀lɛ Yudaↄzi, aa ń fãaaɛ. +Balaki pↄ pà Balaaũzi, à ↄtonadↄ̀wà à mɛ̀: Ma ibɛɛↄ kaa yã́i ma n sisii, ↄ̃ n samaaònɛ́ gɛ̃n àaↄ̃a? +Ni ma sɛ ǹ ma gbaɛ ĩ́anau, ni to ma sãalɛ zàaĩanau. +Kɛ́ Dii mɛ̀ a bàa aↄ kú ń Isailipiↄ yãa, à mɛ̀ aasu dii pãleↄ sísio, aasu kúlɛnɛ́o, aasu zↄblenɛ́o, aasu saomáo, +Bee aↄ dɛ n mɛ aafia ɛsɛ ũ, a n wá gba gbãa. +kua za musu nìli síńnↄ sùuu pↄ́ aa gbɛ̀ama yã́ musu, ní tó yã́ bↄńnↄ na. +À kũ̀ wà blɛble ń pↄnaoɛ, asa n dãunapi gà à vùɛ. À sã̀sãɛ, ↄ̃ wà aà è. +Gↄ̃sↄ̃ a lualua ígbɛ̃piↄ wii yã́i. +Waiyoo bùsu pↄ́ a kía dɛ ɛ̀waasona ũ, mɛ́ aà ìwaↄ ìↄ blɛ gbɛ̃ kↄↄ. +Ma gbɛ̃́ↄ gↄ̃̀mɛɛ bãso bàebae ũ, bãso pãleↄ lìai, aalɛ ãnawà. À gɛ wàiↄ kãaa píi, aa mↄ ble. +Ɔ̃ aa yãyè ń kↄ̃o ń pla Dii aɛ. Davidi ku líkpɛu we, ↄ̃ Yonatãa tà bɛ. +A kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀, wí a gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ kũo. +Gbɛzã ↄ̃ à azĩa ↄ̀lↄ a gbɛ̃ↄn kuɛdoↄnɛ gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble. Ɔ̃ à zↄadↄ̀má, kɛ́ an swã́ gbãa mɛ́ aai a náaikɛo yã́i. Asa aai gbɛ̃́ pↄ́ aa aà è à vùↄ yã́ sío. +Bãa nɛì gↄ̃ɛ ũ sↄ̃, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Bɛ̃nami. Aàpi mɛ́ Amↄni bui pↄ́ kú e gbãↄ dezi sɛ̃́ia ũ. +Má nↄana kááguɛ, mí wàiↄ sóikɛwá, í gↄ̃ nɛ́sai. Gagyã ń gbɛ̃dɛao a gɛ̃ázi, mí tó wà siágu ń zĩo. Ma Dii mámɛ má ò. +ↄ̃ à ɛ̀a tà Yezɛlɛɛ e a bↄpi àↄ laa. Ɔ̃ Aazia gɛ̀ wɛ́kpalɛiaàzi we. +Tó i á toto lá a nɛ́ kĩniↄwao, á dɛ aà nɛ́ↄ ũo, gĩnasↄↄnɛↄn á ũ. +Lá ńyↄ̃ kɛ tó ńlɛ ń dilɛ aa ma gbagban kɛ: Zugaaena sɛ mɛ̀ndo ń sãsakao sãasaiↄ mɛ̀n pla. +Má dↄ̃ mazĩawa aà yã́pi i bↄ Lua kĩ́io. À ãnabikɛpi kɛ̀ ma yã́ musu, kɛ́ Tobia ń Sambalao fĩabòɛ̀ yã́iɛń Alemɛo. Bɛkɛɛ nɛgↄ̃ɛↄn we píi. +Íli sao ń blesanao mɛ̀ndo lↄ duun awakpabↄ ũ, duun awakpabↄ pↄ́ ì á duuna kɛ̃́wá bàasiKí Yosia gↄↄ kɛ́ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ Nɛko lɛ́ gɛ́ Asiliↄ kía lei Uflatai, ↄ̃ Yosia gɛ̀ zĩkaiaànↄ Mɛgido. Kɛ́ aa kↄ̃ lè, ↄ̃ Nɛko aà dɛ̀. +Kɛ́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃oↄ gɛ̀ we, ↄ̃ Aideↄ ń fú, +Asa aa aà nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpàɛ̀ɛ, ↄ̃ à yãò làasoosai. +Lá Davidi aà sìsi Dii, kpelewa a dɛ aà bui ũ lↄi? +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń sooloo ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (46.500). +Ma kpàasiaↄ ye ma gĩyãio, ma gbɛ̃́ yenzideↄ bↄ̀ ma kpɛ. +Kɛ́ gↄↄ beeↄ pà, à blɛsakɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ kú Susaↄnɛ, kíabuiↄ ń táaaↄ píi. Wà blɛsapi blè e gↄↄ sopla aà bɛua líkpɛu. +Pɛ̃ɛ mɛ̀n sopla pↄ́ má kpà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ↄwa (4.000) sↄ̃, á sɛ̀lɛ sↄ ũma ni? +Kɛ́ à bùańnↄ, ↄ̃ à pↄ́ pↄ́ a vĩↄ sɛ̀lɛ bùaò píi. +Ɔ̃ Filipi òɛ̀: Tó n yã́pi sì ń nↄ̀sɛmɛndoo, ńyↄ̃ fↄ̃́. A wèwà à mɛ̀: Má sì Yesu Kilisiá Lua Nɛ́ɛ. +Dii kã́fĩakɛɛ́, ápiↄ ń á nɛ́ↄ. +Ɔ̃ ma a nↄ gɛpi sɛ̀ má zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ, má kpã̀sãkpãsã Isaili bùsuↄ guu píi, asa aa wíyã vãi kɛ̀ wá Isaili bùsuuɛ. +aa mɛ̀: À o aà ìwaↄ mɛ́ mↄ̀ gwãasĩna, aa aà gɛ sɛ̀ kpã́i gↄↄ pↄ́ álɛ io. +Àkɛa buipãleↄ ì wá la aa mɛ wá Lua kú má niɛi? +Kɛ́ ma dɛdɛ gbɛwa, ma gɛ Dii bàakuaánↄ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄ síi, má kú gbɛpi musu we gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao pↄblesai imisai. +Aa ń fɛ̃nda sↄlↄ a kpɛ́u sa, mí yã́kpalɛkɛńnↄ gu pↄ́ wà ń íu, bùsu pↄ́ aa bↄ̀u. +À yãpãleↄ ònɛ́ dasi, à nàɛmá à mɛ̀: À ázĩa bↄ gbãgbɛ̃ vãiɛ beeↄ guu. +Maadose yã́ pↄ́ a le sìuɛ̀ píi, ↄ̃ à ã́nusu pↄ́ Amani mɛ̀ á ká kí làasiu Yudaↄ dɛdɛa yã́i lɛ́ òɛ̀ kyáukyau. +A yã́ mɛ́ tò à bↄ̀ ma kĩ́i ge an kĩ́in nò, yã́ pↄ́ wálɛ a waasokɛ á sìn we. +Kɛ́ Yudaↄ bílapi è, à kɛ̀nɛ́ ĩ́i maamaa, ↄ̃ aalɛ Pↄlu yãbɛ̃ɛ bo, aalɛ aà sↄ̃sↄ̃. +Zela bui Sibekai, Usa gbɛ̃́ mɛ́ mↄ swaaↄ̃deↄ gãli dↄaana ũ. +Wɛ̃́lɛ píiu má tò á lɛkpɛ lɛ́ yↄ́ lↄo, ualɛ ń ualɛo má tò a kua blɛwa, kási i ɛa su ma kĩ́io. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ Isimaɛla ń kũkũ Mizipapiↄ Isimaɛlapi tò we, aa tà Yohanani kĩ́i. +Yesu ònɛ́: Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ tↄbↄgↄↄ kà. +Ma Luan n ũ, má n sáaukpa, ma Lua, má n tↄbↄ. +Aà dãuna Otaũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zofa, Imɛna, Selɛsi ń Amaluo. +Lɛbɛka kɛ, ǹ aà sɛ taò, i gↄ̃ n dii nɛ́ na ũ lá Dii òwa. +Ásuli gbãablemáo. Àliↄ ma vĩa vĩ. +i á fãaa buiↄ guu za dṹnia lɛ́la e a lɛ́le. We á zↄbleu líↄnɛ ń gbɛↄ, dii pↄ́ ápiↄ ń á deziↄ á dↄ̃oↄ. +À a gã̀sĩ pòo à a gbãa ↄ̀lↄnɛ́, à waladeↄ fã̀aa ń ń làasooↄ. +Ma suńnↄ tↄↄlɛ táaedeu la, aaliↄ a libɛↄ ble ń a pↄmaaↄ. Kɛ́ aa kà, aa ma bùsu gbãlɛ̀, aa tò à gↄ̃̀ pↄ́ pↄ́ má yeio ũ. +Mɛbaagyãde pↄ́ wà mↄ̀ò saonaɛ gbãbↄa yãdilɛan kɛ +Aaì mↄ́ ń ń pↄtuoↄ ń ń zwã̀akpɛↄ dasidasi lán kwaↄwa. Gbɛ̃e líↄ ń lɛ́ dↄ̃o, baa ń yiongoↄ lɛ́. Aaì mↄ bùsu ↄ̃̀ↄkpaiɛ. +Aà kpɛ́ gupua ì li gusia ũ, filia pↄ́ kú aà saɛ ì ga. +Málɛ tá ma gbɛ̃́ↄ kĩ́i sa. Mↄ mà onɛ lá gbɛ̃́piↄ kɛ n gbɛ̃́ↄnɛ zia. +Ɔ̃ Salomↄↄ yã́ pↄ́ a làwaↄ bↄↄlɛkɛ̀ɛ̀ píi. A kee bↄↄlɛ i aà fuo. +Tó gbɛ̃́ kpàa ge pↄ́ kòlokpasai sò, wàli ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Asa wá dↄ̃ sã́asã kɛ́ wá Dii bↄ̀ Yuda bui guuɛ. Wi ma Mↄizi saoyã ò buipi musuo. +An yã́ ì sã́ ń daiaↄgu, aa gↄ̃̀ kↄ̀ↄↄ blɛ ũ. Faasaidepiↄ yã́ lí dↄ gbɛ̃egu lↄo, aa gↄ̃̀ kálɛa lán yàamiↄnaↄwa. +Á kú màa kↄ̀ ń wá gbɛ̃́ pↄ́ kú Masedoni bùsuuↄ píi. Gbɛ̃́ↄ, wa lɛdàwá àↄ ku màa àↄ gɛ́, +Bee gbɛa lↄ Yesudeↄ aà sɛ̀ aà gɛ́wanↄ kámasa zĩ pↄ́ wálɛ kɛ kɛi. Wálɛ zĩpi kɛ Dii tↄbↄa yã́iɛ ń nↄ̀sɛmaa pↄ́ wá dào. +Má su ń Yakↄbu buiↄ ń pá ziu, má ń wɛ̃nagwa aa su ń gbɛu. Aa ń mɛɛwia zia vu, aai ɛa kibɛ kpá lá a ziwa. +Ɔ̃ lousisikpɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ pà, kɛ́ Yesu aà gbã̀gbã kã́mabogↄↄzĩ yã́i, ↄ̃ à fɛ̀lɛ ò bílaɛ: Gↄↄ soolo mɛ́ kú kɛ́ wì zĩkɛu. Àli mↄ́ wà á gbã́gbã gↄↄ beeↄwa, kã́mabogↄↄzĩ bàasi. +Gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ń Aalonao ń Isailiↄ kía gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ ń naoↄn we. Wà kíapiↄ sɛ̀ bui ń buio guu mɛ̀ndodoɛ. +Kɛ́ ń dↄ̃ màa, bↄ́yãi ni dakɛonɛ́, tó ma su, mà a pↄ́ sí ń a íoo ni? +Dii mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛɛ bee guuↄ ↄ̃ wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao ge ń nↄanao ge ń gagyão, ãma gbɛ̃́ pↄ́ aa gɛ̀ nà Babiloniↄwaↄ aaↄ ku. Aa bↄ aafia, aaiↄ ku. +Kípi mɛ̀ ásu to Ezekia á sã́são, asa a fↄ̃ á bↄ a ↄzĩo. +Ĩatɛ̃auapilaa ↄ̃ Yesu wiilɛ̀ gbã́ugbãu à mɛ̀: Ɛloi, Ɛloi, lɛma sabatani! Bee bↄↄlɛ mɛ̀: Ma Lua, ma Lua, àkɛa n ma to wei? +An dↄaanaↄn kɛ: Zolobabɛli, Yesua, Nɛɛmii, Selaia, Leelaia, Maadose, Bilisã, Misipaa, Bigivai, Leuũ ń Baanao. Isaili gↄ̃ɛ pↄ́ sùↄ dasilɛn kɛ +Dii gↄↄpiá gusiaɛ, i kɛ gupua no, gusia níiniiɛ. Baa gupuan beeena aↄ vĩo. +Kí, a bↄↄlɛn kɛ. Yã́ pↄ́ Musude dìlɛ ma dii kía yã́ musun kɛ +Aa sↄ̃́ↄ vĩ ↄ̀aa àaↄ̃ ń basooloo ń gɛ̃o ń mɛ̀ndoo (736), sↄ̃baonaↄ ↄ̀aa do ń blasↄoo (245), yiongoↄ ↄ̀aa pla ń bla sↄosaio (435), zàaĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ soolo ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basooloo (6.720). +Saonaↄ i fↄ̃ gɛ̃̀uo, Dii gawi pↄ́ kpɛ́pi pà yã́i. +Aa samaaò Lɛbɛkaɛ aa òɛ̀: Nɛ́, ńyↄ̃ gↄ̃ gbɛ̃́ dasidasiↄ dazi ũ, n buiↄ iↄ iko vĩ ń zangudeↄwa. +À dↄ̀ Dↄ̃nkpɛa sĩ̀sĩi gugbãntoo oi, à gɛ̀ pɛ̀ Ísida Wisidewa a gugbãntoo oi, gu pↄ́ Yuudɛ̃ kàuwa. An bùsu zↄ̃lɛ pↄ́ kú gɛↄmidↄkĩi oin we. +Lua ku wɛ̃́lɛpiu, a gↄ̃ bɛzia ũo, Lua a dↄaàlɛ gudↄlɛia. +Bùsu píi gↄ̃̀ niɛniɛ yãkelesai, an gula dↄ sa. +Gↄↄpiá kpɛ̃nɛmuu gↄↄɛ, taasi ń yeelɛao gↄↄɛ lↄ. Músi ń gudɛao gↄↄɛ, gubeebee gↄↄɛ, gu a siakũ, lou guduuduu gↄↄɛ. +Gbɛ̃na yàaa ì yãvãi inɛ́ɛ, gbɛ̃naeↄ ku aaìↄ nańnↄ dɛ ua gbɛ̃́a. +má kɛ kpɛ́ɛ beeɛ lá má kɛ̀ Siloɛwaɛ, mí tó wɛ̃́lɛɛ beepi gↄ̃ gbɛ̃́kabↄ ũ bui píiɛ. +Kɛ́ Davidi a baomà, ↄ̃ à Isailiↄ kã̀aa píi, à bùańnↄ Yuudɛ̃wa à gɛ̀ Helaũ. Ɔ̃ Siliↄ zĩↄpòoaàzi, ↄ̃ aa sìkↄ̃u. +Aa Gɛ̃amusu saobↄↄ kòlokpakpa, ↄ̃ saonaↄ a au sì wa lɛ̀ saokĩiwa. Levii bui pↄ́piↄ báa bò, +Kɛ́ Davidi a baomà, ↄ̃ à Yoabu gbàɛmá ń zĩgↄ̃ↄ píi. +A a wɛ̀lɛↄ midɛ ń idaaguao, a a ibɛɛpiↄ ya ń kpá gusiau. +Tó aa niɛ è, aaì ɛa yã́ pↄ́ vãinɛ kɛɛ, ↄ̃ n ń kpá ń ibɛɛↄwa aa gbãablèmá. Aa ɛ̀a wiilɛ̀nzi, ↄ̃ kua za musu ń sìńnↄ, n ń bↄ́ gɛ̃n ũmaũma n sósobi yã́i. +aaiↄ ku sↄu guu zia bàasi, asa a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ má pila mà zɛ Sinai gbɛ musu gbɛ̃́pii wáaɛ. +Má aà vɛ̃ɛliↄ ń aà kaadↄɛnliↄ dɛɛlɛɛ, lí pↄ́ à mɛ̀ a gↄ̃pↄsɛↄ mɛ́ fĩabòòɛpiↄ, mí tó gupi gↄ̃ tàaa ũ, sɛ̃̀anↄbↄↄ i ble. +À ↄ́ↄlↄ ma gbɛ̃́ↄ bùsu yã́i, asa lɛaa ń lɛsikaoo bↄ̀lɛu. À ↄ́ↄlↄ á ua pↄnadeↄ ń á wɛ̃́lɛ naɛ beeo yã́i. +Á pɛ́lɛ á ibɛɛↄziɛ, í ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +Luabɛá Dii á Lua pↄ́ɛ e musumusu. Dṹniaá aà pↄ́ɛ lↄ ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi. +À gbɛsi pàa, ↄ̃ í bↄ̀u, ípi bàalɛ̀ guwaiwaiu we lán swawa. +Má n bↄ gbɛ̃vãiↄ ↄzĩɛ, mí n si nↄ̀sɛpãsĩdepiↄwa. +Kɛ́ aà ìwaↄ è, ↄ̃ à bↄ̀ ń saɛ aa mɛ̀: Àkɛa kaadↄɛnlipi giigàga màa gↄ̃̀ↄi? +Wá dↄ̃ kɛ́ Lua Nɛ́ mↄ̀, ↄ̃ à wá wɛ́ kɛ̃̀, kɛ́ wà e Sĩande dↄ̃. Wá kú Sĩandepi guu ń aà Nɛ́ Yesu Kilisio. Ɔ̃mɛ Lua sĩandepi ũ. Ɔ̃mɛ wɛ̃ni láasai ũ. +Ãma lá Yesu ìↄ ku gↄↄpii, aà saonkɛ gɛ̃ɛblea vĩo. +Ma ulɛkĩin n ũ, ni ma bↄ wɛ́tɛ̃a guu, ni liamazi ǹ ma suaba. +Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Abedↄ̃ ũ. A gbɛa Zuu, Kisi, Baali, Nɛɛ, Nadabu, +Àↄ kú ń yãkɛa a zɛ́wao pↄ́yↄ̃a guu, pↄ́ gbã̀a ge a gbia ge a zↄ̃ↄn lò. +Má á yá mà á bↄlɛuɛ, mí á na bui zĩ̀loↄnɛ ń ↄzĩ, aai á wɛtã. +Isailiↄ́ pↄ́ Dii kɛ̀ Isailiↄnɛlɛ píiɛ. +Kɛ́ Ɛlizi bↄ̀ we, àà kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ aa òɛ̀: Migbaa, ǹyↄ̃ gɛ́! Migbaa, ǹyↄ̃ gɛ́! +Sɛ̃̀a nↄ̀bↄↄ, ásu vĩakɛo, asa sɛ̃ lɛ́ kùsi kpálɛ. Líↄ lɛ́ nɛi, kaadↄɛna ń vɛ̃ɛo lɛ́ ń asea kɛ. +Má gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè gba zɛ́ aà zↄ̃lɛmanↄ báawa, lá mapi ma zĩblè ma zↄ̃lɛ ń ma Maeo báawawa. +Kɛ́ à wabikɛ̀, à fɛ̀lɛ gɛ̀ a ìwaↄ kĩ́i, à ń lé, aalɛ io ń pↄsiao. +Kɛ́ Zakali saogↄↄ lɛ́ kà, ↄ̃ à tà a bɛ. +Yoakiũ yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Saona Ahia kú ń guu, a a saoula daa. Ikabodu vĩ̀i Aitubu nɛ́ɛ. Aitubupiá Finɛasi nɛ́ɛ, Ɛli pↄ́ dɛ Lua gbàgbana ũ Silo tↄũnaɛ. An gbɛ̃e dↄ̃ Yonatãa gɛ̀ gueio. +o Yuda kíaↄnɛ ń Yelusalɛũdeↄ píi aa ma yãma. Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, málɛ músizĩ guɛ beewa, gbɛ̃́ pↄ́ a baomà a kɛkɛ swãwɛ̃ɛ. +Tó ma miá íɛ yãa, mɛ́ ma wɛ́á nibↄnaɛ lé, dↄ̃ má wɛ́i lɛ́ kwɛ́ fãanɛ ń gwãasĩnao ma gbɛ̃́ pↄ́ wa ń dɛdɛↄ yã́ musu. +Wegↄ̃ↄ gↄ̃ɛpi swã́ wɛ̃̀, aà lɛ́na gòlɛ, ↄ̃ à yãò wásawasa. +Kɛ́ Yuda ń a gbɛ̃́ↄ kà Yosɛfu bɛ, aa aà lè we, ↄ̃ aa wùlɛ tↄↄlɛ aà aɛ. +Duunkɛna pↄ́ kú ma gbɛ̃́ↄ guu, aaì mɛ vãi a sↄ̃ńzi à gbasa ń leoↄ, wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao ḿpiiɛ. +Ń beeo má aà bↄ kpalau fĩ́afĩao, asa má tò à gↄ̃̀ kía ũ e a wɛ̃ni lɛ́u ma zↄ̀blena Davidi yã́iɛ, asa kɛ́ ma Davidi sɛ̀, a yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũaɛ, mɛ́ à ma ↄtondↄkĩi gwà. +Mi o ísiɛ aà ba, mi o swaↄnɛ aa gↄ̃ gii. +Ɔ̃ Naama mɛ̀: Tó ni sio, mapi n zↄ̀blena ma gba zɛ́ mà bùsu sɛ sↄ̃baon aso pla, asa má sao dii pãlewa lↄo, sema Dii. +Aa só, i kɛ gↄↄ do no, gↄↄ pla no, gↄↄ sↄo no, gↄↄ kwi no, gↄↄ bao no. +Bee gbɛa Yesu bùa Galile ísidawa, (wì mɛ lↄ Tibelia.) +Málɛ sáau wɛɛlɛ gbɛ̃nazĩnawa yã̀, ge Luaɛ? Málɛ wɛɛlɛ ma yã́ ká gbɛ̃nazĩnagu yã̀? Tó gbɛ̃nazĩna má ye à káńgu e tia, dↄ̃ Kilisi zↄ̀blenan ma ũo. +Izaaki ye Esauzi, kɛ́ a lɛ́u vĩ yã́i. Lɛbɛka sↄ̃ a ye Yakↄbuzi. +n tↄ́ iↄ na, níↄ maa Luaɛ ń gbɛ̃nazĩnaↄ. +Kɛ́ aalɛ vɛ̃ɛ mi, kí Ɛsitɛɛ là à mɛ̀: Bↄ́ ńlɛ a wabikɛai? Má kɛnɛ. Yã́ kpele ńlɛ gbɛaai? Baa ma kpala guo má n gba. +O saona Aalona nɛ́ Ɛleazaaɛ aà tɛ́sibↄↄ bↄlɛ tɛ́u, aà ń tɛ́ fãaa zã̀, asa ma pↄ́ↄnɛ. +Ɔ̃ i mɛ: Bↄ́yãi maepi tàae lí wí a nɛ́ musuo ni? Lá nɛ́pi yãmaakɛ̀ a zɛ́wa, à ma ↄtondↄkĩi gwà ń laaio, aↄ kuɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ń saona Levii buiↄ ò Isaili buiↄnɛ píi aa mɛ̀: Isailiↄ, à kɛ kílikili! À swã́kpa yãma! A gↄ̃ Dii á Lua gbɛ̃́ↄ ũɛ sa. +Yãa wá ĩ́i ń Luaoɛ, ↄ̃ wa kɛaànↄ na aà Nɛ́ gaa yã́i. Lá wa kɛaànↄ na sa, wá suabaa aà kua wɛ̃ni guu yã́i sea vĩ lↄe? +Niniva gbɛ̃e lɛ́ lɛ́ gia da gbɛ̃́ↄwa, àlɛ lɛkpaaĩ ń gbɛ̃́ↄ Diizi. +Ì o lougbɛɛ aà kwɛ dṹniau, ì o louɛ aà ma ń gbãao. +A è Dii zɛaala à mɛ̀: Mámɛmaa Dii n dezi Ablahaũ ń n mae Izaakio Lua. Má tↄↄlɛ pↄ́ ń wúlɛwàɛ bee kpamaɛ, mpi ń n buiↄ. +Ɔdepi sãↄ ń zuↄ vĩ dasidasi, +Tó má n yãdilɛaↄ kũa píi, bee a to wí ma kũo. +Kí Ezekia ń ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́o wabikɛ̀ yã́pi musu aa wiilɛ̀ Luawaì táao lá ń yeiwa ń nↄ̀sɛmɛndooↄ. +Gↄↄ pↄ́ a ku ma gbɛ̃́ ũ zálala, asuli vɛ̃ɛli pↄe bleo, baa a wɛ́na ge a tɛɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu zĩkɛ̀ɛ̀ wɛ̃̀ sopla Lasɛli yã́i, kási à kɛ̀ɛ̀ lán gↄↄplawaɛ, kɛ́ a yeaàzi yã́i. +Kɛ́ à fɛ̀lɛ we, à mipɛ̀ gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ kú Bɛtɛli gukpɛↄwa, ↄ̃ à bòokpà we, Bɛtɛli ku bɛaɛ oi, Ai ku gukpɛ oi. À Dii gbagbakĩi bò we lↄ, ↄ̃ à aà sìsi. +Dii wɛ́tɛázi, i á nↄ̀sɛ daɛ́ doũ. +Davidi lɛ́ Kùkpɛ sĩ̀sĩ kṹ, àlɛ ↄ́ↄlↄ. À pↄkù a mia, a kyalekpaao. Gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ pↄkù ń mia píi, aalɛ ↄ́ↄlↄ aalɛ gɛ́ò. +Ɔ̃ Isailiↄ kɛ̃̀ Davidiwa píi, aa gɛ̀ nà Bikili nɛ́ Sɛbawa, ãma Yudaↄ zɛ̀ ń ń kío bↄa za Yuudɛ̃i e Yelusalɛũ. +Tó búde sù, kpelewa a kɛ zĩkɛnapiↄnɛi? +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Málɛ oɛ́, tó aa nìlɛ, gbɛↄ mɛ́ aa wiipi lɛ́. +Yesu zↄ̃lɛa Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu, aà aɛ dↄa Lua uawa. Piɛɛ ń Zaakio ń Zãao ń Ãndeleeo mɛ́ kuaànↄ ńtɛ̃ɛ, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀ +Ǹ n pↄfɛ̃bↄbↄmá, waladeↄ gwa ń wɛ́ pãsĩo, widamá. +Ma gbɛ̃́ↄ, ma naɛ́ wá Luazi Isailiↄ bui pↄ́ kãaaa Dii aɛↄ wáa píi, àↄ tɛ Dii wá Lua yãdilɛaↄi ń laaio, kɛ́ àↄ ku bùsu maaɛ beeu, i gↄ̃ á buiↄnɛ e gↄↄpii. +Má kazu gbɛpi saɛ wɛ́n àaↄ̃, lándↄ̃ málɛ pↄ́ gbã́wa, +gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń bópiↄ ɛa su, aa gɛ̃ Siↄna ń kúkuakɛao, pↄna láasai kú ń musu, pↄna ń yaalↄo gɛ̃ńzi, pↄsia ń wɛ̃nao gɛ̃zɛa. +Laaika! Ńsu vɛ̃ɛ ge í gbãae mio. Ńsu tɛ̃ pↄ́ Lua dìlɛe bleo. +Bùsu gwa da n aɛ píi. Wà kɛ̃aa. Tó n gɛ ↄzɛɛi, mí gɛ́ ↄplaai. Tó n gɛ ↄplaaiɛ sↄ̃, mí gɛ́ ↄzɛɛi. +N lɛ́ mɛ́ n dayãu, i kɛ mámɛo, n lɛ́ mɛ́ n kalikɛ̃̀. +Ńsu to aàↄ dɛ lán nɛ́ pↄ́ wa ì gɛ̀, aà mɛgueↄ yaikɛ̀wao. +Yã́ pↄ́ ń pↄ siakũ̀ zↄ̃ↄ mɛ́ dɛ kɛ́ à mɛ̀ ń wɛ́ a sikↄ̃lɛ lↄo ũ. Ɔ̃ aa gɛ̀ zɛiɛ̀ e góilɛna kĩ́i. +Ɛa tá ń n aafianao, kɛ́ ńsu yãe kɛ à kɛ ĩ́io. +Ɔ̃ à tulaletikatɛakĩi dìlɛ kpaaũkpɛu suuna saɛ, +An gɛa guu an gbãa ìↄ kã́fĩɛ e aa gɛ kaò n kĩ́i Siↄna. +Lua, wá kú n kpɛ́u, wálɛ làasookɛ n gbɛ̃kɛwa. +Ɔ̃ Aalona ò Mↄiziɛ: Gwa, aa mↄ̀ Diiɛ gbã ń ń duun awakpabↄo ń ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũo, ↄ̃ yã́ ma le gbã. Tó má sò yãa, a kɛ Diiɛ nae? +Kɛ́ wàlɛ aà seelade Ɛtiɛ̃ɛ dɛ sↄ̃, mapi má kú weɛ, ma zɛ ń aà dɛnaↄ, má ń ulaↄ kũanɛ́. +Baa tó wá bui doũɛ, mɛ́ wá nɛ́ↄ doũ ń ń nɛ́ↄ, wálɛ wá nɛ́ↄ yiamá zↄↄ ũ teasi. Wá nɛnↄɛeↄ lɛ́ zↄble kↄ̀, mɛ́ wá gbãa i ka wà pↄe kɛo, asa wá buaↄ ń wá vɛ̃ɛbuↄ gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ. +Kɛ́ Yehu wɛsɛ̀ musu, à fɛnɛnti gwà, ↄ̃ à mɛ̀: Dé mɛ́ zɛ̀manↄi? Dé mɛ́ kú wei? Kɛ́ kibɛ zĩkɛna gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃ↄ mↄ̀ zĩ́lɛ gwà fɛnɛntiu, +Á kàamai mɛ́ á sãsã. Á gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ kɛ̀ á kpɛ́ ũ á zↄ̃lɛu musumusuↄ, i o á sↄ̃ guu à mɛ, i gbɛ̃e e à fↄ̃ á bua à á nɛ́ zĩ́lɛo. +A á nɛnↄɛↄ si à ń dilɛ nísigĩnakɛnaↄ ń blɛkɛnaↄ ń pɛ̃ɛkɛnaↄ ũɛ. +Mↄizipi kú ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaapiↄ guwaiwaiu, a ku we ń wá deziↄ ń malaika pↄ́ yãòɛ̀ Sinai gbɛ musuo. Lua yã́ wɛ̃nideↄ kpàwà, ↄ̃ a dàwɛ̃ɛ. +Daɛ pↄ́ a tↄsiwà mɛ́ ali gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̃dɛ̀pi dɛ, tó à kpàaũaànↄ. +Ɔ̃nↄ lɛ́ wiilɛ gãaɛ, aà lɛ́ dↄ zɛau. +Ma Dii ma mɛ̀, kɛ́ aa pãkpà ma ikoyã pↄ́ má dìlɛnɛ́i yã́iɛ, aai ma yã́pi mao, aai zĩkɛwào. +Zĩbeezĩ Yɛse zĩ́na aↄ dɛ gudↄkↄ̃ɛkĩi ũ buiↄnɛ. Wa aà kĩ́i wɛɛlɛ mɛ́ aà kúkĩi aↄ gawi vĩ. +Aa lɛpusiali ã̀ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi kɛbↄ ũ. A gbã̀a gã̀sĩsuu sↄo, a yàasa lↄ gã̀sĩsuu sↄo. A gbã̀a ń a yàasao sáaɛ, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu àaↄ̃. +Ɔ̃ Amↄzu nɛ́ Isaia lɛ́kpãsãkɛ̀ Ezekiaɛ à mɛ̀: Dii Isailiↄ Lua mɛ̀ a wabi pↄ́ ń kɛ̀ Asiliↄ kí Sɛnakelibu yã́ musu mà, +Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀manↄ gbɛ̃́ↄ aɛ, má zɛaànↄ ma Mae pↄ́ kú musu aɛ. +Nísi maa píi ń vɛ̃ɛ maa píio ń pↄ́wɛna káau pↄ́ aaì kpaao, máli n gbaɛ. +Wà tↄ́ pↄ́ wa a asii dↄ̃o kɛ̃̀ aà miaɛwa wà mɛ̀: Mɛɛwia zↄ̃ↄ Babɛli, káaluaↄ ń dṹnia bↄlↄↄ da. +Zĩ pↄ́ ń è n ↄkpàwà, mɛkpawà n gbãa lɛ́u, asa zĩ ge làasoo ge dↄ̃a ge ↄ̃nↄ ku bɛdau, gu pↄ́ ńlɛ táuo. +Má á àizɛɛↄ ń á pↄ́ ↄdeↄ kpámá aa naaa fĩabosaiɛ duuna pↄ́ á kɛ̀ á bùsuuↄ píi yã́i. +Àliↄ kàa so e gↄↄ sopla. A gↄↄ sopladepi zĩ́ iↄ dɛɛ́ Dii dikpɛ ũ. +Dṹnia buiↄ guu píi ámɛ ma á sɛ́. A yã́i má vãi pↄ́ á kɛ̀ wíɛ́ á musu. +Duuna pↄ́ a kɛ̀ kee aↄ dↄmaguo. Kɛ́ à yãmaakɛ̀ a zɛ́wa yã́i, aↄ kuɛ. +Ɔ̃ ma tã́aↄ è mɛ̀n àaↄ̃ lán blↄↄↄwa, aalɛ bↄ kwã́ ń wàio ń ãnabi ɛgɛnao lɛ́u. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ gbɛ̃nazĩnawapi ↄkã̀ ma lɛ́wa, ↄ̃ ma lɛbↄ̀ ma yãò. Má ò gbɛ̃́ pↄ́ zɛa ma aɛɛ: Dii, wãwã tↄ̃̀a pↄ́ pↄ́ málɛ e yã́i, ma gↄ̃ yɛ̃̀ɛɛsai. +Isailiↄ kí Yeloboaũ kpalablea wɛ̃̀ baode guu ↄ̃ Asa gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ, +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ãnabikɛkɛ lɛ́ yão gbɛ̃́ↄnɛɛ, àlɛ ń zɛdↄɛ, àlɛ lɛdamáɛ, àlɛ ń nↄ̀sɛ nininɛ́ɛ. +Yesu dↄ̃̀ a ìwaↄwa kɛ́ aalɛ zↄaka yã́pi musu, ↄ̃ a ònɛ́: Yã́pi lɛ́ á fu yã̀? +Luan n ũ, ń ye vãizio, nili gbɛ̃vãi dilɛo. +N vãikɛa zↄ̃ↄo lé? n duuna lɛ́ vĩo. +ń kosa pↄ́ toe bↄo ń blesan giio ń kía pↄ́ kú a zĩgↄ̃ↄ aɛo. +Kɛ́ sosaↄ Yesu pàliwa aa làa, ↄ̃ aa aà pↄkasaↄ sɛ̀lɛ kpaalɛ̀ lɛɛ síiↄ̃ baade miwa. Aa aà ulatao pↄ́ wa tã̀ namisai za musu e zĩ́lɛ sɛ̀ lↄ, +Wì gbɛ̃́ pↄ́ gì Mↄizi ikoyã dai dɛ aà wɛgwasai gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃ seeladekɛ musu. +An bɛdeↄ ìↄ ku aafia, vĩa lí ń kṹo, Lua lí gotↄ̃máo. +Waiyoo yãbɛ̃ɛ lɛkpaaĩnaↄ, gbɛ̃́ pↄ́ aaì vãi làasookɛ ń lii musuↄ! Tó gu dↄ̀, aaì zĩkɛwà, kɛ́ aa a zɛ́ vĩ yã́i. +A yã́ mɛ́ tò má è a maa wà yã́ zĩũ dilɛ buipãle pↄ́ aa zɛ̀ ń Luaoↄnɛo. +Filitɛ̃ↄ gɛ̀ bòokpà Yuda bùsuu, aa lì gu pↄ́ wì mɛ Gyaↄwaa. +Gbɛ̃eↄ duuna ì bↄ gupuau e wàↄ gɛ́ a yãkɛkɛińnↄ, gbɛ̃eↄ pↄ́ sↄ̃, ìli bↄ kpaao. +i ɛa aɛdↄ a bɛ bùsu zɛgikĩiↄwa sa, kási a gɛ̃mbↄlɛ à lɛ́lɛɛ, wa aà e lↄo. +Lua ua zĩkɛnapiↄ ń Salomↄↄ zↄ̀blena buipiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla swaaↄ̃saiɛ (392). +Yesu mɛ̀: Tó málɛ mazĩa tↄbↄɛ, bee gbiao. Ma Mae pↄ́ álɛ mɛ a dɛ á Lua ũ, aàpi mɛ́ ì ma tↄbↄ. +Yoabu dãuna Asaɛli mɛ́ mↄ síiↄ̃deↄ gãli dↄaana ũ. Kɛ́ à gà, ↄ̃ aà nɛ́ Zebadia gↄ̃̀ aà gɛ̃ɛ ũ. +Wá dↄnlɛ ì bↄ Dii kĩ́iɛ, aàpi mɛ́ musu ń zĩ́lɛo kɛ̀. +Ɔ̃ Zelemii ò Lekabu buipiↄnɛ, Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀, lá á á dezi Yonadabu yãdilɛaɛ́ kũa, álɛ zĩkɛ yã́ pↄ́ a dìlɛɛ́piↄwa píi, +Pↄ́ pↄ́ Seba bùsu nↄɛ kía yei píi, a gbɛ̀a kí Salomↄↄwaɛ, ↄ̃ à aà gbà, gba pↄ́ a dàɛ̀ sↄũsↄũↄ bàasi. Ɔ̃ à ɛ̀a tà a bùsuu ń a ìwaↄ. +Zela bui Malai, Nɛtofa gbɛ̃́ mɛ́ mↄ kwideↄ gãli dↄaana ũ. +Ǹ a kĩni lↄ́ ǹ a tibo, ní dilɛ ikoyã kpagolo aɛ kpaaũkpɛu, gu pↄ́ máli kpaaũnnↄ. +Yesu wèmá à mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ ma Mae pↄ́ kú musu i tↄ̃o, a wolɛɛ. +A dìlɛnɛ́ aaliↄ dikpɛpi kɛ wɛ̃ ń wɛ̃o mↄ pↄ́ wì mɛ Adaa gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ ń a gↄↄ gɛ̃odeo. +ↄ̃ gↄↄ pↄ́ aa ku we, aà nɛigↄↄ kà, +Mɛkizɛdɛá Levii bui no. Ń beeo à Ablahaũ pↄ́ↄ kwide sì à samaaò Ablahaũ pↄ́ Lua lɛgbɛ̃̀ɛ. +Kási saon daside ń Levii buiↄ ń uabele pↄ́ zikũ̀ aa wɛsì kpɛ́ káaulɛↄ, kɛ́ aa kpɛ́pi ɛ̃boa è, aa búbuapɛ̀ɛ. Gbɛ̃́ dasideↄ sↄ̃ aalɛ pↄna wii lɛ. +Kpɛ́nɛ pↄ́ kú musu yàasa i ka kpɛ́nɛ pↄ́ kú zĩ́lɛ ń guoowao, gɛ̃kĩi pↄ́ kú we yã́i. +Ãnabiↄ ì ãnabikɛkɛ ń ɛɛo, saonaↄ zĩa yã́ mɛ́ ì dↄaanɛ́. Màa ma gbɛ̃́ↄ yei, ãma kpelewa aa kɛ zã́i? +Ápiↄ sↄ̃, à mↄ la á màsokɛn nɛ́ↄ! Gbãsĩde ń káaluao buiↄn á ũ! +À Abitubu ń Ɛlipaao ì ń a na Husiũpio zadↄ̃ i aà yao. +Ɔ̃ aa gɛ̀ Giligali ḿpii, aa ɛ̀a Saulu kpà kpalau Dii aɛ we, aa sáaukpa saò Diiwa, ↄ̃ Saulu ń Isailiↄ pↄnakɛ̀ we ḿpii maamaa. +Isaa nɛ́ Kole, Kɛata tↄũna, Levii bui, ń Ɛliabu nɛ́ↄ Datani ń Abilaũo ń Pɛlɛti nɛ́ Onio, Lubɛni buiↄ, bã̀nkũ̀ +To gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma wɛↄ kpɛkpa, wí i ń kṹ. To gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ vãi kpaaĩmanↄↄ fua, mí ń kpɛ e. +Má sùuukɛńnↄ ń ń tàaeↄ, má ń duuna yãda lↄo. +Ãma yã́pi kɛ̀ píi, kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabiↄ ò kɛ yã́iɛ. Ɔ̃ aà ìwaↄ aà tò we ḿpii, aa bàasi. +A ò gbɛ̃́ sɛ̃́iaɛ: Tó ma vĩ̀i dànlɛ mɛ́ à n la à mɛ̀: Dé mɛ́ dɛ n dii ũi? Ńlɛ gɛ́ má ni? Dé mɛ́ pↄ́ pↄ́ ńlɛ dã́ɛ beeↄ vĩi? +Ɔ̃nↄna a yãpã gii bee taa oa? A lɛ́ ɛlɛ yã́ↄ bↄlɛwà yã̀? +Tó gbɛ̃́ ò Luaɛ tàaeden a ũ, á yãdↄↄsai kɛ lↄo, +Mámɛ má dɛ mazĩa seelade ũ. Ma Mae pↄ́ ma zĩá ma seeladeɛ lↄ. +Ɔ̃ à Yosia nɛ́ Ɛliakiũ dìlɛ kía ũ a mae Yosia gɛ̃ɛ ũ, ↄ̃ à aà tↄ́ lìlɛɛ̀ Yoakiũ. Ɔ̃ à Yoaaza sɛ̀ tàò Egipi, we à gàu. +Zĩbeezĩ tↄↄlɛ lùalua pãsĩpãsĩ, mɛɛwiapi lɛɛ kwide kwɛ̀, ↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000) gàga tↄↄlɛlualuaapi guu. Vĩa gbɛ̃́ kĩniↄ kũ̀, ↄ̃ aa Lua Musude tↄbↄ̀. +ↄ̃ Yehu ònɛ́: À ↄzↄ̃aàzi. Kɛ́ aa ↄzↄ̃̀aàzi, à lɛ̀lɛ, ↄ̃ Yehu lɛ́ aà tↄ̀ↄsↄmpa ń a sↄ̃́goo e aà au fã̀ gĩwa ń sↄ̃́ↄ. +Á Yuda pↄ́ á kú Babɛli zĩ̀zↄ ũↄ áli gbɛ̃́ ká à lɛɛũ ń gbɛ̃́piↄ à mɛ: Dii kɛnɛ lá Babɛli kía kɛ̀ Zedekia ń Ahabuoɛ à ń kpátɛawa. +Baa tó Dii taasi dàɛ́ á blɛ ũ, mɛ́ à á dá wɛ́tɛ̃au á imia ũ, á yãdanɛde aↄ ulɛaɛ́ lↄo, á wɛsiaàlɛ. +Asa Lua dìlɛ za káau gbɛ̃́ pↄ́ a dↄaa ń dↄ̃ↄ bↄ a Nɛ́wa, kɛ́ aàↄ dɛ vĩ̀i ũ dãuna dasiↄnɛ. +Màaɛ lↄ tó gbɛ̃́ pↄ́ kↄ̃mpa, mɛ́ à gì kpái ge à ɛɛtò à mɛ̀ ń Diio ge duuna pↄ́ wì kɛ lán bee taawaↄ píi. +Kɛ́ kí Elodi yã́pi mà, à bílikɛ̀ ń Yelusalɛũdeↄ píi. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa ku gó guuↄ kùlɛɛ̀ aa mɛ̀: Lua Nɛ́n n ũ sĩana. +Bee gbɛa za gↄↄ pↄ́ Aatasasa ma dilɛ Yuda bùsu dↄaana ũ a kpalablea wɛ̃̀ baode zĩ́ e a wɛ̃̀ baakwi ń plaode guu, à kà wɛ̃̀ kuɛpla, mapi ń ma daɛↄ wi dↄaanakɛblɛ bleo. +Á dↄ̃ kɛ́ Lua gbɛ̃́ↄ mɛ́ aa yã́kpalɛkɛ ń dṹniaoo lé? Lá ámɛ á yã́kpalɛkɛ ń dṹniao, i ka à yã́ yↄↄnaↄ kɛkɛo lé? +Dii mɛ́ wá Lua ũ, ↄ̃mɛ ì yãdilɛ gbɛ̃́piiɛ. +À mɛ̀: Waiyoo Kↄlazɛnideↄ! Waiyoo Bɛsaidadeↄ! Tó wà dabudabu pↄ́ má kɛ̀ɛ́ kɛ̀ Tii ń Sidↄ̃o yãa, dↄ̃ wɛ̃́lɛpideↄ zwã̀nkasa kàkańla, aa bùsu kà ń miu nↄ̀sɛlilɛa seela ũ. +Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Sá sɛ́ ń kaↄ. Kɛ́ a sɛ̀, +Gↄↄ pↄ́ ma da ma iwà gↄ̃ láaipↄ ũ, ma igↄↄpi su báaa kɛo. +Mapi n zↄ̀blena, má kú ń n gbɛ̃́ pↄ́ ń sɛ̀ↄ, gbɛ̃́ dasi pↄ́ wa fↄ̃ ń nao wà ń lɛ́ dↄ̃oↄ. +N yãkɛ̀ asii guuɛ. Mapi sↄ̃ má yã́pi kɛnɛ gupuau Isaili píi wáaɛ. +Gↄↄ pↄ́ a ku Palana guwaiwaiu ↄ̃ aà da Egipi bùsu nↄ sɛ̀ɛ̀. +má pↄvãi dↄ ma wɛ́io. Má za yãdↄↄsaikɛau, a naao. +Lua mɛ́ wá ulɛkĩi ń wá gbãao ũ, ìↄ dↄwálɛ gↄↄpii wá yooyeau. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Gwa! Má a zĩna gbaɛ aà dↄaa zɛ́ kɛkɛmɛɛ. Dii pↄ́ i aà kĩ́i wɛɛlɛ i gɛ̃ a kpɛ́u kã́ndo. À ma, ma bàakuaánↄ zĩna pↄ́ á pↄ dↄwàpi lɛ́ mↄ́! +Sãↄ i gbasa aaↄ kú ń dã́dãkɛkĩi, sãnɛbↄlↄnaↄ pↄble ↄdeↄ bɛziapiu. +Tó gↄ̃ɛpi ye a vĩ̀i ge a dãuna nↄpi sɛaio, nↄpi i gɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ le yã́kpalɛkɛkĩi, i onɛ́ a zã́ gbɛ̃do gì a dauakɛiɛ, kɛ́ a zã́ tↄ́ su àↄ ku Isailiↄ guuo. +Kↄ̀ↄ gã̀sĩade pãleↄ líↄ dɛɛ́ pↄ́ gianaↄ ũ. +I bee o taasideↄ wɛ̃nagwaa yã́i no, kɛ́ kpã́iɛ yã́iɛ. Ɔ̃mɛ ìↄ mↄ̀bↄↄ kũa, ìↄ ↄ̃a kĩni kuluyeye. +Dii tↄ́á ulɛkĩi lɛsĩɛ, gbɛ̃maa ì bàalɛ à azĩa yeu. +Isailiↄ kí Ahabu nɛ́ Yolaũ kpalablea wɛ̃̀ kuɛplade guu ↄ̃ Yudaↄ kí Yeholaũpi nɛ́ Aazia nà kpalableawa. +Yã́pi dì nɛ́pi de ń aà daowa, ↄ̃ Yesu ònɛ́ aasu yã́pi o gbɛ̃e mao. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ ì yãma mɛ́ ìli kɛo dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a oa pↄ́ Lua dↄ̀ɛ gwa díi guuwaɛ. +Gbɛ̃nazĩn wisaideↄ, à kãaa, í lɛkpaaĩ +Ɔ̃ Saulu ò Ahiaɛ: Mↄ́ ń n saoulao wà Dii laò. Asa zĩbeezĩ a saoulapi daa Isailiↄ guu weɛ. +N nibↄna ibↄlɛa bàasi maae? N í gufↄ̃ bↄa gãaɛ zɛ́ vĩo. +Aà dilɛaá ikoyã ge buikɛyã no. Aà wɛ̃ni láasai gbãa yã́iɛ. +Ma bàalɛ̀ liaaliaaaↄ yãda, ma wɛ́ika n tùuna guu. A ku n taala guuo lé? +Sĩana guu Kilisi bↄ̀ gau, ↄ̃mɛ dↄ̀aa vù sɛ̃́ia gbɛ̃́ pↄ́ gàↄnɛ. +Gbɛ̃́piↄ ń tↄ́ wɛ̀ɛlɛ buibↄkĩi taalau, kási aai bↄwào, ↄ̃ wà gìnɛ́ ń saozĩo. +Ɛlipaa nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛbɛlu, Misaũ ń Sɛmɛdi pↄ́ Onↄ ń Lodio kàlɛ ń a bualoũↄ. +Luabɛ ń dṹniao a gɛ̃lɛ, kási ma yã́ↄ gɛ̃lɛa vĩo. +Dii Malaika bↄ̀ mↄ̀ nↄɛpiwa à mɛ̀: Ma! Fĩin n ũ, ń nɛ́ vĩo, kási ńyↄ̃ nↄsi, ní nɛi gↄ̃ɛ ũ. +Aa gbɛsi pↄ́ ń í tò we, Lua dɛ̃ɛkànɛ́, ↄ̃ aà yã́ sã̀ńgu. +Kɛ́ gbɛ̃́ káauↄ mↄ̀, aalɛ e ń ↄ̃a aↄ dɛ gbɛ̃́ zã́ↄlaɛ, ↄ̃ ã́nusu ↄwatɛ̃ do aa è ḿpii. +Ɔ̃ Yesu pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo ń kpↄ̀ mɛ̀n plapio sɛ̀, à wɛsɛ̀ musu à báaadàu. Ɔ̃ à pɛ̃ɛpi ɛ̀ɛ kpà a ìwaↄwa, aa bìilɛ gbɛ̃́piↄnɛ. Ɔ̃ à kpↄ̀ mɛ̀n plapiↄ kpaalɛ̀nɛ́ ḿpii. +Ǹ n nɛ́ toto, i n nↄ̀sɛ danɛ doũ, a to n nↄ̀sɛ àↄ yáalↄwa. +Ĩatɛ̃ ali gupunɛ fãanɛ lↄo, mↄvua í gbãa a gupunɛ lↄo. Ma Dii mámɛ máↄ dɛ n gupua ũ gↄↄpii, mapi n Lua, mámɛ máↄ dɛ n tɛkɛa ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń bóↄ o màa, gbɛ̃́ pↄ́ à ń bↄ́ ń ibɛɛↄ ↄzĩↄ. +Aaza gà, ↄ̃ wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Ezekia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Wɛ̃na plaade gɛ̃̀, a àaↄ̃de lɛ́ ká sa. +Gbɛ̃vãi zĩ ài líↄ báaa vĩo, yãmaatↄ̃na ì ài sĩana e. +Wá gↄ̃kɛbↄↄá dṹnia pↄ́ no, Lua gↄ̃kɛbↄ gbãa pↄ́ wi zɛgikĩi gbooòↄnɛ. Wi ↄ̃nↄ búinaↄ suumpaò +Tó Dii á Lua ń náɛ́ á ↄzĩ mɛ́ a zĩblèmá, à ń kaalɛ míↄmiↄ. Ásu lɛdoũkɛńnↄo, ásu ń wɛ̃nagwao. +Bee gbɛa Yesu aà è Lua ua, ↄ̃ a òɛ̀: Ma, n aafia è. Ńsu duunakɛ lↄo, kɛ́ yã́ pↄ́ a vãi dɛ beea su n leo yã́i. +Kɛ́ Yesu dɛ̀dɛ sĩ̀sĩwa, à gbɛ̃́ pↄ́ a yeiↄ sìsi, ↄ̃ aa mↄ̀ aà kĩ́i. +Ɔ̃ aa ń ìwaↄ zĩ̀wà ń Elodi kpala zɛnkpɛdeeↄ, aa mɛ̀: Mɛtulu, wá dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ náaiden n ũ. Ni Lua zɛ́ ↄlↄnɛ́ wásawasaɛ. Nili yã́si ń gbɛ̃́ↄ ublembɛkɛ yã́io, asa nili gbɛ̃e wɛgwao. +Ɔ̃ a ò a gbɛ̃́piↄnɛ: Mámɛmaa Yosɛfu. Ma mae ku e tiaa? Ɔ̃ gili gɛ̃̀ńgu, aai fↄ̃ wèwào. +Lua, n pↄ pàwázi, n ↄpɛ̀wá n wá vũaa, ɛa ↄkawázi sa. +Asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀: Á kua líↄ adoa, asa ma kua adoaɛ. +To yã́ zↄ̃lɛmá Lua, to aa ↄzu ńzĩa wɛ́u. Ǹ ń yá n aɛ an tàae dasiↄ yã́i, asa aa gì n yãmaiɛ. +Asa Dii ì yãkɛ a zɛ́wa, yãkɛa a zɛ́wa ì kɛɛ̀ na, gbɛ̃maaↄ wɛsiaàlɛ. +Wápii, wa gↄ̃ gbãlɛa, wá maakɛaↄ píi dɛ lán bↄlↄwa. Wápii wálɛ io lán lí láwa, wá yãvãikɛa a gɛ̃wanↄ zɛ́a lán ĩ́anawa. +Aalɛ ↄlↄwɛ̃ɛ kɛ́ yã́ pↄ́ kú ikoyãpi guu kú ń nↄ̀sɛuɛ. An làasoo lɛ́ a sĩana o lↄ, asa an làasoo mɛ̀ndoo, a keeↄ ì ń dayãu, a keeↄ ì ń bↄu. +N beeo sema mà gɛ́ aɛ gbã ń ziao ń zia bàasio, asa i kũ ãnabi ga gueio, sema Yelusalɛũ. +Bↄ́yãi aa ma ta pↄ́ mi imiò, mi màsokɛò sɛ̀ kpã́ii? Onɛ́ aa tàaekɛ̀. +Dii, má n sáaukpa buiↄ guu, má n táasilɛ gbɛ̃́ↄnɛ. +Á dↄ̃ kɛ́ Kilisi mↄ̀ duunawoloa yã́iɛ, mɛ́ a duuna vĩo. +Àliↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ oa e gↄↄ sopla, a gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ í kↄ̃ kãaamɛɛ, í sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ oa. Ásuli zĩ gbãae kɛo, kↄ̃kãaa midɛgↄↄɛ. +asa ì yã́kpalɛkɛńnↄ a zɛ́wa ń sĩanaoɛ. À yã́kpalɛkɛ̀ ń káalua zↄ̃ↄ pↄ́ dṹnia ↄ̃̀ↄkpà ń a káaluakaaopio. À a zↄ̀blenaↄ dɛdɛa tↄsìwà. +Azegada buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla ń ↄ̀aa do ń basoolo ń plao (2.322). +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ Isailiↄ dãnaↄ yã́ musu. Ãnabikɛkɛ, ní onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, waiyoo á Isailiↄ dãna pↄ́ álɛ laaidↄ ázĩawaↄ! Sãↄ ↄ̃ wì laaidↄmáo lò? +Má yãdↄↄsai fↄ̃́o, ma bàa aↄ kú ń yãvãioo. +Ɔ̃ Yoabu ò kíɛ: Ma dii kí, Dii n Lua n gbɛ̃́ↄ kↄ̃nɛ lɛɛ basↄo, ní wɛsiɛ, ãma ma dii kí, àkɛa ń ye ǹ kɛ màai? +À gbãbↄ buiↄnɛ aa gɛ́wà ń zĩo, Mɛdɛ kíaↄ ń ń dↄaanaↄ ń ń gbãadeↄ ń bùsu pↄ́ aalɛ kiblewàↄ gbɛ̃́ↄ. +Davidi bɛkpà wɛ̃́lɛ bĩ́idepiu, ↄ̃ wà tↄkpàɛ̀ Davidi Wɛ̃́lɛ. +Baonapi lɛ́ nɛi, àlɛ ↄta dṹnia guu píi, lá a kɛ̀ á guu za gↄↄ pↄ́ á mà mɛ́ á Lua gbɛ̃kɛ sã́asã dↄ̃wa. +Aa lɛgbɛ̃̀ aa mɛ̀: Wá sì ń Luao, wáↄ tɛ Lua ikoyã pↄ́ a kpà a zↄ̀blena Mↄiziwai. Wáↄ Dii wá Lua yãdilɛaↄ kũa ń aà yãdanɛↄ, wíↄ aà ↄtondↄkĩi gwa. +Za sĩ̀sĩpi misonaa à mipɛ̀ Nɛfetoa nibↄnawa, à mipɛ̀ Ɛfↄ̃nↄ gbɛ wɛ̃́lɛↄwa e Baala pↄ́ wì mɛ lↄ Kiliayaaliũ. +tó wà kuuↄ mà, tó wi laaidↄwào, mɛ́ zĩ ń blé, anzĩa mi musuɛ. +Kí Aaza Lua kpɛ́ pↄ́ↄ nàaa a zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ. À Dii kpɛ́ zɛ́ tà, ↄ̃ à saokĩiↄ pɛ̀lɛpɛlɛ Yelusalɛũ zɛ́kpaaↄ guu píi. +Ɔ̃ gↄ̃ɛ pↄ́ aà da á Isailiɛpi Dii tↄbɛ̃ɛsì à dↄ̀ɛaànↄ, ↄ̃ wà gɛ̀aànↄ Mↄizi kĩ́i. Aà dapi tↄ́n Selomi, Dibeli nɛ́ɛ, Dã buiɛ. +Yã́ pↄ́ Lua ò Mↄabuↄ musun kɛ: Mↄabuↄ bùsu wɛ̃́lɛ Ala gbòo, wà a suumpa gwãasĩn doɛ. Mↄabuↄ bùsu wɛ̃́lɛ Kii gbòo, wà a suumpa gwãasĩn doɛ. +À ma, kúkua dↄ gbɛ̃maaↄ bòou, Dii ↄplaa gbãa zĩkɛ̀. +Aali zwã̀a búuna sɛ ku daua ń a filiaↄ ń a dɛbↄↄ ń a túfukabↄↄ ń a nísikabↄↄ, +Àↄ ku sↄu guu, à tó á filia àↄ naa, +à mɛ̀: Wà gbãakpa Dii Isailiↄ Luazi! Asa a tò ma wɛsì ma gɛ̃ɛ kpaa ma kpalaulɛ gbã. +Mↄizi ò Diiɛ: Aa dɛdɛo, asa n wá gbá laai n mɛ̀ wà kↄↄ da gbɛpi pↄlɛu, i gↄ̃ n pↄ́ ũɛ. +Ɛlizi mɛ̀: Sɛ́! Ɔ̃ gbɛ̃́pi ↄbↄ̀ a kũ̀. +Yozuee Lubɛni buiↄ sìsi ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo, +ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ kpalau Yelusalɛũ wɛ̃̀ bla ń mɛ̀ndoo. Aà dazi tↄ́n Maaka, Abisaloũ buiɛ. +Mpi sↄ̃, ǹyↄ̃ laai vĩ yã́pii musu. Taasi fↄ̃́, ní baonakpanakɛa kɛ, ní n zĩ lɛpapa. +Kɛ́ aa gɛ̀, aa è lá Yesu ònɛ́wa, ↄ̃ aa Gɛ̃amusu blɛ sↄukɛ̀ we. +Ɔ̃ à lɛzù a zĩkabↄkũnazi kpakpa à mɛ̀: Ǹ n fɛ̃nda wo ǹ ma dɛò, kɛ́ wasu mɛ nↄɛ mɛ́ ma dɛo yã́i. Ɔ̃ aà ìwapi aà zↄ̃̀ò, à gà. +Mi mↄ gbɛ̃maaↄ sísii aa nↄ̀sɛlilɛo, sema duunkɛnaↄ. +Gbɛ̃́pii lɛ́ ń pápaa ń gbɛo yão, ↄ̃ Dii gawi bↄ̀ Isailiↄwa kpaaũkpɛu. +Tó ń è wàlɛ gbãamↄ taasideↄnɛ guei, wàlɛ gínɛ́ ń yã́zɛdeo, wàlɛ yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wao, ńsu to yã́pi dimao, asa bùsupi gbãadeↄ lɛ́ wɛ́tɛkↄ̃iɛ, mɛ́ an gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛ́ wɛ́tɛńzi lↄ. +ń Laalubuↄ bùsu kíaↄ píi ń bui pↄ́ aa ku guwaiwaiuↄ píi +Tó pↄde ye bo, aàli a ↄ̃a sↄode nawà. +Gↄↄ àaↄ̃ gbɛa Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ bòo kɛ̀ɛlɛ, +À a bàakuaánↄ yãòɛ́, à mɛ̀ àↄ yã́ mɛ̀n kwipiↄ kũa, ↄ̃ a kɛ̃̀ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n plaↄwa. +Gia aà yãmai duuna sáa ń màsokɛaoɛ. Dↄ́ɛaaànↄ vãi sáa ń tã́agbagbaaoɛ. Lá n gi Dii yãmai, aàpi sↄ̃ à gì ń kíakɛiɛ. +Lá wa zĩkɛ̀ Mↄizi yã́wa píi, màa wá zĩkɛ n yã́wa lↄ. Dii n Lua aàↄ kunnↄ, lá a kú ń Mↄiziowaɛ. +Dii bↄ̀ mↄ̀wá, à yãòɛ́ tɛ́ guu za gbɛ musu. +Kɛ́ nↄɛpi wùlɛ a nɛgↄ̃ɛpiwa gwãasĩna, à gà. +Má we buie á sↄ̃́sↄ̃ à ma lↄo. Bùsu pãle deↄ á láanikɛ lↄo, buie a á fu lↄo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Pↄ́wɛna kú dↄ̃u tiaa? Vɛ̃ɛ ń kaadↄɛnao ń gbɛafuo ń kuo i nɛio e gbã. Za tia má báaadaágu sa. +Zĩbeezĩ Yozuee Makeda sì. À a kía ń a gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ píi ń fɛ̃ndao, à ń míↄnzↄ̃. Baa gbɛ̃́ mɛ̀ndo i bↄo. Ɔ̃ a kɛ̀ Makeda kíaɛ lá a kɛ̀ Yeliko kíaɛwa. +A ò gbã́ugbãu: À vĩakɛ Luaɛ à aà tↄbↄ, asa aà yã́kpalɛkɛa ń gbɛ̃́ↄ gↄↄ kàɛ. À kúlɛ Lua pↄ́ musu ń tↄↄlɛo ń ísiao ń nibↄnaↄ kɛ̀piɛ. +Kɛ́ kí Davidi sↄ̃̀ Bauliũzi, a è gↄ̃ɛe bↄ̀u. Aà tↄ́n Simɛi, Gela nɛ́ɛ. Aamɛ aa bui doũ ń Saulu bɛdeↄ. À bↄ̀ wɛ̃́lɛu, àlɛ Davidi ká. +Sↄũ ì ga a yã́kũańnↄ yã́i, mìsaide ì kpagua a wɛdↄanɛ́ yã́i. +Ɛflaiũ buiↄ, bↄ́ má kɛánↄi? Yudaↄ, bↄ́ má kɛánↄi? Á yeamazi dɛ lán suawaɛ, lán kↄↄkↄↄ fíi pↄ́ ì gɛ̃zɛawa. +À gɛ saona pↄ́ kú zĩbeezĩ le, í oɛ̀ à mɛ: Málɛ o gbã Dii n Luaɛ, ma ka bùsu pↄ́ Dii a lɛgbɛ̃̀ wá deziↄnɛ à mɛ̀ á kpáwápiu. +Aà gbɛ̃́ Kole buieↄ mɛ́ aaìↄ pɛ̃ɛ pↄ́ wì kálɛ dↄ̀ↄdↄↄ kã́mabogↄↄzĩ kɛ. +Isailiↄ kã̀aa Silo ḿpii, ↄ̃ aa kpaaũkpɛ dↄ̀ we. Aa zĩblè bùsupiwa, +Kɛ́ aa kà ń mae kĩ́i Kanaa bùsuu, aa yã́ pↄ́ ń lé sɛ̀lɛ sìuɛ̀ píi aa mɛ̀ +E tia Piɛɛ ku we, àlɛ tɛ́kpakpa. Ɔ̃ wà aà là: Aà ìwaen n ũo lò? Piɛɛ lelekpà à mɛ̀: Mámɛo. +Pↄlu ìↄ gɛ́ lousisikpɛu e mↄ àaↄ̃. À yãònɛ́ vĩasai, àlɛ waasokɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ musu, kɛ́ aa a yã́zɛ e. +Bui pↄ́ ìↄ ma lɛ́ wɛ gↄↄpiin ń ũ, aaìↄ sao swaluu, aaì tulaletikatɛa tàasoↄu. +Levii bui dↄaana Kenania mɛ́ kpagolosɛnaↄ dↄaana ũ. Ì yãdanɛ́, kɛ́ a dↄ̃a vĩ a guu yã́i. +À líↄ ń láↄ yã́ bↄↄlɛkɛ̀, sɛa za sɛdɛ lí pↄ́ kú Libã bùsuu e à gɛ̀ pɛ̀ lá pↄ́ ì bↄlɛ bĩ́iwaↄwa. À nↄ̀bↄↄ yãdànɛ́ lↄ ń bãↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ ń kpↄↄ. +Kɛ́ Ahabu gà, ↄ̃ aà nɛ́ Aazia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Dé mɛ́ kàmawai? Aà lɛ́si, aà yão. Aà yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ dau siumɛɛ káau, aà yã́ pↄ́ a su kɛ o. +Oo pↄ́ kú Yelusalɛũ ń Yuda bùsuoↄ gↄ̃ Dii Zĩgↄ̃de pↄ́ ũ píiɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ aa mↄ saoiↄ sɛ aa nↄ̀ↄ fùukɛò. Gↄↄ bee laatana aↄ ku Dii Zĩgↄ̃de kpɛ́u lↄo. +A yã́i tò ma gbɛ̃́ↄ, ń Yesu au gbãao wá gɛ̃a luakukĩi zɛ́ vĩ ń sↄ̃o dilɛa. +Wa lɛ́lɛ Babiloniↄwa ń fɛ̃ndaoɛ. Ma Dii mámɛ má ò. Wa lɛ́lɛ Babɛlideↄwa ń a dↄaanaↄ ń a ↄ̃nↄnaↄ. +Mɛsezabɛli nɛ́ Petaia pↄ́ dɛ Yuda nɛ́ Zela bui ũ ku kíapi kĩ́i Isailiↄ yã́gↄ̃gↄ̃a yã́i. +Ɔ̃nↄna n lelea yãdaa maa dɛ swã́sɛa sↄũ n táasilɛaia, +Adini buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bàaↄ̃ sↄosaio (655). +Má n lɛ́ liaa, má n ga za gugbãntoo títiu mà mↄnnↄ, mí n gbaɛ Isaili gbɛ̀sĩsĩↄwa, +Ma wabikɛ̀ma, ma si ma vĩ̀iwa, asa málɛ vĩakɛ kɛ́ à lɛ́lɛwá à nↄɛↄ ń nɛ́ↄ dɛdɛ yã́i. +Málɛ n gbɛ̃kɛ náaikɛ, ma pↄ na kɛ́ ńyↄ̃ ma suaba. Má lɛsi Diiɛ, asa à yãmaakɛ̀mɛɛ. +Isaili dↄaanaↄn kɛ: Palↄsi, Paata Mↄabu, Elaũ, Zatu, Bani, +Yesu gɛ̀ pɛ̃ɛ sɛ kpàmá. Màa a kɛ̀ ń kpↄo lↄ. +Ɔ̃ ma gɛ̃ má gwà. Má è wà pↄ́taaonkuawaↄ taa kɛ̀ wà lìa gĩpizi píi ń nↄ̀ↄ pↄ́ dɛ tɛ̃ ũↄ ń Isailiↄ tã́aↄ píi. +Ɔ̃ Dii vù ń io sa, lán gↄ̃sa pↄ́ vù ń wɛ̃iowa. +An uabele káauↄn kɛ: Efɛɛ, Isi, Ɛliɛli, Azeliɛ, Zelemii, Odavia ń Yadiɛlio. Gↄ̃sa gbãa tↄdeↄnɛ, mɛ́ uabeleↄnɛ lↄ. +Dii Lua pↄ́ ì wɛ̃ni kpa pↄ́piiwa gbɛ̃́ dilɛ gbɛ̃́piↄnɛ, +À mɛnafↄ̃, í yãzↄ̃ↄ pↄ́ Dii a kɛɛ́ e. +Wá o kpelewa ni? Wá gi wàↄ tɛ duunawa kɛ́ Lua gbɛ̃kɛ e àↄ kã́fĩ yã̀? +Yelikodeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basoplasↄoo (345). +Pↄkũma pãsĩ, pↄfɛ̃ ì dańla, dé mɛ́ a nↄ̀sɛgↄ̃a fↄ̃ sↄ̃i? +Kási wá gyãↄ ↄ̃ a sɛa, à wá wãwãↄ dì a miwa. Ɔ̃ wa aà dìlɛ gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà gbɛ̃̀ ũ, gbɛ̃́ pↄ́ Lua ↄkↄlↄmpàɛ̀ à widàwà ũ. +Bee gbɛa à ikà ta guu, ↄ̃ à nà a ìwaↄ gbá pípiawa, àlɛ waa ń savɛti pↄ́ á dↄ̀ a pipio. +Sekania nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Semaia, Atusu, Igali, Balia, Nɛalia ń Safatao, aa kɛ̀ soolo. +Mↄizi ń Aalonao dabudabupiↄ kɛ̀ Falaↄ̃ↄ aɛ píi, ↄ̃ Dii aà swãfɛ̃̀. À gì Isailiↄ gbaɛi aa bↄ a bùsuu. +Wà malaika gã̀sĩadeↄ ń daminaliↄ gↄ̃inakɛ̀ Lua kpɛ́pi lɛ́ musu, mɛ́ wa kɛ̀ wà lìa kpɛ́pi guu gĩↄi, luakukĩi ń a kpɛɛlɛo píi. Daminali kú malaikapiↄ zãnguo mɛ̀ndodo. Malaikapiↄ oa plapla, +Ɔ̃ Yesu ɛ̀a mɛ̀: Tó á baade lí sùuukɛ ń a gbɛ̃́deeo ń nↄ̀sɛmɛndooo, màa ma Mae pↄ́ kú musu a kɛɛ́. +Asa gↄↄpi taasi aↄ zↄ̃ↄɛ. Zaa Lua dṹnia kàlɛ e gbã, a taa i kɛo, mɛ́ a kɛ lↄo. +Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kúlɛ a kpɛↄwa ǹ liai ń a musuo ń a kↄ́baↄ, ní zãble a bèewa ń vuao ǹ liai. +ń kíaↄ ń dṹnia lɛdamade pↄ́ aa kpɛ́ ziↄ kɛ̀kɛ dↄ̀ ńzĩaɛↄ, +Duuna pↄ́ tò wà Yeloboaũ buiↄ tↄ̀lↄzↄ̃̀ aa mìdɛ dṹniaun we. +I ma lá Asiliↄ kíaↄ kɛ̀ bùsuↄnɛ à ń kɛ́ kɛ́lɛkɛlɛ píio lé? Ɔ̃mɛ a bↄ ado saa? +Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀: Yã́ pↄ́ ń gbɛ̀api zĩũ. Gↄↄ pↄ́ Lua lɛ́ ma sima, tó n ma e, a gↄ̃nɛɛ. Tó ni ma e sↄ̃o, ńyↄ̃ eo. +A òɛ̀: Gbɛ̃n ma ũ, ↄ̃ n gbasa ńlɛ mↄa ń gooa? Ɔ̃ à aà kà ń a tã́a tↄ́o. +Yã́ pↄ́ wa dìlɛ gbɛ̃́ pↄ́ mɛbaagyã vĩ, mɛ́ aà gbãa i ka à pↄ́ pↄ́ wì gbãbↄòↄ kpá píion we. +Lá ma bàa aↄ kú ń Isailiↄ gↄↄ bee gbɛan kɛ. Má a ikoyãVua imibↄↄ ń filiadɛbↄↄ ń taↄ ń gↄ̃̀ↄnaↄ ń tàasoↄ ń kpɛa pↄ́ wì mɛ luakukĩi gbà lipɛlɛ sↄↄ ń kpɛɛlɛ pↄ́ↄ. +Ɔ̃ Ablahaũ wùlɛ a gbɛɛu Lua aɛ, à yáalↄ̀ a ò a nↄ̀sɛ guu: Gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ basↄo a nɛie? Lá Sala kà wɛ̃̀ basiiↄ̃kwi, a nɛie? +Aa ń kpaalɛ̀ ń gbɛlaaoɛ an wɛgwasai, asa Ɛleazaa buieↄ ń Itamaa buieↄ dɛ Lua kpɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń saonkiaↄ ũ ḿpiiɛ. +À itɛ̃kɛ, íↄ zɛa Yesu náaikɛa guu. À gbɛ̃zↄ̃ↄ yã́ kɛ, íↄ gbãa. +ń gbɛ̀ bɛɛɛde ãao ń a daa pↄ́uo ń líãao ń ↄzĩ píio. +Yuda pↄ́ kãaaaↄ pↄnakɛ̀ ḿpii ń saonaↄ ń Levii buiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Isaili bùsuuↄ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú Isaili bùsuu ń Yuda bùsuoↄ. +Kɛ́ gu dↄ̀, Davidi lakɛ̃ Yoabuɛ, ↄ̃ à Uli gbàɛò. +Mae Lua ye a Nɛ́zi, ↄ̃ à pↄ́pii nàɛ̀ a ↄzĩ. +ↄ̃ aà làasoo tò sↄ̃ kɛ̃̀aàgu. Aà oa ↄ̃̀ↄkpà, aà wopɛɛkĩiↄ bùsa, ↄ̃ aà gbázĩna lùa. +Kɛ́ Hilaũ bↄ̀ Tii à gɛ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ Salomↄↄ kpàwaↄ gwà, i kɛɛ̀o, +Lá á dↄ̃a vĩ, màa má dↄ̃a vĩ sↄ̃, i kɛ má kɛ̃́sãaázi no. +ↄ̃ ma ↄsↄ̀aa, mi kɛo ma tↄ́ yã́i. Má ye ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa bui pↄ́ ma ń bↄ́lɛ Egipi ń wáaↄnɛo. +Ɔ̃mɛ Ɛɛmↄ gbɛ vĩ ń Salekao ń Basana bùsuo píi e à gɛ̀ pɛ̀ Gesuu buiↄ ń Maaka bui��� bùsu lɛ́wa. Galada bùsu kpɛdo ku we e à gɛ̀ pɛ̀ Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ bùsuwa. +Ɔ̃ a ò Balaaũɛ: Kɛ́ ma gbɛ̃́ↄ zĩ̀ n sísii yãa, bↄ́yãi ni mↄo ni? Má fↄ̃ mà n kpɛla noa? +Aa dɛ lán sɛ̃̀ giiwa, tɛ́ a kṹmá, aa ńzĩa si tɛ́vua gbãawao. Tɛ́ pↄ́ wa kpakpa no, tɛ́ pↄ́ wa zↄ̃lɛ a saɛ no. +Ɔ̃ Yuda mɛ̀: Aàↄ pↄ́piↄ kũa. Wásu to gbɛ̃́ↄ wá yáalↄo. Ma n zĩ ń blepio, ni aà eo. +Màa ápiↄ sↄ̃, mi pↄe ewáo, kɛ́ a yãpãsĩ pↄ́ ma le è, vĩa á kṹ. +Dii Zĩgↄ̃de a dikpɛ blɛ kɛ bui píiɛ gbɛ̀sĩsĩɛ bee musu ń blɛ asaao ń nↄ̀ↄ nísideo ń vɛ̃ɛ maa kↄↄsↄkɛao. +Mↄkoolonaↄ pí ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n blakwi, ní bapi kákau, zwã̀akpɛ zwãapi i dakↄ̃i. +Aa ulataoↄ kɛ̀ ń bàabaao Aalona ń a nɛ́ↄnɛ. +Á Dii tↄↄlɛ li gudoũ ń mɛɛwia pↄ́o, a gbã̀a ń a yàasao iↄ sáa gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000). +N ma lele n ma kpɛbↄ̀, má wema ma wɛzɛ̃ guu. +Bee yã́i ń malaikaↄ yã́o sema nↄɛ lí pↄ́kummusu kɛ a zã́ iko seela ũ. +Yesu ń ↄ̃nↄ dↄ̃̀má, ↄ̃ a ònɛ́ +Sema aàpi àↄ kã́fĩ mapi míↄ lao. +Uziɛli nɛgↄ̃ɛↄn Misaɛli ń Ɛlɛzafão ń Sitelio ũ. +Ǹ ń yã́ píi tàaeↄ dańla, an baa su àↄ ku n gbɛ̃suabaa guuo. +A to maeↄ lɛdoũkɛ ń ń nɛ́ↄ, mɛ́ nɛ́ↄ lɛdoũkɛ ń ń maeↄ, kɛ́ másu mↄ ↄlɛlɛ á bùsuɛo yã́i. +Gbãbↄ saokĩiɛ màa e gↄↄ sopla, ní dilɛ ma pↄ́ ũ, saokĩipi iↄ dɛ ma pↄ́ ũ ń a mìbao. Pↄ́ pↄ́ kã̀wà píi a gↄ̃ ma pↄ́ ũɛ. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Dén n ũ sai? Ɛlian n ũa? A wèmá à mɛ̀: Aawo! Ɔ̃ aa ɛ̀a aà là lↄ: Ãnabi zↄ̃ↄn n ũa? A wèmá à mɛ̀: Aawo! +Ge ńlɛ dↄ́ɛ ń Lua maakɛa zↄ̃ↄo ń aà mɛnao ń aà sùuuo yã̀? Kɛ́ Lua lɛ́ maakɛnɛ kɛ́ ǹ nↄ̀sɛlilɛ, ń dↄ̃o lé? +Gↄↄ àaↄ̃ gbɛa Falaↄ̃ↄ a n mi zↄ̃ a n loo líwa, bãↄ i n ble. +Yuda, n gbɛ̃́ↄ n sáaukpa. Ńyↄ̃ n ibɛɛↄ kṹ ń nↄ̀ɛ, n mae nɛ́ↄ kúlɛnɛ. +Ãnusu ń vua pↄ́ aa gbadàòpi sɛ ǹ kíafua kɛò, ní kpá saonkia Yesua, Yozada nɛ́ɛ. +Aawo mae, ma yãma. Ma n gba buapi ń gbɛ̀ɛ pↄ́ kú weoɛ. Ma n gba ma gbɛ̃́ↄ wáaɛ. Ma n gbaɛ ǹ gɛ vĩu. +Tó gↄ̃ɛe nↄ vĩ pla, mɛ́ a ye adozi dɛ adoa, tó aa nɛgↄ̃ɛↄ ìaànↄ ń pla ḿpii, tó nↄ pↄ́ a yeio mɛ́ nɛìaànↄ káau, +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Lá màa ń sɛ̀, ni zɛ ń ma bàakuannↄ yã́ pↄ́ má dìlɛnɛoo, má n bↄ kíakɛuɛ, mí n zↄ̀blenae dilɛ n gbɛu. +Mↄ́ ń aà nɛ́ↄ lↄ, ní ulatao dadanɛ́, +Wà aà kũ̀ ń gbãao, wà yã́kpalɛkɛ̀aànↄ. Wà aà bↄ̀ dṹniau ma gbɛ̃́ↄ tàae yã́i, wà aà dɛ̀ an gbɛ̃go pↄ́ lɛ́ ń dã́ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ kú aà gↄↄↄ, an dé mɛ́ yã́pi làasookɛ̀i? +Yã́ pↄ́ áli kɛn kɛ: Á baade lí sĩana o a gbɛ̃́deeɛ. Àli yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wa nana á yã́kpalɛkɛkĩiↄu. +Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a ta lá wà a yã́ ò taalauwa, ãma waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ a Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpámápi. A maa wà ade ì yãao. +Gbɛ̃eↄ ku an swaaá fɛ̃ndaɛ, an kãnkãnaá fɛ̃naɛ, aaì dṹnia taasideↄ ń gbɛ̃nazĩn wɛ̃nadeↄ taitaiò. +Ma sↄ̃ kpálɛanzi za nɛasakpɛuɛ, ḿmɛ n ma bↄ ma da nↄ̀sɛu. n táasi miↄ lɛ gↄↄpii. +à mɛ̀: Dii á Lua kúánↄo lé? I á gba ĩ́ampakĩi gupiiuo lé? À gbɛ̃́ pↄ́ kú bùsuɛ beeu za káauↄ nàmɛɛ ma ↄzĩɛ, ↄ̃ bùsupi gↄ̃̀ Diipi ń a gbɛ̃́ↄ pↄ́ ũ sa. +Ɔ̃ Filitɛ̃ kíapiↄ Akisi là à mɛ̀: Ɛbɛluɛ beeↄ sↄ̃ bɛ? A wèmá à mɛ̀: Davidin kɛ. Isailiↄ kí Saulu ìwaeɛ yãa. À gↄↄplakɛ̀manↄ. À wɛ̃ kɛ̀manↄ se. Sɛa za gↄↄ pↄ́ à mↄ̀ ma kĩ́i e gbã, mi yãe ewào. +Kɛ́, à zↄ̃lɛ Yeliko e á lɛkãna kã́ bↄlɛ, í gbasa su. +Ɔ̃ i swã́sɛ a ma yãmào. I mikɛ̃ á vãikɛawao, i tulaletikaa tɛ́a dii pãleↄnɛ too. +Ɔ̃ Yozuee mɛ̀: N yãìwɛ̃ɛ fá! Dii a yãmↄnɛ gbã sↄ̃. Ɔ̃ Isailiↄ aà pàpa ń gbɛo ḿpii, aa aà dɛ̀ ń aà gbɛ̃́ↄ píi, ↄ̃ aa ń kpasa. +ↄ̃ a zↄ̃̀ ma lɛ́wa à mɛ̀: Lá à zↄ̃̀ n lɛ́wa, n tàae kɛ̃̀ma, wà lakà n duunaan we. +Màade ì ↄsi tau, aà blɛ li gɛ́ò a lɛ́ kĩ́i ì kɛwà ĩa. +Bↄa Baala à lìai bɛaɛ oi e gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wì mɛ Seiwa, à tà gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ wì mɛ Yaaliũ pↄlɛu gugbãntoo oi, ↄ̃ wì mɛ lↄ Kesaloni, e Bɛsɛmɛsi ń Timinao. +Ɔ̃ kí Davidi fɛ̀lɛ zɛ̀ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ, à swã́sɛmazi! Ma zɛò ma sↄ̃u mà kpɛdↄ Dii wá Lua bàakuawanↄ kpagolo pↄ́ dɛ aà gbadibↄ ũɛ, ↄ̃ ma sↄu mà ń a dↄao. +Ãma wà kɛ́ beeↄ kɛ̃̀, kɛ́ à e Yesu sí Lua Nɛ́ Mɛsii ũ, í wɛ̃ni e aà náaikɛa guuɛ. +Tiasa a pɛa gbáauɛ tↄↄlɛ gii isaideu. +Yesu bↄ̀ gɛ̀ Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu lá ì kɛwa. Aà ìwaↄ tɛaàzi. +Aà mikɛ̃ vãiwa, i maakɛ, aà aafia zɛ́ wɛɛlɛ, i��� tɛi. +Manase bui pↄ́ kú Galada bùsuuↄ kí Ido, Zakali nɛ́, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kí Yaasiɛ, Abinɛɛ nɛ́, +Gwa lá ma ibɛɛↄ lìgua, aa zamagu pãsĩpãsĩ. +Àizɛɛ pↄ́ gbɛ̃́ è ɛɛtoa guu a gɛ̃ ń ĩ́anaoɛ, aàpi i ga. +e àↄ aà ibɛɛↄ kɛɛ̀ gbadibↄ ũ. +Aa mɛ bùsuɛ bee da yàaa yãaɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ lán Edɛni swaluwa sa. Wɛ̃́lɛɛ beeↄ gↄ̃̀ bɛziaↄ ũ yãaɛ, wa kwɛ̀ wa kɛ̀ yáiyai, ↄ̃ aa gↄ̃̀ wɛ̃́lɛ bĩ́ide gbɛ̃nazĩndeↄ ũ sa. +Isailiↄ Lua wá deziↄ sɛ̀, ↄ̃ à ń bui kↄ̃̀ an kua Egipi bùsuu. Ɔ̃ à ń bↄ́lɛ we ń a gbãa zↄ̃ↄo. +Ma Dii ma mɛ̀ ásu ↄ́ↄlↄ lↄo, ásu to wɛ́i bↄwá lↄo, asa má á taasi ài kpáwáɛ. Ma Dii mámɛ má ò. Á buiↄ bↄlɛ ń ibɛɛↄ bùsuu aa su. +Mapi ń ma daɛↄ ń ma ìwaↄ, wa ↄ̃a ń pↄ́wɛnao sɛ̃̀anɛ́ sↄ̃. À ↄidianɛ́ tó sa, +A wèwà à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ ma la maakɛaii? Lua ado mɛ́ maa. Tó ń ye ǹ gɛ̃ àizãna guu, ǹyↄ̃ aà yãdilɛaↄ kũa. +Lá a dɛwa, Lua guↄ pɛ̀pɛkↄ̃wa mɛ guu, ampii, lá a yeiwa. +Ɔ̃ à sↄ̃̀aàzi zɛ́ saɛ à mɛ̀: To mà wúlɛnnↄ. I aà dↄ̃ a nɛ́ gyaa ũo. Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Tó n wulɛmanↄ, bↄ́ ńyↄ̃ kpaai? +Ì saanaↄ nao, a ń baade dↄ̃ ń a tↄ́o. +À yãdilɛ gbɛ̃́piↄnɛ aa kã́mabo sa. Aasu ɛa wɛ̃́lɛpi vuo e mà ń gba lɛ́. +A dìlɛ kɛ́ wí pↄ́ wì damá Kilisi yã́i dɛ Egipi àizɛɛa, asa zia asea aà wɛ́ pɛ́wà. +Bɛaɛ lↄ, Gada bↄlɛ, Asɛɛ bↄlɛ ń Nɛfatali bↄlɛo. +Ikoyã pↄ́ lɛ́ bↄ n lɛ́u maamɛɛ dɛ vua ń ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa sↄoↄla. +à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Nazalɛti. Beewa yã́ pↄ́ ãnabiↄ ò kɛ̀, aa mɛ̀: Wàli mɛɛ̀ Nazalɛti gbɛ̃́. +Tó màan sↄ̃o, dé mɛ́ a ma ɛɛboi? Dé mɛ́ a yã́ pↄ́ má ò dilɛ pãi? +Ɔ̃ à ɛ̀a gbɛ̃ↄn àaↄ̃de zĩ̀ lↄ, ↄ̃ aa aà kɛ̀ĩa aa aà yà. +Abia ń Yeloboaũo aaìↄ zĩka ń kↄ̃oɛ e Abia wɛ̃ni lɛ́u. +Ńsu kpá swã́ao, ǹyↄ̃ kũa n sↄ̃u. +ↄ̃ bui zĩ̀lo pãsĩpiↄ aà zↄ̃̀, aa aà tò gbɛ̀sĩsĩↄ musu we. A gↄ̃naↄ lɛ̀lɛ guzulɛↄu píi, a ↄnɛↄ wìwi bùsu swadↄↄu píi. Ɔ̃ dṹnia bui píi bↄ̀lɛ aà uei, aa aà tò we. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, ásu to ãnabiↄ ń màsokɛna pↄ́ kú á guuↄ á sã́são. Ásu swã́sɛ nana pↄ́ aaì o yã́io. +Ɔ̃ Yesu aɛdↄ̀ nↄɛpiwa, a ò Simↄↄɛ: N nↄɛpi èa? Kɛ́ ma gɛ̃ n bɛ, ni í kpaa n ma gbá pìpio, ↄ̃ nↄɛpi ma gbá pìpi ń a wɛ́io, a wàa ń a mikão. +A wèmá à mɛ̀: Ɛbɛlun ma ũ. Dii Lua Musude pↄ́ ísia ń tↄↄlɛo kɛ̀ ↄ̃ mi sísi. +Baanaba ye Zãa Maaku sɛ aà gɛ́ńnↄ, +Ma n yã́ dànɛ́, ↄ̃ dṹnia zàńgu, kɛ́ dṹnia gbɛ̃́ↄn ń ũo lán mapiwa. +Má nɛnↄɛnaↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla aa gↄ̃ɛ dↄ̃o, má bↄlɛɛ́ńnↄ. Lá á yei à kɛńnↄ, ãma ásu yãe kɛ gbɛ̃́ɛ beeↄnɛo, asa aa pìla ma bɛɛ. +Kɛ́ aa lɛkpàaĩ, ↄ̃ aa oobona gĩtↄkĩi lù ń ↄ̃apio nibↄↄ vĩkĩi ũ. +Aà yeańzi ìↄ dafu lá gu lɛ́ dↄɛ, a náai vĩ zↄ̃ↄ. +Ma gbɛ̃́ↄ, gbɛ̃nazĩn yãkɛa taa málɛ owàɛ́. Tó gbɛ̃́ lɛgbɛ dìlɛ mɛ́ a seeladeↄ vĩ, wa fↄ̃ wà a bãdɛo, wa fↄ̃ yãe kã́fĩuo. +Nɛ́ pↄ́ aaì blɛ maa ble yãaↄ gↄ̃̀ gɛmbɛ̃ɛnaↄ ũ zɛaↄ guu. Nɛ́ pↄ́ wà ń gwá ń pↄkasa ↄdeↄ lɛ́ pↄblea wɛɛlɛ bisau tufua. +Kí Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ saona Zadoki ń saona Abiataaowa à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Isailiↄ lɛ́ o píi gɛ̃̀ ma swã́u za ma kúkĩi la. Yã́ɛ bee gbɛa Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa ǹ mɛ: Bↄ́yãi a gbɛzãkpà ń ma gbɛsia yã́oi? +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ńyↄ̃ yã́kpalɛkɛaànↄo lé? Ńyↄ̃ yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃dɛn wɛ̃́lɛpioo lé? Ǹ a yãbɛ̃ɛkɛaↄ oɛ̀ +Ɔ̃ à gɛ̀ aɛ yↄↄ, à wùlɛ a gbɛɛu à wabikɛ̀ à mɛ̀: Baa, tó a zɛkɛ, to taasi kɛɛonaɛ bee dↄmazi. Ãma i kɛ lá má yeiwa no, sema lá ń yeiwa. +Ido nɛ́ Ainadabu mɛ́ Maanaiũ vĩ. +A yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀ má tó wà mↄ́ zĩkainnↄ, mí n gbɛ̃́ↄ ń n pↄtuoↄ míↄnzↄ̃. +nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ ma pↄ́ ũ, zwã̀akpɛ tulaleti gĩnana. Aa pↄ́piↄ kɛ, lá má dìlɛnɛwa píi. +Gↄↄ àaↄ̃ gbɛa Pↄlu Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi. Kɛ́ aa kã̀aa, a ònɛ́: Ma gbɛ̃́ↄ, mi zã Yudaↄnɛ yãewao. Mi bↄ wá deziↄ fɛlɛkaayãe kpɛo, ↄ̃ wà ma kũ Yelusalɛũ wà ma kpa Lomadeↄwa. +Ma aà là: Bↄ́ ni? Ɔ̃ à mɛ̀: Gbí pↄyↄ̃bↄɛ. Ɔ̃ à ɛ̀a òmɛɛ: N bùsudeↄ tàaen we. +Gbɛ̃́ dasideↄ lɛ́ ń ulaↄ kpálɛ zɛ́u, gbɛ̃eↄ lɛ́ lá zↄ̃ wàlɛ kpálɛ zɛ́u lↄ. +Lua kpagolo kú a guu. Ahio mɛ́ dↄaaa, +Àizɛɛ ń bɛɛɛo ì bↄ n kĩ́iɛ, ni kible pↄ́piiwa. Iko ń gbãao ku n ↄzĩɛ, ń gbɛ̃́pii kã́fĩa zɛ́ vĩ, mɛ́ ń ń gbaa gbãa zɛ́ vĩ lↄ. +Dii ì yã́ pↄ́ kàagu kɛ musu ń zĩ́lɛo, ísia guu ń tↄↄlɛ nↄnauo. +Bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ Akubu ń Talemↄo ń ń gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn baswaaↄ̃kwi ń plaoɛ. +aasu ↄkã gbɛ̃́ pↄ́ a ń sɛ́piↄwao, aasu ĩada a ãnabipiↄwao. +Maepi gɛ ò Seɛ màa lↄ. Ɔ̃ Se mɛ̀: Too. Kási i gɛ́o. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ Kilisi Yesu pↄ́ ũↄ ń dàa pàliwa ń a pↄnidɛaↄ ń a pↄeãↄ sãnu. +Tulu diɛ̀, ní vua pɛpɛɛna pↄ́ aliↄ aà dilɛ ma pↄ́ ũ na tulupiwa. +Zuↄ wii gↄ̃̀ dↄ, asa sɛ̃ kuo, kpàsaↄ bílikɛ̀ gɛ́kĩiwa. Baa pↄtuo nɛ́naↄ lɛ́ ĩamaɛ. +Beewa ń è gbɛsie gbòo gbɛ̀sĩsĩwa, i kɛ gbɛ̃e mɛ́ kã̀wào, ↄ̃ à gɛ̀ mↄsi ń mↄgotɛ̃o ń gĩo ń ã́nusuo ń vuao wìwi. Kí, Lua Zↄ̃ↄde yã́ pↄ́ a mↄ zia ↄ̀lↄnɛɛ. Nanapiá sĩanaɛ, mɛ́ a bↄↄlɛ náai vĩ. +Dii ì yãbↄ kↄ̃ lɛ́u ń Mↄizio, lá gbɛ̃́ ì yão ń a gbɛ̃naowa. Mↄizi ì ɛa su bòou, ãma Nuni nɛ́ Yozuee aà zↄbãna lí bↄ kpɛ́piuo. +Ɔ̃ Tekoa nↄɛpi mɛ̀: Ma dii kí, tàaepi wi ma musu ń ma de bɛdeↄ, mpi níↄ ku tàaesai ń n kíakɛo. +Ɔ̃ Yelusalɛũ kí Adonizɛdɛki lɛ́kpãsãkɛ̀ Hɛblↄ̃ kí Oaũɛ ń Yaamu kí Pilaũo ń Lakisi kí Yafiao ń Ɛgɛlↄni kí Dɛbiio à mɛ̀ +A yã́i sema aà sao azĩa duuna yã́ musu, lá ì o gbɛ̃́ kĩniↄ pↄ́ yã́ musuwa lↄ. +Aa saoula kɛ̀ ń pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao ń vuao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Aa gì ma yãdilɛaↄiɛ, aa ma ikoyãↄ kũao, mɛ́ aa tò kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛnɛ́ↄ gbãlɛ̀, kɛ́ an sↄ̃ kú ń tã́aↄwa yã́i. +Dii mɛ̀: Má Egipiↄ kpakↄ̃a ń zĩo, vĩ̀i ń dãunao, gbɛ̃́ ń gbɛ̃́o, wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, kpala ń kpalao. +Zĩbeezĩ Salomↄↄ ń Isailiↄ píi aa dikpɛkɛ̀ Dii ń Luaɛ e gↄↄ sopla, ↄ̃ aa Láà bↄ̀ za Amata bↄlɛi e à gɛ̀ pɛ̀ Egipi zɛ́ swawa. +Ma blɛ pↄ́ ì bↄlɛ tↄↄlɛwa kpà pↄ́ wɛ̃nideↄwa píi an blɛ ũɛ, nↄ̀bↄↄ ń bãↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ píi. Ɔ̃ à kɛ̀ màa. +Ãnusupinae ku wì mɛɛ̀ Demɛtiu, ì Aatɛmi tã́akpɛ taa pí ń ã́nusuo. Aà zĩkɛnaↄ ì ài zↄ̃ↄ e zĩpiwa. +À wɛ̃nadↄ̃̀ Ablahaũ ń a buipiↄnɛ lá à a lɛgbɛ̃̀ wá deziↄnɛwa. +Asa tó ma ↄtↄ̃̀má ma gagyãkàńgu yãa, dↄ̃ aàpi ń a gbɛ̃́ↄ aa làa dṹnia guu. +Hɛblↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yelia, Amalia, Yaaziɛ ń Yekamaũo. +Yakↄbu mɛ̀: Ǹ n yoakɛzɛ kpaa gĩa. +Aa dɛ Lua gbɛ̃́ káauↄ buiↄ ũ, mɛ́ an bui guu ↄ̃ Kilisi pↄ́ dɛ pↄ́piia bↄ̀u gbɛ̃nazĩna ũ. Ɔ̃mɛ Lua pↄ́ kũ̀ wàↄ a sáaukpa gↄↄpii ũ. Ãmi. +Yuda bui gãliↄ mɛ́ aali bòokpa gukpɛ oi ń ń dàlapooo. An dↄaanan Aminadabu nɛ́ Naasↄ̃ ũ. +Yelusalɛũdeↄ lɛ́ fua, Yudaↄ lɛ́ kɛ kɛ́lɛkɛlɛ. An yãoa ń ń yãkɛao bↄ̀ Dii kpɛ, aa lɛɛ̀ Dii gawidewa. +Kɛ́ Ablahaũ zↄ̀blenapi ń yãmà, à wùlɛ tↄↄlɛ Diiɛ. +Kɛ́ gɛↄↄlↄ làa, Yosɛfu ò Falaↄ̃ↄ bɛdeↄnɛ: À gáafaakɛmɛɛ! À yã́ɛ bee omɛɛ Falaↄ̃ↄɛ +A ò Daniɛliɛ: Á Luaá diiↄ Luaɛ, kíaↄ Diiɛ sĩana. Ɔ̃mɛ ì asiiyã bↄnɛ́ gupuau, asa n fↄ̃ n bↄwɛ̃ɛ ń asiipio. +Baasapi mɛ́ gɛƆ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: Àkɛa n mↄ ma kĩ́ii? A gↄↄ i kamɛɛ yãao. +Tó wá náai vĩo, ìↄ náai vĩɛ, asa a we lelekpa azĩaio. +Ɔ̃ gbɛ̃ↄn plapiↄ dàzɛu, aa pìla sĩ̀sĩpiↄwa aa bùa swawa. Kɛ́ aa kà Nuni nɛ́ Yozuee kĩ́i, aa yã́ pↄ́ ń lé dàu a sìuɛ̀ píi +Ɔ̃ à tà bɛ, à yã́pi sɛ̀lɛ sìu a gbɛ̃́ↄnɛ Anania ń Misaɛlio ń Azaliao. +Ásuli o gbɛ̃eɛ á mae dṹnia guu lao, asa á Mae mɛ̀ndoɛ, ↄ̃mɛ kú musu. +Dii ye nↄ̀sɛvãide gĩyãio, tàaesaide yã́ ì kaaàgu. +Ɔ̃ Bↄazu gɛ ò Lutuɛ: Ma yãma. Ńsu gɛ́ naa kↄ̃nwɛi bú pãleuo. Ńsu gɛ̃wálao. Gↄ̃ la ń ma nↄɛ zĩkɛnaↄ. +Ɔ̃ gbãadepiↄ lɛ́ lɛkpaakɛ ń kↄ̃o aa mɛ̀: Gbɛ̃́pi a fↄ̃ a mɛbaasi kpáwá wà sóe? +Ɔ̃ a ò saona Ilikiaɛ ń Safana nɛ́ Aikaũo ń Mika nɛ́ Abedↄ̃o ń lakɛ̃na Safanao ń a ìwa Asaiao à mɛ̀ +Amalɛkiↄ ń Kanaaↄ kú á aɛ we. Aa á dɛdɛ ń fɛ̃ndao. Dii aↄ kúánↄo, kɛ́ a gi tɛ́iaàzi yã́i. +Mámɛmaa Dii á Lua, ma á bↄ́lɛ Egipiɛ. Má tó à ɛa àↄ ku zwã̀akpɛↄ guu lↄɛ, lá i kɛ dikpɛ zĩ́wa. +Ma da, waiyoo mapi kɛ́ n ma i! Bùsudeↄ lɛ́ ma dilɛ ḿpii sòlede gudɛna ũɛ. Mi pↄ́ sɛ̃anɛ́o, mi pↄ́ sɛ̃amá sↄ̃o, kási sa bɛ̃̀ɛ ↄ̃ gbɛ̃́pii ìↄ omɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa gↄ̃kɛbↄↄ kũa aa mↄ̀ Hɛblↄ̃ Davidi kpái kpalau Saulu gbɛu lá Dii òwaↄ dasilɛn kɛ +Dé iko Zãa gbɛ̃́ↄ dailɛkɛ̀òi? Lua pↄ́ yã̀, ge gbɛ̃nazĩna pↄ́ɛ? Ɔ̃ aa lɛkpàaĩ aa mɛ̀: Tó wa mɛ̀ Lua pↄ́ɛ, a wá lá bↄ́yãi wi Zãa yã́ sío ni. +Aalona nɛ́ↄ lí kpasa sa pↄ́ wàlɛ a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ musu saokĩiwa pↄ́ pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u a gĩ ì kɛɛ̀ na ��. +Wegↄ̃ↄ aà kusu làa, à gↄ̃̀ sãasai. +Gwa! Ì to loupilɛa dagua, a gupua ì kúlɛ ísiaa e títiu. +Aa túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń filiadɛbↄↄ ń gↄ̃̀ↄnaↄ ń mↄgotɛ̃ pↄpãle pↄ́ wì Dii kpɛ́ zĩ kɛòↄ nàaa tàò lↄ. +à Aalona pↄkasaↄ wòlowà, a dà aà nɛ́ Ɛleazaaɛ, ↄ̃ Aalona gà gbɛpi musu we. Kɛ́ Mↄizi ń Ɛleazaao pìla gbɛpiwa, +Ɔ̃ Yozuee mɛ̀: Áa Dii Lua! Àkɛa n wá bua Yuudɛ̃wa n wá ná Amↄleↄnɛ ń ↄzĩ aa wá midɛi? Tó wá zↄ̃lɛa Yuudɛ̃ baale yãa lé! +Kɛ́ yã́pi lìgua gↄ̃̀ↄ, Isailiↄ ń pↄ́ káauↄ kpà sↄũsↄũ, pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo ń nísio ń zↄ́io ń ń bua pↄ́ↄ píi. Aa mↄ̀ ń ń pↄ́ kwideↄ píi à kɛ̀ zài. +Aaìↄ ku swa gbã́oↄ guu ń tↄↄlɛ ɛↄ ń gbɛ̀ɛↄ. +À gɛ̀ Yesu gɛ wabikɛ̀ Pilatiwa, ↄ̃ Pilati mɛ̀ wà kpawà. +Asiliↄ kía tà ń Isailiↄ a bùsuu, à ń kálɛkalɛ Ala ń Gozã pↄ́ kú Aboo baa ń Mɛdɛ bùsu wɛ̃́lɛↄ guuo. +A ònɛ́: Málɛ gɛ́ e ń bòo lɛ́iɛ. Àↄ ma gwa. Lá á e málɛ kɛ, íↄ kɛ màa. +A yã́ mɛ́ tò ásuli pↄe kã̀akɛ à mɛ, bↄ́ wá blei, ge bↄ́ wá mii, ge bↄ́ wá daio. +ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Amↄleↄ kía gbɛ̃ↄn pla pↄ́ kú Yuudɛ̃ baaleↄnɛ, Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ ń Basana kí Ogu pↄ́ kú Asaloo. +Aa ɛ̀a ò lↄ: Tó n wá wɛgwà, to bùsuɛ beepi àↄ dɛ wápiↄ n zↄ̀blenaↄ pↄ́ ũ. Ńsu to wà bua Yuudɛ̃wao. +Ma yã́pi òɛ́ gↄↄ pↄ́ má kúánↄ. +Gↄↄewa Yakↄbu buiↄ zĩ́napɛlɛ, Isailiↄ bↄlↄbↄ, aai vukɛ, an libɛↄ i li dṹniaa. +Ásu gbɛ̃bleↄ̃a náaikɛo, ásu ĩ́anadã ń kpã́i pↄ́oo. Tó á àizɛɛ lɛ́ kↄ̃́, ásu to à á sↄ̃ bleo. +A plaaden kɛ: Àↄ ye á gbɛ̃́deezi lá ázĩa wɛ̃niwa. Ikoyãe dɛ beeↄlao. +A á pↄ́wɛna ń á vɛ̃ɛbɛↄ kwide síwá à kpa a ziiaↄ ń a ìwaↄwa. +Ɔ̃ Mↄizi ń saonkia Ɛleazaao pↄ́ pↄ́ wa pì ń vuaopiↄ sì. +Ɔ̃ gↄ̃pi ma sɛ gɛ̀manↄ saona kpɛ́nɛ pↄ́ kú bↄlɛ saɛ lɛ́u, a lɛ́ ɛlɛa gugbãntoowa. À gu ↄ̀lↄmɛɛ kpɛ́pi bɛaɛ oi, +Ɔ̃ Yesu Piɛɛ ń Zãao gbàɛ à mɛ̀: À gɛ́ Gɛ̃amusu blɛ sↄukɛiwɛ̃ɛ. +Isailiↄ, à ma! Á bua Yuudɛ̃wa tia, í gɛ bui pↄ́ an zↄ̃ↄ ń ń gbãao dɛálaↄ bùsu símá. An wɛ̃́lɛↄ zↄ̃ↄ, a bĩ́iↄ zↄ̃̀ Luawa. +Asa a n ka wɛ̃ni gbã̀awa, a aafia kã́fĩnɛ. +Tó zu ge sã ge ble nɛì, nɛ́pi a kɛ a dawa gↄↄ soplaɛ. Sɛa za a gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ áli fↄ̃ sa pↄ́ wì a pↄ́ nísikatɛu à tɛ́kũ ooa. +Zĩewa Yakↄbu lɛ́ dokuu, ↄ̃ Esau sù ń sɛ̃̀ao, nↄana lɛ́ aà dɛ. +Má n pápa ń pↄ́ gĩ vãio, mí n kɛ pↄ́ↄpↄↄ, mí tó gbɛ̃́pii wɛfĩma. +Má ye gbɛ̃́pii àↄ dɛmawa, ãma baade ń a gba pↄ́ Lua dàɛoɛ, gbɛ̃́ɛ bee ń a pↄ́o, gbɛ̃́ kee ń a pↄ́o. +Ma ↄbↄ̀ ma tã́aↄ bùsuↄ sìmá, kási sↄ̃ an diipiↄ dasi dɛ Yelusalɛũ ń Samalio pↄ́ↄla. +Aà fĩade aà pↄ́ↄ naaa píi, buipãleↄ aà zĩ ài siwà. +Yesu wèmá à mɛ̀: Yã́ pↄ́ gbɛ̃nazĩnaↄ fùa kɛ, Lua ì fↄ̃́. +Kɛ́ Yesu yã́ beeↄ lɛ̀ɛũnɛ́ a làa, à bↄ̀ we. +An buiↄ zↄbleɛ̀, aa Dii yã́ dau siu ziadeↄnɛ, +Ma Dii ma mɛ̀ ńsu gɛ̃ ua pↄ́ wà gàuo. Ńsu gɛ ↄ́ↄlↄńnↄ ǹ wɛ̃nadↄ̃nɛ́o, asa má tò gbɛ̃́piↄ gↄ̃̀ aafiasaiɛ. Má yeńzi lↄo, má wɛ̃nadↄ̃nɛ́o. Ma Dii mámɛ má ò. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa Etiopiↄ náaikɛ̀ aa Egipiↄ gbãa kɛ̀ↄ gↄ̃ ń bílio, an gɛɛ i gↄ̃ kpá ń wɛ́i. +Lá gu lɛ́ dↄ aaìↄ yãdanɛ́ Lua ua ń ń bɛↄ, aaìↄ Yesu baokpanɛ́ kã́mabosai, aaì mɛ ↄ̃mɛ Mɛsii ũ. +Yuudɛ̃ mɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsu zↄ̃lɛ ũ gukpɛ oi. An bùsu zↄ̃lɛↄn we. +Zĩa sɛa lɛsĩ ì mↄ́ ń wío, zĩabusaa mɛ́ ↄ̃nↄyã ũ. +Á kua lɛ́ kà! Á kua lɛ́ kà! Yã́pi lɛ́ sↄ̃ázi, à pìlawá kↄ̀! +Màa à kũ̀ gↄ̃ɛↄ baade àↄ ye a nazi lá azĩa mɛwa. Gbɛ̃́ pↄ́ ye a nazi ye azĩai. +Má Isailiↄ pɛ ń bùsuu, gbɛ̃e a ń wo bùsu pↄ́ má kpàmápiu bau lↄo. Ma Dii á Lua mámɛ má ò. +Ni ↄ poonɛ́, pↄ́ mↄ́má, ni pↄ́ bɛ̃́ɛ píi pↄeã bↄↄlɛkɛɛ̀. +Dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi taↄ ń tɛ́sibↄↄ ń auɛlɛbↄↄ ń túfukabↄↄ ń dauↄ ń gↄ̃̀ↄnaↄ ń imibↄ pↄ́ wì vɛ̃ɛ kauↄ ń pↄ́ pↄ́ wa pì ń vuao ge ń ã́nusuoↄ sɛ̀lɛ píi. +Ma dii kí, swã́kpa mapi n zↄ̀blena yã́i sa. Tó Dii mɛ́ n sóikɛ̀a, aà ma saoa gĩma. Tó gbɛ̃nazĩnaↄnɛ sↄ̃, Dii láaikɛmá, asa aa ma ya ma bↄ Dii gbɛ̃́ↄ guu, aa mɛ̀ mà gɛ́ zↄblei dii zĩ̀loↄnɛɛ. +Mámɛ má blɛ bɛ̃́ɛ pↄ́ bↄ̀ musu ũ. Tó gbɛ̃́ blɛpi blè, aↄ ku gↄↄpiiɛ. Blɛ pↄ́ má kpámá mɛ́ ma mɛbaasi ũ, kɛ́ dṹnia e àↄ wɛ̃ni vĩ yã́i. +í ɛa Dii yãma, íↄ zĩkɛ aà yãdilɛa pↄ́ málɛ oɛ́ gbãↄwa. +Dii Kainu là à mɛ̀: Má n dãuna Abɛli kuui? A wèwà à mɛ̀: Má dↄ̃o. Ma dãuna dↄ̃̀anan ma ũa? +Ɔ̃ aa aà kũ̀kũ aa mɛ̀: Gↄ̃wanↄ la. Oosi kɛ̀, gu lɛ́ gɛ̃kↄ̃u. Ɔ̃ à gɛ̃̀ ua à gↄ̃̀ńnↄ. +Ɔ̃ Yehu ò a gbɛ̃́ↄnɛ: À ń kṹkũ bɛ̃́ɛ! Ɔ̃ aa ń kũkũ aa ń dɛdɛ bòopiu lↄ̀ↄ saɛ. Aa gbɛ̃ↄn bla ń plaoɛ, an gbɛ̃e i bↄo. +Wa Isailiↄ gulɛsĩ pↄ́ aa bòↄ daaĩ, wa Izaaki buiↄ saokĩiↄ wíwi. Má fɛlɛ Yeloboaũ bɛwa ń fɛ̃ndaoɛ. +Aai yã́pi dↄ̃o, a mi ulɛanɛ́, ↄ̃ aai mao, mɛ́ aa yã́pi laawà vĩakɛ̀. +Ɔ̃ Yesu ò a sìsinapiɛ: Tó ńlɛ gbɛ̃́ↄ sisi blɛ fãanɛ bleawa ge a oosi pↄ́, ńsu ǹ n gbɛ̃naↄ sísio ge ń vĩ̀iↄ ń n dãunaↄ ge n daɛↄ ge n ↄde deeↄ. Tó ń kɛ̀ màa, aa ɛa n sísiwà sↄ̃ɛ, aai fĩabonɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ↄdↄ̀ ísiaa, ↄ̃ í lɛ́ pa a gbɛu gudↄlɛia. Lá í lɛ́ su màa, ↄ̃ Egipiↄ bàalɛ̀ aa kpàaũò. We Dii tò ísia kũ̀aaumá. +iↄ dɛ Yakↄbu buiↄ kía ũ gↄↄpii, aà kpala aↄ láaa vĩo. +Kpelewa wá Dii lɛↄ si kua buipãleↄ bùsu guui? +Lua swã́ pɛ̀, ìli yãmao lé? À wɛ́ kàsa, ìli gueo lé? +Davidi bàalɛ̀ Sauluɛ zĩbeezĩ, à tà Gata kí Akisi kĩ́i. +Aà nɛ́ Semaia nɛgↄ̃ɛↄ ì lↄ, aa kpalablè ń dezi buiↄ guu, asa bɛɛɛdeↄnɛ. +Yãdanɛdepiↄ ń Falisipiↄ an làasoo guu aa mɛ̀: Dén gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ dↄ́ɛ ń Luao bee ũi? Dé mɛ́ a fↄ̃ duunakɛ̃mái, Lua ado bàasioi? +Wá wɛ́ dↄ gbɛ̃́ↄzi aa dↄwálɛ e wá wɛ́ wò pã. Kua gudↄ̃akĩi wa buie dã̀, a fↄ̃ wá suaba sↄ̃o. +Bãnisↄode mↄ̀ ń bãni sↄo pãle pↄ́ á èo à mɛ̀: Dii, bãni sↄo pↄ́ ń kpàa gwa, à àikɛ̀ bãni sↄo lↄ. +Ɔ̃ Yozuee ń Isailiↄ Zela sĩ́wɛna Akãa sɛ̀ ń ã́nusupio ń gomusupio ń vuapio ń aà nɛgↄ̃ɛↄ ń aà nɛnↄɛↄ ń aà zuↄ ń aà zàaĩnaↄ ń aà sãↄ ń aà zwã̀akpɛo ń aà pↄ́ↄ píi, aa gɛ̀ńnↄ Akoo guzulɛu. +À lia ń bòoi píi. Tó mapi ń gbɛ̃́ pↄ́ kumanↄↄ wa kuupɛ̀, ápiↄ sↄ̃ í a pↄ́ pɛ́, í wiilɛ à mɛ: Dii ń Gedeↄ̃ↄo pↄ́ɛ. +Yã́ pↄ́ Dii ò gbɛ̃́piↄ yã́ musun kɛ: Aa ye liaaliaai maamaaɛ, aali zↄ̃lɛ ń zíwao, an yã́ lí ká Diiguo. An tàaeↄ a dↄaàgu sa, i ĩadamá an duuna yã́i. +Wí a ma ibɛɛↄ kũ píi, aa gↄ̃ bíli guu, aa fua kã́ndo, aai kpɛkpa. +Káaluapi lɛnakasaanɛ́ yã́iɛ. Aà kákaa maa, ì kpáńzi, à buiↄ kà zↄbleu ń lɛnakasaanɛ́o, à ń ↄ̃̀ↄkpà a gbɛ̃́ kↄ̀ↄlɛkɛa guu. +Tó ṹapi kɛ̀ɛ̀ doũ, mɛ́ à kã́ sia bↄ̀lɛ, ṹapi làa, ade gbãlɛao, saona i aà dilɛ gbãlɛsai. +Duun awakpabↄ pↄ́ wà gɛ̃̀ ń a auo kpaaũkpɛu wà duunakɛ̃̀omá Dii kúkĩiu, wasuli soo, wàli kátɛu à tɛ́kũ píi. +Ńsu ǹyↄ̃ kumanↄ zã̀o, asa taasi lɛ́ mɛkpa, mɛ́ gbɛ̃e ku à dↄmalɛo. +Asa ma wɛtɛ̀ ń yãkɛaↄi píiɛ, a kee ulɛamɛɛo, an tàaee ku kɛ́ ma wɛ́ gì eio. +Davidi zↄ̃lɛa wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛ gbà mɛ̀n plaↄ zãnguo. Gudↄ̃ana dɛ̀dɛ bĩ́iwa e bↄlɛpi musu. Kɛ́ à wɛzù, à gbɛ̃e è bɛ ado ń bao. +Pↄlu mɛ̀: Sezaa ikoyã pↄ́ kũ̀ wà yã́kpalɛkɛmanↄ ↄ̃ má kúu la. Mi tàaekɛ Yudaeɛo, lá mpi ń dↄ̃ sã́asãwa. +Ɔ̃ ma sↄ̃kaasina è, gbɛ̃́ pↄ́ di a kpɛ tↄ́n Ga, mɛ́ Bɛda tɛaàzi. Wà ń gbá zɛ́ aaↄ iko vĩ dṹnia gbɛ̃́ↄ lɛɛ síiↄ̃dewa, aa ń dɛdɛ ń zĩo ń iminao ń gagyão ń wàiↄ. +Ma nɛ́, tó n kã́mabò ń lɛdamamaao, n pãalɛ yãdↄ̃aɛn we. +A n zↄ̃ɛwiadeↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao, i gbà lɛsĩↄ da lianzi, i bùsu kálɛ bĩ́i saɛ, i a sɛ̀ngbaoↄ aɛ kpálɛma. +Ɔ̃ Yakↄbu Lasɛli ń Leao sìsi aa mↄ a pↄ́ↄ kĩ́i sɛ̃u. +Ua pↄ́ a pilau àↄ ku we e à gɛ gɛ̃ò zɛ́a. +Ńsu vãikɛnaↄ zɛ́ sɛ́o, ńsu tɛ gbɛ̃vãiↄ zɛ́io. +Má n dↄ́ɛĩi midɛ ń n káaluakaa pↄ́ n nawà Egipio. Ńyↄ̃ wɛsi yã́piↄlɛ lↄo, ńyↄ̃ ɛa làasookɛ Egipi yã́wao. +N gɛ̃ làasi pↄ́ ma guniɛ kàlɛua? N ma lougbɛ dↄ̃ èa? +Aa sù ń Zolobabɛlio ń Yesuao ń Nɛɛmiio ń Azaliao ń Laamiao ń Naamanio ń Maadoseo ń Bilisão ń Misipaao ń Bigivaio ń Leuũo ń Baanao sãnu. Isaili gↄ̃ɛ pↄ́ sùpiↄ naoan kɛ +Pɛlɛzi bui gↄ̃gbãa pↄ́ kú Yelusalɛũↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń bàaↄ̃kwi plasaioɛ (468). +ↄ̃ Yosɛfu gɛ̃̀ a sↄ̃́gou, à gɛ̀ dai a maelɛ we. Kɛ́ à aà lè, à vĩ̀ kùsiwà, à ↄ́ↄlↄ̀ aà gã̀u eee. +Gɛ̃amusu dikpɛ zĩ́ píi, bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi ì dakpɛunaↄ do pↄ́ bíla yei gbaɛnɛ́ɛ. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ basoolo mɛ̀ndosai, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Àↄ yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ↄ kũa píi, íↄ zĩkɛwà. Ásu yãe kã́fĩ a guuo, mɛ́ ásu yãe bↄuo. +Gↄↄ beeↄ zĩ́ gbɛ̃́ↄ wɛɛlɛ ga mↄ́ ń sɛ́, a mↄo. Ga ni a ń dɛ, kási ga a bàalɛnɛ́ɛ. +ní balɛɛnapiↄ lɛ doↄ dↄdↄ gbɛkũbↄ pↄ́ kú bakangãuwaↄwa. +Yosɛfu Egipiↄ sì zↄↄ ũ píi za ń bùsu lɛ́la ń a lɛ́leo. +Kɛ́ zↄa làa, Pↄlu Yesudeↄ kã̀aa à ń gba sↄ̃, à lɛzàmá, ↄ̃ à gɛ̀ Masedoni. +Yuda a gbɛ̃na Adulaũ gbɛ̃́ zĩ̀ ń blenɛo a tↄ̀ↄmaboi nↄɛpi kĩ́i. Kɛ́ à kà, i aà eo. +Tↄↄlɛ, ńsu vĩakɛo! Pↄnakɛ! Yáalↄ! Asa ma Dii ma yãzↄ̃ↄkɛ̀. +Bↄ́ ↄ̃nↄna dɛò sↄũai? Bↄ́ ài yãkɛa a zɛ́wa ì i taasideɛi? +Kɛ́ à ↄkã̀ aà ↄwa, aà mɛ nìni, ↄ̃ à fɛ̀lɛ blɛkɛ̀ɛ̀. +Ásu o á sↄ̃ guu à mɛ ázĩa gbãa ń zĩ pↄ́ á kɛ̀o mɛ́ tò a àizɛɛpi èo. +Wea Dii, asa n gbɛ̃kɛ maa, ma wɛ́ gwa n sùuu zↄ̃ↄ guu. +Aa mɛ̀ á baade bↄ a zɛ́ vãiu, à mikɛ̃ a vãikɛawa, íↄ ku bùsu pↄ́ Dii kpà á deziↄwau gↄↄpii. +Lua, ńyↄ̃ↄ ku zĩ́lɛ la yãma yã̀? Musu ń a lɛsĩkɛo a fↄ̃ n sio, belenkɛ kpɛ́ pↄ́ má dↄ̀nɛɛ bee sa. +Tó yã́ mↄ̀ ga ìnɛ́ kã́ndo, ì tàaesaideↄ láanikɛ ń yãea guu. +Gɛ́ saonkia Ilikia le, ní oɛ̀ aà ↄ̃a pↄ́ wa kpà Dii kpɛ́ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄwa nao, +Dii nↄ̀sɛ ì fɛlɛ à tↄsimá, Dii ì tↄsimá, pↄfɛ̃den aà ũ, Dii ì tↄsi a ibɛɛↄwa, ìↄ fɛ̃a a wɛ̀lɛↄzi. +À ń wɛ̀lɛↄ gbɛ̃̀, aa kpɛkpà, a tò aa gↄ̃̀ ń wío gↄↄpii. +a gↄↄ sopladepi zĩ́ i wɛ́tɛi. Tó a è gyãpi ku a gbɛu, í zↄ̃ↄkũo, saona lí ɛa zɛ́kaka adelɛ e gↄↄ sopla lↄ, +Ni lɛ́pɛao. Nↄɛpi sↄ̃, za gↄↄ pↄ́ ma gɛ̃ la, i kã́mabo ń lɛ́pɛa ma gbáwaoo. +Samali mɛ́ Ɛflaiũ buiↄ bùsu mi ũ, Lemalia nɛ́ sↄ̃, ↄ̃mɛ Samali mi ũ. Tó Aazapi i zɛ ń ma náaikɛaoo, aↄ zɛao. +Ma bàakuańnↄpi guu ma wɛ̃ni ń aafiao kpàmá, kɛ́ aaↄ ma vĩa vĩ, ↄ̃ aa ma vĩa vĩ, aa lùalua ma aɛ. +Tó gbɛ̃́ wùlɛ ń a nɛ́ nao, wàli ń dɛ ḿpii. Aa yãdↄↄsai kɛ̀ɛ, aa ńzĩa dɛ̀ɛ. +Abimɛlɛki gɛ̀ koezↄ̃̀ Tebezizi, ↄ̃ a sì. +Ɛflaiũ buiↄ Dii pↄ fɛ̀lɛɛ̀ maamaaɛ. Dii a to an gbɛ̃dɛa yã́ wí ń musuɛ, i fĩabonɛ́ sa pↄ́ aa kàagu yã́i. +á Isailiↄ ápii, àↄ dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ zɛa á aɛɛ bee aafia è ń Yesu Kilisi Nazalɛti pↄ́ á pàliwa Lua aà bↄ̀ gau tↄ́oɛ. +kpagolo ń a lipↄ̃ↄↄ ń a nɛtaɛo ń a zwãa pↄ́ wa kpaio, +Bùsu pↄ́ gↄ̃̀piↄn kɛ: Filitɛ̃ↄ bùsu ń Gesuuↄ bùsuo píi +Hulaũpi oo túfukabↄↄ ń pɛ́ɛluↄ ń ta auɛlɛbↄↄ pì lↄ. Màa à Dii kpɛ́ zĩ pↄ́ kí Salomↄↄ dàɛ kɛ̀, à a lɛkpàaĩ píi. +Ɔ̃ à Mademana mae Saafa ìò ń Gibɛa mae Mabenao. Kalɛbu nɛnↄɛn Akesa ũ. +Á pↄble, kási á kã́o, á nↄ̀sɛ a gↄ̃ da giiɛ. Á pↄ́ dilɛ kũ̀sũa ũ, a gↄↄplakɛo, asa má á kũ̀sũapi kpa zĩ̀blenaↄwaɛ. +Ezekia, yã́ɛ beeↄ dɛnɛ seela ũ.Siↄnadeↄ, à fĩaafĩaa ń wãwão lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛiwa, asa á bↄlɛ á wɛ̃́lɛ guu à kálɛ sɛ̃uɛ, í tá Babɛli. We Dii a á misiu, we a á bↄu á ibɛɛↄ ↄzĩ. +Kɛ́ aa bùsupi gwà gↄↄ bla, ↄ̃ aa ɛ̀a sù. +Aà yã́ musu ↄ̃ álɛ Lua náaikɛ. Lua aà bↄ̀ gau à gawi kpàwà, kɛ́ à e a náaikɛ, á wɛ́ iↄ dↄazi. +Ɔ̃ aa ń gbɛ sɛ̀lɛ e Yuudɛ̃i. Aa è kɛ́ Siliↄ tilɛ̀ɛ, aa ń pↄkasaↄ ń ń gↄ̃kɛbↄↄ fã̀aa zɛ́ guu we. Ɔ̃ zĩnapiↄ ɛ̀a sù aa yã́pi sìu kíɛ. +Lua lɛ́ fɛlɛ, aà ibɛɛↄ lɛ́ fãaa, aà zangudeↄ lɛ́ bàalɛɛ̀. +i duun awakpabↄ nísi kpasa saokĩiwa. +Dii, ḿmɛ Isailiↄ wɛ́ dↄnzi, wí a gbɛ̃́ pↄ́ pãkpànziↄ kṹ. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ma kpɛↄ dɛ lán tↄ́ pↄ́ wa kɛ̃̀ tↄↄlɛwawaɛ, asa aa pãkpà n gbɛ̃́ pↄ́ ń dɛ nibↄna í wɛ̃nide ũziɛ. +Ɔ̃ Mↄabuↄ ò Madiã gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ: Bílaɛ a pↄ́ pↄ́ liaawáziↄ ble píiɛ lán zù sɛ̃soawa. +Yã́pi ń kṹ gbãa à bↄ̀ ń saɛ aa mɛ̀: Yãonapiↄá Galiledeↄnɛ píio lò? +Lua mɛ́ ikoyãdilɛna ń yã́kpalɛkɛnao ũ. Ɔ̃mɛ gbɛ̃́ suabaa ń aà tↄ̀lↄzↄ̃ao gbãa vĩ. Mpi sↄ̃, dén n ũ, kɛ́ ni n gbɛ̃́dee bɛ̃̀ɛboi? +Ɔ̃mɛ wá suabà, à wá sisi, wa gↄ̃ aà pↄ́ ũ. I kɛ yã́ pↄ́ wá kɛ̀ yã́i no, aàzĩa pↄeã yã́iɛ, ń gbɛ̃kɛ pↄ́ a kɛ̀wɛ̃ɛ naa Kilisi Yesuwa zadↄ̃ gↄↄ i daalɛoo. +A wɛsì yãzↄ̃ↄ pↄ́ Dii kɛ̀piↄlɛ píi. +Saulu gaa gbɛa Davidi sù ń Amalɛkiↄ kaalɛao, ↄ̃ à gↄ̃̀ Zikilaga gↄↄ pla. +Asa Lua mɛ̀, àli á de ń á dao kpɛlaɛ. À mɛ̀ lↄ, gbɛ̃́ pↄ́ a de ge a da kpɛbↄ̀, wà ade dɛ. +Mↄizi gɛ̀ zɛ̀ a ã̀nsueɛ, ↄ̃ à tà a bùsuu. +Waiyoo kía pↄ́ bɛkpà, i a yãkɛkɛ a zɛ́wao, a tò a gbɛ̃́ↄ zĩkɛ̀ɛ pã. Waiyoo kía pↄ́ kpɛ́ↄ dìdikↄ̃a, i a yã́gↄ̃gↄ̃ a zɛ́wao, i fĩabo a zĩkɛnaↄnɛo. +Asa ń zↄ̃ↄ mɛ́ ni dabudabuↄ kɛ, ḿmɛ ń Lua ũ ndo. +Kɛ́ aa Amani lòo lí pↄ́ a pɛ̀lɛ Maadoseɛpiwa, kí pↄ wèe. +Gwa! Dii bↄ̀ a kúkĩi, à pìla, àlɛ táao dṹnia gulɛsĩↄwa. +Wi ma e málɛ lɛkpaakɛ ń gbɛ̃eo Lua uao. Wi ma e málɛ zↄa da lousisikpɛↄ guu ge wɛ̃́lɛ guuo. +Aà nↄɛ zĩkɛna ↄ̃nↄnaↄ lɛ́ oɛ̀, ↄ̃ a tɛ́ ń lɛgbɛi láasai à mɛ̀ +kɛ́ gili su gɛ̃ á gbɛ̃egu ĩadamaɛ bee musuo. Á dↄ̃ ázĩawa, kɛ́ Lua bee taa dìlɛwɛ̃ɛ. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Wá n dɛo. Wá n ye ń baoɛ, wí n nanɛ́ ń ↄzĩ. Ɔ̃ aa aà yè ń bà dafuo mɛ̀n pla, aa bↄ̀aànↄ gbɛ̀ɛpiu. +Kɛ́ Mↄabuↄ mà kípiↄ mↄ̀ zĩkaińnↄ, aa gbɛ̃́ pↄ́ kà pↄ́ naańziↄ sìsi píi nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, ↄ̃ aa ń kãaa ń bùsu zↄ̃lɛu. +Seela pↄ́ Dii a kɛnɛ lɛ́ pↄ́ á gbɛ̃̀nɛ yã́ musun kɛ +Ma á bↄ́lɛ Egipi, ma á bↄ́ zↄbleu, Ma Mↄizi zĩ̀ à dↄ̀aaɛ́ ń Aalonao ń Miliaũo. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa gɛ̀aànↄↄ mɛ̀: Wá fↄ̃ gɛ̃ gbɛ̃́piↄzio, asa an gbãa dɛwálaɛ. +Dii i a bùsu ń a gbɛ̃́ↄ dↄ̃́a zĩgↄ̃ pↄ́ lɛ́ mↄ́ lɛ́lɛimáↄ yã́i. Gbãamↄnɛdeↄ gbãablemá lↄo, asa aↄ wɛ́tɛńzi saɛ. +Kási Falaↄ̃ↄ swã́ gì gbãa e tiaɛ, i ń gbáɛo. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i bↄ̀ bↄ́wà ni? Bↄ́ má lɛɛũòi? +À ma! Ibɛɛ a fɛlɛ kúuomá, i a gã̀sĩa poo Bↄzɛla. Gↄↄ bee sↄ̃ a kɛ̃ Ɛdↄũ nɛgↄ̃naↄgu lán nↄɛ pↄ́ lɛ́ nɛi wãwãkɛwa. +Aà Lazaa gyãkɛa baomaa gbɛa à kɛ̀ gu pↄ́ á kúu gĩa gↄↄ pla. +A fee ɛkpaazɛua ɛ́o, a filia yɛ̃ɛɛna dɛo, a mↄ́ ń yã́zɛdeo sĩana. +ↄ̃ a ò Selaiaɛ: Tó n ka Babɛli, wɛtã ǹ láɛ bee kyokɛnɛ́ píi, +Yea ↄ̃ai su dↄaaɛ́o. À zɛ ń pↄ́ pↄ́ á vĩo, asa Lua mɛ̀: Má n tó weo, má pãkpanzi bauo. +Bee yã́i má òɛ́ à wɛ̃́lɛ mɛ̀n àaↄ̃ dilɛ. +Gↄ̃ide pↄ́ kú zĩkɛnaↄ guuↄ mɛ́ zwã̀akpɛpi kɛ̀ ń pↄ́lɛ pↄ́ a lɛ kwi. +Ɔ̃ a ònɛ́: Beeá ma auɛ, Lua bàa kua ń gbɛ̃́ dasiↄ au pↄ́ a bↄaɛ. +À yã́ pↄ́ kaadↄɛnli lɛ́ daɛ́ ma. Tó a gↄ̃naↄ busɛkũ̀ mɛ́ a lá lɛ́ paɛ, ↄ̃ i dↄ̃ guantɛ̃na kãikũ̀. +Ɔ̃ à wabikɛ̀ Luawa à mɛ̀: Dii, ma dezi Ablahaũ ń ma mae Izaakio Lua, ń òmɛɛ mà su ma bɛ bùsuu ma daɛↄ kĩ́i, ní ɛ̀fãaikɛmɛɛ. +Ɔ̃ à Zedekia wɛ́ wìwi à aà yè ń mↄdaonao, à tàaànↄ Babɛli. +Gↄↄ bee sↄ̃ Sↄlu lɛ́ pↄbↄ a níu, àlɛ yãpãsĩ o Dii ìwaↄ dɛdɛa yã́ musu. À gɛ̀ saonkia kĩ́i, +A dào likpɛpi zↄ̃zↄ̃ ń mↄoo, likpɛpi i kwɛ Lua Gbãade aɛ. +Aaì taasideↄ yã́ na símá, aaì ma gbɛ̃́ wɛ̃nadeↄ yã́ málɛnɛ́. Gyaa gbɛ̃andoↄ ì gↄ̃ ń pↄ́ mↄsↄaↄ ũ, aaì nɛtonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ waa. +ↄ̃ Ɛlia ònɛ́: Dii ãnabiↄ guu mámɛ ma gↄ̃ mado. Baali tã́adeↄ sↄ̃ aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń blakwioɛ. +I mɛ á yã́pii kɛa zɛ́ vĩɛ. Ãma yãeↄ ài vĩo. I mɛ á yã́pii kɛa zɛ́ vĩɛ. Ãma ásu to yãe bakaɛ́ á níuo. +Àↄ dↄ̃ á sↄ̃u, kɛ́ Dii á Lua ì á toto, lá mae ì a nɛ́ totowaɛ. +Zwãapi yàasa pↄ́ a dɛ kpɛ́pi zwãa káaua kpɛla ń kpɛleo gã̀sĩsuu dodo, iↄ bãɛa màa. +Ɔ̃ Labã òɛ̀ lↄ: Zɛɛ bee gwa ń gbɛ pↄ́ má pɛ̀lɛ wá zãnguoo. +Kɛ́ Aalona lɛ́ yãonɛ́, aa aɛdↄ̀ guwaiwai oi, ↄ̃ aa è Dii gawi bↄ̀má tɛlu guu. +Laɛli nɛ́ Ɛlisafa mɛ́ ń kía ũ. +Ezekia àizɛɛ ń gawio vĩ maamaaɛ. À làasiↄ bòbo à a ã́nusu kàkau ń a vuao ń a gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ ń a tulaleti gĩnanaↄ ń a sɛ̀ngbaoↄ ń pↄ́ ↄde bui píio. +Wegↄ̃ↄ gↄ̃ɛpi aafia è. À a pɛ sɛ̀ à táaò. Gↄↄpiá kã́mabogↄↄzĩɛ, +Ma kpàkpanapiↄ ìↄ pɛa gↄↄpiiɛ, an wala yã́i aalɛ zĩkaimanↄ. +ń zùkpasa vĩfãaio ń sã kpàsa vĩipuo ń sãnɛbↄlↄ mɛkpaaↄ ń Basana bùsu sãsakaoↄ ń pↄ́wɛn maaↄ ń vɛ̃ɛbɛi pↄ́ á mì vɛ̃ɛ ũo. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Aàpi ku má ni? À mɛ̀: Má dↄ̃o. +Zↄ̃lɛa sɛ̃gbãu maa dɛ zↄ̃lɛa ń nↄ sòlede kpɛ̃nɛdeola. +Dii mɛ̀ á zàaĩana ń louo eo, kási í a swaɛɛ bee paɛ, í mi ń á zuↄ ń á zàaĩnaↄ. +Gↄↄ pↄ́ málɛ yão màa, málɛ wabikɛ, málɛ ma duuna o ń ma gbɛ̃́ Isailiↄ pↄ́ↄ, málɛ sùuugbɛa Dii ma Luawa aà gbɛ̀sĩsĩ yã́ musu, +Bↄ́ má fĩaboò Diiɛ maa pↄ́ a kɛ̀mɛɛ píi yã́ musui? +A ò a maeɛ: Nɛ́ pↄ́ Lua ma gba laↄn we. Ɔ̃ Isaili mɛ̀: Mↄ́ńnↄ ma kĩ́i mà saolɛkɛnɛ́. +Kí Salomↄↄ saòwà ń zuↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plao (22.000) ń sãↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoolo (120.000). Màa kí ń gbɛ̃́piio Dii kpɛ́ sakɛ̃̀. +n aà yã́ kɛ̀kɛ bui píi wáalɛ. +Gↄ̃ɛ pↄ́ wà ń nao sɛa za nɛ́ mↄ doↄwaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (7.500). +Ɔ̃ Yesu aà kũ̀ a ↄwa à aà fɛ̀lɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ zɛa. +Bↄa Miteka aa gɛ̀ bòokpà Asemↄna. +Sↄũ yã́pi dↄ̃o, mìsaide a fↄ̃ mao. +Onɛ́ ma Dii ma mɛ̀ má kú. Lá aa wabikɛ̀a, má kɛnɛ́. +Sɛ̃̀a nↄ̀bↄ�� píi, à mↄ pↄble ń lákpɛ nↄ̀bↄↄ píi. +Ísia wɛsìnlɛ Lua, ísia wɛsìnlɛ ↄ̃ à kↄ̃dɛ̀, à lùalua za a ɛu. +Asa gbɛ̃́ ì zĩkɛ ń ↄ̃nↄo ń dↄ̃ao ń gↄ̃io, ↄ̃ ì to gbɛ̃́ pↄ́ i a kee kɛoɛ a pↄ́ ũ. Beeá pãɛ lↄ, yãvãiɛ maamaa. +Gↄↄ bee aa pↄblè aa vɛ̃ɛ mì Dii aɛ ń pↄna zↄ̃ↄo. Ɔ̃ aa Davidi nɛ́ Salomↄↄ kpaa kía ũ gbãa kã̀fĩ. Aa aà kpà kía ũ Dii aɛ sa, ↄ̃ aa Zadoki dìlɛ saonkia ũ. +Yɛkↄnia wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ mↄ àaↄ̃ ń gↄↄ kwioɛ. À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀. +Ɔ̃ wɛ̃́lɛdeↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ dai Yesulɛ ḿpii. Kɛ́ aa aà è, aa awakpàɛ̀ aa mɛ̀ aà bↄnɛ́ ń bùsuu. +Vĩ̀a mìsaideↄ! A kpele mɛ́ zↄ̃ↄi? Vua yã̀, ge Lua kpɛ́ pↄ́ ì to vua gↄ̃ aà pↄ́ ũɛ? +Ɔ̃ aa zↄadↄ̀wà aa mɛ̀: Ḿmɛ ń dɛ aà ìwa ũ we! Wamↄↄwaↄ Mↄizi ìwaↄn wá ũ. +À to aafia pↄ́ Kilisi ì ń gba yã́ dↄaaɛ́ á sↄ̃ guu, asa kua ń kↄ̃o aafia Lua á sisiwà mɛdoũdeↄ ũ. Àↄ Lua sáaukpa. +Ɔ̃ Davidi gɛ̀ we ń a na gbɛ̃ↄn plaↄ, Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Ainↄaũ ń Nabali gyaa Abigaili, Kaamɛli gbɛ̃́o. +Ɔ̃ aa gbɛ sɛ̀lɛ wà aà pápaò. Ɔ̃ à ùlɛ à bↄ̀ Lua ua. +A yã́i tò kã́mabokĩi gↄ̃̀ Lua gbɛ̃́ↄnɛ. +Nↄɛe suli gↄ̃ɛ pↄkasa dao, mɛ́ gↄ̃ɛe suli nↄɛ pↄkasa dao, asa Dii á Lua ye yã́pikɛna gĩyãio. +Gbɛ̃́ pã giaeↄ kã̀aaaàzi, aa gbãamↄ̀ Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũɛ gↄↄ pↄ́ a dɛ ɛ̀waasona ũ, a yã́ↄ yáasi dↄ̃o, aà gbãa i ka à gínɛ́o. +Nisĩnapi ma sɛ gɛ̃̀manↄ zɛ́a, ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpaa mɛ́ ma pↄ paa, ãma Dii gbãa mɛ́ mↄ̀a. +Yã́ pↄ́ ma Pɛɛsiↄ kí Kilusi Á gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ aà gbɛ̃́ ũↄ, à fɛlɛ à á taanankɛ we, Dii á Lua iↄ kúánↄ. +ge babuuna ge bà gàalulade ge wↄ̃ↄtɛ̃na ge zwãa ge blekã +À mↄ wà pↄna wii dↄ Diiwa, wà guladↄ gbɛsi pↄ́ ì wá bↄwa. +Má tó a swaↄ í ba, mí bùsupi na gbɛ̃vãipiↄnɛ ń ↄzĩ. Má tó bui zĩ̀loↄ bùsupi ↄ̃̀ↄkpa ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ kípi òɛ̀: Tó Dii i n suabao, má e mà n suaba má ni? Pↄ́wɛngbɛ̃kĩi ge vɛ̃ɛfɛ̃kĩi pↄe vĩe? +Ɔ̃ Yobu ò Diiɛ à mɛ̀ +Ma mↄ ń ma Mae tↄ́o, ↄ̃ i ma dilɛo. Tó gbɛ̃pãle mↄ̀ ń azĩa tↄ́o, á aà dilɛ. +Wɛ̃̀ bàaↄ̃kwipi gbɛa Dii a ɛa aɛdↄ Tiiwa. Tii a ɛa na a laataawa, i káaluaka ń dṹnia bùsuↄ píi. +Dii wá Lua, baa kɛ́ wa zãnɛ yã́wa, ń sósobi vĩ ń sùuuo. +Ma yenzide ↄgɛ̃̀ gbà fòou, ↄ̃ ma mɛ lɛ́ kɛ fèfe. +Ɛflaiũ buiↄ yãalɛa ń buipãleↄ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ lán kàagbaala lilɛsaiwa. +Blↄↄↄ Niili pa e aa bua sĩ̀sĩa, aai gɛ̃ aà ua e aà kpɛ́u kpɛa, aai dɛdɛ aà wúlɛbↄwa. Aa gɛ̃ aà ìwaↄ uaↄ ń aà gbɛ̃́ↄ uaↄ. Aa ka aà kĩnaↄ guu ń aà blɛdabↄↄu. +Gↄↄ soolode zĩ́ gↄↄ pla pↄ́ ↄ̃ aali sɛ́lɛ, aaliↄ a blɛkɛ. +Saona bui gↄ̃ɛↄ mɛ́ aali só gu pↄ́ a kua adoau. Dii pↄ́ɛ. +Ɔ̃ Mↄizi Yozuee sìsi, a òɛ̀ Isailiↄ píi wáa à mɛ̀: Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ, asa ḿmɛ ńyↄ̃ gɛ́ ń gbɛ̃́ɛ beeↄ bùsu pↄ́ Dii a lɛgbɛ̃̀ ń dezi káauↄnɛ à mɛ̀ á kpámá guu. Ḿmɛ ńyↄ̃ bùsupi kpaalɛnɛ́. +To n zↄ̀blenaↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Isailio yã́ dↄngu, asa n lɛgbɛ̃̀nɛ́ ń nzĩao n mɛ̀ ńyↄ̃ ń bui kã́fĩ lán saanaↄwa, ní bùsu pↄ́ n a yã́ ònɛ́ kpá ń buiↄwa aaↄ vĩ gↄↄpii. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ wa ò Labãɛ Yakↄbu bàalɛ̀. +Dii an deziↄ Lua ìↄ ãnabiↄ zĩmá mↄ̀ↄmↄↄ, asa à a gbɛ̃́ↄ wɛ̃nagwà ń a kpɛ́o, +Ma gbãa kà mà yãkɛɛ́, ↄ̃ n mae Lua yãòmɛɛ gwã́ à mɛ̀ mà laaika yã́ pↄ́ má onɛi. +A gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũɛ, ãma ásu tó á gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ gↄ̃ɛ́ vãikɛa zɛ́ ũo. Àↄ ku Lua zↄ̀blenaↄ ũ. +Ɔ̃ Mↄizi ò gbɛ̃́ↄnɛ: Á gbɛ̃eↄ ń gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ aa gɛ́ Madiãↄwa ń zĩo, aai tↄsimá Diiɛ. +N nɛgↄ̃ɛↄ gↄ̃ n maeↄ gɛ̃ɛ ũ, ńyↄ̃ ń dilɛdilɛ kíaↄ ũ dṹnia guu píi. +à dɛ̃ɛkà ń aà malaikao à dɛ̃ɛnɛ̀, à ↄ́ↄlↄ̀ à sùuugbɛ̀awà. À kpàaũaànↄ Bɛtɛli, ↄ̃ à yãòaànↄ we. +Ɔ̃ à malaika gbɛ̃ↄn plaↄ è zↄ̃lɛa gu pↄ́ wà Yesu gɛ dìlɛu yãa. Ado ku mizĩ, ado gbázĩ. Aa ula pua daa. +Tó ↄ̃nↄ lɛ́ kɛ̃́sã á gbɛ̃ewa, aà wabikɛ Luawa, a aà gba, asa ì gbɛ̃́pii gba pↄ́ bĩisai yã́gagasai. +Tó vãikɛnaↄ lìgua, tàaekɛa ì kↄ̃ɛ, ãma gbɛ̃maaↄ aa ń lɛ́lɛa e. +Kási aa onɛ a zɛkɛo. Aamɛ waↄ gɛ́ ń yã́ pↄ́ wà zɛ̀oɛ, baade nↄ̀sɛvãi swã́gbãa yã́ mɛ́ aↄ dↄaaɛ̀. +Ɔ̃ Mↄizi nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ dã̀ ń au pↄ́ kálɛ saokĩio, a fã̀fã Aalona ń a nɛ́ↄwa ń ń pↄkasaↄ. Màa a tò Aalona ń a nɛ́ↄ ń ń pↄkasaↄ gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũ. +À a bĩ́iↄ tàasika ń a zɛgikĩiↄ, kɛ́ à e dau à siu ziadeↄnɛ. +Sema àↄ mɛna vĩ, í pↄ́ pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ e aà pↄeã kɛa gbɛa. +Màa Lua musu ń zĩ́lɛo kɛ̀ ń ń pↄ́ↄ píi. +Davidi ń a zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do, ↄ̃ à sù ń ń gyafↄↄo, a kpà kíawa píi, kɛ́ à e gↄ̃ aà nɛ́ zã́ ũ yã́i. Ɔ̃ Saulu a nɛ́ Mikali kpàwà nↄ ũ. +Baa tó ma mɛ̀ má yã́ pↄ́ má kũa bↄ ma nↄ̀sɛu, mí a oa wee mà yákpãinadↄ, +Ma Dii ma mɛ̀, tó gbɛ̃́ pↄ́ aai ka ma pↄkũma í miaoↄ sù wa mì, ápiↄ sↄ̃ á bↄ pãe? Á bↄ pão, á mi sↄ̃ɛ. +ń Polatao ń Adaliao ń Alidatao +Yesu lɛyè fãanɛ ń gwãasĩnao e gↄↄ bla. Kɛ́ nↄana lɛ́ aà dɛ, +asa má dↄ̃ a nↄ̀sɛmaa dà, ↄ̃ ma ĩ́anadã̀ Masedoniↄnɛ ma mɛ̀ Gɛlɛkiↄ sↄu mà za muyãa. Á ãiapi ń gbɛ̃́ daside mɛ fɛ̀lɛ. +Lɛdama da n sↄ̃u, swã́sɛ dↄ̃ayãi. +Piɛɛ ń yá ń bↄ́lɛ bàasi. À kùlɛ à wabikɛ̀, ↄ̃ à aɛdↄ̀ gɛpiwa à mɛ̀: Tabita fɛlɛ! À wɛ́ wɛ̃̀ à Piɛɛ è, ↄ̃ à fɛ̀lɛ zↄ̃̀lɛ. +N buiↄ aaↄ dasi lán bùsuũfãawa, aa ligua gukpɛ ń bɛaɛo ń gugbãntooo ń gɛↄmidↄkĩio. Dṹnia bui píi a ɛ̀fãai e mpi ń n buio sabai. +Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń saonkiaↄ dↄ̃ kɛ́ ń yã́i Yesu yã́pi lɛ̀ɛũi, ↄ̃ aalɛ zɛwɛɛlɛ wà aà kũ gↄ̃̀ↄ, ãma aa vĩakɛ̀ dasiɛ. +À to ma yãdanɛ kã́fĩakɛɛ́ lán louwa, à to ma yãonɛ ɛ̀fãaikɛɛ́ lán fíiwa, lá sɛ̃ ń láo ì mↄ̀sɛ ewa. +Má ń pↄnakɛa ń yaalↄo ń nↄsɛkↄ̃fĩo ń wísilↄgbɛ kↄ̃fĩo ń filia gupuao midɛɛ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gɛ́i Setãu! Asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀: Kúlɛ Dii n Luaɛ, níↄ zↄbleɛ̀ ado. +Ma Lua kpɛ́pi dↄa sↄukɛ̀ maamaa ma gbãa lɛ́uɛ, ma vua kpà vua zĩ pↄ́ ũ ń ã́nusuo ã́nusu zĩ pↄ́ ũ ń mↄgotɛ̃o mↄgotɛ̃ zĩ pↄ́ ũ ń mↄsio mↄsi zĩ pↄ́ ũ ń lío lí zĩ pↄ́ ũ ń gbɛo gbɛ̀ zĩ pↄ́ ũ ń onisio ń tiikↄazio ń gbɛ̀ bɛɛɛde bui píio ń gbɛpuao. +Pↄewosai ì to wà taasikɛ, zĩkɛa ↄplapla mɛ́ ì to wà kɛ pↄ́de ũ. +Maadose gbia kibɛ, ↄ̃ aà tↄ́ lì bùsu píia, asa aà gbãa lɛ́ dɛdɛɛ. +Saonaↄ zɛa ń zɛkĩi, mɛ́ Levii buiↄ ku we, aalɛ Dii sáaukpa ń pↄ́ↄbↄna pↄ́ kí Davidi kɛ̀, à Dii táasilɛ̀òↄ à mɛ̀: Aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. Saon kã̀aepɛnaↄ kú ń aɛ, mɛ́ Isaili bui píi gↄ̃̀ sĩa. +à nↄɛpi ↄzↄ̃, ásu à aà wɛ̃nagwao. +Kɛ́ yiongoↄ imì aa làa, ↄ̃ gↄ̃ɛpi vua tãana maa dà nↄpiɛ a níu, à vua zãↄana dàɛ̀ mɛ̀n pla. Tãanapi gbia kà galaũ sↄo, zãↄanapiↄ sↄ̃ galaũ basↄobasↄo. +Ɔ̃ Davidi a aso nà pↄ́ↄ dↄ̃̀anaɛ aà ↄzĩ, ↄ̃ à bàalɛ̀ gɛ̀ zĩlau. À a vĩ̀iↄ lè we, ↄ̃ à fↄkpàmá. +Màa lↄ tó nↄɛe gↄ̃ luanaaikɛnsai vĩ, mɛ́ gↄ̃pi ye aàↄ kuanↄ, asu gio. +Asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ i mↄ wà dↄnlɛkɛɛ yã́io, à mↄ̀ dↄnlɛkɛi gbɛ̃́ↄnɛɛ, i gi a wɛ̃nii kɛ́ à e gbɛ̃́ↄ bo dasi yã́i. +Ɔ̃nↄkɛ̃sãmade ì saka a gbɛ̃́deegu, laaide ì a lɛ́ fↄ̃́. +Ɔ̃ à ń kãaa ń gbɛ̃́ pↄ́ ì zĩ bee taa kɛↄ, a ònɛ́: Gbɛ̃́ↄ, á dↄ̃ kɛ́ ↄzĩɛ bee mɛ́ wá blekĩi ũ. +Ãma i weio. A tò wà aà dàkpɛu e aà a fĩaboɛ. +Gↄↄ pↄ́ má kúńnↄ, ma ń dↄ̃́a ń tↄ́ pↄ́ ń kpàapi gbãao. Má ń kũa, ↄ̃ an gbɛ̃e i vũaao, mɛ́ i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ mipɛ̀ kaalɛwa kɛ́ n yã́ e pa yã́i bàasio. +Mɛdɛ bui Daliusi kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu, ma zɛ giaànↄ, ma kàedàaàzi. +Kɛ́ wa ta wá maewa, wa n yã́ òɛ̀. +Dii á Lua a buipiↄ naɛ́ á ↄzĩɛ, i to gili gɛ̃ńgu e aa gɛ kaalɛò. +Ɔ̃ Yozuee ò Yosɛfu nɛ́ Ɛflaiũ ń Manase buipiↄnɛ à mɛ̀: Á dasi mɛ́ á gbãa maamaa. Á kpaalɛ sɛ́ lɛɛ doo, +Lua a yã́ dà Isailiↄnɛ, à kɛaanↄ na Yesu Kilisi sabai baokpànɛ́. Aàpi mɛ́ bui píi Dii ũ. +Tó aà gbãa i ka aà fĩaboɛ̀ sↄ̃o, tↄↄlɛpi lí gↄ̃ a lunaɛ a ↄzĩ e gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃u. Wɛ̃piu ↄ̃ a lunapi a sↄaaɛ̀, i a pↄ́ sí. +E à gɛ àↄ kuo, ásu buipiↄ aafia ge an bↄa maa wɛɛlɛo. +N ibɛɛↄ kía pↄ́ ń kpà láanikɛ̀, e gu pↄ́ aà kɛ̀sɛ zɛ̀u, Dii. +Kɛ́ aà wɛ́ kɛ̃̀, à gɛ̀ Zãa pↄ́ wì mɛ lↄ Maaku da Maliama bɛ. Wa kãaaa we dasi, wàlɛ wabikɛ. +mɛ́ a zu ge sã sɛ̀ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ge sa pãle oòa, sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na ũ, lɛ́gbãdↄa pↄ́n nò, gban nò, dikpɛ pↄ́n nò, +Nↄɛↄ nↄbↄlɛ á bùsuuo, mɛ́ fĩi aↄ kuuo. Má á wɛ̃ni dↄɛ́ ń mↄgalaoɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu ò a daɛ: Ma vĩ̀i kã́ vĩ mɛ́ má yↄlↄ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Tó vĩ̀aↄn á ũ, dↄ̃ á duuna vĩo. Lá álɛ o á wɛ́ kɛ̃a, á duuna gì kuɛ. +Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ ↄ̃nↄ zĩ́na ũ, gbɛ̃́ pↄ́ ì vĩakɛɛ̀ wɛzɛ̃ gbãa. Aà táasilɛa aↄ láaa vĩo. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà nísikà aà miwa à gↄ̃̀ saonkia ũ, wà aà dàzĩu aà kɛ ń zĩpi pↄkasaↄ daa, asuli tó ĩ́ana a mikã páo. Asuli a ula ga kɛ̃o. +Amↄni zĩgↄ̃ↄ kↄ̃ kã̀aa aa bòokpà Galada, ↄ̃ Isailiↄ kã̀aa aa bòokpà Mizipa. +Wálɛ gɛ́ Yelusalɛũɛ. We wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpáu saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄwa, aai yãdaaàla, +Ɔ̃ ma malaika pↄ́ lɛ́ yãomanↄ là: Aalɛ tá ń gbípio má ni? +Bee gbɛa Siliↄ kí Lezini ń Isailiↄ kí Lemalia nɛ́ Pɛkao mↄ̀ zĩkai Yelusalɛũ. We aa koezↄ̃̀u Aazazi, kási aai fↄ̃ zĩblèwào. +táabũnu ń a lipↄ̃ↄↄ ń a taↄ ń a pɛ̃ɛ pↄ́ wa kpa Diiwaↄ, +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ guu Gidoni nɛ́ Abidã. +Ɔ̃ wà tↄkpà gupiɛ Lɛ́udeↄ Mia, asa wekĩi wà gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́u ń kṹↄ vĩ̀u. +Ɔ̃ Davidi ò Abigailiɛ: Wà Dii Isailiↄ Lua sáaukpa. Ɔ̃mɛ n zĩ daimalɛ gbã. +Yã́pi ń kṹ gbãa, aa bílikɛ̀, aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Yã́pi dɛ kpelewan wei? +Ampii an bòo wì mɛ Lubɛni buiↄ bòo, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoplakwi ń mɛ̀ndoo ń ↄ̀aa pla ń blakwioɛ (151.450). Aamɛ aali dazɛu plaade ũ. +Wɛdↄ Diizi. Zɛ gbãa, ní sↄ̃dilɛ. Wɛdↄ Diizi. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì swãdↄ aafia lɛdamai aↄ bele ũ ↄ̃nↄnaↄ guuɛ. +Wá gbɛ̃do Apoloo sↄ̃, miↄ naɛwà mↄ̀ↄmↄↄ aà mↄ á gwai ń wá gbɛ̃́ kĩniↄ. A ye mↄai gĩao. Tó a zɛkɛ̀, a mↄ́. +Kɛ́ aa kà Yelusalɛũ, Yesudeↄ ń zĩnaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gbãakpàńzi, ↄ̃ aa yã́ pↄ́ Lua kɛ̀nɛ́ píi baokpànɛ́. +Tó n ↄplaa wɛ́ mɛ́ tò ńlɛ fu, bↄ ǹ vũaa. N mɛgue vũaaa maa dɛ wà n mɛ̀ bṹu zu tɛ́ula. +Sɛ̃ ì gaga, a vú ì kwɛ́, wá Lua sↄ̃, aà yã́ ìↄ ku gↄↄpiiɛ. +lí pↄ́ kú lákpɛuↄ i gulakɛ, aai pↄnakɛ Dii aɛ, asa àlɛ mↄ́ yã́kpalɛkɛi ń dṹniaoɛ. +Ìli kíaↄ dilɛ ńdoao, ìli zɛ ń ↄdeↄ à bↄ̀ taasideↄ kpɛo, asa ampiiá aà pↄkɛaↄnɛ. +Á gbɛ̃ↄn sↄoↄ a ń gbɛ̃ↄn basↄoↄ yá, mɛ́ á gbɛ̃ↄn basↄoↄ a ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwiↄ (10.000) yá, í ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, n bee èa? Yãbɛ̃ɛ pↄ́ Yudaↄ lɛ́ kɛ lapi dɛnɛ́ yãe ũo, ↄ̃ aa tò yãpãsĩ kↄ̃̀ ń bùsuu kɛ́ ma pↄkũma e fɛlɛ lↄa? Ǹ ń gwa, lá aalɛ go zↄ̃zↄ̃ ma lɛ́wa. +À Isaili ɛ̀waasoↄ zĩ̀ ń zuswanaↄ, ↄ̃ aa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òò Diiwa ń sáaukpasaↄ. +Ma gbɛ̃́ↄ, málɛ oɛ́, à laaika gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ yã́ pↄ́ á dada kpɛↄzi. Aaì gbɛ̃́ↄ kɛ̃kↄ̃wa, aaì gbɛ̃́ↄ sã́sã. À kɛ̃́má, +Ma mɛ dáama vĩo n kpɛ̃nɛ yã́i, ma wá aafiao ma duuna yã́i. +lá wì sáaukpazu nísi golɛwa, i kpasa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩiwa. +Má aà si Asiliↄ kíawa ń wɛ̃́lɛɛ beeo, má gí ń wɛ̃́lɛpioɛ. (21) Isaia mɛ̀ wà kaadↄɛmbɛ lↄ wà dↄↄ aà sã́nɛwa, i gbã́gbã. (22) Ɔ̃ Ezekia mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ aↄ dɛ ma ɛa gɛa Dii kpɛ́u seela ũi? Isaia wèwà à mɛ̀ +Ńyↄ̃ↄ dɛ lán tɛ́ pↄ́ kũ̀ yàa giiwa a tò ípiwa, n ibɛɛↄ i n tↄ́ dↄ̃, buiↄ i gilikɛ n aɛ. +Lua tò pↄ́pii mikpàwà, ↄ̃ à aà dìlɛ yã́pii mide ũ Yesudeↄnɛ. +Mↄizi ń Aalonao ń kãaa gbɛpi pↄlɛu, ↄ̃ a ònɛ́: À ma swã́gbãadeↄ! Gbɛɛ bee guu ↄ̃ wá ibↄuɛ́a? +Ma yã́yiaama guu, lá málɛ daalɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ ma tↄ́ kuwàwa, ampiↄ sↄ̃ aa bↄ pãe? Aa bↄ pão, asa málɛ fɛ̃ndadeↄ sisi dṹnia gbɛ̃́piiwaɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +A ku ado, dé mɛ́ a fↄ̃ zɛ giɛ̀i? Yã́ pↄ́ kàaàgu ↄ̃ ì kɛ. +Yã́pi Davidi kũ̀ gbãa, àlɛ vĩakɛ Akisiɛ maamaa. +Vĩa a ń kía kṹ à gↄ̀ↄgↄↄbo, iwãa a ká ń dↄaanaↄ pↄa, aai ń dàlapoo to daa we. Dii mɛ́ yã́pi ò. Aà tɛ́ dↄ Siↄna, aà kĩna ku Yelusalɛũ. +Diiↄ, à á zↄↄ gwa a dↄ̀ↄwa súsu. Àↄ dↄ̃ kɛ́ ápiↄ sↄ̃ á Dii vĩ musu. +Aↄ dɛ lán zuↄ louwa, lán mↄ̀sɛ pↄ́ ì pisi tↄↄlɛwawa. +Ńyↄ̃ↄ dɛ lán tulu gawidewa Dii ↄzĩ, ńyↄ̃ↄ dɛ kíafua ũ á Lua ↄlau. +i sɛdɛ lí ń ése ṹao ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bã bɛ̃́ɛpio sɛ́ málɛ bã pↄ́ à a kòlokpa au guu ń ípio, i fã́fã kpɛ́piwa gɛ̃n sopla. +Sema wà gɛ́ ń wá pↄtuoↄ, baa mɛ̀ndo a gↄ̃o, asa an guu ↄ̃ wá saobↄↄ sɛu wà Dii wá Lua gbagbaò. E wàↄ gɛ́ kái we, wá dↄ̃ pↄ́ pↄ́ wá sɛ́ wà saoowà gĩao. +À ma! Tó Asiliↄ kía baoe mà, Dii a to làasoo gɛ̃aàgu, i ta a bùsuu. Dii i to wà aà dɛ ń fɛ̃ndao we. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lá a mae kɛ̀waɛ. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, ásu to yↄ̃a pãsĩ pↄ́ lɛ́ á le bↄ á saɛ lándↄ̃ yã́kanla mɛ́ á léwao. +Kɛ́ Davidi Adadɛzɛɛↄ dɛ̀dɛ, Lɛzↄ̃ gbɛ̃́ↄ kã̀aaazi gbãamↄnɛdeↄ gãli ũ, à gↄ̃̀ ń dↄaana ũ. Aa gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Damasi, ↄ̃ à gↄ̃̀ a kía ũ. +Yã́piↄ seeladeↄn wá ũ, wápiↄ ń Lua Nisĩna pↄ́ Lua ì kpa gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a yãmaↄwao. +Ɔ̃ Dii ma la à mɛ̀: Amↄsi, bↄ́ ń èi? Ɔ̃ má wèwà ma mɛ̀: Libɛ mài má è ká gbí guu. Ɔ̃ à ɛ̀a òmɛɛ: Ma wɛmà ma gbɛ̃́ Isailiↄwaɛ, má sùuukɛńnↄ lↄo. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ do òmɛɛ: Ńsu ↄ́ↄlↄo. Gwa, Yuda bui Nↄ̀ↄmusu pↄ́ dɛ Davidi kpala pↄ́ vlãpà Kía ũ zĩblè. A fↄ̃ kã́nↄ mɛ̀n soplapiↄ gogo, i lápi poo. +An baade oa ń gã̀sĩaↄ vĩ síiↄ̃siiↄ̃, mɛ́ pↄ́ pↄ́ dɛ gbɛ̃nazĩna ↄwa kú ń gã̀sĩapiↄ zíɛ. +Alade pↄ́ kú Nɛgɛvɛ bùsuu kía á Kanaa gbɛ̃́ɛ. Kɛ́ a mà Isailiↄ bɛ Ataliũ zɛ́u, aalɛ mↄ́, ↄ̃ à bↄ̀ dàńlɛ ń zĩo, à ń gbɛ̃eↄ kũ̀kũ. +Wá ye á baade àↄ ãia vĩ màa e a lɛ́wa, kɛ́ ásu seakɛ pↄ́ pↄ́ á wɛ́ dↄi yã́ musuo. +Mikɛ̃ yãvãiwa, níↄ yãmaakɛ, ní e ǹyↄ̃ ku gↄↄpii. +Tó ńlɛ na kɛ n gbɛ̃́ↄnɛ, ma yã́ aↄ dↄngu, Dii. Tó ńlɛ ń suaba, ma wɛgwa, +Ɔ̃ ↄdepi mɛ̀: Aawo, Ba Ablahaũ! Tó gbɛ̃e bↄ̀ gau à gɛ̀ ń kĩ́i, ↄ̃ aa nↄ̀sɛlilɛ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Má gɛ́ mà aà gbã́gbã. +Dii Lua mɛ́ ma gbãa ũ, ì ma wá nakṹ lán tuewa, ì to màↄ bɛ gulɛsĩↄwa. +Asa wá yã́ɛbeeona dↄ̃ à mɛ̀, ámɛ á tↄsimá, ámɛ á fĩabonɛ́. Wa ò lↄ, Dii a yã́kpalɛkɛ ń a gbɛ̃́ↄ. +Yakↄbu Lua náaikɛ̀. Kɛ́ à kà gaa, ↄ̃ à gbãaè a gopanawa, à kùlɛ Yosɛfu nɛ́ↄ gbà saolɛ. +Dalagↄ̃ↄ gwa, mámɛ ma aà kɛ̀ lá ma n kɛwa. Ì sɛ̃ ble lán zuwaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ nà Diiwa gↄ̃̀aànↄ nisĩna doũɛ. +Aalɛ vɛ̃ɛ mi, aalɛ tã́a pↄ́ wà ń kɛ́ ń vuao ń ã́nusuo n mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń lío ń gbɛo sáaukpa. +A wúlɛa aà gbázĩ we e gufɛ̃nɛ, ↄ̃ à fɛ̀lɛ e guwɛ àↄ gɛ́ kɛ̃́i, asa Bↄazu òɛ̀ asu to gbɛ̃e dↄ̃ kɛ́ a mↄ pↄ́wɛngbɛ̃zɛaoɛ. +À kía gbãade kpà a gbɛ̃́ↄnɛ gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ ì aà táasilɛ ũ, aà yãmana pↄ́ kãiaànↄpiↄ. Àleluya! +Kí Lↄbↄaũ kpalablea wɛ̃̀ sↄode guu ↄ̃ Egipi kí Sisaki mↄ̀ lɛ̀lɛ Yelusalɛũwa. +aà o Isailiↄnɛ: Mↄ soplade gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ àli kã́mabo, í kã̀aepɛ à kãaamɛɛ, ma yã́ i dↄágu. +À mↄ lè Siliↄ kía ò a sↄ̃́go dↄaana gbɛ̃ↄn baakwi ń plaoↄnɛ à mɛ̀: Ásu gbɛ̃e wɛ zĩpiuo, nɛ́fɛ̃nɛnan nò, gbɛ̃zↄ̃ↄn nò, sema Isailiↄ kía ado. +Asa dṹniaɛ bee dii Yesusaideↄ wɛ́ vĩ̀akũ̀, kɛ́ aasu baona sí, Kilisi pↄ́ dɛ Lua taa ũ gawi gupunɛ́o yã́iɛ. +O Siↄnadeↄnɛ an kía mɛ́ lɛ́ mↄ́ ń kĩ́i. Aà nↄ̀sɛ niɛ, a di zàaĩn bↄlↄ kpɛ. +Ń tò ma wɛ̀lɛↄ kpɛkpà, ↄ̃ ma a zangudepiↄ mìdɛ. +ń Simɛa mae Mikeloo. Aa kú ń gbɛ̃́ↄ saɛ Yelusalɛũɛ. +Ãma lá aa zĩ́na vĩo, ↄ̃ aali kɛ gↄↄplao. Tó wà ń wɛtã̀ ge wà ĩadàmá Lua yã́ yã́i, aaì fu gↄ̃̀ↄɛ. +An gbɛ̃eↄ mɛ̀: Wápiↄ ń wá nɛ́ↄ, wá dasi. Wá ye pↄ́wɛnai wà pↄble, wí e wàↄ aafia. +A ń bↄ gbãamↄnɛdeↄ ń gbɛ̃́ pãsĩↄ ↄzĩ, asa an kua bɛɛɛ vĩɛ̀. +Za gↄↄ pↄ́ ma bↄ ń á deziↄ Egipi e gbã, gↄↄpii miↄ lɛdamáɛ, mi mɛ aa ma yãma. +Ma a ↄ sɛ̀ musu, má ò ń ma kua gↄↄpiio, +Ma mi a fu ma ibɛɛ pↄ́ liaamaziↄla, mí sao Dii ua ń gulakɛao, mí lɛsi mà aà táasilɛ. +Á yãonɛↄá túfuɛ, yã́ pↄ́ a giiyèoaá pɛ̀lɛaɛ. +À Ɔbɛdɛdↄũ ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi plasaiↄ dìlɛ we lↄ. Yedutu nɛ́ Ɔbɛdɛdↄũpi ń Osao mɛ́ bↄlɛdↄ̃anaↄ ũ. +Wá nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń wá nↄɛↄ ń wá sãↄ ń wá zuↄ gↄ̃ Galada wɛ̃́lɛↄ guu la píiɛ. +Kɛ́ Dii aà è, ↄ̃ à kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ a òɛ̀: Ńsu ↄ́ↄlↄo. +Lua ònɛ́ nana guu aasu bↄlɛ Elodi kĩ́io, ↄ̃ aa tà ń bùsuu ń zɛ́ pãleo. +Balaaũ òɛ̀: Má ò gbɛ̃́ pↄ́ n ń zĩ́aↄnɛɛ fá! +Ń beeo aai swã́sɛio. Manase ń sãsã, ↄ̃ aa vãikɛ̀ dɛ bui pↄ́ Dii ń mìdɛ ń deziↄnɛↄla. +Tó Aalona buie mɛbaagyã ge kɛ̃nu vĩ, asuli saoblɛ bleo e aà gbãsĩ gɛ̀ wòlowà. Tó gbɛ̃́ ↄkã̀ pↄ́ pↄ́ gbãlɛa gɛ yã́ musuwa, ge à azĩa è, à gbãlɛ̀n we. +Ní sↄ̃mazi ndo, aasu sↄ̃mazio, mɛ́ bíla su dɛdɛnnↄ gbɛpiwao. +ń ma zĩkɛndeeↄ Maaku ń Alisakao ń Demasio ń Lukuo. +Mↄizi gbagbakĩi bò, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Diimadalapoo +E yã́pi àↄ gɛ́ kɛi wà saona Ɛliasibu dìlɛ wá Lua ua làasi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Amↄni bui Tobia daɛɛ, +À ń pɛpɛ ń pɛ́pɛkĩi, aaↄ ku we gↄↄpii, à kↄↄ dànɛ́, aa fↄ̃ vĩao. +gↄↄ pↄ́ ma dↄaanaↄ dìlɛnɛ́wa lↄo. Má aà bↄ a ibɛɛpiↄ ↄzĩ píiɛ. Ma Dii málɛ oɛ̀, mámɛ má bɛkpaɛ̀ aà buiↄ gbãaekĩi ũ. +Bee gbɛa Pↄlu bↄ̀ Atɛni à gɛ̀ Kↄlɛni. +Zolobabɛli ń Nɛɛmiio gↄↄ Isailiↄ píi ìↄ lɛ̀sinaↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ kámasa ká lá gu lɛ́ dↄɛ. Aaì Levii buiↄ asea kpámá, mɛ́ Levii buiↄ ì Aalona buiↄ asea kpámá sↄ̃. +Ɔ̃ à ń tó we lↄ, à gɛ̀ wabikɛ̀ a gɛ̃n àaↄ̃de, à yã́ doũpi ò lↄ. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi mↄ̀ Pↄlu là à mɛ̀: Omɛɛ, Loma gbɛ̃́n n ũa? A wèwà à mɛ̀: Ao. +Yosɛfu buiↄ sↄ̃ aa lɛ̀lɛ Bɛtɛliwa, mɛ́ Dii kúńnↄ. +Ɔ̃ zĩkɛnapi òɛ̀: Mae, to we wɛ̃a lↄ. Má gubi mà liaiɛ, mí zùgbↄ̃ kau. +Baa ń kpɛ́pi lɛsĩkɛo, a yã́ a di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄwaɛ. Aa fionada aa mɛ: Bↄ́yãi Dii kɛ̀ bùsuɛ beeɛ ń kpɛ́ɛ beeoɛ màai? +Maeↄ, ásuli á nɛ́ↄ pↄ fɛlɛ à ń kúsu kwɛ́o. +Tó aa kálɛa ń bùsuu dↄdↄa, mɛ́ gbɛ̃e yã́ lɛ́ ń vĩa kũ lↄo, an gɛɛ pↄ́ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i ń ń bↄa ma kpɛ yã́o a dↄńgu lↄo. +kási Lua i Ɛlia zĩ ń keewao, sema gyaa pↄ́ kú Salɛpa wɛ̃́lɛu Sidↄ̃ saɛ. +Bee yã́i ↄ̃ Lua wá kɛ́i, ↄ̃ à a Nisĩna kpàwá gba pↄ́ à dↄ̀aa dàwɛ̃ɛ ũ. +À nↄ̀ↄ pↄ́ a swɛ paaao, ge ìli pↄbↄ a kòlou à ɛ̀a sòoↄ tɛ̃ píi. Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀wà gbãlɛ̀n we. +Ãma Ãna i gɛ́o. A ò a zã́ɛ: Tó nɛ́pi kɛ̃̀, ↄ̃ má gɛ́ aà ↄlↄi Diiɛ, i gↄ̃ àↄ ku we gↄↄpii. +Lá Mae Lua ì gɛↄ vu à wɛ̃ni kpámá, màa aà Nɛ́ ì wɛ̃ni kpa gbɛ̃́ pↄ́ á yeiↄwa. +Kɛ́ à bↄ̀ we, à kpàaũ ń Lekabu nɛ́ Yonadabuo, àlɛ mↄ́ daialɛ. Ɔ̃ Yehu aà là à mɛ̀: N sↄ̃ kua lá ma sↄ̃ kumawaa? Yonadabu wèwà à mɛ̀: Ao! Ɔ̃ Yehu mɛ̀: Lá màaɛ, ↄdↄmazi. Kɛ́ à ↄdↄ̀ Yehuzi, ↄ̃ Yehu aà kũ̀ gɛ̃̀aànↄ a sↄ̃́go guu. +Yãfuangbanaↄ! Álɛ e oobona dɛ lán gĩwaɛ. Pↄ́ pↄ́ wa bò a o a bonaɛ i a booa? Oo a o a kùunaɛ a yãe dↄ̃oa? +Yã́ pↄ́ gↄ̃̀ ma gbɛ̃́ↄ, á mà wá lɛ́u lá a maa á kua ka Luagu. Á kú màa, ãma wálɛ wabikɛwá, wálɛ awakpaɛ́ wá Dii Yesu guu, àↄ ku màa àↄ gɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ ku tàaesai, mɛ́ ì yãkɛ a zɛ́wa, mɛ́ ì sĩana o ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Aà mipiↄ do dɛ lá wà a kaikɛ̀ dɛadɛa a bↄ làawa. Aà yã́ bↄ̀ dṹnia gbɛ̃́pii saɛ, ↄ̃ aa tɛ̀aàzi. +ↄ̃ aa Lua Musude tↄbɛ̃ɛsì an wãwã ń ń sã́nɛo yã́i. Aai nↄ̀sɛlilɛ aa mikɛ̃̀ ń yãkɛaↄwao. +À ba yↄ̃̀ bilandaapiwa à lìai, à kɛ̀ gã̀sĩsuu bàaↄ̃. +A lɛzumazi à mɛ, má dɛ a Mae ń a Luao ũ, a gbɛsi ń a Suabanao ũ. +À wabikɛ kɛ́ yã́piↄ su á le buziɛo, +Bee gbɛa kɛ́ Davidi mà, à mɛ̀: Mapi ń ma kíakɛo, máↄ tàae vĩ Diiɛ Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ dɛa yã́ musuo. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ, aà swã́kpa yã́pi ma. +Á deziↄ mana blè guwaiwaiu, kási aa gà. +Ńyↄ̃ yãbↄnsaɛↄ kɛnɛ́, lá ń kɛ̀ gↄↄ pↄ́ n bↄńnↄ Egipiwa. +Kía zↄakaaá nↄ̀ↄmusu pũnaaɛ, aà nakɛnɛá mↄ̀sɛpisia sɛ̃waɛ. +Tó gbɛ̃́ nↄ̀ↄ kòlokpasai sò, bele ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guun nò, má fɛlɛaànↄɛ, mí ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu mà dɛ, +sãnɛbↄlↄ sↄ̃ kiloo dodo. Iↄ dɛ sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. +kɛ́ bùsupi e gↄ̃ kpɛɛ fɛlɛsai yã́i. Lɛdoũ pↄ́ kíabui kɛ̀aànↄpi mɛ́ tò a ku. +Waiyoo á Falisiↄ! I toeↄ dosina ń kpɛaanao ń dopↄↄ píi kwide kpa Luawa, ↄ̃ i pãkpa yã́gↄ̃gↄ̃a a zɛ́wai ń yea Luapizio. Yã́ beeↄ mɛ́ dɛ àↄ kũa pãkpaa a kĩniↄzi sai. +Ɔ̃ aa ń nɛgↄ̃naↄ zĩ̀ gbɛ̃ↄn sↄo, aa ònɛ́: À gɛ bùsu kɛɛlɛ. Ɔ̃ aa bↄ̀ Zↄla ń Ɛsɛtaoo, aa gɛ̀ bùsu kɛɛlɛi, aalɛ a asiigwa. Ɔ̃ aa mↄ̀ Ɛflaiũ bùsu sĩ̀sĩdeu e Mika bɛ wɛ̃́lɛu, aa ì we. +Ípi lɛ́ lao e mↄ kwideu. Mↄ kwidepi gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ gbɛ̀sĩsĩↄ misonaↄ bↄ̀. +an gbɛ̃ↄn pla ḿpii aa ka Diiwa, gbɛ̃́ pↄ́ wà pↄ́ kpàwàpi i mɛ i ↄkãwào. Pↄ́ dii zɛ ń a kaao, gbɛ̃́ pↄ́ à pↄ́ kpàwàpi sↄ̃ a fĩaboo. +Ɔ̃ Amↄↄ ònɛ́ à mɛ̀: Ma nɛ́ Sikɛũ pↄ dↄ á nɛnↄɛwa. Á yã́ na. À aà kpawà nↄ ũ. +Mi n nidɛ gwãasĩna, tó gu dↄ̀, mi n kĩ́i wɛɛlɛ. Tó n yã́kpalɛkɛ̀ ń dṹniao, zĩ́lɛdeↄ ì yã́zɛde dada. +Dↄaanaↄ lↄ̀ↄ yↄ̃̀ ń ń goↄ, wá kíaↄ lↄ̀ↄ bↄ̀ ń ń lípanaↄ. Bↄa guwaiwaiu aa gɛ̀ Matana. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aa tↄbↄ̀ wɛ̃mia guuↄ ń gↄ̃sa pↄ́ aa í gbãa yãalɛa dↄ̃ↄ. +Ɔ̃ dↄaanapiↄ ònɛ́: Wámɛ wa lɛgbɛ̃̀nɛ́ ń Dii wá Lua tↄ́o. I kũ wà ↄkãmá lↄo. +N lɛ́baa mↄ̀sɛ dɛmɛɛ lán zↄsapunawa. Ma nↄkpama, zↄ́ ń vĩo mɛ́ kú n lɛ́na zíɛ, n pↄkasaↄ gĩ dɛ lán Libã bùsu líkpɛ gĩwa. +Lá Lua ì a malaikaↄ náaikɛo, mɛ́ aà bɛ i kɛɛ̀ gbãlɛsaio, +Má bĩ́i pↄ́ aa soolɛ̀wàpi gboo mà daaĩɛ, a ɛ̃gbɛkpalɛ i bↄ gupuau. Tó bĩ́ipi kwɛ̀ sↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ kú wɛ̃́lɛpi guuↄ kaalɛɛ, í�� dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Ɔ̃ Sala mɛ̀: Lua yaalↄyã kɛ̀mɛɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ mà píi a yáalↄmanↄ. +Má fɛlɛ mà ta ma mae kĩ́iɛ, mí oɛ̀: Baa, ma duunakɛ̀ Luaɛ ń mpio, +Asafa nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zakuu, Yosɛfu, Nɛtania ń Asalɛlao. Asafa mɛ́ aↄ wɛ́tɛ a nɛ́piↄzi, kía sↄ̃ iↄ wɛ́tɛ ń ãnabikɛkɛai. +Ɔ̃ Yonatãa ò Adoniaɛ: Aawo! Wá dii kí Davidi mɛ́ Salomↄↄ kpà kpalau. +Yesu ò bílaɛ aa zↄ̃lɛzↄ̃lɛ tↄↄlɛ. +To wà n sáaukpa, ńsu ǹ nzĩa sáaukpao. To à bↄ gbɛ̃pãleↄ lɛ́u, asu bↄ n lɛ́uo. +Búbuapɛa aↄ ku vɛ̃ɛbuↄu píi, asa Dii mɛ́ a pã́ á bùsua. Dii mɛ́ ò. +Ɔ̃ Asiliↄ kía mɛ̀: Wà Samali saona pↄ́ wa suńnↄↄ do gbaɛ aà ta we, i bùsupi tã́a yãdadanɛ́. +I ãnabi Natã sísio ge Benaia ge Davidi dↄai nɛgↄ̃naↄ ge azĩa dãuna Salomↄↄ. +À ázĩa kɛ̃ gbɛ̃́piↄwa mà ń midɛ gↄ̃̀ↄ. +Ãnabiↄ gãlide pↄ́ kú Yelikoɛ bɛ! À nílɛ! +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Ɔsɛ musu, lougbɛ i kwɛ gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ ń bua pↄ́ↄwa Egipi bùsu gupiiu. +Lɛ́ zumazi, má wema, mí asiiyã zↄ̃ↄ pↄ́ ń dↄ̃oↄ onɛ. +a gↄ̃ kpɛɛ dɛ kpala píia, aa e ńzĩa sɛ lɛsĩ dɛ buiↄla lↄo. Má ń laoɛ, aa e kible buiↄwa lↄo. +À bee ò kɛ́ yã́ pↄ́ à dↄ̀aa ò e pa yã́iɛ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ń kpàaↄ, an gbɛ̃e i vũaao. +À lɛ́kpãsãkɛ̀ Mↄiziɛ à mɛ̀: Málɛ mↄ́ n kĩ́i ń n nao ń n nɛ́ mɛ̀n plaↄ. +Tó n gↄ̃ɛpi làla nzĩa, ńyↄ̃ aà yã́ pↄ́ wa mↄò sĩana dↄ̃. +Ma bílikɛ̀ yã́pi zɛ́ dↄ̃awa, ↄ̃ ma aà là tó a ye gɛ́ Yelusalɛũ wà yã́pi gↄ̃́gↄ̃ɛ̀ we. +Ń beeo Dii kumanↄ nɛgↄ̃n pãsĩ ũ, a yã́i ma wɛtãnaↄ kpagua. Aa fua, wí i ń kṹ. Aa tidↄmalao, aai gↄ̃ ń tↄ́ ĩ́io. +Aa lipↄ̃ↄↄ pↄ́ aↄ ku guo, à pã lipɛpɛɛↄla guoguo bↄa a lɛ́la e a lɛ́le kɛ̀. +Gↄↄ pↄ́ wà nísikàmá, Dii dìlɛ Isailiↄnɛ aaliↄ bee kpámá gↄↄpiiɛ an asea ũ e an buiwa. +Baa pↄ́ Lua dìlɛ gbɛ̃́ pãsĩɛn kɛ, zia pↄ́ Gbãapiide dìlɛ gbɛ̃vãiɛ. +N ń wiwi lá gukpɛ ĩ́ana ì laatanaↄ góilɛnaↄ wíwiwa. +À gↄ̃ɛ káaluaↄ kpɛ́ pↄ́ kú Dii uaↄ gbòo lↄ. Kpɛ́piↄ guu nↄɛↄ Asetaati zwã̀akpɛↄ tã̀u. +Ɔ̃ Labã òɛ̀: Tó ma yã́ kànguɛ, gↄ̃ la. Ma màsokɛ̀ má è Dii ɛ̀fãaikɛ̀mɛɛ n yã́i. +Asa gu pↄ́ gbɛ̃ↄn pla ge gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ kↄ̃ kã̀aau ń ma tↄ́o, miↄ kú ń guuɛ. +Gbɛ̃e a mɛ, tó a ɛɛdekɛ lɛ́ Lua náai kã́fĩ mɛ́ àlɛ aà tↄbↄ, bↄ́yãi a yãdaaàla lán duunkɛnawai? +Yoasi kpalablè a wɛ̃̀ soplade guuɛ. +Lá da ì a nɛ́ nↄ̀sɛ níni, màa má á nↄ̀sɛ níniɛ́, á nↄ̀sɛ a níni Yelusalɛũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa gɛ̀ bùsu gwàpiↄ guu, Nuni nɛ́ Yozuee ń Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbuo mɛ́ gↄ̃̀ bɛ̃́ɛ. +Wɛ̃ bee Dii yãdà Amↄzu nɛ́ Isaiaɛ à mɛ̀: Gɛ ǹ n zwã̀nkasaↄ woloma, ní n kyaleↄ bↄbↄ. Ɔ̃ a kɛ̀ màa, a bɛ bṹu kyalesai. +Tó Dii á Lua gɛ̃̀ánↄ bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi guu, à báaadangu yã́pi kpàwakɛ Galiziũ gbɛ musu, í láaizĩama yã́pi kpàwakɛ Ebali gbɛ musu. +Tó Dii lɛ́ gbɛ̃́ↄ tↄ́ dalau, a mɛ: Wà gbɛ̃́ beeↄ ì weɛ. +e Dii àↄ tó á gbɛ̃́ↄ kã́mabokĩi e lá a kɛ̀ɛ́wa, ampiↄ sↄ̃ aai gↄ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpámá vĩ. Bee gbɛa í su bùsu pↄ́ gↄ̃̀ á pↄ́ ũɛ beeu, í zↄ̃lɛ bùsu pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi kpàwá Yuudɛ̃ baala gukpɛ oipiu. +Kɛ́ Gedeↄ̃ↄ nanapi yãmà ń a bↄↄlɛo, à kùlɛ Diiɛ. Ɔ̃ à ɛ̀a Isailiↄ bòou à mɛ̀: À fɛlɛ! Dii Madiãↄ nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩɛ. +Ma wɛ́ gwa, sùuukɛmanↄ, lá ni kɛ gbɛ̃́ pↄ́ ye n tↄ́iↄnɛwa. +A gugbãntoo oi zwã̀a gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu basↄo màa lↄ ń lipɛlɛo mɛ̀n bao ń a zɛbↄ pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃oo mɛ̀n bao, ní lipɛlɛ káloↄ ń mↄ̀pↄ̃ↄↄ pí ń ã́nusuo. +Kɛ́ Yoabu sↄ̃̀ nↄɛpizi, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Ḿmɛ ń Yoabua? A wèwà à mɛ̀: Mámɛ! Ɔ̃ a òɛ̀: Swã́kpa mapi n zↄ̀blena yã́i. À mɛ̀: Ma swã́ wɛ̃̀. +ãma ma felen sãasai adoaɛ, aà da nɛ́ mɛ̀ndonan we, aà daiapi pↄ dↄwàɛ. Tó nɛnↄnaↄ aà è, aaì aà sáaukpaɛ, ma nↄpiↄ ì aà tↄbↄ ḿpii. +Ɔ̃ Dii Malaika mɛ̀: Dii Zĩgↄ̃de, n fɛ̃ Yelusalɛũ ń Yudaↄ bùsu wɛ̃́lɛ kĩniↄzi a wɛ̃̀ bàaↄ̃kwin la. Ńyↄ̃ↄ kú ń ń wɛ̃nagwasaio e bↄɛ ni? +Pↄ́gakɛ̃gↄↄ ku, a namigↄↄ ku, lɛkpaaũgↄↄ ku, yãogↄↄ ku. +Dii mɛ́ ma gbãa ń ma sɛ̀ngbaoo ũ, má aà náai vĩ ma sↄ̃u. Ì dↄmalɛ, ma nↄ̀sɛ ì yáalↄ, mi aà sáaukpa ń lɛsiao. +E aaↄ gɛ́ lɛzui, má wemá, e aaↄ yão aaↄ gɛ́ láai, má swã́sɛi. +Saona i a bàabaa sòolo gese ye, i a ulatao da, i sa pↄ́ wà a pↄ́ kàtɛu à tɛkũ̀ saokĩiwa túfu bↄlɛ, i kálɛ saokĩipi saɛ. +Aà kpalablea wɛ̃̀ bla ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ à gà. +Blɛ kpele ń vĩ la tiai? Ma gba pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo ge pↄ́ pↄ́ ń vĩ píi lé. +À swã́kpa! Zↄ̃ɛe mɛ́ kú à bↄ̀ gɛ̀ pↄ́wɛna kɛɛlɛi. +Pↄ́lɛ mɛ̀ndo gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu baakwi, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu síiↄ̃. Pↄ́lɛ lɛ kuɛdopiↄ zↄ̃ↄ aaↄ sáa màa píi. +Davidi gbɛ̃́ pↄ́ Amalɛkiↄ ń kũkũↄ suabà píi ń a nↄ mɛ̀n plaↄ. +À wɛ́tɛ yã́pizi à gwa. Nↄɛ wabikɛa pↄ́kummusukɛsai maaa? +Ń ye yã́zɛdei, ń za vãigu. A yã́i tò Lua, n Lua, n kpa kpalau, à pↄna pìsima dɛ n gbɛ̃́ↄla. +Ɔ̃ à ɛ̀a nàalɛ, àlɛ ↄgbɛkɛ̃ tↄↄlɛwa lↄ. +A dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa tↄ̃zↄ̃̀ↄ dezi ũ lↄɛ. I kɛ an tↄ̃zↄ̃a yã́i no, kɛ́ aa tɛ́ wá dezi Ablahaũ pↄ́ Lua náaikɛ̀ a gyafↄↄgↄↄ iai yã́iɛ. +Zu ń sãpio nísiↄ, an vlã́ nísi ń a sálanaↄ ń a gòleↄ ń a pↄa nísiↄ +Lá pↄ́ giaↄnɛ, ásuli sóo. Àli saka a gɛu. +Dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi saonkia Selaia kũ̀ ń aà plaade Zefaniao ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ. +An wɛ́pungueaá pãɛ, an màsoá ɛɛɛ. Aaì mɛ Dii mɛ́ ò, kási mámɛ ma ń zĩo, ↄ̃ an wɛ́ ìↄ dↄ ń yã́i à gbɛsu. +Ásu Ɛdↄũↄ bↄlↄboo, asa á daɛↄnɛ. Ásu Egipiↄ bↄlↄboo, asa á kú an bùsuu bↄ̀mↄↄ ũ yãaɛ. +Zↄ̃ɛ ãiade ìↄ kãa, gugiiyana sↄ̃, ↄ̃nↄ ì kɛ̃́sãwaɛ. +Aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ wɛ̃́lɛpi guu, aa ń au bↄ̀lɛ gbɛsɛɛnawa, aai kↄ́lɛ tↄↄlɛwa aa bùsu kàwào. +Ma ↄdↄnzi, málɛ n mↄ̀sɛ nidɛ lán gugiiwa. +À bui pↄ́ álɛ ń bùsu símápiↄ gulɛsĩ pↄ́ aa bòↄ gboo píi, gu pↄ́ aaì zↄbleu ń tã́aↄnɛ gbɛ̀ lɛsĩↄ ń sĩ̀sĩↄ musu ń lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáuo píi. +Yã́ pↄ́ a kɛ̀ za a daalɛawa e a midɛawa kĩni kú Yuda kíaↄ ń Isaili kíaↄ ladau. +Aà dabudabuↄ zↄ̃ↄ fá! Aà yãbↄnsaɛↄ pãsĩ. Aà kpala láaa vĩo, aà kiblea aↄ ku gↄↄpiiɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: À lizↄ̃zↄ̃, í bùsu kálɛ Yelusalɛũ bĩ́i saɛ. À ĩada wɛ̃́lɛpiwa, asa gbãamↄakↄ̃ɛ mɛ́ kↄ̃̀u. +Maeↄ sↄ̃ ásuli á nɛ́ↄ pↄ fɛ̃o. Àli ń toto, íli lɛdamá Dii gbɛ̃́ↄ nɛgwaa ũ. +Mↄabu nↄɛↄ ku Aanↄ buakĩiↄ lán bã pↄ́ wà ń yá ń sakpɛu aalɛ liaaliaaↄwa. +Wà kuupɛ̀, zĩ̀ sↄu mà píi, kási gbɛ̃e a gɛ́ zĩlauo, asa ma pↄ fɛ̃̀ bílapiziɛ. +Ì ma dɛɛlɛmpa gupiiu e mà láa, ì to tãmaa ma nɛ lán lí bilɛawa. +Ì blɛ kpa nↄ̀bↄↄwa ń gbagbaa nɛ́ↄ, tó aalɛ wiipɛ. +Gu pↄ́ n àizɛɛ kúu, wekĩi ↄ̃ n laai ìↄ kuu. +Ɔ̃ Lua ɛ̀a yãò Mↄiziɛ à mɛ̀: Mámɛmaa Dii, +À làasookɛ aà yã́wa, lá à mɛnakɛ̀ ń duunkɛna pↄ́ íbɛlɛ bee taa sɛ̀anↄↄ, kɛ́ ásu kpasa á kúsu kwɛ́o yã́i. +Ńsu ǹ ma naaa ń duunkɛnaↄo, ńsu ǹ ma baa daaa ń gbɛ̃dɛnaↄo. +Duuna a gíↄ kui yã́ dasi bↄlɛa guuo, gbɛ̃́ pↄ́ ì a lɛ́ fↄ̃́á laaideɛ. +A á buaↄ ń á vɛ̃ɛbuↄ ń á kù kpɛ́ maaↄ síwá à kpa a ìwaↄwaɛ. +Sosaↄ aà là aa mɛ̀: Wápiↄ sↄ̃ wá kɛa ni? A ònɛ́: Ásu gbãamↄ gbɛ̃́ↄnɛ à ń bleo. À zɛ ń fĩa pↄ́ wì boɛ́o. +Ma Dii ma mɛ̀: Baa tó vɛ̃ɛbɛↄ í vĩ yↄↄnnↄ, wì mɛ wasu a ↄ̃̀ↄkpao, asa a kã́fĩa vĩɛ. Màa má kɛ ma zↄ̀blenaↄ yã́i, má gbɛ̃́ↄ midɛ píio. +Asa ì mɛ̀ gbɛ̃́ wɛɛlɛa a yã́ ká Luagu ài vĩo. +Ma yãkɛ̀nɛ́ an gbãlɛa ń ń tàaeↄwa, ma a wɛ́ gà má zùnɛ́. +Ḿmɛ n ísia zↄ̃̀ɛ ń n gbãao, n kwãsa mi wì í guu. +Ɔ̃ Yakↄbu sãdãnaↄ là à mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, a bↄ má ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Wa bↄ Halanaɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, tó a fↄ̃ ma fãanɛ ń gwãasĩnao dilɛa gbòo, kɛ́ aasu kɛ a gↄↄwa lↄo, +Ɔ̃ Mↄizi zugoↄ ń zupiↄ sì a kpà Levii buiↄwa. +Lua i yãe kɛ Isaili gbãadepiↄnɛo. Aa wɛsìaàlɛ, ↄ̃ aa pↄblè aa imì. +À ã̀asĩna ká sↄ̃́ↄnɛ, í di ń kpɛ. À mↄ̀ fùaↄ kpákpa, í zɛ dↄ̀ↄdↄↄ, à mↄ̀ ulaↄ dada, í á sↄ̃naↄ lɛkɛ. +Zĩ pↄ́ Geesↄ̃ buiↄ lí kɛ ń aso pↄ́ aali sɛ́on kɛ +An gbɛ̃eↄ ɛ̀a bàalɛ̀ sɛ̀lɛ gbáau e aa gɛ̀ tàò Limↄ gbɛ oi, ↄ̃ Isailiↄ ń kↄ̃naↄ dɛ̀dɛ zɛ́ↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000). Aa ń gbɛ sɛ̀lɛ e Gidoũ, aa ń dɛdɛ we lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla (2.000). +Tó n Musude dìlɛ n ulɛkĩi ũ, mɛ́ n Dii dìlɛ n kúkĩi ũ, +Ɔ̃ maepi ò a zĩkɛnaↄnɛ: À gɛ́ kpakpa, à ulada maa pↄ́ dɛńla sɛ mↄò à daɛ̀, í tãanadaɛ̀, í kyalekpaɛ̀. +Ɔ̃ Ablahaũ fɛ̀lɛ we, à gɛ̀ Nɛgɛvɛ bùsuu Kadɛsi ń Suluo zãnguo. Kɛ́ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Gelaa, +Wá yã́ pↄ́ ń òwɛ̃ɛ ń Dii tↄ́opi sio. +Gbɛ̃nazĩn báaade àↄ ku namau, gbɛ̃́ pↄ́ ì ń gba niɛ a niɛ e sↄ̃. +Ń beeo à azĩa ↄ̀lↄnɛ́ maakɛa guu. Ì to lou maɛ́ à pↄkɛkɛ a gↄↄwa. Ì á gba blɛ àↄ ku pↄna guu. +Adamu buiↄ yã́n kɛ: Gↄↄ pↄ́ Lua gbɛ̃nazĩnaↄ kɛ̀, à ń kɛ́ láawaɛ. +À gbada Diiɛ ń pↄ́ pↄ́ á vĩo. Lá à gbɛ̃́ pↄ gbà, aà da Diiɛ màa, vua ge ã́nusu ge mↄgotɛ̃ +dↄ̃ wà wá mↄmↄ bɛ̃́ɛ, kɛ́ an pↄ pàwázi, +Aa zĩkà ń Madiãↄ lá Dii dà Mↄiziɛwa, aa ń gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ píi. +Dii Malaika gɛ̀ zɛ̀ zɛ́wɛwɛnau vɛ̃ɛbu pↄ́ gbɛ̀ kaa liaaiↄ zãnguo. +Kɛ́ Zãa zĩ ye láai à mɛ̀: Dé álɛ e má dɛ a ũi? Gbɛ̃́ pↄ́ á wɛ́ dↄin ma ũo. À ma! Àlɛ mↄ́ ma gbɛa, mi ka mà aà sabala bↄbↄɛ̀o. +À gyãkɛ̀ sĩana e à kà gaa, ↄ̃ Lua aà wɛ̃nagwà. I kɛ aàpi ado no, ń mapioɛ lↄ, kɛ́ ma pↄsia su zↄ̃ↄkũo yã́i. +dↄ̃ ma ń ibɛɛↄ bùsanɛ́ gↄ̃̀ↄgↄ̃ↄ, ma ↄzↄ̃̀ ń wɛ̀lɛpiↄzi. +Ɔ̃ à kɛ̃̀má à kà lán gbɛzu lɛ́lɛa taawa. Ɔ̃ à kùlɛ we, àlɛ wabikɛ +aa ò Mↄiziɛ: Gɛ yã́ musu wa gbãlɛ̀. Bↄ́yãi wà gìwɛ̃ɛ wà mↄ́ ń gbaↄ Diiɛ ń wá gbɛ̃́ↄ a gↄↄwai? +Yozuee a ula ga kɛ̃̀, a wúlɛa a gbɛɛu Dii kpagolo aɛ e oosi. Aàpi ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ bùsu zùzu ń mia. +Ɔ̃ ma mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ gà yãaↄ Lua sáaukɛ̀ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kúↄla, +Gↄↄ pↄ́ a kpasa, á yɛ̃̀ɛɛ làa, aai vĩakɛ Luaɛo, aa lɛ̀lɛ á gbɛ̃́ busɛ pↄ́ tɛ́ gbɛzãↄwa zɛ́uɛ. +Dào sàwa ì lɛ́ kái, sɛ̃̀anↄbↄↄ ì mↄ a lá blei. +Bui pↄ́ ma mae ń kaalɛↄ píi, an kpele tã́a mɛ́ fↄ̃̀ gìɛ̀ ń a gbɛ̃́ↄi? Kpelewa á dii a fↄ̃ á bↄ ma ↄzĩi? +mɛ́ Isailiↄ mà Aalona gà, ↄ̃ aa aà gɛĩanabↄ̀ gↄↄ baakwi. +Aawo! Málɛ oɛ́, tó i nↄ̀sɛlilɛo, ápii á kaalɛ láńwaɛ. +Ɔ̃ Yesu yãsɛ̀ a ò ikoyãdↄ̃naↄnɛ ń Falisiↄ: Gbɛ̃́ gbã́gbãa kã́mabogↄↄzĩ zɛ́ vĩa ge a zɛ́ vĩo? +Nↄɛ pↄ́ ń è piá mɛɛwia zↄ̃ↄ pↄ́ iko vĩ dṹnia kíaↄwaɛ. +A wíwi kɛ́lɛkɛlɛ lán lo pↄ́ oobona gotↄ̃̀wàwa. Wa a kaso e a guu kɛ́ à ká tɛ́sibↄ ge idãbↄ ũo. +Yakↄbu buiↄ, bↄ́yãi i mɛ Dii á zɛ́ dↄ̃o ni? Isailiↄ, àkɛa álɛ o á Lua á yã́ fãn vĩo ni? +Safana gɛ̀ò kí kĩ́i, à yã́ dàu a sìuɛ̀ à mɛ̀: N ìwaↄ lɛ́ zĩ pↄ́ ń nànɛ́ ń ↄzĩpi kɛ píi. +N ↄ̃nↄ kà Daniɛliwaa? Asiiyãe ulɛanɛoa? +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ vĩ̀a ũ yãapi sísia gɛ̃n plaade guu ↄ̃ aa òɛ̀: O ń sì ń Luao. Wá dↄ̃ kɛ́ gↄ̃ɛpiá duunkɛnaɛ. +Dén n ũ kɛ́ ńlɛ gbɛ̃pãle zĩkɛna tàae ei? Tó a fↄ̃́ ge a fↄ̃o no, aà Dii yã́ɛ. A fↄ̃́, asa Dii gbãa a to aà fↄ̃́. +Babɛli kía a zɛ zɛ́kpaau, gu pↄ́ zɛ́ mɛ̀n plapiↄ kɛ̃̀ukↄ̃wa, i màsokɛ we. A yã́ la ń kaↄ, i yãgbɛa tã́aↄwa, i pↄ́ↄ pↄa gwagwa. +Ma gbagbagↄↄzĩ má ĩada kíaↄ ń kíanɛↄwa ń gbɛ̃́ pↄ́ buipãle pↄkasa daaↄ píi. +N ma wɛ̃ni lɛ́ yↄ̃̀ n ↄtão, ma kua dɛ wɛ́ ń níola n kĩ́io. Gbɛ̃́pii ì gɛ̃zɛa lán ĩ́anawaɛ, +A azĩa kũa à tà bɛ. Kɛ́ à a gbɛ̃naↄ sìsi ń a na Zɛlɛsio, +Ɔ̃ Davidi ń gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ wiilɛ̀ aa ↄ́ↄlↄ̀ e an yɛ̃̀ɛɛ làa, e aa fↄ̃̀ lɛ́ ↄ́ↄlↄ lↄo. +Pɛka yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, yã́pi a bↄ gbɛ̃́ kↄ̃naↄ saɛ gↄↄ bee, kási a bↄ ma saɛo. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kú Midala Sikɛũↄ mà, aa gɛ̀ ùlɛ Baalibaakuwanↄ kpɛ́u. +À ń swai lìlɛ à gↄ̃̀ au ũ, ↄ̃ a kpↄↄ gàga. +Lua yã́kpalɛkɛ̀ ń gusalaladepiↄɛ, Olonadeↄ ń Yazadeↄ ń Mɛfaadeↄ +Aa lɛ̀lɛ pↄdãnaↄ bòoↄwa lↄ, ↄ̃ aa ń sãↄ ń ń yiongoↄ nàaa tàò Yelusalɛũ. +Gbɛ̃e ma vĩo, ma azĩa dìlɛ zↄ ũ gbɛ̃́piiɛ, kɛ́ mà gbɛ̃́ e dasi yã́i. +A keeↄ lɛ̀lɛ tↄↄlɛ maawa, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ aa nɛì lɛɛ basↄo. Kɛ́ a ò màa, à pũ̀na à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ aà yã́pi ma. +Bee kɛ̀ màa kɛ́ báaa pↄ́ Lua dà Ablahaũgu e gↄ̃ buipãleↄnɛ Kilisi Yesu sabaiɛ, wí Nisĩna pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ e aà náaikɛa yã́i. +Tó Isaili ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guu toekà, tó à nↄ̀ↄ ge bã pↄ́ wì so dɛ̀, aàli a kòlokpa à a au kↄ́lɛ, i bùsu kawà, +Àli pↄ́wɛn gbada ń wisio. Ásuli da wisi pↄ́ dɛ á Lua bàakuaánↄ seela ũ saio. Àli wisika gba pↄ́ álɛ da píiu. +Ɔ̃ Ɛlizi wabikɛ̀ à mɛ̀: Dii, ǹ aà wɛ́ kɛ̃́ɛ̀. Ɔ̃ Dii zĩkɛnapi wɛ́ kɛ̃̀ɛ̀. Kɛ́ à gugwà lↄ, ↄ̃ à sↄ̃deↄ ń sↄ̃́go tɛdeↄ è liaa Ɛlizizi, aa lì sĩ̀sĩpia. +Yuda nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛɛ, Onani ń Selao. À nɛ́ mɛ̀n àaↄ̃piↄ ì ń Kanaa bùsu nↄɛ Sua nɛ́oɛ. Yuda nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Ɛɛ yã́ i ka Diiguo, ↄ̃ à aà dɛ̀. +Mámɛ ma gↄ̃ mado, málɛ wɛ́pungu zↄ̃ↄpi e. Ma gbãa làa, ma oa ↄ̃̀ↄkpà, ma gↄ̃ yɛ̃̀ɛɛsai. +ãma gbɛ̃kɛ pↄ́ má vĩaànↄ a mid��o, má fↄ̃ náaisaiyã kɛo. +Yesu gɛ̃̀ góilɛna guu, ↄ̃ aà ìwaↄ dàzɛuaànↄ. +Dii ɛ̀a yãò Aazaɛ à mɛ̀ +Ásu swã́sɛ ń yã́io. Àↄ a zↄbleanankɛ Babɛli kíaɛ, kɛ́ à e àↄ ku. Á ye á mɛɛwiaɛ bee gↄ̃ bɛzia ũ yã̀? +Dii i we Davidi buiↄ kàalɛo, kɛ́ aà bàa kú ń Davidio yã́i, asa à lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀ aà bui aↄ dɛ kía ũ gↄↄpiiɛ. +Dṹnia kíaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ píi, aalɛ e yãa Yelusalɛũ ibɛɛↄ fↄ̃ gɛ̃ a bↄlɛuo. +Má yã́zɛde baokpa balu guu, má a lɛ́ kpaaũo lá ń dↄ̃wà Dii. +Kilisi e sada á guu a náai pↄ́ álɛ kɛ yã́i, á zĩ́napɛlɛa ìↄ zɛdↄa aà yeawázi guu, +asa Dii òmɛɛ à mɛ̀, másu pↄble ge mà imi lao, mɛ́ másu tá ń zɛ́ pↄ́ ma mↄooo. +màa Kilisi azĩa kpà gɛ̃n do, à dasi duuna dì a miwa. A ɛa mↄ a gɛ̃n plaadei, i kɛ duuna yã́n lↄo, kɛ́ à gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄaziↄ suaba yã́iɛ. +Asa Kilisi aↄ zↄ̃lɛa a gĩ́naa, wápii wí bↄ zɛ aà aɛ, i fĩabo wá baadeɛ aà kua mɛ guu yãkɛawa, a maa ge a vãi. +A tò wa zĩblè buiↄwa, a tò wa ↄ̃zↄ̃̀ gbɛ̃́piↄwa. +Á gↄ̃ ń wío, wi á midɛ, áↄ ku lↄo, yãpãsĩ pↄ́ á kɛ̀ á dãuna Yakↄbu buiↄnɛ yã́i. +Ɔ̃ Yosɛfu ònɛ́: À sↄ̃mazi. Kɛ́ aa sↄ̃̀aàzi, ↄ̃ à mɛ̀: Mámɛ má á dãuna Yosɛfu pↄ́ á yìa, wà sùaànↄ Egipi la ũ. +Àↄ naa Dii á Luazi ado, lá á kɛ̀ e ń a gbãowa. +Ɔ̃ Aikaũ nɛ́ Gedalia wè Kalea nɛ́ Yohananiwa: Ńsu yã́pi kɛo, ɛɛ ńlɛ dↄ Isimaɛlawa. +Gu pↄ́ ípi bàalɛ̀ tàu píi, pↄ́ bɛ̃̀ɛↄ iↄ kɛ píi yↄ̃̀ɛyↄ̃ɛ. Kpↄↄ iↄ ku we dasidasi, asa gu pↄ́ ípi gɛ̀ kàu píi, a maakũɛ. Gu pↄ́ swapi tàu píi, pↄ́ pↄ́ kú weↄ píi aaↄ bɛ̃́ɛɛ. +Esau a naↄ sɛ̀lɛ ń a nɛgↄ̃ɛↄ ń a nɛnↄɛↄ ń a bɛdeↄ píi ń a pↄtuoↄ ń a àizɛɛ pↄ́ a è Kanaa bùsuuↄ píi, ↄ̃ à gɛ̀ Sei bùsuu, à zã̀kũ ń a dãuna Yakↄbuo, +Ɔ̃ Pↄlu pìla à kùsiwà, ↄ̃ à aà sɛ kpà a kùɛ à mɛ̀: Ásu gilikɛo, a bɛ̃́ɛ. +Tó n n nↄ̀sɛ wɛ̃̀ Luaɛ, mɛ́ n ↄsɛ̀ musu wabikɛa guu, +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ń seela kɛ̀wàↄn kɛ: Bùsu gbãade Nɛɛmii Akalia nɛ́, Zedekia, +Ma Dii sáaukpà, asa a yemazi zↄ̃ↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ wà koezↄ̃̀i guu. +Tó aai ń gↄ̃kɛbↄↄ sɛ aa bùaánↄ sↄ̃o, Kanaa bùsu baa ↄ̃ aa bleánↄ. +Kɛ́ wà aà zù tòopiu, wà gbɛ sɛ tà tòopilɛ, ↄ̃ kía seelakɛ̀wà ń a tãanao ń a bùsu gbãadeↄ tãanaↄ, kɛ́ gbɛ̃e su yãe lilɛ Daniɛli musuo yã́i. +Ɔ̃ a ònɛ́: Yã́ pↄ́ má òɛ́ gↄↄ pↄ́ má kúánↄ mɛ́ kɛ̀. Ma mɛ̀ sema yã́ pↄ́ wa ò ma yã́ musu Mↄizi ikoyã láu ń ãnabiↄ láo ń Soũ láo pa píi. +Ɔ̃ Samuɛli òɛ̀: Dii n bↄ Isaili kpalau gbãɛ, ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ a maa dɛnla kpàu. +Wà Hɛblↄ̃ kpà Kalɛbuwa lá Mↄizi a lɛgbɛ̃̀wa, ↄ̃ a sì Anaki bui gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄwa. +e yã́ pↄ́ à dↄ̀aa ò gɛ̀ kɛ̀ò, ↄ̃ yã́ pↄ́ Dii dàɛ̀ tò yã́ bↄ̀aànↄ na. +ǹá tò aa ma dↄ̃ Egipi. Ma lɛgbɛ̃̀nɛ́ ma mɛ̀ Dii an Luan ma ũ. +Dii ò Mↄiziɛ: N gagↄↄ kãikũ̀. Yozuee sísi, í gɛ zɛ kpaaũkpɛu, mí aà dilɛ. Ɔ̃ Mↄizi ń Yozueeo gɛ̀ zɛ̀ kpaaũkpɛu. +Bɛda yãe ulɛa Luaɛo, pↄe daaɛ̀ gɛↄbɛlao. +A wèmá à mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ ma wɛɛlɛi? Kɛ́ à kũ̀ màↄ ku ma Mae kpɛ́u, á dↄ̃o lé? +Baa gbɛ̃gbonaↄ ì yↄ̃́ kpá ń nɛ́ↄwa aa miɛ. Ma gbɛ̃́ↄ sↄ̃ aa pãsĩkũ̀, aa gↄ̃̀ lán taataawa gbáau. +Ɔ̃ Isaili pↄ́ kãaaapiↄ aà sìsi, ↄ̃ aa gɛ̀ yãò Lↄbↄaũɛ sãnu aa mɛ̀ +Nɛ́pi dãe zɛ kãaa, àlɛ gwa yã́ pↄ́ a su à aà le. +Ma gbɛ̃́ↄ, kaadↄɛna a nɛi ku ũa? Vɛ̃ɛli a nɛi kaadↄɛna ũa? Beewa lↄ í fĩ̀ii a nakũo. +À mↄ lè Ablaũ vĩ̀i nɛ́ Lↄtu ku Sↄdↄũ, ↄ̃ aa aà kũ̀ wà tàò ń aà àizɛɛↄ lↄ. +asa Ɛzala mɛkpà Dii ikoyã wàaipaawa ń a kɛao, kɛ́ à e aà yãdilɛnɛↄ ń aà ikoyãↄ dada Isailiↄnɛ. +Kɛ́ Adonia lɛ́ vĩakɛ Salomↄↄɛ, à fɛ̀lɛ gɛ̀ nà Dii gbagbakĩizi, à a kↄ́ba kũ̀. +Tó kɛ̃nude i ↄpio, mɛ́ à ↄkã̀ gbɛ̃́wa, gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀wàpi lí a pↄkasaↄ pí, i zuo, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Kɛ́ aa yã́pi mà, an pↄ fɛ̃̀aàzi, aa lɛ́sakã̀aàzi. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃, bao plasai mɛ́ kúo (782), à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Asa dṹniaɛ bee ↄ̃nↄ dɛ Luaɛ mìsaiyã ũɛ. A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Ì ↄ̃nↄnaↄ kṹ ń kↄ̃nikɛa guu. +Madiãpiↄ sↄ̃ aa Yosɛfu yìa Pↄtifaawa Egipi. Falaↄ̃ↄ ìwaↄ doɛ, ↄ̃mɛ aà dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Gↄↄ bee á mↄ́ wabikɛia, í lɛzumazi, mí swã́sɛ á yã́i. +Wɛ̃́lɛpi zↄ̃ↄ mɛ́ a bàlumaↄ vĩ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ bílao. Wi e ɛ̀a a kpɛ́ↄ dↄ̀dↄ yãao. +Ɔ̃ Sↄlu gɛ̃̀ Yesude��� guu, à bɛ̀bɛńnↄ Yelusalɛũ, à yãò gbɛ̃́ↄnɛ gupuau ń Dii tↄ́o. +N ń gwá guwaiwaiu wɛ̃̀ bla, pↄe i kɛ̃́sãmáo. An pↄkasaↄ i yaao, an gbá i sɛ́sɛo. +Ìli gɛ́ pↄblei tã́aↄ kùɛo, ìli wɛ́malɛ Isailiↄ diipiↄzio. Ìli a gbɛ̃́dee nↄ wɛɛlɛo, ìli wúlɛ ń nↄɛo gↄↄ pↄ́ a ↄkũao. +ↄ̃ an nɛgↄ̃naↄ fɛ̀lɛ píi, aa táaò gwãasĩn bṹu bee, aa Saulu ń a nɛ́ↄ gɛↄ bùa Bɛtɛsã bĩ́iwa, ↄ̃ aa tàò Yabɛsi, aa kàtɛu we. +Ɔ̃mɛ wá duuna dì a miwa à gàò líwa, kɛ́ wá bàa su àↄ kú ń duunao lↄo, wíↄ ku maakɛa guu. Aà flàala iaↄ mɛ́ wá gbãgbã. +Ma ibɛɛpiↄ ìↄ lɛ́pɛ kↄ̃ swã́u, aaìↄ lɛkpaaĩmazi gↄↄpiiɛ. +Aaìↄ mↄ sↄ̃́piↄnɛ ń éseo ń tàaao lↄ gu pↄ́ aa kuu, lá wa dìlɛ ń baadeɛwa. +Kɛ́ wa ka Silakusa, wa gↄↄ àaↄ̃ kɛ̀ we. +Gↄↄ pↄ́ Pilati zↄ̃lɛa gĩ́naa, aà na gbɛ̃́ zĩ̀wà à mɛ̀: Ńsu yãe kɛ gbɛ̃maapiɛo, asa nana pↄ́ má ò aà yã́ musu gĩa gwã́ ma kũ gbãa maamaaɛ. +N nzĩa kpàsa ń yãgbɛaama dasio. To musu tàasikanaↄ ń saanyãdↄ̃naↄ ń mↄ àsi baokpanaↄ sunɛ ń ń yã́o, aa n suaba ń yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́mao. +Ɔ̃ kí wɛ̃nalɛɛ bee sì Abinɛɛ yã́ musu à mɛ̀: Abinɛɛ gaa lán mìsaidewaɛ maan wea? +Ì blɛ kpa a vĩakɛnaↄwa, aà bàakuańnↄ yã́ lí sã́aàguo. +Ampii bùsu dↄaanaↄnɛ ń gbãadeↄ, ɛ̀waaso maa pↄ́ di sↄ̃́ kpɛ ń ula gàaluladeↄ daa. +Yã́ gbia pↄ́ má mà má dàɛ́n kɛ: Kilisi gà wá duuna yã́i lá a kɛ̃a Luayãtaalauwa. +Ma Dii ma mɛ̀ n pãkpàmazi n bↄ ma kpɛ. A yã́i má ↄtↄ̃ma mà n dɛ, ma kpasa ń n wɛ̃nagwaao. +Dé álɛ e ma muaaòi? Dé álɛ e wá sáai? Dé álɛ e wá doũ, álɛ ma lɛɛũòi? +Tó ma gbɛ̃e è, ĩ́ana lɛ́ aà dɛ, ge ma wɛ̃nade è, a zwãa vĩ à kualao, +Kɛ́ Salomↄↄ Dii kpɛ́ mìdɛ ń azĩa bɛo ń zĩ pↄ́ a pↄ dↄwà à kɛ Dii kpɛ́u ń a bɛpio, a làa píi, +Kɛ́ Siliↄ kí Azaeli gà, ↄ̃ aà nɛ́ Bɛnadada zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Aà bɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ìↄ zɛaàla aà fɛlɛ bùsuu, ãma ìli weio, mɛ́ ìli pↄbleńnↄo. +sɛa Ɛsɛbↄ̃ e Lama Mizipa ń Betoniũo, sɛa Maanaiũ e Dɛbii bùsuu. +Asa Dii maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo, ìↄ náai vĩ gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ à ń ibɛɛpiↄ swãfɛ̃̀, ↄ̃ aa zà aà gbɛ̃́piↄu, aa ↄ̃nↄsↄpɛ̀lɛ aà zↄ̀blenapiↄnɛ. +Gbɛ̃eↄ yã́ pↄ́ àlɛ oↄ zɛ́ è, ãma gbɛ̃eↄ gìi. +Ãma má yã́kpalɛkɛ ń bui pↄ́ aalɛ zↄblenɛ́ↄ, n buiↄ aai bↄlɛ ń àizɛɛ zↄ̃ↄo. +Dii kúńnↄ, ↄ̃ aa ń bùsu gusĩsĩde sì, ãma aai fↄ̃ a gusalaladeↄ yào, kɛ́ gbɛ̃́piↄ zĩkasↄ̃goↄ vĩ mↄpↄ ũ yã́i. +Wà wàipi kũ̀ sãnu ń ãnabi ɛgɛna pↄ́ dabudabuↄ kɛ̀ aà aɛo. Dabudabupiↄ ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ aa wài seela vĩ aa kùlɛ a taaɛↄ sã̀sãò. Wà ń zú tɛ́ ísida pↄ́ lɛ́ kṹ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o guu bɛ̃́ɛ an pla ḿpii. +Tó gbɛ̃e láai yã́ɛ beeↄ mà, asu azĩa sáaukpa à mɛ, baa tó a swã́ gbãa, áↄ ku aafiaɛo. Bee a to wà iwãa tↄ́tↄ káɛ́ á í niɛuɛ. +A dɛ gbɛ̃nazĩna ũ lámawao. Má fↄ̃ yã́zãsiwà wà gbasa gɛ́ yã́kpalɛkɛkĩi sãnuo. +Zĩna gbɛ̃ↄn kuɛplapiↄ tↄ́n kɛ: Gbɛ̃́ sɛ̃́ia Simↄↄ pↄ́ wì mɛ Piɛɛ, aà dãuna Ãndelee, Zebedee nɛ́ Zaaki, aà dãuna Zãa, +Baade lí gɛ́ ń gbao báaa pↄ́ Dii á Lua dàaàgu lɛ́u. +Ĩana a á dↄaanaↄ sɛ́lɛ píiɛ, wi bui pↄ́ a yãyèńnↄↄ kṹkũ táńnↄ, á gɛɛ i gↄ̃ kpá á wɛ́i, wí i á kṹ á vãikɛaↄ yã́i. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lí gbɛ̃vãiↄ lɛdama mao ũ. Ìli duunkɛnaↄ zɛ́ sɛ́o, ìli zↄ̃lɛ ń gbɛ̃́ àlafiikɛnaↄo. +Ɔ̃ Davidi fɛ̀lɛ gɛ̀ Gata kí Akisi, Maↄki nɛ́ kĩ́i. Gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ↄ gɛ̀aànↄ. +À yã́pi dà Yosɛfu buiↄnɛ gↄↄ pↄ́ à ã̀na Egipiↄwa. Aa lↄↄ pↄ́ aai ma yãao mà à mɛ̀ +Babɛli dɛ lán vua imibↄwa Dii ↄzĩɛ, a tò dṹnia bui píi a igbɛ̃̀ kã̀. Buiↄ a vɛ̃ɛ mì, ↄ̃ aa gↄ̃̀ mìsai. +Fùa pↄ́ kú ń musuↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ. Mↄgotɛ̃ mↄdaona tãa ń gↄ̃ina pↄ́ wa kɛ̀ lán gbɛafu bɛwa liaa fùapiↄzi píi. Mↄ̀pɛlɛ mɛ̀n plapiↄ doũɛ. +Kɛ́ Siliↄ è Isailiↄ zĩblèmá, ↄ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Uflata baa, aa gɛ̀ ń gbɛ̃́ kĩniↄ nàaa sùńnↄ. Adadɛzɛɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana Sofaki mɛ́ dↄaaa. +Fɛsɛtu lɛ́ wɛɛlɛ àↄ na ń Yudaↄ ↄ̃ à Pↄlu là à mɛ̀: Ńyↄ̃ we gɛ́ Yelusalɛũ mà yã́kpalɛkɛnnↄ we yã́ɛ beeↄ musua? +Ɔ̃ Yehu a sá kã̀ à Yolaũ pà a káafala zãnguo. Kapi gɛ̀ aà sↄ̃ kũ̀, ↄ̃ à kɛ̀ a sↄ̃́gou yↄ̀gɛɛ. +A yã́ mɛ́ tò à kↄ̃ nↄ̀sɛ níni ń yã́pio. +Má ísia naɛ̀ a ↄzĩɛ, iↄ iko vĩ swaↄwa. +luayãdansaipi i bↄ sa. Dii Yesu a aà dɛ ń a lɛ́ĩanao, a aà míↄnzↄ̃ ń a mↄa gawio. +A fĩabo gbɛ̃́ↄnɛ ń yãkɛawa, a pↄkũmabↄbↄ a ibɛɛↄwa, a tↄsi a wɛ̀lɛↄwa, i asea kɛ ísiabaadeↄnɛ a zɛ́wa. +Dii á Lua kú á guu gↄ̃sa pↄ́ ì ń suaba ũ. A koo pũna á yã́ musu ń pↄnao, a á gba wɛ̃ni dafu a yeaázi guu. A pↄnakɛ á yã́ musu ń gulakɛao, +Gedeↄ̃ↄ ń gbɛ̃ↄn basↄo pↄ́ kuaànↄↄ kà bòo lɛ́i wɛɛdo taawa gudↄ̃anaↄ kↄ̃lɛũkpakɛa gbɛa gↄ̃̀ↄ. Ɔ̃ aa ń kuu pɛ̀ ḿpii, aa lo pↄ́ aa kũaↄ wìwi. +Za musu Lua ì wɛ́tɛ gbɛ̃nazĩnaↄzi, ì gwa tó gbɛ̃e ↄ̃nↄ kà a kĩ́i wɛɛlɛa. +Mↄafilide, kpelewa Lua a sɛnnↄi? Bↄ́ a fĩaboonɛi? +Kɛ́ ma aà zù bɛdau ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ tá ɛ̀ zòolou weↄ, aà lɛ́lɛa kↄ̃fĩ buiↄ lùalua, ↄ̃ Edɛni líↄ nↄ̀sɛ nìni tↄↄlɛ nↄnau we, Libã lí maa kɛfɛna íenapiↄ. +Má zɛa ma kpɛ́ fɛnɛntiu, málɛ bàasi gwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua dìlɛ wà kũ zĩ̀zↄ ũ, wa kũ zĩ̀zↄ ũɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua dìlɛ wà dɛ ń fɛ̃ndao, fɛ̃nda wa dɛò. Bee lɛ́ lɛda Lua gbɛ̃́ↄwa aaↄ mɛna vĩ, aaↄ aà náai vĩ. +Kɛ́ gↄ̃ɛ ń a nao Dii Lua kĩ́i mà, àlɛ bɛbɛ luu oosiɛlɛ, ↄ̃ aa ùlɛɛ̀ lupi láu. +Wí a mↄvua kṹ, ĩatɛ̃ gɛɛ a gↄ̃ kpa a wɛ́i, asa Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ a kible Yelusalɛũ, a tↄbↄ Siↄna gbɛ musu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ wáa. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ gyãpi kɛ píi, aↄ gbãlɛaɛ. Gbɛ̃́ gbãlɛaɛ, aↄ ku bòo kpɛ adoɛ. +Ɔ̃ à vĩ̀api kũ̀ a ↄwa, à bↄ̀aànↄ wɛ̃́nkpɛ. À lɛ́i kɛ̀ aà wɛ́wa à ↄnàwà, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Ńlɛ guea? +Yã́ɛ bee sĩana vĩ: Tó gbɛ̃́ ye kɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, àlɛ zĩ maa nidɛ. +À Tamↄↄ pↄ́ kú guwaiwaiu kɛ̀kɛ kàlɛ lↄ ń kũ̀sũakalɛwɛ̃lɛ pↄ́ a kàlɛ Amata bùsuuↄ. +Ɔ̃ Dii tɛkpà Yuda bùsu gbãade Zolobabɛligu ń saonkia Yesuao ń gbɛ̃́ kↄ̃napiↄ píi, ↄ̃ aa mↄ̀ nà Dii Zĩgↄ̃de ń Lua kpɛ́ zĩwa +Vĩa ń kṹ maamaa, vĩa pↄ́ↄ ku we sↄ̃o. Lua tò gbɛ̃́ pↄ́ lɛ̀lɛwáↄ gↄ̃̀ kálɛa gɛↄ ũ, a widàmá kɛ́ Lua gìńzi yã́i. +Mámɛ má Ɛflaiũ buiↄ dↄ̃, Isailipiↄ yã́ ulɛamɛɛo. Ɛflaiũ buiↄ zɛ̀ ń gbãsĩkɛao saɛ, Isailiↄ gbãlɛ̀. +Má dↄ̃ kɛ́ Ablahaũ buin á ũ, ãma álɛ ma wɛ, kɛ́ ìli ma yãda á nↄ̀sɛuo yã́i. +À saana lɛɛ àaↄ̃de wòlo luabɛ ń a vlã́o a kwɛ̀ tↄↄlɛ, ↄ̃ à mↄ̀ zɛ̀ nↄɛ pↄ́ ye nɛipi aɛ, kɛ́ à e nɛ́ pↄ́ a ipi so yã́i. +Isailiↄ iↄ ku dↄdↄa ńtɛ̃ɛ, Yakↄbu buipiↄ iↄ ku bùsu pↄ́ pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo diu, gu pↄ́ a mↄ̀sɛ ìↄ bↄ musu. +Lua, ma yↄ̃ a zɛ́wa ǹ ma gwa, tó má kú tàaesai. +Pↄ́ yↄↄna ea maakɛa guu maa dɛ ↄvãiea zↄ̃ↄla. +asa ìↄ e gbɛ̃maan a ũ, ìli a duuna dↄ̃ à gbasa zauo. +Gusia ge gusisie ku kɛ́ vãikɛna ulɛuɛ̀o. +Kí Asa a dazi Maaka bↄ̀ kíakɛu se, kɛ́ à Asetaati lí pↄ́ Lua ye a gĩyãio pɛ̀lɛ yã́i. Kí Asa lípi zↄ̃̀ a pàa kɛ́lɛkɛlɛ, ↄ̃ à tɛsↄ̃̀wà Sedↄ̃ guzulɛu. +Ńsu we ń yã́io, asa an gbɛ̃́ↄ lɛ́ aà dã́ zɛ́u, aa dɛ gbɛ̃ↄn blala. Aa lɛgbɛ̃̀ aa mɛ̀ wa pↄbleo, wa imio e gↄↄ pↄ́ wà aà dɛ̀. An sↄu mà kↄ̀, n yã́ an swã́ dↄi. +Dii ìↄ wɛ́tɛ gbɛ̃maaↄzi, ì swã́kpa ń wiilɛai. +Kɛ́ aa bↄ̀lɛńnↄ màa, ↄ̃ malaikapiↄ do ò Lↄtuɛ: Bàalɛ ǹ nzĩa misi. Ńsu ǹ n kpɛ gwao, ńsu zɛ guzulɛpiuo. Bàalɛ mipɛ gbɛ̀sĩsĩↄwa, kɛ́ ńsu gao yã́i. +Tó á yekↄ̃i, ↄ̃ gbɛ̃́pii a á dↄ̃ ma ìwaↄ ũ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ma aà pↄ́ↄ nànɛ ń ↄzĩ píi, ãma ńsu ↄkã aà mɛwao. Ɔ̃ Setãu bↄ̀ Dii kĩ́i. +Ana nɛgↄ̃ɛ tↄ́n Disↄ̃, aà nɛnↄɛ tↄ́n Ɔhↄlibama. +Kɛ́ a ò màa, à lɛ́i tↄ̃̀ bùsuwa, ↄ̃ a yà a màma aà wɛ́ↄwa. +Kɛ́ Usaũ gà, ↄ̃ Aviti gbɛ̃́ Bedada nɛ́ Adada zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. Ɔ̃mɛ zĩblè Madiãↄwa Mↄabu bùsuu. +Isailiↄ bↄa Egipi wɛ̃̀ plaade, a mↄ plaade gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́, Dii yãò Mↄiziɛ kpaaũkpɛu Sinai guwaiwaiu à mɛ̀ +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lá a mae Manase kɛ̀waɛ. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ Zifideↄ gɛ ò Sauluɛ aa mɛ̀ Davidi ulɛa ń bùsuu. +Beewa baa tó wà isimawaabↄↄ ge fùaↄ nà Pↄlu mɛwa wà gɛ nà gyãeↄwa, aaì gbã́gbãɛ, an tã́aↄ ì gɛ̃zɛa. +Mi o Lua ma gbɛsiɛ: Bↄ́yãi ma yã́ sã̀ngui? Bↄ́yãi ń tò miↄ bɛ oosisia wɛ́tɛ̃a pↄ́ ma ibɛɛ lɛ́ mↄmɛɛ yã́ii? +Ma lu Edɛni sɛdɛ líe i kawào, pɛ̃ligↄ̃nae i ka a gↄ̃nawao, kpakpaa lí gↄ̃nda gèele sáa no. Ma lu líe kɛfɛũ láaàwao. +a yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, má ↄtↄ̃ Filitɛ̃ↄwaɛ, mí Kɛlɛti buipiↄ míↄnzↄ̃, mí ń gbɛ̃́ kĩni pↄ́ kú ísialɛↄ midɛ. +Tó Lua Nisĩna dↄaaaɛ́, Mↄizi yã́ iko vĩwáo. +Ɔ̃ à mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ ↄ́ↄlↄ álɛ ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpamɛɛi? Asu àↄ yea ũ seo. Baa tó ma ga Yelusalɛũ Dii Yesu tↄ́ yã́i, ma sↄu mà. +Ɔ̃ ma wenɛ ma duunai, mi a yãvãi ulɛnɛ lↄo. Ma mɛ̀ má a tàaeↄ onɛ Dii, ↄ̃ n ma duuna kɛ̃̀a. +Ńyↄ̃ kiblemá ń mↄ̀ gopanao, ńyↄ̃ ń wíwi lá wì gĩ̀ oo wiwa. +Ma Dii ma mɛ̀, a gↄↄ a mↄ́ kɛ́ gbɛ̃e a mɛ á sì ń Dii pↄ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipioo, +Tó aa ń pↄvĩaↄ yìa, aaì a ↄ̃a kpakↄ̃wa lá gbɛ̃́ a bↄↄlɛ vĩwa. +Ɔ̃ kí Dii kpɛ́ ń azĩa kpɛ́o pↄ́ↄ kɛ̀ò,màa lↄo e ń a gbão. +Aalɛ gã̀sazↄ̃kↄ̃ɛo, aa mipɛ̀ ń aɛ, aalɛ kuadi ń ibɛɛↄwa, an zĩkabↄↄ lɛ́ kpánɛ́o. +À mↄ lè Izaaki sù ń lↄ̀ↄ pↄ́ wì mɛ Luabɛ̃ɛpↄimaeo, à zↄ̃̀lɛ Nɛgɛvɛ bùsuu. +Kɛ́ a ku tia, àↄ ulɛa gbɛ̀ɛ guu ge gupãleiɛ. Tó à sù dↄ̀aa a lɛ̀lɛ wá gbɛ̃́ↄwaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ a baomà a mɛ, wà zĩblè Abisaloũ zĩgↄ̃ↄwaɛ. +Ásu to sↄ̃ kɛ̃́águ an yã́io, asa Dii á Lua kú á guu. A zↄ̃ↄ mɛ́ ì tó ń mɛ séenata. +Dii Malaikapi wèwà à mɛ̀: Yã́ pↄ́ má ò n naɛ, aà kɛ píi. +Amani gɛ̀ gomusupi sɛ̀ ń sↄ̃́pio à sùò. Ɔ̃ à gomusupi dà Maadoseɛ, à aà dì sↄ̃́pi kpɛ, a bɛ aà aɛ wɛ̃́lɛ zɛaↄ guu, àlɛ pũna àlɛ mɛ: Màa kí ì kɛ gbɛ̃́ pↄ́ á ye à aà kpɛlaɛ. +ge tó gↄ̃ɛ nↄ̀sɛ mɛ́ fɛ̀lɛ, àlɛ seakɛ a nↄ yã́wa, a kɛkɛan we. Saona lí mↄ́ ń nↄɛpio, i aà zɛ ma aɛ, i gbasa ikoyãpi kɛɛ̀ píi. +Lá a yaikɛo, mɛ́ Lua a aà bↄ gau, a yã́ ↄ̃ Luapi ò yãa à mɛ̀: Má báaa seasai pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ Davidiɛ daágu. +ↄ̃ Nisĩnapi òɛ̀ a ga kía pↄ́ Dii kpà esaio. +Ma awakpà Ɛvↄdiɛ ń Sɛntisio aaↄ lɛdoũ vĩ naa Diiwa guu. +Mɛlali Mali ì, Mali Libeni ì, Libeni Simɛi ì, Simɛi Uza ì, +Ísia n wiwi sa, n sↄ̃ↄlɛ ísiu, n pↄ́ↄ ń n gbɛ̃́ↄ kpàlɛnnↄ ḿpii. +Tó ńlɛ e ńyↄ̃ aà kũɛ, ńlɛ nzĩa sãsãɛ, tó n wɛsìaàlɛ, ńyↄ̃ gↄ̃ zɛ sã̀iiɛ. +apii ń a pↄ́wɛntio ń a vɛ̃ɛo ń kàao gbí do, kàa pↄ́ wa tòto ń nísioↄ ń kàawana pↄ́ wà nísi fã̀wàↄ. +Gↄↄ doũpi zĩ́ Yesu bↄ̀ bɛ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ ísidalɛ. +Màa a dɛ ń pↄ́ↄbↄnaↄ lↄ. Kulɛ ge mↄↄnan nò, tó àlɛ ↄbↄ súsuo, kpelewa wa fↄ̃ dↄ̃ lá àlɛ oi? +Má ònɛ́: Ápiↄ ń pↄ́piↄá Dii pↄ́ɛ. Ãnusu ń vuaoá pↄ́ pↄ́ wà Dii á deziↄ Lua gbàɛ. +Esau ò a maeɛ: Baa, saolɛ bee ↄ̃ ń vĩ adoa? Saolɛ pãle kɛmɛɛ sↄ̃ Baa. Ɔ̃ Esau nà ↄↄlↄwa. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ kũa a ga bauo. +Isaili kĩniↄ pↄ́ↄ sↄ̃, pↄ́ mɛ̀n blakwi guu pↄ́ mɛ̀ndo, gbɛ̃nazĩna ge zu ge zàaĩna ge sã ge ble ge pↄtuo pãlen nò, ní kpá Levii pↄ́ aaì laaidↄ ma zwã̀akpɛwaↄwa. +Tó yàa kuo, tɛ́ ì gaɛ, tó gbɛ̃pena kuo, sòle ì láaɛ. +Kɛ́ Isailiↄ kía bɛ bĩ́i musu, ↄ̃ nↄɛe wiilɛ̀wà à mɛ̀: Ma dii kí, ma suaba. +Wá zĩble ń Lua gbãao, ↄ̃mɛ a ↄ̃zↄ̃ wá ibɛɛↄwa. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Dén ma ũi? Deↄn ma bɛdeↄ ń ma mae buiↄ ũ kɛ́ mà gbasa mà gↄ̃ n nɛ́ zã́ ũi? +A yã́ mɛ́ tò ma gbɛ̃́ↄ, àↄ mɛna vĩ e Dii mↄgↄↄ. À gwa lá zↄ̃ɛ ì a bua pↄ́ bɛɛɛde kɛkɛa dã́. Ì mɛnafↄ̃ za káabuana e saɛ. +Salomↄↄ, má azĩa vɛ̃ɛbu vĩɛ, má ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa sↄo kpama, mí a ↄ̀aa do kpa vɛ̃ɛbu zĩkɛnaↄwa. +Ɔ̃ aa sↄ̃̀ Zãazi aa mɛ̀: Mɛtulu, gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄ yãa Yuudɛ̃ baale, n aà yã́ òwɛ̃ɛ, ↄ̃mɛ lɛ́ gbɛ̃́ↄ dailɛkɛ tia, gbɛ̃́pii lɛ́ gɛ́ aà kĩ́i. +Bɛↄↄ nɛ́ Bɛla, Dinaba gbɛ̃́ mɛ́ kpalablè Ɛdↄũ káau. +Bãnidode sↄ̃ à gɛ̀ ɛyↄ̃̀ɛ, ↄ̃ à a dii ↄ̃api ùlɛu. +Kua bíli guu ì gbɛ̃́ kúsu kwɛ́, yã́ na oanɛ́ ì ń pↄ kɛ na. +Asa Davidi ò Soũ lá guu à mɛ̀: Dii ò ma Diiɛ aà zↄ̃lɛ a ↄplaai +Dé mɛ́ ì sosa ble ń azĩa gwaaoi? Dé mɛ́ libà mɛ́ ìli a bɛ bleo ni? Dé mɛ́ ìↄ zu dã mɛ́ ìli a vĩ mio ni? +Lá àlɛ Dii náaikɛ, aà aà bↄ, tó aà yã́ kàaàguɛ, aà aà misi. +Gbɛ̃vãiↄ yã́zɛde gbadↄ̃o, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ Dii aɛyaↄ dↄ̃ wásawasa. +Kɛ́ à nà kpalableawa, ↄ̃ à Yeloboaũ buipiↄ dɛ̀dɛ píi, i ń gbɛ̃e too, à ń mìdɛ lá Dii dà a zↄ̀blena Ahia, Silo gbɛ̃́ɛ a òwaɛ. +Sia ì mↄ da tɛ́u, ì gbɛ̃gbɛ̃ ń masanao, ìpi tã́a ũ ń a gã̀sa gbãao. Ɔ̃ nↄana ì aà dɛ, aà gbãa ì busa, tó i í e mìo, aà yɛ̃̀ɛɛ ì láa. +Á gbɛ̃e su àↄ dɛ gbãsĩkɛna ũ ge luayãdansai ũ lán Esauwao. À a yoakɛzɛ yìa blɛ gɛ̃n do blea yã́i. +Tó má yãvãi kũa ma sↄ̃u, dↄ̃ Dii gì ma yãmai. +A wèwà à mɛ̀: Kɛ́ ma n kĩ́i mà, ↄ̃ vĩa ma kũ, kɛ́ má kú puizi yã́i, ↄ̃ ma ulɛ. +Tó ma fɛlɛ gɛ ĩatɛ̃bilɛkĩi gukpɛ, tó ma gɛ zↄ̃lɛ ísia baale bɛaɛ, +Baa, lá Dii ku mɛ́ ń ku, Dii gìnɛ ǹ gbɛ̃dɛ ǹ tↄsi nzĩaɛɛ. Dii to n ibɛɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ n vãi wɛɛlɛↄ gↄ̃ lán Nabaliwa. +À yãòmɛɛ à mɛ̀: Daniɛli, ma bↄ mↄma kɛ́ mà ń wɛ́ kɛ̃́nɛɛ, n dↄ̃a i kã́fĩ. +Saon uabeleↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa swaaↄ̃ ń baswaaↄ̃oɛ (1.760). Gↄ̃sa gbãaↄnɛ, Lua ua zĩkɛnaↄnɛ. +Ɔ̃nↄnaↄ mɛ́ bↄ̀ ń yã́pio, aai yã́ pↄ́ an deziↄ ò kee ulɛwɛ̃ɛo. +Ɛ̀waasopi òɛ̀: Má yã́ beeↄ kũa píi. A kpele mɛ́ gↄ̃̀mɛɛ lↄi? +Ɔ̃ ma ãnabikɛkɛ̀ lá a òmɛɛwa. Ĩana ń pá, aa vù, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ sĩ̀ zĩgↄ̃ dasidasiↄ ũ. +Kɛ́ ↄ̃ aa kàlɛ nↄ̀ↄpiↄ kulaↄwa, ↄ̃ Aalona kpàsa ń a nísipiↄ saokĩiwa. +Aa sã̀sã, aa kɛ̃̀ zɛ́ súsuwa, aa zɛ́ doũ sɛ̀ ń Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũ pↄ́ ye ↄbɛ̃ɛio. +Tia kɛ́wa ma Lua, to n wɛ́ àↄ pɛa guɛ beewa, ní swã́sɛ wabi pↄ́ wa su kɛma lai. +Bee yã́ pↄ́ ãnabiↄ ò sĩana pìliwànɛ́. A maa à laaidↄ yã́piwa filia pↄ́ lɛ́ guduuduu pu ũɛ e gudↄlɛia saana àↄ gɛ́ bilɛi á sↄ̃u, gu i dↄɛ́. +Ɔ̃ gbɛ̃eↄ fɛ̀lɛ yãdↄ̀wà lↄ aa mɛ̀ +Ezɛɛ mɛ́ ń swana ũ, a plaade Obadia, a àaↄ̃de Ɛliabu, +Ásu tɛ dii pãleↄzio, bui pↄ́ liaaázipiↄ diiↄ, +A ku we e Elodi gɛ̀ gàò. Bee kɛ̀ kɛ́ yã́ pↄ́ Dii dà ãnabiɛ a ò e kɛ yã́iɛ à mɛ̀: Ma a nɛ́ gbɛ̀si Egipi. +Sela wɛ̃̀ baakwide guu ↄ̃ à Ɛbɛlu ì. +Ɔ̃ Sↄlu pↄ́ wì mɛ Pↄlu sↄ̃, Lua Nisĩna dɛ̀dɛwà, ↄ̃ à wɛpɛ̀wà à mɛ̀ +Asɛɛ nɛnↄɛ vĩ lↄ, aà tↄ́n Sela. +Má á yãnakpaa ázĩawa ń á yãkɛao ɛɛkaɛ́ á ↄzĩ, a kã́fĩakɛɛ́o. +Gↄↄ pↄ́ à gɛ̃̀ saoi ma kpɛ́ ua plaadeu, aàli sao ń duun awakpabↄo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +à a ↄ̃a kĩni kuluyè ń a na dↄ̃ao, ↄ̃ à gɛ̀ a kĩni kpà zĩnaↄwa. +E nɛ́pi àↄ gɛ́ sↄ̃iaàzi, ↄ̃ tã́api aà nɛ̀ à aà zĩ̀azĩa. Ɔ̃ Yesu gì tã́apiɛ à nɛ́pi gbã̀gbã, ↄ̃ à aà kpà aà maewa. +Dṹnia gbɛ̃́ↄ, à yãma, málɛ mↄ́ gbɛ̃́piↄ ásookɛi. Yã́ pↄ́ aalɛ yáↄ gbɛn we, asa aai swãdↄ ma yã́io, aa gì ma ikoyãiɛ. +Ɔ̃ a ònɛ́: Á kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i asii dↄ̃a zɛ́ vĩ, ãma mi yã́pii o gbɛ̃́ kĩniↄnɛ ń yãlɛɛũaoɛ, +Ɔ̃ Yesu aà gbàɛ bɛ à mɛ̀: Ńsu bↄlɛ wɛ̃́lɛ guuo. +Ɔ̃ Abimɛlɛki mↄ̀ ń sãↄ ń zuↄ ń zↄgↄ̃ɛↄ ń zↄnↄɛↄ, a kpà Ablahaũwa, ↄ̃ à aà na sↄ̀aaɛ̀. +À ma fↄ̃ yↄↄ ń ma sↄũkɛyão, ãma álɛ kɛ kↄ̀. +Wìli zↄ toto ń lɛ́oo. Baa tó a mà, a zĩkɛwào. +À luaↄ Lua sáaukpa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Salomↄↄ sↄ̃́ pↄ́ ì gó gálɛↄ kɛ̃́ɛ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ɛ (4.000), a pↄ́ wì dikpɛↄ sↄ̃ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000). Aa ku sↄ̃́go wɛ̃́lɛↄ guu ń aà bɛ Yelusalɛũo. +Amihudu nɛ́ Utai, Ɔmɛli tↄũna, Imɛli sĩ́wɛna, Bani sↄ̃kpaɛ mɛ́ Yuda nɛ́ Pɛlɛzi buiↄ dↄaana ũ. +Gbɛ̃́ a a dãuna kũ a mae bɛ, i oɛ̀: Ń ula vĩ, kɛwɛ̃ɛ dↄaana ũ, kaaũaɛ bee kɛkɛa gↄ̃̀ n yã́ ũɛ. +Zĩewa Yesu gɛ̃̀ góilɛna guu ń a ìwaↄ, ↄ̃ a ònɛ́: Wà bua ísida baale. Ɔ̃ aa dàzɛu. +Ásu gɛ́ buao, ásu àↄ bɛ zɛ́uo, asa ibɛɛↄ ń fɛ̃ndaↄ kṹkũaɛ, vĩa pↄ́ↄ liaaázi. +Tó nↄa lɛ́ gbɛ̃dɛ, tó à kpã́iò, wì a yã́ dilɛ pãe? +Ni to gu si, ↄ̃ gwãasĩna ì kɛ, ↄ̃ lákpɛ pↄ́ↄ ì fɛlɛ ń táo píi. +Sãdãnaↄ, à koo pũna à búbuapɛ, kpàsa dↄaanaↄ, à gbeembo bùsuu, asa á kòlokpagↄↄ kàɛ, á kwɛ́ à wíwi kɛ́lɛkɛlɛ lán sɛkpalawiawaɛ. +tiasa ↄ̃ Lua pↄ́ ìↄ ku gↄↄpii dìlɛ wà yã́ pↄ́ kú ãnabiↄ láↄ guupi bↄ gupuau, kɛ́ bui píi e dↄ̃, aai Lua náaikɛ, aa gↄ̃ aà yãmanaↄ ũ. +Ɛnↄki luanaaikɛa mɛ́ tò Lua aà sɛ̀, kɛ́ asu gao yã́i. Wi aà e lↄo, kɛ́ Lua aà sɛ̀ yã́i. E Lua àↄ aà sɛ́, à aà sáaukpà à mɛ̀ aà yã́ kàagu. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ Lua kã́mabokĩiu kã́mabò ń a zĩoɛ, lá Lua kã́mabò ń a zĩowa. +Lubɛni ma yoa, ma gbãa, ma gↄ̃sakɛ nɛ́ sɛ̃́ia, n gawi ń n ikoo dɛ ń gbɛ̃́ↄla. +Etiopi gbɛ̃́ a fↄ̃ à a mɛbaa lilɛe? Gbɛaana a fↄ̃ à a wɛ̃̀sã lilɛe? Á Yelusalɛũdeↄ sↄ̃, vãi dↄ́ɛkɛ̀ánↄ, á fↄ̃ maakɛo. +Ɔ̃ ma kpalabaaↄ è ń gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛzↄ̃lɛwaↄ. Wà ń gbá zɛ́ aa yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ. Ma gbɛ̃́ pↄ́ wà ń mi zↄ̃̀ luayãoa ń Yesu seeladekɛo yã́iↄ è. Aai kúlɛ wài ge aà taaɛo. Aai aà seela kɛ ń miaɛ ge ń ↄwao. Aa vù wà kpalablè ń Kilisio wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄo. +Ɔ̃ Yesu a zãsì gbɛ̃́piwa à mɛ̀: Dé mɛ́ ma da ge ma dãunaↄ ũi? +Baa kɛ́ Dii òɛ̀ asu tɛ dii pãleↄzio, i yã́ pↄ́ Dii dìlɛɛpi mao. +Ma Dii á Dↄnlɛde pↄ́ á kɛ́ ma á ikàsa nɛasakpɛu ma mɛ̀: Yakↄbu bui ma zↄ̀blenaↄ á bui maa pↄ́ má sɛ̀ↄ, ásu to vĩa á kṹo. +Yiongo waiↄ li n bùsua, Madiã ń Efa bùsu yiongo nɛ́ bↄlↄↄ. Seba bùsudeↄ mↄ píi vua ń tulaleti gĩnanaↄ sɛa, aalɛ ma yãkɛaↄ baokpa. +Ɔ̃ Abisaloũ ń Isailiↄ píi mɛ̀: Usai lɛdama maa dɛ Aitofɛli pↄ́a. Dii mɛ́ zɛ̀ò à Aitofɛli lɛdama maapi bãdɛ, kɛ́ à e Abisaloũ ásookɛ yã́i. +Tàaesaide yã́ gwa, wɛ́tɛ gbɛ̃maa yã́i, asa nↄ̀sɛniɛde buiↄ gↄ̃ bui ũ. +Aà mi a liaa, aà làasoo i gↄ̃ lán nↄ̀bↄↄ pↄ́wa e wɛ̃̀ sopla. +Aↄ dɛ lán yã́ pↄ́ má dìlɛ an deziↄnɛ gↄↄ pↄ́ ma ń kṹ ń ↄwa ma ń bↄ́lɛ Egipiwao. Asa aai zɛ ń yã́ pↄ́ má dìlɛnɛ́oo, ↄ̃ ma ń tó we. +Mámɛ má Dii ń Lua ũ, aaliↄ ma ikoyãↄ kũa, aali swã́sɛ ma yãdilɛaↄi aaↄ zĩkɛwà. +Ɔ̃ Babiloni zĩgↄ̃ↄ pɛ̀lɛ ń gbɛu, ↄ̃ aa Zedekia lè Yeliko gusalalau. Aa aà kũ̀ tàò Babɛli kí Nɛbukanɛzawa Libla, Amata bùsuu. We à yãdàuaàla, +Ɔ̃ wà tↄkpà gupiɛ Tabela, kɛ́ Dii tɛsↄ̃̀má we yã́i. +Mapi sↄ̃ má lɛsi n gbãa yã́ musu, má gulakɛ kↄↄ n gbɛ̃kɛ yã́ musu, asa ḿmɛ ń ma aafiaekĩi ũ, ḿmɛ ń ma ulɛkĩi ũ taasikɛgↄↄzĩ. +Ɔ̃ kía mɛ̀: Gbɛa ǹ ma gbɛ̃́ pↄ́ a nɛ́n ɛ̀waasopi ũ. +lá a kɛ̃a láuwa: Gwa, málɛ gbɛ pↄ́ ì to wà gɛ̃mbↄlɛ dilɛ Siↄna, gbɛsi pↄ́ ì to wà fu. Wí a gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ kũo. +Aa wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ sì ń tↄↄlɛ maao, aa kpɛ́ↄ sì ń pↄmaa pↄ́ kúuↄ ń lↄ̀ↄ pↄ́ wa yↄ̃̀ↄ ń vɛ̃ɛbuↄ ń kù kpɛ́ↄ ń lí pↄ́ wì a bɛ bleↄ à kɛ̀ zài. Aa pↄblè aa kã̀ aa mɛ̀kpa, aa namablè n ɛ̀fãai zↄ̃ↄ yã́i. +asa aaì ĩada gbɛ̃́ pↄ́ ń gbɛ̃̀waɛ, aaì gbɛ̃́ pↄ́ ń zↄ̃̀ wãwã galikɛ. +Gugbãntoo kía a ɛa zĩgↄ̃ↄ kãaa dasidasi dɛ a káaua. Tó a gↄↄ kà, a mↄ́ ń a zĩgↄ̃ bílapiↄ, baade ń a gↄ̃kɛbↄↄ. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̀a Diiwa à mɛ̀: Mà gɛ́ lɛ́lɛi Filitɛ̃piↄwa yã̀? Ɔ̃ Dii òɛ̀: Gɛ́ lɛ́lɛimá, ní Kɛiladeↄ misi. +Isailiↄ mɛ́ Dii Zĩgↄ̃de vɛ̃ɛbupi ũ, Yudaↄ mɛ́ kaa pↄ́ ì pↄnakɛò ũ. Yã́zɛde a wɛ̀ɛlɛ, ↄ̃ gbɛ̃dɛa mɛ́ kↄ̃̀, aà wɛ́ dↄ maakɛai, ↄ̃ búbua mɛ́ dↄ. +Kí, ma n gba píiɛ. Alauna ɛ̀a ò lↄ: Dii n Lua sinnↄ. +Salomↄↄ nɛ́ Lↄbↄaũ mɛ́ Yudaↄ kía ũ. À kpalablè a wɛ̃̀ bla ń mɛ̀ndoode guuɛ, ↄ̃ à kɛ̀ kpalau Yelusalɛũ wɛ̃̀ gɛ̃o ń plao, wɛ̃́lɛ pↄ́ Dii dìlɛ Isaili bui píi wɛ̃́lɛↄ ũ guu, kɛ́ a tↄ́ àↄ kuwà. Aà da tↄ́n Naama, Amↄni buiɛ. +Kɛ́ oosi kɛ̀, aà ìwaↄ gɛ̀ ísida gↄ̃sↄ̃lɛ. +Gbɛafu bɛ gↄ̃ina pↄ́ liaipiↄ basↄo síiↄ̃siiↄ̃saiɛ, mɛ́ a ku mↄdaona pↄ́ wa tã̀pi musu mɛ̀n basↄobasↄo. +Malaika soolode a kã̀ae pɛ̀. Ma lↄↄ mà à bↄ̀ Lua aɛ tulaletikatɛakĩi pↄ́ wa pì ń vuao a kↄ́ba síiↄ̃ↄ kĩ́i. +Ɔ̃ an gbɛ̃eↄ mɛ̀: Ì tã́agonɛ́ ń tã́aↄ kí Beezebu tↄ́oɛ. +Gwa! Yã́ pↄ́ ma dↄaa má ò kɛ̀, yã́ dafu málɛ o sa, málɛ a baokpaɛ́ e àↄ gɛ́ bↄi. +À ↄbaaa yè gɛ̀ò, e aàↄ gɛ́ sui mↄ a ↄsikɛ. +Sĩana málɛ oɛ́: Pↄ́ pↄ́ á yè dṹniau, aↄ yea musuɛ, mɛ́ pↄ́ pↄ́ á pòlo dṹniau aↄ poloa musuɛ. +Mapi sↄ̃, ma wɛ́ ìↄ dↄnzi láasaiɛ, miↄ n táasilɛ màↄ gɛ́. +N ma zu ɛ̀ zòolo guu e tↄↄlɛ nↄna gbã́o gusiau. +Za gbã yãpãsĩ a kɛ̃ n bɛwa bau lↄo, asa n sakàmaguɛ, n Iti bui Uli nↄ sì ń sɛ̀. +ↄ̃ Saulu gɛ̀ lɛ̀lɛ Amalɛkipiↄwa za Avila e à gɛ̀ pɛ̀ Suluwa Egipi gukpɛ. +ↄ̃ à gↄ̃̀ò gyaa ũ e wɛ̃̀ basiiↄ̃ ń síiↄ̃o. Ìli bↄ Lua uao, ìↄ lousisi fãanɛ ń gwãasĩnao ń lɛyeao ń wabikɛao. +ↄ̃ a òmɛɛ: Gupiu ↄ̃ saonaↄ lí tàae fĩabobↄↄ ń duun awakpabↄↄ fùukɛu, aali pↄ́wɛnti kàa kɛu, kɛ́ aasu gɛ́ò ua sɛ̃́iau aa kã gbɛ̃́ↄwa aa ĩadamáo yã́i. +Wa gↄↄplakɛa we guu ãnabi pↄ́ wì mɛɛ̀ Agabu bↄ̀ Yude bùsuu à mↄ̀. +Ásuli gbɛ̃e wɛgwa yã́kpalɛuo. Àli yãma gbɛ̃́ yãfũna ń gbɛ̃́ gbiaowa sáasaa. Ásuli vĩakɛ gbɛ̃e wɛ́ɛo, asa yã́kpalɛkɛaáLua yã́ɛ. Tó yãe kɛ̀ɛ́ zĩũ, àli mↄ́oa, mí wɛ́tɛi. +Za gↄↄ pↄ́ ma gɛ yãò Falaↄ̃ↄɛ ń n tↄ́o, ↄ̃ àlɛ ĩada n gbɛ̃́ↄwa, mɛ́ ni ń bↄo! +Ɔbↄ na aà mɛwa ǹ gwa. A yãvãi o n musuɛ. +Ma yenzideá ma pↄ́ɛ, mɛ́ aà pↄ́n ma ũ, àlɛ pↄble sũmaavuↄ guuɛ. +asa pↄ́ pↄ́ bↄ̀ gupuau gↄ̃̀ gupua pↄ́ ũɛ. A yã́i tò wì mɛ: Iona vu fɛlɛ bↄ gɛↄ guu, Kilisi i gupunɛ. +Pↄlu dãe nɛgↄ̃ɛ ń baikpaapi mà, ↄ̃ à gɛ̀ gɛ̃̀ sosaↄ bɛ, a ò Pↄluɛ. +Lua kpɛ́pi lɛ́ yàasa ń a lɛsĩↄ sáaɛ. Pↄ́ kú luakukĩi kpɛɛlɛ oi +Dii gbɛ̃́pii Luan ma ũ, yãe ìↄ zĩũ mɛɛe? +kɛ́ aasu gↄ̃ wásawasa wá saio yã́i. Lua dↄ̀aa dìlɛ wà yã́ pↄ́ a maa dɛ ń pↄ́a eɛ. +ge filia nísi ge pↄ́ gĩnana pↄ́ wì nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ ń tulaletio kɛòↄ +Ìↄ ń zĩ Libã mↄ ń mↄo gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). Gbɛ̃́piↄ ì kɛ Libã mↄ do, ↄ̃ aaì su aa kɛ bɛ mↄ plapla. Adonilaũ mɛ́ zↄzĩpi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ɔ̃ Mↄizi ò Aalonaɛ: O Isailiↄnɛ píi aa sↄ̃ Diizi, asa à ń zↄakaa màɛ. +Ń beeo Nɛba nɛ́ Yeloboaũ, Davidi nɛ́ Salomↄↄ ìwae bↄ̀ a diipi kpɛ. +À gupu gbɛ̃́ↄnɛ beewa, aai á maakɛaↄ e, aai á Mae pↄ́ kú musu sáaukpa. +Dii zígbia ń yã́ pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ kɛao lá gbɛ̃eↄ lɛ́ ewao, àlɛ mɛnakɛánↄ. A ye gbɛ̃e kaalɛo, a ye gbɛ̃́pii nↄ̀sɛlilɛɛ. +Lↄtu ìↄ bɛ ń Ablaũo sãnu. A sãↄ ń zuↄ ń zwã̀akpɛↄ vĩ sↄ̃. +We ↄ̃ máli kpaaũu ń Isailiↄ, ma gawi i pisi gupiwa. +Ma nɛ́, ńsu to ma yãdanɛ sã́nguo, ǹyↄ̃ yã́ pↄ́ má dìlɛnɛↄ kũa n sↄ̃u. +Yuda kↄ̃na pↄ́ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ Egipie a bↄo. Á e ɛa ta Yuda bùsu pↄ́ álɛ a bɛɛkɛuo. Á tá weo, sema á gbɛ̃́ pↄ́ sù bↄkĩi è bàasio. +Ma gbɛ̃́ pↄ́ má kpɛɛ Lua gbɛ̃́ↄ guu, Lua gbapi dàmɛɛ, ↄ̃ málɛ Kilisi ɛ̀fãai pↄ́ lɛ́ vĩo baonakpa buipãleↄnɛ, +Ĩatɛ̃ gawi ado, mↄvua pↄ́ ado, saanaↄ pↄ́ ńdo. Baa saanapiↄ gawi dodo kↄ̃ɛɛ. +ↄ̃ n ãnabiↄ dìlɛ aa o Yelusalɛũ ḿmɛ ń dɛ ń kía ũ. Kí a yã́pi ma. A yã́ mɛ́ tò mↄ wà lɛkpaaĩ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Ǹ n fɛ̃nda pɛ a gbɛu. Asa gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń fɛ̃ndao, fɛ̃nda mɛ́ a aà dɛ. +Má è a duunakɛ̀ Dii á Luaɛ, a kɛ̃ zɛ́ pↄ́ a dàɛ́wa gↄ̃̀ↄ, a mↄkàsa zugaae ũ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Wà Dii Sɛũ Lua sáaukpa, Kanaa buiↄ aaↄ dɛ Sɛũ buiↄ zↄↄ ũɛ. +Ɔ̃ nↄɛpi dↄ́ɛĩi kɛ̀, ↄ̃ à bↄ̀ a zã́ bɛ à tà a mae bɛ Bɛtɛlɛũ, Yuda buiↄ bùsuu, a ku we e mↄ síiↄ̃. +A wɛ̃̀ soplade guu ↄ̃ saonkia Yoiada kibɛ dↄai badeↄ ń zĩgↄ̃ badeↄ sìsi, ↄ̃ wà mↄ̀ńnↄ aà kĩ́i Dii ua. Ɔ̃ à yãyèńnↄ a tò aa lɛgbɛ̃̀ Dii ua we, ↄ̃ à kía nɛgↄ̃ɛpi ↄ̀lↄnɛ́. +Bui pↄ́ kú za tↄↄlɛ lɛ́wa zã̀zã ili ń yãmaoↄ ↄ̃ Dii a to aa kúuo aa mↄ́wá. +Aa gì n yãmai, dabudabu pↄ́ ń kɛ̀nɛ́ↄ yã́ sã̀ńgu. An swã́ gbãakũ̀, aa bↄ̀ n yã́ kpɛ, aa dↄaana dìlɛ aà ɛa táńnↄ zↄbleu. Lua, ni gbɛ̃́ↄ duuna kɛ̃́má, ń sùuu vĩ ń sósobio, n pↄ lí pa kpaao, ń gbɛ̃kɛ vĩ zↄ̃ↄ, ↄ̃ ni pãkpańzio. +Kɛ́ ma vãikɛnaↄ kua maa è, ma ĩ́andãnapiↄ gwea nidɛ̀. +E tia aai yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀ a bↄ gau mi dↄ̃o. +Ń beeo má aà swãfɛ̃ɛ̀. Má seelaↄ ń dabudabuↄ kɛ Egipi dasi, +Ma Lua, yãmaa pↄ́ má kɛ̀ gbɛ̃́ beeↄnɛ píi àↄ dↄngu. +Gbɛ̃́ pↄ́ anzĩa pↄeã lɛ́ dↄaanɛ́, aa gì sĩanai aa tɛ vãiwaↄ sↄ̃, Lua a pↄkũma ń pↄkpɛ̃nɛo bↄbↄmá. +An gbɛ̃bleai tàae mɛ́ ma pↄ fɛ̃̀, ↄ̃ ma ń gbɛ̃́ ma ulɛnɛ́ ń pↄkpɛ̃nɛo, ↄ̃ aa gì bↄ̀ ma kpɛ, aa ń pↄeã zɛ́ sɛ̀. +Gbɛ beeↄ i gↄ̃ɛ́ seela ũ. Tó á nɛ́ↄ á lá zia, gbɛ beeↄ dɛɛ́ kpelewa ni,Gɛnɛzalɛti bùsuo ń Nɛfatali buiↄ bùsuo píi. +Tó á yã́ bee taa kɛkɛa vĩ, ↄ̃ á gbɛ̃́ pↄ́ aai ka pↄe ũ á gãli guuoↄ sɛ yãkɛkɛnaↄ ũa? +Ásuli á da vĩ̀i ge aà dãuna dã̀akpao ge á dasɛ̃, asa daɛ fɛ̃̀ɛɛ kpɛbↄan we. An tàae a wi ń musuɛ. +Tó álɛ kukɛ, ásu a bɛ kↄ̃nwɛo. À bee to bↄ̀mↄↄnɛ ń nɛtonɛↄ ń gyaaↄ. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ ò a maeɛ: Bↄ́yãi n ma kai dṹniawa kɛ́wai? Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ ò a daɛ: Bↄ́yãi n ma ii kɛ́wai? +Ńyↄ̃ dↄaa wá gbɛ̃́ pↄ́ n wá bóↄnɛ n gbɛ̃kɛ guu, ńyↄ̃ gɛ́wanↄ n bùsuu ń n gbãao. +Aa n kpa bɛdau, n gaa aↄ pãsĩ ísia guo. +Ń kú ma swalu guu Edɛni, gbɛ̀ bɛɛɛde píi dɛ n pↄnanzi ũ: Lubii, topaza, ɛmɛlodi, kisoliti, onisi, diamaa, safii, tiikↄazi ń yasepeo. Vua wà gbɛ̀ bɛɛɛdepiↄ kũ̀kũò zãblebↄↄ ũ. Gↄↄ doũ zĩ wà n kɛ ń pↄ́piↄ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ zĩgↄ̃ↄ gbàɛ we gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000), aa ònɛ́: À gɛ Yabɛsi Galadadeↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao ń ń nↄɛↄ ń ń nɛ́ↄ. +Zↄↄ, àli á dṹnia la diiↄ yãma ń nↄ̀sɛmɛndoo ń vĩao ń lualuao, lá Kilisi álɛ kɛɛ̀wa. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wa mↄ n yei wà n kpámáɛ. Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ mɛ̀: À lɛgbɛ̃mɛɛ à mɛ á ma dɛo. +Balaaũ fɛ̀lɛ tà a bɛ, ↄ̃ Balaki dàzɛu sↄ̃. +Wá tàaeↄ kɛ̃́wá, lá wi gbɛ̃́ pↄ́ tàaekɛ̀wɛ̃ɛↄ kɛ̃wa. +Diipi mɛ́ Lua Nisĩnapi ũ, mɛ́ gu pↄ́ Dii Nisĩnapi kuu, we wì gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ. +à Lua sáaukpà a ɛ̀ɛ, ↄ̃ à mɛ̀ bee dɛ a mɛ pↄ́ á kpá wá yã́i ũɛ, wàliↄ bee kɛ a yã́ dↄawágu yã́i. +Maliama zↄ̃̀lɛ ń Ɛlizabɛtio lán mↄ àaↄ̃wa, ↄ̃ à gbàsa tà a bɛ. +Ɔ̃ Yozuee ònɛ́ aa bↄ swaɛu, +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, o n gbɛ̃́ↄnɛ ǹ mɛ, tó má tò zĩ fɛ̀lɛ bùsuu mɛ́ bùsupideↄ gbɛ̃́ sɛ dìlɛ gugwana ũ, +Davidi ń a gbɛ̃́ↄ kà Zikilaga a gↄↄ àaↄ̃dezĩ. À mↄ lè Amalɛkiↄ mↄ̀ lɛ́lɛi Nɛgɛvɛ bùsuwa ń Zikilagao ń kpɛ. Aa lɛ̀lɛ Zikilagawa, aa tɛsↄ̃̀wà. +Ĩatɛ̃ busaa ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ sↄ̃̀aàzi aa òɛ̀: Gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa ta pilakĩi ń pↄbleao wɛɛlɛi zↄ̃ɛwiaↄ ń bualoũ pↄ́ kú kãiↄ guu, asa sɛ̃gbã wá kúu la. +Gwa! Sↄ̃́ kpaaĩa plapla gode lɛ́ mↄ́. Ɔ̃ godepi mɛ̀: À gà! Babɛli gà! A diiↄ kálɛa tↄↄlɛ wíwia. +Má a tàaeↄ dↄ̃ sa, ma duuna lí sã́maguo. +ↄ̃ wà bàalɛ̀ gɛ̀ bùsupi kɛ̀ɛlɛ, wà gyãeↄ sɛ̀lɛ ń mákɛlɛo, gu pↄ́ wa mà a kuu píi wìↄ mↄoɛ̀. +Tó n koezↄ̃a wɛ̃́lɛi gↄↄ lɛ́ pà, ní a lɛɛ do sɛ́lɛ ká pↄ́ pↄ́ ń kɛ̀ wɛ̃́lɛ taa ũpiwa, ní tɛsↄ̃wà. Ní a lɛɛ plaade do sɛ ǹ fɛ̃ndapi lɛ́lɛò ǹ lia wɛ̃́lɛpizi. Ní a lɛɛ àaↄ̃de do pↄ́ gↄ̃̀ fã́ɛ ĩ́anau, asa má a fɛ̃nda wo mà pɛ́lɛńziɛ. +Sa pↄ́ málɛ oma mɛ́ nↄ̀sɛniɛ ũ, nili saka nↄ̀sɛniɛ sùuudeguo. +Málɛ pↄ́ pↄ́ ma wɛ́ dↄi ya mà ài pↄ́ Lua wá sisiwà musu e naa Kilisi Yesuwa guu. +Máↄ nílɛo, máↄ n táasilɛɛ, Dii ma Lua, máↄ n sáaukpa láasaiɛ. +An gbɛ̃e ku gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ń saonkia Aalonao ń nao Sinai guwaiwaiu yãaↄ guuo. +Má è wá fↄ̃ gↄↄɛ bee taasi lɛɛũ ń gawi pↄ́ Lua a bↄowɛ̃ɛoo. +Asa an Zɛnnↄde gbãa, a bↄ n kpɛɛ, i yã́sińnↄ. +Taasideↄ pↄ a ɛa kɛ na Diiwa, wɛ̃nadeↄ pↄnakɛ ń Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoao. +Kↄↄ danɛ́ gbɛpi pↄlɛu e à lìai píi, ní onɛ́ aa laaika, aasu dɛdɛ gbɛpiwao, an gbɛ̃e su ↄkãwà seo. Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀wà, wà ade dɛ. +Lua wɛ́ kpà a vĩ̀ wá wɛ́siagↄↄ yã́la, ↄ̃ àlɛ lɛda gbɛ̃́ↄwa gupiiu tia aa nↄ̀sɛlilɛ. +Nɛgↄ̃ɛna Samuɛli sↄ̃ ìↄ zĩkɛ Diiɛ ń saoulao daa. +Kɛ́ í ma kũa ma nↄɛ ma lɛzù Diizi ma mɛ̀, +Saonaↄ ń Levii buiↄ i bↄ yã́ pↄ́ kí dìlɛnɛ́e kpɛo, baa làasi yã́. +A yã́ mɛ́ tò à gɛ bui píi kɛ ma ìwaↄ ũ, í ń dailɛkɛ ń Mae Lua tↄ́o ń aà Nɛ́ tↄ́o ń aà Nisĩna tↄ́o, +Gↄↄ bee wa kɛ̃ sↄ̃́ ã́nanaↄwa: Dii pↄ́. Dii kpɛ́ dàaↄ aaↄ sáa ń saokĩi taↄɛ. +À tó á nↄ̀sɛlilɛ, á làasoo i gↄ̃ dafu, +A òɛ̀: Ma dii, ńsu ǹ ma tàae yãdao. Ńsu to yãvãi pↄ́ mapi n zↄ̀blena má kɛ̀nɛ gↄↄ pↄ́ n bↄ Yelusalɛũ dↄnguo. Ma dii kía, ńsu ǹyↄ̃ yã́pi kũa n sↄ̃ guuo. +Ablahaũ gaa gbɛa Lua báaadà aà nɛ́ Izaakigu. A zↄ̃lɛa Luabɛ̃ɛpↄimae lↄ̀ↄ saɛ. +Asa wá dɛ tulaleti gĩ na pↄ́ Kilisi kpàsa Luaɛ ũ gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ ń suabaↄ ń gbɛ̃́ vũaaaↄ guuɛ. +Kía na Ɛsitɛɛ, Abihaili nɛ́, la plaade kɛ̃̀ ń a ikoo píi Puliũ yã́ musu, à gbãakpàò lá pↄ́ Yuda bui Maadose kɛ̃̀wa. +Zĩ pↄ́ wa kà gↄↄ bee pãsĩ maamaaɛ, ↄ̃ Davidi zĩgↄ̃ↄ zĩblè Abinɛɛ ń Isailiↄwa. +Apii lé, tó ma mↄ á gwai ge mi mↄon nò, à tó á kua kpaaĩ ń Kilisi baona yã́o, kɛ́ tó málɛ á bao ma, mà ma á zɛa gíũgiũ ń lɛdoũo, álɛ dɛ̃ɛka ń nↄ̀sɛmɛndoo baonapi zɛ́ yã́i. +Ɔ̃ Yozuee ònɛ́: Ámɛ á ázĩa seeladeↄ ũ, a zɛò àↄ zↄble Diiɛ. Ɔ̃ aa mɛ̀: A seeladeↄn wá ũ. +Aaìↄ ku Lua ua gↄↄpii, aaↄ Lua sáaukpa. +N Egipiↄ mìdɛ we, n ń gɛↄ kpà wàiↄwa pↄblea ũ. +Pɛlɛzi buiↄn Ɛzↄ̃nↄ buiↄ ń Amulu buiↄ ũ. +má zĩ ń nↄanao ń gagyão káńguɛ, aai gↄ̃ lán kaadↄɛn vlãa pↄ́ wa fↄ̃ bleowa. Ma Dii mámɛ má ò. +ma desɛ̃ Saluũ nɛ́ Hanamɛli a mↄ ma kĩ́i, i omɛɛ mà a tↄↄlɛ pↄ́ kú Anato lú, asa mámɛ má a daɛ fɛ̃̀ɛɛ ũ, mámɛ má a lua zɛ́ vĩ. +Ápiↄ sↄ̃, baa á mikã, a a lɛ́ dↄ̃. +Bↄ́yãi ńyↄ̃ to buipãleↄ wá lá: Wá Lua ku máɛ la? To buipãleↄ dↄ̃ wá aɛ, kɛ́ ni n zↄ̀blenaↄ dɛdɛa tↄsimá. +Zĩbeezĩ Dii Isailiↄ sì Egipiↄwa, ↄ̃ Isailiↄ Egipipiↄ gɛↄ è ísia gↄ̃sↄ̃lɛ. +Kɛ́ wà bĩ́i fↄ̃̀, ↄ̃ Yuda zĩgↄ̃ↄ lɛ̀kↄ̃wa píi, aa bↄ̀lɛ ń kibɛ kaao, aa bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛ bↄlɛu gwã́, ↄ̃ aa pɛ̀lɛ Yuudɛ̃ sɛ̃u. +Wá ibɛɛↄ su pↄnakɛ wá yã́ musuo. Baa kɛ́ wa lɛlɛ, wá fɛlɛɛ. Baa tó wá kálɛa gusiau, Dii a gupuwɛ̃ɛ. +Wì sↄ̃́ sↄukɛ zĩkaa yã́iɛ, ãma Dii mɛ́ zĩblea yã́ dↄ̃. +Ɔ̃ à lelekpà à mɛ̀: Nↄɛ, má aà dↄ̃o. +Aaì ĩ́andãa da ń nↄɛ yàbaa ũ, aaì pãsĩ nańzi pↄkasa ũ. +Kɛ́ málɛ gwa màa, má è wà kiblekilaↄ kàlɛ, ↄ̃ Mae Zie mↄ̀ zↄ̃̀lɛ. Aà pↄkasaↄ dɛ púntaitai, mɛ́ aà mikã dɛ lán sã zuoa kã́wa. Aà kiblekila lɛ tɛ́ bↄ mɛ́ a wuluuↄ lɛ́ pipi lán tɛ́vuawa. +Á Isailiↄ, á kaalɛɛ, kɛ́ a bↄ mapi á Dↄnlɛde kpɛ yã́i. +Ma ãnabikɛkɛapi guu Benaia nɛ́ Pelatia gà, ↄ̃ ma wulɛ ma gbɛɛu gↄ̃̀ↄ ma wii gbãa lɛ̀ ma mɛ̀: Áa Dii Lua! Ńyↄ̃ Isailiↄ midɛ píi yã̀? +Bɛtɛlideↄ ń Aideↄ gbɛ̃ↄn basoolo ń àaↄ̃o (123). +Asa a dↄ̃ kɛ́ wɛdↄa Yesuɛ yã́i ↄ̃ wà aà kpàiwa. +Asa gbɛ̃nazĩna pↄkũma lí mↄ́ ń yãmaa pↄ́ Lua yeioo. +Má wɛsinlɛ ma nↄ̀sɛmaa yã́i, tó ma n e ma vugↄↄ, bee a mↄa. +Ɔ̃ wà kpàwakɛ̀ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo píi wà mɛ̀, zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ aa kãaa Yelusalɛũ píi. +Ɔ̃ Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ i Dii yãmao, aai gↄ̃ Yuda bùsuuo. +Gↄↄ kwi taa gbɛa Dii gotↄ̃̀wà, ↄ̃ à gà. +Ɔ̃ Lua ò vãikɛnaↄnɛ: Àkɛa álɛ ma yãdilɛaↄ dↄdↄi, mɛ́ ma bàakuańnↄ yã́ dↄ á lɛ́ui? +Ɔ̃ Yesu nàɛ a ìwaↄwa gↄ̃̀ↄ aa gɛ̃ gó guu aa dↄaaɛ Bɛsaida ísida baale e àↄ bíla gbaɛ. +Gbɛ̃nazĩnaↄ isimagakpaa gbɛ a gↄ̃ yàa ũɛ, buiↄ ì ńzĩa kpasa pãɛ. Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ dìlɛ màao lò? +Kɛ́ má kú ń Yudaↄ, ma gↄ̃ńwa, kɛ́ aa ma yã́zɛ e yã́i. Kɛ́ má kú ń Mↄizi ikoyãdanaↄ, ma gↄ̃ a dana ũ, baa kɛ́ a iko vĩao, kɛ́ a yãdanaↄ e ma yã́zɛ e yã́i. +Aalɛ aà gbɛ̃ a miwa ń feeo, aalɛ lɛ́ikakawà, aalɛ kúlɛkulɛ aà aɛ, aalɛ lɛ́mawà. +Tó pↄ́ puaↄ bↄ̀bↄ gↄ̃ɛ ge nↄɛ mɛwa bàebae, +aa Lua ń Mↄizio tàae è aa mɛ̀: Bↄ́yãi a wá bↄ́lɛ Egipi, kɛ́ wà gaga guwaiwaiui? Pↄblea kuo, í kúo, wá ye blɛ giaɛ bee gĩyãi lↄo. +Ìli làasookɛ wɛ̃ni zɛ́wao, a dↄ̃ a zã zɛ́piwao. +Kɛ́ à dàzɛu, à kãikũ̀ ń Damasio, ↄ̃ kã́ndo gupua bↄ̀ luabɛ à kùlɛwà. +Yã́ pↄ́ ń ò ↄ̃̀a, ma mɛ wã̀ mà wema. +Asa à gↄↄ dìlɛ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ á sɛ̀ a yã́kpalɛkɛ ń dṹniao a zɛ́wa. Lua gbɛ̃́ pↄ́ a sɛ̀pi bↄ̀ gau, kɛ́ gbɛ̃́pii e dↄ̃. +Kɛ́ Dii kpagolo lɛ́ gɛ̃ Davidi wɛ̃́lɛu, Saulu nɛ́ Mikali lɛ́ zĩ́lɛ gwa fɛnɛntiu. Kɛ́ a è kí Davidi lɛ́ ↄ̃wã, àlɛ pↄnakɛ Dii aɛ, ↄ̃ à sakàaàgu a sↄ̃ guu. +Aa mɛ̀ lↄ: Tó bui pↄ́ liaawáziↄ mↄ̀ ń laao ge pↄ́wɛnae aa yía kã́mabogↄↄ, wá lúmá kã́mabogↄↄzĩ ge lousisigↄↄzĩo. Wɛ̃̀ sopla ń wɛ̃̀ soplao wáli tó tↄↄlɛ ĩ́ampa, wíli gbɛ̃́ↄ kɛ̃́ ń ń fĩaↄ. +Aa lɛzù kípizi, ↄ̃ kń kĩ́i. +Bui pↄ́ aai ma yãmaoↄ sↄ̃, má tↄsimá ń pↄkũmao ń kyã̀wãaoɛ. +Gↄↄ pↄ́ má kú dṹnia guu, má dɛ gupua ũ dṹniaɛ. +ↄ̃ à bↄↄlɛ vãi kɛ̀ò, aà àizɛɛ mìdɛ píi. Kɛ́ à nɛgↄ̃ɛ ì, a pↄe vĩ à toɛ̀ lↄo. +à mↄ blɛblemanↄ, í vɛ̃ɛ pↄ́ má kɛ̀kɛ mi. +góilɛnaↄ lɛ́ bↄ Sipi bùsuu, aa zĩble Asiliↄ ń Ɛbɛluↄwa, kási ampiↄ kaalɛ sↄ̃ɛ. +Ɔ̃ aà yãkɛaↄ sã̀ńgu gↄ̃̀ↄ, aai aà dã aà lɛdamáo. +Wa gↄ̃ ye bùsutiu, wa gↄ̃ wúlɛa tↄↄlɛ. +Wàↄ ziaea yã́ pↄ́ wa zɛò kũa sↄ̃̀deedeesai, asa Lua a lɛgbɛ̃̀, mɛ́ náaideɛ. +Á dezi pↄ́ tà Egipiↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiɛ, ↄ̃ Dii á Lua tò aa dasikũ̀ lán saanaↄwa. +Ma pↄ ì pa maamaa vãikɛnaↄ pãkpaa n ikoyãi yã́i. +Kɛ́ Ahabu gà, ↄ̃ Mↄabuↄ kía azĩa sì Isailiↄ kíawa. +Luayãdansai lɛ́ ì aà gbɛ̃́dee ↄ̃̀ↄkpa, ãma dↄ̃a ì gbɛ̃maa bↄu. +Íli mↄ́ ń blesanao mɛ̀ndo lↄ duun awakpabↄ ũ á duunakɛ̃awá yã́i. +À gulɛsĩↄ bòbo wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo Yuda bùsuu, kɛ́ wàli tulaletikatɛa we dii pãleↄnɛ, ↄ̃ à Dii a deziↄ Lua pↄ fɛ̀lɛò. +Ɔ̃ Isailiↄ kɛ̀ màa, aa ń yá ń kpá bòo kpɛ, lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Kɛ́ Yesu kà gbãadepi bɛ, a è wàlɛ kulɛpɛ, bíla kↄ̃fĩ dↄ. +Ɔ̃ Yudaↄ gbɛ̃́ pↄ́ lɛkpàaĩaàzipiↄ dɛ̀dɛ píi, aa Amↄpi nɛ́ Yosia kpà kía ũ aà gbɛu. +Kɛ́ aa gɛ̃̀ kpɛ́u, tã́api ↄ̃ aa è liiwa, blè báa kuwà a mia. +Kɛ́ gu dↄ̀, Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Bedada nɛ́ Adada, Aviti gbɛ̃́ kpalablè aà gbɛu. Ɔ̃mɛ zĩblè Madiãↄwa Mↄabu bùsuu. +Tó yã́ a zɛ́waɛ, áli o à mɛ: Tó Dii wèi, wáↄ aafia, wí kɛ kɛ́wa ge kɛ́wa. +Ɔ̃ gbɛ̃maaↄ aaↄ tɛkɛ lán ĩatɛ̃wa kpala pↄ́ bↄ̀ ń Mae kĩ́iu. Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ aà yã́pi ma. +Á aà dↄ̃o, ãma má aà dↄ̃. Tó ma mɛ̀ má aà dↄ̃o, máↄ dɛ ɛɛde ũ lááwaɛ. Má aà dↄ̃ mɛ́ má aà yã́ kũa. +A yã́ mɛ́ tò wì kɛnɛ́ kɛ̀kɛ, wì yã́ pↄ́ aa ò píi sí sĩana ũ. +Pↄkɛkɛgↄↄ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwiↄ guu, gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ bↄ̀ gɛ̀ Davidi kĩ́i Adulaũ gbɛ̀ɛu. Filitɛ̃ↄ gãli bòo kálɛ Lefai guzulɛu. +Asa á yã́i buipãleↄ ìↄ Lua tↄbɛ̃ɛsi lá a kɛ̃a láuwa. +Kɛ́ Yudaↄ Gɛ̃amusu dikpɛ kãikũ̀, ↄ̃ Yesu gɛ̀ Yelusalɛũ. +ↄ̃ a ku we ń sɛ̃̀anↄbↄↄ e gↄↄ bla, Setãu lɛ́ aà yↄ̃. Ɔ̃ malaikaↄ mↄ̀ dↄ̀aàlɛ. +Áli fↄ̃ nibↄ pↄ́ kú á guuↄ lu lↄ ń nɛ́ pↄ́ aa i á bùsuuↄ, aai gↄ̃ á àizɛɛↄ ũ, +Ɔ̃ Falisi Yesudeeↄ fɛ̀lɛ mɛ̀: Sema buipãleↄ tↄ̃zↄ̃, wi onɛ́ aaↄ Mↄizi ikoyã kũa. +aa pã̀ bùsupia e aa kà Mↄle gbɛ̃́nɛli kĩ́i Sikɛũ. Kanaaↄ ku bùsupiu gↄↄ bee. +Ɔ̃ yã́pi bao lì bùsupia píi. +asa Lua ye yã́ yàaaio, sema a zɛde. Lá Lua gbɛ̃́ↄ ì kɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo píiwa, +N bĩ́ibↄlɛↄ aaↄ wɛ̃aɛ gↄↄpii, aaliↄ taao fãanɛ ń gwãasĩnao, kɛ́ buiↄ mↄnɛ ń ń àizɛɛↄ ń ń kíaↄ kpánaɛkɛa. +A fↄ̃ to aàↄ ku gↄↄpiio, a fↄ̃ giɛ̀ aà wɛsi bɛdalɛo. +Bↄa Giligali Yozuee táaò gwã́ e gu gɛ̀ dↄ̀ò, à sùmá kã́ndo zɛzɛsai. +Nↄɛpi ì pↄlↄgãu kɛ àↄ yía, ì pↄlↄna tã à kpa laatanaↄwa. +Lá ńlɛ ma e, ńyↄ̃ ma e lↄo. Ńyↄ̃ wɛ́kpalɛmazi, kási máↄ ku lↄo. +À gɛ̃̀ kpɛa, ↄ̃ à a lɛ́ lipɛlɛↄ yↄ̃̀, a yàasa gã̀sĩsuu plapla. A lɛ́pi yàasa gã̀sĩsuu sooloɛ, a lɛ́ gĩↄ yàasa soplapla. +Kɛ́ aa ń zↄapi mà, aa kã̀aańzi dasidasi, ↄ̃ aa bílikɛ̀, kɛ́ aa mà aalɛ ń baade píi buiyã o. +Deↄ mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua lↄↄ mà aa bↄ̀ aà kpɛↄ ũi, mɛ́ i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ń bↄ́lɛ Egipiↄ bàasio? +Bele ń bↄ̀mↄ pↄ́ kúánↄↄ, ikoyã doũpiɛ. +Laaide ì dↄaa vãi e ↄ̃ ì ulɛɛ̀, làasoosaide ì gi àↄ gɛ́ ↄ̃ ì yãe. +Wà uabele pↄ́ dↄ̀aa zɛ̀ ń kua Yelusalɛũoↄ sáaukpà. +Ma fɛlɛa ń bui píio gↄↄ kà kãi, mí kɛɛ́ lá á kɛ̀nɛ́wa. Á yãkɛaↄ wi á musu. +Ì gínɛ́ màa aa ta miau, ì kpánɛ́ wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń basↄokwio (910), ↄ̃ à gà. +Ɔ̃ Samali saonae ɛ̀a tà we à zↄ̃̀lɛ Bɛtɛli. A dàda gbɛ̃́ↄnɛ lá aa kɛ aali Dii sísi. +ma bↄ gbɛ̃́piↄ ↄzĩ ń n gbãao. An baa ku dṹniaɛ bee guu, an àizɛɛ ìↄ dińzi, an nɛ́ↄ ì kã́, aaì pↄ́ pↄ́ fɛ̃̀ↄ kálɛ ń nɛ́piↄnɛ. +Lá Falisiↄ kãaaa, Yesu ń lá à mɛ̀ +Gbɛ̃nazĩna ì bↄ gɛ́ zĩkɛi, ìↄ yãma azĩawa e oosi. +Ɔ̃ Ablahaũ mɛ̀: Aa Mↄizi ń ãnabiↄ lá vĩ, aa ń yãma. +Asa tã́a pↄ́ ì to wà zↄble ń vĩao mɛ́ diɛ́o, Lua Nisĩna pↄ́ tò a gↄ̃ Lua nɛ́ↄ ũ ↄ̃ á vĩ, ↄ̃ wi wiilɛ Luawa ń aà gbãao wi mɛ: Baa, wá Mae. +aai lí kɛkɛmɛɛ dasidasi, asa kpɛ́ pↄ́ málɛ dↄpi, sema àↄ zↄ̃ↄ mɛ́ àↄ muaa ń kpɛ́eoo. +À Dii tↄbↄ, asa aà tↄ́ mɛ́ dɛńla, aà zↄ̃ↄkɛ dɛ musu ń zĩ́lɛo pↄ́a. +Azalia Selaia ì, Selaia Yozada ì. +Tↄ̀ↄ! Ikoyãpi bↄ̀ Lua lɛgbɛ̃a kpɛ yã̀? Màa no! Tó ikoyã pↄ́ ì wɛ̃ni kpámá kú yãa, dↄ̃ wa bↄ maa ikoyãpi sabai. +Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ dasilɛn kɛ: Zugaaena kuɛpla, sãsakao kuɛpla, sãsa wɛ̃dona kuɛpla, apii ń a pↄ́wɛntio. Blesan mɛ̀n kuɛpla ↄ̃ wà duuna awakpàò. +Ma fↄkpà Lufu pↄ́ tↄbↄ̀ Dii zĩ guuwa ń aà da pↄ́ málɛ gwa ma da ũo. +Piɛɛ mɛ̀: Gbɛ̃pãleↄnɛ. Yesu òɛ̀: Tó beewaɛ, an nɛ́ↄ bàa kuo. +Ńsu to yã́ pↄ́ má ònɛ bↄ n saɛo, sema wà á i lↄ. +Dii zɛ̀manↄ à ma gba gbãa, ↄ̃ ma zɛ́ è ma baonakpà wásawasa, buipãleↄ mà píi. À ma bↄ nↄ̀ↄmusu lɛ́zĩ. +Aa wɛ̃́lɛↄ vĩ mɛ̀n sↄo lↄ: Etaũ, Aini, Limↄ, Tokɛ̃ ń Asão +I yãgbɛa Diiwao. A yã́i Dii aà dɛ̀i, ↄ̃ à Yɛse nɛ́ Davidi kpà kpalau aà gbɛu. +Davidi wèwà à mɛ̀: Kí mɛ́ zĩ dàmɛɛ, à mɛ̀ másu to gbɛ̃e yã́ pↄ́ a dìlɛmɛɛ à ma zĩ kɛi dↄ̃o. Ɔ̃ wa gudↄ̀kↄ̃ɛ ń ma ìwaↄ aa dↄaamɛɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Má iko pↄ́ málɛ yã́piↄ kɛò oɛ́ sↄ̃o. +Ɔ̃ Bɛnadada ɛ̀a gbɛ̃́ↄ zĩ̀wà lↄ à mɛ̀: Ma Bɛnadada ma mɛ̀, ma gbɛ̃́ↄ zĩ̀ n ã́nusu ń n vuao ń n nↄↄ ń n nɛ́ↄ gbɛaimaɛ. +Kalɛbu buiↄn kɛ lↄ. Aà na Ɛflata nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Hulu nɛ́ↄ tↄ́n kɛ: Sobala pↄ́ Kiliayaaliũ kàlɛ +Aaì wúlɛ gudoũ tɛ̃́ɛnauɛ, aaì kↄ̀ↄka ń pla ḿpii. +Gbɛ̃́ pↄ́ a de ge a da kà, aà filia a gawà gusia níiniiuɛ. +gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń aà bàakuańnↄ yã́o aa yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũaↄ. +Bee gbɛa aa kpaalɛ̀ gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ àaↄ̃ ge aa dɛa an tↄ́ kú taalauↄnɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa gɛ̃ Dii ua lá gu lɛ́ dↄ yãkɛkɛi gã ń gãoↄ baade ń a zĩo. +Vua ã́nanan kɛ, gbɛafu bɛn kɛ, vua ã́nanan kɛ, gbɛafu bɛn kɛ. Wa kɛ ulataopi lɛ́wa màa e à liai à gɛ pɛɛ. +Elaũ ku we. Aà zĩgↄ̃ dasi pↄ́ gàga zĩ guuↄ lia aà miai. Gbɛ̃́ pↄ́ aa tò sↄ̃ kɛ̃̀ dṹnia gbɛ̃́ↄgupiↄ tà gyafↄↄdeↄ kĩ́i tↄↄlɛ nↄnau. An gɛɛ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ tà ɛ̀ zòolo guuↄ. +À ma! Má tó à gↄ̃ kpɛɛ buiↄ guu, wìliↄ sakáágu. +À gɛ sɛ́lɛ ázĩa gu pↄ́ á eu. Kási wá zĩ laoɛ́o, baa yↄↄ. +Kɛ́ a pↄblè a imì, ázĩa yã́i a pↄ́pi blèio lé? +Bↄa Sinai guwaiwaiu aa gɛ̀ bòokpà Kibelo Ataava. +Zĩkɛa ↄplapla ì to gbɛ̃́ kible, màa ì gbɛ̃́ da zↄbleu. +Tiasa ńyↄ̃ gↄ̃ láaipↄ ũɛ, ní zãkũ ń tↄↄlɛ pↄ́ n dãuna au mì n ↄzĩo. +Ì ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ, ì dↄaamɛɛ zɛ́ maaↄ guu a tↄ́ yã́i. +Kɛ́ à kà bɛ, aà zãda aà là à mɛ̀: Yã́ kɛ̀ai? Ɔ̃ à yã́ pↄ́ gↄ̃ɛpi kɛ̀ɛ òɛ̀ píi. +Wili ĩ́anadã dɛ a lɛ́a wa gbɛ̃pãleↄ zĩkàuo. Lá á luanaaikɛa lɛ́ kã́fĩ, wá ye zĩ pↄ́ wálɛ kɛ á guu ↄta maamaa e kↄↄ pↄ́ Lua dàwɛ̃ɛ lɛ́uɛ, +Wɛ̃nadeↄ yã́ a sãaàgu bauo, taaside wɛdↄaaàzi láaa vĩo. +Pↄblea i láa wá wáao lé? Pↄna ń yaalↄo mìdɛ wá Lua kpɛ́u. +Bↄazu gɛ̀ zↄ̃̀lɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu, ↄ̃ a è daɛ fɛ̃̀ɛɛ gbɛ̃bona pↄ́ a a yã́ òpi lɛ́ mↄ́. Ɔ̃ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́, mↄ ǹ zↄ̃lɛ. +Ɔ̃ wà kúu zↄ̃ↄ gã̀sĩa kpà nↄɛpiwa mɛ̀n pla, aà vuaò, i zãkũ ń mlɛ̃pio, à ta gu pↄ́ wa kɛ̀kɛɛu sɛ̃u, kɛ́ wà aà gwau wɛ̃̀ àaↄ̃ ń kĩniopi guu. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Báaaden n ũ, Yonasi nɛ́ Simↄↄ! Asa i kɛ gbɛ̃nazĩna mɛ́ yã́ bee dànɛo, ma Mae pↄ́ kú musuɛ. +Kɛ́ kía gbɛ̃ↄn sↄopiↄ bàalɛ̀ gɛ̀ ùlɛ gbɛ̀ɛu Makeda, +Wà bĩ́ipi kɛ̀ ń diamaao, mɛ́ wɛ̃́lɛ piá vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛɛ íkɛa lán díiwa. +Kɛ́ aa aà kɛ̀ pↄ́ↄpↄↄ aa làa, aa gomusupi bↄ̀aàla aa aà pↄkasaↄ dàɛ̀, ↄ̃ aalɛ gɛ́ aà páiliwa. +Aà pↄkũma pãsĩ guu à Isailiↄ gbãa kↄ ɛ̀. À a ↄbↄ̀lɛ ń yã́u an ibɛɛↄ wáa. À kũ̀ Yakↄbu buiↄwa tɛ́ ũ ń pↄ́ pↄ́ liaiↄ píi. +Ìↄ wá wɛ̃ni dↄ̃́awɛ̃ɛ, ìli tó wa kpaguao. +Ma dↄnlɛ ì bↄ Dii kĩ́iɛ, aàpi mɛ́ musu ń zĩ́lɛo kɛ̀. +Uzia tɛ́sibↄ kũa à tulaletikatɛao. Aà pↄ fɛ̃̀, ↄ̃ gↄↄ pↄ́ àlɛ kãa saonapiↄzi, ↄ̃ kusu bìlɛ aà miaɛwa ń wáa tulaletikatɛakĩi pↄ́ kú Dii kpɛ́u saɛ we. +Gↄↄ pↄ́ Hagaa Isimaɛla ì, Ablaũ wɛ̃̀ basiiↄ̃sↄo ń mɛ̀ndooɛ. +Semaia nɛ́piↄn kɛ: Ɔtɛni, Lefaɛli, Ɔbɛdi ń Ɛlizabao. Aà dãunaↄ Ɛlihu ń Semakiaoá bɛɛɛdeↄnɛ lↄ. +ↄ̃ à nↄsì à nɛì gↄ̃ɛ ũ. +Lua ku a gudↄ̃akĩiↄ guu, a tò wa a dↄ̃ aafiaekĩi ũ. +A blɛ níside pↄ́ a gbɛ̃̀ pisi, Lua mɛ́ a to à bↄlɛ aà gbɛɛu. +Aà kↄ̃ni guu aà mↄafili a bↄlɛiɛ, iↄ dilɛ a ka. Tó gbɛ̃́ↄ yãe daao, ↄ̃ a ń dɛ̃ↄnzↄ̃ dasidasi, i fɛlɛ ń kíaↄ Kíao. Wa aà kaalɛ, ãma gbɛ̃nazĩna ↄ no. +Gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ sɛ́lɛ gɛ ǹ vĩlɛvĩlɛ biliki pↄ́ kpálɛaↄ guu Falaↄ̃ↄ bɛ kpɛɛlɛ Tapanɛsi la Yudaↄ wáa, +Ńsu wabikɛa gbɛ̃́piↄnɛo. Ńsu wiilɛa ń yã́ musuo. Ńsu yãgbɛaanɛ́o. Ńsu ǹyↄ̃ zɛmazi ń yã́io, asa má yãmamao. +Aa saoulapi zↄ̃ ń pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛao, wà gↄ̃inakɛ̀wà ń vuao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Gudↄa ì dṹnia kṹ a gola síiↄ̃wa, ì vãikɛnaↄ kpoɛ. +Ampii aa pↄblè kã̀, ↄ̃ wà a miↄna pↄ́ fɛ̃̀ↄ sɛ̀lɛ gbí kuɛpla. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ yã́pi omɛɛ, ma a mipɛ̀lɛ, má nílɛ kpɛ̃́. +Tó kɛ̃nude dì pↄ́ kpɛ, pↄ́ pↄ́ à zↄ̃̀lɛwà gbãlɛ̀ɛ. +Ɔ̃ Yesu aà gwà ń yenzi wɛ́o a òɛ̀: Yã́ gↄ̃̀nɛ mɛ̀ndo. Gɛ ǹ pↄ́ pↄ́ ń vĩↄ yía píi, ní a ↄ̃a kpá taasideↄwa, ní mↄ tɛmazi, ńyↄ̃ↄ àizɛɛ vĩ luabɛ. +Wá kíaↄ ń wá dↄaanaↄ ń wá saonaↄ ń wá deziↄ aai zĩkɛ ń ikoyãwao, aai laaidↄ ń yãdilɛaↄwao ge lɛ́ pↄ́ ń dàmáↄ. +Kɛ́ aa kía yãmà, ↄ̃ aa dàzɛu. Ɔ̃ saana pↄ́ aa è gukpɛ oi yãa dↄ̀aanɛ́ lↄ e à gɛ̀ zɛ̀ nɛ́pi kúkĩia. +Gↄↄ doũpi zĩ́ Dii yãò Mↄiziɛ à mɛ̀ +gbɛ̃maaↄ mɛ́ aa aà pↄ́piↄ da, yãesaideↄ mɛ́ aa aà ã́nusupiↄ kpaalɛkↄ̃ɛ. +Bĩ́in ma ũ, ma yↄ̃́ mɛ́ a gulɛsĩↄ ũ, ↄ̃ má dɛ ma yenzideɛ gbɛ̃́ pↄ́ ì aafia iɛ̀ ũ. +Ɔ̃ Yesu dɛ̀dɛ zↄ̃̀lɛ sĩ̀sĩ musu ń a ìwaↄ. +Nísi litili ↄ̀aa do guu àli ma gba litili pla. +gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ baakwi e blakwi, aaì mↄ zĩkɛi kpaaũkpɛuↄ. +A si bùsu kɛfɛnazi lↄ. Zĩ a bùsuↄ ble dasi, ãma Ɛdↄũↄ n Mↄabuↄ ń Amↄniↄ dↄaanaↄ bↄɛ. +Gbɛ̃eↄ zɛ̀ò, ↄ̃ aa pã̀alɛ Yesu zɛ́ɛ. Lua gbɛ̃kɛkɛɛ́. +Á dↄaanaↄ kpàkↄ̃ɛ aa bàalɛ̀, ↄ̃ wà ń naaa, wà ń kũkũ kazusai. Wà á gbɛ̃́ pↄ́ wà ń éↄ kũ̀kũ, baa kɛ́ aa bàalɛ̀ tà zã̀zã. +Nɛbukanɛza kpalablea wɛ̃̀ plaade guu, à nanaòo. Nanapi yã́ aà kũ̀ gbãa, i fↄ̃ iò lↄo. +Wekĩi gbɛ̃maa a e yãouɛ̀, ma yã́kpalɛkɛnapi i ma kɛ̃ e gↄↄpii. +Ɔ̃ aà zↄ̀blenapi a ↄ sↄ̀lↄ a dii gbala taau, à lɛgbɛ̃̀ɛ̀ yã́pi musu. +Asa má á swã́gbãa dↄ̃, lá i gi yã́i. Za gↄↄ pↄ́ má kúánↄ iↄ bↄ Dii yã́ kpɛɛ e ń a tiao. Wa ma gaa gbɛa pↄ́ o lↄa? +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, má fɛlɛnnↄ, má n zwãa sɛ kanɛ n mia, mí tó buiↄ n puizi e, mí n asii ↄlↄ an kíaↄnɛ. +Nɛgↄ̃ɛ pↄ́ Davidi ì Hɛblↄ̃ↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia tↄ́n Aminↄ, aà da tↄ́n Ainↄaũ, Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ɛ. +Baa nↄɛ wɛ̃nadↄ̃nɛdeↄ ń nɛ́ↄ fùukɛ̀ ńzĩa. An nɛ́piↄ gↄ̃̀ ń pↄblea ũ ma gbɛ̃́ↄ tↄ̀lↄzↄ̃a guu. +Gↄↄ bee Abimɛlɛki ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Pikↄlio gɛ̀ Ablahaũ kĩ́i aa òɛ̀: Lua kunnↄ yã́ pↄ́ ńlɛ kɛ guu píi. +Ma wɛ́i lɛ́ bàalɛ lán swaiwa ma gbɛ̃́ↄ tↄ̀lↄzↄ̃a yã́i. +Asa Lua a pↄeã dànɛ́ ń sↄ̃u aa lɛdoũkɛɛ, aai ń kpala kpa wàipiwa e Lua yã́ gɛ paò. +Ńsu gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ káalao yã́ sío, sema seeladeↄ kà gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃ bàasio. +Ɔ̃ à nanaò, a è dↄ̃gɛ̃gaa pɛ́lɛa tↄↄlɛ e à gɛ̀ zↄ̃̀ luawa, Lua malaikaↄ lɛ́ dɛdɛwà, aalɛ pila. +Aà yã́ↄ kɛkɛá na, aà zɛ́ píi aafia vĩ. +Dii, n pↄ su pawázi à gɛ̃agɛ̃o, wá yãvãiↄ su àↄ dↄngu gↄↄpiio. Wá wɛgwa, n gbɛ̃́ↄn wá ũ wápii. +Kɛ́ aà zã́pi fɛ̀lɛ zɛwɛ̃̀ kↄↄ à dazɛu, ↄ̃ à su è a nↄpi wúlɛa kpɛɛlɛ, aà ↄ mɛ́ didia kpɛɛlɛ bèewa. +ↄ̃ aa ń zɛbↄↄ pì ń ã́nusuo mɛ̀n bla, kɛ́ wàli dilɛ mɛ̀n pla wà lí mɛ̀ndo swã́ pɛ́pɛu. +Lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀ɛ́ á bↄa Egipi gↄↄn we. Ma Nisĩna gi kúánↄɛ, ásu vĩakɛo. +Ɔ̃ Mↄizi Galada bùsupi kpà Manase nɛ́ Makii buiↄwa, aa zↄ̃̀lɛu. +Málɛ ń kpakↄ̃a ń bui luayãdansaiↄ, málɛ ń zĩ gbɛ̃́ pↄ́ aa ma pↄ fɛ̃̀ↄwaɛ, kɛ́ aa ń pↄ́ↄ naaa, aa ń àizɛɛ sɛ́lɛ, aai ↄ̃zↄ̃má zɛ́kpaaↄu lán pɛ̀lɛawa. +aàↄ ń yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́, aàↄ dↄaanɛ́ gɛa ń suao, kɛ́ ń gbɛ̃́ↄ su aaↄ dɛ lán sã pↄ́ dãna vĩoↄwao. +Ɔ̃ Yoabu kùlɛ kípiɛ, à wùlɛ a gbɛɛu à aà sáaukpà à mɛ̀: Ma dii kí, mapi n zↄ̀blena, má dↄ̃̀ gbã sa kɛ́ ma yã́ kàngu, asa n ma yãmà. +À lɛsi Diiɛ ń mↄↄnlɛao, ń mↄↄnlɛao ń lɛtɛ̃dↄawao +Baa tó Ablahaũ wá dↄ̃o, ḿmɛ ń wá Mae ũ. Baa kɛ́ wá yã́ i dↄ Isailiguo, Dii, ḿmɛ ń wá Mae ũ, n tↄ́n wá Bona za zi. +Má tó n bui dasikũ, buiↄ ń kíaↄ bↄ n kĩ́iɛ. +Beewa aa ku dodo lↄo, aa gↄ̃̀ mɛdoũɛ. A yã́ mɛ́ tò pↄ́ pↄ́ Lua nàkↄ̃wa, gbɛ̃nazĩna su kɛ̃aao. +An swana Ahiɛzɛɛ, Gibɛa gbɛ̃́ Semaanɛ ń aà dãuna Yoasio, Azemavɛ nɛgↄ̃ɛↄ Yeziɛli ń Pɛlɛtio, Belaka ń Anato gbɛ̃́ Yehuo, +À samaaò Falaↄ̃ↄɛ lↄ, ↄ̃ à gò aà kĩ́i. +Wà baonakpà gyaadepiↄnɛ lↄ, kɛ́ an gbɛ̃́ pↄ́ yã́ zↄ̃̀lɛmá an gbɛ̃nazĩnkɛ guu lán gbɛ̃́piiwaↄ e aaↄ ku nisĩnkɛ guu lán Luawa. +À Dii sáaukpa, í aà sísi, à to bui píi aà yãkɛaↄ dↄ̃. +Lá pↄ́ á kpã̀sãmɛɛ, wà a kyokɛ̀ wà a bↄↄlɛkɛ̀mɛɛ. +wà aà nɛ́ↄ dɛ̀dɛ aà wáa, ↄ̃ wà aà wɛ́ wìwi, wà mↄgotɛ̃ gala kpàɛ̀, wà tàaànↄ Babɛli. +asa ma Dii Yesu náai pↄ́ ńlɛ kɛ bao mà ń n yea Lua gbɛ̃́ↄzio píi. +Ma kua dɛ yãbↄnsaɛ ũ gbɛ̃́ dasideɛ, asa ḿmɛ ń ma ulɛkĩi gbãa ũ. +Á gↄ̃ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láanipↄ ũ bui pↄ́ Dii a á yá ń kĩ́iↄnɛ píi, aai yãadaánↄ. +Pↄ́ bɛ̃́ɛpiↄ kɛkɛá dɛ lán tɛyↄ̃ ge sɛ̃tɛwaɛ. Tɛ́pi gupua zↄ̃ↄ, ìↄ táao pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ zãnguo. Lou lɛ́ pílɛpilɛ tɛ́pi guu. +Yáasipiↄ ì nↄ̀sɛdoũde gba laai, ì to ɛ̀waaso àↄ ku a dↄ̀ↄwa ń dↄ̃ao. +Ma tulale fã̀ɛ ma wúlɛkĩia, wa kɛ̀ ń líↄ gĩnanaↄ ń litɛɛↄ. +Gbɛ̀sĩsĩↄ n e, aalɛ kↄ̃dɛ, í dàgua, àlɛ gɛ̃, ísi kↄ̃fĩ dↄ, a ikooaↄ lɛ́ fɛlɛ musu. +Zↄ̀ laaide ìↄ iko vĩ nɛ́ giawaɛ, aà baa aↄ ku ua túbi guu. +Samuɛli òɛ̀: Dii bↄ̀ n kpɛ à gↄ̃̀ n ibɛɛ ũɛ, mɛ́ ńlɛ yãgbɛaa sↄ̃ bɛ? +à mɛ̀: Yã́ pↄ́ ń è kɛ̃ lá guu, ní kpã́sã gãli sopla pↄ́ kú wɛ̃́lɛɛ beeuↄnɛ: Ɛfɛsɛ, Simiina, Pɛɛgaũ, Tiatii, Saadi, Filadɛlifi ń Laodisio. +Tó má a zɛa dↄ̃ súsu, má ye mà aà zĩwá gↄ̃̀ↄ. +Zĩbeezĩ aaↄ pũnamá lán ísia pũnaawa. Tó n bùsupi gwà, gusia ń yooyeao mɛ́ aↄ ku we, gu a sisi luabɛsiana yã́i. +Vua pↄ́ Salomↄↄ ìↄ e wɛ̃ ń wɛ̃oↄ ì ka tↄnu bao ń àaↄ̃o, +Aa blɛ kãaa wɛ̃̀ maa pↄ́ lɛ́ mↄ́ↄ guu, aai pↄ́wɛna ká dↄ̃ↄ guu wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo ń n tↄ́o, aaiↄ dↄ̃́a. +Gↄↄ pↄ́ yã́ beeↄ á lé, àↄ vĩvĩ ń pↄnao, asa á asea zↄ̃ↄ luabɛ. Beewa an deziↄ kɛ̀ ãnabiↄnɛ. +Saulu a zĩkaula dàɛ̀, à a mↄgotɛ̃ fùa kpàɛ̀, ↄ̃ à a mↄ̀ ula dàɛ̀. +N gbɛ̃́ pↄ́ ma nisĩna yenzi, ǹ n sãↄ dã́dãkɛkĩi omɛɛ. Mákĩi ni to aa ĩatɛ̃ dɛui? Bↄ́yãi máↄ ku n gbɛ̃́ↄ sã waiↄ saɛ sã́sãai? +Wá dↄ̃ ikoyãpi maa, tó gbɛ̃́ lɛ́ zĩkɛwà a zɛ́u, +Ma kũ̀ntu kpà ma liia ń Egipi bùsu zwã̀a wɛ́ kɛfɛnao. +Kɛ́ Dii Malaika ↄbↄ̀ àlɛ yã́yia Yelusalɛũdeↄwa, Dii a nↄ̀sɛ suumpà yã́pi musu, ↄ̃ a ò malaikapiɛ: Zɛ màa! Ǹ n ↄ sↄaa sa. Yebusi bui Alauna pↄ́wɛngbɛ̃zɛ ↄ̃ Dii malaikapi kuu. +A è Lua gbãa a fↄ̃ gɛↄ vu, ↄ̃ à ɛ̀a Izaaki è a yáasi ũ. +À sagòlɛ lán ibɛɛwa, à ↄkà sáu. À gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀ɛ maa yãaↄ dɛ̀dɛ píi lán wɛ̀lɛwa. À a pↄkũma pìpi Siↄnawa lán tɛ́wa. +Ɔ̃ wà ɛ̀a gɛ ò Yehuɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii dà a zↄ̀blena Tisɛbɛ gbɛ̃́ Ɛliaɛ a òn we, à mɛ̀: Gbɛ̃ↄ Zezabɛli mɛ so Yezɛlɛɛ bĩ́i kpɛɛ. +Ɔ̃ an mae ń lá à mɛ̀: Zɛ́ kpele a sɛ̀i? Ɔ̃ aà nɛ́ↄ zɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Yuda bùsuupi sɛ̀ òɛ̀. +Kɛ́ Yesu lɛ́ gbɛ̃ↄn kuɛplapiↄ zĩ, a ònɛ́: Ásu gɛ́ buipãleↄ kĩ́i oio. Ásu gɛ̃ Samali wɛ̃́lɛↄ guuo. +Asa aàpi mɛ́ wá Lua ũ, wá dɛ aà kpàsa gbɛ̃́ↄ ũɛ, aà sã pↄ́ àlɛ ń dãↄ ũ. Tó a aà lↄↄ mà gbã, +Kɛ́ Yuda pↄ́ kú Mↄabuↄ bùsuu ń Amↄniↄ bùsuo ń Ɛdↄũↄ bùsuo ń bùsu pãleↄ mà Babɛli kía gbɛ̃́ kↄ̃naↄ tò Yuda bùsuu, mɛ́ à Aikaũ nɛ́ Gedalia, Safana tↄũna dìlɛ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, +Ń beeo wi ↄ̃nↄyã o gbɛ̃́ kàsaaↄnɛ. I kɛ dṹnia tiaɛ bee ↄ̃nↄ ge a gbãade pↄ́ an gbãa lɛ́ midɛↄ pↄ́ no. +Aaↄ dɛ lán malaikaↄwaɛ, aa ga lↄo. Aaↄ dɛ Lua nɛ́ↄ ũɛ, gàbↄↄ ũ. +Má sùuukɛ ń á Isailiↄ píi ń bↄ̀mↄ pↄ́ kúánↄↄ, asa zãayãwapiá ápii yã́ɛ. +Nↄana ge imi a ń dɛ lↄo, ĩatɛ̃ a ń lɛ́o, mɛ́ gu a wãmáo, +Gbɛ̃nazĩna ń pↄtuoↄ aa zwã̀nkasa kákańla ḿpii, aaↄ wiilɛ Luawa aaↄ zɛaàla. Baade bↄ a zɛ́ vãiu, i ↄbↄlɛ yãpãsĩu. +Yakↄbuↄ gɛa Egipi gbɛa á deziↄ wiilɛ̀ Diiwa, ↄ̃ à Mↄizi ń Aalonao dìlɛ, aa ń bↄ́lɛ Egipi, ↄ̃ aa ń kálɛ bùsuɛ beeu. +Kí ye Ɛsitɛɛzi dɛ a nↄ kĩniↄla píi. Aà yã́ kàaàgu, à kɛ̀ɛ̀ na dɛ wɛ̃́ndia kĩniↄla píi, ↄ̃ à kía na fùa kpàɛ̀, à aà dìlɛ a na Vasiti gɛ̃ɛ ũ. +Doe ku lán ɛfↄwa. A tↄ̃gↄↄ a wɛ́na kele dɛ pↄ́wɛna pↄ́ kú dṹnia guuↄla píi. +Tó wà gↄ̃ kɛ̀ wɛ̃́ndia lɛ́soɛ, mɛ́ gↄ̃ɛe kpàaũaànↄ wɛ̃́lɛ guu, à wùlɛaànↄ, +Ablahaũ wèwà à mɛ̀: Málɛ e yãa gbɛ̃e Lua vĩa vĩ bùsuɛ bee guuo, mɛ́ wasu ma dɛ ma nↄ yã́i. +Zuo. Nísidↄↄ. Ǹ n pↄmaaↄ da, ní gɛ́ pↄ́wɛngbɛ̃zɛa. Ńsu to aà n yã́ dↄ̃o e à gɛ pↄble à imi láaò. +A yã́ mɛ́ tò málɛ yãonɛ́ ń yãlɛɛũao, asa aaì gugwa pↄeesai, mɛ́ aaì swã́kpa yãmasaiɛ. +Tó n dↄnlɛ zɛ́ vĩ, ńsu o n gbɛ̃́deeɛ aà gɛ́ e ziao. +Aↄ dɛ fùa maa ũ n miwa, àↄ dɛnɛ kíafua gawide ũ. +Sɛa za Uflatai e Filitɛ̃ bùsuu ń Egipi bùsu lɛ́o, Salomↄↄ mɛ́ bùsupiↄ kía ũ píiɛ. Bùsupiↄ gbɛ̃́ↄ ìↄ falubↄɛ̀ e aà wɛ̃ni lɛ́uɛ. +Baa kɛ́ ma zikũ̀, ma mikã pua, ńsu ma to weo, Lua, kɛ́ mà e n gbãa galikɛ tiadeↄnɛ, mí n gↄ̃sakɛyã dau siu gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ fɛlɛↄnɛ. +Ɔ̃ a ò Isailiↄnɛ píi: Tó à kɛ̀ɛ́ maa, mɛ́ a dɛ Dii wá Lua pↄeã ũɛ, wà lɛ́kpãsãkɛ wá gbɛ̃́ kĩni pↄ́ kú Isaili bùsuuↄnɛ píi ń saonaↄ ń Levii bui pↄ́ kúńnↄ ń wɛ̃́lɛↄ guuↄ, aa mↄ kãaawanↄ, +Isailiↄ píi, baade a pↄ́ gwa e mↄɛ bee gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́. Oosi i dɛ, +Aa Lua kpagolo sì mɛ́ Ɛli nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ Ɔfini ń Finɛasio gàga. +Mↄ soplade gↄↄ bao ń àaↄ̃ode zĩ́ ↄ̃ à ń kɛ̃́, aa tà ń bɛ ń pↄnao. An pↄ kɛ̀na yãmaa pↄ́ Dii kɛ̀ Davidi ń Salomↄↄo ń a gbɛ̃́ Isailiↄnɛ yã́ musu. +Ásu tó á pↄ yao. À Lua náaikɛ, í ma náaikɛ. +Ɔ̃nↄna làasoo ì pisi aà lɛ́wa, aà lɛ́ ì to wà aà yãdↄ̃a zɛ́ e. +Ma wɛ́tɛ̃a pↄ́ wàlɛ mↄ́ ma gbɛ̃́ pↄ́ kú Egipiↄnɛ è sã́asã, ma ń aaukɛa mà, ↄ̃ ma mↄ ń boi. Má n zĩ Egipi sa. +aa mɛ̀: Baa, kɛ́ Dii ònɛ ǹ bùsu kpaalɛ Isailiↄnɛ ń gbɛlaao, a ònɛ ǹ wá gbɛ̃do Zelofada tↄↄlɛ kpá aà nɛnↄɛↄwa. +A yã́ mɛ́ tò Dii mɛ̀ ńyↄ̃ ã́nuato. Ńyↄ̃ wɛ̃ɛ bee bleo, asa ń ò gbɛ̃́ↄnɛ aa bↄ Dii kpɛɛ. +Aa bòokpà sɛ̃piu za Bɛyɛsimↄ e Abɛli Sitiũ. +A wèa à mɛ̀: Ń dↄ̃ lá pↄ́piↄ dɛoa? Ɔ̃ má òɛ̀: Aawo, Baa! +Ɔ̃ Yelusalɛũdeeↄ mɛ̀: Gbɛ̃́piá gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ wɛ nolo? +Wi Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄa e luabɛpuanau ń gbãa zↄ̃ↄo ń gawio, +Tiasa kí, ↄ̃nↄde wɛzɛ̃na wɛɛlɛ ǹ dilɛ aàↄ dɛ gbãade ũ Egipi. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩoↄ à ɛa mↄ kɛ! Ɔ̃nↄkɛ̃sãmadeↄ málɛ oɛ́, +Adini bui Yonatãa nɛ́ Ɛbɛdɛ ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn blakwi. +Dɛgↄↄ ku, gbã́gbãgↄↄ ku, gboogↄↄ ku, a dↄgↄↄ ku. +Lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wi aà yã́ onɛ́ yãaoↄ wɛ́ a kɛ̃́, gbɛ̃́ pↄ́ aai aà bao ma yãaoↄ dↄ̃. +Ɔ̃ blɛkɛnapi mↄ̀ ń nↄ̀ↄ gbadↄmplɛwapio, a dìlɛ Saulu aɛ. Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Pↄ�� pↄ́ wa dìlɛnɛn kɛ. Só, asa wa dìlɛnɛ ǹ so maaiɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ ma ń sisiↄ. Ɔ̃ Saulu pↄblè ń Samuɛlio zĩbeezĩ. +Tó aa dàzɛu, má táalu zuńlaɛ, mí ń kwɛ́ lán bãↄwa. Tó aa kã̀aa gudoũ, mí ń wɛtã ń vãikɛa yã́i. +Vĩ̀i tↄ́n Ɔↄla, dãuna tↄ́n Ɔↄliba. Aa gↄ̃̀ ma nↄↄ ũ, ↄ̃ aa nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄ ìi. Ɔↄla mɛ́ Samali ũ, Ɔↄliba mɛ́ Yelusalɛũ ũ. +À ɛ̀a gulɛsĩ pↄ́ a mae Ezekia dàaĩↄ bò ń Baali gbagbakĩiↄ. À Asetaati lí pɛ̀lɛ lá Isailiↄ kí Ahabu kɛ̀ yãawa. À kùlɛ luabɛ pↄ́ↄnɛ à zↄblènɛ́. +kɛ́ wà e dↄ̃ za ĩatɛ̃bilɛkĩi e a gɛ̃kpɛukĩi ma bàasio gbɛ̃e kuo. Mámɛmaa Dii, a pãle kuo. +ń felenao mɛ̀n pla ge felenguulu nɛ́ bↄlↄↄ mɛ̀n pla aà gbãa lɛ́u, ado iↄ dɛ duun awakpabↄ ũ, ado sↄ̃ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ. +Zĩewa Yesu lɛ́ wabikɛ guei. Kɛ́ a làa, aà ìwae òɛ̀: Dii, wabikɛa dawɛ̃ɛ lá Zãa dà a ìwaↄnɛwa. +Dii ku a kpɛ́u, a zↄ̃lɛa báawa musu we. Ì wɛpã gbɛ̃nazĩnaↄla, ì wɛ́kpalɛńzi. +Asa sↄũ ì yãfaasai o, aà làasoo ìↄ ku yãvãiwa. Ìli zĩkɛ Lua yã́wao, ì Dii seela bɛ̃̀ɛ kɛnɛ́. Ì nↄandɛnaↄ to gii, ì imidɛnaↄ to isai. +A dↄ̃ lá álɛ oo, asa vĩa ń kṹ maamaaɛ. +Mpi ń n nɛ́ↄ ń n zĩkɛnaↄ, àli aà tↄↄlɛ zĩ kɛɛ̀, í a pↄ́ↄ kɛkɛ, kɛ́ aà e àↄ kũ̀sũa vĩ. N dii tↄũna Mɛfibosɛpi aliↄ pↄblemanↄ gↄↄpiiɛ. Ziba sↄ̃ a nɛgↄ̃ɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn gɛ̃o ń zĩkɛnaↄ gbɛ̃ↄn bao. +Ɔ̃ Dii pↄkũmabↄ̀bↄ bùsupiwa, à láaipↄ kú láɛ bee guuↄ zĩ̀wà píi. +Tó n mae ma gbɛa, oɛ̀ ma zɛ́ gbɛ̀ama ma gɛ ma bɛ wɛ̃́lɛu Bɛtɛlɛũ zɛazɛaɛ, kɛ́ ma bɛdeↄ píi lɛ́ sa pↄ́ wì o wɛ̃ ń wɛ̃o o we yã́i. +Pↄ́ gĩnana maaɛ beeↄ sɛ́: Líↄ íwa kiloo soolo ń sinamↄ litɛɛ gĩnanao kiloo àaↄ̃ ń kanɛli fee bui gĩnanao kiloo àaↄ̃ +Madiãↄ Isailiↄ bùsa dúuduu, ↄ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa. +Ásuli zĩe kɛ zĩbeezĩo, asa Duunkɛ̃magↄↄɛ, zĩ́ pↄ́ wì á duuna kɛ̃́wá ma Dii á Lua aɛɛ. +Ásuli gbɛpɛlɛ we tã́a ũo, asa Dii á Lua zauɛ. +Aa bↄ̀ Lakisi, ↄ̃ aa gɛ̀ koezↄ̃̀ Ɛgɛlↄnizi aa lɛ̀lɛwà. +Ápiↄ, i kúlɛ Luaɛ mɛ́ á aà dↄ̃o. Wápiↄ, wi kúlɛɛ̀ mɛ́ wá aà dↄ̃, asa gbɛ̃́ↄ misia ì bↄ wá Yudaↄ kĩ́iɛ. +Kɛ́ à gɛ̀ aɛ yↄↄ, ↄ̃ à wùlɛ a gbɛɛu à wabikɛ̀, tó a zɛ́ kú, gↄↄpi gɛ̃ala. +Lɛ̀sinaↄ dↄaaa, pↄlɛnaↄ tɛ zã́, wɛ̃́ndia sɛ̃́sɛ̃mpanaↄ ku guo. +Taaside búubuuↄ ↄ̃ à ń tó Yuda bùsuu we, à ń gbá vɛ̃ɛbuↄ ń bugbɛↄ gↄↄ bee. +Yã́pi kɛa gbɛa kíaↄ mↄ̀ ma kĩ́i aa mɛ̀: Wá gbɛ̃́ↄ ń saonaↄ ń Levii buiↄ aai kɛ̃kↄ̃wa ń bui pↄ́ liaawáziↄ ń ń yãbɛ̃ɛkɛaↄo, Kanaaↄ, Itiↄ, Pɛliziↄ, Yebusiↄ, Amↄniↄ, Mↄabuↄ, Egipiↄ ń Amↄleↄ. +Í kú aa mio, ↄ̃ aa kã̀aa Mↄizi ń Aalonaozi. +Aa Madiã nↄɛↄ ń ń nɛ́ↄ kũ̀kũ, mɛ́ aa ń pↄtuoↄ ń ń pↄ́ↄ sɛ̀lɛ píi. +à mɛ̀: Mↄ́, n gbɛ̃́ pↄ́ Dii báaadàngu! Àkɛa ń zɛa wɛ̃́nkpɛi? Ma kpɛ́ kɛ̀kɛnɛ ń yiongoↄ dↄdↄkĩio. +À ísia góilɛnaↄ kɛ̀ aa gɛ́ vua sɛ́i Ofii, kási aai e bↄ̀ ń táo ísiaao, ↄ̃ aa wìwi Ɛziↄ̃gɛbɛɛɛ. +Ɔ̃ wà wabikɛ̀ Yesuwa aà bↄnɛ́ ń bùsuu. +Ma wulɛ aà gbázĩ mà misiilɛɛ̀, ↄ̃ a òmɛɛ: Bee tó. Kúlɛ Luaɛ. N zↄ̀blen deen ma ũ ń n gbɛ̃́ pↄ́ aaì Yesu seeladekɛ kɛↄ. Yesu seeladekɛkɛa mɛ́ ãnabikɛmi ũ. +Zĩbeezĩ Yozuee gɛ̀ Anaki buiↄ dɛ̀dɛ gusĩsĩdeu ń Hɛblↄ̃o ń Dɛbiio ń Anabuo. À ń míↄnzↄ̃ à ń wɛ̃́lɛↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ Yuda bùsu gusĩsĩdeu ń Isaili bùsu gusĩsĩdeo píi. +Tó tↄ̀sina pɛ̀lɛaàzi, aasu gbɛ̃dɛnapi naɛ̀ a ↄzĩo, asa kai mɛ́ mↄ̀ ↄ̃ à a gbɛ̃́dee dɛ̀, ĩ́ie kú ń zãnguo za zio. +Wà yã́ɛ bee kɛ̃̀ láu wà mɛ̀: Ásuli lɛsↄkpa zu pↄ́ lɛ́ pↄgbɛ̃ɛo. Wà mɛ̀ lↄ: Zĩkɛna kà à a asea e. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ wèwà aa mɛ̀: Kai! Wá fↄ̃ pãkpa Diizi wà zↄble tã́aↄnɛo. +Lua maa, ì vãikɛna bɛ tàasika, ↄ̃ ì vãikɛnaↄ fuangba taasiu. +Baa tó à ã́nusu kã̀aaazi lán bùsuwa, mɛ́ à pↄkasa nↄ̀nↄaaazi lán bɛ̀lɛ zɛwa, +Aa òɛ̀: Ń mà lá aalɛ oa? Yesu wèmá à mɛ̀: Ao! Kɛ́ Lua dà nɛ́fɛ̃nɛnaↄnɛ ń nɛ́ yↄ̃minaↄ aa a táasilɛ, i a kyokɛo lé? +ń a nɛ́ pↄ́ àlɛ sópio. A li an gbɛ̃eɛo, kɛ́ pↄe i gↄ̃ɛ̀o taasi pↄ́ á wɛ̀lɛↄ á dau koezↄ̃aázi guu yã́i. +Bee gbɛa Yesu ń a ìwaↄ kà gu pↄ́ wì mɛ Gɛsɛmani, ↄ̃ a ònɛ́: À zↄ̃lɛ la e mà gɛ wabikɛ le. +Ḿmɛ ń Lua dabudabukɛna ũ, n n gbãa ↄ̀lↄ buiↄnɛ. +Bↄa Olebu wa dazɛu, wa guwaiwai zↄ̃ↄ pãsĩ pↄ́ á dↄ̃pi baa vĩ̀. Wa mipɛ̀ Amↄle bùsu sĩ̀sĩdewa, lá Dii wá Lua òwɛ̃ɛwa, ↄ̃ wa ka Kadɛsi Baanɛa. +Gↄↄpii miↄ ku ga lɛ́zĩɛ, ń beeo n ikoyãↄ lí sã́maguo. +Asa ma Dii ma mɛ̀, á bↄá bↄ̀kↄↄɛ, á kɛaĩa uusikɛ̀. +n gbɛ̃kɛ su láa ń ma bɛdeↄ bauo, baa tó Dii tò n ibɛɛↄ làa dṹniau. +Nↄɛeↄ ku we lↄ, aalɛ gugwa kãaa. An guu Maliama Madelɛni kuu ń Maliama pↄ́ dɛ Yosɛfu ń Zaaki Nɛ́nao da ũo ń Salomɛɛo. +Ɔ̃ a ò a gbɛ̃́piↄnɛ: Á dↄ̃ kɛ́ Isaili dↄaana zↄ̃ↄ gà gbão lé? +Gbɛ̃e su a mae nↄ sɛ à gɛ̃ a mae gɛ̃kĩio. +Saonkia Yesua, ma! Mpi ń n saon dee pↄ́ kálɛ n aɛↄ, ámɛ á yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ taaↄ ũ. Málɛ mↄ́ ń ma zↄ̀blena Vlãpaao. +Mↄafilide, lí miↄna pↄ́ da n wɛ́u bↄ gĩa, ní gue wásawasa kɛ́ ǹ e sɛ̃̀kↄna pↄ́ da n gbɛ̃́dee wɛ́u bↄɛ̀. +Ɔ̃ wà wài plaadepi gbà zɛ́ à wɛ̃ni kpa wài taapiwa, ↄ̃ wài taapi fↄ̃̀ yãò a tò wà gbɛ̃́ pↄ́ gì kúlɛiɛↄ dɛ̀dɛ. +Ní tùupi nísika aà miwa, ní oɛ̀ Dii mɛ̀ a aà kpà Isailiↄ kía ũɛ. Bee gbɛa ní zɛwɛ̃ ǹ bàalɛ ǹ su. Ńsu gɛ̃gɛ̃ weo. +Kɛ́ gbɛ̃nazĩnaↄ nà dasikũawa mɛ́ aalɛ ligua, aalɛ nɛnↄɛnaↄ i, +Aa dɛ sãa ũ á gbɛ̃kɛ vĩa ń kↄ̃o blɛbleaↄ guu. Aaì pↄbleánↄ, wí lí ń kṹo. An nↄ̀sɛ yã́ aaì gↄ̃́gↄ̃. Aa dɛ lán lousisia pↄ́ ì gɛ̃ ń ĩ́anao masaiwaɛ. Aa gà gɛ̃n pla lán lí nɛisai pↄ́ bilɛawaɛ. +aai aà gɛ e weo. Aa sù aa mɛ̀ malaikaↄ bↄ̀ mↄ̀má, aa ònɛ́ a ku bɛ̃́ɛ. +Ɔ̃ Dii mↄ̀ à yãdàɛ̀, ↄ̃ a òɛ̀: Ɛa gɛ ǹ Balaki le, ní oɛ̀ màa. +Lua bↄ̀ mↄ̀ Yakↄbuwa lↄ aà sua ń Mɛsↄpↄtamio gbɛa, à báaadàaàgu +Ikoyã zwã̀akpɛ zĩ na Levii buiↄnɛ ń ↄzĩ ń a pↄkeleↄ ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi. Aamɛ aaliↄ zwã̀akpɛ sɛa ń a pↄkeleↄ píi, aaiↄ dɛ zwã̀akpɛpi zĩkɛnaↄ ũ, aali bòokpa aa liai. +Aa lipɛpɛɛpiↄ swã́ bↄ̀bↄ aa kpàaĩ mɛ̀n plapla. Màa aa zwã̀akpɛ lípiↄ kɛ̀ píi. +Aa fɛlɛ lán sɛ̃̀bↄlↄwa, aa ↄtá lán swagbalawa. +Ɔ̃ Ilikia ò lakɛ̃na Safanaɛ a ikoyã lá è Dii kpɛ́u, ↄ̃ a kpàwà. +O soolɛnapiↄnɛ, bĩ́ipi a kwɛɛ. Dii a to lou bílibili ma ń gbɛo ń zàaĩan gbãao. +Gↄↄ bee Dii zwã̀akpɛ pↄ́ Mↄizi kɛ̀ guwaiwaiu ń a gbagbakĩio ku Gabaↄ̃ↄ gulɛsĩ pↄ́ wa bòu. +Wá zↄblea wɛ̃̀ kuɛplade guu, a mↄ kwide gↄↄ sↄode zĩ́, gbɛ̃e pìlimá Yelusalɛũ à mↄ̀ a òmɛɛ à mɛ̀: Wà wá mɛɛwia dɛ̀. +Á dɛ yãa gɛↄ ũ Luaɛ á tàaeↄ ń á duunao yã́i. +Lua yã́ lɛ́ ligua, Yesudeↄ lɛ́ kã́fĩ Yelusalɛũ maamaa, ↄ̃ saonaↄ Yesu yã́ sì dasidasi. +Ɔ̃ Mↄizi lɛpi yã́ dàu a sìu Isaili pↄ́ kãaaaↄnɛ míↄmiↄ. +sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi ń a pↄkeleↄ píi, dàa ń a dibↄo, +Kpelewa á fↄ̃ o i gbãlɛo, i kɛ Baaliↄnɛ kɛ̀kɛo ni? À yã́ pↄ́ á kɛ̀ swadↄↄiↄ gwa, à làasookɛ á yãkɛapiↄwa. I gɛ́ le à su la, lán yiongo núnu pↄ́ a mɛ fɛ̀lɛwa, +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ yã́ mɛ́ tò á oosisia gbãi? +Aa vua tãana mɛ̀n pla pãleↄ pì aa ń dↄdↄ bↄ̀ↄpi swã́ↄwa zĩ́lɛ oi, aa nà saoulapiwa. +Tó ma nↄɛ bĩikɛ̀ ma sↄ̃u, tó ma a gbɛ̃́dee kpɛɛlɛ baa vĩ̀vĩ aà nↄ yã́i, +Dii òɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀mɛɛ tↄ́ ↄ̃ má waa ma lá guu. +Àleluya! Lɛsia wá Luaɛ maa mɛ́ a na, à kũ̀ wà aà táasilɛɛ. +Yoiada tò kí ń gbɛ̃́ↄ lɛdoũkɛ̀ ń Diio ḿpii, kɛ́ aa e wàↄ dɛ Diipi gbɛ̃́ↄ ũ yã́i. A tò kí ń gbɛ̃́ↄ lɛdoũkɛ̀ ń kↄ̃o lↄ. +Kɛ́ à yãònɛ́ a làa, à sálana kù a oawa. +Ní daupi gↄ̃na kɛ soolo, kpɛla àaↄ̃, kpɛle àaↄ̃. +ↄ̃ má bɛ swaɛu gwã́, málɛ bĩ́i gwagwa. Ɔ̃ ma ɛa su, ma gɛ̃ Guzulɛ Bↄlɛu. +Bã pↄ́ áli sóoↄ tↄ́n kɛ: Yãamusu, kúu, bãso, +Kaaifapi mɛ́ lɛdà Yuda gbãadeↄwa yãa à mɛ̀: A maa gbɛ̃́ mɛ̀ndo ga gbɛ̃́pii gbɛuɛ. +Aa ń àizɛɛ náai vĩ, aaì ń ↄda ĩ́anadã. +Lá á ye wà kɛɛ́, à kɛnɛ́ màa sↄ̃. +Ì fĩabo baadeɛ a yãkɛawaɛ, gbɛ̃́pii zĩa yã́ ↄ̃ ì wiɛ̀ a musu. +Dii lↄↄ ì líↄ zĩa, ì líkpɛ puakũ, gbɛ̃́ pↄ́ kú aà uaↄ i oɛ̀, Gawideɛ. +A ɛa bↄa gusiau náai vĩ lↄo, dɛa ń fɛ̃ndao mɛ́ lɛ́ aà dã́. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Sĩana málɛ onɛ, za gbã ńyↄ̃ↄ kumanↄ àizãna guu. +Tó a pↄblè a kã, à Dii á Lua sáaukpa bùsu maa pↄ́ a kpàwápi yã́ musu. +Dii yãò kpↄpiɛ, ↄ̃ à Yonasi pìsi sĩ̀sĩa. +sema Dii pↄ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ gugbãntoo oi bùsuu ń bùsu pↄ́ à ń yá ń kpáuↄ píi, asa má suńnↄ bùsu pↄ́ má kpà ń deziↄwapi guuɛ. +Àliↄ tɛ yã́zɛdei, í e àↄ ku, í gↄ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwápi vĩ. +Sɛ̃ ń tàaao di wá bɛɛ, mɛ́ ikĩi kú lↄ. +Tó n wulɛ, vĩa a n kũo, ńyↄ̃ wúlɛ io na. +Laaidↄ yã́piↄwa, ní mɛkpawà, gbɛ̃́pii i n gɛaaɛ e. +Á gbɛ̃e lɛ́ taasikɛ yã̀? Aà wabikɛ. Á gbɛ̃e pↄ kɛ̀na yã̀? Aà Lua táasilɛ. +Kɛ́ Esau kà wɛ̃̀ bla, à Iti nↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn pla, Beeli nɛ́ Yudi ń Eloni nɛ́ Basɛmao. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì duunakɛá Ibiisi gbɛ̃́, asa Ibiisi duunakɛ̀ za asĩnizĩɛ. Ibiisi yã́ↄ midɛa yã́i Lua Nɛ́ mↄ̀i. +Ɔ̃ gbɛ̃́ gia gbɛ̃ↄn plapiↄ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ aà aɛ, aa yãdↄ̀wà gbɛ̃́ↄ wáa aa mɛ̀ à Lua ń kíao tↄbɛ̃ɛsìɛ. Ɔ̃ wà aà kũ̀ wà bↄ̀aànↄ wɛ̃́nkpɛ, wà aà pàpa ń gbɛo wa dɛ̀. +Pↄkasa ge báa pↄ́ ípi kàwà, aàli pí, kási pↄ́pi aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Gidoni nɛ́ Abidã mɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Wì lí píi dↄ̃ a bɛwaɛ. Wìli kpa bo lɛ̀ líwao, wìli kukɛ kàelɛwao. +Wàli gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ di àaↄ̃, lí mɛ̀ndo, gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ àaↄ̃, lí mɛ̀ndo. Wa a fĩabo ń kibɛ ↄ̃ao. +Má fĩabonɛ́ lɛɛ pla an tàaeↄ ń ń duunao lɛ́uɛ, asa aa ma bùsu gbãlɛ̀ ń ń dii wɛ̃nisai pↄ́ má zauↄ e pↄ́ pↄ́ má ye a gĩyãiopiↄ lì bùsupiaɛ. +Saonkia mɛ́ ì gɛ̃ a kpɛa wɛ̃̀ do gɛ̃n do, mɛ́ ìli gɛ̃ ausaio. Ì aupi fã́fã azĩa duuna yã́i ń a gbɛ̃́ↄ pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ dↄ̃saikɛ guuo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ kũa sↄ̃ aↄ dↄdↄa, aↄ ku niɛ musu vãi kã̀akɛsaiɛ. +Á dↄ̃ ázĩawa kɛ́ ma zĩkɛ̀ á maeɛ ma gbãa pua lɛ́uɛ. +Mi blɛnana bleo, nↄ̀ↄ ge vɛ̃ɛ i gɛ̃ ma lɛ́uo. Mi nísidↄↄo e ãsↄ̃a àaↄ̃pi gɛ̀ làaò. +Asa Lua gbɛ̃́ↄ pↄ́kɛ̃sãma bↄↄlɛ ↄ̃ kámasa zĩpi lɛ́ kɛ adoo, a to Lua sáaukpaa ligua maamaa lↄɛ. +mɛ̀n blakwikwi, bapiↄ bↄaa ń kↄ̃o píiɛ. +Dii, ńsu ǹyↄ̃ kumanↄ zã̀o, ḿmɛ ń ma gbãa ũ, mↄ dↄmalɛ kpakpa, +Yã́ beeↄ gbɛa Pɛɛsiↄ kí Aatasasa kpalablegↄↄ Ɛzala bↄ̀ Babɛli à sù. Saonkia Aalona mɛ́ Ɛleazaa ì, Ɛleazaa Finɛasi ì, Finɛasi Abisua ì, Abisua Buki ì, Buki Uzi ì, Uzi Zelaia ì, Zelaia Mɛlaio ì, Mɛlaio Azalia ì, Azalia Amalia ì, Amalia Aitubu ì, Aitubu Zadoki ì, Zadoki Saluũ ì, Saluũ Ilikia ì, Ilikia Azalia ì, Azalia Selaia ì, ↄ̃ Selaia Ɛzalapi ì. +Sↄ̃́ pãle bↄ̀ lↄ, a dɛ tɛ̃́n zóizoi. Wà gbɛ̃́ pↄ́ di a kpɛ gbà zɛ́ aà aafia sí dṹniawa, kɛ́ gbɛ̃́ↄ kↄ̃ dɛdɛ. Wà fɛ̃nda zↄ̃ↄ kpàwà. +Àli sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na o ń gáaenao do ń sãsakaoo do ń sãsa wɛ̃donao sopla. Apii iↄ dɛ pↄ́ sãasaiↄ ũ. +Gyaae ku wɛ̃́lɛpi guu, ìↄ mↄ aà kĩ́i mↄ̀ↄmↄↄ ì mɛ: Zɛmanↄ ma ibɛɛ yã́ musu. +Vĩa Yosafa kũ̀, ↄ̃ à zɛ̀ò à dↄnlɛ gbɛa Diiwa, ↄ̃ à gↄↄ dìlɛ Yudaↄnɛ aa lɛye ḿpii. +Pↄ́lɛpiↄ gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu baakwi plasai, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu síiↄ̃. Pↄ́lɛpiↄ zↄ̃ↄ aↄ sáa màa píiɛ, +aa ò kí Nɛbukanɛzaɛ: Adeↄ n dↄ̃ ń aafiao Záai! +Asa wá Luaá tɛ́ pↄ́ ì kṹmáɛ. +Màa aa ń fɛlɛkaayã kũa e ń a gbão. Aalɛ Dii sisio, asa aali aà ↄtondↄkĩi gwao, aaliↄ aà yãdanɛ kũao ge aà ikoyã ge yã́ pↄ́ a dìlɛ Yakↄbu pↄ́ à ɛ̀a tↄkpàɛ̀ Isaili buiↄnɛↄ. +Yuda kↄ̃na pↄ́ bↄ̀ↄ zĩ́na a ɛa gɛ̃ tíu, an nɛ́ iↄ kpa musu. +Wá gbɛ̃́ↄ, Yesu Kilisi mↄa ń wá kãaaaaàzio yã́ musu, wa wabikɛ̀wá, +Ma Dii ma mɛ̀, gↄↄpi zĩ́ wa ↄ́ gbãa dↄ Kpↄ̀ Bↄlɛu, Fã́ani dafu a wã ń wiio, mɛ́ wa zↄa zↄ̃ↄ ma gbɛ̀sĩsĩↄ musu. +Má ń bↄ Egipi bùsuu mà suńnↄ, má ń kãaa Asili bùsuu, mí suńnↄ Galada bùsuu ń Libão. Gu a mↄ́máo. +íↄ gwa. Tó kpagolo a bùsu zɛ́ sɛ̀, àlɛ gɛ́ Bɛsɛmɛsi oi, ↄ̃mɛ vãi zↄ̃ↄpi zĩ̀wá. Tó i sɛ́lɛ we sↄ̃o, wíↄ dↄ̃ kɛ́ ↄ̃mɛ ↄtↄ̃̀wáo, miĩiɛ. +Wà Dii Lua, Isailiↄ Lua sáaukpa! Ɔ̃mɛ ì yãbↄnsaɛↄ kɛ ado. +Nↄ̀ↄmusu kɛapiↄ zɛzɛ gbápɛpɛkĩipiↄwa plapla ↄplaai ń zɛɛio, apii kɛ̀ kuɛpla. Wi kìlapi taa kɛ bùsueu yãao. +Aà ìwaↄ aà gɛ sɛ dà sↄ̃́go guu aa tàò Yelusalɛũ, ↄ̃ aa aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu. +Tó mpi ń n nɛ́ↄ álɛ zĩkɛ ikoyã zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ, nìli n gbɛ̃́ Levii buiↄ sɛ nama aa kɛnnↄ. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Yuda bùsu zĩ̀zↄ Daniɛli lí n yãdao ge yã́ pↄ́ ń dìlɛpi. Ìↄ wabikɛ Luawa lá gu lɛ́ dↄ gɛ̃n àaↄ̃aaↄ̃ɛ. +Ma gↄↄ pà, yã́ pↄ́ ma a zɛ́ kàlɛ kɛ̀ fama, yã́ pↄ́ ma pↄ dↄmápiↄ. +Lá gbɛ̃́ ì a oa e í guu, màa gbɛ̃́ ì a nↄ̀sɛ dↄ̃ a yãkɛawa. +Dii pↄ́ lɛ́ yã́pi kɛ mɛ́ ò, a tò wa yã́pi dↄ̃ za káau. +Yã́ pↄ́ a aà bɛdeↄ le aà gaa gbɛa, ìli a kã̀akɛo. +Gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ ↄ̃nↄnaↄzi ì ↄ̃nↄkũ, gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa ń sↄũↄ ì vãi kṹ. +À nↄ̀sɛlilɛa yã́ kɛ, wi dↄ̃ kɛ́ a lilɛ. Kɛ́ Ablahaũ dɛ á dezi ũ, ásu dilɛ bee mɛ́ a á bↄo. Málɛ oɛ́, Lua a fↄ̃ gbɛɛ beeↄ kɛ Ablahaũ buiↄ ũ. +Aàli mↄ́ ń zupio Dii aɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, i ↄna a miwa, i a kòlokpa we. +À pↄ́ pↄ́ aa gbɛ̀awa kpàmá, ↄ̃ à mɛibabagyã zĩ̀má. +Wìli vɛ̃ɛ dafu ká báa tùu zi guuo. Tó wa kɛ̀ màa, vɛ̃ɛ dafu a tùu pũnaɛ, i kↄ́lɛ, tùu i ↄ̃̀ↄkpa. +A yã́i gukpɛdeↄ, à Dii táasilɛ, ísiabaadeↄ à Dii Isailiↄ Lua tↄbↄ. +Ɔ̃ Dii yãò Tisɛbɛ gbɛ̃́ Ɛliaɛ à mɛ̀ +Málɛ onɛ, fɛlɛ ǹ n mákɛlɛ sɛ ta bɛ. +Beewa Yesu kpɛgaausìwɛ̃ɛ kɛ́ Lua bàa kua ń gbɛ̃́ↄ tia maa dɛ a káaua. +Ì to kaalɛ bilɛ gbãadeↄwa, ì wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ ásookɛ. +Ɔ̃ Salai ò Ablaũɛ: Tàae pↄ́ wa kɛ̀mɛɛ gↄ̃̀ n yã́ ũɛ. Ma a zↄ kpàma. Kɛ́ a è á nↄsia, ↄ̃ ìↄ dↄ́ɛa. Mpi ń mapio, Dii mɛ́ a yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ. +O Isailiↄnɛ aa ń wɛ̃́lɛeↄ dilɛ ń misiwɛ̃lɛↄ ũ, lá má dà Mↄiziɛ a òwa, +Gbɛna kà gbɛ̃́ pↄ́ aai gaoↄgu, ↄ̃ wɛ̃́lɛpideↄ wii nà luawa. +À ítↄtↄ kálɛ, asa wa á kákaɛ. À gɛ̃ bɛ̀lɛu, í ↄ̃zↄ̃wà! À bilikibↄò, í á bĩ́i gbãa kã́fĩ! +Ɔ̃ à kpɛlìɛ̀ à gɛ̀ yã́ doũpi là gbɛ̃pãlewa. Lá gbɛ̃́ káau òɛ̀, màa wa òɛ̀ lↄ. +Kɛ́ Yesu i yãe o yã́piↄ kee musuo, à bↄ̀ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi saɛ maamaaɛ. +ↄ̃ Zimli gɛ̃̀ à aà dɛ̀ Asa kpalablea wɛ̃̀ baasↄo ń plaode guu, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ɔ̃ à ma sɛ à ɛ̀a gɛ̀manↄ ua sɛ̃́ia bↄlɛ pↄ́ kú gukpɛ oi kpɛɛlɛ, a zɛ́ taa. +Gbɛ̃́ pↄ́ a de ń a dao kpã́iò, mɛ́ àlɛ mɛ tàae no, ade doũ ń kpã́iwɛliwɛoɛ. +Ǹ aà kṹ gbã́ugbãu, a n kã́fĩ, didiwà ↄplapla, a n kpɛla. +Tó a tɛ̃̀ gudɛna pↄ́ ãnabi Daniɛli a yã́ ò è Lua ua, kyokɛna yã́pi da, +Ɔ̃ má mà malaika lɛ́ yão, ↄ̃ malaika pãle aà là à mɛ̀: Wɛ́punguea yã́pi aↄ gɛ́ e bↄɛ ni? Sa pↄ́ wìↄ o lá gu lɛ́ dↄ yã́pi ń tàae pↄ́ a yã́ a dimáo ń Lua kpɛ́ kpaamáo ń ↄ̃́zↄ̃a zĩgↄ̃piↄwao. +Amↄniↄ bↄ̀ zĩↄpòo ń wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu, ↄ̃ Zoba ń Leobɛ Siliↄ ń Tobudeↄ ń Maaka gbɛ̃́ↄ ku sɛ̃u ńtɛ̃ɛ. +Mↄizi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Yazɛɛ asiigwai, ↄ̃ Isailiↄ sì ń a zↄ̃ɛwiaↄ píi, aa Amↄle pↄ́ kú weↄ yà. +Yudaↄ kí Ezekia gbɛ̃́ↄ kámasa kà ń gáaeↄ ↄ̀aa sↄo (1.000) ń sãↄ ń bleↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000), ↄ̃ aà ìwaↄ kpà lↄ gáae ↄ̀aa sↄo (1.000) ń sãↄ ń bleↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). Saona pↄ́ aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛ zĩbeezĩↄ dasi. +Yakↄbu yãdↄngugbɛ pɛ̀lɛ aà miawa. Lasɛli miagbɛpi ku we e ń a gbão. +Má o n gbɛ̃kɛ líↄ kpálɛa vĩo, n náaidekɛ zĩ́napɛlɛa musu n bɛ. +Ì yãvãi wàaipa a wúlɛkĩi, ìli gí yãpãsĩio, ì azĩa pɛ́lɛ zɛ́ faasai guu. +Za dṹnia daalɛgↄↄ Lua gↄ̃ɛ kɛ̀ ń nↄɛoɛ. +Babɛli nɛgↄ̃naↄ fù zĩwa, aa gↄ̃̀ ye ń zɛgikĩiↄu. An yɛ̃̀ɛɛ làa aa gↄ̃̀ lán nↄɛↄwaɛ. Wà tɛsↄ̃̀ ń bɛↄwa, wà ń bↄlɛ gbã́aↄ ɛ̀ɛ. +Aà wↄ́ↄkɛ tↄbↄ̀, à zĩblè Amalɛkiↄwa, à Isailiↄ sì ń wɛtãnaↄwa. +Mi pↄnakɛ ń Diio maamaa, ma pↄ na ma Luawa, asa à suabaa nàmazi pↄkasa ũ, à bↄa maa dàmɛɛ ula ũ, lán nↄsɛna pↄ́ kákakɛ̀wa, lá aà nↄ pↄ́ a zãblebↄↄ fĩ̀wawa. +Aà gbɛ̃́ↄ yãdↄↄsai kɛ̀ɛ̀, aa dɛ aà nɛ́ↄ ũ lↄo. Bui vãi koleaↄnɛ, aa gↄ̃̀ wí sɛ́a. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Gwa! Ma n kɛ Falaↄ̃ↄɛ lámawa, ↄ̃ n vĩ̀i Aalona dɛ n yãona ũ. +Wi aà gã liɛ̀ a kpɛo, wi galakpaɛ̀o, ↄ̃ à gà lán gbɛ̃́ pↄ́ zù vãikɛnaↄ ↄuwa. Ɔ̃ gbɛ̃́pii ɛ̀a ↄ́ↄlↄ̀ lↄ. +Dii líↄ ì mↄ̀sɛ e maamaa, sɛdɛ lí pↄ́ a bà Libãpiↄ. +A yã́ mɛ́ tò má òɛ́ gbã, tó á gbɛ̃e su vũaa, ma yã́n bee ũ lↄo. +Asuli sↄ̃ gɛio. Asuli tó à gbãlɛ baa a de ge a da gɛ yã́ musuo. +Dṹnia tiaɛ bee gbãadee ↄ̃nↄpi dↄ̃o. Tó aa dↄ̃ yãaɛ, aa Dii gawide páliwao. +Ɔ̃ aa tɛsↄ̃̀ wɛ̃́lɛpiwa ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ píi, mɛ́ i kɛ ã́nusu ń vuao ń mↄgotɛ̃ pↄ́ↄ ń mↄsi pↄ́ pↄ́ aa sɛ̀lɛ kàlɛ ń Dii zwã̀akpɛ àizɛɛo bàasio. +Ɛlifaza nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀o tↄ́n Timina. Ɔ̃mɛ Amalɛki ìaànↄ. Esau na Ada tↄũnaↄn we. +N yã́pi ò ń dé gbãao ni? Dé mɛ́ dↄ̀aanɛ n yã́ bee òi? +Yã́ɛ bee a ń le píi gↄↄ do kóũ, nɛgaga ń gyaableao. Baa ń n gbɛ̃́ kↄ̀ↄlɛkɛa zↄ̃ↄo ń n pↄdama pãsĩo, yã́pi a ń le, aↄ fòona vĩo. +Wá kua zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ kɛ̃okwide, a mↄ kwide gↄↄ kwide zĩ́ Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ńyↄ̃ yã́kpalɛkɛ ń Ɔↄlao ń Ɔↄlibaoo lé? Bↄbↄńnↄ ń ń yãbɛ̃ɛkɛaↄ. +Yesu wɛpã̀ńla à ń gwá ń pↄfɛ̃o, asa aà pↄ yà an nↄ̀sɛsai yã́iɛ. Ɔ̃ a ò gↄ̃ɛpiɛ à mɛ̀: Ǹ n ↄpi poo. Kɛ́ a pòo, ↄ̃ aà ↄpi sù a gbɛu. +Tó duunkɛnaↄ lɛ́ kↄ̃nikɛnɛ, ńsu weio, ma nɛ́. +à làasoo doũ kɛ, á yeakↄ̃i i��� doũ lɛdoũdeↄ ũ, pↄeãdoũdeↄ ũ. Bee a ma pↄ kɛ na à kɛ zài. +Dii, wa wá vãikɛa dↄ̃̀ ń tàae pↄ́ wá deziↄ kɛ̀o. Wa duunakɛ̀nɛɛ fá! +Yudaↄ kí Aaza kpalablea wɛ̃̀ kuɛplade guu ↄ̃ Ela nɛ́ Ozee gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ Samali, à zↄ̃̀lɛ kpalau wɛ̃̀ kɛ̃okwiɛ. +Nↄɛ pↄ́ gì a zã́zi à zã́ pãle kɛ̀ sↄ̃, à gbãsĩkɛ̀n we. +A yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀, má a pↄkũma pãsĩ bↄbↄ guɛ bee ń a gbɛ̃́ↄwa ń a pↄtuoↄ ń sɛ̃̀a líↄ ń bua pↄ́ↄ. Aa tɛ́kũ píiɛ, wa e tɛ́pi dɛo. +Kɛ́ yã́pi su ligua dɛ kɛ́ao, wà gínɛ́ pãsĩpãsĩ aasu yão gbɛ̃eɛ ń tↄ́pio lↄo. +Zãa kũa gbɛa ↄ̃ Yesu tà Galile, àlɛ baona pↄ́ a mà Lua kĩ́i waasokpa +Gada buiↄ ku Galada ń Basana bùsu wɛ̃́lɛↄ guu ń Salↄna dã́dãkɛkĩio e a zↄ̃lɛwa. +a soolode Ozɛũ, a soplade Davidi. +N mɛ̀ n yãdanɛ sãa vĩo, ń kú Luaɛ tàaesai. +Tadibↄpiↄ pↄ́ bòoloo vĩ, à bↄ̀ musu gã̀sĩsuu do mɛ́ à gɛ̃̀u zĩ́lɛ ↄtã do. Wà gↄ̃inakɛ̀ a pↄ́ pↄ́ bↄ̀ musuwa lↄ. Tadibↄpiↄ mↄ̀pɛpɛɛↄ gola vĩ, aa dɛ bòolooo. +N nzĩa sɛ̀ lɛsĩ n kɛfɛnkɛ yã́i, n ↄ̃nↄ kɛ̀ búi, ↄ̃ ma n zu dṹniau, ma n kɛ pↄgwagwaa ũ kíaↄ aɛ. +Pↄyiana a pↄ́ pↄ́ á yìa si lↄo e a wɛ̃ni lɛ́u. Ãnabikɛkɛa bílaɛpi a lɛ́lɛ pão, gbɛ̃e a bↄo a tàae yã́i. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: Dii báaadaágu, kɛ́ a ma wɛ̃nagwà yã́i. +Gↄↄ pↄ́ kía gɛngɛsɛkɛa, ma tulale gĩ dↄ. +Àↄ dɛ ma gbɛ̃́ pↄ́ an kua ńdoaↄ ũ. Ásuli nↄ̀ↄ pↄ́ wài dɛ̀ soo. Àli kpá gbɛ̃ↄwa. +Bↄ́yãi ń ìwaↄ líↄ wá deziↄ fɛlɛkaayã kũao ni? Aali ↄpi lá fɛlɛkaayã dìlɛwa aa gbàsa pↄblèo. +N báa ń bàasio dàmala, n ma wáↄ pɛ̀pɛkↄ̃wa ń kĩↄ. +Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Zafɛna Panɛa, ↄ̃ à Ɛliↄpↄli wɛ̃́lɛ saona Potifɛla nɛnↄɛna Asɛna kpàwà nↄ ũ. +Zikũ Isaili wɛ́ lìaa, àlɛ gue maao, ↄ̃ Yosɛfu sↄ̃̀aàzińnↄ. Isaili lɛpɛ̀pɛmá à ń kpá a kùɛ, +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ aà yã́pi ma. +Kɛ́ a Lua yã́ pↄ́ wá òɛ́pi mà, i dilɛ gbɛ̃nazĩna pↄ́ ũo, á sì lá a dɛwa Lua yã́ sĩande ũ. Ɔ̃mɛ lɛ́ zĩkɛ á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ aà náaikɛↄ guu. Bee yã́ mɛ́ tò lↄ wiↄ Lua sáaukpa láasai. +Dii ìↄ a zↄ̀blena ãnabiↄ dilɛɛ́ mↄ̀ↄmↄↄ, ili swã́sɛ ń yã́io, ili mao. +Levii buiↄ gbãbↄ̀ ńzĩaɛ aa ń pↄkasaↄ pì. Ɔ̃ Aalona ń mↄ́ Diiɛ, à ń duuna kɛ̃̀má à gbãbↄ̀nɛ́. +Kɛ́ ma gugwà, ↄ̃ má è kĩↄ ń báasio nànamá, ↄ̃ báa nàńzi, kási aa ĩ́an wɛ̃nide vĩo. +Ńsu ǹ n nɛ́ na dã̀akpao. N nɛ́ naɛ. Ńsu ǹ aà dã̀akpao. +i awakpabↄpi au fã́ saokĩi saalowa, i ↄtↄ̃wà, au pↄ́ gↄ̃̀ i bↄlɛ saokĩipi gbázĩ. Duun awakpabↄɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà vùpi sↄ̃ i yaikɛo. +Gbɛ̃vãi lɛ́ vãi ì aà kṹ, gbɛ̃maa sↄ̃ ì bↄ yãkeleu. +O Isailiↄnɛ: Tó a bua Yuudɛ̃wa a gɛ̃ Kanaa bùsuu, +Ń beeo à yãmaa èma lↄ, kɛ́ n zɛò ǹ a kĩ́i wɛɛlɛ, ↄ̃ n wá bùsu Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃. +tó músi á lé, má á yáalↄɛ, tó yã́ á lé, má á láanikɛɛ, +Ɔ̃ Izaaki ń yàaekɛ̀, aa pↄblè aa imì. +Kↄ̀ↄↄ ń sóso lán pↄkasawa, blɛ́ↄ ń ble lán ulawa, ãma ma toa yã́ bↄańnↄ na láaa vĩo, gbɛ̃́ pↄ́ ma ń suabàpiↄ aaↄ ku gↄↄpiiɛ. +Dii tàaesaideↄ yã́ dↄ̃, an kpaalɛ ìↄ dɛ ń pↄ́ ũ gↄↄpiiɛ. +Wɛdↄa yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ dṹniawai guu, vĩa a gbɛ̃́ↄ kãsãn kɛ, asa pↄ́ pↄ́ kú luawaↄ zã ń pɛ́kĩiwaɛ, +Má ń fãaa lán gukpɛ ĩ́anawa ń ibɛɛↄ aɛɛ, má mikpɛlinɛ́ɛ, má zɛńnↄ an wɛ́tɛ̃agↄↄo. +aà o Isailiↄnɛ: Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ málɛ kpáwáu, mɛ́ a á bua pↄ́ káauↄ kɛ̀kɛ, àli a bàaa ye mↄò saonaɛ. +Ɔ̃nↄna laai ìↄ ku ua pↄ́ wàlɛ ↄ́ↄlↄuwa. Sↄũ laai ìↄ ku ua pↄ́ wàlɛ pↄnakɛuwaɛ. +Kɛ́ ma gɛ Yelusalɛũ, saonkiaↄ ń Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ fɛ̀lɛmɛɛ ń aà yã́o, aa mɛ̀ mà sùuukɛ mà yãdaaàla. +Málɛ oɛ́, gↄↄ pↄ́ túbiblena dɛ nɛ́ ũ, baa tó aà mae pↄ́ↄ dɛ aà pↄ́ ũ píi, a zↄ kɛ̃ao. +I lí Isailiↄ dↄ̃̀ana lɛo, ìli ioo. +Aà bàakuawanↄ yã́ lí sã́aàguo, yã́ pↄ́ a òpi aↄ kuɛ e wá buiwa. +ↄ̃ ma gↄ̃ Kilisi Yesu zĩkɛna ũ buipãleↄnɛ. Málɛ bao pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kpánɛ́, kɛ́ an kua e àↄ adoa ń Luapi Nisĩna gbãao. Málɛ bee kɛ Luaɛ aà gbagbaa pↄ́ ì kaaàgu ũɛ. +Asa Dii lí gí gbɛ̃́i à aà tò we gↄↄpiio. +asa sɛ̃̀anↄbↄↄá ma pↄ́ↄnɛ ń pↄtuo wai pↄ́ kú sĩ̀sĩ píi musuↄ. +Bee yã́i málɛ oɛ́, tó álɛ lousisi, yã́ pↄ́ a a wabikɛ̀ píi, à dilɛ á è kↄ̀, í e. +Asa Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ ń ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄá ma pↄ́ɛ. Ma ń dílɛ ma pↄ́ ũ za gↄↄ pↄ́ ma nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛ̀dɛ Egipiɛ, +Ń è a n náai vĩ a sↄ̃ guu, ↄ̃ n mɛ̀ n bàa aↄ kuaànↄ, ńyↄ̃ Kanaa bùsu kpawà ń aà buiↄ, bùsu pↄ́ Itiↄ ń Amↄleↄ kuu ń Pɛliziↄ ń Yebusiↄ ń Giigasiↄ. Ɔ̃ n lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ɛ̀pi kɛ̀, kɛ́ ń maa yã́i. +I kɛ n ń ↄlɛsɛ̀ n ń yãbɛ̃ɛkɛaↄ kɛ̀ yↄↄ no, n ↄ̃̀ↄkpaa dɛńla n yãkɛaↄ guu píiɛ. +Kɛ́Lua pↄ́ ũↄ, a kà Lua kpɛ́ làasiu. +Gbɛ̃kɛ ń náaio ì láka tàaea, vĩakɛa Diiɛ ì ń ɛ̃ vãiɛ. +Aa Gada bui wɛ̃́lɛɛ beeↄ è lↄ: Lamↄtu pↄ́ kú Galada bùsuu, Maanaiũ, +Bee yã́i aà de ń aà dao mɛ̀, gbɛ̃́ gbãaɛ, aa aà la. +à gbɛ̃́ↄ zĩ̀má, aa ònɛ́: Dii báaadaágu! A gbɛ̃kɛkɛ̀ Saulu á diiɛ, a aà vĩ̀. +Ɔ̃ ma ã́nusu kpà ↄwatɛ̃ gɛ̃o ń naa wɛ́o koko gɛ̃o. +Kɛ́ oosi kɛ̀, ↄ̃ à a nɛ́ Lea sɛ kpàwà, ↄ̃ Yakↄbu wùlɛaànↄ. +Aa zↄadↄ̀ Mↄiziwa aa mɛ̀: Tó wa gaga yãa ń gbɛ̃́ pↄ́ gàga Dii aɛↄ, bee sã̀ↄ. +Aa ńzĩa kɛkɛ ń maakɛao, lá a maa nↄɛ lousisinaↄ kɛwa. +a yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao má kɛɛ́ á pↄfɛ̃ańzi ń á wɛdↄanɛ́o ń á zaańguo lɛ́uɛ. Tó málɛ yã́kpalɛkɛánↄ sↄ̃, má tó aa ma dↄ̃, +Ɛpafa wá zĩkɛndee yenzide mɛ́ yã́pi dàɛ́ wá gɛ̃ɛ ũ. Kilisi zĩkɛnnáaideɛ, +má fɛlɛ ń gbɛ̃́pio ń aà bɛdeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãsĩkɛ̀aànↄ Mↄlↄku yã́ musuↄ píiɛ, mí ń bↄlɛ ń gbɛ̃́ↄ guu mà ń dɛdɛ. +Levii buiↄ gɛ̀ gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛ nìninɛ́ aa mɛ̀: À nílɛ! Gↄↄɛ beeá Lua pↄ́ɛ, ásu búbuapɛo. +Ńsu zↄa pↄ́ n ibɛɛↄ lɛ́ kánzi kpa swã́ao, n wɛ̀lɛpiↄ kↄ̃fĩ dↄ gↄↄpiiɛ. +Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ ń luakukĩi kpɛɛlɛo gba pↄ́ ì koo kpaaũ vĩ. +Tó baona pↄ́ wálɛ kpá ulɛaɛ, gbɛ̃́ vũaaaↄ ↄ̃ a ulɛanɛ́. +Baa tó aà nɛ́ↄ dasi, wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ, blɛ ali mↄ́ aà buiↄwao. +Davidi Isaili kíaↄ kã̀aa ń saonaↄ ń Levii buiↄ píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye pↄnakɛai a gↄ̃ pↄ́kɛ̃sãma guuɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ye vɛ̃ɛi ń blɛ nísideo a kɛ ↄde ũo. +Mpi ń n gbɛ̃́ↄ à kɛ ń ã́nusuo ń vua pↄ́ gↄ̃̀o lá à kɛ̀ɛ́ maawa, lá á Lua yeiwa. +Ɔ̃ à ɛ̀a yã́ɛ bee lɛ̀ɛũ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ńzĩa dilɛ gbɛ̃maa ũ mɛ́ aaìↄ saka gbɛ̃́ kĩniↄguↄnɛ à mɛ̀ +Mámɛ máli báaadaágu a wɛ̃̀ soolodepi guu, tↄↄlɛ i blɛkɛɛ́ wɛ̃̀ àaↄ̃ pↄ́ ũ. +Ńsu ǹ n wo dɛ nↄɛↄ kĩ́io, ńsu zɛ́ pↄ́ ì kíaↄ ↄ̃̀ↄkpa sɛo. +Má tó ǹ midɛ vãiɛ, ńyↄ̃ↄ ku lↄo. Wa n wɛɛlɛ, kási wa n e lↄo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Wa ↄkpà asii wisaiyãↄzi, wili yãkɛ ń wɛzɛ̃oo, mɛ́ wili Lua yã́ koleo. Wi sĩana onɛ́ wásawasa wà wázĩa kɛkɛ gbɛ̃́piiɛ Lua dↄ̃a guuɛ. +Isailiↄ, à yã́ɛ bee ma. Lá á dↄ̃ ázĩawa, Lua tò a Yesu Nazalɛti dɛa a gbɛ̃́ ũ seela è dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛ pↄ́ a tò Yesupi kɛ̀ á guuↄ yã́i. +Ma Dii ma mɛ̀, a gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ má fɛlɛ ń Babɛli tã́aↄ, gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀ĩa Babiloni bùsu bũu guuↄ aaↄ aaukɛ. +Kɛ́ a è ma wiidↄ̀wa, ↄ̃ à a ula tò kálɛa ma saɛ, à bàalɛ̀ bↄ̀ bàasi. +Tó aalɛ táao, aaì gɛ́ aɛ ń kpɛo, gbã̀tɛ̃ɛ ń gbã̀tɛ̃ɛo lɛliaasaiɛ. +Álɛ e mɛ́ álɛ ma lá Pↄlupi lɛ́ kɛ, à mɛ̀: Tã́a pↄ́ wà ń píↄá luaↄ no. Ɔ̃ à gbɛ̃́ dasiↄ mi lìaa, wà aà yã́zɛ è. I kɛ Ɛfɛsɛ la ado no, ń Azi bùsuo píiɛ. +Ɔ̃ aa sↄ̃́go sɛ̀ mɛ̀n pla ń sↄ̃́ↄ, ↄ̃ kí ń gbáɛ à mɛ̀: À gɛ Sili zĩgↄ̃ↄ gbɛ sɛ́lɛ à gwa! +Ɔ̃ Yesu ń laai sìsi à yã́ taa ònɛ́ à mɛ̀: Setãu a we azĩa gbɛ̃́ↄ goé? +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄ píi aaìↄ ↄtaalɛ, aaìↄ lɛsuikɛma Yelusalɛũ, aaìↄ mikɛnɛ déũdeũ. Aaì mɛ, wɛ̃́lɛ pↄ́ a kɛfɛna kɛ̀ zài, dṹnia píi pↄnakɛbↄpin wee? +Bɛ̃yãmɛɛ bui Gela nɛ́ Simɛi, Bauliũ gbɛ̃́ kunnↄ lↄ. À ma ka pãsĩpãsĩ gↄↄ pↄ́ málɛ gɛ́ Maanaiũ. Kɛ́ à mↄ̀ dàmalɛ Yuudɛ̃i, ma lɛgbɛ̃̀ɛ̀ ma mɛ̀ ń Diio má aà dɛo. +Tó n ↄ ge n gbá mɛ́ tò ńlɛ fu, zↄ̃ ǹ vũaa. Gɛ̃a àizãna guu kↄ̃̀ↄ ũ ge ɛɛ ũ maa dɛ wà n zu tɛ́ gasai guu ń ↄ mɛ̀n plao ge ń gbá mɛ̀n plaola. +N yã́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ fuↄ sɛ̀ lɛsĩ, n gbɛ̃́ pↄ́ naalɛaↄ gbà gbãa. +Lá àsi maa pↄ́ Dii á Lua òɛ́ kɛ̀ɛ́ píi, tó a Dii á Lua bàakuaánↄ yã́ pↄ́ a dìlɛɛ́ gbòo, a gɛ zↄblè tã́aↄnɛ a kulɛnɛ́, Dii a to àsi bɛ̃̀ɛ pↄ́ á ò á leɛ e à gɛ á midɛ bùsu maa pↄ́ a kpàwáɛ beepi guu. Dii a pↄkũmabↄbↄwá, í láa gↄ̃̀ↄ bùsu maa pↄ́ a kpàwáɛ beepi guu. +Kɛ́ ma wɛzù ma gugwà, ma nↄɛ gbɛ̃ↄn plaↄ è, aa gã̀sĩa vĩ lán wàalianawa. Aalɛ gã̀sĩa lɛ́, aa vùa lɛ́ mↄ́, ↄ̃ aa gbípi sɛ̀ lɛ́ vuaò, aa musu yã́io, aa zĩ́lɛ yã́io. +Tó gyaa ge nↄɛ pↄ́ wa yà mɛ́ lɛkɛ̀ Diiwa sↄ̃, ge à lɛ́gbã dↄ̀wà, a a fĩaboɛ. +Mↄizi mɛ̀: Kúkua mɛ́ dↄ weo, kási búbuapɛan we sↄ̃o, gbɛ̃́ↄ lɛsia ↄ̃ málɛ ma. +Ápiↄ sↄ̃ ma gbɛ̃́ yenzideↄ, lá á yã́pi dↄ̃ kↄ̀, à laaika kɛ́ ikoyãdansaiↄ su á sã́sã ń ń ɛɛoo. Ásu bↄ á zɛa gbãau à lɛ́lɛo. +Làasookɛ yã́ pↄ́ ńyↄ̃ kɛwa, asa aa zɛ̀ò wà vãikɛ wá diiɛ ń aà uadeↄ píiɛ. Aàpi maao, ìli gbɛ̃́ yãonɛ mao. +Wɛ̃̀ plaade mↄ plaade gↄↄ baode zĩ́, tɛlu gò ikoyã zwã̀akpɛa, +Aa zĩgↄ̃ↄ lɛ́ vĩe? Ali gupu gbɛ̃́piiɛo lé? +Lua lɛ́ kible bui píiwa, a zↄ̃lɛa a báa pↄ́ a kua adoawa. +ásu ázĩa sɛ lɛsĩo. Dii á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ zↄbleu Egipi yã́ su sã́águo. +Yesu wèwà à mɛ̀: N Isailiↄ yãdanɛde ia ↄ̃ ń bee dↄ̃oa? +Aasuli yíao, aasuli a lɛũkpakɛo, aasuli kpá gbɛ̃pãleↄwao. An bùsupi dɛńla, kɛ́ Dii pↄ́ɛ yã́i. +Kɛ́ Ɛlia yã́pi mà, à a ulada kù a wɛ́a, ↄ̃ à bↄ̀ gɛ̀ zɛ̀ gbɛ̀ɛpi lɛ́, a mà wa òɛ: Ɛlia, bↄ́ ńlɛ kɛ lai? +Dii a aà dↄ̃́a, a aà gba wɛ̃ni, a báaadaaàgu aà bùsuu, a aà kpa aà ibɛɛↄwa aa ń pↄeã daɛ̀o. +Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Ma dii kí, mapi n zↄ̀blena ma gba zɛ́ mà ɛa yãonɛ. A wèwà à mɛ̀: O! +Asa yã́ pↄ́ ń ò mɛ́ a yãnakpama ge ↄ̃mɛ a yãdanla. +Gbɛ̃́pii iↄ dↄ̃ kɛ́ ma Dii ma a fɛ̃nda wò a kpɛ́u, má sↄlↄu lↄo. +Ń beeo á Ɛflaiũ buiↄ, má fↄ̃ ↄkpaázio, á Isailiↄ, má fↄ̃ mà á kpámáo. Má fↄ̃ mà kɛɛ́ lá má kɛ̀ Adamaɛwao, má fↄ̃ mà á baa daaa ń Zeboiũoo. Ma nↄ̀sɛlìlɛ á yã́ musu, ma wɛ̃nadↄ̃aɛ́ fɛ̀lɛ. +Baonapi yã́i má dɛ kↄ́ↄ pↄ́ wa dàkpɛu ũ. Àↄ wabikɛmɛɛ mà kpa sↄ̃̀deedeesai, lá à kũ̀ mà owa. +Kí, kɛ́ má bɛ zɛ́u ĩatɛ̃ minanguo, ma gupua è à bↄ̀ luabɛ à kùlɛa ń ma gbɛ̃́ↄ, a pãsĩ dɛ ĩatɛ̃a. +Tó má ye ma Mae malaika zĩgↄ̃ↄ gbaɛmɛɛ gↄ̃̀ↄ dɛ gãli kuɛplaↄla, ń dↄ̃ má fua a wabikɛwà yã̀? +ↄ̃ aa saonaↄ ń màsokɛnaↄ kã̀aa, aa ń lá aa mɛ̀: Kpelewa wá kɛ ń Dii kpagolooi? À owɛ̃ɛ lá wá kɛ wà taò a gbɛu. +Ma kía kpàɛ́ ń pↄkũmao, ↄ̃ ma aà sìwá ń pↄfɛ̃o. +Owɛ̃ɛ, bee a kɛ bↄɛ ni? Bↄ́ mɛ́ aↄ dɛ apii kɛgↄↄ seela ũi? +Dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Nɛbuzaladã Zelemii gbaɛa gbɛa Dii yãò Zelemiipiɛ. À Zelemii lè Lama, wà aà yè ń mↄdaonao, a ku Yelusalɛũ zĩgↄ̃ↄ ń Yuda gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ táńnↄ Babɛliↄ guuɛ. +Kási Isailiↄ guu baa gbɛ̃ a gbodↄ gbɛ̃nazĩna ge pↄtuowao, kɛ́ ǹ e ǹ dↄ̃ Dii Egipiↄ dↄ̃kↄ̃ɛ ń Isailiↄ yã́i. +sɛa za Sikoo dↄ̀ↄ pↄ́ kú Egipi gukpɛ oi e à gɛ̀ pɛ̀ò Ɛkɛloni bùsu zↄ̃lɛu gugbãntoo oiwa. Bùsupi wì mɛ Kanaa bùsu. Filitɛ̃ↄ kía gbɛ̃ↄn sↄoↄ ku Gaza ń Asedodao ń Asekelonio ń Gatao ń Ɛkɛlonio. Aviiↄ bùsu +Aà gawi zↄ̃ↄ kɛ́ ń tò à zĩblè, n gawi ń zↄ̃ↄkɛo kpàwà. +Ì to kpalablenaↄ gↄ̃ fooonnↄ, ì dṹnia dↄaanaↄ sↄaa aa gↄ̃ kpɛɛ. +i á sɛ́ lɛsĩ dɛ bui pↄ́ a kɛ̀ↄla píi, wi á táasilɛ, wi á tↄbↄ, wi á maabo, íↄ dɛ Dii á Lua gbɛ̃́ pↄ́ an kua ńdoaↄ ũ, lá à a lɛgbɛ̃̀wa. +saona lí ɛa gɛ̃ wɛ́tɛi. Tó fupi kã̀fĩ kpɛ́piuɛ, fù pãsĩɛ, kpɛ́pi gbãlɛ̀n we. +Zĩewa káalua gbɛ̃ↄn plaↄ mↄ̀ Salomↄↄ kĩ́i, aa sĩ̀ aà aɛ. +Gópi zã̀kũ ń gↄ̃sↄ̃lɛo, ↄ̃ zàaĩana kàka lɛ́ daɛ, í lɛ́ a zaↄ̃wã. +Gbɛ̀sĩsĩɛ bee musu ↄ̃ a sálana pↄ́ kú bui píi wɛ́a bãdɛ, zwãa pↄ́ kú bùsu píi gbɛ̃́ↄlapi. +Ɔ̃ gbɛ̃́pi òmɛɛ: Gugbãntoo oi kpɛ́nɛↄ ń gɛↄmidↄkĩi oi kpɛ́nɛ pↄ́ kpaaĩa ń ua plaadeↄ kua adoaɛ. Wekĩi saona pↄ́ aaì sↄ̃ Diiziↄ lí Dii pↄ́ↄ bleu. Wekĩi aali Dii pↄ́ↄ kálɛu, pↄ́wɛnti ń duun awakpabↄↄ ń tàae fĩabobↄↄ, kɛ́ gupi kua adoa yã́i. +Aↄ ku lá ĩatɛ̃ ìↄ ku gↄↄpiiwa, lán mↄvua kua wɛ̃ ń wɛ̃owa. +À sↄ̃̀mazi ma zɛkĩi. Kɛ́ àlɛ mↄ́, iwãa kà ma pↄa, ↄ̃ ma wulɛ ma gbɛɛu. A òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ wɛ́pungu pↄ́ ń è dɛ dṹnialaagↄↄ yã́ ũɛ. +Tɛ́ ìↄ dↄaaaɛ̀, ì kũ aà ibɛɛ pↄ́ liaaaàziↄwa. +Duunakɛ̃a Isailiↄwa ↄ̃api símá, ní kpá wà kpaaũkpɛ zĩ kɛò. Ɔ̃api a tó á Isailiↄ duuna kɛ̃́wá, a yã́ líↄ dↄmagu. +Dii, n tↄ́ gaa vĩo, Dii, n yã́ aↄ dↄ gbɛ̃́ↄgu gↄↄpiiɛ. +Lua, yã́ mɛ̀n plaɛ beeↄ kɛmɛɛ, má ulɛnɛo. +Málɛ oɛ́, gↄ̃ɛpi tà a bɛ Lua siaaànↄ guu, i kɛ Falisipi no. Asa gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa kã́fĩ Lua a aà busaɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa busa Lua a aà kã́fĩ. +Ɔ̃ ma wabikɛ̀nɛ, kɛ́ ma náai pↄ́ ń vĩ su kɛ̃́sãmao. Tó n ɛa n sua, ǹ n gbɛ̃́ↄ gba gbãa. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee mɛ̀ a nɛ́ mɛ́ bɛ̃́ɛ, n nɛ́ mɛ́ gà, mɛ́ gbɛ̃́ kee mɛ̀, ɛgɛɛ, n nɛ́ mɛ́ gà, a nɛ́ mɛ́ bɛ̃́ɛ. +Aawo, mɛgu pↄ́ wì e kɛ̃́sãańzi, mɛ a fↄ̃ àↄ a saio. +Ma Dii mámɛ ma yã́pi ò, mɛ́ má kɛ gbɛ̃vãi pↄ́ kã̀aamazipiↄnɛɛ. Aa gaga guwaiwaiu la ḿpiiɛ. +Kɛ́ aa kã̀, a ò a ìwaↄnɛ: À a miↄna pↄ́ gↄ̃̀ↄ sɛ́lɛ píi, kɛ́ a kee su vũaao. +Àao (20.000). À ń sↄ̃́ↄ kĩzã zↄ̃̀zↄ̃ píi, mɛ̀n basↄo mɛ́ è bↄ̀. +Lá luabɛpuana ì gusikɛ à gɛ̃zɛa, màa gbɛ̃́ pↄ́ tà bɛdau lí fɛlɛo. +Dii Zĩgↄ̃de sì ń azĩao à mɛ̀ má tó wà li Babɛlia lán kwaↄwa, wi kúkua dↄwà. +Lɛ̀sinaↄ gãli plaadeↄ gɛ̀ ↄzɛɛ oi. Má tɛ́ńzi bĩ́i musu ń gbɛ̃́ kĩniↄ. Wa dↄ Kĩna kalangai, wa gɛ e bĩ́i yàasa kĩ́i. +Tó a maa mà ĩ́anadãɛ, má dã ma yɛ̃̀ɛɛsaikɛ musuɛ. +Falaↄ̃ↄ ɛ̀a tà a bɛ, i yã́pi da seo. +N dↄ yɛ̃̀ɛɛsaidelɛn wee? N ↄdà gbãasaidewan wea? +Dasi a gɛ́ we aai mɛ: À mↄ wà Dii gbɛ̀sĩsĩ kṹ, wà gɛ́ Yakↄbu buiↄ Lua kpɛ́u, i wá da a zɛ́wa, wíↄ bɛu. Dii yãdaanɛ́ a bↄ Siↄna, aà yã́ a bↄ Yelusalɛũ. +kɛ́ aà ma bↄ Yude luayãdansaiↄ guu, mɛ́ dↄnlɛ pↄ́ málɛ gɛ́ò Yelusalɛũ Lua gbɛ̃́ↄnɛ kɛnɛ́ pↄmaa ũ, +E à gɛ zikũò máↄ ku kɛ́waɛ. E á mikã gɛ può máↄ á kũaɛ. Mámɛ ma á kɛ́, mámɛ máↄ á sɛ́a, mámɛ máↄ á kũa, mɛ́ má á bↄ. +Nↄɛpi bàalɛ̀ tà sɛ̃u, gu pↄ́ Lua kɛ̀kɛɛ̀ wà aà gwau gↄↄ ↄ̀aa soolo ń bàaↄ̃opi (1.260) guu. +Aàli pↄ́ pↄ́ i Dii gbao fĩaboɛ̀, i ɛa à a ↄ̃a sↄode nawà, i kpa saonawa, saonapi i aà tàaekɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +Málɛ io, ãma ma làasoo bɛ̃́ɛ, ma yenzide ma, àlɛ gbalɛ. Gba wɛ̃mɛɛ ma gbɛ̃na báasɛ̃de, ma felen sãasaide! Fíi kpà ma miwa, gwãasĩna mↄ̀sɛ ma mikã nìni. +Yesu è àlɛ ↄ́ↄlↄ mɛ́ gbãade pↄ́ mↄ̀aànↄpiↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ lↄ. Ɔ̃ tòlobi zùaàgu, aà pↄ yà. +ↄ̃ an yã́ lɛ́ ma sↄ̃ ble tɛɛtɛɛ, tó ma lɛpɛ̀ ma ↄwa ma fↄkpàomá, +Ɔ̃ a òmɛɛ: Ńsu pↄ́ kúlɛ zia yã́ pↄ́ kú lápiuwao, asa a gↄↄ kãikũ̀. +Waiyoo Aliɛli! Aliɛli wɛ̃́lɛ pↄ́ Davidi zↄ̃̀lɛu! I dikpɛkɛ wɛ̃ ń wɛ̃o, álɛ gɛ́. +Ɔ̃ Mↄizi gɛ̃̀ súɛlɛpi guu, à ɛ̀a dɛ̀dɛ gbɛpiwa. A ku we e gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao. +Yelusalɛũ kí Adonizɛdɛki mà Yozuee Ai sì a kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, a kɛ̀ Aiɛ ń a kíao lá a kɛ̀ Yelikoɛ ń a kíaowa. A mà lↄ Gabaↄ̃ↄdeↄ kↄ̃ yãmà ń Isailiↄ, mɛ́ aa ku kↄ̃ saɛ. +An gɛↄ gↄ̃ kálɛ guwaiwaiu laɛ, an gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge a dɛaↄ píi. An gbɛ̃́ pↄ́ wà ń nao mɛ́ aa zↄakàmaziↄ +Isakaa bui gↄ̃sa pↄ́ wà ń tↄ́ dàlauↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basiiↄ̃ ń soplaoɛ (87.000). +Gɛ ǹ aà le zia kↄↄ, gↄↄ pↄ́ àlɛ gɛ́ swai, níↄ aà dã Niili saɛ we. Ǹyↄ̃ n go pↄ́ lì mlɛ̃ ũpi kũa, +Aseli nɛgↄ̃ɛ ì sooloɛ. An tↄ́n kɛ: Azikaũ, Bokelu, Isimaɛla, Sealia, Obadia ń Ananio. Aseli nɛgↄ̃ɛↄn we píi. +À Dii á Lua gbagbakĩi bo we ń gbɛo. Ásu gã́pɛlɛ gbɛpiↄwao, +Mɛdɛ bui pↄ́ wì oɛ̀ Daliusi mɛ́ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu a wɛ̃̀ bàaↄ̃ ń plaode guu. +Ma bàa aↄ kúńnↄ, mí wàiↄ midɛ ń bùsuu. Aaↄ ku gbáau, aaↄ i lákpɛu dↄdↄa. +Wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosai gbɛa ma ɛa gɛ Yelusalɛũ ń Baanabao. Ma Titu sɛ̀, à gɛ̀wanↄ lↄ. +Bee gbɛa Lua i bee kɛ lɛgbɛ̃saio. Gbɛ̃́ kĩniↄ gↄ̃̀ saonaↄ ũ lɛgbɛ̃saiɛ, +Baonakpana gbapɛlɛa gbɛ̀sĩsĩ musu maa fá! Àlɛ aafia kpàwakɛ, àlɛ baonakpa Siↄnadeↄnɛ. Àlɛ suabayã onɛ́, àlɛ mɛ an Lua mɛ́ lɛ́ kible. +A tò Isailiↄ gɛ̃̀ ípi zãnguo, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Má bɛ yã́ dↄ̀ↄde zɛ́u, mi táao zɛ́ súsu guu. +kía pↄ́ aa zↄ̃lɛa Davidi kpalauↄ gɛ̃ wɛ̃́lɛɛ beepi bↄlɛↄu ń ń ìwaↄ kua sↄ̃́goↄ guu ń dia sↄ̃́ↄ kpɛo. Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ aaↄ kúńnↄ, aaiↄ ku wɛ̃́lɛɛ beepiu gↄↄpii. +a ònɛ́: À gɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ kálɛ á aɛ kee guu. Tó a gɛ̃, á zàaĩna e dↄa ń a nɛ́o wegↄ̃ↄ. À polo suomɛɛ. +À saon gãliↄ dìlɛdilɛ baade ń a zĩo lá a mae Davidi òwa. À Levii bui kĩniↄ dìlɛdilɛ lↄ, an gbɛ̃eↄ lí dↄaa ń Dii táasilɛao, an gbɛ̃eↄ lí dↄ saonaↄlɛ ń zĩ pↄ́ aalɛ kɛ lá gu lɛ́ dↄo. À ń gbɛ̃eↄ dìlɛ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũ gã ń gão, bↄlɛ ń bↄlɛo, asa màa Lua gbɛ̃́ Davidi ò. +Ɔ̃ à ↄlɛ̀lɛnɛ́ à mɛ̀ á tó aa kwɛ guwaiwaiuɛ, +Ɔ̃ wa gɛ̃ Ɛflaiũ Bↄlɛa ń Bↄlɛ Zio ń Kpↄ̀ Bↄlɛo. Wa dↄ Ananɛli kalangai ń Basↄo kalangao e Sã Bↄlɛ musu, ↄ̃ aa zɛ̀ Dakpɛunaↄ Bↄlɛ musu. +Tó ń gbɛ̀a, wa onɛ ma gɛa Yelusalɛũ lousisii dɛ gↄↄ kuɛplalao. +aà nɛ́ Isimaɛla sↄ̃ wɛ̃̀ kuɛaaↄ̃. +kɛ́ wá gbɛ̃́ pↄ́ wá wɛ́ dↄ Kilisizi káauↄ, wàↄ dɛ aà tↄbↄnaↄ ũ. +Ɛlisama Nuni ì, Nuni Yozuee ì. +Aa mɛ̀: Mↄizi ado ↄ̃ Dii dìlɛ à a yã́ òa? A tò wá ò sↄ̃o lé? Dii yã́pi mà. +Mìsaideↄn wá ũ Kilisi yã́i, ↄ̃ naa Kilisipiwa á dɛ ↄ̃nↄnaↄ ũn wea? Wá busɛ ↄ̃ á gbãa vĩn wea? Wá kpɛbↄa ↄ̃ á kpɛlaaa? +Ɔ̃ Davidi gɛ̀ ùlɛ sɛ̃u. Kɛ́ mↄ dafu bↄ̀, kía zↄ̃̀lɛ pↄbleai. +Dii, ni ɛɛdeↄ midɛ, ń ye gbɛ̃dɛnaↄ ń gbɛ̃blenaↄ gĩyãio. +Ma gawi aↄ diadiɛ, ma sá iↄ naa ma ↄzĩ dafudafu. +Íli pↄ́wɛnti kiloo àaↄ̃ yãalɛa ń nísio kpa gáaena píi miwa, sãsakao pↄ́wɛnti kiloo plapla, +Onɛ́ ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, aa ípi mi e à zↄ̃lɛmáɛ. Aa pisi, aai lɛ́lɛ, aa fɛlɛ lↄo fɛ̃nda pↄ́ málɛ sińgu yã́i. +Mi ma gbɛ̃nazĩna kĩ́io, gbɛ̃e mɛ́ i damɛɛo, Yesu Kilisi mɛ́ bↄ̀ mↄ̀oa. +Kási má yã́ vĩnnↄ. N nↄɛ Zezabɛli pↄ́ azĩa dìlɛ ãnabi ũ gbà zɛ́. Álɛ ma zↄ̀blenaↄ sãsã, àlɛ danɛ́ aa gbãsĩkɛ aa saonↄↄ só. +N yã́ pↄ́ gbɛ̃́piↄ lɛ́ o mào lò? Aa mɛ̀ ma gi bui mɛ̀n pla pↄ́ má sɛ̀piↄzi. Màa aalɛ saka ma gbɛ̃́ↄgu, aalɛ ń gwa bui ũ lↄo. +Luutɛ̃ ń bùsutio ↄ̃ Dii a to à e lou gɛ̃ɛ ũ. Aↄ bↄ za musuɛ e à gɛ á dɛdɛò. +Tó gbɛ̃́ zɛamanↄ ge ń ma yã́ↄ widɛ̀ gbãgbɛ̃ duunde luanaaikɛnsaiↄ guu, Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a zɛaaànↄ widɛ sↄ̃ɛ, gↄↄ pↄ́ a mↄ a Mae gawi guu ń a malaikaↄ. +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ tàaesaide dɛ̀ gbagusaɛ yã́i ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Tó gbɛ̃́ dↄ̃ lousisinan a ũ, mɛ́ ìli a lɛ́ fↄ̃́o, àlɛ azĩa sãsãɛ, àlɛ lousisi pãɛ. +Àↄ yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũa. Ásu dàa vãipiↄ kee kɛo, bele ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guun nò. +Gↄↄ bee Zãa ìwaeↄ nà lɛkpaakɛawa ń Yuda gbãadeeo gbãbↄa yã́ musu. +Ɔ̃ a ònɛ́: Má dↄ̃ sã́asã kɛ́ á yáasiɛ bee kɛmɛɛ. Tó ń lòotoo ũ, ǹ nzĩa gbã́gbã. Á omɛɛ mà yã́ pↄ́ á mà má kɛ̀ Kapɛnaũ kɛ ma bɛ wɛ̃́lɛu la lↄ. +Ɔ̃ Sikɛũ mae Amↄↄ gɛ̀ Yakↄbu lè à yã́pi oɛ̀. +Ń beeo ma bàakuannↄ a gↄ̃ Izaakiɛɛ. Zii maai ↄ̃ Sala a aà i. +Á nↄ̀sɛdoũde pↄ́ i Dii yãmaↄ, à aà kĩ́i wɛɛlɛ, à wɛɛlɛ àↄ maa, á nↄ̀sɛ iↄ doũ. Bee a gí á bↄi Dii pↄkũmagↄↄa? +Má tó aà bui àↄ kible gↄↄpiiɛ, aà kpala iↄ ku e dṹnia gɛ láaò. +liãnaↄ ń kpɛbonaↄ ń kpɛdↄnaↄ. Aa lí lúò lↄ ń gbɛ̀ ãaↄ, aai kpɛ́pi kɛkɛò. +Dii Nisĩna a dinɛ, ní ãnabikɛkɛńnↄ, ní li gbɛ̃́ dafu ũ. +Tó ma musu zɛ́ tà mɛ́ lou lɛ́ mao, ge tó ma kwaↄ gbàɛwá, aalɛ á bùsu pↄ́ↄ ble, ge tó ma gagyãkà ma gbɛ̃́ↄgu, +Ɔ̃ an dãnaↄ bàalɛ̀ gɛ̀ yã́pi oinɛ́ wɛ̃́lɛu ń bualoũↄ. Ɔ̃ wà bↄ̀lɛ gɛ̀ yã́ pↄ́ kɛ̀pi gwai. +Sɛa za we à tà Luzu pↄ́ wì mɛ lↄ Bɛtɛli gɛↄmidↄkĩi oi, ↄ̃ à tà Atalo Adaa pↄ́ kú sĩ̀sĩ musu Bɛtoloni zĩ́lɛpↄ gɛↄmidↄkĩi oi. +Kási á ye gɛa weio, ↄ̃ a gi Dii á Lua yãmai. +asa Damasi mɛ́ Sili bùsu mi ũ, Lezini sↄ̃, ↄ̃mɛ Damasi mi ũ. Wɛ̃̀ bàaↄ̃sↄo gbɛa Ɛflaiũ buiↄ gↄ̃ wíwia, aaↄ dɛ pↄe ũ lↄo. +Yesu zɛ̀ aà mizĩ à gì mɛ̀wãapiɛ, ↄ̃ aà mɛ nìni. Wegↄ̃ↄ à fɛ̀lɛ blɛkɛ̀nɛ́. +Ɔ̃ Yonatãa òɛ̀: Mↄ dafu dikpɛ ku zia. Tó wi gbɛ̃e e n kìlauo, wa n gbɛaɛ. +Saulu i yãe o zĩbeezĩo, asa àlɛ e yãe mɛ́ aà lè, à gbãlɛ̀, bee mɛ́ gìɛ̀. +Ɔ̃ Yesu ò zĩkɛnaↄnɛ: À íka olaɛ beeↄ pai. Ɔ̃ aa ikà ń pai yɛlɛlɛyɛlɛlɛ. +Samuɛli ònɛ́: Ásu to vĩa á kṹo. A vãipi kɛ̀ píiɛ, ãma ásu kɛ̃ Diiwao. Àↄ zↄbleɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Ɔ̃ nↄana kà Egipi ń Kanaa bùsuo píi. Taasi kɛ̀ zↄ̃ↄ, wá dezipiↄ i pↄe e blèo. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ bla, a dà a sↄ̃u à gɛ́ a gbɛ̃́ Isailiↄ gwai. +Dii wá Lua, ń wèmá, Lua sùuuden n ũ. Ń beeo n ń yãvãiↄ wìnɛ́ ń musu. +ĩ́ana pↄ́ á gbaɛmá gbãa aↄ dɛ beea, yã́kpalɛ á kɛńnↄ sa. +Ɛ̃hɛ̃, mi gↄ̃ɛ́ aso ũo, ãma wà mɛ̀ wɛzɛ̃nan ma ũ, má sìwá ń kↄ̃nioɛ. +Ma daakpɛu yã́i wá gbɛ̃́ dasideↄ Dii náaikɛ̀ dɛ yãala, ↄ̃ an sↄ̃dilɛa kã̀fĩ, aalɛ Lua yã́ o gbɛ̃́ↄnɛ vĩasai. +Dii ye Siↄna bĩ́ibↄlɛↄi dɛ Yakↄbu buiↄ wɛ̃́lɛ kĩniↄla píi. +Tó aa kà, an gɛɛ ì gↄ̃ kpá ń wɛ́i, aa íea náai vĩ we, ↄ̃ tãmaa ń nɛ́. +Kɛ́ ĩatɛ̃ lɛ́ gɛ̃ kpɛ́u, à mɛ̀ wà ń gɛↄ bua lípiↄwa wà zuzu gbɛ̀ɛ pↄ́ aa ùlɛupiu. Ɔ̃ wa kɛ̀ màa, wà gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ tà ɛpilɛ, a ku we e ń a gbão. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ↄ òɛ̀: Gwa, gↄↄ pↄ́ Dii mɛ̀ á n ibɛɛ nanɛ n ↄzĩ ǹ yãkɛɛ̀ lá ń yeiwan gbã. Ɔ̃ Davidi fɛ̀lɛ tɛɛɛ, à Saulu ulada lɛ́ zↄ̃̀ aà saɛ. +Nibesã, Wisiwɛ̃lɛ ń Ɛ̃ngɛdio. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ soolo, an baade ń a bualoũↄ. +Gwa! Málɛ yã́ dafu kɛ sa. Kɛ́ yã́pi lɛ́ bↄ, i dↄ̃o lé? Málɛ zɛ́ fↄ̃́ gbáau, málɛ swaↄ bↄ gugiiu. +Leuɛli nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Naata, Zela, Sãma, Miza. Esau na Basɛma tↄũnaↄn we. +Ɔ̃ Davidi ò gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄnɛ: À Dii á Lua sáaukpa! Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ Dii ń deziↄ Lua sáaukpà, aa mipɛ̀lɛ aa kùlɛ Diiɛ, aa kùlɛ kíaɛ lↄ. +Aali gbɛ̃e wɛgwao, an lɛ́ ì yↄ̃̀ↄ yão. +Ɔ̃ buiↄ bↄ̀ bùsu pↄ́ liaaiↄ guu, aa mↄ̀ lɛ́lɛiwà. Aa baikpàɛ̀, ↄ̃ à zù ɛ pↄ́ aa yↄ̃̀ɛ guu. +Ńsu ǹyↄ̃ nílɛo, yã́kpalɛkɛ a zɛ́wa, taasideↄ ń wɛ̃nadeↄ yãnakpámá. +Aaì ń lɛ́ kɛkɛ lán fɛ̃ndawa, aaì yãpãsĩↄ o lán kazuawa. +Mi to gu si gbɛ̃́ↄnɛ, mi zwã̀a sia da musuɛ. +Ma bĩ́ibò má làa, a fòo ku guei lↄo, ãma mi a bↄlɛ gbaↄ pɛ́lɛpɛlɛ gĩao. Kɛ́ Sambala ń Tobiao ń Laalubu bui Gɛsɛũo ń ma ibɛɛ kĩniↄ a baomà, +Kɛ́ à kã́nↄ síiↄ̃de gò, ma pↄ́ bɛ̃́ɛ síiↄ̃de lↄↄ mà à mɛ̀: Mↄ́! +Lua dↄnlɛ sai dé mɛ́ a fↄ̃ pↄble à pↄnakɛi? +Levii bui pↄ́ kú Yelusalɛũↄ dↄaanan Uzi ũ. Mise Matania ì, Matania Asabia ì, Asabia Bani ì, ↄ̃ Bani Uzipi ì. Aàpi mɛ́ Asafa bui pↄ́ aaì dↄaa ń lɛsiyão Lua uaↄ gbɛ̃do ũ. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wá sãnuↄ fↄkpàwá ápii. À fↄkpakↄ̃wa ń Lua gbɛ̃́ↄ lɛ́pɛakↄ̃wao. +Wɛ̃́lɛ lòo, gbɛ̃́ↄ bàalɛ̀ lɛ́ si kↄ̃kãaakɛkĩiu, ↄ̃ wà Masedoni bùsu gbɛ̃ↄn pla Gaiusi ń Alisaka pↄ́ aaì gɛ́ wɛ̃́lɛu ń Pↄluoↄ kũ̀ gɛ̀ńnↄ. +Sↄlu sↄ̃, aà gbãa ìↄ kã́fĩ, à Yesu Mɛsiikɛyã bìiwànɛ́, ↄ̃ aà yã́ Yuda pↄ́ kú Damasiↄ fù. +Máↄ aà sísi e ma wɛ̃ni lɛ́uɛ, kɛ́ à swãdↄ̀mazi yã́i. +Wa ɛa yã́kpalɛkɛ a zɛ́wa, nↄ̀sɛpuadeↄ i zɛò. +A ònɛ́: Á Levii buiↄ, à ma yãma! À gbãbↄ ázĩaɛ, í gbãbↄ Dii á deziↄ Lua kpɛ́ɛ. À bↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ ì luakukĩi gbãlɛo píi. +Á yã́pi mɛ́ tò luabɛ gì mↄ̀sɛpisii, ↄ̃ tↄↄlɛ gì blɛkɛi. +Ma aà tↄbɛ̃ɛsì yãa, ma ĩadà aà gbɛ̃́ↄwa, ma gbãablèmá. Ń beeo à wɛ̃nadↄ̃̀mɛɛ, asa má kɛ̀ wɛ́siakɛ ń aà náaikɛsaio guuɛ. +Dii báaadaańgu ì ń kɛ ↄde ũ, zĩkɛa ń taasio lí pↄe kã́fĩo. +Ɔ̃ gbãadepiↄ mɛ̀: À gwa lá a yeaàzi. +Asa aalɛ bàalɛ fɛ̃ndaɛɛ, fɛ̃nda wɛ́tɛ̃ ń sákãao ń zĩ̀ pãsĩoɛ. +Ɔ̃ à yãsɛ̀ à mɛ̀: Lua yã́ɛ bee pà gbã, lá álɛ maɛwa. +Ɔ̃ wà zwã̀akpɛ dↄ̀ Abisaloũɛ kpɛ́ musu, ↄ̃ à gɛ̀ wùlɛ ń a mae nↄpiↄ we Isailiↄ píi wáa. +Málɛ zↄadↄwá á saoa yã́io, asa i sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa kↄ̃sↄ̃kↄ̃sↄ̃. +Sↄũ ɛaa a yãfaasaikɛawa lↄ dɛ lán gbɛ̃ pↄ́ ɛ̀a a pisi blèwaɛ. +Ɔ̃ Mↄizi pìla gbɛ̃́piↄwa, à yã́pi ònɛ́. +Ɔ̃ à bàalɛ̀ gɛ̀ Ɛli kĩ́i à mɛ̀: N lɛzùmazi nolo? Ma mↄ. Ɔ̃ a òɛ̀: Mi lɛzunzio. Gɛ ǹ wúlɛ. Ɔ̃ à ɛ̀a gɛ̀ wùlɛ. +Ma bàa ũma ń yã́kpalɛkɛa ń Yesusaideↄi? Á zĩa gbɛ̃́ↄ mɛ́ kũ̀ à yã́kpalɛkɛńnↄo lé? +Bↄ́yãi i pↄkasa yãkãakɛi? À lá vudeↄ gwa sɛ̃u, lá aa dɛ. Aali zĩkɛo, aali bua tã́o, +Kɛ́ aa bùa baa, aa pɛ̃ɛ è kálɛa we ń kpↄo kpaa tɛ́a. +Ɔ̃ Dii ò Yozueeɛ à mɛ̀ +Yuda buiↄ guu Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu, +Baa tó n sáaukpà a zɛ́wa, i to n gbɛ̃do zɛ̀dↄo. +Ma yeelɛa guu màa ma Dii sìsi, ma lɛzù ma Luazi, ↄ̃ à ma lↄↄ mà za a bɛ, ma wii kàwà, à gɛ̃̀ aà swã́u. +asa aà wúlɛbↄ mɛ̀ndona pↄ́ ì fĩfĩwan we. Bↄ́ a wúlɛòi? Tó à wiilɛ̀a, má yã́siaànↄɛ, asa sósobiden ma ũ. +Kɛ́ aa kà Gibɛa, ãnabiↄ dàaàlɛ dↄdↄakↄ̃wa, ↄ̃ Lua Nisĩna dìɛ̀, àlɛ ãnabikɛkɛńnↄ. +A yã́ mɛ́ tò ma gbɛ̃́ↄ, à ãiakɛ à gbãakpa sísia pↄ́ Lua á sisi à á sɛ́wa. Tó álɛ yã́ beeↄ kɛ, á fu bauo. +Aà wɛ́ dↄi Pↄlu a gbagusaɛdaɛɛ, ↄ̃ ìↄ aà sisi mↄ̀ↄmↄↄ aà mↄ faaiboanↄ. +Yakↄbu buiↄ, à ma yãma! Isaili kↄ̃na pↄ́ má á sɛa za nↄ̀sɛu, má á zↄ̃a ma gã̀u za nɛasakpɛupiↄ. +Dii, gbɛ̃́ pↄ́ n tↄ́ dↄ̃ↄ n náai vĩ, nili n aɛyanaↄ vũaao. +Ɔ̃ aà zĩkɛnapi aà sɛ̀ bↄ̀ò bàasi, à gbatà à kilidàu. Nↄɛpi ula gbã̀a daa, asa ula bee taa kía nɛnↄɛ lɛ́soↄ ìↄ daa. +Wà tↄ́ɛ bee kɛ̃̀ aà ulawa ń aà gbalao: Kíaↄ Kía, diiↄ Dii. +Kí Salomↄↄ a sɛbↄpi kɛ̀ ń Libã bùsu líoɛ. +Ɔ̃ kía mɛ̀ wà mↄ́ ń Daniɛlio wà aà zu nↄ̀ↄmusuↄ tòou. Kía ò Daniɛliɛ: N Lua pↄ́ niↄ kúlɛɛ̀ gↄↄpii n bↄ! +À dↄ̀aaɛ́ guwaiwai zↄ̃ↄ pãsĩ guu, gugii pↄ́ mlɛ̃̀ sɛwɛdeↄ ń sóiↄ kuu. Í kú weo, ↄ̃ à ibↄ̀ɛ́ gbɛ̀ gbãau. +Ń beeo wá gbɛ̃́ pↄ́ wá àizɛɛ bee kũaↄ, wá dɛ lán gĩ̀ oowa, kɛ́ wà e dↄ̃ gbãa zↄ̃ↄ ì bↄ Lua kĩ́iɛ, wá kĩ́i no. +Yã́ pↄ́ Dii òmɛɛn kɛ: Gɛ ǹ gbɛ̃́ dilɛ gugwakĩi, pↄ́ pↄ́ a è i o. +Yã́ pↄ́ ìↄ dↄmagu ì to ma nↄ̀sɛ àↄ daa doũn kɛ +Kɛ́ Lua ikoyã kɛ̃̀ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛwa, a gawi bↄ̀ Mↄizi oawa. Ń a tɛkɛa gɛ̃azɛakɛo Isailiↄ i fↄ̃ gwào. Tó zɛ́ pↄ́ ì ga inɛ́pi bↄ̀ ń gawi bee taao, +À onɛ́ ma mɛ̀ aa aà dakpɛu. Aasu pↄe kpawào, sema pɛ̃ɛ ń ío e mà gɛ suò aafia. +Mↄgotɛ̃ pↄ́ wà mↄ̀ò Diiɛ gbia kà tↄnu pla ń kĩnio. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aa guladↄama dↄ̃, aaìↄ bɛ n aɛ gupuauↄ ũ, Dii. +Isailiↄ bↄa Egipi mↄ àaↄ̃de gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ +N ń gbá zɛ́ aa wá dɛdɛ lán sãↄwa, n wá fãaa buipãleↄ guu. +Ɔ̃ à sↄ̃̀aàzi à lɛpɛ̀wà. Kɛ́ Izaaki aà pↄkasaↄ gĩmà, ↄ̃ à saolɛkɛ̀ɛ̀ à mɛ̀: Ma nɛ́ gĩ dɛ lán bua pↄ́ Dii ɛ̀fãaidàuwa. +Wa Mↄabuↄ yↄ̃̀ↄ yãmà, an kàamai ń ń zazao zↄ̃ↄ. Aa wala ń ĩ́andão vĩ, kási an yãbↄlɛa píi pãɛ. +A Yelusalɛũ kpɛ́ↄ nào, a kpɛ́eↄ gbòo à a bĩ́i tàtaò. +Gↄↄ bee gbɛ̃́ↄ lɛ́ gɛ vĩɛ. Kɛ́ aa gbãamↄnɛdepiↄ è, ↄ̃ aa gɛpi sɛ̀ ↄzↄ̃̀i Ɛlizi miau. Kɛ́ gɛpi lɛ̀lɛ Ɛlizi wáↄwa, ↄ̃ à vù à fɛ̀lɛ zɛ̀. +Ɔ̃ Yesu lìli ò Piɛɛɛ: Gomɛɛ we Setãu! Ń ye zɛzↄ̃mɛɛɛ, asa n làasooá Lua pↄ́ no, gbɛ̃nazĩna pↄ́ɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Deↄn ma da ń ma dãunaↄ ũi? +Tó buipãleↄ mà, aa lualua, iwãa a ka Filitɛ̃ bùsudeↄ pↄa. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Za gugbãntoo oi wa bↄu wà yã́yia bùsuɛbeedeↄwa. +asa gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà ì ì zĩble dṹniawaɛ. Wá luanaaikɛa mɛ́ ì to wà zĩble dṹniawa. +Asa à gɛ̀ saò gbã ń zuↄ ń zunɛ mɛkpaaↄ ń sãↄ dasidasi. À n nɛ́ↄ sìsi píi ń n zĩgↄ̃ↄ dↄaanao ń saona Abiataao. Aalɛ pↄble, aalɛ imiaànↄ tia, aalɛ mɛ: Lua kí Adonia dↄ̃ ń aafiao! +Yelusalɛũdeↄ aà nɛ́ gbɛzãna Aazia kpà kpalau aà gbɛu, kɛ́ gbãamↄnɛde pↄ́ sì ń bòou ń Laalubuↄ aà vĩ̀iↄ dɛ̀dɛ píi yã́i. Ɔ̃ Yudaↄ kí Aazia, Yeholaũ nɛ́ nà kpalableawa. +A maa wà yãesaide yíao, bɛɛɛde gbɛ̃a a nↄ̀sɛmaa yã́i zɛ́ vĩo. +Gbɛ̃a gbãa ń kpɛbↄao mɛ́ aà baa ũ, aà tↄ́ ĩ́i a kɛ̃wào. +Bigivai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ pla ń bàaↄ̃sↄo ń plao (2.067). +Kɛ́ wá gbɛ̃́ↄ mↄ̀, aa òmɛɛ lá ń sĩana kũa mɛ́ ń kú a guu, ↄ̃ ma pↄ kɛ̀na maamaa. +Yoaaza yã́ kĩniↄ, yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ ń a nɛgↄ̃nkɛyãↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +Málɛ e má gↄↄplakɛánↄ, baa buziɛ se máↄ ye bleánↄ, í gɛ́ zɛimɛɛ gu pↄ́ má gɛ́u. +Ma a ula bↄ̀, mí ɛa mà da lↄa? Ma gbá pìpi, i ɛa gbãsĩkpa lↄa? +Ma sↄ̃ pusu bↄ̀ ma guu, kɛ́ ma làasookɛ̀, ma nↄ̀sɛ tɛ́ bↄ̀, ↄ̃ ma yãò ma mɛ̀ +Ɔ̃ ma zↄadↄ̀má ma ń ká, ma ń gↄ̃ɛeↄ gbɛ̃̀, ma ń gbɛ̃eↄ mikã gà má wò. Ɔ̃ má tò aa mɛ̀ wa sì ń Luao, wa ń nɛnↄɛↄ kpã́sã ń nɛgↄ̃ɛnaↄwao. Wa ń nɛnↄɛↄ sɛ́ ń nɛgↄ̃ɛↄnɛ ge ńzĩa pↄ́ ũo. +Aà oa ↄ̃̀ↄkpà, a dɛ oa ũ lↄo, aà mɛ lìlɛ, a dɛ mɛ ũ lↄo, ↄ̃ aà yã́pi dìmá. +Tó à kà wɛ̃̀ blakwi, ili kã́mabo, asuli zĩpi kɛ lↄo. +Asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ i mↄ wà dↄalɛo, à mↄ̀ dↄi gbɛ̃́ↄlɛɛ, i gi a wɛ̃nii gbɛ̃́ dasiↄ boa yã́i. +Isaili buiↄ kíaↄn kɛ: Lubɛni buiↄ kí Ɛliɛzɛɛ, Zikeli nɛ́, Simɛↄ buiↄ kí Sefatia, Maaka nɛ́, +Mi o màa kɛ́ málɛ taasikɛ yã́i no, asa má dàda baa lá a dɛ píi, ma kua kamaguɛ. +À bui píi tò yãa, aa ńzĩa zɛ́ sɛ̀. +Kɛ́ Yesu gɛ̃̀ Lua ua, ↄ̃ à nà pↄyianaↄ yaawa. +Wekĩi aa Adonibɛzɛki lè, aa zĩkàaànↄ, ↄ̃ aa Kanaaↄ ń Pɛlizipiↄ dɛ̀dɛ. +Dii ò Mↄiziɛ: Ǹ ↄdↄ ísiaa, í i da Egipiↄla ń ń sↄ̃́goↄ ń ń sↄ̃deↄ. +Ɔ̃ ma a gopana pↄ́ mi mɛ Nandiio sɛ̀ má zↄ̃̀ɛ, ma lɛdoũ pↄ́ má kɛ̀ ń bui píio gbòo. +Ɔ̃ gãli àaↄ̃piↄ baade a kuu pɛ̀, aa ń loↄ wìwi. Aa sɛ̃tɛↄ kũa ↄzɛɛu, aa kuu pↄ́ aalɛ pɛ́ↄ kũa ↄplaau. Ɔ̃ aa wiilɛ̀ aa mɛ̀: Dii ń Gedeↄ̃ↄo fɛ̃ndaɛ. +Má vĩakɛ yãpãsĩgↄↄo, baa tó ma wɛ̀lɛↄ liaamazi. +Pↄ́ pↄ́ ì we mɛ́ a ku sĩ̀sĩaↄ gàga píi. +Sobalapi nɛ́ Leaia mɛ́ Yaata ì, ↄ̃ Yaata Ahumai ń Laadio ì. Zↄla buiↄn we. +Dikpɛ pↄ́ Dii dìlɛↄn kɛ: Àli a kpàwakɛ a gↄↄwa, í kↄ̃ kãaamɛɛ. +Aà bàa kú ń gbɛ̃nazĩna dↄnlɛeoo. Aàpi mɛ́ ì wɛ̃ni ń nisĩnao ń pↄ́piio kpa gbɛ̃́piiwa. +Ɔ̃ à a zↄ̀blena Davidi sɛ̀, à aà bↄ̀ sã kaau. +Asa gↄↄpi kà kãi, Dii gↄↄpi kãikũ̀. Guduuduu gↄↄɛ! Buiↄ yãegↄↄɛ! +Lua Nɛ́ Yesu Kilisi baon kɛ +Aà iko gbãa sã̀ńgu, lá à ń sí ń ibɛɛↄwa, +í Lua wá Dii Yesu Kilisi Mae tↄbↄ ń nↄ̀sɛmɛndoo ń lɛdoũo. +Ńsu yãe kã́fĩ aà yã́ guuo, kɛ́ asu ń ɛɛkanɛ ń ↄzĩo yã́i. +A yã́ mɛ́ tò gbɛ̃nazĩn nɛ́, yão Isailiↄnɛ ǹ mɛ ma Dii Lua ma mɛ̀ an deziↄ dↄ́ɛmanↄ yã́ɛ bee musu lↄ, aa náaisaiyã kɛ̀mɛɛ. +Zàa a ń sɛ́lɛ táòɛ, an saokĩiↄ i widamá. +Ìli bàalɛ kaɛo, gbɛma gbɛ ìↄ dɛɛ̀ lán ésemisinawaɛ. +A dɛ lán lí pↄ́ kú gugiiuwaɛ. Tó nama mↄ̀, a e bleo. Aↄ ku guwaiwaiuɛ ge bùsu wiside pↄ́ gbɛ̃e kuuo. +Wi sↄ̃ Amↄni bùsuio, Yaboko baan nò, gusĩsĩde wɛ̃́lɛↄn nò, lá Dii wá Lua òwɛ̃ɛwa. +An kíaↄ zɛ̃a dɛ bùntafaa yãa, an pípia dɛ vĩipua. An mɛↄ tɛ̃a lán lubiiwa, an zɛa maa lán safiiwa. +Ɔ̃mɛ Elata kɛ̀kɛ kàlɛ Yudaↄ pↄ́ ũ a mae gaa gbɛa. +Levii buiↄ nao daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo. An gↄ̃ɛↄ nao píi sɛa za nɛ́ mↄ doↄwa. +Taataa ì a gã̀sĩa poo ń pↄnao, a muaa ń wàaliana gã̀sĩa kã́oo. +Àlɛ bàalɛ wɛ̃́lɛpi zɛa guo. Lí wɛ̃nide ku a baale ń a baalao, ì nɛi wɛ̃̀ do gɛ̃n kuɛplaɛ, mↄ ń mↄo gɛ̃n dodo. Lípi láↄá buiↄ gbã́gbãbↄɛ. +Aminadabupi sↄ̃ Adami nɛ́ɛ, Adamipi sↄ̃ Aani nɛ́ɛ, Aanipi sↄ̃ Ɛsɛlↄũ nɛ́ɛ, Ɛsɛlↄũpi sↄ̃ Pɛlɛzi nɛ́ɛ, Pɛlɛzipi sↄ̃ Yuda nɛ́ɛ, Yudapi sↄ̃ Yakↄbu nɛ́ɛ, +Ma Dii Lua ma mɛ̀, blɛsa pↄ́ málɛ kɛnɛ́ guu aa sↄ̃́ↄ ble aa kã́ ń ń dikpɛnaↄ ń nɛgↄ̃naↄ ń zĩ̀kan bui píiↄ. +Lá gbɛ̃e a fↄ̃ bↄ bee kpɛo, à ázĩa kũ tɛɛɛ. Ásu yãe kɛ ń nↄnwãaoo. +Simɛↄ buiↄ lí bòokpa ń saɛ. An dↄaanan Zulisadai nɛ́ Selumiɛ ũ. +Kɛ́ Falisi pↄ́ aà sìsipi è màa, ↄ̃ a ò a sↄ̃ guu: Tó gbɛ̃́piá ãnabiɛ, dↄ̃ à nↄɛ pↄ́ lɛ́ ↄkãwapi taa dↄ̃̀, kɛ́ dↄ́ɛĩideɛ. +Má Elaũↄ kãdɛ ń ibɛɛ pↄ́ aalɛ ń wɛↄnɛ, mí yã́yiamá ń pↄfɛ̃ pãsĩo. Ma Dii mámɛ má ò. Má pɛ́má ń fɛ̃ndao e mà gɛ ń midɛɛ. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kú lousisikpɛuↄ yã́pi mà píi, an pↄ pà maamaa. +Ńyↄ̃ mɛ ńyↄ̃ ń pↄ́ↄ naaa ǹ ń ble, ní ɛa ↄtↄ̃ bɛzia pↄ́ wa vù depiↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ buiↄ guu, aa kã̀aa dṹnia guoguo ń ń pↄtuoↄ ń ń àizɛɛ pↄ́ diↄ. +Ɔ̃ Naomi òɛ̀: Gwa, n gbɛ̃do lɛ́ tá a gbɛ̃́ↄ ń a tã́aↄwa. Ɛa taaànↄ. +À mↄ̀ ma kĩ́i à zɛ̀ ma saɛ, ↄ̃ a òmɛɛ: Sↄlu ma gbɛ̃́, ɛa gue. Wegↄ̃ↄ ma wɛ́ wɛ̃̀, ↄ̃ ma aà è. +Aà tↄ́ lì Sili bùsua píi, ↄ̃ wìↄ mↄɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ gyã bui dasi ge wãwãkɛↄ ń tã́adeↄ ń gbakↄↄndeↄ ń ɛɛↄ píi, ↄ̃ ì ń gbã́gbã. +Aà tↄ́ àↄ na Yesusaideↄ kĩ́i lↄ, kɛ́ wasu aà tↄ́ ĩ́i sí, i zu Ibiisi bauo yã́i. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ a bɛ tò ge a na ge a vĩ̀iↄ ń a dãunaↄ ge a de ń a dao ge a nɛ́ↄ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́i +Wa gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛↄ kↄ́lɛ, gbɛ̀sĩsĩↄ ń au mi, an gɛↄ gĩdↄ. +Aà yã́ waaso wi kɛ gbɛ̃́piiɛ, wi lɛdaomá, wi yãdaò gbɛ̃́piiɛ ń ↄ̃nↄ píio, kɛ́ wà gbɛ̃́pii kpánaɛkɛ naa Kilisiwa wásawasa. +A yã́i tò bùsupi gↄ̃̀ wɛ̃nannↄ, gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ gↄ̃̀ yɛ̃̀ɛɛsai píi. Baa se nↄ̀bↄↄ ń bãↄ ń kpↄↄ lɛ́ gaga. +Ɔ̃ à sosa bade gbɛ̃ↄn plaↄ sìsi, a ònɛ́: À o sosa fɛ̃ndade gbɛ̃ↄn ↄ̀aa doↄnɛ aa sↄukɛ aa gɛ́ Sezale oosi ublegↄↄ ń sↄ̃de gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ ń sↄ̃nde gbɛ̃ↄn ↄ̀aa doↄ. +Ãma gaga a gɛ̃ gbɛ̃vãiↄgu, Dii ibɛɛↄ láa lá sɛ̃̀bↄlↄ ì láawa, aa gɛ̃lɛ lán súɛlɛwa. +Ɔ̃ Yesu zɛ̀ à ń sisi à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ á ye mà kɛɛ́i? +Kɛ́ kí dↄaipiↄ yã́pi ò aà naɛ, à gì mↄ́i, ↄ̃ kí pↄ pà à fɛ̃̀aàzi maamaa. +á gbɛ̃́ pↄ́ a na Dii á Luapiziↄ sↄ̃ á kú e gbã. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ lɛ́ mɛ: Wálɛ ń fu lán yãawa. Isailiↄ sↄ̃ aalɛ mɛ: Wà bàalɛnɛ́, kɛ́ aa e kɛ̃́ ń wɛ̃́lɛwa e zɛ́kpaaↄu. +Wà Balabapi dàkpɛu bↄa gbãadeↄ kpɛ ń gbɛ̃dɛao yã́iɛ. +Aà taa guu, lá an wɛ́ pɛ́ luabɛwa, gbɛ̃ↄn plaeↄ bↄ̀ mↄ̀ zɛ̀ ń saɛ pↄkasa puaↄ daa. +Levii buiↄ bùsu iↄ naa saonaↄ bùsuwa. A gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000), a yàasa lɛɛ kwi (10.000). +Yosɛfupi mɛ̀ wà pↄ́wɛna kánɛ́ ń sakiliↄ pai, wi ń baade ↄ̃a dauɛ̀, wi zɛ́ kũ̀sũa kɛnɛ́. Kɛ́ wa kɛ̀nɛ́ màa, +ↄ̃ Lua Nisĩna sù lán felenawa à dìɛ̀. Ɔ̃ wà yão mà bↄa luabɛ à mɛ̀: Ma Nɛ́n n ũ, má yenzi, ma pↄ kɛ̀ma na. +Ma bàa aↄ kúánↄ ń á buiↄɛ, +Bee gbɛa Davidi nɛ́ Abisaloũ dãe kɛfɛna vĩ, aà tↄ́n Tamaa, ↄ̃ Davidi nɛ́ Aminↄ yeaàzi. +Lá Lua ì pↄbui kpa pↄtↄ̃nawa mɛ́ ì pↄblea kpa gbɛ̃́piiwa, a pↄbui kpáwá, i kↄ̃́ɛ́, á maakɛa gbɛ i yàasa kṹ. +Isailiↄ mↄ̀ Davidi kĩ́i ḿpii Hɛblↄ̃ aa mɛ̀: Wá au doũɛ. +Ampii gbɛa ↄ̃ nↄ gà sↄ̃. +Ɔ̃ Isaia mɛ̀: À yãma Davidi buiↄ! Gbɛ̃nazĩnaↄ kpasaaánↄ i mↄ́wáo, ↄ̃ á ye ma Lua kpasaánↄ lↄa? +An ĩadama súɛlɛ aↄ bↄ gↄↄpiiɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ kùlɛ wàipiɛ ń aà taao aa aà tↄ́ seela kɛ̀ↄ ĩ́ampaa vĩo fãanɛ ń gwãasĩnao. +Dii ń gbá zɛ́ aalɛ kã́mabo gupiiu, lá à a lɛgbɛ̃̀ ń deziↄnɛwa. An ibɛɛe i fↄ̃ ń gã fĩ̀o, Dii ń ibɛɛↄ nànɛ́ ń ↄzĩ píiɛ. +yiongoda baakwi ń ń nɛ́ yↄ̃minaↄ, zuda bla, a swana kwi, zàaĩn da bao, a sa kwi. +Ńyↄ̃ fɛlɛ wɛ̃nadↄ̃ Siↄnaɛ, asa n sùuukɛaaànↄ gↄↄ kà sa. +Sosaↄ zɛ̀ò wà dakpɛunaↄ dɛdɛ, kɛ́ an gbɛ̃e su kpáao pilimáo yã́i. +Dii wá Lua, n wá gbɛ̃́ pↄ́ dɛ n gbɛ̃́ ũↄ bↄ̀lɛ Egipi ń n gã̀sa gbãao, n tↄbↄ̀ lá a ku e ń a gbãowa. Wa duunakɛ̀, wa tàaekɛ̀nɛ. +Yã́ a zↄ̃lɛ aà náaikɛnawao. Yã́ zↄ̃̀lɛ aà náaikɛnsaiwa kↄ̀, kɛ́ i Lua Nɛ́ mɛ̀ndonapi náaikɛo yã́i. +Yã́ pↄ́ ń è kɛ̃́, yã́ pↄ́ kúↄ ń yã́ pↄ́ a mↄ a kpɛↄ píi. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: N kpɛ́ zↄ̃ↄpi è píia? Gbɛe a gↄ̃ dikↄ̃a weo, wa a dúuzↄ̃ píiɛ. +Aàpi ń a nɛ́ↄ aai gbasa bↄ á bɛ, aai tá ń buiↄ kĩ́i tↄↄlɛ pↄ́ an deziↄ sɛ̀ kpaalɛ ũ guu. +Ɔ̃ à bↄ̀aànↄ bàasi à mɛ̀: Musu gwa ǹ saanaↄ nao, tó ńyↄ̃ fↄ̃́. Beewa ↄ̃ n buiↄ aaↄ dasi. +Ɔ̃ Dii yãdà a zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aa mɛ̀ +Aa sáↄ ń gbɛmaↄ kũa, aaì ka ge gbɛ zu ń ↄplaao ń ↄzɛɛo píiɛ. Saulu zĩa bui Bɛ̃yãmɛɛ buiↄnɛ, aan kɛ +ní táabũnu dilɛ suunapi saɛ kpɛɛlɛ oi zwã̀akpɛ gugbãntoo oi, ní dau dilɛ ǹ a aɛ dↄ táabũnupiwa zwã̀akpɛ gɛↄmidↄkĩi oi. +Tó lɛ ń lɛaao ì bↄlɛ sↄ̃, a giaɛ, a zã̀ ń lɛkɛaɛoo. A midɛ ń tɛ́oɛ. +Blↄↄↄ dɛdɛwà ń aà gbɛ̃́ↄ ń aà ìwaↄ píi. +Salomↄↄa saobↄ nísio, asa saokĩi pↄ́ a kɛ̀ ń mↄgotɛ̃o i fↄ̃ pↄ́piↄ sì píio. +Ɔ̃ à mɛ̀: Ampii an bui doũɛ, yã́ doũ aaì o, ↄ̃ yã́ pↄ́ aa bↄ̀òn laa? Yã́ pↄ́ aa a làasookɛ̀, tiasa aa kɛɛ, pↄe a kpánɛ́ a guu lↄo. +Tó a gↄ̃naↄ gàga, nↄɛↄ mↄ ɛ́ɛ wa tɛ́kaò. Wɛ̃́lɛpideↄ nↄ̀sɛ vĩo, a yã́i tò an Kɛna a ń wɛ̃nagwao, Lua pↄ́ ń ikàsa a sùuukɛńnↄo. +Má è wálɛ sɛ̃yeye bua, ↄ̃ ma sɛ̃̀ bàaa fɛ̀lɛ zɛ̀. Á pↄ́ↄ lìai, ↄ̃ aa kùlɛɛ̀. +Ɔ̃ Abisaloũ wèwà à mɛ̀: Gwa, ma gbɛ̃́ zĩ̀ma, ma mɛ̀ mↄ mà n zĩ kíwaɛ, kɛ́ ǹ aà la bↄ́ mɛ́ tò à ma gbɛ̀si Gesuu à sùmanↄi? Kua we sã̀ↄmɛɛ dɛ laa! Má ye mà kↄ̃e ń kío tia. Tó má tàae vĩɛ, aà ma dɛ. +Ńyↄ̃ aà náaikɛ, aà n pↄ́wɛna sɛ́sɛ suonɛ zɛue? +Fɛlɛ bↄ sa. Gɛ ǹ n gbɛ̃́ↄ gba sↄ̃. Má sìnɛ ń Diio, tó ni gɛ́o, an gbɛ̃e a innↄ la gwã́ao. Bee a kɛnɛ vãi, aↄ dɛ vãi pↄ́ n le za n ɛ̀waasogↄↄ e gbãa. +Aa bɛ guwaiwaiu, aa dↄ̀ Ɛdↄũↄ bùsu ń Mↄabuↄ bùsuozi, ↄ̃ aa gɛ̃̀ Mↄabuↄ bùsu gukpɛ oi, aa bòokpà Aanↄ baale. Aai gɛ̃ Mↄabuↄ bùsu guuo, asa Aanↄ mɛ́ Mↄabu bùsu zↄ̃lɛ ũ. +Dii a Isailiↄ suaba, an suabaa aↄ láaa vĩo. Wí a á kṹ bauo, á gɛɛ a gↄ̃ kpá á wɛ́i bauo. +Gbɛ̃́ↄ, ma awakpàɛ́ ń wá Dii Yesu Kilisi tↄ́o, àↄ lɛdoũ vĩ ń kↄ̃o ápii, kɛ́ kↄ̃kpaalɛa e láa á guu, í nakↄ̃wa ń làasoo doũo ń nↄ̀sɛmɛndoo. +A loupilɛa naa a ↄzĩ, ↄ̃ ì pↄ́ pↄ́ a yei aà suwà oɛ̀. +Yoasi yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ saonkia Yoiada gↄↄ. +Mi pↄnakɛ ń n lɛgbɛ̃ao, lán gbɛ̃́ pↄ́ àizɛɛ zↄ̃ↄ kↄ̃mpawa. +Lua baonakpà Ablahaũɛ à mɛ̀ á báaada bui píigu aà sabai, asa wà dↄ̀aa wa kɛ̃̀ Luayãtaalau wà mɛ̀ Lua a to yã́ bↄ ń buipãleↄ na a náai pↄ́ aa kɛ yã́i. +À lɛsi Luaɛ à lɛ́mawà. A di luabɛpuana kpɛ, à aà tↄbↄ. Aà tↄ́n Dii, à kúkuakɛ aà aɛ. +Kɛ́ gagyãpi làa, Aalona ɛ̀a gɛ̀ Mↄizi kĩ́i kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Aa mɛ̀ wásu wà wá nɛnↄɛↄ kpã́sãmáo, mɛ́ wásu ń nↄ sɛ́ wá nɛ́ↄnɛo. Wásu wɛdↄ ń aafia ń ń gwea maaozi bauo, kɛ́ wà e gbãakũ, wí bùsu pↄmaaↄ ble, wà tó wá nɛ́ↄnɛ e gↄↄpii. +Ãma yã́ pↄ́ aalɛ yán weo, làasoo pↄ́ kúmán weo. Gbɛ̃́ↄ midɛa yã́ mɛ́ dↄ ń sↄ̃wa, kɛ́ aa e buiↄ míↄnzↄ̃ dasi. +Asa ma ibɛɛↄ lɛ́ ma yã́ o, ma wɛ̀lɛↄ lɛ́ lɛkpaaĩ ma wɛ̃nibↄai. +Aa wɛsiaàlɛ, mɛ́ aà tↄ́ aↄ kú ń miaɛwa. +Aatasasa kpalablea wɛ̃̀ baode mↄ pↄ́ wì mɛ Nisã guu kí ye vɛ̃ɛ mi, ↄ̃ má sɛ̀ má kpàwà. A ma dↄ̃ ń oosisio yãao, +Asa lá lou ì pílɛ à luabɛ pu za gukpɛ e bɛaɛ, màa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄa aↄ dɛ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄ líↄ ku tàaesai nↄmɛndode ũ, laaide ũ, ìↄ azĩa kũa dↄ̃ gbɛ̃́ dↄ̀ↄde ũ, nibↄfↄ̃na ũ, gbɛ̃́ pↄ́ a fↄ̃ yãdanɛ́ ũ. +Gbɛ̃́ↄ, tó ma mↄ á kĩ́i mɛ́ ma yãebuiòɛ́, bↄ́ ài a vĩɛ́i? Sema ma yãoa àↄ dɛ yã́wɛwɛ̃a ũ ge dↄ̃a ge ãnabikɛkɛa ge yãdaanɛ́. +Gbɛ̃́ↄ, wa naɛ́ Dii Yesu Kilisizi, à kɛ̃́ wá gbɛ̃́ pↄ́ màa vĩ aali zĩkɛ yã́ pↄ́ wá dànɛ́waoↄwa. +Tó a gbɛ̃́ↄ kɛ̃̀ ń ń tàaeↄ, á Mae pↄ́ kú musu a á kɛ̃́ sↄ̃ɛ. +má gɛ́ńnↄ ma sĩ̀sĩ pↄ́ a kua adoa musu, má tó an pↄ kɛ na ma sísikpɛu. Má ń sa pↄ́ aaì o ma gbagbakĩiↄ sí ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ, asa wa mɛ ma kpɛ́ɛ bui píi lousisikpɛ. +Ɔ̃ kíapi ò a bɛ ziia Asepenazaɛ aà mↄ́ ń Isaili ɛ̀waasona pↄ́ aa dɛ kía ge gbãade bui ũↄ, +Aà dɛnapiↄ tↄ́n kɛ: Simɛata nɛ́ Yozaba ń Somɛɛ nɛ́ Yozabao. Kɛ́ Yoasi gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Amazia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Isailiↄ ń Filitɛ̃ↄ lɛ́ sↄukɛ, aa aɛdↄkↄ̃wa. +Sĩanaɛ Dii, Asili kíaↄ buipiↄ kàalɛ píiɛ, an bùsuↄ gↄ̃̀ bɛzia ũ. +Wa bↄ wɛ̃́lɛ pↄ́ liaa Yelusalɛũiↄ guu ń Yuda wɛ̃́lɛↄ píi ń Bɛ̃yãmɛɛ bui wɛ̃́lɛↄ ń gusalalao ń gusĩsĩdeo ń Nɛgɛvɛ guwaiwaio, wi mↄ ma kpɛ́u ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ń sa pãle obↄↄ ń pↄ́wɛntio ń tulaletio ma sáaukpaa yã́i. +A yã́ mɛ́ tò wiↄ wabikɛɛ́ wá Luawa gↄↄpii, aà tó á kua ka gbɛ̃́ pↄ́ à ń sisi à ń sɛ́ↄ kuawa, i yãmaa pↄ́ a zɛ ń a kɛaↄ ń zĩ pↄ́ álɛ kɛ aà náaikɛa guuↄ píi papaɛ́ ń a gbãao, +Kɛ́ aa wiilɛ̀ Diiwa, ↄ̃ à suabana dìlɛnɛ́, ↄ̃n Kalɛbu dãuna Kenazi nɛ́ Ɔniɛli ũ. Ɔ̃mɛ ń bↄ́. +Agya! Asa Dii gↄↄ kãikũ̀, kaalɛgↄↄ pↄ́ Gbãapiide dìlɛ lɛ́ mↄ́. +Asa a. Aa ye ɛa sua mà ń gbã́gbão. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń basoolokwio (930), ↄ̃ à gà. +Gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛɛ beepiuↄ gaga zĩu ń nↄanao ń gagyãoɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ gɛ̀ nà Babiloni bùsude pↄ́ koezↄ̃̀ńziↄwaↄ sↄ̃ aaↄ kuɛ, adeↄ mɛ́ aa bↄ. +A dɛ lí wɛ̃nide ũ gbɛ̃́ pↄ́ kũaↄnɛ, báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ sìↄ ũ. +Ɔ̃ a ò Bɛnadada zĩnaↄnɛ: À gɛ o ma dii kíɛ, yã́ pↄ́ a gbɛ̀a mapi a zↄ̀blena wa káau ↄ̃ má kɛ. Yã́ pↄ́ a gbɛ̀a gbɛzãɛ bee má kɛo. Ɔ̃ zĩnapiↄ ɛ̀a tà Bɛnadadawa ń yã́pio. +Ehudu fɛ̃na lɛkpɛpla pì, a gbã̀a kà gã̀sĩsuu do. A nà a gbala ↄplaawa a ula zíɛ, +Ɛsitɛɛ wèwà à mɛ̀: Yã́ pↄ́ málɛ a wabikɛman kɛ +Asa Dii kpasai zↄ̃ↄ dàálaɛ. Ãnabiↄ mɛ́ á wɛ́ ũ, ↄ̃ a tò wɛ́piↄ lɛ́ gue lↄo. Guenaↄ mɛ́ á mi ũ, ↄ̃ à pↄkùaɛ́. +Ɔ̃ Mↄizi wè Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄwa à mɛ̀: Á gbɛ̃́ↄ gɛ́ zĩkai, ápiↄ í gↄ̃ laa? +Wa n náaikɛ̀, ↄ̃ wá dↄ̃̀ kɛ́ Lua gbɛ̃́ pↄ́ a kua adoan n ũ. +Yosɛfu òɛ̀: A àsin kɛ: Gbí àaↄ̃piↄá gↄↄ àaↄ̃ɛ. +Dé álɛ bílikɛwà álɛ vĩakɛɛ̀ ↄ̃ a fɛlɛ ń mↄafilioi? Ma yã́ i dↄáguo, i ma yãda á sↄ̃uo. Kɛ́ ma nilɛ à gɛ̃̀gɛ̃ yã́i álɛ vĩakɛmɛɛoa? +N yã́ na Dii, swãdↄ mapi n zↄ̀blena wabikɛai ń n zↄ̀blena pↄ́ n yã́ ì kɛnɛ́ na aa n vĩa vĩↄ wabikɛao. Mapi n zↄ̀blena ma daɛ ń gòmio gbã, kí i ma wɛgwa. Gↄↄ bee sↄ̃ kípi vɛ̃ɛbↄlɛnan ma ũ. +Gua pↄ́ Isailiↄ bòokpàkpau an bↄa Egipi gbɛaↄn kɛ: Aa táaò gãgã, Mↄizi ń Aalonao mɛ́ ń dↄaanaↄ ũ. +Ɔ̃ Filipi òɛ̀: Dii, ǹ n Mae ↄlↄwɛ̃ɛ. Bee a mↄ́wá. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ è pↄmaa è, báaa bee bↄ̀ Dii kĩ́iɛ. +Nↄ̀sɛdeↄ òmɛɛ, ↄ̃nↄna pↄ́ aa ma yãmàↄ mɛ̀, +Má aà tàae ń aà nɛ́ↄ tàaeo ń aà ìwaↄ tàaeo wí ń musuɛ, mí yã́ pↄ́ ma mɛ̀ má yía Yelusalɛũdeↄwa ń Yudaↄ píi yíamá píi, kɛ́ aai ma yãmao yã́i. +Waiyoo á vĩ̀a dↄaanaↄ! I mɛ tó wà mɛ̀ wa sì ń Lua kpɛ́o, a yãe vĩo, ãma tó wà mɛ̀ wa sì ń Lua kpɛ́ vuao, bee mɛ́ yã́ vĩ. +Gↄ̃ɛ tã́adee ku lousisikpɛu we, ↄ̃ à wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀ +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ è, aa wùlɛ ń gbɛɛu aa mɛ̀: Dii mɛ́ Lua ũ! Dii mɛ́ Lua ũ! +Ampii an bòo wì mɛ Dã buiↄ bòo, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoplakwi ń soplao ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (157.600). Aali dazɛu gbɛzã ń ń dàlapooo. +À ɛ̀a ma sɛ gɛ̀manↄ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ, ↄ̃ má è í lɛ́ bↄ kpɛ́pi bèe zíɛ gɛↄmidↄkĩi oi, àlɛ gɛ̃ saokĩi gɛↄmidↄkĩi oi, àlɛ tá gukpɛ oi, asa Dii kpɛ́ lɛ́ ɛlɛa gukpɛwaɛ. +Sáaukpasaoa kua yãa, ↄ̃ ma lɛ́ pↄ́ má kɛ̀pi fĩabò gbã. +Isailiↄ lí Gɛ̃amusu dikpɛkɛ a gↄↄwa. +Wá bùsu dↄaanaↄ ń kíaↄ ń zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ń gbãadeↄ ń lɛdamadeↄ n ń ìwaↄ píi, wa lɛkpàaĩ wá è a maa ǹ yã́ɛ bee dilɛɛ, ní tó wà zĩkɛwà. E gↄↄ baakwi lɛ́u gbɛ̃́ pↄ́ sù wabikɛ̀ diiewa ge gbɛ̃nazĩnan nò, mɛ́ i kɛ ḿmɛ à wabikɛ̀mao, wa ade sɛ zu nↄ̀ↄmusuↄ tòou. +Ɔ̃ à ɛ̀a gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Ahabuwa lↄ à mɛ̀: Tó Samali bùsuti gↄ̃̀ à kà kɛ́ ma zĩgↄ̃ↄ e sɛ́lɛ ń miwa ↄkũ dodo, adeↄ yãpãsĩ kɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ! +Wàliↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń sãnɛbↄlↄo kↄↄ ń kↄↄo lá gu lɛ́ dↄ ń pↄ́wɛntio ń nísio màa. +Aàli bↄ ń zupio bòo kpɛ, i kátɛu à tɛ́kũ, lá zù káau tɛkũ̀wa. Gbɛ̃́pii duun awakpabↄn we. +To gusia níinii kũaa gↄↄpiwa, to luabɛsiana kúlɛwà, to gusia gèele daala. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Wi taalae e à bↄ̀ Yude bùsuu n yã́ musuo. Wá gbɛ̃e sↄ̃ i bↄ we à sùwá ń n bao vãioo. +N n gbɛ̃́ↄ yìa àaaa, ni àie ń yíaa yã́ musuo. +Ɔ̃ à mↄ̀ ń sãsakaopiↄ doo sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ. Aalona ń a nɛ́ↄ ↄnàna a miwa, +Isailiↄ ń Yudaↄ sↄ̃ aa ye Davidizi ḿpiiɛ, kɛ́ ìↄ dↄaanɛ́ zĩlau yã́i. +Bee a láka Yakↄbu buiↄ tàaeↄla. An duunakɛ̃ama gbɛn kɛ: Aa ń saokĩi gbɛↄ wíwi kɛ́lɛkɛlɛ, mɛ́ aali pↄ́ wa pɛ̀ tã́a ũↄ ń ń tulaletikatɛakĩiↄ zↄ̃zↄ̃ píi. +Vĩa lɛ́ ma kṹ, tó ma ka á kĩ́i, kɛ́ másu á le lá má yeiowao, mɛ́ ásu ma e lá á yeiowao. Málɛ vĩakɛ sòleɛ ń zaakↄ̃uo ń pↄkũmao ń dɛnlawɛɛlɛao ń kↄ̃yaaao ń kↄ̃peo ń yↄ̃̀ↄo ń zↄao. +Dii ò Aalonaɛ: Gɛ́ dai Mↄizilɛ guwaiwaiu. Ɔ̃ à gɛ̀ aà lè Lua gbɛ kĩ́i, à lɛpɛ̀wà. +Ma ń kɛ́ búɛbuɛ lán luutɛ̃ pↄ́ ĩ́ana sɛ̀wa, ma táaòmá lán zɛ́ guu pɛ̀lɛawa. +A kã́fĩa vĩ zↄ̃ↄ yã́pii guu. Sɛ̃́ia gĩa Lua a yã́ nànɛ́ ń ↄzĩɛ. +Kɛ́ à nↄsì lↄ, à nɛì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à mɛ̀: Dii mà ma zã́ yemazio, ↄ̃ à ɛ̀a nɛ́ɛ bee kpàa lↄ. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Simɛↄ. +Kɛ́ í bↄ̀ ɛu, Bɛnadada Siliↄ kã̀aa, ↄ̃ à gɛ̀ zĩkai ń Isailiↄ Afɛki. +Á Lua mɛ̀: À ma gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛ níninɛ́, à ń nↄ̀sɛ níninɛ́. +Kɛ́ aalɛ aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ, ↄ̃ à ń yá ń bↄ́lɛ píi. Ɔ̃ à nɛ́pi de ń aà dao sɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa mↄ̀ sãnuↄ, à gɛ̃̀ńnↄ gu pↄ́ nɛ́pi kuu. +Ń tò ma pili ma ibɛɛↄwa, n ma gba gbãa dɛ ma wɛ̀lɛↄla, n ma bↄ gbɛ̃́ pãsĩↄ ↄzĩ. +ↄ̃ à nↄ̀ↄ kwɛ̀nɛ́ lán luutɛ̃wa, bãↄ lìńla lán ísialɛ ũfãawa. +Levii buiↄ zwã̀akpɛ ń a zĩkɛbↄↄ sɛ táaoò lↄo. +Wà ń yã́ gwa gĩa, tó wi yãe emáo, wi gbasa ń dilɛ dↄnlɛdeↄ ũ. +Dii a ↄ gbãa nàa à yãòmɛɛ, à lɛdàa à mɛ̀ másu gbɛ̃́piↄ kɛa kɛo. À mɛ̀ +Ma mɛkpà ↄ̃nↄkũawa, ↄ̃ ma bↄↄlɛ pↄ́ wàlɛ kɛ dṹniau, kɛ́ i lí na ń wɛ́uo fãanɛ ń gwãasĩnao wàaipà. +Anato ń Alemↄo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Tó à fɛ̀lɛ, sↄ̃ ì kɛ̃ nɛgↄ̃naↄguɛ, aaì kpákpakↄ̃a aaìↄ kua gɛ́kĩiwa. +Ɔ̃ à wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi gbɛ̃ↄn kwi à mɛ̀ aa zↄ̃lɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, a yã́ pↄ́ má yìa Yelusalɛũ ń Yuda wɛ̃́lɛↄwa è píi. À gↄ̃̀ bɛzia ũ gbã, gbɛ̃e ku weo +kɛ́ aà nɛ́ mɛ̀ndona lɛ́ ga yã́i. Nɛnↄɛpi kà wɛ̃̀ kuɛpla. Kɛ́ àlɛ gɛ́, ↄ̃ bíla lɛ́ aà gɛ̃soomble. +Wɛzɛ̃ gbãa ì to wàↄ nańnↄ, ãma náaisaideↄ zɛ́ pãsĩ. +Kɛ́ Elodi è saanyãdↄ̃naↄ ↄ̃nↄkɛ̀ɛɛ, aà pↄ pà maamaa. Lá a saanapi bↄgↄↄ taa dↄ̃ yã́ pↄ́ á gbɛ̀a saanyãdↄ̃napiↄwa yã́i, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa nɛgↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ pla ge i kaoↄ dɛ̀dɛ Bɛtɛlɛũ ń a bualoũↄ píi. +Bↄɛ wá è ńlɛ gyãkɛ ge wà n dakpɛu, wa gɛ n gwaii? +À kùli ã̀ malaika gã̀sĩadeↄ ũ mɛ̀n pla, a dìlɛ kpɛa. Malaikapiↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu kwiɛ. +Dii gↄ̃ikɛ guu à tↄↄlɛ kàlɛ, aà ↄ̃nↄ guu à musu kɛ̀. +Wɛ̃̀ pla gbɛa Abisaloũ ku Baali Azoo, Ɛflaiũ bùsu zↄ̃lɛu ń a sãkãkɛ̃ɛlɛnaↄ, ↄ̃ à kíanɛↄ sìsi blɛsawa ḿpii. +Aali sao ń a mɛ̀ndoo kↄↄ, mɛ̀ndo oosiɛlɛ +Kɛ́ Dii kpàsa ń á vãikɛaↄ ń tɛ̃̀ yã́ pↄ́ á kɛ̀ↄ, a yã́i á bùsu gↄ̃̀ bɛzia gii ũ, gbɛ̃e ku we lↄo, à gↄ̃̀ láaipↄ ũ lá á dↄ̃ gbãɛwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛao i zununupi túfu sɛ́lɛ, i ka gugbãlɛsaiu bòo kpɛ. Isailiↄ ìↄ kũa gbãbↄbↄ pↄ́ wì íkaɛ̀ wà duuna woloomá ũ. +Aà yeawázipin kɛ: I kɛ wámɛ wá ye Luazio, Lua mɛ́ yewázi, ↄ̃ à a Nɛ́ zĩ̀ wá duuna awakpabↄ ũáaide nↄ̀sɛpuade ũ yã́i. N gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ kɛ̀ɛ̀, ń tò mapi aà nɛ́ lɛ́ kible aà gɛ̃ɛ ũ e ń a gbão. +Nɛgↄ̃ɛ pↄ́ à ń í Yelusalɛũpiↄ tↄ́n kɛ: Samua, Sobabu, Natã, Salomↄↄ, +Delaia ń Tobiao ń Nɛkodao buiↄnɛ, mɛ́ aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń blakwi ń plao (652). +Isailiↄ kↄ̃ gbà sↄ̃, ↄ̃ aa ɛ̀a zĩↄpòo gu pↄ́ aa pòou yãa lↄ. +Dii Lua mɛ̀: Á Isaili bui kuɛplaↄ, lá á bùsu kpaalɛn kɛ. Yosɛfu buiↄ kpaalɛ sɛ́ mɛ̀n pla, +Za gↄↄ pↄ́ à bↄ̀ Dii kpɛ, wà lɛkpàaĩaàzi Yelusalɛũ, ↄ̃ à bàalɛ̀ tà Lakisi. Wà gbɛ̃́ↄ gbàɛ aa pɛ̀lɛaàzi, ↄ̃ wà aà dɛ̀ we. +Lua báaa pↄ́ a dà Ablahaũgu dangu ń n buiↄ píi, kɛ́ bùsu pↄ́ ńlɛ nibↄbleu gↄ̃nɛ, bùsu pↄ́ a kpà Ablahaũwaɛ bee. +Ì fĩabo a zangudeↄnɛ ńzĩapiwa, ì ń kaalɛ. Aↄ kↄↄũ ń fĩaboanɛoo. +À gbɛ̃́ suabaa bↄlɛ gbaↄ wɛ̃mɛɛ mà gɛ̃ mà Dii sáaukpa. +Gbɛ̃́ dↄ̀ↄsaipiↄ kà zã̀ ń gbɛ̃dɛao, mámɛ má ń swã́gaga ḿpii. +Á lɛgbɛi vãi, mɛ́ i lɛnakasanɛ́. +kási ili swã́sɛ ń yã́io, ili laaidↄwào, a swã́gbãakɛ̀, ↄ̃ a yãvãikɛ̀ dɛ á deziↄla. +À lɛkpaaĩ à mↄ á yã́ o gupuau. Dé mɛ́ dↄ̀aa yã́pi ò za káaui? Dé mɛ́ bↄ̀ò za zii? Mapi Dii nolo? Luae kuo, ma bàasio. Lua maa suabanae kuo, sema mapi. +A to wà wá sↄ̃ kpawa, wíↄ táao lá á yeiwa, wíↄ aà yãdilɛaↄ kũa ń yã́ pↄ́ a dà wá deziↄnɛↄ, wíↄ aà ↄtondↄkĩi gwa. +Lá Adamu ado tàae mɛ́ tò ga ikokɛ̀, Yesu Kilisi ado yã́ pↄ́ à mↄ̀ò zↄ̃ↄ dɛ beea. Aà yã́i gbɛ̃́ pↄ́ Lua gbɛ̃kɛkɛ̀nɛ́ a tò yã́ bↄ̀ńnↄ na gba ũↄ kible àizãna guu. +Seasai gbɛ̃́ pↄ́ samaaò gbɛ̃́ɛ zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ à samaaòɛlaɛ. +Ɔ̃ wà mↄ̀ɛ̀ ń gbɛ̃́ kaaũao, gbɛ̃ↄn síiↄ̃ↄ mɛ́ aa aà sɛa. +Ma mↄa á kĩ́i guu ma mↄ ń sↄ̃̀deedeeo ń vĩao ń lualuaoɛ +Yesu òɛ̀: N mɛ̀ tó má fↄ̃́ɛ lò? Yã́pii zɛ́ vĩ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛɛ. +Wá Dii Yesu Kilisipi a to à zɛ gbãa e a lɛ́wa, íↄ ku tàaesai aà mↄgↄↄ. +Ɔ̃ aa kã́mabò gↄↄ soplade zĩ́. +Kɛ́ aà vĩ̀i zↄ̃ↄde Ɛliabu mà Davidi lɛ́ yão ń gbɛ̃́ↄ, aà pↄ pàaàzi à mɛ̀: Àkɛa n mↄ lai? Dé n sã yↄↄnaↄ gↄ̃̀ɛ̀ zĩ gbáaui? Má ń kàamai ń n nↄ̀sɛvãio dↄ̃. N mↄ zĩ gwaiɛ. +Ì gɛ̃mala, mili aà eo, ì gɛ̃zɛa, mili aà wɛ́ páo. +Àlɛ wɛɛlɛ à gbɛ̃́ pↄ́ dɛ Yesu ũ e, ãma i fↄ̃ aà èo dasi yã́i, asa gbɛ̃́ gesenaɛ. +N lɛ́ su àↄ wãao, ńsu nↄnwãakɛ ǹ yão Lua aɛo. Lá a ku musu mɛ́ ń kú zĩ́lɛ, ńsu yão dasio. +sema a gbɛ̃́ pↄ́ a ń bↄ́lɛ Egipi ń a iko zↄ̃ↄo ń a gã̀sa gbãao. Api ámɛ aaↄ a sisi, aaↄ kúlɛɛ, aai saowa. +Ásu swã́gbãakɛ lá á maeↄwao. À ↄdↄ Diizi, í mↄ aà ua pↄ́ a dìlɛ a pↄ́ ũ gↄↄpii guu. À zↄble Dii á Luaɛ, aà pↄkũma zↄ̃ↄ i weewá. +E gbɛ̃́pi àↄ gɛ́ mↄ́i a oosi, Dii gbãa dɛ̀dɛa, ↄ̃ à ma lɛ́na gòlɛ. Kɛ́ a gu dↄ̀ gↄ̃ɛpi mↄ̀, ma lɛ́na golɛa, ma lɛ́ kpaaũa lↄo. +Kí ísia góilɛnaↄ ìↄ daa ísiaa ń Hilaũ góDii yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛ ãnabi Agewa lↄ à mɛ̀ +Tó n gbɛ̃́dee tàaekɛ̀, gɛ ǹ aà le ndo, yã́pi bↄɛ̀ gupuau. Tó à n yãmà, n n gbɛ̃́pi mìsiɛ. +Dii mɛ̀: Má á bↄlɛ Basana bùsuu, má á bↄlɛ ísia títiu, +Ãnabi Ɛlia lá kpã̀sãɛ̀ à mɛ̀: Dii n dezi Davidi Lua mɛ̀, ni n mae Yosafa ge Yudaↄ kí Asa ↄlɛsɛo. +A yã́ mɛ́ tò tó Demɛtiu ń a zĩkɛnaↄ yã́ vĩ ń gbɛ̃eo, yã́kpalɛkɛgↄↄↄ kú ń yãkɛkɛnaↄ. Aa gɛ́ kↄ̃ gbɛa we. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua ma mɛ̀, má za á ɛsɛba pↄ́ i gbɛ̃nazĩna kṹò lán bãwaↄu. Má ɛsɛbapiↄ bↄ á ↄwa, mí nisĩna pↄ́ a kũ̀ lán bãwapiↄ gbaɛ. +Kɛ́ wàlɛ Pↄlu ↄↄ poo wà aà ye, a ò sosa bade pↄ́ kú weɛ: Á a zɛ́ vĩ à Loma gbɛ̃́ gbɛ̃ yã́kpalɛkɛsaia? +Sãdãpi guu ↄ̃ Dii ma sɛu, a òmɛɛ mà gɛ ãnabikɛkɛ a gbɛ̃́ Isailiↄnɛ. +Ɔ̃ Falisieↄ mↄ̀ líkpalɛiwà, aa aà là aa mɛ̀: Gↄ̃ɛ zɛ́ vĩ à a na ya yã́pii yã́ia? +Má ń kãaa bùsu ń bùsuo, mí ń bↄlɛ buiↄ guu, mí suńnↄ ń bùsuu. Má ń dã́dãkɛ Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ pↄlɛu ń a swadↄↄↄ ń gu pↄ́ wa ku bùsupiuo píi. +Wálɛ yã́ɛ beeↄ oɛ́ kɛ́ wá pↄna e pɛɛwáɛ. +Ɔ̃ aa wè Yesuwa aa mɛ̀: Wá dↄ̃o. Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Mapi sↄ̃ má iko pↄ́ málɛ yã́ beeↄ kɛo oɛ́o. +Ɔ̃ Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Hilaũpiwa à mɛ̀ +Lua lí to a pↄkũma kpàlɛo, baa Ílɛnↄbↄ zↄ̃ↄ dↄnlɛdeↄ vlãnàuɛ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ yãkɛ wɛ́ yã́iↄ mɛ́ lɛ́ gãnawá ń tↄ̃zↄ̃yão, kɛ́ wasu ĩadamá zɛa ń Kilisi gaa líwao yã́ musuo yã́iɛ. +A yã́ mɛ́ tò e gbã Isailiↄ lí nↄ̀ↄ tikusiwa sóo, kɛ́ Lua Yakↄbu lɛ̀ a tikusiwa yã́i. +Gbɛ̃́ↄ, wa lɛdàwá à faasaideↄ dazɛwa, à gbɛ̃́ pↄ́ an kúsu kwɛ́ↄ gba sↄ̃, à laaidↄ gbãasaideↄwa, í mɛnakɛ ń gbɛ̃́piio. +Dii kɛkɛáↄ maa píi, a gbɛ̃kɛ vĩ a yã́pii kɛa guu. +Àli kɛ màa zu ge sãsa ge sãnɛbↄlↄ ge blenɛbↄlↄ miwa. +Mↄabuↄ lɛ́ búbuapɛ ń kpɛ́ↄ musu píi ń ń gãaɛↄ píi, asa ma ń wiwi lán ta pↄ́ gbɛ̃e yeiowaɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Aà yoan Abedↄ̃ ũ. A gbɛa Zuu, Kisi, Baali, Nɛɛ, Nadabu, +Yã́ pↄ́ ma Dii má ò nɛ́ pↄ́ wà ń ii bùsuɛ beeuↄ ń ń daiaↄ ń ń deiaↄ musun kɛ +Ni zĩabusanaↄ suaba, ni gbɛ̃́ pↄ́ aaì ńzĩa sɛ lɛsĩↄ busa. +Tó zↄpi gↄↄ do ge gↄↄ pla lè sↄ̃, wasu aà diipi wɛtão, asa aà ↄ̃aɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãbↄɛ̀ lí a pↄkasaↄ pí, i a kã́ↄ wa píi, i zuo, i gↄ̃ gbãlɛsai. Bee gbɛa i gɛ̃ bòou, i gↄↄ sopla kɛ gĩa, i gbasa gɛ̃ a kpɛ́u. +ń Dedãↄ ń Temaↄ ń Buzuↄ ń bui pↄ́ aaì ń kã̀kãmↄ kɛ̃ɛlɛↄ +Bee gbɛa nↄɛ uabelepi nɛ́pi lɛ́ gyãkɛ. Kɛ́ gyãpi gbãakũ̀ maamaa, ↄ̃ nɛ́pi gà. +Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao à mɛ̀ +A yã́ mɛ́ tò wàↄ ku Kàaso dikpɛkɛnaↄ ũ sĩana guu ń nↄ̀sɛpuao. Wásu wàↄ ku pɛ̃ɛsɛɛsɛ zi dikpɛkɛnaↄ ũ mↄafili ń vãikɛao guuo. +A yã́i Dii pↄkũmabↄ̀bↄ a gbɛ̃́ↄwa, à ↄ ue sùmá à ń gbɛ̃́. Gbɛ̀sĩsĩↄ dèe, an gɛↄ gↄ̃̀ kálɛ bàasi lán bìsawa. Ń beeↄ píi aà pↄkũma i kpálɛo, aà ↄ gi looańlaɛ. +Má dìlɛ tó gu sì ãsↄ̃adazĩ oosi, wàli Yelusalɛũ bↄlɛ gbaↄ tata, wasuli wɛ̃o e kã́mabogↄↄ gɛ̃. Ma azĩa gbɛ̃́ↄ kàlɛ bↄlɛpiↄu, kɛ́ gbɛ̃e su gɛ̃ ń asoo kã́mabogↄↄo yã́i. +Lua ye n nↄ̀sɛ níninɛ, ↄ̃ à kɛ̀nɛ fɛ̃́nɛũa? Wálɛ yãonɛ busɛbusɛo lé? +Ńsu to wà ma dɛ zã̀ ń Diioo. Isailiↄ kía bↄ̀ kↄ̀ↄtɛ̃ wɛi lá wìↄ dↄ̃na ya gbɛ̀sĩsĩↄ musuwa. +A yã́ mɛ́ tò ma mɛ̀: À gomala, à to mà ↄ́ↄlↄ wɛ̃nannↄ. Ásu wɛɛlɛ ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ ma gbɛ̃́ pↄ́ gàgaↄ yã́ musuo. +Kí taala pↄ́ Zelemii a yã́ dàu a sìu Balukuɛ a kɛ̃̀pi kpasaa gbɛa, Dii yãò Zelemiiɛ à mɛ̀ +Gbɛ̃́ pↄ́ aa zamagu pãↄ dasi dɛ ma mikãa, ma ibɛɛ pↄ́ aa ye ma dɛ pↄewiwinɛ́saiↄ lɛ́ vĩo. Pↄ́ pↄ́ mi a kpã́ioo ↄ̃ aa mɛ̀ mà a nɛi mà kpá. +Mpi sↄ̃ gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ yã́ musu, ní onɛ́ aa ma yãma. +Yesu wèwà à mɛ̀: A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Kúlɛ Dii n Luaɛ, níↄ zↄbleɛ̀ ado. +Ɔ̃ Lↄbↄaũ gì gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ lɛdama mai, à gɛ̀ yã́pi kpàlɛ a ìwa ɛ̀waaso pↄ́ aa nɛblè sãnuↄ gɛ̃zĩ. +Wɛ́pungu pↄ́ má èpi yã́ pãsĩ. Pↄkaalɛna lɛ́ pↄ́ kaalɛ, zĩbↄnkpɛde lɛ́ bↄ ń kpɛ. Elaũↄ, à lɛ́lɛmá! Mɛdɛↄ, à koezↄ̃ńzi! +Zĩ ɛ̀a fɛ̀lɛ, ↄ̃ Davidi gɛ̀ zĩkai ń Filitɛ̃ↄ. À sìńgu à zĩblèmá dúuduu, ↄ̃ aa bàalɛ̀ɛ̀. +Aa gɛ̀ musu aa sù zĩ́lɛ, kua kaipi lɛ́zĩ sↄ̃ kɛ̃̀ńgu. +Lua ì to à bↄlɛ lá a dìlɛwaɛ, ampii ń a buio. +A taasi saɛ kɛ̀ pã yã̀? Aↄ pão. +Asa wá wɛ̃́lɛ pↄ́ ìↄ ku vĩ lao, wɛ̃́lɛ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ↄ̃ wá wɛ́ dↄi. +À azĩa kpàmá káalua ũ, ampii Asili gbɛ̃́ bɛɛɛdeↄnɛ. Ɔ̃ à gbãsĩkɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ à lùańzipiↄ tã́aↄ. +Bↄ́ Ɛflaiũ buiↄ kɛ ń tã́aↄ lↄi? Mámɛ má ń wabikɛa sí, míↄ wɛ́tɛńzi. Má dɛ lán pɛ̃li pↄ́ a lá sisiawaɛ, an kã́fĩa a bↄ ma kĩ́iɛ. +Ɔ̃ Yuda saonkiaↄ ò Pilatiɛ: Ńsu kɛ̃ Yudaↄ kíao, ãma kɛ̃ aàpi mɛ́ ò Yudaↄ kían a ũ. +Í pↄ́ wá vĩ, wi luɛ wà gbasa mi, baa wázĩa yàa wi ↄ̃abↄ wà luɛ sa. +Baa, wá ònɛ nɛ́pi a e go a maewao. Tó à gòwà, maepi a gaɛ. +Yesu mɛ̀: Dakɛnae mɛ́ kú, gbɛ̃ↄn plaↄ aà fĩa kũa, gbɛ̃do ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa pla ń basↄoo, gbɛ̃do sↄ̃ ã́nusu ↄwatɛ̃ blakwi. +Ɔ̃ nↄɛpi ò Ɛliaɛ: Lua gbɛ̃́, bↄ́ mɛ́ wá daaa, ↄ̃ n mↄ ma bɛi? N mↄ ma duuna dↄi Luagu, kɛ́ aà ma nɛ́ dɛ yã́i yã̀? +Kɛ́ Falisiↄ mà, ↄ̃ aa mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee a fↄ̃ tã́a gonɛ́o, mɛ́ i kɛ ń tã́aↄ kía Beezebu gbãao bàasio. +Gbɛ̃pãle mɛ̀: Ma nↄsɛ̀ dafuɛ. A yã́ mɛ́ tò má e mↄo. +N yã́ ma sↄ̃ blè ma nↄkpama, ma báasɛ̃de, wɛ́ pↄ́ n ma gwaò ma sↄ̃ blè ń n ↄ̃nɛɛ pↄ́ mɛ̀ndoeo. +Àliↄ Dii á Lua vĩa vĩ, íli zↄbleɛ̀ ado, íli lɛgbɛ̃ ń aà tↄ́o. +Aa ń nɛgↄ̃ɛnaↄ dɛ̀dɛ saobↄ ũ, aa saò tã́aↄwa ń ń nɛnↄɛnaↄ. +À mɛ̀ nɛ́ pↄ́ má i mɛ́ aↄ dɛ aafia gbɛ̃́ ũ, asa á tó aà kã́mabo aà ibɛɛ pↄ́ liaiↄ yã́ musuɛ. Wa tↄ́kpa nɛ́piɛ Salomↄↄ. À mɛ̀ á tó Isailiↄ kua àↄ na kílikili aà gↄↄɛ. +Má gbɛ̃́ pↄ́ dɛ à vĩakɛɛ̀ oɛ́. À vĩakɛ Lua pↄ́ gbɛ̃́ zua tɛ́ guu aà ga gbɛa iko vĩɛ. Ao, málɛ oɛ́, à vĩakɛ aàpiɛ. +Gbɛ̃nazĩn sɛ̃́ia bↄ̀ bùsutiuɛ, a plaade bↄ̀ luabɛɛ. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ sↄ̃́ↄ ń a sↄ̃́goↄ ń a sↄ̃deↄ gɛ̃̀ ísia guu, ↄ̃ Dii sù ń ío à dàńla, kási Isailiↄ táaò gugiiu ísiapiuɛ. +Blↄↄↄ kɛ̃ma ń n uaↄ ń n ìwaↄ ń n gbɛ̃́ↄ, aai gↄ̃ swai ado. +Tó zↄblea Diiɛ kɛ̀ɛ́ ĩ́i, à zɛ ń tã́a pↄ́ á ye zↄbleɛ̀o gbã, tã́a pↄ́ á deziↄ zↄblènɛ́ Uflata baaleↄn nò, Amↄle pↄ́ á kú ń bùsuuↄ pↄ́n nò. Mapi ń ma bɛdeↄ sↄ̃, Dii wáↄ zↄbleɛ̀. +Tó a gↄↄ kà, a ɛa si gɛↄmidↄkĩi bùsuzi, ãma gbɛzã yã́pi aↄ dɛ lá a káauwao. +E àↄ gɛ́ Naa ń Baao oi dↄ̃, Asiliↄ kía a Damasideↄ àizɛɛↄ naaa, a Samalideↄ pↄ́ↄ sɛ́lɛ. +Sↄ̃deↄ, à dazɛu! Zĩkasↄ̃godeↄ, à gofĩ sↄũsↄũ! Zĩgↄ̃ↄ, à bↄ ń táo! Etiopiↄ ń Libiiↄ sɛ̀ngbao kũa, Ludiↄ sá kũa, aalɛ kã́. +A tò i sↄ̃azi, mpi ń n Levii deeↄ, ↄ̃ álɛ saonkɛ wɛɛlɛ lↄa? +Má á yá à gomalaɛ, lá ma á gbɛ̃́ Ɛflaiũ buiↄ yàwa. +Lá wa bↄ maa sa Kilisi au yã́i, Kilisipi wá sia Lua pↄkũmawa sea vĩ lↄe? +Dii gbãa yã́ gbɛ̃́piↄ vĩa kũ̀ maamaa, ↄ̃ aa saòwà aa lɛkɛ̀wà. +Lá Yudasi mɛ́ ìↄ mↄ̀bↄↄ kũa, ↄ̃ gbɛ̃eↄ lɛ́ e Yesu òɛ̀ aà gɛ́ dikpɛ pↄ́ pↄ́ aa yeiↄ lúiɛ ge aà gɛ́ pↄe kpái taasideↄwaɛ. +Tulaletikatɛakĩipi dilɛ suuna pↄ́ kpaa ikoyã kpagoloi aɛ, bↄaa ń duunkɛ̃makĩi pↄ́ wì ta kpagolopilɛo, gu pↄ́ máli kpaaũnnↄ. +á nɛ́ↄ dasikũ lán ũfãawa, bui pↄ́ a bↄ á plɛuↄ aaↄ dasi lán gbɛ̀kↄsↄwa. An tↄ́ a ga bauo, a láa ma kĩ́io. +Soona ń zusoonlɛo kà ã́nusu ↄwatɛ̃ plapla, saaↄ ń mↄoↄ sↄ̃ ã́nusu ↄwatɛ̃ dodo. +Saona pↄ́ lɛ́ sapi o mɛ́ ali só gu pↄ́ a kua adoau kpaaũkpɛ ua we. +wɛ́ ń wɛ́o, swaa ń swaao, ↄ ń ↄo, gbá ń gbáo, +Ɔ̃ aa kùlɛɛ̀, aa ɛ̀a tà Yelusalɛũ ń pↄna zↄ̃ↄo. +Ɔ̃ aa bↄ̀ dã́dãkɛkĩi maa táaedewa we. Bùsupi yàasa mɛ́ a yãkele vĩo. Haũ buieↄ mɛ́ kú we yãa. +Ásu àↄ e ma mↄ Mↄizi ikoyã ń ãnabiↄ yã́ↄ bãdɛi no. Mi mↄ a kee bãdɛio, ma mↄ papaiɛ. +A wá mɛ̀ gbãasaiↄ li lá a mɛ̀ gawidewa ń a gbãa pↄ́ a fↄ̃ to pↄ́pii misiilɛɛo. +Ɔ̃ Yozuee gbɛ̃́ↄ zĩ̀ we. Aa kɛ̀ kpakpa aa gɛ̀ gɛ̃̀ aà kpɛ́u, ↄ̃ aa è ulɛa we, ã́nusu ku zĩ́lɛ. +Dii mɛ́ a gbɛ̃maaↄ suaba, aↄ dɛnɛ́ ulɛkĩi ũ taasikɛgↄↄ. +A sɛ́lipiↄ gbã̀a, wì a lɛ́ e kpɛ́pi kpɛɛlɛ, wìli e uao. Lípiↄ ku we e gbã. +Ɔ̃ kí Davidi mɛ̀: À saona Zadoki sísimɛɛ ń ãnabi Natão ń Yoiada nɛ́ Benaiao. Kɛ́ aa kà kí kĩ́i, +Yã́pi gbɛa Yeloboaũ i a yãvãikɛa too, baa se à ɛ̀a Isaili bui píi dìlɛ gulɛsĩ saonaↄ ũ lↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ aa ye gↄ̃ gulɛsĩ saonaↄ ũ ↄ̃ à ń kpá a ũ. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ bↄ̀ Davidi wɛ̃́lɛu à tà a kpɛ́ pↄ́ Salomↄↄ dↄ̀ɛu, ↄ̃ Salomↄↄ Milo ɛ kàka. +Dé mɛ́ yã́pi ò za asĩnizĩ wà e wàↄ dↄ̃i? Dé mɛ́ ò za káau kɛ́ wà e o sĩanaɛi? Á gbɛ̃e i a yã́ oo, wi yãe mawáo, á gbɛ̃e i dↄaa kã̀nɛ́ ń swã́wao. +i ɛa wɛ́tɛi a gↄↄ sopladezĩ. Tó a fukpaapi kã̀fĩɛ, fù pãsĩɛ. Pↄ́pi gbãlɛ̀ɛ, zĩ pↄ́ wì kɛò píin lò. +Lua dↄ̀aa dà ãnabiↄnɛ, ↄ̃ aa ò ḿpii Mɛsii a taasikɛ, ↄ̃ à kɛ̀ màa. +Asa káaluaá ɛ̀ zòoloɛ, nↄɛ dↄ́ɛĩideá tↄ̃ↄ kpaolonaɛ. +Ma pↄeã do kuu ǹ mↄomɛɛ mà ble, mí saolɛkɛnɛ e màↄ ga. +À Bɛzɛɛ pↄ́ kú gusalala wáiwaiu dìlɛ Lubɛni buiↄnɛ. Ɔ̃ à Lamↄtu pↄ́ kú Galada bùsuu dìlɛ Gada buiↄnɛ. Ɔ̃ à Golana pↄ́ kú Basana bùsuu dìlɛ Manase buiↄnɛ. +Tó wi e aà kũ̀o, kpɛde gɛ yã́kpalɛkɛnaↄ le, aai gwa tó ↄ̃mɛ pↄ́ pↄ́ wa kpàwa ulɛipi sɛ̀. +Wasu gbɛ̃e wísilↄgbɛ tↄ̀ↄmasio, baa a nɛ́, asa aà wɛ̃ni tↄ̀ↄmasian we. +Kɛ́ gbɛ̃́ mɛ̀ndo gaa wápii gbɛu maa dɛ wá bui midɛala, á dↄ̃o lé? +Báaadeↄn yã́zɛde nidɛnaↄ ũ, asa aamɛ aa kã́. +Wɛdↄnɛdepiↄ sↄ̃ aaì Kilisi yã́ waasokɛ dɛnlawɛɛlɛa yã́iɛ, i kɛ ń nↄ̀sɛpuao no. Aalɛ e wàlɛ ma kua kpɛ́u taasi kã́fĩmɛɛɛ. +Mↄ wà wá baa daaa, wápii, wá mↄkpɛ iↄ doũ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao lá ma sãↄ gↄ̃̀ pↄ́ pↄ́ wì ń síↄ ũ, aa gↄ̃̀ wàiↄ pↄblea ũ, mɛ́ an dãna pↄ́ má dìlɛpiↄ i ń wɛɛlɛo, aai laaidↄmáo, sema ńzĩa yã́, +Aa wii gbãa lɛ̀ aa mɛ̀: Dii Kuaadoade Sĩande, e bↄɛ ńyↄ̃ yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛↄ, ní wá dɛa tↄsimái? +Tia kɛ́wa Dii, málɛ mↄ́ ń tↄↄlɛ pↄ́ ń kpàa pↄ́ káauↄ. Àli dilɛ Dii á Lua aɛ, í kúlɛɛ̀. +Tó málɛ ma Mae kɛa kɛo, ásu ma yã́ sío. +Filitɛ̃ kíaↄ lɛ́ gɛ̃ ń ń zĩgↄ̃ gãliↄ, an keeↄ gbɛ̃ↄn basↄobasↄo, an keeↄ ↄ̀aasↄsↄo. Davidi ń a gbɛ̃́ↄ tɛ́ ń kpɛ ń Akisio. +Vĩ má kpàwá, i kɛ blɛ yↄ̃unde no, asa i ka gĩao. Baa e tia i kao, +wí fɛlɛ ta Bɛtɛli. Má Lua gbagbakĩi bo we, asa à dↄ̀malɛ ma taasikɛgↄↄ, ìↄ kumanↄ gu pↄ́ ma gɛu píi. +Zĩgbãakɛna ì i na ma, à pↄblè yↄↄ ge maamaan nò. Ɔde sↄ̃, aà kãa lí tó à ioo. +Ma zↄↄ è di sↄ̃́ kpɛ, mɛ́ wɛ̃́ɛↄ bɛ kɛ̀sɛ lán zↄↄwa. +Tó má ò vãikɛnaɛ à gàɛ, mɛ́ ni lɛdawà aà a yãkɛa too, vãikɛnapi a ga a duuna yã́i, kási aà ga a wi n musuɛ. +Davidi nɛ́ pↄ́ a ì Hɛblↄ̃ↄn kɛ: À a nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Aminↄ ì ń Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Ainↄaũoɛ. À a plaade ì ń Kaamɛli gbɛ̃́ Abigailioɛ, ↄ̃n Daniɛli ũ. +Ma wɛ́ gwa, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ, asa má kú mado ń taasio. +Pↄ́lɛpiↄ gbã̀a gã̀sĩsuu baakwi plaplasaiɛ, a yàasa sↄ̃ gã̀sĩsuu síiↄ̃siiↄ̃. Pↄ́lɛpiↄ zↄ̃ↄ sáa màa píiɛ. +ìↄ dɛ lán ĩatɛ̃ bilɛa gupuawaɛ, lán gudↄa guduuduusaiwa, lán lou pↄ́ ì to sɛ̃ bↄlɛwa. +ↄ̃ Dii yãò Zelemiipiɛ à mɛ̀ +Bee gbɛa Zãa Dailɛna mↄ̀ Yude gbáau, àlɛ waasokɛ +Aa ò màa kɛ́ aa Ɛfɛsɛ gbɛ̃́ Tↄfiũ è ń Pↄluo wɛ̃́lɛ guu yãa yã́iɛ, ↄ̃ aalɛ e Pↄlu gɛ̃̀aànↄ Lua uaɛ. +Lakisideↄ, à godↄ sↄ̃́ↄnɛ. Ámɛ á tò Siↄnadeↄ nà duunkɛawa, á wɛ̃́lɛu ↄ̃ Isailiↄ tàaekɛ̀u káau. +Abia gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Asa zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. Aà gↄↄ bùsu ku kílikiliɛ e wɛ̃̀ kwi. +Á wɛ̃́lɛↄ ń á buaↄ i gↄ̃ láaipↄ ũ. +Tɛ́ bↄ̀ Ɛsɛbↄ̃ yãa, zĩgↄ̃ↄ bↄ̀ Siↄ̃ wɛ̃́lɛpiu, aa Mↄabu bùsu mɛɛwia Aa kàalɛ ń Aanↄ mi sĩ̀sĩ gbɛ̃́ↄ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Má gɛ́ dabudabupi gwaiɛ, mí pↄ́ pↄ́ tò kàelɛpi lɛ́ tɛ́kũo dↄ̃. +Ńyↄ̃ ɛa wá wɛ̃nagwa lↄ, ní ↄ̃zↄ̃ wá yãvãiↄwa, ní wá duuna zu ísia í títiu píi. +Ma bui pↄ́ gↄ̃̀ Yuudɛ̃ ń bɛaɛ ísia zↄ̃ↄo zãnguoↄ bùsu kpaalɛ̀ á buiↄnɛ ń bui pↄ́ ma ń dɛdɛↄ pↄ́o. +Ma sosa sↄ̃deↄ dasilɛ mà, aa miliↄ̃ ↄ̀aa doɛ. +Nikodɛũ pↄ́ gɛ̀ Yesu kĩ́i gwãasĩna gɛ̀ sↄ̃ ń líↄo ń ɛsɛ gĩnanao yãalɛa, à kà kiloo baakwi taawa. +À zɛ́ sìa, à ma taitai, à ma ↄ̃̀ↄkpà. +Bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ tↄ́n kɛ: Saluũ, Akubu, Talemↄ, Aimani ń ń gbɛ̃́ↄ. Saluũ mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi aa kú ń lɛkpaaĩamazioɛ. +Taasideↄ láa á bùsuuo. A yã́i tò málɛ oɛ́, àli ↄ poo á bùsu gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ wɛ̃nadeↄ ge taasideↄ ũↄnɛ. +Wà ń saonaↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, an gyaaↄ i fↄ̃ ↄ́ↄlↄ̀o. +I kɛ gbɛ̃nazĩna málɛ zↄakaio. Ma pↄyaa zɛ́ vĩo lé? +Kɛ́ Yudasi lↄmapi sì, Setãu gɛ̃̀aàgu gↄ̃̀ↄ. Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Yã́ pↄ́ ńlɛ kɛ kɛ kpakpa. +ń Bɛgiligalideↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Gɛba ń Azemavɛo saɛↄ, asa lɛ̀sinaↄ ńzĩa bualoũↄ kpà Yelusalɛũ saɛ weɛ. +Dii Isailiↄ Lua, to yã́ pↄ́ ń ò n zↄ̀blena Davidiɛ kɛ sĩana ũ sa. +Yã́ pↄ́ á kɛn kɛ: Tó á saonaↄ ń Levii buiↄ mↄ̀ gudↄ̃ai kã́mabogↄↄzĩ, á gãli sɛ̃́iadeↄ aaↄ Lua kpɛ́ bↄlɛↄ dↄ̃́a, +Á Ɛdↄũ pↄ́ á kú Uzu bùsuuↄ, à vĩ àↄ kɛ̃aa ń pↄnao gĩa! Lua a a pↄkũma í dↄɛ́ à mi à kã sↄ̃ɛ, í á pↄkasaↄ wolowá. +Wá wabikɛa guu á yã́ ìↄ dↄwágu gↄↄpii, wíↄ Lua sáaukpa á baade píi yã́ musu. +Vĩa gudↄ̃anaↄ kũ̀, aalɛ lualua, ↄ̃ aa gↄ̃̀ sã́ii. +Aà mi daa ía Dii yã́ musu, ↄ̃ à gulɛsĩ pↄ́ wa bò Yuda bùsuuↄ dàaĩ, à Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃. +I mↄa ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ sãoo, i ma kpɛla ń á saobↄↄo. Mi pↄ́wɛn gba aso diɛ́o, mi ĩadawá ń tulaletikaamɛɛ tɛ́aoo. +Isailiↄ kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa, aa bòokpà ń ń dàlapooo màa, ↄ̃ aa dàzɛu daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo.ònɛ́o, tó Isailiↄn ń ũ. +Kɛ́ kã́mabogↄↄzĩ kà, ↄ̃ àlɛ yãdanɛ́ lousisikpɛu. Gbɛ̃́ dasi pↄ́ aa aà yãmàↄ bílikɛ̀ aa mɛ̀: Mákĩi gbɛ̃́pi yã́piↄ sɛ̀ui? Ɔ̃nↄ kpele a è, ↄ̃ àlɛ dabudabu bee taaↄ kɛi? +Za tia ua pↄ́ gbɛ̃ↄn sↄo kuu aa kↄ̃ kpaalɛɛ. Gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ bↄ gbɛ̃ↄn plaↄ kpɛ, gbɛ̃ↄn plaↄ bↄ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ kpɛ. +Pↄlu gbɛ̃́ↄ zĩ̀ gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa Ɛfɛsɛ, à mɛ̀ aa mↄ Milɛti. +A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ wà kↄ̃ kã̀aa, asa wà saokĩi sakɛ̃a dikpɛkɛ̀ gↄↄ soplaɛ, ↄ̃ wà ɛ̀a wà Lákpɛdↄa dikpɛkɛ̀ gↄↄ sopla lↄ. +Tó wàlɛ gɛ́ánↄ yã́kpalɛu lousisikpɛu ge kíaↄ ń gbãadeↄ aɛ, ásu bílikɛ bↄkĩi yã́wao ge yã́ pↄ́ á o, +Aàpi mɛ́ a Isailiↄ suaba an duuna yã́ musu píi. +Dii yãò Mↄiziɛ ń Aalonao à mɛ̀ +Má n bui kã́fĩ lán saanaↄwa, mí bùsuɛ bee kpámá píi. Bui pↄ́ kú tↄↄlɛↄ píi aa ɛ̀fãai e n bui sabai, +Aa Lubɛni buiↄ wɛ̃́lɛeↄ è lↄ, Bɛzɛɛ, Yaaza, +Tó gbɛ̃́ nↄkpama vĩ, tó àlɛ gɛ̃ sɛaa mɛ́ à kɛ̀ɛ̀ wí ũ, tó à aà kàka beewa, aà aà sɛ́, lá à kɛ̀ɛ̀wa, àlɛ duunakɛo. Aa kↄ̃sɛ. +Á buipãle pↄ́ a gulɛ̀ a á bùsu tò weↄ, à mↄ kↄ̃ kãaa, í sↄ̃ kãi. Gbɛ̃́ pↄ́ aali tã́a kũaↄ yãe dↄ̃o, aaì wabikɛ dii pↄ́ a ń suabaowa. +À mɛ̀ lↄ: Wìli pↄ́lɛ dafu di ula zi guuo. Tó wa kɛ̀ màa, a dafu a sↄ̃ↄuɛ, aai kↄ̃ gá, ula zi fↄ̃a i kã́fĩ. +Lua pↄ́ á sisi à á sɛ́ náai vĩ, a yã́pi kɛɛ́. +Má a pↄ́ pↄ́ vũaaaↄ ń pↄ́ pↄ́ kpálɛaↄ wɛɛlɛ suò, mí ɛsɛkɛ a pↄ́ pↄ́ kɛ̀ĩaↄnɛ, mí ń yɛ̃̀ɛɛsaideↄ gba gbãa, mí ń dã́dãkɛ a zɛ́wa. Kási má a mɛkpaa sà gbãaↄ dɛdɛɛ. +À gbɛ sɛ̀sɛ mɛ̀n kuɛpla Yakↄbu buiↄ dasilɛu. Yakↄbupi Dii yãòɛ̀ yãa à mɛ̀, wàli oɛ̀ sa Isaili. +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Mapi sↄ̃ má yã́ mɛ̀ndo gbɛawá. À omɛɛ, +Kpɛa pↄ́ wì mɛ luakukĩipi ku zwã̀a plaade kpɛ. +Dii òɛ̀: Màa ńyↄ̃ kɛ, aa e si kɛ́ ma Dii an deziↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua mɛ́ bↄ̀ mↄ̀ma. +Lousisikpɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ Kilisipu Dii náaikɛ̀ ń a bɛdeↄ píi. Kↄlɛnideↄ Pↄlu yãmà dasi, ↄ̃ aa Yesu náaikɛ̀ aa dailɛkɛ̀. +Á gↄ̃ɛↄ píi í ble gu pↄ́ a kua adoau, íↄ dↄ̃ kɛ́ ma pↄ́ɛ. +Dii ì gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lɛ́lɛↄ kṹ, ì gbɛ̃́ pↄ́ taasi tↄ̃̀máↄ fɛlɛ. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ we, vĩ̀a gbɛ̃ↄn plaↄ tɛaàzi ń wiio aa mɛ̀: Wá wɛ̃nagwa, Davidi Bui! +Ma tãanadànɛ n níu, ma swã́li booloↄ dànɛ, ma kíafua gawide kpànɛ. +Gbɛ̃e zĩa yã́ su dↄaaɛ̀o, sema a gbɛ̃́dee yã́. +ì taò bɛ, ì a gbɛ̃naↄ ń a fã́anideↄ sísi, ì onɛ́: À pↄnakɛmanↄ. Ma a sã pↄ́ sã̀sãpi è. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ an tã́aↄ gòmá ń wii gbãaoↄ dasi, mɛ́ gbɛ̃́ kaaũaↄ ń ɛɛↄ gbã̀gbã dasi. +Ɔ̃ à ɛ̀a vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ kía dà a zĩu, aà ɛa aàↄ vɛ̃ɛbↄlɛɛ. +Tó gbɛ̃́ nↄ̀sɛpãsĩ kɛ̀ à a gbɛ̃́dee dɛ̀, baa tó à bàalɛ̀ gɛ̀ nà ma gbagbakĩizi, wà gi wà aà dɛ. +Laatanaↄ kwãsapi tↄɛmáe? Laayianaↄ aa aà tↄ̃nↄnakɛkↄ̃ɛe? +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì yãfaasai ń gbɛ̃wɛtãao yãdilɛↄ. +mɛna ì mↄ́ ń dàa maao, dàa maa ì mↄ́ ń wɛdↄa Luazio, +Ma dↄaa yãzi káauↄ ò, ma a kpàwakɛ̀ ń ma lɛ́o, ma bↄ ń yã́o kã́ndo, ↄ̃ yã́piↄ kɛ̀. +Tó a táaokĩi mà lípiↄ mia, à bↄmá ń zĩo, asa ma bↄ dↄaaɛ́n we, kɛ́ mà zĩble Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄwa yã́iIsailiↄ kí Ɔmɛli tↄũnaɛ. +Lápiↄ guu à mɛ̀: À lɛyegↄↄ dilɛ, í a kpàwakɛ. À zↄ̃lɛkĩi maa kpa Nabↄtiwa gbɛ̃́ↄ guu, +Ɔ̃ Yesu gì tã́apiɛ à mɛ̀: Nílɛ! Go gↄ̃ɛpiwa. Ɔ̃ tã́api gↄ̃ɛpi nɛ̀ dasi guu à gòwà, i aà kɛĩao. +Má tó àↄ dↄaanaↄ vĩ lán yãawa, á lɛdamadeↄ i gↄ̃ ń kua ziwa. Bee gbɛa wi mɛ á wɛ̃́lɛɛ yã́zɛde wɛ̃́lɛ ge náai wɛ̃́lɛ. +Asa ma Dii Lua ma mɛ̀, kɛ́ a ↄtaalɛ̀, a gbapã̀lɛ, a pↄnakɛ̀ Isaili bùsu yã́ musu, a yá kpã́i dↄ̀ á nↄ̀sɛ guu, +À kpàwakɛ Asedoda kibɛdeↄnɛ ń Egipi kibɛdeↄ à onɛ́, aa kãaa Samali gbɛ̀sĩsĩↄ pↄlɛu, aai gili zↄ̃ↄ pↄ́ gɛ̃̀u e ń gbãa pↄ́ wàlɛ mↄ́ a gbɛ̃́ↄnɛo. +Wì Levii bui uadeↄ da nao guuo, +Lua Malaika òɛ̀: Nↄ̀ↄ ń kàapio sɛ kálɛ gbɛɛ beewa, ní do ɛ́lɛwà. Ɔ̃ a kɛ̀ màa. +Ɔ̃ Aaza gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Asiliↄ kí Puluwa à mɛ̀: N zↄ̀blenan ma ũ, mɛ́ n nɛ́n ma ũ. Mↄ ǹ ma bↄ Siliↄ kía ń Isailiↄ kía pↄ fɛ̀lɛmanↄↄ ↄzĩ. +Bↄ́n ma ũ kɛ́ ma Dii da mↄ̀ ma gwaii? +Wá kua gũgũnapiu mↄ àaↄ̃ gbɛa wa gɛ̃ góilɛna pↄ́ buziɛ blè weu, wa dazɛu. Gópi bↄ̀ Alɛsãndi, wà tã́asiaↄ seela kɛ̀wà. +Aa lɛ́pi gbɛ̃̀ Diiɛ ń kↄ̃fĩ gbãao ń pↄna wiio ń kã̀aepɛao ń kuupɛaoɛ. +Ɔ̃ kí mɛ̀ wà mↄ́ ń Amanio gↄ̃̀ↄ, kɛ́ aa gɛ yã́ pↄ́ Ɛsitɛɛ gbɛ̀a kɛ. Ɔ̃ kí ń Amanio gɛ̀ blɛ pↄ́ Ɛsitɛɛ lɛ́ kɛnɛ́pi blei. +Ɔ̃ aa ò Zelemiiɛ: Lá Dii n Lua su onɛ wà kɛ, tó wi zĩkɛwà píio, Diipi mɛ́ aↄ dɛ wá seelade sĩande náaide ũ. +ↄ̃ aà da mɛ̀: Aawo! Wàli oɛ̀ Zãa. +Dé mɛ́ dↄ̃ tó ↄ̃nↄna ge sↄũn aà ũi? Kásile zĩ pↄ́ má kɛ̀ dṹniau ń ↄ̃nↄo a gↄ̃ɛ̀ɛ. Beeá pãɛ lↄ. +à mɛ̀: A gↄↄ kà, kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kà kãi. À nↄ̀sɛlilɛ, í baonapi sí. +Maliama yã́pi kũa a nↄ̀sɛ guu píi, àlɛ làasookɛwà. +Tó Beezebu gbãa miↄ tã́agoomá bɛ, á gbɛ̃́ↄ ì go ń dé gbãao sↄ̃ ni? Beewa ázĩa gbɛ̃́ↄ yã́ĩikpàwá. +A gbaana kũa à pↄ́ fã́ò, i pↄ́wɛna ká a dↄ̃u, i a sào ka tɛ́ gasai guu. +Dalila ɛ̀a òɛ̀ lↄ: Niↄ omɛɛ ń yemazi, mɛ́ ń ma náai vĩo sↄ̃ bɛ? N ma kpánguakɛ̀ à kà gɛ̃n àaↄ̃. Ni n gbãa zↄ̃ↄ bↄkĩi omɛɛo. +Pↄ́ pↄ́ ka ń tɛɛo vĩ sↄ̃o, à tɛ̃́, ásuli sóo. +Benaiapi mɛ́ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwiↄ dↄaana ũ lↄ. Aà nɛ́ Amizaba ku aà gãli guuɛ. +Mpi ń nↄɛo, má ĩ́ida á zãnguo, n bui ń aà buio zãnguo. Aà bui a n mi wí, mɛ́ ńyↄ̃ aà gbatoe kɛĩa. +Má tó Yelusalɛũ gↄ̃ bɛzia ũɛ, gbɛ̃gbonaↄ tòo ũ. Mí Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄ dɛ̃ↄnzↄ̃, gbɛ̃e aↄ ku we lↄo. +Aa bↄ̀ wɛ̃́lɛu ĩatɛ̃ minanguo, gↄↄ pↄ́ vɛ̃ɛ lɛ́ Bɛnadada ń a kía deepiↄ dɛ lákpɛpiↄ guu. +Bↄa Mala aa gɛ̀ bòokpà Eliũ. Wekĩi nibↄnaↄ kuu mɛ̀n kuɛpla ń daminaliↄ mɛ̀n bàaↄ̃kwi. +baa tó ɛ̀waasopi bↄ̀ dakpɛunakɛ guu ↄ̃ à gↄ̃̀ kía ũ, ge wà aà ì bùsupiu táaa ũn lò. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì fionada yã́wa a yãe, gbɛ̃́ pↄ́ ì gbɛ̃́ yãonɛ ma a àie. +Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀, tó ń bɛ a zɛ́u, mɛ́ ń yã́ pↄ́ á dìlɛↄ kũa, á a kpɛ́ nanɛ n ↄzĩ, níↄ dɛ a bɛgwana ũ, í n gba zɛ́ ǹyↄ̃ ku gbɛ̃́ pↄ́ sĩaɛ beeↄ guu. +Ɔ̃ à gɛ̀aànↄ. Kɛ́ aa kà, aa ń lé aa fãaaa gupiiu, aalɛ pↄble aalɛ imi, aalɛ pↄnakɛ ń pↄzↄ̃ↄ pↄ́ aa sɛ̀lɛ Filitɛ̃ↄ bùsuu ń Yuda bùsuoↄ yã́i. +Wà aà vĩ̀, ↄ̃ Isailiↄ ↄ́ↄlↄ̀ ḿpii, lá Dii dà a zↄ̀blena ãnabi Ahiaɛ a òwa. +Má Dii pↄkũma ń aà zafɛ̃ao vĩa vĩ, asa aà pↄ pàázi maamaaɛ, a ye á kaalɛɛ. Ɔ̃ Dii ɛ̀a ma yãmà gↄↄ bee lↄ. +À yã́ pↄ́ málɛ oɛ́ gusiau o gupuau. À yã́ pↄ́ álɛ ma bũnu guu kpàwakɛ gãaɛ. +Usai wèwà à mɛ̀: Lɛ́ pↄ́ Aitofɛli dàwá gbã maao. +Sĩana málɛ oɛ́, gu pↄ́ wàlɛ ma baokpau dṹnia guu píi, waↄ yã́ pↄ́ nↄɛpi kɛ̀ o aà yã́ dↄańgu yã́i. +Màa wà zwã̀akpɛpi zĩ kɛ̀ píi, wà a mìdɛ. Isailiↄ kpaaũkpɛpi kɛ̀, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Gbɛ̃nazĩna wala a kpálɛ, gbɛ̃́ↄ yↄ̃̀ↄkɛa a busa. Dii mɛ́ a tↄbↄ ado gↄↄbeezĩ, +Kɛ́ an dãnaↄ è màa, aa bàalɛ̀ gɛ̀ yã́pi oinɛ́ wɛ̃́lɛ guu ń bualoũↄ. +À gɛ́má zia. Zizi gbɛbↄlɛ ↄ̃ aa sɛ́, á ń le guzulɛ lɛ́wa bↄaa ń Yeluɛli gbáao. +Ɔ̃ kí ìwaↄ òɛ̀: Kí, to wà wɛ̃́ndia kɛfɛnaↄ wɛɛlɛnɛ. +Aaì pↄnakɛ ń vãikɛao, aaì vĩ aaↄ kɛ̃aa ń yãbɛ̃ɛ faasaio. +Sa maa pↄ́ Lua gbɛ̃́ Mↄizi ò Isailiↄnɛ e àↄ gɛ́ gain kɛ, +Pↄfɛ̃ bↄbↄ bui pↄ́ aa n dↄ̃oↄwa, gbɛ̃́ pↄ́ aali n sísiopiↄ, asa aa Yakↄbu buiↄ mↄ̀mↄɛ, aa ń mↄmↄ bɛ̃̀ɛ, aa ń bùsu ↄ̃̀ↄkpà. +Yosɛfu buiↄ ò Yozueeɛ: Dii báaadàwágu, wa dasikũ̀ maamaa kɛ́wa, ↄ̃ bùsu lɛɛ do ń kpàwáa? +Kɛ́ kía yã́pi mà, à kɛ̀ɛ̀ ĩ́i maamaa. À zɛ̀ò à Daniɛli suaba, ↄ̃ àlɛ aà bↄa zɛ́ wɛɛlɛ e ĩatɛ̃ gɛ̀ gɛ̃̀ò kpɛ́u. +Simɛi nɛgↄ̃ɛↄ síiↄ̃ɛ: Yaata, Ziza, Yeusi ń Bɛliao. +Baa se wì gbɛ̃́ↄ zĩ gↄ̃ɛↄ sísiinɛ zã̀zã aa mↄ́. N zuò, ńlɛ ń dã́, n kio kà, n n nↄamblebↄↄ dà. +Lá n sùuukɛ̀ ń gbɛ̃́piↄ za Egipi e aa gɛ̀ kàò la, ǹ ń duuna kɛ̃́má n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ guu. +Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Ma dii, ma nɛgↄ̃ɛ gbɛ̀ama yã̀? Mi mɛ ńsu ma wɛtotonkɛoo lé? +Siↄnadeↄ wɛ̃nakɛ aa ↄ́ↄlↄ, aa gↄ̃ kálɛa tↄↄlɛ ↄgii. +Sɛa za Uflatai ń Filitɛ̃ bùsuo e à gɛ̀ pɛ̀ Egipi bùsu lɛ́wa, ↄ̃mɛ bùsupiↄ píi kía ũ. +Aa vua zã pì kpɛla ń kpɛleo mɛ̀n plapla, aa pɛ̀pɛ zã pↄ́ aa blewà zĩ́lɛ oi, kɛ́ wà e lipↄ̃ↄↄ sↄlↄu tulaletikatɛakĩipi sɛ́liↄ ũ. +Wì gbɛ̃vãiↄ fuangba, aai midɛ, ãma gbɛ̃maaↄ ua ìↄ ku. +Dii ò Mↄiziɛ Sinai gbɛ musu +Gbɛ̃́ pↄ́ ì zĩkɛ sĩanawa, ade mɛ́ ì mↄ gupua kĩ́i, kɛ́ wà e dↄ̃ kua Lua guu ↄ̃ à yã́piↄ kɛ̀u. +À gbɛ̃́ laaideↄ plɛ̀ Isaili buiↄ guu píi, à ń dí. +Kɛ́ Amↄniↄ fɛ̀lɛmá ń zĩo màa, Galada bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gɛ̀ Tobu bùsuu Zɛfɛte gbɛsii. +zĩbeezĩ à ↄ̃nↄ laai gwà à a maabò, a dìlɛ, ↄ̃ à a sáaukpà. +A ku wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛↄ saɛ, aà lↄↄ dↄ bↄlɛ gbaↄ kĩ́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń tↄ́ sìↄ zĩ̀zↄↄ sɛ̀, ↄ̃ aa pↄ́ pↄ́ wa nàaaↄ sɛ nà gbɛ̃́ pↄ́ kú puiziↄi. Aa pↄkasaↄ kpàmá ń kyaleↄ ń pↄbleao ń imiao, aa nísimàma ń bↄↄwa. Aa ń gbɛ̃́ pↄ́ gbãaoↄ dì zàaĩnaↄ kpɛ, aa gɛ̀ńnↄ ń gbɛ̃́ↄ kĩ́i wɛ̃́lɛ daminalikpɛdeu Yeliko, ↄ̃ aa sù Samali. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde kɛɛlɛ aa mɛ: À pila gɛ́ Madiãↄwa ń zĩo. À zɛzↄ̃nɛ́ swabↄlɛↄu ń aɛ e à gɛ pɛ Bɛbala ń Yuudɛ̃owa. Ɔ̃ wà Ɛflaiũ buiↄ sìsi píi, aa gɛ̀ zɛzↄ̃̀nɛ́ ń aɛ swabↄlɛↄu e à gɛ̀ pɛ̀ Bɛbala ń Yuudɛ̃owa. +Salomↄↄ ìↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Dii gbagbakĩi pↄ́ a bò Dii kpɛ́ bilandaa kpɛɛlɛwa. +Ápiↄ sↄ̃ á uabele sugↄↄ dↄ̃o, oosin nò, wɛɛdon nò, ko ↄ́ↄlↄan nò, gufɛ̃nɛn nò. A yã́ mɛ́ tò à itɛ̃kɛ, +Mↄvua ń saanaↄ ì kible gwã́, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Yã́ pↄ́ bↄ̀ wá lɛ́u píi ↄ̃ wá kɛ, wá tulaletikatɛa luabɛ nↄɛ kíaɛɛ, wí ítↄ̃lɛwà, lá wápiↄ ń wá deziↄ ń wá kíaↄ ń wá gbãadeↄ kɛ̀ Yuda bùsuu ń Yelusalɛũ zɛaↄuwa. Gↄↄ bee pↄblea diwáziɛ, wálɛ namable, mɛ́ vãi i wá leo. +A tò kwaↄ ń pↄ́wɛnaↄ blè, à kwasutɛ̃ kà ń bua pↄ́ↄu. +Ḿmɛ ń ma kía ũ ma Lua, ni to Yakↄbu buiↄ zĩble. +Aà ìwapiↄ do wèwà à mɛ̀: Ma dii kí, i kɛ wá gbɛ̃eá aà gbɛ̃́ no. Isaili bùsu ãnabi Ɛlizi mɛ́ ì yã́ pↄ́ ni o za n kpɛa dau siu Isailiↄ kíaɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Zĩ́lɛ la gbɛ̃́ↄn á ũ, musu gbɛ̃́n ma ũ. Dṹniaɛ bee gbɛ̃́ↄn á ũ, dṹniaɛ bee gbɛ̃́n ma ũo. +Góilɛnaↄ ìↄ bɛu ń kwãsa pↄ́ ń kɛ̀ à kↄ̃̀ↄouo. +Má è wà gbɛ kpàlɛ, a lɛsĩ gã̀sĩsuu sooloɛ, ↄ̃ wà gbàsa Lua kpɛ́pi dↄ̀wà. +aà yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ. Ɔ̃ Mↄizi ònɛ́: Tó á gbɛ̃e lɛ́ mↄ́ pↄ́ kpái Diiwa, aàli mↄ́ ń zu ge pↄtuo kelenao, aà aà gba. +Ɔ̃ kía gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa saonkia Aimɛlɛki sísi ń a de bɛde pↄ́ dɛ saonaↄ ũ Nↄbuↄ píi. Ɔ̃ aa mↄ̀ kía kĩ́i ḿpii. +Ɔ̃ gbãadepiↄ Nɛtania nɛ́ Yehudi, Selemia tↄũna, Kusi sĩ́wɛna zĩ̀ Balukuwa aa mɛ̀: Oɛ̀ aà lá pↄ́ à a kyokɛ̀ gbɛ̃́ↄnɛpi sɛ mↄò. Ɔ̃ Nɛlia nɛ́ Baluku taalapi sɛ̀ gɛ̀onɛ́. +Lá Mae Lua bɛ̃́ɛ ma zĩ, mɛ́ miↄ ku aà yã́i, màa gbɛ̃́ pↄ́ ì ma mɛ so aↄ ku ma yã́i. +Má mↄ́aànↄ ń aà zĩgↄ̃ↄ, bui pãsĩpiↄ i Egipi dúuzↄ̃. Aa ń fɛ̃ndaↄ wo Egipiↄzi, aai to bùsu pa ń gɛↄ. +Yã́ pↄ́ Davidi kɛ̀pi kɛ̀ Luaɛ ĩ́i, ↄ̃ à ↄtↄ̃̀ Isailiↄwa. +Waladepiↄ ɛyↄ̃̀mɛɛ, aa filifilimbakpàmɛɛ, aa baikpàmɛɛ zɛ́u. +Isailiↄ sↄ̃ aa táaò í zãnguo gugiiuɛ. Í bĩ́iboa an ↄplaai ń ń ↄzɛɛio. +À gɛ̃̀ò zwã̀akpɛu, ↄ̃ à zwãa kpà ikoyã kpagolopizi suuna ũ lá Dii òɛwa. +Wegↄ̃ↄ ↄ̃ ko lɛ́ gɛ̃n plaade zù, ↄ̃ yã́ pↄ́ Yesu ò dↄ̀ Piɛɛgu, kɛ́ à mɛ̀ e ko àↄ gɛ́ lɛ́ gɛ̃n plaade zui, a lelekpaazi gɛ̃n àaↄ̃. Ɔ̃ à nà ↄↄlↄwa. +Kɛ́ kí lɛ́ gɛ̃, ↄ̃ ãnabipi lɛzùaàzi à mɛ̀: Mapi n zↄ̀blena, kɛ́ ma gɛ zĩlau, ↄ̃ gbɛ̃e mↄ̀ ma kĩ́i ń gↄ̃ɛeo, à mɛ̀ màↄ aà dↄ̃́aɛ. Tó má tò à pìlia, ma wɛ̃ni gɛ̃̀ yã́uɛ, ge má fĩabo ã́nusu kiloo bla sↄosaiɛ. +Tó à dɛ̀dɛwà, ì aà nɛ zĩ́lɛɛ, ↄ̃ ìↄ lɛ́ifula bↄlɛ, ìↄ swaalↄlↄkↄ̃wa, ì gbã́gbã tèlele. Ma mↄò n ìwaↄnɛ aa tã́api go, ↄ̃ aa fùa. +Yã́ pↄ́ Salomↄↄ gbɛ̀api kà Diigu, +Baa tó wà sãↄ ń zuↄ dɛ̀dɛ dasidasi, a mↄ́máe? Tó wa ísia kpↄↄ sɛ̀lɛ píi, a mↄ́máe? +Kↄai kɛ ǹ zɛ́ kũ̀sũa kɛ bùsu ikoyãdↄ̃na Zenasiɛ ń Apolooo, kɛ́ pↄe su kɛ̃́sãmáo. +Tó wa òɛ́, gwa, a ku sɛ̃u, ásu gɛ́o. Ge tó wa òɛ́, gwa, a ku kpɛa, ásu sio. +Pↄ́kaalɛaↄá Babɛli bùsudeↄ! Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ pↄ́ á kɛ̀wɛ̃ɛ fĩaboɛ́ ũ. +Málɛ làasookɛ yã́piwa, ↄ̃ ma blesana è, à bↄ̀ bɛaɛ oi à mà dṹniaa píi, aà gbá i kã tↄↄlɛwao. Kↄ́ba zↄ̃ↄ dↄ aà wɛ́ taau. +À Ísia Tɛ̃a zↄ̃̀ɛ pla, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ɔ̃ Davidi bɛkpà wɛ̃́lɛ bĩ́idepiu, à azĩa tↄ́ kpàɛ̀ Davidi Wɛ̃́lɛ. À kpɛ́ↄ dↄ̀dↄ a lìai za gu pↄ́ wà ɛ kàkau wì mɛ Milo e a ɛdau. +À mↄkàsa íkakĩi ũ bòoloo. A lɛ́la e a lɛ́le gã̀sĩsuu kwiɛ, a lɛsĩ sↄo, a zↄ̃ↄ sↄ̃ baakwi. +Dii mɛ̀ wà dazɛu wà bua Aanↄwa. À mɛ̀ a Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃, Amↄle bui nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩɛ ń aà bùsuo. À mɛ̀ wà fɛlɛ zɛ ń aà bùsu siao, i fɛlɛwá ń zĩo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì gɛ̃ kaa lɛ́u sↄ̃, ade mɛ́ sãdãna ũ. +Kɛ́ Lↄbↄaũ gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń aà deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu. Aà da tↄ́n Naama, Amↄni buiɛ. Ɔ̃ aà nɛ́ Abia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Tó má ye mà su ń ma gbɛ̃́ↄ ń pá ziuɛ, tó má ye mà Isailiↄ gba aafiaɛ, Ɛflaiũ buipiↄ duuna ì bilɛ, Samalideↄ vãikɛaↄ ì bↄ gupuau. +Ɔ̃ ma gbãa pↄ́ wàlɛ mↄ gbɛ̃́ↄnɛ dṹniau yã́ gwà lↄ píi. Ma gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ń wɛtãↄ wɛ́i è, aa nↄ̀sɛninina vĩo. Aa nↄ̀sɛninina vĩo, asa an wɛtãnapiↄ mɛ́ gbãa vĩ. +Kɛ́ à kà, à Ɛli lè zↄ̃lɛa kìlau zɛ́ saɛ, àlɛ gudã, asa aà sↄ̃ daa doũo Lua kpagolo yã́i. Kɛ́ gbɛ̃́pi gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu, à baokpà wɛ̃́lɛdeↄnɛ, ↄ̃ aalɛ ↄ́ↄlↄ ḿpii. +Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a ã́nuato lá wà a yã́ ò taalauwa, ãma waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ a aà kpámápi. A maa wà aà ì yãao. +Tↄ̀ↄ, má n zwãa lɛ́ kánɛ n miaɛ, wi n puizi e. +Tó gbɛ̃ↄn sↄo kɛ̃̀sã gbɛ̃ↄn blakwipi guu, gbɛ̃ↄn sↄopiↄ yã́i ↄ̃ ńyↄ̃ wɛ̃́lɛpi kaalɛia? Ɔ̃ Dii mɛ̀: Tó ma gbɛ̃maaↄ è gbɛ̃ↄn blasↄo, má wɛ̃́lɛpi kaalɛo. +Ɔ̃ a ò Yakↄbuɛ: N yã́ na! To mà blɛ tɛ̃a bee e ble, asa nↄana lɛ́ ma dɛɛ. A yã́ mɛ́ tò wà tↄkpà Esauɛ Ɛdↄũ. +Bↄ́yãi álɛ á gbɛ̃́ↄ kúsu kwɛ́ buaa Yuudɛ̃wa gɛ̃a bùsu pↄ́ Dii kpàmáu yã́ musui? +Mɛsulaũ nɛ́ Salu, Odavia tↄũna, Asenua sĩ́wɛna mɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ dↄaana ũ +asa gbɛ̃e a fↄ̃ ɛ̃e kpálɛ lↄo, sema ɛ̃ pↄ́ kpálɛa Yesu Kilisi ũ kↄ̀ bàasio. +Wá báa wã̀ lán oo pↄ́ di tɛ́awa, nↄana mↄ̀ ń mɛ̀wãa pãsĩo. +Má bàalɛ gɛ́ zã̀zãɛ, mí gɛ zↄ̃lɛ guwaiwaiu. +Á baade a bↄ a aɛdↄawa súsu bĩ́ifoou, wi táánↄ z��̀zↄↄ ũ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ivi pↄ́ kú Gabaↄ̃ↄↄ bàasio wɛ̃́lɛe i e kↄ̃ yãmà ń Isailiↄo, aa ń sí zĩ guu píiɛ. +Ɛlikana nↄ vĩ mɛ̀n plaɛ, a sɛ̃́ia tↄ́n Ãna, a plaade Penina. Penina mɛ́ nɛade ũ, Ãna sↄ̃ fĩiɛ. +ní dɛdɛ ǹ vĩ luabɛpuanaa, níↄ dɛ lán Musudewaɛ. +Tó gbɛ̃e duunakɛ̀, à kà wà aà dɛ, mɛ́ a aà dɛ̀, a aà gɛ lòo líwa, +Yabɛsi bɛɛɛ vĩ dɛ a gbɛ̃́ↄla. Aà da mɛ́ tↄkpàɛ̀ Yabɛsi, kɛ à aà ì ń wãwã zↄ̃ↄo yã́i. +A yã́i tò kìsiaɛ beeↄ aà le gↄↄ do, gagyã ń wɛ̃nao ń nↄanao. Tɛ́ mɛ́ a kũwà, asa Dii Lua aà yã́kpalɛkɛna gbãa. +asa ga gbɛa ↄ̃ lɛgbɛ ìↄ gbãa vĩ. Tó lɛgbɛdilɛna bɛ̃́ɛ, lɛgbɛ líↄ gbãao. +kɛ́ àlɛ kↄↄ da ísiaɛ, a í su a baa vĩo, kɛ́ àlɛ tↄↄlɛ zĩ́napɛlɛ, má kú weɛ. +Ma nɛ́ yenzideↄ, málɛ á ia wãwãkɛ lↄ e Kilisi àↄ sadaágu. +Àliↄ á bua pↄ́wɛna kwide kpa wɛ̃ ń wɛ̃o. +Leuɛli nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Naata, Zela, Sãma ń Mizaoń Yohao. +Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: À mↄmɛɛ ń fɛ̃ndao. Ɔ̃ wà mↄ̀oɛ̀. +Dii mɛ̀: Gↄↄ bee má a gbɛ̃́ tↄ̃̀ↄlɛnaↄ kãaa, má a gbɛ̃́ pↄ́ ma ĩadàmá ma ń yápiↄ naaa. +Nↄɛ gbãsĩkɛna, niↄ gↄ̃ pãleↄ si n zã́ gbɛuɛ. +Sefatia buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń baswaaↄ̃kwi ń plao (372). +Wɛ̃́lɛpiↄ dɛ ń pↄ́ ũɛ ń dã́dãkɛkĩi pↄ́ lialiańziↄ. Màa wɛ̃́lɛpiↄ dɛ píi. +Wegↄ̃ↄ gbɛ̃nazĩna ↄbↄ̀ filia íi, àlɛ lákɛ̃ kibɛ gĩ pↄ́ wà bↄlↄkɛ̀wàwa. Kía ↄpi è, àlɛ lákɛ̃, +Kɛ́ Diipi lɛ́ gɛ̃ aà aɛ, à a tↄ́ ò à mɛ̀: Dii, Dii Lua Sósobide Sùuuden ma ũ. Ma pↄ lí pa kpaao, má gbɛ̃kɛ ń náaio vĩ zↄ̃ↄ. +Wá deziↄ zwã̀akpɛ vĩ guwaiwaiu. Lua a taa ↄ̀lↄ Mↄiziɛ, ↄ̃ wa kɛ̀ lá Lua òɛ̀wa. +Gↄↄ pↄ́ a kúlɛa a tã́a Nisoki kpɛ́u, aà nɛ́ↄ Adamɛlɛki ń Salɛzɛɛo aà dɛ̀ ń fɛ̃ndao, ↄ̃ aa bàasi tà Alalata bùsuu. Ɔ̃ aà nɛ́ Esaadↄ̃ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ma nɛ́, laaidↄ yã́piↄwa, swã́sɛ ma yãonɛi. +Kɛ́ Fɛsɛtu lɛkpàaĩ ń a gbɛ̃́ↄ à mɛ̀: Sezaa n zɛò, aà kĩ́i ńyↄ̃ gɛ́u. +Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀aàzi lí nↄ̀sɛlilɛo, ìli wɛ̃ni zɛ́ le lↄo. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, yáasi pↄ́ wì kɛ Isaili bùsu guuɛ bee dɛ kpelewa ni? Wì mɛ, àlɛ gↄↄ gá, ãnabikɛyã lɛ́ gbɛsuo. +Bↄa Ísia Tɛ̃a saɛ, aa gɛ̀ bòokpà Sini guwaiwaiu. +Tó i Dii á Lua yãdilɛapiↄ mao, mɛ́ á tɛ́ dii pↄ́ á ń dↄ̃oↄzi, a láaizĩwáɛ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ ń plao ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄooɛ (62.700). +Dii sùuu vĩ ń sósobio, aà pↄ́ lí pa kpaao, a gbɛ̃kɛ vĩ maamaaɛ. +Tó yã́ pↄ́ má yeio ↄ̃ málɛ kɛ, i kɛ mámɛ málɛ kɛo, duuna pↄ́ kú ma guuɛ. +Isaili buiↄ guu píi ↄ̃ a n dezi Aalonapi sɛ̀ a gbàgbana ũ. Ɔ̃ à a gbagba à tulaletikàɛ tɛ́a ń saoulao daa. À mɛ̀ a sa pↄ́ Isailiↄ ì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ kpà aà buiↄwa píiɛ. +Ì í bilɛ títiu lán í piaoouwa, ì ísipi ya lán nísi ikpaawa. +asa àlɛ mↄ́ yã́kpalɛkɛi tↄↄlɛɛ. A yã́kpalɛkɛ ń dṹniao a zɛ́wa, a yã́gↄ̃gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ ń sĩanao. +Ikoyãↄ ń yãdilɛa pↄ́ áↄ kũa bùsu pↄ́ Dii á dezi káauↄ Lua kpàwá guuↄn kɛ: Gↄↄ pↄ́ á kú we píi àↄ zĩkɛwà. +Aa nà góliawa kɛ́ aa e bua, ãma aai fↄ̃o, asa í wɛtã̀ ń ń zuzuaoɛ. +Kí Ezekia kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosaide guu ↄ̃ Asiliↄ kí Sɛnakelibu mↄ̀ lɛ̀lɛ Yuda wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄwa, a sì píi. +Nↄee wɛ̃̀ ↄ̀aa àaↄ̃ ń mɛ̀ndoode, a mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́, í bà tↄↄlɛwa, ↄ̃ à gópi musu gò. Kɛ́ à gugwà, a è í làa tↄↄlɛwa. +Gupua íkasanan ma ũ, gusiakũnan ma ũ, aafiakpamaden ma ũ mɛ́ yã́yiamaden ma ũ. Ma Dii mámɛ mi beeↄ kɛ píi. +Ma gbɛ̃́ↄ, tó dṹnia zaágu, ásu to à bↄ á saɛo. +Ɛ̀waasopiↄ duuna zↄ̃ↄ Diiɛ maamaaɛ, asa aalɛ saka aà saonↄↄuɛ. +Ní daupi ń a pↄkelepiↄ kɛ píi ń vua kiloo baakwi ń síiↄ̃oo. +Kɛ́ à ↄnàmá, ↄ̃ à bↄ̀ we. +Kpala pãle a bↄ n kpɛ, a ka n pↄ́wao. Bee gbɛa a àaↄ̃de a bↄ, i li dṹniaa píi. Bee mɛ́ mↄgotɛ̃ ũ. +Ɔ̃ Samanasaa lɛ̀lɛ Isaili bùsuwa píi. Aà gbɛ̃́ↄ mↄ̀ koezↄ̃̀ Samalizi, aa ku we e wɛ̃̀ àaↄ̃. +á fↄ̃ ń dã́ e aa zↄ̃ↄkũe? Á fↄ̃ àↄ ku pↄsɛ ń yã́ie? Aawo, ma nɛ́ↄ! Dii bↄ̀ ma kpɛɛ. Yã́ pↄ́ á lépi i kɛmɛɛ nao fá! +Ísialɛ bùsupi a gↄ̃ dã́dãkɛkĩi ũ, wekĩi sãdãnaↄ kálɛu, aai kaaↄ dada. +Kɛ́ Diipi è màa, ↄ̃ à ń bↄlↄbò, asa aà pↄ pà a nɛgↄ̃ɛↄ ń a nɛnↄɛpiↄziɛ à mɛ̀ +Yã́ mɛ̀n àaↄ̃ ku aa dɛ ma dↄ̃ala, à kà síiↄ̃ se kɛ́ má ń mi dↄ̃o +Yã́ pↄ́ Dii Lua ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: Ma libɛ mài è ká gbí guu. +ↄ̃ aa gɛ̀ Mↄizi ń saonkia Ɛleazaao ń Isaili dↄaanaↄ lè aa ònɛ́ +I mɛ lↄ blɛá nↄ̀sɛ pↄ́ɛ mɛ́ nↄ̀sɛá blɛ pↄ́ɛ. Ń beeo Lua a ḿpii midɛ. Mɛá gbãsĩkɛbↄ no, Dii pↄ́ɛ, mɛ́ Dii mɛ́ mɛpi gwana ũ. +Kɛ́ aa bↄ̀lɛ, Egipiↄ pↄ kɛ̀na, kɛ́ vĩa ń kṹ Isailiↄ yã́ musu yã́i. +Gↄↄ bee sↄ̃ Yesu ìwaↄ òɛ̀: Mɛtulu, ńyↄ̃ pↄble ya? +Pɛ̃ɛti sɛ́, ní kàa kɛò ń kàa pↄ́ wa tòto ń nísio ń kàawana pↄ́ wà nísikàwàↄ. +A bɛↄↄ káńgu e an kↄ̃na pↄ́ aa ulɛɛ́ↄ gɛ midɛò. +Ãma Lua a ma wɛ̃ni si bɛdawa, i gbãakpamazi. +Lá á bùsu lɛ́ aↄ dɛ gugbãntoo oin kɛ: Bↄa za ísia zↄ̃ↄi, à a iada e Oo gbɛ saɛ. +Gbɛ̃e i e ń suabào, asa aa kãi ń Sidↄ̃oo, mɛ́ an baa kú ń gbɛ̃eoo. Wɛ̃́lɛpi ku gusalalau kãi ń Bɛleobɛoɛ. Ɔ̃ aa wɛ̃́lɛpi kɛ̀kɛ kàlɛ aa zↄ̃̀lɛu. +bui pↄ́ kúánↄ kãi ge zã̀ↄ diin nò, dṹnia lɛ́la e a lɛ́le diiↄn nò, +Lekabu nɛ́ Yonadabu yãdìlɛ a buiↄnɛ à mɛ̀ aasuli vɛ̃ɛ mio, ↄ̃ aa yã́pi kũa, aali mio e ń a gbão, kɛ́ aalɛ zĩkɛ ń dezipi yã́wa yã́i. Mapi sↄ̃ miↄ yãoɛ́ mↄ̀ↄmↄↄ, ↄ̃ íli zĩkɛ ma yã́wao. +Ǹ n gupua ń n sĩanao zĩa, i dↄaamɛɛ e n gbɛ̀sĩsĩ musu, i gɛ́manↄ e n kúkĩi we. +Tó á gbɛ̃e lɛ́ sáaukpa sao, mɛ́ àlɛ o ń zuo, aàli mↄ́ Dii aɛ ń a sa ge a da sãasaio. +Ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ aà pápa ń saao ǹ aà báa fↄ̃́e? Ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ aà mi kɛ yáiyai ń sↄ̃naoe? +Wegↄ̃ↄ aa ń táaluↄ tò we, aa bↄ̀ tɛaàzi. +Ɔ̃ Adadɛzɛɛ gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa sù ń Sili pↄ́ kú Uflata baaleↄ, ↄ̃ aa gɛ̀ Helaũ. Sobaki mɛ́ Adadɛzɛɛ zĩgↄ̃piↄ dↄaana ũ. +Dii Ezekia ń Yelusalɛũdeↄ bↄ̀ Asiliↄ kí Sɛnakelibu ↄzĩ ń gbɛ̃́piio, à ↄlìańzi gupiiu. +Àↄ á táaozɛ dↄ̃ maamaa. Ásu àↄ dɛ sↄũↄ ũo, sema ↄ̃nↄnaↄ. +Mika aà dìlɛ saona ũ, ↄ̃ a ku Mika bɛ màa. +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀ ǹ láɛ beeↄ sɛ́, pↄ́ pↄ́ wà a lɛ́ nàna ń pↄ́ pↄ́ wi a lɛ́ nanaoo, ní gɛ da oou, iↄ ku we e gↄↄpla, +Wà wɛ́tɛ wá kuai wà gwa maamaa, wí ɛa su Diiwa. +Bↄa Sefaũ i gɛ̃ Libla, Aini gukpɛ oi, i gɛ pã Gɛnɛzalɛti Ísida gbɛpↄlɛi gukpɛ oi. +Naama kusu a gↄ̃nɛɛ ń n buiↄ e gↄↄpii. Kɛ́ à bↄ̀ Ɛlizi kĩ́i, ↄ̃ kusupi lìaàla púuu lán buawa. +Ɔ̃ tɛlu fɛ̀lɛ wɛ̃́lɛu. Kɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ sù ń kpɛ gwà, aa è tɛlu gbã́ dau. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú za asĩnizĩ wa aà yãmà, wa aà è ń wɛ́o, wa aà gwà, wa ↄkã̀wà, Yã́ wɛ̃nidepi bao wálɛ kpáɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ maakɛa dↄ̃ mɛ́ i kɛo, ì kɛ adeɛ duuna ũɛ. +Zĩbeezĩ Lezini Yudaↄ yà ń bↄ́lɛ Elata, à ɛ̀a sìmá, ↄ̃ Ɛdↄũↄ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ we e ń a gbão. +A wɛ̃̀ àaↄ̃depi guu ↄ̃ Yudaↄ kí Yosafa gɛ̀ Isailiↄ kía lè. +Isaili gudↄ̃anaↄá vĩ̀aↄnɛ píi, aa a kee gbáɛo, gbɛ̃ lɛ́nanaalɛaↄnɛ, aali gbokɛ dↄ̃o, aaìↄ wúlɛa ń nanaoao, aa ye ii. +Gu pↄ́ má ↄzↄ̃u bui vãipizi píi, an gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀piↄ ga sí ń kuawaɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Ísia gyaade pↄ́ kú a guuↄ kpà. Ga ń bɛdao gyaade pↄ́ kú a guuↄ kpà lↄ. Ɔ̃ wà yã́kpalɛkɛ̀ ń baadeo a yãkɛawa. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ Gɛ̃amusu dikpɛkɛa gbɛa Isailiↄ bↄ̀ Lamɛsɛ ń mio daa ía Egipiↄ wáa píi, +Levii buiↄn we sɛa an dezi pↄ́ dɛ uabele káau ũↄwa. Lua ua zĩkɛna pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ, wà ń baade tↄ́ dàlau an buipiↄwaɛ. +ↄ̃ à ãnabi Natã zĩ̀wà à tↄkpà nɛ́piɛ Yedidia Dii yeaaàzipi yã́i. +kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kai mɛ́ mↄ̀ à gbɛ̃dɛ̀ lí e bàasi tau azĩa misikĩi ũ ade daɛ pↄ́ asu tↄsiwà yã́i. +Ɔ̃ wà gↄ̃inakɛ̀ mↄ̀pɛpɛɛpiↄwa lán nↄ̀ↄmusu ń zuswanao ń malaika gã̀sĩadeowa píiɛ. Wà gↄ̃inakɛ̀ nↄ̀ↄmusupiↄ ń zuswanapiↄ musu ń a zĩ́lɛo lán lávutãawa. +Ì to buiↄ tↄbↄ, ↄ̃ ì ń midɛ, ì to aa ligua, ↄ̃ ì ń fãaa. +Ɔ̃ à mɛ̀: Mámɛmaa Lua n mae Lua. Ńsu bílikɛ Egipi gɛa yã́ musuo, asa we má n bui kã́fĩu maamaa. +Zebedee nɛ́ↄ Zaaki ń a dãuna Zãao (Yesu tↄkpànɛ́ Bↄanɛɛgɛ, bee mɛ̀ loupũnaadeↄ), +Tó a bua Yuudɛ̃wa, buiɛ beeↄ mɛ́ aa zɛ Galiziũ sĩ̀sĩpↄlɛu, aai báaadaágu: Simɛↄ, Levii, Yuda, Isakaa, Yosɛfu, Bɛ̃yãmɛɛ. +Kɛ́ Lua gbɛ̃́pi zĩkɛna fɛ̀lɛ káaukaau, à gɛ̀ bĩ́i kpɛ, ↄ̃ à zĩgↄ̃piↄ è liaa wɛ̃́lɛi ń sↄ̃deↄ ń zĩkasↄ̃goↄ. Ɔ̃ a ò Ɛlizipiɛ: Óo dii, wá kɛ kpelewa ni? +ní nísikakamá lá ń kɛ̀ an maeɛwa, aali ma gbagba. Nísikaamapi mɛ́ a to aaↄ dɛ ma gbàgbanaↄ ũ e an buiwa. +Gusia kù ma wɛ́a, ãma i to ma nilɛo. +Gbɛ̃́ bee taa ↄ̃ ńyↄ̃ wɛdↄɛ̀ ǹ yã́kpalɛkɛaànↄa? +À bãni dopi siwà, í kpá bãnisↄodewa. +Aaìↄ ↄmalɛmalɛ gusiau filiasai, aaìↄ tàlaatalaabo lán idɛnaↄwa. +Kía ònɛ́: Yã́ pↄ́ ma zɛò mà kɛɛ́n kɛ: Tó i nanapi ń a bↄↄlɛo omɛɛo, wa á zↄ̃ɛzↄ̃ɛɛ, wi á uaↄ kɛ tufua ũ. +Lua a kakpálɛwà aà wɛ̃nagwasai, gbɛ̃vãipi i tílɛ àↄ bↄ Lua ↄzĩ. +A ò gĩa, saoa ń gbao ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũo ń sa pↄ́ wì o duuna yã́ musuo lí ká Luaguo, a yeio, baa kɛ́ ikoyã mɛ́ dìlɛ. +Lí pɛ̀pɛɛ kɛ màa mɛ̀n soolo zwã̀akpɛ bɛaɛ oi pↄ́ ũ. +Dii Malaika ɛ̀a gɛ̀ aɛ lↄ, à zɛ̀ gukpaoloona pↄ́ liaakĩi vĩou. +Aà mikã dɛ púntaitai lán sãkã ge buawa, mɛ́ aà wɛ́ dɛ lán tɛ́vuawa. +Dii mɛ́ ń fãaa ń oa fɛ̃́nkpaao, a ye à ń eo. Wìli ń gbàgbanaↄ gwa pↄe ũo, wìli gbɛ̃zↄ̃ↄↄ wɛgwao. +Ɔ̃ Dã zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ ń bòou gã ń gão ń ń dàlapooo. Aamɛ aa ku gbɛzã. Amisadai nɛ́ Ahiɛzɛɛ mɛ́ ń dↄaana ũ. +Dii mɛ́ ↄtↄ̃̀ↄlɛmá e à gɛ̀ ń kaalɛ míↄmiↄ. +Làasookɛ yã́piwa, níↄ dↄ̃ kɛ́ sɛa gↄↄ pↄ́ wa dìlɛ Yelusalɛũ ɛa sua a pá ziuwa e à gɛ̀ pɛ̀ kía pↄ́ Lua kpà mↄgↄↄwa aↄ dɛ wɛ̃̀ soplapla lɛɛ sopla ń wɛ̃̀ soplapla lɛɛ bàaↄ̃ ń plaoo ũɛ. Wa ɛa kálɛ, wi a gãaɛↄ kɛkɛ ń zɛaↄ, ãma taasi aↄ ku gↄↄpi. +Gbɛ̃́pii á misiilɛa Diiɛ bao mà. Málɛ pↄnakɛ á yã́ musu. Má ye àↄ maakɛa ↄ̃nↄ vĩ, íↄ wɛ́siadeↄ ũ vãikɛa musu. +Yudaↄ ↄzↄ̃̀ buipãle nↄɛ lousisin gbiaↄ ń wɛ̃́lɛ gbãadeↄzi, ↄ̃ aa ĩadà Pↄlu ń Baanabaowa, aa ń yá ń bùsuu. +Á Basana zununuↄ, à yã́ɛ bee ma, á nↄɛ pↄ́ a mɛ̀kpa Samali sĩ̀sĩpↄlɛuↄ! I gbãamↄ wɛ̃nadeↄnɛ, i taasideↄ wɛtã, i o á zã́ↄnɛ aa idã dↄ à mi. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Wabikɛwɛ̃ɛ Dii n Luawa, kɛ́ wápiↄ n zↄ̀blenaↄ wásu gagao yã́i. Wa yãvãi kã̀fĩ wá duunaaɛ, asa wa kía gbɛ̀aɛ. +Tó Beezebu tↄ́ mi tã́agoò, á gbɛ̃́ↄ ì go ń dé tↄ́o ni? Beewa ázĩa gbɛ̃́ↄ yã́ĩikpàwá. +Tó álɛ wabikɛ, ásuli yãbↄlɛ dasi lán luayãdↄ̃nsaiↄwao. Aaìↄ e ń yãbↄlɛa dasi mɛ́ a tó ń yã́ ká. +Nɛfatali buiↄ dɛ lán banawa sɛ̃u, aa nɛ́ kɛfɛnaↄ i. +Pɛ̃ɛ miↄn giina soa yãkelesai maa dɛ nↄ̀ↄgbɛ̃a ua sòledeula. +Á mɛ, tó wi pↄ́tↄ̃ wa pↄ́ kɛ̀kɛo, bↄ́ wá ble wɛ̃̀ sopladepi guui? +asa dàadeↄn á ũ e tia. Lá á zakↄ̃u, mɛ́ á yãkele vĩ, dàadeↄn á ũo lé? Á dàa mɛ́ dↄaaaɛ́. +Ì to Yakↄbu buiↄ a yã́ dↄ̃, ì ikoyã pↄ́ á dìlɛↄ da Isailiↄnɛ. +Aà wɛ́ dɛ lán tɛ́vuawa, kíafua pↄ́ a kpaa dasi. Tↄ́e kɛ̃a aà miaɛwa, gbɛ̃e tↄ́pi yáasi dↄ̃o, aà bàasio. +Baa á mikãↄ, a a lɛ́ dↄ̃. Ásu vĩakɛo, á dɛ gòlegolen dasiↄla. +Mpi sↄ̃ gbɛ̃nazĩn nɛ́, ḿmɛ ma n dilɛ gugwana ũ Isailiↄnɛ. Tↄ̀ↄ, swã́sɛ yã́ pↄ́ lɛ́ bↄ ma lɛ́uzi, ní ń gbaomɛɛ laai. +Ɔ̃ Azaeli aà là à mɛ̀: Ma dii, bↄ́yãi ńlɛ ↄ́ↄlↄi? A wèwà à mɛ̀: Kɛ́ má vãi pↄ́ ńyↄ̃ kɛ Isailiↄnɛ dↄ̃ yã́iɛ. Ńyↄ̃ tɛsↄ̃ ń zɛgikĩiↄwa, ńyↄ̃ ń ɛ̀waasoↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao, ńyↄ̃ ń nɛ́ↄ wíwi, ńyↄ̃ ń nↄsindeeↄ puipui. +Ńyↄ̃ fↄ̃ bà lɛɛna ká aà níue? Ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ aà lɛtã zíɛ fↄ̃́ ń kúlaoe? +Mámɛmaa kí Aatasasa, ma yãdìlɛ Uflata baale ↄulɛnaↄnɛ píiɛ. À wabi pↄ́ saona Ɛzala, Lua Musude ikoyãdana kɛ̀wá kpawà gↄ̃̀ↄ píi. +Wá Isailiↄ wá zↄ̃lɛa Ɛsɛbↄ̃ ń Aloeeo ń a zↄ̃ɛwiaↄ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Aanↄ saɛↄ wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń basↄoo (300). Bↄ́yãi i ɛa á sìwá gↄↄ beeo ni? +Gↄↄ soolo gbɛa Yesu Piɛɛ ń Zaakio ń aà dãuna Zãao sɛ̀lɛ gɛ̀ńnↄ gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩ musu ńtɛ̃ɛ. +Wà aà ya bↄ̀ gbɛ̃nazĩnaↄ guu, aà làasoo gↄ̃̀ lán nↄ̀bↄↄwa. A kú ń saeↄ, à sɛ̃ blè lán zuwa. Fíi aà gbɛ̃̀, ↄ̃ a dↄ̃̀ sa kɛ́ Lua Musude mɛ́ iko vĩ gbɛ̃nazĩna kpalaↄwa, mɛ́ ì gbɛ̃́ pↄ́ a yei kpa kpalau. +Wà gbɛ pↄ́ wà wɛ̃́lɛpi bĩ́i dàalɛò kɛ̀kɛ ń gbɛ̀ bɛɛɛde bui píio. Wà gbɛ̀ sɛ̃́ia kɛ̀kɛ ń diamaao, a plaade ń safiio, a àaↄ̃de ń agatao, a síiↄ̃de ń ɛmɛlodio, +Ɔ̃ à Penuɛli pↄ́ Gedoo kàlɛ ì ń Ezɛɛ pↄ́ Usa kàlɛo. Ɛflata yoa Hulu pↄ́ Bɛtɛlɛũ kàlɛ buiↄn we. +À ↄ̃a do dↄ mà gwa. Dé mi ń aà tↄ́o mɛ́ kuwà lai? Aa mɛ̀: Sezaa pↄ́ɛ. +Wa nɛgↄ̃ɛ pↄ́ a i sɛ̃́ia dilɛ aà gↄ̃ pↄ́ gà gɛ̃ɛ ũ, kɛ́ aà tↄ́ e àↄ ku Isailiↄ guu. +Ń tò n gbɛ̃́ↄ yã́ zĩũ è, n í gbãa kàkawɛ̃ɛ ↄ̃ wa pãpãzɛa. +Ɔ̃ à ń láo lↄ, aa gↄ̃̀ yↄↄnnↄ gbãamↄanɛ́ ń músio ń pↄsiao yã́i. +Ɔ̃ Zebulu òɛ̀: Ń ò kpelewa yãaa? Kɛ́ ń mɛ̀ dé mɛ́ Abimɛlɛki ũ wà zↄbleɛ̀i? Gbɛ̃́ pↄ́ n sakàńguↄn weo lé? Gɛ ǹ zĩkaaànↄ sa. +Ɔ̃ malaikapi tɛ́sibↄ sɛ̀ à tulaletikatɛakĩi tɛ́ sì a pai, a zù tↄↄlɛ. Lou lɛ́ vĩ, àlɛ pũna, àlɛ pílɛ, tↄↄlɛ lùalua. +aa mɛ̀: N gɛ̃ gyafↄↄdeↄ bɛ n pↄblèńnↄ. +Yã́ pↄ́ wa fↄ̃ dↄ̃ Lua yã́ musu ulɛanɛ́o, Lua mɛ́ yã́pi bↄ̀nɛ́ gupuau. +Ɔ̃ Yesu a zãsìmá à mɛ̀: Bↄ́yãi i pãkpa yã́ pↄ́ Lua dìlɛↄzi iↄ fɛlɛkaayã kũai? +Ɛleazaa gà nɛgↄ̃ɛsaiɛ, nɛnↄɛↄ a ì tɛ̃ɛtɛ̃ɛ. An desɛ̃ Kisi nɛgↄ̃ɛↄ mɛ́ ń sɛsɛ. +Ɔ̃ Usai ò saona Zadokiɛ ń saona Abiataao à mɛ̀: Aitofɛli lɛdà Abisaloũwa ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lá aa kɛ kɛ́wa, ↄ̃ mapi sↄ̃ ma lɛdàmá ma mɛ̀ lá á kɛn la. +À Egipi nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛ̀dɛ píi, Haũ bui gↄ̃sakɛ nɛ́piↄ gàga. +Ma gbɛsi pↄ́ máli gɛ́ ulɛi a guun n ũ. Ń dìlɛ ǹ ma suaba, asa ma gbɛsi ń ma zɛgikĩion n ũ. +Ɔ̃ an mae ònɛ́: Lá màaɛ, à yã́ɛ bee kɛ. À wá bùsu pↄmaaↄ sɛ ká á sakiliↄ guu, í gɛ gbɛ̃́pi gba. À gãmalɛ sɛ́ yↄↄ ń zↄ́io yↄↄ ń líↄo ń tulaletio ń gↄↄↄo ń sĩ́o. +Wá òɛ̀ náaideↄn wá ũ, zãmadeↄn wá ũo. +Ɔ̃ Dii ɛ̀a yã́ɛ bee ò à mɛ̀: Ma! Má tó nzĩa bɛdeↄ yãinɛ. Má n naↄ sima, mí ń kpá n gbɛ̃́deewa n wáa, i wúlɛńnↄ gupuau. +Tó wàlɛ nɛgↄ̃naↄ au fã́ gua, wàlɛ ń gbɛɛ pui, kàzun pãsĩ Yonatãa lí kpɛkpao, fɛ̃ndade pãsĩ Saulu lí su giio. +Ma mɛ̀ yóo! Aai mao lé? Aa mà. An lↄↄ tà dṹnia guu píi, an yãoa gɛ̀ e tↄↄlɛ lɛ́wa. +Dii, ḿmɛ ń ma gbãa ũ, ḿmɛ ń ma zɛgikĩi ũ, ḿmɛ ń ma ulɛkĩi ũ wɛ́tɛ̃agↄↄ. Buiↄ bↄ za dṹnia lɛ́wa, aai mↄ onɛ ɛɛ ↄ̃ ń deziↄ kũa, an diipiↄ i àikɛnɛ́o. +Aaì ma gbagba, ↄ̃ aaì a nↄ̀ↄ só. Ma Dii ma pↄ namáo, an vãikɛa dↄmagu. Má tó an duuna wi ń musuɛ, aai ɛa ta Egipi. +Kɛ́ à kà lɛɛlu àaↄ̃ taawa, yãemasai aà na mↄ̀ gɛ̃̀. +Aà kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu ↄ̃ à a ìwaɛ beeↄ gbàɛ yãdadainɛ́ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu: Bɛnaili, Obadia, Zakali, Nɛtanɛli ń Mikaiao. +Ma dii Ɛlia, kɛ́ Zezabɛli lɛ́ Dii ãnabiↄ dɛdɛ, ni yã́ pↄ́ má kɛ̀ mao lé? Mámɛ ma ń gbɛ̃eↄ sɛ̀lɛ gbɛ̃ↄn basↄo, ma ń úlɛ gbɛ̀ɛↄ guu gbɛ̃ↄn blakwikwi, ma ń gwá ń blɛo ń ío. +Yã́ pↄ́ wá mà wá è ↄ̃ wálɛ oɛ́, kɛ́ ápiↄ á lɛ́ e àↄ doũwanↄ, asa wá lɛ́ doũ ń Mae Luaoɛ ń aà Nɛ́ Yesu Kilisipio. +Kɛ́ Yozuee yãò gbɛ̃́ↄnɛ, ↄ̃ saona gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ aa kuu kũapiↄ fɛ̀lɛ dↄaaa Dii bàakuańnↄ kpagoloɛ, aalɛ kuupɛ. +Ǹ n nɛ́ toto a gↄↄwa, ãma ńsu to a gɛ̃agɛ̃ e à gao. +Lá á dↄ̃ a maa, àↄ dↄ̃ kɛ́ yãmaakɛna píiá aà nɛ́ɛ. +Gↄↄ bee Yesude pↄ́ kú Yudeↄ i wɛsimalɛo, +Ɔ̃ Yoabu òɛ̀: Ńyↄ̃ e ǹ baokpa gbão, sema gↄↄ pãle zĩ́ɛ. Gbã pↄ́ɛ bee ńyↄ̃ kpao, kɛ́ kíanɛ gà yã́i. +Ńsu to zĩakãfĩnaↄ ↄ̃zↄ̃ao, ńsu to vãikɛnaↄ ↄkɛmɛɛ yàayaao. +Asa má è gↄ̃izĩna kú n guuɛ, duuna bakã̀nɛ. +A maa wá gbɛ̃́ↄ maakɛa dada, aaiↄ kɛ, aai bↄↄlɛ zɛazɛaↄ kɛ, kɛ́ aasu wàↄ ku pão. +Mapi ma Làasoode ma mɛ̀: Yãpã búubuu, yã́pii pãɛ. +Dii sakà nɛgↄ̃na pↄ́ kú ma guuↄgu. À gbɛ̃́ↄ kãĩiu. +Ɔ̃ a ò Tomaaɛ: Ǹ n ↄtona pɛ ma ↄ guu la ǹ gwa, ní ↄpɛ ma gbã̀tɛ̃ɛu. Ńsu seakɛ lↄo, ma náaikɛ. +Ásu niazĩkpa Levii bui pↄ́ kú á wɛ̃́lɛuↄzio, asa aa bùsu kpaalɛ sɛ́ánↄo. +Isaili bùsu sã mɛ̀n ↄ̀aa do guu àli ma gba mɛ̀ndo. Gbapi iↄ dɛ pↄ́wɛnti gba ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ń sáaukpasaↄ ũ gbɛ̃́ↄ duunakɛ̃ama yã́i. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +To Levii buiↄ zɛ Aalona ń a nɛ́ↄ aɛ, ní ń mↄmɛɛ. +Gbɛ̃nazĩnaↄ sↄũ, aa yãe dↄ̃o, siaↄ gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i tã́a pↄ́ aa pìↄ yã́ musu. pↄ́ ɛgɛnaↄnɛ, aa wɛ̃ni vĩo. +Tó ńyↄ̃ wei wá dãuna gɛ́wanↄ lé, wá gɛ́ blɛ lúinɛ. +Ɔ̃ gili gɛ̃̀ Filitɛ̃ↄgu ń bòou ń sɛ̃uo píi. Vĩa ń zĩgↄ̃ↄ kũ̀, gudↄ̃anaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì gɛ́ lɛ́lɛi Isailiↄwaↄ píi. Ɔ̃ tↄↄlɛ lùalua. Lua mɛ́ gili gɛ̃̀ńgu màa. +Ń tò wa gↄ̃ yãa ũ buipãleↄnɛ, gbɛ̃́ↄ ìↄ midɛwɛ̃ɛ. +Tó nↄana lɛ́ n ibɛɛ dɛ, blɛ kpawà. Tó imiɛ, ǹ aà gba í. Tó ń kɛ̀ màa, ńlɛ aà ↄ kaɛ̀ a lɛ́uɛ. +Aa kúlaↄ wòlo aa tò í guu, ↄ̃ aa golilibↄↄ ba pòlo gↄ̃̀ↄ. Aa goaɛ zwãa pòo ĩ́anaɛ, ↄ̃ aa mipɛ̀ gↄ̃sↄ̃piwa. +Tó gbɛ̃́ daɛ fɛ̃̀ɛɛ vĩ aà a tↄ̀ↄmabo sↄ̃o, mɛ́ à gbãa è à kà à a tↄ̀ↄmabo, +Baa kɛ́ aà oa nísi bↄa, mɛ́ a mɛkpaa, aà gbↄ̃u lɛ̀ɛlɛ, +pↄ́wɛnaↄ i bi bↄ n dↄ̃u, n selaↄ i pa yɛlɛlɛ ń vɛ̃ɛ dafuo. +Dé mɛ́ lɛ́ ↄ̃nↄ ↄ̃̀ↄkpa ń yãfaasai oaoi? +Zadiɛli nɛ́ Yasↄbaũ mɛ́ mↄ sɛ̃́iadeↄ gãli dↄaana ũ. +Lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ wi wɛsiɛo, mɛ́ gbɛ̃e swã́ i a yã́ mao, mɛ́ a làasoo i gɛ̃ gbɛ̃e sↄ̃uo, ↄ̃ Lua a sↄukɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ yeaziↄnɛ. +Siↄna nɛnↄnaↄ, à bↄlɛ à mↄ́ kí Salomↄↄ gwa, a a kíakɛfua kpaa. Aà da mɛ́ kpàɛ̀ aà nↄsɛzĩ, gↄↄ pↄ́ aà nↄ̀sɛ lɛ́ yáalↄ. +kɛ́ gbɛ̃́pii aà Nɛ́ kpɛla, lá aaì Mae Lua kpɛlawa. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ Lua Nɛ́ kpɛlao lɛ́ aà Mae pↄ́ aà zĩ kpɛlao. +Nɛ́pi gbãakũ̀ à kɛ̃̀ yↄ̃́wa, ↄ̃ Ablahaũ aà kɛ̃a yↄ̃́wa dikpɛkɛ̀. +A nɛgↄ̃ɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn baakwi ń nɛnↄɛↄ baakwi. À a nɛnↄɛↄ kpã̀sã Isaili buieↄwa, ↄ̃ à nↄsɛ̀sɛ we a nɛgↄ̃ɛpiↄnɛ. À dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ soplaɛ. +À zuo, í gↄ̃ gbãsĩsai, à yãvãi tó, má ye mà á e ń vãikɛao lↄo. +á tó an buiↄ lɛ́lɛ buiↄ guu, í ń fãaa bùsu ń bùsuo. +ↄ̃ à mɛ̀: Kɛ́ bee mↄ̀! Ma nɛ́ Yosɛfu bɛ̃́ɛ e tia. Má gɛ́ mà wɛsiaàlɛ e màↄ gaɛ. +Kɛ́ i zĩkɛ á luanaaikɛawa, mɛ́ á yea gbɛ̃́iá yãoa ń lɛ́o yã́ no, mɛ́ á wɛdↄ wá Dii Yesu Kilisizi seasai yã́i, a yã́ ìↄ dↄwágu Lua wá Mae kùɛ. +I mɛ: Bↄ́ mɛ́ mↄ̀ ń yã́ɛo? Kɛ́ Dii mɛ́ seelade ũ ápiↄ ń á baade ɛ̀waasogↄↄ nↄo yã́ musu yã́iɛ. Asa n nↄ mɛ́ n gbɛ̃do pↄ́ a kↄ̃ yãmà ũ, ↄ̃ n bↄ aà kpɛ. +Vãikɛna a a vãi gbɛe. Lua lí gbɛ̃e zãboo. +Gbɛ̃́ↄ kã̀aa Yelusalɛũ dasidasi Kàaso dikpɛkɛa yã́i mↄ plaade guu. Gbɛ̃́piↄ dasi maamaaɛ. +Wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ i gↄ̃pi kṹ, aai aà wɛtã, +Ɔ̃ à ɛ̀a gɛ̀ Yuudɛ̃ baale, gu pↄ́ Zãa gbɛ̃́ↄ dailɛkɛ̀u sɛ̃́ia. À gↄↄplakɛ̀ we, +ń Semaia nɛ́ Obadia, Galali tↄũna, Yedutu sĩ́wɛnao ń Asa nɛ́ Bɛlɛkia, Ɛlikana pↄ́ kú Nɛtofa tↄũnao. +Ɔ̃ wa òɛ̀, Yesu Nazalɛti mɛ́ lɛ́ gɛ̃ we. +Lá zàaĩna lí nɛi gbɛ̃nazĩna ũo, màa nↄ̀sɛsaide lí ↄ̃nↄkũo. +À luabɛ pↄ́ↄ gbagbakĩiↄ bò Dii ua ń a kaa guuo píi. +Bee yã́i an bùsu a gↄ̃ yàaa, iↄ dɛ láanipↄ ũ gↄↄpii. Yã́pi a di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄwa, aai ń mikɛ déũdeũ. +Sↄ̃́a Diizi, níↄ aà yã́ kũa, i n kã́fĩ, ní gↄ̃ bùsu vĩ, ní gbɛ̃vãiↄ midɛa e. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ gugbãntoo oi bↄlɛu e Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ. Kɛ́ ma gugwà, ↄ̃ má è Dii gawi aà kpɛ́ pà, ↄ̃ ma wulɛ ma gbɛɛu. +Vãikɛna wɛ́ lí gueo lé? Aaì ma gbɛ̃́ↄ mↄ́mↄ lán úwa, aali lɛzu Diizio. +Kɛ́ Ɛlia gugwà, ↄ̃ à kàa asaa ń ituuo è kálɛa a mizĩ. Ɔ̃ à pↄblè à imì à ɛ̀a wùlɛ. +Yakↄbu i Yosɛfu dãuna Bɛ̃yãmɛɛ zĩńnↄo, asa à mɛ̀: Wìliↄ dↄ̃o tó yãvãi sù aà lè sↄ̃ bɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ye wàↄ ku luayãmanaↄ ũ naa Kilisi Yesuwaↄ gí wɛ́tɛ̃a eio. +Má aà ìwaↄ dɛdɛ ń gagyão, Yesudeↄ píi i dↄ̃ kɛ́ mámɛ mi gbɛ̃́ↄ làasoo ń ń sↄ̃o yↄɛ, mɛ́ má fĩabo á baadeɛ a yãkɛawa. +Àlɛ swã́kpa Pↄlu yã́i, ↄ̃ Pↄlu wɛpɛ̀wà soee, a è aà Yesu náaikɛa kà à aà gbã́gbã, +Ìli pↄble tã́a kùɛo, ìli wɛ́malɛ Isailiↄ diipiↄzio, ìli a gbɛ̃́dee nↄ wɛɛlɛo, +Ɔ̃ a wèa: Isailiↄ ń Yudaↄ duuna zↄ̃ↄ maamaaɛ. Gbɛ̃dɛa di ń bùsuuɛ, mɛ́ yãdↄↄsai di wɛ̃́lɛ guuɛ. Aaì mɛ ma pãkpà ń bùsuziɛ, ma wɛ́ lɛ́ ń eo. +À kà gↄↄ ũma ĩatɛ̃ ń saanaↄ i bↄo, mɛ́ ĩ́an pãsĩpi ń louo i kpálɛo. Buaa aafia pↄ́ wá wɛ́ dↄi yãa kɛ̀ fama. +Kɛ́ aa kà Ɛsikↄli guzulɛu, aa vɛ̃ɛ ligↄ̃n nɛde zↄ̃̀ we aa kà lía, ↄ̃ gbɛ̃ↄn plaↄ sɛa. Aa gbɛafu ń kaadↄɛnao sɛ̀ lↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ idã̀ ń ↄo aa lɛ́ pɛ̀lɛuↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄooɛ (300). Gbɛ̃́ kĩniↄ kùlɛ ń kosowa, aa imì. +A òɛ̀: Tó wà ma ye ń balɛɛna dafu gèele pↄ́ wi zĩkɛò yãaoↄ, a ma busa, mí gↄ̃ lán gbɛ̃́piiwa. +Kí dafu pↄ́ Yosɛfu dↄ̃o kpalablè Egipi, +Ɔ̃ Samuɛli kↄ́bapi sɛ̀ à nísikà aà miwa aà vĩ̀iↄ wáa. Za zĩbeezĩ ↄ̃ Dii Nisĩna dì Davidiɛ. Bee gbɛa Samuɛli ɛ̀a tà Lama. +Amata ń Aapadaɛo tã́aↄ gɛ̀ máɛ? Sefavaiũ tã́aↄ gɛ̀ má ni? Samali tã́aↄ è gìɛ̀ ń ń wɛ̃́lɛoe? +Lua Isailiↄ gwà, ↄ̃ à wɛ̃nadↄ̃̀nɛ́. +Ɛ̃nuiuinaↄ dɛ pↄzↄ̃ↄ ũo, kási aaì bɛkpa gbɛ̀sↄↄuɛ. +A yã́ beeↄ kɛ̀ ↄ̃ má nílɛ. Álɛ e má dɛáwaɛ, ãma má zↄadↄwá, mí bↄbↄánↄ. +Zↄↄ, à á dṹnia diiↄ yãma yã́pii guu. Ásu zĩ ↄkunwɛiana kɛnɛ́o. À zĩkɛnɛ́ ń nↄ̀sɛmɛndoo Dii vĩakɛnaↄ ũ. +Kɛ́ Samala gà, ↄ̃ Leobo pↄ́ kú Uflata saɛ gbɛ̃́ Saulu zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Aa dↄaanaↄ èń mɛ̀ndoo, Itamaa bui uabeleↄ sↄ̃ swaaↄ̃. +Ampii an bòo wì mɛ Ɛflaiũ buiↄ bòo, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basↄokwi plasai ń basↄooɛ (108.100). Aamɛ aali dazɛu àaↄ̃de ũ Levii buiↄ gbɛa. +Ɔ̃ Ablaũ wèwà à mɛ̀: N zↄ ku n pↄ́ ũɛ. Kɛɛ̀ lá ń yeiwa. Kɛ́ Salai ĩadàwà, ↄ̃ à bàalɛ̀ɛ̀. +À ma wɛ̃nagwa ma gbɛ̃naↄ, à ma wɛ̃nagwa, asa Lua ↄtↄ̃̀aɛ. +A gbɛa Yonatãa Davidi sìsi à yã́pi sìuɛ̀ píi, ↄ̃ à gɛ̀ ń Davidio Saulu kĩ́i, ↄ̃ àlɛ zĩkɛɛ̀ lán yãawa. +Ɔ̃ wà Lua kpɛ́ pↄ́ kú musu wɛ̃̀, ↄ̃ ma Luabaakuańnↄ kpagolo è. Lou lɛ́ pílɛ, àlɛ vĩ, àlɛ pũna. Tↄↄlɛ lùalua, lougbɛ pãsĩ kwɛ̀. +Uzai nɛ́ Palala bĩ́i kɛ̀kɛ bò za golawa e kalanga pↄ́ bↄaa ń kibɛo dakpɛunaↄ ua saɛ. A gbɛa Palↄsi nɛ́ Pedaia +Falisiↄ ń Saduseↄ mↄ̀ Yesu kĩ́i. Aalɛ aà kpakpa, ↄ̃ aa gbɛ̀awà aà seelakɛnɛ́ ń Lua gbãao wà e. +Aà a mipɛlɛ bùsuu, iↄ wɛdↄaàzi. +Onɛ́, an maa dɛńla yã̀? Aa gɛ wúlɛ sãnu ń gyafↄↄdeↄ. +Naa Diizi maa dɛ gbɛ̃nazĩna náaikɛala. +Yuda pↄ́ sɛ̀ngbao ń sↄ̃naↄ kũaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ soolo n ↄ̀aa síiↄ̃oɛ (6.800). +Kɛ́ ma gɛ̃má gↄ̃̀ↄ, ma bↄ gbɛ̃́ pↄ́ ma nisĩna yeipiwa. Ma aà kũ̀, mi we ma aà gbàɛ lↄo e ma gɛ gɛ̃aànↄ ma dakpɛu e kpɛa pↄ́ à ma nↄsìu. +Nↄɛá a zã́ pↄ́ɛ gↄↄ pↄ́ aà zã́ kú píi. Tó aà zã́ sù ã́nuatò, a zɛ́ vĩ à zãkɛ ń gↄ̃ pↄ́ a yeio, sema gↄ̃pi aàↄ dɛ Dii pↄ́ ũ. +Lua dṹnia kɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi. A dɛ musu ń tↄↄlɛo Dii ũ, ìliↄ ku kpɛ́ pↄ́ gbɛ̃nazĩnaↄ dↄ̀ɛↄ guuo. +Ɔ̃ Yesu sↄ̃̀ńzi à yãònɛ́ à mɛ̀: Lua musu ń dṹniao iko píi kpàa. +A yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, má ↄtↄ̃ Ɛdↄũↄwaɛ, mí gbɛ̃nazĩna ń pↄtuoↄ míↄnzↄ̃, mí tó an bùsu gↄ̃ wáiwai. Wa gaga zĩ guu sɛa za Temani e à gɛ̀ pɛ̀ Dedãwaɛ. +Má è Sã kã́nↄ mɛ̀n soplapiↄ sɛ̃́ia gò. Ɔ̃ má mà pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ do yãò lán louvĩawa à mɛ̀: Mↄ́! +Dii yãò Manaseɛ ń aà gbɛ̃́ↄ, kási aai swã́sɛio. +aa tɛ́ pãsĩ dɛ̀, aa bↄ̀ fɛ̃nda lɛ́zĩ, aa gbãaè ń yɛ̃̀ɛɛsaikɛ guu, aa pãsĩkũ̀ zĩ guu, aa buipãle zĩgↄ̃ↄ yà, +Falisi pↄ́ aaì Mↄizi ikoyã danɛ́ↄ ku we. Kɛ́ aa è Yesu lɛ́ pↄble sãnu ń ↄsinaↄ ń duunkɛnaↄ, ↄ̃ aa aà ìwaↄ là aa mɛ̀: Bↄ́yãi ì pↄble sãnu ń ↄsinaↄ ń duunkɛnaↄi? +Àli sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na o màa ń gáaenao do ń sãsakaoo do ń sãsa wɛ̃donao sopla. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Ńsu o ɛ̀waasonan n ũo. Gɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ma n zĩmáↄ kĩ́i píi, ní yã́ pↄ́ má danɛ píi onɛ́. +A dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ́ wɛ̃́lɛuwaɛ. À a bɛ tò a zĩkɛnaↄnɛ baade ń a zĩo, ↄ̃ a ò a gudↄ̃anaɛ aà itɛ̃kɛ. +Zĩewa Yesu lɛ́ yãdanɛ́. Falisieↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeeↄ zↄ̃lɛa we. Aa bↄ̀ Galile ń Yude wɛ̃́lɛↄ guu píiɛ ń Yelusalɛũo. Lua gbãa kuaànↄ, ↄ̃ àlɛ gyãeↄ gbãgbã. +Dã, Yosɛfu, Bɛ̃yãmɛɛ, Nɛfatali, Gada ń Asɛɛo. +À zɛ̀ ń a mae Asa yãkɛaↄ yã́pii musuɛ, i pãalɛo, à yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀. +Asa a ònɛ́ yãa: Kã́mabokĩi kɛ! Ĩampakĩi kɛ! À to gbɛ̃́ pↄ́ kpàsaↄ kã́mabo! Kási aai swã́sɛ aà yã́io. +má ye Esauio, ↄ̃ ma aà gusĩsĩde lìlɛ guwaiwai ũ, ma aà bùsu tò gbáa gbɛ̃gbonaↄ kúkĩi ũ. +Lua fɛ̀lɛ fɛ̃̀ńnↄ, à Isaili gↄ̃gbãaↄ dɛ̀dɛ, à ń ɛ̀waasoↄ kwɛ̀. +Ɛlizi zↄ̃lɛa a kpɛ́u ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ. Ɔ̃ kí gbɛ̃́ zĩ̀ aà dↄaa gɛ́ Ɛlizi kṹiɛ e àↄ ká. E zĩnapi àↄ gɛ́ kái we, ↄ̃ Ɛlizi ò gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄnɛ à mɛ̀: Gbɛ̃dɛnaↄ̀ gbɛ̃́ zĩ̀, àlɛ mↄ́ ma mi zↄ̃i. À laaika! Tó zĩnapi kà, à zɛtaɛ̀, ásu to aà gɛ̃o. I aà dii kɛ̀sɛ kↄ̃fĩ ma dↄ aà kpɛo lé? +Tó a Dii á Lua yãmà, a báaaɛ beeↄ daágu píiɛ. +Tó n n zangude zàaĩna è, àlɛ fu asowa, dↄaàlɛ, ńsu to weo. +Kɛ́ à lápi sì, pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn baasↄo mɛ̀ndosaipiↄ kùlɛkulɛ Sãpi aɛ. An baade mↄↄna kũa ń vua tùu pↄ́ tulaletika a paio. Tulaleti piá Lua gbɛ̃́ↄ wabikɛaↄɛ. +Gbɛ̃nazĩna, wà yã́ pↄ́ maa ònɛ. Yã́ kpele Dii lɛ́ gbɛamai? Yã́ kɛ a zɛ́wa, níↄ ye gbɛ̃kɛkɛai. Ǹ nzĩa busa, ní tɛ́ Luazi. +Wɛ̃́lɛpiↄ ń ń bualoũↄ mɛ́ kpaalɛ pↄ́ Asɛɛ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄ ũ. +A nɛgↄ̃ɛ vĩ baakwi, an baade ń a zàaĩnao ń a wɛ̃́lɛo Galada bùsuu, ↄ̃ wì mɛ wɛ̃́lɛpiↄnɛ Yaii zↄ̃ɛwiaↄ e ń a gbãoWã́anɛ ò kɛ́wa, lootɛ̃ ò kɛ́wa, +Áa Dii fɛ̃nda, ńyↄ̃ zɛwɛ̃ɛ bↄɛ ni? Sↄlↄ n kpɛ́u! Kã́ma bo! Zɛ màa lɛ! +Tó à mↄ̀ gↄↄpi zĩ́, a tↄbↄ a gbɛ̃́ↄ yã́ musu, aà náaikɛnapiↄ i aà maabo ḿpii. Áↄ kú ń guu, asa a yã́ pↄ́ wá òɛ́ sìɛ. +Lí pↄ́ a gↄ̃ aà likpɛu aↄ dasio, baa nɛ́fɛ̃nɛna a fↄ̃ a lɛ́ dↄ̃ɛ. +À lɛye dilɛ Lua pↄ́ ũ, à gbɛ̃́ↄ kãaa, à maezↄ̃ↄↄ sísi ń á bùsudeↄ píi aa mↄ wiilɛ Dii á Luawa a kpɛ́u. +Madiã kíaↄ ku gbɛ̃́ pↄ́ aa ń dɛdɛↄ guu gbɛ̃ↄn sↄo, Ɛvi ń Lɛkɛũo ń Zuuo ń Huluo ń Lɛbao. Aa Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũ dɛ̀ lↄ. +Lua dↄ̀aa aà dìlɛ zadↄ̃ i dṹnia kálɛo, ↄ̃ à bↄ̀ɛ́aànↄ gupuau gↄↄ gbɛzãɛ beeↄzĩ. +Davidiá Ɛflata gbɛ̃́ Yɛse nɛ́ɛ. Yɛsepiá Bɛtɛlɛũ pↄ́ kú Yuda bùsuu gbɛ̃́ɛ. À nɛgↄ̃ɛↄ ì gbɛ̃ↄn swaaↄ̃ɛ, mɛ́ Saulu gↄↄ à maezↄ̃ↄkũ̀, à zikũ̀ táotao. +Ǹ n zↄ̀blena yãma sa. To mà blɛ dilɛnɛ, ní ble, kɛ́ ǹ gbãakũ, ní gɛ̃zɛa. +Ɔ̃ À mↄmɛɛaànↄ la. +Tó a Dii á Lua yãmà, tó á aà yãdilɛa pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa, álɛ zĩkɛwà, Dii á Lua a á kã́fĩ dɛ dṹnia bui píia. +Ɔ̃ wa òɛ̀: N da ń n dãunaↄ zɛa bàasi, aa ye n yã́i. +Ǹ n zwã̀akpɛ gu kã́fĩ, ǹ a zwãa yàasa kṹ, ǹ a ba gbã̀akũ, ǹ aliↄ pɛ́lɛ gíũgiũ. +Á gbɛ̀ misonaↄ, bↄ́yãi álɛ wɛbii gbɛ pↄ́ Lua sɛ̀ a kiblekĩi ũwai? Dii mɛ́ aↄ ku we gↄↄpii. +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ pↄtuo dã̀akpà ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Aa bɛzia sà zizi vu, aa pↄ́ pↄ́ wà a dɛɛlɛmpà yãaↄ kɛkɛ, aa ɛa wɛ̃́lɛ pↄ́ gↄ̃̀ da wáiwai za káauↄ kálɛ lↄ. +Nɛba nɛ́ Yeloboaũ, Ɛflaiũ bui pↄ́ bↄ̀ Zeledaá Salomↄↄ ìwaↄ doɛ, ↄ̃ à bↄ̀ Salomↄↄpi kpɛ. Aà daá gyaaɛ, aà tↄ́n Zelua. +Simɛi Mika ì, Mika Leaia ì, Leaia Baali ì, +Wìliↄ dↄ̃o tó aa awakpa Diiɛ, an baade i bↄ a zɛ́ vãiu, asa kpɛ̃nɛ ń pↄfɛ̃ yã́ pↄ́ Dii ò gbɛ̃́piↄ musuo zↄ̃ↄ. +Mia baↄ galakpàmɛɛ, ga baikpà ma aɛ. +Sĩanaɛ, Dii yãzↄ̃ↄkɛ̀wɛ̃ɛ, ↄ̃ wálɛ pↄnakɛ. +Íli sao ń blesanao mɛ̀ndo lↄ duun awakpabↄ ũƆ̃ Natã ò Davidipiɛ: Ḿmɛ ń gbɛ̃́pi ũ. Dii Isailiↄ Lua mɛ́ yã́ɛ bee ò à mɛ̀: Ma n kpa Isailiↄ kía ũɛ, ma n bↄ Saulu ↄzĩ, +Ɔ̃ a ò a zↄ̀blenaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ dɛ a pↄ́pii yãgↄ̃gↄ̃na ũɛ: Ɔsↄlↄ ma gbala taau, +Aↄ dɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, wàli oɛ̀ Musude Nɛ́. Dii Lua a aà kpa aà dezi Davidi kpalau, +A yã́ mɛ́ tò málɛ oɛ́: Lua a á bↄ kpala pↄ́ bↄ̀ a kĩ́i guu, i gbɛ̃́ pↄ́ aa a asea kpawaↄ kpau. +Àlɛ vua dia malaika gã̀sĩade kpɛ, àlɛ yàakpa ń ĩ́anao. +Kɛ́ Davidi kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do pↄ́ an yɛ̃̀ɛɛ làa, aai fↄ̃ gɛ̀anↄo, aa gↄ̃̀ Besoo swaiↄ kĩ́i, aa bↄ̀lɛ dàaàlɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ. Kɛ́ Davidi sↄ̃̀ńzi, à fↄkpàmá, +Kɛ́ àlɛ pã bùsupia, à gbɛ̃́ↄ gbà sↄ̃ ń yã́ↄ dasi, ↄ̃ à gɛ̀ kàò Gɛlɛsi, +í aà yeawázi pↄ́ wa fↄ̃ wà a lɛ́ dↄ̃ píio dↄ̃, Lua kɛkɛá píi i pɛɛwá. +Zĩbeezĩ Labã a blesan bàebaeↄ ń a kãyãalɛↄ ń bleda biliↄ ń a bàebaeↄ sɛ̀, an pↄ́ pↄ́ pua vĩↄ píi ń sãnɛ siaↄ píi, à ń ná a nɛ́ↄnɛ ń ↄzĩ. +À a kúkĩi dↄ̀ musumusu we, aↄ ku gↄↄpii lán dṹnia kálɛawa. +Zĩbeezĩ a ń aso go á gã̀u, a ń zuu bↄɛ́ á nↄɛ à ɛ́ɛ. +Aàli pↄ́wɛnti kpá gáae ń sãsakaoo miwa koko dodo ń nísio litili àaↄ̃aaↄ̃. +Tó asiaden n ũ, fɛ̃na da n kòlowa. +Ɔ̃ sosaↄ lɛ̀ fùa tã̀ aa kpàɛ̀ aa gomusu tɛ̃a dàɛ̀. +Tó n mɛ̀ píi gupua vĩ mɛ́ a kee ku gusiauo, aↄ gupu wásawasa lándↄ̃ filia í dↄmawaɛ. +Ì ↄ poo wɛ̃nadeↄnɛ, ì ↄlia taasideↄzi. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń basↄosↄoo (905), ↄ̃ à gà. +Mↄ àaↄ̃ gbɛa wà mↄ̀ wa ò Yudaɛ wà mɛ̀: N nɛ́ na Tamaa káaluakà, ↄ̃ à nↄsì a káaluakaa guu. Yuda mɛ̀: À bↄaànↄ, wi tɛsↄ̃wà. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gɛ́, ma náai pↄ́ ń kɛ̀ mɛ́ n gbãgbã. Wegↄ̃ↄ à guè, ↄ̃ à bↄ̀ tɛaàzi. +Tó nↄ̀ↄ pↄ́ wì sóↄ do gà, gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀wà aↄ gbãlɛaɛ e oosi. +Ɔ̃ Ɛli aà sìsi à mɛ̀: Samuɛli ma nɛ́! A wèwà à mɛ̀: Má kɛ́! +À lɛ̀ dafu sí Diiɛ, dṹnia gbɛ̃́pii, à lɛsi Diiɛ. +Ɔ̃nↄ a kpɛ́ dↄ̀, à a gbapɛlɛↄ ã̀ mɛ̀n sopla a pɛ̀lɛpɛlɛ. +Yesu wèmá à mɛ̀: Isailiↄ vũaaa lán sãↄwaɛ. An kĩ́i ↄ̃ Lua ma zĩu ado. +Ɔ̃ Balaki gɛ̀ ń Balaaũo Kiliauzo. +A bɛńnↄ, aa ku dↄdↄa vĩasai, an ibɛɛↄ sↄ̃, ísia kũ̀aamá. +Maadose bↄ̀ kibɛ kíakɛ pↄ́ pua ń pↄ́ búunao daa, a kíafua zↄ̃ↄ pↄ́ wa pì ń vuao kpaa. A bàabaa gomusu tɛ̃a daa lↄ, ↄ̃ Susadeↄ gulakɛ̀ ń pↄnao. +Asɛɛ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Imɛna, Iseva, Isevi, Bɛlia ń ń dãe Sɛlao. Bɛlia nɛgↄ̃ɛↄn Ɛbɛɛ ń Malakiɛo ũ. +Ɔ̃ kí ń a ìwaↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa bàalɛ̀ gɛ̀ò Yuda bùsuu ń Isaili bùsuo píi. Lápi mɛ̀: Isailiↄ, à zɛ ń Dii Ablahaũ ń Izaakio ń Isailio Luao, i zɛ ń á gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Asiliↄ kía ↄzĩ aa gↄ̃̀ↄwa. +Wà Levii bui uabeleↄ tↄ́ dà ladau e Ɛliasibu tↄũna Yohanani gↄↄ. +Ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́, kɛ́ a sĩana dↄ̃̀ yã́iɛ, i kɛ á dↄ̃o no. Á dↄ̃ kɛ́ ɛɛe lí bↄ sĩana guuo. +Ɔ̃ Ezekia ã́nusu pↄ́ a è Dii kpɛ́u ń a bɛ làasiuo kpàwà píi. +Mpi sↄ̃ ma nɛ́, wàli onɛ Musude ãnabi, asa ḿmɛ ńyↄ̃ dↄaa ǹ zɛ́ kɛkɛ Diiɛ. +Á guu dé mɛ́ a fↄ̃ à a wɛ̃ni gbã̀a kã́fĩ, baa gↄↄ do, a yãkãakɛa guui? +Gada buiↄ kɛ̀kɛ Dibↄ̃ kàlɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ide ũ ń Ataloo ń Aloeeo +ń Yudasi Isaliↄti pↄ́ bↄ̀ aà kpɛo. Ɔ̃ Yesu ɛ̀a tà bɛ. +Kɛ́ Salomↄↄ wabikɛ̀ a làa, tɛ́ bↄ̀ luabɛ à sù sa pↄ́ a ò pↄ́ↄwa à tɛkũ̀, ↄ̃ Dii gawi kpɛ́pi pà. +Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Bↄ gãaɛ, ní ta giiↄ gbɛagbɛa n gbɛ̃́deeↄwa píi, i kɛ yↄↄnnↄ no, +Dii a mↄ́ zĩkai ń buipiↄ, lá ì kɛ yãa zĩkagↄↄwaɛ. +Ma saon dↄaanaↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn kuɛpla ń Selebiao ń Asabiao ń ń gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn kwi. +mɛ́ mpi Dii, ḿmɛ ń gbɛ̃kɛ vĩ, ↄ̃ ni fĩaboò baadeɛ a yãkɛawa aa aà kpà Isailiↄ kpalau, lá Dii dà Samuɛliɛ a òwa. +Ɔ̃ aa gɛ̀ sãnu. Kɛ́ aa kà Yuudɛ̃i, aalɛ lizↄ̃zↄ̃. +Ḿmɛ ń Dii Lua pↄ́ Ablaũ sɛ̀ ũ, n bↄaànↄ Ulu, Babiloni bùsuu, n aà tↄ́ lìlɛɛ̀ Ablahaũ. +Aaì libɛↄ wɛɛlɛ sɛ̃u, lízĩna mɛ́ ń pↄblea ũ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Tó n ka Egipi, dabudabu pↄ́ ma a iko kpàmaↄ kɛ Falaↄ̃ↄ aɛ píi. Kási má aà swãfɛ̃ɛ̀, i gí gbɛ̃́ↄ gbaɛi. +Ɔ̃mɛ ì to lou sisi tↄↄlɛ lɛ́wa, ì to lou ma ń pílɛao, ì bↄ ń zàaĩanao a làasiu. +A yã́ mɛ́ tò ma gbɛ̃́ yenzideↄ, à mikɛ̃ tã́agbagbaawa. +Gupua ì ligua kpelewa ni? Ĩana ì bↄ à li tↄↄlɛa kpelewa ni? +Á Isaili pↄ́ a bↄ an fɛ̃nda lɛ́zĩↄ, à bↄ we, ásu zɛzɛ weo. À to Dii yã́ dↄágu za zã̀zã we, í Yelusalɛũ yãda á sↄ̃u. +An kàzunaↄ ku za bĩ́i musuɛ, ↄ̃ aa ka fã̀ n gbɛ̃́ↄgu zĩ́lɛ, aa ń gbɛ̃eↄ dɛ̀dɛ. N zↄ̀blena Uli, Iti bui gà lↄ. +Aàpi ń a ìwaↄ ń a bùsudeↄ aai swã́sɛ Dii yã́ pↄ́ ãnabi òio. +Ń beeo kí yã́ Yoabu blè, ↄ̃ à bↄ̀ gɛ̀ Isaili bùsu kɛ̀ɛlɛ, à ɛ̀a sù Yelusalɛũ. +Dii ò Mↄiziɛ: Dɛdɛ Abaliũ gbɛɛ beewa, ní bùsu pↄ́ má kpà Isailiↄwa gwa. +A ń bĩ́i gbãa lɛsĩↄ gboo, a pã́lɛ zĩ́lɛ à daaĩ ń bùsutio. +Kɛ́ Filitɛ̃ↄ Lua kpagolo sì, aa bↄ̀ò Ɛbɛnɛzɛɛ aa tàò Asedoda. +Ɔ̃ wà gɛ̀ wa ò Davidi bui Aazapiɛ wà mɛ̀: Siliↄ lɛdoũkɛ̀ ń Ɛflaiũ buiↄ. Ɔ̃ sↄ̃ kɛ̃̀aàgu ń a gbɛ̃́ↄ, aa lùalua lá ĩ́ana ì likpɛ lá deedeewa. +Ɔ̃ a ò dↄai pↄ́ kú weↄnɛ à mɛ̀: À fɛlɛ à Dii gbàgbanaↄ dɛdɛ, asa an ↄ ku Davidi yã́uɛ. Aa aà bàalɛa yã́ dↄ̃, ↄ̃ aai omɛɛo. Ãma aà ìwapiↄ i we ↄsɛ̀ aa Dii gbàgbanapiↄ dɛ̀dɛo. +Yã́ pↄ́ ì faasaide ua len we, luadↄ̃nsai gwean we. +A òɛ̀: Dii báaadangu! Gbɛ̃kɛ pↄ́ ń kɛ̀ gbɛzãɛ bee dɛ a káaua. Ni gɛ́ ɛ̀waasoↄ wɛɛlɛio, taasideↄ ge ↄdeↄ. +Kɛ́ gↄ̃ɛpi fɛ̀lɛ lɛ́ dazɛu ń a nↄpio ń a zĩkɛnao, aà ã̀nsue òɛ̀: Gwa, oosi kɛ̀, mɛ́ ĩatɛ̃ i gↄ̃ bílao. I la gbã lↄ! Gwa, gu lɛ́ gɛ̃kↄ̃u. I la, ní pↄnakɛ, zia kↄↄ káaukaau ní da n bɛ zɛ́u. +Vãikɛnaↄ wɛ́ lí gueo lé? Aaì ma gbɛ̃́ↄ mↄ́mↄ lán úwa, aali lɛzu Luazio. +Kɛ́ Yudasi pↄ́ aà kpàmá è yã́ zↄ̃̀lɛwa, à gↄ̃̀ déndↄ̃mɛɛ guu, ↄ̃ à gɛ̀ ã́nusu ↄwatɛ̃ baakwipi sↄaai saonkiaↄnɛ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ. +Kɛ́ Zãa lɛ́ gbɛ̃́ↄ dailɛkɛ píi, à Yesu dailɛkɛ̀ sↄ̃. Gↄↄ pↄ́ Yesu lɛ́ wabikɛ, luabɛ wɛ̃̀aa, +Kɛ́ aa fɛ̀lɛ kↄↄ, aa lɛgbɛ̃̀kↄ̃ɛ, ↄ̃ Izaaki zɛ̀nɛ́, aa bↄ̀ aà kĩ́i aafia. +Asa gↄↄ bee á baade a gí tã́a pↄ́ a pì azĩaɛ ń ã́nusuo ń vuaozi. +aàli o wà gĩpi gbɛ pↄ́ fù kpàↄ bↄlɛ wà gɛ kↄ́lɛ bɛaɛ. +à mɛ̀: À ma gba ikopi sↄ̃, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ ma ↄnàwà, ade lí Lua Nisĩna e. +Ma wɛ̃kɛa ń ma bùsuo gbɛa ma ɛa su ↄdama kɛ̀nɛ́, ma saò +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ zĩ̀ Tamaawa a bɛ à mɛ̀: Gɛ́ n vĩ̀i Aminↄ kpɛ́u, ní blɛkɛɛ̀. +Ɔ̃ aa giiyèwà aa mɛ̀: Ìↄ tɛ́kpa gbɛ̃́ↄgu a yãdaanɛ́ guu Yude bùsuu píiɛ. A dàalɛ Galileɛ, ↄ̃ à gɛ̀ kàiò la sa. +Wàlɛ o lá wa zɛ́ è á kĩ́i, lá a bↄ dii ɛgɛnaↄ yã́u a zɛ̀ ń Luao, ↄ̃ álɛ zↄble Lua bɛ̃́ɛ sĩandepiɛ, +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ Ɛsitɛɛ a kíanakɛ zwãaↄ yè, ↄ̃ à gɛ̀ zɛ̀ kípi bɛua, kpɛ́ pↄ́ a kuu kpɛɛlɛ. Kí zↄ̃lɛa a gĩ́naa kpɛ́u we, aà aɛ dↄa kpɛɛlɛwa. +Bee gbɛa saonaↄ dasi yãa, kɛ́ ga lí to aaↄ kú ń zĩ guu gↄↄpiio yã́i. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, má a sãpiↄ dã́, mí tó aa ↄli ńzĩau. +A ń lɛ́ dodo ń go pↄ́ a dìlɛnɛ́o ń gã̀a ↄ́o ń mↄↄna ↄ́o sãnu. A zĩkańnↄ ↄzɛsai. +Lua kpɛ́ sakɛ̃a Yelusalɛũ dikpɛ kà. Buziɛɛ, +Wà fɛlɛ dazɛu wà mipɛ Amↄle bùsu sĩ̀sĩdewa ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Alaba sɛ̃uↄ ń gusĩsĩdeuↄ ń gusalaladeↄ ń Nɛgɛvɛdeↄ ń ísialɛdeↄ. À mɛ̀ wà gɛ́ Kanaa bùsuu ń Libã bùsuo e swa zↄ̃ↄ Uflatai. +Pↄ́ pↄ́ kɛ̀ yãa tↄ́ vĩ kↄ̀, mɛ́ wa dↄ̃ lá gb��̃nazĩna dɛ. Gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ lɛkpaakɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ a gbãa dɛalaoo. +Wá dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ ń iko vĩmáoↄwa à gɛ̃̀gɛ̃, lán gbɛ̃́ pↄ́ n tↄ́ kúmáoↄwa. Kai! Tó n musu wɛ̃̀ n pila, gbɛ̀sĩsĩↄ lualua n aɛ. +Á mɛ ì lua tã́ai lí gbɛ̃̀nɛↄ gbáu ń ligↄ̃n yàasaↄ píi. I sao ń á nɛ́ↄ swai ń gbɛ̀ lookpaaↄ zíɛo. +Kɛ́ Yosɛfu kà a vĩ̀iↄ kĩ́i, aa aà ula bↄ̀aàla, aà ulataopi. +Yã́ pↄ́ mi kɛ píi, mi kɛ Kilisi baokpaa yã́iɛ, ma ↄ iↄ ku a guu. +A zĩkasↄ̃goↄ bↄlɛ Ɛflaiũ bùsuu, a to zĩkasↄ̃ↄ ku Yelusalɛũ lↄo, wi zĩkasaↄ ɛ́ɛ. A aafia kpàwakɛ bui píiɛ, i kible za ísialɛ la ń a lɛ́leo, za Uflatai e dṹnia lɛ́wa. +Ãnabi ɛgɛnaↄ yãbↄ̀lɛ aa mɛ̀: Wasu ãnabikɛkɛ yã́ bee musuo, wí a wá kṹo. +Elodi ia dikpɛ zĩ́, Elodia nɛnↄn gbãa ↄ̃wã̀ gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ weↄnɛ, ↄ̃ à kɛ̀ Elodiɛ na maamaa. +má fĩabonɛ́ ń duuna ń ń deziↄ duunao yã́ musu píi, asa aa tulaletikàtɛa gbɛ̀sĩsĩↄwa, aa lɛɛ̀a sĩ̀sĩↄ musu. Má yã́ pↄ́ aa kɛ̀ yãaↄ fĩabonɛ́ a lɛ́u à gɛ̃ ń kṹ. +Kɛ́ wa ka Loma, wà Pↄlu gbà zɛ́ aàↄ ku adoa ń sosa pↄ́ ìↄ aà dↄ̃́ao. +Zĩbeezĩ Dii a ɛa ↄbↄ a gɛ̃n plaade, i a gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ gↄ̃̀ↄ bo. Aa bↄ Asili ń Egipio ń Etiopio ń Elaũo ń Babilonio ń Amatao ń ísia gũgũnaↄ. +Beewa Yobu yãpã ò, à yã́ pↄ́ á a gbadↄ̃o bↄ̀lɛ. +Ɔ̃ wá dii kí Davidi ìwaↄ mↄ̀ fↄkpàwà sↄ̃, aa mɛ̀ Lua Salomↄↄ tↄbↄ dɛ aà pↄ́a! Lua aà kíakɛ gba gbãa dɛ aà pↄ́a! Ɔ̃ Davidi misìilɛ Diiɛ a liiwa, +Ń tò ma wɛ̀lɛↄ kpɛkpà, ↄ̃ ma a zangudepiↄ kàalɛ. +Aà nɛgↄ̃ɛ pↄ́ à ń íↄ bàaↄ̃kwiɛ, asa aà nↄↄ dasiɛ. +Yesu mɛ̀: ńtɛ̃ɛ aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000). +Lↄtu nàɛmá maamaaɛ, ↄ̃ aa gbàsa gɛ̃̀ aà bɛ ua aa pìla. À ń yàaekɛ̀ maamaa, à kàa kɛ̀nɛ́, ↄ̃ aa sò. +Aàpi mɛ́ a dↄaaɛ́ sa. Mapi sↄ̃ ma zikũ̀, ma mikã puakũ̀ mɛ́ ma nɛ́ↄ kúánↄ. Ma dↄaaɛ́ za ma ɛ̀waasogↄↄ e ń a gbão. +Yuda Pɛlɛzi ń Zelao ì ń a na Tamaao, Pɛlɛzi Ɛzↄ̃nↄ ì, Ɛzↄ̃nↄ Alaũ ì. +Aa zↄblè tã́aↄnɛ. Dii ònɛ́ yãa sↄ̃ aasu kɛo. +À ɛ̀a ò lↄ: Wà Dii Isailiↄ Lua pↄ́ musu ń zĩ́lɛo kɛ̀ sáaukpa! Asa à kí Davidi gbà nɛ́ ↄ̃nↄna pↄ́ dↄ̃a ń wɛzɛ̃o vĩ, ↄ̃ àlɛ kpɛdↄɛ̀ ń azĩa bɛo. +Buie a diiↄ lìlɛ yãae? Kási an tã́apiↄá Lua no. Ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ Lua gawide ũ, ma gbɛ̃́ↄ ma lɛũkpakɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ lí kã́fĩakɛnɛ́oↄ. +Zadoki nɛ́ Aimaaza mɛ̀: To mà bàalɛ mà gɛ́ baokpai kíɛ, lá Dii yãnakpàwà à aà bↄ̀ a ibɛɛↄ ↄzĩ. +Dii yãò Mↄiziɛ Sinai guwaiwaiu Isailiↄ bↄa Egipi wɛ̃̀ plaade mↄ sɛ̃́ia guu à mɛ̀ +A gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide gwã́ ĩ́an pãsĩpi lɛ́ wá gálɛ Adiati ía e tia. Ɔ̃ wɛɛdo ígbɛ̃ↄ lɛ́ e wa kãikũ̀ ń gↄ̃sↄ̃lɛoɛ. +A yã́zɛde kuluka báa ũ, a náai dↄ a pi asana ũ. +Saonkia ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mɛ́ ma seeladeↄ ũ ḿpii. Ma lá pↄ́ aa kɛ̃̀ Damasi Yudaↄnɛ sì ń ↄzĩ, málɛ gɛ́ we mà zɛ́pideↄ kṹkũ mà suńnↄ Yelusalɛũ wà ń wɛtã. +Kedemↄ ń Mɛfaao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Gↄↄ bee Maliama fɛ̀lɛ gɛ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Yude bùsu gusĩsĩdeu gↄ̃̀ↄ. +Ɔ̃ Zebedee nɛ́ↄ Zaaki ń Zãao sↄ̃̀ Yesuzi aa òɛ̀: Mɛtulu, wá ye ǹ yã́ pↄ́ wálɛ a wabikɛma kɛwɛ̃ɛ. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ a ònɛ́: Má Lua vĩa vĩ. À yã́ pↄ́ má òɛ́ kɛ, í bↄ aafia. +Tã́akpɛ káalua kĩni pↄ́ gↄ̃̀ aà bùsuu za a mae Asa gↄↄↄ, à ń mìdɛ píiɛ. +Dii mɛ́ ma dãna ũ, pↄe a kɛ̃́sãao. +Mɛlɛapi sↄ̃ Mɛna nɛ́ɛ, Mɛnapi sↄ̃ Matata nɛ́ɛ, Matatapi sↄ̃ Natã nɛ́ɛ, Natãpi sↄ̃ Davidi nɛ́ɛ, Davidipi sↄ̃ Yɛse nɛ́ɛ, +Ɔ̃ à lì ń wáa. Aà oa lɛ́ tɛkɛ lán ĩatɛ̃wa, mɛ́ aà ulaↄ gↄ̃̀ púntaitai. +Zĩ ɛ̀a fɛ̀lɛ ń Filitɛ̃ↄ Gobu lↄ, ↄ̃ Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́ Yaii nɛ́ Ɛlana Gata gbɛ̃́ Goliati dãuna Lami dɛ̀. Lami sↄ̃mpa dɛ lán zwã̀atãna àsaliwaɛ. +Ɔ̃ à sↄ̃̀ gɛpizi à ↄkã̀ aà pɛwa. Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ sɛ́aↄ zɛ̀, ↄ̃ à mɛ̀: Ɛ̀waaso, má ònɛ vu. +Patusiↄ, Kasuluↄ ń Kɛlɛti pↄ́ Filitɛ̃ↄ bↄ̀ ń guuↄ. +A ku ísia baaleo. Ásu mɛ, dé mɛ́ a bua ísia baale i suò à oɛ́ à maio. +Ɔ̃ Dii yãò Zelemiiɛ à mɛ̀ +Wɛ̃́lɛpi guu wa Yesudeↄ lèu. Aa mɛ̀ wà sùuukɛ wà ãsↄ̃a do kɛńnↄ. Wá kɛ̀ màa, ↄ̃ wa da Loma zɛ́u. +Ɔ̃ Nɛlia nɛ́ Baluku kɛ̀ lá ãnabi Zelemii òɛwa píi, à gɛ̀ Dii yã́ pↄ́ kú lápi guu kyokɛ̀ Dii ua. +Má ba kãnɛ, kɛ́ ńsu lilɛkĩi eo yã́i, níↄ wúlɛa n gbã̀tɛ̃ɛ kpɛ dopiwa e koezↄ̃gↄↄpi gɛ paò. +Gɛ́ bleↄ guu, blenɛ maa kũ mɛ̀n pla ǹ dɛ, ní kɛkɛ ǹ mↄò, mí n mae pↄeã do kuuɛ̀, +a òɛ̀: Vɛ̃ɛ na ↄ̃ wì kpámá gĩa. Gↄↄ pↄ́ í zↄ̃̀lɛmá, ↄ̃ wì mↄ́ ń a ĩ́io sa. Mpi sↄ̃ n vɛ̃ɛ na tò gbɛzã. +Wà mↄ̀mɛɛ tia ń ↄ̃nↄnaↄ ń àsionaↄ aa wɛ̃̀sãɛ bee kyokɛ, aai a bↄↄlɛkɛmɛɛ, ãma aai fↄ̃o. +Dii lí to nↄana gbɛ̃maa dɛo, mɛ́ ì vãikɛnaↄ tɛ̃́ ń pↄeã pↄ́. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ pↄbleńnↄ, ↄ̃ à pɛ̃ɛ sɛ̀ à báaadàu, ↄ̃ a ɛ̀ a kpàmá. +Àↄ dɛ kpàsa pↄ́ Lua kàlɛɛ́ dãnaↄ ũ. À ↄliai ń pↄeão teasisai lá Lua yeiwa. I kɛ ↄ̃awɛɛlɛa yã́i no. À kɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Laaidↄa ma kúkĩi ń gbagbakĩiowa gↄ̃̀ á yã́ ũɛ, kɛ́ másu pↄkũmabↄbↄ Isailiↄwa lↄo yã́i. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ dàńnↄ zɛ́u, aa gɛ̀ Baala pↄ́ kú Yuda bùsuu, kɛ́ aa Lua kpagolo sɛ́ wà suò. Dii Zĩgↄ̃de ìↄ zↄ̃lɛa kible kpagolopi musu malaika gã̀sĩadeↄ zãnguo, ↄ̃ wì mɛ aà tↄ́ kuwà. +Màade ì ↄgɛ̃ tau à fua blɛ li gɛ́ò a lɛ́ kĩ́i. +Saonaeↄ kúńnↄ lↄ, aa kùuↄ kṹkũa. Bee gbɛa Yonatãa nɛ́ Zakali. Asafa mɛ́ Zakuu ì, Zakuu Mise ì, Mise Matania ì, Matania Semaia ì, Semaia Yonatãapi ì. +Aa wèwà wà mɛ̀: Egipi gↄ̃ɛe mɛ́ wá sí sãdãnaↄwa. Baa se ↄ̃mɛ itↄ̀ a kpàwɛ̃ɛ wá pↄ́ↄwa. +Pↄ́ wɛ̃nideↄ bui píi gɛ̃̀ da ń sao lá Lua dìlɛɛ̀wa. Ɔ̃ Dii gbatàńlɛ. +Ḿmɛ ma duunakɛ̀nɛ, ma yã́ pↄ́ ń yeio kɛ̀. Tó n fɛlɛa ń yã́o, n yã́ aↄ naɛ, tó n yãdàmala, n yã́ aↄ zɛ́ vĩ. +Dii yãò Kusi nɛ́ Sofoniɛ gↄↄ pↄ́ Amↄ nɛ́ Yosia dɛ Yudaↄ kía ũ. Sofonipiá Gedalia tↄũnaɛ, Amalia sĩ́wɛnaɛ, Ezekia sↄ̃kpaɛɛ. +Lá ikoyã ì to yã́ bↄńnↄ na ↄ̃ Mↄizi ò a taalau à mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kũa aↄ ku a sabai. +Ɔ̃ a ò nɛ́piɛ. Bàalɛ ǹ gɛ́ le. Má kazu, ní wɛɛlɛ. Kɛ́ nɛ́pi bàalɛ̀ lɛ́ gɛ́, ↄ̃ Yonatãa ka mà aà mia. +Á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ wɛɛlɛ à bↄ maa ikoyã guuↄ, a ázĩa kɛ̃̀ Kilisiwa, a kɛ̃ Lua gbɛ̃kɛwaɛ. +Bↄ́ ài ma gaa ge ma sia bɛdau vĩi? Ma papa a n tↄbↄe? A n náai kpàwakɛe? +Sɛdɛ lí pↄ́ a kpàↄ dasi, wa a lɛ́ dↄ̃o, asa Sidↄ̃deↄ ń Tiideↄ mↄ̀ɛ̀ ń sɛdɛ líↄ à kɛ̀ zài. +Ńyↄ̃ o zĩ̀zↄ pↄ́ kú gusiauↄnɛ aa bↄlɛ mↄ́ gupuau. Aa pↄble zɛ́ↄ saɛ ń sĩ̀sĩ wáiwaiↄ píi. +Má lɛsi gbɛ̃kɛ ń yã́zɛdeo musu, má soũ dannↄ, Dii. +Ma a kúkĩi kɛ̀, má dìdikↄ̃a musu, ma a ɛ̃ kpàlɛ dṹniawa. Mi ísia kãaa musu, mí tó à ma lou ũ dṹnia guu, ma tↄ́n Dii. +Yosia azĩa sãↄ ń a bleↄ kpà gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄwa Gɛ̃amusu saobↄↄ ũ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000) ń zuↄ ↄ̀aa gɛ̃o (3.000). +i pↄ́ pↄ́ aↄ dɛ ma pↄ́ ũ ń pↄ́ pↄ́ a gɛ̃zɛa ń gbɛ̃́ↄ duunao dↄ̃akↄ̃ɛ gbɛa ń gbɛo. +Tó saonↄↄ gↄ̃̀ e a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́, wàli kátɛu à tɛ́kũ. +Gↄↄ pↄ́ a ka á bùsuu, tó álɛ gɛ́ zĩkai ń á wɛ̀lɛ pↄ́ sù fɛ̀lɛánↄↄ, àli kã̀aepiↄ pɛ́ gbã́ugbãu, kɛ́ á yã́ e dↄ ma Dii á Luagu, mí á bↄ á wɛ̀lɛpiↄ ↄzĩ. +an gbɛ̃́ pↄ́ kú gusiauↄ gupua zↄ̃ↄ è, gu dↄ̀ bùsu pↄ́ kú ga lɛ́zĩpi deↄnɛ sa. +Tó gbɛ̃vãi gà, aà tãmaa ì midɛ, pↄ́ pↄ́ à wɛdↄ̀i a wɛ̃nigↄↄ ì láa. +Isaili pↄ́ aa yã́pi sɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndooↄ mↄ̀ ń zĩ pↄ́ Dii dà Mↄiziɛpi pↄ́ↄ wà Dii gbà. +Lua dↄ̀i, à guwaiwai zɛ́ sɛ̀ńnↄ Ísia Tɛ̃a oi. Isailiↄ bↄ̀ Egipi ń ń gↄ̃kɛbↄↄ kũa. +nìli n de ń n dao kpɛla, ǹyↄ̃ ye n gbɛ̃́deezi lá ńzĩa wɛ̃niwa. +Ɔ̃ à tↄkpà bàlumapiɛ luabɛ. Gu sì, gu dↄ̀, a gↄↄ plaaden we. +Ua pↄ́ kú Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ gukpɛ oi gã̀sĩsuu basↄoɛ lↄ. +mɛ́ vuapi kɛfɛũ. Zↄ̃goↄ kú we lↄ ń gbɛ̀ bɛɛɛde pↄ́ wì mɛ onisio. +Aalɛ yãe oo, máↄ sↄ̃́ańzi lↄo, aa zɛa we, aa kùa yãokĩiwa. +Waiyoo mapi kua Mɛsɛkiↄ guu, zↄ̃lɛa Kedaaↄ zwã̀akpɛu. +Filipipiá Ãndelee ń Piɛɛo bɛ wɛ̃́lɛ Bɛsaida gbɛ̃́ɛ. +Dii Lua, ńsu bↄ kía pↄ́ ń kpà kpɛo. To gbɛ̃kɛ pↄ́ ń kɛ̀ n zↄ̀blena Davidiɛ yã́ àↄ dↄngu. +N yã́ na Dii! Wá suaba! Suɛ Dii! Wá daɛ ń gòmio! +Tó álɛ aà gbaɛ sↄ̃, ásu à aà gbaɛ ↄgiio. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má tã́aↄ midɛ, mí Mɛfisi dii pãpiↄ míↄnzↄ̃. Kíae aↄ ku Egipi lↄo, má tó vĩa Egipiↄ kũ ḿpiiɛ. +Tó a á bua pↄ́ↄ kwide bↄ̀ a wɛ̃̀ àaↄ̃de guu, á làa píi, àli kpá Levii buiↄwa ń bↄ̀mↄↄ ń nɛtonɛↄ ń gyaaↄ, aai ble á wɛ̃́lɛↄ guu aa kã́. +Wa ń mìdɛ píi, lá wá kɛ̀ Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛwa. Wa wɛ̃́lɛpiↄ gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ ń nↄɛↄ ń nɛ́ↄ píi. +Tó a è àlɛ kã́fĩɛ sↄ̃, aàli ade dilɛ gbãlɛa. Gyã pↄ́ ì lińziɛ. +A yã́ mɛ́ tò Lua ↄ̃nↄ guu à mɛ̀ á ãnabiↄ ń zĩna��� gbaɛwá, í ń gbɛ̃eↄ dɛdɛ, í ĩada ń gbɛ̃eↄwa. +Mí á gwa ń pↄ́wɛn gawideo, mí gbɛ̀ zↄ́i kpáwá à kã́. +Kí ali bↄ ua sɛ̃́iauɛ, i gɛ̃ ń bↄlɛpi bilandaao, i zɛ bↄlɛpi gbapɛlɛↄ saɛ. Saonaↄ lí sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oɛ̀ ń sáaukpasaↄ, ili kúlɛ bↄlɛpi bèewa, i gbasa bↄ. Wàli bↄlɛpi gbatao e oosi. +Yã́ pↄ́ má dìlɛn kɛ: Tó gbɛ̃e Sadaki ń Mɛsakio n Abɛdinɛgooo Lua tↄbɛ̃ɛsì, bùsu píi gbɛ̃́ ge bui kpelen nò, wa aà zↄ̃ɛzↄ̃ɛ, wi aà ua kɛ tufua ũ. Asa dii pãle a fↄ̃ gbɛ̃́ suaba màao. +a gↄↄ sopladepi zĩ́ i ɛa wɛ́tɛi lↄ. Tó gyãpi lào, i kã́fĩo, aàli ade dilɛ gbãlɛsai. Gyã bɛ̃̀ɛ no. Ade lí a pↄkasaↄ pí, i gↄ̃ gbãlɛsai. +Ampii aa ńzĩa kpà wabikɛawa ń lɛdoũo ń Maliama Yesu dao ń Yesupi dãunaↄ ń nↄɛ kĩniↄ. +Tiasa ma Dii ma mɛ̀, á Yakↄbu buiↄ, mámɛ ma á kɛ́, á Isailiↄ, mámɛ ma á ikàsa. Ásu vĩakɛo, asa ma á bó, ma á sisi á tↄ́wa, a gↄ̃ ma pↄ́ ũ. +yã́ pↄ́ wá mà mɛ́ wá dↄ̃, yã́ pↄ́ wá maeↄ a galikɛ̀wɛ̃ɛ. +Ninivapi gↄ̃̀ lán íkalɛkĩiwa. A gbɛ̃́ↄ lɛ́ gɛ̃zɛa lán íwa. Wàlɛ onɛ́: À zɛ! À zɛ! Ãma gbɛ̃e i ɛao. +Isailiↄá zↄↄnɛe? Wà ń í zↄble guu nɛe? Bↄ́yãi aa gↄ̃̀ pↄvĩaↄ ũ sai? +ↄ̃ Zezabɛli lɛ́kpãsãkɛ̀ Ɛliaɛ à mɛ̀: E zia maai, tó mi kɛnɛ lá ń kɛ̀ tã́adeↄnɛwao, adeↄ yãpãsĩ kɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ! +Kpɛ́pi bilandaa vĩ, a yàasa sáaò gã̀sĩsuu bao, a gbã̀a kwi. +Bↄ́yãi ma sↄ̃ ↄ̃̀ↄkpài? Bↄ́yãi ma nↄ̀sɛ yài? Máↄ wɛdↄ Luazi, asa má ɛa màↄ aà táasilɛ, ma Suabana, ma Lua. +Baa tue da ì a nɛ́ tó weɛ, kɛ́ sɛ̃ kuo yã́i. +An gbɛ̃ↄn sↄo lɛ̀lɛ, gbɛ̃do ku, gbɛ̃do kpɛ́. Tó à mↄ̀, a gɛ̃gɛ̃o. +Sɛba Isaili bùsu baa vĩ̀ e Abɛli Bɛmaaka, ↄ̃ Beli buiↄ mↄ̀ kã̀aaaàzi we. +Ɔ̃ Yesu fɛ̀lɛ tɛ̀aàzi ń a ìwaↄ. +Ḿmɛ ń ma ulɛkĩi ń ma sɛ̀ngbaoo ũ, n yã́ ↄ̃ ma wɛ́ dↄi. +Ɔ̃ aa ò Yozueeɛ. N zↄ̀blenaↄn wá ũ. Ɔ̃ Yozuee ń lá à mɛ̀: Deↄn á ũi? A bↄ má ni? +Aalona ń a nɛ́ↄ mɛ́ aaↄ dɛ zĩ pↄ́ Geesↄ̃ buiↄ lí kɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, asosɛan nò, zĩ pãle kɛan nò. Ampiↄ mɛ́ aali aso pↄ́ aa sɛ ↄlↄnɛ́. +Dii á Lua a ↄzↄ̃ɛ́ńzi a ń yáɛ́, i ń bùsuↄ símáɛ́, íↄ vĩ lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́wa. +Ɔ̃ Lua Nisĩna ò Filipiɛ: Gɛ ǹ na sↄ̃́go keewa. +Gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi è ń wɛ́oↄ yã́ pↄ́ tã́adepi ń sàwaↄ lè dàu aa sìunɛ́. +Bↄ́yãi Yelusalɛũdeↄ ì zãmɛɛ yã́wai? Àkɛa gbɛ̃́piↄ mikpɛ ìↄ dↄamɛɛi? Mↄafili ↄ̃ aa zɛ̀ò, aa gì suia. +Á èa? Má á làasooↄ dↄ̃ ń kↄ̃ni pↄ́ álɛ kɛmɛɛo. +Tó gbɛ̃́ kpɛ́pi dↄ̀ ń vuao ge ã́nusu ge gbɛ̀ bɛɛɛde ge tó a dↄ̀ ń lío ge zàa ge sɛ̃, +À ń tó we. Vĩ̀a dↄaanaↄnɛ! Tó vĩ̀a dↄ̀aa vĩ̀aɛ, an pla ḿpii aa zu ɛuɛ. +Pↄ́wɛn gba pↄ́ áli mↄ́ò Diiɛ suliↄ sɛɛsɛ vĩo. Ásuli pↄ́sɛɛsɛ ge zↄ́ kpasa pↄ́ pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u ũo. +Yosɛfu òɛ̀: I kɛ mámɛo, Lua mɛ́ a a àsi onɛ kí. +Àli a nↄ̀ↄ so zĩbeezĩ, ásuli a kee to gu dↄwào. Mámɛmaa Dii. +Kɛ́ Saulu nɛ́ Isibosɛ mà Abinɛɛ gà Hɛblↄ̃, aà kã́ gà, mɛ́ Isailiↄ gↄ̃̀ bíli guu ḿpii. +Ɛflaiũ buiↄ saokĩiↄ kↄ̃̀ duunakɛ̃ama yã́i, ↄ̃ saokĩipiↄ gↄ̃̀nɛ́ duunkɛzɛ ũ. +Ńlɛ e ń dɛ vĩ̀aↄ wɛde ũ, gbɛ̃́ pↄ́ kú gusiauↄ filia ũ, +Kɛ́ aa yã́pi mà, aa dailɛkɛ̀ ń Dii Yesu tↄ́o. +Málɛ wabikɛma, i kɛ kɛ́ ǹ ń bↄ dṹnia guu no, kɛ́ ǹ kàedańzi Setãu yã́ musuɛ. +Tó gↄ̃ɛe nↄsɛ̀, mɛ́ nↄpi yã́ i kaaàguo, kɛ́ a è a dↄ́ɛĩi vĩ yã́i, mɛ́ à gínzila kɛ̃̀ kpàwà à aà yàò, +Dↄaana pↄ́ ì gbɛ̃́ wɛtã wɛ́ kɛ̃ao, gbɛ̃́ pↄ́ za ↄvãieau wɛ̃ni ìↄ gbã̀a. +Kɛ́ aà ìwaↄ yã́pi mà, ↄ̃ à ń kṹ gbãa aa mɛ̀: Tó màaɛ, dé mɛ́ a bↄi? +Lua kpɛ́ kpɛ́nɛↄ bàasi oi gĩ gèele gã̀sĩsuu sↄoɛ. Gu pↄ́ da Lua kpɛ́ +Zĩbeezĩ kísa nísio, asa saokĩi pↄ́ a kɛ̀ ń mↄgotɛ̃o a ku Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ bílao, i fↄ̃ sì píio. +Ń tò wa gↄ̃ láanipↄ ũ wá saɛdeↄnɛ, wá ibɛɛpiↄ lɛ́ wá kɛ pↄ́ↄpↄↄ. +Lua ikoyã mɛ́ ì kɛmɛɛ na ma sↄ̃ guu, +Kɛ́ wà aà sↄ̃̀sↄ̃, i a zã́simáo. Kɛ́ à taasikɛ̀, i yãpãsĩ onɛ́o, à zɛ̀ ń Lua yã́kpalɛkɛn maaoɛ. +Lua ì vãi pↄ́ gbɛ̃́ kɛ̀ wi aà nɛ́ↄ musuɛ. Lua fĩabo adeɛ gↄ̃̀ↄ, aà dↄ̃! +Kɛ́ Lↄtu lɛ́ bésebesenakɛ, Dii aà wɛ̃nagwà, ↄ̃ gbɛ̃ↄn plapiↄ aà kũ̀ a ↄwa ń aà nao ń aà nɛnↄɛ plaaↄ, aa bↄ̀lɛńnↄ wɛ̃́nkpɛ. +N sakà ma pↄ́ↄu, n gↄↄ pↄ́ má dìlɛ kã́mabogↄↄ ũ gbãlɛ̀. +Ma wɛ́ dↄ gbɛ̃ezi musuo, n bàasio, kuannↄ guu pↄe ni lɛ́ ma dɛ tↄↄlɛo. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kpaalɛ sɛ̀ Yuda buiↄ bùsu ń Yosɛfu buiↄ bùsuo zãnguo daɛdaɛ. +Kɛ́ Daniɛli mà wà yã́pi dìlɛ, à tà bɛ. Aà kpɛa pↄ́ kú kpɛ́ musu fɛnɛntiↄ bↄaa ń Yelusalɛũo wɛ̃wɛ̃a. Ɔ̃ à kùlɛ wabikɛ̀ Luawa à aà sáaukpà, lá ìↄ kɛ lá gu lɛ́ dↄ gɛ̃n àaↄ̃aaↄ̃wa. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̃̀manↄ Lua kpɛ́u a kpɛɛlɛ, ↄ̃ à a lɛ́ gĩↄ yↄ̃̀, a yàasa gã̀sĩsuu soolosooloɛ ↄplaai ń zɛɛio. +Ma gbɛ̃́ↄ, taasi bui dasi. A pↄ́ pↄ́ sù á lé, à dilɛ pↄna yã́ ũ, +Luayãdansaipi a mↄ́ ń Setãu gbãaoɛ, i dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ ń seela ɛgɛnaↄ kɛ píi. +Ɔ̃ Davidi ò Abisaiɛ ń a ìwaↄ píi à mɛ̀: À gwa, mazĩa nɛia mɛ́ lɛ́ wɛɛlɛ ma dɛ. Wa Bɛ̃yãmɛɛ buiɛ bee pↄ́ o lↄe? À aà to we. Tó Dii mɛ́ òɛ̀ aà ma sↄ̃́sↄ̃, a maaɛ. +Wekĩi aa Yesu dàu, kɛ́ a zã̀ńnↄo, mɛ́ Yudaↄ kã́mabogↄↄ lɛ́ ká yã́i. +Too, ma gbɛ̃́, maakɛmɛɛ Dii yã́i, ní ma sↄ̃ damɛɛ doũ wá naa Kilisiwa guu yã́i. +Dii ma Lua, mapi n zↄ̀blen gbã. +Siↄna gbɛ kálɛa maa, a dɛ dṹnia gbɛ̃́piiɛ pↄna ũ. Kía zↄ̃ↄ wɛ̃́lɛpi ku Siↄna gugbãntoo oi. +A maa Dii zↄ̀blena aàↄ lɛkpaa vĩo. Aàↄ busaa gbɛ̃́piiɛ, yãdanɛde maa pↄ́ ì gbɛ̃́ fↄ̃́ ũ, +Aa gɛ̀ zɛ̀nɛ́, ↄ̃ aa pã̀ Fenisi ń Samalio bùsuↄla. Aa buipãleↄ nↄ̀sɛlilɛa yã́ dàu a sìu ń gbɛ̃́ↄnɛ we, ↄ̃ an pↄ kɛ̀na zↄ̃ↄ. +Zɛfɛte gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Amↄniↄ kíawa à mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ wá daaa, ↄ̃ n mↄ zĩkai wá bùsuui? +Asaia ń a dãunaↄ mɛ́ Yuda nɛ́ Sɛla buiↄ dↄaanaↄ ũ. +Ɔ̃mɛ musu ń zĩ́lɛo kɛ̀, ísia ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi. +Kã́ndo zàaĩan gbãa kàka ísidaa, í vĩ̀vĩ lɛ́ pɛ́lɛpɛlɛ ń góu. Yesu lɛ́ io, +Beeↄ lɛ́ wá le píi á yã́i, Lua gbɛ̃kɛ i li gbɛ̃́ dasidea, aà sáaukpaa i kã́fĩ aà tↄbↄa yã́i. +Kɛ́ nↄana ń dɛ́, n blɛ gbàɛnɛ́ za musu. Kɛ́ imi ń dɛ́, n ibↄ̀nɛ́ gbɛsiu. Bùsu pↄ́ n a lɛgbɛ̃̀nɛ́ n mɛ̀ ńyↄ̃ kpámá ↄ̃ ń ònɛ́ aa gɛ sí ń pↄ́ ũ. +Aa gbɛ̃́ↄ dↄ̀dↄ, ↄ̃ aa è Yabɛsi Galada gbɛ̃e kú ń guuo. +Yã́pi kɛ̀mɛɛ ĩ́i maamaaɛ, ↄ̃ ma aà pↄ́ↄ sɛ̀lɛ kↄ̀lɛɛ̀ bàasi. +Simɛi nɛgↄ̃ɛↄ àaↄ̃ɛ: Selomↄ, Haziɛli ń Halanao. Ladã bui uabele káauↄn we. +Ɔ̃ saona Zadoki nísi tùu sɛ̀ Dii zwã̀akpɛu, à nísipi kà Salomↄↄwa. Kɛ́ wà kuupɛ̀, ↄ̃ gbɛ̃́pii wiilɛ̀ aa mɛ̀: Lua kí Salomↄↄ dↄ̃ ń aafiao! +Musu kpɛ́nɛpiↄ gbapɛlɛↄ vĩ lán ua pↄ́wao. A yã́i kpɛ́nɛpiↄ gu kɛ̃́sãa kpɛ́nɛ pↄ́ kú zĩ́lɛ ń guooↄzi. +À Egipi gↄ̃sa tìisi pↄ́ sↄ̃na kũa dɛ̀. À sↄ̃̀aàzi ń goo, à aà sↄ̃na sìwà à aà dɛ̀ò. +í nↄ̀ↄ kau, nↄ̀ↄ maaↄ, a gbá ń a ↄo, í wá nísideↄ ka à pai. +Lá á dɛ Lua Nɛ́ pↄ́ lɛ́ aà yãmaↄ ũ, ásu to dↄ́ɛĩi pↄ́ á vĩ yãa á wɛ́siagↄↄ dↄaaɛ́o. +Bↄ́yãi Gbãapiide ĩadamagↄↄ dilɛao ni? Gↄↄpi lí ká aà dↄ̃naↄnɛo bɛ! +Tó á bùsu gbɛ̃e lɛ́ sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na oa, aàli kɛ màa. +À Levii buiↄ kàlɛ Dii ua, aa sɛ̃́sɛ̃naↄ ń mↄↄnaↄ ń domaↄ kũa lá Davidi ń aà guena Gadao ń ãnabi Natão dìlɛwa, asa Dii mɛ́ dà a ãnabipiↄnɛ, ↄ̃ aa ò. +Ɔ̃ wà mↄ̀ ń imibↄpiↄ, aalɛ imiò. +Bùsu pↄ́ Ɛflaiũ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄn kɛ: Sɛa za Atalo Adaa gukpɛ oi à tà e Bɛtoloni musupↄwa, +Kɛ́ ã̀nsueↄ aà è, aa ɛ̀waasoↄ sìsi gbɛ̃ↄn baakwi aaↄ kuaànↄ. +Simↄↄ, Simↄↄ, ma. Setãu gbɛ̀a à á ká íu lá wì pↄ́wɛna ká íu wà gwawa. +Lɛ̀sinaↄ ń ↄ̃wãnaↄ píi aa mɛ: Wá maa píi ì bↄ Siↄnaɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ aa ku laeↄ ga kía pↄ́ Lua kpà esaio. +Má mikpɛlinɛ́ɛ, aai ma gu bɛɛɛde gbãlɛ. Kpã́i wɛliwɛpiↄ gɛ̃u, aai a gbãlɛ. +Bee gbɛa Mↄizi ń Aalonao gɛ̀ Falaↄ̃ↄ lè aa òɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii Isailiↄ Lua òn kɛ: À mɛ̀ ǹ a gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ dikpɛkɛɛ guwaiwaiu. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ lↄ aa mɛ̀: Aàpi no, Balabaɛ! Kási sↄ̃ Balabapiá kpã́iwɛliwɛɛ. +Ɔ̃ ma làasookɛ̀ ma sↄ̃u ma mɛ̀: Lá gó doũ mɛ́ a wá bua ń sↄũↄ, bↄ́ ài má e ma ↄ̃nↄwai? Ɔ̃ ma mɛ̀: Beeá yãpãɛ lↄ. +Tó wà ↄ̃a dà a diiɛ aà wɛ̃ni fĩaboa yã́i, lá wa òɛ̀ píi a boɛ. +asa aa íbɛlɛsɛ̀ánↄ ń kↄ̃nikɛaɛ́oɛ. Aa kↄ̃nikɛ̀ɛ́ Peoo yã́ musu, Madiãↄ kíae nɛnↄɛ Kↄzɛbi pↄ́ wa dɛ̀ gↄↄ pↄ́ gagyã kàágu Peoo yã́ musuɛ. +Kɛ́ nɛ́pi zↄ̃ↄkũ̀, à aà sɛ̀ gɛ̀ò Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛpiɛ, ↄ̃ à aà sì a nɛ́ ũ. À tↄkpàɛ̀ Mↄizi, asa à mɛ̀ a aà bↄ̀ íuɛ. +Málɛ musu dafu ń zĩ́lɛ dafuo kɛ. Yã́ ziↄ dↄ gbɛ̃́ↄgu lↄo, a gɛ̃ ń làasoo guuo. +asa Dii òmɛɛ à mɛ̀ másu pↄble lao, másu imi lao, mɛ́ másu tá ń zɛ́ pↄ́ ma mↄooo. +Ɔ̃nↄde a bɛɛɛ e, sↄũ sↄ̃ ì wida azĩawa. +Kíae mɛ́ a kɛ lá a yeiwa, i azĩa sɛ lɛsĩ, i zↄ̃ↄkɛ dↄ̃ azĩaɛ dɛ diiↄla píi, i dↄ́ɛnnↄyã o diiↄ Dii musu. Aà yã́ aↄ gɛ́ɛ e luapↄkũmabↄbↄmagↄↄ gɛ láaò, asa Lua a yã́ pↄ́ a zɛò kɛɛ. +Gↄ̃kɛbↄ pↄ́ wa kɛ̀ n yã́i a àikɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀bↄnnↄ, n yã́ a zↄ̃lɛwà. Ma zↄ̀blenaↄ baan we, má tó aa zĩble. Ma Dii mámɛ má ò. +Ì to náaideↄ lɛ́ gↄ̃ kpaaũa, ì yã́zɛdↄ̃a si maezↄ̃ↄↄwa. +Kɛ́ a gↄↄ gɛ̃̀gɛ̃, ↄ̃ Yuda na gà. Kɛ́ aà sↄ̃ nìni, à dàzɛu, àlɛ gɛ́ a sãkãkɛ̃ɛlɛnaↄ kĩ́i Timɛna ń a gbɛ̃na Adulaũ gbɛ̃́ Hilao. +Gↄↄ doũpi zĩ́ Saduseeↄ mↄ̀ Yesu kĩ́i. Aaì mɛ gɛↄ lí vuo, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀ +To aà yã́ dↄngu e ĩatɛ̃ ń gupuao àↄ lao, e mↄvua ń saanaↄ aaↄ siakũ, e loumaa gbɛa gu weesai àↄ gɛ́ mↄ́i. +Kɛ́ kía faaibòńnↄ, ↄ̃ a è Daniɛli ń Ananiao ń Misaɛlio ń Azaliao sáa vĩ ń guuo, ↄ̃ aa gↄ̃̀ aà ìwaↄ ũ. +Ma tↄ̃zↄ̃̀ ma gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ɛ. Isailin ma ũ ia guu, Bɛ̃yãmɛɛ bui, Ɛbɛlu bui zálala. Mↄizi ikoyã musu má kú Falisiↄ gãli guun gbagbakĩiↄ gbòo aa n ãnabiↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao. Mámɛ ma gↄ̃ mado, ↄ̃ aalɛ ma wɛ sa. +Aliũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basooloo (320). +Nↄɛpi wèwà à mɛ̀: Má zã́ vĩo. Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Kɛ́ n mɛ̀ ń zã́ vĩo, n yãò a zɛ́waɛ. +Lua lí gí tàaesaidezio fá, mɛ́ ìli vãikɛnaↄ gba gbãao. +Aalona Aminadabu nɛ́ Ɛlisɛba, Naasↄ̃ dãe sɛ̀ nↄ ũ, ↄ̃ à Nadabu ń Abiuo ń Ɛleazaao ń Itamaao ìò. +Tó ma bui ge bùsu yãò ma mɛ̀, wà a zɛdↄ, wi gba gbãa, +A sãↄ ń zuↄ vĩ dasi ń zↄↄ, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ zàaàgu. +Má òɛ̀ Esau buiↄ wá gbá zɛ́ Sei, mɛ́ Mↄabuↄ wá gbá zɛ́ Aa, ↄ̃ wálɛ gɛ́ buai Yuudɛ̃wa e bùsu pↄ́ Dii wá Lua lɛ́ kpáwáu. +A dɛ gbɛ̀ bɛɛɛde ũ á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ aà náaikɛↄnɛ, ãma a dɛ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛoↄnɛ màao. Gbɛ pↄ́ ɛ̃bonaↄ pãkpài mɛ́ gↄ̃̀ gbɛↄ mide ũ. +Malaika sↄode a pↄ́ pɛ̀, ↄ̃ ma saana è, à bↄ̀ luabɛ à lɛ̀lɛ tↄↄlɛ. Ɔ̃ wà gbã́o zòolo kilinɛ kpàwà, +An zĩa fɛ̃nda a ń zↄ̃ ń sↄ̃u, wa ń sáↄ ɛ́ɛnɛ́. +Kɛ́ oosi kɛ̀, aà ìwaↄ sↄ̃̀aàzi aa mɛ̀: Guɛá sɛ̃gbãɛ, mɛ́ ĩatɛ̃ i gↄ̃ bíla lↄo. Gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa ta wɛ̃́lɛↄ guu, aa pↄblea wɛɛlɛ lú. +Ɔ̃ Yudaↄ fɛ̀lɛ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi ń zĩgↄ̃ↄ dↄaanapiↄ, aa bàalɛ̀ tà Egipi, kɛ́ aalɛ vĩakɛ Babiloniↄnɛ yã́i. +Gbɛ̃́piↄ ì fĩiↄ pↄ́ↄ símá, aali yãmaakɛ gyaa gbɛ̃andoↄnɛo. +Kí Aatasasa kpalablea wɛ̃̀ soplade guu Isailieↄ sù Yelusalɛũ lↄ. Saonaↄ kú ń guu ń Levii buiↄ ń lɛ̀sinaↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ń Lua ua zĩkɛnaↄ. +Kɛ́ gu dↄ̀ Pasuu Zelemii bↄ̀ líu, ↄ̃ Zelemii òɛ̀: Dii a onɛ Pasuu lↄo, sema Vĩapↄↄliaai. +Dii ò Aalonaɛ: Ma pↄ́ pↄ́ wì ma gba zĩ nànɛ n ↄzĩɛ. Ma sa pↄ́ Isailiↄ ì oa kpàmaɛ ń n nɛ́ↄ á baa ũ e gↄↄpii. +Isailiↄ kí Yehoasi wèwà à mɛ̀: Libã bùsu lɛaa lɛ́kpãsãkɛ̀ Libã bùsu sɛdɛ líɛ, à mɛ̀ aà a nɛnↄɛ kpã́sã a nɛ́wa, ↄ̃ Libã bùsu wài mↄ̀ ↄ̃zↄ̃̀ lɛaapiwa. +Gukpɛ oi an bùsu lɛ́ mɛ́ Ísida Wiside ũ e Yuudɛ̃ lɛ́i. Gugbãntoo oi sↄ̃, sɛa za gu pↄ́ Yuudɛ̃ kàu ísidapiwa, +I pↄ́ niaka, ili eo, ↄ̃ i gbɛ̃dɛ. Á pↄ́ bĩi vĩ, ↄ̃ ili pↄ́ pↄ́ álɛ yá leo. Ɔ̃ i lɛkpaakɛ, i sòlekɛ. Á vĩo, kɛ́ ili wabikɛ Luawao yã́i. +wi na gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dílɛ Dii kpɛ́ zĩ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũↄnɛ ń ↄzĩ, aai fĩabo gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛↄnɛ, +Ɔ̃ wà bàalɛ̀ gɛ̀ aà bↄ̀ wà sùò ń guu. Kɛ́ à zɛ̀ ń guu, ampii an gbã̀a zɛ̀ aà gã̀uɛ. +Ɔ̃ kí òɛ̀: Buamanↄ, mí n gwa ma bɛ Yelusalɛũ. +Bee gbɛa zĩkɛnapi mↄ òɛ̀: Dii, ma yã́ pↄ́ ń ò kɛ̀, mɛ́ zↄ̃lɛkĩi gi ku. +Dii ikoyã mɛ́ ì kaaàgu, ìↄ làasookɛwà fãanɛ ń gwãasĩnao. +Asu àↄ dɛ gbɛ̃́ dafuna ũo, kɛ́ asu ĩ́anadã, i azĩa dayãu lán Ibiisiwao yã́i. +Lua mɛ̀ndona wá Suabana a fↄ̃ à á dↄ̃́a kɛ́ ásu fuo, i á kpánaɛkɛ a gawi guu sãasai ń pↄnao ń wá Dii Yesu Kilisi gbãao. Ɔ̃mɛ gawi ń zↄ̃ↄkɛo ń gbãao ń ikoo vĩ zadↄ̃ gↄↄ i daalɛo ń a tiao e gↄↄpii. Ãmi. +Ɔ̃ Akisi Davidi sìsi a òɛ̀: Má sì ń Diio n kɛmɛɛ gbɛ̃maa ũɛ, mɛ́ n gɛamanↄ zĩlau kɛ̀mɛɛ na, asa sɛa za gↄↄ pↄ́ n mↄ ma kĩ́i e gbã, mi yãe emao. Ãma ń maa kíaↄnɛo. +ãma àli a gbalade pↄ́ ì vĩvĩↄ só. +À wài sɛ̃́ia iko píi kɛ̀ aà wáa. A tò tↄↄlɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa kuwàↄ kùlɛ wài sɛ̃́ia pↄ́ wà aà kaikɛ̀ dɛadɛa a bↄ làaɛ. +Wì Lua ua saonkia píi sɛ́ gbɛ̃́��� guuɛ, wì aà dilɛ ń yãkɛkɛna ũ Lua kĩ́i, iↄ mↄɛ̀ ń gbaↄ, iↄ aà gbagbanɛ́ ń duuna yã́i. +À kpɛ́pi kpɛa kɛ̀kɛ Dii bàa kua ń Isailiↄ kpagolo dilɛkĩi ũ. +Á guu dé mɛ́ a swã́sɛ yã́pizii? Dé mɛ́ a laaidↄwà za gbã à mai? +Wa wá gbɛ̃pãle dànɛ́ lↄ. Wa aà laai gwà a gɛ̃na lɛ́ vĩo, wá è a ãia vĩ yã́pii guu, mɛ́ aà ãia ɛ̀a kã̀fĩ tia, kɛ́ a á náai vĩ yã́i. +Ɔ̃ Amↄniↄ kía wèwà à mɛ̀: Kɛ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Egipi, aa ma bùsu sìa sɛa za Aanↄ dↄ̀ↄi e Yaboko dↄ̀ↄi ń Yuudɛ̃o. À bùsupi sↄaamɛɛ yãkelesai sa. +Wà gɛ́ aà aɛ wà aà sáaukpa, wà lɛsi wà aà táasilɛ. +ↄ̃ à làasookɛ̀ à mɛ̀: Má kɛ kpelewa ni? Má blɛwɛkakĩi vĩo. +Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ Yehu bↄ̀ gɛ̀ zɛ̀ gbɛ̃́ↄ aɛ à mɛ̀: Ápiↄ á yãe vĩo, mámɛ ma bↄ ma dii kpɛ ma aà dɛ̀, ãma mi gbɛ̃́piↄ dɛdɛo. +Aà nɛnↄɛ sɛ̃́ia tↄ́n Yemima, a plaade tↄ́n Kasia, a àaↄ̃de tↄ́n Kɛlɛnafu. +Gbɛ̃́ bee taa su àↄ e á pↄ́ e Diiwao, +Aaliↄ kaa pↄ́ liaa zwã̀akpɛi lipɛlɛↄ ń a zɛbↄↄ ń a kũbↄↄ ń a baↄ zĩ kɛ lↄ. +Mↄyãayãana pí saokĩipi pↄ́ ũ ń mↄgotɛ̃o. Mↄgotɛ̃ zã pi mɛ̀n síiↄ̃, ní dↄdↄ mↄyãayãanapi golaↄwa. +mí gɛ́owà mà yã́ pↄ́ má kɛ̀ↄ dau mà siuɛ̀ píi, mí sↄ̃aàzi lán kíawa. +Gwa, gbɛ̃́piiá ma pↄ́ɛ. Maeↄ ń nɛ́ↄ píi, yã́ doũɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ mɛ́ a ga. +Ɔ̃ Mɛfibosɛ ò kíɛ: Ma dii kí, lá n su bɛ aafia, aà sɛ píi. +Kɛ́ Baanaba ń Pↄluo yã́pi mà, aa ń ulaↄ ga kɛ̃̀kɛ̃, ↄ̃ aa sì dasi guu ń wiio +À gò ń sↄ̃́ pↄ́ Yuda kíaↄ dìlɛ ĩatɛ̃ pↄ́ ũↄ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ, ↄ̃ à sↄ̃́piↄ góↄ kpàsa. Sↄ̃́piↄ ku yãa Dii ua Natãmɛlɛki kpɛ́ saɛɛ. +Gbɛ̃́piↄ kà ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ (4.000) taawa. Kɛ́ Yesu ń gbáɛ, +Tó á wɛdↄakↄ̃u ń pãsĩo ń dɛnlawɛɛlɛao vĩ á sↄ̃ guu sↄ̃, ásu ĩ́anadão, ásu ɛɛdↄ sĩanawao. +Ɔ̃ Dii Malaika ò Balaaũɛ: Gɛ́ ń gbɛ̃́piↄ, ní yã́ pↄ́ má danɛ o ado. Ɔ̃ Balaaũ gɛ̀ ń Balaki kíapiↄ. +À gɛ làasookɛ yã́ pↄ́ kɛ̃a láuɛ bee miwa wà mɛ̀: Gbɛ̃kɛkɛakↄ̃ɛ ↄ̃ má yei, i kɛ saoa no. Mi mↄ gbɛ̃maaↄ sísiio, sema duunkɛnaↄ. +Tó pↄ́ lɛ́so mↄ̀, pↄ́ pↄ́ i pao a gɛ̃zɛaɛ. +N ibɛɛↄ lɛ́ lɛdↄma píi, aalɛ lɛsuikɛma. Aalɛ swaa biima, aalɛ mɛ wá dàaĩ, wá wɛ́ dↄ gↄↄpizi yãaɛ, wa wɛsìɛ sa. +Yudaↄ yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, aa aà za fɛ̃̀ɛ̀ dɛ ń deziↄla píi ń duuna pↄ́ aa kɛ̀o. +Vãikɛnaↄ ku ma gbɛ̃́ↄ guu, aaì ń wɛ lán fíikpanaↄwa, aaì baikpá gbɛ̃́ↄnɛ kɛ́ aa e wà ń kṹ yã́i. +N gbɛ̃́ↄ zↄ̃̀lɛ a guu Lua, n wɛ̃nadeↄ gbà pↄ́ n maakɛa yã́i. +Kɛ́ Yeholaũ zĩ́napɛ̀lɛ gíũgiũ a mae kpalau, ↄ̃ à a dãunapiↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao ḿpii ń Yuda kíaeↄ lↄ. +Lua Salomↄↄ gbà ↄ̃nↄ ń wɛzɛ̃o maamaa à kɛ̀ zài. Wa fↄ̃ aà dↄ̃a lɛ́ dↄ̃o, lá wa fↄ̃ ísialɛ ũfãa lɛ́ dↄ̃owa. +Àↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o nana. Àↄ kↄ̃ kpɛla ń pↄnao. +Tó má mà ma nɛ́ↄ kú ń sĩanao, pↄnae dɛmɛɛ beelao. +Ablahaũ kà wɛ̃̀ basↄo taawa. Baa tó à làasookɛ̀ a gↄ̃ɛkɛbↄsaiwa ń Sala nɛasakpɛ kákaao, aà luanaaikɛa lí busao. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye gↄ̃ ↄde ũↄ ì ńzĩa da yↄ̃a bau. Pↄ́ nidɛa mìsai kaide ì gɛ̃ńgu, i ń kpálɛ músi ń kaalɛo guu. +Levii bui dↄaanaↄ tↄ́n kɛ: Asabia, Selebia, Binui, Kamiɛli ń Yesuao. An gbɛ̃́ↄ ì yãwemá táasilɛa ń sáaukpaao guu gã ń gãoɛ, lá Lua gbɛ̃́ Davidi dìlɛwa. +Tó ma wɛ̃ni gↄ̃̀ lɛɛ, ḿmɛ niↄ ma kua dↄ̃. Wà baikpàmɛɛ ma táaozɛu. +Gbɛ̃́ↄ, tó wasu gbɛ̃e kũ̀ ń zãa yã́wao, á gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna dↄaaaɛ́ↄ, à gↄ̃́gↄ̃aànↄ busɛbusɛ, í laaika kɛ́ wasu á yↄ̃ sↄ̃o. +ↄ̃ a fɛlɛ ń aà bɛdeↄ gbã sa. A aà nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ dɛ̀dɛ gbɛ̀ doũwa, ↄ̃ a aà zↄ nɛ́ Abimɛlɛki kpà Sikɛũ kía ũ, kɛ́ a dɛ á gbɛ̃́ ũ yã́i. +Ɔ̃ Mↄizi zupiↄ au sì a kpaalɛ̀ lɛɛ pla. À a lɛɛ do dìlɛ ń tao, à a lɛɛ do ɛ̀lɛ saokĩiwa. +Isailiↄ Amↄle wɛ̃́lɛↄ sì píi ń Ɛsɛbↄ̃o ń a zↄ̃ɛwiaↄ píi, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛu. +Yã pã oa mɛ́ ń lɛ́ pà, aaì ↄlɛlɛ ń lɛ́ pã gbɛ̃ao. +Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo ń wɛ̃́lɛ pↄ́ liaańziↄ gbɛ̃́ↄ yã́ bee taa kɛ̀ sↄ̃, aa ńzĩa kpà gbãsĩ dↄ̀ↄsai kɛawa. An kaalɛa dɛ ĩadama ń tɛ́ gasaio seela ũɛ. +asa a a kee e sɛ taò a gagↄↄo, aà àizɛɛↄ e pɛ́lɛaàzio. +Gↄↄ bee sàwakusan waiↄ ku we, aalɛ pↄble sĩ̀sĩpↄlɛu. +Mae Lua ń Dii Yesu Kilisio wá gbɛ̃́ↄ gba aafia, aa ń yeakↄ̃i kã́fĩnɛ́ ń ń Lua náai pↄ́ aalɛ kɛo. +Aa n kpala gawi faai bo, aa n iko gbãa yão. +Gbɛlaa gɛ̃n àaↄ̃de Zabulↄni buiↄ sɛ̀ daɛdaɛ. An bùsu zↄ̃lɛ tà e Salidi. +Bɛda ń nɛasakpɛ giio ń tↄↄlɛo asa í lí mↄ́wào ń tɛ́o asa ìli mɛ a kã ziio. +Á wɛ́ dↄi à pↄ́ e zↄ̃ↄ, i e bílao. Pↄ́ pↄ́ a suò bɛ, má tò à gɛ̃̀ ń ĩ́anao. Bↄ́yãi ni? Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ málɛ á la. Kɛ́ á baade lɛ́ laaidↄ a kpɛ́wa, mɛ́ ma kpɛ́ kú kpɛzĩ ũ yã́iɛ. +Pↄ́mↄama ń àizɛɛo di aà bɛɛ, aà yãkɛa a zɛ́wa láaa vĩo. +Lua ì yãkɛ a zɛ́wa, á yãkɛaↄ ń á yeaaàzio a sãaàguo, asa a dↄnlɛkɛ̀ aà gbɛ̃́ↄnɛ, mɛ́ álɛ kɛ e tia. +Isailiↄ táaoa guu, tó tɛlupi gò zwã̀akpɛpia, ↄ̃ aaì fɛlɛ bòou. +Ma wɛsɛ̀ ma gugwà, ↄ̃ ma sãsakao è zɛa swapi lɛ. A kↄ́ba pla. Aa gbã̀a, ãma ado gbã̀a dɛ adoa, a pↄ́ pↄ́ gbã̀api bↄ̀ gbɛzãɛ. +A wèmá à mɛ̀: Kɛ́ á Lua náai vĩ bílao yã́iɛ. Sĩana málɛ oɛ́: Tó á Lua náai vĩ a gbɛ̃̀nɛ kà ɛfↄ wɛ́nawa, mɛ́ á ò gbɛ̀sĩsĩɛ beeɛ aà fɛlɛ la aà gɛ́ le, a fɛlɛɛ. Yãe a á fuo. +Au daa Amasa gɛa zɛdau, ↄ̃ zĩgↄ̃ pↄ́ lɛ́ mↄ́ↄ zɛ̀ lɛ́ gwa píi. Kɛ́ Yoabu ìwapi è gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ weↄ píi zɛ̀ lɛ́ gwa, ↄ̃ à Amasa gɛ gàlɛ gòò zɛ́u a dìlɛ sɛ̃u, ↄ̃ à ula kùaàla. +Dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi mɛ́ saonkia Selaia kũ̀ ń aà plaade Zefaniao ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ. +aa mɛ̀: Lɛɛlu do ↄ̃ gbɛ̃́ zã́ↄ zĩkɛ̀, mɛ́ n ń dílɛ sáa ń wá gbɛ̃́ pↄ́ wa zĩ zↄ̃ↄde kɛ̀, wa ĩatɛ̃ gbãa kàkawálaↄa? +Malaikaↄ, à Dii tↄbↄ, à gawi ń gbãao dↄ̃ Diiɛ. +Ma liaaliaaa wɛ́tɛ̃a guu dↄmagu, a dɛmɛɛ gↄ̃i ń konao ũ. +À gilili pɛ́lɛ sĩ̀sĩ wáiwai musu, à kúkua dↄmá à ↄkɛnɛ́ aa si Wɛ̃́ɛↄ bↄlɛↄu. +Wà Mↄabuↄ gbãa kↄ ɛ̀, wà ń gã̀sa wìwi. Dii mɛ́ ò. +Ɔ̃ Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ sĩa ń aɛ, Safana nɛ́ Yazania kú ń guu. Baade tɛ́sibↄ kṹkũa, tulaleti súɛlɛ gĩ na buumbo, àlɛ fɛlɛ musu. +Tó saona wɛtɛ̀i mɛ́ a è ṹapi zuuuao, mɛ́ kã́ sia ku weo, saonapi lí zɛ́kaka adelɛ e gↄↄ sopla, +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gbɛwi, gbɛ a aà kɛĩa, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ lipaa, lí a aà kaikɛ. +Aa Lákpɛdↄa dikpɛkɛ̀ lá a ku lápi guuwa, aaìↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o lá gu lɛ́ dↄ, lá wà a lɛ́ dìlɛwa. +Niniva yã́ pↄ́ Ɛlekosi gbɛ̃́ Nauũ è taalan kɛ +Lua aafiade a Setãu úlↄ á gbá zíɛ tia. Wá Dii Yesu gbɛ̃kɛkɛɛ́. +Isailiↄ kí Pɛka, Lemalia nɛ́ aà gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ Yuda bùsuu gↄↄ do gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoolo (120.000), kɛ́ Yudaↄ pãkpà Dii ń deziↄ Luazi yã́i. +Kɛ́ Zelemii i dazɛuo, a òɛ̀: Gɛ́ Aikaũ nɛ́ Gedalia, Safana tↄũna pↄ́ Babɛli kía aà dìlɛ Yuda wɛ̃́lɛↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ kĩ́i, níↄ kuaànↄ n gbɛ̃́ↄ guu, ge gu pↄ́ kɛ̀nɛ píi lé. Ɔ̃ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi kũ̀sũakɛ̀ɛ̀, à aà gbàɛò. +Isailiↄ, à laaidↄ yãdilɛaↄ ń ikoyã pↄ́ málɛ daɛ́ↄwa. À zĩkɛwà, íↄ ku, í gɛ́ bùsu pↄ́ Dii á deziↄ Lua lɛ́ kpáwápi síi. +Ɔ̃ Saulu ò a ìwaↄnɛ: À nↄɛ wɛlɛnde gɛ̀sisina wɛɛlɛmɛɛ mà gɛ́ yãgbɛaiwà. Ɔ̃ aa òɛ̀: Nↄɛ wɛlɛnde gɛ̀sisinae ku Ɛndoo. +Kɛ́ má nílɛ ń ma duunao, ma ibàba, ma wii ìↄ dↄ za kↄↄ e oosi. +À azĩa kpà gbɛ̃́pii fĩabobↄ ũ a gↄↄwa, Lua pↄeãpi seela ũ. +Kɛ́ Salomↄↄ Dii kpɛdↄ̀ ń a bɛo ń zĩ pↄ́ a pↄ dↄwàↄ a làa píi, +Ɔ̃ à samaaò Ablaũɛ à mɛ̀: Lua Musude musu ń zĩ́lɛo Kɛna báaada Ablaũgu. +gbãade pↄ́ a dìlɛ aà vãikɛnaↄ wɛtã aà maakɛnaↄ sáaukpan nò. +A è wàlɛ zuↄ ń sãↄ ń felenguuluↄ yia Lua ua, mɛ́ ↄlɛũkpakɛnaↄ zↄ̃lɛa we. +Ma ń kãaa swa pↄ́ ì dↄ Aavai, ↄ̃ wa bòokpà we gↄↄ àaↄ̃. Kɛ́ ma gbɛ̃́ↄ fãnkɛ ń saonaↄ, má è Levii buiↄ kú ń guuo. +Buiↄ táao a gupuai, mɛ́ dṹnia kíaↄ gɛ̃u ń ń àizɛɛↄ. +A fɛlɛ ń dã́dãkɛ ń Dii gbãao ń Dii a Lua zↄ̃ↄkɛo. Aà zↄ̃ↄkɛ a ligua e dṹnia lɛ́wa, aaiↄ ku niɛ guu. +Isailiↄ fɛ̀lɛ Eliũ ḿpii, ↄ̃ aa kà Sini guwaiwai pↄ́ kú Eliũ ń Sinaio zãnguo an bↄa Egipi mↄ plaade gↄↄ gɛ̃ode zĩ́. +Tó kí lɛ́ gɛ́ Dii kpɛ́u, dↄaipiↄ ìↄ sɛ̀ngbaopiↄ kũa. Tó dↄaipiↄ sù, ↄ̃ aaì ɛa kálɛ ń kpɛ́u. +Mↄizi kɛ̀ lá Dii òɛwa píi. +An zↄ̀blenaↄ gↄ̃ɛ ń nↄɛo ku lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń ↄ̀aa doo ń basopla àaↄ̃saio (7.337). Lɛ̀sinaↄ gↄ̃ɛ ń nↄɛo kúńnↄ lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do. +Lua mɛ̀ndoɛ wápii Mae ũ, ↄ̃mɛ iko vĩ wá baadewa, ìↄ zĩkɛ wá baade píi guu, a kú ń wá baade píio. +Ásu àↄ kú ń wɛ̃dɛkɛaoo, ì lalasizĩmáɛ. À to Lua Nisĩna paɛwá, +A wèwà à mɛ̀: Ma dii kí, ma zĩkɛna mɛ́ ↄ̃nↄkɛ̀mɛɛ. Má òɛ̀ aà káoyemɛɛ ma zàaĩnaɛ mà dikpɛ mà gɛ́nnↄ, asa ɛɛn ma ũ. +À laaika gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ beei, kɛ́ ásu to gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̃a i panɛ́oↄ fuo. +Ǹ n pↄ́ si ǹ tá. Má ye kpa gbɛ̃́ zã́ɛ beewa lá n pↄ́waɛ. +A wèa à mɛ̀: Aalɛ gɛ́ kpɛdↄiɛ̀ Babiloni bùsuuɛ. Tó aa làa, aa aà dau we a dilɛkĩi ũɛ. +Tó wa mɛ̀ wá gɛ̃ wɛ̃́lɛ ɛu, nↄana ku we, wá gagaɛ. Tó wa gↄ̃ la sↄ̃, ga doũpiɛ. Wà fɛlɛ wà gɛ na Siliↄ bòowa. Tó aa wá tó bɛ̃́ɛ, wáↄ ku. Tó aa wá dɛdɛɛ sↄ̃, wa gagan we. +Tó n n gbɛ̃́dee zwãa tↄ̀ↄmasì, kpawà e ĩatɛ̃ àↄ gɛ̃ kpɛ́u, +A kíaↄ ì yã́gↄ̃gↄ̃ gbagusaɛ yã́i, a saonaↄ ì yãdadanɛ́ àiea yã́i, a ãnabiↄ ì màsokɛ ↄ̃a yã́i. Ɔ̃ aaì Dii tↄ́ sɛ́ aa mɛ: Dii kú wá guuo lé? Yã́ a wá leo. +À vãikɛnaↄ gwa, aa kakpà sáa, aa gusaɛ yèmá aa sá gà, aa kakpàlɛ nↄ̀sɛmaadeↄwa. +Kɛ́ wà mↄ̀ ń Daniɛlio kíapi kĩ́i, ↄ̃ a òɛ̀: Ḿmɛ ń zĩ̀zↄ pↄ́ wì mɛ Daniɛli, ma dezi bↄ̀ò Yuda bùsuu ũa? +guena Yehu, Anani nɛ́ bↄ̀ gɛ̀ daiaàlɛ, a òɛ̀: N dↄa gbɛ̃vãiↄlɛ maaa? N yea gbɛ̃́ pↄ́ za Diiguↄzi maaa? A yã́i Dii pↄ fɛ̃anzi. +Nↄɛpi zwã̀a tɛ̃a ń a gàaluladeo yea, a vua nↄamblebↄↄ daa ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ ń òsoↄ. A vua imibↄ kũa, bↄlↄↄ ń a káaluakaa gbãsĩↄ ka a pai. +Mↄizi mↄ̀ ń Nuni nɛ́ Yozueeo, à lɛpi yã́ dàu a sìu Isailiↄnɛ. +Ɔ̃ nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́opiↄ sↄ̃̀ńzi ń ń nɛ́ↄ, aa kùlɛ. +Ɔ̃ Ezekia azĩa bùsa ń Yelusalɛũdeↄ píi, ↄ̃ Dii i pↄkũmabↄbↄmá Ezekiapi gↄↄo. +Aa Lua gawide lɛũkpakɛ̀ ń zù sɛ̃̀sona taao. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá fↄ̃́o. Mɛ́ i kɛ sã kpàsaↄ kã̀aa píi bàasio, wìli gbɛ go lↄ̀ↄlɛ wà í kpá pↄ́ↄwao. +Màa an kↄ̃na pↄ́ Lua ń sɛ́ a gbɛ̃kɛ guuↄ gↄ̃̀ gbã lↄ. +Á ĩ́ampakĩi e buipiↄ guuo, á pↄ̀ↄpɛkĩi e gueio. Wekĩi Dii a to àↄ sↄ̃̀deedeekɛu, á wɛ́ iↄ wo, á yɛ̃̀ɛɛ i láa. +Lua a asiiyã ↄ̀lↄmɛɛ, má kɛ̃̀ɛ́ yↄↄ kↄ̀. +Kɛ́ Samuɛli ń yãmà píi, a kã̀ Diiɛ a swã́wa. +Aa Amalɛki bui kↄ̃na pↄ́ bↄ̀ yãaↄ dɛ̀dɛ, ↄ̃ aa ku we e ń a gbão. +Ɔ̃ Naama gbɛ̃́ Zofaa yãsɛ̀ à mɛ̀ +Baa tↄ̃̀zↄ̃napiↄ se, aa ikoyã kũao. Aa ye à tↄ̃zↄ̃ kɛ́ wà e ĩ́anadã á seelapi musu yã́iɛ. +N kɛfɛnkɛ dɛ gbɛ̃́piia, n lɛgbɛi ìↄ na, báaa pↄ́ Lua dàngu láaa vĩo. +Gbãadepiↄ mↄ̀ Zelemii kĩ́i píi, aa yãlàlawà, ↄ̃ a wèmá lá kí dàɛwa píi. Ɔ̃ aai yãe oɛ̀ lↄo, asa gbɛ̃e yã́ pↄ́ aa ò ń kↄ̃o ń kío dↄ̃o. +Lua ì wɛ́tɛ gbɛ̃nazĩnaↄ yãkɛai, lá aalɛ gbásɛ, ìↄ e píiɛ. +Ɔ̃ à lí pↄ́ à ń tↄ̃bↄ̀bↄpiↄ pɛ̀lɛpɛlɛ pↄ́ↄ imikĩi, pↄ́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ imiiↄ wɛ́u, asa we ↄ̃ aaì kpáwaou. +Dii wá Lua, wi misiilɛnɛo, wi tɛ́ ikoyã pↄ́ ń dà n zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aa òwɛ̃ɛↄzio. +Bↄ́ a gɛ gwai wei? Ãnabi yã̀? Ao! Málɛ oɛ́ a dɛ ãnabia se. +Vĩ pɛ́lɛa dãↄ lɛkpaau dɛ bàasi gbɛ̃ kũa a vlã́wa ũɛ. +Ma yã́pi wàaipà ma sↄ̃ guu, ↄ̃ ma zↄadↄ̀ kíabuiↄ ń gbãadeↄwa má ònɛ́: Á baade lɛ́ ↄi dia a gbɛ̃́deeɛ. Ɔ̃ ma mɛ̀ wà bíla kãaa an yã́pi yã́i. +Ampii gbɛa à bↄ̀ mↄ̀a, ma gↄ̃ kↄ̃nsɛ ũ. +A yã́i tò Isailiↄ ku sãnu ń Kanaaↄ ń Itiↄ ń Amↄleↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ. +Wì ń yãvãi o gupuau, ↄ̃ ì ń dailɛkɛ Yuudɛ̃i. +Kɛ́ Dii è à mↄ̀ gwai, ↄ̃ à lɛzùaàzi za kàelɛpi guu à mɛ̀: Mↄizi! Mↄizi! Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Má kɛ́! +Tia kɛ́wa má ye mà gɛ̃ála bàlalao, málɛ e má gↄↄplakɛánↄ, tó Dii wèi. +Aàpi sↄ̃ à ń wɛ̃nagwà, à ń duuna kɛ̃̀má, i ń midɛo. Ìↄ azĩa zùukɛ mↄ̀ↄmↄↄɛ, i a pↄkũmabↄbↄmá píio. +Kɛ́ aa aà è ísida baa we, aa òɛ̀: Mɛtulu, n ka la bↄɛ ni? +An gã̀sĩaↄ pooa musu a nɛtaɛpia. An aɛ dↄakↄ̃wa, an wɛ́ pɛa a nɛtaɛpiwa. +Ásu àↄ dii pãle vĩo, ásu kúlɛ dii zĩ̀loɛo. +í vɛ̃ɛ kpaoa litili pla sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na obↄ ũ. +Pↄ́ pↄ́ gawi vĩ yãa gawi vĩ lↄo, gawi pↄ́ dɛaàlapi yã́i. +Aa yãkele vĩaànↄ ń lousisizɛ yã́ musu ń gↄ̃ɛ pↄ́ wì mɛɛ̀ Yesu yã́o. À gà, ↄ̃ Pↄlu zɛ̀ ń aà kua bɛ̃́ɛ yã́o. +Nɛ́ pↄ́ wa ì gbɛ̃nazĩnkɛ guu ĩadà nɛ́ pↄ́ wa ì ń Lua Nisĩna gbãaowa. Màa a dɛ ń a tiao. +Asa wɛ̃dɛna ń lɛ́udeo ì gↄ̃ puaɛ, an mɛkɛmuuna ì ń da zwã̀nkasa yeauɛ. +Wegↄ̃ↄ à fɛ̀lɛ zɛ̀ ń wáa, à a wúlɛbↄpi sɛ̀ à tà a bɛ, àlɛ Lua sáaukpa. +Ɔ̃Aa daupi lida pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛoɛ ń a kↄpɛpɛkĩiↄ ń a gↄ̃napiↄ gↄ̃̀ↄ. +ma Dii ma mɛ̀ má yã́yia guɛ beewa ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ, lá a ku lá pↄ́ Yudaↄ kía a kyokɛ̀pi guuwa. +Kɛ́ aa bↄ̀lɛ gó guu, wà Yesu dↄ̃̀ gↄ̃̀ↄ, +Tó gb��̃́ tò nɛ́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛɛ́ↄ do fù, a maa ń adeo yãa wà wísilↄgbɛ gbɛ̃̀nɛ dↄ aà nↄɛɛ, wi aà zu ísi guo. +Kɛ́ à sↄ̃̀aàzi, àlɛ kpawà à só, ↄ̃ à a dãepi kũ̀ à mɛ̀: To mà wúlɛnnↄ. +Zĩna vãi ì zu taasiu, ìwa náaide ì su aafia. +Gbɛ̀winaá sãdãn maa no. Lá sãↄ dɛ aà pↄ́ ũo, tó a è àwalɛwana lɛ́ mↄ́, ì sãↄ to we à bàalɛɛ̀, ↄ̃ àwalɛwana ì sãↄ kṹkũ ì ń fãaa. +Bee yã́i málɛ aà zĩwá, aà wá kua oɛ́, á nↄ̀sɛ i níni. +Má Egipiↄ na dii pãsĩↄnɛ ń ↄzĩɛ, kía gbɛ̃wɛtãna mɛ́ aↄ dɛ ń kía ũ. Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Má ye yã́ pↄ́ Lua ãnabiↄ ò yãaↄ dↄágu ń yã́ pↄ́ Dii wá Suabana dìlɛ a zĩnaↄnɛ aa òɛ́o. +Gbɛ̃́ pↄ́ wɛ́kaka vĩ ì sòle daɛ, gbɛ̃́ pↄ́ Dii náai vĩ mɛ́ a mɛkpa. +ↄ̃ má è lɛ bↄ̀lɛ dàgua píi, à sɛ̃kù, gĩ pↄ́ a bò ń gbɛo kwɛ̀. +Zwã̀akpɛ pↄ́ dɛ kpaaũkpɛ ũ dↄ mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́, +a ònɛ́: Tó Gada buiↄ ń Lubɛni buiↄ bùaánↄ Yuudɛ̃wa Dii aɛ ń ń gↄ̃kɛbↄↄ kũa, mɛ́ a gbãamↄ̀ bùsupiɛ, à Galada bùsuɛ bee kpámá ń pↄ́ ũ. +Ɔ̃ saona Ilikia ń Aikaũo ń Akabooo ń Safanao ń Asaiao gɛ̀ yã́pi Halasapi mɛ́ Dii kpɛ́ ulaulɛna ũ. +Zĩbeezĩ sa i pũna à mɛ: Ma gɛ̃nɛ no. Pↄblea ge pↄkasa ku ma bɛo, ńsu ma kpa gbɛ̃́ↄnɛ kía ũo. +Ni yã́ĩikpaa, ni ma ɛ̀waasogↄↄ duuna wi ma musu. +Yãmaa pↄ́ Dii ò Isailiↄnɛ kɛ̀ píi, a kee i lɛ́lɛ pão, baa do. +Kɛ́ Ahabu Ɛlia è à mɛ̀: Ma ibɛɛ, n bↄa fá! Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀: Ée, ma bↄma kài! Asa n nzĩa kpà yã́ pↄ́ kɛ̀ Diiɛ vãiwaɛ. +Tó á nɛgↄ̃ɛↄ á lá yã́pi mii zia aa mɛ̀, bↄ́ yã́n wei, à onɛ́, kɛ́ Dii wá bↄ́ zↄbleu Egipi ń a ↄ gbãao yã́ɛ. +Tó ma mↄa su lɛ́ gɛ̃gɛ̃ɛ, má ye ǹyↄ̃ dↄ̃ lá a maa wàↄ ku Lua uadeↄ ũɛ. Wámɛ wá Lua bɛ̃́ɛ gãlideↄ ũ, sĩana zĩ́mpɛlɛ ń a gbãaekĩio ũ. +Aà zĩgↄ̃ↄ ì sↄ̃mazi sãnu, aaì koezↄ̃mazi, aaì bòokpa lia ma kpɛ́i. +Yadai nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Lɛgɛũ, Yotaũ, Gesã, Pɛlɛti, Efa ń Saafao. +ↄ̃ tia kɛ́wa a ↄ̀lↄnɛ́ i yãkɛ a zɛ́wa. Beewa Lua ì yãkɛ a zɛ́wa mɛ́ ì to yã́ bↄ ń Yesu náaikɛnaↄ na lↄ. +Ɔ̃ Zase pìla kpakpa, à aà dìlɛ ń pↄnao. +Publiu mae wúlɛa ń mɛ̀wãao, àlɛ bãnubãnu kɛ. Ɔ̃ Pↄlu gɛ̃̀ aà kĩ́i, à wabikɛ̀ɛ̀ à ↄnàwà à aà gbã̀gbã. +Ɔ̃ wà mↄ̀ Yesuɛ ń tã́ade vĩ̀a pↄ́ a lɛ́na naalɛao. Yesu aà gbã̀gbã, àlɛ yão sa, àlɛ gue. +Gↄↄ soplade zĩ́ gbɛ̃eↄ bↄ̀ sɛ́lɛi, ↄ̃ aai eo. +nↄ̀sɛsaideↄ, awamansaiↄ, gbɛ̃́ tↄbɛ̃ɛsinaↄ, faasaideↄ, ãiapãsĩdeↄ, maa ibɛɛↄ, +Gↄↄ pↄ́ saoa kà an gãliwa, Zakali mɛ́ lɛ́ Lua gbagba. +Aà nɛ́ↄ gↄ̃ lìaanaↄ ũ aaↄ baakɛ, aaↄ pↄ́ wɛɛlɛwɛɛlɛ pↄ́kↄlɛkĩi. +Ɔ̃ Lua fɛ̀lɛ bↄ̀ gu pↄ́ à yãòɛ̀u. +Bĩide mɛ́ ì wã ń àizɛɛeao, ìliↄ dↄ̃ kɛ́ taasi a a leo. +Ń n mae dↄ̃ ń aà gbɛ̃́ↄ. Zĩ̀kan maaↄn ń ũ, aa pãsĩ lán wài nɛade pↄ́ wà a nɛ́ↄ sìwàwaɛ. N maeá zĩgↄ̃ɛ, a we i gudoũ ń a gbɛ̃́ↄo. +Ma Dii, mámɛ mi sↄ̃ yↄɛ, mi nↄ̀sɛ yã́ tàasika, mí fĩabo baadeɛ a yãkɛawa, mí kɛɛ̀ lá a kɛ̀wa. +Aa ńzĩa gbãlɛ ń tã́aↄ lↄo ge yã́ pↄ́ má zauↄ ge tàae pãleↄ. Má ń dↄ̃́a, kɛ́ aasu pↄ̀ↄbↄzã kɛ aa duunakɛ lↄo yã́i. Má gbãbↄnɛ́, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ. +A yã́ mɛ́ tò miↄ azĩa toto gↄↄpii kɛ ma sↄ̃ su àↄ vĩ Lua aɛ ge gbɛ̃nazĩna aɛo. +Ma pↄ́ↄá n pↄ́ↄnɛ píi, n pↄ́ↄá ma pↄ́ↄnɛ píi. Málɛ tↄbↄ gbɛ̃́piↄ yã́ musu. +Aa ma dↄ̃ à gɛ̃̀gɛ̃. Tó aa yei, aa fↄ̃ o má dɛ wá lousisin gãli pↄ́ gbãa ń Lua yã́o wì mɛ Falisiↄ gbɛ̃́ ũ. +Nↄɛ dↄ́ɛĩide yãkɛan kɛ: Ì pↄble, ì ↄma a lɛ́wa, ì mɛ i vãikɛo. +ade vɛ̃ɛ ń í gbãao tɛ̃́. Asu vɛ̃ɛbɛi buie kã a lɛ́wao, mɛ́ asu vɛ̃ɛbɛ ísi ge a gii bleo. +Aa sáↄ ń sↄ̃naↄ kṹkũa, aa pãsĩ, sósobisaideↄnɛ. Aa di sↄ̃́ↄ kpɛ, an kĩ́a dↄ lán ísia kↄ̃fĩwa, aalɛ mↄ́ zĩↄpooińzi, Babɛli. +Yoabu dãuna Abisai mɛ́ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwipiↄ swana ũ. Aàpi mɛ́ sↄ̃na sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄoozi à ń dɛdɛ, ↄ̃ à tↄbↄ̀ gbɛ̃ↄn baakwipiↄ guu. +Ola ku we mɛ̀n soolo Yudaↄ gbãbↄikabↄↄ ũ. A keeↄ ì í sí litili basiiↄ̃ɛ, a keeↄ basoolo. +Ɛla mɛ́ Zɛlɛti ń Zohaao ń Ɛnanio ì. +Uziɛli buiↄ dↄaana Aminadabu ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn basↄokwi ń plaoↄ. +Ɔ̃ à a zĩgↄ̃piↄ kpaalɛ̀ gãli àaↄ̃. À gãli do nà Zeluia nɛ́ Yoabuɛ a ↄzĩ, ado sↄ̃ Yoabupi dãuna Abisaiɛ a ↄzĩ, ado sↄ̃ Gata gbɛ̃́ Itaiɛ a ↄzĩ. Ɔ̃ kí ò a zĩgↄ̃ↄnɛ à mɛ̀: Mámɛ má dↄaaɛ́. +Ɔ̃ Dii tò Ɛdↄũ gbɛ̃́ Adada pↄ́ dɛ kíabui ũ íbɛlɛsɛ̀ ń Salomↄↄo. +À ń saokĩiↄ gboo, í ń gbɛ pↄ́ aa pɛ̀lɛↄ wíwi, í Asetaati lí pↄ́ aa pɛ̀lɛↄ zↄ̃zↄ̃. +Kɛ́ Yesu yã́ beeↄ ò gbɛ̃́ↄnɛ píi a làa, ↄ̃ à gɛ̀ Kapɛnaũ. +ní Isailiↄ kãaa píi kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Saona lí sãsa sɛ mɛ̀ndo, i sa pↄ́ wì a pↄ́ mↄ Diiɛ oò tàae fĩabobↄ ũ ń nísi litili kĩnipio. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, tó ma á duuna kɛ̃̀wá, má á kálɛ á wɛ̃́lɛↄ guu, í á bɛziapiↄ vu. +Tiasa yã́ mɛ̀ndo málɛ gbɛama, ńsu gí kɛimɛɛo. Basɛba mɛ̀: O! +Bàalɛ ɛ̀waaso pↄnidɛaↄnɛ, ní tó maakɛa ń luanaaikɛao ń yea gbɛ̃́ↄzio ń kua ń kↄ̃o na dↄaanɛ sãnu ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì Dii sísi ń nↄ̀sɛpuaoↄ. +À to wà aà dɛ sa, wí aà zu ɛɛ beeↄ do guu, wí o wài mɛ́ aà sò. Wá e lá aà nanaↄ midɛ. +Ãma kɛ́ wá yã́ su ↄ̃máo yã́i, gɛ́ kokoa dai ísidaa. Kpↄ̀ sɛ̃́ia pↄ́ ń kũ̀, ǹ a lɛ́ wɛ̃aa, ńyↄ̃ ↄ̃a e a guu. Bee sɛ kpámá, mapi ń mpio pↄ́ ũ. +Ɔ̃ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ do Isaili bui kĩniↄ tò Silo Kanaa bùsuu, aa ɛ̀a tà Galada bùsuu, bùsu pↄ́ aa gↄ̃̀ vĩ yã́ pↄ́ Dii dà Mↄiziɛ a ò yã́i. +À gulɛsĩↄ bò Yuda bùsu sĩ̀sĩↄwa se, ↄ̃ a tò Yelusalɛũdeↄ gbãlɛ̀ tã́a yã́ musu e Yudaↄ gɛ̀ kɛ̃̀ Diiwa. +Wá ń Baanabao wá pla, wámɛ wá zɛ́ vĩ wà wá ↄzĩ to weoa? +Za Etiopi swaↄ baale ma sìsina pↄ́ fãaaaↄ mↄmɛɛ ń gbaↄ. +A bɛɛɛ dɛ Ofii bùsu vuaa ge safii gbɛ bɛɛɛde ge onisi. +Maakɛamɛɛ seela kɛ, ma wɛ̀lɛↄ i e, wí i ń kṹ, asa Dii, n dↄmalɛ, n ma nↄ̀sɛ nìnimɛɛ. +Tó gbɛ̃́ ye gbɛ̃́i, ìli vãikɛ a gbɛ̃́deeɛo. Yeakↄ̃i mɛ́ Lua ikoyãpapaa ũ. +Kɛ́ Lua wá Suabana gbɛ̃kɛ ń aà yea gbɛ̃́ↄzio bↄ̀ gupuau, +Simɛↄ ń Leviio mɛ́ kↄ̃gbɛ̃ↄ ũ, aa pãsĩ ń fɛ̃ndao. +aalɛ aà kpakpa kɛ́ aa e wà aà kũ yã́ pↄ́ àlɛ o guuɛ. +Kɛ́ wa ò Abimɛlɛkiɛ Midala Sikɛũdeↄ kã̀aa we, +gↄↄ pↄ́ málɛ wɛɛlɛ málɛ eo, ma gↄ̃ɛ bɛɛɛde è mɛ̀ndo gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ guu, ãma baa mɛ̀ndo mi nↄɛ bɛɛɛde e ń guuo. +Tó gbɛ̃́ mↄ̀ Yesu yã́ pↄ́ dodo ń wá pↄ́o waasokɛ̀ɛ́, ge nisĩna pↄ́ dodo ń pↄ́ pↄ́ á èo ge baona pↄ́ dodo ń pↄ́ pↄ́ á sìo, i aà gba zɛ́ maamaaɛ. +Kìsia a gbɛ̃vãiↄ dɛdɛ, yã́ a zↄ̃lɛ gbɛ̃maa ibɛɛↄwa. +Àliↄ ma yãdilɛaↄ kũa à zĩkɛwà. Mámɛmaa Dii. +Ɔ̃ Yesudeↄ Pↄlu gbàɛ gↄ̃̀ↄ ísia oi, ãma Silivɛ̃ɛ ń Timↄteeo gↄ̃̀ we. +Ãnabie i bↄ Isailiↄ guu lán Mↄiziwa lↄo. Aaì yãbↄ kↄ̃ lɛ́u ń Diioɛ, +Kási wà tà ń Tɛbɛsideↄ zĩ̀zↄↄ ũ, wà ń nɛ́ↄ wìwi zɛ́kpaaↄ guu píiɛ. Wà likpà an bɛɛɛdeↄ sɛa yã́ musu, wà mↄkà an gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa. +Ɔ̃ ma a zãsìmá ma mɛ̀: Lua Musude a wá daɛ ń gòmio. Wápiↄ aà zↄ̀blenaↄ, Yelusalɛũ bĩ́iboa wálɛ nawà kɛ. Ápiↄ sↄ̃ á baa ku lao. Á yã́ kú la lↄo, á tↄ́ àↄ dↄ gbɛ̃egu wɛ̃́lɛpi guu la lↄo. +Má mↄ́ tia. Ɔdidi yã́ pↄ́ ń kũawa, kɛ́ gbɛ̃e su n ài simao yã́i. +Má n nanɛ́ ń ↄzĩɛ, aai n tã́akpɛↄ kwɛ́, aai n saokĩiↄ gboo, aai n pↄkasaↄ woloma, aai n nↄamblebↄↄ sima, aai n to puizi. +Aa lakɛ̃ Aasueluɛ aà kpalablea daalɛgↄↄ, aa gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũↄ ń Yuda bùsuo píi káalakɛ̀ɛ̀. +taaside maen ma ũ. Kɛ́ wàlɛ yã́gↄ̃gↄ̃ ń nibↄo, ma lɛdau. +À zĩ zↄ̃ↄ kɛ̀ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu, mɛ́ a zĩgↄ̃ gↄ̃sa gbãaↄ vĩ Yelusalɛũ. +Sùuukɛ! Ǹ ń duuna kɛ̃́má. Tó màa no, ma tↄ́ waa lá pↄ́ ń kɛ̃̀ guu. +Yesude pↄ́ kú Sezaleeↄ gɛ̀ pìlawanↄ Sipi gbɛ̃́ Manasↄ̃ bɛ. A dɛ Yesude ũ za zi. +Ń beeo yã́ pↄ́ málɛ a lákɛ̃ɛ́ dafu lↄɛ, wì a sĩana e aàpi ń ápiↄwa, asa gusia lɛ́ gɛ̃, ↄ̃ gupua sĩande lɛ́ bii sa. +Uabelepi ɛ̀a ìwa pãleↄ zĩ̀, an dasi dɛ gbɛ̃́ káauↄla, ↄ̃ aa kɛ̀nɛ́ màa lↄ. +Lua wá tàae taala pↄ́ wá dá yã́u bãdɛ̀, a sɛ pà lipãakↄ̃awa. +Levii buiↄ kɛ̀ lá Mↄizi dànɛ́wa. Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ zĩbeezĩↄ kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃o taawa. +Aà gbãbↄa azĩaɛ gbɛa aàli kã́mabo e gↄↄ sopla. +A yã́i tò ma á zↄ̃́ɛzↄ̃ɛ ń yã́ pↄ́ bↄ̀ ma lɛ́uo, ma á dɛdɛ ń ma ãnabiↄ yã́o. Ma yã́kpalɛkɛaánↄ bↄ̀ lán loupilɛawa. +wí gulakɛ zĩ pↄ́ ń blè yã́ musu, wí dàlapoo da ń wá Lua tↄ́o. Dii wabi pↄ́ ń kɛ̀ sinnↄ píi. +Ɔ̃ a ò a maepiɛ: Ma miɛ! Ma miɛ! Ɔ̃ aà maepi ò a zĩkɛnaɛ: Nɛ́pi sɛ taò a daɛ. +Lↄbↄaũ ye Abisaloũ nɛ́ Maakapizi dɛ a nↄ kĩniↄ ń nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄla píi. À nↄsɛ̀ bao plasaiɛ, nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ sↄ̃ bàaↄ̃. À nɛgↄ̃ɛↄ ì baakwi plasaiɛ, nɛnↄɛↄ sↄ̃ bàaↄ̃. +Ɛpafa pↄ́ wá sãnu kpɛ́u Kilisi Yesu yã́i fↄkpàma +Dii a ma suaba, wí ↄkɛ Dii táasilɛbↄwa aà kpɛ́u e wá wɛ̃ni lɛ́uà ń sɛ́ yãaↄ do ũ. +í zɛ́sɛ súsu, kɛ́ á gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ tↄ̃ↄlɛↄ su pãalɛo, aai e gↄ̃ ń aafiao. +Ásu àↄ dɛ lán Kainuwao. A dɛ Setãu pↄ́ ũɛ, ↄ̃ à a dãuna dɛ̀. Bↄ́yãi à aà dɛ̀ii? Kɛ́ aà yãkɛa vãi mɛ́ aà dãuna pↄ́ maa yã́iɛ. +À bↄ̀ gɛ̀ làasookɛi sɛ̃u oosi, ↄ̃ kɛ́ à wɛzù, a è yiongoↄ lɛ́ mↄ́. +Yã́ɛ beeↄ dↄ̀magu, ↄ̃ málɛ ma nↄ̀sɛ yã́ↄ bↄlɛ. Miↄ gɛ́ yãa bíla guu e Lua ua, gbɛ̃́ↄ ì dↄdↄkↄ̃wa ma kpɛ ń gulao, dikpɛkɛnaↄ ì nↄnↄaa ń táasilɛao. +ń bleↄ vĩ iↄ dinzi n pↄblea ũ, ni n uadeↄ ń n nↄɛ zĩkɛnaↄ gwaò. +Bɛ̃yãmɛɛ bui gbɛ̃e bↄ̀ zĩlau, à bàalɛ̀ gɛ̀ Silo zĩbeezĩ. À a pↄkasaↄ ga kɛ̃̀kɛ̃, à bùsu kà a miu. +Waiyoo wápiↄ, kɛ́ wá wíwia yã́i. Wá bↄá bↄ̀kↄↄɛ. Wálɛ e yãa wá gyãpi bleɛ. +Ma mɛ̀: Ḿmɛnn déi, Dii? Ɔ̃ Dii mɛ̀: Mámɛ má Yesu pↄ́ ńlɛ ĩadawà ũ. +Tó gbɛ̃́ tò nɛ́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛɛ́ↄ do fù, a maa yãa ń adeo wà wísilↄgbɛ gbɛ̃̀nɛ dↄ aà nↄɛɛ, wi aà zu ísiu. +Dii Lua mɛ̀: Tó kí a nɛ́ↄ do gbà a tↄↄlɛ saalo, aà nɛ́pi buiↄ mɛ́ aali a túbisɛ. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, fɛlɛ gɛ ǹ ma yã́pi o Isailiↄnɛ. +i ɛa wɛ́tɛ pↄ́ pↄ́ wa pìpipizi lↄ. Tó a è fukpaapi i lilɛo, baa tó i kã́fĩo, pↄ́pi gbãlɛ̀ɛ. Àli kátɛu à tɛ́kũ, tó pↄ́pi aɛ ge a kpɛ mɛ́ fukpaan lò. +lá ńyↄ̃ kɛn la ma nɛ́: Lɛ́ bↄ yã́piu, asa n na n gbɛ̃do ↄzĩɛ. Gɛ ǹyↄ̃ zɛzɛ n gbɛ̃dopizi, awakpaɛ̀. +Aminↄpi gbɛ̃na vĩ, aà tↄ́n Yonadabu, Davidi vĩ̀i Simɛa nɛ́ɛ. Yonadabu ↄ̃nↄ gbãa, +Ɔ̃ a òmɛɛ: Aↄ gɛ́ e gↄↄ ↄ̀aa kuɛdo ń basↄooɛ (2.300) saoa kↄↄ ń oosio gbɛa, Lua kpɛ́ i gbasa bↄ maa. +Kɛ́ Yakↄbu mà wà a nɛnↄɛ kpɛbↄ̀, aà nɛ́ↄ ku sɛ̃u ń aà pↄ́ↄ, ↄ̃ à nìlɛ e aa sù. +Má pↄ́ pↄ́ ni gbɛao kpama lↄ, má n gba àizɛɛ ń gawio píi, kíae a kanwao e ǹ gɛ ǹ gaò. +Tó a pãalɛ ↄplaa oi ge zɛɛ oin nò, á swã́lɛ yã́wa á kpɛ à ma, wàlɛ mɛ: Zɛ́n kɛ, àↄ bɛu. +Dii, kɛ́ n ɛ̀fãaikɛ̀mɛɛ, n ma zɛ gíũgiũ lán gbɛsiwa. Kɛ́ n mikpɛdↄ̀mɛɛ, ma gↄ̃ bíli guu. +à onɛ́, kɛ́ wà bùa ń Dii bàakuaánↄ kpagoloo, ↄ̃ a í zↄ̃̀ɛ, ↄ̃ gbɛpiↄ gↄ̃̀ Isailiↄnɛ a yãdↄngubↄ ũ gↄↄpii. +Tó vãikɛnaↄ gbãakũ̀, baade ìↄ mikpaguiɛ. Tó aa gàga, gbɛ̃maaↄ ì liguaɛ. +Aà Lua ì dↄaaɛ̀, ì aà da zĩpi zɛ́wa súsu. +E aàↄ gɛ́ nↄwãwãkɛi à pìla, e aà nↄ̀sɛ àↄ gɛ́ swaa kĩ́iwa, à nɛì gↄ̃ɛ ũ. +Yakↄbu Yuda zĩ̀ aà dↄaaɛ Yosɛfu kĩ́i, aà Gosɛ̃ bùsu zɛ́ ↄlↄɛ̀. Kɛ́ aa kà we, +Dii Yakↄbu buiↄ kpɛ́ↄ dàaĩ ń wɛ̃nagwasai, à Yudaↄ mɛɛwia zɛgikĩiↄ kwɛ̀ a pↄfɛ̃ guu, à kɛ̀sɛ tↄ̃̀ a kíaↄ ń ń kpalaowa zĩ́lɛ. +Ɔ̃ má wèmá ma mɛ̀: Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ +Dii zↄ̃ↄ, à kà wà aà táasilɛ, à kà wà vĩakɛɛ̀ dɛ diiↄla píi. +Baa se Asiliↄ nàmá lↄ, aalɛ ↄda Lↄtu buipiↄwa. +Kɛ́ zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ mà Asiliↄ kía fɛ̀lɛ Lakisi, ↄ̃ à ɛ̀a tà à aà lè, àlɛ zĩka ń Libenadeↄ. +Bee gbɛa Yesu ìwaↄ sↄ̃̀aàzi ńtɛ̃ɛ, aa aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi wa fua tã́api goi? +A gbɛa ma zɛ è wɛ̃a luabɛ. Ɔ̃ ma lↄↄ pↄ́ má mà káau lán kã̀aeↄwa mà lↄ à mɛ̀: Mↄ la, mí yã́ pↄ́ a mↄ bee gbɛa ↄlↄnɛ. +ma wãwã a iwãa ka ma pↄaɛ. Má dↄ̃ kɛ́ ńyↄ̃ to yã́ bↄmanↄ nao. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gbɛ̃́ɛ beeↄ tò tã́aↄ yã́ ń sↄ̃ blè, an duuna pↄ́ lɛ́ ń fupi mɛ́ lɛ́ ń gálɛ. Aa yãgbɛaaa zɛ́ vĩa? +Ɔ̃ nↄ pↄ́ wa dɛ̀pi zã́ mɛ̀: Mapi ń ma nↄo wa gɛ ii Gibɛa, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuuɛ. +Ɔ̃ sàwadãnaↄ bàalɛ̀ tà wɛ̃́lɛ guu, aa yã́piↄ dàu aa sìunɛ́ ń yã́ pↄ tã́adeↄ lèo píi. +Natanaɛli òɛ̀: Gbɛ̃maa a bↄ Nazalɛtie? Filipi òɛ̀: Mↄ ǹ gwa. +Zↄ pↄ́ Dii aà sìsi gↄ̃̀ wɛ̃́ɛ ũ Diipi guuɛ. Màa lↄ wɛ̃́ɛ pↄ́ Dii aà sìsi gↄ̃̀ zↄ ũ naa Kilisiwaɛ. +Tó àizɛɛ lɛ́ kã́fĩ, a blenaↄ ìↄ kã́fĩɛ. Bↄ́ ài a vĩ a diiɛi? Aà wɛbiiwà bàasio. +Wa mↄ ń ↄ pãleo kɛ́ wà blɛ luò. Wá dↄ̃ dé mɛ́ ↄ̃api dà wá sakiliↄ guuo. +Pↄ́ bɛ̃́ɛ píi, à Dii táasilɛ! Àleluya! +Aa òɛ̀: Dabudabu kpele ńyↄ̃ kɛwɛ̃ɛ kɛ́ wà e wí n náaikɛi? Yã́ kpele ńyↄ̃ kɛi? +Yãdilɛapiá gↄↄpii yã́ɛ. Wɛ̃̀ do guu aàli Isailiↄ duuna kɛ̃́má píi gɛ̃n do. Ɔ̃ wa kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Gbɛ̃́ bee taaↄ ì gɛ̃ nↄɛ pↄ́ lí mi gbãɛoↄzi, aai ikokɛmá. Duuna sadà nↄɛpiↄgu, dↄ́ɛĩi mɛ́ gↄ̃̀nɛ́, +Gbɛ̃vãiↄ misiilɛ gbɛ̃maaↄnɛ, vãikɛnaↄ kúlɛ nↄ̀sɛpuadeↄ kpɛɛlɛ. +Ɔ̃ Dii malaikae zĩ̀ à gɛ̀ zĩgↄ̃ↄ ń ń badeↄ ń ń dↄaana pↄ́ kú Asiliↄ kía bòouↄ tↄ̀lↄzↄ̃̀. Ɔ̃ Asiliↄ kía ɛ̀a tà a bùsuu, aà gɛɛ gↄ̃̀ kpa a wɛ́i. Kɛ́ à gɛ̃̀ a tã́aↄ kpɛ́u, ↄ̃ aà nɛ́eↄ aà dɛ̀ we ń fɛ̃ndao. +Asa swã́yãmansaide pↄ́ aaì gbɛ̃́ↄ liaa ń ń yãoaoↄ dasi, atɛ̃sa Yudaↄ guu. +A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Dé mɛ́ Dii làasoo dↄ̃ à lɛdawài? Kási wápiↄ, wá Kilisi làasoopi vĩ. +Gwa, àlɛ yão gupuau kee, mɛ́ gbɛ̃e lɛ́ lɛdaaàzioa? Gbãadeↄ aà dↄ̃̀ Mɛsii ũ sĩana yã̀ mↄↄↄ? +Ma wɛ̃ni dↄ̃́a, asa má n yã́ↄ kũaɛ. Ǹ n zↄ̀blena suaba, ḿmɛ ń ma Lua ũ, málɛ n náaikɛ. +Ɔ̃ à lápi kòo a kpà dↄnlɛdewa, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku kpɛ́uↄ wɛ́ fĩwà píi. +Asuli gyaa ge nↄɛ pↄ́ wa yà sɛo ge nↄɛ pↄ́ káaluakà a ↄ̃̀ↄkpà, sema aà bui nↄɛ lɛ́so, +Kɛ́ aa mɛ̀ Dii mɛ́ ò, mɛ́ mi o sↄ̃o, wɛ́pungu pã aa èo lò? Màso aa kɛ̀o lò? +Tó gbɛ̃́ gì a wɛ̃nii a gbɛ̃naↄ yã́i, gbɛ̃e aↄ ye gbɛ̃́i dɛ beelao. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Temani bùsu gbɛ̃́ Usaũ kpalablè aà gbɛu. +Gbɛ̃ↄn síiↄ̃piↄá Gata gbɛ̃́ gbã̀aↄ buiↄnɛ. Davidi ń a gbɛ̃́ↄ mɛ́ ń dɛdɛ. +Ǹ ń wɛ́ dɛnɛ́ kɛ aasu gueo, ǹ ń swã́ gbãakũnɛ́ kɛ́ yã́ su gɛ̃uo, ǹ ń nↄ̀sɛ tatanɛ́ kɛ́ aasu yãe dↄ̃ aa ɛa sua, mí ń gbã́gbão yã́i. +Ɔ̃ à zuswanapi kàtɛu à tɛkũ̀ bòo kpɛ lá Dii dìlɛɛ̀wa, a báa ń a nↄ̀ↄo ń a gbↄ̃o píi. +Kí mɛ̀ wà kása ń Yuudɛ̃ dã̀na gĩ pↄ́ kú Suko ń Zalɛtão zãnguooɛ. +Kási tó à a zↄ̀blenaↄ do gbà a tↄↄlɛ saalo, aliↄ dɛ zↄ̀blenapi pↄ́ ũɛ e gↄ̃a wɛ̃́ɛ ũ wɛ̃, i ɛa gↄ̃ kípi pↄ́ ũ. Aà nɛ́ↄ mɛ́ aali a túbisɛ ńtɛ̃ɛ. +Lɛ pↄ́ Yudaↄ kí Ezekia dà a gbã́gbãa ń a gyão gbɛan kɛ +Yã́ bee yã́i à ãiakɛ maamaa, à Lua náaikɛ maakɛa guu, í yãmaakɛ Lua yã́ dↄ̃a guu, +Wà tà ń Yɛkↄniapio zĩ̀zↄ ũɛ. Aà nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Salatiɛli, +A wèwà à mɛ̀: Má a blenɛↄ do kpã́sãnɛ. Ɔ̃ à mɛ̀: Tↄ̀ↄma dilɛmɛɛ e ǹyↄ̃ gɛ́ kpã́sãi. +Gba pↄ́ gbɛ̃́ dà ì zɛ́ kɛkɛɛ̀, ì zɛwɛ̃ɛ̀ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kĩ́i. +To ma igↄↄ bãdɛ gwãasĩna pↄ́ wà mɛ̀ wà ma iupi. +À laaika kɛ́ gbɛ̃e su dↄ̃a gbãa kásaɛ́ à á sã́sã ń gbɛ̃nazĩna fɛlɛkaa ↄ̃nↄ pã giioo. Yã́ beeↄ ì bↄ fɛlɛkaa pↄ́ pↄ́ wì misiilɛnɛ́ↄ kĩ́iɛ, Kilisi kĩ́i no. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, waiyookɛ Egipi zĩgↄ̃ dasiↄnɛ, ní ń kpá tↄↄlɛ nↄnau ń bui zↄ̃ↄↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ tá ɛ̀ zòolouↄ. +Ɔ̃ aai aà yãmao, aa mipɛ̀ sĩ̀sĩↄwa, baa kɛ́ Dii bàakuańnↄ kpagolo ń Mↄizio gↄ̃̀ bòou. +Ɔ̃ Falisiↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ lɛ́ yã́kũtɛ̃ka aa mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ bee ì duunkɛnaↄ si aa pↄble sãnuɛ. +Lua Nisĩna gìnɛ́ aa gɛ́ Lua yã́ oi Azi bùsuu, ↄ̃ aa pã̀ Filizi ń Galatio bùsuↄla. +Á ↄ̃nↄnaↄ, à ma yãma! Á yãdↄ̃naↄ, à swã́kpa à ma! +Ɔ̃ kí pↄ yà dúuduu, ↄ̃ i fↄ̃ gì lↄo lɛ́ pↄ́ á gbɛ̃̀ nibↄↄ wáa yã́i. +Kɛ́ Balaaũ Keniↄ è, ↄ̃ à yã́ pↄ́ á è ò à mɛ̀: Á kúkĩi gbãa gíũgiũ, á sakpɛ kú gbɛ musu. +Kɛ́ aalɛ zĩkańnↄ Gata lↄ, gbɛ̃́ tìisie ku we, aà ↄnɛↄ ń aà gbánɛↄ soolosooloɛ, à kɛ̀ píi baasↄo mɛ̀ndosai. Gbɛ̃́ gbã̀aↄ buiɛ lↄ. +À ulatao dà Aalonaɛ, à asana lɛ̀ɛlɛ dↄ̀a, ↄ̃ à ulatao dàɛ̀ ń saoulao, ↄ̃ à saoulapi asana dↄ̀ɛ̀ a pi. +Ɛlia òLua tɛ́ gbàɛ, à kũ̀má ḿpii. +Ma yãma n gbɛ̃kɛ yã́i, Dii, ma lɛ́ ń láo lá n ikoyã òwa. +Ɔ̃ an baade a sakili pìla a pòlo gↄ̃̀ↄ. +À yã́kpalɛkɛnaↄ ń gbãadeↄ dilɛdilɛ á bui ń buio guu wɛ̃́lɛ pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwáↄ guu píi. Aali yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ a zɛ́wa. +Tó á Dii á Lua yãdilɛaↄ kũa, mɛ́ á tɛ́ aà iai, a á dɛa a gbɛ̃́ pↄ́ an kua ńdoaↄ ũ zɛdↄ, lá a òɛ́wa, +Kɛ́ aa yã́pi mà, à bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aa aà tò we aa tà. +Ãnabiↄ gãli gbɛ̃e na wiilɛ̀ Ɛliziwa à mɛ̀: Ma zã́ pↄ́ dɛ n gbɛ̃́ ũ gà. Ń dↄ̃ kɛ́ n gbɛ̃́pi Dii vĩa vĩ. Aà fĩade lɛ́ mↄ́ ma nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn plaↄ sɛ́lɛi a zↄↄ ũɛ. +à mɛ̀: Dii, ma wɛgwa, ńsu gɛ̃ mapi n zↄ̀blenaao. +Kɛ́ nↄɛpi mↄ̀ Saulu kĩ́i, a è gili gɛ̃̀aàgu maamaa, ↄ̃ a òɛ̀: Mapi n zↄ̀blena ma n yãmà, ma azĩa kaikɛ̀, ma yã́ pↄ́ ń òmɛɛ kɛ̀. +Dii lↄↄ ì gbáa dee, Dii ì Kadɛsi guwaiwai dee. +Lá n ma wɛgwà, to mà n làasooↄ dↄ̃ sa, kɛ́ mà e màↄ n dↄ̃, míↄ nannↄ sĩana. Ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ buiɛ beeá n gbɛ̃́ↄnɛ. +Maeↄ, ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ kɛ́ á gbɛ̃́ pↄ́ kú za asĩnizĩpi dↄ̃. Ɛ̀waasoↄ, ma láɛ bee kɛ̃̀ɛ́ kɛ́ a zĩblè Setãuwa. +Ɔ̃ ma gbɛ̃ↄn sooloↄ è, aa bↄ̀ Musu Bↄlɛ pↄ́ a lɛ́ ɛlɛa gugbãntoo oiwa, aalɛ mↄ́ baade ń a gbɛ̃́wiwibↄo. Gↄ̃ɛe kú ń guu bàabaa ula daa, lákɛ̃bↄↄ ń taalao dↄa aà pi. Aa gɛ̃̀ zɛ̀ mↄgotɛ̃ saokĩi saɛ. +a dɛ wá zↄblea Diiɛ seela ũ wápiↄ ń ápiↄ zãnguoɛ ń wá bui pↄ́ tɛ́ wá kpɛↄ, wí sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasao o aà ua. Beewa á buiↄ e o wá buiↄnɛ zia, an baa kú ń Diio lↄoo. +Ɔ̃nↄ tↄ́ mɛ́ dↄ yã́ beeↄwa. Wàlɛ lousisiyã kakanɛ́ ń zĩabusaao ń ĩadaanzĩawao. Ń beeo aali kpá wá dàaɛo. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Dailɛ kpele á kɛ̀i? Aa wèwà aa mɛ̀: Zãa pↄ́ɛ. +Pↄ́ pↄ́ àlɛ mi a gↄ̃ɛ̀ mlɛ̃̀ sɛwɛ ũ, i aà dɛ lán sↄ̀gbala swaawa. +Tó gbɛ̃́ i swã́sɛ Dii yã́ pↄ́ ãnabipi a o ń aà tↄ́oio, Dii a yã́pi la adewaɛ. +Ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ Dii n sɛ ǹ kpɛdↄɛ a kúkĩi ũɛ. Sↄ̃dilɛ, ní zĩpi kɛ. +Niazĩdeↄ, à wɛɛlɛ àↄ laai vĩ, làasoosaideↄ, à to àↄ nↄ̀sɛ vĩ. +Ń tue nɛigↄↄ dↄ̃e? N bana è gↄↄ pↄ́ àlɛ nɛia? +Íↄ dↄ̃ sa kɛ́ ma Dii á Lua, má kú Siↄna musu, ma gbɛ pↄ́ a kua adoapi. Yelusalɛũá ma pↄ́ɛ, buipãleↄ si wɛ̃́lɛpiu bau lↄo. +Íli sao ń blesanao mɛ̀ndo lↄ á duunakɛ̃awá yã́i. +Á mà lá má kú yãa Yudaↄ zɛ́u. Ma Yesudeↄ wɛtã̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo pãsĩpãsĩ, má wɛ̀ɛlɛ mà ń midɛ. +Lá a imì ma sĩ̀sĩ pↄ́ a kua adoa musu, màa bui píi a imi we zɛsai. Aa ma pↄkũmabↄbↄma ípi gbɛ̃, aai gↄ̃ lán wi ń i yãaowa. +Ɔ̃ Ãna òɛ̀: Baa, gáafaakɛmɛɛ! Ń n kuao, mámɛ má nↄɛ pↄ́ zɛ lɛ́ wabikɛ Diiwa ń wáa la ũ. +Ɔ̃ nɛ́pi bↄ̀ gɛ̀ a da là à mɛ̀: Bↄ́ má a wabikɛwài? Ɔ̃ aà da òɛ̀, Zãa Dailɛna miɛ. +Lua a zɛ ń a gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ wiilɛwa fãanɛ ń gwãasĩnaoↄo lé? A zígbiakɛ ń dↄańlɛo yã̀? +ↄ̃ à aà wɛgwà, à aà dìlɛ a bɛ ziia ũ, à pↄ́ pↄ́ a vĩ píi nàɛ̀ a ↄzĩ. +Yosafa Yolaũ ì, Yolaũ Aazia ì, Aazia Yoasi ì, +Dã buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Dã buiↄá nↄ̀ↄmusu nɛ́ bↄlↄↄnɛ, aai bↄ Basana bùsuu aa kusimá. +Vu iu, vu iu! Yelusalɛũ fɛlɛ zɛ! N pↄkũma toona pↄ́ na Dii ↄzĩ í mì, n aà kɛɛona pↄ́ ì ń kɛ tàlaatalaa í lɛ̀u ń a gbↄ̃o. +Ma yenzide dɛmɛɛ ãia ligↄ̃n vude pↄ́ wà bↄ̀ò Ɛ̃ngɛdi vɛ̃ɛbua ũɛ. +Dé mɛ́ tò sɛ̃̀a zàaĩna gↄ̃̀ azĩaɛi? Dé mɛ́ aà pòlo gbàɛi? +Níli sa kↄↄ o ń pɛ̃ɛtio kiloo do yãalɛa ń nísi íwao litili do, níli vɛ̃ɛ kawà litili do. +Ɔ̃ à lɛzu à ń lá à mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, i kpↄe e á kũ̀o lé? Aa mɛ̀: Aawo! +Tó a sùuukɛ̀ ń gbɛ̃́o, mi kɛaànↄ sↄ̃ɛ. Sùuu pↄ́ má kɛ̀, tó yãe su ku, má kɛ̀ á yã́i Kilisi gɛ̃ɛ ũɛ, +Ɔ̃ à mɛ̀: Sema Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ taasikɛ maamaa. Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ giaàzi, aai aà dɛ, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i vu. +Tó kpàsa pↄ́ↄ kã̀aa we píi, ↄ̃ wì gbɛpi go lↄ̀ↄpilɛ wà í kpámá, ↄ̃ wì ɛa gbɛpi taɛ a gbɛu. +Ma a yã́ↄ sòso má kàɛ́ á lɛ́u, ma ↄkùála ma á dↄ̃́a. Ma musu kpàlɛ, ma dṹnia zĩ́napɛ̀lɛ, ↄ̃ má ò Siↄnadeↄnɛ aa dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. +tó n lɛzù laaizi, mɛ́ n wiilɛ̀ yãdadaai, +Kpɛ́pi gↄ̃̀ Yozueeɛ ń wá deziↄ, ↄ̃ aa mↄ̀ buipãle pↄ́ Lua ń yánɛ́ↄ bùsu sìomá. Kpɛ́pi ku we e Davidi gↄↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ vãikɛanɛ́ làasoo vĩ ↄ̃ wì mɛ kↄ̃nide. +Ń ma wɛ́ kũa, mi e iòo, ma gↄ̃ bíli guu, mi dↄ̃ lá má oo. +Gↄↄ pↄ́ Piɛɛ lɛ́ yã́pi onɛ́, Lua Nisĩna dì gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yã́pi maↄnɛ píi. +Lubɛni buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basoolokwioɛ (43.730). +Kɛ́ wà aà dↄ̃̀ Yuda ũ, ↄ̃ ampii aa wiilɛ̀ sãnusãnu mↄ̀ pla taawa aa mɛ̀: Ɛfɛsɛdeↄ Aatɛmi zↄ̃ↄ. +Màa lↄ a dɛ: Gbɛ pↄ́ wì gɛ̃mbↄlɛwà ũ, gbɛsi pↄ́ aaì kpaa aa fu ũ. Aa gɛ̃mbↄlɛwà kɛ́ aai Lua yãdao yã́i. Beewa Lua dìlɛnɛ́. +Gↄↄpii wá kú Yesu ga suawá guu, kɛ́ aà wɛ̃ni e bↄ gupuau wá mɛwa yã́i. +Kɛ́ à wɛzù, à kí è zɛa a mↄ̀pɛlɛ saɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ. Zĩgↄ̃ badeↄ ń kã̀aepɛnaↄ sĩ aà saɛ, mɛ́ gbɛ̃́pii lɛ́ pↄnakɛ aalɛ kã̀aepɛ, mɛ́ lɛ̀sinaↄ dↄaaa ń táasilɛao ń pↄ́ↄbↄnaↄSalomↄↄ ↄ̃nↄ dɛ gukpɛdeↄ ń Egipiↄ pↄ́a píi. +A kɛ̀ màa e wɛ̃̀ pla, ↄ̃ Azi bùsudeↄ Dii yãmà, Yudaↄ ń Gɛlɛkiↄ píi. +a to lou ma á bùsuu a gↄↄwa. A daalɛ káabuana, i bↄlɛi, á pↄ́wɛna ń á vɛ̃ɛo ń á nísio i kɛɛ́ maamaa, +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ i ↄnana zupi miwa, wi a kòlokpa Dii aɛ we. +Ɔ̃ saonaↄ gɛ̃̀ ń Dii bàakuańnↄ kpagoloo a kpɛ́u e kpɛa pↄ́ wì mɛ luakukĩiu. Aa dìlɛ a dilɛkĩi we malaika gã̀sĩade��� zíɛ. +Kɛ́ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ ìwaↄ aà è, aa aà maabòɛ̀, ↄ̃ wà aà sɛ̀ gɛ̃̀ò Falaↄ̃ↄɛ a bɛ. +Má mà pↄ́wɛna kú Egipi. À gɛ lúwɛ̃ɛ we, kɛ́ wásu gagao, wíↄ ku aafia. +Sↄdↄũ kía ò Ablaũɛ: Ma gbɛ̃́ↄ kpaa, níↄ àizɛɛ kũa n pↄ́ ũ. +aà o Isailiↄnɛ aà mɛ: Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ málɛ kpáwá guu, àli tó bùsupi ĩ́ampamɛɛ. +Kɛ́ aa aà è kãaa, e àↄ gɛ́ kái ń kĩ́i, aa lɛkpàaĩaàzi aa mɛ̀ wà aà dɛ. +À zɛ̀ ń a mae kí Asa yãkɛaↄ, i pãalɛo, à yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀. +Dii a a gbɛ̃́ↄ vũaao a tↄ́ zↄ̃ↄ yã́i, asa aà á kɛa a gbɛ̃́ↄ ũ kàaàguɛ. +a gbɛ̀awà aà lákɛ̃ Damasi lousisikpɛdeↄnɛ aà kpawa, kɛ́ tó a su zɛ́pideↄ è we, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi, a ń kṹkũ suńnↄ Yelusalɛũ. +Isaili mɛ́ aaↄ dɛ bùsu ɛ̀fãaideↄ àaↄ̃de ũ ń Egipio ń Asilio dṹnia guo gↄↄ bee. +Yã́ pↄ́ a ò nɛ́pi musu bↄ̀ aà de ń aà dao saɛ. +Saulu gↄↄ aa zĩkà ń Ageli buiↄ, ↄ̃ aa zĩblèmá aa zↄ̃̀lɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu bùsu pↄ́ kú Galada gukpɛ oi píiu. +Má dɛ Ɛflaiũ buiↄnɛ lán blɛ́waɛ, má dɛ Yudaↄnɛ mɛkɛmuuna ũ. +Màa gbɛ̃́ pↄ́ Dii vĩa vĩ aↄ báaa vĩ. +Vĩakɛa Diiɛá gbãaekĩi náaideɛ, a dɛ misikĩi ũ ade nɛ́ↄnɛ. +Ɔ̃ wa Piɛɛ kũa kpɛ́u, Yesudeↄ lɛ́ wabikɛɛ̀ Luawa zɛsai. +Dii bàa kua ń Isailiↄ yã́ pↄ́ a dìlɛ Mↄiziɛ Mↄabu bùsuun we, yã́ pↄ́ a dìlɛɛ̀ Olebu bàasi. +Dↄaanaↄ yão ì busa, an lɛ́ ì gↄ̃ kpaaũa. +Vua pɛpɛɛnapi dↄ tulu aɛ ń balɛɛna búunao. +Simↄↄ Isaliↄti nɛ́ Yudasi yã́ ↄ̃ àlɛ o. Aàpi mɛ́ gbɛ̃ↄn kuɛplapiↄ gbɛ̃do pↄ́ a aà kpámá ũ. +Nↄ̀sɛpuadeↄ zɛ́ ìↄ pooa, ni gbɛ̃maaↄ kua kɛkɛnɛ́ wásawasa. +Gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃ↄ á guu aàↄ dɛ á dↄnlɛde ũ. +N yã́ lɛ́ kɛ ma ibɛɛↄnɛ yãe ũo, ↄ̃ a yã́ lɛ́ ma dɛ. +Tó wà gbɛ̃́ɛ beeↄ nàmɛɛ ma ↄzĩ yãa lé, má aà yaɛ. Má oɛ̀ aà a zĩgↄ̃ↄ kãaa, aà bↄlɛńnↄ. +Dii ↄ lòo ísiaa, a tò bùsu pↄ́ kú a saɛↄ lùalua. À yãdìlɛ Kanaa bùsu yã́ musu, à mɛ̀ wà a wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ dɛɛlɛ. +Ma Dii ma mɛ̀: Sa dasi pↄ́ álɛ oa dɛmɛɛ pↄe ũe? Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oaa ń são ń pↄ mɛkpaa nísio ni bↄ̀mala. Gáae ń são ń bleo auli kámaguo. +asa ma gbɛ̃́piↄ bↄ̀ ma kpɛ. Baa tó aalɛ lɛzumazi, ma Musude, má ń gba gbãao. +Dↄ̃ yãa wà tulalepi yìa ń ↄ zↄ̃ↄo, wi a ↄ̃a kpá taasideↄwa. +Aa gↄ̃̀ kóũkoũnnↄ nↄana ń pↄ́kɛ̃sãmao yã́i, aaì blɛ wɛɛlɛwɛɛlɛ gugiiu, aaì i gugbaigbaiu. +Gbɛ̃blenaↄ sↄ̃ aaìↄ zↄ̃lɛa ń bɛ ń laaiwa, lualɛwɛna pↄ́ an gbãa dɛ ń lua ũpiↄ ìↄ ku dↄdↄa. +Kɛ́ aa lɛsì, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ gɛ̀ Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu. +Dii pↄ́ á kɛ̀ ázĩaɛↄ ku máɛ? Aa fɛlɛ á taasikɛgↄↄ, tó aa fↄ̃ á suaba! Asa á Yudaↄ, á diiↄ dasi kà á wɛ̃́lɛↄwa. +Ɔ̃ aà dii aà wɛ̃nagwà, à aà gbàɛ à fĩapi tòɛ̀. +íↄ gugwagwa. Tó Silo nɛnↄɛↄ bↄ̀lɛ ↄ̃wãi, à bↄlɛ vɛ̃ɛbupiu kpakpa, á baade i a pↄ́ kṹ nↄ ũ à taò a bùsuu. +Bↄ́ a gɛ gwai wei? Ãnabi yã̀? Ao! Málɛ oɛ́, a dɛ se ãnabia. +À ãnabiↄ zĩ̀má aa ɛa suwa, aalɛ ń tàaeↄ onɛ́, aai swã́sɛio. +Bee yã́i Lua á sisii à á sɛ́. Kilisi taasikɛ̀ɛ́ à zɛↄ̀lↄɛ́, kɛ́ àↄ tɛ a iai yã́iɛ. +Ɔ̃ à pↄ́wɛngbɛ̃zɛpi lùwà vua ↄwatɛ̃ mɛ̀n ↄ̀aa àaↄ̃. +Ɔ̃ à gì Ɛflaiũ buiↄzi, i Yosɛfu buipi sɛ lↄo. +À wabikɛwàwɛ̃ɛ lↄ, aà zɛwɛ̃wɛ̃ɛ wà a yã́ waasokɛ, wí Kilisi asiiyã onɛ́. A yã́i wà ma dai kpɛ́u. +Ɛflaiũ bui gãliↄ lí bòokpa bɛaɛ oi ń ń dàlapooo. An dↄaanan Amihudu nɛ́ Ɛlisama ũ. +Ɔ̃ ma aà là, kpelewa má kɛi, Dii? Ɔ̃ a òmɛɛ mà fɛlɛ gɛ̃ Damasi, we wa yã́ pↄ́ a dìlɛmɛɛ mà kɛ omɛɛ píi.ń ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ dìlɛ ma pↄ́ ũɛ. Mámɛmaa Dii. +Aàliↄ filia pↄ́ kú vua dauwaↄ kɛkɛ ma aɛ gↄↄpii. +Mↄizi Isailiↄ kã̀aa píi, a ònɛ́: Yã́ pↄ́ Dii dìlɛ àↄ kɛn kɛ +Dé mɛ́ Dii làasoo dↄ̃i? Dé mɛ́ yãdàɛ̀ aà lɛdamade ũi? +Bee mɛ́ maa, ì ka Lua wá Suabanagu. +Yobu, tó n ↄ̃nↄ kà, yã́ɛ bee ma, swã́sɛ ma yã́i. +Too! Málɛ oɛ́, má ń yáɛ́ lↄo. Aaↄ dɛɛ́ lɛ ũ á gbã̀tɛ̃ɛuɛ, mɛ́ an tã́aↄ aaↄ dɛɛ́ bai ũɛ. +Asa yã́ a ń le kã́ndoɛ. Dé mɛ́ dↄ̃ lá wa ń ásookɛi? +Waiyoo á Falisiↄ! Iↄ ye zↄ̃lɛa gumaaↄu lousisikpɛu, iↄ ye wàↄ fↄkpakpawá gãaɛ. +Kanaa nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Sidↄ̃ ũ. Aà bui kĩniↄn kɛ: Iti buiↄ, +Lɛkpaaĩsai ì yã́ gboo, lɛdamade dasiↄ ì to à kɛ. +Aà nɛ́ Yosafa zↄ̃̀lɛ aà gbɛu, ↄ̃ à sↄukɛ̀ Isailiↄ yã́ musu. +Yesu wiilɛ̀ gbã́ugbãu à mɛ̀: Baa, ma a nisĩna nànɛ n ↄzĩɛ. Kɛ́ a ò màa, ↄ̃ à tà. +m��́ aà yã́ i zↄ̃lɛkĩi e á sↄ̃ guuo, kɛ́ álɛ gbɛ̃́ pↄ́ a zĩ náaikɛo yã́i. +Lua á lú à fĩabò. Ásu gↄ̃ gbɛ̃nazĩna zↄ ũo. +Yosafa Levii buieↄ ń saonaeↄ ń Isaili uabeleeↄ dìlɛ Yelusalɛũ Dii yã́kpalɛkɛnaↄ ũ aaↄ lɛkpaaↄ bↄaa. Ɔ̃ aa ku Yelusalɛũ. +Tó gbɛ̃́ nɛì mɛ̀n basↄo mɛ́ à zikũ̀ táotao, baa ń aà gɛ̃gɛ̃akɛo, tó i e pↄnakɛ̀ a guuo, tó à gà mɛ́ aà vĩa kpɛlaao, nɛ́ pↄ́ wa ì gɛ̀ sã̀ↄwà. +Lemɛki kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa doɛ, bao plasai mɛ́ kúo (182), ↄ̃ à nɛgↄ̃ɛ ì. +Dii òmɛɛ: Gɛ ǹ zɛ Gbɛ̃́ↄ Bↄlɛu, gu pↄ́ Yuda kíaↄ ìↄ gɛ̃u, aaìↄ bↄu, ní gɛ́ Yelusalɛũ bↄlɛ kĩniↄu lↄ píi. +ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀manↄↄ tò sↄ̃ kɛ̃̀ ń gbɛ̃́ↄgu. Mapi lé, má tɛ́ Dii ma Luazi ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. +Ma, ma íbɛlɛsɛ̀nnↄ kàamaide. Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de mámɛ má ò, asa gↄↄ pↄ́ má dìlɛ mà n wɛtãwà mɛ́ kà. +Zĩ́ pↄ́ wà zwã̀akpɛ dↄ̀, tɛlu kùlɛ ikoyã kpɛ́piaɛ. Sɛa za oosi e gu gɛ̀ dↄ̀ò tɛlupi ku zwã̀akpɛpi musu lán tɛ́wa. +Kpaalɛ pↄ́ saona Ɛleazaa ń Nuni nɛ́ Yozueeo ń Isaili bui uabeleↄ kɛ̀nɛ́ ń gbɛlaao Silo Dii aɛ a kpɛ́ kpɛɛlɛn we. Màa ↄ̃ aa bùsupi kpaalɛ̀. +Isailiↄ kà Zini guwaiwaiu ḿpii mↄ sɛ̃́ia guu, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ Kadɛsi. Wekĩi Miliaũ gàu, wà aà vĩ̀. +Wi zĩ gbãa kɛ e wà kpasa. Tó wà wá ká, wi samaaonɛ́ɛ. Tó wà ĩadàwá, wi mɛnafↄ̃. +Málɛ o gbɛ̃́ pↄ́ ãnabikɛlaɛ bee yãmàↄnɛ píi, tó gbɛ̃́ yãe kã̀fĩ a guu, Lua a kìsia pↄ́ a yã́ kú láɛ bee guuↄ kã́fĩ adeɛɛ. +Kilisi Nisĩna kú ń guu, à dↄ̀aa taasi pↄ́ Kilisipi a kɛ ònɛ́ ń gawi pↄ́ a e a gbɛao, ↄ̃ aa wɛ̀ɛlɛ wà yã́pi zɛ́ dↄ̃ ń a kɛgↄↄo. +Gbɛ̃nazĩnaↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ (16.000). An guu wà falubↄ̀u Diiɛ baakwi ń plao. +ↄ̃ à gɛ̀ Saulu ń aà nɛ́ Yonatãao wáↄ bìlɛ Yabɛsi Galadadeↄ kĩ́i. À mↄ lè wà ń gɛ sɛ̀ yãa kpã́i Bɛtɛsã gãaɛ, gu pↄ́ Filitɛ̃ↄ ń loo bĩ́iwa Saulu dɛa Giliboa gbɛaɛ. +Ɔ̃ Yozuee bùsupi kpaalɛ̀ Isaili buipiↄnɛ Dii aɛ ń gbɛlaao. +Aa tɛsↄ̃ n kpɛ́ↄwa, aai n wɛtã nↄɛ dasiↄ wáa. Má n káaluakaa midɛ. Ńyↄ̃ e fĩabo n gↄ̃pↄsɛↄnɛ lↄo. +Bɛtalaũ, Bɛnimɛla, Suko ń Zafↄ̃o ku guzulɛu we ń Ɛsɛbↄ̃ kí Siↄ̃ bùsu kĩnio Yuudɛ̃ baa gukpɛ e Gɛnɛzalɛti ísida saɛ. +Dii, ma lɛ́na dↄ̃́amɛɛ. To mà a lɛ́ fↄ̃́. +Ɔ̃ má ò ń mazĩao ń pↄfɛ̃o ma mɛ̀, aa gɛ̃ ma kã́mabokĩiuo fá. +Àli á de ń á dao kpɛla, kɛ́ à e gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ ma Dii á Lua málɛ kpáwáu. +An bↄa Egipi wɛ̃̀ plaade mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ↄ̃ wà zwã̀akpɛpi dↄ̀. +N ma sↄ̃ gwà, n wɛ́tɛmazi gwã́, n ma tàasikà, ni yãe eao, asa ma zɛò ma lɛ́ a ma kalikɛ̃o. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, yã́pi a mↄ́ mɛ́ a kɛ. Gↄↄ pↄ́ má òpin we. +Yã́ pↄ́ má ònɛ píi o n vĩ̀i Aalonaɛ, i o Falaↄ̃ↄɛ aà Isailiↄ gbaɛ aa bↄlɛ a bùsuu. +Luayãmanaeↄ Ɛtiɛ̃ɛ vĩ̀, aa aà gaa ↄ́ↄlↄ̀ ń wii gbãao. +Dṹnia gↄ̃̀ wɛ̃nannↄ sìtiũ! Tↄↄlɛ gↄ̃̀ ↄↄↄnnↄ búɛbuɛ! Dṹnia gbɛ̃́ gbiaↄ gↄ̃̀ yɛ̃̀ɛɛsai. +Kɛ́ a gu dↄ̀ Isaili gbɛ̃ↄn plaↄ lɛ́ sòlekɛ, ↄ̃ à mↄ̀ ń yoaa, à awakpànɛ́ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ, bↄ́yãi álɛ ĩadakↄ̃wa kↄ̃tɛ̃ɛi? +Ma Dii Lua ma mɛ̀, ḿmɛ n gbɛ̃́ pↄ́ ma aà yãdà yãa ma zↄ̀blena Isaili ãnabiↄnɛ aa ò ũo lò? Gↄↄ bee aa ãnabikɛkɛ̀ a wɛ̃ dasikũ̀, aa mɛ̀ ńyↄ̃ lɛ́lɛmá. +Wà zɛ ń yã́zɛdeo, wíↄ yãmaa dↄ̃ wá zãnguo. +Isailiↄ i ɛa sù ń tòtonawao, aai Dii Zĩgↄ̃de kĩ́i wɛɛlɛo. +Ɔ̃ Egipiↄ kía Ɛbɛlu nↄɛ nɛinaↄ sìsi, ado tↄ́n Sifila, ado Pua. +Mae, wá yãma. Lua gbɛ̃́ báaaden n ũ wá guu. Ǹ n gɛ vĩ gɛ̀ɛ pↄ́ kɛ̀nɛ maa guu. Wá gbɛ̃e a ginɛ ń gɛ̀ɛo kɛ́ ǹ gɛ vĩuo. +Ńyↄ̃ mɛ: Wà ma gbɛ̃, i ↄ̃ao, wà ma kɛ búubuu, mi a wãwãmao. Bↄɛ ma wɛ́ a wee mà í wɛɛlɛ mi lↄi? +ↄ̃ Dii gawi pìla Sinai gbɛpiwa. Súɛlɛpi daa màa e gↄↄ soolo, a gↄↄ soplade ↄ̃ Dii lɛzù Mↄizizi za súɛlɛpi guu. +Sɛ̃̀a zàaĩnaↄ zɛ sĩ̀sĩ wáiwaiↄ musu, aalɛ we hɛ̀hɛhɛhɛ lán gbɛ̃gbonaↄwa, an wɛ́ tà loũloũ sɛ̃sai yã́i. +Saona lí o wà bãpiↄ do dↄ oo pↄ́ wà í bàalɛa kàu musu, wi a kòlokpa, +Tó à a zaa gbɛ̃́ↄu ùlɛ mↄafili guu, aà vãi ì bↄ gupuau bíla wáa. +Bee yã́i kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ dɛ lán kíaɛ bee yã́wa. Kíae mɛ́ ye à a ↄ̃a yã́ gↄ̃́gↄ̃ ń a ìwaↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ a gɛ sɛ̀ lí a pↄ́ↄ pípi, kási a gi àↄ gbãlɛaɛ e oosi. Pↄ́piↄ líↄ dɛɛ́ tɛ̃ ũ. +Ɔ̃ Ablahaũ wabikɛ̀ Luawa, ↄ̃ Lua Abimɛlɛki gbã̀gbã ń aà nao ń aà nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ, kɛ́ aa e nɛi, +Ɔ̃ vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ kía fɛ̀lɛ yãò Falaↄ̃ↄɛ à mɛ̀: Tàae pↄ́ má kɛ̀ yãa dↄ̀magu gbã. +Ɛlia ò Ahabuɛ: Gɛ ǹ pↄble, ní imi, asa ma lou kↄ̃fĩ mà dↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛↄ kúlɛ wàipiɛ ḿpii, mɛ́ i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ an tↄ́ kú àizãna taalau e Lua àↄ gɛ́ dṹnia kálɛi bàasio. Taala piá Sã pↄ́ wa dɛ̀ pↄ́ɛ. +Ade aↄ ku nama guu, aà buiↄ mɛ́ aa gↄ̃ ń bùsu vĩ. +Màa Saulu ń a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ ń a zĩkabↄkũnao ń a gbɛ̃́ↄ gàga sãnu gↄↄ doũpi zĩ́ píi. +Kɛ́ Mↄizi yã́pi mà, à wùlɛ a gbɛɛu, +Zĩbeezĩ Dii a swe pɛ ũsĩnaↄzi Egipi swaↄ zↄ̃lɛu ń zↄ́ pↄ́ kú Asili bùsuuↄ. +Kɛ́ Hilaũ Salomↄↄ yã́pi mà, aà pↄ kɛ̀na maamaa à mɛ̀: Wà gbãakpa Diizi gbã, asa à Davidi gbà nɛ́ ↄ̃nↄna, àlɛ dↄaa a gbɛ̃́ dasipiↄnɛ. +À sↄ̃̀aàzi, à ɛsɛ mà aà gu pↄ́ kɛ̀ĩaↄwa ń nísio ń vɛ̃ɛo, à pↄ́ yèyewà. Ɔ̃ à aà sɛ dì a zàaĩna kpɛ, à gɛ̀aànↄ nibↄↄ pilakĩi. Ɔ̃ à aà gwà we. +Yesu ń wɛ̃nagwà, à ↄkã̀ ń wɛ́wa. Wegↄ̃ↄ aa guè, ↄ̃ aa bↄ̀ tɛaàzi. +À pↄgupuna zↄ̃ↄↄ kɛ̀ mɛ̀n pla, a pↄ́ pↄ́ gbãa ìↄ kible fãanɛ, a pↄ́ pↄ́ busɛ ìↄ kible gwã́. À saanaↄ kɛ̀ lↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ pↄ́ bee taawa, aliↄ gbãlɛaɛ e oosi. Asuli saoblɛ bleo, mɛ́ i kɛ à zuò bàasio. +Mↄafilideↄ! Ãnabi Isaia dↄ̀aa á yã́ ò wásawasa à mɛ̀ +Tó dṹnia dèe, a gbɛ̃́ↄ lɛ́ kɛ sèee, mámɛ mi a gbapɛlɛ kṹ gíũgiũ. +Ɔ̃ Zakali ò malaikapiɛ: Kpelewa má yã́pi sĩana dↄ̃i? Asa maezinan ma ũ, mɛ́ ma na zikũ̀ lↄ. +Ma wɛ́ ìↄ pɛ Diiwa gↄↄpii, asa ↄ̃mɛ ì ma gbá bↄ bau. +Yea Luazi ń nↄ̀sɛmɛndoo ń n ↄ̃nↄo píi n gbãa pua lɛ́u ń yea n gbɛ̃́deezi lá nzĩa wɛ̃niwao dɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń saoa bui píiola. +Tó nↄɛ i pↄ́kummusu kɛo, aà a mi kɛ̃ɛlɛ. Lá mikɛ̃ɛlɛa ge miboa dɛ nↄɛɛ wí ũ, aà pↄ́kummusu kɛ. +To gↄↄpi li gusia ũ. Kua musu Lua su a yãdao, asu to gupuuo. +À wɛtã àↄ lɛdoũ pↄ́ bↄ̀ Lua Nisĩna kĩ́i vĩ ba pↄ́ wá dↄkↄ̃wa ũ. +Baa ísi a fↄ̃ báasɛ̃ tɛdɛo, baa swada í a fↄ̃ daao. Tó gbɛ̃́ a bɛ àizɛɛↄ kpà píi báasɛ̃ lua yã́i, wa sakaaàgu búubuuɛ. +Tó gbɛ̃́ zu gbɛ̃pãle pↄ́ zↄ̃̀ a dɛ̀, aà a bɛ̃́ɛ yía, aai a ↄ̃a kpaalɛ, aai a gɛ kpaalɛ màa lↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aà yã́ sì, ade Lua sĩanadekɛ sìɛ. +Gↄↄ pↄ́ Yesu mↄ̀, aà ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ do Tomaa pↄ́ wì mɛ Sìa kúńnↄo. +Zĩeↄ tɛlupi lí gↄↄplakɛ zwã̀akpɛao. Tó Dii ↄ̀lↄnɛ́, aaì bòokpa, tó Dii ɛ̀a ↄ̀lↄnɛ́ lↄ, ↄ̃ aaì ń pↄ́ↄ naaa. +Wa ɛsɛ màma Babɛliwa, i gbã́gbão. Wà aà to we sa, wá baade a taa kɛ a bùsuu, asa aà tàae luabɛpuana lè, à gbã̀ zↄ̃̀ luawaɛ. +Bui pↄ́ Lasɛli kɛ̀ ń Yakↄbuon we. Aa gbɛ̃ↄn gɛ̃o mɛ̀ndosaiɛ. +N yↄ̃́ dɛ lán bua nɛ́ mɛ̀n plaↄwa, lán tue nɛ́ sìaↄwa. +Zupi au sí, ní máma ma gbagbakĩi kↄ́baↄwa ń n ↄtonao, ní au pↄ́ gↄ̃̀ ɛ́lɛ ma gbagbakĩipi gbázĩ. +Yã́zãsi sↄũwa a faasaikɛwa, kɛ́ asu azĩa gwa ↄ̃nↄna ũo yã́i. +Ni gbɛ̃́ toto, ni aà wɛtã aà duuna yã́i, ni aà àizɛɛ sóso lán blɛ́wa. Gbɛ̃́pii ì gɛ̃zɛa lán ĩ́anawaɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, málɛ yãoɛ́ lán gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi ikoyã dↄ̃ↄwa. Á dↄ̃ kɛ́ ikoyãpi iko vĩ gbɛ̃́wa gↄↄ pↄ́ a ku noa? +Mↄizi ń Aalonao buiↄ yã́n kɛ gↄↄ pↄ́ Dii yãò Mↄiziɛ Sinai gbɛ musu. +À gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ gbòo, à tã́agbɛↄ wìwi, à Asetaati lipɛlɛↄ zↄ̃̀zↄ̃. àɛ, aa tↄkpàɛ̀ Nɛusetã. +Gbɛ̃́ↄ ↄkpà yã́ pↄ́ kɛ̀ wá guu dau siua lá guu zɛ́zɛwa dasi, +Kɛ́ Lↄtu gugwà, a è Yuudɛ̃ guzulɛ píi mↄ̀sɛ vĩ maamaaɛ. E Dii àↄ gɛ́ Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo kaalɛi, guzulɛpi dɛ lán Dii luwa, lán Egipi bùsuwa, e à gɛ̀ pɛ̀ Zoaawa. +Yã́ pↄ́ yã́pi zuòn kɛ: Saon pãle bↄ̀ lán Mɛkizɛdɛwaɛpↄ́ wì mɛ Siↄna wa suò. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Má gɛ soso ka aà ãnabiↄnɛ ń lɛ́u nisĩn ɛɛde ũɛ. Ɔ̃ Dii mɛ̀: Ńyↄ̃ fↄ̃ kↄ̃nikɛɛ̀, ńyↄ̃ fuao. Gɛ ǹ kɛ màa. +I kɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mɛ́ ↄ̃nↄ ńtɛ̃ɛo, i kɛ gbɛ̃ ziↄ mɛ́ líↄ yã́zɛde dↄ̃o. +Gbɛ̃́ↄ, wá ye àↄ sĩana dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ iòↄ yã́ musu, kɛ́ á pↄ su àↄ sia lán gbɛ̃́ kĩni pↄ́ aa zia eoↄwao yã́i. +Ɔ̃ gbãadepiↄ òɛ̀: Samali gbɛ̃́n n ũ! Ń tã́a vĩɛ! Wá yã́ na noa? +Kɛ́ aa gɛ̃̀ wɛ̃́lɛpiu, ↄ̃ Ɛlizi mɛ̀: Dii, ǹ ń wɛ́ wɛ̃nɛ́ sa. Kɛ́ Dii ń wɛ́ wɛ̃̀nɛ́, aa gugwà aa è Samali wa kuu. +Aa tↄↄlɛ sɛ̃́ia sɛ̀ ńzĩa pↄ́ ũ, wa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ baapi kũanɛ́ we. Kɛ́ Isailiↄ dↄaanaↄ kã̀aa, Gada buiↄ zĩkɛ̀ Dii ikoyã zɛdewa ń y��́ pↄ́ a dìlɛ Isaili bui píiɛo. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ gó guu, à bíla è, ↄ̃ aa kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ, ↄ̃ à ń gyãeↄ gbã̀gbãnɛ́. +Sↄ̃́sↄ̃a ma sↄ̃ zↄ̃̀, ma gↄ̃ yɛ̃̀ɛɛsai, gbɛ̃́ pↄ́ a ma wɛgwa ↄ̃ má wɛ̀ɛlɛ, mi eo, gbɛ̃́ pↄ́ a ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ ↄ̃ ma wɛdↄ̀i, a kuo. +Kiliayaaliũdeↄ ń Kefiladeↄ ń Beelodeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basopla ń àaↄ̃o (743). +Yoiada zikũ̀ táotaoɛ. Aà wɛ̃̀ basoolokwide guu ↄ̃ à gà. +Gbɛ̃́ pↄ́ gàga zĩuↄ mi na dɛ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gaga ń nↄanaoↄla. Bua pↄ́ↄ kuo, aalɛ ibaba, aa gↄ̃̀ wooo. +Ɔ̃ aa gɛ kɛ̀aànↄ lá wì gɛ kɛ ń káaluaowa. Màa aa gɛ kɛ̀ ń dↄ́ɛĩideɛ beeↄ Ɔↄla ń Ɔↄlibao. +gbãsĩkɛa, bĩi, nↄ̀sɛvãi, mↄafili, wisaiyã, wɛbↄbↄa pↄ́i, gbɛ̃́sↄ̃sↄ̃a, makamaka ń mìsaiyão. +Asa vãikɛa mɛ́ ń pↄblea ũ, gbɛ̃́ↄ wɛtãa mɛ́ ń imia ũ. +Gbɛ̃ↄn plapiↄ ò Lↄtuɛ: Dé ń ń vĩ la lↄi? Nɛgↄ̃ɛↄ, nɛnↄɛↄ, an gↄ̃kpamaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ n gbɛ̃́ ũ wɛ̃́lɛ guuↄ píi. Bↄlɛńnↄ, +Wàliↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Diiwa ń sã wɛ̃dona sãasaio lá gu lɛ́ dↄ kↄↄ ń kↄↄo +Ìↄ pãsĩ ń a nɛ́ↄ, ńyↄ̃ↄ dↄ̃ seaàzĩa nɛ́ↄ no, zĩ pã kɛa lí kɛɛ̀ yãe ũo. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, o Yelusalɛũpiɛ, wi gbãbↄ a bùsuɛo, ↄ̃ ma pↄfɛ̃ tò lou i mauo. +Ɔ̃ a ò a nɛ́piↄnɛ: À ɛa! Bↄ́yãi á táimanↄi? Má ɛa nɛgↄ̃ɛↄ i à e zãkɛńnↄ lↄ yã̀? +Yesu ɛ̀a tà Galile ń Lua Nisĩna gbãao, ↄ̃ aà tↄ́ lì bùsupia píi. +aai bↄlɛ píi. Maakɛnaↄ i vu gɛ̃ wɛ̃ni guu, vãikɛnaↄ sↄ̃ yãzↄ̃lɛama guu. +A ònɛ́: Ma duunakɛ̀, ma tàaesaide kpà gai. Ɔ̃ aa òɛ̀: Wá bàa ũmai? N yã́ɛ. +Ɔ̃ zↄ̀blenapi bàalɛ̀ gɛ̀ guzↄ̃̀ɛ̀ à mɛ̀: Ma gba í mà mi, baa yↄↄ. +Ɔ̃ à tↄ̃zↄ̃̀, kɛ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a gyafↄↄgↄↄ seela ũ. Màa a dɛ gyafↄↄde pↄ́ Lua tò yã́ bↄ̀ńnↄ na Luapi náaikɛa yã́iↄ píi dezi ũ. +Lá aai e sↄ̃̀ò Yesuzio dasi yã́i, ↄ̃ aa dɛ̀dɛò musu, aa kpɛ́ fↄ̃̀ gu pↄ́ Yesu kúu, ↄ̃ aa gbɛ̃́ kaaũapi pìla wúlɛa mákɛlɛ guu. +Ɔ̃ à zĩgↄ̃ badeↄ sɛ̀ ń gbãadeↄ ń kpalablenaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi, aa bↄ̀ Dii ua ń kío, aa bↄ̀lɛ ń Musu Bↄlɛo aa gɛ̀ kibɛ, ↄ̃ aa kípi zↄ̃̀lɛ gĩ́naa, +Lá aai we zɛ̀ ń Lua dↄ̃aoo, ↄ̃ à ń kpá làasookpaanlayãa, kɛ́ aaↄ yã́ pↄ́ dɛ wà kɛoↄ kɛ. +Bezalɛli kpagolo kɛ̀ ń lɛpusialio. A gbã̀a gã̀sĩsuu pla ń kĩnio, a yàasa gã̀sĩsuu do ń kĩnio, a lɛsĩ lↄ gã̀sĩsuu do ń kĩnio. +Isaili bùsuu yãa tó gbɛ̃́ lɛ́ tↄↄlɛ bo ge àlɛ a lɛũkpakɛ, tó àlɛ yã́ midɛ, ì a kyale gba do bↄ à dↄ gbɛ̃́waɛ yã́pi midɛa seela ũ Isailiↄnɛ. +A yã́ mɛ́ tò à wá gwa Kilisi zĩkɛnaↄ ũ, Lua asiiyã ziiaↄ ũ. +Sãusↄ̃ↄ gɛ̀ gbɛ̃gbonaↄ kũ̀kũ ↄ̀aa do ń basↄoo (300), ↄ̃ à sɛ̃yèye sↄlↄↄsↄlↄↄnnↄ. À gbɛ̃gbonapiↄ vlã́ yèyekↄ̃wa plapla, ↄ̃ à sɛ̃pi yèye ń vlã́piↄwa. +Maaka gbɛ̃́ Aasebai nɛ́ Ɛlifele, Gilo gbɛ̃́ Aitofɛli nɛ́ Ɛliaũ, +Ɛbɛdɛ nɛ́ Gaala bↄ̀ zɛ̀ wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu, ↄ̃ Abimɛlɛki ń a gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛ ń ulɛkĩi. +Ma ĩ́anadã̀ɛ̀ yãa á yã́ musu, i to wí ma kũo. Lá wa sĩana òɛ́ yã́pii guu, màa wá ĩ́andãa Tituɛ kɛ̀ sĩana ũ. +Dii fĩabo ma yãdↄmadeↄnɛ màa ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì vãi o ma musuↄ. +Wà zĩgↄ̃piↄ nào an deziↄ uawaɛ. Yuda zĩgↄ̃ dↄaanaↄn kɛ: Adena ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄoo (300.000). +Lɛpusiali ã́ pↄ̃̀ↄpↄ̃ↄ saokĩipi pↄ́ ũ, ní kpá ń mↄgotɛ̃o. +Zĩa sɛa lɛsĩ mɛ́ ì sòle da, lɛdamamaa mɛ́ ì to wà ↄ̃nↄkũ. +Ɔ̃ Kainu ò a dãuna Abɛliɛ: Wà gɛ́ sɛ̃u. Kɛ́ aa kà we, ↄ̃ à fɛ̀lɛ ń a dãunao à aà dɛ̀. +aa mɛ̀: Dii Isailiↄ Lua, bↄ́yãi yã́pi wá lé, ↄ̃ wá bui lɛɛ do ku gbã lↄo ni? +À ń yá à ń kpá bòo kpɛ gↄ̃ɛ ń nↄɛo, kɛ́ aasu Isailiↄ bòo pↄ́ má kú a guu gbãlɛo yã́i. +Yesu a ìwaↄ gbɛ̃ↄn pla zĩ̀ a ònɛ́: À gɛ́ wɛ̃́lɛdau. Á kpaaũ ń gbɛ̃eo í sɛa lo guu. À tɛaàzi +ZãbleWɛ̃́lɛ pↄ́ kú Yuda bùsu gusĩsĩdeuↄ tↄ́n kɛ: Samii, Yatii, Soko, +Kí a búbuapɛ, yã́ a di kíanɛwa, táaaↄ ↄ a lualua. Má kɛnɛ́ an yãkɛaↄwaɛ, má yãdańla lá aa dà gbɛ̃́awaɛ, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Saulu a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi aa gɛ koezↄ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄzi Kɛila. +Tó à sù mɛ̀, yã́ pↄ́ ma mɛ̀ a zↄ̃lɛwán kɛ, baa kɛ́ má òɛ́ ásu lɛ́kãwào, +i a ↄplaa ↄnɛzↄblena zↄ̃ nísi pↄ́ kú a ↄzɛɛupiwa, i nísipi fã́fã Dii aɛ gɛ̃n sopla ń a ↄtonapio. +Lɛdoũkɛaaànↄ gbɛa a bↄ aà kpɛ, aà gbãa i kã́fĩ, baa tó aà gbɛ̃́ↄ dasio. +Za musu ↄ̃ Lua ì a pↄkũma bↄbↄ gbɛ̃nazĩna pↄ́ an vãikɛa ì zɛzↄ̃ sĩanaɛↄwa an pãkpaaazi ń ń vãikɛao yã́i. +À zↄ̃ↄkũ̀ e à gɛ̀ pɛ̀ luabɛ zĩgↄ̃ↄwa, ↄ̃ à ń saanaeↄ kwɛ̀ zĩ́lɛ à ↄ̃zↄ̃̀má. +asa á dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii maa. +álɛ aà Nɛ́ Yesu pↄ́ à aà bↄ̀ gau dã e aà bↄ luabɛ, i mↄ wá sí pↄkũma pↄ́ Lua a bↄbↄmáwa. +i ɛa wɛ́tɛ bↄpizi a gↄↄ sopladepizĩ. Tó a è ṹapi i kã́fĩo, mɛ́ kã́ tɛ̃a ṹaũana ku weo, mɛ́ a zuuuao, +Aaì lɛkpaaĩ gbɛ̃maazi, aaì yãda tàaesaidea wà aà dɛ. +À laaika! Ásu to wà á sã́sã, à zɛ ń dii pãleↄ à kúlɛ à zↄblenɛ́o. +Ɔ̃ Ɛlizi ɛ̀a à a zupiↄ kòlokpa, à tɛkà ń zù zĩkɛbↄↄ, ↄ̃ à zupiↄ nↄ̀ↄ fùukɛ̀ a kpà gbɛ̃́ↄwa aa sò. Ɔ̃ à bↄ̀ tɛ Ɛliazi, à gↄ̃̀ aà zↄbãna ũ. +À yã́pii kɛ a zɛ́wa súsu. +Gbɛ̃́ pↄ́ kùaa vãi ì azĩaɛɛ, gbɛ̃́ pↄ́ zamaguↄ, ga ↄ̃ aa yei. +A yã́i an ɛ̀waasoↄ i ka Diiguo, an tonɛↄ ń ń gyaaↄ i kɛɛ̀ wɛ̃naũo, asa luayãdansai vãikɛnaↄn ń ũ, yãdↄↄsai mɛ́ ìↄ dↄ ń lɛ́u. Ń beeo píi aà pↄkũma a kpálɛo, aà ↄ aↄ looańlaɛ. +Ɔ̃ aa ò nↄɛpiɛ: I kɛ yã́ pↄ́ ń òwɛ̃ɛ yã́i wa aà náaikɛ̀i adoo. Wa aà yãmà wázĩaɛ, ↄ̃ wá dↄ̃̀ sĩana kɛ́ dṹnia Suabanan aà ũ. +Gbãamↄa mapi n ↄgbɛɛ kàngu yã̀? N bↄ ma kpɛ, ↄ̃ n zɛ ń gbɛ̃vãiↄ lɛkpaaĩaoa? +Wá mà á gbɛ̃eↄ màa vĩ, aali pↄe woo, sema gudɛ. +Ɔ̃ Yonatãa gɛ̀ Davidi maabò a maeɛ à mɛ̀: Baa, ńsu vãikɛ n zↄ̀blena Davidiɛo, asa i vãie kɛnɛo. Aà yãkɛaↄ ài vĩnɛ maamaaɛ. +Tó a gɛ̃ Kanaa bùsu pↄ́ málɛ kpáwá á pↄ́ ũ guu, mɛ́ má tò kpɛ́ fù kpà á bùsuu we, +Lua, ǹ ńzĩa tↄbↄ e a zↄ̃ma, to n gawi li dṹniaa píi. +Bui píi dɛɛ̀ yãfũnnↄɛ, àlɛ ń gwa fooonnↄɛ, aa dɛɛ̀ pↄe ũo. +Bee lɛ́ yãlɛɛũwɛ̃ɛ ń tia yã́o à mɛ̀, pↄ́ pↄ́ wì Lua gbaↄ ń saobↄ pↄ́ wì kpaↄ lí fↄ̃ ń nↄ̀sɛ dànɛ́ doũ wásawasao. +N yã́i wá kú ga lɛ́zĩ gↄↄpii, wì wá dilɛ lán sã pↄ́ wa ń kòlokpaↄwa. +Yã́ pↄ́ Dii dà ãnabi káauↄnɛ aa a kpàwakɛ̀n we, gↄↄ pↄ́ Yelusalɛũ ń a zↄ̃ɛwiaↄ kálɛa dↄdↄa ń namao, mɛ́ wa ku Nɛgɛvɛ ń gusalala pↄ́ kú a saɛo. +Nanapin we. Kí, wá a bↄↄlɛkɛnɛ sa. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi tà, àlɛ yã́ pↄ́ Yesu kɛ̀ɛ kpàwakɛ Wɛ̃́lɛmɛnkwi bùsuu, ↄ̃ yã́pi kɛ̀ gbɛ̃́piiɛ dabuyã ũ. +Mↄizi ikoyãdanɛdeeↄ zↄ̃lɛa we, aalɛ o ń nↄ̀sɛ guu +Àli saonↄↄ so a ogↄↄ ge a gu sìa dↄa, í a pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ kátɛu à tɛ́kũ. +Ma wɛ̃nakɛ̀ ma kpasa, ma mìbↄↄ ì gá ń wɛ́io, ma wúlɛkĩi ìↄ niɛɛ e gu gɛ dↄò. +Tó ń ↄ̃nↄ, nzĩaɛɛ, tó gbɛ̃awiambↄnan n ũ, n mi musu. +E tia nↄana ń imio lɛ́ wá dɛ, wá kú puizi, wa gↄ̃ pↄgbɛ̃aↄ ũ, bɛsaideↄ ũ. +Gↄↄ bee aa saò maamaa, ↄ̃ aa pↄnakɛ̀, asa Lua tò an pↄ kɛ̀na à kɛ̀ zàiɛ. Nↄɛↄ ń nɛ́ↄ lɛ́ pↄnakɛ lↄ. Wà Yelusalɛũdeↄ pↄnakɛapi súu mà zã̀. +Gbɛ̃nazĩna ì Lua kpã́ioa? Kási álɛ ma kpã́io. I mɛ, bↄ́ musu wálɛ n kpã́ioui? Á pↄ́ kwide ń á gbao yã́ musuɛ. +A yã́i tò, onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀ má ń kãaa buiↄ guu, má ń naaa bùsu ń bùsuo gu pↄ́ aa fãaaauↄ, mí suńnↄ Isaili bùsuu. +Ásu zĩkɛ blɛ pↄ́ ì láa yã́io, sema blɛ pↄ́ ì ń ká àizãnawa. Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mɛ́ a á gba blɛpi, asa aàpi ↄ̃ Mae Lua a seela kɛ̀wà. +Gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃ↄ, bↄ́n n ũi? Ńyↄ̃ gↄ̃ Zolobabɛliɛ gudaaĩa ũɛ. Tó à bↄ̀ ń kpɛ́ midɛgbɛo, wa báaa kãaa. +Ɔ̃ Dii zↄ̀blena Mↄizi gà Mↄabu bùsuu we lá Dii òwa. +Ma wɛ́ gwa, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ. Ǹ n zↄ̀blena gba gbãa, mapi n nↄɛ zĩkɛna nɛ́ suaba. +Ma mɛ̀ yóo! Kɛ́ Isailiↄ fùa, aa lɛ̀lɛ míↄmiↄ yã̀? Aawo bá! An tàaeↄ yã́i Lua buipãleↄ suabà, kɛ́ Isailiↄ nↄ̀sɛ fɛlɛ yã́i. +Ɔ̃ gbɛ̃́piↄ pã̀ bùsupia, aa a yã́ dàlau wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo lɛɛ sopla, ↄ̃ aa tàò Yozuee kĩ́i bòou Silo. +Á yã́ pↄ́ ma Sɛnakelibu ń ma maeↄ wá kɛ̀ bui pↄ́ kú bùsu pãleuↄnɛ dↄ̃o lé? Buipiↄ tã́aↄ fↄ̃̀ gìmɛɛ mà ń bùsu símáe? +Aasuelu nɛ́ Daliusi, Mɛdɛ bui, kpalablea Babiloni bùsuu wɛ̃̀ sɛ̃́ia guu, +Aai nↄ̀sɛlilɛ aa ń gbɛ̃dɛa ge an gbɛ̃́ kↄ̀ↄlɛkɛa ge an gbãsĩkɛa ge an kpã́ioa tòo. +À kɛ̀ màa gɛ̃n àaↄ̃, ↄ̃ wà ɛ̀a gà tàò luabɛ píi. +ma láɛ bee kɛ̃̀nɛ, ma nɛ́ yenzide Timↄtee. Mae Lua ń wá Dii Kilisi Yesuo gbɛ̃kɛkɛnɛ ń sùuuo, aai n gba aafia. +Fɛsɛtu zↄ̃lɛa kpalau gↄↄ àaↄ̃ gbɛa, à fɛ̀lɛ Sezale à gɛ̀ Yelusalɛũ. +Wì wá wɛtã, ãma Lua lí wá tó weo. Wì wá pã́lɛ, ãma wili gao. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, ásuli tↄsi gb��̃́wao, à aà tó ń Luao. A ku lá guu wà mɛ̀: Dii mɛ̀ ámɛ á tↄsimá, ámɛ á fĩabonɛ́. +Má bùsu kpa ma gbɛ̃́ Isailiↄwa, mí ń kálɛu, aai zↄ̃lɛu ń pↄ́ ũ. Aa sↄ̃̀deedeekɛ lↄo. Gbɛ̃vãiↄ e ń wɛtã lá aa ń wɛtã̀ káau +Bíla guu gↄ̃ɛe pũ̀na à mɛ̀: Mɛtulu, n yã́ na! Ma nɛ́ gwaa, asa ma nɛ́ pↄ́ má vĩn we. +Ɔ̃ à ado dìlɛ Bɛtɛli, ado sↄ̃ Dã. +Asa wà ma kũ kpã́i za Ɛbɛluↄ bùsuuɛ, mɛ́ baa Egipi la mi yãe kɛ à kà wà ma da ɛɛ bee guuo. +Gↄↄ bee gbɛ̃́ pↄ́ kú kpɛ́ musu su pila kpɛ́ guu a pↄ́ↄ sɛ́lɛio. Màaɛ lↄ gbɛ̃́ pↄ́ kpɛ́ bua su ɛa bɛo. +À ń ná Gabaↄ̃ↄdeↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ aa ń loo líwa sĩ̀sĩ musu Dii aɛ. Gbɛ̃ↄn soplapiↄ gà sãnuɛ, wà ń dɛdɛ pↄkɛkɛ daalɛgↄↄɛ. +à oɛ̀ pↄdeↄn á ũ za á ɛ̀waasogↄↄ e ń a gbão lá á deziↄwa. Tó á òɛ̀ màa, ↄ̃ á e zↄ̃lɛ Gosɛ̃ bùsuu, asa Egipiↄ lí kↄ̃ tɛ́ sí ń sãdãnaↄo. +Aa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dìlɛnɛ́ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, ↄ̃ aa wabikɛ̀nɛ́ ń lɛyeo, aa ń ná Dii pↄ́ aa aà náaikɛ̀ɛ̀ ↄzĩ. +Ɔ̃ Yosɛfu yãdìlɛ Egipi à mɛ̀, bua pↄ́ lɛɛ sↄode aliↄ dɛ Falaↄ̃ↄ pↄ́ ũɛ. Yã́pi ku e ń a gbão. Saonaↄ ńtɛ̃ɛ, an buaↄ mɛ́ i gↄ̃ Falaↄ̃ↄ pↄ́ ũo. +a ò Koleɛ ń a gbɛ̃́ↄ à mɛ̀: Zia kↄↄ Dii a gbɛ̃́ pↄ́ dɛ a gbɛ̃́ ũ ↄlↄɛ́, a to gbɛ̃́ pↄ́ a sɛ sↄ̃azi. +Kɛ́ Yesu lɛ́ o màa, wà nↄɛe mà, à pũ̀na zã guu à mɛ̀: Báaaden nↄɛ pↄ́ n i à yↄ̃́ kpàma ũ. +Ga fùa kpàmɛɛ yãa, má kú yeelɛa zↄ̃ↄ guu, taasi ń pↄsiao tↄ̃̀a. +Má è, kɛ́ à sùwà ń pↄfɛ̃o màa, à aà gbɛ̃̀gbɛ̃ à aà kↄ́ba mɛ̀n plapiↄ ɛ̀ɛ, ↄ̃ sãsakaopi i fↄ̃ kaakaanakɛ̀o. Blesana aà sɛ nɛ̀ à ↄ̃zↄ̃̀wà, gbɛ̃e i fↄ̃ aà bↄ̀ aà ↄzĩo. +Tó gbɛ̃́ duunakɛ̀, à yã́ pↄ́ Dii gì a kɛai kɛ̀, baa tó a dↄ̃o, tàaeɛ, a wi aà musuɛ. +Aà zↄ̃lɛ ado kílikili, asa Dii mɛ́ aà dàu. +Ɔ̃ Isailiↄ Lua tɛkpà Asiliↄ kí Pulu pↄ́ wì mɛ lↄ Tigela Pilɛsɛɛgu, ↄ̃ Pulupi mↄ̀ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ dopio kũ̀kũ tàńnↄ Ala ń Abooo ń Halao ń swa pↄ́ wì mɛ Gozã saɛo. +N gbɛ̃eↄ ì gbãsĩkɛ ń ń gbɛ̃́dee nao, n gbɛ̃eↄ ì wíyã kɛ aa gbada ń nɛ́ nawa, n gbɛ̃eↄ ì kusi ń dãe fɛ̃̀ɛɛwa. +Wa yã́pi kɛ̃ ziadeↄ yã́iɛ, gbɛ̃́ pↄ́ kúopiↄ i Dii táasilɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú dṹnia guuↄ píi dɛɛ̀ pↄe ũo. Ì kɛ lá á yeiwa ń gbãade pↄ́ kú musuↄ ń gbɛ̃nazĩna pↄ́ kú tↄↄlɛↄ. Gbɛ̃e lí fↄ̃ kpàɛ̀o, gbɛ̃e lí fↄ̃ òɛ̀: Bↄ́ ńlɛ kɛ weio. +Kɛ́ aa tà ń mae Leuɛliwa, à ń lá à mɛ̀: Àkɛa a su káau gbãi? +Gɛ ǹ zɛ ma kpɛ́ bↄlɛu, ní kpàwakɛnɛ́ we ǹ mɛ: Á Yuda pↄ́ álɛ gɛ̃ bↄlɛu la álɛ gɛ́ kúlɛimɛɛↄ, à ma yãma. +Ɔ̃ Yeloboaũpi ò a naɛ: Fɛlɛ ǹ nzĩa lilɛ, kɛ́ wasu n dↄ̃ ma nↄ ũo, ní gɛ́ Silo. Ãnabi Ahia ku we. Ɔ̃mɛ òmɛɛ máↄ dɛ Isailiↄ kía ũ. +Ɔ̃ Yesu dàaànↄ zɛ́u. Bíla tɛ́aàzi, aalɛ naɛwà. +Ma Dii má yão, mɛ́ yã́ pↄ́ má o a kɛ, a gↄↄ gága lↄo. Á swã́gbãadeↄ, yã́ pↄ́ má ò á gↄↄ, má kɛɛ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ gó guu gↄ̃̀ↄ, tã́adee bↄ̀ gɛvĩkĩi à mↄ̀ daiaàlɛ. +À sↄ̃ Luazi, i sↄ̃ázi. Duunkɛnaↄ, à ↄbↄlɛ duunau. Nↄ̀sɛmɛmpladeↄ, à á sↄ̃ pípi. +Ɔ̃ Lua bↄ̀ mↄ̀wà gwãasĩna à mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ ń yei gbɛaa. +Ìↄ gbãa ń gawio daa a pↄkasa ũ, aà kua zia yã́ lí iwãa ka aà pↄao. +kɛ́ aaliↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Dii gbagbakĩiwa kↄↄ ń oosio, lá a ku Dii ikoyã pↄ́ a dìlɛ Isailiↄnɛ lá guuwa. +À gɛ̃̀ ń kpasaio, kɛ́ aà yɛ̃̀ɛɛ làa yã́i. Ɔ̃ Ɛbɛɛ na Yaeli zwã̀akpɛ kálo sɛ̀ ń masanao, à sↄ̃̀ò Siselazi tɛɛɛ, ↄ̃ à kálopi pɛ̀ aà swãgɛ̃zĩwa, a pà e à gɛ̃̀ gɛ̀ tↄↄlɛ kũ̀, ↄ̃ à gà. +Ɔ̃ aa awakpà Yesuɛ maamaa aa mɛ̀ asu ń yá ń bↄ́lɛ bùsupiuo. +Kɛ́ vɛ̃ɛ kɛ̃̀sã, Yesu da òɛ̀: Aa vɛ̃ɛ vĩ lↄo bɛ. +í dàa dafu pↄ́ Lua kɛ̀wɛ̃ɛ kɛ́ wà e wàↄ dɛ láawa sɛ́, á kua iↄ adoa kua sĩande ũ yã́zɛde kɛa guu. +À gbɛ̀kↄsↄ kpàa, ma swaa ɛ̀ɛ, à ↄ̃zↄ̃̀a tufua. +Kɛ́ a gu dↄ̀, gbɛ̃e Gedalia dɛa yã́ dↄ̃ gĩao, +Kɛ́ Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kà píi, ↄ̃ saonaↄ Dii kpagolopi sɛ̀ +Tiasa an sia dɛ nísi bòo góa, tó aa bɛ gãaɛ, wìli ń dↄ̃o. Aa gↄ̃̀ wákambaauↄ ũ, aa gↄ̃̀ lán lí giiwa. +Elodi ye à aà dɛ, ãma àlɛ vĩakɛ bílaɛ, asa aa aà ãnabikɛ sìɛ. +Ɔ̃ Yesu aà là à mɛ̀: N tↄ́n kpelewai? Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Ma tↄ́n Dasi, asa wá dasiɛ. +Tó gbɛ̃maa mikɛ̃̀ a maakɛawa, àlɛ duunakɛ, àlɛ yãbɛ̃ɛ pↄ́ gbɛ̃vãi ìↄ kɛↄ kɛ, aↄ kue? Wa yãmaa pↄ́ a kɛ̀piↄ kee dao. A ga a náaisaikɛ ń duuna pↄ́ a kɛ̀o yã́iɛ. +Sɛa za Asɛɛ Manase buiↄ bùsu gɛ̀ Mikɛmɛta pↄ́ kú Sikɛũ gukpɛ oi. Sɛa za we an bùsu zↄ̃lɛ tà gɛↄmidↄkĩi oi e Tapua nibↄnai. +aa e á kú gbãsĩsai mɛ́ álɛ misiilɛnɛ́. +Má a gbɛ̃́ↄ dↄ̃kↄ̃ɛ ń aà gbɛ̃́ↄ. Zia ↄ̃ seelapi a kɛ. +Ɔ̃ yã́pi dì Daniɛli pↄ́ wì mɛɛ̀ lↄ Bɛlasaawa. Làasoo pↄ́ àlɛ kɛ tò sↄ̃ kɛ̃̀aàgu. Ɔ̃ kía mɛ̀: Bɛlasaa, ńsu to nanapi yã́ ń a bↄↄlɛo n vĩa kũo. Ɔ̃ Bɛlasaa òɛ̀: Ma dii, Lua to nanapi àↄ dɛ n zangudeↄ yã́ ũ. Lua to a bↄↄlɛ àↄ dɛ n ibɛɛↄ yã́ ũ. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ aa gɛ̀u píi, aa yã́ pↄ́ zĩnaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dìlɛ Yelusalɛũ ò Yesudeↄnɛ aaↄ kũa. +Wá dↄ̃ gu pↄ́ gbɛ̃́ɛpi bↄ̀u. Tó Mɛsii mↄ̀, waↄ dↄ̃ gu pↄ́ à bↄ̀uo. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, ásu gbɛ̃́ pↄ́ aa mɛ̀ wa Lua Nisĩna vĩↄ yã́ sí ḿpiio. À ń tàasika à gwa tó nisĩna pↄ́ aa vĩ bↄ̀ Lua kĩ́iɛ, asa ãnabi ɛgɛnaↄ dasikũ̀ dṹniau. +Dii yãdìlɛ Nuni nɛ́ Yozueeɛ à mɛ̀: Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ! Ḿmɛ ńyↄ̃ gɛ́ ń Isailiↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀nɛ́ guu, mɛ́ mapi máↄ kunnↄɛ. +Bↄ́yãi n ↄ̃nↄkɛ̀mɛɛ n wolɛ kpã́i, ni lɛzaao ni? Dↄ̃ ma zɛnɛ ń pↄnakɛao ń lɛsiao ń gã̀ao ń mↄↄnao. +Má ye àↄ dɛ̃ɛ zↄ̃ↄ pↄ́ málɛ káɛ́ dↄ̃, ápiↄ ń Laodisideↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ wi wɛsikↄ̃lɛoↄ píi, +Ma baomà Diiwa, wà zĩnae zĩ̀ buiↄwa aà onɛ́, aa kↄ̃ kãaa aa gɛ lɛ́lɛwá, aa fɛlɛ gɛ́ zĩkaiánↄ. +Tó Dii tò a ka Kanaa bùsuu, mɛ́ a kpàwá lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́ ń á deziↄwa, +Ɔ̃ Dii wá Lua Basana bùsu kí Ogu nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩ ń a gbɛ̃́ↄ píi. Wa ń dɛdɛ, wi ń gbɛ̃e to bɛ̃́ɛo. +Tó álɛ yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ kɛ, ma gbɛ̃naↄn á ũ. +Má tó n buiↄ dasikũ lán bùsuũfãawa. Tó gbɛ̃e a fↄ̃ bùsuũfãa nao, a fↄ̃ n buiↄ nao sↄ̃ɛ. +màa gbɛ̃nazĩna ì wúlɛ, ìli fɛlɛ lↄo. E luabɛ gɛ àↄ kuo, a vuo, a vu ń ipioo. +Gada buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blasↄo ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń blakwioɛ (45.650). +Asa à kà Luagu, ↄ̃ a tò a kɛa píi pɛ̀ɛwà. +Á za maau, á ye vãizi, i ma gbɛ̃́ↄ báa bo, i ń báasi wolo ń wáwa. +Zĩnapiↄ lɛ́ dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ kɛ, ↄ̃ vĩa gbɛ̃́pii kũ̀. +Kɛ́ Pilati yã́pi mà, aà vĩa kã̀fĩ. +Ɔ̃ à wɛ̃́lɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ kũ̀kũ, à ń taitai ń gbáa lɛo, aa dↄ̃̀. +Mↄizi pìla gbɛpiwa à mↄ̀ gbɛ̃́piↄ lè, a ònɛ́ aa gbãbↄ ńzĩaɛ aa ń pↄkasaↄ pí. +Ɔ̃ Lua ɛ̀a mɛ̀: Ma bàa aↄ kúánↄ ń pↄ́ wɛ̃nide pↄ́ kúánↄↄ e gↄↄpiiɛ. A seelan kɛ +Aà mɛ i dafukũ lán nɛ́tɛ̃nawa, iↄ tɛkɛ lán ɛ̀waasowa, +N vãikɛa ń n káaluakaao mɛ́ mↄ̀onɛ, kɛ́ n lua buiↄzi n gbãsĩkɛ̀ ń ń tã́aↄ yã́i. +Ɔ̃ Maliama mɛ̀:Báaaden n ũ, asa Málɛ Dii tↄbↄ ma sↄ̃ guu, +Tó pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃piↄ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báawa ìↄ ku gↄↄpiipi tↄbↄ̀ aa bɛɛɛ dↄ̃̀ɛ̀ aa aà sáaukpà, +Má Lua gbãa yã́ bↄↄlɛkɛɛ́, má Gbãapiide yãkɛae ulɛɛ́o. +Alisaka pↄ́ wá sãnu kpɛ́u fↄkpàwá ń Baanaba dãuna Maakuo. Wà Maaku yãòɛ́ kↄ̀. Tó à kà á kĩ́i, à gbãakpaaàzi. +Ma Nɛbukanɛza kɛ́ má kú ma bɛ kílikili yãkelesai, +ÀGbɛ̃vãi tàaekɛa ì aà kũ bai ũ, gbɛ̃maa gula ìↄ dↄ ń pↄnao. +Yesu i weio, a òɛ̀: Ta n bɛ n gbɛ̃́ↄ kĩ́i, ní yã́ pↄ́ Dii kɛ̀nɛ onɛ́ píi ń lá à wɛ̃nadↄ̃̀nɛo. +Kɛ́ wàlɛ bↄaànↄ bàasi, à lɛ́kpãsãkɛ̀ a zãdeɛ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ɛ beeↄ vĩ mɛ́ nↄdↄ̀magu. Seelakɛbↄ ń a bao ń gopanaɛ beeo gwa, tó ń a de dↄ̃. +ń kasiao kiloo soolo, lá wà a gbia dìlɛ luakukĩiwa. Nísi sɛ́ litili soolo, +Ɔ̃ Isailiↄ dàzɛu, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ aa kà ń wɛ̃́lɛↄ kĩ́i, Gabaↄ̃ↄ ń Kefilao ń Beeloo ń Kiliayaaliũo. +À ma zĩ mà fùakpa Siↄna ↄↄlↄnaↄnɛ túfu gbɛu, mà pↄna nísi dↄↄmá an gbãsĩkpaa gbɛu, mà táasilɛa pↄkasa danɛ́ an kãgaa gbɛu. Aaↄ maa, wiↄ mɛnɛ́ lí pↄ́ Dii bà azĩa tↄbↄa yã́iↄ. +Aaì kpáwɛ̃ɛ wà yã́ pↄ́ Lua ì gbɛ̃́ suabao o buipãleↄnɛ. Màa duuna pↄ́ aaìↄ kɛ gↄↄpii ìↄ diadi. Lua pↄkũma wì ń musu sa. +Ɔ̃ Pilati ònɛ́: À aà sɛ gɛ́ yã́kpalɛkɛiaànↄ ázĩa ikoyãwa. Ɔ̃ gbãadepiↄ òɛ̀: Wá gbɛ̃dɛa zɛ́ vĩo. +n pↄkũma ń n kpɛ̃nɛo yã́i, asa n ma sɛ n ma pãlɛɛ. +Lá n mↄsi è yãalɛa ń gĩ̀ kúsaao, màa gbɛ̃nazĩn buiↄ ku we yãalɛa, ãma aa kↄ̃sio, lá ń è mↄsi lí kↄ̃si ń gĩoowa. +Wa Dii tↄↄlɛ kĩnipi kpámá, a kua iↄ adoa, saonaↄ tↄↄlɛpi iↄ naa Levii buiↄ bùsuwa. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Wa ò wápiↄ n zↄ̀blenaↄnɛ wásawasaɛ lá Dii n Lua ò a zↄ̀blena Mↄiziɛwa. À mɛ̀ á bùsu bṹupi kpáwáɛ, í gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ midɛɛ́ píi. A yã́i vĩa wá kṹi maamaa wá wɛ̃ni yã́ musu, ↄ̃ wa yã́pi kɛ̀. +Ì ↄ̃nↄnaↄ kṹ ń kↄ̃nikɛa guu, ì to yãfuangbanaↄ lɛdama kɛ pã. +Kɛ́ à kà Yelusalɛũ ń a ìwaↄ dasidasi ń pↄ́ gĩnanaↄ ń vua sà zↄ̃ↄo ń gbɛ̀ bɛɛɛde pↄ́ yiongoↄ sɛaↄ, ↄ̃ à gɛ̀ Salomↄↄ kĩ́i, à yã́ pↄ́ kú a nↄ̀sɛ guu faai bòaànↄ píi. +Saulu ń nao Bɛzɛki. Isailiↄ kɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄooɛ (300.000), mɛ́ Yudaↄ kú ń guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000). +Laaideↄ ì yãkɛ ń dↄ̃ao, sↄũ ì a faasaikɛ fãaa. +Bↄa Kibelo Ataava aa gɛ̀ bòokpà Azelo. +Beewa kí i Isailiↄ yãmao, asa yã́pi bↄ̀ Lua kĩ́iɛ, kɛ́ yã́ pↄ́ a dà ãnabi Ahia, Silo gbɛ̃́ɛ, a ò Nɛba nɛ́ Yeloboaũɛ e kɛ yã́i. +Waiyoo gbɛ̃dɛnaↄ wɛ̃́lɛ! ìliↄ ku gbɛ̃taitaisaio. Mↄafili pàɛwà ń pↄ́ pↄ́ wa sìmáↄ. +Gↄↄ pↄ́ ma su ma laaiwa, ↄ̃ ma ɛa su ma kíakɛgawiu ń bɛɛɛo ń zↄ̃ↄkɛo. Ma ìwaↄ ń ma bùsu gbãadeↄ ma gbɛa, aa ma kpa kpalau, ↄ̃ ma iko dɛ̀ a káaua. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Tó má ònɛ, ńyↄ̃ ma dɛo yó? Baa tó ma lɛdàma, ńyↄ̃ swã́sɛ ma yã́io. +Pɛ́má ń pↄfɛ̃o, ní ń tↄ̀lↄzↄ̃ dṹniau. +Ɔ̃mɛ Elata kɛ̀kɛ kàlɛ Yudaↄnɛ a mae gaa gbɛa. +Gbɛ̃nazĩn sɛ̃́ian n ũa? Wà n i e wàↄ gɛ́ gbɛ̀sĩsĩↄ kɛia? +Lↄbↄaũ ń Yeloboaũo aaìↄ zĩka ń kↄ̃o gↄↄpiiɛ. +Tó gbɛ̃́ a de ge a da gbɛ̃̀, wà ade dɛ. +asa Isailiↄ mɛ́ ma zↄ̀blena pↄ́ ma ń bↄ́lɛ Egipi bùsuuↄ ũ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Mi wabikɛɛ́ á yeakↄ̃i àↄ kã́fĩ àↄ gɛ́ dↄ̃a ń wɛ́kɛ̃a wásawasao guu, +Bↄ́yãi wá yã́ ìↄ sãangui? Ńyↄ̃ wá vũaa e wá wɛ̃ni lɛ́u yã̀? +Salomↄↄ pↄ́ pↄ́ kú Diio, +Ɔ̃ saonkia lɛ́ yãlala Yesuwa aà ìwaↄ ń aà yãdanɛo musu. +asa Sã pↄ́ zɛa báapiwa guoguo a ń dã́, i dↄaanɛ́ e nibↄna í wɛ̃nidei, mɛ́ Lua a ń wɛ́i gogonɛ́ píi. +Yã́ pↄ́ má dìlɛnɛ Aalona ń a nɛ́ↄ musupi kɛ píi, ní ń daazĩu yãkɛkɛ e gↄↄ sopla. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wà nɛ́pi sísi wà aà la. +Tó Dii kúwanↄ yãa gↄↄ pↄ́ wà fɛ̀lɛwanↄo, +Dↄaan dasideↄ ma vɛ̃ɛbuↄ ↄ̃̀ↄkpàɛ, aa ↄ̃zↄ̃̀ ma buaↄwa, aa tò ma pↄeã tↄↄlɛ gↄ̃̀ gbáa gii ũ. +Baa tó a zĩ́na zikũ̀ tↄↄlɛ guu, mɛ́ a miↄna gà tɛ̃́ɛnau, +Ɔ̃ aa gɛ̀ Falisiↄ kĩ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ vĩ̀a ũ yãapio. +À we á tàaei lé! Asa a bↄ ma Dii á Lua kpɛɛ, a táaò dii zĩ̀loↄwa lí yɛ̀lɛlɛↄ píi gbáu, i swã́sɛ ma yã́io. Ma Dii mámɛ má ò. +kɛ́ á wɛ́ dↄ pↄ́ pↄ́ dilɛaɛ́ luabɛi yã́i. A yã́ sĩande mà yãa baona pↄ́ wa kpàɛ́ guu. +Tó a luanaaikɛnsai gì, aà gí. Yã́ bee taa guu an kua ń kↄ̃oá teasi no. Lua á sisi à á sɛ́ àↄ ku aafiaɛ. +Wa fↄ̃ pↄda Yakↄbu buiↄwao, wa fↄ̃ àsi bɛ̃̀ɛ kpaaĩ ń Isailiↄo. Za gbã waↄ o ń yã́ musu, yã́ pↄ́ Lua kɛ̀n we. +Tó à mɛ̀ sã bàebaeↄ mɛ́ ma baa ũ, ↄ̃ sãpiↄ ìↄ nɛ́ bàebaeↄ i. Tó à mɛ̀ a kãyãalɛↄ mɛ́ ma baa ũ, sãpiↄ ìↄ nɛ́ kãyãalɛↄ i. +Á gbɛ̃e su bↄ Dii wá Lua kpɛ à gɛ́ zↄblei buipãle diipiↄnɛo, á gↄ̃ɛe ge á nↄɛen nò, á buie ge á ualɛen nò. Yãvãi zĩ́na su àↄ kú á guu kona ge gↄ̃i ũo. +Gbɛ̃́pii pↄ kɛ̀na pↄ́ pↄ́ wa kpàpi yã́ musu, asa aa kpà Diiwa ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. Kí Davidi pↄ kɛ̀na maamaa, +Swã́sɛ ma bàakuaánↄ yã́i, ní o Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi. +Ma wɛ́ dↄ ma yenzidezi gwãasĩna ma wúlɛkĩi, ma aà wɛ̀ɛlɛ, mi aà eo. +Pilati ɛ̀a bↄ̀ lↄ, ↄ̃ a ò bílaɛ: À gwa, málɛ bↄɛ́aànↄ bàasi la, kɛ́ à e dↄ̃ mi yãe ewào. +Kɛ́ dikpɛ làa, aalɛ tá, ↄ̃ an nɛ́ Yesu gↄ̃̀ Yelusalɛũ, aa dↄ̃o. +Beewa á dↄ̃̀ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa ãnabiↄ dɛ̀dɛↄ buiↄn á ũ. +À gudↄ̃anaↄ dìlɛdilɛ Ɛdↄũ bùsuu lↄ, ↄ̃ Ɛdↄũↄ gↄ̃̀ aà zↄ̀blenaↄ ũ. Dii tò Davidi zĩblè gu pↄ́ à gɛ̀u píiɛ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ wa aà bĩ́i gèele daaĩ, wa tɛsↄ̃ aà bↄlɛ lɛsĩↄwa. Gbɛ̃nazĩnaↄ ì ĩada ńzĩawa pãɛ, buiↄ isimagakpaa gbɛ a gↄ̃ tɛ́ pↄ́ ũɛ. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Yesu ye ta Galile bùsuu, ↄ̃ à kpàaũ ń Filipio. A òɛ̀: Tɛmazi. +Tó gbɛ̃́ mà wàlɛ seeladeↄ wɛɛlɛ, mɛ́ aàpi sↄ̃ à yãe è ge a yãe dↄ̃ yã́pi guu, tó a nílɛ, à duunakɛ̀n we, yã́pi a wi aà musuɛ. +A yã́ mɛ́ tò, à gɛ́ gu pↄ́ ma zↄ̃lɛu káau Silo, í yã́ pↄ́ má kɛ̀ we gwa ma gbɛ̃́ Isailiↄ vãikɛa yã́i. +ↄ̃ kí Yoasi saonkia Yoiada sìsi ń saonaↄ píi, à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛo ni? Ásu ↄ̃a si ↄsinaↄwa lↄo. Àli tó wà Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛò. +Ée! I kpã́io, i gbɛ̃dɛ, i gbãsĩkɛ, i ɛɛto ń ma tↄ́o, i tulaletikatɛa Baaliɛ, i gɛ́ tã́a pↄ́ á ń dↄ̃ yãaoↄwa, +Ɔ̃ wà gbɛ̃ↄn plaↄ sɛ̀, Yosɛfu pↄ́ wì mɛɛ̀ Baasaba, wì oɛ̀ lↄ Yusitu, ń Matiasio. +N gↄ̃ tàaede ũ n gbɛ̃dɛa yã́i, n gbãlɛ̀ tã́a pↄ́ wa pìↄ yã́i. Ń tò n wɛ̃ni kulun kṹ, n gↄↄ pà. A yã́i má tó buiↄ n láanikɛ, má tó bùsu píi gbɛ̃́ↄ n kɛ pↄ́ↄpↄↄ. +Tó Luabaakuańnↄ káaupi papaa yãaɛ, a plaade a zɛkɛo. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń baakwio, à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Ápiↄ i gbɛ̃́ taiinkɛ, i gbɛ̃ble, baa á kↄ̃tɛ̃ɛ. +gu a puɛ́ lán ĩatɛ̃ bilɛawa, á gↄ̃a maa a bↄlɛ àannↄ, á maakɛa a zɛmikũɛ́, ma gawi iↄ tɛ́ á kpɛ. +Tó Yɛse nɛ́pi ku wɛ̃ni guu, ńyↄ̃ e ǹ kpalableo. Gbɛ̃́ↄ zĩ aa aà kũ suomɛɛ tia. À gàɛ we. +An yãkɛaↄ ń ń làasooↄ yã́i málɛ mↄ́ bui píi kãaai. Tó aa mↄ̀, aa wɛsi ma gawilɛ. +Tó wàlɛ bui pↄ́ mili a yãmao o, máↄ dɛ a ònaɛ nibↄ ũɛ, mɛ́ aↄ dɛmɛɛ nibↄ ũɛ. +Kɛ́ aa ń ↄ̃a sì, ↄ̃ aa zↄadↄ̀ uabelepiwa +A yã́i tò ma Dii ma mɛ̀ má wɛ̃́lɛpi na Babɛli kí Nɛbukanɛza ń Babiloniↄnɛ ń ↄzĩɛ. +Yã́pi sĩana vĩ, à kà wà si ↄplapla, +Á Yakↄbu bui kↄ̀ↄtɛ̃ↄ, ásu to vĩa á kṹo, á Isaili pↄ́ gbɛ̃e lɛ́ á gwaoↄ, má dↄálɛ. Ma Dii Isailiↄ Lua pↄ́ ma kua adoa, mapi á Bona mámɛ má ò. +Saokĩi tɛ́pi líↄ ku gↄↄpii, asuli gao. +má tó àↄ ku guɛ beeuɛ. Gupi ↄ̃ má kpà á deziↄwa aaↄ kuu gↄↄpii. +Má ye kↄ́ba mɛ̀n kwi pↄ́ kú aà miwaↄ yáasi dↄ̃ lↄ ń kↄ́ba pↄ́ bↄ̀ ↄ̃ kↄ́ba mɛ̀n àaↄ̃ↄ wòlo aa gubↄ̀ɛ̀o. Kↄ́bapi wɛ́ vĩ ń lɛ́o, ì wala yão mɛ́ aà zɛa gbãa dɛ a kĩniↄla. +i gɛ́ bui pↄ́ kú dṹnia gola síiↄ̃waↄ sã́sãi, Gↄgu ń Magↄguo, i ń kãaa zĩ musu. Aaↄ dasi lán ísialɛ ũfãawa. +Àliↄ ma ikoyãↄ kũa, íↄ zĩkɛwà. Ma Dii ma á dílɛ adoaɛ. +Ɔ̃ Mↄizi wè Diiwa à mɛ̀: Lá Isailiↄ lí ma yãmao, ma gbɛ̃́ pↄ́ ma lɛ́ gbia, kpelewa Falaↄ̃ↄ a ma yãmai? +i dã ↄkũ do ń a nísio ń a tulaletio píi, i a yãdↄa Diigu gbapi kpasa saokĩiwa, pↄ́ pↄ́ a gĩ ì kɛ Diiɛ na ũ. +Kɛ́ n mɛ̀ Lua a yãnakpama, ↄ̃ n ɛa n mɛ̀ bↄ́ ài kua duunasai vĩi, ge bↄ́ má sɛ́lɛ a guui, ńlɛ e yã́ pↄ́ ń bɛopi maa yã̀? +Dii wá Lua, n wɛtɛ̀ wá yã́i, ↄ̃ n yã́pi yìawá, asa n yã́ ìↄ na n yãkɛa guu píiɛ, ↄ̃ wi n yãmao. +A pãnɛ yãa, ãma tia a ài vĩwɛ̃ɛ, mpi ń mapio. +Buiↄ vu iu, aai gɛ́ yã́kpalɛkɛguzulɛu, asa we má zↄ̃lɛu mà yã́kpalɛkɛ ń gupii buiↄ. +Tó sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ àlɛ o ń são ge ble, aàli mↄ́ ń a sà sãasaio, +Simɛↄ buiↄn we. Aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plao ń ↄ̀aa dooɛ (22.200). +Aimɛlɛki wèwà à mɛ̀: N ìwaↄ guu píi, dé náai mɛ́ kà Davidiwai? N nɛ́ zã́ɛ, nzĩa dↄ̃̀anaↄ kíaɛ. À tↄbↄ̀ n bɛ. +Ń dɛ wá dezi Ablahaũ pↄ́ gàla yã̀? Ãnabiↄ gàga lↄ. Dé ńlɛ nzĩa dilɛ a ũi? +níↄ ikoyã pↄ́ Lua dìlɛↄ danɛ́, níↄ zɛ́ pↄ́ dɛ aa sɛ ↄlↄnɛ́ ń yã́ pↄ́ aali kɛↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú ga lɛ́zĩ samaaòmɛɛ, má tò gyaa gbɛ̃ando guladↄ̀a. +Aà vĩ̀iↄ gɛ̀ ń mae sãↄ dã́i Sikɛũ. +Lá gbɛ̃e ku à gí duunakɛio, tó aa duunakɛ̀nɛ mɛ́ n pↄ pàńzi, n ń ná ń wɛ̀lɛↄnɛ ń ↄzĩ mɛ́ aa tàńnↄ ń bùsuu zĩ̀zↄↄ ũ bùsu zã̀zã ge a kãina guun nò, +Taani Ladã ì, Ladã Amihudu ì, Amihudu Ɛlisama ì, +N zwã̀akpɛ baↄ pòlo dɛ̀gɛdɛgɛ, n kↄ̃kũliↄ pɛ́lɛa gbãa lↄo, a zwãa dↄao. Bee gbɛa ↄ̃ wa zĩ̀ ài zↄ̃ↄ biilɛkↄ̃ɛ, baa ɛɛↄ pↄ́ sɛ́lɛ maamaa. +Ma Dii á Suabana, á Isailiↄ Lua pↄ́ ma kua adoa, ma mɛ̀, má gbɛ̃́ↄ gbaɛ Babɛliwa á yã́i, má Kaladeↄ nɛ gↄↄ pↄ́ aalɛ bàalɛ, má ń gulakɛa lilɛ aaukɛa ũ. +Ɔ̃ wa òmɛɛ: Lua gbɛ̃́ yenzide Daniɛli, laaidↄ yã́ pↄ́ málɛ onɛwa. Fɛlɛ zɛ, asa wà ma zĩmaɛ. Kɛ́ a òmɛɛ màa, ma fɛlɛ zɛ, málɛ deedee. +Ǹ n sá sɛ́ ń n gbàlao, gɛ sɛ̃̀anↄbↄ wɛɛlɛmɛɛ. +Aↄ dɛ fùa kɛfɛna ũ n miwa, aↄ dɛ yàbaa ũ n nↄɛ. +A ku pↄ́pii ãa, pↄ́pii kú aà sabaiɛ. +À mↄ lè Mↄizi a na Sefola gbàɛ bɛ yãa +Saulu nɛnↄɛ Mikali ye Davidizi. Kɛ́ wà yã́pi ò Sauluɛ, à kɛ̀ɛ̀ na +N wɛ́ mɛ́ n mɛ filia ũ. Tó n wɛ́ kú gudoũ, n mɛ̀ píi aↄ gupua vĩɛ. Tó n wɛ́ kú plapla sↄ̃, n mɛ̀ píi aↄ gusia vĩɛ. +Lá mi o ma bɛ̃̀ɛbonaↄnɛn kɛ. +Málɛ n kĩ́i wɛɛlɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, ńsu to mà pãalɛ n yãdilɛaↄnɛo. +Ɔ̃ a ò a ìwapiↄnɛ: Á Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ, à ma yãma ápii. Yɛse nɛ́ a buaↄ ń vɛ̃ɛbuↄ kpáwáe? A á dilɛ zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo ge gbɛ��ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ ũe? +Tó aà miaɛ kã́ mɛ́ wòlo, miaɛgbaadeɛ, a gbãlɛao. +Ɔ̃ Aalona dìlɛ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄ saɛ, kɛ́ àↄ dilɛa lá Dii ò Mↄiziɛwa. +À í lɛ̀ ń Ɛlia ulada pↄ́ á kũapio à mɛ̀: Dii Ɛlia Lua ku máɛ? Kɛ́ à í lɛ̀ò màa, ↄ̃ à zↄ̃̀ɛ za baala e baale, ↄ̃ à bùa. +Asa Dii ì wɛ́tɛ gbɛ̃maaↄzi, ì swã́kpa an wabikɛaↄzi. Dii ì mikpɛdↄ vãikɛnaↄnɛ. +Wà yã́ pↄ́ kí dìlɛ iko ũpi kpàwakɛ̀ bùsu ń bùsuo píi, ↄ̃ Yudaↄ nà ↄↄlↄwa maamaa gupiiu ń lɛyeo. An wɛ́i lɛ́ kwɛ́, aalɛ búbuapɛ. An gbɛ̃́ daside zwã̀nkasaↄ daa, aa túfu gbɛ̃̀ ń miwa. +Tó a zɛ̀ ń Diio, gbɛ̃́ pↄ́ aa á gbɛ̃́ↄ ń á nɛ́ↄ kũ̀kũ zĩ̀zↄↄ ũↄ wɛ̃nadↄ̃nɛ́, aai su bùsuɛ beeu, asa Dii á Luaá sósobide sùuudeɛ. Tó a zɛaànↄ, a bↄ á kpɛo. +Lↄbↄaũ yãkɛaↄ za a daalɛawa e a midɛawa ku ãnabi Semaia taalau ń guena Ido láo. Lↄbↄaũ ń Yeloboaũo aaìↄ zĩka ń kↄ̃o gↄↄpiiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì zĩkɛ Diiɛ ń zígbiaoá láaipↄɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gì gbɛ̃dɛi ń a fɛ̃ndaoá láaipↄɛ. +Má ye màↄ ku ma dↄ̀ↄwaɛ, míↄ n yãdilɛnɛↄ kũa. +Ãma mapi málɛ oɛ́, tó gbɛ̃́ nↄɛ gwà ń làasoo pãleo, à gbãsĩkɛ̀aànↄn we kↄ̀. +Ɔ̃ aa Saulu mi zↄ̃̀ aa aà gↄ̃kɛbↄↄ wòlowà, ↄ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa a baokpàkpa Filitɛ̃ↄ bùsu gupiiu ń ń tã́akpɛↄ. +Vãi pↄ́ ń kũa mɛ́ dↄ n lɛ́u, kↄ̃nide lɛ́ mɛ́ dↄma. +Gbɛ̃́ pↄ́ yã́ vĩaànↄpiↄ yãò, aai yãvãi pↄ́ málɛ e wa dↄwà o aà yã́ musuo. +Zaakↄ̃u ì sòle da, yeakↄ̃i ì láka tàae píia. +Ì gugbãntoo musu kpálɛ bàlumaa, a tò dṹnia gola síiↄ̃ looa pↄewao. +ↄ̃ aa ònɛ́: Dii á yã́ gwa, i yã́kpalɛkɛánↄ, asa á tò Falaↄ̃ↄ ń a gbɛ̃́ↄ ye wá gĩyãio. A wá dɛa zɛ́ kpàmáɛ. +ní ã́ lↄ mɛ̀n sↄo kpɛ do lipɛpɛɛↄ pↄ́ ũ. Lipↄ̃ↄↄ pãle ã lↄ mɛ̀n sↄo zwã̀akpɛ bɛaɛ oi lipɛpɛɛↄ yebↄ ũ. +Málɛ Dii ua bɛɛkɛ e gu gɛ̀ lɛ́ lia, ma nisĩna ń ma mɛo lɛ́ lua Lua bɛ̃́ɛi. +Ásu só ń a auoo. Àli a kòlokpa a au bↄlɛ kↄ́lɛ tↄↄlɛ lán íwa. +À pↄnakɛ yã́ pↄ́ á wɛ́ dↄi yã́ musu. À mɛnafↄ̃ taasikɛa guu. À mɛkpa wabikɛawa. +Aaↄ ku bùsu pↄ́ má kpà ma zↄ̀blena Yakↄbuwau, bùsu pↄ́ an deziↄ kuu yãa. Ampiↄ ń ń nɛ́ↄ ń ń tↄũnaↄ aaↄ ku a guu gↄↄpiiɛ, mɛ́ ma zↄ̀blena Davidi bui aↄ dɛ ń kía ũɛ gↄↄpii. +Ɔ̃ kí ɛ̀a zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn blakwi pãleↄ ń ń dↄaanao zĩ̀ a gɛ̃n àaↄ̃dei. Dↄaanapi gɛ̀ kùlɛ Ɛliaɛ à awakpàɛ̀ à mɛ̀: Lua gbɛ̃́, mapi ń n zↄ̀blena gbɛ̃ↄn blakwiɛ beeↄ, wá wɛ̃ni da gbia. +Asa kí Dii náai vĩ, kua Musude gbɛ̃kɛu a kpaguao. +Aali Dii yãkɛa ń aà zĩkɛao yãdao, a ń fuangba, a ń zɛdↄo. +Aàli mↄ́ò saonaɛ, saonapi i dã ↄkũ do yãdↄa Diigu gba ũ, i kpasa saokĩiwa pↄ́ pↄ́ wa kà Diiɛ tɛ́u àlɛ tɛ́kũ musu. Duun awakpabↄɛ. +Ɔ̃ ma a gopana plaade pↄ́ mi mɛ Naakↄ̃wa sɛ̀ má zↄ̃̀ɛ, ma gbɛ̃kɛ pↄ́ Yudaↄ ń Isailiↄ vĩ ń kↄ̃o gbòo. +Wa á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ kpa buipãleↄwa, á wɛ́ iↄ dↄńzi e á wɛ́ wo. Á gbãa a pↄe kɛo. +Sɛa za Tapuawa an bùsu zↄ̃lɛ tà bɛaɛ oi Kana dↄ̀ↄi e à gɛ̀ kà ísiawa. Kpaalɛ pↄ́ Ɛflaiũ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄn we. +Aà zĩ́naↄ i giigaga tíu, aà gↄ̃naↄ i imi musu. +Ma pↄe gbɛ̀awá yã̀? Má òɛ́ à ma gba pↄ́ á gbãa lɛ́u yã̀? +Má tó Isailiↄ ma yã́zɛ e, má gɛ́ńnↄ gbáauɛ, mí ń nↄ̀sɛ níninɛ́. +Ɔ̃ a nɛ́ↄ sɛ kpàkpa a kùɛ, à ↄnànamá à báaadàńgu. +Dii ìↄ kible gↄↄpiiɛ. Siↄnadeↄ, á Lua ìↄ ku e á buiwaɛ. Àleluya! +Ĩandãa ì ń busaɛ, zĩabusaa mɛ́ ì ń kã́fĩ. +e aà wɛ̃ni kãikũ ń miao, àlɛ sↄ̃ malaika gbɛ̃dɛnaↄzi. +À ↄkɛ̀nɛ́ aa nílɛ, ↄ̃ a dàu a sìunɛ́ lá Dii a bↄ kpɛ́u. Ɔ̃ à mɛ̀: À gɛ o Zaakiɛ ń wá gbɛ̃́ kĩniↄ. Ɔ̃ à bↄ̀ gɛ̀ gupãlei. +A ò a zĩkɛnaɛ: Gɛ ǹ gugwa ísia oi. Ɔ̃ à gɛ gwà. Kɛ́ à sù, à mɛ̀: Pↄe ku weo. Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀ aà ɛa gɛ́ gwai lↄ, ↄ̃ à gɛ̀ màa e gɛ̃n soolo. +i gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a yã́ síoↄ gba laai busɛbusɛ. Wìliↄ dↄ̃o Lua a ń gba nↄ̀sɛlilɛa zɛ́, aai sĩana dↄ̃, +Tó i ma yãma á dↄ̃̀ kɛ́ kã́mabogↄↄzĩá ma pↄ́ɛo, mɛ́ álɛ gɛ̃ Yelusalɛũ bↄlɛↄu ń asoo kã́mabogↄↄzĩ, má tɛ́ka bↄlɛpiↄuɛ, i kṹ á zɛgikĩiↄwa. Wa fↄ̃ tɛ́pi dɛo. +Ìli widamáo, ìli azĩa maa wɛɛlɛo, ìli fɛ̃ńzio, ìliↄ yã́kũańnↄo. +Asa Dii mɛ́ ì ń gba ↄ̃nↄ, dadaa ń dↄ̃ao ì bↄ aà kĩ́iɛ. +Ɔ̃ à gulɛsĩ pↄ́ wa bò Yelusalɛũ gukpɛ oi Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu gɛↄmidↄkĩi oiↄ gbãlɛ̀. Isailiↄ kí Salomↄↄ mɛ́ saokĩipiↄ bò Sidↄ̃deↄ dii Asetaatiɛ ń Mↄabuↄ dii Kɛmↄsio ń Amↄniↄ dii Mↄlↄkuo. +Tó wà á kpámá, ásu bílikɛ yã́ pↄ́ á o ge yã́ pↄ́ á líwào. Zĩbeezĩ Lua mɛ́ a yã́ pↄ́ á o sóso káɛ́ á lɛ́u. +Ɔ̃ saonkia Ɛtiɛ̃ɛ là à mɛ̀: N yã́pi ò sĩana yã̀? +Lá ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ á dii ń á yãdanɛdeo ũ ma á gbá pìpiɛ́, àliↄ kↄ̃ gbá pipi sↄ̃. +Ɔ̃ an bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa wɛ̃̀ bla e Kenazi nɛ́ Ɔniɛli gɛ̀ gàò. +Málɛ á zĩ sãↄ ũ àwalɛwanaↄ guuɛ. Àↄ laai vĩ lán mlɛ̃ↄwa, íↄ dɛ yãesaideↄ ũ lán felenaↄwa. +Kási a kↄ̃napi a gi gↄ̃ yↄↄ lán ku pↄ́ wa kɛ̀ a nɛ́ mɛ̀n pla ge àaↄ̃ gì gↄ̃̀ a musu mɛ́ a nɛ́ mɛ̀n síiↄ̃ ge sↄo gì gↄ̃̀ a gↄ̃n nɛdewawaɛ. Dii Isailiↄ Lua mɛ́ ò. +A wèwà à mɛ̀: Tó gbɛ̃e i a zɛ́ ↄlↄmɛɛo, kpelewa má fↄ̃ mà dↄ̃i? Ɔ̃ à Filipi sìsi, à gɛ̃̀ zↄ̃̀lɛ aà saɛ. +An nɛ́ↄ ì zĩ́napɛlɛ ń wáa, aaì wɛsi ń buiↄ gbãakũalɛ. +Dii á bↄ́ yã́kpalɛu, a tò á wɛ̀lɛↄ kpɛkpà. Dii á Isailiↄ kía kú á guu, áↄ yãe vĩa vĩ lↄo. +Ezekia lɛ́kpãsãkɛ̀ Yudaↄnɛ ń Isailiↄ píi, mɛ́ à lá kɛ̃ kpã̀sã Ɛflaiũ ń Manase buiↄnɛ. A ònɛ́ aa mↄ Gɛ̃amusu dikpɛkɛ Dii Isailiↄ Luaɛ a ua Yelusalɛũ. +Kási aai mao, aai swã́sɛio, aa ń swã́ kàkaɛ, aai mao, aa gì totoaiɛ. +asa à mɛ̀: Baa aà ula, tó ma ↄkã̀wà, má gbã́gbãɛ. +Gbɛ̀sĩsĩ bùsudɛna, ni dṹnia bṹu ↄ̃̀ↄkpa, ↄ̃ ma fɛlɛnnↄ sa. Ma Dii mámɛ má ò. Má ↄkàa kpanzi mà n zu yãtɛ̃uɛ, ní gↄ̃ lán gbɛ̀sĩsĩ tɛ́kũawa. +Yesu dabudabu sɛ̃́ia bee kɛ̀ Kana, Galile bùsuuɛ. À tↄbↄ̀, ↄ̃ aà ìwaↄ aà náaikɛ̀. +Kɛ́ malaikapi gɛ̃̀ aà kĩ́i, a òɛ̀: Fↄↄ báaade! Dii kunnↄɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, àↄ dↄ̃ i kɛ á Isailiↄ yã́i málɛ bee kɛio. À to wí á kṹ, á gɛɛ i gↄ̃ kpá á wɛ́i á yãkɛapi yã́i. +Ɔ̃ wà sã maaↄ ń zù maaↄ sɛ̀ pↄ́ pↄ́ wa dɛ̀dɛpiↄ guu wà saoò Dii n Luawa Giligali la. +Wá dↄ̃ kɛ́ Lua yãò Mↄiziɛ. Aàpi sↄ̃, wá dↄ̃ gu pↄ́ à bↄ̀uo. +A pↄtↄ̃̀ maamaa, i nɛiɛ́ bílao. I pↄble, ili kã́o. I imi, ìli ká à á dɛo. I pↄkasa da, ìli ĩ́ana kṹɛ́o. I ↄ̃a sɛ́lɛ, kási á bↄ̀ↄ ìↄ fↄ̃aɛ. +À kã́mabò e gↄↄ sopla, ↄ̃ à ɛ̀a felena gbàɛ lↄ. +Wì sↄ̃́ baa gbɛsi musue? Wì sapa ń zuↄ wee? Màa á tò yã́zɛde gↄ̃̀ɛ́ sɛwɛ ũ, mɛ́ yãkɛa a zɛ́wa gↄ̃̀ɛ́ gↄ̃i ũ. +Ɔ̃ Yesu gìnɛ́ fĩ́afĩa aasu o gbɛ̃e mao. Ɔ̃ à mɛ̀ wà pↄblea kpawà. +Davidi wabikɛa gↄↄ pↄ́ a ku gbɛ̀ɛu. +Dii, to yã́ pↄ́ wá lé dↄngu! Gwa ǹ gwa lá wà widàwá. +À mↄ̀ Yesu kĩ́i gwãasĩna a òɛ̀: Mɛtulu, wá dↄ̃ kɛ́ yãdanɛde pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́in n ũ, asa gbɛ̃e a fↄ̃ dabudabu pↄ́ ni kɛↄ kɛo, sema Lua kuaànↄ bàasio. +Yã́ pↄ́ wa kɛ̃̀ yãa píi, wa kɛ̃̀ lɛdaawá yã́iɛ. Yã́pi ì wá gba mɛna, ì wá gba sↄ̃ kɛ́ wàↄ wɛdↄ ziai. +Davidi nɛgↄ̃naↄ kíaↄ yã́n kɛ. Ampiↄ ń Isailiↄ píi aa zɛ̀aànↄ aà kíakɛ yã́ musu. Aa aà kpà Isailiↄ kía ũ lá Dii òwa. +Kɛ́ ma lɛzùnzi, n sↄ̃mazi, n mɛ̀ másu vĩakɛo. +Esau íbɛlɛsɛ̀ ń Yakↄbuo saolɛ pↄ́ a mae kɛ̀ɛ̀ yã́i, ↄ̃ a ò a sↄ̃u: Ma mae gaa zã̀o, mí gbasa mà a dãuna dɛ. +nìli síńnↄ kua za musu, ní ↄlↄnɛ́. Nìli yã́gↄ̃gↄ̃ n zↄ̀blenaↄnɛ, ní fĩabo tàaedeɛ, aà yãkɛa i wi aà musu, ní tó yã́ bↄ ń yãesaideo na, wí e dↄ̃ kɛ́ i yãe kɛo. +Wa Yesudeↄ wɛ̀ɛlɛ, ↄ̃ wa ãsↄ̃a do kɛ̀ńnↄ. An gbɛ̃eↄ ò Pↄluɛ ń Lua Nisĩna gbãao asu gɛ́ Yelusalɛũo. +An lɛ́ yãdanɛ sĩana dↄ̃, wi ma yãkpaanla bↄ̀ ń lɛ́uo. Aa táaòmanↄ ń lɛdoũo ń nↄ̀sɛpuao, aa gbɛ̃́ↄ bↄ̀ vãi guu dasi. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ nɛ́pi sɛ̀ ń a dao à tàńnↄ Isaili bùsuu. +Yã́pi lɛ́ ĩada Aminↄpiwa, à kà gyãkɛa a dãe Tamaapi yã́i, asa nↄɛ lɛ́soɛ, a fↄ̃ yãe kɛɛ̀o. +Tó zĩkɛnapi òãble, iↄ wɛ̃dɛ kɛ, +Tó Lua ye à a pↄkũma ↄlↄnɛ́ kɛ́ aa a gbãa dↄ̃, mɛ́ à mɛna zↄ̃ↄ kɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ à pↄkũmabↄbↄmá à ń kaalɛↄ sↄ̃ bɛ! +Aà lↄↄ tↄↄlɛ lùalua yãa, ↄ̃ à lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀ á gu lualua gɛ̃n do lↄ, i kɛ tↄↄlɛ ado no, ń musuoɛ sa. +Gbãa ku kpaalɛa, ãma Lua mɛ̀ndoɛ, ↄ̃mɛ ì apii kɛ baadeɛ. +Supiũ ń Hupiũoá Ili buiↄnɛ, mɛ́ Husiũá Ahee buiↄnɛ. +gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ ku ũ. Ma ga, ↄ̃ má kú kɛ, mɛ́ máↄ ku e gↄↄpiiɛ. Má ga ń bɛdao kilinɛↄ kũa. +Màa gↄ̃ɛↄ sↄ̃ àↄ kúńnↄ nↄɛkɛdↄ̃anɛ́ guu, íli yãmamá, kɛ́ pↄe su kpáɛ́ á wabikɛa guuo, asa á dɛ wɛ̃ni gbablenaↄ ũ sãnuɛ. +Ɔ̃ à kɛ̀ màa. Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ à fɛ̀lɛ káaukaau, à sãkãpi fɛ̃̀, a í ta pà. +Gɛ̃amusu dikpɛ gↄ̃̀ gↄↄ soolo, ↄ̃ Yesu mↄ̀ Bɛtani, Lazaa pↄ́ à aà vù à bↄ̀ gau bɛ wɛ̃́lɛu. +Tó à mà, ↄ̃ wì kɛ̃́ ń kↄmao, asa a kɛkɛgↄↄ mɛ́ kà we. +Gↄↄewa kɛ́ Mↄizi zↄ̃ↄkũ̀, à gɛ̀ a bui Ɛbɛluↄ gwai, ↄ̃ à zĩ gbãa pↄ́ aalɛ kɛ è. A è Egipi gbɛ̃́ lɛ́ a bui gbɛ̃. +ǹ mɛ, ma Dii Lua ma mɛ̀: Wɛ̃́lɛ, n wɛtãgↄↄ kà gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ n guuↄ yã́i. N gbãlɛ̀ tã́a pↄ́ n gbɛ̃́ↄpiↄ yã́i. +Ɔ̃ ma yãò saonaↄnɛ ń gbɛ̃́ kĩniↄ ma mɛ̀, Dii mɛ̀ ásu swã́sɛ á ãnabi pↄ́ aaìↄ ãnabikɛkɛɛ́ↄ yã́io. Aaì mɛ wa Dii kpɛ́ pↄ́ↄ sɛ́lɛ Babiloni bùsuu wà suò tiatiaɛ. Ɛɛ ↄ̃ aaìↄ ãnabikɛkɛoɛ́. +Naa gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbãa píi ń iko píio mide ũpiwa, apii pɛ̀ɛwá. +Má fĩaboɛ̀ aà ua Yelusalɛũ. Àleluya! +asa Lua zɛpòomɛɛ maamaa mà zĩ maa kɛ, mɛ́ ibɛɛↄ dasi. +Aà goa a tía lɛ́ ↄ̃ álɛ kpaaĩ, ɛɛtoa mɛ́ ì kɛɛ́ na. I samaao gbɛ̃́ɛ ń lɛ́oɛ, ↄ̃ i ń ká á sↄ̃ guu. +A yã́i tò a maa àli misiilɛnɛ́. I kɛ ĩadama yã́i ado no, á làasoo yã́iɛ lↄ. +Zuda ń wàio aaↄ dɛ kↄ̃gbɛ̃ↄ ũ, an nɛ́ↄ wúlɛ gudoũ. Nↄ̀ↄkusi a sɛ̃ ble lán zuwa. +Ɛflaiũ bui pↄ́ aa Amalɛki buiↄ fùↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buieↄ tɛnzi. Makii buieↄ dɛ dↄaanaↄ ũ, Zabulↄni buieↄ gopana kũa. +Beewa i Lua yã́ bãdɛ á fɛlɛkaayã pↄ́ i dadanɛ́ yã́i. Yã́ bee taaↄ ↄ̃ i kɛ dasi. +a oa pↄ́ dɛ gbɛ̃nazĩĩwa wà lìai píi +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ Bɛtɛli aa dàzɛu. Kɛ́ aa kà kãi ń Ɛflatao, Lasɛli nɛigↄↄ kà, ↄ̃ nɛi zĩũkũ̀. +Tó mɛ̀ bṹu dɛ wɛ́ ũ, wa yãmae? Tó mɛ̀ bṹu dɛ swã́ ũ, wa pↄ́ gĩmae? +Má ye à yãebuio ápii, ãma má ye à ãnabikɛkɛ dɛ beea. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ãnabikɛkɛ dɛ yãebuionala, sema wàlɛ a bↄↄlɛkɛ kɛ́ gãlidepiↄ e kã́fĩ a musu bàasio. +Yudaↄ Dii Yesu dɛ̀ ń ãnabiↄ lↄ, mɛ́ aa wá yá. An yã́ lí ká Luaguo, aa íbɛlɛsɛ̀ ń gbɛ̃́piio. +Kɛ́ aà ìwaↄ golì aa kà kiloo sↄo ge soolo taawa, aa Yesu è, àlɛ táao ía, àlɛ sↄ̃ ń gózi, ↄ̃ vĩa ń kṹ. +aai ń ká tɛ́ pãsĩ guu. We aa ↄ́ↄlↄu aa ↄdi ń musu. +Lá ili sińnↄ an lalasi zↄ̃ↄpi kɛa guu lↄo, ì kɛnɛ́ yãbↄnsaɛ ũ, aaì á tↄbɛ̃ɛsi. +Kɛ́ Lua Nisĩna Baanaba ń Sↄluo zĩ̀ màa, aa gɛ̀ Sɛlusi. Za we aa gɛ̃̀ góilɛnau aa gɛ̀ Sipi bùsuu. +À gà gbɛ̃́pii gɛ̃ɛ ũ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ su wàↄ kú ńzĩa pↄ́ ũ lↄo, sema gbɛ̃́ pↄ́ gà ń gɛ̃ɛ ũ à vù pↄ́. +Dii ò Yozueeɛ: Sↄ̃na pↄ́ ń kũa dↄ Aiwa, asa má nànɛ n ↄzĩɛ. Ɔ̃ Yozuee a sↄ̃napi dↄ̀ Aiwa. +Yakↄbu bui kↄ̃naↄ ɛa su, gbɛ̃́ kↄ̃napiↄ ɛa zɛ ń Lua Gbãadeo. +Nɛ́ↄ, à á de ń á dao yãma yã́pii guu, asa bee mɛ́ ì ka Diigu. +Ma mɛ̀ wà gbãbↄ kpɛ́nɛpiɛ, ↄ̃ ma ɛa Lua ua pↄ́ↄ kàlɛ we ń pↄ́wɛntio ń tulaletio. +Tó gbɛ̃́ gɛ̀ pↄ́wɛna dã́i zaa bao, kwi ali e. Tó à gɛ̀ vɛ̃ɛ tↄ́i tùu blakwi, bao ali e. +Ɔ̃ Dii Isailiↄ Lua pↄ pà Salomↄↄzi, kɛ́ à bↄ̀ a kpɛ, aà sↄ̃ kuwa lↄo yã́i, asa Dii bↄ̀ mↄ̀wà yãa gɛ̃n plaɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, má za á dikpɛↄu, má gíiɛ, má ye á kↄ̃kãaapiↄ gĩyãio. +Ń beeo i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo. E tia wìↄ saowàɛ, wìↄ tulaletikatɛa we. +i saoa ń sãsa wɛ̃dona pↄ́ sãa vĩoo sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ ũ ń sãda wɛ̃dona pↄ́ sãa vĩoo duun awakpabↄ ũ ń sãsakao pↄ́ sãa vĩoo sáaukpa saobↄ ũ +Á Isaili bui pↄ́ ma á bↄ́lɛ Egipi, à swã́kpa à yã́ pↄ́ ma mɛ̀ a á le ma. +A dɛ wá gbɛ̃do ũ yãaɛ, aà baa kú wá zĩɛ bee guu. +Buipãleↄ, à zĩ̀ sↄukɛ, wi á wíwi. Bùsuzãzãdeↄ, à swã́kpa! À gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ, wi á wíwi, À gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ, wi á wíwi. +Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, gɛ o Yudaↄ kí Zedekiaɛ ma mɛ̀, málɛ wɛ̃́lɛɛ bee na Babɛli kíaɛ a ↄzĩɛ, i tɛsↄ̃wà. +Á dↄ̃ pↄ́ pↄ́ lɛ́ kpáɛ̀ tia, kɛ́ asu bↄ kpóoo, +Gↄ̃ɛ pↄ́ lɛ́ wabikɛ ge àlɛ ãnabikɛkɛ ń pↄ́o kua a miwa lɛ́ a mi kpɛbↄɛ. +Asa aai swã́sɛ yã́ pↄ́ má dà ma zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aaↄ onɛ́ láasaiio. Ma Dii mámɛ má ò. Ápiↄ sↄ̃ i swã́sɛio. Ma Dii mámɛ má ò. +Má tó n yã́ di dasiwa, an kíaↄ kã́ i sĩ n yã́i, tó ma a fɛ̃nda màlɛ n wɛ́ oi. N lɛ́lɛa gↄↄ an baade a lualua láasai a wɛ̃ni yã́i. +Pↄ́ nɛ́naↄ ku tↄↄlɛ mɛ̀n síiↄ̃, kási aa ↄ̃nↄ vĩ maamaaɛ +Lá aa yã́zãsìwán kɛ: Aa mɛ̀ musu ń zĩ́lɛo Lua zↄ̀blenaↄn ń ũ. Kpɛ́ pↄ́ wa bò yãa à wɛ̃ kɛ̀, ↄ̃ wa kɛ̀kɛ lɛ́ bo lↄ. Isailiↄ kí zↄ̃ↄ mɛ́ bò yãa. +Lá Dii wá Lua ìↄ kúwanↄ kãi tó wálɛ wabikɛwà, bui zↄ̃ↄe ku kɛ́ an tã́aↄ kúńnↄ kãi màae? +Saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ yã́pi mà, ↄ̃ aalɛ zɛwɛɛlɛ wà aà dɛ. Aalɛ vĩakɛɛ̀, asa aà yãdaanɛ́ ì di bílawa píiɛ. +Má a bàa pↄ́ kuaànↄ yã́ gbooo, má lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀ɛ̀ lilɛo. +Kɛ̃ Saadi Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma gbɛ̃́ pↄ́ má Lua Nisĩna mɛ̀n soplaↄ ń saana mɛ̀n soplaↄ kũa, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. Má n yãkɛaↄ dↄ̃. Kua bɛ̃́ɛ tↄ́ mɛ́ dↄma, ãma gɛn n ũ. +Ma nɛ́, vĩakɛ Diiɛ ń kíao, ńsu gbɛ̃́kpa ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ń kpɛↄo. +À mɛ̀: Aafiaɛ. Ma mↄ Dii gbagbaiɛ. À gbãbↄ ázĩaɛ, í gɛ́manↄ saoi. Ɔ̃ à gbãbↄ̀ Yɛse ń a nɛgↄ̃ɛↄnɛ, à ń sisi sao guu. +À bùsu pↄ́ Dii á Lua kpàwápi gwa á aɛ. À gɛ si lá Dii á deziↄ Luapi dìlɛɛ́wa. Ásu to vĩa á kṹo. Ásu bílikɛo. +À a nɛ́ do gwà, ↄ̃ à kɛ̀ nↄ̀ↄmusu sà bↄlↄ ũ. À pↄ́taitaia dàda, ↄ̃ à gↄ̃̀ gbɛ̃nazĩnsona ũ. +N beeo má kunnↄ gↄↄpiiɛ, n ma kũ ma ↄplaawa. +Gwa lá má ye n ↄtondↄkĩii. Dii, ma lɛ́ ń láo n gbɛ̃kɛ yã́i. +Lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Sɛ̀lɛnzↄ̃ↄde pↄ́ i fɛ̃o, yↄↄnde pↄ́ i kɛ̃́são. +Za wá ɛ̀waasogↄↄ tã́aↄ wá maeↄ zĩ ài blè, an sãↄ ń ń zuↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ. +Bee gbɛa ní Levii buiↄ dilɛ ma pↄ́ ũ Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ gbɛu ḿpii, ní Levii buiↄ pↄtuoↄ dilɛ ma pↄ́ ũ Isailiↄ pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ gbɛu píi. Mámɛmaa Dii. +Saulu ń Yonatãao, gbɛ̃́pii yeńziɛ, wìↄ kɛnɛ́ kɛ̀kɛ. Aai kɛ̃kↄ̃wa wɛ̃ni ge gaa guuo. An wãa dɛ kúula, an gbãa dɛ nↄ̀ↄmusuↄla. +Àliↄ ma ikoyãↄ ń ma yãdilɛaↄ kũa, íↄ zĩkɛwà, kɛ́ bùsu pↄ́ málɛ gɛ́uánↄ à zↄ̃lɛu su á yáo yã́i. +Wá dɛ lán Mↄiziwao. À sálana kù a oaa, kɛ́ Isailiↄ su a oa tɛkɛa pↄ́ lɛ́ gɛ̃zɛa láaa eo. +Kɛ́ Ibiisi Yesu yↄ̃̀ ń yã́piio a làa, ↄ̃ à aà tò we e gↄↄ pãle. +Asa gbɛ̃́pii tɛ́aàzi ń wiio, aalɛ mɛ: À aà dɛ. +Aa n yãmaɛ. Mpi ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ à gɛ Egipiↄ kía le, í oɛ̀ ma Dii Ɛbɛluↄ Lua mámɛ ma bↄ mↄwá, ma mɛ̀ aà á gba zɛ́ à gɛ́ gↄↄ àaↄ̃ kɛi guwaiwaiu, kɛ́ à e sao mapi ma Dii á Luawa. +Yesu òɛ̀: Gbɛ̃gbonaↄ ń tòo vĩ, bãↄ ń sakpɛ vĩ. Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ sↄ̃ a ĩ́ampakĩi vĩo. +Málɛ yão á buipãleↄnɛ sa. Lá má dɛ zĩna ũ á buipãleↄ kĩ́i, máↄ ma zĩ sáaukpaɛ, +Ɔ̃ à ɛ̀waasopi kũ̀ à lɛpɛ̀wà, à aà gwà ń wɛgaalimao à mɛ̀ +Ziiapi ń tↄ́ lìlɛnɛ́. À tↄkpà Daniɛliɛ Bɛlasaa, Anania sↄ̃ Sadaki, Misaɛli sↄ̃ Mɛsaki, Azalia sↄ̃ Abɛdinɛgoo. +Ɔ̃ Yesu nàɛ a ìwaↄwa gↄ̃̀ↄ aa gɛ̃ gó guu, aa dↄaaɛ ísida baale e àↄ bíla gbaɛ. +An saɛ Ulia nɛ́ Mɛlemↄ, Akozi tↄũna bĩ́i kɛ̀kɛ bò. Aà saɛ Bɛlɛkia nɛ́ Mɛsulaũ, Mɛsezabɛli tↄũna kɛ̀kɛ bò. Aà saɛ Baana nɛ́ Zadoki kɛ̀kɛ bò. +A wèwà à mɛ̀: Tó n ma wɛgwà, mɛ́ yã́pi kànguɛ, to màↄ ku wɛ̃ni guu. Wabi pↄ́ má kɛ̀man we. To ma gbɛ̃́ↄ aaↄ wɛ̃ni vĩ. Yã́ pↄ́ má gbɛ̀an we. +Ɛzↄ̃nↄ Laũ ì, Laũ Aminadabu ì, +Tó aa sↄ̃̀ ma kpɛ́ pↄ́piↄzi, Aalona ń a nɛ́ↄ mɛ́ aali dↄaa gɛ̃ zwã̀akpɛu, aai ń baade zĩ́ pↄ́ a kɛ ń aso pↄ́ a sɛo ↄlↄɛ̀, kɛ́ aasu gagao yã́i. +Aà yea pↄ́i lí to à ĩ́ampakĩi èo, pↄ́ pↄ́ aà pↄ dↄwàpiↄ lí aà bↄo. +Bↄ́yãi a wá bↄ́lɛ Egipi a mↄwanↄ guvãiɛ beeui? Pↄ́wɛna ge kaadↄɛna ge vɛ̃ɛbɛ ge gbɛafu ku lao, mɛ́ í kú la wà mio. +yãfaasai a bↄ ma lɛ́uo, máↄ mↄafili vĩo. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ aaì gɛ́ dↄnlɛ wɛɛlɛi Egipi, aaì gbãae ń sↄ̃́ↄwa, aaì ń zĩkasↄ̃go dasiↄ náaikɛ ń ń sↄ̃de pↄ́ lɛ́ vĩoↄ. Aali wɛ́pɛ Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoawao, aali Dii kĩ́i wɛɛlɛo. +A yã́i ńsu widɛ ń wá Dii yãoanɛ́oo, mɛ́ ńsu widɛ ma gbɛ̃́ pↄ́ wà ma dakpɛu aà yã́i yã́ musuo. Taasi pↄ́ wì kɛ aà baokpaa yã́i kɛmanↄ ń Lua gbãao. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, yã́ pↄ́ ma Dii Lua má ò Isaili bùsudeↄnɛn kɛ: Á kua lɛ́ kà! Á bùsu gola síiↄ̃ píi mìdɛ. +Yã́ pↄ́ ma Dii má ò Yudaↄ kí bɛ musun kɛ: Ń dɛmɛɛ lán Galada bùsuwa, lán Libã bùsu gbɛ̀sĩsĩ misonawa. Ń beeo má tó ǹ gↄ̃ gbáa ũɛ, wɛ̃́lɛ pↄ́ gbɛ̃e ku a guuo ũ, +Ɔ̃ Yesu ò nɛ́piↄnɛ à mɛ̀: Á yã́ pↄ́ álɛ a wabikɛa dↄ̃o. Taasi kɛɛona pↄ́ má a imi, á fↄ̃ mia? Aa wèwà aa mɛ̀: Wá fↄ̃́. +Aa swã́ vĩ, aali yãmao, aa ní vĩ, kási aali pↄ́ gĩmao. +Abisaloũ yãdìlɛ a gbɛ̃́ↄnɛ à mɛ̀: À swã́kpa! Tó Aminↄ pↄ kɛ̀ vɛ̃ɛwa na, tó má òɛ́ à aà zↄ̃, à aà dɛ. Ásu to vĩa á kṹo. Mámɛ ma á dáu! À sↄ̃dilɛ, í gↄ̃ɛkɛ kɛ. +Zakai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń baswaaↄ̃o (760). +Ɔ̃ ma malaika pãle è, àlɛ vua musumusu. A baona pↄ́ kú gↄↄpii kũa à kpa gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tↄↄlɛↄnɛ, bùsu gbɛ̃́pii, bui píi, buiyãona píi ń gbɛ̃́piio. +Tↄ̃zↄ̃a yãe vĩo mɛ́ gyafↄↄ yãe vĩo, sema yã́ pↄ́ Lua dìlɛↄ kũa. +Asa i ma dɛ nɛasakpɛu ma da gbɛɛ gↄ̃̀ ma mia ũ aà nɛasakpɛ gↄ̃̀ dↄ ma papa ũ gↄↄpiio. +Bíli Simↄↄ kũ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa sãnuↄ píi kpↄ̀ gìligili pↄ́ aa kũ̀pi yã́i. +Naawà guu kpɛ́ pↄ́pii ì kↄ̃eu, ìↄ gbã Lua kpɛ́ ũ naa Diiwa guu. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ Mↄizi ń Aalonao sìsi à mɛ̀: À gɛ sao á Luawa bùsuu la. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Bɛtɛlɛũ. +Ma sↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ zɛ weↄ doi, ma yã́piↄ sĩana gbɛ̀awà píi. Ɔ̃ à yãòmɛɛ à yã́piↄ bↄↄlɛkɛ̀mɛɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Dii, n yã́ na! Ńsu to n pↄ pao, má ye yão lↄ. Tó gbɛ̃maaↄ kà baakwi sↄ̃ bɛ? A wèwà à mɛ̀: Tó ma gbɛ̃maaↄ è gbɛ̃ↄn baakwi, má yãe kɛo. +Pↄlu ń Baanabao zↄadↄ̀má aa lɛkpaakɛ̀ńnↄ maamaa yã́pi musu. Ɔ̃ Yesudeↄ zɛ̀ò Pↄlu ń Baanabao ń ń gbɛ̃eↄ gɛ́ Yelusalɛũ yã́pi gↄ̃́gↄ̃i ń zĩnaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ. +Yuda kↄ̃na pↄ́ bↄ̀ↄ zĩ́na a ɛa pɛ́lɛ tíu, an nɛ́ iↄ kpa musu. +Kɛ́ ma pↄ fɛ̃̀, ma bↄ n kpɛ gↄↄpla, ãma má wɛ̃nadↄ̃nɛ gbɛ̃kɛ láasai musu. Ma Dii n Bona mámɛ má ò. +Kíaↄ, à yã́ɛ bee ma! Gbãadeↄ, à swã́kpa! Má lɛsi Dii yã́ musu, má Dii Isailiↄ Lua táasilɛ. +Asa tó a kàapi sò, mɛ́ a ípi mì, álɛ Dii ga baokpa e àↄ gɛ́ mↄ́iɛ. +Wà gɛ́ aà kúkĩi, wà kúlɛ aà gbadibↄ aɛ. +Zɛfɛte wèmá à mɛ̀: Mapi ń ma gbɛ̃́ↄ wá sòle vĩ ń Amↄniↄ maamaaɛ. Ma lɛzùázi, i ma bↄ ń ↄzĩo. +Kási aai swã́sɛio, aai laaidↄwào, an nↄ̀sɛvãi swã́gbãa yã́ mɛ́ dↄ̀aanɛ́. Aa gbɛzã gwà, aai gɛ́ aɛo. +Kɛ́ Yozuee ń Isailiↄ è ń gbɛ̃́ pↄ́ ulɛaↄ wɛ̃́lɛ sì, mɛ́ tɛlu gbã́ daa, ↄ̃ aa ɛ̀a lɛ̀lɛ Aidepiↄwa. +Sɛa za mↄ soplade gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ á bùsu pↄ́ↄ kɛkɛa gbɛa àli dikpɛpi kɛmɛɛ e gↄↄ sopla. A gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ń a gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́o líↄ dɛɛ́ kã́mabogↄↄ ũ. +Lá Dii lɛ́ buipãleↄ kaalɛɛ́, tó i Dii á Luapi yãmao, a á kaalɛ màa sↄ̃ɛ. +Zàaĩana ì bↄ a kpɛ́u, ì to ĩ́an niɛ bↄlɛ. +ↄ̃ Saulu òɛ̀: Yã́ pↄ́ ń kɛ̀ omɛɛ. Ɔ̃ Yonatãa òɛ̀: Ma lípana lɛ́bana ↄ̃ má zↄ̃̀ zↄ́wa, yↄↄnnↄ má mↄ̀sↄ. Má kɛ́! Tó a ma dɛɛ, à ma dɛ. +Kɛ́ ĩatɛ̃ fɛ̀lɛ, ↄ̃ aa tɛkũ̀ aa giigàga, kɛ́ aa zĩ́na vĩo yã́i. +Ɔ̃ Levii buiↄ sĩ we, aa Davidi pↄ́ↄbↄnapiↄ kṹkũa. Saonaↄ ku we lↄ, aa kã̀aeↄ kṹkũa. +Lá aali gɛ́ zĩkɛi Dii kpɛ́u aaↄ kↄ̃ gba zɛ́n we, lá Dii Isailiↄ Lua dà an dezi Aalonaɛ a dìlɛwa. +Tó má tò wàiↄ pã̀ bùsupia aa bùsupi nɛ́ↄ sɛ̀lɛ píi, mɛ́ bùsupi gↄ̃̀ bɛzia ũ, gbɛ̃e lɛ́ pãa lↄo wàiↄ yã́i, +Ɔ̃ Dii ò Kainuɛ: Bↄ́yãi n pↄ fɛ̃̀ii? Àkɛa n oa ↄ̃̀ↄkpài? +Ɔ̃ à Yosafa là à mɛ̀: Ńyↄ̃ gɛ́manↄ zĩu Lamↄtu Galadao lé? Ɔ̃ Yosafa wèwà à mɛ̀: Wá doũɛ, ma gbɛ̃́ↄá n gbɛ̃́ↄnɛ. Ma sↄ̃́ↄá n sↄ̃́ↄnɛ. +asa Lua Gbãadepi yãzↄ̃ↄkɛ̀mɛɛ. Aà tↄ́ kua adoa. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Làasoosaideↄ, ili yã́ pↄ́ ãnabiↄ ò si kpaao. +Ásu nakↄ̃wa ń Yesusaideↄo. Kpelewa maa ń vãio aa gbɛ̃́kpa ń kↄ̃oi? Baa kpele gupua ń gusiao vĩ ń kↄ̃oi? +Ma Dii ma mɛ̀ ásu ázĩa sã́sã à mɛ, Babiloniↄ goálaɛo, asa aa tao. +Ɔ̃ ma sakà zĩ pↄ́ má kɛ̀ dṹniauↄgu píi, kɛ́ má tó ma gɛ̃ɛɛ yã́i. +má báaadangu, mí n bui kã́fĩnɛ lán saanaↄwa, aaↄ dasi lán ísialɛ ũfãawa. N buiↄ aaↄ iko vĩ ń ibɛɛↄwa. +Kɛ́ a mↄ saòa ń pↄ́ vĩ̀aↄ, yãvãin weoa? Kɛ́ a saòa ń nↄ̀ↄ ɛɛↄ ge a gyãeↄ, yãvãin weoa? À gɛ kpa bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄwa à gwa! Á yã́ a kaaàgua? A á sáaukpaa? Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ málɛ á la. +À gɛ̃̀ wɛ̃́lɛpiu à táaò gↄↄ do, ↄ̃ à nà kpàwakɛawa à mɛ̀: Gↄↄ bla mɛ́ gↄ̃̀ kɛ́ Lua Niniva dúuzↄ̃. +Ɔ̃ Yesu gɛ̀ńnↄ. Kɛ́ à kà kãi ń aà bɛo, ↄ̃ sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi a gbɛ̃naↄ zĩ̀ a ònɛ́: À oɛ̀ asu ĩada azĩawao, mi ka kɛ́ aà gɛ̃ ma kpɛ́uo. +Asuũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń bao ń àaↄ̃o (223). +Gↄↄ bee tó wà su òɛ́ Mɛsii gwa kɛ, ge Mɛsii ku le, ásu sio. +à wɛ̃́lɛeↄ dilɛ á misiwɛ̃lɛↄ ũ. Tó kai mɛ́ mↄ̀, ↄ̃ gbɛ̃́ gbɛ̃dɛ̀, ade lí bàalɛ ta we. +Kɛ́ ma na yãoawa, Lua Nisĩna dìnɛ́ lá a dìwɛ̃ɛ a daalɛgↄↄwa. +Gu pↄ́ à gɛ̀u píi miↄ kuaànↄɛ, ↄ̃ ma aà ibɛɛↄ dɛ̀dɛɛ̀. Má aà tↄbↄ maamaa saɛ, iↄ dɛ dṹnia tↄdeↄ do ũ. +Wì ɛyↄ̃ tↄↄlɛ nↄnau wà zɛ́ bↄ we, gu pↄ́ gbɛ̃e lí bɛbɛ à kauo. Ba wì loowà wà gɛ̃ò ɛpiu. +Kàaso dikpɛ pↄ́ wì mɛ Gɛ̃amusu kà kãi. +Kola, Gataũ, Amalɛki. Ɛlifaza bui dezi káauↄ, Ada tↄũnaↄn we. Aa ku Ɛdↄũ bùsuuɛ. +Lá wa ka á kĩ́i, wálɛ vĩ wá pↄ́ lɛ́ao, asa wa mↄ ń Kilisi baoo e á kĩ́i. +A yã́i tò yã́ pↄ́ ń mà mɛ́ ń sì, to àↄ dↄngu, níↄ kũa, ní nↄ̀sɛlilɛ. Tó ni vuo, má mↄ́ma lán kpã́iwa, mɛ́ ńyↄ̃ↄ zaa pↄ́ má mↄ́wà dↄ̃o. +á pↄ́ a kɛa na, mí tó àↄ kible bùsu gulɛsĩↄu, mí tó à á dezi Yakↄbu túbible. Ma Dii ma lɛ́ mɛ́ ò. +Ãma duunkɛnaↄ bãdɛ sãnusãnu, gbɛ̃vãiↄ bui a midɛ. +Ní Uliũ ń Tumiũo ka bↄ̀ↄpiu, aaiↄ naa Aalona sↄ̃wa gↄↄ pↄ́ àlɛ mↄ́ ma kĩ́i. Màa Aalona aliↄ Isaili buiↄ yã́gↄ̃gↄ̃bↄ naa a sↄ̃wa gↄↄ pↄ́ àlɛ mↄ́ ma kĩ́i píi. +Sĩana málɛ oɛ́, ma taa a àikɛɛ́, asa tó mi tao, Zɛnnↄdepi a mↄ́wáo. Tó ma ta, má aà zĩwá. +Á vãikɛa mɛ́ kpà pↄ́piↄnɛ, á duuna mɛ́ gìɛ́ à maa e. +Gbɛ̃nazĩna faasaikɛ ì zɛ́ ↄ̃̀ↄkpaɛ̀, ↄ̃ ì Dii tàae e. +Zãa mɛ́ aà seelade ũ, à pũ̀na à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ma aà yã́ òn kɛ. Ma mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ma gbɛa dɛmala, kɛ́ a ku ma ãa yã́i. +Tó ń pↄe vĩ ǹ fĩaboòo, wa n wúlɛbↄ sɛ n zíɛɛ. +Aaì ye láu aa tàaesaide gbã́, aaì aà pá kã́ndo, vĩa lí ń kṹo. +Taasi ìↄ tɛ duunkɛnaↄzi, nama mɛ́ gbɛ̃maaↄ ài ũ. +asa ma dãunaↄ vĩ gbɛ̃ↄn sↄo. Aà gɛ́ lɛdaimá, kɛ́ aasu mↄ gu wãwãdeɛ beeuo. +Ɔ̃ Lea zↄnↄɛpi nɛì gↄ̃ɛ ũ ń Yakↄbuo. +sema gbɛ̃ↄn pla pↄ́ aa yã́ vĩ ń kↄ̃opiↄ gɛ́ saonaↄ ń yã́kpalɛkɛna pↄ́ kú gↄↄ beeↄ le Dii kĩ́i, +Baa tó n gɛ n nɛgↄ̃nkɛ kɛ̀ zĩlau, Lua a to n ibɛɛↄ n fuɛ, asa Lua mɛ́ gbãa vĩ à n misi ge à n sↄ̃ↄlɛ. +A sãↄ vĩ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla, yiongoↄ ↄ̀aa gɛ̃o, zuↄ ↄ̀aa sↄo, zàaĩnaↄ ↄ̀aa pla ń basↄoo, mɛ́ aà zĩkɛnaↄ dasi maamaa. Aà zↄ̃ↄ dɛ gukpɛ oi gbɛ̃́piia. +À to yã́ pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi dìlɛɛ́ɛ bee dↄágu, à mɛ̀ Dii á Lua a to à kã́mabokĩi e, à bùsuɛ bee kpàwáɛ. +Kɛ́ gbɛ̃́piↄ tà, Yesu nà Zãa yãoa bílaɛwa à mɛ̀: Bↄ́ a gɛ gwai gbáaui? Fee pↄ́ ĩ́ana lɛ́ deedee yã̀? +A gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu do, a yàasa gã̀sĩsuu do lↄ, a gbã̀a ń a yàasao iↄ sáa, a lɛsĩ iↄ gã̀sĩsuu pla. Ní kɛ ń kↄ́baↄ. +à mɛ̀: Baa, tó ń yei, to taasi kɛɛonaɛ bee zãkũmanↄ, ãma asu kɛ ma pↄeã ũo, sema n pↄ́. +N mɛnakɛ̀ńnↄ a wɛ̃ dasi, n Nisĩna yãdà ń ãnabiↄnɛ, ↄ̃ aa lɛdàomá, aai swãdↄio, ↄ̃ n ń ná buipãleↄnɛ ń ↄzĩ. +Mↄizi ikoyãdanɛdee ku we, à lɛkpaapi mà. Kɛ́ a è Yesu yãmaa wèmá, ↄ̃ à sↄ̃̀aàzi à aà là à mɛ̀: Ikoyã kpele mɛ́ dɛńlai? +Ɔ̃ Lua òɛ̀: Ǹ n nɛ́ mɛ̀ndona yenzide Izaaki sɛ ǹ gɛ́ò Mↄlia bùsuu, ní sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oò gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ má onɛwa. +À a gbãa ↄ̀lↄ a gbɛ̃́ↄnɛ yãkɛa guu, à buipãleↄ bùsuↄ kpàmá. +Baa nɛgↄ̃n wↄ́ↄdeↄ aa bàasi ↄgii gↄↄ beeɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Gbɛ̃maaↄ lɛ́ midɛ, mɛ́ a yã́ lɛ́ kã̀ada gbɛ̃elao. Wà luayãmanaↄ sɛ̀lɛ lɛ́ táńnↄ, mɛ́ gbɛ̃e làasoo i kawào. Lua lɛ́ gbɛ̃́ maapiↄ si músi pↄ́ lɛ́ mↄ́wa. +À báaadàńgu à mɛ̀, aaↄ nɛi, aaiↄ kↄ̃́, kpↄↄ i ísia pa, bãↄ i kↄ̃ tↄↄlɛ. +Tó gbɛ̃́ bↄ vĩ, mɛ́ à làa, +Aàli pↄ́ pↄ́ fù kpàpi kátɛu à tɛ́kũ, asa fù pãsĩɛ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Àkɛa ń òmɛɛ má maai? Gbɛ̃e maao, sé Lua ado. +Á ↄ̃a tã́nkpa kɛ̀, mɛ́ tã́nkpapi a á dayãu, i kṹ á mɛwa lán tɛ́wa. A àizɛɛ kã̀aaázi gↄↄgbɛzãzĩ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye ma kaikɛↄ ì ma pá, ma wɛnaↄ ì yãvãi kpaaĩmanↄ, aaìↄ mↄafiliyã gwa ń kↄ̃o gↄↄpii. +Pↄ́pii bↄ̀ aà kĩ́iɛ, aa kú ń aà gbãao, mɛ́ aa ku aà pↄ́ ũ. Wàↄ aà tↄbↄ gↄↄpii. Ãmi. +Dé mɛ́ a aà mↄgↄↄ fↄ̃i? Tó à bìlɛ, dé mɛ́ a bↄi? Asa aↄ dɛ lán mↄ̀baasana tɛ́waɛ, lán pↄpina kasa baasaawa. +Màa Davidi ń Isailiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ gɛ̀ Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛ̀ Ɔbɛdɛdↄũ bɛ, aalɛ suò ń pↄnao. +À mↄ lè Levii bui ɛ̀waasoe ku Yuda buiↄ guu Bɛtɛlɛũ, Yuda buiↄ bùsuu. +Abigaili mɛ́ Amasa ì. Amasapi den Isimaɛla bui Yɛtɛɛ ũ. +Kɛ́ Yobu gbɛ̃na gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ taasi pↄ́ aà lèↄ bao mà, an baade bↄ̀ a bɛ aa kↄ̃ kã̀aa, ↄ̃ aa gɛ̀ sósobi kɛiɛ̀, wi aà nↄ̀sɛ níniɛ̀. An tↄ́n kɛ: Temani gbɛ̃́ Ɛlifaza, Sua gbɛ̃́ Bilidada ń Naama gbɛ̃́ Zofaao. +Davidi dàzɛu ń gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ píi, aa bùa Yuudɛ̃wa. Kɛ́ gu dↄ̀, an gbɛ̃e i gↄ̃o, aa bùa ḿpiiɛ. +Aà yãkɛaↄ sã̀ńgu ń aà yãbↄnsaɛ pↄ́ a ↄ̀lↄnɛ́ↄ. +A yã́ mɛ́ tò à yã́ pↄ́ Dii zɛ̀ò à kɛ Babɛlideↄnɛ ma ń yã́ pↄ́ a dìlɛ BabiloniDii za kiloolɛa vãiuɛ, gbɛ̃blezaa lí káaàguo. +A ònɛ́: À ma sɛ à ma zu ísiau, i busaɛ́, asa má dↄ̃̀ mámɛ ma gɛ̃ázi ń zàaĩan gbãaɛ beeo. +Ɔ̃ Zolobabɛli ń Yesuao ń Isaili uabele kĩniↄ ònɛ́: Wá Lua kpɛboa dɛ á yã́ ũo. Wá wá pↄ́ bo Dii Isailiↄ Luaɛ wátɛ̃ɛ, lá Pɛɛsiↄ kí Kilusi dìlɛwɛ̃ɛwaɛ. +Ɔ̃ ãnabi Zelemii ò Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi à mɛ̀ +Bↄ́ má gbãgbɛ̃ↄ lɛɛũòi? Aa dɛ lán nɛ́ pↄ́ aa ku gãaɛ aalɛ lɛzukↄ̃iↄwaɛ +Dii mɛ́ lɛ́ kible, bui píi lɛ́ lualua, a zↄ̃lɛa malaika gã̀sĩadeↄ zãnguo, dṹnia lòo. +Ɔ̃ Yoasi ò gbɛ̃́ pↄ́ liaaaziↄnɛ: Ámɛ á yã́si ń Baalioa? Ámɛ á aà bↄa? Wa gbɛ̃́ pↄ́ yãsìaànↄ dɛ e gu àↄ gɛ́ dↄi. Tó diin aà ũ, aà gí ń azĩao. Aà gbagbakĩi wa gbòo lò? +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ zↄble Kilisiɛ màa yã́ ì ka Luagu, mɛ́ wì aà sáaukpa. +Ma pↄ kɛ̀na n yãdilɛaↄwa, n yã́ a sãmaguo. +I á zeeↄ pɛ́lɛ kpɛ́ kpɛɛlɛli saɛ. A pãkpàmazi, a á zwãa wòlowá, a dɛdɛ a da á wúlɛkĩi yàasaa. A lɛdoũkɛ̀ ń á yenzideↄ, a wulɛńnↄ, a ↄlìa ń plɛi. +Mɛfisideↄ ń Tapanɛsideↄ ń mi wànɛ́. +Aà gbɛ̃́deepi wùlɛ aà aɛ à awakpàɛ̀ à mɛ̀: Mɛnakɛmanↄ, má n fĩabonɛ. +ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ kũ̀kũ bↄ̀lɛńnↄ, à ń da síi zĩu ń dúuduusu zĩo ń mↄo zĩo, mɛ́ a tò aa bilikibↄ̀. Màa a kɛ̀ Amↄni wɛ̃́lɛↄnɛ píi, ↄ̃ à ɛ̀a tà Yelusalɛũ ń a zĩgↄ̃ↄ píi. +Aa tulaletikatɛakĩi kɛ̀ ń lɛpusialio. A gbã̀a gã̀sĩsuu do, a yàasa gã̀sĩsuu do lↄ. A gbã̀a ń a yàasao sáaɛ, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu pla. Aa pì ń a kↄ́baↄ gↄ̃̀ↄɛ. +Tó aà buiↄ pãkpà ma ikoyãi, mɛ́ aai tɛ ma yãdilɛaↄzio, +Pↄkũma tó, mikɛ̃ pↄpaawa. Ńsu to yã́ lí n kũ gbãao, ì mↄ́ ń vãikɛaoɛ. +Aà buiↄ aaↄ kpalable gↄↄpii. Aà kpalapi aↄ láaa vĩo. +Sↄũ lɛ́ ì aà ↄ̃̀ↄkpa, aà yãoa ì aà kũ lán baiwa. +Ɔ̃ á wèa a mɛ̀, yã́ pↄ́ má ò wà kɛpi maaɛ. +Dé mɛ́ ì zↄadↄwài? Dé mɛ́ ì fĩaboɛ̀ aà yãkɛawai? +Ionaↄ ì io gwã́, mɛ́ wɛ̃dɛnaↄ ì wɛ̃dɛ kɛ gwã́, +wabi pↄ́ álɛ kɛwɛ̃ɛ sabai. Beewa gbɛ̃́ↄ Lua sáaukpa dasi wá yã́ musu gbɛ̃kɛ pↄ́ a kɛ̀wɛ̃ɛ gbɛ̃́ dasiↄ wabikɛawɛ̃ɛ yã́i. +Wà taala dìnɛ́, yã́ pↄ́ wa kɛ̃̀ a guu mɛ̀: Wá zĩnaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ wa fↄkpà wá gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ buipãleↄ ũ Antiↄsi ń Sili bùsuo ń Silisi bùsuoↄwa. +gↄ̃ɛpi i gɛ gbaɛ sɛ̃u, blepi iↄ ń dàa vãipiↄ sɛa lákpɛu we. +À swã́kpa ma! À mↄ ma kĩ́i kɛ́ à e àↄ ku. Ma bàa aↄ kúánↄ gↄↄpii, ma gbɛ̃kɛ seasai pↄ́ má kɛ̀ Davidiɛ yã́pi. +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a dezi Davidi kɛ̀wa píiɛ. +Mi lɛdamadeↄ yãonɛ mao, mi swã́sɛ ma yãdanɛdeↄzio. +À gↄ̃̀ kía ũ Yehu kpalablea wɛ̃̀ soplade guu, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ kpalau Yelusalɛũ wɛ̃̀ bla. Aà da tↄ́n Zibia, Bɛɛsɛba nↄɛɛ. +N n gbɛ̃́ Yakↄbu buiↄ vũ̀aa, asa gukpɛ oi yã́ tↄ̃̀máɛ. Aa ↄdìdi màso yã́wa lán Filitɛ̃ↄwaɛ, aa kↄ̃ ↄ kũ̀ ń buipãleↄ. +Tó álɛ pↄkɛkɛ á bùsuu, ásuli kɛkɛ e á bú lɛ́wao, mɛ́ ásuli a kↄ̃nwɛo. Àli tó taasideↄnɛ ń bↄ̀mↄↄ. Mámɛmaa Dii á Lua. +Gia ń beeo aa gì tɛ duunawaɛ, ń aà yãbↄnsaɛkɛaↄ aai aà náaikɛo. +Lua òɛ̀: Ńsu sↄ̃io. Ǹ n kyale bↄbↄ, asa gu pↄ́ ń zɛu adoaɛ ma kua la yã́i. +Tó wi seakɛ yãao, dↄ̃ wa gɛ a gɛ̃n plaadei, wa ɛa su. +Máↄ dàlapooↄ gwa e bↄɛ ni? máↄ kuuↄpi ma dↄ e bↄɛɛ? +Ma Dii Lua ma mɛ̀ má kɛnɛ lá à kↄ̃sìnnↄwaɛ, asa n sakà lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀nɛuɛ, n ma bàakuannↄ yã́ gbòo. +Zatu buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń blasↄoo (845). +Yesu ɛ̀a bↄ̀ gɛ̀ ísidalɛ. Wàlɛ mↄ́ aà kĩ́i dasidasi, ↄ̃ àlɛ yãdanɛ́. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Dé mɛ́ lɛdↄ̀ gbɛ̃nazĩnaɛi? Dé mɛ́ ì aà lɛ́na naalɛ ge ì aà swãdokũi? Dé mɛ́ ì to aà gue ge ì aà vĩ̀akũi? Ma Dii, mámɛo lò? +Ɔ̃ sosaↄ do Yesu zↄ̃̀ ń sↄ̃nao a gbã̀tɛ̃ɛu. Wegↄ̃ↄ au ń ío bↄ̀lɛ. +Ɔ̃ à ↄgɛ̃̀ a bↄ̀ↄu, à gbɛ bↄ dà a gbɛmau. Kɛ́ à Filitɛ̃pi gbã̀ò, ↄ̃ à aà pà a miaɛwa. Gbɛpi vĩ̀lɛ aà miaɛpiu, ↄ̃ à lɛ̀lɛ a gbɛɛu. +Zĩnapiↄ Asiliↄ lá kpà Ezekiawa. Kɛ́ à a kyokɛ̀, ↄ̃ à gɛ̀ Dii kpɛ́u a pòo aà aɛ, +I kɛ Ablahaũ bui píi mɛ́ Ablahaũpi nɛ́ↄ ũ Luaɛo, asa Lua ò Ablahaũɛ à mɛ̀, Izaaki buiↄ ↄ̃ wàli onɛ́ aà buiↄ. +Tó i a pↄ́ↄpio, mɛ́ i zuoo, a yã́ a wi aà musuɛ. +N pↄ paa Luazi, ↄ̃ yã́ dasi ì bↄlɛ n lɛ́u. +Zĩnaↄ pɛ̀lɛńzi Yuudɛ̃ zɛ́u e a buakĩi, mɛ́ wà bĩ́i zɛ́ tà ń kpɛ. +Ɔ̃ Mↄizi dikpɛ pↄ́ Dii dìlɛpiↄ yãònɛ́. +Kɛ́ Dii lìli wɛpɛ̀ Piɛɛwa, ↄ̃ yã́ pↄ́ a ò dↄ̀ Piɛɛgu, kɛ́ à mɛ̀ e ko àↄ gɛ́ lɛzui gbã, a lelekpaazi gɛ̃n àaↄ̃. +Aà zↄ̀blena fɛ̀lɛ aà aɛ lán lí vlãpaawa, lán lizĩna pↄ́ fù tↄↄlɛ giiu à bↄlↄbↄ̀wa. Aà kákaa ge aà zɛa maa i ka à gbɛ̃́ wɛ́ bleo, aà kɛfɛnkɛ i ka wà wɛ́tɛaàzio. +Labã a zↄnↄɛ Zilipa kpà Leawa aàↄ zĩkɛɛ̀. +Kɛ́ ma làasookɛ̀ yã́piwa mà dↄ̃, à kɛ̀mɛɛ zĩũɛ, +mí tó ǹ lɛgbɛ̃ ń Dii musu ń zĩ́lɛo Lua tↄ́o, kɛ́ ńyↄ̃ Kanaa bùsu pↄ́ má kúu nↄ sɛ ma nɛ́ɛo. +Asa ì gugwa e dṹnia lɛ́waɛ, ì pↄ́ pↄ́ kú zĩ́lɛ e píi. +Á ítↄ ń pↄnao suaba nibↄnaↄi. +Kɛ́ à imibↄ sɛ̀, à sáaukpà, ↄ̃ à mɛ̀: À si dↄdↄkↄ̃ɛ, +Kaa lↄ̀ↄn n ũ, nibↄna í wɛ̃nide pↄ́ lɛ́ bↄ za Libã gusĩsĩdeu ũ. +Mↄizi ikoyã ì gbɛ̃́ↄ kpa saonkiaↄ ũ an gbãasaikɛ guuɛ, ãma kɛ́ Lua lɛgbɛ̃̀ ikoyãpi dilɛa gbɛa, ↄ̃ à a Nɛ́ pↄ́ gↄ̃̀ wásawasa e gↄↄpii kpà. +Ɔ̃ a òɛ̀: Ńlɛ yão lán nↄɛ sↄũwa. Maa wáↄ e Luawa, wá vãi e lↄo yó? Apii guu Yobu i duunakɛ a yãoa guuo. +Kɛ́ à ɛ̀a dɛ̀dɛ musu, wa Dii dↄngubↄ blè. Pↄlu yãò maamaa e gu gɛ̀ dↄ̀ò, ↄ̃ à dàzɛu. +Àliↄ Dii vĩa vĩ. À laaika! Dii wá Lua lí yãfaasai kɛo, ìli gbɛ̃́ zãboo, ìli gbagusaɛsio. +Kɛ́ Piɛɛ ń Zãao lɛ́ yão gbɛ̃́ↄnɛ, saonaↄ ń Lua ua dↄ̃̀anaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄo ń Saduseↄ gɛ̃̀ńzi. +Lua mɛ́ yã́kpalɛkɛna ũ, ↄ̃mɛ ì gbɛ̃do sↄ̃ↄlɛ, ì gbɛ̃do fɛlɛ. +asa ìli a kↄ̃̀ↄona kulɛↄ mao, ìli a wɛliaanɛde gↄ̃i eo. +Kɛ́ tɛlupi gò kpɛ́pia, kusu lì Miliaũla gↄ̃̀ↄ, à puakũ̀ lán buawa. Kɛ́ Aalona gwà, a è kusu lìaàla, +À aà gawi yão buiↄnɛ, à aà yãbↄnsaɛↄ galikɛ gbɛ̃́piiɛ. +Wá mà lá Dii Ísia Tɛ̃a í zↄ̃̀ɛɛ́ gↄↄ pↄ́ a bↄlɛ Egipi ń yã́ pↄ́ á kɛ̀ Siↄ̃ ń Oguoɛ, a Amↄleↄ kía gbɛ̃ↄn plapiↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ Yuudɛ̃ baale. +Yuda buiↄ Gaza ń Asekelonio ń Ɛkɛlonio ń ń tↄↄlɛↄ sì. +Asa Lua lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀: Má ɛa mↄ zii maai, Sala i nɛi gↄ̃ɛ ũ. +Ɔ̃ Pilati ń lá à mɛ̀: Á ye mà Yudaↄ kía kɛ̃́ɛ́ yã̀? +À á wɛtã̀, a tò nↄana á dɛ́, ↄ̃ à mana pↄ́ ápiↄ ń á deziↄ dↄ̃ yãao kpàwá á blè, kɛ́ àↄ dↄ̃ pↄblea ↄ̃ gbɛ̃nazĩna kuò adoo, sema yã́ pↄ́ Dii lɛ́ o píi. +Ɔ̃ à gɛ̀ lɛ́ waasokɛ Yudaↄ lousisikpɛↄ guu. +Ɔ̃ Yesu yãò bílaɛ lↄ à mɛ̀: Mámɛ má gupua ũ dṹniaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́mazi aↄ ku gusiau lↄo, gupua pↄ́ ì ń ká wɛ̃niwa ↄ̃ aↄ vĩ. +Anasi ń Kaaifao mɛ́ saonkiaↄ ũ. Gↄↄ bee ↄ̃ Lua yãò Zakali nɛ́ Zãaɛ gbáau. +Mↄizi ò Isailiↄnɛ aa Gɛ̃amusu dikpɛkɛ, +a yã́i Dii Zĩĩ bauo. +Bee kpɛ í suaànↄ, i zↄ̃lɛ kpalau, iↄ dɛ kía ũ ma gbɛu. Aàpi má dìlɛ Isailiↄ ń Yudaↄ dↄaana ũ. +À làasookɛ yãzi káauↄwa, asa mámɛ má Lua ũ, a pãle kuo. Mámɛ má Lua ũ, diie muaamanↄo. +Ni ma daliu, ni ma táaoa lɛ́ damɛɛ, ni wɛ́tɛ ma yãvãiↄi píi. +Baanabaá gbɛ̃maaɛ, Lua Nisĩna ń luanaaikɛao pɛ̀ɛwà, ↄ̃ wà kà Dii gbɛ̃́ↄ guu dasi. +Ma Babɛli kía gba gbãa, Falaↄ̃ↄ ↄ i gↄ̃ dↄ̀lↄlↄ. Tó ma a fɛ̃nda nà Babɛli kíaɛ a ↄzĩ, mɛ́ a sɛ dↄ Egipiↄ bùsua, aaↄ dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. +N gbãa guu, Dii, ǹ nzĩa kã́fĩ, wí lɛsi wà n gↄ̃sakɛ táasilɛ. +Tó lou lɛ́ ma tↄↄlɛwa mↄ̀ↄmↄↄ, àlɛ mↄ̀sɛ e, mɛ́ à pↄ́ pↄ́ àikɛ̀ sɛ̃̀wanaↄnɛ bↄ̀lɛ, Lua ì báaadau. +Wa kíafuapi kpa Ɛlɛdai ń Tobiao ń Yedaiao ń Zefania nɛ́ Yosiaowa, i gↄ̃ yã́pi dↄngubↄ ũ ma kpɛ́u. +Asa aàpi mɛ́ ì to wàↄ wɛ̃ni vĩ, wíↄ ku, wí fↄ̃ wà wá mɛ sɛ́. Lá á lakɛ̃naeↄ ò aa mɛ̀: Wá dɛ aà buiↄ ũ sↄ̃. +À ma! Málɛ wɛ̃ni ń yãmaao kálɛɛ́ gbã ń gao ń yãvãio. +Yuda gbãadeↄ bↄ̀ we dasi aa mↄ̀ Maata ń Maliamao kĩ́i an nↄ̀sɛ níniinɛ́ an dãↄ ga yã́ musu. +I gɛ̃gɛ̃o, zàaĩan gbãa pↄ́ wì mɛ ĩ́an pãsĩ pìla Kɛlɛti gbɛwa. +Aali we tɛ̀ gbɛ̃pãlezio. Aaì bàalɛɛ̀, kɛ́ aa gbɛ̃pãle lↄↄ dↄ̃o yã́i. +Aa ↄkɛ a guu lá kpáaona ì íliwa. Baa ń ń ↄkɛapio, Dii a ń ĩ́andãa kↄ ɛ́. +Yã́ bee yã́i má ĩadamáo lé? Má tↄsi buipi taawao lé? Ma Dii mámɛ má ò. +Pɛɛsi ń Mɛdɛo bùsu gbãadeↄ nↄ pↄ́ n na yã́pi màↄ, aa yãbↄbↄ ń zã́ↄ lɛ́zĩ tia. Lɛ́ɛakↄ̃wa ń zↄao a kɛ zài. +Àↄ ãia vĩ zígbiasai, á mɛ iↄ wãa Dii zĩ guu. +Aalona yã́ pↄ́ Dii ò Mↄiziɛ dàu a sìunɛ́ píi, ↄ̃ Mↄizi dabudabupiↄ kɛ̀ Isailiↄ wáa. +Ì a pↄkũmabↄbↄa, ì ma gwa a ibɛɛↄ do ũ. +Tó Dii lɛ́ pã bùsua àlɛ Egipiↄ dɛdɛ, mɛ́ à au è kpɛɛlɛ gĩↄwa, a gɛ̃aɛ. A to gbɛ̃dɛdɛna gɛ̃ázi à á dɛdɛo. +Gwa! Má á buiↄ lele á yã́i, mí dikpɛ sa pↄ́ á ò pↄgbↄ̃ fã́ɛ á oawa, wi á kↄ́lɛò. +Yesu òɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ zuò bàa kú ń a gue pípiaoo, sema aà gbá, asa a zɛ̃aɛ. Á gbãsĩo, ãma i kɛ ápii no. +kɛ́ aà yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́piio, i yãda a yãdansai duunkɛnaↄla píi, yã́ pↄ́ aa kɛ̀ a yãdasaikɛ guu yã́i ń a tↄ́ bɛ̃̀ɛ pↄ́ aa sìↄ píi. +Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ kpà Diiwa ali gↄ̃ saona pↄ́ wà nàɛ̀ a ↄzĩ pↄ́ ũɛ. +Ápiↄ sↄ̃, Nisĩna pↄ́ á è Kilisiwa kú á guu. Á bàa kú ń gbɛ̃e yãdadaaɛ́oo, asa aà Nisĩna lɛ́ yã́pii dadaɛ́, mɛ́ a sĩana vĩ, ɛɛ ku aà guuo. Lá àlɛ dadaɛ́, àↄ naa Kilisiwa màa. +Dii, n gbɛ̃kɛ dṹnia pà. Ǹ n yãdilɛnɛↄ damɛɛ. +Isakaa bui dↄaanaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa doɛ. Aa gↄↄ bee yã́ dↄ̃ mɛ́ aa laai vĩ a yã́ musu, aa dↄ̃ lá à kũ̀ Isailiↄ kɛ. Aa kú ń ń ìwaↄ píi. +saona i a taa gwa, tó a maa ge a vãiɛ. Lá saona dìlɛ, màa a ↄ̃a aↄ dɛ. +Bↄa Punↄ aa gɛ̀ bòokpà Obo. +aafia iↄ ku a bĩ́i guu, a gudↄ̃akĩiↄ iↄ ku yãkelesai. +Bↄ́ mɛ́ n sↄ̃ blèi? Bↄ́yãi ńlɛ wá gwa ń wɛ́ pãsĩoi? +Kɛ́ ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u, gu sì, ↄ̃ Ablaũ è kĩna pↄ́ lɛ́ súɛlɛbↄ ń tɛ́vuao lɛ́ gɛ̃ nↄ̀ↄ pↄ́ á pàapaapiↄ zãnguo. +Gbɛ̃́ɛ beeↄ sakà Siloe í pↄ́ lɛ́ bàalɛ busɛbusɛgu, ↄ̃ aa zɛ̀ ń Lezinio ń Lemalia nɛ́o. +Pↄ́ pↄ́ ma Mae vĩ píiá ma pↄ́ɛ. A yã́i ma mɛ̀ a ma yã́ↄ sɛ́lɛ siuɛ́. +Ɔ̃ Dã buiↄ wèwà aa mɛ̀: Ńsu lɛkpaakɛwanↄo, kɛ́ pↄkũmadeↄ su kusima ń n bɛdeↄ aa á dɛdɛo yã́i. +Mↄizi ikoyã dìlɛ Levii bui pↄ́ dɛ saona ũↄnɛ aa pↄ́ kwide sí ń Isaili deeↄwa, baa ń ń Ablahaũ buikɛo. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, má ye mà lákɛ̃ɛ́ yãa wápii suabaa yã́ musu, ↄ̃ má è à kũ̀ teasiɛ mà kɛ̃́ɛ́ mà lɛdaowá à gí ń ázĩao Yesu yã́ pↄ́ Lua nàɛ́ á ↄzĩ gɛ̃n do e gↄↄpii musu. +Aa saonaↄ dìlɛdilɛ gã ń gão, mɛ́ aa Levii buiↄ dìlɛdilɛ gã ń gão lↄ, kɛ́ aa zĩkɛ Luaɛ Yelusalɛũ, lá a ku Mↄizi lá guuwa. +Etiopiↄ ń Egipiↄ mɛ́ wɛ̃́lɛpi wá ũ, a gbãa lɛ́ vĩo, Putiↄ ń Libiiↄ ku a zɛnnↄdeↄ guuɛ. +Tó a dɛ bĩ́i ũɛ, wá gulɛsĩↄ bowà ń ã́nusuoɛ. Tó a dɛ bĩ́ibↄlɛ ũɛ, wá káka ń sɛdɛ líoɛ. +kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabi Isaia ò e pa yã́i à mɛ̀: Dii, gbɛ̃e i bao pↄ́ wá kpà sio. Wà n gbãa è, wi dↄ̃o. +Dii òmɛɛ wásu íbɛlɛsɛ ń Mↄabuↄ wà ń lɛ́ wɛ́ wà zĩkańnↄo, asa a ń bùsu saaloe kpáwá wá pↄ́ ũo. À bùsupi kpà Lↄtu buipiↄwa, à gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ. +Aai makↄ̃ɛo, ↄ̃ aa kɛ̃̀kↄ̃wa. Baanaba Maaku sɛ̀ aa gɛ̃̀ góilɛnau aa gɛ̀ Sipi. +Vua tãana pãleↄ pi mɛ̀n pla lↄ, ní dↄdↄ saoulapi aɛ a pɛ́kĩi saɛ zĩ́lɛ oi asana musu. +sãↄ ń zuↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ píi, +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ kuɛaaↄ̃de zĩ́ Amani kí lakɛ̃naↄ sìsi. Aa yã́ pↄ́ Amani dìlɛ kí ìwaↄ ń kía pↄ́ kú bùsu ń bùsuoↄ ń bui ń buio gbãadeↄnɛ dàlau. Aa kɛ̃̀ bui ń buioɛ ń baade buiyão, bùsu ń bùsuo ń a lákɛ̃ao. Aa kɛ̃̀ ń kí Aasuelu tↄ́o, ↄ̃ aa aà seela kɛ̀ láwa ń aà tãanao. +À ma lɛ́ kɛ̀ lán fɛ̃nda lɛnawa, à ↄkùmala kɛ́ à ma dↄ̃́a, à ma kɛ lán kà sↄ̃́nɛwa, à ma zu a gbàlau. +Àkɛa wà ma kpa gbáai? Bↄ́yãi wà yↄ̃́ kpàa má mìi? +Tó n ↄ lɛ́ n kpɛ le, ńsu gí maakɛi gbɛ̃́ pↄ́ kũ̀ ǹ kɛɛ̀ɛo. +Dii, n ma ka ma baawa, ma wɛ̃ni ku n ↄzĩɛ. +Yozuee zikũ̀ à kà zã̀, ↄ̃ Dii òɛ̀: N zikũ̀ n ka zã̀, mɛ́ bùsu pↄ́ gↄ̃̀ ni sioↄ zↄ̃ↄ maamaaɛ. +Á ↄloo á ibɛɛↄla, í á wɛ̀lɛpiↄ dɛdɛ píi. +Kɛ́ Labã gɛ̀ a sãↄ kãkɛ̃ɛlɛi, ↄ̃ Lasɛli aà tã́aↄ sɛ̀ kpã́i aà kpɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń tↄ́ dàda láupiↄ mɛ́ ń bui dↄaanaↄ ũ. An bɛdeↄ dasikũ̀ maamaa, +Ma Dii ma mɛ̀, gↄↄ bee má á sↄ̃́ↄ midɛ á guu, mí á sↄ̃́goↄ wíwi. +Má yã́ pↄ́ a a wabikɛ̀ ń ma tↄ́o kɛ, kɛ́ ma Mae e tↄbↄ ma musu yã́i. +Yá pↄ́ n ibɛɛↄ dↄ̀ yã́ dↄngu Dii, mìsaidepiↄ sakà n tↄ́uɛ. +Levii buiↄ sɛ Isaili kĩniↄ guu, ní gbãbↄnɛ́. +Aa fɛ̀lɛ kↄↄ káaukaau, ↄ̃ aa Tekoa gbáa zɛ́ sɛ̀. Kɛ́ aalɛ dazɛu, ↄ̃ Yosafa mɛ̀: Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ, à ma yãma. À Dii á Lua náaikɛ, i á gba gbãa. À aà ãnabiↄ yã́si, á tá i kɛ na. +Gwãasĩna ↄ̃ Falaↄ̃ↄ Mↄizi ń Aalonao sìsi a ònɛ́: À fɛlɛ bↄlɛ ń Isailiↄ ma gbɛ̃́ↄ guu. À gɛ́ Dii sísii lá á òwa. +Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Ǹ aà sísi. Kɛ́ à aà sìsi, ↄ̃ à mↄ̀ zɛ̀ kpɛɛlɛ. +À gbɛ̃́ↄ kàlɛ Dii kpɛ́ ń a saokĩio kpɛɛlɛ, sɛa za Dii kpɛ́pi ↄplaa oi e a zɛɛ oi, baade ń a gↄ̃kɛbↄo kũa nɛ́ kíapi dↄ̃́aa yã́i. +Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ Ninivadeↄ fɛlɛ yãda gbãgbɛ̃ↄlaɛ. Asa kɛ́ aa Yonasi waaso mà, aa nↄ̀sɛlìlɛɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a zↄ̃ↄ dɛ Yonasia ku la. +Dii gawipi aↄ ku gↄↄpiiɛ, Dii pↄ i k�� na a yãkɛaↄwa. +Abihaili nɛ́ Zuliɛli mɛ́ ń kía ũ. Aali bòokpa zwã̀akpɛ saɛ naa gugbãntoo oi. +Isailiↄ kɛ̀ màa. Aa sɛ̀lɛ, gbɛ̃eↄ pↄ́ zↄ̃ↄ, gbɛ̃eↄ pↄ́ bílao. +Ɔ̃ a ònɛ́: À ń gɛↄ kálɛ ma ua, í ma kpɛ́ gbãlɛò. À gɛ́! Ɔ̃ aa sì wɛ̃́lɛu, aalɛ gbɛ̃dɛdɛ. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Tɛmazi. To gɛↄ ń gɛↄ vĩ. +Tó aà swaaɛ sↄ̃, aà aà gbaɛ aà swaa fĩaboa ũ. +Madiãↄ ń Amalɛki buiↄ ń gukpɛdeↄ kↄ̃ kã̀aa píi, aa bùa Yuudɛ̃wa, ↄ̃ aa bòokpà Yezɛlɛɛ guzulɛu. +Tó a Dii á Lua yãmà, a aà ↄtondↄkĩi gwà, mɛ́ á aà yãdilɛa pↄ́ kú ikoyã láɛ bee guuↄ kũa, tó a zɛ ń Dii á Luao ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão, a bee kɛɛ́ píiɛ. +Nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi ↄvãienaↄnɛ. Ãnabiↄ ń saonaↄ píi aaìↄ gbɛ̃́ↄ sãsãɛ. +Àli pↄ́ pↄ́ á dìlɛ Dii pↄ́ ũ a a lɛgbɛ̃̀ɛ̀ↄ sɛ́ gɛ́ò gu pↄ́ a sɛu. +À á pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ dilɛ Dii á Lua pↄ́ ũ. Ásuli zĩkɛ ń a zù nɛsana sɛ̃́iaoo. Ásuli á sã nɛsana sɛ̃́ia kãkɛ̃ɛlɛo. +Ɔ̃ yã́pi fã̀aa Yesudeↄ guu, kɛ́ ìwapi a gao. Ãma Yesu i oɛ̀ a gao no. À mɛ̀ tó á ye aàↄ ku e à gɛ mↄò, a yã́ aà e má niɛ? +Ɛleazaa nɛ́ Finɛasi mɛ́ ń dↄaana ũ gↄↄ bee, mɛ́ Dii kuaànↄ. +Ń beeo àli pↄ́ pↄ́ álɛ só kòlokpa gu pↄ́ kɛ̀ɛ́u, lá Dii á Lua báaadàágu lɛ́u. Gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaoↄ píi aali só ń bɛ wɛ̃́lɛu, lá i tue ge bana sowa. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii ma mɛ̀, i swã́sɛ ma yã́io, á baade i gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ yão a gbɛ̃́deeɛo. Ma Dii mámɛ málɛ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ yã́ kpàwakɛɛ́ sa. Má á gbaɛ mà á kpá fɛ̃nda ń gagyão ń nↄanaoaɛ. Má tó à gↄ̃ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ dṹnia bùsu gbɛ̃́piiɛ. +Màa saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛ́ aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ lↄ aa mɛ̀ +à to kpala pↄ́ bↄ̀ aà kĩ́i ń yã́ pↄ́ zɛ́ vĩ Luapiɛo dↄaaɛ́ gĩa, i pↄ́piↄ kaaɛ́ píi. +Baa kɛ́ à yãmaakɛ̀ɛ́ yãa, tó a pãkpàaàzi, álɛ zↄble dii zĩ̀loↄnɛ, a ɛa yã́yiawáɛ, i á midɛ. +À mↄ lè saonae zɛ́ doũpi sɛ̀. Kɛ́ à aà è, ↄ̃ à dↄ̀aàzi. +Aà wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à nà kpalableawa, à zↄ̃̀lɛ kpalau Yelusalɛũ wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ. Aà da tↄ́n Yelusa, Zadoki nɛ́ɛ. +Dé mɛ́ a fɛlɛmɛɛ gbɛ̃vãiↄwai? Dé mɛ́ a zɛmanↄ vãikɛnaↄ musui? +Dedoũdeↄn wá ũ, wá gbɛ̃ↄn kuɛplaɛ, wá gbɛ̃do kuo, wá dãuna gↄ̃̀ Kanaa bùsuu ń wá maeo. +Tó aa ń seeladekɛ kɛ̀ aa làa, wài pↄ́ a bↄ gbã́o zòolo guu a zĩkańnↄ, i zĩblemá à ń dɛdɛ. +À ń aafia gbɛ̀a, ↄ̃ à mɛ̀: Á maezi pↄ́ a aà yã́ òpi gbãaó? A ku e gbãa? +Ɔ̃ Ɛlia mɛ̀: Ń Dii Zĩgↄ̃de pↄ́ málɛ zↄbleɛ̀ kuao má gɛ́ aà ma e gbãɛ. +Wá aà le gu pↄ́ a kuu píi, wí lɛ́lɛwà lán fíi kwɛa tↄↄlɛwawa. Aàpi ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ píi, an gbɛ̃e a bↄo. +Yudaↄ kí Amazia ku Yehoasi gaa gbɛa e wɛ̃̀ gɛ̃oɛ. +Kíaↄ mɛ́ aaↄ dɛ n nɛ́ↄ gwanaↄ ũ, kía naↄ mɛ́ aaↄ dɛ ń yↄ̃kpamadeↄ ũ. Aa kúlɛ bùsu sɛnɛ, aa n gbá bùsu sãsã, níↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. Wí a gbɛ̃́ pↄ́ a wɛ́ dↄmazi kũo. +Tↄ̃zↄ̃a ge tↄ̃zↄ̃sai yãe vĩo, sema gↄ̃a gbɛ̃́ dafu ũ. +Má Davidi bɛ kili daɛ̀ a gã̀u, a zɛwɛ̃, gbɛ̃e a fↄ̃ tao, a zɛta, gbɛ̃e a fↄ̃ wɛ̃o. +Ɔ̃ à ń yá ń bↄ́lɛ yã́kpalɛkɛkpɛu. +Yelamɛli yoa Laũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ian Maaza ũ, a gbɛa Yamini ń Ekɛɛo. +Màa aↄ dɛ bui píiɛ dṹnia guu. Aↄ dɛ lán kukɛawa, lá wà kpa kↄ̃nwɛ̀ wa làawa. +Ma Dii ma mɛ̀ á ma e, mí á kãaa mà suánↄ á pá ziu. Má á bↄlɛ buiↄ guu ń gu pↄ́ ma ↄzↄ̃̀uáziↄ píi, mí ɛa suánↄ gu pↄ́ ma á yáu. Ma Dii mamɛ má ò. +Ma bɛdeↄ na ń Luaoo lé? Aà bàa aↄ kumanↄ e gↄↄpiiɛ. À a yã́ dↄ̀dↄ píi, a sea vĩo. A bↄ ń ma suabaaoo lé? A pↄ́ pↄ́ má a ni vĩ kpaa píio lé? +mà o á Isailiↄnɛ á Dii Lua mɛ̀, álɛ a kpɛ́ gbãlɛ, á zɛgikĩi pↄ́ i ĩ́anadãò, ì kɛɛ́ maa, i a bɛɛkɛpi, á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛ pↄ́ a ń tó weↄ gaga zĩ guuɛ. +Yoɛli Semaia ì, Semaia Gↄgu ì, Gↄgu Simɛi ì, +Ɔ̃ kí aà là à mɛ̀: Ɛ̀waaso Abisaloũ ku aafiaa? Aimaaza wèwà à mɛ̀: Kɛ́ Yoabu lɛ́ n zↄ̀blena zĩ ń mapi n zↄ̀blenao, má mà zↄa fɛ̀lɛ maamaa, ãma má dↄ̃ bↄ́ mɛ́ kɛ̀o. +Ma Lua a pↄ́ pↄ́ á a ni vĩ kpáwá píi naa Kilisi Yesuwa guu a àizɛɛ gawide lɛ́u. +Kɛ́ Yosɛfu vĩ̀iↄ mↄa bao lì Falaↄ̃ↄ bɛa, à kɛ̀ɛ̀ na ń a ìwaↄ. +Máↄ zɛa n aɛ Olebu gbɛwa we. Gbɛpi lɛ́, í i bↄ, aai mi. Ɔ̃ Mↄizi kɛ̀ màa Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ wáa. +Kɛ́ wa ò Sauluɛ, ↄ̃ à gbɛ̃pãleↄ zĩ̀, ↄ̃ aa ãnabikɛkɛ̀ màa lↄ. Saulu ��̀a gbɛ̃́ↄ zĩ̀ a gɛ̃n àaↄ̃dei, ↄ̃ aa ãnabikɛkɛ̀ màa lↄ. +Mɛfibosɛ kùlɛɛ̀ à mɛ̀: Bↄ́n mapi n zↄ̀blena ũ kɛ́ n ma wɛgwài? Má dɛ lán gbɛ̃ gɛwaɛ. +À aà táasilɛ ń kuupɛao, à aà táasilɛ ń mↄↄnao ń domao. +Ì misiilɛ a gwanaↄnɛ ń ziiaↄ e gↄↄ pↄ́ aà mae dìlɛwa. +Zĩbeezĩ má Yelusalɛũ kɛɛlɛ ń filiaↄ, mí ĩada gbɛ̃́ pↄ́ kálɛa we lán wɛ̃ pↄ́ kú ń a gbↄ̃oↄwa. Gbɛ̃́piↄ ì o ń sↄ̃ guu aa mɛ má yãe kɛo, a maa ge a vãin nò. +Ɔ̃ aa kà Yelusalɛũ. Lá Yesu lɛ́ bɛbɛ Lua ua, saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sↄ̃̀aàzi +Kɛ́ à aà sɛ̀, à nàɛwà aà gɛ tↄↄlɛ wabikɛ a maewa. Kɛ́ nↄɛpi pìla a zàaĩnawa, ↄ̃ aà mae Kalɛbupi aà là à mɛ̀: Bↄ́ ń yeii? +To an swã́ gbãakũ, ní láaizĩmá. +Lua ò Ɛliaɛ kpelewa ni? À mɛ̀ á gbɛ̃́ pↄ́ aai kúlɛ tã́aɛoↄ kũa a pↄ́ ũ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla (7.000). +Aalona tↄ́ kɛ̃́ Levii buiↄ lípanawa, bui píi kíaↄ lípana iↄ ku mɛ̀ndodo. +À mɛ̀ wa pↄ́piↄ sɛ́lɛ táò Babɛliɛ. We pↄ́piↄ aaↄ kuu e àↄ gɛ́ sɛ́lɛi à suò a gbɛu la. +Zĩbeezĩ gↄ̃ɛ tã́adee ku kpɛ́pi guu. Aà tã́a mↄ̀, a pũ̀na à mɛ̀ +GA ò a sↄ̃́gobaanaɛ: Lɛ́ liaa wà bↄ zĩu, ma kɛĩaɛ we. +Mↄ́ ń Aalonao ń aà nɛ́ↄ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, ní ń zuo we. +Guɛ beeu má yã́ pↄ́ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ lɛ́ yá bãdɛu. Má tó an wɛ̀lɛↄ ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ, mí ń gɛ kpa bãↄ ń wàiↄwa aa ble. +À azĩa dì à sáakpà ń zĩgↄ̃piↄ Kíao. À sa pↄ́ wìↄ owà lá gu lɛ́ dↄ mìdɛ, à aà kúkĩi kɛ̀ bɛzia ũ. +N taasi yã́ i sãngu, a dↄangu iↄ dɛ lán í gɛ̃a zɛ́awa. +Ɔ̃ Zelemii òɛ̀: Dii Lua Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀, tó n mikpà Babɛli kía zĩgↄ̃ dↄaanaↄwa, ńyↄ̃ bↄ, mɛ́ wa tɛsↄ̃ wɛ̃́lɛɛ beewao. Mpi, ńyↄ̃ↄ kú ń n bɛdeↄ. +Mia baↄ galakpàmɛɛ, ga baikpàmɛɛ ma aɛ. +À mↄ̀ gupuapi seelade ũ, à aà yã́ ò gbɛ̃́ↄnɛ, kɛ́ gbɛ̃́pii e aà náaikɛ a sabai. +Daupi lida iↄ vúpiↄ vĩ lↄ mɛ̀n síiↄ̃ baade ń a bɛↄ. +Wìliↄ ye kía vãikɛna gĩyãio, wì kpala zĩ́napɛlɛ yã́zɛde musuɛ. +Yakↄbu lí bui àaↄ̃ gↄ̃n búsuↄ zↄ̃̀zↄ̃, à ń tↄ̃bↄ̀bↄ à ń wɛ̃̀sãkɛ̃̀ púuu. +Mↄizi gbɛ̃́ zĩ̀ Ɛliabu nɛ́ↄ Datani ń Abilaũo sísii, ↄ̃ aa mɛ̀: Wá mↄ́o. +wà ń pↄ yà, wà gĩbozĩ gbãa dànɛ́ ń bilikibↄao ń bua zĩ píio. Wà zĩpiↄ dànɛ́ píi pãsĩpãsĩɛ. +Ásuli lua á gbɛ̃́dee nↄzio. Ásu à aà ua bĩikɛo ge aà bua ge aà zĩkɛna gↄ̃ɛ ge nↄɛ ge pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ wɛ̃nadↄ̃̀ taasideɛ pↄ́ sɛ̃̀a Diiɛɛ, ↄ̃mɛ a aà yãkɛaↄ fĩaboɛ̀. +Ɔ̃ ma seela pãle è luabɛ, a zↄ̃ↄ, à bↄ̀ ma saɛ. Malaika gbɛ̃ↄn soplaↄ kìsia gbɛzã mɛ̀n soplaↄ kũa. Bee Lua a a pↄkũmabↄbↄama midɛò. +Gbɛ̃́ pↄ́ a ↄ lɛ́ a kpɛ leo ì lí pↄ́ lí vlão sɛ́, ↄ̃ ì liãn gↄ̃ide wɛɛlɛ aà tã́a pɛ́lɛɛ, kɛ́ asu lɛ́lɛo. +Mámɛ ma Amↄleↄ kàalɛɛ́ yãa, baa kɛ́ aa gbã̀a lán sɛdɛ líↄwa, mɛ́ aa gbãa lán sɛ̃́ gↄ̃n giiwa. Ma ń kaalɛ píi, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +A gbɛa Selemia nɛ́ Anania ń Zalafa nɛgↄ̃ɛ soolode Anunio gupãle kɛ̀kɛ bò. A gbɛa Bɛlɛkia nɛ́ Mɛsulaũ bĩ́i pↄ́ kú a kpɛ́ saɛ kɛ̀kɛ bò. +N aà wɛ̃́lɛ bĩ́iↄ gbòo, n aà zɛgikĩiↄ kwɛ̀ ń dàaĩ. +A sãsa mɛ̀n ↄ̀aa sↄo si yã̀, ge nísi ta mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi? Má a nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia kpá ma tàae fĩabobↄ ũ yã̀? Má nɛ́ pↄ́ bↄ̀ ma plɛu kpa ma duuna awakpabↄ ũ yã̀? +Tó i gbɛ̃́ↄ kɛ̃́ ń ń tàaeↄ sↄ̃o, á Maepi a á kɛ̃́ ń á tàaeↄo. +kɛ́ aa wɛbiibii pↄeesai mɛ́ aa swã́kpakpa yãmasai, kɛ́ aasu zɛ ń Luao, i sùuukɛńnↄo yã́i. +Ma bↄ lɛlɛ tↄↄlɛ, ↄ̃ ma lↄↄ mà, wa òmɛɛ: Sↄlu, Sↄlu, àkɛa ńlɛ ĩadaai? +Bɛlia buiↄn Ɛbɛɛ buiↄ ń Malakiɛ buiↄ ũ. +Wa fↄ̃ lú ń vua maaoo, wa fↄ̃ a lɛũkpakɛ ń ã́nusuoo. +Tó a Mↄizi yã́ sì, dↄ̃ a ma yã́ sì sↄ̃, asa ma yã́ ↄ̃ a kɛ̃̀ láu. +À tó á pↄ́gbiayↄ̃bↄↄ ń á zaaↄ aaↄ kú wásawasa. Mámɛmaa Dii á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ Egipi. +Lua, kàamaideↄ lɛ́ fɛlɛmanↄ, gbɛ̃́ pãsĩↄ lɛ́ ma wɛ, aali n yãdao. +Asa Dii mɛ́ Lua zↄ̃ↄde ũ. Kía zↄ̃ↄɛ, a dɛ dii píia. +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀, à a dezi Davidi ↄlɛsɛ̀ píiɛ, i pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. +Kɛ́ Lasɛli è álɛ nɛi ń Yakↄbuoo, à gↄ̃a kpà ń a vĩ̀io. Ɔ̃ a ò Yakↄbuɛ: Nↄdↄmagu. Tó mi e sↄ̃o, má gaɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, ásu pãkpaaàzi lↄo, asa Dii á sɛ́ àↄ ku a aɛ, íↄ a gbagbaɛ. Ámɛ i aà gbagba, i tulaletikaɛ̀ tɛ́a. +à mɛ̀: Má n gba iko beeↄ píi ń a gawio. A ku ma ↄzĩɛ, gbɛ̃́ p���́ má yei má kpawàɛ. +Gↄↄ bee gↄ̃̀ↄ Falisieↄ mↄ̀ Yesu kĩ́i aa òɛ̀: Fɛlɛ go lakĩi, asa Elodi ye n dɛɛ. +Lua to ma gãu golɛ à lɛ́lɛ, ma gã̀sĩ i wo a pɛ́kĩi. +Sɛ̃̀a nↄ̀bↄↄ ì tá ń tòou, aaↄ ye ń ulɛkĩi. +à kɛ̀ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ àaↄ̃ɛ. Aà da tↄ́n Maaka, Gibɛa gbɛ̃́ Uliɛli tↄũnaɛ. Abia ń Yeloboaũo aaìↄ zĩka ń kↄ̃oɛ. +Kɛ́ Ezekia mɛ̀ Dii á Lua a á bↄ ma ↄzĩ, á dↄ̃ àlɛ á sãsã noa? A ga ń nↄao ń imion we. +Pↄ́pii lɛ́ vukɛ tↄↄlɛwa, lɛsigↄↄ kà, felenkↄpunaↄ ↄ́ lìgua wá bùsuu. +Tó zↄpi mɛ̀, á ye a diizi ń a nao ń a nɛ́ↄɛ, á ye bↄ wɛ̃́ɛ ũo, +Yã́ pↄ́ Dii Lua ↄ̀lↄmɛɛn kɛ: Má mà Dii Lua lɛ́ mɛ á yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ ń tɛ́o. Tɛ́pi ísia zↄ̃ↄ í bà, ↄ̃ à kũ̀ Isaili bùsuwa. +Aa lipɛpɛɛ kɛ̀ màa mɛ̀n soolo zwã̀akpɛ bɛaɛ oi pↄ́ ũ, +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Ásu to vĩa á kṹo. À gɛ o ma gbɛ̃́ↄnɛ aa ta Galile. Wekĩi wá wɛsiukↄ̃lɛń Asiliↄ kúlɛ Diiɛ sãnu. +Kɛ́ í bↄ̀ ɛu, gↄↄ pↄ́ kíaↄ ì gɛ́ zĩkai, ↄ̃ Davidi Yoabu zĩ̀ ń a ìwaↄ ń Isailiↄ píi. Aa Amↄniↄ ásookɛ̀, ↄ̃ aa koezↄ̃̀ Labazi. Davidi sↄ̃ a ku Yelusalɛũ. +Yonatãa yãyèaànↄ, kɛ́ a yeaàzi lá azĩa wɛ̃niwa yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ á liaa ń tↄ̃zↄ̃yão, aa gɛ ńzĩa lɛ wi se. +Á dↄ̃ kɛ́ á mɛ mɛ́ Kilisi mɛguↄ ũo lé? Wa Kilisi mɛgu sɛ wà kɛ káalua mɛgu ũ yã̀? Aawo! +Dé mɛ́ gukpɛ gbɛ̃́pi vù iu, gu pↄ́ ì gɛ́u píi ì zĩblei? Dé mɛ́ ì buiↄ naɛ̀ a ↄzĩ, ì to aàↄ gbãable ń kíaↄwai? Ì ń kɛ kɛ́lɛkɛlɛ ń a fɛ̃ndao, ì ń fãaa ń a kaↄ lán ĩ́ana sɛ̃pisa sɛ́lɛawa. +Gedeↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄopiↄ sɛ̀, ↄ̃ aa gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ táↄ kũ̀sũaↄ ń ń kuuↄ sìmá, ↄ̃ à ń gbáɛ bɛ. Gedeↄ̃ↄ ku sĩ̀sĩ musu, Madiãↄ bòo ku aà zĩ́lɛ guzulɛu. +Falaↄ̃ↄ Mↄizi ń Aalonao sìsi a ònɛ́: Kɛ́ bee sa ma duunakɛ̀. Dii dee yã́ naɛ, mapi ń ma gbɛ̃́ↄ tàaedeↄn wá ũ. +Bↄ́yãi ńlɛ gímazii, Dii? Àkɛa n mikpɛlìmɛɛi? +Tó gↄ̃ɛ wùlɛ ń a gↄ̃ɛ deeo lán nↄɛwa, an pla ḿpii aa dàa bɛ̃̀ɛ kɛ̀, wàli ń dɛdɛ. Aa ńzĩa dɛ̀dɛɛ. +à àsiɛ bee ò aà musu: Siↄna wɛ̃́lɛ lɛ́ sakangu, àlɛ n láanikɛ n kpɛ. Gbɛ̃e i zĩble Yelusalɛũpiwa yãao, ↄ̃ àlɛ a mi dada a gã̀u. +Baa tó gbɛ̃vãiↄ ba lìamazi, n ikoyãↄ sãmaguo. +mɛ́ bíla pↄ́ lɛ́ Dii Yesu náaikɛↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi, aaìↄ ká ń guu. +Timↄtee, kàeda yã́ pↄ́ Lua nànɛ n ↄzĩi. Ɛ̃ dṹnia yã́ giiↄnɛ ń yãwaaipaa pↄ́ wì mɛ dↄ̃aɛo. +Kɛ́ n laa yíaaↄ dàzɛu ísiaa, bui daside kã̀ n àizɛɛ zↄ̃ↄ yã́i. n pↄ́ↄ tò dṹnia kíaↄ kɛ̀ ↄdeↄ ũ. +Gbɛ̃e a fↄ̃ mↄ ma kĩ́io, sema ma Mae pↄ́ ma zĩ aà sìsi bàasio, mí aà bↄ gau gↄↄgbɛzãzĩ. +Kía zↄ̃lɛa a yã́kpalɛkɛkĩi ì vãi píi dↄ̃ a wɛ́ guu à plɛkↄ̃u. +Kɛ́ Tamaa gɛ̃̀ aà kpɛ́u, à aà lè wúlɛa, ↄ̃ à pↄ́wɛnti dɛ̀ à kàa kɛ̀ò aà wáa, ↄ̃ a dìsa. +Aa bↄ ń á gbɛ̃́ↄ bui píi kĩ́i dia sↄ̃́ kpɛ ń sↄ̃baonaↄ ń yiongoↄ kua sↄ̃́goↄ ń zugoↄ guu. Ma Dii ma mɛ̀ wa mↄ́ńnↄ ma kpɛ́u wà ma gba Yelusalɛũ ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu, lá Isailiↄ ì mↄ́ ń pↄ́wɛntio ta gbãlɛsai guuwa. +À fↄkpakↄ̃wa ń Lua gbɛ̃́ↄ lɛ́pɛakↄ̃wao. Wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo Yesudeↄ fↄkpàwá ḿpii. +Gbɛ̃́ pↄ́ yãì a uaɛ a gↄ̃ gii, sↄũ a gↄ̃ ↄ̃nↄna zↄ ũ. +Lua Nisĩna mɛ́ ì wɛ̃ni kpámá, mɛbaasi pↄe ũ weo. Yã́ pↄ́ má òɛ́ↄ mɛ́ Lua Nisĩna pↄ́ ì ń ká wɛ̃niwa yã́ ũ. +Ɔ̃ Yonatãa òɛ̀: Mↄ wà gɛ́ sɛ̃u. Ɔ̃ aa bↄ̀lɛ gɛ̀ sɛ̃u ń pla. +Ɔ̃ Filitɛ̃pi lɛ́ sↄ̃ Davidizi, aà sɛ̀ngbaokũna bɛ aà aɛ. +To an dikpɛkɛa gↄ̃nɛ́ bai ũ, wà ń kṹ, to an kua aafia yãinɛ́. +Debolaa pↄ́ dɛ Lɛbɛka gwana ũ yãa gà weɛ, ↄ̃ wà aà vĩ̀ gbɛ̃́nɛli gbáu Bɛtɛli saɛ. Ɔ̃ wà tↄkpàɛ̀ Ɔↄlↄlizĩ. +Dé ↄ̃nↄ mɛ́ kà yã́pi gbadↄ̃ai? Dé Dii yãdàɛ̀ aà a bↄↄlɛkɛi? Àkɛa bùsu gↄ̃̀ gii lán gbáawa, à gà, gbɛ̃e lɛ́ a baa vĩ lↄo ni? +Tó gbɛ̃́ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yãmà mɛ́ i dↄ̃o, Setãu ì mↄ́ pↄ́ pↄ́ wa tↄ̃̀ aà sↄ̃ guupi siwàɛ. Pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ zɛ́ guu min we. +Tó Isailiↄ mà píi, vĩa a ń kṹ, aa dↄ́ɛńnↄ lↄo. +Ɔ̃ oosideↄ mↄ̀, aa ã́nusu ↄwatɛ̃ è mɛ̀ndodo. +Ń sì Lua mɛ̀ndo nolo? A maaɛ. Baa tã́aↄ dↄ̃ màa, mɛ́ aaìↄ lualua. +Saonkia ì gɛ̃ luakukĩi ń pↄtuo auo duunakɛ̃ama yã́i, ↄ̃ wì a gɛ tɛ́kũ bòo kpɛ. +i aà yãdↄa Diigu gba bↄ à kpasa saokĩiwa pↄ́ pↄ́ wì kátɛu a gĩ ì kɛɛ̀ na ũ. +aa mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, bↄ́yãi álɛ kɛ beewai? Gbɛ̃nazĩnaↄn wá ũ sↄ̃ lááwa. Baona wálɛ kpáɛ́, kɛ́ à kpɛ lí pↄ́ gianaɛ beeↄnɛ, í zɛ ń Lua bɛ̃́ɛo. Ɔ̃mɛ musu kɛ̀ ń tↄↄlɛo ń ísiao ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ píi. +Levii pↄ́ wà ń nao daɛdaɛↄn kɛ: Geesↄ̃ buiↄ ń Kɛata buiↄ ń Mɛlali buiↄ. +Ì wá tàae e, ì wá toto, kɛ́ yã́ su zↄ̃lɛwá ń dṹniaoo yã́iɛ. +Samalideↄ ń Ɛflaiũ buiↄ yã́pi ma. Aa wala ń kàamaio vĩ aa mɛ̀ +Kí vua gopana dↄ̀ɛ̀, ↄ̃ à fɛ̀lɛ zɛ̀ aà aɛ +À sìńgu à ń kɛ́ dúuduu, an dɛdɛapi gɛ̃agɛ̃̀, ↄ̃ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Etaũ gbɛ̀ɛu. +asiigwanapiↄ gↄ̃ɛe è, àlɛ bↄ wɛ̃́lɛpiu, ↄ̃ aa òɛ̀: Lá wá kɛ wà gɛ̃ wɛ̃́lɛ guu owɛ̃ɛ, wí gbɛ̃kɛkɛnɛ. +Samaipi mɛ́ Maↄni pↄ́ Bɛzuu kàlɛ ì. +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Tó n maakɛ̀nɛ́, n yã́ a káńgu. Tó n yãmaa zãsìmá, aaↄ dɛ n zↄ̀blenaↄ ũ gↄↄpiiɛ. +Gebali gↄ̃ide zↄ̃ↄↄ ku n guu n gufootatanaↄ ũ. Ísia góↄ ń ń ígbɛ̃ↄ ku n saɛ, álɛ laata sãnu. +kɛ́ à tↄbↄ a gbɛ̃kɛ gawide pↄ́ a kɛ̀wɛ̃ɛ a Yenzidepi guu yã́i. +Sɛ̃sao dã́dãkɛkĩiↄ sɛ̃̀bↄlↄ kɛ̀, sĩ̀sĩↄ pↄna ula dà. +Bee gbɛa Yesu lɛ́ pã blɛwɛmbua kã́mabogↄↄzĩ. Nↄana lɛ́ aà ìwaↄ dɛ, ↄ̃ aa pↄ́wɛna wòlo, aalɛ só. +Ma naↄ kà bàaↄ̃, a pↄ́ mi mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ basiiↄ̃, a lɛ́soↄ lɛ́ vĩo, +Gbɛ̃́ pↄ́ sò, a yã́ ali wí ade musuɛ, asa a tò ma pↄ́ gbãlɛ̀ɛ. Wàli ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +ↄ̃ à, ma yã́n kɛ. +lán bã pↄ́ wã̀ sì fíiuwa. I dↄ̃ kɛ́ a azĩa kpà gaiɛo, e ka gɛ̀ aà sↄ̃ kũ̀. +Àliↄ aà fĩaboɛ̀ lá gu lɛ́ dↄ e ĩatɛ̃ àↄ gɛ́ gɛ̃i kpɛ́u, asa taasideɛ, mɛ́ aà wɛ́ dↄ a ↄ̃ai. Tó màa no, a wiilɛ Diiwaɛ, í gↄ̃ tàaedeↄ ũ. +Aà wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ. +Wà lɛdoũkɛ, lá ma mae ń n maeo kɛ̀ yãawa. A ã́nusu ń vuaon kɛ. Lɛdoũ pↄ́ ń vĩ ń Isailiↄ kí Baasao gboo, i gomala ń a zĩgↄ̃ↄ. +Gↄↄ pↄ́ aa ku zɛ́u, Davidi a baomà wà mɛ̀: Abisaloũ kíanɛↄ dɛ̀dɛ píi, an kee i gↄ̃o. +Má òɛ́, ámɛ á gↄ̃ ń bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diupi vĩ. Má kpáwá á pↄ́ ũɛ. Mámɛ má Dii á Lua, ma á dílɛ adoa ń buipãleↄɛ. +Kɛ́ aa mà Yesu vù, nↄɛpi aà è ń wɛ́o, ↄ̃ aai sio. +Wa gↄↄplakɛ̀, wi e pↄblèo, ↄ̃ Pↄlu fɛ̀lɛ ònɛ́: Gbɛ̃́ↄ, tó a ma yãmà yãa, dↄ̃ wi fɛlɛ Kɛlɛti, músi ń ásooɛ beeↄ gbàsa wá léo. +Ɔ̃ à yã́ dasi dↄ̀ ma nɛ́piwa à mɛ̀, i aà ↄ eo. Ma nɛ́ ↄea seelan kɛ. Nↄ de ń aà dao i aà daa zwãau zwã̀a audepi poo wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ aɛ. +Ma zↄ̀blena pↄ́ má kũ̀ ↄplaplan kɛ. Ma aà sɛ̀, ma pↄ kɛ̀wà na. Má a Nisĩna pisiwà, i mↄ buiↄnɛ ń yã́zɛdeo. +Gbɛ̃́ pↄ́ gagyãpi ń dɛdɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ gɛ̃o mɛ̀ndosai ń àaↄ̃oɛ ń basↄoo (14.700), gbɛ̃́ pↄ́ aa gàga Kole yã́iↄ bàasi. +tó mi tↄↄlɛpi fĩaboo mɛ́ ma a blɛ blè, ge tó ma gbɛ̃́ pↄ́ aa vĩ yãaↄ dɛ̀dɛɛ, +Ɔ̃ Ablahaũ gì lɛ́ yãoɛ̀ à mɛ̀: Tó gbɛ̃maaↄ kà bla sↄ̃ bɛ? Ɔ̃ Dii mɛ̀: Má yãe kɛo gbɛ̃ↄn blapiↄ yã́i. +Saulu lɛ́kpãsãkɛ̀ Keniↄnɛ à mɛ̀: À bↄlɛ Amalɛkiↄ guu, kɛ́ másu mà á dɛdɛńnↄo yã́i, asa ámɛ a yãmaakɛ̀ Isailiↄnɛ an bↄa Egipi gbɛa. Kɛ́ Keniↄ bↄ̀lɛ Amalɛkiↄ guu, +Wegↄ̃ↄ Alioki Daniɛli sɛ̀ gɛ̀aànↄ kía kĩ́i, a òɛ̀: Ma gbɛ̃́ pↄ́ a fↄ̃ n nana bↄↄlɛkɛnɛ è Yuda zĩ̀zↄↄ guu. +wa kɛ̃̀ wá gbɛ̃́ pↄ́ Lua a to yã́ bↄwanↄ naↄ yã́iɛ lↄ, wá gbɛ̃́ pↄ́ wálɛ Lua pↄ́ wá Dii Yesu bↄ̀ gau náaikɛↄ. +kɛ́ ńsu yãvãie kɛwɛ̃ɛo, asa wi ĩadamao. Yãmaa ↄ̃ wá kɛ̀nɛ, wa n gbaɛ aafiaɛ, ↄ̃ Dii ɛ̀fãaikɛ̀nɛ. +Ísia góilɛnadeↄ, à ↄ́ↄlↄ, asa á wɛ̃́lɛ gbãa gↄ̃̀ yàaaɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ lìaamanↄ lán nↄ̀ↄmusuwa líkpɛu. Aa pũ̀naa, ↄ̃ má zańgu. +Wa bã̀abãabo ísia baa ń ísia baao, wa bɛbɛ za gukpɛ e bɛaɛ. Aa kpálɛkɛ ma yãmaai, kási aa mao. +Malaikapi ònɛ́: Ásu to vĩa á kṹo, asa ma mↄ baonakpaiɛ́ɛ, gbɛ̃́pii pↄ i kɛ na maamaa. +À aà táasilɛ ń sɛ̃́sɛ̃napaao, à aà táasilɛ ń sɛ̃́sɛ̃nↄ gbãao. +Ásu to zↄgbaɛa yã́pi kɛɛ́ zĩũo, asa zĩ pↄ́ a kɛ̀ɛ́ e wɛ̃̀ soolo ài dɛ gbɛ̀wina pↄ́a lɛɛ pla. À aà gbaɛ, i gↄ̃ azĩaɛ, Dii á Lua i báaada zĩ pↄ́ á kɛↄu píi. +We ma Dii kpagolo dìlɛu. Dii bàa kua ń a gbɛ̃́ Isailiↄ yã́ kú a guu. +Beewa i kɛ nɛ́ pↄ́ à ń í ń pↄeãoↄ mɛ́ Lua nɛ́ↄ ũo, nɛ́ pↄ́ à ń í Lua lɛgbɛ̃a musuↄ mɛ́ dɛ buipiↄ ũ. +À laaika! Ásu làasoo vãi kɛ à mɛ wɛ̃̀ soplade pↄ́ wì fĩadeↄ kɛ̃́u kà kãiɛo. Tó a bĩikɛ̀ ń á gbɛ̃́ pↄ́ dɛ taaside ũo, mɛ́ i pↄe kpawào, tó à wiilɛ̀ Diiwa á yã́ musu, a gↄ̃ɛ́ duuna ũɛ. +Í fɛ̀lɛ kù gbɛ̀sĩsĩpiↄla e gã̀sĩsuu gɛ̃o. +Ɔ̃ aà ìwae òɛ̀: Ma Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́ Yɛse nɛ́e è, a mↄↄna dↄ̃. Nɛgↄ̃n zĩ̀kanaɛ, mɛ́ a yão dↄ̃. Gↄ̃ kɛfɛnaɛ, mɛ́ Dii kuaànↄ. +A yã́ mɛ́ tò à itɛ̃kɛ, asa á a gↄↄ ge a zaa dↄ̃o. +Bee gbɛa pilakĩi kɛkɛmɛɛ lↄ, asa má a náai vĩ Lua a ma bↄɛ́ wabi pↄ́ álɛ kɛwà yã́i. +Saonkiaↄ ń Yuda yã́kpalɛkɛnaↄ píi lɛ́ yã́ wɛɛlɛ wà dↄ Yesuwa wà e wà aà dɛ, ↄ̃ aai eo. +Wà aà sↄ̃́go pìpi Samali íkalɛkĩi, gu pↄ́ káaluaↄ ì zuou, ↄ̃ gbɛ̃ↄ mↄ̀ aà au sã̀sã lá Dii òwa. +A ĩatɛ̃ kpɛ́ pↄ́ kú Egipi gbɛ̀pɛlɛↄ wíwi, i tɛsↄ̃ Egipi tã́akpɛↄwa. +À gↄ̃inakɛ̀ a gbapɛlɛpiↄ ń a mↄ̀pɛpɛɛpiↄwa lán malaika gã̀sĩadeↄ ń nↄ̀ↄmusuↄ ń daminaliↄwa, gu pↄ́ à zɛ́ èu píi. Ɔ̃ à gↄ̃inakɛ̀ a lìai lán lávutãawa lↄ. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ yã́pi mà, àlɛ wɛɛlɛ Mↄizi dɛ, ↄ̃ à bàalɛ̀ɛ̀ à tà Madiã bùsuu, à zↄ̃̀lɛ lↄ̀ↄ saɛ we. +Dii a kàedanzi kɛ́ wasu yãdↄmao yã́i. Tó músi mↄ̀, vĩa a n kũo. +To n sáau pↄ́ málɛ kpá kángu, ní n ikoyãↄ damɛɛ, Dii. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ naa kↄ̃nwɛi bua, ìↄ tɛ pↄkɛkɛnaↄ kpɛ. Bua pↄ́ à gɛ̀upi sↄ̃ Ɛlimɛlɛki daɛ Bↄazu buaɛ. +Dii yã́ pↄ́ á òmɛɛ mà, ↄ̃ a òmɛɛ a yã́ pↄ́ á òmɛɛpi mà, a maa. +Kɛ́ gɛↄ bↄ gau sↄ̃ bɛ, i Mↄizi lá kyokɛ gua pↄ́ à kàelɛ yãòuo lé? Lua òɛ̀ à mɛ̀ ámɛaa Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua. +Kɛ́ Isaili dↄaanaↄ bↄ̀ dↄ̀aa, gbɛ̃́ kĩniↄ tɛ́ńzi teasisai. À Dii sáaukpa! +Ń yã́ pↄ́ Zeluia nɛ́ Yoabu kɛ̀mɛɛ dↄ̃, lá à Isaili zĩgↄ̃ↄ dↄaana gbɛ̃ↄn plaↄ dɛ̀dɛ, Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ ń Yɛtɛɛ nɛ́ Amasao. À gbɛ̃́piↄ dɛ̀dɛ, an au fã̀ aà asana ń aà kyaleↄwa. I kɛ sↄ̃ zĩ guu no. +Lá wá Lua ↄ kuawála maannↄ, aa sùwɛ̃ɛ ń gbɛ̃́ laaideo, Levii tↄũna Mali bui Selebia ń aà nɛ́ↄ ń aà dãunaↄ gbɛ̃ↄn bao plasai. +Nↄɛe ku we, au lɛ́ bↄlɛwà à kà wɛ̃̀ kuɛpla. À mↄ̀ ↄkã̀ Yesu ula lɛ́wa aà kpɛ. +Ápiↄ sↄ̃ i sio, kɛ́ á dɛ ma sãↄ ũo yã́i. +Ńyↄ̃ làasookɛ gili pↄ́ kɛ̀ yãawa n sↄ̃ guu, ní mɛ: Naokɛna ku máɛ la? Ɔsina ku máɛ la? Gbɛ̃́ pↄ́ ì dↄ̃ nao ku máɛ la? +Á sↄũↄ, à laaika! Á mìsaideↄ, á ↄ̃nↄkũ bↄɛɛ la? +Má tó tↄↄlɛ ga ń n au pↄ́ bↄ̀lɛo, a gbɛ̀sĩsĩↄ le, i swaↄ pa. +Nɛ́ pↄ́ mi inɛ́ maa dɛ vua sĩanaa, kã́fĩa pↄ́ mi kɛnɛ́ dɛ ã́nusu maaa. +Ń beeo à ma yãma, á Yuda pↄ́ á kú Egipiↄ! Ma Dii ma mɛ̀, má sì ń ma zↄ̃ↄkɛo, á Yuda pↄ́ á kú Egipiↄ, á gbɛ̃e a ma tↄ́ si à gbasa mɛ á sì ń Dii Lua kuao lↄo. +A gbɛa vuazĩkɛna Malakia bĩ́i kɛ̀kɛ bò e Lua ua zĩkɛnaↄ ń laatanaↄ bɛ Mifɛka Bↄlɛ saɛ e à gɛ̀ pɛ̀ kpɛ́ pↄ́ kú bĩ́i golawa. +Gbɛ̃́ↄ, ámɛ málɛ á sisi, gbɛ̃nazĩnaↄ, málɛ lɛzuázi. +Aaukɛ kílikili, ńsu ǹ aà gɛ ↄ́ↄlↄo. Ǹyↄ̃ n fùa ń n kyaleↄ kpaa. Ńsu pↄ́ kú n lɛ́wao. Ńsu gɛↄↄlↄnaↄ blɛ bleo. +Wá kú a guu, wa kpɛ́ɛ bee dↄ̀unɛ wa mɛ̀, +Ɔ̃ Davidi mɛ̀: N nzĩa dɛ̀ɛ, asa nzĩa lɛ́ mɛ́ n dayãu, n mɛ̀ n kía pↄ́ Dii kpà dɛ̀. +Lↄtu bↄ̀ gɛ ò a nɛ́ↄ gↄ̃kpamaↄnɛ à mɛ̀: À fɛlɛ wà bↄlɛ, asa Dii a wɛ̃́lɛɛ beepi kaalɛ tiaɛ. Ɔ̃ aalɛ e àlɛ faaiboɛ. +Bui píi dɛɛ̀ lán itona pↄ́ tↄ̃̀ soo guuwaɛ, lán luutɛ̃ pↄ́ kpá kiloowawa, ísia gũgũnaↄ gbia dɛɛ̀ lán gbɛ́tiwaɛ. +Ɔ̃ kí Davidi ò gbɛ̃́ pↄ́ kãaaaↄnɛ píi: Ma nɛ́ Salomↄↄ pↄ́ Lua aà sɛ̀piá ɛ̀waason bↄlↄnaɛ. Zĩpi zↄ̃ↄ, asa uapiá gbɛ̃nazĩna pↄ́ no, Dii Lua pↄ́ɛ. +Ɔ̃ à pↄ́ kↄ̃nwɛ̀ e oosi. Kɛ́ à a ṹa bò, à kà koko lɛ pla taawa. +À a sↄ̃́go plaade kpàwà bɛbɛbↄ ũ, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ dↄaaaɛↄ ìↄ pala: À kúlɛ! À kúlɛ! Beewa Falaↄ̃ↄ tò Yosɛfu iko vĩ Egipi bùsuwa. +Ma gbãa kà gbɛwa yã̀? Ma mɛ á mↄgotɛ̃ yã̀? +Ɔ̃ kí òɛ̀: Aawo! Má lúmaɛ, mí a fĩabonɛ. Má sao Dii ma Luawa pã fĩabosaio. Ɔ̃ à pↄ́wɛngbɛ̃zɛpi ń zuↄ lùwà ã́nusu ↄwatɛ̃ blakwi. +Saulu Saluũ ì, Saluũ Mibisã ì, Mibisã Misima ì. +aa da tↄↄlɛa, wa gueo, aai lɛ́lɛ pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀nɛ lougbɛ gbɛaↄwa ń líↄ píi. +Bee yã́i à ↄkpa mↄafiliyãi, á baade lí sĩana o a gbɛ̃́deeɛ, asa mɛ̀ doũ guↄn wá ũ. +Dii, ma yãma, swã́kpa ma wɛ̃na wiii. +Bↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀ɛmanↄpio bòo kpɛ, gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́pi mà aà lɛ́uↄ i ↄnana aà miwa gĩa, wi gbasa aà pápa ń gbɛo wà dɛ. +I mɛkpa Lua yã́ kyokɛawa, asa iↄ e we á wɛ̃ni láasai eu. Ma yã́ ↄ̃ taalapi lɛ́ o sↄ̃, +Ǹyↄ̃ dɛ ma gbãa ũ, míↄ aafia, ma wɛ́ iↄ pɛ n yãdilɛnɛwa láasai. +Ɔ̃ Maliama Madelɛni gɛ̀ a baokpà aà ìwaↄnɛ à mɛ̀: Ma Dii è. Ɔ̃ à yã́ pↄ́ a òɛ ònɛ́. +asa àlɛ yãdada a ìwaↄnɛɛ. A ònɛ́: Wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpámá, wi aà dɛ, i vu a gↄↄ àaↄ̃dezĩ. +Aa Yuda bùsu kɛ̀ɛlɛ aa Levii buiↄ ń Isaili uabeleↄ kã̀aa wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, ↄ̃ aa sù sãnu Yelusalɛũ. +Pↄlu, Apoloo, Piɛɛ, dṹnia, wɛ̃ni, ga, tia pↄ́ↄ, zia pↄ́ↄ, a píiá á pↄ́ɛ. +Bùsu lɛ́pi a daalɛ ísiawaɛ, i gɛ́ Azaaenana, Damasi bùsu lɛ́u. Amata bùsu lɛ́ iↄ ku gugbãntoo oi. Á bùsu lɛ́ gugbãntoo oin we. +A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ aa mↄ̀ tↄ̃zↄ̃i nɛ́piɛ, aai aà mae Zakali tↄ́kpaɛ̀, +Yosɛfu mɛ̀: Lá á ↄ̃a vĩo, à mↄ́ ń á pↄtuoↄ, mí blɛ kpáwá a musu. +An gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ↄ bàalɛ ta gbɛ̀sĩsĩↄ kĩ́i. Aa ↄ́ↄlↄ lán swadↄↄ felenaↄwa baade zĩa tàae yã́i. +Ahabu Isailiↄ sìsi píi, ↄ̃ à tã́adepiↄ kã̀aa Kaamɛli gbɛ musu. +Ma Dii ma mɛ̀, kɛ́ a mɛ̀ ma á da yà, aà gínzila kú má ni? Ma fĩade kpele ma á yíawài? Aawo! Á duuna yã́i ma á yiai, á tàaeↄ yã́i ma á da yài. +A yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀, ma ↄlɛ̀lɛ bui pↄ́ liaáziↄnɛ, ma mɛ̀ aa gↄ̃ pↄ́ sↄ̃́sↄ̃aↄ ũ sↄ̃ɛ. +asa málɛ oɛ́, za tia má vɛ̃ɛbɛi mi lↄo e kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i gɛ bↄò gupuau. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa aa mɛ̀: N yã́ na Dii! Ńsu wá kaalɛ gbɛ̃́ɛ bee wɛ̃nibↄa yã́io. Dii, ńsu wá dilɛ tàaedeↄ ũ aà dɛa yã́ musuo, asa n n pↄeã dàwɛ̃ɛɛ. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ à zĩkà ń Sili pↄ́ kú Mɛsↄpↄtami bùsuu ń Zoba bùsuuↄ, ↄ̃ Yoabu sù à Ɛdↄũↄ dɛ̀dɛ Guzulɛ Wisideu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000). +Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo gbɛ̃́ gbãa pↄ́ kú zĩ̀ sↄu guuↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń síiↄ̃o ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń baswaaↄ̃oɛ (44.760). Wà zĩkaa dànɛ́, aa sɛ̀ngbao ń fɛ̃ndao vĩ, mɛ́ aa ka dↄ̃. +Wúlɛ n gbã̀tɛ̃ɛ ↄzɛɛwa, níↄ Isailiↄ duuna sɛa e n wúlɛa n gbã̀tɛ̃ɛpiwa gↄↄ lɛ́u. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa, ↄ̃ à suabana dìlɛnɛ́, ↄ̃n Gela nɛ́ Ehudu, Bɛ̃yãmɛɛ bui ũ. Ɔzɛɛdeɛ. Isailiↄ aà zĩ̀ falubↄi Mↄabuↄ kí Ɛgɛlↄniɛ. +Amlaũ a dasɛ̃ Yokɛbɛdɛ sɛ̀ nↄ ũ, ↄ̃ à Aalona ń Mↄizio ìò. Amlaũ kɛ̀ wɛ̃̀ basoolokwi ń soplaoɛ (137). +Tiasa Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ, à yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ, mapi ń ma vɛ̃ɛbuo. +Aalɛ zĩka ń Elaũ bùsu kíao ń Goiũ bùsu kíao ń Babiloni bùsu kíao ń Ɛlasaa bùsu kíao. Kía gbɛ̃ↄn síiↄ̃piↄ lɛ́ zĩka ń kía gbɛ̃ↄn sↄoↄ. +Samuɛli nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ian Yoɛli ũ, a plaade Abia. +Tó n Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, mɛ́ n sùuugbɛ̀a Gbãapiidepiwa, +Geesↄ̃ Libeni ì, Libeni Yaata ì, Yaata Zima ì, +A wèwà à mɛ̀: Nↄɛ pↄ́ ń kpàa àↄ kumanↄ mɛ́ lípi bɛ kpàa, ↄ̃ má blè. +Kↄ̀ↄ gã̀sĩadeↄ líↄ dɛɛ́ pↄ́ gianaↄ ũ, +lán sɛ̃̀a zàaĩn da pↄ́ dↄ́ɛkɛ̀ ń gbáao, àlɛ gↄ̃ ĩ́ana sɛsɛwa. Dé mɛ́ a fↄ̃ à aà lɛ́ liaa gↄↄ pↄ́ aà mɛ fɛ̀lɛi? Zàaĩn sa pↄ́ lɛ́ aà wɛɛlɛↄ kpasao, aa aà e a gↄↄwaɛ. +Tó nɛ́ mae gì fĩ́afĩa aà zãkɛaànↄ, gↄ̃pi a gi nↄwɛɛlɛↄ̃a kpá lá wì kpawaɛ. +Ma taasi ń ma pↄsiao gwa, ní ma duuna woloa píi. +Pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ gbɛsɛɛnawa sↄ̃, bee mɛ́ yã́ pↄ́ gbɛ̃́ mà a sì gↄ̃̀ↄ ń pↄnao ũ. +Ma nɛ́, swã́sɛ ma yã́i sa, ńsu gi ma lɛdamaio. +A nɛtaɛpi musu ↄ̃ máli kpaaũnnↄ malaika mɛ̀n pla pↄ́ aa zɛa ikoyã kpagolopiwaↄ zãnguo. We ↄ̃ máli yã́ pↄ́ má dilɛ Isailiↄnɛ kpauma. +Ɔ̃ aa yã́ pↄ́ Yosɛfu ònɛ́ òɛ̀ píi. Kɛ́ Isaili zugo pↄ́ Yosɛfu gbàɛ a sɛ́iↄ è, ↄ̃ aà làasoo dàdoũ sa, +Sĩana málɛ oɛ́, yã́ beeↄ píi a wi gbãgbɛ̃ↄ musuɛ. +Kɛ́ aa fɛ̀lɛ aa dàzɛu, Dii tɛlupi kúńla fãanɛ. +Ɔ̃ aa gì tɛ duunawa, aa gì Musude yãmai guwaiwaiu. +Ɔ̃ à lɛzù gbã́ugbãu ma swã́u à mɛ̀: Mↄ́ ń wɛ̃́lɛ dↄ̃̀anaↄ, baade ń a gbɛ̃dɛbↄo. +Filitɛ̃ kíaↄ mↄ̀ Dalilaɛ ń saba niɛ pↄ́ i giigaga yãaoↄ mɛ̀n sopla, ↄ̃ à aà yèò. +À a bú lɛɛ do yìa, ↄ̃ à mↄ̀ a ↄ̃a kpà zĩnaↄwa. +ↄ̃ ma n diipi bɛ kpàma, ma aà naↄ nànɛ n ↄzĩ. Ma Isailiↄ ń Yudaↄ kpàma n gbɛ̃́ↄ ũ. Tó bee kɛ̀nɛ fɛ̃́nɛũ, má a pãleↄ kã́fĩnɛ. +À yã́pii kɛ yã́kũtɛ̃ ń zↄao sai, +Yesu Lua yã́ ònɛ́ dasi ń yãlɛɛũa bee taaↄ lá aa fↄ̃ ma lɛ́u. +Ɔ̃mɛ bùa Yuudɛ̃wa mↄ sɛ̃́ia guu gↄↄ pↄ́ à pà, aa tò guzulɛdeↄ tilɛ̀ gukpɛ ń bɛaɛo píi. +Bↄa Alada aa gɛ̀ bòokpà Makelo. +Ásu swã́sɛ ãnabi pↄ́ aaì oɛ́ á zↄble Babɛli kíaɛoↄ yã́io. Ɛɛ ↄ̃ aaì ãnabikɛkɛoɛ́. +Yɛse sísi sapi oa guu, mí yã́ pↄ́ ńyↄ̃ kɛ onɛ, ní nísikamɛɛ gbɛ̃́ pↄ́ má ↄlↄnɛ miwa. +Malaika pãle bↄ̀ musu Lua kpɛ́u, a kↄma lɛna kũa lↄ. +Aa zↄ̃̀lɛ gukpɛ oi e aa gɛ̀ nà guwaiwai pↄ́ pɛ̀ Uflatawa, kɛ́ an pↄtuoↄ dasikũ̀ Galada bùsuu yã́i. +Mↄizi ń Aalonao ń Nadabuo ń Abiuo ń Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ dɛ̀dɛ gɛ̀ Lua kĩ́i. +Má aà buipi kpa kpala pↄ́ bↄ̀ ma kĩ́iu, iↄ ku we e gↄↄpii, iↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ kía ũ, mɛ́ aà kpalapi aↄ láaa vĩo. +Mpi sↄ̃, gyã zↄ̃ↄ a n le, i gↄↄplakɛnnↄ. Ńyↄ̃ nↄ̀sɛ gyã kɛ e ǹ n nↄna pa gbↄ̃ ũ. +Aa bùsupi kɛ̀ɛlɛ píi. Mↄ kɛ̃okwi ń gↄↄ baoo gbɛa aa ɛ̀a sù Yelusalɛũ. +Kɛ́ Ɛlizabɛti Maliama fↄpi mà, aà nɛ́ vĩ̀vĩ aà gbɛɛ guu, ↄ̃ Lua Nisĩna dɛ̀dɛ Ɛlizabɛtiwa, +Gbɛ̃́pii aà è, àlɛ táao, àlɛ Lua sáaukpa. +Wà n gólibↄↄ ã̀ ń Basana gbɛ̃́nɛliↄɛ, wà n lipɛpɛɛↄ kɛ̀ ń Sipi bùsu sɛ̃́ lí pↄ́ wà wesa swaa dàdauↄɛ. +Àli yã́ doũpi kɛ mↄ gↄↄ soplade zĩ́ gbɛ̃́ pↄ́ zãma ń lé aa duunakɛ̀ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa kɛ̀ dↄ̃saiↄnɛ, í gbãbↄò ma kpɛɛ. +A gudↄa mɛ́ Gɛ̃amusu dikpɛ ũ. Kɛ́ ĩatɛ̃ ká minanguo, ↄ̃ Pilati ò Yuda gbãadepiↄnɛ: Á kía kɛ. +Saon pↄkasaↄ da Aalonaɛ, ní nísikawà ǹ aà dilɛ ma pↄ́ ũ, i gↄ̃ ma gbàgbana ũ. +Ápiↄ sↄ̃ gbɛ̃́ↄ, Lua á sisi à gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũɛ, ãma ásu tó á gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũpi gↄ̃ɛ́ pↄeãkɛa zɛ́ ũo. Àↄ misiilɛkↄ̃ɛ àↄ yekↄ̃i, +Á gbɛ̃́ kↄ̃napiↄ i ibaba ń ibɛɛↄ bùsuu ampiↄ ń ń deziↄ yãvãiↄ yã́i. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Bↄ gɛ zɛ ma aɛ gbɛ musu le, mí gɛ̃ n aɛ. Zàaĩan gbãa fɛ̀lɛ, àlɛ gbɛ̀sĩsĩpiↄ paa, àlɛ gbɛsiↄ wíwi Dii aɛ, kási Dii ku ĩ́anapi guuo. Ĩanapi gbɛa tↄↄlɛ lùalua, kási Dii ku tↄↄlɛ lualuaapi guuo. +Ɔ̃ ma lↄↄ gbãa mà kpalabaa kĩ́i à mɛ̀: Lua zↄ̃̀lɛ ń gbɛ̃nazĩnaↄ sa, aↄ kúńnↄ, aaↄ dɛ aà gbɛ̃́ↄ ũ. Lua dee aↄ kúńnↄ ń Lua ũ. +Baa tàaede, Lua a aà misi. A n misi n ↄbↄlɛa vãi guu yã́i. +Kɛ́ Ahabu yã́pi mà, à a ula ga kɛ̃̀ à zwã̀nkasaↄ dà, ↄ̃ à lɛyè. À ì ń zwã̀nkasapiↄ daa, à táaò busɛbusɛ. +À ése sáo sɛ à zↄ̃ au pↄ́ kú ta guuwa, í lɛ́ kpɛɛlɛ gĩↄwa, ↄplaai ń zɛɛio ń musuo. Á gbɛ̃e su bↄ a kpɛ́uo e gu dↄ. +Kɛ́ Lua ua dↄ̃̀anaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ń saonkiaↄ yã́pi mà, aa bílikɛ̀ yã́ pↄ́ zĩnaↄ lèwa. +ń pↄ́kummusuↄ ń gã̀sĩgbɛↄ ń seↄ ń tulaleↄ ń ɛsɛbaↄ +Wá zàaĩnaↄ sɛ̃ ń tàaao vĩ, mɛ́ mapi ń ma nↄɛo ń ma zĩkɛnao wá pɛ̃ɛ ń vɛ̃ɛo vĩ. Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, pↄe kɛ̃́sãawáo. +Mpi sↄ̃ Dii, ńlɛ ↄliamazi sɛ̀ngbao ũ, ma gawin n ũ, ni to ma mi àↄ daa ía. +Ma Lua làasoo dàmɛɛ ma sↄ̃u, ↄ̃ ma kíabuiↄ kã̀aa ń gbãadeↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ píi, kɛ́ wà ń tↄ́ dalau ń buiwa yã́i. +Kɛ́ àlɛ yãomɛɛ, aà Nisĩna dìmɛɛ à ma sɛ ma zɛ, ↄ̃ má mà àlɛ yãomɛɛ +Asɛɛ buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa plaoɛ (53.400). +Za zi, baa gↄↄ pↄ́ Saulu dɛ kía ũ, ḿmɛ ni dↄaawɛ̃ɛ zĩlau gɛa ń suao. Ɔ̃ Dii n Lua ònɛ ḿmɛ ńyↄ̃ↄ dɛ a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ, an kía ũ. +Lua, bↄ́yãi gbɛ̃vãi ì dↄ́ɛnnↄi? Ì o a sↄ̃ guu ńyↄ̃ ĩadawao. +Ɔ̃ Pɛɛsiↄ kí Kilusi bↄ̀ ń Dii kpɛ́ pↄ́ pↄ́ Nɛbukanɛza sɛ̀lɛ yãa Yelusalɛũ a kàlɛ a tã́a kpɛ́uↄ. +ↄ̃ à wiilɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Dii ma Lua, ḿmɛ ń tò gyaa pↄ́ ma pila aà bɛ nɛ́ gà, n pↄsia kpàaàzia? +Tó n mikpɛlìnɛ́, bíli ì ń kṹɛ, tó n wɛ̃ni sìmá, aaì ga aa ɛa ta tɛ̃́ɛnauɛ. +Gbɛ̃maa pↄ́ ìↄ yãmaakɛ mɛ́ ìli duunakɛo ku dṹniauo. +Tó gbɛ̃́ ĩ́isɛ̀ ń a gbɛ̃́deeo, mɛ́ àlɛ aà kpakpa e à gɛ̀ kùsiwà à aà dɛ̀, ↄ̃ à gbàsa bàalɛ̀ tà wɛ̃́lɛpiↄ dou, +Tó ńlɛ yã́ pↄ́ má dìlɛnɛ kɛ píi, tó ń tɛ́mazi, ńlɛ yã́ pↄ́ maamɛɛ kɛ, tó ńlɛ ma ↄtondↄkĩi gwa mɛ́ ń ma yãdilɛaↄ kũa lán ma zↄ̀blena Davidiwa, máↄ kunnↄɛ, míↄ n buiↄ kpa Isailiↄ kpalau gↄↄpii, lá ma Davidi buiↄ kpàuwa. +Yoabu ń Abisaio mɛ́ Abinɛɛ dɛ̀, kɛ́ aàpi mɛ́ ń dãuna Asaɛli dɛ̀ zĩlau Gabaↄ̃ↄ yã́i. +Á kↄ̃kãaa guu ikoyãpi doũ ápiↄnɛ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kúánↄↄɛ. Ikoyãpi iↄ ku e á buiwa. Ápiↄ ń bↄ̀mↄↄ á doũ mɛɛɛ. +Aa ń ulaↄ ga kɛ̃̀kɛ̃, ↄ̃ an baade a aso yè a zàaĩnaɛ, aa ɛ̀a gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu. +Ɔ̃ Isaili dↄaanaↄ gɛ̀ wiilɛ̀ Falaↄ̃ↄwa aa mɛ̀: Àkɛa ńlɛ kɛ wápiↄ n zↄ̀blenaↄnɛ màai? +Ɛli nɛgↄ̃ɛↄá nɛ́ pãↄnɛ, aa Dii dↄ̃o. +À zuswana sɛ mɛ̀n sopla ń sãsakaoo mɛ̀n sopla, à gɛ́ò ma zↄ̀blena Yobu kĩ́i, í sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oò, ma z��̀blena Yobu i wabikɛɛ́. Má aà wabikɛa sí, má kɛɛ́ á sↄũkɛwao. I ma yã́ o a zɛ́wa lán ma zↄ̀blena Yobuwao. +Aa lɛ́kpãsãpi kɛ̀mɛɛ gɛ̃n síiↄ̃ɛ, mɛ́ ma yã́pi zãsìmá màa píi. +Kɛ́ á dɛ duuna zↄↄ ũ yãa, á bàa kú ń yãmaakɛaoo. +N ↄtↄ̃ↄlɛaa kɛ̀ maaɛ, asa ma e ma n yãdanɛↄ dàdaɛ. +Bui pↄ́ n gbɛ̃nakpàńnↄↄ, tó Dii tò aa fɛ̀lɛnnↄ, ńyↄ̃ mɛa ni? Wãwã a ń le lán nɛinawaɛ. +Asa ma aà sɛ̀, kɛ́ aà o a nɛ́ↄnɛ ń a buiↄ a kpɛ aaↄ ma yã́ kũa, aai yãmaa zɛde kɛ, mí yã́ pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ɛ̀ kɛɛ̀. +Duuna mɛ́ ga sɛwɛ ũ, mɛ́ duuna gbãa ì bↄ ikoyã guuɛ. +ń a bèeↄ ń a fɛnɛnti tuuunaↄ, wà lí kpàwà a guu píi kpɛ́kpɛ za zĩ́lɛ e fɛnɛntiↄ kĩ́i. +Kpɛ́nɛpiↄ didikↄ̃a lɛɛ àaↄ̃, a zĩ́lɛ baakwi, a guo baakwi, a musu baakwi. Lua kpɛ́ gbɛ pↄ́ kú musuↄ yàasa kɛ̃́sãa zĩ́lɛpↄↄi, kpɛ́nɛpiↄ zadaa yã́i, kɛ́ wasu Lua kpɛ́pi gĩ fↄ̃o yã́i. +ń Gedoo gbɛ̃́ Yeloaũ nɛgↄ̃ɛↄ Yoela ń Zebadiao. +Tó n mɛ̀: Óo, wá dↄ̃ yãao fá, Lua pↄ́ nↄ̀sɛ guu yã́ dↄ̃ a eo lé? N wɛ̃ni Dↄ̃̀ana a yã́ dↄ̃, a fĩabo baadeɛ a yãkɛawaɛ. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Yã́ làa. Mámɛ má Alafa ń Omɛgao ũ, Dàalɛna ń Mìdɛnao ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ imi lɛ́ dɛ, má aà gba nibↄna í wɛ̃nide. +A pãkpà Lua ikoyãi, ↄ̃ á gbɛ̃nazĩna fɛlɛkaayã kũa. +Má dↄ̃ lá má kɛ gbɛ̃́ↄ ma dilɛ ń bɛ, tó à ma bↄ zĩu. +Kɛ́ sosapi yã́pi mà, à gɛ̀ a ò ń gbɛ̃zↄ̃ↄɛ à mɛ̀: Ńlɛ kɛ kpelewa ni? Gbɛ̃́piá Loma gbɛ̃́ɛ. +Aà ìwaↄ i yã́pi mi dↄ̃ gĩao. Yesu fɛlɛ taa gawi guu gbɛa ↄ̃ aa dↄ̃̀ sa kɛ́ wà yã́pi kɛ̃̀ aà yã́ musuɛ, mɛ́ ḿpiↄ wà apii kɛ̀ɛ̀. +I we aà yãmào. À gbãamↄ̀ɛ̀, ↄ̃ à kùsiwà à wùlɛaànↄ. +Ɛzala Dii Lua zↄ̃ↄde sáaukpà, ↄ̃ gbɛ̃́pii ↄsɛ̀ musu aa mɛ̀: Ãmi! Ãmi! Ɔ̃ aa mipɛ̀lɛ tↄↄlɛ, aa kùlɛ Diiɛ. +Asa dṹnia píi Kían aà ũ. À lɛsiɛ̀ ń dↄ̃ao. +Wɛɛdo bee, kpɛdↄ̃anapi ń sɛ́ à gɛ̀ ń guĩaↄ pìpinɛ́, ↄ̃ à dailɛkɛ̀ gↄ̃̀ↄ ń a gbɛ̃́ↄ ḿpii. +À gɛ̀ lápi sì gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báawapi ↄzĩ. +Lá a dɛwa mɛguↄ dasi, mɛ́ mɛ mɛ̀ndoɛ. +Ɔ̃ Lua kpɛ́ zwãa pↄ́ daa luakukĩi aɛ pàa pla za musu e zĩ́lɛ. Tↄↄlɛ lùalua, gbɛↄ pàapaa, +Pɛ̃liↄ ń Libã bùsu sɛdɛ líↄ pↄ kɛ̀na n yã́ musu, aalɛ mɛ: Za gↄↄ pↄ́ n lɛlɛ, gbɛ̃eli mↄ́ wá zↄ̃i lↄo. +À lɛsi Diiɛ, asa à tidↄ̀ńlaɛ, à to dṹnia gbɛ̃́pii yã́pi dↄ̃. +Pↄlu mɛ̀: Gↄ̃̀ↄ ge zã́ má yei, tó Lua wèi. I kɛ ndo no, ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ma yãma gbãↄ píi, aa gↄ̃ lá má dɛwa, mↄdaonaɛ beeↄ bàasi. +Aa blɛwɛna tↄ̃̀, ↄ̃ à bↄ̀lɛnɛ́ lɛ ũ, aa taasi dà ńzĩawaɛ, aai àieo. Wí mɛ́ dɛ an yãkɛa gbɛ ũ Dii pↄkũma pãsĩ yã́i. +Àli kã́mabogↄↄzĩ dↄ̃ ma pↄ́ ũ, lá ma Dii á Lua má dìlɛɛ́wa. +N gbɛ̃nazĩna kɛ̀ lán ísia kpↄↄwa, lán pↄ́ kelena pↄ́ aa kía vĩoↄwa. +Má aà dↄ̃, asa ma bↄ aà kĩ́iɛ, aàpi mɛ́ ma zĩ. +Ápiↄ sↄ̃ i mɛ tó gbɛ̃́ ò a de ge a daɛ, pↄ́ pↄ́ á vĩ à dↄońlɛ gↄ̃̀ Lua pↄ́ ũɛ, +Sĩana málɛ oɛ́: Ãnabiↄ ń gbɛ̃maaↄ ku dasi aa ye pↄ́ pↄ́ álɛ eↄ e, aai eo. Aa ye yã́ pↄ́ álɛ maↄ ma, aai mao. +Tòo gbɛ̃́ↄ, à gↄ̃̀ zia bàasi. À dɛ̃ɛka á yã́ e àↄ bↄlɛia wásawasa. À ma lɛdama ma. À lɛdoũkɛ àↄ na ń kↄ̃o, Lua yenzide aafiade iↄ kúánↄ. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ aa ku laeↄ gao, aa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ e, àlɛ mↄ́ kía ũ. +. Lua gbɛ̃́ pↄ́ a kua adoan n ũ. +ń Ɔↄmao ń Booasão ń Atakao +Asa gↄ̃ɛ mɛ́ nↄɛ mi ũ, lá Kilisi dɛ a gãlide pↄ́ dɛ a mɛ ũↄ mi ũ an Suabana ũwa. +Ɔ̃ a ò gbɛ̃pãleɛ: Mpi sↄ̃ n fĩa ũma ni? Ɔ̃ à mɛ̀: Ése sakili basↄoɛ. Ɔ̃ ziiapi òɛ̀: Lá pↄ́ ń kɛ̃̀ɛ kɛ, lilɛ basiiↄ̃. +À nɛgↄ̃ɛↄ dɛdɛ píi ń nↄɛ pↄ́ gↄ̃ɛ dↄ̃ↄ píi. +Ɔ̃ aà ìwaↄ aà là aa mɛ̀: Mákĩi wá blɛ eu sɛ̃gbãu la à gbɛ̃́ sà dasiɛↄ kãi? +Á dↄ̃ ázĩawa lá á kú yãa Egipi, mɛ́ lá a bↄlɛ ń buipãleↄ bùsuↄ. +Má dↄ̃ sã́asã, lá Lua zĩ maa dàalɛ á guu, aↄ kɛ, i a midɛ Kilisi Yesu mↄ́zĩ. +Aalona bui pↄ́ sↄ̃̀ Diizi ń saobↄpi auo ń a nísio mɛ́ aliↄ a gbápi vĩ a baa ũ. +Ma lɛgbɛ̃̀ ↄ̃ ma kpalɛ ma siwà, ma mɛ̀ máↄ zĩkɛ n ikoyãↄwaɛ. +Gɛ̃amusu dikpɛgↄↄzĩ Pilati ì dakpɛunaↄ do pↄ́ wa yei kɛ̃́nɛ́ɛ. +Dii mɛ̀ mà onɛ á pↄ́ pↄ́ á bò wíwi, í pↄ́ pↄ́ á tↄ̃̀ wolɛ, baa bùsu bṹu guu. +Gbɛ̃́ gbaa laai bíla wáa maa dɛ yea gbɛ̃́zi yãe oaɛ̀ saia. +Á lɛ́lɛ an wɛ̃́lɛ maa bĩ́ideↄwa píi, í lí pↄ́ wì a bɛ bleↄ zↄ̃zↄ̃ píi, í nibↄnaↄ wɛna píi, í bugbɛ kɛfɛnaↄ ↄ̃̀ↄkpa ń gbɛo píi. +Dii Lua dɛnɛ́ ĩatɛ̃ ń sɛ̀ngbaoo ũ. Dii ì báaadańgu ń kã́fĩao, ìli gí maakɛi tàaesaideɛo. +Aaↄ ń sá kũa deesai Yakↄbu Lua Gbãade sabai, an ↄ gbãa mɛ́ a gↄ̃i vĩ Isailiↄ Gbɛ pↄ́ ì dↄaanɛ́ yã́i. +Aa Dii ɛɛbò aa mɛ̀: Màa no, vãie a wá leo. Wá kↄ̃e ń zĩo ge ń nↄanaoo. +Gbɛ̃́piↄ sↄ̃ aa we wàↄ kúwanↄ kɛ́ wà gↄ̃ bui doũo, mɛ́ i kɛ wá gↄ̃ɛↄ wa tↄ̃zↄ̃̀ lá ampiↄwa wápii bàasio. +Ɔ̃nↄna ku máɛ? Ladↄ̃na ku máɛ? Dṹnia tiaɛ bee yã́piidↄ̃na ku máɛ? Lua i dṹnia ↄ̃nↄ dilɛ mìsaiyã ũo lé? +À lípɛlɛpɛlɛ á zɛ́u seela ũ, à tó á sↄ̃ àↄ ku zɛ́ pↄ́ á bɛupiwa. Isaili lɛ́so, su n wɛ̃́lɛↄ guu, +Mapi sↄ̃ má fↄ̃ yã́zãsiwàe? Má fↄ̃ lɛkpaakɛaànↄe? +Wa bↄ fíiu lán bãwa. Fíi zↄ̃̀wá, wa pilimá. +ípi mɛ́ dà dṹnia káaua à kàalɛ. +Má è n ↄtondↄkĩi maa, a yã́i má za sã́sãzɛ píiu. +À kɛ kílikili Dii Lua aɛ, asa Dii gↄↄ kãikũ̀. À saobↄ dìlɛ Yudaↄ ũ, à gbãbↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ à ń sisiↄnɛ. +Tó á ma dↄ̃, dↄ̃ á ma Mae dↄ̃. Za tia a aà dↄ̃̀ mɛ́ a aà è. +Ma Dii ma mɛ̀, lá wa kɛ ń kaadↄɛn vãi pↄ́ wa fↄ̃ bleoo a vãi yã́i, màa má kɛ ń Yudaↄ kí Zedekiao ń a ìwaↄ ń Yelusalɛũ gbɛ̃́ kↄ̃naↄ, aa gↄ̃̀ bùsuɛ beeu ge aa tà Egipin nò. +Isailiↄ bↄa Egipi wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń basiiↄ̃o (480) gbɛa, Salomↄↄ kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de, a mↄ plaade pↄ́ wì mɛ Zivi guu, ↄ̃ à nà Dii kpɛboawa. +Nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ ma pↄ́ ũ sɛ ka kpɛ́piwa ń pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ píi, ní dilɛ ma pↄ́ ũ ń a zĩkɛbↄↄ, aai gↄ̃ ma pↄ́ ũ. +í pↄble à kã́. A to sɛ̃ bↄlɛ á zuↄnɛ lↄ. +Aà zↄ̃ɛwiaↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũ, aà bùsu i gↄ̃ gbáa gii ũ. Gbɛ̃e aↄ ku weo, gbɛ̃e a pãao. +Ɔ̃ ìwa pↄ́ kà mia kĩ́i káaupi gɛ̃̀ sↄ̃. A è, ↄ̃ à aà vua sì. +Manase buieↄ nà Davidiwa gↄↄ pↄ́ aàpi ń Filitɛ̃ↄ lɛ́ gɛ́ zĩkai ń Sauluo. Ɔ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ i dↄ Filitɛ̃ↄlɛo, asa Filitɛ̃ kíaↄ mɛ́ lɛkpàaĩ, ↄ̃ aa aà gbàɛ aa mɛ̀: Tó à zɛ̀ ń a dii Sauluoɛ, aa wá mi zↄ̃zↄ̃ɛ. +Magadiɛ ń Ilaũo. Ɛdↄũ bui dezi káauↄn we. +À ń aaukɛa mà, mɛ́ aà bàa pↄ́ kú ń Ablahaũo ń Izaakio ń Yakↄbuo i sãaàguo. +kɛ́ à e yã́ pↄ́ maa àↄ kɛ dↄ̃, íↄ ku nↄ̀sɛdoũdeↄ ũ tàaesai Kilisi mↄ́zĩ. +Kpɛ́nɛ pↄ́ kú zĩ́lɛↄ píi lɛ́ ɛlɛa mɛ̀ndoɛ gɛↄmidↄkĩi oi. Dɛdɛkĩi gɛ̀ kpɛ́nɛ pↄ́ kú guoↄ ń kpɛ́nɛ pↄ́ di a musuↄ kĩ́i. +ↄ̃ yã́ bↄ̀wanↄ na aà gbɛ̃kɛ yã́i, wa gↄ̃ aà gbablenaↄ ũ, ↄ̃ wá wɛ́ dↄ àizãnai. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna dↄaaaɛ̀ ì yã́pii zɛ́ dↄ̃, mɛ́ gbɛ̃e zɛ́ vĩ à aà bɛ̃̀ɛboo. +Tó gbɛ̃e ku wɛ̃́lɛ pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwáↄ guu, gↄ̃ɛ ge nↄɛ, mɛ́ àlɛ yã́ pↄ́ Dii á Lua yeio kɛ, àlɛ Dii bàakuaánↄ yã́ gboo, +Wá ibɛɛↄ looawála, wa kpasa, wi ĩ́ampakĩi eo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì gↄↄ bↄ ì bↄ Dii yã́iɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ ì pↄ́pii ble, ì ble ń Dii gbãaoɛ, ì Lua sáaukpa. Gbɛ̃́ pↄ́ ì pↄ́ tɛ̃́ ì tɛ̃ Dii yã́iɛ, ì Lua sáaukpa. +Ɔ̃ Dii pìla à mɛɛwiapi gwà ń kpɛ́ lɛsĩ pↄ́ gbɛ̃nazĩnaↄ bòo. +Aà nɛ́ↄ awakpa taasideↄnɛ, aai aà àizɛɛ sↄaanɛ́. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ zĩ̀ Yoabuwa à mɛ̀: Iti bui Uli gbaɛmɛɛ. Ɔ̃ Yoabu aà gbàɛɛ̀. +Tó gbɛ̃́ a zↄgↄ̃ɛ ge nↄɛ lɛ̀, aà wɛ́ wì, aà aà gbaɛ aà wɛ́ fĩaboa ũ. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ vĩ, Lua a kã́fĩɛ̀ e à fɛ̃ɛ̀. Gbɛ̃́ pↄ́ pↄe vĩ sↄ̃o, baa yↄↄna pↄ́ a vĩ, Lua a siwàɛ. +ãma Dii yã́ ìↄ ku gↄↄpiiɛ. Yã́pi mɛ́ dɛ baona pↄ́ wa kpàɛ́ ũ. +Ɔ̃ nↄɛpi a lo tò we, à gɛ̃̀ wɛ̃́lɛ guu a ò gbɛ̃́ↄnɛ +Davidi pↄ pà, kɛ́ Dii pↄ fɛ̃̀ Uzazi yã́i, ↄ̃ wì mɛ gupiɛ Pↄfɛ̃auzazi e ń a gbão. +Ninivadeↄ Lua yã́ sì, ↄ̃ aa lɛye kpàwakɛ̀ aa zwã̀nkasaↄ kàkańla, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +Ɔ̃ à gɛ̀ Gabaↄ̃ↄ saoi, asa gulɛsĩ bee mɛ́ dɛńla. À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò we ń saobↄↄ mɛ̀n ↄ̀aa sↄo. +Tó à zↄ̃ↄkũ̀, mɛ́ a vãi dↄ̃kↄ̃ɛ ń maao, vĩfãai ń zↄ́o mɛ́ aↄ dɛ aà pↄblea ũ. +Yã doũ mɛ́ lɛ́ gbɛ̃́pii dã́, gbɛ̃́ dↄ̀ↄdeↄ ń gbɛ̃́ dↄ̀ↄsaiↄ, gbɛ̃maaↄ ń gbɛ̃vãiↄ, gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaↄ ń gbãlɛnsaiↄ, saonaↄ ń saonsaiↄ. Lá a dɛ ń gbɛ̃maao, màa a dɛ ń duunkɛnaↄ. Lá a dɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì mɛ wa sì ń Luaoↄ, màa a dɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa a oa vĩa vĩↄ. +Magadiɛ, Ilaũ. Ɛdↄũↄ dezi káauↄ tↄ́n we wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo bùsu pↄ́ aa zↄ̃̀lɛu. Esau pↄ́ Ɛdↄũↄ dezi sɛ̃́ia ũ buiↄn we. +Musudeↄ ì aà maakɛa kpàwakɛ, bùsu píi gbɛ̃́ↄ ì aà gawi e. +Tó ãnabipi tò wà kↄ̃nikɛ̀ɛ, ↄ̃ à azĩa yãò, mámɛ ma kↄ̃nikɛ̀ɛ̀. Má ↄtↄ̃wàɛ, mí aà bↄ ma gbɛ̃́ↄ guu mà dɛ. +Ɔ̃ Dii ò Yozueeɛ à mɛ̀: Gwa, ma Yeliko nànɛ ń ↄzĩɛ ń a kíao ń a zĩgↄ̃ↄ. +Anata nɛ́ Samɛgaa gↄↄ, Yaeli gↄↄ, gbɛ̃e lí zɛda sɛ lↄo, zɛ́wɛwɛna ↄ̃ wɛ̃́lɛgɛna ì sɛ́. +A dɛ gba pↄ́ Lua dↄ̀aa dàwɛ̃ɛ e àↄ gɛ́ a gbɛ̃́ↄ boi ũ, kɛ́ aa aà tↄbↄ yã́i. +Ɛnↄki wɛ̃̀ bàaↄ̃sↄode (65) guu ↄ̃ à Mɛtusela ì. +Kɛ́ aai aà eo, aa ɛ̀a gɛ̀ aà wɛɛlɛi Yelusalɛũ. +Aↄ dɛ gupua ũ à gupu buiↄnɛ, i n gbɛ̃́ Isailiↄ tↄbↄ. +A yã́i má ɛa mà a pↄ́wɛna síwà ń ma vɛ̃ɛo a kɛkɛgↄↄ ń sãkão ń bàabaa pↄ́ à a puizi ùlɛoo, +I fɛlɛ ń ma gbɛ̃́ↄ lán ibɛɛↄwa, i gbɛ̃́ pↄ́ yãe daaoↄ ulaↄ símá, lán gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ su ń zĩlaoↄwa. +Zùsɛ̃lɛ a we zĩkɛnɛe? A we i n tàaakalɛkĩie? +Gbɛ̃maaↄ ↄta aà gↄↄ, nama a kɛ zài e mↄ gɛ midɛò. +Ua plaade ku kpɛ́pi ń Lua kpɛ́o zãnguo, a yàasa gã̀sĩsuu baoɛ. Kpɛ́pi kpaaĩa ń ua sɛ̃́ia gbɛ pↄ́ kpálɛaoɛ. Kpɛ́ didikↄ̃a lɛɛ àaↄ̃ kpaaĩa ń Lua kpɛ́ kpɛ́nɛↄ. +Hulaũpi daá Nɛfatali buiɛ, mɛ́ gyaaɛ. Aà maeá Tii gbɛ̃́ɛ, mɛ́ mↄgotɛ̃ ↄzĩkɛnaɛ. Hulaũpi ↄ̃nↄ ń wɛzɛ̃o ń dↄ̃ao vĩ mↄgotɛ̃ zĩ píi guu. Kɛ́ à mↄ̀ kí Salomↄↄ kĩ́i, ↄ̃ à zĩ pↄ́ kípi dàɛ kɛ̀ píi. +Ńyↄ̃ bui pↄ́ ń dↄ̃oↄ sísi, bui pↄ́ ń dↄ̃opiↄ bàalɛ mↄ n kĩ́i ma Dii Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa yã́i, asa ma gawi pìsima. +Aà nisĩnkɛpi guu à gɛ̀ waasokɛ̀ nisĩna pↄ́ wà ń ká kpɛ́uↄnɛ. +Ɔ̃ Yuda buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃oↄ (3.000) gɛ̀ Etaũ gbɛ̀ɛ kĩ́i, aa ò Sãusↄ̃ↄɛ: Ń dↄ̃ kɛ́ Filitɛ̃ↄ mɛ́ lɛ́ kiblewáo lé? Bↄ́ yã́ ń kɛ̀wɛ̃ɛ wei? A wèmá à mɛ̀: Lá aa kɛ̀mɛɛ ↄ̃ má kɛ̀nɛ́. +Tó wà n la, bↄ́yãi ma Dii ń Lua má kɛ̀inɛ́ màa píii, ní onɛ́, lá aa pãkpàmazi aa zↄblè dii zĩ̀loↄnɛ ńzĩa bùsuu, màa aa zↄble bui zĩ̀loↄnɛ bùsu zĩ̀louɛ, mɛ́ an pↄ̀ↄↄ dↄdↄ guo. +Esau na Ɔhↄlibama bui dezi káauↄ tↄ́n kɛ: Yeusi, Yalaũ, Kola. Ana nɛ́ Ɔhↄlibama tↄũnaↄn we. +Taasideↄ pↄble aa kã́, Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄ aa aà táasilɛ, aaiↄ ku gↄↄpii. +Buiↄ gɛ́ we dasi, aai mɛ: À mↄ wà dɛdɛ Dii gbɛ̀sĩsĩwa, wí gɛ́ Yakↄbu buiↄ Lua kpɛ́u, i wá da a zɛ́wa, wíↄ bɛu. Dii ikoyã a bↄ Siↄna, aà yã́ a bↄ Yelusalɛũ. +Lá a mɛ̀ bui mɛ̀n plapiↄ ń ń bùsuↄ gↄ̃ á pↄ́ ũɛ, baa ń ma kua weo, +Dii yãò, ↄ̃ bíla gↄ̃̀ aà baokpanaↄ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye àↄYuda bui Maadose mɛ́ kí Aasuelu plaade ũ. À tↄbↄ̀ Yudaↄ guu, mɛ́ aà yã́ kà ń gbɛ̃́ dasidegu, asa à a gbɛ̃́ↄ aafia wɛ̀ɛlɛɛ, mɛ́ à kua na zɛ́ kɛ̀kɛ a buipiↄnɛ. +Gwãasĩna Daniɛli wɛ́pungu è, Lua Musude nanapi asii òɛ̀, ↄ̃ Daniɛli aà sáaukpà à mɛ̀ +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Àↄ yã́zɛde kɛ ń sĩanao. Àↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o ń kↄ̃ wɛ̃nagwaao. +aa fɛ̀lɛ Mↄiziwa. Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄ tↄde pↄ́ wì ń sísi kↄ̃kãaauↄ kúńnↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blakwio. +tó a è wàlɛ mↄ́ ń zĩo a bùsuu, mɛ́ à kuupɛ̀ gbɛ̃́ↄ gbaa laai yã́i, +Dii á Lua a ɛ̀fãaidaɛ́ á zĩ píi guu, i tó á nɛ́ↄ kↄ̃́ ń á pↄtuoↄ ń á buanɛↄ, aà pↄ i ɛa kɛwá na, i maakɛɛ́, lá aà pↄ kɛ̀na á deziↄwawa. +Yakↄbupi sↄ̃ Izaaki nɛ́ɛ, Izaakipi sↄ̃ Ablahaũ nɛ́ɛ, Ablahaũpi sↄ̃ Tela nɛ́ɛ, Telapi sↄ̃ Nakↄↄ nɛ́ɛ, Nakↄↄpi sↄ̃ Selugi nɛ́ɛ, +Ãma aà ìwapiↄ a kee gbáɛo, asa yã́pi mi ulɛanɛ́ɛ, aa dↄ̃ yã́ pↄ́ àlɛ oo. +Baa tia má seelade vĩ luabɛ, ma zɛnnↄde ku musu we. +Yudaↄ Gɛ̃amusu dikpɛ kãikũ̀. Wà bↄ̀ zↄ̃ɛwiaↄ guu dasidasi, wà gɛ̀ Yelusalɛũ e dikpɛpi àↄ ka gbãbↄa yã́i. +Asa Dii á Lua gbɛ̃́ pↄ́ an kua ńdoaↄn á ũ. Ámɛ à á sɛ́ dṹnia buiↄ guu a gbɛ̃́ yenzideↄ ũ. +wìↄ aà dↄ̃ maakɛna ũ, nɛgwan maa ũ, nibↄfↄ̃na pↄ́ Lua gbɛ̃́ↄ gbá pìpi ũ, taasideↄ dↄnlɛde ũ, nↄɛ pↄ́ mɛkpà maakɛa píiwa ũ. +To n Kɛna yã́ dↄngu e n ã́nusu ba àↄ gɛ́ kɛ̃́i, e n vua ta àↄ gɛ́ kpàolo kṹi, e n nibↄna lo àↄ gɛ́ wíwii, e n lↄ̀ↄ wuluu àↄ gɛ́ ɛ́i, +lá ma bàa kúánↄ ń pↄ́ wɛ̃nide bui píio, a yã́ ali dↄmaguɛ. Má tó í zↄ̃ↄkũ à pↄ́ wɛ̃nide kaalɛ píi lↄo. +À yãmaa òɛ̀, ↄ̃ à zↄ̃lɛkĩi pↄ́ dɛ a kía dee pↄ́ kuanↄ Babɛliↄ pↄ́a kpàwà. +Lɛfa Lɛsɛfa ì, Lɛsɛfa Tɛla ì, Tɛla Taani ì, +À ma! Wa gɛ̃ Yuudɛ̃ íu ń dṹnia bṹu Dii bàakuaánↄ kpagoloo á wáa. +Gbɛ̃́piá liãna nolo? Maliama nɛ́ nolo? Zaaki ń Yosɛfuo ń Yudao ń Simↄↄo vĩ̀in weo lò? Aà dãeↄ kúwanↄ kɛo lé? Ɔ̃ bee tò aai aà náaikɛo. +Aà nɛ́ↄ Izaaki ń Isimaɛlao aà vĩ̀ Mapela gbɛ̀ɛ guu, Mamale gukpɛ, bua pↄ́ dɛ Iti bui Zohaa nɛ́ Ɛfↄ̃nↄ pↄ́ ũ yãa, +À kɛ̀ Yesuɛ wɛ̃naũ, ↄ̃ à ↄbↄ à nàwà à mɛ̀: Má yei, gↄ̃ sãasai. +Ma nɛ́, ńsu gɛ́ńnↄo, ńsu zɛ́sɛńnↄo. +Gagyã bɛ aà aɛ, tɛ́lɛpiↄ bɛ aà iau. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Dↄaa wà gɛ́! Ɔ̃ Gata gbɛ̃́ Itai ɛ̀a dàzɛu ń a gbɛ̃́ↄ ń a daɛ pↄ́ kuanↄↄ píi. +Aà nɛ́ pↄ́ a gↄ̃ saonkia ũ aà gɛ̃ɛ ũ lí pↄkasapiↄ da gĩa gↄↄ sopla, i gbasa mↄ zĩkɛi kpaaũkpɛu. +Isakaa nɛgↄ̃ɛↄ síiↄ̃ɛ: Tola, Pua, Yasubu ń Simɛlↄnio. +Yesu ń làasoo dↄ̃, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi a làasoo vãi dà á sↄ̃ guui? +Lua, to wà ɛa su wá pá ziu. wá wɛ́ gwa wà aafia e. +Ɔ̃ kía ò a dↄaiↄnɛ: À aà ↄↄ ye ń aà gbáↄ, í aà zu bàasi gusiau. We a ↄ́ↄlↄu à ↄdi a musu. +Ɔ̃ Ɛlizi ò Sili zĩgↄ̃piↄnɛ: Zɛ́ɛ bee no! Wɛ̃́lɛɛ bee no! À tɛmazi, mí gɛ́ánↄ gbɛ̃́ pↄ́ álɛ wɛɛlɛ kĩ́i. Ɔ̃ à gɛ̀ńnↄ Samalià nɛ́e a bↄ maao, an gbɛ̃e a e Yudaↄ kía ble à zↄ̃lɛ Davidi kpalauo. +Yosɛfu nɛ́ Ɛflaiũ buiↄ guu Sifitã nɛ́ Kɛmuɛ. +À gbɛ̃́ↄ kãaa à gbãbↄnɛ́. À maezↄ̃ↄↄ naaa à nɛ́ↄ kãaa, baa a yↄ̃minaↄ. O nↄsɛnaɛ aà bↄ a kpɛ́u, aà nↄ dafu i bↄ kpɛa. +Ma mɛ̀ Yelusalɛũdeↄ ma vĩa vĩ, aa ma lɛdama sío lé? Tó màa no, má ń mɛɛwia dúuzↄ̃ ń yã́ pↄ́ má dìlɛ mà mↄɛ̀ↄ píiɛ. Ń beeo an mɛ wã̀ ń yãdↄↄsai kɛao. +Tó aa kpàgua màa, wa dↄńlɛ yↄↄ, mↄafilideↄ i namá dasi. +Dii i mɛ á Isailiↄ tↄ́ dɛ dṹniauo, ↄ̃ à ń suabà Yehoasi nɛ́ Yeloboaũ sabai. +Dii ku wɛ̃́lɛpi guu, a maa, ìli vãikɛo. Lá gu lɛ́ dↄ ìↄ yã́zɛde danɛ́, ìli fu bauo. Ń beeo dↄ̀ↄsaideↄ líↄ wí dↄ̃o. +Isailiↄ, má á gɛↄ kálɛ á tã́aↄ aɛ, mí á wáↄ fãaa mà lia á saokĩiↄzi. +Tↄ̀ↄ, àↄ yã́ pↄ́ Dii á Lua dìlɛɛ́ↄ kũa, íↄ zĩkɛwà. Ásu pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. +Wa Lua dↄ̃ Yuda bùsuuɛ, aà tↄ́ gbãa Isailiↄnɛ. +Tó gbɛ̃maaↄ suabaa zĩũ, a bↄ ń duunde luayãdansaiↄ kpelewa ni? +Ɔ̃ a òɛ̀: Zaa ma kɛ ɛ̀waaso ũ, má yã́ beeↄ kũa píiɛ. +Mapi sↄ̃ ma zɛò mà yã́ gɛa ń kpɛo sua ń aɛo kɛnɛ́, má mↄ́má ń yã́ pↄ́ aa a vĩa vĩo, asa ma lɛzù, gbɛ̃e i weao, ma yãò, aai swã́sɛio. Aa yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀, aa zɛ̀ ń yã́ pↄ́ i kamaguoo. +nↄɛpi i sↄ̃aàzi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ aɛ, i aà kyale gbá do bↄ, i lɛ́ika aà oawa, i mɛ: Màa wàli kɛ gbɛ̃́ pↄ́ gì a gbɛ̃do ua vuiɛ. +Mapi sↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ, tó tↄ̃zↄ̃yã waaso málɛ kɛ e gbã, bↄ́yãi wàlɛ ma wɛtãi lↄi? Tó màaɛ, dↄ̃ Kilisi gaa líwa yã́ a ↄ̃ gbɛ̃ewao. +Dikpɛpi iↄ dɛɛ́ seela ũ lán pↄ́ daa ↄwa ge dↄngubↄ yea miaɛwawa, kɛ́ Dii ikoyã su bↄ á lɛ́uo, asa ↄ̃mɛ á bↄ́lɛ Egipi ń a ↄ gbãao. +Zĩbeezĩ kã̀aeↄ ń zĩkawiio aↄ dↄ wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ ń bĩ́ipi gulɛsĩↄu. +Tó wà kã̀aepiↄ pɛ̀, gbɛ̃́pii i mↄ kãaanzi kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Ɔ̃ Dii ò Isaiaɛ à mɛ̀: À bↄ gɛ́ dai Aazalɛ Íkalɛkĩi Musu ízɛ lɛ́ pↄ́pizɛu ń n nɛ́ Gbɛ̃kↄ̃naↄɛasuo, +Yosɛfu wɛsɛ̀ à a dãuna dadoũde Bɛ̃yãmɛɛ gwà à mɛ̀: Á dãuna pↄ́ a aà yã́ òmɛɛpin laa? Ɔ̃ a ò Bɛ̃yãmɛɛɛ à mɛ̀: Lua báaadangu. +ń ń gbɛ̃́ↄ: Sebania, Odia, Kelita, Pelaia, Anana, +Má yenzi Dii, ḿmɛ ń ma gbãa ũ. +À mↄ lè zĩkɛnapiↄ do gɛ ò Nabali na Abigailiɛ à mɛ̀: Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa bↄ̀ sɛ̃u, aa mↄ̀ fↄkpà wá diiwa, ↄ̃ à pàlamá. +A wèmá à mɛ̀: Má òɛ́ kↄ̀, i swã́sɛio. Bↄ́yãi á ye mai lↄi? Á ye gↄ̃ aà ìwaↄ ũ sↄ̃ yã̀? +Ma nɛ́, tó n n gbɛ̃do fĩa dì n miwa, tó n kpɛgaausì gbɛ̃́ɛ, +Ɔ̃ à a ulada pↄ́ á daa bↄ̀ à aà gbà ń a zĩkaulao ń a fɛ̃ndao ń a sáo ń a asanao. +sↄ̃ i kɛ̃́ńgu, gbɛ̃́ daside i fu. Má tó gbɛ̃dɛdɛfɛ̃ndapi àↄ ku an wɛ̃́lɛ bↄlɛↄ guu píiɛ. Kúku, àlɛ tɛkɛ lán loupilɛawa, gbɛ̃dɛdɛa yã́i wa kũai. +À a pↄtuoↄ ń àizɛɛ pↄ́ á è Mɛsↄpↄtamiↄ sɛ̀lɛ píi, ↄ̃ à dàò zɛ́u, àlɛ tá a mae bɛ Kanaa bùsuu. +i bãpiↄ do dↄ gĩ̀ oo pↄ́ wà í bàalɛa kàula, i a kòlokpa, +ń fu pↄ́ ì kpa pↄkasawao ń kpɛ́ guupↄo +Nↄɛ pↄ́ lɛ́ wabikɛ ge àlɛ ãnabikɛkɛ pↄ́kummusukɛsai lɛ́ a mi kpɛbↄɛ, a dɛ lá à mipoloobòwaɛ. +Lua blɛpi mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ musu ì wɛ̃ni kpa dṹniawa ũ. +Gↄↄ bee bùsuɛbeedeↄ mɛ: Gwa! Gbɛ̃́ pↄ́ wá ń náai vĩ wa nańzi aa dↄwálɛ aa wá sí Asiliↄ kíawaↄn we fá! Kpelewa wá kɛ wà pilimá sai? +Wa filia gupua e n guu bau lↄo. Wa nↄsɛkↄ̃fĩ ma n guu bau lↄo. N laatanaↄá dũ��nia gbɛ̃́ gbiaↄnɛ yãa, n pↄdà bui píiwa, n ń mi lìaa. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Dii Lua mɛ̀: Tó wa saokĩipi bò, kɛ́ wà e sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ owà, wi au ɛ́lɛwà, a yãdilɛaↄn kɛ +I kɛ dṹnia nↄdãakpanaↄ ge bĩideↄ ń gbɛ̃blenaↄ ge saonaↄ no, asa tó gbɛ̃́ beeↄnɛ, á bↄ dṹnia guuɛ. +A tò tɛ́ bↄ̀ saokĩipiu à fɛ̀lɛ musu, ↄ̃ Dii Malaika fɛ̀lɛ tà tɛ́vuapi guu, gↄↄ pↄ́ Manↄa ń a nao lɛ́ gwa. Ɔ̃ aa wùlɛ ń gbɛɛu. +A yã́ mɛ́ tò má òɛ́, Lua Nisĩna lí dɛdɛ gbɛ̃́wa à láaizĩ̀ Yesuwao, mɛ́ gbɛ̃e a fↄ̃ o Yesu mɛ́ Dii ũo, mɛ́ i kɛ Lua Nisĩna dↄaaaɛ̀ bàasio. +Lua sↄu mà à á suaba a náai pↄ́ álɛ kɛ yã́i, ↄ̃ àlɛ á dↄ̃́a ń a gbãao e à gɛ bↄò gↄↄgbɛzãzĩ. +à mɛ̀: Fɛlɛ nɛ́pi sɛ́ ń a dao, ní táńnↄ Isaili bùsuu, asa gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ nɛ́pi wɛↄ gàga. +Tó nↄɛpi gbãsĩkɛ̀ à náaisaiyã kɛ̀ a zã́ɛɛ, gↄↄ pↄ́ à í pↄ́ ì láaizĩmápi mì, a taalɛ aà mɛuɛ, i yãiɛ̀, aà gbɛɛ i sɛ́, aà gbalaↄ i ibaba, nↄɛpi i gↄ̃ láaipↄ ũ a gbɛ̃́ↄ guu. +Wì zɛ wà swãdↄ ma yã́i, wì kɛ kílikili wà ma lɛdama ma. +Mↄizipi ò Isailiↄnɛ Lua a ń gbɛ̃e sɛ ãnabi ũ láawa. +Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de, má tó bui pↄ́ liaaáziↄ gili gɛ̃águɛ, aai pɛ́wá ápii, gbɛ̃e ku à á gbɛ̃́ pↄ́ fãaaaↄ kãaao. +Piɛɛ ku zĩ́lɛ ua, ↄ̃ saonkia bɛ nↄɛ zĩkɛnaↄ do mↄ̀ we. +Yudaↄ kí Zedekia, Yosia nɛ́ kpalablea gↄↄ, ma Zelemii, Dii yãòmɛɛ +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ á gbá imia á dɛa Kilisi pↄ́ ũ yã́i, ade a kua a aseawao. +Oɛ̀ Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀: Gↄ̃ɛ pↄ́ wì mɛ Vlãpaan we. A vlãpa a kúkĩi, i ma kpɛ́ dↄ. +Yoabu mɛ̀: Má fↄ̃ màↄ n dã màao. Ɔ̃ à lí sↄ̃́nɛ sɛ̀ mɛ̀n àaↄ̃, à gɛ̀ Abisaloũ zↄ̃̀ò a sↄ̃u gↄↄ pↄ́ a paa ligↄ̃n taau bɛ̃́ɛ. +Gbɛ̃́pii kã̀aa ń lɛdoũo gãaɛ pↄ́ kú Í Bↄlɛ saɛ, ↄ̃ wa ò yãdanɛde Ɛzalaɛ aà bↄ ń Mↄizi ikoyã pↄ́ Dii dìlɛ Isailiↄnɛ láo. +Aà ↄzɛɛ ku ma mi zíɛ, aà ↄplaa liaamazi. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de má ò ãnabipiↄ yã́ musu ma mɛ̀, má tó aa gↄ̃i só ń pↄblea ũ, aai kona í mi ń imia ũ, asa Yelusalɛũ ãnabipiↄ tò ma yãdasai lì bùsupiaɛ. +Kí, gbɛ̃́ↄ dilɛ ziiaↄ ũ Egipi, aaↄ pↄ́wɛna sↄode kãaa wɛ̃̀ sopla pↄ́ pↄ́wɛnaↄ diupi guu. +Kíapi a lɛdoũkɛ ń gbɛ̃́ↄ dasi e wɛ̃̀ sopla. Wɛ̃̀ soplapi guoguo a saoa ń gbadaao midɛ, i tɛ̃̀ gudɛna pɛ́lɛ we e kaalɛ pↄ́ Lua dìlɛ gudɛnapiɛ gɛ aà leò. +Egipi bùsu swaↄnaↄ gĩdↄ, a í a láa, i wɛ́tↄↄna bↄ, swaɛ feeↄ ń a wáaↄ vlã. +Ɔ̃ Ahabu nↄ̀sɛ yà, à tà bɛ ń oosisio, kɛ́ Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Nabↄtipi òɛ̀ á túbi pↄ́ a deziↄ tòɛ kpawào yã́i. Ɔ̃ à wùlɛ a liiwa, à aɛdↄ̀ gĩwa, à gì pↄblei. +Kási ↄ̃mɛ ń ká pↄmaawa ń ua. Mi gbɛ̃vãiↄ lɛdama bee sio. +Àlɛ á bɛɛkɛ ápii mɛ́ aà pↄ yà, kɛ́ a aà gyãkɛa bao mà yã́i. +Oa weea ì ń pↄ kɛ na, baona ì ń wá wee. +À tɛsↄ̃̀ Dii kpɛ́wa ń kibɛo ń Yelusalɛũ kpɛ́ↄ píi. Kpɛ́ pↄ́ dɛ kpɛ́ zↄ̃ↄ ũ píi lé, à tɛsↄ̃̀wàɛ. +À gu pↄ́ áli gɛ́ bĩ́ikpɛkɛui dilɛ bòo kpɛ. +Tó ma n dɛ, má ↄku luabɛa, má tó saanaↄ siakũ. Má tó lou kúlɛ ĩatɛ̃wa, mɛ́ mↄvua a gupu lↄo. +Má gulɛsĩ pↄ́ á bòↄ daaĩ, mí á tulaletikatɛakĩiↄ gboo, mí á gɛↄ ká á diiↄ gɛↄla. Ma nisĩna aↄ ye á yã́io. +tó à í gĩmà, a bↄlɛɛ, a gↄ̃na kɛ̃ lán lí pↄ́ wa bàwaɛ. +Tó gbɛ̃́ gyã pↄ́ ì lińzi vĩ màa, aàliↄ pↄkasa kɛ̃́kɛ̃a daa, i a mikã tó da pã, aàli ↄku a lɛ́wa, i mɛ: Gbãlɛa! Gbãlɛa! +Gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ̃́dee sã̀sã ↄ̃ à gbàsa oɛ̀: Málɛ faaiboɛ dɛ lán wɛkɛyiode pↄ́ lɛ́ kà tɛde ń kagbao fã́ńguwaɛ. +í o uabeleɛ, Mɛtulu lɛ́ gu pↄ́ a Gɛ̃amusu blɛ bleu ń a ìwaↄ gbɛa. +Ahia nɛ́ Baasa, Isakaa bui lɛkpàaĩaàzi gↄↄ pↄ́ aàpi ń Isailiↄ lɛ́ koezↄ̃ Filitɛ̃ wɛ̃́lɛ Gibetↄ̃i, ↄ̃ Baasapi aà dɛ̀ we. +A tò ma gbɛ̃́ↄ lí kãaamanↄ lↄo, gbɛ̃́ pↄ́ ma dↄ̃ↄ lɛzↄ̃ tàmalɛ. +Naawà a tↄ̃zↄ̃̀ bↄa á dàau ũ. I kɛ tↄ̃ pↄ́ wì zↄ̃ ń ↄo no, pↄ́ Kilisi ì zↄ̃nɛ́ɛ. +Ɛ̃ pↄ́ a bò Lua kpɛ́ pↄ́ ũ gbã̀a kà gã̀sĩsuu bàaↄ̃, a yàasa bao. +Aà Nɛ́ Yesu Kilisi wá Dii yã́ mɛ́ baonapi ũ. Aà dɛa gbɛ̃nazĩna ũ guu à bↄ̀ Davidi bui guuɛ. Aà luakɛ guu sↄ̃ aà bↄa gau ń gbãao mɛ́ ↄ̀lↄwɛ̃ɛ kɛ́ Lua Nɛ́n aà ũ. +Wài pↄ́ má èpi bↄ̀ lán gbɛaanawa. Aà ↄ pãsĩ maamaaɛ, mɛ́ aà lɛ́ dɛ nↄ̀ↄmusu lɛ́wa. Kwã́ a gbãa kpàwà ń a kpalao ń a iko zↄ̃ↄo. +Gbɛ̃ↄ n gbɛ̃́ pↄ́ aa gaga wɛ̃́lɛuↄ só, bãↄ i n gbɛ̃́ pↄ́ aa gaga sɛ̃u��� ble. +Ɔ̃ Lua ò Nↄeeɛ: Má è gbɛ̃́pii kà kaalɛa, asa an yã́i vãikɛa ń gbãao lì dṹniaa. Má ń kaalɛ sãnu ń dṹniaoɛ. +Tó gu dↄ̀, à sↄ̃mazi bui ń buio. Bui pↄ́ má sɛ̀ lí sↄ̃mazi daɛdaɛ, daɛ pↄ́ má sɛ̀ↄ lí sↄ̃mazi ualɛ ń ualɛo, ualɛ pↄ́ má sɛ̀ sↄ̃, a gↄ̃ɛↄ lí sↄ̃mazi dodo. +Zĩ pↄ́ a kɛ̀piↄn kɛ: Mↄ̀pɛlɛↄ pla, fùa pↄ́ bↄ̀ lán lowa a ku mↄ̀pɛlɛpiↄ musuↄ pla, mↄdaona pↄ́ à zãblèò fùapiↄwaↄ pla, +Ĩatɛ̃ ń mↄvuao zɛ̀ gudoũ musumusu n ka pↄ́ lɛ́ gɛ̃ fìoo tɛkɛa yã́i ń n sↄ̃na pípia yã́o. +Kɛ́ nↄɛpi Samuɛli è, à wii pã̀lɛ a ò Sauluɛ: Ḿmɛnn Saulu. Bↄ́yãi n ↄ̃nↄkɛ̀imɛɛi? +aa nↄɛↄ nɛ́ gɛↄ vù aa kpàmá. Wà ĩakpà ń gbɛ̃eↄzi, ↄ̃ aa gì bↄkĩi wɛɛlɛi, kɛ́ aa vu, aai bↄ maa yã́i. +Kɛ́ aa kà we, aa wabikɛ̀nɛ́ kɛ́ aa Lua Nisĩna e yã́i. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ aà nɛ́ Yɛkↄnia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ma pↄ iↄ dↄmá, mí maakɛnɛ́. Má ń zɛdↄ bùsuɛ beepiu sĩana ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão. +Gbɛ̃nazĩna ì bↄ nↄɛ kĩ́iɛ, aà wɛ̃ni kuluũ, ìliↄ ku yãkelesaio. +Àli nísikawà ń tulaletio, iↄ dɛ pↄ́wɛn gba ũ, +Kɛ́ Gaala gbɛ̃́piↄ è, a ò Zebuluɛ: Gbɛ̃́ↄ gwa za sĩ̀sĩↄ musu, aalɛ pila. Zebulu wèwà à mɛ̀: Sĩ̀sĩ nisĩnaↄ ↄ̃ ńlɛ e lán gbɛ̃nazĩnaↄwa we. +Ɔ̃ à lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀: Má sì ń Luao, má n gba pↄ́ pↄ́ n a wabikɛ̀a píi. +Ma yãvãiↄ ń ma tàaeↄ kà ũmai? To mà a tàae ń ma duunao dↄ̃. +Gbɛ̃maaↄ mɛ́ aa gↄ̃ bùsu vĩ, aaiↄ ku we gↄↄpii. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Láↄ bↄlɛ tↄↄlɛ ń sɛ̃̀ wɛdeↄ ń lí nɛdeↄ, baade ń a buio. Ɔ̃ à kɛ̀ màa, +Kã́ndo gbɛ̃ↄn plaↄ ku we, Mↄizi ń Ɛliaoɛ, aalɛ yãoaànↄ. +Má lɛsi ma yenzideɛ aà vɛ̃ɛbu musu. Ma yenzide vɛ̃ɛbu vĩ sĩ̀sĩ táaede pↄlɛu. +Ńyↄ̃ wɛsi kía kɛfɛnkɛlɛ, ńyↄ̃ bùsu e kãaa yàasa. +Musu ń zĩ́lɛo kɛa yã́n kɛ: Gↄↄ pↄ́ Dii Lua zĩ́lɛ ń musuo kɛ̀, +Buipi ì fɛlɛ lán nↄ̀ↄmusuwa, ì azĩa sɛ lán gbɛaanawa. Ìli wúlɛo e à gɛ pↄ́ kũ soò, e à gɛ pↄ́ pↄ́ a dɛ̀ↄ au miò. +À yãe wɛɛlɛ kɛ̀ɛ̀ Diiwa, ↄ̃ à kũ̀sũa kpàwà ń Filitɛ̃ bui Goliati fɛ̃ndao. +Lá màa a kɛ̀, i aà wɛ̃nagwao, aà sãpi fĩabo lɛɛ síiↄ̃. +Máↄ kunnↄɛ, máↄ n dↄ̃́a gu pↄ́ ńlɛ gɛ́u píi, mí ɛa sunnↄ bùsuɛ beeu, asa má n to weo, má yã́ pↄ́ má ònɛ kɛɛ. +Mi pↄnakɛ ma zangude músiea yã́ musuo, mi aà yáalↄ kɛ́ yã́ aà lè yã́io. +Miↄ lɛye gↄↄ plapla ãsↄ̃a ń ãsↄ̃aoɛ. Pↄ́ pↄ́ má è píi mi a kwide bↄnɛ. +Má òɛ̀: Baa, ḿmɛ ń dↄ̃. Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ aa bↄ̀ wɛ́tɛ̃a zↄ̃ↄ guuↄnɛ. Aa ń ulataopiↄ pì Sã au guu à puakũ̀. +À wabikɛ̀ Diiwa à mɛ̀: N yã́ na Dii! Mi yã́pi o za ma bùsuuo lé? Bee yã́i ma dↄaa bàalɛ̀ málɛ tá Taasisiɛ fá! Asa má dↄ̃ kɛ́ ń sùuu ń sósobio vĩ. N pↄ lí pa kpaao, ń gbɛ̃kɛ vĩ zↄ̃ↄ, ni ĩadama bↄ n nↄ̀sɛɛ. +Gbɛ̃e kua adoa lán Diiwao, gbɛ̃e ku láaàwao, gbɛsie ku lán wá Luawao. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ ua plaadeu gukpɛ oi. Kɛ́ a yↄ̃̀, à kɛ̀ doũɛ. +Aaì gaɛ, aaì wúlɛ lán nↄ̀ↄmusuwa, dé mɛ́ a fↄ̃ ń vui? Lua báaada gbɛ̃́ pↄ́ aa samaaonɛ́ↄgu, aà gbɛ̃́ pↄ́ aa savãionɛ́ↄ ká. +Gbɛ̃́piↄá oobonaↄnɛ, aa ku Nɛtaiũ ń Gedelao. We aaì zĩkɛu kíaɛ. +Ɔ̃ aa ã̀na lousisikpɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ Sↄsɛniwa ḿpii, aa aà gbɛ̃̀gbɛ̃ yã́kpalɛkɛkpɛ kpɛɛlɛ. Galiↄ̃ i a yãdao. +Pↄkasa pↄ́ n vĩ̀i Aalona ali sↄ̃omazi kɛɛ̀, iↄ gawi vĩ ń bɛɛɛo. +Máↄ n sáaukpa gↄↄpii yã́ pↄ́ ń kɛ̀ yã́i, má n tↄbↄ n yãmanaↄ wáa kɛ́ ń maa yã́i. +Tia ma gbɛ̃́ↄ, má dↄ̃ kɛ́ ápiↄ ń á gbãadeↄ yã́ pↄ́ á kɛ̀ á wɛ́sia yã́ɛ. +Ì to lɛdamadeↄ ta kyalesai, ì to yã́kpalɛkɛnaↄ gↄ̃ mìsaideↄ ũ. +Ãma ma wɛ̃ni gbiamɛɛ lↄo, sema mà yã́ pↄ́ málɛ yá le, mà zĩ pↄ́ Dii Yesu dàmɛɛ kɛ mà a midɛ. Ɔ̃mɛ Lua gbɛ̃kɛ baokpaa gbɛ̃́ↄnɛ ũ. +Kɛ̃ Laodisi Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma gbɛ̃́ pↄ́ wì omɛɛ Ãmi, ma seelade náaide sĩande, ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ pↄ́ pↄ́ Lua kɛ̀ↄ zĩ́na ũ, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. +Yesu zↄ̃ↄkũ̀, aà ↄ̃nↄ kã̀fĩ, mɛ́ a na ń Luao ń gbɛ̃nazĩnaↄ. +Ìli ↄ̃a sɛ̃anɛ́ à a igbao, ìli ài zↄ̃ↄ wɛɛlɛo, ì azĩa bↄ yãvãiuɛ, ì yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wa. +Wɛ̃̀ àaↄ̃ gbɛa Simɛi zↄ̀ gbɛ̃ↄn plaↄ bàalɛ̀ aa tà Maaka nɛ́ Akisi, Gata kía kĩ́i, ↄ̃ wa ò Simɛiɛ: N zↄↄ ku Gata. +Yã́ pↄ́ Asiliↄ kí Sɛnakelibu òn kɛ: Á gbɛ̃́ pↄ́ ma á kaka Yelusalɛũↄ, bↄ́ álɛ a náaikɛ màai? +Kɛ́ Yesu kà wekĩi, ↄ̃ à wɛsɛ̀ musu a òɛ̀: Zase, pila kpakpa. À kũ̀ mà i n bɛ gbãɛ. +asa gbɛ̃́ pↄ́ gà bↄ̀ duuna yã́uɛ. +Kɛ́ ma gɛ Kilisi baokpai Toloasi, Dii zɛpòomɛɛ, +A Dii gbàgbana Levii buiↄ ń Levii bui kĩniↄ yà, ↄ̃ a azĩa saonaↄ dìlɛ lá buipãleↄ ì kɛwa. Gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ń gáaenao ń sãsakaoↄ mɛ̀n sopla ↄ̃mɛ ì gↄ̃ pↄ́ pↄ́ dɛ Lua ũo gbàgbana ũ. +Málɛ a nidɛ ǹ ma suaba, Dii, n ikoyã mɛ́ ma pↄnakɛbↄ ũ. +Ɔ̃ à yãdà gbɛ̃́ↄnɛ à mɛ̀: A kɛ̃a Lua taalau à mɛ̀: Ma kpɛ́ aↄ dɛ ma sísikpɛ ũ bui píiɛ. Ápiↄ sↄ̃ á kɛ̀ gbɛ̃blenaↄ tòo ũ. +À saonaↄ ua kpànɛ́ ń Lua kpɛ́ uadao ń a bↄlɛ gbaↄ, ↄ̃ à mↄgotɛ̃ kùlɛ gbapiↄwa. +Aaì gɛ́ Dii kĩ́i wɛɛlɛi ń ń sãↄ ń ń zuↄ, kási aali bↄwào, à azĩa gànɛ́. +Ãma tó aa zɛ̀ ń Diio, sálanapi a go ń làasooa. +Ɔ̃ wa ò Sauluɛ: Yonatãa ga lo! Aà gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃mɛ tò wa zĩblèa? Aawo! Ń Luao wi wei kɛ́ baa aà mikã mɛ̀ndo lɛ́lɛ zĩ́lɛo, asa Lua dↄnlɛ ↄ̃ à bee kɛ̀ò gbã. Beewa ↄ̃ wà Yonatãa mìsi, i gao. +Ɔ̃ aa aà kũ̀ bↄ̀ò kaau aa aà dɛ̀. +Babiloni bùsu pↄ́ à kiblèwà káau mɛɛwiaↄn Babɛli ń Ɛlɛkio ń Akadio ń Kalenↄo. +Saonapi pↄ kɛ̀na. À saoulapi sɛ̀ ń tã́apiↄ, à nà gbɛ̃́piↄwa. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ ì ma Mae pↄ́ kú musu pↄeã kɛ mɛ́ ma dãuna ge ma dãe ge ma da ũ. +Sili pↄ́ kú DamasiÀ gudↄkↄ̃ɛkĩi dilɛ dṹniau, à zĩ̀ kuupɛ bùsu ń bùsuo. À gbãbↄ buiↄnɛ, aa gɛ́ lɛ́lɛi Babɛliwa, Alalata kía ń Mini kíao ń Asɛnazi kíao sóikɛwà, í zĩgↄ̃ badeↄ dilɛ aa gɛ́ lɛ́lɛiwà, í sↄ̃deↄ gbaɛwà lán kwasutɛ̃ↄwa. +Kási an daside i ka Luaguo, ↄ̃ an gɛ gↄ̃̀ kpálɛ guwaiwaiu. +À mↄ lè Isailiↄ kía ò a gbɛ̃́ↄnɛ yãa à mɛ̀: Á dↄ̃ kɛ́ Lamↄtu Galada á wá pↄ́ɛ yãao lò? Kási wi a sia Siliↄ kíawa yãkɛkɛo. +Lua, ma Luan n ũ, málɛ n aɛya, ma nisĩna yenzi, málɛ n nidɛ lán guwaiwai pↄ́ lɛ́ í nidɛwa. +Lua a yã́kpalɛkɛ ń sùuusaideↄ sùuusaiɛ, ãma yã́ a bↄ ń sùuudeo na. +Ma Dii Zĩgↄ̃de lá ma zɛòn we, dé mɛ́ a fↄ̃ kpamɛɛi? Ma ↄ dↄa musu, dé mɛ́ a fↄ̃ siilɛi? +Egipi buiↄn kɛ: Ludi buiↄ, Anaũ buiↄ, Lɛaba buiↄ, Nafɛtu buiↄ, +Ma mɛbaa siakũ̀, àlɛ bↄ sↄu, ma mɛ lɛ́ pí, àlɛ pusu bↄ. +Aa giigaga zɛ́u lán kòlo lɛ́iwa, aaↄ dɛ lán nɛ́ pↄ́ wa ì gɛ̀, i ĩatɛ̃ eowa. +Lɛ pↄ́ Davidi dà//gↄↄ pↄ́ Filitɛ̃ↄ aà kũ̀ Gata. +Yesu gɛ̀ Piɛɛ bɛ, ↄ̃ a è aà nada wúlɛa, àlɛ mɛ̀wãakɛ. +À mↄ̀ ń ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄo, ↄ̃ à saòò lá Dii dìlɛwa. +Màa saona ali aà duuna kɛ̃wà yã́piↄ do pↄ́ a kɛ̀ musu, Dii i sùuukɛaànↄ. Pↄ́wɛnti pↄ́ gↄ̃̀ líↄ dɛ saona pↄ́ ũ lán pↄ́wɛn gbawa. +Ɔ̃ Lutu òɛ̀: Ńsu naɛnaɛa mà n to we mà tao. Gu pↄ́ n kɛ̀sɛpɛ̀lɛu, wáↄ sãnuɛ. Gu pↄ́ n pilau, we má pilau. N gbɛ̃́ↄ gↄ̃ ma gbɛ̃́ↄ ũɛ, mɛ́ n Lua a gↄ̃ ma Lua ũɛ. +A yã́ mɛ́ tò málɛ yãoɛ́ ń Dii tↄ́o, málɛ á gbaò laai. Ásu àↄ ku lán luadↄ̃nsai pↄ́ an nↄ̀sɛ yãfũna dↄaaanɛ́ↄwao. +Kɛ́ Pↄlu ń Baanabao ń yã́ dↄ̃̀, ↄ̃ aa bàasi tà Likaoni bùsu wɛ̃́lɛↄu, Lisita ń Dɛɛbɛo ń a zↄ̃ɛwiaↄ. +À gò we, ↄ̃ à lↄ̀ↄ pãle yↄ̃̀ lↄ, aai lɛkpaakɛ a yã́ musu lↄo. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Dɛ̀ɛpoo, asa à mɛ̀: Dii wá gbá dɛ̀ɛpookĩi, wá ↄta sa. +Má pↄna wii ń yaalↄo ń nↄsɛkↄ̃fĩo midɛ Yuda wɛ̃́lɛↄu ń Yelusalɛũ gãaɛↄ, asa bùsupi a gↄ̃ bɛzia ũɛ. +A yã́i ma mɛ̀ Aazia a fɛlɛ lii pↄ́ a wúlɛwàwao, a gaɛ. Ɔ̃ Ɛlia gɛ ò màa. +Lá ńyↄ̃ ń gbãbↄnɛ́n kɛ: Duunwoloi fã́fãmá, aai ń mɛkã bo píi, aai gbasa ń pↄkasaↄ pí. Aa gbãbↄ̀ ńzĩaɛn we. +Tã́a sↄ̃, ↄzĩkɛna mɛ́ ì pí, ↄ̃ sia ì vua í lɛ́wà, ì ã́nusu yàbaa kɛ daɛ̀. +ↄ̃ aa a zɛbↄↄ pì ń ã́nusuo mɛ̀n bla, kɛ́ wàli lí mɛ̀n baopiↄ pɛ́pɛu, lí mɛ̀ndo iↄ zɛbↄ vĩ pla a swã́ↄ gɛ̃kĩi ũ. +Ɔ̃a pↄ́ wà mↄ̀ò Lua ua, Levii bui bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ sì ↄ̃ aa gɛ̀ò saonkia Ilikia kĩ́i, ↄ̃ ampii aa gɛ̀ nà gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dílɛ Dii kpɛ́ zĩ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũↄnɛ ń ↄzĩ. Manase buiↄ ń Ɛflaiũ buiↄ ń Isaili kↄ̃naↄ píi ń Yudaↄ píi ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ ń Yelusalɛũdeↄ mɛ́ ↄ̃api kpà. Ɔ̃ Dii kpɛ́ zĩ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ fĩabòò zĩkɛnaↄnɛ wà Dii kpɛ́ kɛkɛ wà a gbãa kã́fĩ. +Ɔ̃ Yabɛsi nɛ́ Saluũ lɛkpàaĩaàzi ń gbɛ̃́ↄ, à aà dɛ̀ Ibleaũ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +À bàalɛ bↄlɛ Babɛli, á baade i a mibↄkĩi wɛɛlɛ. Ásu to à gaga wɛ̃́lɛpi tàae yã́io. Dii tↄsimagↄↄ mɛ́ pìla, a fĩabonɛ́ a zɛ́waɛ. +Aalona ń Mↄizi pↄ́ Dii ònɛ́ aa Isailiↄ bↄlɛ Egipi gãgãn we. +Ɛliɛli ń Ɔbɛdio ń Mɛzobi gbɛ̃́ Yaasiɛo. +Ma zĩkɛnaↄ lípiↄ sɛ za Libã sĩ̀sĩↄ musu, aa pilaò ísialɛ, mí yeye mà gbɛ̃́ↄ zĩonɛ ísiaa. Gu pↄ́ ń òmɛɛ, we má tó wà kálɛunɛ, ní táò. Mpi sↄ̃, yã́ pↄ́ má ye ǹ kɛmɛɛ mɛ́ blɛkpaa ma uadeↄwa ũ. +Faasaideↄ ì saka tàae kulɛkɛau, gbɛ̃maaↄ ìↄ na ń kↄ̃o. +Ma mɛ̀: Baa, gbɛ̃́piↄ dɛa ni? Ɔ̃ gↄ̃ɛ pↄ́ kú gbɛ́liↄ zãnguo, àlɛ yãomanↄpi òmɛɛ: Má ↄlↄnɛ lá aa dɛ. Gbɛ̃́piↄá gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń gbáɛ bɛbɛi dṹniauↄnɛ. +aai fↄ̃ gɛ̃̀ zĩkɛi weo tɛlupi yã́i, asa Dii gawi a kpɛ́pi pàɛ. +Yola buiↄ gbɛ̃ↄn basↄokwi ń plao (112). +Lou mà e gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao. +Bↄa Lefidiũ aa gɛ̀ bòokpà Sinai guwaiwaiu. +Asa ↄ dia ↄ̃ aa dãTó an gɛɛ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i yã́ pↄ́ aa kɛ̀ↄ yã́i, ma ua taa bↄↄlɛkɛnɛ́, a kpaa ń a bↄkĩiↄ ń a gɛ̃kĩiↄ ń a iadaaↄ ń a ikoyãↄ ń a yãdilɛaↄ. Ǹ a bↄↄlɛkɛnɛ́, ní kɛ̃́ láu ń wáa, kɛ́ aaↄ a iadaaↄ kũa, aai zĩkɛ a yãdilɛaↄwa. +Dii ì yãkɛ a zɛ́wa, ì to yã́ bↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄnɛ́ↄnɛ na. +Elaũↄ ń gbàlaↄ sɛ̀lɛ, aalɛ mↄ́ ń sↄ̃deↄ ń sↄ̃́godeↄ. Kiiↄ ń sɛ̀ngbaoↄ sɛ̀ lɛ́ dↄdↄ. +A yã́i, lá má kɛ̀ Siloɛ, màa má kɛ gu pↄ́ má kpà á deziↄwaɛ, kpɛ́ pↄ́ ma tↄ́ kuwà álɛ a náaikɛpi. +Á taↄ ń á góↄ i gↄ̃ láaipↄ ũ. +Kɛ́ Pↄlu lɛ́ ń dã́ Atɛni, aà kã́ fɛ̀lɛ sĩ̀, kɛ́ a è tã́a di wɛ̃́lɛpiu yã́i. +Kã́mabogↄↄe zĩ́ Yesu gɛ̀ pↄblei Falisiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ bɛ, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aa ku weↄ lɛ́ aà kpakpa. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi sↄ̃̀ Pↄluzi, à aà kũ̀ à mɛ̀ wà aà ye ń mↄdaonaↄ mɛ̀n pla. À ń lá à mɛ̀: Dén gbɛ̃́pi ũi? Bↄ́ yã́ a kɛ̀i? +A yã́ mɛ́ tò ma na á dɛdɛawa, málɛ á ásookɛ á duuna yã́i. +aai gɛ̃zɛa lán í bàalɛawa. Tó aa sagòlɛ, ǹ ń kaↄ ɛ́ɛ. +Lá màaɛ, gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ ĩ́anadã lↄe? Bee kuo. Bↄ́yãi ni? Kɛ́ a dɛ yãkɛa yã́ ũo, Yesu náaikɛa yã́ɛ yã́i. +À ikoyãɛ beeↄ kɛ̃ gbɛpiↄwa píi wásawasa. +À o Luaɛ: N yãkɛaↄ ì dimá, n gbãa zↄ̃ↄ ì to n ibɛɛↄ vlãnau. +Àliↄ dɛɛ́ kã́mabogↄↄzĩ ũ, í lɛyeu, íↄ kã́mabo sɛa za mↄpi gↄↄ kɛ̃okwide zĩ́ oosi e a gu sìa dↄa oosi. +Ɔ̃ Mↄizi zupi kòlokpa, à a au sɛ màma saokĩi kↄ́baↄwa ń a ↄtonao à lìai, à gbãbↄ̀ɛ̀. Ɔ̃ à au pↄ́ gↄ̃̀ ɛ̀lɛ saokĩipi gbázĩwa. Màa à gbãbↄ̀ɛ̀, à gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũ. +Kɛ́ Silivɛ̃ɛ ń Timↄteeo bↄ̀ Masedoni bùsuu aa kà, Pↄlu zɛ̀ ń waasokɛao, àlɛ o Yudaↄnɛ wásawasa Yesu mɛ́ Mɛsii ũ. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, ásu ázĩa sã́são. +Dã bui gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ pↄ́ aa ń gↄ̃kɛbↄↄ kṹkũapiↄ zɛa ua lɛ́u, +Ma ↄ̃zↄ̃̀ vɛ̃ɛfɛ̃kĩiu mado, gbɛ̃e kumanↄo, baa do. Ma ↄ̃zↄ̃̀ buiↄwa ń pↄkũmao, ma kɛ̀sɛ tↄ̃̀má ma pↄfɛ̃ yã́i. An au fã̀fã ma pↄkasaↄwa, ma ula gbãsĩkpà píi. +À mɛ̀ máↄ dɛ aà seelade ũ, míↄ yã́ pↄ́ má è ń yã́ pↄ́ má mào o gbɛ̃́piiɛ. +Asa wà mɛ̀: Ńyↄ̃ↄ dɛ saona ũ gↄↄpii lán Mɛkizɛdɛwaɛ. +Àli ãnabi la, kpelewa Dii yã́zãsìmai? Dii mɛ̀a ni? +À yãnakpa yɛ̃̀ɛɛsaideↄwa ń tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ. À zɛ ń taasideↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ĩadamáↄ. +Ńsu ǹ n gbɛ̃́dee bɛ zɛ́ sↄo, kɛ́ asu kpasannↄ à zanguo yã́i. +Gbɛ̃́piↄ gàga píi ń luanaaikɛa guu pↄ́ pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀nɛ́ↄ esai. Aa è kãaa aa gbãakpài. Aa mɛ̀ nibↄ bↄ̀mↄↄn ń ũ tↄↄlɛ la. +Ma á bↄ́lɛ Egipi, kɛ́ màↄ dɛ á Lua ũɛ. Mámɛmaa Dii. +Ɔ̃ aa ɛ̀a sù Misipa nibↄnai, ↄ̃ wì mɛ tia Kadɛsi. Aa zĩblè Amalɛki bùsuwa píi ń Amↄle bui pↄ́ kú Asasↄ̃ Tamaaↄwa lↄ. +Piɛɛ vãi kpàaĩ ń azĩao, ↄ̃ à mɛ̀: Má sì ń Luao, má gbɛ̃́ pↄ́ álɛ aà yã́ opi dↄ̃o. +Gbɛ̃e bùsa ↄ̃ mi busaoa? Gbɛ̃e fù ↄ̃ i ↄ̃aoa? +Ɔ̃ Lua gbɛ̃e mↄ ò Ɛliɛ: Dii mɛ̀, gↄↄ pↄ́ ń dezi Aalona bɛdeↄ lɛ́ zↄble Falaↄ̃ↄɛ Egipi, a bↄ mↄmá wásawasa, +Ɔ̃ Yakↄbu gɛ̀ Egipi. À gà we ń wá dezipiↄ píi. +Mↄↄna ń kotilio ń gã̀ao ń kulɛo ń vɛ̃ɛo ↄ̃ aaì pↄnakɛò. Aali Dii yãkɛaↄ dao, aali làasookɛ zĩ pↄ́ a kɛ̀ↄwao. +Wápiↄ sↄ̃ wálɛ e ↄ̃mɛ a Isailiↄ suaba. Bee kpɛ yã́pi kɛa gↄↄ àaↄ̃den gbã. +Wài zↄ̃ↄ mɛ̀n síiↄ̃piↄá kpala mɛ̀n síiↄ̃ pↄ́ aa bↄ dṹnia guuↄɛ. +Aa ma gbɛ̃́ↄ sã̀sã, aa mɛ̀ aafia ku, kási sↄ̃ aafia kuo. Ma gbɛ̃́ↄ ì bĩ́ibo, ↄ̃ ãnabipiↄ ì soolɛwà. +Aaì kíaↄ kɛ pↄ́ↄpↄↄ, aaì gbãadeↄ yáalↄ, aaì wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ àlafiikɛ, aaì bùsu kãaa bĩ́izi aa sí. +À kↄ̃ fↄ̃́. Tó yãe sù gɛ̃̀ á zãnguo, à sùuukɛ ń kↄ̃o. Lá Dii sùuukɛ̀ánↄ, à kɛ ń kↄ̃o màa sↄ̃. +Kɛ́ Yesu lìli à a ìwaↄ gwà, ↄ̃ à gì Piɛɛɛ à mɛ̀: Gomɛɛ we Setãu! Lua làasoo lɛ́ dↄaanɛo, sema gbɛ̃nazĩna pↄ́. +Kɛ́ à Piɛɛ lↄↄ dↄ̃̀, pↄna guu i zɛ́ wɛ̃o, à ɛ̀a bàalɛ̀ gɛ ònɛ́ Piɛɛ mɛ́ kú bↄlɛu we. +Yesu ń a ìwaↄ ńzĩa gànɛ́ we, aa gɛ̀ ísidalɛ. Ɔ̃ bíla bↄ̀ Galile aa tɛ̀aàzi. Aa bↄ̀ Yude lↄ +Ma a wɛ̃ni nànɛ n ↄzĩ, ma bↄ, Dii Lua Sĩande. +Ɔ̃ Yozuee ò wà gbɛ̀ fɛ̃naↄ kɛ, ↄ̃ wà tↄ̃zↄ̃̀ò Isailiↄnɛ gu pↄ́ wì mɛ tia Gyafↄↄsĩsĩ. +Kí a kwàasipi dìlɛ bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana ũɛ, ↄ̃ wà ↄ̃zↄ̃̀wà bↄlɛpiu à gà, lá Lua gbɛ̃́pi dↄ̀aa ò gↄↄ pↄ́ kí mↄ̀ aà bɛwa. +à mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ, má è táɛ bee a mↄ́ ń ásoo zↄ̃ↄo ń músio. I kɛ gópi ń a asoↄɛ adoo, ń wápiↄɛ lↄ. +Tó ma bui ge bùsu yãò ma mɛ̀, wà a fuangba, wà a midɛ, wà kaalɛ, +A ma sↄ̃sↄ̃ à kɛ̀ gɛ̃n kwi sa, i ma taiinkɛ, wí lí á kṹo. +Gↄↄ bee wi kpɛdↄ Diiɛ gĩao, ↄ̃ wìↄ sao gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄwa. +Kã́mabogↄↄzĩ àli sao ń sãsa wɛ̃dona sãasaio mɛ̀n plapla ń pↄ́wɛntio kiloo pla yãalɛa ń nísio ń a vɛ̃ɛo. +Babɛli kí Nɛbukanɛza yãdìlɛ dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Nɛbuzaladãɛ Zelemii yã́ musu à mɛ̀ +Líↄ ↄ̃ aaì gɛ́ yãgbɛaimá, màsokɛna go ì yãonɛ́. Gbãsĩkɛa mɛ́ ń sãsã, aaì gbãsĩkɛ aa ń Lua to weɛ. +ↄ̃ à gbadà a nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́o nɛ́ↄnɛ, à ń gbáɛ gukpɛ oi e àↄ gɛ́ gai, kɛ́ aasu wàↄ kú ń Izaakioo. +Yudaↄ gia ń ńzĩao zɛ́ vĩ lↄo. Ɔ̃ zĩ́ bee sa a á zĩkabↄↄ wɛ̀ɛlɛ kpɛ́ pↄ́ wì mɛ Líkpɛ Kpɛ́u. +Zĩbeezĩ Filitɛ̃ↄ ń zĩgↄ̃ↄ kã̀aa, aa ye gɛ́ zĩkai ń Isailiↄ. Ɔ̃ Akisi ò Davidiɛ: Asa ń dↄ̃ kɛ́ mpi ń n gbɛ̃́ↄ á gɛ́manↄ zĩkaió? +A kible za ísialɛ la ń a lɛ́leo, za Uflata e dṹnia lɛ́wa. +Miliaũ lɛsìnɛ́ à mɛ̀: À lɛsi Diiɛ, asa à tↄbↄ̀, à sↄ̃deↄ ń ń sↄ̃́ↄ kà ísiau. +Ɔ̃ ma lↄↄ gbãa mà luabɛ à mɛ̀: Wá Lua zĩblè sa, aà gbãa ń aà kpalao bↄ̀ gupuau, à iko kpà kía pↄ́ á kpàwa. Asa wà gbɛ̃yaana pↄ́ ìↄ wá gbɛ̃́ↄ yaa wá Luaɛ fãanɛ ń gwãasĩnao ya bↄ̀. +ↄ̃ à aà gbà laai à mɛ̀: Ma mae lɛ́ n wɛɛ. Ǹyↄ̃ nzĩa kũa dↄ̃ zia kↄↄ. Ulɛkĩi wɛɛlɛ ǹyↄ̃ kuu. +Zãa mɛ́ aà seelade ũ à mɛ̀: Ma Lua Nisĩna è à bↄ̀ luabɛ à sù lán felenawa à mↄ̀ dìɛ̀. +Lua pↄ́ ma ikàsa nɛasakpɛu mɛ́ ade ikàsa sↄ̃o lé? Lua doũpi mɛ́ wá baade kɛ̀ a da nↄ̀sɛuo lò? +Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kɛ pɛpɛɛnnↄ, ní kɛ̃́wà Dii pↄ́ɛ, lá wì wɛ̃̀sãkɛ̃ pɛ̃nawawa. +Aa yã́sɛ ḿpii aa mɛ: Mpi sↄ̃ n kɛwanↄ mùaa yã̀? N gↄ̃ gbãasai láwáwa yã̀? +Kɛ́ Zãa zĩnaↄ tà, Yesu nà aà yãoa bílaɛwa à mɛ̀: Bↄ́ a gɛ gwai gbáaui? Fee pↄ́ ĩ́ana lɛ́ deedee yã̀? +Tó Yehudi lápi kyokɛ̀ zɛkĩi àaↄ̃ ge síiↄ̃, ↄ̃ kí ì lápi zↄ̃ we lɛ́u ń lakɛ̃na fɛ̃nao, ì zu tàaso tɛ́piu e lápi gɛ̀ tɛkũ̀ píi. +Má o gugbãntoo oiɛ: Mↄò! Gɛↄmidↄkĩi sↄ̃: Ńsu gí ń kpáio! Su ń ma nɛgↄ̃ɛ pↄ́ kú zã̀zãↄ, su ń ma nɛnↄɛ pↄ́ kú tↄↄlɛ lɛ́waↄ, +Gwa, vĩa a ń kṹ we maamaa, asa Lua a zɛ ń gbɛ̃maaↄ. +Kɛ́ málɛ gwa, kↄ́bapi lɛ́ zĩka ń Lua gbɛ̃́ↄ, àlɛ ń fu. +Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: Yã́ gì! Dii wá kía gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ kã̀aa, ↄ̃ à wá ná Mↄabuↄnɛ ń ↄzĩa? +Yã́ɛ beeá yãvãi pãsĩɛ lↄ. Lá gbɛ̃́ mↄ̀, màa ì ɛa ta lↄ. À isima ga kpà, à gugiiyàɛ, bↄ́ mɛ́ gↄ̃̀ɛ̀i? +Mámɛ ma yãò ma aà sìsi, má mↄ́aànↄ mɛ́ aà tá a kɛ na. +Ɔ̃ à Yɛse là à mɛ̀: N ɛ̀waasoↄ lɛ́n laa? A wèwà à mɛ̀: An gↄ̃zãna mɛ́ kú lao, àlɛ sãdãɛ. Ɔ̃ Samuɛli òɛ̀: Gbɛ̃́ zĩ aà sísii. Wá saoo e aà ka la. +Má buipãleↄ yáɛ́, mí á bùsu lɛ́ kã́fĩɛ́. Gbɛ̃e a wɛɛlɛ à á bùsu síwáo gↄↄ pↄ́ álɛ mↄ́ ma Dii á Lua kĩ́i wɛ̃̀ do guu gɛ̃n àaↄ̃aaↄ̃o. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì omɛɛ, tàalɛ tàalɛↄ, to aa ɛa ń wío. +àli ma gba ń pↄ́wɛntio kiloo do yãalɛa ń nísio litili do, +Ń dɛ lán kaa pↄ́ wà a zɛtà wà kilidàuwa. Ma báasɛ̃de, ma nↄkpama, ń dɛ lán bia pↄ́ wà kaa dàiwa, lán nibↄna pↄ́ wà zɛtàɛ̀wa. +Ńsu ǹ n mae vĩ̀i ge aà dãuna nↄ dã̀akpa ǹ n mae vĩ̀i ge dãunapi kpɛbↄo. N mae naɛ. +Tó bↄ̀ tɛ̃api sù lìlɛ, à puakũ̀, ade lí gɛ́ saona kĩ́i, +Dii mɛ́ a ma yã́ gwa, i yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ, i yãnakpaa, i zɛmanↄ, i ma bↄ n ↄzĩ. +Ma gbɛ̃́ↄ, yã́ pↄ́ gↄ̃̀n kɛ: À tó á pↄ àↄ na Diiwa. Yã doũ ɛa oaɛ́ zĩũmanↄo, mɛ́ a dɛ á aafia ũ. +Á gbɛ̃do Ɔnɛziũ, wá gbɛ̃́ náaide yenzide lɛ́ mↄ́aànↄ. Aa lakĩi yã́ↄ oɛ́ píi. +Tó i wɛ̃́lɛ dilɛ màao, daɛ pↄ́ a tↄsiwà a pɛ́lɛ gbɛ̃dɛnapizi ń pↄfɛ̃oɛ, i aà dɛ, kɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ wa dìlɛ kɛ̀ zã̀ yã́i. I ka wà aà dɛ sↄ̃o, asa a ĩ́ikũa ń gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ̀o no. +Aazↄ̃ↄ pↄ́ Dii kɛ̀ Isailiↄnɛlɛ píi. +Azoo Adata, Kelio Ɛzↄ̃nↄ pↄ́ wì mɛ lↄ Azoo, +Simɛↄ nɛgↄ̃ɛↄn kɛ: Yemuɛ, Yamini, Oada, Yakɛ̃, Zohaa ń Kanaa nↄɛ nɛ́ Sauluo. Simɛↄ buiↄn we. +Máↄ dɛ Isailiↄnɛ mↄ̀sɛ ũ, aaiↄ vukɛ, aai zĩ́napɛlɛ lán Libã bùsu líwa. +N ń bá, aa zĩ́napɛ̀lɛ e aa gɛ̀ nɛì. N tↄ́ dↄ ń lɛ́u, an sↄ̃ kuma sↄ̃o. +Ma nↄamblebↄↄ fĩ̀ma. Ma zãↄ kàkanɛ, ma yàbaa dànɛ. +Tó gbɛ̃́ ↄ̃zↄ̃̀ Lua Nɛ́wa mɛ́ à Luabaakuańnↄ au pↄ́ gbãbↄ̀ɛ gwà foooũ, mɛ́ à Nisĩn gbɛ̃kɛkɛnɛde sↄ̃̀sↄ̃, àↄ dↄ̃ kɛ́ wa ĩadawà zↄ̃ↄ dɛ beea maamaa. +Aa Saulu ń a nɛ́ Yonatãao gaa ↄ́ↄlↄ̀ ń Dii gbɛ̃́ Isailiↄ, asa zĩ ń bléɛ. Wɛ́i bↄ̀má, ↄ̃ aa lɛyè e oosi. +Yã́ pↄ́ àlɛ onɛ ma, ní da n sↄ̃u. +Asa má è Lua ì to yã́ bↄ ń gbɛ̃́o na aà Luapi náaikɛa yã́iɛ, ikoyãkũa ku a guuo. +Tó málɛ kɛ sↄ̃, baa tó i ma yã́ sío, à ma náaikɛ ma yãkɛaↄ yã́i, kɛ́ à e dↄ̃ sã́asã Mae Lua ku ma guu mɛ́ má kú aà guu. +À mɛ̀ lↄ: Má aà náai vĩ. À mɛ̀ lↄ: Má kɛ́, ń nɛ́ pↄ́ Lua kpàaↄ. +Má bↄńnↄ gugbãntoo oi bùsuuɛ, mí ń kãaa za dṹnia lɛ́wa. Vĩ̀aↄ ń ɛɛↄ ń nↄsindeeↄ aaↄ kú ń guu ń nↄɛ pↄ́ kúlɛa ń nↄwãwãoↄ. Gbɛ̃́ bílapiↄ su la dasidasi, +Ɔ̃ Isailipi ò Yosɛfuɛ: N vĩ̀iↄ lɛ́ sãdã Sikɛũ nolo? Mↄ mà n zĩ ń kĩ́ie! A wèwà à mɛ̀: Má làa. +Tó ma a ziia sìsi, ìli wea lↄo, baa kɛ́ ma awakpàɛ̀, à bↄ̀ ma lɛ́wa. +Gbɛ̃vãi ì gbãasaide wɛ wala guu, ì kↄ̃nikɛɛ̀, ì aà kṹ. +À o buiↄnɛ, í a kpàwakɛ Yelusalɛũdeↄnɛ, ibɛɛↄ bↄ̀ bùsu zã̀zãu, aalɛ mↄ́, aalɛ kúkua dↄ Yudaↄ wɛ̃́lɛↄwa, +Wà zupiↄ kòlokpakpa, ↄ̃ saonaↄ a au sì wa lɛ̀ saokĩiwa. Ɔ̃ wà sãsakaopiↄ kòlokpakpa lↄ, wà a au lɛ̀ saokĩiwa. Ɔ̃ wà sãnɛbↄlↄpiↄ kòlokpakpa, wà a au lɛ̀ saokĩiwa. +Ni ísia ń a ísↄ̃ↄ kↄ̃fĩo kpálɛ, ni buipãleↄ zↄa midɛ. +Yesu ɛ̀a ònɛ́ lↄ à mɛ̀: Lua kã́mabogↄↄ dìlɛ gbɛ̃nazĩna aafia yã́iɛ. I kɛ kã́mabogↄↄ yã́i ↄ̃ à gbɛ̃nazĩna kɛ̀io. +Yã́ bee gbɛa Pↄlu zɛ̀ò a nↄ̀sɛ guu à bↄlɛ ń Masedoni bùsuo ń Gɛlɛsi bùsuo, i gɛ́ Yelusalɛũ, à mɛ̀: Tó ma gɛ we, sema mà gɛ́ Lomadeↄ gwai. +N n lɛ́ĩana gbàɛ, ↄ̃ ísia dàńla, aa kpàlɛ lán bɛↄmawa í zↄ̃ↄpiu. +Uabeleeↄ gbadàda Lua kpɛ́ zĩ kpagolo guu, vua kiloo baswaaↄ̃kwi (170) ń ã́nusuo tↄnu do ń kiloo ↄ̀aa doo. +Madiãↄ ń Amalɛki buiↄ ń gukpɛdeↄ píi kálɛa guzulɛu, aa dasi lán kwaↄwa. Wi fↄ̃ ń yiongoↄ nàoo, aa dasi lán ísialɛ ũfãawaɛ. +Isailiↄ sísi píi sa aa kãaamazi Kaamɛli gbɛ musu sãnu ń Baali tã́ade gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń blakwiↄ ń Asetaati tã́ade gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla pↄ́ aaì pↄble ń Zezabɛlioↄ. +Mlɛ̃pi í pìsi nↄɛpi kpɛ lán swawa, kɛ́ ísↄ̃ e aà sɛ́, +Mↄo dilɛa líↄzi kↄ̀. Lí pↄ́ lɛ́ nɛ́ maa io, wa zↄ̃ zu tɛ́uɛ. +gu pↄ́ à saokĩi bòu yãa. Ɔ̃ à Dii sìsi we. +À laaika! Ásu niazĩkpa yã́pizio, kɛ́ vãipi su ↄta, aa wá ásookɛo yã́i. +Ɔ̃ Lea mɛ̀: Ma pↄ kɛ̀na, asa nↄɛↄ o pↄnaden ma ũ. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Asɛɛ. +To yã́ pↄ́ ń dìlɛ n zↄ̀blena Mↄiziɛɛ bee dↄngu. N mɛ̀ tó wa bↄ n kpɛ, ńyↄ̃ wá fãaa buipãleↄ guuɛ. +Lipↄ̃ↄↄpiↄ iↄ sↄlↄsↄlↄa kpagolopi zãↄu, wasuli lípiↄ bↄlɛ zãpiↄuo. +Aà ìwaↄ do Zimli mɛ́ aà zĩkasↄ̃goↄ lɛɛ do gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ lè aa lɛkpàaĩaàzi. Kɛ́ vɛ̃ɛ lɛ́ Ela dɛ a bɛ ziia Aaza kpɛ́u Tiiza, +Aa sáↄ ń sↄ̃naↄ kṹkũa, aa pãsĩ, aali gbɛ̃e wɛ̃nagwao. An kↄ̃fĩ ìↄ dↄ lán ísia kↄ̃fĩwa, aa didi sↄ̃́ kpɛ, aa zĩↄpòo, aalɛ mↄ́ lɛ́lɛiwá, Siↄnadeↄ. +À tɛsↄ̃̀ sɛ̃piↄwa, ↄ̃ à gbɛ̃gbonapiↄ gbàɛ Filitɛ̃ↄ bua. An pↄ́wɛna tɛkũ̀ píi ń ń pↄgbaↄ ń ń vɛ̃ɛbuↄ ń ń kù kpɛ́ↄ píi. +O Isailiↄnɛ aaↄ dↄ̃ gↄↄpii kɛ́ nísipiá ma pↄ́ɛ. +Ḿmɛ ni to sↄ̃́ àↄ gbãaa? Ḿmɛ n bã́ngasa pɛ̀pɛɛ̀ aà waawaa? +Wì ↄtaakãaawà, wìↄ fionadadawà e aà go a tía. +Ɔ̃ à mↄpiↄ pɛ̀lɛpɛlɛ DiiYã́ pↄ́ ì ń ↄ̃̀ↄkpa zↄↄn ń ũ, ↄ̃ aaì gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ lɛgbɛ̃nɛ́. Asa gbɛ̃́pii dɛ yã́ pↄ́ a sↄ̃ blè zↄ ũɛ. +Asa za sↄ̃ guu ↄ̃ làasoo vãi ì bↄu: Gbɛ̃dɛa, wúlɛa ń gbɛ̃pãle nↄo, gbãsĩkɛa, kpã́ioa, yãdↄama ń gbɛ̃́sↄ̃sↄ̃ao. +Ɔ̃ à a ìwaↄ là à mɛ̀: Bↄ́ lɛkpaa álɛ kɛńnↄi? +Ma Dii ma mɛ̀, ãnabiↄ ń saonaↄ pã̀zɛa, mi ń e ń vãio ma kpɛ́u se. +Kɛ́ Saulu Filitɛ̃ zĩgↄ̃ↄ è, vĩa aà kũ̀, sↄ̃ kɛ̃̀aàgu maamaa. +Ma kúkĩi aↄ kú á guu, mɛ́ ma nisĩna a gíázio. +e Dii gɛ wɛzu zĩ́lɛ à e. +Mↄizi ikoyã ń ãnabiↄ láↄ kyokɛa gbɛa lousisikpɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gbɛ̃́ zĩ̀ wà onɛ́, tó aa kã́fĩa yãe vĩ aa o bílaɛ, aa o. +à á bó ń Kilisi pↄ́ dɛ sã sãasai gbãsĩsai ũ au gawideoɛ. +Taasi ń yeelɛao ìↄ aà vĩa kṹ, a daaàla lán kía pↄ́ a lɛ́lɛama sↄu màwa. +Má seelaↄ kɛ musu, má yãbↄnsaɛↄ kɛ dṹniau, au ń tɛ́o ń tɛluo aↄ ku. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ wa kpàmá ń zↄ̃lɛkĩi ũↄn kɛ: Kɛata tↄũna Aalona buiↄ ↄ̃ wà gbɛlànɛ́ káau. +Gↄↄ bee má àsi pↄ́ má ò Ɛli bɛdeↄ yã́ musu kɛ píi za a daalɛawa e a midɛawa. +Yã́ pↄ́ wá léↄ píi musu ń maa, baa kɛ́ wa yãvãikɛ̀, ń náai vĩ. +Tó mpi ge n nɛ́ↄ bↄ̀ ma kpɛ sↄ̃, tó á ma ikoyãↄ ń yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ↄ kũao, mɛ́ a gɛ lɛ́ zↄble dii pãleↄnɛ, álɛ ń sisi, +Kási n gbɛ̃́ↄnɛ sↄ̃, ḿmɛ ń ń vĩ. N n gã̀sĩ pòo, n ń bↄ́lɛ ń n iko zↄ̃ↄo. +À Ɛlia ulada pↄ́ wòlowà à kwɛ̀ sɛ̀lɛ, ↄ̃ à ɛ̀a gɛ̀ zɛ̀ Yuudɛ̃ baa. +Ɔ̃ aa kɛ̀ màa, aa Baanaba ń Sↄluo zĩ̀ò kpái an gbɛ̃zↄ̃ↄↄwa. +Dṹnia laatanaↄ ↄ́ↄlↄ sↄ̃, aa wɛ̃nakɛɛ̀, kɛ́ gbɛ̃e a ń laaɛ beeↄ lúmá lↄo yã́i +Ɔ̃ ma wá gbɛ̃́piↄ zĩ̀wá àↄ ku sↄu guu lá má òwa, kɛ́ ĩ́ana pↄ́ wá dã̀ yã́pi musu su kɛ pão. +Zaa Lua dṹnia kàlɛ, wi ma gbɛ̃e gbɛ̃́ pↄ́ wa ì vĩ̀a wɛ́ wɛ̃̀o. +Lua, kua n kúkĩi ń zↄ̃ↄ, Isailiↄ Lua ì gbãa ń ikoo kpa a gbɛ̃́ↄwa. Wà Lua sáaukpa! +Daniɛli zɛ̀ò a sↄ̃u kɛ́ á kía blɛ ble ge á aà vɛ̃ɛ mi à gbãlɛo, ↄ̃ à zɛ́ gbɛ̀a ziiawa à blɛpi to we. +Aa fɛ̀lɛ gɛ̀ Yozuee lè ń a gbɛ̃́ↄ Giligali bòou, ↄ̃ aa ònɛ́ aa mɛ̀: Bùsu pↄ́ wa bↄu zã̀. Wá ye à lɛdoũkɛwanↄ. +Oobona zɛ́ vĩ à oo swãde ń oo swãsaio bo ń gĩ̀ doũ pↄ́ á tòtooo lé? +Kɛ́ má ye mà n gágao, má wabikɛma, sùuukɛwanↄ, wá yã́ yↄↄnaɛ ma. +sɛ mↄomɛɛ, saonaↄ i wisi fã́fãwà, aai ma gbagbaò sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ũ. +Dii kɛ̀nɛ lá a dàmɛɛ má òwaɛ. À n bↄ kpalau à n gbɛ̃́dee Davidi kpàu. +Kɛ́ Yesu bↄ̀ gau ãsↄ̃anɛnzĩ gufɛ̃nɛ, à azĩa ↄ̀lↄ Maliama Madelɛni pↄ́ à tã́a mɛ̀n sopla gòɛ̀ɛ káau. +Swãdↄmazi, ní ma bↄ kpakpa. Gↄ̃mɛɛ ma misigbɛ ũ, zɛgikĩi pↄ́ a ma suaba ũ. +Gbãsĩkɛna ìↄ gubeebee dãɛ, ìliↄ e gbɛ̃e a a eo, ↄ̃ ì pↄ́ kú a oaa. +Aa sù ń Lua ua zĩkɛna pↄ́ Davidi ń a ìwaↄ ń dílɛ aa dↄ Levii buiↄlɛↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń baoo. Wà ń tↄ́ dàlau ḿpii. +Etiopi ń Libiio zĩgↄ̃ↄ ń ń sↄ̃́goↄ ń sↄ̃deↄ dasi fá! Kɛ́ n sↄ̃kpàlɛ Diizi, i ń nanɛ n ↄzĩo lé? +tulaletikatɛakĩi, nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ, tulaleti gĩnana, kpɛ́pi lɛ́ zwãa, +Ɔ̃ kí mɛ̀: Dé mia wà seelakɛ̀wà keei? Ɔ̃ wɛ̃́lɛpideↄ mɛ̀: Lua gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Yuda bùsuuɛ. Ɔ̃mɛ dↄ̀aa yã́ pↄ́ ń kɛ̀ Bɛtɛli saokĩiɛ beeɛ ò. +Wí líↄ ń kṹ gↄↄpii ń bílio, aa kpɛbↄ aa midɛ, +Kɛ́ Ɛflaiũ buiↄ ń gyãkɛa è, mɛ́ Yudaↄ ń bↄkɛa è, Ɛflaiũ buiↄ gɛ̀ Asiliↄ kĩ́i, aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ dↄnlɛ gbɛai ń kía zↄ̃ↄwa, kási a fↄ̃ á gbã́gbão, a fↄ̃ tó á bↄↄ láao. +Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kúlɛwà a guu ń a kpɛo píi, ní zãble a lɛ́wa ń vuao ǹ liai. +Má kooa ma gↄ̃ dↄ̀lↄlↄ, miↄ bɛ oosisiaɛ gↄↄpii. +Mìsaide, kɛ́ luanaaikɛa yãekɛsai pã, ń ye mà kanɛ n ↄzĩ yã̀? +Ɔ̃ à mɛ̀: Lá má kɛn kɛ: Má a blɛwɛkakĩiↄ gbooɛ, mí a zↄ̃ↄↄ bobo, mí a pↄ́wɛna káu píi ń ma àizɛɛↄ, +Á laatanaↄ dasikũ̀ lán saanaↄwa, aaì gbɛ̃ble, aaì gɛ̃zɛa. +Galada bùsudeↄ gↄ̃̀ Yuudɛ̃ baale. Àkɛa Dã buiↄ zɛ̀ ń ń góilɛnaↄi? Asɛɛ buiↄ zↄ̃lɛ ísialɛ, aa gↄ̃̀ ń godↄkĩiↄ. +Má è wà bↄ̀lɛ ń n bɛ nↄɛ pↄ́ gↄ̃̀ↄ Babɛli kía zĩá vĩ̀lɛ pɛ̀lɛau, ↄ̃ aa bↄ̀ n kpɛ. +Kɛ́ à wá kpá gũgũn nɛ́na pↄ́ wì mɛ Kodai, wa dáama è yↄↄ. Dɛ̃ɛ ń dɛ̃ɛo wa wá gónɛ suababↄ è wá kũ̀ we. +Ablaũá ↄdeɛ, a pↄtuoↄ vĩ dasi ń ã́nusuo ń vuao. +Ɔ̃ Naomi mɛ̀: Ma Dii sáaukɛ̀! À gì lɛ́ gbɛ̃kɛkɛ wá gbɛ̃́ pↄ́ wá bɛ̃́ɛↄnɛ ń wá gbɛ̃́ pↄ́ gàↄ. Ɔ̃ à ɛ̀a mɛ̀: Gbɛ̃́piá wá daɛ fɛ̃̀ɛɛ gbɛ̃bonaↄ doɛ. +baade zĩ sĩana a bↄ gupuau. Wa e yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ, asa gupi a dↄ ń tɛ́oɛ, mɛ́ wa baade zĩ taa gwa tɛ́pi guu. +Ma nɛ́ↄ, à gbɛ̃zↄ̃ↄ lɛdama ma, à á laai kpálɛ kɛ́ à e àↄ dↄ̃a vĩ. +Ua píi a kpana vĩɛ, mɛ́ pↄ́pii Kalɛnan Lua ũ. +Lɛpusiali ↄ̃ aa ã̀ a sɛ́lipiↄ ũ, aa kpà ń mↄgotɛ̃o. +Dii mɛ̀, àli yãmaakɛ a zɛ́wa. Àli gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄɛ̀ bↄ aà wɛtãna ↄzĩ. Ásuli gbãamↄ bↄ̀mↄɛo ge tonɛ ge gyaa. Ásuli ń taiinkɛo. Ásuli yãesaide dɛ guɛ beeu lↄo. +Wɛ̃́lɛpi iↄ dɛɛ́ misiwɛ̃lɛↄ ũ, kɛ́ gbɛ̃dɛna e bàasi aà daɛ pↄ́ a tↄsiwàɛ à tau. Tó a kɛ̀ màa, a gao, sema wà yã́kpalɛkɛ̀aànↄ bàasio. +Aa mɛ̀ Mɛsii a taasikɛ, ↄ̃mɛ a bↄ gau sɛ̃́ia, i gupua yão Yudaↄnɛ ń buipãleↄ. +Ásuli gbagusaɛsio, asa gbagusaɛ ì to wɛdeↄ vĩ̀akũɛ, mɛ́ ì gbɛ̃maaↄ yã́ fuangba. +Kɛ́ aa bↄ̀lɛ, aalɛ ookↄ̃ɛ: Gbɛ̃́pi i yãe kɛ à kà dɛa ge wà dakpɛuo. +Ɔ̃ Dii mɛ̀ á vãikɛnɛ, á kɛ n buiↄnɛ sàabu. N gↄ̃ɛe a gↄ̃ Isaili bùsuuo, wɛ̃́ɛn nò, zↄn nò. +Luapi sↄ̃, aà yãkɛa bↄ̀lɛi. Dii yã́ sãa vĩo. A dɛ sɛ̀ngbao ũ gbɛ̃́ pↄ́ nàaziↄnɛ. +Dii ma swãgàga maamaa, ãma i to ga ma sɛo. +Gↄↄewa Yobu nɛgↄ̃ɛↄ ń aà nɛnↄɛↄ lɛ́ pↄble, aalɛ vɛ̃ɛ mi ń vĩ̀i bɛ. +Mae Lua ń Dii Yesu Kilisio gbɛ̃kɛkɛɛ́, aai á gba aafia. +Ɔ̃nↄ ge wɛzɛ̃ ge lɛdama, an kee a fↄ̃ pã Dii pↄeãlao. +À bↄ̀ pɛ̃ɛsɛɛsɛ pↄ́ nↄɛ sɛ kà pɛ̃ɛti zaa lɛ àaↄ̃ guu a lìa píiwaɛ. +Ɔ̃ saona Zadoki ń ãnabi Natão nísikàwà, aa aà kpà kía ũ Giↄ̃. Bↄa we aa sù ń pↄnakɛao, ↄ̃ wɛ̃́lɛ lòo. Kↄ̃fĩ pↄ́ á màn we. +Kɛ́ Mↄizi a go dↄ̀ Egipia, Dii bↄ̀ ń ĩ́anao gukpɛ oi, àlɛ pɛ́ bùsupiwa fãanɛ ń gwãasĩnao zɛsai. Kɛ́ gu dↄ̀, gukpɛ ĩ́anapi sù ń kwaↄ. +Ɔ̃ saonkiaↄ zɛ̀ò aa Lazaa dɛ lↄ, +Kɛ́ oosi kɛ̀, ↄ̃ Yesu ń a ìwaↄ bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛu. +gupua fĩfĩama zwãa ũ. N musu kpàlɛ lán pɛwa, +Dii pↄ dↄwá à á sɛ́, i kɛ á dasi mɛ́ dɛ buipãleↄlao, asa yãa ámɛ á kɛ̃́sãańzi píi. +Tↄↄlɛ pↄ́ liaa wɛ̃́lɛpiↄi yàasa i ka gã̀sĩsuu ↄ̀aa sↄo. +Wìↄ bↄlɛ Yelusalɛũ ń Yude gupiio ń Yuudɛ̃ dↄ̀ↄio, wìↄ gɛ́ aà kĩ́i. +kási Falaↄ̃ↄ a á yãmao. Má ↄtↄ̃ Egipiↄwa, mí yã́kpalɛkɛńnↄ, mí bↄ ń ma zĩgↄ̃ ma gbɛ̃́ Isailiↄ. +Ɔ̃ nↄɛ wè mlɛ̃piwa: Wá fↄ̃ wà lupi libɛ ble, +À nↄ̀sɛlilɛ, i kɛ á pↄkasaↄ no. À su Dii á Lua kĩ́i, asa a sùuu ń sósobio vĩ, aà pↄ lí pa kpaao. A gbɛ̃kɛ vĩ zↄ̃ↄ, ì ĩa pↄ́ a dìlɛ à damá bↄ a nↄ̀sɛɛɛ. +Íliↄ sao màa lá gu lɛ́ dↄ e gↄↄ sopla, iↄ dɛ sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. Àliↄ sapi o lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa ń a vɛ̃ɛo bàasi. +Ɔ̃ saonkiapi mɛ̀: Pɛ̃ɛ pã kuo, sema pↄ́ pↄ́ wa kàlɛ Luaɛ bàasio. Tó n gbɛ̃́ↄ gbãlɛa nↄɛ yã́ musuo, má kpama. +Wà n lɛɛũ ń Libã bùsu sɛdɛ lío. A gↄ̃na kɛfɛũ, ì ue kɛ líkpɛu. À gbã̀ lɛsĩlɛsĩ, a misona zↄ̃̀ luawa. +Bɛmaakabo, Azaasusiũ, Bɛbili ń Saalaiũo. An wɛ̃́lɛↄn we e à gɛ̀ pɛ̀ò Davidi kpalableawa. +Wá naa Kilisi Yesuwa guu à wá sɛ́ à wá zↄ̃lɛaànↄ musu, +Ì naalɛ yãesaideɛ wɛ̃́nkpɛ, kɛ́ à e aà dɛ asii guu, ì miĩide kpákpa gusaɛna. +Salomↄↄ zↄ̀blena buiↄá gbɛ̃́ɛ beeↄ buiↄnɛ: Sotai, Sofɛlɛ, Peluda, +Má á fãaa lán sɛ̃ pↄ́ ĩ́ana sɛ̀lɛ gbáauwaɛ. +Taa ń Isailiↄ zĩ̀zↄↄ ũ wɛ̃̀ soplade guu, a mↄ sↄode gↄↄ kwide zĩ́, an gbɛ̃zↄ̃ↄeↄ mↄ̀ yãgbɛai Diiwa. Aa zↄ̃̀lɛ ma aɛ, +a kuɛdode Ɛliasibu, a kuɛplade Yakiũ, +Piɛɛ tɛ Yesu kpɛ kãaa e saonkiapi bɛ. À gɛ̃̀ ua à zↄ̃̀lɛ ń dↄaiↄ, kɛ́ à yã́pi midɛa e. +má ń na ń ibɛɛ pↄ́ lɛ́ ń wɛↄnɛ ń ↄzĩɛ, an gɛↄ i gↄ̃ bãↄ ń wàiↄ pↄblea ũ. +Ãnabiↄ dↄ̀aa gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua a kɛɛ́ yãò, aa suabaapi yã́ gwà aa a tàasikà. +Vãikɛnaↄ sↄ̃, wa ń yá ń bↄlɛuɛ, wa náaisaideↄ kpoɛuɛ. +A plaade tↄ́n Kilabu, aà da tↄ́n Abigaili, Nabali gyaa, Kaamɛli gbɛ̃́ɛ. A àaↄ̃de tↄ́n Abisaloũ, aà da tↄ́n Maaka, Gesuu kía Talemai nɛ́ɛ. +Ɔ̃ à aà vĩ̀ azĩa miaɛu, à ↄ́ↄlↄ̀ à mɛ̀: Waiyoo ma gbɛ̃́! +A wèwà à mɛ̀: Má fↄ̃ ɛa tannↄo. Má fↄ̃ pↄble mà iminnↄ guɛ beeuo, +Ɔ̃ Amani ò kí Aasueluɛ: Buie ku, a gbɛ̃́ↄ fã̀aa buipãleↄ guu n bùsu dasiↄu píi. An fɛlɛkaayãↄ dodo ń buipãleↄɛ píi, aali n ikoyã dao. I kũ ǹ ń tó tɛɛɛo. +Kɛata buipiↄ suli gɛ̃ wɛ́kpalɛi ma kpɛ́ pↄ́piↄzi gↄↄ pↄ́ wàlɛ zwãa kuao, kɛ́ aasu gagao yã́i. +À a pↄkasaↄ bↄ̀ala, à ãnabikɛkɛ̀ Samuɛli wáa. Gↄↄ bee fãanɛ ń gwãasĩnao píi ìↄ wúlɛa puiziɛ. A yã́i tò wì mɛ: Saulu ku ãnabiↄ guu sↄ̃ nɛe? +Taaside búubuuↄ dã́dãkɛkĩi maa e, wɛ̃nadeↄ wúlɛ ń laai musu. Ãma má tó á zĩ́na ga ń nↄanaoɛ, mí á gbɛ̃́ kĩnina pↄ́ gↄ̃̀ↄ dɛdɛ. +A yã́ mɛ́ tò à lɛdakↄ̃wa, í kↄ̃ gba gbãa, lá álɛ kɛwa. +Tó gbɛ̃vãi a vãikɛa tò, ↄ̃ àlɛ yãmaakɛ a zɛ́wa, aↄ ku a yã́iɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, gↄↄ bee ma kpɛ́ lɛsia a li ↄ́ↄlↄa ũɛ, gɛↄ gↄ̃ kpálɛ gupiiu kpɛ̃̀nɛnɛ. Gu a kɛ kílikili! +má gí Yakↄbu buiↄ ń ma zↄ̀blena Davidioziɛ sa, kɛ́ aà bui su kpalable Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbu buiↄwa lↄo yã́i. Asa má suńnↄ ń pá ziuɛ, mí ń wɛ̃nagwa. +Gada buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (40.500). +Dii mↄ́zĩ aↄ dɛ lán kpã́i mↄawaɛ. Zĩbeezĩ musu a gɛ̃zɛa bìoo, a pↄ́ↄ tɛ́kũ aa pia, tↄↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ kuwàↄ aↄ ku lↄo. +Ma gↄ̃ zĩ̀lo ũ ma gbɛ̃́ↄ guu, ma gↄ̃ gbɛ̃ando ũ ma da bɛdeↄ guu. +Aaì to vĩa ń kṹ, sↄ̃ ì kɛ̃ gbɛ̃́ↄgu. Aali ikoyãdao, aaì ńzĩa sɛ lɛsĩ. +Kɛ́ Oloni gbɛ̃́ Sambala ń a ìwa Tobia, Amↄni buio ń Laalubu bui Gɛsɛũo a baomà, aa wá àlafiikɛ̀, aa sakàwágu aa mɛ̀: Bↄ́ álɛ kɛ wei? Álɛ bↄ kí yã́ kpɛ yↄ̃oo? +Tó ↄ̃nↄna gɛ̀ yã́kpalɛkɛi ń sↄũo, sↄũpi pↄ pà yã̀, àlɛ yáalↄ yã̀, aà lɛ́ lí kpaaũo. +Yesu wèmá à mɛ̀: Lá Davidi ń a gbɛ̃́ↄ kɛ̀ gↄↄ pↄ́ nↄana lɛ́ ń dɛ, i a kyokɛo lé? +Azalia Amalia ì, Amalia Aitubu ì, +A yã́ mɛ́ tò gↄ̃ɛ ì go a de ń a daowa, ì na a nawa, aaì gↄ̃ lán sàwakula ń gbalaowa. +Lua ì a bɛ gwa musu we yãkelesai, kíakɛ dɛ aà yã́ ũ, à kà wà vĩakɛɛ̀. +Yã́ pↄ́ Amↄzu nɛ́ Isaia è Yuda bùsu ń Yelusalɛũo musun kɛ +Kɛ́ oosi kɛ̀, Yesu kà we ń a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ. +Gu sìa dↄa, kɛ́ à bↄ̀, à Ɛbɛluↄ è gbɛ̃ↄn pla, aalɛ sòlekɛ. Ɔ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ a yã́ nao là à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ n gbɛ̃do gbɛ̃i? +Wi blɛ wɛɛlɛ kai guuɛ gbãamↄnɛde pↄ́ kú sɛ̃uↄ yã́i. +Gↄↄpi aↄ adoa, fãanɛ ge gwãasĩna aↄ kuo. Dii mɛ́ gↄↄpi dↄ̃. Tó oosi kɛ̀, gu a pu. +Asa ńyↄ̃ gɛ̃gɛ̃ ma sabai, n wɛ̃ni a gbã̀akũ. +Ɔ̃ à zupi guupↄ nísiↄ sɛ̀lɛ píi ń a pↄa nísio ń a gòleↄ ń gòlepi nísiↄ, a kpàsa saokĩiwa. +Tó búde ye a bú sí, aàli a ↄ̃a sↄode nawà, i gↄ̃ aà pↄ́ ũ. +Àↄ dↄ̃ za káau kɛ́ gↄↄgbɛzãzĩ zĩapↄeãkɛnaↄ mↄ á kɛ pↄ́ↄpↄↄ +Asa Lua ye dṹniazi à kɛ̀ zài, ↄ̃ à a Nɛ́ mɛ̀ndona kpà, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ a gao, wɛ̃ni láasai ↄ̃ aↄ vĩ. +Waiyoo mapi! Má dɛ láevii buieↄ zɛ gba pↄ́ wa dànɛ́ musu, aa lɛzù Dii ń Luazi gbã́ugbãu. An tↄ́ↄn kɛ: Yesua, Bani, Kamiɛli, Sebania, Buni, Selebia, Bani ń Kenanio. +Ásuli zu nakↄ̃wa ń zàaĩnao à sapańnↄo. +Bee gbɛa àↄ lɛdoũ vĩ ń kↄ̃o ápii. Àↄ wɛ̃nadↄ̃kↄ̃ɛ, àↄ yekↄ̃i, àↄ gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o, í busakↄ̃ɛ. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń blao (840), à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +I kɛ ń wázĩao wi ka wà mɛ zĩpi bↄ̀ wá gã̀uɛo, Lua mɛ́ wá káwà. +Yã́ pↄ́ Dii ò Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄnɛn kɛ: Á Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi, à kpase kɛ̃ wásawasa, ásu pↄ́tↄ̃ lɛuo. +Aasuli sↄ̃mazi ma gbagbaio. Aasuli ↄkã ma pↄ́ↄ ge ma blɛwao, an gɛɛ i gↄ̃ kpá ń wɛ́i an yãbɛ̃ɛkɛaↄ yã́i. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Ma. Ńsu o gbɛ̃e mao. Gɛ ǹ nzĩa ↄlↄ saonaɛ, ní sa pↄ́ Mↄizi dìlɛ o n gↄ̃a gbãlɛsai seela ũ gbɛ̃́ↄnɛ. +O Isailiↄnɛ, tó gↄ̃ɛ ge nↄɛ duunakɛ̀ a gbɛ̃́ɛ à náaisaiyã kɛ̀ Diiɛ, à tàaekɛ̀n we. +Lua a ĩadawà yã̀? N Lua tàae è, ń è kpelewa ni? Lá ńlɛ e, o, n yã́ɛ, i kɛ mámɛo. +Bee gbɛa Zebedee nɛ́ↄ da mↄ̀ Yesu kĩ́i ń a nɛ́ↄ. A ye wabikɛwà, ↄ̃ à kùlɛɛ̀. +Diiá gɛↄ Lua no, sema gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ pↄ́. Gbɛ̃́pii bɛ̃́ɛ Luaɛɛ. +Ɔ̃ Yoabu ò Etiopi buiɛ: Gɛ ǹ yã́ pↄ́ ń è o kíɛ. Ɔ̃ Etiopi buipi kùlɛ Yoabuɛ, à fɛ̀lɛ ń bao. +Á sòle ń á lɛkpaao ì bↄ má ni? Ì bↄ á pↄeã pↄ́ lɛ́ kↄ̃dɛ á mɛuↄ kĩ́i nolo? +Aai asana tã ń saoula pↄ́lɛ doũpio, kɛ́ aàli dↄ saoulapia. +Gↄↄ bee zĩgↄ̃ↄ zĩblepↄnakɛa lì wɛ̃nakɛa ũ, asa aa mà wà mɛ̀, kí nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà a nɛ́ yã́ musuɛ. +Gↄↄ pↄ́ Dii mↄ̀ ĩadaiwá, wà bↄ̀ za zã̀zã wà mↄ̀ á músikɛi, á kɛ kpelewa ni? Dé kĩ́i á bàalɛ gɛ́u aà á misii? Mákĩi á á àizɛɛↄ toui? +A gbɛ̀ bɛɛɛde ãa ń a daa pↄ́uo dↄ̃ ń líãao ń ↄzĩ píio. +Asa ua sɛ̃́ia oi kpɛ́pi gbã̀a gã̀sĩsuu blakwiɛ. Lua kpɛ́ oi sↄ̃ gã̀sĩsuu basↄo. +Kɛ́ nↄana gɛ̃̀ Egipiↄgu píi, aa wiilɛ̀ Falaↄ̃ↄwa aà blɛ kpámá. Ɔ̃ a ònɛ́ píi: À gɛ́ Yosɛfu kĩ́i, lá a oɛ́ í kɛ. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ aa ku tàaesai aa Dii ikoyã kũaↄ ũ. +Tó aa yãkele vĩ, aaì mↄ ma kĩ́i mà yã́pi gↄ̃́gↄ̃nɛ́, mí Lua ikoyã pↄ́ a dìlɛↄ onɛ́. +Asafa bui lɛ̀sinaↄ gbɛ̃ↄn basoplasↄo ń àaↄ̃o (148). +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Má ↄ̃a vĩo, ãma pↄ́ pↄ́ má vĩ má n gba. Ń Yesu Kilisi Nazalɛti tↄ́o, fɛlɛ táao. +Yã́ kɛmɛɛ n gbɛ̃kɛ guu, ní n yã́ da mapi n zↄ̀blenaɛ. +Levii buiↄ yã́ musu à mɛ̀: N Tumiũ ń Uliũo kpà n gbɛ̃́ náaideↄwa. N ń lɛ́ n ń gwá Masa, n zↄakàńzi Mɛliba í kĩ́i. +Má bui sɛ Yakↄbu buiↄ guu, Yudaeↄ gↄ̃ ma gbɛ̀sĩsĩↄ vĩ. Gbɛ̃́ pↄ́ má sɛ̀ↄ mɛ́ aa gↄ̃ vĩ, wekĩi ma zↄ̀blenaↄ aaↄ kuu. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: À Sezaa dee pↄ́ kpawà, í Lua pↄ́ kpawà. Aà yã́ bↄ̀ ń saɛ. +Ɔ̃ ma ń tó ń ń swã́gbãao, aa tɛ́ ńzĩa pↄeãi. +Kɛ́ Davidi bùa swa baale, ↄ̃ à zɛ̀ sĩ̀sĩ musu za zã̀zã, gu yàasa daa ń zãnguo. +Tó wa mɛ̀ gbɛ̃nazĩna kĩ́iɛ sↄ̃, too. Aa bíla vĩa vĩ, asa gbɛ̃́pii Zãa ãnabikɛ sìɛ. +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀ á Babɛli kía zuu ɛ́. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: E tia i ↄ̃nↄkũoa? +Wá dↄ̃ kɛ́ wà wá kua zi pà lipãakↄ̃awa ń Kilisio, wá mɛ̀ duunde i midɛ, kɛ́ wásu wàↄ zↄble duunaɛ lↄo, +Ɔ̃ yã́ pↄ́ sãdãnaↄ òpi bↄ̀ gbɛ̃́ pↄ́ aa màↄ saɛ píi. +Sɛa za guwaiwaiu e gɛa Libã bùsuu, sɛa za swa zↄ̃ↄ pↄ́ wì mɛ Uflata e gɛa ísia pↄ́ kú bɛaɛ oi, Itiↄ bùsupi a gↄ̃ á bùsu ũ píiɛ. +Yotaũ yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ń Yuda kíaↄ ladau, zĩ pↄ́ a kàↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Ma gbɛ̃vãi gbãadee è yãa, àlɛ ↄta lán lí pↄ́ gu kɛ̀ɛ̀ nawa. +Àliↄ ikoyãpi kũa gↄↄpii e á buiwa gu pↄ́ áↄ kuu píi. Ásuli pↄ́ nísi ge a au bleo. +Tulaletikpasagↄↄ bíla kã̀aa kpɛɛlɛ píi, aalɛ wabikɛ. +Ńsu vãi tↄsia làasookɛo. Sↄ̃́a Diizi à n suaba. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄnà gɛwa aↄ gbãlɛaɛ e gↄↄ sopla. +a òɛ̀: Tó Lua Nɛ́n n ũ, ǹ nzĩa zu zĩ́lɛ, asa a kɛ̃a láu Lua mɛ̀, a n yã́ o a malaikaↄnɛ aa ↄdama, kɛ́ ńsu gɛ̃nalɛ gbɛwao yã́i. +Bↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ ń nàaapiↄ fãanɛ ń wáa. Tó aua pìla, ní bↄ wɛ̃́lɛu ń wáa lán gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃zɛawa. +Tó sã ge ble àlɛ oò sáaukpapↄ ũ, aàli mↄ́ ń a sa ge a da sãasaio. +Yã́piↄ wá lé píi wá vãikɛa ń wá tàae zↄ̃ↄo yã́iɛ. Ń beeo wá Lua, ni ĩadawá e wá duuna lɛ́wao, n gbɛ̃́ kↄ̃naↄ tòwɛ̃ɛ kɛ́wa. +Tulale pↄ́ a ↄ̃a dɛ ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa do ń basↄooa, dↄ̃ yãa wa yìa wà a ↄ̃a kpà taasideↄwa. Ɔ̃ aa zↄadↄ̀wà. +Ń beeo má a ua yã́ ń zĩ pↄ́ wì kɛ weↄ píi nanɛ́ ń ↄzĩɛ. +Kɛ́ a ò màa, ↄ̃ wí aà ibɛɛↄ kũ̀ píi, ↄ̃ bíla pↄ kɛ̀na dabudabu pↄ́ àlɛ kɛↄwa píi. +Ɔ̃ aa yã́ pↄ́ vãi Diiɛ kɛ̀, aa zↄblè tã́aↄnɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa wá kũaↄ lɛ gbɛ̀awá, wá wɛtãnaↄ mɛ̀ wà ń pↄna yá, wà Siↄna lɛe sínɛ́. +Wa ↄliu ĩatɛ̃i ń mↄvuao ń saana pↄ́ aa yeńzi aa zↄblènɛ́ aa tɛ̀ńzi aa yãgbɛ̀amá aa kùlɛnɛ́ↄ. Wa sɛ́lɛ vĩo, aa gↄ̃ kálɛa tↄↄlɛ lán pↄtuo gbↄ̃waɛ. +Gba ku kpaalɛa, ãma Lua Nisĩna mɛ̀ndoɛ. +Ɔ̃ Dii Lua tò gↄ̃ɛpi gɛ̃̀ ń io. Kɛ́ àlɛ io, ↄ̃ à aà gbã̀tɛ̃ɛwa mɛ̀ndo bↄ̀, ↄ̃ à aà mɛ tàta a gbɛu. +Ɔ̃ Balaaũ yã́n kɛ +Ma aà kɛ̀sɛ kũ̀, ma aà zɛ́ sɛ̀, mi lilɛo. +Tↄↄlɛ wɛ̃̀aa à Datani mↄ̀, à kũ̀aa Abilaũ ń a gbɛ̃́ↄwa. +Gↄↄ pↄ́ Yesu kú Simↄↄ Kusude bɛ Bɛtani, àlɛ pↄble, ↄ̃ nↄɛe sↄ̃̀aàzi a tulale bui maa ↄde loona kũa. Ɔ̃ à loonapi waa ɛ̀ à tulalepi kà Yesu miwa. +Baa kɛ́ á da musumusu lán baɛwa, mɛ́ a á sakpɛ dà saanaↄ sↄ̀ↄu, má á bãɛ za weɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Bùsudɛnaↄ mↄ lɛ́lɛ Babɛliwa, aai aà nɛgↄ̃naↄ kṹkũ, aai ń sáↄ ɛ́ɛ, asa ma Dii mi tↄsimá mà fĩabonɛ́ a zɛ́waɛ. +ↄ̃ wà n vũaa miagbɛsai lán nɛ́ pↄ́ wa ì gɛ ũwa. Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń zↄ̃zↄ̃ ń fɛ̃ndao wà ń dɛdɛↄ kákaanla. Wà n zu ɛu ń gbɛ̃́piↄɛ, wà ↄ̃zↄ̃̀ n gɛwa. +Aa Bɛ̃yãmɛɛ pↄ́ kú ń Abinɛɛoↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń baswaaↄ̃oɛ (360). +Aà zɛ́ ì mipɛńnↄ gawa, ì si ń gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́aziↄ bɛdau. +Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: A ònɛ kpelewa ni? Ńsu yã́pi ulɛmɛɛo. Tó ń yã́ pↄ́ a ònɛ kee ùlɛmɛɛ, Lua yãpãsĩ kɛnɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ! +Saoa Diiwa ado bàasio, gbɛ̃́ pↄ́ saò dii pãlewa, wà ade tↄ̀lↄzↄ̃. +Zuↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃kwi ń plao (72.000). +Kɛ́ Yoabu a feena mà, ↄ̃ à bàalɛ̀ gɛ̃̀ Dii zwã̀akpɛ ua, à nà Dii gbagbakĩizi à a kↄ́ba kũ̀. Yoabupi zɛ̀ ń Adoniao yãaɛ, ãma i zɛ ń Abisaloũoo. +A íkalɛkĩipi kɛ̀ wɛ̃́lɛ guu íkalɛkĩi zi plaade ũ, ãma i wɛdↄ Lua pↄ́ mↄ̀ ń yã́piozio, i Lua pↄ́ yã́pi dìlɛ za zi yãdao. +Ɛlihu pɛ̀ a yã́lɛ à mɛ̀ +Kɛ́ Davidi yã́ bee ò Sauluɛ a làa, Saulu mɛ̀: Ma nɛ́ Davidi, n lↄↄn wee? Ɔ̃ Saulu wii pã̀lɛ à ↄ́ↄlↄ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛdama ì kɛɛ̀ na ye dↄ̃ai, gbɛ̃́ pↄ́ totoa ì kɛɛ̀ ĩ́i mi vĩo. +Mika òɛ̀: Zↄ̃lɛmanↄ, ní gↄ̃ ma mae ũ, ma saona ũ. Máliↄ fĩabonɛ wɛ̃ ń wɛ̃o ã́nusu ↄwatɛ̃ kwikwi ń pↄkasaↄ ń pↄbleao. Ɔ̃ Levii buipi wèi. +Labã gɛ̃̀ Yakↄbu zwã̀akpɛu, à gɛ̃̀ Lea kpɛ́u, à gɛ̃̀ zↄnↄɛ gbɛ̃ↄn plapiↄ kpɛ́u, i pↄe eo. Kɛ́ à bↄ̀ Lea kpɛ́u, à gɛ̃̀ Lasɛli kpɛ́u. +Má fĩabo Babɛlideↄnɛ ń Babiloniↄ píi á wáa vãi pↄ́ aa kɛ̀ Siↄnaɛ yã́i. Ma Dii mámɛ má ò. +Mpi ń n gbɛ̃́ↄ a kãaa Diiziɛ. Dén Aalona ũ kɛ́ álɛ zↄadↄwài? +Ɔ̃ Lasɛli yã́ dↄ̀ Luagu, à aà wabikɛa sì, ↄ̃ à kɛ̀ nɛade ũ. +Lɛ́ pɛ́ kã̀aewa! Wàlɛ su lɛ́lɛi ma gbɛ̃́ Isailiↄwa lán kúuwa, asa aa ma bàakuańnↄ yã́ gbòo, aa bↄ̀ ma ikoyã kpɛɛ. +Ɔ̃ Ɛlizi òɛ̀: Ka bɛ aafia! Kɛ́ à dàzɛu, à táaò yↄↄ, +Mpi sↄ̃ gbɛ̃nazĩn nɛ́, ńsu vĩakɛnɛ́ ge an yãoaɛo. Baa ń kua lɛaa ń lɛsikaopiↄ guu, mɛ́ ń zↄ̃lɛa sóipiↄ kĩ́i, ńsu vĩakɛ ń yãoaɛo. Ńsu to sↄ̃ kɛ̃ngu an yã́io, asa swã́gbãadeↄnɛ. +Á Isailiↄ i mɛ ma yãkɛa dↄ̀ↄ vĩo. À swã́kpa sa. Ma yãkɛa dↄ̀ↄ vĩo ló? Ge á yãkɛa mɛ́ dↄ̀ↄ vĩo kai! +Ma aso gò á gã̀u, ma á ↄ bↄ̀ ɛ̃u. +Dii ì zĩabusanaↄ gba gbãa, ↄ̃ ì ↄtↄ̃ vãikɛnaↄwa e zĩ́lɛ. +Kalɛbu tò gbɛ̃́ pↄ́ lia Mↄiziziↄ nìlɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Wà gɛ bùsupi síi, asa wá zĩblemáɛ. +Kɛ́ Aitofɛli è wi zĩkɛ a lɛdamawao, à fɛ̀lɛ káoyè a zàaĩnaɛ, à tà a bɛ wɛ̃́lɛu. À a bɛ yãgↄ̃̀gↄ̃, ↄ̃ à azĩa lòo à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ a mae miaɛu. +Yosɛfu Lua náaikɛ̀. Kɛ́ a ye gai, ↄ̃ à Isailiↄ bↄa Egipi yãò ń lá aa kɛ ń a gɛoo. +Ɔ̃ Mↄizi ɛ̀a ò Kole buipiↄnɛ: Levii buiↄ, à yãma. +Yakↄbu buiↄ, à yã́ɛ bee ma. Isaili tↄ́ kúwá, a bↄ Yuda au guu. I lɛgbɛ̃ ń Dii tↄ́o, i Isailiↄ Lua sísi, ↄ̃ ili kɛ a zɛ́wa ń náaioo. +Ɔ̃mɛ gupuakũna zↄ̃ↄↄ kɛ̀, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Aa kpↄ̀ nɛ́naↄ vĩ yↄↄ lↄ. Kɛ́ à báaadàu, a ònɛ́ aa ɛa bee kpaalɛnɛ́ lↄ. +Ɔ̃ Yesu fɛ̀lɛ gì ĩ́anaɛ, a ò íɛ à mɛ̀: Nílɛ! Zùukɛ we! Ɔ̃ ĩ́ana kpàlɛ, gu kɛ̀ kílikili. +Gbɛ̃́ pↄ́ wi ń tↄ́ e àizãna taalauoↄ ↄ̃ wà ń zú tɛ́ ísidapiu. +ń Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ dɛ Ɛsɛbↄ̃ kía ũ wɛ̃́lɛↄ píi e Amↄniↄ bùsu zↄ̃lɛu. +À mɛ̀ tó ma gɛ a buiↄ kĩ́i, tó wi weio, ma bↄ lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀ɛ̀ guun we. +N dↄaanaↄ swã́gbãakɛ̀, aa nà kpã́iↄwa. Ampii aa ye gbagusaɛi, aaìↄ kpálɛkɛ gbai. Aali yãnakpa tonɛↄwao, aali lɛda gyaaↄzio. +À sãↄ ń zuↄ nàaa, ↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ pↄtuopiↄ kpánaɛkɛ̀ aa mɛ̀: Davidi pↄ́ↄn kɛ. +Yã́ pↄ́ Ezekia kɛ̀ Yuda bùsu píi guun we. À yã́zɛde náaide pↄ́ Dii a Lua yei kɛ̀. +À pↄnakɛ a yã́ musu luabɛdeↄ ń Lua gbɛ̃́ↄ ń aà zĩnaↄ ń aà ãnabiↄ, asa Lua mɛ́ tↄsìwàɛ́. +Aalona bui gãliↄn kɛ: Aalona nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Nadabu, Abiu, Ɛleazaa ń Itamaao. +Balaaũ wèwà à mɛ̀: Kɛ́ n kↄ̃̀ↄòmanↄ yã́iɛ. Tó má fɛ̃na kũa, dↄ̃ ma n dɛ gↄ̃̀ↄ. +Kɛ́ aa yãò aa làa, Zaaki fɛ̀lɛ yãsɛ̀ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ, à ma yãma. +N gbɛ̃́ pↄ́ ni yãda gbɛ̃pãleↄnɛ, bↄ́yãi nili da nzĩaɛo ni? N mɛ̀ wasu kpã́ioo, mɛ́ ni o sↄ̃ bɛ? +Bila nɛ́ Nɛfatali nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yaziɛli, Guni, Yezɛɛ ń Sileũo. +À a bɛ ziia Ɛliakiũ ń a lakɛ̃na Sɛbenao ń saonkiaↄ zĩ̀ ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́wa, zwã̀nkasaↄ kákaańla. +Ńsu yãgbɛa ǹ mɛ bↄ́yãi yãagↄↄ maa dɛ tiaaio, asa yãlaa bee taaá ↄ̃nↄyã no. +Tó ma yã́kpalɛkɛ̀ánↄ, mɛ́ ma á wɛtã̀ ń pↄfɛ̃o ń pↄkũmao, áↄ dɛ láanipↄ ũɛ, pↄ́ sↄ̃́sↄ̃aↄ ũ bui pↄ́ liaaáziↄnɛ. Á yã́ a to sↄ̃ kɛ̃́ńgu, i ń gba laai maamaa. Ma Dii mámɛ má ò. +Kɛ́ ma lápi kpà Nɛlia nɛ́ Balukupiwa, ↄ̃ ma wabikɛ̀ Diiwa ma mɛ̀ +Aalona buiↄ tↄ́n kɛ: Ɛleazaa Finɛasi ì, Finɛasi Abisua ì, +Mɛtotoa ài vĩ yↄↄ, ãma dɛa luayãmana ũ ài vĩ yã́pii guuɛ, asa bee ì mↄ́ ń wɛ̃nio gbã ń ziao. +Á Sefana bɛdeↄ dↄ̃, kɛ́ aa dɛ Yesude sɛ̃́iaↄ ũ Gɛlɛsi bùsuu mɛ́ aa dìlɛ wàↄ dɛ Lua gbɛ̃́ↄ dↄnlɛdeↄ ũ. Gbɛ̃́ↄ, ma wabikɛ̀wáɛ, +À gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Isaili buiↄwa píi à mɛ̀: Tó a kuuↄ mà dↄ, à o Abisaloũ mɛ́ kpalablè Hɛblↄ̃. +Dii ma tàaeↄ kàkↄ̃u, a tã̀ zuu ũ. A dàmɛɛ ma nↄɛ, ↄ̃ ma gbãa bùsa. À ma gbɛ̃́ↄ nà gbɛ̃́ pↄ́ aa fↄ̃ ń fuoↄnɛ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ a gↄↄplakɛ̀ Kadɛsi, wekĩi a gↄↄ gàgau. +à zↄ̃̀lɛ kpalau Yelusalɛũ wɛ̃̀ àaↄ̃ɛ. Aà da tↄ́n Maaka, Abisaloũ buiɛ. +Àli kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛↄ yãda. Àliↄ ma kúkĩi vĩa vĩ. Mámɛmaa Dii. +A yã́i tò, wi sↄ̃dilɛ wà mɛ: Dii mɛ́ ma Mìsina ũ, vĩa a ma kũo. Bↄ́ gbɛ̃nazĩna a fↄ̃ kɛmɛɛi? +Aà gbɛↄ kɛ̀ n zↄ̀blenaↄnɛ maa, aà daaĩa ìↄ kɛwɛ̃ɛ wɛ̃naɛ. +Ɔ̃ Mↄizi wiilɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Kpelewa má kɛ ń gbɛ̃́piↄi? À gↄ̃̀ yↄↄ aa ma pápa ń gbɛo wà ma dɛɛ. +Baa gusiau gu ì pu gbɛ̃maaↄnɛɛ, nↄ̀sɛpuade pↄ́ sùuu ń sósobio vĩↄ. +A mↄ zĩkɛnapiↄ dɛdɛ, i bú si kpa gbɛ̃pãleↄwaɛ. Kɛ́ gbɛ̃́ↄ yã́pi mà aa mɛ̀: Lua wá bↄ. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Yuda gbãadeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ kã̀aa Yelusalɛũ. +Ɔ̃ Age mɛ̀: Ma Dii ma mɛ̀, màa á bui dɛmɛɛ. Yã́ pↄ́ i kɛ ń pↄ́ pↄ́ i ma gba weↄ píi gbãlɛaɛ. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ lɛ́ tá a mae kĩ́i. Kɛ́ a bɛ kãaa, aà maepi aà è, ↄ̃ à kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ. À bàalɛ̀ gɛ̀ kùsiwà à lɛpɛ̀wà. +kɛ́ à gↄ̃ á Mae pↄ́ kú musu nɛ́ↄ ũ sĩana. Asa ì ĩatɛ̃ bↄ gbɛ̃vãiↄnɛ ń gbɛ̃maaↄ píiɛ, ì lou ma tàaesaideↄnɛ ń tàaedeↄ píiɛ. +Málɛ oɛ́, tó gbɛ̃́ a na yà, mɛ́ i kɛ à gbãsĩkɛ̀ no, tó à nↄ pãle sɛ̀, à gbãsĩkɛ̀ɛ. +Ma pↄe è lán gbɛ̃nazĩna ↄwa malaikapiↄ gã̀sĩa zíɛ. +Yão Yuda bùsu gbãade Zolobabɛliɛ ń saonkia Yesuao ń gbɛ̃́ kↄ̃napiↄ píi, ǹ ń la ǹ mɛ +Ɛzala nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yɛtɛɛ, Mɛlɛdi, Efɛɛ ń Yalonio. Mɛlɛdi mɛ́ Falaↄ̃ↄ nɛ́ Bitia sɛ̀, ↄ̃ à Miliaũ ń Samaio ìò ń Ɛsɛmↄa mae Isebao. Aà Yuda nↄ ↄ̃ à Gedoo mae Yɛlɛdi ń Soko mae Ɛbɛɛ ń Zanↄa mae Yekutiɛo ìò. +À gↄ̃inakɛ̀ a lìa fùapiↄzi lán gbɛafu bɛↄwa dↄ̀ↄ pla, mↄdaonapiↄ zĩ́lɛ ń musuo. Fùapiↄ doũ píiɛ. +Dé mɛ́ Kía gawidepi ũi? Dii nɛgↄ̃n gbãaɛ, Dii zĩ̀kan gbãaɛ. +Ɔ̃ Yudasipi gɛ̀ lɛkpàaĩ ń saonkiaↄ ń Lua ua dↄ̃̀anaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ, lá á kɛ à Yesu kpámá. +Má mↄ́ɛ́ ń ío à gbá pípi, í kã́mabo lí gbáu la. +Bíli gbɛ̃́pii kũ̀, aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Bↄtaa bui yã́n wei? Yã́ dafu daanɛ́ yã̀? Ì danɛ́ ń ikooɛ. Baa tã́aↄ, tó à yãdìlɛnɛ́, aaì aà yãmaɛ. +Kɛ́ aalɛ pila gbɛ̀sĩsĩpiwa, ↄ̃ Yesu ònɛ́ aasu yã́ pↄ́ aa èpi o gbɛ̃e mao e Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ gɛ bↄò gau. +Tó ń nↄ vĩ, ńsu wɛɛlɛ ǹ gbaɛo. Tó ń vĩ sↄ̃o, ńsu wɛɛlɛo. +Kɛ́ kí ikoyã lápi yãmà, à a ulada ga kɛ̃̀. +Vua, ã́nusu, gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ, òsoↄ, zwã̀a ↄdeↄ, zwã̀a tɛ̃a ń a gàaluladeↄ, siliki, lí maa bui píi, pↄ́ pↄ́ wì kɛ ń wesa swaaↄ ń lí bɛɛɛdeo ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń gbɛpuao píi, +Yudaↄ kí Yoakiũ, Yosia nɛ́ kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu, Dii yãò Zelemiiɛ à mɛ̀ +Tó á nɛ́ↄ lousisiyãpi mi gbɛ̀awá, +Yã́pi guu naa Diiwa nↄɛ mɛ́ gↄ̃ɛ ũ, gↄ̃ɛ mɛ́ nↄɛ ũ. +Ń zↄ̃lɛa báawa za gↄↄpi, ń kú za asĩnizĩ. +Siↄna mɛ́ gↄ̃̀ ado lán vɛ̃ɛbu kolakpɛwa. À gↄ̃̀ lán pɛ̃n bua yãayãasuwa, lán wɛ̃́lɛ pↄ́ wà koezↄ̃̀iwa. +Tó gbagbaa nɛ́ↄ lɛ́ liaaliaa, aalɛ lɛzumazi blɛkɛ̃sãama yã́i, dé mɛ́ ì pↄblea kpámái? +Ɔ̃ ma fɛlɛ gwãasĩna ń gbɛ̃eↄ, mi yã́ pↄ́ ma Lua dà ma sↄ̃u mà kɛ Yelusalɛũ o gbɛ̃eɛo. Ma di zàaĩna kpɛ, gbɛ̃́ kĩniↄ bɛ kɛ̀sɛ. +A è gupuapi maa, ↄ̃ à gupua kɛ̃̀aa ń gusiao. +Ɔ̃ à bↄ̀ tɛ́wázi, wápiↄ ń Pↄluo, àlɛ wiilɛ à mɛ̀: Gbɛ̃́ beeↄá Lua Musude zↄ̀blenaↄnɛ, aalɛ suabazɛ kpàwakɛɛ́. +À Dii sáaukpa aà malaikaↄ, ikode pↄ́ i aà yãonɛ ma à zĩkɛwàↄ. +Bee gbɛa Abisaloũ sↄ̃́go è ń sↄ̃́ↄ ń gↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn blakwi pↄ́ aaↄ bàalɛ a aɛↄ. +Ɔ̃ nↄɛpi fɛ̀lɛ bↄ̀ aà kĩ́i, à gɛ̀ lɛ́ kɛ màa. À gɛ̃̀ kpɛ́u ń a nɛ́ↄ à zɛtà, aalɛ ta dↄɛ̀, ↄ̃ àlɛ nísikakau. +Dṹnia lɛ́ kɛ tàlaatalaa lán wɛ̃dɛnawa, àlɛ kɛ dɛ̀gɛɛdɛgɛɛ lán gbà lɛsĩwa. Aà tàae gbia mɛ́ tↄ̃̀wà, àlɛ lɛlɛ, a e fɛlɛ lↄo. +Ní oɛ̀ ma Dii ma mɛ̀ Isaili mɛ́ ma nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia ũ, +Aai wɛɛlɛ ga mↄ́ ń sɛ́, ìli mↄ́o, aaì kpálɛkɛi dɛ lá wì kɛ ↄdaila. +Sↄ̃dilɛa ì gbɛ̃́ gba gbãa gyãpɛwa, ãma dé mɛ́ a pↄsia fↄ̃i? +Gbɛ̃́kaa ń ɛɛtoao mɛ́ kú a guu ń gbɛ̃dɛao ń kpã́ioao ń gbãsĩkɛao. Aaì gbãamↄnɛ́, an gbɛ̃bↄalia zɛzɛa vĩo. +Asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iá yãoo yã́ no, sema gbãa. +Ìli ɛa su a bɛ lↄo, aà yã́ lí dↄ aà bɛdeↄgu lↄo. +Baa tó ma mɛ ń ma sↄ̃o yɛ̃̀ɛɛ lɛ́ láa, Lua mɛ́ ì to ma sↄ̃ gbãakũ, ↄ̃mɛ ma baa ũ gↄↄpii. +Yã́ pↄ́ aà lè dì bɛaɛdeↄwa, gukpɛdeↄ kãsì aà yã́ musu. +Yã́ na oa a gↄↄwa kɛfɛũ lán mao tɛ̃a pↄ́ da ã́nusu tauwa. +Tó a lɛzùmazi sa, má wewá, tó a wiilɛ̀mazi, má oɛ́: Má kɛ́! Tó a gbãamↄa gbɛ̃́ↄnɛ mìdɛ á guu ń ↄtondↄakↄ̃wao ń yãpãsĩoao, +Dii wá Dii, n tↄbↄ̀ dṹnia guu, n gawi bↄ̀ gupuau musu. +Gbɛ̃́ pↄ́ náai vĩ ń a yↄↄnao aↄ náai vĩ ń a zↄ̃ↄo lↄɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ náai vĩ ń a yↄↄnaoo aↄ náai vĩ ń a zↄ̃ↄoo. +Kɛ́ Yudaↄ gbɛ̃́ pↄ́ lɛkpàaĩaàzipiↄ dɛ̀dɛ píi, ↄ̃ aa aà nɛ́ Yosia kpà kía ũ aà gbɛu. +Màa a dɛ ń aà kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄ, Yakↄbu buiↄ Lua aɛyanapiↄ. +Yesu ò a ìwaↄnɛ: Sema yã́ pↄ́ ì to gbɛ̃́ↄ fu àↄ ku, ãma waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ a bↄ aà kĩ́i. +Saona Aalona nɛ́ↄ i tɛ́ka saokĩi, aai yàakau, +Gↄↄ doũpi zĩ́ aàli sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa ń sã wɛ̃dona sãasaio +Lɛda zↄↄwa aali misiilɛ ń diiↄnɛ yã́pii guu, aali yã́ pↄ́ a káńgu kɛ. Aasuli bↄ ń yã́ kpɛo. +AƆ̃ Kainu ò Diiɛ: Ĩadamaɛ bee gbãa dɛmala, má fↄ̃́o. +ń Yosia nɛ́ Yoakiũ, Yudaↄ kía kpalablea gↄↄo e Yosia nɛ́ Zedekia, Yudaↄ kía kpalablea wɛ̃̀ kuɛdode mↄ sↄode guu, gↄↄ pↄ́ wà Yelusalɛũdeↄ kũ̀kũ zĩ̀zↄↄ ũ. +Wá gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ wiↄ ku ga lɛ́zĩ Yesu yã́i, kɛ́ aà wɛ̃ni e bↄ gupuau wá mɛ pↄ́ a ga guu yã́i. +Dii buipiↄ tò we, kɛ́ à Isaili pↄ́ aa Kanaa bùsu zĩkaa dↄ̃oↄ yↄ̃òɛ, +Yã́ na kpaa tàaedewa ń yãdaa yãesaidelao, Dii za yã́ beeↄu píiɛ. +À zɛ̀ ń Isaili kíaↄ yãkɛaoA yã́i tò, o Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi, ma Dii ma mɛ̀: À ma, málɛ vãi o á musu, ma sↄu mà mà yã́yiawá. +Ì zɛzↄ̃ swaiɛ, ì bↄ ń pↄ́ pↄ́ ulɛaↄ gupuau. +Fɛsɛtu kɛ̀ńnↄ gↄↄ swaaↄ̃ ge kwi taawa, ↄ̃ à ɛ̀a tà Sezale. Kɛ́ a gu dↄ̀, à zↄ̃̀lɛ a gĩ́naa à mɛ̀ wà mↄ́ ń Pↄluo. +Lua Nisĩna ì gbɛ̃́ɛ bee gba zɛ́ aà ↄ̃nↄyã o, mɛ́ Nisĩna doũpi ì gbɛ̃́ kee gba zɛ́ aà dↄ̃ayã o. +Tó álɛ vɛ̃ɛ bobo, ásu a bɛ kↄ̃nwɛo. À bee to bↄ̀mↄↄnɛ ń nɛtonɛↄ ń gyaaↄ. +Yã́pi kɛ̀ gbɛ̃́piↄnɛ àsi na ũ, ↄ̃ aa yã́pi gbã̀ wà kũ̀ aa mɛ̀: Ao, Bɛnadadaá n gbɛ̃́ɛ. Ɔ̃ kí mɛ̀: À gɛ à aà sɛ mↄò. Kɛ́ Bɛnadada mↄ̀, ↄ̃ Ahabu òɛ̀ aà gɛ̃anↄ a sↄ̃́gou. +A n si kaiwa, a n suaba ń gagyão. +Baa tó à á yá à á fãaa bùsuↄ guu e dṹnia lɛ́wa, a á buiↄ kãaa we, i suńnↄ. +Kɛ́ Davidi sù ń Filitɛ̃pi dɛao, Abinɛɛ aà sɛ̀ gɛ̀ò Saulu kĩ́i, a Filitɛ̃pi mi kũa. +Labã a zↄnↄɛ Bila kpà Lasɛliwa aàↄ zĩkɛɛ̀. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wá gbãa luanaaikɛa guuↄ, sema wà gbɛ̃́ busɛↄ fↄ̃ an gbãasai guu. Wásuli yã́ pↄ́ ì ká wázĩagu kɛo. +Za ĩatɛ̃ bilɛa e a gɛ̃kpɛukĩi ma tↄ́ aↄ zↄ̃ↄ buiↄnɛ. Wa tulaletikamɛɛ tɛ́a, wi mↄmɛɛ ń gba gbãlɛsaiↄ gupiiu, asa ma tↄ́ aↄ zↄ̃ↄ buiↄ guuɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Kɛ́ Yosafa gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń aà deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Yolaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ní oɛ̀ aà zↄ̀blena Yakↄbu pↄ́ɛ, pↄ́ pↄ́ à a dii gbà a kpã̀sãɛ̀ↄn we, aàpi lɛ́ mↄ́ a kpɛ́ zɛ́u. +Dii wá Dii, n tↄbↄ̀ dṹnia guu. +Aà luaia, i gbãae a sáaa ń Luaokɛwao, +Ma kũ ǹ ma bↄ bui zĩ̀loↄ guu, yãpã oa mɛ́ ń lɛ́ pà, aaì ↄlɛlɛ ń lɛ́ pã gbɛ̃ao. +Ni gbãamↄ ísiaɛ, tó à fɛ̀lɛ ń vĩvĩao, ni a zùukɛ. +aaiↄ ma ↄtondↄkĩi gwa, aaiↄ ma ikoyãↄ kũa, aaiↄ zĩkɛwà. Aaↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ ń Lua ũ. +Kí Aasuelu gↄↄ bùsu mɛ̀n basoolo ń soplaoↄ ↄ̃ a dɛ a kía ũ sɛa za India bùsuu e à gɛ̀ pɛ̀ Etiopi bùsuwa. +Ɔ̃ Samuɛli yã́pi sìuɛ̀ píi, i a kee ulɛɛ̀o. Ɔ̃ Ɛli mɛ̀: Diin aà ũ. Lá à kɛ̀ɛ̀ maa, aà kɛ. +Dii, sùuukɛ ń n gbɛ̃́ Isaili pↄ́ n ń bóↄ. Ńsu to tàaesaide dɛa yã́ wí n gbɛ̃́ Isailiↄ musuo. Màa aa láka gbɛ̃́pi dɛaa, +Wà blɛ dìlɛɛ̀ ado, ampiↄ ńtɛ̃ɛ, Egipi pↄ́ aa kuaànↄↄ ńtɛ̃ɛ lↄ, asa Egipiↄ lí pↄble ń Ɛbɛluↄo, aali yãalɛńnↄo. +Ma Dii á Lua mi ísia í fɛlɛ, a ikooaↄ kↄ̃fĩkɛ. Ma tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de! +Kási ń gbɛ̃́ↄ vĩ Saadi we yↄↄ aai ń pↄkasa gbãsĩkpao. Wá bɛbɛ sãnu ń pↄ́ puao, asa aa kà a lɛ́i. +Aà gaa gbɛa Galada bùsu gbɛ̃́ Yaii dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ bao ń plao. +Lá a taasikɛ ma tↄbↄa yã́i, má ↄlↄɛ̀. +Wápiↄ, wáↄ Dii sáaukpa za gbã e gↄↄpiiɛ. Àleluya! +Kɛ́ Yakↄbu lɛ́ su ń buao oosi, Lea bↄ̀ gɛ̀ dàaàlɛ à mɛ̀: Mámɛ má innↄ gbã, asa ma nɛ́ yenzi ɛsɛ asean n ũ. Ɔ̃ à ìaànↄ gwãasĩna bee. +Ɔ̃ Ɛlizi gbɛ̃́ zĩ̀wà à mɛ̀: Gɛ ǹ nzĩa kpálɛ Yuudɛ̃ íu gɛ̃n sopla, n mɛ i ɛa su a gbɛu wásawasa. +Lá Lua buiↄn wá ũ, wásu wàↄ e a dɛ lán tã́a pↄ́ gbɛ̃nazĩna kɛ̀ ń vuao ń ã́nusuo ń gbɛo à gↄ̃inakɛ̀wà lá a yeiwawao. +Ĩatɛ̃ ì fɛlɛ ń a pusu gbãao, lá i giigaga, a vú i kwɛ́, a maa i láa. Beewa ↄde a kpagui a bↄↄlɛↄ guu. +Yesu òɛ̀: Maliama! À aɛdↄ̀wà, ↄ̃ a òɛ̀ ń Ɛbɛlu yã́o: Labuni! (Bee mɛ̀ Mɛtulu.) +Blesana sↄ̃ Gɛlɛsi kpalaɛ, kↄ́ba zↄ̃ↄ pↄ́ dↄ aà wɛ́ taau mɛ́ a kía sɛ̃́ia ũ. +Tó ma fɛlɛńnↄ, baa kɛ́ aa bↄ̀ tɛ́u, tɛ́ mɛ́ a ɛa kṹmá. Tó ma íbɛlɛsɛ̀ńnↄ, áↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Wì aà yeye ń mↄdaonaↄ, wì aà daliu aà zùukɛa yã́i, kási ì mↄdaonapiↄ kɛ̃́kɛ̃ɛ, tã́api i aà zu sɛ̃u. Kɛ́ à Yesu è, ↄ̃ à wiilɛ̀ à kùlɛ aà aɛ, ↄ̃ à pũ̀na à mɛ̀: Lua Musude Nɛ́ Yesu, bↄ́ mɛ́ wá daaai? N yã́ na! Ńsu ĩadaao. À bee ò kɛ́ Yesu lɛ́ o tã́a vãipi gowà yã́iɛ. +ÀliↄA yã́ mɛ́ tò wásuli io lán dãↄwao. Wà itɛ̃kɛ, wíↄ kú ń laaio. +Aà yãdaanɛ́ bↄ̀ ń saɛ, asa aà yã́ iko vĩɛ. +Ma yãònɛ́ gↄↄ bee ma mɛ̀, Dii ń Lua bùsupi kpàmá à gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ. An gbɛ̃́ pↄ́ kà zĩkaaↄ sↄ̃ aa ń gↄ̃kɛbↄↄ sɛ aa bua Yuudɛ̃wa aa dↄaa Isaili kĩniↄnɛ. +Asa tó á yã́ beeↄ kũa mɛ́ aalɛ kã́fĩɛ́, áↄ ku pã wá Dii Yesu Kilisi dↄ̃a kã́fĩaɛ́ saio. +À ɛ̀a nↄsì lↄ à nɛì gↄ̃ɛ ũ à mɛ̀: Kɛ́ bee sa ma Dii sáaukɛ̀, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Yuda. Ɔ̃ aà nɛi zɛ̀. +À íbɛlɛmìdɛ, à ń pla ḿpii kɛ̀na ń Luao mɛdoũpi guu a gaa líwa musu. +Á èa? Yãkɛa mɛ́ tò yã́ bↄ̀aànↄ na, i kɛ Lua náai pↄ́ a kɛ̀ ado yã́i no. +Dii ì gbɛ̃́ pↄ́ yeaziↄ dↄ̃́a píi, ãma a vãikɛnaↄ míↄnzↄ̃ɛ. +Ɔ̃ Dii Malaika ò Tisɛbɛ gbɛ̃́ Ɛliaɛ: Fɛlɛ gɛ́ dai Samali kía zĩnaↄlɛ, ní ń la, Lua ku Isaili bùsuuoɛ, ↄ̃ aalɛ gɛ́ yãgbɛai Ɛkɛloni dii Baalizɛbuwaa? +Zĩabusanaↄ mɛ́ aaↄ bùsu vĩ, aaiↄ pↄnakɛò ń aafia zↄ̃ↄo. +Too nɛnↄɛnaↄ vĩ mɛ̀n pla, aaì mɛ: Wá gba, wá gba. Pↄ́ mɛ̀n àaↄ̃ ku aali kã́o, à kà síiↄ̃ se, aali mɛ pↄ́ mↄ̀máo +Lua gbɛ̃kɛkɛ gbɛ̃́ pↄ́ ye wá Dii Yesu Kilisizi láasaiↄnɛ ḿpii. +Saonaɛ beeↄ mɛ́ lɛ́ kã̀aepɛ Lua kpagolo aɛ: Sebania, Yosafa, Nɛtanɛli, Amasai, Zakali, Benaia ń Ɛliɛzɛɛo. Ɔbɛdɛdↄũ ń Yehiao dɛ a dↄ̃̀anaↄ ũɛ lↄ. +Baa tó wápiↄ ge malaikae bↄ̀ luabɛ à baona pↄ́ i kpaaĩ ń pↄ́ pↄ́ wá òɛ́oo waasokpàɛ́, Lua láaikɛwà. +asa ikoyã ì mↄ́ ń Lua pↄkũmaoɛ. Gu pↄ́ ikoyã kúuo, tàae líↄ ku we sↄ̃o. +Ɔ̃ Mↄizi ń nao lá Dii òɛwa. +I kɛ átɛ̃ɛ ↄ̃ málɛ yã́pi lɛgbɛ̃ɛ́o. +Ɛgɛlↄni Amↄniↄ ń Amalɛki buiↄ nàwa, ↄ̃ aa mↄ̀ lɛ̀lɛ Isailiↄwa aa wɛ̃́lɛ daminalikpɛde sì. +ń Belotao ń Siblaiũ pↄ́ kú Damasi bùsu ń Amata bùsuo lɛ́u, i gɛ́ e à gɛ pɛ Azaatikↄ̃, Haulani bùsu lɛ́wa. +O Aalonaɛ ń aà nɛ́ↄ ń Isailiↄ píi, Isaili bui ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á guun lò, tó á gbɛ̃e mↄ̀mɛɛ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄo lɛ́gbãdↄa ge gban lò, +Gbɛ̃nazĩn nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́ia pↄ́ wà mↄ̀omɛɛↄá n pↄ́ɛ. To aali nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ ń pↄtuo pↄ́ dɛ tɛ̃ ũ nɛsana sɛ̃́iaↄ bo. +Aa á pↄtuoↄ sóso ń á bua pↄ́ↄ e à gɛ kaalɛòɛ. Aa á pↄ́wɛna ge á vɛ̃ɛ ge á nísi ge á zu ge á sã tóɛ́o e à gɛ midɛò. +À gbɛsi kɛ̀ ibↄkĩi ũ, à gbɛkão lìlɛ nibↄna ũ. +Wi onɛ́: Kɛ́ aa pãkpà Dii ń Lua pↄ́ ń deziↄ bↄ̀lɛ Egipizi yã́iɛ. Aa zɛ̀ ń dii pãleↄ, aa ń sisi, aa zↄblènɛ́. A yã́i Dii músi bee zĩ̀imá píi. +Gↄↄ bee kí lɛ́ faaibo ń Lua gbɛ̃́pi zĩkɛna Geazio à mɛ̀: Yãzↄ̃ↄ pↄ́ Ɛlizi kɛ̀ↄ dau siumɛɛ. +Ãma Gbãapiide ↄ̃ má ye mà yãoɛ̀ sa, má ye gɛ́ ń ma yã́o Luawaɛ. +Ɛdↄũ bùsu a gↄ̃ wáiwai, yã́pi i di gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄwa, aaiↄ a láanikɛ wɛ́tɛ̃a pↄ́ wà mↄ̀ɛ̀ yã́i. +Ma kpagolopi kɛ̀ ń lɛpusialio, ↄ̃ ma gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ ã̀ mɛ̀n pla lá a káauↄwa. Ma dɛdɛ gbɛpiwa, má gbɛ̀ pɛ̀pɛɛpiↄ kũa, +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ: Pila ǹ gɛ́i! N gbɛ̃́ pↄ́ n bↄńnↄ Egipiↄ ↄ̃̀ↄkpà. +Titu gbɛ̃́ bee sↄ̃, ma zĩkɛndee pↄ́ wi á maa wɛɛlɛ sãnun aà ũ. Wá gbɛ̃́ kĩniↄ sↄ̃, Yesudeↄ zĩnaↄnɛ, aaì Kilisi tↄbↄ. +Aà kpalablea wɛ̃̀ bla mɛ̀ndosaide guu ↄ̃ gyã aà lè a gbálaↄwa. Aà gyãpi pãsĩ, ãma i Dii kĩ́i wɛɛlɛo, sema ɛsɛdeↄ. +Lá wá sↄ̃ ìↄ dilɛa Lua aɛn kɛ: Tó wa pↄ́ wabikɛ̀wà lá a yeiwa, ì wá yãmaɛ. +Kilisi sↄ̃, uabelepi nɛ́ɛ. Luapi a ua nàɛ̀ aà ↄzĩɛ. Wámɛ wá uapi ũ, tó wá pↄ́ pↄ́ wá wɛ́ dↄi yã́ kũa ń sↄ̃o dilɛa ń pↄnao. +Gbɛ̃́ pↄ́ wìwi lí ↄdↄnzio lé? Gbɛ̃́ pↄ́ sì wɛ́tɛ̃au ì wiilɛnziɛ. +Bíla pↄ́ dↄaaaɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ aà kpɛↄ lɛ́ wiilɛ wàlɛ mɛ: Gbãa kɛ, Davidi Bui! Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o ũ! Wà gbãakpaaàzi à zↄ̃ luawa. +Lua Báaapiide á sisi a gawi pↄ́ lí láaowa naa Kilisiwaɛ. Tó a taasikɛ̀ yↄↄ, a á bↄ maa, i á zɛ gíũgiũ, i á gba gbãa, i á zɛdↄ. +Tó i su kɛ̀ màao, a duunakɛ̀ Diiɛɛ. Àↄ dↄ̃ kɛ́ á duunapi a wi á musuɛ. +Gbɛ̃maa pↄ́ lɛ́ yãmaakɛ a zɛ́wa yã́ gwa. +Gↄ�� bee wa Dii gbagbakĩi bo Egipi guo, wa dↄngubↄ pɛ́lɛ Diiɛ Egipi bùsu zↄ̃lɛu. +Wá luanaaikɛa mɛ́ tò wá dↄ̃ kɛ́ aà yãoa mɛ́ dṹnia kàlɛ. Pↄ́ pↄ́ wìli wɛsiɛo ↄ̃ à pↄ́ pↄ́ wì wɛsiɛ kɛ̀ò. +À sã̀ aà ìwaↄgu aa pɛ̃ɛ kũ̀sũa sɛ́. Pɛ̃ɛ mɛ̀ndo mɛ́ gↄ̃̀nɛ́ gó guu. +Ǹ a filiaↄ kɛ mɛ̀n sopla ǹ didi a musu, kɛ́ aaↄ gupu aɛ. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua ma mɛ̀, mapi sↄ̃ má fɛlɛánↄɛ. Yelusalɛũdeↄ, má yã́kpalɛkɛánↄ buipiↄ wáa. +A pãsĩ ń wá buio, à wá deziↄ wɛtã̀ a tò aa ń nɛ́ↄ kↄ̀lɛ aa gàga. +Á gbɛ̃e suli vãi kpaaĩ ń a gbɛ̃́deeoo. Ɛɛtoa ń ma tↄ́o suli kááguo, asa má za yã́piↄu píiɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +yãvãi i kↄ̃́, gbɛ̃́ dasideↄ yea Luazi i busa. +Lousisia sĩana pↄ́ sãa vĩ Mae Luaɛon kɛ: Wà laaidↄ tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄwa ń gyaa gbɛ̃andoↄ an wɛ̃nakɛa guu, wíↄ wázĩa kũa dↄ̃ sãasai dṹnia yã́ musu. +Tó gbɛ̃́ ↄkã̀ pↄ́ gbãlɛawa, nↄ̀bↄ ge pↄtuo ge pↄ́taaonkuawa pↄ́ dɛ tɛ̃ ũ gɛn nò, baa tó a a yã́ dↄ̃o, à gↄ̃̀ gbãlɛaɛ, tàaeɛ. +Nↄee nɛgↄ̃ɛↄ Sɛũ ń Haũo ń Yafɛtio ń ń nɛgↄ̃ɛ pↄ́ aa ì í daa dṹniaa gbɛaↄ yã́n kɛ +Aà yãkɛaↄ bɛɛɛ ń gawio vĩ, aà yãkɛa a zɛ́wa láaa vĩo. +Ɔ̃ tↄↄlɛ lùalua gbã́ugbãu, asa Dii malaikae bↄ̀ musu à mↄ̀ gbɛpi gbeembò a gò mialɛɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛwà. +Wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo Lua Nisĩna lɛ́ omɛɛ, yea ń mↄdaonao ń wɛ́tɛ̃ao lɛ́ ma dã́. +Ìli yãkɛwɛ̃ɛ wá duunawao, ìli ĩadawá wá vãikɛawao. +Wɛ̃nadↄ̃mɛɛ, Lua, wɛ̃nadↄ̃mɛɛ, asa ḿmɛ mi nanzi. Ma sↄlↄ n kúlukulunau mi bↄ ga lɛ́zĩ. +Dii mɛ̀: À zɛ́kpa! À zɛ́kpa! Àli miↄnaↄ bibi! À pↄ́ pↄ́ wa gɛ̃nalɛwà gága ma gbɛ̃́ↄ zɛ́u! +Lá gɛ̃a kã́mabokĩiu lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ gì ku, wà laaika kɛ́ wá gbɛ̃e su kuawào. +Á kɛ n uaɛ lá á kɛ̀ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ uaɛwaɛ, lá á kɛ̀ Ahia nɛ́ Baasa uaɛwa, asa n Isailiↄ daa duunkɛau aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +Gedelo, Bɛdagↄ̃, Naama ń Makedao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndoo, an baade ń a bualoũↄ. +Gwãasĩna aↄ ku lↄo, gbɛ̃e baa aↄ kú ń filia ge ĩatɛ̃ gupuaoo, kɛ́ Dii Lua a gupunɛ́ yã́i. Aaↄ kible e gↄↄpiiɛ. +Kɛ́ vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃gↄↄ kà, ↄ̃ à a ìwaↄ zĩ̀ zĩkɛnapiↄwa aa a vɛ̃ɛ asea siɛ. +An wɛ́ aↄ ku saokĩi pↄ́ aa bò ńzĩaɛↄwa lↄo, aa wɛdↄ lí pↄ́ aa pɛ̀lɛ tã́a ũↄzi lↄo ge ń tulaletikatɛakĩiↄ. +Kɛ́ à sù, a ò a maeɛ ń a dao à mɛ̀: Ma Filitɛ̃ nↄɛe è Timɛna. À wɛɛlɛmɛɛ mà sɛ́. +Agita nɛ́ Adonia gɛ̀ Salomↄↄ da Basɛba lè, ↄ̃ Basɛba aà là à mɛ̀: Aafia n mↄa? A wèwà à mɛ̀: Aafiaɛ! +Ɔ̃ ma mɛ̀: Yã́ gìaɛ sa, kɛgua, asa ma lɛ́ gbãlɛaɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ má kú ń guuↄ lɛ́ gbãlɛa, ↄ̃ ma wɛsì Kí Dii Zĩgↄ̃delɛ. +Maakɛa ń yãkɛa a zɛ́wao ì ka Diigu dɛ saoawàa. +Iↄ dɛ kpàsa nↄ̀ↄ maa ũ, í yàaka oopi zíɛ, í disa à ma oopi guu ɛ́lɛɛlɛ. +Wa fↄ̃ lɛɛũ ń vuao ge bĩsãgbɛo, wa fↄ̃ a fĩabo ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ pↄ́oo. +Gbɛ̃e su gbɛ̃kɛkɛɛ̀o, wasu wɛ̃nadↄ̃ aà nɛ́ pↄ́ a tòↄnɛo. +Má pↄ́ fĩ yã́pi taalawa seela ũ, má kã́nↄ lɛ́ yãdanɛpiwa ma ìwaↄnɛ. +I dṹnia zi ń a yãdansai pↄ́ kú a guuↄ too, a tò í dàńla. Ãma à Nↄee pↄ́ ì maakɛa waasokɛ bↄ̀ ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn soplaↄ. +À ma zuu sɛ́, í yãdada ma kĩ́i, á sↄ̃ i níni, asa má busɛ mɛ́ ma nↄ̀sɛ niɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, luabɛ ń dṹniao a gɛ̃, ãma Luayãtaala wɛ̃̀sã nɛ́na ge a pↄ kelenae a bãdɛo, yã́pii a kɛ. +Asa lá wàlɛ yã́ɛ taa kɛ ń lí bùsuo, lí gii pↄ́ aↄ dɛai? +Á Yudaↄ sↄ̃ a ma vãikɛa guu, a ka kɛkɛa! +Málɛ oɛ́ à to Lua Nisĩna dↄaaɛ́, ázĩa pↄeã i midɛ. +Aa kpɛkpà aa bↄ̀ aà kpɛ lán ń maeↄwa, aa náai vĩo lán sá gia baiwa. +Dii, ḿmɛ ma nanzi, ńsuli tó wí ma kũo. Lá ni yãkɛ a zɛ́wa, ma misi. +Ɔ̃ wà a baokpà Tamaaɛ wà mɛ̀: N zãde lɛ́ gɛ́ Timɛna a sãↄ kãkɛ̃ɛlɛi. +Yã́ beeↄ kɛ̀ kɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalauɛ bee paɛ wà mɛ̀: Aà wáe a ɛo. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ ǹ mɛ ma Dii Lua ma mɛ̀ wiipɛ ǹ mɛ, agya! A gↄↄ kà! +Ɔbɛdi Yehu ì, Yehu Azalia ì, +Finɛasi fɛ̀lɛ yã́pi tɛdɛ̀, ↄ̃ gagapi zɛ̀nɛ́. +Dé mɛ́ aà dìlɛ dṹnia kía ũi? Dé mɛ́ dṹnia bṹu nàɛ̀ aà ↄzĩi? +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua aà ì líↄ tɛ duunawao, asa Lua kɛkɛá kú aà guuɛ. A fↄ̃ líↄ tɛ duunawao, kɛ́ Lua aà ì yã́i. +Ɔ̃ aà zãda aà là à mɛ̀: Mákĩi n pↄ́ kↄ̃nwɛ̀u gbãi? N zĩkɛ̀ má ni? Lua báaada gbɛ̃́ pↄ́ laaidↄ̀mau. Ɔ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ à zĩkɛ̀ aà bua yãòɛ̀ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩkɛ̀ aà bua gbã tↄ́n Bↄazu. +Kɛ́ Mɛlabu kà wà kpa Davidiwa, ↄ̃ Saulu aà kpà Mɛↄla gbɛ̃́ Adiɛliwa. +Seelade pãle ku ì ma yã́ o, mɛ́ má dↄ̃ kɛ́ ma yã́ pↄ́ ì o náai vĩ. +N mae zĩ gbãa dàwɛ̃ɛ pãsĩpãsĩ. Mpi sↄ̃, zĩ gbãa ń aso gbia pↄ́ a dìwɛ̃ɛpio lao, wí misiilɛnɛ. +Tó zu kuo, gba ìↄ da giiɛ, wì ài zↄ̃ↄ e ń zuↄ gbãao. +Kɛ́ a kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀ aà Nisĩna pↄ́ kú wá guu lí sí sàao, álɛ e yãpã yã̀? +Ɔ̃ ma pↄfɛ̃ ń pↄkũmao bↄ̀bↄ Yuda wɛ̃́lɛↄ ń Yelusalɛũowa e aa gↄ̃̀ bɛzia gii ũ lá á dↄ̃ gbãɛwa. +Isailiↄ sↄ̃ aalɛ wɛɛlɛ Lua to yã́ bↄńnↄ na ikoyã musu, ↄ̃ i bↄńnↄ nao. +Kí líↄ kúńnↄ we. Tó gbɛ̃́ↄ lɛ́ gɛ̃, aàli gɛ̃. Tó aalɛ bↄlɛ, ili bↄ. +Asa lá ikoyã pↄ́ malaikaↄ òá sĩanaɛ, mɛ́ wà fĩabò gbɛ̃́ pↄ́ gì mai aa pã̀aↄnɛ a zɛ́wa, +Gↄↄ plae dà wá tá kↄↄnkũ̀. Dɛ̃ɛ ń dɛ̃ɛo wa ka Sinidi lɛ́i. Kɛ́ ĩ́ana i weiwɛ̃ɛ wà gɛ́ súsuo, wa pãalɛ wa bↄ Kɛlɛti bùsu kpɛ oi Samↄnɛ saɛ. +Màa Yozuee tɛsↄ̃̀ Aiwa, a tò à gↄ̃̀ bɛzia ũ, ↄ̃ à gↄ̃̀ da gii màa e ń a gbão. +Bui pↄ́ ń kɛ̀ↄ mↄ́ kúlɛnɛ, aa n tↄbↄ ḿpii. +Basana gbɛ̀sĩsĩ dɛ a kĩniↄla, Basana gbɛ̀sĩsĩ misonaↄ dasi. +Daniɛli gbɛ̀a kíawa, ↄ̃ à Sadaki ń Mɛsakio ń Abɛdinɛgooo dìlɛ Babɛli bùsu gbãadeↄ ũ. Daniɛli sↄ̃ a ku kibɛ. +Wá wɛ́ kú pↄ́ pↄ́ wì wɛsiɛ kĩ́io, sema pↄ́ pↄ́ wìli wɛsiɛo. Asa pↄ́ pↄ́ wì wɛsiɛá gↄↄpla pↄ́ɛ. Pↄ́ pↄ́ wìli wɛsiɛo sↄ̃ ìↄ ku gↄↄpiiɛ. +e Abadↄ̃ ń Leobɛo ń Hamↄo ń Kanao ń Sidↄ̃ pↄ́ dɛ mɛɛwia ũo. +Galada bùsu gbɛ̃́ Zɛfɛte dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ sooloɛ. Kɛ́ à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Galada bùsu wɛ̃́lɛeu. +kɛ́ á yãkɛa e ka Yesusaideↄgu, mɛ́ ásu àↄ sↄ̃kpalɛa gbɛ̃ezio. +Ɔ̃ aa òɛ̀: Wà n i duuna guu míↄmiↄɛ, ↄ̃ ńlɛ yãdadawɛ̃ɛa? Ɔ̃ aa aà yà. +Dii ye ɛɛde gĩyãio, aà pↄ ìↄ na sĩandewa. +Bùsuɛ bee kpaalɛ Isaili bui mɛ̀n kɛ̃okwiↄnɛ sa ń Manase buiↄ lɛɛ doo. +Yã́ beeↄ mɛ́ ì to gbɛ̃́ gbãlɛ. Pↄblea ↄpisai lí tó gbɛ̃́ gbãlɛ̀o. +Levii buiↄ Yesua ń Kamiɛlio ń Banio ń Asaniao ń Selebiao ń Odiao ń Sebaniao ń Petaiao mɛ̀: À fɛlɛ Dii á Lua táasilɛ! A ku za asĩnizĩ e gↄↄpii. To wà n tↄbↄ, asa n gawi dɛ lɛ́maama ń táasiola píi. +Nↄana ì nↄ̀ↄmusu dɛ, pↄblea ì kɛ̃́sãwà, ãma pↄmaae lí kɛ̃́sã Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄwao. +Tó n zɛ ń yãmaao, n oa aↄ weeao lé? Tó ni zɛ ń yãmaao sↄ̃o, duuna naalɛnɛ n kpɛɛlɛ. N ni lɛ́ aà dɛ, sema ǹ zĩblewà. +Tↄↄlɛ lualuaapi gbɛa sa tɛ́ɛ, kási Dii ku tɛ́pi guuo. Tɛ́pi gbɛa yã́kpãina mɛ́ dↄ busɛnnↄ. +Tó ma bↄ ń ma gbãao Egipi, má Isailiↄ bↄlɛu, Egipiↄ i dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. +Dii á Lua nɛ́ↄn á ũ. Ásu à á mɛ líli ge à á mi bo gɛ yã́ musuo, +Kɛ́ ma ka wɛ̃̀ bla, Dii zↄ̀blena Mↄizi ma gbaɛ Kadɛsi Baanɛa, ↄ̃ ma mↄ bùsuɛ bee asiigwà. Ma ɛa ta aà kĩ́i, má òɛ̀ lá a ku ma sↄ̃ guuwa, +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua ma mɛ̀, ma pↄfɛ̃ pãsĩ a fɛlɛ ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa yã́ musu, mí Yakↄbu buiↄ bↄ zĩ̀zↄkɛu mà suńnↄ, mí Isailipiↄ wɛ̃nagwa píi. +asa ìↄ a ↄ̃a nao a nↄ̀sɛuɛ. Ì onɛ ǹ pↄble ǹ imi, ãma aà pↄ dↄmao. +Baa, gbɛ̃́ pↄ́ ń kpàaↄ, má ye aaↄ ku gu pↄ́ má kúu, kɛ́ aa wɛsi ma gawilɛ, gawi pↄ́ ń kpàa kɛ́ ń yemazi zadↄ̃ dṹnia kúopi. +Kɛ́ ma wɛzù ma gugwà, ma gↄ̃ɛe è, a pↄyↄ̃ba kũa. +Vĩa lɛ́ ma kṹ kɛ́ tó ma ɛa mↄ, ma Lua a to wí ma kṹ á yã́ musu. Gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀ yãa aa gbãsĩkɛ̀, aa wùlɛ ń gbɛ̃pãle nↄo aa wisaiyã kɛ̀, tó aai mikɛ̃ ń yã́piↄ kɛawao, má ↄ́ↄlↄnɛ́ɛ. +Asa á aà yↄ̃́ mi à kã́, á nↄ̀sɛ i níni, á aà í mi, á pↄ i kɛ aà àizɛɛ zↄ̃ↄwa na. +Ɔ̃ à Babiloniↄ kía gbàɛmá, à gɛ̀ lɛ̀lɛmá. Kíapi ń ɛ̀waasoↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao Dii ua. Dii i ɛ̀waasoↄ ń wɛ̃́ndiaↄ wɛ̃nagwao ge maezↄ̃ↄↄ ge gbɛ̃ ziↄ, à ń náɛ̀ a ↄzĩɛ. +Tó wài mɛ́ dɛ̀, a a seela ↄlↄɛ̀, a pↄ́ pↄ́ wài kũ̀pi fĩaboo. +Ɔ̃ Isailiↄ kía dàzɛu ń Yudaↄ kíao ń Ɛdↄũↄ kíao. Kɛ́ aa pã̀ gui gↄↄ sopla, ↄ̃ í làa zĩgↄ̃ↄwa ń ń pↄtuoↄ. +Yã́ pↄ́ wa ye a gĩyãio wì vĩakɛɛ̀ kↄ̃̀ ń bùsuu. +Ɔ̃ Yonatãa mɛ̀: Gyaũ! Tó má dↄ̃ kɛ́ ma mae zɛ̀ò à vãikɛnɛɛ, má onɛo lé? +Ɔ̃ kí ò Yoabuɛ ń zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ kuaànↄↄ à mɛ̀: À Isaili buiↄ bùsu kɛɛlɛ píi za Dã e à gɛ pɛò Bɛɛsɛbawa, í ń nao, kɛ́ mà e mà ń dasilɛ dↄ̃. +Yↄ̃una sↄ̃, gbɛ̃́ kàsaa pↄ́ aa dↄ́ɛkɛ̀òↄ pↄ́ɛ. Aa maa dↄ̃akↄ̃ɛ ń vãio dàda. +À ĩadama dilɛ totoa ũ. Lua mɛ́ lɛ́ bee kɛɛ́, kɛ́ á dɛ aà nɛ́ↄ ũ yã́i. Nɛ́e ku aà mae gì aà totoia? +Kɛ́ a gↄↄ la sù, nɛ́ tↄ̃zↄ̃gↄↄ kà, ↄ̃ wà tↄkpàɛ̀ Yesu, tↄ́ pↄ́ malaika ò zadↄ̃ wi aà nↄsio. +Tó aalɛ gɛ́ kpálɛkɛi màa, tó gbɛ̃́ bↄ̀ gɛwawa, aàli lípɛlɛ we seela ũ, gɛ̀vĩnaↄ i mↄ sɛ́lɛ gɛ vĩ Gↄgu Wai guzulɛu. +Ń beeo an swã́ gbãakũ̀, ↄ̃ aa bↄ̀ n yã́ kpɛ, aa gì n ikoyãi. Aa ãnabi pↄ́ lɛdàmá aa sumaↄ dɛ̀dɛ, aa dↄ̀ɛnnↄ maamaa. +Gĩa dↄ̀magu, málɛ làasookɛ n zĩkɛaↄwa, málɛ n yãkɛaↄ wàaipa. +Pↄ́ pↄ́ a ↄ̃zↄ̃̀wà ↄ̃ ma sãↄ blea? Í pↄ́ a gɛ̃u á yà ↄ̃ ma sãↄ mia? +Aaì mɛ Dii lɛ́ ń eo, Yakↄbu buiↄ Lua laai kúmáo. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Vãi kpele a kɛ̀i? Ɔ̃ an wiilɛa kã̀fĩ aa mɛ̀: Ǹ aà páliwa. +Gↄ̃ɛpi gɛ̃̀ ua, ↄ̃ Labã yiongoↄ aso pòlo à sɛ̃la niɛ ń tàaao kpàmá, à í kpà gↄ̃ɛpiwa, ↄ̃ à gbá pìpiò ń a gbɛ̃́ↄ ḿpii. +Gↄↄ pↄ́ Davidi lɛ́ sↄ̃ Filitɛ̃pizi, Saulu lɛ́ aà gwa, ↄ̃ à a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Abinɛɛ là à mɛ̀: Dé nɛ́n nɛgↄ̃ɛnapi ũi? A wèwà à mɛ̀: Kí, ń n kuao, má dↄ̃o. +Ɔ̃ à a gba kɛ̀ mɛ̀n pla ń pɛ̃lio. Gbapiↄ ì kpaaũ a guo plapla. +Gↄↄpla gbɛa Yudaↄ lɛkpàaĩaàzi kɛ́ aa e wà aà dɛ, +Saduseↄ ì mɛ gɛↄ lí vuo, mɛ́ malaikaↄ ń nisĩnaↄ kuo. Falisiↄ sↄ̃ aa zɛ̀ ń beeↄ kuao. +Baa kɛ́ wá tàaeↄ wá dá yã́u, dↄwálɛ n tↄ́ yã́i. Wá pↄ̀ↄbↄzãkɛa kɛ̀ zài, wa duunakɛ̀nɛ. +À mɛ̀ a bùsupi kàlɛ wá aɛ, wà gɛ sí, bùsu pↄ́ a a lɛgbɛ̃̀ wá deziↄnɛ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo a mɛ̀ á kpámá, i gↄ̃ ń buiↄnɛ ń kpɛ. +Tó á ãia vĩ ń maakɛao, dé mɛ́ a á wɛtãi? +À á duunaↄ o Dii á deziↄ Luaɛ, í aà pↄeã kɛ sa. À kɛ̃kↄ̃wa ń bui pↄ́ liaaáziↄ ń nↄ pↄ́ á sɛ̀ ń guuↄ. +Ɔ̃ Zelemii ò gↄ̃ɛ ń nↄɛ pↄ́ lɛ́ yã́zãsiwaↄnɛ à mɛ̀ +Tó an gbɛ̃e bↄ̀ n kpɛ́u à gɛ̀ gãaɛ, à azĩa dɛ̀n we, wá yã́n lↄo. Tó an gbɛ̃e kunnↄ kpɛ́u, mɛ́ wà aà dɛ̀, wámɛ aà gaa a wi wá musu. +À yãò ↄ̃ zàaĩan gbãa kàka, ísia fɛ̀lɛ ń bútɛ̃mbaaoń gbagbakĩiↄ gbòo aa ń ãnabiↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao. Mámɛ ma gↄ̃ mado, ↄ̃ aalɛ ma wɛ sa. +Tó ńlɛ taaside gba pↄ́, ńsu ǹ a kpàwakɛ lán mↄafilideↄwao. Aaì kɛ lousisikpɛↄ guu ń gãaɛↄ, kɛ́ gbɛ̃́ↄ e ń tↄ́ na sí yã́iɛ. Sĩana málɛ oɛ́, aa ń ài èn we kↄ̀! +Ɔ̃ a ònɛ́: Tó ma á gbáɛ ń á nↄɛↄ ń á nɛ́ↄ ápii, Dii á bↄ! À laaika! Á ye fɛ̃manↄɛ. +aà a lɛ́ fↄ̃́ ń yãvãi oao, asu to ɛɛ bↄ a lɛ́uo. +Aa mɛ̀ kpɛdↄgↄↄ i ka gĩao. Wɛ̃́lɛɛ beeá dàaɛ, ↄ̃ aa kau nↄ̀ↄ ũ. +Ɛbɛlu ɛ̀waasoe kúwanↄ we, n dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ zↄɛ. Kɛ́ wa wá nanaↄ sɛ̀lɛ wá sìuɛ̀, ↄ̃ à wá baade pↄ́ àsi òɛ̀. +Tó a lɛkɛ̀ Dii á Luawa, ásu to a fĩaboa gↄↄ gágao, asa Dii a á lá a yã́i, í gↄ̃ duundeↄ ũɛ. +ń blɛ pↄ́ ì bleo ń aà ìwaↄ gweao ń aà bɛ zĩkɛnaↄ kuao ń ń pↄkasaↄ ń vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ ń ń pↄkasaↄ ń sa pↄ́ a ò Dii uaↄ, yã́pi dìwà, ↄ̃ aà lɛ́ gↄ̃̀ ɛlɛa. +Gbɛ̃e líↄ za azĩa mɛuo. Ì blɛ kpawà, ì laaidↄwà, lá Kilisi ì kɛ a gãlideↄnɛwa, +Ãma kɛ́ Gabaↄ̃ↄdeↄ yã́ pↄ́ Yozuee kɛ̀ Yelikoɛ ń Aio bao mà, +Ela yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +Dii yãò Mↄiziɛ, ↄ̃ Mↄizi mɛ̀ +Asa a dɛ wɛ̃ni ũ gbɛ̃́ pↄ́ le kũ̀ↄnɛ, a dɛ mɛ̀ bṹu aafia ũ. +An vãi lɛkpaaĩa kↄ̃sɛ̀ aa mɛ̀, lɛ́ pↄ́ wá kpàaĩ bↄ̀lɛi. Gbɛ̃nazĩna nↄ̀sɛ guu yã́ↄ asii zↄ̃ↄ. +Gↄↄ pↄ́ a kú ń a ìwaↄ sãnu Galile, a ònɛ́: Sema wà Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpámá, +Yuda gbãade pↄ́ aa mↄ̀ Maliama kĩ́ipiↄ, kɛ́ aa yã́ pↄ́ Yesu kɛ̀pi è, aa aà náaikɛ̀ dasi. +Ámɛ á gupua ũ dṹniaɛ. Wɛ̃́lɛ pↄ́ wa kàlɛ sĩ̀sĩ musu lí e àↄ ulɛao. +Gↄ̃ɛe ku we àlɛ gyãkɛ à kà wɛ̃̀ bla plasai. +asa an àizɛɛ zↄ̃ↄ yã́ mɛ́ tò aa fↄ̃ wàↄ kú ń kↄ̃oo. Bùsu pↄ́ aa kuu i mↄ́máo, kɛ́ an pↄ́ↄ dasi yã́i. +À sↄ̃dilɛ à zɛ gbãa. Á dii Saulu gà, ↄ̃ Yudaↄ ma kpa ń kía ũ. +Pekaia yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Dii fĩabòmɛɛ ma maakɛ lɛ́uɛ, asa a è má kú gbãsĩsai. +Ɛ̀waasonaↄ lɛ́ ma gbɛ̃́ↄ wɛtã, nↄɛↄ mɛ́ lɛ́ kiblemá. Ma gbɛ̃́ↄ, á dↄaanaↄ mɛ́ lɛ́ á sãsã, aalɛ á da zɛ́ vãiwa. +Nↄɛpi ɛ̀a aà è we, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ pↄ́ zɛa weↄnɛ à mɛ̀: Gↄ̃ɛpiá an gbɛ̃doɛ. +Kɛ́ Ɛli wiipi mà à mɛ̀: Búbua bee bↄ̀ máɛ? Ɔ̃ gbɛ̃́pi kɛ̀ kpakpa à gɛ oɛ̀. +Oɛ̀ ma Dii Lua ma mɛ̀: Má fɛlɛnnↄ Gↄgu, Mɛsɛki ń Tubali buiↄ kía. +Aà gbɛ̃́ↄá gↄ̃sa gbãaↄnɛ, aa gbɛ̃ↄn basoolokwi plasaiɛ (128). Agedoliũ nɛ́ Zadiɛli mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ɔ̃ a ònɛ́: Á gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ doɛ, wálɛ ↄkãaa ta doũ. +A gↄↄ kà! À ń lé! Pↄluna su pↄnakɛo, pↄyiana su ↄ́ↄlↄo, asa ma pↄ fɛ̃̀ bílapiziɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń bóↄ ɛa su Siↄna ń kúkuakɛao. Pↄna láasai aↄ kú ń musu, pↄna ń yaalↄo a gɛ̃ńzi, pↄsia ń wɛ̃nao a gɛ̃zɛa. +À ma! Zↄ̃ɛpi Lua yã́ ↄ̃ àlɛ kɛɛlɛ. +Aà zã́ ìↄ aà náai vĩ ń nↄ̀sɛmɛndooɛ, pↄmaae lí kɛ̃́sãwào. +Yozuee ò Lubɛni buiↄnɛ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo à mɛ̀ +Kɛ́ wa wiilɛ̀aàzi, ↄ̃ à gusia dà wá zãnguo ń Egipipiↄ, ↄ̃ a tò ísia kũ̀aamá míↄ. Wá wɛ́ yã́ pↄ́ a kɛ̀ Egipiↄnɛ è. Bee gbɛa wa gↄↄplakɛ̀ guwaiwaiu. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma Mae kpàa a mↄ ma kĩ́i, mɛ́ má gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ma kĩ́i yá bauo. +Aa fɛ̀lɛ saokĩiↄ ń tulaletikatɛakĩi pↄ́ kú Yelusalɛũↄ dàaĩ píi, aa sɛ̀lɛ kↄ̀lɛ Sedↄ̃ guzulɛu. +Asa á za dↄ̃auɛ, mɛ́ i zɛ ń vĩakɛa Diiɛoo. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: À to nɛ́ↄ mↄ ma kĩ́i. Ásu gínɛ́o, asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iá gbɛ̃́ bee taaↄ pↄ́ɛ. +Ɔ̃ Elaũ bui Yeiɛli nɛ́ Sekania fɛ̀lɛ yãò Ɛzalaɛ à mɛ̀: Wa bↄ wá Lua kpɛ, wa bui pↄ́ liaawáziↄ sɛ̀ nↄ ũ. Ń beeo bↄkĩi kú wá Isailiↄnɛ e tia. +Tó á òmɛɛ Dii á Lua náai álɛ kɛ, aà gulɛsĩↄ ń aà gbagbakĩiↄ Ezekia gbòoo lò? A ò Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄnɛ píi aa mↄ kúlɛ gbagbakĩi aɛ Yelusalɛũ la. +Wa ɛa su wázĩa sáaukpaawa yã̀? Wá bàa kú ń seela lá pↄ́ wa kɛ̃̀ɛ́ ge pↄ́ á kɛ̃̀nɛ́o lán gbɛ̃eↄwa yã̀? +Dii Nisĩna dɛ̀dɛwa, ↄ̃ à gɛ̀ Asekeloni à gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn baakwi, à ń pↄkasaↄ wòlomá, ↄ̃ à gɛ kpà gbɛ̃́ pↄ́ aa a yã́pi yáasi pòloɛↄwa. Aà pↄ pà, ↄ̃ à tà a mae bɛ. +Gↄↄ pↄ́ Apoloo ku Kↄlɛni, Pↄlu Azi bùsu sĩ̀sĩↄ baa vĩ̀, ↄ̃ à kà Ɛfɛsɛ. À Yesudeeↄ lè we, +Saulu nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀o vĩ yãa, aà tↄ́n Lizipa, Aya nɛ́ɛ. Isibosɛ ò Abinɛɛɛ: Bↄ́yãi n wulɛ ń ma mae nↄoi? +Kɛ́ buiↄ aà bao mà, aa ɛyↄ̃̀ɛ̀, ↄ̃ à zù ɛpiu. Aa bakàɛ̀ a níu, aa tàaànↄ Egipi bùsuu. +Ɔ̃nↄ ì mↄ́ ń maao dɛ gↄ̃kɛbↄↄla, ãma duunkɛna mɛ̀ndo ì yãmaa zↄ̃ↄ ↄ̃̀ↄkpaɛ. +Aↄ dɛ lán Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo ń wɛ̃́lɛ pↄ́ kú ń saɛↄ míↄnzↄ̃awaɛ. Gbɛ̃e a zↄ̃lɛ weo, baa do. Ma Dii mámɛ má ò. +Aaì gí gbɛ̃́ↄnɛ aa nↄsɛ aa zãkɛ, mɛ́ aaì blɛ tɛ̃́nɛ́, blɛ pↄ́ Lua kɛ̀ a náaikɛna pↄ́ aa sĩana dↄ̃ↄnɛ aa ble ń a sáaukpaao. +À bùsupi vɛ̃ɛ bui sɛ̀ lↄ, a pɛ̀ swada saɛ bua lán swagbala líwa. +Mapi ń ma dãunaↄ ń ma ìwaↄ ń gudↄ̃ana pↄ́ kumanↄↄ, wili wá pↄkasa bↄo, baade ìↄ a gↄ̃kɛbↄ kũa a ↄplaauɛ. +Asa gↄↄe a mↄ kɛ́ gbɛ̃́ↄ we swã́sɛ yã́ sĩandeio. Aa yãdanɛdeↄ kãaańzi ńzĩa pↄeãwaɛ, aa yã́ pↄ́ káńgu danɛ́. +Ì to ma wá nakũ lán tuewa, ì to màↄ bɛ bùsu gulɛsĩↄ musu. +Gobↄnaↄ bↄlɛ ń góↄ guu ḿpii, gofĩnaↄ ń ígbɛ̃ↄ píi aaↄ zɛa gↄ̃sↄ̃lɛ. +Kɛ́ Samuɛli Saulu lè, ↄ̃ Saulupi òɛ̀: Dii báaadangu! Má kɛ̀ lá Dii òmɛɛwa. +Tó má gbɛ̃kɛkɛa ń lɛ́o dↄ̃, ma Kɛna a ma sɛ tamanↄ gↄ̃̀ↄɛ. +An gbɛ̃́ pↄ́ Dii náaikɛↄ dasi ń Gɛlɛki nↄɛ gbiaↄ ń Gɛlɛki gↄ̃ɛↄ dasidasi lↄ. +Kɛ́ saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ yãbↄnsaɛ pↄ́ àlɛ kɛↄ è, mɛ́ aa mà nɛ́ↄ lɛ́ wiidↄwà Lua ua aalɛ mɛ, gbãa kɛ Davidi Bui, ↄ̃ an pↄ pà. +ń Galada bùsu kpɛdoo ń kí Ogu wɛ̃́lɛↄ Asalo ń Ɛdɛlɛio. Kpaalɛ pↄ́ Manase nɛ́ Makii buiↄ lɛɛ do sɛ̀ daɛdaɛↄn we. +Á yã́ pↄ́ a kɛ̀ɛ́ guwaiwaiu e a gɛ kaò guɛ beeu dↄ̃ +Ãma a dɛánↄ màao. Á guu gbɛ̃́ pↄ́ ye gↄ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, aà kɛ á dↄnlɛde ũ. +An bòoↄ bↄaa ń kↄ̃o màa e gↄↄ sopla, a gↄↄ sopladepi zĩ́ ↄ̃ aa nà zĩũpizĩ. +Ɔ̃ à imibↄ sɛ̀ lↄ. À sáaukpà, ↄ̃ a kpàmá à mɛ̀: À mi ápii. +A mↄ síiↄ̃de gↄↄ kɛ̃okwide zĩ́ ↄ̃ nↄana gbãakũ̀ wɛ̃́lɛu, gbɛ̃e pↄblea vĩ lↄo. +Wegↄ̃ↄ Lua Nisĩna dɛ̀dɛa, ↄ̃ ma kpalabaa è luabɛ we, gbɛ̃e zↄ̃lɛwa. +Aàpi ń a lunao lí wɛ̃ nao sɛa za aàzĩa yíagↄↄ e gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ wɛ̃u, aà yía ↄ̃a iↄ doũ ń gↄↄ bee gbɛwizĩ ↄ̃ao. +Amazia yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ń Isaili kíaↄ ladau za a daalɛa e a midɛawa. +Ɔ̃ wà mↄ̀ɛ̀ ń swãdo pↄ́ yão zĩũaànↄo, wà wabikɛ̀wà aà ↄnawà. +Tó ṹapi sù kã̀fĩ aà dilɛa gbãlɛsai gbɛaɛ sↄ̃, +Ɔ̃ gbɛ̃ↄn sↄo pↄ́ aa gɛ̀ Laisi bùsu asiigwàↄ ò ń gbɛ̃́ↄnɛ: Á dↄ̃ kɛ́ saoula ń ua tã́aↄ ń tã́a pↄ́ wa pìo ń tã́a pↄ́ wa kàsao ku kpɛ́ɛ beeↄ do guua? Áↄ dↄ̃ sa lá á kɛ. +Kɛ́ Tɛsaloni Yudaↄ mà Pↄlu lɛ́ Lua yã́ waasokɛ Belee lↄ, ↄ̃ aa mↄ̀ we, aa yãkele dà aa bíla pↄ fɛ̀lɛ. +Ɔ̃ Piɛɛ lelekpà lↄ. Wegↄ̃ↄ ko lɛzù. +Lá wá saon zↄ̃ↄ vĩ Lua uakũna ũ, +Vua zã pi mɛ̀n síiↄ̃ kpagolo pↄ́ ũ, ní pɛ́pɛ a gbá mɛ̀n síiↄ̃ↄwa, kpɛla ń kpɛleo. +Gbɛ̃́ pↄ́ kã̀ yãaↄ lɛ́ gbɛwi blɛ yã́i, nↄa lɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ ń dɛ yãaↄ dɛ lↄo. Fĩiↄ nɛì soplapla, mɛ́ nɛgↄ̃ɛdasiinaↄ lɛ́ ibaba. +Amata kía kú mái? Aapadaɛ kía kú máɛ? Sefavaiũ ge Ena ge Iva kíaↄ ku mái? +Mámɛ máↄ dɛ aà mae ũ, aàpi iↄ dɛ ma nɛ́ ũ. Má gbɛ̃kɛ bↄaaaànↄ lá má bↄ̀aa ń gbɛ̃́ pↄ́ kú aà ãawao. +Bↄa Tamaa Gada buiↄ tↄↄlɛ lɛ́ pↄ́ kú gɛↄmidↄkĩi oi a gɛ́ Mɛliba Kadɛsi íkĩiɛ, i pã Egipi zɛ́ swai e ísia zↄ̃ↄi. +Wá pↄna làa, wá ↄ̃wãa gↄ̃̀ búbuapɛa ũ. +Ɔ̃ Dii yãò Ɛliapiɛ à mɛ̀ +Ɔ̃ kpàwakɛna ò bílaɛ gbã́ugbãu à mɛ̀: Bùsu píi gbɛ̃́ↄ ń bui píio, à yã́ pↄ́ wa dìlɛɛ́ ma. +Nↄɛpi daɛe mɛ́ a kible aà mae gbɛu. A lɛ́lɛ gugbãntoo kía zĩgↄ̃ↄwa, a gɛ̃ aà zɛgikĩi, a zĩkańnↄ, i gbãamↄnɛ́. +Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ Ninivadeↄ fɛlɛ yãda gbãgbɛ̃ↄlaɛ, asa kɛ́ Ninivadeↄ Yonasi waaso mà, aa nↄ̀sɛlìlɛɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ a zↄ̃ↄ dɛ Yonasia ku la. +Sɛa za gↄↄ bee Isailiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii ń Lua, +Á ɛa vɛ̃ɛliↄ ba Samali sĩ̀sĩↄ pↄlɛu, mɛ́ a banaↄ mɛ́ aa a bɛ mↄaokɛ. +Ɔ̃ Dii pↄ pàaàzi, à aà lɛ̀ a dɛ̀ kpagolo saɛ we dàa pↄ́ a kɛ̀pi yã́i. +Wà Lua mɛ̀ndona ↄ̃nↄde tↄbↄ ń Yesu Kilisi gbãao e gↄↄpii! Ãmi. +À nà zĩpiwa a kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de mↄ plaade gↄↄ plaade zĩ́ɛ. +Ɔ̃ Geazi pɛ̀lɛ Naamazi. Kɛ́ Naama è a tɛ́ ń kpɛ ń bao, ↄ̃ à bↄ̀ a sↄ̃́gou, àlɛ aà dã́. Kɛ́ à kà, ↄ̃ Naama aà là à mɛ̀: Aafiaa? +Vua siakũ̀ɛ fá! Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ lì! Lua kpɛ́ gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ fã̀aa zɛ́kpaaↄu píi. +Asa ì mɛ: Sá, sà, sá sà, ká, kà, ká, kà, la yↄↄ, le yↄↄ. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ sɛ̀ kpã́i, a yìa ge a kũan nò, wà ade dɛ. +Ɔ̃ Yesudeↄ zɛ̀ò wà ń gbɛ̃́ pↄ́ kú Yudeↄ kámasa ká lá baade gbãa fↄ̃̀, wi kpã́sãnɛ́. +Yesu ìwa gbɛ̃ↄn kuɛdoↄ tà Galile, sĩ̀sĩ pↄ́ à a yãnukɛ̀nɛ́ yãa musu. +Davidi mɛ̀: Ma yã́piↄ taa dàlau píi, asa Dii gbãa mↄ̀a à ma wɛ́ kɛ̃̀mɛɛɛƆ̃ Ezekia wèwà à mɛ̀: An bↄkĩi zã̀, Babɛli aa bↄ̀u. +Búbua gbãa a da Egipia gupiiu, a taa i kɛ yãao, mɛ́ a kɛ bau lↄo. +A yã́ mɛ́ tò lá Lua zĩ bee dàwɛ̃ɛ a sùuu guu, wá kúsu lí kwɛ́o. +Kɛ́ à bↄ̀, i fↄ̃ yãòńnↄo, ↄ̃ wa dↄ̃̀ kɛ́ à wɛ́pungu è Lua kpɛ́uɛ. Lá aà lɛ́na nàalɛ, ↄ̃ àlɛ yãonɛ́ ń ↄo. +A yã́i má a kúkĩi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kpɛbↄ, má Yakↄbu buiↄ kpa kaalɛi, má Isailiↄ kpa sↄ̃́sↄ̃i. +Mi zuswana nↄ̀ↄ so yã̀? Mi blesana au mi yã̀? +A ò a ↄulɛna Miledaɛ aà pↄ́piↄ nao aà kpa Yudaↄ kí Sesebazaawa, ↄ̃ a kɛ̀ màa. +An gbɛ̃eↄ ye aà kṹ, ãma gbɛ̃e i ↄkãwào. +Kɛ́ wà bĩ́i fↄ̃̀, ↄ̃ Yuda zĩgↄ̃ↄ lɛ̀kↄ̃wa gwã́, aa bↄ̀lɛ ń bↄlɛ pↄ́ kú bĩ́i mɛ̀n plaↄ zãnguoo kibɛ kaa saɛ, aa pɛ̀lɛ Yuudɛ̃ guzulɛ zɛ́u. +baa tó ípi sùka a fùlabↄ̀, mɛ́ gbɛ̀sĩsĩↄ dèe ń kↄ̃fĩo. +Wegↄ̃ↄ Yesu gbɛ̃́ↄ gbã̀gbã dasi ń ń gyãↄ ń ń wãwãↄ ń ń tã́aↄ. A tò vĩ̀aↄ guè dasi lↄ. +Ní wabikɛwà, i sinnↄ, ní lɛ́gbã pↄ́ ń dↄ̀wà fĩabo. +Anaki buie i gↄ̃ Isaili bùsuu lↄo, sema Gaza ń Gatao ń Asedodao. +Má ń dã́dãkɛ dã́dãkɛkĩi maau, Isaili gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩↄ aaↄ dɛ ń kúkĩi ũ. We aa ↄli ńzĩau, aa pↄble dã́dãkɛkĩi sɛ̃̀bↄlↄdeu Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ pↄlɛu. +ↄ̃ a ò Yosɛfuɛ: Málɛ e yãa má wɛsinlɛ lↄo, ↄ̃ Lua tò ma n e ń n nɛ́ↄ lↄ. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ Salɛpa. Kɛ́ à kà wɛ̃́lɛpi lɛ́i, à gyaae lè, àlɛ yàawɛ we. Ɔ̃ Ɛlia lɛzù gyaapizi à mɛ̀: Gɛ ǹ mↄmɛɛ ń ío, baa yↄↄ, mà mi. +Ɛ̃nuiuina ì pↄbↄ a kòlou à ɛa só, a swɛ vĩo. À tɛ̃́. +Ńyↄ̃ músi ń nↄanao yáalↄ, ńyↄ̃ vĩakɛ wàiↄnɛo. +Ɔ̃ Amↄsi a zãsì Amaziawa à mɛ̀: Ãnabi ge ãnabi gãli gbɛ̃en ma ũ yãa seo. Sãdãnan ma ũ, kaadↄɛmblea dↄ́ɛ má dↄ̃. +Wa ń bao mà, wá ↄ gↄ̃̀ dↄwázi. Yãↄ̃ma wá kṹ gbãa, wálɛ wãwãma lán nɛinawa. +Kɛ́ ma bua, ma lí è kpa swa baala ń baaleo, an dasi kɛ̀ zài. +Kɛ́ Yesu aà è wúlɛa we, a dↄ̃̀ kɛ́ àlɛ gyãkɛ à gɛ̃̀gɛ̃ maamaaɛ, ↄ̃ a òɛ̀: Ń ye ǹyↄ̃ aafiaa? +Gola lí mɛ̀n plapiↄ paa ǹ nakↄ̃wa za zĩ́lɛ e musu, zã mɛ̀ndo aↄ vĩ. +Ɔ̃nↄna yãdanɛá nibↄna wɛ̃nideɛ, ì ń bↄ ga lɛ́zĩ. +Esau nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ada nɛ́ Ɛlifaza ń Basɛma nɛ́ Leuɛlio. +A yã́ pↄ́ Dii á Lua kɛ̀ buiɛ beeↄnɛ á yã́i è. Dii á Lua mɛ́ zĩkàɛ́. +Tó a ku dṹniau, àↄ dɛ saona ũo, asa saona pↄ́ aaì mↄ́ ń gbaↄ lá ikoyã dìlɛwaↄ ku kↄ̀. +Má kú ga lɛ́zĩ wɛ̃nannↄ za ma ɛ̀waasogↄↄ, n wɛ́tɛ̃amↄanɛ́ tↄ̃̀a, ma gↄ̃ sã̀ii. +Bàalɛ ta we kpakpa, asa má yãe kɛ gĩao, e ǹ gɛ ǹ kaò we. A yã́ mɛ́ tò wà tↄkpà wɛ̃́lɛpiɛ Zoaa. +N gbɛ̃́ pↄ́ niↄ yↄ n pↄkasaↄ guu, tó guantɛ̃na lɛ́ mɛↄ̃ tↄↄlɛwa, +Abisaloũ bàalɛ̀ à tà Amihudu nɛ́ Talemai, Gesuu kía kĩ́i, ↄ̃ kí Davidi sↄ̃ ìↄ a nɛ́ gaa ↄ́ↄlↄ gↄↄpii. +Ɔ̃ Dii tò gili gɛ̃̀ńgu Isailiↄ yã́ musu, ↄ̃ Isailipiↄ lɛ̀lɛmá aa ń dɛdɛ maamaa Gabaↄ̃ↄ we, ↄ̃ aa pɛ̀má Bɛtoloni zɛ́u lↄ. Aa ń dɛdɛ e à gɛ̀ pɛ̀ò Azeka ń Makedaowa. +Bãso a sakpɛda we à gbedau, a nɛpipi, i ń kãaa a zíɛ. Yãamusuↄ kↄ̃ nↄnↄaau, sa ìↄ tɛ a nai. +N wá dílɛ ukↄlↄ ge bìsa ũ buipãleↄ guu. +Isaili kĩniↄ, saonaↄ ń Levii buiↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ń lɛ̀sinaↄ ń Lua ua zĩkɛnaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa kɛ̃̀ bui pↄ́ liaańziↄwa aa Lua ikoyã kũaↄ nàkↄ̃wa ń ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gbãade ũↄ. An naↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ nàmá lↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi mà mɛ́ aa dↄ̃ↄ píi. +Dii òɛ̀: Yã́ pↄ́ ń gbɛ̀aapi má kɛ, asa ma n wɛgwàɛ, má n dↄ̃ ma gbɛ̃na ũ. +Wà pila gɛ́ we wà ń yã́ yãalɛnɛ́, kɛ́ aasu kↄ̃ yãma lↄo. +Egipiↄ bia yↄ̃̀yↄ̃ Niili gↄ̃sↄ̃wa, kɛ́ wà e imi, asa aai fↄ̃ swada í mìo. +Bee gbɛa Kíapi a o gbɛ̃́ pↄ́ aa ku a ↄplaaiↄnɛ: Á gbɛ̃́ pↄ́ ma Mae báaadàáguↄ à mↄ kpala pↄ́ à a sↄukɛ̀ɛ́ za dṹniakalɛgↄↄ ble. +Asa yãdilɛapiↄá filiaɛ, yãdanɛpiá gupuaɛ, lɛdama ń leleaoá zɛ́ wɛ̃nideɛ. +Ɔ̃ Gata nɛgↄ̃na pↄ́ wì mɛ Goliati bↄ̀ Filitɛ̃ↄ bòou. Aà gbã̀a kà gã̀sĩsuu soolo. +Maliama zɛ miaɛ kpɛɛlɛ, àlɛ ↄ́ↄlↄ. Lá àlɛ ↄ́ↄlↄ màa, à wɛkpàlɛ miaɛu. +Ma wɛ́ dↄ n dↄnlɛi e ma wɛ́ wò, má sↄ̃́anzi ǹ ma suaba lá ń òwa. +Gbɛ̃́piↄá zĩgↄ̃ↄnɛ ḿpii, aaìↄ ku sia zĩlau sↄu guuɛ. Aa mↄ̀ Hɛblↄ̃ ń nↄ̀sɛmɛndoo Davidi kpái kpalau, i gↄ̃ Isaili bui píi kía ũ. Ɔ̃ Isaili kĩniↄ làasoo doũpi kɛ̀ lↄ, aa ye Davidi kpaa kpalaui. +à bùsupideↄ yá, í ń tã́a pↄ́ aa ã̀ↄ ń tã́a pↄ́ aa kàsaↄ wíwi, í ń gbagbakĩiↄ dɛɛlɛ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Gↄgu pↄ́ dɛ Mɛsɛki ń Tubali buiↄ kía ũ Magↄgu bùsuuwa, ní ãnabikɛkɛ aà yã́ musu. +Má mà gbãsĩ gɛ̃̀ á guu, yã́ pↄ́ a taa kú baa luadↄ̃nsaiↄ guu seo. Wà mɛ̀ á gbɛ̃do gↄ̃̀ a mae nↄ vĩ. +kɛ́ ǹ e ǹ yã́ pↄ́ wa dànɛ sã́asã dↄ̃. +Vãikɛa ì mↄ́ ń sakanguoɛ, kpɛbↄyã ì láani inɛ́. +Kɛ́ felenapi i pɛ́kĩi eo, ↄ̃ à ɛ̀a sùwà gó guu, asa í daa dṹniaa píiɛ. Nↄee ↄbↄ̀ a kũ̀ à gɛ̃̀ò gó guu. +Ɔ̃ à gɛ̀aànↄ Yelusalɛũ, à aà zɛ̀ Lua kpɛ́ misonaa à mɛ̀: Tó Lua Nɛ́n n ũ, ↄkpa nzĩai, +Sĩana málɛ oɛ́, tó pↄ́wɛna i gɛ̃ tíu à fↄ̃mbasibↄ̀o, ìↄ ku adoɛ. Tó à fↄ̃mbasibↄ̀ sↄ̃, ì nɛi maamaaɛ. +Ɔ̃ aa zuswana pↄ́ wa kpàmá sì aa kɛ̀kɛ, ↄ̃ aalɛ Baali sisi za kↄↄ e ĩatɛ̃ gɛ̀ kàò minanguo. Aalɛ ↄ̃wã, aalɛ lia saokĩi pↄ́ aa bòi, aalɛ mɛ: Baali, yãmawáe! Ń beeo aai yãe mao, i yãmamáo. +À buipãleↄ yànɛ́, ↄ̃ à ń bùsu kpaalɛ̀nɛ́ ń pↄ́ ũ, à uakpàkpa Isaili buipiↄnɛ. +Ɔ̃ wa ò Davidipiɛ wà mɛ̀: Uli i ta a bɛo. Ɔ̃ à Uli là à mɛ̀: Má dↄ̃ ńsu ń wɛ̃́lɛo dafu ni? Àkɛa ni ta bɛo ni? +Mpi sↄ̃ ńyↄ̃ↄ aafiaɛ e ǹ gɛ ǹ zikũò, ní gbasa ta n deziↄ kĩ́i, wi n vĩ. +ↄ̃ a ò saona Abiataaɛ: Mↄ́ ń n saoulao. Kɛ́ à mↄ̀oɛ̀, +Ma mɛ̀ aà blɛ yíawá wà ble, aà í yíawá wà mi, wí fĩaboɛ̀ ń ã́nusuo. Aà to wà pã a bùsua kɛ̀sɛ lé. +a ga niɛniɛɛ. Lá wà tulaletikà aà dezi kía káau pↄ́ dↄ̀aaↄnɛ tɛ́a, màa wa tulaletikaɛ̀ tɛ́a, wi búbuapɛɛ̀ wà mɛ: Waiyoo kí! Ma Dii mámɛ ma lɛ́pi gbɛ̃̀. +aai pↄkele pↄ́ wì zĩkɛoↄ ka saokĩipia, tɛ́sibↄↄ ń saaↄ ń pɛ́ɛluↄ ń auɛlɛbↄↄ ń saokĩi pↄkeleↄ píi, aai gbasa ye ayo báau, aai a lipↄ̃ↄↄ sↄlↄu. +Ɔ̃ Saulu gbɛ̃́ zĩ̀ Yɛsewa à mɛ̀: To Davidi gↄ̃ ma zĩkɛna ũ, asa aà yã́ ì kamaguɛ. +Dii saankifɛ̃nɛnaↄ kɛ̀ ń saankonɛandeo. ì to gusia níinii li gudↄa ũ, ì to gu ìↄ si. ì ísia í kãaa musu, ì to à ma lou ũ bùsu píi guu. Aà tↄ́n Dii. +Kɛ́ Kisi nɛ́ Saulu Davidi yà, gbɛ̃́ pↄ́ aa nà Davidiwa Zikilagaↄ tↄ́n kɛ. Aa ku nɛgↄ̃na pↄ́ dↄ̀aàlɛ zĩlauↄ guuɛ. +ↄ̃ a zↄ̃̀ tàò laatanaↄ bùsuu, à gɛ̀ pɛ̀ tagɛnapiↄ wɛ̃́lɛu. +À tó á kiloo ń á zaaↄ ń á nísiyↄ̃bↄↄ aaↄ ku a zɛ́wa. +Kɛ́ málɛ pↄ́ bɛ̃́ɛ oa síiↄ̃depiↄ e màa, ma wuluu è an baade saɛ tↄↄlɛ. +ↄ̃ à ɛ̀a tà Yezɛlɛɛ e a bↄ àↄ láa. Ɔ̃ Aazia gɛ̀ wɛ́kpalɛiaàzi we. +Kɛ́ Alauna gugwà, a è Davidi lɛ́ mↄ́ a kĩ́i, ↄ̃ à bↄ̀ pↄ́wɛngbɛ̃zɛa, à gɛ̀ kùlɛ Davidiɛ à wùlɛ a gbɛɛu. +Doo pↄ́ kú Doo gusĩsĩdeu, Goiũ pↄ́ kú Giligali +Ɔ̃ malaika pãle bↄ̀ Lua kpɛ́u à lɛ́ gbãa zù gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa luabɛpuanawazi à mɛ̀: Kↄma ká pↄ́i ǹ kɛ̃́, asa tↄↄlɛ pↄ́ↄ mà à kà kɛkɛaɛ. +Lua, n làasoo gbiamɛɛ maamaaɛ, a naoa zↄ̃ↄ fá! +Ɔ̃mɛ musu kɛ̀ ń a ↄ̃nↄo, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Wà blɛ dìlɛɛ̀, ↄ̃ à mɛ̀: Má pↄble gĩao e mà yã́ pↄ́ ma mↄò o. Ɔ̃ Labã mɛ̀: O. +Gwãasĩna bee Lua kɛ̀ màa. Fíi kpà tↄↄlɛwa gupiiu, sãkã mɛ́ gↄ̃̀ gii ado. +Ɔ̃ Dii a zãsìwà à mɛ̀: Mↄafilideↄ! Kã́mabogↄↄzĩ á baade lí a zu ge zàaĩna polo a dↄkĩi à gɛ̀ í kpàwào lé? +ń Atalosofão ń Yazɛɛo ń Yↄgbↄao +N zↄ̀blena ãnabiↄ yãò wá kíaↄnɛ ń wá kpalablenaↄ ń wá deziↄ ń wá bùsu gbɛ̃́ↄ píi ń n tↄ́o, ↄ̃ wi n yãmao. +A bↄlɛↄ aaↄ taa fãanɛ bauo, mɛ́ gwãasĩna aↄ ku we sↄ̃o. +Tó gbɛ̃́ tɛsɛ dà a pↄlɛu, aà pↄkasa a gí tɛ́kũie? +Aa bɛkpa ma uei, aai bↄlɛ lán pↄ́wɛnawa. Aa vukɛ lán vɛ̃ɛliwa, aai tↄbↄ lán Libã bùsu vɛ̃ɛwa. +Tiasa Dii, ma sɛ́, asa ma ga sì ma kuawa. +Dii zↄ̃ↄ, à kà wà aà táasilɛ maamaa wá Lua wɛ̃́lɛ guu, aà gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu. +Kua taasi guu ma Dii kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, ma ↄ dↄa Luazi gwã́ kpasasai, ma nↄ̀sɛ i nínio. +Asa ì bĩ́ibↄlɛ gba pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃o gbooɛ, ì mↄsi gbãa zɛ́kakabↄↄ ɛ́ɛ. +Asa wa baona mà láńwaɛ. Yã́ pↄ́ aa màpi i àikɛnɛ́o, kɛ́ aai ma ń luanaaikɛaoo yã́i. +ń Selaiao. Lua ua dↄaana Aitubu Mɛlaio ì, Mɛlaio Zadoki ì, Zadoki Mɛsulaũ ì, Mɛsulaũ Ilikia ì, ↄ̃ Ilikia Selaiapi ì. +Saonaↄ suli tó saoblɛ pↄ́ Isailiↄ kã̀aakãaa Diiɛ gbãlɛo. +Ǹ a ua tó, ńsu yↄ̃o, asa wa kpà luayãdansaiↄwaɛ. Aa ↄ̃zↄ̃ Lua wɛ̃́lɛwa e mↄ bla ń plao. +Asa aa dàzɛu ń Kilisi tↄ́o, mɛ́ aa daa luayãdansaiↄ gã̀uo. +Malaikapi mɛ̀ mà ɛa yã́ɛ bee kpàwakɛ lↄ: Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀ nama aↄ ku a wɛ̃́lɛↄ guuɛ. Dii a Siↄna wɛ̃nagwa, i ɛa Yelusalɛũ sɛ lↄ. +Ɔ̃ n gyaa gbɛ̃andoↄ yà ↄgii, n tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ gbãa mìdɛ. +Zelemii sɛ̀ bↄ̀ò dakpɛunaↄ ua, aa aà kpà Aikaũ nɛ́ Gedalia, Safana tↄũnawa, à tàò a bɛ, ↄ̃ a ku a gbɛ̃́ↄ guu we. +lá a dà a ãnabiↄnɛ aa ò za ziwa. +Yã́ pↄ́ saonapiↄ ì kɛnɛ́n kɛ: Tó gbɛ̃́ saò, gↄↄ pↄ́ àlɛ nↄ̀ↄ fùukɛ, saona ìwae ì mↄ́ ń saa gɛ̃n àaↄ̃o kũa. +Damasi swaↄ Abana ń Faapaao í maa dɛ Isaili swaↄ íao lé? Má fↄ̃ mà azĩa kpálɛkpalɛu we mà gↄ̃ wásawasao lé? Ɔ̃ à ɛ̀a ń pↄfɛ̃o, àlɛ tá. +Ɔ̃ Samuɛli ò blɛkɛnaɛ: Nↄ̀ↄ pↄ́ má kpàma ma mɛ̀ ǹ a dilɛkĩi kɛpi sɛ mↄò. +Ɔ̃ Isailiↄ kía a ìwae sìsi, a òɛ̀: Gɛ ǹ Imɛla nɛ́ Mise sísi aà mↄ kpakpa. +Ɔde àizɛɛ ìↄ dɛɛ̀ wɛ̃́lɛ bĩ́ide ũ, wɛ̃nade taasikɛa mɛ́ aà midɛa ũ. +Ma Dii ma mɛ̀ gↄↄ bee máↄ dɛ Isailiↄ Lua ũ, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. +Aa òɛ̀: Gowɛ̃ɛ we! Ɔ̃ aa mɛ̀ lↄ: Gbɛ̃́piá bↄ̀mↄɛ, ↄ̃ a ye kɛ wá yã́kpalɛkɛna ũa? Wá yãvãikɛnɛ dɛńla. Ɔ̃ aalɛ nↄnↄaaaàzi ń gbãao, aalɛ mↄ́ gba gbooi. +Saonaↄ gɛ̃̀ gbãbↄi Dii kpɛ́ɛ, ↄ̃ aa pↄ́ gbãlɛa pↄ́ aa èuↄ nàaa wà bↄ̀o Dii ua, ↄ̃ Levii buiↄ sì aa bↄ̀ò bĩ́i kpɛ e Sedↄ̃ guzulɛu. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: A aafiaó? Aa mɛ̀: A aafia. Aà nɛ́ Lasɛli gwa, àlɛ mↄ́ ń sãↄ kee. +Má tó ma gbɛ̃́ Isailiↄ ma tↄ́ kuaadoakɛ dↄ̃. Má tó wà ma tↄ́ pↄ́ a kua adoapi ↄ̃̀ↄkpa lↄo, buiↄ i dↄ̃ kɛ́ mámɛ má Dii Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa ũ. +Tɛ́ bↄ̀ luabɛ à kũ̀ dↄaana gbɛ̃ↄn pla káauↄwa ń ń zĩgↄ̃ↄ píi. Tiasa sↄ̃ ma wɛ̃ni da gbia. +Waiyoo vãikɛnaↄ! Aa yãe, asa pↄ́ pↄ́ aa tↄ̃̀ mɛ́ a bↄlɛnɛ́. +Tó gãlideↄ kã̀aa píi, mɛ́ aalɛ yãebuio ḿpii, tó gbɛ̃́ dafuↄ ge Yesusaideↄ mↄ̀ we, aa mɛ ĩ́ana kàmáɛo lé? +Kɛ́ kí Daliusi lɛ́kpãsãpi kɛ̀ màa, Uflata baala dↄaana Tatɛnai ń Setaa Bozenaio ń ń gbɛ̃́ↄ yã́pi kɛ̀ ń laaio. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛ a yã́ pↄ́ mi kɛpiↄ kɛ. A kɛ dɛ beeↄla se, kɛ́ málɛ tá ma Mae kĩ́i yã́i. +Tó wà aà kũ̀, a fĩabo lɛɛ sopla, i pↄ́ pↄ́ a vĩ a ua kpa píi. +À dàzɛu, ↄ̃ à gɛ̀ à aà gɛ lè wúlɛa zɛ́u. Zàaĩna ń nↄ̀ↄmusuo aa sĩaàzi. Nↄ̀ↄmusupi i gɛpi soo, mɛ́ i zàaĩnapi ɛ́ɛ sↄ̃o. +Ezekia mɛ̀ Dii a á bↄ. Ásu weio, ásu to à á sã́são. Buipãleↄ tã́ae è gì Asiliↄ kíaɛ aà ń bùsu símáe? +A gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ Mↄizi Aalona ń a nɛ́ↄ sìsi ń Isailiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ. +Ɔ̃ Amazia mↄ ò Amↄsiɛ à mɛ̀: Guena, bàasi ǹ ta Yuda bùsuu, níↄ ble ń ãnabikɛkɛawa we. +Lá à ń duuna kɛ̃̀má, saoa ń yã́i zɛ́ vĩ lↄo. +Nɛgↄ̃naↄ sá ɛ̀ɛ, funaↄ gbãa dↄ ń pi. +Baa ń Dii kuamusukɛo, ì gbɛ̃́ kɛ̃́sãanaↄ wɛgwa, ì wɛvĩ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ e wà kàↄla. +À kpàsaↄ kàlɛ, ↄ̃ à sãↄ ń zuↄ lùlu dasidasi a kã̀fĩ, asa Lua àizɛɛↄ pìsiɛ̀ zↄ̃ↄzↄ̃ↄɛ. +Sema n zĩgↄ̃ↄ ń n sↄ̃́ↄ ń n sↄ̃́goↄ aaↄ dasi lán yãawa, wí zĩkańnↄ gusalalau, wá gbãa i dɛńla. Kí ń yãmà, ↄ̃ a kɛ̀ màa. +Isailiↄ kí Ahabu kpalablea wɛ̃̀ síiↄ̃de guu ↄ̃ Asa nɛ́ Yosafa gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ. +Aa aà yè, ↄ̃ aa gɛ̀ aà kpà bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ Pilatiwa. +Baade a yãkɛa tàasika, i gbasa ĩ́anadã. Asu a yãlɛɛũ ń gbɛ̃pãleoo, +Haũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Etiopi, Egipi, Libii, Kanaa. +Lua n sisi zↄ ũn lò? Ńsu bílikɛo. Ãma tó ńsu n gↄ̃a wɛ̃́ɛ ũ zɛ́ è, bↄ zↄbleu. +Yesu ònɛ́: À mↄ́ ń kpↄ pↄ́ á kũ̀ tia keeↄ. +Taasideↄ kúánↄ gↄↄpiiɛ. Gↄↄ pↄ́ á yei, á fↄ̃ na kɛnɛ́, ãma máↄ kúánↄ gↄↄpiio. +À pↄtↄ̃naↄ míↄnzↄ̃ Babɛli ń pↄkɛkɛnaↄ. Baade bↄlɛ tá a gbɛ̃́ↄ kĩ́i, gbɛ̃́pii bàalɛ ta a bùsuu, gbãamↄnɛdeↄ ń ń fɛ̃ndao yã́i. +a yã́i tò á gbɛ̃́ↄ mↄ́mↄ lↄo, á tó á gbɛ̃́ↄ nɛ́ↄ kɛsai lↄo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +A wèa à mɛ̀: Daniɛli, gɛ́! Yã́piↄ mi aↄ ulɛaɛ, wiↄ pↄ́ kúlɛwà e gↄↄ lɛ́wa. +Ásu gbãsĩkɛ yã́ beeↄ musuo, asa màa bui pↄ́ málɛ ń yáɛ́ↄ gbãsĩkɛ̀. +Gukpɛ oi à á bùsu lɛ́ iada bↄa Azaaenana e Sefaũ. +Kɛ́ má kú nama guu, ma mɛ̀: Má kpagua bauo. +N mae aso gbia dìnɛ́, mpi sↄ̃ ńyↄ̃ asopi kã́fĩnɛ́ɛ. N mae ń wɛtã̀ ń flãoɛ, kási flàala lɛde ńyↄ̃ ń wɛtãò. +Yudaↄ kí Uzia kpalablea wɛ̃̀ bla plasaide guu ↄ̃ Yeloboaũ nɛ́ Zakali gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ Samali, à zↄ̃̀lɛ kpalau mↄ sooloɛ. +Gbɛ̃vãi wala mɛ́ tò ìli Dii aɛyao, a Lua làasoo vĩo. +Yesu òɛ̀: N aà è, aàpi mɛ́ lɛ́ yãonnↄ. +Lɛpusiali ã́ lipↄ̃ↄↄpiↄ ũ, ní kpá ń vuao. +Gɛa guu sema aà bↄ ń Samali bùsuo. +Tiasa málɛ pↄnakɛ ń taasi pↄ́ málɛ kɛ á yã́io. Ĩa pↄ́ wa dà Kilisiwa, málɛ a pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ ma ma mɛwa mà bↄlɛi aà gãlide pↄ́ dɛ aà mɛ ũↄ yã́i. +Làasookɛ Lua yãkɛaↄwa. Dé mɛ́ a fↄ̃ pↄ́ pↄ́ a kɛ̀ kolea pooi? +À Suaban gbãade bↄ̀wɛ̃ɛ a zↄ̀blena Davidi bui guu, +Kↄnania ń Semaiao ń a dãuna Nɛtanɛlio ń Asabiao ń Yeiɛlio ń Yozabao mɛ́ Levii bui kíaↄ ũ. Aa Levii buiↄ gbà Gɛ̃amusu saobↄↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000) ń zuↄ ↄ̀aa pla ń basↄoo (500). +Ma pↄfɛ̃ i kpálɛ, asa mili sí sàa yã́ bee taa musuo. Ma nↄ̀sɛ i gbasa níni, ma pↄ a panzi lↄo. +Wà yã́ beeↄ kpa saalo, wí gɛ́ aɛ, tó Lua wèi. +Tó zàaĩna sɛ̃ è lɛ́ ble, ì wiilɛe? Tó zu lɛ́ pɛ̀lɛ tàaau, ì ↄ́ↄlↄe? +Yãa Bɛtɛli tↄ́n Luzu. Kɛ́ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Bɛtɛli asiigwai, +Làasookɛ! Dé mɛ́ i yãe kɛo, ↄ̃ à mìdɛi? Gbɛ̃maa ku má ↄ̃ wà aà suumpai? +Ɔ̃ Davidi Gabaↄ̃ↄdeↄ là à mɛ̀: Bↄ́ á ye mà kɛɛ́i? Kpelewa má awakpaɛ́, kɛ́ à e Dii gbɛ̃́ↄ sáaukpai? +Asa wá mà à mɛ̀ Yesu Nazalɛti a kpɛ́pi dɛɛlɛ, i wá fɛlɛkaayã pↄ́ Mↄizi dàwɛ̃ɛ lilɛ sɛ́. +A kpɛaↄ ń a suunaↄ ń a bilandaao doũɛ. Bↄlɛpi ń a bilandaao fɛnɛntiↄ vĩ liaai. A gbã̀a gã̀sĩsuu blakwi, a yàasa baasↄo. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ bee kɛ a yã́pi kũa ũ. Ìli kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛ gbãlɛo, à ↄbↄ̀lɛ vãi píiu. +Tó lí a kũa mɛ́ à gbɛ̃́ lɛ̀ò a dɛ̀, gbɛ̃dɛnan aà ũ, sema wà aà dɛ. +Ǹyↄ̃ ma kũa lá ń òwa, míↄ ku, ńsu to tãmaa ma nɛo. +Ɔ̃ Yesu wèmá à mɛ̀: Lua ò á ikoyã láu à mɛ̀, luaↄn ń ũ. +Lá Lua gba doũ pↄ́ á dàwɛ̃ɛ gↄↄ pↄ́ wa Dii Yesu Kilisi náaikɛ̀ dànɛ́ lↄ, dén ma ũ mà fↄ̃ giɛ̀i? +I kɛ áↄ taasikɛ gbɛ̃́ kĩniↄ aaↄ namable no. Àↄ kpaaĩa. +Dii tò Salomↄↄ zↄ̃ↄkɛ kã̀fĩ maamaa, Isaili bui píi wɛ́ è. Dii kíakɛgawi kpàwà, Isailiↄ kía pↄ́ dↄaaaɛ̀ↄ, an kee i kaaàwao. +Ɔ̃ à bàflã tã̀ à ń yá ń bↄ́lɛ, sãↄ ń zuↄ píi. À ↄlɛũkpakɛnapiↄ ↄ̃a fã̀aa, à ń táabũnuↄ fuangba. +Bↄ́ ài tã́aↄ vĩi? Gbɛ̃nazĩna mɛ́ ã̀. Bↄ́ ài pↄ́ kásaa pↄ́ aaì ń da ɛɛupiↄ vĩi? Gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀ ì a pↄkɛa náaikɛ, ì tã́a pↄ́ lí fↄ̃ yãòopiↄ kɛ. +Ásu kúlɛ dii pãleɛo, asa ma Dii ma tↄ́n Sisaao, mili sí sàao. +À gwa lá wɛ̃́lɛ pↄ́ náai vĩ yãa gↄ̃̀ káalua ũ sa. Maakɛa ń yã́zɛdeo di a guu yãaɛ, tiasa gbɛ̃dɛnaↄ mɛ́ kↄ̃̀ a guu. +Ɔ̃ Yonatãa aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi a gaii? Bↄ́ a kɛ̀i? +Àↄ dↄ̃ sↄ̃ kɛ́ á zɛ́ vĩ à falu ge ɛlɛↄ̃a ge wɛ̃̀ↄ̃a sí Lua ua zĩkɛnaↄ ge saonaↄ ge Levii buiↄ ge lɛ̀sinaↄ ge bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ge zĩkɛnpãleↄwao. +Lua kúwanↄ wá dↄaana ũ. Aà gbàgbanaↄ mɛ́ aa zĩkawii dↄwá ń kã̀aepɛao. Isailiↄ, ásu zĩka ń Dii á deziↄ Luaoo, asa a bↄánↄ nao. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Màa no! Tó gbɛ̃́ n dɛ, wa n pↄ́ tↄsinɛ gɛ̃n soplaɛ. Ɔ̃ Dii wɛ̃̀sãe kɛ̃̀ Kainuwa, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kpàaũaànↄ su aà dɛo yã́i. +Aàpi mɛ́ gbɛ̃eↄ gbà zɛ́ aàↄ dɛ zĩnaↄ ũ, gbɛ̃eↄ ãnabiↄ, gbɛ̃eↄ baonakpanaↄ, gbɛ̃eↄ pàsitɛɛↄ ge yãdanɛdeↄ, +Ɔ̃ Kiliayaaliũdeↄ mↄ̀ Dii kpagolopi sɛ̀ aa tàò Abinadabu bɛ sĩ̀sĩ musu. Ɔ̃ aa aà nɛ́ Ɛleazaa dìlɛ a dↄ̃̀ana ũ. +Asa ma mɛbaasiá blɛ sĩandeɛ, mɛ́ ma auá imia sĩandeɛ. +Tó Isailiↄ ń luanaaikɛsai tò, a ɛa ń pɛ́ n gbɛuɛ, asa a ń pɛa ń gbɛu gbãa vĩ. +Lá ma sùuukɛ̀nnↄ, a maa ǹ sùuukɛ ń n gbɛ̃́deeo sↄ̃o lé? +Ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ bee taa ↄ̃̀ↄkpà. Duunkɛnaɛ, à azĩa dàyãu. +Ablahaũ kà wɛ̃̀ basↄo mɛ̀ndosai, ↄ̃ à gbàsa tↄ̃zↄ̃̀, +Máↄ bɛbɛ á guu á Lua ũɛ, íↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. +Ɔ̃ Mↄizi ò gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ: Àↄ wá dã́ la, wá ɛa suwá. Aalona ń Huluo aaↄ kúánↄɛ. Tó gbɛ̃e yãe vĩ, aà gɛ́ò ń kĩ́i. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ mɛ̀: Ńsu gɛ́o. Tó wa su wa bàalɛ̀, aa wá yãdao. Baa tó wá gbɛ̃́ kĩniↄ gàga, aa wá yãdao. Mpi aalɛ n gwa dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwia (10.000). N dↄawálɛ wɛ̃́lɛ guu mɛ́ maa. +Beewa Lua lɛgbɛ̃̀ Ablahaũɛ ń aà buio. A kɛ̃a Luayãtaalau, wi mɛ ń aà buiↄ lán dasi wàlɛ owao, wà mɛ̀ ń aà buioɛ, gbɛ̃́ mɛ̀ndoɛ, ↄ̃n Kilisi ũ. +Yesu zɛa bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ aɛ. Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpi aà là à mɛ̀: Yudaↄ kían n ũa? Yesu wèwà à mɛ̀: Ɔ̃mɛ dↄ n lɛ́u we. +i a au lɛ́ ma gbagbakĩiwa kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, i a nísi kpasa, a gĩ i kɛmɛɛ na. +Ɔ̃ Ãnania òɛ̀: Dii, má mà wà gbɛ̃́pi yãò dasi, lá à yãvãikɛ̀ n gbɛ̃́ pↄ́ kú Yelusalɛũↄnɛ. +À diiↄ Dii sáaukpa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Uzia sɛ̀ngbaoↄ ń sↄ̃naↄ ń mↄ̀ fùaↄ ń mↄ̀ ulaↄ ń sáↄ ń gbɛmaↄ kpà ń baadewa. +Kɛ́ Natã tà bɛ, ↄ̃ Dii tò nɛ́ pↄ́ Uli na ì ń Davidiopi gyã kũ̀. +Nↄɛ pↄ́ aai gↄ̃ɛ dↄ̃ yãaoↄ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń plao (32.000). +Gbɛsin aà ũ, aà yãkɛaↄ wásawasa, ì yã́pii kɛ a zɛ́waɛ. Lua náaiden aà ũ, vãie kuwào, a súsu mɛ́ a maa. +Asa ì gbɛ̃́ kɛĩa, ↄ̃ ì aà bↄ gwa, ì gbɛ̃́ wíwi, ↄ̃ ì aà gbã́gbã. +aa mↄ̀ Zolobabɛli ń uabeleↄ lè, aa ònɛ́: À to wà kpɛ́ boánↄ, asa wi á Lua kĩ́i wɛɛlɛ lááwa sↄ̃ɛ. Wiↄ aà gbagbaɛ za gↄↄ pↄ́ Asiliↄ kí Esaadↄ̃ sùwanↄ la. +Ɔ̃ Isibosɛ gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa nↄɛpi sì a zã Palɛtiɛ, Laisi nɛ́wa. +Aà náaikɛa guu wa zɛ́ è aà sabai wa gɛ̃ Lua gbɛ̃kɛ pↄ́ wá kúopi guu, ↄ̃ wálɛ pↄnakɛ ń Lua gawi pↄ́ wá wɛ́ dↄio. +Guzulɛ píi a tata, gbɛ̀ lɛsĩↄ ń sĩ̀sĩↄ daaĩ píi, gutoũtoũↄ kpaaĩ, gusĩsĩdeↄ gↄ̃ gusalalaↄ ũ. +ↄ̃ Woopi ò a maeɛ: Ée, à kà wɛ̃ ũma málɛ zĩkɛnɛ, mi fokɛma ziio, mɛ́ baa blesan giana ni kpaa mà pↄnakɛò ń ma gbɛ̃naↄo. +vãikɛna kúkuakɛa lí gɛ̃gɛ̃o, luayãdansai pↄnakɛaá gↄↄpla yã́ɛ. +Aaì kúlɛ gbɛ̃nazĩna pↄ́ ì gaↄ ń bãↄ ń nↄ̀bↄↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ taaɛ Lua pↄ́ lí gao gbɛu. +Lá misiilɛa sĩanaɛ á gbãsĩ wòlo, ↄ̃ á gbɛ̃kɛ vĩ ń kↄ̃o mↄafilisai, àↄ yekↄ̃i ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Ápiↄ sↄ̃ álɛ gbãasaidepiↄ kpɛbↄ. Ɔdeↄ mɛ́ ì gbãablewáo lò? Aamɛ aaì á gálɛ gɛ́ánↄ yã́kpalɛuo lò? +ń Zizao. Zizapi mɛ́ Sifi nɛ́, Aloni tↄũna, Yedaia sĩ́wɛna, Simɛli sↄ̃kpaɛ, Semaia sĩsĩ ũ. +À a zↄ̀blena Mↄizi zĩ̀má ń Aalona pↄ́ a sɛ̀o. +Beewa aa kũ̀sũa maa di ńzĩaɛ àizãna pↄ́ ũ, aai wɛ̃ni pↄ́ dɛ wɛ̃ni ũ sĩana e. +Ma Dii ma mɛ̀, Isailiↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, a dɛ beea se, ma pↄ a weemáo. Aaì gbɛ̃maaↄ yía zↄↄ ũ ↄ̃a yã́i, aaì taasideↄ yía kyale fĩaboanɛ yã́i. +Ofii, Avila, Yobaba. Yotã nɛgↄ̃ɛↄn we píi. +Kí mɛ̀ wà ↄkakpagolo kɛ, ↄ̃ wa kɛ̀ wa dìlɛ Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ bↄlɛu. +Yesu nílɛ kpɛ̃́, i yãe wewào, ↄ̃ saonkiapi ɛ̀a aà là à mɛ̀: Ḿmɛ ń Lua báaade Nɛ́ Mɛsii ũa? +An kálɛa màa guu, saonaↄ ìↄ gɛ̃ a kpɛɛlɛ mↄ̀ↄmↄↄ ń saozĩ kɛi. +Aapasa wɛ̃̀ bla sↄosaide guu ↄ̃ à Sela ì. +a gusĩsĩde ń a gusalalao ń sɛ̃gbão ń a gbɛpↄlɛↄ ń a guwaiwaio ń Nɛgɛvɛo, bùsu pↄ́ Itiↄ ń Amↄleↄ ń Kanaaↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ kuu yãa. Wɛ̃́lɛ pↄ́ aa dɛ a kíaↄ ũↄ tↄ́ↄn kɛ +Mae Lua lí yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃eoo, à yã́kpalɛkɛa iko kpà a Nɛ́wa píiɛ, +i nísi pↄ́ kú a ↄu máma aà ↄplaa swã́lɛbawa ń aà ↄplaa ↄnɛmio ń aà ↄplaa gbánɛmio gu pↄ́ à tàae fĩabobↄ au màmawàu. +Samuɛli yã́ pↄ́ Dii òɛ kɛ̀. Kɛ́ àlɛ ká Bɛtɛlɛũ, wɛ̃́lɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gɛ̀ daiaàlɛ. Vĩa ń kṹ, ↄ̃ aa aà là à mɛ̀: Aafia n mↄ laa? +tó ń tò músi wá lé, kɛ́ ńlɛ wá wɛtã yã́i, fɛ̃nda ge gagyã ge nↄanan nò, wá zɛ n aɛ kpɛ́ pↄ́ n tↄ́ kuwàɛ bee kpɛɛlɛ, wí wiilɛma wá taasikɛa guu, ní síwanↄ, ní wá suaba. +Gↄↄ bee ↄ̃ vĩa Davidi kũ̀ Lua yã́ musu à mɛ̀: Kpelewa má kɛ mà Lua kpagolo sɛ́ mà taòi? +Za gↄↄ pↄ́ á deziↄ bↄ̀ Egipi e gbã miↄ a zↄ̀blena ãnabiↄ dilɛɛ́, +Kí Lↄbↄaũ yã́pi kpàlɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ aa dɛ a mae Salomↄↄ ìwa ũↄ gɛ̃zĩ à mɛ̀: Yã́ kpele á è a maa mà a zã́ sí gbɛ̃́piↄwai? +Ɔ̃ aa Saulu mi zↄ̃̀ aa aà gↄ̃kɛbↄↄ wòlowà, ↄ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa a bao fã̀ɛ Filitɛ̃ↄ bùsuu píi ń ń tã́akpɛↄ. +Ɔ̃ Isimaɛla fɛ̀lɛ Mizipa, àlɛ gɛ́ daińlɛ ń ↄↄlↄo. Kɛ́ à kà ń kĩ́i, a ònɛ́: À mↄ wà gɛ́ Aikaũ nɛ́ Gedalia kĩ́i. +Má tó à gɛ́ buiↄ bùsuu gbáau, wá wɛ́ i kɛ síiↄ̃ we, mí yã́kpalɛkɛánↄ. +Aà oa dɛ lán loupilɛawa mɛ́ aà ula dɛ púntaitai. +Gɛlɛkiↄ ń Tubaliↄ ń Mɛsɛkiↄ laatànnↄ sãnu, aa fĩabònɛ ń zↄↄ ń mↄgotɛ̃ pↄ́ↄ. +Beewa Lua tò a zĩkɛnapi bↄ̀ mↄ̀wá, à aà zĩ̀wá gĩa aà báaadaágu, kɛ́ á baade mikɛ̃ a yãvãikɛaↄwa. +Aa bùsu kpaalɛ sɛ́ ń ń gbɛ̃́ↄo. Dii mɛ́ ń baa ũ lá a ònɛ́wa. +Kɛ́ Davidi zikũ̀ táotao, ↄ̃ à Salomↄↄ kpà Isailiↄ kía ũ. +Ɔ̃ aa Lɛbɛka gbàɛ ń zↄ pↄ́ à aà gwà za aà nɛ́zĩo, aalɛ tá ń Ablahaũ zↄ̀blenao ń aà gbɛ̃́ↄ. +Ma lɛ́ ɛlɛa, málɛ we fòofoo, asa n ikoyãↄ ni lɛ́ ma dɛɛ. +aa mɛ̀: Wá sɛ́ ń gbɛ̃́piↄ kpelewa ni? Asa Yelusalɛũdeↄ dↄ̃ píi kɛ́ aa dabudabu zↄ̃ↄ kɛ̀, wá fↄ̃ gi beeio. +Isailiↄ ń Yudaↄ bↄ̀ ma kpɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Yuda pↄ́piↄ dↄ̃̀, ↄ̃ à mɛ̀: Nↄɛpi yã́ na dɛmala, asa mi aà kpa ma nɛ́ Selawao. Yuda i wúlɛaànↄ lↄo. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, tó bùsudeↄ náaisaiyã kɛ̀ aa duunakɛ̀mɛɛ, mɛ́ málɛ ↄtↄ̃má, málɛ ń kũ̀sũa míↄnzↄ̃, málɛ imina zĩmá, mɛ́ aalɛ gaga ń ń pↄtuoↄ píi, +Oosi bùuↄ mↄ̀ lì ń bòoa. Kɛ́ gu dↄ̀ fíi kpà à lìai. +Kási Amazia i swã́sɛio, ↄ̃ Yehoasi mↄ̀ lɛ́lɛiwà. Aa kↄ̃ lè Yuda bùsu wɛ̃́lɛu Bɛsɛmɛsi. +Baa tó gↄ̃ɛↄ gↄ̃̀ uae gbɛ̃ↄn kwi, aa gagaɛ. +Asa à gↄ̃̀ yↄↄɛ, a gɛ̃gɛ̃o, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ pila. +Kí Aaza mↄ̀pɛpɛɛↄ gògo tadibↄↄwa à ń taↄ bùa. À íkakĩi gò mↄgotɛ̃ zuswana pↄ́ kú a zíɛↄwa, a dìlɛ gbɛↄwa. +A gbɛa Ezekia gyãkɛ̀ à kà gaa, ↄ̃ ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́ gɛ̀ aà lè a òɛ̀: Dii mɛ̀, lɛdilɛ n gbɛ̃́ↄnɛ, asa ńlɛ mↄ́ gaiɛ, ńyↄ̃ fɛlɛ lↄo. +Dii ò Mↄiziɛ yãa à mɛ̀: Falaↄ̃ↄ a n yãmao, kɛ́ ma dabudabukɛaↄ e dasikũ Egipi yã́i. +Bee yã́i gↄ̃ide kpã́sãmɛɛ aà zĩkɛ ń vuao ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bà gàaluladeo ń babuunao ń wɛ̃̀sãkɛ̃a pↄ́ↄwao, i zĩkɛ Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo ń gↄ̃ide pↄ́ ma mae Davidi dìlɛmɛɛↄ. +Tó Dii wèi, má mↄ́ á gwai tia, mí ĩ́andãnapiↄ gbãa e, i kɛ an yãoa no. +Wa dṹnia kpalaↄ píi kíakɛ ń ikoo ń zↄ̃ↄkɛo kpa Musude gbɛ̃́ↄwa. Aà kpalapiá kpala láasaiɛ, mɛ́ kpalablenaↄ kúlɛɛ̀ aa misiilɛɛ̀ ḿpii. +Gↄↄ pↄ́ Saulu lɛ́ yão saonapiɛ, zↄa pↄ́ dↄ Filitɛ̃ↄ bòou lɛ́ kã́fĩ, àlɛ dɛdɛ, ↄ̃ Saulu òɛ̀ aà to we. +Kɛ́ Maadose zↄ̃lɛa kibɛ bↄlɛu màa, kí Aasuelu dↄai bↄlɛdↄ̃ana gbɛ̃ↄn plaↄ pↄ pà kízi, ↄ̃ aa lɛkpàaĩaàzi. An tↄ́n kɛ: Bigana ń Tɛlɛsio. +Dii, ńsu to Davidi yã́ sãngu ń taasi pↄ́ a kɛ̀o píi. +Ńyↄ̃ kpasa, gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄↄ i kpasa lↄ, asa zĩpi dɛnlaɛ, ńyↄ̃ fↄ̃ kɛ ndoo. +Wɛ̃nakɛa maa dɛ yáalↄaa, oosisia gbɛa nↄ̀sɛ ì wee. +Mapi sↄ̃, ḿmɛ má n náai vĩ, Dii, mi mɛ ma Luan n ũ. +Bɛaɛdeↄ giɛ̀ ń góilɛnaↄ, i vlãnau, i ɛa gɛ́ kpɛ̃nɛbↄbↄ gbɛ̃́ pↄ́ Lua bàa kúńnↄↄwa. A zɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa Lua bàa kuańnↄ yã́ gbòoↄ, +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ yã́piↄ seelade ũ mɛ̀: Sĩanaɛ, má mↄ́ tia. Ãmi! Dii Yesu mↄ́! +Ãma mi kɛo ma tↄ́ yã́i. Má ye mà a tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa bui pↄ́ ma bↄ ń Isailiↄ ń wáaↄnɛo. +Gbɛzã góilɛna pãleↄ bↄ̀ Tibelia aa mↄ̀ gu pↄ́ kãi ń gu pↄ́ wà pɛ̃ɛ sòu Dii sáaukpaa gbɛao. +Babɛli kía kpalablea wɛ̃̀ bao mɛ̀ndosaide guu, a mↄ sↄode gↄↄ soplaMili zↄ̃lɛ ń ɛɛdeↄo, mili bɛbɛ ń mↄafilideↄo. +Pɛlɛgi wɛ̃̀ baakwide guu ↄ̃ à Leu ì. +Zĩbeezĩ Salomↄↄ ń Isailiↄ píi aa dikpɛkɛ̀ e gↄↄ sopla. Wa dasi maamaaɛ, wà bↄ̀ za Amata bↄlɛi e à gɛ̀ pɛ̀ Egipi zɛ́ swawa. +Isailiↄ Lua yãò, Isailiↄ gbɛsi òmɛɛ: Tó kí yãgↄ̃̀gↄ̃ gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa, mɛ́ à kía blè vĩakɛa Luaɛ guu, +à á dii nɛ́ pↄ́ kɛ̀ɛ́ maa wásawasa kpá aà mae kpalau, í zĩka á diipi bɛdeↄnɛ. +Gbɛ̃́piↄ kɛaɛ́ kɛ̀kɛ, i kɛ á maa yã́i no. Aa ye à kɛ̃́wáɛ, í namá. +Kpɛ́nɛpiↄ gɛ̃kĩi kú zĩ́lɛ gukpɛ oi. A lɛ́pi ɛlɛa ua sɛ̃́iawa. +Ɔ̃ kí wè a nɛ́piwa à mɛ̀: Aawo! Wá fↄ̃ gɛ́ wápiio. Wá kɛnɛ aso ũɛ. À nàɛwà, ãma i gɛ́o, ↄ̃ à samaaòɛ̀. +Tó a wɛ̃na wii lɛ̀, á zĩadↄ̃abↄ pↄ́ á kã̀aaↄ á bↄ mɛ̀! Aa gɛ̃ ń ĩ́anao píi, baa lɛ́ĩana a ń sɛ́lɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ nàmazi mɛ́ a bùsu túbible, ↄ̃mɛ a gↄ̃ ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa vĩ. +Lá gukpɛ zã̀ kↄ̃ɛ ń bɛaɛo, màa ì wá tàaeↄ kɛ̃́wá. +Asa a gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ wa o: Báaadeↄn fĩi pↄ́ aai nɛio mɛ́ nɛ́ i yↄ̃́ mimáoↄ ũ. +Ɔ̃ zàaĩnapi òɛ̀: N zàaĩna pↄ́ niↄ dikpɛ gↄↄpii e gbãn ma ũo lò? Má kɛ̀nɛ màa yãae? À mɛ̀: Aawo. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Wá Lua, wá yãma, asa aa nifɛ̃̀wáziɛ. Tó wá awiana pↄ́ aalɛ bↄ wi ń musu. To wà ń kṹkũ wà táńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ. +Kɛ́ Yosafa gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Yeholaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ɔ̃ Aalona kɛ̀ màa, à filiaↄ nà, aa gupù dau aɛ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +N buipãleↄ lèle, n gbɛ̃vãipiↄ míↄnzↄ̃, n ń tↄ́ dɛ̀ míↄmiↄ. +Swaↄ, à gã̀alɛ Dii aɛ. gbɛ̀sĩsĩↄ, à gulakɛ sãnusãnu, +Tó taasi á gbɛ̃e kũ̀ mɛ́ à azĩa yìawá, ásuli zↄzĩ daɛ̀o. +Saonaↄ, à yã́ɛ bee ma, Isailiↄ, à swã́kpa. Kibɛdeↄ, à swãdↄ yã́i, asa málɛ yãdaálaɛ. A gↄ̃nɛ́ bai ũ Mizipa, a filifilimbakpànɛ́ Taboo. +Ǹ ń gba pↄ́ Dii! Bↄ́ ńyↄ̃ ń gbai? Nɛansakpɛ pↄ́ a nↄ ì gboo ń yↄ̃́ isaioɛ. +Kɛ́ gbɛ̃́piↄ gɛ̃̀ Mika bɛ aa pↄ́piↄ sɛ̀lɛ, ↄ̃ saonapi ń lá à mɛ̀: Bↄ́ álɛ kɛ wei? +Ma yenzide kĩ́i ma, àlɛ mↄ́, à vĩ̀ lɛ́ pɛ́lɛpɛlɛ gbɛ̀sĩsĩↄwa, àlɛ bàalɛ sĩ̀sĩ musu, àlɛ vĩvĩ. +Gↄↄpla gbɛa kí Agipa ń Beenisio mↄ̀ Sezale fↄkpai Fɛsɛtuwa. +Gↄↄ bee gɛa ge sua náai vĩo, dṹnia buiↄ píi kú gili zↄ̃ↄ guuɛ. +Kí Salomↄↄ gɛ̀ Ɛziↄ̃gɛbɛɛ ń Elatao Ɛdↄũ bùsuu ísia saɛ. +à misiilɛ gbɛ̃́ bee taaↄnɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ kↄaikɛ kua zĩ doũpi guuↄ píi. +aa mɛ̀: Yã́ pↄ́ gbɛ̃sãsãnapi ò a bɛ̃́ɛ zĩ́ dↄwágu, à mɛ̀ gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ á vuɛ. +Sɛũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Elaũ, Asili, Aapasa, Ludi ń Alaũo. Alaũ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Uzu, Hulu, Getɛɛ ń Mɛsɛkio. +Ɔ̃ kí ɛ̀a òɛ̀ lↄ: Vãi pↄ́ ń kɛ̀ ma mae Davidiɛ dↄngu píi. Dii mɛ́ a to vãipi wi n musu sa, +Ɔ̃ a ònɛ́: Sema mà kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i baokpa wɛ̃́lɛ kĩniↄnɛ lↄ, asa a yã́i Lua ma zĩi. +À bↄ̀ Pɛnuɛli ĩatɛ̃ bilɛa, àlɛ tↄ̃ↄlɛ a gele ĩa yã́i. +Ɔ̃ à dàzɛu lↄ, à mipɛ̀ Nɛgɛvɛwa. +Gↄↄpii wá wabikɛa guu wiↄ Lua wá Dii Yesu Kilisi Mae sáaukpa, +Ɔ̃ Ɛlizi ò Isailiↄ kíaɛ: Wá yã́ kↄ̃è má ni? Gɛ́ n de ń n dao tã́adeↄ kĩ́i. Ɔ̃ Isailiↄ kía wèwà à mɛ̀: Aawo! Wá kía gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ, Dii mɛ́ wá kãaa, àlɛ wá na Mↄabuↄnɛ ń ↄzĩ. +Ma gbɛ̃zↄ̃ↄ, mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ ma gbɛ̃́ yenzide Gaiusiɛ. Má yenzi ń sĩanao. +Ɔ̃ ma lↄↄ mà báapi kĩ́i à mɛ̀: À wá Lua táasilɛ aà zↄ̀blenaↄ píi, á gbɛ̃́ pↄ́ á aà vĩa vĩↄ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +Zĩ pↄ́ Saulu bɛdeↄ kà ń Davidi bɛdeↄ gɛ̃̀gɛ̃. Davidi gbãa lɛ́ dɛdɛɛ, Saulu bɛdeↄ sↄ̃, an gbãa lɛ́ busaɛ. +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Asa zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +ń Dibↄ̃deↄ ń Nɛbodeↄ ń Bɛdiblataiũdeↄ +Ma pↄ́ pↄ́ á kpã̀sãmɛɛ è, à pà e à dìa. Ɛpafↄdi á gbaↄ kpàa, pↄ́ mↄ̀a sa. A dɛ saobↄ pↄ́ a gĩ na Luaɛ ì kaaàgu à si ũ. +à dabudabuↄ kɛ̀ Haũ buiↄ bùsuu, à yã́ pↄ́ ì to vĩa ń kṹ kɛ̀ Ísia Tɛ̃ai. +Ì zɛdeↄ wíwi yã́gↄ̃gↄ̃ańnↄ sai, ↄ̃ ì gbɛ̃pãleↄ dilɛ ń gbɛu. +À á zɛ́ ń á yãkɛaↄ lilɛ, í Dii á Lua yãma, Dii i gbasa yã́ pↄ́ à mɛ̀ á yíawá bↄ a nↄ̀sɛu. +Filitɛ̃ↄ kɛa kɛ́lɛkɛlɛ gↄↄ mɛ́ kà, wa gbɛ̃́ pↄ́ aaì dↄ Tiideↄ ń Sidↄ̃deↄlɛ kↄ̃napiↄ míↄnzↄ̃ɛ. Dii mɛ́ a Filitɛ̃ↄ ásookɛ, i Kɛlɛti bùsude pↄ́ gↄ̃̀piↄ dɛ̃ↄnzↄ̃. +Davidi nɛgↄ̃naↄ tↄ́n kɛ: Akemↄ gbɛ̃́ Yasↄbaũá nɛgↄ̃n tↄde gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ dↄaanaɛ. Ɔ̃mɛ sↄ̃na sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ↄzi, à ń zↄ̃zↄ̃ò píi gↄↄdoũzĩ. +Dii òɛ̀: Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sɛ́lɛ, í dↄaa gbɛ̃́piↄnɛ. Ǹ n go pↄ́ n Niili lɛ̀ò sɛ lↄ. +Lua Zĩgↄ̃de, to wà su wá pá ziu, wá wɛ́ gwa wà aafia e. +Ma Lua, ma Lua, bↄ́yãi n ma to wei? Ma wiilɛ̀, àkɛa ńlɛ mↄ́ ma suabaio ni? +Ɔ̃ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bↄ̀lɛ gɛ̀ daińlɛ e aa gɛ̀ kɛ̃̀ ń wɛ̃́lɛwa. Aa nà Isailiↄ dɛdɛawa lán yãa wà lↄ, ↄ̃ aa gbɛ̃ↄn baakwi taa dɛ̀dɛ Bɛtɛli zɛ́u ń Gibɛa zɛ́uo sɛ̃u we. +Kɛ́ à Dii gbagbakĩipi bò, ↄ̃ à ɛyↄ̃ lìai. Ɛpi kà à í sí litili gɛ̃o. +Mákĩi má nↄ̀ↄ eu mà kpa gbɛ̃́piↄwa píii? Asa aalɛ wiilɛa, aalɛ mɛ mà ń gba nↄ̀ↄ wà soɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ yãdilɛnɛ kũa aↄ aafiaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ì saka a kuau a ga. +Zↄpi nɛì gbɛ̃nazĩnkɛ guuɛ, ↄ̃ wɛ̃́ɛ a pↄ́ ì Lua lɛgbɛ̃a yã́i. +Ma á bↄ́ Egipiↄ ↄzĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ ↄtↄ̃̀wáↄ píi, ma ń yáɛ́, ↄ̃ ma ń bùsu kpàwá. +Ɔ̃ a ònɛ́: Ibɛɛ mɛ́ bee kɛ̀. Ɔ̃ zĩkɛnaↄ òɛ̀: Ń ye wà gɛ wolɛwolɛ yã̀? +Aà wɛ̃̀ bla sↄosaide guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ baasↄoɛ. Aà da tↄ́n Azuba, Seli nɛ́ɛ. +Yozuee tↄↄlɛ pↄ́ kú Yuda buiↄ bùsuu kpà Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbuwa lá Dii dìlɛɛ̀wa. Ɔ̃mɛ Anaki buiↄ dezi Aaba wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Hɛblↄ̃ ũ. +Bee gbɛa Amazia gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Isailiↄ kí Yoaaza nɛ́ Yehoasi, Yehu tↄũnawa, a òɛ̀: Mↄ wà kↄ̃ le zĩlau. +Alɛsãnda sia yãvãikɛ̀mɛɛ maamaaɛ. Dii a yã́ pↄ́ a kɛ̀pi fĩaboɛ̀. +Wà wɛ̃́lɛ mɛ̀n kwipiↄ kpà Kɛata bui kĩniↄwaɛ, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ lɛ̀ a dɛ̀, wà ade dɛ sↄ̃. +Kɛ́ gu dↄ̀, à Balaaũ sɛ̀ gɛ̀aànↄ Bamↄti Baali. Wekĩi Balaaũ Isailiↄ bòo lɛ́ èu. +Piɛɛ lɛ́ bílikɛ wɛ́pungu pↄ́ a è yã́wa, ↄ̃ Kↄↄnɛi zĩna pↄ́ aa Simↄↄ bɛ gbɛ̀aↄ kà gↄ̃̀ↄ, aa zɛa bↄlɛu. +Ásu àizɛɛ kãaaázi dṹnia guu lao. Lakĩi kↄ̀ↄↄ ń pↄ́ tã́nkpakɛao ì pↄ́ ↄ̃̀ↄkpau, mɛ́ kpã́iↄ ì gufↄ̃ aa pↄ́ↄ sɛ́lɛ. +Aalona sɛ́ ń a nɛ́ↄ ń saon pↄkasaↄ ń nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ ma pↄ́ ũo ń duun awakpazuo ń sãsakao mɛ̀n plaↄ ń gbí pↄ́ kàa kauo, +Ma Babiloni gomusu kɛfɛna è ń pↄ́ↄ guuɛ ń ã́nusuo kiloo pla ń vua kiloo kĩnio, ↄ̃ a bĩi gɛ̃̀magu, má sɛ̀. A ulɛa ɛu ma kpɛ́u, ã́nusu ku zĩ́lɛ. +Yã́pi kɛ̀ màa, kɛ́ aai Dii ń Lua yãmao yã́iɛ. Aa aà bàakuańnↄ yã́ↄ kũao, aai yã́ pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi dìlɛ ma aa zĩkɛ̀wào. +Lua dↄ̃ tó á blè, á wɛ́ a kɛ̃́, í gↄ̃ láawa, íↄ maa ń vãio dↄ̃. +Kí Asa ń Isailiↄ kí Baasao aaìↄ zĩka ń kↄ̃o e an kpalablea lɛ́waɛ. +Tó aa gì mai, wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ, aa kpagua dↄ̃a kɛ̃́sãma yã́i. +À zikũ̀ táotaoɛ, ↄ̃ à gà. Ɔdeɛ mɛ́ a bɛɛɛ vĩ. Ɔ̃ aà nɛ́ Salomↄↄ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu, à zɛ̀òɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu òɛ̀: Mɛ ń sì ń Luao gĩa. Ɔ̃ à mɛ̀ á sì ń Luao, a a yoakɛzɛ kpàwàɛ. +A sɛ́lipiↄ gbã̀a, wì ń lɛ́ e Dii kpɛ́pi kpɛɛlɛ, ãma wìli e uao. Lípiↄ ku we e ń a gbão. +Má ye n ↄtondↄkĩii fá, ma lɛ́ ń láo n maakɛa guu. +Mpi sↄ̃ ma zĩkɛndee náaide, ma wabikɛ̀ma, dↄ nↄɛpiↄlɛ, asa aa taasikɛ̀manↄ baonakpaa guu ń Kelemaao ń ma zĩkɛndeeↄ. An tↄ́ kú àizãna taalau. +Kɛ́ bílapi è aàpi ge aà ìwaↄ ku we lↄo, aa gɛ̃̀ gópiↄ guu aa gɛ̀ aà wɛɛlɛi Kapɛnaũ. +Lá à kɛ̀ Nↄee gↄↄ, màa a kɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ́gↄↄzĩ lↄ. +Yesu òɛ̀: Gbɛ̃e mɛ́ ye pↄnablɛkɛ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ gbɛ̀a dasidasi. +Yude bùsu kí Elodi gↄↄ saonae ku, aà tↄ́n Zakali. A ku Abia saonaↄ gãli guuɛ. Aà na tↄ́n Ɛlizabɛti. Aalona buiɛ lↄ. +A ye yãmaai ń yã́zɛdeo, Dii gbɛ̃kɛ dṹnia pà. +Bee yã́ mɛ́ tò ma Pↄlu, má dɛ dakpɛuna ũ Kilisi Yesu yã́ musu á buipãleↄ yã́i. +Ɔ̃ malaikapi òɛ̀: Maliama, ńsu to vĩa n kũo, asa Lua báaadànguɛ. +À kpɛdↄ̀ Baalipiɛ Samali, ↄ̃ à aà gbagbakĩi pɛ̀lɛ kpɛ́piu. +Aaza ã́nusu ń vua pↄ́ kú Dii kpɛ́uo ń a bɛ làasiuo sɛ̀lɛ à Asiliↄ kía gbà a kpã̀sãɛ̀. +kɛ́ aasu mi ikoyãↄ sã́ńgu, aai yã́gↄ̃gↄ̃ taasideↄnɛ faasaio yã́i. +Kɛ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ a baomà, ↄ̃ à bↄ̀ Egipi à sù, asa wekĩi a kuu za gↄↄ pↄ́ à tilɛ̀ Salomↄↄɛ. +Dìidiina pↄblea ìↄ nanɛ́, gbɛzã sa ì gↄ̃ lɛ́u lán gbɛ̀kↄsↄwa. +Mapi sↄ̃, i kɛ ma ↄ̃nↄ mɛ́ dɛ dãↄla ↄ̃ Lua asiiyãpi òmɛɛo. A òmɛɛ kɛ́ ǹ e ǹ a bↄↄlɛ maɛ, níↄ làasoo pↄ́ kú n nↄ̀sɛ guu dↄ̃. +Tó gbɛ̃́ Dii gbà tↄↄlɛ pↄ́ á lù, mɛ́ tↄↄlɛ pↄ́ a sɛ̀ kpaal�� guu no, +An bùsu wɛ̃́lɛↄn kɛ: Ɛleka, Hali, Bɛtɛ̃, Akesafa, +ń dau pↄ́ wa kàlɛ kpɛɛlɛ kpɛa lɛ́u ↄplaai ń zɛɛio sↄ́sↄoↄ. Wa pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛoɛ ń a filiaↄ ń a kpàoↄ píi, wà gↄ̃inakɛ̀wà lán lávu piaaↄwa. +Tó à nisã̀, gu ì puɛ, aà wɛ́ dɛ lán ĩatɛ̃ bilɛa kↄↄkↄↄwa. +Baa tó àlɛ lɛlɛ, a lɛ́lɛ sↄlↄlↄo, kɛ́ Dii aà kũa yã́i. +Asa má è wá Lua zĩnaↄ, Lua wá dílɛ kpɛɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ wì ń dɛ dasi wáaↄwaɛ. Dṹnia gbɛ̃́pii wɛ́ fĩ̀wá, malaikaↄ ń gbɛ̃nazĩnaↄ píi. +Ɔ̃ Ɛlikana fɛ̀lɛ ń a bɛdeↄ píi, aa ɛ̀a gɛ̀ sa pↄ́ wì o wɛ̃ ń wɛ̃o oi Diiwa, aai lɛ́ pↄ́ wa kɛ̀wà fĩabo. +Mámɛmaa Dii á Lua, ma á bↄ́lɛ zↄbleu Egipi. +tó ma àizɛɛ zↄ̃ↄ ma pↄ dↄwà, ↄda pↄ́ gɛ̃̀ ma ↄzĩpi, +Labã Yakↄbu bòo lè kpaa Galada bùsu gusĩsĩdeu, ↄ̃ à bòokpà we ń a gbɛ̃́ↄ sↄ̃. +Kɛ́ a gu dↄ̀, Zãa ɛ̀a ku we lↄ ń a ìwaↄ gbɛ̃ↄn plao. +Avadeↄ Nibaza ń Taatakio pì, Sefavaiũdeↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń ń nɛ́ↄ ń tã́a Adamɛlɛki ń Anamɛlɛkiowa. +Aalɛ kã́wã wɛɛlɛ tawa lɛ́iuɛ, an sↄ̃̀ mↄafilide ì ń sã́sã. Aa fↄ̃ ńzĩa misi aa mɛ, pↄ́ pↄ́ wa kũaá pↄ́ ɛgɛnaɛo. +Isaili bui mɛ̀n kuɛplaↄn we píi. Saolɛ pↄ́ an mae ń gbán we, baade ń a pↄ́o. +Isaia bee ò kɛ́ à Yesu gawi è yã́iɛ, ↄ̃ à aà yã́ ò. +ↄ̃ à yã́ pↄ́ á è ònɛ́ à mɛ̀: Mↄabuↄ kí Balaki ma sisi Sili bùsuu, ↄ̃ ma bↄ gukpɛ gbɛ̀sĩsĩↄ musu ma mↄ. À mɛ̀ mà bↄɛ Isailiↄ kpɛ, mà mↄ savãioɛ Yakↄbu buipiↄnɛ. +Bↄ́yãi n sakà ma yã́ui? N yã́ pↄ́ má yeio kɛ̀, n Iti bui Uli dɛ̀ ń fɛ̃ndao, n aà nↄsì ń sɛ̀. Ń tò Amↄniↄ aà dɛ̀ zĩ guu. +Tó gbɛ̃́ ↄkã̀ pↄ́ pↄ́ à zↄ̃̀lɛwàwa, ade lí a pↄkasaↄ pí, i zuo, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Zeluia nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ ku we, Yoabu ń Abisaio ń Asaɛlio. Asaɛli sↄ̃, aà ba na lán tuewaɛ. +Ǹ n zↄ̀blena pↄ kɛ na, asa ma laai tà n kĩ́i, Dii. +Ɔ̃ Yonatãa òɛ̀: Gɛ́ aafia, asa wa lɛgbɛ̃̀ ń Dii tↄ́o wa mɛ̀, Dii mɛ́ wá seelade ũ ma buiↄ ń n buiↄ zãnguo e gↄↄpii. +Ma saona Ulia ń Bɛlɛkia nɛ́ Zakalio sìsi aaↄ dɛmɛɛ yã́pi seeladeↄ ũ. +Gwãasĩn doũ Egipiↄ kía vɛ̃ɛbↄlɛna ń pɛ̃ɛkɛnapio nanaò ń pla ḿpii, baade ń a pↄ́o ń a àsio. +I gↄ̃ a diiɛ gbɛ̀wina ũ wɛ̃ ń wɛ̃o. Ásuli tó aà dii wɛ́tɛ̃amↄɛ̀o. +Asa aa ɛyↄ̃̀mɛɛ pãɛ, mi yãe kɛnɛ́o, ↄ̃ aa ba kpàmɛɛũnaↄnɛ, Makii sĩ́wɛnaↄnɛ, Manase sↄ̃kpaɛↄnɛ, Yosɛfu sĩsĩↄnɛ. Aamɛ aa mↄ̀ +Baa yã́ pↄ́ gbɛ̃́piↄ ì kɛ asii guu oaá wíyãɛ. +N yãdilɛaↄ píi náai vĩ. Dↄmalɛ, asa wàlɛ ĩadaa pãɛ. +Izaaki zĩkɛnaↄ lↄ̀ↄ pãle yↄ̃̀ guzulɛpiu, ↄ̃ aa bↄ̀ í maawa. +Ahisaa mɛ́ aà bɛ ziia ũ. Abeda nɛ́ Adonilaũ mɛ́ zↄzĩ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ɔ̃ a pì dii ũ, a pɛ̀lɛ a bɛ wɛ̃́lɛu Ɔfɛla. Ɔ̃ Isailiↄ gbãsĩkɛ̀ò ḿpii, ↄ̃ à gↄ̃̀ bai ũ Gedeↄ̃ↄɛ ń aà bɛdeↄ. +Wa ↄ̃a zↄ̃ pↄkũmadeɛ aà fĩabo, tó n aà bò, aà boa aↄ lɛ́ vĩo. +Tó gyaa nɛ́ↄ ge tↄũnaↄ vĩ, aa ń daɛↄ gwaa dada gĩa, aai fĩabo ń maeↄ ń ń daↄnɛ, asa bee ì ka Luagu. +Galati mìsaideↄ! Wa Yesu Kilisi gaa líwa sã́asã òɛ́ wásawasa. Wà pↄdàwá yã̀? +Wɛ̃ni gbã̀a ku aà ↄplaau, àizɛɛ ń gawio ku aà ↄzɛɛu. +aa gbɛ̃́ↄ là aa mɛ̀: Nɛ́ pↄ́ wa ì Yudaↄ kía ũ ku má ni? Wa aà saana è gukpɛ oiɛ, ↄ̃ wa mↄ kúlɛiɛ̀. +Tó á kɛ̀ màa, Dii pↄ a paáziɛ, i musu zɛtaɛ́, kɛ́ lou su maɛ́o yã́i. Tↄↄlɛ a blɛkɛo, í kaalɛ kã́ndo bùsu maa pↄ́ Dii lɛ́ kpáwápiu. +Mↄabuↄ ku dↄdↄa za ń ɛ̀waasogↄↄ, aa zↄ̃lɛaɛ mɛ̀tɛɛɛ lán wɛ̃wa dàa guu. Wi ń lilɛ wà ń ká dàa pãleu yãao, wi ń bↄlɛ wà tàńnↄ bùsu pãleuo. Aa na e tiaɛ, an gĩ i lilɛo. +Kɛ́ à Lua kpɛ́ ua plaade yↄ̃̀ a làa, à ma sɛ bↄ̀manↄ ń bↄlɛ pↄ́ kú gukpɛ oi lɛ́o, ↄ̃ a yↄ̃̀ à lìai. +A yã́ mɛ́ tò ma gbɛ̃́ↄ, lá Lua wɛ̃nadↄ̃̀wɛ̃ɛ màa, ma wabikɛ̀wá à ázĩa kpawà saobↄ bɛ̃́ɛ sãasai pↄ́ ì kaaàgu ũ. Beewa wì kúlɛɛ̀ a zɛ́wa. +Malaika soplade a kã̀ae pɛ̀. Lↄↄ gbãaↄ bↄ̀ luabɛ wà mɛ̀: Dṹnia kpala gↄ̃̀ wá Dii ń kía pↄ́ a kpào pↄ́ ũ, aↄ kible gↄↄpii. +sɛa za Aloee pↄ́ kú Aanↄ baa e Siliↄ̃ gbɛ pↄ́ wì mɛ lↄ Ɛɛmↄ +Ɔ̃ à mↄ̀ ń duun awakpazupio, Aalona ń a nɛ́ↄ ↄnàna a miwa. +Lua ma suumpa lé! Aà ↄtↄ̃a aà ma gyawi! +Tó bua pↄ́ káauɛ sↄ̃, àli mↄ́ò Diiɛ, ãma ásuli a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ saokĩiwa pↄ́ pↄ́ a gĩ ìↄ na ũo. +Ɔ̃ Yesu ì kɛ̃́má à gɛ wabikɛ gusaɛ. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blasↄo ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń blakwioɛ (45.650). +Gwãasĩna kà zã̀, gudↄa mɛ́ kãi. Wà gusia yã́ kↄ́lɛ, wí gupua gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ. +Gbɛ̃́ↄ kɛ̀ kílikili píi, ↄ̃ aa swãkpà Baanaba ń Pↄluozi, aalɛ seelaↄ ń dabudabu pↄ́ Lua kɛ̀nɛ́ buipãleↄ guuↄ o. +Á kía pↄ́ ì á suaba ku máɛ sa? Á wɛ̃́lɛ dↄaana pↄ́ á ònɛ́ aa kía kpáɛ́ↄ ku má ni? +Ɔ̃ Yesu lɛdàmá à mɛ̀: Àↄ kú ń laaio. À laaika Falisiↄ ń Elodiↄ pɛ̃ɛsɛɛsɛi. +Ɔ̃ kí fɛ̀lɛ gwãasĩna, a ò a ìwaↄnɛ. Má yã́ pↄ́ Siliↄ kɛ̀wɛ̃ɛ oɛ́. Kɛ́ aa dↄ̃ nↄana wá kṹ gbãa, a yã́i ↄ̃ aa bↄ̀lɛ ń bòou, aa gɛ̀ ùlɛ sɛ̃u. Aalɛ e wá bↄlɛ wɛ̃́lɛuɛ, wi wá kṹkũ bɛ̃́ɛ, wi si wɛ̃́lɛu. +Àwalɛwana aↄ ku sãnu ń sãnɛo, gbɛaana a wúlɛ kↄ̃ saɛ ń bleo. Gáaena ń nↄ̀ↄmusuo aa pↄble sãnu, nɛ́fɛ̃nɛna mɛ́ a dↄaanɛ́. +Ń beeo ni e sã́asã, ni gbɛ̃́ↄ yãↄ̃ma ń ń pↄsiao yãda, kɛ́ ǹ e ↄdaumá. Yɛ̃̀ɛɛsaide ì azĩa kpama, tonɛ pↄ́ gwana vĩo dↄnlɛden n ũ. +An oa ìↄ nísi bↄ, an kàamai dɛ ń pia. +Má yã́kpalɛkɛánↄ á bùsu zↄ̃lɛu, wi á dɛdɛ ń fɛ̃ndao, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Laatana pↄ́ aa kɛ̀ ↄdeↄ ũ mɛɛwiapi sabaiↄ zɛ kãaa vĩa guu wãwã pↄ́ wa kpài yã́i. Aa ↄ́ↄlↄ aa wɛ̃nakɛ +Mámɛmaa Pↄlu, Kilisi Yesu zↄ̀blena, Lua ma sisi à ma dilɛ a zĩna ũ baona +Gↄↄ pↄ́ àlɛ yão, luabɛpuana tɛkɛa kùńla. Ɔ̃ aa lↄↄ mà luabɛpuanapi guu à mɛ̀: Gbɛ̃́ɛ beeá ma Nɛ́ mɛ̀ndona yenzideɛ, aà yã́ ì kamagu. À aà yãma. +Ampiↄ ń ń gbɛ̃́ pↄ́ aa lɛsia Diiɛ dàda aa dↄ̃ↄ, ampii gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basiiↄ̃kwi plasaioɛ (288). +À ń bↄ́ bùsu ń bùsuo à ń kãaa za gukpɛ oi ń bɛaɛ oio, za gugbãntoo oi ń gɛↄmidↄkĩi oio. +Yudaeↄ ku Yelusalɛũ we, luayãmana pↄ́ aa bↄ̀ dṹnia bùsu píi guuↄ ũ. +Má ń bↄlɛ Egipi, gu pↄ́ aalɛ taasikɛupi, mí gɛ́ńnↄ bùsu pↄ́ Kanaaↄ kuu ń Itiↄ ń Amↄleↄ ń Pɛliziↄ ń Iviↄ ń Yebusiↄ, gu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diu. +Gↄↄ bee má tó sↄ̃́ píi bílikɛ gɛ́kĩiwa, mí ĩ́ana zĩ ń dikpɛnaↄwa. Ma Dii mámɛ má ò. Ma wɛ́ↄ wɛ̃a Yudaↄ yã́ musu, má buipãleↄ sↄ̃́ↄ vĩ̀akũnɛ́. +Bↄa Sini guwaiwaiu aa gɛ̀ bòokpà Dↄfɛka. +Á guu, dé mɛ́ a gbɛ kpa a nɛ́wa, tó à pɛ̃ɛ wabikɛ̀wài? +Daliusi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu, a mↄ kɛ̃okwide gↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaide zĩ́, Dii yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛ ãnabi Agewa à mɛ̀ +Gↄↄ pↄ́ wàlɛ aà yã́pi ma, ↄ̃ à ɛ̀a yã́ kã̀fĩnɛ́ lↄ. Lá à kãikũ̀ ń Yelusalɛũo, wàlɛ e kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i a bↄ gupuau gↄ̃̀ↄɛ, ↄ̃ à yãlɛ̀ɛũnɛ́ +Kɛ́ à kãikũ̀ ń Bɛfazeo ń Bɛtanio, sĩ̀sĩ pↄ́ wì mɛ Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu, ↄ̃ à a ìwa gbɛ̃ↄn plaↄ zĩ̀ +gbɛ̃́ pↄ́ ma gawi è ń dabudabu pↄ́ má kɛ̀ Egipi ń guwaiwai guuo, aa ma lɛ aa ma gwa gɛ̃n kwi aa gì ma yãmaiↄ, +Beewa gbɛ pↄ́ á ɛ̃bonaↄ a pãkpài mɛ́ gↄ̃̀ gbɛↄ mide ũ. +Sↄũ yã́ɛ! Wìli pↄ́tↄ̃ à bↄ̀lɛ fↄ̃mbasikɛsaio. +Wá gɛ̀ gĩ ũ gbɛ̃eↄnɛ, ↄ̃ ì ga inɛ́. Wá wɛ̃ni gĩ ũ gbɛ̃́ kĩniↄnɛ, ↄ̃ ì wɛ̃ni inɛ́. Wá dé mɛ́ kà bee kɛai? +A yã́ mɛ́ tò má ye gyaa nↄgbãaↄ zãkɛ, aai nɛi, aai laaidↄ bɛwa, kɛ́ aasu wá ibɛɛↄ gba zɛ́ aa wá tↄbɛ̃ɛsio yã́i. +Ma nɛ́, ǹyↄ̃ n mae yãdilɛaↄ kũa, ńsu pãkpa n da yãdanɛio. +Dii ò Aalonaɛ: Mpi ń n nɛ́ↄ ń Levii buiↄ píi, ma kúkĩi kua gbãlɛsai gↄ̃̀ á yã́ ũɛ, mɛ́ saonkɛkɛa gbãlɛsai dɛ mpi ń n nɛ́ↄ yã́ ũ. +Yã́ pↄ́ málɛ o, Dii mɛ́ ma dauo. Ĩana pↄ́ málɛ dã mazĩa náaikɛa guuɛ bee, málɛ dã mìsaikɛ guuɛ. +Beewa á luanaaikɛa ń ma pↄ́o a wá baade gba sↄ̃. +Ɔ̃ Yozuee ò Akãaɛ: Nɛ́, sĩana o, bɛɛɛ dↄ̃ Dii Isailiↄ Luaɛ. Yã́ pↄ́ ń kɛ̀ omɛɛ. Ńsu ǹ a kee ulɛmɛɛo. +Gusia yã́ i aà àizɛɛ le, tɛ́ pↄ́ gbɛ̃e mɛ́ kào i kũwà, tɛ́pi i pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ aà kpɛ́uↄ sãsã. +ń Azaza nɛ́, Sɛma tↄũna, Yoɛli sĩ́wɛna Bɛlao. Aa zↄ̃̀lɛ Aloee ń Nɛboo ń Baali Mɛonao. +Yã́ pↄ́ Dii Isailiↄ Lua òmɛɛn kɛ a mɛ̀: Imibↄ pↄ́ ma pↄkũma vɛ̃ɛ ka a pai si ma ↄzĩ, ní tó bui pↄ́ málɛ n zĩmáↄ mi ḿpii. +Màa Dii a yã́ pↄ́ a òmɛɛ papa à mɛ̀, tó ma nɛ́ↄ ńzĩa kũa dↄ̃, mɛ́ aalɛ táao lá á yeiwa sĩana, mɛ́ an sↄ̃ kuwa, ma buiↄ aaↄ kpaa Isailiↄ kpalau gↄↄpiiɛ. +Ìↄ aà zu tɛ́ ń ío guu mↄ̀ↄmↄↄɛ, ìↄ ye aà dɛɛ. Tó ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ pↄe kɛ, wá wɛ̃nagwa, ní dↄwálɛ. +Tó wá tò àlɛ kɛ màa, wa aà náaikɛ píiɛ, Lomadeↄ i mↄ wá Lua kpɛ́ ń wá buio suumpa píi. +Yozuee tò káalua Lahabu bↄ̀ aafia ń aà de bɛdeↄ ń aà gbɛ̃́ↄ píi, kɛ́ à asiigwana pↄ́ Yozuee ń zĩ́ Yeliko asiigwaiↄ ùlɛ yã́i, ↄ̃ aa gↄ̃̀ Isailiↄ guu e ń a gbão. +Tó ma su gbɛ̃́ tàae è, ma aà tàaeea aↄ náai vĩ, asa má kú madoo, ma Mae pↄ́ ma zĩ kumanↄ. +ma Dii ń Lua, mámɛ aa zↄblemɛɛ, ń ń kí Davidi bui pↄ́ má dilɛnɛ́o. +An vãikɛa kɛ̀ zài! Kↄma ká pↄ́i ǹ kɛ̃́, asa à mà à kà kɛkɛaɛ. À mↄ ↄ̃zↄ̃ vɛ̃ɛwa a fɛ̃kĩiu, asa à pàɛ, vɛ̃ɛkakĩiↄ pà yɛlɛlɛ. +À ma! Má á kɛ dɛ̃́ↄdɛ̃ↄɛ, lán zugo pↄ́ pↄ́wɛn aso sɛa ì pↄ́ kɛ dɛ̃́ↄdɛ̃ↄwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ saòa ma sáaukpaa ũ ade ma kpɛlàɛ, àlɛ ma gba zɛ́ mà ↄlↄɛ lá mi gbɛ̃́ↄ suabaɛ. +Kía gbãade a fɛlɛ kpala zↄ̃ↄ ble, iↄ kɛ lá a yeiwa. +A ↄ̃nↄ asii bↄↄlɛkɛnɛ, asa Lua ↄ̃nↄ zↄ̃ↄ dɛwála. Ń dↄ̃ Lua lɛ́ ĩadama n vãi lɛ́u nɛe? +Kɛ́ Aalona ń Isailiↄ aà è ḿpii aà oa lɛ́ tɛkɛ, aalɛ vĩakɛ sↄ̃aaàziɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: I yã́ɛ bee kyokɛ taalauo lé? Gbɛ pↄ́ ɛ̃bonaↄ pãkpài mɛ́ gↄ̃̀ gbɛↄ mide ũ. Dii mɛ́ bee kɛ̀ ↄ̃ à kɛ̀wɛ̃ɛ yãbↄnsaɛ ũ. +Aà luanaaikɛa mɛ́ tò à bↄ̀ Egipi, i vĩakɛ kía pↄkũmaɛo, à zɛ̀ gíũgiũ lá à Lua pↄ́ wìli e ń wɛ́oo èwa. +À ɛ̀a gulɛsĩ pↄ́ a mae Ezekia dàaĩↄ bòbo ń Baali gbagbakĩiↄ. À Asetaati líↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, à kùlɛ luabɛ pↄ́ↄnɛ, à zↄblènɛ́. +Aa Yudaↄ ń ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ nↄ̀sɛ fɛ̀lɛ, ↄ̃ aa gɛ̀ Ɛtiɛ̃ɛ kũ̀ aa gɛ̀aànↄ ń gbãadeↄ kĩ́i. +Ma gbɛ̃na, n gupii kɛfɛũ, n gue sãa vĩo. +À bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ gba sãↄ à kpã́sãɛ̀, bↄa Sela à ma guwaiwaia e à gɛ ka Siↄna gbɛ̀sĩsĩwa. +Kɛ́ aa è vĩa i Piɛɛ ń Zãao kũo, mɛ́ aa ń dↄ̃ zↄ̃ɛ ladↄ̃nsaiↄ ũ, à bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aa ń kua ń Yesuo yã́ dↄ̃̀ sa. +Gbɛ̃́piↄ pã̀alɛ yãmaa zɛ́ɛ, aa gusia zɛ́ sɛ̀. +í kpaalɛnɛ́ sáasaa. Bùsuɛ bee a gↄ̃ á pↄ́ ũɛ, asa ma lɛgbɛ̃̀ ma mɛ̀ má kpá á deziↄwaɛ. +gↄↄ pↄ́ aalɛ ń nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ vĩ, asa Dii yã́kpalɛkɛ̀ ń Egipi tã́aↄɛ, ↄ̃ à Egipi nɛ́piↄ dɛ̀dɛ. +Ãma à ma yãmà, ↄ̃ à ma wabikɛa sì. +Má kú gbɛ musu gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao lán káauwa. Dii ma yãmà gↄↄ bee lↄ, ↄ̃ i á kaalɛ lↄo. +Ée! Dé mɛ́ a ma yã́ɛ maai? Ma zɛò. Gbãapiide yã́pi zã́sia sa. Lua pↄ́ yã́ vĩmanↄpi aà kɛ̃ láu. +Dii yãòɛ̀ gwãasĩna à mɛ̀: Fɛlɛ gɛ lɛ́lɛmá ń bòou, asa ma ń nánɛ n ↄzĩɛ. +à mɛ̀ ámɛaa Dii, yã́ pↄ́ álɛ oɛ̀ aà o Falaↄ̃ↄɛ píi. +Dii ku musu, a dɛ bui píila, à tↄbↄ̀ e à mà musua. +Ài kpele á è yã́ pↄ́ á kɛ̀ yãa, à kɛ̀ɛ́ wíyã ũ tiaↄ musui? Yã́piↄ midɛaá gaɛ. +aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii ń Lua pↄ́ ń bↄ́lɛ Egipi kɛ́ màↄ kú ń guu. Mámɛmaa Dii ń Lua. +asa wɛ́tɛ̃a pↄ́ aↄ ku gↄↄpi aↄ zↄ̃ↄɛ. Za gↄↄ pↄ́ Lua dṹnia kɛ̀ e gbã a taa i kɛo, mɛ́ a kɛ bau lↄo. +Misima Amuɛli ì, Amuɛli Zakuu ì, Zakuu Simɛi ì. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Kpã́i wɛliwɛn ma ũ, ↄ̃ a mↄ ma kṹi ń fɛ̃ndaↄ ń goↄa? +Tiasa ásu tó á pↄ yao. Ásu tó á nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpa ma yíaa yã́ musuo, asa gbɛ̃́ↄ misia yã́i ↄ̃ Lua ma dↄaaiɛ́ la. +Ma nↄ̀sɛ aↄ nínia sa, asa Dii yãmaakɛ̀mɛɛ. +À kàmagu kɛ́ mà dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛ pↄ́ Lua Musude kɛ̀mɛɛↄ oɛ́. +Mí n na gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ n wɛↄnɛ ń ↄzĩ, gbɛ̃́ pↄ́ ńlɛ vĩakɛnɛ́ↄ, Babɛli kí Nɛbukanɛza ń Babiloniↄ. +Amↄniↄ ń Mↄabuↄ zɛ́ vĩ aa gɛ̃ Dii gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaa guuo, baa an buiↄ e an buiwa. +Kɛ́ Ablaũ mà wà a daɛ kũ̀ wà tàò, ↄ̃ à a bɛ zĩgↄ̃ↄ sɛ̀lɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basoolo plasaio (318), à pɛ̀lɛ kíapiↄzi, ↄ̃ à ń lé Dã. +O Yuda bùsu gbãade Zolobabɛliɛ, má musu ń zĩ́lɛo lualua. +Tó gbɛ̃́ pↄ́ aa ikoyã kũaↄ mɛ́ aa kible, dↄ̃ luanaaikɛa ài vĩo, mɛ́ Lua lɛgbɛ̃a kɛ̀ famaɛ, +Ɔ̃ bíla kↄ̃ kpaalɛ̀ Yesu yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa pↄ́ ãaↄ náai vĩ, aaì o pↄ́ kásaaↄ mɛ́ ń diiↄ ũↄ sↄ̃, aa kpɛkpa, wí a ń kṹ maamaa. +Má mↄ́ n ua ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄo, má lɛ́ pↄ́ má kɛ̀maↄ fĩabo, +Simↄↄ nada lɛ́ sionakɛ wúlɛa, ↄ̃ wà aà yã́ ò Yesuɛ gↄ̃̀ↄ. +Tó saona nɛnↄɛ gↄ̃̀ gyaa ũ ge wà aà yà zadↄ̃ i nɛio, mɛ́ à ɛ̀a sù a mae bɛ lá aà wɛ̃́ndiagↄↄwa, a a mae blɛ blea zɛ́ vĩ. Nibↄe suli bleo. +Kɛ́ nibↄ pìla ↄdepiwa, ↄ̃ i we sã ge zu kũ̀ a kpàsa guu à nibↄpi yàaekɛòo, taaside sãnununapi ↄ̃ a sìwà, à a nibↄpi yàaekɛ̀ò. +Kɛ́ à Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo kĩ́i oi gwà ń guzulɛpio píi, a è tɛlu lɛ́ fɛlɛ tↄↄlɛ lán mua tɛluwa. +Ãma tó i we wá yã́io, mɛ́ i tↄ̃zↄ̃o, wá wá dãe sɛ taòɛ. +kɛ́ ìli làasookɛ gbɛ̃kɛwao yã́i, ì ĩada taasideↄ ń wɛ̃nadeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ an kã́ gàↄwa e aa ga. +Dii, aaì táao n gbɛ̃́ↄwa, aaì gbãamↄ gbɛ̃́ pↄ́ n ń sɛ́piↄnɛ. +Nↄamblebↄ yã́ a fↄ̃ sã wɛ̃́ndiague? Zãkɛzĩ pↄ́ↄ yã́ a fↄ̃ sã nↄ dafugue? Kási ma yã́ sã̀ ma gbɛ̃́ↄgu à gↄↄplakɛ̀. +Dii mɛ́ á dↄ̃̀ana ũ, Dii dɛɛ́ ue ũ á ↄplaai. +Ɔ̃ gbɛ̃́piↄ mↄ̀ sìaàzi, aa è àlɛ wabikɛ Luawa, àlɛ kulɛkɛɛ̀. +Tó a á bùsu kpaalɛa lɛɛ sopla yã́ dàlau, à suomɛɛ la, mí kpaalɛɛ́ ń gbɛlaao Dii wá Lua aɛ. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ à azĩa dìlɛ ĩ́ande ũ Abimɛlɛki aɛ, ↄ̃ Abimɛlɛki aà yà, à tà. +Má yãoɛ́ ń yáasio, má yã́ pↄ́ ulɛa za zi bↄↄlɛkɛɛ́, +Àizɛɛ náai vĩo, yↄ̃̀ↄde sↄ̃ líↄ daa doũo. A asia vĩ lán bɛdawaɛ, ìli kã́o, a dɛ lán gawa. Ì buiↄ kãaaazi, ì bùsu píi gbɛ̃́ↄ kṹkũ zĩ̀zↄↄ ũ. +Ma nↄ̀sɛ i gbasa níni, ma pↄ iↄ na, baa kɛ́ ma wãwã gi ku, asa mi lelekpa Lua pↄ́ a kua adoazio. +í ń buaↄ ń ń vɛ̃ɛbuↄ ń ń kù kpɛ́ↄ ń ń kpɛ́ↄ sↄaanɛ́ ń pↄ́ basↄode pↄ́ álɛ símá ↄi ũo, ↄ̃a ń pↄ́wɛnao ń vɛ̃ɛo ń nísio píi. +Kɛ́ Lua Musude gbɛ̃nazĩnaↄ kpaalɛ̀, mɛ́ à bui píi bùsu kpàwà, à ń baade bùsu zↄ̃lɛ iadànɛ́. À bùsu kpà Isailiↄwa ń dasilɛu, +Ɛflaiũ Sutɛla ì, Sutɛla Bɛlɛdi ì, Bɛlɛdi Taatu ì, Taatu Ɛlada ì, Ɛlada Taatu ì, +Tó ĩa pãle su ku a guuɛ sↄ̃, wa ga fĩabo ń gao, +Lá a Kilisi Yesu sì á Dii ũ, àↄ naawà màa, +A yã́i tò Pilati bↄ̀ mↄ̀ ń kĩ́i à mɛ̀: Yã́ kpele á vĩ ń gbɛ̃́pioi? +Ɔ̃ nisĩnae bↄ̀ mↄ̀ zɛ̀ Dii aɛ à mɛ̀: Mámɛ má gɛ́ kↄ̃nikɛɛ̀. Ɔ̃ Dii aà là à mɛ̀: Ńyↄ̃ kɛ kpelewa ni? +Kã́mabogↄↄzĩ Yesu lɛ́ pã blɛ bua. Lá àlɛ gɛ́, aà ìwaↄ lɛ́ pↄ́wɛna wolo aalɛ só. +Ńyↄ̃ si ń bùsuu lán zàaĩanawa, lán lou fɛlɛa pↄ́ dàguawa, mpi ń n zĩgↄ̃ↄ ń bui dasi pↄ́ kunnↄↄ. +Á Lua dìlɛɛ́ àↄ gbãa. Lua, bↄ ń n gbãa pↄ́ ń ↄ̀lↄwɛ̃ɛo. +ↄ̃ má wèwà ma mɛ̀: Kí, tó à kɛ̀nɛ maa, mɛ́ mapi n zↄ̀blena ma yã́ kànguɛ, ma zĩ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ pↄ́ ma deziↄ mia kuupi, kɛ́ mà e kɛkɛ kálɛ. +Sisela í gbɛ̀awà, ↄ̃ à vĩ kpàwà, à vĩfãai kpàwà ta ↄde guu. +Tó ma aà gↄ̃ɛe tò bɛ̃́ɛ e gu àↄ gɛ́ dↄi, Lua yãpãsĩ kɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Za Ablahaũ lɛ́u e à gɛ̀ pɛ̀ Davidiwa, mae ń a nɛ́o ku gɛ̃o mɛ̀ndosaiɛ. Za Davidi lɛ́u e gↄↄ pↄ́ wà tà ń gbɛ̃́ↄ Babiloni, mae ń a nɛ́o ku gɛ̃o mɛ̀ndosaiɛ. Za taa ń gbɛ̃́ↄ Babiloni e à gɛ̀ pɛ̀ Mɛsiiwa, mae ń a nɛ́o ku gɛ̃o mɛ̀ndosaiɛ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ma Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ gã̀sĩ ɛ̀, ↄ̃ wi dↄ à gbã̀gbão, wi zwãa yewà à gbãakũ̀, kɛ́ à e fɛ̃nda kũo. +à mɛ̀: Lua gbɛ̃́ yenzide, ńsu to vĩa n kũo. Ńyↄ̃ↄ kú ń aafiaoɛ! Ǹ n mɛ kpálɛ! Sↄ̃dilɛ! Kɛ́ à yãòmɛɛ, ma gbãakũ̀, ↄ̃ ma mɛ̀: Dii, yãomɛɛ sa, asa n ma gba gbãa. +Ɔ̃ Amↄniↄ kía gì Zɛfɛte lɛ́kpãsã mai. +Á Dii zↄ̀blena Isaili buiↄ, á Yakↄbu bui pↄ́ à á sɛ́piↄ, +Ibiisi aà yↄ̃̀ we e gↄↄ bla. Gↄↄpi i pↄe bleo. Kɛ́ gↄↄ blapi pà, nↄana lɛ́ aà dɛ. +ń Iti bui Ulio. Ampii aa gbɛ̃ↄn bla àaↄ̃saiɛ. +Yã́piↄ ↄ̃ Pↄlu ì o lá pↄ́ a kɛ̃̀ↄ guu píi. Aà lápi gueↄ maa zĩũ. Wɛ́siadeↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ an zɛa gbãaoↄ aaì yã́piↄ kole, lá aaì kɛ ń Luayãtaala kĩniↄwaɛ lↄ. Màa aaì ńzĩa da kaalɛu. +Bↄnkpɛdepi sↄ̃ à dↄ̀aa seela ònɛ́ à mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ a su lɛpɛ̀wà, aàpin we. Aa aà kũ gbãa aa taò. +Seelade sĩande ì gbɛ̃́ misi, a ɛɛde yã́ mↄafili vĩ. +Lá Yesu ń làasoo dↄ̃, ↄ̃ a ònɛ́: Kpala pↄ́ a gbɛ̃́ↄ íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o a midɛ. Ua pↄ́ a gbɛ̃́ↄ íbɛlɛsɛ̀ ń kↄ̃o a gↄ̃ bɛzĩ ũɛ. +Ń tò taasi pãsĩ ma le dasidasi, ãma ńyↄ̃ ɛa ǹ ma gba wɛ̃ni, ńyↄ̃ ɛa ǹ ma bↄ tↄↄlɛ nↄnau. +Uza Simɛa ì, Simɛa Agia ì, Agia Asaia ì. +Aaza Yoada ì, Yoada Alemɛ ì ń Azemavɛo ń Zimlio. Zimli Mↄza ì, +Kɛ́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄopiↄ baade ↄtↄ̃̀ a kuuwa màa, Dii tò bòopideↄ kↄ̃ dɛ̀dɛ kↄ̃tɛ̃ɛ ń fɛ̃ndao. Zĩgↄ̃piↄ bàalɛ̀ tà Bɛsita ń Zelelao e Abɛli Mɛↄla lɛ́i Taba oi. +Ma zwã̀nkasaↄ nàminami má kàkamala, ma a mi sↄ̀lↄ bùsuu. +Asa lá ni gbɛ̃́ tàae e, màa Lua a n tàae e. Zaa pↄ́ ń yↄ̃̀u gbɛ̃́ɛ ↄ̃ Lua a yↄ̃unɛ. +Davidi nɛgↄ̃ɛↄn we píi nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛ nɛ́oↄ nɛ́ↄ bàasi. An dãen Tamaa ũ. +Ɔ̃ Yuda gbãadeↄ zↄakàaàzi, kɛ́ à mɛ̀ ámɛ á blɛ pↄ́ bↄ̀ musu ũ yã́i. +A ò zĩnapiɛ: Tó n zĩ̀ yã́ dàu ń sìu kíɛ píi ń làa, +gↄ̃ɛpi a ã́nusu ↄwatɛ̃ blakwi kpa aà maewaɛ, i aà sɛ nↄ ũ, kɛ́ à kùsiwà yã́i. A nↄɛpi yaa zɛ́ vĩo e à gɛ gaò. +Má n kúkĩi dↄ̃, gu pↄ́ Setãu kpalabaa kuuɛ. Ń ma yã́ kũa, ni lelekpamazio, baa gↄↄ pↄ́ wà ma seelade náaide Antipa dɛ̀ n wɛ̃́lɛu, gu pↄ́ Setãu kuupi. +Wɛ̃ ń wɛ̃o àli só ń á bɛdeↄ Dii á Lua aɛ gu pↄ́ a sɛu. +Ɔ̃ sↄ̃de bↄ̀ gɛ̀ Yehu lè à mɛ̀: Kí mɛ̀ aafia ńlɛ mↄ́a? Yehu wèwà à mɛ̀: N bàa ũma ń aafiaoi? Mↄ ǹyↄ̃ tɛmazi. Ɔ̃ gudↄ̃anapi mɛ̀: Zĩnapi ń lé, kási i ɛa sùo. +Kí nɛnↄɛↄ ku n nↄ yenzideↄ guu, n nↄ dafu kú n ↄplaai, a Ofii bùsu vua zãblebↄↄ daa. +Yosafa fɛ̀lɛ zɛ̀ Yelusalɛũdeↄ ń Yuda pↄ́ kãaaa Dii ua dafu guuↄ kpɛɛlɛ +Àli zĩkɛ ń ãiao, lá Dii álɛ kɛɛ̀wa, i kɛ gbɛ̃nazĩna no. +Ńsu pãkpa ↄ̃nↄio, a n dↄ̃́a, ǹyↄ̃ yeaàzi, a ↄkunla. +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ yãdìlɛ a gbɛ̃́ↄnɛ píi à mɛ̀: À Ɛbɛlu nɛ́tɛ̃na pↄ́ dɛ nɛgↄ̃ɛ ũↄ ka Niili íu píi, ãma à nɛnↄɛↄ tó. +Mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀nɛ Titu, ma nɛia Yesu zɛ́ pↄ́ wá kúu sãnu guu. Mae Lua ń Kilisi Yesu wá Suabanapio gbɛ̃kɛkɛnɛ, aai n gba aafia. +Dé mɛ́ yã́ bee taa mà yãai? Dé mɛ́ wɛsìɛ màai? Wa bùsu i gↄↄ doa? Wa buikɛ kã́ndo gↄ̃̀ↄa? Kási kɛ́ nↄwãwã mↄ̀ Siↄnawa, à nɛ́ↄ bↄ̀bↄ gↄ̃̀ↄ. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua Gbãade ma mɛ̀: Kai ma ibɛɛↄ! Má tↄsiwáɛ, ma pↄ i weewá. +Izala bui Samu mɛ́ mↄ sↄodeↄ gãli dↄaana ũ. +Ma kĩↄ nanawá, mí báasi fĩfĩwá, mí báa naázi. Má tó ĩ́an wɛ̃nide gɛ̃águ à vu, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Yelusalɛũ, má onɛ kpelewa ni? Bↄ́ má n lɛɛũòi? Mɛɛwia lɛ́so Siↄna, bↄ́ má mɛ n muaaò mà ń nↄ̀sɛ níninɛi? N bↄ̀ ɛ zã̀ lán ísia ɛwa, dé mɛ́ a fↄ̃ n gbã́gbãi? +Màaɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ a gbɛ̃́dee nↄ yã́uo, asa tó à ↄnàwà, a bↄ pão. +Nɛnↄɛ pↄ̀ↄbↄzãkɛna, ńyↄ̃ↄ liaaliaa e bↄɛ ni? Ma Dii má yã́ dafu dilɛ dṹniau, nↄɛpi mɛ́ aↄ ↄlia a gↄ̃i sa. +Sema mapi mà yão, ma mɛ i su, sema mà fɛlɛ mà wewà. +Gbɛ̃́ pↄ́ azĩa kũa dↄ̃o dɛ lán wɛ̃́lɛ pↄ́ a bĩ́i gbooawaɛ. +Ɔ̃ zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ kɛ̀ lá wa òwa. Saona Ɛzala uabeleↄ sɛ̀ daɛdaɛ mɛ̀ndodo. À ń tↄ́ dàlau píi. Mↄ kwide gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ↄ̃ gbɛ̃́piↄ zↄ̃̀lɛ yã́pi gwàgwa. +Gufɛ̃nɛ káaukaau Yesu fɛ̀lɛ bↄ̀ gɛ̀ sɛ̃u gusaɛna, àlɛ wabikɛ we. +A maa màↄ ku yãao. A maa yãa ma bↄa nɛasakpɛu wàↄ ma da miaɛu gↄ̃̀ↄɛ. +Ãnabie mↄ̀ Isailiↄ kí Ahabu lè à mɛ̀: Dii mɛ̀, n zĩgↄ̃ dasiↄ è wea? A ń nanɛ n ↄzĩ gbãɛ, níↄ dↄ̃ kɛ́ ámɛ á a Dii. +Dii, tó yã́ pↄ́ Ɛdↄũↄ kɛ̀ Yelusalɛũ wãgↄↄ dↄngu aa mɛ̀: À wíwi, à wíwi, à daaĩ míↄmiↄ. +Yudaↄ ń buipãleↄ, zↄↄ ń wɛ̃́ɛↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ dodoa kↄ̃ɛo, asa ápiiá doũɛ naa Kilisi Yesuwa. +Kɛ́ wà sapi ò wa làa, kí ń gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄ kùlɛɛ̀ aa wùlɛ ń gbɛɛu. +Dii mɛ̀: Ma bàa aↄ kúánↄɛ. Má yãbↄnsaɛ pↄ́ gbɛ̃e i kɛ buie guu dṹniau yãao kɛ á baade píi wáa. Bui pↄ́ liaaáziↄ i ma yãkɛa e, asa má yã́ pↄ́ a to vĩa ń kṹ kɛ á yã́ musu. +Ɔ̃ Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ uabeleↄ ń saonaↄ ń Levii buiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ Lua tɛkpàńguↄ fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ Dii kpɛ́ dↄi Yelusalɛũ. +N dabudabuↄ kɛ̀ Egipi seela ũ, e ń a gbão niↄ kɛ wá guu ń buipãleↄ guuo, ↄ̃ n tↄbↄ̀ lá wàlɛ ma gbãɛwa. +Dii yãò Zelemiiɛ lↄ gↄↄ pↄ́ wà aà tàta dakpɛunaↄ ua, à mɛ̀ +Davidi òɛ̀: Tó n gɛmanↄ, ńyↄ̃ↄ dɛmɛɛ aso ũɛ. +Bui píi Kía, dé mɛ́ n vĩa vĩo ni? Ao, a maannↄ màaɛ. Bui píi ↄ̃nↄnaↄ ń ń kpaladeↄ guu gbɛ̃e muaannↄo. +Ma Dii ma mɛ̀ à ma yãma yã́zɛdeyanaↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ ma kĩ́i wɛɛlɛↄ! À wɛ́pɛ gbɛsi pↄ́ wà á bↄ́ a guuwa, à gu gbɛde pↄ́ wà á yↄ̃́u yãda. +Gagyãpi gbɛa Dii yãò Mↄiziɛ ń saonkia Aalona nɛ́ Ɛleazaao à mɛ̀ +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Bↄ́ a kɛ̀nɛi? À n wɛ́ wɛ̃̀nɛ kpelewa ni? +Gbɛ̃a pↄ́ ì gɛ̃ńgu ì vãi wolomá, flãↄ̃ama ì gɛ̃ e za nↄ̀sɛkpɛau. +Bee gbɛa tó n gbãbↄ̀ Levii buiↄnɛ, mɛ́ n ń mↄmɛɛ, aali mↄ zĩkɛ kpaaũkpɛu. +Ma a zĩnakɛ seela ↄ̀lↄɛ́ ń mɛnao maamaa yãbↄnsaɛↄ ń dabudabukɛaↄ guu. +Ma yã́piↄ òɛ́, kɛ́ àↄ pↄna pↄ́ má vĩ vĩ, á pↄna i kɛ zài. +Wa yã́ pↄ́ a dìlɛpi lá kpã́sã bùsu ń bùsuo píi, kɛ́ àↄ dɛ ikoyã ũ, wi a kpàwakɛ bui píiɛ, kɛ́ aaↄ ku sↄu guu gↄↄpizĩ. +Asa i kɛ gbɛ̃nazĩnaↄ wálɛ dɛ̃ɛkańnↄo, sema nisĩn vãi pↄ́ kú musuↄ. Aa dɛ dṹniaɛ bee gusia kiblenaↄ ũ ń ń mideↄ ń ń ikodeↄ. +Nↄee ń sɛ̃̀anↄbↄↄ ń pↄtuo pↄ́ kuaànↄ gó guuↄ píi yã́ dↄ̀ Luagu. Kɛ́ à ĩ́anapɛ̀ tↄↄlɛwa, ↄ̃ í nà baawa. +Ma aafia ń ma bɛɛɛo ì bↄ aà kĩ́iɛ, ↄ̃mɛ ma gbɛsi gbãa ũ, ↄ̃mɛ ma ulɛkĩi ũ. +Ɛzala bui Mɛsulaũ, Amalia bui Yohanani, +Tó n yã́piↄ ò gbɛ̃́piↄnɛ píi, aa n la: Àkɛa Dii àsi bɛ̃̀ɛ bee taa ò wá yã́ musu màai? Tàae kpele wá kɛ̀i? Duuna kpele wá kɛ̀ Dii wá Luaɛi? +e n bùsuti à ɛa àↄ gɛ́ gɛ̃i tɛ̃́ɛnau, gu pↄ́ à bↄ̀u, e n nisĩna àↄ gɛ́ tái Lua pↄ́ kpàma kĩ́i. +A yã́ mɛ́ tò tó gbɛ̃́ pↄ́piↄ ↄ́ mà, bùsu píi gbɛ̃́ↄ ge bui píin nò, aaì kúlɛ aa misiilɛ vua tã́apiɛ. +Tó bↄ pua bↄ̀ aà migbaa ge aà miaɛgbaawa, gyã pↄ́ ì lińzi mɛ́ bↄ̀ we, +Lasɛli zↄnↄɛpi ɛ̀a nↄsì à nɛì gↄ̃ɛ ũ lↄ, +Gↄↄ pↄ́ má kú Damasi, kí Aleta ziia ò wà wɛ̃́lɛpi bĩ́ibↄlɛↄ dã wà ma kṹ, +Dé mɛ́ Gedeↄ̃ↄ nɛ́ Abimɛlɛki dɛ̀i? Nↄɛ mɛ́ ↄzↄ̃̀ wísilↄgbɛi za bĩ́i musu, ↄ̃ à aà dɛ̀ Tebezio lò? Àkɛa a sↄ̃ bĩ́izi kãikãi màai? Tó a ònɛ màa, ní oɛ̀ aà zↄ̀blena Uli, Iti bui gà lↄ. +À ń tã́aↄ kátɛu aa tɛ́kũ. Ásu ã́nusu ń vua pↄ́ wa kùlɛmáↄ nidɛ à sɛo, kɛ́ mↄpi su á kṹ lán baiwao yã́i, asa Dii á Lua ye a gĩyãio. +Tó gbɛ̃vãi mikɛ̃̀ a vãikɛawa, àlɛ yãmaakɛ a zɛ́wa sↄ̃, a azĩa misiɛ. +Kɛ́ à gↄ̃̀ mↄ àaↄ̃ wà pↄkɛkɛ, ↄ̃ ma á tɛ̃́ lou. Má tò lou mà wɛ̃́lɛeↄu, à gì mai wɛ̃́lɛeↄu. Má tò à mà buaeↄ, à gì mai buaeↄ, ↄ̃ gu giigàga. +ɛɛↄ vĩvĩ lán banawa, lɛ́nanaalɛadeↄ gulakɛ, asa gbáa a pũna ń ío, gugii a li swa ũ. +Mↄizi dɛ̀dɛ gɛ̀ Lua kĩ́i gbɛpi musu, ↄ̃ Dii lɛzùaàzi à mɛ̀: Yã́ɛ bee o Yakↄbu bui Isailiↄnɛ +asa aà nↄ̀sɛ ku plaplaɛ, ↄ̃ ìↄ ku seasea yã́ pↄ́ àlɛ kɛ píi guu. +Tó saonkia i ga gĩao, ásu ↄ̃a sí gbɛ̃́ pↄ́ bàasi tà misiwɛ̃lɛuwa à aà gba zɛ́ aà ta a bɛo. +Ɔ̃ aà vĩ̀iↄ mↄ̀ aà kĩ́i, aa kùlɛɛ̀ aa mɛ̀: N zↄↄn wá ũ. +Dé n dↄɛwà ń sↄ̃̀sↄ̃i? Dé n kãaɛ̀ n n mi dàɛ̀ íai? Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa ń kɛ̀ɛ. +Aa táabũnu kɛ̀ ń lɛpusialio, a gbã̀a gã̀sĩsuu pla, a yàasa gã̀sĩsuu do, a lɛsĩ lↄ gã̀sĩsuu do ń kĩnio. +Kɛ́ à bↄ̀, à gɛ̀ lɛ́ yã́pi oonɛ́. Yã́pi fã̀aa, ↄ̃ Yesu lí fↄ̃ gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu gupuau lↄo. Ìↄ ku sɛ̃u gusaɛnaɛ, ↄ̃ wìↄ bↄ gupiiu wàↄ mↄ aà kĩ́i. +Dii ìↄ gbɛ̃kɛ ń náaio vĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń a bàakuańnↄ yã́o. +Kɛ́ Yesu gɛ̃̀ ua, zĩ̀loe kúńnↄ lↄo, ↄ̃ aà ìwaↄ aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi wa fua tã́api goi? +Àli yã́ pↄ́ Lua a zɛ́ bↄ̀ɛ́ kɛ, asa gↄↄɛ beeↄ maao. +Aa bↄlↄbↄ, aaiↄ gawi vĩ lán kuliwa, an gĩ iↄ na lán sɛdɛ líwa. +Kɛ́ Yesu lɛ́ o màa, gbɛ̃e bↄ̀ lousisikpɛ dↄaanapi bɛ, à mↄ̀ a òɛ̀: N nɛ́pi kɛ̀sai. Ńsu tákpa mɛtuluzi pão. +Ńsu swã́sɛ yã́ pↄ́ wàlɛ ozi píio, kɛ́ tó n zĩkɛna lɛ́ n ká, ńsu mao yã́i. +Lɛ́lɛ daa Lua bɛ̃́ɛ ↄuá yãpãsĩɛ. +À bui pↄ́ an zↄ̃ↄ ń ń dasio dɛálaↄ yàɛ́, ↄ̃ à gɛ̃̀ánↄ ń bùsuu, à gↄ̃̀ á pↄ́ ũ lá a dɛ tiaɛwa. +Bɛda looa n yã́i za zĩ́lɛzĩlɛ, wàlɛ mↄ́ dainlɛ. Bui píi kíaↄ lɛ́ fɛlɛ ń kìlau, dṹnia gbɛ̃zↄ̃ↄ gyaadeↄ lɛ́ gbãakpanzi ḿpii. +Isaili pↄ́ wà ń nao ualɛ ń ualɛoↄn we. An zĩgↄ̃ↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ ń àaↄ̃o ń basoplakwioɛ (603.550). +Ń beeo gbãadeↄ i si kɛ́ a dɛ vĩ̀a ũ ↄ̃ aà wɛ́ wɛ̃̀o, ↄ̃ aa gɛ̀ aà de ń aà dao sìsi. +aa mↄɛ ń a na Vasitio ń a kía na fùao kpaa, kɛ́ à aà kɛfɛnkɛ ↄlↄ gbɛ̃́ↄnɛ ń gbãadeↄ, asa nↄɛpiá nↄɛ. +Saonaↄ ń Levii buiↄ gbãbↄ̀ ńzĩaɛ aa gↄ̃̀ gbãlɛsai ḿpii, ↄ̃ aa Gɛ̃amusu sã kòlokpakpa zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄnɛ ń ń saon deeↄ pↄ́o ń ńzĩa pↄ́o. +Kí, n kaↄ lɛ́ sↄ̃́nɛ, a gɛ̃ n ibɛɛↄ sↄ̃ kṹ, buiↄ kwɛ n gbázĩ. +Pↄ́ pↄ́ kú tia ku za zi kↄ̀, mɛ́ pↄ́ pↄ́ aↄ ku zia ku yãa lↄ. Lua ì yã́ pↄ́ kɛ̀ yãaↄ gbɛsisi. +Mↄizi sↄ̃ nↄ̀sɛdoũdeɛ, aà sáa kú dṹnia guuo. +Siↄna gbɛ̀sĩsĩ gↄ̃̀ bɛzia ũɛ, we gbɛ̃gbonaↄ ì kìlimpau. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ bↄ Yeliko, bíla tɛ́ Yesuzi. +Kɛ́ gu dↄ̀ bíla zɛa gↄ̃sↄ̃lɛ ísida baale. Aa dↄ̃ kɛ́ góilɛna kú we yãa mɛ̀ndoɛ, mɛ́ Yesu i gɛ̃ gópi guu ń a ìwaↄo, aa tà ńtɛ̃ɛɛ. +Ɔ̃ kíapi gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Lahabu bɛ aa mɛ̀: Bↄ ń gↄ̃ɛ pↄ́ mↄ̀ n kĩ́iↄ, asa wá bùsu asiigwagwaa yã́i aa mↄ̀i. +Ɔ̃ Lua òɛ̀: Lá yã́ bee mɛ́ kú n sↄ̃u, mɛ́ ni ↄda ge àizɛɛ ge gawi ge n ibɛɛↄ gaa ge wɛ̃ni gbã̀a gbɛaao, sema ↄ̃nↄ ń dↄ̃ao, kɛ́ ǹ e yã́gↄ̃gↄ̃ ma gbɛ̃́ pↄ́ ma n dilɛ ń kía ũɛ beeↄnɛ, +A ònɛ́ lↄ: À laaidↄ yã́ pↄ́ álɛ mawa. Zaa pↄ́ á dàunɛ́, bee Lua a dauɛ́ sↄ̃, i ɛa kã́fĩɛ́. +Levii bui Yosɛfu pↄ́ bↄ̀ Sipi bùsuu kú ń guu. Zĩnaↄ tↄkpàɛ̀ Baanaba. Bee mɛ̀ nↄ̀sɛninina. +Ɔ̃ Dii pↄ pàńzi à ɛ̀a tà. +asa ńyↄ̃ ma to miauo, ńyↄ̃ wei n gbɛ̃́ pↄ́ a kua adoa yaikɛo. +Ɔ̃ Mise mɛ̀: Ma Isailiↄ è fãaaa sĩ̀sĩↄ pↄlɛu lán sã pↄ́ dãna vĩoↄwa. Ɔ̃ Dii òmɛɛ, gbɛ̃́piↄ dↄaana vĩo, an baade tá a bɛ ń a aafiao. +An bua pↄ́ káau pↄ́ aaì mↄomɛɛ á n pↄ́ɛ píi. N bɛ gbɛ̃́ pↄ́ i gbãlɛo píi a ble. +Dii mɛ́ ma gbãa ũ, má lɛ́mawà, aàpi mɛ́ ma suabà. Ɔ̃mɛ ma Lua ũ, má aà táasilɛ. Ɔ̃mɛ ma mae Lua ũ, má aà tↄbↄ. +Aaì i bṹu kɛ́ aa pↄkasa vĩo yã́i, aa zwãa vĩ wà kúńla tó ĩ́ana bↄ̀lɛo. +Màa Salomↄↄ zĩkɛnaↄ ń Hilaũ zĩkɛnaↄ ń Gebalideↄ lizↄ̃̀zↄ̃ aa kɛ̀kɛ, aa gbɛ kɛ̀kɛ kpɛ́pi dↄbↄ ũ. +À gudↄkↄ̃ɛkĩi dilɛ Siↄna, wí mↄ́ ulɛ we, ásu zɛzɛo, asa má tó kìsia zↄ̃ↄ ń pↄ́ ↄ̃̀ↄnɛkɛao bↄ gugbãntoo oiɛ. +Pɛ̃ɛkɛa mɛ́ Levii nɛ́ Kole bui Saluũ nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Matitia zĩ ũ. +Lipↄ̃ↄↄ pↄ́ aↄ ku guo a pã lipɛpɛɛↄla guoguoɛ, bↄa a lɛ́la e a lɛ́le. +Aa yãkɛ̀ Egipiↄnɛ seela ũ, aa dabudabukɛ̀ Haũ buipiↄ bùsuu. +Mↄizi dàzɛu ń Isailiↄ, aa kɛ̃̀ Ísia Tɛ̃awa aa gɛ̃̀ Sulu guwaiwaiu. Aa táaò gↄↄ àaↄ̃ guwaiwaipiu, aai í eo. +Búbua lìgua Mↄabu bùsu zↄ̃lɛu, wà ń ↄↄlↄ mà e à gɛ̀ pɛ̀ Egelaiũwa, wà ń tã̀aapɛapi mà Bɛɛɛliũ. +Ɔ̃ Simↄↄ mɛ̀: À wabikɛmɛɛ Diiwa ázĩa, kɛ́ yã́ pↄ́ á ò su ma leo yã́i. +Davidi ń Isailiↄ tↄ̃̀u Yelusalɛũ pↄ́ wì mɛ lↄ Yebusi ḿpii. Ɔ̃ Yebusideↄ +Ma gbɛ̃́ↄ vãikɛa dɛ Sↄdↄũdeↄ duunala. Lua Sↄdↄũpi suumpà kã́ndoɛ, gbɛ̃e i ↄdawào. +Yakↄbu pↄ pàaàzi à mɛ̀: Mámɛ má Lua ũa? Aàpi mɛ́ gìnɛ ǹ nɛi. +Mpi sↄ̃, ma n sɛ Isailiↄ kía ũɛ. Ǹyↄ̃ kible lá à n pↄ gbàwa. +Kɛ́ má è aa baona sĩana kũa a zɛ́wao, má ò Piɛɛɛ ampii wáa: N Yuda ia ń kú lán buipãlewa, i kɛ lán Yudawa no. Kpelewa ńyↄ̃ fↄ̃ gãna buipãleↄwa aaↄ Yudaↄ yã́ kũai? +Má n bĩ́i misonaↄ kɛ ń lubiio, má n bĩ́ibↄlɛↄ kɛ ń gbɛdiio, má n bĩ́iↄ bo ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ. +Wà gbãakpa Diizi, asa wápiↄ aà gbɛ̃́ Isailiↄ, à wá gbá ĩ́ampakĩi lá á òwa. Yãmaa pↄ́ a dà a zↄ̀blena Mↄiziɛ a òↄ kɛ̀ píi, a kee i lɛ́lɛ pão. +Tó málɛ Isailiↄ tàae wínɛ́ ń musu, má saokĩi pↄ́ kú Bɛtɛliↄ kↄ́ba zↄ̃zↄ̃ mà kwɛ tↄↄlɛ, mí saokĩipiↄ dúuzↄ̃. +Ásuli tɛ́ bílazi yãvãikɛa musuo. Ásuli zɛ ń bílao yã́kpalɛ guu à bↄ yã́zɛde kpɛo. +Ɔ̃ kíapiↄ kↄ̃ kã̀aa aa mↄ̀ bòokpà sãnu Mɛloũ í saɛ, kɛ́ aa zĩka ń Isailiↄ. +wá gbɛ̃́ náaide pↄ́ an kua adoa naa Kilisiwa Kↄlↄsiↄnɛ. Lua wá Mae gbɛ̃kɛkɛɛ́, i á gba aafia. +Tó Davidi zĩblè bùsupi wɛ̃́lɛↄwa, ìli gↄ̃ɛe ge nↄɛe to bɛ̃́ɛo, sãↄ ń zuↄ ń zàaĩnaↄ ń yiongoↄ ń pↄkasaↄ ↄ̃ ì naaa. Tó à tà, ì gɛ́ Akisi kĩ́i, +ì yão ń wɛ́o ń ↄo, ì seelakɛnɛ́ ń gbáo. +aai aà kpa luayãdↄ̃nsaiↄwa. Aa aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ, aai aà gbɛ̃ ń flàalao, aai aà páliwa, aai aà dɛ, i vu a gↄↄ àaↄ̃dezĩ. +Tó gbɛ̃́ gyã pↄ́ ì lińzi vĩ, wàli gɛaànↄ saona kĩ́i, +Lea zↄnↄɛ Zilipa nɛ́ↄn Gada ń Asɛɛo ũ. Nɛgↄ̃ɛ pↄ́ wà ń í ń Yakↄbuo Mɛsↄpↄtamiↄn we. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa gbã́gbãa dabudabu bee kɛ̀ɛ̀ zi dɛ wɛ̃̀ blaa. +Za gↄↄ pↄ́ Zãa Dailɛna waaso dàalɛ e gbã, wàlɛ kↄ̃dɛ wà e gɛ̃ kpalapiu, ↄ̃ wàlɛ siu ń gbãao. +Ɔ̃ aa òkↄ̃ɛ: Yã́ pↄ́ wálɛ kɛpi maao. Gbã mɛ́ dɛ wà baonakpa, ↄ̃ wá nílɛa? Tó wa nilɛ màa e gu gɛ̀ dↄ̀ò, a go a wá gbɛ̃ɛ. Wà fɛlɛ gↄ̃̀ↄ wà gɛ o kibɛdeↄnɛ. +Kí Zedekia lɛdoũkɛ̀ ń Yelusalɛũdeↄ à mɛ̀ wà zↄↄ gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ kpàwakɛ. A gbɛa ↄ̃ Dii yãò Zelemiiɛ. +Davidi ɛ̀waaso pↄ́ baopi kpàɛ là à mɛ̀: N bɛ ku má ni? Ɔ̃ a òɛ̀: Bↄ̀mↄ nɛ́n ma ũ, Amalɛki bui. +Baade ì a yãkɛa e maaɛ, ãma Dii mɛ́ ìↄ ń pↄeã dↄ̃. +Kɛ́ Lua Ablahaũ sìsi aà gɛ́ bùsu pↄ́ á kpawà aàↄ vĩ guu, ↄ̃ Ablahaũ Lua náaikɛ̀ à Lua yã́pi sì. Kɛ́ à bↄ̀ bɛ, a gu pↄ́ àlɛ gɛ́upi dↄ̃ zio. +E saona àↄ gɛ́ gɛ̃i kpɛ́piu wɛ́tɛi fupizi, aàli o wà bↄlɛ ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, kɛ́ pↄ́piↄ su gbãlɛo yã́i, ili gbasa gɛ̃ à wɛ́tɛ kpɛ́pizi, +Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Má dↄ̃ kɛ́ Mɛsii pↄ́ wì mɛ lↄ Kilisi a mↄ́. Tó à mↄ̀, a yã́pii bↄↄlɛkɛwɛ̃ɛ. +Ɔ̃ a pãkpàmazi, a zↄblè tã́aↄnɛ. A yã́i tò má ɛa mà á suaba lↄo. +Isaili gↄ̃ɛ pↄ́ wà ń naoↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ ń mɛ̀ndoo ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basoolokwio (601.730). +aai dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii ń Lua. Baa kɛ́ ma ↄzↄ̃̀ńzi buiↄ guu zĩ̀zↄↄ ũ, má ń bↄlɛ we mà ń kãaa ń bùsuuɛ. An gbɛ̃e a gↄ̃ weo. +Kɛ́ gu dↄ̀, ↄ̃ à a ìwaↄ kã̀aa, à gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ sɛ̀ ń guu à ń dílɛ zĩnaↄ ũ. +Màa Isailiↄ wɛ̃́lɛpiↄ kpà Levii buiↄwa ń a dã́dãkɛkĩiↄ, lá Dii dà Mↄiziɛ a òwa. +Aa kɛ̀ Ikↄniu lá aaì kɛwa, aa gɛ̃̀ Yudaↄ lousisikpɛu aa yãò e Yudaↄ ń buipãleↄ Dii náaikɛ̀ dasidasi. +À a kulapiↄ ń ↄplaa gbáo mↄ̀ Diiɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ mↄɛ̀ ũ lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Má ò Diiɛ ma diin n ũ, ḿmɛ ń ma aafia ũ. +Aa ńzĩa kɛ̃̀ buipãleↄwa ↄ̃ aa sĩa, aalɛ ń duunaↄ ń ń deziↄ yãvãikɛaↄ o. +Yeholaũ yã́ kĩniↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi kú Yuda kíaↄ ladau. +ↄ̃ wà ãnabi Isaia taala kpàwà. Kɛ́ a pòo, à bↄ̀ gu pↄ́ wà yã́ɛ bee kɛ̃̀uwa à mɛ̀ +Má zańgu vãivãi, ma ń dílɛ ma ibɛɛↄ ũɛ. +Sↄũ ì to wà a pↄfɛ̃ dↄ̃wa gↄ̃̀ↄ, laaide sↄ̃ ìli sↄ̃́sↄ̃a dao. +Tó ńyↄ̃ fↄ̃́, yãwea, sↄukɛ, ní yã́zãsia. +Ma mɛ̀, gↄↄ pↄ́ ma ka kã́maboa ↄ̃ ma kãikũ̀ ń ɛlɛoa? Lua a ma wɛ̃̀ kĩnina pↄ́ gↄ̃̀mɛɛ sia yã̀? +Ɔ̃ Abimɛlɛki ò Izaakiɛ: Gowála, asa n gbãa dɛwála maamaaɛ. +Má è Lua tò gbɛ̃e a fↄ̃ yã́ pↄ́ lɛ́ kɛ dṹniau dↄ̃o. Baa tó gbɛ̃́ kpálɛkɛ̀i maamaa, a a mi dↄ̃o. Baa tó ↄ̃nↄna mɛ̀ á dↄ̃, a fↄ̃ bↄwào. +Aaì ↄ̃zↄ̃ wɛ̃nadeↄwa bùsuũfãau, aaì gbãasaideↄ yã́ málɛnɛ́. Nɛ́ ń a maeo aaì gbada wɛ̃́ndia doũwa, aaì ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpa. +Ɔ̃ Isailiↄ kã̀aaaàzi ḿpii mↄ soplade dikpɛgↄↄzĩ. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, o gbɛ̃́ↄnɛ aa sua, mí sumá. Má Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +À mↄpiↄ pɛ̀lɛƆ̃ Yesu ònɛ́: Bùsu kíaↄ ì ikokɛmá mɛ́ gbãadeↄ ì ńzĩa tↄbↄ, +Gàse mɛ̀n kwiɛ́ↄ sɛ ǹ kpá ń gãli gbɛ̃zↄ̃ↄwa. Gɛ ǹ ń gwa tó aa aafia, ní su ń ń aafia seelao. +Beewa aa kã́mabò ń Lua kpɛ́ zĩ pↄ́ aalɛ kɛ Yelusalɛũo e Pɛɛsiↄ kí Daliusi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, o Tii kíaɛ ma Dii Lua ma mɛ̀: Kɛ́ n nzĩa sɛ̀ lɛsĩ yã́i, ni mɛ n kamawa, ń zↄ̃lɛa ma kpalabaawa ísia guo. Gbɛ̃nazĩnan n ũ, Lua no, baa tó ńlɛ e n ↄ̃nↄ kàmawa. +Ńsu ɛa mↄ ãnabikɛkɛi Bɛtɛli la lↄo, asa saokĩi pↄ́ ì kía gba gbãa ku laɛ. +Ɔ̃ Dii sì ń Ezekiao, à ń tó aafia. +Ɔ̃ Saulu òɛ̀: Ńyↄ̃ fↄ̃ gɛ́ zĩkai ń Filitɛ̃pioo. Nɛbↄlↄnan n ũ. Gↄ̃ɛpi sↄ̃, zĩgↄ̃ɛ za a ɛ̀waasogↄↄ. +Yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ á ĩadama aↄ dɛ Tiideↄ ń Sidↄ̃deↄ pↄ́a. +Má ń pã́lɛ lán sãnɛbↄlↄ pↄ́ wàlɛ mↄ́ ń kòlokpaiↄwa, lán sãsakaoↄ ge blesanaↄwa. +Má dↄ̃ yãmaa ku ma guuo, ma dàa maao. Miↄ ye mà yãmaakɛ, ãma mili fↄ̃ má kɛ̀o. +Yozuee ń a gbɛ̃́ↄ ń dɛdɛ e aa ye láai, an gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ↄ mɛ́ tà ń wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu. +Ɔ̃ aai we yãe làwà lↄo. +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Gwa! Málɛ gbɛ gbãa dilɛ Siↄna, kpɛ́ gbɛ̀ bɛɛɛde mide pↄ́ wa ɛ̃ kpálɛò ũ. Wí a gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ aà náaikɛ kũo. +Ɔ̃ gbɛ̃e mↄ̀ Yobu kĩ́i à mɛ̀: Zuↄ lɛ́ sapa mɛ́ zàaĩnaↄ lɛ́ sɛ̃ ble ń saɛ, +Aaì gyaa gbɛ̃andoↄ ń bↄ̀mↄↄ dɛdɛ, aaì tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ suumpa. +Tó gbɛ̃́ a gbɛ̃́dee è, àlɛ duuna pↄ́ lí ń kaalɛo kɛ, aà wabikɛɛ̀, Lua i aà gba wɛ̃ni. Duuna pↄ́ lí ń kaalɛo má ò. Duuna pↄ́ ì ń kaalɛ kú, i kɛ bee má ò aà a wabikɛo. +Wà wii gbãa mà Lama, wàlɛ ↄ́ↄlↄ, wàlɛ búbuapɛ. Lasɛli mɛ́ lɛ́ a nɛ́ↄ ↄ́ↄlↄ, à gì awamai, asa aa ku lↄo. +Kɛ́ Isailiↄ ń bùsu kpaalɛ kɛ̀ aa làa, ↄ̃ aa gbàsa Nuni nɛ́ Yozuee pↄ́ kpàwà +Ɔ̃ Yesu aà gbàɛ gↄ̃̀ↄ, à gìɛ̀ à mɛ̀ +Gↄↄ pↄ́ Adada ku Egipi, a mà Davidi gà mɛ́ aà zĩgↄ̃ↄ dↄaana Yoabu gà lↄ. Ɔ̃ a ò Falaↄ̃ↄɛ à mɛ̀: Ma gba zɛ́ mà ta ma bùsuu. +Pↄ́pii láaa kà kãi. A yã́ mɛ́ tò àↄ dɛ laaideↄ ũ, íↄ ázĩa kũa dↄ̃, kɛ́ àↄ wabikɛ Luawa yã́i. +À vĩ̀ zɛ̀, ↄ̃ à nà táaoawa. À gɛ̃̀ńnↄ Lua ua, àlɛ táao, àlɛ vĩvĩ, àlɛ Lua sáaukpa. +Kɛ́ Yuda gbãadeↄ mà màa, aa bↄ̀ kibɛ aa gɛ̀ Dii ua, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ Bↄlɛ Dafu saɛ. +Ɔ̃ Amↄleↄ ↄzↄ̃̀ Dã buiↄzi, aa ń kpá gusĩsĩdeu, aai weinɛ́ aa mↄ̀ zↄ̃̀lɛ gusalalauo. +Kilisiá Lua pↄ́ wìli e ń wɛ́oo taaɛ, ↄ̃mɛ yoa ũ Lua pↄkɛaↄ guu píi. +A mɛ ãnabin a ũo, zↄ̃ɛn a ũ, álɛ buakɛ za a nɛgↄↄɛ. +Tó wà bↄ̀ yã́ kpɛ gupuau, wì a sã́asã dↄ̃, +Ãnabiↄ lɛ́ lɛ́ĩana gbaɛ, Dii yã́ aalɛ oo. Aamɛ aa ń pↄ́ e ńzĩawa we. +An wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũɛ, an bùsu i gↄ̃ da wàuu, í dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +á Dii zↄ̀blena Ablahaũ buiↄ, á Yakↄbu bui pↄ́ �� á sɛ́ↄ. +Atai Natã ì, Natã Zabada ì, +Ma nɛ́ↄ, gↄↄ gbɛzã wá kuwà. Lá á mà Kilisi ibɛɛ lɛ́ mↄ́, aà ibɛɛↄ dasikũ̀ sa. Beewa wá dↄ̃ kɛ́ wá kú gↄↄ gbɛzãwa. +Yesu òɛ̀: N yãwea maa yã́i, tá, n nɛ́ tã́a gòwà. +Sↄ̃ ɛ̀a kɛ̃̀ kí Balazaagu maamaa, aà oa ɛ̀a ↄ̃̀ↄkpà, mɛ́ aà bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gↄ̃̀ bíli guu. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ làasookɛ yã́piwa, Dii malaikae bↄ̀ mↄ̀wà nana guu a òɛ̀: Davidi bui Yosɛfu, ńsu bílikɛ n nↄkpama Maliama sɛa yã́ musuo, asa nↄ pↄ́ a sia bↄ̀ Lua Nisĩna kĩ́iɛ. +Zɛmanↄ, ní ma bↄ, ma lɛ́ ń láo lá n a lɛgbɛ̃̀wa. +Ɔsinaↄ ń duunkɛnaↄ lɛ́ sↄ̃ Yesuzi aà yãmai ḿpii. +Ĩana fɛ̀lɛ luabɛpuana yà, ĩatɛ̃ bↄ̀ musu sa, wɛ́ lɛ́ dↄwào, a gbãa kɛ̀ zài. +Gbɛ̃e yã́ lí ká Luagu aà náaikɛsaio. Sema gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ sↄ̃aàzi si kɛ́ a ku, mɛ́ ì fĩabo a kĩ́i wɛ̀ɛlɛnaↄnɛ. +Babiloni pↄ́ lɛ́ zĩkaòpiↄ tɛsↄ̃wà ń a kpɛ́ↄ, kɛ́ wà tulaletikàtɛa Baaliɛ, wà itↄ̃̀lɛ dii pãleↄwa kpɛ́piↄ musu, wà ma pↄ fɛ̃̀mɛɛ yã́i. +Ì to Libã gbɛ̀sĩsĩↄ vĩvĩ lán zunɛwa, ì to Ɛɛmↄ gbɛ vĩvĩ lán gáaenawa. +Asiliↄ kía tò gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ Babɛli ń Kutao ń Avao ń Amatao ń Sefavaiũo, ↄ̃ à ń kálɛkalɛ Samali wɛ̃́lɛↄ guu Isailiↄ gbɛu. Màa aa Samali bùsu sì aa zↄ̃̀lɛ a wɛ̃́lɛↄ guu. +Waↄ ń buiↄ dↄ̃ dṹniau, an nɛ́ↄ tↄbↄ bui píi kĩ́i, gbɛ̃́ pↄ́ ń é píi i dↄ̃ kɛ́ aa dɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma báaadàńguↄ ũ. +má kpà Nɛlia nɛ́ Baluku, Maasea tↄũnawa Hanamɛli ń seelade pↄ́ aa ń tↄ́ kɛ̃̀ lápiuↄ ń Yuda pↄ́ kálɛa dakpɛunaↄ uaↄ wáa. +Gↄↄ bee Saulu lɛ́ su ń buaoɛ, a tɛ a zuↄi, ↄ̃ à mɛ̀: Bↄ́ yã́ mɛ́ mↄ̀ ↄ̃ wàlɛ ↄ́ↄlↄi? Ɔ̃ wà Yabɛsidepiↄ yã́ dàu wa sìuɛ. +Ma dↄaa ò Siↄnadeↄnɛ, ma baonakpana zĩ̀ Yelusalɛũdeↄwa ma mɛ̀: À gwa, aalɛ mↄ́! +Tó gↄ̃ɛ kù pↄtuowa, wàli ade dɛ, wi nↄ̀ↄpi dɛ lↄ. +Gupuapi bↄ̀ lán nàali pↄ́ bↄ̀ gↄↄ pↄ́ lou lɛ́ mawa. Dii gawi kɛkɛá pↄ́ má èn we. Kɛ́ má è, ma wulɛ ma gbɛɛu gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ ma lↄↄ mà, àlɛ yãomɛɛ. +Dii ìↄ kible gↄↄpii, aà yãdansaiↄ midɛ aà bùsuu. +Bui pↄ́ Dii á Lua lɛ́ ń bùsu kpáwápiↄ wɛ̃́lɛↄ sↄ̃, ásu pↄe to a guu bɛ̃́ɛo, baa gbɛ̃nazĩna. +Ɔ̃ à ń zĩ́ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ waasokɛi, aaↄ gyãeↄ gba aafia. +Ɔ̃ Dii yã́ lì bùsupia píi. +Tó wá pↄblea ń pↄkasaↄ vĩ, bee mↄ̀. +Ásu to pↄ́ pↄ́ á ble ge pↄ́ pↄ́ á mi yã́ dↄaaɛ́o. Ásu bílikɛo. +Ɔ̃ ma lɛ́kpãsãkɛ̀ɛ̀ ma mɛ̀: Yã́ pↄ́ ńlɛ o kuo. Ḿmɛ n yã́pi ò nzĩawa. +À sɛ̀ngbaoↄ ń sↄ̃naↄ kàlɛkalɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo píi, à gbãa kã̀fĩ wɛ̃́lɛpiↄnɛ maamaaɛ. Màa Yuda bùsu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuo dɛò aà pↄ́ ũ. +Asafa bui lɛ̀sinaↄ gbɛ̃ↄn basoolosↄo ń àaↄ̃o (128). +Kɛ́ à gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń aà deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Yosafa zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Salomↄↄpi dɛ Isaili bui píi kía ũ Yelusalɛũ wɛ̃̀ blaɛ. +Ɔ̃ Yesu aɛdↄ̀ a ìwaↄwa a ònɛ́ ńtɛ̃ɛ: Báaadeↄn á ũ yã́ pↄ́ álɛ e ń wɛ́o yã́i. +Wá zↄblea wɛ̃̀ baasↄo ń plaode guu, a mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ Dii yãòmɛɛ à mɛ̀ +Nikodɛũ pↄ́ gɛ̀ Yesu kĩ́i yãaá gbãadepiↄ doɛ. A ònɛ́ +A kpɛdiakↄ̃a kpɛa zↄ̃ↄ pↄ́ wa kɛ̀kɛ ↄlↄɛ́, í pↄblea yã́ kɛkɛ we. +À ma! Má ãnabi Ɛlia zĩwá e ma mↄgↄↄ zↄ̃ↄ pↄ́ a to vĩa ń kṹ àↄ ká. +Ɔ̃ Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kpɛdↄa lɛ́ gɛ́ aɛ lá ãnabi Age ń ãnabi Zakali Ido nɛ́o ãnabikɛkɛ̀wa. Aa kpɛ́pi dↄ̀ wa làa lá Isailiↄ Lua òwa, lá Pɛɛsiↄ kíaↄ Kilusi ń Daliusio ń Aatasasao a yãdìlɛwa. +Ɔ̃ ì a kĩni kɛ tã́a ũ a dii ũ, ì kúlɛɛ̀, ì misiilɛɛ̀, ì wabikɛwà ì mɛ: Ma suaba, asa ma diin n ũ. +Gↄↄ pↄ́ má kú ma sↄ guu, málɛ e a maa màↄ tɛ́kpaágu yã́piↄ dↄaágu guuɛ. +Mɛ mɛ̀ndoɛ, mɛ́ Nisĩnapi mɛ̀ndoɛ. Màa ziaea yã́ pↄ́ Lua á káwà mɛ̀ndo lↄ. +Má á náai vĩ naa Diiwa guu kɛ́ á làasoo pãle kɛo. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ á liaa sↄ̃, Lua a aà vãipi fĩaboɛ̀, baa dén nò. +À a bòokpakĩi lù Sikɛũ mae Amↄↄ nɛ́ↄwa ã́nusu ↄwatɛ̃ basↄo. +Kí Lↄbↄaũ a zↄↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Adonilaũ zĩ̀ Isailiↄwa, ↄ̃ aa aà pàpa ń gbɛo wà aà dɛ̀. Ɔ̃ kí Lↄbↄaũ fɛ̀lɛ ń wãao, à sì a sↄ̃́go guu, à bàalɛ̀ Yelusalɛũ. +wà gɛ́ lɛ́lɛi Yudaↄwa wà gbãamↄnɛ́, wà ń kɛ yáiyai wí Tabeeli nɛ́ kpánɛ́ kpalau. +Tó á gbɛ̃e gɛ̀ ma ua zɛ́ tà yãa, kɛ́ wasu gɛ̃ tɛ́kai ma gbagbakĩi pão, bee sã̀ↄ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. Á yã́ lɛ́ kɛmɛɛ nao, má á gba sio. +Ɔ̃ Dii wèwà à mɛ̀: Má n aɛ baa vĩ ń ma gawipio píi, mí a tↄ́ onɛ. Ma Dii, gbɛ̃́ pↄ́ má ye sùuukɛaànↄ ↄ̃ má kɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ má ye wɛ̃nadↄ̃ɛ̀ ↄ̃ má dↄ̃ɛ̀. +Gbɛ̃́ beeↄ dɛ lán nibↄna pↄ́ a í bàwaɛ, lán lousisia pↄ́ gɛ̃̀zɛa ń ĩ́anaowa. Gusia níinii ↄ̃ Lua dìlɛnɛ́ yàae ũ. +Lí a Yelusalɛũ sɛ́, i gɛ́ bĩ́igboobↄↄ pɛ́lɛ a bↄlɛↄu, i bùsu kãaai, i gbà lɛsĩↄ da, i gbɛ̃dɛdɛyã dilɛ, i zĩ̀gãalɛ. +Àↄ yã́piↄ kũa á sↄ̃u ń á nↄ̀sɛo, í da á ↄwa ń á miaɛo seela ũ. +Dii, ma wabikɛa sí, swãdↄ ma wɛ̃na wiii. Wea n náai ń n maao yã́i. +Mámɛ máↄ á sɛa lán asowa, màↄ á yã́gↄ̃gↄ̃ɛ́ madoa? +Tó saona wɛtɛ̀i a è a dáama vĩ, kã́ pua ku weo, mɛ́ a ɛ zuuuao, saonapi lí zɛ́kaka adelɛ e gↄↄ sopla. +Gbɛ̃maa a fu bauo, gbɛ̃vãi sↄ̃ a zↄ̃lɛkĩi e dṹniauo. +An wɛ́ ìↄ pɛa nↄɛ dↄ́ɛĩideↄwa, duuna lí mↄ́máo. Aaì kↄ̃nikɛ gbɛ̃́ pↄ́ Lua yã́ i zɛdↄ ń guuoↄnɛ. Bĩi ń sↄ̃ pà. Lua lɛkɛ̀nɛ́ɛ. +Ma lɛzùnzi n tↄ́wa ma zↄ̀blena Yakↄbu buiↄ yã́i, Isaili pↄ́ ma ń sɛ́ↄ yã́i. Baa kɛ́ ń ma dↄ̃o, ma tↄ́ gbia kpànɛ. +Yesu ń nↄ̀sɛvãi dↄ̃̀má à mɛ̀: Mↄafilideↄ! Bↄ́yãi álɛ filifilimbakpamɛɛi? +À kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ waasokɛ̀nɛ́, à Dii Yesu Kilisi yãdànɛ́ ń laaio kpálɛa, gbɛ̃e i kpaɛ̀o. +Lↄbↄaũ gɛ̀ Sikɛũ, asa wekĩi Isaili bui píi gɛ̀u aà kpái kpalau. +Láanide ì kpálɛkɛ ↄ̃nↄi à kuawà, laaide yã́ dↄ̃aá faaiɛ. +Ma Lua mɛ́ ma gbɛsi ũ, mi naaàzi. Ɔ̃mɛ ma sɛ̀ngbao ũ ma Suaban gbãa ń ma gulɛsĩo ũ, ma ulɛkĩi ń ma bↄkĩio ũ, ì ma si gbɛ̃́ pãsĩↄwa. +Saonaↄ suli pↄ́ kòlokpasai ge pↄ́ pↄ́ wài dɛ̀ nↄ̀ↄ soo, bã ge nↄ̀bↄ kpele buin nò. +Dii ìↄ wɛ́tɛ dↄ̃ai, ì mↄafilide ɛɛkaɛ̀ a ↄzĩ. +À kpɛ́nɛpiↄ dↄ̀ kpɛ́pi gbã̀a lɛ́uɛ. Apii lɛsĩ gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ, mɛ́ wa pɛ̀kↄ̃wa ń sɛdɛ lío Lua kpɛ́piwaɛ. +Dii yãkɛ̀mɛɛ ma nↄ̀sɛmaa lɛ́uɛ, à fĩabòmɛɛ ma gbãsĩsai lɛ́u. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ, aà yã́ pↄ́ Lua Nisĩna lɛ́ o Yesudeↄnɛ ma. +Ɔ̃ gudↄ̃ana òɛ̀: Gu lɛ́ mↄ́ dↄiɛ, kási gu a gi àↄ siaɛ. Tó ń ye yã́ laɛ, la, ní ɛa su lↄ. +Ɔ̃ a tò Babiloni zĩgↄ̃ↄ Yelusalɛũ bĩ́i gbòo ḿpii. +Wá wɛ̃ ì ka bàaↄ̃kwi taawa, tó wá gbãa sↄ̃, basiiↄ̃. Wɛ̃piↄ guu baa a pↄ́ pↄ́ na ì mↄ́ ń taasio ń pↄsiaoɛ, ì gɛ̃zɛa kpakpa, ↄ̃ wi kpagui. +Kɛ́ Abigaili aà è, ↄ̃ à pìla a zàaĩnawa kpakpa, à kùlɛ Davidiɛ à wùlɛ a gbɛɛu. +Á gí làasookɛi à mɛ: Kpelewa wá e yã́ pↄ́ i bↄ Dii kĩ́io dↄ̃i? +Ɔ̃ wà aà vĩ̀ Hɛblↄ̃. Kí ↄ́ↄlↄ̀, à búbuapɛ̀ Abinɛɛ miaa, ↄ̃ gbɛ̃́pii ↄ́ↄlↄ̀ sↄ̃. +Tó n ibɛɛ lɛ̀lɛ, ńsu pↄnakɛo, tó à fù, ńsu tidↄaàlaosaonaɛ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Bↄ́yãi álɛ zↄakaimazii? Ápii a bↄ ma kpɛɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Kɛ́ à Piɛɛ ń Zãao è, aalɛ mↄ́ gɛ̃i Lua ua, ↄ̃ à baakɛ̀má. +Aà ↄ dɛ lán vua lipↄ̃ↄↄ pↄ́ diamaa dadauwa, aà gbɛɛ dɛ lán wesa swaa yↄↄa pↄ́ wà safii gbɛ pɛ̀pɛwawa. +Baa kɛ́ i yãpãsĩ kɛo, mɛ́ wi ma à ɛɛtòo, wà aà mia kpàkↄ̃i ń dàakɛnaↄ, ↄ̃ wà aà vĩ̀ ↄde miau. +Dii ò Mↄiziɛ à mɛ̀: Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ nao píi sɛa za nɛ́ mↄ doↄwa, ní ń tↄ́ dalau. +à a seela kɛ̀wá, à a Nisĩna dà wá sↄ̃u gba pↄ́ Lua dↄ̀aa dàwɛ̃ɛ ũ. +Ma ń bↄ́lɛ Egipi ma dↄaanɛ́ guwaiwaiu ń sɛ̃gbão ń bùsu tↄ̃ↄɛdeo ń bùsu iminadeo ń gusisi pãsĩo, gu pↄ́ gbɛ̃e lí a baa vĩo mɛ́ gbɛ̃e líↄ kuuo, kási aai ma gbɛao. +Lua gawi bìlɛ Siↄna, wɛ̃́lɛ pↄ́ a kɛfɛnkɛ bↄlɛi. +Dasi ì mɛ: Dé mɛ́ a ɛ̀fãaikɛwɛ̃ɛi? Wá wɛ́ gwa Dii, báaadawágu. +Aà deziↄ vãikɛa yã́ dↄngu, Dii, ńsu ǹ aà da duuna kɛ̃wà bauo. +An lɛgbɛi dɛ lán mlɛ̃̀ sɛwɛwa, aa dɛ lán kyã́ pↄ́ a swã́ kàkawa, +Aa ã́nusu ↄwatɛ̃ bàaↄ̃kwi sɛ̀ Baalibaakuwanↄ kpɛ́u, aa aà gbà, ↄ̃ à fĩabòò gbɛ̃pã faasaiↄnɛ, aa gↄ̃̀ aà ìwaↄ ũ. +Pↄ́ pↄ́ kwaↄ blè wɛ̃ ń wɛ̃o, sɛ̃sɛwɛkwaↄ ń kwasutɛ̃ↄ ń kwa búunaↄ ń kwa keleↄ, ma zĩgↄ̃ dasi pↄ́ ma gbaɛwápiↄ, má a fĩaboɛ́. +Nɛfatali buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Nɛfatali buiↄ na ń Diio maamaa, à báaadàńgu à kɛ̀ zài. Ísida ń gɛↄmidↄkĩi oi bùsuo a gↄ̃ ń pↄ́ ũɛ. +Kɛ́ Dii Isailiↄ kɛ̃̀ Davidi buiↄwa, ↄ̃ aa Nɛba nɛ́ Yeloboaũ dìlɛ ń kía ũ. Yeloboaũpi mɛ́ Isailiↄ swãfɛ̃̀ Diiɛ, a tò aa duun sà zↄ̃ↄ kɛ̀. +Ma ĩadà á deziↄwa pãɛ, aai totoapi yãdao. Aa lɛ̀lɛ ń ãnabiↄwa lán nↄ̀ↄmusu pↄkaalɛnawa. +Aà ikoyã ìↄ dↄaaamɛɛ píi, mi bↄ yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kpɛo. +Lá wá sì Yesu gà à vù, màa lↄ Lua a tó gbɛ̃́ pↄ́ iò Yesu guuↄ ɛa mↄaànↄ sãnu. +À azĩa kpà Diiwa e a wɛ̃ni lɛ́uɛ, ãma i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo. +Ɔ̃ Saonaↄ ń Levii bui kĩniↄ gbãbↄ̀ ńzĩaɛ, kɛ́ aa Dii Isailiↄ Lua kpagolo sɛ suò yã́i. +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Dé mɛ́ ònɛ ǹ n pɛ sɛ ǹ táaoi? +Àↄ ye Dii á Luazi ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai á gbãa pua lɛ́u, á sↄ̃ iↄ kuwà. +Aa ń migbaa lɛ́ n yã́i, aai zwã̀nkasaↄ da. Aa n ↄ́ↄlↄ ń pↄsiao ń búbua pãsĩo. +Lá Yesu kú gó guu, aa gɛ̃̀uaànↄ aa dàzɛu màa, aa bíla tò we. Gó pãleↄ gɛ̀ńnↄ. +Gↄ̃ɛ pↄ́ wì mɛ Ãnania ku lↄ ń a na Safilao. À a tↄↄlɛ yìa, +Ɔ̃ Mↄizi a na sɛ̀ ń a nɛgↄ̃ɛnapiↄ, à ń dí zàaĩnaↄ kpɛ, à ɛ̀a lɛ́ tá Egipi, a Lua gopi kũa. +Tó ma gagyãkà bùsupiu, ma pↄkũmabↄ̀bↄwà, ma a gbɛ̃́ↄ ń a pↄtuoↄ dɛ̀dɛ, +Kĩna zĩ dà Maatala, ↄ̃ à mↄ̀ Yesu kĩ́i à mɛ̀: Dii, kɛ́ ma dãuna ma to zĩpiɛ mado, i kɛnɛ yãe ũo lé? Oɛ̀ aà dↄmalɛ. +Pↄ́ pↄ́ kã̀ saonↄↄpiwa yãì azĩaɛɛ. Tó a au fã̀ pↄkasawa, wàli pípi gu pↄ́ wa dìlɛ a zɛ́iu. +Ɔ̃ aa kɛ̀ màa, aa bↄ̀lɛɛ̀ . +Ɔ̃ Dii Lua yã́pi bↄ̀ a nↄ̀sɛu à mɛ̀, beepi a kɛ lↄo. +A òmɛɛ mà samaaonɛ́ɛ. À báaadàńguɛ, má fↄ̃ gio. +Bↄ́yãi ma yãↄ̃ma lí láao ni? Ma bↄ pãsĩ, àlɛ gí láai. Ńyↄ̃ↄ dɛmɛɛ lán yiongo lɛ́baawa, lán nibↄna pↄ́ ì yɛ̀lɛdinɛ́wa yã̀? +yã́ pↄ́ á dↄ̃o Lua dadaɛ, tó a duunakɛ̀ yãaɛ, á kɛ lↄo. +Wà Lua gbɛ̃́ Mↄizi buiↄ dìlɛ lán Levii bui kĩniↄwa. +Á e su bùsu pↄ́ áↄ a bɛɛkɛuo. +A taala nɛ́na kũa pooa. À ↄplaa gbá pɛ̀lɛ ísiaa, à ↄzɛɛ gbá pɛ̀lɛ tↄↄlɛ. +A yã́ mɛ́ tò Hɛblↄ̃ gↄ̃̀ Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu buiↄnɛ e ń a gbão, asa à tɛ̀ Dii Isailiↄ Luazi ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. +Aa bua Egipi ísiawa, aa a ikooaↄ fu, Niili ísiↄ ba. Asiliↄ wala a kpálɛ, Egipiↄ iko a láa. +Sɛa za we à tà bɛaɛ oi e Malala, ↄ̃ à pɛ̀ Dabɛsɛwa ń swadↄↄ pↄ́ kú Yↄkenaũ saɛo. +Wálɛ ikoyã bãdɛ ń luanaaikɛao yã̀? Màa no, wálɛ a kpɛlaɛ. +Ãma gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ ń mio daa ía, bùsu gbɛ̃́ ge bↄ̀mↄn nò, à dↄ̀ɛmanↄɛ, wa ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu wà dɛ. +Asa ma Dii Lua ma mɛ̀, mámɛ má kpálɛkɛ ma sãↄzi màↄ ↄliańzi sa. +Bee gbɛa ↄ̃ Falisiↄ bↄ̀ gɛ̀ lɛkpàaĩ lá wà kɛ aa e Yesu kṹ a yãoa guu. +An saɛ Gada buiↄ. An dↄaanan Deuɛli nɛ́ Ɛliasafa ũ. +Dii ku a bɛ pↄ́ a kua adoau. Dṹnia gbɛ̃́pii à kɛ kílikili aà aɛ. +ma awakpànɛ Ɔnɛziũ pↄ́ gↄ̃̀ ma nɛ́ ũ kpɛ́u la yã́ musu. +Ao, ma Sefana bɛdeↄ dailɛkɛ̀ lↄ. Bee bàasio, tó ma gbɛ̃pãle dailɛkɛ̀, a dↄmagu lↄo. +Ɔ̃ Dii Lua ò mlɛ̃ɛ: Lá ń kɛ̀ màa, ńyↄ̃ↄ dɛ láaipↄ ũ dɛ pↄtuoↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄla píi, ńyↄ̃ↄ táao n gbɛɛwaɛ, luutɛ̃ iↄ gɛ̃ n lɛ́u e n wɛ̃ni lɛ́u. +Wàlɛ mↄ́, wàlɛ tá, ↄ̃ Yesu ń a gbɛ̃́ↄ aai zɛ́ e baa wà pↄblèo dasi yã́i. Ɔ̃ a ònɛ́: À mↄ wà gɛ́ gusaɛna wátɛ̃ɛ, wí kã́mabo yↄↄ. +Tó álɛ zĩ̀ sↄukɛ, saona lí mↄ́ yãoi zĩgↄ̃ↄnɛ +wàlɛ ma pↄkasaↄ kpaalɛ, wàlɛ tɛ́lɛpa ma ulatao yã́ musu. +Tó gbɛ̃́ tàaekɛ̀ a gbɛ̃́deeɛ, mɛ́ wa òɛ̀ aà sí ń n tↄ́o, tó à mↄ sì ń n tↄ́o n gbagbakĩi aɛ kpɛ́ɛ bee ua, +A maa tↄↄlɛɛo ge zùgbↄ̃kↄlɛkĩio, wì kↄ́lɛɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ aà yã́pi ma. +Á naa Kilisi Yesuwa guu á dɛ Lua nɛ́ↄ ũ ápii aà náai pↄ́ álɛ kɛ yã́i, +Ɔ̃ ma a pↄkũma bↄ̀bↄmá, kɛ́ aa gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń bùsuu, mɛ́ aa a gbãlɛ̀ ń ń tã́aↄ yã́i. +Yãpã pãle lɛ́ kɛ dṹniau. Yã́ ì gbɛ̃maa le lán vãikɛnan aà ũwa, yã́ ì vãikɛna le lán gbɛ̃maan aà ũwa. Ma mɛ̀ beeá pãɛ lↄ. +Ɔ̃ má ò Levii buiↄnɛ aa gbãbↄ ńzĩaɛ, aai gɛ́ bↄlɛ dↄ̃́ai, kɛ́ wà kã́mabogↄↄ dↄ̃ Lua pↄ́ ũ yã́i. Ma Lua, to ma yã́pi àↄ dↄngu, ní ma wɛgwa n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ lɛ́u. +Ma gbɛ̃́ↄ, má ye àↄ dↄ̃ kɛ́ miↄ dilɛ mↄ̀ↄmↄↄ mà mↄ á gwai kɛ́ mà a zĩ gbɛ e á guu, lá má è buipãleↄ guuwa, ↄ̃ e tia mi zɛ́ eo. +Ma yãvãie è dṹniau, a dɛ gbãade zãa yã́wa ũɛ. +Ásu à á mɛgue kpa duunawa vãikɛbↄ ũo. À ázĩa kpa Luawa gàbↄↄ ũ, í á mɛguↄ kpawà yãmaakɛbↄↄ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ duunakɛ̀ mɛ́ a ga. Mae tàae a wi a nɛ́ musuo, nɛ́ tàae a wi a mae musuo. Gbɛ̃maa maakɛaá aàzĩa yã́ɛ, mɛ́ gbɛ̃vãi vãikɛaá aàzĩa yã́ɛ. +Ɔ̃ Dalila òɛ̀: Ńlɛ ma kpánguakɛɛ, n ɛɛtòmɛɛɛ. Omɛɛ sa. Ba kpele wa n yeòi? +Ɔ̃ Dii kí Yoakiũ nàɛ̀ aà ↄzĩ ń Lua kpɛ́ pↄeↄ, ↄ̃ à tàò Babiloni bùsuu, a kàlɛ a tã́akpɛ làasiu. +Asa ma gɛa gɛ́kĩi wɛ̃ i gↄ̃ bílao, gu pↄ́ wìli gɛ́u wà sù lↄopi. +Bɛli lɛ́ su zĩ́lɛ, Nɛbo lɛ́ naalɛ, an tã́a pↄ́ zuↄ sɛapiↄá asoɛ, aa kpàsa ń a sɛao. +Gupua na, mɛ́ wɛsia ĩatɛ̃lɛ ì káńgu. +Lɛ́ zu sa ǹ ma, tó gbɛ̃e a wema. Malaika kpele ńyↄ̃ liliwài? +À gwa lá Mae Lua yewázi zↄ̃ↄ, kɛ́ ì wá sísi a nɛ́ↄ, mɛ́ wá a ũ sↄ̃! Dṹnia wá dↄ̃o, kɛ́ i aà dↄ̃o yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ aà sↄ̃ ìↄ dilɛa ↄ̃ ni aà nↄ̀sɛ daɛ̀ doũ wásawasa, kɛ́ a n náai vĩ yã́i. +À yã́ɛ bee ma, á gbɛ̃́ pↄ́ i gbãable taasideↄwa, i wɛ̃nadeↄ midɛ á bùsuu. +Swã́kpa ǹ Dii yãma sa. N mɛ̀, másu ãnabikɛkɛ Isailiↄ yã́ musuo, másu vãi pↄ́ a Izaaki buiↄ le oo. +Zĩbeezĩ Lua Kanaaↄ kí Yabɛ̃ bùsa Isailiↄnɛ. +Kɛ́ Yesu wɛsɛ̀ musu, a è bíla lɛ́ mↄ́ a kĩ́i dasidasi, ↄ̃ à Filipi là à mɛ̀: Mákĩi wá blɛ e luu gbɛ̃́ↄ blei? +mɛ́ mi a sãↄ kã́ pↄkasa kuaàla aà mɛ kɛ̀ lↄ́ↄlↄↄũ à gbàsa samaaòmɛɛo, +Kí Agipa, má è ma minakɛ̀, kɛ́ má è málɛ mazĩa yã́ bↄↄlɛkɛ n aɛ gbã, yã́ pↄ́ Yudaↄ lìamazi musu píi. +Ɔ̃ à ɛ̀a ò saonaↄnɛ: À Dii bàakuawanↄ kpagolo sɛ́ à dↄaa buaò gbɛ̃́ↄnɛ. Ɔ̃ aa kpagolopi sɛ̀ aa dↄ̀aaò gbɛ̃́ↄnɛ. +Ni lɛda mapi n zↄ̀blenawa, gbɛ̃́ pↄ́ n yã́ kũa ài ìↄ zↄ̃ↄ. +Yesu wèmá à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, tó á Lua náai vĩ seasai, i kɛ kaadↄɛnlipi yã́ ↄ̃ á kɛ adoo. Baa tó á ò sĩ̀sĩɛ beeɛ aà azĩa sɛ zu ísiau, a kɛɛ. +Kɛ́ yã́ n le sa sↄ̃, ńlɛ fu, kɛ́ à n le, ↄ̃ bíli n kũ. +Dii ma Lua, ma wiilɛ̀ma, ↄ̃ n ma gbãgbã. +Aa Lua bɛ̃̀ɛbò aa mɛ̀: A fↄ̃ ↄpii dilɛwɛ̃ɛ sɛ̃u lae? +Zɛ́ wɛɛlɛ mↄ́ e buziɛ àↄ ká. Ebulu ń Pudɛo ń Linuo ń Kolodiao ń wá gbɛ̃́ↄ píi fↄkpàma. +Ɔ̃ Dii ò Yozueeɛ: Ńsu vĩakɛnɛ́o. Zia maai kɛ́wa má ń na Isailiↄnɛ ń ↄzĩ aa ń dɛdɛɛ. Ǹ ń sↄ̃́ↄ kĩzã zↄ̃zↄ̃, ní ń sↄ̃́goↄ kpasa. +Aa nↄɛ pↄ́ kú weↄ kũ̀kũ, nɛnↄɛnaↄ ń nↄɛzↄ̃ↄↄ píi. Aai ń gbɛ̃e dɛo, aa ń sɛ́lɛ aa zɛsɛ̀ńnↄɛ. +Tó gbɛ̃́ nↄsɛ̀ mɛ́ à ɛ̀a à aà da nàwà lↄ, dàa vãiɛ. Wàli ń kpasa ḿpii aa tɛ́kũ, kɛ́ dàa vãie su àↄ kú á guuo yã́i. +Ɔ̃ ma sakà ma kuau, asa yã́ pↄ́ wàlɛ kɛ dṹniau píi ì kɛmɛɛ yãↄ̃ma ũɛ. Apii pãɛ mɛ́ gugiiyaaɛ. +Yesu gɛ̃̀ Lua ua, àlɛ yãdanɛ́. Ɔ̃ saonkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mↄ̀ aà là aa mɛ̀: Iko kpele ńlɛ yã́ beeↄ kɛòi? Dé mɛ́ n gba iko beei? +Ɔ̃ Tomaa pↄ́ wì mɛ Sìa ò a gbɛ̃́ↄnɛ: Wà gɛ́, wí ga ń Diio sↄ̃. +Nɛiwãwã zↄ̃ↄkũ̀, ↄ̃ nↄɛ nɛina òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo, n nɛgↄ̃ɛ ì lↄ. +Ɔ̃mɛ lí gao ado, ìↄ ku gupua pↄ́ wìli fↄ̃ sↄ̃̀io guu. Gbɛ̃e i wɛsiaàlɛo, wa fↄ̃ seo. Ɔ̃mɛ gawi ń gbãao vĩ gↄↄpii, ãmi. +Ń beeo kɛ́ n tã́akpɛↄ dↄ̀dↄ zɛa miↄwa píi, mɛ́ n saokĩi bòbo gãaɛↄ píi, ń dɛ lán káaluawao, asa n sakà ↄ̃auɛ. +Tó duuna kↄ̃̀ bùsuu, a kíaↄ ìↄ dasiɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wɛzɛ̃ ń dↄ̃ao vĩ ì to yã́zɛde àↄ ku. +Gↄↄ bee Davidi mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aa lɛ̀lɛ Yebusideↄwa káau mɛ́ a gↄ̃ zĩgↄ̃ↄ swana ũ, an gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Zeluia nɛ́ Yoabu mɛ́ gɛ̀ káau, ↄ̃ à gↄ̃̀ ń swana ũ. +Ɔ̃ Dã buipiↄ dàzɛu. Kɛ́ Mika è gbɛ̃́piↄ gbãa dɛalaɛ, ↄ̃ à ɛ̀a tà bɛ. +À ń kpɛla maamaa, íↄ yeńzi zĩ pↄ́ aalɛ kɛ yã́i. Àↄ na ń kↄ̃o. +A ònɛ́: Má dↄ̃̀ á mae wɛ́wa kɛ́ ma yã́ kuwà lán yãawa lↄo. Ń beeo ma mae Lua kumanↄ. +Ɔ̃ Davidi ò zĩnapiɛ: O Yoabuɛ asu to yã́pi kɛɛ ĩ́io. Wìliↄ gbɛ̃́ pↄ́ zĩ a ń bleↄ dↄ̃o. Aà zĩka ń wɛ̃́lɛpideↄ ń gbãao, i kwɛ́. Ǹ aà gba sↄ̃ màa. +Musudeↄ, à swã́kpa, mí yão, á gbɛ̃́ pↄ́ á kú zĩ́lɛↄ, à ma yãma. +A dↄ̀ↄ àaↄ̃de belili ń agatao ń amɛtisio. +Ɔ̃nↄ pà Nuni nɛ́ Yozueeɛ, kɛ́ Mↄizi ↄnàwà yã́i. Isailiↄ misìilɛɛ̀, aa kɛ̀ lá Dii dà Mↄiziɛwa +Aa ye wàↄ dɛ Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ũ, ãma aa yã́ pↄ́ wàlɛ o dↄ̃o ge yã́ pↄ́ wà zɛ̀wàↄ. +Aa gɛ̀ zↄblè dii pãleↄnɛ, aa kùlɛ dii pↄ́ aa dↄ̃ yãaoↄnɛ, i kɛ Dii mɛ́ dìlɛnɛ́o. +À yã́ɛ bee o Yakↄbu buiↄnɛ, í a kpàwakɛ Yudaↄnɛ à mɛ +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Akaboo nɛ́ Baalanana kpalablè aà gbɛu. +Kɛ́ ma wɛtɛ̀ yã́ pↄ́ má kɛ̀ↄzi píi ń isima pↄ́ má gà má kpà a musuo, má è apii pãɛ mɛ́ gugiiyaaɛ, a ài vĩ dṹniauo. +Asa n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ zↄ̃̀maɛ, mɛ́ n náai zↄ̃̀ luabɛpuanawa. +Wa Kedaa bùsu pↄtuoↄ kãaanɛ píi, wa Nɛbaioↄ sãsaↄ kpama ǹ n bↄↄlɛkɛò, wi sa pↄ́ ì kamagu oò ma gbagbakĩiwa, mí a kpɛ́ gawide gawi kã́fĩò. +Ɔ̃ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ tↄkpà saokĩipiɛ Seela. Aa mɛ̀: A dɛ seela ũ wá zãnguoɛ kɛ́ Dii mɛ́ Lua ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Salomↄↄ ń dá zↄz��uↄ yã́n kɛ. Gbɛ̃́piↄ Dii kpɛ́ ń Salomↄↄ kpɛ́o zĩ kɛ̀. Aa Milo ɛ kàka ń bùsuo aa Yelusalɛũ bĩ́i bò, aa ɛ̀a Azoo ń Mɛgidoo ń Gɛzɛɛo kɛ̀kɛ kàlɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄ pòo ì kã́fĩa e dɛ a zia, gbɛ̃́ pↄ́ gì pↄ́ pↄ́ dɛ à kpa kpái, pↄ́ ì kɛ̃́sãwà. +Buipãá wá nↄ̀ↄ eu wà soi? +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, vɛ̃ɛli líkɛ dɛ líↄla yã̀? +Vĩa ń kṹ, aa ń mi pɛ̀lɛ, ↄ̃ gↄ̃ɛpiↄ ònɛ́: Bↄ́yãi álɛ gbɛ̃́ bɛ̃́ɛ wɛɛlɛ gɛↄ guui? +Aàli nísi kĩni pↄ́ gↄ̃̀ a ↄzɛɛu máma aà ↄplaa swã́lɛbawa ń aà ↄplaa ↄnɛmio ń aà ↄplaa gbánɛmio tàae fĩabobↄ au pↄ́ á màwà musu. +Lá á gbɛ̃́ pↄ́ ma á bↄ́lɛ Egipi bùsuuↄ á dɛ ma zↄ̀blenaↄ ũ, i kũ wà á yía zↄↄ ũ lↄo. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Àkɛa á sea vĩ màai? Asi álɛ ma náaikɛ e tiaoa? +Kɛ́ saonkia Azalia ń saonaↄ aà gwà, aa è kusu bìlɛ aà miaɛwa, ↄ̃ aa kɛ̀ kpakpa aa bↄ̀lɛ. Aàpi sↄ̃ à kɛ̀ kpakpa à bↄ̀, kɛ́ Dii kusu zĩ̀wà yã́i. +Màa sↄ̃ wápiↄ, gↄↄ pↄ́ wi kàsaakũo, wi zↄble fɛlɛkaa pↄ́ pↄ́ wì misiilɛnɛ́ↄnɛ. +A síiↄ̃de tↄ́n Adonia, aà da tↄ́n Agita. A sↄode tↄ́n Sefatia, aà da tↄ́n Abitali. +Isailiↄ, baa kɛ́ a gbãsĩkɛ̀, Yudaↄ su tàaekɛ màao. Ásu gɛ́ Giligalio, ásu Bɛtavɛ̃ sĩ̀sĩ kũo, ásu lɛgbɛ̃ we à mɛ ń Dii kuaoo. +Swãdↄ ma wiilɛai, asa ma gↄ̃ mugɛɛnnↄɛ. Ma si ma gbɛ̀sɛlɛnaↄwa, asa an gbãa dɛmalaɛ. +Ma lↄↄ mà dↄ à mɛ̀: Kpàwakɛ! Ma mɛ̀: Mà kpàwakɛ mà o kpelewai? À mɛ̀: Gbɛ̃nazĩna píi dɛ lán sɛ̃waɛ, an kɛfɛnkɛ dɛ lán sɛ̃vuwaɛ. +A tò ↄ̃nↄ pànɛ́ aa ↄzĩ píi kɛ ń gↄ̃inakɛawao ń zwã̀atãao ń kↄ̀ↄkɛ̃a zwãawao ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. Aa ↄzĩ bee taaↄ kɛa dↄ̃ píiɛ ń a gↄ̃inakɛaↄ. +Aaì o gbɛ̃́ pↄ́ sakàmaguↄnɛ, má ònɛ́ aaↄ ku aafiaɛ. Aaì ɛa o swã́gbãadepiↄnɛ, vãi a ń leo. +Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Dii yã́ kũa maaɛ̀ dɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oaa. Misiilɛaɛ̀ dɛ saoaa. Aà yãmaa dɛ saoa ń sãsa mɛkpaaola. +Tó n lɛdà ía n samaaò n gbɛ̃́deeɛ kↄↄkↄↄ, wa dilɛ sa vãi ũɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, ao, wa zĩ̀zↄↄ si gↄ̃sawa, mɛ́ wa zĩ̀ ài bↄ gbɛ̃́ pãsĩ ↄzĩ. Má sòlekɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ sòlekɛnnↄↄ, mí n nɛ́ↄ suaba. +Ɔ̃mɛ wá duuna awakpabↄ ũ. I kɛ wá duuna ado no, dṹnia bṹu gbɛ̃́ↄ pↄ́ɛ. +a tɛlu kúlɛ Siↄna gbɛ̀sĩsĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄwa píi fãanɛ, i tɛ́lɛpiↄ gupua kúlɛwà gwãasĩna, asa Dii gawi mɛ́ a kúlɛwà píi. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi wɛbìi Azaeliwa e wí gɛ̀ aà kũ̀, ↄ̃ Lua gbɛ̃́pi nà ↄↄlↄwa. +Tó n ibɛɛ zu ge aà zàaĩna sã̀sã, mɛ́ n kpaaũò, kũ ǹ suoɛ̀ bɛ. +Má ò sãↄnɛ, tó à kɛ̀nɛ́ maa, aa ma asea kpaa. Tó màan sↄ̃o, aaↄ ń pↄ́ kũa. Ɔ̃ aa fĩabòmɛɛ ã́nusu ↄwatɛ̃ baakwi. +Aa ń sãↄ ń ń bleↄ sɛ̀lɛ ń ń zuↄ ń ń zàaĩnaↄ, pↄ́ pↄ́ kú wɛ̃́lɛ guuↄ ń pↄ́ pↄ́ kú ń buaↄ píi. +Á è kpelewai? Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Aà tàae kà wà aà dɛ. +Dii Lua ma Suabana, málɛ wiilɛma fãanɛ ń gwãasĩnao. +Gu da pãɛ, a kɛkɛao, gusia mɛ́ da ísiaa, ↄ̃ Lua Nisĩna lɛ́ yàakpa ípia. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ á ye mà kɛɛ́i? +Má á wɛ́ gwa, mí tó à nɛi à kã́fĩ, ma bàakuaánↄ iↄ gɛ́. +Daupi lida vúpiↄ vĩ lↄ mɛ̀n síiↄ̃, apii ń a bɛo. +Asa lá guu Lua ò Falaↄ̃ↄɛ à mɛ̀: Ma n kpa kpalau kɛ́ mà a gbãa ↄlↄ gbɛ̃́ↄnɛ n musuɛ, ma tↄ́ i li dṹniaa píi. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ lɛ́lɛ gãaɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀ĩaↄwa, aalɛ ń daↄ la aa mɛ̀: Wá pↄblea ń imiao e má ni? An wɛ̃ni lɛ́ gɛ̃zɛa ń daↄ kùɛ. +Tó i kɛ màao, tó à ɛ̃ kpàlɛ mɛ́ i fↄ̃ à a mìdɛo, gbɛ̃́ pↄ́ aà è píi a aà láanikɛ +Dé mɛ́ a fↄ̃ o a nↄ̀sɛ yãe vĩo á kú duunasai wásawasaɛi? +Kɛfu ì kɛ maa dã̀nasaie? Fee ì zↄ̃ↄkũ isaia? +Ɔ̃ ìↄ ye libɛ pↄ́ sàwaↄ lɛ́ ble mↄ́mↄ bɛ̃̀ɛ, ãma wìli pↄe kpawào. +A Isailiↄ kpámá duuna pↄ́ Yeloboaũ kɛ̀ à Isailiↄ dà a kɛau yã́i. +aa mɛ̀: Tó Yudaↄ kían n ũ, ǹ nzĩa suaba. +Ɔ̃ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpi mikɛ̀ Pↄluɛ aà yão. Ɔ̃ Pↄlu mɛ̀: Lá má n dↄ̃ yã́kpalɛkɛna ũ bùsuɛ bee guu a wɛ̃ gɛ̃̀gɛ̃, ↄ̃ málɛ a mibↄayã o ma laaiwa. +Geazi dↄ̀aanɛ́ à gɛ̀ lípanapi dì nɛ́pi oaa, ãma i kĩ́ikɛo, i yãe kɛo. Ɔ̃ Geazi ɛ̀a gɛ̀ dà Ɛlizilɛ, a òɛ̀: Nɛ́pi i vuo. +Dii zɛ̀ ń Siↄna bĩ́i gbooaoɛ. À ba yↄ̃̀wà, i gí ↄtↄ̃iwào. A tò a bĩ́iↄ lɛ́ pìa, aa gↄ̃̀ kɛ̀lɛkɛlɛ. +Aaì liamazi ń yã́ĩio, aaì sòlekɛmanↄ pↄewiwinɛsai. +À kaa da lìa ua zↄ̃ↄpizi, a gbɛ pↄ́ wa ã̀ↄ vĩ didiakↄ̃a dↄ̀ↄ àaↄ̃, ↄ̃ sɛdɛ lí pↄ́ wa ã̀ↄ kálɛa a musu, lán Dii kpɛ́ ń a kpɛɛlɛo ua kaawa. +Tó n wɛ́ mɛ́ tò ńlɛ fu, bↄ ǹ vũaa. Gɛ̃a àizãna guu wɛdode ũ maa dɛ wà n zu zia tɛ́ guu ń wɛ́ mɛ̀n plaola. +Pãalɛ nↄɛ bee taaɛ zã̀, ńsu ǹ aà bɛ gãaɛ baa vĩo. +Ɔ̃ wà aà gɛ sɛ̀ ń sↄ̃́o wà sùò Yelusalɛũ, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu. +Ɔ̃ Yudasi ↄ̃api zù Lua kpɛ́u, ↄ̃ à tà à gɛ̀ azĩa lòo. +N kĩ́i má yã́ na eu, n wɛ́ lɛ́ yã́ pↄ́ zɛ́ vĩ e sã́asã. +Mí tó kpaaũkpɛ ń saokĩipio àↄ dɛ ma pↄ́ ũ, mí Aalona ń a nɛ́ↄ dilɛ aaↄ ma gbagba. +Wàli gĩ̀ oo pↄ́ kɛ̃nude ↄkã̀wà wíwi. Tó pↄ́ pↄ́ wa kɛ̀ ń líoɛ, wàli pípi. +Kpàwakɛna lↄↄ ma dↄ gbáau à mɛ̀: À zɛ́ kɛkɛ Diiɛ, à zɛ́wɛwɛnaↄ pooɛ̀ súsu. +À á mi bo, í a gbáa lɛ́, à ↄ́ↄlↄ á nɛ́ yenzideↄ musu. À á mi kɛ gbáigbai lán yãamusuwa, asa wàlɛ ń kũkũ zĩ̀zↄↄ ũɛ. +Á dↄ̃ kɛ́ gↄↄpla gbɛa wa Gɛ̃amusu dikpɛkɛ, wi Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpámá wà aà páliwa. +Má dↄ̃ kɛ́ niↄ ma yãma gↄↄpii, ãma má ò bíla pↄ́ kú la yã́iɛ, kɛ́ aa e si ḿmɛ n ma zĩ. +Bↄ gó guu ń n nao ń n nɛgↄ̃ɛↄ ń n nɛ́ↄ naↄ. +A yã́i ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, lá i swã́sɛ ma yã́io, +Dii, ń kú za káaukaauɛ, ma Lua pↄ́ n kua adoa, wá gao. Dii, n buipi dìlɛ yã́kpalɛkɛawanↄ yã́iɛ, ma gbɛsi, n buipi zɛ̀dↄ wá totoa yã́iɛ. +Yã́pi bↄ̀ aà ìwaↄ saɛ, ↄ̃ Yesu ɛ̀a ònɛ́: Gbɛ̃́ↄ, gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu zĩũ fá! +À golìaa, wi fↄ̃ daɛ lↄo, ↄ̃ wa gↄ̃ tɛi. +Kɛ́ Mↄizi ikoyã pↄ́ Lua dìlɛↄ ò gbɛ̃́pii wáa, à sãkã tɛ̃a ń ése ṹao sɛ zↄ̃̀ gáaena ń blesanao au yãalɛa ń íowa, a fã̀ Mↄizi ikoyãwa ń gbɛ̃nazĩnaↄ píi +Wí Mↄabuↄ kũ̀, wà ń dúuzↄ̃̀ɛ. À wiilɛ! À búbuapɛ, í onɛ́ Aanↄ saɛ we, wà Mↄabuↄ míↄnzↄ̃ɛ. +Simɛi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yakiũ, Zikeli, Zabedi, Ɛlienai, Ziletai, Ɛliɛli, Adaia, Bɛlaia ń Simɛlao. +Kíapi i wemá: Sĩana málɛ oɛ́, gↄↄ pↄ́ á kɛ̀ ma gbɛ̃́ɛ beeↄ doɛ, baa an gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃́sãańzi, mámɛ á kɛ̀mɛɛ. +Dii náaikɛnaↄ píi gãli doũ. An pↄvĩa dɛ ampii pↄ́ ũɛ. +Ɔ̃nↄkɛ̃sãmade ì gↄ̃ faasai, laaideↄ ì dↄ̃a kpa fùa ũ. +A kãn we kↄ̀a? A kɛ ↄdeↄ ũn we kↄ̀a? Álɛ kible wá sain wea? Má ye àↄ kible, wíↄ sãnu. +Levii buiↄ i ↄna gáaenapiↄ miwa. Sao ń zupiↄ mɛ̀ndoo duun awakpabↄ ũ, ní sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa ń adoo duunakɛ̃a Levii buiↄwa yã́i. +Kɛ́ a gu dↄ̀, ↄ̃ aa dàzɛu, aa kà kãi ń wɛ̃́lɛpio. Gↄↄ bee Piɛɛ dɛ̀dɛ kpɛ́ musu ĩatɛ̃ minanguo wabikɛi. +Aali zwã̀a tɛ̃a ku pↄ́piↄla, aai ayo báa kúa. Bee gbɛa aali táabũnupi lipↄ̃ↄↄ sↄlↄu. +Kɛ́ aa yã́ pↄ́ wa kɛ̃̀ aà yã́ musu kɛ̀ píi, wà aà bùa líwa wà aà dà miaɛu. +Ɔ̃ à a yoa pↄkasa maa pↄ́ kú a kpɛ́u sɛ dà a nɛ́ Sedeɛ. +Lua kía dↄ̃ ń aafiao! Wiↄ aà gba Seba bùsu vua, wiↄ wabikɛɛ̀ Luawa gↄↄpii, wiↄ samaaoɛ̀ láasai. +Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ kú Ɛsɛbↄ̃. Ɔ̃mɛ bùsu vĩ sɛ̃́ia za Aloee pↄ́ kú swa pↄ́ wì mɛ Aanↄ baa, za guzulɛpi guoguo e à gɛ̀ pɛ̀ Yaboko dↄ̀ↄwa Amↄni bùsu zↄ̃lɛu. Galada bùsu kĩni kú we +wápiↄ sↄ̃, lá fãanɛ gbɛ̃́ↄn wá ũ, wàↄ kú ń laaio, wí luanaaikɛa ń yeakↄ̃io da mↄ̀ ula ũ, wí wɛdↄa ziaea yã́i kpá mↄ̀ fùa ũ. +Yesu ònɛ́: I yãnakpa ázĩawa gbɛ̃nazĩnaↄ kĩ́iɛ, ãma Lua á sↄ̃ dↄ̃. Yã́ pↄ́ gbia gbɛ̃nazĩnaↄnɛ ↄ̃ Lua ì sakau. +Àkɛa wá mà aalɛ wá baade buiyã oi? +Ɔ̃ aa tilɛ̀ oosiɛlɛpi gↄ̃̀ↄ, aa ń zwã̀akpɛↄ tò we ń ń sↄ̃́ↄ ń ń zàaĩnaↄ. Aa ń bòo tò we lá a dɛwa, aa lɛ̀kↄ̃wa aa ńzĩa mibↄkĩi wɛ̀ɛlɛ. +Gbɛ̃́ↄ zĩ Zope Simↄↄ pↄ́ wì mɛ Piɛɛ sísii. À pìla Simↄↄ báatotona bɛ ísialɛ. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ òɛ̀: Baa, tó Dii kúwanↄɛ, bↄ́yãi yã́ɛ beeↄ wá léi píii? Dabudabu pↄ́ wá maeↄ a yã́ dàu a sìuwɛ̃ɛ ku máɛ? Aa mɛ̀ Dii wá bↄ́lɛ Egipi, ãma tia kɛ́wa à pãkpàwáziɛ, ↄ̃ à wá ná Madiãↄnɛ ń ↄzĩ. +Ɔ̃ aalɛ fↄkpakpawà aa mɛ̀: Yudaↄ kía fↄↄ! +Nↄɛpi pãkpà a nɛnↄn gↄ̃i, à a Lua bàa kuaanↄ yã́ gbòo. +à mɛ̀ bee mɛ́ Luabaakuańnↄ yã́ saoau ũ. +Ma nisĩna ye blɛ bee taaio, ì to ma gua àↄ ye kpaaaɛ. +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ ń gɛa è, aa ń dↄ̃́, ↄ̃ bↄa wɛ̃́lɛ píi guu wà bàalɛ̀ dↄ̀aanɛ́ we kɛ̀sɛ. +Lɛ́ pɛ́ ma lɛ́wa, asa n yeamazi na dɛmɛɛ vɛ̃ɛa. +Ɔ̃ Yesu ɛ̀a ↄnà aà wɛ́wa lↄ. Kɛ́ gↄ̃ɛpi wɛbìi, ↄ̃ aà wɛ́ wɛ̃̀, àlɛ pↄ́pii e sa wásawasa. +Ɔ̃ Isailiↄ kía dàzɛu, àlɛ tá a bɛ Samali. Aà nↄ̀sɛ yà, à oosìsi. +Kɛ́ Dii kí Davidi bↄ̀ Saulu ń a ibɛɛ kĩniↄ ���zĩ, à lɛdà ń Diio +Bee gbɛa Yobu yãsɛ̀ à sakà a igↄↄu +Ɔ̃ Yozuee ń gbáɛ, aa gɛ̀ gu pↄ́ aa e ń zãmakɛu. Aa ńzĩa yè Bɛtɛli ń Aipio zãnguo Ai bɛaɛ oi. Gwã́ bee Yozuee ì bòou weɛ ń a gbɛ̃́ↄ. +Nɛgↄ̃naↄ iòɛ fá! An gↄ̃kɛbↄↄ kàalɛ. +Baa kɛ́ á gbãadeↄ ku Zoã, mɛ́ á zĩnaↄ kà Anɛsi, +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii vĩa vĩ a aà yã́ↄ kũa ũ. +E gↄↄ ũma áↄ ĩadaa àↄ ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpamɛɛi? +ↄ̃ Dii ãnabi dìlɛnɛ́ à mɛ̀: Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, ma á bↄ́ zↄbleu, ma á bↄ́lɛ Egipi. +Kɛ́ à Wɛ́gwaakuo kɛ̃̀ yↄ̃́wa, à nɛì gↄ̃ɛ ũ lↄ. +Ma gbɛ̃́ↄ náai dɛ lán swa pↄ́ a í ì bawa, lán swaↄna pↄ́ a í ì gɛ̃zɛawa. +N tↄ̀ↄmasì n gbɛ̃́ↄwa pã, n gbɛ̃́ↄ pↄkasaↄ wòlomá, aa gↄ̃̀ puizi. +a yã́i tò ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao má á kpá gbɛ̃dɛnaↄwa aa pɛ́lɛázi. Lá á za gbɛ̃dɛauo, gbɛ̃dɛnaↄ pɛ́lɛáziɛ. +Mↄizi yãò Isailiↄnɛ, ↄ̃ an dↄaanaↄ baade a lípana kpàwà an deziↄ buiↄwa, ↄ̃ lípana kɛ̀ mɛ̀n kuɛpla. Aalona pↄ́ kú a guu. +Ɔ̃ n n kɛfɛnkɛ náaikɛ̀, n gↄ̃ káalua ũ tↄ́ pↄ́ ń bↄ̀ yã́i, n káaluakà ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄ, n gↄ̃ ń pↄ́ ũ. +Ɔ̃ sosaↄ kɛ̀ lá wa ònɛ́wa, aa Pↄlu sɛ̀ gɛ̀ò Antipati gwãasĩna. +tↄ̀ↄ, ma bàa kua ń ma zↄ̀blena Davidio a gboo, aà bui i kɛ̃́lɛ kpalawa sa. Màaɛ ń saona Levii bui pↄ́ aaì ma gbagbaↄ lↄ. +Kɛ́ à wɛzù, à gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ è zɛa. Kɛ́ à ń é màa, ↄ̃ à fɛ̀lɛ a kpɛɛlɛ ń bao, à gɛ̀ dàńlɛ à wùlɛ a gbɛɛu +Gↄↄ pↄ́ Lua ĩ́an wɛ̃nide ku ma mɛu, e ma wɛ̃ni lɛ́u, +Gbɛ̃́ pↄ́ gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ vĩↄ nà Geesↄ̃ bui Yeiɛliɛ a ↄzĩ Dii kpɛ́ làasiu. +Davidi òɛ̀: Fɛ̃nda ń sↄ̃mpɛpɛɛo ń sↄ̃n sↄ̃́nɛo ↄ̃ ńlɛ mↄ́oa. Mapi sↄ̃, Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua pↄ́ ńlɛ kuabiibiiwà tↄ́ ↄ̃ málɛ mↄ́oma. +A zɛda bↄ a guu a gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ gↄ̃̀ Asiliↄnɛ, lá a kɛ̀ Isailiↄnɛ gↄↄ pↄ́ aa bↄ̀ Egipiwa. +Nↄɛpiↄ yã́ dɛwɛ̃ɛ yã́ taa ũ, Luabaakuańnↄ yã́ lɛɛ pla ũ. Ado bↄ̀ Sinai gbɛ kĩ́iɛ, ì zↄkɛ inɛ́. Bee mɛ́ Hagaa ũ. +Ń beeo Ezekia azĩa sɛ̀ lɛsĩ, i maa pↄ́ Dii kɛ̀ɛ fĩaboɛ̀o, ↄ̃ Dii fɛ̃̀ Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄzi píi. +Ma gbɛ̃́ↄ, ma daɛↄn á ũ, wá au doũɛ. Bↄ́yãi a gbɛzãkpà ń ma gbɛsiaoi? +Ɔ̃ a ò a zĩkɛnapiↄnɛ: À gↄ̃ ń zàaĩnao la. Mapi ń ɛ̀waasonaɛ beeo wá gɛ́ aɛ kúlɛi Luaɛ, wí ɛa su wà á le la. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bɛkpà wɛ̃́lɛɛ beeↄ guu: Gɛba, Mimasa, Ai, Bɛtɛli ń a bualoũↄ, +Bùsupi guu ↄ̃ Ɛmi buiↄ ku yãa. Aa gbãa mɛ́ aa dasi. An gbã̀a kà Anaki buiↄwa. +Aaìↄ lɛsizĩ kɛ zwã̀akpɛ pↄ́ wì mɛ Kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ e Salomↄↄ gɛ̀ kpɛdↄ̀ò Diiɛ Yelusalɛũ. Aa zĩkɛ̀ a zɛ́wa lá wa dìlɛnɛ́wa. +Yesu wèmá à mɛ̀: Má yã́ mɛ̀ndoe gbɛawá. À wea, mí iko pↄ́ málɛ yã́piↄ kɛò oɛ́ sa. +Baa kɛ́ wá a zɛ́ vĩ wà to à wá iko dↄ̃ wá Kilisi zĩnakɛ yã́i, wá kɛ̀ánↄ busɛbusɛ, lá nↄɛ nɛade ì laaidↄ a nɛ́wawaɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu pɛ̃ɛ ń bláa dopio kpàwà. A blè à imì, ↄ̃ à fɛ̀lɛ bↄ̀. Beewa Esau a yoakɛzɛ dìlɛ pã. +Ezekia yãlàla saonaↄ ń Levii buiↄwa pↄ́piↄ musu, +Wà ↄdↄ Luazi musu ń nↄ̀sɛmɛndoo, wí mɛ +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ, à bↄlɛ Yelusalɛũ, í gɛ́ mikpakĩi wɛɛlɛi! À kuupɛ Tekoa! À to súɛlɛ fɛlɛ Bɛtakɛlɛũ seela ũ. Kìsia lɛ́ bↄ gugbãntoo oi, kaalɛ zↄ̃ↄ looaála. +À ɛ̀a gɛ̃̀ ń Yesuo a bɛ lↄ, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: N bↄ má ni? Yesu i wewào, +Kã́ndo luabɛ ìwaↄ ku sãnu ń malaikapio dasidasi, aalɛ Lua táasilɛ aa mɛ̀ +Àↄ kú ń laaio. Tó n gbɛ̃do duunakɛ̀, gɛ ǹ aà le. Tó à nↄ̀sɛlìlɛ, sùuukɛaànↄ. +Aaì gaga kã́ndo wɛɛdo, aaì gbãsĩlɛ aa gɛ̃zɛa, zɛdeↄ ì ã́nuato gbɛ̃nazĩna ↄ sai. +Kíaↄ ń nɛgↄ̃naↄ ń kí Davidi nɛgↄ̃ɛↄ píi mikpà kí Salomↄↄwa. +Gubeebeegↄↄɛ, gu a siakũ. Lou guduuduu gↄↄɛ. Zĩgↄ̃ dasiↄ lɛ́ li gbɛ̀sĩsĩↄla lán gudↄawa. An gbãa taa sáa i bↄ yãao mɛ́ a bↄ bau lↄo. +À wènɛ́ yã́ beei, ↄ̃ à ń tó we e gↄↄ kwi. +Ɔ̃ lɛ̀sinaↄ gãli plapiↄ kↄ̃ kã̀aa Lua ua. Má kú we lↄ ń gbãade lɛɛ doↄ +Gwãasĩna ń fãanɛo wiↄ wabikɛ Luawa maamaa, kɛ́ wà e wɛsikↄ̃lɛ, wí pↄ́ pↄ́ kɛ̃̀sã á luanaaikɛawa bↄↄlɛkɛɛ́. +Yã́pi Yudaↄ lè, kɛ́ Dii mɛ́ ò yã́i, kɛ́ à ń yá ń góala duuna pↄ́ Manase kɛ̀ yã́i +À swã́kpa ma yã́ ma, à laaidↄ yã́ pↄ́ málɛ oɛ́wa. +Ɔ̃ nɛ́pi òɛ̀: Baa, ma duunakɛ̀ Luaɛ ń mpio, mi ka màↄ dɛ n nɛ́ ũ lↄo. +Ɔ̃ má ye ń gĩyãio e wɛ̃̀ bla, ma mɛ̀ gbɛ̃́ sã́sãaↄnɛ, aa ma yãkɛaↄ dↄ̃o. +Ma á blé gbɛ̃́ pↄ�� ma ń zĩ́wáↄ kee sabaia? +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, yã́ pↄ́ Isailiↄ lɛ́ o onɛ́ ǹ mɛ, wá duuna ń wá tàaeↄ tↄ̃̀wá, ↄ̃ àlɛ wá ibaba. Kpelewa wá kɛ wàↄ kui? +Súɛlɛ bↄ̀ aà níu, tɛ́ pↄkaalɛna bↄ̀ aà lɛ́u, a yↄ̃ↄ lɛ́ pipi aà aɛ. +Sia ku Isaili bùsuuo, asa Filitɛ̃ↄ mɛ̀ Ɛbɛluↄ su fɛ̃nda ge sↄ̃napioɛ. +Wà zaadàu, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ sɛ̀lɛ zↄ̃ↄ pↄ́ su fɛ̃o, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ i sɛ́lɛ bílao pↄ́ su kɛ̃́sãwào. +A yã́i tò ásu to sea gɛ̃ wↄ́ↄ pↄ́ ài vĩɛ́ zↄ̃ↄ guuo. +A yã́i málɛ ↄ́ↄlↄ Sibema vɛ̃ɛbuↄnɛ lá Yazɛɛdeↄ a ↄ́ↄlↄ̀wa. Ɛsɛbↄ̃deↄ! Ɛlealedeↄ! Ma wɛ́ikàwá, asa gula pↄ́ ìↄ dↄ yãa saɛ pↄkɛkɛgↄↄ làaɛ. +Wà yã́ lìwɛ̃ɛ, ↄ̃ wí wá kṹ, bui zĩ̀loↄ gɛ̃̀ Dii kpɛ́u e aà kúkĩi, wá gɛɛ gↄ̃̀ kpá wá wɛ́i. +À gulɛsĩ pↄ́ wa bò Yuda wɛ̃́lɛↄ guu dàaĩ, à tulaletikatɛakĩiↄ gbòo, ↄ̃ bùsu gↄ̃̀ dↄdↄa aà gↄↄ. +Á bùsu zↄ̃lɛn kɛ: Bↄa za ísia zↄ̃ↄi gugbãntoo oi a dↄ Ɛteloni zɛ́i e Amata bↄlɛi, i gɛ́ Zedada +Ɔ̃ Dii òmɛɛ a gbɛ̃́piↄ è, swã́gbãadeↄnɛ fá! +ãma asuli sↄ̃ zwãa pↄ́ wa kpàmaziio ge ma gbagbakĩi, asa sãadeɛ. Asuli ma kúkĩi ↄ̃̀ↄkpao. Mámɛ má Dii pↄ́ ń dílɛ ńdoa ũ. +Aa ńzĩa dìlɛ ↄ̃nↄnaↄ ũ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ mìsaideↄ ũ. +Lá Dii kunnↄ ma dii kí, aàↄ kú ń Salomↄↄo màa sↄ̃, i aà kíakɛ kã́fĩ dɛ n pↄ́a. +Salomↄↄ i pↄ́ pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃opiↄ yↄ̃ kiloowa à a gbia dↄ̃̀o, kɛ́ a dasi kɛ̀ zài yã́i. +ní tↄbↄ maamaa e gↄↄpii, wi mɛ Dii Zĩgↄ̃deá Isailiↄ Luaɛ, mɛ́ mapi n zↄ̀blena Davidi, ńyↄ̃ ma buiↄ zĩ́napɛlɛ, +Aliũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo ń gɛ̃o ń plao (1.017). +Ɔ̃ Se ò a maeɛ: Baa, ma asea pↄ́ máↄ vĩ túbi guu kpaa. Ɔ̃ maepi a àizɛɛ kpaalɛ̀nɛ́. +Ma gbɛ̃e wɛ̀ɛlɛ ń guu aà bĩ́i kaso kɛkɛ, iↄ zɛ ma aɛ gufoou àↄ gi fĩnini bùsupi yã́ musu, kɛ́ másu bùsupi kaalɛo yã́i, ↄ̃ mi eo. +Kɛ́ Abinɛɛ a kpɛ gwà, à aà è, ↄ̃ à mɛ̀: Asaɛli, ḿmɛnn wee? A wèwà à mɛ̀: Mámɛ. +ãma à zɛ̀ ń duuna pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ Isailiↄ dà a kɛauo, i pãalɛɛ̀o. +Aàl Diiɛ tɛ́u à tɛkũ̀ kĩni ũ. +Dii Mↄizi ń Aalonao zĩ̀, ↄ̃ à ĩadà Egipiↄwa ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ ń guuↄ, ↄ̃ à wá bↄ́lɛu. +Gↄↄ pↄ́ á yã́ dↄ̀magu píi, miↄ ma Lua sáaukpaɛ. +Aa liaa wɛ̃́lɛpizi màa e kí Zedekia kpalablea wɛ̃̀ kuɛdode guu. +A di lounaa kpɛ musumusu za zizi, à ma, àlɛ pũna gbã́ugbãu. +Gyãepi wèwà à mɛ̀: Mae, má gbɛ̃e vĩ à ma da í guu gↄↄ pↄ́ à dèedeeo. Tó málɛ gɛ́ gɛ̃ui, gbɛ̃pãle ì dↄaa gɛ̃ ma ãaɛ. +Ma pↄ a fɛ̃nziɛ, mí tó wà yã́yiama ń pↄkũmao. Aa n ní ń n swã́ↄ golɛ, n gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ i gaga zĩ guu. Aa n nɛgↄ̃ɛↄ ń n nɛnↄɛↄ naaa, n gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ i tɛ́kũ. +Dii gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n pla pↄ́ à yãkɛ̃̀wà ń ↄtonaoↄ kpàa. Yã́ pↄ́ Dii òɛ́ tɛ́ guu za gbɛ musu gↄↄ pↄ́ a kãaaↄ ku gbɛ̀ pɛ̀pɛɛpiↄwa píi. +Wà lɛdoũkɛ, wíliↄ wá nɛnↄɛↄ kpã́sãkↄ̃wa. +Ɔ̃ a bùa à bàabaa fĩ̀fĩwà à aà dà gbɛ̀ɛ pↄ́ wa sↄ̀ mia ũ guu. Wi gbɛ̃e dau we yãao. +Kɛ́ Yesu dàzɛu àlɛ gɛ́, ↄ̃ gↄ̃ɛe bàalɛ̀ mↄ̀ kùlɛ aà aɛ, à aà là à mɛ̀: Mɛtulu maa, kpelewa má kɛ mà àizãna ei? +A ɛ̀waasonaↄ kpánɛ́ kíaↄ ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ an yã́ ì gɛ́ ń kpɛo à su ń aɛoↄ mɛ́ aa dↄaanɛ́. +Ɔ̃ à lìli aɛdↄ̀ bílawa à samaaònɛ́. +Ɔ̃ á wèa a mɛ̀ a duunakɛ̀ Diiɛ, á gɛ́ zĩkai saɛ lá Dii á Lua òɛ́wa. Ɔ̃ á baade a gↄ̃kɛbↄↄ dↄ̀ a pi, álɛ e bùsu sĩ̀sĩde kũaáfaaiɛ. +À Dii kpagolo sɛ́ da gópi guu, í vua pↄ́ pↄ́ álɛ kpã́sã á tàae yã́iↄ ka balↄu, í dilɛ kpagolopi saɛ, í zuↄ ka zɛ́u aa gɛ́ò, +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ yãpãsĩpi mà, aa ↄ́ↄlↄ̀, ↄ̃ gbɛ̃e i a nↄamblebↄↄ da lↄo. +níↄ dↄ̃ kɛ́ n ua aↄ na. Tó n gɛ n kpàsau, pↄe a kɛ̃́são. +Lɛ pↄ́ Davidi dà gↄↄ pↄ́ a ku Yuda gbáau. +Ɔ̃ sosapiↄ gɛ̀aànↄ bùsu gbãadepi bɛua, aa ń gãli kã̀aa píi. +Ãma i gulɛsĩ pↄ́ wa bòↄ daaĩo, wìↄ sao wàↄ tulaletikatɛa we e tiaɛ. +À to yã́zɛde dagua lán swa gbakakaawa, à tó á yãkɛa a zɛ́wa ligua lán swa pↄ́ a í lí baowa. +An pↄtuoↄ ń ń àizɛɛↄ ń ń zuↄ píi a gↄ̃ wá pↄ́ ũo lé? Wà weinɛ́, kɛ́ aaↄ kúwanↄ. +N pↄ́n ma ũ, ma suaba, asa miↄ n ↄtondↄkĩi wɛɛlɛɛ. +Tó Siↄnadeↄ mà, aa pↄnakɛ, Yuda wɛ̃́lɛdeↄ aaↄ ku pↄna guu n yã́kpalɛkɛaↄ yã́i, Dii. +Tó gbɛ̃́ dṹnia bṹu è mɛ́ à kùa ziawa, bↄ́ ài bee vĩi? Bↄ́ gbɛ̃́ a fĩaboò à zia ei? +Gedeↄ̃ↄ wèmá à mɛ̀: Lá á ò màa, tó Dii Zɛba ń Zalemunao nàmɛɛ ma ↄzĩ, má á taitai ń gbáa lɛoɛ. +ↄ̃ Dii malaikae mↄ̀ kpɛ́pi zɛ́ wɛ̃̀nɛ́ gwãasĩna, à ń bↄ́lɛ à mɛ̀ +Ɔzↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ pã̀alɛ n yãdilɛnɛɛi, an mↄafiliyã a àikɛnɛ́o Aà da tↄ́n Ɛfɛziba. +í blɛblemanↄ ma kpalau, íↄ zↄ̃lɛzↄ̃lɛa báawa àↄ yã́kpalɛkɛ ń Isaili bui kuɛplaↄ. +Simɛↄ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Yemuɛ, Yamini, Oada, Yakɛ̃, Zohaa ń Saulu pↄ́ a ì ń Kanaa nↄɛoo. +Kpɛ́gaausi mapi n zↄ̀blenaɛ, ńsu to waladeↄ ma wɛtão. +Má ye lↄ nↄɛↄ ńzĩa kɛkɛ a zɛ́wa yↄ̃̀ↄsai zĩamↄnɛ sai. I kɛ ń mì yↄ̃̀ↄde tãao ge vua ń òso nↄamblebↄↄ ge zwã̀a ↄdeↄ no. +Bee gbɛa Yozuee ikoyãpiↄ kyokɛ̀nɛ́ píi, báaa pↄ́ Dii ì dańguↄ ń láaipↄ ì kɛmáↄ, lá a ku Mↄizi ikoyã guuwa. +Kɛ́ Samuɛli mↄ̀ ń Isaili buiↄ píi, ↄ̃ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ tɛ́lɛ blè. +Málɛ yãdilɛ nↄdeↄ ń gↄ̃deↄnɛ, i kɛ mámɛo, Diiɛ. Nↄɛ su gi a zã́zio, +ń pↄ́ pↄ́ a tɛ́ fↄ̃́ↄ píi, à dↄdↄ tɛ́a, i gↄ̃ gbãlɛsai. Pↄ́ pↄ́ a tɛ́ fↄ̃́oↄ sↄ̃, à málɛ íu. +Ɔ̃ Ibiisi aà sɛ̀ gɛ̀ò lↄ gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩ maamaa musu, à dṹnia bùsu píi ↄ̀lↄɛ̀ ń ń àizɛɛↄ +Lↄ̀ↄ pↄ́ wa yↄ̃̀ aà mae Ablahaũ gↄↄ mɛ́ Filitɛ̃ↄ kàka aà gaa gbɛaↄ ↄ̃ à ɛ̀a bↄ̀bↄ, à tↄ́ doũ pↄ́ a mae kpànɛ́ yãaↄ kpànɛ́ lↄ. +lán zↄ pↄ́ lɛ́ ue nidɛ kuawa, ge gbɛ̀wina pↄ́ a wɛ́ ìↄ dↄ a aseai. +À gbadà ń ń bùsuo, a kpà a gbɛ̃́ Isailiↄwa. +N ãnabiↄ yãpã gii ènɛ. Aai n yãvãi bↄnɛ gupuau aa n kɛ̃ zↄblewao. Yãpã gii pↄ́ aa ènɛ n sãsã. +Ɔ̃nↄna lɛdama maa gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩɛ lán vua nↄamblebↄwaɛ. +Nↄpi nↄsì à nɛì gↄ̃ɛ ũ. Kɛ́ a è nɛ́pi maa, à aà ùlɛ mↄ àaↄ̃. +Lua pↄ́ wa aà asii dↄ̃on n ũ fá, Isailiↄ Lua ń Suabanan n ũ. +Wegↄ̃ↄ à guè, ↄ̃ à bↄ̀ tɛaàzi, àlɛ Lua sáaukpa. Kɛ́ gbɛ̃́pii è màa, aa Lua sáaukpà. +Aa wèwà aa mɛ̀: Nana ↄ̃ wá ò, gbɛ̃e ku la kɛ́ à a àsi owɛ̃ɛo. Ɔ̃ a ònɛ́: Lua mɛ́ nana àsi bↄↄlɛ dↄ̃o lò? À á nanapiↄ dau à siumɛɛ. +Kɛ́ à kà we, a tò yiongoↄ kã́mabò lↄ̀ↄ saɛ wɛ̃́nkpɛ. Kɛ́ oosi kɛ̀, gↄↄ pↄ́ nↄɛↄ ì bↄlɛ ítↄi, +Ɔ̃ wà Lua gbagbazĩ sↄukɛ̀, saonaↄ sĩa ń zɛkĩi, mɛ́ Levii bui kĩniↄ ku we gã ń gão lá kí dìlɛwa. +Tó gbɛ̃́ zã̀zã à saoblɛ blè, aàli a fĩabo saonaɛ, i a ↄ̃a sↄode nawà. +A gbɛa Yohanani ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basiiↄ̃o (280.000). +Gɛ́ ma bɛ bùsuu ma daɛↄ guu, ní nↄsɛ ma nɛ́ɛ we. +Lá aai gɛ̃kĩi eo dasi yã́i, ↄ̃ aa dɛ̀dɛaànↄ kpɛ́ musu. Aa kpɛ́pi fↄ̃̀, ↄ̃ aa aà pìla ń a mákɛlɛo zã guu Yesu aɛ. +Mↄizi ń nao Sinai guwaiwaiu lá Dii dìlɛɛwa. +Tó á lɛyea sↄ̃, ásuli oosisi lán mↄafilideↄwao. Aaì ń oa fɛ̃́nkpa kɛ́ gbɛ̃́ↄ e dↄ̃ wa lɛyea yã́iɛ. Sĩana málɛ oɛ́, aa ń ài èn we kↄ̀! +Yã́ pↄ́ n wɛ́ è ńsu ǹyↄ̃ wã ń a gↄ̃́gↄ̃aoo. Tó wà yɛlɛdìnɛ, bↄ́ ńyↄ̃ kɛ gbɛzãi? +Gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ dↄ̃ kɛ́ wa ga, gɛↄ sↄ̃ aa pↄe dↄ̃o. Aa àie vĩ lↄo, an yã́ a dↄ gbɛ̃egu lↄo. +Ɔ̃ ma lↄↄ pↄ́ má mà à bↄ̀ luabɛpi mà lↄ à mɛ̀: Gɛ ǹ lá nɛ́na pooa pↄ́ na malaika pↄ́ zɛa ísia ń tↄↄlɛowa ↄzĩpi sí. +Tó n laaidↄ̀ lí nɛinawa, ńyↄ̃ a nɛ́ ble, tó n ↄlìa n diizi, a n kpɛla. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Kɛ́ ma á zĩ́ mↄkpɛ ń babalabↄↄo ń kyaleↄ sai, pↄe kɛ̃̀sãwáe? Ɔ̃ aa mɛ̀: Aawo. +Izaaki zikũ̀, aà wɛ́ gbãa lↄo, àlɛ gue maao. Ɔ̃ à a yoa sìsi à mɛ̀: Nɛ́! Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Ma mↄ. +Ɔ̃ à bↄ̀ wɛ̃́lɛu à ń tó we, à tà ii Bɛtani. +À oɛ̀ má zuↄ vĩ ń zàaĩnaↄ ń sãↄ ń bleↄ ń zↄgↄ̃ɛↄ ń zↄnↄɛↄ. Mámɛ ma á zĩ́ oiɛ̀, kɛ́ ma yã́ e kaaàgu. +Ɔ̃ Isaili pↄ́ aa ku za Dã e Bɛɛsɛba ń Galada bùsuoↄ mↄ̀ kã̀aa Dii aɛ Mizipa ń lɛdoũo ḿpii. +Ílɛpↄ pↄ́ kú ísiau ge swaiↄ, a pↄ́ pↄ́ áli sóↄn kɛ: Tó a ka ń tɛɛo vĩ, àli só. +ↄ̃ aa kↄ̃ kã̀aa ḿpii, kɛ́ aa gɛ zĩka ń Yozueeo ń aà gbɛ̃́ Isailiↄ. +Tó n lɛkɛ̀ Luawa, ńsu ǹ a fĩaboa gágao. Ǹ a fĩabo, asa sↄũↄ yã́ lí káaàguo. +Kɛ́ Yesu lɛ́ dↄ Galile ísidai, à kpↄ̀wɛnaↄ è, Simↄↄ ń a dãuna Ãndeleeo, aalɛ táalu zu ísidapi guu. +Aai bùsupideↄ kɛ kɛ́lɛkɛlɛ, lá Dii dìlɛnɛ́wao. +Gbɛ̃́ pↄ́ fã̀aaↄ gɛ̀ Yesu baokpà gupiiu. +Aa pↄ́ pↄ́ wa gɛ wà aà gbapi sɛ̀lɛ ń ↄ̃ao lɛɛ pla ń Bɛ̃yãmɛɛo, aa fɛ̀lɛ gɛ̀ Egipi, ↄ̃ aa gɛ̀ Yosɛfu kĩ́i. +Demasi ma to we à tà Tɛsaloni, kɛ́ a ye dṹniai yã́i. Kɛlɛsã tà Galati bùsuu, mɛ́ Titu tà Dalamati bùsuu. +Ma Dii ma mɛ̀ mámɛ ma musu kɛ̀, mámɛ má Lua ũ. Ma dṹnia ikàsa má kɛ̀, mámɛmaa Kalɛna ũ. Mi dṹnia kɛ àↄ da pão, má kɛ̀kɛ kɛ́ wàↄ ku a guuɛ. Mámɛmaa Dii, a pãle kuo. +Baade kɛ kílikili Dii aɛ, à fɛ̀lɛ a kúkĩi pↄ́ a kua adoau, àlɛ mↄ́. +Ua plaade bↄlɛ lɛ́ bↄaa ń gugbãntoo oi bↄlɛ lɛ́oɛ lán gukpɛ pↄ́wa. Sɛa bↄlɛpi lɛ́wa e ua plaade bↄlɛ lɛ́wa gã̀sĩsuu basↄoɛ. +I kɛ gɛↄ mɛ́ lí Dii táasilɛo, gbɛ̃́ pↄ́ kú bɛdauↄ ìↄ ku kílikiliɛ. +Ma Kusã zwã̀akpɛↄ è, wàlɛ taasikɛu, ma Madiã bùsu zwã̀akpɛↄ è, gili gɛ̃̀ńgu we. +Ɔ̃ Yoiada kí Davidi sↄ̃naↄ ń aà sɛ̀ngbao pↄ́ kú Dii kpɛ́uↄ kpà zĩgↄ̃ badepiↄwa. +aalɛ liai lán masedãnaↄwa, asa Yudaↄ bↄ̀ ma kpɛɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Káaluakaa i kɛ Isailiↄnɛ yãe ũo, ↄ̃ aa ń bùsu gbãlɛ̀, aa gbãsĩkɛ̀ gbɛↄ ń líↄ yã́ musu. +Ma n sáaukɛ̀, Dii, ǹ n yãdilɛnɛↄ damɛɛ. +Ɔ̃ Filipi gɛ̀ Natanaɛli lè à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi a yã́ ò a ikoyã guu mɛ́ ãnabiↄ a yã́ ò lↄ, wa aà è. Yosɛfu nɛ́ Yesuɛ. Nazalɛti gbɛ̃́ɛ. +Ɔ̃ aà ìwaↄ òɛ̀: Dii, tó àlɛ ioɛ, a aafia e. +Dii ɛ̀a òɛ̀ lↄ: Ǹ ↄsↄlↄ n ulau. Ɔ̃ a sↄ̀lↄu. Kɛ́ a bↄ̀, a è kusu lìa, à kɛ̀ púuu lán buawa. +Lua a báaadawágu, gbɛ̃́pii i vĩakɛɛ̀ e dṹnia lɛ́wa. +Balaaũ fɛ̀lɛ kↄↄ, à káoyè a zàaĩnaɛ, ↄ̃ à gɛ̀ ń Mↄabu kíapiↄ. +Yobu taasikɛa gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ basoplaɛ, à wɛsì a tↄũnaↄ ń a sĩ́wɛnaↄ ń a sↄ̃kpaɛↄlɛ. +Mí bui lɛɛ do toɛ̀ ma zↄ̀blena Davidi ń Yelusalɛũo yã́i, asa wɛ̃́lɛpi má sɛ̀ Isaili buiↄ wɛ̃́lɛↄ guu. +Á Siↄnadeↄ, à pↄnakɛ maamaa, á Yelusalɛũdeↄ, à kúkuakɛ. À gwa, á kía lɛ́ mↄ́wá, ì yãkɛ a zɛ́wa mɛ́ zĩ̀blenaɛ. Aà nↄ̀sɛ niɛ mɛ́ a di zàaĩna kpɛ, a di zàaĩn nɛ́ bↄlↄ kpɛ. +Pↄ́wɛn gba pãleↄ líↄ dɛ Aalona buiↄ pↄ́ ũ, aai sɛ sáasaa, tó wa yã̀alɛ ń nísio ge wa kpà nísisain nò. +Dé mɛ́ ísia í yↄ̃̀ a ↄ guui? Dé mɛ́ luabɛ yↄ̃̀ ń ↄtãoi? Dé mɛ́ dṹnia bùsuti kà zaau píii? Dé mɛ́ gbɛ̀sĩsĩↄ dì kiloowai? Dé mɛ́ sĩ̀sĩↄ gbia yↄ̃̀i? +Wà Isailiↄ tↄ́ dà Isaili kíaↄ ladau ḿpiiɛ. Wà Yudaↄ kũ̀kũ tàńnↄ Babɛli, kɛ́ aa bↄ̀ Lua kpɛ yã́i. +Ma Dii ma á bↄ́lɛ Egipi, kɛ́ màↄ dɛ á Lua ũ. Á kua líↄ adoa, asa ma kua adoaɛ. +Aa lɛzùnzi ↄ̃ aa bↄkĩi è, aa n náaikɛ̀ ↄ̃ wí i ń kṹo. +Yã́zɛde oanɛ́ mɛ́ zɛ́ vĩ, ãma ma bɛ̃̀ɛ pↄ́ á bò zɛ́ vĩo. +Tó gbɛ̃́ pↄ́ á wɛ́ dↄi à pↄ́ emáↄ ↄ̃ áli pↄ́ sɛ̃anɛ́, bↄ́ sáau bee vĩi? Asa luayãdansaiↄ ì pↄ́ sɛ̃akↄ̃ɛ a ea a lɛ́ gbɛu yã́iɛ. +Kí suli gbɛ̃e tↄↄlɛ síwào, mɛ́ asuli ń yáwào. Aà zĩa tↄↄlɛ ↄ̃ ali kpá a nɛ́ↄwa túbi ũ, kɛ́ ma gbɛ̃e su go a tↄↄlɛwao yã́i. +má n pↄe sɛo, baa kyale niba, kɛ́ ńsu o ḿmɛ ń tò ma kɛ ↄde ũo yã́i. +A zↄ̃lɛ à gbɛ̃́ↄ baasa à ń gbãsĩ wolo. A Levii buiↄ gbãbↄnɛ́, lá wì vua ń ã́nusuo, gbãsĩ wolowa, mↄ Diiɛ ń gbaↄ a zɛ́wa. +Siliↄ laatànnↄ sãnu n pↄ́ dasiↄ yã́i, aa fĩabònɛ ń tiikↄazio ń zwã̀a gàaluladeo ń zwã̀a wɛ̃̀sãdeo ń bàabaao ń òsoo ń lubiio. +Siliↄ bↄ̀ gukpɛ oi, Filitɛ̃ↄ bↄ̀ bɛaɛ oi, aa Isailiↄ sↄ̃̀sↄ̃ ń lɛ́ pai. Ń beeo píi Dii pↄkũma a kpálɛo, aà ↄ aↄ looańlaɛ. +Sↄũ lí pↄnakɛ wɛzɛ̃ yã́ musuo, yã́ pↄ́ dɛ̀dɛwà ↄ̃ ì o. +Yelusalɛũ, wɛzu ǹ gwa, gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ gugbãntoo oi, aalɛ mↄ́. Gbɛ̃́ pↄ́ Lua nànɛ n ↄzĩↄ ku máɛ? N kpàsa gbɛ̃́ gawidepiↄ! +Kí sosa badeↄ ń sↄ̃deↄ dàmɛɛ aa gɛ́manↄ. Ɔ̃ ma gɛ Uflata baale dↄaanaↄ lè, ma kí láↄ kpàmá. +À nɛ́ sɛ zɛ̀ ń aɛ, ↄ̃ à aà sɛ kpà a kùɛ a ònɛ́ +À sↄ̃aàzi, Gbɛ̀ wɛ̃nide pↄ́ wà pãkpài, Lua aà sɛ̀ bɛɛɛde ũ. +Aalɛ okↄ̃ɛ: Kuaadoade, Kuaadoade, Kuaadoade Dii Zĩgↄ̃de! Aà gawi dṹnia pà píi. +Fɛlɛ Dii, ńsu to gbɛ̃nazĩna n gã fĩo, bui píi kãaa, ní yã́kpalɛkɛńnↄ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ ò Yozueeɛ: Màa no! Dii wáↄ zↄbleɛ̀. +Málɛ n ↄtondↄkĩi wàaipa, ma làasoo ku n kɛkɛáↄwa. +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wá kú gó guuↄ píi, wa ka gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basiiↄ̃ síiↄ̃saio (276). +Álɛ ma tàae e lá á wɛ́ lɛ́ ewaɛ. Málɛ gbɛ̃e tàae eo. +Dii yãò ãnabi Zelemiiɛ buiↄ yã́ musu à mɛ̀ +Ɔ̃ Zelemii ònɛ́ aa gɛ o Zedekiaɛ +á wɛ̃́lɛ Levii bui pↄ́ aa bùsu kpaalɛ sɛ́ánↄoↄ ń bↄ̀mↄↄ ń nɛtonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń gyaa taasideↄ aai mↄ ble aa kã́, Dii á Lua i báaadaágu zĩ pↄ́ álɛ kɛ yã́ musu píi. +À bↄ̀ↄloonnↄɛ lòoɛ̀, ↄ̃ à Uliũ ń Tumiũo kà bↄ̀ↄpiu. +Tó a kɛ, àↄ na ń gbɛ̃́piio lá á fↄ̃́ lɛ́u. +Wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ, à á zĩgↄ̃ↄ kãaa, asa wà koezↄ̃̀áziɛ. Wa Isailiↄ dↄaana lɛ́ ń goo a gɛɛwa. +Wá gbãasai guu Kilisi gà wá vãikɛnaↄ wá gbɛu gↄↄ pↄ́ Lua dìlɛwa. +Tó ni gɛ́wanↄo, kpelewa wa e dↄ̃ kɛ́ mapi ń n gbɛ̃́piↄ wá nannↄi? Wa wá dↄ̃kↄ̃ɛ ń buipãleↄ dṹniau kpelewa ni? +Fɛlɛ gɛ̃ wɛ̃́lɛ guu, wi yã́ pↄ́ ńyↄ̃ kɛ onɛ. +Mↄ̀ pɛ̀pɛɛ sɛ ǹ pɛ́lɛ mↄ̀ bĩ́i ũ mpi ń wɛ̃́lɛpio zãnguo, ní aɛdↄwà. Wà koezↄ̃̀ wɛ̃́lɛpiziɛ, ḿmɛ ń koezↄ̃napi ũ sↄ̃. Bee iↄ dɛ seela ũ Isailiↄnɛ. +asa ma wɛsì Suabana pↄ́ ń dìlɛ +Kía pↄ kɛ̀na maamaa, ↄ̃ à mɛ̀ wà Daniɛli bↄ tòopiu. Kɛ́ wà aà bↄ̀, wi aà gue e à kɛ̀ĩao, kɛ́ a Lua náai vĩ yã́i. +Wà ń uabeleↄ tↄ́ dàlau, mɛ́ an gↄ̃saↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń ↄ̀aa dooɛ (20.200). +Tó gbɛ̃́ kã̀ pↄ́ gbãlɛawa, gbɛ̃nazĩn gbãlɛa ge nↄ̀ↄ ge pↄpãle pↄ́ dɛ tɛ̃ ũn nò, ↄ̃ à sáaukpa saonↄↄ sò, wàli ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +má buiↄ kãaa píi mà pilańnↄ yã́kpalɛkɛguzulɛu. We má yã́kpalɛkɛuńnↄ ma gbɛ̃́ Isailiↄ ń ma bùsuo yã́ musu, asa aa ma gbɛ̃́ↄ fã̀aa dṹniau, aa ma bùsupi kpaalɛ̀kↄ̃ɛɛ. +Bee gbɛa kɛ́ málɛ gugwa wɛ́pungupi guu gwãasĩna màa, ma wài síiↄ̃de è, ì to vĩa gbɛ̃́ kṹ e sↄ̃ kɛ̃ adegu. Aà gbãa sáa vĩo. Aà swaaá mↄsiɛ mɛ́ a zↄ̃ↄ, ì pↄ́ sóò à wíwi, ì ↄ̃zↄ̃ a kĩni pↄ́ gↄ̃̀wa. A adoa ń wài pↄ́ dↄ̀aaɛ̀ↄɛ. A kↄ́ba kwi. +Aalona lí mↄ́ ń ble pↄ́ gbɛ sɛ̀ ma pↄ́ ũo, i saoò duun awakpabↄ ũ. +Ɔ̃ líↄ ò vɛ̃ɛɛ aà mↄ kpalable. +Kí yãò Yoiada nɛ́ Benaiaɛ, ↄ̃ à gɛ̀ ↄtↄ̃̀ Simɛiwa. Màa Salomↄↄ kpala zĩ́napɛ̀lɛ. +Kɛ́ aa bↄ̀ Suko, aa gɛ̀ bòokpà guwaiwai lɛ́ Etaũ. +À pↄ́wɛna kã̀aa zↄ̃ↄzↄ̃ↄ lán ísialɛ ũfãawa, ↄ̃ wà zɛ̀ a yↄ̃yↄ̃aɛ, asa wa fↄ̃ a lɛ́ dↄ̃o. +Dii a to pↄ́ kɛɛ́, á nɛ́ↄ ń á pↄtuo nɛ́ↄ ń á buanɛↄ liála bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ à mɛ̀ á kpáwá guu. +Ɔ̃ wà gɛ̀ ń Yesuo saonkia bɛ. Saonkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ kãaaa we ḿpii. +Tó Lua pↄ́ Yesu bↄ̀ gau Nisĩna kú á guu, Lua pↄ́ Kilisipi bↄ̀ gau a wɛ̃ni kpá á mɛ̀ gɛpiwa ń a Nisĩna pↄ́ kú á guu gbãao. +Mapi, má zɛ́ vĩ màↄ mazĩa náaikɛ. Tó gbɛ̃́ lɛ́ e á azĩa náai vĩ, má vĩ dɛaàla. +ↄ̃ gↄↄ pↄ́ aalɛ a faaibo, aalɛ a wàaipa, Yesu ń lé, ↄ̃ aa bɛ zɛ́u sãnu. +Baade a zↄ̃lɛ a vɛ̃ɛli ń a kaadↄɛnlio gbáu, gbɛ̃e a vĩadadańzi lↄo, asa Dii Zĩgↄ̃de lɛ́ mɛ́ ò. +Ĩatɛ̃ ì ma lɛ fãanɛ, ĩ́ana ì ma dɛ gwã́, mi itɛ̃kɛ. +lá Dii òwa. Timɛna Sɛla pↄ́ kú Ɛflaiũ bùsu gusĩsĩdeu ↄ̃ a gbɛ̀a, ↄ̃ aa kpàwà. A kɛ̀kɛ kàlɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛu. +O Amasaɛ ma daɛn aà ũ, wá au doũɛ. Tó mi to à gↄ̃̀ ma zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ Yoabu gbɛu za gbão, Lua yãpãsĩ kɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Wa lɛ́lɛ ń swaↄwa, a í i ba, asa tã́aↄ di ń bùsuuɛ. Pↄvãipiↄ mɛ́ tò aa gↄ̃̀ mìsai. +A keeↄ lɛ̀lɛ lɛ guu, ↄ̃ lɛ fɛ̀lɛ kũ̀aamá. +Tó gbɛ̃e ì kpɛ́piu ge à pↄblèu, aàli a pↄkasaↄ pí. +Wɛ̃ ń wɛ̃o Salomↄↄ ìↄ sao Diiwa gɛ̃n àaↄ̃aaↄ̃ɛ. Ì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasao o saokĩi pↄ́ a bò Diiɛwa, ì tulaletikatɛa Dii aɛ we lↄ. Màa à Dii kpɛ́ zĩↄ kɛ̀ lá a maawa. +Málɛ gↄ̃ide pↄ́ zĩ dↄ̃ gbaɛnɛ, aà tↄ́n Hulaũ Abi. +Ɔ̃ ma mipɛ̀lɛ ma kulɛ Dii ma dii Ablahaũ Luaɛ, ma aà sáaukpà, asa à dↄ̀aamɛɛ zɛ́ súsu guu, kɛ́ mà a dii vĩ̀i tↄũna sɛ́ aà nɛ́ɛ. +Kɛata buiↄ ↄ̃ gbɛlaa sɛ̃́ia ń sɛ́ káau, ↄ̃ wà Yuda buiↄ ń Simɛↄ buiↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ wɛ̃́lɛ mɛ̀n kuɛaaↄ̃ↄ kpà Levii bui pↄ́ aa dɛ saona Aalona bui ũↄwa daɛdaɛ ń kpaalɛ ũ. +A yã́ mɛ́ tò káalua, ma yãma! +Duuna pↄ́ wá kɛ̀ Peoo i mↄ́wáo lé? Baa kɛ́ gaga gɛ̃̀wágu, duunapi sãma gì lɛ́ wá lɛ́ e ń a tiaoɛ. +Tó gↄ̃ɛ wùlɛaànↄ, à gbãlɛ̀n we, iↄ gbãlɛa màa e gↄↄ sopla. Wúlɛbↄ pↄ́ gↄ̃ɛpi wùlɛwà píi gbãlɛ̀ɛ. +Zĩgↄ̃ↄ mↄ bòokpa liai, lán sãdãnaↄ ń ń sãↄwa, baade ń a gbɛ̃́ↄ a bòou. +Asa Lua mɛ̀ndoɛ, mɛ́ kↄ́ↄ kú mɛ̀ndo Lua ń gbɛ̃nazĩnaↄ zãnguo, ↄ̃n gbɛ̃nazĩna Kilisi Yesu ũ. +Ɔ̃ Dii yãò Salomↄↄpiɛ à mɛ̀ +Egipiↄ ń Yudaↄ ń Ɛdↄũↄ ń Amↄniↄ ń Mↄabuↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa ku guwaiwaiu aaì ń kã̀kãmↄ kɛ̃ɛlɛↄ. Asa buipiↄ ń Isailiↄ píi, gyafↄↄdeↄnɛ ń sↄ̃u. +Ɔ̃ kípi òɛ̀: N gaɛ, mpi ń n de bɛdeↄ píi. +Aa dau pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo, aa a gbá ń a lidao ń a vú piaaↄ ń a bɛↄ gbɛ̃̀gbɛ̃ maannↄ ń vua doũo. +Ɔ̃ Dii pↄ pàmazi á yã́i, i swã́sɛ ma yã́io. A òmɛɛ à mɛ̀, bee mↄ̀ màa lɛ. Másu yãe oɛ yã́ bee musu lↄo. +Sema àli gyafↄↄde bↄ á guu, asa gbɛ̃́ pↄ́ i tↄ̃zↄ̃o i ma bàakuaánↄ yãdaoɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu gɛ̀ blepiↄ dɛ̀ à mↄ̀ò a daɛ, ↄ̃ à aà mae pↄeã do kùuoɛ̀. +To sĩana ń kua maao àↄ ma dↄ̃́a, asa ma wɛ́ ìↄ dↄnziɛ. +Tó gbɛ̃́ pↄ́ aa yeáziↄ ↄ̃ áliↄ yeńzi, bↄ́ sáau bee vĩi? Baa luayãdansaiↄ ìↄ ye gbɛ̃́ pↄ́ yeńziↄziɛ. +Gbɛ̃́pii loupũnaa mà ń kuuↄo, aa loupilɛa è ń súɛlɛo dↄ gbɛ musu, ↄ̃ vĩa ń kṹ, aalɛ lualua, aa zɛ kãaa. +Dii Malaika ɛ̀a mↄ̀ a gɛ̃n plaadei, à ↄnàwà à mɛ̀: Fɛlɛ pↄble, asa tá gbã̀a ńlɛ mↄ́ oi. +Ɔ̃ Fɛsɛtu yãsɛ̀ à mɛ̀: Kí Agipa ń gbɛ̃́ pↄ́ kúwanↄ laↄ píi, a gbɛ̃́ɛ bee èa? Yuda pↄ́ kú Yelusalɛũↄ ń laↄ píi gbɛ̃́pi yã́ sɛ̀ mↄ̀oa, aalɛ wiilɛa aa mɛ̀, a maa àↄ ku lↄo. +Tó gbɛ̃́ ↄkã̀ aà wúlɛbↄwa, aàli a pↄkasaↄ pí, i zuo, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Dii a báaada a vĩakɛnaↄgu, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +Sↄũina pↄ ìↄ siaɛ, faasaide mae pↄ líↄ nao. +Gbɛ̃́ pↄ́Davidi aà sìsi, à pↄblè à imìaànↄ, ↄ̃ Davidi ikàkaɛ̀. Kási kɛ́ à bↄ̀ oosi, à gɛ̀ ì ń a dii kía zĩkɛnaↄɛ, i ta a bɛo. +Kɛ́ Dii è gbɛ̃nazĩnaↄ yãvãikɛ̀ zↄ̃ↄ dṹniau, gↄↄpii yãbɛ̃ɛ làasoo ↄ̃ aaìↄ kɛ ado, +Aa òɛ̀: Gbɛ̃e ku n daɛↄ guu, a tↄ́ bee vĩo. +Yesu yã́pi oa gbɛa à wɛsɛ̀ musu à mɛ̀: Baa, a gↄↄ kà. Ǹ n Nɛ́ tↄbↄ, n Nɛ́ i n tↄbↄ. +Ɔ̃ à pↄ́piↄ sɛ̀ píi à ń paapaa à ń goaa, ↄ̃ à ń kálɛ à ń aɛdↄ̀dↄkↄ̃wa, ãma i bãↄ paapaao. +Ńyↄ̃ yã́zɛde dↄ̃ sa ń yã́ dↄ̀ↄdeo ń yã́ pↄ́ zɛ́ vĩo ń maa píi zɛ́o. +Gwa! Zĩgↄ̃ↄ bↄ̀ gugbãntoo oi, bui zↄ̃ↄ ń ń kíaↄ fɛ̀lɛ dasidasi za dṹnia lɛ́wa, aalɛ mↄ́. +À o Isailiↄnɛ píi, mↄɛ bee gↄↄ kwide zĩ́ ualɛ ń ualɛo píi aali sã sɛ mɛ̀ndodo. +Aa n aafia gbɛa, aai pɛ̃ɛ mɛ̀n pla kpama, ní sí. +Gↄↄ sopla gbɛa í zↄ̃ↄpi dṹnia lè. +Nɛgↄ̃ɛ a a mae kpɛbↄ, nɛnↄɛ a fɛlɛ ń a dao, nↄzãe a bↄ a zãda kpɛ, gbɛ̃́ bɛdeↄ gↄ̃ aà ibɛɛↄ ũ. +Onɛ́ ma Dii ma mɛ̀, wa vɛ̃ɛ ka tùuↄ guu à pa píi. Tó aa ònɛ wa dↄ̃ kɛ́ vɛ̃ɛ a tùu pa, +Ɔ̃ à Piɛɛ ń Zaakio ń Zãao sɛ̀ gɛ̀ńnↄ. Iwãa kà aà pↄa, tòlobi zùaàgu, +Bakpaaĩna sↄ̃, tó i bàalɛ a zɛ́wao, a fùa eo. +Gbɛ̃pena ìↄ bɛ ń dãↄ asiioɛ, ńsu yãalɛ ń yãbↄlɛn zↄ̃ↄdeoo. +Dii a zɛaànↄ aà gyãkɛa guu, a to aà gyãpi ble. +kɛ́ à á gbáↄ pípi ń á ibɛɛↄ auo, á gbɛ̃ↄ lɛ́naↄ i ń baa ewà. +Ɔ̃ Lazaa dãepiↄ lɛ́kpãsãkɛ̀ Yesuɛ aa mɛ̀: Dii, n gbɛ̃na lɛ́ gyãkɛ. +Kɛ́ aai ń eo, aa Zasↄ̃ ń Yesude pãleↄ gàlɛ bↄ̀ńnↄ wɛ̃́lɛ gbãadeↄ kĩ́i, aalɛ wiilɛ: Gbɛ̃́piↄá dṹniadɛnaↄnɛ. Aa mↄ̀ la, +Má yãdilɛ, mí tó wà Isailiↄ fã́fã buipãleↄ guu píi lá wì pↄ́wɛna ká gbaana guu wà fã́fãwaɛ, baa a wɛ́n do a lɛ́lɛ zĩ́lɛo. +Kɛ́ wa wá Dii Yesu Kilisi mↄa ń gbãao òɛ́, i kɛ wá tɛ́ fĩ pↄ́ wa dà ń kↄ̃niozi no. Wa wɛsì aà zↄ̃ↄkɛlɛɛ, +Dↄaipiↄ yã́pi sɛ̀lɛ ò yã́kpalɛkɛnaↄnɛ. Kɛ́ aa mà Lomadeↄn ń ũ, ↄ̃ vĩa ń kṹ. +Gↄↄ pↄ́ gbɛ̃́ↄ zɛa we, Levii buieↄ Mↄizi ikoyã dàń Pelaiao. +Baa á nↄɛ busɛ wɛ̃nadↄ̃nɛde, nↄɛ pↄ́ lí we kɛ̀sɛ tↄ̃̀ bùsuwao kɛ́ a busɛ mɛ́ wɛ̃nadↄ̃nɛdeɛ yã́i, a bĩikɛ ń a gↄ̃ yenzideo ń a nɛgↄ̃ɛo ń a nɛnↄɛo +Tó gbɛ̃́ gì lɛ́ ãnabikɛkɛ, aà de ń aà daiao oɛ̀ à làawàn we, asa à ɛɛtò ń ma tↄ́oɛ. Tó àlɛ ãnabikɛkɛ, aà de ń aà daiaopiↄ mɛ́ aa aà zↄ̃ aa dɛ. +Ɔ̃ aà ìwaↄ òɛ̀: Tó màa gↄ̃ɛ yã́ dɛ ń a nao, a maa wà nↄsɛo. +Ɔ̃ ma ãnabikɛkɛ̀ lá a òmɛɛwa. Kɛ́ málɛ ãnabikɛpi kɛ, ma kↄ̃fĩ mà wↄ̀ↄwↄↄwↄↄwↄↄ, ↄ̃ wáↄ pɛ̀pɛkↄ̃wa. +Ɔ̃ Yakↄbu fɛ̀lɛ Bɛɛsɛba. Aà nɛ́ↄ aà dà zugo pↄ́ Falaↄ̃ↄ gbàɛ aà sɛ́i guu ń ń nɛ́ↄ ń ń nↄɛↄ. +Kↄpɛkĩi mɛ̀ndo iↄ ku dau lidawa gↄ̃na mɛ̀n plaↄ pɛ́kĩi. A plaade iↄ ku gↄ̃na mɛ̀n pla pãleↄ pɛ́kĩi, a àaↄ̃de iↄ ku gↄ̃na mɛ̀n pla pãleↄ pɛ́kĩi lↄ. Màa daupi lida gↄ̃na mɛ̀n soolopiↄ aaↄ dɛ. +Mↄizi kú ń Diio we e gↄↄ bla fãanɛ ń gwãasĩnao pↄblesai imisai. Ɔ̃ Dii a bàakuańnↄ yã́ mɛ̀n kwiↄ kɛ̃̀ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄwa. +Dii, ń mà lá aa ma sↄ̃sↄ̃ ń vãi pↄ́ aa a lɛkpàaĩmazio píi. +Bee gbɛa ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ: Wà ɛa gɛ́ Yude. +Kɛ́ wà mↄ̀ à zↄ̃lɛ Yeliko e á lɛkãna kã́ bↄlɛ, í gbasa su. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa gↄ̃ Siↄnaↄ, gbɛ̃́ pↄ́ aaↄ ku Yelusalɛũpiↄ, waↄ o gbɛ̃́ pↄ́ wà ń tↄ́ kɛ̃̀ wɛ̃ni taalaupiↄnɛ Lua gbɛ̃́ↄ. +Kpelewaɛ, ma nɛ́? Bↄɛ́, ma nɛia? Àkɛaɛ, nɛ́ pↄ́ ma a lɛkɛ̀ Luawa? +Dii kpagolo kú Filitɛ̃ↄ bùsuu e mↄ sopla, +Wa si Mↄabuↄ wɛ̃́lɛↄu wà ń dɛ̃ↄnzↄ̃ɛ, an ɛ̀waaso maaↄ i gaga gbɛ̃dɛdɛa guu. Kía mɛ́ ò, aà tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. +Má a sãↄ suaba, aaↄ dɛ pↄ́ pↄ́ wì ń síↄ ũ lↄo, mí yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́. +Ɔ̃ Mↄizi ò bílaɛ: Yã́ pↄ́ Dii dìlɛ wà kɛn kɛ. +Má tó à zↄble á ibɛɛↄnɛ bùsu pↄ́ á dↄ̃o guu, asa ma pↄfɛ̃ a fɛlɛ lán tɛ́waɛ, i kṹwá. +Pɛ̃liↄ ↄ́ↄlↄ, asa sɛdɛ líↄ lɛ̀lɛɛ, gawidepiↄ ↄ̃̀ↄkpàɛ. Basana bùsu gialiↄ búbuapɛ, asa líkpɛ sisipi kwɛ̀ɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ do ma la à mɛ̀: Deↄn ulataopuadanapiↄ ũi? Aa bↄ̀ má ni? +Kɛ́ a ò gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa ula daapiɛ aà tɛ́si wuluu ń malaikapiↄ zãnguo, à gɛ̃̀ zɛ̀ wuluue saɛ. +Dii, n pↄkɛaↄ n sáaukpa píi, n yãmanaↄ n tↄbↄ. +Vua ɛ̃́naↄ ku lↄ Filitɛ̃ mɛɛwiapiↄ dasilɛu, an kía gbɛ̃ↄn sↄoↄ pↄ́ ũ. An mɛɛwia bĩ́idepiↄ baade ń a zↄ̃ɛwiaↄ. Gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ pↄ́ wà Dii kpagolo dìlɛwà Bɛsɛmɛsi gbɛ̃́ Yozuee bugbɛapi mɛ́ a seela ũ e ń a gbão. +Tó a gↄ̃ zↄ̃lɛ bùsupiu la, má á zɛdↄ, má á fuangbao, má á gba gbãa, má á gbooo, asa ma pↄ yà yã́ pↄ́ má yìawá yã́iɛ. +Dṹnia ↄ̃̀ↄkpà a gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ yã́i, asa aa pã̀ Dii ikoyãa, aa bↄ̀ yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kpɛɛ, aa aà bàakuańnↄ gↄↄpii yã́ gbòo. +Wekĩi Isaili buiↄ ì gɛ̃u, bui pↄ́ Dii sɛ̀piↄ. Aaì gɛ́ Dii sáaukpai, lá a dìlɛnɛ́wa. +Asa Lua i malaika pↄ́ duunakɛ̀ↄ too, à ń ká gbã́o sia pↄ́ kú zĩ́lɛzĩlɛ guu, àↄ ń kũa e yã́kpalɛkɛgↄↄzĩɛ. +Yuda bùsu dↄaana pↄ́ zↄ̃̀lɛ Yelusalɛũↄ tↄ́ↄn kɛ: Isaili kĩniↄ, saonaↄ ń Levii buiↄ ń Lua ua zĩkɛnaↄ ń Salomↄↄ zↄ̀blen buiↄ zↄ̃̀lɛ Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄ guu, baade ń a tↄↄlɛo, +Dedoũdeↄn wá ũ wápii. Náaideↄn wá ũ. Wápiↄ n zↄ̀blenaↄ, zãmadeↄn wá ũo. +Aà wɛ̃̀ baakwi ń plaode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ swaaↄ̃ɛ. +Bui píi lɛ́ wiilɛ, kpalaↄ lɛ́ bãdɛ. Lua pũ̀na ↄ̃ dṹnia yↄ̀. +Ma yã́ bee taa mà à dasikũ̀, gbɛ̃nↄsɛnininaↄn á ũ wea? +Tó Dii á Lua á ibɛɛ pↄ́ liaaáziↄ nàɛ́ á ↄzĩ, à á gba ĩ́ampakĩi bùsu pↄ́ àlɛ kpáwá à sipi guu, à Amalɛki buipiↄ tↄ́ dɛ dṹniau. A yã́ su sã́águo. +ń nↄɛ pↄ́ ↄkũao ń gↄ̃ɛ ge nↄɛ kɛ̃nudeo ń gↄ̃ɛ pↄ́ wùlɛ ń nↄɛ gbãlɛaoo. +Báaadeↄn zĩkɛna pↄ́ an dii a ń lé bɛ̃́ɛ a sugↄↄpiↄ ũ. Sĩana málɛ oɛ́, diipi a a pↄ́ↄ kɛkɛ ye, i ń zↄ̃lɛ, i pↄblea kãaanɛ́. +À laaika kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabiↄ ò su á leo +aai mɛ: Wámɛ wa gbɛ̃́pi dɛ̀o, wi wɛsiɛo. +Aa wɛ̃́lɛpi sì ń a kíao ń a zↄ̃ɛwiaↄ píi. Ɔ̃ aa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao, aa gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ míↄnzↄ̃ɛ lá aa kɛ̀ Hɛblↄ̃ɛwa, an gbɛ̃e i bↄo. Aa kɛ̀ Dɛbiiɛ ń a kíao lá aa kɛ̀ Libenaɛ ń a kíaowa. +Sĩana málɛ onɛ, kɛ́ ń dɛ ɛ̀waaso ũ, ni pↄ́ da nzĩa ǹ gɛ́ gu pↄ́ ń yei, ãma tó n zikũ̀, ńyↄ̃ n ↄ poo, gbɛ̃pãle i danɛ, i gɛ́nnↄ gu pↄ́ ń yeio. +Gbɛ̃́piↄ buipãle nↄ sɛ̀ɛ ḿpii, mɛ́ an nↄpi keeↄ nɛ́ↄ ìińnↄ. +À gɛ Sikɛũdeↄ lala píi, Gedeↄ̃ↄ nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ kpalablea ń gbɛ̃́ mɛ̀ndo kpalableao, a kpele mɛ́ maanɛ́i? Aaↄ dↄ̃ kɛ́ an aun ma ũ. +Tó táaa duunakɛ̀, à zã̀ Dii yãdilɛaewa à yã́ pↄ́ wìli kɛo kɛ̀, baa tó i gĩkɛ no, à gↄ̃̀ tàaede ũɛ. +gbɛ̃́ pↄ́ ma ń kɛ́ mazĩa pↄ́ ũ kɛ́ aa ma táasilɛpiↄ. +À ma Isailiↄ! Dii wá Lua mɛ́ Dii mɛ̀ndona ũ. +À yã́ pↄ́ wa dìlɛ Yudaↄ dɛdɛa yã́ musu wà a kpàwakɛ̀ Susa taala kpàwà lↄ, aà ↄlↄ Ɛsitɛɛɛ, i a bↄↄlɛkɛɛ̀. À mɛ̀ aà o Ɛsitɛɛɛ aà gɛ́ kí kĩ́i, aà awakpaɛ̀, i wabikɛwà a gbɛ̃́ↄnɛ. +Wà aà gbà zɛ́ aà zĩka ń Lua gbɛ̃́ↄ, i zĩblemá. Wà aà gbà zɛ́ lↄ aàↄ iko vĩ bui píiwa ń gbɛ̃́piio ń buiyãↄ píi ń bùsu píi gbɛ̃́ↄ. +Ɔhↄlibama Yeusi ń Yalaũo ń Kolao ì. Esau nɛgↄ̃ɛ pↄ́ wà ń í Kanaa bùsuuↄn we. +Gↄↄ bee Davidi mɛ̀: Tó gbɛ̃́ ye Yebusiↄ dɛdɛ, sema aà gɛ̃ ízɛ pↄ́ wa sↄ̀ gbɛu guu, i ɛɛↄ ń vĩ̀apiↄ le. Davidi ibɛɛↄnɛ. A yã́i wì mɛ vĩ̀aↄ ń ɛɛↄ gɛ̃ kibɛo. +Dii, ńyↄ̃ↄ ulɛawɛ̃ɛ gↄↄpii yã̀? n pↄkũma tɛ́ aↄ kũ e bↄɛ ni? +Yoiada gaa gbɛa Yuda kíaↄ mↄ̀ kulɛkɛ̀ kíɛ, ↄ̃ à ń yãmà. +Ma gↄↄ pà kↄ̀, wa ma au tↄ̃́lɛ saoi ũ tia. +Ɔ̃ Lɛbɛka fɛ̀lɛ ń a zↄnↄɛↄ, aa kà yiongoↄ kpɛ, aa bↄ̀ tɛ gↄ̃ɛpizi, ↄ̃ à tàńnↄ. +Tó Setãu lɛ́ a gbɛ̃́ↄ gonɛ́, à íbɛlɛsɛ̀ ń azĩaon we. Aà kpala aↄ zɛa kpelewa ni? +Zãa ònɛ́ píi à mɛ̀: Mi á dailɛkɛ ń íoɛ, ãma gbɛ̃e lɛ́ mↄ́, aà iko dɛmala, mi ka mà aà sabala bↄbↄɛ̀o. Ɔ̃mɛ a á dailɛkɛ ń Lua Nisĩnao ń tɛ́o. +Saluũ Ilikia ì, Ilikia Azalia ì, +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: N na Sala kú má ni? À mɛ̀: A ku kpɛ́u we. +Ma Dii ma mɛ̀, má kúánↄ á suabaa yã́iɛ. Bui pↄ́ málɛ á fãaa ń guuↄ, baa tó ma ń mìdɛ píi, má á midɛ míↄmiↄo. Má á toto a zɛ́waɛ, má we à bↄ swã́gagasaio. +Uzia gugwakĩi lɛsĩↄ bòbo Yelusalɛũ bĩ́i wa Gola Bↄlɛ ń Guzulɛ Bↄlɛo ń gola pãleo musu, mɛ́ a boa gbãa. +À Dii á Lua kĩ́i wɛɛlɛ teasisai ń nↄ̀sɛmɛndoo sa, í na Dii Lua kúkĩi boawa, í su ń Dii bàakuaánↄ kpagoloo ń aà pↄ́ keleↄ kpɛ́ pↄ́ álɛ dↄɛ̀, aà tↄ́ iↄ kuwàpi guu. +À yã́ pↄ́ ma zãwà ↄlↄmɛɛ, í ma wɛ́ kɛ̃́mɛɛ, mí nílɛ. +Simↄↄ wèwà à mɛ̀: Mae, wa zĩkɛ̀ e gu gɛ̀ dↄ̀ò, wi pↄe kũo, ãma lá ń ò, má kpá. +Ɔ̃ Davidi ò lↄ: N mae dↄ̃ sã́asã kɛ́ n ma wɛgwàɛ. A yã́i i to n yã́pi mào, kɛ́ n pↄ su yao yã́i. Ń Dii kuao ń n kuao má kú ga lɛ́zĩɛ. +Tiasa lá a bↄ duuna yã́u, álɛ zↄble Luaɛ, ài pↄ́ á e mɛ́ kua adoa pↄ́ a midɛ ń wɛ̃ni láasaio ũ. +Dii tò Sisela ń aà sↄ̃́godeↄ ń aà zĩgↄ̃ↄ kpɛkpà Balaku fɛ̃ndaɛ, ↄ̃ Sisela bↄ̀ a sↄ̃́gou à bàalɛ̀. +Yãpãsĩ pↄ́ ń kɛ̀ Libã a kúlɛmaɛ, n nↄ̀bↄↄ kaalɛa yã́ a sↄ̃ kɛ̃ngu. Asa n gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ, n bùsuↄ ↄ̃̀ↄkpàɛ, n wɛ̃́lɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ kàalɛ píi. +Gia ↄ̃nↄi ì ↄ̃nↄsaideↄ dɛdɛ, làasoosai ì sↄũↄ tↄ̀lↄzↄ̃. +Má pↄblea ń imiao zɛ́ vĩ ma zĩ guuo lé? +Kɛ́ Ehudu ń gbɛ̃́ pↄ́ falu sɛ̀ mↄ̀òↄ falu kpàwà aa làa, aalɛ tá, ↄ̃ Ehudu a gbɛ̃́piↄ gbàɛ. +Lá n gbálaↄ ń gbánɛↄ è, a gueↄ dɛ gĩ̀ oobobↄ ũ, a gueↄ dɛ mↄsi ũ, màa kpalapi aↄ kpaalɛa, ãma mↄsi gbãa aↄ ku a guuɛ, asa ń è mↄsi yãalɛa ń gĩ̀ kúsaaoɛ. +Kɛ́ kí nↄɛpi yãmà, à a ulada ga kɛ̃̀. Lá a bɛ bĩ́i musu màa, kɛ́ wà wɛsɛ̀ wà aà gwà, wa è a ulakasaↄ daa a uladapi zíɛ. +ↄ̃ à uazĩkɛnaↄ sìsi a ònɛ́: À gwa, wà mↄ̀wɛ̃ɛ ń Ɛbɛluo, ↄ̃ àlɛ dↄ́ɛwanↄ. À gɛ̃̀mazi wúlɛimanↄɛ, ↄ̃ ma wiidↄ̀wà. +Ɔ̃ Yesu bↄ̀ we à gɛ̀ Tii ń Sidↄ̃o bùsuu. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii vĩa vĩ ũ. Swã́gbãade sↄ̃ ì lɛ́lɛ da taasiu. +Ɔ̃ Tii kí Hilaũ lá kpã̀sã Salomↄↄɛ à mɛ̀: Kɛ́ Dii ye a gbɛ̃́ↄzi yã́i, ↄ̃ à n kpa ń kía ũ. +Kpↄ̀wɛnaↄ ↄ́ↄlↄ, táalukpanaↄ gↄ̃ wɛ̃nannↄ, gbɛ̃́ pↄ́ aaì kokoa da Niili íuↄ gↄ̃ zeesai. +À aà nɛ́ↄ dɛdɛkĩi kɛkɛ duuna pↄ́ an maeↄ kɛ̀ yã́i, kɛ́ aasu gbãakũ aa gↄ̃ bùsu vĩ, an wɛ̃́lɛↄ dṹnia pao yã́i. +Wá we á yã́io, mɛ́ i kɛ a gↄ̃ lán wápiↄwa, á gↄ̃ɛↄ tↄ̃zↄ̃̀ píi bàasio. +Ɔ̃ Pↄlu pũ̀na ń lↄↄ gbãao à mɛ̀: Ńsu ĩakpa nzĩaio. Wá kú la wápii. +Asa nↄ̀sɛpuadeↄ mɛ́ aa gↄ̃ bùsu vĩ, tàaesaideↄ mɛ́ aaↄ ku a guu. +Levii buiↄ yã́n kɛ lↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ baasↄo ge a dɛa lí mↄ́ kpaaũkpɛ zĩ kɛi. +Àkɛa n mikpɛlìwɛ̃ɛi? Wá wɛ̃nakɛa ń wá wɛtãao sã̀ngu yã̀? +Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: N mae ku má ni? Yesu wèmá à mɛ̀: Á ma dↄ̃o mɛ́ á ma Mae dↄ̃o. Tó a ma dↄ̃, dↄ̃ a ma Mae dↄ̃̀. +Aà nɛnↄɛ tↄ́n Sɛɛla. Ɔ̃mɛ Bɛtoloni Musu ń Bɛtoloni Zĩ́lɛo kàlɛ ń Uzɛni Sɛɛlao. +Bↄ́ ń ye mà kɛnɛi? A wèwà à mɛ̀: Dii, má ye màↄ gueɛ. +Ɔ̃ à yã́ pↄ́ Mika kɛ̀ɛ ònɛ́ à mɛ̀: Àlɛ fĩabomɛɛ. Aà saonan ma ũ. +Ma yenzide dɛmɛɛ lán tue ge bùasanawa. À aà gwa zɛ wá kpɛ́ kpɛ. Àlɛ wɛ́kpalɛ fɛnɛntiu, àlɛ gugwagwa a mↄↄ zãnguo. +Kɛ́ kíapi lɛ́ bàalɛ, ↄ̃ aa pɛ̀wà. Aa aà kũ̀, ↄ̃ aa aà ↄnɛmiaↄ ń aà gbánɛmiaↄ zↄ̃̀zↄ̃. +Maalata, Bɛtanↄ ń Ɛlekonio. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ soolo, an baade ń a bualoũↄ. +À zĩkɛ ikoyã pↄ́ aa dàɛ́wa ń lá aa yã́kpalɛ mìdɛo. Ásuli pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. +A dɛ Sinai gbɛ pↄ́ kú Laalubuↄ bùsuu yã́ taa ũ. Yelusalɛũ tia dɛ a ũ lↄ, asa àlɛ zↄble ń a gbɛ̃́ↄ píiɛ. +Lou deia vĩe? Dé mɛ́ dɛ sua pↄ́ ì kpa mae ũi? +Kↄmalɛdeↄ ku n guu, aa zɛ̀ ń gbɛ̃dɛo. N gbɛ̃eↄ ì tã́a blɛↄ ble gbɛ̀sĩsĩↄ musu, ↄ̃ aaì ɛa gbãsĩkɛ n guu. +Bee kɛ̀ píi, kɛ́ yã́ pↄ́ Dii dà ãnabiɛ a ò e kɛ à mɛ̀ +À tↄↄlɛ zĩ́napɛ̀lɛ ísiau, a kàlɛ ń swaↄ. +Gbɛ̃́ daside ìↄ ye gbãade zɛńnↄɛ, ãma yã́kpalɛkɛa ń gbɛ̃́ↄá Dii yã́ɛ. +wá Uflata baaladeↄ n zↄ̀blenaↄ mɛ́ lápi kɛ̃̀nɛ kí Aatasasa, wa mɛ̀ +Aa aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ, aa lɛ́ikakawà, aa aà gbɛ̃ ń flàalao, aai aà dɛ, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i vu. +Tó kíae ge buie lɛ́ wɛɛlɛ yã́pi lilɛ ge àlɛ wɛɛlɛ Lua kpɛ́ pↄ́ kú Yelusalɛũpi wí, Lua pↄ́ tò a tↄ́ kú gupiwa, aà ade fu. Ma Daliusi mámɛ ma yã́pi dìlɛ. Wà zĩkɛwà maamaa. +Ma wɛ́ dↄi wà wɛsikↄ̃lɛ tia, wí yãbↄ kↄ̃ lɛ́u. +Bↄ́ n yenzide dɛò dãↄlai? n gbɛ̃́ pↄ́ ń kɛfɛũ dɛ nↄɛↄla píi, bↄ́ n yenzide dɛò dãↄla ↄ̃ n gbasa n nawɛ̃ɛ Luazi màai? +Baa nɛgↄ̃ɛnaↄ ì sakamagu, tó málɛ mↄ́, aaìↄ ma kɛ pↄ́ↄpↄↄ. +A maa wá mae tↄ́ ga a buiↄ guu a nɛgↄ̃ɛisai yã́ie? Tↄↄlɛ kpáwá ń wá mae bɛdeↄ sãnu. +À kũ̀ ziiaↄ aaↄ náai vĩɛ. +Ásu á gbɛ̀wina pↄ́ dɛ taaside wɛ̃nade ũ wɛtão, á gbɛ̃́ Isaili ge bↄ̀mↄ pↄ́ kú á bùsu wɛ̃́lɛun nò. +Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ. À gbɛ̃́ pↄ́ mↄↄna dↄ̃ maamaa wɛɛlɛ mↄomɛɛ. +Mi n ↄtondↄkĩi gwa, mi n yãma, asa ma kɛkɛá píi kú n ↄzĩɛ. +Kɛ́ Yesudeↄ kã̀aaaàzi, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̃̀ wɛ̃́lɛ guu. Kɛ́ a gu dↄ̀, aàpi ń Baanabao aa gɛ̀ Dɛɛbɛ. +Gↄↄ bee Isailiↄ kía vĩo, mɛ́ Dã buiↄ lɛ́ bùsu wɛɛlɛ wà zↄ̃lɛu, asa e tia kpaalɛ pↄ́ aa sɛ̀ Isaili bui kĩniↄ guu i gↄ̃ ń pↄ́ ũo. +Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ kuaànↄↄ Mizipa gbɛ̃́ kↄ̃napiↄ sì Isimaɛlawa Gedalia dɛa gbɛa, aa ń sɛ́lɛ, zĩgↄ̃ↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́ↄ ń kía nↄↄ gwana pↄ́ à sùńnↄ ń Gabaↄ̃ↄoↄ, +Ɔ̃ Naama gɛ̀ kí kĩ́i à mɛ̀: Wɛ̃́ndia pↄ́ bↄ̀ Isaili bùsuu ò kɛ́wa kɛ́wa. +Vɛ̃ɛ ì to wà gↄ̃ láanipↄ ũ, í gbãa ì ń da yãbↄlɛu, gbɛ̃́ pↄ́ tò à a dɛ ↄ̃nↄ vĩo. +A ònɛ́ lↄ: Gu pↄ́ a pilau, àↄ ku we e à gɛ bↄò wɛ̃́lɛpi guu. +Lua yãoa doũpi mɛ́ tò musu ń dṹnia tiaɛ beeo dilɛa tɛ́ pↄ́ ũ e gↄↄ pↄ́ a yã́kpalɛkɛ ń a yãdansaiↄ, i ń kaalɛ. +Wí a ń kṹ yãpãsĩgↄↄo, baa tó nↄana kà, aaↄ kãaɛ. +Álɛ bↄ Dii yã́ kpɛ gbãɛ. Tó a gi Dii yãmai gbã, aà pↄ a fɛ̃ Isaili bui píizi ziaɛ. +Lua ì yã́zɛde fuangbaa? Gbãapiide ì yãmaa bãdɛa? +Kɛ́ Yoabu bↄ̀ Davidi kĩ́i, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa pɛ̀lɛ Abinɛɛpizi. Aa aà lè Sila lↄ̀ↄ kĩ́i, ↄ̃ aalɛ suaànↄ, ãma Davidi a yã́ dↄ̃o. +Dii Nisĩna dɛ̀dɛwà, ↄ̃ à nↄ̀ↄmusupi gyawì, lá wì blenɛbↄlↄ goaawa. Kási a pↄe kũa sↄ̃o. I yã́ pↄ́ á kɛ̀pi o a mae ge a daɛo. +Dii ua bↄlɛ kɛ, gbɛ̃maaↄ mɛ́ ì gɛ̃u. +Dii ma bↄ ga lɛ́zĩ, à wɛ́i gògomɛɛ, i to ma gɛ̃nalɛ̀o, +An vãikɛ guu aa bↄ̀ ma yãdilɛaↄ kpɛ dɛ buiↄla, aa gì ma ikoyã mai dɛ bùsu pↄ́ liaańziↄ deↄla. Aa gì ma yãdilɛaↄiɛ, aai tɛ ma ikoyãpiↄzio. +À vua kpà kpɛ́pi guu kpɛ́kpɛ ń tulaletikatɛakĩi pↄ́ kú kpɛapi suuna saɛo. +Gbɛkↄlɛgↄↄ ku, gbɛkãaagↄↄ ku, bↄ̃̀nↄblegↄↄ ku, a zɛgↄↄ ku. +Ɔ̃ Piɛɛ aà kũ̀ a ↄplaawa, à aà fɛ̀lɛ zɛ̀. Wegↄ̃ↄ aà gbálaↄ ń aà gbakũpɛɛkĩiↄ gbãakũ̀. +Má a tↄ́ gbia pↄ́ á tò a ↄ̃̀ↄkpà buiↄ guu kuaadoakɛ ↄlↄnɛ́. Ma Dii Lua ma mɛ̀, tó ma tↄbↄ̀ á musu an waa, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Tó gbɛ̃́ ↄnà gbɛ̃́ pↄ́ wa dɛ̀ ń fɛ̃ndaowa ge gɛ ge gɛwa ge mia, aↄ gbãlɛaɛ e gↄↄ sopla. +Aà buiↄ midɛ, an tↄ́ ga gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ fɛlɛↄ guu. +Má a seelade gbɛ̃ↄn plaↄ gba zɛ́ aa ãnabikɛkɛ gↄↄ ↄ̀aa soolo ń bàaↄ̃opi (1.260) guu zwã̀nkasaↄ dadaa. +Sĩana guu malaikaↄ ↄ̃ àlɛ ↄdamáo, Ablahaũ buiↄnɛ. +Ásuli gbãable gbɛ̃́ pↄ́ wa nàɛ́ á ↄzĩpiↄwao. À tó á kua á sãↄ dazɛwa, +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ íɛ bee mì, imi a ɛa aà dɛ lↄɛ. +Kɛ́ Falisiↄ è, ↄ̃ aa ò Yesuɛ: N ìwaↄ gwa, aalɛ yã́ pↄ́ wìli kɛ kã́mabogↄↄzĩo kɛ. +Má yã́ vĩ dasi mà onɛ, ãma má ye mà kɛ̃nɛ láuo. +Tó wà yã́ pↄ́ ń dìlɛ kpàwakɛ̀ n bùsu zↄ̃ↄ guu píi, nↄɛↄ bɛɛɛ dↄ̃ ń zã́ↄnɛ, nↄgbãaↄ ń nↄ nɛ́naↄ píi. +Ɔ̃ kí mɛ̀: Tó gbɛ̃e lɛkã̀ yã́piwa, mↄaànↄ ma kĩ́i la, a e ĩadama lↄo. +Dii Yesu Kilisi gbɛ̃kɛkɛɛ́ á nisĩnau. +A gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ wa ã́nusu ń vuao ń pↄ́piↄ yↄ̃̀ kiloowa wá Lua kpɛ́u, ↄ̃ wá kpà saona Ulia nɛ́ Mɛlemↄwa. Finɛasi nɛ́ Ɛleazaa kuaànↄ ń Yesua nɛ́ Yozabao ń Binui nɛ́ Nↄadiao. Levii buiↄnɛ ḿpii. +Gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ baakwi e blakwi, aaiↄ mↄ zĩkɛi kpaaũkpɛuↄ ↄ̃ ńyↄ̃ ń nao. +Wá ibɛɛↄ mìdɛ bɛ! Tɛ́ kũ̀ pↄ́ pↄ́ dińziↄwa. +A yã́i ma lápi kɛ̃̀ɛ́, ma likpàlɛwá mà e dↄ̃ tó á yã́ pↄ́ má òɛ́ kũa píi. +Aalɛ sↄ̃aàzi dodo aalɛ mɛ: Fↄ Yudaↄ kía! Ɔ̃ aalɛ aà sãnkɛkɛ. +Lebao, Siliũ, Aini ń Limↄo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ píi baakwi mɛ̀ndosai, an baade ń a bualoũↄ. +Baa kɛ́ à bàalɛ̀ mↄsi gↄ̃kɛbↄɛ, mↄgotɛ̃ ka mɛ́ a aà pá. +Yeloboaũ zↄ̃lɛa kpalau píi wɛ̃̀ bao ń plaoɛ. Kɛ́ à gà, ���̃ aà nɛ́ Nadabu zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Asiliↄ kí Saagↄ̃ a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ zĩ̀, ↄ̃ à gɛ̀ lɛ̀lɛ Asedodawa a sì. +ní bↄńnↄ Bɛninↄũ guzulɛu Tàaso Bↄlɛ saɛ. Yã́ pↄ́ má onɛ kpàwakɛ we, +Ɔ̃ aa òɛ̀: Gbɛawɛ̃ɛ Luawa wà dↄ̃ tó wá tá a kɛ na. +ásu to gusi à aà gɛ le líwao. À aà vĩ zĩbeezĩ, asa gbɛ̃́ pↄ́ wa lòo líwa á gbɛ̃́ pↄ́ Lua láaikɛ̀wàɛ. Ásu to bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwá gbãlɛ màao. +Wá maeↄ duunakɛ̀, aa ku lↄo, ↄ̃ an tàaeↄ lɛ́ wí wá musu. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ aà gbɛ̃́ ũ á guu, Lua kuaànↄ, i ta Yelusalɛũ, Yuda bùsuu, i kpɛdↄ Dii Isailiↄ Lua pↄ́ dɛ Dii ũ Yelusalɛũɛ we. +Aalɛ pãa gbɛwa vĩakɛ, ↄ̃ aa kúla mɛ̀n síiↄ̃ gbàɛ gó pↄ̀ↄkpɛ, ↄ̃ aalɛ Lua sisi gu dↄnɛ́ kpakpa. +Aalɛ wiilɛ, aalɛ ń ulaↄ gbãɛ, aalɛ bùsuti zu musu. +Ɔ̃nↄna vãikɛa vĩa vĩ, ì ɛ̃ɛ̀, sↄũ ì azĩa náai vĩ, ìↄ wãa. +Á dↄ̃ lá Timↄtee náai vĩ, à zĩkɛ̀manↄ baona yã́ musu lá nɛ́ ì zĩkɛ ń a maeowa. +Siↄna baonakpana, dɛdɛ gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩwa, lɛda ía. Yelusalɛũ baonakpana, yão gbã́ugbãu vĩasai, o Yuda wɛ̃́lɛdeↄnɛ: Á Lua kɛ! +Ɔ̃ aa fã̀aa aa gɛ̀ Egipi gupiiu sɛ̃ kɛ̃́i musã ũ. +Aà gↄ̃ɛkɛbↄ lɛ́ ibↄlɛ ge à kàn lò, ade gbãlɛ̀n we. Lá aà gbãlɛa aↄ dɛn kɛ +Manase buiↄ lɛɛ do ń Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń bùsu vĩ kↄ̀. Dii zↄ̀blena Mↄizi mɛ́ kpaalɛ̀nɛ́ Yuudɛ̃ gukpɛ oi. +Ásu mↄkpɛ sɛ́o ge babalabↄↄ ge kyaleↄ. Ásu zɛ zɛ́u à fↄkpa gbɛ̃ewao. +ní mɛ ńyↄ̃ gɛ si bùsu pↄ́ kálɛa bĩ́isai guu, ní lɛ́lɛ a gbɛ̃́ pↄ́ kú dↄdↄa kílikiliↄwa. Aa bĩ́i ge bↄlɛ ge zɛ́kakabↄ gbãae vĩo. +Aa dìlɛ e kↄↄ lá Mↄizi òwa. Bee i yaikɛo, i kↄ̀ↄkao. +Pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ tã́aↄ ũ di ń bùsuuɛ, aaì kulɛkɛ ń ↄzĩpiↄnɛ. +Ɔ̃ kí aà là à mɛ̀: Ɛ̀waaso Abisaloũ ku aafiaa? Etiopi buipi wèwà à mɛ̀: Ma dii kí, Lua to n ibɛɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa fɛ̀lɛ aalɛ ĩadamaↄ gↄ̃ lán ɛ̀waasopiwa. +Niↄ aà tàasika lá gu lɛ́ dↄ, niↄ aà lɛ ǹ aà gwa gↄↄpii. +à wɛ̃́lɛ pↄ́ Hilaũ kpàwaↄ kɛ̀kɛ kàlɛ, ↄ̃ a kpà Isailiↄwa, aa zↄ̃̀lɛu. +máli tó lou ma á bùsuu a gↄↄwaɛ, tↄↄlɛ ali blɛkɛɛ́, líↄ i nɛiɛ́. +À yãdà Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄola, à ń kaalɛ aa gↄ̃̀ túfu ũ yã́ pↄ́ a luayãdansaiↄ le seela ũ. +Ɔ̃ aa òɛ̀ ń Sili yã́o aa mɛ̀: Adeↄ n dↄ̃ ń aafiao, Záai! Nanapi yão wápiↄ n zↄ̀blenaↄnɛ, wí a bↄↄlɛkɛnɛ. +Ɔ̃ Dii malaikae bↄ̀ mↄ̀wà, à zɛ̀ tulaletikatɛakĩi ↄplaai. +A wèmá à mɛ̀: A tã́a pↄ́ má pìↄ sɛ̀lɛ, ↄ̃ a ta ń ma saonao. Bↄ́ mɛ́ gↄ̃̀mɛɛ lↄi? Bↄ́yãi álɛ ma la yã́ pↄ́ ma leii? +ↄ̃ aa dikpɛpi kɛ̀ Sinai guwaiwaiu mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ oosiɛlɛ. Aa kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa píi. +Á mae ↄ̃nↄkɛ̀mɛɛ à ma asea lìlɛ gɛ̃n kwi, ↄ̃ Lua i to à yãe kɛ̀mɛɛo. +Ásu to duuna àↄ iko vĩwá lↄo, asa á na ikoyã ↄzĩo, sema Lua gbɛ̃kɛ. +Bee yã́i músi dasi n le, ásoo kɛ̀ma kã́ndo. +Naama mɛ́ Siliↄ kía zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. A bɛɛɛ vĩ a diiɛ mɛ́ tↄdeɛ, asa aà sabai Dii tò Siliↄ zĩblè. Nɛgↄ̃naɛ zĩ guu, ↄ̃ kusu aà lè. +Ma Dii ma mɛ̀, tó a ma yãmà, álɛ gɛ̃ wɛ̃́lɛpi bↄlɛↄu ń asoo kã́mabogↄↄzĩ lↄo, tó á dↄ̃ kɛ́ gↄↄpiá ma pↄ́ɛ, álɛ zĩe kɛ gↄↄpi zĩ́o, +Zĩ́ pↄ́ wà nísikà saokĩiwa, ↄ̃ kíapiↄ mↄ̀ ń ń gbaↄ saokĩipi aɛ saokĩipi sakɛ̃a yã́i. +Lá a pↄnakɛ̀ gↄↄ pↄ́ Isaili bùsu gↄ̃̀ da yàaa, màa má kɛɛ́ sↄ̃. Sei gbɛ ń Ɛdↄũ bùsu píio a gↄ̃ da yàaa, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Gbɛ̃́ pↄ́ má sɛ̀ lípana a kↄpapa, mí zↄa pↄ́ Isailiↄ lɛ́ dↄwá midɛ. +Zipoo nɛ́ Balaki, Mↄabuↄ kía è lá Isailiↄ kɛ̀ Amↄleↄnɛ, +Kɛ́ wa ka Yelusalɛũ, wa kã́mabò we gↄↄ àaↄ̃. +Ma Dii ma mɛ̀, gbãadeↄ yãkɛa a dↄ̀ↄwa dↄ̃o. Aaì gbɛ̃́ↄ wɛtã aa ń taiinkɛ, aaì ń àizɛɛↄ naaa aa taò ń bɛ. +Dikpɛ gↄↄ soplade zĩ́ àli sao màa ń gáaenao sopla ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. +Ĩatɛ̃ gɛ̃a kpɛ́u góilɛna kú ísidaa mɛ́ Yesu kú sĩ̀sĩa ado. +Za we wa ba poo gɛ́ò Galebu sĩ̀sĩwa, wi liaa gɛ́ò Goai. +Yã́pi a zↄ̃lɛ Amatawa lↄɛ ń Tiio ń Sidↄ̃o, baa kɛ́ aa dɛ ↄ̃nↄnaↄ ũ maamaa. +Kɛ́ Tii kí Hilaũ mà wà Salomↄↄ kpà kía ũ a mae gbɛu, à a ìwaeↄ zĩ̀wà, asa Davidi gbɛ̃naɛ yãa. +Ń beeo an gbɛ̃́ kↄ̃naↄ gↄ̃, an nɛgↄ̃ɛeↄ ń ń nɛnↄɛeↄ bↄ. Tó aa bↄ̀ mↄ̀ á kĩ́i, mɛ́ a ń dàa ń ń yãkɛaↄ è, á nↄ̀sɛ a níni vãi pↄ́ má zĩ̀ Yelusalɛũwa yã́ musu ń ĩa pↄ́ má dàwàↄ píi. +Má sɛdɛ líↄ ba gbáau ń lɛpusialiↄ ń gbɛ́liↄ ń kuliↄ, má pɛ̃liↄ pɛ gugiiu ń kpɛ̃liↄ ń sɛ̃́liↄ, +Ì aà mɛ̀ gueↄ ble, gagyã ì aà mɛguↄ yↄ́. +Ninivadeↄ, wàlɛ mↄ́ lɛ́lɛiwá. À á bĩ́i dↄ̃́a, íↄ zɛ́ gwa! À tepɛ, í zɛ gíũgiũ! +Wà Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛ̀ kí Yosia kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guuɛ. +A yã́ mɛ́ tò gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ taasikɛ Lua pↄeãkɛa yã́iↄ aa ńzĩa na ń Kɛna náaideɛ a ↄzĩ, aai wɛtã wàↄ maakɛ. +Ìli gbãamↄ gbɛ̃eɛo, ì gbɛ̃́ pↄ́ a fĩa sɛa tↄ̀ↄma sↄaaɛ̀ɛ. Ìli pↄ́ símáo, ì nↄandɛna gba blɛ, ì pↄ́ na gbɛ̃́ pↄ́ kú bṹuzi. +Má ↄdiɛwáɛ sa, mí á baasa lán mↄwa ń kasagbↄ̃o, mí á gbãsĩ wolowá píi. +Ɔ̃ Ɛlizi a zuↄ tò we, à bàalɛ̀ bↄ̀ tɛ Ɛliazi, ↄ̃ a òɛ̀: To mà gɛ́ lɛzai ma de ń ma daowa gĩa, mí gbasa mↄ tɛnzi sa. Ɛlia mɛ̀: Gɛ́, ní ɛa su. Ń yã́ pↄ́ má kɛ̀nɛ dↄ̃. +Tó taasi á gbɛ̃e kũ̀, mɛ́ a fↄ̃ azĩa gwa lↄo, àliↄ aà kũa lán bↄ̀mↄ ge nibↄwa, kɛ́ aà e àↄ kú á guu yã́i. +Wá dãuna vĩ, i yↄ̃́ bↄbↄo. Kpelewa wá kɛ tó gbɛ̃e ye gɛ̃ aà yã́ui? +An gbɛ̃eↄ mɛ̀: Tã́ade yãoan weo. Tã́a a fↄ̃ vĩ̀a wɛ́ wɛ̃e? +Gↄↄ àaↄ̃ gbɛa Falaↄ̃ↄ a n misi. A ɛa n da n zĩ guu, ní ɛa ǹyↄ̃ vɛ̃ɛbↄlɛɛ̀, lá niↄ kɛ yãawa. +Aa vlã́ vĩ ń kao lán sóiwa. An iko kú ń vlã́piↄwa aa ĩadaò gbɛ̃́ↄwa e mↄ sↄo. +Ɔ̃ kã́ndo Yesu tↄ́ lì Galile bùsua píi. +Ɔ̃ Falisiↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdepiↄ Yesu là aa mɛ̀: Bↄ́yãi n ìwaↄ líↄ wá deziↄ fɛlɛkaayã kũao ni? Aaì pↄble ↄpia ń gbãbↄio saiɛ. +Pↄ́ pↄ́ a to mà á yã́ sĩana dↄ̃n kɛ: Ń Falaↄ̃ↄ báaao á bↄlɛ lao, sema á dãunapi mↄ̀ la bàasio. +Aaì yãkele nↄsi, aaì nɛi yãĩa ũ, mↄafili mɛ́ ì bↄ ń nɛasakpɛu. +Wá kú yãkelesai Isaili gbɛ̃́ náaideↄ ũ, ↄ̃ ńlɛ wɛɛlɛ ǹ Isaili wɛ̃́lɛdadeɛ beeↄ dɛdɛa? Bↄ́yãi ń ye ǹ Dii wɛ̃́lɛ dɛi? +Ɔ̃ Dii yãò Zelemiiɛ Tapanɛsi we à mɛ̀ +Ma gbɛ̃́, n yeańzi ma pↄ kɛ̀na maamaa, à ma nↄ̀sɛ nìnimɛɛ, asa n Lua gbɛ̃́ↄ sↄ̃ dànɛ́ doũ. +Tó gbɛ̃ↄn plaↄ wúlɛa gudoũ, aa kↄ̃ pusu ma. Kpelewa gbɛ̃doũna a bↄ ĩ́ana yã́ui? +Tó n kpɛ́ dafu dↄ̀, gĩbo a musu yↄↄnnↄ ǹ liai, kɛ́ gbɛ̃e su bãɛ a musu, aà gaa yã́ i wí n musuo yã́i. +Á gbɛ̃e a ma la, bↄ́yãi Lua lɛ́ gbɛ̃́ↄ tàae e lↄi? Dé mɛ́ a fↄ̃ gi Lua pↄeãi? +Wá Lua, ńyↄ̃ yã́gↄ̃gↄ̃ńnↄo lé? Wápiↄ, wá gbãa vĩ zĩgↄ̃ dasidasi pↄ́ fɛ̀lɛwáɛ beeↄ ↄzĩo. Wá dↄ̃ lá wá kɛo. Wá wɛ́ dↄnzi. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń soplao (807), à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +góilɛna laatanaↄ ń góilɛna bɛɛɛdeↄ píi. +Kɛ́ Lua gbãa dìlɛ ĩ́anaɛ, mɛ́ à ísia í lɛ́ dàɛ̀, +Ɔ̃ Mↄizi gbɛ̃boↄ̃api sì gbɛ̃́ pↄ́ an dasi dɛ̀ Levii buiↄlapiↄwa. +Yã́ pↄ́ má ye on kɛ: Lua dↄ̀aa lɛgbɛ̃̀ɛ̀ yãa, à mɛ̀ a bàa àↄ kuaànↄ. A wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń baakwio (430) gbɛa ↄ̃ ikoyã mↄ̀. Ikoyãpi a fↄ̃ lɛgbɛ̃api gbooo, a fↄ̃ à a bãdɛo. +To ma wabikɛa n le, ma suaba lá n a lɛgbɛ̃̀wa. +Gada buieↄ ńzĩa kpà Davidiwa sɛ̃gbãu. Gↄ̃sa gbãaↄnɛ. Aaìↄ ku zĩ̀ sↄu guuɛ, mɛ́ aa sɛ̀ngbao ń sↄ̃nao dↄ̃. An oa bↄ̀ nↄ̀ↄmusuwa, mɛ́ aaìↄ wãa gusĩsĩdeu lán tuewa. +Yã́ pↄ́ Dii ò Yudaↄ kí Saluũ pↄ́ zↄ̃̀lɛ a mae Yosia gbɛu yã́ musun kɛ, à mɛ̀: À bↄ̀ lakĩi, mɛ́ a su la lↄo. +Ɔ̃ Maliama tulale bui maa ↄde sɛ̀ mↄ̀ò, à kà litili guo, ↄ̃ a kà Yesu gbáↄwa à aà gbápiↄ wàa ń a mikão. Tulale gĩ lì kpɛ́a. +Buipiↄ aaↄ pãsĩ, aa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ wɛgwao, aa wɛ̃nadↄ̃ nɛ́ↄnɛo. +Yehu zↄ̃̀lɛ Samali Isailiↄ kía ũ wɛ̃̀ baakwi plasaiɛ. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi ònɛ́: Yãbↄnsaɛ ma we! À ma wɛ́ wɛ̃̀mɛɛ, ↄ̃ á dↄ̃ gu pↄ́ à bↄ̀uoa? +Má onɛ́ wásawasa: Má á dↄ̃ gueio, à gomala vãikɛnaↄ! +Lá gbɛ̃e pↄyayã kɛ̀, i kɛ ma pↄ a yào, ápiiɛ, ge á gbɛ̃eↄ, kɛ́ ma yãoa su gɛ̃agɛ̃o. +Pilati ye yã́ pↄ́ a káńgu kɛ, ↄ̃ à Balaba kɛ̃̀nɛ́. À Yesu kpà sosaↄwa aa aà gbɛ̃ ń flàalao, aai aà páliwa. +a bao ń àaↄ̃ode Delaia, a baasↄo mɛ̀ndosaide Maazia. +Tó zↄe bàalɛ̀ a diiɛ, à mↄ̀ azĩa kpàwá, ásu à aà kpa a diiwao. +Yã́ beeↄ yã́i píi wálɛ lɛdoũkɛnnↄ ń sĩanao, wálɛ kɛ̃́ lá guu. Wá dↄaanaↄ ń Levii buiↄ ń wá saonaↄ lɛ́ ń seela kɛwà. +Ɔvãi lí gɛ́ aɛo, ↄ̃aea isima guu mɛ́ ì kↄ̃́. +Lua i a gbɛ̃́ pↄ́ à dↄ̀aa ń dↄ̃ↄ vũaao. Á Ɛlia yã́ pↄ́ kú lá guuɛ bee dↄ̃o lé? Kɛ́ à gɛ̀ ń Isailiↄ yã́o Lua kĩ́i à mɛ̀ +Yã́ pↄ́ má è ma làasoo guu gↄↄ pↄ́ má wúlɛa ma liiwan kɛ: Málɛ gugwa ↄ̃ ma lí è zɛ tↄↄlɛ guoguo, a lɛsĩ kɛ̀ zài. +Ɔ̃ kí ɛ̀a zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn blakwi pãleↄ ń ń dↄaanao zĩ̀ lↄ. Dↄaanapi mɛ̀: Lua gbɛ̃́, kí mɛ̀ pila kpakpa! +Ĩatɛ̃gbↄ̃ ń wisio a bùsuɛ bee tɛ́kũ píiɛ. Wa pↄ́tↄ̃ weo, pↄe a bↄlɛo, baa sɛ̃. Aↄ dɛ lán Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo ń Adamao ń Zeboiũ pↄ́ Dii ń suumpà ń pↄkũma pãsĩoↄwaɛ. +Ɔ̃ tɛ́ bↄ̀ Dii kĩ́i à gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blakwi pↄ́ aalɛ tulaletikatɛaↄ kàalɛ. +Ezekia Dii gulɛsĩↄ ń aà gbagbakĩiↄ gbòoo lò? A ò Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄnɛ píi aa mↄ kúlɛ gbagbakĩi aɛ Yelusalɛũ la, ↄ̃ àlɛ omɛɛ Dii a Luapi náai ↄ̃ álɛ kɛa? +Ɔ̃ Balaki gɛ̀aànↄ Peoo gbɛ musu bↄaa ń guwaiwaio. +Ásuli lɛsↄkpa zu pↄ́ lɛ́ pↄgbɛ̃ɛo. +Dii Lua Musude ma bↄ ma mae bɛ ma daɛↄ bùsuu, ↄ̃ à yãòmɛɛ, à lɛgbɛ̃̀ à mɛ̀ á bùsuɛ bee kpa ma buiↄwaɛ. Aàpi mɛ́ a a Malaika zĩ aà dↄaanɛ. Wekĩi ↄ̃ ńyↄ̃ nↄsɛu ma nɛ́ɛ. +Kɛ́ aa sù Kadɛsi, Palana guwaiwaiu, aa gɛ̀ Mↄizi ń Aalonao ń Isailiↄ píi kĩ́i. Aa sù ń baoo Isailiↄnɛ píi, ↄ̃ aa bùsupi libɛↄ ↄ̀lↄnɛ́. +A gↄↄ síiↄ̃de zĩ́ ↄ̃ aa fɛ̀lɛ káaukaau, gↄ̃pi lɛ́ taa sↄukɛ à dazɛu, ↄ̃ aà ã̀nsuepi òɛ̀: Zɛ ǹ pↄble, ní gbasa dazɛu. +Mↄizi mɛ̀: Ǹ n gawi ↄlↄmɛɛ. +À kía gawideↄ dɛ̀dɛ, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Aaì mɛ: Lua pila wà dɛ̃ɛka, mɛ́ an yã́ ì li dṹniaa. +Kɛ́ malaikapi tà, Kↄↄnɛi a zĩkɛna gbɛ̃ↄn plaↄ sìsi ń sosa luayãmana pↄ́ nawao. +Wà gĩbò lìa uanapiↄzi mɛ́ wà kĩnaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ lìai zĩ́lɛ. +Má Yudaↄ gba gbãa, má Yosɛfu buiↄ suaba, mí suńnↄ ń pá ziu, kɛ́ má ń wɛ̃na vĩ yã́i. Aaↄ dɛ lá mi ń vũaa yãaowa, asa mámɛmaa Dii ń Lua, má yãmamá. +Wá Lua ku musu, yã́ pↄ́ a yei ì kɛɛ. +Yeakↄ̃i láaa vĩo. Ãnabikɛkɛa a midɛ, yãebuioa lɛ́ a ká, dↄ̃a a gɛ̃zɛa. +An baade migbaa lɛ̀, aa ń lɛkãna wà, aa ń ↄↄ lìli ḿpii, aa zwã̀nkasaↄ dↄ̀dↄ ń pi. +tó an gbɛ̃e yã́ pↄ́ a le dↄ̃̀ ń wãwã pↄ́ àlɛ kɛo, mɛ́ à ↄdↄ̀ kpɛ́ɛ bee oi, mɛ́ à wabikɛ̀ma à sùuugbɛ̀ama, +Tó wa mɛ̀ gbɛ̃nazĩna pↄ́ɛ sↄ̃, wá bíla vĩa vĩ, asa ampii aa Zãa ãnabikɛ sìɛ. +Ásuli fu mɛnawao, íↄ dɛ gbɛ̃́ kàsaaↄ ũ wásawasa yãe kɛ̃́sãawá sai. +Aa ń Isailiↄ Lua è. Safii gbɛ̀ gusalala kálɛ aà gbá zíɛ, a í dɛ búunnↄ wásawasa lán luabɛbuunawa. +gyãeↄ wúlɛau dasidasi, vĩ̀aↄ ń ɛɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ an gu imiaↄ. +Íbɛlɛmidɛna ì kɛa ń kↄ̃o na tↄ̃́, ↄ̃ ì bↄlɛɛ̀ bↄa maa ũ. +Yã́pi kɛ̀ kíɛ maa ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ píi, +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ wá ɛ̀, wa ade wá ɛ́ sↄ̃. Tó wɛ́ a wì, wa aà pↄ́ wí sↄ̃. Tó swaa a ɛ̀, wa aà pↄ́ ɛ́ sↄ̃. Wàli kɛɛ̀ lá a kɛ̀nɛ́wa. +Lá ma n wɛ̃ni bɛɛɛ dↄ̃̀ gbã, Dii ma wɛ̃ni bɛɛɛ dↄ̃ màa, i ma si vãi píiwa. +Dii ì maakɛ gbɛ̃́piiɛ, ì a pↄkɛaↄ wɛ̃nagwa píi. +Bua pↄ́ↄ ↄ̃ ńyↄ̃li ble, ali lɛↄ ń lá ṹadeↄ bↄlɛnɛ. +Làasookɛ yã́ pↄ́ má òpiↄwa, asa Dii a ń gba ↄ̃nↄ apii guu. +Ɔ̃ aa ɛ̀a lɛ́ zɛwɛɛlɛ wà aà kṹ, ↄ̃ à pìlimá. +aa kpa zĩnaↄwaɛ, ↄ̃ wì ↄ̃api kpa baadewa, lá a a bↄↄlɛ vĩwa. +Yesu mɛ̀: Í pↄ́ má mi, á mi fá, ãma zↄ̃lɛa ma ↄplaai ge ma ↄzɛɛi dɛ ma yã́ ũo. Zↄ̃lɛkĩi beeↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ ma Mae kɛ̀kɛnɛ́ↄ pↄ́ ũɛ. +Gↄↄ bee wa Amↄleↄ kía gbɛ̃ↄn plapiↄ bùsu sìmá, bùsu pↄ́ kú Yuudɛ̃ baala za Aanↄi e Ɛɛmↄ gbɛi. +Baa á wɛ̃́lɛ luutɛ̃ pↄ́ kpà wá gbáwa, wá kↄↄlɛowáɛ. Àↄ dↄ̃ sã́asã kɛ́ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kà kãi. +Ma mɛ̀, baa tó n ã́nusu ń vua pↄ́ kú n bɛo kpàa píi, má bↄ Dii yã́ kpɛ mà yãkɛ ń mazĩaoo, a maa ge a vãi. Yã́ pↄ́ Dii a omɛɛ ↄ̃ má o. +Ma ɛa má ò ma idàwàɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ tò wà tↄ̃zↄ̃̀ɛ, sema aà misiilɛ Mↄizi ikoyãɛ píi. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, waiyoo ãnabi sↄũ pↄ́ aali yãe eo, anzĩa yã́ mɛ́ lɛ́ dↄaanɛ́ↄ. +À saokĩiↄ bò Dii kpɛ́u Yelusalɛũ, gu pↄ́ Dii mɛ̀ a tↄ́ aↄ kuwàpi. +Dↄmalɛ Dii ma Lua, ma suaba n gbɛ̃kɛ yã́i, +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Mapi n zↄ̀blena, mámɛ miↄ ma mae sãↄ dã́. Tó nↄ̀ↄmusu ge mai mↄ̀ sã kũ̀ kpàsau, +Fɛlɛ dↄwálɛ! Mↄ ǹ wá misi n gbɛ̃kɛ yã́i. +À zɛ̀ ń Isaili kíaↄ yãkɛaoɛ. À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń a nɛgↄ̃ɛo se. À yãbɛ̃ɛ kɛ̀, lá bui pↄ́ Dii ń yá Isailiↄnɛↄ ì kɛ yãawaɛ. +Àli wɛ̃̀ àaↄ̃de pↄ́ kwide kálɛ á wɛ̃́lɛↄu, +À lí pɛ̀lɛpɛlɛ kpɛ́pi kpɛɛlɛ, kpɛɛlɛpi gbã̀a gã̀sĩsuu blakwiɛ, a yàasa baakwi. À gↄ̃u bò lipɛlɛpiↄ aɛ, ↄ̃ à líↄ pɛ̀lɛpɛlɛ à bilandaa kɛ̀ gↄ̃upi kpɛɛlɛ. +Lua yãò Nↄeeɛ ń aà nɛ́ↄ lↄ à mɛ̀ +Zĩgↄ̃ pↄ́ kuaànↄↄ sↄ̃̀ wɛ̃́lɛpizi ḿpii. Kɛ́ aa kãikũ̀ ń wɛ̃́lɛpio, aa bòokpà a gugbãntoo oi bↄaa ń a bↄlɛo. Guzulɛ da Ai ń ḿpiↄ zãnguo. +Yã́ pↄ́ ma Kilusi, Pɛɛsiↄ kía +Kí Davidi gbɛ̃́ↄ zĩ̀, ↄ̃ wà mↄ̀aànↄ. +Aalɛ wiilɛ aalɛ mɛ: Isailiↄ, à wá leò. Gbɛ̃́ɛ bee mɛ́ ìↄ yãda gbɛ̃́piiɛ gupiiu, ì Isailiↄ awiambↄ ń Mↄizi ikoyão ń guɛ beeo. Bee gbɛa à dↄ̀ɛ Lua uawa lↄ, à gɛ̃̀u ń Gɛlɛkiↄ. +Ɔ̃ aa kpↄ̀ kpaatɛa kↄ̃̀ↄ kpàwà, +Lua, asa n ma lɛgbɛ̃anɛ mà, ↄ̃ n gba pↄ́ ni da n vĩakɛnaↄnɛ dàmɛɛ. +Ma Dii ma mɛ̀ bui bee ì sↄ̃mazi à ma kpɛla ń lɛ́oɛ, an sↄ̃ kuao. Aaì ma sísi gbɛ̃nazĩna yãdilɛaↄwaɛ. +Aa ísia gũgũnapi baa vĩ̀ e Pafↄsi, ↄ̃ aa kpàaũ ń Yuda dabudabukɛna pↄ́ dɛ ãnabi ɛgɛna ũo we. Aà tↄ́n Yesunɛ. +Aaìↄ liaaliaa bui ń buioↄ guu, aaìↄ bɛbɛ bùsu ń bùsuo. +sãsa báa pↄ́ wa kɛ̀kɛ tɛ̃́ɛɛↄ, ayo báa pↄ́ wa kuaↄ, zwãa pↄ́ dɛ suuna ũ, +Kɛ́ à gbã̀gbã màa, gũgũnapi gyãe kĩniↄ mↄ̀ aà kĩ́i, ↄ̃ aa gbã̀gbã sↄ̃. +Tó Isailiↄ sↄ̃́amazi, tó ma gbɛ̃́piↄ tɛ ma yã́i, +n làasoo su ĩadama, i n dayãu gbɛ̃dɛa pã ge tↄsia nzĩaɛ yã́ musuo. Baa, tó Dii maakɛ̀nɛ, to mapi n zↄ̀blena ma yã́ àↄ dↄngu. +Kɛ́ Yesu yã́ beeↄ ò a làa, aà yãdaanɛ́ bↄ̀ bíla saɛ, +Yakↄbu dↄ̃̀ Labã wɛ́wa, kɛ́ a yã́ kuwà lán yãawa lↄo. +Nɛba nɛ́ Yeloboaũ kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ Abia gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ, +Gãli pↄ́ Lua dìlɛ la gbɛ̃́ↄ fↄkpàwá. +Kɛ́ wɛ̃̀ àaↄ̃ pↄ́ kí Nɛbukanɛza dìlɛ wà yãdada ɛ̀waasopiↄnɛ lɛ́ kà, ↄ̃ ziiapi gɛ̀ńnↄ aà kĩ́i. +An pinaↄ gↄ̃ńwaɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń náaikɛↄ píi. +Kɛ́ a gu dↄ̀, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ mↄ̀ pↄ́ↄ woloi gbɛ̃́ pↄ́ gàgaↄwa, ↄ̃ aa Saulu ń a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ gɛ è kálɛa Giliboa gbɛpↄlɛu. +Gbɛ̃́ sɛ̃́ia mↄ̀ à mɛ̀: Dii, n ↄ̃api àikɛ̀mɛɛ lɛɛ kwi. +Buipãleↄ tã́ae fↄ̃̀ gì Asiliↄ kíaɛ aà ń bùsu símáe? +Kí Elodi yã́piↄ mà, asa Yesu tↄ́ lìguaɛ. Gbɛ̃eↄ mɛ̀ Zãa Dailɛna mɛ́ bↄ̀ gau. Bee yã́i à gbãaè, àlɛ dabudabukɛ. +Kɛ́ ma wɛsɛ̀, ↄ̃ ma pↄe è lán gbɛ̃nazĩnawa. Zↄ̃a aàpi lɛ́u zĩ́lɛ oi á tɛ́ɛ. Musu oi sↄ̃, àlɛ tɛkɛ lán mↄ̀ tɛ̃a bóiboiwa. +Ãsↄ̃anɛnzĩ wa kↄ̃ kã̀aa wà Dii dↄngubↄ ble. Pↄlu lɛ́ waasokɛnɛ́, a ye ta tó gu dↄ̀ɛ, ↄ̃ à dàyãla e wɛɛdo. +Á pↄble ń taasio weo, pↄe a kɛ̃́sãwáo. Mↄ̀si ku bùsupi gbɛↄ guu, íↄ mↄgotɛ̃ yↄ̃́ a gusĩsĩdeu. +Láanide yá, sòle i midɛ, yãkele ń wío i láa. +Ma zĩkɛ̀ Diiɛ zĩabusaa guu ń wɛ́io. Ma taasikɛ̀ lɛ́ pↄ́ Yudaↄ kpàaĩmaziↄ yã́i. +Ɔ̃ wá maepi mɛ̀ wà ɛa gɛ́ blɛ lúi yↄↄ lↄ. +A yã́ mɛ́ tò kɛɛↄ ì mɛ: À mↄ Ɛsɛbↄ̃, wà Siↄ̃ wɛ̃́lɛpi kɛkɛ kálɛ! +À tↄbↄ̀ dɛ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwipiↄla, kási a ku nɛgↄ̃n tↄde gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ guuo. Ɔ̃ Davidi aà dìlɛ a dↄaiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Tó gbɛ̃́ gɛ̃̀ á kↄ̃kãaa guu vua tãana ń pↄkasa tɛkɛao daa, mɛ́ taaside pↄ́ ulakasa gbãsĩ daa gɛ̃̀ sↄ̃, +Ɔ̃ à Ai kía lòo líwa e oosi. Kɛ́ ĩatɛ̃ lɛ́ gɛ̃ kpɛ́u, à mɛ̀ wà aà gɛ bua líwa wà zu wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu we. Ɔ̃ wà gbɛ kã̀aawà dasidasi, gbɛ̀zɛpi ku we e ń a gbão. +Ɔ̃ Balaku Zabulↄni buiↄ ń Nɛfatali buiↄ kã̀aa Kɛdɛsi, ↄ̃ à dàzɛu kɛ̀sɛ ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwipiↄ. Debolaa kú ń guu. +Wa mɛnɛ Bɛzia bau lↄo, wa n bùsu sísi Guwaiwai bau lↄo. Waↄ mɛnɛ Mapↄeãwɛ̃lɛ, n bùsu sↄ̃ Nↄzãe, asa Dii pↄ aↄ dↄma, mɛ́ n bùsu a zãkɛaànↄ. +Amↄ yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +Ɔ̃ a ònɛ́: E tia á wɛ́ i kɛ̃oa? +Asa aaì mɛ: Ma dↄaanaↄá kíaↄnɛ píio lò? +Ńsu to n pↄ lí pa àao, asa sↄũ mɛ́ ìↄ pↄfɛ̃ vĩ. +Wà gbãamↄ̀ wɛ̃́ndiaↄnɛ Siↄna ń wá Yudaↄ wɛ̃́lɛↄ guuo. +Wà zĩgↄ̃piↄ nàɛ̀ a ↄzĩ ń sa pↄ́ wìↄ o lá gu lɛ́ dↄo tàae pↄ́ wa kɛ̀ yã́i, ↄ̃ à sĩana pã̀lɛ zĩ́lɛ. Yã́ pↄ́ a kɛ̀ píi à saasɛ̀. +An yãkɛaↄ Dii pↄ fɛ̃̀, ↄ̃ gaga gɛ̃̀ńgu. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi kɛ̀ ń wáaↄ ònɛ́ lá wà tã́adepi gbã̀gbã, +Davidi desɛ̃ Yonatãaá lɛdamadeɛ. Aà wɛ́ zɛ̃a mɛ́ lakɛ̃naɛ. Aàpi ń Akemↄ nɛ́ Yeiɛlio mɛ́ Davidi nɛgↄ̃ɛↄ gwana ũ. +Dii tↄↄlɛpi kpɛ do iↄ dɛ aà ua ń aà kúkĩio pↄ́ ũ. A gbã̀a +mɛ̀n blakwikwi, bapiↄ iↄ bↄaa ń kↄ̃o píi. +An gbɛ̃e a yã Ma Dii ma mɛ̀ má ń tàaeↄ kɛ̃́má, má ń duuna yãda lↄo. +Alade pↄ́ kú Nɛgɛvɛ bùsuu kía pↄ́ dɛ Kanaa bui ũ mà Isailiↄ lɛ́ mↄ́ta gbɛ̀ɛↄ guu ń vukpɛɛↄ. +Ɔ̃ malaikapiↄ do tɛyↄ̃ sɛ̀ gbagbakĩi ń kpàoo, à vùa mↄ̀ò ma kĩ́i, +Sↄ̃dilɛ, níↄ wↄ́ↄ vĩ, asa ḿmɛ ńyↄ̃ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛ ma mɛ̀ má kpámá sí, ní kpá gbɛ̃́ɛ beeↄwa. +Mámɛ má Dii á Lua ũ, ma á bↄ́lɛ Egipiɛ. À á lɛ́ ɛlɛ, mí tó à kã́. +Gbɛpiↄ iↄ mɛ̀n kuɛpla Isaili buiↄ tↄ́ lɛ́u. Wa ń tↄ́piↄ kɛ̃ gbɛpiↄwa dodo, lá wì wɛ̃̀sãkɛ̃ pɛ̃nawawa. +Ɔ̃ Dii Malaika òɛ̀: Ɛa ta n diipiwa, níↄ misiilɛɛ̀. +Ɔ̃ Levii buipiↄ Yoɛli nɛ́ Emani dìlɛ ń Bɛlɛkia nɛ́ Asafao ń Mɛlali bui Kusaia nɛ́ Etanio. +Má o ń nↄ̀sɛmɛndoo, Dii, dé mɛ́ kànwai? Ni taasideↄ si gbãamↄnɛdeↄwa, ni wɛ̃nadeↄ bↄ ń wɛtãnaↄ ↄzĩ. +À pìla gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Simↄↄ báatotonawa. Aà bɛ ku ísialɛ. +Mi wabikɛ Mae Gawide, wá Dii Yesu Kilisi Luawa, aà á gba ↄ̃nↄ, i á wɛ́ kɛ̃́ɛ́ ń a Nisĩna gbãao, kɛ́ à e à a dↄ̃ wásawasa. +Tó Lua Nisĩna dìɛ́, á gbãae, íↄ dɛ ma seeladeↄ ũ Yelusalɛũ ń Yude bùsu gupiio ń Samali bùsuo e à gɛ pɛ dṹnia lɛ́wa. +A yã́i wa Siↄna sa pa bugbɛ ũɛ, Yelusalɛũ i gↄ̃ bɛzia ũ, Lua kpɛ́ sĩ̀sĩ i gↄ̃ sĩ̀sĩ líkpɛde ũ. +Naata Ɛliabu ì, Ɛliabu Yeloaũ ì, Yeloaũ Ɛlikana ì, Ɛlikana Samuɛli ì. +Wà aà gↄ̃kɛbↄↄ kàlɛ tã́a pↄ́ wì mɛ Asetaati kpɛ́u, ↄ̃ wà aà gɛ lòo Bɛtɛsã bĩ́iwa. +Zãpiↄ iↄ pɛpɛ lipɛpɛɛpi zĩ́lɛ lipↄ̃ↄↄ pↄ́ wàli táabũnupi sɛòↄ ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yã́ĩikpawà aↄ maa e, Lua a báaadaaàgu maamaaɛ. +wa wá gbɛ̃́ Timↄtee, wá Lua zĩkɛndee Kilisi baokpaa guu zĩ̀wá, kɛ́ aà á gba gbãa, i á nↄ̀sɛ níniɛ́ á luanaaikɛa guu, +níↄ swapi í mi. Má dìlɛ gbagbaaↄnɛ aaↄ n gwa we. +asa baade a azĩa aso sɛɛ. +Kɛ́ aa sì lákpɛu màa, aa è zↄ́i lɛ́ bàalɛ, ãma an gbɛ̃e i ↄzↄ̃wà a dà a lɛ́uo, kɛ́ aalɛ vĩakɛ yãdilɛaɛ yã́i. +Má ɛa á zɛdↄ, íↄ zɛdↄa. Á Isaili nɛnↄnaↄ, á ɛa á sɛ̃́sɛ̃naↄ sɛ lↄ, í bↄlɛ gɛ̃ò pↄnakɛnaↄ ↄ̃wãu. +An pla ḿpii an wɛ́ kɛ̃̀, ↄ̃ aa dↄ̃̀ sa kɛ́ wa ku puizi. Ɔ̃ aa goola lá nàmi aa nàńzi. +Má n kɛ gbɛ̃́piↄnɛ bĩ́i ũɛ, mↄgotɛ̃ bĩ́i pↄ́ wa fↄ̃ gbooo ũ. Aa sòlekɛnnↄ, kási aa n fuo, asa máↄ kunnↄɛ, má n suaba, mí n bↄ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ì zɛ́ da gbɛu we, ì wɛsi gupi pↄ́ bɛɛɛdeↄlɛ píi. +Gbɛ̃e bↄ̀ Baali Salisa à mↄ̀ Lua gbɛ̃́piɛ ń pɛ̃ɛ pↄ́ wa kɛ̀ ń pↄ́wɛn sɛ̃́iao mɛ̀n bao ń mase dafuo. Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: Kpa gbɛ̃́piↄwa aa só. +Isailiↄ, àↄ wɛdↄ Diizi za gbã e gↄↄpii. +Gwã́ beeè kálɛa gupiiu. +Ásu àↄ dɛńwao, asa á Mae pↄ́ pↄ́ á a ni vĩ dↄ̃ e àↄ gɛ́ gbɛaiwa. +Ì yão kpã́sã, ↄ̃ lougbɛpi ì yↄ́, ì ĩ́ana gbaɛ, a í ì bàalɛ. +Wà kpɛ́ nɛ́na di wá kpɛ́ musu, wí lii dilɛɛ̀ we ń táabũnuo ń kìlao ń filiao. Tó à mↄ̀ wá gwai, ìli pila we. +Kɛ́ wá ibɛɛↄ a baomà, mɛ́ bui pↄ́ liaawáziↄ wɛsìɛ, an kã́ gà, aa dↄ̃̀ sa kɛ́ wa zĩpi kɛ̀ ń wá Lua gbãaoɛ. +Aaìↄ liaaliaa bui ń buio guuɛ, aaìↄ bɛbɛ bùsu ń bùsuo. +Bee yã́i aa ku Lua kpalabaa aɛ, aaìↄ zↄbleɛ̀ aà kpɛ́u fãanɛ ń gwãasĩnao, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báawapi ì ↄkuńla. +Á ma kĩ́i wɛɛlɛ, í ma e, tó a su ma kĩ́i wɛɛlɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Ɔ̃ ma Dii ma mɛ̀ i kɛ mámɛ a ↄ̃ao, ampiↄ ↄ̃ a ↄ̃má, wí i ń kṹ. +Ma n làasoo dↄ̃̀ sa, yã́ pↄ́ ulɛa n sↄ̃un kɛ +Kaalɛ ń gao ì mɛ, wá swã́ a feena màɛ. +Á nisĩna iↄ naa líwa, vĩa iↄ á kṹ gwãasĩna ń fãanɛo, áↄ á kua náai vĩo. +Aà gɛ̃ɛ aↄ dɛ gbɛ̃́ gia pↄ́ wi aà kpa kpalauo ũ. Gↄↄ pↄ gbɛ̃́ↄ yãe yãdaao, a mↄ lɛnakasanɛ́, i kpala símá. +Ɔ̃ Dii bↄ̀ ń ĩ́an gbãao bɛaɛ oi, à mↄ̀ kwaↄ sɛ̀lɛ kà Ísia Tɛ̃au. Baa kwa mɛ̀ndo i gↄ̃ Egipi lↄo. +Ɔ̃ aa zↄ̃̀lɛzↄ̃lɛ gã ń gão, booloeↄ gbɛ̃ↄn basↄo, booloeↄ gbɛ̃ↄn blakwi. +Dii ò Mↄiziɛ: Fɛlɛ kↄↄkↄↄ gɛ Falaↄ̃ↄ le gↄↄ pↄ́ àlɛ gɛ́ swai, ní oɛ̀ ma Dii ma mɛ̀ aà ma gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ ma sísii. +Mi làasookɛ n ikoyã yãaↄwa, ↄ̃ aaì ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ, Dii. +Tó seela beeↄ kɛ̀ma, yã́ pↄ́ n a kɛa zɛ́ è kɛ, asa Lua kunnↄɛ. +Sãusↄ̃ↄ dↄ̀aa Isailiↄnɛ wɛ̃̀ baoɛ Filitɛ̃ↄ kibleamagↄↄ. +Bíla mↄ̀ Mↄizi kĩ́i aa mɛ̀: Wa duunakɛ̀, asa wa Dii ń mpio tàae è. Awakpaɛ̀wɛ̃ɛ aà mlɛ̃ↄ kɛ̃́wá. Ɔ̃ à awakpàɛ̀nɛ́. +Ɔ̃ Davidi aà là à mɛ̀: Tó n mae sù yãpãsĩ ònɛ, dé mɛ́ a omɛɛi? +Ɔ̃ ma gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n pla pↄ́ má kũapiↄ pã̀lɛ, má wìwi á wáa. +Kɛ́ gu dↄ̀, Yesu bↄ̀ wɛ̃́lɛu à gɛ̀ gusaɛna, ↄ̃ bíla lɛ́ aà wɛɛlɛ. Kɛ́ aa bↄ̀wà, aalɛ gíɛ̀ aà ń tó we. +Ápiↄ sↄ̃ á kɛ̃a Luawa yãa. Aà ibɛɛↄn á ũ á làasoo ń á vãikɛaↄ yã́i, +Ɔ̃ Mↄizi ń Isailiↄ píi lɛɛ bee sì Diiɛ aa mɛ̀: Má lɛsi Diiɛ, asa à tↄbↄ̀, à sↄ̃deↄ ń ń sↄ̃́ↄ kà ísiau. +Aà yã́ i sã́ńgu dṹniau, aà tↄ́ i midɛ tↄↄlɛ. +Isailiↄ Lua gawide lí ɛɛtoo, ìli a làasoo lilɛo, asa a dɛ gbɛ̃nazĩna ũ kɛ́ à a làasoo lilɛo. +Salↄna gbɛ̃́ Sitelai mɛ́ Salↄna zùdãnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Adelai nɛ́ Safata mɛ́ guzulɛ zùdãnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +À ɛ̀a òmɛɛ: Ãnabikɛkɛ ĩ́anaɛ. Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ, ní o ĩ́anaɛ ma Dii Lua ma mɛ̀ aà bↄ dṹnia gola síiↄ̃u, aà gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛpiↄ pa. +Yesu yãpãleↄ kɛ̀ dasidasi lↄ. Tó wa kɛ̃̀ lá guu dodo píi, málɛ e dṹnia azĩawa a fↄ̃ taala pↄ́ wa kɛ̃̀piↄ sio. +Kɛ́ à oopì, ↄ̃ à bↄ̀ à azĩa kṹkũa, à mɛ̀ wà mↄ́ ń blɛo. +A tò wà a gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, aà pↄ pà bui pↄ́ a sɛ̀pizi. +Ãma Lua Nisĩna mɛ́ ì gbɛ̃́ wɛ́ kɛ̃́ɛ̀, Gbãapiide lɛ́ĩanapi ì aà gba ↄ̃nↄ. +À a wɛ̃́ndia zĩkɛnaↄ zĩ̀, àlɛ lɛzu wɛ̃́lɛ sĩ̀sĩ misonaa à mɛ̀ +Í gbɛ̃maaↄ ń gbɛ̃vãiↄ dↄ̃kↄ̃ɛ sa, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ zↄble Luaɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lí zↄbleɛ̀oↄ. +Lua a bↄ Temani, Kuaadoade a bↄ Palana gbɛ̀sĩsĩ musu. Aà gawi a kúlɛ luabɛa, aà táasilɛa a dṹnia pa. +Á tò á yão Dii kũ̀ gbãa. I mɛ: Wá yã́ kpele mɛ́ aà kũ̀ gbãai? Kɛ́ i mɛ, vãikɛnaↄ maa Diiɛ, an yã́ ì kaaàgu yã́iɛ. I mɛ lↄ, Lua pↄ́ ì yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ ku máɛ? +Aa wèwà aa mɛ̀: Aawo Baa! N zↄ̀blenaↄn wá ũ, wa mↄ blɛ lúiɛ. +Aà gↄ̃api sↄ̃ ìↄ aà kɛ pↄ́ↄpↄↄ aà fĩikɛ yã́i, kɛ́ aà nↄ̀sɛ e fɛlɛ. +Kɛ́ à kɛ̀ gↄↄpla, pↄkɛkɛgↄↄ kà, ↄ̃ Sãusↄ̃ↄ blenɛbↄlↄ kũ̀, à gɛ̀ a nↄpi gwaiò à mɛ̀: Má ye gɛ́ ma na kĩ́i kpɛa. Ɔ̃ aà nↄpi mae i aà gba zɛ́o +Dii zĩgↄ̃ↄ dↄaanapi wèwà à mɛ̀: Ǹ n kyale bↄbↄ, asa gu pↄ́ ń zɛu kua adoaɛ. Ɔ̃ Yozuee kɛ̀ màa. +Yesu òɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ soona na a ↄzĩ mɛ́ àlɛ a kpɛ gwa, ade i kↄ̃si ń kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́ioo. +Wá gbɛ̃́ taaside pↄnakɛ, kɛ́ Lua aà kã̀fĩ yã́i. +À vua ń ã́nusuo ń pↄ́ pↄ́ kú Ɔbɛdɛdↄũ kĩ́i Lua ua sɛ̀lɛ píi ń pↄ́ pↄ́ kú kibɛ làasiuↄ. Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ tàńnↄ Samali zĩ̀zↄↄ ũ. +Màa à fĩabòɛ̀, kɛ́ vĩa e ma kũ mà duunakɛ mà gɛ́ we, aai gbasa ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa aa ma sↄ̃́sↄ̃. +Laatana ìↄ kiloo vãi kũa, gbɛ̃blea mɛ́ ì kɛɛ̀ na. +Ɔ̃ Yesu mɛ̀: À bee tó. À ↄkã̀ aà swã́wa à aà gbã̀gbã. +Gbɛ̃́piↄ ìↄ lɛsi Dii ua ń sɛ̃́sɛ̃naↄ ń domaↄ ń mↄↄnaↄ ḿpiiɛ. An maeↄ Asafa ń Yedutuo ń Emanio mɛ́ aaìↄ wɛ́tɛńzi Lua ua zĩpi guu. Kí sↄ̃ ìↄ wɛ́tɛ ń maepiↄzi. +Bↄ́yãi n ma bↄ ma da gbɛɛui? A maa yãa mà kɛsaiɛ, kɛ́ gbɛ̃e su wɛsimalɛo. +Ɔ̃ à ń nↄ̀sɛ wɛ̃̀nɛ́, kɛ́ aa e yã́ pↄ́ kú lápiↄ guu dↄ̃. +À wɛ̃́lɛpiↄ kàalɛ ń ń gbɛ̃́ↄ ń guzulɛpio ń líↄ ń sɛ̃ↄ píi. +Ɔ̃ ma pↄ pà gbɛ̃́piↄzi, ma mɛ̀ aaìↄ pãalɛmɛɛ gↄↄpiiɛ, aa ma yã́ kũao. +Ɔ̃ Yesu yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: Nↄsɛna gbɛ̃́ↄ pↄsia kɛ gↄↄ pↄ́ a kúńnↄ nↄsɛ guue? Aawo, ãma a gↄↄ lɛ́ mↄ́ kɛ́ wa nↄsɛnapi bↄ ń guu, gↄↄ bee ↄ̃ aa lɛye sa. +Lá tↄↄlɛ ì to pↄ́ bↄlɛwa, mɛ́ bua ì to pↄ́wɛna fɛlɛ, màa Dii Lua a to yã́zɛde ligua, a to wà ma táasilɛ bui píi wáa. +Kɛ́ másu mà wala kɛ yãzↄ̃ↄ pↄ́ Lua ↄ̀lↄmɛɛↄ musuo yã́i, à lɛ sↄ̀lↄ ma mɛu Setãu ìwa ũ, àↄ ma gbɛ̃. +Buipãleↄ lɛ́ ń gbãable, aa dↄ̃o, an mikã lɛ́ dadau, aa a fãn vĩo. +Gↄↄpla gbɛa swapi í bà, kɛ́ lou lɛ́ ma bùsupiuo yã́i. +Yã́ pↄ́ Mↄizi dìlɛↄ guu píi, a kee ku Yozuee gì a kyokɛi bílaɛo. Baa nↄɛↄ ń nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú ń guuↄ píi kú weɛ. +Ńsu go lakĩio e mà su. Má mↄnɛ ń gbao, mí dilɛnɛ. A wèwà à mɛ̀: Má gↄ̃ la e ǹ su. +aa kↄ̃nikɛ̀. Aa kũ̀sũa kàka sakili yaaaↄ guu, aa kàka zàaĩnaↄnɛ ń vɛ̃ɛ tùu zi paaa naminamiaↄ. +Hɛblↄ̃ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Kola, Tapua, Lɛkɛũ ń Sɛmao. +Ɔ̃ Saulu gì à mɛ̀: Má pↄbleo. Kɛ́ aà ìwaↄ nàɛwà sãnu ń nↄɛpio, ↄ̃ à ń yãmà. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ bùsuu à zↄ̃̀lɛ liiwa. +Dii yãò Amitai nɛ́ Yonasiɛ à mɛ̀ +À gĩbò ń gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ, a pã̀ ma zɛ́a a dɛ̀. +Gↄↄ yↄↄna pↄ́ gↄ̃̀mɛɛ a láa tia. Gomala, ma pↄ e kɛ na, baa yↄↄ +I wúlɛ á wesa swaa liiↄwa, i ↄli ázĩau á wúlɛkĩipiↄwa. I sãnɛbↄlↄ ń gáaena mɛkpaao só. +À zwã̀akpɛpi ń a pↄkeleↄ kɛ píi, lá má a taa ↄlↄnɛwa. +Dii kãi ń a sìsinaↄ píi, gbɛ̃́ pↄ́ aaì aà sísi �� sĩanaoↄ. +Ma a ikoyãↄ kpàmá, ma a yãdilɛaↄ dànɛ́, asa gbɛ̃́ pↄ́ kũa a wɛ̃ni e a guuɛ. +Ɔ̃ Pↄlu sosa badee sìsi a òɛ̀: Gɛ́ ń ɛ̀waasoɛo á gbɛ̃zↄ̃ↄ kĩ́i, asa a ye baoe kpaɛ̀. +Ma Lua, to an yã́ àↄ dↄngu, asa aa saonkɛ gbãlɛ̀ɛ, aa n bàa kua ń saonaↄ ń Levii buiↄ yãdilɛa gbòo. +Kɛ́ nↄɛpi Salomↄↄ ↄ̃nↄyã mà píi, mɛ́ à kpɛ́ pↄ́ a dↄ̀ è +À ń kpá buiↄwa, an zangudepiↄ ikokɛ̀má. +Yesupi ↄ̃ Lua aà bↄ̀ gau. A seeladeↄn wá ũ wápii. +ↄ̃ wi Dii wá Mae sáaukpaò, ↄ̃ wi ɛa wà gbɛ̃nazĩna pↄ́ a kɛ̀ láawa kaò lↄ. +Ń maa mɛ́ ni yãmaakɛ. Ǹ n yãdilɛnɛↄ damɛɛ. +Tó a kãaa, i kɛ Dii blɛ ↄ̃ ili bleo, +Ma pↄ i gbasa kɛ Diiwa na, mí pↄnakɛ kɛ́ à ma suabà yã́i. +Lɛpusiali ã́ zwãapi lipɛlɛↄ ũ mɛ̀n sↄo, ní vua lɛwà píi, ní a káloↄ pí ń vuao, ní a zɛbↄↄ pí ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n sↄo. +Kɛ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza sì wá bùsuu, ↄ̃ wá òkↄ̃ɛ: À mↄ wà bàalɛ Babiloni zĩgↄ̃ↄ ń Sili zĩgↄ̃ↄnɛ, wí tá Yelusalɛũ, ↄ̃ wa gↄ̃ Yelusalɛũ la. +Tó n wɛsìɛ, ↄ̃ ńyↄ̃ ta n deziↄ kĩ́i lá n vĩ̀i Aalona tàwa. +Baa kɛ́ Lua gbɛ̃́piↄ sáaukpà ḿpii a náai pↄ́ aa kɛ̀ yã́i, aai pↄ́ pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀nɛ́ eo, +Kákaa maa líↄ náai vĩo, kɛfɛnkɛ ì gɛ̃zɛaɛ, nↄɛ pↄ́ Dii vĩa vĩ ↄ̃ wì aà sáaukpa. +Dii Nisĩna kua. À ma sɛ mà baonakpa taasideↄnɛ, à ma zĩ mà gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ kpàwakɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa ńzĩa vĩoↄnɛ, mà wɛwɛ̃a kpàwakɛ vĩ̀aↄnɛ, mà gbɛ̃́ pↄ́ yeaↄ polo, +À wɛɛlɛ àↄ yãmaakɛ, i kɛ a vãi no, kɛ́ à e àↄ ku, Dii Lua Zĩgↄ̃de iↄ kúánↄ, lá i o a kúánↄwa. +Gbɛ̃maa pↄ́ misìilɛ vãikɛnaɛ dɛ lán nibↄna pↄ́ a í yàwaɛ, lán lↄ̀ↄ pↄ́ a í ↄ̃̀ↄkpàwa. +Ń kɛfɛũ fá, ni kamagu, wá yeakↄ̃i gɛ̃agɛ̃̀. +Imina kà bùsupiu, a sɛ̃́ia pↄ́ kà Ablahaũ gↄↄ bàasi, ↄ̃ Izaaki fɛ̀lɛ gɛ̀ Filitɛ̃ↄ kí Abimɛlɛki kĩ́i Gelaa. +Aà gbáↄ dɛ lán gbɛ̀pɛlɛ bɛɛɛde pↄ́ wà a zɛbↄ pì ń vuaowa. À bↄ̀ lán Libã bùsuwa, aà zɛa maa lán sɛdɛ líwa. +Asa gbɛ̃e a bↄ maa Luaɛ ikoyãpi kũa yã́io. Lua ikoyã mɛ́ ì to wà duuna dↄ̃. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao gɛ̃̀ kpaaũkpɛu. Kɛ́ aa bↄ̀, aa samaaò bílaɛ, ↄ̃ Dii gawi bↄ̀ gupuau gbɛ̃́pii wáa. +ↄ̃ a òɛ̀: Lá yã́ pↄ́ ń gbɛ̀aan we, ni wɛ̃ni gbã̀a gbɛao ge àizɛɛ ge n ibɛɛↄ gaa, sema yã́gↄ̃gↄ̃a a zɛ́wa dↄ̃a ↄ̃ ń gbɛ̀a, +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kuaànↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo. Saulu bɛ ziia Ziba gɛ̀ lↄ ń a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn gɛ̃oↄ ń a zĩkɛna gbɛ̃ↄn baoↄ. Aa sì Yuudɛ̃u kí ãa, +Wɛ̃́lɛ mɛ̀n soolo pↄ́ á kpá Levii buiↄwa á misiwɛ̃lɛ ũↄ, +Màa ↄ̃ aa lɛdoũkɛ̀ Bɛɛsɛba, ↄ̃ Abimɛlɛki ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Pikↄlio ɛ̀a tà Filitɛ̃ↄ bùsuu. +O nↄɛzↄ̃ↄↄnɛ lↄ aaↄ ku Lua gbɛ̃́ↄ kuawa. Aasu wàↄ dɛ gudɛna ge vɛ̃ɛ zↄ ũo. Aali yãmaa da nↄgbãaↄnɛ, +Ɔ̃ Ibiisi aà tò we sa, ↄ̃ malaikaↄ mↄ̀ dↄ̀aàlɛ. +Mpi sↄ̃ Falaↄ̃ↄ, ńyↄ̃ↄ ku wíwia gyafↄↄdepiↄ guuɛ. Ńyↄ̃ wúlɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa gà zĩ guupiↄɛ. +Á ↄkpa bùsu pↄ́ má kpàwázi, mí tó à zↄble á ibɛɛↄnɛ bùsu pↄ́ á dↄ̃o guu, asa á tò ma pↄ fɛ̀lɛ lán tɛ́waɛ, mɛ́ tɛ́pi aↄ kũ gↄↄpiiɛ. +We aa gɛ̃̀ góilɛnau aa tà Antiↄsi, gu pↄ́ wà ń náu Luaɛ a ↄzĩ yãa aà gbɛ̃kɛkɛnɛ́ zĩ pↄ́ aa kɛ̀ aa làa tia yã́ musu. +kɛ́ à e gbɛ̃́ↄ zↄblewii ma, i ń bↄ ga lɛ́zĩ yã́i, +Má tó wà aà swã́gaga, mí aà gbaɛ. +ge dé mɛ́ a gɛ́ bɛdau à Kilisi bↄ gauio. +Ɔ̃ aa fɛ̀lɛ ń lɛkpaao dɛakↄ̃a yã́ musu. +Gbɛ̃ↄn plaade mↄ̀ à mɛ̀: Dii, n ↄ̃api nɛì lɛɛ sↄo. +ↄ̃ Gadala bùsu gbɛ̃́pii awakpà Yesuɛ aà gońla, asa vĩa ń kṹ maamaaɛ. Ɔ̃ à gɛ̃̀ gó guu, a ye tá. +sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi ń a mↄyãayãana pↄ́ wa pí ń mↄgotɛ̃o ń a lipↄ̃ↄↄ ń a pↄkeleↄ, mↄgotɛ̃ dàa ń a dibↄo, +Ma dii kí, ńsu ǹyↄ̃ yã́pi kũa n sↄ̃uo. N nɛgↄ̃ɛↄ i gaga píio, sema Aminↄ ado. +Bua músikɛ̀, tↄↄlɛ gↄ̃̀ wɛ̃nannↄ, pↄ́wɛna ásookɛ̀, vɛ̃ɛbɛ í vĩo, ku i bↄo. +Ɔ̃ à mɛ̀: Gbɛamɛɛ kí Salomↄↄwa aà Sunɛũ nↄɛ Abisaga kpaa nↄ ũ, asa a ginɛo. +Ɔ̃ kí ò Zadokiɛ: Lua kpagolo sɛ́ ǹ gɛ̃ò wɛ̃́lɛu. Tó Dii ma wɛgwà, a to mà su, mí wɛsiɛ ń a kúkĩio. +A tò saona pↄ́ kú Yuda wɛ̃́lɛuↄ sù Yelusalɛũ, ↄ̃ à gulɛsĩ pↄ́ wa bò saonapiↄ tulaletikàtɛawàↄ gbãlɛ̀ za Gɛba e Bɛɛsɛba. À tã́agbagbakĩi pↄ́ kú wɛ̃́lɛ dↄaana Yozuee bↄlɛu wɛ̃́lɛ bↄlɛ ↄzɛɛ oiↄ gbòo. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Kía an Bona, ma mɛ̀, mámɛ má Dↄaana ń Gↄ̃zãnao ũ, ma bàasio diie kuo. +À sa pↄ́ dɛ à o o, í Dii náaikɛ. +Ɔ̃ Dii tɛ́ sù saobↄ ń yàao ń gbɛↄ ń bùsuopiwa, aa tɛkũ̀, ↄ̃ í pↄ́ kú ɛupi bà. +Wá dɛnɛ bↄ̀mↄↄ ũ, nibↄↄ ũ lán wá deziↄwaɛ. Wá kua dṹniau dɛ lán uenawa tãmaasaiɛ. +Ɔ̃ zĩkɛnapi wùlɛ a dii aɛ, à awakpàɛ̀ à mɛ̀: Mɛnakɛmanↄ, má n fĩabonɛ píi. +Àlɛ a bↄↄlɛkɛnɛ́ lá à kũ̀ Mɛsii taasikɛ, i bↄ gau, à mɛ̀: Yesu pↄ́ málɛ aà yã́ oɛ́ mɛ́ Mɛsiipi ũ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, yão Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄnɛ ǹ mɛ, ma Dii Lua ma mɛ̀, aa mↄ̀ yãgbɛaia yã̀? Ń ma kuao má we aa yãe gbɛaao. +Ɔ̃ à mɛ̀: Ḿmɛnn déi Dii? Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Mámɛ má Yesu pↄ́ ńlɛ ĩadawà ũ. +À gĩ́na bò gↄ̃upiu. Wekĩi ì yã́gↄ̃gↄ̃u, ↄ̃ wì mɛ Yã́kpalɛkɛgↄ̃u. À sɛdɛ lipɛpɛɛↄ kpà a gĩwa za zĩ́lɛ e a balawa. +Bùsu pↄ́ aa tò we aↄ da gii ń kpɛ, i ĩ́ampa a ĩ́ampaa wɛ̃u. An yãvãi go a ń gbɛ̃ɛ, asa aa gì ma yãdilɛaↄiɛ, an nisĩna ye ma ikoyãio. +Nɛ́pi zↄ̃ↄkũ̀ à gↄ̃̀ kã́gbãade ũ. A ku gbáau e gↄↄ pↄ́ à bↄ̀ gupuau Isailiↄwa. +Kɛ́ gↄↄ pↄ́ Lua dìlɛ kà, à a Nɛ́ zĩ̀, wà aà ì gbɛ̃nazĩna iawa Mↄizi ikoyã guu, +Ásuli á gbɛ̃́dee ble ge à aà pↄ́ síwào. Ásuliↄ á zĩkɛna asea kũa e gu dↄo. +Kɛlɛti bùsu ãnabie mɛ̀ Kɛlɛtiↄá ɛɛdeↄnɛ, wài pãsĩↄnɛ, yeuiade pↄewonsaiↄnɛ. +Ma bee è, ↄ̃ má dɛ aà seelade ũ, ↄ̃mɛ Lua Nɛ́ ũ. +Bebai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń baasↄo ń àaↄ̃o (628). +Wasuli ká gbɛ̃nazĩna mɛwao. Á gbɛ̃e su nísipi taa kɛo, kɛ́ ma pↄ́ɛ yã́i, íↄ dↄ̃ kɛ́ ma pↄ́ɛ. +mí suńnↄ ń buibↄkĩi Egipi bùsu gɛↄmidↄkĩi oi. Wekĩi an kpala a gↄ̃u kpɛɛ, +ní ma bↄ gbɛ̃́ pↄ́ ye mapi ń ma nɛ́o tↄↄlɛ pↄ́ Lua tòwɛ̃ɛ síwá ↄzĩ. +Ɔ̃ Isailiↄ kía mɛ̀: À gɛ oɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a zĩkaula da su ĩ́anadã lá à ulapi bↄ̀ lɛ́ kálɛwao. +Ɔ̃ Yozuee ò gbɛ̃́ↄnɛ: Á e zↄble Diiɛo. Asa aà kua adoaɛ, ìli sí sàao. A á tàaeↄ ń á duuna kɛ̃́wáo. +Àli mɛ ao ge aawo. Yã́ pↄ́ dɛ beea bↄ̀ Setãu kĩ́iɛ. +Táabũnu kɛ ń lɛpusialio, a gbã̀a iↄ gã̀sĩsuu pla, a yàasa iↄ gã̀sĩsuu do, a lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu do ń kĩnio. +Ma ↄ̃nↄe taa è dṹniau, a yã́ ma kũ gbãa. +Zãa ye gí, à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ ǹ ma dailɛkɛ ↄ̃ n mↄ ma kĩ́ia? +À go ma kĩ́i vãikɛnaↄ, asa Dii ma ↄↄlↄ mà. +Tó ń ò màa ńlɛ mɛ wà yãvãikɛ, yãmaa i bↄu. Gbɛ̃eↄ ma tↄbɛ̃ɛsì aa mɛ̀ màa mi o. Lua yãdaanla kↄ̃sìńnↄ. +A tò a a lↄↄ mà za musu á totoa yã́i. À a tɛ́ zↄ̃ↄ ↄ̀lↄɛ́ tↄↄlɛ, ↄ̃ a aà yão mà tɛ́piu. +Kɛ́ ĩatɛ̃ kà minanguo, ↄ̃ Ɛlia lɛ́ ń láanikɛ à mɛ̀: À wiilɛ gbãa, ↄ̃mɛ diie ũo lò? Aà làasoo tà saalon nò, á dↄ̃a? À gɛ̀ bĩ́ikpɛkɛi yã̀? À gɛ̀ wɛ̃́lɛu yã̀? Àlɛ ioɛ, ↄ̃ álɛ aà vua? +Gbɛ̃vãi pↄ́ ì kible yɛ̃̀ɛɛsaideↄwa dɛ lán nↄ̀ↄmusu pũnaawaɛ, lán gbɛaana kusiamáwa. +Asa mapi n Kɛna mámɛ má n gↄ̃ ũ, ma tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de! Ma Isailiↄ Bona, an Lua, ma kua adoaɛ, wì mɛmɛɛ dṹnia píi Lua. +Gbɛ̃́ pↄ́ n ń sí za ziↄ yã́ dↄngu, bui pↄ́ ń bò aa gↄ̃̀ ń pↄ́ ũↄ ń Siↄna gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ ń kɛ̀ n kúkĩi ũo. +Ɔ̃ a ò a vĩ̀ipiɛ: Aawo! Ńsu gbãamↄmɛɛo. Asa wá Isailiↄ wìli yã́ bee taa kɛo. Ńsu yãdↄↄsai bee taa kɛmɛɛo. +Bↄa Piailo aa bùa ísiawa gugiiu, ↄ̃ aa sì guwaiwaiu. Kɛ́ aa táaò Etani guwaiwaipiu gↄↄ àaↄ̃, ↄ̃ aa bòokpà Mala. +Ásu tó á mɛ kɛ kpɛ̀lɛo. À gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Lua náaikɛ ń mɛnao aalɛ pↄ́ pↄ́ Lua a lɛgbɛ̃̀ eↄ ↄlɛsɛ́. +Selomi ń a daɛↄ mɛ́ aaìↄ wɛ́tɛ pↄ́ pↄ́ guena Samuɛli ń Kisi nɛ́ Sauluo ń Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛo ń Zeluia nɛ́ Yoabuo kpàↄi ń pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ kĩniↄ kpàↄ píi. +Tela buiↄ yã́n kɛ: Tela Ablaũ ń Nakↄↄo ń Halanao ì, ↄ̃ Halana Lↄtu ì. +À mɛ̀: Wɛzu ǹ gwa. Blesana pↄ́ aalɛ kpáwaoↄ píi blè kãyãalɛↄnɛ ń a bàebaeↄ ń a biliↄ. Ma yã́ pↄ́ Labã kɛ̀nɛ è píi. +Tó gbɛ̃́ↄ lɛ́ o wa aafia, wa ku dↄdↄa, kaalɛ a mↄ́má kã́ndo lá nɛiwãwã ì mↄ nↄsindeewawaɛ, aa bↄo. +À dↄnlɛkɛ Lua gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́ lɛ́ kɛ̃́sãmáↄnɛ. À wɛtã ń nibↄfↄ̃ao. +má gotↄ̃má an tàaeↄ yã́iɛ, mí ń kɛ búubuu an vãi yã́ musu, +A wèwà à mɛ̀: Zipoo nɛ́ Balaki, Mↄabuↄ kía mɛ́ ń zĩ́a. Aa mɛ̀ +Gbɛlaa gɛ̃n soplade Dã buiↄ sɛ̀ daɛdaɛ. +À mɛ̀: À ma yãmanaↄ kãaamɛɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ma bàa kúńnↄ saoaa yã́iↄ. +Ìli ĩ́ampuu vĩakɛ a bɛdeↄ yã́ musuo, asa aà uadeↄ ì ula didikↄ̃aɛ. +Bee gbɛa kɛ́ aà gbɛ̃do pↄ́ wà wↄ̃ↄtɛ̃na dↄ̀ aà ↄwapi bↄ̀, ↄ̃ wà tↄkpàɛ̀ Zela. +Isailiↄ kí Yeloboaũ kpalablea wɛ̃̀ baasↄo ń plaode guu Amazia nɛ́ Uzia gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ. +Gada buiↄ kú ń saɛ Basana bùsuu e à gɛ̀ pɛ̀ Salekawa. +I kɛ ámɛ á yãoo, á Mae Nisĩna mɛ́ a sóso káɛ́ á lɛ́u. +Gbãadepiↄ ku kpɛ́u ń Maliamao, aalɛ aà nↄ̀sɛ niniɛ̀. Kɛ́ aa è à fɛ̀lɛ ń wãao à bↄ̀, aa bↄ̀ tɛaàzi, asa aalɛ e àlɛ gɛ́ ↄ́ↄlↄi miaaɛ. +Gbɛ̃́ↄ, à gwa lá á dɛ gↄↄ pↄ́ Lua á sisi. Dãↄ kĩ́i á daside ↄ̃nↄna ũo, á daside gbãade ũo, á daside kíabui ũo. +Ɔ̃ wɛ̃́ndiapi bàalɛ̀ gɛ̀ yã́pi dàu a sìu a bɛdeↄnɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa Dii vĩa vĩ, zɛkoleasɛna ì sakaaàgu. +Má yãonɛ, swã́sɛi! Má yã́ pↄ́ ma swã́ mà sɛ́lɛ mà siunɛ. +N nↄɛ dɛ lán Davidi kalangawa. Sɛngbao mɛ̀n ↄ̀aa sↄo looawà, nɛgↄ̃naↄ gↄ̃kɛbↄɛ píi. +À o gbɛ̃maaↄnɛ aaↄ ku aafia, asa aa ń yãkɛaↄ gbɛe. +N swaa pua lán sã pↄ́ wà ń kãkɛ̃̀ɛlɛ aa bↄ̀ zuokĩi aalɛ suↄwa. Aa kↄ̃sɛ̀ plapla píi, a kee i pↄsɛ bↄo. +Ɔ̃ a wèmá à mɛ̀: Ɛlia a mↄ sĩanaɛ, i ɛa yã́pii kɛkɛ. +Lua, ḿmɛ ń maa, ni nↄ̀sɛ ń làasooo yↄɛ. Gbɛ̃vãiↄ pãsĩkɛa midɛ, ní gbɛ̃maaↄ gba zɛkĩi. +Gɛ ǹ o gbɛ̃́ beeↄnɛ, aa swã́kpa aaↄ gɛ́ yãemasai, aa wɛ́tɛi aaↄ gɛ́ yãeesai. +À tↄↄlɛ lù ń ↄ̃a pↄ́ a è a vãikɛa musuo, ↄ̃ à sɛ̀ à pũ̀na, aà nↄnaↄ bↄ̀lɛ píi. +Pↄ́ pↄ́ wà nànɛ n ↄzĩ lousisia Lua kpɛ́u pↄ́ ũↄ kpa n Luapiwa Yelusalɛũ. +Kɛ́ wà ń gbáɛ, ↄ̃ aa tà ń gbɛ̃́ↄ kĩ́i, aa ònɛ́ lá saonkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ònɛ́. +Aàpi Lua kpà duuna awakpabↄ ũ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ aà au náaikɛↄnɛ, kɛ́ à ↄlↄ gbɛ̃́piiɛ i yãkɛ a zɛ́waɛ. À mɛnakɛ̀ yãa, i duun ziↄ yãdao, +Ɔ̃ kípi ò Doeguɛ: Fɛlɛ ǹ saonapiↄ dɛdɛ. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ à ń dɛdɛ gↄ̃̀ↄ. À bàabaa saouladanapiↄ dɛ̀dɛ gbɛ̃ↄn basiiↄ̃sↄo. +Gɛ ǹ Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kãaa, ní onɛ́ ma Dii an deziↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua mɛ́ bↄ̀ mↄ̀ma. Onɛ́ málɛ ń e, ma yã́ pↄ́ wàlɛ kɛnɛ́ Egipi è. +Ɔ̃ ń òwɛ̃ɛ, tó wá dãunapi i mↄ́wanↄo, wásu tó wá wɛ́ kɛ síiↄ̃o. +À saò Siliↄ kía pↄ́ aa a fuↄ tã́aↄwa, asa à mɛ̀, lá Damasi tã́apiↄ dↄ̀ńlɛ, má saomáɛ, aai dↄmalɛ sↄ̃. Ãma aà ↄ̃̀ↄkpakĩin we ń a gbɛ̃́ↄ píi. +ń gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ò à Dii a deziↄ Lua kĩ́i wɛɛlɛo, baa kɛ́ i gbãbↄ azĩaɛo. +Bee gbɛa ma gɛ Sili bùsuu ń Silisi bùsuo. +A mɛ̀ a kↄ̃ yãmà ń gao, a lɛdoũkɛ̀ ń bɛdao. A mɛ̀ lↄ, tó músi lìgua, àlɛ pãála, a á leo, asa ɛɛ mɛ́ á ulɛkĩi ũ, mↄafili mɛ́ á mikpakĩi ũ. +I gɛ̃ luakukĩi ń ble ge zu auoo, à gɛ̃̀ ń azĩa auo gɛ̃n doɛ, à gbɛ̃́ↄ bòò e gↄↄpii. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ zɛa weeↄ yã́pi mà, ↄ̃ aa mɛ̀: Ma we, àlɛ Ɛlia sisiɛ. +Aa dↄ̀ Davidilɛ gbãamↄnɛdeↄ yã́ musu, asa gↄ̃sa gbãaↄnɛ ḿpii, Davidi zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ. +Asa i mɛ: Gbɛ̃zↄ̃ↄ bɛ kú má saɛ? Vãikɛnaↄ ua gↄ̃̀ bɛzia ũ. +Yakↄbu ye Lasɛlizi, ↄ̃ a ò Labãɛ: Má zĩkɛnɛ wɛ̃̀ sopla n nɛ́ bãade Lasɛli yã́i. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄn we. An dasi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blasↄo ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (45.600). +Mapi á Kɛna ma musu kpàlɛ, ma dṹnia zĩ́napɛ̀lɛ, ↄ̃ ma yã́ sã̀água? Bↄ́yãi iↄ ku gili guu lá gu lɛ́ dↄ gbɛ̃́ wɛtãna pↄ́ zɛ̀ ń á midɛao pↄfɛ̃ yã́ii? Gbɛ̃́ wɛtãnapi pↄkũma tↄ́n lai? +asa gba pↄ́ dilɛaɛ́ luabɛpi lí ↄ̃̀ↄkpao, ìli gbãsĩkpao, a maa lí láao. +An yãkɛaↄ mɛ́ tò aa gbãlɛ̀, an dàaↄ tò aa gↄ̃̀ Luaɛ káaluaↄ ũ. +Ãma wá dasi mɛ́ lou ku, wá fↄ̃ wàↄ zɛa bàasi lao. Wá fↄ̃ yã́pi kɛkɛ gↄↄ do ge gↄↄ plao, asa wá tàae kɛ̀ zↄ̃ↄ yã́pi musu. +Lá ka ìↄ ka gↄ̃sa gbãa ↄu, màa ɛ̀waasogↄↄ nɛgↄ̃ɛnaↄ dɛ. +An pla ḿpii aa maa Luaɛ. Aaìↄ ku tàaesai, aa Dii ikoyã ń yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa. +Aalona ń a nɛ́ Ɛleazaao sɛ dɛdɛńnↄ Oo gbɛwa, +Samali bùsu gbɛ̃e bɛ zɛ́piu. Kɛ́ à mↄ̀ aà è, ↄ̃ à kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ. +A yã́ mɛ́ tò à nↄ̀sɛlilɛ, í zɛ ń Luao, á duuna i wolowá, +Salu, Amↄku, Ilikia, Yedaia. Gbɛ̃́piↄ mɛ́ saona ń ń gbɛ̃́ Levii buiↄ dↄaanaↄ ũ saonkia Yesua gↄↄ. +Ma nisĩna naa líwa. Ma misi lá ń òwa. +Davidi gɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ lↄ, baade ń a bɛdeↄ, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛ Hɛblↄ̃ ń a zↄ̃ɛwiaↄ. +Baa kɛ́ ma ń yãkɛaↄ è màa, má ń gbã́gbã, má ń tàlakpa, má ń sↄ̃ níninɛ́ vlɛ̃́vlɛ̃. +Ásu àↄ ma gwa ma siakɛ yã́io, ĩatɛ̃ mɛ́ ma lɛ. Ma dãↄↄ pↄ pàmaziɛ, ↄ̃ aa ma da vɛ̃ɛbugwaa zĩu. Mi e ma azĩa pↄ́ kɛ̀kɛo. +Ma Dii Lua, ma musu kɛ̀ ma ↄlìu, ma tↄↄlɛ kàlɛ ń pↄ́ pↄ́ bↄ̀lɛwàↄ, ma lɛ́ĩana kpà gbɛ̃́ pↄ́ kuwàↄwa, ma gbɛ̃́ pↄ́ bɛwàↄ gbà wɛ̃ni ma mɛ̀ +Wɛ̃̀ àaↄ̃ gbɛa ↄ̃ ma gɛ Yelusalɛũ, kɛ́ wà kↄ̃ dↄ̃ ń Piɛɛo, ↄ̃ ma kɛaànↄ gↄↄ gɛ̃o. +Ɔ̃ Samuɛli gbɛpɛ̀lɛ Mizipa ń Senio zãnguo, à tↄkpàɛ̀ Ɛbɛnɛzɛɛ, asa à mɛ̀: Dii mɛ́ dↄ̀wálɛ e wa kaò la. +Kía buiↄ ku wà ń kpá kpalau lↄo, an dↄaanaↄ gɛ̃lɛ míↄ. +aai gbasa mɛ: Wá kía vĩo, kɛ́ wá Dii vĩa vĩo yã́i. Baa tó wá kía vĩ, bↄ́ a fↄ̃ wowɛ̃ɛi? +Dii yã́pi dà Mↄiziɛ Sinai gbɛ musuɛ gↄↄ pↄ́ a dìlɛ Isailiↄnɛ aa mↄ saoiwa Sinai guwaiwaiu. +Kɛ́ ìↄ ń yãkɛaↄ e yã́i, ì ń fuangba gwãasĩna à ń wíwi. +Dii ma gba nɛgↄ̃ɛↄ dasi, ↄ̃ à Salomↄↄ sɛ̀ ń guu, à aà kpà kpala pↄ́ a dìlɛ Isailiↄnɛu. +Baali Beela ì. Ɔ̃mɛ Lubɛni buiↄ dↄaana ũ, ↄ̃ Asiliↄ kí Pulu aà kũ̀ tàò zĩ̀zↄ ũ. +Álɛ seela wɛɛlɛ kɛ́ Kilisi mɛ́ lɛ́ yão ma guu nolo? Too! I kɛ Kilisi gbãasai no, ìↄ gbãa á guu. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye a gbɛ̃́deezi ku gupuau, aà yãe lí tó gbɛ̃e fuo. +Yesu wèwà à mɛ̀: Wà mɛ̀, ńsuli Dii n Lua lɛ ǹ gwao. +Asa gbɛ̃vãi bↄnkpɛdeↄ ì ma yaa, aaì lɛkↄↄlɛkamazi ń ɛɛo. +Ɔ̃ a ò a nɛ́ↄnɛ: À káoyemɛɛ zàaĩnaɛ. Ɔ̃ aa yèɛ̀. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú a kpɛ́ musu su pila gɛ̃ kpɛ́u a pↄe sɛ́io. +Ma Dii ma mɛ̀: Ɔ̃nↄna su ĩ́anadã a ↄ̃nↄyã musuo, gↄ̃gbãa su yↄ̃̀ↄkɛ a gↄ̃sakɛ yã́io, ↄde su azĩa sɛ lɛsĩ a ↄda yã́io. +Wì mɛ yã́ pↄ́ Dii ò ku máɛ? Aà kɛ wà e mɛ! +Gↄↄ bee wá Yudaeↄ ń ń naↄ lɛ́ wiilɛ ń gbɛ̃́ↄwa maamaa. +i ↄtona zↄ̃ aupiwa, i fã́fã Dii kùɛ gɛ̃n sopla aà kúkĩi zwãa pↄ́ daa saɛ. +Pↄ́pi lí gɛ̃ aà sↄ̃ guuo, sema aà gbɛɛu, ↄ̃ ì a bĩ́ikpɛkɛ. (Màa Yesu gbãbↄ̀ blɛ píiɛ.) +Kɛ́ Pↄlu ń Baanabao lɛ́ bↄlɛ lousisikpɛu, wà wabikɛ̀má aa ɛa mↄ yã́pi onɛ́ kã́mabogↄↄ sìa lↄ. +Aa gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ Susa mɛɛwiau gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń basↄoo. +Saulu ò a nɛ́ Yonatãaɛ ń a ìwaↄ píi aa Davidi dɛ. Ãma Yonatãa yeaàzi à kɛ̀ zài, +A yã́piↄ mà. Gwa! À kɛ̀ píi. Á ye dↄ̃ noa? Za gbã má yã́ dafu kpàwakɛɛ́, yã́ pↄ́ ulɛaɛ́, á dↄ̃o. +Lá gu lɛ́ dↄ Maadose ìↄ kí nↄɛↄ bɛ gãaɛ baa vĩvĩ, kɛ́ à e àↄ Ɛsitɛɛ kua dↄ̃ ń yã́ pↄ́ lɛ́ aà leo. +Dii a to aà gbɛ̃dɛa yã́ wí aà musuɛ, asa à ↄtↄ̃̀ yãesaide gbɛ̃ↄn pla pↄ́ an maa dɛalaↄwaɛ. À Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ, Isaili zĩgↄ̃ↄ dↄaana ń Yɛtɛɛ nɛ́ Amasa, Yuda zĩgↄ̃ↄ dↄaanao dɛ̀ ma mae lɛ́ saiɛ. +Ɔ̃ wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ ń zↄa zɛ̀ à mɛ̀: Ɛfɛsɛdeↄ, gbɛ̃́pii dↄ̃ kɛ́ á dɛ tã́a zↄ̃ↄ Aatɛmi kpɛ́ dↄ̃̀ana ũ ń luakimↄo pↄ́ kú weo. +Aalona mɛ́ Nadabu ì ń Abiuo ń Ɛleazaao ń Itamaao. +A yã́ mɛ́ tò tó nↄ̀ↄ pↄ́ má só mɛ́ a to ma gbɛ̃do fu, má só bau lↄo, kɛ́ ma gbɛ̃do su fuo yã́i. +Á guu, á dé mɛ́ a fↄ̃ à a wɛ̃ni gbã̀a kã́fĩ, baa gↄↄ do, a yãkãakɛa guui? +Ma pↄ kɛ̀na, kɛ́ má á náai vĩ yã́pii guu yã́i. +Tó gbɛ̃e gà aà wáa kã́ndo, mɛ́ aà kua ma pↄ́ ũ mikã gbãlɛ̀, aà a mipi bo gbáigbai a gbãbↄgↄↄ, gↄↄ sopla gbɛa. +Tó a Dii á Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, mɛ́ a aà aɛyà we ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai, á bↄwà. +Má yã́pii fↄ̃ naa Kilisi pↄ́ ì ma gba gbãawa. +Mámɛmaa Dii á Lua. Ásuli ɛɛto à mɛ á símanↄ à ma tↄ́ ↄ̃̀ↄkpao. +Totoae líↄ pↄna vĩ a gↄↄo, pↄsia bàasio, ãma gbɛ̃́ pↄ́ totoapi ń kɛkɛↄ ì a gbɛe zã́ bↄa maa ń nↄ̀sɛ daa doũo ũ. +Mi zwã̀nkasaↄ fĩfĩa, ↄ̃ wìↄ ma kɛ pↄ́ↄpↄↄ. +Duuna zɛkĩi è yã́ pↄ́ Lua dìlɛpiwa, ↄ̃ a tò pↄ́pii ni ma dɛ. Asa kɛ́ má ikoyã dↄ̃o, duuna dɛmɛɛ yãe ũo. +Aↄ dɛ lán sɛ̃̀a zàaĩnawa, a íbɛlɛsɛ ń gbɛ̃́piio, gbɛ̃́pii i íbɛlɛsɛaànↄ sↄ̃. Aↄ ku kↄ̃ yã́i ń a gbɛ̃́piↄ gbɛ̃eoo. +Nↄana ì aà gbãa kↄ ɛ́, músi ìↄ aà kpaa gua dã́. +Má pↄe sɛo, sema pↄ́ pↄ́ ma gbɛ̃́ↄ blè bàasio. Ãma Anɛɛ ń Ɛsikↄlio ń Mamale pↄ́ aa gɛ̀manↄↄ, to aa ń baa sɛ́. +Yuda bui Uli nɛ́ Bezalɛli, Hulu tↄũna yã́ pↄ́ Dii dìlɛ Mↄiziɛ kɛ̀ píi. +À lápi kpà Safana nɛ́ Ɛlasa ń Ilikia nɛ́ Gemaliaowaɛ, ↄ̃ Yudaↄ kí Zedekia ń zĩ́ò kí Nɛbukanɛzawa Babɛli. Lápi guu à mɛ̀ +Ɔ̃ Mↄizi ò Aalonaɛ: Lo sɛ mana zaa lɛ do kau, ní dilɛ Dii aɛ, kɛ́ àↄ dilɛa wá buiↄnɛ. +lá gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ yã́pi seeladeↄ ń a baokpanaↄ ũ za káauↄ òwɛ̃ɛwa. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Yelusalɛũ oi ǹ yãoo saokĩiↄnɛ. Ãnabikɛkɛ Isaili bùsu yã́ musu, +Màa wa bĩ́ipi bò e à pɛ̀kↄ̃wa mɛ́ a lɛsĩ kà guo, asa gbɛ̃́ↄ lɛ́ zĩpi kɛ ń nↄ̀sɛmɛndooɛ. +Tó aa ku ma ìwaↄ guu yãa, dↄ̃ aa ma yã́ kpàwakɛ̀ ma gbɛ̃́piↄnɛ, dↄ̃ aa tò aa bↄ̀ ń zɛ́ vãi guu aa mikɛ̃̀ ń dàa vãiↄwa. +Salomↄↄ yã́ pↄ́ a làwaↄ bↄↄlɛkɛ̀ɛ̀ píi. A kee poloa i aà fuo. +Ɔ̃ Davidi gɛ̀ Kɛila ń a gbɛ̃́ↄ, à zĩkà ń Filitɛ̃ↄ, ↄ̃ à ń pↄtuoↄ sìmá. À Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ dasidasi, à Kɛiladeↄ mìsi. +Kɛ́ Mↄabuↄ kía è wa ye zĩblewa, ↄ̃ à fɛ̃ndadeↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (700), aa gbɛ̃́piↄ kɛ̃aaɛ Ɛdↄũↄ kía tufawa, ↄ̃ aa fùa. +Wà Lua sáaukpa, kɛ́ ì to wà zĩble ń wá Dii Yesu Kilisi gbãao. +Tó wa mↄo kũao, a zĩkɛe? Tó wi sii sɛo, a zĩkɛa? Lípana a liaa ń a kũnaoe? Go a fɛlɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ pↄgbɛ̃òoe? +Aa wèwà aa mɛ̀: Aàpi mɛ́ yãlàlawá ń wá bɛdeↄ yã́o. À mɛ̀: Á mae ku e tiaa? Á dãuna vĩa? Yã́ beeↄ musu ↄ̃ wá wèwà. Wá dↄ̃ yãa a mɛ wà mↄ́ ń wá dãunao yã̀? +Ma Dii ma mɛ̀, gwa, gↄↄe a mↄ́ kɛ́ má a gbɛ̃́ Isailiↄ ń Yudaↄ bↄ zĩ̀zↄkɛu, mí suńnↄ bùsu pↄ́ má kpà ń deziↄwa aa gↄ̃ vĩ guu. Ma Dii mámɛ má ò. +Zaa wà n kɛ ń tàae vĩ n yãkɛauo, e gↄↄ pↄ́ wà dↄ̀ↄsaikɛ èma. +Bↄ́yãi iↄ ma sisi Dii, Dii, mɛ́ ili yã́ pↄ́ má ò kɛo ni? +Mↄizi ɛ̀a pìla gbɛwa, a ikoyã gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n plapiↄ kũa. Yã́ kɛ̃a gbɛpiↄwa kpɛ plapla píi. +Má wida aà ibɛɛↄwa, aà kíafua iↄ pipi aà musu. +Babiloniↄ koezↄ̃̀ wá wɛ̃́lɛi, aa dɛdɛkĩi bò bĩ́i saɛ kɛ́ aa e si yã́i. Fɛ̃nda ń nↄanao ń gagyão mɛ́ tò wɛ̃́lɛpi naa ń ↄzĩ. Yã́ pↄ́ ń ò a kɛ kɛ̀, n wɛsìɛ. +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ gukpɛ oi bↄlɛu. +Ãnabi pↄ́ kú wá ãa za káaukaauↄ ãnabikɛkɛ̀ zĩ ń músio ń gagyão yã́ pↄ́ a bùsu daside ń ń kía zↄ̃ↄↄ le yã́ musu. +A yã́i baade ↄ a gↄ̃ dↄ̀lↄlↄ, sↄ̃ a kɛ̃ gbɛ̃́piigu. +Sĩanaɛ, ámɛ a maa gbɛ̃́ↄnɛ sa lá! Ɔ̃ álɛ e tó a ga, ↄ̃nↄ mìdɛn we. +Tó wá wɛ́ dↄ pↄ́ pↄ́ wi eozi sↄ̃, wiↄ dã́ ń mɛnaoɛ. +Baa kɛ́ aa ma yãkɛaↄ è wɛ̃̀ bla, aa ma yↄ̃ we, aa ma gbãa lɛgwà. +A yã́ mɛ́ tò Lua ń kpá wisaiyã nidɛaa. Baa an nↄɛↄ yã́ pↄ́ wì kɛ lɛũkpakɛ̀ ń yã́ pↄ́ wìli kɛoo. +Ɔ̃ Dii ò Gedeↄ̃ↄɛ: E tia aa kɛ̀ dasi. Gɛ́ńnↄ í kĩ́i, mí ń plɛnɛ we. Gbɛ̃́ pↄ́ má onɛ aa gɛ́nnↄↄ mɛ́ aa gɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ má onɛ aa gɛ́nnↄoↄ sↄ̃ aa gↄ̃. +Kɛ́ Zelemii sù ń Tofɛtio, gu pↄ́ Dii aà zĩ̀ à ãnabikɛkɛ̀u, à gɛ̀ zɛ̀ Dii kpɛ́ ua, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ↄnɛ +Lá a íbɛlɛsɛ̀ ń Isailiↄ za zi, mɛ́ a ń kpámá wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao an taasikɛgↄↄ, an ĩa gbɛzã daama guu, +Ɔ̃ ma mɛ̀: Má kɛ́! Lá a ku lá guu ma yã́ musuwa. +À wɛ́sɛ luabɛ gwa, í zĩ́lɛ gwa lↄ, asa luabɛ a gɛ̃zɛa lán súɛlɛwa, dṹnia a kɛ yáiyai lán pↄkasawa. A gbɛ̃́ↄ gaga lán kↄ̀ↄtɛ̃ↄwa, ãma gbɛ̃́ pↄ́ ma ń suabàↄ aaↄ ku gↄↄpiiɛ, ma toa yã́ bↄańnↄ na gbooa vĩ bauo. +Lá gukpɛ ĩ́ana ì mↄ́ ń louo, màa gbɛ̃pea ì mↄ́ ń oa fɛ̃́nkpaao. +Bↄa Alusu aa gɛ̀ bòokpà Lefidiũ. Wekĩi aa kùau íwa aa mi. +ↄ̃ à aà là gĩa: Ma nɛ́ Esaun n ũ sĩanaa? À mɛ̀: Ao, mámɛ! +Bùsu pↄ́ á kpá Diiwa aↄ naa Yudaↄ bùsuwaɛ za gukpɛ e bɛaɛ. Bùsupi yàasa iↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo (25.000), a gbã̀a iↄ sáa ń buiↄ pↄ́o za gukpɛ e bɛaɛ. Dii kúkĩi iↄ ku guoguo. +Ɔ̃ à ɛ̀a òɛ̀: Ń ma iao pↄ́ pↄ́ ń a wabikɛ̀a píi, má n gbaɛ, baa ma kpala guoɛ. +A yã́ mɛ́ tò Isailiↄ aaↄ ku vũaaa e gↄↄ pↄ́ nɛina a gɛ nɛ́pi iò, aà gbɛ̃́ kĩniↄ i su ń Isailiↄ sãnu. +Ɔ̃ Zelemii mɛ̀: Wa n kpámáo. Dii yãma, níↄ zĩkɛ yã́ pↄ́ má ònɛpiwa, ńyↄ̃ bↄ, níↄ ku aafia. +Nↄ̀ↄmusu pũ̀na, dé vĩa a gí kṹii? Dé Dii Lua a yãoɛ̀, à gí a kpàwakɛii? +Laatanaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ pↄ́ yiaↄ ì bĩ́i kpɛ gɛ̃n do ge gɛ̃n pla. +Tↄↄlɛ pↄ́ ń èɛ píi, má n gbaɛ, iↄ dɛ mpi ń n buiↄ pↄ́ ũ e gↄↄpii. +Bↄ̀ ɛsɛ ku Galada bùsuuo lé? Lòotoo ku weo lé? Àkɛa ma gbɛ̃́ↄ bↄ i láao ni? +Bàluma kpɛle pↄ́ↄ ń í pↄ́ kú luabɛpuanaaↄ, à aà táasilɛ. +Mámɛmaa Pↄlu, Kilisi Yesu zĩna, lá Lua wá Suabana ń Kilisi Yesu pↄ́ wá wɛ́ dↄaàzipio dìlɛmɛɛwa, +An yãkɛaↄ mɛ́ tò aali su ń Luawao, gbãsĩkɛa kú ń sↄ̃u, aa Dii dↄ̃o. +Sↄũ lɛ́ ì aà da sòleu, aà yãoa ì aà kpa gbɛ̃ai. +tó a ye mà siɛ, sema aàli mↄ́ ń pↄ sà sãasaio, zu ge sã ge ble. +Saoblɛ yã́ musu, wá dↄ̃ kɛ́ á yã́ↄ dↄ̃ ápii. Dↄ̃a sↄ̃ ìↄ yↄ̃̀ↄ vĩ, yeakↄ̃i mɛ́ kã́fĩa vĩ. +To Lua Nɛ́ á bó, á gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ sĩana. +Ɔ̃ kípi òɛ̀: Ńsu to vĩa n kũo. Bↄ́ ń èi? A òɛ̀: Gyaade má è, àlɛ bↄ tↄↄlɛu. +Aa kɛ̀ lá n dↄaa n zɛò n gbãa ń n pↄeãowa. +Ɔ̃ nↄɛpi ò a vĩ̀ipiɛ: Aawo! Tó n ma ya n ma bↄ, a tàae aↄ zↄ̃ↄ dɛ pↄ́ pↄ́ ń kɛ̀mɛɛa. Ń beeo i we à aà yãmào. +Ásuli sao Dii á Luawa ń zu ge sã vãi ge a sãadeoo, asa Dii á Lua ye yã́ bee taa gĩyãio. +Natã wèwà à mɛ̀: Lá à n pↄ gbà ǹ kɛ, asa Dii kunnↄɛ. +Ɔ̃ Aminↄpi a zĩkɛnɛ̀waasona sìsi à mɛ̀: Nↄɛɛ bee ya bↄomɛɛ, ní gbata ǹ kilidau. +Zwãa pↄ́ daa Lua kpɛ́u kɛ̃̀ a guo. +Kɛ̃ Simiina Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ Dↄaana ń Gↄ̃zãnao ũ, ma ga ma ɛa vu, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. +Ɔ̃ à lↄↄpi mà a gɛ̃n plaade wà mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ Lua gbãbↄ̀ɛ̀, ńsu ǹ a tɛ̃boo. +Aawo! Ma a nↄ̀sɛ dɛ̀, ma a sↄ̃ dàdoũ, lán nɛ́ kɛ̃a pↄ́ kú ń a daowa, ma nↄ̀sɛ dɛ lán nɛ́ kɛ̃a pↄ́waɛ. +Gbɛ̃́ dↄ̀ↄsai ì sòle da, gbɛ̃pena ì gbɛ̃naↄ kɛ̃aa. +Gɛbɛɛ nɛ́ mɛ́ Lamↄtu Galada vĩ. Manase nɛ́ Yaii mɛ́ zↄ̃ɛwia pↄ́ kú Galada bùsuuↄ vĩ ń Aagobu bùsu pↄ́ kú Basanao ń a mɛɛwia bĩ́ideↄ mɛ̀n bàaↄ̃. Wà ń bↄlɛ gbã́aↄ kɛ̀ ń mↄgotɛ̃oɛ. +O gbɛ̃́ↄnɛ aa gbãbↄ ńzĩaɛ zia yã́i, aai nↄ̀ↄ e só. Asa aa wiilɛ̀a aa mɛ̀, má wa nↄ̀ↄ eu la wà soi? Aa mɛ̀ wa dáama vĩ Egipi. A yã́i tò má ń gba nↄ̀ↄ aa só. +Pↄ́ pↄ́ kí Aaza sakàu a náaisaikɛ guuↄ píi wá kɛ̀kɛ wa gbãbↄ̀nɛ́, aa kálɛ Dii gbagbakĩi aɛ. +Filipideↄ, á dↄ̃ ázĩawa, ma baonakpaaɛ́ káau guu ma bↄa á Masedoni bùsuu, Yesu gãlie ↄ kú ń dↄamalɛoo, á bàasio. +Yesu bↄ̀ wɛ̃́lɛ guu a azĩa lipãakↄ̃a sɛa, à gɛ̀ gu pↄ́ wì mɛ Mitↄↄnagu. (Ń Ɛbɛlu yã́o wì mɛ Gↄgↄta.) +Má tó á wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũɛ, mí á saokĩiↄ dúuzↄ̃. Á saoa pↄ́ tɛ́kũa gĩ a kamagu lↄo. +Ɔ̃ Aaza mɛ̀: Má seela gbɛao, má Dii lɛ mà gwao. +Salↄna a gↄ̃ dã́dãkɛkĩi ũ, Akoo guzulɛ a gↄ̃ zuↄ kálɛkĩi ũ ma gbɛ̃́ pↄ́ aaì ma kĩ́i wɛɛlɛↄnɛ. +Aamɛ Kilisi mɛ ũ, aa dɛ Kilisi pↄ́ ì gupii pa pɛɛa ũↄ ń ń daↄ kpɛ wà ń dɛ. +Kɛ́ aalɛ pↄ́wɛna bↄlɛ ń sakiliↄ guu, an baade a ↄsↄ̃ↄ è a pↄ́ guu. Kɛ́ aa ń ↄ̃aↄ è màa, vĩa ń kṹ ḿpii ń ń maeo. +Ãnabi pↄ́ ãnabikɛkɛ̀ à mɛ̀ aↄ aafiaɛ sↄ̃, tó à kɛ̀ lá a òwa, ↄ̃ wa dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ aà zĩ̀ sĩana. +Aa ↄdà kↄ̃ ↄu aa mɛ̀ wa ń nↄpiↄ yá, ↄ̃ an baade sãsa kpà ń tàae fĩabobↄ ũ. +Ɔ̃ Samuɛli Dii yã́pi sɛ̀lɛ sìu gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ kía gbɛawaↄnɛ kɛ́lɛkɛlɛ +À to Dii á Lua yã́ dↄágu, asa ↄ̃mɛ ì á gba zɛ́ à àizɛɛ e, kɛ́ aà bàa gi kú ń á dezi káauↄ e tia yã́i. +Ɛlia wèwà à mtɛ́ bↄ̀ luabɛ, à kũ̀má ḿpii. +Kↄↄ, fãanɛ ń oosio miↄ a yãↄ̃maↄ bↄlɛɛ̀ ń aauo, ↄ̃ ì ma yãma. +A tò í bↄ̀nɛ́ gbɛu, ípi bàalɛ̀ lán swadawa. +kua za musu nìli síńnↄ, ní ń duuna kɛ̃́má, ní suńnↄ bùsu pↄ́ ń kpà ń deziↄwaɛ beeu. +Ɔ̃ ma lá nɛ́napi sì malaikapi ↄzĩ, má sò. A na ma lɛ́u lán zↄ́wa. Kɛ́ má mↄ̀, à ĩ́ikũ̀ ma nↄ̀sɛu. +Yáasi pↄ́ wa kɛ̀ɛ beeↄ sĩana sùmá: Gbɛ̃ ì ɛa pↄ́ pↄ́ a pìsi ble. Beewa lↄ: Sàwakusana pↄ́ wà a zuò ì ɛa málɛ pɛ̀lɛau. +Ɔsinapi sↄ̃ a zɛ kãaa, i fↄ̃ wɛsɛ̀ musu gwà seo. Àlɛ azĩa gbɛ̃gbɛ̃ à mɛ̀: Lua, sùuukɛmanↄ, duunkɛnan ma ũ. +Abimɛlɛki ń yá, ↄ̃ aa bàalɛ̀ɛ̀. Gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀ĩa aa lɛ̀lɛↄ dasi maamaaɛ e wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu. +Laaide ìↄ a dↄ̃a kũa a sↄ̃u, sↄũ ì yãfaasai kpàwakɛ. +Tó bùsu pↄ́ aa bↄ̀u bɛɛ aalɛ kɛ, dↄ̃ aa zɛ́ è aa ɛ̀a tà we. +Á tↄ́ a gↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ má sɛ̀ↄnɛ gbɛ̃́kabↄ ũ. Ma Dii Lua má á dɛdɛ, ãma má tↄ́ dafu kpá ma zↄ̀blenaↄnɛ. +Wàlɛ gɛ̃ńnↄ kibɛ, wàlɛ pↄnakɛ ń gulakɛao. +Ɔ̃ a tò nↄana kà bùsupiu, a tò an kũ̀sũa làa píi. +Dii mɛ́ ma gbãa ũ, aà táasi mi lɛ́, à gↄ̃̀ ma suabana ũ. +Ásuli tↄsi á Isaili deewao, ásuliↄ yã́kũaaànↄo. Àliↄ ye á gbɛ̃́deezi lá ázĩa wɛ̃niwa. Mámɛmaa Dii. +Ma wɛ̃nagwa Dii, asa má yooyeaɛ, pↄsia tò ma wɛ́ gↄ̃̀ sùii, ma pↄ yà, ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà. +Simↄↄ Piɛɛ ònɛ́: Málɛ gɛ́ kpↄ wɛiɛ. Ɔ̃ aa òɛ̀: Wápiↄ sↄ̃ wá gɛ́nnↄɛ. Ɔ̃ aa gɛ̀ gɛ̃̀ góilɛna guu, ãma aai pↄe e wà kũ̀ gwã́ beeo. +Kɛ́ Atalia kĩ́a pↄ́ gbɛ̃́ↄ lɛ́ kɛ, aalɛ bàalɛ aalɛ wiilɛpi mà, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ ń kĩ́i Dii ua. +Kɛ́ Yesu kú Bɛtani, àlɛ pↄble Simↄↄ kusude bɛ, ↄ̃ nↄɛe sↄ̃̀aàzi, a tulale ↄde loona kũa. Ɔ̃ a kà Yesu miwa. +À gbɛ̀sĩsĩ kũ à su ń lío, í kpɛ́pi dↄ, ma pↄ i kɛwà na, mí tↄbↄ. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ aa mɛ̀: Wá Isaili bui kpele mɛ́ i mↄ kãaawanↄ Dii aɛo ni? Asa aa sì ń Luao yãa aa mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ gì mↄ́i Dii k��́i Mizipa, wa ade dɛɛ. +Ɔ̃ Yesu fɛ̀lɛ Tii bùsuu à gɛ̀ Sidↄ̃, ↄ̃ à bↄ̀lɛ ń Wɛ̃́lɛmɛnkwi bùsuo e à gɛ̀ kà Galile ísidai. +ↄ̃ aa òkↄ̃ɛ: Wásu ulapi paapaao. Wà tɛ́lɛpa gbɛ̃́ pↄ́ a gↄ̃ɛ̀. Aa bee kɛ̀ kɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̃a láuɛ bee paɛ, wà mɛ̀: Aa aà pↄkasaↄ kpaalɛ̀kↄ̃ɛ, aa tɛ́lɛpà aà ula yã́ musu. Bee yã́i sosaↄ kɛ̀i màa. +Lá aai aà náaikɛo, an yã́ bↄ̀ aà saɛ maamaaɛ. Ɔ̃ à gɛ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, àlɛ yãdadanɛ́. +Tó gↄ̃ɛpi yã́pi mà, ↄ̃ gbɛzã à gbàsa gìɛ̀, a yã́ a wi gↄ̃ɛpi musuɛ. +Babɛli kí Nɛbukanɛza Isailiↄ kũ̀kũ zĩ̀zↄↄ ũ yãa, à tàńnↄ Babɛli, ↄ̃ an gbɛ̃eↄ bↄ̀ zĩ̀zↄkɛpiu aa sù Yelusalɛũ, Yuda bùsuu sa, ↄ̃ baade tà a bɛ wɛ̃́lɛu. +Má n gbɛ̃́ↄ fãaa buiↄ guuɛ, má ń fã́ndaiada bùsu ń bùsuo, mí ń gbãsĩkɛa midɛ. +Ɔ̃ Ɛflaiũ zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ ń bòou gã ń gão ń ń dàlapooo. Amihudu nɛ́ Ɛlisama mɛ́ ń dↄaana ũ. +Má á bùsu lɛ́ daɛ́ za Ísia Tɛ̃a lɛ́u e Filitɛ̃ↄ Ísia lɛ́u, za guwaiwai lɛ́u e Uflata lɛ́u. Má bùsupideↄ naɛ́ á ↄzĩɛ, í ń yá. +pↄ́ ń dìlɛ n zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aa òↄziɛ. Aa mɛ̀ bùsu pↄ́ wá deziↄ lɛ́ gɛ́ síi dɛ bùsu pↄ́ gbãlɛ̀ bui pↄ́ kú weↄ yãbɛ̃ɛkɛa yã́i ũɛ. An bↄlↄ bùsupi pà za a lɛ́le ń a lɛ́lao an yãbɛ̃ɛkɛa yã́iɛ. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, gwa ń wɛ́o, ma ń swã́o, ní laaidↄ pↄ́ pↄ́ málɛ ↄlↄnɛwa píi, asa a yã́i wà mↄ̀innↄ la. Yã́ pↄ́ ńlɛ e píi dau ǹ siu Isailiↄnɛ. +Gↄↄ bee vĩ dimaziɛ, mɛ́ ma gu gbɛde ku bↄ̀, nísi dìɛ. +Bùsu pↄ́ Yosɛfu nɛ́ↄ Manase ń Ɛflaiũo buiↄ sɛ̀n we. +Kɛ́ zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ mà Asiliↄ kía fɛ̀lɛ Lakisi, à ɛ̀a tà à aà lè, àlɛ zĩka ń Libenadeↄ. +Ma Dii ma mɛ̀, Mↄabuↄ, yãpãsĩ ń ɛo ń baio lɛ́ á dã́. +ń́ pↄ́ a a lɛgbɛ̃̀ Diiɛↄ ń á pↄeã gbaↄ ń á pↄtuo nɛ́ sɛ̃́iaↄ, +Kɛ́ kpɛdↄ̃ana vù, à gbaↄ è wɛ̃wɛ̃a píi, ↄ̃ à a fɛ̃nda wò, a ye azĩa dɛ, asa àlɛ e dakpɛunaↄ bàasiɛ. +Wá dìlɛ wázĩa yã́ ũɛ, wá baade lí ã́nusu kpa wɛ̃ ń wɛ̃o galaũ síiↄ̃ wá Lua ua zĩ yã́ musu. +Ampii aa gɛ̃, kási ńyↄ̃ↄ kuɛ. Aa zikũ lán pↄkasawa, +Kã́mabogↄↄ pↄ́ a mↄ ń pↄ́ bàaapio gbɛa, àli ãsↄ̃a dↄdↄ e sopla. +Wi onɛ Egipio lé? Wi mɛ wá tó tɛɛɛ wà zↄble Egipiↄnɛo lé? Zↄbleanɛ́ maawɛ̃ɛ dɛ gagaa guwaiwaiua. +Ń beeo ma bàa aↄ kunnↄ, ní gɛ̃ gópi guu ń n nɛgↄ̃ɛↄ ń n nao ń n nɛ́ↄ naↄ. +Zãa baonakpaanɛ́ guu, à nàɛmá ń yãpãleↄ dasi. +Dii a yãda Adalaka bùsula, i to yã́ zↄ̃lɛ Damasiwa, asa Sili mɛɛwiapiá aà pↄ́ɛ, i kɛ Isaili buiↄ ńtɛ̃ɛ no. +Yã́pi dì Yuda Yesude pↄ́ mↄ̀ ń Piɛɛoↄwa, kɛ́ baa buipãleↄ, Lua a Nisĩna pìsimá gba ũ yã́i. +Ɔ̃ aà wɛ̃ni sù, à fɛ̀lɛ gↄ̃̀ↄ. Yesu mɛ̀ wà pↄblea kpawà. +Gbɛ̃vãi ì gbɛ̃maa kpákpa kɛ́ à e aà dɛ. +Gbɛ̃dɛna ì fɛlɛ gufɛ̃nɛ, ì wɛ̃nadeↄ ń taasideↄ dɛdɛ, ìↄ gusia yeyewa lán kpã́iwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀máↄ ń mↄmↄ. An ibɛɛpiↄ mɛ̀ wa tàae vĩo, asa aa duunakɛ̀ Diiɛɛ. Dii mɛ́ ń kaa sĩande pↄ́ an deziↄ wɛ́ dↄi ũ. +Kɛ́ à pɛ̀lɛ Lua gbɛ̃́pizi, ↄ̃ à aà lè zↄ̃lɛa gbɛ̃́nɛli gbáu. Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: Lua gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ Yuda bùsuun n ũa? A wèwà à mɛ̀: Mámɛ! +Kɛ́ wɛ̃̀ sù, Sili zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ ń Yoasio, ↄ̃ aa lɛ̀lɛ Yuda bùsuwa ń Yelusalɛũo. Aa Yuda dↄaanaↄ dɛ̀dɛ píi, ↄ̃ aa pↄ́ↄ nàaa aa kpã̀sã ń kíaɛ Damasi. +Ɔ̃ à yão mà bↄa luabɛ à mɛ̀: Ma Nɛ́n n ũ, má yenzi, ma pↄ kɛ̀ma na. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa plaoɛ (53.400). +i kɛ ń zupio lá a kɛ̀ ń awakpazu káauowa. Màa saona ali ń duuna kɛ̃́má, Dii i sùuukɛńnↄ. +Pɛ̃ɛpi líↄ dɛ Aalona ń a nɛ́ↄ pↄ́ ũ, aali só gu pↄ́ wa dìlɛ a zɛ́iu, asa ma pↄ́ɛ a zɛ́i. Aliↄ dɛ ń baa ũ sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ oaa guu. +À a fɛnɛntiↄ bↄ̀bↄ, a lɛ́ↄ dɛ yaasannↄ, a guu oi tuuuũ. +Lá Lua lí sí sàao, màa ↄ̃ má kũa á yã́ musu. Á gↄ̃ mɛ̀ndoɛ, ↄ̃n Kilisi ũ. Ma á kpã́sãwà wɛ̃́ndia lɛ́so ũɛ. +Kua we à kà wãaↄ ɛ̀ɛ ń sɛ̀ngbaoↄ ń fɛ̃ndaↄ ń zĩkabↄↄ. +Aa vua tãana pãleↄ pì mɛ̀n pla lↄ, aa ń dↄdↄ saoulapi aɛ oi a pɛ́kĩi saɛ zĩ́lɛ oi asana musu. +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a mae Uzia kɛ̀waɛ. +i sáaukpa saoa ń sãsakaoo ń a pↄ́wɛntio ń a vɛ̃ɛo ń kàao gbí do. +Kɛ́ aa kà Yosɛfu bɛ kpɛɛlɛ, aa sↄ̃̀ aà ziiapizi aa mɛ̀ +Má n yãkɛaↄ dↄ̃, n yea gbɛ̃́ↄzi, n luanaaikɛa, n zĩkɛa ń n mɛnakɛao, mɛ́ yã́ pↄ́ ńlɛ kɛ gbɛzã dɛ a káaua. +Yã́pi bↄↄlɛn kɛ: Pↄ́wɛnapiá Lua yã́ɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ ì mↄ n kĩ́i, aaì zↄ̃lɛ n aɛ, aaì swã́kpa n yã́i, kási ìli kɛnɛ́o. Aa yemazi ń lɛ́o, ↄ̃ an sↄ̃ ì ta ↄvãiwa. +Ɔ̃nↄyã ìↄ dↄ aà lɛ́u, ì yãdanɛ́ ń nↄ̀sɛmaao. +Gbɛ̃́ↄ, Lua Nisĩna gbaↄ yã́ musu, má ye àↄ sĩana dↄ̃. +Ásuli ↄ̃a sɛ̃aɛ̀ à a igbao. Ásuli blɛ yíawà à ài wɛɛlɛ a guuo. +Gbɛ̃́pii lɛ́ zɛwɛɛlɛ à wɛsi Salomↄↄlɛ, aai swã́sɛ aà ↄ̃nↄyã pↄ́ Lua dàɛ̀ aà sↄ̃uzi. +Isimaɛla nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n we. An baade a tↄkpà a wɛ̃́lɛɛ ge a bòoɛ. Aamɛ bui kuɛplaↄ dezi káauↄ ũ. +Kɛ̃ Pɛɛgaũ Yesudeↄ dↄaanaɛ: Ma gbɛ̃́ pↄ́ má fɛ̃nda lɛna kpɛpla vĩ, mámɛ ma yã́ɛ bee ò. +Ma, àlɛ mↄ́ luabɛpuanau. Gbɛ̃́pii a wɛsiaàlɛ, baa gbɛ̃́ pↄ́ aa aà zↄ̃̀ↄ, dṹnia bui píi i ńzĩa gbɛ̃gbɛ̃ aà yã́ musu. Aà kɛ màa! Ãmi. +Yozuee gbɛ̀ mɛ̀n kuɛpla pↄ́ wa sɛ̀lɛ Yuudɛ̃ ɛupiↄ dìdikↄ̃a Giligali we. +Ma mɛ̀ ma yã́ kú n sↄ̃u lↄo, kási má ɛa wɛsi n kpɛ́ pↄ́ a kua adoalɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ble pↄ́ gɛ̃̀zɛa ń gbɛ̃́ↄ duunao gbàɛ lí a pↄkasaↄ pí, i zuo, ili gbasa su bòou. +Ikoyã guu au mɛ́ ì gbãbↄ pↄ́ daside píiɛ. Aubↄlɛsai duunakɛ̃amá kúo. +Asa ↄ dia ↄ̃ aa dã̀ wàAà yooyeapi guu à awakpà Dii a Luaɛ, à azĩa bùsa a deziↄ Luapiɛ maamaa. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Ta bɛ zuoi. Kɛ́ Uli bↄ̀ kibɛ, ↄ̃ kí gbɛ̃́ zĩ̀ɛ̀ ń blɛo. +Bↄa Dibↄ̃ Gada aa gɛ̀ bòokpà Alemↄ Diblataiũ. +À mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, fɛlɛ zɛ mà yãonnↄ. +ↄ̃ gbɛ̃pã nↄ̀sɛvãide pↄ́ tɛ́ Davidiziↄ mɛ̀: Lá aai gɛ́wanↄo, wá pↄ́ pↄ́ wá sìↄ kee kpámáo, mɛ́ i kɛ an baade na ń a nɛ́ↄ bàasio. Aa ń sɛ táńnↄ. +Nↄɛ pↄ́ aa pↄ́tãa gↄ̃i vĩↄ mↄ̀ ń babuunaↄ ń bà gàaluladeↄ ń wↄ̃ↄtɛ̃naↄ ń bàabaao. +Aa ku guzulɛu Bɛpeoo saɛ Yuudɛ̃ baale Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ kía blè Ɛsɛbↄ̃ bùsuu. Mↄizi ń Isailiↄ zĩblèwà an bↄa Egipi gbɛa. +Saanaↄ yↄ musu píi, luabɛ a koo lán pɛwa, musupↄↄ wolo lán vɛ̃ɛlaↄwa, aa kwɛ lán kaadↄɛnlaↄwa. +N náaikɛna wabikɛma a gↄↄwa, tó yãĩa lɛ́ mↄ́, a aà le lↄo. +Ɔ̃ Yoiada bↄ̀ ń kía nɛgↄ̃ɛpio à kíafua kpàɛ̀, à ikoyã lá kpàwà. Kɛ́ wà nísikà aà miwa wà aà kpà kía ũ, ↄ̃ wà ↄtaalɛ̀ wà wiilɛ̀ wà mɛ̀: Lua kí dↄ̃ ń aafiao! +Ɔ̃ Pↄlu mɛ̀: Ĩana i kaao, Fɛsɛtu. Yã́zɛde málɛ o mɛ́ sĩanaɛ. +Lua kpɛ́ bilandaa gĩ fɛnɛnti tuuunaↄ vĩ, mɛ́ wà daminali gↄ̃inaↄ kɛ̀ fɛnɛntipiↄ lɛ́ↄwa ↄplaai ń zɛɛio. Lua kpɛ́pi kpɛ́nɛↄ saa vĩ lↄ. +Kɛ́ Asedodadeↄ è màa, aa mɛ̀: Isailiↄ dii kpagolo a e àↄ kúwanↄ la lↄo, asa àlɛ ↄtↄ̃wá ń wá dii Dagↄ̃o pãsĩpãsĩɛ. +Wɛ̃ pↄ́ kí Aaza gà, ↄ̃ Lua yã́ɛ bee ò +Gbɛ̃́ pↄ́ kãaaapiↄ wèi màa, asa à kɛ̀ ḿpiiɛ maaɛ. +Dṹnia kíaↄ zɛwɛ̀ɛlɛ píi wà wɛsi Salomↄↄlɛ, wi swã́sɛ ↄ̃nↄ pↄ́ Lua dàɛ̀ aà sↄ̃uzi. +Sɛa za we à pã̀i à tà gugbãntoo oi e Sɛmɛsi nibↄnai ń Gelilo pↄ́ bↄaa ń Adumiũ gbɛbↄlɛoo ń Lubɛni nɛ́ Bohana gbɛo. +Ɔ̃ aà vĩ̀iↄ òɛ̀: Ńlɛ e ńyↄ̃ gↄ̃ wá kía ũ nɛe? Ńyↄ̃ ikokɛwá nɛe? Ɔ̃ aa ɛ̀a zàaàgu dɛ a zia nana pↄ́ a òpi yã́i. +A a kíakɛ zwã̀akpɛ dↄ ísia ń Lua kpɛ́ gbɛ̀sĩsĩ kɛfɛnao zãnguoɛ. We ↄ̃ a midɛu, gbɛ̃e a dↄaàlɛo. +Daliusi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu, a mↄ kuɛdode pↄ́ wì mɛ Seba gↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaide zĩ́, Dii yãò mapi ãnabi Zakali, Bɛlɛkia nɛ́, Ido tↄũnaɛ. +Aasuli gyaa ge nↄ pↄ́ wà gìi sɛo, sema Isaili nↄ lɛ́so ge an saon dee gyaa. +wà swabuakĩiↄ sì, wà tɛsↄ̃̀ dã̀naↄwa, gili gɛ̃̀ zĩgↄ̃ↄgu píi. +Libã likpɛ i ka Dii gbagbayaa ũo, a nↄ̀bↄↄ i ka wà saoowào. +Tó á tɛ́ ma ikoyãↄi mɛ́ á ma yãdilɛaↄ kũa, álɛ zĩkɛwà, +Wà wá gbɛ̃́ wá kpɛnanguo bì wèlelewelele lán sa dↄ̀ↄwa. +Tó a kↄ̃ kã̀aa mɛ́ wá Dii Yesu gbãa kúánↄ, mɛ́ á kú ń ma làasooo, à gbɛ̃́pi kpa Setãuwa ń wá Dii Yesu tↄ́o, kɛ́ aà dàa e midɛ, aà nisĩna i bↄ aafia Dii mↄ́zĩ. +Gbɛ̃e ku we aà tↄ́n Zase. Ɔsinaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄɛ, mɛ́ ↄdeɛ. +Ma Daniɛli ma pↄ yà. Yã́ pↄ́ málɛ e ma làasoo guu tò sↄ̃ kɛ̃̀magu. +À gbãa kã̀fĩ wɛ̃́lɛpiↄnɛ, à zĩgↄ̃ dↄaanaↄ kàlɛu ń pↄblea kũ̀sũao ń nísio ń vɛ̃ɛo. +Ápiↄ ma gbɛ̃́ yenzideↄ, à kↄ̃ zɛdↄ á lousisizɛ guu, íↄ wabikɛ ń aà Nisĩna gbãao. +A pↄ́ pↄ́ á sìmáↄ sↄaanɛ́ɛ, a e pↄnakɛ ń a laataaioo. +Kɛ́ wàlɛ kpɛ́pi bo, wa bò ń gbɛ pↄ́ wa ã̀ za a paakĩioɛ. Wi masana ge gã́ ge zĩkɛbↄe kↄ̃fĩ ma kpɛ́pi bokĩio. +Nↄ̀ↄmusu kɛapiↄ zɛzɛ gbápɛkĩipiↄwa plapla ↄplaai ń zɛɛo, apii kɛ̀ kuɛpla. Wi kìlapi taa kɛ bùsueu yãao. +Yesu wèwà à mɛ̀: A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀, pↄblea yã́ ↄ̃ gbɛ̃nazĩna kuò adoo, sema yã́ pↄ́ Lua lɛ́ o píi. +Ɔ̃ Yuda òɛ̀: Gbɛ̃́pi òwɛ̃ɛ sã́asãɛ à mɛ̀, tó wá dãuna kúwanↄo, wásu to wà wɛsikↄ̃lɛo. +À fɛlɛ tá! Á zↄ̃lɛkĩin lao. Bùsuɛ bee gbãlɛ̀, à ↄ̃̀ↄkpà à kaalɛgyã sɛ̀. +Kɛ́ Ablaũ zĩblè Kɛdↄlaomɛɛwa ń kía pↄ́ kuaànↄↄ, àlɛ su, ↄ̃ Sↄdↄũ kí bↄ̀ dàaàlɛ Save guzulɛ pↄ́ wì mɛ tia Kía Guzulɛu. +Tiasa mapi sↄ̃, lá ma wɛtɛ̀ yã́piↄi dodo za a daalɛawa, má è a maa mà kɛ̃nɛ zɛ́zɛ, ma gbɛ̃́ bɛɛɛde Teofili, +Ɔ̃ zãmadepiↄ aà là aa mɛ̀: Mɛtulu, wá dↄ̃ kɛ́ ni yão ǹ yãdanɛ́ a zɛ́waɛ, i kɛ gbɛ̃nazĩnaↄ wɛ́ yã́i no. Ni Lua zɛ́ ↄlↄnɛ́ ń sĩanao. +Lá nↄ̀ↄmusu ì bↄ Yuudɛ̃ dàou à gɛ́ bualoũ àizɛɛdeu, màa má Babɛlidela a yã́ii? Dↄaana kpele mɛ́ a fↄ̃ zɛ gimɛɛi? +Dii a to n gbalaↄ ibaba, n gbɛɛ i sɛ́, n gbɛ̃́ↄ i láaizĩma, aai n ká. +Wásu wàↄ yↄ̃̀ↄ vĩo, wásuli kↄ̃ pɛãao, wásuli wɛdↄkↄ̃ɛo. +Ɔ̃ Bↄazu Lutu sɛ̀ a nↄ ũ. À wùlɛaànↄ, ↄ̃ Dii aà gbà nↄ, ↄ̃ à nɛì gↄ̃ɛ ũ. +Tó Dii á Lua yã́ sã̀águ, mɛ́ á tɛ́ dii pãleↄzi, a kulɛ a zↄblènɛ́, málɛ oɛ́ gbã, a kaalɛɛ. +A wèwà à mɛ̀: Ao, gɛ́! Ɔ̃ nɛnↄɛnapi gɛ̀ nɛ́pi da sìsi. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo mɛ̀ndosaiↄ (24.000) dìlɛ aaↄ wɛ́tɛ Dii ua yã́ↄi, à gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sooloↄ (6.000) dìlɛ lakɛ̃naↄ ń yãgↄ̃gↄ̃naↄ ũ. +Ma zↄ̀blenaↄ gulakɛ ń nↄ̀sɛnao, ápiↄ sↄ̃ á wiilɛ ń yãↄ̃mao, í búbuapɛ ń pↄsiao. +Azi bùsu Yesudeↄ fↄkpàwá. Akilasi ń Pisiio ń gãlide pↄ́ aaì kãaa ń bɛↄ fↄkpàwá maamaa naa Diiwa guu. +Àↄ nɛi àↄ kã́fĩ, í li dṹniaa, íↄ kↄ̃́. +Kanaa bùsu kíaↄ mↄ̀, aa zĩkà Taanaki Mɛgido swa saɛ, kási aai àizɛɛ sɛ́lɛ tàòo. +Ńyↄ̃ fↄ̃ lɛzu louzi à sisi à ibↄ à n gbɛ̃a? +Kɛ́ Ahia aà kɛ̀sɛ kↄ̃fĩ mà, àlɛ gɛ̃ kpɛ́u, à mɛ̀: Gɛ̃ Yeloboaũ na! Bↄ́yãi n nzĩa lìlɛ màai? Yãpãsĩ Lua mɛ̀ mà onɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ↄ̃api kpàmá aa fĩabo zĩkɛnaↄnɛↄ, aali ń lala ↄ̃api yã́ musuo, asa gbɛ̃́piↄá náaideↄnɛ. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ pↄ́ zɛa a saɛↄ là à mɛ̀: Bↄ́ wa kɛ gbɛ̃́ pↄ́ Filitɛ̃pi dɛ̀ à Isailiↄ bↄ̀ wíuɛi? Dén Filitɛ̃ gyafↄↄdepi ũ, à gbàsa lɛ́ kuabiibii Lua bɛ̃́ɛ zĩgↄ̃ↄwai? +Ulatao kɛ ń bàabaao, ní tulu kɛ ń bàabaao lↄ. Gↄ̃ideↄ i asana kɛ. +N ma gba gbãa lán zùsɛ̃lɛwa, n nísi ↄde kà ma miwa. +Kɛ́ àlɛ wabikɛ, aà oa lìlɛ, aà ulaↄ lɛ́ tɛkɛ púntaitai. +Gbɛ̃́ pↄ́ à tã́aↄ gòɛ̀ awakpàɛ̀ à e àↄ kuaànↄ. Yesu gìɛ̀ à mɛ̀ +I to ĩ́ana káwá, i to à vĩ̀akũ, i tó á mi liaa, +Bui dasi pↄ́ mↄ̀ lɛ́lɛi Aliɛliwaↄ gↄ̃ lán nana yã́wa, gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ a bĩ́i gbooi aa koezↄ̃iↄ gↄ̃ lán wɛ́punguea yã́wa. +Lá àlɛ Egipi zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃deↄ náaikɛ, kpelewa a fↄ̃ zɛzↄ̃ baa ma dii zĩgↄ̃ gãli pↄ́ kɛ̃̀sãńziↄ doɛi? +Lua, yã́ pↄ́ ń kɛ̀ wá deziↄ gↄↄ, aa òwɛ̃ɛ wá swã́ mà. +Aa yã́piↄ kɛɛ́ kɛ́ aa ma Mae ń mapio dↄ̃o yã́i. +Ísia ku, a zↄ̃ↄ mɛ́ a yàasa, pↄ́ bɛ̃́ɛ pↄ́ kú a guuↄ lɛ́ vĩo, a nɛ́na a zↄ̃ↄ píi. +Gbɛlaa gɛ̃n plaade Simɛↄ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛ. An bùsu mɛ́ kú Yuda buiↄ bùsu guo. +Ɔ̃ nↄɛpi ò Ɛliaɛ: Má dↄ̃ sa kɛ́ Lua gbɛ̃́n n ũ. Dii yã́ pↄ́ bↄ̀ n lɛ́uá sĩanaɛ. +Wà gbɛ̃́piↄ sɛ̀ baade ń a nɛgↄ̃ɛↄ ń a dãunaↄ gbɛ̃ↄn kuɛplaplaɛ: A sɛ̃́ia Asafa nɛ́ Yosɛfu, a plaade Gedalia, +Gbãadepiↄ taalapi si dìlɛ lakɛ̃na Ɛlisama kpɛ́u, ↄ̃ aa gɛ̀ kí lè ua aa yã́pi sìuɛ̀. +Tó a nɛnↄɛ vĩ sↄ̃o, aà vĩ̀iↄ ń aà dãunaↄ mɛ́ aali ble. +Enana nɛ́ Ahila mɛ́ Nɛfatali zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Levii buiↄ mɛ́ aali bòokpa aa lia ikoyã zwã̀akpɛi, kɛ́ másu pↄkũmabↄbↄ Isailiↄwao yã́i. Ikoyã zwã̀akpɛ gwaa mɛ́ Levii buiↄ zĩ ũ. +Màa yã́zɛde pↄ̀ↄbↄzã kɛ̀, maakɛa zɛa kãaa, sĩana gɛ̃mbↄlɛ gãaɛ, yã́ dↄ̀ↄde kùa gɛ̃kĩiwa. +Dii ìↄ dↄaanɛ́ tɛlu guu fãanɛ, kɛ́ àↄ zɛↄlↄnɛ́. Gwãasĩna sↄ̃, ìↄ dↄaanɛ́ tɛ́ guu kɛ́ àↄ gupunɛ́, aaiↄ táao fãanɛ ń gwãasĩnao. +Aali nawá aa laaidↄ kpaaũkpɛwa ń kpɛ́pi zĩo píi, ãma gbɛ̃pãle suli sↄ̃ázio. +Ɔ̃ Levii buipiↄ gɛ̀ Lua kpagolo sɛ dà ń gã̀u, aalɛ suò ń a sɛ́liↄ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +a tò wà a pↄeã asii dↄ̃̀, lá à zɛ̀ò à kɛ Kilisi sabaiwa. +À wɛɛlɛ àↄ na ń gbɛ̃́piio, á kua iↄ adoa, asa tó gbɛ̃́ kua adoao, a Dii eo. +Tó wà wá sↄ̃sↄ̃, wi awakpanɛ́ɛ. E tia wàlɛ wá dilɛ dṹnia bↄlↄ ũ, gbɛ̃́pii bìsa ũ. +Kí dàzɛu ń a gbɛ̃́ↄ màa. Kɛ́ aa kà wɛ̃́nkpɛ, à lìlɛ zɛ̀ +Màa á Mae pↄ́ kú musu ye nɛ́ɛ beeↄ do vũaa sↄ̃o. +Yesu ɛ̀a a zãsìmá à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, Lua Nɛ́ lí fↄ̃ yãe kɛ̀ ń azĩaoo, sema yã́ pↄ́ a è a Mae lɛ́ kɛ bàasio, asa yã́ pↄ́ aà Mae ì kɛ píi, bee aà Nɛ́pi ì kɛ sↄ̃. +Gbɛ̃́ pↄ́ gàga gↄↄbeezĩↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛplaɛ (12.000). Aideↄ sↄ̃, an lɛ́n we. +Mↄizi wèwà à mɛ̀: Nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. Wá gɛ́ wápiiɛ ń wá nɛgↄ̃ɛↄ ń wá nɛnↄɛↄ ń wá sãↄ ń wá bleↄ ń wá zuↄ, asa Dii dikpɛ ↄ̃ wálɛ gɛ́ kɛi. +N aà fɛ̃nda lɛ́ dɛ̀, ni zɛaànↄ zĩ guuo. +Saonapià kɛ̃nu pↄ́ tò à gbãlɛ̀ yã́ musu. +Ma bàa aↄ kúánↄɛ. Má pↄ́ wɛ̃nideↄ midɛ píi ń í daa dṹniaao lↄo. Í a da dṹniala à kaalɛ lↄo. +Wɛ̃́lɛdeↄ dɛdɛa gbɛa Yakↄbu nɛ́ↄ mↄ̀ wɛ̃́lɛ pↄ́ↄ nàaa, kɛ́ wà widà ń dãewa yã́i. +Ìↄ gbada gↄↄpii ìↄ pↄ́ sɛ̃anɛ́, aà nɛ́ↄ aaↄ dɛ báaadeↄ ũɛ. +Levii nɛ́ Mɛlali buiↄ mɛ́ gↄ̃̀. Wà Zabulↄni buiↄ wɛ̃́lɛeↄ kpàmá ń kpaalɛ ũ, Yↄkenaũ, Kaata, +Kɛ́ kí zↄ̃̀lɛ a bɛ, Dii aà bↄ̀ ibɛɛ pↄ́ liaaaàziↄ ↄzĩ, à aà gbà ĩ́ampakĩi, +Tó saon nɛnↄɛ azĩa ↄ̃̀ↄkpà ń káaluakaao à a mae kpɛbↄ̀ɛ̀, wàli aà kpasa aà tɛ́kũ. +Aà gbɛ̃kɛ mìdɛ míↄmiↄ yã̀? Aà yã́ aↄ gbooa gↄↄpii yã̀? +À kɛ̃́ á kpɛ́ kpɛɛlɛ gĩↄwa ń á bↄlɛↄ, +Asɛɛ buiↄn kɛ daɛdaɛ: Imɛna buiↄ ń Isevi buiↄ ń Bɛlia buiↄ. +Tó luabɛ gↄ̃̀ da wáiwai, lou lɛ́ mao kɛ́ aa duunakɛ̀nɛ yã́i, tó aa aɛdↄ̀ guɛ beewa, aa wabikɛ̀ma aa n sisi, mɛ́ aa mikɛ̃̀ ń duunaↄnɛ kɛ́ n ń wɛtã̀ yã́i, +Asa kɛ́ ma á deziↄ bↄ̀lɛ Egipi, ma yãdìlɛnɛ́, i kɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sa pãleↄ yã́ ↄ̃ má dìlɛnɛ́ adoo. +Ɛnↄsi wɛ̃̀ basiiↄ̃kwide (90) guu ↄ̃ à Kena ì. +Gↄↄ pↄ́ Loma gbɛ̃́ Galiↄ̃ dɛ Gɛlɛsi bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, Yudaↄ lɛdoũkɛ̀ aa ã̀na Pↄluwa, aa gɛ̀aànↄ yã́kpalɛkɛkĩi +Aa gɛ̀ zɛ̀ ń kĩ́i lá a ku Lua gbɛ̃́ Mↄizi ikoyã láuwa. Saonaↄ au sì Levii buiↄwa, ↄ̃ aa lɛ̀ saokĩiwa. +Asa Lua i wá dilɛ à pↄkũmabↄbↄwáo. À wá dílɛ à wá suaba ń wá Dii Yesu Kilisi gbãaoɛ. +Dii, ḿmɛ ma wɛ́ dↄnzi, ńyↄ̃ ma yãma, Dii ma Lua. +À aà sáaukpa zĩ pↄ́ a kɛ̀ yã́ musu, í aà táasilɛ aà yãkɛa musu gãaɛ. +Ɔ̃nↄ wì uakpaò, wɛzɛ̃ ì to àↄ báaa vĩ. +Kɛata buieↄ mɛ́ Ɛflaiũ buiↄ wɛ̃́lɛↄ blè lↄ. +A bↄ a tòou lán nↄ̀ↄmusuwaɛ, an bùsu i gↄ̃ wáiwai ibɛɛↄ fɛ̃nda ń Dii pↄkũma pãsĩo yã́i. +Ɔ̃ Gada gɛ̀ Davidi lè, a òɛ̀ à mɛ̀: Imina kaa ń bùsuu wɛ̃̀ sopla ge n ibɛɛↄ pɛ́lɛanzi n bàalɛanɛ́ mↄ àaↄ̃ ge gagyãkaa n bùsuu gↄↄ àaↄ̃, a kpele ń sɛ̀i? Làasookɛwà ǹ gwa, mí gɛ o Lua pↄ́ ma zĩɛ. +Kɛ lá wá onɛwa. Wá guu gbɛ̃ↄn síiↄ̃eↄ lɛkɛ̀ Luawa. +Buiɛ beeↄ mɛ́ aa zɛ Ebali sĩ̀sĩpↄlɛu, aai láai yão: Lubɛni, Gada, Asɛɛ, Zabulↄni, Dã, Nɛfatali. +zĩ́ pↄ́ aà zã́ yã́pi mà mɛ́ i yãe oɛ̀o, nↄɛpi a a fĩaboɛ. +A ònɛ́ wásawasa, i yãe ulɛnɛ́o à mɛ̀: Mɛsiin ma ũo. +Wàli pↄ́wɛn gba pↄ́ saona dà kátɛu à tɛ́kũ míↄmiↄ, wasuli bleo. +Ɔ̃ à mɛ̀ wà màsokɛnaↄ ń àsionaↄ ń ɛsɛdeↄ ń saanyãdↄ̃naↄ sísi aa nanapi poloɛ. Kɛ́ aa mↄ̀ aà aɛ, +N dↄaa n gbɛ̃́ↄnɛ lán sã waiwa Mↄizi ń Aalonao sabai. +Isailiↄ kíapi ãnabi ɛgɛnaↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Wà gɛ́ zĩu Lamↄtu Galadadeↄwa yã̀, ge wà kã́maboɛ? Aa wèwà aa mɛ̀: Gɛ́! Lua a ń nanɛ n ↄzĩɛ. +Gwa, má zɛa lↄ̀ↄ saɛ kɛ. Tó wɛ̃́lɛ wɛ̃́ndiaↄ bↄ̀lɛ ítↄi, +Aa wèwà aa mɛ̀: Sezaa pↄ́ɛ. Ɔ̃ a ònɛ́: Too, à Sezaa dee pↄ́ kpawà, í Lua pↄ́ kpawà. +Aa swã́gbãakɛ̀ guwaiwaiu gɛ̃n ũmaũma! Aa aà pↄ yàɛ̀ sɛ̃u we à kɛ̀ zài. +Kási ma ↄ ku yãpãsĩe guuo, mɛ́ ma wabikɛa Luawa mↄafili vĩo. +Dii a á sí vãi píiwa, a á wɛ̃ni dↄ̃́aɛ́. +Ápii á sĩa Dii á Lua aɛ gbã, á dↄaanaↄ ń á kíaↄ ń á gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń á zĩgↄ̃ badeↄ ń á gↄ̃ɛↄ píi +Wa sãsã wápii lán sãↄwa, baade azĩa zɛ́ sɛ̀, ↄ̃ Dii wápii vãikɛa dìɛ̀. +Malaika òmɛɛ: Kɛ̃́. Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sisi Sã nↄsɛblɛble guuↄ ũ. A òmɛɛ lↄ: Lua yã́ sĩanan we. +Tó gbɛ̃maapi nɛ́ vãi ì sↄ̃ bɛ? Ì gbɛ̃dɛ, ge ì yã́piↄ kɛ a gbɛ̃́deeɛ. +Ma aà zĩ̀wá, kɛ́ aà wá kua oɛ́ɛ, á nↄ̀sɛ i níni. +aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. Mi lɛ́ĩana gba no, má yã́pi yíamáɛ. +A lɛ́ vĩ mɛ́ zĩapↄeãkɛnaɛ, aà pↄ̀ↄ lí pɛ́ bɛo. +Bíla dↄ̃̀, ↄ̃ aa pɛ̀lɛaàzi. À gbãakpàńzi à kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yãònɛ́, ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ aa ye aafiaiↄ gbã̀gbã. +Ablahaũ aà yãmà, ↄ̃ à ã́nusu pↄ́ a ò yↄ̃̀ɛ̀ gbɛ̃́ↄ wáa laatanaↄ zaau. +Ma luakpama mɛ́ kua pã ũ mↄ ń mↄo, Lua ma da taasiu gwã́ ń gwã́o. +Aↄ dɛ seela ń dↄnguo ũ Dii Zĩgↄ̃deɛ Egipi bùsuu. Tó aa wii pɛ̀ Diiwa gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń gyawiↄ yã́ musu, a suabana gbaɛnɛ́ à yã́sińnↄ, i ń bↄ. +Davidi lɛkpàaĩ ń a zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ń a gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ píi. +Kɛ́ Yesu yã́ beeↄ ò píi a làa, ↄ̃ a ò a ìwaↄnɛ +Ɔ̃ Zelemii Nɛlia nɛ́ Baluku sìsi. Kɛ́ Zelemii yã́ pↄ́ Dii òɛ dàu lɛ́ siu Balukuɛ, ↄ̃ àlɛ kɛ̃́ láu. +Ɛnↄki Iladi ì, Iladi Mɛuyaɛ ì, Mɛuyaɛ Mɛtusaɛ ì, Mɛtusaɛ Lemɛki ì. +À mↄ wà wúlɛ wá gbɛɛu wà kúlɛ Dii wá Kɛna aɛ. +Ásuli bleo, kɛ́ à e àↄ yã́ pↄ́ Dii yei kɛ yã́i, íↄ aafia, ápiↄ ń á buiↄ á kpɛ. +Kɛ́ saona pↄ́ aa ku Lua ua kã́mabogↄↄzĩↄ lɛ́ bↄ gↄↄpi yã́ kpɛ mɛ́ aa tàae vĩ sↄ̃o, i a kyokɛ á è Mↄizi ikoyã guuo lé? +Aa mɛ̀: Wili vɛ̃ɛ mio, asa wá dezi Lekabu nɛ́ Yonadabu yãdìlɛwɛ̃ɛ à mɛ̀ wásuli vɛ̃ɛ mio e wá bui lɛ́waɛ. +Yesudeↄ sↄ̃, pↄna ń Lua Nisĩnao pɛ̀ɛmá. +Wà gɛ̀ ń blesan duun awakpabↄↄ kí kĩ́i ń gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ, aa ↄnàna blepiↄwa. +Nↄɛ mɛ dɛ azĩa pↄ́ ũo, sema aà gↄ̃. Màa lↄ gↄ̃ɛ mɛ dɛ azĩa pↄ́ ũo, sema aà na. +Kɛ́ Dii kpɛbonaↄ lɛ́ kpɛ́pi ɛ̃ kpálɛ, saonaↄ zɛzɛ we saon pↄkasaↄ dadaa, aa ń kuuↄ kṹkũa, mɛ́ Levii nɛ́ Asafa buiↄ ku we lↄ ń sɛ̃́sɛ̃naↄ aa Dii táasilɛò, lá Isailiↄ kí Davidi ò yãawa. +Wɛ̃́lɛpideↄ gbãa kɛ̃̀sã, aa gↄ̃̀ suuu, wí ń kṹ. Aa dɛ lán sɛ̃saowa, lán sɛ̃la bↄlↄwa, lán sɛ̃ pↄ́ bↄ̀lɛ kpɛ́wa à gàga gↄ̃̀ↄwa. +Filitɛ̃ↄ zĩkà ń Isailiↄ, ↄ̃ Isailiↄ bàalɛ̀nɛ́, an daside gàga Giliboa gbɛpↄlɛu. +Kɛ́ aa pã̀ Pisidi bùsua, aa kà Pãmfili bùsuu. +Àli sáaukpa saobↄ ↄplaa gbá go ado saona pↄ́ ũ. +Bↄ́ làasoo ń kɛ̀ n gbasa n yã́pi kɛ̀i? +À swaↄ zↄ̃̀ɛ à gↄ̃̀ gugii ũ, a tò nibↄnaↄ gↄ̃̀ tↄↄlɛ inidɛnaↄ ũ. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Yuda bùsu gusalalauↄ tↄ́n kɛ: Ɛsɛtao, Zↄla, Asena, +Mɛ́ i kɛ Dii mɛ́ lɛ́ kpɛdↄo, kpɛdↄnaↄ lɛ́ zĩ pã kɛɛ. Mɛ́ i kɛ Dii mɛ́ lɛ́ wɛ̃́lɛ dↄ̃́ao, gudↄ̃anaↄ lɛ́ itɛ̃kɛ pãɛ. +Yozuee Isaili buiↄ kã̀aa Sikɛũ. À Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń ń dↄaanaↄ ń ń yã́kpalɛkɛnaↄ ń ń lakɛ̃naↄ sìsi, ↄ̃ aa mↄ̀ sĩ̀ Lua aɛ. +Ì ga lán nↄ̀ↄmusu pↄ́ nↄ̀ↄ wɛ̀ɛlɛ kùawàwa, aà nɛ́ↄ i fãaa. +Kaà kĩ́i. +Wá fↄ̃ Lua sáaukpa á yã́ musu. Wa wá Lua sáaukpà maamaa ń pↄna zↄ̃ↄ pↄ́ wi kɛ aà aɛ á yã́io. +Kɛiladeↄ ma kpawà yã̀? Saulu a mↄ la lá má màwa yã̀? Dii Isailiↄ Lua, o mapi n zↄ̀blenaɛ. Ɔ̃ Dii òɛ̀: A mↄ́. +Ɔ̃ saona Ɛzala fɛ̀lɛ yãònɛ́ à mɛ̀: A bↄ Lua kpɛ, a wá Isailiↄ tàae kã̀fĩ, a buipãleↄ sɛ̀ nↄ ũ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Gɛ́ ń kĩ́i, ní onɛ́ aa gbãbↄ ńzĩaɛ gbã ń ziao, aai ń pↄkasaↄ pí, +Má tó bui vãiↄ mↄ́ ń uaↄ símá, má tó gbãadeↄ zĩasɛa lɛsĩ midɛ, wi ń saokĩiↄ gbãlɛ. +Ɛsitɛɛ ɛ̀a gɛ̀ yãoi kíɛ lↄ. À wùlɛ aà gbázĩ, aà wɛ́i lɛ́ kwɛ́, à awakpàɛ̀ aà vãi pↄ́ Agaga bui Amani a lɛkpàaĩ Yudaↄzi gboo. +Wá kɛa ni? Asa aa gí n mↄa maio. +Ikoyã kpagolo pↄ́ kú luakukĩi nɛ́ taɛ, +Má yãĩa kãaańziɛ, mí a kaↄ zuńzi píi. +Tó à wùlɛ, gu pↄ́ à wùlɛu gwa, ní gɛ ǹ aà dábi lɛ́ sɛ ǹ wúlɛ aà gbázĩ. A yã́ pↄ́ ńyↄ̃ kɛ onɛ. +Tó nↄɛ lɛkɛ̀ Diiwa ge à azĩa kɛ̃̀ yãewa ń lɛgbɛ̃aon lò, aà zã́ a fↄ̃ weiɛ̀ ge a giɛ̀. +Ma yã́ pↄ́ Dii á Lua ma zĩò òɛ́ gbã, kási i swã́sɛio. +Ɔ̃ gbɛ̃pãleↄ lɛ́ líkpalɛwà, aa gbɛ̀awa aà seelae kɛnɛ́ ń Lua gbãao. +Àↄ Lua sáaukpa yã́ píi musu. Bee mɛ́ dɛɛ́ aà pↄeã ũ naa Kilisi Yesuwa. +Lá gu lɛ́ dↄ kí ìↄ pↄ́ pↄ́ a yei kpawàɛ e à gɛ̀ gàò. +Ɔ̃ Yakↄbu ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ píi kà Luzu pↄ́ wì mɛ tia Bɛtɛli, Kanaa bùsuu. +Dàa pí ń mↄgotɛ̃o gbãbↄikabↄ ũ, ní a dibↄ pí ń mↄgotɛ̃o lↄ, ní dilɛ kpaaũkpɛ zãnguo ń saokĩio, ní íkau. +Láanide gbɛ̃, mìsaide ì gↄ̃ laai vĩ. Wɛzɛ̃na gba laai, ì yãdada. +Yã́ pↄ́ tò à tↄ̃zↄ̃̀nɛ́n kɛ: Isailiↄ bↄlɛa Egipi gbɛa, an tá guu gↄ̃gbãaↄ gàga guwaiwaiu píiɛ. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Yã́ kpelei? Aa wèwà aa mɛ̀: Yesu Nazalɛti yã́ɛ. Ãnabi zↄ̃ↄɛ. Gbɛ̃́pii dↄ̃ kɛ́ aà yãkɛa ń aà yãoao bↄ̀ Lua kĩ́iɛ. +ↄ̃ wà kã̀aaaàzi dasidasi, gɛ̃kĩi kú lↄo baa kpɛɛlɛ, àlɛ Lua yã́ onɛ́. +Tó a zĩkakↄ̃fĩ mà ge a bao, ásu bílikɛo. Sema bee kɛ, ãma dṹnia láaan we gĩao. +Wɛɛlɛ n deziↄ láↄ guu ǹ gwa, ní e dↄ̃ lá wɛ̃́lɛpideↄ swã́ gbãa, aa ĩadà kíaↄwa ń bùsu gbãadeↄ. Za zi wɛ̃́lɛpideↄ yãkele kɛ̀ zài. Bee yã́ mɛ́ tò wà wɛ̃́lɛpi dúuzↄ̃̀i. +Nↄɛↄ kpɛ ↄ̃ sosa gudↄ̃anaeↄ gɛ̃̀ wɛ̃́lɛ guu, aa yã́ pↄ́ kɛ̀ↄ ò saonkiaↄnɛ píi. +Àli ble Dii á Lua aɛ gu pↄ́ a sɛuwɛ̃́lɛuↄ. À tó á pↄ líↄ na Dii á Luawa zĩ pↄ́ á kɛ̀ↄ yã́ musu píi. +Ɔ̃ à lɛ́kpãsãkɛ̀ bùsu pↄ́ a dɛ ń kía ũ gbɛ̃́ↄnɛ píi, bùsu ń bùsuo ń a lákɛ̃ao, bui ń buio ń ń yã́o. À mɛ̀ gↄ̃ɛ mɛ́ aↄ a ua kía ũ mɛ́ aà buiyã ↄ̃ wàli o uapiu. +Dṹnia kíaↄ lɛ́ zĩ̀ sↄukɛ, kpalablenaↄ lɛ́ kãaa Diizi ń Mɛsii pↄ́ a kpào. +Tó bùsu pↄ́ a gↄ̃ vĩ gbãlɛ̀, à bua su Dii bùsuu, gu pↄ́ aà zwã̀akpɛ kuu, í bùsu kpaalɛ sɛ́wanↄ la. Ásu bↄ Dii ge wá yã́ kpɛ à ázĩa saokĩi boo, Dii wá Lua gbagbakĩipi bàasio. +Ńyↄ̃ kↄ̃̀ↄoò lá wì o ń bãowae? Ńyↄ̃ ba dↄwà ǹ kpa n nɛnↄɛnaↄwae? +Hilaũ góilɛna pↄ́ sù ń Ofiio ń vuaoↄ sù ń lí bɛɛɛdeo maamaa ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ lↄ. +Yã́ na oaá zↄsapunaɛ, a na nↄ̀sɛu, mɛ́ ì mɛ gba aafia. +Zĩbeezĩ guena Anani mↄ̀ Yudaↄ kí Asa lè, a òɛ̀: Lá n sↄ̃kpàlɛ Siliↄ kíazi, ni sↄ̃kpalɛ Dii n Luazio, Siliↄ kía zĩgↄ̃ↄ pìlimaɛ. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Ápiↄ sↄ̃, dé álɛ o má dɛ a ũi? Piɛɛ wèwà à mɛ̀: Lua gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Mɛsiiɛ. +Kɛ́ aalɛ pↄble, Yesu kàa sɛ̀ à báaadàu, ↄ̃ a ɛ̀ɛ kpàmá à mɛ̀: À sí, beeá ma mɛɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Mámɛ má blɛ pↄ́ ì ń ká wɛ̃niwa ũ. Nↄana a gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ ma kĩ́i dɛ lↄo, imi a ma náaikɛna dɛ bauo. +Ápiↄ sↄ̃ gbɛ̃́ↄ, á kú gusiau kɛ́ gↄↄpi á le lán kpã́iwao, +Yã́piↄ kɛ̀ lá a òwɛ̃ɛwa. N ɛa n ma da ma zĩu, ↄ̃ n pɛ̃ɛkɛnaↄ kíapi lòo líwa. +Wà pↄ́ kɛ̀kɛ kↄ̀, saɛ gɛ̃̀, wápiↄ sↄ̃, wi wá suabao. +N lɛ́i na lán vɛ̃ɛ pↄ́ a na dɛńlawa. Vɛ̃ɛpi lɛ́ gɛ̃ ma yenzide lɛ́u sàaa, àlɛ táao aà lɛ́baa ń aà swaaowa yↄlↄlↄ. +Ikoyã pↄ́ má dìlɛ gbɛ̃́ pↄ́ azĩa kpàaɛn kɛ lↄ. Tó gↄↄ pↄ́ a dìlɛ àↄ ku ma pↄ́ ũ pà, wà mↄaànↄ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, +Dii á Lua a á wɛ̃nagwa, i ɛa á kãaa za bui pↄ́ a á fãaa ń guuↄ guu, i suánↄ á pá ziu. +Za gↄↄ pↄ́ wa tulaletikaa tɛ́a luabɛ nↄɛ kíapiɛ tò, wálɛ ítↄ̃lɛwà lↄo, pↄ́pii lɛ́ kɛ̃́sãwáɛ, fɛ̃nda ń nↄanao lɛ́ wá dɛdɛɛ. +A gↄↄ àaↄ̃de aa kà Sezale. Kↄↄnɛi a daɛↄ ń a gbɛ̃na fɛ̃̀ɛɛↄ kã̀aa, àlɛ ń dã́. +Ń è lá aa ye tↄsia ń vãi pↄ́ aa a lɛkpàaĩmazio píi. +Bee yã́i gili ì gɛ̃magu aà aɛ, tó ma làasookɛ̀wà, iwãa ì ka ma pↄaɛ. +Ɔ̃ aa aà ulataopi sɛ̀ tàò ń maeɛ aa mɛ̀: Pↄ́ pↄ́ wá èn kɛ. N nɛ́ ula yã̀, ge aà pↄ́ no? +A yã́i wà wá maeↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, mɛ́ wá nɛgↄ̃ɛↄ ń wá nɛnↄɛↄ ń wá nↄɛↄ gↄ̃̀ zĩ̀zↄↄ ũ. +Dii ì vĩ̀aↄ wɛ́ wɛ̃nɛ́, Dii ì gbɛ̃́ pↄ́ taasi tↄ̃̀máↄ fɛlɛ, Dii ìↄ ye gbɛ̃maaↄzi. +Yã́ pↄ́ má yei mɛ́ dɛ mà Kilisi dↄ̃ ń gbãa pↄ́ à bↄ̀ò gauo, mí taasikɛaànↄ, mí gↄ̃ láaàwa aà ga guu +Ásu àↄ dɛ tã́agbagbanaↄ ũ lá an gbɛ̃eↄwao. A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Gbɛ̃́ↄ zↄ̃̀lɛ lɛ́ pↄble, aalɛ imi, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ lɛ́ kↄ̃̀ↄo. +Swa saɛ bùsukↄ̃ↄtɛ̃ↄ ì kɛɛ̀ na, gbɛ̃́pii tɛ́aàzi we, mɛ́ wì dↄaaɛ̀ dasi. +Nɛ́ ↄ̃nↄde ì to a mae pↄ kɛ na, gbɛ̃nazĩn sↄũ ì saka a dau. +Gɛ ǹ o Davidiɛ ma mɛ̀, má yã́ mɛ̀n àaↄ̃ kpálɛ aà gɛ̃zĩ, aà yã́piↄ do gwa à sɛ́, mí kɛɛ̀. +Asa má yã́ vĩ dasi mà o, yã́piↄ lɛ́ ma nↄ̀sɛ pũna. +Má á sɛ́ ma gbɛ̃́ↄ ũ, míↄ dɛ á Lua ũ, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii á Lua pↄ́ á bↄ́ Egipi zĩ gbãau. +Aitubu Zadoki ì, Zadoki Aimaaza ì. +A ònɛ́: À i la, mí yã́ pↄ́ Dii a omɛɛ oɛ́. Ɔ̃ Mↄabu kíapiↄ ì Balaaũ bɛ. +Màa má yã́kpalɛkɛ ń Egipiↄ, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Yosɛfu nanaò, ↄ̃ a sɛ̀lɛ sìu a vĩ̀iↄnɛ, ↄ̃ aa ɛ̀a zàaàgu dɛ a zia. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ɛ beeↄ mà mɛ́ i zĩkɛwào dɛ lán mìsaide pↄ́ a kpɛdↄ̀ bùsuũfãawawaɛ. +Tó aà buiↄ è an kã́mabokĩi maa, mɛ́ an bùsu na, aa koo ń aso zíɛɛ, aai zↄzĩ kɛnɛ́. +Ma nↄ̀sɛ ì níni ma taasikɛa guu, asa n yã́ mɛ́ ì ma lɛ́ ń láo. +Wa wiilɛ̀ Diiwa, ↄ̃ a sìwanↄ. À Malaika zĩ̀ à wá bↄ́lɛ Egipi. Tiasa wá kú Kadɛsi n bùsu zↄ̃lɛu. +Baa aà dãunapiↄ i aà náaikɛo. +Bↄa Ablona aa gɛ̀ bòokpà Ɛziↄ̃gɛbɛɛ. +Kɛ́ gↄↄ lìlɛ, kã́mabogↄↄz�� kà, ↄ̃ saonkiaↄ ń Falisiↄ gɛ̀ Pilati kĩ́i sãnu +ↄ̃ Abisaloũ ì oɛ̀: N yã́ naɛ, a zɛ́ vĩ, ãma kí gbɛ̃e ku à swã́sɛ n yã́io. +Pↄ́ beeↄ píi ì láa an mↄaokɛa guuɛ. Gbɛ̃nazĩna yãdanɛ ↄ̃ wa tɛi we. +A yã́i ma Dii Lua málɛ oɛ́, má yã́gↄ̃gↄ̃ á gbɛ̃́ pↄ́ á mɛkpaaↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ á fɛ̃́fɛ̃aↄnɛ. +À, apii iↄ dɛ pↄ́ sãasaiↄ ũ. +Salema buiↄ tↄ́n kɛ: Bɛtɛlɛũdeↄ, Nɛtofadeↄ, Atalobɛyoabudeↄ ń Manaata gbɛ̃́ kĩniↄ ń Zↄladeↄ +A á zↄgↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ sí ń á zù maaↄ ń á zàaĩnaↄ aaↄ zĩkɛɛ. +Málɛ oɛ́ lↄ, yiongo gɛ̃a abaawɛu àa dɛ ↄde gɛ̃a kpala pↄ bↄ̀ Lua kĩ́iula. +À lɛzù gbã́ugbãu à mɛ̀: À lípi zↄ̃ à nɛ́, í a gↄ̃naↄ boɛboɛ. À a láↄ wolo, í a bɛↄ fãaa. À to nↄ̀bↄↄ bàalɛ kɛ̃wà, à to bãↄ bↄlɛ a láu. +Ɔ̃ Gedalia lɛgbɛ̃̀nɛ́ ń ń gbɛ̃́piↄ à mɛ̀: Ásu vĩakɛ Babiloni gbãadeↄnɛo. À zↄ̃lɛ wá bùsuu la à zↄble Babɛli kíaɛ, íↄ aafia. +N pↄkũma ì wá suumpa, n kòlokɛa ì gili gɛ̃wágu. +Ńsu saka kuli zálala gↄ̃na pↄ́ a zↄ̃̀zↄ̃ↄguo. Kpelewa ńyↄ̃ ĩ́anadãi? Ń kú lízĩna sabaiɛ, i kɛ lízĩna mɛ́ kú n sabaio. +Má a gbɛ̃́ↄ zuzu musu ń saao lán ésewa an bùsu wɛ̃́lɛↄ guuɛ, má tó aa kua ń nɛ́ↄwa, mí ń midɛ, asa aai mikɛ̃ ń yãkɛaↄwao. +An gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Agabu fɛ̀lɛ zɛ̀ à dↄ̀aa nↄana zↄ̃ↄ pↄ́ a ka dṹnia guu píi yãònɛ́ ń Lua Nisĩna gbãao. Kolodi kpalablea gↄↄ ↄ̃ nↄanapi kà. +Wì lɛgbɛ̃ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛńla tↄ́oɛ. Lɛgbɛ̃a mɛ́ ì to wà yã́ sĩana dↄ̃, mɛ́ ì lɛkpaa bↄaanɛ́. +Ma Dii má Yuda wɛ̃́lɛↄ bↄ káau, kɛ́ Davidi buiↄ gawi ń Yelusalɛũdeↄ pↄ́o su àↄ dɛ Yuda kĩniↄ pↄ́ao. +Bɛtɛlɛũdeↄ ń Nɛtofadeↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do kuɛplasai (188). +Ɔ̃ Pↄlu ò sosa badeɛ ń aà sosanɛↄ: Tó gbɛ̃́ beeↄ i gↄ̃ gó guuo, á e bↄo. +Kɛ́ wà aà vũ̀aa, ↄ̃ Falaↄ̃ↄ nɛnↄɛ aà kↄ̃mpa, à aà gwà azĩa nɛ́ ũ. +Ma aà lↄↄ mà, ↄ̃ gↄↄ pↄ́ málɛ ma, i ma kũ gbãa, má wúlɛa ma gbɛɛu. +Tó wi ĩada dàakɛnawa kpakpao, a yã́ ì to gbɛ̃nazĩna zɛò a sↄ̃u à vãikɛ sↄ̃ɛ. +Aà yã́i wápii wá sↄ̃a Mae Luazi zɛ́ vĩ ń aà Nisĩna doũ gbãao. +Za ãnabi Samuɛli gↄↄ wi Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛ à kà màao. Isailiↄ kíae i dikpɛpi kɛ lá Yosia kɛ̀wao. Saonaↄ ku we ń Levii buiↄ ń Yudaↄ píi ń Isaili pↄ́ kú weↄ ń Yelusalɛũdeↄ. +I asosɛbↄe kpa Kɛata buiↄwao, asa aa Dii kpɛ́ pↄ́ↄ sɛ́ ń gã̀uɛ. +Ɔ̃ Maliama ò malaikapiɛ: Lá mi gↄ̃ɛ dↄ̃ yãao, bee a kɛ kpelewa ni? +Kɛ́ Yosɛfu sù bɛ, aa aà gbà pↄ́ pↄ́ wà mↄ̀opi, aa wùlɛ tↄↄlɛ aà aɛ. +Ãma Lua gba muaa ń Adamu tàaeoo, asa lá dasi gà Adamu ado zãa yã́wa yã́i, Lua gbɛ̃kɛ ń a gba pↄ́ lì dasila Yesu Kilisi ado gbɛ̃kɛ yã́io dɛ beea. +Yesu mɛ̀: Má tã́a sɛ́ao. Mi ma Mae kpɛla, ↄ̃ i ma kpɛbↄ. +Egipiↄnɛ! Aalɛ fɛlɛ lán Niiliwa, aalɛ zãampapa lán í zↄ̃ↄwa, aalɛ mɛ: Wá fɛlɛ da dṹniaaɛ, wí wɛ̃́lɛↄ míↄnzↄ̃ ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ. +Aa kwɛ gɛↄ ũ Babiloni bùsuu, wa ń zↄ̃zↄ̃ aa lɛ́lɛ a zɛaↄu. +Gbɛ̃pãle ku à gbɛ̃́ↄ suabao, asa dṹnia guu píi Lua i gbɛ̃e dilɛ gbɛ̃nazĩnaↄnɛ à ń suabao, sema aàpi. +Wá fↄ̃ zɛzↄ̃ sĩanaɛo, sema wà zɛpooɛ̀. +Tó aalɛ pã Baka guzulɛa, aaì to à gↄ̃ lán gu nibↄnadewa, káabuan lou ì to ɛ̀fãai ligua. +Kɛ́ Mↄizi ã̀nsue yã́ pↄ́ àlɛ kɛnɛ́ è píi, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Bↄ́ ńlɛ kɛ ń gbɛ̃́ɛ beeↄ màai? Bↄ́yãi ńlɛ yã́kpalɛkɛnɛ́ ndo, gbɛ̃́pii kálɛanzi za kↄↄ e oosii? +Saluũ yã́ kĩniↄ ń lɛ́ pↄ́ a kpàaĩ ń gbɛ̃́ↄ Zakalizio ku Isaili kíaↄ ladau. +O saona pↄ́ aa ma bàakuaánↄ kpagolo sɛaↄnɛ, tó aa kà Yuudɛ̃ gↄ̃sↄ̃lɛ, aa gɛ̃ zɛ íu. +Ɔ̃ à ɛ̀a sù a ìwaↄwa a ònɛ́: Àlɛ io álɛ kã́mabo e tiaa? À gwa! Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpaa duunkɛnaↄwa gↄↄ kà. +À itɛ̃kɛ à pↄ́piↄ dↄ̃́a e a gɛ yↄ̃ kiloowa Dii kpɛ́ kpɛ́nɛↄ guu Yelusalɛũ saonaↄ ń Levii buiↄ ń uabeleↄ wáa. +Ma Dii ma mɛ̀, waiyoo sãdãna pↄ́ aaì ma sãↄ kaalɛↄ, dↄaana pↄ́ aaì ma kpàsa sãↄ fãaaↄ. +N Lua mɛ̀ndona sĩande ń mapi Yesu Kilisi pↄ́ ń zĩo dↄ̃a mɛ́ wɛ̃ni láasai ũ. +Dã buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ ń plao ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄooɛ (62.700). +Yã́pi kɛ̀ Amↄↄ ń a nɛ́ Sikɛũoɛ na. +Ɔ̃ Pↄlu ò dↄaipiↄnɛ: Aa wá gbɛ̃́ bíla wáa yã́kpalɛkɛawanↄ sai, aa wá dá kpɛ́u, wá gbɛ̃́ pↄ́ Lomadeↄn wá ũ. Tiasa ↄ̃ aa ye wá bↄlɛ asii guua? Óo! A kɛ màao. Sema aa mↄ wá bↄlɛ ńzĩa. +Aa lɛ́ vĩ, aali yãoo, aa wɛ́ vĩ, aali gue sↄ̃o. +Ɔ̃ Zelemii gɛ̀ Aikaũ nɛ́ Gedalia kĩ́i Mizipa, ↄ̃ a kuaànↄ we a gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ ń bùsuuↄ guu. +Zĩbeezĩ wà Mↄizi lá kyokɛ̀ gbɛ̃́ↄnɛ, ↄ̃ wa è we kɛ́ Amↄni ge Mↄabu buie suli gɛ̃ Lua gbɛ̃́ↄ guuo, +Ɔ̃ zĩkɛnapiↄ aà ìwaↄ kũ̀kũ, aa ń gbɛ̃do gbɛ̃̀, aa ń gbɛ̃do dɛ̀, aa ń gbɛ̃do pàpa ń gbɛo aa dɛ̀. +Nↄɛpi gɛ̀ a gbɛ̃́ↄ lè ń a ↄ̃nↄo, ↄ̃ wà Bikili nɛ́ Sɛba mi zↄ̃̀ wa zù Yoabuɛ bĩ́ia. Yoabu kuupɛ̀, ↄ̃ wà fã̀aa wà wɛ̃́lɛpi tò we. Baade tà a bɛ, ↄ̃ Yoabupi tà kí kĩ́i Yelusalɛũ. +Yã́zɛdeona ì ka kíagu, ìↄ ye sĩanonai. +Ãma málɛ oɛ́: Ɛlia mↄ̀ kↄ̀, wi aà dↄ̃o, ↄ̃ wà ń pↄeã dàɛ̀. Màa wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ wɛtã lↄ. +Davidi a gbɛ̃́ↄ lèle ń yã́pi yã́i, i to aa Saulu dɛ̀o. Kɛ́ Saulu bↄ̀ gbɛ̀ɛu, àlɛ gɛ̃zɛa, +Ɔ̃ aa ɛ̀a lɛ́ bàalɛ Isailiↄnɛ, aa sɛ̀lɛ gbáa oi, ↄ̃ wà pɛ̀má ń zĩo. Ɔ̃ Isailiↄ bↄ̀lɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu, aa ń dɛdɛ we. +Baa sↄũ, tó à a lɛ́ fↄ̃̀, wì aà dilɛ ↄ̃nↄna ũɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ì a lɛ́ kúá laaideɛ. +Tó Dii dↄaana dìlɛnɛ́, ìↄ kú ń dↄaanapio, ↄ̃ ìↄ ń sí ń ibɛɛↄwa e dↄaanapi wɛ̃ni lɛ́u, asa tó aa aaukɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń wɛtã aalɛ ↄtↄ̃máↄ yã́i, Dii ì ń wɛ̃nagwaɛ. +Mámɛ ma á Levii deeↄ sɛ̀ Isailiↄ guu, ma ń dílɛɛ́ aaↄ dɛ ma zĩkɛnaↄ ũ, aaↄ kpaaũkpɛ zĩ kɛ. +Ɔ̃ Yuda buiↄ ò ń gbɛ̃́ Simɛↄ buiↄnɛ: À mↄ gɛ zɛwɛ̃ɛ bùsu pↄ́ wa kpàwáu, wà zĩka ń Kanaaↄ, wí gbasa gɛ́ zɛiɛ́ bùsu pↄ́ wa kpàwáu. Ɔ̃ Simɛↄ buiↄ gɛ̀ńnↄń bↄa Egipi gbɛa bàasio. +Bee gbɛa wa ò Ablahaũɛ wà mɛ̀: N vĩ̀i Nakↄↄ na Milika nɛgↄ̃ɛↄ ì. +Kɛ́ Saulu ń a gbɛ̃́ↄ lɛ́ mↄ́ kpálɛkɛiaàzi, à a baomà, ↄ̃ à pìla gbɛpiwa, a ku Maↄni gbáau. Kɛ́ Saulu mà, ↄ̃ à pɛ̀lɛaàzi Maↄni gbáau we. +Saulu a zĩgↄ̃ↄ kã̀aa píi aa gɛ̀ zĩu, ↄ̃ aa è gili gɛ̃̀ Filitɛ̃ↄgu maamaa, aalɛ fɛ̃na kakↄ̃ɛ. +Yã́zɛde ì bui sɛ lɛsĩ, duuna ì wida gbɛ̃́ↄwa. +Kpã́ioa yã́i ↄ̃ kpã́i ì mↄi, ì pↄ́ dɛ ì pↄ́ ↄ̃̀ↄkpa. Ma mↄɛ, kɛ́ gbɛ̃́ↄ aaↄ wɛ̃ni vĩ, aaiↄ vĩ à kɛ̀ zài. +Kɛ́ á è Amↄniↄ kí Naasa lɛ́ mↄ́ lɛ́lɛiwá, baa kɛ́ Dii á Lua mɛ́ á kía ũ, á òmɛɛ: Aawo! Kía mɛ́ a ikokɛwá fá! +Falaↄ̃ↄ yã́ pↄ́ kɛ̀pi gbɛ̀a a mà Isailiↄ pↄ́ↄ kee i gao, kási aà swã́ gì gbãaɛ, i gbɛ̃́piↄ gbaɛo. +Za gↄↄ bee ↄ̃ Yesu lɛ́ a Yelusalɛũ gɛa piliwà a ìwaↄnɛ à mɛ̀, sema à taasikɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ↄzĩ, aai a dɛ, í vu a gↄↄ àaↄ̃dezĩ. +Ãma kɛ́ aa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i bao pↄ́ Filipi kpànɛ́ ń Yesu Kilisi tↄ́o mà, aa sì, ↄ̃ aa dailɛkɛ̀ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi. +Á pↄ́tↄ̃, kási á kɛkɛo. Á nísi kɛ, kási á a mↄaokɛo. Á vɛ̃ɛ dafu kɛ, kási á a imio. +Ɔ̃ bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ kↄ̃ kã̀aa tã́api sakɛ̃a yã́ musu, aa sĩa a aɛ. +Gɛ́ lɛ́lɛimá sa, ní ń midɛ ḿpii. Ńsu ǹ ń gbɛ̃e too. Ǹ ń dɛdɛ píi, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́ gbãaↄ ń nɛ́ yↄ̃minaↄ ń zuↄ ń sãↄ ń yiongoↄ ń zàaĩnaↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ tàae vĩo mɛ́ aà nↄ̀sɛ pua, mɛ́ ìli zɛ ń tã́aↄo, mɛ́ ìli lɛgbɛ̃ ń mↄafilioo. +Aa gɛ̀ Ofii aa vua nàaa we tↄnu gɛ̃o, aa sùò kí Salomↄↄɛ. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kã̀aa Abinɛɛzi gãli do, ↄ̃ aa gɛ̀ lɛ́ gí ń ńzĩao sĩ̀sĩ misonaa. +Abimɛlɛki mɛ̀: Má gbɛ̃́ pↄ́ aa yã́ bee kɛ̀ↄ dↄ̃o, ni omɛɛ yãao, ma maàn gbã. +Gili ń ɛo ń baio lɛ́ á dã́ dṹnia gbɛ̃́ↄ. +Ì zwã̀a wúlɛbↄↄ tã azĩa, aà pↄkasaↄá bàabaa ń zwã̀a gàaluladeↄnɛ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: A bee è píia? Sĩana málɛ oɛ́, wa gbɛe to dikↄ̃a weo, wa a dúuzↄ̃ɛ. +kaso, zↄ̃galatɛ̃, nɛwoona, lↄ̀lↄ ń kíkpaoo. +Yãonɛ́ ǹ mɛ ma Dii Lua ma mɛ̀, tó Isailie tò tã́aↄ a sↄ̃ blè, mɛ́ aà duuna pↄ́ lɛ́ aà fupi mɛ́ lɛ́ aà gálɛ, tó à mↄ̀ yãgbɛai ãnabiwa, ma Dii mámɛ má yã́zãsi adewa aà tã́aↄ dasilɛu. +Saonapi i to nↄɛpi dↄ̃́akpa, i oɛ̀ à mɛ: Tó gↄ̃ɛe i wúlɛnnↄo, tó ni pã n zã́ ikoyãa n gbãsĩkɛ̀o, í pãsĩ pↄ́ ì láaizĩmápi a yãe inɛo. +Amanipi kùlɛ Ɛsitɛɛ gbázĩ wúlɛbↄ pↄ́ a zↄ̃lɛwà saɛ. Wegↄ̃ↄ kí bↄ̀ líkpɛu à sù pↄblekĩi, ↄ̃ à mɛ̀: A ye kusi ma nawa ma wáa kpɛ́u la yã̀? Kɛ́ yã́pi bↄ̀ kí lɛ́u gↄ̃̀ↄ, wà mↄ̀ pↄ́ yè Amani oawa. +Izaaki ń lá à mɛ̀: Lá a zamagu a ma ya á bɛ, àkɛa a mↄ ma kĩ́ii? +Salomↄↄ saokĩi kɛ̀ ń mↄgotɛ̃o. A gbã̀a ń a yàasao gã̀sĩsuu baobao, a lɛsĩ kwi. +Wasuli lilɛo. Wasuli a maa lɛũkpakɛ ń a vãioo, ge a vãi ń a maaoo. Tó wà pↄtuo lɛũkpakɛ̀, a pla píi a gↄ̃ Dii pↄ́ ũɛ. +Kɛ́ Yeholaũ gɛ̀ Saii ń a zĩkasↄ̃goↄ píi, ↄ̃ Ɛdↄũↄ lìaaàzi ń a sↄ̃́godeↄ. À fɛ̀lɛ ń kɛ̃aa gwãasĩna à tà, ↄ̃ aà zĩgↄ̃ↄ bàalɛ̀ tà bɛ. +Kɛ́ gbãbↄa gↄↄ sopla bee kà láaa, Azi bùsu Yudaeↄ Pↄlu è Lua ua. Aa tɛkpà bílagu, ↄ̃ aa aà kũ̀. +Kɛata buipiↄ mɛ́ aali bòokpa zwã̀akpɛpi saɛ naa gɛↄmidↄkĩi oi. +Ɔ̃ aà ìwapiↄ aà bↄ̀ a sↄ̃́go guu wà aà dà a sↄ̃́go plaade guu wà tàò Yelusalɛũ. À gà, ↄ̃ wà aà mia kpàkↄ̃i ń aà deziↄ. Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ aà gɛ ↄ́ↄlↄ̀ ḿpii. +ń Ɛzↄ̃nↄ buiↄ ń Kaami buiↄ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Ńsu ↄkã nɛ́piwao, ńsu yãe kɛɛ̀o. Má dↄ̃̀ sa kɛ́ ń ma vĩa vĩ, ni gimɛɛ ń n nɛ́ mɛ̀ndonaoo. +Sùuude ì maa i azĩaɛ, gbɛ̃́ pãsĩ ì azĩa kpa ĩai. +A òɛ̀: Bↄ n bùsuu n daɛↄ guu, ní tá bùsu pↄ́ má ↄlↄnɛu. +Misiilɛa Diiɛ zɛ́pi wɛbↄa, waↄ tɛi gↄↄpii, Dii yã́kpalɛkɛa sĩana vĩ, yã́pi ìↄ maa wásawasa. +Yã́pii a gↄↄ ń a kɛkɛáo vĩɛ, baa tó taasi lɛ́ tↄ̃́ gbɛ̃́wa gbã́ugbãu. +Má Dii gbɛ̃kɛ galikɛ ń aà táasilɛao, asa à yã́pii kɛ̀wɛ̃ɛ wá gwaa guu, à yãmaa dasi kɛ̀ wá Isailiↄnɛ gbɛ̃kɛ guu. +Za Adamu lɛ́u e à gɛ̀ pɛ̀ Ɛnↄkiwa mae ń nɛ́o ku lɛɛ soplaɛ, ↄ̃ Ɛnↄkipi dↄ̀aa ń yã́ ò à mɛ̀, á è Dii lɛ́ mↄ́ ń a gbɛ̃́ↄ, an dasi lɛ́ vĩo, +Ásu to an kàzunaↄ ń sá kã́o, ásu to aa ń mↄ̀ ulaↄ dao. Ásu ń ɛ̀waasoↄ wɛ̃nagwao, à ń zĩgↄ̃ↄ míↄnzↄ̃. +asa pↄ́ kwide pↄ́ Isailiↄ ì bↄmɛɛ, máli kpá Levii buiↄwa píiɛ. Bee yã́i ma mɛ̀ aa e kpaalɛ sɛ́ ń Isaili bui kĩniↄo. +Lua, wá wɛ̃nagwa, wá wɛ́ gwa, ní báaadawágu, +ní tↄbↄ maamaa e gↄↄpii. Gbɛ̃́ↄ i mɛ Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ Isailiↄ Lua ũ, mɛ́ mapi n zↄ̀blena Davidi, ńyↄ̃ ma buiↄ zĩ́napɛlɛ, +Wì aà sɛ wà gɛ́ò gɛvĩkĩi, wì itɛ̃kɛ aà mia dↄngubↄwa. +Aà vĩakɛnaↄ o, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Dii mɛ́ lɛ́ kible! Dṹnia gbɛ̃́ↄ, à pↄnakɛ, ísiabaadeↄ, àↄ ku pↄna guu. +Yãzↄ̃ↄↄ ńlɛ wɛɛlɛ nzĩaɛa? Ńsu wɛɛlɛo, asa Diipi mɛ̀ á yãmↄ gbɛ̃́piiɛ, ãma gu pↄ́ n gɛu píi, á n misiɛ. Dii mɛ́ ò. +Ma gbɛ̃́ↄ, yã́ pↄ́ málɛ on kɛ: Gↄↄ i gↄ̃ zã̀o. Za tia nↄdeↄ gↄ̃ lá aa vĩowa. +Ozee kpalablea wɛ̃̀ kɛ̃okwide guu ↄ̃ Samanasaapi Samali sì à tà ń Isailiↄ a bùsuu, à ń kálɛkalɛ Ala ń Gozã pↄ́ kú Aboo baao ń Mɛdɛ bùsu wɛ̃́lɛↄ guuo. +Kɛ́ Lua ma bↄ ma mae bɛ yãa, málɛ bɛbɛbɛbɛ, ↄ̃ má ò ma nↄpiɛ gu pↄ́ wa su gɛu píi, aà gbɛ̃kɛkɛmɛɛ, aàli o a dãↄn ma ũ. +Tó Dii pũ̀na, í pↄ́ kú musu ì kↄ̃fĩkɛ, ì to lou sisi za dṹnia lɛ́wa. Dii ì bↄ ń ĩ́anao a làasiu, ì to lou ma ń pílɛao. +Tó gbɛ̃́ ↄkã̀ aà wúlɛbↄwa ge pↄ́ pↄ́ à zↄ̃̀lɛwàn lò, ade aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Gbɛ̃́pii Dii tↄbↄ sɛa za ĩatɛ̃bilɛa e a gɛ̃kpɛukĩi. +Ɔ̃ Temani gbɛ̃́ Ɛlifaza ń Sua gbɛ̃́ Bilidadao ń Naama gbɛ̃́ Zofaao gɛ kɛ̀ lá Dii ònɛ́wa, ↄ̃ Dii Yobu wabikɛanɛ́ sì. +Mámɛmaa Yesu Kilisi zĩna Piɛɛ, mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ Lua gbɛ̃́ pↄ́ aa dɛ nibↄↄ ũ dṹniaɛ bee guu aa fãaaa bùsuɛ beeuↄnɛ: Pↄ̃ntu, Galati, Kapadosi, Azi ń Bitinio. +Yã́ pↄ́ ń a náai vĩ, ǹyↄ̃ kũa e Lua kĩ́i. Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ yã́ pↄ́ à zɛ̀ò lí aà sↄ̃ vĩo ũ. +ZedekiapiKɛ́ Davidi kà Zikilaga, à pↄ́ pↄ́ a sì keeↄ kpã̀sã Yudaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ dɛ a gbɛ̃na ũↄnɛ à mɛ̀: Gba pↄ́ á è pↄ́ pↄ́ wá sì Dii ibɛɛↄwa guuↄn we. +Ɔ̃ à lɛpɛ̀ Lasɛliwa, à pↄna ↄ́ↄlↄ̀. +Má saoma ń pↄ́ mɛkpaaↄ, má sãsakaoↄ kpasanɛ, mí n gbagba ń zuswanaↄ ń blesanaↄ. +À yáasikɛ̀ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ɛ (3.000), mɛ́ lɛ pↄ́ a dàↄ kà ↄ̀aa sↄo ń sↄoo (1.005). +A gɛ̃gɛ̃o má tó yã́ bↄ ń gbɛ̃́ↄ na, ma gbɛ̃́ suabaa ye kái. Má yã́gↄ̃gↄ̃ buiↄnɛ a zɛ́wa, ísiabaadeↄ i sↄ̃́amazi, an wɛ́ dↄi mà ń suaba. +Dii náaikɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, ńsu gbãae nzĩa ↄ̃nↄwao. +Ma gbɛ̃́ pↄ́ kú Nɛgɛvɛↄ i gↄ̃ Esau gbɛ̀sĩsĩↄ vĩ, an gusalaladeↄ i Filitɛ̃ↄ bùsu sí ń Ɛflaiũ bùsuo ń Samali bùsuo. Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ sↄ̃ aai gↄ̃ Galada bùsu vĩ. +Kɛ́ gu dↄ̀, Isailiↄ píi zↄadↄ̀ Mↄizi ń Aalonaowa aa mɛ̀: Á tò Dii gbɛ̃́ↄ gàga. +Vu, Dii! Àkɛa ńlɛ ioi? Fɛlɛ! Ńsu wá vũaa gↄↄpiio. +Asa Lua ì gↄ̃ luanaaikɛnsai sí a na yã́i, mɛ́ ì nↄ luanaaikɛnsai sí a zã́ yã́i. Tó màa no, an nɛ́ↄ aaↄ gbãlɛaɛ. Sĩana guu an kua adoa. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ ò Luaɛ: Ńsu to n pↄ pamazio. Má ye mà yãgbɛama gɛ̃n do lↄ. To mà gwa sãkãwa gɛ̃n do lↄ mà gwa. Kɛ́ bee sa, to fíi kpá tↄↄlɛwa ado, sãkã i gↄ̃ gii. +À buiↄ gwa à gwa, yã́ i diwá, asa málɛ yãkɛ á gↄↄɛ, tó wa sìuɛ́, á sío. +Ɔ̃ à ɛ̀a òmɛɛ: Daniɛli, ńsu to vĩa n kũo, asa za gↄↄ sɛ̃́ia pↄ́ n n nↄ̀sɛ kpà yãwaaipaawa mɛ́ n nzĩa bùsa Luaɛ, a sìnnↄ. N yã́pi yã́i ma mↄi. +Àli sapiↄ oa kã́mabogↄↄ pↄ́ pↄ́ má dìlɛ bàasi, á gbaↄ ń á lɛ́gbãdↄa pↄ́ↄ ń á pↄeã pↄ́ↄ bàasi. +Tó gbãadeↄ mà ma yãònnↄ, mɛ́ aa mↄ̀ n la aa mɛ̀ ǹ yã́ pↄ́ ń òmɛɛ ń yã́ pↄ́ má ònɛo onɛ́, tó n a kee ùlɛnɛ́, aa n dɛɛ, +Dii ò Mↄiziɛ: Bee kɛ̃ lá guu àↄ dɛ dↄngubↄ ũ, ní o Yozueeɛ, asa má Amalɛkiↄ midɛ dṹnia guu píiɛ. +Gↄↄ pↄ́ Yesu lɛ́ yã́piↄ o, wà aà náaikɛ̀ dasi. +Ɛsɛbↄ̃deↄ, à wiilɛ, asa Ai kàalɛɛ. Labadeↄ, à búbuapɛ, í zwã̀nkasaↄ kákaála, í ázĩa gbɛ̃gbɛ̃, à bã̀abãabo á wɛ̃́lɛ bĩ́idepiu, asa wa Mↄlↄku sɛ́lɛ táò sãnu ń a gbàgbanaↄ ń ń kíaↄɛ. +Sĩana málɛ oɛ́, tó gbɛ̃́ ò sĩ̀sĩɛ beeɛ aà fɛlɛ azĩa zu ísiau, tó i seakɛ a nↄ̀sɛ guuo, tó a a náai vĩ kɛ́ yã́ pↄ́ a òpi a kɛ, a kɛɛ̀. +Nɛ́ↄ, naa Diiwa guu àli á de ń á dao yãma, asa bee mɛ́ maa. +Kilisipi gì a wɛ̃nii Lua wá Mae pↄeãwa, à wá duuna kɛ̃̀wá, kɛ́ à e wá bↄ dṹnia tia vãiɛ beeu. +Ɔ̃nↄna ì zĩkɛ yãdilɛnɛↄwa, yãbↄlɛna ì azĩa nɛ́. +À dↄ̀aanɛ́ tɛlu guu fãanɛ, gwãasĩna sↄ̃ ń tɛ́ gupuao. +Ńsu to vãi zĩblemao. Zĩ blewà ń maao. +Ni mɛ ↄde àizɛɛde pↄ́ pↄe wɛ̃na vĩon n ũ. Ń dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃pã pua baakɛna wɛ̃nade taaside vĩ̀an n ũo. +Ãsↄ̃anɛnzĩ gufɛ̃nɛ ↄ̃ nↄɛpiↄ ɛ̀a gɛ̀ miapi kĩ́i ń nísi gĩnana pↄ́ aa a sↄukɛo. +Yuda bui ↄ̃ a sɛ̀ sa ń Siↄna gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ á yeio. +Tó a gɛ á wɛ̀lɛↄwa zĩu, mɛ́ á kú bòou, à laaika gbãlɛai. +N ↄ̃zↄ̃̀ ísiawa ń n sↄ̃́ↄ, n í zↄ̃ↄpi yà. +Bↄa we a gɛ Gudegoda, ↄ̃ a gɛ Yↄbata bùsu swadeu. +À saò ń zuↄ ń sãↄ, à a nↄ̀ↄ kpà Balaaũwa ń kía pↄ́ aa ku sãnuↄ. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ ń ń dↄ̃ dↄaana ũↄ kãaa gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi, ní mↄ́ńnↄ kpaaũkpɛu, aaiↄ kunnↄ we. +Asa gↄↄpiá tↄsimagↄↄɛ, kɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau e pa píi yã́i. +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, ásu to yã́ɛ bee sã́águo: Gↄↄ do dɛ Diiɛ lán wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄowaɛ, mɛ́ wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄo dɛɛ̀ lán gↄↄ dowa. +í gbasa Pãteko dikpɛkɛ Dii á Luaɛ. Lá à báaadàágu lɛ́u, àli gbadaɛ̀ màa. +Wasuli a maa ge a vãi boo, mɛ́ wasuli a kee lɛũkpakɛo. Tó wà a lɛũkpakɛ̀, a pla píi gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũɛ, mɛ́ wa fↄ̃ a kee boo. +Ɔ̃ Yuda nↄɛ pↄ́ wì mɛ Tamaa sɛ̀ a nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Ɛɛɛ. +Aa ń pápa ń gbɛoɛ, aai ń zↄ̃ɛzↄ̃ɛ ń fɛ̃ndao. Aa ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ dɛdɛ, aai tɛsↄ̃ ń kpɛ́ↄwa. +Yã́ pↄ́ má mà Diiwa má dàɛ́n kɛ: Zĩ́ pↄ́ wa Dii Yesu kpámá, a gwãasĩna ↄ̃ à kàa sɛ̀ +Kɛ́ Lubɛni yã́pi mà, a ye à aà misi, ↄ̃ à mɛ̀: Wásu aà dɛo. +Zĩbeezĩ aa ń tã́a pↄ́ wa pì ń ã́nusuo ń vuao wà kúlɛnɛ́ kↄ́lɛ ɛ̃́naↄnɛ ń sasiↄ. +A mↄ soolode guu Lua malaika Gabliɛli zĩ̀ Galile wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Nazalɛti guu. +Isaili nↄɛe ge gↄ̃ɛe su gↄ̃ tã́akpɛ káalua ũo. +Wegↄ̃ↄ yã́ pↄ́ wa ò Nɛbukanɛza musu kɛ̀. Wà aà yà wa bↄ̀ gbɛ̃nazĩnaↄ guu, à sɛ̃ blè lán zuwa, mɛ́ fíi aà gbɛ̃̀. Aà mikã gɛ̀ gbã̀ lán kúu kã́wa, aà ↄkↄↄ gbã̀ lán bã ↄkↄↄwa, á Isailiↄ, á baade tá a bɛ! Davidi buiↄ, à laaidↄ á bɛwa! Ɔ̃ Isailipiↄ tà ń bɛ. +i ↄna a miwa, i a kòlokpa awakpabↄ ũ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi. +Gbɛ̃eↄ sↄ̃ aalɛ ń láanikɛ aa mɛ̀: Í mɛ́ ń kã́. +Ãma saona lí nↄ̀sɛfɛlɛpↄwɛntipi si nↄɛpi ↄzĩ gĩa, i mↄ Diiɛ, i gbasa gɛ́ò saokĩi. +Kɛ́ Mika ã́nusupi sↄ̀aa a daɛ màa, aà da ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa do sɛ kpà siawa, ↄ̃ à tã́a pìoɛ̀, à ado kàsaoɛ̀. Ɔ̃ wà gɛ kàlɛ Mika kpɛ́u. +Dii a kɛnɛ́ lá a kɛ̀ Amↄleↄ kí Siↄ̃ɛ ń kí Oguo ń ń bùsuowa, à ń kaalɛ. +Saonaↄ ń Levii buiↄ fɛ̀lɛ zɛ̀ aa samaaò gbɛ̃́ↄnɛ, ↄ̃ Lua sìńnↄ, asa an wabikɛa aà lè za musu aà kúkĩiɛ. +Aà kàzunaↄ lìamazi, à ma papaò ma pↄawa ma wɛ̃nagwasai, ma sɛtɛ̃na wì, a í lɛ́ fã́ɛ tↄↄlɛ. +Kpↄ̀wɛnaↄ zɛzɛ ísidapi gɛɛwa. Táalufãlɛkĩiↄ ku za Ɛ̃ngɛdi e Ɛnɛgɛlaiũ. Kpↄ̀ buiↄ lɛ́ vĩ weo lán ísia kpↄↄwa. +Ɔ̃ Saulu kã́mabò ń pɛ́lɛa Filitɛ̃ↄzio, ↄ̃ Filitɛ̃ↄ tà ń bùsuu. +Gbɛ̃pãle ò lↄ: Máↄ tɛnzi Dii, ãma to mà gɛ́ lɛzai ma bɛdeↄwa gĩa. +Ńsu bílikɛ n zàaĩna pↄ́ kↄ̀lɛ a gↄↄ àaↄ̃den gbãↄ yã́wao, asa wà ń é. Isaili bùsu pↄmaaↄ píi a gↄ̃ dé pↄ́ ũɛ, mɛ́ i kɛ mpi ń n de bɛdeↄ píi bàasio? +Ni dↄaamɛɛ ń n lɛdaaao, bee gbɛa ńyↄ̃ ma ka àizãnawa. +Nɛgↄ̃ɛ pↄ́ Lea ń í ń Yakↄbuo Mɛsↄpↄtamiↄn we. Ɔ̃mɛ nɛnↄɛ pↄ́ wì mɛ Dina ì lↄ. An buipiↄ píi gbɛ̃ↄn baakwi ń àaↄ̃oɛ. +A ònɛ́: A kɛ̃a Lua taalau à mɛ̀: Ma kpɛ́ aↄ dɛ lousisikpɛ ũɛ. Ápiↄ sↄ̃ á kɛ̀ gbɛ̃blenaↄ tòo ũ. +Aà vĩ̀iↄ ĩ́isɛ̀aànↄ. Aà mae sↄ̃ a nanapi yã́ kũa a sↄ̃u. +À ↄzↄ̃ɛ̀ á yãↄ̃mai píi, asa ì laaidↄwá. +Davidi fɛ̀lɛ à a pↄkasaↄ gà a kɛ̃̀, ↄ̃ à wùlɛ bùsuu. Aà ìwaↄ sĩaaàzi ń ń pↄkasaↄ kɛ̃́kɛ̃a. +Gagyãpi a ka sↄ̃́ↄgu lↄ ń sↄ̃baonaↄ ń yiongoↄ ń zàaĩnaↄ ń pↄtuo pↄ́ kú gbɛ̃́piↄ bòouↄ píi. +Asa ma Dii ma mɛ̀ má aafia pisiwà lán swawa, má buiↄ àizɛɛ naaaɛ̀ lán swa paawa, i yↄ̃́ kpáwá, i á kuɛ, i á kpá a gbáa. +Ma pↄsia kɛ̀ zài, ma nↄ̀sɛ ìↄ yaa gↄↄpiiɛ. +Gↄↄpla gbɛa Pↄlu ò Baanabaɛ: Wà ɛa gɛ́ Yesudeↄ gwai wɛ̃́lɛ pↄ́ wa Dii yã́ waasokɛ̀u yãaↄ guu, wíↄ dↄ̃ lá aa dɛ. +Ɔ̃ nↄɛpi kɛ̀ lá Lua gbɛ̃́pi òɛwa. Aàpi ń a bɛdeↄ aa gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Filitɛ̃ↄ bùsuu e wɛ̃̀ sopla. +Màa Yonatãa yãyè ń Davidio, ↄ̃ à mɛ̀: Dii fĩabo n ibɛɛↄnɛ. +Dii, málɛ lɛzunzi, asa dã́dãkɛkĩiↄ tɛkũ̀ɛ, tɛ́lɛpiↄ sɛ̃sao líↄ sã̀sã píi. +Tó mↄ pↄ́ wì mɛ Abibu bↄ̀, àli Gɛ̃amusu dikpɛkɛ Dii á Luaɛ, asa mↄpi guu ↄ̃ à bↄ̀ánↄ Egipi gwãasĩna. +Ampii an bòo wì mɛ Yuda buiↄ bòo, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do, gɛ̃o mɛ̀ndosai mɛ́ kuo, ń ↄ̀aa plaoɛ. (186.400) Aamɛ aali dazɛu káau. +Dii, ǹ ń gbɛ̃́ↄ dã́dãkɛ ń n gopanao, n kpàsa sãpiↄ aaiↄ kú ńtɛ̃ɛ Kaamɛli líkpɛu, aai pↄble Basana ń Galadao dã́dãkɛkĩi maau lán yãawa. +E yã́pi àↄ gɛ́ bↄi kía lɛ́u, lↄↄe bↄ̀ luabɛ à mɛ̀: Kí Nɛbukanɛza, yã́ pↄ́ wa ò n musun kɛ: Wà n bↄ kpalauɛ. +Kɛ́ Pↄlu ye yão, ↄ̃ Galiↄ̃ ò Yudaↄnɛ à mɛ̀: Yudaↄ, tó dàae ge tàae zↄ̃ↄeɛ yãa, à kũ̀ mà mɛnakɛánↄ. +À mↄ lè wà Hɛblↄ̃ buaↄ ń a bualoũↄ kpà Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbuwa kↄ̀. +Ãma gbɛ̃́ pↄ́ aai Dii yãdaoↄ, aa ń zĩkɛnaↄ ń ń pↄtuoↄ tò bàasi. +Ma gɛńnↄ Dii ua e Lua gbɛ̃́ Anana, Igedalia nɛ́ ìwaↄ kpɛ́nɛu. A ku kpɛ́nɛ pↄ́ di bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana Maasea, Saluũ nɛ kpɛ́nɛaɛ, gu pↄ́ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kpɛ́nɛ kúu. +À Yelusalɛũ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń zĩgↄ̃ↄ kũ̀kũ tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ píi, aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000). À tà ń liãnaↄ ń siaↄ lↄ. Gbɛ̃e i gↄ̃o, sema taasideↄ bàasio. +Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: À Dii yãma! À mɛ̀ zia maai wa pɛ̃ɛti yía Samali bĩ́ibↄlɛu zaa lɛ do ã́nusu ↄwatɛ̃ do, pↄ́wɛna zaa lɛ pla sↄ̃ ã́nusu ↄwatɛ̃ do. +Baa sɛ̃̀anↄbↄↄ, n ni lɛ́ ń dɛ, asa swadↄↄↄ gↄ̃̀ gii píiɛ, mɛ́ an pↄblekĩiↄ tɛkũ̀. +À gↄ̃inakɛ̀ kùli gbà mɛ̀n plapiↄwa lán malaika gã̀sĩadeↄ ń daminaliↄ ń lávu piaaↄwa, ↄ̃ a kpà ń vuao, gↄ̃inapiↄ bↄ̀ɛ̀ wásawasa. +Za á kɛ̀sɛwa e à gɛ̀ pɛ̀ á miwa, aafia ku gueio, sema bↄ ń flàala iaↄ ń bↄ̀ uusikɛaↄ. Wi ↄtↄ̃ a keewa à ibↄ̀o, wi nísimawà wà zwãa yèwào. +Dii mɛ́ fɛ̃ndapi dàu, kpelewa a kɛ à zɛi? A dìlɛ fɛ̃ndapiɛ aà yɛ̃́mɛmi Asekelonideↄ ń ísialɛdeↄguɛ. +Mↄza Binɛa ì, Binɛa Lafa ì, Lafa Ɛlasa ì, Ɛlasa Aseli ì. +aà bui aↄ ku gↄↄpiiɛ, aà kpala aↄ ku ma aɛ lán ĩatɛ̃wa. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Gↄ̃ la gbã lↄ, zia mí n gbaɛ. Ɔ̃ Uli gↄ̃̀ Yelusalɛũ zĩbeezĩ ń a gↄↄ sìao lↄ. +A yã́ mɛ́ tò ma gbɛ̃́ yenzideↄ, á gbɛ̃́ pↄ́ málɛ á bɛɛkɛ á dɛ ma ĩ́andãbↄ pↄ́ mi pↄnakɛò ũↄ, àↄ zɛa gíũgiũ naa Diiwa guu màa. +To gbɛ̃vãipiↄ si ńzĩa bai guu, mapi sↄ̃ mí dↄi aafia. +Ɛflaiũ buiↄ mɛ̀: Wa kɛ ↄdeↄ ũ, wa gↄ̃ àizɛɛdeↄ ũ. Wá ↄdapi yã́i wa wá yãvãi ge duuna eo. +Gↄ̃ɛe i gↄ̃ wɛ̃́lɛ guuo, aa bↄ̀lɛ pɛ̀ Isailiↄwa ḿpiiɛ, ↄ̃ aa ń wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛ tò wɛ̃a, aalɛ Isailiↄ yá. +A yã́ mɛ́ tò Ɔↄliba, ma Dii Lua ma mɛ̀, má tɛ́kpa ń gↄ̃pↄsɛ pↄ́ ń nisĩna ye ń yã́i lↄopiↄgu, má tó aa bↄ gupiiu, aa mↄ lɛ́lɛma. +a òɛ̀: Zɛfɛte mɛ̀ Isailiↄ i Mↄabuↄ ge Amↄniↄ bùsu símáo. +Yesu òɛ̀: Nↄɛ, ma náai pↄ́ ń kɛ̀ mɛ́ n gbãgbã. Ta bɛ aafia. +Sĩana málɛ onɛ. Kía pãleↄ fɛlɛ gbɛ̃ↄn àaↄ̃ Pɛɛsi. An síiↄ̃de tɛ́ ń kpɛ, aↄ àizɛɛ vĩ maamaa dɛńla. A gbãakũ a àizɛɛpi yã́i, i to gbɛ̃́pii fɛlɛ ń Gɛlɛsi bùsuo. +Fíi su kpa Giliboa gbɛwa lↄo, lou su ma bua pↄ́ kú weↄ lↄo. We wà ↄzↄ̃̀u nɛgↄ̃naↄ sɛ̀ngbaoↄi, nísidↄↄa Saulu sɛ̀ngbaowa lɛ́ kà! +Siↄnadeↄ, ásu vĩakɛo. Á kía lɛ́ mↄ́ dia zàaĩn bↄl�� kpɛ. +asa wa á Kilisi Yesu náaikɛa bao mà ń á yea wá gbɛ̃́ↄzio píi, +Bee gbɛa Bɛtɛlɛũ gbɛ̃́ Ibezã dↄ̀aa Isailiↄnɛ. +Gↄↄe lɛ́ mↄ́, à kà kↄ̀, kɛ́ lousisin sĩandeↄ kúlɛ Mae Luaɛ ń sĩanao ń aà Nisĩna gbãao. Gbɛ̃́ bee taa ↄ̃ Mae Lua lɛ́ wɛɛlɛ aà kúlɛɛ. +Salomↄↄ gbɛ̀ãnaↄ v . +À wabikɛ Budewa aà zĩkɛnaↄ gbaɛ a pↄ́ kɛkɛi. +À a gã̀sa gawide pòo Mↄizi ↄplaai, ↄ̃ à í zↄ̃̀ɛ ń aɛ, kɛ́ à tↄbↄ e gↄↄpii yã́i. +Miↄ Lua sáaukpa gↄↄpii á yã́ musu gbɛ̃kɛ pↄ́ a kɛ̀ɛ́ á naa Kilisi Yesuwa yã́i. +mɛ̀n blasↄo, dↄ̀ↄ ń dↄ̀ↄo mɛ̀n gɛ̃ogɛ̃o, ↄ̃ à sɛdɛ líↄ kpàkpa sɛdɛ lí pↄ́ wa dàdapiↄla. +Gbɛ̃vãipiↄ aaↄ zↄakamazi gↄↄpii yã̀? Ma zↄa pↄ́ aalɛ kámazi mà. +Saona lí sao ń duun awakpabↄo, i gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ gbãbↄɛ̀ duuna kɛ̃owà. Bee gbɛa i sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄ kòlokpa, +Gↄↄ bee gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ wɛ̃́lɛpiↄ guuↄ, bui píi ń a tã́aoɛ, ↄ̃ aa ń tã́apiↄ taa kɛ̀ aa pɛ̀lɛpɛlɛ gulɛsĩ pↄ́ Isailiↄ bòↄ kpɛ́ↄ guu. +Nɛ́ pↄ́ a ì Yelusalɛũↄ tↄ́n kɛ: À nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn síiↄ̃ɛ beeↄ ì ń Amiɛli nɛ́ Basɛbaoɛ: Simɛa, Sobabu, Natã ń Salomↄↄo. +Gbɛ̃́ↄ Lua tↄbↄ, asa kámasa pↄ́ á kàpi lɛ́ ↄlↄnɛ́ a misìilɛ Kilisi bao pↄ́ a zɛ̀òɛ, mɛ́ a gbɛ̃kɛkɛ̀nɛ́ ń gbɛ̃́piio ń nↄ̀sɛmɛndoo, +Dii, ma yãma! Dii, suɛ! Dii, swã́sɛ ma yã́i, ní kɛ kpakpa! Ma Lua, ńsu gɛ̃gɛ̃o n tↄ́ yã́i, asa n tↄ́ dↄ wɛ̃́lɛpi ń n gbɛ̃́ↄwaɛ. +Ɔ̃ nↄɛpi a zãsìwà à mɛ̀: Dii, baa gbɛ̃ pↄ́ wúlɛańziↄ ì nɛ́ↄ blɛ kasonaↄ pɛɛlɛɛ. +Lua wá suabà, kɛ́ wà wɛdↄ beei. Pↄ́ pↄ́ wa è ń wɛ́oá wɛdↄia yã́ɛ lↄo. Dé mɛ́ ì wɛdↄ pↄ́ pↄ́ a èi lↄi? +Tó ma duunakɛ̀, niↄ wɛ́tɛmazi, nili tó ma bↄ pã ma tàaeↄ yã́ musuo. +Ɔ̃ Lua Nisĩna dɛ̀dɛ Piɛɛwa, a ònɛ́ à mɛ̀: Á gbãadeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ, +Naomi ò a nɛ́ gyaapiɛ: A maa mà bɛ wɛɛlɛnɛ, gu pↄ́ ńyↄ̃ e ǹyↄ̃ kuu aafia. +Kɛ́ Yudaↄ lìli, ↄ̃ aa è wàlɛ sumá kpɛ ń aɛo píi, ↄ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa. Saonaↄ lɛ́ kã̀aepɛ, +ↄ̃ gbɛ̃ↄn sↄopiↄ gɛ̃̀ kpɛ́u, aa saoulapi ń ua tã́apiↄ ń tã́a pↄ́ wa pìpio ń tã́a pↄ́ wa kàsapio sɛ̀lɛ. Saonapi zɛa ua lɛ́u ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ pↄ́ aa ń gↄ̃kɛbↄↄ kṹkũapiↄ. +Lɛdama ń yãkɛkɛa dↄ̃aoá ma pↄ́ɛ, mámɛ má wɛzɛ̃ ũ, ma kĩ́i gbãa ì bↄu. +Lazaa gaa yã́ Yesu lɛ́ onɛ́, ↄ̃ aalɛ e ioaɛ sĩana. +Aa ń bↄlɛ gbã́aↄ pi ń mↄsio ń mↄgotɛ̃o, aaↄ ku dↄdↄaɛ e ń wɛ̃ni lɛ́u. +Ɔ̃ Yesu ò nↄɛpiɛ: Ma náai pↄ́ ńlɛ kɛ n suabà. Ta bɛ aafia. +Mi kã́fĩa yãe ulɛɛ́o, ma waasokɛ̀ɛ́, má dàdaɛ́ balu guu ń á bɛↄ. +Tó á gbɛ̃e ye àↄ dɛ dↄaana ũ, aà gↄ̃ á zↄ̀blena ũ. +Ɔ̃ aa lɛ́kpãsãkɛ̀ Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ zↄ̃lɛa Ɛsɛbↄ̃ɛ aa mɛ̀: Wá gba zɛ́ wà gɛ̃ ń n bùsuo e wá bùsuu. +Isailiↄ aà gɛĩanabↄ̀ gↄↄ baakwi sɛ̃u Mↄabu bùsuu, ↄ̃ gɛĩanabↄa ń ↄↄlↄo làa. +Wà yãdↄ̀dↄwà dasi, ãma an yãe i kↄ̃sɛo. +À kũ̀ mà ĩ́anadãɛ. Baa tó a ài vĩo, má ɛa su wɛ́pungueaↄ ń yã́ pↄ́ Dii ↄ̀lↄmɛɛↄwa. +Málɛ onɛ, n yã́ bee nao, asa Lua zↄ̃ↄ dɛ gbɛ̃nazĩnaa. +ń a na Odɛsio: Yobaba, Zibia, Mɛsa, Malekaũ, +Kɛ́ Aazia da Atalia è a nɛ́ Aaziapi gà, ↄ̃ à fɛ̀lɛ lɛ́ kíabuiↄ dɛdɛ píi. +Lua, asa n wá yↄ̃́, n wá baasa lán ã́nusuwa. +a òɛ̀ faaisai à mɛ̀ á báaadaaàgu, í to aà bui kↄ̃́. +Waiyoo Asili pↄ́ aaì pↄkũmabↄbↄmámɛɛↄ! Ɔ̃mɛ ma pↄkpɛ̃nɛ go pↄ́ na ma ↄzĩ ũ. +N wɛ̃́lɛↄ gↄ̃̀ gbáa ũ, baa Siↄna gↄ̃̀ gbáa ũ, Yelusalɛũ gↄ̃̀ guwaiwai ũ. +To n wɛ́ àↄ pɛa kpɛ́ɛ beewa gwãasĩna ń fãanɛo, gu pↄ́ n mɛ̀ n tↄ́ aↄ kuwàɛ beepi. Wabi pↄ́ mapi n zↄ̀blena málɛ kɛ ń aɛo dↄa gupiwa ma. +pↄ́ↄ dↄdↄa ń pi, aa tulu gbã̀aↄ didia, aa bↄ̀ lán Babɛli zĩgↄ̃ kíaↄwa lán Babiloni bùsudeↄwa. +Bui pↄ́ lɛdoũkɛ̀aànↄ aa ku aà ueipiↄ sↄ̃, buipiↄ sìaànↄ bɛdau, aa tà gbɛ̃́ pↄ́ gàga zĩ guuↄ kĩ́i. +Yakↄbu tↄkpà gupiɛ Pɛnuɛli, asa à mɛ̀: Wa wɛsikↄ̃lɛ ń Luao, mɛ́ ma gi má kú. +Aa aà tↄbↄ balu guu, aa aà táasilɛ dↄaanaↄ kãaa guu. +Kɛ́ Ezekia ń a ìwaↄ mↄ̀ pↄ́piↄ è kãaaa zɛ́zɛ màa, aa Dii sáaukpà mɛ́ à a gbɛ̃́ Isailiↄ sáaukpà lↄ. +Ɔ̃ Pↄlu fɛ̀lɛ ↄkɛ̀nɛ́ à mɛ̀: Isailiↄ ń buipãle lousisinaↄ à ma yãma. +Ɔ̃ a òɛ̀: Mpi sↄ̃ ńyↄ̃ↄ iko vĩ wɛ̃́lɛ mɛ̀n sↄoↄwa. +Mↄizi yã́piↄ sɛ̀lɛ sìu Isailiↄnɛ píi, ↄ̃ aa ↄ́ↄlↄ̀ maamaa. +Tó aalɛ gɛ̃ kpaaũkpɛu ge tó aalɛ sↄ̃ saokĩizi, aaì ń ↄↄ ń ń gbáↄ pípi lá Dii ò Mↄiziɛwaɛ. +Ɔ̃ kí kwàasi a zãsì Lua gbɛ̃́piwa à mɛ̀: Baa tó Dii loupↄↄ fↄ̃̀, yã́pi a kɛe? Ɔ̃ Ɛlizipi mɛ̀: Ńyↄ̃ wɛsiɛ, kási ńyↄ̃ e ǹ bleo. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ ǹ mɛ ma Dii ma mɛ̀: Fɛ̃ndaɛ! Fɛ̃ndaɛ! A lɛna, mɛ́ àlɛ tɛkɛ gɛ̃̀nɛgɛ̃nɛ! +Má gɛ́ mà yão maezↄ̃ↄↄnɛɛ, aa Dii yãkɛaↄ dↄ̃o lé? Aa dↄ̃ yã́ pↄ́ ń Lua lɛ́ yáńnↄo lé? Kási gbɛ̃́piↄ sↄ̃ aa n zuu bↄ̀ńla, aa n baↄ kɛ̃̀kɛ̃máɛ. +míↄ dↄaaɛ́ gↄↄpii. Má tó pↄ́ mↄ́wá gu tɛ́kũau, má á wá baasaɛ́, íↄ dɛ lán swalu mↄ̀sɛdewa, lán nibↄna pↄ́ a í lí baowa. +À gↄ̃kɛbↄ pↄ́ Lua kpàwáↄ da píi, kɛ́ à e zɛ gíũgiũ, í Ibiisi dↄfↄ̃. +Ɔ̃ Dii ìↄ dↄaanaↄ dilɛnɛ́ sa, kɛ́ aa ń bↄ ń wɛtãnaↄ ↄzĩ. +Tó zupi pãsĩ za káauɛ sↄ̃, mɛ́ wa ò a diiɛ, tó i dↄo, ↄ̃ à gbɛ̃́ zↄ̃̀ a dɛ̀, wà zupi pápa ń gbɛo wà dɛ, wi a dii dɛ lↄ. +asa aↄ dɛ Diiɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũɛ. A wɛ̃ ge í gbãae mio, Lua Nisĩna aↄ dɛdɛawà za aà da gbɛɛuɛ. +Màaɛ ápiↄ sↄ̃, á bɛa maa gbɛ̃́ↄ wɛ́ɛ, ãma mↄafili ń yãvãio mɛ́ á guu pà. +Má aà kɛ ma yoa ũ, iↄ dɛ dṹnia kíaↄ mide ũ. +Yã́piá sĩanaɛ. A yã́ mɛ́ tò lɛdamá pãsĩpãsĩ, kɛ́ aa zɛ́sɛ súsu. +Gↄↄ pↄ́ Dii Amↄlepiↄ nà Isailiↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ Yozuee ò Diipiɛ Isailiↄ wáa à mɛ̀: To ĩatɛ̃ zɛ gudoũ Gabaↄ̃ↄa! To mↄvua zɛ tɛɛɛ Ayaloni guzulɛa! +Asa ma Dii Lua ma mɛ̀, Babɛli kía a mↄ lɛ́lɛma zĩ guuɛ. +An gĩ na gbɛu, gĩ ĩ́i mɛ́ a gↄ̃ dↄ, an se gbɛu, zↄ̀ ba mɛ́ aↄ dↄ ń pi. An mitãa gbɛu, migbaa mɛ́ a gↄ̃, an pↄkasaↄ gbɛu, zwã̀nkasa aaↄ yea, an maa gbɛu, mↄ̀ wãa seela mɛ́ aↄ ku. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń soplao ń ↄ̀aa plaoɛ (57.400). +Uzia yã́ kĩni kú ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́ taalau za a daalɛa e a midɛawa. +Aà pↄ pà a ìwa gbɛ̃ↄn plapiↄzi, aà vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ kía ń aà pɛ̃ɛkɛnaↄ kíao. +Ɔ̃ Dii pↄ fɛ̃̀ńzi à ń ná ń wɛtãnaↄnɛ ń ↄzĩ, aa ń wáa. À ń kpá ń ibɛɛ pↄ́ liaańziↄwa, ↄ̃ aai fↄ̃ gì ń ńzĩao ń ibɛɛpiↄ ↄzĩo. +Kɛ́ nɛ́pi kà gu pↄ́ Yonatãa ka gbàɛpiu, ↄ̃ à lɛzù nɛ́pizi à mɛ̀: Kapiↄ ku n aɛ le. +Á dé mɛ́ Dii vĩa vĩ ì aà zↄ̀blena yãmai? Tó a bɛ gusiau filia í sai, aà Dii náaikɛ, i sↄ̃kpalɛ a Luazi. +Gwa, ma bↄ ń yã́o sa, a dↄ ma lɛ́u. +Adonia saò ń sãↄ ń zuↄ ń zunɛ mɛkpaaↄ Gbɛ̀mlɛ̃ pↄ́ kú Logɛli nibↄna saɛwa. À a dãuna kíanɛↄ sìsi píi ń Yuda pↄ́ dɛ kía ìwa ũↄ píi. +Mↄ́ ń aà nɛ́ↄ, ní ulatao danɛ́, +Ma Dii ma mɛ̀, tó mi fãanɛ ń gwãasĩnao dilɛo, mɛ́ mi iko dilɛ musu ń zĩ́lɛoɛo, +À sao Dii á Luawa ń zuo ge sã Gɛ̃amusu saobↄ ũ gu pↄ́ Dii a sɛu a tↄ́ iↄ kuwàu. +Ma Dii mili lilɛo. A yã́i á Yakↄbu buiↄ i kaalɛo. +Isailieↄ gɛ̀ lɛ́ ↄ́ↄlↄ Dii aɛ e oosi, ↄ̃ aa gbɛ̀awà aa mɛ̀: Wà ɛa gɛ́ zĩkai ń wá gbɛ̃́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ yã̀? Ɔ̃ Dii mɛ̀: À gɛ́! +Ɔ̃ Yehu Ahabu bɛde pↄ́ gↄ̃̀ Yezɛlɛɛↄ dɛ̀dɛ píi ń aà ìwa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń aà gbɛ̃naↄ ń aà saonaↄ. I aà gbɛ̃e too. +Baa kɛ́ n mɛ̀ ni wɛsiaàlɛo, n yã́ aà kĩ́i lè, sↄ̃́aaàzi. +Lá mↄvua dɛ seela náaide ũ musu, màa aà kpala aↄ ku gↄↄpii. +A keeↄ lɛ̀lɛ gbɛsɛɛna musu, gu pↄ́ tↄↄlɛ gèeleuo, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ gↄ̃̀ↄ kɛ́ tↄↄlɛ gèele weo yã́i. +Nɛ́ ì a mae kpɛla, mɛ́ zↄ̀blena ì a dii kpɛla. Kɛ́ má dɛ á mae ũ, álɛ ma kpɛlae? Kɛ́ má dɛ á dii ũ, á ma vĩa vĩe? Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ málɛ á la. Á saonaↄ, ámɛ álɛ sakamagu. I mɛ: Kpelewa wa sakàngui? +To màↄ ku, míↄ n táasilɛ, to n ikoyãↄ aaↄ ma kũa. +Dii yãòmɛɛ à mɛ̀: Zelemii, bↄ́ ń èi? Ɔ̃ má wèwà: Lí pↄ́ wì mɛ wɛ́tɛi gↄ̃na málɛ e. +Isakaa buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń síiↄ̃o ń ↄ̀aa plaoɛ (54.400). +Bíli gbɛ̃́pii kũ̀, aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Bↄtaa bui yã́n wei? Gwa, ì yãdilɛ tã́aↄnɛ ń iko gbãao, ↄ̃ aaì gɛ̃zɛa. +Ípi dàńla, aa kpàlɛ zĩ́lɛ lán gbɛwa. +Kɛ́ bíla pↄ́ kú we mà aa mɛ̀: Lou mɛ́ vĩ̀. Gbɛ̃eↄ mɛ̀: Malaika mɛ́ yãòɛ̀. +Aa òkↄ̃ɛ: Sĩanaɛ tàaedeↄn wá ũ yã́ pↄ́ wá kɛ̀ wá dãunaɛ yãa yã́i. Wá è gↄↄ pↄ́ àlɛ awakpawɛ̃ɛ, à kɛ̀ wɛ̃naũ, ↄ̃ wi aà yãmao. Bee yã́i yã́ɛ bee wá léià. Aa pↄ́ pua dadaa, aa vua fùa kpákpaa. +Yakↄbu buiↄ yã́n kɛ: Yosɛfuá ɛ̀waasonaɛ. Aà wɛ̃̀ gɛ̃o ń plaode guu kɛ́ àlɛ sãↄ dã́ ń a vĩ̀iↄ, aà mae naↄ Bila ń Zilipao nɛ́ↄ, ↄ̃ à yãvãi pↄ́ aa kɛ̀ kↄmalɛkɛ̀ a maeɛ. +Ma waa fĩa a kɛmɛɛ na dɛ kɛ́ beea, ga maamɛɛ dɛ ma w��wãɛ beea. +Kɛ́ wà yã́ pↄ́ kí dìlɛpi mà, ↄ̃ wà gɛ̀ ń wɛ̃́ndiaↄ dasidasi Susa, wà ń ná Egeɛ a ↄzĩ. Ɔ̃ wà Ɛsitɛɛ sɛ̀ gɛ̀ò kibɛ kí nↄɛↄ ziiapiɛ. +A yã́ mɛ́ tò baa kɛ́ á yã́ beeↄ dↄ̃, mɛ́ á zɛdↄa sĩana pↄ́ á kũa guu, máↄ yã́piↄ dↄáguɛ. +Lá wí ì kpã́i kṹ, tó wà bↄ̀wà, màa wa wida Isailiↄwa, an kíaↄ ń ń gbãadeↄ ń ń saonaↄ ń ń ãnabiↄ. +Mpi ń n buiↄ, yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ àↄ kũan kɛ: Sema á gↄ̃ɛ píi lí tↄ̃zↄ̃. +Ma tàaeↄ dàmala, aa tↄ̃̀a lán aso gbiawa. +Gu sì, gu dↄ̀, a gↄↄ àaↄ̃den we. +Laaikaaàzi, asa à bↄ̀ wá yã́ kpɛ pãsĩpãsĩɛ. +An nɛ́ↄ ì gbãakũ sɛ̃u, aaì pɛ́lɛ, aaì gɛ̃zɛa, aali su ń daↄwa lↄo. +Á gbɛ̃eↄ bã̀abãabò, aa gɛ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo í wɛɛlɛi, aai e à mↄ̀máo, kási i ɛa su ma kĩ́io. Ma Dii mámɛ má ò. +Gↄↄ bee má zĩnaↄ gbaɛ ń góilɛnaↄ, aai gili gɛ̃ Etiopi pↄ́ kálɛa dↄdↄaↄgu. Sↄ̃ a kɛ̃́ńgu Egipi yãegↄↄ. Gↄↄpi lɛ́ mↄ́ɛ fá! +Yã́ pↄ́ Salomↄↄ kɛ̀ za a daalɛawa e a midɛawa kĩni kú ãnabi Natã taalau ń Silo gbɛ̃́ Ahia ãnabikɛlao ń guena Ido wɛ́pungu pↄ́ a è Nɛba nɛ́ Yeloboaũ yã́ musu láo. +Tó a wabikɛ̀, ili eo, kɛ́ ili wabikɛ a zɛ́wao yã́i, asa iↄ ye à a mↄaokɛ lá a á pↄ gbàwaɛ. +Salamↄ Bↄazu ì ń a na Lahabuo. Bↄazu Ɔbɛdi ì ń a na Lutuo, Ɔbɛdi Yɛse ì, +Yesu yãpãle lɛ̀ɛũnɛ́ lↄ à mɛ̀: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ lán dò bui pↄ́ gbɛ̃e sɛ tↄ̃̀ a buawaɛ. +Bã pↄ́ áli sakauↄn kɛ: Ásuli sóo, pↄ́ gianaↄnɛ. Yãamusu, kúu, bãso, +Asa yↄ̃mina píiá nɛ́ɛ, i ka guei yã́zɛde guuo. +Lua á gbɛ̃nazĩnaɛ kɛ́ aà gbasa ɛɛtoo, ìli lɛlilɛ lán gbɛ̃nazĩnawao. Ìli yã́ pↄ́ á ò kɛo lé? Ìli zĩkɛ lɛ́ pↄ́ á gbɛ̃̀wao lé? +Ɔ̃ aà ìwaↄ kↄ̃ làla aa mɛ̀: Gbɛ̃e mↄ̀ɛ̀ ń blɛo yã̀? +Dii zĩkɛ̀ Yudaↄ bùsuu, a tò an làasoo doũ, kɛ́ aa e yã́ pↄ́ á dà kí ń a ìwaↄnɛ aa ò kɛ yã́i. +Lama gbɛ̃́ Simɛi mɛ́ vɛ̃ɛbudeↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Sefã gbɛ̃́ Zabedi mɛ́ ziia ũ vɛ̃ɛbɛ ń vɛ̃ɛ kũ̀sũao yã́ musu. +Nↄɛ pↄ́ a nɛnↄɛna tã́a vĩ Yesu bao mà gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ à mↄ̀ wùlɛ aà gbázĩ. +Gbɛ̃e lɛ́ n sisi lↄo, gbɛ̃e i fɛlɛ lɛ́ zɛzɛnzi lↄo, asa n n wɛ́ gàwɛ̃ɛ, n wá kpá wá yãvãiↄla. +Zĩbeezĩ wa zuda ń bleda mɛ̀n plao daalɛu. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì laaidↄ yã́wa ì maa e, Dii náaikɛna mɛ́ ìↄ pↄna vĩ. +Gↄↄ pↄ́ nↄ̀ↄmusuↄ naalɛa ń tòou, ge aalɛ nↄ̀ↄ kpakpa dào guu, ḿmɛ ni toekanɛ́a? Ḿmɛ ni to an nɛ́ↄ kãaa? +Tó sòle sù fɛ̀lɛ, saonaↄ mɛ́ aali a yã́gↄ̃gↄ̃, aai yã́kpalɛkɛ lá má dìlɛwa. Aaliↄ dikpɛ pↄ́ má dìlɛↄ ikoyãↄ ń a yãdilɛaↄ kũa, aai kã́mabogↄↄ dilɛ adoa. +Dii yãmanaↄ, àↄ yeaàzi. Dii ì a náaikɛnaↄ dↄ̃́a, ì fĩabo zĩakãfĩnaↄnɛ a lɛ́ gbɛu. +Lua, wiↄ n táasilɛ gↄↄpii, wiↄ n tↄbↄ láasai. +Dii yãò Mↄiziɛ Sinai guwaiwaiu à mɛ̀ +Yã́ pↄ́ ì bↄ ń lɛ́uá duunaɛ. To an tòe ń pui, asa aaì lɛgbɛ̃ pãɛ aaì gbɛ̃́ ká. +Za wá deziↄ gↄↄ e ń a gbão wá tàae zↄ̃ↄ. Wá duuna yã́i ↄ̃ n wá ná buipãleↄ kíaↄnɛ ń ↄzĩ, wápiↄ ń wá kíaↄ ń wá saonaↄ, ↄ̃ aa wá gbɛ̃eↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, aa wá gbɛ̃eↄ kũ̀ zĩ̀zↄↄ ũ, aa wá pↄ́ↄ nàaa, ↄ̃ wí wá kṹ lá à wá kṹ gbãɛwa. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, lá wì oɛ́ i gbɛ̃́ↄ mↄ́mↄ, i tó á gbɛ̃́ↄ nɛ́ↄ aaↄ kɛsai, +ãma aaì aafia kã̀akɛ, àizɛɛ ì ń sↄ̃ ble mɛ́ aaì pↄ́ kĩniↄ niaka, ↄ̃ yã́ beeↄ ì gupa Lua yã́pizi, à gↄ̃ àisai. +À yɛ̃̀ɛɛsaideↄ ń wɛ̃nadeↄ misi à ń bↄ vãikɛnaↄ ↄzĩ. +A ku guei wà mɛ̀: Bↄ́n gbɛ̃nazĩna ũ kɛ́ aà yã́ ìↄ dↄngui? Bↄ́n aà ũ kɛ́ ni laaidↄwài? +N táasilɛa ìↄ dↄ ma lɛ́u, miↄ n maabo kↄↄ ń oosio. +aà yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ: Tó nↄɛ nɛì gↄ̃ɛ ũ, aↄ gbãlɛa e gↄↄ soplaɛ, lá ìↄ ku a ↄkũgↄↄwawa. +Gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ kumanↄ, i ma to madoo, asa miↄ yã́ pↄ́ ì kaaàgu kɛ gↄↄpiiɛ. +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ ḿpii sãnu aa mɛ̀: Gbɛ̃́pi dɛ! Balaba kɛ̃́wɛ̃ɛ! +Lá má è yã́pi musun we. Bee kↄ̃sì ń á gbɛ̃́ pↄ́ a zɛ ń yã́pio za muyãa, mɛ́ á kɛ̀ↄ. +Saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ lɛ́ wɛɛlɛ lá aa kɛ aa Yesu bↄlia asii guu, asa aalɛ vĩakɛ gbɛ̃́ↄnɛɛ. +À laaika gbɛ̃nazĩn àwalɛwanaↄzi. À laaika vãikɛna pↄ́ aaì ń taitaipiↄzi! +Kɛ́ Esau wɛzù, à nↄɛↄ ń nɛ́ↄ è, ↄ̃ à mɛ̀: Deↄ mɛ́ kúnnↄ wei? Yakↄbu wèwà à mɛ̀: Nɛ́ pↄ́ Lua ma gbaↄnɛ. +asa zĩbeezĩ ↄ̃ wali á duuna kɛ̃́wá píi, wi gbãbↄɛ́, í gↄ̃mɛɛ gbãlɛsai. +A yã́ mɛ́ tò tó gbɛ̃́ kàapi sò mɛ́ à Dii ípi mì kàa ń ípio yãdasai, à tàaekɛ̀ Diiɛ aà mɛ ń aà auo yã́ musu. +Ni ma zɛ́ yàasa kũmɛɛ, ↄ̃ ma gbá lí gbãlɛo. +Yã́ pↄ́ ni zɛòↄ zↄ̃ↄ, yã́ pↄ́ ni kɛↄ dasi. Ni wɛ́tɛ gbɛ̃nazĩna yãkɛaↄi, mɛ́ ní fĩabo baadeɛ a yãkɛawa. Gbɛ̃́pii a zɛ́ pↄ́ á sɛ̀ gbɛe. +Máↄ n maakɛa o gↄↄpiiɛ, asa wí gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma vãi wɛɛlɛↄ kũ̀, an gɛɛ gↄ̃̀ kpá ń wɛ́i. +Kɛ́ à Yesu è kãaa, ↄ̃ à bàalɛ̀ mↄ̀ wùlɛ aà aɛ. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ guu Kiseloni nɛ́ Ɛlidada. +Yosɛfu sↄ̃ à bↄ̀ Nazalɛti, Galile bùsuu, à gɛ̀ Davidi bɛ wɛ̃́lɛ Bɛtɛlɛũ, Yude bùsuu, kɛ́ a dɛ Davidi bui ũ yã́i. +Za musu Dii ì wɛ́tɛ gbɛ̃nazĩnaↄzi, ì gwa tó gbɛ̃e ↄ̃nↄ kà a kĩ́i wɛɛlɛa. +Má Dii sáaukpa, má aà tↄ́ pↄ́ kú adoa bↄ ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Ɔ̃ Falisiↄ ònɛ́: À á sãsã sↄ̃ yã̀? +Mpi sↄ̃ Balazaa, aà tↄũnan n ũ. Baa kɛ́ ń yã́piↄ dↄ̃ píi, ni nzĩa busao. +A ò Levii bui pↄ́ wà ń kpá Diiwa, aaì yãdada Isailiↄnɛↄnɛ: À Lua kpagolo dilɛ kpɛ́ pↄ́ Isailiↄ kí Davidi nɛ́ Salomↄↄ dↄ̀u, ásu da á gã̀u lↄo. Àli zↄble Dii á Luaɛ ń a gbɛ̃́ Isailiↄ. +Dii a to Egipi sã́nɛↄ á le ń gbɛnao ń yiao ń kásanao. Áↄ gbã́gbãa vĩo. +Tulaletikatɛakĩi dilɛ ikoyã kpagolo aɛ, ní zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ zwãa taɛ. +Ɔ̃ aa sɛ̀lɛ mↄ̀ò Yozueeɛ Isailiↄ kĩ́i, aa kàlɛ Dii aɛ. +Gbɛ̃́ↄ ku zɛaↄu, zwã̀nkasaↄ kákaańla, aa ku ua ń gãaɛo, aalɛ ↄ́ↄlↄ, aalɛ pelembo. +Tó gbɛ̃ↄn plaↄ lɛ́ sòlekɛ, mɛ́ an gbɛ̃́ mɛ̀ndo na mↄ̀ a zã́ suabai, mɛ́ à gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ sòlekɛ ń a zã́opi kũ̀ aà gↄ̃ɛkɛbↄwa, +Pↄna gã̀aↄ kɛ̀ kílikili, kↄ̃̀ↄonaↄ kↄ̃fĩ nì, pↄna mↄↄna kɛ̀ kyↄ̃́! +Kɛ́ à gↄↄplakɛ̀ we, à ɛ̀a dàzɛu à gɛ̀ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo Galati bùsuu ń Filizi bùsuo, à Yesudeↄ gbà gbãa ḿpii. +À ma yãma ísiabaadeↄ! À swã́kpa bùsuzãzãdeↄ! E wàↄ gɛ́ ma ii Dii ma sisi, gↄↄ pↄ́ má kú ma da gbɛɛu, à ma tↄ́ ònɛ́. +Ma Lua láaikɛ̀wáɛ sa. Áↄ dɛ aà kpɛ́ yàawɛnaↄ ń aà itↄnaↄ ũɛ gↄↄpii. +Ɔ̃ i sɛ sùò a wɛ̃́lɛu lↄo, à lìlɛ tàò Gata gbɛ̃́ Ɔbɛdɛdↄũ bɛ. +Má fɛlɛánↄ, á ibɛɛↄ i á fu, á zangudepiↄ iↄ gbãablewá. Baa tó gbɛ̃e lɛ́ á yáo, áli tílɛɛ. +Imina wɛ̃̀ àaↄ̃ ge bàalɛa n ibɛɛↄnɛ á dɛdɛa ń fɛ̃ndao mↄ àaↄ̃ ge Dii Malaika gagyãkaa Isaili bùsu gupiiu gↄↄ àaↄ̃ Dii fɛ̃nda ũ. A kpele ń sɛ̀i? Gwa ǹ sɛ́, mí dↄ̃ lá má gɛ́ o ma Zĩnaɛ. +Dii òmɛɛ lↄ: Gɛ ǹyↄ̃ ye n nↄ gbãsĩkɛna pↄ́ gↄ̃ pãle yeaàzizi, lá ma Dii má ye Isailiↄziwa, baa kɛ́ aaìↄ zɛ ń dii pãleↄ, aaìↄ ń vɛ̃ɛbɛ kàaↄ nidɛ. +A yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, má fɛlɛnnↄɛ Tii, má tó buiↄ mↄ lɛ́lɛlɛlɛma lán ísia ikooaↄwa. +Wápiↄ sↄ̃ wá wá gↄ̃kɛbↄↄ sɛ́lɛ, wí zɛ́sɛ ń wá gbɛ̃́ kĩniↄ e wà gɛ káńnↄ ń zↄ̃lɛkĩi. Wá nɛ́fɛ̃nɛnaↄ ń ń daↄ iↄ ku wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ guu la bùsupideↄ yã́i. +Ɔ̃ à tà ń a gbɛ̃́ↄ Giligali bòou. +Bↄa we aa bòokpà Aanↄ baale, guwaiwai pↄ́ kú Amↄle bùsu zↄ̃lɛu. Aanↄpi mɛ́ Mↄabu ń Amↄle bùsuↄ kↄↄ ũ. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Ayaloni, Zabulↄni buiↄ bùsuu. +saona lí wɛ́tɛi. Tó pↄ́ pua fàuluuɛ, debu mɛ́ bↄ̀ aà mɛwa we, ade gbãlɛao. +Gbɛ̀ mɛ̀n kuɛpla pↄ́ wa sɛ̀lɛ swaɛu saona pↄ́ aa Dii kpagolo sɛapiↄ zɛkĩi ↄ̃ Yozuee dìdikↄ̃a, aa ku we e ń a gbão. +À zɛ̀ ń Nɛba nɛ́ Yeloboaũ yãkɛao píiɛ. À Dii Isailiↄ Lua pↄ fɛ̀lɛɛ̀ ń duuna pↄ́ a kɛ̀ tã́aↄ yã́ musu, à ɛ̀a Isailiↄ dà a kɛauo. +Ńsu ku nↄ̀ↄwa ǹ gbãlɛòo. Nↄɛ su azĩa kpa nↄ̀ↄwa à kpáwaowao. Yã́ fuangbaaɛ. +Má daa gbɛ̃nazĩn seeladekɛ gã̀uo, málɛ bee oɛ́ kɛ́ à e bↄ zia yã́iɛ. +A òɛ̀ lↄ: Mámɛmaa Falaↄ̃ↄ, gbɛ̃e a fↄ̃ yãe kɛ Egipi la n lɛ́ saio. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Ńsu o gbɛ̃e mao. Gɛ ǹ ńzĩa ↄlↄ saonaɛ, ní sa pↄ́ Mↄizi dìlɛ o n gↄ̃a gbãlɛsai seela ũ gbɛ̃́ↄnɛ. +kási Dii á Lua i we Balaaũ yãmào, ↄ̃ à sa vãipi lìlɛ sa maa ũ, kɛ́ a yeázi yã́i. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao kɛ̀ lá Dii ònɛ́wa. +Tó an buie i ma yãma sↄ̃o, má ń kpoɛɛ, mí ń kaalɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Kɛ́ lou mà, í dàgua, ĩ́ana kàka sù kpɛ́piwa, ↄ̃ à kwɛ̀ à lɛ̀lɛ wìliũ. +Mↄizi ikoyãdanɛdeeↄ ku we, ↄ̃ aa ò ń sↄ̃ guu: Gbɛ̃́ bee lɛ́ dↄ́ɛ ń Luaoɛ. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpiↄ òɛ̀: Tó wa ɛa gɛ̃ á bùsuu, ní bà tɛ̃aɛ bee dↄ fɛnɛnti pↄ́ ńlɛ wá bↄlɛuɛ beewa, ní n mae ń n dao ń n vĩ̀iↄ ń n dãunaↄ ń n de bɛdeↄ kãaanzi píi n kpɛ́ɛ beepiu. Tó ni kɛ màao, wá bàa àↄ ku lɛ́ pↄ́ ń tò wá gbɛ̃̀nɛ guu lↄo. +Aà saonaↄ lɛ́ zĩkɛ ma ikoyãwao, aaìↄ ma pↄ́ↄ gbãlɛɛ. Aali pↄ́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũ dↄ̃kↄ̃ɛ ń pↄ́ pↄ́ dɛ ma pↄ́ ũooo. Aali pↄ́ gbãlɛa ń pↄ́ gbãlɛsaio dodoa kↄ̃ɛ yãda gbɛ̃́ↄnɛo. Aaì wɛ́ kpá vĩ kã́mabogↄↄzĩ tàaeaɛ, ↄ̃ ma tↄ́ iↄ ↄ̃̀ↄkpaa ń guu. +Yudaↄ zĩka Yelusalɛũ ḿpii, aa zĩble bui pↄ́ liaańziↄwa, aai ń àizɛɛ naaa, vua ń ã́nusuo ń pↄkasaↄ kɛ̀ zài. +Tó gbɛ̃vãi mikɛ̃̀ a duunaↄwa sↄ̃, mɛ́ à ma ↄtondↄkĩi gwà, àlɛ yãmaakɛ a zɛ́wa, a gao, aↄ kuɛ. +Kɛ́ Davidi a baomà, à Isailiↄ kã̀aa píi, ↄ̃ à bùańnↄ Yuudɛ̃wa. Davidi gɛ̀ Siliↄ kĩ́i, à zĩↄpòońzi, ↄ̃ aa sìkↄ̃u. +Aa ɛ̀a dàzɛu, aalɛ gɛ́ Yelusalɛũ. Yesu dↄaaa a ìwaↄnɛ, ↄ̃ yã́pi bↄ̀ ń saɛ, mɛ́ vĩa gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ aà kpɛↄ kũ̀. Ɔ̃ Yesu lìlɛ ń a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ, à ɛ̀a yã́ pↄ́ a su a le ònɛ́ lↄ +Ikoyã pↄ́ má dìlɛn kɛ: O Isailiↄnɛ aa zununu tɛ̃a sãasai pↄ́ aafia mɛ́ wì zuu daɛ̀ yãao sɛ mↄonɛ. +Vãikɛnaↄ dɛ lán ísia í pãpãakↄ̃wawa. A í líↄ ku kílikilio, a ikooaↄ ì fɛlɛ ń pɛ̀lɛao ń gbãsĩo. +Sikɛũdeↄ íbɛlɛsɛ̀aànↄ. An gbɛ̃eↄ ùlɛ sĩ̀sĩↄ musu, kɛ́ aa gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ dↄńzi zɛ́uↄ dã́dã, aai ń pↄ́ↄ símá, ↄ̃ wà gɛ̀ wa ò Abimɛlɛkiɛ. +Tiasa málɛ su n kĩ́i. Ma yã́ beeↄ ò dṹnia guu, kɛ́ aaↄ pↄna pↄ́ má vĩ vĩ, i pɛɛmáɛ. +Ɔ̃ kíaↄ ń gbɛ̃́piio mↄ̀ò ń pↄnao aa kà kpagolopiu e à pà. +Má sã pãleↄ vĩ aa ku kaaɛ beeuo. Sema mà dↄaanɛ́ sↄ̃. Aa ma lↄↄ ma, kpàsa i gↄ̃ mɛ̀ndo ń dãnao mɛ̀ndo. +Gbɛ̃́ pↄ́ Yesu dↄ̃ màao, nisĩna pↄ́ a vĩ i bↄ Lua kĩ́io. Kilisi ibɛɛ pↄ́ á mà àlɛ mↄ́n we. A ku dṹnia guu kↄ̀. +Onɛ́ ma dãen n ũ, kɛ́ wà e ma kũ ↄplapla n yã́i. Lá ńyↄ̃ ma misin we. +Yakↄbu buiↄ, à mↄ́, wàↄ bɛ Dii gupuau. +Kpelewa gbɛ̃́ a fↄ̃ bↄ maa Luaɛi? Kpelewa gbɛ̃́ pↄ́ nↄɛ kùlɛ ì a fↄ̃ àↄ ku gbãsĩsaii? +Kɛ́ à Davidi gwà, a è nɛ́ bↄlↄ tɛ̃a kɛfɛnaɛ, ↄ̃ à dↄ̀ɛwà. +Sↄ̃́ gbãaↄ lɛ́ bàalɛ, an kɛ̀sɛ kↄ̃fĩ dↄ. +Adadapi gà sↄ̃. Ɛdↄũ bui dezi káauↄn kɛ: Timina, Alava, Yɛtɛti, +Màa a kɛ̀ Baalata ń wɛ̃́lɛ pↄ́ a kũ̀sũa kálɛuↄ píi ń wɛ̃́lɛ pↄ́ aà sↄ̃́goↄ kuuↄ. Kpɛ́ pↄ́ a ye dↄ Yelusalɛũ ń Libão ń bùsu pↄ́ àlɛ kiblewàↄ píi, a dↄ̀. +Wɛ̃̀ bṹu pla gbɛa Falaↄ̃ↄ nanaò a è á zɛa Niililɛ. +Kɛ́ Yesu bùa gↄ̃̀ↄ, a è luabɛ lɛ́ kɛ̃aa, Lua Nisĩna lɛ́ su lán felenawa, à dìɛ. +Yã́ pↄ́ Dii dà ãnabi Zelemiiɛ a ò Babɛli ń Babiloni bùsuo yã́ musun kɛ +Wáliↄ mↄ Dii kpɛ́u wɛ̃ ń wɛ̃o ń wá bua pↄ́ káauↄ ń libɛ sɛ̃́iaↄ píi. +Wasuli saonↄↄ pↄ́ kã̀ pↄ́ gbãlɛawa soo. Wàli kátɛu à tɛ́kũ. Saonↄↄ sↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ aa gbãlɛaoↄ mɛ́ aali só. +A zĩgↄ̃ↄ wíwi a aɛ kɛ́lɛkɛlɛ, a ń kaalɛ ń kía pↄ́ à lɛdoũkɛ̀aànↄo. +Àↄ ye Dii á Luazi ń nↄ̀sɛmɛndoo teasisai á gbãa pua lɛ́u. +Ɔ̃ Yesu fɛ̀lɛ yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: Gbɛ̃e mɛ́ vɛ̃ɛbu vĩ, à kaa lìai, à ɛyↄ̃̀ vɛ̃ɛfɛ̃kĩi ũ à gbadà, ↄ̃ à búpi nà zĩkɛnaↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ à fɛ̀lɛ ń táo. +N yã́ↄ namɛɛ à kɛ̀ zài, a na dɛ zↄ́a ma lɛ́u. +Gbɛ̃́ↄ ì kↄↄↄ sɛ wà sↄ̃ò, aaì pↄtuoↄ kpã́io aaↄ dã́. +Dii yãoa mɛ́ musu kɛ̀, aà lɛ́ĩana mɛ́ musupↄↄ pɛ̀pɛ. +Tó wa dìlɛ, Mↄizi ì mɛ: Dii, ɛa su Isaili dasidasiↄwa. +Tó ɛ̀fãai ń láai yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ɛ beeↄ kɛ̀ɛ́ píi, tó á wɛ́ kɛ̃̀ bui pↄ́ Dii á Lua a á yá à á fãaa ń guuↄ guu, +Wa kↄ̃ bↄ́ↄi mi, gbɛ̃́ ń a gbɛ̃́o, gbɛ̃́ ń a gbɛ̃́deeo. Ɛ̀waaso a gbɛ̃zↄ̃ↄ lele, bɛɛɛsaide a zↄadↄ gawidewa. +Tiasa Dii, yãpãsĩ pↄ́ aa ò ma we. Wápi n zↄ̀blenaↄ, wá gba lɛ́ wà n yã́ o ń sↄ̃o dilɛa. +Ńyↄ̃ↄ yã́ beeↄ gwa, ní gí yãe kɛia? Ńyↄ̃ↄ nílɛ kpɛ̃́, ní ↄtↄ̃ↄlɛwá à gɛ̃agɛ̃̀a? +Ń beeo tó ma Yuda bui Maadose è zↄ̃lɛa kibɛ bↄlɛu, yã́ beeↄ píi lí kɛmɛɛ pↄe ũo. +Ɔ̃ Salomↄↄ dìlɛ wà kpɛdↄ Diiɛ ń azĩa bɛo. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Kɛ́ bee dɛ kpelewa sa ni? Asa wà ma gbɛ̃́ↄ sɛ̀lɛ pã, ↄ̃ an gbãamↄnɛdeↄ ìↄ tidↄńla, aaìↄ ma tↄbɛ̃ɛsi gↄↄpii. +A mↄafilideↄ dↄ̃ fá! Tó à vãikɛa è, ìli a yãdao lé? +Aa dↄ̃ Yosɛfu lɛ́ mao, asa kɛ́ à yãònɛ́, wa sɛ̀lɛ sìunɛ́ɛ. +Ɔ̃ Yakↄbu mɛ̀: Ma nɛ́ a gɛ́ánↄo, asa aà vĩ̀i dadoũde gà, ↄ̃mɛ gↄ̃̀ ado. Ma zikũ̀. Tó yãe sù aà lè tá pↄ́ álɛ o guu, a to mà ta miau ń pↄsiaoɛ. +Zĩ pↄ́ Kɛata buipiↄ lí kɛ kpaaũkpɛu á ma pↄ́ɛ ń a mìbao. +Adada yã́ kà Falaↄ̃ↄgu maamaaɛ, ↄ̃ à a na Tapɛnɛsi dãuna kpàwà nↄ ũ. +Ma Dii ma mɛ̀ má Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ Ɔfɛla na aà ibɛɛ pↄ́ lɛ́ aà wɛɛ a ↄzĩɛ, lá ma Yudaↄ kí Zedekia nà a ibɛɛ Babɛli kí Nɛbukanɛza pↄ́ lɛ́ aà wɛɛ a ↄzĩwa. +Má è nↄɛpi Lua gbɛ̃́ pↄ́ wà ń dɛdɛ Yesu seeladekɛ yã́iↄ au mì à kã̀, àlɛ aà dɛ lán wɛ̃wa. Kɛ́ ma aà è, yã́pi dìa. +Yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ náai vĩ mɛ́ a zɛ́ vĩ, yã́ pↄ́ a dìlɛↄ sĩana vĩ píiɛ. +ↄ̃ bùsupi gbɛ̃́pii pↄ kɛ̀na, mɛ́ wɛ̃́lɛ gↄ̃̀ yãkelesai. Lá wà Atalia dɛ̀ ń fɛ̃ndao kibɛn we. +Biselaũ ń Miledao ń Tabeelio ń ń gbɛ̃́ kĩniↄ lakɛ̃ Pɛɛsiↄ kí Aatasasaɛ lↄ aà kpalablegↄↄ. Aa kɛ̃̀ɛ̀ ń Sili yã́o, ↄ̃ wà a bↄↄlɛkɛ̀ɛ̀. +Dṹnia gbãadeↄ kúlɛɛ̀ píi, gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ gɛ́kĩiↄ misiilɛɛ̀ píi. +Kɛ́ Ɛlizi bↄ̀ we, à gɛ̀ Kaamɛli, ↄ̃ à ɛ̀a tà Samali. +Tó ma a kagba tↄ̃̀águ nↄana ũ, má á kɛ kɛ́lɛkɛlɛ. Má á kũ̀sũa midɛɛ, mí nↄana kã́fĩɛ́. +Tó aà dii mɛ́ nↄ kpàwà mɛ́ à nɛ́ↄ ìaànↄ, nↄɛpi ń a nɛ́ↄ gↄ̃ aà diiɛ, i bↄ ado. +Ásuli gbɛ̃́ tàae eo, Lua a á tàae e sↄ̃o. Ásuli yãda gbɛ̃́ao, Lua a yãdaálao. À sùuukɛ ń gbɛ̃́ↄ, Lua i sùuukɛánↄ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, nↄɛↄ ku gbɛ̃ↄn pla dadoũdeↄ ũ, +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii a aà duuna yãdao ũ. +Á ye ma yãdanɛio, a ma yã́ↄ kpà kpɛ. +Aasuli a kee to gu dↄwào, mɛ́ aasuli sãpi wáe ɛo. Aali Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛ lá má dìlɛɛ́wa píi. +Ɔ̃ aa Ai kía kũ̀ bɛ̃́ɛ, aa gɛ̀ò Yozueeɛ. +Ablahaũ ń Nakↄↄo ń n maeo Lua mɛ́ a yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ. Ɔ̃ Yakↄbu lɛgbɛ̃̀ ń Lua pↄ́ a mae Izaaki aà vĩa vĩ tↄ́o. +Mↄizi ń gbáɛ zĩkai bui ń buio gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo. Saona Ɛleazaa nɛ́ Finɛasi gɛ̀ńnↄ, a zwã̀akpɛ pↄ́ↄ kũa ń kuu pↄ́ wì yãoòↄ. +maakɛa yã́ musu, kɛ́ málɛ tá ma Mae kĩ́i, mɛ́ á ma e lↄo yã́i, +Kɛ́ aa kà Balaaũ kĩ́i aa mɛ̀: Zipoo nɛ́ Balaki mɛ̀ ńsu to pↄe kpanɛ mↄa a kĩ́iɛo, +Ma Kilisi Yesu wá Dii pↄ́ ma gba gbãa sáaukɛ̀, asa à ma náaikɛ̀ à zĩ dàmɛɛ. +Lua mɛ́ ma gbɛsi ũ, mi naaàzi, ma Lua mɛ́ ma zɛgikĩi ũ, ì ma misi. A dɛ ma sɛ̀ngbao ũ, má aà náai vĩ, a dɛ ma suaban gbãa ũ, ì ma dↄ̃́a. +Saonaↄ ń Levii buiↄ gãliↄ ku sↄu guu wà Dii kpɛ́pi zĩ kɛ, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa gↄ̃i vĩ mɛ́ an pↄ gbàↄ kunnↄ aa zĩpi kɛ. Gbɛ̃́pii ń ń kíaↄ aa n yãma. +Nↄee ia gbɛa Lemɛki kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa àaↄ̃ sↄosai (595), à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Amazia Yudaↄ kã̀aa, ↄ̃ à Yudaↄ ń Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kpaalɛ̀ gã ń gão an uaↄwa. À zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn basↄoↄ dↄaanaↄ dìlɛdilɛ ń zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ pↄ́o. Ɔ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge a dɛaↄ nào, aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do ń basↄoo (300.000). An sↄu mà aa gɛ́ zĩlau, baade ń a sↄ̃nao ń a sɛ̀ngbaoo. +Gↄↄ pↄ́ má kúánↄ, tó pↄ́ lɛ́ kɛ̃́sãa, mili ĩada gbɛ̃ewao. Wá gbɛ̃́ↄ bↄ̀ Masedoni bùsuu, aa mↄ̀mɛɛ ń pↄ́ pↄ́ lɛ́ kɛ̃́sãaↄ. Má azĩa kũa, mi kɛ gbɛ̃eɛ aso ũo, mɛ́ máↄ mazĩa kũa màaɛ. +Mↄizi nɛ́ Geesoũ bui Sebuɛli mɛ́ làasi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Babɛli zↄ̃ↄ pↄ́ má kàlɛ ma kiblekĩi ũn kɛo lò? Má kàlɛ ń ma iko gbãao ma kíakɛ gawi yã́iɛ. +Lua zↄ̃lɛa balu guu, àlɛ yã́gↄ̃gↄ̃ gbãadeↄnɛ à mɛ̀ +Tia kɛ́wa ńyↄ̃ gɛ̃gɛ̃ kpalauo. Lá ń yã́ pↄ́ Dii dìlɛnɛ kũao, a gbɛ̃́ pↄ́ aà nↄ̀sɛ muaaanↄ wɛɛlɛ à aà dilɛ a gbɛ̃́ↄ dↄaana ũɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀ ńyↄ̃ í pↄ́ má kàka n vĩ̀iɛ miɛ. N imibↄ yàasa mɛ́ a ɛ zã̀, gbɛ̃́ↄ n láanikɛ aa n yáalↄ í zↄ̃ↄ pↄ́ imibↄpi ì si yã́i. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lí fuao ũ. +Bɛ̃yãmɛɛ bui nɛgↄ̃na Ɛliada ń a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa do (200.000), baade ń a sáo ń a sɛ̀ngbaoo. +Tó aa ye yãe dↄ̃, aa ń zã́ gbɛai bɛ, asa nↄɛ yãoa gãli guuá wíɛ. +Dii, bↄ́yãi ń zɛa zã̀zãi? Àkɛa ni ulɛnɛ́ taasikɛgↄↄzĩi? +Mɛtulu, Mↄizi ikoyã kpele gbia mɛ́ dɛńlai? +Ɔ̃ tã́apiↄ wabikɛ̀ Yesuwa aa mɛ̀: Wá gbaɛ sàwaↄ guu wà dinɛ́. +A yã́i ápiↄ sↄ̃ àↄ ku sↄu guu, asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a mↄ zaa pↄ́ á wɛ́ dↄiowaɛ. +Geesↄ̃ buiↄ ń Mɛlali buiↄ zwã̀akpɛ wòɛwoɛ, ↄ̃ aa sɛ̀ aa dàò zɛ́u. +Yesu dↄ̃̀má, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ o kɛ́ á pɛ̃ɛ vĩo yã́iɛi? E tia á wɛ́ i kɛ̃ á dↄ̃̀oa? Á nↄ̀sɛ vĩoa? +A yã́i tò à misiilɛ Luaɛ. À gi Ibiisiɛ, i bàasiɛ́. +Kɛ́ Yudasi lↄmapi sì, à bↄ̀ gↄ̃̀ↄ. À mↄ lè gwã́ɛ. +Ɔ̃ kí sↄ̃de plaade gbàɛ lↄ. Kɛ́ à ń lé, à mɛ̀: Kí mɛ̀ aafia ńlɛ mↄ́a? Ɔ̃ Yehu wèwà à mɛ̀: N bàa ũma ń aafiaoi? Mↄ ǹyↄ̃ tɛmazi. +À mɛ̀ a a Kía kpà a gbɛ̀sĩsĩ Siↄna musu. +a ònɛ́: Má dↄ̃ kɛ́ Dii bùsuɛ bee kpàwáɛ. Gili gɛ̃̀wágu á yã́ musu, ↄ̃ bùsuɛbeedeↄ kã́ gà ḿpii. +Mↄ̀pɛlɛpiↄ lɛsĩ gã̀sĩsuu bao plaplasaiɛ, a gbɛ̃̀nɛ sↄ̃ kuɛplapla. Mↄpiↄ gèele kà ↄnɛ síiↄ̃siiↄ̃, mɛ́ aa ɛ vĩvĩ ń guu. +asa pↄ́ wɛ̃ni ku a au guuɛ, ↄ̃ má kpàwá àli á duuna kɛ̃owá saokĩiwa. Au mɛ́ ì duunakɛ̃má wɛ̃ni pↄ́ kú a guu yã́i. +Ɔ̃ Yesu bↄ̀ we à gɛ̀ Yude bùsuu e Yuudɛ̃ baale. Bíla ɛ̀a kã̀aaaàzi we, ↄ̃ à yãdànɛ́ lá ìↄ kɛwa. +Ɔ̃ Ahabu gɛ̀ lɛ́ pↄble, àlɛ imi. Ɔ̃ Ɛlia dɛ̀dɛ gɛ̀ Kaamɛli misonaa, à sionkpa à wɛpɛ̀lɛ a gbáu. +Aa yã́ɛ bee kɛ̀mɛɛ lↄ, gↄↄ bee ↄ̃ aa ma kpɛ́ gbãlɛ̀, aa kã́mabogↄↄ pↄ́ má dìlɛnɛ́ ↄ̃̀ↄkpà. +Lá i yã́ pↄ́ a kɛ̃̀ↄ sio, á ma yã́ síe? +À vua ń ã́nusuo ń pↄ́ pↄ́ kú Dii kpɛ́uↄ ń pↄ́ pↄ́ kú kibɛ làasiuↄ sɛ̀lɛ píi, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ à tàńnↄ Samali zĩ̀zↄↄ ũ. +Wà tↄkpà ípiɛ Mɛliba í, kɛ́ Isailiↄ zↄakàu Diizi yã́i, ↄ̃ à a luakɛ ↄ̀lↄnɛ́. +À ma bↄ gbã́o kↄ̃fĩde guu, à ma si dɛɛwa. À ma gbá pɛ̀lɛ gbɛsi musu, à ma zɛ we gíũgiũ. +Ásu kɛ Dii á Luaɛ màao, asa yãbɛ̃ɛ pↄ́ Dii zau píi ↄ̃ aaì kɛ ń diiↄnɛ, aaì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ lↄ se. +Kɛ́ Ehudu gà, Isailiↄ ɛ̀a yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lↄ. +Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má za nↄyaa ń pↄpiliawàouɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. Àↄ ázĩa kũa dↄ̃, kɛ́ ásu náaisaiyã kɛɛ̀o. +À wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀ wà mↄ́ ń àsionaↄ ń saanyãdↄ̃naↄ ń màsokɛnaↄ. Ɔ̃ a ò Babɛli ↄ̃nↄnapiↄnɛ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wɛ̃̀sãɛ bee kyokɛ̀ à a bↄↄlɛkɛ̀mɛɛ, má gomusu tɛ̃a ń vua yàbaao daɛ̀, i gↄ̃ ma bùsu gbãadeↄ àaↄ̃de ũ. +Ɔkɛlana nɛ́ Pagiɛli mɛ́ Asɛɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Ma gbã́gbã Dii, mí gbã́gbã, ma bↄ Dii, mí bↄ, asa n táasi miↄ lɛ gↄↄpii. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ gɛ̃ kpaaũkpɛu, aali kɛ màa kɛ́ aasu gao yã́i. Tó aalɛ mↄ́ pↄ́ káimɛɛ tɛ́u à tɛ́kũ saokĩiwa lↄ, +Aaↄ dɛ yàa ũ tɛ́ɛ, wa ń au fã́ndaiada ń bùsuu. An yã́ a dↄ gbɛ̃egu lↄo, asa ma Dii mámɛ má ò. +aai pili Ibiisi pↄ́ ń kṹ ń a bao à ń dá a pↄeã guuwa, aai su ń laaiwa. +Ɔ̃ à ma la à mɛ̀: Bↄ́ ń è wei? Má wèwà ma mɛ̀: Ma vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ dau è, a filia vĩ sopla, mɛ́ a nísikakĩi ku a musu. Filia mɛ̀n soplapiↄ, baade ń a nísi zɛ́o. +Zeluia nɛ́ Yoabu ń Davidi zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ gɛ̀ daińlɛ Gabaↄ̃ↄ íkalɛkĩi saɛ. An gãli do ku í baala, an gãli do ku í baale. +Dii, ńsu ma lele ń kpɛ̃nɛoo, ńsu ma toto ń pↄkũmaoo. +Ɔ̃ à mɛ̀ bↄ́ málɛ dã́ lↄi, mà fɛlɛ dailɛkɛ, ma duuna i woloa ń a sísiao? +Tó wà mↄ̀ ń gbɛ̃́ káalao á bɛ wɛ̃́lɛu, mɛ́ yã́pi kɛ̀ɛ́ zĩũ, i fↄ̃ á kɛ̀kɛo, gbɛ̃dɛa ge yã́gↄ̃gↄ̃a ge gbɛ̃kɛ a ĩan nò, à gɛ́ńnↄ gu pↄ́ Dii á Lua a sɛu. +Ɔ̃ malaikapi òɛ̀: Ǹ n ula da, ní n kyalekpa. Piɛɛ kɛ̀ màa, ↄ̃ malaikapi mɛ̀: Ǹ n ula kãaa ǹ kṹ, ní tɛ́mazi. +Daniɛli mɛ̀: Málɛ gugwa wɛ́punguea guu gwãasĩna, ↄ̃ ma luabɛ ĩ́ana è mɛ̀n síiↄ̃, aalɛ fɛlɛ ísia zↄ̃ↄa. +Zĩgↄ̃ badeↄ kɛ̀ lá saonkia Yoiada ònɛ́wa. An baade a gbɛ̃́ↄ sɛ̀ gɛ̀ńnↄ Yoiada kĩ́i, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ kã́maboↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń lɛũkpakɛiↄ píi. +À a gbàla kaↄ tↄ̃̀ ma baluwa +Baa tó gbɛ̃́ lɛ́ yãe kɛo, tó àlɛ Lua pↄ́ ì to yã́ bↄ ń tàaedeↄ na náaikɛ, Lua a to yã́ bↄaànↄ na a náai pↄ́ àlɛ kɛ yã́iɛ. +Ɛlia wèwà à mɛ̀: Mámɛ! Gɛ ǹ o n diiɛ ma su. +Tã́a Mↄlↄku kpɛ́ á sɛa ń saana pↄ́ a zɛò taao. Á dii pↄ́ á pì ázĩaɛpiↄ yã́i +Ɔ̃ tã́apiↄ wabikɛ̀ Yesuwa asu onɛ́ wà si gbã́o guuo. +ↄ̃ saanapi gbã́o zòolopi zɛ́ wɛ̃̀. Súɛlɛ bↄ̀u lán mua zↄ̃ↄ súɛlɛwa, ↄ̃ gbã́opi súɛlɛ ĩatɛ̃ siakũ̀, gu kɛ̀ síii. +Fↄkpa Pisii ń Akilasiowa ń Ɔnɛsifↄↄ bɛdeↄ. +Sema aà taasikɛ gĩa maamaa. Gbãgbɛ̃ↄ giaàzi. +An gu namablekĩiↄ gↄ̃ da kílikili Dii pↄkũma pãsĩ yã́i. +Kua ń laaio a n dↄ̃́a, yã́zɛdↄ̃a a ↄlianzi. +ì mɛ Dii mɛ́ a zɛgikĩi ũ, a Lua mɛ́ a ulɛkĩi ũ, á aà náai vĩ. +A yã́ mɛ́ tò à á sↄ̃̀ gbãsĩ wolo, á kua su àↄ gbãa lↄo. +Kaapi lɛ́ zwã̀a gbã̀a gã̀sĩsuu baoɛ, a lɛsĩ gã̀sĩsuu sↄo lán kaa zwãawa. Aa kɛ̀ ń pↄ́lɛ pↄ́ wa tã̀ ń bataɛaoɛ, aa gↄ̃inakɛ̀wà ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Ma Dii ma mɛ̀, má ń gbɛ̃eↄ sɛ dilɛ saonaↄ ń Levii buiↄ ũ. +à mɛ̀: Ásu tↄↄlɛ ge ísia ge líↄ ↄ̃̀ↄkpao e wà seelakɛ wá Lua zↄ̀blenaↄ miaɛwa. +A yã́ mɛ́ tò onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, ma yã́piↄ kee a gɛ̃gɛ̃ lↄo, yã́ pↄ́ má òpi gbɛ a su. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gwãasĩn wɛɛdo, à ma nɛgↄ̃ɛ sɛ̀ ma saɛ gↄↄ pↄ́ mapi n zↄ̀blena málɛ io, a wùlɛ a kùɛ, ↄ̃ à nɛ́ pↄ́ gàpi sɛ̀, a wùlɛmɛɛ ma kùɛ. +Yudaↄ kí Asa kpalablea wɛ̃̀ bla plasaide guu ↄ̃ Ɔmɛli nɛ́ Ahabu gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau Samali wɛ̃̀ bao ń plaoɛ. +Zadoki ku we lↄ ń Levii buiↄ píi. Aa Luabaakuańnↄ kpagolo sɛ́a. Aa kpagolopi dìlɛ Abiataa saɛ e gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛu aa làa píi. +Kɛ́ à gɛ̀ aɛ yↄↄ, à Zebedee nɛ́ↄ è, Zaaki ń a dãuna Zãao. Aa ku góilɛna guu, aalɛ ń táaluↄ kɛkɛ. +Kɛ́ Yesudeↄ dↄ̃̀, aa gɛ̀ zɛ̀ɛ̀ Sezale, ↄ̃ à tà Taasu. +Dii, to kí zĩble, tó wa lɛzùnzi, síwanↄ. +ↄ̃ pↄblea ì kɛɛ̀ bↄlↄ ũ, ìliↄ ye a pↄeã blɛi seo. +Kɛ́ aa sùmanↄ la, mi zɛzɛo. Kɛ́ a gu dↄ̀ gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ ma zↄ̃lɛ ma gĩ́naa ma mɛ̀ wà mↄ́ ń gbɛ̃́pio. +Ḿmɛ ń ma Lua ũ, ǹ n pↄeãkɛa damɛɛ. N Nisĩna maa dↄaamɛɛ gusalalau. +Aaì zɛzɛ lia Lua uai gwã́, aaìↄ dↄ̃́a. Ampiↄ mɛ́ aaìↄ a zɛ́ kili kũa, aaìↄ wɛ̃ lá gu lɛ́ dↄ. +Ɔ̃ Isailiↄ Kɛdɛsi dìlɛ ado ũ Galile bùsuu Nɛfatali buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu ń Sikɛũo lↄ Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu ń Kiliataaba pↄ́ wì mɛ lↄ Hɛblↄ̃o Yuda buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu. +Níli tulaleti zálala fã́fãwà dↄ̀ↄdↄↄ, ní kámɛɛ tɛ́u pɛ̃ɛ gbɛu á yãdↄamagu yã́i. +Dé mɛ́ pìlaa, i nↄ̀ↄ so à kã̀o ni? Ma bɛdeↄ mɛ́ ma seeladeↄ ũ. +Kí Asa kpalablea wɛ̃̀ bla síiↄ̃saide guu ↄ̃ Isailiↄ kí Baasa mↄTo aà zĩ maaboa àↄ dↄngu, aà yã́ pↄ́ wà lɛdàò wì sipiↄ. +Aa saoulapi fↄ̃̀ guoguo a migɛ̃kĩi ũ, aa a nↄɛpi lɛ́ mibà, kɛ́ asu kɛ̃o yã́i. +ↄ̃ à gɛ̀ falubↄ̀ɛ̀. Ɛgɛlↄni sↄ̃ à mɛ̀kpa maamaaɛ. +Ńsu ǹ n gbɛ̃́dee náaikɛo, ńsu ǹyↄ̃ daa n kwàasi gã̀uwao. Laaika yã́ pↄ́ ńyↄ̃ o nↄɛ pↄ́ kpá ń kùɛɛzi. +Aà gɛ̃ɛ i gbãamↄnɛde gbaɛmá a kíakɛgawi kã́fĩa yã́i, ãma gↄↄpla gbɛa a gaɛ, i kɛ pↄkũma ge zĩ yã́i no. +Ɔ̃ à mɛ̀: Gáafaakɛmɛɛ lↄ Dii, mà yãonɛ. Tó gbɛ̃maaↄ kà gbɛ̃ↄn bao sↄ̃ bɛ? A wèwà à mɛ̀: Má wɛ̃́lɛpi kaalɛo gbɛ̃ↄn baopiↄ yã́i. +Deↄ a ònɛ́ ń azĩao aa gɛ̃ a kã́mabokĩiuo ni, mɛ́ i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ gì aà yãmaiↄ bàasio? +Ma gínzila kpà Isaili pↄ̀ↄbↄzãkɛnapiↄwa, ma ń yá gbãsĩ pↄ́ aa kɛ̀ↄ yã́i. Kási vĩa i ń gbɛ̃́ Yuda náaisaidepiↄ kũo, ↄ̃ aa gɛ̀ gbãsĩkɛ̀ sↄ̃. +Wá ye mↄ́ á gwai lↄ. Mapi ma Pↄlu, ma mↄa zɛwɛ̀ɛlɛ dɛ gɛ̃n do ge gɛ̃n plaa, ↄ̃ Setãu zɛzↄ̃̀wɛ̃ɛ. +Tó aà pↄeãpi kɛgↄↄ kà, a pↄ́pii kãaa an mide Kilisiɛ, pↄ́ pↄ́ kú musu ń tↄↄlɛo píi. +À yã́ɛ bee o Egipiↄnɛ, à a kpàwakɛ Midoli ń Mɛfisio ń Tapanɛsio. À onɛ́ aa sↄukɛ aa zĩↄpoo, asa zĩ lɛ́ ń saɛdeↄ bleɛ. +A mɛ̀ndo mɛ́ zɛ́ vĩ. Maliama baa maa sɛ̀ mɛ́ wa siwào. +Ɔ̃ à tↄkpà gupiɛ Bɛtɛli, ãma wɛ̃́lɛ pↄ́ wa kàlɛ we tↄ́ sɛ̃́ian Luzu. +Ma nisĩna yenzi, ń ma kũa n ↄplaau. +Ɛflaiũ buiↄ ì ĩ́ana mↄ́mↄ, aaìↄ kpálɛkɛ ĩ́ampuui, sã́sãyã ń yãpãsĩo ì kↄ̃́ ń guu. Aaì kↄ̃ yãma ń Asiliↄ, aaì gɛ́ Egipi ń nísio. +Á kú ń guu sↄ̃, á gbɛ̃́ pↄ́ Yesu Kilisi á sisi à á sɛ́ↄ. +Àliↄ sɛ́lɛ e gↄↄ soolo. A gↄↄ sopladeá kã́mabozĩɛ, aↄ ku gↄↄ beeo. +Wà malaikapiↄ gã̀sĩa kĩ́a mà za ua sɛ̃́iau lán Lua Gbãapiide yãoawa. +Ma wɛdↄ̀dↄ n lɛgbɛ̃ai e ma wɛ́ wò, bↄɛ ńyↄ̃ ma nↄ̀sɛ nínimɛɛi? +Má n sáaukpa ń nↄ̀sɛmɛndoo, má n táasilɛ gbãadeↄ aɛ. +À gbɛ̃́ↄ dìlɛdilɛ zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, ↄ̃ à ń kãaaazi wɛ̃́lɛ bↄlɛ kpɛɛlɛ, ↄ̃ à ń gbá sↄ̃ à mɛ̀ +Tó zù dii dↄ̃ za káau kɛ́ a pãsĩ mɛ́ i dↄo, a zu fĩabo ń zuoɛ, a gɛ i gↄ̃ɛ̀. +Dii Aafiade á gba aafia gↄↄpii yã́pii guu. Dii àↄ kúánↄ ápii. +Ɔ̃ wài zↄ̃ↄ mɛ̀n síiↄ̃ↄ bↄ̀lɛ ísiau, an bui dodoa kↄ̃ɛ. +Ɔ̃ aa saona Ɛleazaa nɛ́ Finɛasi zĩ̀ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ dopiwa Galada bùsuu. +À ikoyã gbɛ̀ pɛ̀pɛɛↄ sɛ̀ a kà kpagolopi guu, à kpagolopi sɛ́liↄ dà a zãↄ guu, ↄ̃ à a nɛ́ tàɛ. +Tó taaside yã́ na, ásuli bↄ aà kpɛo. +Ɔ̃ Yudaↄ a zãsìmá aa mɛ̀: Kɛ́ kí dɛ wá daɛ ũ yã́iɛ. Bↄ́yãi yã́ bee kɛ̀ɛ́ ĩ́ii? Wi kí kũ̀sũa bleo, wi aà pↄe si wá pↄ́ ũo. +Ɔ̃ aa yã́ pↄ́ a ò sì, aa aà táasilɛ̀. +Asa Dii mɛ̀ bùsu a ↄ̃̀ↄkpa píiɛ, ń beeo á kaalɛ míↄmiↄo. +Gↄↄ bee má tã́aↄ tↄ́ bãdɛ ń bùsuu, aↄ dↄ gbɛ̃egu lↄo. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. Má ãnabi ɛgɛnaↄ midɛ ń bùsuu ń wɛlɛna pↄ́ lɛ́ ń gba lɛ́ↄ. +Ɔ̃ malaika bↄ̀ luabɛ à mↄ̀wà à aà gbà gbãa. +Tó gbɛ̃́ gà, a ɛa àↄ kua? Tó màaɛ, ma wɛ́ aↄ dↄ ma vuai ma dɛ̃ɛkaa guu gↄↄpiiɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, to dasi mↄ lɛ́lɛimá, aai to gili gɛ̃ńgu, aai ń pↄ́ↄ naaa. +Lá á kũamanↄ ge tó gbãadeↄ lɛ́ yã́kpalɛkɛmanↄ, i ka ma bakanswãua ũo. Mili mazĩa maa ge bɛ̃̀ɛboo. +Ápiↄ sↄ̃, tó á tò bùsupi gbãlɛ̀, a á yá, lá à bui pↄ́ kú á ãaↄ yàwao lé? +Kã́ndo aa kↄ̃fĩ mà à bↄ̀ luabɛ lán zàaĩan gbãawa, ↄ̃ à kpɛ́ pↄ́ aa zↄ̃̀lɛu wã̀. +Gbɛ pↄ́ ɛ̃bonaↄ pãkpài mɛ́ gↄ̃̀ gbɛↄ mide ũ. +N mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ i kulɛ misiilɛɛ̀o, wa ade zu mua tɛ́ pãsĩ guuɛ. +A bĩ́i zↄ̃ↄ lɛsĩ vĩÍsia, bↄ́ mɛ́ n le n bàalɛ̀i? Yuudɛ̃, àkɛa n kpɛkpài? +Wà wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Isakaa buiↄ bùsuuɛ beeↄ ń wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Asɛɛ buiↄ bùsuuɛ beeↄ kpà Manase buiↄwa: Bɛtɛsã, Ibleaũ, Doo, Ɛndoo, Taanaki ń Mɛgidoo, ampii ń a zↄ̃ɛwiaↄ. +Sauluↄ bɛ gbɛ̀sĩsĩ kpɛle, Davidiↄ bɛ a kpɛla, aalɛ oloolobo aalɛ bàalɛ Sauluɛ. Gↄↄ pↄ́ Saulu ń a gbɛ̃́ↄ lɛ́ lia Davidiↄzi aa ń kṹ, +àↄ dↄ̃ lá má kɛɛ́n kɛ: Má tó gili gɛ̃águ, mí tↄↄn vãi káágu ń sionao, á wɛ́ iↄ wo, á yɛ̃̀ɛɛ i láa. Á pↄ́tↄ̃ pãɛ, asa á ibɛɛↄ mɛ́ aa ble. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa dↄ̀aamɛɛↄá kpã́iↄnɛ, kpã́iwɛliwɛↄnɛ ḿpii, ↄ̃ sãↄ i ń yãmao. +wí n gbɛ̃kɛ galikɛ kↄↄ, wí n náaiyã o gwã́, +Tó ãnabiↄn ń ũ sĩana, mɛ́ Dii yã́ ↄ̃ aalɛ o, a maa aa kulɛkɛ Dii Zĩgↄ̃deɛɛ, kɛ́ wasu pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ aà kpɛ́uↄ ń Yudaↄ kía bɛo ń Yelusalɛũo sɛ́lɛ táò Babilonio yã́i. +Bↄnkpɛdepi sↄ̃ à seela ònɛ́ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ma su lɛpɛ̀wà, aàpin we. À aà kṹ. +Ɔ̃ Piɛɛ ònɛ́: Á baade nↄ̀sɛlilɛ, í dailɛkɛ ń Yesu Kilisi tↄ́o, á duuna i kɛ̃́wá, Lua i á gba a Nisĩna. +Yesu ònɛ́: À mↄ́ pↄble. Aà ìwae i fↄ̃ lɛbↄ̀ aà là dén aà ũio, asa aa dↄ̃ kɛ́ Diiɛ. +Uziɛli nɛ́ Ɛlizafã mɛ́ ń kía ũ. +Yã́ pↄ́ a to à fↄ̃ dↄ̃ tó Lua Nisĩna aa vĩn kɛ: Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ Yesu Kilisi mↄ̀ gbɛ̃nazĩna ũ, nisĩna pↄ́ a vĩ bↄ̀ Lua kĩ́iɛ. +Swã́ pↄ́ wì yãmaò ń wɛ́ pↄ́ wì gueoo Dii mɛ́ ń kɛ́ píi. +N dṹnia kàlɛ, n a zĩ́napɛ̀lɛ, a deea vĩ bauo. +Yã́ na lɛ́ pipi ma sↄ̃ guu, ↄ̃ málɛ lɛɛ bee da ń kío. Ma lɛ́ na lán ladↄ̃n maa lákɛ̃bↄwa. +Wà wài pãleↄ bↄ̀ kpalau, ãma wi ń wɛ̃ni bↄo e gↄↄewa. +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Gↄ̃ɛe mɛ́ mↄ̀ dàwálɛ, a òwɛ̃ɛ wà ɛa su, wí onɛ,ńyↄ̃ fɛlɛ lii pↄ́ ń wúlɛwàwao, ńyↄ̃ gaɛ. +Dii Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ swãfɛ̃̀, ↄ̃ à pɛ̀lɛ Isailiↄzi, aalɛ bↄlɛ an mi daa ía. +Ɔ̃ nↄɛ pↄ́ a nɛ́ mɛ́ bɛ̃́ɛ, nɛ́pi kɛ̀ɛ̀ wɛ̃naũ, a ò kíɛ: Baa, nɛ́ pↄ́ bɛ̃́ɛpi kpawà, ńsu ǹ aà dɛo. Ɔ̃ aà gbɛ̃do mɛ̀: Aↄ dɛ ma pↄ́ ũo, aↄ dɛ n pↄ́ ũ sↄ̃o, wà aà zↄ̃ɛ pla. +Tó n pↄ́ sɛ̃̀a n gbɛ̃́deeɛ, ńsu gɛ̃ aà kpɛ́u ǹ aà zwãa sí tↄ̀ↄma ũo. +Ma wɛpã̀ tã́apiↄla, mi ń kee e a fↄ̃ lɛdaao. Kɛ́ ma yãgbɛ̀amá, an kee i yã́zãsiao. +Ɔ̃ ma mɛ̀ ma gↄↄ aↄ dasi lán ũfãawaɛ, mí ga niɛ guu ma bɛ. +Yã́pi kɛ̀ Yonasiɛ ĩ́i maamaa, ↄ̃ aà pↄ pà. +aà o Isailiↄnɛ: Mↄ sopladepi gↄↄ gɛ̃ode zĩ́ àli Lákpɛdↄa dikpɛkɛmɛɛ gↄↄ sopla. +ↄ̃ aà nↄpi òɛ̀ à mɛ̀: Ɛbɛlu zↄ pↄ́ n suowɛ̃ɛ dↄ̀ɛmanↄ, à gɛ̃̀mazi. +Wà tↄkpà gupiɛ Ɛsikↄli guzulɛ, vɛ̃ɛ ligↄ̃n nɛde pↄ́ Isailiↄ zↄ̃̀ we yã́i. +Lua gawi ń a gbãao súɛlɛ kpɛ́pi pà. Gbɛ̃e a fↄ̃ gɛ̃uo e malaika gbɛ̃ↄn soplaↄ kìsia mɛ̀n soplapiↄ gɛ midɛò. +Mↄ soplade gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide dikpɛ zĩ́ aàliↄ kpa màa lá gu lɛ́ dↄ e gↄↄ sopla duun awakpabↄↄ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ũ ń a pↄ́wɛntio ń a nísio. +Kɛ́ aalɛ ká Gyaↄwa, Filitɛ̃ↄ mↄ̀ daiaàlɛ, aalɛ kúkuakɛ. Dii Nisĩna dɛ̀dɛ Sãusↄ̃ↄwa, ↄ̃ ba pↄ́ wa yè aà gã̀sĩↄwa gↄ̃̀ lán bà mùaawa, ↄ̃ bapiↄ wòlo aà ↄwa. +Ãsↄ̃a do kɛ ń gbɛ̃́ beeo gĩa, mí aà gbɛ̃do kpama, ní zĩkɛmɛɛ wɛ̃̀ sopla lↄ. +Ɔ̃ tɛ́ bↄ̀ Dii kĩ́i à ń dɛdɛ, aa gàga Dii aɛ we. +à mɛ̀: Gbɛ̃e Lua kpagolo sɛa zɛ́ vĩo, sema Levii buiↄ bàasio, asa Dii mɛ́ ń dílɛ a sɛnaↄ ũ, aaiↄ a zĩ kɛ gↄↄpii. +A òmɛɛ à mɛ̀: N nɛ́ Salomↄↄ mɛ́ a kpɛdↄmɛɛ ń a uao, asa ma aà sɛ̀ ma nɛ́ ũɛ, míↄ dɛ aà mae ũ. +Ɔ̃ gbɛ̃ↄn plapiↄ zɛ́ guu yã́ dàu sìunɛ́ ń lá aa aà dↄ̃̀ gↄↄ pↄ́ à pɛ̃ɛ ɛ̀o. +Sosaↄ gb��̃zↄ̃ↄe ku we, a zĩkɛna vĩ, a yeaàziɛ maamaa, ↄ̃ àlɛ gyãkɛ à kà gaa. +Wa zↄ̃lɛ Yuda bùsuu ń a wɛ̃́lɛↄ, sɛ̃̀wanaↄ ń dã́dãkɛnaↄ píi. +Ɔ̃ à ↄsìu à a sa gà a bↄ̀, àlɛ ble, ↄ̃ àlɛ gɛ́ò. Kɛ́ à a mae ń a dao lè, a lìnɛ́ aa blè, ãma i onɛ́ á bò nↄ̀ↄmusu gɛuɛo. +Simↄↄ ò lá Lua dↄ̀aa buipãleↄ wɛgwà, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ sɛ̀ ń guu a pↄ́ ũ. +Ɔ̃ Samuɛli kpalablea zɛ́ bↄↄlɛkɛ̀nɛ́, ↄ̃ a kɛ̃̀ láu a dìlɛ Dii kpɛ́u. Ɔ̃ à ń gbáɛ, baade tà a bɛ. +Má fɛlɛ gɛ́ zɛaↄ kɛɛlɛi saɛ, mí gbɛ̃́ pↄ́ ma nisĩna yeipi wɛɛlɛ gãaɛↄ. Ɔ̃ ma aà wɛ̀ɛlɛ, mi aà eo. +Lua pↄ pà kɛ́ à gɛ̀ yã́i, ↄ̃ Dii Malaika zɛzↄ̃̀ɛ̀. Balaaũ di zàaĩna kpɛ, aà zĩkɛna plaaↄ kuaànↄ. +Bee gbɛa aalɛ zĩka ń Filitɛ̃ↄ Gobu, ↄ̃ Usa gbɛ̃́ Sibekai gbɛ̃́ gbã̀a bui pↄ́ wì mɛ Safa dɛ̀. +ge sãsa báa pↄ́ wa kɛ̀kɛ tɛ̃́ɛɛ ge ayo báa totoa ge lɛpusiali +Aalɛ zĩkańnↄ Gata lↄ. Gↄ̃sa tìisie ku we, aà ↄnɛↄ soolosooloɛ, mɛ́ aà gbánɛↄ soolosoolo, apii kɛ̀ baasↄo mɛ̀ndosai, mɛ́ gbɛ̃́ gbã̀a buiɛ lↄ. +Asa ma Lua Musude má dɛńla, má kú gↄↄpii mɛ́ ma tↄ́ kua adoa. Ma mɛ̀: Ma bɛ ku gulɛsĩ pↄ́ a kua adoau, má kú lↄ ń nↄ̀sɛniɛ sùuudeo. Mi sùuudeↄ gba wɛ̃ni dafu, mi nↄ̀sɛniɛdeↄ gba sↄ̃. +ãma ma vĩakɛ̀ an ibɛɛↄ ĩ́andãaɛ. Aaↄ e wa mɛ́ wà bee kɛ̀, aa mɛ wa mɛ́ wà zĩblèmá, i kɛ Dii mɛ́ bee kɛ̀ píio. +A wèmá à mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ nɛ́pi ku, ma lɛyè ma ↄ́ↄlↄ̀, asa ma mɛ̀, tó Dii a ma wɛgwa à to nɛ́pi àↄ kun no, dé mɛ́ dↄ̃i? +Gbɛ̃́ pↄ́ ì a lɛ́ fↄ̃́ ì a wɛ̃ni dↄ̃́a, gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ́ lí kúo ì azĩa ↄ̃̀ↄkpa. +Ɔ̃ Lua mɛ̀: Í pↄ́ kú zĩ́lɛ kãaa gudoũ, gugii bↄ. Ɔ̃ à kɛ̀ màa. +Dii ɛ̀a lɛzùaàzi a gɛ̃n àaↄ̃de, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ Ɛli kĩ́i lↄ à mɛ̀: N lɛzùmazi nolo? Ma mↄ. Ɔ̃ Ɛli dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii mɛ́ lɛ́ lɛzu ɛ̀waasonapizi. +i nísipi dã ka a ↄzɛɛu, +Gbɛ̃́ daside ì kpalablena tↄ́ na sí, gbɛ̃́pii ìↄ ye gbadana àↄ dɛ a gbɛ̃́ ũɛ. +Ɔ̃ Dii tò Asa ń Yudaↄ Etiopiↄ fù. Kɛ́ aalɛ bàalɛ, +À aà bↄ̀ sãdãu, à dↄ̀aa Isailiↄnɛ, Lua gbɛ̃́ Yakↄbu buipiↄ kíaɛ. +Tó saona wɛtɛ̀i a è pↄ́pi fukpaapi i kã́fĩo, +Asa Dii a yãkɛkɛ ń a gbɛ̃́ↄ, i wɛ̃nadↄ̃ a zↄ̀blenaↄnɛ. Tó a è an gbãa làa, gbɛ̃e kuo, zↄ ge wɛ̃́ɛ, +Ńsu kↄↄ baa vĩo, ńsu nɛtonɛↄ bú lɛ ǹ ka n pↄ́uo. +Gbɛ̃kɛ ń náaio mɛ́ kía dↄ̃̀anaↄ ũ, gbɛ̃kɛkɛa ì aà kpala zɛdↄ. +Ma wɛzɛ̃ dɛ ma yãdanɛdeↄla, asa ma làasoo ìↄ ku n yãonɛↄwaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yã́zãsi yãmasai, mìsaikɛ ń kpɛbↄao mɛ́ ì gↄ̃ɛ̀. +Báaadeↄn á ũ, tó wà zàágu mɛ́ wà gìázi, mɛ́ wà á sↄ̃sↄ̃ mɛ́ wà á tↄbɛ̃ɛsì Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ yã́i. +Bee yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, ibɛɛↄ mↄ lia á bùsuzi, aa á gbãa midɛ, aai á kibɛ pↄ́ↄ sɛ́lɛ. +Wɛ́tɛ mapi n zↄ̀blenai. Swã́kpa wabi pↄ́ málɛ kɛma fãanɛ ń gwãasĩnao n zↄ̀blena Isailiↄnɛzi. Málɛ duuna pↄ́ wá kɛ̀nɛ o. Baa mapi ń ma de bɛdeↄ wa duunakɛ̀ sↄ̃ɛ. +Sĩanaɛ, má dↄ̃ màa. Kpelewa gbɛ̃nazĩna yã́ aↄ na Luaɛi? +Ma pɛlɛ ma wɛ̀lɛↄzi ma ń kũkũ, mi kpɛkpao e ma gɛ ń dɛdɛò. +Tó i lɛkɛwào, á gↄ̃ duundeↄ ũo. +Waiyoo nↄsindeeↄ ń nɛadeↄ gↄↄ bee. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á wɛ́ dↄ Diiziↄ, àↄ gbãa à á sↄ̃dilɛ. +Ɔ̃ Dii ò Yozueeɛ: Fɛlɛ zɛ! Bↄ́yãi ń wúlɛa n gbɛɛui? +Á Dii zĩkɛnaↄ, à Dii sáaukpa ápii, á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ zĩkɛ Dii ua gwã́ↄ. +aai ń kíaↄ yeye ń mↄdaonaↄ, aai galakpa ń kíabuiↄnɛ, +Ɛlihu lɛ́ ń dã́ e aa yãò wa làa, kɛ́ an zi dɛaàla yã́i. +zwã̀akpɛ kũbↄↄ, kaa kũbↄↄ ń a baↄ, +Ɔ̃ Yehu ń Yonadabuo gɛ̃̀ saoi. À mↄ lè Yehu gbɛ̃́ↄ kálɛa bàasi gbɛ̃ↄn basiiↄ̃. A ònɛ́ yãa, tó an gbɛ̃e tò gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ ń nanɛ́ ń ↄzĩↄ do pìliwa, aà wɛ̃ni gɛ̃̀ yã́uɛ. +Tó ma ń gbáɛ aa ta bɛ ń nↄanao, an yɛ̃̀ɛɛ a láa zɛ́ guuɛ, asa an gbɛ̃eↄ bↄkĩi zã̀ɛ. +A yã́i tò gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ, ní o Gↄguɛ ma Dii Lua ma mɛ̀, gↄↄ bee, tó ma gbɛ̃́ Isailiↄ kálɛa dↄdↄa, ↄ̃ ńyↄ̃ dazɛuo lò? +Gbɛ̃kɛ ń náaio su kɛ̃mao, ǹyↄ̃ daa yàbaa ũ, kɛ̃ n sↄ̃wa lá wì kɛ̃ lákɛ̃kĩiwawa, +Kɛ́ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ kà ń bɛ wɛ̃́lɛu, aa è wà tɛsↄ̃̀wà, wà ń nↄɛↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ kũ̀kũ. +Tó má dↄ̃ gu pↄ́ má aà eu, dↄ̃ ma gɛ aà kĩ́i. +À bui pↄ́ Dii lɛ́ naɛ́ á ↄzĩↄ kaalɛ píi. Ásu ń wɛ̃nagwao. Ásu zↄble ń diiↄnɛo, asa bee aↄ dɛɛ́ bai ũɛ. +Ɔ̃ Yozuee ònɛ́: Á ↄ aↄ dↄázi e bↄɛ ni? À gɛ bùsu pↄ́ Dii á dezi��� Lua kpàwá sí á pↄ́ ũ. +A to Egipi gyã pↄ́ á a vĩa vĩↄ á le, a kɛ̃́wáo. +Wà Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ wɛ̃́lɛɛ beeↄ kpàmá: Gabaↄ̃ↄ, Gɛba, +Ɔ̃ uabeleↄ ń Isaili bui kíaↄ ńkíapi ziiaↄ vua ń ã́nusuo kpà. +Tó gbɛ̃́ ye n danzii yã́kpalɛkɛnnↄ, ǹ n ulada toɛ̀ lↄ. +Lá à nà Piɛɛ ń Zãaowa gu pↄ́ wì mɛ Salomↄↄ Bilandaau, ↄ̃ gbɛ̃́pii lɛ́ gɛ̃ ń kĩ́i, asa yã́pi bↄ̀ ń saɛɛ. +Levii buiↄ na Aalona ń a nɛ́ↄnɛ ń ↄzĩ. Isaili pↄ́ wa kpàwà míↄmiↄↄn we. +Aa zɛ̀ò, ãma teasiɛ, asa lá Yudaↄ Lua àizɛɛ lì buipãleↄnɛ, a maa buipãleↄ ń dṹnia àizɛɛ lí Yudaↄnɛ sↄ̃ɛ. +To yã́kpalɛ bↄaànↄ vãi, to aà wabikɛa yãiɛ̀. +Kɛ́ wa òmɛɛ wà gɛ́ Dii ua, ma pↄ kɛ̀na. +Pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ lɛ guu dɛ yã́ pↄ́ gbɛ̃́ mà, ↄ̃ dṹnia yãkãakɛa ń yea àizɛɛio kũ̀aawà ũ, ↄ̃ ì gↄ̃ àisai. +Yiongo gɛ̃a abaawɛu àa dɛ ↄde gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guula. +Samali nↄɛe mↄ̀ ítↄi, ↄ̃ Yesu òɛ̀: Ma gba í mà mi. +À gi àↄ gɛ́ Bɛtɛli, í tàaekɛ we. À gi àↄ gɛ́ Giligali, í ɛa tàaekɛ lↄ. Àliↄ sao á diiↄwa we lá gu lɛ́ dↄ, íↄ á pↄ́ kwide kpa we wɛ̃̀ àaↄ̃ ń wɛ̃̀ àaↄ̃o. +Zↄ̃lɛa a Mae Lua ↄplaai à aà Nisĩna pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀wɛ̃ɛ èwà, ↄ̃ a pìsiwɛ̃ɛ. Yã́ pↄ́ álɛ e mɛ́ álɛ ma tiaɛ bee bↄ̀ weɛ. +Dii ãnabi Odede ku we. À gɛ̀ dai zĩgↄ̃ pↄ́ lɛ́ su Samaliↄlɛ, a ònɛ́: Dii á deziↄ Lua Yudaↄ nàɛ́ á ↄzĩɛ, kɛ́ aà pↄ pàńzi yã́i. Ɔ̃ a ń dɛdɛ ń pↄfɛ̃ pↄ́ gbã̀ zↄ̃̀ luawao. +Bee gbɛa à azĩa ↄ̀lↄ wá gbɛ̃́ↄnɛ kɛ́ aa kãaaa gudoũ, aa dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla ń basↄoola (500). An daside ku e tia, ãma an gbɛ̃eↄ ã́nuatò. +Líↄ gĩnana pìsi ń pↄkasaↄwa, mↄↄnaↄ a n pↄ kɛ na n kpɛ́ pↄ́ wa kɛ̀kɛ ń wesa swaao guu. +Ɔ̃ a ò daɛ fɛ̃̀ɛɛ pↄ́ a aà bopiɛ: Naomi pↄ́ sù ń Mↄabu bùsuo lɛ́ wá vĩ̀i Ɛlimɛlɛki tↄↄlɛ saalo yia. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ gĩkɛ̀ à gì wá gbaɛi, ↄ̃ Dii Egipi nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛ̀dɛ píi ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ píi. A yã́i ↄ̃ wi saoiwà ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ, mɛ́ wi wá nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ bo. +Gwa! Dii yã́kpalɛkɛgↄↄ lɛ́ mↄ́, aↄ pãsĩ, pↄbↄnniu ń fɛ̃́nkpaao aↄ ku, a dṹnia kɛ kɛ́lɛkɛlɛ, i duunkɛnaↄ dɛdɛu. +Ɔ̃ Naomi nɛ́pi sɛ̀ a kpà a kùɛ, à gↄ̃̀ aà gwana ũ. +Tó gbɛ̃́ tàaekɛ̀ a gbɛ̃́deeɛ, mɛ́ wa òɛ̀ aà mɛ á sì ń n tↄ́o, tó à mↄ̀ mɛ́ à mɛ̀ á sì ń n tↄ́o n gbagbakĩi kpɛɛlɛ kpɛ́ɛ beeu, +Ɔ̃ à gɛ̃̀ńnↄ a bɛ à blɛkɛ̀nɛ́. Aàpi ń a bɛdeↄ an pↄ kɛ̀na maamaa, kɛ́ aa Lua náaikɛ̀ yã́i. +Zↄ̀blen laaide yã́ ì ka kíagu, ãma ì a pↄkũmabↄbↄ a gianawa. +Gbɛ̃́ↄ nↄ̀nↄaa, ↄ̃ Yesu mɛ̀: Gbãgbɛ̃ↄ vãi. Aaì seela gbɛaa, ãma má seelae kɛnɛ́o, sema Yonasi pↄ́. +Aà gbɛ̃́ pↄ́ aa duunakɛ̀ aa gàgaↄ mↄgotɛ̃ tɛ́sibↄpiↄ poopoo pɛpɛɛpɛpɛɛ, i kúlɛkulɛ ma gbagbakĩiwa. Lá wà sↄ̃̀mazi ń tɛ́sibↄpiↄ, aa gↄ̃̀ ma pↄ́ ũɛ, iↄ dɛ seela ũ Isailiↄnɛ. +Ázĩa pↄeã lí kↄ̃e ń Lua Nisĩna pↄ́oo, mɛ́ Lua Nisĩna pↄeã lí kↄ̃e ń á pↄ́oo. Aa gìkↄ̃iɛ, ↄ̃ ili fↄ̃ yã́ pↄ́ á yei kɛ̀o. +Ńsu wɛbii vɛ̃ɛwa a tɛ̃akɛ n wɛ́ bleo, asa ìↄ pipi kɛɛona guuɛ, mɛ́ a gɛ̃a lɛ́u ìↄ na. +À Lua yãma, á kía pↄ́ á yã́ muaa ń Sↄdↄũdeↄ. À swãdↄ wá Lua ikoyãi, á Gↄmↄↄ dendaeↄ. +Gbɛ̃ↄn ↄ̀aa doↄ yɛ̃̀ɛɛ làa, aai fↄ̃ bùa swapiwao, ↄ̃ Davidi bùa à pɛ̀lɛ ń gbɛwa ń gbɛ̃ↄn ↄ̀aa plaↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ Mise sísii òɛ̀: Ãnabi dãↄ lɛ́ kɛ̀ doũɛ laↄ! Àsi maa aalɛ o kíɛ. Yã doũpi o sↄ̃. Àsi maa oɛ̀. +Vãi ń maao ì gbɛ̃́ le Lua Musude lɛ́ saia? +A yã́ mɛ́ tò ba pↄ́ málɛ lɛ́, má dↄ̃ pↄ́ pↄ́ málɛ yá, i kɛ málɛ dɛ̃ɛka gugiiu no. +Kɛ́ Sili pↄ́ kú Damasi bùsuuMa zɛò má yãe oɛ́o, sema Yesu Kilisi yã́ bàasio, atɛ̃sa aà gaa líwa. +Wa ń gbɛ̃eↄ dɛdɛ, aaↄ kálɛa ń ń tã́aↄ an gbagbakĩiↄ saɛ sĩ̀sĩ lɛsĩↄ musu píi ń gbɛ̀sĩsĩ misonaↄ píi ń lí yɛ̀lɛlɛↄ ń gbɛ̃́nɛli lásisiↄ gbáuↄ píi, gu pↄ́ aa tulaleti gĩnana kpàsau ń tã́aↄnɛpiↄ, aaiↄ dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. +Tó aa ↄ̃nↄ vĩɛ, aa bee dↄ̃, aa dↄ̃ gu pↄ́ ń yãkɛaↄ mipɛ̀uńnↄ. +Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Yudan n ũ, Samali nↄɛn ma ũ, ↄ̃ ńlɛ imia gbɛaaa? (Asa Yudaↄ ń Samaliↄ yã́ lí kákↄ̃uo.) +Ɔ̃ aa wiilɛ̀ Diizi ń taasikɛau, ↄ̃ à ń bↄ́ ń wɛ́tɛ̃a guu. +Atɛnideↄ píi ń nibↄ pↄ́ kú weↄ, aaliↄ ye yãpãleio, sema yã́ dafu maa ń a wàaipaao bàasio. +Za gↄↄ pↄ́ à aà dìlɛ a bɛ ziia ũ, Dii ɛ̀fãaidà aà bɛu Yosɛfu yã��i. Dii ɛ̀fãaidà pↄ́ pↄ́ dɛ aà pↄ́ ũↄgu píi, bɛ pↄ́ↄn nò, bua pↄ́ↄn nò. +A ń pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ ń lío ń gbɛo ń ã́nusuo ń vuao tã́aↄ ũ è, pↄ́ pↄ́ Dii ye a gĩyãio. +Má dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii zↄ̃ↄ dɛ dii kĩniↄla píi. Kɛ́ Egipiↄ bã̀nkũ̀wá, a ↄ̀lↄnɛ́. +ge aà dãe nɛ́na pↄ́ kú a gbáa, i zãkɛ yãao. +Wuluupiↄ ń ń pↄ́ↄ lɛ́ tɛkɛ lán gbɛ̀ bɛɛɛdewa, mɛ́ an síiↄ̃ píi aa doũɛ. Wuluupiↄ kɛa taan kɛ: Ampii aa wuluu vĩ mɛ̀n plapla pãpãakↄ̃a. +Ɔ̃ Dii Lua lɛzù gↄ̃ɛzi à mɛ̀: Ń kú má ni? +Musu ì Lua gawi bↄ gupuau, bàluma pↄ́ↄ ì aà zĩ ↄlↄnɛ́. +Ma a zɛkĩi lɛ́ dàɛ̀, ma zɛtàɛ̀ ma gbã́a dàu. +I mɛ: Mↄ dafu dikpɛ a láa wà e wá pↄ́wɛna yía bↄɛ ni? Gↄↄ kpele kã́mabogↄↄ a gɛ̃ wà e wá dↄ̃ↄ wɛ̃i? Wá zaa nɛ́na dauɛ, wí a ↄ̃a kã́fĩ, wá wá kilooↄ lilɛ, wíↄ gbɛ̃ble. +Aa gbɛↄ ń líↄ pɛ̀lɛpɛlɛ sĩ̀sĩ lɛsĩↄwa píi ń lí yɛ̀lɛlɛↄ gbáuↄ píi. +Dã buiↄ guu Amisadai nɛ́ Ahiɛzɛɛ. +A yã́kũtɛ̃kàka á kpɛ́ↄ guu, a mɛ̀ Dii zawáguɛ, ↄ̃ à wá bↄ́lɛ Egipi kɛ́ à e wá na Amↄleↄnɛ ń ↄzĩ aa wá dɛdɛ. +Kɛ́ à yã́ beeↄ ò a làa, tↄↄlɛ pↄ́ aa zɛwà wɛ̃̀aa. +Lↄ̀ↄ pↄ́ kí Asa yↄ̃̀ gↄↄ pↄ́ àlɛ zĩka ń Isailiↄ kí Baasao ↄ̃ Isimaɛla gbɛ̃́ pↄ́ à ń dɛdɛpiↄ kàu Gedalia pↄ́ saɛ. Lↄ̀ↄpi ↄ̃ Isimaɛla gbɛ̃́ pↄ́ gàgaↄ kàu pã́upãu. +Mámɛ ma bↄánↄ Egipi, ma dↄaaɛ́ guwaiwaiu wɛ̃̀ bla, má tò Amↄleↄ bùsu gↄ̃̀ á pↄ́ ũ. +Zadoki bui saona pↄ́ wà ń dílɛ Dii gbàgbana ũↄ pↄ́n we. Kɛ́ Isailiↄ zã̀ yã́wa, Zadoki buiↄ zĩ pↄ́ Dii dànɛ́ kɛ̀, aai zã aà yã́wa lá Levii buiↄ kɛ̀wao. +Sĩana málɛ oɛ́: Gu pↄ́ wàlɛ ma baokpau dṹnia gupiiu, waↄ yã́ pↄ́ nↄɛpi kɛ̀ o aà dↄngu yã́iɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ n n tã́aↄ è aà kĩ́i, wà ade dɛ. Ma pↄ́ↄ gwagwa wá gbɛ̃́ↄ wáa. Tó n n pↄ́ è, sɛ́. Yakↄbu sↄ̃ a dↄ̃ kɛ́ Lasɛli Labã pↄ́ sɛ̀ kpã́io. +Mↄ doũpi gↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaide zĩ́ Isailiↄ kↄ̃ kã̀aa ń lɛyeo ń zwã̀nkasaↄ dadaa, mɛ́ bùsu kákaa ń miu. +Ablaũ ń Nakↄↄo nↄsɛ̀. Ablaũ na tↄ́n Salai, Nakↄↄ na sↄ̃ ↄ̃n Halana nɛ́ Milika ũ. Halanapi mɛ́ Isika ì lↄ. +Ɔ̃ a ònɛ́: Má pↄbleae vĩ pↄ́ á dↄ̃o. +i ↄna blepi miwa, i a kòlokpa Dii aɛ gu pↄ́ wì sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ pↄ́ kòlokpau duun awakpabↄ ũ. +Dii, n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ kà saanaↄwa, ń náai vĩ maamaa à zↄ̃̀ Luawa. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ nɛi, a gbɛ̃do ↄbↄ̀, ↄ̃ nↄɛ nɛina wↄ̃ↄtɛ̃na dↄ̀wà à mɛ̀: Nɛ́ɛ bee mɛ́ bↄ̀ káau. +Ma zↄadↄ̀ gbãadeↄwa ma mɛ̀: Àkɛa a pãkpà Lua uaii? Ɔ̃ ma Levii buiↄ kã̀aa, ma ń baade dà a zĩu. +À fↄkpa wá gbɛ̃́ↄwa píi ń Lua gbɛ̃́ↄ lɛ́pɛakↄ̃wao. +Ɔ̃ Setãu dì Yudasi pↄ́ wì mɛ Isaliↄti miwa. Yesu ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ doɛ. +ↄ̃ ì ɛa gɛ tã́a pↄ́ an vãi dɛalaↄ sɛ́lɛ suńnↄ mɛ̀n sopla, aaì diɛ̀. Beewa gbɛ̃́pi gwea gbɛzã vãi ì dɛ a káaua. +A kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀ Mɛsiiá Davidi buiɛ, a bↄ Davidi bɛ wɛ̃́lɛ Bɛtɛlɛũɛ. +Kɛ́ à nↄsì, ↄ̃ à lɛ́kpãsãkɛ̀ Davidiɛ à mɛ̀ a nↄsì. +Màaɛ lↄ, tó à ↄkã̀ pↄ́ kelena pↄ́ ì táao tↄↄlɛwa ge gbɛ̃́ gbãlɛa ge gbãsĩ píi lé. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ kãikũ̀, Isailiↄ wɛzù, ↄ̃ aa Egipiↄ è tɛ́ ń kpɛ. Vĩa ń kṹ maamaa, ↄ̃ aa wiilɛ̀ Diiwa. +ǹ mɛ: Á daá nↄ̀ↄmusu daɛ fá! À wùlɛ nↄ̀ↄmusu saↄ zãnguo, à a nɛ́ↄ gwà nↄ̀ↄmusu ɛ̀waasoↄ guu. +Isailiↄ bòĩ́ oosi. +Bↄ́ mɛ́ a wá kɛ̃́ Kilisi yeawáziwai? Taasi ge wɛ́tɛ̃a ge ĩadama ge nↄana ge taasidekɛ ge kai ge fɛ̃nda, an kee a fↄ̃́e? +À ń bùsu nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛ̀dɛ píi, nɛ́ woode pↄ́ aa ń í ń ɛ̀waasogↄↄpiↄ. +Ɔ̃ gɛ lↄ, asa aa ńzĩa bĩ́ikpɛ pↄ́ aa kɛ̀ bleɛ, aai ńzĩa osoo mi lááwa. +Ɔ̃ Lua pↄ́ ì yɛ̃̀ɛɛsaideↄ nↄ̀sɛ níni wá nↄ̀sɛ nìniwɛ̃ɛ Titu mↄa guu. +Ásu kúlɛ ń diiↄnɛo, ásu zↄblenɛ́o, ásu ń kɛa kɛo. À ń gboo, í ń gbɛ̀pɛlɛↄ wíwi. +Dii Nisĩna yãdàmɛɛ, aà yã́ dↄ ma lɛ́u. +Tó gbãade pↄ pànzi, ńsu go n tíao. Kua n laaiwa ì láka tàae zↄ̃ↄa. +Dii Lua gↄ̃ɛ ikàsa ń bùsutio. Kɛ́ à ĩ́an wɛ̃nide pɛ̀ aà níu, ↄ̃ gↄ̃ɛpi gↄ̃̀ gbɛ̃́ bɛ̃́ɛ ũ. +A n sↄlↄ a pↄlɛu, ńyↄ̃ↄ ulɛa aà kúlukulunau. Aà náai mɛ́ aↄ dɛ n sɛ̀ngbao ũ. +Dii, wá ulɛkĩin n ũ wɛ̃ ń wɛ̃o. +Ɔ̃ wà aà náaikɛ̀ we dasi. +Súɛlɛ ìↄ bↄlɛ aà níu lán lá ísi tɛ́ pↄ́ wà oo dìwà súɛlɛwa. +Màa ápiↄ sↄ̃, à ázĩa dilɛ gɛↄ ũ duuna yã́ musu, íↄ ku Lua pↄ́ ũ naa Kilisi Yesuwa. +Yedaia ń Yoialibuo ń Yakɛ̃o mɛ́ saonaↄ dↄaanaↄ ũ +Á ma wɛɛlɛ à kuaa, asa á fↄ̃ gɛ́ gu pↄ́ má kúuo. +Gbɛ̃́ kↄ̀ↄlɛkɛnaeↄ ń taalaↄ nàaa mↄ kàtɛu bíla wáa. Kɛ́ wà lápiↄ ↄ̃a dↄ̀dↄ, wa è à kà ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi (50.000). +Sↄukɛ, ní fɛlɛ yã́ pↄ́ má danɛ onɛ́ píi. Ńsu to sↄ̃ kɛ̃ngu an yã́io. Tó màan sↄ̃o, ḿmɛ má tó sↄ̃ kɛ̃ngu ń aɛ. +An fɛlɛa bòou sɛ̃́ian we. Aa kɛ̀ lá Dii dà Mↄiziɛ a ònɛ́wa. +Ɔ̃ aà bao lì bùsupia gupiiu. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ gbãakpàaàzi lɛ́ kú aà vãikɛaↄ guuɛ. +Dii gudↄkↄ̃ɛkĩi dìlɛ bui zã̀zãↄnɛ, à swe pɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ kú tↄↄlɛ lɛ́waↄzi. Gwa, aalɛ mↄ́ wãawãa dìoo. +N gbɛ̃́ pↄ́ gàↄ vu, aaiↄ ku, gbɛ̃́ pↄ́ kú tɛ̃́ɛnauↄ bↄ gau, aai gulakɛ. N mↄ̀sɛ a pↄ́ fɛlɛ lán kↄↄ fíiwa, gɛ pↄ́ kú tↄↄlɛ guuↄ i bↄlɛ. +Ɔ̃ Sua gbɛ̃́ Bilidada yã́zãsìwà à mɛ̀ +Gbɛ̃vãiↄ sã́sãa za ń igↄↄɛ, ɛɛdeↄ ↄ̃̀ↄkpaa za ń da nↄ̀sɛuɛ. +Kɛ́ Amata kí Tou mà Davidi zĩblè Adadɛzɛɛ zĩgↄ̃ↄwa píi, +Esau nɛ́ Leuɛli bui dezi káauↄ Naata, Zela, Sãma ń Mizao. Leuɛli bui dezi káauↄ, Basɛma tↄũnaↄn we. Aa ku Ɛdↄũ bùsuuɛ. +Dii, fɛlɛ mↄ́ ń n gbãao, Lua, ǹyↄ̃ yɛ̃̀ɛɛsaideↄ fãnkɛ. +Kɛ́ à gɛ̃̀ gↄ̃u, nↄɛ pãle aà è, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ pↄ́ kú weↄnɛ: Gbɛ̃́ɛ bee sãnu ń Yesu Nazalɛtioɛ. +Kↄↄnɛi wɛ́ gↄ̃̀ biiwà, vĩao aà kũ̀, ↄ̃ à mɛ̀: Bↄ́ ni, Dii? A wèwà à mɛ̀: N wabikɛa ń n wɛ̃nadↄ̃a gbɛ̃́ↄnɛo kà Luagu, ↄ̃ a sìnnↄ. +Lá Lua wá ká a baokpaawa, màa wi kpánɛ́, i kɛ gbɛ̃nazĩna pↄeã wálɛ wɛɛlɛo, sé Lua wá làasoo tàasikana pↄ́. +A kpà a zↄ̀blena Isailiↄwa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +ↄ̃ ìↄ kú ń làasoo plao. Nↄɛ pↄsɛ ge nↄɛ lɛ́so ì laaidↄ Dii yã́ↄwa, ì a mɛ ń a nisĩnao kpawà. Nↄzãe sↄ̃ ì laaidↄ dṹnia yã́ↄwa, ì lá a ka a zã́gu kɛ. +Lá wì yàa paa a fɛ́ɛnaↄ fãaa, màa an wá aↄ kálɛ ń miaɛlɛ. +Ɔ̃ Mↄizi ń Aalonao wùlɛ ń gbɛɛu aa mɛ̀: Lua! Lua pↄ́ ì wɛ̃ni kpa pↄ́piiwa! Gbɛ̃́ mɛ̀ndo mɛ́ duunakɛ̀, ↄ̃ ńyↄ̃ pↄfɛ̃bↄbↄ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaapiↄwa píia? +Tiideↄ bĩ́i gbãa bo lìa ń wɛ̃́lɛi, aa ã́nusu kã̀aańzi lán ũfãawa, aa vua nↄ̀nↄaańzi lán zɛ́ guu pɛ̀lɛawa. +Kɛ́ Yesu i yãe zã́simáo, ↄ̃ aà yã́ bↄ̀ Pilati saɛ. +Ápiↄ sↄ̃ àↄ ye bↄ̀mↄↄzi, asa bↄ̀mↄↄn á ũ Egipi yãa sↄ̃. +Á zian we, baa pↄ́ má dìlɛɛ́n we. Ma Dii mámɛ má ò, asa ma yã́ sã̀águɛ, ↄ̃ a ɛɛ náaikɛ̀. +Lemɛki ò a naↄnɛ: Ada ń Zilao, à ma yãma, ma naↄ, à swã́kpa ma yã́i. Gbɛ̃e ma kɛĩa, ↄ̃ ma aà dɛ̀, ɛ̀waasopi ma lɛɛ, ↄ̃ ma aà kàalɛ. +Ɔ̃ aa gɛ̀ wà zàaĩna è dↄa kpɛɛlɛ gãaɛ. Kɛ́ aalɛ polo, +A òmɛɛ mà fɛlɛ pila gↄ̃̀ↄ, asa ma gbɛ̃́ pↄ́ ma ń bↄ́lɛ Egipiↄ ↄ̃̀ↄkpàɛ, aa kɛ̃̀ zɛ́ pↄ́ á dànɛ́wa kↄ̀, aa tã́a pì ń dii ũ. +Ãma vĩ̀adeↄ ń náaisaideↄ ń yãbɛ̃ɛkɛnaↄ ń gbɛ̃dɛnaↄ ń gbãsĩkɛnaↄ ń ɛsɛdeↄ ń tã́agbagbanaↄ ń mↄafilideↄ píi, an baa aↄ dɛ tɛ́ ísida pↄ́ lɛ́ kṹ ń ĩatɛ̃gbↄ̃o ũɛ. Ga plaaden we. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Áa Dii, mi gbãlɛ yãao. Za ma nɛ́zĩ e ń a gbão mi pↄ́ pↄ́ gà ń azĩao ge pↄ́ pↄ́ wài tàitai nↄ̀ↄ soo. Nↄ̀ↄ pↄ́ dɛ tɛ̃ ũ i gɛ̃ ma lɛ́u ziio. +Ma a yãkɛaↄ gwà, ↄ̃ ma n yã́zɛ sɛ̀. +Ɔ̃ Yonasi bàalɛ̀ Diiɛ à mipɛ̀ Taasisiwa. Kɛ́ à kà Zope, à góilɛna è we, àlɛ gɛ́ Taasisi. Kɛ́ à fĩabò, à sìu ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ́ weↄ. Àlɛ bàalɛ Diiɛ. +Isailiↄ kía ń Yudaↄ kí Yosafao baade a kibleula daa, aa zↄ̃lɛa ń báaↄwa pↄ́wɛngbɛ̃zɛ pↄ́ kú Samali bĩ́ibↄlɛ saɛ, ↄ̃ ãnabi ɛgɛnapiↄ lɛ́ yãyaaao ń aɛ. +Aa wɛ́ikàu ḿpii, aa Pↄlu kpàkpa ń kùɛ, aa lɛpɛ̀pɛwà. +Ɔ̃ ma wài è, àlɛ bↄ ísiapi guu, aà kↄ́ba kwi, aà mi sopla. Kↄ́ba mɛ̀n kwipiↄ kíafuaↄ kpákpaa. Dↄ́ɛa ń Luao tↄ́ kɛ̃a aà mipiↄwa. +A wèwà à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii dàmɛɛ ma lɛ́u ↄ̃ má oo lò? +Lua yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ kɛi dà Yesu Kilisiɛ aà biiwà a zↄ̀blenaↄnɛ, ↄ̃ à a malaika zĩ̀ ma Zãa a zↄ̀blenawa, a tò ma yã́pi dↄ̃̀. +Kía nↄ̀sɛ ku Dii ↄzĩ lán ízɛwaɛ, gu pↄ́ a yei ↄ̃ ì aà liliu. +N gbãa dɛnla kɛ̀ gↄ̃sa gbãaↄnɛ, aa wúlɛa ń ń i gbɛzão, gↄ̃ gɛ̀bɛɛpiↄ gbɛ̃e i fↄ̃ ↄsɛ̀o. +Dii wá Lua, n ka wà n tↄbↄ, wí bɛɛɛ ń gbãao dↄ̃nɛ, asa n pↄ́pii kɛ̀, an kɛa ń ń kuao dɛ n pↄeã ũɛ. +Zɛ́ guu Mↄizi lɛ́ i guei, ↄ̃ Dii aà lè we, a ye à aà dɛ. +À ázĩa busa gbɛ̃́piiɛ. Dii kãi. +n tã́akpɛↄ dↄ̀ n saokĩi bòbo gãaɛ píiu. +Má fↄ̃ gbɛ̃́piↄ kuɛ píi madoo, asa an aso dɛmalaɛ. +Ńyↄ̃ fↄ̃ zↄ̃ kṹ ń ↄo, kási ì e gɛ na kía kpɛ́ saaiɛ. +Yãmaa ń yã́zɛdeo mɛ́ n gĩ́na ɛ̃kpalɛ ũ, gbɛ̃kɛ ń náaio mɛ́ dia n aɛwa. +Kɛ́ aa bↄ̀ Egipi, aa bɛ guwaiwaiuɛ e Ísia Tɛ̃ai, ↄ̃ aa gɛ̀ Kadɛsi. +E tia Piɛɛ lɛ́ làasookɛ wɛ́pungu pↄ́ á èwa, ↄ̃ Lua Nisĩna òɛ̀: Gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ lɛ́ n gbɛa. +Mɛfibosɛ nɛgↄ̃ɛna vĩ, aà tↄ́n Mika, mɛ́ Ziba bɛdeↄ mɛ́ aà zĩkɛnaↄ ũ ḿpii. +Tó sã àlɛ mↄ́ò awakpabↄ ũ sↄ̃, aàli mↄ́ ń a da sãasaio, +Ɔ̃ Ɛlia fɛ̀lɛ bↄ̀ we, à gɛ̀ Safata nɛ́ Ɛlizi lè, àlɛ sapa ń zuↄ ń a gbɛ̃́ↄ soon kuɛpla. Aàpi mɛ́ tɛ́ zã́. Ɔ̃ Ɛlia sↄ̃̀aàzi, à a ulada kàaàla. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́, zĩ̀zↄ pↄ́ sùpiↄ Gɛ̃amusu dikpɛ kɛ̀. +À gulakɛ luabɛdeↄ, à pↄnakɛ zĩ́lɛdeↄ, à koo pũna ń lɛsiao gbɛ̀sĩsĩↄ, asa Dii lɛ́ a gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛ nininɛ́, àlɛ wɛ̃nadↄ̃ a gbɛ̃́ taasideↄnɛ. +Ɔ̃ wà aà sɛ̀ bↄ̀ò bòo kpɛ, wà aà pàpa ń gbɛo wa dɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Ɔ̃ a ònɛ́: Gbɛ̃e mɛ́ gbɛ̃na vĩ, ↄ̃ à gɛ̀ aà kĩ́i wɛɛdo a òɛ̀: Ma mↄ n kĩ́iɛ, pɛ̃ɛ sɛ̃amɛɛ mɛ̀n àaↄ̃. +Zeluia nɛ́ Yoabu dↄ̃ kɛ́ kí pↄ dↄ Abisaloũwa, +Tó à wabikɛ̀wà sↄ̃, aà aà náaikɛ seasai, asa seade dɛ lán ko vlã́waɛ. Gu pↄ́ ĩ́ana yɛ̀ɛlɛu, we ì gɛ́u. +aà yã́ɛ bee dilɛ Aalonaɛ ń a nɛ́ↄ. Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ yãdilɛaↄn kɛ: Sa pↄ́ wà a pↄ́ kàtɛu à tɛkũ̀ lí gↄ̃ saokĩi kĩnau gwã́ e gu gɛ dↄò, a tɛ́ su àↄ gaa vĩo. +Tó gↄ̃sa gbãa gↄ̃kɛbↄↄ kũa, àlɛ a ua dↄ̃́aò, aà àizɛɛↄ ìↄ aafiaɛ. +Kí aà là à mɛ̀: N dii pↄ́ ì kɛsai tↄũna ku má ni? Ziba wèwà à mɛ̀: À gↄ̃̀ Yelusalɛũ, asa àlɛ e Isailiↄ a kpa a dezi kpalau gbãɛ. +Ɔ̃ kía Sadaki ń Mɛsakio ń Abɛdinɛgooo gbà gbãa Babɛli bùsuu. +Dii a kpalabaa kpàlɛ musu, a iko vĩ gbɛ̃́piiwa. +kɛ́ aa e Lua náaikɛ, kɛ́ Lua yãkɛaↄ su sã́ńguo, aaiↄ aà yãdilɛaↄ kũa, +Tó gbɛ̃́ pↄyè wɛ̃́ndia pↄ́ wi kpã́sã yãaoɛ, a nↄpi wɛɛlɛↄ̃a kpáɛ, i aà sɛ nↄ ũ. +À gɛ̃̀ Lua ua, à pɛ̃ɛ pↄ́ wa kàlɛ Luaɛ sɛ sò, a kpà a gbɛ̃́ↄwa, pɛ̃ɛ pↄ́ gbɛ̃e lí sóo, sema saonaↄ bàasio. +Lua yãò Yakↄbuɛ à mɛ̀: Fɛlɛ ta Bɛtɛli, ní zↄ̃lɛ we. Ma gbagbakĩi kɛ we, asa we ma bↄu ma mↄma gↄↄ pↄ́ ńlɛ bàalɛ n vĩ̀iɛ. +À ↄ̃nↄsↄpɛ̀lɛ a nɛgↄ̃ɛ kĩnipiↄnɛ, à ń dílɛdilɛ wɛ̃́lɛ bĩ́ide pↄ́ kú Yuda bùsu ń Bɛ̃yãmɛɛ bùsuoↄ guu píi. À kũ̀sũakɛ̀nɛ́ maamaa, mɛ́ à nↄsɛ̀sɛnɛ́ dasidasi. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́, kɛ́ aa kú ń wãwão mɛ́ aa kú ń yãe làasoooo, Yakↄbu nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ Simɛↄ ń Leviio, Dina vĩ̀iↄ, an baade a fɛ̃nda sɛ̀ aa sì wɛ̃́lɛu, aa gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ píi. +A tó yã́zɛde dↄaa yã́kpalɛkɛnaↄnɛ, a gbɛ̃́ↄ gba gbãa aa zĩ yoaa bĩ́ibↄlɛu. +Bee gbɛa lá Làasoodepi ↄ̃nↄ, à dↄ̃a dàdanɛ́. À làasookɛ̀ à kpálɛkɛ̀ yã́ↄi, ↄ̃ à yáasiↄ kɛ̀kɛ dasi. +Gbɛ̃́ↄ, wá ye àↄ gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀ Yesude pↄ́ aa ku Masedoni bùsuu wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛoↄnɛ dↄ̃. +Ma Dii Lua Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Isailiↄ, málɛ tɛ́kpa buieu à fɛlɛánↄ, i wɛ́tɛ̃amↄɛ́ za Amata bↄlɛu e Ísida Wisidei. +A tò gbɛ̃́ pↄ́ aa ń kũkũ zĩ̀zↄↄ ũↄ wɛ̃nadↄ̃̀nɛ́. +Dii sinnↄ n yeelɛa guu, Yakↄbu buiↄ Lua n sɛ lɛsĩ. +Gbɛ̃kɛkɛakↄ̃ɛ ↄ̃ má yei, i kɛ ma gbagbaa no. Ma dↄ̃a Lua ũ maa dɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũa. +Bãniplaade kɛ̀ màa lↄ, ↄ̃ à àikɛ̀ɛ̀ bãni pla. +Dii pↄ pà Aalonazi maamaa, a ye aà dɛ, ↄ̃ ma awakpàɛ́ Diiɛ gↄↄbeezĩ lↄ. +A dↄaanɛ n táaoa guu, a n dↄ̃́a n wúlɛa guu. Tó n vu, ali lɛdama. +À samaao gbɛ̃́ pↄ́ aaì savãioɛ́ↄnɛ. À wabikɛ gbɛ̃́ pↄ́ aaì ĩadawáↄnɛ. +A lɛdoũkɛnnↄ ǹ a sɛ n zↄ ũ e a wɛ̃ni lɛ́u nɛe? +Tulaleti pↄ́ ápiↄ ń á deziↄ ń á kíaↄ ń á gbãadeↄ ń á bùsudeↄ kàtɛa Yuda wɛ̃́lɛↄ guu ń Yelusalɛũ zɛaↄ guuo yã́ dↄ Diiguo lé? Diipi i làasookɛwào lé? +Tó gbɛ̃e ye Diizio, Lua láaikɛwà. Wá Dii lɛ́ mↄ́. +Abisua Buki ì, Buki Uzi ì, +Ma gbɛ̃́ pↄ́ má dɛ dakpɛuna ũ Dii yã́i, ma wabikɛ̀wá, á kua ká lá Lua á sisi àↄ dɛwa. +Nɛnↄɛna, swã́kpa ǹ ma! N mae bɛ ń n gbɛ̃́ↄ yã́ su dↄaanɛo. +Gↄ̃ɛ pↄ́ a ↄ imia ku we. Kɛ́ gbɛ̃eↄ ye yãda Yesula yã́i, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Gbɛ̃́gbãgbãa zɛ́ vĩ kã́mabogↄↄzĩa? +vua saaↄ, auɛlɛbↄ pↄ́ wa pì ń vuaoↄ, vua loↄ, vua taↄ, ã́nusu taↄ +Ma Dii Lua ma mɛ̀ á kwɛ́ sɛ̃uɛ, asa mámɛ má ò. +Nↄnwãadeↄ ↄ̃nↄkũ aa yã́ dↄ̃, bebedeↄ yão sa káukau iwesasai. +À buipãleↄ bùsu kpàmá, zĩ pↄ́ gbɛ̃́piↄ kɛ̀ↄ ài gↄ̃̀nɛ́. +Ɔ̃ Ezekia aɛdↄ̀ gĩwa, à wabikɛ̀ Diiwa +Súɛlɛ kùlɛ Sinai gbɛwa kɛ́ Dii pìlawà ń tɛ́o yã́i. Súɛlɛpi fɛ̀lɛ lán mua súɛlɛwa, mɛ́ gbɛpi lɛ́ lualua píi. +Kɛ́ bíla kã̀aa, ↄ̃ Pilati ń lá à mɛ̀: Dé á ye mà kɛ̃́ɛ́i? Balaba yã̀, ge Yesu pↄ́ wì mɛ Mɛsiiɛ? +Dii bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ Isailiↄ deziↄnɛ kpàmá, ↄ̃ à gↄ̃̀ ń pↄ́ ũ, aa zↄ̃̀lɛu. +Kí Lↄbↄaũ a gbãa kã̀fĩ Yelusalɛũ, aà kpala lɛ́ gɛ́. À kpalablè a wɛ̃̀ bla ń mɛ̀ndoode guuɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ gɛ̃o ń plao, wɛ̃́lɛ pↄ́ Dii dìlɛ Isaili bui píi wɛ̃́lɛↄ guu, kɛ́ a tↄ́ àↄ kuwà. Lↄbↄaũ da tↄ́n Naama, Amↄni buiɛ. +ãma a pↄ́ pↄ́ maa bàa kú ń beeoo. Kɛ́ Lua mɛ kã̀aa, à gawi kã̀fĩ pↄ́ pↄ́ gawi lɛ́ kɛ̃́sãmáↄnɛ dɛńla. +A yã́i tò má tó aà ga, wi aà vĩ niɛ guu. Aà wɛ́ a si yã́ pↄ́ má yía guɛ beewapilɛo. Ɔ̃ zĩnapiↄ ɛ̀a tà kí kĩ́i ń yã́pio. +Áↄ sĩana dↄ̃, sĩanapi i to à gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũ. +sɛa gbɛ̃́ pↄ́ kà wɛ̃̀ baakwi e blakwi, aaiↄ mↄ zĩkɛi kpaaũkpɛuↄ. +ado lɛ́la, ado lɛ́le. Ǹ a nɛtaɛpi pí ń malaikapiↄ aaↄ zɛawà gↄ̃̀ↄ kpɛla ń kpɛleo. +ní onɛ́ ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, má a zↄ̀blena Babɛli kí Nɛbukanɛza sísi, mí aà kpalabaa kpálɛ gbɛ pↄ́ má vĩ̀lɛpiↄwa. Ɔ̃mɛ a zwã̀akpɛ dↄ gbɛpiↄ musu. +Kɛ́ à gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń Isaili kíaↄ Samali, ↄ̃ Yeloboaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Á yã́ sã̀ á yenzideↄgu, aa yeázi lↄo, asa ma á lɛ́ lán á ibɛɛwaɛ, ma á toto lán gbɛ̃́ pãsĩwaɛ, asa á tàaeↄ zↄ̃ↄɛ, á duuna tìisi. +Ápiↄ sↄ̃ à mɛnafↄ̃, í á sↄ̃dilɛ, asa Dii mↄgↄↄ kãikũ̀. +Músi mɛ̀n plaɛ beeↄ gɛ̃̀nzi: Wà n gboo n gↄ̃ bɛzia ũ, mɛ́ imina ń fɛ̃ndao n gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ. Dé mɛ́ fↄ̃ ↄ́ↄlↄnɛi? Dé mɛ́ fↄ̃ n nↄ̀sɛ níninɛi? +Aa dɛ lán nɛ́ sↄũwa a igↄↄ, nↄwãwã mↄ̀, ↄ̃ nɛ́pi gì bↄi. +Gia ń beeo Dii pↄfɛ̃a Yudaↄzi ń pↄkũma pãsĩo vãi pↄ́ Manase kɛ̀ yã́i i kpálɛo. +Ma gbɛ̃́ bee má ga bùsuɛ beeuɛ, má e bua Yuudɛ̃wao. Á gbɛ̃́ beeↄ á buawà, í bùsu maapi sí. +Lá Lua yeawázi pɛɛwán kɛ: Wá sↄ̃ aↄ dilɛa yã́kpalɛkɛgↄↄzĩɛ. Asa lá Kilisi dɛ, wápiↄ sↄ̃, màa wá dɛ dṹniaɛ bee guu. +Beewa aↄ dɛ gↄↄ pↄ́ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ bↄ̀ gupuau. +À to aa fɛlɛ sãnu e pↄkɛkɛgↄↄ, mí o pↄkɛkɛnaↄnɛ aa papaapi kɛ̃ gĩa, aai a gbakpa tɛ́ pↄ́ ũ, aai gbasa ése kɛkɛ ka ma dↄ̃u. +À swã́kpa à ma yãma, ↄ̃mɛ a ma nↄ̀sɛ nínimɛɛ. +Aamɛ aa asosɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, aa wɛtɛ̀tɛ zĩkɛnaↄzi zɛ́zɛ. Levii buieↄ mɛ́ tↄdↄdↄnaↄ ń lakɛ̃naↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũ. +An fɛ̃nda mɛ́ ń ká bùsupiwao, an gã̀sa gbãa ↄ̃ aa zĩblèòo. N zĩa gã̀sa gbãa mɛ́ kɛ̀, n kuańnↄ gupùnɛ́, kɛ́ ń yeńzi yã́i. +Naa bɛaɛ oi a yàasa gã̀sĩsuu blakwi, mɛ́ a lipɛlɛↄ vĩ mɛ̀n kwi ń zɛbↄↄ mɛ̀n kwi. Aa lipɛlɛ káloↄ ń a mↄ̀pↄ̃ↄↄ pì ń ã́nusuoɛ. +Yã́ pↄ́ wálɛ oɛ́ɛ beeá Dii yãdanɛɛ. Wá gbɛ̃́ kↄ̃na pↄ́ wáↄ ku e Dii mↄ́zĩↄ, wá dↄaa ionapiↄnɛo. +Lekabu nɛ́ Yonadabu buiↄ zĩkɛ̀ yã́ pↄ́ an dezipi dìlɛnɛ́wa, ápiↄ sↄ̃ íli ma yãmao. +Ma á nɛ́eↄ dìlɛ ãnabiↄ ũ, má tò á ɛ̀waasoeↄ ńzĩa kpàa. Isailiↄ, sĩana málɛ oɛ́o lò? Ma Dii mámɛ má ò. +Aupi iↄ dɛ seela ũ kpɛ́ pↄ́ á kú a guuwa. Tó málɛ ↄtↄ̃ Egipiↄwa, mɛ́ ma aupi è, má gɛ̃álaɛ, gagapi a á leo. +Dii pↄ ɛ̀a pà Isailiↄzi, ↄ̃ à Davidi swãfɛ̃̀nɛ́ à mɛ̀: Gɛ́ Isailiↄ ń Yudaↄ naoi. +Ma kpàsa nɛ́na gbɛ̃́ↄ, ásu vĩakɛo, asa à kà á Maegu kɛ́ à á kpá kpalapiu. +N gbɛ̃eↄ ì gbada ń mae nawa, n gbɛ̃eↄ ì kusi nↄɛ pↄ́ ↄkũaↄwa. +Bee yã́i tó ma mↄ, má bↄaànↄ ń yã́ pↄ́ ì kɛↄ ń yãvãi pↄ́ ì dↄwáↄ. Bee lí ká aà bakanswãua ũo, ìli wá gbɛ̃́ↄ dilɛo, baa se ì gí gbɛ̃́ pↄ́ ye ń dilɛↄnɛ, ì kãaakɛkĩi zↄ̃nɛ́. +Ásu to Yudaↄ ge Gɛlɛkiↄ ge Lua gãlideↄ fu á yãkɛa yã́io. +à mɛ̀: Dii, ma nɛ́ wɛ̃nagwa, asa gbakↄↄndeɛ. Ì taasikɛ maamaaɛ, ìↄ lɛ́lɛ tɛ́u ge íu mↄ̀ↄmↄↄɛ. +Ɔ̃ pↄ́ pↄ́ Lua kɛ̀ musu ń tↄↄlɛo ń tↄↄlɛ zíɛo ń ísia guuo píi, pↄ́ pↄ́ kú baama píiↄ, má mà aa mɛ̀: Wàↄ bɛɛɛ ń gbãao dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báawaɛ ń São, wíↄ ń táasilɛ wàↄ ń tↄbↄ gↄↄpii. +Lua ua. Kɛ́ málɛ sao ma gbãbↄa gbɛa, ↄ̃ wà ma le we. Mi bíla kãaao, mɛ́ zↄa kúo. +Samalideↄ mɛ a lua Bɛtavɛ̃ gáae yã́i, wa ↄ́ↄlↄɛ̀, a saonaↄ i búbuapɛ. A gawi a midɛ, asa wa símá wà taòɛ. +Kɛ́ Mↄizi gɛ̃̀ kpaaũkpɛu yãoi ń Diio, à aà lↄↄ mà duunkɛ̃makĩi pↄ́ kú ikoyã kpagoloa musu malaika gã̀sĩade mɛ̀n plaↄ zãnguo, Dii lɛ́ yãòɛ̀. +Asa yã́pi náai vĩa nↄ̀sɛu ì to gbɛ̃́ bↄ maa, mɛ́ yã́pi oa ń lɛ́o ì gbɛ̃́ suaba. +Pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛ gbao zↄ̃̀ɛ Lua kpɛ́u, saon Dii gbàgbanaↄ lɛ́ ↄ́ↄlↄ. +Ma sↄ̃ ↄ̃̀ↄkpà ↄ̃ n yã́ dↄ̀magu za Mizaa gbɛpↄlɛu Yuudɛ̃ mii, za Ɛɛmↄ gbɛ̀sĩsĩↄ sↄ̀ↄu. +Aa bↄ̀lɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu aa kã̀aa Gibɛa, kɛ́ aa zĩka ń Isaili bui kĩniↄ. +Ɔ̃ wá dezi káaupiↄ wɛdↄ̀ ń gbɛ̃do Yosɛfuɛ, aa aà yìa, wà tàaànↄ Egipi. Lua kuaànↄ, +N tↄↄlɛ kàlɛ za asĩnizĩ, musuá n ↄzĩkɛaɛ. +aa mↄ̀ Gedalia kĩ́i Mizipa. Nɛtania nɛ́ Isimaɛla kú ń guu ń Kalea nɛ́ↄ Yohanani ń Yonatãao ń Tanumɛ nɛ́ Selaiao ń Nɛtofa gbɛ̃́ Efai nɛ́ↄ ń Maaka gbɛ̃́ Yezaniao ń ń gbɛ̃́ↄ. +Ásu vĩakɛ Babɛli kía pↄ́ á aà vĩa vĩɛo. Ásu vĩakɛɛ̀o, asa máↄ kúánↄɛ. Má á suaba, mí á bↄ aà ↄzĩ. Ma Dii mámɛ má ò. +Wɛ̃́ndiaↄ pↄnakɛ, aaↄ ↄ̃wã ń ɛ̀waasoↄ ń maezↄ̃ↄↄ píi. Má ń ↄↄlↄ lilɛ pↄna ũ, mí ń nↄ̀sɛ níninɛ́, an nↄ̀sɛyaa gbɛu má nↄ̀sɛ na danɛ́. +Ɔ̃ yã́pi aà ìwaↄ kũ̀ gbãa, aalɛ okↄ̃ɛ aa mɛ̀: Tó màaɛ, dé mɛ́ a bↄi? +Ma nanɛ Lua ń Kilisi Yesuozi aà ɛa mↄa kpalablei ń aà yã́kpalɛkɛa ń gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ ń gyaadeↄ yã́i,oɛ. +Yediaɛ mɛ́ Bilana ì. Bilana nɛ́ↄ tↄ́n kɛ: Yeusi, Bɛ̃yãmɛɛ, Ehudu, Kenaana, Zetã, Taasisi ń Aisahaao. +Vĩa ma kũ á yã́ musu. Asi taasi pã má kɛ̀ á guua? +Kɛ́ à ɛ̀a sù ń lé, a è aalɛ io lↄ, asa an wɛ́ gbiakũ̀ɛ. +Ɔ̃ Dii pↄ pà Mↄizizi à mɛ̀: N vĩ̀i Aalona Levii bui kuo lé? Má dↄ̃ kɛ́ yão zĩũaànↄo. Àlɛ mↄ́ dainlɛ. Tó à wɛsìnlɛ, aà pↄ́ a kɛ na. +Davidi kua Filitɛ̃ↄ bùsuu kà wɛ̃̀ do ń mↄ síiↄ̃o. +Wà pↄna ń yaalↄo bↄ̀ Mↄabuↄ kaaↄu ń ń buaↄ. Má tò vɛ̃ɛ lɛ́ bↄ a fɛ̃kĩi lↄo, gbɛ̃e lɛ́ ↄ̃zↄ̃ vɛ̃ɛwa ń wiio lↄo. Wii dↄ, kási pↄna wii no. +Kɛ́ gbɛ̃́ káau lɛ́ bↄ, à bↄ̀ tɛ̃́ndↄ̃ↄ̃dↄ̃ↄ̃. Aà mɛkã kà ula ũ, ↄ̃ wà tↄkpàɛ̀ Esau. +Kí Yosia kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ wà Gɛ̃amusu dikpɛpi kɛ̀ Yelusalɛũ. +Wàlɛ Yesu wɛɛlɛ, wa zɛa Lua ua, wàlɛ kↄ̃ lala wà mɛ̀: Á è kpelewai? A we mↄ dikpɛue? +Ɔ̃ Yonatãa mɛ̀: Ń Dii Isailiↄ Luao, e zia bàasi maai má a mae lɛ́ mà gwa. Tó n yã́ kàaàgu, má lɛ́kpãsãkɛnɛ. +Ɛsɛdeↄ aà dà taasiu maamaa, à a ↄ̃a blè píi. I aafia eo, ì kɛkɛ àↄ káilɛɛ. +Lɛpusiali ↄ̃ aa ã̀ lipↄ̃ↄↄpiↄ ũ, aa vua kùlɛ lípiↄwa, kɛ́ wàli táabũnupi sɛò. +À ma gbagbakĩi bo ń bɛ̀lɛo, íli saowà ń sãↄ ń zuↄ, sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sáaukpasao. Gu pↄ́ má dìlɛɛ́ àↄ ma sisiu, má mↄ́ á kĩ́i, mí báaadaágu. +ń sɛ̃ pↄ́ kú Yuudɛ̃ gukpɛ baao e Ísida Wisidei, Pisiga gbɛpↄlɛu. +À nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn soolopiↄ ì Hɛblↄ̃ɛ. À kpalablè we wɛ̃̀ sopla ń mↄ soolooɛ, mɛ́ à kpalablè Yelusalɛũ wɛ̃̀ baakwi ń àaↄ̃o. +Ɔ̃ gbɛ̃́pi ye yãnakpa azĩawa, ↄ̃ à Yesu là à mɛ̀: Dé mɛ́ ma gbɛ̃́dee ũi? +An zĩgↄ̃ gbãaↄ sɛ̀ngbaoↄ tã̀, nɛgↄ̃napiↄ ula tɛ̃a zóizoiↄ daa, an sↄ̃́go mↄↄ lɛ́ pípi, aa ku sↄu guu, aalɛ ń sↄ̃naↄ gbãɛgbãɛ. +ↄ̃ aa dàzɛu aa zɛ̀ Kimaũ pilakĩi pↄ́ kú Bɛtɛlɛũ saɛ. Aalɛ tá Egipi, +To mà n ↄtondↄkĩiↄ dↄ̃, ma làasoo iↄ ku n yãbↄnsaɛↄwa. +À tã́a pↄ́ a ã̀ dìlɛ Dii kpɛ́u, gu pↄ́ Dii ò Davidiɛ ń aà nɛ́ Salomↄↄo a tↄ́ aↄ kuwà gↄↄpii, asa Isaili wɛ̃́lɛↄ guu píi Yelusalɛũ ↄ̃ a sɛ̀. +Lua kpagolopi ku aà bɛ e mↄ àaↄ̃, ↄ̃ Dii ɛ̀fãaikɛ̀ aà bɛdeↄnɛ ń pↄ́ pↄ́ a vĩↄ píi. +Aaì sↄ̃́goↄ lúlu Egipi ã́nusu kiloo soplaplaɛ, sↄ̃́ↄ sↄ̃ kiloo plapla taawa, ↄ̃ aaì ɛa sↄ̃́piↄ yía Itiↄ ń Siliↄ kíaↄwa lↄ. +Kɛ́ Maadose yã́pi feena mà, a ò kía na Ɛsitɛɛɛ, ↄ̃ Ɛsitɛɛ ò kíɛ ń Maadose tↄ́o. +Ì í ye a bɛ puanau. Ń ípi gbiakɛo luabɛpuanapi lí pũnao. +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ kãi ń kíapiↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Yotaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Màa Dii kɛ̀ Esau buiↄnɛ Sei lↄ. À Oliↄ kàalɛnɛ́, ↄ̃ aa ń bùsu sì aa zↄ̃̀lɛ ń gbɛu e ń a gbão. +Levii buiↄ dↄaanaↄn kɛ: Yesua, Binui, Kamiɛli, Selebia, Yuda, Matania. Matania ń a gbɛ̃́ↄ mɛ́ aaì dↄaa ń táasilɛao, +Yuda nɛ́ↄ Ɛɛ ń Onanio gàga yãa Kanaa bùsuuɛ. +Má dↄ̃ kɛ́ tó málɛ mↄ́ á kĩ́i, Kilisi báaa pɛɛaa guu ↄ̃ má mↄ́wá. +Màa má kɛ̀ Yelusalɛũ. Saonkiaↄ ma gba zɛ́, ↄ̃ ma Lua gbɛ̃́ↄ kà kpɛ́u dasi. Tó wàlɛ ń dɛdɛ sↄ̃, ma lɛ́ ìↄ ku a guuɛ. +A ku zĩ̀zↄ pↄ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza ń kũkũ Yelusalɛũ ń Yudaↄ kí Yɛkↄniao à tàńnↄↄ guuɛ. +Beewa sↄ̃, lɛ́naá mɛgu nɛ́naɛ, ↄ̃ ì ĩ́anadã ń yãzↄ̃ↄo. À gwa lá tɛ́ nɛ́na ì kũ sɛ̃̀ zↄ̃ↄwa. +Kɛ́ gu dↄ̀, Ezekia fɛ̀lɛ káaukaau, à wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kã̀aa, ↄ̃ aa gɛ̀ Dii ua. +Ásu zↄaka lá an gbɛ̃eↄwao. Aa zↄakà, ↄ̃ ga malaika ń dɛdɛ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, go sɛ ǹ lákɛ̃wà ǹ mɛ, Yudaↄ ń ń gbɛ̃́ Isailiↄ pↄ́ɛ. Gò pãle sɛ lↄ, ní lákɛ̃wà ǹ mɛ, Yosɛfu pↄ́ɛ, Ɛflaiũ buiↄ ń ń gbɛ̃́ Isailiↄ píi pↄ́ɛ. +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń lɛdamadeↄ ń zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ń gbãadeↄ ń kíaↄ kã̀aańzi, aa è tɛ́pi i fↄ̃ pↄe wòmáo, an mikã i tɛ́kũo, an ulaↄ i ↄ̃̀ↄkpao. Baa tɛ́ gĩ kumá seo. +Ma ibɛɛↄ ìↄ ma sↄ̃sↄ̃ gↄↄpiiɛ, ma láanikɛnaↄ ì gbɛ̃́ ká ń ma tↄ́o. +Wa lɛ́lɛ ń sↄ̃́ↄ ń ń zĩkasↄ̃goↄwa ń bui pↄ́ lɛ́ zɛńnↄↄ, aai gↄ̃ lán nↄɛↄwa. Wa lɛ́lɛ ń làasiↄwa, wí ń pↄ́ↄ naaa. +Wàlɛ mↄ́aànↄ kípiɛ ń aà pↄkasa wɛ̃̀sãdeↄ daa. Nɛ́ wɛ̃́ndiapi mↄtɛnziↄ tɛaàzi, aalɛ mↄ́aànↄ aà kĩ́i. +Ma kↄ̃fĩ mà à bↄ̀ luabɛ. A kĩ́i dↄ lán í zↄ̃ↄ sukaawa, lán louvĩa gbãawa. Kↄ̃fĩ pↄ́ má màpi dɛ lán mↄↄnlɛnaↄ mↄↄna ↄ́wa. +Ɔ̃ ma zuda pãleↄ è lↄ mɛ̀n sopla, aa fɛ̃́fɛ̃a wòũwoũ, mi zù fɛ̃́fɛ̃a bee taaↄ e Egipi la yãao. +Fɛlɛ gɛ́ Salɛpa, Sidↄ̃ saɛ, níↄ ku we. Má dìlɛ gyaa taasideeɛ aàↄ n gwa we. +Ɔ̃ à gulɛsĩpiↄ gbàgbanaↄ kòlokpakpa saokĩi pↄ́ aaì saowàↄwa píi, à gbɛ̃nazĩn gɛwaↄ kpàsawà, ↄ̃ à ɛ̀a tà Yelusalɛũ. +Ãma àↄ dↄ̃ sã́asã, tó a ma dɛ, á tó yãesaidedɛa yã́ wí á musu ń wɛ̃́lɛɛ beeo ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄ píiɛ, asa sĩana guu Dii mɛ́ ma zĩ sĩana mà yã́piↄ kã́ɛ́ á swã́wa. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa kú ń Yesuoↄ yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ è, aa mɛ̀: Dii, wà ń gbɛ̃gbɛ̃ ń fɛ̃ndao yã̀? +kɛ́ álɛ á luanaaikɛa gbɛe á suabaa ũ yã́i. +Ɔ̃ Davidi ò Yoabuɛ ń zĩgↄ̃ dↄaanaↄ: À gɛ Isailiↄ nao za Bɛɛsɛba e à gɛ pɛò Dãwa, í ɛa su ma kĩ́i, kɛ́ mà e ń dasilɛ dↄ̃. +Yã́ dilɛ Isailiↄnɛ aali ma gba blɛ pↄ́ a tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na a gↄↄwa. +Gↄↄ bee ↄ̃ Babɛli kíapi zĩgↄ̃ↄ liaa Yelusalɛũi, mɛ́ wa ma kũa dakpɛunaↄ ua Yudaↄ kí bɛ. +Má bui zĩ̀loↄ gbaɛ Babɛliwa, aa bↄ gupiiu, aai lɛ́lɛwà yã́yiawagↄↄ, aai ń fã́fã e an bùsu gↄ̃ da gii. +asa Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo ń baa è kↄ̀ ualɛ ń ualɛo. +I tulaleti gĩnana lumɛɛo, i á saobↄ nísi kpaa ma kão, ↄ̃ a á duuna aso dìmɛɛ, a ĩadàa ń á yãvãiↄ. +Davidi lɛ. Wì sí ń kúulɛaoɛ. +Yãmaa pↄ́ má ye mà kɛ, mili kɛo. Yãvãi pↄ́ má yeio ↄ̃ mi kɛ. +Ɔ̃ aa gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa ń kíaↄ kã̀aa píi, ↄ̃ aa ń lá à mɛ̀: Kpelewa wá kɛ ń Isailiↄ dii kpagolooi? Ɔ̃ aa mɛ̀: Wà gɛ́ò Gata. Ɔ̃ aa gɛ̀ò. +Ìↄ go gwa lán sɛ̃̀ giiwaɛ, sↄ̃na kↄ̃fĩ ìↄ dɛɛ̀ yaalↄyã ũɛ. +Kàzunaↄ à zĩↄpoo Babɛlizi, ásu á kaↄ wɛgwao, à ↄzↄ̃i, asa à duunakɛ̀ Diiɛɛ. +Dii Nisĩna nà tɛ́kpaaaàguwa gↄↄ pↄ́ a ku Dãbuiↄboou, Zↄla ń Ɛsɛtaoo zãnguo. +Mali buiↄ ń Musi buiↄ mɛ́ Mɛlali buiↄ ũ. +Gↄↄewa Piɛɛ ń Zãao gɛ̀ Lua ua ĩatɛ̃ auapilaa lousisigↄↄ. +A yã́ mɛ́ tò málɛ n gↄ̃pↄsɛ pↄ́ ń yã́ kàngupiↄ kãaa, gↄ̃ pↄ́ ń yeńziↄ ń gↄ̃ pↄ́ ń yeńzioↄ píi. Má tó aa bↄ gupiiu, aai mↄ lɛ́lɛma, mí tó aa n puizi e ḿpii. +Ì tↄↄlɛ maa wɛɛlɛ lú, ì vɛ̃ɛliↄ pɛ́pɛu ń azĩa bↄ̀ↄ ↄ̃ao. +I pↄ́ bo ãnabi pↄ́ á deziↄ ń dɛdɛↄ miaↄwa dↄngu yã́i. +Nↄandɛnaↄ aà bua pↄ́ↄ blè, baa pↄ́ pↄ́ à lɛkaa lìai, imidɛnaↄ lùa aà àizɛɛi. +Elaũ buiↄ Matania, Zakali, Yeiɛli, Abadi, Yelemↄ, Ɛlia. +Lua, ǹ nzĩa tↄbↄ e a zↄ̃ma, to n gawi li dṹniaa píi. +À yãma sa, á gbɛ̃́ pↄ́ i mɛ gbã ge zia á gɛ́ wɛ̃́lɛu, í zↄ̃lɛ we wɛ̃̀ do, í laata à àie. +Yesu gɛ̃̀ gó guu, à ɛ̀a bùa ísidawa, à kà a bɛ wɛ̃́lɛu. +Ɔ̃ Mↄizi mɛ̀: Gↄ̃ɛↄ kumanↄ tá guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ ↄ̀aa àaↄ̃ɛ (600.000), ↄ̃ n mɛ̀ ńyↄ̃ ń gba nↄ̀ↄ aa so e mↄ gbãa doa? +Ɔ̃ aà ìwaeↄ òkↄ̃ɛ: Bↄ́ yã́ àlɛ owɛ̃ɛ wei? À mɛ̀ à gↄ̃̀ yↄↄ wá a e lↄo mɛ́ à gↄ̃̀ yↄↄ lↄ wí a e. À mɛ̀ lↄ álɛ tá a Mae kĩ́i. +Yudaↄ ye dabudabui, Gɛlɛkiↄ ì ↄ̃nↄ wɛɛlɛ, +Ɔ̃ wa gɛ̃ góilɛnau Toloasi, wa mipɛ̀ Samↄtasiwa. Kɛ́ a gu dↄ̀ wa ka Nɛapↄli. +Ɔ̃ aa kpagolopi sɛ̀ Abinadabu bɛ, aa dà zugo dafu guu aa dàò zɛ́u, Uza ń Ahio mɛ́ lɛ́ gɛ́ò. +ↄ̃ i gbasa mↄ zɛ ma aɛ kpɛ́ pↄ́ ma tↄ́ kuwàɛ beeu. I mɛ a bↄ aafia, ↄ̃ i ɛa gɛ yãbɛ̃ɛpiↄ kɛ. +Dii yãò Ageɛ lↄ mↄgↄↄ baasↄo mɛ̀ndosaidepi zĩ́ à mɛ̀ +Màa vĩ̀i ń dãunaↄ ku gbɛ̃ↄn sopla. Woo nↄsɛ̀, ↄ̃ à gà à aà tò nɛ́sai. +Ɔ̃ Basɛba mɛ̀: To wà Sunɛũ nↄɛ Abisaga kpa n vĩ̀i Adoniawa nↄ ũ. +Ɔ̃ Abinɛɛ lɛzù Yoabuzi à mɛ̀: Wá zɛ kↄ̃ dɛdɛaɛo lé? Ń dↄ̃ kɛ́ yã́pi a midɛ ń pↄsiaoo lé? Ńyↄ̃ o n gbɛ̃́ↄnɛ aa zɛwɛ̃ɛ aa ɛa taoa? +Kí Lↄbↄaũ zↄↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Adonilaũ zĩ̀ Isailiↄwa, ↄ̃ aa aà pàpa ń gbɛo wa dɛ̀. Ɔ̃ kí Lↄbↄaũ fɛ̀lɛ ń wãao, à sì a sↄ̃́go guu à bàalɛ̀ tà Yelusalɛũ. +À itɛ̃kɛ àↄ kú ń laaio. Á ibɛɛ Ibiisi dɛ lán nↄ̀ↄmusu pↄ́ lɛ́ ↄ́ↄlↄwaɛ. Àlɛ kpálɛkɛázi, àlɛ gbɛ̃́ wɛɛlɛ kṹ. +Gbɛ̃́ pãsĩ ì kↄ̃nikɛ a gbɛ̃́deeɛ, ì aà da zɛ́ vãiwa. +pↄ́ aa gì ń wɛ̃nii wá Dii Yesu Kilisi tↄbↄa yã́io. +To wí waladeↄ kṹ, asa aa yãdↄ̀aɛ, mí làasookɛ n ↄtondↄkĩiwa. +Gbɛ̀sĩsĩↄ lɛsĩ kũ̀, gusalalaↄ ɛɛnkũ, ↄ̃ í tà gu pↄ́ ń dìlɛɛ̀u. +Kɛ́ Zezabɛli mà wà Nabↄti pàpa ń gbɛo wa dɛ̀, ↄ̃ à gɛ̀ a ò Ahabuɛ à mɛ̀: Fɛlɛ gɛ Nabↄti vɛ̃ɛbu pↄ́ à gìonɛ́pi sɛ n pↄ́ ũ, asa a ku lↄo, à gà. +Lua yãò za a kúkĩi à mɛ̀: Má Sikɛũ kpaalɛ ń tidↄanlaoɛ, mí Suko guzulɛ kpámá. +Ahabu buiↄ ku Samali gↄ̃ɛↄ ũ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi. Ɔ̃ Yehu lakɛ̃ a kpã̀sã Samali kíaↄnɛ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yãda Ahabu nɛ́ↄnɛↄ à mɛ̀ +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Tó ma gbɛ̃maaↄ è Sↄdↄũ gbɛ̃ↄn blakwi, má sùuukɛ ń wɛ̃́lɛpio an yã́i. +Gbɛ̃eↄ dɛ lán pↄ́wɛna pↄ́ lɛ̀lɛ zɛ́ guuwaɛ, gu pↄ́ wà Lua yã́ kɛ̀ɛlɛu. Tó aa mà, ↄ̃ Setãu ì mↄ Lua yã́ pↄ́ wa kɛ̀ɛlɛ ń guupi símá gↄ̃̀ↄ. +Ɔ̃nↄna yã́ pↄ́ wà swãdↄ̀i niɛniɛ maa dɛ sↄũↄ dↄaana zↄakaala. +Màa àↄ dɛ gɛↄ vugↄↄzĩ. Wì gɛ vĩ à yaikɛ, a vu yaikɛsai. +aai wabikɛɛ́, aai á nidɛ Lua gbɛ̃kɛ pↄ́ tↄ̃̀wá yã́i. +Kɛ́ à yã́ pↄ́ kí Elodi kɛ̀ a dãuna na Elodia yã́ musu ń vãi pãle pↄ́ a kɛ̀ↄ bↄ̀ɛ̀ gupuau píi, +Ɔ̃ Kalea nɛ́ Yohanani ń Osaia nɛ́ Azaliao ń zĩgↄ̃ dↄaanaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi gɛ̀ +Aàpi gbɛa Gabai ń Salaio. Ampii gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń basoolokwi plasaioɛ (928). +Á swã́gbãade pↄ́ álɛ e á zĩblea zã̀ↄ, à ma yãma. +Bee gbɛa kɛ́ nɛ́ plaade lɛ́ bↄ, à dↄ̀ Esau gbatoewa, ↄ̃ wà tↄkpàɛ̀ Yakↄbu. Izaaki wɛ̃̀ bàaↄ̃deu ↄ̃ à nɛ́piↄ ì. +Wa ń tàae dↄ̃ ń wɛ́wa, aaì ń duunakɛ gupuau lán Sↄdↄũdeↄwaɛ, aali kpaguio. Waiyoo ampiↄ, aa kìsia ì ńzĩaɛ. +Ɔ̃ a laaidepiↄ wèmá aa mɛ̀: A mↄ́wá ń ápiↄ píio. À gɛ́ á pↄ́ lúi a yìanaↄ kĩ́iaↄ! +Izaaki wabikɛ̀ Diiwa a naɛ, asa fĩiɛ, ↄ̃ Dii sìaànↄ, aà napi nↄsì. +Má gↄ̃ Ɛfɛsɛ e Pãteko dikpɛ zĩ́ɛ, +Ɔ̃ a ònɛ́: Tó Mↄizi ikoyãdanɛde kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yãdàda, aↄ dɛ lán uabele pↄ́ ì pↄ dafu ń a zio bↄ a làasi guuwaɛ. +Aa gɛaaɛ vĩ lↄo, asa gbɛ̃́pii ń mìsaikɛ dↄ̃, lá wà Zanɛsi ń Zãblɛsio pↄ́ dↄ̃̀wa. +A sɛ̃́ia Yaata, a plaade Ziza. Yeusi ń Bɛliao buiↄ dasio, ↄ̃ wà ń dílɛ bui doũ zĩ doũ guu. +pↄ́ à dↄ̀aa à a lɛgbɛ̃̀ a ãnabiↄnɛ, aa kɛ̃̀ a yã́ taalau kpana ũ. +ↄ̃ aa aà gà bↄ̀ò lↄ̀ↄpiu. Zelemii ku dakpɛunaↄ uapiu. +Kɛ́ Davidi ìwapiↄ kà Abigaili kĩ́i Kaamɛli, aa òɛ̀: Davidi mɛ́ wá zĩ́ma, a ye n dauakɛ. +Gbɛ̃́pii mↄ ò Davidiɛ aà pↄble e gu àↄ gɛ́ síi, ãma à lakpà azĩala à mɛ̀: Tó ma pɛ̃ɛ ge blɛe kã̀ ma lɛ́wa ĩatɛ̃gɛ̃kpɛu sai, Lua yãpãsĩ kɛmɛɛ bɛ̃̀ɛbɛ̃ɛ. +Ɔ̃ Mise mɛ̀: Ń Dii kuao, yã́ pↄ́ Lua ò, bee ↄ̃ má o. +Kɛ́ n yã́ sòso ń kàmɛɛ ma lɛ́u, má mↄ̀mↄ, ↄ̃mɛ ma pↄna ń ma yáalↄao ũ, asa n tↄ́ mɛ́ kua Dii Lua Zĩgↄ̃de. +Dii zɛ́ mɛ́ mikpakĩi ũ gbɛ̃maaↄnɛ, vãikɛnaↄ sↄ̃, Dii ì ń kaalɛɛ. +Ɔ̃ aa ń sisi, aa gìnɛ́ fĩ́afĩa aa yão ge aa yãdanɛ́ ń Yesu tↄ́o. +Yakↄbuↄ bòokpaa maa fá! Isaili zwã̀akpɛↄ kɛfɛũ! +Dii gↄↄzĩ Lua Nisĩna dɛ̀dɛa, ↄ̃ ma lↄↄ gbãa mà ma kpɛ lán kã̀aeↄwa +Ɔ̃ à ↄnàwà. Wegↄ̃ↄ à pòo, ↄ̃ à Lua sáaukpà. +Ɔ̃ aa pɛ̃ɛ mɛ̀n sↄo pↄ́ wa sòpi miↄna pↄ́ gↄ̃̀ↄ sɛ̀lɛ gbí kuɛpla pai. +Nↄ̀sɛ níniyã pↄ́ wa òɛ́ lá á dɛ nɛ́ↄ ũwaɛ bee sã̀águ yã̀? Wà mɛ̀: Ma nɛ́, tó Dii lɛ́ n toto, ńsu dilɛ pão. Tó àlɛ n gba laai, ńsu to n kã́ gao. +Ɔ̃ tɛlu kùlɛ kpaaũkpɛwa, Dii gawi zwã̀akpɛpi pà. +Má dɛ a seelade ũ, kɛ́ aa ãia vĩ ń Lua yã́o, ãma an wɛ́ kɛ̃ao. +Ɔ̃ a ònɛ́: Gbɛ̃́ pↄ́ aaì Lua yãma aa zĩkɛwà�� mɛ́ ma da ń ma dãunaↄ ũ. +Aà wáↄ dɛ lán mↄgotɛ̃wa, aà mɛguↄ dɛ lán mↄ̀ gowa. +Isimaɛla yã́ musu, ma n yãmà. Má báaadaaàgu, a nɛi, i kã́fĩ maamaa. A nɛgↄ̃ɛↄ i gbɛ̃ↄn kuɛpla, mɛ́ aa gↄ̃ kíaↄ ũ, aà bui i dasikũ. +Bee gbɛa gↄↄ pↄ́ an gbɛ̃ↄn plaↄ bɛ zɛ́ guu, aalɛ gɛ́ wɛ̃́lɛu, à azĩa ↄ̀lↄnɛ́ lán gbɛ̃pãlewa. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, Kolaia nɛ́ Ahabu ń Maasea nɛ́ Zedekiao lɛ́ ãnabikɛkɛɛ́ ń ɛɛo ń ma tↄ́oɛ. Má ń na Babɛli kí Nɛbukanɛzaɛ a ↄzĩɛ, i ń dɛdɛ á wáa. +Adamu wɛ̃̀ basoolokwide (130) guu ↄ̃ à nɛì láawa a taa ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Sɛti. +Wi ã̀asĩna ká sↄ̃́ɛ kɛ́ à wá yãma yã́iɛ, ↄ̃ wi aà mɛ̀ bṹu taiinkɛ. +Kɛ́ gu sì bĩ́izɛtagↄↄ, aa bↄ̀lɛ. Má dↄ̃ má aa tàuo. À ń gbɛ sɛ́lɛ kpakpa, á ń leɛ. +Mámɛmaa Dii á Lua. Ma á bↄ́ zↄbleu Egipi. +Ɔ̃ lɛdamade kĩniↄ ń bùsu gbãadeↄ lɛ́ zɛwɛɛlɛ wà yãe ewà kpala pↄ́ a blèpi yã́ musu, ãma a tàae vĩo, aai yãe ewào, asa a náai vĩ a yãkɛa guu píiɛ. Ìli pãkpa yãeio, ìli zã yãewao. +Ásuli zĩ gbãae kɛo, í sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ oa. +ↄ̃ à gbɛ̃́ zĩ̀ nↄɛpi yã́ gbɛai. Ɔ̃ wa òɛ̀: Ɛliaũ nɛ́ Basɛban we, Iti bui Uli naɛ. +Àliↄ ma gba á pↄ́wɛn káau típi e á buiwa. +Wà Davidi nↄ mɛ̀n plaↄ Ainↄaũ ń Abigailio kũ̀ wà tàńnↄ. +Yoiada nɛ́ Benaia mɛ́ aà zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. Zadoki ń Abiataao mɛ́ saonaↄ ũ. +Ɔ̃ aà aubↄlɛapi zɛ̀ gↄ̃̀ↄ. À dↄ̃̀ a mɛ guu kɛ́ a gbãgbã ń a gyãpio. +Tó wɛ̃́ndiae lɛkɛ̀ Diiwa ge à yãò làasoosai à lɛ́gbã dↄ̀wà, ↄ̃ à gbàsa zãkɛ̀, +Esau bui dezi káauↄ tↄ́n kɛ an buiwa an bùsu wa: Timina, Alava, Yɛtɛti, +Dii Lua, ma suabana gbãa, ni ↄkumala zĩ guu. +Lá gba ìↄ lili a lilibↄu, màa màade ìↄ lilɛlilɛ a wúlɛkĩi. +Samuɛli wùlɛ e gu dↄ̀, ↄ̃ à Dii kpɛ́ gbaↄ wɛ̃̀wɛ̃. A wɛ́pungu pↄ́ á è oa Ɛliɛ vĩa vĩ. +Asa gbɛ̃́ↄ mↄ́ ń ma tↄ́o dasi, aa mɛ Mɛsiin ń ũ, aa gbɛ̃́ↄ sã́sã dasi. +Bùsu pↄ́ álɛ o à gↄ̃̀ bɛzia ũ, gbɛ̃nazĩnae ge pↄtuoe ku a guuo, má nà Babiloniↄnɛ ń ↄzĩɛ beepi, wa ɛa tↄↄlɛↄ lúlu a guuɛ. +Ńsu vĩakɛnɛ́o, asa má kunnↄ n misia yã́iɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Yɛkↄnia gbɛ̃́ bee dɛ oo pↄ́ wì wà sakàu ge pↄ́ pↄ́ gbɛ̃e yeio ũ yã̀? Bↄ́yãi wa aà zu ń a nɛ́ↄ bùsu pↄ́ aa dↄ̃o guui? +Buipiↄ Dii sìsi, kási aa gì lɛ́ zↄble ń tã́aↄnɛ lↄɛ, ↄ̃ an nɛ́ↄ ń ń tↄũnaↄ lɛ́ kɛ lá ń maepiↄ kɛ̀wa e ń a gbão. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ Dii yei ↄ̃ ì toto, ì gbɛ̃́ pↄ́ a sì a nɛ́ ũ swã́gaga. +Lua, ma suaba n tↄ́ yã́i, yã́simanↄ ń n gbãao. +Ásu wiilɛ á bↄ̀kↄↄ wãwã yã́ musuo. Á tàae zↄ̃ↄ ń á duuna tìisio yã́i ma yã́ beeↄ kɛ̀iɛ́. +Ásu gbãamↄ gyaa taasideↄ ń tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń bↄ̀mↄↄ ń wɛ̃nadeↄnɛo. Ásu kↄ̃ yã̀maakɛ ń vãioo. +Ɔ̃ Dii pↄ fɛ̃̀ńzi à ń ná Mɛsↄpↄtami bùsu kí Kusã Lisataiũɛ a ↄzĩ, ↄ̃ aa zↄblèɛ̀ wɛ̃̀ swaaↄ̃. +Filitɛ̃ kía gbɛ̃ↄn sↄoↄ yã́pi è, ↄ̃ aa ɛ̀a tà Ɛkɛloni zĩbeezĩ. +Dii Lua, ń zↄ̃ↄ fá! Gbɛ̃e muaannↄo. N bàasio diie kuo, lá wá mà ń swã́owa. +Kɛ́ Yesu aà è, ↄ̃ à aà sìsi à mɛ̀: Nↄɛ, n kↄ̃̀ↄkɛ gòma. +Àli gↄↄpi dilɛ ma dikpɛ ũ a yã́ dↄngu yã́i, íↄ dikpɛpi kɛ fɛlɛkaa ũ e á buiwa. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Gbɛ̃nazĩn nɛ́, taala pↄ́ má dànɛ ń lɛ́upi só, i n nↄ̀sɛ kã́. Ɔ̃ má sò. À kɛ̀ ma lɛ́u na lán zↄ́wa. +Saluũ Yekamia ì, Yekamia Ɛlisama ì. +Ásu bↄ Dii kpɛo. Ásu vĩakɛ bùsupideↄnɛo, asa wá muu doↄnɛ, aa ulɛkĩi vĩ lↄo. Dii kúwanↄɛ, ásu vĩakɛo. +ↄ̃ Isailiↄ ń pↄ́ↄ nàaa aa fɛ̀lɛ bòou Sinai guwaiwaiu, aalɛ bòokpakpa e tɛlu gɛ̀ zɛ̀ Palana guwaiwaiu. +Ɔ̃ Dii ò Mↄiziɛ à mɛ̀ +Lá luabɛ lɛsĩ dɛ ń tↄↄlɛo, màa a gbɛ̃kɛ vĩ zↄ̃ↄ ń a vĩakɛnaↄ. +Ahabu yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau, yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi ń kpɛ́ pↄ́ a dↄ̀ ń wesa swaao ń wɛ̃́lɛ pↄ́ a kɛ̀kɛ kàlɛↄ. +Tó gu tɛkɛapi ku a gbɛu, i kã́fĩo, bↄpi gbɛɛ, saona lí ade dilɛ gbãlɛsai. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ weↄ lɛ́ ń midɛ, aalɛ aà sↄ̃sↄ̃ aa mɛ̀: Ɛ̃hɛ̃! Tò! N mɛ̀ ńyↄ̃ Lua kpɛ́ wí, ní ɛa dↄ gↄↄ àaↄ̃ nolo? +kɛ́ Lua gbɛ̃́ↄ e wàↄ ku a zĩ sↄu guu, Kilisi mɛ i zɛdↄ, +Lá bↄↄlɛ dasi ì mↄ́ ń nanaoao, màa yã́ dasi bↄlɛa ì mↄ́ ń sↄũyãoo. +Lua a swã́sɛ aà wiilɛai gↄↄ pↄ́ wɛ́tɛ̃a aà lèe? +Gbɛ̃́ pↄ́ aso sɛaↄ aso kũa ↄ do, gↄ̃kɛbↄ ↄ do. +Kpaalɛ pↄ́ Mↄizi kɛ̀ Lubɛni buiↄnɛ daɛdaɛↄn kɛ +Gbɛ̃́ pↄ́ ì yãkɛ a zɛ́wa, mɛ́ ì yãmaa o, a za gbɛ̃bleaigu, mɛ́ ì ↄbↄlɛ gbagusaɛ yã́u, ìli swã́sɛ gbɛ̃dɛyãio, mɛ́ ìliↄ ye à wɛsi vãilɛo. +Mi gi mazĩaɛ ń pↄ́ pↄ́ ma wɛ́ blèoo. Mi pↄ́ pↄ́ ma pↄ gbàe to weo. Ma pↄ kɛ̀na ma zĩkɛa píiwa, ↄ̃mɛ ma isimagakpaa píi asea ũ. +Isailiↄ kↄ̃ kpaalɛ̀ lɛɛ pla. An gbɛ̃́ kĩniↄ ye Gina nɛ́ Tibeni kpá kía ũ, gbɛ̃́ kĩniↄ sↄ̃ Ɔmɛli. +N dɛdɛ musu ń zĩ̀zↄↄ, n gba sì gbɛ̃́ↄwa falu ũ, baa swã́gbãadeↄ, ↄ̃ n zↄ̃lɛ we, Dii Lua. +Ɔ̃ ma malaika gbãade pãle è à bↄ̀ luabɛ, àlɛ pila. A luabɛpuana daa, nàali liaa aà mii. Aà oa dɛ lán ĩatɛ̃wa, aà gbá dɛ lán zàmikulu tɛ́wa. +a ònɛ́: Á yã́ pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi dìlɛɛ́ kũa, mɛ́ a zĩkɛ̀ yã́ pↄ́ má òɛ́wa píi. +Màa Elodi i eo sↄ̃, asa à ɛ̀a aà gbàɛwáɛ. À gwa, i yãe kɛ à kà mà aà dɛo. +Piɛɛ wèmá à mɛ̀: Ì kpá. Kɛ́ Piɛɛ lɛ́ gɛ̃ ua, Yesu dↄ̀aa òɛ̀ gↄ̃̀ↄ: Simↄↄ, deↄ dṹniaɛ bee kíaↄ ì wɛ̃̀ↄ̃a ge asea símái? An nɛ́ↄ yã̀, ge gbɛ̃pãleↄnɛ? N yã́pi è kpelewai? +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, à zɛ̀ ń bui pↄ́ Dii ń yá Isailiↄnɛↄ yãbɛ̃ɛↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ á naawà, sema ade kua àↄ dɛ lá Kilisi ku yãawa. +Malaika plaade a pↄ́ pɛ̀, ↄ̃ pↄ́ tɛde bↄ̀ à sì ísiau lán gbɛ̀sĩsĩ zↄ̃ↄwa. Ísia lɛɛ àaↄ̃de lì au ũ, +Ɔ̃ Yozuee ń a nɛgↄ̃naↄ ń a zĩgↄ̃ↄ bↄ̀lɛ Giligali, aalɛ mↄ́ ḿpii. +ↄ̃ Dii ń yá, lá a dà a zↄ̀blena ãnabiↄnɛ aa òwa. Asiliↄ Isailiↄ nàaa ń bùsuu aa tàńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ, ↄ̃ aa ku we e ń a gbão. +Kɛ́ ma lɛɛ̀lɛ, à taalapi dàumɛɛ mà só. +Siↄna, to n bĩ́i wiilɛ Diizi ń nↄ̀sɛo, to n wɛ́i àↄ bàalɛ lán swaiwa fãanɛ ń gwãasĩnao. Ńsu kã́maboo, ńsu to n wɛ́ ĩ́ampao. +wa gbɛ̃nazĩna pↄ́ dɛ kↄ̀ↄbii ge kↄ̀ↄtɛ̃ ũ yão lↄe? +Ɔ̃ Adonibɛzɛki mɛ̀: Ma kía gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ ↄnɛmiaↄ ń ń gbánɛmiaↄ zↄ̃̀zↄ̃, ↄ̃ aa ma táabũnu blɛ kasonaↄ pɛ̀ɛlɛ aa blè. Lá má kɛ̀ gbɛ̃́piↄnɛ fĩa ↄ̃ Lua bòmɛɛ. Ɔ̃ aa tàaànↄ Yelusalɛũ, we à gàu. +Madiã kíapiↄ Zɛba ń Zalemunao tilɛ̀, ↄ̃ à pɛ̀lɛńzi, à ń kũkũ, ↄ̃ à ń zĩgↄ̃ↄ fù píi. +Kɛ́ má è á gbɛ̃eↄ ku sĩana guu lá Mae Lua dìlɛwɛ̃ɛwa, ma pↄ kɛ̀na maamaa. +Ńsu mɛ: Má kɛɛ̀ lá a kɛ̀mɛɛwaɛo, ge má fĩaboɛ̀ a yãkɛawaɛo. +Mɛɛwiapi bↄlɛↄn kɛ: Wa Isaili buiↄ tↄ́kpa bↄlɛpiↄnɛ. Gugbãntoo oi bĩ́i gbã̀a gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (4.500). A bↄlɛↄ àaↄ̃ɛ, Lubɛni bↄlɛ, Yuda bↄlɛ ń Levii bↄlɛo. +Pↄ́sɛɛsɛ su àↄ kú á bɛo e gↄↄ sopla, asa gbɛ̃́ pↄ́ pↄ́sɛa sò, bↄ̀mↄn nò, belen nò, wa aà bↄ Isailiↄ guu wà dɛɛ. +À mↄ lè Samuɛli gà kↄ̀, Isailiↄ kã̀aa píi, aa ↄ́ↄlↄ̀ aà gaa yã́ musu, ↄ̃ aa aà vĩ̀ a bɛ wɛ̃́lɛu Lama. Saulu wɛlɛndeↄ ń gɛ̀sisinaↄ yà Isaili bùsuu. +Gbɛ̃́ pↄ́ aↄ a lipãakↄ̃a sɛa àↄ tɛomazio, a fↄ̃ kɛ ma ìwa ũo. +Ńyↄ̃ buiↄ vĩ mi, an kíaↄ yↄ̃́ kpama, níↄ dↄ̃ mámɛ máa Dii n Suabana ũ, Yakↄbu Lua gbãade n Bona ũ. +Tó ma ɛa lɛ́ ikoyã pↄ́ má gbòo kɛkɛ, a tàaeden ma ũ we. +Ikoyã pↄ́ má dìlɛ gbɛ̃́ pↄ́ azĩa kpàaɛn we ń sa pↄ́ a oa a lɛkɛa yã́io, pↄ́ pↄ́ asu ye kã́fĩ a gbãa lɛ́u bàasi. Lɛ́ pↄ́ a kɛ̀ gↄↄ pↄ́ à azĩa kpàa, sema aà a fĩabo. +Lodedeↄ laatànnↄ sãnu, bùsu dasideↄ mɛ́ n laalunaↄ ũ, aa wesa swaa ń mↄa lío kpàma. +Bĩ́ibonaↄ fɛ̃nda dↄa ń pi ḿpii. Kuupɛna ìↄ ku ma saɛ. +Málɛ oɛ́, ãnabiↄ ń kíaↄ ku yãa dasi, aa ye yã́ pↄ́ álɛ eↄ e, aai eo. Aa ye yã́ pↄ́ álɛ maↄ ma, aai mao. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì taaside kɛ pↄ́ↄpↄↄ lɛ́ saka aà Kɛnaguɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ì gbɛ̃́ yáalↄ músiwa a bↄ pão. +Ɔ̃ aa kùlɛ kwã́piɛ, kɛ́ à a iko kpà wàipiwa yã́i. Aa kùlɛ wàipiɛ lↄ aa mɛ̀: Dé mɛ́ kà wàipiwai? Dé mɛ́ a fↄ̃ zĩkaaànↄi? +An nɛ́ pↄ́ aa mɛ̀ wa ń kṹkũↄ ↄ̃ má ń dau, aai bùsu pↄ́ an maeↄ gì síipi dↄ̃. +Báaadeↄn á ũ, tó wà á sↄ̃sↄ̃ mɛ́ wà ĩadàwá, mɛ́ wà yãvãi píi dↄ̀wá ma yã́i. +a yã́i má ↄtↄ̃wá, mí tó buiↄ á pↄ́ↄ sɛ́lɛ. Má á kɛ̃́ buiↄwa, mí á bùsu midɛ. Má á dɛ̃ↄnzↄ̃, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Lá mↄvua lí tɛkɛ iwesasaio, mɛ́ saanaↄ pípiaɛ̀o, +À mɛ̀ bↄ́ mɛ́ tò i a saonↄↄ zↄ̃ ń gbáo ń gba pↄ́ á dìlɛ wàli mↄ́oɛ a kpɛ́uoi? À mɛ̀ bↄ́yãi ni n nɛ́ↄ dilɛ dɛala, ↄ̃ álɛ mɛkpa ń a gbɛ̃́ Isailiↄ saonↄↄ maaoi? +Gbɛ̃́piↄ ń tↄ́ wɛ̀ɛlɛ buibↄkĩi taalau, aai bↄwào, ↄ̃ wà gìnɛ́ ń saozĩo. +Tó à mↄ̀, a dṹnia ɛɛkaɛ̀ a ↄzĩ duuna ń maakɛao ń yã́kpalɛkɛao yã́ musu, +Zakali yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ladau. +Mↄabu ń Madiã gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dàzɛu, aa màsokɛgba pↄ́ aa da Balaaũɛ kũa. Kɛ́ aa kà aà kĩ́i, aa yã́ pↄ́ Balaki ń zĩ́o òɛ̀. +A gbɛa saoa a zɛ́wa a kangu ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũo, wi sao ń swanaↄ n gbagbakĩiwa. +Aalona nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn pla pↄ́ aa gɛ̃̀ Diizi aa gàgaↄ, an gagaa gbɛa Dii ò Mↄiziɛ +a mɛ: An diiↄ ku máɛ? An gbɛsi pↄ́ aa nàaàzi ku má ni? +N gbɛ̃́ pↄ́ n nↄankɛ dɛ nↄɛↄla píi, tó ń gupi dↄ̃o, tɛ sãↄ iai, ní n blenɛↄ dã sãdãnaↄ bòo saɛ. +Ásu gikↄ̃ɛo, sema á màkↄ̃ɛ kɛ́ à laaidↄ wabikɛawa gĩa, í gbasa á kɛa kɛ, kɛ́ Setãu su ↄ̃nↄkɛɛ́ à fu mɛnawao yã́i. +kɛ́ aa è màa, ↄ̃ à dìmá, iwãa kà ń pↄa ↄ̃ aa tilɛ̀. +Aa ɛ̀a sù ń dezi pↄ́ gì ma yãmaiↄ duunawa. Aa tɛ̀ tã́aↄzi aa zↄblènɛ́. Isailiↄ ń Yudaↄ píi, aa ma bàa kua ń ń deziↄ yã́ gbòo. +Kɛ́ à Piɛɛ kũ̀ a dàkpɛu, à aà nà sosaↄnɛ ń ↄzĩ aa aà dↄ̃́a. Sosapiↄ gãli do gbɛ̃ↄn síiↄ̃siiↄ̃ɛ e lɛɛ síiↄ̃. A dìlɛ à yã́kpalɛkɛaànↄ bíla wáa Gɛ̃amusu dikpɛ gbɛa. +Ma n to Kɛlɛti kɛ́ ǹ yã́ pↄ́ gↄ̃̀ weↄ gↄ̃́gↄ̃, ní gbɛ̃zↄ̃ↄↄ dilɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo lá má ònɛwa. +Kɛ́ à ↄ pòo màa, ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ ulɛaↄ fɛ̀lɛ sì wɛ̃́lɛu gↄ̃̀ↄ, aa blè, ↄ̃ aa kɛ̀ kpakpa aa tɛsↄ̃̀wà. +Bↄlɛ mɛ̀n kuɛplapiↄá òso mɛ̀n kuɛplaↄɛ. Wà ḿpii kɛ̀ ń òsoo mɛ̀ndodoɛ. Wɛ̃́lɛpi zɛaá vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛɛ, wì gueu lán díiwa. +Kua yooyeapi guu kí Aaza gì lɛ́ bↄ Dii kpɛɛ. +Lua dee gbɛ̃́pii nↄ̀sɛ dↄ̃, ↄ̃ à ń gbá a Nisĩna a siańnↄ seela ũ, lá à wá gbáwa. +A dɛ lán ɛ̃bona pↄ́ ɛyↄ̃̀ zã̀zã à kpɛ́ kpàlɛ gbɛwawaɛ. Kɛ́ swa pà, í dàgua à kà kpɛ́pizi, i deeo, kɛ́ wa bò maa yã́i. +Àↄ ye á ibɛɛↄzi à maakɛnɛ́, à pↄ́ sɛ̃anɛ́ wɛdↄisai, í asea zↄ̃ↄ e, íↄ dɛ Musude nɛ́ↄ ũ, asa ì maakɛ guluↄnɛ ń gbɛ̃vãiↄɛ. +Tó ma yãe làwá sↄ̃, á weo. +Ɔ̃ à Davidi yà à aà dìlɛ zĩgↄ̃ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Ɔ̃mɛ ìↄ dↄaaanɛ́ zĩlau. +Ɔ̃ Ɛlizi Geazi sìsi a òɛ̀: Sunɛũ nↄɛpi sísi. Kɛ́ à mↄ̀, ↄ̃ Ɛlizi òɛ̀: Ǹ n nɛ́ sɛ́. +Imɛɛ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄo ń blakwi ń plao (1.052). +Davidi mɛ́ Isaili bui píi kía ũ, à yãmaakɛ̀ a gbɛ̃́ↄnɛ a zɛ́wa. +Maalalee wɛ̃̀ bàaↄ̃sↄode (65) guu ↄ̃ à Yɛlɛdi ì. +Gbãsĩkɛnaↄ bùsu pà, vãi ↄ̃ aa tɛi, we an gbãa kuu. Bùsu gↄ̃̀ wɛ̃nannↄ kɛ́ Dii lɛkɛ̀ɛ̀ yã́i, dã́dãkɛkĩi gↄ̃̀ ń wío. +Zĩbeezĩ aa gↄ̃ɛeↄ dìlɛ làasi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ, gu pↄ́ gbaↄ ń bua pↄ́ káauↄ ń pↄ́ kwideↄ kálɛu. Gbɛ̃́piↄ lí bua pↄ́ pↄ́ Mↄizi ikoyã dìlɛ a dɛ saonaↄ ń Levii buiↄ baa ũ sɛ́lɛ zↄ̃ɛwia ń zↄ̃ɛwiao aa kãaa we, asa saonaↄ ń Levii bui pↄ́ aaì zĩkɛ weↄ yã́ kà Yudaↄguɛ. +Nↄba gɛ̀ lɛ̀lɛ Kenati ń a bualoũↄwa a sì, ↄ̃ à azĩa tↄ́ kpà wɛ̃́lɛpiɛ. +ↄ̃ Davidi yãgbɛ̀aò Diiwa à aà là à mɛ̀: Mà pɛ́lɛ gbãamↄnɛdepiↄzi má ń lea? A òɛ̀: Pɛ́lɛńzi, ńyↄ̃ ń leɛ, ní n gbɛ̃́ↄ suaba. +Tó wàlɛ yãebuio, gbɛ̃ↄn pla ge àaↄ̃, asuli dɛ beeao. Aa kↄ̃ gba zɛ́, gbɛ̃́ mɛ̀ndo i a bↄↄlɛkɛ. +Yudaↄ kí Amazia lɛkpàaĩ ń a gbɛ̃́ↄ, ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Isailiↄ kí Yehoasi, Yoaaza nɛ́, Yehu tↄũnawa, a òɛ̀: Mↄ wà wɛsikↄ̃lɛ zĩlau. +Baa kɛ́ ma lápi kɛ̃̀ɛ́, i kɛ gbɛ̃́ pↄ́ tàaekɛ̀ ge gbɛ̃́ pↄ́ à tàaekɛ̀ɛ̀ yã́i no, má kɛ̃̀ Lua dↄ̃a guu, kɛ́ á yeawázi e bↄ gupuauɛ. +Ámɛ á ma seeladeↄ ũ, kɛ́ má ò mámɛ má Mɛsii ũo. Ma mɛ̀ Lua ma zĩ mà dↄaaɛ̀ɛ. +Malaika gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ tùu mɛ̀n sopla kũa, kìsia gbɛzã mɛ̀n sopla ká ń paipiↄ gbɛ̃do mↄ òmɛɛ: Mↄ mà Sã nↄ dafu ↄlↄnɛ. +Asa lá nↄɛ bↄ̀ gↄ̃ɛ guu, màa lↄ gↄ̃ɛ ì bↄ nↄɛ guu, mɛ́ pↄ́pii bↄ̀ Lua kĩ́iɛ. +Lá aa kãaaa màa, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Dii, gↄↄ bee ↄ̃ ńyↄ̃ Isailiↄ kpala vua? +Yozuee samaaònɛ́ à ń gbáɛ, ↄ̃ aa tà ń bɛ. +Dé mɛ́ bↄ̀ lɛ́ mↄ́ kee lán gudↄawai? A kɛfɛũ lán mↄvuawa, a pípia lán ĩatɛ̃wa. Aà yã́ ì dimá lán zĩgↄ̃ pↄ́ dàlapoo kũaↄwa. +Asa gbɛ̃́ wɛ̃ni boa zĩũ, àizɛɛ a fↄ̃ bo bauo. +Kɛ́ Isailiↄ bↄ̀lɛ Mizipa, aa pɛ̀ Filitɛ̃ↄwa aa ń dɛdɛ, aa ń kpá e Bɛtɛkaa. +Zĩ́ bee Yakↄbu buiↄ gawi kↄ a ɛ́, an namablea a midɛ. +Yesu bao lìgua dɛ yãala. Bíla ì kãaa, kɛ́ aa aà yãma mɛ́ kɛ́ aà ń gbã́gbã ń ń gyãↄ yã́i. +N dↄaa n gbɛ̃́ↄnɛ tɛlu guu fãanɛ, gwãasĩna sↄ̃ tɛ́ guu. N zɛ́ pↄ́ dɛ aa sɛ pùnɛ́. +Sĩana málɛ oɛ́, gↄↄbeedeↄ gɛ̃lɛ yã́pi��� píi kɛsaio. +Aalɛ wii gbãa lɛ́, aalɛ mɛ: Wá Lua pↄ́ zↄ̃lɛa báawa ń São mɛ́ ì ń suaba. +Ɔ̃ Samuɛli Isailiↄ kã̀aa Dii aɛ Mizipa. +Tó á pↄ pà, ásu duunakɛo. Ásu to ĩatɛ̃ gɛ̃ kpɛ́u à á pↄpaa leo, +Gↄↄpla gbɛa Dii ɛ̀a yãòmɛɛ à mɛ̀ mà fɛlɛ gɛ́ Uflatai, mí saana pↄ́ a òmɛɛ mà ulɛ we sɛ suò. +Ɔ̃ Zadoki ń Abiataao Lua kpagolo sɛ̀ aa tàò Yelusalɛũ, ↄ̃ aa gↄ̃̀ we. +Ãma kɛ gↄↄ beeↄ lɛ́ pà, wa fɛlɛ, wálɛ tá. Aa gɛ̀ zɛiwɛ̃ɛ ḿpii ń ń naↄ ń ń nɛ́ↄ wɛ̃́nkpɛ e ísialɛ. Ɔ̃ wa kulɛ wá kosowa wa wabikɛ̀. +Zĩasɛa lɛsĩ ì mↄ́ gbɛ̃́ɛ ń lɛ́lɛaoɛ, zĩabusaa ì mↄ́ ń bɛɛɛo. +A dↄ̃̀, ↄ̃ à mɛ̀: Ma nɛ́ ulataoɛ, wài mɛ́ aà sò. Waiyoo, à ma nɛ́ Yosɛfu tàitaiɛ. +Ɔ̃ a ò felenyianapiↄnɛ: À pↄ́piↄ sɛ́lɛ bↄò píi. Ásu ma Mae kpɛ́ kɛ ɛlɛ ũo. +Kɛ́ ma dṹnia kàlɛ, ń kú má ni? Tó ń a dↄ̃a vĩ, omɛɛ. +Gia ń beeo píi an gbɛ̃́ Yuda náaisaidepiↄ i sua ń nↄ̀sɛmɛndooo, sema mↄafili. Ma Dii mámɛ má ò. +Ɔ̃ Dii ò Yozueeɛ: Ńsu vĩakɛnɛ́o. Ma ń nánɛ n ↄzĩɛ, an gbɛ̃e a fↄ̃ n gã fĩo. +kɛ́ tó wà Yesu tↄ́ sì, gbɛ̃́pii a kúlɛ luabɛ ń tↄↄlɛo ń tↄↄlɛ zíɛo, +Ɔ̃ a ò Salaɛ: Ma ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa sↄo kpà n dãↄwa awakpabↄ ũ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kunnↄↄ píi, aai dↄ̃ kɛ́ ni tàaekɛo. +Gↄↄpla gbɛa à gɛ̀ Ahabu gwai Samali. Ɔ̃ Ahabu sãↄ ń zuↄ dɛ̀dɛɛ̀ dasidasi ń gbɛ̃́ pↄ́ aa kuaànↄↄ, à nàɛwà aà gɛ lɛ́lɛɛ Lamↄtu Galadawa. +Kɛ́ Yoabu ń zĩgↄ̃ pↄ́ kuaànↄↄ kà, wa òɛ̀ Nɛɛ nɛ́ Abinɛɛ mↄ̀ kía gwai, ↄ̃ à aà gbàɛ à tà aafia. +Yelia daɛ uabeleↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa kuɛaaↄ̃ ń basↄooɛ (2.700). Bɛɛɛdeↄnɛ ḿpii, ↄ̃ kí Davidi ń dílɛ aaↄ wɛ́tɛ Lubɛni buiↄzi ń Gada buiↄ ń Manase bui pↄ́ kú gukpɛ oi weↄ Lua yã́ ń azĩa yã́o kɛkɛa yã́i. +Siↄ̃ ń a gbɛ̃́ↄ bↄ̀lɛ dàwálɛ ń zĩo Yaaza. +a sↄode Elaũ, a soolode Yohanani, a soplade Ɛlioenai. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gbɛ̃gbonaↄ ń tòo vĩ, bãↄ ń sakpɛ vĩ, Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ sↄ̃ a ĩ́ampakĩi vĩo. +Ma gbɛ̃́ↄ zĩ̀má ma mɛ̀: Málɛ zĩ zↄ̃ↄ kɛɛ, má e mà mↄo. Má e mà zĩpi to we mà mↄ á kĩ́io. +Aà gbɛa Dodai nɛ́ Ɛleazaa, Ahoa gbɛ̃́ kú nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ guu lↄ. +Gnɛɛ lↄ, asa aa ńzĩa bĩ́ikpɛ pↄ́ aa kɛ̀ ble, aa ńzĩa osoo mi lááwaɛ. +ↄ̃ Akisi ì aà la gu pↄ́ à lɛ̀lɛu gbɛ̃́ↄwa zĩbeezĩ. Davidi ì oɛ̀ a gɛ Nɛgɛvɛ bùsuu, Yudaↄ ge Yelamɛli buiↄ ge Keniↄ kĩ́iɛ. +á wɛ̀lɛ pↄ́ Dii a ń zĩwáↄ ↄ̃ á zↄblenɛ́ bṹu ń nↄanao ń imio pↄ́kɛ̃sãma guu. Dii i mↄ̀ zuu daɛ́ á nↄɛ e à gɛ á kaalɛò. +Àↄ ye Dii á Luazi, íↄ aà yãma, í nawà, asa ↄ̃mɛ á wɛ̃ni ũ, i to à gɛ̃gɛ̃ bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ á deziↄnɛ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo à mɛ̀ á kpámá guu. +Ma Dii ma mɛ̀, yã́ pↄ́ a to aà dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Diin kɛ: Tó n Niili í lɛ̀ ń go pↄ́ ń kũao, a li au ũɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sɛ́ bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ũↄ píi gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń kuɛplaoɛ (212). An tↄ́ↄ ku taalau ń wɛ̃́lɛↄ guu. Davidi ń guena Samuɛlio mɛ́ zĩ gbiapi dà ń deziↄnɛ. +Gↄↄ pↄ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza ń a zĩgↄ̃ↄ píi ń bùsu pↄ́ àlɛ kiblewàↄ gbɛ̃́ↄ píi lɛ́ zĩka ń Yelusalɛũdeↄ ń a zↄ̃ɛwiaↄ, Dii yãò Zelemiiɛ à mɛ̀ +Mↄ̀sɛ mɛ́ tò à gbã̀akũ̀, í pↄ́ kú tↄↄlɛu mɛ́ tò à gbã̀. Ípi liaa a zĩ́naↄi, ípi kĩni iↄ ta sɛ̃̀a lí pãleↄ kĩ́iɛ. +Aalɛ e ń yãkɛae dↄmaguo. An dàa kũ̀aamá, málɛ wɛsiɛ. +Wí a Mↄabuↄ kũ Kɛmↄsi yã́ musuɛ, lá wí Isailiↄ kũ̀ Bɛtɛli pↄ́ aa aà náaikɛ̀ yã́ musuwa. +Dii ò Yozueeɛ à mɛ̀: Má na n kã́fĩawa Isailiↄnɛ gbã, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ má kunnↄ, lá má kú ń Mↄiziowa. +Mↄ̀pɛlɛ mɛ̀n pla ń íkakĩipio ń tadibↄ pↄ́ Salomↄↄ pì Dii kpɛ́ pↄ́ ũↄ, wi fↄ̃ wà a mↄgotɛ̃ yↄ̃̀ kiloowao, a gbia kɛ̀ zài. +Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Kɛ́ n nzĩa fɛ̃́nɛmbo yãa, ni gↄ̃ Isaili buiↄ dↄaana ũo lé? Dii n kpa Isailiↄ kía ũ, +Ɔ̃ à nà yãdaanɛ́wa à mɛ̀: Sema Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ taasikɛ maamaa, gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ giaàzi, wi aà dɛ, a gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ i vu. +Ḿmɛ wá deziↄ n náaikɛ̀, aa n náaikɛ̀ ↄ̃ n ń mìsi. +Asa bɛa ń ma zuuo zĩũo, mɛ́ ma aso gbiao. +Falisie Yesu gbɛ̀a aà mↄ pↄbleanↄ. Yesu gɛ̀ aà bɛ, ↄ̃ àlɛ pↄble gɛngɛsɛkɛa. +Ì gbeda zĩ́lɛ, ì to ũfãa gbepiↄ wã à pipi. +Ɔ̃ wa dↄ wá daɛ Esau buiↄ Sei bùsuzi. Bↄa Elata ń Ɛziↄ̃gɛbɛɛo wa lilɛ, wa Alaba sɛ̃ zɛ́ sɛ̀, ↄ̃ wa Mↄabu guwaiwai zɛ́ sɛ̀. +Á yenzi ɛsɛ vĩɛ fá! Baa káalua sà zↄ̃ↄ, á á yãkɛa dadaɛ̀. +An pↄ yà maamaa, an baade fɛ̀lɛ lɛ́ aà la dodo: Asa mámɛo yó, Dii? +Aà yã́ a gↄ̃ ń baadeɛ yãa ũ, aa aà àlafiikɛ aa aà láanikɛ aa mɛ: Waiyoo n gbɛ̃́ pↄ́ ni dãↄ pↄ́ kãaa nzĩaɛ, ni nzĩa dilɛ gbia gbɛ̃́ bↄ́ↄimia yã́ musu. +Má n kúkĩi dↄ̃, má n gɛa ń n suao dↄ̃, má n pↄpaamazi dↄ̃. +Zifideↄ gɛ̀ Saulu lè Gibɛa, aa òɛ̀: Davidi ulɛa Hakila sĩ̀sĩpↄlɛu bↄaa ń Yɛsimↄo. +Ɔ̃ Ezekia ò Isaiaɛ: Dii yã́ pↄ́ ń òmɛɛpi maaɛ. Asa àlɛ e áↄ ku aafia niɛ guu e a wɛ̃ni lɛ́uɛ. +Dé mɛ́ dɛ lán ↄ̃nↄnawai? Dé mɛ́ yã́ↄ bↄↄlɛ dↄ̃i? Ɔ̃nↄ ì gbɛ̃nazĩna oa weeɛ̀, ì oa pãsĩ lilɛ. +Miↄ oɛ́ yãa mↄ̀ↄmↄↄ, mɛ́ ma ɛa málɛ oɛ́ tia lↄ ń wɛ́io, gbɛ̃́ↄ ku dasi, an yãkɛa tò aa dɛ Kilisi gaa líwa ibɛɛↄ ũ. +Dii yãò ãnabi Zelemiiɛ Filitɛ̃ↄ musu e Falaↄ̃ↄ àↄ gɛ́ lɛ́lɛi Gazawa à mɛ̀ +Ḿmɛ ma lɛzùnzi Dii, ma kulɛkɛ̀ ma diiɛ ma mɛ̀ +À mɛ̀: Dé ni? Ɔ̃ Lutu wèwà à mɛ̀: Mámɛmaa Lutu n zĩkɛna. Ǹ n dábi lɛ́ kumala, asa ma daɛ fɛ̃̀ɛɛ pↄ́ a ma bon n ũ. +Wɛ̃́lɛeↄ ku we, wì mɛ Bíla. Màa aa gbãbↄ bùsupiɛ. +Gↄ̃ɛ pↄ́ aa pↄblèↄ kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sↄo (5.000) taawa, nↄɛↄ ń nɛ́ↄ bàasi. +Yesu ònɛ́: Á yã́ pↄ́ álɛ a wabikɛa dↄ̃o. Taasi kɛɛona pↄ́ má a imi, á fↄ̃ mia? Ga pↄ́ má siu, á fↄ̃ siua? +Gbɛ̀sĩsĩↄ lɛ́ yↄ́ aà zíɛ lán zↄsa pↄ́ kú tɛ́ saɛwa. Aalɛ bàalɛ lán í pↄ́ lɛ́ pila sĩ̀sĩwawa, mɛ́ guzulɛↄ lɛ́ wɛ̃aa. +Yudaↄ kí Yoasi nɛ́ Amazia kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃ode guu ↄ̃ Yoasi nɛ́ Yeloboaũ gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ Samali, à zↄ̃̀lɛ kpalau wɛ̃̀ bla ń mɛ̀ndooɛ. +Dii a á ká góilɛnaↄ guu à táánↄ Egipiɛ, tá pↄ́ má òɛ́ ásu o lↄopi. We á wɛɛlɛ à ázĩa yíau á wɛ̀lɛↄwa zↄↄ ũ, kási gbɛ̃e a á lúo. +Tó ma n kaalɛa baokpà buiↄnɛ, má tó gili gɛ̃ gbɛ̃́ dasipiↄgu, bùsu pↄ́ ń dↄ̃oↄ gbɛ̃́ↄ. +To n kua zi zadↄ̃ ni busao yã́ dↄngu. Nↄ̀sɛlilɛ, níↄ yã́ pↄ́ ni kɛ yãaↄ kɛ. Tó ni kɛ màao, má mↄ́ma, mí n dau sɛ sↄ̃ò. +Siↄnade pↄ́ wàlɛ ń bɛɛɛ lɛɛũ ń vuao yãaↄ, wà ń dílɛ lán gĩ̀ ooↄwa, oobona ↄzĩɛ. +Í gↄ̃ láaipↄ ũ á gɛa ń á suao. +Á mↄ́ lɛ́lɛi ma gbɛ̃́ Isailiↄwa lán lou fɛlɛa pↄ́ ì daguawa. Gↄgu, gↄↄgbɛzãzĩ má mↄ́nnↄ, ní lɛ́lɛ ma bùsuwa, kɛ́ bui píi e ma kuaadoakɛ dↄ̃ gↄↄ pↄ́ má tↄbↄ n musu ń wáa. +Ablaũ wɛ̃̀ kwi kɛa Kanaa bùsuu gbɛa ↄ̃ Salai a zↄ Hagaa kpàwà nↄ ũ. +Gↄↄ bee Isailiↄ kía vĩo. Levii buie mɛ́ kú Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde lɛ́wa, ↄ̃ à nↄsɛ̀ Bɛtɛlɛũ, Yuda buiↄ bùsuu, i mɛ́sɛdilɛɛ̀o. +Gbɛ̃́piↄ gbãa mɛ́ aa gbã̀a. Anaki buiↄnɛ! Á ń dↄ̃, á mà wì mɛ, dé mɛ́ a fↄ̃ kpa Anaki buiↄnɛi? +Blɛ pↄ́ wì ble píi sɛ́lɛ kãaa á kũ̀sũa ũ, ápiↄ ń pↄ́piↄ. +À á dↄaanaↄ yãma, í misiilɛnɛ́, kɛ́ aa e zĩkɛ ń pↄnao, asa aa dɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa ń zĩ yã́ sɛ́lɛ siu Luaɛↄ ũɛ. Tó aalɛ zĩkɛ ń lɛ́suuo, a àikɛɛ́o. +Elodi ń a sosaↄ sakà Yesugu, aa aà láanikɛ̀ aa ula tↄde dàɛ̀, ↄ̃ à ɛ̀a aà gbàɛ Pilatiwa. +Sema á gbɛ̃do a gbɛ̃́ sísi yã́kpalɛu Yesu náaikɛnsaiↄ kĩ́ia? +Tó gbɛ̃e lɛ́ Dii gba pↄ́wɛna, aali mↄ́ò tí ũ, i nísi ɛ́wà, i tulaletikau, +Filitɛ̃ↄ mↄ̀ aà gbà ã́nusu, mɛ́ Laalubuↄ mↄ̀ɛ̀ ń sãsakaoↄ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (7.700) ń blesanaↄ mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ sopla ń ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo (7.700)Adolaũ mↄ̀ ń vua pↄ́ↄ ń ã́nusu pↄ́ↄ ń mↄgotɛ̃ pↄ́ↄ, +Ɔ̃ Samuɛli wèwà à mɛ̀: Mámɛ má aà ũ. Dↄaa wà gɛ́ gulɛsĩu, ńyↄ̃ pↄblemanↄ gbãɛ. Zia kↄↄ má n nↄ̀sɛ yãonɛ píi, mí n gbaɛ. +Finɛasi buiↄ uabele Geesoũ, Itamaa buiↄ uabele Daniɛli, Davidi buiↄ uabele Atusu. +Kɛ́ aa kà Atada pↄ́wɛngbɛ̃zɛa Yuudɛ̃ baale, ↄ̃ aa nà gɛwiiwa eee, ↄ̃ Yosɛfu a mae gɛĩanabↄ̀ we gↄↄ sopla. +A wèmá à mɛ̀: À mↄ gwa. Ɔ̃ aa gɛ̀ gu pↄ́ a kuu è, ↄ̃ aa gↄ̃̀aànↄ zĩbeezĩ. Oosi mↄ̀ síiↄ̃ zaawa. +Sisa nɛ́ↄ Ɛliolɛfu ń Ahiao mɛ́ aà lakɛ̃naↄ ũ. Ailudi nɛ́ Yosafa mɛ́ aà kpàwakɛna ũ. +Ɔ̃ an gbɛ̃do Kaaifa pↄ́ dɛ saonkia ũ wɛ̃ bee ònɛ́: Á yãe dↄ̃o. +Zatu buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń basoplasↄoo (945).ɛ̀a sù Ezekiapiwa ń ń pↄkasaↄ kɛ̃́kɛ̃a, aa zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ yã́ dàu aa sìuɛ̀. +Ɔ̃ saonkiaↄ ń Falisipiↄ gbãadeↄ gbɛ̀a kↄ̃kãaawa aa mɛ̀: Gbɛ̃́pi lɛ́ dabudabukɛ dasi, wá sɛ́ kpelewa ni? +Zĩgↄ̃ kyaleↄ ń ń ula pↄ́ au gↄ̃́kpawàↄ, wa kátɛu à tɛ́kũ yàa ũɛ. +Kɛ́ Davidi yãò ń Sauluo a làa, ↄ̃ Yonatãa gbɛ̃kpàaànↄ, a yeaàzi lá azĩa wɛ̃niwa. +Ń beeo ma bàakuannↄ n nɛgↄↄ yã́ a sãmaguo, ma bàa a ɛa àↄ kunnↄ saɛ e gↄↄpii. +Tó a kpã́i è, i aà kɛ á gbɛ̃́ ũɛ, mɛ́ á bàa ìↄ kú ń gbãsĩkɛnaↄ. +ma nↄ̀sɛ lɛ́ yáalↄ Lua ma Suabanawa, +Aalona bui saonaↄ wɛ̃́lɛ kɛ̀ píi kuɛaaↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Wɛɛdo taawa Pↄlu ń Silivɛ̃ɛo lɛ́ wabikɛ Luawa, aalɛ aà táasilɛ, mɛ́ dakpɛunaↄ lɛ́ swã́kpa ń yã́i. +Tó n lɛdàwà n mɛ̀ asu duunakɛo sↄ̃, mɛ́ i duunakɛo, aↄ kuɛ, kɛ́ à n lɛdama mà yã́i. Mpi sↄ̃ n lɛ́ aↄ ku yã́pi guu lↄo. +Áliↄ blɛble e a zi bↄ, í a zipi kↄ́lɛ a dafu káua yã́i. +Ɛsɛdeↄ yↄ̃̀wà màa ń ɛsɛdekɛ guu sↄ̃, ↄ̃ aa fùa. Gã́iↄ kà gbɛ̃nazĩnaↄgu ń nↄ̀bↄↄ. +A wɛ̃̀ swaaↄ̃de guu íli pↄ́tↄ̃, mɛ́ áli pↄ́wɛn zi ble e a gɛ pɛò a wɛ̃̀ kɛ̃okwi pↄkɛkɛawaɛ. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ tↄ́n kɛ: Bɛla, Bɛkɛɛ, Asebe, Gela, Naamani, Ɛhi, Losi, Mupiũ, Hupiũ, Aada. +a òɛ̀: Ma gbɛ̃́, ń aafiaa? Ɔ̃ à Amasa kũ̀ a lɛkãnawa ń a ↄplaao, lá a ye lɛ́pɛwàwa. +ásu ãnabipi ge nanaonapi yãmao. Dii á Lua mɛ́ á lɛ́, àlɛ á gwa, tó á nisĩna yeazi ń nↄ̀sɛmɛndoo. +ↄ̃ à mɛ̀: Lua gba maa dàmɛɛ. Kɛ́ bee sa ma zã́ a ma kpɛla, asa ma nɛgↄ̃ɛ ìaànↄ soolo. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Zabulↄni. +Aaì fɛlɛ gɛ́ Egipi, aali lɛzaao, aaì na Falaↄ̃ↄzi ń mìsina ũ, aaì mikpa Egipi uenai. +a kuɛaaↄ̃de Hupa, a gɛ̃o mɛ̀ndosaide Yɛsɛba, +À Dii wá Lua tↄbↄ, à kúlɛ aà gbadibↄ saɛ, aà kua adoaɛ. +Gↄↄ bee kí Elodi ↄpɛ̀lɛ Yesudeeↄwa pãsĩpãsĩ. +Ampiↄ, aa kúlɛ aa lɛ́lɛ, wápiↄ sↄ̃ wáↄ zɛa gíũgiũɛ. +Yesu wèwà à mɛ̀: Mámɛ má zɛ́pi ũ, mámɛ má sĩana ń wɛ̃nio ũ. Gbɛ̃e lí e gɛ̀ ma Mae kĩ́i ma kɛ̀sɛ kũsaio. +Má lɛsia midɛ n guu, wa mↄↄnaↄ ma n guu lↄo. +Tó gbɛ̃e lɛ́ yãpãle danɛ́ mɛ́ i zɛ ń wá Dii Yesu Kilisi yã́ sĩandeo ń wá zɛ́ yãdanɛoo, +Kɛ́ Yesu kà wɛ̃̀ kuɛpla, aa ɛ̀a gɛ̀ dikpɛkɛi lá aaì kɛwa. +Mi lɛsi n yãdilɛnɛↄ musu ma kua dṹniau bↄ̀mↄ ũ guu. +Wà a lɛkɛ̀ gbɛ̃dɛdɛa yã́iɛ, wa kɛ̀kɛ kɛ́ àↄ tɛkɛ lán loupilɛawaɛ. Wa pↄnakɛ ń ma nɛ́ gopanao yã̀? Fɛ̃nda bàa kú ń go bee taaeoo. +Màaɛ lↄ, tó á gbɛ̃e i ↄzↄ̃ pↄ́ pↄ́ á vĩↄzi píio, a fↄ̃ gↄ̃ ma ìwa ũo. +Vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ tã́ mɛ̀n pla, a tãa iↄ dɛ lán balɛɛnawa. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́ sa wásawasa: Lazaa gàɛ. +ↄ̃ yã́ pↄ́ aaì danɛ́ ì ↄtamá lán sã́nɛwa. Imɛnɛ ń Filɛtio kú ń guu. +Gↄↄ pↄ́ aalɛ Dii sisi ń lɛyeao, Lua Nisĩna mɛ̀: À Baanaba ń Sↄluo dilɛ ńdoa zĩ pↄ́ ma ń sɛ́wà yã́i. +aàli bↄ ń zù bṹupio bòo kpɛ gu pↄ́ wa dìlɛ a pↄ́ ũ a zɛ́iu, gu pↄ́ wì saotufu kↄ́lɛu, i kátɛu à tɛ́kũ túfupia we. +Gyaapi gɛ kɛ̀ lá Ɛlia òɛwa, ↄ̃ aalɛ pↄble màa e gↄↄ ũma, aàpi ń a bɛdeↄ ń Ɛliao. +Ɔ̃ a dìlɛwɛ̃ɛ wà waasokɛ gbɛ̃́ↄnɛ, wí onɛ́ ámɛ á dɛ gbɛ̃́ pↄ́ Lua dìlɛ gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ ń gyaadeↄ píi yã́kpalɛkɛna ũ. +Tó á lɛ́ kpaaũa yãa lé, wa á dilɛ ↄ̃nↄnaↄ ũɛ. +À a guupↄↄ pìpi ń a koeↄ, a kpàsa saokĩiwa a kĩni pↄ́ kálɛa musu. +Aalona lí sao ń gáaepio, i api ń a bɛdeↄ duuna kɛ̃omá gĩa, +Láaipↄn gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̃̀ a mae gɛ̃kĩi à wùlɛ ń aà nao ũ. Gbɛ̃́pii i mɛ, ãmi! +Dii, ńsu to gbɛ̃vãiↄ ↄkãao, ma si gbɛ̃́ pãsĩpiↄwa, aaì ↄzↄ̃amazi lɛkpaaĩ. +ń Simɛↄ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Levii buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla ń Isakaa buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla +Ńsu to pɛ á kãaa ń n gbɛ̃́dee nↄo ǹ gbãsĩkɛaànↄo. +Ɔ̃ Saulu gbɛ̀a Luawa: Wà pɛ́lɛ Filitɛ̃ↄzi, ńyↄ̃ ń kpáwáa? Ɔ̃ i wewà zĩbeezĩo. +À yãada ń Babɛli kíao à mɛ: Gbɛ̃́ gã̀fĩna ku lↄo, aà kãaa mìdɛ. +Kua maa sĩana ì ń ká wɛ̃niwa, tɛ́a vãizi ì mↄ́ ń gao. +Yã́ pↄ́ ma bↄwàn kɛ: Lua gbɛ̃nazĩnaↄ kɛ̀ nↄ̀sɛpuadeↄ ũɛ, ↄ̃ aa pɛ̀lɛpɛlɛ kↄ̃ni zɛ́u. +Gↄↄ bee má bↄńkpɛ yãvãi pↄ́ aa kɛ̀ aa zɛ̀ ń dii pãleↄ yã́i. +bùsu pↄ́ Keniↄ kuu ń Kenaziↄ ń Kamↄniↄ +Ó! Aawo! Lua náai vĩ, baa kɛ́ gbɛ̃́piiá ɛɛdeɛ, lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: Tó n yãò, n yã́ aↄ zɛ́ vĩ, tó wà yã́kpalɛkɛ̀nnↄ, n yã́ a ble. +Sↄũ pↄkũma ì pisi aà wɛ́waɛ, ↄ̃nↄna sↄ̃ ì a nↄ̀sɛ suumpaɛ. +Dii Musuden n ũ dṹnia gbɛ̃́piiɛ, n zↄ̃ↄ dɛ diiↄla píi. +Saan tↄdeↄ ń a kĩniↄ ikɛ lↄo, ĩatɛ̃ a siakũ za a bilɛkĩi, mↄvua a gupu lↄo. +Lɛdama ma, totoa yãda, kɛ́ ǹ e ǹ ↄ̃nↄkũ zã́ yã́i. +Ì gbɛ̃́ kpɛɛnaↄ sɛ lɛsĩ, ì oosisinaↄ da pↄnau. +Ãnabipi gbɛ̃e è lↄ, ↄ̃ a òɛ̀ aà a lɛ́. Ɔ̃ à aà lɛ��, à kɛ̀ĩa. +Mↄizi mɛ̀ àli misiilɛ á de ń á daoɛ. À mɛ̀ lↄ, gbɛ̃́ pↄ́ a de ge a da kpɛbↄ̀, wà ade dɛ. +Gbɛ̃eↄ bↄ̀ Yude aa mↄ̀ Antiↄsi, ↄ̃ aa yãdà Yesudeↄnɛ aa mɛ̀: Tó i tↄ̃zↄ̃ lá Mↄizi dìlɛwao, á zia eo. +Tó Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ̀ a gawi guu ń a malaikaↄ píi, a zↄ̃lɛ a kpalabaa gawidewa. +Yãↄ̃ma ì li gbɛ̃vãiↄla, Dii gbɛ̃kɛ ì li aà náaikɛnaↄla. +ↄ̃ aa kpakpalaↄ zↄ̃̀zↄ̃ aa gɛ̀ daioaàlɛ. Aalɛ wiilɛ aalɛ mɛ: Gbãa kɛ! Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o ũ! Báaaden Isailiↄ Kía ũ! +Má mà wà mɛ̀ ń Lua Nisĩna vĩ, ń laai vĩ ń wɛzɛ̃o ń ↄ̃nↄ gbãao. +Alamɛlɛki, Amada ń Misalao. Bɛaɛ oi an bùsu zↄ̃lɛ lↄ̀ Kaamɛliwa ń Sikoo Libenao. +Gbɛ̃́ pↄ́ yã́pi è ń wɛ́o mɛ́ yã́pi ò. Aà seeladekɛ sĩana vĩ, mɛ́ a dↄ̃̀ sĩana álɛ o, kɛ́ ápiↄ sↄ̃ à e Yesu náaikɛ. +Kɛ́ dↄaipiↄ kà we, aai ń e kpɛ́uo. Ɔ̃ aa ɛ̀a gɛ ònɛ́ +Dṹnia kíaↄ lɛ́ zĩ̀ sↄukɛ, kpalablenaↄ lɛ́ kãaa Dii ń Kía pↄ́ a kpàozi. +Gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ da gbɛ̃́ pↄ́ wà ń naoↄ guu, tó à kà wɛ̃̀ bao ge a dɛa, a aseapi kpaɛ. +Davidi làasookɛ̀ à mɛ̀: Saulu a ma dɛ gↄↄewa. Tó mi bàalɛ ma ta Filitɛ̃ↄ bùsuuo, a bↄmanↄ nao. Tó ma bàalɛ̀, Saulu a ma wɛa tó, mí bↄ aà ↄzĩ. +Lua mɛ́ a zɛ́ dↄ̃, aàpi mɛ́ a kúkĩi dↄ̃. +Tó gbɛ̃́ gbɛ̃́ pↄtuo dɛ̀, aàli a gɛ̃ɛ kpá. +Gbãadeↄ, i yão a zɛ́waa? I yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃́ↄ a zɛ́waa? +Lɛda ɛ̀waasoↄwa lↄ aaↄ laai vĩ yã́pii guu, +Isakaa bui gãliↄ lí bòokpa ń saɛ. An dↄaanan Zuaa nɛ́ Nɛtanɛli ũ. +Àliↄ wabikɛ gↄↄpii, íↄ Lua dↄnlɛ gbɛa yã́pii guu ń aà Nisĩna dↄaaaɛ́o. Àli a itɛ̃kɛ ń mɛna zↄ̃ↄo, íↄ wabikɛ Lua gbɛ̃́ↄnɛ píi. +Kɛ́ Saulu gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidi kṹi, Mikali mɛ̀ àlɛ gyãkɛɛ. +Ɔ̃ ma pↄ yà isima pↄ́ má gà má kpà dṹniau píi yã́ musu. +Gwãasĩn doũ wa nanaò, wá baade ń a pↄ́o ń a àsio. +Á Sikɛũdeↄ, kɛ́ a Abimɛlɛki kpà kpalau, a yãkɛ̀ a zɛ́wa ń nↄ̀sɛmɛndoon wea? A yãmaakɛ̀ Gedeↄ̃ↄɛ ń a bɛdeↄa? Á kɛ̀ɛ̀ aà yãkɛawaa? +Ɔ̃ kí fɛ̀lɛ gɛ̀ zↄ̃̀lɛ bĩ́ibↄlɛu. Kɛ́ wa ò gbɛ̃́ↄnɛ kí zↄ̃lɛa bↄlɛu, ↄ̃ aa mↄ̀ sĩ̀ aà aɛ ḿpii. Isailiↄ bàalɛ̀, baade tà a bɛ. +Mↄizi mɛ̀: Bↄ́yãi álɛ pã Dii yã́ai? Bee a kɛo. +Asa ↄ̃nↄ bɛɛɛ dɛ òsoↄla, pↄ́ pↄ́ a ni kúwáe i kawào. +Mↄizi bↄ̀lɛńnↄ bòou, à gɛ̀ńnↄ Lua kĩ́i, ↄ̃ aa zɛ̀ zĩ́lɛ gbɛpi saɛ. +Ɔ̃ wà gɛ̀ kpálɛkɛ̀ wɛ̃́ndia kɛfɛnai Isaili bùsuu píi, ↄ̃ wà bↄ̀ Sunɛũ nↄɛ Abisagawa, wa sɛ̀ sùò kíɛ. +Màa no! Wá a náai vĩ kɛ́ wá bↄ Dii Yesu gbɛ̃kɛ yã́iɛ, lá ampiↄwa sↄ̃. +À maakɛa dà mↄ̀ ula ũ, à suabaa kpà mↄ̀ fùa ũ, à tↄsima dà pↄkasaↄ ũ, à ãia pãsĩ kàkaala ulada ũ. +Lua gbɛ̃́gbãgbãa gbadànɛ́ ḿpiie? Aaì yãebuio ḿpiie? Aaì yãe bui bↄↄlɛkɛ ḿpiie? +Àli á de ń á dao kpɛla, kɛ́ àↄ aafia, í gɛ̃gɛ̃ dṹniau. Yã́ pↄ́ Lua dìlɛ ń lɛgbɛ̃ao sɛ̃́ian we. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì wɛ́tɛ Lua ikoyã wásawasa pↄ́ ì to wà gↄ̃ wɛ̃́ɛↄ ũi, mɛ́ ìↄ gɛ́ò aɛ sↄ̃, ìli ma à sãaàguo, ì zĩkɛwàɛ, Lua a báaada adegu aà yãkɛa guuɛ. +Má ń fãaa buiↄ guuɛ, bui pↄ́ ampiↄ ń ń maeↄ dↄ̃ yãaoↄ. Mí tó wà pɛ́má ń fɛ̃ndao e wà gɛ̀ ń mìdɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ yãa aaↄ ku kpalapi guuↄ sↄ̃, wa ń zu bàasi gusiauɛ. We aa ↄ́ↄlↄu aa ↄdi ń musu. +Kɛ́ Yehoasi gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń Isaili kíaↄ Samali, ↄ̃ aà nɛ́ Yeloboaũ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ásu gɛ́o, asa Dii kú á guuo. Á ibɛɛↄ zĩblewáɛ. +Sɛa Maanaiũ aa Basana kí Ogu bùsu è píi ń Yaii zↄ̃ɛwia mɛ̀n bàaↄ̃ pↄ́ kú weↄ +Kɛ́ Davidi lɛ́ tá samaaoi a bɛdeↄnɛ, ↄ̃ Saulu nɛ́ Mikali bↄ̀ gɛ̀ daiaàlɛ à mɛ̀: N Isailiↄ kía, n kɛ gbian we gbãa? N nzĩa mɛ mↄ̀ n ìwaↄ nↄɛ zĩkɛnaↄnɛ, lá wisaide ì azĩa mɛ mↄnɛ́wa. +Wài ń kↄ́ba mɛ̀n kwi pↄ́ ń èpiↄ za káalua pigu. Aa aà kɛ yáiyai, aai aà to puizi. Aa aà so aai tɛsↄ̃wà. +Tó Isailiↄ lɛ́ gɛ́ saoi Dii kpɛ́u Yelusalɛũ, aa ɛa zɛ ń ń dii Yudaↄ kí Lↄbↄaũoɛ, aai ma dɛ, aai zɛaànↄ. +À ã̀nsueblebↄ lɛ́ damɛɛ zↄ̃ↄ ń gbaↄ dasidasi. Lá pↄ́ á ò, má kpáɛ. À nɛnↄɛpi kpaa. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́ àli Gɛ̃amusu sã dɛmɛɛ. +Ma gbɛ̃́deeↄ ì sakamagu ma ibɛɛↄ yã́i, ma yã́ ì ma gbɛ̃́ↄ vĩa kũ maamaaɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ kpaaũmanↄ gãaɛↄ ì pãalɛmɛɛ. +Dii, n ↄplaa n gbãa tↄbↄ̀, Dii, n n ibɛɛↄ ulↄ̀ ń n ↄplaao. +Aa luabɛ zɛtaa iko vĩ, kɛ́ lou su ma gↄↄ pↄ́ aalɛ ãnabikɛkɛo yã́i. Aa í lilɛa au ũ iko vĩ lↄ. Aa kìsia bui píi kpá dṹniazi gↄↄ pↄ́ aa yeiwa. +Lípi zↄ̃ↄkũ̀ à gbã̀akũ̀ e a misona gɛ̀ zↄ̃̀ luawa. Wì lípi e za dṹnia lɛ́ lɛ́u píi. +Ɔ̃ Aimaaza mɛ̀: Baa tó à kɛ̀ kpelewa, má ye mà bàalɛɛ. Ɔ̃ Yoabu òɛ̀: Bàalɛ! Ɔ̃ à bàalɛ̀, à bↄ̀ ń swa saɛ zɛ́o, à Etiopi buipi kɛ̃̀. +Geesↄ̃ buiↄ mɛ́ Isakaa buiↄ ń Asɛɛ buiↄ ń Nɛfatali buiↄ ń Manase bui pↄ́ kú Basana bùsuuↄ wɛ̃́lɛↄ blè daɛdaɛ mɛ̀n kuɛaaↄ̃. +Aasuli ń wɛ̃́lɛ dã́dãkɛkĩiↄ yíao, asa an baan we e gↄↄpii. +À kí gĩ́na pↄ́ wa bò Dii ua ń aà bↄlɛ pↄ́ kú weo gbòo misiilɛa Asiliↄ kíaɛ yã́i. +A yã́i tò, nↄ̀sɛlilɛ. Tó ni kɛ màao, má mↄ́ma tia, mí zĩkannↄ ń fɛ̃nda pↄ́ kú ma lɛ́uo. +Blɛ ì bↄlɛ tↄↄlɛwaɛ, ↄ̃ gbɛ̃nazĩna ì tↄↄlɛ títiu lilɛ lá tɛ́ ì pↄ́ lilɛwa. +Tó ma aà dɛ̀, ma ásookɛ̀ mazĩaɛɛ. A kee ulɛa kíɛo, mpi sↄ̃ ńyↄ̃ zɛmanↄo. +Ma swãkpà má mà, aali yã́zɛde oo, mɛ́ an gbɛ̃e líↄ ku déndↄ̃mɛɛ guu à mɛ: Bↄ́yãi ma vãiɛ taa kɛ̀o. Ampii aaì tɛ́ ń tufaiɛ, lán sↄ̃́ pↄ́ lɛ́ si zĩlauwa. +Kɛ́ gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛ bòou aa dàzɛu, aalɛ gɛ buai Yuudɛ̃wa, saona pↄ́ aa Dii bàakuańnↄ kpagolo sɛ́aↄ bɛ ń aɛ màa. +Dii mɛ̀: Baa tia kɛ́wa, à su ma kĩ́i ń nↄ̀sɛmɛndoo ń lɛyeo ń ↄↄlↄo ń búbuapɛao. +A yã́ mɛ́ tò Yesu gà wɛ̃́nkpɛ sↄ̃, à gbãbↄ̀ gbɛ̃́ↄnɛ ń azĩa auo. +Ɔ̃ Dii mɛ̀: Lá ma zↄ̀blena Isaia gↄ̃̀ bɛ bṹu kyalesai wɛ̃̀ àaↄ̃ Egipiↄ ń Etiopiↄ yãea seela ũ, +A wèwà à mɛ̀: Gyaũ! Ńyↄ̃ gao. Gwa, ma mae líↄ yãe kɛ à gì kã́imɛɛ ma swã́wao, yãzↄ̃ↄ ge a yↄↄnan nò. Ma mae aↄ yã́ bee taa kɛ à gí oimɛɛe? Màa no bá! +Yesu a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ sìsi, ↄ̃ à ń gbá iko aa tã́ago gbɛ̃́ↄwa, aa gyãeↄ gbã́gbã píi ń kↄ̃̀ↄↄ píi. +a tò wà aà gbɛ̃̀ wà aà dàliu Dii kpɛ́ bↄlɛ pↄ́ wì mɛ Bɛ̃yãmɛɛ Bↄlɛ Musu saɛ. +Mi tàaekɛnɛo, ↄ̃ ńlɛ yãvãikɛmɛɛ, ńlɛ fɛlɛmanↄ ń zĩo. Dii wá yãgↄ̃gↄ̃na mɛ́ a yã́gↄ̃gↄ̃wɛ̃ɛ gbã. +Tó gbɛ̃́ kĩniↄ yã́pi mà, vĩa a ń kṹ, aa we yãvãi bee taa kɛ á guu bau lↄo. +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń baakwio (830), à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +Ńyↄ̃ ma ulɛ bɛdauo lé? Ńyↄ̃ ↄkumala e n pↄ wèeao lé? Gↄↄ dilɛmɛɛ we, ma yã́ i gbasa dↄngu. +À Dii sáaukpa, aà ìwaↄ píi, aà zĩkɛna pↄ́ i aà pↄeã kɛↄ. +Tó ámɛ á kú ma kuawa yãa, má yão lááwa sↄ̃ɛ, mí á dɛ ń yãoo, mí a mi kɛɛ́ déũdeũ. +Aa ↄ vĩ, aali kã́ pↄ́wao, aa gbá vĩ, kási aali táaoo. Aali kolokɛkɛo. +Asa gbɛ̃́ pↄ́ Dii yei ↄ̃ ì dazɛwa, lá mae ì kɛ a nɛ́ pↄ́ kɛ̀ɛ maaɛwawa. +Imina pãsĩ kũ̀, blɛ ku gueio. Egipiↄ ń Kanaaↄ yɛ̃̀ɛɛ làa. +Wá gbɛ̃́ kàsaaↄ wàↄ làasoo bee vĩ. Tó á làasoo pãle vĩ, Lua a á wɛ́ kɛ̃́ɛ́ yã́ bee musu. +A ò a zĩkabↄkũnaɛ: Ǹ n fɛ̃nda wo, ní ma zↄ̃ ǹ ma dɛò. Tó màa no, gyafↄↄdeɛ beeↄ ma zↄ̃, aai kↄ̃̀ↄomanↄ. Ɔ̃ vĩa aà zĩkabↄkũna kũ̀, i weio, ↄ̃ Saulu a fɛ̃nda sɛ̀ à azĩa òoa. +Mↄizi ã̀nsue Yetolo, Madiã saona, yã́ pↄ́ Lua kɛ̀ Mↄiziɛ ń a gbɛ̃́ Isailiↄ mà, lá Dii ń bↄ́lɛ Egipi. +Mpi sↄ̃ Zelemii, ńsu wabikɛa gbɛ̃́piↄnɛo, ńsu wiilɛanɛ́o, ńsu yãgbɛaa ń yã́ musuo. +Ɔ̃ ma mɛ̀ ↄ̃nↄ dɛ gbãaa, ãma wì saka taaside ↄ̃nↄuɛ, wìli aà yãdao. +Asa à gɛ̃̀gɛ̃ wìↄ Mↄizi lá kyokɛ lousisikpɛↄ guu kã́mabogↄↄzĩ píi, wìↄ aà yã́ waasokɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo. +wɛ́siadeↄ yãdanɛde ũ, gbɛ̃́ dafuↄ mɛtulu ũ. Ńlɛ e Lua ikoyã mɛ́ dↄ̃a ń sĩanao mi ũ. +Aalona ń a nɛ́ↄ sɛ mↄ́ńnↄ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, ní ń zuo we. +A tò aa bɛ bùsu gulɛsĩↄwa, ↄ̃ aa bua pↄ́ↄ blè. À ń gwá ń gbɛsi zↄ́io ń ku pↄ́ bↄ̀ gu gbɛdeu nísio +Ma ɛa wɛzù ma gugwà lↄ, ↄ̃ ma taala è, àlɛ vua. +À gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa Manase buiↄ bùsu kɛ̀ɛlɛ, ↄ̃ aa ń sisi aa mↄ tɛazi lↄ. Ɔ̃ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Asɛɛ buiↄ bùsuu ń Zabulↄni buiↄ bùsuo ń Nɛfatali buiↄ bùsuo. Ɔ̃ aa mↄ̀ nàwà. +Ɔ̃ Saulu mɛ̀: Bɛ̃yãmɛɛ buin ma ũo lò? Ma bui mɛ́ fɛ̃́nɛũ dɛ Isaili buiↄla píi, mɛ́ ma daɛↄ mɛ́ kɛ̃́sãańzi Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ guu. Bↄ́yãi ńlɛ yã́ bee taa oimɛɛi? +Ɔ̃ Isailiↄ kɛ̀ màa lá Yozuee ònɛ́wa. Aa gbɛ sɛ̀lɛ Yuudɛ̃ ɛu mɛ̀n kuɛpla Isaili bui dasilɛu, lá Dii ò Yozueeɛwa. Aa bùaò aa kàlɛ gu pↄ́ aa ìu. +Kɛ́ à zĩ́napɛ̀lɛ kpalau, à a ìwa pↄ́ aa a mae dɛ̀ↄ dɛ̀dɛ. +A yã́ mɛ́ tò yãebuioa dɛ seela ũ Yesudeↄnɛo, sema Yesusaideↄ. Màa lↄ ãnabikɛkɛa dɛ seela ũ Yesusaideↄnɛo, sema Yesudeↄ. +Má Sei gbɛ yaa à gↄ̃ fↄ̃̀ↄↄ, gbɛ̃e a a baa vĩ lↄo. +Ɔ̃ Isailiↄ wɛ̃́lɛɛ beeↄ ń a dã́dãkɛkĩiↄ kpà Levii buipiↄwa ń pↄ́ ũ. +Gɛ ǹ o Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄɛ aà Isailiↄ gbaɛ aa bↄlɛ a bùsuu. +N ↄ ku zĩpi guuo, n bàa ku a guuo, asa n nↄ̀sɛ maa Luaɛo. +Ɔ̃ Dii tò ladaadaa fɛ̀lɛ uedà Yonasia, kɛ́ aà taasi e lao. Ladaadaapi yã́ Yonasi pↄ kɛ̀na maamaa. +í á wɛ̀lɛↄ ya à ń bↄlɛ bùsupiu, lá Dii òwa. +Má tↄsimáɛ maamaa, mí ń wɛtã ń pↄfɛ̃o. Tó ma tↄsìmá, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +A dìlɛ Saulu ń a ìwaↄnɛ. Aa blè, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ tà gwã́ bee gↄ̃̀ↄ. +Pↄe ku kɛ́ à gɛ̃ gbɛ̃́ guu à to aà gbãlɛo. Pↄ́ pↄ́ bↄ̀ gbɛ̃́ guu ↄ̃mɛ ì to aà gbãlɛ. +Tó aà pↄ wèe, mɛ́ yã́ pↄ́ ń kɛ̀ɛ̀ sã̀aàgu, má gbɛ̃́ zĩ n gbɛsii. Má ye mà kua ma nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄwa píi zĩdoũzĩo. +Kɛ́ à yãò a làa, ↄ̃ a ò Simↄↄɛ: Gɛ́ ń góo ísia à táalu zu, á kpↄ kṹ. +Gbɛ̃́piↄ i we aà yã́io, ↄ̃ Levii buipi bↄ̀nɛ́ ń a nↄo. Ɔ̃ aalɛ aà dã̀akpakpa ń gbãao e ko gɛ̀ lɛ́ sɛ̃́ia zùò, ↄ̃ aa gbàsa wà aà gbàɛ. +Ɔ̃ Yesu ò gↄ̃ɛpiɛ: Ǹ n ↄpi poo. A pòo, ↄ̃ à sù a gbɛu wásawasa lá adowa. +Saona pↄ́ aaì pↄ́ kwide sipiↄá gbɛ̃́ pↄ́ ì gaↄnɛ. Mɛkizɛdɛ sↄ̃, gbɛ̃́ pↄ́ wà mɛ̀ ìↄ ku gↄↄpiin aà ũ. +Ɔ̃ à a gbɛ̃́ↄ kpaalɛ̀ gãli àaↄ̃, aa gɛ̀ ń dã́dãi sɛ̃u. Kɛ́ à ń é, aalɛ bↄlɛ wɛ̃́lɛu, ↄ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ lɛ́lɛimá. +Kìsia ì koezↄ̃aàzi, àlɛ aà gbɛ sɛ́lɛ. +Dii, ǹ n gbãa zↄ̃ↄ ↄlↄnɛ́ sa, lá ń òwa n mɛ̀, +Levii bui saonaↄ kɛ̃́lɛ ma aɛ ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oaoo ge ń pↄ́wɛntio ge ń lá gu lɛ́ dↄ saoao. +Kɛ́ Abigaili kà Nabali kĩ́i, a è àlɛ pↄnablɛble lán kíawa. Aà pↄ kɛ̀na, à vɛ̃ɛ gbɛ̃̀ à kã̀. Ɔ̃ aà napi i lɛbↄ à yãe òɛ̀ baa yↄↄo e gu gɛ̀ dↄ̀ò. +Ɔ̃ à lɛkpàaĩ ń Zeluia nɛ́ Yoabuo ń saona Abiataao, ↄ̃ aa zɛ̀aànↄ. +Asĩnizĩ Yã́ kú, Yã́pi kú ń Luao, mɛ́ Yã́piá Luaɛ. +À Dii tↄbↄ ń domao, à lɛsiɛ̀ ń mↄↄnao. +Zĩnaↄ lɛ́ dabudabu ń yãbↄnsaɛↄ kɛ gbɛ̃́ↄ guu dasi. Ampii aaì kↄ̃kãaakɛ sãnu Salomↄↄ Bilandaau. +Ɔ̃ saona Zadoki ń ãnabi Natão ń Yoiada nɛ́ Benaiao ń dↄaiↄ gɛ̀ Salomↄↄ dì kí Davidi sↄ̃baona kpɛ, aa gɛ̀aànↄ Giↄ̃. +Mapi sↄ̃ ma wɛ́ aↄ dↄ Diizi, má Lua ma Suabanapi dã́. Ma Lua a ma yãma. +Kási aai fↄ̃ wɛ̃́lɛpiↄ sìo, asa Kanaaↄ gì zↄ̃lɛa bùsupiuɛ. +Ì mɛ á kpaguao, áↄ ku pↄnau taasikɛsai gↄↄpiiɛ. +Má è pↄ́pii maa lɛ́ kúɛ, ãma n yãdilɛaↄ zↄ̃ↄ lɛ́ vĩo. +asa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ a kpagui lá Lua dìlɛɛwaɛ. Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ a aà kpámápi. +kɛ́ pↄ́ su àↄ dimazi mà lelekpanzi mà mɛ, dé mɛ́ Lua ũio, mɛ́ kɛ́ taasi su ma kũ mà kpã́io mà n tↄ́ ↄ̃̀ↄkpao. +Tó gbɛ̃́ mↄ̀ yãdadaiɛ́ mɛ́ a yã́ bee kũao, ásu à aà dilɛo. Ásu gbãakpaaàzi seo. +Simɛli nɛ́ Yediaɛ ń a dãuna Yoha Tizi gbɛ̃́o, +íↄ aà yãdilɛaↄ kũa ń aà ikoyã pↄ́ málɛ daɛ́ gbã á aafia yã́iↄ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: I kɛ gↄ̃ɛ píi mɛ́ a fↄ̃ yã́pi sɛo, sema gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń gbá a zɛ́. +Tó gbɛ̃maaↄ è, vĩa a ń kṹ, aai n láanikɛ aa mɛ +Ma Dii ma mɛ̀, má ńzĩa sɛa lɛsĩ dↄ̃, kási pãɛ, an yãbↄlɛ lí gbɛsuo. +Yɛse nɛ́ Davidiá Isaili buiↄ píi kíaɛ. +Gↄↄ pↄ́ Aalona lɛ́ gɛ̃ zwã̀akpɛu, aↄ Isaili buiↄ tↄ́ pↄ́ wa kɛ̃̀ yã́gↄ̃gↄ̃ bↄ̀ↄloonnↄɛwa naa a sↄ̃waɛ, iↄ dɛmɛɛ á yãdↄngubↄ ũ gↄↄpii. +Aa gɛ̃̀ ma ua ń bui zĩ̀lo gyafↄↄde pↄ́ an sↄ̃ pípiaoↄ, ↄ̃ aa ma kpɛ́ gbãlɛ̀ò gↄↄ pↄ́ wàlɛ nísi ń auo kpaa ma blɛ ũ. An yãbɛ̃ɛkɛa pãleↄ bàasi, lá aa ma bàakuańnↄ yã́ gbòon we. +Gbɛ pↄ́ má pɛ̀lɛ dↄngubↄ ũpi a gↄ̃ n gbagbakĩi ũɛ, mɛ́ pↄ́ pↄ́ n ma gba píi, má a kwide kpamaɛ. +À pã̀ Inↄũ guzulɛa sĩ̀sĩ pↄ́ Yebusiↄ wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ kuwà gɛↄmidↄkĩi oi pↄlɛu. Za we à sĩ̀sĩ pↄ́ kú Inↄũ guzulɛ bɛaɛ oi kũ̀ Lefai gusalala lɛ́u gugbãntoo oi. +Aà ìwaↄ sↄ̃ aa gɛ̀ wɛ̃́lɛ guu blɛ lúi. +Kɛ́ nↄ̀ↄmusu dapi è tãmaa a nɛ, yã́ pↄ́ aà wɛ́ dↄi mɛ́ mìdɛ we, ↄ̃ à ɛ̀a à a nɛ́ do dìlɛ lↄ, à kɛ̀ nↄ̀ↄmusu sà bↄlↄ ũ. +Tó gbɛ̃́ ye lɛkpaakɛaànↄ, yã́ mɛ̀n ↄ̀aa sↄo guu a fↄ̃ mɛ̀ndo zã́siwào. +Àkɛa n gi Dii yãmai, n lɛlɛ ń pↄ́ↄwa, ń yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀i? +Aaìↄ e gwãasĩnaá fãanɛɛ, tó gu lɛ́ gɛ̃kↄ̃u, aaì mɛ guwɛ lɛ́ kɛ̃́ɛ. +Wa blɛ kpa gɛĩambↄnaↄwa wà ń nↄ̀sɛ níninɛ́o. Gbɛ̃́ pↄ́ a de ge a da gà sↄ̃, wa í dↄɛ̀ wà wɛ̃nadↄ̃ɛ̀o. +Kɛ́ à kpɛ́pi bò a làa, a dↄ̀ ń zaↄ ń sɛdɛ lipɛpɛɛↄɛ. +Gili a gɛ̃ńgu, wãwã ń guↄ��amáo a tↄ̃́má. Aaↄ pelembo lán nɛinawa, yã́ a dimá, an wɛ́ i tã, aaiↄ kↄ̃ gwa. +Ɔ̃ à gɛ̀ Pɛnuɛli kalanga kwɛ̀ à wɛ̃́lɛpi gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, ásu kɛ yãdanɛdeↄ ũ dasio, asa á dↄ̃ kɛ́ Lua a wɛbii wá yãdanɛdeↄwa yã́kpalɛ guu dɛ gbɛ̃́ kĩniↄla. +Ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà! Ma nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpà! Ma nↄ̀sɛ lɛ́ pusu bↄ, sↄ̃ kɛ̃̀magu, má fↄ̃ màↄ nílɛo. Ma kuuↄ mà dↄ ń kúkuakɛao. +pↄ́ a pìsiwá gbãao Yesu Kilisi wá Suabana sabai, +Ma diipi na Sala nɛì gↄ̃ɛ ũ a zikũ guu, ↄ̃ ma dii pↄ́ pↄ́ á vĩ kpà nɛ́piwa píi. +Á kú yãa gusiau, tiasa naa Diiwa guu á kú gupuau. Àↄ ku gupua gbɛ̃́ↄ ũ, +Tó a laaidↄ̀ ma yãdanɛↄwa yãa, dↄ̃ á kua aↄ na lán swawa, á maakɛa aↄ kpálɛa vĩo lán ísia idãazĩwa, +ní onɛ́ aa gbɛ sɛ́lɛ swaɛu mɛ̀n kuɛpla gu pↄ́ saonaↄ zɛu súsu, aai buaò aa kálɛ gu pↄ́ á iu gwã́a. +Aà diipi pↄ pà, a tò wà aà dàkpɛu wàↄ ĩadawà e aà gɛ fĩapi boò píi. +Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonao: Gɛ̃amusu yã́ pↄ́ má dìlɛn kɛ: Buipãlee su a nↄ̀ↄ soo, +Kpelewa ɛ̀waaso a kɛ àↄ ku gbãlɛsaii? Sema aà yãkɛa kpaaĩ ń n yã́o. +tó n nzĩa gà duunaɛ, mɛ́ yãvãi i zↄ̃lɛkĩi e n bɛo, +Kɛ́ à bee ò, à ĩ́anapɛ̀má à mɛ̀: À Lua Nisĩna sí. +Á dↄ̃ kɛ́ á mɛ mɛ́ Nisĩna pↄ́ Lua á gbá a kú á guu kpɛ́ ũo lé? Á ázĩa vĩo, +Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ Lua pↄ́ ũ ì swãdↄ yã́ pↄ́ Lua lɛ́ oiɛ. Á dɛ Lua pↄ́ ũo, a yã́i ili swãdↄ ma yã́io. +Ǹ nzĩa ola imi, zɛ ń nzĩa lↄ̀ↄio. +Dii za pↄ́yↄ̃a ń mↄafiliogu, kiloolɛa a zɛ́wa ì kaaàgu. +Lua nílɛa kpɛ̃́, dé mɛ́ a fↄ̃ aà tàae ei? À azĩa kpàgui, dé mɛ́ a bↄwài? A iko vĩ bui píiwa ń baadeo, +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Nílɛ! Ǹ n lɛ́ kpaaũ! Mↄ gɛ́wanↄ, ní gↄ̃ wá mae ũ, wá saona ũ. Dɛa gbɛ̃́ mɛ̀ndo bɛ saona ũ ge Isaili bui lɛɛ do saona ũ, a kpele mɛ́ maanɛi? +Wa lousisikpɛ zↄ̃ɛ́. A gↄↄ lɛ́ mↄ́ se kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ á dɛ́ aↄ e álɛ zĩkɛ Luaɛɛ. +Má ye àↄ ku yãkãakɛsaiɛ. Pↄsɛ ì laaidↄ Dii yã́ↄwa, ì lá a ka Diigu kɛ. +Aà na Zezabɛli mↄ̀ aà là à mɛ̀: Bↄ́ mɛ́ n le n oosìsi, ńlɛ pↄbleo ni? +kɛ́ málɛ wabikɛ màa, Gabliɛli, gbɛ̃́ pↄ́ má è wɛ́punguea guu yãapi vùa mↄ̀ ma kĩ́i sa oosi ogↄↄ. +Ì a vlã́ poo lán sɛdɛ líwa, aà gbala kĩ dɛ lán bataɛawaɛ. +Dṹnia kpalablenaↄ, à lɛsi Luaɛ, à Dii táasilɛ. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ gàga we gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao plasai (18.000), zĩgↄ̃ↄnɛ ḿpii. +Ɔ̃ Yesu ɛ̀a gɛ̀ Kana, gua pↄ́ à í lìlɛu vɛ̃ɛ ũ. Bùsu gbãadee ku we, aà nɛ́ lɛ́ gyãkɛ za Kapɛnaũ. +ↄ̃ Dii yãò mapi saona Ezekiɛli, Buzi nɛ́ɛ Babiloni bùsuu we. We Dii gbãa mↄ̀ua. +Gbɛ̃maaↄ zɛ́ dɛ lán gudↄlɛiawa, a gupua ìↄ dɛdɛ lán ĩatɛ̃ dɛdɛawa. +Yesu ɛ̀a lɛ́ yãdanɛ́ ísida saɛ. Wà kã̀aaaàzi dasidasi, ↄ̃ à gɛ̃̀ zↄ̃̀lɛ góilɛnau ía, dasipi kálɛa ḿpii ísida gↄ̃sↄ̃lɛ. +Aà yã́ dasi, wá wewào lé? Yãbↄlɛnapi a bↄ maa yã̀? +Baa tó aa ɛyↄ̃̀ aa tà e bɛdau, má ↄpɛlɛmá weɛ. Baa tó aa gɛ̀ za musumusu, má ń bua weɛ. +asa wɛsiaálɛ ni lɛ́ ma dɛ maamaaɛ, kɛ́ mà Lua Nisĩna gbae daɛ́ á zɛdↄa yã́i. +aà yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ. Tó gbɛ̃́ mↄ̀ Diiɛ ń sáaukpa saobↄo, aàli a saobↄpi pↄ́ɛ beeↄ kpa Diiwa. +Yã́ gìwáɛ! Dé mɛ́ a wá bↄ dii gbãapi ↄzĩi? Diipi mɛ́ yãmↄ̀ Egipiↄnɛ guwaiwaiu. +asa Dii ò Mↄiziɛ à mɛ̀ +Ma yã́ pↄ́ má ò ma zↄ̀blena ãnabipiↄnɛ aa dìlɛ á deziↄnɛ, i ń leo lé? Ɔ̃ aa nↄ̀sɛlìlɛ aa mɛ̀ ma Dii Zĩgↄ̃de má kɛ̀nɛ́ ń yãkɛaↄ ń ń dàaↄwa, lá ma zɛòwaɛ. +Kɛ́ à kɛ̃̀, ↄ̃ à aà sɛ̀ gɛ̀ò Lua kpɛ́u Silo ń zugaae wɛ̃̀ àaↄ̃o ń pɛ̃ɛtio koko do ń vɛ̃ɛo tùu do. Nɛ́pi kɛ̀ gↄ̃gbãana ũ. +Falaↄ̃ↄ ìwaeↄ vĩakɛ̀ Dii yã́ɛ, aa ń zĩkɛnaↄ ń ń pↄtuoↄ kàka kpɛ́u. +Dé wì waiyookɛɛ̀i? Dé wì óo kɛɛ̀i? Dé mɛ́ lɛkpaa vĩi? Dé mɛ́ zↄa vĩi? Dé mɛ́ ì kɛĩa pãi? Dé wɛ́ mɛ́ tɛ̃ai? +Aà nɛ́ gbãa gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ ku zĩlau ń Sauluo. Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia tↄ́n Ɛliabu, a plaade tↄ́n Abinadabu, a àaↄ̃de tↄ́n Sãma. +Ɔ̃ gↄ̃ɛe mↄ̀ Yesu kĩ́i, à aà là à mɛ̀: Mɛtulu, bↄ́ maa má kɛ mà àizãna ei? +Mↄizi ò Isailiↄnɛ píi à mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii dìlɛn kɛ +Asa Dii yã́ɛ bee dìlɛwɛ̃ɛɛ à mɛ̀: Ma n dilɛ gupua ũ buipãleↄnɛ, kɛ́ ǹ gɛ́ ń suabayão e tↄↄlɛ lɛ́wa. +Ɔ̃ a ò a ìwaↄnɛ: À yão Davidiɛ asii guu, à oɛ̀ aà yã́ kàmagu, mɛ́ ma ìwaↄ yeaàzi píi. Aà ma nɛnↄɛ sɛ́. +Gbɛ̃́ pↄ́ lelekpàmazi gbɛ̃́ↄ aɛ, má lelekpaaàzi ma Mae pↄ́ kú musu aɛ. +Ɔ̃ aà mae gì à mɛ̀: Má dↄ̃, má dↄ̃. Aàpi sↄ̃ a gↄ̃ bui ũ, aↄ zↄ̃ↄ, ãma aà dãuna zↄ̃ↄ aↄ dɛaàlaɛ, aà bui aↄ dasi. +Gbɛ̃́ pↄ́ mɛ̀ á sì ń luabɛo, a sì ń Lua kpalabaao ń Lua pↄ́ zↄ̃lɛwàoɛ. +ń nↄ̀sɛyaa zↄ̃ↄo, à wabikɛ̀ Diiwa ń ↄↄlↄo maamaa. +N n gbɛ̃́ↄ tàaeↄ wòlomá, n ń duuna kɛ̃̀má píi. +Ɔ̃ Yesu ò bílaɛ: Kpã́i wɛliwɛn ma ũ, ↄ̃ a mↄ ma kṹi ń fɛ̃ndaↄ ń goↄa? Gↄↄpii miↄ zↄ̃lɛ Lua ua màↄ yãdanɛ́, i ma kũo. +E gu àↄ gɛ́ dↄi, e guwɛ àↄ gɛ́ kɛ̃́i, má gɛ́ gbɛ̀sĩsĩ líↄ gĩnanade musu, má dɛdɛ sĩ̀sĩ tulaletidewa. +Dii, n yã́ ìↄ ku gↄↄpiiɛ, a zĩ́napɛlɛa musu n bɛ. +Davidi wèmá à mɛ̀: Dii ku! À ma bↄ ma taasikɛa guu píi. +E bↄɛ, Dii? Ma yã́ aↄ sãangu gↄↄpii yã̀? N mikpɛ aↄ dↄamɛɛ e bↄɛ ni? +Gↄↄ pↄ́ gbɛ̃́ bɛ̃́ɛ, ìↄ tãmaa vĩɛ. Baa se gbɛ̃ bɛ̃́ɛ sã̀ↄ nↄ̀ↄmusu gɛwa. +aai ã́nusu ↄwatɛ̃ basↄo siwà, aai kpa nↄpi maewa, kɛ́ à Isaili nɛnↄɛ lɛ́so tↄ́ ↄ̃̀ↄkpà yã́i. Gↄ̃pi iↄ nↄpi kũa a bɛ. A nↄpi yaa zɛ́ vĩo e à gɛ gaò. +Ɔ̃ Mↄizi nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ sɛ̀ a mà zwã̀akpɛwa ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ píi, aa gↄ̃̀ Dii pↄ́ ũ. +Tó ń nílɛ yã́ bee taa gↄↄzĩ, suabana a bↄ guei à Yudaↄ misi, aai bↄ. Mpi ń n de bɛdeↄ sↄ̃, á gaga. Tó gↄↄɛ bee taa yã́i n gↄ̃i kía na ũ, dé mɛ́ dↄ̃i? +Yosɛfu a mae ń a vĩ̀iↄ kàlɛ Egipi bùsu gumaau, à ń gbá bùsu pↄ́ Lamɛsɛ dɛ a mɛɛwia ũ, lá Falaↄ̃ↄ òwa. +Wɛzɛ̃ ń dↄ̃ao damɛɛ, asa ma n yãdilɛaↄ sìɛ. +Nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi wì laaidↄ aà yã́wa wì mɛ: Gbɛ̃́pi gbãaá Lua gbãa pↄ́ wì mɛ Gbãa Zↄ̃ↄɛ. +Kíaↄ, à lɛdamaɛ bee ma, dṹnia kpalablenaↄ, à ↄ̃nↄkũ sa. +A yã́i tò, onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, lá aaì nↄ̀ↄ kòlokpasai só, aaì wɛ́malɛ tã́aↄzi, mɛ́ aaì gbɛ̃dɛ, a maa aaↄ bùsupi vĩa? +Ezekiapi i Diipi gulɛsĩↄ ń aà gbagbakĩiↄ gbòoo lé? A ò Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi aa mↄ kúlɛ gbagbakĩi mɛ̀ndo aɛ, aai saowà. +N mae zĩ gbãa dàwɛ̃ɛ pãsĩpãsĩɛ. Mpi sↄ̃, zĩ gbãa ń aso gbia pↄ́ a dìwɛ̃ɛpio lao, wí misiilɛnɛ. +Tó gbɛ̃́ a nɛnↄɛ yìa zↄ ũ, a e bↄ lá zↄgↄ̃ɛ ì bↄwao. +Isailiↄ kí Yoaaza nɛ́ Yehoasi kpalablea wɛ̃̀ plaade guu ↄ̃ Yoasi nɛ́ Amazia gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ. +Dii á yeakↄ̃i ń á yea gbɛ̃́piizio kã́fĩɛ́, i liála lá wá yeáziwa, +Ɔ̃ a ònɛ́: Bui ń buio aa fɛlɛ ń kↄ̃o, màaɛ lↄ bùsu ń bùsuo. +Ɔ̃ à tↄkpà a plaadeɛ Ɛflaiũ à mɛ̀: Lua tò ma gↄ̃ nɛde ũ bùsu pↄ́ wà ma wɛtã̀u. +Ásuliↄ bɛ ń gbɛ̃peo á gbɛ̃́ↄ guuo. Ásuli á gbɛ̃́dee ga wɛɛlɛ à yãdↄwào. Mámɛmaa Dii. +Wekĩi saona Zadoki ń ãnabi Natão aa nísikauwà, aai aà dilɛ Isailiↄ kía ũ, í kuupɛ à wiilɛ à mɛ: Lua kí Salomↄↄ dↄ̃ ń aafiao! +Málɛ oɛ́, gbɛ̃́ↄ bↄ gukpɛ ń bɛaɛo dasidasi aa mↄ blɛblei n Ablahaũo ń Izaakio ń Yakↄbuo kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́iu. +À to gbɛ̃́ pↄ́ wà ń ká kpɛ́uↄ yã́ dↄágu lá á kúńnↄ kpɛ́uwa, ń gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ĩadamáↄ lá ámɛ wàlɛ ĩadawáwa. +Ma mae yãdàmɛɛ à mɛ̀: Ǹyↄ̃ ma yã́ kũa n sↄ̃u, ma yãdilɛnɛↄ da, n kua iↄ na. +Vĩ̀aↄ wɛ́ a kɛ̃́, swãdoↄ swã́ a wɛ̃, +Halana gà a mae Tela wáa Uluɛ, Babiloni bùsuu, gu pↄ́ wà aà ìu. +Àↄ kúwanↄ, wá bùsu kú á pↄ́ ũɛ. À zↄ̃lɛu, íↄ laatau, íↄ tↄↄlɛ vĩ. +asa tó wa bↄ sↄu, wáↄ ku mɛsaio. +Bui píi a mɛ: Bↄ́yãi Dii yã́ bee taa kɛ̀ bùsuɛ beeɛi? Aà pↄfɛ̃ zↄ̃ↄ bee taa dɛa ni? +Ɔ̃ Ɛlizi wèwà à mɛ̀: Gɛ ǹ oɛ̀ a fɛlɛ ń beeo, ãma Dii ↄ̀lↄmɛɛ a gaɛ. +Ɔ̃ Pilati ò saonkiaↄ ń dasi pↄ́ kú weↄnɛ: Mi tàae e gbɛ̃́piwao. +Buiↄ laatanaↄ lɛ́ lɛsuikɛkɛma, n kaalɛa vãi, ńyↄ̃ↄ ku bau lↄo. +Dii Nisĩna gò Sauluwa, ↄ̃ Dii tò tã́a pãsĩ dìɛ̀. +Ma buieↄ bãdɛ̀, ma ń bĩ́i gulɛsĩↄ dɛɛlɛmpà. Má tò an wɛ̃́lɛↄ gↄ̃̀ bɛziaↄ ũ, wìli a zɛ́kpaaↄ sɛ lↄo. Wa ku we lↄo, baa do. +Kɛ́ à tulalepi kà ma mɛwa, a kɛ̀ ma gɛ̀ kpɛlaa yã́iɛ. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ gɛ̃, à Alafe nɛ́ Levii è zↄ̃lɛa a ↄsikpɛu, ↄ̃ a òɛ̀: Mↄ tɛmazi. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ tɛ̀aàzi. +tó n kpálɛkɛ̀i ã́nusu ũ, mɛ́ n wɛ̀ɛlɛ àizɛɛ ulɛa ũ, +Wɛ̃́lɛ ì kã́fĩ nↄ̀sɛpuadeↄ sabai, gbɛ̃vãiↄ lɛ́ ì wɛ̃́lɛ dɛ. +Ablahaũ àizɛɛ pↄ́ àlɛ suò píi kwide kpàwà. Mɛkizɛdɛ tↄ́ bee mɛ̀ yãmaa kía. Bee gbɛa Salɛma kía bee mɛ̀, aafia kía. +Abisua Buki ì, Buki Uzi ì, Uzi Zelaia ì, +Ɔ̃ Aalona tɛ́sibↄ sɛ̀ lá Mↄizi òɛwa, à bàalɛ̀ gɛ̀ò bíla guu. A è gagyã kàńgu kↄ̀, ↄ̃ Aalona tulaletikàtɛa, à awakpàò Diiɛ gbɛ̃́piↄnɛ. +gↄↄ pↄ́ gudↄlɛia saanaↄ lɛ́ gulakɛ, mɛ́ luabɛ gbãadeↄ kúkua dↄ píii? +Ɔ̃ aa òɛ̀: Kí, gbɛ̃e ku dṹnia guu a fↄ̃ yã́ pↄ́ ńlɛ gbɛaɛ bee bↄↄlɛkɛo. Kíae ku à yã́ bee taa gbɛa màsokɛnaↄ n àsionaↄ ń saanyãdↄ̃naↄwao, baa kía sà gbãngbooɛ. +A yã́ mɛ́ tò za gↄↄ pↄ́ ma á Dii Yesu náaikɛa mà ń á yea Lua gbɛ̃́ↄ píizio, +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Babɛli kí Nɛbukanɛza ń a zĩgↄ̃ↄ zĩ̀ gbãa kà ń Tiideↄ. Ɔ̃ aso ń baade mikã ń ń gãuo wòlo, aàpi ń a zĩgↄ̃piↄ aai àie zĩ pↄ́ aa kà ń Tiideↄ yã́ musuo. +À a mae Lua kĩ́i wɛ̀ɛlɛ, a aà yãdilɛaↄ kũa, i Isailiↄ ↄlɛsɛo. +Ɔ̃ ma ń kpá yãbɛ̃ɛkɛaↄla ń yãdilɛa pↄ́ wìli wɛ̃ni e a guuoↄ. +Dↄaana káau pↄ́ dↄ̀aamɛɛↄ aso gbia tↄ̃̀ gbɛ̃́ↄwa, aa pↄblea ń vɛ̃ɛo sì baadewa ń ã́nusu ↄwatɛ̃ blablao. An ìwaↄ gbãablèmá lↄ. Mapi sↄ̃ mi kɛ màao, asa má Lua vĩa vĩ. +yã́ pↄ́ má ò guɛ bee musu ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ, ma mɛ̀ a gↄ̃ yàaa láaipↄ ũɛ, lá à swãsɛ̀i à azĩa bùsamɛɛ, à a ulada ga kɛ̃̀ à ↄ́ↄlↄ̀, ma aà yãmà má sìaànↄ. Ma Dii mámɛ má ò. +Asa wá ibɛɛↄ gbɛsi dɛ lán wá gbɛsiwao, baa ampiↄ aa dↄ̃ ńzĩawa. +Vãi pↄ́ á deziↄ kɛ̀ á bùsuu ń Yelusalɛũ zɛaↄ guuo ń á kíaↄ ń ń naↄ ń ápiↄ ń á naↄ sã̀águ yã̀? +Bee ↄ́ ↄ̃ málɛ dↄ, ma wɛ́i lɛ́ kwɛ́. Nↄ̀sɛninina kumanↄ kãio, wàlɛ wɛɛlɛ ma nisĩna suo. Ma nɛ́ↄ gↄ̃̀ gii, asa ibɛɛ gbãamↄ̀mɛɛɛ. +Zĩbeezĩ sa Isaili kↄ̃naↄ na gbɛ̃́ pↄ́ lɛ̀lɛmápiↄ kpɛ lↄo. Yakↄbu bui pↄ́ bↄ̀piↄ, Dii an Lua Kuaadoade ↄ̃ aa nai ń sĩanao sa. +Gↄↄ soplapi guu aali gbãbↄ saokĩiɛ, i gↄ̃ ma pↄ́ ũ, aai na zĩwa. +Dii, ń maa, n yãkɛkɛaↄ zɛ́ vĩ. +Bee gbɛa tó Lua gbɛ̃́ kà ↄdawa ń àizɛɛo, mɛ́ à aà gbà zɛ́ aà pↄnakɛò, aà zɛ ń a luakpamao, aà a zĩ sáaukpa. Lua mɛ́ aà gbà. +Tó gbɛ̃́ pↄtuo sɛ̀ a gbɛ̃́deewa mɛ́ a gue kɛ̀ĩa a dii kpɛ ge pↄ́pi gàn nò, a a fĩaboɛ. +Tó ma mɛ̀ má aà yã́ dↄ gbɛ̃́ↄguo, má yão ń aà tↄ́o lↄo, aà yã́pi ìↄ ma sↄ̃ tɛ́kũɛ, ìↄ dɛ lá wà tɛkà ma mɛ guuwaɛ. Yã́pi kṹkũa ì ma wãɛ, má fↄ̃́o. +Tó aai seela plaapiↄ si aa n yãmà sↄ̃o, Niili í tↄ́ ǹ kↄ́lɛ tↄↄlɛ, a li au ũɛ. +Wà lɛkpàaĩaàzi Yelusalɛũɛ, ↄ̃ à bàalɛ̀ tà Lakisi. Ɔ̃ wà gbɛ̃́ↄ gbàɛ, aa pɛ̀lɛaàzi aa aà dɛ̀ we. +Aà kpalablea wɛ̃̀ sɛ̃́ia mↄ sɛ̃́ia guu, à Dii kpɛ́ zɛ́ wɛ̃̀, à a gbaↄ kɛ̀kɛ. +Aà yãdaanɛ́ bↄ̀ gbɛ̃́ↄ saɛ, asa ì danɛ́ ń ikooɛ, ìli kɛ lán Mↄizi ikoyãdanɛdeↄwao. +Gbɛ̃nazĩna a bɛɛɛ dↄ̃o, wìli e dṹnia guuo. +Yesu ɛ̀a ń lá à mɛ̀: Kɛ́ ma pɛ̃ɛ mɛ̀n sopla ɛ̀ɛ má kpà gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ↄwa (4.000), a a miↄna sɛ̀lɛ sↄ ũma ni? Aa wèwà aa mɛ̀: Sↄ̀ soplaɛ. +Ńsu gɛ̃ ua pↄ́ wàlɛ pↄnakɛuo, ńsu zↄ̃lɛ ǹ pↄble ǹ igbɛ̃ńnↄo. +Dii kɛ̀ lá à lɛgbɛ̃̀ɛ̀wa, ↄ̃ me àↄ kuwà yã́i. +Tó pↄ́pi ɛ̀a lɛ́ fù kpa lↄ àlɛ lia, aàli pↄ́pi kátɛu à tɛ́kũ. +ↄ̃ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́, wɛ̃́lɛ kpeletaaↄ ń kpàa wei? Ɔ̃ wà tↄkpà bùsupiɛ Kabulu e ń a gbão. +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀ á yã́ pↄ́ a mɛ̀ á yía wɛ̃́lɛɛ bee ń a zↄ̃ɛwiaↄwa yíamá píiɛ, kɛ́ wɛ̃́lɛpideↄ swã́ gbãa kɛ̀, aai a yãmao yã́i. +Yã́ beeↄ gbɛa kɛ́ kí Aasuelu pↄ wèe, yã́ pↄ́ Vasiti kɛ̀ɛ̀ ń yã́ pↄ́ a dìlɛ aà yã́ musuo i sãaàguo. +À ma zĩ Yelusalɛũ ń Yuda wɛ̃́lɛↄ ń ń kíaↄ ń ń gbãadeↄwa, kɛ́ aa gↄ̃ bɛzia ũ, sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ, láanipↄ ũ, gbɛ̃́kabↄ ũ, lá a ku gbãɛwa. +Zoã dↄaanaↄá sↄũↄnɛ, Nↄfu gbãadeↄ sã́sãaɛ. An bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ lɛ́ ń gbɛ̃́ↄ liaa. +Ɔ̃ Samuɛli òɛ̀: Nílɛ màa, mí yã́ pↄ́ Dii òmɛɛ gwãasĩnaa onɛ. Ɔ̃ Saulu mɛ̀: O. +Pↄ́piↄ wɛ́ dↄnzi ḿpii, kɛ́ ǹ blɛ kpámá a gↄↄwa. +Ɔ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ fɛ̀lɛ, aa kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ taawa. Kɛ́ aa bↄ̀ Kɛila, ↄ̃ aa gɛ̀ gu pↄ́ aa yei. Kɛ́ Saulu mà Davidi bↄ̀ Kɛila, i gɛ́ we lↄo. +Laaidↄa dàa yã́waá ĩ́isɛa ń Luaoɛ. Ade lí misiilɛ Lua ikoyãɛo, a fↄ̃ seo. +Ga ń wɛ̃nio ku lɛ́uɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ye yãoai a a gbɛe. +a soolode Amiɛli, a soplade Isakaa, a swaaↄ̃de Puletai. Asa Lua mɛ́ ɛ̀fãaikɛ̀ Ɔbɛdɛdↄũpiɛ. +Tó wà zĩ̀gãalɛ̀ wɛ̃́lɛu, sↄ̃ lí kɛ̃́ gbɛ̃́ↄguo lé? Tó músi gɛ̃̀ wɛ̃́lɛu, Dii mɛ́ tòo lò? +Baona yã́ musu aa dɛ Lua ibɛɛↄ ũ á yã́i. Lua gbɛ̃́ↄ sɛa yã́ musu aa dɛ Lua yenzideↄ ũ an deziↄ yã́i. +Má ye n náaikɛnsaiↄ gĩyãio, kɛ́ aaliↄ n yã́ kũao yã́i. +Yã́pi guu gbɛ̃e su a gbɛ̃́ taiinkɛ ge à tàaekɛɛ̀o, asa Dii mɛ́ a mↄaka gbɛ̃́ bee taaↄwa, lá wa dↄaa wá òɛ́ wa a lɛzàwáwa. +Wá sĩana onɛ́ ń yeańzio, wí gbã́ yã́pii musu naa Kilisi pↄ́ dɛ mi ũwa. +Àli fĩabonɛ́ píi. Àli wɛ̃̀ↄ̃a kpá a sinawa, íli á pↄ́ↄ lá sí lↄ. Àli misiilɛ gbɛ̃́ pↄ́ dɛ à misiilɛɛ̀. Àli gbɛ̃́ pↄ́ dɛ à aà yãda yãda. +Gↄↄ bee má yãkɛ gbɛ̃́ pↄ́ gbãamↄ̀ɛ́ↄnɛ. Má á gbɛ̃́ tↄ̃̀ↄlɛnaↄ misi, má á gbɛ̃́ pↄ́ wà ń yáↄ kãaa. Bùsu pↄ́ wà widàuwáↄ guu píi, má á tↄbↄu, má á kpɛla. +Má báaadau, mí kũ̀sũa diɛ̀, má blɛ kpa a wɛ̃nadeↄwa aa kã́. +Má kú lↄ̀ↄɛa. Wɛ̃́ndia pↄ́ mↄ̀ ítↄi, mɛ́ má òɛ̀ aà ma gba í yↄↄ mà mi, +Lua, ma suaba, asa í ma kũ ma nↄɛɛ. +Wegↄ̃ↄ à sosa badeↄ sɛ̀ ń sosa nɛ́ↄ, ↄ̃ aa gɛ̃̀má ń bao. Kɛ́ gbɛ̃́ↄ sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄpi è ń sosaↄ sãnu, aa Pↄlu gbɛ̃a tò. +Lá bã ìↄ ka bãwɛna bãkabↄ pai, màa mↄafili ń ua pà, ↄ̃ aaì kɛ ↄdeↄ ũ wà gbãakũ, +Wea zàũzaũ mɛ́ ma pↄblea ũ, ma aaukɛa ì bↄlɛ ma lɛ́u lán íwa. +Dii Salomↄↄ gbà ↄ̃nↄ lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ̀wa. Hilaũ ń Salomↄↄo na ń kↄ̃o, ↄ̃ aa lɛdoũkɛ̀. +Aa zĩka ń São, Sã i zĩblemá, asa diiↄ Diiɛ mɛ́ kíaↄ Kíaɛ. Aà gbɛ̃́ náaide pↄ́ à ń sisi à ń sɛ́ↄ kuaànↄ. +ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Egipi zĩgↄ̃ↄnɛ ń ń sↄ̃́ↄ ń ń sↄ̃́goↄ. À Ísia Tɛ̃a kũ̀aamá gↄↄ pↄ́ aalɛ pɛ́lɛázi, à ń mìdɛ míↄ. +Isailiↄ kí Yoasi wèwà à mɛ̀: Libã bùsu lɛaa lɛ́kpãsãkɛ̀ Libã bùsu sɛdɛ líɛ à mɛ̀, aà a nɛnↄɛ kpã́sã a nɛ́wa, ↄ̃ Libã bùsu wài mↄ̀ ↄ̃zↄ̃̀ lɛaapiwa. +Dii tò yã́ bↄ̀wanↄ na. À mↄ wà gɛ́ yã́ pↄ́ Dii wá Lua kɛ̀ dau siuinɛ́ Siↄna. +Gbɛ̃́ pↄ́ Nɛbukanɛza ń naaa à tàòↄ dasilɛn kɛ: Aà kpalablea wɛ̃̀ soplade guu ↄ̃ à tàńnↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa gɛ̃o ń bao ń àaↄ̃o (3.023). +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi ò Filipiɛ: Omɛɛ, dé musu ãnabi bee òui? Aà zĩa yã̀ ge gbɛ̃pãleɛ? +Aà kua Mↄabu bùsuu we a mà Dii a gbɛ̃́ↄ wɛ̃nagwà à ń gbá blɛ, ↄ̃ à sↄukɛ̀ à tá ń a nɛ́ napiↄ. +Má yã́ vĩ dasi mà o á yã́ musu, mí yãdaoála. Gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩá sĩandeɛ, yã́ pↄ́ má mà aà kĩ́i ↄ̃ mi o dṹniaɛ. +Mↄizi ikoyã láu à mɛ̀, ásuli lɛsↄkpa zu pↄ́ lɛ́ pↄgbɛ̃ɛo. Zuↄ yã́i ↄ̃ Lua yã́pi òia? +A yã́ mɛ́ tò Dii pↄ́ Ablahaũ bↄ̀ yã́ɛ bee ò Yakↄbu buiↄ musu: Wí a Yakↄbu buiↄ kũ lↄo, an gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i lↄo. +Ɔ̃ Mikali tã́a sɛ wùlɛ liiwa, à blè báa sɛ kà tã́api mia, ↄ̃ à zwãa kùa. +Dii yã́ vĩ ń Yudaↄ, a Yakↄbu buiↄ dàa wínɛ́ ń musu, i fĩabonɛ́ ń yãkɛawa. +Lá wà ã́nusu lɛ́ dìlɛ kpaaũkpɛu, màa saonaↄ lí pↄ́ ↄ̃a dilɛ. Ãnusu do galaũ baoɛ. +O Isailiↄnɛ aa mↄnɛ ń nísi wásawasao filiaↄ nabↄ ũ, kɛ́ aaↄ naa gↄↄpii. +Tó gbɛ̃́ wↄ́ↄ fↄ̃̀ yãònɛ, ńyↄ̃ mɛnaòoa? Asa ma lɛ́ a fↄ̃ àↄ kpaaũao. +Màa ali gbãbↄ ma kúkĩiɛ Isailiↄ gbãsĩ ń ń tàaeↄ ń ń duunao yã́i píi, i kɛ màa lↄ kpaaũkpɛ pↄ́ kú ń bòo gbãlɛauɛ. +Kaa da ǹ liai, ní zwãa ta kaapilɛ. +Wá dↄaanaↄá sↄũↄnɛ, aali yãgbɛa Diiwao. A yã́i tò an yãe lí bↄ maao, ↄ̃ an gbɛ̃́ↄ fã̀aa píi. +Málɛ bee oɛ́, kɛ́ gbɛ̃e su á sã́sã ń lɛnaoo. +Dii n gba ↄ̃nↄ ń wɛzɛ̃o gↄↄ pↄ́ a n dilɛ Isailiↄnɛ, kɛ́ ǹyↄ̃ aà ikoyã kũa. +Wa gↄ̃ pↄ́ yáalↄaↄ ũ wá saɛdeↄnɛ, láanipↄ ũ gbɛ̃́ pↄ́ liaawáziↄnɛ. +Pↄ́pii ì ń kpasa, kpasapi yã́ gɛ̃̀ oaa. Gugwaa lí mↄ́ wɛ́wao, yãmaa lí swã́ pao. +Ma mɛ̀ má dɛdɛ lípiwa, mí a bɛ kṹ. N yↄ̃́ dɛmɛɛ lán vɛ̃ɛ kↄ́wa, n lɛ́ĩana dɛ lán mao gĩwa. +Tó a mↄ saoimá mɛ́ a sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń á nɛ́ↄ, áↄ gbãlɛa á tã́aↄ yã́ musu e ń a tiaoɛ. Lá màaɛ Isailiↄ, má we à yãgbɛaao. Ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao má we à yãgbɛaao. +Kàelɛↄ ń lɛaaↄ kúlɛ ń kpɛ́ gbãaↄwa, lɛsikao ń gàagaao a da ń zɛgikĩiↄla. Aↄ dɛ gbɛ̃gbonaↄ tòo ũ, kooↄ bɛ ũ. +Lá Lua tò yã́ bↄ̀wanↄ na a náai pↄ́ wálɛ kɛ yã́i, wá naaànↄ sa ń wá Dii Yesu Kilisi gbãao. +Kɛ́ Maliama kà gu pↄ́ Yesu kúu, kɛ́ à aà è, à kùlɛ aà gbázĩ a òɛ̀: Dii, tó ń kú la yãa, ma dãↄ a gao. +aa mɛ̀: Ãmi! Wá Lua mɛ́ tↄ́ vĩ ń gawio ń ↄ̃nↄo ń sáabuo ń bɛɛɛo ń ikoo ń gbãao gↄↄpii. Ãmi! +Ɔ̃ à gbɛ̃́ zĩ̀ Zãa Dailɛna mi zↄ̃i kpɛ́u. +Ma waasokɛ̀ Damasi gĩa ń Yelusalɛũo, ↄ̃ má kɛ̀ Yude bùsu gupiiu ń buipãleↄ kĩ́io. Má ònɛ́ aa nↄ̀sɛlilɛ aa zɛ ń Luao, aai yã́ pↄ́ a to wà dↄ̃ aa nↄ̀sɛlìlɛ kɛ. +Ma yãↄ̃maↄ kↄ̃̀ ma nↄ̀sɛ guu, ma bↄ ma wɛ́tɛ̃api guu. +To Davidi bui Yesu Kilisi pↄ́ bↄ̀ gau yã́ àↄ dↄngu. Baona pↄ́ mi kpan we. +ↄ̃ à Puliũ dikpɛpi dìlɛ a gↄↄwa, lá aàpi ń kía na Ɛsitɛɛo dìlɛnɛ́wa, lá ampiↄ sↄ̃ aa sì wà kɛ ń ń buiↄ ń kpɛ ń lɛyeo ń ↄↄlↄo. +Vãikɛna sↄ̃ ìↄ ku vãiwaɛ, ìli a gbɛ̃́ wɛ̃nagwao. +Lá wà yáasikɛ̀ za ziwa wà mɛ̀: Yãvãi ì bↄ vãikɛnaↄ kĩ́iɛ. Má ↄkãmao. +Tó gↄ̃ɛ mikã wòlo, migbaadeɛ, a gbãlɛao. +Isaili pↄ́ kú Yuda wɛ̃́lɛ guuↄ ↄ̃ Lↄbↄaũ gↄ̃̀ ń kía ũ ńtɛ̃ɛ. +À a lo pìla gↄ̃̀ↄ, à mɛ̀ mà mi, í kpá ma yiongoↄwa lↄ. Má mì ↄ̃ a kpà ma yiongoↄwa. +Kɛ́ wà zɛ̀ò wà da Itali zɛ́u, ↄ̃ wà Pↄlu ń dakpɛuna kĩnieↄ nà sosa bade pↄ́ wì mɛɛ̀ Zuliuɛ a ↄzĩ. A dɛ sosa gãli pↄ́ wì mɛ Sezaa sosaↄ dↄaanaↄ do ũ. +Miliↄ yã́ pↄ́ málɛ kɛ gbadↄ̃o, asa mili yã́ pↄ́ má ye mà kɛ kɛo, yã́ pↄ́ má ye mà kɛo ↄ̃ mi kɛ. +Nↄ̀ↄmusuↄ pàlamá aa pũ̀namá, ↄ̃ aa ń bùsu yàa, an wɛ̃́lɛↄ tɛkũ̀, gbɛ̃e ku we lↄo. +À duuna pↄ́ a mae kɛ̀ↄ kɛ̀ píiɛ, i azĩa kpa Dii a Luawa lá a dezi Davidiwao. +À aà táasilɛ ń gã̀ao ń ↄ̃wãao, à aà táasilɛ ń goeo ń kulɛo. +Aa zĩkà ń Ageli buiↄ ń Yetuuo ń Nafisio ń Nↄdabao. +Bↄ́ mɛ́ táaò lɛ́ su lán louwa, lán felenguuluↄ sua ń kpɛ́uwa keei? +Ɔ̃ nↄɛpi aà kũ̀ a ulawa à mɛ̀: Wúlɛmanↄ. Ɔ̃ Yosɛfu a ula tòɛ̀ we, à bàalɛ̀ bↄ̀ bàasi. +Nɛbukanɛza Dii kpɛ́ pↄeↄ sɛ̀lɛ tàò, a kàlɛ a bɛ Babɛli. +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Kɛ́ à wá dãe dìlɛ káalua ũ, bee maa yã̀? +Tó a koezↄ̃̀ wɛ̃́lɛei gↄↄpla, álɛ zĩkańnↄ kɛ́ à wɛ̃́lɛpi si yã́i, ásu mↄo tↄ̃ lí pↄ́ wì a bɛ bleↄwao. Àliↄ lípiↄ bɛ ble, ásu zↄ̃o. Líↄnɛ, i kɛ gbɛ̃nazĩna pↄ́ a mↄmá zĩuↄ no. +a ònɛ́: À yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ gbã da á sↄ̃u píi, kɛ́ à e o á nɛ́ↄnɛ aa laaika, aaↄ ikoyãpiↄ kũa píi. +Kɛ́ aa gì lɛ́ aà lala, ↄ̃ à a mi fɛ̀lɛ a ònɛ́: Á gbɛ̃́ pↄ́ i duunakɛ yãao, aà aà pá ń gbɛo sɛ̃́ia. +Egipiↄ kía pↄ́ àlɛ a náaikɛpi gwa. A dɛ lán fee lípan wíwiawaɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ gbãaèwà, ì aà zↄ̃ a ↄuɛ. +Beewa n dↄ̃a n gbɛ̃do pↄ́ dↄ̃a i paɛ̀o Kilisi gà aà yã́i ↄ̃̀ↄkpà. +Gbɛ̃́ pↄ́ nↄ̀sɛ vĩ aà yã́pi ma. +Isailiↄ kía ń Yudaↄ kí Yosafao gɛ̀ Lamↄtu Galada. +Aa Gada buiↄ wɛ̃́lɛeↄ è lↄ, gbɛ̃dɛna misiwɛ̃lɛ Lamↄtu pↄ́ kú Galada bùsuu, Maanaiũ, +A yã́i tò ma Dii Zĩgↄ̃de má musu dee ma pↄkũma yã́i, tↄↄlɛ i lualua za a zĩ́nau ma pↄpaa zↄ̃ↄ gↄↄ. +A maa kɛ́ máↄ á yã́ kũa ápii màa, asa á yã́ dↄ ma sↄ̃wa. Ma daakpɛun nò, ma zɛa ń baonapio a sĩana bↄa yã́in nò, ápii á ↄ ku zĩ pↄ́ Lua dàmɛɛ a gbɛ̃kɛu guu. +À gɛ̀manↄ we, ↄ̃ ma gↄ̃ɛe è, aà mɛ dɛ lán mↄgotɛ̃wa. A zɛa bĩ́ibↄlɛu, mɛ́ a bapuna ń fee pↄyↄ̃bↄo kũa. +Kɛ́ à kà Simↄↄ Piɛɛ kĩ́i, Piɛɛpi òɛ̀: Dii, ḿmɛ ńyↄ̃ ma gbá pípimɛɛa? +Ãma wà gbɛ̃́piↄ pↄ́ↄ sìmá, wà ń naaa zĩ̀zↄↄ ũ, wà ń tata ɛuɛ, ge wà ń ká kpɛ́u ḿpii. Aa gↄ̃̀ zĩ̀zↄↄ ũɛ, gbɛ̃e ku à ń bↄo. Aa gↄ̃̀ zĩ̀ ài ũɛ, gbɛ̃e ku à mɛ wà ń gbaɛo. +Tã́apinaↄá pↄe no, an zĩ pↄ́ ń pↄ dↄwàↄ ài vĩo. An seelamaakɛnaↄá vĩ̀aↄnɛ, an yãdↄ̃sai a widamá. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Dé mi ń a tↄ́on lai? +E Saulu àↄ gɛ́ mↄ́i, Dii dↄ̀aa à yã́pi kã̀ Samuɛliɛ a swã́wa à mɛ̀ +Gbɛ̃́piↄ kɛ̀mɛɛ wɛ̃naũ, asa a gↄↄ àaↄ̃n la kɛ́ aa kumanↄ, aa pↄe vĩ aa ble lↄo. +Tó i aà kpákpa sↄ̃o, ↄ̃ à ↄzↄ̃̀aàzi, ge à aà pà ń pↄ́o kã́ndo ĩ́isɛaaànↄ sai, +Á è Davidi wɛ̃́lɛ bĩ́i gufooↄ dasi, a i kũ̀sũa dì íkalɛkĩi pↄ́ kú zĩ́lɛ guu. +Lua ì yãkɛ a zɛ́waɛ. A gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ á wɛtãↄ wɛtã, +Saonkiaↄ ń Yuda gbãadeↄ píi lɛ́ yã́ wɛɛlɛ dↄ Yesuwa aa e wà aà dɛ. +Kí tò ã́nusuÀ yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ lá a mae Amazia kɛ̀wa. +A plaade Ilikia, a àaↄ̃de Tabalia, a síiↄ̃de Zakali. Osa nɛgↄ̃ɛↄ ń a dãunaↄ gbɛ̃ↄn kuɛaaↄ̃ɛ. +Dii, fɛlɛ su n pilakĩi, mpi ń n kpagolo ikodeo. +Aawo, má òɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ wà mɛ̀ wá gbɛ̃́ɛ, mɛ́ a dɛ nↄdãakpana ge bĩide ge saona ge lɛvãide ge wɛ̃dɛna ge gbɛ̃blena ũ, ásu yãalɛaànↄo, ásu ↄkãaaaànↄ seo. +A gↄ̃naↄ ì dagua káau lán lí pↄ́ ìↄ í vĩ ĩatɛ̃ gbãaiwa, +Ma nɛ́, ǹ n nↄ̀sɛ wɛ̃mɛɛ, wɛ́tɛ ma yãkɛai. +Aa wèwà aa mɛ̀: Gbɛ̃eↄ ì mɛ Zãa Dailɛnaɛ, gbɛ̃eↄ ì mɛ Ɛlia. Wì ɛa mɛ lↄ ãnabi yãaen n ũ. +Lua, ńyↄ̃ to n ibɛɛↄ aaↄ n yáalↄ e bↄɛ ni? n wɛ̀lɛↄ aaↄ sakangu láasai yã̀? +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, Lua nɛ́ↄn wá ũ tia, mɛ́ lá wáↄ dɛ i bↄ gupuau yãao. Wá dↄ̃ kɛ́ gↄↄ pↄ́ à mↄ̀, wáↄ dɛ láaàwa, asa wá wɛsiaàlɛ, wí aà e lá a dɛ. +Malaika pↄ́ aai zɛ ń ń luakpamaoo aa pãkpà ń kúkĩiziↄ sↄ̃, Lua ń ká gusiau yeyea ń mↄdaonao àↄ dↄmá gↄↄpiiɛ e yã́kpalɛkɛgↄↄ zↄ̃ↄ zĩ́. +Wa ò lↄ, tó gbɛ̃́ lɛ́ gí a nazi, aà gínzila kpawà. +Yosɛfu nɛ́ Ɛflaiũ buiↄ guu Amihudu nɛ́ Ɛlisama. Yosɛfu nɛ́ Manase buiↄ guu Pedazuu nɛ́ Gamaliɛli. +O gbɛ̃́ↄnɛ an baade gↄ̃ɛ ń nↄɛo ã́nusu pↄ́ↄ ń vua pↄ́ↄ gbɛa gbɛ̃́ pↄ́ á vĩ Egipi gbɛ̃́ ũwa. +Zĩgↄ̃ↄ sì lákpɛu ḿpii, we zↄ́ lì lɛ́ lɛ́lɛ zĩ́lɛ. +Aa ↄ̃a pↄ́ kú Dii kpɛ́u nà zĩkɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ ń ↄzĩ ń zĩpikɛnaↄ. +Lua kɛ̀ màa kɛ́ Gedeↄ̃ↄ nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwiↄ dɛdɛa yã́ e wi Abimɛlɛki musu ń aà gbɛ̃́ Sikɛũde pↄ́ an ↄ ku a guuↄ yã́iɛ. +Luapi sↄ̃, aà yãkɛaↄ bↄ̀lɛi, Dii yã́ sãa vĩo. A dɛ sɛ̀ngbao ũ gbɛ̃́ pↄ́ nàaziↄnɛ. +Tó n lɛdàwà aà mikɛ̃ a vãikɛawa sↄ̃, mɛ́ i mikɛ̃wào, ade a ga a duuna yã́iɛ, mpi sↄ̃ n nzĩa mìsiɛ. +Tó n ĩadà ma nɛnↄɛↄwa ge tó n nↄ pãleↄ sɛ̀ lↄ, baa tó wá kú kↄ̃ kĩ́io, ǹyↄ̃ dↄ̃ sã́asã kɛ́ Lua mɛ́ wá yã́pi seelade ũ. +Kɛ́ Falaↄ̃ↄ è lou ń lougbɛo ń loupũnaao zɛ̀, à gì lɛ́ duunakɛ, aà swã́ gbãakũ̀, aàpi ń a ìwaↄ. +Wá dↄ̃ Lua pↄkɛaↄ píi lɛ́ aaukɛ ń wãwão e tia. +Ma n yã́ dà ma sↄ̃ guu, kɛ́ másu duunakɛnɛo yã́i. +Á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ gɛ̃ laↄ, ma yã́ lɛ́ kɛɛ́ yãe ũo lé? À wɛ́sɛ à gwa tó yãↄ̃mae kà pↄ́ pↄ́ wa kpàmaziɛwa. Dii mɛ́ kpàmazi a pↄkũma pãsĩ bↄbↄaa gↄↄƆ̃ wã́anɛ ò kɛ́wa, lootɛ̃ ò kɛ́wa. +A yã́i ma Dii Lua ma mɛ̀, lá ńlɛ e n ↄ̃nↄ kàmawaɛ, +Wii gbãa da ń guu, ↄ̃ Falisi pↄ́ aaì Mↄizi ikoyã danɛ́eↄ fɛ̀lɛ ń lɛkpaa gbãao aa mɛ̀: Wi yãvãie e gbɛ̃́ɛ beewao. Tó nisĩna ge malaika mɛ́ yãòɛ̀ sↄ̃ bɛ? +Kɛ́ aa yã́pi mà, an pↄ pà, ↄ̃ aa nà wiiwa aa mɛ̀: Ɛfɛsɛdeↄ Aatɛmi zↄ̃ↄ. +Aa òɛ̀: Yosɛfu bɛ̃́ɛ e tia, ↄ̃mɛ Egipi bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Ɔ̃ maepi kɛ̀ sã́ii, i sio. +Falaↄ̃ↄ ò Mↄiziɛ: Gomɛɛ we! Ńsu tó wá wɛ́ kɛ síiↄ̃ lↄo. Zĩ́ pↄ́ wa wɛsìkↄ̃lɛ, n gaɛ. +Baa kɛ́ yãvãi ìↄ na aà lɛ́ɛ, mɛ́ ìↄ ulɛa aà lɛ́na zíɛ, +Mámɛ ma dↄaa ma yãò, ma á suabà, má dàɛ́ á dↄ̃̀, i kɛ dii zĩ̀lo pↄ́ kú á guue no. Ámɛ á ma seeladeↄ ũ, kɛ́ mámɛ má Lua ũ. +Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua mɛ̀, n láↄ kpã̀sã saona Zefania, Maasea nɛ́ɛ ń nzĩa tↄ́o ń saon kĩniↄ ń Yelusalɛũdeↄ píi n mɛ̀, +Ɔ̃ Sãusↄ̃ↄ na lɛ́ ↄ́ↄlↄɛ̀ à mɛ̀: Ń zamaguɛ fá! Ń yemazio. N yãe ò ma gbɛ̃́ↄnɛ, mɛ́ ni a yáasi omɛɛ sↄ̃o bɛ. Ɔ̃ a òɛ̀: Mi o ma mae ge ma daɛo, ↄ̃ ḿmɛ má onɛa? +Lua, nↄ̀sɛpua damɛɛ, ɛa to ma sↄ̃ àↄ dilɛa. +Nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn àaↄ̃piↄ mɛ́ gɛ̀ gɛ̃̀ Filitɛ̃ↄ bòou, aa Bɛtɛlɛũ bↄlɛ lↄ̀ↄi tↄ̀ aa sùò Davidiɛ. Ɔ̃ i we mìo, a tↄ̃̀lɛ Diiɛ saoi ũɛ. +Ì to fĩi nɛ́ bↄbↄ, i gↄ̃ nɛade pↄnade ũ. Àleluya! +Aà yã́ Yudaↄ sↄ̃ blè, an lɛ́ kɛ̀ doũ, ↄ̃ aa lɛ́kpãsãkɛ̀ɛ̀ aa mɛ̀: Su ń n gbɛ̃́ↄ píi. +A kↄ̃fĩ a gɛ́ e dṹnia lɛ́wa, asa Dii a bↄbↄ ń bui píioɛ, a yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃nazĩna píio, i fɛ̃nda si vãikɛnaↄgu. Dii mɛ́ ò. +Ãnabikɛyãɛ bee dɛɛ́ yã́ pↄ́ kú taala nanaau ũ píi. Tó á kpà kyokɛnawa aà a kyokɛ, a mɛ á fↄ̃́o, asa a nanaaɛ. +Wà Egipiↄ ↄ̃nↄ dàda Mↄiziɛ píi, à gↄ̃̀ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ yãoa ń yãkɛao guu. +Aa gbɛ̀awá ńzĩa awa ń awao, wà ń gba zɛ́ ń ↄ e àↄ ku Lua gbɛ̃́ↄ kámasa guu. +Dakpɛunaↄ dↄ̃̀anapi líↄ yãe kã̀a vĩ Yosɛfu musuo, kɛ́ Dii kuaànↄ, mɛ́ ìↄ aà daɛ ń gòmio yã́ pↄ́ àlɛ kɛ píi guu. +Ɔ̃ Yesu yã́zãsìmá à mɛ̀: Ma Mae ìↄ zĩkɛ kã́mabosaiɛ, màa málɛ kɛ sↄ̃. +À gbɛsi pàa guwaiwaiu, à í kpàmá zↄ̃ↄ lán ísia íwa. +À bↄ̀ ń a gbɛ̃́ↄ, aalɛ pↄnakɛ, gbɛ̃́ pↄ́ a sɛ̀piↄ guladↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye sòlei ye duunaiɛ, yã́gbãaona ì músii azĩaɛ. +Wà aà yã́ ò Soũ lá guu wà mɛ̀: Aà bɛ a gↄ̃ uazĩ ũɛ, gbɛ̃e aↄ ku a guu lↄo. Wa ò lↄ: Sema gbɛ̃pãle zↄ̃lɛ aà gbɛu. +Yãfaasai wàaipaaá duunaɛ, gbɛ̃e líↄ ye gbɛ̃́laanikɛna gĩyãio. +Kɛ́ wà bíla gbàɛ, ↄ̃ Yesu gɛ̃̀ kpɛ́u à nɛ́pi ↄ kũ̀, ↄ̃ à fɛ̀lɛ. +Waiyoo ápiↄ! Á dɛ lán mia kpɛɛna pↄ́ wìↄ táaowà dↄ̃saiwaɛ. +Davidi ɛ̀a Isaili pↄ́ à ń sɛ́ↄ kã̀aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi (30.000). +ãma mapi, má saoma ń sáaukpaao, má lɛ́ pↄ́ má kɛ̀ma fĩabo. Dii mɛ́ ì ń suaba. +Ɔ̃ Mↄizi ikoyãdanɛdeeↄ fɛ̀lɛ yãò aa mɛ̀: Mɛtulu, n yãmaa ò. +Ɔ̃ à mɛ̀: �� dikpɛ dilɛ Baali pↄ́ ũ. Ɔ̃ wà a kpàwakɛ̀. +Ípi mɛ́ dɛ á dailɛkɛa pↄ́ ì á suaba taa ũ tia. Dailɛkɛapiá mɛ̀ gbãsĩwoloa yã́ no. Lɛgbɛ̃a Luaɛ ń nↄ̀sɛpuaoɛ. Ì á suaba kɛ́ Yesu Kilisi bↄ̀ gau yã́i. +Sɛa za gbã á tó vĩa dṹnia buiↄ kũ píi, sↄ̃ i kɛ̃́ńgu á yã́i. Tó aa á bao mà, aa sↄ̃̀deedeekɛ, gili i gɛ̃ńgu á yã́i. +À zɛ̀ ń taasideↄ ń wɛ̃nadeↄ, ↄ̃ yã́ bↄ̀ɛ̀ maa. Kɛ́ a ma dↄ̃ yã́in weo lò? Ma Dii mámɛ má ò. +asa a è a dãe tãana ń zão daa, mɛ́ à yã́ pↄ́ gↄ̃ɛpi òɛ̀ mà. Kɛ́ à gɛ̀ aà lè ń yiongoↄ lↄ̀ↄɛa, +A gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ ń a gↄↄ sopladeo àli kↄ̃kãaa à ma sísi. Ásu zĩe kɛ gↄↄ beeↄ zĩ́o, sema blɛkɛa gbɛ̃́piiɛ bàasio, a lɛ́n we. +Aaìↄ wɛɛlɛ zↄ̃lɛ lousisikpɛ zↄ̃lɛkĩi maaↄ guu ń blɛble zↄ̃lɛkĩi maaↄ. +Fɛlɛ zɛ. Ma bↄ mↄma kɛ́ mà n sɛ ma zĩkɛna ũɛ, níↄ dɛ yã́ pↄ́ ń è ń yã́ pↄ́ má ↄlↄnɛo seelade ũ. +À laaika. Ásu to asiakɛ ń wɛ̃dɛkɛo ń wɛ̃nikãakɛao á laai síwáo, kɛ́ aà mↄgↄↄ su á kṹ kã́ndo lán baiwao yã́i. +Bↄ́yãi á yãkɛkɛa a zɛ́wa dↄ̃ ázĩao ni? +Dii ì káakuna ua wí, ì to gyaa kↄↄↄ ku a gbɛu. +À ɛ̀a òmɛɛ lↄ: Ńyↄ̃ ɛa yã́ pↄ́ aalɛ kɛ a bɛ̃̀ɛ dɛ beea maamaa e lↄ. +Tó á wɛ́ i kɛ̃ yã́piↄ musuo, mɛ́ a gi lɛ́ swã́gbãakɛmanↄ, +Kɛ́ Madiã laatanapiↄ lɛ́ gɛ̃, aa Yosɛfu gà wà bↄ̀ ɛu, wà aà yìa Isimaɛla buipiↄwa ã́nusu ↄwatɛ̃ bao, ↄ̃ aa gɛ̀aànↄ Egipi. +Dé mɛ́ á gbá zɛ́ à ma gbɛ̃́ↄ wíwi à taasideↄ dɛ̃ↄnzↄ̃i? Ma Dii Zĩgↄ̃de, mámɛ málɛ á la. +Gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa laↄ i dↄ̃ kɛ́ Dii lí zĩble ń fɛ̃nda ge ń sↄ̃naoo. Dii mɛ́ zĩ̀ gbãa vĩ, a á nawɛ̃ɛ wá ↄzĩɛ. +Màa yã́ pↄ́ ãnabi Isaia ò kɛ̀ à mɛ̀: À wá gbãasaikɛ sɛ̀, à wá gyãↄ gòwá. +ì yãdawɛ̃ɛ dɛ nↄ̀bↄↄla, ì wá gba ↄ̃nↄ dɛ bãↄla. +Gupua sĩande pↄ́ ì gupu gbɛ̃́piiɛ mɛ́ lɛ́ mↄ́ dṹnia guu. +Ma Lua a gíńziɛ, aai liaaliaa buipãleↄ guu, asa aai aà yãmao. +Nↄɛpi nɛì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Sãusↄ̃ↄ. Nɛ́pi zↄ̃ↄkũ̀ mɛ́ Dii báaadàaàgu. +Á dↄ̃ lá wà ĩadàwá, wa taasikɛ̀ Filipi káau, ↄ̃ wá Lua tò wa sↄ̃dìlɛ, wa baona pↄ́ bↄ̀ aà kĩ́i kpáɛ́ dɛ̃ɛ ń dɛ̃ɛo. +Dii mɛ́ gↄ̃̀ wá bui maa kía ũ, kɛ́ wá Isaili bui dↄaanaↄ kↄ̃ kã̀aa. +Lua Gbãapiide to gbɛ̃́pi wɛ̃nadↄ̃ɛ́, i á gbɛ̃do ń Bɛ̃yãmɛɛo gbaɛ aa suánↄ. Mapi sↄ̃, tó Lua ma nɛ́ↄ sìaɛ, a sìan we. +Wɛ̃̀ síiↄ̃ gbɛa a ò kíɛ: Ma gba zɛ́ mà gɛ́ lɛ́ pↄ́ má kɛ̀ Diiwa saoi Hɛblↄ̃. +Lá uakpana bɛɛɛ ìↄ dɛ uaa, màa Yesu gawi zↄ̃ↄ dɛ Mↄizi pↄ́a. +Tó malaikapiↄ lɛ́ gɛ́, wuluu pↄ́ kú ń saɛpiↄ ì gɛ́ sↄ̃ɛ. Tó aa ń gã̀sĩa pòo, aalɛ fɛlɛ tↄↄlɛ, wuluupiↄ lí go ń saɛo. +kɛ́ aasu wàↄ dɛ lán ń deziↄwao, asa aa swã́gbãakɛ̀ aa gì Lua yã́i, an sↄ̃ ku Luawao, aa náai vĩɛ̀o. +Kpɛ́pi kpɛɛlɛ pↄ́ gↄ̃̀ gbã̀a gã̀sĩsuu blaɛ. +Kí Salomↄↄ mɛ́ Isaili bui píi kía ũ. +Asaɛli nɛ́ Yonatãa ń Tikeva nɛ́ Yaziao mɛ́ bↄ̀ yã́pi kpɛ ń pla, ↄ̃ Levii buiↄ Mɛsulaũ ń Sabetaio zɛ̀ńnↄ. +Dii, kí lɛ́ pↄnakɛ ń n gbãao, aà pↄ na maamaa kɛ́ ń tò à zĩblè. +Yudaↄ kí Uzia kpalablea wɛ̃̀ blakwi ń plaode guu ↄ̃ Lemalia nɛ́ Pɛka gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ, à zↄ̃̀lɛ kpalau Samali wɛ̃̀ baoɛ. +Gↄↄ bee n ↄↄ lualua, n gbáↄ koo, n pↄ́sobↄↄ kã́mabo kɛ́ aa dasi lↄo, n gugwabↄↄ gue ń tↄ́ↄnau dã̀adãa. +wá kpɛ́ zaↄá sɛdɛ líↄnɛ, wá kpɛ́ bala líↄá pɛ̃liↄnɛ. +Ɔ̃ à ń bↄ́lɛ fɛnɛntiu, à ń píla bĩ́i kpɛ ń bao, asa aà kpɛ́ pↄ́ a kuu ku wɛ̃́lɛ bĩ́iwaɛ. +Má Dii gbɛ̃́ suabaa imibↄ sɛ musu, mí aà sísiò. +Kɛ́ aa wiilɛ̀, Isaili pↄ́ liańziↄ bàalɛ̀ píi, asa aa mɛ̀: Tↄↄlɛ lɛ́ wá mↄmↄɛ fá! +Ɔ̃ Dii yã́ dɛnɛ́: Sá, sà, sá, sà, ká, kà, ká, kà, la yↄↄ, le yↄↄ, kɛ́ aa bↄlɛlɛ kpaanla, aai wíwi, bai i ń kṹ, wi ↄdiɛmá. +Zĩ́ doũ zĩ ↄ̃ Ablahaũ tↄ̃zↄ̃̀ ń a nɛ́ Isimaɛlao +Baa tó pↄ́ pↄ́ wì onɛ́ luaↄ ku musu ń zĩ́lɛo, mɛ́ dãↄ kĩ́i luaↄ diɛ, diiↄ diɛ, +Wá gbɛ̃́ pↄ́ wa dailɛkɛ̀ Kilisi Yesu pↄ́ ũↄ, á dↄ̃ kɛ́ wá sãnuaànↄ aà ga guuo lé? +Deuɛli nɛ́ Ɛliasafa mɛ́ Gada zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +À ma! Málɛ báaadangu yã́ ń láaizĩama yã́o dilɛɛ́ gbã. +Mↄizi mɛ̀ Dii á Lua a á gbɛ̃e sɛ ãnabi ũ láawa. À yã́ pↄ́ a oɛ́ ma píi. +Bui píi guu gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ vĩakɛɛ̀ mɛ́ ì yãmaakɛ, ade yã́ mɛ́ ì kaaàgu. +Ma nanɛ Lua pↄ́ ì wɛ̃ni kpa pↄ́piiwazi ń Kilisi Yesu pↄ́ yãmaa ò Pↄ̃nsi Pilatiɛo, +À mɛ̀ tó Isailiↄ yã́ pↄ́ á dìlɛnɛ́ↄ kũa píi, aalɛ a ↄtondↄkĩi gwa, mɛ́ aa zɛ̀ ń a ikoyãↄ ń yãonɛ pↄ́ a zↄ̀blena Mↄizi kpàmáo píi, á ń bↄlɛ bùsu pↄ́ á kpà ń deziↄwauo. +Wà mɛ̀ lↄ: Bui píi, à Dii táasilɛ, bùsu gbɛ̃́pii à aà tↄ́ gbia bↄ. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ e á dɛ ãnabi ge gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nisĩna dↄaaaɛ̀ ũ, aàↄ dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ má kɛ̃̀ɛ́piá Dii yãdilɛaɛ. +Ɔ̃ Yosafa mɛ̀: Dii yã́ kuwà. Ɔ̃ Isailiↄ kía ń Yosafao ń Ɛdↄũↄ kíao gɛ̀ Ɛlizi kĩ́i. +Malaika pↄ́ lɛ́ yãomanↄ mↄ òmɛɛ: Wɛ́ sɛ ǹ pↄ́ pↄ́ lɛ́ bↄma gwa. +Yesu gɛa Yelusalɛũ a bɛ Samali bùsu zↄ̃lɛu ń Galileo. +Mↄizi yã́pi ònɛ́, ↄ̃ aa bↄ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀ɛ ń Diiopio bòo kpɛ, aa aà pàpa ń gbɛo aa dɛ̀. Màa aa kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛwa. +aai ńzĩa dayãu, kɛ́ aa lɛ́ pↄ́ aa gbɛ̃̀ɛ̀ yãa gbòo yã́i. +Wãa ń yãmaao gↄↄpii mɛ́ na, i kɛ gↄↄ pↄ́ má kúánↄ ado no. +Yakↄbu buiↄ Bona a mↄ Siↄna gbɛ̃́ pↄ́ mikɛ̃̀ ń duunaↄwaↄ kĩ́i. Ma Dii mámɛ má ò. +An maepiↄ sↄ̃, an gɛↄ gↄ̃ kálɛ guwaiwaiu laɛ. +Tó gbɛ̃e kú wá kↄ́ↄ ũ, aↄ iko vĩwá wá gbɛ̃ↄn pla wápii, +Nↄee buiↄ yã́n kɛ: Nↄeeá gbɛ̃maaɛ. Aà gↄↄ aàpi mɛ́ tàae vĩo, à tɛ̀ Luazi. +Yã́ a zↄ̃lɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa naa Kilisi Yesuwaↄwa lↄo, +Lua to lɛaa bↄlɛ mase gɛ̃ɛ ũ, papaa sↄ̃ ése gbɛu. Yobu yã́ lɛ́n we. +À mↄ̀ ń sↄ̃́goↄ mɛ̀n ↄ̀aa soolo (1.200) ń sↄ̃deↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃ (60.000). Aà zĩgↄ̃ pↄ́ bↄ̀aànↄ Egipiↄ lɛ́ vĩo ń Libiiↄ ń Sukiↄ ń Etiopiↄ. +Kɛ́ a sakà ma táabũnuu yã́iɛ. I mↄ ma gbagbakĩi ń blɛ gbãlɛaoɛ. I mɛ: Kpelewa wa n gbagbakĩi gbãlɛ̀i? +asa yã́ mɛ̀ndoɛ bee mɛ́ dɛ Mↄizi ikoyã píi mi ũ: Ǹyↄ̃ ye n gbɛ̃́deezi lá nzĩa wɛ̃niwa. +Tó gbɛ̃́ ↄkã̀ gbɛ̃nazĩn bↄlↄwa ge pↄ́ pↄ́ ì to gbɛ̃́ gↄ̃ gbãlɛa píin nò, baa tó a a yã́ dↄ̃o, gbɛzã tó a dↄ̃̀, tàaeɛ. +mí lɛ́ pↄ́ má gbɛ̃̀ an deziↄnɛ papa. Ma mɛ̀ má bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diu kpámá, lá à gↄ̃̀ á pↄ́ ũ gbãɛwa. Ɔ̃ ma mɛ̀: Ãmi, Dii! +Aa pã̀ Sili ń Silisiola, aa Yesudeↄ gbà gbãa. +Luayãdansaiↄn á ũ! Á nↄ̀sɛ paaao! Á swã́ gbãaɛ! Iↄ gi Lua Nisĩnai, iↄ kɛ lá á deziↄwa. +Baa kɛ́ aàpi i a kee kɛo, nɛ́pi ì pↄble tã́a kùɛ, ì a gbɛ̃́dee nↄ wɛɛlɛ, +Ɔ̃ aai laaidↄ yã́piwao, an baade gɛ̀ a bↄↄlɛkɛi. Gbɛ̃eↄ gɛ̀ ń bua, gbɛ̃eↄ gɛ̀ ń laatai, +Beewa gↄↄ pↄ́ má ɛa mↄ á gwai, á á naa Kilisi Yesuwa ĩ́andãa zɛ́ e maamaa ma yã́i. +Má yáalↄ Yelusalɛũwa, ma pↄ a kɛ ma gbɛ̃́ↄwa na. Wa ↄↄlↄ ń búbuapɛao súu ma a guu bau lↄo. +Saan nↄ̀ↄimina, gudↄlɛia nɛ́! N bãɛ luabɛ n su zĩ́lɛ fá! N gbɛ̃́ pↄ́ n buiↄ kàaũ ↄ̃ wà n nɛ tↄↄlɛ. +Kɛ́ aa dↄ̀ɛ̀, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Dé mi ń aà tↄ́on lai? Aa wèwà aa mɛ̀: Sezaa pↄ́ɛ. +Ɔ̃ Mise wèwà à mɛ̀: Gↄↄ pↄ́ n gɛ ulɛi kpɛ́u kpɛa, gↄↄ bee ńyↄ̃ dↄ̃. +Asa Dii a ɛa Siↄna kálɛ lↄ, i bↄ mↄ́má we ń gawio. +Tó málɛ wabikɛ píi, á yã́ lí sã́maguo. Lua mɛ́ ma seelade ũ. Aàpi málɛ zↄbleɛ̀ ń nↄ̀sɛmɛndoo, málɛ aà Nɛ́ baokpa. +Yoasi wɛ̃̀ soplade guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ blaɛ. Aà da tↄ́n Zibia, Bɛɛsɛba nↄɛɛ. +Gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀mɛɛ yã́i ↄ̃ málɛ o ápiiɛ, ásu ázĩa maabo dɛ a maa lɛ́ao. Á baade azĩa dilɛ a sĩana lɛ́u, lá Lua aà gbà zɛ́ aà a náaikɛwa. +Tó aà nɛ́ↄ gↄ̃̀ gbɛ̃́ gbiaↄ ũ, a mao, tó gbɛ̃́ yãfũnaↄnɛ sↄ̃, aↄ dↄ̃o. +Basana bùsu kí Ogu pↄ́ dɛ Lefai bui pↄ́ gↄ̃̀ↄ gbɛ̃́ ũ mɛ́ Asalo ń Ɛdɛlɛio kía ũ. +Wà mɛ̀ lↄ: Dii dↄ̃ kɛ́ ↄ̃nↄnaↄ làasoo pã. +Onɛ́ sa pↄ́ wì a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũn kɛ: Lá gu lɛ́ dↄ aaliↄ mↄmɛɛ ń sãnɛbↄlↄ wɛ̃dona sãasaio mɛ̀n pla sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄ ũ. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, gↄↄ pↄ́ ma bↄ ń yã́o, aaↄ dɛ ma pↄ́ ũ, ma àizɛɛ ũ. Má wɛ̃nadↄ̃nɛ́ lá gbɛ̃́ ì wɛ̃nadↄ̃ a nɛ́ pↄ́ lɛ́ zĩkɛɛɛwa. +Bee gbɛa aa kà Eliũ, gu pↄ́ nibↄna mɛ̀n kuɛplaↄ kuu ń daminali mɛ̀n bàaↄ̃kwiↄ. Ɔ̃ aa bòokpà í saɛ we. +Kɛ́ Falisiↄ mà wàlɛ yã́kũkũ o zã guu aà yã́ musu, ↄ̃ saonkiaↄ ń Falisipiↄ dↄaiↄ zĩ̀ aà kṹi. +À a gã̀sĩ pòo ń a iko gbãao, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ɔ̃ à Isailiↄ sìsi, an gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń ń dↄaanaↄ ń ń yã́kpalɛkɛnaↄ ń ń lakɛ̃naↄ píi, a ònɛ́: Ma zikũ̀ táotao. +Tó Dii i gↄↄpiↄ laoo, dↄ̃ gbɛ̃e a bↄo. À gↄↄpiↄ lào a gbɛ̃́ pↄ́ à ń sɛ́ↄ yã́iɛ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ãnabikɛkɛ Gↄgu yã́ musu ǹ mɛ ma Dii Lua ma mɛ̀: Má fɛlɛnnↄ Gↄgu, Mɛsɛki ń Tubalio kía. +Yosɛfu ń gó a mae gbáa, ↄ̃ à kùlɛɛ̀ à a mipɛ̀lɛ. +Dii ma Lua, ma nanziɛ, ma suaba ǹ ma bↄ gbɛ̃́ pↄ́ pɛ̀lɛmaziↄ ↄzĩ. +Ɔ̃ vĩa ń fã́anideↄ kũ̀ píi, ↄ̃ Yude bùsu gusĩsĩde gbɛ̃́ↄ lɛ́ yã́pi galikɛ píi. +Ɔ̃ à lɛkɛ̀ Diiwa à mɛ̀: Dii Zĩgↄ̃de, to mapi n zↄ̀blena yã́ dↄngu! Ma wɛ̃nagwa! Tó ma yã́ i sãnguo, mɛ́ n ma gba nɛgↄ̃ɛ, má aà kpama n pↄ́ ũɛ e aà wɛ̃ni lɛ́u, gɛ̃ a táao aà miwa bauo. +Àↄ yã́ɛ bee ma. Tó uabele zaa pↄ́ kpã́i a mↄwà a bɛ dↄ̃̀ yãa, dↄ̃ à itɛ̃kɛ̀ɛ, a we aà a kpɛ́ gbooo. +ge i aà eo, ↄ̃ gbɛ sìwà à gà, lá i íbɛlɛsɛaànↄoɛ, mɛ́ àlɛ wɛɛlɛ à aà kɛĩao, +Baa saona pↄ́ aaì sↄ̃maziↄ, aa gbãbↄ ńzĩaɛ, kɛ́ másu ń dɛdɛo yã́i. +kua za musu nìli síaànↄ. Nìli sùuukɛaànↄ, ní fĩaboɛ̀ aà yãkɛawa, asa ń aà nↄ̀sɛ dↄ̃. Ḿmɛ ń gbɛ̃́pii nↄ̀sɛ dↄ̃. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o ũ, kua Dii ua wálɛ gbãakpanzi. +Tó gbɛ̃́ pↄtuo pↄ́ wì saoò Diiwa, wì a kĩni kátɛu à tɛ́kũ nísi sò, wàli ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu. +Ɔ̃ Dii sùuukɛ̀ńnↄ à wɛ̃nadↄ̃̀nɛ́, à ń wɛgwà a bàa pↄ́ kú ń Ablahaũo ń Izaakio ń Yakↄbuo yã́i. I we ń tↄ̀lↄzↄ̃̀o, i ń vũaao e ń a gbão. +Ɔ̃ Dii pↄ pàaàzi à aà lɛ̀ we, kɛ́ à ↄnà kpagolopiwa yã́i, ↄ̃ à gà Lua aɛ we. +A ònɛ́: Tó a ma gbɛ̀si a tamanↄ zĩkai ń Amↄniↄ, mɛ́ Dii ń námɛɛ ma ↄzĩ, mámɛ máↄ dɛ á swana ũa? +Ma Dii Yakↄbu buiↄ Lua gawide, ma lɛgbɛ̃̀ ń ma kuao ma mɛ̀, an yãkɛae a sãmagu bauo. +Má tó zↄ nɛ́pi buikɛ sↄ̃, asa n nɛ́ɛ. +Kɛ́ Isailiↄ tↄ̃zↄ̃̀ ḿpii aa làa, aa gↄ̃̀ gu pↄ́ aa bòokpàu we e a bↄ gɛ̀ làaò. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, gↄↄ bee má n sɛ, ma zↄ̀blena Zolobabɛli. Ma Dii mámɛ má ò. Má n kɛ lán ma tãana seelakɛbↄwa, asa ma n sɛɛ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Sↄuba nian do ↄ̃ ì a náaikɛ, dã̀nsaba ↄ̃ ì gbãaewà. +Dii tò Isailiↄ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ fù. Zĩbeezĩ Isailiↄ ń dɛdɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baasↄo ń basↄoo (25.100), fɛ̃ndadeↄnɛ ḿpii. +Ma Dii ma mɛ̀ ma bui vãi pↄ́ aa ku ma gbɛ̃́ Isailiↄ saɛ, aalɛ bùsu pↄ́ má kpà ma gbɛ̃́piↄwa símáↄ bↄlɛ ń bùsuuɛ, mí Yudaↄ kpoɛ ń guu lↄ. +Lá ń wɛ̃nibↄkĩi ge nɛ́ daalɛa nɛasakpɛu dↄ̃o, ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ Lua Pↄ́piikɛna yãkɛa dↄ̃o. +Yesu wèmá à mɛ̀: Mↄizi á gbá zɛ́ à á na yá kɛ́ á swã́ gbãa yã́iɛ, ãma a dɛ màa za a daalɛgↄↄo. +Ápii á è lá a dɛ. Bↄ́yãi álɛ yãpã bↄlɛi? +Kɛ́ a mà Aakɛlau mɛ́ lɛ́ kible Yude a mae Elodi gbɛu, zↄ̃lɛa wekĩi vĩa aà kũ̀. Lua yãòɛ̀ nana guu, ↄ̃ à tà Galile bùsuu, +Ɔ̃ Filitɛ̃ↄ mɛ̀: Dé mɛ́ yã́ɛ taa kɛ̀wɛ̃ɛi? Ɔ̃ wà mɛ̀: Timɛna gbɛ̃́ nɛ́ zã́ Sãusↄ̃ↄɛ. Aà ã̀nsue aà nↄ sìwàɛ, ↄ̃ a kpà aà gbɛ̃nawa. Ɔ̃ Filitɛ̃ↄ gɛ̀ nↄpi ń a maeo kpàsa. +Aalɛ kↄ̃ la zɛ́u aalɛ mɛ: Dé mɛ́ a gbɛpi gbeembo à gowɛ̃ɛ miaɛ lɛ́i? +Ma Dii ma mɛ̀ seela pↄ́ a to àↄ dↄ̃ kɛ́ yã́ pↄ́ ma mɛ̀ má yíawá guɛ beeu kuɛn kɛ +Kɛ́ à gɛ̀ aɛ, à gbɛ̃ↄn pla pãleↄ è, vĩ̀i ń dãunao lↄ, Zebedee nɛ́ Zaaki ń a dãuna Zãao. Aa ku góilɛna guu ń ń mae Zebedeepio, aalɛ ń táaluↄ kɛkɛ. Yesu ń sisi, +Ásu to wà á sã́sã ń yã́kanla dasi daanɛ́ↄo. A maa wá sↄ̃ gbãae Lua gbɛ̃kɛ guuɛ, i kɛ saoblɛ pↄ́ lí àie kɛ gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀oↄnɛo no. +Yã́ dilɛ gbɛ̃́ↄnɛ aa Libã sɛdɛ líↄ zↄ̃zↄ̃mɛɛ. Ma zĩkɛnaↄ zĩpi kɛ ń n zĩkɛnaↄ sãnuɛ, mí n zĩkɛnapiↄ fĩabonɛ lá ń òwa píi. Ń dↄ̃ kɛ́ wá gbɛ̃e vĩ à lizↄ̃ dↄ̃ lá á Sidↄ̃deↄwao. +Wɛzɛ̃na pↄ lí pa kpaao, lákaa tàaea mɛ́ aà ĩ́andãbↄ ũ. +Ma gbɛsi ń ma ulɛkĩion n ũ, dↄaamɛɛ, ní gɛ́manↄ n tↄ́ yã́i. +Wà Lua wá Dii Yesu Kilisi Mae sáaukpa! Aà sùuu zↄ̃ↄ guu à wá í dafu ń Yesu Kilisi fɛlɛ bↄa gau gbãao, ↄ̃ wá tãmaa pↄ́ lí ń nɛ́o vĩ, +Ɔ̃ à yãdìlɛɛ̀ à mɛ̀: Ńyↄ̃ fↄ̃ ǹ lupi lí píi bɛ ble, +Má lɛzunzi ma taasikɛgↄↄzĩ, asa ni wea. +Lua vãi pↄ́ Sikɛũdeↄ kɛ̀ wìnɛ́ ń musu sↄ̃. Láaipↄ Gedeↄ̃ↄ nɛ́ Yotaũ kɛ̀má mɛ́ ń lé we. +Kɛ́ Piɛɛ sù Yelusalɛũ, an gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń tↄ̃zↄ̃yãoↄ aà tàae è +Ɔ̃ Mↄizi pↄ́piↄ sì ń ↄzĩ, a kpàsa saokĩipiwa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ musu an daazĩu saoa ũ. Pↄ́ pↄ́ wì ka Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ, a tɛ́kũa gĩ ìↄ naɛ̀n we símái? +Ɔ̃ à góilɛna è kálɛa gↄ̃sↄ̃lɛ mɛ̀n pla, kpↄ̀wɛnaↄ bↄ̀lɛ lɛ́ ń táaluↄ pipi. +À misiilɛkↄ̃ɛ Kilisi vĩa pↄ́ á vĩ yã́i. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ p��́ aa Lua náai vĩↄ mɛ́ Ablahaũ buiↄ ũ. +Kɛ́ à wɛzù, à nibↄↄ è kálɛ gãaɛ, ↄ̃ à nↄpi zã́ là à mɛ̀: Ńlɛ gɛ́ má ni? N bↄ má ni? +N ma nɛ́ↄ kòlokpa n sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òomá. +Ɛlizi ò nↄɛ pↄ́ à aà nɛ́ vùpiɛ aà fɛlɛ ta bùsu pãleu ń a bɛdeↄ, i gↄↄplakɛ we, asa Dii dìlɛ nↄana àↄ ku Isaili bùsuu e wɛ̃̀ soplaɛ. +À nↄsɛ, í nɛ́ↄ ińnↄ. À nↄsɛ á nɛ́ↄnɛ, í á nɛnↄɛↄ kpã́sã gↄ̃ↄwa, aai nɛ́ↄ i, íↄ kↄ̃́, ásu laoa zɛ́ sɛ́lɛo. +Kí Salomↄↄ àizɛɛ ń aà ↄ̃nↄo zↄ̃ↄ dɛ dṹnia kíaↄ pↄ́la píi. +Sɛa za wɛ̃̀ sↄo e à gɛ̀ pɛ̀ wɛ̃̀ baowa, tó nɛgↄ̃ɛɛ, ã́nusu ↄwatɛ̃ baoɛ, nɛnↄɛ sↄ̃ kwi. +asa an wɛ́ i kɛ̃ pɛ̃ɛ yã́ musuo, kɛ́ aa nↄ̀sɛ vĩo yã́i. +Á mà, má òɛ́ málɛ tá, mí ɛa mↄ á kĩ́i. Tó á yemaziɛ, dↄ̃ á pↄ na, kɛ́ málɛ tá ma Mae kĩ́i yã́i, asa ma Mae dɛmala. +Á Yakↄbu bui ma zↄ̀blenaↄ, ásu to vĩa á kṹo, á Isailiↄ, ásu bílikɛo. Ma Dii mámɛ má ò. Asa mapi má á bↄlɛ za guzãzãuɛ, mí á buiↄ bↄlɛ ń zↄblebusuu. Yakↄbu buiↄ ɛa aaↄ ku dↄdↄa nana, gbɛ̃e a to vĩa ń kṹ lↄo. +asa luayãdasai lɛ́ ↄta asii guu kↄ̀. A bↄo, sema gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ kpáɛ̀ tia gɛ̃zɛa bàasio, +Aà pↄ́ pↄ́ n pↄ gbà kpama, aà to ǹ yã́ pↄ́ ńlɛ yá le, +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii lí aà tàae yãda lↄo mɛ́ mↄafili kú aà nↄ̀sɛ guuo ũ. +Gedeↄ̃ↄ ò Luaɛ: Tó ńyↄ̃ Isailiↄ bↄ ma sabai lá n a lɛgbɛ̃̀mɛɛwa sĩanaɛ, +Gada buiↄ sↄ̃, zĩgↄ̃ↄ ãnamá, kási aali pɛ́lɛńziɛ. +ↄ̃ Isailiↄ táaò gugiiu aa bùa. Í bĩ́iboa an ↄplaai ń ń ↄzɛɛio. +Ma yãonɛ kɛ̃̀nɛ mɛ̀n baakwi, yã́piↄ lɛdama ń dↄ̃ao vĩ. +Wàlɛ musã kpáwá lↄo, mɛ́ wàlɛ mɛ wà bilikibↄ. Wàlɛ wá gbɛ̃, kási n gbɛ̃́ↄ mɛ́ tàae vĩ. +Íli ma gba pↄ́wɛnti kiloo àaↄ̃ yãalɛa ń nísio gáaena píi miwa, sãsakao pↄ́ kiloo plapla, +Kɛ́ à bíla tò we, à tà bɛ, ↄ̃ aà ìwaↄ yã́pi mi gbɛ̀awà. +asa à bↄ̀ wɛ̃́ndia gↄ̃depiwa sɛ̃uɛ. Baa kɛ́ nↄɛpi wiidↄ̀wà, gbɛ̃e ku we à aà suabao. +Kɛ́ Yesu lɛ́ bɛbɛ, à gbɛ̃́ pↄ́ wa ì vĩ̀a è. +Asa Niũliũ í bà, a sɛ̃ gàgaɛ, sɛ̃̀ ísi làa, lá ísi kú lↄo. +À mↄ́ ń á tã́aↄ, aa yã́ pↄ́ a mↄ o. Aa yã́ pↄ́ kɛ̀ za ziↄ o, wà làasookɛwà, wíↄ a midɛa dↄ̃. Aa yã́ pↄ́ a mↄ zia o wà ma, +To an gɛɛ gↄ̃ kpá ń wɛ́i, aai n gbãa dↄ̃ Dii. +Kɛ́ Dii yãò Ablahaũɛ a làa, à gɛ̃̀zɛa, ↄ̃ Ablahaũ ɛ̀a tà bɛ. +Aↄ da bɛzia ũ gↄↄpiiɛ, waↄ ku we bau lↄo. Laalubue a bòokpa weo, pↄdãnae a i weo. +Gbɛ̃́ pↄ́ i a lipãakↄ̃a sɛ àↄ tɛomazio i ka àↄ dɛ ma ìwa ũo. +Dii ì mikpɛdↄ vãikɛnaↄnɛ, kɛ́ an yã́ su dↄ gbɛ̃egu lↄo yã́i. +Amↄlepiↄ gi zↄ̃lɛa Ɛlɛsi gbɛzĩ ń Ayalonio ń Saalebiũo. Kɛ́ Yosɛfu buiↄ gbãa è, ↄ̃ aa ń dá zↄzĩu. +Yesu wèwà à mɛ̀: Ma yãò gbɛ̃́piiɛ gupuau. Ma yãdàdanɛ́ lousisikpɛↄ guu ń Lua uao, gu pↄ́ Yudaↄ ì kãaau ḿpii. Mi yãe o asii guuo. +Ɔ̃ Bɛ̃yãmɛɛ buipiↄ kɛ̀ màa. Kɛ́ nɛnↄɛↄ bↄ̀lɛ lɛ́ ↄ̃wã, ↄ̃ an baade a pↄ́ kũ̀, aa tàńnↄ ń bùsuu. Aa ń wɛ̃́lɛↄ kɛ̀kɛ kàlɛ, ↄ̃ aa zↄ̃̀lɛu. +Tó n wɛ́ mɛ́ ì to ǹ fu, bↄ. Gɛ̃a kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guu wɛdode ũ maa dɛ wà n zu tɛ́ guu ń wɛ́ mɛ̀n plaola. +À ma ma gbɛ̃́ↄ, má yã́ vĩ mà oɛ́, Isailiↄ, má bↄbↄánↄ, mámɛmaa Lua á Lua. +Kɛ́ ko lɛ́ plaade zù, nↄɛpi fɛ̀lɛ gɛ̀ lɛ̀lɛ kpɛ́ pↄ́ a zã́ kúu kpɛɛlɛ, ↄ̃ a wúlɛa we e gu dↄ̀. +À saokĩiↄ ń Asetaati lipɛlɛↄ gbòo Manase buiↄ wɛ̃́lɛↄ guu ń Ɛflaiũ buiↄ pↄ́ↄ ń Simɛↄ buiↄ pↄ́ↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Nɛfatali buiↄ pↄ́ↄ ń a bɛzia pↄ́ liaiↄwa. À tã́aↄ gbɛ̃̀gbɛ̃ à a tibò, à tulaletikatɛakĩiↄ gbòo Isaili bùsu gupiiu, ↄ̃ à ɛ̀a tà Yelusalɛũ. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ seakɛ blɛ pↄ́ àlɛ blewa sↄ̃, à azĩa dàyãuɛ, kɛ́ i kpaaĩ ń aà luanaaikɛaoo yã́i. Yã́ pↄ́ i kpaaĩ ń gbɛ̃́ luanaaikɛaooá duunaɛ. +À Lua tↄbↄ balu guu, à Dii kpɛla Isailiↄ kↄ̃kãaau. +Gbɛzã tó aa dↄ̃̀ kɛ́ wà duunakɛ̀, aali mↄ́ ń gáaeo awakpabↄ ũ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ. +Aa ã́nanaↄ pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo, aa lòoloo ulataopi lɛ́wa gbɛafu bɛpiↄ zãnguo, +Tó aa mɛɛwiapi tɛ́kũa lu è, aa wiilɛ aa mɛ: Mɛɛwiae ku yãa, a zↄ̃ↄ kà mɛɛwiaɛ beewao. +Kɛ́ má ye ã́nuatoi, Dii, n yã́ dↄ̀magu, ↄ̃ ma wabikɛ̀ma, à n le za n kpɛ́ pↄ́ a kua adoau. +Tó má ye nao, an dasi dɛ ũfãaa. Tó ma vu, miↄ kunnↄɛ e tia. +Ɔ̃ gbɛ̃́pii a swã́li pↄ́ wa pì ń vuaoↄ bↄ̀lɛ aa kpà Aalonawa. +à gɛ́ dai imidɛnaↄlɛ ń ío. Á gbɛ̃́ pↄ́ á kú Tema bùsuuↄ, à gɛ́ dai lalaonaↄlɛ ń pↄbleao. +Ɔ̃ aalɛ zɛwɛɛlɛ wà aà kṹ, ãma aa vĩakɛ̀ bílaɛ, kɛ́ wà aà dìlɛ ãnabi ũ yã́i. +Ɔ̃ saon dↄaanaↄ ń gbɛ̃́ↄ dↄaanaↄ bↄ̀ Dii yã́ kpɛ sↄ̃, aa zɛ̀ ń yãbɛ̃ɛ pↄ́ buipãleↄ kɛ̀ↄ, aa kpɛ́ pↄ́ Dii dìlɛ a pↄ́ ũ gbãlɛ̀. +Bɛɛɛde ì yã́zɛde yá, yã́ bɛɛɛde ↄ̃ ì zɛò. +Tó Lua pũ̀na, gu ì dee, tó à kã̀a, ì bↄ ń saɛ. +Levii buiↄn kɛ lↄ: Libeni buiↄ ń Hɛblↄ̃ buiↄ ń Mali buiↄ ń Musi buiↄ ń Kole buiↄ. Kɛata mɛ́ Amlaũ ì. +Aa nɛ́ vĩo, asa Ɛlizabɛtiá fĩiɛ, mɛ́ an pla ḿpii aa zikũ̀. +N mi maa lán Kaamɛli gbɛ̀sĩsĩwa. N mikã dɛ lán zwã̀a gàaluladewa, a dɛ plɛ̀ɛɛ, ì ma laai sia. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Má mↄ́wá yã́kpalɛu, ma mɛ a wã ń bↄbↄa ń gbɛ̃́ pↄ́ ma vĩa vĩoↄ: Gbɛ̃́ kↄ̀ↄlɛkɛnaↄ ń gbãsĩkɛnaↄ ń ɛɛ lɛgbɛ̃naↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì gbãamↄ ń zĩkɛnaↄnɛ ń gyaa taasideↄ ń tonɛ pↄ́ gwana vĩoↄ ń bↄ̀mↄↄ. +Málɛ awakpaɛ́ à pↄble, asa a maa á pↄlɛba àↄ dↄaɛ, í e bↄ aafia. Baa á mikã mɛ̀ndo a vũaao. +Ɔ̃ Pↄlu ònɛ́: Zãa gbɛ̃́ↄ dailɛkɛ̀ an nↄ̀sɛlilɛa seela ũɛ. A ò gbɛ̃́ↄnɛ aa gbɛ̃́ pↄ́ a mↄ a kpɛ náaikɛ. Yesu àlɛ o. +Mapi yãa, ma zɛò kɛ́ yã́ pↄ́ a bↄ Yesu Nazalɛti yã́ kpɛ píi ↄ̃ máliↄ kɛ. +Lua a wɛ̃́lɛ kàlɛ gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musu, +Ma pãkpà ma gbɛ̃́ yenzideↄziɛ, ma bui pↄ́ má sɛ̀pi tò we, ma a gbɛ̃́piↄ nà ń ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩɛ. +Ɔ̃ Lea mɛ̀: Lua asea kpàa, kɛ́ ma a zↄnↄɛ kpà ma zã́wa yã́i. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Isakaa. +Tó má dɛ mazĩa seelade ũ, ma yã́ náai vĩo. +Gbɛ̀sĩsĩↄ vĩ̀vĩ lán sãↄwa, sĩ̀sĩↄ ↄyaayè lán bleↄwa. +Lua kã́fĩakɛ Yafɛtiɛ, Yafɛti buiↄ bɛkpa ń Sɛũ buiↄ, Kanaa buiↄ aaↄ dɛ Yafɛti buiↄ zↄↄ ũɛ. +À gɛ̀ a ò Lua gbɛ̃́piɛ, ↄ̃ Lua gbɛ̃́pi mɛ̀: Gɛ ǹ nísipi yía, ní fĩaboò, mpi ń n nɛ́ↄ íↄ pↄble ń a kĩni pↄ́ gↄ̃̀o. +Yã́ɛ bee sĩana vĩ wà sí. Kilisi Yesu mↄ̀ dṹnia guu duunkɛnaↄ suabaa yã́iɛ. Mapi, ma pↄ́ mɛ́ dɛ dãↄla, +Lua mɛ̀: Ma gↄↄ dìlɛ, má yã́kpalɛkɛ a zɛ́wa. +ní mɛ: Ma gi lɛdamai fá! Ma sakaa totoau mɛ́ tò. +Aà saɛ Tekoadeↄ bĩ́i kɛ̀kɛ bò, kási an gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gì zĩ gbãa pↄ́ dↄaana dànɛ́ kɛiɛ. +Aliũ buiↄ Ɛliɛzɛɛ, Isia, Semaia, Simɛↄ, +Seelade vãi a midɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ì gbɛ̃́ yãma yã́ aↄ ku. +Má yãbↄnsaɛↄ kɛ musu ń zĩ́lɛo, au ń tɛ́o ń tɛluo aↄ ku. +Tó n bàalɛ̀ ń kɛ̀sɛdeↄ mɛ́ aa n kɛ̃, kpelewa ńyↄ̃ bakpaaĩ kɛ ń sↄ̃deↄi? Tó n sↄ̃ daa doũ bùsu aafiadeuo, kpelewa ńyↄ̃ kɛ tó Yuudɛ̃ pài? +Ɔ̃ ma gɛ má ùlɛ Uflatai lá a òmɛɛwa. +Ma gbɛ̃́ↄ, yã́ pↄ́ má yei ma sↄ̃ guu, málɛ a wabikɛ Luawa mɛ́ Isailiↄ suabaa ũ. +Luabɛ lɛsĩ lɛ́ ń tↄↄlɛ gèele lɛ́o ń kía làasooo tàasikaa vĩo. +Wi ma zii aa ɛɛtòo, aa tàae vĩo. +Yesu lɛ́ tã́a swãdo go gbɛ̃́wa. Kɛ́ à tã́api gò, swãdopi nà yãoawa, ↄ̃ yã́pi bↄ̀ bíla saɛ. +Ma n zuò ma n au wòloma, ↄ̃ ma nísidↄ̀ↄma. +Kua maa fùa dilɛa, àlɛ ma dã sa. Dii Yã́kpalɛkɛn maa mɛ́ a kpamɛɛ yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ. I kɛ mámɛ má adoo, ń gbɛ̃́ pↄ́ ye aà mↄaiↄ píiɛ. +Má yã́ pↄ́ Dii dìlɛmɛɛ o à mɛ̀: Ma nɛ́n n ũ, n Maen ma ũ gbã. +Yesu dↄ̃̀, ↄ̃ à gò we. Bíla bↄ̀ tɛaàzi, ↄ̃ à ń gyãeↄ gbã̀gbã píi, +Asa ma gbɛ̃́ↄ duunakɛ̀ lɛɛ plaɛ. Mámɛ má nibↄna í wɛ̃nide ũ, ↄ̃ aa ma to we, aa gɛ̀ wà biaↄ yↄ̃̀ ńzĩaɛ, bia tɛfɛɛna pↄ́ aa fↄ̃ í dilɛoↄ. +N wɛ̃ni geseũ lán wá pↄ́wa yã̀? N kua muaa ń wá gbɛ̃nazĩnaↄ yã̀? +Tↄↄlɛ wãa a li íkalɛkĩi ũ, gugii a gↄ̃ nibↄna ũ. Gbɛ̃gbonaↄ kálɛkĩi a vↄ̃́ ń wáao ń swamↄeo bↄlɛ. +Kɛ́ wà aà vĩ̀ Uza kaau, ↄ̃ aà nɛ́ Yosia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ásuli kpã́ioo. Ásuli ɛɛtoo. Ásuli mↄafilikɛ á gbɛ̃́deeɛo. +vĩa ń kṹ aa mɛ̀: Diie pìla ń bòouɛ. Yã́ gìwáɛ sa! Yã́ bee taa i kɛ yãao. +Kɛata buiↄ dↄaana Uliɛli ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn basooloↄ. +Ɔ̃mɛ tɛsↄ̃̀ Dii kpɛ́wa ń kibɛo ń Yelusalɛũ kpɛ́ↄ píi. Kpɛ́ zↄ̃ↄↄ píi lé, à tɛsↄ̃̀wàɛ. +Lɛ́lɛama sɛ̃́iapi guu Yonatãa ń a zĩkabↄkũnao ń dɛdɛ gbɛ̃ↄn bao taawaɛ. Gupi bàluma kà gu bà do taawa. +Zĩbeezĩ Yozuee ɛ̀a gɛ̀ Azoo sì, ↄ̃ à a kía dɛ̀ ń fɛ̃ndao. Azoopi mɛ́ kíapiↄ wɛ̃́lɛ mide ũ yãa. +Aa Babiloni bùsu pↄ́ↄ naaa, pↄsɛlɛnapiↄ i kã́. Ma Dii mámɛ má ò. +Aa pↄkasa pↄ́ wì zĩkɛò zwã̀akpɛu tã̀ ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. Aa pↄkasa pↄ́ Aalona ali sↄ̃ò Diizi kɛ̀ɛ̀ lↄ, lá Dii dìlɛ Mↄiziɛwa. +Malaika pↄ́ lɛ́ yãomɛɛ pↄyↄ̃bↄ pↄ́ wa pì ń vuao kũa, kɛ́ à wɛ̃́lɛpi yↄ̃ò ń a bↄlɛↄ ń a bĩ́io. +Tó n yã́piↄ dà n gbɛ̃́ↄnɛ, ńyↄ̃ↄ dɛ Kilisi Yesu zĩkɛn maa ũ, asa ńlɛ nzĩa gwa ń Yesu yã́o, ń tɛ́ yãmaa pↄ́ wa dànɛi. +Gↄↄ pↄ́ wá kú sↄɛ bee guu, wi we fɛ̀ɛɛ lá wá asosɛawa. I kɛ wá ye bↄ a guu no, wá ye luabɛ pↄ́ daɛ, kɛ́ wɛ̃ni wá sↄ pↄ́ ì gapi mↄ́. +Ɔ̃ Isailiↄ sↄ̃̀ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄzi zĩgↄↄ plaadepizĩ. +Kɛ́ Yakↄbu mà pↄ́wɛna kú Egipi, a ò a nɛ́ↄnɛ: Áↄ kálɛ la pã yã̀? +Aa mɛ̀: Gbɛ̃́piá Yosɛfu nɛ́ Yesuɛ. Wá aà de ń aà dao dↄ̃o lé? Ɔ̃ àlɛ o a bↄ musuɛa? +Wɛ̃́ndiapi kɛ̀ɛ̀ maa, ↄ̃ à gbɛ̃kɛkɛ̀ɛ̀ à mɛ̀, wà aà kɛkɛ ń nↄamblebↄↄ wásawasa gↄ̃̀ↄ, wi blɛ maa kpawà. À kibɛ wɛ̃́ndia pↄ́ a sɛ̀ gbɛ̃ↄn soplaↄ kpàwà, ↄ̃ à kpɛ́ maa kpàwà kí nↄɛↄ bɛ. +Kɛ́ Aalona è màa, à saokĩi bò zupi aɛ, ↄ̃ à kpàwakɛ̀ à mɛ̀: Dii dikpɛ ku zia. +Nɛfatali buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ blakwi ń àaↄ̃o ń ↄ̀aa plaoɛ (53.400). +A ònɛ́: Dii Isailiↄ Lua pↄ́ a ma zĩ yãgbɛaiwà mɛ̀ +À wá bↄ́ gusia ikou, à wá kpá a Nɛ́ mɛ̀ndona yenzide kpalau. +Lua, ńsu ǹyↄ̃ nílɛao, ń lɛ́ su àↄ kpaaũao, ńsu ǹyↄ̃ ku kílikilio, Lua. +Ɔ̃ kípi aà là à mɛ̀: Saulu buie ku e tiaa? Má ye gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua vĩ kɛɛ̀ɛ. Ɔ̃ Ziba wèwà à mɛ̀: Yonatãa nɛ́e ku e tia. Ɛɛɛ. +Bↄa Azemↄ i pã Egipi zɛ́ swai e à gɛ pɛ ísiawa. +A yã́i má ń nↄɛↄ kpa gbɛ̃pãleↄwa, an buaↄ i gↄ̃ dãↄnɛ. Nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ píi ↄvãienaↄnɛ. Ãnabiↄ ń saonaↄá gbɛ̃sãsãnaↄnɛ. +Maata òɛ̀: Má dↄ̃ kɛ́ a vu zĩ́ pↄ́ gɛↄ vu gↄↄgbɛzãzĩ. +Yesu wèwà à mɛ̀: Má lↄmazↄ̃ dowa, mí kpá adewa. Ɔ̃ à lↄmazↄ̃̀ dowa a kpà Simↄↄ Isaliↄti nɛ́ Yudasiwa. +N n ↄplaa dↄ̀, ↄ̃ tↄↄlɛ ń mↄmↄ. +Fɛlɛ bɛbɛbɛbɛ bùsupi guu, ní a gbã̀a ń a yàasao gwa, asa má n gbaɛ. +pↄ́ a kɛ̀wɛ̃ɛ à kɛ̀ zài guu. Ɔ̃nↄ píi ń wɛzɛ̃ píio guu +Wá yã́ lí sã́ Diiguo, a báaadawágu. A báaada Isaili buiↄgu, a báaada Aalona buiↄgu. +Kɛ́ lou mà, í dàgua, ĩ́ana kàka sù kpɛ́piwa, ↄ̃ i kwɛo, kɛ́ wa dàalɛ gbɛwa yã́i. +N pↄbↄ̀ n níu, ↄ̃ í fɛ̀lɛ, a zɛa lán bĩ́iwa, ísia í ì a guoguo. +Kɛ́ gbɛ̃́piↄ fɛ̀lɛ, Ablahaũ gɛ̀ zɛinɛ́, ↄ̃ aa Sↄdↄũ kĩ́i oi gwà. +Ɔ̃ Saulu gɛ̀ Amalɛkiↄ wɛ̃́lɛu, àlɛ ń dãdã swaɛu. +Zia bàasi gɛ́ ulɛi gu pↄ́ n ulɛu yã́pi daalɛgↄↄ, níↄ ku gbɛ pↄ́ dɛ kↄↄ ũ saɛ we. +I a pↄkasapiↄ bↄ, i a pãleↄ da, i túfupi sɛ bↄò bòo kpɛ, i kↄ́lɛ gu pↄ́ wa dìlɛ a kↄ́lɛkĩi ũ a zɛ́iu. +À a bĩ́i yↄ̃̀ lↄ, a lɛsĩ gã̀sĩsuu basoplasↄo mɛ̀ndosaiɛ. Malaikapi yↄ̃̀ gbɛ̃nazĩna gã̀sĩsuu gbã̀a lɛ́uɛ. +Dii yã́ ɛ̀a dɛ̀dɛa à mɛ̀: Bↄ́ ń èi? Má wèwà: Ma oo è, àlɛ pusu bↄ, à yɛ̀ɛlɛ, a zí dↄ gugbãntoo oi. +Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀manↄ ma taasikɛa guuↄn á ũ. +Ma á sáaukɛ̀ kɛ́ ma yã́ dↄágu yã́pii guu, mɛ́ á kɛ̀tokↄ̃ɛ pↄ́ má dàɛ́ↄ kũa. +Siza nɛ́ Adina, Lubɛni buiↄ swana ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn baakwi. +Kási aaì o Luaɛ: Gowála, wá ye wàↄ bɛ n zɛ́uo. +Kɛ́ à saò a làa, à samaaò gbɛ̃́ↄnɛ ń Dii Zĩgↄ̃de tↄ́o. +Gↄↄ pↄ́ ńlɛ gwa, gbɛsie gbòo, i kɛ gbɛ̃e mɛ́ kã̀wào, ↄ̃ à mↄ̀ pↄ́pi gbála pↄ́ dɛ mↄsi ń gĩo ũↄ ulↄ̀ à ń wiwi. +Tó gbɛ̃́piↄ ge ãnabie ge saonae n la à mɛ̀, yã́ kpele ma mɛ̀ a ń lei? Ní onɛ́, bↄ́ yã́ ũi? Má ń tó weɛ. Ma Dii mámɛ má ò. +Zↄa dↄ ílɛnↄbↄ Egipiwa, zↄadↄ buiↄ swanaↄ ń ń gbɛ̃́ↄwa. Ãnusu gopana tↄ̃́má, gbɛ̃́ pↄ́ zĩkaa ì kɛnɛ́ naↄ fãaa. +Kɛ́ a su, a ↄ́ↄlↄ̀ Diiɛ, ↄ̃ à gì swã́sɛiázi. +Kenapi sↄ̃ Aapasa nɛ́ɛ, Aapasapi sↄ̃ Sɛũ nɛ́ɛ, Sɛũpi sↄ̃ Nↄee nɛ́ɛ, Nↄeepi sↄ̃ Lemɛki nɛ́ɛ, Lemɛkipi sↄ̃ Mɛtusela nɛ́ɛ, +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ e a wɛ̃ni lɛ́uɛ. I ↄbↄlɛ duuna pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ Isailiↄ dà a kɛau guuo. +Lua Nisĩna ma sɛ gɛ̀manↄ ua plaadeu, ↄ̃ má è Dii gawi aà kpɛ́ pà. +Ɔ̃ aa Mɛlali buiↄ nào daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo, +Ɔ̃ aa òkↄ̃ɛ: Wà dↄaana dilɛ, wí ɛa ta Egipi. +Wí mɛ́ a n kṹ, i kɛ gawi no. Imi, asa wa n puizi e sↄ̃ɛ. Imibↄ pↄ́ kú Dii ↄzĩ lɛ́ suma, wí i gↄ̃ n gawi gbɛu. +Ɔ̃ Dii òmɛɛ mà gɛ̃ sãdãn bɛɛɛsaide pↄkasaↄu sa, +À kà Diigu à aà kɛĩa aà taasikɛ. Lá à azĩa kɛ̀ tàae awakpabↄ ũ, a buikɛ, aà wɛ̃ni a gbã̀akũ, Dii pↄeã i bↄↄlɛkɛ aà sabai. +Aalɛ bàalɛ Isailiↄnɛ, ↄ̃ Davidi ń dɛdɛfaki dɛ̀u. +Yeiɛli mɛ́ Gabaↄ̃ↄ kàlɛ, ↄ̃ a ku we. Aà na tↄ́n Maaka. +Bee aↄ dɛ seela ũ lán pↄdaa wá ���wa ge pↄyea wá miaɛwawa, asa Dii mɛ́ wá bↄ́ Egipi ń a ↄ gbãao. +má n zↄ̃lɛa kpalau Isailiↄ guu zɛdↄ, aↄ láaa vĩo, lá ma lɛgbɛ̃̀ n mae Davidiɛwa ma mɛ̀, aà buiↄ aaↄ zↄ̃lɛa kpalau Isailiↄ guu gↄↄpiiɛ. +Kpɛ́ pↄ́ pↄmaaↄ ká ń paiↄ ku we, i kɛ ámɛ á kàuo. Lↄ̀ↄↄ ku we, i kɛ ámɛ á yↄ̃̀o. Vɛ̃ɛbuↄ ń kù kpɛ́ↄ ku we, i kɛ ámɛ á bào. Tó a pↄblè a kã, +Filitɛ̃ↄ ku sĩ̀sĩwa le, Isailiↄ ku sĩ̀sĩwa la, guzulɛ kú ń zãnguo. +Pɛɛsiↄ ń Etiopiↄ ń Libiiↄ kunnↄ, baade ń a sɛ̀ngbaoo ń a mↄ̀ fùao. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á di zàaĩn pua kpɛↄ á gbɛ̃́ pↄ́ á zↄ̃lɛ tɛfɛniwapiↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ á bɛ kɛ̀sɛↄ, à a yã́ o. +Minadeↄn n gbɛ̃́ↄ ũ ń n ìwa pↄ́ aaìↄ kunnↄ gↄↄpii, aaì swãdↄ n ↄ̃nↄyãiↄ! +Lá ma yã́kpalɛkɛ̀ ń á deziↄ Egipi guwaiwaiu, màa má yã́kpalɛkɛánↄ. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +À kuabìi Isailiↄwa, ↄ̃ Davidi vĩ̀i Simɛa nɛ́ Yonatãa aà dɛ̀. +Abimɛlɛki mɛ̀: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀wɛ̃ɛ màai? Yↄↄnnↄ mɛ́ gↄ̃̀ kɛ́ wá gbɛ̃e wúlɛ ń n napio, dↄ̃ yãa n wá dá tàaeu. +Kí, gↄↄ pↄ́ ń wúlɛa n liiwa, n làasoo tà yã́ pↄ́ a mↄwa, ↄ̃ Lua pↄ́ ì asiiyã ↄlↄnɛ́ tò n yã́ pↄ́ a mↄ dↄ̃̀. +Salomↄↄ yáasi pↄ́ Yudaↄ kí Ezekia gbɛ̃́ↄ è aa kɛ̃̀ↄn kɛ +Zĩpi lì bùsupia píiɛ, ↄ̃ gↄↄ bee sɛ̃ gbɛ̃́ↄ blè dasi dɛ fɛ̃ndaa. +N lu pↄ́ↄá gbɛafuɛ ń libɛ maaↄ ń ãyãlio ń naadilio +Ńsu to aa o ń sↄ̃u wa ma nɛo, ńsu to aa o wa ma mↄ bɛ̃̀ɛo. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ bↄ̀ mↄ̀ kíaↄ kĩ́i, Dii gbɛ̃́ↄ mↄ̀ ma kĩ́i ń nɛgↄ̃naↄ. +Bee gbɛa Yuda buiↄ gɛ̀ zĩkai ń Kanaa pↄ́ kú bùsu gusĩsĩdeuↄ ń Nɛgɛvɛo ń gusalalao. +Dii, málɛ wabikɛma, ńsu to à bↄ n pↄ kpɛo, wea Lua, n gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ yã́i, ní ma suaba sĩana. +À gↄ̃ɛ pↄ́ wì mɛ Enɛɛ è we, à kàaũ kálɛa wɛ̃̀ swaaↄ̃. +Yuda buieↄ kú ń guu, Daniɛli ń Ananiao ń Misaɛlio ń Azaliao. +Ápiↄ sↄ̃ Isaili ma zↄ̀blenaↄ, á Yakↄbu bui pↄ́ ma á sɛ́ↄ, ápiↄ ma gbɛ̃na Ablahaũ buiↄ, +Isakaa buiↄn kɛ daɛdaɛ: Tola buiↄ ń Pua buiↄ +Nↄ̀sɛde laaidↄ yã́piↄwa, i Dii gbɛ̃kɛ gwa lá a dɛ. +Ɔ̃ aa gɛ̀ ń Yesuo gu pↄ́ wì mɛ Gↄgↄta. (Bee mɛ̀ mitↄↄnagu.) +Ma sãↄ zã̀ zɛ́wa, aa lìaaliaa gbɛ̀sĩsĩ píi ń sĩ̀sĩ lɛsĩ píio musu. Aa fã̀aa dṹniau píi, gbɛ̃e i ń wɛɛlɛo, gbɛ̃e i kpálɛkɛńzio. +Ɔ̃ Saulu gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Yɛsewa, aa òɛ̀: Saulu mɛ̀ ǹ n nɛ́ Davidi pↄ́ ì sãↄ dã gbaɛwa. +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ gawi ń bɛɛɛo ń wɛ̃ni láasaio wɛɛlɛ aalɛ maakɛ ń mɛnaoↄ àizãna e. +Ma Dii ma mɛ̀, beewa má kɛ Yudaↄ ĩ́andãa ń Yelusalɛũdeↄ ĩ́andãa zↄ̃ↄoɛ. +À mↄ lè gbɛ̃pãe ku we, aà tↄ́n Sɛba, Bikili nɛ́ɛ, Bɛ̃yãmɛɛ buiɛ. Ɔ̃ à kuupɛ̀ à mɛ̀: Wá baa daaa ń Davidioo, wá bàa kú ń Yɛse nɛ́oo, á Isailiↄ, á baade tá a bɛ. +Ń dɛ lán gówa ísia guo, n kalɛnaↄ tò n kɛfɛnkɛ bↄ̀lɛi. +Mɛlɛkipi sↄ̃ Adi nɛ́ɛ, Adipi sↄ̃ Kosaũ nɛ́ɛ, Kosaũpi sↄ̃ Ɛlɛmadaũ nɛ́ɛ, Ɛlɛmadaũpi sↄ̃ Ɛɛ nɛ́ɛ, Ɛɛpi sↄ̃ Yozuee nɛ́ɛ, +Bee gbɛa aa sa pↄ́ wìↄ o gↄↄpii ò ń mↄ dafu pↄ́o ń dikpɛ pↄ́ Dii dìlɛↄ pↄ́o ń gba pↄ́ wì mↄoɛ̀ↄ. +Tó à su mà, a widamaɛ, n tↄ́ ĩ́i a láa lↄo. +Ɔ̃ Falisieↄ mɛ̀: Gbɛ̃́pi i bↄ Lua kĩ́io, asa ìli kã́mabogↄↄzĩ yãdao. An gbɛ̃eↄ mɛ̀: Duunkɛna a fↄ̃ dabudabu beeↄ taa kɛe? Ɔ̃ aa kↄ̃ kpaalɛ̀. +Wekĩi saonkiaↄ ń Yuda gbãadeↄ mↄ̀ aà kĩ́i, aa fɛ̀lɛ ń Pↄlu yã́o. Aa wabikɛ̀wà +Bↄ̀mↄ ge belen lò, yãdilɛa doũpiɛ. Mámɛmaa Dii á Lua. +To tɛyↄ̃ wãa ɛ́lɛmá, to aa si ɛ pↄ́ aa fↄ̃ bↄuo guu. +mí n tↄbↄ ma gbɛ̃́ↄnɛ, mí n táasilɛ kↄ̃kãaa guu. +Dii Lua, kpelewa má o sa mapi n zↄ̀blena kã́fĩa yã́ musu lↄi? Ń ma dↄ̃. +Báaadeↄn wɛ̃nadↄ̃nɛdeↄ ũ, asa Lua a wɛ̃nadↄ̃nɛ́ɛ. +Ɔ̃ a ònɛ́: Gbɛ̃́ pↄ́ a na yà à a pãle sɛ̀ gbãsĩkɛ̀ a nↄ sɛ̃́ia yã́ musun we. +Blekã pↄ́lɛ tã́ lɛ kuɛdo, wìli kú zwã̀akpɛpia. +Tó Nisĩn Sĩande mↄ̀, a dↄaaɛ́ sĩana píi guu. A yão ń azĩaoo, yã́ pↄ́ a mà ↄ̃ ali o, i yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ↄ baokpaɛ́. +ↄ̃ à yãdilɛa mɛ̀n kwi pↄ́ a òɛ́ tɛ́ guu za gbɛ musu gↄↄ pↄ́ a kãaa weↄ kɛ̃̀wà lↄ, a kpàa. +Wa á zã́ↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ, wa á nɛgↄ̃naↄ dɛdɛ zĩ guuɛ. +Wɛ̃ ń wɛ̃o gↄↄpiↄ yã́ líↄ dↄńgu, aali a dikpɛkɛ ualɛ ń ualɛo, wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, bùsu ń bùsuo. Puliũ dikpɛpi su bãdɛ Yudaↄ kĩ́io, a kɛgↄↄ su midɛ ń buiↄ kĩ́io. +A yã́i tò an zɛ́ a zãana kɛ, má ↄzↄ̃ńzi aa kwɛ gusiauɛ, mí yã́yiamá ń ĩadamagↄↄ. Ma Dii mámɛ má ò. +Kɛ Aiɛ ń a kíao lá ń kɛ̀ Yelikoɛ ń a kíaoɛwa, í ń pↄ́ↄ ń ń pↄtuoↄ naaa á pↄ́ ũ sa. Bↄnsaɛ kɛnɛ́ ń wɛ̃́lɛ kpɛ. +Màa Lↄtu nɛnↄɛ plaapiↄ kɛ̀ aa nↄsìaànↄ. +Wà yã́ pↄ́ Saulu nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀opi kɛ̀ ò Davidiɛ, +Tó aa bↄ̀ wɛ̃́nkpɛ, aa gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ ma kpɛↄ gɛↄ gwagwa. An kↄ̀ↄbiiↄ láao, an tɛ́ a gao, mɛ́ bui píi aↄ ye ń gĩyãio. +Málɛ wɛ́tɛázi kɛ mà vãikɛɛ́ yã́iɛ, i kɛ maakɛaɛ́ yã́i no. Wa á Yuda pↄ́ á kú Egipiↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ ń nↄanao e à gɛ midɛ ápii. +Simↄↄ nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Aminↄ, Lina, Bɛnana ń Tilonio. Isi buiↄn Zoeti ń aà nɛgↄ̃ɛo ũ. +À kɛ kílikili ísialɛdeↄ ń Sidↄ̃ laatana pↄ́ aa kã̀ ísiatagɛnaↄ musuↄ. +Zabulↄni buiↄ ń Nɛfatali buiↄ bùsu za ísia oi e Yuudɛ̃ baale, Galile bùsu pↄ́ buipãleↄ kuupi, +Àↄ yã́ɛ bee kũa á nↄ̀sɛ guu. Wa Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ na gbɛ̃́ↄnɛ ń ↄzĩ tia. +Matiee, Tomaa, Alafe nɛ́ Zaaki, Simↄↄ pↄ́ wì oɛ̀ Gínzĩao, +Gɛ ǹ o ma zↄ̀blena Davidiɛ ma mɛ̀ ↄ̃mɛ a bɛ pↄ́ máↄ ku a guu kpamɛɛo. +À yã́ pↄ́ wa ye a gĩyãio kɛ̀ maamaaɛ, à tɛ̀ tã́aↄzi lán Amↄle pↄ́ Dii ń yá Isailiↄnɛↄwaɛ. +A yã́ mɛ́ tò Yuda zↄ̃ɛ pↄ́ kú zↄ̃ɛwiaↄ aaì dikpɛpi kɛ Adaa gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́, aaì blɛsable, aaì pↄnakɛ, aaì blɛ likↄ̃ɛ. +Zĩbeezĩ Yeloboaũpi bↄ̀ Yelusalɛũ, ↄ̃ à kpàaũ ń ãnabi Ahia, Silo gbɛ̃́o zɛ́u, a ula dafu daa. Aa ku sɛ̃u we ńtɛ̃ɛ. +Saonaↄ lí ↄ̃api si ↄsinaↄwa, wi Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛò. +Ma yenzide yãòmɛɛ à mɛ̀: Ma gbɛ̃na kɛfɛna, fɛlɛ wà gɛ́, +An lɛ́ dↄ: Sĩ̀sĩↄ ń gbɛsiↄ à dawála à wá ulɛ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛa báawaɛ, à wá sí Sã pↄkũmawa. +Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii á Lua lɛ́ bùsu maapi kpáwá à gↄ̃ vĩ á maa yã́i no, asa swã́gbãadeↄn á ũ. +Gↄↄ bee ↄ̃ Davidi Dii sáaukpazĩ dàalɛ, a nà Asafa ń a gbɛ̃́ↄnɛ ń ↄzĩ. +Dɛkɛɛ nɛ́ mɛ́ Makaza ń Saalebiũo ń Bɛsɛmɛsio ń Elonio ń Bɛkanao vĩ. +Tó kai mɛ́ mↄ̀, ↄ̃ gbɛ̃́ a gbɛ̃́dee dɛ̀, mɛ́ ĩ́ie ku aàpi ń gbɛ̃́ pↄ́ a dɛ̀o zãnguo za zio, lá ali kɛn kɛ. Aàli bàalɛ ta wɛ̃́lɛpiↄ dou azĩa misia yã́i. +Lasɛli tã́apiↄ sɛ ùlɛ yiongo gaaĩbↄↄuɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛwà. Labã aà kpɛ́ yↄ̀ɛ píi, i pↄe eo. +Kɛ́ mↄ plapi pà, ↄ̃ à ɛ̀a sù a maewa, ↄ̃ aà mae yã́ pↄ́ à a lɛkɛ̀ Diiwapi kɛ̀aànↄ. Nↄɛpi gↄ̃ɛ dↄ̃o, ↄ̃ yã́pi gↄ̃̀ fɛlɛkaa ũ Isailiↄ guu. +Aa fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ, aa mipɛ̀ sĩ̀sĩↄwa aa mɛ̀: Gwa, wálɛ gɛ́ gu pↄ́ Dii òu. Wa wá duuna dↄ̃̀ sa. +Etiopiↄ ń Putiↄ gagańnↄ sãnu zĩu ń Ludiↄ ń Laalubuↄ píi ń Libiiↄ ń bùsude pↄ́ aa lɛdoũkɛ̀ńnↄↄ. +Ɔ̃ Yuda kíaↄ ń kípio ńzĩa bùsa aa mɛ̀: Dii maa! +Simɛipi nɛgↄ̃ɛ ì gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ, nɛnↄɛ soolo. Aà gbɛ̃́piↄ sↄ̃ aai nɛi dasio. Bee yã́i Simɛↄ buiↄ dasi lán Yudaↄwao. +Nↄana ge imi a ń dɛ lↄo, ĩatɛ̃ a ń lɛ́o, mɛ́ gu a wãmáo, asa an Wɛ̃nadↄ̃nɛde mɛ́ a gɛ́ńnↄ, i dↄaanɛ́ e nibↄnai. +Ɔ̃ kí blɛsakɛ̀nɛ́, aa pↄgbɛ̃̀ aa imì, ↄ̃ aa ń gbáɛ, aa tà ń diiwa. A gbɛa Sili zĩgↄ̃ gbãamↄnɛdeↄ i ɛa mↄ síi Isaili bùsuu lↄo. +Kɛ́ aa lɛsì aa làa, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ gɛ̀ Kùkpɛ sĩ̀sĩpↄlɛu. +ń wala pↄ́ ì gínɛ́ wà Lua dↄ̃o píi. Wi làasoo píi kṹ zĩ̀zↄↄ ũ aa misiilɛ Kilisiɛ. +Kua aà gu pↄ́ a kua adoa guu, Lua á tonɛↄ maeɛ, gyaaↄ zɛnnↄdeɛ. +Ɔ̃ aa sↄ̃̀ Mↄizizi aa mɛ̀: Wá ye wà kaa da wá pↄtuoↄnɛ la, wí wɛ̃́lɛↄ kɛkɛ kálɛ wá nɛ́fɛ̃nɛnaↄnɛ ń ń daↄ. +Kapɛnaũdeↄ sↄ̃, á gbã zↄ̃ luawa yã̀? Wa ↄzↄ̃áziɛ e bɛdau. +Ɔ̃ aalɛ wɛɛlɛ aà kṹ, ãma gbɛ̃e i ↄkãwào, asa aà gↄↄ i pa yãao. +Bui pↄ́ liaa Isailiↄzi, aaì sakańgupiↄ aaↄ dɛnɛ́ lɛ pↄ́ ì ń zↄ̃ à ń wãwã ũ lↄo, wiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii Lua. +Aà bùsu dↄaanaↄ tↄ́n kɛ: Zadoki nɛ́ Azalia mɛ́ saona ũ. +Kɛ́ Ezekia è Sɛnakelibu mↄ̀ mɛ́ à mipɛ̀ Yelusalɛũwa ń zĩo, +Á Kapɛnaũdeↄ sↄ̃ á fↄ̃ gbã zↄ̃ Luawa yã̀? Wa ↄzↄ̃áziɛ e bɛdau. Asa tó wà dabudabu pↄ́ má kɛ̀ɛ́ↄ kɛ̀ Sↄdↄũ yãa, dↄ̃ a ku e ń a gbão. +Kásile Yosɛfu yã́ i dↄ vɛ̃ɛbↄlɛnaↄ kíagu lↄo, aà yã́ sã̀aàguɛ. +Ì dṹnia lilɛ lán oo pↄ́ wà seelakɛ̀wàwa, sĩ̀sĩↄ ì bↄ gupuau lán ula kpóũkpoũna kɛawa. +Kɛ́ ma mↄńnↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀nɛ́ guu, kɛ́ aa sĩ̀sĩ lɛsĩe ge lí yɛ̀lɛlɛe è, aa saò we. Aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ ń gba pↄ́ aa dà weo ń pↄ́ tɛ́kũa gĩ na pↄ́ aa kɛ̀o ń vɛ̃ɛ pↄ́ aa ɛ̀lɛwào. +Luapↄeãkɛnaↄ mɛ́ ma dãuna ń ma dãeo ń ma dao ũ. +I vɛ̃ɛ mi à a dàa bↄ, i nísi ↄde dↄↄ, kási ili ↄ́ↄlↄ Yosɛfu buiↄ kaalɛa yã́ musuo. +À lɛdama ma, í ↄ̃nↄkũ, ásu niazĩkpaio. +A ku luabɛo. Ásu mɛ, dé mɛ́ a gɛ́ luabɛ à pila ń yã́pio, i oɛ́ à zĩkɛwàio. +Beewa ↄ̃ Davidi tↄbↄ̀. Kɛ́ à zĩblè Siliↄwa à sù, à Ɛdↄũↄ dɛ̀dɛ Guzulɛ Wisideu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao plasai (18.000). +Ásu ń nɛnↄɛↄ sɛ nↄ ũo. Ásu á nɛnↄɛ kpã́sã ń nɛgↄ̃ɛↄwao, mɛ́ ásu ń nɛnↄɛↄ sɛ́ á nɛgↄ̃ɛↄnɛo, +Tadibↄpiↄ mↄgotɛ̃ wuluu ń goo vĩ mɛ̀n síiↄ̃siiↄ̃. Aa gbá vĩ síiↄ̃siiↄ̃ lↄ. Gbápiↄ musu ↄ̃ wì ta diu. Wà tapiↄ kàsa wà gↄ̃inakɛ̀wà lán lávutãawa gbã̀tɛ̃ɛ ń gbã̀tɛ̃ɛo. +Gbɛ̃eↄ ì zĩkasↄ̃goↄ náaikɛ, gbɛ̃eↄ ì sↄ̃́ↄ náaikɛ, wápiↄ sↄ̃, Dii wá Lua náai wi kɛ. +A sↄ̃n sↄ̃́nɛ kũa, a pá dɛ lán zwã̀atãna àsaliwa. A wɛ́tɛ̃ gbia kiloo soplaɛ. Aà sɛ̀ngbaokũna bɛ aà aɛ. +Dikpɛ gↄↄ plaade zĩ́ àli sao màa ń gáaenao kuɛpla ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. +Lua wá Mae ń Dii Yesu Kilisio gbɛ̃kɛkɛɛ́, i á gba aafia. +Oli bui dezi káauↄ tↄ́n kɛ: Lotani, Sobala, Zibɛↄ̃, Ana, +Má bↄ wɛ̃́nkpɛ ń ma maeo, wí zɛ gu pↄ́ n ulɛu. Má n yã́ oɛ̀. Lá a òmɛɛ, mí onɛ. +Gbãadepiↄ gbɛ sɛ̀lɛ lↄ, aa ye aà pápaò aa aà dɛ. +Sisela òɛ̀: Zɛ kpɛɛlɛ. Tó gbɛ̃e mↄ̀ n la, gbɛ̃e ku laoa, oɛ̀ aawo. +Tó wà gↄ̃ɛ kũ̀ ń nↄzãeo, wàli ń dɛ ń pla ḿpii, nↄɛpi ń gↄ̃ɛ pↄ́ wùlɛaànↄpio, vãi i láa á Isailiↄ guu. +Ɔ̃nↄ kṹ, ↄ̃mɛ yã́pii mi ũ, dↄ̃a wɛɛlɛ ń àizɛɛ pↄ́ ń vĩ píio. +Ãnabikɛkɛ yã́pi musu ǹ mɛ, Dii a pala za musu, a pũna za a kúkĩi pↄ́ a kua adoau, a pala a bùsudeↄwa gbã́ugbãu, a wiilɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ↄ̃zↄ̃ vɛ̃ɛwawa, i zↄadↄ dṹnia gbɛ̃́piiwa. +Lua a a kpɛ́ tóɛ́ɛ sa. Málɛ oɛ́, á ma e lↄo e à omɛɛ, báaade gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ń Dii tↄ́o. +Lua a to wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ, aai gↄ̃ gbɛ̃gbonaↄ blɛ ũ. +Sĩana málɛ onɛ, yã́ pↄ́ wá dↄ̃ ↄ̃ wi o. Yã́ pↄ́ wá è seeladeↄn wá ũ, ↄ̃ ili wá yã́ sío. +Kɛ́ aalɛ gɛ́ aɛ, aa kà í kĩ́i, ↄ̃ gↄ̃ɛpi mɛ̀: Í gwa kɛ. Bↄ́ mɛ́ a kpamɛɛ mà dailɛkɛi? +Wà Lua wá Dii Yesu Kilisi Mae sáaukpa! Wá naa Kilisiwa musu Lua báaa píi dàwágu wá nisĩnau. +À tↄↄlɛ báaade lìlɛ gu wiside ũ gbɛ̃́ pↄ́ zↄ̃lɛuↄ vãi yã́i. +Isailiↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀zĩ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ wɛ̃́lɛↄ guu píi aa mɛ̀: Dàa vãi pↄ́ wa kɛ̀ á bùsuu sↄ̃ bɛ? +Tó ń ye ii, ńyↄ̃ gↄ̃ taaside ũɛ, tó n wɛ́ i vĩo, blɛ a mↄma. +Ablahaũ kɛ̀ wɛ̃̀ baswaaↄ̃kwi ń sↄoo, +Ɔ̃ Pↄlu mɛ̀ Loma kí ↄ̃ a zɛò, wàↄ a kũa. Ɔ̃ ma mɛ̀ wàↄ aà dↄ̃́a e màↄ gɛ́ aà gbaɛi Sezaawa. +O Isailiↄnɛ ǹ mɛ, tó a gɛ̃ Kanaa bùsuu mɛ́ álɛ kpaalɛkↄ̃ɛ, bùsupi zↄ̃lɛↄn kɛ +Ɔ̃ Dii Falaↄ̃ↄ swãfɛ̃̀ lá a ò Mↄiziɛwa, ↄ̃ i ń yãmao. +Asa yãbeetaakɛnaↄ bɛ̃̀ɛ Diiɛɛ. Yãbɛ̃ɛ beeↄ kɛa yã́i ↄ̃ Dii á Lua lɛ́ buipiↄ yáiɛ́. +Má gí ń wɛ̃́lɛpio, má a suaba mazĩa yã́i ń ma zↄ̀blena Davidi yã́io. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa Yesu kũ̀ↄ gɛ̀aànↄ saonkia Kaaifa bɛ. Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kãaaa we. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Á Nakↄↄ tↄũna Labã dↄ̃a? Aa wèwà aa mɛ̀: Wá aà dↄ̃. +A kú á ikoyã láu wà mɛ̀, seelade gbɛ̃ↄn plaↄ yã́ mɛ́ náai vĩ. +Ɔ̃ Kalɛbu mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ̀lɛ Kiliasɛfɛɛpiwa a sì ↄ̃ má a nɛnↄɛ Akesa kpawà nↄ ũ. +Yelusalɛũdeↄ, Yelusalɛũdeↄ, i ãnabiↄ dɛdɛ, i gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń zĩ́wáↄ pápa ń gbɛↄ à ń dɛdɛ. Miↄ ye mà á kãaamazi mↄ̀ↄmↄↄ, lá ko ì gã̀sĩa kú a nɛ́ↄlawaɛ, kási ili weio. +À to wà aà yía Isimaɛla buipiↄwa. Wásu aà dɛo, wá dãuna nolo? Wá au doũɛ. Ɔ̃ aà gbɛ̃́ↄ aà yãmà. +Bɛla buiↄn Aada buiↄ ń Naamani buiↄ ũ. +Tó Kilisi i vuoɛ, dↄ̃ wá waasokɛa gia, mɛ́ á Kilisi náaikɛa gia, +Ńsu to ma nↄ̀sɛ ta yãvãiwa mà gↄ̃ dàade ũ ń vãikɛnaↄ, mà ↄdaaańnↄ ń blɛnablea guuo. +Gbɛ̃́ pↄ́ zɛwɛ̃̀nɛ́ a dↄaanɛ́, aa bĩ́ibↄlɛ gboo, aai bↄlɛu. An kía mɛ́ a dↄaanɛ́, ma Dii má zɛmikũnɛ́. +Kɛ́ aà fã́anideↄ ń aà daɛↄ mà lá Dii wɛ̃nadↄ̃̀ɛ̀, aa pↄnakɛ̀aànↄ. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃e mↄ òɛ̀: Kí, ńsu gɛ́ ń Isaili zĩgↄ̃piↄo, asa Dii kú ń Isailiↄ lↄo, a kú ń Ɛflaiũ buipiↄo. +aaↄ dɛ laaideↄ ũ gbãsĩsai, aa laaidↄ ń nↄzãekɛzĩwa, an baade misiilɛ a zã́ɛ, kɛ́ wasu Lua yã́ bɛ̃̀ɛboo yã́i. +Tia kɛ́wa Dii ma Lua, n mapi n zↄ̀blena kpà kía ũ ma mae Davidi gbɛu. Ɛ̀waasonan ma ũ, má dↄaanakɛ dↄ̃o. +Yobu ɛ̀a pɛ̀ a yã́lɛ à mɛ̀ +Ɔ̃ Isailiↄ ò Ivipiↄnɛ: Tó á bɛ ku la kãiɛ, wá lɛdoũkɛánↄo yòoo! +Lua yã́ pↄ́ ãnabi Isaia ò kɛ̀má, à mɛ̀: Baa tó aa swãkpà maamaa, aa yãe mao, baa tó aa wɛbìi maamaa, aa pↄe eo. +Atee pↄ́ dɛ Ezekia bui ũ buiↄ gbɛ̃ↄn basↄo plasai (98). +Nↄɛↄ yãdada kílikili, aa misiilɛ yã́pii musu. +Àli zĩkɛ gↄↄ soolo, a gↄↄ soplade zĩ́ iↄ dɛɛ́ Dii pↄ́ ũ a zɛ́i. Kã́mabogↄↄ zĩ́ɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ zĩkɛ̀ zĩbeezĩ à gàɛ. +Ãnabipi ń gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀ yãgbɛaiwàpio duuna doũɛ. An duuna a wi ń musu ḿpiiɛ, +wi gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ ãnabikɛkɛnɛ́ↄ zuzu Yelusalɛũ gãaɛↄ nↄana ń zĩpio yã́i. Gbɛ̃e aↄ ku à ń vĩo ge ń nↄɛↄ ge ń nɛ́ↄ. Má ń vãikɛapi wínɛ́ ń musuɛ. +Ɔ̃ Abimɛlɛki lɛzà gbɛ̃́piiwa à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ↄkã̀ gↄ̃ɛpiwa ń aà nao, wa ade dɛ. +Asa ì zɛ ń wɛ̃nadeↄɛ, ì ń sí gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yãdańlaↄwa. +Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ Felisi, mapi Kolodi Lisia, ma láɛ bee kɛ̃̀nɛ, ma fↄkpàma. +Tó álɛ só, à asana dↄ, í kyalekpa, á gopana iↄ naa á ↄzĩ, í só kpakpa, asa Dii Gɛ̃amusu saobↄɛ. +Kí ń a gbɛ̃́ↄ tↄ̃̀u Yelusalɛũ zĩkai ń Yebusi pↄ́ kú weↄ. Ɔ̃ aa ò Davidiɛ: Ńyↄ̃ gɛ̃ lao, baa vĩ̀aↄ ń ɛɛↄ aa n yaɛ. Aalɛ e Davidi a e gɛ̃ weo. +Lua gbɛ̃́ sìsi tↄ̃zↄ̃an lò? Asu gyafↄↄdekɛ wɛɛlɛo. Lua gbɛ̃́ sìsi gyafↄↄde ũn lò? Asu tↄ̃zↄ̃o. +Màaɛ lↄ gbɛ̃́ pↄ́ ye gↄ̃ á dↄaana ũ, aà kɛ ápii zↄ̀blena ũ. +Kɛ́ Lua lɛdà Nↄeewa yã́ pↄ́ wi e yãao musu, ↄ̃ à Lua náaikɛ̀ à aà yãmà, à góilɛna kɛ̀ à a uadeↄ mìsiò. Aà luanaaikɛa mɛ́ tò yã́ zↄ̃̀lɛ dṹniawa, mɛ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ a kɛ̀pi yã́i. +Kpɛ́nɛↄ nana bĩ́iwa Lua kpɛ́ gɛↄmidↄkĩi oi lↄ, bↄaa ń kpɛ́ pↄ́ kú gɛↄmidↄkĩi oio. +Gↄↄbeezĩ wa o gbɛsiↄnɛ aa lɛ́lɛ simá, wa o sĩ̀sĩↄnɛ aa kúńla. +Zabulↄni buiↄ sↄ̃ aai Kanaa pↄ́ kú Keloni ń Naalolioↄ yao, ↄ̃ aa ń dá zↄzĩu. +Dii, máↄ lɛsi n gbɛ̃kɛ yã́ musu láasaiɛ, máↄ n náaiyã kpàwakɛ wɛ̃ ń wɛ̃o. +Ń tò aà wɛ̀lɛↄ gã gbã̀ɛ, ń tò aà ibɛɛↄ pↄnakɛ̀. +Gↄↄ bee aa pila Nↄbu, aa ń gã gbãɛ Yelusalɛũdeↄnɛ Siↄna gbɛ̀sĩsĩ musu. +Ɔ̃ à gò ń kĩ́i, à gɛ ↄ́ↄlↄ̀. Kɛ́ à sù, à yãònɛ́, ↄ̃ à Simɛↄ bↄ̀ ń guu, à mↄkàwà ń wáa. +Kɛ́ Maadose yã́ pↄ́ wa kɛ̀pi mà, à a pↄkasaↄ ga kɛ̃̀, ↄ̃ à zwã̀nkasaↄ dà à túfu gbɛ̃̀ a miwa, ↄ̃ a bɛ wɛ̃́lɛ guu, àlɛ wɛ̃naↄ gbãa dↄ. +Amↄniↄ yã́ musu Dii mɛ̀: Isailiↄ nɛgↄ̃ɛↄ vĩo lé? Aa túbiblenaↄ vĩo lé? Àkɛa tã́a Mↄlↄku gↄ̃̀ Gada bùsu vĩi? Bↄ́yãi aà gbàgbanaↄ ku a wɛ̃́lɛↄui? +Ìↄ ku gbɛ musu, we ì iu, ì pɛ gbɛ̀ misonawa a aafiaekĩi ũ. +Má pↄkũmabↄbↄ guɛ beewa, ma pↄkũmapi a kpálɛo, asa aa pãkpàmazi aa gɛ̀ saò dii pãleↄwa, aa ma pↄ fɛ̀lɛmɛɛ tã́a pↄ́ aa kɛ̀piↄ yã́ musuɛ. +Dii á Lua a á sↄ̃̀ gbãsĩ woloɛ́ ń á buiↄ, á nisĩna iↄ yeaàzi ń nↄ̀sɛmɛndoo, íↄ ku aafia. +Bↄa we, tó n gɛ aɛ mɛ́ n ka gbɛ̃́nɛli kĩ́i Taboo, gbɛ̃ↄn àaↄ̃ↄ danlɛ we lↄ, aalɛ gɛ́ Lua gbagbai Bɛtɛli. An gbɛ̃do blenɛↄ kũa mɛ̀n àaↄ̃, an gbɛ̃do pɛ̃ɛ kũa mɛ̀n àaↄ̃, mɛ́ an gbɛ̃do vɛ̃ɛ kũa tùu do. +Tó a bↄ ma kpɛ sↄ̃, tó a pãkpà ma ikoyãↄ ń yã́ pↄ́ má dìlɛɛ́ↄzi, mɛ́ a gɛ lɛ́ zↄble dii pãleↄnɛ, álɛ ń sisi, +Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, gↄↄ pↄ́ ma á deziↄ bↄ̀lɛ Egipi bùsu zↄbleu, ma a bàakuańnↄ yãdìlɛnɛ́ ma mɛ̀ +Ɔ̃ Saulu òɛ̀: Ma duunakɛ̀. Ma pã Dii yã́ pↄ́ ń òmɛɛa, asa ma vĩakɛ̀ gbɛ̃́ↄnɛɛ, ↄ̃ ma ń yãmà. +Ɔbɛdi Yɛse ì, Yɛse Davidi ì. +Íli vɛ̃ɛ kpa gáaena píi miwa litili plapla, sãsakao litili dodo ń kĩnio, sãnɛbↄlↄ sↄ̃ litili dodo. Sa pↄ́ wàli a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ mↄ gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́n we mↄ ń mↄo píi. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń sↄoo ń ↄ̀aa plaoɛ (35.400). +Tó ãnabi ge saona ge gbɛ̃e mɛ̀ Dii yã́ álɛ o, má ĩada gbɛ̃́piwaɛ ń a bɛdeↄ. +Buzu Yado ì, Yado Yesisai ì, Yesisai Mikaila ì, Mikaila Galada ì, Galada Yaloa ì, Yaloa Huli ì, Huli Abihaili ì, Abihaili mɛ́ gbɛ̃́piↄ ì. +Lua mɛ́ ma dↄnlɛde ũ, Dii mɛ́ ma wɛ̃nikũna ũ. +Yãbↄlɛ dasi ì yãpã kↄ̃́. Bↄ́ ài bee vĩ gbɛ̃́ɛi? +Bↄ̀ↄloonnↄɛpi gbã̀a ń a yàasao iↄ sáa ↄtã dodo. +Ma Isailiↄ ea dɛ lán vɛ̃ɛbɛↄ kↄ̃mpaa gbáauwaɛ. Wɛ́sia ń deziↄlɛ dɛ lán kaadↄɛn nɛ́ sɛ̃́ia eawaɛ. Ãma kɛ́ aa kà Baali Peoo, aa ńzĩa kpà tã́awa, ↄ̃ aa bɛ̃̀ɛ kũ̀ lán pↄ́ pↄ́ aa yeipiwa. +Dii gbãa kua, ↄ̃ aà Nisĩna ma sɛ gɛ̀ ma dilɛ guzulɛu, gɛwaↄ nↄnↄaau. +Tó kpã́iↄ mɛ́ gɛ̃̀ázi gwã́, ge tó kpã́iwɛliwɛↄ sìázi yãa, pↄ́ pↄ́ an pↄ dↄwà ↄ̃ aa sɛ adoo lò? Tó vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃naↄ mↄ̀ sì á búu sↄ̃, vɛ̃ɛ kↄ̃na ↄ̃ aa tóɛ́o lò? Kási á kaalɛɛ. +Tó wà sù òɛ́ saoblɛɛ, ásu bleo làasoo yã́i ń gbɛ̃́ pↄ́ òɛ́ yã́o. +Kɛ́ Yabɛsi Galadadeↄ yã́ pↄ́ Filitɛ̃ↄ kɛ̀ Sauluɛpi mà màa, +O Isailiↄnɛ, tó an gbɛ̃eↄ ge an buiↄ ń kpɛ́ gbãlɛ̀ gɛ yã́ musu, ge aa gɛ̀ wɛ̃́lɛ zã̀zãeu, aa zɛ́ e aa Gɛ̃amusu dikpɛkɛmɛɛ gbɛzã. +Ɔ̃ ma vãikɛna pↄ́ wàlɛ ń vĩↄ è. Gbɛ̃́ↄ bↄ̀ Lua kpɛ́u, aa mↄ̀ ń tↄ́ na sì wɛ̃́lɛ pↄ́ aa ń yãkɛaↄ kɛ̀u guu. Beeá pãɛ lↄ. +Ɔ̃ saokĩipi pàa a túfu kↄ̀lɛ lá Dii dà Lua gbɛ̃́piɛ a òwa. +N yã́ ì dↄmagu ma wúlɛkĩi, mi làasookɛma gwãasĩna. +Vuaá vua zĩ pↄ́ɛ, ã́nusuá ã́nusu zĩ pↄ́ɛ ń zĩ pↄ́ gↄ̃ideↄ kɛↄ píi. Á dé mɛ́ zɛ̀ò gbã à kpa Diiwa sↄũsↄũi? +Tó pↄ́ kelenapiↄ do gɛ lɛ̀lɛ dà gĩ̀ oou, pↄ́ pↄ́ kú a guuↄ gbãlɛ̀, wàli oopi wí. +Kɛ́ gbɛ̃́ taiinkɛnaↄ gɛ̃ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i guuo, á dↄ̃o lé? Ásu ázĩa sã́são, nↄdãakpanaↄ ge saonaↄ ge gbãsĩkɛnaↄ ge gↄ̃ɛ káaluaↄ ge gbɛ̃́ pↄ́ aaì wúlɛ ń ń gↄ̃ɛ deeoↄ +À í gbãa kpa gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ gaiↄwa, à vɛ̃ɛ kpa pↄsiadeↄwa +mɛ́ aaↄ tã́agoamá iko vĩ. À tↄkpànɛ́ zĩnaↄ. +Ń Dii Yesu báaao má ye mà Timↄtee zĩwá tia, kɛ́ mà e á bao ma, ma sↄ̃ i níni. +Wì kátɛu yàa ũɛ. Tó a vlã́ ń a mio tɛkũ̀ mɛ́ a guo tɛ́ lɛ̀, wa fↄ̃ zĩkɛòe? +Bebai buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bao ń àaↄ̃o (623). +Ɔ̃ a ònɛ́: Tó álɛ wabikɛ, àli mɛ: Baa, to wà dↄ̃ kɛ́ n kua adoa. To kpala pↄ́ bↄ̀ n kĩ́i bↄ gupuau. +Ĩa mɛ̀n àaↄ̃ɛ beeↄ, tɛ́ ń súɛlɛo ń ĩatɛ̃gbↄ̃ pↄ́ lɛ́ bↄ ń lɛ́uo mɛ́ gbɛ̃nazĩna lɛɛ àaↄ̃deↄ dɛ̀dɛ. +Ɔ̃ gbãadepiↄ òɛ̀: Ni ka wɛ̃̀ blakwi yãao, ↄ̃ n Ablahaũ èa? +Mↄizi ò gbɛ̃́ↄnɛ: Á bↄa Egipi zↄbleau gↄↄɛ bee yã́ àↄ dↄágu, asa Dii mɛ́ á bↄ́ Egipi ń a ↄ gbãao. Ásuli pↄ́sɛa so gↄↄpiwao. +Ásu to yãvãie bↄ á lɛ́uo, sema a zɛde pↄ́ a gbɛ̃́ kã́fĩ à àikɛ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ maↄnɛ. +Mↄizi yãdìlɛnɛ́ à mɛ̀: Wɛ̃̀ sopla gbɛa, wɛ̃ pↄ́ wì fĩadeↄ kɛ̃́, Lákpɛdↄa dikpɛgↄↄ, +Yeholaũ gà, wà aà mia kpàkↄ̃i ń a deziↄ Davidi wɛ̃́lɛu, ↄ̃ aà nɛ́ Aazia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃́ↄ òɛ̀: Lá vĩa lɛ́ wá kṹ Yuda bùsuu la, wá fↄ̃ gɛ́ zĩkai ń Filitɛ̃ↄ Kɛilae? +Dii ò Mↄiziɛ: Gɛ ǹ Falaↄ̃ↄ le, ní oɛ̀ Dii á Ɛbɛluↄ Lua mɛ̀, aà ma gbɛ̃́ↄ gbaɛ aa gɛ́ ma sísii. +Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi aa bↄlɛ gɛ wiilɛ tã́a pↄ́ aaì tulaletikanɛ́ tɛ́aↄwa. Aa fↄ̃ ń suaba ń taasikɛgↄↄ sↄ̃o. +wa Kilisi pↄ́ o lↄe? À azĩa kpà Luawa sãasai ń Nisĩna pↄ́ ìↄ ku gↄↄpii gbãao. Aà au ì wá sↄ̃ pípiwɛ̃ɛ yã́ gianaↄ làasoo musu, kɛ́ wà zĩkɛ Lua bɛ̃́ɛɛ. +Ɔ̃ Piɛɛ ń zĩna kĩniↄ wèmá aa mɛ̀: Lua yã́ mɛ́ kũ̀ wà ma dɛ gbɛ̃nazĩna pↄ́a. +ń Hɛblↄ̃o ń gu pↄ́ Davidi bɛu ń a gbɛ̃́ↄ píi. +Lua a á kpɛ́ tóɛ́ kpɛ́zĩ ũɛ sa. +I kɛ màa no. Bíli mɛ́ wá kṹ, ↄ̃ wá bò. Wa mɛ̀, yã́ pↄ́ á buiↄ o wá buiↄnɛ zian kɛ: Bↄ́ á vĩ ń Dii Isailiↄ Luaoi? +Ɔ̃ aa lɛdà Bɛ̃yãmɛɛ buiↄwa aa mɛ̀: À gɛ ulɛulɛ vɛ̃ɛbuↄ guu, +Kɛ́ Yudaↄ kí Aazia è màa, ↄ̃ à pɛ̀lɛ Bɛtagã zɛ́u ń bao. Ɔ̃ Yehu pɛ̀lɛaàzi à mɛ̀: À aà dɛ sↄ̃ɛ. Ɔ̃ wà aà pà a sↄ̃́go guu gↄↄ pↄ́ àlɛ Guu sĩ̀sĩ kũ Ibleaũ saɛ. Ɔ̃ à ń kɛ̃́ à tà Mɛgido, we à gàu. +Ma gbɛ̃́ↄ aaↄ ku ua aafiadeu, an bɛ aↄ niɛ, aa kã́mabou nama guu. +Ma azĩa kpà ma maewa nɛ́pi gɛ̃ɛ ũɛ, ma mɛ̀ tó mi suɛ̀aànↄo, má gↄ̃ aà tàaede ũɛ. +N zwãaá Egipi pↄ́lɛ wɛ̃̀sãdeɛ, a dɛ n dàlapoo ũ. N zwã̀akpɛ zwãaá zwã̀a búuna ń zwã̀a gàalulade pↄ́ bↄ̀ Ɛlisa bùsuuↄnɛ. +Ua plaade gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛ vĩ. Sɛa bↄlɛpi lɛ́wa e gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛ lɛ́wa gã̀sĩsuu basↄoɛ. +Wà Dii n Lua sáaukpa, asa n yã́ kàaàguɛ, ↄ̃ à n kpa Isailiↄ kpalau. Dii yea Isailiↄzi gↄↄpii yã́ mɛ́ tò à n kpa kía ũ, kɛ́ ǹyↄ̃ yã́gↄ̃gↄ̃nɛ́ a zɛ́wa yã́i. +À vĩ̀ lòo a dãuna Bɛ̃yãmɛɛ nↄɛ, à ↄ́ↄlↄ̀, ↄ̃ Bɛ̃yãmɛɛ ↄ́ↄlↄ̀ aà kùɛ sↄ̃. +Ɔ̃ Levii nɛ́ Kɛata ń Koleo buiↄ fɛ̀lɛ lɛ́ Dii Isailiↄ Lua sáaukpa gbã́ugbãu. +Ma beeↄ wàaipà píi, ↄ̃ ma zɛò kɛ́ gbɛ̃maaↄ ń ↄ̃nↄnaↄ ń ń yãkɛaↄ ku Lua ↄzĩɛ. Gbɛ̃e líↄ dↄ̃ tó wàↄ yeazi ge wàↄ zaagu gbɛzão. +A yã́i tò wàli wɛɛlɛ wàↄ na ń kↄ̃o, wíↄ gbãa kã́fĩkↄ̃ɛ. +Ma �� bá vɛ̃ɛli maa náaide ũɛ. Kpelewa a kɛ̃a, a gↄ̃ vɛ̃ɛli bↄlɛnzĩaɛ ũi? +Zɛ́ pↄ́ yãamusu ìↄ bɛò musu, zɛ́ pↄ́ mlɛ̃ ìↄ táaoò gbɛsɛɛnaa, zɛ́ pↄ́ góilɛna ìↄ bɛò ísia guo ń zɛ́ pↄ́ gↄ̃ɛ ìↄ yeò wɛ̃́ndiazio. +N gbɛ̃kɛ ń náaiyão kɛ̀mɛɛ maamaaɛ, ma bɛɛɛ i kao. Gↄↄ pↄ́ ma bua Yuudɛ̃wa yãa, lípana mɛ́ na ma ↄzĩ ado. Tiasa ma su ń àizɛɛ lɛɛ plaɛ beeↄ. +Ma Dii Lua má ò Tii yã́ musu, tó ísialɛdeↄ n kwɛa kↄ̃fĩ mà, mɛ́ aa gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̀ĩaↄ aaukɛa mà, wàlɛ gbɛ̃́ↄ dɛdɛ n guu, aa kpakpanaga. +Dii wá Lua, wá bↄ aà ↄzĩ, bui pↄ́ kú dṹnia guu píi iↄ dↄ̃ kɛ́ n Dii, ḿmɛ ń Lua ũ ndo. +ń Nɛboo ń Baali Mɛonao ń Sibemao. Aa tↄ́ dafu kpà wɛ̃́lɛ pↄ́ aa kɛ̀kɛ kàlɛpiↄnɛ. +ní onɛ́ ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Má buiɛ bee ń wɛ̃́lɛɛ beeo wi lá lopi wì a kɛkɛa vĩowaɛ. Waↄ gɛ vĩ e gu gɛ kɛ̃́sãmáɛ. +Tó kã́mabogↄↄzĩ gu dↄ̀, saonapi lí pↄ́ bàaapi mↄmɛɛ, mí síánↄ. +Saonkia Ilikia ò lakɛ̃na Safanaɛ a bↄ Mↄizi ikoyã láwa Dii kpɛ́u, ↄ̃ a kpàwà. Kɛ́ à a kyokɛ̀, +Aasu sao tã́aↄwa aa gbãsĩkɛńnↄ lↄo. Bee aↄ dɛnɛ́ yãdilɛa ũ e ń buiwaɛ. +ní Nimisi tↄũna Yehu dilɛ Isailiↄ kía ũ, ní Abɛli Mɛↄla gbɛ̃́ Safata nɛ́ Ɛlizi dilɛ n gbɛu ãnabi ũ. +Lua tò ziiapi gbɛ̃kɛkɛ̀ Daniɛliɛ, à aà wɛ̃nagwà, +Dii, ni to wàↄ ku, ma nisĩna aↄ aafia n yã́i, ńyↄ̃ ma gbã́gbã, míↄ ku. +Saoa lí kɛnɛ nao, tó bee no, dↄ̃ má ò. Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ lí kánguo. +Ɔ̃ saonaↄ a kòlokpakpa, aa gɛ̀ ń a auo saokĩi duun awakpabↄ ũ Isailiↄ duunakɛ̃ama yã́i, asa kí mɛ́ mɛ̀ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ń sa pↄ́ wì o duun awakpabↄ ũo o Isaili bui píiↄnɛ. +Màa Mↄizi au fã̀ zwã̀akpɛwa ń sao zĩkɛbↄↄ píi. +Lua aafiade aàↄ kúánↄ ápii. Ãmi! +Dii pↄ lí pa kpaao, a gbãa vĩ zↄ̃ↄ, ìli tó tàaede bↄ̀ pão. Dii ku zàaĩana ń zàao guu, luabɛpuana dɛ aà kɛ̀sɛ luutɛ̃ ũ. +Ɔ̃ bíla guu gbɛ̃́ↄ lɛ́ wiilɛ, aalɛ yã́ doũ oo. Kɛ́ zↄa tò gbɛ̃zↄ̃ↄpi fↄ̃ lɛ́ a súsu mao, à mɛ̀ wà gɛaànↄ sosaↄ bɛ. +A yã́i tò, à á duunaↄ okↄ̃ɛ, í wabikɛkↄ̃ɛ kɛ́ à e gbã́gbã. Gbɛ̃maa wabikɛa gbãa, ì zĩkɛ maamaaɛ. +Labã mɛ̀: Lakĩi wìli Bãa kpa gↄ̃wa Yↄ̃ ãao. +Ɔ̃ gↄ̃ɛpi oosìsi yã́pi yã́i, à tà ń pↄsiao, kɛ́ aà àizɛɛↄ dasi yã́i. +A gↄↄ lɛ́ mↄ́, à kà kↄ̀, kɛ́ á fãaa, á baade i ta a bɛ i ma to mado. Ń beeo má kú madoo, asa ma Mae kumanↄɛ. +Kía pↄ́ ì yã́kpalɛkɛ taasideↄnɛ ń sĩanao, aà kpala zĩ́napɛlɛa ìↄ gbãa gↄↄpiiɛ. +mí o mazĩaɛ: Ma gbɛ̃́, ń kũ̀sũa vĩ zↄ̃ↄ, a kannↄ wɛ̃ ũma? Kã́ma bo, pↄble, imi, pↄnakɛ. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii ma mɛ̀ Anato gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ n wɛ aalɛ mɛ, tó n ãnabikɛkɛ̀ ń ma tↄ́o, ńyↄ̃ tá ń ń ↄoɛↄ, má yã́ vĩ mà o ń musu. +Kɛ́ Azoo kí Yabɛ̃ a baomà, à gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Madↄ̃ kí Yobabawa ń Akesafa kíao ń Simɛlↄni kíao +Bui pↄ́ á dↄ̃oↄ á bua zĩ pↄ́ á kɛ̀ pↄble. Waↄ gbãamↄɛ́, wiↄ á wɛtã gↄↄpii. +Sema à á sↄ̃ kpa Dii wá Luawa míↄmiↄ, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa, íↄ aà yãdilɛaↄ kũa lá wá kũa gbãɛwa. +Iↄ dɛ pɛ̃ɛ pↄ́ wì kpa Luawa pↄ́ ũ ń pↄ́wɛnti pↄ́ wìↄ kpawà lá gu lɛ́ dↄo ń sa pↄ́ wìↄ a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ lá gu lɛ́ dↄo ń sa pↄ́ wìↄ o kã́mabogↄↄ ń mↄ dafu dikpɛgↄↄo ń dikpɛ pãle zĩ́o ń sa pↄ́ wì o sáaukpaa yã́io ń Isailiↄ duun awakpabↄↄ ń wá Lua ua yã́ kĩniↄ píi. +A uedà gbɛ̀sĩsĩↄla, a gↄ̃naↄ dɛ sɛdɛ lí zↄ̃ↄↄla. +Taasisi ń ísia baa kíaↄ falubↄɛ̀, Seba ń Saba kíaↄ mↄ gbadaɛ̀. +Lá aa kuuↄ mà, ↄ̃ aai laaidↄwào, aa ńzĩa dɛ̀ɛ. Tó aa laaidↄ̀wà yãa, dↄ̃ aa ńzĩa mìsi. +Kási e gbã Dii i á nↄ̀sɛ wɛ̃ɛ́ a ↄ̃nↄkũ̀o. I á wɛ́ kɛ̃́ɛ́ a guèo. I á swã́ wɛ̃ɛ́ a yãmào. +Ma dii kí, mapi n zↄ̀blena ma mɛ̀ n yã́ a to ma sↄ̃ dadoũ, asa ń dɛ lán Lua malaikaewaɛ, ni swã́sɛ yãmaa ń a vãiozi píiɛ. Dii n Lua aↄ kunnↄ. +Malaikapiↄ gã̀sĩaↄ poopooa màa e gã̀sĩsuu bao. Aa zɛa mɛ́ an aɛ dↄa kpɛɛlɛ oi. +Buipiↄ mɛ́ lɛgbɛ̃a ń Baali tↄ́o dà ma gbɛ̃́ↄnɛ yãa. Tó aa ma gbɛ̃́ↄ ↄlɛsɛ̀ sa, mɛ́ aalɛ lɛgbɛ̃ ń ma tↄ́o, aalɛ mɛ wa sì ń Diio, má ń zɛdↄ ma gbɛ̃́ↄ guuɛ. +Ɔ̃ má è mazĩawa a maa mà mↄ́ á kĩ́i ń pↄyao lↄo. +Aa lì dṹniaa, aa koezↄ̃̀ Lua gbɛ̃́ↄ bòoi ń wɛ̃́lɛ pↄ́ Lua yeio, ↄ̃ tɛ́ bↄ̀ luabɛ à kũ̀má. +Gwa, má zɛa kpɛɛlɛ, málɛ ↄtaalɛ. Tó gbɛ̃́ ma lↄↄ mà mɛ́ à zɛwɛ̃̀mɛɛ, má gɛ̃ pↄbleaànↄ, i blemanↄ. +À lɛsi Diiɛ à aà táasilɛ! Asa ì wɛ̃nade bↄ vãikɛnaↄ ↄzĩɛ. +Wá dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ aaìↄ Lua yã́ laataↄwao. Naa Kilisiwa wi yão ń nↄ̀sɛpuao ń Lua dↄ̃ao a zĩnaↄ ũ. +Ɔ̃ aa bↄ̀ ń Yesuo wɛ̃́nkpɛ, aa gɛ̀aànↄ sĩ̀sĩ pↄ́ ń wɛ̃́lɛ kálɛwà misonaa, kɛ́ aa ↄzↄ̃aàzi zĩ́lɛ yã́i. +À lɛzù kízi, a òɛ̀. Ɔ̃ kí mɛ̀: Lá a bɛ adoɛ, àlɛ mↄ́ ń baonaoɛ. Ɔ̃ àlɛ mↄ́, à kãikũ̀. +Nↄee wɛ̃̀ ↄ̀aa àaↄ̃de, a mↄ plaade gↄↄ gɛ̃o ń plaode zĩ́, ↄ̃ ísi pↄ́ kú tↄↄlɛ zíɛ nibↄnaↄ pũ̀na píi, mɛ́ loupↄↄ fↄ̃̀. +Ɔ̃ Ɔmɛli ń Isaili zĩgↄ̃ↄ kɛ̃̀ Gibetↄ̃wa, aa gɛ̀ koezↄ̃̀ Tiizai. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Áa Dii Lua! Ãnabiↄ mɛ́ i onɛ́ aa wɛsi zĩlɛo, nↄana a ń dɛo. Aaì mɛ ńyↄ̃ ń gba aafia gↄↄpii guɛ beeuɛ. +Tó à sↄ̃́ↄ è kpaaĩa plapla, aalɛ zĩkagoↄ gá ń gbɛ̃́ↄ didia zàaĩnaↄ kpɛ ń yiongoↄ, aàↄ kú ń laaio maamaa. +A sɛ̃́ia gɛ̀ a pↄ́ ɛ̀lɛ dṹniawa. Ɔ̃ sã́nɛ vãi pãsĩↄ gbɛ̃́ pↄ́ wài seela vĩ aaì kúlɛ aà taaɛↄ lè. +Elodia zɛ́ è Elodi ia dikpɛgↄↄzĩ. Elodi gbãadeↄ ń sosa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Galile gbɛ̃́ gbiaↄ kã̀aa pↄnablɛwa. +Dii a Siↄna nↄɛↄ ã́ma wolomá, a gbɛ̃dɛau wolo Yelusalɛũdepiↄwa. Tó à yã́kpalɛkɛ̀ńnↄ ń tɛ́o màa, +Lɛɛ bee kɛ̃ láu sa, ní dada Isailiↄnɛ aa sí, kɛ́ àↄ dɛmɛɛ an bↄa ma kpɛ seela ũ. +Aàli a nísi kpasa saokĩiwa píi lán sáaukpa saobↄwa. Màa saona ali aà duuna kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +Vu iu, vu iu Siↄna! Gbãa da ula ũ! Lua wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ, ǹ n pↄkasa í gbiaↄ da, gyafↄↄdeↄ ń gbãlɛnaↄ gɛ̃ ń guu lↄo. +Nɛ́ yↄ̃minaↄ lɛ́na nàalɛ ń lɛ́ musu imi yã́i. nɛ́ↄ lɛ́ pɛ̃ɛ gbɛa, kási gbɛ̃e lɛ́ línɛ́o. +Ɔ̃ Yɛse a nɛgↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn soplaↄ sìsi, aa mↄ̀ Samuɛli aɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Dii i ń gbɛ̃e sɛo. +Kɛ́ aa kà, ↄ̃ aa gɛ̃̀ kpɛdiakↄ̃a musu guu, gu pↄ́ aa kuu yãa. Piɛɛ ku we ń Zãao ń Zaakio ń Ãndeleeo ń Filipio ń Tomaao ń Batelemiio ń Matieeo ń Alafe nɛ́ Zaakio ń Simↄↄ Gínzĩaoo ń Zaaki nɛ́ Yudasio. +Ãma à lípi miↄna ń a zĩ́naↄ to tↄↄlɛu, í mↄsi gala kpaɛ̀ ń mↄgotɛ̃ pↄ́o sɛ̃u we. Fíi a kpawà, iↄ ku sɛ̃u we ń nↄ̀bↄↄ. +Ɔ̃ à do ń pɛ̃ɛ pↄ́ á kɛ̀o kpàwà. +Dii mɛ̀: Má Yudaↄ yá mà ń gomala, lá ma Isailiↄ yà ma ń gómalawaɛ. Má gí Yelusalɛũ pↄ́ má sɛ̀i ń kpɛ́ pↄ́ ma mɛ̀ ma tↄ́ aↄ kuwàoɛ. +Baa vua ń ã́nusu pↄ́ pↄ́ Nɛbukanɛza sɛ̀lɛ Lua kpɛ́u Yelusalɛũ, a kàlɛ a tã́akpɛu Babɛliↄ, kí Kilusi bↄ̀lɛ kpà Sesebazaa pↄ́ à aà dìlɛ bùsu dↄaana ũwaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lí a nɛ́ gbɛ̃o zaaàguɛ, gbɛ̃́ pↄ́ ye a nɛ́i ì aà toto a gↄↄwa. +Ɔ̃ Tamaa túfu gbɛ̃̀ a miwa, à a ula gbã̀a pↄ́ á daapi gà a kɛ̃̀, ↄ̃ àlɛ ↄ́ↄlↄ àlɛ tá, à ↄdì a musu. +Gbɛ̃́piↄ yãe vĩwanↄo. Wà to aaↄ kú wá bùsuu, aaↄ laatau, asa bùsupi zↄ̃ↄ, a mↄ́wá. Wá ń nɛnↄɛↄ sɛ́, wí wá pↄ́ↄ kpámá. +Màa Ɛflaiũ buiↄ i Kanaa pↄ́ kú Gɛzɛɛↄ yao, ↄ̃ aa ku we sãnu. +Aa ń nɛnↄɛↄ sɛ̀ nↄ ũ, mɛ́ aa ń nɛnↄɛↄ kpã̀sã buipiↄ nɛgↄ̃ɛↄwa, ↄ̃ aa zↄblè ń tã́aↄnɛ. +Gↄↄ bee sↄ̃ má aà bↄ, má aà na gbɛ̃́ pↄ́ àlɛ vĩakɛnɛ́ↄnɛ ń ↄzĩo. Ma Dii mámɛ má ò. +Ma gbɛ̃naↄ ń ma gbɛ̃́ↄ ì ɛ̃mɛɛɛ, ma daɛↄ ì zɛmɛɛ zã̀zã ma bↄ yã́i. +Ɔ̃ a ò bílaɛ aa zↄ̃lɛ tↄↄlɛ. Ɔ̃ à pɛ̃ɛ mɛ̀n soplapi sɛ̀ à sáaukpà, a ɛ̀ɛ kpà a ìwaↄwa aa kpaalɛ bílaɛ, ↄ̃ aa kpaalɛ̀nɛ́. +Dii ò Mↄiziɛ: Dɛdɛ gbɛwa ǹ mↄ ma kĩ́i, níↄ ku we. Má gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ pↄ́ ma ikoyã pↄ́ má dìlɛ kɛ̃̀máↄ kpama, kɛ́ ǹ e danɛ́. +Ma gbɛ̃́ↄ, má fↄ̃ wá dezi káau Davidi yãoɛ́ wásawasa. À gà, wà aà vĩ̀, aà mia ku wɛ̃́lɛu la e ń a gbão. +Asalo gbɛ̃́ Uzia, Aloee gbɛ̃́ Otaũ nɛgↄ̃ɛↄ Sãma ń Yeiɛlio, +Aà tↄ́ aↄ ku gↄↄpii lán ĩatɛ̃waɛ, bui píi a báaa e aà sabai, aai aà tↄ́ na sí. +asa wa mↄ guɛ bee kaalɛiɛ. Yã́ sa pↄ́ wàlɛ o wɛ̃́lɛpideↄ musu yã́ gɛ̃̀ Dii swã́u, ↄ̃ à wá zĩ́ wɛ̃́lɛpi kaalɛi. +Á á wɛ̀lɛpiↄ wɛɛlɛ kuamá, gbɛ̃́ pↄ́ zĩkàánↄpiↄ gↄ̃ fooonnↄ. +Lↄtu taa gbɛa Dii ò Ablaũɛ: Gu pↄ́ ń zɛu, wɛsɛ ǹ gugbãntoo ń gɛↄmidↄkĩio ń gukpɛo ń bɛaɛo gwa. +Siↄnadeↄ, à fɛlɛ pↄgbɛ̃! Má tó àↄ gbãa lán zu pↄ́ a kↄ́ba dɛ mↄ ũ mɛ́ a swɛ dɛ mↄgotɛ̃ ũwaɛ, í bui dasipiↄ úlↄ. Á ń pↄ́ pↄ́ aa è gbɛ̃blea guu kpaa, an àizɛɛↄ i gↄ̃ mapi ma dṹnia Dii pↄ́ ũ. +ma sↄũkũ̀, má yãe dↄ̃o, ma gↄ̃ n kĩ́i lán nↄ̀bↄwa. +Ɔ̃ ma kúu è, àlɛ vua musumusu. Má mà à wii gbãa lɛ̀ à mɛ̀: Waiyoo, waiyoo, waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ kú tↄↄlɛↄ malaika gbɛ̃ↄn àaↄ̃ pↄ́ gↄ̃̀piↄ kã̀aeↄ pↄ́ a bↄ yã́i. +Yã́ pↄ́ Dii á Lua dìlɛↄ ń aà ikoyã pↄ́ a òmɛɛ mà daɛ́ àↄ kũa bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi guuↄn kɛ. +Dii, swã́kpa ma yã́i, ní wea, asa taaside wɛ̃naden ma ũ. +Aaì yɛ̃̀ɛɛsaideↄ yá zɛ́u, ↄ̃ bùsu taasideↄ ì ńzĩa kpagui. +Kɛ́ má bɛ á wɛ̃́lɛu, málɛ pↄ́ pↄ́ i kúlɛnɛ́ↄ tàasika, ↄ̃ ma saokĩie è, wà lakɛ̃̀wà wà mɛ̀: Lua pↄ́ wá dↄ̃o pↄ́. Lua pↄ́ á aà dↄ̃o mɛ́ álɛ misiilɛɛ̀, aà bao málɛ kpáɛ́. +Asa má dↄ̃ kɛ́ á swã́ gbãa, á waa gbãa lán sↄ̃́wa, mɛ́ á kùa gbãa lán mↄgotɛ̃wa. +Ǹyↄ̃ kumanↄ. Ńsu to vĩa n kũo. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ n wɛ lɛ́ ma wɛ sↄ̃ɛ. Yãe a n le ma ↄzĩo. +Ńsu to n làasoo ta aà kĩ́io, ńsu pãzɛa ǹ gɛ̃ aà yã́uo. +aai o gbɛ̃́ pↄ́ wi ń i yãaoↄnɛ lá à yãnakpàmá, asa a kɛ̀. +Aa tɛsↄ̃̀ n kúkĩiwa, à kwɛ̀, aa tò kpɛ́ pↄ́ n tↄ́ kuwàpi gbãlɛ̀. +Tó wá Dii Yesu mↄ̀, dé mɛ́ àↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ wá wɛ́ dↄiↄ ũ ń wá pↄnakɛbↄo ń wá ĩ́andãbↄo aà aɛi? Ápiↄ bàasio, +Bↄ ń vĩ̀a wɛdepiↄ ń swãdo yãmanapiↄ. +Dii ò Mↄiziɛ aà yão Aalona nɛ́ saonaↄnɛ aà mɛ: Saonae suli tó à gbãlɛ a gbɛ̃́ pↄ́ gà yã́ musuo, +Ɔ̃mɛ kía zↄ̃ↄↄ tↄ̀lↄzↄ̃̀, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ísia ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, à kↄ̃fĩkɛ, sɛ̃̀a ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, à kúkuakɛ píi, +Kɛ́ Saulu ń Isailiↄ píi aa aà yã́pi mà, aa bílikɛ̀, sↄ̃ kɛ̃̀ńgu. +An gbɛ̃́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ kɛ̀nɛ́ wɛ̃na, ↄ̃ aa mɛ̀: Wá Isailiↄ bui lɛɛ do mìdɛ fá. +Ãma tó ma yãònɛ, má n lɛ́na golɛ, ní gbasa onɛ́ ma Dii Lua mámɛ ma yã́ɛ bee ò. Gbɛ̃́ pↄ́ a swã́sɛi, aà sɛ́i, gbɛ̃́ pↄ́ a gii, aà gii, asa swã́gbãadeↄn ń ũ. +Bua pↄ́ kú Niili saɛ mɛ́ Tiideↄ pↄekĩi ũ. We aaì pↄ́wɛna lúluu wà buaò í zↄ̃ↄwa, ↄ̃ Tii gↄ̃̀ buiↄ ɛlɛblekĩi ũ. +Má tó tɛ́ fɛlɛ Yuda bùsuwa, i kũ Yelusalɛũ kpɛ́ gbãaↄwa. +Asa Lua a Siↄna suaba, a ɛa Yuda wɛ̃́lɛↄ kálɛ, aà gbɛ̃́ↄ i zↄ̃lɛu ń pↄ́ ũ. +Dii Zĩgↄ̃de a fɛlɛmá ń flàalao, lá à Madiãↄ gbɛ̃̀ Ɔlɛbu gbɛ saɛwa. A a go ↄ poo ísiaa, là a kɛ̀ Egipiↄnɛwa. +Bui píi, à yã́ɛ bee ma, dṹnia gbɛ̃́pii, à swã́kpa, +N maa dɛ Tɛbɛsi pↄ́ kálɛa Niili saɛa yã̀? Swapi í mɛ́ kàedài a bĩ́i ũ. +Kɛ́ gu lɛ́ dↄ, Yesu zɛa gↄ̃sↄ̃lɛ, ãma aà ìwaↄ i dↄ̃ kɛ́ aàpi no. +ãma lá ma Mae dàmɛɛ ↄ̃ málɛ kɛ, kɛ́ dṹnia e dↄ̃ má yeaàzi. À fɛlɛ wà go lakĩi. +Á fↄ̃ Dii imibↄ í mi ń tã́a pↄ́oo. Á fↄ̃ Dii blɛ ble ń tã́a pↄ́oo. +ãma ásu kɛ màao. À kũ̀ á gbɛ̃zↄ̃ↄ aàↄ dɛ gbɛ̃́ pↄ́ kɛ̃́sãaázi ũɛ. À kũ̀ á dↄaana aàↄ dɛ á zĩkɛna ũɛ. +Ɔ̃ Davidi gbɛ̃na Usaipi tà, à kà Yelusalɛũ gↄↄ pↄ́ Abisaloũ lɛ́ gɛ̃u. +Aa òkↄ̃ɛ: Wà gɛ wà bilikibↄ, wí kpasa maamaa. Biliki mɛ́ ń gbɛ ũ, kↄtaa mɛ́ ń sĩmaa ũ. +Aaì tɛ́kpakↄ̃u ń vãikɛa guu, aaì bai pↄ́ aalɛ kpánɛ́ↄ yão. Aaì mɛ: Gbɛ̃e a wá eo. +Tó n bↄ n gbɛ̃́dee zu ge aà sãwa à vũ̀aa, ńsu pↄ́pi to weo. Kũ suoɛ̀. +Ń è lá aalɛ kɛ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu ń Yelusalɛũ gãaɛↄa? +ↄ̃ aaì gↄ̃ lán sàwakula ń gbalaowa. Beewa aa ku dodo lↄo, aa gↄ̃̀ mɛdoũɛ. +Ɔ̃ kí Daliusi yã́pi dìlɛ à a tↄ́ dàlau. +Dii Lua, má mɛnɛ kpelewa lↄɛ? Mapi n zↄ̀blena ń ma dↄ̃. +Ni n zĩblesɛ̀ngbao kpaa, ń ma kũa ń n ↄplaao, ni naalɛ ǹ ma tↄbↄ. +Ɔ̃ nɛ́pi da mɛ̀: Ń Dii kuao ń n kuao má tá n saio. Ɔ̃ à bↄ̀ tɛaàzi. +Ɔ̃ aa Lɛbɛka sìsi aa aà là aa mɛ̀: Ńyↄ̃ tá ń gbɛ̃́pioa? Ɔ̃ Lɛbɛka mɛ̀: Má tá. +Ɔ̃ wɛ̃́lɛdeↄ gɛ ò Yoasiɛ: Bↄ́ ń n nɛ́o wà aà dɛ, asa à Baali gbagbakĩi gbòoɛ, mɛ́ à Asetaati lí pↄ́ zɛ a saɛ zↄ̃̀. +ↄ̃ ì mɛ: Má ɛa ta ma sↄ̃́ ziwaɛ. Ì ɛa tawà, ì e a bɛ ado à zuò, à azĩa kɛ̀kɛ wásawasa. +Má Falaↄ̃ↄ imibↄ kũa, ↄ̃ ma vɛ̃ɛbɛpiↄ sɛ̀ má fɛ̃̀ aà imibↄpiu, má kpàwà. +Isakaa buiↄ guu Azã nɛ́ Palɛtiɛ. +Kɛ́ aa pìla gulɛsĩpiwa aa gɛ̃̀ wɛ̃́lɛ ɛu, ↄ̃ Samuɛli gɛ̀ yãò ń Sauluo a kpɛ́ musu. +Kɛ́ aa sù ń gbɛ̃́ kĩniↄwa, aa è bíla liaańzi mɛ́ Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ lɛ́ lɛkpaakɛńnↄ. +A gbɛa Enada nɛ́ Bavai, Kɛila fã́ani kpɛdo kí, a fã́ani bĩ́i kɛ̀kɛ bò. +i ↄtona zↄ̃wà à fã́fã Dii aɛ gɛ̃n sopla zwãa pↄ́ daapi saɛ. +N káaluakà ń n Egipi pↄ́ kú n saɛ gↄ̃ɛ blesanaↄ, n ma pↄ fɛ̀lɛ n sia káaluakaaupi yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa íbɛlɛsɛ̀manↄ pãↄ lɛ́ ma wɛ lán bãwaɛ. +Ma nɛ́, nìli n mae yãonɛ ma, ńsu pãkpa n da lɛdamaio. +Ma Dii ma mɛ̀ má yeázi, ↄ̃ a mɛ̀ ma yeaázi dɛ kpelewa ni? Ma Dii ma mɛ̀ Esauá Yakↄbu vĩ̀i nolo? Kási Yakↄbu má yei, +Bↄa Suko aa gɛ̀ bòokpà Etani guwaiwai lɛ́wa. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ yãomɛɛ, i ma kũ gbãa, má wúlɛa ma gbɛɛu. Ɔ̃ à ↄnàa à ma fɛlɛ à ma zɛ. +Elaũ bui Atalia nɛ́ Yesaia ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn bàaↄ̃kwi. +Kɛ́ Mↄizi ↄↄ wã̀, ↄ̃ wà gbɛ sɛ dìlɛ aà zíɛ, à zↄ̃̀lɛwà, ↄ̃ Aalona ń Huluo aa aà ↄↄ kṹkũa, gbɛ̃do ↄplaai, gbɛ̃do ↄzɛɛi, ↄ̃ aà ↄↄ gↄ̃̀ zɛa e ĩatɛ̃ gɛ̀ gɛ̃̀ kpɛ́u. +ãma ńsu lí pↄ́ ì dↄ̃a maa ń a vãio inɛ́ bɛ bleo, asa tó ń blè, n gaɛ. +Tó aa gɛ̀ ùlɛ Kaamɛli gbɛ̀ misonau, má ń gbɛ sɛ́lɛ mà gɛ́ mà ń kṹkũ weɛ. Tó aa sↄ̀lↄmɛɛ ísia zíɛ, má o ísia mlɛ̃ɛ aà ń só weɛ. +Lua, ǹ ń swaa ɛ́ɛnɛ́ ń lɛ́u, Dii, nↄ̀ↄmusupiↄ kãnkãnaↄ wolo, +Ɔ̃ aa mɛ̀: N wá mìsiɛ. To wàↄ nannↄ Baa, wí gↄ̃ Falaↄ̃ↄ zↄↄ ũ. +A kĩniↄ bàasi Yesudeↄ píi kã̀akɛa ìↄ tↄ̃aa lá gu lɛ́ dↄ. +Gɛ ǹ o ma zↄ̀blena Davidiɛ ma mɛ̀, ↄ̃mɛ a kpɛ́ pↄ́ máↄ kuu dↄmɛɛo. +Kɛ́ aa kã̀aa Mↄizi ń Aalonaozi, aa aɛdↄ̀ kpaaũkpɛwa, ↄ̃ aa è tɛlu kùlɛwà, Dii gawi bↄ̀. +Lua Nisĩna lɛ́ ↄlↄwɛ̃ɛ gↄↄ pↄ́ kpɛ́pi kpɛɛlɛ yã́ kú, luakukĩi zɛ́ wɛ̃ao. +ńyↄ̃ ma zu ɛ̀ pɛ̀lɛadeuɛ. Baa ma pↄkasaↄ aaↄ ye ma gĩyãio. +Gbɛ̃́ↄ i mɛ: Gbɛ̃maaↄ ài vĩ fá! Lua ku, ì yã́kpalɛkɛ dṹniau. +À pↄ́ pↄ́ kú á taↄ guu dã wɛ̃nadeↄnɛ, á tapiↄ i gↄ̃ɛ́ gbãlɛsai. +Dii òɛ̀: Ɛa ǹ ↄsↄlↄ n ulau. À ɛ̀a sↄ̀lↄu. Kɛ́ a bↄ̀, a è à sù a gbɛu. +Aà bɛ pↄ́ↄ gusikɛ píi, aa gɛ̃lɛ luapↄkũmagↄↄ. +Kɛ́ kwã́ è wà a zu tↄↄlɛ, ↄ̃ à pɛ̀lɛ nↄɛ pↄ́ nɛgↄ̃ɛ ìpizi. +Kↄ̃kãaa yà, wàlɛ wiilɛ, wàlɛ kↄ̃ yãmao, asa gbɛ̃́ daside dↄ̃ bↄ́yãi wà kã̀aaio. +Má kuaànↄ gu pↄ́ à gɛ̀u píi, ↄ̃ ma aà ibɛɛↄ dɛ̀dɛɛ̀. Má tó aà tↄbↄ maamaa saɛ, iↄ dɛ dṹnia tↄdeↄ do ũ. +Dé mɛ́ a we à aà lɛ́ wɛ̃aai? Aà swaa aà lɛ́ pà mɛ́ a kai vĩ. +Má ò àlɛ zĩkɛɛ́ maamaa á ń Laodisideↄ ń Iɛlapↄlideↄ. +Bee gbɛa má gbãbↄ gbɛ̃́ↄ lɛ́ɛ, kɛ́ ampii aa ma sísi, aai zↄblemɛɛ ń lɛdoũo. +Alaba gbɛ̃́ Abialebↄ̃, Bauliũ gbɛ̃́ Azemavɛ, +an gã̀sĩapiↄ lɛ́ kã́kↄ̃wa. Gu pↄ́ aalɛ gɛ́u, aali lɛ́ liaao, aaì gɛ́ ń aɛ màa gↄ̃̀ↄɛ. +Dii gↄ̃sa gbãa vĩ, a mↄ wɛ̃́lɛpi wí lán lou maa ń gbɛo zàaĩan gbãa pↄ́ ì pↄ́ músikɛwa, lán lou zàaĩan gbãa pↄ́ ì to í daguawa. +Kɛ́ má kú ń ikoyãpi dànsaiↄ, ma gↄ̃ńwa, kɛ́ aa ma yã́zɛ e yã́i. I kɛ luaikoyãdansain ma ũo, Kilisi mɛ́ iko vĩa. +Á guu, dé mɛ́ yãdↄ̃n ↄ̃nↄna ũi? Aà ↄlↄnɛ́ a kua maa ń a yãkɛaↄ guu ń zĩabusaa pↄ́ ì bↄ ↄ̃nↄ guuo. +Ɔ̃ Dii pↄ pà Amaziazi, à ãnabi zĩ̀wà à mɛ̀: Àkɛa ńlɛ kɛ Ɛdↄũↄ tã́aↄnɛ kɛ̀kɛi? Pↄ́ pↄ́ aai fↄ̃ Ɛdↄũↄ bↄ̀ n ↄzĩoa? +Ɛdↄũ bùsu a gↄ̃ aà pↄ́ ũ, aà ibɛɛ Sei bùsu a gↄ̃ aà pↄ́ ũ, Isailiↄ gbãa iↄ kã́fĩɛ. +Aa gulɛsĩↄ bò Baaliɛ Bɛninↄũ guzulɛu, aa ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń nɛnↄɛↄ kpà Mↄlↄkuwa. Mámɛ ma yã́pi dìlɛnɛ́o, a làasoo i gɛ̃ ma sↄ̃ guu seo. Yãbɛ̃ɛ pↄ́ aa kɛ̀ aa Yudaↄ dàò duunaun we. +Yotaũ wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ gɛ̃o ń mɛ̀ndooɛ. Aà da tↄ́n Yelusa, Zadoki nɛ́ɛ. +Gbɛ̃eↄ ku aaliↄ e wa gbãsĩo, kási an ã́makɛ i kɛ̃́máo. +Aà kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu, gↄↄ pↄ́ àlɛ gbãbↄ Yelusalɛũɛ ń Yuda bùsuo, à Asalia nɛ́ Safana ń wɛ̃́lɛ kí Maaseao ń kpàwakɛna Yoa, Yoaaza nɛ́o gbàɛ Dii a Lua kpɛ́ kɛkɛi. +Dii wá Lua, wá bↄ aà ↄzĩ, bùsu pↄ́ kú dṹnia guu píi iↄ dↄ̃ kɛ́ n Dii, ḿmɛ ń Lua ũ ndo. +Lá màaɛ, gbɛ̃e a e o a dailɛkɛ̀ a gↄ̃ ma ìwa ũo. +a kɛ̀ wá gbɛ̃́ pↄ́ wá dɛ an buiↄ ũↄnɛ, à Yesu vù lá wa ò Soũ plaade guuwa. Lua mɛ̀: Ma nɛ́n n ũ, n Maen ma ũ gbã. +Tó a ma yãdilɛaↄ ń ma ikoyãↄ kũa lá a kũa gbãwa, má tó aà kpala àↄ ku gↄↄpiiɛ. +Ma misi, ma bↄ n maakɛa yã́i, swã́kpamazi, ma suaba. +Kɛata bui pↄ́ aaì zĩkɛ kpaaũkpɛuↄ dasilɛn we. Mↄizi ń Aalonao ń nao lá Dii ò Mↄiziɛwa. +Kɛ́ lɛkpaaĩa gbã̀akũ̀, Piɛɛ fɛ̀lɛ zɛ̀ a ònɛ́: Ma gbɛ̃́ↄ, á dↄ̃ kɛ́ Lua ma dilɛ á guu à gɛ̃̀gɛ̃, kɛ́ buipãleↄ Yesu bao ma ma lɛ́u, aai aà náaikɛ. +Yã́ beeↄ píiá yã́ pↄ́ wà mɛ̀ a mↄ taaɛ, Kilisi mɛ́ a sĩana ũ sa. +Ɔ̃ à bↄ̀ tɛaàzi gↄ̃̀ↄ, lán zu pↄ́ wàlɛ gɛ́ a kòlokpaiwa, lán tue pↄ́ lɛ́ gbápɛlɛ bauwa, +Ɔ̃ Mise mɛ̀: Ń Dii kuao, yã́ pↄ́ Dii òmɛɛ, bee má o kípiɛ. +Àlɛ liaaliaa gãaɛ, àlɛ waaloũkɛkɛ nↄɛezi, àlɛ aà bɛ gãaɛ baa vĩvĩ +��ↄ liaaliaa, ìↄ mɛ blɛ ku má ni? A dↄ̃ kɛ́ a kua bɛda gusiau kãikũ̀. +À mↄ lè Siliↄ kía ò a sↄ̃́go dↄaanaↄnɛ à mɛ̀: Ásu gbɛ̃e wɛ zĩpiuo, nɛ́fɛ̃nɛna ge gbɛ̃zↄ̃ↄ, sema Isailiↄ kía ado. +Vãi pↄ́ Mↄabuↄ kí Balaki dìlɛ à kɛɛ́ ń yã́ pↄ́ Bɛↄↄ nɛ́ Balaaũ wèwào, à to à dↄágu ma gbɛ̃́ↄ. Ma dↄaaɛ́ sɛa za Sitiũ e a gɛ ka Giligali, kɛ́ à e ma maakɛaↄ dↄ̃. +Ɔ̃ à mɛ̀ wà gó zɛ. Ɔ̃ an pla ḿpii aa pìla aa gɛ̃̀ íu. Ɔ̃ à aà dailɛkɛ̀. +An gbɛ̃ↄn pla ḿpii aalɛ bàalɛ sãnu, ↄ̃ ìwapi ba na dɛ̀ Piɛɛla, à kà mia kĩ́i káau. +Tó á gbɛ̃e ye kalanga dↄ, a zↄ̃lɛ gĩa à a ↄ̃a dↄdↄ à gwa, tó a fↄ̃ zĩpi kɛ láa ya? +Kã́mabogↄↄzĩ láaa ĩatɛ̃ gɛ̃a kpɛ́u Maliama Madelɛni ń Maliama Zaaki dao ń Salomɛɛo nísi gĩnana lù, kɛ́ wà gɛ ma Yesu mɛwa. +Baa á gbɛ̃eↄ fɛlɛ yã́ kolea danɛ́, aa gbɛ̃́ↄ ga namá. +Kɛ́ wà n i, wi n bi zↄ̃o, wi n zuo wà gbãbↄ̀nɛo, wi n nana ń wisio wà zwãa fĩ̀mao. +ↄ̃ à wá suabà. I kɛ wá maakɛa yã́i no, kɛ́ à wɛ̃nadↄ̃̀wɛ̃ɛ yã́iɛ. À wá zuò, à wá í dafu, a tò wa gↄ̃ gbɛ̃́ dafuↄ ũ ń a Nisĩna +Àleluya! À Dii sáaukpa, asa a maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lán Ahabu bɛdeↄwa, asa aamɛ aa gↄ̃̀ aà lɛdamadeↄ ũ aà mae gaa gbɛa, ↄ̃ aa aà ↄ̃̀ↄkpà. +Ɔ̃ à a zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ zĩ̀, à bↄ̀ Lakisi à gɛ̀ Yelusalɛũ kí Ezekia lè ń zĩgↄ̃ↄ dasidasi. À zɛ̀ íkalɛkĩi pↄ́ kú musu saɛ, pↄpinaↄ bua zɛ́u. +Máↄ n sáaukpa lá gu lɛ́ dↄ, máↄ n táasilɛ láasaiɛ. +Má òɛ̀: Mámɛ má dↄaanɛ, má gbɛ̀sĩsĩↄ daaĩnɛ, má bĩ́ibↄlɛ gba pↄ́ wa pì ń mↄgotɛ̃ↄ gboo, má mↄ̀ gbã́aↄ zↄ̃ɛzↄ̃ɛ. +Bee gbɛa gbɛ̃́ↄ mↄ̀ Yesuɛ ń nɛ́ↄ aà ↄnamá, i wabikɛnɛ́, ↄ̃ aà ìwaↄ lɛ́ gínɛ́. +Kɛ́ Yesu è aalɛ a náaikɛ, a ò gbɛ̃́ kaaũapiɛ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́, n duuna kɛ̃̀ma. +Nↄ̀ↄ pↄ́ wì saoòↄ sɛ gɛ̃ò da ń sao soplapla, ní nↄ̀ↄ pↄ́ wìli saoòòↄ sɛ mɛ̀n plapla da ń sao. +Sema aa ma sí ń ulɛkĩi ũ, aai kɛmanↄ na, ao, aai kɛmanↄ na. +Kɛ́ nↄɛpi è à a ula tòɛ à bàalɛ̀ bↄ̀ bàasi, +Aà ɛa sua gɛ̃n àaↄ̃de a ònɛ́: Álɛ io álɛ kã́mabo e tiaa? Bee mↄ̀. Gↄↄ kà sa. À gwa, wàlɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ kpá duunkɛnaↄwa. +Bↄ́yãi ma sↄ̃ ↄ̃̀ↄkpài? Bↄ́yãi ma nↄ̀sɛ yài? Sema màↄ wɛdↄ Luazi, asa má ɛa màↄ aà táasilɛ, ma Suabana, ma Lua. +Ɔ̃ Nuni nɛ́ Yozuee saonaↄ sìsi, a ònɛ́: À Dii bàakuawanↄ kpagolo sɛ́, á gbɛ̃ↄn soplaↄ í dↄaaɛ̀, á baade iↄ kuu kũa. +Mↄizi ń Aalonao mɛ́ aà gbàgbanaↄ ũ, Samuɛli mɛ́ aà sìsinaↄ do ũ. Aa lɛzùaàzi, ↄ̃ a wèmá. +Má mà lↄ wìli Levii buiↄ ń lɛ̀sinaↄ asea kpámáo, ↄ̃ aa ↄbↄ̀lɛ Lua ua zĩu, an baade tà bua. +Kɛ́ Yesu lɛ́ gɛ́ miapi kĩ́i, ↄ̃ tòlobi zùaàgu lↄ. Miapiá gbɛ̀ɛɛ, gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛ ta a lɛ́lɛ. +Má tó bùsupi gↄ̃ da yàaa fↄ̃̀ↄↄ, an ĩ́andãa ń gbãa yã́ musu a midɛ, i gↄ̃ fↄ̃̀ↄↄ. Gbɛ̃e a Isaili bùsupi baa vĩ lↄo. +A yã́ mɛ́ tò ma Dii Lua ma mɛ̀, lá lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀ ń ma tↄ́o ↄ̃ à sakàu, mɛ́ lɛdoũ pↄ́ a kɛ̀ ń ma tↄ́o ↄ̃ a gbòo, ń ma kuao má tó a yã́ wí aà musuɛ. +Nana dasi oa ń yã́ dasi bↄlɛao ì mↄ́ ń yãpão. A yã́i tò ǹyↄ̃ Lua vĩa vĩ. +an baade gbɛ̃dɛ̀. Kɛ́ Siliↄ lɛ̀kↄ̃wa, ↄ̃ Isailiↄ pɛ̀má, ↄ̃ Siliↄ kí Bɛnadada ń a sↄ̃deeↄ ń kɛ̃́ dia ń sↄ̃́ↄ kpɛ. +Yã́ pↄ́ wá kɛnɛ́n kɛ: Wá ń tó we lɛ́ pↄ́ wá gbɛ̃̀nɛ́ yã́iɛ, kɛ́ Dii su pↄkũmabↄbↄwáo. +Dii kpɛla ń n àizɛɛo ń n bua pↄ́ káauↄ píi, +Tó gↄ̃ɛ wùlɛ ń nↄɛo mɛ́ à azĩa è, aali zuo, kási aↄ gbãlɛa e oosiɛ. +Kilisi yã́ a kↄ̃sɛ ń Setãu pↄ́o kpelewa ni? Bↄ́ Yesude ń Yesusaideo vĩ ń kↄ̃oi? +Tã́adeↄ sↄ̃, tó aa aà wɛ́ pà, aaì mↄ wúlɛ aà aɛɛ, aaì wiilɛ aa mɛ: Lua Nɛ́n n ũ. +Tó wɛ̃ pↄ́ gↄ̃̀ bíla sↄ̃o, aà nao, i fĩabo màa. +Lí dɛ gbɛ̃nazĩnaↄnɛ yàa ũ. Wì sɛ wà tɛ́kpakpaò, wì tɛ́kaò wà pɛ̃ɛkɛò lↄ. Ɔ̃ wì ã tã́a ũ wàↄ kúlɛɛ̀, wì aà kɛ dii ũ wà misiilɛɛ̀ lↄ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao a ga kía pↄ́ à aà kpà kpalaupi mɛɛwia Babɛliɛ, kɛ́ à sakà lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀ɛ̀u à lɛdoũ pↄ́ a kɛ̀aànↄ gbòo yã́i. +Ma Dii ma mɛ̀, yã́ pↄ́ má kɛ guɛ beeɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄn kɛ: Má wɛ̃́lɛɛ bee kɛ lán Tofɛtiwa. +Yesu wèmá à mɛ̀: À Lua kpɛ́ɛ bee wí, má ɛa kpɛ́pi fɛlɛ gↄↄ àaↄ̃. +Ɛliↄpↄli ń Bubasio ɛ̀waasoↄ gaga zĩ guuɛ, wi tá ń wɛ̃́lɛpideↄ zĩ̀zↄↄ ũ. +baa tó yã́ á lé lán zàaĩanawa, mɛ́ músi á lé lán zàalolowa, mɛ́ taasi ń yãↄ̃mao gɛ̃̀ázi. +Beewa Yakↄbu nɛ́ↄ kɛ̀, lá a ònɛ́wa. +Wisiá pↄ́ naɛ. Ń beeo tó wisi í na tà, kpelewa wa kɛ à nakũ lↄi? À to wisi àↄ kú á guu, íↄ na ń kↄ̃o. +A ò a gbɛ̃́ↄ ń Samali zĩgↄ̃ↄ wáa à mɛ̀: Bↄ́ Yuda gianapiↄ lɛ́ kɛɛɛɛ? Aa fↄ̃ ɛa bĩ́ipi boe? Aa sao aai zĩpi nɛ gↄↄ do nia? Aa fↄ̃ wɛ̃́lɛpi vu ń gbɛ pↄ́ tɛkũ̀ à dàaĩpiↄe? +Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄeↄ mↄ̀ ma kĩ́i, aa zↄ̃̀lɛ ma aɛ, +nↄɛↄ lɛ́ líↄ kpaaũa gãli guu, asa aa yãoa zɛ́ vĩo. Aa misiilɛ lá wa ò Mↄizi ikoyã guuwa. +Levii bui uabele lɛ̀sinaↄ mɛ́ aaìↄ ku Lua ua kpɛ́nɛↄ guu. Wìli zĩ pãle danɛ́o, asa aaìↄ ń zĩ kɛ fãanɛ ń gwãasĩnaoɛ. +Kɛ́ Samuɛli kpɛlì, àlɛ ta, ↄ̃ Saulu aà kũ̀ a ula lɛ́wa, à kɛ̃̀. +ↄ̃ à gɛ̀ńnↄ gulɛsĩ pↄ́ wa bò Gabaↄ̃ↄ, asa kpaaũkpɛ pↄ́ Dii zↄ̀blena Mↄizi kɛ̀ guwaiwaiu kú weɛ. +asa a wá kɛbↄ dↄ̃, wá dɛa bùsuti ũ dↄaàgu. +Luanaaikɛa mɛ́ wɛdↄaaàzi seasai ũ. A dɛ yã́ pↄ́ wìli wɛsiɛo sia sĩana ũ ũɛ. +Yã́ pↄ́ dↄ ma lɛ́uↄ maa, a kee faasai ge kpaanlao. +Ɔ̃ má kɛ̀ lá Dii òmɛɛwa. Ma bↄ ń ma pↄ́ↄ fãanɛ lá málɛ tá bùsu pãleuwa. Kɛ́ aua pìla, ↄ̃ ma bĩ́i fↄ̃̀ ń ↄo. Oosiɛlɛ ↄ̃ ma a aso sɛ̀ ma bↄò ń wáa. +Gↄↄ pↄ́ á Lua dↄ̃o, i zↄble pↄ́ pↄ́ aa dɛ Lua ũoↄnɛ. +asa mpi ma Lua, ń òmɛɛ n mɛ̀ ńyↄ̃ bɛkpamɛɛ ma buiↄ gbãaekĩi ũɛ. A yã́i tò mapi n zↄ̀blena ma sↄ̃dìlɛ ma wabiɛ bee kɛ̀ma. +Kɛ́ Sambala mà wá Yudaↄ wálɛ Yelusalɛũ bĩ́i bo, aà pↄ pà, aà za fɛ̃̀ maamaa, ↄ̃ àlɛ wá awiambↄ. +Gↄↄ pↄ́ aa yãò Falaↄ̃ↄɛ, Mↄizi wɛ̃̀ basiiↄ̃ɛ, Aalona sↄ̃ wɛ̃̀ basiiↄ̃ ń àaↄ̃o. +Yesu òɛ̀: N dãↄ a vu. +Aalona ń a nɛ́ↄ lí pↄ́ pↄ́ gↄ̃̀ ble a ɛsɛ káu sai gu pↄ́ a kua adoau kpaaũkpɛ ua we. +Wà Yesu ì Bɛtɛlɛũ Yude bùsuu kí Elodi gↄↄɛ. Ɔ̃ saanyãdↄ̃naↄ bↄ̀ gukpɛ oi aa mↄ̀ Yelusalɛũ, +Kɛ́ aa kà bíla guu, gↄ̃ɛe mↄ̀ kùlɛ Yesuɛ +A ònɛ́: Màa Dii dìlɛ. Ziaá kã́mabozĩɛ, Dii gↄↄɛ. À pↄ́ pↄ́ á ye kpasa kpasa. À pↄ́ pↄ́ á ye disa disa, í a kĩni pↄ́ gↄ̃̀ dilɛ e kↄↄ. +Asa Yosafa ì, Yosafa Yeholaũ ì, Yeholaũ Ozia ì. +Gↄↄ pↄ́ gↄ̃̀ɛ́ á kua guu, á dↄ́ɛĩi suli dↄaaɛ́ lↄo, sema Lua pↄeã. +Ń è lá Ahabu azĩa bùsamɛɛa? Lá à azĩa bùsamɛɛ, má vãipi kɛ aà uaɛ aà gↄↄo. Aà nɛgↄ̃ɛ ↄ̃ má vãipi kɛ aà uaɛ. +Asa sa gɛ̃n do oapi guu, a tò gbɛ̃́ pↄ́ a gbãbↄ̀nɛ́ↄ gↄ̃̀ wásawasa e gↄↄpii. +Kɛ́ wà kí Aatasasa lápi kyokɛ̀, wà a bↄↄlɛkɛ̀ Leuũɛ ń a lakɛ̃na Simɛsaio ń ń gbɛ̃́ kĩniↄ, ↄ̃ aa fɛ̀lɛ gɛ̀ Yudaↄ lè Yelusalɛũ gↄ̃̀ↄ. Aa gìnɛ́ pãsĩpãsĩ aa mɛ̀ aa kã́mabo. +Wewá, wá suaba ń n gã̀sa gbãao, kɛ́ wápiↄ n gbɛ̃́ yenzideↄ wá e bↄ. +Má tó aa gↄ̃ sↄ̃kɛ̃ngu yãpãsĩ ũ dṹnia bùsu gbɛ̃́piiɛɛ. Aa gↄ̃ láanipↄ ũ, gbɛ̃́sↄ̃sↄ̃bↄ ũ, gbɛ̃́kabↄ ũ, wi yãadańnↄ gu pↄ́ má ń yá mà ń kpáu píi. +Aa wèwà aa mɛ̀: Dii, wá ye ǹ wá wɛ́ wɛ̃wɛ̃ɛɛ. +Ɔ̃ Saulu ɛ̀a saonapiↄ wɛ̃́lɛ Nↄbudeↄ dɛ̀dɛ lↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ ń nɛ́ gbãaↄ ń nɛ́tɛ̃naↄ ń zuↄ ń zàaĩnaↄ ń sãↄ. Wà ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao ḿpii. +Tó beewaɛ, dↄ̃ àlɛ taasikɛ mↄ̀ↄmↄↄ za dṹniakalɛgↄↄ. Sĩana guu à mↄ̀ gɛ̃n doɛ gↄↄ pↄ́ dṹnia kà a kákĩi, à azĩa kpà saobↄ ũ à duuna mìdɛò. +Ɔ̃ kíapi pↄ yà, ãma lɛ́ pↄ́ a gbɛ̃̀ blɛblenaↄ wáa yã́i ↄ̃ à mɛ̀ wà kpawà. +Gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ń gwa dↄaana ũↄ, aai yãe kã́fĩmɛɛo. Lá aa dɛ, i kɛmɛɛ yãe ũo, asa Lua lí gbɛ̃e zãboo. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye a wɛ̃nii, wɛ̃nipi a vũaawà. Gbɛ̃́ pↄ́ gì a wɛ̃nii dṹniaɛ beeu sↄ̃, ade aↄ ku gↄↄpiiɛ. +Aaì sɛ da ń gã̀u aa taò, aaì dilɛ a pɛ́lɛkĩi, ↄ̃ ì gↄ̃ zɛa we, ìli go a tíao. Tó wà lɛzùi, ìli weo, ìli ń yãↄ̃ma bↄnɛ́o. +N lɛkpàaĩ gbɛ̃dɛdɛa dasi yã́i, ↄ̃ n widà n uawa, ńyↄ̃ wɛ̃ni kɛ lↄo. +Dii zↄ̃ↄ, à kà wà aà táasilɛ, aà zↄ̃ↄkɛ lɛ́ vĩo. +Kí Uzia gà ń kusupioɛ. Aà kpɛ́ kú adoaɛ, mɛ́ wà Dii kpɛ́ zↄ̃̀ɛ̀ lↄ. Aà nɛ́ Yotaũ mɛ́ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ kibɛ. Ɔ̃mɛ gↄ̃̀ Yudaↄ dↄaana ũ. +Aa bↄ gugbãntoo oi aa mↄ lɛ́lɛma ń gↄ̃kɛbↄↄ ń zĩkasↄ̃goↄ ń zugoↄ ń gbɛ̃nazĩnaↄ dasidasi ń sɛ̀ngbaoↄ ń mↄ̀ fùaↄ, aai koezↄ̃nzi. Má n nanɛ́ ń ↄzĩɛ, aai yã́kpalɛkɛnnↄ lá aaì kɛwa. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lá a deziↄ kɛ̀waɛ. I ↄbↄlɛ duuna pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ Isailiↄ dà a kɛau guuo. +á we i a wɛ́baa gbiakũo, á tó i na a wɛ́uo, +Yã́kpalɛkɛamanↄ sɛ̃́ia guu gbɛ̃e i zɛmanↄo. Wà ma to we píiɛ. Lua su ń yã́pi dao. +Má á gbɛ̃́ pↄ́ kú Egipiↄ wɛtã ń fɛ̃ndao ń nↄanao ń gagyãoɛ, lá ma Yelusalɛũdeↄ wɛtã̀wa. +Aàpi mɛ́ a kpɛdↄɛ, iↄ dɛ a nɛ́ ũ, íↄ dɛ aà mae ũ. Á aà zↄ̃lɛa kpalau Isailiↄ guu zɛdↄ, aà kpala aↄ láaa vĩo. +Wa òɛ́ à ↄkpa á dàa zi pↄ́ dↄaaaɛ́i, asa a ↄ̃̀ↄkpà á pↄnidɛa vãiↄ yã́i. +Nɛgↄ̃ɛ pↄ́ a ìaànↄↄn kɛ: Yeusi, Semalia ń Zahaũo. +Bee gbɛa lá ma Lua kpɛ́ yã́ kàmagu, vua ń ã́nusu àizɛɛ pↄ́ má vĩↄ, ↄ̃ má kpá ma Lua kpɛ́ pↄ́ ũ pↄ́ pↄ́ ma a sↄukɛ̀ↄ bàasi +E màↄ yã́pi o ma nↄ̀sɛ guu màↄ láa, ↄ̃ Lɛbɛka bↄ̀ ń loo dia a gã̀u, à mↄ̀ lↄ̀ↄɛa à itↄ̀. Ɔ̃ má òɛ̀ aà ma gba í mà mi. +Ɛflaiũ buiↄá ma nɛ́ yenzideↄnɛ, ma pↄ dↄmáo lé? Baa kɛ́ miↄ ń lele an yã́ↄ yã́i mↄ̀ↄmↄↄ, an yã́ lí sã́maguo. A yã́i ma pↄ i bↄ ń guuo, má wɛ̃nadↄ̃nɛ́ maamaa. Ma Dii mámɛ má ò. +Gia ń beeo i mɛ á yãe vĩo, ma pↄ a paázio. Lá a mɛ̀ i duunakɛo, má yã́kpalɛkɛánↄɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ gì totoai za azĩau, lɛdamamana mɛ́ ì gↄ̃ nↄ̀sɛde ũ. +Ɔ̃ à gɛ̀aànↄ Yesupi kĩ́i. Yesu aà gwà soee à mɛ̀: Zãa nɛ́ Simↄↄn n ũ. Wali onɛ sa Piɛɛɛ. (Bee mɛ̀ gbɛ.) +Bↄa we à gɛ̀ Asili bùsuu, ↄ̃ à Niniva kàlɛ ń Leobotiio ń Kalao +To gbɛ̃́ↄ kãaanzi, ní kiblemá kua za musu. +A tó yã́ pↄ́ aa ò wí ń musu, gbɛ̃́ pↄ́ ń é píi iↄ mikɛ déũdeũ. +Siↄnadeↄ, à pↄnakɛ, à yáalↄ Dii á Luawa. Àlɛ á gba zuↄ lou kã́fĩa yã́iɛ, àlɛ lou maɛ́ lán yãawaɛ. A daalɛ a gↄↄwa, i bↄlɛi. +Ɔ̃ Aalona sↄ̃̀ saokĩii, à zugaaena kòlokpa a duun awakpabↄ ũ. +A su á dↄ̀ↄwa, a yã́ pↄ́ má yei kɛ̀, á baade gↄ̃a wɛ̃́ɛↄ ũ yãò a gbɛ̃́deeɛ, ↄ̃ a kↄ̃ yãmà ma aɛ ua pↄ́ ma tↄ́ kuwàu. +Dii ɛ̀a mɛ̀: Beewa Isailiↄ blɛ gbãlɛa ble bui pↄ́ ma ↄzↄ̃̀ńzi ń bùsuuↄ guu. +Ńyↄ̃ fↄ̃ saana pↄ́ kãaaoↄ kãaaa? Ńyↄ̃ fↄ̃ Saan kífɛ̃nɛnaↄ kɛ̃kↄ̃waa? +Tó ma á miaↄ wɛ̃̀wɛ̃, mɛ́ ma á bↄ́lɛu, áↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Uena pↄ́ ĩatɛ̃ lɛ́ suò Aaza gbápɛpɛkĩiↄ gwa. A to uena pↄ́ lɛ́ pilawà ɛa dɛdɛwà mɛ̀n kwi. Ɔ̃ ĩatɛ̃ ɛ̀a dɛ̀dɛ gbápɛkĩi mɛ̀n kwi pↄ́ à pìlawà yãawa. +Ampii aa ye vĩa ma kũ aa mɛ̀ wá ↄ a gↄ̃ dↄwáziɛ, wá e zĩpi midɛo. Ma Lua, ma ↄ gba gbãa. +Nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ aa gaga bùsupiuɛ. Wa ń vĩo, wa ń gɛĩanabↄo. Gbɛ̃e a azĩa lili ge a a mi boo. +Ɔ̃ ikoyãdↄ̃nae òɛ̀: Mɛtulu, tó ń ò màa, ńlɛ wá sↄ̃sↄ̃ sↄ̃ɛ. +Ɔ̃ Falisiↄ òkↄ̃ɛ aa mɛ̀: Á èa? Wá fↄ̃ pↄe wowào. Gwa, dṹnia bↄ̀ tɛaàzi. +ní gɛ̃ kpɛ́u ǹ zɛtaálɛ ń n nɛ́ↄ, níↄ nísika tapiↄ guu, ta pↄ́ pà niↄ dilɛ saalo. +kɛ́ mà azĩa buiↄ nↄ̀sɛ fɛlɛ, mí ń gbɛ̃eↄ suabaɛ. +Pedazuu nɛ́ Gamaliɛli mɛ́ Manase zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +À bↄ ń lɛo, í bala lɛ́ ń mↄↄnaↄ nao ń domao. +Wí a gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄnziↄ kũo, sema gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ n kpɛ pãↄ. +Vãikɛna ì kpa taasideɛ a pↄeãu, kási sↄ̃ Dii mɛ́ taaside ulɛkĩi ũ. +Ma yãbɛ̃ɛ pↄ́ á kɛ̀ sĩ̀sĩↄ musu è, n gbãsĩkɛa ń n wiilɛa gↄ̃ↄzio ń n káaluakaa tã́aↄ yã́ musuo. Waiyoo Yelusalɛũ, ńyↄ̃ↄ gbãlɛa e bↄɛ ni? +Yotaũ gbãa lɛ́ dɛdɛɛ, kɛ́ aà yãkɛaↄ maa Dii a Luaɛ yã́i. +Aliũ buiↄ Maasea, Ɛlia, Semaia, Yeiɛli, Uzia. +Ɔ̃ malaikapi mɛ̀: Luayãdasain we. Ɔ̃ à ↄtↄ̃̀ↄlɛwà gbíu we, à a nɛ́ pↄ́ dɛ bɛↄma ũpi tàɛ. +Ìli yãoo, aà yãoa bui kuo, wìli a kĩ́a mao. +Kíaↄ ń ń zĩgↄ̃ↄ lɛ́ tílɛ kpakpa, gↄ̃ɛ pↄ́ gↄ̃̀ bòouↄ lɛ́ ń pↄ́ↄ kpaalɛ. +A ku màa e gↄↄ sopla Dii Niili lɛa gbɛa. +Àↄ sósobi vĩ lá á Mae sósobi vĩwa. +Aa mɛ̀: Lua gìaàziɛ, wà aà ya kṹ, gbɛ̃e ku à aà suabao. +Nↄɛ gbɛ̃ↄn plaↄ aaↄ pↄ́ lↄ́ gudoũ, Lua a gbɛ̃do sɛ́, i gbɛ̃do to we. +Ɔ̃ Ɛsitɛɛ òɛ̀ aà gɛ o Maadoseɛ. +Ì gala pↄ́ kíaↄ kpà gbɛ̃́ↄnɛ polo, ↄ̃ ì bɛlɛona ye kíapiↄnɛ. +Masana pↄ́ dṹnia wìwi píi yãa gwa wíwia sa sↄ̃e! Babɛlipi gↄ̃̀ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ bui píiɛ. +Aa mɛ̀: Dii, fɛ̃nda mɛ̀n pla kɛ. Ɔ̃ a ònɛ́: Bee mↄ̀. +Wà zwã̀a pua ń zwã̀a búunao dↄ̀dↄ ã́nusu tãanaↄwa ń bà puaↄ ń bà gàaluladeↄ, ↄ̃ wa lòo kpɛ́ gbapɛlɛ pↄ́ wa kɛ̀ ń gbɛpuↄwa. Vua ń ã́nusu wúlɛbↄↄ kálɛa gusalala pↄ́ wa kɛ̀ ń gbɛpuo ń gbɛtɛ̃o ń gbɛsio ń gbɛ̀ búunaowa. +Aa wèwà aa mɛ̀: Zãa Dailɛnaɛ. Gbɛ̃eↄ ì mɛ Ɛliaɛ. Gbɛ̃eↄ ì mɛ ãnabi yãaↄ do mɛ́ vù. +ↄ̃ sↄ̃ kɛ̃̀ Mↄabuↄgu, vĩa ń kṹ Isailiↄ dasi yã́i. +Ka ìↄ kↄ̃fĩkɛ gbàlau aà musu, sↄ̃mpɛpɛɛ ń sↄ̃n gésedeo ì tɛkɛ. +N g��̀saá gↄ̃sa pↄ́ɛ, n ↄ gbãa mɛ́ n ↄplaa dↄ musu. +À yã́ɛ bee ò malaikaeɛ yãae? Zↄ̃lɛ ma ↄplaai e màↄ n ibɛɛↄ kɛnɛ n gbadibↄ ũ. +Ɔde àizɛɛ ìↄ dɛɛ̀ wɛ̃́lɛ kàede ũ, a dɛɛ̀ bĩ́i pↄ́ wa fↄ̃ dɛdɛwào ũ. +à Dii tↄbↄ, asa a maaɛ, à lɛ́mawà, asa bee mɛ́ na. +Tó a ma gba a maa, áↄ tàae vĩ a yã́ musuo, á pↄ́ pↄ́ Isailiↄ kpàa gbãlɛ à gao. +A kpã̀sãnɛ́ Bɛtɛli ń Lamↄtu Nɛgɛvɛo ń Yatiio +Ɔ̃ Yosafa mɛ̀: Dii ãnabie ku la aà Dii lawɛ̃ɛo lé? Ɔ̃ Isailiↄ kía ìwae mɛ̀: Safata nɛ́ Ɛlizi ku la. Ɔ̃mɛ ì íka Ɛliaɛ a ↄwa yãa. +Sã bṹupi kpasa saokĩiwa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ũ a gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. +Ma mìsaikɛ kɛ̀, ámɛ a ma dau. Ámɛ a maa yãa à ma sáaukpa. Baa tó má pↄe ũo, má kɛ̃́sãa zĩna pↄ́ a ń dílɛ dɛńlapiↄzi yãe guuo. +Gↄↄ bee ma awakpà Diiɛ ma mɛ̀, +Ɔ̃ nↄɛ ↄ̃nↄdee lɛzù za wɛ̃́lɛ guu à mɛ̀: À swã́kpa! À swã́kpa! O Yoabuɛ aà mↄ la mà yãoɛ̀. +Bã nↄ̀ↄsonaↄ a zɛ́ dↄ̃o, bleaa lí wɛsi zɛ́pilɛo. +Tó aa pↄtↄ̃̀, Madiãↄ ń Amalɛki buiↄ ń gukpɛ oi buipãleↄ ì mↄ́ lɛ́lɛmáɛ. +Tó à gì ń gbaɛi mɛ́ a ń kũa e tia, +Gwa, à gbɛ lɛ̀, í bↄ̀ dàgua mɛ! A fↄ̃ blɛ ge nↄ̀ↄ kpáwá sↄ̃a? +Ɔ̃ Lua òmɛɛ i kɛ mámɛ mà kpɛ́pi dↄɛo, asa zĩgↄ̃n ma ũ, ma gbɛ̃dɛ̀dɛ dasidasiɛ. +Aa ↄ̃a kpà gbɛ̀ãnaↄ ń liãnaↄwa, ↄ̃ aa pↄblea ń imiao ń nísio kpà Sidↄ̃deↄ ń Tiideↄwa, kɛ́ aa sɛdɛ lí zↄ̃zↄ̃ Libã bùsuu, aa yeye gɛ́ò Zope daa ísiaa, lá Pɛɛsiↄ kía Kilusi ń gbá zɛ́wa. +Ɛlikana nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Amasai ń Aimↄo. +Baa ń beeo an lɛ́ i kɛ doũo. +Isailiↄ, àli ń dilɛa ńdoakɛ dↄ̃nɛ́, asa aamɛ aaì mↄ blɛ kpái mapi á Luawa. Àli ń dilɛa ńdoakɛpi dↄ̃, asa ma Dii ma gbɛ̃́ pↄ́ ma á dílɛ ádoa, ma kua adoaɛ. +Wegↄ̃ↄ pↄ́ bↄ̀lɛ aà wɛ́u lán kpↄ̀tɛɛↄwa aa lɛ̀lɛ, ↄ̃ à guè. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ dailɛkɛ̀. +Gↄↄ bee Dii a gbápɛlɛ Kùkpɛ sĩ̀sĩ misonaa Yelusalɛũ gukpɛ oi. Sĩ̀sĩpi a paa pla sɛa gukpɛ e bɛaɛ, a guzulɛ aↄ zↄ̃ↄ maamaaɛ. Sĩ̀sĩpi kpɛdo a ta gugbãntoo oi, ado sↄ̃ gɛↄmidↄkĩi oi. +À zãblè kpɛ́piwa ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ. Vuapi sↄ̃ à bↄ̀ Paavaiũɛ. +Ɔↄlↄgↄↄ ku, yaalↄgↄↄ ku, wɛ̃nakɛgↄↄ ku, kↄ̃̀ↄogↄↄ ku. +Asu àↄ dɛ igbɛ̃na ge gbɛ̃́ pãsĩ ũo. Aàↄ dɛ nↄ̀sɛdoũde yãkelesaide ũ. Ɔ̃a su dↄaaɛ̀o. +Ma gbɛ̃zↄ̃ↄ, mámɛ ma láɛ bee kɛ̃̀ gãli pↄ́ Lua dìlɛ gbɛ̃́ↄnɛ. Má yeázi sĩana guu, sĩana pↄ́ kú wá vĩ mɛ́ wáↄ kúò gↄↄpii yã́i. Mámɛ má adoo, ń gbɛ̃́ pↄ́ aa sĩanapi dↄ̃ↄ píiɛ. +Ɔ̃ Falisiↄ aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi Mↄizi dìlɛ gↄ̃ɛ lí gínzila kɛ̃ kpa a nawa, i gbasa à aà yai? +Màa a dɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ Lua yã́ sã̀aàguo, beewa tãmaa a luayãdansai nɛ́. +Gↄↄ bee Yudaↄ na Isailiↄwa, aa bↄ gugbãntoo oi bùsuu sãnu, aai su bùsu pↄ́ má kpà ń deziↄwau Baa kɛ́ n ma swãfɛ̃̀ɛ̀, ma músi kpàaàzi pã, à gì ku tàaesai e tia. +Aà kãaa lán nↄ̀ↄmusuwa lɛ́ ì ká, Lua ì aà swaa ɛ́ɛɛ̀. +í vɛ̃ɛ kpaoa litili do ń kĩnio sa pↄ́ a pↄ́ tɛ́kũa gĩ ì kɛmɛɛ na ũ. +To wà búbua ma dↄ ń ua gↄↄ pↄ́ wà lɛ̀lɛmá kã́ndo, asa aa ɛyↄ̃̀mɛɛ ma kũa yã́iɛ, aa baikpàmɛɛ ma táaozɛu. +Kɛ́ gↄↄ pↄ́ wa dìlɛ kà, Elodi a kibleulaↄ dà, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ a gĩ́naa, ↄ̃ à yãò bílaɛ. +Zedekiaↄ̃ wà oobona gĩtↄkĩi lùò lá Dii òmɛɛwa. +Dii mɛ́ ì gbɛ̃́ suaba. Báaada n gbɛ̃́ↄgu. +Bee gbɛa má ye sĩana dↄ̃ wài síiↄ̃de yã́ musu. A adoa ń wài kĩniↄɛ, ì to vĩa gbɛ̃́ kṹ dɛńla. Aà swaaá mↄsiɛ, aà ↄkↄↄá mↄgotɛ̃ɛ, ì pↄ́ só à wíwi, mɛ́ ì ↄ̃zↄ̃ a kĩni pↄ́ gↄ̃̀wa. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀ má Tɛbɛsi tã́a Amↄni wɛtã ń Falaↄ̃ↄo ń Egipiↄ ń ń tã́a kĩniↄ ń ń kíaↄ. Má Falaↄ̃ↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa aà náai vĩↄ wɛtã, +Dii Lua, lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ ma mae Davidiɛ kɛ sa, asa n ma dilɛ gbɛ̃́ pↄ́ aa dasi lán dṹnia bùsuũfãawaↄ kía ũ. +Wáliↄ mↄ wá Lua ua ń wá nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ ń wá zunɛ sɛ̃́iaↄ ge sã ge ble, wíli kpá saona pↄ́ lɛ́ zĩkɛ weↄwa, lá a ku Mↄizi ikoyã guuwa. +buiↄ i dↄ̃ kɛ́ Isailiↄ gↄ̃̀ zĩ̀zↄↄ ũ yãa ń duuna ń ń bↄa ma kpɛo yã́iɛ. A yã́i ma bↄ ń kpɛ, ma ń ná ń ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ, ↄ̃ wà ń kwɛ́ zĩ guu. +Gↄↄ bee Dii a to gili gɛ̃ńgu maamaa, aa kↄ̃ kṹkũ kↄ̃ ↄpizĩ, aai liaa ń kↄ̃o. +Ápiↄ sↄ̃ a pãzɛa, á yãdanɛↄ tò gbɛ̃́ↄ fù dasi, a ma bàa kua ń á Levii buiↄ gbòo. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +Aaↄ maa mɛ́ an kɛfɛna a kɛ zài. Ɛ̀waasoↄ lɛkpɛↄ yↄ́yↄ pↄ́wɛna yã́i, wɛ̃́ndiaↄ wɛ̃wɛ̃, kɛ́ vɛ̃ɛ di yã́i. +Nↄ̀ↄmusu ì pũna dào guu pↄblea esaie? Nↄ̀ↄkusi ì pala a tòou nↄ̀ↄkũsaie? +Kɛ́ Kalea nɛ́ Yohanani ń zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ kuaànↄↄ yãvãi pↄ́ Isimaɛla kɛ̀ mà píi, +Yaflɛti nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Pasaki, Bimali ń Asevao. +Gabaↄ̃ↄ gbɛ̃́ Isimaia pↄ́ dɛ nɛgↄ̃n gbɛ̃ↄn baakwiↄ dↄaanaↄ do ũ, +Màa á maeↄ kɛ̀ Kadɛsi Baanɛa gↄↄ pↄ́ ma ń zĩ bùsu gwagwai. +Zↄ̃lɛa Babɛli bùsu swaↄ saɛ Siↄna yã́ dↄ̀wágu, ↄ̃ wa ↄ́ↄlↄ̀. +Kɛ́ aa yè wa nà gó zↄ̃ↄpiwa, ↄ̃ aa kɛ̀kɛ ba kã̀ gó zↄ̃ↄpiɛ. Kɛ́ aalɛ vĩakɛ Libii bùsu isaa gɛ̃aɛ, ↄ̃ aa gó kúla pɛ̀lɛ íu, ↄ̃ aa gↄ̃̀ tɛ́ ĩ́anai. +Bee gbɛa Yozuee ń dɛdɛ à ń looloo líwa, baade ń a lío, ↄ̃ aa gↄ̃̀ loolooa we e oosi. +Tó aa bↄ̀ dṹnia gbãsĩkɛau wá Dii wá Suabana Yesu Kilisi dↄ̃a sabai, mɛ́ aa tò yã́pi ɛ̀a yèelɛmá à ń sↄ̃ blè, an kua gbɛzã vãi ìↄ dɛ a káaua. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, Tiideↄ ò Yelusalɛũ yã́ musu aa mɛ̀: Ɛ̃hɛ̃ɛ, a da wíwiaɛ! Buiↄ zɛ́ wɛ̃̀wɛ̃ɛ. À gↄ̃̀ bɛzia ũ, wa kãɛ sa. +Asa ma pↄkũma tɛ́ kà, mɛ́ tɛ́pi aↄ kũɛ e bɛdau zĩ́lɛ. Má tɛmↄ dṹniaɛ ń a pↄ́ↄ, a kũ gbɛ̀sĩsĩ zĩ́naↄwa. +ń Yesude pↄ́ aaì kↄ̃ kãaa n bɛↄ ń wá nↄɛ yenzide Afiao ń wá zĩ̀kandee Aasipuↄ o láasai Dii zↄ̃ↄ. +Kɛ́ ísia bↄ̀ a da gbɛɛu, dé mɛ́ kaa lìai à a zùukɛ̀i? +Aà zùukɛaá ĩ́ana zùukɛaɛ, ade lɛ́ í ↄkũ kpáɛ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, kɛ́ Isailiↄ kú ń bùsuu, aa a gbãlɛ̀ ń yãkɛa ń ń dàaↄ yã́i. An yãkɛa gbãsĩmɛɛ lán nↄɛ zawaɛ. +Má tó aà ã́nuatoɛ, wi aà vĩ niɛ guu. Aà wɛ́ a si yã́ pↄ́ má yía guɛ bee ń gbɛ̃́ pↄ́ kú a guuↄwalɛo. Ɔ̃ zĩnapiↄ ɛ̀a tà kíwa ń yã́pio. +Asa gbɛ̃vãiↄ gbãa a midɛ, ãma Dii ìↄ gbɛ̃maaↄ kũa. +À iadà ísiaɛ guea lɛ́ zɛlɛu, a dɛ kↄↄ ũ gupua ń gusiao zãnguo. +wi waasokɛ bui píiɛ ń aà tↄ́o daalɛa Yelusalɛũ, kɛ́ aa nↄ̀sɛlilɛ, an duuna i kɛ̃́má. +Pↄ́piↄ píi, an kpele mɛ́ gí dↄ̃i kɛ́ Lua mɛ́ pↄ́pii kɛ̀ ń a gbãaoi? +Gↄↄ pↄ́ àlɛ aà gɛvua yão kíɛ, ↄ̃ nↄɛ pↄ́ à aà nɛgↄ̃ɛ vùɛpi mↄ̀ wiilɛi kípiwa a bɛ ń a buao yã́ musu. Ɔ̃ Geazi mɛ̀: Ma dii kí, nↄɛ pↄ́ Ɛlizi aà nɛ́ vùɛ̀pin kɛ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Sĩana málɛ oɛ́, gyaa taasidepi ↄ̃a dàu dɛ gbɛ̃́piia. +Ma gbɛ̃́ pↄ́ ma lɛzù Luazi a wèa, ma gↄ̃ pↄ́ yáalↄa ũ ma gbɛ̃naↄnɛ. Ma gbɛ̃́ pↄ́ ma yã́ na mɛ́ má tàae vĩo, ma gↄ̃ pↄ́ yáalↄa ũ. +a gbã̀a ń a yàasao iↄ sáa. A gola ń golao iↄ gã̀sĩsuu ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ síiↄ̃ ń ↄ̀aa pla ń basↄoo (4.500). +Aaì ń yã́ píi kɛ kɛ́ gbɛ̃́ↄ ń e yã́iɛ. Màa aaì Lua yã́ ɛsɛba gbɛ̃̀nɛ da, aaì tùfa gbã̀a da ń pↄkasai. +Kã́mabogↄↄ ń kã́mabogↄↄo píi waliↄ kálɛ dↄ̀ↄdↄↄ ma aɛ Isailiↄ pↄ́ ũ ma bàakuańnↄ gↄↄpii yã́i. +Ɔ̃ wa pↄtuoↄ ń àizɛɛ pↄ́ wá è wɛ̃́lɛpiↄ guu nàaa wá pↄ́ ũ píi. +àↄ dↄ̃ kɛ́ Lua mɛ́ ma yã́ fuangba, à filifilimbakpàmɛɛ à ma kũ. +Gba pↄ́ aa mↄ̀opiↄ sí, iↄ dɛ kpaaũkpɛ zĩkɛbↄↄ ũ, ní kpá Levii buiↄwa, lá a mↄ́má ń zĩ guuwa. +Dii a gotↄ̃ Isailiↄwa, aai gↄ̃ lán fee pↄ́ lɛ́ deedee í guuwa. A Isailiↄ bↄlɛ bùsu maa pↄ́ a kpà ń deziↄwaɛ beeu, i ń fãaa Uflata baale, kɛ́ aa Asetaati lí pɛ̀lɛpɛlɛ, aa Dii pↄ fɛ̀lɛoɛ̀ yã́i. +Má we gbɛ̃sãsãna àↄ ku ma bɛo, má tó mↄafilide àↄ ku ma saɛo. +Mapi, má gↄ̃ Mizipa laɛ, mí yão Babiloni pↄ́ aa mↄ wá kĩ́iↄnɛ. Ápiↄ sↄ̃ à gɛ pↄkɛkɛ ń vɛ̃ɛo ń nísio, í ká dↄ̃u, íↄ ku wɛ̃́lɛ pↄ́ á zↄ̃lɛu. +Màa ↄ̃nↄ ì kɛ gbɛ̃́ɛ na a nↄ̀sɛu. Tó n ↄ̃nↄkũ̀, ńyↄ̃ↄ zia vĩ, mɛ́ tãmaa a n nɛo. +O ↄ̃nↄɛ, n dãen aà ũ, wɛzɛ̃ sísi n daɛ ũ. +Ma làasookɛ̀ yãawa ń wɛ̃̀ zizi pↄ́ gɛ̃̀ↄ yã́o. +Aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa kuɛaaↄ̃ ń basoplakwioɛ (2.750). +Lá Yudaↄ kí Manase yã́ pↄ́ má ye a gĩyãioↄ kɛ̀, à vãikɛ̀ dɛ Amↄle pↄ́ kú a ãaↄla, à Yudaↄ dà duunkɛau tã́a pↄ́ a kɛ̀ↄ yã́ musu, +Má òɛ̀ má tó yã́ líↄ wi aà bɛdeↄ musuɛ e gↄↄpii vãi pↄ́ a a yã́ dↄ̃ yã́i, kɛ́ aà nɛ́ↄ ńzĩa kpɛbↄ̀, mɛ́ i ń zùukɛo yã́i. +Màa wáↄ dɛ nɛ́fɛ̃nɛna pↄ́ wì ↄ̃nↄ ń kↄ̃nio kɛnɛ́ wà ń sã́sãↄ ũ lↄo. Yã́ dafu daanɛ́ ì ń sɛ́ lán ĩ́ana ge ísↄ̃wa. +ge gagyã pↄ́ ìↄ bɛ gusiau ge gyãkawɛ̃lɛ pↄ́ ì ń le fãanɛ gbãa. +Saonaↄ ń Levii buiↄ ń bĩ́ibↄlɛdↄ̃anaↄ ń lɛ̀sinaↄ ń gbɛ̃pãleeↄ ń Lua ua zĩkɛnaↄ ń Isaili kĩniↄ zↄ̃̀lɛzↄ̃lɛ ń wɛ̃́lɛↄ guu. +Adonikaũ bui��� gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bàaↄ̃sↄo ń plao (667). +À ń bↄ́ ń ibɛɛↄ ↄzĩ, à ń sí ń zangudeↄ gbãawa. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ a zĩkɛnaↄ sɛ̀ gbɛ̃ↄn kwi, a kɛ̀ lá Dii òɛwa. Kɛ́ àlɛ vĩakɛ a de bɛdeↄnɛ ń wɛ̃́lɛdeↄ yã́i, i we kɛ̀ fãanɛo, gwãasĩna ↄ̃ a kɛ̀. +Tó a wɛsìaàlɛ, á pↄ a kɛ na, á mɛ iↄ aafia lán sɛ̃̀kusiwa. Dii a to a zↄ̀blenaↄ a gbãa dↄ̃, kási a kpɛ̃nɛmuu bↄbↄ a ibɛɛↄwa. +A yã́ mɛ́ tò mi yã́pii fↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sɛ́ↄ yã́i, kɛ́ ampiↄ sↄ̃, Lua ń suaba, aai gawi pↄ́ lí láao e naa Kilisi Yesuwa. +Ma nɛ́, tó n nↄ̀sɛ paaa, ma pↄna a kɛ zài. +Dii Zĩgↄ̃de ò, ma swã́ mà à mɛ̀: Ua yàlalapiↄ gↄ̃ uazĩ ũɛ, bɛ zↄ̃ↄ maapiↄ gↄ̃ bɛzia ũɛ. +Yã́ bee oa gbɛa ↄ̃ à gbɛ̃́ↄ gbàɛ. +Ma Dii Lua ma mɛ̀: Gwa! Má ↄkɛ buipãleↄnɛ, aa n nɛgↄ̃ɛↄ kuɛ suonɛ. Má gudↄkↄ̃ɛkĩi dilɛ bùsu píi gbɛ̃́ↄnɛ, aa n nɛnↄɛↄ zↄ̃ ń gã̀u aa mↄonɛ. +Baa tó à kà wɛɛdo ge gufɛ̃nɛ, tó à ń lé màa, báaadeↄn ń ũ. +Ma Dii má ò Yudaↄ kí Yɛkↄnia Yoakiũ nɛ́ɛ, baa kɛ́ ń dɛ tãana ũ ma ↄplaa ↄnɛwa, ń ma kuao má n bↄ ma ↄpiwaɛ. +Ablahaũ zikũ̀ à kà zã̀, mɛ́ Dii ɛ̀fãaikɛ̀ɛ̀ yã́pii guu. +saona i sao ń a mɛ̀ndoo duun awakpabↄ ũ, i sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o ń a mɛ̀ndoo, i gbãbↄɛ̀ aà kua gɛ saɛ yã́i. Zĩbeezĩ i a mi bo, +A wèwà à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ wɛ̃nadↄ̃̀ɛ̀ɛ. Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Gɛ ǹ kɛ màa sↄ̃. +Ɔ̃ Piɛɛ aà là à mɛ̀: Omɛɛ, a tↄↄlɛpi yìa kɛ́wa yã̀? A wèwà à mɛ̀: Ao, màaɛ. +Gbɛ̃pãleↄ lí we nàmáo, ãma gbɛ̃́pii ì ń tↄ́ na siɛ, +Ageli bui Yazizi mɛ́ sãↄ ń bleↄ dãnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Gbɛ̃́piↄá kí Davidi ziiaↄnɛ ḿpii. +Ɔ̃ kí Yoiada nɛ́ Benaia dìlɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ aà gbɛu, saona Zadoki sↄ̃ Abiataa gbɛu. +Azegada buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa soolo ń bao ń plao (1.222). +Vua pↄ́ aa daupi pìò ń a pↄkeleↄ píi kiloo baakwi ń síiↄ̃oɛ. +Kɛ́ aa ↄnàmá, ↄ̃ aa Lua Nisĩna è sa. +Asa luayãdansaiↄ gɛ̃̀ wá guu kpã́i, aaì wá Lua gbɛ̃kɛ e ń wisaiyãkɛa zɛ́ ũɛ, aaì lelekpa wá Dii mɛ̀ndona Yesu Kilisizi. Ĩa pↄ́ Lua a damá kú aà yã́ taala guu à gɛ̃̀gɛ̃. +À kuupɛ Siↄna, à gbɛ̃́ↄ sísi, í lɛye dilɛ Lua pↄ́ ũ. +Lubɛni buiↄ i a lɛɛ do sɛ́, iↄ naa Ɛflaiũ buiↄ pↄ́wa. +Ɔ̃ yã́ pↄ́ Yesu ò dↄ̀aàgu kɛ́ à mɛ̀, e ko àↄ gɛ́ lɛzui a lelekpaazi gɛ̃n àaↄ̃. Ɔ̃ Piɛɛpi bↄ̀ bàasi, à ↄ́ↄlↄ̀ à kɛ̀ wɛ̃na. +Aazia zɛ̀ ń Ahabu bɛdeↄ yãkɛaoɛ, à yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ lán Ahabu bɛdeↄwa, asa aà ã̀nsueↄnɛ. +Tó àlɛ sapi o, aàli a sálana ń a guupↄ nísiↄ píi ká Diiɛ tɛ́u à tɛ́kũ +À a kĩnipi ble gu pↄ́ á yeiu, ápiↄ ń á bɛdeↄ, asa bee mɛ́ kpaaũkpɛ zĩ pↄ́ i kɛ asea ũ. +ń Zimli bùsu kíaↄ píi ń Elaũ bùsu kíaↄ píi ń Mɛdɛ kíaↄ píi +Tó má kɛ̀ màa sↄ̃, kpelewa yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau wà mɛ̀ a kɛ a kɛi? +Aà lɛ́kpãsã ń gbãgbã, à ń sí miaɛwa. +Seba tulaleti dɛmɛɛ pↄe ũo, ge kanɛli fee gĩnana pↄ́ bↄ̀ bùsu zã̀zãu. Mili sa pↄ́ i oa i a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ sío, á saoaa lí kámaguo. +Ɔ̃ Yoabu ò gbɛ̃́ pↄ́ baopi kpàɛɛ̀: Bↄ́ↄↄ? N aà èa? Bↄ́yãi ni aà lɛ́ ń nɛ̀o ni? Dↄ̃ ma n gba yãa ã́nusu ↄwatɛ̃ kwi ń nɛgↄ̃n asanao. +Má nↄɛ pↄ́ aaì gbãsĩkɛ mɛ́ aaì gbɛ̃dɛↄ tàae winɛ n musuɛ, mí gbɛ̃dɛ pↄfɛ̃ bↄbↄma, asa mili sí sàao. +Màa á fĩabo Diiɛa? Á sↄũɛ, á ↄ̃nↄ vĩo. Á Mae pↄ́ á sɛ́n weo lò? Aàpi mɛ́ á kɛ́, à á zɛ̀dↄ. +Ń beeo á fↄ̃ lí pↄ́ á dↄ̃ wìli a bɛ bleoↄ zↄ̃zↄ̃, kɛ́ à e gbà lɛsĩ daò e wɛ̃́lɛde pↄ́ aalɛ zĩkaánↄↄ gɛ fuò. +ń Ɛdↄũↄ ń Mↄabuↄ ń Amↄniↄ +Ɔ̃ an wɛ́ wɛ̃̀. Yesu lɛ́ lɛ̀nɛ́ à mɛ̀: Ásu o gbɛ̃e mao. +Ɛsɛbↄ̃deↄ ń Ɛlealedeↄ búbua dↄ, wàlɛ ń lↄↄ ma za Yaaza. A yã́i tò Mↄabu zĩgↄ̃ↄ lɛ́ wiipɛ e an nisĩna nàliwa. +A yã́i tò ma Dii Lua Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Ma gbɛ̃́ pↄ́ kú Siↄnaↄ, Asiliↄ á gbɛ̃ ń flão, aa go ↄsɛázi lá Egipiↄ kɛ̀wa, ãma ásu vĩakɛnɛ́o. +Kí yãdilɛapi yã́i zĩnaↄ kɛ̀ kpakpa dia kí sↄ̃koelɛɛnaↄ kpɛ, aa gɛ̀. Ɔ̃ wà yã́pi kpàwakɛ̀ Susa mɛɛwiau. +Wá bugbɛ yàasaↄ gↄ̃̀ kí pↄ́ ń tò aa gbãablèwáↄ pↄ́ ũ wá duuna yã́i. Aaì kiblewá ń wá pↄtuoↄ lá aa yeiwa. Wá kú wɛ́tɛ̃a zↄ̃ↄ guu. +Kɛ́ à gà, ↄ̃ Pau gbɛ̃́ Adada kpalablè aà gbɛu. Aà na tↄ́n Mɛtabɛli, Malɛdi nɛ́ɛ, Mɛzaaba tↄũnaɛ. +Dã buiↄ kí Azalɛli, Yeloaũ nɛ́. Isaili buiↄ kíaↄn we. +Ma pↄ kɛ̀na Sefana ń Fↄↄtunatuo ń Akaikuo mↄawa, asa aa gↄ̃̀mɛɛ á gɛ̃ɛ ũɛ. +Kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ Dii kpagolo sɛ́aↄ gbasɛ̀ gɛ̃n soolo, ↄ̃ Davidi saò ń gáaeo ń zunɛbↄlↄ mɛkpaao. +i saoò saokĩiwa ń pↄ́wɛn gbao, i aà duuna kɛ̃owà, i gↄ̃ gbãlɛsai. +Tiasa ma yã́ mɛ́ gↄ̃̀nɛ́ lɛ ũ, ma gↄ̃nɛ́ láanipↄ ũ. +Kpáaokĩi kú we Sã Bↄlɛ saɛ, wì mɛ Bɛzata ń Ɛbɛlu yã́o. Kpáaokĩipi bilandaa vĩ sↄo, +Kpaalɛ pↄ́ Gada buiↄ sɛ̀ daɛdaɛ wɛ̃́lɛↄ ń a bualoũↄn we. +Kɛ́ Yosafa mↄ̀, ↄ̃ à Yolaũ là à mɛ̀: Má oi wà sɛ́lɛu wà gɛ lɛ́lɛmái? Yolaũ wèwà à mɛ̀: Wá sɛ́lɛ Ɛdↄũ guwaiwaiuɛ. +Aaì mɛ ń lɛ́ mɛ́ a tidↄ gbɛ̃́a, wa mɛ́ wa ń lɛ́ vĩ, dé mɛ́ a kiblemái? +Bui ń buio kↄ̃ tↄ̀ↄsↄmpa, wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo kↄ̃ dɛ̃ↄnzↄ̃, kɛ́ Lua ĩadàmá ń taasi píio yã́i. +Yesu yã́ pↄ́ a a le dↄ̃ píi, ↄ̃ à bↄ̀ dàńlɛ à ń lá à mɛ̀: Dé álɛ wɛɛlɛi? +À gɛ́ Kalenↄ à gwa! Bↄa we í gɛ́ Amata mɛɛwiau, í gɛ́ Gata, Filitɛ̃ mɛɛwiau. An wɛ̃́lɛpiↄ maa dɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ á kíaↄ kuulae? An bùsu zↄ̃ↄ dɛ á pↄ́ae? +Kɛ́ à wá deziↄ bↄ̀lɛ Egipi, kɛ́ wa ka ísiai, ↄ̃ Egipiↄ pɛ̀lɛwázi ń zĩkasↄ̃goↄ ń sↄ̃deↄ e Ísia Tɛ̃ai. +Ma Dii ma mɛ̀: A yãvãi ò ma musu. I mɛ, bↄ́ yã́ wá ò n musui? +An Levii deeↄ mɛ́ zwã̀akpɛ pↄ́ dɛ Lua kpɛ́ ũ zĩ kĩniↄ kɛ̀ píi. +Ńyↄ̃ n zĩkɛa baa ble, ńyↄ̃ ɛ̀fãai e, níↄ aafia. +Ɔ̃ ãnabi Anania zuu pↄ́ da Zelemii nↄɛpi bↄ̀ a ɛ̀. +Mɛtusela wɛ̃̀ ↄ̀aa do kuɛaaↄ̃saide (187) guu ↄ̃ à Lemɛki ì. +Ɔ̃ Davidi dↄ̃̀ sa kɛ́ Dii a kpa Isailiↄ kía ũɛ, mɛ́ à a kpala kã̀fĩɛ maamaa, kɛ́ Isailiↄ dɛ Luapi gbɛ̃́ↄ ũ yã́i. +Wì wísilↄgbɛ di ɛ̀waasoↄnɛ, nɛgↄ̃ɛnaↄ lɛ́ fu yàabaaawa. +Siↄna gbɛ̀sĩsĩá ma kpàsa dã́dãkɛgbaɛ, aà kpala káau a ɛa suwà, wiↄ kible Yelusalɛũ. +Aasu laaidↄ fĩ ń deziↄ tↄ́ kↄ̃nwɛa pↄ́ lɛ́ vĩoowa lↄo, bee ì mↄ́ ń lɛkpaaoɛ. Ìli mↄ́ ń yã́ pↄ́ Lua lɛ́ yáwanↄoo, aà náaikɛa mɛ́ ì mↄò. +sã mɛ̀n gɛ̃o mɛ̀ndosaipiↄ sↄ̃ kiloo dodo. +Zuaa nɛ́ Nɛtanɛli mɛ́ Isakaa zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ. +Tó saona nɛnↄɛ zãkɛ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ saona ũoo, nↄɛpi zɛ́ vĩ à saonaↄ blɛ ble lↄo. +Ma bɛ n zɛ́u súsu, mi pãalɛ n yã́ɛo. +Ɔ̃ a ò saonkiaↄ ń Lua ua dↄ̃̀anaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ aa mↄ̀waↄnɛ: A mↄa ń fɛ̃ndaↄ ń goↄ lán kpã́iwɛliwɛn ma ũwaa? +Yonatãa nɛgↄ̃ɛↄn Pɛlɛti ń Zazao ũ. Yelamɛli buiↄn we. +Yosã mɛ́ Seba ń Dedão ì. Dedã buiↄn Asuliↄ ń Lɛtusiↄ ń Lɛumiↄ ũ. +Yuudɛ̃ baa bɛaɛ oi kía pↄ́ Yozuee ń a gbɛ̃́ↄ ń fú wɛ̃́lɛↄ tↄ́ↄn kɛ, sɛa za Baali Gada, Libã guzulɛu e à gɛ̀ pɛ̀ gbɛ̀ wáiwai pↄ́ kú Sei bùsuwa. Bùsupi ↄ̃ Yozuee kpaalɛ̀ Isailiↄnɛ daɛdaɛ, +aa aà là aa mɛ̀: Iko kpele ńlɛ yã́piↄ kɛòi? Dé mɛ́ n gba yã́pi kɛa zɛ́i? ge á pↄtuo ge nibↄ pↄ́ kú á bɛ. +Davidi bↄa Hɛblↄ̃ gbɛa à ɛ̀a nↄeↄ sɛ̀ Yelusalɛũ lↄ ń nↄɛ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ, ↄ̃ à nɛgↄ̃ɛↄ ń nɛnↄɛↄ ìńnↄ. +Lá Isailiↄ gì yãmaai, ibɛɛ a ń gbɛ sɛ́lɛɛ. +To n wɛ́ àↄ pɛa mapi n zↄ̀blenawa, ní swã́sɛ sùuu pↄ́ má gbɛ̀amai ń sùuu pↄ́ n gbɛ̃́ Isailiↄ gbɛ̀amao, ní swã́sɛńzi gↄↄ pↄ́ aa lɛzùnzi píi. +Màa Isailiↄ kí Salomↄↄ duunakɛ̀o lò? Buie kía i kaaàwao. Aà Lua yeaàzi, ↄ̃ à aà kpà Isailiↄ píi kía ũ, kási baa aàpi, buipãle nↄɛↄ mɛ́ aa aà dà duunau. +A wèmá à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ula vĩ mɛ̀n pla, aà ado kpa gbɛ̃́ pↄ́ vĩowa. Gbɛ̃́ pↄ́ pↄblea vĩ, aà kɛ màa lↄ. +Egipi nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ i gaga píi sɛa za Falaↄ̃ↄ pↄ́ zↄ̃lɛa báawa nɛ́wa e à gɛ pɛ nↄɛ zĩkɛna pↄ́ aaì wísilↄↄ pↄ́wa ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ píi. +Kɛ́ vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃gↄↄ kà, à a ìwae zĩ̀ zĩkɛnapiↄwa aa a asea kpawa, ↄ̃ aa ìwapi gbɛ̃̀ aa aà gbàɛ ↄgii. +Ɔ̃ Mↄizi ò Aalonaɛ ń aà nɛ́ↄ Ɛleazaa ń Itamaao: Ásu to ĩ́ana á mikã páo. Ásu à á ulaↄ ga kɛ̃́kɛ̃o. Tó á kɛ̀ màa, á gagaɛ, Dii pↄ i pa gbɛ̃́piizi. Á gbɛ̃́ Isailiↄ mɛ́ aa gbɛ̃́ pↄ́ Dii tò tɛkũ̀mápiↄ ↄ́ↄlↄ. +Naomi zã́ Ɛlimɛlɛki bɛ gↄ̃ɛe ku, gbɛ̃zↄ̃ↄ ↄdeɛ, aà tↄ́n Bↄazu. +Gbɛ̃́ pↄ́ ye àↄ a wɛ̃ni kũa, wɛ̃nipi a vũaawà. Gbɛ̃́ pↄ́ gì a wɛ̃nii sↄ̃, ade mɛ́ aↄ ku. +A yãdà gbɛ̃maaↄla a ń dɛdɛ, aai dɛ̃ɛkao. +Ɛbɛdɛ nɛ́ Gaala ń a gbɛ̃́ↄ mↄ̀ zↄ̃̀lɛ Sikɛũ, ↄ̃ Sikɛũdeↄ aà náaikɛ̀. +ma Daniɛli ma yã́ pↄ́ Dii ò ãnabi Zelemiiɛ è taalau à mɛ̀, Yelusalɛũ a gↄ̃ bɛzia ũ wɛ̃̀ bàaↄ̃kwiɛ. +Kua za tↄↄlɛ lɛ́wa ma lɛzùnzi. Ma sↄ̃ lɛ́ wo ↄ̃ ma n sisi. Gɛmanↄ gbɛsi pↄ́ a lɛsĩ dɛmala kĩ́i. +À zĩblè Filitɛ̃ↄwa e Gaza ń bùsu pↄ́ liaaiↄ sɛa za bualoũↄ ń wɛ̃́lɛ bĩ́ideↄ píi. +À wɛsì Ɛflaiũ sĩ́wɛnaↄlɛ, mɛ́ à wɛsì Manase nɛ́ Makii nɛ́ↄlɛ lↄ. +Dii mɛ̀: Tó á luanaaikɛa kà ɛfↄ wɛ́nawa, á o lasinliɛ bee azĩa bilɛ gɛ́ pɛ́i ísia guu, a á yãmaɛ. +Dii, málɛ wiilɛnzi, kɛ kpakpa, tó ma lɛzùnzi, swã́kpa ma yã́i. +à mɛ̀: À ítↄ lo síiↄ̃, í ka saobↄpiwa ń yàapio. Kɛ́ aa tↄ̀, ↄ̃ à mɛ̀: À ɛa tↄ lↄ. Kɛ́ aa tↄ̀, ↄ̃ à mɛ̀: À ɛa tↄ à kɛ gɛ̃n àaↄ̃. Ɔ̃ aa tↄ̀ e gɛ̃n àaↄ̃. +Ɔ̃ Yesu ń lɛpàpa aasu o gbɛ̃e mao. +Tó gbɛ̃́ ĩakpà a gbɛ̃́deezi, wà ĩa doũpi kpaaàzi sↄ̃. +Aa wèwà aa mɛ̀: Wá è Dii kunnↄɛ, ↄ̃ wa mɛ̀ a maa wà lɛdoũkɛ, wí lɛgbɛ̃kↄ̃ɛ a yã́ musu, +Sei, Oli bui pↄ́ kú Ɛdↄũ bùsuu za káau nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Lotani, Sobala, Zibɛↄ̃, Ana, +Kɛ́ gudↄ̃ana pↄ́ kú Yezɛlɛɛ kalanga musu Yehu è ń a gbɛ̃́ↄ, aalɛ mↄ́, ↄ̃ à wiilɛ̀ à mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ è, aalɛ mↄ́. Ɔ̃ Yolaũ mɛ̀: Sↄ̃de gbaɛ aà gɛ dańlɛ, aà ń la tó aafia aalɛ mↄ́. +Gↄↄ bee Dii tò Siliↄ kí Lezini ń Lemalia nɛ́ Pɛkao nà lɛ́lɛa Yudaↄwawa. +Vɛ̃ɛliↄ iò, kaadↄɛnliↄ lá dↄ̀ńzi ń gbɛafuↄ ń daminaↄ ń maoↄ. Sɛ̃̀a líↄ giigàga píi, pↄna làa gbɛ̃nazĩnaↄwa. +Dii pↄ wèe Lↄbↄaũwa, kɛ́ à azĩa bùsa yã́i, ↄ̃ i aà kɛ kɛ́lɛkɛlɛo. Yudaↄ yãeↄ maa. +Asa nↄɛpi lɛ́ mɛ: Baa tó ma ↄkã̀ aà ulawa lé, má gbã́gbãɛ. +Tó málɛ yão, ma wãwã a láao, tó má nílɛ sↄ̃, a kpálɛe? +Davidi mɛ́ Yudaↄ kía ũ Hɛblↄ̃ e wɛ̃̀ sopla ń mↄ sooloo. +Aaì lousisi, ãma an yã́ lí kↄ̃sɛ ń Lua gbãaoo. Kɛ̃́ gbɛ̃́piↄwa. +N n gbɛ̃́ↄ mìsi ń n gã̀sa gbãao, wá Yakↄbu ń Yosɛfuo buiↄ. +Kɛ́ Dii Yesu yãònɛ́ a làa, ↄ̃ Lua aà sɛ̀ tàò musu, à zↄ̃̀lɛ Luapi ↄplaai. +Wɛbiibiinaↄ wɛ́ a kɛ̃ sa, swãkpanaↄ yãma. +Davidi bàabaa gomusu daa ń Levii bui pↄ́ kpagolo sɛ́aↄ ń ń dↄaana Kenaniao ń lɛ̀sinaↄ píi. Davidi bàabaa saoula daa lↄ. +Yoakiũ wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ kuɛdoɛ. À yã́ pↄ́ Dii a Lua yeio kɛ̀. +A wɛ̃̀ soplade guu saonkia Yoiada bↄ̀ à sↄ̃dilɛ, ↄ̃ à lɛdoũkɛ̀ ń zĩgↄ̃ badeɛ beeↄ: Yeloaũ nɛ́ Azalia, Yohanani nɛ́ Isimaɛla, Ɔbɛdi nɛ́ Azalia, Adaia nɛ́ Maasea ń Zikeli nɛ́ Ɛlisafao. +Aa vua gbɛ̃̀gbɛ̃ à gↄ̃̀ fɛ́lɛfɛlɛnnↄ, ↄ̃ aa pàapaa ba ũ aa gↄ̃inakɛ̀ò bàabaawa ń babuunao ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao. +Aà káaluakaa Egipi a wɛ̃́ndiagↄↄ yã́ dↄ̀aàgu, ↄ̃ à a káaluakaa kã̀fĩ. +Ɔ̃ Gedeↄ̃ↄ òɛ̀: Tó n ma wɛ̃nagwàɛ, seelakɛmɛɛ mà dↄ̃ kɛ́ ḿmɛ ńlɛ yãomɛɛ. +Piɛɛ òɛ̀: Dii, má sì wà ma dakpɛunnↄ, mí gannↄ. +ↄ̃ aà vĩakɛaɛ̀ kã̀fĩ, à gↄ̃̀ aà ibɛɛ ũ e à gɛ̀ gàò. +A yã́ mɛ́ tò à itɛ̃kɛ, asa á gↄↄ pↄ́ á Dii a mↄwà dↄ̃o. +í kíaↄ gɛ só ń sosa gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń gbãadeↄ ń sↄ̃́ↄ ń ń dikpɛnaↄ ń gbɛ̃́piio, wɛ̃́ɛↄ ń zↄↄ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +aa Lua í doũ mì ḿpii, asa aa Lua gbɛsi pↄ́ lɛ́ ń tàlakpa í mìɛ. Gbɛsipiá Kilisiɛ. +Saona i láai yã́piↄ kɛ̃ láwa, i pípi ń í pãsĩpio, +aà zĩgↄ̃ↄ i Lua kpɛ́ gbãlɛ, aai sa pↄ́ wìↄ o lá gu lɛ́ dↄ midɛ, aai tɛ̃̀ gudɛna pɛ́lɛu. +Wí a bùnwɛmbↄbↄnaↄ kṹ, bàabaatãnaↄ gɛɛ a gↄ̃ kpá ń wɛ́i. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, wɛbiibii Sei gbɛwa, ní ãnabikɛkɛ a yã́ musu, +Tó gili gɛ̃̀ńgu, aa aafia wɛɛlɛ, kási aa eo. +Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: À pɛ̃ɛti sɛ́ mↄ́ò. Ɔ̃ a dã kà dàapiu à mɛ̀: Dãnɛ́ aa ble. Ɔ̃ pↄvãipi làa dàapiu. +Vua tãana mɛ̀n pla pãleↄ pí, ní ń dↄdↄ bↄ̀ↄpi swã́ↄwa zĩ́lɛ, a gu pↄ́ ali na saoulawa. +Ma zuo ń saoo mà zɛ̃ wásawasa, ma nↄ̀sɛ pípi mà gↄ̃ púnvlãvlã. +Tó n n gbɛ̃do nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpàɛ̀ pↄ́ pↄ́ ń blè yã́ musu, ń yeaàzio. Blɛ pↄ́ ń blè yã́i ńsu gbɛ̃́ pↄ́ Kilisi gà aà yã́i ↄ̃̀ↄkpao. +Kɛ́ kí Elodi yã́ beeↄ mà píi, ↄ̃ à bílikɛ̀, asa gbɛ̃eↄ mɛ̀ Zãa Dailɛna mɛ́ bↄ̀ gau, +Ń n yãvãikɛ náai vĩ, n mɛ̀ gbɛ̃e lɛ́ n eo. N ↄ̃nↄ ń n dↄ̃ao n mi lìaa, ↄ̃ ni o n nↄ̀sɛu n bàasio gbɛ̃e kuo. +Bee gbɛa Yesu gɛ̀ Galile wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, asa a ye bɛbɛ Yudeo, kɛ́ Yuda gbãadeↄ lɛ́ aà wɛ yã́i. +An duunkɛa lɛ́ dɛdɛɛ sa, aalɛ ã́nusu kása ńzĩaɛ tã́aↄ ũ. An ↄzĩkɛnaↄ mɛ́ lɛ́ ń diipiↄpi ń ↄ̃nↄ lɛ́u. Wì ń yã́ o wì mɛ, aaì sao ń gbɛ̃nazĩnao, aaì lɛ́pɛpɛ zugaae taaↄwa. +Mapi má kú lↄo, Kilisi mɛ́ kú ma guu. Tiasa ma gbɛ̃nazĩnkɛ guu má kú Lua Nɛ́ pↄ́ yemazi à gì a wɛ̃nii ma yã́i náaikɛa guuɛ. +Waladeↄ mi a gↄ̃ pɛ́lɛa, gbɛ̃́ↄ ĩ́andãa a midɛ. Dii mɛ́ a tↄbↄ ado gↄↄ beezĩ. +Nuni nɛ́ Yozuee dɛ Mↄizi zↄbãna ũ za a ɛ̀waasogↄↄɛ, ↄ̃ à mɛ̀: Ba Mↄizi, gínɛ́. +À gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ wɛ̃́lɛpiuↄ nàaa tàńnↄ Babɛli ń gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀ nà Babɛli kíawaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ. +À kↄ̃ fↄ̃ àↄ yekↄ̃i zĩabusaa ń nↄ̀sɛniɛo guu ń mɛnao. +À mↄ̀pɛlɛ pì mɛ̀n pla kpɛ́pi kpɛɛlɛ pↄ́ ũ. A pla píi lɛsĩ gã̀sĩsuu bao plaplasaiɛ, a fùa lɛsĩ sↄ̃ gã̀sĩsuu sↄ́sↄo. +Tó wá yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kũa, beewa wá dↄ̃ sĩana kɛ́ wá aà dↄ̃. +Ɔ̃ Lua ga ba bↄ̀wà à aà vù, asa a zɛ́ kú kɛ́ ga fↄ̃ àↄ aà kũao. +Ãnusu do iↄ gela bao. Mina do iↄ ã́nusu ↄwatɛ̃ bàaↄ̃. +Ɔ̃ Sɛũ ń Yafɛtio ulada sɛ̀ wa kà ń gã̀u ń pla, aa táaò ń kpɛo, an aɛ dↄa gupãle oi kɛ́ aasu ń mae puizi eo yã́i, aa gɛ̀ ń mae puizi ùlɛò. +Gↄↄ bee gbɛ̃eↄ mↄ̀ Galile gbɛ̃́ pↄ́ Pilati ń dɛdɛ à ń au yã̀alɛ ń ń saobↄ auoↄ yã́ sìu Yesuɛ. +Ma bↄ gbɛ̃́ taiinkɛnaↄ ↄzĩ, kɛ́ màↄ n ↄtondↄkĩi gwa. +Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ gɛ́ aà kĩ́i gbãi? Mↄ dafu ge kã́mabogↄↄzĩn gbão. Ɔ̃ nↄɛpi mɛ̀: Yãe kuo. +Ɔ̃ a ònɛ́: Tiasa gbɛ̃́ pↄ́ mↄkpɛ vĩ, aà sɛ́. Màaɛ lↄ ń babalabↄↄo. Gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̃nda vĩ sↄ̃o, aà a ula yía, i lú. +Ápiↄ sↄ̃, à su á Luawa, àↄ kú ń gbɛ̃kɛo ń yãkɛa a zɛ́wao, á wɛ́ iↄ dↄ á Luazi gↄↄpii. +Wɛzu ǹ gwa, ńyↄ̃ e lá wì ĩada vãikɛnaↄwa. +Ɔ̃mɛ ì dabudabu zↄ̃ↄↄ kɛ ado, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +An pↄ pà, kɛ́ aalɛ gɛↄ vua yãda gbɛ̃́ↄnɛ aalɛ Yesu vua kpàwakɛ yã́i. +Vãikɛna ì bàalɛɛ, baa tó wàlɛ aà yao, gbɛ̃maa ìↄ wↄ́ↄ vĩ lán nↄ̀ↄmusuwa. +To wí gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yãdↄaↄ kṹ, aa midɛ, to sↄ̃́sↄ̃a da gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ĩadaaↄla, an tↄ́ ↄ̃̀ↄkpa. +Lua, ń tò ma gↄ̃ gbãasai sa, n ma gbɛ̃́ↄ dɛ̃ↄnzↄ̃ píi. +Gbɛ̃vãiↄ ua a midɛ, gbɛ̃maaↄ bɛ a ↄta. +Ɔ̃ Dii gawi gò a kpɛ́ kpɛɛlɛa à gɛ̀ zɛ̀ malaika gã̀sĩadepiↄ mia. +Ɔ̃ à bàalɛ̀ dↄ̀aa à gɛ̀ dɛ̀dɛ sĩ́mfofowa kɛ́ à Yesu e, asa a gɛ̃ weɛ. +Tó gbɛ̃́ gbãlɛ̀ màa, wà zù gbãbↄbↄ pↄ́ tɛkũ̀ túfu dã, wi í maa kaɛ̀ ta guu. +Bee gbɛa kɛ́ Ɛzↄ̃nↄ kà wɛ̃̀ bàaↄ̃, ↄ̃ à Makii nɛ́ pↄ́ dɛ Galada da ũ sɛ̀ à Segubu ìò. +A gↄ̃ kpɛ́ pↄ́ Lua lɛ́ bo ũ. Zĩnaↄ ń ãnabiↄ mɛ́ a ɛ̃daalɛa ũ, mɛ́ Kilisi Yesu mɛ́ ɛ̃pi daalɛgbɛ ũ. +Aa gbiao lán í fùlawa, wà lɛkɛ̀ ń tↄↄlɛɛ, ↄ̃ aali ń vɛ̃ɛbu kↄↄ sɛ lↄo. +à mɛ̀: Tia kɛ́wa ma ka wɛ̃̀ basoolo, má fↄ̃ dↄaaɛ́ lↄo. Dii òmɛɛ à mɛ̀ má bua Yuudɛ̃wao. +Áa Dii Lua, ḿmɛ n n ↄ pòo n musu ń zĩ́lɛo kɛ̀ ń n gbãa zↄ̃ↄo, yãe líↄ zĩũ nɛo. +Kpelewa Lua kpɛ́ lɛ́ a kɛ doũ ń tã́aↄi? Lua bɛ̃́ɛ kpɛ́n wá ũ, lá a òwa à mɛ̀: Máↄ kúńnↄ, máↄ bɛbɛ ń guu, míↄ dɛ ń Lua ũ, aaiↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ. +Aà ikoyãↄ ìↄ dↄaaamɛɛ, mi bↄ yã́ pↄ́ a dìlɛↄ kpɛo. +A yã́i wásuli kↄ̃ tàae e lↄo. Kↄ̃ tàaeea gbɛu à zɛò kɛ́ á yã́ pↄ́ a tó á gbɛ̃do fu kɛo. +A zĩgↄ̃ↄ vĩ, aaì gɛ́ zĩlau gã ń gão an dasilɛu. Gbɛ̃́ↄ tↄdↄdↄna Yeiɛli ń lakɛ̃na Maaseao ì ń tↄ́ dalau. Kí ìwaↄ do Anania mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ní o Isailiↄnɛ, tó gbɛ̃́ dↄ̀ɛmanↄ, à yãì azĩaɛɛ. +Kɛ́ ma mae è álɛ ga, a tò ma lɛgbɛ̃̀ɛ à mɛ̀ mà a vĩ miaɛ pↄ́ á lù azĩa pↄ́ ũ Kanaa bùsuuɛ. Má ye mà gɛ́ mà a mae vĩ we sa, mí ɛa su. +Ńyↄ̃ ípi mi píiɛ wululu, ní n imibↄpi wíwi, ní n yↄ̃́ↄ lili ń a kasoo. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +a yã́i tò má fɛlɛnnↄ ń n swaↄ. Má tó Egipi bùsu gↄ̃ da wàuu bɛzia gii ũ za Midoli ń Asuão e à gɛ pɛ Etiopi bùsu zↄ̃lɛwa. +Kí fɛ̀lɛ a vɛ̃ɛa ń pↄkũmao, à gɛ̀ líkpɛu a ua. Amani gↄ̃̀ we ń Ɛsitɛɛo, ↄ̃ Amani lɛ́ kulɛkɛɛ̀ a wɛ̃ni yã́ musu, asa a è kí zɛ̀ò à vãikɛɛɛ. +tó ápiↄ ń á nɛ́ↄ a ɛa zɛ̀ ń Dii á Luao, tó a aà yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ gbã mà píi ń nↄ̀sɛmɛndoo ń pↄeão, +À bɛↄↄ gbàɛ wá aɛ, aa Amↄleↄ kía gbɛ̃ↄn plaↄ yàwɛ̃ɛ. I kɛ wá fɛ̃nda ge wá ka mɛ́ ń yáo. +Wɛ̃́lɛpi a ma tↄbↄ, a ma pↄ kɛ na, wa ma táasilɛu, wi lɛ́maa. Tó bui pↄ́ kú dṹnia guu píi yãmaa pↄ́ málɛ kɛɛ̀ↄ mà píi, an mɛ a dee, aa bílikɛ aafia ń nama pↄ́ málɛ kpawào yã́ musu. +Aàpi ń a gbɛ̃́ↄ ku we e mↄ soolo e aa gɛ̀ Ɛdↄũↄ bùsu gↄ̃ɛpiↄ dɛ̀dɛò píi. +Ɛɛde mↄafilide pↄ́ vãi lí kã̀adańlaoↄ mɛ́ aa ń sãsã. +Lua a maakɛna píi gba gawi ń bɛɛɛo ń aafiao, atɛ̃sa Yudaↄ, an gbɛa buipãleↄ. +Aa ↄdama, kɛ́ ńsu gɛ��nalɛ gbɛwao yã́i. +Vĩakɛa Diiɛ ì ↄ̃nↄ danɛ́, zĩabusaa mɛ́ ì mↄ́ ń bɛɛɛo. +Dàade, ńsu gbɛ̃maa ua kpákpao, ńsu ǹ aà pↄ́ↄ waawà a bɛo. +Abisaloũ i yãe o Aminↄɛo, yãvãi ge a maa, asa aà za fɛ̃̀ɛ̀, kɛ́ à kùsi a dãe Tamaawa yã́i. +Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Lá n fɛ̃nda tò nↄɛ daside kùa a nɛ́wa, màa n da a kua a nɛ́wa sↄ̃. Ɔ̃ à Agaga zↄ̃̀ɛzↄ̃ɛ Dii aɛ Giligali we. +Ma Dii miↄ dↄ̃́a, miↄ íkawà gↄↄpii, miↄ dↄ̃́a fãanɛ ń gwãasĩnao, kɛ́ wasu ↄkãwào yã́iɛ. +Ɔ̃ Simↄↄ Piɛɛ gɛ̃̀ gó guu, à ba gàlɛ a bùaò sĩ̀sĩa, à pà ń kpↄ̀ gbɛ̃̀nɛↄ mɛ̀n basoplakwi ń àaↄ̃o. Baa kɛ́ a dasi màa, ba i kɛ̃o. +Dii, ń pↄ́ pↄ́ má yei dↄ̃ píi, ni ma wea fɛ̀ɛɛ ma sã́asã. +Musi nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Mali, Edɛɛ ń Yelimↄo. Levii buiↄn we an dezi buiↄwa. +Lasɛli ò a maeɛ: Baa, ńsu to n pↄ pamazio, asa mi e fɛ̀lɛo, kɛ́ má ↄkũa yã́iɛ. Beewa Labã a tã́aↄ wɛ̀ɛlɛ, i eo. +Má lɛsi Diiɛ e ma wɛ̃ni lɛ́uɛ, má a Lua táasilɛ e ma kua lɛ́uɛ. +Aalona buiↄ mɛ́ Hɛblↄ̃ pↄ́ dɛ misiwɛ̃lɛ ũ blè ń Libenao ń Yatiio ń Ɛsɛmↄao +mí sↄ̃̀ doũ danɛ́, mí nisĩna dafu danɛ́ ń nↄ̀sɛu. Má ń sↄ̃ pↄ́ dɛ lán gbɛwa bↄ, mí sↄ̃ pↄ́ dɛ báasi ũ danɛ́, +Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ zańgu ì azĩa kɛkɛ ń lɛ́oɛ, gbɛ̃́sãsãa làasoo mɛ́ kú aà sↄ̃u. +Zĩ̀zↄↄ ì ĩ́ampakĩi e we, aali ń wɛtãnaↄ lↄↄ ma lↄo. +Zĩeↄ wì á sↄ̃́sↄ̃, wì á wɛtã dasi guu. Zĩeↄ i zɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ń wɛtã màaↄ. +Sãdãnaↄ búbua dↄ, asa an dã́dãkɛkĩi maaↄ ↄ̃̀ↄkpàɛ. Nↄ̀ↄmusuↄ wiidↄ, asa Yuudɛ̃ dào kàalɛɛ. +Dii mɛ́ dṹnia kɛ̀ ń a gbãao, à tↄↄlɛ kàlɛ ń a ↄ̃nↄo, à musu kpàlɛ ń a wɛzɛ̃o. +Dàakɛna pↄ́ looa líwapiↄ do dↄ́ɛnnↄyã òɛ̀ à mɛ̀: Mɛsiin n ũo lò? Ǹ nzĩa suaba ń wápiↄ sãnu. +Ɔ̃ lɛaa ònɛ́: Tó álɛ ma kpa kpalau sĩanaɛ, à mↄ mikpa ma uenai. Tó màan sↄ̃o, tɛ́ a bↄ ma láu à kũ Libã bùsu sɛdɛ líↄwaɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃́piↄ kↄ̃ nàaa aa mↄ̀ kía lè aa mɛ̀: Kí, ń Mɛdɛↄ ń Pɛɛsiↄ ikoyã dↄ̃, wà mɛ̀ yã́ pↄ́ kía dìlɛ ń yã́ pↄ́ à giio lilɛa vĩo. +Tó wà wísilↄgbɛ gbɛ̃̀nɛ dↄ̀ɛ̀ a nↄɛ mɛ́ wà aà zù ísiu, bee maa ń adeo dɛ kɛ́ aà to nɛ́ɛ beeↄ do fula. +À to yã́ pↄ́ má òɛ́ dↄágu. Zↄ̀blena líↄ dɛ a diilao. Lá aa ĩadàa, màa aa dawá sↄ̃. Tó aa ma yã́ kũaɛ, aaↄ á yã́ kũa sↄ̃ɛ. +Saulu mae Kisi ń Abinɛɛ mae Nɛɛo mɛ́ Abiɛli nɛ́ↄ ũ. +Ɔ̃ Lubɛni ònɛ́: Kɛ́ má òɛ́ ásu yãe kɛ nɛ́piɛo, i ma yãmao, aà au tↄ ↄ̃ Lua lɛ́ síwá kɛ. +Á zɛgikĩiↄ gↄ̃ lán libɛ pↄ́ màwaɛ. Tó wa zĩ̀a, aa kwɛ a blenaↄnɛ. +Saalaiũ a naↄ Husiũ ń Baalao yà, ↄ̃ à nɛ́ɛ beeↄ ì Mↄabu bùsuu +N pↄ i gbasa kɛ na Gbãapiidewa, n wɛ́ iↄ pɛ Luawa. +Aaì tàaa kɛ̃ bugbɛ ziu, aaì vɛ̃ɛ kↄ̃nwɛ gbɛ̃vãiↄ vɛ̃ɛbuu. +A òɛ̀ aà pↄ́piↄ sɛ gɛ kálɛ Lua kpɛ́u Yelusalɛũ, tó wà kpɛ́pi kɛ̀kɛ dↄ̀. +Gbɛ̃́ bɛ̃́ɛↄ mɛ́ ì n sáaukpa, lá málɛ kɛ gbãɛwa, maeↄ ì n náai galikɛ ń nɛ́ↄnɛ. +Dã buipiↄ sↄ̃ aa gɛ̀ Laisi ń tã́a pↄ́ Mika pìpiↄ ń aà saonao. Aa gɛ̀ lɛ̀lɛ gbɛ̃́ pↄ́ kú dↄdↄa yãkelesaipiↄwa. Aa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao, ↄ̃ aa tɛsↄ̃̀ ń wɛ̃́lɛwa. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ n buiↄ aaↄ dɛ nibↄↄ ũ bùsu pↄ́ dɛ ń pↄ́ ũo guu, aaiↄ zↄble we, wiↄ ĩadamá e wɛ̃̀ ↄ̀aa pla. +Ɔ̃ gbãadepiↄ òɛ̀: Á ń Zelemiio à gɛ ulɛ, gbɛ̃e su àↄ á kúkĩi dↄ̃o. +Lua, ḿmɛ ń ma ulɛkĩi ũ, bↄ́yãi n gimazii? Bↄ́yãi ń tò miↄ bɛ oosisia wɛ́tɛ̃a pↄ́ ma ibɛɛ lɛ́ mↄmɛɛ yã́ii? +Ɔ̃ Yozuee ikoyã pↄ́ Mↄizi kɛ̃̀pi kɛ̃̀ gbɛpiↄwa we Isailiↄ wáa. +Aa kú ń Sauluo ń Isailiↄ píi Ela gusalalau, aalɛ zĩka ń Filitɛ̃ↄ. +Nↄɛↄ, à Dii yãma sa, à swã́kpa yã́ pↄ́ lɛ́ bↄ aà lɛ́ui. À ↄↄlↄ dada á nɛnↄɛↄnɛ, í wɛ̃nalɛ dadakↄ̃ɛ. +kɛ ǹ vĩ̀aↄ wɛ́ wɛ̃nɛ́, ní dakpɛunaↄ bↄ kpɛ́u, gusia gbɛ̃́ↄ sↄ̃ ń gusↄↄkɛu. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀, i tɛaàzi ń nↄ̀sɛmɛndoo lá a mae Davidiwao. +Nɛɛ Kisi ì, Kisi Saulu ì, Saulu Yonatãa ì ń Malakisuao ń Abinadabuo ń Isibosɛo. +Bã bui píi mↄ̀ sakpɛdà a láu, sɛ̃̀anↄbↄ bui píi mↄ̀ nɛ́ dà a gbáu, mɛ́ bui pↄ́ aa dasiↄ ku a uei ḿpii. +Wà lɛdoũkɛ ń wá Luao sa, wí nↄɛpiↄ ya ń ń nɛ́ↄ, lá n a lɛdàwáwa, mpi ń gbɛ̃́ pↄ́ aa wá Lua yãdilɛaↄ vĩa vĩↄ. Wà kɛ lá aà ikoyã òwa. +Lↄtu bↄ̀ ń kĩ́i kpɛɛlɛ, à gbatà ń kpɛo +Tó ma mɛ̀ gusia kumala, ge gupua pↄ́ má kúu li gwã́ ũ, +Waiyoo Kↄlazɛnideↄ! Waiyoo Bɛsaidadeↄ! Dabudabu pↄ́ má kɛ̀ á wɛ��́lɛↄ guu, tó má kɛ̀ Tii ń Sidↄ̃o yãa, dↄ̃ wɛ̃́lɛpideↄ zwã̀nkasaↄ kàkańla, aa zↄ̃̀lɛ tufua à gɛ̃̀gɛ̃ nↄ̀sɛlilɛa seela ũ. +Máũ, +Dii tò ĩ́ana bↄ̀ ísia oi à mↄ̀ ń bùuↄ, aa lì bòoa. Aa lìa bòoi gupiiu à kà tagↄↄ do ũ, mɛ́ an daa lɛsĩ kà gã̀sĩsuu pla. +Baa tó pↄ́wɛna ń vɛ̃ɛo dińzi, pↄna pↄ́ ń dàmɛɛ ma sↄ̃u dɛ ń pↄ́a. +À Isaili bui píi kã̀aa Yelusalɛũ, kɛ́ aa gɛ Dii kpagolopi sɛ suò gu pↄ́ a kɛ̀kɛɛ̀u. +Tó álɛ mↄ́ Dii gbai pↄ́wɛn káau, àli mↄ́ɛ̀ ń mase dafu kpasaa pↄ́ wà a aampào. +Ɔ̃ Mↄizi ɛ̀a gɛ ò Diiɛ: Dii, bↄ́yãi n ĩadà gbɛ̃́piↄwai? Bee yã́i n ma zĩia? +À bàalɛ! À ázĩa mibↄkĩi wɛɛlɛ, íↄ ku gbáau lán sɛ̃̀a zàaĩnawa. +Yosɛfu wɛ̃̀ basↄokwideu ↄ̃ à gà. Ɔ̃ wà ɛsɛ ń nísio dↄ̀ↄ aà gɛwa, wa dà kpagolo guu Egipi. +Dii n pↄ́ kɛkɛnɛ yã́ pↄ́ ń kɛ̀pi musu. Lá n mↄ n sↄlↄ Dii Isailiↄ Lua kúlukulunau, aà n pↄ́ kɛkɛnɛ maamaa. +Ɔ̃ à mɛ̀: Lua á gbá zɛ́ à kpala pↄ́ bↄ̀ a kĩ́i asiiↄ dↄ̃, ãma mi o gbɛ̃́ kĩniↄnɛ ń yãlɛɛũanɛoɛ, kɛ́ aa gugwa pↄeesai, aa yãma dↄ̃sai. +Má n kɛ gbɛsɛɛna ũɛ, ní gↄ̃ táalufãlɛkĩi ũ. Wa ɛa n kálɛ bau lↄo, asa ma Dii Lua mámɛ má ò. +Wà Ɛflaiũ bùsu sĩ̀sĩde misiwɛ̃lɛ pↄ́ wì mɛ Sikɛũ kpàmá ń Gɛzɛɛo +Ma ɛa yàa labakɛa gↄↄ dìlɛ gbɛ̃́ↄnɛ ń bua pↄ́ káauↄ kpaao. Ma Lua, to ma yã́ àↄ dↄngu a maa ũ. +Saulu ìwae ku we gↄↄpi, aà tↄ́n Doegu. Ɛdↄũ buiɛ, aàpi mɛ́ Saulu sãdãnki ũ. +Wà zĩgↄ̃ sĩanaↄ sìsi, aalɛ wã, aalɛ kpakpagua, aa mipɛ̀ bĩ́iwa ń wãao, aalɛ ń sɛ̀ngbaoↄ pɛ́lɛpɛlɛ. +Lá yã́pi zĩ́na vĩ aà guuo, ìli kɛ gↄↄplao. Tó taasi aà lè ge tó wàlɛ ĩadawà yã́pi yã́i, ì fu gↄ̃̀ↄɛ. +Dii ò Mↄiziɛ: Falaↄ̃ↄ swã́ gbãa, à gì gbɛ̃́ↄ gbaɛi. +Ɔ̃ à zↄ̃̀lɛ pↄblè ń a ã̀nsuepio, aa igbɛ̃̀ sãnu. Ɔ̃ nↄpi mae òɛ̀: N yã́ na! I la gbã, ní pↄnakɛ. +Ɔ̃ Maata ò Yesuɛ: Dii, tó ń kú la yãa, ma dãↄ a gao. +A yã́ mɛ́ tò ásu dↄaa lí gbɛ̃e tàae e Dii mↄgↄↄ saio. Ɔ̃mɛ a gupua bii pↄ́ pↄ́ ulɛa gusiauwa, i nↄ̀sɛ yã́ bↄ gupuau. Zĩ́ bee baade a ma lá Lua a a sáaukpa. +Zĩewa kɛ́ aa ku Silo, aa pↄblè aa làa, saona Ɛli zↄ̃lɛa kìlau Dii kpɛ́ kpɛɛlɛ, ↄ̃ Ãna fɛ̀lɛ +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ, tó wá làasoo lɛ́ wá dayãuo, wá sↄ̃ aↄ dilɛa Lua aɛɛ, +Ma á gbɛ̃eↄ suumpa, lá ma Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo suumpawa. A gↄ̃ gòmiↄna pↄ́ wa ga bↄ̀ tɛ́u ũ, kási i ɛa su ma kĩ́io. Ma Dii mámɛ má ò. +Wɛ̃́lɛ pↄ́ á kúu a gↄ̃ bɛzia ũ píiɛ. Wa gulɛsĩ pↄ́ á bòↄ daaĩɛ, wi á saokĩiↄ gboo aaↄ da wáiwai. Wa á tã́aↄ wíwi aaↄ ku lↄo, wi á tulaletikatɛakĩiↄ gboo, wi pↄ́ pↄ́ á kɛ̀piↄ míↄnzↄ̃. +Yã́ pↄ́ ń mà má ò dasi wáa na gbɛ̃́ náaide pↄ́ aa fↄ̃ da gbɛ̃pãleↄnɛↄ ↄzĩ. +Kɛ́ aa yã́pi mà, an pↄ fɛ̃̀, ↄ̃ aa ye zĩnaↄ dɛdɛ. +Ɔ̃ Isailiↄ Baaliↄ ń Asetaatiↄ bↄ̀lɛ ń guu, aalɛ zↄble Diiɛ ado. +Tó ma làasookɛ̀ ma yã́wa, gili ì gɛ̃magu, mi lualua. +Kíapi gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ bɛ̃́ɛ, wi ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaooↄ kũ̀kũ zↄↄ ũ api ń a nɛ́ↄ, à tàńnↄ Babɛli e Pɛɛsiↄ gɛ̀ kpalablèò. +Adonikaũ buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń bàaↄ̃sↄo ń mɛ̀ndoo (666). +Kɛ́ Yesu bùa sĩ̀sĩa, à kpàaũ ń wɛ̃́lɛpi gbɛ̃́ pↄ́ tã́aↄ vĩo. À gↄↄplakɛ̀ ń pↄnaaazio, mɛ́ ìliↄ ku bɛo, sema miagbɛɛↄ guu. +Yáasi pↄ́ dↄ sↄũ lɛ́u dɛ lán lɛ naa wɛ̃dɛna ↄzĩwaɛ. +Dii òmɛɛ mà gɛ saana lu mà ye, ãma másuli pío. +Saona lí sãpiↄ mↄmɛɛ ń bua pↄ́ káauↄ pɛ̃ɛpio. Saoblɛpiá ma pↄ́ɛ, saonapi mɛ́ ali ble. +Kpelewa á e o ↄ̃nↄnaↄn á ũ, ámɛ á Dii ikoyã kũai? Yãdanɛde ɛgɛnaↄ a bↄↄlɛkɛ̀ɛ́ kpaanlaɛ. +Ma Dii ma mɛ̀ mámɛ ma ĩatɛ̃ dìlɛ à gupu fãanɛ, ma mↄvua ń saanaↄ pɛ̀pɛ aa gupu gwã́, mi to ísia fɛlɛ, a ikooaↄ pũna, ma tↄ́n Dii Zĩgↄ̃de. +Levii buiↄ lí kpaaũkpɛ zĩ kɛ, kpɛ́pi kua gbãlɛsai gↄ̃̀ ń yã́ ũɛ e an buiwa. Aa e kpaalɛ sɛ́ ń Isaili bui kĩniↄo, +Kɛ́ sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ń a gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Yesu dↄ̃́aↄ tↄↄlɛ lualuaapi è n yã́ pↄ́ kɛ̀ↄ píi, iwãa kà ń pↄa maamaa aa mɛ̀: Gↄ̃ɛpiá Lua Nɛ́ɛ sĩana. +Ma gbɛ̃́ↄ, á dↄ̃ ázĩawa kɛ́ wá zɛea á kĩ́i i kɛ pão. +Gbɛ̃́ pↄ́ ↄ̃nↄ vĩↄ aaↄ tɛkɛ lán musupↄↄwa. Gbɛ̃́ pↄ́ aaì to dasi bↄ maapiↄ aaↄ ikɛ lán saanaↄwa. +Ɔ̃ nↄɛpi bↄ̀ mↄ̀ dàaàlɛ ń kↄ̃nio, à ↄmà azĩawa lán káaluawa. +Isailiↄ, à ma yãma, asa má yã́ vĩ ń bùsupideↄ. Gbɛ̃e náai vĩo, gbɛ̃e gbɛ̃kɛ vĩo, gbɛ̃e ma dↄ̃ bùsuɛ bee guuo. +Tó yↄ̃a gbɛ̃́ lè, asu mɛ Luaɛo, asa wa fↄ̃ Lua yↄ̃ ń vãioo, mɛ́ aàpi lí gbɛ̃e yↄ̃ ń vãio sↄ̃o. +Kɛ́ zĩkɛnapi bↄ̀ lé, à kpàaũ ń a zĩkɛndee pↄ́ a fĩa dↄwà ã́nusu ↄwatɛ̃ basↄoo. Ɔ̃ à aà kũ̀, àlɛ aà kòlo wi à mɛ̀: Ma fĩabomɛɛ. +Ni yãkɛ a zɛ́wa Dii, yãnakpaa, ma Lua, ńsu to aa tidↄmalao. +Wìli filia na wà ta kúlɛwào ge wà dilɛ lii zíɛo. Wì di bábanawaɛ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ̃ↄ gupua e yã́i. +Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ lán àizɛɛ pↄ́ ulɛa buawaɛ. Kɛ́ gbɛ̃e bↄ̀wà, a kɛ̀kɛ ùlɛ, ↄ̃ pↄna guu à tà à pↄ́ pↄ́ á vĩↄ yìa píi, ↄ̃ à buapi lù. +Tó i ma yãma yã́piↄ musuo, mɛ́ a gi lɛ́ swã́gbãakɛmanↄ, +Aa pãkpà ń pↄeã bùsui, aa gì Dii yã́ síi. +Wegↄ̃ↄ Uflata baala dↄaana Tatɛnai ń Setaa Bozenaio ń ń gbɛ̃́ↄ mↄ̀ ń lé, aa ń lá aa mɛ̀: Dé mɛ́ á gbá zɛ́ à kpɛ́ɛ bee kɛkɛ boi? +ń Yokiũo ń Kozebadeↄ ń Yoasio ń Salafa pↄ́ aa dɛ Mↄabu bùsu kíaↄ ũↄ ń Yasubilɛmao. Yã́piↄ kɛgↄↄ zi. +Kɛ́ Dii yã́pi mà, aà pↄ pà, ↄ̃ tɛ́ kũ̀ Yakↄbu buiↄwa, à pↄkũmabↄ̀bↄ Isailiↄwa. +Má kɛ́! À kɛ ma seeladeↄ ũ Dii ń kía pↄ́ a kpào aɛ. Ma zu ge zàaĩna sì á gbɛ̃ewae? Ma á gbɛ̃e blèe? Ma á gbɛ̃e wɛtã̀e? Gbagusaɛ ma wɛ́ blè ma bↄ á gbɛ̃e kpɛe? Tó má kɛ̀ màa, má a fĩaboɛ. +Mapi má ↄ̃nↄ, má laai vĩ, mɛ́ má yãkɛa a zɛ́wa dↄ̃a kũa. +Ɔ̃ Piɛɛ ò Yesuɛ: Dii, wá kua la maaɛ. Wà lákpɛ dↄ mɛ̀n àaↄ̃, n pↄ́ do, Mↄizi pↄ́ do, Ɛlia pↄ́ do. +ↄ̃ à Aminↄ là à mɛ̀: Àkɛa n kíanɛia n kúsu ìↄ kwɛa lá gu lɛ́ dↄi? Ńyↄ̃ omɛɛo lé? Ɔ̃ Aminↄ wèwà à mɛ̀: Má ye ma dãuna Abisaloũ dãe Tamaaziɛ. +Kíaↄ mↄ kúlɛɛ̀ ḿpii, bui píi a misiilɛɛ̀. +Á pↄ kɛ̀na zĩblea Lodebaawawa, a mɛ̀ a Kaanaiũ sì ń ázĩa gbãaoɛ. +À masĩni pↄ́ dↄ̃naↄ a taataa kɛ̀ↄ kɛ̀, a kàlɛ Yelusalɛũ bĩ́i gulɛsĩↄ ń bĩ́i golaↄwa aaↄ kaↄ ń gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ zuzu. Aà tↄ́ tà zã̀, asa Lua dↄnlɛ zↄ̃ↄ kɛ̀ɛ̀, ↄ̃ à gbãakũ̀. +Tó n gɛwanↄ, wá maa pↄ́ Dii a kɛwɛ̃ɛ kɛnɛ sↄ̃ɛ. +Amazia yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau. +ń swã́liↄ ń zãↄ ń sálanaↄ +Aa ku Ayata, aa bↄ̀lɛ ń Migↄ̃nↄo, aa ń asoↄ kàlɛ Mimasa. +Aya nɛ́ Lizipa zwã̀nkasaↄ sɛ kpàlɛ azĩaɛ gbɛwa we. Za pↄkɛkɛ daalɛgↄↄ e lou gɛ̀ gɛpiↄ gbɛ̃̀, ìↄ gi bãↄnɛ aa pɛ́má fãanɛ, ìↄ gi sɛ̃̀anↄbↄↄnɛ aa sↄ̃ńzi gwã́. +Gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè mɛ́ a yã́ pↄ́ má yeiↄ kũa e a lɛ́wa, má aà gba zɛ́ aà gbãable buiↄwa. +Aàli a kòlokpa Dii aɛ, saona Aalona nɛ́ↄ i a au lɛ́ saokĩiwa aa liai kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ we. +Aa pã̀alɛ ḿpii, aa fↄkpà, yãmaakɛnae kuo, baa do. +Ɔ̃ fɛ̃na gɛ̃̀ aà gbɛɛu ń a páo píi e à gɛ̀ bↄ̀ kpɛ. Ehudu i fɛ̃napi woo, ↄ̃ nísi kũ̀aawà. +Gbɛ̃kɛkɛanɛde mɛ́ ì ka gbɛ̃́ↄgu, kua taaside ũ maa dɛ kua ɛɛde ũa. +Ɔ̃ aalɛ gɛ́. Kɛ́ aa kà Gibɛa, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu, ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u. +ↄ̃ ma Levii buiↄ dìlɛ Isaili nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ gbɛu. +Asa ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, wa wɛ̃́lɛɛ bee kpɛ́ↄ ń kibɛo kwɛ́. Álɛ zĩka ń Babiloni bùsude pↄ́ koezↄ̃̀áziↄ, kási á kpɛ́piↄ pa ń gbɛ̃nazĩn gɛↄɛ. Má ń dɛdɛ ń kpɛ̃nɛo ń pↄfɛ̃oɛ. Má gí wɛ̃́lɛpiziɛ a gbɛ̃́ↄ vãikɛa yã́i. +Davidipi na ń Luao, ↄ̃ à wabikɛ̀wà à e aà kpɛ́ dↄ Isailiↄnɛ. +tó a tↄↄlɛ tàae vĩ ge a nao, tó a líↄ vĩ ge a vĩo. À kↄaikɛ, í bùsupi libɛↄ sɛ́lɛ suò. Asa vɛ̃ɛ káauↄ magↄↄɛ. +N kpalaá kpala láasaiɛ, ńyↄ̃ↄ dɛ kía ũ wɛ̃̀ píiɛ. Dii náai vĩ a yã́pii musu, a sùuu vĩ ń a pↄkɛaↄ píi. +Ɔ̃ Yesu ìwaↄ sↄ̃̀aàzi aa aà là aa mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ yãonɛ́ ń yãlɛɛũaoi? +Isailiↄ bɛ guwaiwaiu wɛ̃̀ bla e gbɛ̃́ pↄ́ dɛ gↄ̃gbãaↄ ũ gↄↄ pↄ́ aa bↄ̀lɛ Egipiↄ gɛ̀ gàgaò píi, asa aai Dii yãmao. Dii ònɛ́ aa wɛsi bùsu pↄ́ a a lɛgbɛ̃̀ ń deziↄnɛ à kpámálɛ bauo, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diupi. +N uadeↄ ɛɛ gaga píiɛ. N gbɛ̃́ pↄ́ i aà bↄ a gbagbazĩuo, a to n wɛ́ wo ń ↄↄlↄo, n pↄ i siakũ. +Ɔ̃ aa lↄ̀ↄ pↄ́ aà mae Ablahaũ zĩkɛnaↄ yↄ̃̀ a gↄↄↄ kàka ń bùsuo píi. +Tó gbɛ̃do lɛ̀lɛ, aà gbɛ̃do a aà sɛ́. Waiyoo gbɛ̃doũna! Tó à lɛ̀lɛ, aↄ sɛna vĩo. +Ɔ̃ Davidi fɛ̀lɛ kↄↄkↄↄ ń a gbɛ̃́ↄ, aalɛ tá Filitɛ̃ↄ bùsuu. Filitɛ̃ↄ sↄ̃ aa gɛ̀ Yezɛlɛɛ. +Aà lɛdoũkɛ ń ma dii Asiliↄ kíao, mí aà gba sↄ̃́ ↄ̀aa kwi, tó a gbɛ̃́ vĩ aa diɛ̀ kpɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dↄaaaↄ gìɛ̀ aa mɛ̀ aà nílɛ, ↄ̃ aà wiilɛa gbãakũ̀, àlɛ mɛ: Davidi Bui, ma wɛ̃nagwa. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, yã́ pↄ́ a Yelusalɛũ len we. Má kàlɛ buiↄ guoguoɛ, an bùsuↄ liaai. +Yeliko, Ai pↄ́ kú Bɛtɛli saɛ, +Ɔ̃ Yudaↄ kã̀aa dↄnlɛ gbɛaa Diiwa yã́i. Aa bↄ̀ Yuda bùsu wɛ̃́lɛ píi guu aa mↄ̀ aà kĩ́i wɛɛlɛisↄlↄ gbɛ̀ɛↄ ń gbɛ̀sↄↄↄ guu. +Ablahaũ ń Salao aa zikũ̀, Sala lɛ́ nↄɛↄ pↄ́ kɛ lↄo. Ɔ̃ Sala yáalↄ̀ a ò a sↄ̃ guu +Ma mɛ̀ yóo! Isailiↄ i dↄ̃o lé? Mↄizi dↄ̀aa ò à mɛ̀: Má tó bui pↄ́ aa dɛ ma gbɛ̃́ ũoↄ á pↄ fɛlɛɛ́, má tó á pↄ pa bui wɛ́siadeↄ yã́ musu. +Zedekia wɛ̃̀ bao ń mɛ̀ndoode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ kuɛdoɛ. +Tiasa tó á we gbɛ̃kɛ ń náaio yãkɛ ma diiɛ, à omɛɛ. Tó i wei sↄ̃o, à omɛɛ, mí gɛ́ gupãlei. +Ma kí Nɛbukanɛza, nana pↄ́ má òn we. Bɛlasaa, ǹ a bↄↄlɛkɛmɛɛ sa, asa ma kpala ↄ̃nↄnae i fↄ̃ a bↄↄlɛkɛ̀mɛɛo. Ńyↄ̃ fↄ̃́, asa ń Lua pↄ́ a kua adoa Nisĩna vĩɛ. +Zɛa ń Nɛba nɛ́ Yeloboaũ duunakɛao i kɛɛ̀ yãe ũo, ↄ̃ à Sidↄ̃deↄ kí Ɛbaali nɛnↄɛ Zezabɛli sɛ̀ nↄ ũ, ↄ̃ à nà zↄblea Baaliɛwa, ìↄ aà sisi. +Kↄ̃nide yãkɛaↄ vãi, ì vãi kpaaĩ ń taasideↄ à ń ↄ̃̀ↄkpa ń mↄafilio, i wɛ̃nadepiↄ yã́ málɛnɛ́. +Kɛ́ Yoaaza gà, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Samali, ↄ̃ aà nɛ́ Yehoasi zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Bùsu pↄ́ álɛ gɛ́ síipi sĩ̀sĩ vĩ ń guzulɛoɛ, lou mɛ́ ì ma we. +À Lua Musude sáaukpa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Bĩ́ibↄlɛdↄ̃ana kpɛapiↄ ku kpɛla ń kpɛleo, a yàasa ń a gbã̀ao gã̀sĩsuu soolosoolo, mɛ́ gĩ ku kpɛapiↄ kpɛɛlɛ, a lɛsĩ gã̀sĩsuu do. +kɛ́ dṹnia gbɛ̃́pii n zɛ́ dↄ̃, bui píi i dↄ̃ lá ni gbɛ̃́ suaba. +Aa zɛ kãaa vĩa guu wãwã pↄ́ wa kpài yã́i aa mɛ: Waiyoo, waiyoo, mɛɛwia zↄ̃ↄ! Mɛɛwia ikode Babɛli! Yã́ mↄ̀ zↄ̃̀lɛma gↄↄ do gↄ̃̀ↄa! +Wà gɛ́ ↄ̃nↄkɛinɛ́ kɛ́ aasu kã́fĩo yã́i. Tó zĩ sù fɛ̀lɛ, aa na wá ibɛɛↄwa, aa zĩkawanↄɛ, aai bↄlɛ wá bùsuu. +Gbɛ̃́ beeↄ nↄ̀sɛ maa dɛ Tɛsalonideↄla, aa Lua yã́ sì ↄplapla. Lá gu lɛ́ dↄ aaìↄ wɛ́tɛ Luayãtaalai, kɛ́ aa e dↄ̃ tó Pↄlu yã́piↄ sĩana vĩ. +Bui píi lìamazi, ↄ̃ ma ń kwɛ́ ń Dii tↄ́o. +a Nabↄti ń a nɛ́ↄ dɛa è. Bua la ↄ̃ á Nabↄti pↄ́ tↄsiuɛ̀. A yã́i tò ǹ aà gɛ sɛ vũaa bua we lá Dii òwa. +Tó a gi sↄ̃ mɛ́ a swã́gbãakɛ̀, wa á dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ. Ma Dii ma lɛ́ mɛ́ ò. +Má wɛsiaàlɛ mazĩa, mazĩa wɛ́ɛ, i kɛ gbɛ̃pãle no. Málɛ a nidɛ ma nↄ̀sɛ guu. +Tó sɛ̃u ↄ̃ gↄ̃ɛ kpàaũ ń wɛ̃́ndia lɛ́so pↄ́ wà gↄ̃ kɛ̀ɛ̀o, à kùsiwà à wùlɛaànↄ, gↄ̃ɛpi a ga adoɛ. +Niili dↄ̀ↄ a gↄ̃ náinai e a kãaawa, bua pↄ́ wa kɛ̀ a gɛɛwaↄ giigaga, aa gɛ̃ ń ĩ́anao, aaↄ ku lↄo. +Taaside wɛ̃naden ma ũ, làasookɛ ma yã́wa, Dii. Ḿmɛ ń ma Dↄnlɛde ũ, ma Mìsina ũ. Ma Lua, ńsu gɛ̃gɛ̃o. +Maadose lápi kpã̀sã Yuda pↄ́ kú kí Aasuelu bùsu mɛ̀n basoolo ń soplao guuↄnɛ. À kua aafia niɛ guu yãònɛ́, +Ɔ̃ Falaↄ̃ↄ Egipi wɛzɛ̃naↄ ń ɛsɛdeↄ sìsi, ↄ̃ aa dabudabupi kɛ̀ màa sↄ̃ ń ɛsɛdekɛ guu. +Dii ma Lua òmɛɛ màↄ sã pↄ́ dɛ wà ń kòlokpaↄ dã́, +Piɛɛ ɛ̀a lelekpà à mɛ̀: Má sì ń Luao má gbɛ̃́pi dↄ̃o. +Ma nisĩna lɛ́ gɛ̃zɛa, ma gↄↄ lɛ́ mↄ pai, miaɛ lɛ́ ma dã́. +Beewa ↄ̃ Zãa Dailɛna kúò gbáau, àlɛ waasokɛ, a ò gbɛ̃́ↄnɛ aa nↄ̀sɛlilɛ aa dailɛkɛ, Lua i ń duuna kɛ̃́má. +Ɔ̃ à gò Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ, à gɛ̀ ì Ɛliasibu nɛ́ Yohanani kpɛ́nɛu. I pↄbleo, i imio, kɛ́ àlɛ zĩ̀zↄ pↄ́ sùↄ náaisaikɛ ↄ́ↄlↄ yã́i. +Simↄↄ Gínzĩao ń Yudasi Isaliↄti pↄ́ bↄ̀ Yesu kpɛosimái? +Finɛasi mɛ́ tò ma pↄ wèe Isailiↄwa. À zɛ̀ gì ma yã́ musu, ↄ̃ a tò ma pↄ wèemá. A yã́i mi Isailiↄ midɛ ma pↄfɛ̃a guuo. +Dii gbãa dɛ̀dɛ Ɛliawa, ↄ̃ à a ulada kã̀aa a kũ̀, à bàalɛ̀ dↄ̀aa Ahabuɛ e à gɛ̀ kàò Yezɛlɛɛ. +À ma yã́zɛ ma, à swã́sɛ ma yã́zãsiawái. +Aà na òɛ̀: Ńyↄ̃ gi ǹyↄ̃ ku tàaesai e tia yã̀? Yãvãi o Lua musu, ní ga. +Ma wɛ̃́lɛ dasi gɛa guu miↄ ku kai guu: Swa kai, kpã́iwɛliwɛↄ kai, Yudaↄ kai, buipãleↄ kai, bɛnanguo kai, sɛ̃̀a kai, ísia kai, Yesude ɛgɛnaↄ kai. +Ɔ̃ Gabaↄ̃ↄdeↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Yozueewa Giligali bòou aa mɛ̀: Ńsu pãkpa wápiↄ n zↄ̀blenaↄzio. Kɛ kpakpa mↄ ǹ wá suaba. Mↄ ǹ dↄwálɛ, asa Amↄleↄ kía pↄ́ kú gusĩsĩdeuↄ kã̀aawázi ḿpiiɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ wà ń naoↄ kĩ́i, aàli ã́nusu kpá galaũ soolo, lá wà a gbia dìlɛ luakukĩiwa, gela bao. Ãnusu galaũ soolopi mɛ́ aↄ asea pↄ́ wàli símɛɛ ũ. +Ɔ̃ Dii yãò Samuɛliɛ à mɛ̀ +Màade zɛ́ ìↄ dɛɛ̀ lɛkaa ũɛ, gbɛ̃maa zɛ́ ìↄ daaĩaɛ. +ↄ̃ à ń lɛkpaaĩapi mà. Aa wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛↄ dↄ̃̀a fãanɛ ń gwãasĩnao, kɛ́ aa e wà aà dɛ yã́i. +Ɔ̃ an gbɛ̃e mɛ̀: Ńyↄ̃ gɛ́wanↄo lé? A wèwà à mɛ̀: Má gɛ́. +Wàli onɛ Ablaũ lↄo, sema Ablahaũ, asa má n kɛ buiↄ dezi ũɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ i íbɛlɛsɛwanↄo, wá bàakpɛɛɛ. +À ń pↄtuoↄ músikɛ̀ ń lougbɛpio, lua sù ń kpàsaↄwa. +Lá álɛ e Lua ĩadaawá gↄↄ zã̀, kía pãsĩ gbãableawá kãikũ̀. +Ma Dii ma mɛ̀, Yudaↄ tàaekɛ̀ gɛ̃n àaↄ̃, a dɛ beea se, ma pↄ a weemáo. Asa aa gì ma ikoyãiɛ, aaliↄ yã́ pↄ́ má dìlɛↄ kũao. An tã́aↄ mɛ́ ń sãsã, ɛɛde pↄ́ an deziↄ tɛiↄ. +Wí a ↄ̃nↄnapiↄ kũɛ, aa bílikɛ, aai zu bai guu. Aa gì ma yã́iɛ. Ɔ̃nↄ kpeletaa buin wei? +à yía, í gɛ́ ń a ↄ̃ao we. +Kíapiↄ uakpà wa nàna ma uawaɛ, aa kpɛdↄ̀ wa nàna ma kpɛ́wa, bĩ́i mɛ́ gↄ̃̀ daa wá zãnguo. Aa ma tↄ́ pↄ́ a kua adoa ↄ̃̀ↄkpà ń yãbɛ̃ɛ pↄ́ aa kɛ̀ↄ, ↄ̃ ma ń míↄnzↄ̃ ń pↄfɛ̃o. +Ɔ̃ ma mɛ̀: Yã́ pↄ́ má kũan kɛ: Musude ↄzɛɛ dↄ̀wɛ̃ɛɛ. +Onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀ má yáasipi midɛ. Wa yáasipi kɛ Isaili bùsuu lↄo. Onɛ́ lↄ, gↄↄ kà kãi kɛ́ yã́ pↄ́ ãnabiↄ è a gbɛsu píi. +Kɛ́ bùsu kíaↄ ìwapiↄ bↄ̀lɛ wɛ̃́lɛu, ↄ̃ zĩgↄ̃ↄ tɛ́ ń kpɛ, +Málɛ oɛ́ sĩana guu, kɛ́ luabɛ zɛ́ tà Ɛlia gↄↄ, gyaa gbɛ̃andoↄ ku dasi. Lou i mao e wɛ̃̀ àaↄ̃ ń mↄ sooloo, mɛ́ nↄan zↄ̃ↄ kà Isaili bùsuu píi, +Lua mɛ́ yã́kpalɛkɛna ũ, musudeↄ ì aà yãkɛa a zɛ́wa kpàwakɛ. +Ɔ̃ kía ònɛ́: Má dↄ̃ sã́asã kɛ́ álɛ yã́ gagaɛ, kɛ́ á yã́ pↄ́ ma zɛò mà kɛɛ́ dↄ̃ yã́i. +asa naa Kilisi Yesuwa Lua Nisĩna Wɛ̃nikpamade gbãa ma bↄ gbãa pↄ́ duuna ń gao lɛ́ mↄmɛɛ guu. +Kɛ́ à gò aà gɛa, à gɛ̀ a ò Iti buiↄnɛ +Ɔ̃ Siliↄ kía ìwaↄ òɛ̀: Isaili tã́aↄá sĩ̀sĩ tã́aↄnɛ. A yã́i tò an gbãa dɛwála. Tó wálɛ zĩkańnↄ gusalalau, wá gbãa aↄ dɛńlaɛ. +Babɛlideↄ mↄ̀ aà kĩ́i wúlɛiaànↄ, aa tò à gbãsĩkɛ̀ an luaaaàzi guu. Kɛ́ aa tò à gbãsĩkɛ̀ màa, ↄ̃ aà nisĩna ye ń yã́i lↄo. +Ɔ̃ à kíabuie dìlɛ, à lɛdoũkɛ̀aànↄ, a tò à lɛgbɛ̃̀ɛ a yã́ musu. À bùsupi dↄaanaↄ sɛ̀lɛ tàńnↄ lↄ, +Kã́mabogↄↄ sìa wɛ̃́lɛdeↄ kã̀aa píi Dii yãmaa yã́i. +Má kúánↄ Lua ua lá gu lɛ́ dↄ, miↄ yãdaɛ́, i ma kũo. Ãma bee kɛ̀ kɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̃a Luayãtaalau e kɛ yã́iɛ. +Isailiↄ fɛ̀lɛ Sini guwaiwaiu ḿpii, aalɛ bòokpakpa lá Dii ònɛ́wa, ↄ̃ aa gɛ̀ bòokpà Lefidiũ. Aai í e we wa mìo, +Tó ble àlɛ oò sↄ̃, aàli mↄ́ò Dii aɛ, +Wá dↄ̃ kɛ́ Lua lí swã́sɛ duunkɛnaↄ yã́io, ì swã́sɛ a yãmana pↄ́ ì a pↄeã kɛ yã́i. +Àliↄ dikpɛpi kɛ Dii á Luaɛ e gↄↄ sopla, gu pↄ́ a sɛu, asa Dii á Lua a báaadaágu ń á bua pↄ́ↄ ń zĩ pↄ́ á kɛↄ píi, á pↄna i kɛ zài. +Gbɛ̃nazĩnaↄ dɛ lán lɛ́ĩanawaɛ, an kee náai vĩo. Tó wà ń yↄ̃́ kiloowa, ampii aaↄ dɛ fauunnↄɛ. +Dii kpagolo kú aà bɛ e mↄ àaↄ̃, ↄ̃ Dii ɛ̀fãaikɛ̀ɛ̀ ń aà bɛdeↄ píi. +Ɔ̃ à aà dãuna Abɛli ì lↄ. Abɛli kɛ̀ sãdãna ũ mɛ́ Kainu kɛ̀ sɛ̃̀wana ũ. +Zĩasɛa lɛsĩ ń ĩ́andão ì vãikɛnaↄ duuna bↄ gupuau. +A keeↄ lɛ̀lɛ tↄↄlɛ maau, aa fɛ̀lɛ nɛì, a keeↄ wɛ́n basↄobasↄo, a keeↄ bàaↄ̃baaↄ̃, a keeↄ baakwikwi. +À Dii gbagbakĩi bò we, ↄ̃ à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ òwà ń sáaukpasao. Kɛ́ à lɛzù Diizi, ↄ̃ Dii wèwà à tɛ́ gbàɛ za musu, à sù gbagbakĩipiwa. +Saona lí duuna pↄ́ a kɛ̀ kɛ̃wà ma aɛ, mí sùuukɛaànↄ. +Baa ma kpàasia pↄ́ má aà náai vĩ wi pↄble sãnu bↄ̀ ma kpɛ. +Ápiↄ sↄ̃ i ɛɛ liamazi, gyãegwan giaↄn á ũ ápii. +Wà widàwà, wi yã́kpalɛkɛaànↄ a zɛ́wao. Dé mɛ́ a fↄ̃ aà gↄↄ gbɛ̃́ↄ yãoi? Asa wà aà kua dṹnia guu mìdɛɛ. +Dii yãò Mↄiziɛ ń Aalonao Isailiↄ ń Egipiↄ kíao yã́ musu, a ònɛ́ aa bↄlɛ ń Isailiↄ Egipi. +ń zuo ń sãsakaoo sáaukpa saobↄↄ ũ, aa saoò Diiwa ń pↄ́wɛn gba pↄ́ yãalɛa ń nísioo, asa Dii a bↄ mↄ́má gbãɛ. +Ɔ̃ Piɛɛ a zãsìwà à mɛ̀: Wápiↄ sↄ̃ wa pↄ́pii tò wa bↄ tɛnzi. Bↄ́ mɛ́ a gↄ̃wɛ̃ɛ sai? +À to yã́ pↄ́ Amalɛki buiↄ kɛ̀ɛ́ zɛ́u á bↄa Egipi gbɛaↄ dↄágu. +À kíabuiↄ sɛ̀ nↄ ũ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo, mɛ́ a nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ vĩ lↄ ↄ̀aa do ń basↄoo. Ɔ̃ aà nↄpiↄ aà sã̀sã. +Má tó á wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũɛ, á bùsu i gↄ̃ da yàaa, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Báaada mapi n zↄ̀blena buiↄgu sa, níↄ wɛ́tɛńzi gↄↄpii. Dii Lua, n yãò, n báaadà mapi n zↄ̀blena buiↄgu, aaↄ báaa vĩ e gↄↄpii. +Ailudi nɛ́ Baana mɛ́ Taanaki ń Mɛgidoo ń Bɛtɛsã bùsu pↄ́ kú Zalɛtã saɛ ń Yezɛlɛɛ zĩ́lɛo vĩ píi sɛa za Bɛtɛsã e Abɛli Mɛↄla e Yↄkemaũ kpɛle. +Ɔ̃ Saulu zɛ̀ pɛ́lɛa Davidiziɛ, à gɛ̀ Filitɛ̃ↄ lei. A yã́i tò wì mɛ gupiɛ Kↄ̃kpaalɛgbɛ. +À sãsa ge blesan bↄlↄna pↄ́ sãa vĩo sɛ́. +Ma kã́mabogↄↄ yãdànɛ́ lↄ seela ũ wá zãnguo, kɛ́ aa e dↄ̃ kɛ́ ma Dii ma ń sɛ́ ma gbɛ̃́ↄ ũɛ. +Ì zĩabusanaↄ da a zɛ́wa, ì yãmaa dadanɛ́. +Lasɛli yɛ̃̀ɛɛ vĩ lↄo, àlɛ ga, ↄ̃ à tↄkpà a nɛ́piɛ Bɛ̃nↄni, ↄ̃ aà mae tↄkpàɛ̀ Bɛ̃yãmɛɛ. +I dabudabukɛ we bílao, kɛ́ aai aà náaikɛo yã́i. +Vĩa Yakↄbu kũ̀, àlɛ bílikɛ maamaa, ↄ̃ à gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄ kpaalɛ̀ lɛɛ pla ń sãↄ ń bleↄ ń zuↄ ń yiongoↄ à mɛ̀ +Dé mɛ́ Yakↄbu buiↄ kpàmá zĩ̀zↄↄ ũi? Dé mɛ́ Isailiↄ kpàmá wà ń naaai? Dii pↄ́ wa duunakɛ̀ɛ̀ nolo? Aai we wà aà ↄtondↄkĩi gwào, aa gì aà ikoyã mai. +Ɔ̃ kíapi mɛ̀: À gɛ aà wɛɛlɛ gu pↄ́ a kuu, mí gbɛ̃́ↄ zĩ aà kṹi. Ɔ̃ wa òɛ̀: A ku Dotaniɛ. +Aai laaidↄ ma kpɛ́ zĩwao, aa zĩpi tò dãↄnɛɛ. +À gawi ń gbãao dↄ̃ Diiɛ, bùsu píi gbɛ̃́ↄ, à dↄ̃ Diiɛ. +Kɛ́ zĩnapiↄ ɛ̀a tà kí kĩ́i, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Àkɛa a ɛa sui? +Ge wá ye wà Dii pↄ fɛlɛ yã̀? Wá gbãa dɛaàla yã̀? +Gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ gbada Diiɛ ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃oↄ mↄ̀ò lↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ aa lɛpusiali vĩ wà zĩkɛbↄↄ kɛoↄ mↄ̀ò lↄ. +Sↄukɛ lán gↄ̃sawa, má n la yã́i, ní wea. +Tela wɛ̃̀ bàaↄ̃kwide guu ↄ̃ à Ablaũ ń Nakↄↄo ń Halanao ì. +Bↄa Kadɛsi aa gɛ̀ bòokpà Oo gbɛ saɛ Ɛdↄũ bùsu lɛ́wa. +Dii Nisĩna dì Zɛfɛteɛ, ↄ̃ à pã̀ Galada buiↄ bùsua ń Manase buiↄ bùsuo e Mizipa Galada. Bↄa we à gɛ̀ Amↄniↄwa ń zĩo. +Òloolobonaↄ yɛ̃̀ɛɛ làa, aalɛ mikpakĩi wɛɛlɛ Ɛsɛbↄ̃ uei, ↄ̃ tɛ́ fɛ̀lɛ Ɛsɛbↄ̃, tɛ́lɛpiↄ bↄ̀ kí Siↄ̃ wɛ̃́lɛpiu, àlɛ kṹ Mↄabuↄ miwa, àlɛ kṹ zↄakanapiↄ dↄ́wa. +À mↄ lè Isailiↄ ladà Mizipa aa mɛ̀: Wá gbɛ̃e a a nɛ́ kpã́sã Bɛ̃yãmɛɛ buiewao. +Ɔ̃ Mↄizi mɛ̀ wà kpàwakɛ bòou wà mɛ: Gↄ̃ɛ, nↄɛ, gbɛ̃e su mↄ́ ń luakukĩi gbapio lↄo. Ɔ̃ wà zɛ̀ màa, +A yã́i tò yã́zɛde zã̀kũwanↄ, mɛ́ yãmaa i wá leo. Gupua wá wɛ́ dↄi, ↄ̃ gusia wa su è, gukɛ̃a wá mɛ wã̀i, ↄ̃ gubeebee wá bɛu. +Ma Lua a Malaika zĩ̀, à mↄ̀ nↄ̀ↄmusuↄ lɛ́ kũ̀aa, aai ma kɛĩao, asa ma kɛɛ̀ yãesaide ũɛ. Kí, mi tàaee kɛnɛ ziio. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa ku zã̀ↄ gaga ń gagyão, gbɛ̃́ pↄ́ aa ku kãiↄ i gaga zĩu, mɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aa sù bↄ̀ↄ gaga ń nↄanaoɛ. Lá má pↄkũmabↄbↄmán we. +Yosia tã́aↄ nàaa Isaili bùsu gupiiu a kↄ̀lɛ, a tò gbɛ̃́ pↄ́ kú Isaili bùsuuↄ zↄblè Dii ń Luaɛ ḿpii. Yosia gↄↄ aa tɛ Dii ń deziↄ Luazi, aai pãalɛɛ̀o. +À yã́ pↄ́ Dii yei kɛ̀ à a dezi Davidi ↄlɛsɛ̀ píi, i pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. +Bee gbɛa kía lá kpã̀sãnɛ́ à mɛ̀: Bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ Leuũ ń a lakɛ̃na Simɛsaio ń á gbɛ̃́ kĩni pↄ́ kú Samali ń Uflata baaleↄ, ma fↄkpàwá. +Baade píi gɛ̀ a bɛ wɛ̃́lɛu wà a tↄ́ dalau. +Lua pↄ́ a kua adoa mɛ̀: Dé á ma lɛɛũòi? Dé álɛ e wá sáai? +Lua, n gbɛ̃kɛ bɛɛɛ vĩ fá, gbɛ̃nazĩnaↄ ì sↄlↄ ń kúlukulunau. +Ǹyↄ̃ yã́ sĩande pↄ́ ń mà ma kĩ́ipi kũa yã́ zĩ́nda ũ ń luanaaikɛao ń yeakↄ̃io naa Kilisi Yesuwa guu. +A yã́i Dii Lua Zĩgↄ̃de mɛ̀, wa búbuapɛ gãaɛↄ píi, waↄ o zɛ́kpaaↄ guu: Wéee! Wéee! Wa sɛ̃̀wanaↄ sísi aa ↄ́ↄlↄ, wa o gɛↄↄlↄnaↄnɛ aa búbuapɛ. +Yozuee wɛ̃́lɛpiↄ sì píi ń ń kíaↄ, à ń dɛdɛ ń fɛ̃ndao, à ń míↄnzↄ̃ lá Dii zↄ̀blena Mↄizi òwa. +Aà gbɛa Galile gbɛ̃́ Yuda fɛ̀lɛ naogↄↄ, à gbɛ̃́ↄ gà a nàwa dasi. À gà sↄ̃, ↄ̃ aà ìwaↄ fã̀aa píi. +Gↄↄ bee ↄ̃ à gyãkɛ̀ à gà. Kɛ́ wà aà bↄ̀ í pãsĩu, wà aà sɛ wùlɛ kpɛdiakↄ̃au musu. +A gↄ̃n do tɛsɛ̀ à kũ̀ a nɛ́ↄwa. A gↄ̃na pↄ́ a gbãa kà wà kí gopana kɛò kuwà lↄo. Wɛ̃na yã́ɛ, wàli sí lɛ ũ. +A n dↄ̃́a dↄ́ɛĩide yã́ musu, a n bↄ nↄ pãle yã́ nana oanɛu. +Malaikaↄ mɛ́ yã́ pↄ́ Lua dìlɛpi ò, aà gbɛ̃́piↄ mɛ́ yã́ pↄ́ Lua zɛ̀o kpàwakɛ̀, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kúↄ e dↄ̃ Musude mɛ́ iko vĩ gbɛ̃nazĩna kpalaↄwa. Ì gbɛ̃́ kpá kpalau lá a yeiwa, baa gbɛ̃́ kpɛɛna se. +O ń vĩ̀i Aalonaɛ asuliↄ zwãa pↄ́ daa ma kúkĩi baa vĩ gↄↄpiio. Asuliↄ mↄmↄ duunkɛ̃makĩi pↄ́ kú kpagoloa aɛo, kɛ́ asu gao yã́i, asa mi bↄ mↄ́má tɛlu guu duunkɛ̃makĩipi musuɛ. +Ɔ̃ gbɛ̃́pi òmɛɛ: Kpɛ́ pↄ́ a lɛ́ ɛlɛa gɛↄmidↄkĩiwapiá saona pↄ́ Lua kpɛ́ zĩ dɛ ń yã́ ũↄ pↄ́ɛ. +Ɔ̃ Davidi aà là à mɛ̀: Dé gbɛ̃́n n ũi? N bↄ máɛ? Ɔ̃ Egipi gbɛ̃́pi mɛ̀: Amalɛki zↄn ma ũ. A gↄↄ àaↄ̃n kɛ, ma dii pãkpàmaziɛ, kɛ́ málɛ gyãkɛ yã́i. +Aideↄ kↄ̃ sìsi píi aa bↄlɛ pɛ Yozueeↄwa, ↄ̃ aa pɛ̀má e aa gɛ̀ kɛ̃̀ ń wɛ̃́lɛwa zã̀. +Kalɛbu Anaki bui pↄ́ kú weↄ yà gbɛ̃ↄn àaↄ̃, Sesai, Aimani ń Talemaio. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì maa wɛɛlɛ aↄ na ń gbɛ̃́ↄ, gbɛ̃́ pↄ́ ì vãi wɛɛlɛ, vãi a aà le. +Kɛ́ aà pↄ kɛ̀ ípiwa na, à mɛ̀ wà mↄ́ ń vua imibↄↄ ń ã́nusu imibↄ pↄ́ a dezi Nɛbukanɛza sɛ̀lɛ Lua kpɛ́u Yelusalɛũↄ, à imiò, aàpi ń a bùsu gbãadeↄ ń a naↄ ń a nↄ pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ. +Ɔ̃ gbɛ̃e bàalɛ̀ gɛ̀ sao zↄ̃̀ vɛ̃ɛ kũ̀mawa, a pɛ̀ feea a dↄ̀ Yesuɛ à mɛ̀: À zɛ gĩa wà gwa, tó Ɛlia a mↄ aà pila. +Yosɛfu mɛ́ bùsupi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. Ɔ̃mɛ ì pↄ́wɛna yía gbɛ̃́piiwa. Ɔ̃ aà vĩ̀iↄ mↄ̀ kùlɛɛ̀, aa ń mi pɛ̀lɛ. +I wei gbɛ̃e gɛ́ zɛiɛo, sema Piɛɛ ń Zaakio ń Zaaki dãuna Zãao. +Buipiↄ yã́pi e ń ĩ́andãa gbɛ ũ, asa ma Dii Zĩgↄ̃de, aa ma gbɛ̃́ↄ sↄ̃̀sↄ̃, aa kuabìimáɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, à zwã̀nkasaↄ dↄdↄ á pi, í gbeembo túfu guu. À ↄ́ↄlↄ lán nɛ́ mɛ̀ndona gaamáwa, à búbuapɛ pãsĩpãsĩ, asa gbɛ̃kaalɛna a mↄ́wá kã́ndoɛ. +Bee gbɛa Amↄniↄ fɛ̀lɛ Isailiↄwa ń zĩo. +Zɛ́ kú ì kɛ gbɛ̃́ↄnɛ maa, ãma a midɛkĩiá gaɛ. +Yoasi nɛ́ Gedeↄ̃ↄ gà a zikũ guuɛ, ↄ̃ wà aà mia kpàkↄ̃i ń a mae Yoasio Ɔfɛla Abiɛzɛɛ. +Ma zɛò mà vãikɛ wɛ̃́lɛɛ beepiɛ, i kɛ maa no. Ma Dii mámɛ má ò. Má wɛ̃́lɛpi na Babɛli kíaɛ a ↄzĩɛ, i tɛsↄ̃wà. +A yã́i tò yã́ pↄ́ ma Dii má ò ãnabi pↄ́ mi ń zĩo, mɛ́ aalɛ ãnabikɛkɛ ń ma tↄ́opiↄ musun kɛ: Aalɛ mɛ zĩ ge nↄana a gɛ̃ ń bùsuuo, kási sↄ̃ zĩ ń nↄanao mɛ́ a ń dɛdɛ, +Kí, wálɛ onɛ, tó wà ɛ̀a wɛ̃́lɛpi fɛ̀lɛ, wà ɛ̀a a bĩ́ibò wa làa, ńyↄ̃ↄ pↄe vĩ Uflata baala lↄo. +Gbɛ̃́ pↄ́ vãi sa pà à yãkele tↄ̃̀wà, málɛ e bee mɛ́ ì bↄlɛɛ̀. +asa lá wì vĩ disaa í fɛ̃́ à gↄ̃ wàagase ũ, ge lá wì ní kṹ wà fĩ à aubↄ, màa gbɛ̃́ↄ pↄfɛ̃anɛ ì sòleda. +Gbɛ̃kɛ ń gbãao pɛ̀ɛ Ɛtiɛ̃ɛwa, ↄ̃ àlɛ dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ kɛ bíla guu. +Baa kɛ́ kíaↄ zↄ̃̀lɛ lɛkpàaĩmazi, ma làasoo aↄ ku n yãdilɛnɛↄwaɛ. +Mi wabikɛwà aà á gba gbãa á nↄ̀sɛ guu ń a Nisĩna gbãao a gawi zↄ̃ↄ lɛ́u, +Ma ń kɛ́ búɛbuɛ lán bùsutiwa, ma táaòmá lán zɛ́ guu pɛ̀lɛawa. +Ɔ̃ aa aà là lↄ: Mpi sↄ̃ n gbɛ̃́ pↄ́ à n wɛ́ wɛ̃̀nɛ, ńlɛ e kpelewa aà yã́ musui? À mɛ̀: Ãnabiɛ. +Wà pↄnakɛ wà yáalↄ wà aà tↄbↄ, asa Sã nↄsɛgↄↄ kà, aà nↄ sↄu mà. +Salomↄↄ pↄ́ pↄ́ kú Luaↄ +Dii, to lɛ́ pↄ́ ń gbɛ̃̀ mapi n zↄ̀blena ń ma buiↄ yã́ musu àↄ ku gↄↄpii. Kɛ lá ń òwa, +À wɛ̃́lɛↄ kàlɛ Yuda bùsu gusĩsĩdeu, mɛ́ à zɛgikĩi gbãaↄ ń gugwakĩi lɛsĩↄ bò sĩ̀sĩ líkpɛdeↄ musu. +lá gyaapi lɛ́ ma súu zↄ̃, má zɛaànↄɛ. Tó mi kɛ màao, aà zɛamala láasaiɛ a ma dɛɛ. +Saulu ń Isailiↄ sↄ̃ aa kↄ̃ kã̀aa aa bòokpà Ela gusalalau, aalɛ sↄukɛ aa gɛ́ Filitɛ̃ↄwa zĩu. +Mↄabuↄ kuabìi Diiwaɛ. À íkakanɛ́, aa lɛ́lɛ ń pisi guu blàtau, aa gↄ̃ láanipↄ ũ. +Ma Dii ma mɛ̀: À gwa, wàlɛ yàakpa Mↄabuↄla, wà kúuò lɛ́ sumá. +N lɛdà ↄ̃nↄsaidewan wee? N bↄ ń wɛzɛ̃ zↄ̃ↄon wee? +Tó a bua Yuudɛ̃wa, a gɛ̃ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwáu, à gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛↄ pɛ́lɛpɛlɛ à soolɛwà, +ń táabũnuo ń a pↄkeleↄ ń dauo ń a pↄkeleↄ ń tulaletikatɛakĩio +Ɔ̃ Yoabu ń zĩgↄ̃ pↄ́ kuanↄↄ gɛ̀ Siliↄwa ń zĩo, ↄ̃ Silipiↄ bàalɛ̀nɛ́. +Geesↄ̃ buiↄ dↄaana Yoɛli ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn basoolokwiↄ. +Ɔ̃ Pilati òɛ̀ à mɛ̀: Asi kían n ũóo? Yesu mɛ̀: Ḿmɛ ńlɛ o kían ma ũ. Wà ma i, ↄ̃ ma mↄ dṹnia guu sĩana seelade ũ. Gbɛ̃́ pↄ́ dɛ sĩana pↄ́ ũ ì ma yãma. +N mae Luapi mɛ́ a dↄnlɛ, Gbãapiidepi mɛ́ a báaadangu ń loui pↄ́ ì bↄ musuo, ń ɛ̀fãai pↄ́ kálɛa tↄↄlɛ zíɛo. N nↄↄ ń n pↄ́ↄ aaↄ dɛ nɛadeↄ ũɛ. +Filitɛ̃ↄ kía gbɛ̃ↄn sↄoↄ. Kanaaↄ ń Sidↄ̃deↄ ń Ivi pↄ́ kú Libã bùsu sĩ̀sĩdeu za Baali Ɛɛmↄ gbɛzĩ e à gɛ̀ pɛ̀ Amata bↄlɛwaↄ. +Ɔ̃ Ɛlia mɛ̀: I kɛ mámɛ ma Isaili bùsu dɛ̀o, mpi ń n mae bɛdeↄ ámɛ á dɛ̀, asa a pãkpà Dii yãdilɛaↄi, á tɛ́ Baaliziɛ. +À mɛ̀ wà lɛpi dada Yudaↄnɛ. A ku Gbɛ̃ Maaↄ taalau. +Tó i bùsupideↄ yao, gbɛ̃́ pↄ́ a ń tóↄ zu á wɛ́u lán kↄ̀ↄwaɛ, aai gↄ̃ lán lɛwa á saalou. Aa ĩadawá bùsu pↄ́ á zↄ̃lɛupiuɛ, +Sema àↄ yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ gbãↄ kũa á nↄ̀sɛu. +Nɛgↄ̃ɛnaↄá Dii gbaɛ, nɛ́ píiá aà kpámaɛ. +Ɔ̃ à Izaaki sìsi à mɛ̀: Asi n naɛ fá! Àkɛa n mɛ̀ n dãeɛi? A wèwà à mɛ̀: Málɛ e wa ma dɛ aà yã́iɛ. +Yã́ pↄ́ ãnabi Zelemii ò kɛ̀ sa à mɛ̀ +Ɔ̃ ma bɛdeↄ fɛ̀lɛ ḿpii, aa ò mapi n zↄ̀blenaɛ aa mɛ̀ mà a nɛ́ pↄ́ a gbɛ̃do dɛ̀pi kpámá wà dɛ, kɛ́ à a gbɛ̃do dɛ̀ yã́i. Aa ye yàa miↄn tɛde pↄ́ gↄ̃̀mɛɛ túbiblena ũpi tɛdɛɛ, kɛ́ ma zã́ su àↄ tↄ́ ge bui vĩ dṹnia guu lↄo. +Ásu to Ezekia ↄ̃nↄkɛɛ́ lↄo fá! Ásu to aà á sã́sã màao. Ásu à aà yã́ sío, asa buie ge bùsue tã́a i fↄ̃ a gbɛ̃́ↄ bↄ̀ ma ↄzĩo ge ma maeↄ ↄzĩo, belenkɛ á diiↄ. Aa fↄ̃ á bↄ ma ↄzĩo. +Saonaↄ ń Levii buiↄ píi su bùsu kpaalɛ sɛ́ lán Isaili kĩniↄwao. Sa pↄ́ wì o Diiwa wà a pↄ́ nísi kátɛu à tɛ́kũ pↄ́ kĩniↄ ń pↄ́ pↄ́ wì aà gbao iↄ dɛ ń pↄblea ũ. +To saona pↄ́ lɛ́ Dii gbagbaↄ ↄ́ↄlↄ aà kpɛ́ kpɛɛlɛ ń aà gbagbakĩio zãnguo. Aa mɛ: Dii, ǹ n gbɛ̃́ↄ wɛgwa, ńsu to n bui gↄ̃ láanipↄ ũo, ńsu to buipãleↄ yãadańnↄo. Bↄ́yãi buiↄ mɛ wá Lua kú má niɛi? +Gɛ̃ ń táabũnuo, ní a taↄ kálɛwà dↄ̀ↄdↄↄ. Gɛ̃ ń dauo, ní a filiaↄ kɛkɛ. +Má ò màa kɛ́ àↄ dↄ̃ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ duunakɛ̃ama iko vĩ dṹniauɛ. Ɔ̃ a ò gbɛ̃́ kaaũapiɛ: Fɛlɛ ǹ n mákɛlɛ sɛ ta bɛ. +Ɔ̃ gili gɛ̃̀ńgu, vĩa ń kṹ, aalɛ e gyaade wa è. +ↄ̃ a ò Mↄiziɛ: N yã́ na Baa! Ńsu to wà mìsaikɛ tàae pↄ́ wá kɛ̀ gbɛeo. +ↄ̃ wi we wa misìilɛnɛ́o baa yↄↄ, kɛ́ à e àↄ baona sĩana kũa yã́i. +N nɛ́ gbɛ̃ↄn pla Ɔfini ń Finɛasio aa gaga gↄↄ doũ zĩ́ an pla ḿpiiɛ. Bee aↄ dɛnɛ seela ũ kɛ́ yã́ pↄ́ má ò a kɛ píiɛ. +Kɛ́ Yehu mↄ̀ Yezɛlɛɛ, Zezabɛli a baomà, ↄ̃ à kio kà à a mikã kɛ̀kɛ. Za bĩ́i kpɛdiakↄ̃a fɛnɛntiu ↄ̃ àlɛ zĩ́lɛ gwa. +Ɔ̃ Isaia òɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii ò ma +Ɔvãienaↄ zian we ḿpii, an luaa pↄ́i mɛ́ ì ń wɛ̃ni bↄ. +Ahabupi gↄↄ ↄ̃ Bɛtɛli gbɛ̃́ Hiɛli Yeliko kɛ̀kɛ kàlɛ. Kɛ́ à a bĩ́i ɛ̃ kpàlɛ, ↄ̃ aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia Abilaũ gà. Kɛ́ à a bↄlɛ gbaↄ pɛ̀lɛ, ↄ̃ aà nɛ́ gbɛzãna Segubu gà, lá Dii dà Nuni nɛ́ Yozueeɛ a òwa. +Ɔ̃ Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase buiↄ lɛɛ doo ò Isaili bui uabelepiↄnɛ +À lɛsi à aà táasilɛ, í aà yãbↄnsaɛkɛaↄ galikɛ píi, +Ɔ̃ Ablahaũ a nɛ́ Isimaɛla sɛ̀ ń a bɛ gↄ̃ɛ pↄ́ wà ń í a bɛↄ ń zↄ pↄ́ wà ń lúↄ píi, ↄ̃ à tↄ̃zↄ̃̀nɛ́ zĩbeezĩ gↄ̃̀ↄ lá Lua òɛwa. +Abimɛlɛki aà là à mɛ̀: Sã mɛ̀n sopla pↄ́ n ń kálɛ ńdoapiↄ yã́ dɛ kpelewa ni? +Dii bↄ̀ mↄ̀má we tɛlu pↄ́ zɛa kpɛ́pi kpɛɛlɛa guu. +To àↄ dɛ n na pↄ́ ũ ado, asu àↄ dɛ gbɛ̃e pↄ́ ũo. +Mae, ma yãma. Tↄↄlɛ pↄ́ a ↄ̃a ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa plaɛ, bↄ́n bee ũ wá zãnguoi? Ǹ n gɛ vĩ. +à zikũ̀ táotao, ↄ̃ à gà à zù a gbɛ̃́ↄ guu, ↄ̃ aà nɛ́ↄ Esau ń Yakↄbuo aà vĩ̀. +Isailiↄ gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ dɛ̀dɛ ń fɛ̃ndao, aa ń míↄnzↄ̃ɛ, an gbɛ̃e i gↄ̃o, ↄ̃ aa tɛsↄ̃̀wà. +Ɔ̃ an baade kɛ̀ kpakpa à a ulada sɛ kàlɛ aà zíɛ dɛdɛkĩiwa, ↄ̃ aa kuupɛ̀ aa mɛ̀: Yehu mɛ́ kí ũ. +mi ka màↄ dɛ n nɛ́ ũ lↄo. Ma dilɛ n zĩkɛnaↄ do ũ. +Ɛɛ kɛ̀ Diiɛ gbɛ̃vãi ũ, ↄ̃ à aà dɛ̀. +Ɔ̃ kí Salomↄↄpi Yoiada nɛ́ Benaia zĩ̀, à gɛ̀ ↄtↄ̃̀ Adoniawa, ↄ̃ à gà. +Baa tó a Babiloni pↄ́ lɛ́ zĩkaánↄↄ fù píi, tó kↄ̃̀ↄↄ mɛ́ gↄ̃̀ ń zwã̀akpɛↄ guu, ampiↄ mɛ́ aa fɛlɛ tɛsↄ̃ á wɛ̃́lɛpiwa. +A gↄↄ a mↄ kɛ́ wa nↄsɛna bↄ ń guu. Gↄↄ bee ↄ̃ aa lɛye sa. +Aa vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ kùlɛwa, ↄ̃ aa zãblè a lɛ́wa ń vuao aa lìai. +Gↄ̃ɛpi aà là à mɛ̀: N tↄ́n kpelewai? A wèwà à mɛ̀ a tↄ́n Yakↄbu. +Ɔ̃ ãnabi zipi òɛ̀: Mↄ wà gɛ́ ma bɛ, ní pↄble. +I kɛ gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa sáaukpa mɛ́ maao, sema gbɛ̃́ pↄ́ Dii ì aà sáaukpa. +Aa bↄ̀ bùsu zã̀zãↄu za dṹnia lɛ́wa, Dii ń gbɛ̃́ pↄ́ aaì pↄkũmabↄbↄmáɛpiↄ lɛ́ mↄ́ dṹnia kɛi kɛ́lɛkɛlɛ píi. +Za tia Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ aↄ zↄ̃lɛa Lua gbãade ↄplaai. +Bee gbɛa Yesu ɛ̀a azĩa ↄ̀lↄ a ìwaↄnɛ lↄ Tibelia ísidalɛ. Lá à azĩa ↄ̀lↄnɛ́n kɛ +Gbɛ̃́pii bùa Yuudɛ̃wa, ↄ̃ kí bùa. Kí lɛpɛ̀ Baazilaiwa à samaaòɛ̀, ↄ̃ Baazilai ɛ̀a tà bɛ. +Sema yã́ mɛ̀ndo pↄ́ má ònɛ́ ń lↄↄ gbãao ma mɛ̀, gɛↄ vua yã́ musu ↄ̃ aalɛ yã́kpalɛkɛimanↄ bàasio. +Tó Kuuↄwɛ̃ kà sↄ̃, wa ń tↄↄlɛ sí kpaalɛ pↄ́ wá deziↄ sɛ̀ guuɛ, wi kã́fĩ bui pↄ́ aa zãkɛ̀ńnↄↄnɛ. +Asa Zãapi wà aà yã́ kɛ̃̀ láu wà mɛ̀: Má a zĩna gbaɛ aà dↄaa zɛ́ kɛkɛnɛ. +Bee kpɛ wá baa aↄ kúńnↄ Yuudɛ̃ baale lↄo, asa wá wá pↄ́ e Yuudɛ̃ baa gukpɛ oi laɛ. +Tó an maeↄ ge an dãↄↄ mↄ̀wá ń zↄao, wí onɛ́ aa gbɛ̃kɛkɛɛ́, asa wi nↄ eɛ́ zĩ pↄ́ wá kà guuo. Lá aamɛ aa nɛ́piↄ kpã̀sãwáo, aa tàae vĩ lↄo. +sema nibↄfↄ̃na ũ, laaide pↄ́ zɛ̀ ń maakɛao ũ, gbɛ̃maa pↄ́ a kua adoa mɛ́ a azĩa kũa dↄ̃ ũ, +Bↄa Libena aa gɛ̀ bòokpà Lisa. +mí bùsudɛnaↄ gbaɛma, an baade iↄ a gↄ̃kɛbↄↄ kũa, aai á sɛdɛ lí maaↄ zↄ̃zↄ̃ kátɛu. +Bee yã́i ma mɛ̀ à ma yãma sa, mapi, má a dↄ̃a o sↄ̃. +à gìnɛ́ aa a tↄ́ fãaa. +Gbɛ̃e a fↄ̃ gíɛ́o. Gu pↄ́ a kɛ̀sɛ lɛ́ a zɛu píi, Dii á Lua a to gili ń vĩao gɛ̃ bùsupideↄguɛ, lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́wa. +Kɛ́ gbɛ̃ↄn plapiↄ lɛ́ kɛ̃́kↄ̃wa ń Yesuo, Piɛɛ òɛ̀: Mae, a maa wàↄ ku laɛ. Wà lákpɛ dↄ mɛ̀n àaↄ̃, n pↄ́ do, Mↄizi pↄ́ do, Ɛlia pↄ́ do. A dↄ̃ lá álɛ oo. +Kɛ́ Yesu gònɛ́ we, a ku ado, ↄ̃ aà zĩna gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ ń aà ìwaↄ mↄ̀ yã́piↄ mi gbɛ̀awà. +Abisaloũ gbɛ̃́ↄ kɛ̀ lá a dìlɛnɛ́wa, ↄ̃ kíanɛ kĩniↄ fɛ̀lɛ dì ń sↄ̃baonaↄ kpɛ, aa bàalɛ̀. +Wi aà ya gupuau wà aà kpa gusiau, wi ↄzↄ̃aàzi aà ã́nuato. +Ɔ̃ a òmɛɛ: Ń ye mà kɛ kpelewa ni? Ma wabikɛ̀ Lua Musudewa gĩa, +Gba pↄ́ má dànɛ si sa, asa Lua ɛ̀fãaikɛ̀mɛɛ, pↄe i kɛ̃́sãao. Lá à nàɛwà màa, ↄ̃ a sì. +Ɔ̃ Saduse pↄ́ aaì gɛↄ vua ɛɛboeↄ mↄ̀ Yesu kĩ́i, aa aà là aa mɛ̀ +Má ↄtↄ̃ ãnabi ɛgɛna pↄ́ aaì wɛ́pungu e mɛ́ aaì màsokɛↄwa. Aaↄ ku ma gbɛ̃́ lɛdamadeↄ guuo, an tↄ́ àↄ ku Isailiↄ buibↄkĩi taalauo, mɛ́ aa e ɛa ta Isaili bùsuuo, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii Lua. +Ma yã́ dì gbɛ̃maaↄwa, tàaesaideↄ nↄ̀sɛ fɛ̀lɛ luayãmansaiↄ yã́ musu. +Baade kpá lá à zɛ̀ò a sↄ̃ guuwa oosisisai teasisai. Lua ye gbɛ̃́ pↄ́ ì gbada ń pↄnaozi. +Faasaide lí wɛ́tɛ̃a eo lé? Kìsia lí vãikɛna leo lé? +Mi Lua kpɛ́ e wɛ̃́lɛpi guuo, asa Dii Lua Gbãapiide ń São mɛ́ a kpɛ́pi ũ. +Wa ku we dasidasi yã́kpalɛ midɛguzulɛu, asa Dii yã́kpalɛkɛgↄↄ kãikũ̀ yã́kpalɛ midɛguzulɛuɛ. +Ma fↄkpà Andↄniku ń Zuniaowa. Ma bui pↄ́ wà wá dá kpɛ́u sãnuↄnɛ. Aa tↄbↄ̀ zĩnaↄ guu, mɛ́ aa naa Kilisiwa ma ãa. +Wálɛ lɛ ma dↄ za dṹnia lɛ́wa wàĩ̀bↄnkpɛdeↄ bↄ̀ ń kpɛ, náaisaideↄ náaisaiyã kɛ̀nɛ́. +Aa mↄkoolonaↄ pì ń vuao mɛ̀n blakwi, ↄ̃ aa bapiↄ kàkau aa zwã̀akpɛ zwãapi dàokↄ̃i. +À Dii sáaukpa, í lɛ́mawà, à to bui píi aà yãkɛaↄ dↄ̃. +An gbɛ̃́ↄ mɛ́ zĩ pↄ́ kí Salomↄↄ lɛ́ kɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũ lↄ, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń blakwioɛ. +À swã́kpa à aà lↄↄ ma, àlɛ pũna, louvĩa lɛ́ bↄ aà lɛ́u. +Yesu bↄ̀ we à gɛ̀ gu pↄ́ à nɛblèu. Aà ìwaↄ gɛ̀aànↄ. +kɛ́ n gɛɛ e gↄ̃ kpa n wɛ́i, wí i n kṹ yã́ pↄ́ ń kɛ̀ↄ yã́i, an nↄ̀sɛ i níni sa. +Aa n maakɛa zↄ̃ↄ baokpa, aai gulakɛ n yã́zɛde kɛaↄ yã́i. +Ɔ̃ Yuda pↄ́ aa gì yã́pi síiↄ buipãleↄ swãfɛ̃̀ Yesudeↄnɛ, aa ĩ́isɛ̀ńnↄ. +ma mɛ̀: Ma Lua, wí ma kũ, ma gɛɛ gↄ̃̀ kpa ma wɛ́i. Ma Lua, má fↄ̃ wɛ́sɛ mà n gwao, asa wá duuna kùwála, wá tàaeↄ zↄ̃̀ma. +À mↄ lè Dii ò Ahiaɛ: Yeloboaũ nↄ nɛ́ lɛ́ gyãkɛ, ↄ̃ àlɛ mↄ́ a yãgbɛaima. Lá ńyↄ̃ wewàn kɛ, asa tó à mↄ̀, a azĩa lilɛnɛ gbɛ̃pãle ũɛ. +Dii mɛ́ ulɛkĩi ũ gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ gbãamↄnɛ́ↄnɛ, a dɛnɛ́ aafiaekĩi ũ taasikɛgↄↄ. +À mɛ̀: Aa dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũ, aa mↄafiliyã kɛmɛɛo, ↄ̃ à gↄ̃̀ ń suabana ũ. +À a wɛ̃́ndiagↄↄ dↄ́ɛĩi bɛɛkɛ̀, gↄↄ pↄ́ wà ↄ bìibii aà yↄ̃́ↄwa Egipi, mɛ́ wà ↄmàma aà nɛnↄnkɛyↄ̃piↄwa. +Lua Manↄa yãmà, ↄ̃ malaikapi ɛ̀a bↄ̀ mↄ̀ nↄɛpiwa gↄↄ pↄ́ a ku bua. Aà zã́ Manↄa kuaànↄo, +Ɔ̃ Maliama mɛ̀: Dii zↄ̀blenan ma ũ. Aà kɛmɛɛ lá ń òwa. Ɔ̃ malaikapi aà tò we. +ↄ̃ Ɛlizi òɛ̀: Ka kpa sáa. Kɛ́ a kpà sáa, ↄ̃ Ɛlizi ↄnàna kípi ↄↄwa +Gbɛ̃́ pↄ́ pã̀alɛ wɛ́kɛ̃a zɛ́ɛ a ta gyaadeↄ kãaauɛ. +Yã́ pↄ́ bↄ̀ á lɛ́u, àli zĩkɛwà ń laaio, asa a lɛkɛ̀ Dii á Luawa ń pↄeãoɛ. +Má ãiakɛ, kɛ́ yã́piↄ e àↄ dↄágu gↄↄpii ma gaa gbɛaɛ. +Dé mɛ́ aà yãkɛaↄ zɛ́ kàlɛɛ̀i? Dé mɛ́ a fↄ̃ oɛ̀ à vãikɛ̀i? +Gↄↄbeezĩ Gada gɛ̀ Davidi lè a òɛ̀: Gɛ́ Dii gbagbakĩi boi Yebusi bui Alauna pↄ́wɛngbɛ̃zɛu. +Tó aa gɛ̃̀ ua plaade bↄlɛↄ dou, aali bàabaa pↄkasa da. Aasuli zĩkɛ ua plaade bↄlɛↄ guu ge Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ ń pↄ́kã pↄkasao daao. +Pɛlɛzi nɛgↄ̃ɛↄn Ɛzↄ̃nↄ ń Amuluo ũ. +Yã́ pↄ́ Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ò gbɛ̃́ pↄ́ á tò wà ń naaa Yelusalɛũ wà tàńnↄ Babɛliↄnɛn kɛ +Ɔ̃ kí gbɛ̃́ↄ zĩ̀ aa Simɛi sìsiɛ, ↄ̃ a òɛ̀: Má tò ń lɛgbɛ̃̀ n mɛ̀ ń sì ń Diio, ↄ̃ ma lɛzàma ma mɛ̀, zĩ́ pↄ́ n bↄ la n gɛ guei, ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ n gan we. Ɔ̃ ń òmɛɛ, yãmaaɛ, ń mà. +À Dii náaikɛ̀, ↄ̃ Dii tò yã́ bↄ̀aànↄ na a náai pↄ́ a kɛ̀ yã́i. +A yã́ mɛ́ tò àↄ kú wásawasa lá á Mae pↄ́ kú musu kú wásawasawa. +N pↄpaamazi mà ma mia, n vĩa pↄ́ↄ lɛ́ ma midɛ. +A tɛsↄ̃ Egipi tã́akpɛↄwa aa tɛ́kũ, i tã́apiↄ sɛ́lɛ táò. Lá pↄdãna ì a pↄ́ↄ kákaala, màa Babɛli kía a Egipi bùsu pↄ́ↄ kákaala, a ta aafiaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ an kↄ̃́ↄ bↄ̀ↄ gↄ̃ ńzĩaɛ tia, aa ga ń gbãauo, pↄblea a kɛ̃́sãmá lↄo. +Tó a aà wɛtã̀ mɛ́ à wiilɛ̀a, má yã́siaànↄɛ. +Taaside tàaesaide maa dɛ ↄde yãkpaanlakɛnala. +Kɛ́ a gàlɛ gòò zɛ́u, gbɛ̃́pii bↄ̀ tɛ Yoabuzi, ↄ̃ aa pɛ̀lɛ Bikili nɛ́ Sɛbazi. +Lá bui pↄ́ n ń pↄ́ↄ sìmá yãaↄ dasi, an kↄ̃naↄ n pↄ́ↄ sima sa sↄ̃ɛ, asa n gbɛ̃́ↄ dɛ̀dɛ, n bùsuↄ kàalɛ ń wɛ̃́lɛↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ kúuↄ píiɛ. +Ɔ̃ Yosɛfu ò gbɛ̃́ↄnɛ: Ma á lú ń á buaↄ sa, a gↄ̃ Falaↄ̃ↄ pↄ́ ũɛ. Pↄbui kɛ, à gɛ tↄ̃́. +Davidi wɛ̃̀ baakwide guu ↄ̃ à kpalablè, à kɛ̀ kpalapiu wɛ̃̀ blaɛ. +Á fↄ̃ ma nↄ̀sɛ níni ń á yãpãoe? Yã́ pↄ́ álɛ weaá zĩbↄnkpɛ yã́ɛ. +À mɛ̀: Baa, ma Mae, ń yã́ píi zɛ́ vĩ. To taasi kɛɛonapi dↄmazi, ãma ma pↄeã no, sema n pↄ́. +Aaì sↄ̃́goↄ lúlu Egipi ã́nusu kiloo soplaplaɛ, sↄ̃́ↄ sↄ̃ kiloo plapla taa, ↄ̃ ì ɛa sↄ̃́piↄ yía Iti kíaↄ ń Siliↄ kíaↄwa lↄ. +Aitofɛli ò Abisaloũɛ: To mà zĩgↄ̃ↄ sɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kuɛpla (12.000), mí gɛ́ pɛ́lɛińnↄ Davidizi gwã́a. +Aà sua ń kpalableao gbɛa lé, à mɛ̀ wà zĩkɛna pↄ́ a ↄ̃a kpàmápiↄ sísiɛ, kɛ́ à e dↄ̃ lá pↄ́ aa àiè. +A yã́i málɛ taasiɛ bee kɛi, ãma wí lí ma kũo, asa má gbɛ̃́ pↄ́ ma aà náaikɛ̀ dↄ̃, mɛ́ má dↄ̃ sã́asã kɛ́ a fↄ̃ kàeda yã́ pↄ́ à nàmɛɛ ma ↄzĩi e a mↄgↄↄzĩ. +Yosɛfu ku Egipi ń a de bɛdeↄ e à kà wɛ̃̀ basↄokwi. +Gↄ̃pi zɛa ma saɛ, ↄ̃ má mà wàlɛ yãomɛɛ za kpɛ́piu +Lá màaɛ, tó aà zĩkɛnaↄ lì maa zĩkɛnaↄ ũ, yãbↄnsaɛ no. An zia aↄ dɛ ń yãkɛawaɛ. +Ásuli gbɛ̃e wɛ̃nagwao. Àli ga fĩabo ń gao, wɛ́ ń wɛ́o, swaa ń swaao, ↄ ń ↄo, gbá ń gbáo. +buipãleↄ i Lua tↄbↄ aà sùuu yã́i, lá a kɛ̃a láuwa wà mɛ̀: A yã́i tò má n sáaukpa buipãleↄnɛ, mí n táasilɛ. +Kpaaũkpɛ, ikoyã kpagolo ń a nɛtaɛo ń kpɛ́pi pↄkeleↄ píi, +An nↄ̀sɛ tàta, asa e gbã tó aalɛ Luabaakuańnↄ lá kyokɛ, sálana doũpi ìↄ kua ń làasooaɛ. Ìli goo, sema tó gbɛ̃́ naa Kilisiwa bàasio. +wi tá ń ń kíao zĩ̀zↄ ũ, aàpi ń a ìwaↄ sãnu. Ma Dii mámɛ má ò. +Dii mɛ́ Lua Zↄ̃ↄde ũ! Dii mɛ́ Lua Zↄ̃ↄde ũ! A wá yã́pi dↄ̃, mɛ́ wá ye ápiↄ àↄ dↄ̃ sↄ̃. Tó wa bↄ Dii kpɛ, wa gi aà yãmai, ásu wá wɛ̃nagwa gbão. +Lua pↄ́ gbɛ̃́pii wɛ́ dↄi to pↄna ń aafiao pɛɛwá a náai pↄ́ álɛ kɛ yã́i, kɛ́ á wɛdↄaaàzi kã́fĩ ń a Nisĩna gbãao. +Tiasa wá Lua, wálɛ n sáaukpa, wálɛ n tↄ́ bɛɛɛde bↄ. +Ńyↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ aaì yão ń ↄopiↄ e lↄo, ńyↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ nili ń buiyã maopiↄ yão ma lↄo, bui zĩ̀lo pↄ́ ń ń yã́ gbadↄ̃opiↄ. +Ma Dii ma mɛ̀, gↄↄ bee wa Yuda kíaↄ gɛwa bↄlɛ miau ń a gbãadeↄ ń a saonaↄ ń a ãnabiↄ ń Yelusalɛũdeↄ píi. +Níli pɛ̃ɛpiↄ kálɛ ma aɛ vua táabũnuwa mɛ̀n soolosoolo dↄ̀ↄ pla. +i bã pↄ́ bɛ̃́ɛ sɛ́ ń sɛdɛ lío ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń ése ṹao, i apii málɛ bã pↄ́ wà a kòlokpa ípi musu au guu, +Ìli dosiona gbɛ̃ ń ɛ̃́ngooo, ìli ɛfↄ wɛ́ suumpa ń zugo gbáoo. Ì dosiona wɛbↄ ń gongbãanaoɛ, ì ɛfↄ wɛ́ suumpa ń ↄoɛ busɛbusɛ. +Ɔ̃ nↄɛpiↄ yã́pi kɛ̀nɛ́ lán faai yã́wa, aai sio. +Ɔ̃ Yesu ń kãaa a ònɛ́: Á dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ wàlɛ ń gwa bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ũↄ ì gbãable ń gbɛ̃́ↄwaɛ. Màa gbãadeↄ ì kiblemá lↄ. +Kɛ́ Simↄↄ è wà Lua Nisĩna è ń zĩnaↄ ↄnaamáo, ↄ̃ à mↄ̀nɛ́ ń ↄ̃ao +Ɔ̃ á ye Yudaↄ kɛ á zↄↄ ũ gↄ̃ɛ ń nↄɛo saa? Ápiↄ i tàaekɛ Dii á Luaɛ sↄ̃o lé? +Aali su ń ɛlɛo aa pↄblè zuosaio. Aa fɛlɛkaayã pãleↄ kũa dasi. Beewa aaì gbãbↄ imibↄↄ ń taↄ ń ooↄnɛ. +Yoakiũ wɛ̃̀ baasↄode guu ↄ̃ à kpalablè, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ kuɛdoɛ. Aà da tↄ́n Zebuda, Pedaia nɛ́, Luma gbɛ̃́ɛ. +A vua zĩ dↄ̃ ń ã́nusu zĩo ń mↄgotɛ̃ zĩo ń gↄ̃inakɛa pↄ́wao +Yotãpi buiↄ tↄ́n kɛ: Alɛmↄda, Sɛlɛfi, Azemavɛ, Yela, +Ɔ̃ kí dàzɛu. Aà bɛdeↄ bↄ̀ tɛaàzi ḿpii, ãma aà nↄ mɛ̀n kwi pↄ́ i mɛ́sɛdilɛnɛ́oↄ ↄ̃ à ń tó we aaↄ bɛgwa. +Saanaↄ wòlo luabɛ aa kwɛ̀ tↄↄlɛ lán zàaĩana libɛ ísi woloawa. +Mili tɛ́ gbɛ̃nazĩna yãkɛaↄzio, mili gbɛ̃́ pãsĩↄ ↄlɛsɛo. +Gbɛ̃eↄ lɛ́ ń ulaↄ kpálɛ zɛ́ guu, gbɛ̃eↄ lɛ́ láↄ zↄ�� sɛ̃u, aalɛ kpálɛ lↄ. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ kwide zĩ́ ↄ̃ Isailiↄ bↄ̀ Yuudɛ̃ swaɛu, aa gɛ̀ bòokpà Giligali, Yeliko gukpɛ. +aàli o wà pↄ́ pↄ́ fù kpàpi pípi, i ɛa zɛ́kakaɛ̀ lↄ e gↄↄ sopla, +Sùuukɛmanↄ, Dii, asa miↄ lɛzunzi kↄↄ ń oosioɛ. +Nↄsɛna i mↄ kpaao, ↄ̃ i ń lɛ́ ḿpii, aalɛ io. +Lua yã́ pↄ́ Yesu Kilisi dɛ a seelade ũ ↄ̃ má è, ↄ̃ málɛ o. +Abisaloũ Amasa dìlɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ Yoabu gbɛu. Amasaá Isimaɛla bui Yɛtɛɛ nɛ́ɛ. Aà dan Yɛse nɛ́ Abigaili ũ, Yoabu da Zeluia dãunaɛ. +Bee gbɛa Yoasi zɛ̀ò à Dii kpɛ́ kɛkɛ. +Tó wà zĩ̀mↄ pɛ̀, ìliↄ azĩa dakĩi dↄ̃o, ìↄ tↄↄlɛ gbɛ̃ ìↄ vĩvĩ, ìↄ kɛ sɛ̀ɛsɛɛsɛɛ. +Ɔ̃ Pilati mɛ̀ wà Yesu sɛ wà gbɛ̃ ń flàalao. +Gbɛ̃́ ziↄ mɛ́ ↄ̃nↄ vĩ, gbɛ̃́ pↄ́ wɛ̃ kɛ̀ↄ wɛ́ mɛ́ zɛ̃a. +Kɛ́ à sↄ̃̀ tòopii, à lɛzù Daniɛlizi ń pↄsiao à mɛ̀: Daniɛli, Daniɛli, Lua bɛ̃́ɛ zↄ̀blena! N Lua pↄ́ niↄ kúlɛɛ̀ gↄↄ píi fↄ̃̀ n bↄ nↄ̀ↄmusuↄ lɛ́zĩa? +Ãma yã́kpalɛkɛnaↄ zↄ̃lɛ aa aà bↄ kpalau, aai kpalapi midɛ míↄmiↄ e gↄↄpii. +Dé n dↄɛwà ń sↄ̃̀sↄ̃i? Dé n kãaɛ, n n mi dàɛ̀ íai? Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoa n bee kɛ̀ɛ. +Aà yãdaanɛ́ guu à mɛ̀: À laaika Mↄizi ikoyãdanɛdeↄzi. Aaìↄ ye bɛbɛa ń uladao daa wàↄ fↄkpakpamá gãaɛ. +Tó wá Lua tↄ́ sã̀wágu, ge tó wa wɛdↄ̀ dii zĩ̀lozi yãaɛ, +Má ĩada dṹniawa a vãikɛa yã́i, má gotↄ̃ duunkɛnaↄwa ń tàaeↄ yã́iɛ, má waladeↄ yↄ̃̀ↄkɛa midɛ, má gbɛ̃́ pãsĩↄ ĩ́andãa kpálɛ. +ↄ̃ Sisela òɛ̀: Imi lɛ́ ma dɛ, ma gba í mà mi. Ɔ̃ à vĩ tùu sɛ̀ a dã̀ɛ̀ a mì, ↄ̃ à ɛ̀a kũ̀ntu kùaàla. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Ńsu to n pↄ pao, Baa. Ń gbɛ̃́piↄ dↄ̃, kɛ́ aa vãi. +Daniɛli gbãaè Daliusi kiblegↄↄ ń Pɛɛsi bui Kilusi kiblegↄↄo. +Ma Lua, ma lɛzùnzi fãanɛ, ni weao, ma wiilɛ̀ma gwãasĩna, ↄ̃ ń nílɛ. +Ásu yãbↄlɛ ń yↄ̃̀ↄoo, ásu to walayã bↄ á lɛ́uo, asa Dii Lua mɛ́ yã́piidↄ̃na ũ, ↄ̃mɛ ì wá yãkɛaↄ yↄ̃. +Iwãa kà ń pↄa, aalɛ kpakpanaga, ↄ̃ aa bↄ̀lɛ miapiu ń bao. Aai yãe o gbɛ̃eɛo, kɛ́ vĩa ń kṹ yã́i. +Ma bàa kúńnↄ ma mɛ̀ má Kanaa bùsu pↄ́ aa ku a guu nibↄↄ ũ kpámá. +Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ yã́ álɛ táaoò ń kↄ̃oi? Ɔ̃ aa zɛ̀, an oo sisia. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: À laaika, ásu to wà á sã́são. +Zu a dii dↄ̃, zàaĩna a blɛkalɛkĩi dↄ̃, kási Isailiↄ ye yã́pi dↄ̃a yã́io, ma gbɛ̃́piↄ líↄ yã́ dↄ̃o. +Á mà wà mɛ̀ àↄ ye á gbɛ̃́deezi, à za á ibɛɛgu. +saona lí wɛ́tɛi. Tó bↄpi kaa dɛ púuu lán gyã pↄ́ ì lińziwa, +ní onɛ́ ma Dii Lua ma mɛ̀, má Isailiↄ bↄ gu pↄ́ aa tàu buiↄ guu, má ń kãaa za gupiiu, mí suńnↄ ń bùsuu. +Ń beeo swã́sɛ ǹ yã́ pↄ́ málɛ onɛ gbɛ̃́pii wáaɛ bee ma. +Yeloboaũá gↄ̃sa laaideɛ. Kɛ́ Salomↄↄ è ɛ̀waasopi ãia vĩ, ↄ̃ à aà dìlɛ zĩ gbãa pↄ́ Yosɛfu buiↄ lɛ́ kɛpi gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ńyↄ̃ yã́kpalɛkɛńnↄo lé? Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ńyↄ̃ yã́kpalɛkɛńnↄo lé? Ǹ ń deziↄ yãbɛ̃ɛkɛaↄ onɛ́ +Yã́ pↄ́ kú aà sↄ̃u Dii ua ń a kpɛ́nɛ pↄ́ liaaiↄ musu, à a taataa pↄ́ a kɛ̀ taalau kpàwà lↄ: Lua kpɛ́pi làasiↄ, pↄ́ pↄ́ wì Lua gba kálɛkĩiↄ, +Esau buiↄ, wa á pↄ́ↄ naaaɛ míↄ, wa á àizɛɛ pↄ́ ulɛaↄ sɛ́lɛ. +tulaletikatɛakĩi ń a lipↄ̃ↄↄ, nísi pↄ́ wì pↄ́ dilɛò à gↄ̃ Dii pↄ́ ũ, tulaleti, zwã̀akpɛ kpɛɛlɛ zwãa, +Za zĩbeezĩ ↄ̃ Saulu aà dìlɛ a bɛ, i wei aà ta a mae bɛ lↄo. +Lua mɛ́ wá zĩ́napɛ̀lɛ naa Kilisiwa ń ápiↄ, à wá dílɛ adoa, +ń á nɛ́ↄ ń á nↄɛↄ ń bↄ̀mↄ pↄ́ kú á bòou yàawɛnaↄ ń itↄnaↄ ũↄ. +Tó gbɛ̃́ lɛ́ pↄ́ↄ dã bua ge vɛ̃ɛbu guu, mɛ́ a tò a pↄ́ↄ gbɛ̃pãle bua pↄblè, ade a fĩabo ń a bua ge a vɛ̃ɛbu pↄmaaↄɛ. +Gↄↄ bee má kú ma gↄↄ soplawa, Lua gbɛ̃naↄn wá ũ ma ua. +Wa lɛ́lɛ Babɛliwaɛ fá! Wa dṹnia wɛ̃́lɛ tↄdepi siɛ, Babɛlipi i gↄ̃ sↄ̃kɛ̃ngu pↄ́ ũ buiↄnɛ. +Amↄↄ ń a nɛ́ Sikɛũo gɛ̀ ń wɛ̃́lɛ bĩ́ibↄlɛu, ↄ̃ aa yãò ń wɛ̃́lɛdeↄ aa mɛ̀ +Ãnabi Zelemii kua Yelusalɛũ ↄ̃ à lá kpã̀sã zĩ̀zↄↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ ń saonaↄ ń ãnabiↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ Nɛbukanɛza ń naaa Yelusalɛũ à tàńnↄ Babɛliↄ. Yã́ pↄ́ a kɛ̃̀ lápi guun kɛ. +Ɔ̃ à Lua kpɛ́ yↄ̃̀. A gbã̀a gã̀sĩsuu basↄoɛ, mɛ́ kpɛ́ pↄ́ kú a bɛaɛ oi ń ua pↄ́ kú zãnguoo gã̀sĩsuu basↄoɛ lↄ. +Ì gɛ́ blɛ sɛ́i zã̀ lán góilɛna laatanawa. +Gyaa gbɛ̃ando wɛ́ ìↄ dↄ Luazi, ì wɛtã lousisia ń wabikɛaowa gwãasĩna ń fãanɛo. +Í daa dṹniaa gbɛa Nↄee kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń basoplakwio (350). +Kɛ́ a è iu màa, ↄ̃ wa Masedoni sↄukɛ̀ gↄ̃̀ↄ, asa wá dↄ̃̀ sa, kɛ́ Lua mɛ́ lɛ́ wá sisi wà gɛ baonakpanɛ́. +Ásu ázĩa ↄ̃̀ↄkpa à pↄe kɛ à mɛ aàpin weo. Ásu pↄe ã́ lán gↄ̃ɛ ge nↄɛwao +ìli gbãamↄ gbɛ̃eɛo, ìli tↄ̀ↄma gbɛao, ìli pↄ́ símáo, ì nↄandɛna gba blɛ, ì pↄ́ na gbɛ̃́ pↄ́ kú bṹuzi, +Kɛ́ à wɛkpàlɛu, ↄ̃ à bàabaa pↄ́lɛↄ è kálɛa, ãma i gɛ̃uo. +Yesudee ku Damasi wì mɛ Ãnania. Dii yãòɛ̀ wɛ́punguea guu à mɛ̀: Ãnania. Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Má kɛ́ Dii. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Màaɛ, wá wázĩa kũa nↄɛↄ yã́ musu, lá wi kɛ wà gbasa da zĩkazɛuwa. Ma gbɛ̃́ↄ pↄ́ↄ gbãlɛao. Baa gↄↄ pↄ́ wálɛ pↄeã táao, aaliↄ gbãlɛao, belenkɛ tá pↄ́ wálɛ o gbã. +Aaì ma sísi pãɛ, gbɛ̃nazĩna ikoyãↄ ↄ̃ aaì danɛ́. +Aà dãeↄ kúwanↄ lao lé? À yã́ beeↄ è má píi ni? +Lá Dii Ɛlia sɛ̀ ń zàao à sùò a kĩ́in kɛ: Kɛ́ Ɛlia ń Ɛlizio bↄ̀ Giligali, aa bɛ zɛ́u. +Apii guu Yobu i duunakɛo, i Lua tàae eo. +Gwa! Zↄↄn wá ũ gbã. Bùsu pↄ́ ń kpà wá deziↄwa aa a libɛↄ ń a pↄmaaↄ ble, zↄↄn wá ũ a guu. +Yãzↄ̃ↄ pↄ́ a kɛ̀ↄ ń a ikokɛyãↄ ku Mɛdɛↄ ń Pɛɛsiↄ kíaↄ ladau. Lá kí Maadose gbà gbãa à gↄ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, a ku lápi guu lↄ. +Kɛ́ à kà wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń baswaaↄ̃sↄoo (365), +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, gɛ o Yelusalɛũdeↄnɛ ń Yudaↄ píi ǹ mɛ: Á swã́sɛ lɛdamai à ma yãmao lé? Ma Dii mámɛ málɛ á la. +Ɔ̃ aa òkↄ̃ɛ: Kɛ́ àlɛ yãowɛ̃ɛ zɛ́u, àlɛ Lua yã́ pílokɛ̃wɛ̃ɛ, wá nↄ̀sɛ lɛ́ yáalↄo lé? +À ma kpɛbↄ̀, à ma fùa gò. +Tó álɛ laaidↄ ikoyãpiↄwa, tó á kũa álɛ zĩkɛ̀wà, Dii á Lua bàa aↄ kúánↄ aà gbɛ̃kɛ guu, lá à a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛwaɛ. +Zã guu gbɛ̃e a fɛ̃nda wò à saonkia zĩkɛnae lɛ̀ò à aà swã́ gò. +Nana guu lↄ má è, ése sáo maa wɛde sáo sopla bↄ̀ éseli doũwa. +Ɔ̃ wa mɛ̀ wá mae zikũ̀, mɛ́ wá dãuna kú lↄ, wá mae aà ì a zikũ guuɛ. Nɛ́pi vĩ̀i dadoũde gà, ↄ̃mɛ gↄ̃̀ ado, mɛ́ wá maepi yeaàzi maamaaɛ. +Ma gbɛ̃́ↄ, ãnabi pↄ́ aa yãò yãa ń Dii tↄ́oↄ, à mɛna pↄ́ aa kɛ̀ taasikɛa guu ↄlɛsɛ́. +Ɔ̃ Nabali ònɛ́: Dén Davidi ũi? Bↄ́n Yɛse nɛ́pi ũi? Zↄ pↄ́ aa kɛ̃̀ ń diiↄwa gbãↄ dasi. +À mɛ̀ á a gbɛ̃́piↄ midɛ, ↄ̃ aà gbɛ̃́ Mↄizi aà zùukɛ̀, a tò aà pↄ wèe, ↄ̃ i ń midɛo. +Dii òmɛɛ mà ↄ̃a pↄ́ aa dìlɛ ma lua ↄ̃a dɛ beeaopi zu oobonaɛ, ↄ̃ ma ã́nusu ↄwatɛ̃ baakwipi sɛ̀ má zù oobonaɛ Dii kpɛ́u. +Gbɛ̃eↄ ku, aaì ń mae kaɛ, aali samaao ń daɛo. +Àↄ yã́piↄ kũa ń laaio, buipãleↄ i ma, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ á ↄ̃nↄ mɛ́ á wɛ́ kɛ̃a, aai mɛ gbɛ̃́piↄ ↄ̃nↄ fáe, bui zↄ̃ↄpi wɛ́ kɛ̃aɛ! +Dii, ńsu ma toto ń pↄfɛ̃oo, ńsu ma lele ń pↄkũmaoo. +Lua Lea wabikɛa sì, ↄ̃ à nↄsì à Sãi ì ń Yakↄbuo. +Kɛata Aminadabu ì, Aminadabu Kole ì, Kole Asii ì, +Kɛ́ à kɛ̀ sàa yↄↄ, gbɛ̃́ pↄ́ zɛa weↄ sↄ̃̀ Piɛɛzi aa mɛ̀: Sĩanaɛ, an gbɛ̃don n ũ, asa wá n dↄ̃ n yãoawaɛ. +i wabikɛ Luawa, i kɛaànↄ na. Tó a è Lua a wɛ́ gwà, a kúkuakɛ, Lua i ɛa to aàↄ naanↄ. +Gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mↄ̀ ń òsoↄ ń gbɛ̀ bɛɛɛdeↄ, kɛ́ wà zĩkɛò saoula ń aà bↄ̀ↄloonnↄɛowa. +Wì ua ń a àizɛɛo e mae túbi ũɛ, ãma nↄ laaide ea ì bↄ Dii kĩ́iɛ. +Àli kuupɛ wɛ̃pi mↄ soplade gↄↄ kwide zĩ́ á bùsu gupiiu Duunkɛ̃magↄↄzĩpi. +Aamɛ aaì gyaalagɛ̃ tↄ́ na pↄ́ kpáwáuo lò? +Kɛ́ gu dↄ̀ sa kↄↄ ogↄↄ, ↄ̃ í bↄ̀ Ɛdↄũ bùsu oi à dà tↄↄlɛa píi. +Ala buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń baswaaↄ̃kwi ń sↄoo (775). +Sɛ̃̀a ń pↄ́ pↄ́ kúuↄ, à kúkuakɛ, lí pↄ́ kú lákpɛuↄ i gulakɛ píi. +mí aà wisaikɛ kaɛ̀ a ↄzĩ aà gↄ̃pↄsɛↄ wáa. Gbɛ̃e a e à aà bↄ ma ↄzĩo. +ní onɛ́ ma Dii ma mɛ̀, má vɛ̃ɛ káka bùsupideↄnɛ e à zↄ̃ ń lↄↄwa ḿpiiɛ, sɛa za kía pↄ́ zↄ̃lɛa Davidi kpalauↄwa ń saonaↄ ń ãnabiↄ ń Yelusalɛũdeↄ píi, +Ɔ̃ yã́ pↄ́ kɛ̃a láuɛ bee pà wà mɛ̀: Wà aà gwà doũ ń tàaekɛnaↄ. +Abinɛɛ pↄ pà maamaa Isibosɛ yã́pi yã́i à mɛ̀: Yudaↄ gbɛ̃ min ma ũa? Málɛ gbɛ̃kɛkɛ n mae Saulu bɛdeↄnɛ ń aà dãunaↄ ń aà gbɛ̃naↄ e ń a gbão. Mi n na Davidiɛ a ↄzĩo, ↄ̃ ńlɛ ma tàae e nↄɛpi yã́ musu saa? +Kɛ́ zĩgↄ̃ↄ lɛ́ su Davidi Filitɛ̃pi dɛa gbɛa, nↄɛↄ bↄ̀ Isaili wɛ̃́lɛↄ guu píi, aa gɛ̀ dai ń kí Saululɛ, aalɛ lɛsi, aalɛ ↄ̃wã, aalɛ gã̀alɛ, aalɛ pↄnakɛ, aalɛ sɛ̃́sɛ̃napa. +An yã́ kↄ̃sɛ̀ aà fĩabonɛ́ ã́nusu ↄwatɛ̃ dodo. Ɔ̃ à ń gbáɛ a bua. +Ɔdauwá wà gbɛ̃́ↄ gbã́gbã wà dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ kɛ ń n zĩkɛna Yesu pↄ́ a kua adoa tↄ́o. +Wa yãbↄnsaɛ màma, wá ye a bↄↄlɛ dↄ̃. +Mi sãdãnaↄ ń ń sãↄ wíwinnↄ, zↄ̃ɛↄ ń ń zù zĩkɛnaↄ, dↄaanaↄ ń gbãadeↄ. +Ɔ̃ à wɛsɛ̀ a ìwaↄ gwà à mɛ̀: Báaadeↄn á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ taasikɛↄ ũ, asa kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛ á pↄ́ ũɛ. +A ònɛ́ lá ɛ̀waasoↄ lɛdàwawa à mɛ̀: Aso gbia ma mae dìɛ́, mapi sↄ̃ má asopi kã́fĩɛ́ɛ. Flã ↄ̃ ma mae á wɛtã̀ò, mapi sↄ̃, flàala lɛde ↄ̃ má á wɛtãò. +Tadibↄpiↄ kṹkĩi vĩ mɛ̀n síiↄ̃siiↄ̃ a golaↄwa. +Saona i ado kpa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ũ lá wì kɛwa, i duuna pↄ́ a kɛ̀pi kɛ̃wà, Dii i sùuukɛaànↄ. +À ísia ɛ bↄ̀ a dↄ̃a guu, a tò luabɛpuana mↄ̀sɛ vĩ. +Ɔ̃ à mɛ̀: Óo Dii! N yã́ na! Gbɛ̃pãle zĩ. +Abia pɛ̀lɛ Yeloboaũ zĩgↄ̃ↄzi, ↄ̃ à ń wɛ̃́lɛeↄ sìmá, Bɛtɛli ń Yesanao ń Ɛfↄ̃nↄo ń zↄ̃ɛwia pↄ́ liaaiↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ gì Lua Nɛ́zi gì Mae Luazi lↄ. Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀ ń Lua Nɛ́o zɛ̀ ń Mae Luao lↄ. +Wɛ̃ ń wɛ̃o Yesu de ń aà dao aaì gɛ́ Gɛ̃amusu dikpɛkɛi Yelusalɛũɛ. +Kↄlɛnideↄ, wa yãòɛ́ wásawasa, wa wá nↄ̀sɛ wɛ̃̀ɛ́. +Kua za musu à tɛ́ gbàɛa wawãwã ũ. À ba kpàmɛɛ ma táaozɛu, à ma sↄaa. À ma kɛ bɛzia ũ, à ma to ń aafiasaio gↄↄpii. +Má mↄ mà Dii Lua gↄ̃sakɛyãↄ galikɛ, n mɛ̀ndo maakɛa má dↄ gbɛ̃́ↄgu. +Ɔ̃ aa bↄ̀aànↄ kaa kpɛ aa aà dɛ̀. Kpelewa budepi a sɛ́ńnↄ sai? +Yuda dɛ lán nↄ̀ↄmusuwa. Ma nɛ́pi ì su ń toekao, ì gaɛ ì wúlɛ a tòou. Dé mɛ́ a fↄ̃ aà vui? +Ɔ̃ ése sáo wɛ́n álaalanapiↄ ése sáo wɛdepiↄ mↄ̀mↄ. Kɛ́ má ò màsokɛnaↄnɛ, an gbɛ̃e i fↄ̃ à a àsi òmɛɛo. +Kɛ́ à kà Loma gↄ̃̀ↄ, à ma wɛɛlɛ e à gɛ̀ bↄ̀a. +Gbɛzã ↄ̃ Daniɛli pↄ́ wà ma tã́a tↄ́ kpàɛ̀, wì mɛɛ̀ Bɛlasaa, mↄ̀ ma kĩ́i, ↄ̃ ma nanapi òɛ̀. A Lua pↄ́ a kua adoa Nisĩna vĩ. +Ablahaũ nↄ Kɛtula pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀o nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zimana, Yosã, Mɛdã, Madiã, Isebaki ń Suao. Yosã nɛgↄ̃ɛↄn Seba ń Dedão ũ. +A yã́ mɛ́ tò wà yã́ pↄ́ Lua dìlɛnɛ́ káaupi sakɛ̃̀ ń auo. +Ásu go kpaaũkpɛ kpɛɛlɛao, kɛ́ ásu gagao yã́i, asa Dii nísi pↄ́ tò a gↄ̃ aà pↄ́ ũ kú á mɛwaɛ. Ɔ̃ aa kɛ̀ lá Mↄizi òwa. +N Isailiↄ dìlɛ aaↄ dɛ n gbɛ̃́ↄ ũ e gↄↄpii. Dii, n gↄ̃ ń Lua ũ. +Ma Dii málɛ yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ: À ma kĩ́i wɛɛlɛ, íↄ ku. +À a kpɛ́ gbòo à gↄ̃̀ lán kaawa, à a gbɛ̃́ↄ kãaakĩipi wìwi. Dii tò dikpɛ ń kã́mabogↄↄo yã́ dↄ Siↄnadeↄgu lↄo. Aà zafɛ̃a zↄ̃ↄ guu i kía ń saonaↄ gwa pↄe ũo. +Gbɛ̃́piↄ mɛ́ kuli mɛ̀n plaↄ ń dau mɛ̀n pla pↄ́ zɛa dṹnia Dii aɛↄ ũ. +Wɛ̃́lɛ gↄ̃ɛↄ i aà pápa ń gbɛo ḿpii wà aà dɛ, kɛ́ vãi e láa á guu yã́i. Isailiↄ i yã́pi ma ḿpii, vĩa i ń kṹ. +Ɔ̃ aa mↄ̀ gɛpiↄ sɛ̀lɛ ń ń ulataoↄ, aa bↄ̀ńnↄ bòo kpɛ lá Mↄizi òwa. +Ísiabaadeↄ lɛ́ kãaamazi we, ísia góilɛnaↄ mɛ́ zɛmikũa we. Aa bↄ̀ ń n nɛ́ↄ za zã̀zã, aalɛ mↄ́ ń ń ã́nusuↄ ń ń vuaↄ ma Dii n Lua tↄbↄi, asa ma Isailiↄ Lua ma kua adoaɛ, má gawi pisima. +Lá wì ble ń zuswanao au ń zununu túfuo fã gbɛ̃́ pↄ́ gbãlɛ̀ↄwa wà gbãbↄnɛ́, +Dã buiↄn Suaũ buiↄ ũ. Dã buiↄ lɛ́n we. +Bↄ́ ń vĩ lai? Dé ń vĩ la ↄ̃ ńlɛ miaɛ sↄ nzĩaɛ la, ńlɛ gbɛsi yↄ̃́ musumusu n vĩkĩi ũi? +i mↄ Diiɛ ń sãdao ge bleda duuna pↄ́ á kɛ̀ fĩabobↄ ũ, iↄ dɛɛ̀ duun awakpabↄ ũ, saona i aà duuna kɛ̃wà. +Bee gbɛa Yesu gɛ̀ Kapɛnaũ ń a dao ń a dãunaↄ ń a ìwaↄ, ãma aai gↄↄplakɛ weo. +A maa saona àↄ dↄ̃a vĩɛ, kɛ́ gbɛ̃́ↄ e yãdanɛ mawà, asa ↄ̃mɛ ma Dii Zĩgↄ̃de ìwa ũ. +A yã́i tò oɛ̀ ma bàa aↄ kuaànↄ, aà kua iↄ na. +Tó gɛↄ vù, aa nↄsɛo, aa zãkɛo, aaↄ ku lán luabɛ malaikaↄwaɛ. +Lá gbɛ̃́ wɛ̃ni lɛ́ gɛ́ lɛ́u, aà pↄnakɛu píi. Ń beeo aà làasookɛ gusia gↄↄↄwa, asa aaↄ dasiɛ. Yã́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ píi pãɛ. +Ɔ̃ aa zↄ̃̀lɛ lɛ́ pↄble. Kɛ́ aa wɛzù, aa Isimaɛla bui kyaamaↄ è, aa bↄ̀ Galada bùsuu, aalɛ gɛ́ Egipi. An yiongoↄ líↄ ń gãmalɛo ń tulaletio sɛa. +Ma lɛzù Diizi ma yeelɛa guu, ↄ̃ a wèa à ma gba dɛ̀ɛpookĩi. +Ɔ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: Nↄɛ, ń ma náai vĩ zↄ̃ↄ. A kɛnɛ lá ń yeiwa. Ɔ̃ aà nɛnↄɛna gbã̀gbã zaapiwa gↄ̃̀ↄ. +Aa mↄ sì, ↄ̃ aai n yãmao, aa tɛ n ikoyãio, aai zĩkɛ yã́ pↄ́ ń dìlɛnɛ́wao, ↄ̃ n yã́ɛ bee yìamá píi. +Ɔ̃ Yudaↄ ń buipãleↄ ń ń gbãadeↄ zɛ̀ò wà ĩadamá wà ń pápa ń gbɛo. +Nɛ́ɛ bee wabi má kɛ̀ Diiwa, ↄ̃ à ma gba pↄ́ pↄ́ má gbɛ̀awapi. +Tó gbɛ̃e gì a nai, ↄ̃ à gɛ̀ zãkɛ̀ gupãlei, a fↄ̃ ɛa nↄpi kũ lↄe? Aà kũa a bùsupi gbãlɛ dúuduuɛ. Ápiↄ sↄ̃ a gbãsĩkɛ̀ ń gↄ̃ↄ dasi, ↄ̃ a ɛa lɛ́ sua saa? Ma Dii mámɛ málɛ á la. +Saobↄ pãleↄn kɛ: Zu ↄ̀aa àaↄ̃ (600) ń sãↄ ń bleↄ ↄ̀aa gɛ̃o (3.000). +Dii kpɛ́ zĩkɛbↄↄ ń lá wa saonaↄ ń Levii bui gãliↄ dilɛdilɛ aa Dii kpɛ́ zĩ kɛo. +À sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ò ń a nɛgↄ̃ɛↄ Bɛninↄũ guzulɛu, à pↄ dà gbɛ̃́ↄwa, à màsoↄ kɛ̀, à gbɛ̃́ↄ kↄ̀ↄlɛ kɛ̀, à yãgbɛ̀a gɛ̀sisinaↄwa ń wɛlɛndeↄ, à yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ maamaa, ↄ̃ à aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀. +Kɛ́ Mↄizi a go dↄ̀ musu, Dii tò lou lɛ́ pũna, àlɛ ma ń gbɛo, àlɛ pílɛ, mɛ́ lua lɛ́ su tↄↄlɛwa. Dii lougbɛ kà Egipiↄgu. +Lea òɛ̀: Kɛ́ n ma gↄ̃ sìa, bee i mↄmao, ↄ̃ ń ye ǹ ma nɛ́ yenzi ɛsɛ e lↄa? Lasɛli mɛ̀: Tó ń kpàa, ḿmɛ ńyↄ̃ iaànↄ gbã. +Tó aai á yãma sↄ̃o, mɛ́ aa fɛ̀lɛwá ń zĩoɛ, à ń káka ń wɛ̃́lɛpiu. +Ɔ̃ Zãa yãsɛ̀ à mɛ̀: Mae, wa gbɛ̃e è àlɛ tã́ago ń n tↄ́o, ↄ̃ wá ye giɛ̀, kɛ́ ìliↄ tɛ́wázio yã́i. +Tiideↄ ń Sidↄ̃deↄ ń Filitɛ̃ bùsu zↄ̃lɛdeↄ píi, á ye sɛmanↄ kpelewa ni? Álɛ yã́ pↄ́ má kɛ̀ɛ́ fĩabomɛɛ yã̀? Tó álɛ a fĩabomɛɛ, má tó a wi á musu kã́ndo gↄ̃̀ↄɛ. +Tó Dii è màa, a kɛɛ̀ nao, aà pↄkũma a wee n ibɛɛpiwaɛ. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ ↄ̃ nↄɛpi nɛì sↄ̃. Wámɛwawa pla kpɛ́pi guu, gbɛ̃e kúwanↄ weo. +Dṹnia yã́ lí dↄaa zĩgↄ̃ pↄ́ kú zĩlauɛo, kɛ́ aà yã́ e ka a diigu yã́i. +Aà yãmaa dɛ vuaa, baa vua maa, a na dɛ zↄ́ia, baa zↄ́ bùsu. +A yã́ mɛ́ tò Dii mɛ̀, n na a káaluaka wɛ̃́lɛu, wa n nɛ́ↄ dɛdɛ ń fɛ̃ndao gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. Wa ba yↄ̃ n bùsuwa, wi kpaalɛkↄ̃ɛ. Wa Isailiↄ kṹkũ ń bùsuu wà táńnↄ zĩ̀zↄↄ ũ, ní ga luayãdↄ̃nsaiↄ bùsuu we. +Bee gbɛa aaì pãkɛ dada, aaìↄ bɛbɛ wàↄ ualɛkɛ. I kɛ màaden ń ũ adoo, aaì gↄ̃ gbɛ̃pen gudɛnaↄ ũɛ, aaì yã́ pↄ́ dɛ wà oo o. +Gbɛ̃vãiↄ aaↄ pↄnakɛ e bↄɛ ni? Aaↄ tidↄwála e bↄɛ ni, Dii? +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Yã́ pↄ́ mi danɛ́á mazĩa yã́ no, gbɛ̃́ pↄ́ ma zĩ yã́ɛ. +À gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ dɛ zĩgↄ̃ↄ dↄaana ũ kũ̀ wɛ̃́lɛ guu ń kía ìwa gbɛ̃ↄn sopla pↄ́ à bↄ̀má wɛ̃́lɛ guuÀ gɛ́ íↄ waasokɛ àↄ gɛ́ò à mɛ: Kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i kà kãi! +Ńyↄ̃ náaiyã kɛ Yakↄbu buiↄnɛ, ńyↄ̃ gbɛ̃kɛkɛ Ablahaũ buiↄnɛ, lá ń a lɛgbɛ̃̀ wá dezipiↄnɛ za káauwa. +A wɛ̃̀ gɛ̃o mɛ̀ndosaide ↄ̃ Kɛdↄlaomɛɛ ń kía pↄ́ kuaànↄↄ mↄ̀. Ɔ̃ aa zĩblè Lefaiↄwa Asalo Kaanaiũ. Aa zĩblè Zuziↄwa Haũ. Aa zĩblè Ɛmiↄwa Save Kiliataiũ. +Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ kãaaa weↄ gbɛ̃́ↄ zĩ̀, aa gɛ̀ awakpà Bɛ̃yãmɛɛ bui pↄ́ kú Limↄ gbɛzĩↄnɛ. +A n si gawa nↄana gↄↄ, a n bↄ fɛ̃nda lɛ́zĩ zĩlau. +Beewa Kilisi gɛ̃ɛↄn wá ũ. Lua lɛ́ gbɛ̃́ↄ sisi wá musu. Wa wabikɛ̀wá Kilisi gbɛu, à kɛ na ń Luao. +Ɔ̃ à ma la, mámɛmaa déi? Ɔ̃ má wèwà Amalɛki buin ma ũ. +À sↄ̃dilɛ maamaa. Àↄ laai vĩ, íↄ zĩkɛ yã́ pↄ́ kú Mↄizi ikoyã lá guuwa. Ásu pãalɛ ↄplaai ge zɛɛio. +Lá Lua gbɛ̃́n n ũ, bàalɛ yã́piↄnɛ, ní tó yãmaa líↄ dↄaanɛ ń yã́ pↄ́ zɛ́ vĩ Luaɛo ń aà náaikɛao ń yea gbɛ̃́ↄzio ń mɛnao ń nↄ̀sɛniɛo. +ↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ zɛa weↄ ń lá aa mɛ̀: Bↄ́ álɛ kɛ ń zàaĩnapio, ↄ̃ álɛ poloi? +Á gbãadeeↄ mↄ gɛ́manↄ, tó à yãvãikɛ̀ɛ, í o. +Vĩakɛa Diiɛ mɛ́ zaa vãigu ũ. Má za zĩasɛa lɛsĩ ń ĩ́andãao ń zɛa ń vãio ń yãkpaanlaoaogu. +Felisi Yesu zɛ́ bↄↄlɛ dↄ̃, ↄ̃ à lakà Yudaↄ yã́a à mɛ̀: Tó sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Lisia mↄ̀, má á yã́ midɛɛ́. +Mↄizi ikoyã lí fↄ̃ tò yã́ bↄńnↄ nao, ãma gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ Yesu náaikɛↄ, yã́pii i bↄńnↄ na. +Vãikɛnapiↄ ì gↄ̃sagↄ̃sa yão, aaì yãbↄlɛ, aaì ĩ́anadã ḿpii. +Kɛ́ baade tà a bɛ, ↄ̃ Davidi ɛ̀a tà à samaaò a uadeↄnɛ. +Sezaa Tibelia kpalablea wɛ̃̀ gɛ̃ode guu Pↄ̃nsi Pilati mɛ́ Yude bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, Elodi lɛ́ kible Galile, aà dãuna Filipi lɛ́ kible Itule bùsu ń Takↄni bùsuowa, mɛ́ Lisania lɛ́ kible Abilɛni bùsuwa. +Ɔ̃nↄnaↄ yã́ↄ dɛ lán gése pↄ́ wì lɛ́ sↄ̃́uwaɛ, an yãonɛↄ dɛ lán kusa pↄ́ wa pà gíũgiũↄwaɛ. Sãdãn mɛ̀ndona mɛ́ dànɛ́. +ↄ̃ Yesu ònɛ́: Tó a Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ sɛ dↄ̀ musu, í gbasa dↄ̃ mámɛ má aà ũ. Mili yãe kɛ ń mazĩaoo, yã́ pↄ́ ma Mae dàmɛɛ ↄ̃ mi o. +Asɛɛ buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bla ń mɛ̀ndoo ń ↄ̀aa pla ń basↄooɛ (41.500). +Lɛ́ doũpi ↄ̃ sáaukpaa ń gbɛ̃́kaao ì bↄu. Ma gbɛ̃́ↄ, asu àↄ dɛɛ́ màao. +Tó á è zĩgↄ̃ↄ lìa Yelusalɛũzi, àↄ dↄ̃ kɛ́ a dúuzↄ̃a zã̀o. +Baa, tↄbↄ. Ɔ̃ lↄↄ bↄ̀ luabɛ à m��̀: Má bↄ̀ kↄ̀, mɛ́ má ɛa bↄ lↄ. +Kɛ́ Yesu yã́ beeↄ dà a ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄnɛ a làa, à bↄ̀ we à gɛ̀ waasokɛi ń wɛ̃́lɛↄ guu, àlɛ yãdanɛ́. +Gedeↄ̃ↄ ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄoↄ lɛ́ pɛ́lɛ Madiãↄzi. Kɛ́ aa kà Yuudɛ̃i, ↄ̃ aa bùa, nↄana lɛ́ ń dɛ. +Ɔ̃ ńlɛ omɛɛ sa mà gɛ o ma dii Ahabuɛ n sua? A ma dɛɛ. +Fɛlɛ Debolaa! Fɛlɛ! Fɛlɛ lɛsi! Fɛlɛ! Abinↄaũ nɛ́ Balaku, fɛlɛ dↄaa n zĩ̀zↄↄnɛ. +A yã́ mɛ́ tò wa ò Dii zĩkataala guu wà mɛ̀: Waɛbu pↄ́ kú Sufa bùsuu ń Aanↄ swaↄnaↄ, +Dii Malaika aà è nibↄna kĩ́i gbáau, nibↄnapi ku Sulu zɛ́ saɛɛ. +Tó wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄopi pà, wa Setãu bↄ gbaɛ, +Aàpi ń a gbɛ̃́ↄ aamɛ zɛ̀ wà gì búpi guoguo. Aa Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ, ↄ̃ Dii tò aa zĩ̀ zↄ̃ↄ blè gↄↄ bee. +Ɔ̃ Levii buiɛ beeↄ fɛ̀lɛ: Kɛata buiↄ Amasai nɛ́ Maatu ń Azalia nɛ́ Yoɛlio. Mɛlali buiↄ Abadi nɛ́ Kisi ń Yalɛlɛli nɛ́ Azaliao. Geesↄ̃ buiↄ Zima nɛ́ Yoa ń Yoapi nɛ́ Edɛnio. +Ma ↄ̃nↄ zɛ́ ↄ̀lↄnɛ, ma n da yãmaa zɛ́wa. +Má ò mazĩawa: Lua a yã́kpalɛkɛ ń gbɛ̃maaↄ ń gbɛ̃vãiↄ píi, asa yã́pii ń a gↄↄoɛ, bↄↄlɛ píi ń a kɛgↄↄo. +Tó a bↄↄlɛkɛna kuo, aà kã́mabo gãli guu, i a pↄ́ o ado ń Luao. +Má kúlɛ n kpɛ́ pↄ́ a kua adoa aɛ, má n tↄbↄ n gbɛ̃kɛ ń n náaio yã́i, asa ḿmɛ ń tò n tↄ́ ń n yã́o zↄ̃ↄ dɛ pↄ́piia. +Ásu Lua Nisĩna pↄ yao, asa aà kua adoaɛ. A dɛ seela pↄ́ Lua kɛ̀wá e wá bogↄↄzĩ ũ. +Ɔ̃ n n vua ń ã́nusuo nↄamblebↄ pↄ́ má kɛ̀nɛpi keeↄ sɛ̀ n tã́agↄ̃ɛↄ pìò, ↄ̃ n káaluakàńnↄ. +À to ikoyã pↄ́ má kpà ma zↄ̀blena Mↄiziwa Olebu àↄ dↄágu, yã́ pↄ́ má dìlɛ Isailiↄnɛ ń yã́ pↄ́ má dànɛ́o. +Gudↄ̃anaↄ bↄ̀a, kɛ́ aalɛ bɛbɛ wɛ̃́lɛ guu. Aa ma gbɛ̃ aa ma wiwi, bĩ́idↄ̃anapiↄ ma pↄlↄgãu wòlomala. +Mapi, mámɛmaa Dii, mɛ́ ma bàasio suabanae kuo. +Ɔ̃ à a ìwaↄ zĩ̀ gbɛ̃ↄn kwi, a ònɛ́: À fɛlɛ gɛ́ Nabali kĩ́i Kaamɛli, í fↄkpawàmɛɛ, +Saulu mɛ̀: À gbɛla mapi ń ma nɛ́o musu. Kɛ́ yã́ Yonatãa blè, +Álɛ ma pↄ fɛlɛmɛɛ ń á pↄkɛaↄ. Álɛ tulaletikatɛa dii pãlepiↄnɛ Egipi la, gu pↄ́ a mↄ zↄ̃lɛu. Á ázĩa dɛdɛ a yã́i, i gↄ̃ láaipↄ ũ ń láanipↄo dṹnia bui píiɛ. +Ásuli yã́gↄ̃gↄ̃ koleao. Ásuli gbagusaɛsio, asa gbagusaɛ ì ↄ̃nↄnaↄ vĩ̀akũɛ, mɛ́ ì gbɛ̃maaↄ yã́ fuangba. +Ń beeo i ↄbↄlɛ duuna pↄ́ Nɛba nɛ́ Yeloboaũ Isailiↄ dà a kɛau guuo, a tɛ vua gáaena pↄ́ kú Bɛtɛli ń Dãoↄziɛ. +Ásu tã́a kɛ à naao. Ásu ã́nusu ge vua pi tã́aↄ ũo. +Gagyã pↄ́ Dii a ka bui pↄ́ aa lɛ̀lɛ Yelusalɛũwaↄgun kɛ: An mɛ a yaikɛ gↄↄ pↄ́ aa sĩa. An wɛ́ a yaikɛ a tↄ́ↄnau, an lɛ́na a yaikɛ ń lɛ́u. +Ɔ̃ à gudↄ̃anaↄ dìlɛdilɛ Ɛdↄũ bùsuu lↄ, ↄ̃ Ɛdↄũpiↄ gↄ̃̀ aà zↄ̀blenaↄ ũ. Gu pↄ́ Davidi gɛ̀u píi Dii tò à zĩblèɛ. +Zĩbeezĩ Bɛ̃yãmɛɛ buipiↄ sù, ↄ̃ Isailiↄ Yabɛsi Galada nↄɛ pↄ́ aai ń dɛdɛoↄ kpàmá, kási nↄɛpiↄ i pɛɛmáo. +Tó má ò gbɛ̃́ kaaũapiɛ aà duuna kɛ̃̀wà, ge tó má òɛ̀ aà fɛlɛ a mákɛlɛ sɛ táao, a kpele mɛ́ àai? +Ɔ̃ zĩnapi dàzɛu. Kɛ́ à kà Davidi kĩ́i, à yã́ pↄ́ Yoabu dàɛ òɛ̀ píi. +A gɛ̃n soplade guu ↄ̃ zĩkɛnapi mɛ̀: Ma lou è na sɛsɛɛnnↄ lán ↄlawa, àlɛ fɛlɛ ísiaa. Ɔ̃ Ɛlia òɛ̀: Gɛ ǹ o Ahabuɛ aà a sↄ̃́go dↄ sↄ̃́ↄnɛ, i gɛ̃u à pila gbɛwa e lou àↄ gɛ́ gíiɛ̀. +Dii ma ikàsa ma da gbɛɛu kɛ́ màↄ dɛ a zↄ̀blena ũ, kɛ́ mà suɛ ń Yakↄbu buiↄ, mà Isailiↄ kãaaɛ. Asa má gbia Diiɛ, ma Lua mɛ́ ma gbãa ũ. +Bↄa Oo gbɛ saɛ, à a iada e Amata bↄlɛi, í gɛ́ò Zedada. +Kɛ́ à gà, wà aà vĩ̀ a bɛ, ↄ̃ aà nɛ́ Amↄ zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ì gbɛ̃́ kpákpa lán kpã́iwɛliwɛwa, ì to gↄ̃ɛ daside gↄ̃ náaisaiɛ. +a ò a gbɛ̃́ↄnɛ: Kai! Dii su to mà yã́ bee taa kɛ ma dii pↄ́ á kpàɛo. Má ↄkãwào, asa Dii mɛ́ aà kpà kía ũ. +Lá Zanɛsi ń Zãblɛsio bↄ̀ Mↄizi kpɛ, màa gbɛ̃́piↄ ì bↄ sĩana kpɛ. An làasoo kolea, mɛ́ luanaaikɛn gianaↄnɛ. +Tó gbɛ̃́ gbãlɛ̀ mɛ́ i gbãbↄ azĩaɛo, wà ade bↄ a gbɛ̃́ↄ guu, asa à Dii kúkĩi gbãlɛ̀ɛ. +Ɔ̃ an gbɛ̃do saonkia zĩkɛna lɛ̀ à aà ↄplaa swã́ gò. +Gↄ̃ɛ lí wei a naɛ a zɛ́wa. Nↄɛ lí wei a gↄ̃ɛ màa lↄ. +Zĩbeezĩ Babɛli kí Nɛbukanɛza zĩgↄ̃ↄ mↄ̀ Yelusalɛũ aa koezↄ̃̀i, aa ku we. +á tá kpɛ́uo, á wúlɛ a liiwao, +Wà mↄkà aà gbáwa, wà mↄ dↄ̀ aà nↄɛ +Yesu aà là à mɛ̀: Bↄ́yãi ńlɛ ↄ́ↄlↄi? Dé ńlɛ wɛɛlɛi? Maliama lɛ́ e kaadeɛ, ↄ̃ a òɛ̀: Mae, tó ḿmɛ n aà sɛ̀ n bↄò, omɛɛ gu pↄ́ n aà dìlɛu, mí gɛ́ mà aà sɛ́. +Za zi gↄↄ pↄ́ Saulu dɛ wá kía ũ, ḿmɛ ni dↄaawɛ̃ɛ zĩlau, gɛa ń suao. Ɔ̃ Dii ònɛ ḿmɛ ńyↄ̃ↄ dɛ a gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũ, an kía ũ. +Ɔ̃ yãdanɛdepi òɛ̀: Yãmaaɛ, Mɛtulu. N sĩana ò, n mɛ̀ Lua mɛ̀ndoɛ, a plaade kuo, sema aàpi. +Baa tó duunkɛna dàakɛ̀ gɛ̃n basↄo mɛ́ à gɛ̃̀gɛ̃, má dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ Lua vĩa vĩ aalɛ misiilɛɛ̀ↄ dáama dɛaàla. +Ɔ̃ à mɛ̀: Wàli mɛnɛ Yakↄbu lↄo, sema Isaili, asa n dɛ̃ɛkà ń Luao ń gbɛ̃nazĩnaↄ, ↄ̃ n dɛ̃ɛnɛ̀. +Yelusalɛũdeↄ, à á sↄ̃ pípi, kɛ́ à e bↄ aafia. Áↄ kú ń á làasoo vãio e bↄɛ ni? +Ɔ̃ an pla ń píi aa gɛ̀ aɛ e aa kà Bɛtɛlɛũ. Kɛ́ aa kà we, wɛ̃́lɛ lòo ń yã́ musu. Gbɛ̃́ↄ mɛ̀: Naomin wee? +Gbɛ̃e ku Sezale, aà tↄ́n Kↄↄnɛi. Aàpi mɛ́ sosa gãli pↄ́ wì mɛ Itali sosa gbɛ̃ↄn basↄoↄ dↄaana ũ. +A yã́i tↄↄlɛ a lualua, gbɛ̃́ pↄ́ kálɛwàↄ i búbuapɛ ḿpii. Bùsu a loo lán Niili í gbakakaawa, a ya i ɛa kpálɛ lán Egipi swapi íwa. +Kilisi Yesu wá Dii sabai ↄ̃ Lua pↄeã pↄ́ kú gↄↄpiipi bↄ̀lɛi. +O Isailiↄnɛ aa kusudeↄ ń kɛ̃nudeↄ ya bòou ń gbɛ̃́ pↄ́ kã̀ gɛwa aa gbãlɛ̀ↄ. +Saonaↄ ń Levii buiↄ gbãbↄ̀ ńzĩaɛ, ↄ̃ aa gbãbↄ̀ gbɛ̃́ kĩniↄnɛ, ↄ̃ aa gbãbↄ̀ bĩ́iɛ ń a bↄlɛↄ. +Akalia nɛ́ Nɛɛmii yã́n kɛ: Aatasasa kpalablea wɛ̃̀ baode mↄ pↄ́ wì mɛ Kisele guu má kú kibɛ Susa mɛɛwiau. +I kɛ dṹnia ado no, wá gbɛ̃́ pↄ́ wa Lua Nisĩna è gba sɛ̃́ia ũↄ, wálɛ aaukɛ kpã́ikpãi sↄ̃ e Lua àↄ gɛ́ wá boi, i wá sí a nɛ́ↄ ũ. +Gↄↄpla gbɛa aa lɛdoũkɛ. Gɛↄmidↄkĩi kía a a nɛnↄɛna kpã́sã gugbãntoo kíawa yãyea ń kↄ̃o seela ũ, ãma nↄɛpi aↄ iko vĩ weo, kíapi ń aà nɛ́pio aa gɛ̃gɛ̃o. Wa nↄɛpi ń gbɛ̃́ pↄ́ mↄ̀aànↄↄ ń aà nɛ́o ń aà dↄnlɛdeo kpámá gↄↄ bee. +Wá dↄ̃ kɛ́ Lua yã́kpalɛkɛa ń yãbeetaakɛnaↄ maaɛ. +Bɛzia! Bɛzia! Má tó à gↄ̃ bɛzia ũɛ. A ɛa su a gbɛuo e gbɛ̃́ pↄ́ àↄ a vĩa zɛ́ vĩ mↄ́, mí kpawà. +O Isailiↄnɛ aa gbadamɛɛ, ní sí gbɛ̃́ pↄ́ wèi à damɛɛ ń nↄ̀sɛmɛndooↄwa. +A ò gbɛ̃́pii wáa à mɛ̀: Dii mɛ̀ màa á zuu pↄ́ Babɛli kí Nɛbukanɛza dà bui píiɛ ɛ e wɛ̃̀ pla àↄ gɛ́ kái. Ɔ̃ ãnabi Zelemii gɛ̃̀zɛa. +Lí pɛ̀pɛɛ dai ǹ liai, a lɛsĩ iↄ ↄtã do, ní zãble a lɛ́wa ń vuao ǹ liai. +Zĩewa Yesu lɛ́ yãda gbɛ̃́ↄnɛ Lua ua, àlɛ baonakpanɛ́, ↄ̃ saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sↄ̃̀aàzi +Ma yã́pi ò Yudaↄ kí Zedekiaɛ píi ma mɛ̀: À Babɛli kía zuu sɛ à zↄbleɛ̀ ń aà gbɛ̃́ↄ, kɛ́ à e àↄ ku. +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Pila ǹ Aalona sɛ mↄò, ãma saonaↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ su gu baa vĩ wà mↄ ma kĩ́io, kɛ́ másu ń dɛdɛo yã́i. +Ásu ↄ́ↄlↄ gbɛ̃́ pↄ́ gà yã́ musuo, ásu waiyookɛɛ̀o. À ↄ́ↄlↄ gbɛ̃́ pↄ́ wà tàaànↄ yã́ musu, asa a sua vĩ lↄo, a wɛsi a bɛ bùsulɛ lↄo. +Lua kua za musu, ài kpele wì ewài? Asea kpele Gbãapiide ì kɛnɛ́i? +Bùsupiↄ kpele tã́a mɛ́ fↄ̃̀ gìɛ̀ ń a bùsuoi? Kpelewa Dii a fↄ̃ giɛ̀ ń Yelusalɛũoi? +Gbɛ̃nazĩna ń a bɛɛɛkɛo, tó aà wɛ́ i kɛ̃o, a ta lán nↄ̀bↄↄwaɛ. +Tó Kilisi i vuo, á Kilisi náaikɛaá pãɛ, á kú á duuna guuɛ e tia, +Gbɛ̃́ↄ, wá Dii Yesu Kilisi gbɛ̃kɛkɛ á nisĩnaɛ! Ãmi. +Pↄ́ kú gópia, ní gupua to a lɛ́ zãnguo ń góo gã̀sĩsuu do. Ní a lɛ́ bↄ a gbã̀tɛ̃ɛu, ní gópi kpaalɛ lɛɛ àaↄ̃ didiakↄ̃a. +À á yã́ omɛɛ wà gwa ń kↄ̃o, à dau siu lá a á bↄwa. +A to à gɛ̃nalɛo, i lí kpá á dↄ̃̀analao. +Yakↄbu bↄ̀ Bɛɛsɛba, à dà Halana zɛ́u. +Kí, lá ń yã́ beeↄ dↄ̃, má fↄ̃ mà a yã́ onɛ wásawasa bakũaanakɛsai. Má dↄ̃ kɛ́ a kee i kɛ n mi kpɛo, asa yã́piá gusaɛ yã́ no. +Lua, má lɛ̀ dafu sínɛ, má n táasilɛ ń kúu bakwio. +Ɔ̃ Salomↄↄ bↄ̀ kpaaũkpɛ pↄ́ kú gulɛsĩpia kĩ́i Gabaↄ̃ↄ, à tà Yelusalɛũ, ↄ̃ àlɛ kible Isailiↄwa. +Mↄizi ń yã́ sɛ̀ gɛ̀ò Dii kĩ́i. +Mpi sↄ̃ gɛ́ e n gↄↄ lɛ́wa. Ńyↄ̃ ã́nuato, ní fɛlɛ ká n baaa gↄↄ lɛ́wa. +Saulu bòokpà zɛ saɛ Hakila sĩ̀sĩpↄlɛ pↄ́ bↄaa ń Yɛsimↄo, mɛ́ Davidi ku sɛ̃u. Kɛ́ a mà Saulu lɛ́ pɛ́lɛazi, +Kɛ́ Yosɛfu a mae vĩ̀ a làa, à ɛ̀a tà Egipi ń a vĩ̀iↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ gɛ̀aànↄ aà mae vĩiↄ píi. +N zãkɛ̀ lɛɛ sↄo, mɛ́ gↄ̃ɛ pↄ́ ń kuaànↄ tiaá n zã́ no. N sĩana ò. +N Isailiↄ kía, dé yã́i n bↄii? Dé ńlɛ pɛ́lɛaàzii? Gbɛ̃ gɛ yã̀? Kↄ̀ↄtɛ̃ yã̀? +ↄ̃ Yesu lɛ́ bɛbɛ Lua ua a gu pↄ́ wì mɛ Salomↄↄ bilandaau. +Ɔ̃mɛ tↄↄlɛ pòo ía, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. +Ma gɛ wɛ̃́lɛu ń pↄ́o, ↄ̃ Dii sùmanↄ ↄgii. Bↄ́yãi áↄ omɛɛ Naomii? Dii bↄ̀ ma kpɛɛ, Gbãapiidepi yãↄ̃ma kpàmaziɛ. +Ma zĩ́lɛ gwà, má è da pã, a kɛkɛao. Ma musu gwà, má è a gupua vĩo. +Ɔ̃ Davidi Isailiↄ kã̀aa za Egipi swa Sikooi e à gɛ̀ pɛ̀ Amata bↄlɛwa, kɛ́ aa Lua kpagolo sɛ́ Kiliayaaliũ aa suò. +À yã́ nana o Yelusalɛũdeↄnɛ, à onɛ́ an zↄzĩ làa, an tàae wì ń musu kↄ̀, aa ń duuna fĩabò Diiɛ lɛɛ pla. +Aa zãkɛ̀ ń Yosɛfu nɛ́ Manase buiↄ, ↄ̃ tↄↄlɛ pↄ́ wà kpaalɛ̀nɛ́ↄ gi dɛ ń dezi káau buiↄ pↄ́ ũ. +Ma Pↄlu, ma gbɛ̃́ pↄ́ wà ma dakpɛu Kilisi Yesu yã́i ń ma gbɛ̃do Timↄteeo, wámɛ wa láɛ bee kɛ̃̀nɛ, wá zĩkɛndee yenzide Filemↄↄ, +Nɛ́pi fɛ̀lɛ à gbãakũ̀. Ɔ̃nↄ pàɛ̀, mɛ́ ìↄ kú ń Lua báaao. +À zↄble Diiɛ ń pↄnao, à mↄ aà kĩ́i ń gulakɛao. +Aa baikpàmɛɛ ma táaozɛu ↄ̃ ma gↄ̃ yeelɛa, aa ɛyↄ̃̀ ma aɛ ↄ̃ aa zù ɛpiu. +kɛ́ à e dↄ̃ zɛ́ pↄ́ á sɛ́, asa i zɛ́pi sɛ yãao. Àↄ bɛ zã̀zã lán londo taawa yòoo! Ásu sↄ̃ kpagolopizio. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, tó dṹnia lɛ́ pↄnakɛ píi, má tó á bùsu gↄ̃ da yàaaɛ. +Aa Mↄabu nↄɛↄ sɛ̀ nↄ ũ, ado tↄ́n Ɔↄfa, ado sↄ̃ Lutu. An kua we wɛ̃̀ kwi taa gbɛa +Mↄizi yã́ pↄ́ Dii a zĩ oi dàu a sìu Aalonaɛ ń seela pↄ́ a òɛ à kɛↄ. +Ɔ̃ Dii gì Balaaũ yãmai, a tò à samaaòwɛ̃ɛ, à wá bↄ́ Balaki ↄzĩ. +Dii mↄ̀ zɛ̀ we, à lɛzùaàzi lá a kɛ̀ yãawa à mɛ̀: Samuɛli! Samuɛli! Ɔ̃ Samuɛli mɛ̀: Yão Dii, mapi n zↄ̀blena ma swã́ dↄ. +Á nɛ́ↄ ń á bua pↄ́ↄ ń á zuↄ ń á sãↄ ń a bleↄ i gↄ̃ láaipↄ ũ. +Ɔ̃ Sikɛũ ò Dina mae ń aà dãↄↄnɛ: Á yã́ na. Pↄ́ pↄ́ á ò mà kpáwá, má kpáɛ. +Wì saoa ń zuo, ↄ̃ wì gbɛ̃dɛ lↄ, wì saoa ń são, ↄ̃ wì gbɛ̃ waa fĩ, wì mↄ ma gba pↄ́wɛnti, ↄ̃ wì sàwa au tↄ̃́lɛ, wì tulaletikamɛɛ tɛ́a, ↄ̃ wì kúlɛ tã́aɛ. Aa zɛ̀ ń ńzĩa pↄeão, an pↄ ìↄ na ń yãbɛ̃ɛpiↄwa. +Aà wɛ́ dɛ lán felen pɛ́lɛa íuwa, aà wɛ́pi pípia ń vĩo, mɛ́ a sàlala. +Gↄↄewa kɛ Ɛlizi mↄ̀ we, à pìla a kpɛ́piu, a wúlɛau. +Ɔ̃ ma zɛ gi ma tↄ́ na yã́ musu, ma tↄ́ pↄ́ Isailiↄ tò a ↄ̃̀ↄkpà gu pↄ́ aa tàu buiↄ guupi. +ni pãkpańzi guwaiwaiuo n sósobi zↄ̃ↄ yã́i. Tɛlupi dↄ̀aa zɛↄ̀lↄnɛ́ fãanɛ, tɛ́pi zɛ́ pↄ́ dɛ aa sɛ pùnɛ́ gwã́, i ń tó we ziio. +Tó pↄtuo pↄ́ wì saoò Diiwaɛ sↄ̃, pↄ́ pↄ́ wà aà gbà ali gↄ̃ aà pↄ́ ũɛ. +Má mↄ́ ń vuao mↄgotɛ̃ gbɛu, ã́nusu sↄ̃ mↄsi gbɛu. Má mↄ́ ń mↄgotɛ̃oli gbɛu, mↄsi sↄ̃ gbɛ gbɛu. Má aafia dilɛnɛ n laaidↄmade ũ, má yã́zɛde danɛ n gbãade ũ. +Salomↄↄ gbɛ̃́ↄ dà gbɛãzĩ ń ń dↄaanaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ àaↄ̃ ń ↄ̀aa àaↄ̃o (3.600). +Tó wá yã́ kà Diiguɛ, a gɛ́wanↄ bùsupiuɛ, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diupi, i wá gba. +Ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀, lɛ́ pↄ́ iↄ ye mↄ síiↄ̃de guu ń mↄ sↄodeo ń mↄ sopladeo ń mↄ kwideo, a gↄ̃ á Yudaↄnɛ dikpɛ maa pↄ́ á pↄnakɛu ń yaalↄo ũ. A yã́ mɛ́ tò à wɛɛlɛ àↄ kú ń sĩanao yãkelesai. +Aa nà a kãaaa zɛ́zɛwa mↄ àaↄ̃de guu, ↄ̃ aa a mìdɛ mↄ soplade guu. +Aà wɛ́ lí go gbɛ̃maaↄwao, ì ń kpá kpalau ń kíaↄ sãnu, ì to aaↄ kible gↄↄpii, aai tↄbↄ. +Ikoyãdansaiↄ ì gãga vãikɛnaↄnɛ, ikoyãdanaↄ sↄ̃ aaì bↄ ń kpɛɛ. +Aa mɛ̀: Mↄizi gↄ̃ɛ gbà zɛ́ aàli gínzila kɛ̃́, aàli a na yaòɛ. +Wá gbɛ̃do pↄ́ aà tↄ́ lìgua Yesudeↄ guu píi baonakpaa musu ↄ̃ wá dàɛ̀. +Tó vua ma gbãaèwà, tó ma mɛ̀ vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛ má a náai vĩ, +Málɛ oɛ́, yã́kpalɛkɛgↄↄzĩ á ĩadama a dɛ Tiideↄ ń Sidↄ̃deↄ pↄ́a. +ń á pↄtuoↄ ń sɛ̃̀anↄbↄↄ. Pↄzãpiↄ líↄ dɛ á pↄblea ũ. +Aa bĩ́ibↄlɛↄ wɛ̃̀wɛ̃, gu pↄ́ swa pã̀u wɛ̃́lɛpia, aa kibɛ kwɛ̀. +Tó á sìsina mↄ ònɛ: Fɛlɛ zↄ̃lɛkĩi kpá deewa, ńyↄ̃ fɛlɛ gɛ́ zↄ̃lɛkĩi kpɛɛu ń wíoɛ. +Sɛũ nɛgↄ̃ɛↄn we píi bui ń buio, bùsu ń bùsuo daɛdaɛ, baade ń a buiyão. +Lá dↄaanaá ziiaɛ Lua zĩ guu, a maa aàↄ dɛ tàaede ge swã́gbãade ge pↄkũmade ge igbɛ̃na ge ãiapãsĩde ge ↄwɛɛlɛmbɛ̃ɛ ũo, +Bee gbɛa Yesu bɛ̀bɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, mɛɛwiaↄ ń zↄ̃ɛwiaↄ píi, àlɛ waasokɛ, àlɛ kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i baokpanɛ́. Aà ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ gɛ̀aànↄ +Mlɛ̃ↄ! Gbɛ̃nazĩn píligonaↄ! Kpelewa á bↄ tɛ́ yã́ pↄ́ daaála guui? +a gã̀sĩade pↄ́ dɛ tɛ̃ ũoↄ bàasi. +Pↄzã pↄ́ bↄ̀lɛ tↄↄlɛ ĩ́ampaa guuↄ líↄ dɛɛ́ á blɛ ũ, ápiↄ ń á zↄ̀blenaↄ ń á gbɛ̀winaↄ ń nibↄ pↄ́ dɛ bↄ̀mↄ ũ á guuↄ +Wì gbɛ̃́ pↄ́ ì pↄ́wɛna ↄ̃a na dã kaɛ, wì sa na o gbɛ̃́ pↄ́ ì yíamáɛ. +Ɔ̃ à Yoabu sìsi aà gɛ́ɛ kí kĩ́i, ãma Yoabu i we mↄ̀ aà kĩ́io. Ɔ̃ à ɛ̀a à aà sìsi lↄ, i we m���̀o. +Ɔ̃nↄ ì bↄ má ni? wɛzɛ̃ kúkĩin mái? +Gwa! Má Yelusalɛũ kɛ lán toona pↄ́ a í a bui pↄ́ liaaiↄ tàlaatalaabowa. Aa koezↄ̃ Yelusalɛũzi ń Yuda bùsuo píi. +Ɔ̃ ɛ̀waasopiↄ wèwà aaƆ̃ Isaili pↄ́ kú Galadaↄ dↄaanaↄ òkↄ̃ɛ aa mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aa gɛ̀ zĩkai ń Amↄniↄ ↄ̃mɛ a gↄ̃ wá Isaili pↄ́ kú Galadaↄ píi swana ũ. +À ↄdakɛ̀ an gbɛ̃doɛ bãni sↄo, gbɛ̃ↄn plaade bãni pla, gbɛ̃ↄn àaↄ̃de bãni do. A kpà an baadewa a gbãa lɛ́u, ↄ̃ à fɛ̀lɛ ń táo, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ kú bĩ́iwaↄ mao. +Lousisikpɛe ku wì mɛ Wɛ̃́ɛↄ lousisikpɛ. A gbɛ̃eↄ bↄ̀ Silɛni ń Alɛsãndio ń Silisi bùsuo ń Azi bùsuo. Ɔ̃ aa íbɛlɛsɛ̀ ń Ɛtiɛ̃ɛo, aa lɛkpaakɛ̀aànↄ. +Ɔ̃ Falisiↄ ò Yesuɛ aa mɛ̀: Gwa! Aalɛ yã́ pↄ́ wìli kɛ kã́mabogↄↄzĩo kɛ sↄ̃ bɛ? +ní a zɛbↄↄ pí ń ã́nusuo mɛ̀n bla, wìli dilɛ mɛ̀n plapla wà lí mɛ̀ndo swã́ pɛ́pɛu. +Ɔ̃ Dii pↄ fɛ̃̀ Isailiↄzi, a tò aa lìaaliaa guwaiwaiu wɛ̃̀ bla e gbɛ̃́ pↄ́ tàaekɛ̀ɛpiↄ gɛ̀ mìdɛò píi. +Gbɛ̃́ pↄ́ zã̀ yã́wa píi, ikoyã doũpiɛ, Isaili bùsu gbɛ̃́n nò, bↄ̀mↄ pↄ́ kúńnↄn nò. +Gbɛ̃́ↄ ń buiↄ ń buiyãonaↄ ń bùsu gbɛ̃́ↄ aa ń gɛↄ gwagwa e gↄↄ àaↄ̃ ń kĩnio, aa we wà ń vĩo. +Ma ɛa lɛ́ o lↄ, gbɛ̃e su ma gwa sↄũ ũo. Tó màan sↄ̃o, àↄ ma kũa màa, kɛ́ mà e ĩ́anadã yↄↄ. +Náai ì ↄ poo musu, yã́zɛde ì ↄnↄnↄ zĩ́lɛi. +Wa ń bùsu sì wá kpà Lubɛni buiↄ ń Gada buiↄ ń Manase bui kĩniↄwa ń pↄ́ ũ. +Gbɛ̃vãi ń gbɛ̃́ pãsĩo gã̀sĩ ɛ́nɛ́, an vãi pↄ́ aalɛ e wa dↄ̃o wí ń musu. +Bↄa Ɛziↄ̃gɛbɛɛ aa gɛ̀ bòokpà Kadɛsi, Zini guwaiwaiu. +Asa Lua i gↄ̃ɛ bↄ nↄɛ kĩ́io, nↄɛ a bↄ̀ gↄ̃ɛ kĩ́i. +Ɛsɛbↄ̃ ń Yazɛɛo. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +Ɔ̃ Davidi ń a gbɛ̃́ↄ gɛ̀ lɛ̀lɛ Gesuuↄwa ń Giiziↄ ń Amalɛkiↄ. Gbɛ̃́piↄ ku bùsupiu za ziɛ bↄa za Sulu e à gɛ̀ pɛ̀ Egipiwa. +Yoiada nɛ́ↄ do pↄ́ dɛ saonkia Ɛliasibu tↄũna ũ mɛ́ Oloni gbɛ̃́ Sambala nɛ́ sɛ̀ yãa, ↄ̃ ma aà yà. +Yↄ̃ nɛì gↄ̃ɛ ũ, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Mↄabu. Aàpi mɛ́ Mↄabu bui pↄ́ kú e gbãↄ dezi sɛ̃́ia ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ì gbadaa lɛgbɛ̃ mɛ́ ìli dao dɛ lán lou pↄ́ sìsi à ĩ́ana kàka i maowaɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń sɛ́ gbɛ̃́ↄ guu ń deziↄ buiↄ kía ũↄn we. Aamɛ Isaili bui dↄaanaↄ ũ. +Misiilɛ Luaɛ, níↄ naaànↄ, ní gbasa nama e. +Ma wɛ̃nagwa Lua, wàlɛ pɛa, wìↄ zĩkamanↄ wàↄ ĩadaa gↄↄpiiɛ. +À ń wó ń bùsuu à ↄzↄ̃̀ńzi e bùsu pãleu, lá aa ku tiaɛwa. +Yonatãa mɛ́ Mika mae Mɛfibosɛ ì. +A de ń dao ń deziↄ vĩo, aà wɛ̃ni daalɛa ge midɛa vĩo. À bↄ̀ lán Lua Nɛ́waɛ, saonan aà ũ gↄↄpii. +Dii tò Sili bòodeↄ sↄ̃́goↄ ń sↄ̃́ↄ ń zĩgↄ̃ dasiↄ kĩ́a màɛ, ↄ̃ aa òkↄ̃ɛ, Isailiↄ kía fĩabò Iti kíaↄ ń Egipi kíaↄnɛ aa mↄ lɛ́lɛwáɛ. +i ↄna awakpabↄpi miwa, i a kòlokpa sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ okĩi. +Tó à zĩgↄ̃piↄ sɛ̀lɛ tàńnↄ, a azĩa sɛ lɛsĩ, i ń dɛdɛ dɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwia (10.000), ãma aↄ fuańla gↄↄpiio. +Gↄↄ bee Gbãapiide kumanↄɛ, ma nɛ́ↄ liaamazi. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀ Babɛli kɛkɛgↄↄ kà, a dɛ lán pↄ́wɛna pↄ́ wa kàlɛ zɛu, wàlɛ go kɛɛ̀waɛ. +Kɛ́ Sã kã́nↄ soplade gò, luabɛ kɛ̀ kílikili lán mↄwɛn baakwi taawa. +Aai we aà náaikɛ̀o, asa Isaia ò lↄ +Ɛflaiũ buiↄ yãvãiↄ dilɛa, wà ń duuna kà láu. +Ma nↄkpama, to wà pila Libã gusĩsĩdewa za Amana misonawa ń Senii gbɛ̀ misonao ń Ɛɛmↄ gbɛ̀ misonao, za nↄ̀ↄmusuↄ tòopiu, za gbɛaantɛ̃naↄ gusĩsĩdepiu. +Ɔ̃ kí Yolaũpi mɛ̀: Gó dↄmɛɛ sↄ̃́ↄnɛ! Kɛ́ wa dↄ̀ɛ̀, ↄ̃ aa bↄ̀ wɛ̃́lɛu ń Yudaↄ kí Aaziao, baade ń a sↄ̃́goo, aalɛ gɛ́ dai Yehulɛ. Ɔ̃ aa kpàaũ Yezɛlɛɛ gbɛ̃́ Nabↄti pↄ́ wa dɛ̀ yãa bua. +Ezekia Manase ì, Manase Amↄ ì, Amↄ Yosia ì, +Ɔ̃ Isailiↄ kɛ̀ lá Dii ò Mↄiziɛ ń Aalonaowa píi. +Lua ì gbɛ̃vãipiↄ gálɛ táńnↄ ń a gbãao, baa tó aa zɛ̀dↄ, an kua náai vĩo. +Ɔ̃ Dii yã́zãsì Yobuwa zàaĩana guu à mɛ̀ +À fɛlɛ wà tá. Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma kpámá lɛ́ mↄ́. +Ma Dii ma mɛ̀ má yãdilɛnɛ́, aai su wɛ̃́lɛɛ beepiu, aai lɛ́lɛwà, aai tɛsↄ̃wà. Má tó Yuda bùsu wɛ̃́lɛↄ gↄ̃ bɛziaↄ ũ, gbɛ̃e aↄ ku a guuo. +Ma Dii Lua ma mɛ̀, kɛ́ Ɛdↄũↄ tↄsì Yudaↄwa, tàae láasai aa kɛ̀ we. +Ɔ̃ Ezekia mɛ̀ wà sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oo saokĩiwa. Kɛ́ wà nà sapi oawa, ↄ̃ wà nà lɛsia Diiɛwa ń kã̀aeↄ ń Isailiↄ kí Davidi pↄ́ↄbↄnapiↄ. +A dↄ̃ńnↄ ń taasikɛa guu píi, aà aɛ malaika ń suabà, à ń bó kɛ́ a yeńzi à ń wɛ̃nagwà yã́i. A ń sɛa za yãayãa a ń kũa. +Ɔ̃ a ònɛ́: À káoyemɛɛ zàaĩnaɛ. Ɔ̃ aa yèɛ̀ aa aà dìkpɛ. +Wà likpà lá aali kↄ̃ gba zɛ́ zĩpi yã́ musuɛ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, yãdanɛdeↄ ń yãdadanaↄ píi. +Dii, mi wiilɛma, ma wabikɛa kↄↄ ì ka n kĩ́i. +Á ye mà a pɛ̃ɛ ń ma ío ń nↄ̀ↄ pↄ́ má dɛ̀ ma sãkãkɛ̃ɛlɛnaↄnɛo sɛ́lɛ mà kpa gbɛ̃́ pↄ́ má ń bↄkĩi dↄ̃oↄwa yã̀? +Lɛbɛkapi dãↄ vĩ, wì mɛɛ̀ Labã. À bↄ̀ wɛ̃́nkpɛ ń bao, à gɛ̀ gↄ̃ɛpi lè lↄ̀ↄɛa, +Baa tó swa gbakàka, ìli leelekɛo, tó Yuudɛ̃ isukaa lɛ́ aà lɛ́ lé, ìli deeo. +Má á sↄ̃̀ↄpiↄ taitai, mí a gbɛ̃́ↄ bↄlɛ á ↄzĩ. Aaↄ dɛ pↄ́ pↄ́ naa a ↄzĩↄ ũ lↄo, íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Aavadi zĩgↄ̃ↄ kálɛa n bĩ́iↄwa aa lìai, Gamadadeↄ ku n gugwakĩi lɛsĩↄ guu. Aa ń sɛ̀ngbaoↄ lòoloo n bĩ́iↄwa aa tò n kɛfɛnkɛ bↄ̀lɛi. +Kɛ́ Pↄlu ↄnàmá, Lua Nisĩna dìnɛ́, ↄ̃ aa yãebuiò aa ãnabikɛkɛ̀. +ápiↄ í dↄ̃ kɛ́ ma Dii ma dↄ́ɛnnↄyã pↄ́ á ò Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ musu mà, a mɛ̀ à gↄ̃̀ da yàaa, íↄ ble sa. +Zezabɛli gɛ a gↄ̃ fãaaa tↄↄlɛ lán pↄtuo gbↄ̃wa Yezɛlɛɛ bĩ́i kpɛɛ. Gbɛ̃e a e mɛ Zezabɛlin kɛo. +Tó wà á gbɛ̃́ á tàae yã́i, tó a mɛnakɛ̀ò, bee tↄ́ vĩ má ni? Ãma tó a taasikɛ̀ yãmaa pↄ́ á kɛ yã́i, tó a mɛnakɛ̀ò, Lua a á sáaukpa. +Á baade sↄukɛ gã ń gão á deziↄ uawa, lá Isailiↄ kí Davidi ń aà nɛ́ Salomↄↄo dàlauwa. +Kilisi sↄ̃ à saò duuna yã́ musu gɛ̃n doɛ e gↄↄpii, ↄ̃ à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ Lua ↄplaai. +Taasidepiↄ ì bɛbɛbɛbɛ sɛ̃u lán sɛ̃̀a zàaĩnaↄwa, aaìↄ blɛ wɛɛlɛwɛɛlɛ ń laaio, aaìↄ blɛ kpálɛkɛ sɛ̃u ń nɛ́ↄnɛ. +A fↄ̃ dↄ̃ ń gbɛ̃́ pↄ́ aa sã̀sã an dↄ̃saikɛ guuↄ, asa aàpi kú ń gbãasaikɛo sↄ̃ɛ. +Bↄa Azelo aa gɛ̀ bòokpà Litema. +Kɛ́ saonkiaↄ ń Falisiↄ Yesu yãlɛɛũanɛpiↄ mà, aa dↄ̃̀ kɛ́ ń yã́ àlɛ o. +Ampiↄ aa zↄble buiↄnɛ dasi ń kía zↄ̃ↄↄ, mí fĩabonɛ́ ń yãkɛawa ń ń pↄkɛaↄo. +Ɛflaiũ buiↄ ń Manase buiↄ ń Isakaa buiↄ ń Zabulↄni buiↄ, an gbɛ̃́ daside i gbãbↄ azĩaɛo, ↄ̃ aa Gɛ̃amusu sã nↄ̀ↄ sò, aa bↄ̀ yã́ pↄ́ kú lápiu kpɛ. A yã́i tò Ezekia wabikɛ̀nɛ́ à mɛ̀: Dii maa, aà sùuukɛ +À mɛ̀: Sidↄ̃ wɛ̃́lɛ pↄ́ gbɛ̃e i zĩblema yãao, wà lɛ̀lɛma ń gbãao saɛ, ńyↄ̃ e ĩ́anadã lↄo. Tó a fɛlɛ bua íwa e Sipi bùsuu, baa wekĩi á ĩ́ampakĩi eo. +Ì nɛɛzi kwɛ púuu lán sãkãwa, ì to fíi kpá lán túfuwa. +Lɛ̀sina pↄ́ kãi ń Yelusalɛũↄ kↄ̃ kã̀aa we, Nɛtofa bualoũdeↄ +Á Yudaↄ ń Isailiↄ, lá a gↄ̃ gbɛ̃́kabↄ ũ buipãleↄnɛ, màa má á suaba, mí tó wà báaadakↄ̃u ń á tↄ́o. Ásu to vĩa á kṹo. À gã̀sĩwa wee. +Wɛ̃ ń wɛ̃o mↄ soplade guu àliↄ dikpɛpi kɛmɛɛ e gↄↄ sopla. Yã́piá yãdilɛaɛ́ɛ e á buiwa. +Ɔ̃ Ablaũ mɛ̀: Dii Lua, bↄ́ ńyↄ̃ ma gbai? Má nɛ́ vĩo. Damasi gbɛ̃́ Ɛliɛzɛɛ mɛ́ aↄ dɛ ma bɛ túbiblena ũ. +Ì pↄ́wɛna lↄ́ɛ, ìliↄ gbɛ̃ gↄↄpiio. Baa tó à táaòwà ń zugo gbáo, ìli a tí bↄo. +Má gbɛ̃́ pↄ́ zĩblè kɛ ma Lua kpɛ́ gbapɛlɛ ũ. A bↄu bauo. Má a Lua tↄ́ kɛ̃́wà ń ma Lua wɛ̃́lɛ Yelusalɛũ dafu pↄ́ a bↄ aà kĩ́i musu tↄ́o ń ma tↄ́ dafuo. +Egipi kí Falaↄ̃ↄ mɛ́ lɛ̀lɛ Gɛzɛɛwa yãa, ↄ̃ a sì à tɛsↄ̃̀wà, à Kanaa pↄ́ kú a guuↄ dɛ̀dɛ, ↄ̃ a kpà a nɛnↄɛwa zãkɛgba ũ, gↄↄ pↄ́ à aà kpã̀sã Salomↄↄwa. +Asa Dii náai wá kúò, i kɛ wɛsia pↄelɛ yã́ no. +Ibɛɛ pↄ́ a a midɛ gbɛzã mɛ́ ga ũ, +Gↄↄ bee Dii tò Isaili bùsu nà laoawa. Azaeli gbãablè Isaili bùsu +À gbɛ̃́pii kpɛla. Àↄ ye á Yesude deeↄzi. À vĩakɛ Luaɛ. À kía kpɛla. +Isimaɛlapi Yuda pↄ́ kuaànↄ Mizipa weↄ dɛ̀dɛ píi ń Babiloni zĩgↄ̃ pↄ́ kú weↄ. +Yãda ↄ̃nↄnaɛ, aà ↄ̃nↄ i dɛdɛ, yão gbɛ̃maaɛ, aà dↄ̃a i kã́fĩ. +O Aalonaɛ ń a nɛ́ↄ ń Isailiↄ píi ǹ mɛ, yã́ pↄ́ má dìlɛn kɛ +Tó mapi n zↄ̀blena ge n gbɛ̃́ Isailiↄ aɛdↄ̀ guɛ beewa, mɛ́ wa wabikɛ̀ma, nìli wá wabikɛa si za n kúkĩi musu, ní sùuukɛwanↄ. +A ↄsɛńzi, an zↄↄ i lɛ́lɛmá, íↄ dↄ̃ kɛ́ Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ ma zĩ. +À zugo mɛ̀n pla ń zù mɛ̀n síiↄ̃o kpà Geesↄ̃ buiↄwa ń zĩ lɛ́u. +Pↄlu kà Dɛɛbɛ ń Lisitao. Wekĩi Yesudee ku wì mɛɛ̀ Timↄtee. Aà daá Yuda Yesudeɛ, mɛ́ aà maeá Gɛlɛkiɛ. +Ɔ̃ Yosɛfu blɛ pↄ́ di Egipi wɛ̃̀ soplapiↄ kã̀aakãaa wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo kũ̀sũa ũ, wɛ̃́lɛ píi ń azĩa pↄ́o. +Tó ĩatɛ̃ gɛ̃̀ kpɛ́u, mɛ́ à zúpi ò, ↄ̃ aà gbãsĩ a láa, i gbasa saoblɛ ble sa, asa aà pↄbleaɛ. +Gwa! Á lɛyea ì midɛ ń lɛkpaao ń sòleo, i kↄ̃ gbɛ̃ ń ↄkũ gbãao. Á fↄ̃ lɛye lá álɛ kɛ gbãɛwa mà á lↄↄ ma musue? +Wà gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ nao, lá Dii ò Mↄiziɛwa. Isaili pↄ́ bↄ̀ Egipiↄn kɛ +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: I kɛ ma yã́i lↄↄpi bↄ̀io, á yã́iɛ. +tó wàlɛ ń yã́ málɛnɛ́ Lua Musude kpɛ́ kpɛɛlɛ, +A yã́ mɛ́ tò Dii mɛ̀: À kɛ̃́má, àliↄ kú ádoa, ásu ↄkã pↄ́ gbãlɛawao, mí á sí, +Yozuee ò gbɛ̃ↄn pla pↄ́ gɛ̀ bùsupi asiigwàↄnɛ à mɛ̀: À gɛ̃ káaluapi kpɛ́u, í bↄaànↄ ń aà gbɛ̃́ↄ, lá a a lɛgbɛ̃̀ɛ̀wa. +A yã́ mɛ́ tò má yãdanɛ́, má a gbãa ń ma ikoo mↄnɛ́ sa, aai dↄ̃ kɛ́ ma tↄ́n Dii. +ń lipɛlɛↄíliↄ aà táasilɛ. Ɔ̃mɛ á Lua ũ, à yãzↄ̃ↄ pↄ́ ì to vĩa ń kṹↄ kɛ̀ɛ́, a wɛsìɛ. +Maluku bui Yonatãa, Sebania bui Yosɛfu,á yeiwa. +Ìwa líↄ dɛ a diilao. Gbɛ̃́ pↄ́ yãdàda a làa dɛ lá a diiwaɛ. +À fↄkpa Lua gbɛ̃́ↄwa píi naa Kilisi Yesuwa. Ma Yesude dee pↄ́ wá sãnuↄ fↄkpàwá. +Ma Lua, swã́kpa ǹ ma yãma. Wɛ́ sɛ ǹ wɛ̃́lɛ pↄ́ n tↄ́ kuwà bɛzia gwa. I kɛ wá maakɛa yã́i wálɛ wabikɛimao, n sósobi zↄ̃ↄ yã́iɛ. +Málɛ sãalɛ lán oosi uenawa, málɛ gɛ̃zɛa lán ĩ́ana kwasɛawa. +À ma kɛ̃ aafiawa, má dↄ̃ bↄ́ wì mɛ nama lↄo. +Kɛ́ Isailiↄ è Abimɛlɛki gà, ↄ̃ an baade tà a bɛ. +Baa tó ń iko lápi kũa mɛ́ n tↄ̃zↄ̃̀, tó ni ikoyãpi dao, gyafↄↄde pↄ́ ìↄ kũa a to yã́ zↄ̃lɛmaɛ. +Kalɛbu mɛ́ Sɛbɛɛ ń Tilanao ì ń a nↄ Maaka pↄ́ i mɛ́sɛdilɛɛ̀oo. +À wɛzu à sĩ̀sĩ wáiwaiↄ gwae, gu kpele wi á dã̀akpauo ni? Iↄ zↄ̃lɛ zɛ́ saɛ àↄ gↄ̃ↄ dã́ lán Laalubue zↄ̃lɛa guwaiwaiuwa. +Lá áĩ dasi aa kpa dasi, bui pↄ́ wɛ̃́lɛ vĩ bílao aa kpa bílao. +Aɛdↄ Yelusalɛũ pↄ́ n koezↄ̃̀ipiwa, ní n ula gã̀sĩ sↄ̃sↄ̃, ní ãnabikɛkɛ a yã́ musu. +màa yã́ pↄ́ bↄ̀ ma lɛ́u dɛ. A lɛ́lɛ pã ma pↄeã kɛsaio, ma yão kpã́sãa tá aↄ na. +Isailiↄ dɛ lán sã pↄ́ fãaaaↄwa, nↄ̀ↄmusuↄ mɛ́ sìńgu. Asiliↄ kía mɛ́ ń mↄmↄ káau, ↄ̃ Babɛli kí Nɛbukanɛza ń kɛ́ kɛ́lɛkɛlɛ gbɛzã. +Kí, ḿmɛ ń kíaↄ kía ũ. Lua Musude n kpa kpalau ń ikoo ń gbãao ń gawio. +A yã́ mɛ́ tò ma gbɛ̃́ yenzideↄ, à zɛ gbãa gíũgiũ bↄzãsai, í wɛtã Dii zĩwa gↄↄpii, asa á dↄ̃ kɛ́ zĩ pↄ́ álɛ kɛ Diiɛ pão. +ń gĩ̀bonaↄ ń gbɛ̀ãnaↄ. Ɔ̃ aa lí ń gbɛ̀ ãaↄ lùluò lↄ, kɛ́ wà Dii kpɛ́ guyaaaↄ kɛkɛò yã́i ń kpɛ́kɛkɛa zĩ pãleↄ píi. +Ɔ̃ Saulu azĩa lìlɛ à pↄkasa pãleↄ dà, ↄ̃ à gɛ̀ nↄɛpi lè gwãasĩna ń a gbɛ̃ↄn plaↄ sãnu. A òɛ̀: To n tã́a mↄ́, ní gɛ pↄ́ ma aà tↄ́ ònɛ sísimɛɛ. +Aa ku bíli guu, ↄ̃ gↄ̃ɛ gbɛ̃ↄn plaeↄ bↄ̀ mↄ̀má pↄkasa tɛkɛaↄ daa. +Mↄizi fɛ̀lɛ ikoyãɛ bee pílokɛ̃̀ Mↄabu bùsuu Yuudɛ̃ baale à mɛ̀ +Bui maaↄ, gbɛ̃e muaa ń á Luaoo, ì di luabɛpuana kpɛ musu, ì mↄ dↄiálɛ a zↄ̃ↄkɛ guu. +Wa ń yiongoↄ naaa, wi tá ń ń zuↄ dasidasi. An gbɛ̃́ pↄ́ aaì mizↄ̃iↄ, má tó yã́ bↄ gupiiu à ń le, mí ń fãaa dṹnia gola síiↄ̃u. Ma Dii mámɛ má ò. +Tó gbɛ̃́ ↄ̃a ge àizɛɛ kpà a gbɛ̃́deewa ulɛi, mɛ́ wa sɛ̀ aà kpɛ́u kpã́i, tó wà kpã́ipi kũ̀, a pↄ́ pↄ́ à a kpã́iò fĩabo lɛɛ plaɛ. +Nisĩnapi mɛ́ ì owɛ̃ɛ wá sↄ̃u Lua nɛ́ↄn wá ũ. +Tó n gbá mɛ́ ì to ǹ fu, zↄ̃. Gɛ̃a àizãna guu ɛɛ ũ maa dɛ wà n zu tɛ́ guu ń gbá mɛ̀n plaola. +Pↄna guu aa a ɛɛbò, kɛ́ à bↄ̀ ń saɛ yã́i. Ɔ̃ à ń lá à mɛ̀: Pↄblea kua? +A íbɛlɛsɛ ń pↄ́ pↄ́ wì ń dilɛ dii ũↄ ń pↄ́ pↄ́ wì kúlɛnɛ́ↄ píi, i azĩa sɛ lɛsĩ dɛńla, i gɛ zↄ̃lɛ Lua kpɛ́u à azĩa dilɛ Lua ũ se. +Í seena ìↄ tɛ aà kpɛɛ, ísipi ì ya aà kpɛ púuu. +Ɔ̃ à imibↄ sɛ̀ à Lua sáaukpà a kpàmá, ↄ̃ aa mì ḿpii. +Ɛlia gↄↄplakɛ̀ we. A wɛ̃̀ àaↄ̃de guu ↄ̃ Dii yãòɛ̀ à mɛ̀: Gɛ ǹ nzĩa ↄlↄ Ahabuɛ, mí tó lou ma aà bùsuu. +Kɛ́ aa lɛyè aa wabikɛ̀, ↄ̃ aa ↄnàmá aa ń gbáɛ, aa dàzɛu. +ↄ̃ aa vɛ̃ɛ yãalɛa ń ɛsɛo dↄ̀ɛ̀ aà mi. Kɛ́ a ìɛ, ↄ̃ à gì mii. +Asenaa bɛdeↄ ɛ̀a Kpↄ̀ Bↄlɛ bò, aa a zaↄ dàda, aa a gbaↄ pɛ̀lɛpɛlɛ, aa a mↄↄ ń a gbã́aↄ dàu. +Yã́ pↄ́ kú á nↄ̀sɛu a zɛkɛo. I mɛ áↄ zↄble líↄnɛ ń gbɛↄ lán buiↄwaɛ, lán dṹnia gbɛ̃́ↄwa. +Ń beeo wá kú ga lɛ́zĩɛ, asa tó wa ɛa Dii wá Lua lↄↄ mà, tɛ́ zↄ̃ↄpi a kṹwáɛ, wí gaga. +Mɛkizɛdɛpi dɛ yãa Salɛma kía, Lua Musude saona ũɛ. Gↄↄ pↄ́ Ablahaũ zĩblè kíaↄwa, àlɛ su, ↄ̃ Mɛkizɛdɛ gɛ̀ dàaàlɛ, à báaadàaàgu. +Gbɛ̃́ pↄ́ an pↄ dↄ pↄbɛ̃ɛ pↄ́ má zauↄwa sↄ̃, ma Dii Lua ma mɛ̀ má ń yãkɛaↄ wínɛ́ ń musuɛ. +Má òɛ̀: Nìli mↄ́ la, ńsu vĩao, n ikooa zↄ̃���ↄ zɛ la. +Tó saona zↄ lù ge tó wà zↄpi ì aà bɛɛ, a zɛ́ vĩ à blɛpi ble. +Za Akoo guzulɛu à tà Dɛbii, ↄ̃ à lìaa gugbãntoo oi e Giligali pↄ́ bↄaa ń Adumiũ gbɛbↄlɛo, swadↄↄ gɛↄmidↄkĩi oi. Za we à pã̀ Sɛmɛsi nibↄna ía e à tàò Logɛli nibↄnai, aa aà kpà Isailiↄ kpalau. +Sema n bui nɛgↄ̃ɛↄ lí tↄ̃zↄ̃ an gↄↄ swaaↄ̃de zĩ́ e an buiwa, nɛ́ pↄ́ wà ń í n bɛↄ ń zↄ pↄ́ wa lù buipãleↄwaↄ píi. +Dã buiↄ ń Gɛlɛki pↄ́ kú Uzaliↄ n laa lù ń mↄ̀ pↄ́ wa kàsoo ń kasia gĩnanao ń kanɛ lí feeo. +Gbãadeↄ ń táaaↄ ku we píi, mɛ́ zↄ líↄ dɛ a dii pↄ́ ũ we lↄo. +ń kía pↄ́ kú gugbãntoo oiↄ píi, kía pↄ́ kú gusĩsĩdeuↄ ń sɛ̃gbã pↄ́ kú Galile gɛↄmidↄkĩi oio ń gusalalao ń Doo sĩ̀sĩ pↄ́ kú bɛaɛ oio. +Aai gbasa aà lá: Dii, bↄɛ wa n e ń nↄanao ge imi ge nibↄ ũ ge bṹu ge gyãe ge dakpɛuna ũ, mɛ́ wi dↄnlɛo ni? +lá Dii ò Mↄiziɛwa. A dɛ dↄngubↄ ũ Isailiↄnɛ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ dɛ Aalona bui ũo su sↄ̃ Diizi tulaletikaiɛ̀ tɛ́a, i ga lán Kole ń a gbɛ̃́ↄwao yã́i. +Tó ma ga yãa, dↄ̃ má kú kílikili, dↄ̃ ma iò ma kã́mabò +Kí kpalablea wɛ̃̀ soplade guu wà gɛ̀aànↄ aà bɛ mↄ kwide Tebe guu. +Pↄ́ bɛ̃́ɛ pↄ́ má è Isailiↄ Lua zíɛ Kebaa saɛↄn kɛ, ↄ̃ má dↄ̃̀ sa kɛ́ malaika gã̀sĩadeↄnɛ. +Ɔ̃ gↄ̃ide pↄ́ aalɛ luakukĩi zĩ kɛpiↄ, an baade gò azĩa, aa gɛ ò Mↄiziɛ +N ↄ̃nↄ mɛ́ tò bleaa ì vua à a gã̀sĩa poo à gɛ́ gɛↄmidↄkĩi oia? +Wà gɛ́ Yuudɛ̃i, wá baade i za paa, wí wá kↄ̃kãaakɛkpɛ dↄ we. Ɔ̃ Ɛlizi mɛ̀: À gɛ́. +Ma ibɛɛↄ lɛ́ ga kpaaĩmanↄ aa mɛ̀: A ga bↄɛ ni? Bↄɛ aà tↄ́ a midɛi? +Ɛsitɛɛ i a bui ge a bɛ bùsu o gbɛ̃eɛo, asa Maadose òɛ̀ asu to gbɛ̃e dↄ̃o. +Aa wèwà aa mɛ̀: Pↄ́kã ula gↄ̃ɛpi daa, mɛ́ a báa asana dↄa. Ɔ̃ kí mɛ̀: Tisɛbɛ gbɛ̃́ Ɛlian we. +aa tã́agònɛ́ dasi, aa nísimàma gyãeↄwa dasi, aa ń gbãgbã. +Yakↄbu dↄ̀ a vĩ̀i gbatoewa a da nɛasakpɛu. Kɛ́ à zↄ̃ↄkũ̀, à dɛ̃ɛkà ń Luao, +Laaidↄa lá ń wɛ́bɛsianawa, ní ma sↄlↄ n kúlukulunau. +nↄɛ pↄ́ wa zau zãkɛa, zↄ̀ wɛ̃́ndia gↄ̃a a dii zã́ nↄ ũ. +À lɛsi Luaɛ, à lɛsiɛ̀, à lɛsi wá Kíaɛ, à lɛsiɛ̀. +Bↄ̀ↄpi gbã̀a ń a yàasao sáaɛ ↄtã dodo. +À tɛ̀ Sidↄ̃deↄ dii Asetaatizi ń Amↄniↄ dii Mↄlↄku pↄ́ Lua ye a gĩyãioo. +N nↄɛ dɛ lán kalanga pↄ́ wa bò ń wesa swaaowa. N wɛ́ dɛ lán Ɛsɛbↄ̃ íkalɛkĩi pↄ́ kú Balabiũ bĩ́ibↄlɛ saɛwa. N ní dɛ lán Libã bùsu kalanga pↄ́ bↄaa ń Damasiowa. +Malaikapi aà zù gbã́o zòolopi guu, à zɛtàaàlɛ à kilidàu, kɛ́ asu buiↄ sã́são e wɛ̃̀ ↄ̀aa sↄopi pa. Bee gbɛa wa aà gbaɛ yↄↄ. +A àaↄ̃de a pↄ́ ɛ̀lɛ swaↄ ń nibↄnaↄwa, ↄ̃ an í lì au ũ. +Gbɛ̃́piↄ guu zĩgↄ̃ ↄzɛɛdeↄ ku gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń basↄoo. Baa mikã mɛ̀ndo an gbɛ̃e lí gbã́ ń gbɛmao à zã̀wào. +Ɔ̃ a òwɛ̃ɛ wàↄ ikoyãpiↄ kũa, wíↄ a vĩa vĩ, wí e wàↄ aafia lá wá kú tiaɛwa. +ń bualoũ pↄ́ liaiↄ e Baalabɛɛ ń Lama Nɛgɛvɛo. Kpaalɛ pↄ́ Simɛↄ buiↄ sɛ̀ daɛdaɛↄn we. +A yã́ mɛ́ tò málɛ ↄ́ↄlↄ Mↄabuↄnɛ, málɛ wiipɛ ń yã́ musu, málɛ búbuapɛ Kilalɛsɛdeↄnɛ. +Aa ń wɛ̃́lɛↄ wìwi, baade gbɛ sɛ̀lɛ zùzu bugbɛ kɛfɛnaↄu aa dà bugbɛpiↄla píi. Aa nibↄnaↄ wɛnà píi, aa lí pↄ́ wì a bɛ bleↄ zↄ̃̀zↄ̃ píi. An mɛɛwia Kilalɛsɛ mɛ́ gↄ̃̀ ado lɛ́solɛso, ↄ̃ gbɛ̀zunaↄ lìai, aalɛ wɛ̃́lɛpi bĩ́i papa ń gbɛ̀ gbɛ̃̀nɛo. +Aalɛ aà kpakpa, ↄ̃ aa zãmade pↄ́ aalɛ ńzĩa dilɛ gbɛ̃maa ũↄ zĩ̀wà, kɛ́ aa aà kũ aà yãoa guu, aai aà kpá ń bùsu gbãadewa aà iko ↄlↄɛ̀. +Aa tapɛlɛntiↄ ń toonaↄ pì ń vua tɛ̃ɛtɛ̃ɛo táabũnupi pↄ́ↄ ũ ń imibↄↄ ń lo pↄ́ wa vɛ̃ɛ kauↄ. +Gↄ̃ɛ ń a nao ku puizi an pla ḿpii, kási wí lí ń kṹo. +A yã́i ma yãma sa wɛ̃́lɛ wɛ̃nade! Í zↄ̃̀lɛma, i kɛ vɛ̃ɛ no. +Wɛ̃nidepi bↄ̀ gupuau, wa aà è, aà seeladeↄn wá ũ. Wɛ̃nidepi ku yãa Mae Lua kĩ́iɛ, ↄ̃ à bↄ̀wá. Aà bao wálɛ kpáɛ́. +Aa igbɛ̃ aa kã́, aai gↄ̃ ye lɛu, tɛ́ i kṹmá míↄmiↄ lán sɛ̃̀ giiwa. +Wá duuna kɛ̃́wá, asa wi gbɛ̃́ pↄ́ tàaekɛ̀wɛ̃ɛↄ kɛ̃ píiɛ. Ńsu to wà fu yↄ̃awao. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á Lua vĩa vĩↄ, à mↄ ma, mí yã́ pↄ́ a kɛ̀mɛɛ oɛ́. +Bee gbɛa Piɛɛ mↄ̀ Yesu là à mɛ̀: Dii, gɛ̃n ũma mà sùuukɛ ń ma gbɛ̃́dee pↄ́ ìↄ tàaekɛmɛɛoi? Gɛ̃n sopla yã̀? +Ásu yãe kã́fĩ yã́ pↄ́ málɛ dilɛɛ́ guuo, mɛ́ ásu yãe bↄuo. Àↄ Dii á Lua yã́ pↄ́ málɛ daɛ́ kũa. +Ì sùuukɛmanↄ ń ma tàaeↄ píi, ì ma gbã́gbã ń ma gyãↄ píi. +Abidiɛli nɛ́, Guni tↄũna Ahi mɛ́ gb��̃́piↄ uabele sɛ̃́ia ũ. +Mpi sↄ̃ Dii, ń dↄ̃ kɛ́ aa lɛkpàaĩmazi, aa ye ma dɛ. Ńsu láka ń tàaepiao, ńsu ǹ ń duunapi bãdɛo. To aa kpagua n aɛ, yã́yiamá n pↄkũmabↄbↄmagↄↄ. +Má gbɛ̀ musu bãↄ dↄ̃ píi, mɛ́ sɛ̃sao pↄkelenaↄ ku ma pↄ́ ũɛ. +Ɔ̃ yã́ pↄ́ kɛ̃a láuɛ bee dↄ̀ aà ìwaↄgu à mɛ̀: N kpɛ́ yã́ ma kũ gbãa, àlɛ ma ibaba. +Bↄ́yãi Lua gɛↄ vua kɛ̀ɛ́ yã́ zɛsai ũi? +Aà daá Dã buiɛ, mɛ́ aà maeá Tii gbɛ̃́ɛ. A vua ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃o ń mↄsio ń gbɛo ń lío ń bà gàaluladeo ń babuunao ń wↄ̃ↄtɛ̃nao ń bàabaao zĩ dↄ̃. A wɛ̃̀sãkɛ̃a pↄ́ↄwa dↄ̃, mɛ́ zĩ pↄ́ wa dàɛ̀ píi ì kɛɛ. Àli zĩkɛ ń n ↄzĩkɛnaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ dɛ n mae Davidi ↄzĩkɛna ũ yãaↄ. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ sao, à Gilo gbɛ̃́ Aitofɛli, Davidi lɛdamade sìsi za aà bɛ wɛ̃́lɛu, ↄ̃ lɛkpaaĩa Davidizi lɛ́ dɛdɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ aa kú ń Abisaloũoↄ dasi lɛ́ kã́fĩɛ. +Kɛ́ Kisipi zàaĩnaↄ vũ̀aa, ↄ̃ a ò a nɛ́piɛ: Fɛlɛ zĩkɛnaↄ do sɛ à gɛ́ zàaĩnaↄ wɛɛlɛi. +ń seela pↄ́ a kɛ̀ↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Egipiↄ kí Falaↄ̃ↄ ń a bùsuoɛ píi +Ɔ̃ Isailiↄ kía a bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi píi à mɛ̀: Á è lá àlɛ ma lɛ́ wɛó? Kɛ́ à gbɛ̃́ↄ zĩ̀a, à ma naↄ ń ma nɛ́ↄ ń ma ã́nusuo ń ma vuao gbɛ̀a, mi gioɛ̀o. +Wekĩideↄ Yesu dↄ̃̀, ↄ̃ aa aà bao fã̀aa bùsupiu píi, ↄ̃ wà mↄ̀ɛ̀ ń gyãeↄ píi. +Àli kàa kɛ ń pↄ́wɛn káau tío, í ma gba pↄgbɛ̃zɛ pↄ́ ũ. +Ɔ̃ Davidi Lua kpɛ́ ń a kpɛɛlɛo taa pↄ́ a kɛ̀ taalau kpà a nɛ́ Salomↄↄwa ń a làasiↄ ń a kpɛa pↄ́ kú musu ń zĩ́lɛoↄ ń a duunkɛ̃makĩio. +Gbɛ̃́laanikɛnaↄ ì wɛ̃́lɛ wã, ↄ̃nↄnaↄ ì gbɛ̃́ↄ nↄ̀sɛ níninɛ́. +Saulu a gbɛ̃́ↄ kpaalɛ̀ gãli àaↄ̃. Gufɛ̃nɛ ↄ̃ aa sì Amↄniↄgu ń bòou, aa ń dɛdɛ e ĩatɛ̃ gɛ̀ gbãakũ̀ò. Ɔ̃ gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ fã̀aa gbándodo mindodo. +Gusalalapi wɛ̃́lɛↄ píi ń Amↄleↄ kí Siↄ̃ pↄ́ dɛ Ɛsɛbↄ̃ kía ũ bùsu píion we. Mↄizi mɛ́ aà fù ń Madiãↄ kía pↄ́ Siↄ̃pi iko vĩmá aa ku bùsupiuↄ: Ɛvi, Lɛkɛũ, Zuu, Hulu ń Lɛbao. +An bĩikɛa guu aa á ble ń ɛɛ pↄ́ aaì blewào. Yã́kpalɛ zↄ̃̀lɛmá à gɛ̃̀gɛ̃, i lí na ń Kàalɛna wɛ́uo. +Tó a nɛ́ↄ ì, a tↄũnaↄ bↄ̀ mɛ́ a zikũ̀ bùsupi guu, tó a pↄe kɛ̀ dii ũ a ázĩa ↄ̃̀ↄkpàò, mɛ́ a yã́ pↄ́ Dii á Lua yeio kɛ̀, a aà pↄ fɛ̀lɛɛ̀, +Lua, wa n gbɛ̃́ↄ è aa dↄ̀dↄkↄ̃wa, ma Lua ma Kía, aalɛ mↄ́ n kúkĩi. +Isaili gbɛ̃zↄ̃ↄↄ gɛ̀aànↄ gbɛ̃ↄn kwi, bui ń buio dodo, Isaili bui uabeleↄnɛ ḿpii. +Ɛflaiũ buiↄ gawi a gɛ̃zɛa lán bãwaɛ. Nↄsia aↄ kuo, nↄsindee aↄ kuo, nɛia aↄ kuo. +Á dↄ̃ kɛ́ gyãekɛ guu ↄ̃ ma baonakpàuɛ́ sɛ̃́ia. +Gbɛ̃e a fↄ̃ gí ń a dee wɛ̃nioo, a e pↄe kpa Luawa à aà wɛ̃ni boòo. +Má ò ń mazĩao ń pↄfɛ̃o ma mɛ̀, aa gɛ̃ ma kã́mabokĩiuo. +Baade ìↄ e a yãkɛa maaɛ, ãma Dii mɛ́ ìↄ ń nↄ̀sɛ dↄ̃. +Bùsu, ńsu ka ma auao, ma wii su kpálɛo. +Wɛzu ǹ gugwagwa, n nɛ́ↄ kã̀aa lɛ́ suma. Ma Dii ma mɛ̀ ń mazĩa kuao, aa nama ḿpii lán nↄamblebↄwa, ńyↄ̃ ń da lán zãkɛn dafu bↄawa. +Sↄũ zĩ ì aà kpasa, ↄ̃ ìliↄ wɛ̃́lɛ zɛ́ dↄ̃o. +Kɛ́ ma wɛ́ dↄ maai, ↄ̃ ma vãi è. Málɛ gupua dã́, ↄ̃ gusia mↄ̀a. +Tó wà pↄtↄ̃̀, mase ge pↄpãlen nò, ìli bↄlɛ pↄ́ wɛ́tɛ̃ ũo. +Ámɛ á wisi ũ dṹniaɛ. Tó wisi í na sù tà, kpelewa wà kɛ à gↄ̃ wisi ũ lↄi? A àie vĩ lↄo, sema wà kↄ́lɛ gbɛ̃́ↄ táaowà bàasio. +Mↄizi yã́pi ò Isailiↄnɛ, kási aai aà yãmao, kɛ́ zↄzĩ pãsĩ ń kãdɛ̀ yã́i. +Wìli filia na wà dilɛ gu sↄ̀ↄnauo ge wà pɛ̃na kúlɛwào. Wì di bábanawaɛ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ gɛ̃ↄ gupua e. +ↄ̃ aàpi fɛ̀lɛ à Filitɛ̃ↄ dɛ̀dɛ e aà ↄ wã̀, à gↄ̃̀ fɛ̃nda pá kũa. Dii tò à zĩblè maamaa gↄↄ bee. Zĩgↄ̃ kĩniↄ ɛ̀a sù aa aà lè, ãma pↄ́ↄ woloa gɛↄwa yã́iɛ. +A yã́ mɛ́ tò Kilisiá Lua bàa kua ń gbɛ̃́ↄ gbɛzã kↄ́ↄɛ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ Lua ń sisiↄ àizãna pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀ e yã́i. À gà kɛ́ à ń bo, i tàae pↄ́ aa kɛ̀ Luabaakuańnↄ káau yã́ musuↄ kɛ̃́má. +Bao pↄ́ wá màwà wálɛ kpáɛ́n kɛ: Luaá gupuaɛ, gusia ku aà kĩ́io, baa yↄↄ. +Bↄa we wa gɛ Filipi, Masedoni bùsu saalopi mɛɛwia pↄ́ Lomadeↄ vĩ, ↄ̃ wa gↄↄplakɛ̀ wɛ̃́lɛpiu. +Bàabaa sòolo gese zↄ̃nɛ́, aali ye ń kã́nawɛ kpɛ e à ń gbala ulɛ. +Dé mɛ́ ì zĩble dṹniawai? Gbɛ̃́ pↄ́ sì Yesuá Lua Nɛ́ɛ bàasio. +Yesu wèwà à mɛ̀: Ńlɛ bee o ń nzĩao yã̀, ge wà ma yã́ ònɛɛ? +À a pↄkũma zↄ̃ↄ bↄ̀bↄmá, à ĩ́isɛ̀ńnↄ ń pↄfɛ̃o ń kpɛ̃nɛo, à músi malaikaↄ gbàɛmá. +Pↄ́ pↄ́ ì weↄ mↄ̀ Nↄee kĩ́i gó guu bui ń buio mɛ̀n plapla. +Ɔ̃ wa mɛ̀ wà wázĩa saokĩi boɛ. I kɛ wá saowà no, +Ɔvãi lí àikɛo, yãkɛa a zɛ́wa ì ń sí gawa. +Lá wi gbɛ̃nazĩna seeladekɛ sí, Lua seeladekɛ dɛ beea, asa Lua yã́pi ò a Nɛ́ yã́ musuɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ za Siↄnaguↄ kpɛkpa ń wíoɛ. +Manasepi yã́ kĩniↄ ń duuna pↄ́ a kɛ̀o píi kú Yuda kíaↄ ladau. +Davidi gbɛ̃́ pↄ́ Lua tò yã́ bↄ̀aànↄ na yãekɛsai báaaea yãò à mɛ̀ +Tó mↄ ↄbↄ̀ yayaa, sosaↄ zĩ̀ sↄukɛo. +Ì to lou sisi, ì tↄↄlɛ gba lou, ì to sɛ̃ bↄlɛ sĩ̀sĩa. +Aa lɛkpàaĩ lá aa e Yesu kṹ kpã́i, aai aà dɛ +Yã́piá tɛ́ pↄkaalɛnaɛ, dↄ̃ à kũ̀ ma bua pↄ́ↄwa, i ma pↄ́ↄ bilɛbilɛ. +Gbɛ̃́piↄ ì yã́ pↄ́ wa a gbadↄ̃o bɛ̃̀ɛboɛ. Gbɛ̃nazĩn báa mɛ́ dańla, aa làasoo vĩo. Wà ń í kɛ́ wà ń kṹ wà ń dɛ yã́iɛ. Aa kaalɛ lán nↄ̀bↄↄwaɛ, +Aa n yeawázi yãò wá gãlideↄnɛ. Kũ̀sũa kɛnɛ́, lá a maa wà kɛ Lua zĩ guuwa. +Zↄá ua gbɛ̃́ɛ gↄↄpiio, ua nɛ́ mɛ́ ua gbɛ̃́ ũ gↄↄpii. +Tó wà dàzɛu ń kpagoloo, Mↄizi ì mɛ: Fɛlɛ Dii, n ibɛɛↄ i fãaa, n zangudeↄ i bàalɛnɛ. +Ablahaũ baali bà Bɛɛsɛba, ↄ̃ à Dii Lua Gↄↄpiide sìsi we. +Aa ye ma gĩyãio, aaì bↄmɛɛ zã̀, an lɛ́ikaaa líↄ kpaagui vĩo. +Tó à bↄ̀ Lua kĩ́iɛ sↄ̃, á fↄ̃ kpánɛ́o. À laaika zĩkaa ń Luaozi. Aa aà yãmà, +Asa ḿmɛ ń ma aafiaekĩi ũ, ma kalanga gbãa ũ ma ibɛɛↄ aɛ. +Ɔ̃ ma malaikapi là: Kuli mɛ̀n pla pↄ́ kú dau ↄplaai ń zɛɛio dɛa ni? +Isailiↄ ń Yudaↄá gyaaↄ no, Dii Zĩgↄ̃de ń Lua i pãkpańzio, asa tàae pↄ́ wa kɛ̀ Isailiↄ Lua pↄ́ a kua adoaɛ Babiloni bùsuu kɛ̀ zài. +À gbɛ̃́ pↄ́ dṹnia ń dílɛ kpɛɛ, ì sakáńgu an yã́ líↄ kuoↄ sɛ̀, kɛ́ à gbɛ̃́ pↄ́ an yã́ ìↄ kuↄ kpa kpɛɛ. +Bui píi i zↄbleɛ̀ ń aà nɛ́o ń aà tↄũnao aà kpɛ e aà bùsu iko lɛ́ àↄ ká, bui dasiↄ ń kía zↄ̃ↄↄ i gbasa aà bùsudeↄ ka zↄbleu. +Etaũ nɛgↄ̃ɛↄn Yezɛlɛɛ, Isema ń Ibasio ũ. An dãe tↄ́n Azɛlɛponi. +Yesu yãlɛ̀ɛũnɛ́ à mɛ̀: À kaadↄɛnli gwa ń lí kĩniↄ. +Kɛ́ ãnabi pↄ́ sùaànↄpi a baomà, à mɛ̀: Lua gbɛ̃́ pↄ́ gì Dii yãmain we. Ɔ̃ Dii aà kpà nↄ̀ↄmusuwa, à aà ɛ̀ɛ a dɛ̀ lá Dii òɛ̀wa. +Ɔ̃ à ɛ̀a ìwa pãle zĩ̀má. Ɔ̃ aa gbɛ̃́ bee mi fↄ̃̀ aa widàwà. +aaìↄ yãdada gↄↄpii, ãma aali sĩana dↄ̃o. +Aàli gbɛ̃́ↄ duun awakpable kòlokpa, i zwãa pↄ́ daa baa vĩ ń a auo, i kɛò lá a kɛ̀ ń zù auowa. Aàli aupi fã́fã duunkɛ̃makĩiwa ń a aɛo. +Àliↄ ma ikoyãↄ kũa. Ásuli pↄtuo bui dodoa kpakↄ̃a aa kpáwaokↄ̃wao. Ásuli pↄbui dodoa tↄ̃ bú doũ guuo. Ásuli pↄkasa pↄ́ wà a pↄ́lɛ tã̀ ń bà bui dodoao dao. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Mɛ́ i kɛ a dabudabuↄ ń yãbↄnsaɛↄ è bàasio, á ma náaikɛo. +Yelusalɛũ, má sùuukɛnnↄe? N gbɛ̃́ↄ pãkpàmaziɛ, aaì yã́si ń tã́aↄɛ, i kɛ mámɛo. Má tò pↄ́ mↄ̀má, ↄ̃ aa sì káalua kpɛ́u aa gbãsĩkɛ̀. +Ɔ̃ Samuɛli òɛ̀: Má gɛ́nnↄo, asa n gi Dii yã́iɛ, mɛ́ à gìnɛ ǹyↄ̃ dɛ Isailiↄ kía ũɛ. +Lua to gbɛ̃́ pↄ́ íbɛlɛsɛ̀manↄ gↄ̃ lán gbɛ̃vãiwa, aà to gbɛ̃́ pↄ́ fɛ̀lɛmanↄ gↄ̃ lán faasaidewa. +N mɛ̀ Zelemiipi lá kpã̀sãɛ́ Babɛli à mɛ̀ á gↄↄplakɛ weɛ. À zↄ̃lɛ we, í kpɛdↄdↄ. À pↄ́tↄ̃ bua, íↄ ble. +Tↄↄlɛlualuaa pãsĩↄ aaↄ ku. Nↄana ń gagyãↄ ka gu ń guo. Àsi bɛ̃̀ɛ vĩa yã́ↄ aaↄ ku luawa. +Màa ńyↄ̃ kɛ ń aà zàaĩnao ge aà zwãa ge pↄ́ pↄ́ sù vũ̀aa ń gbɛ̃́deewan nò, mɛ́ n bↄwà. Ńsuli tó weo. +Gↄↄ blapi gbɛa Dii bàakuaánↄ gbɛ̀ pɛ̀pɛɛ mɛ̀n plapiↄ kpàa. +Ɔ̃ gbɛ̃zↄ̃ↄpiↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ òɛ̀: Ńsu ǹ aà yãmao, ńsu weiɛ̀o. +à mɛ̀: Ɛ̀waason ma ũ, gbɛ̃zↄ̃ↄↄn á ũ, bee yã́i ma azĩa bùsaiɛ́, vĩa ma kũ, mi e ma a dↄ̃a òɛ́o. +À ń swaiↄ lìlɛ au ũ, ↄ̃ aai fↄ̃ aa a imì lↄo. +Ń Dii báaao málɛ e má mↄ́ á gwai tia mazĩa. +vua zĩ, ã́nusu zĩ, mↄgotɛ̃ zĩ ń mↄsi zĩo. N ↄzĩkɛnaↄ lɛ́ vĩo. Na zĩpiwa! Dii aↄ kunnↄ! +Ɛ̀waasoↄ gɛ̃̀ aa zwãa kùaàla, ↄ̃ aa aà sɛ̀ gɛ vĩ̀. +Mↄo dilɛa líↄzi kↄ̀. Lua a lí pↄ́ lɛ́ nɛ́ maa io zↄ̃ zu tɛ́uɛ. +Dii, tã́a kpele mɛ́ muaannↄi? Dé mɛ́ muaannↄi? Yãbↄnsaɛkɛna, n zↄ̃ↄkɛ adoa, n gawi ì to vĩa wá kṹ. +A zↄ̃ↄkɛ kɛfɛũ a gↄ̃n gbã̀aↄ yã́i, asa a zĩ́naↄ í zↄ̃ↄ lèɛ. +Lá gu lɛ́ dↄ miↄ kúánↄ Lua ua, mɛ́ i ↄkãao. Ãma gↄↄɛ bee dɛ á pↄ́ ũɛ, gusia kiblegↄↄɛ. +Ísia zↄ̃ↄ pↄ́ kú bɛaɛ oi mɛ́ á bùsu lɛ́ ũ. Á bùsu lɛ́n we bɛaɛ oi. +Kɛ́ Baalanana gà, ↄ̃ Pau gbɛ̃́ Adada zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. Aà na tↄ́n Mɛtabɛli, Malɛdi nɛ́ɛ, Mɛzaaba tↄũnaɛ. +A tò gu wèe ń a lɛ́ĩanao, à mlɛ̃̀ kↄ̃̀nikↄ̃ni bàwãade zↄ̃̀ɛ ń ↄo. +Ɛflaiũ buiↄ kↄ̃ kã̀aa, aa bùa swawa aa gɛ̀ Zafↄ̃, ↄ̃ aa ò Zɛfɛteɛ: Bↄ́yãi n gɛ n zĩkà ń Amↄniↄ, mɛ́ ni wá sísi wà gɛ́nnↄo ni? Wá tɛsↄ̃ma ń n kpɛ́o sãnuɛ. +À á ↄ sɛ musu Dii kúkĩi oi, í aà sáaukpa. +Tekoa gbɛ̃́ Ikesi nɛ́ Ila mɛ́ mↄ soolodeↄ gãli dↄaana ũ. +í ikoyãɛ beeↄ kɛ̃wà píi. Tó a gɛ̃ bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diupiu, lá Dii á Lua a lɛgbɛ̃̀ á dezi káauↄnɛwa, +Ɔ̃ à aà sɛ̀ gɛ̀aànↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ kĩ́i à mɛ̀: Pↄlu dakpɛuna ma sisi, a gbɛ̀aa mà mↄ n kĩ́i ń ɛ̀waasoɛo. A yãe vĩ a ye onɛ. +À kuupɛ Siↄna, à zĩ̀gãalɛ Dii gbɛ̀sĩsĩ musu. Bùsudeↄ píi, à gilikɛ, asa Dii gↄↄ lɛ́ mↄ́, à kãikũ̀. +Levii buiↄ ń kpɛ́ pↄ́ kú ń wɛ̃́lɛ guuↄ tↄ̀ↄmaboa zɛ́ vĩ gↄↄpiiɛ. +Ń dↄ̃ kɛ́ ma mae Davidi i e kpɛdↄ̀ Dii a Luaɛo, kɛ́ bui pↄ́ liaaaàziↄ lɛ́ zĩkaaànↄ yã́i, e Dii gɛ̀ ń kɛ́ɛ̀ gbadibↄ ũ. +Lua pↄ́ pↄ́ aa a ni vĩ kpàmá, ↄ̃ aa sò aa kã̀ pã́upãu. +Wili kpɛdↄ wàↄ ku a guuo. Wá vɛ̃ɛbu vĩo ge bua ge pↄbui. +yↄ̃̀ↄdeɛ, a yãe dↄ̃o, lɛkpaa gii ń yãgwaa láasaio aà kũ̀ gyã ũ. Yã́ beeↄ ì to gbɛ̃́ↄ wɛdↄkↄ̃ɛ, aaì sòlekɛ, aaì kↄ̃ sↄ̃́sↄ̃, aaì làasoo vãi sɛ́ ń kↄ̃o, +Kã́mabogↄↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ obↄↄn we, lá gu lɛ́ dↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa ń a vɛ̃ɛo bàasi. +Asa aa mà, aalɛ yãebuio, aalɛ Lua yãbↄnsaɛkɛaↄ o. Ɔ̃ Piɛɛ mɛ̀ +Davidi ò Akisiɛ: Tó n ma wɛgwàɛ, ma gba zɛ́ mà zↄ̃lɛ guei n zↄ̃ɛwiaↄ do guu. Mapi n zↄ̀blena má ye màↄ kunnↄ n mɛɛwiauo. +Lua, n zɛ́ gbãsĩ vĩo. Dii kpele mɛ́ zↄ̃ↄ lán Luawai? +Zĩpi dↄaanaↄ zĩkɛ̀, ↄ̃ Lua kpɛ́ kɛkɛa táaò ń ↄzĩ, aa tò kpɛ́pi sù a gbɛu lá a káauwa. +Ɔ̃ a ònɛ́: À tↄ gɛ́ò blɛblen dↄaanaɛ sa. Ɔ̃ aa tↄ̀ gɛ̀oɛ̀. +Gbɛ̃vãi swã́ ìↄ na ń yãdↄↄsaio, ɛɛde laai ìↄ ku lɛkpɛdaamáwa. +Ɔ̃nↄna gbaa laai ì tↄ̃wà dɛ sↄũ gbɛ̃a gɛ̃n basↄola. +Tó a zugaae yãkɛ̀kɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ge sa pↄ́ wì lɛ́gbã dↄoa ge sáaukpa saobↄ ũ, +Wá dↄ̃̀ kɛ́ Lua yewázi mɛ́ wá a náai vĩ. Lua ìↄ yewázi. Gbɛ̃́ pↄ́ ìↄ ye gbɛ̃́i naa Luawa, mɛ́ Lua naawà. +Gbɛ̃́ pↄ́ Lua Nɛ́ náai vĩ seelapi vĩ a sↄ̃ guu. Gbɛ̃́ pↄ́ i Lua yã́ sío, ade Luapi dìlɛ ɛɛde ũɛ, asa i yã́ pↄ́ Lua ò a Nɛ́ musu sío. +Aa Abisaloũ gɛ sɛ̀ wa zù ɛ̀ zↄ̃ↄ guu lákpɛu we, ↄ̃ aa gbɛ kã̀aawa, à gↄ̃̀ gbɛ̀zɛ zↄ̃ↄ ũ. Ɔ̃ Isailiↄ bàalɛ̀, baade tà a bɛ. +Asĩnizĩ Lua musu ń zĩ́lɛo kɛ̀. +Ásu to gbɛ̃e á sã́sã ń yãpã giioo. Yã́ bee taaↄ mɛ́ a to Lua pↄkũmabↄbↄ a yãdansaiↄwa. +À gbɛ̃́ↄ zĩ kpakpa aa gɛ o Davidiɛ asu i swabↄlɛuo, aà bua kpakpa, kɛ́ wasu aàpi ń gbɛ̃́ pↄ́ kuaànↄↄ míↄnzↄ̃o yã́i. +Gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀mɛɛ yã́ mɛ́ tò má dɛ kɛ́wa gbã, mɛ́ gbɛ̃kɛ pↄ́ a kɛ̀mɛɛpi i kɛ pão, asa ma dɛ̃ɛkà dɛńla píi. Mámɛ má kɛ̀o, gba pↄ́ Lua dàmɛɛ mɛ́ tò má kɛ̀. +Ɔ̃ aa wèwà aa mɛ̀: Ni wá bleo, ni wá wɛtão, ni pↄe sí wá gbɛ̃ewao. +À mɛ̀ wá deziↄ Lua mɛ́ ma sɛ, kɛ́ mà wɛsi Gbɛ̃maalɛ, mà yãma aà lɛ́u, mí aà pↄeã dↄ̃. +Gwa! Má á kɛ gbáalakɛbↄ dafu swaa sↄ̃́nɛde ũ, á gbɛ̀sĩsĩↄ gbáala kɛ à ń tibo, á sĩ̀sĩↄ dɛ̃ↄnzↄ̃ à ń kɛ búlɛbulɛ. +Yesu bↄ̀ we à gɛ̀ Tii bùsuu, ↄ̃ à pìla uaeu. A ye wà a dↄ̃o, ãma ìli e ùlɛo. +Ì naalɛ gbɛ̃́ↄnɛ asii guu lán nↄ̀ↄmusuwa, ì naalɛ lákpɛu à e yɛ̃̀ɛɛsaide kṹ. Tó à aà kũ̀, ì aà gálɛ ń a bao. +kɛ́ à lou ikoyã dìlɛ, mɛ́ à zɛ́ bↄ̀ loupilɛaɛ, +Dii wèwà à mɛ̀: Ma gbãa a ka noa? Ńyↄ̃ e tia, tó yã́ pↄ́ má ònɛ a kɛ ge a kɛo. +Kɛ́ aà de ń aà dao aà è, à bↄ̀ ń saɛ, ↄ̃ aà da òɛ̀: Bↄ́yãi ń kɛ̀wɛ̃ɛ màai? N mae ń mapio, wá pↄ yà n wɛɛlɛa guu. +Kɛ́ Balaki mà Balaaũ lɛ́ mↄ́, ↄ̃ à gɛ̀ daiaàlɛ wɛ̃́lɛ pↄ́ kú Aanↄ baa, Mↄabu bùsu zↄ̃lɛu. +Dṹnia gbɛ̃́ↄn ń ũo lán mapiwa. +Wɛ̃̀ sopla ń wɛ̃̀ soplao àliↄ fĩadeↄ kɛ̃́. +Aa è aà ìwaeↄ lɛ́ pↄble ↄpia ń gbãbↄio sai. +Yã́ plaade pↄ́ i kɛn la. Iↄ ↄ́ↄlↄ àↄ aaukɛ, á wɛ́i ìↄ ka Dii gbagbakĩiwa, kɛ́ à wɛsɛ̀ lɛ́ gba pↄ́ a mↄòɛ gwa à gbasa sio yã́i. +Dii á Lua a báaadaágu lá à a lɛgbɛ̃̀ɛ́waɛ. Ámɛ á fĩadↄ buiↄwa, áↄ fĩasɛamá ni vĩo. Ámɛ á kiblemá, i kɛ aamɛ aa kiblewáo. +aà yã́ɛ bee o Isailiↄnɛ. Ásuli zu ge sã ge ble nísi sóo. +A ònɛ́: Ásu to iwãa ká á pↄao. Yesu Nazalɛti pↄ́ wa pàliwa ��lɛ wɛɛlɛo lò? À vù. A gu pↄ́ wà aà dìlɛu èa? A ku lao. +Adamu tↄkpà a naɛ Ɛva, asa gbɛ̃́pii daziɛ. +Yobu ɛ̀a pɛ̀ a yã́lɛ lↄ à mɛ̀ +Beewa Lua ì báaada gbɛ̃́ pↄ́ aa a náaikɛ̀ↄgu, lá a kɛ̀ a náaikɛna Ablahaũɛwa. +Á kpaalɛ lɛɛ soplaɛ. Yuda buiↄ gↄ̃ ń bùsuu gɛↄmidↄkĩi oi, mɛ́ Yosɛfu buiↄ gↄ̃ ń bùsuu gugbãntoo oi. +Gbɛ̃nazĩna sɛ̃̀anↄbↄↄ tòto píi ń bãↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ ń kpↄↄ, mɛ́ àlɛ kɛ e tia, +asa á sãdãna dilɛ ń bùsuu, aↄ sã pↄ́ lɛ́ kaalɛↄ fãn vĩo, a a pↄ́ pↄ́ fã̀aaↄ wɛɛlɛo, a ɛsɛkɛ a pↄ́ pↄ́ kɛ̀ĩaↄnɛo, a a pↄ́ pↄ́ gbãa gwao. A sã mɛkpaaↄ swɛ wolo, i ń só. +À kɛ̃ mↄafiliwa zã̀. Ásuli tàaesaide ge gbɛ̃maa dɛo, asa má tó tàaede bↄ pão. +Aa gbɛ̃́ láani vĩ, aaì boo gbɛ̃̀nɛ onɛ́, aaì naɛnaɛmá ń zↄ̃ↄkɛ yã́i. +à mɛ̀: Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń Falisiↄ mɛ́ aa gↄ̃̀ Mↄizi gɛ̃ɛ ũ. +Kɛ́ gu dↄ̀ gↄ̃̀ↄ saonkiaↄ ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ ń gbãadeↄ píi lɛkpàaĩ, ↄ̃ aa Yesu yè aa gɛ̀ aà kpà Pilatiwa. +Gbɛ̃maa yãoa ì ń dazɛwa dasi, laaisaide ì ga ↄ̃nↄkɛ̃sãma guuɛ. +Kɛ́ à aà sɛ̀, à nàɛwà aà gɛ tↄↄlɛ wabikɛ a maewa. Kɛ́ nↄpi pìla a zàaĩnawa, ↄ̃ aà mae Kalɛbu aà là à mɛ̀: Bↄ́ ń yeii? +Nↄ̀bↄeↄ ku, aaì pↄbↄ ń kòlou aa ɛa só, kási an swɛ paaa plao, ásuli sóo. Yiongo ì pↄbↄ a kòlou à ɛa só, a swɛ vĩ sↄ̃o. À tɛ̃́. +Saona ń Levii bui kĩni pↄ́ kú Isaili bùsu gupiiuↄ zɛ̀aànↄ. +Nↄɛ lɛ́so mɛ́ a nↄsi, i nɛi gↄ̃ɛ ũ, wi tↄ́kpaɛ̀ Ɛmanuɛli. Tↄ́ bee mɛ̀ Lua kúwanↄ. +Lua ń wɛ́ vĩ̀akũ̀nɛ́ kɛ́ aasu gueo, à ń nↄ̀sɛ tàtanɛ́ kɛ́ aasu yãma aa ɛa suwa, i ń gbã́gbão yã́i. +Yã́ pↄ́ n napi kɛ̀ a ligua, nↄɛ píi i ma, aai saka ń zã́ↄgu aa mɛ: Kí Aasuelu mɛ̀ wà a na Vasiti sísiɛ, ↄ̃ à gì gɛ́i. +Dii tò à zĩ́napɛ̀lɛ kpalau, ↄ̃ Yudaↄ gbadàɛ̀ ḿpii, aà àizɛɛↄ ń aà gawio zↄ̃ↄ. +Lá à bↄ̀ kí kpɛ taan kɛ: Salomↄↄ bùsu kàka ɛ pↄ́ wì mɛ Milou, ↄ̃ à a mae Davidi wɛ̃́lɛ bĩ́i bò a pɛ̀ɛ. +Ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀, Yuda pↄ́ ma ń yá la, aa gↄ̃̀ zĩ̀zↄↄ ũ Babɛli bùsuuↄ, málɛ ń gwa pↄmaaↄ ũ lán kaadↄɛn maapiↄwaɛ. +Yakↄbu buiↄ aaↄ dɛ lán tɛ́wa, Yosɛfu buiↄ aaↄ dɛ lán tɛ́vuawa, Esau buiↄ iↄ dɛ lán sɛ̃̀ giiwa. Aa kũ Esau buipiↄwaɛ míↄmiↄ, an gbɛ̃e a bↄo. Ma Dii mámɛ má ò. +Dimɛna ń Naalalao. Wɛ̃́lɛ kɛ̀ síiↄ̃, ampii ń ń dã́dãkɛkĩio. +à mɛ̀: Màa no Baa, gbɛ̃́ɛ bee mɛ́ yoa ũ. Ǹ n ↄplaa na aà miwa. +ń Nɛgɛvɛo ń wɛ̃́lɛ daminalikpɛde Yeliko guzulɛo e Zoaa. +Aà ìwaↄ do Ãndelee, Simↄↄ Piɛɛ dãuna òɛ̀ +Mámɛ má ò. Má ye mà á sí ma nɛ́ↄ ũɛ, mí pↄeã bùsu kpáwá, bùsu pↄ́ a kɛfɛnkɛ dɛ buipãleↄ pↄ́a. Málɛ e áli ma sísi á Mae ũɛ, mɛ́ á we ma to weo, +Kɛ́ à kà Lua gbɛ̃́pi kĩ́i gbɛ̀sĩsĩpi musu, ↄ̃ à aà kũ̀ a gbáwa. Kɛ́ Geazi mↄ̀ ↄzↄ̃iaàzi, ↄ̃ Lua gbɛ̃́pi mɛ̀: Ǹ aà to we. Aà nↄ̀sɛ ↄ̃̀ↄkpàɛ, ↄ̃ Dii ùlɛmɛɛ, i a yã́ omɛɛo. +Kɛ́ aa bↄ̀wà, aa òɛ̀: Gbɛ̃́pii lɛ́ n gbɛa. +Lá a á yãkɛaↄ ń á àizɛɛↄ náaikɛ̀, a yã́i wa á kṹkũi, wi táánↄ bùsu pãleu ń á kíaↄ ń á tã́a Kɛmↄsio ń a gbàgbanaↄ. +Kɛ́ Yotaũ yã́pi mà, à gɛ̀ zɛ̀ Galiziũ gbɛ̀sĩsĩ musu. Ɔ̃ a ònɛ́ gbã́ugbãu à mɛ̀: À ma yãma Sikɛũdeↄ, Lua i á yãma sↄ̃. +Ɔ̃ Piɛɛ mɛ̀: Mi dↄ̃ lá ńlɛ oo. Wegↄ̃ↄ kɛ́ àlɛ yão, ↄ̃ ko lɛzù. +Bee gbɛa ãnabi Gada mↄ̀ yãò Davidiɛ à mɛ̀: Ńsu ǹyↄ̃ ku sɛ̃gbãu lↄo. Ɛa ta Yuda bùsuu. Ɔ̃ à fɛ̀lɛ gɛ̀ Ɛlɛtu líkpɛu. +Zĩnaↄ ń Yesude pↄ́ kú Yudeↄ mà lá buipãleↄ Lua yã́ sì sↄ̃. +Ńyↄ̃ to aà bui àↄ kible gↄↄpiiɛ, ńyↄ̃ aà kpala gba gbãa e aà buiwa. +Aà yã́ bↄ̀ gbãadepiↄ saɛ aa mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ i kyokɛo mɛ́ lá dↄ̃ kɛ́waa? +Ì ma wúlɛ sɛ̃̀bↄlↄkĩi, ì gɛ́manↄ í kílikili saɛ. +N n yã́ↄ dìlɛ a zɛ́wa, aa náai vĩ maamaaɛ. +Dii Malaika ìↄ ku a vĩakɛnaↄ saɛ, ì ń bↄ. +Dii a tó á wɛ̀lɛↄ zĩblewáɛ. Á dↄdↄkↄ̃wa à gɛ́ lɛ́lɛimá, í fãaa ń bao à tá. Sↄ̃ i kɛ̃ dṹnia bui píigu yã́ pↄ́ á lé yã́i. +Kíapi suli sↄ̃́ kãaaazi dasio. Asu to gbɛ̃́ↄ gɛ́ sↄ̃́ dasi wɛɛlɛi Egipio, asa Dii òɛ́ à mɛ̀, ásu ɛa gɛ́ we lↄoɛ. +Gɛↄmidↄkĩi kía a gbãakũ, aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄe i gbãakũ dɛaàla, i kible, aà kpala aↄ zↄ̃ↄ. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́ lↄ: Málɛ tá mɛ́ á ma wɛɛlɛ, ãma á ga á duuna guuɛ. Á fↄ̃ gɛ́ gu pↄ́ málɛ táuo. +Isailiↄ guu ǹ n vĩ̀i Aalona ń a nɛgↄ̃ɛↄ Nadabu ń Abiuo ń Ɛleazaao ń Itamaao sísi, aaliↄ ma gbagba. +Tó n kulɛmɛɛ lé, a gↄ̃ n pↄ́ ũɛ píi. +A yã́ mɛ́ tò à ázĩa busa Lua gbãadeɛ, i á kã́fĩ gↄↄ pↄ́ a dìlɛwa. +Buiↄ aaↄ dↄ wɛ̃́lɛɛ beepizi dasi, aai kↄ̃ lala aa mɛ: Bↄ́yãi Dii kɛ̀ mɛɛwiaɛ beeɛ kɛ́wai? +Ma gbɛ̃́ yenzideↄ lɛ́ lɛ́ vãi kpaaĩ, bↄ aalɛ kɛ ma kpɛ́ guui? Saonↄↄ pↄ́ aaì kpaa a ń sí ĩadamawao, aaì pↄnakɛ ń vãi pↄ́ dↄ̀aanɛ́o. +Aà zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń plao ń ↄ̀aa dooɛ (32.200). +A gbɛa à kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa síiↄ̃ ń gɛ̃oo (815), à nɛ́ pãleↄ ì lↄ gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ. +áↄ dɛ pↄnadeↄ ũ, áↄ pↄtↄ̃tↄ̃ swa píi saɛ, á zuↄ ń á zàaĩnaↄ dɛ̀ɛpookĩi e. +Màa Yehu Baali gbagbaa mìdɛ Isaili bùsuu. +Màa ìↄ bɛbɛ Galile bùsu gupiiu, ìↄ waasokɛ an lousisikpɛↄ guu, ìↄ tã́agonɛ́. +Kpa saona Ɛleazaawa, i bↄò bòo kpɛ, wi dɛ aà wáa, +Yesu wèwà à mɛ̀: Ń yã́ pↄ́ málɛ kɛ dↄ̃ gĩao. Ńyↄ̃ dↄ̃ gbɛzã. +Ɔ̃ Yesu ń lá à mɛ̀: Pɛ̃ɛ mɛ̀n ũma á vĩi? Aa mɛ̀: Mɛ̀n soplaɛ. +Suwanↄ wá pá ziu, Lua wá Suabana, kpɛ̃nɛ pↄ́ ń kɛ̀wanↄ suumpa. +Zĩnaↄ bↄ̀ gbãadeↄ kĩ́i ń pↄnao, asa Lua dìlɛ an bɛɛɛ kà wà widamá Yesu tↄbↄa yã́iɛ. +Aaza Yada ì, Yala Alemɛ ì ń Azemavɛo ń Zimlio. Zimli Mↄza ì, +Ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ gↄↄ gbɛzãɛ beeↄ aaↄ zĩũ. +Á kↄ̃ yãmaa ń gao a midɛ, á lɛdoũkɛa ń bɛdao a gboo. Tó músi lìgua, àlɛ pãála, a ↄ̃zↄ̃wáɛ. +Má ye àↄ dↄ̃ kɛ́ wápiↄ wi fuao. +Ɔ̃ bíla sↄ̃̀ Pilatizi aa wabikɛ̀wà aà kɛ lá ì kɛnɛ́wa. +Gɛ ǹ Yuda pↄ́ kú Susaↄ kãaa píi, í lɛye ma yã́ musu. Ásu pↄbleo, ásu imio gↄↄ àaↄ̃ fãanɛ ń gwãasĩnao. Mapi ń ma ìwaↄ wá lɛye màa sↄ̃. Bee gbɛa mí gɛ́ kí kĩ́i, baa tó má gɛa zɛ́ vĩo. Tó má su gaɛ, ma gan we. +Gomusupi ń sↄ̃́pio kpa n gbãade bɛɛɛdeↄ dowa, i gomusupi da gbɛ̃́ pↄ́ ń ye ǹ aà kpɛlaɛ, i aà di sↄ̃́pi kpɛ, iↄ bɛ aà aɛ wɛ̃́lɛ zɛaↄ guu, iↄ pũna àↄ mɛ: Màa kí ì kɛ gbɛ̃́ pↄ́ á ye à aà kpɛlaɛ. +Kɛ́ wá deziↄ ku Egipi, aai Dii dabudabukɛaↄ yãdao, yãmaa dasi pↄ́ a kɛ̀nɛ́ↄ sã̀ńguɛ, ↄ̃ aa swã́gbãakɛ̀ Ísia Tɛ̃a saɛ. +Yesu da ń aà dãunaↄ mↄ̀ aà kĩ́i, ↄ̃ aai e sↄ̃̀aàzio dasi yã́i. +Gbɛ̃́ pↄ́ a lɛ wia ge a gↄ̃ɛkɛbↄ zↄ̃ɛa zɛ́ vĩ à gɛ̃ Dii gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaa guuo. +A lɛkpaakɛo, a palamáo, gbɛ̃e a aà zↄa ma dↄ gãaɛo. +Ɔ̃ saona Ilikia ń gbɛ̃́ pↄ́ kí ń zĩ́ sãnuↄ gɛ̀ yãGↄ̃ɛpiá Dii kpɛ́ pↄkasaↄ ùlɛnaɛ. +Asa ma Dii Lua ma mɛ̀, Isailiↄ píi aa zↄblemɛɛ ma gbɛ̀sĩsĩ pↄ́ a kua adoa musuɛ, Isaili bùsu gbɛ̀sĩsĩ lɛsĩpi. We má ń síu. Wekĩi má saoa gbɛawá ń á bua pↄ́ káauↄ ń gba pↄ́ á mↄ́omɛɛↄ. +Ɔ̃ Yesu ń gwá soee, a ònɛ́: Gbɛ̃nazĩna a fↄ̃o. Lua mɛ́ apii zɛ́ vĩ. +Isakaa bui kíaↄ kú ń Debolaao, Isakaa buiↄ kú ń Balakuo, aa sìaànↄ gusalalau. Lubɛni bui gãliↄ seakɛ̀. +Tó ma ń bùsu tò da yàaa fↄ̃̀ↄↄ, aaↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii. +Lua òɛ̀ lↄ: O Isailiↄnɛ ǹ mɛ ma Dii an deziↄ Ablahaũ ń Izaakio ń Yakↄbuo Lua mɛ́ n zĩmá. Ma tↄ́n we gↄↄpii. Àↄ ma sisi màa e á buiwa. +Gbɛ̃naↄ ìↄ yekↄ̃i gↄↄpiiɛ, vĩ̀i ń dãunaↄ ku dↄ̃a kↄ̃ɛ yã́iɛ. +kɛ́ à e a gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ bↄnsaɛ ↄlↄnɛ́ dṹnia pↄ́ a mↄ guu yãmaa pↄ́ a kɛ̀wɛ̃ɛ naa Kilisi Yesu guuwa. +Ɔ̃ Yesu ònɛ́: Àↄ ázĩa kũa dↄ̃! À laaika Falisiↄ ń Saduseↄ pɛ̃ɛsɛɛsɛi. +Gↄ̃ɛpi na ku la ń ma nɛnↄɛ lɛ́soo. Má bↄɛ́ńnↄ, í kɛńnↄ lá á yeiwa. Ãma ásu yãkpaanlapi kɛ gↄ̃ɛpiɛo. +i aupi fã́fãwà ń ↄnɛzↄblenao gɛ̃n sopla, i gbãbↄɛ̀ Isailiↄ gbãsĩ yã́i, i saokĩipi kɛkɛmɛɛ. +Ɔ̃ bee tò aai aà náaikɛo. Yesu ònɛ́: Ãnabi líↄ bɛɛɛsaio, sema aà bɛ wɛ̃́lɛu ń aà uao bàasio. +ń a gòleↄ ń gòlepi nísiↄ ń a pↄa nísi pↄ́ wì golɛ ń gòlepiↄ gↄ̃̀ↄo. +Ɛdↄũpiↄ ì mɛ, baa kɛ́ wà ń wɛ̃́lɛↄ dɛ̃ↄnzↄ̃, aa ɛa ń bɛziaↄ fɛlɛɛ. Ɔ̃ ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀: Tó aa ɛ̀a kàlɛ, má ń dɛɛlɛmpaɛ, wi onɛ́ Vãibusudeↄ, gbɛ̃́ pↄ́ Dii ń kpɛ̃nɛ kũa gↄↄpiiↄ! +Gbɛ̃maaↄ ìↄ yã́zɛde yá, gbɛ̃vãiↄ lɛdama mↄafili vĩ. +Ɔ̃ ma seela zↄ̃ↄ è luabɛ. Nↄɛe ĩatɛ̃ yea zwãa ũ, mↄvua ku aà gbá zíɛ, a saana mɛ̀n kuɛplaↄ kpaa kía fala ũ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ǹ ń blɛpi ble ń sↄ̃̀deedeeo, ní ípi mi ń lualuaao yãkãakɛa guu, +Bee gbɛa à gɛ̀sisinaↄ ń wɛlɛndeↄ mìdɛ, à kpɛ́ guu tã́aↄ ń ua tã́aↄ ń tã́a pↄ́ pↄ́ wa è Yelusalɛũ ń Yuda bùsuoↄ dúuzↄ̃̀ píi míↄmiↄ, kɛ́ à zĩkɛ ikoyã pↄ́ kú taala pↄ́ saonkia Ilikia bↄ̀wà Dii kpɛ́upiↄwa. +Lá kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i dɛn kɛ lↄ. Wà táalu zù ísiau, à kpↄ̀ bui píi kũ̀. +Ɔ̃ Lubɛni zĩgↄ̃ↄ fɛ̀lɛ ń bòou gã ń gão ń ń dàlapooo. Sedeu nɛ́ Ɛlizuu mɛ́ ń dↄaana ũ. +Mapi sↄ̃ mi lɛzu Luazi, ↄ̃ Dii ì ma suaba. +Ìↄ ku màa gↄↄpiiɛ, ìↄ ku zwã̀akpɛpia, gwãasĩna ìↄ dɛ lán tɛ́wa. +Yoiada Dii ua nà Levii bui saonaↄnɛ ń ↄzĩ aaↄ wɛ́tɛi. Davidi mɛ́ ń dílɛdilɛ yãa à mɛ̀, aali sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ o Diiwa a ua ń pↄnakɛao ń lɛsiao, lá a ku Mↄizi ikoyã guuwa. +i ↄna a saobↄpi miwa, i a kòlokpa kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, Aalona nɛ́ↄ i a au lɛ́ saokĩiwa, aa liai. +À gↄ̃̀ yↄↄɛ kɛ́ dṹnia a ma e lↄo, ãma á ma e. Kɛ́ má kú yã́i, áↄ ku sↄ̃. +Dii mɛ́ yã́ pↄ́ kɛ̀ gbãpi dìlɛ kɛ́ à á duuna kɛ̃́wá yã́i. +Kí pↄkù a oaa, àlɛ búbuapɛ, àlɛ mɛ: Ma nɛ́ Abisaloũ! Abisaloũ ma nɛ́! Ma nɛ́! +Yosɛfu kùsi a maewa, àlɛ aà gaa ↄ́ↄlↄ, àlɛ lɛ́pɛpɛwà. +Málɛ wabikɛnɛ́, i kɛ dṹnia málɛ kɛɛ̀o, sema gbɛ̃́ pↄ́ n ń kpaapiↄ, asa n pↄ́ↄnɛ. +À làasookɛ yã́ pↄ́ kú za káauↄwa, à wɛ̃ pↄ́ gɛ̃̀ za ziↄ yãda. À gbɛa á maeↄwa, aai dau wà siuɛ́, maezↄ̃ↄↄ mɛ́ aa a galikɛɛ́. +Bↄ́yãi má ò màai? Má yeázi noa? Lua dↄ̃. +Ɔ̃ Mↄizi òɛ̀: A zɛ́ vĩ wà kɛ màao, asa pↄ́ pↄ́ wá saoò Dii wá Luawa dɛ Egipiↄnɛ tɛ̃ ũɛ. Tó wa saò ń pↄ́ pↄ́ dɛnɛ́ tɛ̃ ũo ń wáa, aa wá pápa ń gbɛo aa wá dɛdɛo lé? +Ńsu to n pↄ yao, ǹ n guĩaↄ bↄnla, asa ɛ̀waasokɛ ń mikã siao ì gɛ̃zɛaɛ. +Lá àlɛ yãonɛ́ màa, Lasɛli mↄ̀ ń a mae sãↄ, asa sãdãnan aà ũ. +Yeholaũ wɛ̃̀ baakwi ń plaode guu ↄ̃ à kpalablèu, à zↄ̃̀lɛ báawa Yelusalɛũ wɛ̃̀ swaaↄ̃ɛ. Kɛ́ à ã́nuatò, gbɛ̃e i aà bɛɛkɛo, ↄ̃ wà aà vĩ̀ Davidi wɛ̃́lɛu, wi aà mia kpakↄ̃i ń kía kĩniↄo. +Ámɛ i ma sɛo, mámɛ ma á sɛ́, mɛ́ ma á zĩ́ à gɛ́ kã́fĩakɛi, kã́fĩa pↄ́ aↄ ku, Mae Lua i á gba pↄ́ pↄ́ a a wabikɛ̀wa ń ma tↄ́o. +aà wá gba zɛ́ wà pã a bùsua. Zɛ́kpaa wáↄ bɛu, wá lilɛ ↄplaai ge ↄzɛɛio. +Aà nɛ́ↄ kɛ̃̀ aafia zɛ́wa, wì ń yã́ málɛnɛ́ yã́kpalɛkɛkĩi, gbɛ̃e lí zɛńnↄo. +Yonatãa ń Isibosɛo ń Malakisuao mɛ́ Saulu nɛgↄ̃ɛↄ ũ. A nɛnↄɛↄ vĩ gbɛ̃ↄn pla. A sɛ̃́ia tↄ́n Mɛlabu, a plaade Mikali. +ↄ̃ Lua Nisĩna gbae i kɛ̃́sãwáo, gↄↄ pↄ́ á wɛ́ dↄ wá Dii Yesu Kilisi mↄai. +Yã́ a zↄ̃lɛ dṹniaɛ beewa sa. Wa dṹniaɛ bee kía bↄ kpalau sa. +Yude bùsudeↄ ń Yelusalɛũdeↄ gɛ̀ aà kĩ́i ḿpii, aa ń duunaↄ ò gupuau, ↄ̃ à ń dailɛkɛ̀ Yuudɛ̃i. +Ɔ̃ Samuɛli ɛ̀a gɛ̀ zɛ̀ɛ̀, ↄ̃ Saulupi kùlɛ Diiɛ. +Ɔ̃ Timↄtee sùwá sa, à á luanaaikɛa ń á yeawázio baokpàwɛ̃ɛ. À mɛ̀ wá yã́ ìↄ dↄágu ń làasoo maao, mɛ́ álɛ wá bɛɛkɛ lá wálɛ á bɛɛkɛwa. +Dii, gbɛ̃e muaannↄo. Diie kuo, n bàasio, lá wá màwa. +Ì yãonɛ́ wɛ́punguea ge nana guu gwã́, gↄↄ pↄ́ i niazĩde kpà gbɛ̃́ↄla, aalɛ ipi o ń wúlɛkĩi. +Kía pↄ́ Dii kpà wá ĩ́an wɛ̃nide ũ, aa aà kũ̀ ń baio. Wálɛ e yãa ↄ̃mɛ aↄ kpaawázi buipãleↄ guu. +Zwã̀a gã̀sĩsuu gɛ̃o iↄ ku ↄzɛɛi lↄ ń a lipɛlɛo mɛ̀n àaↄ̃ ń a zɛbↄo mɛ̀n àaↄ̃. +Asa gaga gɛ̃̀ wá fɛnɛntiↄuɛ, ↄ̃ à sì wá zɛgikĩiↄu. Gapi wá nɛ́ↄ dɛ̀dɛ zɛaↄ guu, à wá ɛ̀waasoↄ mìdɛ gãaɛ. +À yã́ pↄ́ Dii yeio kɛ̀ à zɛ̀ ń a de ń a dao yã́o ń Nɛba nɛ́ Yeloboaũ pↄ́ Isailiↄ dà duunau yãkɛaↄ. +À ma lɛdama sɛ́ dɛ ã́nusua, à dↄ̃a sɛ dɛ vua kɛfɛnaa. +lá álɛ wá lala gbã maa pↄ́ wá kɛ̀ kↄ̃̀ↄɛ, lá wá kɛ̀ à gbã̀gbã yã́i, +Aà nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ an iawa. Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia tↄ́n Nɛbaio. Aà dãunaↄ tↄ́n kɛ: Kedaa, Adibɛɛli, Mibisã, +Dé nɛasakpɛ lougbɛ ì bↄui? Dé mɛ́ ì fíi i, ↄ̃ i gbasa kpai? +Ɔ̃ Davidi lɛ́ Lua sisi nɛ́pi yã́ musu ń lɛyeo, gwã́ ì wúlɛ bùsuuɛ. +ń kã̀aepɛao ń kuuↄo, à pↄna wii dↄ Dii wá Kíawa. +A yã́i tò mi zĩkɛ, mi dɛ̃ɛka ń aà gbãa pↄ́ lɛ́ zĩkɛ ma guu maamaao. +A gwã́ Dii bↄ̀ mↄ̀ Pↄluwa à mɛ̀: Sↄ̃dilɛ! Lá n ma yã́ ò Yelusalɛũ la, sema ǹ o Loma lↄ. +To wí ma wɛnaↄ kṹ, aa ń mi pɛlɛ. To gbɛ̃́ pↄ́ ye mà yãeↄ kpɛkpa, an gɛɛ gↄ̃ kpá ń wɛ́i. +Kɛ́ Zãa ìwaↄ yã́pi mà, ↄ̃ aa mↄ̀ wà aà gɛ sɛ̀ aa vĩ̀. +Wa kálɛa liaaaàzi dasidasi, ↄ̃ wa òɛ̀ wà mɛ̀: Gwa! N da ń n dãunaↄ zɛ kpɛɛlɛ, aalɛ n gbɛa. +À dazɛu. Málɛ á zĩ sãↄ ũ àwalɛwanaↄ guuɛaↄ! +N kↄↄ dàmɛɛ gumaau, gba pↄ́ ń dàmɛɛ kàmagu. +Aa yã́pi kũa, ń beeo aalɛ kↄ̃ lala aa mɛ̀: Bↄa gau yã́ bee dɛa ni? +Aaì kpálɛkɛ bĩ́i musu fãanɛ ń gwãasĩnao, yãvãi ń yã́ gbãao di wɛ̃́lɛpiuɛ. +Ɔ̃ Zãa Dailɛna ìwaↄ mↄ̀ Yesu là aa mɛ̀: Àkɛa wápiↄ ń Falisiↄ, wiↄ lɛye mↄ̀ↄmↄↄ, mɛ́ n ìwaↄ lí ye sↄ̃o? +Azaiasa lá á gbɛ̃vãiↄ a tàaesaide dɛ̀ a liiwa a kpɛ́u, má aà dɛa tↄsiwá mà á wɛ̃ni bↄɛ. +Simↄↄ Piɛɛ aà là à mɛ̀: Dii, ńlɛ tá má ni? Yesu wèwà à mɛ̀: Gu pↄ́ málɛ táu, ńyↄ̃ fↄ̃ tɛmazi gĩao. Gbɛzã ↄ̃ ńyↄ̃ mↄ́. +Tó gbɛ̃́pi i bↄ Lua kĩ́io, a fↄ̃ pↄe kɛo. +Sa pↄ́ Isailiↄ lí oa aliↄ dɛ saona pↄ́ wà mↄ̀oɛ̀ pↄ́ ũɛ. +Sↄdↄũdeↄ sↄ̃ aa vãiɛ, duunkɛn saↄn ń ũ Diiɛ. +Àli tó á kua àↄ adoa mɛɛ, asa ma Dii ma kua adoaɛ. Ma á dílɛ adoa ń buipãleↄ, kɛ́ àↄ dɛ ma gbɛ̃́ↄ ũɛ. +Gugbãntoo oi bui mɛ́ lɛ̀lɛwà, aa a bùsu kɛ̀ yáiyai. Gbɛ̃e ku we lↄo, baa nↄ̀bↄↄ se, aa bàalɛ̀ bↄ̀lɛuɛ. +À zɛò á sↄ̃ guu ásu làasookɛ lá á owao, +Kɛ́ à kà aà bɛ, i wei gbɛ̃e gɛ̀anↄo, sema Piɛɛ ń Zãao ń Zaakio ń nɛ́pi deo ń aà dao. +Aà ìwaↄ òɛ̀: Lua tò tã́a pãsĩ dìnɛ. +Ɔ̃ an nɛ́piↄ bↄ̀ ma kpɛ, aa ma ikoyãↄ kũao, aai swã́sɛ ma yãdilɛa pↄ́ tó gbɛ̃́ kũa i wɛ̃ni e a guuↄzi aa zĩkɛ̀wào, mɛ́ aa tò kã́mabogↄↄ gbãlɛ̀, ↄ̃ ma zɛò mà pↄkũmabↄbↄmá, mí palamá ń pↄfɛ̃o guwaiwaiu, +A nɛnↄɛ ãnabiↄ vĩ gbɛ̃ↄn síiↄ̃, aai zãkɛ yãao. +I gɛ̃gɛ̃o bíla ɛ̀a kã̀aaaàzi lↄ. Aa pↄbleae vĩ lↄo, ↄ̃ Yesu a ìwaↄ sìsi a ònɛ́ +Gãli do gɛ̀ Bɛtoloni oi, mɛ́ a àaↄ̃de gɛ̀ Isaili bùsu zↄ̃lɛu, sĩ̀sĩ pↄ́ bↄaa ń Semaiↄ Guzulɛo ń gbáao. +Aa kↄↄlɛ̀má ń tàae seela ũ, ↄ̃ aa gɛ̀ Ikↄniu. +Á nↄɛ pↄ́ álɛ namableↄ, à lualua ń sↄ̃̀deedeeo. Á nↄɛ pↄ́ á kú niɛniɛↄ, à kpakpanaga. À á pↄ́ↄ wolowá píi, í zwã̀nkasaↄ dↄ á pi. +Ɔ̃ kí Davidi òɛ̀: Aawo! Má lúmáɛ, mí a fĩabonɛ píi. Má pↄ́ pↄ́ dɛ n pↄ́ ũ sɛ mà kpa Diiwao. Má saoowà pã fĩabosaio. +buie bↄ̀ Egipi, aa lìgua píi. Ɔ̃ à mɛ̀ mà mↄ láaizĩɛmá, kɛ́ à e zĩblemá à ń yá. +Gↄ̃ɛe su sↄ̃ a daɛ fɛ̃̀ɛɛzi à aà dã̀akpao. Mámɛmaa Dii. +Yã́ na lí bↄ ń lɛ́uo, aaì yãdↄ yãkelesaideↄwa. +À ń gbá uladaↄ ḿpii, mɛ́ à Bɛ̃yãmɛɛ gbà ã́nusu ↄwatɛ̃ ↄ̀aa do ń basↄoo ń uladao mɛ̀n sↄo. +kɛ́ ǹ ń wɛ́ kɛ̃́nɛ́, aa bↄ gusiau aa gɛ̃ gupuau, aa bↄ Setãu ikou aa gɛ̃ Lua pↄ́u, an duuna i kɛ̃́má, an bàa iↄ kú ń gbɛ̃́ pↄ́ an kua adoaↄ ma náaikɛa yã́i. +Dii mↄ̀wanↄ Amↄle pↄ́ kú Yuudɛ̃ gukpɛ oiↄ bùsuu. Kɛ́ aa fɛ̀lɛwá ń zĩo, ↄ̃ Dii ń náwɛ̃ɛ wá ↄzĩ. À ń mìdɛ, ↄ̃ an bùsu gↄ̃̀ wá pↄ́ ũ. +Bani buiↄ Mɛsulaũ, Maluku, Adaia, Yasubu, Seali, Yelemↄ. +n mi aↄ daa ía sãasaiɛ, ńyↄ̃ zɛdↄ vĩasai. +Kɛ́ àlɛ yão ń kío màa, ↄ̃ ãnabi Natã kà. +Bàalɛ Dii zↄ̃ↄkɛ gawi pↄ́ ì to vĩa ń kṹɛ, ní sↄlↄ gbɛu, ní ulɛ ɛu. +Màa aà yã́ a ɛa bↄ bui dasiↄ saɛ, mɛ́ kíaↄ lɛ́ a gↄ̃ kpaaũa aà aɛ, asa aa yã́ pↄ́ wi onɛ́ yãao e, aa yã́ pↄ́ aai ma yãao zɛ́ dↄ̃. +Kɛ́ aa mɛ̀ aà kía kpánɛ́ aàↄ dɛ ń dↄaana ũ, yã́pi i ka Samuɛliguo, ↄ̃ à wabikɛ̀ Diiwa. +À tadibↄↄ pì ń mↄgotɛ̃o mɛ̀n kwi, apii gbã̀a gã̀sĩsuu síiↄ̃siiↄ̃ɛ, a yàasa síiↄ̃siiↄ̃, a lɛsĩ àaↄ̃aaↄ̃. +Asa gbɛ̃vãiↄ midɛ, gbɛ̃́ pↄ́ an wɛ́ dↄ Diiziↄ mɛ́ aa gↄ̃ bùsu vĩ. +À lɛkɛ Dii á Luawa, í a fĩabo. Á gbɛ̃́ pↄ́ á liaawáziↄ, à mↄ Lua pↄ́ dɛ wàↄ aà vĩa vĩ gba pↄ́. +màa Asiliↄ kía a Egipiↄ ń Etiopiↄ sɛ́lɛ zĩ̀zↄↄ ũ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, i táńnↄ bṹu kyalesai. An pↄ̀ↄ iↄ di, aa kpɛbↄ. +Gbɛ̃nazĩn nɛ́, ma Dii Lua ma mɛ̀, o bã bui píiɛ ń wàiↄ píi aa kãaa gupiiu, aai mↄ sãnu sa zↄ̃ↄ pↄ́ málɛ onɛ́ guu Isaili gbɛ̀sĩsĩↄ musu, aa nↄ̀ↄ ble aa au mi. +À zↄble Diiɛ ń vĩakɛaɛ̀o, à kúlɛ bùsu sɛɛ̀ ń lualuao, +Gↄↄ bee má yãdilɛ pↄ́ↄnɛ píi an yã́ musu, sɛ̃̀anↄbↄↄ ń bãↄ ń pↄ́taaonkuawaↄ. Má sá ń fɛ̃ndao ń zĩo midɛ an bùsuu, mí tó aaↄ ku we dↄdↄa. +Ì sãkã ń buao wɛɛlɛ, ì a ↄzĩ kɛ ń pↄnao. +Ma Isailiↄ aaukɛa mà an zↄblea Egipiↄnɛ yã́i, mɛ́ ma bàa pↄ́ kúńnↄpi i sãmaguo. +À mↄ ma kĩ́i á gbɛ̃́ pↄ́ á asosɛa a kpasaↄ píi, mí á gba zɛ́ à kã́mabo. +A wiilɛo, a palamáo, gbɛ̃e a aà zↄa ma dↄ gãaɛo. +aa ò bílaɛ: Bùsu pↄ́ wa pãa wa gɛ a asiigwaipi maa maamaaɛ. +Liãna nɛ́n aà ũo lé? Aà da tↄ́n Maliamao lò? Aà dãunaↄn Zaaki ń Yosɛfuo ń Simↄↄo ń Yudao ũo lò? +Gbɛ̃dɛna náaisaidepiↄ ń gↄↄ guo leo. Lua, ńyↄ̃ to aa si bɛda gbã́ou. Mapi sↄ̃ máↄ n náai vĩ. +Àↄ ázĩa kũa dↄ̃ Yesusaideↄ guu ń ↄ̃nↄo. Àli yã́ pↄ́ Lua a zɛ́ bↄ̀ɛ́ kɛ. +Dii pìla tɛlu guu à zɛ̀ kpɛ́pi kpɛɛlɛ. À Aalona ń Miliaũo sìsi, ↄ̃ aa sↄ̃̀aàzi ń pla ḿpii. +Kɛ́ Yakↄbu lɛ́pi dìlɛ a nɛ́ↄnɛ a làa, à ɛ̀a wùlɛ, ↄ̃ à gà. +Tó wá kú gupuau lá Lua ku gupuauwa sↄ̃, ↄ̃ wá lɛ́ aↄ doũ, aà Nɛ́ Yesu au ì wá duuna píi wolowá. +An oaↄ doũ ń pↄ́ pↄ́ má è Kebaa saɛↄ pↄ́oɛ. Ampii ì táao a aɛdↄawaɛ súsu. +Ma tùu pↄ́ vɛ̃ɛ ka a paiↄ kàlɛ Lekabu buipiↄnɛ ń kɛɛonaↄ, ↄ̃ má ònɛ́: À mi. +ãma gbɛzã ì kɛnɛ́ ĩ́i lán gↄ̃iwa, ì ń zↄ̃ lán fɛ̃nda lɛna kpɛplawa. +A dɛ wá dezi ũ Lua kĩ́i, lá a kɛ̃a láuwa. Lua mɛ̀ a aà dìlɛ bui dasiↄ dezi ũ. Ablahaũ Lua pↄ́ ì wɛ̃ni kpa gɛↄwa ì to pↄ́ pↄ́ kú yãaoↄ àↄ ku náaikɛ̀. +ↄ̃ ni to vĩa ma kũ nana guu, ni to gili gɛ̃magu wɛ́pungueau. +Aa kɛ̀ dɛ lá wá wɛ́ dↄia, aa ńzĩa kpà Diiwa gĩa ń wápiↄ lↄ lá Lua yeiwa. +Yuda pↄ́ kú Susaↄ kↄ̃ kã̀aa Adaa gↄↄ gɛ̃o mɛ̀ndosaide zĩ́, ↄ̃ aa gↄ̃ɛↄ dɛ̀dɛ lↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń basↄoo. Ń beeo aai ↄkã ń pↄewaotà Yelusalɛũ. +Tapua bùsuá Manase buiↄ pↄ́ɛ, ãma wɛ̃́lɛpi kú ń búsu zↄ̃lɛwaɛ, Ɛflaiũ buiↄ mɛ́ vĩ. +Ɛlifaza nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Temani, Omaa, Zefo, Gataũ, Kenazi. +Tó gbɛ̃́ nibↄ fĩa dì a miwa, ǹ aà ula sí, ǹyↄ̃ kũa tↄ̀ↄma ũ gbɛ̃́pi gɛ̃ɛ ũ. +Á ń fã́, ĩ́ana i ń sɛ́lɛ, zàaĩana i ń fã́kↄ̃wa. Á Isailiↄ, á pↄ a kɛ Diiwa na, á ĩ́anadã ń á Lua pↄ́ a kua adoao. +Saulu ì vĩakɛ Davidiɛ, kɛ́ Dii kuaànↄ mɛ́ à pãkpàazi yã́i. +Gwa! Dii a dṹnia to da pã, a a dɛɛlɛmpaɛ. A tↄↄlɛ fĩaa, i a gbɛ̃́ↄ fãaa. +Asa luakɛa píi pɛ̀ɛwà aà gbɛ̃nazĩnkɛ guu. +Lua òɛ̀: Máↄ kunnↄɛ. Zĩa pↄ́ ma n zĩ seelan kɛ: Tó n ń bↄ́lɛ Egipi, á ma sísi gbɛɛ bee pↄlɛu. +Lↄbↄaũ dìlɛ Maaka nɛ́ Abia mɛ́ aↄ dɛ kía ũ aà gbɛ̃́ↄ guu, kɛ́ aà zↄ̃lɛ a gbɛu yã́i. +Ɔ̃ aa fĩabò sↄ̃́go mɛ̀n ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń plao (32.000) ń ń diiↄ yã́ musu. Aa fĩabò Maaka kíaɛ ń a zĩgↄ̃ↄ lↄ. Aa mↄ̀ bòokpà Mɛdeba saɛ, ↄ̃ wà Amↄniↄ kã̀aa wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo, aa gɛ̀ zĩlau. +Gwãasĩnapi má pã Egipia mà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́iaↄ dɛdɛ bùsupi gupiiu ń pↄtuo nɛsana sɛ̃́iaↄ píi, mí yãda Egipi tã́aↄla. Mámɛmaa Dii. +tó aa bↄ̀ ma yã́ kpɛ, mɛ́ aa ma yãdanɛↄ kũao, +dau ń a pↄkeleↄ ń a filiaↄ ń a nísio, +N ikoyãↄ mɛ́ tò pↄ́pii kú gbã, asa pↄ́pii misiilɛanɛ. +aai sɛ́ńnↄ lá Lua yãdàńlawa. Dii yãmanaↄ tↄbↄ a guu. Àleluya! +Gbɛ̃́ↄ zↄblenɛ, buiↄ kúlɛnɛ, níↄ dɛ n gbɛ̃́ↄ dii ũ, n da nɛ́ↄ i kúlɛnɛ. Lua lɛkɛ gbɛ̃́ pↄ́ lɛkɛ̀nɛↄnɛ, aà báaada gbɛ̃́ pↄ́ samaaònɛↄgu. +Asa kɛ́ nↄana lɛ́ ma dɛ, a blɛ kpàa. Kɛ́ imi lɛ́ ma dɛ, a í kpàa. Kɛ́ má dɛ nibↄ ũ, a ma dilɛ. +Ńsu ĩ́anadã zia yã́ musuo, asa ń dↄ̃ yã́ pↄ́ zia a io. +Wi Dii kpɛ́ ã́nusu taↄ pí ń ↄ̃a pↄ́ wà mↄ̀ò Dii uapioo, ge filia tɛdɛbↄↄ ge auɛlɛbↄↄ ge kã̀aeↄ ge vua pↄ́ↄ ge ã́nusu pↄ́ↄ. +Gu pↄ́ à gɛ̀u píi ì saasɛɛ, kɛ́ Dii kuaànↄ yã́i. +Isailiↄ, à ↄzↄ̃ á tàaeↄzi píi, í á sↄ̃ ń á nisĩnao kɛkɛ dafu. Bↄ́yãi álɛ ázĩa kpa gaii? +I bↄ á yãkɛa kĩ́i no, kɛ́ gbɛ̃e su ĩ́anadãòo yã́i. +Wá wɛ́ dↄ aafiai, kási yãmaae kuo. Wa gbã́gbãgↄↄ dã̀, ↄ̃ wá nisĩna nà líwa. +Wa gɛ okↄ̃ɛ wɛ̃́lɛ ń wɛ̃́lɛo wà mɛ: Wà gɛ Dii kĩ́i wɛɛlɛ, wí Dii Zĩgↄ̃depi aɛya. Mapi má gɛ́ sↄ̃ɛ. +Kɛ́ à sↄ̃̀ Yesuzi aà kpɛ, ↄ̃ à ↄkã̀ aà ula lɛ́wa. Wegↄ̃ↄ aà aubↄlɛa zɛ̀. +Dii gbãa i ka aà gɛ́ ń gbɛ̃́piↄ bùsu pↄ́ à a lɛgbɛ̃̀nɛ́ guuo, a yã́i ↄ̃ à ń dɛdɛi guwaiwaiu. +N vĩakɛnaↄ gbɛ̃nan ma ũ, gbɛ̃́ pↄ́ aaì n ↄtondↄkĩi gwaↄ. +Samuɛli gà, ↄ̃ Isailiↄ kã̀aa píi, aalɛ ↄ́ↄlↄ aà gaa yã́ musu, ↄ̃ wà aà vĩ̀ a bɛ Lama. Bee gbɛa Davidi gɛ̀ Palana sɛ̃u. +Má e yãoánↄ gbã̀a lↄo, asa dṹniaɛ bee kía lɛ́ mↄ́. A iko vĩao, +Mapi, má dↄ̃ kɛ́ ma mìsina ku, a fɛlɛ zɛ tↄↄlɛ gbɛzã. +Á bɛ vĩ à pↄbleu à imiuo lé? Ge i saka Lua gãlideↄgu à wida pↄesaideↄwa yã̀? Má oɛ́ kpelewa ni? Má á sáaukpa yã̀? Má á sáaukpa yã́ bee musuo. +Aa bↄ̀ nɛ́ pↄ́ kú gãaɛ aalɛ lɛzukↄ̃iↄwaɛ aalɛ mɛ: Wa kulɛ pɛ̀ɛ́, i ↄ̃wão. Wa wɛ̃nalɛ sìɛ́, i ↄ́ↄlↄo. +Yosia yã́ kĩni pↄ́ a kɛ̀ za a daalɛawa e a midɛawa ku Isaili kíaↄ ń Yuda kíaↄ ladau ń gbɛ̃kɛ pↄ́ a kɛ̀ Diiɛ à zĩkɛ̀ yã́ pↄ́ kú aà ikoyã láuwao. +Ápiↄ sↄ̃ áↄ lɛsi, lá álɛ dikpɛkɛ Diiɛ gwãasĩnawaɛ, á pↄ a kɛ na, lá álɛ Dii gbɛ̀sĩsĩ kṹ ń kulɛpɛao álɛ gɛ́ Isailiↄ gbɛsi kĩ́iwa. +Aà kpalablea wɛ̃̀ bao plasaide guu ↄ̃ à a lakɛ̃na Safana, Asalia nɛ́, Mɛsulaũ tↄũna zĩ̀ Dii kpɛ́u à mɛ̀ +Gbɛ̃́ pↄ́ i swã́kpa wɛ̃nade wiiio, aàpi a wiilɛ sↄ̃, gbɛ̃e a wewào. +Tó kí mↄ̀ ń gbao Diiɛ, sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ge sáaukpasaↄn nò, wàli gukpɛ oi bↄlɛ gba wɛ̃ɛ̀, ili kpá lá ì kɛ kã́mabogↄↄzĩwa. Tó à bↄ̀, wi gbata aà kpɛ. +Lɛkɛa Luawa sai maa dɛ a kɛawà fĩabosaia. +Ɔ̃ à ↄkã̀ ń wɛ́wa à mɛ̀: A kɛɛ́ lá álɛ ma náaikɛwa. +A yã́ mɛ́ tò ma yã́ɛ bee ò Asiliↄ kía musu: A gɛ̃ wɛ̃́lɛɛ beeuo, a kazuuo, a a sɛ̀ngbao dↄɛ̀o, a koezↄ̃i à gbà lɛsĩ daio. +Ì pa buziɛ, a í ì kɛ dùuduu lougbɛ ń nɛɛzio yↄa yã́i, +Màa Mↄizi ń Aalonao ń Isaili kíaↄ Levii buiↄ nào daɛdaɛ ualɛ ń ualɛo, +Ǹyↄ̃ ula pua daa gↄↄpii. Ńsu líↄ ku nísi dↄↄa n miwa saio. +Wɛ́ pↄ́ nɛ́ ì a mae láanikɛò mɛ́ ì sakaò a dau, swaɛ gbagbaaↄ mɛ́ aa aà wɛ́pi bↄ, yãamusuↄ i gbasa aa aà gɛ ble. +Lua dɛ pↄ́piia a gbãa yã́i. Dé mɛ́ yãdanɛde ũ láaàwai? +Wá nↄ̀sɛ i liaamao, wi kɛ̃ n zɛ́wao. +A nísi gbɛ̃̀wá, a fɛlɛ ń kibɛ gɛ́ táo, a tulalelɛ̀ maamaa. A a zĩnaↄ zĩ̀ bùsu zã̀zãu, a ázĩa bùsa e bɛdau. +Gbɛ̃́ pↄ́ n ń sɛ́ dṹniau n ń kpaaↄ, má tò aa n dↄ̃. N pↄ́ↄnɛ, ↄ̃ n ń kpaa. Aa n yã́ kũa, +Lá Kilisi gà a gbɛ̃nazĩnkɛ guu, ápiↄ à bee nↄ̀sɛ da sↄ̃, asa gbɛ̃́ pↄ́ gà a gbɛ̃nazĩnkɛ yã́ musu kɛ̃̀ duunawaɛ. +Kɛ́ aà zĩkabↄkũna è à gà, ↄ̃ à azĩa òo a fɛ̃ndaa sↄ̃, à gàaànↄ. +Ɔ̃ Dii Nisĩna ń gbá ĩ́ampakĩi, lán zu pↄ́ wà gɛ̀ńnↄ swadↄↄiↄwa. Màa n dↄaanɛ́, kɛ́ n e tↄbↄ yã́i. +Kɛ́ aa Isaili gↄ̃ɛ pↄ́ kà wɛ̃̀ bao ge aa dɛaↄ nào ualɛ ń ualɛo, Isaili pↄ́ kà zĩkaapiↄ +Ɔ̃ Saulu ò a zĩkɛnaɛ: N yãmaa ò. Wà gɛ́. Ɔ̃ aalɛ gɛ́ wɛ̃́lɛ pↄ́ Lua gbɛ̃́pi kuu. Kɛ́ aalɛ wɛ̃́lɛpi sĩ̀sĩ kṹ, aa kpàaũ ń wɛ̃́ndiaↄ, aalɛ gɛ́ ítↄi. Ɔ̃ aa ń lá aa mɛ̀: Guena ku bɛa? (Isaili bùsuu yãa, tó gbɛ̃́ lɛ́ gɛ́ yãgbɛai Luawa ì mɛ: Mↄ wà gɛ́ guena kĩ́i. Asa gbɛ̃́ pↄ́ wì o gbã ãnabi ↄ̃ wì o yãa guena.) +Ń beeo Dii i we Yudaↄ tↄ̀lↄzↄ̃̀o a zↄ̀blena Davidi yã́i, asa à lɛgbɛ̃̀ɛ̀ à mɛ̀ aà bui filia aↄ dↄ gↄↄpiiɛ. +Ma Dii ma mɛ̀, lá ma yã́ saɛ bee yìa gbɛ̃́piↄwa píi, màa má ń gba aafia lá ma a lɛgbɛ̃̀nɛ́wa. +Dii mɛ̀ à blɛ lúmá, í ble. Baa íɛ, à lú, í mi. +Ɔ̃ Lea mɛ̀: Minaɛ. Ɔ̃ à tↄkpàɛ̀ Gada. +Kɛ́ kí yã́pi gwà, ↄ̃ à vua gáaena pì mɛ̀n pla, ↄ̃ a ò gbɛ̃́ↄnɛ: Isailiↄ, á gɛa Yelusalɛũ kɛ̀ zài. Á Lua pↄ́ á bↄ́lɛ Egipin kɛ! +Tó gbɛ̃́ zàaĩna ge zu ge sã ge pↄpãle kpà a gbɛ̃́deewa gwai, tó à gà ge a gue kɛ̀ĩa ge wa kũ̀ gbɛ̃e i eo, +ń Bɛnimɛlao ń Bɛtalanao. Aa kaa dà ń kpàsaↄi. +Ɔ̃nↄyã kú ma lɛ́u, dↄ̃a ku ma sↄ̃u. +Ma nɛ́ↄ, Lua gbɛ̃́ↄn á ũ, a zĩblè ãnabi ɛgɛnapiↄwa, asa Lua Nisĩna pↄ́ kú á guu zↄ̃ↄ dɛ nisĩna pↄ́ kú dṹnia guula. +Gbɛ̃́ↄ pↄna lɛ́ dɛdɛ. Gbɛ̃́pii lɛ́ làasookɛ a nↄ̀sɛ guu Zãa yã́wa, tó aↄ dɛ Mɛsii ũ. +À bui píi bↄ̀ gbɛ̃́ mɛ̀ndo kĩ́iɛ, ↄ̃ aa ku dṹnia gola síiↄ̃ píiu. À dↄ̀aa gↄↄ dìlɛdilɛ bui píiɛ ń gu pↄ́ aaↄ kuu lɛ́o. +Mpi sↄ̃, yã́ pↄ́ ì kpaaĩ ń yã́ sĩande daanɛ́o onɛ́. +Za gↄↄ bee Pilati lɛ́ zɛwɛɛlɛ à aà gbaɛ, ãma Yuda gbãadeↄ wiilɛ̀ aa mɛ̀: Tó n gbɛ̃́pi gbàɛ, Sezaa gbɛ̃nan n ũo. Gbɛ̃́ pↄ́ azĩa dìlɛ kía ũ íbɛlɛsɛ̀ ń Sezaaoɛ. +Ɔ̃ à mↄ̀wanↄ guɛ beeu, à bùsuɛ bee kpàwá, bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diu. +Kɛ́ à bↄ̀ oosi, à gbɛ̃pãleↄ lè kálɛa, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́yãi á kálɛa la pã za kↄↄi? +Ɔ̃ ì si ta ge oo ge mↄ̀ oo guu, ↄ̃ saona ì pↄ́ pↄ́ saapi bↄ̀o sɛ a pↄ́ ũ píi. Màa aaì kɛ Isaili pↄ́ mↄ̀ Siloↄnɛ píi. +ↄ̃ à gbagbaa gbàɛ. Àlɛ vua, ìↄ gɛ́ le, ìↄ su la, e í gɛ̀ bà tↄↄlɛwa. +Ɔ̃ ma aà nà a gↄ̃pↄsɛpiↄnɛ ń ↄzĩ, Asili pↄ́ à lùańzipiↄ. +Ma yã́ beeↄ òɛ́, á gbɛ̃́ pↄ́ álɛ Lua Nɛ́ náaikɛↄ, kɛ́ àↄ dↄ̃ á wɛ̃ni láasai vĩ. +Ɔ̃ à a zↄnↄɛ Bila kpàwà nↄ ũ. Yakↄbu wùlɛaànↄ, +kɛ́ gbɛ̃e su pↄ́ yíao ge à pↄ́ lúo, mɛ́ i kɛ a seela pↄ́ dɛ wàipi tↄ́ ũ ge aà tↄ́ nimɛloo vĩ bàasio. +Edɛni, Miamɛ, Yesua, Semaia, Amalia ń Sekaniao mɛ́ aaìↄ dↄaàlɛ ń náaio saona wɛ̃́lɛↄ guu. Aa kpaalɛ̀ ń gbɛ̃́ↄnɛ gã ń gão nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ. +Kɛ́ í bↄ̀ ɛu, kí Nɛbukanɛza gbɛ̃́ↄ zĩ̀, ↄ̃ wà aà kũ̀ sùò Babɛli ń Dii kpɛ́ pↄ́ ↄdeↄ. À aà desɛ̃ Zedekia kpà Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ kía ũ. +Gↄↄ pↄ́ Abisaloũ ku, à gbɛpɛ̀lɛ azĩaɛ Kía guzulɛu, asa à mɛ̀ á nɛgↄ̃ɛ vĩo, mɛ́ á ye a tↄ́ gao. À azĩa tↄ́ kpà gbɛ pↄ́ a pɛ̀lɛpiɛ, ↄ̃ wìↄ sísi Abisaloũ Dↄngubↄ e ń a gbão. +Wɛ̃́lɛpi bàa kú ń ĩatɛ̃ ń mↄvuao gupuaɛ̀oo. Lua gawi mɛ́ lɛ́ wɛ̃́lɛpi pu, mɛ́ Sã dɛ a filia ũ. +Levii bui ɛ̀waasopi zↄ̃̀lɛ ń gↄ̃ɛpio, a gↄ̃̀ɛ̀ lá a nɛgↄ̃ɛwa. +À lìaaliaamanↄ ń guu, ↄ̃ ma wáↄ è dasidasi guzulɛu, aa giigàga maamaaɛ. +Ɛsɛdeↄ i fↄ̃ gɛ̀ Mↄizi kĩ́io sã́nɛpiↄ yã́i, asa à ń lé ń Egipiↄ píiɛ. +Má è tó má ye mà maakɛ, vãi mɛ́ ì dↄaamɛɛ. +Gugbãntoo ĩ́ana, fɛlɛ! Gɛↄmidↄkĩi ĩ́ana, káka su ma kaawa, a pↄ́ↄ gĩ na i ligua, ma yenzide i gɛ̃u, i a libɛ nanaↄ ble. +Saona pↄ́ aa buipãle nↄ sɛ̀ↄn kɛ: Yozada nɛ́ Yesua buiↄ ń a dãunaɛ beeↄ Maasea, Ɛliɛzɛɛ, Yalibu, Gedalia. +Gbɛ̃sãsãna dasiↄ lìgua dṹnia guu, aaì mɛ Yesu Kilisi i mↄ gbɛ̃nazĩna ũo. Gbɛ̃́ bee taaá gbɛ̃sãsãnaɛ, Kilisi ibɛɛɛ. +Gba dↄ̀aaɛ̀, ↄ̃ à gↄ̃̀ bòou gwã́ bee, à ì we. +Dii ku í pↄ́ daa dṹniaa musu, Dii ìↄ zↄ̃lɛa Kía ũ gↄↄpii. +Wá dↄ̃ kɛ́ ikoyãpiá Lua yã́ɛ. Mapi sↄ̃, dàaden ma ũ, má na duuna ↄzĩ. +Ma zangudeↄ i vlãnau ma aɛ, an ĩadama aↄ láaa vĩo. +O Isailiↄnɛ aali mↄnɛ ń nísi íwao dau pↄ́ ũ, kɛ́ a filiaↄ lí e aaↄ gupu. +Wà zĩ pↄ́ Salomↄↄ dànɛ́ kɛ̀ píiɛ, za gↄↄ pↄ́ wà Dii kpɛ́ ɛ̃ kpàlɛ e wà gɛ̀ a mìdɛò. Màa wà Dii kpɛdↄ̀ wa làa. +Isailiↄ bua pↄ́ káauↄ ń ń gba sɛ̃́iaↄ píi aaↄ dɛ saonaↄ pↄ́ ũɛ. Aali ń pↄ́wɛna káau tí kpá saonaↄwa, mí báaada ń uau. +A yã́ mɛ́ tò ma á gbɛ́a wà kↄ̃e mà oánↄ, asa gbɛ̃́ pↄ́ Isailiↄ wɛ́ dↄi yã́i wà mↄɛ bee kàia. +Ńsu ǹ n da vĩ̀i ge aà dãuna dã̀akpao. N da daɛ fɛ̃̀ɛɛɛ. +Tiasa málɛ gɛ́ Yelusalɛũ, lá Lua Nisĩna ma dauwa, yã́ pↄ́ a ma le we dↄ̃sai. +Bui ge bùsu pↄ́ a gbɛ̃́ↄ i Babɛli kí Nɛbukanɛza zuu sɛ à zↄbleɛ̀o, má buipi naɛ̀ a ↄzĩɛ, i ń wɛtã ń fɛ̃ndao ń nↄanao ń gagyão e aa gɛ midɛ. +Simɛↄ buiↄ i a lɛɛ do sɛ́, iↄ naa Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ pↄ́wa. +Gↄↄ pↄ́ Lua lɛ́ lɛgbɛ̃ Ablahaũɛ, lá gbɛ̃e ku dɛaàla aà lɛgbɛ̃ ń aà tↄ́oo, a yã́i a gbɛ̃̀ ń azĩa tↄ́o, +Ĩatɛ̃ ń mↄvuao a siakũ, saanaↄ tɛkɛ lↄo. +Piɛɛ lìli à ìwa pↄ́ Yesu yeaàzipi è tɛ́ńzi. Gbɛ̃́pi mɛ́ sↄ̃kpàlɛ Diizi, à aà là gↄↄ pↄ́ aalɛ pↄble gbɛ̃́ pↄ́ a aà kpámái. +Sɛa za Aloee wɛ̃́lɛu Aanↄ baa ń mɛɛwia pↄ́ kú guzulɛpiuo e Galada, wɛ̃́lɛe ku a gbãa dɛwálao. Dii wá Lua ń náwɛ̃ɛ wá ↄzĩ píiɛ. +Ulaũ nɛgↄ̃ɛↄá gↄ̃sa gbãa kàdↄ̃naↄnɛ. Aa nɛgↄ̃ɛↄ ń tↄũnaↄ vĩ dasi, aa kà basoplakwi. Gbɛ̃́piↄá Bɛ̃yãmɛɛ buiↄnɛ ḿpii. +Báaadeↄn á ũ, kɛ́ á wɛ́ lɛ́ gue, mɛ́ á swã́ lɛ́ yãma. +Maliama Madelɛni kú ń guu ń Zaaki ń Yosɛfuo da Maliamao n Zebedee nɛ́ↄ dao. +Kɛ́ Siliↄ aà kɛ̀ĩa, ↄ̃ à ɛ̀a tà Yezɛlɛɛ e à gbã́gbã. Ɔ̃ Yehu ò a gbɛ̃́piↄnɛ: Tó a zɛmanↄɛ, ásu to gbɛ̃e bↄ wɛ̃́lɛu à gɛ yã́pi baokpa Yezɛlɛɛo. +Yãpãsĩ fɛ̀lɛ vãikɛnaↄ gbɛ̃go ũ. An gbɛ̃e a bↄo! Bílapi gbɛ̃e a bↄo! Ɔdee a bↄo! An bɛɛɛdee a bↄo! +Ɔ̃ vĩa gbɛ̃́piↄ kũ̀, an nisĩna vùa, aa òɛ̀: Bↄ́ yã́ ń kɛ̀ màai? Gbɛ̃́piↄ dↄ̃̀ kɛ́ àlɛ bàalɛ Diiɛɛ, kɛ́ a ònɛ́ beewa yã́i. +Ńsu ĩada nzĩawa ↄ zↄ̃ↄ ea yã́io, ǹ nzĩa ↄ̃nↄ tó. +Tó aà gↄↄ pà, à gà, má aà bui pↄ́ bↄ̀ aà plɛue sɛ lɛsĩ, mí aà kpa kpalau. +Wa liaamazi dasidasi lán zugaaeↄwa, wa pooamazi lán Basana zuswanaↄwa. +Ma yenzide, mↄ kpakpa, ní kɛ lá tue ge bùasan bↄlↄna ì kɛ sĩ̀sĩ pↄgĩnadeↄ musuwa. +a yã́ mɛ́ tò duunapi aↄ dɛɛ́ lán gĩ̀ lɛsĩ paaa kↄ̃́ↄdↄa pↄ́ a kwɛ́ kpóokpoo kã́ndowa. +Dii, má ye n kpɛ́ pↄ́ niↄ kuuzi, gu pↄ́ n gawi ì pilau. +Ɔ̃ Ɛlizi ò Geaziɛ: Ǹ n ula kãaa ǹ kṹ. Ma lípana sɛ bàalɛ. Tó n kpaaũ ń gbɛ̃eo, ńsu fↄkpawào. Tó gbɛ̃e fↄkpàma sↄ̃, ńsu weo. Gɛ ǹ ma lípanapi di nɛ́pi oaa. +Gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ gↄ̃ Lua pↄ́ ũↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ń kɛ Luapi pↄ́ ũo an de doũɛ. A yã́i tò aà ń sísia a dãunaↄ ũ lí aà wí kṹo. +Ɔ̃ Yosɛfu fɛ̀lɛ gwãasĩna, à nɛ́pi sɛ̀ ń a dao à tàńnↄ Egipi. +A tò lougbɛ ń vɛ̃ɛbuↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ, a zàaĩana ń kaa líↄ ɛ̀ɛ. +ní koezↄ̃i. Bòo kpákpai, ní gbà lɛsĩↄ da ǹ liai, ní bùsu kálɛkalɛ a bĩ́iↄ saɛ, ní bĩ́igboobↄↄ kálɛ ǹ liai. +Wa duunakɛ̀ wa yãvãikɛ̀. Wa tàaekɛ̀nɛ, wa zãnɛ yã́wa. Wa bↄ yã́ pↄ́ ń dìlɛↄ ń n ikoyãↄ kpɛ. +Màa wà yã́ káau bãdɛ̀, kɛ́ a gbãao mɛ́ a ku a kee lɛ́io. +e ma gɛ suò ma mae bɛ aafia, ńyↄ̃ↄ dɛ ma Lua ũɛ. +wà onɛ ǹ sùuukɛwanↄ ń wá tàaeo ń wá duunao, asa wa vãikɛ̀nɛɛ. N yã́ na! Sùuukɛwanↄ ń wá tàaeↄ. N mae Lua zↄ̀blenaↄn wá ũ. Kɛ́ Yosɛfu yã́pi mà, à ↄ́ↄlↄ̀. +Ásuli kↄ̃ tàae eo, Lua a á tàae e sↄ̃o. +Asa á bↄlɛ ń pↄnao, wa dↄaaɛ́ ń aafiao, gbɛ̀sĩsĩↄ ń sĩ̀sĩↄ koo pũna ń gulao á aɛ, sɛ̃̀ali píi a ↄtaalɛ. +i gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ vĩakɛ gaɛ aa gↄ̃̀ a zↄↄ ũ e ń wɛ̃ni lɛ́uↄ bo. +A yã́ mɛ́ tò gↄ̃ɛ ì go a de ń a daowa, ì na a nawa, ↄ̃ aaì gↄ̃ lán sàwakula ń gbalaowa. +Kɛ́ Lea è a nɛi zɛ̀, ↄ̃ à a zↄnↄɛ Zilipa kpà Yakↄbuwa nↄ ũ sↄ̃. +E ń a gbão i ázĩa busao, á ma vĩa vĩo. I tɛ ma ikoyã ń yã́ pↄ́ má dìlɛ á deziↄnɛↄzio. +Ma á zĩ́ pↄkɛkɛi gua pↄ́ i zĩkɛuo. Gbɛ̃pãleↄ mɛ́ zĩkɛ̀ we, ↄ̃ álɛ ń zĩ ài ble. +Ãnusu pↄ́ wà luakukĩi ń a suunao zɛbↄↄ pìò gbia kà tↄnu àaↄ̃. Zɛbↄpi mɛ̀n basↄoↄ gbia tↄnu àaↄ̃ɛ. A mɛ̀ndo gbia kà kiloo baakwi. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa yeiↄ, gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ píi, aa mↄ̀ ń yàbaaↄ ń swã́liↄ ń tãanaↄ ń zãↄ ń nↄamblebↄ pↄ́ wa pì ń vuaoↄ píi. An píi aa ń vua kpà Diiwaɛ. +Àↄ kũa á sↄ̃u gbã, íↄ dↄ̃ kɛ́ Dii mɛ́ Lua ũ musu ń zĩ́lɛo, a pãlee kuo. +A yã́ mɛ́ tò málɛ onɛ, a yemazi maamaa kɛ́ aà duun zↄ̃ↄ kɛ̃̀wà yã́iɛ. Gbɛ̃́ pↄ́ wà aà kɛ̃̀ ń a yↄↄnao sↄ̃, aↄ ye adei yↄↄnnↄ sↄ̃ɛ. +Lá gu lɛ́ dↄ Yesu ìↄ yãdanɛ́ Lua ua. Ɔ̃ saonkiaↄ ń Mↄizi ikoyãdanɛdeↄ lɛ́ aà wɛ sãnu ń gbɛ̃zↄ̃ↄↄ, +Isailiↄ ò Gedeↄ̃ↄɛ: Gↄ̃ wá kía ũ ń n buiↄ. Ḿmɛ n wá bↄ́ Madiãↄ ↄzĩ. +Levii bui pↄ́ aa pↄ̀ↄbↄzã kɛ̀mɛɛ gↄↄ pↄ́ Isailiↄ sã́sãa, aa zã̀ ma yã́wa, aa tɛ́ ń tã́aↄziↄ ń duuna gbɛe. +Ì yão kpã́sã tↄↄlɛ, aà yã́ ì ká ń bao. +Ɔ̃ à gɛ̀manↄ a ua bĩ́ibↄlɛ pↄ́ kú gugbãntoo oi guu. Ma nↄɛↄ è kálɛ we, aalɛ Tamuzu ↄ́ↄlↄ. +Lua ì fɛlɛmanↄ ń pↄfɛ̃o, ì ma zↄ̃ɛzↄ̃ɛ, ìↄ a swaa lↄlↄmɛɛkↄ̃wa, ma ibɛɛpi ì wɛbiibiia. +Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi ɛ̀a lɛ́ tá Yelusalɛũ ń pↄnao, Yosafa mɛ́ dↄaaa, asa Dii tò aa pↄnakɛ̀ ń ibɛɛↄ yã́ musuɛ. +Wá gbɛ̃zↄ̃ↄↄ ń wá bùsudeↄ mɛ̀ wà kũ̀sũa sɛ́, wí mↄ́ wà á le wà oɛ́ á zↄ̀blenaↄn wá ũ. A yã́ mɛ́ tò à lɛdoũkɛwanↄ. +Beewa ikoyãpi kua adoa, mɛ́ yã́ pↄ́ Lua dìlɛpi kua adoa, a zɛ́ vĩ mɛ́ a maa. +Sĩanaɛ, wá busɛ! À kɛ̀mɛɛ wí ũ! Ãma pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ kũa àlɛ a wↄ́ↄ kɛ, má kũa sↄ̃ɛ. Málɛ o mìsaikɛ guuɛ. +Mɛlali bui Osa nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: A sɛ̃́ia Simɛli, ãma nɛ́ sɛ̃́ia no, aà mae mɛ́ aà dìlɛ yoa ũ. +Ɔ̃ Natã yã́pi dàu a sìu Davidiɛ lá Dii òɛwa píi. +Wɛ̃ ń wɛ̃o gɛ̃n àaↄ̃ á gↄ̃ɛ píi lí mↄ́ dikpɛkɛi mapi ma Dii á Luaɛ. +Mpi Dii, ńyↄ̃ↄ wá dↄ̃́a gↄↄpii, ńyↄ̃ wá sí gbɛ̃́ bee taaↄwa. +Ezekia Dii Isailiↄ Lua náaikɛ̀, Yudaↄ kíae muaaaànↄo, an gbɛ̃́ pↄ́ dↄ̀aaɛↄ ge an gbɛ̃́ pↄ́ tɛ́ aà gbɛaↄ. +Má swe pɛ́ńzi, mí ń kãaa, má ń boɛ, aaiↄ dasi lán yãawa. +À uapi yↄ̃̀, a gbã̀a ń a yàasao sáasaaɛ gã̀sĩsuu basↄobasↄo. Lua kpɛ́ kpɛɛlɛ ↄ̃ saokĩipi kuu. +Ma nɛ́, tó n ma yã́ sì, mɛ́ n ma yãdilɛaↄ kũa n sↄ̃u, +Aà ìwaↄ yã́pi kã̀ Davidiɛ a swã́wa, ↄ̃ a ònɛ́: Gↄ̃a kíanɛ zã́ ũ á yã́ àa nɛe? Táaa taasiden ma ũ. +A ku Yelusalɛũ, asa ìↄ pↄble ń kío gↄↄpiiɛ. Aàpiá ɛɛɛ. +ń Yesu pↄ́ dɛ Luabaakuańnↄ gbɛzã kↄ́ↄ ũo ń aà au fã́fãa pↄ́ lɛ́ yã́ gbia o dɛ Abɛli pↄ́ao. +Saona i pↄ́piↄ kpasa saokĩiwa blɛ ũ pↄ́ pↄ́ wì a pↄ́ nísika Diiɛ tɛ́u a gĩ ì kɛɛ̀ na ũ. A nísi ìↄ dɛ Dii pↄ́ ũ píi. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ yãonɛ́, zĩnapi kà. Ɔ̃ kípi kà à mɛ̀: Dii mɛ́ yã́ɛ bee yìawá, bↄ́yãi ma wɛ́ dↄaàzi lↄi? +Ɔ̃ Elodi saanyãdↄ̃naↄ sìsi asii guu, à saanapi bↄgↄↄ sã́asã gbɛ̀amá. +Gbɛ̃́ↄ, baona pↄ́ má kpàɛ́ á sì a zɛò ↄ̃ má ye mà ɛa dↄágu. +Mↄizi ònɛ́: Ásu to vĩa á kṹo. À zɛ tɛɛɛ, í e lá Dii a á suaba gbã, asa Egipi pↄ́ álɛ ń e gbãɛↄ, á ń e bau lↄo. +Lá súɛlɛ ì gɛ̃ ń ĩ́anao, kɛnɛ́ màa, Lua, lá zↄ́ nísi ì yↄ tɛ́ saɛ, vãikɛnaↄ midɛ n aɛ màa. +Ɔ̃ Salatiɛli nɛ́ Zolobabɛli ń saonkia Yesua, Yozada nɛ́o ń gbɛ̃́ kↄ̃napiↄ píi Dii ń Lua yã́ pↄ́ ãnabi Age òpi mà, asa Dii an Lua mɛ́ aà zĩ̀. Gbɛ̃́ↄ Dii vĩa vĩ. +Wá o kpelewa ni? Yãvãi ku Lua kĩ́i yã̀? Aawo bá! +Ma gi Samalideↄ zugaaei, ma pↄ pàńzi. Kua gbãlɛsai aↄ ń fu e bↄɛ ni?ń pↄkasaↄ kɛ̃̀kɛ̃, aa ɛ̀a sù Ezekiapiwa aa zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ yã́pi dàu a sìuɛ̀. +Gↄ�� pↄ́ í dà dṹniaa, Nↄee wɛ̃̀ ↄ̀aa àaↄ̃ɛ. +A wɛ̃̀ bao plasaide guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aa síiↄ̃ ń baakwi ń plao (832). +Asa Dii ↄ̃ wá pↄ ì kɛwà na, wá aà tↄ́ pↄ́ a kua adoa náai vĩ. +Tó i Dii á Lua yãmao, baa ń á dasi lán saanaↄwa kɛo, á gↄ̃ bílao. +Gbɛ̃́ kĩni pↄ́ aai gaga ĩa bee musuoↄ, aai nↄ̀sɛlilɛ aa pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ yã́ tòo. Aa gì lɛ́ kúlɛ tã́aↄnɛ ń pↄ́ pↄ́ aa kɛ̀ ń vuao ń ã́nusuo ń mↄgotɛ̃o ń gbɛo ń líoↄnɛ. Pↄ́piↄ lí gueo, aali yãmao, aali táao sↄ̃o. +Ma Dii má ò Zolobabɛliɛ, sↄ̃dilɛ! Má ò saonkia Yesuaɛ, sↄ̃dilɛ! Má ò bùsu gbɛ̃́ kĩniↄnɛ píi, à sↄ̃dilɛ! Ma Dii mámɛ má ò. À zĩpi kɛ, asa má kúánↄ. Ma Dii Zĩgↄ̃de mámɛ má ò. +À luabɛ pↄ́ↄ gbagbakĩiↄ bò Dii uaↄ guu píi. +Gↄ̃ɛↄ, á baade líↄ ye a nazi. Ásu àↄ pãsĩńnↄo. +Babɛlideↄ kṹkũa kↄ̃fĩ a tↄↄlɛ lualua, bui píi a ń wii maɛ. +Ń beeo á ga gbɛ̃nazĩna ũɛ, á kpagua lán kía pãleↄwaɛ. +Tó wa mↄ Amↄniↄ lè, wásu íbɛlɛsɛńnↄ wà ń lɛ́ wɛo, asa á ń bùsu saaloe kpáwáo. A kpà Lↄtu buipiↄwa à gↄ̃̀ ń pↄ́ ũɛ. +Asa Falisiↄ ń Yudaↄ píi aa ń deziↄ fɛlɛkaayã kũaɛ, aali pↄble ↄpia ń gbãbↄio saio. +Ma ↄlɛ̀lɛnɛ́ guwaiwaiu lↄ ma mɛ̀ má gɛ́ńnↄ bùsu pↄ́ ma a lɛgbɛ̃̀nɛ́ ma mɛ̀ má kpámá guuo. Vĩ ń zↄ́o di bùsupiuɛ, a maa dɛ bùsu píia. +Lua ì yão gɛ̃n doɛ, ìli a gbɛsisio. +aalɛ o ń lↄↄ gbãao: Sã pↄ́ wa dɛ̀ kà wà iko dↄ̃ɛ̀ ń àizɛɛo ń ↄ̃nↄo ń gbãao ń bɛɛɛo wí aà táasilɛ wà aà tↄbↄ. +Gbɛ̃́ pↄ́ Yesu náai vĩ Mɛsii ũ, Lua mɛ́ ade ì. Gbɛ̃́ pↄ́ ye dei ye nɛ́iɛ lↄ. +Yesu ìwaↄ kɛ̀ lá a dànɛ́wa, aa Gɛ̃amusu blɛble sↄukɛ̀. +Ɔ̃ Amazia i swã́sɛio. Bee bↄ̀ Lua kĩ́iɛ, kɛ́ à e Yudaↄ na Yehoasiɛ a ↄzĩ, kɛ́ aa kɛ̀ Ɛdↄũↄ tã́aↄnɛ kɛ̀kɛ yã́i. +N mɛ̀ dé mɛ́ lɛ́ zɛzↄ̃ ↄ̃nↄɛ dↄ̃saii? Sĩanaɛ, ma yã́ pↄ́ má a gbadↄ̃o ò, yãbↄnsaɛ pↄ́ dɛ ma dↄ̃ala. +Á nↄɛ pↄ́ á kú niɛniɛↄ á gↄ̃ ń bílio zii maai, asa vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃a aↄ kuo, ésekɛkɛa a kɛo. +aa mɛ̀: Dee mɛ̀ á fↄ̃ Lua kpɛ́ wí, í ɛa dↄ gↄↄ àaↄ̃ɛ sɛ́! +À bùsupi kpaalɛ ń gbɛlaao ń bↄ̀mↄ pↄ́ nɛì á guuↄ sãnu. À ń dilɛ á Isaili bùsudeↄ ũ, í ń da á Isaili buiↄ kpaalɛ guu. +Ɔ̃ à ń kálɛ kpɛ́pi kpɛau. An gã̀sĩaↄ poopooa, a kpɛapi guoguo. +Gwãasĩn doũpi à nↄ̀ↄpi kpátɛa, í só ń kàao ń lá kĩ̀são. +Manↄa ò a naɛ: Wá gaɛ, asa wa wɛsì Lualɛɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ ò Yesuá Lua Nɛ́ɛ, Lua ku aà guu, mɛ́ ade ku Lua guu. +Gbɛ̃nazĩna ì gusia yá, ì tↄↄlɛ yↄɛ e a lɛ́ lɛ́u, ì gbɛ pↄ́ kú gusia níiniiu wɛɛlɛ. +À mikɛ̃ nↄdãakpaawa. Duun pãle pↄ́ gbɛ̃́ ì kɛ píi, ì kɛ mɛ guu yã́ no. Nↄdãakpana sↄ̃ ì yãi a mɛɛ. +Tó álɛ sáaukpa saoa, àli o a zɛ́wa, mí sí. +Tó gbɛ̃e zã̀ yã́wa à duunakɛ̀, aàli blè núnu wɛ̃dona kpa duun awakpabↄ ũ, +Dii tò wa dↄ̃̀ a zĩblè, à a gbɛ̃suabaa gbãa ↄ̀lↄ bui píiɛ. +Falaↄ̃ↄ aà là à mɛ̀: N ka wɛ̃ ũmai? +Kɛ́ gu dↄ̀, yã́kpalɛkɛnaↄ dↄaiↄ zĩ̀ aa gɛ o wà gbɛ̃́piↄ gbaɛ. +Mi gↄ̃ɛↄ ń nↄɛↄ wíwinnↄ, nɛ́fɛ̃nɛn gbɛ̃zↄ̃ↄ, ɛ̀waasoↄ ń wɛ̃́ndiaↄ píi. +Aaì tↄbↄ gↄↄpla, ↄ̃ aaì sãalɛ, aaì wulɛ ga lán gbɛ̃́piiwa, aaì mipɛlɛ lán ése sáowa. +Mɛlali buiↄ dↄaana Asaia ń a gbɛ̃́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do ń baooↄ. +A ònɛ́: À laaidↄ yã́ pↄ́ álɛ kɛwa, asa i kɛ gbɛ̃nazĩna álɛ kɛɛ̀o, Diiɛ. Aↄ kúánↄ á yã́gↄ̃gↄ̃anɛ guuɛ. +ↄ̃ Lasɛli mɛ̀: Ma dɛ̃ɛ zↄ̃ↄ kà ń ma vĩ̀io, ma dɛ̃ɛnɛ̀, ↄ̃ à tↄkpàɛ̀ Nɛfatali. +Ãma wá dↄ̃ kɛ́ gbɛ̃e lí bↄ maa zĩkɛa ikoyãpiwa yã́io, sema Yesu Kilisi náaikɛa ado bàasio. Baa wápiↄ, wa Kilisi Yesu náaikɛ̀, kɛ́ wà e bↄ maa wá Kilisi náaikɛapi yã́iɛ, i kɛ zĩkɛa ikoyãpiwa yã́i no, asa gbɛ̃e lí bↄ maa zĩkɛa ikoyãwa yã́io. +À ↄ́ↄlↄ ń pↄsiao ń wɛ̃nao. À á yaalↄ lilɛ ↄↄlↄ ũ, í á pↄna lilɛ pↄĩi ũ. +Labã mɛ̀: Ma aà kpaama sì dɛ mà kpa gbɛ̃pãlewala. Ǹyↄ̃ ku ma bɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa zɛ̀ ń Egipi taao wà gɛ zↄ̃lɛ weↄ, wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ ń nↄanao ń gagyão. An gbɛ̃e a bↄo, aa bↄ yã́ pↄ́ má yíamá fòouo. +Ɔ̃ Yuda ò a gbɛ̃́ↄnɛ: Tó wa wá dãuna dɛ̀, mɛ́ wa aà dɛa ùlɛ, bↄ́ ài wá ei? +Gbɛ̃eↄ lɛ́ Lua ua yão, aa mɛ̀ wà a kpɛ́ↄ kɛ̀kɛ maa ń gbɛ̀ kɛfɛnaↄ ń pↄ́ pↄ́ wà Lua gbàↄ, ↄ̃ Yesu mɛ̀ +Bee gbɛa wa ɛa da Basana bùsu zɛ́u. Ɔ̃ Basana bùsu kí Ogu bↄ̀ dàwálɛ ń zĩo ń a gbɛ̃́ↄ píi Ɛdɛlɛi. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii náai vĩ mɛ́ ìli zɛ ń waladeↄ ń tã́agbagbanaↄo ũ. +Lá má kɛ̀ Kaakemiɛ, má kɛ̀ Kalenↄɛɛ. Lá má kɛ̀ Amataɛ, má kɛ̀ Aapadaɛɛ. Lá má kɛ̀ Damasiɛ, má kɛ̀ Samaliɛɛ. +Ɔ̃ má mà, a ò gbɛ̃́ kĩniↄnɛ à mɛ̀: Àↄ tɛ aà kpɛ, àↄ wɛ̃́lɛ kɛɛlɛ, íↄ gbɛ̃dɛdɛ ń wɛgwasai ń kɛ̃́sai. +Taasisi góilɛnaↄ n laaↄ sɛa, ń kãa, n tↄbↄ̀ ísia guo maamaa. +Ɔ̃ Mↄizi ò Aalonaɛ: Yã́ pↄ́ Dii òn we à mɛ̀, á tó gbɛ̃́ pↄ́ sↄ̃̀aziↄ dↄ̃ kɛ́ a kua adoa, i tↄbↄ gbɛ̃́pii wáa. Ɔ̃ Aalona nílɛ. +Nɛfatali bui dↄaanaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoɛ ń ń ìwaↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ baakwi ń soplao (37.000), baade ń a sɛ̀ngbaoo ń a sↄ̃nao. +Kɛ́ aa ikoyãpi mà, aa buipãleↄ bↄ̀lɛ ń guu. +Ápiↄ sↄ̃ à pↄnakɛ màa, wí kɛ sãnu. +Malesadeↄ, Dii a mↄ́wá ń gbãamↄnɛdeo, Isaili bɛɛɛdeↄ gɛ gɛ̃ Adulaũ gbɛ̀ɛu. +Nↄɛpiá buipãleɛ, wà aà ì Silifinisi bùsuuɛ. À wabikɛ̀ Yesuwa aà tã́a goɛ a nɛ́wa. +Tó n gbɛ̃́deepi bɛ ku kãio, ge tó ń aà dↄ̃oɛ, pↄ́pi dilɛ n bɛ e aà mↄ̀ wɛɛlɛi, ní gbasa ǹ kpawà. +Ɔvãi ku vãikɛnaↄ ua e tia ń zaa mↄafilide pↄ́ dɛ láaipↄ ũo. +Ɔ̃ Yesu òɛ̀: Tó ń gba pↄ́ Lua ì danɛ́ dↄ̃ ń ma gbɛ̃́ pↄ́ málɛ í gbɛamao, dↄ̃ ń gbɛ̀aa, mí n gba í wɛ̃nide. +Ɔ̃ à lɛdìlɛ Isailiↄnɛ à mɛ̀: Tó Lua mↄ̀ á gwai, à tá ń ma gɛwao we. +Pↄ́ kú tɛ́pi guu, a dɛ lán pↄ́ bɛ̃́ɛ mɛ̀n síiↄ̃ↄwa, an taa bↄ̀ gbɛ̃nazĩnawa, +Ɔ̃ Dii òɛ̀: Ǹ n laai kpálɛ! Ńsu to vĩa n kũo. Ńyↄ̃ gao. +À blɛ kĩ̀sã òomɛɛ, à ma kaka ń gↄ̃io. +Ɔ̃ Yesu dàńlɛ gↄ̃̀ↄ, à fↄkpàmá. Kɛ́ aa sↄ̃̀aàzi, aa kùlɛɛ̀, ↄ̃ aa ↄnà aà gbakpɛawa. +Yã́ bee oa gbɛa à kùlɛ a kosowa ń ń baade píio, aa wabikɛ̀. +Levii bui pↄ́ Mↄizi ń Aalonao ń nao daɛdaɛ lá Dii òwaↄn we. Sɛa za nɛ́ mↄ doↄwa, aa gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bao ń plaoɛ (22.000). +Ɔ̃ Balaaũ ò Balaki zĩnapiↄnɛ à mɛ̀: Baa tó Balaki ã́nusu ń vua pↄ́ kú a bɛo kpàa píi, má fↄ̃ bↄ Dii ma Lua yã́ kpɛo, baa yↄↄ. +À laaidↄ maakɛa ń gbɛ̃kɛkɛakↄ̃ɛowa. Sa bee taa oa mɛ́ ì ka Luagu. +Ãma má yã́ pↄ́ kú sĩana taalau onɛ gĩa. Gbɛ̃e zɛamanↄ kíapiↄ yã musuo, sema á Isailiↄ malaika kía Misɛli bàasio. +Kɛ́ má kú ń gbɛ̃́ busɛↄ, ma busa kɛ́ aa ma yã́zɛ e yã́i. Mi gↄ̃ pↄ́pii ũ gbɛ̃́piiɛ, baa lá à kɛ̀ píi, kɛ́ mà e ń gbɛ̃eↄ suaba. +Á ɛ̀waasoↄ sↄ̃, à misiilɛ gbɛ̃zↄ̃ↄↄnɛ. Ápii à ázĩa busakↄ̃ɛ, í dↄkↄ̃lɛ, asa: Lua ì íbɛlɛsɛ ń gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa sɛ lɛsĩo, mɛ́ a gbɛ̃kɛ vĩ ń gbɛ̃́ pↄ́ ì azĩa busao. +Asa i kɛ Davidi mɛ́ fɛ̀lɛ gɛ̀ luabɛo, à mɛ̀: Dii ò ma Diiɛ aà zↄ̃lɛ a ↄplaai +To wí ma wɛtãnaↄ kṹ, mapi sↄ̃, ńsu to wí ma kũo. To sↄ̃ kɛ̃́ńgu, mapi sↄ̃, ńsu to sↄ̃ kɛ̃maguo. Ǹ ń ká yãpãsĩpi gↄↄwa, ní ń wíwi e lɛɛ pla. +Aa wúlɛa ń nɛgↄ̃n gyafↄↄde pↄ́ aa tà bɛdau ń ń zĩkabↄↄ. Wà ń fɛ̃ndaↄ kàlɛ ń mi zíɛ, wà ń sɛ̀ngbaoↄ kùlɛ ń gɛↄwa. Nɛgↄ̃napiↄ tò sↄ̃ kɛ̃̀ dṹnia gbɛ̃́ↄgu. +Kelubu nɛ́ Ɛzali mɛ́ buazĩkɛnaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ. +Ezekia gbãakpà zĩnapiↄzi, à gɛ̀ńnↄ a làasiu, à a ã́nusuↄ ń vuaↄ ń pↄ́ gĩnanaↄ ń nísi maao ↄ̀lↄnɛ́. À gɛ̀ńnↄ a zĩka suli zu ge sã kòlokpa ń a nɛ́o gↄↄ doũ zĩ́o. +Abinɛɛ gbɛ̃́ↄ zĩ̀ Davidiwa ń a tↄ́o a òɛ̀: Dé mɛ́ bùsu vĩi? Wà lɛdoũkɛ, mí dↄnlɛ, kɛ́ Isailiↄ e nama ḿpii. +N bↄwanↄ bùsu pↄ́ vĩ ń zↄ́io diu, kɛ́ wà gaga guwaiwaiuɛ. Bee i mↄmao, ↄ̃ ń ye ǹ gbãablewá lↄa? +Ɔ̃ ma aà là, dé nɛ́n aà ũi? À mɛ̀ Bɛtuɛ nɛ́n a ũ, Milika ń Nakↄↄo tↄũna. Ɔ̃ ma tãanadàɛ̀ a níu, ma zã dàɛ̀ a ↄↄwa. +Ma Dii ma mɛ̀ mↄ ń mↄo, kã́mabogↄↄzĩ ń kã́mabogↄↄzĩo, bui píi aliↄ mↄ kúlɛi ma aɛ. +Bↄ́ málɛ e wei? Má è vĩa ń zĩgↄ̃ↄ kũ̀, aalɛ pↄ̀ↄbↄzã kɛ, wà zĩblèmá, aalɛ tílɛ, aalɛ ń kpɛ gwao, vĩa pↄ́ↄ liaańzi. Dii mɛ́ ò. +N gɛɛ dɛ lán gbɛafu pɛɛwa n sálana fòou. +Kɛ́ wa ka Yelusalɛũ, Yesudeↄ wá sí ń pↄnao. +Ma gbɛ̀sĩsĩↄ gwà, mà è aalɛ lualua, sĩ̀sĩↄ sↄ̃ aalɛ deedee píi. +Aaì maa fĩabomɛɛ ń vãio, maa má tɛ́i, ↄ̃ aa íbɛlɛsɛ̀manↄ. +Kɛ́ Yesu ònɛ́: Mámɛ má aà ũ, ↄ̃ aa ɛ̀a kpɛkpɛ aa bↄ̀lɛlɛ. +Ampiↄ sↄ̃ aa vãikɛ̀ dɛ ń dezipiↄla, an baade nↄ̀sɛvãi mɛ́ dↄaaaɛ̀, an swã́ gbãa, aali ma yãmao. +Ɔ̃ Lua yãò Nↄeeɛ à mɛ̀ +À táabũnu kɛ̀ mɛ̀n kwi, a kàlɛ Lua kpɛ́u, mɛ̀n sↄo ↄplaa oi, mɛ̀n sↄo zɛɛi. À ta auɛlɛbↄↄ pì ń vuao mɛ̀n basↄo. +Aaì ua bṹu gbɛ̃́ↄ ↄ̃̀ↄkpa. A maa wà lɛsↄkpanɛ́. Aaì yã́ pↄ́ dɛ wà danɛ́o danɛ́ ↄbɛ̃ɛea y��́i. +N duun dasiↄ ń n tágɛa dↄ̀ↄsaiↄ yã́i n gbãsĩsaikɛ ↄ̃̀ↄkpà, ↄ̃ má tò tɛ́ bↄ̀ n guu, à kũ̀ma, ↄ̃ n gↄ̃ túfu ũ tↄↄlɛ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ n gwaↄ aɛ. +Beewa mɛ kpaalɛao, a guↄ kↄ̃ yã́ dↄ̃. +ↄ̃ nisĩnae bↄ̀ mↄ̀ zɛ̀ Dii aɛ à mɛ̀: Má gɛ kↄ̃nikɛɛ̀. Ɔ̃ Dii aà là à mɛ̀: Ńyↄ̃ kɛ kpelewa ni? +kɛ́ wà e pↄ́ kua gbãlɛsai ge gbãlɛa gↄↄ dↄ̃. A yãdilɛaↄn we. +blɛ pↄ́ a blè a li aà nↄ̀sɛu, i gↄ̃ aà mɛu mlɛ̃̀ sɛwɛ ũ. +Ɔ̃ Ziba ò kípiɛ: Yã́ pↄ́ ma dii kí ò mapi n zↄ̀blenaɛ, má kɛ píiɛ. Ɔ̃ Mɛfibosɛ ìↄ pↄble ń kípio, à gↄ̃̀ lán kíanɛↄ dowa. +Ɔ̃ ɛ̀waasopiↄ wèwà wàTó má pilakĩi vĩ gbáau yãaɛ lé, má a gbɛ̃́ↄ to we mà gɛ́ weɛ, asa gbãsĩkɛnaↄnɛ ḿpii, náaisaideↄ gãliɛ. +Kɛ́ à ã́nusupi sↄ̀aa a daɛ, ↄ̃ aà dapi mɛ̀: Ma ã́nusuɛ bee dìlɛ Dii pↄ́ ũɛ, wi tã́a píò, wi ado kásaonɛ. Má ɛa kpamaɛ. +Má íkaka aà kíaↄnɛ ń aà ↄ̃nↄnaↄ ń aà dↄaanaↄ ń aà gbãadeↄ ń aà nɛgↄ̃naↄ, aaiↄ io vusai gↄↄpii. Ma Dii mámɛ má ò. +Gↄↄ bee wa yãadańnↄ, an yã́ i gↄ̃ wɛ̃nalɛ ũ wa mɛ: Wà wá ásookɛ̀, wà wá gbɛ̃́ↄ bùsu sìmá, wàlɛ wá bugbɛↄ kpaalɛkↄ̃ɛ ń luayãdↄ̃nsaiↄ. +Mↄafili kú vãi wàaipanaↄ sↄ̃u, gbɛ̃aafiawɛɛlɛnaↄ mɛ́ pↄna vĩ. +Baa ń á vãikɛo, lá á pↄmaa kpaa á nɛ́ↄwa dↄ̃, á Mae pↄ́ kú musu a a Nisĩna kpa gbɛ̃́ pↄ́ a wabikɛ̀wawao lé? +Ɔ̃ Dii òmɛɛ: Ń è wásawasaɛ, asa málɛ wɛ́tɛ ma yã́i, kɛ́ à e papa yã́iɛ. +Aaì lua buai aa símá, aaì wɛdↄ kpɛ́i aa kɛ ń pↄ́ ũ. Aaì gbãamↄ gbɛ̃́ɛ, aa aà bɛ ge aà túbi síwà. +Ɔ̃ Mↄizi pↄ pà zĩgↄ̃ dↄaana pↄ́ lɛ́ su ń zĩoↄzi, gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄoↄ dↄaanaↄ ń gbɛ̃ↄn basↄobasↄoↄ dↄaanaↄ. +Ma sↄu mà mà wemá, ↄ̃ gbɛ̃e i ma gbɛao, má kɛ̀ wà ma e, ↄ̃ gbɛ̃e i ma kĩ́i wɛɛlɛo. Má ò bui pↄ́ lɛ́ ma sisioↄnɛ: Má kɛ́! Má kɛ́! +Wili yã́ pↄ́ a to gbɛ̃́ fu kɛo, kɛ́ wasu wá zĩ sãa eo yã́i. +Wì vɛ̃ɛ dafu ká báa tùu dafu guuɛ. +Ɔ̃ n Zefaniapi là, bↄ́ mɛ́ tò i Anato gbɛ̃́ Zelemii pↄ́ lɛ́ ãnabikɛkɛnɛ́ wɛtão ni? +Á dé mɛ́ kú tia a ma kpɛ́ dↄ̃ ń a gawi káauoi? A tia pↄ́ɛ bee dɛɛ́ kpelewai? Á ea guu a dɛɛ́ pↄe ũo yã̀? +Kɛ́ aa bↄ̀lɛ lɛ́ gɛ́, aa kpàaũ ń Silɛni gbɛ̃́ pↄ́ wì mɛ Simↄↄo. Aa teasi dàɛ̀, ↄ̃ à Yesu lipãakↄ̃a sɛ̀. +Íkakĩipi gèele ↄtã doɛ, mɛ́ a swã́ dɛ lán ta swã́wa, lán tↄ̃́ↄngbelezĩwa. Galuba zↄ̃ↄ lɛ ↄ̀aa do ń basↄoo í ↄ̃ ta sapi ì sí. +Ɔ̃ gudↄ̃anapi mɛ̀: Má è gbɛ̃́ sɛ̃́ia bàalɛa dɛ lán Zadoki nɛ́ Aimaaza bàalɛawaɛ. Ɔ̃ kí mɛ̀: Gbɛ̃maaɛ, baona ↄ̃ àlɛ suò. +Kɛ́ Yesu Natanaɛli è àlɛ mↄ́ a kĩ́i, à aà yã́ ò à mɛ̀: Isaili zálalan kɛ, aà nↄ̀sɛ mↄafili vĩo. +Wa oɛ̀: Pↄ maa pↄ́ ni a nidɛↄ làama píi. N nama ń n gawio pìlima píi, wa e bau lↄo. +aai gↄ̃ wɛzɛ̃n làasoodeↄ ũ, maakɛa ń yã́zɛdeo ń náaio yã́ musu. +I kɛ málɛ wabikɛnɛ́ ńdo no, ń gbɛ̃́ pↄ́ aa ma náaikɛ ń yã́iↄɛ lↄ, +Asa Zãa Dailɛna mↄ̀, i pɛ̃ɛ soo, i vɛ̃ɛ mio, ↄ̃ a mɛ̀ tã́adeɛ. +À gbɛ̃pãleↄ suabà mɛ́ a fↄ̃ à azĩa suabaoa? Isailiↄ kía nolo? Aà pila líwa sa, wí aà náaikɛ. +Lou ì ń gbɛ̃ gbɛ̀sĩsĩ musu, aa ulɛkĩi vĩo, ↄ̃ aaì na gbɛwa. +à mɛ̀: Ńsu vĩakɛo, Pↄlu. Sema ǹ Sezaa aɛ le. Lua gbɛ̃́ pↄ́ kúńnↄ gó guuↄ bↄ̀nɛ aafia ḿpii. +Gɛ ǹ yã́ɛ bee kpàwakɛ Yelusalɛũdeↄ swã́u. Ma Dii ma mɛ̀, á wɛ̃ndiagↄↄ gbɛ̃kɛ pↄ́ á vĩmanↄ dↄmagu gↄↄ pↄ́ á yemazi ma nↄ dafu ũ. Gↄↄ bee á tɛ́mazi guwaiwaiu, gu pↄ́ wi pↄ́tↄ̃uo. +Ma a ulada kpòɛ ma mɛ̀: Lua gbɛ̃́ pↄ́ i zĩkɛ lɛ́ pↄ́ á gbɛ̃̀piwao kpoɛ màa, i aà bɛ ń aà àizɛɛↄ siwà. Lua aà kpoɛ aà gↄ̃ gii màa. Bíla mɛ̀: Ãmi! Ɔ̃ aa Dii sáaukpà. Ɔ̃ gbɛ̃́ↄ kɛ̀ lá aa a lɛgbɛ̃̀wa. +Wɛ́pungu pↄ́ Lua Nisĩna mↄ̀opi ea guu, à ma sɛ tàmanↄ zĩ̀zↄↄ kĩ́i Babiloni bùsuu. Kɛ́ wɛ́pungu pↄ́ má èpi wèea, +Gwa ma dii kí, Adonia mɛ́ kpalablè tia, mɛ́ ń a yã́ dↄ̃o. +Za musu Dii ì gugwa zĩ́lɛ, ì gbɛ̃nazĩnaↄ e píi. +Ɔ̃ a ò a zĩkɛnaↄnɛ: Àↄ dↄaa, máↄ tɛ́ á kpɛɛ. I yãe o a zã Nabaliɛo. +Ɔ̃ Obadia gɛ̀ dà Ahabulɛ, à yã́pi òɛ̀, ↄ̃ Ahabu gɛ̀ dai Ɛlialɛ. +Pilati lakɛ̃̀ a nà Yesu lipãakↄ̃apiwa. Yã́ pↄ́ a kɛ̃̀pin kɛ: Yesu Nazalɛti, Yudaↄ kía. +ì laata ń bui dasi pↄ́ an bùsu ku ísialɛↄ ǹ mɛ: Ma Dii Lua ma mɛ̀, Tii, ni mɛ n kɛfɛnkɛ bↄ̀lɛi. +Isailiↄ, i kɛ mámɛ a saòa a ma gba pↄ́ guwaiwaiu wɛ̃̀ blao. +Lá wì ã́nusu yↄ muau, màa á yↄ́ wɛ̃́lɛpi guu, íↄ dↄ̃ k��́ ma Dii mámɛ ma pↄkũmabↄ̀bↄwá. +Ma Dii ma mɛ̀, gɛ zɛ ma kpɛ́ ua, ní yão Yuda wɛ̃́lɛde pↄ́ lɛ́ mↄ́ lousisii ma kpɛ́ uauↄnɛ píi. Yã́ pↄ́ má dìlɛnɛↄ onɛ́ píi. Ńsu ǹ a kee too. +Dibↄ̃deↄ lɛ́ gɛ́ ↄ́ↄlↄi ń tã́akpɛu ń ń saokĩiↄwa. Mↄabuↄ búbua dↄ Nɛbo ń Mɛdebao yã́ musu. Migbaalɛa ḿpii, lɛkãna waa. +Ɔ̃ Filitɛ̃pi ɛ̀a mɛ̀: Málɛ kuabii Isaili zĩgↄ̃ↄwa gbã. À gbɛ̃́ wɛɛlɛmɛɛ wà zĩka ń kↄ̃o. +Kɛ́ ma wɛtɛ̀ guↄi, ma fɛlɛ ò kíabuiↄnɛ ń gbãadeↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ ma mɛ̀: Ásu vĩakɛnɛ́o. Àↄ dↄ̃ kɛ́ Dii zↄ̃ↄ, ì tó ń mɛ séenata. À zĩka á gbɛ̃́ↄnɛ ń á nɛgↄ̃ɛↄ ń á nɛnↄɛↄ ń á naↄ ń á bɛↄ. +Ampiↄ mɛ́ Balaaũ yãmà aa tò Isailiↄ bↄ̀ Dii kpɛ Peoo yã́ musu, ↄ̃ Dii gagyãkà gbɛ̃́ↄgu. +Ablahaũ saoyaa sɛ dì a nɛ́piɛ, ↄ̃ a tɛ́kũa ń fɛ̃nao, aalɛ gɛ́ sãnu. +Á líkpa nɛtonɛ sɛa yã́ musu, á á gbɛ̃na kpámá ↄdaea yã́i. +Ɔ̃ a òmɛɛ, yã́ pↄ́ Dii lɛ́ o Zolobabɛliɛn kɛ: Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀, i kɛ ń gbãao ge ń ikoo no, sema a Nisĩna. +Aa pↄ́ yèɛ̀ a wɛ́wa, ↄ̃ aalɛ aà lala aa mɛ̀: Ãnabikɛkɛ ǹ o, dé mɛ́ n lɛi? +À saonaↄ ń Levii bui kĩniↄ sìsi, a ònɛ́: À gɛ́ Yuda wɛ̃́lɛↄ guu, í Isailiↄ wɛ̃̀ↄ̃a kãaa à á Lua kpɛ́ kɛkɛò. À kɛ kpakpa. Levii buipiↄ i kɛ kpakpa sↄ̃o. +Mↄ sɛ̃́ia gↄↄ sɛ̃́ia zĩ́ aa buipãle sɛnapiↄ yã́ gwàgwa aa làa píi. +An guu gbɛ̃́ daside mɛ̀: A tã́a vĩɛ, aà mi lìaaɛ. Bↄ́yãi álɛ swã́sɛ aà yã́ii? +Má mà ni fↄ̃ ǹ yã́ↄ bↄↄlɛkɛ, ni fↄ̃ ǹ yãĩaↄ polo. Tó n fↄ̃ n wɛ̃̀sãɛ bee kyokɛ̀ ń a bↄↄlɛkɛ̀mɛɛ, má gomusu tɛ̃a ń vua yàbaao danɛ, ní gↄ̃ ma bùsu gbãadeↄ àaↄ̃de ũ. +ↄ̃ Labã òɛ̀: Kɛ́ ń dɛ ma daɛ ũ yã́i ↄ̃ ńyↄ̃ zĩkɛmɛɛ pãa? Lá má fĩabonɛ omɛɛ. +Gbɛ̃na yãↄ̃ma kpaańzi náai vĩ, ibɛɛ lɛ́pɛama mↄafili vĩ. +Gↄↄ pↄ́ àlɛ yã́pi o, ↄ̃ aà ìwa gbɛ̃ↄn kuɛplaↄ do Yudasi kà ń bíla pↄ́ aa bↄ̀ saonkiaↄ ń Yuda gbɛ̃zↄ̃ↄↄ kĩ́iↄ. Aa fɛ̃ndaↄ kṹkũa ń goↄ. +Ásu ma gbagbakĩi bo à a dɛdɛkĩi kɛo, kɛ́ á puizi su bↄwào yã́i. +Bↄ́yãi aai bↄlɛ wà wɛ̃́lɛ tↄdepi tò weo ni? Mɛɛwia pↄnadepi. +Lá ɛ̀waaso ì wɛ̃́ndia sɛ́, màa n Kɛna a n sɛ́. Lá nↄsɛna ì pↄnakɛ ń a nↄo, màa n Lua a pↄnakɛnnↄ. +Ɔ̃ malaikapi a kↄma màlɛ tↄↄlɛ, à tↄↄlɛ vɛ̃ɛ kↄ́ zↄ̃̀zↄ̃ a kà vɛ̃ɛfɛ̃kĩi zↄ̃ↄ pↄ́ dɛ Lua pↄkũmabↄbↄbↄ ũ guu. +Gbɛ̃́ↄ nílɛ kílikili, aai yãwewào, asa an kía ònɛ́ aasu yã́zãsiwàoɛ. +Asa tó álɛ zĩkɛ yã́piwa, kía pↄ́ zↄ̃lɛa Davidi kpalauↄ gɛ̃ bɛɛ bee bↄlɛpiu kua sↄ̃́goↄ guu ń dia sↄ̃́ↄ kpɛo ń ń ìwaↄ ń ń gbɛ̃́ↄɛ. +Tó a gi tɛ vãiwa, ápiↄ ń á kíao, wa á kaalɛ ápiiɛ. +dṹnia a bↄ ↄ̃̀ↄkpaa pↄ́ àlɛ zↄbleɛ̀u, i dɛ̀ɛpoo Lua nɛ́ↄ gawi guu. +Ń dà nɛ́fɛ̃nɛnaↄnɛ ń nɛ́ yↄ̃minaↄ aa n táasilɛ, kɛ́ n ibɛɛↄ ń n wɛ̀lɛↄ nílɛ yã́i, n mↄakanaↄ lɛ́ i gↄ̃ kpaaũa. +Ɔ̃ Yuda gbãadeↄ aà là aa mɛ̀: Dabudabu kpele ńyↄ̃ kɛwɛ̃ɛ, kɛ́ wà e dↄ̃ ń yã́ bee kɛa iko vĩi? +Ɔ̃ Davidi Iti bui Aimɛlɛki ń Zeluia nɛ́ Abisaio là à mɛ̀: Dé mɛ́ a gɛ́manↄ bòopiu Saulu kĩ́ii? Ɔ̃ Abisai òɛ̀: Mámɛ má gɛ́nnↄ. +Yudaↄ kía pↄ́ zↄ̃lɛa Davidi kpalau, Dii yãma, mpi ń n ìwaↄ ń n gbɛ̃́ pↄ́ aaì gɛ̃ bↄlɛɛ beeuↄ. +Gɛmanↄ n sĩanau, ní dadamɛɛ, asa Lua ma Suabanan n ũ, ma wɛ́ ìↄ dↄnziɛ gↄↄpii. +Ɔ̃ Yonatãa a gↄ̃kɛbↄↄ kpà nɛ́piwa à mɛ̀: Si ǹ taò bɛ. +Davidi kɛ̀ màa lá Dii òɛwa, ↄ̃ à zĩblè Filitɛ̃ↄwa za Gabaↄ̃ↄ e à gɛ̀ pɛ̀ Gɛzɛɛwa. +À laaika! Á lɛ́ su àↄ ku bùsu pↄ́ álɛ gɛ gɛ̃ui deↄ yã́uo, kɛ́ ásu mↄkpá ázĩaɛo yã́i. +Buipãleↄ e, wí i ń kṹ ń nɛgↄ̃nkɛyã musu. Aa ↄku ń lɛ́wa, an swã́ iↄ kɛ weũu. +Yã́ pↄ́ Dii òn kɛ: Gɛ́ Yudaↄ kí bɛ, ní yã́ɛ bee oɛ̀. +A yã́ mɛ́ tò ma gbɛ̃́ↄ, tó a kãaa álɛ Dii blɛ ble, àli kↄ̃ dã́. +Pↄ́wɛna pↄyↄ̃bↄↄ ń nísi pↄyↄ̃bↄↄ líↄ sáa. Apii iↄ litili baobao. +Ɔ̃ Samuɛli ò Isailiↄnɛ píi à mɛ̀: Tó a zɛ ń Diio ń nↄ̀sɛmɛndoo, à dii zĩ̀loↄ ń Asetaatiↄ bↄlɛ á guu, í ázĩa kpa Diiwa, íↄ zↄbleɛ̀ ado, i á bↄ Filitɛ̃ↄ ↄzĩ. +Ma lɛ́ ń láo n gbɛ̃kɛ yã́i, mí n yãonɛ ma. +Zikeli nɛ́ Yoɛli mɛ́ ń gbɛ̃zↄ̃ↄ ũ, mɛ́ Asenua nɛ́ Yuda mɛ́ wɛ̃́lɛ gbɛ̃zↄ̃ↄ plaade ũ. +Tↄ̀ↄ. Dedoũdeↄ kú wá guu yãa gbɛ̃ↄn sopla. Woo nↄ sɛ̀ à gà a nↄpi tò nɛ́sai, ↄ̃ gyaa gↄ̃̀ Seɛ. +Labã mɛ̀: Tↄ̀ↄ! Àↄ dɛ lá ń òwa. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á ma vĩa vĩↄ sↄ̃, á bↄa maa ĩatɛ̃ i bilɛɛ́, mɛ́ aafia aↄ ku a gupuai. Á bↄlɛ àↄ vĩvĩ lán zunɛ pↄ́ wà ń gbáɛↄwa. +Ɔ̃ ma desɛ̃ nɛ́ Hanamɛlipi mↄ̀ ma kĩ́i dakpɛunaↄ ua lá Dii òwa. A òmɛɛ mà a tↄↄlɛ pↄ́ kú Anato, Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsuu lú, asa mámɛ má a lua zɛ́ vĩ. Má dↄ̃ kɛ́ yã́pi bↄ̀ Dii kĩ́iɛ, +Má ye gↄ̃ɛↄ lousisi gu ń guo píi, aa ↄsɛ musu gbãsĩsai, pↄkũma ń lɛkpaao sai. +Madiã nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Efa, Efɛɛ, Anↄki, Abida, Ɛlɛdaa. Ampii Kɛtula buiↄnɛ. +Yã́pi a wi Yoabu musuɛ ń aà de bɛdeↄ píi. Yoabu bɛdeↄ aaↄ ku kɛ̃nude ge kusude ge ɛɛ ge gbɛ̃́ pↄ́ zĩ aà blè ge nↄandɛna saio. +Wà naalɛ ń wío, wà tó wá gɛɛ gↄ̃ kpá wá wɛ́i, asa ń wá deziↄ wa duunakɛ̀ Dii wá Luaɛɛ, za wá ɛ̀waasogↄↄ e gbã wi aà yãmao. +Ɔ̃ a wèwà à mɛ̀: Ma gbɛ̃́, dé mɛ́ ma dilɛ á yã́kpalɛkɛna ũi ge á yãgↄ̃gↄ̃na? +Ń ye saobↄ ge gbaio, ↄ̃ ń tò ma swã́ mà. Ni sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ ge duun awakpabↄ gbɛao. +Tó a ibↄ̀lɛ, bùsu giina ì gↄ̃ bɛ̀lɛ ũ, bùsukↄ̃ↄtɛ̃ↄ ì nanakↄ̃wa. +Tadibↄↄ kwi ń a taↄ kwi. +kɛ́ á ma mae ń ma dao ń ma vĩ̀iↄ ń ma dãunaↄ ń wá gbɛ̃́ↄ bↄ píi, í wá bↄ ga lɛ́zĩ. +Nísipi máma kpaaũkpɛwa ń ikoyã kpagoloo +Isailiↄ yã́ musu sↄ̃ Lua ò: Za kↄↄ e oosi ma ↄdↄ̀ bui swã́gbãade pↄ́ fɛ̃̀manↄↄzi. +Dii làasoo kpaanla dà Egipiↄnɛ, à liaa zĩ̀má an yã́ píi kɛa guu, ↄ̃ aa gↄ̃̀ lán wɛ̃dɛna pↄ́ lɛ́ málɛmalɛ a pisiuwa. +Tó tɛlupi i fɛlɛo, aali fɛlɛ bòouo, sema tó à fɛ̀lɛ. +Kɛ́ aa gɛ̃̀ wɛ̃́lɛpiu, ↄ̃ aa kpàaũ ń Samuɛlio gↄ̃̀ↄ, à bↄ̀ lɛ́ gɛ́ gulɛsĩpiu. +Tó ma ń fãaa buiↄ guu, mɛ́ ma ń zuzu bùsu ń bùsuo, aaↄ dↄ̃ sa kɛ́ mámɛmaa Dii. +kaa zwãaↄ ń a lipɛlɛↄ ń lipɛlɛpi zɛbↄↄ, kaa lɛ́ zwãa, +Kɛ́ Yesu è bíla lɛ́ naɛmá, à gì tã́apiɛ à mɛ̀: Tã́a swãdo, málɛ onɛ, go nɛ́piwa. Ńsu ɛa suwà lↄo. +Ɔ̃ Isailiↄ pãsĩ lɛ́ dɛdɛ e aa gɛ̀ Kanaaↄ kí Yabɛ̃ dɛ̀ò. +mí su ń Isailiↄ ń dã́dãkɛkĩi. Aa pↄble Kaamɛli ń Basanao, aai kã Ɛflaiũ ń Galada sĩ̀sĩↄ musu. +À to kpala pↄ́ bↄ̀ aà kĩ́i yã́ dↄaaɛ́, i pↄ́piↄ kaaɛ́. +Wàlɛ a baokpa Dã buiↄ bùsuu, wàlɛ músi kpàwakɛ Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩdeu +ń gukaao ń bↄo ń mɛbaa puakũao, +Ásu ázĩa sã́são, wìli kↄ̃nikɛ Luaɛo. Pↄ́ pↄ́ gbɛ̃́ tↄ̃̀ ↄ̃ ì kɛ̃́. +i aà dilɛ a bɛ, nↄɛpi i a mi bo, i a ↄkↄↄ zↄ̃zↄ̃, +Wa bɛ zɛ́u ń Yesuo dasidasi, ↄ̃ à lìli ònɛ́ +Gbɛ̃maa ì pↄble à kã́, gbɛ̃vãiↄ nↄ̀sɛ ìↄ da gii. +Dii, ni ma filia tɛfɛlɛ, ma Lua, ni ma gusia lilɛ gupua ũ. +ní mↄ́ ń Levii buiↄ ma aɛ, Isailiↄ i ↄnamá. +À mↄ lè à ń sɛ́ gɛ̀ńnↄ kpɛ́ musu, à ń úlɛ gbↄ̃̀ↄna pↄ́ kálɛa weu kↄ̀. +Davidi sↄ̃na ń ituu pↄ́ kú Saulu mizĩo sɛ̀, ↄ̃ aa gɛ̃̀ò zɛ́a. An gbɛ̃e i ń eo, aa ń yã́ dↄ̃o, aalɛ io ḿpiiɛ. An gbɛ̃e i vuo, asa Dii mɛ́ tò í zↄ̃ↄ dàńla. +Wekĩi á zↄble dii pↄ́ gbɛ̃nazĩna ã̀ ń lío ń gbɛoↄnɛ. Aali gueo, aali yãmao, aali pↄbleo, aali pↄ́ gĩmao. +Ɔde ì gbãamↄ taasideɛ, pↄsɛ̃ana ì zↄble pↄdeɛɛ. +Dò sau blea yeakↄ̃i guu maa dɛ nↄ̀ↄ níside soa ń zaakↄ̃uoa. +Gbɛ̃́ pↄ́ aà yã́ kũa sↄ̃, aà yea Luazi papaa sĩanaɛ. Pↄ́ pↄ́ a to wà dↄ̃ kɛ́ wá naawàn kɛ +Balaaũ ò Dii Malaikapiɛ: Ma duunakɛ̀, asa mi dↄ̃ kɛ́ n zɛzↄ̃̀mɛɛo. Lá ma gɛa kɛ̀nɛ ĩ́iɛ, má ɛa taɛ sa. +Lua yã́ bɛ̃́ɛ mɛ́ a gbãa, a lɛna dɛ fɛ̃nda lɛkpɛplaa. Ì ń zↄ̃ à gɛ̃ nↄ̀sɛkpɛau e nisĩnau, ì gɛ̃ gupɛɛkĩiu e bↄ́ↄu, ì làasoo ń nↄ̀sɛ yã́o gwa. +Natã dãuna Yoɛli, Ageli nɛ́ Mibaa, +Saonaↄ ń Levii buiↄ ń Lua ua zĩkɛnaↄ ń Isaili kĩniↄ mɛ́ ɛ̀a sù ń bùsuu ń ń wɛ̃́lɛↄ guuo káau. +Bↄ́yãi á nɛgↄ̃naↄ wúlɛai? Aai fↄ̃ fɛ̀lɛo, Dii mɛ́ ń nɛ́. +Yesu dↄ̃ kɛ́ a Mae pↄ́pii nàɛ a ↄzĩ. A dↄ̃ kɛ́ a bↄ Luapi kĩ́i, mɛ́ a ɛa lɛ́ tá aà kĩ́iɛ. +Yesu lìli à aà è, ↄ̃ à mɛ̀: Sↄ̃dilɛ, nↄɛ! Ma náai pↄ́ ń kɛ̀ mɛ́ n gbãgbã. Wegↄ̃ↄ nↄɛpi gbã̀gbã. +Dii, íbɛlɛsɛ ń ma ibɛɛↄ, zĩka ń gbɛ̃́ pↄ́ aalɛ kámanↄↄ. +Gↄↄewa Saulu nɛ́ Yonatãa ò ɛ̀waaso pↄ́ a a zĩkabↄↄ kũaɛ: Mↄ wà gɛ Filitɛ̃ gudↄ̃anaↄ kĩ́i le. I o a maeɛ sↄ̃o. +Sãusↄ̃ↄ gɛ̀ Timɛna, ↄ̃ à Filitɛ̃ nↄɛe è we. +Ɔ̃ má ò kíabuiↄnɛ ń gbãadeↄ ń gbɛ̃́ kĩniↄ: Zĩ dasi mɛ́ bĩ́ipi gbã̀a, ↄ̃ wa kↄ̃ kpaalɛ̀kpaalɛ a lɛ́u. +Ge tó à kogbe wabikɛ̀wá, á dé mɛ́ a sói kpawài? +Tó Lua yãò gbɛ̃pãleɛ, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ yão nílɛ. +Á dↄ̃o lé? I mao lé? Dii mɛ́ Lua bɛ̃́ɛ ũ, dṹnialɛdana ũ. Ìli kpasao, ìli fuo, mɛ́ wa fↄ̃ aà ↄ̃nↄ lɛ́ dↄ̃o. +Lua ma gbãa, ma wɛ́ dↄnzi, ḿmɛ ń ma aafiaekĩi ũ. +Dii a Yabɛ̃ zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ Sisela gálɛ mↄ́aànↄ Kisↄ̃ swai ń aà sↄ̃́goↄ ń aà zĩgↄ̃ↄ dasidasi, i aà nanɛ n ↄzĩ we. +A tò ĩ́an gbãa bↄ̀ gukpɛ, ń aà gbãao à bↄ̀ gɛↄmidↄkĩi oi lↄ, +Aà nɛgↄ̃ɛ sɛ̃́ia tↄ́n Uzu. Aà dãunaↄ tↄ́n kɛ: Buzu, Alaũ deia Kɛmuɛ, +Kɛ́ ɛ̀waasopi yã́pi mà, à tà ń pↄsiao kɛ́ aà pↄ́ↄ dasi yã́i. +Elodi ò wà aà wɛɛlɛ. Kɛ́ wi aà eo, ↄ̃ à yãlàla gudↄ̃anapiↄwa, ↄ̃ a ò wà ń dɛdɛ. Bee gbɛa Elodi bↄ̀ Yude, à gɛ̀ gↄↄplakɛ̀ Sezale. +Mↄafilideↄ! Á tↄↄlɛ ń luabɛo wɛ́ dↄ̃, mɛ́ á gↄↄɛ bee yáasi dↄ̃ sↄ̃o bɛ? +ãma lí pↄ́ kú lupi guo, Lua mɛ̀ wásu wà a bɛ bleo, wásu ↄkãwà seo, kɛ́ wásu gao yã́i. +Ń beeo Asɛɛ buieↄ ń Manase buieↄ ń Zabulↄni buieↄ ńzĩa bùsa, ↄ̃ aa gɛ̀ Yelusalɛũ. +Ɛdↄũↄ yã́ musu Dii Zĩgↄ̃de mɛ̀: Ɔ̃nↄnae ku Temani lↄo lé? Laaideↄ lɛdama làa yã̀? An ↄ̃nↄ gɛ̃̀zɛa yã̀? +Babɛli kí Nɛbukanɛza Yosia nɛ́ Zedekia dìlɛ Yuda bùsu kía ũ Yoakiũ nɛ́ Yɛkↄnia gbɛu. +À zɛ̀ò, ↄ̃ àlɛ zɛwɛɛlɛ à Yesu kpámá gbɛ̃́ↄ saɛ. +A mↄgotɛ̃ sòolo yea lↄ, mɛ́ a mↄgotɛ̃ sↄ̃mpɛpɛɛ looa a kpɛ. +Ɔ̃ saonkiapiↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ sìsi aa lɛkpàaĩ, ↄ̃ aa ↄ zↄ̃ↄ kpà sosapiↄwa gusaɛ +Gbɛ̃́ pↄ́ ì ma mɛbaasi só mɛ́ ì ma au mi wɛ̃ni láasai vĩ. Mámɛ má aà bↄ gau gↄↄgbɛzãzĩ. +Wì gɛ vĩ ń dṹnia mɛo, a vu ń àizãna mɛo. Lá dṹnia mɛ ku, àizãna mɛ ku lↄɛ. +Kɛ́ ma gɛ oobona bɛ, má è àlɛ oo bo. +Ápiↄ sↄ̃, Lua tò á naa Kilisi Yesuwa, ↄ̃ à gↄ̃̀ wá ↄ̃nↄ ũ. Naa Kilisipiwa Lua tò yã́ bↄ̀wanↄ na, wá kua adoa mɛ́ à wá suabà. +Ɔ̃ Yudaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄↄ mↄ̀ nísikà Davidi miwa we, aa aà kpà Yudaↄ kía ũ. Kɛ́ Davidi mà Yabɛsi Galadadeↄ mɛ́ Saulu vĩ̀, +Ɔ̃ Davidi mɛ̀: Ma gbɛ̃́ↄ, ásu kɛ màa ń pↄ́ pↄ́ Dii kpàwáↄo, asa à wá dↄ̃́a, à gbãamↄnɛde pↄ́ lɛ̀lɛwáↄ nàwɛ̃ɛ wá ↄzĩɛ. +asa á dↄ̃ sã́asã lá kpã́i ì mↄ gwã́, màa aↄ dɛ Dii mↄgↄↄ. +Gbɛ̃e su azĩa sã́são. Tó á gbɛ̃e lɛ́ azĩa dilɛ dṹniaɛ bee ↄ̃nↄna ũ, aà gↄ̃nɛ́ mìsai, kɛ́ à e ↄ̃nↄkũ. +Sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ń pↄ́wɛnti gbaↄ ń vɛ̃ɛ pↄ́ wì ɛ́lɛ dikpɛgↄↄↄ iↄ dɛ kí yã́ ũ, mↄ dafu dikpɛgↄↄↄ ń kã́mabogↄↄↄ ń dikpɛ pↄ́ má dìlɛ Isailiↄnɛↄ píi. Ɔ̃mɛ ali duun awakpabↄↄ kpá ń pↄ́wɛntio ń sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũↄ ń sáaukpasaↄ Isailiↄ duunakɛ̃ama yã́i. +Ma gbɛ̃́ↄ, ásu yã́kũtɛ̃kakↄ̃io, kɛ́ Lua su yã́kpalɛkɛánↄo yã́i. Yã́kpalɛkɛnapi zɛa kpɛɛlɛ fá! +Ma Dii n Lua gbagbakĩi bo a zɛ́wa sĩ̀sĩɛ bee musu. Asetaati lí pↄ́ ń zↄ̃̀ sɛ́lɛ yàa ũ, ní sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa ń zupio. +Ńsu í pã mi ado lↄo. Nìli vɛ̃ɛ ga yↄↄ n nↄ̀sɛ ń n gyãkɛa mↄ̀ↄmↄↄo yã́i. +Kilisi gà gɛ̃n do duunawoloa yã́iɛ. Tàaesaide gà wá tàaedeↄ yã́i, kɛ́ à e gɛ́wanↄ Lua kĩ́i. Wà aà dɛ̀ aà gbɛ̃nazĩnkɛ guu, ↄ̃ Lua aà vù aà nisĩnkɛ guu. +Samuɛli ò Sauluɛ: Mámɛ Dii ma zĩ, ↄ̃ ma nísikàma ń kpalablea aà gbɛ̃́ Isailiↄwa seela ũ. Too! Swã́kpa Dii yã́i sa. +Taasisideↄ laatànnↄ sãnu n àizɛɛ dasiↄ yã́i. Aa fĩabònɛ ń ã́nusuo ń mↄsio ń mↄpuo ń bɛↄmao. +Wà kpã́iwɛliwɛↄ pàliwa we lↄ gbɛ̃ↄn pla, ado aà ↄplaai, ado zɛɛi. +Ãnusu gbãsĩ bↄlɛ, ã́nusuzĩkɛna i pↄmaa piò. +Lou lɛ́ pílɛ, àlɛ vĩ, àlɛ pũna. Tↄↄlɛ lùalua pãsĩpãsĩ. Zaa wà gbɛ̃nazĩna kàlɛ dṹnia guu, a taa i kɛo, a pãsĩ kɛ̀ zài. +Tó má ò gbɛ̃maaɛ aↄ kuɛ, mɛ́ àlɛ a gbɛ̃maakɛ náaikɛ, à gɛ̀ lɛ́ duunakɛ, aà maakɛa kee aↄ dↄmagu lↄo. A ga duuna pↄ́ a kɛ̀ yã́iɛ. +ãma aà Nɛ́ mɛ́ yãòwɛ̃ɛ gↄↄ gbɛzãɛ beeↄ zĩ́ sa. Nɛ́pi sabai ↄ̃ Lua dṹnia kɛ̀, a dìlɛ ↄ̃mɛ a gↄ̃ pↄ́pii vĩ. +Dii Filitɛ̃ↄ ń Laalubu pↄ́ kú Etiopi saɛↄ sóikɛ̀ Yeholaũwa. +Mapi sↄ̃ málɛ oɛ́, tó gbɛ̃́ gì a nazi, mɛ́ i kɛ à gbãsĩkɛ̀ no, aà zã́pi mɛ́ tò à gↄ̃̀ gbãsĩde ũ. Tó gbɛ̃́ nↄ pↄ́ wà gìi sɛ̀ sↄ̃, à gbãsĩkɛ̀ɛ. +tó aà zã́ yã́pi mà mɛ́ a nílɛ, i giɛ̀o, lɛ́ pↄ́ a kɛ̀ ge lɛ́gbã pↄ́ a dↄ̀wàpi, a a fĩaboɛ. +e gↄↄ pↄ́ à yãdìlɛ a zĩnaↄnɛ ń Lua Nisĩna gbãao, ↄ̃ Lua aà sɛ̀ tàò a kĩ́i. +Gili a gɛ̃ Temani nɛgↄ̃naↄgu, aa midɛ ḿpii Esau gbɛ̀sĩsĩdeↄ dɛdɛau. +Má guyↄ̃bↄ poo Yelusalɛũwa mà wíwi, lá má pòo Samaliwawa. Má kɛɛ̀ lá má kɛ̀ Ahabu bɛɛwaɛ. Má plɛ málɛ Yelusalɛũu lá wì málɛ tau wà kúlɛwa. +À gbãamↄ̀ Kanaa bùsu bui mɛ̀n soplaↄnɛ, ↄ̃ à ń bùsupi kpàmá. +Yã́ pↄ́ má òɛ́ɛ bee, má ò mapi ń Apolooo yã́ musuɛ, kɛ́ àↄ yã́ɛ bee dↄ̃: Wasu Lua yã́ baa vĩo. Á gbɛ̃e su ĩ́anadã à zɛ ń gbɛ̃doo à bↄ gbɛ̃do kpɛo. +Wa Basana kí Ogu bùsu sì píi, gusalala wɛ̃́lɛↄ ń Galada bùsuo píi ń Basana bùsuo píi e Saleka ń Ɛdɛlɛio. +tó seela ge dabudabu pↄ́ a òɛ́ kɛ̀, mɛ́ a òɛ́ à tɛ dii pↄ́ á dↄ̃ yãaoↄzi, íↄ zↄblenɛ́, +Ɔ̃mɛ aↄ dɛ n ulɛkĩi ũ, mɛ́ aↄ dɛ Isaili lɛɛ plaↄnɛ gbɛ pↄ́ ì to wà gɛ̃mbↄlɛwà ũ, gbɛsi pↄ́ ì to aa fu ũ. Aↄ dɛ Yelusalɛũdeↄnɛ bai ũ. +Isailiↄ kua Egipi kɛ̀ wɛ̃̀ ↄ̀aa pla ń baakwioɛ. +Tó sãsaɛ sↄ̃, pↄ́wɛnti kiloo pla yãalɛa ń nísio litili do ń kĩnio, +I Siↄna kã́fĩ ń gbɛ̃dɛao, i to Yelusalɛũ zↄ̃ↄkũ ń yãdↄↄsaio. +Tó pↄ́ dii wáaɛ sↄ̃, a a fĩaboo. Tó wa sɛ̀wà wà fĩabòɛ̀ɛ sↄ̃, ↄ̃a pↄ́ wa sɛ̀owà bee a mↄ́. +Á bua Yuudɛ̃wa tia, í gɛ́ bùsu pↄ́ Dii á Lua lɛ́ kpáwápi síi. Tó á sì a zↄ̃lɛu, +Gbɛ̃maa za mↄafiliyãu, gbɛ̃vãi ì widamá ì ń kpɛbↄ. +N ma ka wɛ̃ni zɛ́wa, n kĩ́i pↄna ìↄ pɛɛau. +Á gbɛ̃́ pↄ́ á ma vĩa vĩↄ à ma yãma. Á gbɛ̃́ pↄ́ aa zaágu, aaì á bↄ adoa ma yã́iↄ mɛ̀: Dii tↄbↄ, wí á pↄna e mɛ̀! Wí a ń kṹ ḿpiiã́ da a bↄ nↄzãe kpɛ, nↄzãe i bↄ a zãda kpɛ. +Ń tò má iko vĩ gbɛ̃́piiwa, kɛ́ mà wɛ̃ni láasai kpá gbɛ̃́ pↄ́ ń kpàaↄwa píi. +Aalɛ mↄ́ ń aà yã́o aa mɛ̀: Wa gbɛ̃́ɛ bee è, àlɛ gudɛkɛ wá bùsuuɛ, àlɛ gínɛ́ wà falubↄ Sezaaɛ, mɛ́ à azĩa dìlɛ Mɛsii ũ, kía ũ. +Miↄ a zↄ̀blena ãnabiↄ zĩwá mↄ̀ↄmↄↄ, aaì mɛ ásu yãbɛ̃ɛ pↄ́ má zaupi kɛo. +À lɛzumazi taasikɛgↄↄ, mí á bↄu, í ma kpɛla. +Gbɛ̃́ pↄ́ aa babuuna ń bà gàaluladeo ń wↄ̃ↄtɛ̃nao vĩ ge bàabaa ge blekã ge sãsa báa pↄ́ wa kɛ̀kɛ tɛ̃́ɛɛↄ ge ayo báaↄ píi, aa mↄ̀ò. +Ìli seakɛ lɛ́ pↄ́ Lua gbɛ̃̀ɛwao, i gí Lua náaikɛio, ↄ̃ à gbãaè a luanaaikɛawa à Lua tↄbↄ̀, +Bùsupi lɛ́ a gɛ̃ ń Ziflonaoɛ, i gɛ pɛ Azaaenanawa. Lá á bùsu lɛ́ aↄ dɛ gugbãntoo oin we. +Kɛ́ Lↄtu bↄ̀ Zoaa, à gɛ̀ zↄ̃̀lɛ gusĩsĩdeu ń a nɛnↄɛna plaaↄ, kɛ́ a kua Zoaa vĩa vĩ yã́i. Ɔ̃ à gɛ̀ ku gbɛ̀ɛu ń a nɛnↄɛnapiↄ. +Tó buiↄ kĩ́ipi dↄ lán í zↄ̃ↄ sukaawa màa, Dii a ń lele, aai bàalɛ ta zã̀zã lán ése ṹa pↄ́ ĩ́ana sɛ̀lɛ sĩ̀sĩ musuwa, lán ĩ́ampuuvu pↄ́ zàaĩana gɛ̃̀ò zɛ́awa. +Aali pↄ́wɛnti ń duun awakpabↄↄ ń tàae fĩabobↄↄ ble. Pↄ́ pↄ́ wa kpàa ń a mìbao Isaili bùsuuↄ mɛ́ aↄ dɛ ń pↄ́ ũ. +Sɛa za wɛ̃̀ bao e à gɛ̀ pɛ̀ wɛ̃̀ bàaↄ̃wa, tó gↄ̃ɛɛ, kpaaũkpɛ ã́nusu ↄwatɛ̃ blakwiɛ, +Aasuli tó gɛ̃ táao ń miwao. Aasuli ń lɛkãna kpaaĩo. Aasuli ń mɛ lílio. +Ɔ̃ Lua malaikae zĩ̀ aà gɛ́ yã́yiai Yelusalɛũdeↄwa. Gↄↄ pↄ́ àlɛ ń dɛdɛ, ↄ̃ Dii a nↄ̀sɛ suumpà an dɛdɛapi yã́ musu, ↄ̃ a ò malaika pↄ́ lɛ́ ń dɛdɛpiɛ: Zɛ màa! Ǹ n ↄ sↄaa sa. Yebusi bui Alauna pↄ́wɛngbɛ̃zɛa ↄ̃ Dii Malaikapi kuu. +Lá má ònɛ tiawa kí, ma mɛ̀ Lua lɛ́ yã́ pↄ́ á ye kɛ ↄlↄnɛɛ. +Aalɛ dↄkↄ̃lɛ, baade lɛ́ o a gbɛ̃́ɛ aà zɛ gbãa. +Sĩana málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ i kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i sí lán nɛ́wao a gɛ̃uo. +Ɔ̃ Loma sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ mɛ̀ wà gɛ̃ ń Pↄluo ń bɛ, wà aà gbɛ̃ ń flàalao e aà sĩana o, wi e yã́ pↄ́ wàlɛ wiidↄwà a yã́i ma. +Ɔ̃ gↄ̃ɛ pↄ́ aa dↄ̃ ń nↄɛↄ ì tulaletikatɛa dii pãleↄnɛↄ ń nↄɛ pↄ́ kãaaa we dasidasiↄ ń Yuda pↄ́ aa ku Egipi ń Patelosipiↄ ò Zelemiiɛ +Aalɛ gu baa vĩ lán kɛfu góilɛnawa, lán kúu sua pↄ́wawa. +Ma Dii ma mɛ̀ gↄↄe a mↄ́ kɛ́ má tó gbɛ̃nazĩnaↄ ń pↄtuoↄ gupa Isaili ń Yuda bùsuo. +Yuda zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃́ↄ kũ̀kũ bɛ̃́ɛ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ kwi (10.000), aa gɛ̀ńnↄ gbɛ musu, ↄ̃ aa ń zuzu zĩ́lɛ, aa pũ̀napũna ḿpii. +Ma Dii ma mɛ̀, tàae kpele á deziↄ èa, ↄ̃ aa zã̀kũmanↄi? Aa tɛ̀ tã́aↄzi, ↄ̃ aa gì ↄi. +Bee yã́i wili gbɛ̃e gwa lá dṹnia ì aà gwawa tia lↄo. Baa kɛ́ wá Kilisi dↄ̃ lá dṹnia aà dↄ̃wa yãa, wá aà dↄ̃ màa tia lↄo. +Kía pↄ́ mↄ̀ lɛ̀lɛwà a kɛ lá a yeiwaɛ, gbɛ̃e a fↄ̃ kpaɛ̀o. A zɛ bùsu kɛfɛnau, aↄ a dúuzↄ̃a zɛ́ vĩ. +Yã́ pↄ́ a dìlɛwɛ̃ɛn kɛ: Wà aà Nɛ́ Yesu Kilisi náaikɛ, wíↄ yekↄ̃i lá a dìlɛwɛ̃ɛwa. +Sĩana málɛ oɛ́, ma náaikɛna wɛ̃ni láasai vĩ. +Ma Dii ma mɛ̀, má n yãma a gↄↄwa, má dↄnlɛ suabagↄↄ. Má n dↄ̃́a, má n kɛ ma bàa kua ń gbɛ̃́ↄ mi ũ, kɛ́ ǹ e su ń Isaili bùsu yàaao a pá ziu, ní kpaalɛnɛ́. +Ezekia yã́ kĩniↄ ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ Luaɛↄ ku ãnabi Isaia, Amↄzu nɛ́ wɛ́pungu pↄ́ a è taalau ń Yuda kíaↄ ń Isaili kíaↄ láo. +Baa tó gbɛ̃e fɛ̀lɛ lɛ́ pɛ́lɛnzi n dɛi, Dii n Lua a n wɛ̃ni dↄnɛ ń mↄgalaoɛ, i n ibɛɛↄ wɛ̃ni da a gbɛmau, i zu. +Málɛ oɛ́ tia e àↄ gɛ́ mↄ́i, kɛ́ tó à mↄ̀, á sí mámɛ má aà ũ. +Ásu à á gasa fɛlɛao, ásu kàamai kɛmanↄo. +À ázĩa kpa wabikɛa Luawawa, í itɛ̃kɛò ń aà sáaukpaao. +Lá wì papaa kɛ̃ kátɛu, màa a kɛ dṹnialaagↄↄ. +Ɛa su, ɛa su Sulami nↄɛ! Ɛa su, ɛa su wà wɛfĩma! Bↄ́yãi á ye wɛfĩ Sulami nↄɛwa lán zã̀ lɛɛ pla ↄ̃gwaawai? +Ba kpaa aà aɛ tↄↄlɛu, kúsɛ lɛ́ aà dã a táaozɛu. +Ḿmɛ ń dìlɛ yãamusuɛ aàli yàakpa, i a sakpɛ da musua? +Dii, ń maa. Wápiↄ sↄ̃ wa gↄ̃ ń wío gbã, wá Yelusalɛũdeↄ ń Yudaↄ píi ń Isaili pↄ́ kú kãiↄ ń Isaili pↄ́ kú zã̀ bùsu pↄ́ n ń fãaau an bↄa n kpɛ yã́iↄ píi. +Á dↄ̃ kɛ́ à saolɛ wɛ̀ɛlɛ a maewa gbɛzã, ↄ̃ Lua gìɛ̀. Baa kɛ́ a wɛ̀ɛlɛ ń wɛ́io, i zɛ́ e à yã́ pↄ́ á kɛ̀ lìlɛo. +Ma Mae pↄ́pii nàmɛɛ ma ↄzĩà aà ↄlↄnɛ́ↄ bàasio. +Ɔ̃ wa ò Salomↄↄɛ wà mɛ̀: Gwa, Adonia lɛ́ vĩakɛnɛɛ, à gɛ̀ nà Dii gbagbakĩizi a a kↄ́ba kũa, àlɛ mɛ ǹ lɛgbɛ̃ n zↄ̀blenaɛ gbã, kɛ́ ńyↄ̃ a dɛo. +Ɔ̃ nↄɛpi òɛ̀: Ń dↄ̃ sã́asã yã́ pↄ́ Saulu kɛ̀. À a bùsu zↄ̃̀ wɛlɛndeↄ ń gɛ̀sisinaↄnɛ. Bↄ́yãi ńlɛ baikpamɛɛ wà ma dɛi? +Kɛ́ Uli na mà a zã́ gà, à ↄ́ↄlↄ̀. +Lua a a ibɛɛↄ mi wíwinɛ́, gbɛ̃nazĩn mikã dↄ̀ɛ pↄ́ aa tɛ́ ń duunawaↄ. +Ɔ̃ à aà là à mɛ̀: An kpele ni? Ɔ̃ Yesu mɛ̀ +À kɛ màa, asa á gↄↄ pↄ́ wá kuwàɛ dↄ̃. Á vua iu gↄↄ kà, asa wá suabaa kãi tia dɛ gↄↄ pↄ́ wa Yesu náaikɛ̀la. +Má tó wà mↄ lɛ́lɛwá ń zĩo, kɛ́ a ma bàakuaánↄ yã́ gbòo yã́i. Tó a si á wɛ̃́lɛↄ guu, má gagyãkaáguɛ, mí á na á ibɛɛↄnɛ ń ↄzĩ. +sema Yefũnɛ nɛ́ Kalɛbu, Kenazi bui ń Nuni nɛ́ Yozueeo bàasio, aamɛ tɛ́mazi ń nↄ̀sɛmɛndoo. +Dii pↄkũma mɛ́ tò yã́pi Yelusalɛũ ń Yuda bùsuo lè píi e à gɛ̀ ń yá à ń góala. Ɔ̃ Zedekia bↄ̀ Babɛli kía yã́u. +ↄ̃ Saulu ò gbɛ̃́ pↄ́ kuanↄↄnɛ: À wɛ́tɛ wá gbɛ̃́ↄzi à gwa, wí dↄ̃ gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀ wá guu. Kɛ́ aa gwà, aa è Yonatãa ń a zĩkabↄkũnao mɛ́ kú ń guuo. +Kí tò ã́nusu ń vuaoGeesↄ̃ bui pↄ́ aaì zĩkɛ kpaaũkpɛuↄ dasilɛn we. Mↄizi ń Aalonao ń nao lá Dii òwa. +À ń sisi gↄ̃̀ↄ, ↄ̃ aa ń mae Zebedee ń zĩkɛnaↄ tò gó guu we, aa bↄ̀ tɛaàzi. +Ɛlizabɛti nɛigↄↄ kà, ↄ̃ à nɛì gↄ̃ɛ ũ. +Yesu òɛ̀: Kɛ́ má ònɛ ma n e kaadↄɛna gbáu, ↄ̃ n ma náaikɛ̀a? Ńyↄ̃ yãzↄ̃ↄ e dɛ kɛ́ beela. +Ɔ̃ ãnabi Zelemii ò ãnabi Ananiaɛ: Ma yãma Anania! Dii mɛ́ i n zĩo, ↄ̃ ń tò gbɛ̃́piↄ ɛɛ náaikɛ̀. +Tó Dii á Lua á bùsu kã̀fĩɛ́ lá a òɛ́wa, tó nↄ̀ↄ ni lɛ́ á dɛ, mɛ́ á ye só, àli só á pↄeãwa. +Yesu a ìwaↄ kã̀aa a ònɛ́: Gbɛ̃́ɛↄ kɛ̀mɛɛ wɛ̃naũ, asa aa kumanↄ a gↄↄ àaↄ̃n la, mɛ́ aa pↄe vĩ wà bleo. Má ye mà ń gbaɛ ń nↄanaoo, kɛ́ an yɛ̃̀ɛɛ su láa zɛ́uo yã́i. +À Dii tↄ́ gawi dↄ̃ɛ̀, à mↄ aà ua, í aà gba pↄ́. +Má pↄnakɛ, má yáalↄ n yã́ musu, Musude, má n tↄbↄ ń lɛsiao. +Àↄ Ɔnɛziũ kɛ̃ama yãa gↄↄpla dɛ kɛ́ aà ɛa suma àↄ kunnↄ gↄↄpii yã́iɛ. +Málɛ yã́pi e ma làasoo guu gↄↄ pↄ́ má wúlɛa ma liiwa, ↄ̃ ma malaika è à bↄ̀ luabɛ. +Tó bùsu gↄ̃̀ gbɛ̃vãiↄ ↄzĩ, ì pↄ́ku yã́kpalɛkɛnaↄ wɛ́aɛ. Tó aàpi no, dé ni? +Ma mↄ dṹnia guu gupua ũɛ, kɛ́ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ ma náaikɛ su àↄ ku gusiau lↄo. +Ɔ̃ Dii ò gbɛ̃́ pↄ́ bàabaa ula daapiɛ à mɛ̀: Gɛ̃ wuluu pↄ́ kú malaika gã̀sĩadeↄ zíɛↄ guu, ní ↄkpa plapla tɛyↄ̃ pↄ́ kú malaikapiↄ zãnguo si n ↄ pai, ní fã́ wɛ̃́lɛu. Ɔ̃ à gɛ̃̀u ma wáa. +Yudae ku Susa Bɛ̃yãmɛɛ bui ũ, aà tↄ́n Maadose, Yaii nɛ́ɛ. Simɛi ń Kisio ku aà deziↄ guu. +À ń vɛ̃ɛliↄ ɛ̀ɛ ń ń kaadↄɛnliↄ, à ń bùsu líↄ kɛ̀ kɛ́lɛkɛlɛ píi. +Wápii wiↄ zã yã́wa mↄ̀ↄmↄↄɛ. Tó gbɛ̃́ lɛ́ lí aà kalikɛ̃o, tàaesaideɛ, a fↄ̃ à a mɛ̀ bṹu fu. +ma Dii Lua ma mɛ̀, ń ma kuao tó Nↄee ń Daniɛlio ń Yobuo ku we, aa fↄ̃ ń nɛgↄ̃ɛↄ ge ń nɛnↄɛↄ misi ń gbɛ̃maakɛ yã́io, mɛ́ i kɛ anzĩa mi bàasio. +Kilisi gↄ̃̀ láaipↄ ũ wá gbɛu, à wá bↄ́ ikoyã láai guu, asa a kɛ̃a láu wà mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ wa lòo líwaá láaipↄɛ. +Nɛalia nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Ɛlioenai, Izikia ń Azikaũo, aa kɛ̀ àaↄ̃. +Ɔ̃ Daniɛli gɛ̀ Alioki pↄ́ kía aà dìlɛ aà Babɛli ↄ̃nↄnaↄ dɛdɛ kĩ́i, a òɛ̀: Ńsu Babɛli ↄ̃nↄnaↄ dɛdɛo. Gɛmanↄ kía kĩ́i, mí aà nana bↄↄlɛkɛɛ̀. +Ḿmɛ n kↄↄ dàda bùsu píiu, n saɛ ń buziɛo gↄↄ dìlɛ. +A zɛ ń swa gbɛ̀ pↄ́lↄpↄlↄↄ, ↄ̃mɛ á baa ũ. Ao, ampiↄ a itↄ̃̀lɛmá, a ń gbá pↄ́wɛnti. Lá màaɛ, má gí tↄsiiwáe? +Aa so mↄ gbãa doɛ e à bↄ ń níu, a ni i bↄńla. Asa ma Dii má kú ń guuɛ, ↄ̃ aa pãkpàmazi. Aa zↄadↄ̀a aa mɛ̀, bↄ́yãi wa bↄi Egipii? +Tó n ka we, kpálɛkɛ Yosafa nɛ́ Yehu, Nimisi tↄũnazi, ní aà bↄ a gbɛ̃́ↄ guu, ní gɛ̃aànↄ kpɛ́u e kpɛa. +N ↄtondↄkĩi a sãmagu bauo, asa a sabai ↄ̃ n ma lɛ ń láo. +To mà pↄnakɛ ń yaalↄo, to ma wá pↄ́ ń bùsa wee. +Aa nì kpã̀uu, asa zɛ́ guu aalɛ lɛkpaakɛ dɛnla yã́ musuɛ. +An wɛtãnapiↄ ìↄ naɛmá lá gu lɛ́ dↄ, kɛ́ aali ń zĩ nɛ́, lá aaì nɛ gↄↄ pↄ́ wì musã kpámáwaɛ. +Sɛa za Yuudɛ̃i an bùsu zↄ̃lɛ dↄ̀ Yelikozi gɛↄmidↄkĩi oi, à mipɛ̀ gusĩsĩdewa bɛaɛ oi, ↄ̃ à tà Bɛtavɛ̃ gbáau. +Gbɛ̃́ pↄ́ aaì pↄbleaànↄↄ zĩbↄnkpɛkɛɛ̀. Wa aà zĩgↄ̃ↄ yá, wi ń daside dɛdɛ. +ↄ̃ mana kwɛ̀nɛ́ blɛ ũ, à musu pↄ́wɛna gbↄ̃ yònɛ́. +Tia ńlɛ wɛ́tɛ ma yãkɛaↄi, gↄↄ bee ńyↄ̃ ma duuna yãda lↄo. +Uzia yã́ kĩniↄ ku Yuda kíaↄ ladau ń yã́ pↄ́ a kɛ̀ↄ píi. +ↄ̃ ma ga. Yãdilɛa pↄ́ dɛ à wɛ̃ni kpaapi ga ìmɛɛ. +Ɔ̃ Egipiↄ pɛ̀lɛńzi. Falaↄ̃ↄ sↄ̃́ↄ ń a sↄ̃́goↄ ń a sↄ̃deↄ píi tɛ́ ń kpɛ ísia guu. +Sosaↄ ↄ̃api sì, ↄ̃ aa kɛ̀ lá wa dànɛ́wa. Ɔ̃ yã́pi gↄ̃̀ Yudaↄnɛ yãa ũ e ń a gbão. +Má tó n tↄ́ àↄ dↄ gbɛ̃́ↄgu láasai, bui píi iↄ n sáaukpa gↄↄpii. +Kàamaide a gɛ̃mbↄlɛ à lɛ́lɛ. Gbɛ̃e ku à ↄkaaàzio. Má tɛsↄ̃ aà zↄ̃ɛwiaↄwaɛ, pↄ́ pↄ́ liaiↄ i tɛ́kũ píi. +Má seelakɛ ń guu, mí ń gbɛ̃́ pↄ́ bↄ̀eↄ gbaɛ buiↄwa, Taasisi ń Libiio ń Ludi pↄ́ kàzunaↄ vĩo ń Tubalio ń Gɛlɛsio ń ísia baa bùsu zã̀zãↄ, gu pↄ́ wi ma tↄ́ mauo mɛ́ wì wɛsi ma gawilɛoↄ, aai ma gawi kpàwakɛ buiↄnɛ. +Ísia a da Babɛliaɛ, a ikooa kↄ̃fĩdeↄ lɛ́lɛwà. +Mae zie sù ń buao oosi. Ɛflaiũ buiↄ bùsu sĩ̀sĩde gbɛ̃́ɛ, ↄ̃ à zↄ̃̀lɛ Gibɛa. Wɛ̃́lɛpideↄá Bɛ̃yãmɛɛ buiↄnɛ. +Ɔ̃ Yesu nɛ́fɛ̃nɛnae sìsi zɛ̀ ń aɛ +Ápiↄ sↄ̃ à ɛa na yã́wa lↄ ápii, mi á gbɛ̃e e ↄ̃nↄna ũo. +Gbɛ̃ↄn plaeↄ mɛ́ gɛ̀ wabikɛi Lua ua, gbɛ̃doá Falisiɛ, gbɛ̃do sↄ̃ ↄsinaɛ. +À gbãakpaaàzi ń pↄna zↄ̃ↄo naa Diiwa guu. À gbɛ̃́ bee taa kpɛla. +Wabikɛa, mí n gba bui píi, mí dṹnia gola síiↄ̃ kpama n pↄ́ ũ. +Dodava nɛ́ Ɛliɛzɛɛ, Malesa gbɛ̃́ ãnabikɛkɛ̀ Yosafaɛ à mɛ̀: Lá n lɛdoũkɛ̀ ń Aaziao, Dii a zĩ pↄ́ ń kɛ̀ↄ gbooɛ. Ɔ̃ gópiↄ wìwi, aai e bↄ̀ ń táo ísiaa wà laataò seo. +Dii, tó ma mↄma ń yã́o, n yã́ mɛ́ ìↄ zɛ́ vĩ. Ń beeo má yãonnↄ yã́zɛde musu. Bↄ́yãi vãikɛnaↄ yã́ ì bↄ maai? Àkɛa náaisaideↄ ìↄ namablei? +Tó wà gbɛ̃́ↄ yèye ń mↄdaonaↄ, tó wà wɛ́tɛ̃a ba kã̀nɛ́, +Baa tó ma ń fãaa buiↄ guu, ma yã́ aↄ dↄńgu za bùsu zã̀zãↄuɛ. Ampiↄ ń ń nɛ́ↄ aaↄ kuɛ, aai su. +Aà tↄbↄ Yesudeↄ ń Kilisi Yesupio musu wɛ̃ ń wɛ̃o e gↄↄpii! Ãmi. +Kɛ́ Ɛflaiũ buiↄ yãò, wà lùalua, aamɛ gbãa Isailiↄ guu. Ɔ̃ aa tàaekɛ̀ Baali yã́ musu, a yã́i an kpala a gai. +Ɔ̃ ma lↄↄ mà saokĩi à mɛ̀: Ao, Dii Lua Gbãapiide, n yã́kpalɛkɛ̀ńnↄ a zɛ́waɛ, mɛ́ a sĩana vĩ. +bↄnkpɛdeↄ, làasoosaideↄ ń yↄ̃̀ↄdeↄ. Aaↄ ye pↄnakɛai dɛ Lua yã́la. +Dé Dii yãkpàlɛ aà gɛ̃zĩ aà lɛdawai? Dé mɛ́ aà dà zɛ́ súsuwai? Dé mɛ́ dↄ̃a kã̀fĩɛ̀i? Dé mɛ́ ↄ̃nↄ dàɛ̀i? +Ɔ̃ Piɛɛ òɛ̀: Bↄ́yãi a Lua Nisĩna lɛ̀ á gwài? Gbɛ̃́ pↄ́ aa n zã́ vĩ̀ↄ ku kpɛɛlɛ, aa n sɛ bↄnnↄ sↄ̃. +Isailiↄ kía wèwà à mɛ̀: Gↄ̃ɛe ku lↄ, wì mɛɛ̀ Mise, Imɛla nɛ́ɛ. A fↄ̃ yãgbɛawɛ̃ɛ Diiwa fáGɛ ǹ o ma zↄ̀blena Davidipiɛ, ma Dii Zĩgↄ̃de ma mɛ̀ ma aà sɛ̀ sãdãdãkĩi, kɛ́ aàↄ dɛ ma gbɛ̃́ Isailiↄ dↄaana ũɛ. +Aasuli migbaa lɛ́o. Aasuli tó ń mikã dadańla sↄ̃o, aali lao. +Bↄ́yãi i duun awakpabↄ nↄ̀ↄpi so zwã̀akpɛ uao ni? Dii blɛɛ. A kpàwáɛ kɛ́ à gbɛ̃́pii duuna kɛ̃omáɛ, í síńnↄ. +Kɛ́ aa ye aa aà dɛ, yã́pi bao Loma sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ lè, a mà Yelusalɛũ lòo. +Yã́zɛdepi a aafia inɛ́, maakɛa gbɛ aↄ dɛ kua dↄdↄa ń sↄ̃daadoũo ũ gↄↄpii. +Baa gↄↄ pↄ́ má kú Tɛsaloni, a pↄ́ pↄ́ málɛ a nidɛↄ kpã̀sãmɛɛ dɛ gɛ̃n doa. +To yã́ pↄ́ lɛ́ bↄ ma lɛ́u ń làasoo pↄ́ kú ma sↄ̃uo kangu Dii, ma gbɛsi, ma Suabana. +Gↄↄ bee Dii a o Yelusalɛũdeↄnɛ ń gbɛ̃́ɛ beeↄ píi, à mɛ ĩ́an wãa a bↄ gbáau sĩ̀sĩ wáiwaiↄ musu à mↄ lɛ́lɛ a gbɛ̃́ↄwa. I kɛ ĩ́ana pↄ́ wì pↄ́ fã́i a gbãsĩ bↄlɛ no, +Lua ua zĩkɛnapiↄ ń Salomↄↄ zↄ̀blenapiↄ kà gbɛ̃ↄn ↄ̀aa pla swaaↄ̃sai (392). +Mↄ́ ń Levii buiↄ, ní ń na Aalonaɛ a ↄzĩ, aali zĩkɛaànↄ. +Ma yenzide gɛ̀ a pↄ́ gĩnana buaɛ, à gɛ̀ pↄblei a kaauɛ, i lávuↄ wɛ. +Ezekia gbãakpà zĩnapiↄzi, à gɛ̀ńnↄ a làasiu, à a ã́nusuↄ ↄ̀lↄnɛ́ ń vuaↄ ń pↄ́ gĩnanaↄ ń nísi maao. À gɛ̀ńnↄ a gↄ̃kɛ mɛ̀: Isailiↄ gawi kↄ ɛ̀, asa wà Lua kpagolo sìmáɛ. +Ua pↄ́ a gɛ̃u píi, à o gĩa Lua uapi gba aafia. +Zwã̀a gã̀sĩsuu gɛ̃o ku kaa lɛ́ ↄzɛɛi lↄ ń a lipɛlɛↄ mɛ̀n àaↄ̃ ń a zɛbↄↄ mɛ̀n àaↄ̃. +Baade azĩa yã́ gwagwa, i gbasa kàapi só, i ípi mi, +Ɔ̃ Mↄizi mɛ̀: Yã́ pↄ́ Dii dìlɛ kɛ́ à aà gawi en kɛ. +Níli í pↄ́ ńyↄ̃ↄ mi lá gu lɛ́ dↄ dã litili kↄ̃kpaalɛ lɛ́u, níↄ ga vólovolo. +Sema wà baonakpa bui píiɛ gĩa. +Ma kɛ̃ sã́sãzɛwa, ní ma gba zɛ́ mà zɛ ń n ikoyão. +Tiasa à gɛ zugo dafu kɛ, í mↄ́ ń zù nɛade mɛ̀n pla pↄ́ wi zuu danɛ́ yãaoↄ. À gópi dↄnɛ́, í ń nɛ́ pↄ́ tɛ́ńziↄ kɛ̃́má, à táńnↄ ń kaau. +Isailiↄ tↄkpà blɛpiɛ Mana. A dɛ lán pↄ́wɛn pua kelenaↄwaɛ. A í na lán kàa zↄdewa. +Lá á bɛɛɛ vĩmɛɛ mɛ́ á gbiamɛɛ, mɛ́ má yeázi, má gbɛ̃́ↄ kpá á gɛ̃ɛ ũ, má buipãleↄ mipãakɛánↄ. +A ye savãioa gbɛ̃́ɛi, to à wi aà musu. Sa maa oa gbɛ̃́ɛ lí káaàguo, a kɛ báaa vĩ sↄ̃o. +Miↄ ye mà baonapi kpa gu pↄ́ wi Kilisi yãmau yãaoɛ, kɛ́ másu buba gbɛ̃pãle pↄ́ gã̀uo yã́i. +A gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ yↄ́ↄyↄↄↄ wabikɛa sí, a ń wiilɛawa kpa swã́ao. +Ma sɛ wà ta kpakpa. Kí, gɛ̃manↄ n kpɛ́u. Kí, wálɛ pↄnakɛ n yã́ musu, wálɛ yasenapa, wá n yeańzi na bo dɛ vɛ̃ɛa. Aaìↄ yenzi a zɛ́wa. +Tó à gɛ̃̀ yãoi Diiɛ, ì sálana go e àↄ bↄ. Tó à bↄ̀, ì yã́ pↄ́ Dii dìlɛɛ o Isailiↄnɛ píi, +Àliↄ kàa so e gↄↄ soolo, a gↄↄ soplade zĩ́ í kãaa Dii á Luaɛ. Ásuli zĩe kɛ zĩbeezĩo. +Gↄↄpla gbɛa wa ò Yosɛfuɛ aà mae lɛ́ gyãkɛ, ↄ̃ à a nɛ́ gbɛ̃ↄn plaↄ Manase ń Ɛflaiũo sɛ̀lɛ gɛ̀ńnↄ. +À o á gbɛ̃́ↄnɛ, gↄ̃ɛ ń nↄɛo, ma gbɛ̃́ↄn ń ũ, ma ń wɛgwà. +mí ń pãpãkↄ̃wa aa wíwi, maeↄ ń ń nɛ́ↄ píi. Ma Dii mámɛ má ò. Má ń dɛdɛɛ, má ń bↄo, má sùuukɛńnↄo, má ń wɛ̃nagwao. +ní gɛ o kípiɛ ma Dii ma mɛ̀, à taalapi kpàsa à mɛ̀: Bↄ́yãi wa kɛ̃̀u wà mɛ̀ Babɛli kía a mↄ bùsuɛ bee ↄ̃̀ↄkpa, i gbɛ̃nazĩna ń pↄtuoↄ yáui? +Wii lɛ́ gbɛ̃nazĩn nɛ́, ní waiyookɛnɛ́, asa wa fɛlɛ ma gbɛ̃́ↄwa ń fɛ̃ndapioɛ, wa fɛlɛ ń Isaili kíaↄ píiɛ. Wa ń dɛdɛ ń fɛ̃ndaoɛ ń ma gbɛ̃́ↄ lↄ. A yã́i tò ǹ nzĩa gbɛ̃gbɛ̃. +Ãma gↄ̃ɛ blesanaↄ ń ɛsɛdeↄ ń gbãsĩkɛnaↄ ń gbɛ̃dɛnaↄ ń tã́agbagbanaↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ ye mↄafiliyãkɛaiↄ aaↄ ku bàasiɛ. +Kɛ́ à fɛ̀lɛ lɛ́ gɛ́ pↄ́ kↄ̃nwɛi, Bↄazu ò ɛ̀waasoↄnɛ à mɛ̀: Baa tó àlɛ pↄ́ kↄ̃nwɛ naa pↄ́ kálɛa guu, ásu aà sↄ̃́sↄ̃o. +Tó i yã́ mɛ̀n àaↄ̃piↄ kɛɛ̀o, zↄpi zɛ́ vĩ à ta pã fĩabosaiɛ. +Wápii wá dɛńwa yãaɛ sↄ̃. Wi pↄ́ pↄ́ wá mɛ yei ń yã́ pↄ́ wá pↄ gbào kɛ. Wá ia guu wá dɛ gbɛ̃́ pↄ́ Lua a pↄkũmabↄbↄmáↄ ũ lán dãↄwa, +an bùsu zɛlɛn kɛ: Bↄa za Sidↄ̃ gɛa Gelaa pↄ́ kú Gaza saɛ e Sↄdↄũ ń Gↄmↄↄo ń Ademao ń Zeboiũ pↄ́ kú Lasa saɛo. +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Yakↄbu Lua mɛ́ aà dↄnlɛde ũ ũ, aà wɛ́ ìↄ dↄ Dii a Luazi. +Tó a tↄ̃zↄ̃̀, wá wá nɛ́ↄ kpã́sãwá, wí á pↄ́ↄ sɛ nↄ ũ, wíↄ kúánↄ, wí gↄ̃ bui doũↄ ũ. +Nↄee nɛgↄ̃ɛↄ buiↄn we daɛdaɛ bùsu ń bùsuo. An kĩ́i dṹnia bui píi bↄ̀u, aa lìgua í daa dṹniaa gbɛa. +Wɛ̃́lɛfↄ̃̀ ń bↄ́e? +Kɛ́ nɛ́pi tà, Davidi fɛ̀lɛ gɛↄmidↄkĩi oi, à mↄ̀ kùlɛ Yonatãaɛ gɛ̃n àaↄ̃, à wùlɛ a gbɛɛu. Ɔ̃ aa lɛpɛ̀kↄ̃wa, aa ↄ́ↄlↄ̀ ń pla ḿpii, Davidi pↄ́ mɛ́ kɛ̀ zài. +Dé mɛ́ a gɛ̃manↄ wɛ̃́lɛ bĩ́ideui? Dé mɛ́ a dↄaamɛɛ e Ɛdↄũↄ bùsuui? +Lá wálɛ zĩkɛ Luaɛ, wa awakpàɛ́, ásu to gbɛ̃kɛ pↄ́ Lua kɛ̀ɛ́ kɛ pão. +Ɔ̃ à mɛ̀: N dãuna mↄ̀ ń kↄ̃nio à n saolɛ sì kↄ̀. +Esau zↄ̃̀lɛ Sei bùsu gbɛ̀sĩsĩde pↄ́ wì mɛ tia Ɛdↄũ guu. +Kɛ́ Babiloni zĩgↄ̃ↄ gò Yelusalɛũa Falaↄ̃ↄ zĩgↄ̃ↄ yã́i, +Ì zĩkaa dadamɛɛ e ma gã̀sĩ fↄ̃ mↄgotɛ̃ sá gá. +Ma si yã́siadeↄ yãdↄmawa ń mↄafilide yã́o. +Gbɛ̃́ kàsakasa i e bàalɛo, gbɛ̃́ gbãa i e bↄ̀o. Aalɛ gɛ̃mbↄlɛ, aalɛ kwɛ́ Uflata saɛ gugbãntoo oi. +Ɔ̃ Dii gagyãkà Isailiↄgu za kↄↄ bee e gↄↄ pↄ́ à zɛ̀ò. Sɛa za Dã e à gɛ̀ pɛ̀ò Bɛɛsɛbawa Isailiↄ gàga gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃kwi (70.000). +Ma sáaukɛ̀ ń ma deziↄ Lua pↄ́ mi kúlɛɛ̀ ń nↄ̀sɛpuaoo, asa n yã́ ìↄ dↄmagu láasai ma wabikɛa gwãasĩna ń fãanɛo guu. +Lousisia dↄ̀aa aà gawi pílɛaɛ, lougbɛ kwɛ̀, lou pìlɛpilɛ pãsĩpãsĩ. +Tó á gbɛ̃ↄn ↄ̀aa sↄoↄ ń gbɛ̃́ mɛ̀ndo wɛ́ pà, á tílɛɛ. Tó gbɛ̃ↄn sↄoɛ sa, á lɛ́kↄ̃wa píiɛ. Á gbɛ̃́ pↄ́ gↄ̃̀ↄ iↄ zɛ lán lí pↄ́ pɛ́lɛ gbɛ musuwa, lán dàlapoo pↄ́ kú sĩ̀sĩ musuwa. +Fɛlɛ gɛ gbãbↄ n gbɛ̃́ↄnɛ. Onɛ́ aa gbãbↄ ńzĩaɛ e gu àↄ gɛ́ dↄi, asa ma Dii Isailiↄ Lua ma mɛ̀ ma pↄ́ kú á guuɛ. Á fↄ̃ kaakaanakɛ á ibɛɛↄ aɛo e à gɛ pↄ́pi bↄò á guu. +Gbɛ̃́ↄ, à ma kɛa kɛ lá wa a taa kɛ̀ɛ́, í wɛ́tɛ gbɛ̃́ pↄ́ an kua kpàaĩòↄzi. +Kɛ́ nↄɛpi yã́pi sìu a zã́ɛ à mɛ̀ lá n zↄ kɛ̀mɛɛn we, aà pↄ pà maamaa. +Ma gbɛ̃́ pↄ́ mi Lua yãma, ma yã́n kɛ: Má Lua Musude pↄeã dↄ̃. Ma Gbãapiide wɛ́pungu è, má kúlɛa, ma wɛ́ kɛ̃a. +Aa bↄ̀ mↄ̀wà gawi guu, aalɛ ã́nua pↄ́ a to Yelusalɛũ yão. +Tó ń kú n dↄ̀ↄwa, bↄ́ ńlɛ aà gbai? Bↄ́ àlɛ emai? +Kɛ́ sosaↄ gbɛ̃zↄ̃ↄ pↄ́ zɛ Yesu aɛ we aà gaa è màa à mɛ̀: Gↄ̃ɛpiá Lua Nɛ́ɛ sĩana. +Sã pↄ́ wà saòò ń duunkɛ̃ama yã́i i to aa gↄ̃ ńdoa an daazĩu yã́ipi, aamɛ aa só ńtɛ̃ɛ. Gbɛ̃e su sóńnↄo, asa ma pↄ́ɛ. +Ɔ̃ Ezekia mɛ̀, wà Dii kpɛ́ làasiↄ kɛkɛ, ↄ̃ wa kɛ̀kɛ. +Má Yudaↄ kí Zedekia ń a ìwaↄ na ń ibɛɛ pↄ́ aalɛ ń wɛↄnɛ ń ↄzĩɛ, Babɛli kía zĩgↄ̃ pↄ́ aalɛ kɛ̃́wápiↄ. +Tó mazĩa zĩ málɛ kɛ, ma wɛ́ dↄ aseaiɛ. Lá Lua mɛ́ dìlɛmɛɛ, à kũ̀ mà kɛɛ. +Ńlɛ tá sa, kɛ́ ńlɛ n mae bɛ bɛɛkɛ yã́i. Àkɛa n ma tã́aↄ sɛ̀ kpã́ii? +Yalɛlɛli nɛgↄ̃ɛↄ tↄ́n kɛ: Zifi, Zifa, Tilia ń Asalɛo. +Nↄ̀ↄmusu fɛ̀lɛ bↄ̀ a tòou, buiↄ kàalɛnapi dàzɛu. À gò a tía, àlɛ gɛ́ á bùsu kɛi kɛ́lɛkɛlɛ, á wɛ̃́lɛↄ i gↄ̃ bɛziaↄ ũ. +asa ma nɛ́pi gà à vùɛ. À sã̀sãɛ, ↄ̃ ma aà è. Ɔ̃ aa nà pↄnakɛawa. +Yuda buiↄ guu gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ bàaↄ̃kwi ń síiↄ̃o ń ↄ̀aa àaↄ̃oɛ (74.600). +Aàliↄ dↄ a gbɛ̃́ↄlɛ, iliↄ wɛ́tɛ kpaaũkpɛ zĩↄi, ãma asuli zĩpi kɛo. Dilɛ Levii buiↄnɛ màa ń zĩ yã́ musu. +Kɛ́ Isailiↄ gbãa è, ↄ̃ aa Kanaapiↄ dà zↄzĩu, aai e ń bùsupi sìmá wásawasao. +Tó gbɛ̃́ teasi dànɛ ǹ asosɛɛ kiloo do, gɛ́oɛ̀ kiloo pla. +Waiyoo gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ a Kɛna lɛ́ wɛ, oo kaso pↄ́ kálɛ tↄↄlɛↄ don aà ũ. Gĩ ì o a tòtonaɛ: Bↄ́ ńlɛ kɛia? N pↄkɛa a onɛ ń ↄ vĩoa? +Nↄɛpiↄ dↄ́ɛĩi a wi ń musuɛ, aa ń duunakɛa tã́aↄ yã́ musu gbɛe, aaiↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii Lua. +Wà ga ń bɛdao zù tɛ́ ísida guu. Tɛ́ ísida piá ga plaadeɛ. +Aa ń wáↄ sɛ̀lɛ aa vĩ̀ baali gbáu Yabɛsi, ↄ̃ aa lɛyè gↄↄ sopla. +Tó láɛ bee á lé, lá á dii Ahabu buiↄ kúánↄ, mɛ́ á sↄ̃́goↄ vĩ ń sↄ̃́ↄ ń wɛ̃́lɛ bĩ́ideo ń gↄ̃kɛbↄↄ, +Dii Malaika wèwà à mɛ̀: Baa tó ma gↄ̃ la, má n blɛ bleo. Tó n sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ sↄukɛ̀, o Diiwa. Manↄa i dↄ̃ kɛ́ Dii Malaikaɛo, +Ásu to bùsu pↄ́ áↄ kuu, mɛ́ mapi sↄ̃ máↄ kuu gbãlɛo, asa má Dii má kú á Isailiↄ guuɛ. +E màↄ mↄ́, wɛtã ń Lua yã́ kyokɛao, ní danɛ́, ní lɛdaomá. +Kɛ́ Davidi gagↄↄ kãikũ̀, à lɛdìlɛ a nɛ́ Salomↄↄɛ à mɛ̀ +Pↄ́ pↄ́ Salomↄↄ pì ń mↄgotɛ̃opiↄ, wi yↄ̃ kiloowa wà a gbia dↄ̃̀o, kɛ́ a dasi kɛ̀ zài yã́i. +Kía zↄ̃ↄↄ kpalablè Yelusalɛũ we, aa gbãablè Uflata baaledeↄwa píi, wà falubↄ̀nɛ́ ń ɛlɛↄ̃ao ń wɛ̃̀ↄ̃ao. +Ɔ̃ gbãadepiↄ òɛ̀: Wɛ̃̀ blasↄo ń mɛ̀ndoo ↄ̃ wà kpɛ́pi dↄ̀, mɛ́ mpi ńyↄ̃ fɛlɛ gↄↄ àaↄ̃ɛ lò? +Tó àlɛ zĩkɛ gugbãntoo oi, mili wɛsiaàlɛo, tó à lìlɛ gɛↄmidↄkĩi oi, mili aà wɛ́ páo. +Salomↄↄ Dii kpɛ́ ń azĩa kpɛ́o dↄ̀ wɛ̃̀ baoɛ. A gbɛa +Tiasa ma nɛ́ↄ, à ma yãma, à laaidↄ yã́ pↄ́ lɛ́ bↄ ma lɛ́uwa. +A mↄ síiↄ̃de gↄↄ kɛ̃okwide zĩ́ nↄana gbãakũ̀ wɛ̃́lɛu, gbɛ̃e pↄblea vĩ lↄo. +Tó wà ĩadàwá pã, tó a mɛnakɛ̀ò Lua yã́i, bee ài vĩɛ́. +Zabulↄni buiↄn kɛ daɛdaɛ: Sɛlɛdi buiↄn Eloni buiↄ ń Yalee buiↄ. +Kɛ́ Saulu kpɛlì Samuɛliɛ, àlɛ tá, Lua aà nↄ̀sɛ lìlɛɛ̀, mɛ́ seelapiↄ kɛ̀ zĩbeezĩ píi. +Di sↄ̃́ kpɛ gɛ zĩble n gawi guu sĩana ń yã́zɛdeo yã́i. Yã́ pↄ́ ì dimá kɛ ń n ↄplaa gbãao. +Fɛ̃nda, lɛ ↄplaa oi, gɛ́ zɛɛi. Gu pↄ́ n lɛ́ yɛ̀ɛlɛu píi lé! +Gbɛ̃́ yãdↄa a gbɛ̃́deewa dɛ lá à aà kɛ̀ĩa ń goo ge fɛ̃nda ge ń kaowaɛ. +Isailiↄ kí Ela nɛ́ Ozee kpalablea wɛ̃̀ àaↄ̃de guu ↄ̃ Aaza nɛ́ Ezekia gↄ̃̀ Yudaↄ kía ũ. +Kía gbɛ̃ↄn plapiↄ zↄ̃lɛ táabũnu doũi ń nↄ̀sɛvãio, aai ɛɛtokↄ̃ɛ. A zɛkɛo, asa yã́ a midɛ a gↄↄwaɛ. +Aà Nɛ́ yã́ musu sↄ̃, à mɛ̀: Lua, ńyↄ̃ↄ zↄ̃lɛa báawa gↄↄpiiɛ, niↄ n kíakɛ lípana kũa yã́zɛde ũ. +Kɛ́ Yakↄbu sù ń Mɛsↄpↄtamio, à kà wɛ̃́lɛ pↄ́ wì mɛ Sikɛũ, Kanaa bùsuu aafia, ↄ̃ à bòokpà wɛ̃́lɛpi saɛ. +Tↄↄlɛ pↄ́ Isailiↄ vĩ ń buiwaↄ su gɛ̃ kↄ̃ pↄ́uo. Isaili píi zɛ ń a dezi káau tↄↄlɛ pↄ́ á è túbi ũo. +Má Dii n Lua, mi zɛ ń ma gbɛ̃́ↄ. Ma mɛ̀ má a pↄkũma toona bↄ n ↄzĩ, ńyↄ̃ kɛɛona pↄ́ ì ń kɛ tàlaatalaa í mi bau lↄo. +À gbɛ̃́ↄ sɛ́ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo bui ń buio, í ń gbaɛ zĩkai. +Aa vua kùlɛ lipɛpɛɛpiↄwa, ↄ̃ aa zã pì ń vuao lipↄ̃ↄↄpiↄ sↄlↄkĩi ũ. Aa vua kùlɛ lipↄ̃ↄↄpiↄwa lↄ. +Paata Mↄabu bui Zelaia nɛ́ Ɛlioenai ń a gbɛ̃́ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa do. +Waiyoo ampiↄ, asa aa kɛ̃̀aɛ. Kaalɛ mɛ́ gↄ̃̀nɛ́, asa aa bↄ̀ ma kpɛɛ. Má ye mà ń bo, ↄ̃ aaì ɛɛdↄa. +Kɛ́ à kà Galile, Galiledeↄ gbãakpàaàzi, asa aa gɛ̀ dikpɛkɛ̀ Yelusalɛũɛ, ↄ̃ aa yã́ pↄ́ a kɛ̀ dikpɛpi zĩ́ↄ è píi. +Ɔ̃ à zↄ̃̀lɛ à gbɛ̃ↄn kuɛplapiↄ kã̀aa à mɛ̀: Tó gbɛ̃́ ye kɛ mide ũ, aàↄ kɛ̃́sãa gbɛ̃́piizi, i kɛ an baade píi dↄnlɛde ũ. +Saona Yoiada nɛ́ Benaia mɛ́ mↄ àaↄ̃deↄ gãli dↄaana ũ. +Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ yã́ musu à mɛ̀: Dii gbɛ̃́ yenzideↄ zↄ̃lɛaaànↄ dↄdↄa. Dii aↄ kàedańzi, aↄ kú ń guu gↄↄpiiɛ. +Gbɛ̃́piↄá Ɔbɛdɛdↄũ buiↄnɛ ḿpii. Ampiↄ ń ń nɛgↄ̃ɛↄ ń ń dãunaↄá bɛɛɛdeↄnɛ, an gbãa kà zĩpi kɛa. Aa gbɛ̃ↄn bàaↄ̃ ń plaoɛ. +Zɛba ń Zalemunao ku Kaakoo ń ń zĩgↄ̃ↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ gɛ̃o (15.000). Gukpɛ oi zĩgↄ̃ pↄ́ gↄ̃̀ↄn we, an fɛ̃ndadeↄ gàga gbɛ̃ↄn ↄ̀aasↄsↄo lɛɛ basoolo (120.000). +Vɛ̃ɛ dafu lɛ́ fɛ̃́ tùuu, vɛ̃ɛliↄ giigàga, pↄnakɛnaↄ lɛ́ we zàũzaũ ḿpii. +Vɛ̃ɛlipi gↄ̃n àaↄ̃ɛ. À labↄ̀ à vukɛ̀, à nɛì à mà. +Ma Dii Zĩgↄ̃de Isailiↄ Lua ma mɛ̀, à sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ kã́fĩ sáaukpasaↄu, à ãiakɛ àↄ a nↄ̀ↄ so màa àↄ gɛ́ò. +Asa zuswana ń blesanao au lí fↄ̃ duunakɛ̃̀má bauo. +íↄ dↄ̃ kɛ́ mámɛmaa Dii, asa i ma ↄtondↄkĩi gwao, á ma ikoyã kũao, a bui pↄ́ liaaáziↄ ↄlɛsɛ̀ɛ. +Gbɛ̃́ pↄ́ dↄ́ɛkɛ̀ ń vɛ̃ɛ zio lí a dafu sáaukpao, ì mɛ a zi mɛ́ na. +Asa Lua lí déndↄ̃mɛɛ kɛ gba pↄ́ á dàↄ ń gbɛ̃́ pↄ́ a ń sisi a ń sɛ́ↄ yã́ musuo. +Manase nɛ́ Makii Galada ì, Galada Efɛɛ ì, ↄ̃ Efɛɛ Zelofada ì. Zelofadapi i nɛgↄ̃ɛ io, sema nɛnↄɛↄ. An tↄ́n kɛ: Mala, Nↄa, Ɔgɛla, Milika ń Tiizao. +Saulu nɛ́ Isibosɛ wɛ̃̀ blade guu à gↄ̃̀ Isailiↄ kía ũ. À kpalablè wɛ̃̀ plaɛ. Yudaↄ sↄ̃, Davidi ↄ̃ aa zɛ̀òiloo àaↄ̃aaↄ̃ ń kĩnioɛ. +A bↄ Yaakãↄ lↄ̀ↄɛa, a táaò gɛ̀ Mↄsela, we ↄ̃ Aalona gàu. Wà aà vĩ̀, ↄ̃ aà nɛ́ Ɛleazaa gↄ̃̀ saonkia ũ aà gbɛu. +Baa gↄↄ pↄ́ aa ńzĩa vĩ, mɛ́ aa pↄmaa dasi pↄ́ n ń gbáↄ vĩ ń bùsu yàasa táaede pↄ́ ń kpàmáo, aai zↄblenɛo, aai mikɛ̃ ń yãvãiↄwao. +Yã́piↄ zĩ́naↄ pɛ́lɛa gↄↄpii, ì yãkɛ a zɛ́wa náai guu. +Dikpɛ gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ àli sao màa ń gáaenao kuɛdo ń sãsakaoo pla ń sãsa wɛ̃donao gɛ̃o mɛ̀ndosai. +Tó vɛ̃ɛkↄzↄ̃zↄ̃naↄ mɛ́ mↄ̀ sì á vɛ̃ɛbuↄu, vɛ̃ɛ kↄ̃na ↄ̃ aa tóɛ́o lò? Tó kpã́iↄ mɛ́ gɛ̃̀ázi gwã́ sↄ̃, pↄ́ pↄ́ an pↄ́ dↄwà ↄ̃ aa sɛ adoo lò? +Gↄↄ kwi gbɛa Dii yãò Zelemiiɛ. +Ma yã́ pↄ́ ń dàmɛɛ dànɛ́. Aa sì, ↄ̃ aa dↄ̃̀ kɛ́ ma bↄ n kĩ́iɛ sĩana. Aa sì kɛ́ ḿmɛ n ma zĩ. +Gba pↄ́ àli damɛɛn kɛ: Pↄ́wɛna litili ↄ̀aa do guu àli ma gba litili àaↄ̃. +Ma ↄ ìↄ dↄa bui swã́gbãadeↄzi, kási aa bɛ zɛ́ vãi guu tɛa ńzĩa pↄeãi. +Tó wi waasokɛnaↄ zĩmáo, kpelewa aa waasokɛnɛ́i? A kɛ̃a Lua taalau wà mɛ̀: Baonakpanaↄ mↄa na. +Dii pàla za musu, Lua Musude lↄↄ dↄ louvĩa ũ. +Gbɛ̃́ pↄ́ à ń dílɛ za káaupiↄ ↄ̃ à ń sisi, ↄ̃ a tò yã́ bↄ̀ ń gbɛ̃́ pↄ́ à ń sisipiↄ na, ↄ̃ à a gawi lì gbɛ̃́ pↄ́ a tò yã́ bↄ̀ńnↄ napiↄnɛ. +Yã́zɛdepi mɛ́ baona gawide pↄ́ Lua Báaade gↄ̃̀mɛɛ zĩ́ ũ. +Gↄↄ bee aa mɛ maeↄ vɛ̃ɛbɛ kũ̀ma blè ↄ̃ nɛ́ↄ swaa fɛ̃́nkpào, +Yãoaànↄ, ní yã́ pↄ́ a su o daɛ̀. Mapi, máↄ dↄálɛ ń yãoao, míↄ yã́ pↄ́ ásu kɛ daɛ́. +Isailiↄ zↄakà Diizi ń taasikɛa yã́i. Kɛ́ Dii mà, aà pↄ pà, ↄ̃ à tɛsↄ̃̀má, an bòo saalo tɛkũ̀. +Wálɛ wabikɛ Luawa ásu vãie kɛo. I kɛ kɛ́ gbɛ̃́ↄ wá maabo yã́i no, kɛ́ à maakɛ yã́iɛ, baa tó wàlɛ wá gwa gbɛ̃́ fuaↄ ũ. +Dii, má n táasilɛ ń nↄ̀sɛmɛndoo, má n yãbↄnsaɛkɛaↄ kpàwakɛnɛ́. +À nↄsì à nɛgↄ̃ɛ ì, ↄ̃ à mɛ̀: Lua wibↄ̀mɛɛ. +Aàli tɛyↄ̃ dã saokĩi ma aɛ tɛ́sibↄ pai, i tulaleti dã ↄkũ pla pai, i zwãa pↄ́ daa baa vĩò, +Yesu i ń náaikɛo, asa a gbɛ̃́pii nↄ̀sɛ dↄ̃ɛ. +Aaì n ua blɛ níside ble aa kã́, ni n swai pↄnade kpámá aa mi. +Ma Dii á Lua pↄ́ ma kua adoa, á Isailiↄ Kɛna, á Kían ma ũ. +An kaↄ lɛna, an sáↄ kãa píiɛ, an sↄ̃́ↄ swɛ gbãa lán gbɛsiwa, an sↄ̃́goↄ gbá lɛ́ liasãizↄ̃ lán zàawa. +Niũlodiá Etiopi buiɛ lↄ. Ɔ̃mɛ dṹnia nɛgↄ̃n tↄde sɛ̃́ia ũ. +Lousisia ài zↄ̃ↄ sĩana, tó gbɛ̃́ zɛ̀ ń pↄ́ pↄ́ á vĩo. +Kɛ́ aa gↄↄplakɛ̀ we, Yesudeↄ lɛzàmá, ↄ̃ aa tà ń zĩnaↄ kĩ́i aafia. +Tó a taasikɛ̀ á Kilisidekɛ yã́i, asu kɛɛ́ wíyã ũo. À Lua sáaukpa kɛ́ Yesu tↄ́ kúwá yã́i. +Gↄↄ bee kpala pↄ́ bↄ̀ Lua kĩ́i yã́ aↄ dɛ lán wɛ̃́ndia gbɛ̃ↄn kwi pↄ́ aa ń filiaↄ sɛ̀ bↄ̀ò aalɛ gɛ́ dai nↄsɛnalɛↄ yã́waɛ. +Ì ń wɛtã ń vãi yã́i gupuau, +to wà aà bui gↄ̃ɛ soplaↄ kpáwá, wí ń loo líwa Dii aɛ Gibɛa, kí Saulu pↄ́ Dii kpàpi bɛ wɛ̃́lɛu. Ɔ̃ kí mɛ̀: Má ń kpáwáɛ. +Lá lávu kɛfɛna dɛ lɛↄ guu, màa ma gbɛ̃na dɛ wɛ̃́ndiaↄ guu. +Aaì sa pↄ́ ma gbɛ̃́ↄ ò ń duuna yã́i pↄ́ só. A yã́i an yãvãikɛa ì kɛnɛ́ na. +Gbɛ̃́piↄá yãkeledeↄnɛ, yãe lí káńguo. An pↄ́ niakaa mɛ́ ì dↄaanɛ́, aaì ĩ́anadã ń yãzↄ̃ↄo, aaì lɛnakasa gbɛ̃́ↄnɛ àiea yã́i. +Ɔ̃ Salai ò Ablaũɛ: Lá Dii ma kɛ fĩi ũɛ, wúlɛ ń ma zↄnↄɛo. Má gí nɛ́ↄ ei aà sabaia? Ɔ̃ Ablaũ Salai yãmà. +Asa an kɛ̀sɛ lɛɛũ ń vãikɛaoɛ, aa wãa ń gbɛ̃dɛao. +e à gɛ uakpaò Diiɛ, i kpɛdↄ Yakↄbu Lua gbãadepiɛ. +Aa ka n kpɛ́ↄ pai ń n ìwaↄ pↄ́ↄ ń Egipiↄ pↄ́ↄ píiɛ. N maeↄ ń n deziↄ aai a taa e yãao, za gↄↄ pↄ́ aa zↄ̃̀lɛ bùsuu la e ń a gbão. Ɔ̃ Mↄizi ɛ̀a bↄ̀ Falaↄ̃ↄ kĩ́i. +Lea ɛ̀a nↄsì lↄ, à Wotui ì, +Ma nɛ́, ǹyↄ̃ ↄ̃nↄ, ma pↄ i kɛma na, mí e yã́zãsi ma sↄ̃̀sↄ̃naↄwa. +Ɔ̃ saonkiaↄ tɛkpà bílagu, ↄ̃ aa òɛ̀ aà Balaba kɛ̃́nɛ́. +Ɔ̃ Yakↄbu mɛ̀: Lɛgbɛ̃mɛɛ. Kɛ́ à lɛgbɛ̃̀ɛ̀, ↄ̃ Yakↄbupi kùlɛ Luaɛ a lii mizĩ. +Yudaↄ kíaↄ dɛ lán gbɛ̃́ pↄ́ aaì kↄↄ sɛ sↄ̃oↄwaɛ. Má a pↄkũma bↄbↄmá lán ídaa guawaɛ. +Zĩgↄ̃ kĩniↄ kãaa sa, ní mↄ koezↄ̃ wɛ̃́lɛpizi, ní sí. Tó màa no, má sí, wi ma tↄ́kpaɛ̀. +Gↄↄ bee bùsupi kí Elodi Yesu bao mà. +Asa wìli n sáaukpa miauo, gɛↄ lí n táasilɛo, gbɛ̃́ pↄ́ sì ɛuↄ lí wɛdↄ n náaiio. +Yoasi ò saonaↄnɛ: À ↄ̃a pↄ́ wà mↄ̀ò Dii kpɛ́u kãaa, naokɛↄ̃a ń tↄ̀ↄmaboↄ̃ao ń ↄ̃a pↄ́ wì mↄò Dii kpɛ́u ń pↄeãwaↄ píi. +Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi mↄ ò Isailiↄ kíaɛ à mɛ̀: Dii mɛ̀ lá Siliↄ lɛ́ e sĩ̀sĩↄ diin a ũ, guzulɛ diin a ũo, á aà zĩgↄ̃ wiilaɛ beeↄ nanɛ ń ↄzĩɛ, níↄ dↄ̃ kɛ́ ámɛaa Dii. +Aa lipɛpɛɛↄ kɛ̀ màa mɛ̀n bao zwã̀akpɛpi gɛↄmidↄkĩi oi pↄ́ ũ, +Má tó n kua gbãa àↄ dɛ gbɛa. Ńsu vĩakɛnɛ́o. Ńsu to sↄ̃ kɛ̃ngu an yã́io, asa swã́gbãadeↄnɛ. +Mapi sↄ̃ má ↄtaalɛ, ma pↄ i wee. Ma Dii mámɛ má ò. +Lá loupilɛa ì gupu luabɛ lɛ́la ń a lɛ́leo, màa aↄ dɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́ mↄ́gↄↄ. +mɛ̀n àaↄ̃ iↄ ku Yuudɛ̃ baala, mɛ̀n àaↄ̃ iↄ ku baale Kanaa bùsuu. +Á ò gbã Dii mɛ́ á Lua ũ, a mɛ̀ áliↄ táao aà zɛ́uɛ, íↄ aà ikoyãↄ kũa ń aà yãdilɛaↄ, íↄ aà ↄtondↄkĩi gwa, íↄ aà yãma. +Dii, ń ma yã́ dↄ̃. To ma yã́ àↄ dↄngu, ní laaidↄa. Tↄ simɛɛ ma wɛtãnaↄwa, ńsu mɛnakɛńnↄ e aa gɛ ma dɛo. Ǹyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ n yã́i wì ma láanikɛi. +Ɔ̃ Dii ɛ̀a òɛ́ à mɛ̀ á nɛ́fɛ̃nɛna pↄ́ a mɛ̀ wà ń kṹkũ zĩ̀zↄ ũↄ, á nɛ́ pↄ́ aa vãi dↄ̃kↄ̃ɛ ń maao gĩaopiↄ, aamɛ aa gɛ̃u, í kpámá, aai gↄ̃ vĩ. +Saana mɛ̀n sopla pↄ́ ń è ma ↄplaaupiↄ ń vua dau mɛ̀n soplapiↄ asiin kɛ: Saana mɛ̀n soplapiↄá gãli mɛ̀n soplapiↄ dↄaanaↄnɛ, mɛ́ dau mɛ̀n soplapiↄá gãli mɛ̀n soplapiↄnɛ. +Ɔ̃ Davidi ń Isailiↄ gɛ̀ Kiliayaaliũ pↄ́ wì mɛ lↄ Baala, Yuda bùsuu ḿpii, kɛ́ aa gɛ wà Dii Lua kpagolo sɛ́ wà suò. Dii ìↄ kible kpagolopi musu malaika gã̀sĩadeↄ zãnguo ↄ̃ aà tↄ́ kuwà. +Wà a gbá pɛ̀lɛ bↄ́wa ni? Dé mɛ́ a ɛ̃ dàalɛ, +Salomↄↄpi gĩ́na bò yãa ń mↄgotɛ̃o ua guoguoɛ. A gbã̀a ń a yàasao gã̀sĩsuu sↄ́sↄoɛ, a lɛsĩ sↄ̃ àaↄ̃. Ɔ̃ à dɛ̀dɛ gĩ́napiwa à kùlɛ a kosowa Isaili pↄ́ kãaaa weↄ aɛ, à ↄsɛ̀ musu +Wá naawà guu wa bↄ aà au sabai. À wá tàaeↄ kɛ̃̀wá a gbɛ̃kɛ zↄ̃ↄ +Ɔ̃ à ma sɛ gɛ̀manↄ gɛↄmidↄkĩi oi, ↄ̃ ma gɛↄmidↄkĩi oi bↄlɛ è. À a lɛ́ gĩↄ ń a bilandaao yↄ̃̀, à kɛ̀ doũ ń a kĩni pↄ́oɛ. +Lua, ḿmɛ mi n táasilɛ, ńsu ǹyↄ̃ nílɛao. +I gↄ̃ táalufãlɛkĩi ũ ísia guu, asa ma Dii Lua mámɛ má ò. Buiↄ wɛ̃́lɛpi pↄ́ↄ sɛ́lɛ, +Á gbɛ̃́ pↄ́ a gbɛ̃dɛ̀ↄ ń á gbɛ̃́ pↄ́ a ↄkã̀ gɛwaↄ, à gↄ̃ bòo kpɛ gↄↄ sopla. A gↄↄ àaↄ̃de ń a gↄↄ soplade zĩ́o, à gbãbↄ ázĩaɛ ń á zĩ̀zↄↄ. +Ɛzalaá yãdanɛdeɛ, a Mↄizi ikoyã pↄ́ Dii Isailiↄ Lua dìlɛ dↄ̃ sã́asã. Lá Dii aà Lua ↄkùaàla, kía pↄ́ pↄ́ à a wabikɛ̀wa kpàwà píiɛ. +Má yãfũnkũ dɛ beea, mí azĩa sↄaanɛ n ea guu, ãma nↄɛ zĩkɛna pↄ́ n ń yã́ òpiↄ mɛ́ aa ma kpɛla. +Gbɛ̃́ pↄ́ kú zã̀ↄ mↄ ma kpɛ́ dↄ, íↄ dↄ̃ kɛ́ Dii Zĩgↄ̃de mɛ́ ma zĩwá. Tó a Dii á Lua yãonɛ mà maamaa, yã́pi a kɛ. +Asa Dii á Lua mɛ́ luaↄ Lua ũ. Ɔ̃mɛ diiↄ Dii ũ. Lua zↄ̃ↄ gbãapiide pↄ́ ì tó ń mɛ séenatan aà ũ. Ìli gbɛ̃́ zãboo, ìli gbagusaɛsio. +Binui buiↄ gbɛ̃ↄn ↄ̀aa àaↄ̃ ń blakwi plasaio (648). +Sɛa za Hɛlɛfi ń Zaananiũ gbɛ̃́nɛ kpɛ́o an bùsu tà Adami Nɛkɛbu ń Yabenɛo e Lakuũ, a zↄ̃lɛn Yuudɛ̃i. +Pↄtuoↄ lì dã́dãkɛkĩiↄla, blɛwɛna daa gua sĩ̀sĩpↄlɛu. Wàlɛ wiilɛ ń pↄnao, wàlɛ lɛsi. +Ɔ̃ kwapiↄ mↄ̀ kù Egipi bùsua píi. An dasi dɛ a yãa pↄ́ↄla, mɛ́ a taa a kɛ bau lↄo. +Aà ibɛɛↄ ↄpɛ̀lɛ aà àizɛɛↄwa. Bui pↄ́ n ginɛ́ aa gɛ̃ n gbɛ̃́ↄ kↄ̃kãaauↄ, a è buipiↄ gɛ̃̀ n kpɛ́u. +Kɛ́ à fɛ̃ɛ sɛ̀, à ↄbↄ̀ à a nɛ́pi kòlokpa, +Azoo bùsu a gↄ̃ gbɛ̃gbonaↄ tòo ũɛ, iↄ da wáiwai gↄↄpii. Gbɛ̃e aↄ ku we lↄo, baa do. +Tó a gɛ̃ á bùsuu, mɛ́ a li bɛdee bà, àli a bɛ dilɛ tɛ̃ ũ gĩa. Lípi bɛ líↄ dɛɛ́ tɛ̃ ũ e wɛ̃̀ àaↄ̃, ásuli bleo. +Ápiↄ sↄ̃ á kú a guu yãa, à dↄ̀aaɛ́. +Ɔ̃ Ibiisi aà sɛ̀ gɛ̀aànↄ musu, ↄ̃ à dṹnia kpalaↄ ↄ̀lↄɛ̀ píi a zɛgbɛu gↄ̃̀ↄ +Tó ma ń kãaa buiↄ guu, mɛ́ ma ń bↄ́lɛ ń ibɛɛↄ bùsu ń bùsuo, má suńnↄ, mí tↄbↄ ń musu bui dasideↄ wáa, +Ãma aai yã́ pↄ́ a ònɛ́pi dↄ̃o. +Ɔ̃ à bàluma kɛ̀ màa, à í pↄ́ kú bàluma zíɛ kɛ̃̀kↄ̃wa ń í pↄ́ kú a musuo. +gusĩsĩde gbɛ̃́ Sãma nɛ́ Yonatãa, gusĩsĩde gbɛ̃́ Salaa nɛ́ Ahiaũ, +Báaaden gbɛ̃́ pↄ́ Dii aà tàae wòlowà à aà duuna kɛ̃̀wà ũ. +Zĩbeezĩ á o à mɛ: Wa n sáaukɛ̀ Dii! Baa kɛ́ n pↄ pàwázi, n pↄ wèewá, ↄ̃ n wá nↄ̀sɛ nìniwɛ̃ɛyà n gbɛ̃́ pↄ́ n ń bó Egipiↄnɛ. +aà á kɛkɛ ń maa píio, kɛ́ à a pↄeã kɛ, i yã́ pↄ́ kàagu kɛ wá guu ń Yesu Kilisi gbãao. Ɔ̃mɛ gawi vĩ gↄↄpii, ãmi. +Ɔ̃ Nɛbukanɛza mↄ̀ we gↄↄ pↄ́ aà ìwapiↄ liaai. +Ɛla nɛ́ Simɛi mɛ́ Bɛ̃yãmɛɛ buiↄ bùsu vĩ. +Ma wɛ̃ni ìↄ ku n ↄzĩ gↄↄpiiɛ, ma si ma ibɛɛ pↄ́ lɛ́ ma wɛↄwa. +Ɔ̃ Isailiↄ Lua kpɛ́ sakɛ̃̀ ń pↄnao, saonaↄ ń Levii buiↄ ń gbɛ̃́ kĩni pↄ́ sù ń zĩ̀zↄkɛoↄ píi. +Báaadeↄn gbɛ̃́ pↄ́ kú n ua aaìↄ n táasilɛ gↄↄpiiↄ ũ. +Tó i kɛ náai vĩ ń gbɛ̃pãle pↄ́ↄo, Lua a ázĩa pↄ́ kpáwáe? +À a sↄode ì ń Abitalioɛ, ↄ̃n Sefatia ũ. À a soolode ì ń a nↄ Egelaoɛ, ↄ̃n Iteaũ ũ. +Dikpɛpi guu aliↄ sa pↄ́ wì a pↄ́ kátɛu à tɛ́kũ oa lá gu lɛ́ dↄ e gↄↄ sopla ń gáaeↄ mɛ̀n soplapla ń sãsakao sãasaiↄ mɛ̀n soplapla ń blesanao mɛ̀ndodo duun awakpabↄ ũ. +Tó á yãpãle vĩ lↄ, wa gↄ̃́gↄ̃ɛ́ kↄ̃kãaa pↄ́ gbãadeↄ gbɛ̀a guu. +Kɛ́ à ń é, à mɛ̀: Lua bòon kɛ. Ɔ̃ à tↄkpà gupiɛ Maanaiũ. +Má òɛ̀: Tó à kànguɛ, lákɛ̃ Uflata baale dↄaanaↄnɛ ǹ kpaa. Onɛ́ aa to mà pã́ ń bùsua e mà gɛ kaò Yuda bùsuu. +A òɛ̀ lↄ: Mámɛmaa Dii, mámɛ ma n bↄ Ulu, Babiloni bùsuu, kɛ́ mà bùsuɛ bee kpama yã́i. +À yãò ↄ̃ ũsĩnaↄ kàńgu, gã́i kàńgu e an bùsu lɛ́ lɛ́u píi. +Ɔ̃ Yoabu kuupɛ̀ à a zĩgↄ̃ↄ zùukɛ̀, ↄ̃ aa zɛ̀ pɛ́lɛa Isailiↄziɛ. +Onɛ́ ma Dii ma mɛ̀: Gbɛ̃nazĩn gɛↄ gↄ̃ kpálɛ sɛ̃u lán pↄtuo gbↄ̃wa, lán ése pↄ́ wa kɛ̃̀ kálɛa gbɛ̃e i mↄ sɛ́lɛowa. +Ìwapi mɛ́ yã́ɛ beeↄ seelade ũ, aàpi mɛ́ láɛ bee kɛ̃̀, mɛ́ wá dↄ̃ kɛ́ aà seeladekɛ náai vĩ. +Wɛ̃́lɛpi gola síiↄ̃ɛ, a gbã̀a ń a yàasao sáaɛ. Ɔ̃ à wɛ̃́lɛpi yↄ̃̀ ń pↄyↄ̃bↄpio. A gbã̀a kiloo ↄ̀aa kuɛplaɛ (2.400). A gbã̀a ń a yàasao ń a lɛsĩo píi sáaɛ. +Ɔ̃ à a dii fĩadeↄ sìsi dodo, ↄ̃ à gbɛ̃́ sɛ̃́ia là à mɛ̀: Ń ma dii fĩa kũa ũma ni? +Aà zã́ ì tↄbↄ faaibokĩi, ìↄ zↄ̃lɛ gudoũ ń bùsu gbɛ̃zↄ̃ↄↄ. +Ɔbↄ za musu ǹ ma kṹ. Ma bↄ í zↄ̃ↄ guu, ma si bui zĩ̀loↄwa. +Nadabu ń Abiuo gàga ń mae wáaɛ, aai nɛgↄ̃ɛ i sↄ̃o. Ɔ̃ Ɛleazaa ń Itamaao gↄ̃̀ saonaↄ ũ. +Ɔ̃ zĩ fɛ̀lɛ luabɛ, Misɛli ń a malaikaↄ zĩkà ń kwã́pio, mɛ́ kwã́ ń a malaikaↄ zĩkàńnↄ. +Davidi bↄ̀ Naio Lama à bàalɛ̀ gɛ̀ Yonatãa lè, ↄ̃ à aà là à mɛ̀: Bↄ́ má kɛ̀i? Dàa kpele má kɛ̀i? Vãi kpele má kɛ̀ ń maeɛ ↄ̃ àlɛ ma wɛi? +Á lɛ́ su àↄ kú ń yã́u ge ń diiↄ yã́uo. +Yã́pi bↄ̀ gupuau a gↄↄwa waaso pↄ́ Lua wá Suabana nàmɛɛ ma ↄzĩ guu, lá a dìlɛwa. +Ablahaũ Izaaki ì, Izaaki Yakↄbu ì, Yakↄbu Yuda ì ń a vĩ̀iↄ ń a dãunaↄ. +Lɛgbɛ̃mɛɛ ń Dii tↄ́o, kɛ́ ńyↄ̃ ma bui kaalɛo, ńyↄ̃ ma de bɛdeↄ tↄ́ midɛo. +Ńyↄ̃ↄ bɛ ń n tↄ́ ĩ́ioɛ, asa n duuna pↄ́ bɛ̃̀ɛ dɛ ń pↄ́a mɛ́ tò an pↄ́ sã̀ↄmɛɛ. Aa sã̀ↄma. Wí a n kũɛ, ńyↄ̃ↄ bɛ ń n tↄ́ ĩ́ioɛ, asa ń tò n vĩ̀i ń n dãunao yã́ kɛ̀ma sã̀ↄɛ. +Buipiↄn kɛ baade ń a tↄ́o. Sɛa gugbãntoo oi Dã buiↄ a lɛɛ do sɛ́. An bùsu a pã Ɛteloni zɛ́i e Amata bↄlɛi. Azaaenana ń Damasi bùsu lɛ́ pↄ́ kú gugbãntoo oi Amata bùsu saɛo mɛ́ ń bùsu lɛ́ ũ gukpɛ oi. +Davidi tò wà ń gɛwapiↄ sɛ̀lɛ wà tàò, wa kã̀aa ń gbɛ̃́ pↄ́ wà ń loopiↄ gɛwaↄ, +Mámɛ ma tↄↄlɛ kɛ̀, ma gbɛ̃nazĩna kàlɛwà, ma ↄ mɛ́ musu kpàlɛ, ma yãdìlɛdilɛ a pↄ́ↄnɛ. +Gbɛ̃vãiↄ e wàↄ kible gbɛ̃maaↄ bùsuwa aaↄ gɛ́o, kɛ́ gbɛ̃maaↄ su ↄda vãikɛauo yã́i. +A gↄↄ àaↄ̃de zĩ́ aa ń gó zĩkɛbↄↄ bↄ̀lɛ kↄ̀lɛ ńzĩa. +Saonapi i aupAaìↄ zɛzɛa kpɛ́pi gola síiↄ̃ↄwa, gukpɛ, bɛaɛ, gugbãntoo ń gɛↄmidↄkĩio. +Tó ma zu ma deziↄ guu, ma gɛ sɛ bↄò Egipi la, ní ma vĩ ma dezipiↄ miaɛu. Ɔ̃ a òɛ̀: Má yã́ pↄ́ ń ò kɛnɛ. +Ma buipãleↄ yã́ↄ píi bↄ̀ saonaↄ ń Levii buiↄnɛ, ↄ̃ ma ń baade dàzĩu. +Kɛ́ Yesu ò màa, à dↄ̀aa lɛ́ ga pↄ́ a su ga yãoɛ. +Yã́ pↄ́ Dii ò Damasi musun kɛ: Gwa! Damasi aↄ dɛ wɛ̃́lɛ ũ lↄo, aↄ dↄdↄaa lán zɛ̀tɛ̃ kwɛawaɛ. +ↄ̃ Dii aà là à mɛ̀: N bↄ má ni? A wèwà à mɛ̀: Málɛ bɛbɛ, málɛ liaa dṹniauɛ. +Ń gbɛlaao ↄ̃ wa bùsu kpaalɛnɛ́, aa dasi ge aa bílaon nò. +Kã̀aeↄ ń lɛo dàkↄ̃i lán pↄ mɛ̀ndowa, aalɛ Dii táasilɛ, aalɛ lɛ́mawà. Aalɛ lɛsi ń kã̀aeↄ ń sɛ̃́sɛ̃naↄ ń pↄ́ↄbↄn pãleↄ, aalɛ Dii táasilɛ aalɛ mɛ: A maa, aà gbɛ̃kɛ láaa vĩo. Tɛlu Dii kpɛ́pi pà, +Bíla ìↄ tɛaàzi dasidasi, kɛ́ aa aà gyãeↄ gbã́gbãa dabudabuↄ è yã́i. +Mↄ́ ń Levii buiↄ kpaaũkpɛ kpɛɛlɛ, ní Isailiↄ kãaa píi, +Málɛ oɛ́, gbɛ̃́ pↄ́ ma ń gbɛapiↄ kee a e lɛzↄ̃ ma blɛpiwao. +ↄ̃ à blɛkɛ̀ a maeɛ sↄ̃, à gɛ̀oɛ̀, ↄ̃ a òɛ̀: Baa! Fɛlɛ ǹ ma ↄi ble, ní saolɛkɛmɛɛ. +A wèa à mɛ̀, Dii pↄ́ á tɛ́aàzi, ↄ̃mɛ a a Malaika zĩ aà gɛ́ zɛimɛɛ, kɛ́ ma tá e kɛ na, mí nↄsɛ a nɛ́ɛ a de bɛ daɛↄ guu. +Ɔ̃ Davidi òɛ̀: Too, ńyↄ̃ e sa lá mapi n zↄ̀blena má kɛ. Ɔ̃ Akisi òɛ̀: Tó màaɛ, má n kɛ ma dↄ̃̀ana ũɛ e gↄↄpii. +Bee gbɛa kɛ́ zĩ̀ fɛ̀lɛ ń Filitɛ̃ↄ Gɛzɛɛ, Usa gbɛ̃́ Sibekai mɛ́ gbɛ̃́ gbã̀a bui pↄ́ wì mɛ Sipai dɛ̀, ↄ̃ Isailiↄ gbãablè Filitɛ̃ↄwa. +Yoakiũ yã́ kĩniↄ ku Isaili kíaↄ ń Yuda kíaↄ ladau ń yãbɛ̃ɛ pↄ́ a kɛ̀ↄ ń vãi pↄ́ wa èwàↄ. Ɔ̃ aà nɛ́ Yɛkↄnia zↄ̃̀lɛ aà gbɛu. +Ɔ̃ Amazia Lua gbɛ̃́pi là à mɛ̀: Ãnusu pↄ́ ma fĩabòò Isaili zĩgↄ̃piↄnɛ sↄ̃ bɛ? Ɔ̃ Lua gbɛ̃́pi wèwà à mɛ̀: Dii a a gɛ̃ɛ kpama dɛ beea. +Ma si gbɛ̃vãiↄ lɛkpaaĩamaziwa, ma bↄ vãikɛnaↄ zↄau. +Kaa lɛ́pi lipɛlɛↄ vĩ mɛ̀n síiↄ̃ ń mↄgotɛ̃ zɛbↄↄ mɛ̀n síiↄ̃. Lipɛlɛpi káloↄ ń a mↄ̀pↄ̃ↄↄá ã́nusuɛ, mɛ́ wà fùa kù lípiↄwa ń ã́nusuo. +Onɛ́ seelan n ũ, lá ń kɛ̀, a ń le sↄ̃ɛ, aai ta bùsu pãleu zĩ̀zↄↄ ũ. +Lua mɛ́ ma kía ũ za asĩnizĩ, ↄ̃mɛ ì gbɛ̃́ suaba dṹniau. +Aali laaidↄ kpaaũkpɛ pↄkeleↄwa, aaiↄ zwã̀akpɛpi zĩ pↄ́ má dà Isailiↄnɛ kɛò. +A gbɛa má tó a í dↄdↄ, a swaↄ i táao lán nísiwa. Ma Dii Lua mámɛ má ò. +Gↄↄ pↄ́ wálɛ sãdã ń saɛ fãanɛ ń gwãasĩnao píi aaìↄ liaawázi lán bĩ́iwaɛ. +Ɔ̃ Bↄazu bↄ̀ Bɛtɛlɛũ. Kɛ́ à kà we, à fↄkpà pↄkɛkɛnaↄwa à mɛ̀: Dii àↄ kúánↄ! Ɔ̃ aa òɛ̀: Dii báaadangu! +Tela wɛ̃̀ ↄ̀aa do ń sↄoode guu ↄ̃ à gà Halana. +aai gↄ̃ Ɛdↄũ bui kↄ̃naↄ vĩ ń buipãle pↄ́ ma tↄ́ kúmáↄ píi. Ma Dii pↄ́ má yã́pi kɛ, mámɛ má ò. +Kɛ́ à gɛ̃̀ gó guu, ↄ̃ ĩ́ana làa, ↄ̃ yã́pi ń kṹ gbãa, +Gbɛ̃́ daside ì a gbɛ̃kɛkɛanɛ́ yão, ãma bↄa gbɛ̃́ náaidewa zĩũ. +Mi lɛzu Diizi, ì wea za a kpɛ́u gbɛ̀sĩsĩ musu. +Kí Dii kpɛ́ ń azĩa kpɛ́o pↄ́ↄ kɛ̀ò, mɛ́beewa lↄo e gbã. +Aa wɛpɛ̀wà, ↄ̃ Pi��ɛ mɛ̀: Wá gwa. +Ńyↄ̃ dↄ̃ kɛ́ n nɛ́ↄ aaↄ dasi, n buiↄ ligua lán sɛ̃wa. +Asa yã́ pↄ́ kú dṹnia guu píi, dↄ́ɛĩi ń wɛtonlaao ń àizɛɛ ĩ́andãao, i bↄ Mae Lua kĩ́io, à bↄ̀ dṹnia kĩ́iɛ. +Ní apii na Aalona ń a nɛ́ↄnɛ ń ↄzĩ, aai mↄmɛɛ sa pↄ́ wì a pↄ́ mↄmɛɛ ũ,