id
stringlengths 28
110
| path
audioduration (s) 30
50
| text
stringlengths 122
925
|
|---|---|---|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_000.wav
|
Dzie艅 dobry, dobry wiecz贸r, Szanowni Pa艅stwo. Dzisiaj, w tych niesprzyjaj膮cych internetowych okoliczno艣ciach spotykamy si臋 po to, 偶eby zainteresowa膰 si臋 tematem nietypowym, je艣li chodzi o medycyn臋, czyli arteterapi膮, terapia poprzez sztuk臋. Spr贸buj臋 zastanowi膰 si臋 w tym czasie i Pa艅stwa zmobilizowa膰 do zastanowienia si臋, do takiej refleksji. Czym jest arteterapia i czy w jakikolwiek spos贸b mo偶emy ni膮 wp艂ywa膰 na nasze zdrowie, na nasze poczucie dobrostanu?
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_001.wav
|
Szanowni Pa艅stwo, ja si臋 nazywam Michalina Radzi艅ska, jestem doktorem sztuki muzycznej, dok艂adnie skrzypaczk膮 oraz arteterapeutk膮. I w艂a艣nie w tej drugiej roli dzia艂am tutaj na uczelni, w Zak艂adzie Terapii Zaj臋ciowej i Aktywizacji spo艂eczno zawodowej. Nie by艂abym sob膮, gdybym nie zacz臋艂a od cytatu. Za Stanis艂awem Przybyszewski, Gdyby艣my mieli zastanawia膰 si臋, czym jest sztuka. Oczywi艣cie nie ma tutaj na to czasu ani miejsca na zastanowienie si臋, jakie rodzaje sztuki b臋dziemy b臋dziemy wymienia膰, czy ona jest czym艣 powszednim, czy jest czym艣 nadzwyczajnym.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_002.wav
|
Ja bym si臋 zgodzi艂a w艂a艣nie z autorem, kt贸ry powiedzia艂, 偶e sztuka nie ma 偶adnego celu, jest celem sama w sobie. Jest absolutem, bo jest jej, bo jest odbiciem absolutu duszy. Je艣li mamy zastanawia膰 si臋 nad tym, jakie b臋d膮 zale偶no艣ci pomi臋dzy sztuk膮 a zdrowiem, musimy odwo艂a膰 si臋 jeszcze do jednej definicji. Dla medyk贸w nie jest niczym dziwnym, niczym nadzwyczajnym, 偶e zdrowie to jest nie tylko brak choroby, ale r贸wnie偶 poczucie odczuwanego szcz臋艣cia.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_003.wav
|
Czyli zdrowie jest pe艂ni膮 fizycznego, psychicznego i spo艂ecznego dobrostanu cz艂owieka, a nie tylko brakiem choroby albo brakiem kalectwa. Szanowni Pa艅stwo, czym w takim razie jest arteterapia. Arteterapia od ars - 艂aci艅skiego oznaczenia sztuki jest terapi膮 poprzez sztuk臋, terapi膮 z wykorzystaniem sztuki po to, 偶eby budowa膰 nasze dobre samopoczucie.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_004.wav
|
Cz臋stym b艂臋dem my艣lowym, kt贸ry si臋 pojawia, jest uto偶samianie arteterapii z niczym wi臋cej jak z plastykoterapi膮 z rysunkiem, z malarstwem, z prostymi pracami, kt贸re mo偶emy wykonywa膰 w ramach terapii zaj臋ciowej, kt贸re s膮 rodzajem, odtw贸rstwa. Je艣li mamy m贸wi膰 o arteterapii prawdziwej, b臋dziemy si臋 odwo艂ywa膰 do psyche, B臋dziemy si臋 odwo艂ywa膰 do naszych emocji, do odczu膰.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_005.wav
|
Arteterapia b臋dzie tym czynnikiem, kt贸ry pozwoli nam pozna膰 samego siebie, dokona膰 wgl膮du, zamocowa膰 si臋 w tu i teraz, w tu i teraz i spr贸bowa膰 odwo艂a膰 si臋 do naszych g艂臋bokich emocji i przemy艣le艅. W艂a艣nie tak. Odwo艂anie do dozna艅 odbiorcy za pomoc膮 sztuki. Zobacz膮 Pa艅stwo tr贸jk膮t terapeutyczny, kt贸ry u艣wiadomi nam, w jaki spos贸b przebiega proces komunikacji.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_006.wav
|
W prostej, tradycyjnej psychoterapii rozmawiamy oko w oko, twarz膮 twarz o problemie. Tutaj nie m贸wimy o nim wprost, ale m贸wimy poprzez dzie艂o, kt贸re powstaje. Ale do tego jeszcze za chwileczk臋 wr贸cimy. To, o czym m贸wimy m贸wi膮c o arteterapii, jest swoist膮 hybryd膮 sztuki i psychologii. Arteterapia jest r贸wnie偶 form膮 psychoterapii, kt贸ra opiera si臋 o twarde metody, o r贸偶ne szko艂y psychoterapii, ale nie tylko.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_007.wav
|
Wa偶ne i to, co chcia艂abym, 偶eby ka偶dy zapami臋ta艂, 偶e istnieje w arteterapii co艣 takiego jak zale偶no艣膰 pomi臋dzy nasz膮 kreatywno艣ci膮, pomi臋dzy biochemi膮 naszego organizmu oraz naszym stanem psychicznym. Sztuka, tak jak wspomnia艂am, mo偶e by膰 艣rodkiem symbolicznej komunikacji, mo偶e by膰 form膮, dzi臋ki kt贸rej b臋dziemy si臋 komunikowa膰. Co prawda warsztat arteterapeutyczny nie zawsze b臋dzie nas zmusza艂 do m贸wienia, to mo偶e by膰 tylko takie miejsce, w kt贸rym zaczn膮 zachodzi膰 procesy, b臋d膮 si臋 odbywa膰 w naszych my艣lach, w naszej g艂owie.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_008.wav
|
My nie jeste艣my w 偶aden spos贸b zobowi膮zani do tego, 偶eby podzieli膰 si臋 tym, co w ramach wykonywania dzie艂a sztuki zrodzi艂o si臋 w naszych my艣lach. 艢mia艂o mo偶emy powiedzie膰, 偶e dzia艂ania ARTE, dzia艂ania zwi膮zane ze sztuk膮 towarzysz膮 cz艂owiekowi od pocz膮tku jego istnienia, od pocz膮tku ludzko艣ci. I co prawda b臋d膮 si臋 pojawia膰 r贸偶ne wyj膮tki, mo偶emy zastanawia膰 si臋 nad tym, jak niekt贸re zwierz臋ta pr贸buj膮 w spos贸b mniej czy bardziej 艣wiadomy upi臋ksza膰 swoje otoczenie.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_009.wav
|
Mo偶emy zastanawia膰 si臋, czy nie pojawiaj膮 si臋 tam pewne elementy sztuki. Wychodzimy z za艂o偶enia, 偶e sztuka jest tym czynnikiem, tym elementem, kt贸ry definiuje nasz gatunek. My tworzymy r贸wnie偶 z zamiarem samopoznania, z zamiarem samorozwoju, ale r贸wnie偶 po to, 偶eby zg艂臋bi膰 te warto艣ci, kt贸re trzymamy gdzie艣 bardzo g艂臋boko i one nie zawsze maj膮 inn膮 mo偶liwo艣膰 wyj艣cia na 艣wiat艂o dzienne.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_010.wav
|
Sztuka mo偶e by膰 r贸wnie偶 tym elementem, kt贸ry b臋dzie odzwierciedla膰 nasze zdrowie psychiczne, nasz stan psychiczny albo brak brak tego zdrowia. Co wa偶ne i ciekawe, o czym m贸wi si臋 coraz szerzej, to to, 偶e nasz m贸zg odpowiada na obrazy mentalne w taki spos贸b jak na obrazy rzeczywiste. I cho膰 mo偶e to brzmie膰 dziwnie, mo偶e to brzmie膰 jako co艣 wydumanego, skomplikowanego. B臋dzie to co艣 艂atwego do zrozumienia, szczeg贸lnie dla sportowc贸w, szczeg贸lnie dla muzyk贸w, kt贸rzy bardzo cz臋sto odwo艂uj膮 si臋 najpierw do wyobra偶enia, do wyobra偶enia pewnego
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_011.wav
|
ruchu, pewnej intencji, a dopiero potem pr贸buj膮 j膮 wprowadzi膰 w 偶ycie. Zerknijmy w takim razie na ten slajd, o kt贸rym wspomnia艂am wcze艣niej. Pojawiaj膮 nam si臋 trzy naro偶niki i trzy wa偶ne kwestie. Klient pacjent, kt贸ry tworzy dzie艂o. Tutaj musimy wyra藕nie powiedzie膰 o tym, 偶e w kontek艣cie wytworu artystycznego, arteterapeutycznego odchodzimy od poj臋cia sztuki profesjonalnej.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_012.wav
|
M贸wimy o sztuce, kt贸ra ma wyra偶a膰 nasze ja. Odchodzimy od tradycyjnego postrzegania estetyki. Nie patrzymy na to poprzez warto艣ci stricte artystyczne. Nie uto偶samiamy tego ze sztuk膮 wysok膮. Jest to sztuka tworzona przez pacjenta, kt贸ry przy pomocy terapeuty b臋d膮cego jego towarzyszem, terapeuty, kt贸ry nie definiuje, kt贸ry nie narzuca swojego zdania, nie narzuca swojego ogl膮du, tylko pomaga dostrzega膰 pewne rzeczy, kt贸re si臋 wydarzy艂y, ale w 偶aden spos贸b ich nie interpretuje.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_013.wav
|
Towarzyszy i pomaga klientowi pacjentowi wyrazi膰 swoje my艣li i emocje poprzez to dzie艂o, kt贸re w czasie zaj臋膰 Arte powsta艂y. Za chwil臋 te偶 powiemy sobie, jakie to mog膮 by膰 dzie艂a, w jaki spos贸b dzielimy arteterapii. M贸wimy o tym, m贸wimy o dziele i o tym, co w czasie, kiedy ono powstawa艂o, w czasie, kiedy my je ogl膮damy, zachodzi w naszym, zachodzi w naszym umy艣le, w naszych, w naszych emocjach.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_014.wav
|
Co warto pami臋ta膰? Trzeba pami臋ta膰 terapeuta nie jest osob膮, kt贸ra ma narzuca膰 swoje zdanie, swoj膮 wizj臋, sw贸j ogl膮d. Ma tylko towarzyszy膰. I tutaj bym podkre艣li艂a w艂a艣nie takie rozr贸偶nienie pomi臋dzy arteterapeut膮 towarzysz膮cym w powstaniu dzie艂a, kt贸re b臋dzie o czym艣 m贸wi膰, a terapeut膮 zdj臋ciowym zajmuj膮cym si臋 ergoterapi膮 i wykorzystuj膮cym te same metody, takie jak np. rysunek czy malarstwo po to, 偶eby skorygowa膰 pacjenta, np.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_015.wav
|
skorygowa膰 jego postaw臋, skorygowa膰 spos贸b, w jaki trzyma narz臋dzia, sprawdzi膰, czy wykonuje swoj膮 prac臋 z wystarczaj膮c膮 staranno艣ci膮. Poniewa偶 to drugie mo偶emy raczej wtedy nazwa膰 w艂a艣nie usprawnieniem. Mo偶emy to nazwa膰 prac膮 nad koncentracj膮, nad skupieniem czy np. terapi膮 r臋ki. I tutaj te dwie rzeczy chcia艂abym, 偶eby by艂y bardzo wyra藕nie rozr贸偶nione.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_016.wav
|
Je艣li m贸wimy o dzia艂aniu leczniczym, je艣li chcemy si臋 zastanawia膰 nad tym, czy sztuka w jaki艣 spos贸b mo偶e dzia艂a膰, musimy si臋 odwo艂a膰. Nie musimy. Mo偶emy. Mo偶emy si臋 odwo艂a膰 do staro偶ytno艣ci, do Hipokratesa, kt贸rego wszyscy znamy ze stwierdzenia po pierwsze nie szkodzi膰. Ale do Hipokratesa, kt贸ry proponowa艂 holistyczne spojrzenie na pacjenta i to, 偶eby jednocze艣nie dzia艂a膰 i na cia艂o i dusz臋.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_017.wav
|
Je艣li spojrzymy sobie na r贸偶ne metody arteterapii po kolei, zauwa偶ymy, 偶e bardzo wiele z nich narodzi艂o si臋 w staro偶ytno艣ci. Wiele z nich narodzi艂o si臋 w艂a艣nie w staro偶ytnej Grecji. A je艣li kojarzymy Hipokratesa i jego miejsce urodzenia, czyli greck膮 wysp臋 Kos, wyra藕nie poka偶膮 nam si臋 nawi膮zania do takich poj臋膰 jak pejza偶oterapia czy hydroterapia, talasoterapia, silvoterapia, czy estetoterapia do tego wszystkiego jeszcze dzisiaj b臋dziemy wraca膰.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_018.wav
|
Szanowni Pa艅stwo, czym偶e w takim razie b臋dzie arteterapia? Z jednej strony b臋dzie to metoda psychoterapii, psychoterapii opartej na dowodach, opartej o twarde szko艂y, szko艂y psychoterapii. Z drugiej strony wcale to nie musi by膰 terapia. Mog膮 to by膰 zaj臋cia rekreacyjne, pozwalaj膮ce nam w spos贸b ciekawy sp臋dzi膰 czas. Mog膮 by膰 to zaj臋cia rozwojowe daj膮ce nam miejsce na to, 偶eby艣my spojrzeli na siebie z innej perspektywy, 偶eby艣my skupili si臋 na chwil臋 na tu i teraz, na tym, kim jeste艣my.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_019.wav
|
Zastanowili si臋 nad swoimi marzeniami, zastanowili si臋 nad swoimi celami w 偶yciu, dali sobie chwil臋, poniewa偶 bardzo cz臋sto w tym takim codziennym, zaganianym 偶yciu, my nie mamy po prostu okazji do tego, 偶eby g艂臋biej zastanowi膰 si臋 nad tym, co jest dla nas bardzo wa偶ne. I ostatnie, co zawar艂am na tym slajdzie autoterapia jest to co艣, czego prawdopodobnie nie zrozumie 偶aden terapeuta, kt贸ry sam nie jest albo nie by艂 artyst膮. Je艣li m贸wimy o takim dzia艂aniu arteterapeutycznym, musimy powiedzie膰 np.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_020.wav
|
o artystach r贸偶nego rodzaju, o muzykach, o pisarzach, malarzach, rze藕biarzach czy na przyk艂ad filmowcach, kt贸rzy z racji na sw贸j zaw贸d, z racji na profesjonalne wykonywanie sztuki s膮 nara偶eni na r贸偶ne stresory, s膮 nara偶eni na obni偶one samopoczucie, na depresj臋, na r贸偶nego rodzaju kontuzje, na kontakt, na kontakt z u偶ywkami.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_021.wav
|
Te osoby cz臋sto podkre艣laj膮 fakt, 偶e tworzenie dzie艂a sztuki, praca nad dzie艂em sztuki dzia艂a na nich terapeutycznie i jest dla nich form膮 autoterapii. Je艣li zatem mamy dalej zastanawia膰 si臋 nad tym, czym ta arteterapia jest, musimy powiedzie膰 o dw贸ch, o dw贸ch rodzajach, kt贸re spotkamy na przyk艂ad w literaturze dotycz膮cej tego zagadnienia.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_022.wav
|
Pojawi膮 nam si臋 dwa stwierdzenia. Arteterapia czynna, co jest oczywiste, to wszystko, co sami robimy, je艣li sami wykonujemy dzie艂o podczas zaj臋膰 muzykoterapii, je艣li sami piszemy podczas zaj臋膰 biblioterapii, je艣li malujemy, rysujemy rze藕bimy, kr臋cimy filmy czy robimy zdj臋cia. Z drugiej strony co艣, co nazywamy arteterapi膮 biern膮, czyli te wszystkie dzia艂ania, w kt贸rym mamy to bierne uczestnictwo w r贸偶nego rodzaju wydarzeniach kulturalnych.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_023.wav
|
Tak, wtedy w czynnej m贸wimy o tym uzdrawiaj膮cy czynniku, jakim jest uprawianie w cudzys艂owie uprawianie sztuki i biernym, czyli tylko odbieranie. Czy w takim razie mo偶emy powiedzie膰, 偶e arteterapia bierna nie b臋dzie mia艂a du偶ego znaczenia? Absolutnie nie. Prosi艂abym o zrobienie takiego eksperymentu, a raczej o tak膮 drobn膮 autorefleksj臋.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_024.wav
|
Ka偶dy z nas od czasu do czasu dotyka dzie艂a sztuki, spotyka si臋 z dzie艂em sztuki, ogl膮da wystaw臋, idzie na koncert, do teatru, do opery. Czy mo偶emy z pe艂nym przekonaniem powiedzie膰 o tym, 偶e jeste艣my tylko widzem i poza tym, 偶e co艣 si臋 dokona艂o obok nas, w nas nie nast膮pi艂a 偶adna zmiana? To jest pytanie otwarte. By艂oby mi bardzo mi艂o, gdyby ka偶dy z Pa艅stwa dokona艂 takiej ma艂ej autorefleksji.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_025.wav
|
Szanowni Pa艅stwo, powiedzia艂am dzisiaj wcze艣niej o terapii zaj臋ciowej i rzeczywi艣cie arteterapia jest umieszczana jako jedna z dziedzin, jako jeden z rodzaj贸w terapii zaj臋ciowej. Obok niej socjoterapii, czyli zaj臋cia r贸偶nego rodzaju, zaj臋cia grupowe, zaj臋cia wprowadzaj膮ce do grupy, zaj臋cia takie jak ludoterapia, czyli terapia przez zabaw臋.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_026.wav
|
Ergoterapia z ca艂ym bogactwem r贸偶nych r贸偶nych metod i technik, takich jak krawiectwo, hafciarstwo, takich jak stolarstwo i tym podobne, gdzie g艂贸wn膮 warto艣ci膮 jest praca. No i obok tego wszystkiego mamy arteterapi臋, kt贸ra b臋dzie si臋 odwo艂ywa膰 bardziej do sfery naszego ducha, do naszych emocji. Oczywi艣cie b臋dziemy dzia艂a膰, tworzy膰, b臋dziemy do tego r贸wnie偶 u偶ywa膰 naszych r膮k, mi臋dzy innymi.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_027.wav
|
Ale to u偶ycie r膮k nie b臋dzie g艂贸wnym, g艂贸wnym czynnikiem. To nie b臋dzie najwa偶niejsze. G艂贸wnym punktem tej dzisiejszej pogadanki jest dla mnie uzmys艂owienie nam, 偶e arteterapia to nie jest tylko plastykoterapia. Je艣li zerkn膮 Pa艅stwo do literatury, je艣li kto艣 wcze艣niej interesowa艂 si臋 tym, czym jest arteterapia, bardzo cz臋sto mo偶emy spotka膰 pewne uproszczenia.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_028.wav
|
Pewne, mo偶na powiedzie膰 nawet zamieszanie poj臋ciowe. Ja chcia艂bym przedstawi膰 taki schemat, kt贸ry moim zdaniem. B臋dzie, b臋dzie pokazywa艂 pe艂ni臋 tych dzia艂a艅. Tak jak widz膮 Pa艅stwo na slajdzie wyr贸偶ni艂bym rysunek, malarstwo, grafik臋, rze藕b臋, sztuki u偶ytkowe, zdobnictwo i dekoratorstwo specjalnie zosta艂y tutaj w艂o偶one w nawias, poniewa偶 wydaje mi si臋, to jest moje subiektywne zdanie, 偶e mo偶na by je r贸wnie dobrze prze艂o偶y膰 do tego dzia艂u, jakim jest ergoterapia, poniewa偶 tutaj
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_029.wav
|
bardziej k艂adziemy nacisk w艂a艣nie na prac臋. Opr贸cz tego muzykoterapia biblioterapia, filmoterapia, fototerapia b膮d藕 fotografioterapia, teatroterapia, choreoterapia i hortiterapia. I powoli postaram si臋 ka偶dy z tych temat贸w, ka偶d膮 z tych metod w kilku s艂owach om贸wi膰. Zanim jednak do tego przejdziemy, pozwol臋 sobie zacytowa膰 autork臋 jednego z najbardziej znanych podr臋cznik贸w arteterapii, kt贸ra m贸wi, 偶e spos贸b, w jaki m贸zg i organizm cz艂owieka reaguj膮 na zaj臋cia artystyczne, takie jak rysowanie czy malowanie, wyja艣nia, dlaczego arteterapia mo偶e by膰 skuteczna w pracy z r贸偶nymi grupami pacjent贸w.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_030.wav
|
Badania naukowe skupiaj膮 si臋 na zwi膮zkach mi臋dzy emocjami i zdrowiem, stresem i chorob膮 oraz m贸zgiem i uk艂adem odporno艣ciowym. Arteterapia za艣 odkrywa nowe zastosowania obraz贸w i ekspresji artystycznej w leczeniu. Szanowni Pa艅stwo, nie by艂oby sztuki, gdyby nie rysunek. Rysunek, kt贸ry mo偶e by膰 samodzielnym dzie艂em sztuki, ale jest r贸wnie偶 podstaw膮 kszta艂cenia akademickiego i kt贸ry mo偶e by膰 projektem innych dzie艂.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_031.wav
|
Projektem obrazu, projektem rze藕by, projektem witra偶u i tak dalej, i tak dalej. Najcz臋艣ciej rysunki s膮 wykonywane na kartce, najcz臋艣ciej o艂贸wkiem, r贸偶nego rodzaju kredkami, tuszem, farb膮, czasami sangwin膮 czy sepi膮. Wa偶ne jest to, 偶e bez rysunku inne dziedziny zwi膮zane w艂a艣nie z t膮 stron膮 wizualn膮 偶adne sztuki wizualne nie by艂yby w stanie si臋 rozwija膰.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_032.wav
|
Skoro rysunek. To zaraz po nim nadchodzi malarstwo. Kolejna ga艂膮藕 sztuk plastycznych, kt贸ra wydaje nam si臋 oczywista, a wcale taka nie jest. Je艣li patrzymy na dzie艂o sztuki, widzimy efekt. Wydaje nam si臋, 偶e artysta wzi膮艂 p臋dzel czy jak膮艣 inn膮, jak膮艣 inn膮 form臋, kt贸ra dzi臋ki kt贸rej tworzy艂 swoje dzie艂o i po prostu je stworzy艂.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_033.wav
|
Zapominamy o tym, 偶e on planuje. Zapominamy o tym, 偶e powstaj膮 szkice, 偶e powstaj膮 pr贸by, 偶e tworzenie dzie艂a to jest wieloetapowe praca. Tutaj od szkic贸w musimy powiedzie膰 o studiach koloru 艣wiat艂a, o elementach poszczeg贸lnych elementach kompozycji, kt贸re s膮 planowane. A je艣li malarstwo, to to te偶 nie jest wytw贸r, kt贸ry towarzyszy nam od niedawna. Odwo艂am si臋 do przyk艂adu jaskini z Lascaux, kt贸re wszyscy kojarzymy.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_034.wav
|
Malunk贸w, kt贸re powstawa艂y oko艂o 14, 15, 17 tysi臋cy lat przed nasz膮 er膮. A wcale nie s膮 to przyk艂ady najstarszego malarstwa na艣ciennego. Dlaczego, moim zdaniem jest to takie wa偶ne? Dlatego, 偶e pozwala nam domniemywa膰, 偶e ju偶 dla pierwszych ludzi estetyka by艂a wa偶n膮 warto艣ci膮. Je艣li przyjmiemy za艂o偶enie, 偶e te obrazy mia艂y tylko i wy艂膮cznie pe艂ni膰 funkcj臋 informacyjn膮, s膮 one na to ewidentnie za 艂adne, zbyt starannie wykonane.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_035.wav
|
Je艣li zatem dla naszych praprzodk贸w estetyka odgrywa艂a jak膮艣 rol臋, co zreszt膮 widzimy, ci wszyscy, kt贸rzy interesuj膮 si臋 archeologi膮, wiedz膮, 偶e na wszystkich stanowiskach archeologicznych znajduj膮 si臋 przyk艂ady przedmiot贸w, kt贸re b臋d膮 nawi膮zywa艂y do zdobnictwa w艂a艣nie, kt贸re b臋d膮 mia艂y upi臋ksza膰 gospodarstwo domowe, gospodarstwo domowe cz艂owieka.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_036.wav
|
Je艣li zatem dla naszych praprzodk贸w estetyka by艂a wa偶na, musimy zrozumie膰, 偶e dla nas ludzi XXI wieku estetoterapia r贸wnie偶 mo偶e by膰 dosy膰 wa偶nym czynnikiem. Malarstwo jest znane we wszystkich kr臋gach etnicznych i kulturowych. Jest nam znane od zawsze. Co prawda mo偶na si臋 zastanawia膰 nad tym, dla kogo jest ono najwa偶niejsze i z jakiego powodu. W jakich kr臋gach zacz臋艂o si臋 rozwija膰 najszerzej.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_037.wav
|
Ciekawych takich smaczk贸w w艂a艣nie kulturowych b臋d臋 odsy艂a膰 do ksi膮偶ki Waldemara 艁ysiaka, kt贸ra do cyklu ksi膮偶ek, kt贸re wywo艂a艂y absolutny skandal w momencie, kiedy wysz艂y, Malarstwo bia艂ego cz艂owieka. Autor w do艣膰 ciekawy spos贸b wyja艣nia, dlaczego ksi膮偶k臋 nazwa艂 w艂a艣nie w tak prowokacyjny spos贸b, pr贸buje przedstawi膰 sw贸j tok my艣lowy, pokazuj膮cy w jakich kr臋gach kulturowych to malarstwo przesz艂o od pokazuj膮cego, oddaj膮cego tward膮 informacj臋, do abstrakcyjnego, do tego, kt贸re tylko ma da膰 nam jakie艣 warto艣ci
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_038.wav
|
zwi膮zane z pi臋knem, z prze偶yciem artystycznym, estetycznym. Je艣li mamy dalej powiedzie膰 o malarstwie, musimy zwr贸ci膰 uwag臋 na to, 偶e b臋dzie ono obfitowa膰 w r贸偶nego rodzaju formy, 偶e malarstwo mo偶emy dzieli膰 ze wzgl臋du na kolorystyk臋, na zastosowane techniki malarskie, ale to nie czas i miejsce. I ja te偶 nie jestem w tej kwestii ekspertem. Kolejn膮 metod膮, do kt贸rej chcia艂abym nawi膮za膰 jest grafika.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_039.wav
|
Grafika, kt贸ra jest metod膮 stosunkowo nowoczesn膮, szczeg贸lnie je艣li b臋dziemy m贸wi膰 o grafice u偶ytkowej, kt贸ra towarzyszy nam wsz臋dzie, kt贸ra zacz臋艂a si臋 rozwija膰 w po艂owie dziewi臋tnastego wieku. I dzisiaj bez grafiki nie wyobra偶amy sobie w og贸le naszego 偶ycia. Jest to rodzaj powielania na papierze albo innym materiale z wcze艣niej przygotowanej formy. Grafika upowszechni艂a si臋 razem z rozpocz臋ciem z narodzeniem si臋 druku, ale warto pami臋ta膰, 偶e wywodzi si臋 ze staro偶ytnej egipskiej techniki, jak膮 by艂a gliptyka, czyli taki proces zdobienia i drukowania tkanin.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_040.wav
|
Dzisiaj mo偶emy podzieli膰 grafik臋 na artystyczn膮 i u偶ytkow膮. O u偶ytkowej. Wszyscy wiemy artystyczna na co warto zwr贸ci膰 uwag臋, a rzadko kiedy zwracamy na to uwag臋, kiedy jeste艣my w muzeum i ogl膮damy grafiki. Ka偶da z nich, nawet powielana dok艂adnie z tego samego wzoru, b臋dzie inna. Dlatego te偶 powinni艣my obok nazwiska artysty i nazwy dzie艂a zobaczy膰 r贸wnie偶 numer.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_041.wav
|
Kt贸ra to b臋dzie odbitka? W tej klasycznej postaci jest ona sztuk膮 tak膮 czarno szaro bia艂膮. Je艣li popatrzymy tylko na zdj臋cia dzie艂 artyst贸w, kt贸rzy w艂adali 艣wietnie zar贸wno grafik膮, jak i rysunkiem, je艣li popatrzymy sobie np. na dzie艂a D眉rera, na zdj臋ciach nie zobaczymy r贸偶nicy. Kt贸re z nich b臋dzie rysunkiem, a kt贸re z nich b臋dzie grafik膮?
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_042.wav
|
Kolejn膮 wa偶n膮 metod膮 jest rze藕ba. Rze藕ba, kt贸ra jest autonomiczn膮 dziedzin膮 tw贸rczo艣ci, kt贸ra skupia si臋 na dzia艂aniach przestrzennych, r贸wnie偶 towarzyszy cz艂owiekowi od zamierzch艂ych czas贸w. Na pocz膮tku przedstawia艂a r贸偶nego rodzaju b贸stwa. Na pocz膮tku znajdujemy dzie艂a, kt贸re nawi膮zuj膮 na przyk艂ad do do Matki Ziemi, do Matki P艂odno艣ci.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_043.wav
|
Z drugiej strony to jest bardzo ciekawe, r贸wnie偶 pa艅stwo odsy艂am do dalszej, dalszej lektury, bardzo ciekawym sposobem jest spojrzenie na to, w jaki spos贸b zmienia艂y si臋 w trakcie naszej historii pewne trendy, by艂oby spojrzenie na co艣, co zrobi艂 Umberto Eco w Historii pi臋kna. Stworzy艂 takie wspania艂e slajdy, przegl膮dy i jak r贸偶ne tematy by艂y ujmowane w r贸偶nych temat贸w przez znamienitych, przez znamienitych artyst贸w.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_044.wav
|
Tam te偶 pokazuje rze藕by od tych najwcze艣niejszych, takich jak na przyk艂ad Wenus z Willendorfu. Do tego, jak pi臋kno by艂o postrzegane przez wieki, a偶 a偶 do teraz. Serdecznie polecam. Wracaj膮c do rze藕by, mo偶emy w rze藕bie wykorzystywa膰 najr贸偶niejszego rodzaju materia艂y od kamienia, drewna, przez r贸偶nego rodzaju metale, dzisiaj tworzywa sztuczne, ale r贸wnie偶 gipsy, wosk czy glina, masy ceramiczne, czyli to, do czego my si臋 b臋dziemy odwo艂ywa膰 najcz臋艣ciej w zaj臋ciach arte.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_045.wav
|
Ja sama nigdy nie spotka艂am si臋 z zaj臋ciami arteterapeutycznymi, podczas kt贸rych pracowa艂o by si臋 na przyk艂ad w granicie albo marmurze. Znowu odwo艂uj膮c. Wysy艂aj膮c Pa艅stwa na wycieczk臋 g艂臋boko w kierunku tej sztuki wysokiej, warto by si臋 zastanowi膰. Tutaj na slajdzie mamy Micha艂a Anio艂a Buonarrotiego i jego Piete, kt贸r膮 mo偶emy ogl膮da膰 w Watykanie. Jak fascynuj膮ce jest to, jak artysta potrafi艂 sobie wyobrazi膰 wn臋trze bloku marmuru, wydoby膰 z niego to, co najpi臋kniejsze, sprawi膰, 偶e widzimy dzie艂o, kt贸re nam si臋 wydaje prawdziwe.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_046.wav
|
Twardy, martwy kamie艅, kt贸ry zdaje si臋 偶y膰. Ci z Pa艅stwa, kt贸rzy mieli tak膮 mo偶liwo艣膰, albo mo偶e kiedy艣, jak ju偶 dojdziemy z powrotem do normalno艣ci, b臋d膮 mieli mo偶liwo艣膰, 偶eby odwiedzi膰 Florencj臋 a tam Galleria dell鈥橝ccademia. Serdecznie polecam zajrze膰 nie tylko do sali, w kt贸rej pokazuje nam si臋 Dawid. Niesamowity Dawid, w kt贸rym mamy wra偶enie, 偶e widzimy jego 偶y艂y, jego t臋tnice przez kt贸re przep艂ywa krew.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_047.wav
|
Niesamowite wra偶enie, ale r贸wnie偶 korytarz po艣wi臋cony porzuconym dzie艂om mistrza, kt贸re dla naszego oka s膮 doskona艂e. A on wiedzia艂, 偶e z tego bloku marmuru nie b臋dzie w stanie wydoby膰 ju偶 nic wi臋cej. Kolejn膮 metod膮, o kt贸rej nie mog艂abym nie wspomnie膰, jest muzykoterapia. Gdyby艣my chcieli j膮 zdefiniowa膰, to w najprostszy spos贸b mo偶emy to zrobi膰 w taki spos贸b jak tutaj na slajdzie, czyli zaplanowane i kreatywne u偶ycie muzyki dla osi膮gni臋cia i utrzymania dobrostanu.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_048.wav
|
Te wszystkie rzeczy, o kt贸rych powiedzia艂am do tej pory i te, o kt贸rych opowiem dopiero dopiero p贸藕niej. Te wszystkie metody mo偶emy w艂a艣nie rozpatrywa膰 pod wzgl臋dem czynnego wykonywania, jak i r贸wnie偶 w tym kontakcie ze sztuk膮, ogl膮dania sztuki. Dok艂adnie tak samo b臋dzie, je艣li chodzi o muzykoterapie. Pytanie brzmi czy tutaj rzeczywi艣cie mo偶emy m贸wi膰 o tej biernej funkcji? Ja w og贸le z t膮 biern膮 funkcj膮 w 偶aden spos贸b si臋 nie zgadzam i to przy 偶adnej z tych metod.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_049.wav
|
Je艣li jednak chodzi o muzykoterapie, powiedzia艂abym raczej o funkcji receptywnej. I tutaj znowu taki ma艂y eksperyment, kt贸ry mog膮 Pa艅stwo zrobi膰 ju偶 po zako艅czeniu tej pogadanki. Ewentualnie mog膮 Pa艅stwo teraz wcisn膮膰 Play i sprawdzi膰, sprawdzi膰, jak poczujecie si臋, gdyby艣my pr贸bowali powiedzie膰, 偶e ods艂uchiwania muzyka nie ma na nas zupe艂nie 偶adnego wp艂ywu. Jeste艣my w stanie j膮 ignorowa膰.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_050.wav
|
Poleci艂abym takie ma艂e 膰wiczenie. Usi膮艣膰 albo po艂o偶y膰 si臋 na chwil臋 na par臋 minut i w艂膮czy膰 sobie jak膮艣 jedn膮 piosenk臋, jeden kr贸tki utw贸r, kt贸ry lubimy. A potem w czasie tego ods艂uchu przecie偶 nie gramy, nie 艣piewamy, tylko s艂uchamy. To nie powinno mie膰 na nas takiego ogromnego wp艂ywu. W czasie tego ods艂uchu spr贸bowa膰 si臋 z pe艂n膮 艣wiadomo艣ci膮. Nie rusza膰, nie rusza膰 偶adn膮 cz臋艣ci膮 cia艂a i wtedy sprawdzi膰, czy to jest dla Pa艅stwa proste.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_051.wav
|
Czy mo偶e trudne a偶 w kierunku do niemo偶liwego? Muzyka na nas wp艂ywa. Muzyka nie tylko wp艂ywa na nasze samopoczucie, ale r贸wnie偶 r贸wnie偶 wp艂ywa na nasz organizm. Wp艂ywa na wydzielanie hormon贸w, wp艂ywa na trawienie. Jest wiele rzeczy, kt贸re subiektywnie bardzo odczuwamy, wi臋c nie mo偶emy m贸wi膰 o takich pewnikach, o z艂otych receptach, kt贸re b臋d膮 dzia艂a膰 na ka偶dego.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_052.wav
|
Aczkolwiek kilka rzeczy mo偶emy sobie tutaj wyodr臋bni膰. Tak samo jak wcze艣niej wspomina艂am, muzykoterapia umo偶liwia komunikacj臋 niewerbaln膮. Ta komunikacja niewerbalna w przypadku muzykoterapii b臋dzie polega膰 na wykonawstwie instrumentalnym, na r贸偶nego rodzaju prostych instrumentach. Na samym pocz膮tku muzykoterapia i w og贸le muzyka, wykonywanie muzyki stymuluje obie p贸艂kule m贸zgowe.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_053.wav
|
Je艣li zastanowimy si臋 te偶 nad po艂膮czeniem muzyki z ruchem, a p贸藕niej te偶 jeszcze wspomn臋 na temat hortiterapii, je艣li zastanowimy si臋 nad tym, 偶e to jest r贸wnie偶 co艣, co towarzyszy艂o cz艂owiekowi od zarania dziej贸w. Ju偶 nie wspominaj膮c o tych wszystkich szamanach, kt贸rzy 艂膮czyli muzyk臋 i ruch do tego, 偶eby leczy膰 cz艂owieka z chor贸b, chor贸b wywo艂ywanych przez duchy. Ka偶da za ka偶d膮 chorob臋 odpowiada艂 inny duch i to szaman musia艂 zna膰 recept臋, czyli zna膰 odpowiedni膮 muzyk臋, odpowiedni taniec na to, 偶eby sobie z tym z tym poradzi膰.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_054.wav
|
Dzisiaj w pe艂ni 艣wiadomie odwo艂ujemy si臋 do r贸偶nych metod 艂膮cz膮cych w艂a艣nie ods艂uch muzyczny z dzia艂aniami choreoterapeutycznymi, kt贸re maj膮 integrowa膰 obie p贸艂kule m贸zgowe. Czy mo偶emy powiedzie膰, 偶e muzyka b臋dzie dzia艂a膰 samodzielnie i b臋dzie czynnikiem lecz膮cym, kt贸ry zadzia艂a nie wspierany przez inne dzia艂ania? Powiedzia艂abym, 偶e absolutnie nie. A czy mo偶e wspomaga膰 dzia艂anie innych terapii?
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_055.wav
|
Jak najbardziej. Jak najbardziej, chocia偶 tak jak wspomnia艂am, b臋dzie tutaj wiele, wiele czynnik贸w. Takich bardzo subiektywnych, zale偶nych od tego, jak my j膮 postrzegamy, czy jeste艣my na ni膮 wra偶liwi, czy nie. Nale偶y pami臋ta膰, 偶e oko艂o 5% spo艂ecze艅stwa jest ma艂o albo w og贸le wra偶liwa na dzia艂anie muzyki, wi臋c tutaj znowu tej z艂otej recepty nie b臋dzie. Muzyk臋 mo偶emy wykorzystywa膰 zar贸wno w celach aktywizacyjnych, jak i relaksacyjnych.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_056.wav
|
Mamy ca艂e bogactwo r贸偶nego rodzaju metod, do kt贸rych mo偶emy si臋 odwo艂ywa膰. Mo偶emy muzyk膮 wspomaga膰 nasz膮 koncentracj臋, zdolno艣ci zapami臋tywania. Oczywi艣cie nie na ka偶dego to b臋dzie dzia艂a膰. I tutaj ten s艂ynny przyk艂ad tej tak zwanej tego tzw. efektu Mozarta, na kt贸ry nie ma absolutnie 偶adnych twardych dowod贸w chocia偶 ja, jako mi艂o艣niczka Mozarta powiedzia艂abym, 偶e to na pewno na pewno musi dzia艂a膰, kt贸ry rzekomo ma podnosi膰 nasze zdolno艣ci intelektualne i wp艂ywa膰 na zapami臋tywanie informacji.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_057.wav
|
Aczkolwiek je艣li dla jaki艣 os贸b muzyka b臋dzie du偶o wa偶niejszym czynnikiem ni偶 wykonywana praca, ni偶 te tre艣ci, kt贸re powinien zapami臋ta膰, to prawdopodobnie nie zadzia艂a, poniewa偶 b臋dzie si臋 skupia艂 g艂贸wnie na ods艂uchu muzycznym. Czy mo偶e wp艂ywa膰 na 艂agodzenie b贸lu? Znowu subiektywizm, ale mo偶e i chocia偶 anestezjolodzy dziel膮 si臋, je艣li chodzi o o to w艂a艣nie poj臋cie.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_058.wav
|
Polskim prekursorem, kt贸ry wprowadza艂 takie ma艂e badania na temat 艂agodzenia b贸lu za pomoc膮 muzyki, by艂 dr Maciej Kiery艂, kt贸ry ju偶 w po艂owie lat sze艣膰dziesi膮tych zaczyna艂 prowadzi膰 takie obserwacje na osobach, kt贸re by艂y szykowane do zabieg贸w operacyjnych. Maciej Kiery艂, kt贸ry jest r贸wnie偶 tw贸rc膮 flagowej polskiej metody muzykoterapeutycznej, jak膮 jest mobilna rekreacja muzyczna.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_059.wav
|
Kolejna metoda, o kt贸rej nie mo偶emy nie wspomnie膰, to biblioterapia, a wraz z ni膮 bajkoterapia. I tutaj znowu dwa wa偶ne filary, czyli ten filar, w kt贸rym odwo艂ujemy si臋 do tekstu czytanego, do tekstu s艂uchanego, kt贸ry ma wp艂yn膮膰 na nasze samopoczucie, kt贸ry ma nas wprowadzi膰 w odpowiedni nastr贸j, ale r贸wnie偶 biblioterapia, czyli pisanie, pisanie ekspresyjne, pisanie, kt贸re stanowi drog臋 do samopoznania.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_060.wav
|
Tutaj mamy ca艂e bogactwo r贸偶nego rodzaju dzia艂a艅, kt贸re pozwalaj膮 nam zatrzyma膰 si臋 na chwil臋 i zastanowi膰 si臋 nad swoimi priorytetami. W tym czynniku takim wprowadzaj膮cym w nastr贸j jest tutaj du偶a rola terapeuty, kt贸ry proponuje odpowiedni膮 lektur臋. Wa偶ne jest to, 偶e my bardzo cz臋sto w jakim艣 problemie pr贸bujemy, pr贸bujemy zamyka膰 si臋 przed mo偶liwymi rozwi膮zaniami.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_061.wav
|
Cz臋sto wydaje nam si臋, 偶e pomimo tego, 偶e podobne problemy maj膮 miliony os贸b na 艣wiecie, to my jeste艣my w艂a艣nie tymi, kt贸rzy dan膮 sytuacj臋 prze偶ywaj膮 najbardziej. Je艣li zatracamy si臋 w b贸lu, je艣li zatracamy si臋 w tych naszych negatywnych odczuciach, zamykamy si臋 przed mo偶liwymi rozwi膮zaniami. Tutaj przychodzi nam w艂a艣nie na ratunek lektura, kt贸ra odpowiednio dobrana w odpowiedniej ilo艣ci mo偶e nam pokaza膰, zatrzymaj si臋, on, ona i on mieli podobny problem.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_062.wav
|
Oni znale藕li rozwi膮zanie. To oczywi艣cie nie b臋dzie takim szybkim ratunkiem dla nas, ale mo偶e stanowi膰 taki bodziec do zatrzymania si臋 i do takiej ma艂ej refleksji. Nie mog艂am si臋 powstrzyma膰 przed kolejnym cytatem, tym razem z Demokryta, kt贸ry m贸wi艂. Ksi膮偶ki s膮 lekarstwem dla umys艂u. I szanowni Pa艅stwo, ksi膮偶ki. Znowu ksi膮偶ki, opowie艣ci.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_063.wav
|
Bo nie od zawsze przecie偶 istnia艂o pismo. Opowie艣ci, kt贸re mia艂y kszta艂towa膰 nas w jaki艣 spos贸b, kt贸re mia艂y na nas dzia艂a膰 uzdrawiaj膮co. Znowu towarzysz膮 nam, towarzysz膮 nam od zawsze. I chocia偶 tutaj taki ma艂y 偶art. Od czego pochodzi s艂owo biblioterapia? Mog膮 si臋 Pa艅stwo zastanowi膰. A tak naprawd臋 od biblion, czyli od od ksi膮偶ka. Musimy powiedzie膰 o tym lecz膮cym czynniku, kt贸ry zosta艂 zauwa偶ony ju偶 przez staro偶ytnych Egipcjan.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_064.wav
|
Bowiem nad bibliotek膮, nad wej艣ciem do biblioteki Ramzesa II w Tebach znalaz艂 si臋 napis - Lecznica duszy. Je艣li chodzi o takie pierwsze twarde dowody na zastosowanie biblioterapii, czytania w celach terapeutycznych tutaj mamy wiek XIII i czytanie Koranu to pierwsza udokumentowana forma. P贸藕niej do biblioterapii i jej dzia艂a艅 z ca艂膮 moc膮 powr贸cono w XVIII, w XIX wieku, gdzie lektura mia艂a zach臋ca膰 do zmian 偶yciowych.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_065.wav
|
XVIII wiek to jest ten moment, bardzo wa偶ny, je艣li chodzi o r贸偶nego rodzaju metody arteterapii, kt贸re w du偶ej mierze narodzi艂y si臋 w staro偶ytno艣ci. W okresie 艣redniowiecza ich los wygl膮da艂 bardzo r贸偶nie. Niekt贸re, mo偶na powiedzie膰, zosta艂y odsuni臋te w ciemny k膮t. XVIII wiek to jest ten moment, kiedy zaczynamy wraca膰 do pewnych, do pewnych metod, do pewnych za艂o偶e艅.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_066.wav
|
Dlaczego? Dlatego, 偶e humanizujemy pacjenta. Dlatego, 偶e zaczynamy zastanawia膰 si臋 nad tym, kim jest ten pacjent, czy warunki, w jakim, w jakim go leczymy. I tutaj szczeg贸lnie je艣li chodzi o pacjenta psychiatrycznego. Je艣li wyobrazimy sobie szpitale psychiatryczne w wieku XVIII, na pocz膮tku wieku XIX i warunki, w kt贸rym przebywali pacjenci. Na szcz臋艣cie pojawi艂y si臋 wtedy pierwsze takie pr贸by humanizowania i poprawiania losu pacjent贸w.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_067.wav
|
Tutaj te偶 znalaz艂o si臋 miejsce dla biblioterapii, kt贸ra by艂a wykorzystywana jako takie leczenie tekstami moralizatorskimi, tekstami za pomoc膮 Biblii, r贸偶nego rodzaju 艣wi臋tych, 艣wi臋tych tekst贸w, kt贸re mia艂o mia艂y w spos贸b koj膮cy wp艂ywa膰 na pacjent贸w, kt贸re ich mia艂y zach臋ca膰 do zmiany postawy. A je艣li dobrze dobrana lektura, c贸偶 ona takiego nam da?
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_068.wav
|
Na pewno b臋dzie wp艂ywa膰 na nasze samopoczucie. Na pewno ma szans臋 wp艂ywa膰 na nasze post臋powanie. Mo偶e nam da膰 wsparcie psychologiczne i duchowe, odzyska膰 wiar臋 w samego siebie, pom贸c znale藕膰 nowe wzorce post臋powania. Co jeszcze? Na pocz膮tku, na pierwszym slajdzie znalaz艂o si臋 jeszcze drugie has艂o biblioterapia, czyli tworzenie, pisanie bajek dla dzieci.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_069.wav
|
Bajek, kt贸re mog膮 wnosi膰 tre艣ci edukacyjne, ale r贸wnie偶 tre艣ci terapeutyczne, kt贸re pomagaj膮 maluchom przepracowa膰 pewne problemy, z kt贸rymi spotykaj膮 si臋 na swojej drodze. I tutaj znowu to nie s膮 takie magiczne recepty. Jednorazowe przeczytanie odpowiedniej bajki da nam rezultat. To s膮 rzeczy, nad kt贸rymi trzeba pracowa膰 tygodniami, czasami miesi膮cami. Kolejn膮 metod膮, na kt贸r膮 chcia艂abym zwr贸ci膰 uwag臋, to jest filmoterapia, czyli terapeutyczne zastosowanie sztuki filmowej.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_070.wav
|
Mo偶na powiedzie膰, 偶e przez w艂a艣nie te twierdzenia, 偶e wprowadza w odpowiedni nastr贸j, 偶e pomaga wyzwoli膰 odpowiednie emocje, jest nowoczesn膮 siostr膮, nowoczesn膮 wersj膮 biblioterapii, poniewa偶 tutaj odwo艂ujemy si臋 do tych samych schemat贸w. W filmoterapii zastosowanie znajduj膮 r贸偶nego rodzaju formy artystyczne, bo to b臋d膮 zar贸wno filmy fabularne, dokumenty, r贸偶nego rodzaju bajki, kresk贸wki.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_071.wav
|
To mog膮 by膰 formy wi臋ksze lub mniejsze. Sama bardzo cz臋sto si臋gam do filmoterapii, do ma艂ych animacji, kt贸re pozwalaj膮 nam w ci膮gu kilku minut w spos贸b jasny, czysty i precyzyjny pokaza膰 problem, kt贸ry chcemy przepracowa膰, nad kt贸rym chcemy si臋 zastanowi膰. Nie zajmuje to du偶o czasu, a daje jasny sygna艂, o czym b臋dziemy rozmawia膰.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_072.wav
|
Stosowanie d艂ugiej formy, stosowanie filmu fabularnego jak najbardziej mo偶e dzia艂a膰 bardzo dobrze. Tutaj pojawia nam si臋 tylko taka malutka trudno艣膰. Nie mamy nigdy stuprocentowej pewno艣ci, 偶e nasz odbiorca zwr贸ci uwag臋 na dok艂adnie te same kwestie, kt贸re naszym zdaniem s膮 kluczowe, kt贸re by艣my chcieli podj膮膰 i przedyskutowa膰. Je艣li ogl膮danie to znowu ten aspekt czynny musi wr贸ci膰.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_073.wav
|
Czyli r贸wnie偶 nagrywanie film贸w jako praca terapeutyczna, nagrywanie film贸w, kt贸re potem mog膮 nam s艂u偶y膰 do innych cel贸w. I tu p艂ynnie przejdziemy do kolejnej metody do fotografoterapii i fotografii o terapii. Coraz rzadziej m贸wi si臋 o fototerapii po to, 偶eby nie myli膰 jej ze 艣wiat艂olecznictwem. Do metody, w kt贸rej zar贸wno robimy zdj臋cia, podobnie jak w filmoterapii, filmy, jak i ogl膮damy.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_074.wav
|
I co bardzo wa偶ne, obydwie metody mog膮 nam s艂u偶y膰 jako forma treningu reminiscencyjnego. I to osoby, kt贸re na co dzie艅 pracuj膮 z osobami starszymi, z osobami zmagaj膮cym si臋 z demencj膮. Wiedz膮 dok艂adnie, jak trudna, jak trudn膮 prac膮 jest zapewnienie pacjentowi poczucia bezpiecze艅stwa, poczucia osadzenia w tu i teraz, przypominania sobie r贸偶nych rzeczy.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_075.wav
|
Wi臋c tutaj odwo艂ujemy si臋 do tej pami臋ci szcz臋艣liwych chwil, tutaj odwo艂ujemy si臋 do dobrych wspomnie艅, na kt贸rych pracujemy codziennie. Codziennie, tygodniami, miesi膮cami. Przypominamy sobie, dokumentujemy. Na r贸偶nych etapach mo偶emy tworzy膰 tak膮 baz臋, do kt贸rej si臋 b臋dziemy odwo艂ywa膰 albo potem ju偶 na niej pracowa膰. Kolejn膮 bardzo wa偶n膮 form膮, kt贸r膮 w ramach arteterapii wymieniamy, jest teatroterapia.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_076.wav
|
Mo偶na powiedzie膰 o teatroterapii, 偶e jest to pewnego rodzaju wychowanie przez teatr. Dzi臋ki kt贸remu pojawiaj膮 si臋 takie efekty jak korygowanie postaw spo艂ecznych, jak samorealizacja samopoznanie, przystosowanie si臋 do 偶ycia w jakim艣 kontek艣cie, w jakiej艣 sytuacji w jakiej艣 spo艂eczno艣ci, osi膮gni臋cie dojrza艂o艣ci spo艂ecznej. Teatroterapia, co jest bardzo wa偶ne, zaj臋cia teatroterapii powinny by膰 prowadzone przez uprawnion膮 do tego osob臋.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_077.wav
|
Mog膮 otworzy膰 wiele, wiele miejsc, emocji, z kt贸rymi niedo艣wiadczony terapeuta, nie wsp贸艂pracuj膮cy z bardziej do艣wiadczonym specjalist膮, mo偶e nie by膰 w stanie sobie z tym z tym poradzi膰. Teatr daje nam mo偶liwo艣膰 zagrania siebie, Mo偶e nam da膰 mo偶liwo艣膰 zagrania problem贸w, traumy, z kt贸rej do艣wiadczamy, sytuacji, kt贸ra tak膮 traum臋 wywo艂a艂a.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_078.wav
|
Ale r贸wnie偶 to jest mo偶liwo艣膰 zagrania siebie z przysz艂o艣ci. Siebie, kt贸ry ju偶 przepracowa艂 pewne problemy, kt贸re w jego 偶yciu si臋 pojawi艂y i wyra偶enia tych problem贸w. Tych problem贸w nawet samym cia艂em. A je艣li cia艂o, to musi si臋 pojawi膰 choreoterapia, czyli terapia ta艅cem. Inaczej te偶 m贸wi膮c terapia, terapia ruchem. Nie mo偶emy nigdy zapomina膰 o zwi膮zkach cia艂a z psyche.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_079.wav
|
O tym, 偶e cia艂o pami臋ta, 偶e cia艂o uczy si臋. I tutaj kolejny cytat Cia艂o jest lustrzanym odbiciem naszych my艣li i przekona艅. Odpowiada za wszystko, co si臋 dzieje w g艂owie. Cia艂o, kt贸re zapami臋ta, wszystkie rzeczy, kt贸rych si臋 uczymy od samego pocz膮tku, od pierwszego ruchu, od od pierwszego momentu. I to te偶 bardzo 艂atwo b臋d膮 rozumie膰 zar贸wno muzycy, jak i sportowcy.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_080.wav
|
Je艣li przy pocz膮tkach pracy nad czym艣 okre艣lonym ruchem, kt贸ry mamy wykona膰, nie zrobimy tego z wystarczaj膮c膮 precyzj膮, z wystarczaj膮c膮 staranno艣ci膮. Nawet je艣li b臋dziemy pracowa膰 tygodniami, miesi膮cami, w momencie, kiedy staniemy na scenie, kiedy staniemy na korcie, na murawie i b臋dziemy poddani ogromnemu stresowi, mo偶e si臋 przydarzy膰 w艂a艣nie tak, 偶e nasze cia艂o odwo艂a si臋 do tych pierwszych odruch贸w.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_081.wav
|
I pami臋膰 cia艂a zadzia艂a w ten spos贸b, 偶e odwo艂amy si臋 do tych w艂a艣nie rzeczy, kt贸re zrobili艣my nie do艣膰 starannie na samym pocz膮tku. Wi臋c na to trzeba by zwr贸ci膰 uwag臋. Z drugiej strony, poniewa偶 nasze cia艂o zapami臋tuje, zapami臋tuje te偶 stresy. Zapami臋tuje traume, je艣li nosimy w sobie stres. Je艣li jeste艣my, nazwijmy to w cudzys艂owie, no艣nikiem spi臋cia, musimy zdawa膰 sobie spraw臋 z tego, 偶e 偶adna psychoterapia nie zadzia艂a w pe艂ni, dop贸ki nie zadzia艂amy te偶 na cia艂o.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_082.wav
|
Dop贸ki cia艂o nie pu艣ci, dop贸ki cia艂o, cia艂o nie ruszy, g艂owa r贸wnie偶 b臋dzie zablokowana. Tak samo jak muzykoterapia. O tym ju偶 wspomnia艂am. Taniec, ruch towarzyszy nam od zawsze, r贸wnie偶 wi膮偶e si臋 w艂a艣nie z tak膮, mo偶na to nazwa膰 autoterapi膮. Widz膮 Pa艅stwo na slajdzie, 偶e pocz膮tki choreoterapii datuje si臋 mniej wi臋cej na 80 tysi臋cy lat przed nasz膮 er膮.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_083.wav
|
I pomimo tego, 偶e nieod艂膮cznie jest zwi膮zana z muzyk膮 i z jej leczniczym zastosowaniem, trzeba r贸wnie偶 podkre艣li膰 takie nurty, kt贸re powsta艂y w oderwaniu od muzyki. Poniewa偶 muzyka te偶 mo偶e by膰 kojarzona z takim twardym podej艣ciem, takim twardym podej艣ciem do ta艅ca, kt贸ry jest bardzo mocno schematyczny. Taniec i ruch. Ruch cia艂a w przestrzeni jest nieod艂膮cznie zwi膮zany z naszym samopoczuciem, z nasz膮 psychik膮.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_084.wav
|
Je艣li chcieliby艣my podkre艣li膰 moment, w kt贸rym zacz臋to na to zwraca膰 uwag臋, w kt贸rym zacz臋to cia艂o i ruch obserwowa膰 bardzo wnikliwie, musimy powiedzie膰 o pocz膮tku XX wieku. Pojawi膮 si臋 takie nazwiska jak Delsarte, tw贸rca ekspresji ruchowej. Trzeba wspomnie膰 wtedy r贸wnie偶 o tw贸rcy kinetografii, choreologii, ergonomii i analizie i analizy ruchu, czyli na temat Labana.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_085.wav
|
Pojawi nam si臋 r贸wnie偶 Isadora Duncan, prekursorka ta艅ca wsp贸艂czesnego czy np. tw贸rca rytmiki Dalcroze. Gdyby nie ich dzia艂ania, gdyby nie ich spostrze偶enia, praca i metody, kolejne metody choreoterapii nie mia艂yby szansy powsta膰. Wtedy nie mogli艣my. Nie mogliby艣my m贸wi膰 na temat np. Sherborne albo albo Whitehouse. Je艣li chodzi o funkcje ta艅ca, chcia艂abym wyr贸偶ni膰 takie jak pobudzenie i uwolnienie uczu膰 poprzez wykonywane pozy i ruchy, spadek niepokoju, kt贸ry mo偶e by膰 rezultatem wykonanych 膰wicze艅, nawi膮zywanie relacji spo艂ecznych czy te偶 restrukturalizacja psychomotoryczna.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_086.wav
|
Ostatni膮 metod膮, o kt贸rej chcia艂abym dzisiaj wspomnie膰 jest hortiterapia, kt贸ra ma r贸wnie偶 szereg innych nazw, takich jak hortikuloterapia, ogrodolecznictwo, ogrodoterapia czy terapia ogrodnicza. Mylona czasami, czasami, czasami 艂膮czona z ogrodnictwem, kt贸ry pojawia nam si臋 jako metoda ergoterapii. Ja proponowa艂abym taki podzia艂, takie rozdzielenie, ogrodnictwo jako te ci臋偶sze prace ogrodowe i hortiterapia, w kt贸rej pojawia nam si臋 bardzo wiele r贸偶nych, r贸偶nych kontekst贸w.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_087.wav
|
Za Tatarkiewiczem mo偶na by r贸wnie偶 nawi膮za膰 do biofilii, do tego wrodzonego, do wrodzonej potrzeby cz艂owieka, kt贸ra wi膮偶e si臋 z potrzeb膮 kontaktu z przyrod膮, tej mi艂o艣ci do przyrody. A w ramach hortiterapii musimy wyr贸偶ni膰 nast臋puj膮ce. Silvoterapi臋, czyli terapi臋, w kt贸rej b臋dziemy wykorzystywa膰 lecznicze oddzia艂ywanie kontaktu z lasem, z drzewami, talasoterapie, gdzie wykorzystujemy mo偶e, balneoterapi臋, terapi臋, kt贸ra wykorzystuje lecznicze w艂a艣ciwo艣ci wody.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_088.wav
|
Mamy wcze艣niej wspominan膮 ju偶 estetoterapi臋, czyli to obcowanie z pi臋knem otaczaj膮cego nas 艣wiata, aromaterapie, terapi臋 wykorzystuj膮c膮 naturalne olejki eteryczne, hydroterapi臋, gdzie zewn臋trznie stosujemy wod臋 w r贸偶nych postaciach. Mo偶emy te偶 m贸wi膰 o terenoterapii, gdzie uzupe艂niamy fizjoterapi臋 poprzez wykorzystanie w艂a艣ciwo艣ci 艣rodowiska naturalnego oraz chromoterapi臋, czyli terapeutyczn膮 moc kolor贸w.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_089.wav
|
Je艣li mamy zag艂臋bi膰 si臋. W tej dziedzinie, jak膮 jest hortiterapia. Musimy powiedzie膰, 偶e tutaj g艂贸wnym walorem b臋dzie zar贸wno obcowanie z przyrod膮, obcowanie z przyrod膮, kt贸ra jest gdzie艣 na zewn膮trz, z natur膮, jak i r贸wnie偶 uprawianie ro艣lin domowych. Ale te偶 tutaj b臋dziemy mogli pokaza膰 ca艂y szereg dzia艂a艅 artystycznych, arteterapeutycznych, do kt贸rych jako tw贸r b膮d藕 jako cz臋艣膰 wytworu wykorzystujemy w艂a艣nie w艂a艣nie dary natury.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_090.wav
|
Po raz kolejny, ju偶 w staro偶ytno艣ci szukamy pocz膮tk贸w hortiterapii. Tak jak wcze艣niej wspomnia艂am, Hipokratesa i wysp臋 Kos, na kt贸rej si臋 urodzi艂. Ju偶 wtedy ludzie 艂膮czyli ten wp艂yw kontaktu z przyrod膮, r贸wnie偶 pracy, pracy z przyrod膮, na dobrostan cz艂owieka, na jego dobre samopoczucie. Mamy takie poj臋cia jak 艣wi臋te gaje. Mamy takie poj臋cia jak gimnazjony, czyli miejsca, kt贸re by艂y przeznaczone do uprawiania sportu.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_091.wav
|
Bardzo du偶膮 wag臋 do ro艣lin i ich znaczenia nadawali Egipcjanie, w艣r贸d kt贸rych ogrodnicy byli r贸wnie偶 kap艂anami. Inaczej kap艂ani byli r贸wnie偶 ogrodnikami. Co prawda Egipcjanie te偶 bardzo du偶膮 rol臋 przyk艂adali do do muzyki i oni te偶 byli bardzo mocno umuzykalnieni. I to wszystko si臋 艂膮czy. Wspomnia艂am ju偶 wcze艣niej o XVIII wieku i o tym humanizowaniu pacjenta. To r贸wnie偶 艂膮czy si臋 w艂a艣nie z zastosowaniem takiej terapii ogrodowej.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_092.wav
|
Zainteresowanie zale偶no艣ci pomi臋dzy cz艂owiekiem i natur膮. I tutaj bardzo du偶膮 rol臋 odgrywa Benjamin Rush, kt贸rego uznajemy za ojca hortiterapii, kt贸ry obserwowa艂 zwi膮zki terapii psychiatrycznej z prac膮 pacjent贸w z ro艣linami. Szanowni Pa艅stwo, powoli podsumowuj膮c, kilka zalet arteterapii. Rozbudzenie zainteresowa艅. My艣l臋, 偶e niew膮tpliwie mo偶emy si臋 na to zgodzi膰.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_093.wav
|
Wzrost samooceny, wzrost sprawno艣ci manualnej, kt贸ry jest jakby pochodn膮, kt贸rej nie planujemy, ale on po prostu mo偶e si臋 pojawi膰. Rozw贸j kreatywno艣ci, rozw贸j kreatywnego my艣lenia. Pozwol臋 sobie nawi膮za膰 do Bartosza 艁ozy, do wymienionych przez niego czynnik贸w lecz膮cych w arteterapii. Po pierwsze to, 偶e daje ona nadziej臋, energi臋 i aktywno艣膰. Po drugie, 偶e sztuka tworzy warunki do zmienionego prze偶ywania rzeczywisto艣ci.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_094.wav
|
Po trzecie, 偶e aktywno艣ci arteterapeutyczne umorzliwiaj膮 prze偶ycie korektywnego do艣wiadczenia. I po czwarte to, 偶e sztuka posiada a priori wysok膮 warto艣膰 spo艂eczn膮. Podsumowuj膮c, gdyby艣my chcieli planowa膰 dzia艂ania z zakresu arteterapii, powinni艣my zwr贸ci膰 uwag臋 na kilka czynnik贸w. Po pierwsze, techniki przez nas stosowane techniki arteterapeutyczne powinny budzi膰 zainteresowanie odbiorcy.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_095.wav
|
Powinny by膰 r贸wnie偶 wykonalne dla danego odbiorcy, powinny by膰 dostosowane do jego mo偶liwo艣ci. Id膮c dalej, niepe艂nosprawno艣膰 nie powinna wyklucza膰 z zaj臋膰. Trzeba nad tym tak si臋 tak zastanowi膰, 偶eby mo偶na by艂o dla ka偶dego zaproponowa膰 jak膮艣 chocia偶by ma艂膮 aktywno艣膰. Co wa偶ne, nasze techniki pracy nie powinny oddzia艂ywa膰 bezpo艣rednio na nieprzepracowany stresor. Musimy bardzo uwa偶a膰, 偶eby nie zaproponowa膰 takiego dzia艂ania, kt贸rego nie b臋dziemy w stanie skontrolowa膰, 偶eby nie wypu艣ci膰 z naszego warsztatu, z naszych zaj臋膰 kogo艣 z otwartym, nie przepracowanym stresorem, z kt贸rym nie pomo偶emy mu w danym momencie.
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_096.wav
|
Co wa偶ne, nawet je艣li jaka艣 zaproponowana przez nas technika oka偶e si臋 sukcesem i uczestnicy bardzo ch臋tnie b臋d膮 b臋d膮 ni膮 pracowa膰, nie powinni艣my si臋 w niej zamyka膰, tylko proponowa膰 r贸偶ne inne dzia艂ania. I przede wszystkim to, co jest chyba najwa偶niejsze. Wszystkie nasze techniki, kt贸re wykorzystujemy, powinny by膰 bezpieczne dla uczestnik贸w. Wi臋c wa偶ne jest zastanowienie si臋 jakie, jakie ograniczenia wi膮偶膮 si臋 z naszymi grupami?
|
|
Arteterapia. Do zdrowia przez sztuk臋_chunk_097.wav
|
Jakie ograniczenia wi膮偶膮 si臋 z konkretnymi technikami? Szanowni Pa艅stwo, skoro zacz臋li艣my cytatem, r贸wnie偶 cytatem sko艅czymy. Tym razem b臋dzie to Arystoteles i kwestia do przemy艣lenia. Arystoteles m贸wi艂: "...Przedmiotem sztuki s膮 rzeczy, kt贸re mog膮 si臋 mie膰 inaczej. Wszelka sztuka 艂膮czy si臋 z powstaniem i obmy艣lanie tego, by powsta艂o co艣 z rzeczy, kt贸re mog膮 by膰 i nie by膰, i kt贸rych 藕r贸d艂o tkwi w wytwarzaj膮cym, a nie w wytworze." I tym sposobem bardzo dzi臋kuj臋 Pa艅stwu za uwag臋 i mam nadziej臋, 偶e
|
|
Badania kliniczne na przyk艂adzie poszukiwania lek贸w i szczepionek przeciw SARS-CoV-2_chunk_000.wav
|
Dzie艅 dobry, witam Pa艅stwa na kolejnym wyk艂adzie z cyklu Medyczna 艢roda trzecim w tej sesji wyk艂ad dotyczy bada艅 klinicznych na przyk艂adzie poszukiwania lek贸w i szczepionek przeciw wirusowi sars- cov2. Badania kliniczne s膮 bardzo wa偶ne w medycynie. Pierwsza randomizowana pr贸ba kliniczna mia艂a miejsce w 1946 roku w Stanach Zjednoczonych. By艂 to test. streptomycyny jako leku przeciw gru藕licy.
|
|
Badania kliniczne na przyk艂adzie poszukiwania lek贸w i szczepionek przeciw SARS-CoV-2_chunk_001.wav
|
Pierwsze pr贸by kliniczne w onkologii by艂y podj臋te w Stanach r贸wnie偶 w 1958 roku. Dotyczy艂y raka piersi, aczkolwiek te pr贸by by艂y nieudane. Pr贸by kliniczne s膮 zbiorowym wysi艂kiem bardzo wielu os贸b, np. personelu gromadz膮cego dane, w tym piel臋gniarek, ankieter贸w, klinicyst贸w, koordynator贸w procesu gromadzenia danych, przy czym ci tzw.
|
End of preview. Expand
in Data Studio
README.md exists but content is empty.
- Downloads last month
- 23