Dataset Viewer
lang
stringlengths 2
9
| url
stringlengths 33
168
| langname
stringlengths 2
37
| autonym
stringlengths 2
31
| title
stringlengths 1
25
| text_url
stringlengths 57
198
| text
stringlengths 30
232k
|
|---|---|---|---|---|---|---|
ab
|
https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%86%D0%B3%D3%99%D1%8B
|
Abkhazian
|
аԥсшәа
|
Ацгәы
|
https://ab.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%90%D1%86%D0%B3%D3%99%D1%8B&action=raw
|
Taxobox
| ахьӡ =
| афото = Collage of Six Cats-02.jpg
| аҵаҟа ахьӡ =
| альт =
| раҳра = аԥстәқәа (Animalia)
| атип = ахордатәқәа (Chordata)
| акласс = ахшфацәа (Mammalia)
| ауеиҭа = ижьышақәо (Carnivora)
| аҭаацәара = ацыгәқәа (Felidae)
| аҭаацәареиҵа = ацгәы хәыҷқәа (Felinae)
| ашьҭра = ацгәы (''Felis'')
| аҩлаатә хьӡы = Felis catus
| ахкы ихцәажәаз = Линнеи, Карл|Linnaeus, 1758 ш.
| ахсаала =
| ахсаала аилыркаа =
Афаил:Испуганная кошка (534362214).jpg|мини|Ацгәы аҵла дықәуп.
'''Ацгәы́'''<ref>Аԥсуа-аурыс жәар (2005)</ref>, ''Ацгу́''<ref>Бӷажәба Аурыс-аԥсуатә жәар (1964)</ref> (lang-la|Félis silvéstris cátus) — аҩнытә ԥстәы, хшыла ичо, ацыгәқәа рҭаацәара.
* Ацгәаба, Ацгәабаӷь – аӷьа
* Ацгәаԥс – аԥс
==Ахьарԥшқәа==
reflist
авторитет змоу адыррақәа
DEFAULTSORT:цгәы
Акатегориа:Ацгәы|
|
ace
|
https://ace.wikipedia.org/wiki/Mi%C3%AB
|
Acehnese
|
Acèh
|
Mië
|
https://ace.wikipedia.org/w/index.php?title=Mi%C3%AB&action=raw
|
Beureukaih:Domestic_cat_cropped.jpg|250px|jmpl|ka|Mië
'''Mië''' (''Felis catus'' atawa ''Felis silvestris catus'') nakeuh sijeuneh meulata peuët gatéh, meubulèë (na cit nyang hana) nyang roh lam kawan meulata pajoh sie (karnivora).
DEFAULTSORT:Mië
Commons|Felis silvestris catus
Kawan:Mamalia
|
af
|
https://af.wikipedia.org/wiki/Kat
|
Afrikaans
|
Afrikaans
|
Kat
|
https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kat&action=raw
|
Taksoboks
| name = Kat
| image = Cat poster 2.jpg
| image_caption = Audio|Felis silvestris catus.ogg|Die geluid van 'n kat
| image_width = 250px
| regnum = Animalia
| phylum = Chordata
| classis = Mammalia
| ordo = Carnivora
| familia = Felidae
| genus = ''Felis''
| species = '''''F. catus'''''
| binomial = ''Felis catus''
| binomial_authority = Carolus Linnaeus|Linnaeus, 1758
| synonyms = ''Felis silvestris catus''
Die '''kat''' of '''huiskat''' is een van die oudste troeteldiere van die mens. Dit is ’n klein, gewoonlik harige, vleisetende soogdier wat tot die Familie (biologie)|biologiese familie Felidae (katagtiges) behoort. Die ou wetenskaplike naam was ''Felis domesticus'', maar is later vervang deur ''Felis catus'' of soms ''Felis silvestris catus''.
Mense hou katte aan vir geselskap en hul vermoë om klein knaagdiere soos muise en rotte te vang. Katte is al minstens 9 500 jaar deel van die mens se lewe<ref name="9500 years">cite web |title=Oldest Known Pet Cat? 9500-Year-Old Burial Found on Cyprus |url=http://news.nationalgeographic.com/news/2004/04/0408_040408_oldestpetcat.html |access-date=27 Januarie 2012 |date=8 April 2004 |work=National Geographic News |publisher=National Geographic Society |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20180612163528/https://news.nationalgeographic.com/news/2004/04/0408_040408_oldestpetcat.html |archive-date=12 Junie 2018 |url-status=live |df=dmy-all</ref> en is vandag die gewildste troeteldier.<ref name=SciAm>cite web |url=http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=the-taming-of-the-cat |title=The Evolution of House Cats |work=Scientific American |first1=Carlos A. |last1=Driscoll |first2=Juliet |last2=Clutton-Brock |first3=Andrew C. |last3=Kitchener |first4=Stephen J. |last4=O'Brien |publisher=Nature Publishing Group |location=New York |date=10 Junie 2009 |access-date=26 Augustus 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20140119190819/http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=the-taming-of-the-cat |archive-date=19 Januarie 2014 |url-status=live |df=dmy-all</ref> Hulle word om dié rede feitlik oral ter wêreld aangetref.
Katte se anatomie is dieselfde as dié van ander lede van die Felidae-familie. Hulle het sterk, buigbare lywe, vinnige reflekse, skerp naels wat teruggetrek kan word en tande wat aangepas is om klein prooi dood te maak. Hulle kan besonder goed hoor en in die donker sien. Hulle kan klanke van ’n hoë frekwensie hoor wat die mens nie kan nie. Hul reukvermoë is ook baie beter.
Hoewel hulle alleen jag, is katte baie sosiale diere en kan op verskeie maniere kommunikeer, soos deur te miaau, spin, sis en grom, asook deur feromone (chemiese afskeidings) en hul liggaamshouding.<ref name=Moelk>cite journal |volume=57 |issue=2 |pages=184–205 |last=Moelk |first=Mildred |title=Vocalizing in the House-Cat; A Phonetic and Functional Study |journal=The American Journal of Psychology |date=April 1944 |doi=10.2307/1416947 |publisher=The American Journal of Psychology, Vol. 57, No. 2 |jstor=1416947 | issn = 0002-9556 </ref>
Die teling van opregte katte is ’n gewilde bedryf. Talle Lys van katrasse|katrasse bestaan; sommige het natuurlik ontstaan en ander deur mutasie of teling, en nuwes word voortdurend ontwikkel.
== Naam ==
Die Afrikaanse woord "kat" kom van Nederlands en stem ooreen met die naam in talle ander Europa|Europese tale: ''cat'' (Engels), ''cath'' (Wallies), ''gato'' (Spaans), ''chat'' (Frans), ''κάτια'' (''kátia'', Bisantium|Bisantynse Grieks), ''Katze'' (Duits), ''katė'' (Litaus), ''kissa'' (Fins), կատու (''katoe'', Armeens), ''kotka'' (Kerkslawies|Oud-Slawies), кошка (''kosjka'', Russies), ens.
== Evolusie ==
Lêer:Parc des Felins Chat de Gordoni 28082013 2.jpg|duimnael|Die Afrika-wildekat (''Felis silvestris lybica'') is nou verwant aan en waarskynlik die voorvader van die huiskat.
Die Felidae is ’n familie soogdiere met ’n gemeenskaplike voorouer wat slegs sowat 10–15 miljoen jaar gelede geleef het,<ref>cite journal |doi=10.1007/PL00000060 |volume=44 |issue=0 |pages=S98–S116 |last=Johnson |first=Warren |title=Phylogenetic reconstruction of the felidae using 16S rRNA and NADH-5 mitochondrial genes |journal=Journal of Molecular Evolution |year=1997 |last2=O’brien |first2=Stephen J. |pmid=9071018</ref> en sluit benewens die huiskat ook diere in soos die leeu, tier, jagluiperd en baie ander. Binne dié familie is die huiskat (''Felis catus'') deel van die genus ''Felis'', ’n kleinerige groep met verskeie spesies wat uit klein katte bestaan.<ref name="ITIS F.">cite web |url=http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=180586 |title=ITIS Standard Report Page: Felis |work=ITIS Online Database |publisher='op. cit. |access-date=14 Desember 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20181231092431/https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN |archive-date=31 Desember 2018 |url-status=live |df=dmy-all</ref> Lede van die genus word wêreldwyd aangetref en sluit in die moeraskat (''Felis chaus'') van Suidoos-Asië, die Afrika-wildekat (''Felis silvestris lybica''), die Sjinese bergkat (''Felis silvestris bieti'') en die woestynkat (''Felis margarita'').<ref>cite book |publisher=Benchmark Books |location=New York |isbn=0-7614-1577-7 |last=Stefoff |first=Rebecca |title=Cats |date=November 2003 |page=34</ref>
Al die katte in die genus het ’n gemeenskaplike voorouer wat moontlik sowat 6–7 miljoen jaar gelede in Asië voorgekom het.<ref name=Johnson>cite journal |doi=10.1126/science.1122277 |volume=311 |issue=5757 |pages=73–77 |title=The Late Miocene Radiation of Modern Felidae: A Genetic Assessment |journal=Science |year=2006 |pmid=16400146 |last=Johnson |first=Warren E. |last2=Eizirik |first2=E. |last3=Pecon-Slattery |first3=J. |last4=Murphy |first4=W. J. |last5=Antunes |first5=A. |last6=Teeling |first6=E. |last7=O'Brien |first7=S. J.</ref> Alle huiskatte stam af van die Afrika-wildekat en hulle kan maklik met ander wildekatte gekruis word. Hierdie hibrides (kruisings van verskillende spesies) kan ’n bedreiging inhou vir die voortbestaan van die wildekat.
== Geskiedenis en mitologie ==
Lêer:Bastet-E 2533-IMG 0630-gradient.jpg|duimnael|upright|160px|Egiptiese beeld van ’n kat in die Louvre.
Omdat katte Katte in Antieke Egipte|kultusdiere in antieke Egipte was en in skilderye van tot 3 600 jaar oud uitgebeeld is, is aanvanklik geglo dat die Egiptenare katte die eerste keer mak gemaak het.<ref name="NYT">cite news |url=http://www.nytimes.com/2007/06/29/science/29cat.html |title=Study Traces Cat's Ancestry to Middle East |last=Wade |first=Nicholas |date=29 Junie 2007 |work=New York Times |publisher=New York Times Company |location=New York |access-date=2 April 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200513212253/https://www.nytimes.com/2007/06/29/science/29cat.html |archive-date=13 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all</ref> In 2004 is die oorblyfsels van 'n gedomestikeerde kat en ’n kind van omtrent 9 500 jaar gelede naby mekaar in grafte uit die Nuwe Steentydperk ontdek op die Shillourokambos-opgrawingsterrein in Siprus.<ref>cite news |title=Meet Helen and Aphrodite, Cyprus's Indigenous Cats |url=http://www.chinadaily.com.cn/life/2009-11/03/content_8904093.htm |work=China Daily |access-date=3 November 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191106173407/http://www.chinadaily.com.cn/life/2009-11/03/content_8904093.htm |archive-date=6 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all</ref> Siprus is ’n eiland waar geen lede van die wilde ''Felis silvestris'' voorkom nie. Die kat was groot en het meer soos ’n wildekat as vandag se huiskatte gelyk. Hierdie ontdekking, tesame met genetiese toetse, dui daarop dat katte waarskynlik in die Midde-Ooste mak gemaak is, min of meer in die tyd toe landbou ontwikkel het, en dat hulle van daar na Siprus en Egipte gebring is.<ref name=Driscoll>cite journal|author=Driscoll CA, Menotti-Raymond M, Roca AL |title=The Near Eastern origin of cat domestication |journal=Science |volume=317 |issue=5837 |pages=519–23 |year=2007 |pmid=17600185 |doi=10.1126/science.1139518</ref>
Lêer:Freyja riding with her cats (1874).jpg|duimnael|links|upright|200px|Die Noorse godin Freya se wa is deur katte getrek.
Katte het moontlik reeds in die laat Ystertydperk in Brittanje beland<ref name=OConnor>cite journal |doi=10.1002/oa.913 |volume=17 |issue=6 |pages=581–595 |last=O'Connor |first=T. P. |title=Wild or domestic? Biometric variation in the cat ''Felis silvestris'' Schreber |journal=International Journal of Osteoarchaeology |year=2007</ref> en het in die tyd van die ontdekkingstogte deur die res van die wêreld versprei toe hulle op seilbote aangehou is om knaagdiere te vang en as gelukbringers.<ref name="Mason" />
Die kat beklee al lank 'n belangrike plek in die mitologie: Freyja, die Noorweë|Noorse godin van vrugbaarheid, liefde en skoonheid, ry deur die wolke in 'n wa wat deur katte getrek word. By die Egiptenare was die kat die simbool van vrugbaarheid in die vorm van die kattegodin Bastet (soms Bubastet). Die kat het ’n hoë aansien geniet en mense wat katte in daardie jare doodgemaak of mishandel het, is swaar gestraf. Katte is deur die Egiptenare gemummifiseer.
In verskeie antieke godsdienste is geglo katte is verhewe siele, metgeselle en gidse vir die mens, en dat hulle alles weet, maar stom is sodat hulle nie besluite deur die mens kan beïnvloed nie.
In baie kulture is katte ook die onderwerp van bygelowe. ’n Voorbeeld is die geloof dat swart katte wat oor jou pad kom, ongeluk bring, of dat hekse katte gebruik om hul toorkrag uit te brei. Dit het meegebring dat katte in die Middeleeue op groot skaal uitgeroei is. Dit het gelei tot ’n vermeerdering van rotte en die Swart Dood wat versprei is deur die byt van vlooie van besmette rotte.
In baie lande word geglo katte het nege lewens, maar in Spaans-sprekende streke word geglo hulle het sewe<ref>cite news |url=http://elcomercio.pe/impresa/notas/vidas-gato/20100307/423959 |date=7 Maart 2010 |access-date=19 Maart 2010 |author=Nora Sugobono |title=Las vidas del gato |publisher=El Comercio |language=es |archive-url=https://web.archive.org/web/20131017014746/http://elcomercio.pe/impresa/notas/vidas-gato/20100307/423959 |archive-date=17 Oktober 2013 |url-status=dead |df=dmy-all</ref> en in Turkye en Arabiese lande is die getal ses.<ref>cite news |work=The Guardian |location=London, UK |url=http://www.guardian.co.uk/lifeandstyle/gallery/2010/mar/18/guide-to-pets-pet-myths?picture=360591960 |access-date=18 Maart 2010 |author=Tim Dowling |title=Tall tails: Pet myths busted |date=19 Maart 2010 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20100418140551/http://www.guardian.co.uk/lifeandstyle/gallery/2010/mar/18/guide-to-pets-pet-myths?picture=360591960 |archive-date=18 April 2010 |url-status=live |df=dmy-all </ref> Die mite het ontstaan vanweë die dier se vlugvoetigheid en vermoë om uit gevaarlike situasies te ontsnap. Dit is aangehelp deur die feit dat ’n kat op sy pote land as hy val deurdat hy sy lyf instinktief draai. Katte kan egter steeds beseer word of hulle doodval.<ref>[http://cats.about.com/od/catsafety/a/highrisefalls.htm The ASPCA Warns About High-Rise Falls by Cats.] About.com</ref>
== Genetika ==
Lêer:WhiteCat.jpg|duimnael|140px|Katte met blou oë en ’n wit pels loop ’n hoë risiko van genetiese doofheid.<ref name=Strain>cite journal|author=Strain GM |title=Aetiology, prevalence and diagnosis of deafness in dogs and cats |journal=Br. Vet. J. |volume=152 |issue=1 |pages=17–36 |year=1996 |pmid=8634862 |doi=10.1016/S0007-1935(96)80083-2</ref>
Die huiskat en sy naaste wilde verwante is tweekernige organismes wat 38 chromosome<ref>cite journal|author=Nie W, Wang J, O'Brien PC |title=The genome phylogeny of domestic cat, red panda and five mustelid species revealed by comparative chromosome painting and G-banding |journal=Chromosome Res. |volume=10 |issue=3 |pages=209–22 |year=2002 |pmid=12067210 |doi=10.1023/A:1015292005631</ref> en rofweg 20 000 gene het.<ref name="pmid17975172">cite journal|author=Pontius JU, Mullikin JC, Smith DR |title=Initial sequence and comparative analysis of the cat genome |journal=Genome Res. |volume=17 |issue=11 |pages=1675–89 |year=2007 |pmid=17975172 |pmc=2045150 |doi=10.1101/gr.6380007 </ref>
Sowat 250 oorerflike afwykings is by katte geïdentifiseer, waarvan baie soortgelyk is aan dié by mense.<ref name="O'Brien">cite journal|author=O'Brien SJ, Johnson W, Driscoll C, Pontius J, Pecon-Slattery J, Menotti-Raymond M |title=State of cat genomics |journal=Trends Genet. |volume=24 |issue=6 |pages=268–79 |year=2008 |pmid=18471926 |doi=10.1016/j.tig.2008.03.004</ref> Vanweë die groot ooreenkoms tussen die metabolisme van soogdiere kan baie van hierdie katsiektes gediagnoseer word met genetiese toetse wat vir mense ontwikkel is.<ref name="O'Brien" /><ref>cite journal|author=Sewell AC, Haskins ME, Giger U |title=Inherited metabolic disease in companion animals: searching for nature's mistakes |journal=Vet. J. |volume=174 |issue=2 |pages=252–9 |year=2007|pmid=17085062 |doi=10.1016/j.tvjl.2006.08.017 |pmc=3132193</ref>
’n Voorbeeld van ’n mutasie wat alle katte, ook die groot spesies, deel, is ’n mutante chemoreseptor in hul smaakkliere wat voorkom dat hulle soet goed proe. Dit kan verduidelik hoekom katte gewoonlik nie van soet kossoorte hou nie.<ref name=sugar>cite journal|title=Pseudogenization of a Sweet-Receptor Gene Accounts for Cats' Indifference toward Sugar|journal=PLOS Genetics|volume=1|issue=1|publisher=Public Library of Science|year=2005|doi=10.1371/journal.pgen.0010003|pages=27–35|pmid=16103917|last=Li|first=Xia|last2=Li|first2=Weihua|last3=Wang|first3=Hong|last4=Cao|first4=Jie|last5=Maehashi|first5=Kenji|last6=Huang|first6=Liquan|last7=Bachmanov|first7=Alexander A.|last8=Reed|first8=Danielle R.|last9=Legrand-Defretin|first9=Véronique</ref> In sommige katrasse is doofheid algemeen, soos by die meeste wit katte met blou oë.<ref name=Strain /> Die gene wat daarvoor verantwoordelik is, is onbekend, maar die siekte word ondersoek in die hoop dat dit lig kan werp op die oorsake van oorerflike doofheid in die mens.<ref>cite journal|author=Saada AA, Niparko JK, Ryugo DK |title=Morphological changes in the cochlear nucleus of congenitally deaf white cats |journal=Brain Res. |volume=736 |issue=1–2 |pages=315–28 |year=1996 |pmid=8930338 |doi=10.1016/0006-8993(96)00719-6</ref>
== Anatomie ==
Lêer:Scheme cat anatomy-en af2.svg|duimnael|260px|Diagram van ’n mannetjieskat se anatomie.
Huiskatte is net so groot soos ander katte in die genus ''Felis''. Hulle weeg gewoonlik tussen 4 en 5 kg,<ref>cite journal |doi=10.1006/mpev.1996.0085 |volume=6 |issue=3 |pages=351–365 |last=Masuda |first=R. |title=Molecular Phylogeny of Mitochondrial Cytochrome b and 12S rRNA Sequences in the Felidae: Ocelot and Domestic Cat Lineages |journal=Molecular Phylogenetics and Evolution |year=1996 |pmid=8975691 |last2=Lopez |first2=J. V. |last3=Slattery |first3=J. P. |last4=Yuhki |first4=N. |last5=O'Brien |first5=S. J.</ref> hoewel sommige rasse soos die Maine Coon swaarder as 11 kg kan weeg. Hulle is tussen 23 en 25 cm hoog en 46 cm lank plus sterte van gemiddeld 30 cm.<ref>cite web |url=http://www.seaworld.org/animal-info/Animal-Bytes/animalia/eumetazoa/coelomates/deuterostomes/chordata/craniata/mammalia/carnivora/domestic-cat.htm |title=Domestic Cat |work=Animal Bytes] |publisher=SeaWorld Parks and Entertainment |year=2011 |access-date=14 Desember 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130924121129/http://www.seaworld.org/animal-info/Animal-Bytes/animalia/eumetazoa/coelomates/deuterostomes/chordata/craniata/mammalia/carnivora/domestic-cat.htm |archive-date=24 September 2013 |url-status=dead |df=dmy-all</ref>
Katte het 7 nekwerwels soos die meeste soogdiere, 13 borswerwels (mense het 12), 7 lendewerwels (mense het 5), 3 heiligbeenwerwels soos die meeste soogdiere (mense het 5) en ’n wisselende getal stertbeenwerwels (die mens het 3 tot 5 werwels behou wat die stuitjie vorm).<ref name="Walker">cite book |last=Walker |first=Warren F. |title=Study of the Cat with Reference to Human Beings |edition=4th Revised |year=1982 |publisher=Thomson Learning |isbn=0-03-057914-7</ref>
Aan die ruggraat is 13 ribbes, die skouer en die bekken.<ref name="Walker" /> Anders as by mense se arms is die kat se voorbene aan die skouer vas deur middel van ’n vrybewegende sleutelbeen, wat hulle toelaat om hul lywe deur enige opening te wriemel waardeur hul kop kan pas.<ref>cite web |title=Cat Skeleton |url=http://bioweb.uwlax.edu/zoolab/Table_of_Contents/Lab-9b/Cat_Skeleton_1/cat_skeleton_1.htm |access-date=12 Desember 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20080223210624/http://www.bioweb.uwlax.edu/zoolab/Table_of_Contents/Lab-9b/Cat_Skeleton_1/cat_skeleton_1.htm |archive-date=23 Februarie 2008 |url-status=dead |df=dmy-all </ref>
Lêer:Felis silvestris catus skull front — Sven Volkens 01.jpg|duimnael|links|180px|Die kat se kopbeen.
Die kat se kopbeen is ongewoon onder soogdiere deurdat hulle baie groot oogholtes en ’n spesiale, kragtige kakebeen het.<ref name="Case">*cite book|last=Case |first=Linda P. |title=The Cat: Its Behavior, Nutrition, & Health |publisher=Iowa State University Press |location=Ames, Iowa |year=2003 </ref> In die kakebeen is tande wat aangepas is om prooi dood te maak en uitmekaar te skeur. Wanneer hulle hul prooi oorrompel, byt hulle dit dood met hul lang oogtande en ruk die rugmurg af, wat verlamming en eindelik die dood veroorsaak.<ref name=Smith1992>cite book |publisher=Freund Publishing House Ltd. |isbn=9652222704 |last1=Smith |first1=Patricia |first2=Eitan |last2=Tchernov |title=Structure, function and evolution of teeth |year=1992 |page=217</ref> In vergelyking met ander katagtiges sit die huiskat se oogtande naby mekaar – dit is so aangepas vanweë hul voorliefde vir klein knaagdiere.<ref name=Smith1992 /> Die kies- en voorkiestande word soos ’n skêr gebruik om die vleis in klein stukkies te skeur. Dit is belangrik aangesien katte nie vleis behoorlik kan kou nie.<ref name="Case" />
Katte, nes honde, loop op hul tone, met die bene van hul voete wat die onderste deel van die sigbare been uitmaak.<ref>cite journal|author=Lacquaniti F, Grasso R, Zago M |title=Motor Patterns in Walking |journal=News Physiol. Sci. |volume=14 |issue=4|pages=168–174 |date=1 Augustus 1999|pmid=11390844</ref> Katte kan baie presies loop omdat hulle die agterpote presies op dieselfde plek sit as die voorpote en so voetspore en geluide tot die minimum beperk. Anders as die meeste soogdiere beweeg katte die twee bene aan een kant van die lyf voor hulle die pote aan die ander kant beweeg. Dit stem ooreen met die stap van ’n kameel en kameelperd. As die kat vinniger loop en begin draf, sal die bene diagonaal beweeg nes by ander soogdiere: die diagoneel teenoorgestelde voor- en agterbeen sal gelyk beweeg.<ref>cite book|title=Outwitting Cats|first=Wendy|last=Christensen|page=23|publisher=Globe Pequot|year=2004|isbn=1-59228-240-7|url= http://books.google.com/?id=WmuQQXU6EtAC&pg=PA23&dq=cats+giraffes+camels+pace&q</ref>
Nes ander lede van die Felidae-familie, kan katte hul naels terugtrek.<ref>cite journal |doi=10.1017/S0952836901000565 |volume=254 |issue=1 |pages=67–76 |last=Russell |first=Anthony P. |title=Claw Retraction and Protraction in the Carnivora: The Cheetah (Acinonyx Jubatus) as an Atypical Felid |journal=Journal of Zoology |year=2001 |last2=Bryant |first2=Harold N.</ref> In die gewone, ontspanne posisie word die naels bedek met ’n stuk vel en pels. Dit hou die naels skerp omdat dit minder slyt weens kontak met die grond, en dit laat die kat sagter loop.<ref>cite journal|title=Outline of Cat Lessons|journal=The School Journal|date=22 December 1900|first=Annetta F.|last=Armes|volume=LXI|page=659|url= http://books.google.com/?id=-_gBAAAAYAAJ|accessdate=12 November 2007|publisher=E.L. Kellogg & Co.</ref> Katte kan die naels aan een of al die pote willekeurig ontbloot om boom te klim, hulself te verdedig, te jag of vir ekstra klouvermoë op gladde oppervlakke. Die meeste katte het vyf kloue aan hul voor- en vier aan hul agterpote.<ref name=Danforth1947>cite journal|author=Danforth CH. |title=Heredity of Polydactyly in the Cat |journal=J. Hered. |volume=38 |pages=107–112 |year=1947 |url= http://jhered.oxfordjournals.org/content/38/4/107.full.pdf |pmid=20242531 |issue=4</ref> Die vyfde klou aan die voorpote sit die naaste aan die middel van die poot. Daar is ook, nog nader aan die middel, ’n uitsteeksel wat soos ’n sesde "vinger" lyk. Dit kan ook aan die pote van die meeste groot katte en honde gevind word. Dit het geen funksie wanneer die kat normaalweg loop nie, maar word vermoedelik gebruik om te keer dat hy gly wanneer hy spring. Sommige katrasse kan meer tone, tot agt of selfs tien, aan elke poot hê.<ref name=Danforth1947 />
== Fisiologie ==
{|class="wikitable" style="float:right; text-align:center; margin:10px"
|+ Normale fisiologiese waardes<ref name="Kahn">cite book |last1=Kahn |first1=Cynthia M. |last2=Line |first2=Scott |title=The Merck/Merial Manual for Pet Health |year=2007|editor-first=Joseph Lee |editor-last=Hollander |publisher=Merck |isbn=0-911910-99-9</ref>
|-
|Liggaamstemperatuur
|38,6 °C
|-
|Hartklop
|120–140 slae per minuut
|-
|Asemhaling
|16–40 teue per minuut
|}
Lêer:Britishblue.jpg|duimnael|links|180px|’n Blou Britse korthaarkat.
Omdat katte so algemeen aangehou word, was dit nog altyd maklik om hul fisiologiese kenmerke goed te bestudeer. Dit stem in die algemeen ooreen met dié van ander vleisetende soogdiere, maar daar is ongewone uitsonderings wat moontlik toegeskryf kan word aan die kat se afstamming van spesies wat in die woestyn voorkom.<ref name=MacDonald /> Hulle kan byvoorbeeld baie hoë temperature uithou: mense begin gewoonlik ongemaklik voel wanneer hul veltemperatuur hoër as 44,5 °C styg; katte wys geen ongemak tot hul vel ’n temperatuur van sowat 52 °C bereik nie,<ref name="Case" /> en kan temperature van tot 56 °C uithou as hulle toegang tot water het.<ref>cite book |author=Subcommittee on Dog and Cat Nutrition |title=Nutrient Requirements of Dogs and Cats |publisher=National Academies Press |location=Washington, DC |year=2006 |page=292 |isbn=0-309-08628-0</ref>
Katte behou hitte deur die bloedvloei na hul vel te verminder en verloor hitte deur uitaseming. Hulle sweet nie en hyg net by baie hoë temperature.<ref>cite journal|author=Adams T, Morgan ML, Hunter WS, Holmes KR |title=Temperature regulation of the unanesthetized cat during mild cold and severe heat stress |journal=J Appl Physiol |volume=29 |issue=6 |pages=852–8 |year=1970 |pmid=5485356</ref> Dis ook ongewoon dat ’n kat se temperatuur nie deur die dag wissel nie; dit is deels vanweë die kat se gebrek aan ’n sirkadiese siklus (24 uur-siklus); dit kan ook verduidelik hoekom hulle bedags én snags bedrywig is.<ref name="CAN">cite book |author=Committee on Animal Nutrition |title=Nutrient Requirements of Cats |year=1986 |edition=2nd |publisher=National Academy Press |url= http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=910#toc |isbn=0-309-07483-5 </ref> Katte se uitwerpsel is gewoonlik baie droog en hul urine baie gekonsentreerd; dit is aanpassings wat katte toelaat om soveel moontlik vloeistof te behou.<ref name=MacDonald /> Hul niere is so doeltreffend dat hulle kan oorleef op ’n dieet van slegs vleis, sonder dat hulle toegang tot water het,<ref>cite journal |volume=196 |issue=3 |pages=625–632 |last=Prentiss |first=Phoebe G. |title=Hydropenia in cat and dog. Ability of the cat to meet its water requirements solely from a diet of fish or meat |journal=Am J Physiol |pmid=13627237 |year=1959
</ref> en hulle kan selfs rehidreer deur seewater te drink.<ref name="CAN" /><ref>cite journal |volume=196 |issue=3 |pages=633–641 |last=Wolf |first=A. V. |title=Potability of sea water with special reference to the cat |journal=Am J Physiol |pmid=13627238 |date=28 February 1959</ref>
Katte moet vleis eet; hul fisiologie is ontwikkel om vleis te verteer en nie plante nie.<ref name=MacDonald>cite journal|author=MacDonald ML, Rogers QR, Morris JG |title=Nutrition of the domestic cat, a mammalian carnivore |journal=Annu. Rev. Nutr. |volume=4 |pages=521–62 |year=1984 |pmid=6380542 |doi=10.1146/annurev.nu.04.070184.002513</ref> In teenstelling met rotte, wat 4% proteïen in hul dieet nodig het, benodig katte 20% proteïen.<ref name=MacDonald /> Katte is buitengewoon afhanklik van die aminosuur arginien en ’n gebrek daaraan veroorsaak gewigsverlies en selfs die dood.<ref>cite journal|author=Morris JG, Rogers QR |title=Arginine: an essential amino acid for the cat |journal=J. Nutr. |volume=108 |issue=12 |pages=1944–53 |date=1 December 1978|pmid=722344</ref> Nog ’n ongewone eienskap van katte is dat hulle die aminosuur tourien vervaardig, waarsonder hulle kan blind word.<ref name=MacDonald /> Omdat hulle hul hele prooi eet, kry hulle minerale in deur die bene te eet en ’n dieet wat net uit vleis bestaan, kan ’n kalsiumtekort tot gevolg hê.<ref name=MacDonald />
’n Kat se spysverteringstelsel is ook aangepas by die eet van vleis: dit is baie korter as by planteters en het lae vlakke van die ensieme wat nodig is om koolhidrate te verteer.<ref name=Zoran>cite journal |author=Zoran DL |title=The carnivore connection to nutrition in cats |journal=J. Am. Vet. Med. Assoc. |volume=221 |issue=11 |pages=1559–67 |year=2002 |pmid=12479324 |doi=10.2460/javma.2002.221.1559 |url=http://www.rawessentials.co.nz/media/documents/website%20-zorans_article.pdf |access-date=28 Januarie 2012 |archive-date=26 Mei 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100526223945/http://www.rawessentials.co.nz/media/documents/website%20-zorans_article.pdf |url-status=dead </ref>
== Sintuie ==
Katte kan besonder goed in die donker sien – teen ’n sesde van die ligsterkte wat vir menslike sig nodig is.<ref name="Case" /> Dit is deels danksy ’n laag weefsel bekend as "tapetum lucidum" wat lig wat deur die retina beweeg, terugkaats in die oog.<ref>cite journal |doi=10.1111/j.1463-5224.2004.00318.x |volume=7 |issue=1 |pages=11–22 |last=Ollivier |first=F. J. |title=Comparative morphology of the tapetum lucidum (among selected species) |journal=Veterinary Ophthalmology |year=2004 |pmid=14738502 |display-authors=1 |last2=Samuelson |first2=D. A. |last3=Brooks |first3=D. E. |last4=Lewis |first4=P. A. |last5=Kallberg |first5=M. E. |last6=Komaromy |first6=A. M.</ref> Nog ’n aanpassing is die kat se groot pupille. Anders as by sommige groot katte soos tiere is katte se pupille skreefvormig. Hierdie pupille kan lig fokus sonder distorsie.<ref name=Malmstrom>cite journal|author=Malmström T, Kröger RH |title=Pupil shapes and lens optics in the eyes of terrestrial vertebrates |journal=J. Exp. Biol. |volume=209 |issue=Pt 1 |pages=18–25 |year=2006 |pmid=16354774 |doi=10.1242/jeb.01959</ref> In die donker kan die pupille vergroot tot dit feitlik die hele sigbare deel van die oog bedek.<ref>cite journal |doi=10.1007/BF00261338 |volume=59 |issue=3 |pages=485–490 |last=Hammond |first=P. |title=The relationship between feline pupil size and luminance |journal=Experimental Brain Research |year=1985 |last2=Mouat |first2=G.S.V.</ref> Huiskatte kan egter nie kleur goed onderskei nie Hulle het net twee tipes reseptorselle wat geoptimiseer is vir sensitiwiteit vir blou en geel-groen.
Lêer:Olhos de um gato-3.jpg|duimnael|Katte se snorbaard is baie sensitief vir aanraking.
Katte kan uitstekend hoor en kan ’n baie wye spektrum van frekwensies waarneem. Hulle kan hoër klanke as mense en honde hoor; frekwensies van 55 Hz tot 79 kHz, dus ’n speling van 10,5 oktawe. Die mens kan net van 31 Hz tot 18 kHz en honde van 67 Hz tot 44 kHz hoor (albei ’n speling van sowat 9 oktawe.<ref name="PMID 15472899">cite journal |doi=10.1002/ar.a.20117 |volume=281 |issue=1 |pages=1111–1122 |last=Heffner |first=Rickye S |title=Primate hearing from a mammalian perspective |journal=The Anatomical Record. Part A, Discoveries in Molecular, Cellular, and Evolutionary Biology |date=1 November 2004 |url=http://psychology.utoledo.edu/images/users/74/Primate%20Hearing%20from%20a%20Mammalian%20Perspective.pdf |pmid=15472899 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060919003302/http://psychology.utoledo.edu/images/users/74/Primate+Hearing+from+a+Mammalian+Perspective.pdf |archivedate=19 September 2006 |url-status=live </ref><ref>cite journal |doi=10.1016/S0168-1591(98)00101-4 |volume=57 |issue=3–4 |pages=259–268 |last=Heffner |first=Henry E. |title=Auditory awareness |journal=Applied Animal Behaviour Science |date=Mei 1998</ref>) Katte gebruik nie hul goeie gehoor om te kommunikeer nie, maar dit is waarskynlik belangrik wanneer hulle jag omdat baie spesies knaagdiere ultrasoniese klanke voortbring.<ref>cite journal |volume=106
|issue=4 |pages=360–365 |last=Blumberg |first=M.S. |title=Rodent ultrasonic short calls: locomotion, biomechanics, and communication |journal=Journal of Comparative Psychology |year=1992 |pmid=1451418 |doi=10.1037/0735-7036.106.4.360</ref> Hul gehoor is ook baie sensitief en dit word verhoog deur die groot, beweeglike ore wat klanke versterk en die kat help om sy rigting met behulp van klanke te vind.<ref name="Sunquist">cite book |last1=Sunquist |first1=Melvin E. |last2=Sunquist |first2=Fiona |title=Wild Cats of the World |year=2002 |page=10 |publisher=University of Chicago Press |isbn=0-226-77999-8</ref>
Hulle kan ook baie goed ruik, wat deels te danke is aan hul goed ontwikkelde olfaktoriese bol in die brein en ’n groot oppervlak van reukslymvlies; laasgenoemde bedek ’n oppervlak van sowat 5,8 cm<sup>2</sup>, wat twee keer so groot as by mense en amper so groot as by honde is.<ref>cite journal |doi=10.1093/icb/7.3.421 |volume=7 |issue=3 |pages=421–429 |last=Moulton |first=David G. |title=Olfaction in Mammals |journal=Amer. Zool. |date=1 Augustus 1967</ref> Katte is baie sensitief vir feromone (chemiese afskeidings),<ref name="felinine">cite journal |author=M. Miyazaki, T. Yamashita, Y. Suzuki, Y. Saito, S. Soeta, H. Taira, and A. Suzuki |year=2006 |title=A major urinary protein of the domestic cat regulates the production of felinine, a putative pheromone precursor |journal=Chem. Biol. |volume=13 |issue=10 |pages=1071–1079 |pmid=17052611 |doi=10.1016/j.chembiol.2006.08.013 </ref> wat hulle gebruik om te kommunikeer deur die sproei van urine en die afmerking van ’n gebied met die reukkliere.<ref name=Sommerville /> Hulle reageer sterk op plante met nepetalokton, veral kattekruid, want hulle kan die stof waarneem teen minder as een deeltjie per miljard.<ref>cite journal |volume=31 |issue=6 |pages=455–456 |last=Grognet |first=Jeff |title=Catnip: Its uses and effects, past and present |journal=The Canadian Veterinary Journal |date=Junie 1990 |pmc=1480656 |pmid=17423611</ref> Die reaksie word ook deur ander plante ontlok, soos duiwelsklou. Die rede kan wees dat die plante ’n reuk afgee wat soos feromone ruik en die kat se seksuele en sosiale gedrag stimuleer.<ref name=Tucker>Cite journal |url=http://www.springerlink.com/content/f613756573257t02/ |volume=42 |issue=2 |pages=214–231 |last=Tucker |first=Arthur |title=Catnip and the catnip response |journal=Economic Botany |year=1988 Dooie skakel|date=Desember 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes </ref>
Katte het min smaakknoppies in vergelyking met die mens. Weens ’n mutasie in ’n vroeë voorouer, is een van die twee gene wat vir die proe van soet smake verantwoordelik is by die kat afwesig.<ref name="sugar" /> Hul smaakknoppies reageer wel goed op aminosure en bitter en suur smake.<ref name=Bradshaw2006>cite journal |volume=136 |issue=7 |pages=1927S–1931 |last=Bradshaw |first=John W.S. |title=The Evolutionary Basis for the Feeding Behavior of Domestic Dogs (Canis familiaris) and Cats (Felis catus) |journal=Journal of Nutrition |date=1 Julie 2006 |pmid=16772461</ref> Om te help met navigasie en sensasie het die kat tientalle snorbaarde aan die gesig. Hulle verskaf inligting oor die breedte van openinge en die ligging van voorwerpe in die donker, beide deur aanraking en die aanvoeling van lugstrome; hulle bring ook ’n knipreaksie van die oë mee om die oë te beskerm.<ref name="Case" />
== Gedrag ==
Katte wat vry rondloop, is bedags en snags aktief, hoewel hulle neig om snags effens meer aktief te wees.<ref>cite journal |doi=10.1111/j.1469-7998.2008.00479.x |volume=276 |issue=2 |pages=195–203 |last=Germain |first=E. |title=Spatio-temporal sharing between the European wildcat, the domestic cat and their hybrids |journal=Journal of Zoology |year=2008 |last2=Benhamou |first2=S. |last3=Poulle |first3=M.-L.</ref><ref name=Barratt>cite journal |volume=20 |issue=3 |pages=271–280 |last=Barratt |first=David G. |title=Home Range Size, Habitat Utilisation and Movement Patterns of Suburban and Farm Cats Felis catus |journal=Ecography |date=1 Junie 1997 |doi=10.1111/j.1600-0587.1997.tb00371.x |jstor=3682838</ref> Die tyd van aktiwiteit is taamlik aanpasbaar, wat beteken huiskatte kan soggens en saans aktiewer wees om aan te pas by die huismense se aktiwiteit.<ref>cite journal |doi=10.1037/0735-7044.99.6.1162 |volume=99 |issue=6 |pages=1162–1175 |last=Randall |first=Walter |title=Circadian rhythms in food intake and activity in domestic cats
|journal=Behavioral Neuroscience |pmid=3843546 |year=1985 |last2=Johnson |first2=R. F. |last3=Randall |first3=S |last4=Cunningham |first4=J. T.</ref>
Katte bespaar energie deur baie te slaap, veral as hulle ouer word. Die duur van die slaap wissel; gewoonlik is dit 12–16 uur per dag. Tydens die slaap is daar periodes van vinnige oogbewegings en spierrukkings, wat dit laat lyk of hulle droom.<ref>cite journal |doi=10.1016/0166-2236(79)90110-3 |volume=2 |pages=280–282 |last=Jouvet |first=Michel |title=What does a cat dream about? |journal=Trends in Neurosciences |year=1979</ref>
=== Interaksie ===
Lêer:GAto.jpg|duimnael|links|Katte intimideer hul teenstanders deur hul rug krom te maak, hul hare te laat rys, na die kant te draai en te sis.
Hoewel wildekatte alleenlopers is, is die sosiale gedrag van huiskatte meer uiteenlopend, van katte wat alleen woon tot kolonies rondloperkatte wat gewoonlik om ’n voedselbron gesentreer is. In so ’n groep is een kat gewoonlik die dominante een.<ref>cite journal |volume=11 |issue=1 |pages=56–66 |last=Baron |first=Alan |title=Patterns of Social Interaction in Cats (''Felis domestica'') |journal=Behaviour |date=1 Januarie 1957 |doi=10.1163/156853956X00084 |first3=J. M. |author3=Warren |first2=C. N. |last2=Stewart |jstor=4532869</ref> Elke kat in ’n kolonie het gewoonlik ’n spesifieke gebied, met die seksueel aktiewe mannetjies wat die grootste gebied het. Dit is dikwels tot tien keer groter as wyfiekatte s’n en kan met verskeie wyfiekatte se gebiede oorvleuel.<ref name=Sommerville /> Die gebiede word afgemerk deur urine te sproei, deur afskeidings van gesigskliere aan voorwerpe teen kophoogte te smeer en deur hul uitskeiding.<ref name=Sommerville>cite journal |doi=10.1016/S0168-1591(98)00102-6 |volume=57 |issue=3–4 |pages=269–286 |last=Sommerville |first=B. A. |title=Olfactory awareness |journal=Applied Animal Behaviour Science |year=1998</ref> Tussen hierdie gebiede is daar neutrale gebiede waar katte mekaar nie as ’n bedreiging sal beskou nie. Vreemde katte sal egter verjaag of aangeval word. Al bly katte saam in so ’n kolonie, sal hulle alleen jag en het hulle geen gemeenskaplike oorlewingstrategie nie.<ref name="Bradshaw2006" />
Huiskatte gebruik verskeie geluide vir kommunikasie: hulle spin, sis en grom en het verskeie maniere van miaau.<ref name="Moelk" /> Rondloperkatte is egter gewoonlik stil.<ref name="Jensen">cite book|last=Jensen |first=Per |title=The Ethology of Domestic Animals |series="Modular Text" series |publisher=CABI |location=Wallingford |year=2009 |isbn=1-84593-536-5</ref> Katte se liggaamstaal, onder meer die posisie van die ore en stert, ontspanning van die hele lyf en knie met hul pote, dui alles op hul bui. Veral die stert en ore is belangrik om boodskappe oor te dra; ’n stert wat omhoog gehou word, is gewoonlik ’n vriendelike manier van groet<ref name=behaviourguide /><ref name=Cafazzo /> en dui ook aan dat ’n kat ’n minder dominante posisie in die sosiale hiërargie het.<ref name=Cafazzo>cite journal|author=Cafazzo, S |author2=Natoli, E |title=The social function of tail up in the domestic cat (Felis silvestris catus) |journal=Behav. Processes |volume=80 |issue=1 |pages=60–6 |year=2009 |pmid=18930121 |doi=10.1016/j.beproc.2008.09.008 </ref>
Dit kan ook ’n aanduding wees dat hulle iets van hul eienaar verwag, veral as die stert effens bewe. ’n Stert wat penorent staan met die punt na vore gebuig, kan ’n aanduiding wees van plesier, vreugde, afwagting of spanning. In ’n ontspanne posisie sal die stert horisontaal gehou word met die punt effens na onder gedraai. As die stert vinnig heen en weer geruk word, is die kat waarskynlik geïrriteerd of aggressief.
Ook die gesig kan aandui hoe die kat voel. As die kat iemand stip aankyk, is dit gewoonlik ’n dreigement. Die ore kan ook plat en na die kant getrek word. Ore wat na voor gedraai is, is dikwels ’n aanduiding van nuuskierigheid.
As die kat ontspanne is, kan die oë half toe wees sodat die ooglede sigbaar is, of hy kan knipoog. Dit kan ook op vriendelikheid en minsaamheid dui en kan met die mens se glimlag vergelyk word. Die mens kan dié tekens maklik namaak en hy word dikwels daarvoor beloon deurdat die kat dieselfde doen. Ook gaap is nie ’n teken van moegheid nie, maar dat die kat nie aggressief is nie.
Aanraking met die neus is ook ’n gewilde vorm van groet tussen katte en kan gevolg word deur mekaar skoon te lek.<ref name=Crowell-davis2004>cite journal|year=2004|title=Social organization in the cat: a modern understanding|journal=Journal of Feline Medicine and Surgery|volume=6|issue=1|pages=19–28|url=http://zoopsy.free.fr/veille_biblio/social_organization_cat_2004.pdf|accessdate=21 Mei 2008|doi=10.1016/j.jfms.2003.09.013|pmid=15123163|last1=Crowell-Davis|first1=SL|last2=Curtis|first2=TM|last3=Knowles|first3=R. J.|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720231305/http://zoopsy.free.fr/veille_biblio/social_organization_cat_2004.pdf|archivedate=20 Julie 2011|url-status=dead</ref> Veral ouer katte kan egter aggressief wees teenoor nuwe aankomelinge in die huis.
=== Versorging ===
Lêer:Cat tongue macro.jpg|duimnael|Die haakvormige papille op ’n kat se tong dien as ’n soort borsel en help om die hare skoon te maak en koeke uit te kam.
Katte is bekend daarvoor dat hulle skoon is en spandeer ure daaraan om hul pels te lek. Die haakvormige papille op die tong help hulle om hul pels skoon te lek en koeke uit te kam omdat dit as ’n soort borsel dien. Sommige katte, veral dié met lang hare, kry soms haarballe van al die hare wat hulle oplek en bring dit dan op. Dit kan voorkom word deur middels wat die hare makliker deur die spysverteringstelsel help beweeg of deur die pels dikwels te borsel.<ref name=hairballs>cite web |url=http://www.vet.cornell.edu/FHC/news/hair.htm |title=A Hairy Dilemma: When Hair Balls Aren't Harmless |work=Cat Watch |publisher=Cornell Feline Health Center, Cornell University |last=Ewing |first=Tom |year=2006 |access-date=25 Augustus 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20131007141056/http://www.vet.cornell.edu/fhc/news/hair.htm |archive-date= 7 Oktober 2013 |url-status=dead |df=dmy-all </ref>
=== Gevegte ===
By huiskatte is mannetjies meer geneig om te baklei as wyfies.<ref name=Lindell>cite journal |doi=10.1016/S0168-1591(97)00032-4 |volume=55 |issue=1–2 |pages=153–162 |last=Lindell |first=Ellen M. |title=Intercat aggression: A retrospective study examining types of aggression, sexes of fighting pairs, and effectiveness of treatment |journal=Applied Animal Behaviour Science |date=Desember 1997</ref> By rondloperkatte is die grootste oorsaak van gevegte die wedywering tussen twee mannetjies om met ’n wyfie te paar; die geveg sal meestal deur die swaarder kat gewen word.<ref>Akihiro Yamane, Teruo Doi and Yuiti Ono "Mating behaviors, courtship rank and mating success of male feral cat (Felis catus)" Journal of Ethology, Volume 14, Number 1, p35-44 (1996) doi:10.1007/BF02350090</ref> Nog ’n rede hoekom katte sal baklei, is omdat dit moeilik is om in byvoorbeeld ’n klein huis ’n gebied af te baken.<ref name=Lindell /> Wyfies sal baklei oor hul gebied of om hul kleintjies te beskerm. Deur katte te steriliseer en kastreer kan die gedrag verbeter of stopgesit word, wat daarop dui dat dit verband hou met sekshormone.
Wanneer hulle baklei, laat katte hulself groter, indrukwekkender en gevaarliker lyk deur hul rug krom te maak en hul hare te laat rys.<ref name=behaviourguide>cite web |url=http://animal.discovery.com/guides/cats/behavior/bodylanguageintro.html |title=Cat Guide: Body Language |publisher=Animal Planet |access-date=26 Augustus 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20090806002214/http://animal.discovery.com/guides/cats/behavior/bodylanguageintro.html |archive-date= 6 Augustus 2009 |url-status=live |df=dmy-all </ref> Die ore sal dikwels plat en na agter gevou word om skade aan die binne-oor te voorkom asook moontlik om enige geluide agter hulle te hoor terwyl hulle op die gevaar voor hulle fokus. Hulle sal gewoonlik kragtige houe met die voorpote na die gesig gee en hul teenstanders byt. Ernstige beserings is egter skaars; die verloorder hardloop gewoonlik weg met net ’n paar skrape aan die gesig of ore. Katte sal ook soms in ’n verdedigende posisie op die grond gaan lê om die teenstander met die kragtige agterpote op sy sagte maag te skop.<ref>[http://www.hsus.org/pets/pet_care/our_pets_for_life_program/cat_behavior_tip_sheets/aggression_between_family_cats.html Aggression Between Family Cats] Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041214181209/http://www.hsus.org/pets/pet_care/our_pets_for_life_program/cat_behavior_tip_sheets/aggression_between_family_cats.html |date=14 Desember 2004 ''The Humane Society of the United States'' 2002</ref>
=== Jag- en eetgewoontes ===
Lêer:Il Gatto e il Topo 2.jpg|duimnael|260px|’n Kat en muis.
Katte maak jag op klein diertjies soos knaagdiere en voëls.<ref name=Woods>cite journal|author=Woods M, McDonald RA, Harris S. |title=Predation of wildlife by domestic cats Felis catus in Great Britain |journal=Mammal Review |volume=23 |issue=2 |pages=174–188 |year=2003 |doi=10.1046/j.1365-2907.2003.00017.x</ref> Hulle gebruik twee maniere van jag: óf hulle bekruip prooi óf lê dit voor tot dit naby genoeg is om te gryp. Die meeste katte hou ook daavan om vanuit ’n hoë posisie te jag – óf omdat hulle nie so maklik gesien kan word nie óf omdat hulle hul prooi kan bespring, soos wat ’n luiperd uit ’n boom doen, terwyl hulle hul lyf in die regte posisie draai danksy hul goeie balanssin en buigbaarheid.<ref>cite web |title=Falling Cats |url=http://www.verrueckte-experimente.de/leseproben_e.html |access-date=24 Oktober 2005 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303185523/http://www.verrueckte-experimente.de/leseproben_e.html |archive-date=3 Maart 2016 |url-status=dead |df=dmy-all</ref> Hulle doen dieselfde as hulle van ’n hoë plek afval, mits daar genoeg tyd is.
Huiskatte sal kos kies na gelang van die temperatuur, reuk en tekstuur. Hulle hou nie van koue kos nie en verkies klam kos wat ryk aan aminosure is, nes rou vleis.<ref name=Zaghini>cite journal|author=Zaghini, G|author2= Biagi, G |title=Nutritional peculiarities and diet palatability in the cat |journal=Vet. Res. Commun. |volume=29 Suppl 2 |pages=39–44 |year=2005 |pmid=16244923 |doi=10.1007/s11259-005-0009-1</ref><ref name=Bradshaw>cite journal|last1=Bradshaw |first1=JW |last2=Goodwin |first2=D |last3=Legrand-Defrétin |first3= V|last4= Nott |first4= HM |title=Food selection by the domestic cat, an obligate carnivore |journal=Comp. Biochem. Physiol. A Physiol. |volume=114 |issue=3 |pages=205–9 |year=1996 |pmid=8759144 |doi=10.1016/0300-9629(95)02133-7 </ref> Hulle kan hul neus optrek vir nuwe geure en leer gou om kos te vermy wat in die verlede sleg geruik het.<ref name=Bradshaw /> Hulle kan ook suikerryke kos en melk ignoreer omdat hulle nie laktose goed kan verteer nie en dit diarree kan veroorsaak.<ref name=Bradshaw /><ref>cite journal |last=Kienzle |first=E. |title=Blood sugar levels and renal sugar excretion after the intake of high carbohydrate diets in cats |journal=Journal of Nutrition |volume=124 |issue=12 Suppl |pages=2563S–2567S |year=1994 |pmid=7996238 |url= http://jn.nutrition.org/content/124/12_Suppl/2563S.full.pdf</ref> Hulle kan ook vreemde eetgewoontes ontwikkel. Sommige katte hou daarvan om aan goed te kou. Dit is meestal wol, maar kan ook plastiek, papier, foelie en selfs kole wees. Dit word "pika" genoem en kan gevaarlik wees, afhangend van die hoeveelheid of giftigheid van die voorwerp.<ref>cite journal |doi=10.1016/S0168-1591(96)01136-7 |volume=52 |issue=3–4 |pages=373–379 |last=Bradshaw |first=John W. S. |title=Factors affecting pica in the domestic cat |journal=Applied Animal Behaviour Science |date=April 1997</ref><ref>cite web |url=http://www.vmth.ucdavis.edu/home/beh/feline_behavior/pica.html |title=Pica: The Un-finicky Feline – Chewing or Eating Cords, Fabric, Houseplants, etc. |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |work=Behavior.VetMed.UCDavis.edu |publisher=University of California School of Veterinary Medicine |accessdate=6 September 2009 |archive-date= 7 September 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090907143555/http://www.vmth.ucdavis.edu/home/beh/feline_behavior/pica.html |url-status=dead </ref>
Katte kan nie hul lippe om ’n voorwerp vou vir ’n suigaksie nie, maar lek vloeistof op teen sowat vier keer per sekonde.<ref>cite news |last=Wade |first=Nicholas |title=For Cats, a Big Gulp With a Touch of the Tongue |newspaper=New York Times |date=11 November 2010 |url=http://www.nytimes.com/2010/11/12/science/12cats.html |access-date=12 November 2010 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191109002101/https://www.nytimes.com/2010/11/12/science/12cats.html |archive-date=9 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all</ref>
=== Speel ===
Huiskatte, veral klein katjies, is bekend vir hul liefde om te speel. Dit neem die vorm van ’n jagtog aan en is belangrik om katjies te leer om hul prooi te bekruip, vang en dood te maak.<ref>cite journal|last=Poirier |first=F. E. |last2=Hussey |first2=L. K. |title=Nonhuman Primate Learning: The Importance of Learning from an Evolutionary Perspective |journal=Anthropology & Education Quarterly |volume=13 |issue=2 |pages=133–148 |date=1 Julie 1982|doi=10.1525/aeq.1982.13.2.05x1830j |jstor=3216627</ref> Hulle hou ook van speelgevegte, met mekaar en met mense. Dit berei hulle voor vir ware gevegte en leer hulle om ’n moontlike vrees te oorkom om teenstanders of prooi aan te val.<ref>cite book|author=Byers, John A.; Bekoff, Marc |title=Animal play: evolutionary, comparative, and ecological perspectives |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, UK |year=1998 |page=135 |isbn=0-521-58656-9</ref>
Omdat speel vir hulle so baie soos jag is, hou hulle van speelgoed wat soos prooi lyk, soos harige voorwerpe wat vinnig beweeg, maar hulle kan gou belangstelling verloor as hulle baie met ’n spesifieke ding speel.<ref>cite journal |doi=10.1016/S0168-1591(02)00153-3 |volume=79 |issue=3 |pages=263–271 |last=Hall |first=Sarah L. |title=Object play in adult domestic cats: the roles of habituation and disinhibition |journal=Applied Animal Behaviour Science |year=2002</ref> Hulle is meer geneig om met speelgoed te speel as hulle honger is.<ref>cite journal |doi=10.1016/S0168-1591(97)00136-6 |volume=58 |issue=1–2 |pages=143–150 |last=Hall |first=Sarah L. |title=The influence of hunger on object play by adult domestic cats |journal=Applied Animal Behaviour Science |date=Junie 1998</ref> Hulle hou ook daarvan om met ’n tou te speel, maar dit kan gevaarlik wees as hulle daaraan kou of daarin verstrengel raak.
=== Voortplanting ===
Lêer:Three-hour-old-kitten.jpg|duimnael|links|’n Pasgebore katjie.
Lêer:Cats having sex in Israel.jpg|duimnael|Wanneer katte paar, byt die mannetjie die agterkant van ’n wyfie se nek terwyl sy die regte posisie inneem.
Wyfies kom ’n paar keer per jaar op hitte, van die lente tot die laat herfs. Hitteperiodes kom elke twee weke voor en duur van vier tot sewe dae.<ref name=compendium /> Verskeie mannetjies sal gelok word deur ’n wyfie op hitte. Hulle sal oor haar baklei en die een wat wen, wen die reg om met haar te paar. Sy sal eers die mannetjie verwerp, maar hom eindelik toelaat. Die mannetjie se penis het ’n band van 120–150 stekels<ref>cite journal |last=Aronson |first=L. R. |last2=Cooper |first2=M. L. |title=Penile spines of the domestic cat: their endocrine-behavior relations |journal=Anat. Rec. |volume=157 |issue=1 |pages=71–8 |year=1967 |pmid=6030760 |doi=10.1002/ar.1091570111 |url=http://www.catcollection.org/files/PenileSpines.pdf |access-date=28 Januarie 2012 |archive-date=20 Junie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170620212227/http://www.catcollection.org/files/PenileSpines.pdf |url-status=dead </ref> van sowat 1 mm lank wat na agter wys en wanneer die penis ná die tyd uitgetrek word, skraap die stekels teen die wand van die wyfie se vagina, wat ’n teken is vir ovulasie. Dit help ook om ander spermsel|sperma uit die vagina te skraap en gee die laaste mannetjie wat met haar paar, dus ’n groter kans om haar te bevrug.
Nadat sy gepaar het, sal die wyfie haar vagina was. As ’n mannetjie dan met haar wil paar, sal sy hom aanval. Ná sowat 20 tot 30 minute, nadat die wyfie haar gewas het, sal die siklus van voor af begin.<ref name=compendium /> Omdat ’n wyfie met verskeie mannetjies sal paar terwyl sy op hitte is, kan die katjies in een werpsel verskillende pa's hê.<ref name=compendium>cite web |url=http://vlsstore.com/Media/PublicationsArticle/PV_23_12_1049.pdf |title=Prolific Cats: The Estrous Cycle |publisher=Veterinary Learning Systems |access-date=19 Junie 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191206034630/http://vlsstore.com/Media/PublicationsArticle/PV_23_12_1049.pdf |archive-date=6 Desember 2019 |url-status=dead |df=dmy-all</ref>
Katte is 64–67 dae lank dragtig, met ’n gemiddeld van 66 dae.<ref>cite journal|last=Tsutsui |first=T. |last2=Stabenfeldt |first2=G. H. |title=Biology of ovarian cycles, pregnancy and pseudopregnancy in the domestic cat |journal=J. Reprod. Fertil. Suppl. |volume=47 |pages=29–35 |year=1993|pmid=8229938</ref> Daar is gewoonlik drie tot vyf katjies in ’n werpsel en die eerste werpsel is gewoonlik kleiner as latere werpsels. Die katjies drink ses tot sewe weke lank aan die ma en is geslagsryp binne vyf tot tien maande (wyfies) of vyf tot sewe maande (mannetjies), hoewel dit kan wissel van ras tot ras.<ref name=compendium /> Wyfies kan twee tot drie werpsels per jaar hê en kan dus tot 150 kleintjies hê in die sowat tien jaar wat sy vrugbaar is.<ref name=compendium />
Katte kan op sowat 12 weke van die ma weggeneem word en na ’n nuwe huis gaan.<ref>cite book|title=The Complete Book of Cat Care: How to Raise a Happy and Healthy Cat |last1=Behrend |first1=Katrin |last2=Wegler |first2=Monika |year=1991 |publisher=Barron's Educational Series, Inc. |location=Hauppauge, NY |isbn=0-8120-4613-7 |page=28</ref> Hulle kan op sewe weke al gesteriliseer of gekastreer word om ongewenste voortplanting te keer.<ref>cite journal|author=Olson PN, Kustritz MV, Johnston SD |title=Early-age neutering of dogs and cats in the United States (a review) |journal=J. Reprod. Fertil. Suppl. |volume=57 |pages=223–32 |year=2001 |pmid=11787153</ref> Dit voorkom ook aggressie, die sproei van urine by mannetjies en ’n gekerm by wyfies. Gewoonlik word dit egter later gedoen, van drie tot ses maande oud.<ref>cite journal|doi=10.2460/javma.231.11.1665|pmid=18052800 |author=Root Kustritz, Margaret V. |title=Determining the optimal age for gonadectomy of dogs and cats|journal=J Am Vet Med |year=2007|volume=231|issue=11|pages=1665–75|url= http://www.imom.org/spay-neuter/pdf/kustritz.pdf</ref>
== Siektes ==
Die mees algemene siektes onder katte is aansteeklike siektes. Jong diere is baie vatbaar vir herpes-infeksies van die lugweë en die parvovirus (katgriep). Vir volwasse katte is die katleukemie- (FeLV), katvigs- (FIV) en peritonitis-virus (FIP) ’n ernstige probleem. Danksy inenting is hondsdolheid nie meer volop nie.
Katte is ook vatbaar vir parasiete, soos die ronde- en lintwurm (inwendige parasiete) en vlooie en myte (uitwendige parasiete).
Chroniese nierversaking is onomkeerbaar. Die meeste katte kry dit weens ouderdom (sowat 30% van katte ouer as 15 jaar kry dit). Dit kan ook by jonger katte voorkom, meestal weens genetiese redes. Ook infeksies soos chroniese tandinfeksies kan nierversaking veroorsaak. Endokriene siektes wat voorkom, is diabetes mellitus en hipertiroïdisme. Die mees algemene gewas is kwaadaardige limfoom. Fibrosarkome kan ontstaan weens ’n reaksie op inenting.
Die spektrum van siektes by katte is wyd en stem baie ooreen met dié by mense. Nog algemene katkwale is nekletsels (FORL), blaasaandoenings, obstruktiewe kardiomiopatie, eosinofiliese granuloom en asma.
== Katte en mense ==
Katte is ’n algemene troeteldier en daar is wêreldwyd meer as 500 miljoen van hulle.<ref name="NYT" /> Die verhouding tussen opregte en ander katte verskil van land tot land, maar in die algemeen is opregte katte minder as 10% van die totale getal.<ref>cite book |title=''ASPCA Complete Guide to Cats'' |first=James R. |last=Richards</ref>
=== Katrasse ===
Lêer:Chocolate Persian.jpg|duimnael|160px|’n Opregte sjokoladebruin Persiese kat.
Die konsep van katteling het in die laat 19de eeu in Brittanje ontstaan.<ref name="Mason">cite book |last=Mason |first=I. L. |title=Evolution of Domesticated Animals |year=1984 |publisher=Prentice Hall Press |isbn=0-582-46046-8</ref> Die huidige lys van katrasse is taamlik lank: die Cat Fanciers' Association in Amerika erken 41 rasse, waarvan 16 natuurlike rasse is wat waarskynlik ontstaan het voor die mens met katte begin teel het, terwyl die ander in die laaste helfte van die 20ste eeu ontwikkel is.<ref name=Lipinski>cite journal |doi=10.1016/j.ygeno.2007.10.009 |volume=91 |issue=1 |pages=12–21 |title=The ascent of cat breeds: Genetic evaluations of breeds and worldwide random-bred populations |journal=Genomics |date=Januarie 2008 |pmid=18060738 |pmc=2267438 |last1=Lipinski |first1=Monika J. |last2=Froenicke |first2=Lutz |last3=Baysac |first3=Kathleen C. |last4=Billings |first4=Nicholas C. |last5=Leutenegger |first5=Christian M. |last6=Levy |first6=Alon M. |last7=Longeri |first7=Maria |last8=Niini |first8=Tirri |last9=Ozpinar |first9=Haydar</ref> Die eienaars en telers ding mee om te sien wie se katte die naaste aan die teelstandaard, of "ideale definisie", van die ras is.
Katte is te kry in ’n verskeidenheid kleure en patrone. Elke ras het spesifieke toelaatbare kleure, patrone en fisieke eienskappe. Van die rasse wat natuurlik ontstaan het, is:
* Manx of stompstertkat van die Eiland Man – ’n stewige kat wat op die Eiland Man ontstaan het en wat hoofsaaklik gekenmerk word deur die afwesigheid van ’n stert van normale lengte.
* Siamese kat – een van die eerste Oosterse tipe katte wat erken is. Hulle het ’n lang lyf en elegante postuur. Hulle word veral uitgeken aan die spesifieke patroon, wat kleurpunte genoem word.
* Chartreux is ’n natuurlike Franse ras wat uitgeken word aan sy grootte, blou-grys kleur en dubbele pels.
* Turkse angora wat in die Ankara-streek van Turkye ontstaan het. Dit het ’n halflang pels sonder ’n onderlaag.
* Abessiniese kat wat in Ethiopië ontstaan het en ’n kenmerkende patroon van fyn strepies het.
* Birmaanse kat, ’n effekleurige kat uit Birma.
* Russiese bloukat wat hoofsaaklik een kleur, ’n grys-blou, het.
* Skotse vouoorkat, ’n stewige kat met ore wat vorentoe gevou is.
==== Patrone ====
Verskeie patrone van die pels is moontlik. Van die algemeenstes is:
Lêer:Co-kbk-07-001.jpg|duimnael|180px|’n Tweekleurige kat met blou (grys) en wit.
; Tweekleurig: Katte kan verskeie patrone in twee kleure hê: van waar die lyf een kleur en die bors ’n ander kleur is tot die "van"-patroon (van die Vanmeer in Turkye) waar net die stert en voorkop ’n ander kleur is, soos die Turkse van. Tussen dié twee uiterste voorbeelde is verskeie variasies moontlik.
Lêer:Felis silvestris - July 2007-1.jpg|duimnael|180px|Gestreepte kat met die kenmerkende M-teken op die voorkop.
; Gestreep: Die kat kan verskeie kleure en patrone hê. Dit kan breë strepe of fyn strepies hê, of ’n marmerpatroon.
Lêer:Curlycat02.jpg|duimnael|180px|Skilpaddop-en-wit wyfiekat.
; Skilpaddop: Dit is ’n kat met rooi (of room) en swart (of blou) wat oor die hele lyf voorkom. Dele van die pels kan ook wit wees.
; Kleurpunte: Die patroon word gewoonlik met Siamese katte verbind, maar kom ook in baie ander katrasse voor. Die lyf is lig van kleur en die punte (ore, gesig, pote en stert) is ’n donkerder kleur. Die naam hang af van die kleur van die punte. So is daar bloupunt-, sjokoladepunt-, robbruinpunt- en ander kleurpuntkatte.
; Gerook: Die onderste agtste van elke haar is wit of roomkleurig, en die res ’n donkerder kleur.
==== Soorte lyf ====
Katte kan verskeie lyfsoorte hê, wat wissel tussen dié uiterstes:
; Oosters: Nie ’n spesifieke ras nie, maar enige kat met ’n lang, slank lyf, amandelvormige oë, en ’n groot neus en ore. Voorbeelde is die Siamees en Oosterse korthaarkat.
; Stewig: Enige kat met ’n kompakte bou, ronde oë, kort neus en klein ore. Voorbeelde is die Persiese kat en eksotiese korthaarkat.
=== Mense en gesondheid ===
’n Allergiese reaksie kan by mense veroorsaak word deur katte se skilfers en speeksel.<ref>cite journal|author=Erwin EA, Woodfolk JA, Custis N, Platts-Mills TA |title=Animal dangers |journal=Immunol Allergy Clin North Am |volume=23 |issue=3 |pages=469–81 |year=2003 |pmid=14524386 |doi=10.1016/S0889-8561(03)00004-3</ref> Algemene toestande is hooikoors, asma of ’n veluitslag. Sommige mense kan by ’n sekere kat aanpas en sonder probleme saam in ’n huis bly terwyl hulle steeds allergies is vir katte in die algemeen.<ref>cite web |url= http://www.animaltrustees.org/ATA_Web/pdfs/dealingwithcatallergies.pdf |archiveurl= https://web.archive.org/web/20070604203854/http://www.animaltrustees.org/ATA_Web/pdfs/dealingwithcatallergies.pdf |archivedate= 4 Junie 2007 |title= Dealing with cat allergies |work= animaltrustees.org |access-date= 28 Januarie 2012 |url-status= dead </ref> Sommige eienaars neem teenallergie-medisyne daarvoor of bad hul katte gereeld, wat die hoeveelheid skilfers verminder.<ref>cite journal |volume=100 |issue=3 |pages=307–312 |last=Avner |first=D. B. |title=Evaluation of different techniques for washing cats: quantitation of allergen removed from the cat and the effect on airborne Fel d 1 |journal=Journal of Allergy and Clinical Immunology |year=1997 |pmid=9314341 |doi=10.1016/S0091-6749(97)70242-2 |last2=Perzanowski |first2=M. S. |last3=Platts-Mills |first3=T. A. |last4=Woodfolk |first4=J. A.</ref> Daar was ook al pogings om hipo-allergeniese katte te ontwikkel wat minder geneig sal wees om ’n allergiese reaksie by mense te veroorsaak.<ref>cite journal |doi=10.1038/nbt0205-171 |volume=23 |issue=2 |pages=171–172 |last=Miller |first=Henry |title=Cat and Mouse in Regulating Genetic 'Enhancement' |journal=Nature Biotechnology |year=2005 |pmid=15696141</ref>
Katte kan ook ’n positiewe uitwerking op mense se gesondheid hê, soos die verlaging van bloeddrukvlakke.<ref>cite journal |last1=Allen |first1=K. |last2=Blascovich |first2=J. |last3=Mendes |first3=W. B. |title=Cardiovascular reactivity and the presence of pets, friends, and spouses: the truth about cats and dogs |journal=Psychosom Med |volume=64 |issue=5 |pages=727–739 |year=2002 |pmid=12271103 |doi=10.1097/01.PSY.0000024236.11538.41</ref> Verder kan hulle emosionele steun gee en gevoelens van depressie, angstigheid en eensaamheid verlig.<ref name="Fogle">cite book |last=Fogle |first=Bruce (ed.) |title=Interrelations Between People and Pets |year=1981 |publisher=Charles C. Thomas Pub. Ltd. |isbn=0-398-04169-5</ref>
Volgens ’n Switserland|Switserse studie in 2003 kan katte dieselfde positiewe uitwerking op hul eienaars se sielkundige toestand hê as ’n menslike maat. Hoewel katte nie positiewe gevoelens aanhelp nie, keer hulle negatiewe gevoelens af, het die navorsers bevind.<ref name="Turner 2003">cite journal |last1=Turner |first1=Dennis C. |last2=Rieger |first2=G. |last3=Gygax |first3=L. |url=http://en.scientificcommons.org/20081280 |title=Abstract: 'Spouses and Cats and Their Effects on Human Mood' |journal=ScientificCommons.org |publisher=magazine.One UG |location=Berlyn |year=2003 |accessdate=25 Junie 2010 |archive-date=15 Julie 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090715153742/http://en.scientificcommons.org/20081280 |url-status=dead </ref>
=== Krap van meubels ===
Lêer:Cat claw closeup.jpg|duimnael|links|120px|’n Kat se klou.
’n Natuurlike gewoonte van katte is om hul naels aan meubels en matte te haak en die naels dan agtertoe te trek. Hulle merk daarmee hul gebied en dit gee hulle oefening en help die naels skoon- en skerpmaak.<ref>cite journal|author=Landsberg GM |title=Feline scratching and destruction and the effects of declawing |journal=Vet. Clin. North Am. Small Anim. Pract. |volume=21 |issue=2 |pages=265–79 |year=1991 |pmid=2053250</ref> Dit kan voorkom word deur vir die kat ’n krappaal te koop sodat hulle dit, eerder as meubels en matte, gebruik. Sommige krappale is met mat oorgetrek, maar maak dit moeilik vir die kat om te onderskei tussen die krappaal en ’n mat op die vloer. Daarom werk houtpale of pale wat met iets soos sisaltou oorgetrek is, beter.
Katte se naels kan ook geknip word indien nodig. Hul naels kan ook uitgesny word, maar dit is ’n omstrede prosedure wat tot pyn, infeksies en verlamming kan lei.<ref name=Swiderski>cite journal|author=Swiderski J |title=Onychectomy and its alternatives in the feline patient |journal=Clin. Tech. Small Anim. Pract. |volume=17 |issue=4 |pages=158–161 |year=2002 |pmid=12587280 |doi=10.1053/svms.2002.36604</ref> Baie veeartse weier om dit te doen.
== Sien ook ==
* Felis
* Lys van katrasse
* Portaal:Katte
== Verwysings ==
Verwysings|4
== Eksterne skakels ==
CommonsKategorie-inlyn|Felis silvestris catus
Wikt-inlyn|kat
Wikispecies-inlyn|Felis silvestris catus
* [http://www.biodiversitylibrary.org/name/Felis_catus Biodiversiteit: ''Felis catus'']
* [http://www.catpert.com/ Catpert. The Cat Expert] Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081211071153/http://www.catpert.com/ |date=11 Desember 2008 – artikels
* [http://brainmaps.org/index.php?p=speciesdata&species=felis-catus Foto's van die kat se brein]
* Lêer:Crystal txt.png|15px Hierdie artikel is vertaal van die :en:Cat|Engelse Wikipedia
Katrasse
Normdata
Taksonbalk
Voorbladster
Kategorie:Gedomestikeerde diere
Kategorie:Katte|
|
gsw
|
https://als.wikipedia.org/wiki/Hauskatze
|
Alemannic
|
Alemannisch
|
Hauskatze
|
https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Hauskatze&action=raw
|
Taxobox|Taxon_Name=Huuschatz|Taxon4_Rang=Familie|Taxon2_WissName=Felis|Taxon2_LinkName=Echte Katzen|Taxon2_Name=Ächt Chatze|Taxon2_Rang=Gattung|Taxon3_WissName=Felinae|Taxon3_LinkName=Kleinkatzen|Taxon3_Name=Chlychatze|Taxon3_Rang=Unterfamilie|Taxon4_WissName=Felidae|Taxon4_LinkName=Katzen|Taxon4_Name=Chatze|Taxon5_WissName=Feliformia|Taxon_Rang=Art|Taxon5_LinkName=Katzenartige|Taxon5_Name=Chatzenartigi|Taxon5_Rang=Unterordnung|Taxon6_WissName=Carnivora|Taxon6_LinkName=Raubtiere|Taxon6_Name=Roubtier|Taxon6_Rang=Ordnung|Bildbeschreibung=Büsi (''Felis catus'') Audio|Meow of a pleading cat.oga|Miaue|Bild=Cat - Europaeische Kurzhaarkatze - 2.jpg|Taxon_WissName=Felis catus|Name=Huuschatz|Taxon_Autor=Carl von Linné|Linnaeus, 1758DISPLAYTITLE:Huuschatze
'''Huuschatze''', meischtens numme '''Chatze''' gnennt, (''Felis silvestris catus'' oder ''Felis silvestris domesticus;'' Alemannische Tiernamen (nach Systematik)#Katze|alemannischi Näme) sin Haustier|Huusdyr us dr Chatze-Familie (Biologie)|Familie. Si sin fleischfressendi Säugetier|Säugedyr. Chatze werred uf Alemannisch au ''Büsi, Büüssi, Busle, Bissili, Zy, Zysi, Minzle, Minzili,'' Mändli au ''Rall, Rolli, Räuel, Maudi, Mäudu'' gnennt.
== Biologischi Merkmôhl ==
Datei:Cat napping-Lena.jpg|mini|links|ä Chatz, wo usruebet
Datei:Charline the cat and her kittens.jpg|mini|left|jungi Büsi
Huuschatze läbe 15–20 Jôhr, d'älteschti bechannti Chatz isch 36 Jôhr alt gsi. Usgwagseni Chatze sin circa 60 cm lang, dazu chunnt no dr Schwanz, wo circa 25 cm lang isch; d'Schulterhöhi isch 30–35 cm. Dr Schwanz isch nützlich zumme s'Glychgwicht z'halte, mangi Chatze chömme au ohni Schwanz uf d'Walt. Chatze wyge zwüsche 2.5 kg un 7kg, selte au über 10 kg. S'Skelett vonere Chatz bschtôht us über 230 Chnoche. A Bsunderheit isch, dass s'Becke un d'Schultre nüt so schtark mitem Rückrat verbunde sy als bi andri Vyrbeiner.
D'Auge sin frontal usgrichtet un ermögliche s'exakti Yschätze vur Entfernig. Allerdings muess ä Chatz deswäge au dä Chopf dreie um i ä andri Richtig sehe z'chönne. Mit ihre Auge cha ä Chatz au z Nacht un i grellem Liecht nô guet sehne, bis zu 50 % besser als dr Mensch. Uf dr andre Syte cha ä Chatz chlyni Details un Farbe nüt guet unterscheide, zum Byschpil cha ä Chatz d'Farbi Rot nüt erkenne.
S'Gehör vonere Chatz isch dreimôl schtärker wie bim Mensche un empfindlicher als des vomene Hund. Uf dä unteri Frequenze hört ä Chatz öber glych wie ä Mensch, d'oberi Frequenzgränz leit allerdings 2 Oktave überem Mensche. Chatze chönne bis zu 100 kHz wahrnehme, d'Frequenz vum Luut wo ä Muus vo sich git. Chatze hän 32 Ohrmuskle un chönne d'Ohre i verschiedni Richtunge dreie. Usserdem hän Chatze zweimôl so vyli Zehle i dr Nas als Mensche un chönne Grüch wahrnehme, wo Mensche gar nüt dervo wisse.
Chatze vermehre sich üsserscht schnäll. Ä Chatz isch mit 6–7 Monät gschlächtsryf un cha pro Jôhr drüü Wurf ha. Dr erschti Wurf isch meischtens chlyner (abr nüt immer!), normalerwys bschtôht ä Wurf us sächs Chätzli oder meh. D'Tragzit für Chatze isch 63 Daag.
== Verhalte ==
Datei:Ocicat Charan-Rizzo sitting.jpg|mini|links
Chatze drücke ihri Schtimmig mit verschiidni Geschte us. Dr Schwanz drückt d'Schtimmig vonere Chatz us. Wenn ä Chatz ihre Schwanz erhobe hät füehlt si sich wohl un sicher. Ä horizontaler Schwanz drückt ä entschpanti Schtimmig us. Schwanzwedle dedütet, dass d'Chatz aggresiv, irritirt, oder unsicher isch. I dem Fall wot ä Chatz nüt bläschtigt werre un mer sot si lieber allei lo.
D'Position vo dä Auge isch au wichtig. Wenn d'Chatz ein mit dä Auge fixirt un d'Pupille verengt isch des meischtens als Drohig gmeint. Erwiterti Pupille sin äs Zeiche vo Angscht un Augezwinkre isch ä fründlichs Zeiche. Dr Schnurrbart isch ebefalls ä Zeiche vur Schtimmig vonere Chatz. Er wird au zur Navigation gnutzt.
Chatze chönne ä Huufe verschiidni Gräusch un Luut uschtosse. D'verschiidni Gräusch drücke d'Schtimmig vonere Chatz us. Schnurre bedütet zum Byschpil, dass d'Chatz glücklich isch; s'cha schtundelang durchghalte wäre.
Fuuche bedütet, dass d'Chatz sich bedrôht füehlt oder gnervt isch. Chatze schtosse au merkwürdigi Luut us, wenn ä Beutetier|Beutedyr usser Rychweite isch; ob des ä Zeiche vo Fruschtration, Drohig oder ä Lockruf isch, isch nüt sicher.
E männlichi Chatz bruucht als Lockruef im Früeling un Spotsummer/Hèrbscht e düüfs, luts un nasals Grüüsch, wo oft lang naadöönt. Sellem Grüüsch säit mo im Alemannische ''rölle,'' demnoch isch e paarungsbereiti männlichi Chatz ''röllig'' oder kurz en ''Rölli''.
S'charakteristischi Miaue wird numme zur Kommunikation mit Mensche ygsetzt un nüt mit andri Chatze bzw. s'wird meischtens vermide um Ufmerksamcheit z'vermyde.
Datei:Sheila the PC cat.jpg|mini|rechts
Chatze sin perfäkti Jäger un hän ä schpezialisirti Verdauigtrakt un Zähn. Huuschatze chönne fascht tuusig verschiedni Schpezie jage (im Verglych zu 100 bi Grosschatze). Chatze frässe normalerwys chuum Pflanze, numme mangmol um verschlukchti Hôôrbahle us z'schpukche. S'git aber au vegetarische Chatze, des isch allerdings gar nüt gsund un cha zum Erblinde führe. Chatze sin üsserscht Hygiene|Hügienischi Dyr un putze sich, i dem sä ihr Fäll abschläkche. D'Saliva vonere Chatz isch ä effektifs Putzmittel (für s'Chatzefäll). Chatze sin notorisch wasserschüüch, mangi Schpezie bade aber sogar gärn.
Datei:Jiantan Park cats 20041229.jpg|mini|left
Chatze schlôfe zwüsche 12–16 Schtunde am Daag. Dr Schlaf findet i zwo Phase schtatt, dr flachi Schlaf un dr Tiefschlaf. Während em flache Schlaf wache Chatze bim gringschte Gräusch uf. Während em druffolgendi Tiefschlaf sin d'Muskle entschpannter un d'Ufwachschwell dütlich höher. Zwüschedurch wacht d'Chatz uf, gähnt, weggselt d'Position un schlôft wyder y. Wacht d'Chatz vo allei uf, gähnt sä usgybig un schtreckt d'Muskle. S'ofti Unterbreche vum Tiefschlaf cha zu gsundheitlichi Schäde führe un Schlafmangel cha ä Chatz inerhalb vo siibe Daag töte.
Chatze sin normalerwys Einzelgänger, bilde aber au oft Gruppe. Jedi Chatz hät ihr eignes Territorium, ä Rolli hät s'gröschti un ä Chatz mit Jungi s'chlynschti. S'git aber au “neutrale” Zone. Usserhalb vo denne wird jeder Ydringling wegschüücht, zerscht durch Fuuche un Knurre, danôch wird dr Gegner mit Tatzeschläg vertrybe. Chatze sin normalerwys nüt so aahänglich wie zum Byschpil ä Hund sundern chömme au allei guet s'racht.
Huuschatze entwiggle oft bsunderi Marotte un Eigeheite un nehme mangmol sogar menschlichi Gwohnheite aa.
Vil Lüüt bringan ira Katsa bii uf zisa (swswswsw) z'hööra, si kond abr o ganz andrs Züüg vrschtôô. Nuu fôlgan se ned aso gêrn wia d'Hund. Mer lockt d Katz mit „kumm, Bissili, kumm!“,„kumm bs bs bs bs!“, „chum, bus bus bus!“ oder „chum, zi zi zi!“
Datei:Cat mosaic.JPG|mini|Abildig vonere Chatz us Pompeij
== Gschicht ==
D'erschti Vorfahre vo dä Chleichatze sin vor circa nüün Millione Jahre erschyne, drunter au d'Wildchatz. D'Wildchatz hät ä asiatische Ursprung un taucht im untere Pleistozän als Felis lunensis uf. D'Vorfahr vo dä Huuschatze hät sich warschynlich imene Wüschtechlima entwigglet. Hüüt nô pfuse Chatze am liebschte i warmi Plätz. Schpöter hät sich d'Chatz dä sesshafti Mensche aagschlosse. Chatze sin dä Mänsche als Jäger nützlich gsi un d'Chatze hän sich praktisch salber domeschtizirt. Über 9.000 Jôhr alti Chnoche vo chlyneri Chatze sin zamme mit menschlichi Chnoche i Mesopotamie, Südoscht-Anatolie, un Jordanie gfunde worre.
'''Antike'''
Im alte Ägypten|Ägüpte sin Chatze als Jäger vo Ratte un Müüs bsunders wichtig gsi un sin sogar religiös verehrt wôre. D'Göttin vum Huus Bastet isch als Chatzegöttin dôgschtellt wôre. Au us andri Chulture isch d'Verehrig vo Chatze überliifert. In Indien|Indie isch d'Chatz ä Bschtandteil vo religiösi Zerimonie gsi. Vo dört us isch d'Chatz uf China un Japan cho, wo Chatze ähnlichi Ufgabe hän erfüllt. Z'China hän Chatze d'Kokons vo Seide|Syderaupe vor Müüs un Ratte gschützt un i Tempel Manuskripte. D'Chinese hän glaubt, dass numme dr Mensch un d'Chatz ä Seel hän. D'Araber un d'Germanen|Germane hän d'Chatze au verehrt. D'germanischi Göttin Freya hät ihren Wage vo zwei Chatze ziehe lo. Im Islam werre Chatze au hoch gschätzt. Des gôht uf dä Prophet Mohammed zrugg, wo syni Chatz Muezza nüt hät welle ufwecke un schtattdesse dä Ärmel vo sym Gwand abgschnite hät. Er hät aageblich au mangmol mit synrer Chatz ufem Schos predigt.
Datei:Kuniyoshi Utagawa, Japan, Women 8.jpg|mini|Abildig us Japan usem 18te Johrhundert
D'Phönizier hän Chatze im 5.–7. Jôhrhundert vor Chrischtus nôch Italien|Italie, Griechenland|Griecheland, Gallien|Gallie, un Britannien|Britannie brôcht.
'''Mittelalter'''
Mit dr Völkerwanderung|Völkerwandrig sin Huuschatze au uf Mitteleuropa cho. D'Wikinger hän Chatze domeschtizirt un als Huusdyr ghalte. Im Mittelalter sin Chatze durch d'zunemmendi Verbreitig vo Vorratschädling immer meh als Huusdyr ghalte wôre. Chatze sin im Mittelalter üsserscht wertvoll gsi. Im Sachsenspiegel|Sachseschpygel sin 3 Pfennig Schadeersatz für ä Chatz feschtgleit (im Verglych 4 Pfennig für ä Lamm oder Kuh|Chue). Im 10te Jôhrhundert sin Chatze z'England vo adligi Dame ghalte worre un sehr rar un wertvoll gsi. Z'Wales hät sich ä Siedlig numme Dorf oder Hamlet (Dörfli) nenne dürfe, wenn's mindeschtens nüün Hüüser, ei Pflug, ei Brennofe, ei Butterfass, ei Haushuhn|Guler, ei Hausrind|Muni, ä Hirt un ä Chatz hät chönne ufwiise.<br />
Chatze sin im Mittelalter mit Hexen|Hexe un Dämone i Verbindig brocht wôre un oft bechämpft wôre. Chatze sin zum Byschpil für d'Pest|Pescht verantwortlich gmacht wôre un umbrôcht wôre, des hät aber grad ersch racht zur Usbreitig vur Pescht gfüehrt.
Mit dä Europäer sin d'Chatze schlieslich uf Nordamerika, Australien un Neuseeland cho, mit zum Teil übli Folge für d'iheimischi Tyrwält. Mit dr Induschtrielle Revolution sin Chatze vo reini Nutzdyr zu Huusdyr worre un d'Chatzezucht hät begonne.
Datei:Bauernkatze.jpg|rechts|mini|Buurechatz
== Literatur ==
* Ronald M. Nowak: ''Walker’s Mammals of the World''. 6. Uflag. Johns Hopkins University, Baltimore 1999. ISBN 0-8018-5789-9
* Paul Leyhausen: ''Katzen. Eine Verhaltenskunde''. Paul Parey Verlag 1982. ISBN 3-8263-2766-7
* Desmond Morris: ''Catwatching. Die Körpersprache der Katze''. Heyne-Verlag, München 2000. ISBN 3-453-17259-0
* Bruce Fogle: ''Katzen. Die beliebtesten Rassen''. Dorling Kindersley, Starnberg 2000. ISBN 3-8310-0019-0
* Marian C. Horzinek, Vera Schmidt, Hans Lutz (Hrsg.): ''Krankheiten der Katze''. 4., iberarbeiteti Uflag. Enke Verlag, Stuttgart 2005 ISBN 3-8304-1049-2
* Sergius Golowin: ''Göttin Katze. Das magische Tier an unserer Seite''. Goldmann Verlag, München 1989
== Weblink ==
commonscat|Felis silvestris catus|Huuschatz
* [https://web.archive.org/web/20120104120247/http://www.katzen-lexikon.de/ Katzen-Lexikon.de] – Wikiprojäkt zum Thema Chatze
Kategorie:Raubdier
Kategorie:Husdier
|
am
|
https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B5%E1%88%98%E1%89%B5
|
Amharic
|
አማርኛ
|
ድመት
|
https://am.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%8B%B5%E1%88%98%E1%89%B5&action=raw
|
ስዕል:Collage_of_Six_Cats-01.jpg|thumb|380px| ስድስት ድመቶች
'''ድመት''' አንስተኛ ስጋ በሊታ እንስሳ ስትሆን እቤት ውስጥ አይጥና የመሳሰሉትን ተውሳኮች ለመያዝ ታገለግላለች።
ድመት በአሁኑ ጊዜ ከሁሉም እንስሳ በላይ በቤት እንስሳነቱዋ ተፈላጊነትን ያላት ናት። ተመራማሪወች የድመትን ለማዳነት ቢያንስ ቢያንስ 9500 ዓመት እንደሚሞላው ሊያረጋግጡ ችለዋል።
የቤት እንስሳ ድመቶች እንዳሉ ሁሉ በየዱሩም የሚላወሱ፣ ምግባቸውን አድነው መብላት የሚችሉ ድመቶችም አሉ። ለማደን እንዲረዳቸውም አይናቸው የሰው ልጅ ማየት ከሚችልበት 1/6ኛ ብርሃን ውስጥ እንኳ ይሰራል፣ ጆሮዋቸውም ከሰውና ከውሻ ይልቅ በጣም ሃይለኛ ነው፣ አፍንጫቸውም እንዲሁ። የድመቶች ድክመት ምንድን ነው፣ ስኳር ስኳር የሚልን ነገር መቅመስ አይችሉም፣ ከዚ በተረፈ አይናቸው ከአረንጓዴና ሰማያዊ ቀለማት ውጭ መለየት አይችልም። ስዕል:June_odd-eyed-cat_cropped.jpg|thumb|alt=ተጠነቀኸተ|ደዐነቸሰዠ ዐደዘቸአዠገዘ ዘጠቸጠዠኸቸኸ ዘጠዘኸኸዐገዠ ጧዃ ድመት
ለምሳሌ ቀይና አረንጓዴ ለድመት አንድ አይነት ቀለም ነው።
==ደግሞ ይዩ==
*የድመት አስተኔስዕል:Felis_silvestris_catus_lying_on_rice_straw.jpg|thumb|alt=ድመት|ድመት
== የውጭ ማያያዣዎች ==
Commonscat
* [http://animal.discovery.com/videos/cats-101-abyssinian.html The portrait of the Abyssinian cat in Animal Planet's ''Cats 101'']
መዋቅር-ሳይንስ
መደብ:ለማዳ እንስሶች
መደብ:የዱር አራዊት
|
ami
|
https://ami.wikipedia.org/wiki/Posi
|
Amis
|
Pangcah
|
Posi
|
https://ami.wikipedia.org/w/index.php?title=Posi&action=raw
|
posi(kuwaping a sowal: 貓)
== Takaray a sowal (概要) ==
O posi a pangangan saheto aca ono loma’ay a pangangan, pakani i I-cwan siy(遺傳學) ato Kaw-ko-siy(考古學)a pikingkiw, pisatapang no tamdaw a pariri’ to posi, maalaay to ko cecay ofad a mihecaan, no Katelangay-Egypt|Aykioto(古埃及)a tamdaw pariri’ to posi maalaay to ko cecay patek a mihecaan, manga’ay a sapiateng to sakakomaenaw no edo to kakaenen.
O posi to ko sa’adihayay a mipariri’an no tamdaw anini, o waco ko sa’adihay doedo sato o posi, nikaorira, mikaliangay cingra to ’ayam ato edoedoan. O mipariri’an a posi o ’orip nangra tahiraay i kafafaway no safaw tosa a mihecaan. O samalitengay a posi no hekal maalaay to ko tolo polo ira ko falo a mihecaan.Ira ko posi ako tatolo, kohetingay ko cecay, folatakan ko cecay, makorahay ko cecay. maolah ko fafahi no mako a mi'afofo cairaan.
== Kasasiromaroma (種類) ==
== Tahapinangan (特徵) ==
== kakarayan ( 氣候) ==
== Kakaenen (食物) ==
== Tahapinangan a Tilid (參考文獻) ==
== Pikafitan i Papotal (外部連接) ==
Kasasiwasiw:Siwkulang 'Amis
|
an
|
https://an.wikipedia.org/wiki/Gato_domestico
|
Aragonese
|
aragonés
|
Gato domestico
|
https://an.wikipedia.org/w/index.php?title=Gato%20domestico&action=raw
|
#REDIRECTFelis silvestris catus
|
ang
|
https://ang.wikipedia.org/wiki/Catte
|
Old English
|
Ænglisc
|
Catte
|
https://ang.wikipedia.org/w/index.php?title=Catte&action=raw
|
Taxobox
| color = pink
| name = Catte
| status = DOM
| image = Domestic_cat.jpg
| image_width = 200px
| regnum = Dēor|Animalia
| phylum = Chordate|Chordata
| subphylum = Hweorfdēor|Vertebrata
| classis = Sycedēor|Mammalia
| superordo = Laurasiatheria
| ordo = Rēafdēor|Carnivora
| familia = Felidae
| genus = ''Felis''
| species = '''''F. silvestris'''''
| trinomial = ''Felis silvestris catus''
| trinomial_authority = Johann Christian Daniel von Schreber|Schreber, 1775
| synonyms = <small>''Felis lybica'' invalid junior synonym<br />''Felis catus'' invalid junior synonym</small>
File:Cat on a Book.jpg|thumb|left|
File:Oczy kota domowego -Aw58-.JPG|thumb|left|
Sēo '''catte''', ēac hatte '''hūscatte''', is lytel flǣscetung|flǣscetende sycedēor þe lōcaþ tō þǣm undercynne ''Felis silvestris catus''. Hire ƿilde foregengan, þencþ man, ƿæs sēo Mesopotamisce wildcatte|ƿildcatte. Sēo catte drohtnode mid menn hūru 9,500 gēara.<ref name="9500 years">cite web | title = Oldest Known Pet Cat? 9500-Year-Old Burial Found on Cyprus | url = http://news.nationalgeographic.com/news/2004/04/0408_040408_oldestpetcat.html | accessdate = 2007-03-06 | date = 2004-04-08 | publisher = National Geographic News</ref>
<!--
==Bodig and Ansīen==
Image:Cat anatomy diagram.svg|right|350px|Diagram of the general anatomy of a male cat.
Cats typically weigh between 2.5 and 7 kg (5.5–16 pounds); however, some :Category:Cat breeds|breeds, such as the Maine Coon, can exceed 11.3 kg (25 pounds). Some have been known to reach up to 23 kg (50 pounds) due to overfeeding. Conversely, very small cats (less than 1.8 kg / 4.0 lb)<ref>cite web | url = http://www.messybeast.com/dwarfcats.html | title = DWARF, MIDGET AND MINIATURE CATS | accessdate = 2007-03-06</ref> have been reported. -->
== Seoh ēac ==
* Lēo
* Lox (catte)|Lox
* Tiger
Ymele:Male kitty.jpg|thumb
== Fruman ==
reflist|2
stycce
Flocc:Dēor
Flocc:Sycedēor
|
anp
|
https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%80
|
Angika
|
अंगिका
|
बिल्ली
|
https://anp.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%80&action=raw
|
बिल्ली एगो पालतू जानवर छेकै.
श्रेणी:जानवर
श्रेणी:पालतू जानवर
|
ar
|
https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B7
|
Arabic
|
العربية
|
قط
|
https://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%B7&action=raw
| "عن\nصندوق معلومات كائن\n| الاسم = <big>القط المنزلي</big>\n| ال(...TRUNCATED) |
End of preview. Expand
in Data Studio
No dataset card yet
- Downloads last month
- 4